“Omurga, Dip, Döşek Yapısı”

11/22/16 Sevilay CAN 1

Gemi İnşaa ve Deniz Yük.Müh.

 GEMİ
GEMİ YAPISI
YAPISI TARİFİ
TARİFİ VE
VE NOTLAR
NOTLAR
(SHIP
(SHIP CONSTRUCTION
CONSTRUCTION SKETCHES
SKETCHES AND
AND NOTES)
NOTES)
GEMİ YÖNLERİ VE GÜVERTELERİ ( SHIP DIRECTIONS AND DECKS )

CAN FİLİKASI
(LIFE BOAT)
İ
L
E
K
S
FİLİKA GÜVERTE )
T
R
O
(P
BOAT DECK
BAŞ
OMUZLUK
ALT GÜVERTE PORT SIDE (Port Bow)
(LOWER DECK)

PUPA
(STERN) PRUVA (STEM)

KIÇ
OMUZLUK
(STARBOARD STARBOARD SIDE
QUARTER)
KIÇ ÜSTÜ
(POP DECK)
SANCAK BAŞÜSTÜ-
KÖPRÜÜSTÜ (STARBOARD) ANA BAŞKASARA
GÜVERTE GÜVERTE (FORE CASTLE
(BRIDGE DECK) (MAİN DECK) DECK)
MİYAR GÜVERTE
(STANDARD COMPASS
DECK)
 GEMİ
GEMİ YAPISI
YAPISI TARİFİ
TARİFİ VE
VE NOTLAR
NOTLAR
GRANDİ DİREĞİ
(MAIN MAST) AMBAR AĞZI
(HATCH)
YAŞAM MAHALİ
(ACCOMMODATION KÖPRÜÜST BAŞ DİREK
Ü AMBAR
)
(BRIDGE) (HOLD)
BAŞ TARAF
BACA AMBAR KAPAĞI
(FUNNEL (HATCH
BAŞ ÜSTÜ
) COVER)

KIÇ BAŞALTI
ÜSTÜ 5 4 3 2 1

SU
SEVİYESİ BAŞ
BODOSLAMA

KIÇ
FUEL OIL TANKI BALLAST TANKI BULP
TARAF

KIÇ PİK TANKI

(AFT PEAK DIESEL OIL TANKI BAŞ PİK
TANK) TANKI
DÜMEN LUB. OIL TANKI (FORE PEAK
YELPAZESİ TANK)
(RUDDER FRAME)
PERVANE
(PROPELLER)
GEMİ GENEL YAPISI ( SHIP GENERAL STRUCTURE )
ANA MAKİNE
(MAIN ENGINE)
GEMİYE ETKİ EDEN KUVVETLER

1 – STATİK KUVVETLER

Gemi ağırlığı (yük dağılımı)

Su basıncı, kaldırma kuvveti
Havuzlamadaki kuvvetler
Karaya oturmada oluşan kuvvetler

2- DİNAMAİK KUVVETLER

Gemi hareketlerinden oluşan

kuvvetler (Baş-kıç vurma vs)
Titreşimden doğan zorlamalar
Dalga vs.
11/22/16 Sevilay CAN 4
 GEMİ BÜNYESİNDE ETKİYEN YÜKLER

Sakin su konumu
Gemi üzerinde etkiyen en belirgin yükler
geminin kendi ağırlık dağılışı ile sephiye Boş gemi

kuvveti arasındaki farktan doğan yüklerdir.

Ticaret gemileri değişik ambar yükleriyle seyir

yapacağından ve geminin her draft ve trim durumu için sephiye
kuvveti dağılımı değişeceğinden iki kuvvet dağılımının ortaya
çıkaracağı kesme kuvvetleri ve eğilme momentleri de
değişkenlik arz edecektir.
Ağırlık dağılımı

Sephiye
eğrisi

11/22/16 Sevilay CAN 5

Kirişin deformasyonu
11/22/16 Sevilay CAN 6
 DALGA TEPESİ VE DALGA ÇUKURUNDA BİR
GEMİNİN SARKMASI VE ÇÖKMESİ

Bir gemiyi etkiliyen en kötü durum boyu, gemi boyuna eşit dalganın,
tepesi veya çukurunda bulunmasıdır.Gemi bir kiriş gibi düşünüldüğünde
dalga tepesindeyken sarkma- hogging, dalga çukurundayken çökme-
sagging durumu oluşacaktır.
SARKM ÇÖKME
A

Weight – agırlık
Buoyancy – sephiye
Buoyancy curve - sephiye
eğrisi
Wave crest – dalga tepesi
Still water – sakin su
Tension – çekme
Compression – basma
Amidship – gemi ortası
11/22/16 Sevilay CAN 7
11/22/16 Sevilay CAN 8
11/22/16 Sevilay CAN 9
• Hogging condition

Trough Crest Trough

11/22/16 Sevilay CAN 10

• Sagging condition

Crest Crest
Trough

11/22/16 Sevilay CAN 11

11/22/16 Sevilay CAN 12
11/22/16 Sevilay CAN 13
11/22/16 Sevilay CAN 14
 GEMİ ELEMANLARI

Gemi bünyesi bir dış kabuk ve bu dış kabuğu içten destekleyen elemanlardan
oluşur.
Bu elemanlar birincil veya ikincil elemanlar olarak ikiye ayrılabilir.
Birincil elemanlar gemi bünyesinin tümünü veya önemli bir bölümünü etkileyen
yüklere karşı geminin bünyesel bütünlüğün korumasına katkı yapan elemanlardır.
Bu tür elemanların tipik örnekleri gemi dış kaplaması
(güverte, borda ve dip), tülaniler (merkez ve yan), döşekler (dolu ve boş), posta ve
kemereler v.s.
İkincil elemanlar ise genelde lokal yüklere karşı mukavemeti sağlayan elemanlar ile
birincil elemanları destekleyen ve onların devamlılığını sağlayan elemanlardır. Bu
tip elemanların tipik örnekleri küçük teçhizat temelleri ve braketler gibi
elemanlardır.

11/22/16 Sevilay CAN 15

GEMİ
YAPI ELEMANLARI

1-Güverte altı Derin tülani

2-Üst güverte kaplaması
3-Güvertealtı tülanileri
4-Derin kemere
5-Güverte braketi
6-Posta
7-Ara güverte kaplaması
8-Kemere
9-Borda kaplaması
10-Sintine braketi
11-Merkez omurga
12-Yan tülani
13-Dip ve içdip tülanileri
14-Dolu döşek
15-İç dip kaplaması
16-Dip kaplaması
17-Enine perde
11/22/16 Sevilay CAN 16
18-Perde stifneri
19-Puntel
 GEMİ YAPI ELEMANLARI

11/22/16 Sevilay CAN 17

 GEMİ ELEMANLARI

1. Merkez Tülani (Görder) 17. Ara Güverte Postası

2. Yan Tülani (Görder) 18. 2. Güverte Kemeresi
3. Boyuna Dip Tülani 19. Kemere Braketi
4. Boyuna İçDip Tulani 20. 2. Güverte
5. Dolu Döşek 21. Üst Güverte
6. Levha Omurga 22. Stringer Sacı
7. A sacı sırası 23. Tripping Braketi
8. Dip Kaplama 24. Güverte Derin Kemere
9. Sintine Sacı 25. GüverteTülanisi
10. Borda Kaplama 26. Güverte Görderi
11. Borda Üst Sacı 27. Ambar Mezarnası
12. Şiyer Sacı 28. Öksüz Kemere
13. İç Dip Sacı 29. Web Posta
14. Sintine Braketi
15. Gasset Sacı
16. Ambar Postası
11/22/16 Sevilay CAN 18
DİP YAPININ BOYUTLANDIRILMASINA
ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Geminin dip yapısı, karşıladığı yüklere bakıldığında

mukavemet açısından önemli bir kısmını oluşturduğu
görülmektedir. Geminin büyüklüğune ve çalışma koşullarına
göre farklılıklar gösteren dip yapısının etki altında kaldığı
zorlamalar şunlardır:

 Gemi dalga tepesindeyken su basıncı zorlaması

 Gemi dalga çukurunda iken su basıncı zorlaması
 Tank iç basıncı
 Gemi havuzlanmasında ve denize indirme sırasında oluşan
kuvvetler
 Gemi baş tarafında dövünme hareketinden oluşan
hidrodinamik dalga kuvvetleri
 Kıç tarafta pervane tarafından oluşturulan titreşim
11/22/16 Sevilay CAN 19
zorlamaları
 OMURGA

Konstrüksiyon şekillerinin geliştiği bugün de bile omurganın oldukça

önemli bir yeri vardır. Çünkü omurga geminin dibindeki en takviyelerini
birbirine bağlamakta ve dipteki yerel yüklemelerden kaynaklanan
gerilmeleri, uygun bir şekilde geniş bir alana yaymaktadır. Çok geniş
gemilerin birden fazla omurga ile takviye edildiği görülmektedir.
Omurganın havuzlamadaki yeri çok önemlidir.

Dört değişik tip omurga mevcuttur. Bunlar:

 Lama Omurga
 Levha Omurga
 Kutu Omurga
 Yalpa Omurga

11/22/16 Sevilay CAN 20

 1-LAMA OMURGA

Lama omurga, özel gemi tipi olan bazı yelkenli gemilerde, romorkörlerde,
balıkçı gemilerinde ve yatlarda kullanılmaktadır. Su basıncı ile, havuzlama
süresinde doğan havuzlama basıncını uzun bir boyda döşeklerle ve iç
omurgalara dağıtarak değişik gerilmeleri dağıtma görevini görür. Bu nedenle
lama omurga, önemli bir boyuna mukavemet elemanıdır.

11/22/16 Sevilay CAN 21

 2- LEVHA OMURGA

Bugün bazı özel tipte olanların dışında, gemiler levha omurga olarak inşa
edilmektedir . Levha omurga bir dış kaplama sırasıdır. Orta iç tulani ile
beraber bir boyuna mukavemet elemanı olduğu gibi, kalınlığının arttırılması
ile karaya oturmada ve deniz darbelerinde gemi dibinin mukavemetini
arttırır.

11/22/16 Sevilay CAN 22

 3- KUTU OMURGA

Kutu omurga, makine dairesi perdesinden baş çatışma perdesine kadar uzanır
ve çift dip boru devrelerinin taşınması amaçlı yapılırlar. Bu şekilde, boru
devrelerinin et kalınlıkları daha ince alınabilir. boru ve valf kaçaklarına daha
kolay erişilebilir. Kıç tarafta borular şaft tünelinden geçtigi için kutu
omurgaya gerek yoktur.Kutu omurganın genişliği 1.83 m’ye kadar alınabilir

11/22/16 Sevilay CAN 23

 4-YALPA OMURGA

Yalpa Omurgaları, denizli havalarda gemi yalpasını azaltmak yönünden

kullanılırlar. Omurgalar sintine dönümü üzerinde gemi kaplamasına aşağı
yukarı dik konumda bağlanan saclardan yapılmakta olup, geminin orta
bölümünde ve belirli bir boyda olurlar. Çünkü yalpa süresinde gemi
karinası üzerindeki suyun en fazla hareket ettiği bölüm geminin orta
gövdesidir. Bu omurgalar yalpayı azaltsa da gemi boy mukavemeti
üzerinde belirli etkileri yoktur.

11/22/16 Sevilay CAN 24

 DİP YAPISI

1- TEK DİPLİ GEMİLER

2- ÇİFT DİPLİ GEMİLER

11/22/16 Sevilay CAN 25

 1- TEK DİPLİ GEMİLER

Boyut olarak daha küçük gemilerde tek dip kullanılmaktadır. Tek dipli
gemilerde iç omurgalar görevi, gemi dibine etki yapan kuvvetleri geniş bir
alana yaymak, dip düzleminin mukavemetini arttırmak ve döşekleri eğilme
veya katlanmaya karşı korumaktır.
Orta iç omurga gemi boy ekseni üzerinde olan, yan iç omurgalarda orta iç
omurganın her iki yanında bulunan elemanlardır. Bunlarmümkün olduğu
kadar başa ve kıça uzatılırlar.

11/22/16 Sevilay CAN 26

2- ÇİFT DİPLİ GEMİLER
Çift-dip in uygulanması ile,
denizciliğin artması yanında,
geminin boy ve en mukavemeti de
önemli derecede artmıştır. Çift
dibin bulunması özellikle yolcu
gemilerinde denizde can
güvenliğini sorununu da
çözümlemiştir.

Bugün için çift-dip yalnız safra

suyu için kullanılmamaktadır.
Kazan suyu, tatlı su, makinalar
için yakıt, kazanlar için yakıt ve
yağlama yağları da çift- dibin
içerisine yerine göre alınmaktadır.
Bir çok döşekler su geçmez veya
yağ geçmez olarak inşa edilerek
11/22/16 Sevilay CAN 27
orta ve yan iç tulanilerle
beraber, çift dip tanklarını
 DÖŞEKLER

Geminin enine mukavemetinde en önemli elemanlarından biri de döşeklerdir.

Kalınlıkları, sınıflandırma kuruluşları tarafından saptanmış olan bu
döşeklerin her biri ayrı ayrı postalara bağlanır ve orta iç tulanide kesilirler.
120 m’nin üzerindeki gemiler için boy mukavemeti daha önemli olduğu için
boyuna sistemde inşaa edilirler.
İç dip ve dip kaplama arasında enine halkanın alt kısmını oluşturan döşeklerin
görevi, boy istikametine giden merkez omurga ve yan tülaniler arasını mukavemet
yönünden takviye eden, ambar (veya tank) yüklerinin dağılımını temin eden
elemanlardır.

Enine konstrüksiyon sisteminde üç tip döşek vardır:

1) Dolu Döşek
2) Boş Döşek (Braketli Döşek)
3) Su Geçirmez Döşek

11/22/16 Sevilay CAN 28

 DOLU DÖŞEK

Bunlar, makine dairesinde, kazan yataklarının perdelerin altında,

geminin baş ve kıç gövdesinde baştan başlayarak ¼ L uzunlukta ve
şaft yatakları altında her postada bir olmak üzere konulurlar ,
ancak aralarındaki uzaklık 3.0 metreyi geçmemelidir. Bu durumda
dolu döşeklerin arasına braketli döşekler gelir.

11/22/16 Sevilay CAN 29

 30
Sevilay CAN
11/22/16
ENİNE SİSTEMDE BOŞ BOYUNA SİSTEMDE BOŞ
DOLU DÖŞEK DOLU DÖŞEK
 BOŞ DÖŞEK

Dolu döşeklerin istenmediği yerlerde braketli (boş) döşekler

kullanılır. Bir braketli döşek, gemi dibinin içi üzerindeki posta ve
Çift-dip kaplaması altındaki ters posta ile gemi ortasında, posta, ters
posta ve orta iç tülani arasındaki bir braket levha ve yanda, posta,
ters posta ve marcin levhası arasındaki bir braket levhadan
meydana gelir

11/22/16 Sevilay CAN 31

 32
Sevilay CAN
11/22/16
ENİNE SİSTEMDE BOŞ BOYUNA SİSTEMDE BOŞ
DOLU DÖŞEK DOLU DÖŞEK
 SU GEÇİRMEZ DÖŞEK

Su geçirmez döşeklerin fonksiyonu, çift-dip içerisindeki tankları

sınırlandırmakta olup su geçirmez perdelerin altına konurlar. Bu
döşek levhaların kalınlıkları, normal döşek levhalarının
kalınlıklarından 2 mm daha kalın olmalıdır

11/22/16 Sevilay CAN 33

11/22/16 Sevilay CAN 34