1.

ა
1. ჩრდ. მესოპოტამიაში მდ.ტიგროსის შუა წელზე ძვ.წთ.II ათასწ.დედაქალაქი. აშური
2. მთავარი ღმერთიც აშური.
3. ისტორია ორ ნაწილად იყოფა - ძველასურული ძვ.წთ XX-ს-დან, ახალასურული ძვ.წთ IX-VII
4. ორი დედაქალაქი აშური და ნინევია
5. მთავარი დამსახურება - სამხედრო ხელოვნების დახვეწა.საფუძველი ჩაუყარეს იმპერიის
ხისტ პოლიტიკას
6. შემოიღეს ხალხთა მასობრივი დეპორტაცია- გადასახლება; 732 არამ-დამასკო, 722- ისრაელი
(დეპორტაცია, 539წ- კიროს დიდი); 690-ეგვიპტე
7. პარაზიტული ეკონომიკა, ძვ.წთ 614 წ აშური, ძვ.წთ 612 წ ნინევია დაიპყრო
ახალბაბილონმა, მიდიამ და ეხმარებოდნენ სკვითები.

2. ა
განაპირობებდა:
ა) დემოგრაფიული -- სტენოხორია - ანუ ჭარბი მოსახლეობა
ბ) ეკონომიური -- ჭარბი პროდუქტი უნდა გაეტანათ, გაესაღებინათ
გ) პოლიტიკური -- არჩევნებში დამარცხებული პარტია ტოვებდა ქალაქს თავის
მომხრეებიანად.(მეტროპოლისი-
დედაქალაქი)
ოიკისტი-- ექსპედიციის ხელმძღვანელი, ყველაფერზე პასუხისმგებელია
ორაკული(მისანი,წინასწარმეტყველი)-- ქ. დელფოში მასთან ჩადიოდნენ რჩევის საკითხავად
წარიმართა III მიმართულებით : ა) დას-ით -- იტალია,ესპანეთი ბ) სამხ-თით ჩრდ. აფრიკა,
ეგვიპტე გ) აღმ-ით- ბოსფორ-დარდანელის გავლით შავი ზღვის სანაპიროებზე
კოლხური თეთრი - ქართული ვერცხლის ფული- ძვ.წთ VI-III ს.ს
კოლხეთი სპარსეთს უხდიდა ნებაყოფლობით ხარკს 5 წ-ში ერთხელ. 100 ქალი და ვაჟი,
შედიოდნენ XIX სატრაპიაში
სპერებს სათავეში ედგათ მამასახლისი - გვარის უფროსი
მესხური ტომების მოძრაობა - მცხეთა-მესხთა და სამცხე-სამესხე

3. დ
სტრაბონი ძვ.წ პირველი საუკუნის რომაელი ისტორიკოსი და გეოგრაფი;
სპერებს სათავეში ედგათ მამასახლისი - გვარის უფროსი
მესხური ტომების მოძრაობა - მცხეთა-მესხთა და სამცხე-სამესხე

4. ბ
128 წ იმპერატორმა ადრიანემ თავისთან მიიწვია ქართლის მეფე ფარსმან II ქველი - არ ჩავიდა
13. კიდევ გამოუგზავნა საომარი სპილო და 50 მხედარი და ისევ მიიწვია, ისევ არ ჩავიდა,
გაუგზავნა 300 წითელი
მოსასხამი საჩუქრად
14. გამწარებულმა ადრიანემ გლადიატორებს ჩააცვა არენაზე
15. 134 წ ფარსმან II -მ გახსნა ჩრდ-ის გადმოსასვლელი და რომს შეუსია ოსები
16. მიზეზი ქართლის და რომის დაპირისპირების: ფარსმან ქველმა შეიერთა დღ. აჭარის
ტერიტორია (ძიდრიტებით
დასახლებული) გავიდა შავ ზღვაზე. ეს ტერიტორია მაშინ რომს ეკუთვნოდა
17. ახალმა იმპერატორმა ანტონინე პიუსმა რომში ჩაიყვანა სტუმრად ფარსმან ქველი ოჯახით.
დიდი პატივი მიაგო,
მისცა მსხვერპლშეწირვის უფლება
18. გამართა მის საპატივსაცემოდ ჯირითი და ფარსმან ქველმა თავი გამოიჩინა
19. ძეგლი დაუდგა ფარსმანს მარსის მოედანზე, ერთადერთი ბარბაროსის ძეგლი იყო
20. 63.წ რომმა კოლხეთი პირდაპირ შეიერთა

5. Გ

9. ხოსრო I ანუშირვანი - 531-579 (უკვდავი სული)

10. ყველაზე დიდი სასანიანი შაჰი. ყველაზე დიდი დამპყრობელი
11. დეჰყანები - გლეხთა მეომარი. რაზმები სოფლებში
12. ნარდი გამოიგონეს მის დროს
13. ირანი დაჰყო 4 კუსტაკად ანუ პროვინციად
14. კუსტაკების სათავეში - მარზპანი - მეფის ნაცვალი.
15. 532 წ იუსტინიანე I და ხოსრო I - ,,საუკუნო ზავი“
16. 542-562 წ - ოცწლიანი ომი მათ შორის, დარას ზავი (დიდი ომიანობა ეგრისში)

6. Ა

1. ქართლში მეფობის გაუქმების შემდეგ ირანმა დანიშნა მეფის ნაცვალი ანუ მარზპანი
2. 542 წ ლაზიკის მეფემ (დას. საქართველოს ეგრისის სამეფო) გუბაზ II-ემ ბიზანტიელთა
წინააღმდეგ დას.
საქრთველოში გადაიყვანა ირანი და დაიწყო ,,დიდი ომიანობა ეგრისში“
3. გაგრძელდა 20 წელიწადს 542-562 წწ-ში
4. ჯერ ირანის წარმატებით, მერე გუბაზი კვლავ ბიზანტიის მხარეს გადადის და ირანი უკან
იხევს
5. 554 წ ბიზანტიელმა სარდლებმა ხობის წყალზე მუხანათურად მოკლეს გუბაზ II
6. ლაზების კრება - ორი ორატორი ა) აიეტი - ირანის მხარეს იცავს ბ) ფარტაზი -
ბიზანტიელთა მხარეს იცავს.
7. გაიმარჯვა ფარტაზის აზრმა - ცნობას ამ კრებაზე გვაძლევს აგათია სქოლასტიკოსი
8. 562 წ დარას ზავი - 50 წლიანი. ეგრისი დარჩა ბიზანტიას, ქართლი-ირანს
9. 571 წ. ირანს აუჯანყდა სომხეთი
10. 572 წ ირანს აუჯანყდა ქართლი (გუარამ-გურგენ ბაგრატიონი)
11. ბიზანტიის დახმარებით ქართლში ადგილობრივმა ერისთავებმა აირჩიეს ერისმთავარი ანუ-
ერისთავთ-ერისთავი
12. ერისმთავრობა - მემკვიდრეობითია, მისი მთავარი ფუნქციაა მხედართმთავრობა და
საგარეო საქმეების წარმოება
13. ერისთავებს ვერ აკონტროლებს
14. I ერისმთავარია - გუარამ-გურგენ ბაგრატიონი
15. ის სცნო ბიზანტიამაც და კურაპალატობა მიანიჭა

7. Ბ

9. 735 წ -- 120000 - იანი ლაშქრით მერვან იბნ მუჰამედი (მურვან ყრუ)

10. აიღო და დაანგრია - ციხე გოჯი (დედაქალაქი ეგრისის) და ცხუმი. აწამა დავით და
კონსტანტინე მხეიძეები,
 არგვეთის მთავრები.
11. ვერ აიღო ანაკოფიის ციხე, სადაც იყვნენ ერისმთავრები - სტეფანოზ III-ის შვილები, მირი და
არჩილი
12. 742 წ მიდის სახალიფოში და ხდება ბოლო ომაიანი ხალიფა
13. დაგვიტოვა მმართველად ამირა-მმართველი (თავი)
14. VIII ს-ის 80-იანი წწ. აბოს წამება (იოანე საბანის ძე)
15. 853 წ ბუღა თურქის შემოსევა აიღო თბილისი. კახეთში შეიპყრო და აწამა სარდალი
კონსტანტი კახა და თარხუჯი
(ვაჟი)
16. 914 წ არაბთა ბოლო შემოსევა - აბულ კასიმ საჯი. შეიპყრო და აწამა მიქელ გობრონი

8. Ბ

19. 750 წ აბასი-აბასიანთა დინასტია - დედაქალაქი ბაღდადი

ა) 946 წ - შიიტმა ბუვეიანებმა დაიკავეს ბაღდადი და ხალიფა მარიონეტად აქციეს
ბ) 1055 წ სუნიტმა თოღრულ-ბეგმა (თურქ-სელჩუკთა ბელადი) აიღო ბაღდადი, ხალიფამ მას
მისცა სულთნის
ტიტული, ხალიფას შერჩა მხოლოდ სასულიერო ძალაუფლება.
გ) 1258 წ - ბაღდადი აიღო მონღოლმა ჰულაგუ ყაენმა, უკანასკნელი ხალიფა ალ მუჰთასიმი,
ოჯახიანად გაწყვიტა,
არაბული სახალიფო დამთავრდა
9. Გ

19. 750 წ აბასი-აბასიანთა დინასტია - დედაქალაქი ბაღდადი

ა) 946 წ - შიიტმა ბუვეიანებმა დაიკავეს ბაღდადი და ხალიფა მარიონეტად აქციეს
ბ) 1055 წ სუნიტმა თოღრულ-ბეგმა (თურქ-სელჩუკთა ბელადი) აიღო ბაღდადი, ხალიფამ მას
მისცა სულთნის
ტიტული, ხალიფას შერჩა მხოლოდ სასულიერო ძალაუფლება.
გ) 1258 წ - ბაღდადი აიღო მონღოლმა ჰულაგუ ყაენმა, უკანასკნელი ხალიფა ალ მუჰთასიმი,
ოჯახიანად გაწყვიტა,
არაბული სახალიფო დამთავრდა

10. Გ

„ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი“ — საქართველოს მეფის — თამარის ე.წ.

პირველი ისტორიკოსის თხზულება, XIII ს., რომელშიც აღწერილია თამარისა და მისი
მამის გიორგი III–ის ისტორია.

ძეგლის ავტორი უცნობია. ძეგლის ავტორი განათლებული პიროვნებაა. ის იცნობს

დასავლეთისა და აღმოსავლეთის ისტორიას, ლიტერატურას და ფილოსოფიას.
თხზულება დაწერილია მაღალფარდოვანი ენით. „ისტორიანი და აზმანი
შარავანდედთანი“ პირველ ხარისხოვანი ქართული ისტორიული ძეგლია. ის
საყურადღებო ცნობებს შეიცავს XII-XIII სს. საქართველოს პოლიტიკური და სიციალურ–
ეკონომიკური ისტორიისათვის.
 11. Ბ

12. 1179 წ - თამარი აიყვანა თანამეფედ

13. 1184 წ - თამარი ერთპიროვნულად გამეფდა
15. ყუთლუ არსლანის (მეჭურჭლეთუხუცესი) გამოსვლა - ,,კარვის“ დადგმის მოთხოვნა
ისანში (თამარმა ჩაშალა)
20. 1195 წ შამქორის ბრძოლა - დავამარცხეთ აბუ-ბაქარი სამხ. აზერბაიჯანის მმართველი
21. 1203 წ (1202წ) - ბასიანი-დავამარცხეთ რუმის სულთანი - რუქნ ად დინი (400 ათასი ყავდა)
22. 1204 ავიღეთ ქალაქი კარი
23. 1204 წ - შავი ზღვის სამხ. აღმ- დავაარსეთ ტრაპიზონის იმპერია - ალექსი კომნენოსი გახდა I
იმპერატორი

12. Გ

1. 1220 წ. ჯებე და სუბუდაის გამოჩენა (დაზვერვითი) საქართველოს ფარგლებში - 3 - ჯერ

დაგვამარცხეს ლაშა დაიჭრა.
2. 1223 წ ლაშა - გიორგი IV გარდაიცვალა
3. დარჩა უკანონო შვილი დავითი (VII ულუ)
4. ტახტი დაიკავა მისმა დამ რუსუდანმა 1223-1245 წწ მეუღლე ერზრუმის უფლისწული
მუღის ად დინი (დიმიტრი)
5. შეეძინა 2 შვილი - დავითი ( VI ნარინი) და თამარი
6. 1225 წ გარნისის ბრძოლაში დავმარცხდით ჯალალ ედ დინთან
7. 1226 წ ჯალალ ედ დინმა აიღო თბილისი (100 ათასი მოწამე)
8. 1235 წ მონღოლთა დაპყრობითი შემოსევა. ყველამ ჩააბარა ციხეები. ებრძვის მხოლოდ ივანე-
ციხისჯვარელ - ჯაყელი
9. 1243 წ ზავი მონღოლებთან, დაგვეკისრა 50 ათასი პერპერა ყოველწლიურად.
10. დავით რუსუდანის ძეს ვაგზავნით ოქროს ურდოში მეფედ დასამტკიცებლად, იქიდან ყარა-
ყორუმში დიდ ყაენთან
11. 1245 წ რუსუდანი გარდაიცვალა. დავით გიორგის ძესაც ვაგზავნით დიდ ყაენთან მეფედ
დასამტკიცებლად. ორივე
იქ არიან.
12. 1245-1247 წწ უმეფობა. მონღოლებმა საქართველო დაყვეს 8 დუმანად. სათავეში დუმან-
ნოინები - ქართველი
ერისთავები

13. Გ

1. 1299 I - ად, 1314 II - ედ, 1318 III - ედ გიორგი V დემეტრე თავდადებულის უმცროსი ვაჟი
1246 წ-მდე
2. ახლო ურთიერთობა ჩობან ნოინთან
3. თავიდან განდევნა გიორგიმ გორში ჩამსხდარი ოსები, მერე ჩრდილოეთში გადაჰყვა ოსებს
და გაივასალა
4. 1329 წ მიქაელ დავით ნარინის ძის სიკვდილის შემდეგ შემოიერთა დას. საქართველო.
5. 1334 წ - თავისი ბიძის სარგის ჯაყელის სიკვდილის შემდეგ შემოიერთა სამცხე
6. ცივის მთაზე დასაჯა ურჩი დიდებულები (კახეთის და ქვემო ქართლის დიდებულები)
7. ,,ხელმწიფის კარის გარიგება“ ხელახლა გადააწერინა (სოციალური სამართლის წიგნი).
8. ,,ძეგლის დადება“ - ქსნისა და არაგვის საერისთავოები სამართლის წიგნი.
9. ,,გიორგაული თეთრი“- მოჭრა ფული
10. სმირნიდან თბილისში გადმოიტანა კათოლიკური ეკლესიის საეპისკოპოსო ცენტრი (იოანე
XXII რომის პაპი) რამაც
ხელი შეუწყო სავაჭრო გზების აღდგენას.
11. შეუწყვიტა ხარკი მონღოლებს. 1335 წ ილხანთა საყაენო დაიშალა

14. Ბ

1515-ბულას გამოსცემს ლეო მეათე ინდულგენციებით ვაჭრობის შესახებ;

1517- “95 თეზისი”- მარტინ ლუთერი
1518- სასამართლო პროცესი
1520- ეკლსიიდან განკვეთენ მარტინ ლუთერს
1521-ვორმსის კრება

15. Დ
16. Ა

1806 წ.21 დეკემბერს ნაპოლეონმა ხელი მოაწერა დეკრეტს ,,კონტინენტური ბლოკად ის“
შესახებ.ეს დეკრეტი საფრანგეთზე დამოკიდებულ ყველა სახელმწიფოს ინგლისთან ვაჭრობას
და ბრიტანული საქონლის ევროპაში შემოტანას კრძალავდა,ასე ნაპოლეონი ინგლისისთვის
ფინანსური ზარალის მიყენებას ცდილობდა,თავის მხრივ ინგლისმაც გამოუცხადა საფრანგეთს
ბლოკადა:ყველა ნეიტრალურ ხომალდს,რომელიც საფრანგეთისაკენ საქონლით
დატვირტული მიემართებოდა,აკავებდა და საფრანგეთამდე არ უშვებდა.
1807 წ.ნაპოლეონმა პრუსიისა და რუსეთის ჯარები დაამარცხა .იძულებულმა რუსეთმა
ტილზიტის ზავი გააფორმა ,რომლის თანახმადაც რუსეთი აღიარებდა ევროპაში მომხდარ
ტერიტორიულ-პოლიტიკურ ცვლილებას და უერთდებოდა ,,კონტინენტურ ბლოკადას“.1808
წ.ნაპოლეონმა ესპანეთის ოკუპაცია მოახდინა(,,ესპანური ქორწინება“),ტახტზე საკუთარი
ძმა(ჟოზეფი)აიყვანა.
17. Ა

1813 წ.16-19 ოქტომბერს ლაიფციგთან მოხდა გადამწყვეტი ბრძოლა,(,,ხალხთა

ბრძოლა“)ნაპოლეონი დამარცხდაა. 1814 წ,31 მარტს მოკავშირეები პარიზში
შევიდნენ.ბურბონების მომხრე ფრანგებმა მონარქიის აღდგენა მოითხოვეს,სენატმა
ნაპოლეონი იმპერატორობიდან გადააყენა და მეფედ ლუი XVIII
გამოაცხადა.ნაპოლეონის საგარეო საქმეთა მინისტრი ტალეირანი და სხვები
მონარქისტების მხარეს გადავიდნენ.ნაპოლეონი კ.ელბაზე გადაასახლეს.

18. გ
ივლისის რევოლუცია (ფრანგ. Révolution de Juillet), ივლისის დღეები, — საყოველთაო
აჯანყება პარიზში 1830 წელს, რომელმაც დაამხო შარლ X, საფრანგეთის უკანასკნელი მეფე
ბურბონთა დინასტიის მთავარი შტოდან და ტახტზე აიყვანა მისი ბიძაშვილი, ლუი-
ფილიპ ორლეანელი.
რევოლუციური გამოსვლების უშუალო მიზეზი გახდა შარლ X-ის 1830 წლის 26 ივლისის
ბრძანებები, რომელიც კვეცდა სამოქალაქო უფლებებს და ეწინააღმდეგებოდა 1814 წლის
ქარტიას. საპროტესტო აქციებსა და ქუჩის დემონსტრაციებს მოჰყვა პარიზში სამდღიანი
შეიარაღებული შეტაკებები (27-29 ივლისი). 2 აგვისტოს შარლი იძულებული გახდა
გადამდგარიყო, 9 აგვისტოს კი ლუი-ფილიპი „ფრანგთა მეფედ“ გამოცხადდა.
საფრანგეთში დამყარდა „ივლისის მონარქია“, რომელიც საშუალო კლასის ზედა ფენების
(ბურჟუაზია) პოლიტიკური და საზოგადოებრივი დომინირების ხანა იყო და 1848 წლის
რევოლუციამდე გაგრძელდა.

19. Ბ

ვორონცოვის ცხრაწლიანი მმართველობის პერიოდში, მისივე ინიციატივითა თუ

განმსაზღვრელი მნიშვნელობის მხარდაჭერით თბილისში დაარსდა რუსული და
ქართული თეატრები, იტალიური ოპერა, საბალეტო დასი, საჯარო ბიბლიოთეკა ,
სალიტერატურო ჟურნალი `ცისკარი~, კავკასიის მუზეუმი, `რუსეთის გეოგრაფიული
საზოგადოების კავკასიის განყოფილება~ (თავისი პერიოდული გამოცემით),
კავკასიის სასწავლო ოლქი, ახალი ფორმები და შინაარსი შეიძინა
სასწავლებლებში ქართული ენისა და სიტყვიერების სავალდებულო სწავლებამ
(მათ შორის, არაქართველთა და იმ სამხედრო პირთა შვილებისათვის, რომლებიც
მხოლოდ დროებით იმყოფებოდნენ საქართველოში), ახალგაზრდებისათვის
ხაზინის ხარჯზე დაარსდა 160 სტიპენდია რუსეთის უმაღლეს სასწავლებლებში
განათლების მისაღებად, გაიხსნა გიმნაზიები თბილისსა (კომერციული) და
ქუთაისში, მთელი საქართველოს მასშტაბით დაფუძნდა სკოლები (ბიჭვინთა,
ოზურგეთი, თიანეთი და სხვ.). ვორონცოვმა საგანგებო ყურადღება გაამახვილა
ქალთა განათლებაზე, რისთვისაც თბილისსა და ქუთაისში დააფუძნა წმ. ნინოს
სახელობის ქალთა სასწავლებლები და რეალური შინაარსი და ფუნქცია მისცა
თბილისშივე 1840 წელს დაარსებულ `ამიერკავკასიის ქალთა ინსტიტუტს"
20. Ბ
21. Ა

ნაპოლეონ III, შარლ ლუი ნაპოლეონ ბონაპარტი (ფრანგ. Charles Louis Napoléon Bonaparte)
( დ. 20 აპრილი, 1808, პარიზი ― გ. 9 იანვარი, 1873, ჩიზლჰერსტი, ლონდონის
მახლობლად) — საფრანგეთის მეორე რესპუბლიკის პრეზიდენტი (1848–1852),
საფრანგეთის იმპერატორი ( 1852–1870 ), ნაპოლეონ I-ის ძმის, ლუი ბონაპარტის ვაჟი,
ნაპოლეონ II-ის გარდაცვალების შემდეგ (1832) ბონაპარტისტებმა იგი ტახტის
მემკვიდრედ აღიარეს. ამბოხებათა (1836 და 1840) მოწყობის ცდისათვის ნაპოლეონ III-ს
(1840) სამუდამო პატიმრობა მიესაჯა. 1846 წელს ინგლისში გაიქცა. 1848 წლის თებერვლის
რევოლუციის შემდეგ საფრანგეთში დაბრუნდა. მსხვილი ბურჟუაზიის დახმარებით 1848
წლის 10 დეკემბერს პრეზიდენტად აირჩიეს. 1851 წლის 2 დეკემბერს მოაწყო
კონტრრევოლუციური გადატრიალება. საკანონმდებლო კრება დაითხოვეს, ლუი
ნაპოლეონი გამოცხადდა იმპერატორად ნაპოლეონ III-ის სახელით. ნაპოლეონ III-ის
რეჟიმი ბონაპარტიზმის ტიპიურ გამოვლინებას წარმოადგენდა. საგარეო პოლიტიკის
წარუმატებლობამ, განსაკუთრებით კი მექსიკის ექსპედიციის (1862–1867) მარცხმა ძლიერ
შეარყია ნაპოლეონ III-ის პოზიციები, ხოლო საფრანგეთ-პრუსიის 1870–1871 წლების ომმა
გამოამჟღავნა მეორე იმპერიის უძლურება. 1870 წლის 2 სექტემბერს ნაპოლეონ III
სედანთან ტყვედ ჩაბარდა პრუსიელებს. სექტემბრის რევოლუციის (1870) შედეგად
ნაპოლეონ III ტახტიდან ჩამოაგდეს.

22. Დ
23. Გ
24. Გ
25. Ბ

Პირველი ვარიანტი
1. Გ

1. დაიაენი - ასურულად , დიაოხი ურარტულად. სამხ.-აღმ. საქართველო..

2. ძვ.წთ. 1112 წ- ასურეთის მეფე თიგლათფილესერ I - ჩრდილოეთით ლაშქრობდა
3. თიგლათფილესერ I - ებრძვის დაიეანს. მეფე სიენი ტყვედ ჩაიგდო. მიაღებინა ,,აშურის
რწმენა” გამოუშვა(რატომ?)
4. სიენს ეხმარებოდა ,, ნაირის“ ქვეყნების “ 60 მეფის ლაშქარი
5. IX ს-ის (ძვ.წთ) II ნახევარში დიაოხზე ლაშქრობს ურარტუს მეფე მენუა (კლდეზე ამოკვეთილი
ლურსმნული
წარწერები გვამცნობს)
6.მენუამ აიღო დიაოხის სამეფო ქალაქი შაშილუ.
7. ძვ.წთ.VIII ს-ის I ნახ. მენუას ვაჟი არგიშთი I ლაშქრავს დიაოხს - აიღო სამეფო ქალაქი ზუა
8. ორივე ურარტუელ მეფეს უჯანყდებოდა დიაოხის მეფე უტუფურსი, ამან დაასუსტა დიაოხი.
9. ძვ.წთ VIII ს-ის 60-იანი წლები დიაოხი წყვეტს არსებობას
10. დიაოხი გაიყვეს კოლხამ- ჩრდ. ნაწილი შეიერთა ,და ურარტუმ- სამხ.ნაწილი

2. Დ

8. დარიოს I 522-486 ძვ.წთ - რეფორმატორი მეფე

9. დარიოსის რეფორმები: ა) ენა არამეული, ბ) სამართალი ბაბილონური, გ)
ადმინისტრაციული- დაყო 20 სატრაპიად
ანუ ოლქად (18 და 19 სატრაპიებში ქართველური ტომები სასპერები და სამხ. კოლხური
ტომები)
დ) სამხედრო - დაიყო ტოპარქიებად (სათავეში ტოპარქი)
10. ტოპარქები და სატრაპები მხოლოდ მეფეს ემორჩილებიან
11. დედაქალაქი - პერსეპოლისი- თეთრი ქალაქი. სასახლეს ჰქვია აპადანა
12. პირადი გვარდია - 10 ათასი უკვდავი.
13. ტიტული- „მეფეთა მეფე და მთელი ქვეყნიერების მეფე“- იწყებს ომს ბერძნებთან.
13. 490 ძვ.წთ. დარიოს I დამარცხდა ათენთან მარათონის ბრძოლაში

3. Ა
9. ხოსრო I ანუშირვანი - 531-579 (უკვდავი სული)
10. ყველაზე დიდი სასანიანი შაჰი. ყველაზე დიდი დამპყრობელი
11. დეჰყანები - გლეხთა მეომარი. რაზმები სოფლებში
12. ნარდი გამოიგონეს მის დროს
13. ირანი დაჰყო 4 კუსტაკად ანუ პროვინციად
14. კუსტაკების სათავეში - მარზპანი - მეფის ნაცვალი.
15. 532 წ იუსტინიანე I და ხოსრო I - ,,საუკუნო ზავი“
16. 542-562 წ - ოცწლიანი ომი მათ შორის, დარას ზავი (დიდი ომიანობა ეგრისში)

4. Გ

4. ძვ.წთ 66 პომპეუსმა დაამარცხა მითრიდატე VI, რომელიც ქართლზე გავლით გაიქცა

5. ძვ.წთ 65 წ პომპეუსი გამოეკიდა და ქართლში შემოვიდა
6. სამჯერ დაამარცხა არტაგი ( 9 ათასი მოკვდა, 10 ათასი ტყვედ ჩავარდა)
7. ზავი არ იყო მძიმე, დაგვევალა გადმოსასვლელის ჩაკეტვა (რატომ არ არის ზავი მძიმე)
8. I საუკუნეში ფარსმან I ცდილობს სომხეთის დაუფლებას
9. სომხეთში მეფდება ჯერ ფარსმან I-ის ძმა მითრიდატე და მერე ფარსმან I-ის ვაჟი რადამისტი,
მაგრამ სომხები
აჯანყდებიან და იწყება ომი რომსა და პართიას შორის სომხეთისათვის
10. 63 წ ზავი რომსა და პართიას შორის. რომმა დაკარგა სომხეთზე ძალაუფლება, ჩვენ
დავიბრუნეთ სომხეთის
წართმეული ხორძენე, გოგარენე, პარიადრეს კალთები და კამბისენა.
11. იმპერატორი ვესპასიანე (69-79) ქართლს თავის მეგობარს უწოდებს (აღუდგინა მცხეთის
გალავანი)

5. Დ
6. ბ