WARUNKI No 1/2013

TECHNICZNE.PL
budynki w praktyce i przepisach

str. 10 przepisy

str. 20 eksperci

str. 34 wentylacja

str. 46 budynki

str. 52 debata
 MIEJSCE NA
TWOJĄ WIZJĘ
NOWOCZESNEGO BUDYNKU

Fot. sxc.hu
 Od dialogu
do nowoczesnego
budynku

Zamiast biernie czekać, narzekając na krajowe prawo i zapaść polskiego budownictwa, środowisko budowlane
samo inicjuje dyskusję na temat rozwoju krajowych przepisów techniczno-budowlanych, które uwzględnią
nie tylko wytyczne Unii Europejskiej, ale też postęp techniczny i technologiczny warunkujący rozwój budow-
nictwa. Branża budowlana, w bogactwie swej złożoności, powinna zwrócić szczególną uwagę na integrację
i współpracę na poziomie eksperckim, w celu wzajemnej nauki i koordynacji stanowisk. Istotne jest, aby strona
rządowa traktowała branżę jako partnera, który ma nieocenione zasoby eksperckiej wiedzy i doświadczenia.

Tę proaktywną postawę nie tylko promuje, ale i realizuje Stowarzyszenie Nowoczesne Budynki (SNB). Jedną
z podstawowych płaszczyzn dialogu technicznego między branżą a Ministerstwem Transportu, Budownictwa
i Gospodarki Morskiej są Warunki Techniczne dla budynków, ujęte w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury
z 2002 r. (z późn. zm.) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Pierwszy numer WarunkiTechniczne.PL to obszerny, a jednocześnie konkretny wykaz prac ekspertów

z różnorodnych środowisk koordynowanych przez SNB oraz bezcenne źródło wiedzy o aktywności eksperckiej
branży budowlanej i propozycjach kierunków rozwoju przepisów techniczno-budowlanych.

Warunki Techniczne dla budynków są jednym z istotniejszych aktów prawnych dla polskiego budownictwa,
poddawanym relatywnie częstym zmianom (str. 6-15). Zapisy wyników prac Grup Roboczych zainicjowanych
przez SNB (str. 16-35) to nie tylko gotowe, fachowe propozycje dla rządu, ale i dowód na to, że branża chce,
może i potrafi współpracować. SNB inicjuje i prowadzi dyskusję nie tylko we własnym gronie eksperckim, ale
integruje głosy wielu organizacji branżowych i zawodowych. Głównym tematem numeru jest dyskusja
nad kierunkami zmian w przepisach dotyczących wentylacji (str. 36-47). Na jej przykładzie widać
złożoność przepisów Warunków Technicznych dla budynków i tym samym konieczność przekrojowego
podejścia do ustalania wymagań. SNB rozpoczyna również dyskusję na temat wizji nowoczesnych budynków
(str. 48-57) jako wytyczną dla rozwoju Warunków Technicznych w przyszłości.

Czytelników zapraszamy do uczestnictwa w dyskusji eksperckiej na temat Warunków Technicznych na łamach

naszego pisma oraz w grupach roboczych. Zachęcamy również do aktywnego zgłaszania uwag i pomysłów
– pomoże to konstruktywnie z,mieniać przepisy wspomagające rozwój nowoczesnego budownictwa w Polsce.

Rafał Finster
Prezes Stowarzyszenia
Nowoczesne Budynki
3
 spis treści WT.PL nr 1/2013

Fot. Schueco Fot. Savills Fot. Ghelamco

JEDENAŚCIE LAT STOSOWANIA MECHANIZM PREKONSULTACJI PIERWSZA EKSPERCKA

WARUNKÓW TECHNICZNYCH JAKO WSPARCIE PROCESU PROPOZYCJA ZMIAN
DLA BUDYNKÓW (WT2002) KSZTAŁTOWANIA PRZEPISÓW WARUNKÓW TECHNICZNYCH

Wczoraj, dziś, jutro Warunków Nowoczesna koncepcja SNB – sposób Jak pracowało SNB przez pierwszy rok?
Technicznych – historia, nowelizacje, na sprawne udoskonalanie przepisów Podsumowanie i zaproszenie
opinie ekspertów. budowlanych. do współpracy

MIĘDZYNARODOWE
POROZUMIENIE NA RZECZ
ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONYCH
BUDYNKÓW

WYZWANIE: NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNE Światowy wzór, jak środowisko

budowlane może wpływać na
Prawo nie może istnieć w oderwaniu od rzeczywistości. tworzenie standardów.
Czego oczekują najemcy biur?

WT.pl – Pismo skierowane do przedstawicieli administracji rządowej i samorządowej, działających kompetencyjne w zakresie warunków technicznych dla budynków, branżowych instytutów
naukowo-badawczych, środowiska akademickiego, organizacji branżowych i zawodowych, biur architektonicznych i projektowych, firm wykonawczych i deweloperów, producentów
i dostawców wyrobów budowlanych oraz wszystkich profesjonalistów zainteresowanych tematyką przepisów techniczno-budowlanych oraz rozwojem nowoczesnych budynków w Polsce.

Wydawca Redaktor prowadzący Wydawca dziękuje za udostępnienie

SNB rozwija współpracę ekspercką w zakresie zagadnień Karolina Wójcik zdjęć firmom:
techniczno-budowlanych, promując rozwój nowoczesnych Ghelamco, Mill Yon, Orco Property Group,
budynków w Polsce. Opracowanie Purmo, RD Bud, Savills,
graficzne i skład Schueco, Velux, Yawal
Frogis
biuro@frogis.pl Zdjęcie na okładce:
al. Niepodległości 18 19. Dzielnica, Pro Urba
02-653 Warszawa Współpraca: Joanna Kołacz-Śmieja fot. J. Sokołowski
tel. 22 489 54 30
biuro@snb.org.pl Nakład
www.warunkitechniczne.pl 2000 egz.
4
 spis treści WT.PL nr 1/2013

warunki techniczne

6  Jedenaście lat stosowania Warunków 30 Dyskusja zespołu ekspertów ws. wymagań

Technicznych dla budynków (WT2002) dla instalacji elektrycznych

8    Komentarze ekspertów 32 Dyskusja zespołu ekspertów ds. wymagań

dla instalacji telekomunikacji
10  Kodyfikacja przepisów techniczno-budowlanych

16 Ostatnia nowelizacja Warunków Technicznych,

jakim powinny odpowiadać budynki raport
i ich usytuowanie

34 Przepisy regulujące zagadnienia wentylacji

działania snb w Warunkach technicznych dla budynków

36  Kierunki zmian w obszarze wentylacji

18 Mechanizm Prekonsultacji jako wsparcie procesu
kształtowania nowoczesnych przepisów
techniczno-budowlanych
20 Grupy Robocze koncepcja prac
Wnioski z dyskusji eksperckiej
44 Dyskusja zespołu ekspertów ws. wymagań
dla instalacji wentylacji i klimatyzacji

21 Proponowane kierunki zmian Warunków nowoczesne budynki

Technicznych na potrzeby rozwoju
nowoczesnego budownictwa
46 Wyzwanie: nieruchomości komercyjne
22 Pierwsza ekspercka propozycja zmian warunków
technicznych 48 Active House Alliance Porozumienie na rzecz
rozwoju zrównoważonych budynków
24 Dyskusja zespołu ekspertów ws. wymagań
dla instalacji ogrzewczych
DEBATY
26 Dyskusja zespołu ekspertów ws. wymagań
dla okien, naświetli, fasad i drzwi
52 Wizja nowoczesnych budynków
28 Dyskusja zespołu ekspertów ws. wymagań
dla instalacji alarmowo-przyzywowej 58 Nowoczesny – czyli jaki?
5
 WARUNKI TECHNICZNE Jedenaście lat stosowania

Jedenaście lat stosowania

Warunków Technicznych
dla budynków (WT2002)
W bieżącym roku mija jedenaście lat obowiązywania rozporządzenia Ministra Infrastruktury
z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690 z późn. zm.), które zostało wypracowane
jako nowe podejście do przepisów techniczno-budowlanych.

Od 2002 roku rozporządzenie było

zmieniane sześć razy:
 1. nowelizacja 2004

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia

7 kwietnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie  2. nowelizacja 2008
w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
(Dz. U. nr 109, poz. 1156) 6 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. nr 201, poz. 1238)
Przedmiotem nowelizacji były: modernizacja
słowniczka pojęć, doprecyzowanie zasady wyznaczania
wysokości budynku, modyfikacja przepisów związanych
Przedmiotem nowelizacji było wdrożenie Dyrektywy
z usytuowaniem budynku na działce (relacje
2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
wzajemnosąsiedzkie, ochrona przed przesłanianiem,
16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki
warunki sytuowania parkingów dla samochodów
energetycznej budynków. Wprowadzone zostały
osobowych, nasłonecznienie pomieszczeń i terenów
wymagania standardu energetycznego dla budynków,
rekreacyjnych), związanych z dojazdami do działki
poza już funkcjonującym standardem cieplnym oraz
budowlanej, uzupełnienie przepisów chroniących
obowiązek przestrzegania wymagań standardu
osoby niepełnosprawne (dostępność budynków
energetycznego, ustalonego dla nowych budynków,
i otoczenia wokół budynków), modyfikacja przepisów
również w przypadku nadbudowy, rozbudowy,
dotyczących minimalnego wyposażenia technicznego
przebudowy i zmiany sposobu użytkowania budynków
(urządzenia dźwigowe, przewody wentylujące piony
istniejących o powierzchni użytkowej przekraczającej
kanalizacyjne), wymagań ogólnych (wymiary schodów).
1 000 m2. Przyjęte zostały również nowe wymagania
Wprowadzony został Załącznik nr 1, stanowiący wykaz
dla instalacji wentylacji i klimatyzacji oraz dokonana
norm przywołanych w rozporządzeniu (identyfikacja
została aktualizacja norm w Załączniku nr 1. Załącznik
normy co do numeru, daty ustanowienia oraz tytułu).
nr 2 „Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania
związane z oszczędnością energii” uzyskał nowe brzmienie.
6
 WARUNKI TECHNICZNE Jedenaście lat stosowania
 3. nowelizacja 2008
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
17 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. nr 228, poz. 1514)
Nowelizacja określiła zakres stosowania
przepisów dotychczasowych.
 5. nowelizacja 2010
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
10 grudnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. nr 239, poz. 1597)
Zakres nowelizacji objął aktualizację Załącznika nr 1 do
rozporządzenia „Wykaz Polskich Norm przywołanych
w rozporządzeniu”.
 6. nowelizacja 2012
Rozporządzenie Ministra Transportu,
Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia
6 listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. z 22.11.2012, poz. 1289)
Skutkiem nowelizacji jest wprowadzenie nowego
rozdziału 8a – „Instalacja telekomunikacyjna” oraz
zmiana w Załączniku nr 1 do rozporządzenia „Wykaz
Polskich Norm przywołanych w rozporządzeniu”.
STANOWISKO STOWARZYSZENIA NOWOCZESNE BUDYNKI
 WT jest zmieniane nieregularnie i stosunkowo często, co wprowadza niestabilność przepisów
techniczno-budowlanych.
 Tłem istotnych zmian są z reguły działania dostosowujące do zmian przepisów ustawowych lub regulacji
europejskich – nie wynikają z głębszej analizy stosowania WT.
 4. nowelizacja 2009
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
12 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. nr 56, poz. 461)
Nowelizacja objęła rewizję definicji
pojęć: budynek użyteczności publicznej, poziom
terenu, kondygnacja, kondygnacja podziemna
i nadziemna, teren biologicznie czynny, oraz sposób
wyznaczania wysokości budynku, modernizacja
przepisów związanych z usytuowaniem budynków
(relacje dobrosąsiedzkie). Dokonane zostały zmiany
w zakresie minimalnego wyposażenia budynków
w instalacje (przemysłowa, sygnalizacja dzwonkowa
lub domofonowa, oświetleniowa), wymagań dla
instalacji (wodociągowej, kanalizacji i ogrzewania,
wentylacji mechanicznej i klimatyzacji, gazowej,
elektrycznej), wymagań ogólnych (wymiary schodów
w budynku, kabiny ustępowej). Wprowadzono
modyfikację wymagań ochrony przed hałasem
i drganiami, wymagań ppoż. Zaktualizowano
wykaz norm przywołanych w Załączniku nr 1
i wprowadzono nowy Załącznik nr 3: „Stosowane
w rozporządzeniu określenia dotyczące palności
i rozprzestrzeniania ognia oraz odpowiadające
im europejskie klasy reakcji na ogień i klasy
odporności dachów na ogień zewnętrzny”.
7

komentarze ekspertów
mgr inż. Sławomir Kamecki
Prezydent Polskiej Federacji
Zarządców Nieruchomości
Warunki techniczne to oczywiście główne zasady ko-
nieczne do należytego i zgodnego z przepisami zapro-
jektowania budynku. Uważam jednak, że nie tylko na
tym ich rola się kończy. Jedną ze składowych odpowiedzialnych za jakość zarzą-
dzania nieruchomością jest właśnie to, jak budynek mieszkalny czy użytkowy
został zaprojektowany. Pozwala to potem użytkownikowi i zarządcy myśleć
o nieruchomości w kategoriach wzrostu jej wartości, a nie tylko utrzy-
mywania należytego stanu technicznego lub zgoła ratowania jej na różne
sposoby przed degradacją.
Oddzielną sprawą, którą dzisiaj należy mocno akcentować, to dostosowanie
warunków technicznych do aktualnych oczekiwań czy wymagań użytkow-
ników. Obecnie są oni zainteresowani zdecydowanie większym komfortem
lokali także poprzez modernizacje.
Zatem tylko naprawdę nowoczesne budynki, tj. należycie wyposażone
w przeróżne instalacje, termooszczędne, ale i zapewniające właściwą
jakość powietrza wraz z przyjaznym otoczeniem, znajdą uznanie na rynku.
8
WARUNKI TECHNICZNE Jedenaście lat stosowania
mgr inż. Mirosław Prokocki,
Prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia
Inżynierów i Techników Zabezpieczeń
Technicznych i Zarządzania
Bezpieczeństwem „POLALARM”
Znaczenie przepisów techniczno-budowlanych jest
ogromne, skoro regulowane są ustawą Prawo Budowlane i rozporządzeniami, jak
np. Warunki Techniczne. Przepisy podają, jak powinien być zaprojektowany i wy-
konany budynek, przedstawiają postępowanie poprzedzające i zasady wykonywa-
nia robót budowlanych. Określa się, w co powinien być wyposażony budynek czy
przed czym chronić – np. przed promieniowaniem i polami elektromagnetycz-
nymi, zawilgoceniem, gazami toksycznymi. Ale nie umieszczono w nich zapisów
istotnych dla środowiska inżynierów i techników zabezpieczeń technicznych
i zarządzania bezpieczeństwem dotyczących ochrony osób i mienia – chroniących
przed dostaniem się intruzów. Chociaż – przepraszam – jest jeden mówiący
o przedostaniu się gryzoni do wnętrza. Tak, szczur to też intruz.
Dla obiektów budowlanych, będących w gestii różnych resortów, powstają zapisy
regulujące ochronę osób i mienia. Takie zapisy wprowadzono m.in. dla obiektów
zabytkowych czy dla obiektów przechowujących wartości pieniężne. W ustawie
o ochronie osób i mienia wskazano obiekty podlegające obowiązkowej ochronie,
podobnie jak budynki wytypowane do ochrony przeciwpożarowej rozporządze-
niem ministra spraw wewnętrznych i administracji. Należy tu wskazać, że wytyczne
dla ochrony przeciwpożarowej znalazły zapisy w Warunkach Technicznych
w dziale bezpieczeństwo pożarowe, ale działu bezpieczeństwa osób i mienia
przed zagrożeniem włamania lub napadu nie przewidziano. Takie zagrożenie jest
również w pewnych sytuacjach zagrożeniem zdrowia, a nawet życia.
Powstają nowoczesne budynki, przyjazne środowisku, pasywne i oszczędne,
w których architekci dbają o drobne szczegóły i kolorystykę, a zapomina się
o bezpieczeństwie. Projektuje się budynek w kamieniu lub o ścianach szklanych,
nie biorąc pod uwagę potrzebę montażu urządzeń zabezpieczeń technicznych,
takich jak kamery, czujki okablowanie. Na etapie koncepcji i powstającego projektu
architektonicznego brakuje specjalisty odpowiedzialnego za bezpieczeństwo,
np. rzeczoznawcy. Dobór systemów alarmowych, jak również odpowiednie
rozwiązania architektoniczne i budowlane wpływają na poziom bezpieczeń-
stwa. Interdyscyplinarna dyskusja grona specjalistów architektury, budownictwa
i zarządzania bezpieczeństwem pozwoli na wypracowanie wspólnych propozycji
dla inwestora z różnych obszarów budownictwa.
 WARUNKI TECHNICZNE Jedenaście lat stosowania
Mgr inż. Andrzej Boczkowski
Ekspert Stowarzyszenia Elektryków
Polskich, dawny Dyrektor Centralnego
Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Instalacji
i Urządzeń Elektrycznych w Budownictwie
„Elektromontaż”
Prace nad Warunkami Technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie rozpoczęły się w 1993 r. Utworzony wówczas zespół ekspertów
poszczególnych branż (prace dla instalacji elektrycznych prowadził Centralny
Ośrodek Badawczo-Rozwojowy „Elektromontaż”) miał stworzyć Warunki
Techniczne, które powinny:
 zawierać wymagania odpowiadające postanowieniom Polskich Norm,
które wówczas były aktualizowane i dostosowywane do norm
międzynarodowych,
 zawierać najistotniejsze wymagania dla określonych rozwiązań
konstrukcyjnych i instalacyjnych,
 być czytelne dla przedstawicieli wszystkich branż.
Tak opracowane Warunki Techniczne spełniły i dalej spełniają funkcję wpro-
wadzania nowoczesnych rozwiązań zapewniających użytkownikom budynków
bezpieczeństwo życia, zdrowia i mienia oraz społecznie uzasadniony poziom
podstawowych cech funkcjonalno-użytkowych budynków. Zostały opublikowane
po raz pierwszy w Dzienniku Ustaw nr 10 z 1995 r. poz. 46 jako Rozporządzenie
Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa i zaczęły obowiązywać od
1 kwietnia 1995 roku.
Do najistotniejszych wymagań Warunków Technicznych w zakresie instalacji
elektrycznych, które zostały wprowadzone do prac projektowych i wykonaw-
czych realizowanych budynków, zaliczyć należy:
 stosowanie w instalacjach elektrycznych: oddzielnego przewodu ochron-
nego PE i neutralnego N, wyłączników przeciwporażeniowych różnico-
woprądowych, wyłączników nadprądowych w obwodach odbiorczych,
przeciwpożarowych wyłączników prądu, głównych i dodatkowych połą-
czeń wyrównawczych ochronnych, przewodów elektrycznych z żyłami
wykonanymi wyłącznie z miedzi jeżeli ich przekrój nie przekracza 10 mm2,
urządzeń ochrony przeciwprzepięciowej;
 stosowanie oświetlenia awaryjnego zapasowego lub ewakuacyjnego;
 sytuowanie pomieszczeń stacji transformatorowych w budynkach o innym
przeznaczeniu;
 stosowanie zasady prowadzenia tras przewodów elektrycznych w liniach
prostych, równoległych do krawędzi ścian i stropów;
 prowadzenie przewodów i kabli elektrycznych w sposób umożliwiający ich
ochronę przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz wymianę bez potrzeby
naruszania konstrukcji budynku;
 dopuszczenie prowadzenia przewodów elektrycznych wtynkowych pod
warunkiem pokrycia ich warstwą tynku o grubości co najmniej 5 mm;
 stosowanie w instalacji elektrycznej w mieszkaniu wyodrębnionych obwodów:
oświetlenia, gniazd wtyczkowych ogólnego przeznaczenia, gniazd wtyczko-
wych w łazience, gniazd wtyczkowych do urządzeń odbiorczych w kuchni
oraz obwody do odbiorników wymagających indywidualnego zabezpieczenia;
 wykorzystywanie jako uziomy instalacji elektrycznej i piorunochronnej
metalowych konstrukcji budynków, zbrojenia fundamentów lub innych
metalowych elementów umieszczonych w fundamentach stanowiących
sztuczny uziom fundamentowy.
Obecnie trwają eksperckie prace nad zmianami w Warunkach Technicznych.
Propozycje zmian w zakresie instalacji elektrycznych dotyczą:
 stosowania awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego;
 wprowadzenia pojęć terminologicznych „wewnętrzna linia zasilająca” oraz
„bardzo niskie napięcie”;
 wprowadzenia warunku stosowania w instalacjach elektrycznych środków
ochrony, zapewniających skuteczną ochronę przeciwporażeniową;
 określenia zasad wprowadzania do budynku z zewnątrz elementów
przewodzących i przyłączania ich do głównej szyny uziemiającej;
 uszczegółowienia zasad stosowania przewodów i kabli elektrycznych
w systemach zasilania i sterowania urządzeniami służącymi ochronie
przeciwpożarowej;
 określenia zasad wprowadzania do budynku różnego rodzaju mediów
i ich opomiarowania;
 wprowadzenia zasady wyposażania budynku mieszkalnego wielorodzinnego,
budynku zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności publicznej
w instalację telekomunikacyjną, sygnalizacji dzwonkowej, domofonowej lub
wideodomofonowej oraz w miarę potrzeb również w inne instalacje, takie
jak: zabezpieczenia technicznego – system alarmowy sygnalizacji włamania
i napadu, kontroli dostępu, system telewizji dozorowej i ich kombinacje;
 wprowadzenia zasady instalowania domofonów, przycisków dzwonkowych
i oświetleniowych w sposób umożliwiający korzystanie z nich przez osoby
niepełnosprawne; konstrukcja domofonów powinna umożliwiać ich obsługę
także przez osoby niepełnosprawne w tym z dysfunkcją wzroku;
 wprowadzenia wymagania, by zewnętrzne urządzenia oświetleniowe (oświetlenie
drogowe, oświetlenie witryn sklepowych, iluminacja elewacji budynków i reklamy
świetlne) nie były od zmierzchu do świtu źródłami światła przeszkadzającego
użytkownikom pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi.
9
 WARUNKI TECHNICZNE Kodyfikacja przepisów

Kodyfikacja przepisów
techniczno-budowlanych
Przepisy wykonawcze do ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane(tekst jednolity
Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn.zm.) wydawane są na mocy delegacji w art. 7 ust. 2.
Zgodnie z art.7 ust. 1 ustawy Prawo budowlane do przepisów techniczno-budowlanych zalicza
się warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie oraz
warunki techniczne użytkowania obiektów budowlanych.

N
a mocy art. 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach admi-
nistracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437 z późn.zm.), Projektowanie, budowa, przebudowa
wprowadzającego zmianę działów, za które odpowiedzialni są oraz zmiana sposobu użytkowania
właściwi ministrowie, warunki techniczne, o których mowa w art. 7 ust. 1 Warunki techniczne budynków oraz budowli nadziemnych
i 2 ustawy Prawo budowlane, określają właściwi ministrowie, w porozumie- dla budynków i podziemnych spełniających funkcje
niu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, lokalnego planowania użytkowe budynków, a także związane
i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, dla obiektów z nimi urządzenia budowlane
budowlanych, z wyjątkiem budynków oraz związanych z nimi urządzeń.

Na mocy postanowień pkt 1 ust. 2 art. 7 ustawy Prawo budowlane, warunki

techniczne dla budynków oraz związanych z nimi urządzeń określa mini- Użytkowane budynki istniejące, które
ster właściwy budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania na podstawie przepisów odrębnych
przestrzennego oraz mieszkalnictwa w postaci rozporządzenia w sprawie Warunki techniczne uznaje się za zagrażające życiu ludzi
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytu- dla budynków w zakresie przepisów bezpieczeństwa
owanie. Aktualnie obowiązujący akt wykonawczy w tym zakresie to rozpo- – uzupełnienie pożarowego, wymiarów schodów,
rządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie wa- delegacji (§ 207 ust. 2) o których mowa w § 68 ust.1 i 2,
runków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oświetlenia awaryjnego, o którym
(Dz. U. nr 75, poz. 690 z późn.zm.). mowa w § 181
10
 WARUNKI TECHNICZNE Kodyfikacja przepisów

Inni ministrowie, w porozumieniu, wydali warunki techniczne dla pozostałych obiektów budowlanych, regulujące swoim zakresem:

w zakresie infrastruktury technicznej:

1. zasilania energią elektryczną obiektów budowlanych

łączności,
2. sieci gazowych, w zakresie innych obiektów:

3. skrzyżowań linii kolejowych z drogami publicznymi i ich

1. obiektów budowlanych nie będących budynkami,
usytuowania,
służących obronności Państwa i ich usytuowania,
4. drogowych obiektów inżynierskich i ich usytuowania,
2. strzelnic garnizonowych oraz ich usytuowania,
5. autostrad płatnych,
3. budowli rolniczych i ich usytuowania,
6. dróg publicznych i ich usytuowania,
4. morskich budowli hydrotechnicznych i ich usytuowania,
7. baz i stacji paliw płynnych, rurociągów przesyłowych
5. obiektów budowlanych metra i ich usytuowania,
dalekosiężnych służących do transportu ropy naftowej
i produktów naftowych i ich usytuowania, 6. budowli hydrotechnicznych i ich usytuowania,
8. telekomunikacyjnych obiektów budowlanych i ich 7. budowli kolejowych i ich usytuowania.
usytuowania,
9. lotnisk cywilnych,

Poniżej znajduje się zestawienie obszarów Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 26 lutego
obowiązywania wg kolejności wydawania aktów 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
prawnych: skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie
(Dz. U nr 33, poz. 44 z późn.zm.)
Rozporządzenie Ministra Łączności z dnia 21 kwietnia 1995 r. w sprawie
warunków technicznych zasilania energią elektryczną obiektów budowla-
nych łączności (Dz. U. nr 50, poz. 271) Warunki techniczne Projektowanie, budowa skrzyżowania
skrzyżowań linii linii kolei użytku publicznego i linii
kolejowych kolei użytku niepublicznego z drogami
z drogami publicznymi publicznymi i jego usytuowanie
Warunki techniczne Projektowanie, budowa i ich usytuowania
zasilania energią obiektów budowlanych łączności
elektryczną przeznaczonych do pracy w krajowej Inne wymagania Projektowanie, budowa skrzyżowania
obiektów sieci telekomunikacyjnej lub we poza warunkami linii kolei użytku publicznego i linii
budowlanych współpracy z tą siecią technicznymi kolei użytku niepublicznego z drogami
łączności publicznymi i jego usytuowanie
11
 WARUNKI TECHNICZNE Kodyfikacja przepisów

Fot. Savills

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 sierpnia 1996 r. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpo-
budowlane nie będące budynkami, służące obronności Państwa oraz ich wiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie (Dz. U. nr 132, poz. 877 z późn.zm.)
usytuowanie (Dz. U. nr 103, poz. 477 z późn.zm.)

Projektowanie, budowa, przebudowa,

Projektowanie, budowa, przebudowa,
rozbudowa, modernizacja obiektów
Warunki techniczne budowlanych i budowli, służących
obiektów obronności państwa, urządzeń
budowlanych nie związanych z tymi obiektami,
będących budynkami, przeznaczonych do wykorzystywania
służących techniki i sprzętu bojowego, uzbrojenia
obronności Państwa i łączności, a także innych technicznych
i ich usytuowania systemów służących procesom
szkoleniowym Sił Zbrojnych RP oraz
usytuowanie tych obiektów
12
Warunki techniczne
budowli rolniczych
i ich usytuowania
zmiana sposobu użytkowania
budowli rolniczych lub ich części
oraz związanych z nimi urządzeń
budowlanych: budowli dla potrzeb
rolnictwa i przechowalnictwa
produktów rolnych, w szczególności
takich jak: zbiorniki na płynne odchody
zwierzęce, płyty do składowania
obornika, silosy na kiszonkę, silosy na
zboże i paszę, komory fermentacyjne
i zbiorniki biogazu
 WARUNKI TECHNICZNE Kodyfikacja przepisów

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 czerwca Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca
1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi
morskie budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 101, poz. 645) publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 43, poz. 430 z późn.zm.)

Projektowanie, wykonywanie dróg

Warunki techniczne
morskich budowli
hydrotechnicznych
i ich usytuowania
Projektowanie, budowa morskich
budowli hydrotechnicznych ich
usytuowanie na działce budowlanej
oraz zagospodarowanie działki,
w tym także akwenów i terenów
przeznaczonych pod zabudowę tymi
budowlami, a także poszczególnych
elementów konstrukcyjnych
stoczniowych konstrukcji
hydrotechnicznych
publicznych i związanych z nimi
Warunki techniczne urządzeń budowlanych, oraz ich
dróg publicznych odbudowa, rozbudowa, przebudowa,
i ich usytuowania remonty objęte pozwoleniem na
budowę, z wyjątkiem autostrad
płatnych drogowych obiektów
inżynierskich ora ich usytuowanie
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r.
sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe
obiekty inżynierskie i ich usytuowanie (Dz. U. nr 63, poz. 735 z późn.zm.)

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 31 sierpnia

1998 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dla lotnisk cywilnych
(Dz. U. nr 130, poz. 859)
Warunki techniczne
lotnisk cywilnych
Warunki techniczne Projektowanie, budowa obiektów
drogowych inżynierskich oraz związanych z nimi
obiektów urządzeń budowlanych, a także
inżynierskich i ich odbudowa, przebudowa, rozbudowa:
usytuowania obiektów mostowych, tuneli,
Projektowanie i budowa, odbudowa, przepustów, konstrukcji oporowych
rozbudowa, przebudowa,
modernizacja, zmian sposobu
użytkowania lotnisk przeznaczonych
do startów i lądowań samolotów
i szybowców oraz śmigłowców

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września mgr inż. Anna Sas-Micuń
1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz. U. nr 151, poz. 987) ekspert SNB

Warunki Techniczne, jakim

Projektowanie i roboty budowlane
budowli kolejowych, z wyjątkiem:
powinny odpowiadać obiekty
linii tramwajowych, dróg budowlane regulują wiele
szynowych służących do transportu
wewnątrzzakładowego w obszarze
obszarów stanowiących przedmiot
zamkniętym i nie mających połączenia inwestycyjny. Ze względu na współzależność
z liniami i bocznicami kolejowymi,
Warunki techniczne
dróg szynowych na obszarze
stosowania Warunków Technicznych powinien
budowli kolejowych
i ich usytuowania
górniczym – kopalń odkrywkowych być zachowany ich spójny charakter oraz
oraz zwałowisk odpadów,
transportowych urządzeń linowych
koordynacja zmian przez właściwego ministra
oraz linowo-terenowych, wyciągów odpowiedzialnego za opracowanie i wdrożenie
narciarskich, a także budynków
zlokalizowanych na obszarach
Kodeksu budowlanego.
kolejowych
13
 WARUNKI TECHNICZNE Kodyfikacja przepisów

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 października 2001 r. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać strzelnice w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyj-
garnizonowe oraz ich usytuowanie (Dz. U. nr 132, poz. 1479 z późn.zm.) ne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz. U. nr 219, poz. 1864 z późn.zm.)

Warunki techniczne
Warunki techniczne telekomunikacyjnych Projektowanie, budowa
obiektów Projektowanie, budowa odkrytych obiektów telekomunikacyjnych obiektów
budowlanych garnizonowych strzelnic szkolnych oraz budowlanych oraz budowlanych
strzelnic ich usytuowanie ich usytuowania
garnizonowych oraz
ich usytuowania
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw
płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie warunków naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. nr 243, poz.
technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. nr 97, poz. 1055) 2063 z późn. zm.)

Warunki techniczne
sieci gazowych
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 stycznia 2002 r. w sprawie
przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych (Dz. U.
nr 12, poz. 116 z późn.zm.)
Warunki techniczne
autostrad płatnych
14
Warunki techniczne
baz i stacji
paliw płynnych,
Projektowanie, budowa, rurociągów Projektowanie, budowa obiektów
przebudowa, rozbudowa sieci przesyłowych budowlanych przeznaczonych
gazowych służących dalekosiężnych do magazynowania, przeładunku
do przesyłania i dystrybucji służących do i dystrybucji ropy naftowej oraz
paliw gazowych, z wyłączeniem: transportu produktów naftowych, przebudowa
sieci gazowych służących ropy naftowej takich obiektów
do przesyłania gazów i produktów
technicznych i skroplonych gazów naftowych i ich
węglowodorowych (C3 –C4 ), usytuowania
sieci gazowych w kanałach
zbiorczych, doświadczalnych
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie
sieci gazowych, sieci gazowych
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotech-
znajdujących się na terenach
niczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 86, poz. 579)
zakładów górniczych i wojskowych,
znajdujących się w budynkach
instalacji gazowych nienależących
do sieci gazowych Projektowanie, budowa i przebudowa
Warunki techniczne
budowli hydrotechnicznych,
budowli
z wyjątkiem budowli morskich
hydrotechnicznych
i urządzeń melioracji wodnych
i ich usytuowania
szczegółowych
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane
metra i ich usytuowanie (Dz. U. nr 144, poz. 859)
Projektowanie, wykonywanie
i eksploatacja autostrad i związanych
z nimi urządzeń, odbudowa, Warunki techniczne
przebudowa i rozbudowa, remont obiektów
objęty pozwoleniem na budowę, budowlanych Projektowanie, budowa, przebudowa
za wyjątkiem drogowych obiektów metra obiektów budowlanych metra
inżynierskich i ich usytuowania i ich usytuowania i urządzeń budowlanych związanych
z metrem
WARUNKI TECHNICZNE Kodyfikacja przepisów

15
 WARUNKI TECHNICZNE wydarzenia

Ostatnia
nowelizacja
Warunków Technicznych,
jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie
Stowarzyszenie
Nowoczesne
Budynki włączyło

22
listopada 2012 r. w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane Rozporządzenie Ministra
Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 6 listopada 2012 r. zmieniające
tę zmianę do
rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki tekstu jednolitego
i ich usytuowanie.
Warunków
Skutkiem nowelizacji WT2012 jest wprowadzenie nowego rozdziału 8a – „Instalacja telekomunikacyjna” technicznych
w Dziale IV „Wyposażenie techniczne budynków”, ustalającego: dla budynków,
 minimalne wyposażenie w instalacje telekomunikacyjne mieszkań w budynkach dostępnego na
mieszkalnych wielorodzinnych i zamieszkania zbiorowego; stronie snb.org.pl
 definicję instalacji telekomunikacyjnej, przez którą należy rozumieć zainstalowany
i połączony pod względem technicznym i funkcjonalnym układ jej elementów wykonany zgodnie
z Polską Normą dotyczącą planowania i wykonywania instalacji wewnątrz budynków; Tekst jednolity zawiera
 elementy składowe instalacji telekomunikacyjnej budynku zamieszkania zbiorowego przypisy dotyczące daty
i budynku użyteczności publicznej, w tym przeznaczonego na potrzeby publicznej oświaty, wejścia w życie kolejnych
szkolnictwa wyższego, nauki i wychowania; zmian oraz uchyleń
 elementy składowe instalacji telekomunikacyjnej budynku mieszkalnego
przepisów, co pozwala na
wielorodzinnego;
 wymagania dla punktu połączenia instalacji telekomunikacyjnej z publiczną siecią jego praktyczne użytkowanie
telekomunikacyjną (punkt styku); na potrzeby przygotowania
 warunki prowadzenia i rozmieszczenia instalacji telekomunikacyjnej i urządzeń inwestycji, jak i realizacji
telekomunikacyjnych; procesu budowlanego, w tym
 istotne parametry dotyczące instalacji telekomunikacyjnej. w celu ustalenia aktualnej
podstawy prawnej wymagań
Ponadto rozporządzenie wprowadza nowy pkt 47a w Załączniku, nr 1 stanowiącym Wykaz Polskich
Norm przywołanych w rozporządzeniu, dotyczący ustalenia normy PN-EN 50174-2:2010 Technika w sprawach wszczętych
Informatyczna – Instalacje okablowania – Część 2: Planowanie i wykonywanie instalacji wewnątrz a niezakończonych,
budynków, do których  odwołuje się § 192 b. Ustalenia tej normy uzyskały moc wymagania. np. gdy toczy się
postępowanie sądowe
Rozporządzenie weszło w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 23 lutego 2013 roku. dotyczące spełnienia
Jest to szósta zmiana Warunków Technicznych dla budynków od 2002 r.
przepisów obowiązujących
na dzień sporu.
16
17
 działania SNB Mechanizm Prekonsultacji

Mechanizm Prekonsultacji jako

wsparcie procesu kształtowania
nowoczesnych przepisów
techniczno-budowlanych
Stowarzyszenia Nowoczesne Budynki opracowało w 2011 r. koncepcję Mechanizmu Prekonsultacji,
autorską propozycję oddolnej konsolidacji działań środowiska budowlanego. Mechanizm pozwala
na identyfikację bieżących problemów w stosowaniu Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia
12 kwietnia 2002 r.  w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690 z późn.zm.), umożliwia też wypracowania wspólnego podejścia
dla przeprowadzania cyklicznych aktualizacji przepisów techniczno-budowlanych w Polsce.

R
egularność i usystematyzowanie procesu
zmian przepisów techniczno-budowlanych
wymaga przeprowadzenia z wyprzedze-
niem wyczerpującej dyskusji środowiskowej.
Mechanizm Prekonsultacji ma być odpowiedzią
na zgłaszane przez środowisko budowlane po-
stulaty dotyczące integracji wniosków i propozycji
zmian przepisów w postaci usystematyzowanej
propozycji rozwiązań projektów aktów prawnych,
niezależnie od realizacji formalnych konsultacji
społecznych przedkładanych projektów zmian
w ramach uzgodnieniowej procedury rządowej.
Mechanizm Prekonsultacji wzmacnia funkcję
konsultacji społecznych w procesie lepszego
stanowienia prawa poprzez aktywizację i sko-
ordynowanie opinii różnych środowisk branżo-
wych oraz zawodowych na etapie tworzenia
koncepcji zmian Warunków Technicznych dla
budynków. Zainicjowanie i przeprowadzenie
prekonsultacji, których efektem jest uzgodnienie
wspólnego stanowiska środowiska budowlanego
odnośnie do proponowanych zmian przepisów,
upraszcza i obniża koszty formalnego procesu
konsultacji rządowych, bo ogranicza liczbę śro-
dowiskowych spotkań uzgodnieniowych z admi-
nistracją rządową czy wykonywanie koniecznych
ekspertyz i opinii.
Współpraca ekspertów realizowana w ramach
procesu prekonsultacji umożliwia również sca-
18
lenie rozproszonych źródeł wiedzy i podejście interpretacyjnych w związku ze
przekrojowe do zagadnień objętych przepisami stosowaniem istniejących wymagań;
techniczno-budowlanymi, przy wykorzystaniu:  potrzeb uporządkowania zasad
stosowania rozwiązań technicznych
 wyników działań badawczo-rozwojowych i wyrobów budowlanych;
uzyskiwanych w ośrodkach naukowych  wniosków i propozycji rewizji regulacji
i laboratoriach przemysłowych w zakresie prawnych składanych bezpośrednio
konstrukcji, odporności ogniowej, fizyki do MTBiGM lub adresowanych do
budowli oraz w innych dziedzinach; władz państwowych na sympozjach,
 rozwoju normalizacji europejskiej konferencjach naukowo-technicznych
i nowych dokumentów europejskich; przez przedstawicieli organizacji
 dokonującego się postępu w dziedzinie oraz osoby fizyczne zainteresowane
projektowania architektonicznego problematyką rozwoju przepisów
i budowlanego oraz technologii robót techniczno-budowlanych.
budowlanych;
 sygnalizowanych przez uczestników Proponowany Mechanizm Prekonsultacji nie
procesu budowlanego problemów narusza ustawowych obowiązków organów
Komisja Europejska określiła w 2002 roku główne zasady i minimalne
standardy konsultacji społecznych, które powinny być przeprowadzane
w taki sposób, aby:
 właściwa, konkretna i rzeczowa informacja była przekazywana każdemu uczestnikowi
konsultacji,
 konsultacjami objęte zostały wszystkie grupy docelowe,
 konsultacje były prowadzone za pośrednictwem środków komunikacji dostosowanych
do celów konsultacji i oczekiwań ich uczestników,
 następowała publikacja raportu opisującego wyniki konsultacji oraz sposób ich
wykorzystania w trakcie dokonywania oceny skutków regulacji.
 działania SNB Mechanizm Prekonsultacji

władzy państwowej i nie zwalnia z ich realizacji,
stanowi natomiast oddolne eksperckie wsparcie
dla organów administracji rządowej w złożonym
procesie legislacyjnym związanym z aktualizacją
przepisów techniczno-budowlanych oraz przyjmo-
waniem nowych rozwiązań prawnych w obszarze
budownictwa. Proces eksperckich prekonsultacji
jest zgodny z założeniami UE w zakresie lepszego
stanowienia prawa (better regulation), gdyż stanowi
istotne źródło wiedzy na temat barier prawnych oraz
dezaktualizacji krajowych wymagań technicznych.
Ponadto dokumenty: Wytyczne do Oceny
Skutków Regulacji, Zasady konsultacji prze-
prowadzanych podczas przygotowywania
dokumentów rządowych oraz Siedem Zasad
Konsultacji z 2012 r. mają zostać zintegrowa-
ne w jeden dokument, aby zapewnić spójne
wymagania jakościowe odnośnie tworzenia
nowych aktów prawnych. Dokument ten zo-
stanie również dostosowany do obowiązujących
uregulowań prawnych w zakresie OSR i kon-
sultacji społecznych. Jednolite wytyczne będą
prezentowały, jak przeprowadzać ocenę wpływu
i przygotować analityczne zestawienie progno-
zowanych skutków podejmowanych działań
w formie testu regulacyjnego i OSR (uwzględnia-
jąc zasadę proporcjonalności) oraz najważniejsze
zasady przeprowadzania konsultacji (czyli jak
i kiedy przeprowadzać konsultacje społeczne
w procesie tworzenia dokumentów rządowych,
aby maksymalnie wykorzystać ich potencjał).

Mechanizm Prekonsultacji wspisuje się w cele

programu„LEPSZE REGULACJE 2015”, przyjęty
w styczniu 2013 roku przez Radę Ministrów.
Jednym z trzech celów Programu jest Poprawa
komunikacji z interesariuszami poprzez uspraw-
nienie procesu konsultacji społecznych. Przyję-
te rozwiązania będą zmierzały do zwiększenia
zakresu konsultacji projektu, zarówno na etapie
analizy problemu, przygotowywania projektu
założeń aktu prawnego, przygotowywania pro-
jektu aktu prawnego, jak i oceny skutków regulacji
ex post oraz promowania podejmowanych działań
w zakresie zaangażowania społecznego w pro-
cesie tworzenia aktów prawnych.
Program zapowiada zmianę Regulaminu pracy
Rady Ministrów w celu upowszechniania sto-
sowania konsultacji w procesie legislacyjnym.
Program „Lepsze Regulacje 2015”, przyjęty w styczniu 2013 roku
przez Radę Ministrów, przedstawia planowane działania administracji rządowej w obszarze
tworzenia prawa. Program ma wspierać. działania legislacyjne Rządu, wzmacniając proces
stanowienia prawa w zakresie ekonomicznej analizy wpływu dokonywanych
zmian i usprawniając proces konsultacji projektowanych rozwiązań poprzez
poprawę dialogu ze stroną społeczną.
Z uwagi na kluczową rolę konsultacji w procesie przygotowywania oceny skutków regulacji, opraco-
wano Zasady konsultacji przeprowadzanych podczas przygotowywania dokumentów rządowych,
które zostały przyjęte przez Komitet Rady Ministrów 30 lipca 2009 r. z zaleceniem stosowania.
Dokument stanowi uzupełnienie Wytycznych do oceny skutków regulacji i uszczegóławia obowiązki
administracji rządowej w zakresie konsultacji, polegające na zasięgnięciu opinii podmiotów, które
mogą być źródłem informacji o przewidywanych kosztach i korzyściach regulacji oraz źródłem opinii
o możliwościach dokonania usprawnień w projektowanych rozwiązaniach.
19
 DZIAŁALNIA SNB prace ekspertów

Grupy Robocze rozpoczęły prace jesienią 2011 r.

Grupy Robocze
na bazie uwag do obowiązujących Warunków
technicznych dla budynków, wniesionych przez
ekspertów przy wykorzystaniu m.in. ankiety
dostępnej na prekonsultacje.pl Formuła działa-

koncepcja prac nia ekspertów określona jest w zasadach pracy

Grup Roboczych, określonych przez SNB jako
administratora procesu. Eksperci uczestniczą
Koncepcja powołania Grup Roboczych w ramach Mechanizmu w pracach Grup Roboczych na równych za-
sadach i warunkach, z poszanowaniem zasad
Prekonsultacji wynikała z potrzeby skoordynowania dyskusji eksperckiej
kompromisu i z zachowaniem w sprawach spor-
wokół wiodących tematów i zagadnień interdyscyplinarnych objętych nych prawa do zgłoszenia dokumentowanego
regulacją Warunków Technicznych dla budynków. stanowiska odrębnego.

Grupy Robocze mają charakter otwarty, co

oznacza możliwość zgłoszenia udziału eks-
SNB zaproponowało podział na następujące tematyczne Grupy Robocze, zapraszając przedstawicieli perckiego na każdym etapie prac. Obecnie
organizacji branżowych, zawodowych, instytutów naukowo-badawczych, środowisko akademickie, w dyskusji eksperckiej bierze udział łącznie ponad
ekspertów niezależnych do współpracy: 100 ekspertów. Prace ekspertów wspiera dedy-
kowana strona internetowa warunkitechniczne.pl,
na której SNB umieszcza wszystkie materia-
ły związane z pracami Grup Roboczych. Tym
samym tworzona jest baza wiedzy w zakresie
stosowania przepisów Warunków technicznych
dla budynków.

SNB przygotowało
Zagospodarowanie Wyposażenie techniczne unikalne narzędzie do
działki budowlanej budynków
pracy z Warunkami
technicznymi dla
budynków – pojęciową
wyszukiwarkę przepisów,
dostępną na stronie
warunkitechniczne.pl/
wyszukiwarka
Bezpieczeństwo konstrukcji Bezpieczeństwo
i użytkowania pożarowe Wyniki rocznej pracy Grup Roboczych zostały
zebrane w pierwszy projekt zmian WT, prze-
kazany w październiku 2012 r. do Ministerstwa
Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
wraz z uzasadnieniem jako wspólny dorobek eks-
pertów. Ponadto propozycje omówione podczas
dyskusji eksperckiej prezentowane są również
w toku formalnych konsultacji społecznych pro-
wadzonych przez MTBiGM, co miało miejsce
w kontekście zmian Warunków technicznych
dla budynków w związku z wdrożeniem do
Higiena Racjonalizacja prawa krajowego Dyrektywy 2010/31/UE ws.
i zdrowie użytkowania energii charakterystyki energetycznej budynków.
20
 DZIAŁANIA SNB prace ekspertów

Proponowane kierunki zmian

Warunków Technicznych
na potrzeby rozwoju
nowoczesnego budownictwa
wnioski z dyskusji eksperckiej – perspektywa 2013
Działające od października 2011 r. Grupy Robocze wypracowały projekt zmian przepisów w Działach I-IV
oraz VI-VII Warunków technicznych dla budynków, który po rocznej dyskusji został przekazany w październiku 2012 r
wraz z uzasadnieniem do Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Głównego Urzędu Nadzoru
Budowlanego i Instytutu Techniki Budowlanej jako oddolna i niezależna propozycja.

P
roponowane przez ekspertów zmiany po-
legają na uzupełnieniu istniejących regulacji,
zastąpieniu dotychczasowych wymagań
nowymi propozycjami przepisów lub też usunię-
ciu zbędnych wymagań i obejmują następujące
zagadnienia:

 wdrożenie ustaleń Rozporządzenia Par-

lamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr
305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustana-
wiającego zharmonizowane warunki wpro-
wadzania do obrotu wyrobów budowlanych
i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG
(Dz. Urz. UE L 88/5 z 4.4.2011),

 wprowadzenie usprawnień mających za-

pewnić lepsze wykorzystanie terenów pod
zabudowę, m.in. poprzez efektywniejsze
usytuowanie budynków na działce i zwią-
zanych z nimi urządzeń ze względu na bez-
pieczeństwo pożarowe oraz zrównoważony
rozwój, w tym efektywniejsze wykorzysta-
nie powierzchni biologicznie czynnej, wód
opadowych, powierzchni przewidzianej na
miejsca postojowe dla samochodów oso-
bowych, wykorzystanie ścieków szarych,
 wprowadzenie rozwiązań związanych
z obniżeniem kosztów inwestycyjnych,
tj. uwzględnienie racjonalności standardu
deweloperskiego dla wnoszonych mieszkań,
 uwzględnienie w przepisach wyposażenia
technicznego rozwoju techniczno-technolo-
gicznego w dziedzinie instalacji ogrzewczych,
wodociągowych, kanalizacji, elektrycznych,
wentylacji i klimatyzacji, a także urządzeń
dźwigowych,
 zracjonalizowanie wymagań dotyczących
projektowania budynków, uwzględniające-
go najnowsze osiągnięcia techniki budow-
lanej i instalacyjnej, obejmujące zarówno
rozszerzenie możliwości projektowych,
w tym także stosowanie rozwiązań alterna-
tywnych, jak i skuteczniejsze zapobieganie
zagrożeniom,
 wprowadzenie wymagań mających na celu
podniesienie poziomu bezpieczeństwa,
ochrony życia i zdrowia ludzi, skuteczniej-
szej ochrony mienia, w tym wyeliminowa-
nie zagrożeń związanych ze stosowaniem
urządzeń z otwartą komorą spalania, pod-
niesienie wymagań odporności pożarowej
budynków mieszkalnych oraz produkcyjno-
-magazynowych, wprowadzenie wymagań
związanych z instalacją zabezpieczenia tech-
nicznego.
Przywołane powyżej kierunkowe propozycje
zmian nakreślają drogę rozwoju budownictwa
oraz przemysłu wyrobów budowlanych. Pro-
pozycje zmian regulacji zaowocować powinny
również rozwojem usług projektowych i wyko-
nawczych. Zwiększenie popytu oczekiwane jest
nie tylko na rynku pierwotnym, ale również na
rynku wtórnym, w ramach którego przewiduje
się wzrost zainteresowania realizacją remontów
i modernizacji budynków.
21
 DZIAŁALNIA SNB prace ekspertów

Pierwsza ekspercka
propozycja zmian
warunków technicznych
W pierwszym roku działalności (październik 2011 – październik
2012) Grupy Robocze wypracowały pierwszą ekspercką propozycje
zmian Warunków Technicznych dla Budynków – etap I Mechanizmu
Prekonsultacji.

KALENDARIUM WYDARZEŃ

Uruchomienie
prac sześciu Przebieg prac
Grup Roboczych w poszczególnych grupach:
– październik 2011

 GR1 Zagospodarowanie działki budowlanej Zagospodarowanie działki budowlanej

 GR2 Wyposażenie techniczne budynków Miały miejsce dwa spotkania plenarne ekspertów, którzy przedyskutowali zmiany
 GR3 Bezpieczeństwo konstrukcji i użytkowania dotyczące słowniczka pojęć oraz przepisów dotyczących miejsc postojowych dla
 GR4 Bezpieczeństwo pożarowe samochodów osobowych i wyposażenia technicznego mieszkań.
 GR5 Higiena i zdrowie

 GR6 Racjonalizacja użytkowania energii

Wyposażenie techniczne budynków

Dyskusja rozpoczęła się na bazie zgłoszonych Odbyły się trzy spotkania plenarne oraz:
uwag do opracowanego tekstu jednolitego WT,  Jedno spotkanie zespołu ekspertów dotyczące wymagań dla instalacji wodociągowych,

które zostały zakwalifikowane tematycznie do kanalizacyjnych i ogrzewczych,

odpowiednich grup.  Jedno spotkanie zespołu ekspertów dotyczące wymagań dla palenisk
i przewodów kominowych (wspólnie z ekspertami GR4 „Bezpieczeństwo pożarowe”),
 Jedno spotkanie zespołu ekspertów dotyczące rewizji wymagań dla instalacji
elektrycznych,
 Dwa spotkania zespołu ekspertów w sprawie rewizji zaproponowanych wymagań
dla urządzeń oświetleniowych dotyczących iluminacji (wspólnie z ekspertami GR3
„Bezpieczeństwo konstrukcji i użytkowania”),
 Jedno spotkanie zespołu ekspertów dotyczące podzielników kosztów wody,
zabezpieczenia przed przekroczeniem temperatury w instalacji ciepłej wody,
podzielników kosztów ogrzewania, temperatury wody w punktach czerpalnych.

Bezpieczeństwo konstrukcji i użytkowania

Miały miejsce dwa spotkania plenarne ekspertów, podczas których przedyskutowano
wymagania dla instalacji zabezpieczenia technicznego – systemów alarmowych
sygnalizacji włamania i napadu, kontroli dostępu, systemu telewizji dozorowej i ich
kombinacji, wymagania dla ochrony przed nadmiernym olśnieniem, wymagania
dotyczące wytrzymałości okien na wiatr oraz wodoszczelności.
22
DZIAŁANIA SNB prace ekspertów

Bezpieczeństwo pożarowe Higiena

Odbyły się cztery spotkania plenarne oraz: i zdrowie
 dwa spotkania zespołu ekspertów w sprawie rewizji wymagań dla izolacji Odbyły się trzy spotkania plenarne ekspertów,
cieplnych, podczas których przedyskutowano wymagania
 jedno spotkanie zespołu ekspertów dotyczące wymagań dla palenisk i prze- dotyczące infiltracji powietrza.
wodów kominowych (wspólnie z GR2 „Wyposażenie techniczne budynków”),
w wyniku których zostały wypracowane propozycje zmian przepisów Działu
VI „Bezpieczeństwo pożarowe”.

Racjonalizacja
użytkowania energii
Odbyły się cztery spotkania plenarne oraz:
 jedno spotkanie zespołu ekspertów dotyczące wymagań izolacyjności cieplnej ścian,

 jedno spotkanie zespołu ekspertów dotyczące wymagań energetycznych dla okien,

 jedno spotkanie zespołu ekspertów dotyczące wymagań izolacyjności cieplnej ścian wewnętrznych i stropów
międzykondygnacyjnych oraz wpływu na bezpieczeństwo pożarowe i izolacyjność akustyczną.

Przygotowanie łącznej eksperckiej propozycji zmian

Prace Grup Roboczych
przepisów w Działach I-IV oraz VI-VII – kwiecień 2012
maja charakter
Odbyło się jedno spotkanie plenarne łączone GR1-GR4. otwarty dla ekspertów
organizacji branżowych
i zawodowych, środowiska
akademickiego, instytutów
badawczo-naukowych,
Uzupełniające spotkanie GR4 „Bezpieczeństwo pożarowe”
administracji rządowej
w celu wyeliminowanie rozbieżności stanowisk – maj 2012
i samorządowej oraz
ekspertów niezależnych.
Przedsiębiorstwa
komercyjne reprezentowane
Przygotowanie w dwóch układach – czerwiec i lipiec 2012:
są poprzez organizacje
 eksperckiego projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie
branżowe lub uczestniczą
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,
 eksperckiego projektu tekstu jednolitego rozporządzenia w sprawie warunków
w formule członka
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wspierającego SNB.
z uwzględnieniem proponowanych zmian
Włączenie się w dyskusję
Projekty uwzględniają zgłoszone zdania odrębne ekspertów lub organizacji jako warianty nr 2.
ekspercką jest możliwe na
każdym etapie prac Grup
Roboczych.
Opracowanie łącznych eksperckich uzasadnień do
proponowanych zmian wraz oceną skutków regulacji Niezależnie od
– wrzesień-październik 2012 uczestnictwa
w spotkaniach, zachęcamy
do zgłaszania uwag
Przekazanie projektów do Ministerstwa Transportu, przez dedykowany
Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Głównego Urzędu formularz na stronie
Nadzoru Budowlanego i Instytutu Techniki Budowlanej www.prekonsultacje.pl
– październik 2012
23
 DZIAŁALNIA SNB prace ekspertów

2013
3.01 Grupa Robocza 2 „Wyposażenie techniczne budynków”

Dyskusja zespołu
ekspertów ws. wymagań
dla instalacji ogrzewczych

Celem spotkania zespołu ekspertów w zakresie instalacji ogrzewczych było omówienie

nowych uwag, wynikających m.in. z niespójności używanych określeń i występowania w WT
różnych pojęć dla tych samych zagadnień, niedostatecznej korelacji między rozproszonymi
w rozporządzeniu wymaganiami dotyczącymi palenisk oraz wstępne przedyskutowanie
zasadności zgrupowania w jednym miejscu wymagań dla kotłowni jak w przypadku Rozdziału 8
„Pomieszczenia techniczne i gospodarcze”.

Podczas spotkania poruszone zostały następujące główne zagadnienia:

 W toku dyskusji wokół pojęć „komora spalania
z palnikami” i „palenisko” eksperci przyjęli zmianę
brzmienia § 50 na następujące: „Budynek i po-
mieszczenia, w których są zainstalowane paleniska
na paliwo stałe, paliwo płynne lub gazowe, powinny
mieć przewody kominowe do odprowadzania dymu
i spalin.”
 W odniesieniu do przepisu zawartego
w § 132 eksperci uznali za trudny w egzekwo-
waniu warunekgwarantowania przez instala-
cję ogrzewczą lub inne urządzenie ogrzewcze
całkowitego pokrycia obliczeniowego zapo-
trzebowania ciepła, przy założeniu, że piece,
trzony kuchenne i kominki nie są traktowane
jako urządzenia ogrzewcze. Propozycja odejścia
od możliwości traktowania trzonów kuchennych
jako urządzenia ogrzewczego byłaby również
społecznie nieakceptowalna. Zaproponowano
utrzymanie §  132 ust.1 w dotychczasowym
brzmieniu.
24
 W odniesieniu do propozycji dotyczącej wprowadzenia zapisu regulującego warunki stosowania
kominków w budynkach wielorodzinnych z centralną instalacją ogrzewczą, tj. obostrzającego szczelność
oraz poprawność doprowadzenia powietrza niezbędnego do pracy kominka i zapewnienia wentylacji
mieszkań, eksperci uznali, iż wprowadzenie definicji pojęcia „kominek z płaszczem wodnym” rozumianego
jako urządzenie ogrzewcze, niebędące kominkiem, oraz zastrzeżenia w § 132 ust. 1, odwołującego
się do tej definicji, łącznie z obowiązującym ust.3, stanowiłoby rozwiązanie podnoszonych kwestii.
Zaproponowano zatem nowy pkt 29 w § 3 w brzmieniu: „3) kominku z płaszczem wodnym – należy
przez to rozumieć kocioł wodny centralnego ogrzewania”.
 Poddane zostały w wątpliwość obowiązujące warunki dopływu powietrza do paleniska kominka,
zawarte w § 132 ust.3 pkt 4 lit. a i b, uzasadniając to ustalonym, przeszacowanym zapasem ilości
powietrza, który nie ma związku z faktyczną wartością opałową drewna. Przedstawiona została
propozycja opracowania nowych warunków spalania w tym zakresie, z uwagi na ciepło spalania
i teoretyczne zapotrzebowanie powietrza, a także niezbędny nadmiar powietrza, które należy
doprowadzić do pomieszczenia. Propozycja zestawu wymagań dla pomieszczeń z paleniskami,
w tym także z kominkami, z punktu widzenia warunków spalania, będzie stanowić przedmiot dyskusji
na kolejnym spotkaniu zespołu.
 DZIAŁANIA SNB prace ekspertów

 W kontekście dyskusji o wodnych systemach zamkniętych i otwartych w odniesieniu do przepisu  W odniesieniu do propozycji dotyczącej
zawartego w § 133 ust.6, eksperci zaproponowali następującą zmianę jego brzmienia: „Instalacja przepisu zawartego w § 134 ust.5, polegają-
ogrzewcza wodna systemu zamkniętego lub otwartego, wyposażona w armaturę automatycznej regu- cej na włączeniu budynków jednorodzinnych
lacji powinna mieć urządzenia do odpowietrzania miejscowego, zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy w obowiązek stosowania regulatorów dopływu
dotyczącej odpowietrzania instalacji ogrzewań wodnych.”. Uznano, że instalacja ogrzewcza wodna ciepła do grzejników działających automatycznie,
systemu otwartego jest nadal stosowana, mimo że stanowi ona zaszłość, i wyklucza ona skuteczność eksperci zaproponowali utrzymanie obowiązu-
automatycznej regulacji. jącego przepisu.

 W odniesieniu do przepisu zawartego
w § 137 ust. 6 zgłoszona została uwaga dotycząca
uwzględnienia sygnalizacji nieszczelności płaszcza
zbiorników na olej opałowy. W toku dyskusji
eksperci zaproponowali utrzymanie przepisu
w dotychczasowym brzmieniu, bez wskazywania
konkretnego sposobu rozwiązania problemu
ewentualnych nieszczelności.
 Eksperci przyjęli, że na kolejnym spotkaniu
zostanie podjęta próba zdefiniowania pojęcia
„pomieszczenie kotłowni” oraz przeprowadzona
dyskusja na temat umieszczenia wymagań dla
kotłowni w odrębnym rozdziale dla pomieszczeń
technicznych.
 Zaproponowane zostało dopisanie, w § 143 ust. 2 wymogu stosowania nasad kominowych wyłącz-
nie na sprawnie działających przewodach kominowych poprzez odwołanie się do wymogów § 140.
Ust.1 i 2 § 143 otrzymałyby wówczas brzmienie: „§ 143. 1. W budynkach usytuowanych w II i III
strefie obciążenia wiatrem, określonych Polskimi Normami, należy stosować na przewodach dymowych
i spalinowych, spełniających wymagania § 140, nasady kominowe zabezpieczające przed odwróceniem
ciągu, przy zachowaniu wymagań § 146 ust. 1.
2. Nasady kominowe, o których mowa w ust. 1, na przewodach dymowych i spalinowych, spełniających
wymagania § 140, należy również stosować na innych obszarach, jeżeli wymagają tego położenie budynków
i lokalne warunki topograficzne.”
PLANOWANE SĄ KOLEJNE SPOTKANIA EKSPERTÓW

w spotkaniu wzięli udział:

 członkowie SNB; mgr inż. Krzysztof Cichowski
główny specjalista ds. technicznych,
 eksperci firm – członków
Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych RP
wspierających SNB Przewodniczący Grupy Roboczej 2
(aereco, Schiedel); „Wyposażenie techniczne budynków"

 eksperci niezależni;
Wymagania stawiane wyposażeniu technicznemu budynków są bardzo istotnym obszarem
 Polskie Zrzeszenie regulacyjnym Warunków technicznych dla budynków. Dyskusja ekspercka prowadzona
w Grupach Roboczych pozwala na zidentyfikowanie uwarunkowań technicznych
Inżynierów i Techników
i praktycznych problemów dotyczących określania wymagań dla różnego rodzaju urządzeń
Sanitarnych; i instalacji. A tym samym umożliwia spojrzenie interdyscyplinarne - zgodnie z podejściem,
 Stowarzyszenie iż na budynek należy zawsze patrzeć całościowo. W tym obszarze zagadnień bardzo istotne
jest również odzwierciedlenie wiedzy technicznej i rozwoju technologii, aby stawiane
Inżynierów i Techników wymagania odzwierciedlały zarówno potencjał rynku oraz potrzeby użytkowników
Przemysłu Naftowego budynku, jak i uwzględniały aspekt ekonomiczny w całym cyklu życia budynku.
i Gazowniczego;
Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie to ważna
 Stowarzyszenie Kominy regulacja również dla środowiska zarządców nieruchomości spółdzielczych. Jakość
Polskie; nowo wnoszonych budynków przekłada się bowiem na skalę problemów związanych
z ich użytkowaniem. W tym kontekście ważne jest również podnoszenie świadomości
 Korporacja Kominiarzy
użytkowników w zakresie właściwej eksploatacji i skutków zmian dotyczących wyposażenia
Polskich. technicznego budynków.
25
 DZIAŁALNIA SNB prace ekspertów

2013
4.02 Grupa Robocza 6 „Racjonalizacja użytkowania energii”

Dyskusja zespołu
ekspertów ws. wymagań dla
okien, naświetli, fasad i drzwi

Celem spotkania było omówienie projektu zmian Warunków Technicznych dla budynków,
wdrażającego Dyrektywę 2010/31/UE ws. charakterystyki energetycznej budynków.
Projekt został przygotowany przez MTBiGM po etapie konsultacjacji społecznych – w części
dotyczącej wymagań dla okien i drzwi oraz przegród szklanych i przezroczystych.

Podczas spotkania poruszone zostały następujące zagadnienia:

 W odniesieniu do § 57 w kontekście zwięk-
szenia minimalnej powierzchni okien w po-
mieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi
i w innych pomieszczeniach, eksperci po dyskusji
przyjęli propozycję zmiany wskaźników udziału
powierzchni okien do powierzchni podłogi, za-
wartych w ust. 2, odpowiednio na 1:6 i 1:10.
 W odniesieniu do pkt 1.2 w Załączniku nr 2 aktualnego projektu MTBiGM, eksperci zwrócili uwagę
na potencjalne problemy interpretacyjne w opisie pozycji 4 w Tabeli w pkt 1.2 Załącznika nr 2, których
skutkiem może być niecelowa możliwość spełnienia wymagań przez jedne z drzwi – tylko w przegrodach
zewnętrznych (wiatrołapu) albo tylko w przegrodach między pomieszczeniami ogrzewanymi i nieogrze-
wanymi (klatka schodowa). Eksperci poparli zastąpienie spójnika „lub” przecinkiem. Ponadto eksperci
zaproponowali w pkt 1.2 doprecyzowanie i uspójnienie brzmień poprzez:
 Dodanie w przepisie wprowadzającym wyrazów „powierzchni przezroczystych nieotwieranych”

Uzasadniono to m.in. koniecznością zapewnienia po wyrazach „drzwi balkonowych”,

ilości oświetlenia dziennego i nasłonecznienia  Zmianę tytułu Tabeli na następujący: „Harmonogram czasowy i wartości graniczne współczynnika

w pomieszczeniach na niezmienionym poziomie
wobec zaostrzenia współczynnika przenikania
ciepła U okien i zmiany współczynnika przeni-
kania energii słonecznej g, zawartej w aktualnej
propozycji MTBiGM. Jednocześnie eksperci
omówili ewentualną możliwość rezygnacji z pkt.
2.1.1 – 2.1.3 w Załączniku nr 2 (jak w pierwotnej
propozycji MTBiGM), zawierających wymagania
odnośnie do maksymalnej dopuszczalnej po-
wierzchni okien z punktu widzenia standardu
energetycznego,
26
przenikania ciepła U okien, drzwi balkonowych, powierzchni przezroczystych nieotwieranych
i drzwi zewnętrznych”,
 Zmianę główki Tabeli, kolumna 2 na następującą: „Okna, drzwi balkonowe, powierzchnie
przezroczyste nieotwierane i drzwi zewnętrzne”.
oraz odniesienie się do wymiarów referencyjnych okien poprzez wprowadzenie dodatkowych ppkt
1.2.1. i 1.2.2. w brzmieniu: „1.2.1 Wartości współczynnika przenikania ciepła określone powyżej dotyczą
wymiarów referencyjnych:
a. okna, drzwi balkonowe i okna dachowe o wymiarach 1,23(25%)m x 1,48(25%)m,
b. drzwi zewnętrzne o wymiarach 1,23(25%)m x 2,18(25%)m.
1.2.2 W przypadku, gdy wymagane jest szczegółowe obliczenie utraty ciepła z określonego budynku,
producent powinien określić dokładne wartości przenikalności cieplnej wyrobu zgodnie z wymaganiami
Części 1 Polskiej Normy dotyczącej właściwości eksploatacyjnych okien i drzwi.”
przy powołaniu się w Załączniku nr 1 do rozporządzenia na normę przywołaną w pkt 1.2.2.
 DZIAŁANIA SNB prace ekspertów

 Eksperci przedyskutowali również problemy stosowania drzwi obrotowych i przesuwnych oraz  z uwagi na niespójność pkt.2.1.1 – 2.1.3
wpływu ich stosowania na wychładzanie pomieszczeń poprzez wprowadzanie niekontrolowanego ruchu w Załączniku nr 2 eksperci zaproponowali
powietrza. Stwierdzono, iż wskutek zmian proponowanych przez MTBiGM, zaostrzone współczynniki zmianę brzmienia pkt 2.1 na następującą: „Okna,
U będą miały zastosowanie również do drzwi obrotowych i drzwi przesuwnych, przegrody szklane i przezroczyste”,

 Eksperci omówili konsekwencje usunięcia
w aktualnym projekcie MTBiGM w pkt 2.1.1
w Załączniku nr 2 nakazu dotyczącego sposobu
montażu okien w ścianach wielowarstwowych
w warstwie izolacji termicznej, mając na wzglę-
dzie eliminację mostków liniowych,
 Eksperci podnieśli kwestię niejasności ozna-
czenia użytego w aktualnym projekcie MTBiGM
całkowitego współczynnika przenikania energii
słonecznej wraz z urządzeniem ochrony prze-
ciwsłonecznej stwierdzając, iż oznaczenie gt nie
ma uzasadnienia w normalizacji,
 W odniesieniu do aktualnej propozycji
MTBiGM w zakresie pkt 2.1.5 w Załączniku nr 2,
odwołującego się do ustaleń Polskiej Normy
dotyczącej urządzeń ochrony przeciwsłonecz-
nej, eksperci podnieśli kwestię braku wskazania
(identyfikacji) normy w Załączniku nr 1, przy-
woływanej w przepisie,

 Eksperci zwrócili uwagę na nieuwzględ-

 Eksperci przedyskutowali kwestię niewprowa-
dzenia zróżnicowanego współczynnika g dla lata
i zimy, postulowanego w stanowisku eksperckim
w celu umożliwienia wykorzystywania zysków
słonecznych zimą. Poruszona została również
potrzeba jednoznacznego stwierdzenia w prze-
pisach dotyczących g, jakiego typu budynków
one dotyczą oraz ewentualnego zróżnicowa-
nego podejścia do budynków w tym względzie.
W toku dyskusji uznano, że przyjęcie wymagań
dla klas energetycznych dla okien pozwoli
w przyszłości na uwzględnienie tych kwestii,
nienie problemu przenikania pary wodnej
w spotkaniu wzięli udział: z wnętrza budynku w projekcie MTBiGM
i podtrzymali potrzebę zmiany redakcji
 eksperci SNB;
pkt. 2.3.1 jak w stanowisku przekazanym na
 eksperci firm potrzeby konsultacji społecznych. Ponadto
została podniesiona kwestia niepoprawno-
– członków
ści użytego w projekcie MTBiGM określenia
wspierających SNB „osiągnięcie całkowitej szczelności połączeń
okien z ościeżami” oraz braku spójności tego
(Velux);
wymagania z innymi wymaganiami pkt 2.3.2
 eksperci niezależni; i 2.3.4 w Załączniku nr 2,
 Związek

Producentów,
Dostawców
 W odniesieniu do pkt 2.3.2 w Załączniku i Dystrybutorów
nr 2 w projekcie MTBIGM omówiona została
Polskie Okna i Drzwi;
kwestia wprowadzenia do przepisów wskaźnika
i przepuszczalności powietrza dla drzwi zewnętrz-  Polski Związek
nych w brzmieniu: „W budynku mieszkalnym,
Pracodawców –
zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności
publicznej przepuszczalność powietrza dla drzwi Producentów Osłon
zewnętrznych, wynosi nie więcej niż 6,75 m3 /(mxh)
Przeciwsłonecznych
w odniesieniu do długości linii stykowej lub 27 m2/(mxh)
w odniesieniu do pola powierzchni, co odpowiada i Bram;
klasie 2 Polskiej Normy dotyczącej przepuszczalności
 Zrzeszenie
powietrza okien i drzwi”,
Montażystów Stolarki.

 Eksperci przedyskutowali również problem wymagań dla fasad w odniesieniu m.in. do ustaleń PN-EN 13830:2005 Ściany osłonowe. Norma wyrobu. Zwrócono
uwagę na na kryteria projektowe oceny fasad z uwagi na odporność na wiatr, wodoszczelność, izolacyjność akustyczną i cieplną oraz ich specyfikę. Eksperci
potwierdzili, że nie istnieje norma określająca definicję „fasady”. Uznana została potrzeba prawnego rozwiązania tego zagadnienia na bazie przygotowanych
na kolejne spotkanie zespołu podstawowych wymagań dla fasad, które mogłyby być przedyskutowane pod kątem wprowadzenia do WT.
27
 DZIAŁALNIA SNB prace ekspertów

2013 2013 2013

Grupa Robocza 2 „Wyposażenie techniczne budynków”,
4.01 21.01 12.02 Grupa Robocza 3 „Bezpieczeństwo konstrukcji
i użytkowania”

Dyskusja zespołu
ekspertów ws. wymagań
dla instalacji
alarmowo-przyzywowej

Intencją powołania zespołu było doprecyzowanie dotychczas funkcjonującego przepisu

dotyczącego sygnalizacji alarmowo-przyzywowej zawartego w § 191, którego nowe brzmienie,
na mocy § 192a, weszło w życie 23 lutego 2013 r.

N
owe wymaganie, z którego wynika, że każde mieszkanie należy wyposażyć w odpowiednią Podczas spotkań
sygnalizację alarmowo-przyzywową dostosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych poruszone zostały
zastąpiło dotychczasowe – wyposażania mieszkań w taką instalację w razie ich przeznaczenia następujące wiodące
dla osób niepełnosprawnych. Eksperci uznali, iż dotychczasowy przepis miał charakter martwej zagadnienia:
regulacji i tym samym aktualnie wskazane jest jego doprecyzowanie, tak aby w nowym brzmieniu
był on właściwie stosowany i egzekwowalny.  W odniesieniu do proponowanego uzupełnienia
wymagań dotyczących ustępów ogólnodostępnych
Eksperci w tym kontekście omówili definicję pojęcia „niepełnosprawności” w świetle art. 2 pkt 10 w budynkach zamieszkania zbiorowego, użyteczno-
ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób ści publicznej i zakładach pracy, zawartych w § 85
niepełnosprawnych, która nie odnosi się do możliwych sytuacji życiowych związanych z ograniczoną i 86 eksperci przedyskutowali kwestię oznaczenia
sprawnością. W rozumieniu przepisu niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdol- przycisku alarmowego, kasownika alarmu i ich usy-
ność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności tuowań. W tym kontekście uzgodniono potrzebę
organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. dalszej pracy nad brzmieniem nowego ust. 4 w § 85.
Przy okazji zwrócona została uwaga, że w przypadku
Eksperci zapoznali się z modelem systemu przywoławczego na przykładzie rozwiązań brytyjskich, obiektów pomocy społecznej, realizowanych na
stosowanych w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych (ustępach ogólnodostępnych) w budynkach mocy przepisów z 1997 r., są one doposażane
użyteczności publicznej, na wypadek zasłabnięć lub wystąpienia innych przypadków zagrożeń. w sygnalizację przyzywową. Ponadto odniesiono się
do niepoprawności używanych w słowniczku WT
Eksperci zwrócili uwagę, iż krajowe regulacje zawarte w §192a WT dotyczą wymogu sygnalizacji określeń dla budynków w pkt 5 i 6 § 3, związanych
alarmowo-przyzywowej dostosowanej do potrzeb osób niepełnosprawnych w mieszkaniach z obszarem opieki społecznej i socjalnej. Przepisy
w budynkach wielorodzinnych i odrębnych mieszkaniach w budynkach zamieszania zbiorowego. Ministra Pracy i Polityki Społecznej wprowadziły
Zwrócono uwagę na problem odbioru sygnału i wyjaśniono, iż w Polsce nie ma regulacji prawnych, zmianę w nazewnictwie, która powinna być również
z których wynikałby obowiązek państwa zapewnienia całodobowej opieki osobom starszym i schorowanym. uwzględniona w WT ze względu na konieczność
ujednolicenia używanej terminologii,
28
 DZIAŁANIA SNB prace ekspertów

 Poruszony został problem niezawodności systemów przywoławczych, który wymaga zastosowania

w ustępach ogólnodostępnych awaryjnego oświetlenia zapasowego, na wypadek zaniku oświetlenia
podstawowego, w celu kontynuowania czynności przyzywowych w niezmieniony sposób lub ich bez-
piecznego zakończenia,

 Eksperci uznali za zasadne zaproponowanie
uzupełnienia art. 5 ust.1 ustawy Prawo budowlane
o pkt 4a i 4b, z uwzględnieniem wprowadzenia
ujednolicenia używanych określeń, w tym także
dotyczącego określenia „system alarmowo-przy-
zywowy”. Pkt 4a i 4b otrzymałyby brzmienie:
„4a) w budynkach użyteczności publicznej,
możliwość wezwania pomocy z ustępu ogól-
nodostępnego lub kabiny ustępowej, w tym
przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych,
za pomocą elektronicznych systemów alarmowo-
-przyzywowych,
4b) pod warunkiem istnienia w budynku systemu
sygnalizacji pożaru oraz dźwiękowego systemu
ostrzegawczego, możliwość powiadomienia
o zagrożeniu osób niesłyszących poprzez wy-
zwolenie sygnałów optycznych,”
 Poruszony został problem niezawodności
systemów przywoławczych, który wymaga zasto-
sowania w ustępach ogólnodostępnych awaryjne-
go oświetlenia zapasowego, na wypadek zaniku
oświetlenia podstawowego, w celu kontynuowa-
nia czynności przyzywowych w niezmieniony
sposób lub ich bezpiecznego zakończenia,
W spotkaniu wzięli udział:
 W odniesieniu do propozycji brzmienia § 192a
eksperci omówili kwestię stosowania określenia
„teleopieka” i uznali, że nie powinno być ono
używane w przepisach WT z uwagi na brak jego
definicji w ustawodawstwie. Finalnie eksperci
uzgodnili propozycję rozbudowania istniejącego
§ 192a, który uzyskałby brzmienie:
§ 192a. Mieszkania w budynku mieszkalnym
wielorodzinnym i odrębne mieszkania w budynku
zamieszkania zbiorowego należy wyposażać w in-
stalację wejściowej sygnalizacji dzwonkowej oraz
w odpowiednią sygnalizację alarmowo-przyzywową
dostosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych
oraz starszych. Pod pojęciem systemu alarmowo-
-przyzywowego należy rozumieć urządzenia po-
zwalające na przekazywanie sygnału alarmowego
do wskazanych podmiotów, realizujących usługi
monitorowania w celach przyzywowych, opieki lub
zdrowotnych. W przypadku, gdy nieruchomość
jest chroniona 24 h na dobę, sygnał alarmowy
może być przekazany do pomieszczenia, w którym
przebywa pracownik ochrony.”
W ocenie ekspertów funkcjonowanie systemu
przyzywowego wymaga jednakże zmian w innych
aktach prawnych, w celu zapewnia funkcjonowa-
nia systemu odbiorcy sygnału.
mgr inż.
Mirosław
Prokocki
Prezes
Ogólnopolskiego
Stowarzyszenia
Inżynierów i Techników Zabezpieczeń
Technicznych i Zarządzania
Bezpieczeństwem „POLALARM”
Od lat Stowarzyszenie POLALARM
stawia sobie za zadanie wprowadzenie
zabezpieczeń technicznych do przepisów
budowlanych, starając się, aby Warunki
Techniczne obejmowały instalacje
zabezpieczeń – systemy alarmowe.
POLALARM, jako partner współpracujący,
oraz Stowarzyszenie Nowoczesne Budynki
prowadzą eksperckie prace nad propozycją
nowelizacji rozporządzenia Ministra
Infrastruktury w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie. Umieszczenie
rozdziału Ochrona osób i mienia
– zabezpieczenia techniczne,
a w nim zapisów określających minimalne
wymagania dla systemów alarmowych
– sygnalizacji włamania i napadu, kontroli
dostępu i telewizji dozorowej – umożliwi
na etapie projektowania zadbać o nasze
bezpieczeństwo.

 eksperci niezależni; Przepisy techniczno-budowlane mają

 Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych RP; ogromne znaczenie dla inżynierów
i techników zabezpieczeń technicznych
 Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Zabezpieczeń
i zarządzania bezpieczeństwem,
 Technicznych i Zarządzania Bezpieczeństwem POLALARM; wprowadzają działalność naszego
 Stowarzyszenie Teletechników Polskich XXI; środowiska do procesu inwestycyjno-
projektowego na poziomie partnerskim
 Polski Związek Niewidomych;
z innymi branżami w obszarze
 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. budownictwa. Znaczenie mają również
dla inwestorów, którzy mogą stosownie
wcześniej rozważyć poziom bezpieczeństwa
i skorzystać z dostępnych rozwiązań na
Ustalenia ze spotkania zostaną przedstawione na szerszym odpowiednim poziomie zaawansowania
forum ekspertów, do wspólnej dyskusji w zakresie wymagań technologicznego.
dla instalacji telekomunikacyjnej i instalacji elektrycznej.
29
 DZIAŁALNIA SNB prace ekspertów

2013
Grupa Robocza 2 „Wyposażenie techniczne budynków”
19.02 z udziałem Przewodniczącego GRupy roboczej
4 „Bezpieczeństwo pożarowe”

Dyskusja zespołu
ekspertów ws. wymagań dla
instalacji elektrycznych

Głównym celem spotkania było omówienie nowych uwag ekspertów oraz odniesienie się do
ustaleń zespołu w zakresie uszczegółowienia wymagań dla instalacji alarmowo-przyzywowej.

Poruszone zostały następujące główne zagadnienia:

 W odniesieniu do proponowanej zmiany
w § 53 ust. 2 eksperci poparli propozycję do-
określenia rodzaju instalacji chroniącej od wyła-
dowań atmosferycznych poprzez wprowadzenie
sformułowania „zewnętrzna” instalacja.
 W odniesieniu do proponowanej zmiany w § 180a, polegającej na utrzymaniu uregulowania
w postaci maksymalnej dopuszczalnej wartości mocy jednostkowej dla budynków użyteczności pu-
blicznej, eksperci zaproponowali przygotowanie do dyskusji zamiennej Tabeli z uwagi na propozycję
przejścia z W/m2 na LENI, której zasadność wprowadzenia do przepisu zostanie przedyskutowana
łącznie z propozycją przywołania całości normy w Załączniku nr 1 do rozporządzenia,

 W odniesieniu do proponowanej rewizji w § 181 w zakresie stosowania zespołów prądotwórczych nie tylko  W odniesieniu do wniesionej propozycji
w budynkach wysokościowych, przywołana została historia proponowanych zmian eksperckich. Podkreślono, dotyczącej dodania nowego ust. 1a w § 181,
że uregulowania § 181 mają charakter szczególny, bowiem na postawie tych wymagań wydawane są decyzje dookreślającego zasadę niezależności źródeł
administracyjne. W toku dyskusji uzgodniono utrzymanie dotychczasowej eksperckiej propozycji zmiany brzmie- zasilania, w brzmieniu: ”1a. Za dwa niezależne
nia ust.1, z jednoczesną poprawką dotyczącą drugiego zdania w odniesieniu do zespołów prądotwórczych: źródła zasilania instalacji bezpieczeństwa, które
”1. Budynek, w którym zanik napięcia w elektroenergetycznej sieci zasilającej może spowodować zagrożenie życia mają działać w czasie pożaru, można przyjmo-
lub zdrowia ludzi, poważne zagrożenie środowiska, a także znaczne straty materialne, należy zasilać co najmniej wać zasilanie z dwóch różnych transformatorów
z dwóch niezależnych, samoczynnie załączających się źródeł energii elektrycznej, oraz wyposażać w samoczynnie WN/SN sieci energetycznej”, po dyskusji eks-
załączające się oświetlenie awaryjne (zapasowe lub ewakuacyjne) z centralnym automatycznym systemem nadzoru. perci przyjęli alternatywną propozycję aktu-
W budynku wysokościowym oraz w innych budynkach wymagających zwiększonej pewności zasilania, zgodnie alizacji Załącznika nr 1 poprzez przywołanie
z wymaganiami szczegółowymi jednym ze źródeł zasilania powinien być zespół prądotwórczy.”. Ponadto eksperci normy PN-HD 60364-5-56:2013 Instalacje
przyjęli utrzymanie obowiązującego brzmienia ust.2 i nie wprowadzanie proponowanej poprawki polegającej elektryczne niskiego napięcia -- Część 5-56:
na dodaniu drugiego zdania: ”Okres czasu pomiędzy zanikiem oświetlenia podstawowego a włączeniem oświetlenia Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego
awaryjnego powinien być dostosowany do przeznaczenia pomieszczenia i wykonywanych w nim czynności.” oraz -- Instalacje bezpieczeństwa.
zarekomendowali utrzymanie obowiązującego brzmienia ust. 7 :”7.Oświetlenie awaryjne należy wykonywać
zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi wymagań w tym zakresie.”
30
 DZIAŁANIA SNB prace ekspertów

 Eksperci przedyskutowali również zasadność rozszerzenia przypadków stosowania awaryjnego  W odniesieniu do propozycji dotyczącej
oświetlenia ewakuacyjnego na drogach ewakuacyjnych, tak aby obowiązek ten dotyczył wszyst- § 187 ust. 6, w zakresie doprecyzowania warunku
kich dróg ewakuacyjnych w budynkach oraz przy wejściach z budynków, w sposób gwarantujący przerwy w dostawie energii elektrycznej, eksperci
bezpieczną ewakuację do stref bezpiecznych. Uznano, że takie zaostrzenie wymagań dotyczących po dyskusji zaproponowali przyjęcie nowego
dróg ewakuacji we wszystkich budynkach jest za daleko idące, rodzi dodatkowe koszty i nie ma brzmienia ust.6: ”6. Zespoły kablowe powinny być
uzasadnienia w statystyce występowania zagrożeń. W przypadku propozycji uzupełnienia wymogu tak zaprojektowane i wykonane, aby w wymaganym
stosowania awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego dotyczącej wyjść z budynków stwierdzono, że czasie, o którym mowa w ust. 3 i 5, nie nastąpiła
tego typu wymaganie było już dyskutowane na konferencjach rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przerwa w dostawie energii elektrycznej o wyma-
przeciwpożarowych i uznano to jednak za przedwczesne. ganych parametrach, z zachowaniem skutecznej
ochrony przeciwporażeniowej, lub przekazie sygnału,
spowodowana oddziaływaniami elementów budynku
 Zostały omówione propozycje zmian wy- lub wyposażenia.”
pracowane przez zespół ekspertów do spraw w spotkaniu wzięli udział:
wymagań dla sygnalizacji alarmowo-przyzywo-
wej, przyjmując po dyskusji rekomendowane  eksperci niezależni;
regulacje. SNB poinformowało o planach przy-  Stowarzyszenie Elektryków Polskich;
gotowywania łączonego spotkania zespołów
do spraw wymagań dla instalacji elektrycznej  Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych RP;
i instalacji telekomunikacyjnej, z uwzględnieniem  Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Pożarnictwa;
zagadnienia sygnalizacji alarmowo-przyzywowej
i omówienia konsekwencji zmian WT, które  Związek Producentów Sprzętu Oświetleniowego Pol-lighting;
weszły w życie 23 lutego 2013 r. w zakresie  Polski Związek Niewidomych.
instalacji telekomunikacyjnej.

 W odniesieniu do propozycji ekspertów dotyczącej zmian w § 182 pkt 1 w zakresie doprecyzowania  W odniesieniu do eksperckiej propozycji
metody wyznaczania wymaganej odległości poziomej i pionowej od pomieszczeń przeznaczonych zmiany § 62 ust 6 dotyczącej sposobu oznacza-
na stały pobyt ludzi w stosunku do pomieszczenia stacji transformatorowej, zaproponowane zostało nia numerów mieszkań, zapewniającego bez-
przyjęcie poprawki uzupełniającej brzmienie pkt 1, poprzez dodanie wyrazów „liczona od wewnętrznego pieczeństwo użytkowania budynków osobom
obrysu pomieszczeń stacji.” słabo widzącym, przyjęto nowe brzmienie
ust 6 „6. Sposób oznaczenia numerów mieszkań
powinien być dostosowany do potrzeb osób słabo
 W odniesieniu do propozycji dotyczącej § 183 ust. 2 w zakresie doprecyzowania przypadków widzących.”
stosowania przeciwpożarowych wyłączników prądu wskazano, że obowiązujący przepis jest niepre-
cyzyjny w świetle definicji urządzeń przeciwpożarowych zawartej w rozporządzeniu Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków,
innych obiektów budowlanych i terenów. Eksperci w toku dyskusji uznali jednak, że uszczegółowienie  W odniesieniu do eksperckiej propozycji
przepisu wymaga kompleksowego podejścia i określenia wszystkich wymagań dla przeciwpożarowych zmiany § 64 ust. 2 dotyczącej warunków insta-
wyłączników prądu. Przyjęto, że dyskusja na temat będzie toczyć się na kolejnym etapie prac. lowania domofonów, i po omówieniu trudności
związanych z ich użytkowaniem przez osoby
z problemami wzrokowymi, przyjęto nową
 W odniesieniu do propozycji dotyczącej zmiany w § 183 ust. 4, polegającej na: 1) doprecyzowaniu, iż redakcję ust. 2: „2. Domofon powinien być zain-
odcięcie następuje wyłącznikiem prądu, 2) likwidacji wyłączenia z regulacji źródła zasilającego oświetlenie stalowany na wysokości nie mniejszej niż 1,10 m
awaryjne, jeśli występuje w budynku, 3) postawieniu warunku, iż przerwanie dopływu energii elektrycznej i nie większej niż 1,20 m w stosunku do poziomu
przeciwpożarowym wyłącznikiem prądu nie może powodować braku zasilania urządzeń przeciwpożarowych, posadzki w sposób umożliwiający korzystanie
eksperci zadecydowali przeniesienie dyskusji na temat proponowanych zmian do kolejnego etapu prac. z niego przez osoby niepełnosprawne. Konstrukcja
urządzenia powinna umożliwiać jego obsługę także
przez osoby niepełnosprawne.”
 W odniesieniu do propozycji dotyczącej § 187 ust. 3 w zakresie uzupełnienia wymagań dla zespo-
łów kablowych, zapewnienia ciągłości dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału o warunek
skutecznej ochrony przeciwporażeniowej, eksperci przyjęli zmienione brzmienie ust.3 ”3. Przewody  Eksperci zaproponowali wprowadzenie
i kable elektryczne oraz światłowodowe wraz z ich zamocowaniami, zwane dalej „zespołami kablowymi”, aktualizacji wykazu norm o: PN-EN 12464-
stosowane w systemach zasilania i sterowania urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej, powinny 1:2012 Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc
zapewniać ciągłość dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału z zachowaniem właściwości zapew- pracy – część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
niających poprawne funkcjonowanie urządzeń oraz ich skutecznej ochrony przeciwporażeniowej przez czas – w odniesieniu do § 98 ust. 2 oraz § 180.
wymagany do uruchomienia i działania urządzenia, z zastrzeżeniem ust. 7.”

Eksperci przyjęli, że dyskusja w zakresie wymagań dla instalacji elektrycznych będzie kontynuowana.
31
 DZIAŁALNIA SNB prace ekspertów

2013
Grupa Robocza 2 „Wyposażenie techniczne budynków”,
26.02 GRupa robocza 3 „Bezpieczeństwo konstrukcji i użytkowania”

Dyskusja zespołu
ekspertów ds. wymagań dla
instalacji telekomunikacji
w części dotyczącej
sygnalizacji alarmowo-przyzywowej

Spotkanie było podsumowaniem dotychczasowej dyskusji ekspertów w zakresie wymagań

dla instalacji alarmowo-przyzywowej, uzupełnionym wnioskami ze spotkania ekspertów
ws. instalacji elektrycznych (19.02).

Podczas spotkań
poruszone zostały
następujące główne
zagadnienia:
 Omówione zostały powody proponowane-
go uzupełnienia § 181 odnośnie do potrzeby
zapewnienia stosowania oświetlenia awaryjne-
go w przypadku ustępów ogólnodostępnych.
Eksperci przyjęli uzupełnione brzmienie ust. 2
§ 181:
„2. Awaryjne oświetlenie zapasowe należy sto-
sować w pomieszczeniach, w których po zaniku
oświetlenia podstawowego istnieje konieczność
kontynuowania czynności w niezmieniony sposób
lub ich bezpiecznego zakończenia, a także
w pomieszczeniach, o których mowa w § 85
ust.4, przy czym czas działania tego oświetle-
nia powinien być dostosowany do uwarunkowań
wynikających z  wykonywanych czynności oraz
warunków występujących w pomieszczeniu.”
32
 Eksperci przedyskutowali wymagania dotyczące lokalizacji kasownika w pomieszczeniu przy drzwiach
wejściowych. Przyjęto, że pkt 3 ust. 4 § 85 otrzymałby wówczas brzmienie: „3) kasownik alarmu z przyciskiem
w kolorze zielonym, zlokalizowany w pomieszczeniu przy drzwiach wejściowych na wysokości nie mniejszej niż 1,10 m
i nie większej niż 1,20 m w stosunku do poziomu posadzki.” Ponadto eksperci odnieśli się do proponowanego
brzmienia pkt 4 ust. 4 § 85: „bezpośrednio przed ustępem zainstalować lampkę w kolorze czerwonym, sygnalizu-
jącą wezwanie z ustępu,”, proponując doprecyzowanie miejsca, tj. stawiając wymaganie, że lampka powinna
być zlokalizowana na drzwiami wejściowymi do ustępu ogólnodostępnego. Finalnie przyjęto następującą
propozycję brzmienia całego ust. 4:
„4. W ustępach ogólnodostępnych, w tym  przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, należy przewidzieć:
1. przynajmniej jeden przycisk alarmowy w kolorze czerwonym, pozwalający na uruchomienie sygnału wezwania
pomocy przekazywanego do wyznaczonego pomieszczenia przeznaczonego do przebywania osób mogących
udzielić pomocy, zlokalizowany z prawej strony umywalki, wyposażony w cięgno pozwalające na jego urucho-
mienie osobie leżącej. Przycisk należy instalować  na wysokości nie mniejszej niż 1,10 m i nie większej niż 1,20 m
w stosunku do poziomu posadzki. W przypadku stosowania przycisku bez cięgna należy zainstalować drugi
przycisk na wysokości 0,15-0,30 m nad poziomem posadzki, aby był dostępny dla osoby leżącej.
2. akustyczne potwierdzenie uruchomienia przycisku,
3. kasownik alarmu z przyciskiem w kolorze zielonym, , zlokalizowany w pomieszczeniu przy drzwiach wejściowych
na wysokości nie mniejszej niż 1,10 m i nie większej niż 1,20 m w stosunku do poziomu posadzki,
4. ampkę w kolorze czerwonym, nad drzwiami wejściowymi, sygnalizującą wezwanie z ustępu,
5. odpowiedni stopień ochrony IP, w szczególności dla pomieszczeń wilgotnych,
6. zasilenie elementów systemu napięciem bezpiecznym, z podtrzymaniem awaryjnym,
7. możliwość odblokowania drzwi do ustępu ogólnodostępnego oraz kabin ustępowych w celu udzielenia pomocy
osobie wzywającej,
8. jednoznaczne oznakowanie przycisków systemu.”
 DZIAŁANIA SNB prace ekspertów

W spotkaniu wzięli udział:

eksperci niezależni;
Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych RP;
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Zabezpieczeń
Technicznych i Zarządzania Bezpieczeństwem POLALARM;
Polski Związek Niewidomych.

 Eksperci w kontekście wypracowanej do- Zapowiedzi spotkań ekspertów

tychczasowo propozycji brzmienia §  192a
uznali, że istotne jest, aby na potrzeby systemu
alarmowo-przyzywowego wykorzystywać
projektowaną instalację dzwonkową i do-
mofonową. Propozycja regulacji otrzymałaby
wówczas nowe brzmienie:
㤠192a. Mieszkania w budynku mieszkalnym
wielorodzinnym i odrębne mieszkania w budynku
zamieszkania zbiorowego należy wyposażać
w odpowiednią sygnalizację alarmowo-przyzy-
wową dostosowaną do potrzeb osób niepełno-
sprawnych oraz starszych. Pod pojęciem systemu
alarmowo-przyzywowego należy rozumieć urzą-
dzenia wykorzystujące instalacje telekomunika-
cyjne, a w przypadku braku takiej możliwości
osobne dedykowane instalacje, pozwalające na
przekazywanie sygnału alarmowego do wska-
zanych podmiotów, realizujących usługi moni-
torowania w celach przyzywowych, opieki lub
zdrowotnych. W przypadku, gdy nieruchomość
jest chroniona 24 h na dobę, sygnał alarmo-
wy może być przekazany do pomieszczenia,
w którym przebywa pracownik ochrony.”
SNB planuje zorganizowanie w najbliższym czasie następujących spotkań:
Wyposażenie techniczne
budynków/z udziałem GR4
Bezpieczeństwo pożarowe
Wyposażenie techniczne
budynków
Spotkanie zespołu ekspertów dotyczące wymagań dla
instalacji elektrycznej i telekomunikacyjnej
Dyskusja dotyczyć będzie wymagań dla sygnalizacji alarmo-
wo-przyzywowej, efektywności energetycznej oświetlenia
i wymagań dla pomieszczeń technicznych przeznaczonych
dla zbiorczych instalacji teletechnicznych, jak i dla wpro-
wadzenia przyłączy telekomunikacyjnych.
Spotkanie zespołu ekspertów dotyczące wymagań dla
instalacji wentylacji i klimatyzacji.
Omówione zostaną w szczególności wymagania dotyczące:
układów centralnej klimatyzacji, elementów chłodzących
płaszczyznowych oraz pomp obiegowych instalacji klima-
tyzacji oraz usytuowania wyrzutni powietrza.
Spotkanie zespołu ekspertów dotyczące wymagań
przeciwpożarowych dla zamknięć otworów oraz
wymagań ochrony cieplnej.

Omówione zostaną wymagania ppoż dla przeszklonych

Kolejne planowanie spotkanie eksper tów
będzie miało charakter łączonego spotkania
zespołów ds. wymagań dla instalacji elek-
trycznych oraz wymagań dla instalacji teleko-
munikacyjnych, z uwzględnieniem wymagań
dla sygnalizacji alarmowo-przyzy wowej.
Celem spotkania będzie wspólne przedys-
kutowanie ustaleń zespołów oraz aktualizacja
propozycji dla instalacji telekomunikacyjnej,
jak w łącznej propozycji eksperckiej zmian
Działów I-IV i VI –VII, w związku z wejściem
w życie w dniu 23 lutego 2013 r. przepisów
najnowszej zmiany WT dotyczącej instalacji
telekomunikacyjnej.
wypełnień otworów w ścianach oddzielenia przeciwpoża-
Bezpieczeństwo pożarowe rowego oraz dla drzwi: zewnętrznych, do lokali, kotłowni,
budynków/z udziałem przedsionków i garaży oraz zaproponowana ewentualna
GR6 Racjonalizacja ich rewizja.
użytkowania energii
Spotkanie zespołu ekspertów dotyczące omówieniu pod-
stawowych wymagań dla fasad w kontekście bezpie-
EKSPERCI czeństwa konstrukcji, bezpieczeństwa pożarowego oraz
racjonalizacji użytkowania energii.
Aktualizacje dat spotkań znajdują się na stronie www.snb.org.pl
33
 RAPORT WENTYLACJA w budownictwie

Przepisy regulujące
zagadnienia wentylacji
w Warunkach technicznych
dla budynków
Warunki techniczne dla budynków w sposób przekrojowy regulują
wymagania projektowe dla poszczególnych elementów wyposażenia
technicznego w budynkach. Oznacza to tym samym, przy ich stosowaniu
i proponowanych zmianach, konieczność interdyscyplinarnego spojrzenia
na przepisy WT.

Przepisy Warunków Technicznych dla budynków mające bezpośredni i pośredni

wpływ na skuteczność i bezpieczeństwo stosowania

Wymagania podstawowe,
warunki stosowania
(§147-148)

(zanieczyszczenie powietrza)
(§11)

i elementów
(§154)
Zapewniwnie warunków

powietrza
(§310-312) (§155)

Warunki
(§108, §150, §277)

Warunki stosowania
wentylacji grawitacyjnej
(§148, §154)

i elementów
(§266, 267, 268)
34
 raport WENTYLACJA w budownictwie

Inne przepisy Warunków Technicznych dla

budynków powiązane z obszarem wentylacji

Wymagania dla wentylacji w budynkach

tymczasowych
(§288-289)

Wymagania dla przewodów kominowych

(§140-146)

Prowadzenie przewodów wentylacji Klatki schodowe a oddymianie

mechanicznej i klimatyzacji (§245-247, §253)
(§233-234, §237)

Istnieje również szereg innych regulacji zawartych

w Warunkach technicznych dla budynków powiązanych
Przepisy Warunków technicznych
dla budynków odnoszą się w sposób
z obszarem wentylacji, które z sposób istotny warunkują
szeroki do obszaru wentylacji, a jej projektowanie wentylacji w budynkach.
regulacje wykraczają poza Rozdział
6 „Wentylacja i klimatyzacja”
zawarty w Dziale IV „Wyposażenie
techniczne budynków”. Jednym
z najbardziej istotnych wymagań
podstawowych stawianych
budynkom, w ścisłym powiązaniu ze
stosowaniem instalacji wentylacji,
jest higiena i zdrowie oraz
ochrona środowiska. Spełnienie
w/w wymagań podstawowych
realizowane powinno być poprzez
zapewnienie: minimalizowania
uciążliwości związanych
z zanieczyszczeniem powietrza,
odpowiednich warunków ochrony
czystości powietrza i cieplno-
-wilgotnościowych. W tym
kontekście istotne są wymagania
określone dla urządzeń i elementów
i ich wpływu na projektowaną
instalację wentylacji.
35

Kierunki zmian w obszarze
wentylacji
Wnioski z dyskusji eksperckiej
Od października 2011 toczyła się roczna dyskusja ekspercka,
ukierunkowana na zmiany w obszarze wentylacji i klimatyzacji.
E
kspercka rewizja obowiązujących przepisów,
w ramach której przedyskutowano potrzebę
zmian wymagań ze względu na:
 podstawy formalno-prawne: Dyrektywa
2010/31/UE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 10 maja 2010 r. w sprawie charaktery-
styki energetycznej budynków (Dz. Urz. UE
L 153 z 18.6.2010, s.13), Rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr
305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawia-
jące zharmonizowane warunki wprowadzania
do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające
dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz. Urz. UE L
88/5 z 4.4.2011), krajowe regulacje istniejące
i projektowane,
 postęp techniczno-technologiczny, jaki
dokonał się w rozwiązaniach konstrukcyj-
no-materiałowych oraz projektowaniu bu-
dynków,
 rosnące oczekiwania inwestorów prywat-
nych i instytucjonalnych oraz użytkowników
budynków,
 sytuację gospodarczo-ekonomiczną krajową
i światową doprowadziła do wygenerowania
kierunków zmian aktualnych wymagań oraz
propozycji konkretnych uregulowań. Bazą do
zmian był aktualny ustawowy system prawny.
Przyjęto założenie, iż przygotowywana przez
Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Go-
spodarki Morskiej koncepcja zmiany systemu
prawodawstwa budowlanego, rozumianego
szerzej aniżeli ustawa Prawo budowlane i jej
akty wykonawcze (w postaci Kodeksu bu-
dowlanego), nie nastąpi wcześniej niż w latach
2013-2014. Proponowane zmiany WT, ze
względu na swój charakter, wymagają wcze-
śniejszego terminu wdrożenia.
36
RAPORT
Propozycja zmian dotyczących instalacji wentylacji została opracowana
głównie przez ekspertów GR2 „Wyposażenie techniczne budynków”
i GR4 „Bezpieczeństwo pożarowe”.
Poniżej przedstawiono wyciąg z eksperckiego
projektu zmian przepisów WT Działów I-IV
oraz VI-VII, w odniesieniu do obszaru wen-
tylacji, przekazana do Ministerstwa TBiGM,
GUNB i ITB w październiku 2012 r., pro-
pozycje dotyczące Działu X „Oszczędność
energii i izolacyjność cieplna” oraz Załącznika
nr 2 „Wymagania izolacyjności cieplnej i inne
wymagania związane z oszczędnością energii”,
zostały przekazane w innym trybie.
w § 85 [wymagania dla ustępów
ogólnodostępnych w budynkach
zamieszkania zbiorowego,
użyteczności publicznej
i zakładów pracy]:
a. ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. W ustępach ogólnodostępnych, z zastrzeże-
niem ust. 4, należy stosować:
1. przedsionki, oddzielone ścianami pełnymi
na całą wysokość pomieszczenia, w których
mogą być instalowane tylko umywalki,
2. drzwi o szerokości co najmniej 0,9 m,
3. drzwi do kabin ustępowych otwierane na
zewnątrz, o szerokości co najmniej 0,8 m,
a do kabin przystosowanych dla potrzeb
osób niepełnosprawnych, co najmniej 0,9 m,
4. przegrody dzielące ustęp damski od mę-
skiego, wykonane jako ściany pełne na całą
wysokość pomieszczenia,
5. miski ustępowe umieszczone w oddziel-
nych kabinach o szerokości co najmniej 1 m
WENTYLACJA w budownictwie
i długości 1,10 m, ze ściankami i drzwiami
o wysokości co najmniej 2 m z prześwi-
tem nad podłogą 0,15 m; oddzielenia nie
wymagają ustępy dla dzieci w żłobkach
i przedszkolach, z zastrzeżeniem § 87 ust. 4.
6. wpusty kanalizacyjne podłogowe z syfonem
oraz armaturę czerpalną ze złączką do węża
w pomieszczeniach z pisuarem lub mających
więcej niż 4 kabiny ustępowe,
7. wentylację grawitacyjną lub mechanicz-
ną – w ustępach z oknem i jedną kabiną,
a w innych – mechaniczną o działaniu ciągłym
lub włączaną automatycznie.”,
b. dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
„4. W przypadku gdy liczba osób korzystają-
cych z ustępu ogólnodostępnego w budynku
zakładu pracy nie przekracza 10 osób dopuszcza
się wyposażanie, wspólnego ustępu dla kobiet
i mężczyzn, w miskę ustępową i pisuar bez za-
stosowania wpustu kanalizacyjnego podłogowego
z syfonem oraz armatury czerpalnej ze złączką
do węża.”
w § 92 [wyposażenie kuchni
i wnęki kuchennej w budynkach
wielorodzinnych]:
a. ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Kuchnia i wnęka kuchenna powinny mieć
układ przestrzenny oraz przewody umożliwiające
zainstalowanie trzonu kuchennego, zlewozmy-
waka lub zlewu i chłodziarki oraz umożliwiać
urządzenie miejsca pracy.”,
 raport WENTYLACJA w budownictwie
b. ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. W ustępie wydzielonym układ pomieszczenia
i przewodów powinien umożliwiać zainstalo-
wanie umywalki.”
w § 93 [pomieszczenie kuchenne
lub wnęka kuchenna
w mieszkaniach]:
a. ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. W mieszkaniu jednopokojowym dopuszcza
się pomieszczenie kuchenne bez okien lub wnękę
kuchenną połączoną z przedpokojem, pod wa-
runkiem zastosowania co najmniej wentylacji:
1. grawitacyjnej lub hybrydowej – w przypadku
kuchni elektrycznej,
2. mechanicznej wywiewnej - w przypadku
kuchni gazowej.”,
b. ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. W mieszkaniu wielopokojowym kuchnia
może stanowić część pokoju przeznaczonego
na pobyt dzienny, pod warunkiem zastosowania
w tym pomieszczeniu wentylacji mechanicznej,
grawitacyjnej lub hybrydowej, przy czym w przy-
padku zastosowania wentylacji grawitacyjnej lub
hybrydowej należy zastosować okap wywiewny
nad trzonem kuchennym oraz otwór wywiewny
o górnej krawędzi usytuowanej nie więcej niż
0,15 m poniżej płaszczyzny sufitu, przyłączone
do oddzielnych pionów wentylacyjnych.”
w § 102 [wyposażenie garaży dla
samochodów osobowych]:
a. dotychczasowy przepis oznacza się jako
ust. 1,
b. dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
„2. Instalacje w garażach należy projektować
i wykonywać w taki sposób, aby było możliwe
oddzielne rozliczanie wyodrębnionego garażu ze
zużycia mediów i energii elektrycznej.”
w § 106 [wymagania dotyczące
sytuowania kondygnacji
z pomieszczeniami
przeznaczonymi na pobyt ludzi
nad garażem otwartym]:
uchyla się ust. 2 i 3;
w § 136 [wymagania dla instalacji
kotłów na paliwo stałe i na olej
opałowy]:
a. ust. 2a otrzymuje brzmienie:
„2a. Kotły na paliwo stałe o mocy cieplnej
nominalnej do 10 kW mogą być instalowane
w budynkach jednorodzinnych, budynkach miesz-
kalnych w zabudowie zagrodowej, budynkach
rekreacji indywidualnej na poziomie ogrzewanych
pomieszczeń, w wydzielonych pomieszczeniach
technicznych:
1. o kubaturze wynikającej z warunków
montażu i poprawnej obsługi kotła, lecz nie
mniejszej niż 8 m3,
2. spełniających wymagania dotyczące wentyla-
cji, o których mowa w § 150 ust. 9,
3. posiadających przewody kominowe okre-
ślone w § 140 ust. 1 i 2 oraz § 145 ust. 1,
4. z zapewnionym dopływem powietrza do
spalania w ilości wynikającej z nominalnej
mocy cieplnej kotła.”,
b. dodaje się ust.2b w brzmieniu:
„2b. W przypadku przebudowy lub nadbudowy
budynków o których mowa w § 132 ust. 3,
kotły na paliwo stałe o mocy cieplnej nominalnej
do 10 kW, mogą być instalowane na poziomie
ogrzewanych pomieszczeń, w pomieszczeniach
innych niż mieszkalne:
1. o kubaturze wynikającej ze wskaźnika 4 m3/
kW nominalnej mocy cieplnej kotła,
2. spełniających wymagania dotyczące wentyla-
cji, o których mowa w § 150 ust. 9,
3. posiadających przewody kominowe okre-
ślone w § 140 ust. 1 i 2 oraz § 145 ust. 1,
4. zapewniających dopływ powietrza do spa-
lania w ilości co najmniej 10 m3/h na 1 kW
nominalnej mocy cieplnej kotła.”,
c. ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Kotły na olej opałowy o łącznej mocy cieplnej
nominalnej do 30 kW mogą być instalowane
w wydzielonych pomieszczeniach technicznych,
zlokalizowanych na poziomie ogrzewanych po-
mieszczeń, a także w innych miejscach, o których
mowa w ust. 5.”,
d. uchyla się ust. 8,
e. ust. 9 otrzymuje brzmienie:
„9. Kubatura pomieszczenia z kotłami na olej
opałowy, o którym mowa w ust. 5 i 6, powinna
być określona indywidualnie z uwzględnieniem
wymagań technicznych i technologicznych,
a także eksploatacyjnych.”
w § 140 [wymagania dla
przewodów kominowych i
łączników]:
a. ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Przewody kominowe i łączniki powinny być
szczelne i spełniać warunki określone w § 266.”,
b. ust. 4 i 5 otrzymują brzmienie:
„4. Wewnętrzna powierzchnia przewodów i łącz-
ników odprowadzających spaliny mokre powinna
być odporna na ich destrukcyjne oddziaływanie.
5. Przewody kominowe do wentylacji grawitacyj-
nej powinny mieć powierzchnię przekroju netto
co najmniej 0,016 m2 oraz najmniejszy wymiar
przekroju co najmniej 0,1 m.”,
c. dodaje się ust. 6 w brzmieniu:
„6. Minimalna wysokość pionowa odcinka prze-
wodu wywiewnego, liczonego od górnej kra-
wędzi otworu wlotowego z kratki wywiewnej,
lub przewodu poziomego powinna wynosić co
najmniej 2,5 m.”
37
 RAPORT WENTYLACJA w budownictwie

§ 141 [zakaz stosowania]:

otrzymuje brzmienie: Maksymalna
„§ 141. 1. Zabrania się stosowania: Rodzaj i zastosowanie moc
1. grawitacyjnych zbiorczych przewodów spalinowych i dymowych, Lp. wentylatora właściwa
z zastrzeżeniem § 174 ust. 3, wentylatora
2. zbiorczych przewodów wentylacji grawitacyjnej, z wyjątkiem prze- [kW/(m3/s)]
wodów stosowanych w systemach wentylacji hybrydowej,
3. wentylacji mechanicznej wyciągowej oraz indywidualnych wentylato- Wentylator nawiewny:
rów wyciągowych w pomieszczeniach, w których znajdują się wloty
do przewodów spalinowych lub dymowych, a) instalacja klimatyzacji lub wentylacji 1,60
4. podłączania okapów wyciągowych, nad płytą kuchenną, do zbiorczych 1 nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła
przewodów wentylacji grawitacyjnej.

2. Wymaganie, o którym mowa w ust.1 pkt. 2 nie dotyczy przebudowy b) instalacja wentylacji nawiewno-wywiewnej 1,25
i nadbudowy budynków.” bez odzysku ciepła oraz wentylacji nawiewnej

w § 147 [ogólne wymaganie dla wentylacji i

klimatyzacji]:
ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Wentylację mechaniczną, grawitacyjną albo hybrydową należy zapewnić
w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, w pomieszczeniach
bez otwieranych okien, a także w innych pomieszczeniach, w których ze
względów zdrowotnych, technologicznych lub bezpieczeństwa konieczne
jest zapewnienie wymiany powietrza.”
w § 148 [warunki stosowania wentylacji
mechanicznej]:
ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„1. Wentylację mechaniczną wywiewną lub nawiewno-wywiewną należy
stosować w budynkach wysokich i wysokościowych oraz w innych budyn-
kach, w których zapewnienie odpowiedniej intensywności wentylacji nie jest
możliwe za pomocą wentylacji grawitacyjnej. W pozostałych budynkach może
być stosowana wentylacja grawitacyjna albo hybrydowa.
2. W pomieszczeniu, w którym jest zastosowana wentylacja mechaniczna
lub klimatyzacja, nie można stosować wentylacji grawitacyjnej oraz wentylacji
hybrydowej. Wymaganie to nie dotyczy pomieszczeń z urządzeniami klima-
tyzacyjnymi niepobierającymi powietrza zewnętrznego.”
w § 151 [wymagania dla stosowania urządzeń do
odzyskiwania ciepła lub recyrkulacji]:
ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. W instalacjach wentylacji mechanicznej ogólnej nawiewno-wywiewnej lub
klimatyzacji komfortowej o wydajności 2.000 m3/h i więcej należy stosować
urządzenia do odzyskiwania ciepła z powietrza wywiewanego o średniorocznej
sprawności temperaturowej co najmniej 50 % lub recyrkulację, gdy jest to
dopuszczalne. W przypadku zastosowania recyrkulacji strumień powietrza
zewnętrznego nie może być mniejszy niż wynika to z wymagań higienicznych.
Dla wentylacji technologicznej zastosowanie odzysku ciepła powinno wynikać
z uwarunkowań technologicznych i rachunku ekonomicznego.”
w § 154 [moc właściwa wentylatorów]:
ust. 10 otrzymuje brzmienie:
„10. Moc właściwa wentylatorów stosowanych w instalacjach wentylacyj-
nych i klimatyzacyjnych powinna nie przekraczać wartości określonych w
poniższej tabeli:
38
Wentylator wywiewny:
a) instalacja klimatyzacji lub wentylacji 1,00
nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła
2
b) instalacja wentylacji nawiewno-wywiewnej 1,00
bez odzysku ciepła
c) instalacja wywiewna 0,80
w § 155 [wymagania dla skrzydeł okien, świetlików
oraz nawietrzaków regulowanych ręcznie]:
ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Skrzydła okien, świetliki oraz nawietrzaki regulowane ręcznie, wykorzy-
stywane do przewietrzania pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi,
powinny być zaopatrzone w urządzenia pozwalające na łatwe ich otwie-
ranie i regulowanie wielkości otwarcia z poziomu podłogi lub pomostu,
także przez osoby niepełnosprawne, jeżeli nie przewiduje się korzystania
z pomocy innych współużytkowników.”;
w § 170 [wymagania dla urządzeń gazowych typu B i
C]:
a. dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Zabrania się instalowania w mieszaniu urządzeń gazowych typu
B – czerpiących powietrze do spalania bezpośrednio z pomieszczenia.
W mieszkaniach, w budynkach jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji
indywidualnej, urządzenia takie mogą być instalowane w wydzielonym
pomieszczeniu technicznym, spełniającym wymagania ust. 1.”,
b. ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Urządzenia gazowe typu C – z zamkniętą komorą spalania, mogą
być instalowane w lokalach, w  pomieszczeniach innych niż mieszkalne,
niezależnie od rodzaju występującej w nich wentylacji, pod warunkiem
zastosowania koncentrycznych przewodów powietrzno-spalinowych,
z zachowaniem wymagań § 175.”
 raport WENTYLACJA w budownictwie

b. ust. 3 otrzymuje brzmienie:

w § 172 [maksymalne obciążenie cieplne urządzeń
gazowych typ A i warunki z uwagi na kubaturę
pomieszczeń]:
a. w ust. 1 tabela otrzymuje brzmienie:
„3. Kubatura pomieszczeń, w których instaluje się urządzenia gazowe,
z zastrzeżeniem § 132 ust.1a, nie powinna być mniejsza niż:
1. 8 m3 – w przypadku urządzeń pobierających powietrze do spalania
z tych pomieszczeń,
2. 6,5 m3 – w przypadku urządzeń z zamkniętą komorą spalania.”,

Maksymalne obciążenie c. dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

cieplne urządzeń „6. Kotły gazowe z otwartą komorą spalania nie mogą być instalowane
Rodzaje pomieszczeń gazowych typ A – bez w pomieszczeniu z kotłami na paliwo stałe.”;
odprowadzenia spalin,
na 1 m3 kubatury w § 174 [warunki przyłączenia kotłów i wyloty
pomieszczenia kanałów spalinowych]:

1 2 a. ust. 5 pkt 2 otrzymuje brzmienie:

Pomieszczenia przeznaczone na
stały pobyt ludzi oraz wnęki
kuchenne połączone
z przedpokojem
Pomieszczenia nieprzeznaczone
na stały pobyt ludzi, w tym
pomieszczenia kuchenne
w mieszkaniach
„2) wykonania dla kotłów z palnikami nadmuchowymi przewodu spalino-
wego o przekroju poprzecznym nie mniejszym niż 1,6 sumy przekrojów
175 W przewodów odprowadzających spaliny z poszczególnych kotłów, a także
(150 kcal/h) wyposażenie wylotu przewodu spalinowego w czujnik zaniku ciągu komi-
nowego, wyłączającego równocześnie wszystkie kotły lub umieszczenie we
wszystkich kotłach indywidualnych czujników zaniku ciągu oraz zainstalowanie
na przewodach spalinowych urządzeń zabezpieczających niepracujące kotły
przed napływem spalin z kotłów pracujących.”,
930 W
(800 al/h) b. ust. 7 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
„4) wyloty kanałów spalinowych, jeżeli wynika to z warunków pracy urządzeń,
39

powinny być zaopatrzone w odpowiednie nasady kominowe dobrane do
ilości spalin, długości odcinków pionowych, położenia w określonej strefie
wiatrowej i warunków lokalnych.”
§ 267 [wymagania przeciwpożarowe dla przewodów wentylacyjnych]:
otrzymuje brzmienie:
㤠267.
1. Przewody wentylacyjne powinny być wykonane z wyrobów o klasie
reakcji na ogień co najmniej A2,d0, a izolacje cieplne i akustyczne oraz
inne okładziny przewodów wentylacyjnych o niższej klasie reakcji na ogień
mogą być stosowane tylko na zewnętrznej ich powierzchni.
2. Dopuszcza się w budynkach PM, z wyjątkiem garaży, wykonanie prze-
wodów wentylacyjnych o klasie reakcji na ogień B,d0, pod warunkiem
że nie są one prowadzone przez drogi ewakuacyjne oraz nie przepływa
nimi powietrze o temperaturze powyżej 85°C lub zanieczyszczenia
mogące się odkładać.
3. Odległość nieizolowanych przewodów wentylacyjnych od wykładzin
o klasie reakcji na ogień niższej od A2fl i innych wyrobów o klasie reakcji
na ogień niższej od A2,d0, powinna wynosić co najmniej 0,5 m.
4. Drzwiczki rewizyjne w kanałach i przewodach wentylacyjnych powinny
być wykonane z wyrobów o klasie reakcji na ogień co najmniej A2,d0.
5. W pomieszczeniu kuchennym lub wnęce kuchennej w mieszkaniu do-
puszcza się stosowanie przewodów wentylacji wywiewnej z materiałów
o klasie reakcji na ogień co najmniej B,d0.
6. Elastyczne elementy łączące, służące do połączenia sztywnych przewodów
wentylacyjnych z elementami instalacji lub urządzeniami, z wyjątkiem
wentylatorów, powinny być wykonane z materiałów o klasie reakcji na
ogień co najmniej B,d0, posiadać długość nie większą niż 4 m i nie być
prowadzone przez elementy oddzielenia przeciwpożarowego.
Uzasadnienie proponowanych zmian
R
ozwój i dostępność nowych rozwiązań technicznych, poprawa skuteczno-
ści działania stosowanych systemów, stały się powodem zaproponowania
wprowadzenia w:
§ 93 ust. 2 – uzupełnienia katalogu możliwych do stosowania typów wentylacji
w mieszkaniu jednopokojowym w przypadku zastosowania kuchni elektrycznej,
§ 93 ust. 3 – wykluczenia możliwości stosowania jednego pionu wentyla-
cyjnego do podłączania okapów kuchennych i na potrzeby wentylacji na
rzecz wprowadzenia obowiązku stosowania dwóch pionów wentylacyjnych,
w przypadku zastosowania wentylacji grawitacyjnej lub hybrydowej w miesz-
kaniu wielopokojowym.
Dotychczasowe warunki, zawarte w § 106 ust. 2 i 3, dopuszczające możliwość
sytuowania nad garażem otwartym pomieszczeń przeznaczonych na pobyt
ludzi, z wyjątkiem pomieszczeń mieszkalnych, opieki zdrowotnej oraz oświaty
i nauki, zostały przeniesione do wymagań § 279 ust.3. W ten sposób propo-
nowany § 279 reguluje wszystkie wymagania dotyczące otworów okiennych
pomieszczeń w relacji do położenia wrót garażowych.
40
RAPORT WENTYLACJA w budownictwie
7. Elastyczne elementy łączące wentylatory z przewodami wentylacyjnymi
powinny być wykonane z materiałów o klasie reakcji na ogień co najmniej
B,d0, przy czym ich długość nie powinna przekraczać 0,25 m.
8. Izolacje cieplne i akustyczne zastosowane w instalacjach: wodociągowej,
kanalizacyjnej i ogrzewczej powinny być wykonane z wyrobów o klasie
reakcji na ogień co najmniej BL,d0 lub B,d0, względnie stanowić wyrób
o takiej klasie reakcji na ogień, przy czym warstwa izolacyjna powinna
mieć klasę reakcji na ogień co najmniej E.”
§ 268 [wymagania przeciwpożarowe dla instalacji
mechanicznej i klimatyzacji]:
a. w ust. 1 pkt. 2 otrzymuje brzmienie:
„2) zamocowania przewodów do elementów budowlanych powinny być
wykonane z materiałów o klasie reakcji na ogień co najmniej A2,d0, zapew-
niających przejęcie siły powstającej w przypadku pożaru w czasie nie krótszym
niż wymagany dla klasy odporności ogniowej przewodu lub klapy odcinającej,”
b. uchyla się ust. 3,
c. ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne w miejscu przejścia przez elementy
oddzielenia przeciwpożarowego oraz przez inne stropy i ściany wewnętrzne
pomieszczenia zamkniętego o wymaganej klasie odporności ogniowej co naj-
mniej E I 60, powinny być wyposażone w przeciwpożarowe klapy odcinające,
o takiej klasie odporności ogniowej z uwagi na szczelność ogniową, izolacyjność
ogniową i dymoszczelność (E I S), jak element budynku, przez który przechodzą,
z zastrzeżeniem ust. 5.”
Rozwój techniki, a jednocześnie względy
bezpieczeństwa, zdecydowały o zaproponowaniu
korekty dotychczasowych wymogów projektowania
kotłowni w budynkach. I tak proponuje się:
 poprzez zmianę § 136 ust. 2a i 2b zawężenie możliwości instalowania
kotłów na paliwo stałe o mocy cieplnej nominalnej do 10 kW na poziomie
ogrzewanych pomieszczeń lub w wydzielonych pomieszczeniach technicz-
nych, wyłącznie do budynków mieszkalnych jednorodzinnych, w zabudowie
zagrodowej oraz rekreacji indywidualnej, z dopuszczeniem montażu również
w innych pomieszczeniach, z wyłączeniem pomieszczeń mieszkalnych
w w/w budynkach oraz w niskich budynkach mieszkalnych wielorodzinnych,
 poprzez zmianę § 136 ust. 4 w powiązaniu z ust. 5 zawężenie możliwości
instalowania kotłów na olej opałowy o łącznej mocy cieplnej nominalnej
do 30 kW wyłącznie do wydzielonych pomieszczeniach technicznych,
zlokalizowanych na poziomie ogrzewanych pomieszczeń, w piwnicy na
najniższej kondygnacji nadziemnej lub w odrębnym budynku przeznaczo-
nym na kotłownię,
 raport WENTYLACJA w budownictwie
 uchylenie, w celu wyeliminowania mającego obecnie przewymiarowywania
pomieszczeń, w których instaluje się kotły na olej opałowy o mocy do
2.000 kW, przepisu ustalającego maksymalne, łączne obciążenie cieplne
służące do określania wymaganej kubatury pomieszczenia do instalowania
takich kotłów,
 poprzez uzupełnienie podmiotowe, w § 140 ust. 2 i ust. 4, o łączniki wy-
magania szczelności i wykonania z wyrobów o klasie reakcji na ogień A1,
a w ust. 4 wymagania dotyczącego wewnętrznej powierzchni odprowa-
dzającej spaliny mokre, odporności na ich destrukcyjne działanie.
Skuteczność działania wentylacji w budynkach
proponuje się poprawić poprzez:
 doprecyzowanie w § 140 ust. 5 wymaganej minimalnej powierzchni
przekroju przewodu kominowego do wentylacji grawitacyjnej, iż należy
rozumieć przez to powierzchnię netto,
 ustalenie w § 140 ust. 6 minimalnej wysokości pionowej odcinka przewodu,
liczonego od górnej krawędzi otworu wlotowego z kratki wywiewnej, lub
przewodu poziomego – 2,5 m,
 uzupełnienie katalogu zakazu stosowania określonych w § 141 rozwiązań
o zakaz stosowania wentylacji mechanicznej wyciągowej oraz indywidual-
nych wentylatorów wyciągowych w pomieszczeniach, w których znajdują
się wloty do przewodów dymowych, podłączeń okapów wyciągowych,
nad płytą kuchenną, do zbiorczych przewodów wentylacji grawitacyjnej,
zbiorczych przewodów wentylacji grawitacyjnej, z wyjątkiem występują-
cych w przebudowywanych i nadbudowywanych budynkach istniejących,
 umożliwienia stosowania zdefiniowanej, o czym była mowa w pkt. 1,
wentylacji hybrydowej, oprócz możliwej do stosowania wentylacji mecha-
nicznej, grawitacyjnej w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi,
w pomieszczeniach bez otwieranych okien, a także w innych pomieszcze-
niach, w których ze względów zdrowotnych, technologicznych lub bezpie-
czeństwa konieczne jest zapewnienie wymiany powietrza (§ 147 ust. 2).
Proponuje się zmiany mające korzystnie wpływać za podstawowe warunki
z zakresu higieny i zdrowia, polegające na:
 zastąpieniu dotychczasowego wymagania niemożliwego do spełnienia
i weryfikacji, w przypadku wentylacji grawitacyjnej, odnośnie jakości śro-
dowiska wewnętrznego, wymaganiem intensywności wentylacji oraz
określeniu warunków stosowania wentylacji hybrydowej jako alternatywy
dla wentylacji grawitacyjnej (§ 148 ust. 1 i 2).
Do grupy proponowanych zmian, mających poprawić
bezpieczeństwo stosowania urządzeń w budynkach,
można zaliczyć:
 zakaz instalowania w mieszkaniach urządzeń gazowych typu B, czyli czerpią-
cych powietrze do spalania bezpośrednio z pomieszczenia, z jednoczesnym
dopuszczeniem stosowania takich urządzeń w budynkach jednorodzinnych,
zagrodowych i rekreacji indywidualnej w wydzielonych pomieszczeniach
technicznych, spełniających warunki dotyczące ich wysokości, kubatury,
mgr inż. Tomasz Trusewicz
Dyrektor Stowarzyszenia
Polska Wentylacja
Przepisy techniczno-budowlane są obligatoryjne dla projektantów
i wykonawców. Aby dobrze spełniały swoją funkcję, powinny być
jednoznaczne, a jednocześnie nie mogą hamować postępu technicznego
i inwencji projektantów. Dobre i jednocześnie przestrzegane przepisy mogą
być dla inwestorów gwarancją tego, że wznoszone obiekty będą użyteczne
i trwałe. Jednocześnie przepisy powinny stanowić użyteczne narzędzie
w rękach projektantów – nie tylko wymóg, ale także wskazówkę do
wyboru poprawnych technicznie rozwiązań.
Warunki Techniczne w zakresie systemów wentylacji powinny regulować
te kwestie, które wpływają na bezpieczeństwo użytkowania budynku,
zapewniać użytkownikom odpowiednie warunki higieniczne i jednocześnie
zmuszać do racjonalnego wykorzystania energii – na ogrzewanie
i chłodzenie budynku i zużywanej przez instalacje W sytuacji, gdy inwestorzy
nie mają świadomości ani wiedzy w zakresie techniki, często padają
ofiarą swojej niekompetencji lub nieuczciwości osób, które podejmują się
projektowania i budowy. Dobre przepisy powinny przed tym zabezpieczać.
Szczególnie wentylacja jest dziedziną, która wymaga gruntownej
znajomości zagadnień technicznych. Niewłaściwie wykonany projekt,
źle dobrane urządzenia i elementy instalacji mogą skutkować fatalnymi
warunkami wewnątrz budynku lub podwyższać koszty eksploatacji
Pozytywnie należy ocenić takie pomysły jak zastąpienie
dotychczasowego wymagania odnośnie jakości środowiska
wewnętrznego, wymaganiem zapewnienia odpowiedniej intensywności
wentylacji, co powinno wymusić stosowanie systemów wentylacji bardziej
skutecznych niż wentylacja naturalna. Jednocześnie zaostrza się wymogi
dotyczące budowy przewodów wentylacji grawitacyjnej, co powinno
przyczynić się do poprawy projektów architektonicznych w tym zakresie
lub częstszego stosowania bardziej wydajnej wentylacji mechanicznej.
Przykładem otwierania się na nowe technologie może być określenie
warunków stosowania wentylacji hybrydowej jako alternatywy dla
wentylacji grawitacyjnej. Cieszyć może także próba doprecyzowania
sprawności odzysku ciepła, a także konieczność jego szerszego stosowania.
Dla bezpieczeństwa użytkowania obiektów z pewnością ważne jest
ograniczenie stosowania urządzeń gazowych z otwartą komorą spalania.
Oczywiste jest, że przepisy jednej branży nie mogą być oderwane
od innych, stąd proces ich zmiany nie jest łatwy, a jednocześnie drobne
zmiany przepisów nie rozwiążą problemów. Jednak w sytuacji, gdy na
rewolucyjną zmianę przepisów nieprędko się doczekamy, to nawet
z pozoru drobne korekty są także ważne. Ważne też jest aby przepisy
były modyfikowane w przewidywalnym rytmie – nie tylko doraźnie, ale
także w sposób systemowy, na przykład raz na kilka lat. Stale trwające
prace nad nowelizacją przepisów, prowadzone w klarowny sposób
pomogłyby we wdrażaniu nowych technologii. Zarówno twórcy
przepisów mogliby obserwować trendy technologiczne, jak również
producenci mieliby pewność, że wdrażane technologie będą miały
szanse na zgodne z przepisami zastosowanie.
41

wentylacji i odprowadzenia spalin, a także dopływu powietrza do spalania
określone w rozporządzeniu, w Polskich Normach i przepisach odrębnych
(§ 170 nowy ust. 2a),
 zakaz instalowania w pomieszczeniach mieszkalnych urządzeń z otwartą
komorą spalania typu A, czyli bez odprowadzenia spalin, z jednoczesnym
utrzymaniem możliwości stosowania kuchni gazowej w mieszkaniu jed-
nopokojowym w pomieszczeniu kuchennym bez okien lub we wnęce
kuchennej połączonej z przedpokojem, pod warunkiem zastosowania
wentylacji mechanicznej wywiewnej , a także kuchni gazowej w miesz-
kaniu wielopokojowym, w kuchni stanowiącej część pokoju dziennego
(§ 170 ust.2 w powiązaniu z § 93 ust. 2 i 3),
 zakaz, wprowadzany w §  172 ust. 6, jednoczesnego stosowania
w pomieszczeniu z kotłami na paliwo stałe, kotłów gazowych z otwartą
komorą spalania,
 ograniczenie możliwości instalowania urządzeń z zamkniętą komorą
spalania typu C w mieszkaniach czy lokalach użytkowych, w myśl obo-
wiązującej definicji zawartej w § 3 pkt 14, do pomieszczeń innych niż
mieszkalne niezależnie od rodzaju występującej w nich wentylacji pod
warunkiem zastosowania koncentrycznych przewodów powietrzno-
-spalinowych (§ 170 ust. 3),
 skorelowanie warunku dopuszczenia stosowania urządzeń gazowych
z otwartą komorą spalania, o którym mowa w §  132 ust.  1a z wa-
runkiem minimalnej kubatury pomieszczeń, w których planowane jest
zastosowanie takich urządzeń, przy zachowaniu aktualnego wskaźnika
kubaturowego(§ 172 ust. 3),
 rozbudowa katalogu alternatywnych rozwiązań, warunkujących moż-
liwość przyłączenia kilku kotłów do wspólnego kanału spalinowego
poprzez dodanie możliwości umieszczenie we wszystkich kotłach
indywidualnych czujników zaniku ciągu oraz zainstalowanie na prze-
wodach spalinowych urządzeń, zabezpieczających niepracujące kotły
przed napływem spalin z kotłów pracujących (§ 174 ust. 5 pkt 2),
 ograniczenie warunków stosowania wyprowadzeń, przez zewnętrz-
ną ścianę budynków mieszkalnych, indywidualnych koncentrycznych
przewodów powietrzno-spalinowych lub oddzielnych przewodów
powietrznych i spalinowych od urządzeń gazowych z zamkniętą komorą
spalania – wyżej niż 3,0 m ponad poziomem terenu (zamiast 2,5 m),
a także wprowadzenie rygoru odległości ściany z wylotem spalin od
granicy działki budowlanej co najmniej 8,0  m, a od ściany innego
budynku z oknami – co najmniej 12,0 m. Zaproponowano również
zwiększenie minimalnej odległości wylotów przewodów w budynkach
mieszkalnych od urządzeń gazowych o nominalnej mocy cieplnej do
21 kW od najbliższej krawędzi okien i ryzalitów przesłaniających do
3,0 m (zamiast 0,5 m odnoszącej się do okien otwieranych i ryzalitów)
(§ 175 ust. 2 i 3).
Skutkiem proponowanych wyżej zmian przyjęto propozycję korekty regulacji
dotyczącej określania minimalnej kubatury pomieszczenia, w którym plano-
wane jest instalowanie urządzenia gazowego (§ 172 ust. 1) – ograniczenia
wyłącznie do dozwolonych do stosowania urządzeń gazowych typu A, czyli
42
RAPORT WENTYLACJA w budownictwie
bez odprowadzenia spalin, pozostawiając aktualne wielkości maksymalnego
obciążenia cieplnego urządzeń na 1 m3 kubatury pomieszczenia.
Proponowaną zmianą o charakterze poprawy terminologicznej jest zmiana
w § 174 ust. 7 pkt. 4, polegająca na propozycji zastąpienia dotychczasowego
błędnego sformułowania „wywietrznik” określeniem „nasada kominowa”,
która odpowiednio dobrana, jeśli wynika to z warunków pracy urządzenia
gazowego, powinna być zamontowana na wylocie kanału spalinowego.
W odniesieniu do wymagań przeciwpożarowych dla
palenisk i instalacji:
 dokonano transpozycji ustaleń Załącznika nr 3 do rozporządzenia do
przepisów Rozdziału 6 w § 265 (wymagania dla sytuowania palenisk, w tym
różnego typu pieców), § 266 (wymagania dla przewodów spalinowych
i dymowych oraz obudów tych przewodów), zachowując dotychcza-
sowy poziom wymagań – zgodnie z nową klasyfikacją powinny to być
wyroby o klasie reakcji na ogień A1, § 267 (wymagania dla przewodów
wentylacyjnych i ich izolacji oraz warunki ich sytuowania), zachowując
dotychczasowy poziom wymagań – zgodnie z nową klasyfikacją powinny
to być wyroby o klasie reakcji na ogień co najmniej A2, d0, z dopuszcze-
niem niższej klasy (B, d0) w budynkach PM z wyjątkiem garaży, zgodnie
z proponowaną zmianą w ust. 8 § 267 dotychczasowy wymóg wykonania
w sposób nierozprzestrzeniający ognia, stawiany izolacjom cieplnym
i akustycznym stosowanym w instalacjach: wodociągowych, kanalizacyj-
nych i ogrzewczych, zastępuje się obowiązkiem wykonania z wyrobów
o klasie reakcji na ogień co najmniej BL, d0 lub B, d0, względnie zastoso-
wania izolacji stanowiącej wyrób o takiej klasie reakcji na ogień, przy czym
warstwa izolacyjna powinna mieć klasę reakcji na ogień co najmniej E,
 zmodernizowano wymagania dla przewodów wentylacyjnych oraz in-
stalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji, a także instalacji wentylacji
oddymiającej, dostosowując przepisy do aktualnego stanu wiedzy technicz-
nej – § 268 ust. 3 zaproponowano usunięcie przepisu dopuszczającego
zainstalowanie w przewodzie wentylacyjnym wentylatorów i urządzeń do
uzdatniania powietrza pod warunkiem wykonania ich obudowy o klasie
odporności ogniowej EI60, a w ust. 4 uzupełniono wymaganie wyposażania
przewodów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych w przeciwpożarowe klapy
odcinające, dodając sytuację przejścia przez inne stropy i ściany wewnętrzne
pomieszczenia zamkniętego o wymaganej klasie odporności ogniowej co
najmniej EI60, poza istniejącym takim obowiązkiem w przypadku przejść
przez elementy oddzielenia przeciwpożarowego, jednocześnie dopre-
cyzowano, iż klasa odporności ogniowej klap powinna być taka sama
jaką mają elementy budynku, przez który przechodzą; § 270 w ust. 4
umożliwiono zaprojektowanie stosowania wentylatorów oddymiających,
w zależności od wyników analizy scenariusza pożarowego, proponując
zapis spełnienia wymaganej klasy podstawowej F400 120 tylko wówczas,
gdy z analizy obliczeniowej temperatury dymu dla czasu nie mniejszego
niż 15 minut od powstania pożaru nie wynika inna klasa, a w dodanym
ust. 6 ustalono warunek spełnienia przez klapy dymowe stosowane
w grawitacyjnej wentylacji wymaganej klasy, tj. 1) na wysokości do 1,8 m
od posadzki – ograniczenia widzialności krawędzi elementów budynku
ze względu na zadymienie do nie więcej niż 10 m, lub temperatury
powietrza przekraczającej 60°C; 2) na wysokości powyżej 2,5 m od
posadzki – temperatury powietrza powyżej 200°C.
raport WENTYLACJA w budownictwie

Dyskusja ekspertów
w tym obszarze jest
kontynuowana,
uwzględniając
nowe propozycje
i uwarunkowania
prawne związane
m.in. z wdrożeniem
Dyrektywy 2010/21/UE
ws. charakterystyki
energetycznej
budynków.
43
 RAPORT WENTYLACJA w budownictwie

2013
22.02 Grupa Robocza 2 „Wyposażenie techniczne budynków”

Dyskusja zespołu
ekspertów ws. wymagań dla
instalacji wentylacji
i klimatyzacji
Spotkanie dotyczące wymagań dla instalacji wentylacji i klimatyzacji było pierwszym
spotkaniem zespołu ekspertów poświęcone wyłącznie temu zagadnieniu – wcześniejsze
dyskusje były prowadzone w szerszym gronie w ramach GR2 „Wyposażenie techniczne
budynków”.

P
unktem wyjścia do dyskusji były nowe uwagi
ekspertów oraz projekt zmian Warunków
Technicznych dla budynków w zakresie za-
gadnień związanych z racjonalizacją użytkowania
energii, w wersji przekazanej przez MTBiGM do
konsultacji międzyresortowych.
Eksperci rozpoczęli spotkanie od dyskusji na temat
podejścia do dalszego doskonalenia istniejących
regulacji WT, pozostawiając kwestię fundamen-
talnych zmian do prac na późniejszym etapie. Ze
względu na obecny krajowy stan prawny omawia-
nie zmian fundamentalnych w zakresie wymagań
dla wentylacji i klimatyzacji należałoby uznać za
przedwczesne. Przywołana podczas spotkania
koncepcja modyfikacji wymagań w oparciu o model
niemiecki wymaga również całościowego podej-
ścia, w tym zmian ustawowych oraz opracowania
wytycznych do projektowania.
Następnie omówione zostały konsekwencje przy-
jętych w projekcie MTBiGM wartości EP dla bu-
dynków, których skutkiem może być ograniczenie
stosowania wentylacji grawitacyjnej w budynkach
jednorodzinnych. W wyniku przyjęcia granicznego
wskaźnika EP dla budynków jednorodzinnych na
44
potrzeby ogrzewania, wentylacji i przygotowania
cieplej wody w wysokości 120 kWh/(m2·rok), nie
będzie również możliwe zastosowanie w budyn-
kach kotłów na paliwo stałe i olej opałowy. Eksperci
odniosą się do szczegółowych konsekwencji no-
welizacji WT dla instalacji wentylacji na kolejnym
spotkaniu, w oparciu o wykonane obliczenia.
Podczas spotkania poruszone zostały następujące główne
zagadnienia:
 W kontekście wymagań dla przewodów kominowych w budynku zawartych w § 140, eksperci
w toku dyskusji uznali za zasadne przeredagowanie ust. 1, aby podkreślić, że przewody (kanały) ko-
minowe powinny mieć wymiary przekroju, sposób prowadzenia i wysokość, stwarzające potrzebny
ciąg, wynikający z ich przeznaczenia. Regulacja otrzymałaby wówczas brzmienie: „§ 140. 1. Przewody
(kanały) kominowe w budynku: wentylacyjne, spalinowe i dymowe, prowadzone w ścianach budynku,
w obudowach, trwale połączonych z konstrukcją lub stanowiące konstrukcje samodzielne, powinny mieć
wymiary przekroju, sposób prowadzenia i wysokość, stwarzające potrzebny ciąg wynikający z ich przezna-
czenia, oraz spełniające wymagania określone w Polskich Normach dotyczących wymagań technicznych
dla przewodów (kanałów) kominowych oraz projektowania kominów.” Przypomniane zostały również
wcześniejsze eksperckie poprawki w § 140 w zakresie dookreślenia netto powierzchni przekroju
oraz minimalnej wysokości pionowej odcinka przewodu wywiewnego, liczonej od górnej krawędzi
otworu wlotowego z kratki wywiewnej lub przewodu poziomego,
 raport WENTYLACJA w budownictwie
 W odniesieniu do propozycji eksperckiej wpro-
wadzenia zakazu montażu indywidualnych klima-
tyzatorów na elewacjach budynków i stosownej
zmiany w § 51, poruszony został analogiczny
problem instalowania pomp ciepła na elewacji.
Zwrócona została również uwaga na ogranicze-
nia konstrukcyjne związane z prowadzeniem
centralnej klimatyzacji w budynku istniejącym.
Przywołany został zaproponowany przez eks-
pertów przepis, stanowiący rozwiązanie analo-
gicznego problemu, zawarty w § 134 jako nowy
ust.8a, i rozwiązujący kwestię zakazu ingerowania
w funkcjonującą w budynku instalacją centralnego
ogrzewania. Eksperci w § 134 zaproponowa-
li wymaganie w brzmieniu: „Z zastrzeżeniem
przebudowy instalacji, dokonywanej na podsta-
wie odrębnego projektu budowlanego, zabrania się
w budynku wielolokalowym z instalacją ogrzewczą
wodną zasilaną z sieci ciepłowniczej lub z kotłow-
ni zmiany zaprojektowanego systemu ogrzewania
mieszkań lub lokali użytkowych w budynku.” Eks-
perci uznali, że projektant powinien wziąć pod
uwagę umożliwienie realizacji zmiany sposobu
użytkowania, np. poprzez przewidzenie stropu
technicznego, zaprojektowanie szacht z zapasem
na potrzeby niezbędnego poprowadzenia dodat-
kowych instalacji. W toku dyskusji przyjęto, że na
kolejne spotkanie zespołu ekspertów zostanie
przygotowana korekta propozycji rozbudowania
§ 51, która uwzględni uwagi zgłoszone podczas
spotkania,
 Eksperci omówili konsekwencje stosowania
w budynkach jednocześnie dwóch systemów
nawiewnych (nawiewniki i mikrouchył).
 W kontekście § 150 ust. 8 i 9 eksperci uznali, że istniejący zakazu stosowania wentylacji mechanicznej
wyciągowej w pomieszczeniach z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi po-
bierającymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin, powinien
dotyczyć całego lokalu. Przepis ten powinien uwzględniać sumaryczny wpływ zastosowania różnych
urządzeń w lokalu oraz migrację powietrza w obrębie lokalu. Przyjęta została tym samym propozycja
zmian § 150 ust.8-10 poprzez zastąpienie określenia „pomieszczenie” określeniem „lokal”,
 W odniesieniu do § 151 eksperci pozytywnie zaopiniowali propozycję zmiany brzmienia ust.1, jak
w projekcie zmian MTBiGM: „1. W instalacjach wentylacji mechanicznej ogólnej nawiewno-wywiewnej lub
klimatyzacji komfortowej o wydajności 500 m3/h i więcej należy stosować urządzenia do odzyskiwania ciepła
z powietrza wywiewanego o sprawności temperaturowej co najmniej 65 % lub recyrkulację, gdy jest to do-
puszczalne. W przypadku zastosowania recyrkulacji strumień powietrza zewnętrznego nie może być mniejszy,
niż wynika to z wymagań higienicznych. Dla wentylacji technologicznej zastosowanie odzysku ciepła powinno
wynikać z uwarunkowań technologicznych i rachunku ekonomicznego.";
 W zakresie warunków usytuowania wyrzutni powietrza zawartych w § 152 ust.9 i 11 zaproponowali
utrzymanie obowiązujących regulacji. Z zastrzeżeniem powrotu do dyskusji w momencie wpłynięcia
nowych propozycji zmian,
 W ocenie ekspertów propozycja MTBiGM wymaga określenia w Załączniku nr 2 w pkt 1.5 wymagań
dla izolacji przewodów wentylacji i klimatyzacji, aby zachować spójność z nowym ust. 8 w § 153, wpro-
wadzającym to wymaganie,
 Eksperci pozytywnie odnieśli się do propozycji zmiany brzmienia ust.10 § 154 w projekcie zmian
MTBiGM dotyczącym dopuszczalnych wartości mocy właściwej wentylatorów stosowanych w instala-
cjach wentylacyjnych klimatyzacyjnych, zmiana polega na doprecyzowaniu typów instalacji, w stosunku
do których stawia się wymaganie,
PLANOWANE SĄ KOLEJNE SPOTKANIA ZESPOŁU EKSPERTÓW
W spotkaniu wzięli udział:
eksperci firm – członków wspierających
SNB (aereco, Schiedel);
eksperci niezależni;
Stowarzyszenie Polska Wentylacja;
Korporacja Kominiarzy Polskich;
Krajowe Forum Chłodnictwa;
Polska Federacja Zarządców
Nieruchomości.
45

Wyzwanie:
nieruchomości
komercyjne
Dzisiejszy rynek nieruchomości zmienia oczekiwania najemców,
a tym samym i właścicieli i zarządców w stosunku do budynków
komercyjnych. Właściciele budynków wymagają stworzenia
innowacyjnego środowiska pracy, tak aby przyciągnąć najemców
i zaoferować im maksimum komercyjnego rozwoju.
L
udzkość od wieków zafascynowana jest
koncepcją własnej przyszłości. Nieod-
łącznym elementem ludzkiej ambicji jest
potrzeba kwestionowania obecnego standardu
i modelowanie następnego kroku. Przez tysiącle-
cia wyobrażano sobie i przedstawiono polityczny,
gospodarczy i fizyczny krajobraz. Dotyczy to
każdej dziedziny życia człowieka, także środowi-
ska pracy, gdzie spędza najwięcej czasu.
Nowoczesne projektowanie
Na etapie projektowania budynku wykorzy-
stuje się najświeższe nowinki, zaawansowane
technologie i futurystyczne pomysły. Na przy-
kład, współczesne biurowce powstają w oparciu
o standard BIM, czyli Building Information Mode-
ling. Projektanci tworzą wirtualny model budynku
i analizują go, zaczynając od samej koncepcji,
a kończąc na oddaniu do użytku. Model jest narzę-
dziem wyłapującym wszelkie błędy projektowe,
a do tego ma wszystkie parametry rzeczywistego
budynku. Pozwala więc symulować zastosowanie
różnych rozwiązań dla danej inwestycji oraz ana-
lizować materiały, koszty i czas realizacji. Wspiera
też koordynację procesu samej budowy.
Zarządzanie budynkami istniejącymi
No dobrze, ale co z budynkami, które już są
wybudowane i użytkowane? Postęp techno-
logiczny w przypadku nieruchomości komer-
cyjnych jest olbrzymi, Savills ma przyjemność
zarządzać dwoma biurowcami na warszawskim
Mokotowie, planowanymi jako nieruchomości
46
NOWOCZESNE BUDYNKI
bliźniacze, różnica lat w jakich powstawały (2008
i 2012) nie jest duża, ale techniczne przedstawiają
dwie różne epoki, mimo że oba są nowocze-
snymi biurowcami klasy A. W tym momencie
pojawia się wyzwanie dla właściciela i zarządcy
nieruchomości, aby starszy budynek dostosować
do obowiązujących i przyszłościowych trendów,
standardów i oczekiwań. Jak to zrobić?
Najbardziej widocznym wizualnie programem przy-
szłościowym jest ekologiczność nieruchomości,
najlepiej uwodnić ją poprzez odpowiedni certyfikat.
Zielone certyfikaty, takie jak BREEAM, LEED czy
DGNB zyskują coraz większą popularność, pod
warunkiem oczywiście, że certyfikacja nie kończy
się na etapie powieszenia plakietki na elewacji.
Programy certyfikacji powstały dla nowobudo-
wanych budynków, w tej chwili ewoluują w miarę
zapotrzebowania rynku i zmieniają się, aby spro-
stać jego oczekiwaniom. BREEAM in USE oferuje
certyfikację budynków już istniejących i skomercja-
lizowanych, amerykański LEED dostosowuje swoje
normy do rynku europejskiego. Jakub Tomczyk,
Project Manager z firmy Savills, przewiduje, że
w ciągu kilku najbliższych lat większość budynków
komercyjnych będzie certyfikowana. Co ważne,
nowoczesne systemy BMS (Building Management
System) wyposażone są już przez producentów
w specjalne nakładki EMS (Environmental Mana-
gement System), pozwalające zarządcy i służbom
technicznym na monitorowanie, analizowanie,
sterowanie wszystkimi systemami związanymi
z ochroną środowiska.
BUDYNKI KOMERCYJNE
Jakub Tomczyk
Project Manager,
Savills Sp. z o.o.
Najemcy dają jasny sygnał – jeśli mają
wybierać pomiędzy budynkiem bez
i z certyfikatem – wybiorą certyfikat.
Budynek certyfikowany jest oceniany pod
kątem zużycia energii, wody, zastosowania
energooszczędnych rozwiązań, a także
pod kątem tego, jakie warunki stwarza
dla użytkowników. Certyfikaty promują
rozwiązania, przyczyniające się nie
tylko do obniżenia kosztów eksploatacji
mediów, duży nacisk kładziony jest np. na
odpowiednie opomiarowane instalacji
technicznych, takich jak: elektryczna,
ciepła, chłodu i wody. Podzielenie instalacji
budynkowych podlicznikami pozwala na
stały monitoring zużycia na poszczególnych
instalacjach, a także na obserwację
wprowadzanych modernizacji i zmian
ustawień systemów. Certyfikat BREEAM daje
dodatkowe punkty za udokumentowane
badania zużycia połączone z analizą
i propozycjami oszczędności.
Jakub Tomczyk odpowiada za terminową
realizację projektów dla klientów. Od
ponad 8 lat jest związany z rynkiem
realizacji usług budowlanych, ma
doświadczenie z zakresu wycen,
ofertowania i realizacji prac
budowlanych. Koordynował realizację
ponad 10 000 m2 powierzchni biurowych
klasy A, w budynku Andersia Tower
w Poznaniu. Do jego obowiązków należała
także bieżąca koordynacja procedury
usuwania usterek i egzekwowania
należytych standardów napraw od
Generalnego Wykonawcy.
 NOWOCZESNE BUDYNKI BUDYNKI KOMERCYJNE
Zmotywować najemców
Opomiarowanie najemców podnosi świado-
mość użytkowników - w zakresie każdej insta-
lacji. Nic bardziej nie motywuje do oszczędno-
ści niż rachunek. Rozliczanie oparte na udziale
procentowym nie jest dla nikogo motywujące,
ponieważ oszczędności nie przekładają się
w sposób wymierny i bezpośredni na ograni-
czanie kosztów poszczególnych użytkowników.
Opomiarowanie instalacji najemców pozwoli
również na sukcesywne wprowadzanie tzw. zie-
lonych umów najmu. Umowy te wprowadzane
są obecnie u naszych zachodnich sąsiadów. Mają
odpowiednie zapisy i limity dotyczące zużycia
energii i mediów. Zgodnie z tymi umowami,
właściciel nieruchomości może w każdej chwili
wejść na powierzchnię najemcy i dokonać
kontroli urządzeń, zużycia energii itp. Umowa
taka zawiera zapisy o dodatkowych kosztach
lub nagrodach dla najemcy wynikających ze
zużycia. Zapisy „Green Lease” wskazują, jakie
może być zużycie energii w odniesieniu np. do
powierzchni.
Nowe potrzeby rozbudowy
i modernizacji
Głównym celem zrównoważonego rozwoju jest
osiągnięcie równowagi społeczno-biznesowej
w oparciu o nasze środowisko naturalne. Zielone
budynki mają wypromować generację pracow-
ników, który rozumieją wartości, wynikające
z ochrony środowiska naturalnego, pracowni-
ków, którzy wybierają życie bliżej pracy, wy-
korzystują lokalne udogodnienia, świadomie
korzystają z rozwiązań technologicznych, jakie
oferują im nowoczesne budynki. W związku
z tym kształtują się nowe potrzeby budynków
związane stricte z ich modernizacją, a także
z rozbudową istniejących instalacji. Certyfikacja
promuje bowiem takie elementy jak:
 nacisk na ekorozwój, w tym dbanie
o otoczenie (np. budki dla ptaków, ale za
kota, który mieszka w jednym z naszych
biurowców nie dostaliśmy punktu, system
nie przewiduje takiego rozwiązania,
podobno…)
 wykorzystanie zbiorników wody
deszczowej (nawadnianie terenów
zielonych),
 zielone dachy
 wyposażenie budynku w miejsca do
przechowywania rowerów,
 niwelowanie „wysp ciepła”
 niwelowanie „light pollution”
- czyli zanieczyszczenie światłem
Milena Sikora
Senior Property
Manager, Savills
Jest to ciężka i długa praca, ale cieszy
mnie, że dzięki temu świadomość
ekologiczna Polaków zmienia się na dobre,
bo chodzi o naszą przyszłość. Dziś już
nikogo nie dziwi segregacja śmieci.
Nawet, jeśli zapomnimy zgasić światło
w biurze, wyłączy się ono samo, bo mamy
zainstalowane czujki ruchu. Montaż
perlatorów powoduje oszczędność nie
tylko samej wody, ale także znacznie
obniża koszty jej zużycia. Zaawansowane
technologie, takie jak dostęp do BMS
przez stronę Internetową, pozwalają
zarządzać nieruchomością praktycznie
z każdego miejsca na świecie, powodują
także, że budynek jest bezpieczniejszy,
inteligentniejszy – przyjazny
 stosowanie oszczędnych świetlówek,
 stosowanie oszczędnych baterii, toalet,
pisuarów, prysznicy.
Także sposób korzystania z budynku przez
każdego z jego użytkowników składa się na to,
w jaki sposób budynek zużywa media, dlatego
w procesie certyfikacji ważne jest przygotowanie
przez zarządcę nieruchomości tzw. „Building
Manual”. Jest to podręcznik, zawierający komplet
praktycznych informacji dla użytkowników, na
przykład zdarza się, że najemca ustawia sterow-
nikiem temperaturę maksymalną (co ciekawe,
obecnie systemy BMS, np. Delta Controls po-
zwalają na sterowanie klimatyzacją z poziomu
własnego biurka, poprzez oprogramowanie
w laptopie lub telefonie) – w celu natychmia-
stowego podniesienia temperatury w całym
pomieszczeniu – zupełnie nie zdając sobie
sprawy z tego – że termostat można ustawić
na konkretną zadaną temperaturę – a system
automatycznie zrobi wszystko, aby tą tem-
użytkownikom. Wierzę, że technologia
w służbie nieruchomości będzie opierała się
na trzech prawach robotyki Asimova
i Kubrickowski Hal raczej nie przejmie
roli zarządcy nieruchomości.
Milena Sikora zajmuje się
implementacją standardów zarządzania
nieruchomością,w tym administracji,
zarządzania technicznego i Project
Management w budynkach klientów;
a także wsparciem w relacjach
pomiędzy właścicielem a najemcą,
nadzorem nad podwykonawcami
i serwisami budynkowymi, budżetami,
raportami, wdrażaniem procedur
i standardów. Koordynuje prace Project
Managerów w obrębie Działu Property
Management. Jest członkiem zespołu
do spraw Due Dilligence.
peraturę jak najszybciej zapewnić i utrzymać.
W wyniku takich działań dochodzi do przegrza-
nia, więc użytkownik przełącza temperaturę
na minimalną itd. – to bardzo nieekologiczne
i bardzo nieoszczędne.
Dostosowanie budynków do powyższych
trendów wymaga zaangażowania każdej ze
stron:
 właściciela, który musi podjąć decyzję
i ponieść koszty modernizacji,
 project managera, który koordynuje
i wspiera cały proces swoją wiedzą
i doświadczeniem od strony technicznej,
 najemcy, który musi pozwolić na
implementację rozwiązań,
 zarządcy nieruchomości, który
bezpośrednio wdraża i edukuje zarówno
właściciela jak i najemcę z zastosowanych
rozwiązań.
47
 NOWOCZESNE BUDYNKI BUDYNKI ZRÓWNOWAŻONE

Active House Alliance

Międzynarodowe
porozumienie na rzecz rozwoju
zrównoważonych budynków
opracowanie: { Kurt Emil Eriksen}
The Active House Alliance powstał z ambicji zbudowania trwałego, zdjęcia: { Velux }
niezależnego i wpływowego międzynarodowego porozumienia na
rzecz wizji budynków tworzących zdrowsze i bardziej komfortowe
warunki życia mieszkańców, bez negatywnego wpływu na klimat
i środowisko.

P
orozumienie na rzecz Domu Aktywnego Rys. 1. Wizja Domu Aktywnego (Active House)
obejmuje cały łańcuch dostaw w sektorze
budowlanym, począwszy od producentów,
architektów, inżynierów, wykonawców i inwesto-
rów, po instytuty badawcze, uczelnie i organizacje
branżowe. W ramach Porozumienia opracowa-
no specyfikacje i narzędzia na potrzeby koncepcji
Domu Aktywnego (Active House). Członkowie
uczestniczą w tworzeniu projektów pokazowych,
a także angażują się w wymianę wiedzy, np. przez
webinaria. Członkowie Porozumienia dążą do
tego, by Dom Aktywny stał się standardem dla
budynków nowych i remontowanych.

Skąd wzięła się koncepcja Domu

Aktywnego?
Kontekstem rozwoju Active House i Porozumienia
na rzecz Domu Aktywnego jest polityczna uwaga
skierowana na ograniczenie emisji CO2 i bezpie-
czeństwo dostaw. Zmusza ona sektor budownic-
twa na całym świecie do przejścia na wznoszenie Komfort – zapewnia
budynków o bardzo niskim zużyciu energii oraz zdrowsze i bardziej Środowisko – ma pozytywny
budynków blisko zeroenergetycznych budynków komfortowe życie. Energia – wpływa wpływ na środowisko.
w państwach członkowskich UE do końca 2020 roku Dom Aktywny tworzy zdrowsze korzystnie na bilans Dom Aktywny pozytywnie
(2018 roku w przypadku budynków publicznych). i bardziej komfortowe warunki energetyczny budynku. współdziała z otoczeniem,
wewnętrzne dla mieszkańców, Dom Aktywny jest efektywny wykorzystując zoptymalizowane
Członkowie Porozumienia stawiają sobie za cel a budynek zapewnia szeroki energetycznie, a cała potrzebna relacje w kontekście lokalnym,
tworzenie efektywnych energetycznie i neu- dostęp do światła dziennego energia pochodzi ze źródeł efektywne wykorzystanie
tralnych pod względem emisji CO2 budynków. i świeżego powietrza. odnawialnych zintegrowanych zasobów oraz ogólny wpływ
Zgadzają się, że można go osiągnąć, wykorzystu- Zastosowane materiały mają z budynkiem lub z pobliskich na środowisko w całym jego
jąc dostępną dzisiaj technologię – jest to kwestia pozytywny wpływ na komfort źródeł energii. cyklu życia.
optymalizacji projektu budynku i wymiany wiedzy i klimat wewnętrzny.
i doświadczeń branżowych.
48
 NOWOCZESNE BUDYNKI BUDYNKI ZRÓWNOWAŻONE
Ponieważ ludzie spędzają 90% swojego czasu
wewnątrz budynków, trzeba również zwrócić
uwagę na zdrowie człowieka i wysokie wymogi
komfortu w budynkach. Dlatego członkowie
Porozumienia wypracowali wizję budynków,
skupiając się na potrzebach ludzi i traktując je
jako punkt wyjścia.
Globalne zasoby są ograniczone, a ilość
odpadów rośnie. Dlatego członkowie Porozu-
mienia zgadzają się również, że ważny jest aspekt
środowiskowy, wykraczający poza tradycyjne
analizy dotyczące oceny cyklu życia wyrobów
i zmierzający w kierunku oceny całego budynku
i wykorzystania np. wody. Wszyscy zgadzają się,
że ten temat będzie stanowił przyszłe wyzwanie.
Wszystko to doprowadziło do powstania inicja-
tywy, która rozwija wizję Domu Aktywnego,
opartej na holistycznym spojrzeniu na komfort,
energię i środowisko. Jest to wizja budynków,
które tworzą zdrowsze i bardziej komfortowe
warunki życia mieszkańców bez negatywnego
wpływu na klimat, kierując nas ku czystszemu,
zdrowszemu i bezpieczniejszemu światu [Rys. 1.].
Porozumienie na rzecz Domu
Aktywnego
The Active House Alliance to Porozumienie
przedstawicieli całego łańcucha dostaw w branży
budowlanej. Ma ambicję stworzenia między-
narodowej trwałej, niezależnej i wpływowej
inicjatywy na rzecz wizji budynków tworzących
zdrowsze i bardziej komfortowe warunki życia
mieszkańców bez negatywnego wpływu na
środowisko i klimat.
Porozumienie skupia się na rozwoju zrów-
noważonych budynków przyszłości na całym
świecie. Jego działania obejmują projekty po-
kazowe, opracowywanie specyfikacji i narzę-
dzi do oceny budynków, działania informacyjne
(własne konferencje, publikacje, prelekcje na
międzynarodowych targach i konferencjach)
oraz wymianę wiedzy poprzez pracę w grupach
roboczych, warsztaty u webinaria dla członków
Porozumienia.
Jednym z głównych założeń Porozumienia jest
uwzględnienie kwestii środowiskowych w kon-
cepcji budynku już podczas pierwszych spotkań
inwestora, klienta i architektów. To właśnie ten
etap, na którym można zoptymalizować budynek
bez ponoszenia znacznie wyższych kosztów niż
w przypadku standardowych rozwiązań. Proces
projektowania i wznoszenia budynków anga-
żuje także inżynierów i wykonawców, których
należy włączyć w tworzenie zrównoważo-
nych budynków na najwcześniejszym etapie.
W proces trzeba włączyć także producentów,
którzy dysponują wiedzą w zakresie stosowania
swoich wyrobów w kontekście projektowania
zrównoważonego. Wiedza ta obejmuje szeroki
zakres technologii: od ceramiki, materiałów
izolacyjnych, szkła, po rozwiązania oparte
o wykorzystanie wentylacji grawitacyjnej, światła
naturalnego, zacienienia i energii odnawialnej
oraz systemy techniczne, np. zarządzenie i in-
teligentne sterowanie budynkiem.
Porozumienie zakłada też, że realizacja pro-
jektów pokazowych – zarówno w formule
Domów Aktywnych, jak i według innych kon-
cepcji – przynosi wiedzę, która powinna być
uporządkowana i udostępniona całej branży
budowlanej. Dlatego w Porozumieniu uczest-
niczy kilka uczelni, współpracując przy rozwoju
sieci wymiany wiedzy z udziałem instytutów,
uczelni i organizacji branżowych – zarówno
w skali krajowej, jak i międzynarodowej.
Działania i grupy robocze
Porozumienia
Porozumienie promuje współpracę między sek-
torami poprzez otwarty dialog partnerów, dzie-
lenie się wiedzą i zapewnienie ścisłej współpracy
międzysektorowej . Ma to zwiększyć widocz-
ność inicjatywy i pomóc w jej rozwoju. Prace
49
 NOWOCZESNE BUDYNKI BUDYNKI ZRÓWNOWAŻONE

prowadzone są w trzech grupach zajmujących Specyfikacja Domu

się wymianą wiedzy, tworzeniem specyfikacji Aktywnego
oraz komunikacją [Rys. 2.].
Wytyczne do wznosze-
Grupa robocza ds. wymiany wiedzy orga- nia i oceny krajowych
nizuje warsztaty dla swoich członków, w tym budynków w standar-
webinaria dotyczące rozwoju nowych specyfi- dzie Domu Aktyw-
kacji i narzędzi do oceny projektów, realizowa- nego zostały opisane
nych w koncepcji Domu Aktywnego. Warsztaty w Specyfikacji Active
są ogłaszane na stronie elektronicznej Active House. Specyfikacja
House. [www.activehouse.info] została opracowana
przez członków Poro-
Grupa robocza ds. specyfikacji i projek- zumienia, którzy dzielili
tów pokazowych opracowała nową specyfi- się wiedzą, doświadcze-
kację i w przyszłości będzie koncentrować się niami i wynikami oceny
na rozwoju narzędzi oraz specyfikacji dotyczą- projektów pokazowych, w celu opracowania jej
cej budynków niemieszkalnych. Analiza pro- drugiego wydania, opublikowanej w kwietniu
jektów pokazowych dotyczyła m.in. realizacji 2013 roku [Rys. 3.].
w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Austrii,
Francji, Niemczech, Holandii, Rosji, Norwegii Specyfikacja została opracowana przy użyciu
oraz Danii. otwartego oprogramowania, z udziałem grup
dyskusyjnych prowadzonych online i komen-
Grupa robocza ds. komunikacji opracowa- tarzy przekazywanych elektronicznie, a także
ła stronę internetową Active House i zorganizo- warsztatów z szerokim udziałem całej branży
wała kilka sympozjów. Grupa koordynuje także budowlanej w skali światowej. Nowe wydanie
inne działania, takie jak udział w konferencjach Specyfikacji zostało znacznie poprawione, szcze-
wraz z wygłoszeniem prezentacji oraz wysta- gólnie pod względem użyteczności. Jej opis
wieniu plakatów. będzie przedmiotem kolejnego artykułu.

Rys. 2. Działania Grup Roboczych

Cele Działania i wyniki

Zwiększenie istniejącej  Roczne walne zgromadzenie

Wymiana wiedzy przez mocny sojusz  Tematyczne warsztaty dla członków
wiedzy i rozwój międzybranżowych  Szkolenie i webinaria
grup roboczych

 Specyfikacje Active House dla budyn-

Dostarczenie nowej wiedzy,
Specyfikacja opisanie, zilustrowanie
i demonstracja i zademonstrowanie
możliwości i atrakcyjności
Active House
ków mieszkalnych i niemieszkalnych
 Prosty schemat oceny budynków
 Budynki demonstracyjne
 Katalog projektów i realizacji
 Narzędzia projektowe i służące ocenie
realizacji

Wpływanie w sposób
pozytywny na cały łańcuch
Komunikacja dostaw w sektorze
budowlanym, polityków
i legislatorów
50
 Komunikacja z użytkownikami
budynków i twórcami specyfikacji
 Zewnętrzne konferencje i sympozja
 Szkolenia i webinaria dla osób
tworzących specyfikacje
 Pozytywny wpływ na kodeksy
i legislację
 NOWOCZESNE BUDYNKI
Montfoort Active House – domy wyremontowane zgodnie ze standardem Domu Aktywnego
Smith Residence – projekt Domu Aktywnego
w Stanach Zjednoczonych
BUDYNKI ZRÓWNOWAŻONE
Projekty pokazowe Domów
Aktywnych
Istnieje już kilka projektów, udowadniających
filozofię Active House. Ostatnie dwa powstały
w Stanach Zjednoczonych i Holandii.
Smith Residence jest projektem zrealizowa-
nym w Stanach Zjednoczonych. Jest to nowy
projekt budowlany, który został opracowany
z partnerami Porozumienia i rodziną, położony
w środkowej części Stanów Zjednoczonych,
w historycznej i tętniącej życiem dzielnicy,
znajdującej się 15 minut od centrum St. Louis,
w stanie Missouri. Z uwagi na położenie w re-
gionie o mieszanym klimacie, dom został tak
zaprojektowany, aby sprostać zarówno potrze-
bom efektywności w ciepłym i zimnym klima-
cie. Tworzy to idealne warunki dla lokalizacji
prototypu i promowania standardów Active
House w innych stanach i społecznościach
w Ameryce Północnej.
Budynek został wykonany przez Hipps Home
i właścicieli, Dawida i Thuy Smith, w ścisłej
współpracy z architektem Jeffem Dayem
z pracowni Jeff Day & Associates i projektantką
wnętrz Kristen Zivic z Lusso at Home. Celem
było zaprojektowanie domu w taki sposób, aby
idealnie pasował do stylu życia rodziny i był
przyjazny środowisku naturalnemu.
Kiedy rodzina Smith zamieszka w nowym domu,
Konsorcjum Badawcze ds. Efektywności Ener-
getycznej Uniwersytetu Missouri wraz z Poro-
zumieniem na rzecz Domu Aktwnego będą
monitorować projekt w celu dostarczenia danych
i wskaźników statystycznych, który pomogą
w prowadzeniu dalszych prac badawczo-roz-
wojowych w zakresie standardów zielonych bu-
dynków w Stanach Zjednoczonych i za granicą.
Holenderski projekt Montfoort Active House
polegał na remoncie i zmianie klasy energetycz-
nej na A++ dziesięciu budynków jednorodzin-
nych w zabudowie szeregowej, usytuowanych
na Burghers Street, w miejscowości Montfoort
w Holandii.
Dzięki wykorzystaniu zrównoważonej koncepcji,
opartej o założenia Active House, domy zostały
odnowione przy zachowaniu równowagi między
projektem energetycznym, klimatem wewnętrz-
nym i środowiskiem. Tym samym całkowite zapo-
trzebowanie na energię i emisja CO2 w 40-letnich
domach zostało znacznie ograniczone. W celu
zapewnienia komfortu i zdrowia mieszkańców
tych domów, został zoptymalizowana architektura
wewnętrzna w zakresie lepszego dostępu do
światła dziennego i świeżego powietrza. Koncep-
cja renowacji została opracowana przez Group
Niemen i BAM Housing.
Kurt Emil Eriksen
Sekretarz Generalny,
Active House Alliance
rue Washington 40,
1050 Bruksela, Belgia
kurt.emil.eriksen@activehouse.info
51

WIZJA
NOWOCZESNYCH
BUDYNKÓW
Stowarzyszenie Nowoczesne Budynki zamierza rozwijać dyskusję
na temat wizji nowoczesnych budynków w kontekście przepisów
techniczno-budowlanych. Ujęte w ten sposób pojęcie nowoczesności
stanowi wyłącznie kategorii subiektywnej i estetycznej, ale jest ściśle
związane z wymaganiami podstawowymi określonymi dla budynków.
P
rzepisy wykonawcze o charakterze
techniczno-budowlanym są standardem
w legislacji budowlanej. Dają one rękojmię
użytkownikowi i stwarzają możliwość kontroli
przestrzegania ustalonych wymagań w praktyce.
Najwyższym aktem regulującym proces inwesty-
cji budowanych jest ustawa z dnia 7 lipca 1994 r.
– Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U.
z 2010 r. nr 243, poz. 1623 z późn. zm.), obej-
mująca swoim zakresem projektowanie, budowę,
utrzymanie i rozbiórkę obiektów budowlanych
oraz określająca zasady działania organów admi-
nistracji państwowej w budownictwie. Zawiera
ona delegację do wydania przepisów techniczno-
-budowlanych, do których zalicza się Warunki
techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie.
Ogólnie sformułowana delegacja do wydania roz-
porządzenia w sprawie Warunków technicznych
dla budynków daje możliwość przepisom WT
na podążanie za rozwojem techniczno-techno-
logicznym oraz oczekiwaniami użytkowników
budynków.
Rozwój wymagania
podstawowych
Obecnie obowiązujące wymagania podstawowe
są zhierarchizowane. Pierwszeństwo należy się
bezpieczeństwu, a następnie ochronie zdrowia
ludzi i środowiska. Na mocy art. 5 ust.1 ustawy
– Prawo Budowlane budynek należy – biorąc
52
opracowanie: { Anna Sas-Micuń }
pod uwagę przewidywany okres użytkowania
–projektować i budować w sposób określony
w przepisach, w tym techniczno-budowlanych,
oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, za-
pewniając spełnienie wymagań podstawowych
dotyczących:
bezpieczeństwa konstrukcji,
bezpieczeństwa pożarowego,
bezpieczeństwa użytkowania,
odpowiednich warunków higienicznych
i zdrowotnych, oraz ochrony środowiska,
ochrony przed hałasem i drganiami,
odpowiedniej charakterystyki
energetycznej oraz racjonalizacji
użytkowania energii.
oraz warunków użytkowania, zgodnych z prze-
znaczeniem obiektu, oraz umożliwiających jego
prawidłowe wykorzystanie. Przez odpowiednie
warunki użytkowania ustawa rozumie:
 zaopatrzenie w wodę i energię elektryczną
oraz odpowiednio do potrzeb,
w energię cieplną i paliwa, przy założeniu
efektywnego wykorzystania tych
czynników, usuwanie ścieków, wody
opadowej i odpadów,
 możliwość dostępu do usług
telekomunikacyjnych, w szczególności
w zakresie szerokopasmowego dostępu
do Internetu,
 możliwość utrzymania właściwego stanu
technicznego,
debaty NOWOCZESNE BUDYNKI
 niezbędne warunki do korzystania
z obiektów użyteczności publicznej
i budownictwa mieszkaniowego
wielorodzinnego,
 warunki bezpieczeństwa i higieny pracy,
 ochronę ludności, zgodnie z wymaganiami
obrony cywilnej,
 ochronę obiektów wpisanych do rejestru
zabytków oraz obiektów objętych
ochroną konserwatorską.
Oba zbiory wymagań podstawowych i warun-
ków użytkowych, zgodnych z przeznaczeniem
obiektu, wymuszają stosowanie w budynku
wyrobów budowlanych o odpowiednich charak-
terystykach technicznych, spełniających potrzeby
użytkowników. Dobór odpowiedniej charaktery-
styki, a przez to wybór określonego rozwiązania
techniczno-materiałowego, ma istotny wpływ na
jakość użytkowania budynku.
Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r.ustanawia-
jącego zharmonizowane warunki wprowadzania
do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego
dyrektywę Rady 89/106/EWG wprowadza nowe
wymaganie podstawowe, którego rozwiniecie
powinno znaleźć się w przepisach wykonawczych
(Warunki Techniczne dla budynków). Jest nim
zrównoważone wykorzystanie zasobów natu-
ralnych odnoszące się do pełnego cyklu życia
budynku. W myśl tego podstawowego wymagania
obiekty budowlane powinny być zaprojektowane,
wykonane i rozebrane w taki sposób, aby wyko-
rzystanie zasobów naturalnych było zrównowa-
żone i zapewniało w szczególności:
 ponowne wykorzystanie lub recykling
obiektów budowlanych oraz wchodzących
w ich skład materiałów i części po
rozbiórce,
 trwałość obiektów budowlanych,
 wykorzystanie w obiektach budowlanych
przyjaznych środowisku surowców
i materiałów wtórnych.
Ponadto Rozporządzenie 305/2011/UE wpro-
wadza zmiany w zakresie obowiązujących
wymagań podstawowych:
 W obszarze bezpieczeństwa pożarowego
zmieniono ustalenie dotyczące możliwych
zachowań w przypadku wybuchu pożaru,
uznając za dopuszczalne dwie sytuacje
– możliwość opuszczenia obiektu budow-
lanego lub uratowanie się w inny sposób.
 debaty NOWOCZESNE BUDYNKI
 W obszarze bezpieczeństwa użytkowania
dodano wymóg dostępności obiektów.
W ten sposób postawiono wymóg projek-
towania i wykonywania obiektów budow-
lanych w takich sposób, aby nie stwarzały
niedopuszczalnego ryzyka wypadków lub
szkód w użytkowaniu lub w eksploatacji,
takich jak: poślizgnięcia, upadki, zderzenia,
oparzenia, porażenia prądem elektrycz-
nym i obrażenia w wyniku eksplozji lub
włamania. W szczególności wymaga się,
aby obiekty budowlane były zaprojekto-
wane i wykonane z uwzględnieniem ich
dostępności dla osób niepełnosprawnych
i ich użytkowania przez te osoby. Oznacza
to potrzebę ustalenia w przepisach krajo-
wych wymagań dotyczących systemów
zabezpieczenia technicznego: systemów
alarmowych, sygnalizacji włamania i napadu,
kontroli dostępu, systemów telewizji dozo-
rowej i ich kombinacje, które stosowane są
w miarę potrzeb wynikających z zakładanego
sposobu użytkowania budynków, określonych
przez projektanta. Środki te umożliwiają za-
pewnienie ochrony osobom i mieniu przed
dostępem osób niepowołanych.
Minimalny standard
techniczny budynków
U podstaw tworzenia Warunków technicznych
dla budynków była potrzeba określenia tech-
nicznego standardu minimalnego, zwanego
podstawowym. Projektując budynek z zacho-
waniem wymagań określonych w rozporządze-
niu w sprawie Warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,
mamy zapewnione jedynie warunki podstawowe.
Oznacza to, iż nie można zaprojektować budynku
poniżej podstawowego standardu technicznego,
przy czym możliwe jest zaprojektowanie budynku
powyżej tego standardu, jednakże nie jest on zde-
finiowany w obowiązujących regulacjach, przez co
może być rozumiany w różny sposób przez uczest-
ników procesu inwestycyjnego. Zaprojektowanie
i wykonanie budynku w wyższym standardzie
technicznym może być realizowane wyłącznie
w oparciu o umowę dwustronną (projektant
– inwestor), nie podlega natomiast weryfikacji
w oparciu o WT z oczywistych względów – braku
odpowiednich regulacji. W przypadku inwestycji
budowlanych realizowanych przy współfinan-
sowaniu ze środków publicznych, dodatkowe
wymagania techniczne wynikają z systemowych
rozwiązań dotyczących partycypacji, uregulowa-
nych np. ustawą o niektórych formach popiera-
nia budownictwa mieszkaniowego czy ustawą
o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjal-
nych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów
dla bezdomnych. W myśl obowiązującej, podsta-
wowej reguły prawnej, inwestor samodzielnie
finansujący przedsięwzięcie budowlane, podej-
muje również indywidualnie decyzję o wyborze
standardu technicznego wyższego niż minimalny.
Aktualny minimalny standard techniczny, zdefinio-
Jean – Luc Darras
Dyrektor Techniczny,
Specjalista ds.
Zrównoważonego
Rozwoju w firmie
RD bud.
Rozpoczynając dyskusję o nowoczesnych
budynkach warto brać pod uwagę
nie tylko nowo wznoszone obiekty,
ale także te poddawane rewitalizacji.
Zastosowanie nowoczesnych technologii,
energooszczędnych, przyjaznych środowisku
materiałów czy instalacji powoduje, że
odrestaurowane obiekty w niczym nie ustępują
obecnie realizowanym inwestycjom. Świetnym
przykładem może być pełen elegancji i stylu
biurowiec - Mokotowska Square w Warszawie.
Po trwających prawie 2 latach pracach
wykonawczych prowadzonych przez firmę
RD bud dawna siedziba Centrali Handlu
Zagranicznego stała się niewątpliwie perełką
architektoniczną Śródmieścia. Budynek
wyróżnia subtelny, nowoczesny design,
widoczny w takich dyskretnych szczegółach
jak wyraziste oświetlenie, niestandardowe,
duże szklane okna na wszystkich piętrach,
nowoczesny system wentylacji, profesjonalny
system telewizji przemysłowej CCTV, a także
niewidoczny z poziomu ulicy, luksusowy taras
na ostatniej kondygnacji niewidoczny
z poziomu ulicy.
53

wany w Warunkach technicznych dla budynków,
obejmuje następujące zagadnienia, przedstawio-
ne zgodnie z układem rozwinięcia przyjętym w
rozporządzeniu:
 wymagania związane z zabudową
i zagospodarowaniem działki budowlanej,
obejmujące: warunki usytuowania
budynku na działce budowlanej
w stosunku do zabudowy sąsiedniej
i granicy działki, warunki urządzenia dojść
i dojazdów oraz miejsc postojowych dla
samochodów osobowych i miejsc do
gromadzenia odpadów stałych, warunki
infrastruktury technicznej,
 wymagania dotyczące budynków
i pomieszczeń, związane z higieną
i zdrowiem użytkowników oraz
komfortem użytkowania
 wymagania dotyczące wyposażenia
technicznego, związane
z bezpieczeństwem użytkowania instalacji
oraz komfortem użytkownika,
 wymagania dotyczące bezpieczeństwa
konstrukcji, związane ograniczeniem lub
całkowitą eliminacją ryzyka zniszczenia
całości lub części budynku, przemieszczeń
i odkształceń o niedopuszczalnej
wielkości, uszkodzeń części budynku,
połączeń lub zainstalowanego
wyposażenia w wyniku znacznych
przemieszczeń elementów konstrukcji,
zniszczeń na skutek wypadku, w stopniu
nieproporcjonalnym do jego przyczyny,
 wymagania bezpieczeństwa
pożarowego, związane z warunkami
zapewnienia w razie pożaru: wymaganej
nośności konstrukcji, ograniczenia
rozprzestrzeniania się ognia i dymu
w budynku, ograniczenia
rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie
budynki, umożliwienia ewakuacje ludzi,
bezpieczeństwa ekip ratowniczych,
 wymagania bezpieczeństwa użytkowania,
związane z warunkami bezpiecznego
korzystania z budynku, w tym stosowania
urządzeń z nim związanych,
 wymagania higieny i zdrowia, związane
z ochroną czystości powietrza, ochroną
przed promieniowaniem jonizującym
i polami elektromagnetycznymi,
ochroną przez zawilgoceniem i korozją
biologiczną, a także ochroną przed
hałasem i drganiami,
 wymagania racjonalizacji użytkowania
54
debaty NOWOCZESNE BUDYNKI
energii, w tym związane z oszczędnością
energii.
Powyższe wymagania są spełnione przy zasto-
sowaniu dopuszczalnych rozwiązań technicz-
no-technologicznych, zgodnych z aktualnym
postępem na rynku materiałów i wyrobów
budowlanych oraz wiedzą i doświadczeniem
projektantów i wykonawców. Część rozwiązań
adaptowanych do polskich warunków wynika
z doświadczeń w państwach UE, inne stanowią
natomiast naszą krajową specyfikę, wynikającą
z tradycji budownictwa.
Czy nowoczesny budynek
musi być drogi?
W kontekście uwarunkowań techniczno-budow-
lanych czynnik ekonomiczny nie był dotychczaso-
wo wiodący. Szczególny nacisk kładziony był na
bezpieczeństwo i zdrowie. Budynek postrzegano
jako zbiór elementów rzutujących na bezpieczeń-
stwo oraz komfort użytkowy. Obecna sytuacja
ekonomiczna zaczyna rzutować na postrzega-
nie budownictwa jako sektora gospodarki, który
z jednej strony jest bardzo wrażliwy na wahania
Nowoczesny
koniunktury, z drugiej natomiast – generuje istotne budynek
innowacje, pobudzające oczekiwania użytkowni-
ków i wpływające na zapewnienie zrównoważo- to budynek
nego rozwoju gospodarczego.
wzniesiony w oparciu
Czynnik ekonomiczny występuje w tle wszyst-
kich wymagań techniczno-budowlanych, przy o innowacyjne
czym w przypadku jednych oddziałuje on silniej,
np. w odniesieniu do przepisów dotyczących rozwiązania techniczne
standardu energetycznego budynków odpo-
wiedzialnych za bezpieczeństwo energetyczne i materiałowe, dający
budynków. Z kolei w przypadku higieny i zdrowia
czynnik ekonomiczny jest minimalizowany, użytkownikowi
a głównym determinantem jest zdrowie
i komfort użytkowników. większy komfort
Rozwój innowacyjności jest niezbędnym ele- jego użytkowania
mentem postępu technicznego, który wpływa–
oprócz aspektów finansowych – na wznoszenie niż zakładany, przy
nowoczesnych budynków. Nie jest ona przy
tym ograniczona wyłącznie do innowacyjności spełnieniu przez
w rozwiązaniach techniczno-materiałowych, lecz
także uzewnętrznia się w projektowaniu oraz budynek przyjętych
w procesie zarządzania budynkami.
wymagań techniczno-
Wybór rozwiązań, mających odpowiadać wy-
maganej charakterystyce technicznej, jest ściśle budowlanych.
związany z aspektem ekonomicznym. Szersza
dostępność rozwiązań technicznych pozwala na
debaty NOWOCZESNE BUDYNKI

Przez nowoczesny budynek można

rozumieć budynek spełniający wyższy
standard techniczny niż podstawowy,
zdefiniowany w Warunkach technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie (WT).

większe możliwości ich doboru w celu spełnienia wymagań zawartych w WT. Alternatywne rozwiązania,
mające charakter rozwiązań technicznie równoważnych, mogą – choć nie muszą – różnić się kosztem ich
zastosowania.

Inwestor oczekuje przede wszystkim niskich kosztów wznoszenia budynku, a użytkownik budynku – niskich
kosztów jego eksploatacji. Oba oczekiwania niekoniecznie muszą się wykluczać. Odpowiednie zarządzanie
budynkiem pozwala wykorzystać potencjał oszczędności zgromadzony w przyjętych rozwiązaniach kon-
strukcyjno-instalacyjnych.

Powyższe uwarunkowania powodują, że projektowanie budynku nie opiera się już dzisiaj wyłącznie na
zgromadzonej wiedzy technicznej, ale ekonomice technicznej, która pozwala wybrać z wielu możliwych
opcji rozwiązanie najbardziej racjonalne technicznie i ekonomicznie. Sytuacja ta powoduje zainteresowanie
producentów wyrobów budowlanych poszukiwaniem takich rozwiązań materiałowych, które dałyby większe
oszczędności w ich stosowaniu, przy możliwie optymalnych nakładach na ich produkcję. Atrakcyjność rynku
wyrobów budowlanych opiera się dzisiaj na alternatywnych rozwiązaniach, stanowiących równoważne
rozwiązania, oferowane przez konkurujących ze sobą producentów wyrobów dla budownictwa.

Optymalizacja kosztów wznoszenia budynków wymaga zintegrowanych działań, stąd coraz częstszym roz-
wiązaniem jest oferowanie gotowych zestawów rozwiązań, współpracujących układów i systemów, które
pozwalają na skumulowanie oszczędności i racjonalizację nakładów poszczególnych producentów.

Nowoczesne projektowanie budynków

Nowoczesne projektowanie budynków ma charakter systemowy. Efektem takiego podejścia jest wznosze-
nie budynków spełniających warunki komfortu użytkowego i z zastosowaniem różnorodnych technik i
technologii budowania. Wybór rozwiązań ma charakter wielokryterialny – powinien uwzględniać potrzebę
spełnienia przepisów WT oraz optymalizację kosztów. Praktyka wskazuje, iż optymalizacja kosztów wymusza
projektowanie z wykorzystaniem rozwiązań zintegrowanych, zarówno w odniesieniu do konstrukcji, jak
i w zakresie instalacji, które mają być zastosowane w budynku. Przez charakter systemowy należy rozumieć
zastosowanie wielokryterialnych rozwiązań materiałowych i technologicznych, spełniających kryterium
optymalizacji kosztów.

W podobny sposób, z uwzględnieniem reguły wielokryterialności, należy rozpatrywać rozwią-

zania konstrukcyjne i instalacyjne. Ocena konstrukcji wyłącznie z perspektywy bezpieczeństwa, a in-
stalacji jedynie ze względu na jej podstawową funkcję bytową, nie jest dzisiaj optymalnym podejściem
i nie stanowi wystarczającej podstawy dla rozwoju nowoczesnego budownictwa.
55
 debaty NOWOCZESNE BUDYNKI

Nowoczesne projektowanie systemowe, ze

względu na swoją interdyscyplinarność, wymaga
efektywniejszej współpracy międzybranżowej
w oparciu o wieloaspektowy rachunek ekono-
miczny, wyrażony oceną skutków przyjmowanych
rozwiązań.

Przyszłość przepisów
techniczno-budowlanych
Analizując aktualny obszar regulacyjny przepisów
techniczno-budowlanych można stwierdzić, iż
nie wszystkie rozwiązania techniczne oferowane
na rynku mają swoje odniesienie w przepisach
WT. Bieżące możliwości przemysłu wyrobów
budowlanych są bowiem o wiele bogatsze niż
zakres regulacji WT.

Sytuacja ta generuje potrzebę pełniejszego

odzwierciedlenia rzeczywistości budowlanej
w praktyce legislacyjnej. Z drugiej strony – przepisy
Warunków technicznych dla budynków mogą też
być impulsem dla rozwoju nowych rozwiązań
techniczno-budowlanych.

Regulacje techniczne powinny być tak formuło-

wane, aby umożliwiać wznoszenie budynków
w różnych uwarunkowaniach środowiskowych
(np. na wodzie). Ponadto wyzwania demograficzne
i model rodziny będą również w znaczący sposób
wpływać na regulacje przepisów techniczno-bu-
dowlanych z punktu widzenia spełniania nowych
potrzeb, jak i ekonomiki rozwiązań.

Cechą nowoczesnych budynków

powinna być również ich różnorodność,
zapewniająca możliwość zastosowania różnych
rozwiązań techniczno-budowlanych oraz
możliwość dostosowania do różnorodnych
wymogów użytkowników.
56
debaty NOWOCZESNE BUDYNKI

SNB rozpoczyna tym

artykułem dyskusję nad
wizją nowoczesnych
budynków w Polsce.

57
 debaty NOWOCZESNE BUDYNKI

Nowoczesny Stowarzyszenie ds. Rozliczania

– czyli jaki?
Energii popularyzuje rozliczanie
kosztów ogrzewania i kosztów ciepła
do przygotowania ciepłej
wody użytkowej, w budynkach
Każda organizacja branżowa ma własną wizję Nowoczesnego wielolokalowych, wg indywidualnego
zużycia, jako sposób na racjonalne
Budynku. Stowarzyszenie Nowoczesne Budynki zadało organizacjom
gospodarowanie ciepłem
trzy ważne pytania. Jako pierwsze odpowiada Stowarzyszenie i obniżenie kosztów użytkowania lokali.
ds. Rozliczania Energii. Stowarzyszenie od wielu lat
konsekwentnie działa w kierunku
nowelizacji obowiązujących
przepisów i dostosowania ich do
JAKI POWINIEN BYĆ NOWOCZESNY BUDYNEK? standardów europejskich, w interesie
Nowoczesny Budynek jest zbudowany przy użyciu nowoczesnych rozwiązań technicznych oraz indywidualnego odbiorcy w lokalu,
spełnia zapisane w ustawie wymagania podstawowe, a także warunki użytkowania – w tym dotyczące uwzględniając równocześnie potrzeby
zaopatrzenia w wodę, energię elektryczną i ciepło, przy założeniu racjonalnego i oszczędnego ich zarządcy budynku.
wykorzystania. W tym celu należy użytkownikom lokali zapewnić możliwość wpływania, w określo-
nych przepisami granicach, na indywidualne zużycie przez nich ciepła do ogrzewania i ciepłej wody Stowarzyszenie jest członkiem
użytkowej. Wiąże się to z obowiązkiem wyposażenia budynku w systemy regulacyjne i pomiarowe, Europejskiego Stowarzyszenie
a poszczególnych lokali w regulatory, dostępne dla użytkownika lokalu, oraz urządzenia pomiarowe, Rozliczania Energii EVVE
pozwalające kontrolować indywidualne zużycie.
Stowarzyszenie ds. Rozliczania Energii
JAKIE DZIAŁANIA POWINNY BYĆ PODJĘTE, ABY ZAPEWNIĆ POWSTANIE ul. Elbląska 14, 01-737 Warszawa
NOWOCZESNEGO BUDYNKU? tel. 0-602 496 222
Do realizacji Nowoczesnych Budynków niezbędne jest istnienie w przepisach techniczno- -budow- stow@irkom.org.pl
lanych wymagań dotyczących wyposażenia w systemy regulacyjne i systemy pomiarowe. www.irkom.org.pl
Przepisy te powinny być skorelowane w taki sposób, aby wymagania dotyczące wyposażenia
budynku na etapie jego projektowania i wykonania miały swoje powiązanie z przepisami i wyma-
ganiami obowiązującymi na etapie użytkowania budynku. W tym celu niezbędna jest nowelizacja
Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków jako przepisu komple-
mentarnego do rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki ich usytuowanie.
Konieczna jest także koordynacja pomiędzy przepisami techniczno-budowlanymi i ustawą Prawo dr Kazimierz
energetyczne. Działaniem koordynującym byłoby wydanie przez ministra właściwego ds. budownictwa Dudziński
rozporządzenia w sprawie regulaminów rozliczeń kosztów ciepła przez zarządców budynków wielo- Prezes
lokalowych. Wydanie takiego aktu prawnego zaleca nowa Dyrektywa o efektywności energetycznej, Stowarzyszenia
uchwalona przez Parlament Europejski w dniu 25 października 2012 roku. ds. Rozliczania
Rozporządzenie o metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku użytkowanego
Energii
nie może być oderwane od warunków jego rzeczywistej eksploatacji. W tym celu do oceny charak-
terystyki energetycznej budynku powinna być dopuszczona również metoda pomiarowa. Wymaga
Od 2005 roku kieruje Stowarzyszeniem
to opracowania takiej metody, dostosowanej do polskich realiów i wprowadzenia jej do stosowania
ds. Rozliczania Energii; aktywnie
rozporządzeniem ministra właściwego ds. budownictwa.
współpracuje z Europejskim
CZY WSPÓŁDZIAŁANIE BRANŻ I ŚRODOWISK JEST ISTOTNE DLA Stowarzyszeniem (E.V.V.E.), promując na
NOWOCZESNEGO BUDYNKU? polskim rynku europejskie dyrektywy
Budowa i późniejsze użytkowanie Nowoczesnego Budynku wymaga ścisłego współdziałania poszcze- dotyczące racjonalnego zarządzania
gólnych branż i grup specjalistów. Niesłychanie ważna jest i ścisła współpraca pomiędzy wykonawcą ciepłem w budynkach. Konsekwentnie
obiektu budowlanego i j ego przyszłym użytkownikiem. Nowoczesny budynek wielolokalowy stanowi działa w kierunku nowelizacji
całość techniczno-użytkową i poszczególne jego elementy (lokale) nie powinny być przekazywane przepisów regulujących systemy
użytkownikom w tzw. „stanie deweloperskim”. rozliczania kosztów ciepła w budynkach
wielolokalowych.
58
 MIEJSCE NA
TWOJĄ WIZJĘ
NOWOCZESNEGO BUDYNKU
59
60