Professional Documents
Culture Documents
ir
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تقديم بو پدر و مادر عشيشم کو در لحظو لحظو ي سندگي ام مزا مورد لطف و حمايت بي دريغ خودشان قزار
دادند و ىميشو حضورشان در سندگي ام ،بو منشلو ي دريچو اي بو سوي اميد و حزکت و شکست ناپذيزي و
آرامش بوده است و پدر و مادرم را الگويي بزاي تمام مزاحل سندگي ام مي دانم . ...
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ديباچه
ايي کتاب تَ يکي اس تيص تزيي هاضيي ُاي هذرى رّس ،تْرتيي گاسي هْتْر ُاي ُْاپيوا هزتْط هي ضْد.
تکٌْلْژي تْرتيي گاس تَ طْر ّاضح تزاي تِيَ ي تزاّرد هْجَ ،در ايي سهيٌَ ي جذاب هٌِذسي ُْا فضا هي
تاضذ ،کَ ًَ تٌِا هزتْط تَ توام قطعات هْتْر هي تاضذ ،تلکَ تزاي رفع اضکاالت يکپارچَ ي تذًَ ي هْتْر ُ ،ز
دّ ُْاپيواي هسافزتزي ساب سًْيک ّ جٌگٌذٍ ي سْپزسًْيک ًيش هي تاضذ.
هطالة جوع آّري ضذٍ در ايي کتاب ،اس هياى هٌاتع جِاًي تِيَ ضذٍ است .يک ليست اس دادٍ ُاي اصلي
w
هْتْر در تخص ضويوَ ي ايي کتاب آّردٍ ضذٍ است ،تا ايي کتاب هاًٌذ ،کتاب ُاي هزجع هْرد استفادٍ قزار
w
گيزد.
ايي کتاب تَ صْرت هقذهاتي تزاي کساًي کَ هايلٌذ تا داًص خْد را در سهيٌَ ي تکٌْلْژي هْتْر تْرتيٌي
w
افشايص دٌُذ ّ ُوچٌيي هطکالت ّاتستَ ،فزاُن ضذٍ است .ايي کتاب ُوچٌيي تزاي هٌِذسيي در کارگاٍ ُا ،
.c
پزسٌل فزّدگاٍ ُا ّ ًيزّ ُاي ارتطي ّ ،داًطجْياى در حال آهْسش هٌاسة هي تاضذ.
Klaus Huenecke
ar
ge
ek
.ir
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فهرست
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
أ
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
ب
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
ج
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
د
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
ه
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصل يکم
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تاريخچً 1.1
ايسٍ ي اطتفبزٍ اس اصل فيشيک ّاکٌغ زر يک هميبص ثشرگ ثَ ّطيلَ ي راکت ُب هؼوْالً ثَ چيٌي ُب زر
لزى طيشزُن هٌظْة ػسٍ اطت .اگز چَ تب پيغ اس جٌگ جِبًي زّم رػس تکٌْلْژي راکت ُب ثَ هزحلَ اي
رطيس کَ ثبػج ثَ ّجْز آهسى ايسٍ ي طبذت کبرثززي فضبپيوبي هظبفزي را هوکي طبذت ؛ ثب پززاذت ُشيٌَ
سيبز ،گبم ثلٌسي را زر عْل جٌگ ثززاػت.
چَ ػجبُتي زر تأذيز پيؼزفت تْرثيي ُب هي ثبػس! اگز چَ هسل ُبي اّليَ ي تْرثيي ثربر ثَ لزى ُفسُن
w
تؼلك زارز ،اطتفبزٍ ي کبرثززي اس هْتْر تْرثيي ثبيس تب لزى ثيظتن صجز هي کزز ؛ ثب رلبثت هْفميت آهيش پي زر
پي کَ ثبػج چيزٍ ػسى ثز هْتْر ثربر رفت ّ ثزگؼتي 1ػس .اهزّسٍ ،هْتْر تْرثيي گبسي 2ػبيغ تزيي ّ هؤحز
w
تزيي رّع ثزاي پيؼزاًَ ي ُْاپيوب هي ثبػس ،کَ ثب ثيغ تز هْتْر ُبي رفت ّ ثزگؼتي کَ تب زَُ ي 0691کَ
يکي اس رايج تزيي تْليس کٌٌسٍ ي لسرت زر ُْاًْرزي ثْز ،جبيگشيي ػس .زر ػکل ُبی تْرثْجت، 3
w
تْرثْفي ، 4تْرثْپزاپ ، 5يب هْتْر تْرثْػفت 6پسيسار ػس ؛ تْرثيي گبس يکي اس هِن تزيي زطتبّرز ُبي
.c
تکٌْلْژي زر ُْاًْرزي هي ثبػس .ايي همسهَ ي هْفميت آهيش ،ثبػج پيؼزفت طزيغ زر ُوَ ي ػبذَ ُبي
ُْاًْرزي ػس.
ar
زر ازاهَ ثَ تبريرچَ اي هرتصز ّ هفيس زر پيؼزفت هْتْر تْرثيي کَ ثبػج اطتفبزٍ اس تْرثيي گبس ثزاي
ge
پيؼزاًَ ي ُْاپيوب ػس ؛ هي پززاسين:
_ 0011لئًْبرزّ زاّيٌچي 7يک چزخ پزٍ زار را عزاحي کزز ،کَ تْطظ افشايغ ُْاي گزم ثبػج چزذغ
ek
طيد کجبة هي ػس.
_ 0966يک هٌِسص ايتبليبيي ثَ ًبم ژئّْاًي ثزاًکب 8يک چزخ تْرثيي عزاحي کزز ،کَ تْطظ جت ثربر
.ir
ثَ کبر هي افتبز .ايي ًرظتيي هسرک ػٌبذتَ ػسٍ ي يک تْرثيي جزيبى ذغي هي ثبػس(ر .ج .فصل .)9
2
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
_0961فيلظْف ّ ريبضيساى اًگليظي آلبي آيشاک ًيْتي 1طَ لبًْى حزکت را فزهْل ثٌسي کزز ،کَ ثَ
صْرت ثٌيبزيي زر پيؼزاًَ ي هسرى جت ثَ کبر هي رّز ،ثز ايي اطبص کَ:
.0يک جظن زر حبلت طکْى يب حزکت ثب طزػت حبثت ثبلي هي هبًس ؛ هگز ايي کَ يک ًيزّي ذبرجي
ثز آى احز کٌس.
.6هجوْع ًيزُّبي ّارز ثز يک جظن ثزاثز اطت ثب حبصل ضزة جزم جظن زر ػتبة تْليس ػسٍ تْطظ
ًيزّ ُب ( ًيزّ = جزم × ػتبة جظن ).
w
.3ثزاي ُوَ ي ًيزّ ُبي ّارز ثز يک جظن ،جظن ًيزّيي ثزاثز ّ هربلف زر راطتبي ًيزّي ّارزٍ ّ ،ارز
هي کٌس ( .کٌغ ّ ّاکٌغ )
w
ثز اطبص لبًْى طْم يک تالع ثزاي طبذت اطتفبزٍ اس ًيزّي ّاکٌغ ثزاي ثَ حزکت زر آّرزى ّاگي ثربر
w
ًيْتي اًجبم گزفتَ ػس .ثَ زليل اضبفَ ّسى طبذتبر زيگ ثربر ايي تالع ثب ػکظت هْاجَ ػس.
.c
_0160هززي اًگليظي ثَ ًبم جبى ثبرثز 2اهتيبس حجت اذتزاع هْتْر تْرثيي کَ ثب گبس کبر هي کزز را گزفت.
ايي اذتزاع ثزاطبص طيکل تزهْزيٌبهيکي تْرثيي گبس هسرى ثْز .ثَ ايي هؼٌب کَ تْرثيي گبس طبکي ثزاي اطتفبزٍ
ar
زر صٌؼت ثَ کبر هي رفت ّ ًيزّي هْلس آى ػبهل يک ژًزاتْر گبسي ُوزاٍ ثب کوپزطْر ،هحفظَ احتزاق ّ
يک چزخ تْرثيي کَ طبذتبر اطبطي هْتْر ُبي اهزّسي ُظت را زارا ثْز .ثب ايي ّجْز هْتْر ثبرثز ُزگش
ge
طبذتَ ًؼس.
_ 0661ثزاي ًرظتيي ثبر زر هغجْػبت ترصصي ّاژٍ ي تْرثيي ثَ کبر گزفتَ ػس .هززي فزاًظْي ثَ ًبم
ek
ثْرزيي 3چزذبثي 4را عزاحي کزز ،کَ ُوبًٌس تْرثيي کبر هي کزز.
_0663هٌِسطي طْئسي ثَ ًبم پبتزيک زي لْالً 5رظتيي تْرثيي ثربر لبثل اطتفبزٍ را ثَ راٍ اًساذت.
.ir
ّيژگي ػکل زُبًَ ثَ صْرتي ثْز ،کَ ثبػج تْليس طزػت طْپز طًْيک 6زر ذزّجي زُبًَ هي ػس (ر .ج.
فصل .)1
3
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
_ 0661زر اًگلظتبى ثزاي ًرظتيي ثبر تْرثيي ثربر پبرطْى ثز رّي يک کؼتي ثَ صْرت آسهبيؼي هْرز
اطتفبزٍ لزار گزفت ؛ پض اس ُفت طبل تْرثيي هحزکَ ي آلوبًي الثک 1ثَ کبر رفت.
_0666ثزازارى فزاًظْي آرهبًگْزً 2رظتيي هْتْر تْرثيي گبس را ثَ راٍ اًساذتٌس .احتزاق هرلْط گبسي ،
ػبهل ُْاي فؼززٍ ػسٍ ّ گبسّئيل ،تْطظ گزم ػسى طين ُب اًجبم هي ػس.
ٌُ _0616ض ُلشّارث 3آلوبًي يک تْرثيي گبسي ُوزاٍ ثب طْپبپ کٌتزل کٌٌسٍ ي هحفظَ ي احتزاق ّ
احتزاق الکتزيکي هرلْط ُْا ّ طْذت را ثَ راٍ اًساذت.
w
_0603هٌِسص فزاًظْي ثَ ًبم لْريي 4يک رهجت 5اذتزاع کزز ّ ثَ حجت رطبًس .تالع ثزاي طبذت
w
زطتگبٍ ثَ زليل ًجْز هْاز هٌبطت ثب ػکظت رّثَ رّ ػس.
w
_0606زر ژًزال الکتزيک 6ايبلت هتحسٍ ، 7طبًفْرز هْص 8يک ذزّجي تْرثْ ػبرژر 9پيؼزفتَ را ثزاي
هْتْر رفت ّ ثزگؼتي ُْاپيوب طبذت .ايي ًرظتيي تْرثيي گبسي کبرثززي ثَ ػٌْاى طيظتن پيؼزاًَ ي ُْاپيوب
.c
ثْز.
ar
_0631فزًک ّيتل 10اس ثزيتبًيبي کجيز 11اذتزاع ذْز را ثَ ايي ًبم حجت کزز « گشارع ثِجْز ًيزّ هحزکَ ي
12
ُْاپيوب ّ زيگز ّطبيل ًمليَ » ؛ کَ اّ زر هْرز يک هْتْر جت ُوزاٍ ثب کوپزطْر هحْري چٌس هزحلَ اي
ge
ػزح هي زُس کَ تْطظ يک کوپزطْر طبًتزيفْژ ، 13هحفظَ احتزاق حلمْي ، 14تْرثيي هحْري تک هزحلَ
ek
1
Lubech
Armangaud brothers 2
.ir
Hans Holzwarth 3
Lorin 4
5
:Ramjetهْتْر جت ثسّى کوپزطْر ّ تْرثيي کَ فمظ ثب کوپزص ُْا کبر هي کٌس.
General Electric 6
United Sates 7
Sanford Moss 8
Turbo Charger 9
10
Frank Whittle
11
Great Britain
12
Multi-stage axial compressor
13
Centrifugal compressor
Annular combustion chamber 14
4
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
اي ّ 1يک زُبًَ 2هي ثبػس .ثزاطبص ايي اذتزاع ( ثزيتبًيب 619ر ) 311ثزاي ًرظتيي ثبر هْتْر ّيتل ثب هْفميت زر
زر آپزيل 0631راٍ اًساذتَ ػس .ايي هْتْر ثز پبيَ ي طْذت هبيغ کبر هي کزز.
_0631هٌِسص زاًؼوٌس آلوبًي ثَ ًبم پجظت ّاى اُّيي 3هؼغْل ثَ کبر زر ػزکت ُْاپيوبيي ُيٌکل ،4يک
يک هْتْر تْرثْجت ثب تْليس ًيزّي هحْري ) 001 lb ( 601 daN 5ثَ راٍ اًساذتُ .وبًٌس عزح ّيتل ،هْتْر
He S-1اُّيي زاراي يک کوپزطْر طبًتزيفْژ ثْز .طْذت هْتْر ،گبس ُيسرّژى ثْزٍ تب هؼکل طْذت را
ثز عزف کٌس.
w
_0636زر هْتْر اُّيي هسل He S-3Bاس يکي اس هؼتمبت ثٌشيي اطتفبزٍ ػسٍ کَ ًيزّي تْليس ػسٍ را ثَ
) 0011 lb ( 011 daNزر ّسى ) 160 lb ( 391 daNافشايغ هي زُس ؛ ايي ًوًَْ ي ُْاپيوب ثب جت آسهبيؼي
w
ًرظتيي پزّاس ثب تْرثْجت زر جِبى ثْزٍ . Heinkel He 178
w
_0611تْرثْجت جزيبى هحْري جبًکزس جْهْ 6 111زر ػزکت آلوبًي جبًکزس هْتْر 7ثَ راٍ افتبز.
.c
آًظلن فزًش 8پيؼگبم زر تْطؼَ زازى تْرثْجت جزيبى هحْري ثز ذالف عزح ُبي جزيبى طبًتزيفْژ هْتْر ُبي
ّيتل ّ اُّيي کبر کزز.
ar
_0610زر ثزيتبًيبي کجيز ُْاپيوبي جت آسهبيؼي گلظتز E28/39 9کَ ثب هْتْر ّيتل W1Aکَ تب ًيزّي
ًيزّي ) 601lb ( 111daNزر ّسى ) 963lb ( 661daNافشايغ يبفتَ ثْز ،ثَ پزّاس زر آهس.
ge
_ 0610ارتغ ًيزّ ُْايي ايبلت هتحسٍ پزّژٍ اي ثزاي تْطؼَ ّ تْليس ًْػي هْتْر جت ّيتل را کَ ثزاطبص
10
عزح هْتْر کوپزطْر جزيبى طبًتزيفْژ J33ثبػس را ثَ ػزکت ژًزال الکتزيک ايبلت هتحسٍ طپزز .ثَ ثل
ek
اجبسٍ زازٍ ػس ،تب ُْاپيوبي آسهبيؼي XP-59Aرا عزاحي کٌس.
.ir
1
Single-stage axial turbine
Nozzle 2
Pabst von Ohain 3
Heinkel aircraft company 4
Thrust 5
6
Junkers Jumo 004
7
Junkers engine company
8
Anselm Franz
9
Gloster
10
Bell
5
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
_0616زر آلوبى ًيزّي ُْاپيوبي جٌگٌسٍ ي زّ هْتْرٍ ي هظزػويت 1 Me – 262تْطظ هْتْر jumo
jumo 004Aتِيَ هي ػس ،کَ ًرظتيي پزّاس آى زر جْاليُ 2ويي طبل ثْز .تب هبٍ هبرچً 0610 3شزيک
9111هْتْر جت Jumo 004Aطبذتَ ػس.
_0613زر ثزيتبًيبي کجيز تْطؼَ ّ تْليس هْتْر ّيتل ثز ػِسٍ ي ػزکت رّلشرّيض 4لزار گزفت .جٌگٌسٍ
ي Gloster Metero 1کَ لسرت ذْز را تْطظ زّ هْتْر ًْع ّيتل رّلشرّيض ثَ ًبم ّلٌس 5تِيَ هي کزز ،
ّارز ذسهبت RAFزر طبل 0611ػس.
w
هجٌبي هْتْرُبي هسرى ًيزّ هحْري ثبال ُ ،ويي چٌس طغز گذػتَ هي ثبػس.
w
w
.c
ar
هْتْر ُبي تْرثْجت ّ تْرثْفي ًيزّ ُبي پيغ راًٌسٍ را هظتميوبً اس ًيزّ ُبي ّاکٌغ تْليس ػسٍ تْطظ گبس
ذزّجي تِيَ هي کٌٌس .هْتْر ُبي تْرثْفي ،ثَ عْر هٌحصز ثفزز ،ثزاطبص هيشاى زثی جزيبى ُْاي اعزاف
1
Messerschmitt Me - 262
2
July
3
march
4
Rolls-Royce
5
Welland
6
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
گذرگبٍ فزػی هْتْر اصلي زطتَ ثٌسي هي ػًْس ؛ ثزاي ًوًَْ ثب ًظجت ثبالي کٌبر گذاري 1يب ًظجت پبييي کٌبر
گذاری هْتْر ُب ،تفکيک هی ػًْس.
زر تْرثْپزاپ ،اًزژي گبس زاؽ ثزاي ايجبز حزکت اضبفي ،جسا اس تْرثيي ،ثزاي ثَ حزکت زرآّرزى يک
پزّاًَ کَ ًيزّي هحْر فزاُن کززٍ اطت ،هْرز اطتفبزٍ لزار هي گيزز .سهبًي کَ گبس اس زُبًَ 2ذبرج هي ػْز ،
ثيغ تز اًزژي گبس را ثَ تْرثيي ُب اًتمبل هي زُس ُ ،وزاٍ ثب ثبلی هبًسى همسار کوی اس اًزژی ثزای تْليس ًيزّی
هحْری.
w
زر هْتْر تْرثْػفت ،توبم اًزژي گبس زاؽ لبثل اطتفبزٍ ،اطترزاج ّ ثَ ًيزّي هحْر تْطظ يک تْرثيي
اضبفَ (آساز) اًتمبل زازٍ هي ػْز .کبرثزز ايي ًْع هْتْر ثزاي ًوًَْ زر ُليکْپتز ُب 3هي ثبػس ،اهب ثَ گًَْ اي
w
هؼبثَ زر پيؼزاًَ ُبي کوکي ثزاي تِيَ ي ًيزّي پٌْهبتيکي ّ الکتزيکي زر ػول ًؼظتي ُْاپيوب کبرثزز زارز.
w
موتور ٌاي توربوجت 1.1.1
.c
ًرظتيي هسل هْتْر پيؼزاًَ ي تْرثْ ،تْرثْجت ثْز .عزاحي طبزٍ ،اهب جبًيؼيٌي ثشرگ زر هيبى پيؼزفت
فٌي ،يک تْرثْجت اس اجشاي سيز طبذتَ ػسٍ اطت ( ػکل :) 0-6
ar
1
Bypass
2
Nozzle
3
Helicopters
4
Pump
7
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
زر سهبى ذزّج اس کوپزطْر ُْ ،اي فؼززٍ ػسٍ ،زاذل اتبق احتزاق هي ػْز ،هکبًي کَ طْذت تشريك ّ
اػتؼبل هي گززز ،ثٌبثزايي اًزژي سيبزي ثَ جزيبى ُْا اضبفَ هي ػْز .اًتمبل اًزژي زر ايي ثرغ تْطظ يک
ّاکٌغ ػيويبيي اًجبم هي گيزز .فزايٌس احتزاق زر فؼبر حبثت ثب افشايغ زهب اًجبم هي ػْز .زر ايي جبطت کَ
جزيبى ُْا ثَ عْر لغؼي ّيژگي ُبي يک گبس هفيس را ثزاي ػولکزز تْرثيي گبسي ًتيجَ هي زُس ،ثَ ػجبرتي
زيگز کبر هفيس هکبًيکي را تْليس هي کٌس.
w
کمپزسور اتاق احتزاق
ورودی توربيه
w
دٌاوً ی خزوجي
w
.c
ar
ػکل 0-6اجشاي هْتْر تْرثْجت
ge
ًرظتيي هکبًي کَ اًزژي را اس گبس جذة هي کٌس ،تْرثيي گبس هي ثبػس ،ثَ ُويي زليل هي ثبػس کَ ايي
ًْع هْتْر را تْرثيي گبسي ًبم گذاري کززٍ اًس .يک تْرثيي گبسي ،هکول ثرغ کوپزطْر هي ثبػس ،کَ
تْطظ يک هحْر تْذبلي يب اطپْل 1ثَ طرتي ّصل ػسٍ اطتّ .ظيفَ ي تْرثيي تجسيل اًزژي گبس ثَ کبر
ek
هکبًيکي ثزاي ثَ حزکت زرآّرزى کوپزطْر ّ ُوچٌيي ثؼضي اس هتؼلمبت ضزّري ثزاي ػولکزز هْتْر را ثز
ػِسٍ زارز.
.ir
همسار اًزژي گبس زاؽ ،سهبًي کَ گبس اس تْرثيي ذبرج ػسٍ اطت اس ثيي ًوي رّز .ثٌبثزايي طَ ثرغ تزکيت
ػسٍ ،ػبهل کوپزطْر ،اتبق احتزاق ّ تْرثيي ،جزيبى ُْا را ثزاي يک گبس ،کَ تْاًبيي اًجبم کبر را زاػتَ
ثبػس ،فزاُن هي کٌس .اس ايي رّ ايي زطتگبٍ ُب ُوزاٍ ثب ُن ،صزف ًظز اس اًْاع هْتْر ،ژًزاتْر گبسيً 2بهيسٍ
هي ػًْس.
1
Spool
Gas generator 2
8
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
1
9
0
0
6
1 06
w
00
01
w
3
6
w
6
.c
01
09
ar
00
01
ge
03
ek
0ثسًَ ي 1جؼجَ زًسٍ ي 2
6چزذسًسٍ ي 0لبة جلْي
9رّتْر 3
3جؼجَ زًسٍ ي اًتمبل 1
کوپزطْر کوکي هرزّعي کوپزطْر
06لبة پؼت 00رّتْر 1لبة پؼت
.ir
4
01ثسًَ ي تْرثيي 6هجوْػَ ي اتبق احتزاق 6ثسًَ ي اتبق احتزاق
تْرثيي تْرثيي کوپزطْر
01زُبًَ ي 8 7 6 5
9
09پض طْس 00ػؼلَ ًگِسار 01هجوْػَ ي هبًيفْلس ثبسگزهبيغ طْذت 03هرزّط پؼتي
ذزّجي
1
Bevel gear
2
Transfer gearbox
3
Accessory gearbox
4
Combustion assembly
5
Rear cone
6
Reheat fuel manifold assembly
7
Flame holder
8
Afterburner
9
Exhaust nozzle
9
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
زر يک تْرثْجت ُ ،وبًغْر کَ اس ًبهغ پيساطت ،يک ثرغ سيبز اس گزهب ّ فؼبر ،اًزژی گبس را ثَ اًزژي
جٌجؼي 1تجسيل هي کٌس .ايي ّظيفَ ي زُبًَ ي ذزّجي اطت ،کَ ثب ذصْصيبت لْلَ اي ػکل ذْز ،اًزژي
حبصل اس گزهب ّ فؼبر را ثَ طزػت تجسيل کٌس .طزػت ثبالي ذزّجي پيغ ًيبس تْليس ًيزّي هحْري هي ثبػس.
هوکي اطت کَ طزػت ذزّجي ثَ طبزگي تْطظ پض طْس يب تمْيت کٌٌسٍ ي ًيزّي هحْري 2افشايغ يبثس
يبثس ،اهب ػيٍْ ي ذزّجي طْذت ،گزهبي ثيغ تزی ثَ جزيبى سيزيي تْرثيي اضبفَ هي کٌس .يکي اس تْرثْجت
4
ُب ي هؼزّف ايي ًْع هْتْر ،ژًزال الکتزيک J79هي ثبػس ،کَ ثز رّي ُْاپيوبي جٌگي فبًتْم ّ 3اطتبرفبيتز
اطتبرفبيتزً 4صت ػسٍ اطت .اگز چَ تبريد تکٌْلْژي ايي ُْاپيوب ثَ زَُ ي پٌجبٍ ّ ػصت هي رطس ،اهب ٌُْس
w
تْطظ ثؼضي اس ًيزّ ُبي ُْايي ثَ پزّاس زر هي آيٌس .عزح هْتْر J79ثَ ذْثي اس عزاحي اطبطي هْتْر ُبي
w
پيؼزاًَ ي تْرثْ آى را ًؼبى هي زُس ّ ،لبزر اطت ثَ راحتي تکٌْلْژي هْتْر جت هسرى را زر فصل ُبی آيٌسٍ
ػزح زُس (ػکل .)0-3
w
اگز ثرغ تْرثيي يک ژًزاتْر گبسي ثَ عْري عزاحي ػسٍ ثبػس ،کَ اًزژي ثيغ تزي را اس گبس زاؽ جسا
ge
کٌس ،کَ ثيغ تز اس ًيبس ثزاي ثَ حزکت زرآّرزى کوپزطْر ّ زيگز ّطبيل ثبػس ،تْاى اضبفَ ي ػفت هوکي
اطت ،ثزاي ثَ راٍ اًساذتي يک پزّاًَ اطتفبزٍ ػْز (ػکل .)0-0عزاحي اطبطي يک تْرثْپزاپ ػجيَ ثَ يک
ek
تْرثْجت جٌگي اطت ثب ايي تفبّت کَ:
يک جؼجَ زًسٍ ي کبٌُسٍ ،طزػت چزذغ ثبالي تْرثيي را ثَ طزػتي هٌبطت ثزاي پزّاًَ تجسيل هي -
کٌس.
ثب زر ًظز گزفتي ايي کَ عزاحي يک تْرثْجت ثزاي تظزيغ ثرؼيسى ثَ يک ًظجت زثي جزيبى ُْاي پبييي
ثَ يک طزػت ذزّجي ثبال هي ثبػس ،يک تْرثْپزاپ ثَ عْر ػکض عزاحي هي ػْز ،ثزاي تظزيغ ثرؼيسى
10
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ػکل ُْ F-4 ّ F-104 0-1اپيوبي جٌگٌسٍ ي زَُ ي ػصت ،طبذتَ ػسٍ تْطظ هْتْر تْرثْجت J79ژًزال الکتزيک
ge
ek
.ir
11
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
هجزاي ّرّزي
ػفت پزّاًَ تْرثِيي فؼبر ثبال
جؼجَ زًسٍ ي کبٌُسٍ تْرثِيي فؼبرپبييي
کوپزطْر فؼبر پبييي زٌُبًَ ي ذزّجي
کوپزطْر فؼبر ثبال
w
w
طيظتن اتبق احتزاق
w
ػکل 0-0ػوبتيک هْتْر تْرثْپزاپ
.c
ar
ge
ek
.ir
ػکل ُْ 0-9اپيوبي ثبرکغ ارتغ Lockheed Herculesطبذتَ ػسٍ تْطظ ژًزال هْتْرس – چِبر تْرثْپزاپ T56-
ُ A-7ز يک زاراي 1011اطت ثربر
يک زثی جزيبى ثبال ثَ طزػت پبييي .ايي ًتبيج زر ثِتز ًجْزى طْذت هٌبطت ثسطت هي آيس ،اگز چَ زر ُشيٌَ
طزػت پزّاس ّ کبثيي اًتؼبر هي يبثس.
12
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
پزّاس ثب طزػت ًشزيک 1.6هبخ (يب 0111کيلْهتز ثز طبػت زر ارتفبع 00کيلْهتزي 011 kt ،زر ft
) 11111زر هْتْر ُبي تْرثْجت ّ تْرثْپزاپ هبًٌس يکسيگز راًسهبى پيؼزاًَ ي پبييٌي زارًس ،پزّاس زر ايي
طزػت ثزاي تْثْپزاپ ثظيبر ثبالطت اهب ثزاي تْرثْجت پبييي هي ثبػس .ايي فبصلَ را هْتْر ُبي تْرثْفي پز هي
کٌٌس ،ثَ ايي صْرت کَ راًسهبى ذْثي را زر طزػت ُبي ثبالي طبة طًْيک اس ذْز ًؼبى هي زٌُس ،کَ ثزاي
ُْاپيوبي تجبري هِن اطت ،اهب ُوچٌيي ثزاي ُْاپيوبي جٌگي ًيش راًسهبى طْذت ّ هظبفت عي ػسٍ ًيش
تبطزػت ُبي سيز طزػت صْت ًيش هِن هي ثبػس (ػکل .)0-1
w
w
w
.c
ar
توربوپزاپ
ge
ek
راوذمان پيشزاوً %
توربوجت
توربوفه
.ir
ػکل ّ 0-1يژگي ُبي راًسهبى پيؼزاًَ هْتْر ُبي تْرثْ پزاپ ،تْرثْفي ّ تْرثْجت.
13
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تْرثْفي يکي اس رايج تزيي هْتْر تْرثيي گبسي هي ثبػس ،کَ ثزاي پيؼزاًَ ي ُْاپيوب پسيسار ػسٍ اطت.
ُوبًٌس تْرثْپزاپ ،ثرغ تْرثيي ثَ گًَْ اي عزاحي ػسٍ کَ اًزژي ثيغ تزي را ًظجت ثَ ًيبسع ثزاي ثَ
حزکت زر آّرزى کوپزطْر ،اس گبس زاؽ هي گيزز .لسرت اضبفَ ي ػبفت ثزاي ثَ حزکت زر آّرزى يک في
اطتفبزٍ هي ػْز ،يک کوپزطْر فؼبر پبييي ثب لغز ثشرگ تز زر ًشزيک کوپزطْر اصلي لزار گزفتَ اطت.
لظوتي کَ ُْا ّارز ّرّزی هْتْر هي ػْز ،پض اس ػوليبت ثرغ في ّ ،ارز گذرگبٍ فزػي يب ُظتَ ي هْتْر
هي ػْز ّ زر يک زُبًَ ي جسا کٌٌسٍ ًيزّي هحْري را ذٌک هی طبسز 1؛ زر ثؼضي اس هسل ُب جزيبى طزز را
ثب گبس زاؽ ذزّجي اس ُظتَ ي هْتْر ،ثزاي افشايغ راًسهبى پيؼزاًَ تزکيت هی کٌٌس (ُوبًٌس هْتْر )V.2500
w
(ػکل .)0-6
w
هيشاى ُْايي کَ اس گذرگبٍ فزػي هي گذرز ثب ُْايي کَ اس هيبى ُظتَ ي هْتْر گذػتَ زاراي راثغَ اي هي
ثبػس ،کَ ثَ ًبم ًظجت کٌبرگذاري 2اس آى ًبم ثززٍ هي ػْز .يک تفبّت ثيي طبذت هْتْر ُب ثب ًظجت کٌبر
w
گذاري ثبال ّ پبييي ّجْز زارز ،کَ اّلي ثزاي طزػت ُبي طبة طًْيک ثبال ارتؼي ّ ُْاپيوب ُبي تزاثزي
تجبري ّ ،زّهي ثزاي ُْاپيوب ُبي جٌگي ثب طزػت طْپز طًْيک کبرثزز زارز.
.c
3
ًظجت کٌبرگذاري 0زر تْرثْفي هظبفزثزي زَُ ي ػصت هْرز اطتفبزٍ لزار هي گزفت ؛ هبًٌس ثْئيٌگ 161
کَ زاراي طَ تْرثْفي Pratt & Whitney JT8Dثب ًظجت کٌبر گذاري يک ثْز .طزػت ُبي ذزّجي
ًظجتبً ثبال ايي هْتْر ُب ثبػج تْليس طز ّ صسايي هي ػس ،کَ اهزّسٍ ثزاي کبرثزز ُبي غيز ًظبهي تحول ًبپذيز
اطت ،ثٌبثزايي ًظجت کٌبرگذاري پبييي تْرثْفي هبًغ اطتفبزٍ زر ُْاپيوب ُبي هظبفزثزي ػس .ثب ايي ّجْز ،ايي
: Cold thrust 1آسهبيؼي ثزاي تؼييي حسالل زهبي السم ثزاي ػجْر آسازاًَ طيبل
Bypass-ratio 2
Boeing 727 3
14
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
هسل اس هْتْر ُب ثَ صْرت اًجٍْ زر ُْاپيوب ُبي جٌگي هسرى اطتفبزٍ ػس ّ ،ثَ طجت التصبزي ثْزى طْذت زر
طزػت ُبي ثبالي طبة طًْيک ّ پبييي ثْزى ًظجت کٌبرگذاري تْرثْفي ،افشايغ ثزز ػوليبتي ُْاپيوب 1را
فزاُن هي کٌس.
w
w
w
.c
ػکل lockheed C-141 0-6لسرت ذْز را اس چِبر تْرثْفي Pratt & Whitney TF33-P-7Aهي گيزز.
ar
ge
ek
.ir
Radius-of-action 1
15
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
Pratt & Whitney کَ ًيزّي ذْز را اس زّ تْرثْفيGeneral Dynamics F-111 ُْاپيوبي جٌگي0-00 ػکل
w
. فزاُن هي کٌسTf30-P-7
.c
ar
ge
ek
.ir
َ هزحل1 تْرثيي، هزحلَ اي09 کوپزطْر، 6611daN (ًيزّيPratt & Whitney TF30-P-7 تْرثْفي0-06 ػکل
)01.0:0 ًظجت فؼبر کوپزطْر، اي
16
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
صزفَ ي التصبزي ُْاپيوب ُبي حول ًّملي ،ثب ّرّز ًظجت کٌبرگذاري ثبال زر تْرثْفي ،پيؼزفت ثَ طشايي
زاػتً .رظتيي ُْاپيوبي ًظبهي کَ هؼزفي ػس Lockheed C5-A ،ثْز ،کَ ايي تکٌْلْژي ثَ طزػت ثزاي
هْارز غيز ًظبهي پذيزفتَ ػس.
هْتْر ُبيي ثب ًظجت کٌبرگذاري ّ 0:0ثيغ تز زر گزٍّ هْتْر ُبيي ثب ًظجت کٌبرگذاري ثبال ،لزار
گزفتٌس .ايي هْتْر ُب ثزاي ًرظتيي ثبر ،زر هْارز غيز ًظبهي ،زر اّاذز زَُ ي ػصت ثب گٌجبيغ ثبال ثَ کبر
w
رفتٌس ،هبًٌس ثْئيٌگ .McDonnell Douglas DC-10 ّ Lockheed L-1011 TriStar ، 1 111
w
يکي اس ّيژگي ُبي ايي ًْع هْتْر ،زاػتي في تک هزحلَ اي ثشرگ اطت ،کَ جزيبى ثباليي اصلي يب ُظتَ
ي هْتْر را ثَ صْرت هظتمين هي گززاًس (ػکل .)0-03اصْالً ُظتَ ي هْتْر ،هبًٌس يک ژًزاتْر گبسي ػول
w
هي کٌس ،زر صْرتي کَ اًزژي سيبز جزيبى يک گبس ،ثزاي چزذبًسى في تْرثيي ،ثَ عْر اضبفي ثزاي ُظتَ ي
هْتْر تْرثيي ،فزاُن هي کٌس .هشيت سيبزي کَ تْرثْفي ثب ًظجت کٌبرگذاري ثبال زارز ،لسرت پيؼزاًَ ي ثبالي
.c
آى هي ثبػس ،ثَ ّيژٍ زر ٌُگبم ثَ پزّاس زر آهسى ُْاپيوب ،کَ تب زرجَ سيبزي ايي ًتيجَ اس ػتبة گيزي حجن
ar
سيبزي اس ُْاي ػجْري اس ُظتَ هي ثبػس ،زر حبلي کَ ًيزّي گزفتَ ػسٍ اس ُظتَ ي هْتْر تٌِب %00اس توبم
ًيزّيي اطت ،کَ هْتْر تْليس هي کٌس .ثَ ػالٍّ ،تْرثْفي ثب ًظجت کٌبرگذاري ثبال ،هصزف طْذت را ًظجت
ثَ هْتْر ضؼيف BPRيب حتي زر طزػت پزّاس يکظبى ثب جت ،التصبزي تز اطت ،اهب ثب ايي ّجْز ُوبًٌس
ge
تْرثْپزاپ صزفَ ي التصبزي ًسارزُ .وچٌيي صساي ذزّجي اس تْرثْفي ، 2BPRثَ زليل طزػت پبييي
ذزّجي پيؼزاًَ ي جت ً ،ظجتبً کن هي ثبػس.
ek
ًظجت کٌبرگذاري ثبالي هْتْر ُب ،زر اّايل زَُ ي ػصت زر ايبالت هتحسٍ اس ثزًبهَ ُبي پژُّؼي
ارسيبثي زر تْطؼَ ي پيؼزفت تکٌْلْژي ژًزاتْر گبسي ّ ًظجت کٌبرگذاري ثبالي في ػزّع ػس .زر طبل 0690
.ir
زّ ػزکت ثشرگ هْتْر ُبي ُْاپيوبيي ايبالت هتحسٍ Pratt & Whitney ّ General Electric ،ػزّع
ثَ تْطؼَ ي پيؼزفت ُظتَ ي هْتْر ُب کززًس Pratt & Whitney .ثب يک ژًزاتْر گبسي طجک ّسى ّ
General Electricثب طبذتوبى ثلْکَ ي ، GE1سهيٌَ اي ثزاي يک ذبًْازٍ ي کبهل ثب پيؼزاًَ ُبي تبسٍ
فزاُن کززًسُ .وچٌيي P&Wآغبس ثَ عزاحي «هْتْر تکٌْلْژي پيؼزفتَ »3کَ زر طبل 0691اًجبم آسهبيغ ،
تْرثْفي آسهبيؼي STF200را ثز ػِسٍ زاػت ،اًجبم زاز ؛ کَ ً 011kN/30111lbيزّي هحْري اس يک
هْتْر ثب ًظجت کٌبرگذاري 6:0تحْيل هي گيزفت (زر همبيظَ ثب هْتْر ُبي اهزّسي کَ ثبالی _ 19111lb
17
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
کٌبرگذاري ُ 9:0وکبری زاػتٌس .پيًْس هيبى ايي پيؼزفت ُبي هرتلف ً ،يبس 1USAFثزاي تِيَ ي لسرت
.c
ُْاپيوبي حول ّ ًملي غْل پيکز C-5A Galaxyثْز .اًساسٍ ي ليس ػسٍ ي ذصْصيبت پيؼزاًَ ی ًيزّي
هحْري ثبال زر ثزذبطتي ّ هصزف طْذت ّيژٍ ي پبييي ،زر عْل پزّاس ،اطتفبزٍ اس يک ًظجت کٌبر گذاری
ar
ثبال ّ يک زهبی ّرّزی تْرثيي ثبال را همسر هي طبسز.
ge
تْطظ USAFهظبثمَ اي ثزاي افشايغ ًظجت کٌبرگذاري ُْاپيوبي ، C-5Aثزاي زّ ػزکت ّ GE
، P&Wثز اطبص عزاحي ذْزػبى ثزگشار ػس .ثز ايي اطبص ػزکت P&Wثب پيؼزاًَ ي ًيزّي هحْري
ek
.ir
ػکل ُْ Lockheed C-5A 0-01اپيوبي حول ّ ًملي ارتؼي کَ ًيزّي ذْز را اس چِبر تْرثْفي ثب ًظجت کٌبر گذاري
ثبالي TF39ػزکت General Electricهي گيزز.
18
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ػکل 0-00تْرثْفي General Electric TF39ثب ًظجت کٌبرگذاري ثبال (پيؼزاًَ ي ً ، 06911daNظجت کٌبرگذاري
ً ، 6:0ظجت فؼبرکوپزطْر )60.1:0
ge
ً ّ )11111lb(061kNظجت کٌبر گذاري JTF14E 3.1:0کَ اس STF200گزفتَ ػسٍ ّ ،ارز ػس ؛ ّ
ػزکت GEاس هْتْر GE1/6ثب هميبص 6/3ثب ًظجت کٌبرگذاري ّ ، 6:0يژگي في يک ّ يک ّ ًين هزحلَ اي
،اطتفبزٍ کزز .زر ًتيجَ ،زر آگْطت ، 0690ػزکت GEلزار زازي ثزاي ثشرگ تزيي هْتْر ارتؼي ايبالت
ek
هتحسٍ ثظت ،کَ ارسع آى 106هيليْى زالر ثْز ؛ ثزاي تْطؼَ زازى ّ تِيَ کززى ًيزّي ّ )10111lb( 063kN
ًظجت کٌبر گذاري 6:0هْتْر TF39ثزاي .C-5A
.ir
ػزکت Pratt & Whitneyپض اس ػکظت زر رلبثت ، C5ثَ تْطؼَ ي JTF14Eزر يک ػزکت
طزهبيَ گذار ثزًبهَ ي آسهبيؼي ،کَ زر سهيٌَ ي فٌي ثزاي يک تْرثْفي غيزًظبهي جسيس ثشرگ ،هْتْر
، JT9Dثب پيؼزاًَ ي ً ّ )10111lb( 063kNظجت کٌبرگذري 0:0ازاهَ زاز (ػکل .)0-09گفتگْ ُب زر ثبرٍ
ي اهکبى هْارز کبرثززي التصبزي طبذت ثْئيٌگ ّ ُ ، McDonnell Douglasوچٌيي اس زطت زازى
هظبثمَ ي رلبثت زر C-5Aثْز .زر حميمت JT9Dثزاي پيؼزاًَ ي ثْئيٌگ 111ثب لزار گزفتي طفبرع
تبريري آى زر آپزيل 0699زر 1 Pan Americanاًتربة ػس .اگز چَ ػزکت GEلصس
19
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
0 6 3 1 09 16 6 01 00 06 03
w
.c
ar
ge
01 00 09 01
ek
01تْرثيي فؼبر ثبالي زّ هزحلَ اي 0هحفظَ ي في
00چزذسًسٍ ي ػوبرٍ ي 1 6چزذسًسٍ ي ػوبرٍ ي 0
06هحفظَ ي ُظتَ ي هْتْر 3چزذسًسٍ ي ػوبرٍ ي 6
.ir
03زُبًَ ي ذزّجي ُظتَ 1کوپزطْر فؼبر ثبال 00 ،هزحلَ اي
01رّتْر في 0في زُبًَ ي ذزّجي
00کوپزطْر فؼبر پبييي 3هزحلَ اي 61 9ػسز ًبسل اًژکتْري طْذت
2
09رّتْر ، Lpثيؼيٌَ 3301زّر ثز زليمَ 1رّتْر ، )N2( 1Hpثيؼيٌَ 1061زّر ثز زليمَ
01تْرثيي فؼبر پبييي 1هزحلَ اي 6اتبق احتزاق حلمْي
6چزذسًسٍ ي ػوبرٍ ي 3
ػکل 0-09تْرثْفي Pratt & Whitney Jt9D-7ثب ًظجت کٌبرگذاري ثبال ً ،رظتيي تْاى لسرتي ثْئيٌگ (111پيؼزاًَ
ي ً ، 61911daNظجت کٌبرگذاري ً ، 0:0ظجت فؼبر کوپزطْر ، 61:0زثي جزيبى )961kg/s
20
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
زاػت ثب ( CTF39يک هسل غيز ًظبهي TF39ثزاي ّ )C-5Aارز ثبسار في ثشرگ غيز ًظبهي ػْز ،ايي
TF39زاراي ًظجت کٌبرگذاري 6:0ثْزٍ ،کَ ثزاي حول ّ ًمل صزفَ ي التصبزي ًساػت.
زر ارّپب ،ػزکت رّلشرّيض ،يک فزّػٌسٍ ي هٌحصز ثفزز تْرثْفي ُبيي ثب ًظجت کٌبرگذاري ثبال
پسيسار ػسٍ ثْز .زر طبل 0690ػزکت ثزيتبًيبيي ثَ هغبلؼَ ي عزاحي ثزاي يک تْرثْفي غيز ًظبهي جسيس زّ
هحْرٍ ي ثشرگ ،هسل ، RB178ثب پؼتْاًَ ي هبلي کَ اس ػزکت ُْاپيوبيي 1Ministryزاػت ،آغبس کزز.
هْتْري ثب ًظجت کٌبرگذاري ، 6.3:0کَ زر هبٍ جْالي 0699ثَ راٍ افتبز ،کَ پيؼزاًَ ي آى 060kN
w
(ً )66111lbيزّي هحْري تحْيل هي گيزز ؛ اهب تٌِب ثزاي 0طبػت هْرز آسهبيغ لزار گزفت .چٌبى کَ ثرغ
رلبثت فٌي ػزکت رّلشرّيض تصوين گزفت ،هْتْر طَ هحْرٍ اي ثب تْاى لسرت ثبال تز ّ ًظجت کٌبرگذاري
w
هْرز ًيبس هي ثبػس.
w
زر سهيٌَ ی تْطؼَ ي زّ گًَْ اي کَ آػکبر ػس :هسل RB207ثب ًظجت کٌبرگذاري ّ 0:0پيؼزاًَ ي
ً )11011lb( 600kNيزّي هحْري ،ثزاي ايزثبص ارّپبيي ، 2ثَ ذْثي پزّژٍ ُبي هْتْر زّ للْ ي Douglas
.c
and Lockheedثْز ّ ،هسل RB211ثب ًظجت کٌبرگذاري ّ ، 0:0پيؼزاًَ يً )33111lb( 011kNيزّي
هحْري ،ثزاي پزّژٍ ُبي طَ جت آهزيکبيي کَ ثؼس ُب ثَ صْرت هسل ُبي هظبفزي L-1011 ّ DC-10
ar
هؼزفي ػس .زر اثتسا هغبلؼَ ي ايبالت هتحسٍ ثز رّي هْتْر ُبي زّ جت 3کبهل ًؼسٍ ثْز.
ge
ثزاي پزّژٍ ُبي ايزثبص ُز زّ ػزکت P&W ّ GEآهبزٍ ػسًس ،تب هْتْري هٌبطت ثزاطبص عزحؼبى
ثظبسًس ،کَ ػزکت P&Wيک هسل کْچک کَ اس هسل JT18D ّ JT9Dثب ًظجت کٌبرگذاري ّ 0:0
پيؼزاًَ ي ً )30111lb( 009kNيزّي هحْري ثز گزفتَ ثْز ،هؼزفي کزز ّ ،ػزکت GEهسل CF6/34ثب
ek
ًظجت کٌبرگذاري ّ 9:0پيؼزاًَ ي ً )30111lb( 000kNيزّي هحْري ،کَ اس هسل TF39ثزگزفتَ ثْز ،کَ
ُظتَ ي هْتْر آى حفظ ػسٍ ثْز ،اهب ثب يک في کْچک تز ّ يک تْرثيي فؼبر پبييي اصالح ػسٍ ثزاي ثَ راٍ
.ir
اًساذتي في را هؼزفي کزز.
زر ًتيجَ ي پيؼزفت ُبي گًْبگْى ،ايي General Electricثْز ،کَ زر آپزيل 0696اًتربة ػس ،تب
تْاى DC-10طَ جت را ثَ ُوزاٍ CF6-6ثب پيؼزاًَ ي )11111lb( 016kNرا ثز ػِسٍ ثگيزز ؛ ّ ػزکت
رّلشرّيض زر هبرچ 0696تْاى هسل ُ L-1011 TriStarوزاٍ ثب هسل RB211-22ثب تْليس پيؼزاًَ ي
.)16111lb( 061kNزّلت ثزيتبًيب زر اثتسا اس پزّژٍ ي ايزثبص A300کٌبرٍ گيزي کزز ؛ ّ ػزکت P&W
ًيش اس پيؼٌِبز هسل JT18Dکٌبرٍ گزفت.
21
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
ػکل 01-0ثْئيٌگ 111کَ لسرت ذْز را اس چِبر تْرثْفي ثب ًظجت کٌبر گذاری ثبال Pratt & Whitney JT9D-7
w
فزاُن هي ػْز
.c
ar
ge
ek
.ir
ػکل Lockheed TriStar 0-06ثب طَ تْرثْفي RB211ثب ًظجت کٌبرگذاري ثبال طبذت ػزکت رّلشرّيض
تصوين ػزکت GEزر طبل 0696ثزاي ازاهَ زازى ثب هسل CF6-50ذْز ،کَ پيؼزاًَ ي آى هيبى
ً )01111lb( 611kN ّ )16111lb( 606kNيزّي هحْري گزفتَ ػسٍ ثْز ،کَ ًَ تٌِب ُوکبري ّ کوک ثَ
تْاًبيي زر فزّع هسل DC-10کزز ،ثلکَ ُوچٌبى اجبسٍ ي ثَ زطت آّرزى ّ ّ B-747طيلَ اي ثزاي ّارز
ػسى ثَ ثبسار ايزثبص ارّپبيي A300ثْز.
22
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ػکل McDonnel Douglas DC-10 0-06ثب طَ تْرثْفي ً CF6ظجت کٌبرگذاري ثبال طبذت ػزکت General
Electric
ar
زر صْرتي کَ پيؼزفت في ُبي ثشرگ ازاهَ زاػت ُ ،وْارٍ تالع سيبزي تْطظ طَ ػزکت ثشرگ طبسًسٍ
ي هْتْر صْرت گزفت ؛ پيؼزفت تْرثْفي ُبيي ثب ًظجت کٌبرگذاري کْچک تز کن تز ػسٍ ثْز.
ge
زر طبل General Electric 0610ثب طبسًسٍ ي هْتْر فزاًظْي ثَ ًبم Snecmaثزاي تْطؼَ زازى يک
پيؼزاًَ ي هْتْر «زٍ تي» ُ ،وکبري کززً .رظتيي ًوًَْ ي آى ،هسل ، CFM56کَ زر ژّئي 0611راٍ اًساسي
ek
ػس ،ثَ ذْثي زرذْاطت ػسٍ ثْزً .رظتيي کبرثزز ػولي آى ُوزاٍ ثب ُْاپيوبي McDonnell Douglas
DC-8کَ ثزاي تغييز هْتْر زّثبرٍ ثب پيؼزاًَ ي ً )61111lb( 011kNيزّي هحْري ، CFM56-2 ،کَ
.ir
ثبػج ػس ،تب ُْاپيوب ثيغ تز صزفَ ي التصبزي زر طْذت ً ،ظجت ثَ هْتْر ُبي اصلي ذْز ثب ًظجت
کٌبرگذاري پبييي زاػتَ ثبػس .طپض هْتْر ُبي «ُ »-6وچٌبى ثزاي تغييز هْتْر KC-135هرشى طْذت
تٌسرّ طبسهبى USAFهْرز اطتفبزٍ لزار گزفت .زر طبل ًْ 0660ع زيگز CFM56-3ثب پيؼزاًَ ي 66kN
(ً )61111lbيزّي هحْري ّ ،ارز کبر زر ثْئيٌگ ُْ 311-131اپيوبيي زر اًساسٍ ي هتْطظ کَ سًسگي تبسٍ اي
زر تبريد عزاحي هسل 131ايجبز ًوْز .هْفميت ثشرگي ثب آهسى CFM56زٍ تٌي ثَ زطت آهس ،ثب ايي ّجْز ،
سهبًي کَ ػزکت Airbus Industryتْاًظت هسل A320ذْز را رّاًَ کٌس ،يک ُْاپيوبي هظبفزي ثب
تکٌْلْژي پيؼزفتَ زر اًساسٍ ي هتْطظ ثب 001صٌسلي ،زر طبل 0666ثَ کبر گزفتَ ػسٍ ثْز.
23
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
ػکل 0-61تْرثْفي General Electric CF6-50Aثب ًظجت کٌبرگذاري ثبال ،ثب تزکيت طَ تمْيت کٌٌسٍ هزحلَ ي
w
جزيبى پبييي في (پيؼزاًَ ي ً ، 66611daNظجت کٌبرگذاري ً ، 0:0ظجت فؼبر کوپزطْر )66.1:0
w
.c
ar
ge
ek
.ir
ػکل ُ 0-60ليکْپتز Sikory CH-53Gثب زّ هْتْر تْرثْػفت T64طبذت ػزکت .General Electric
24
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
طزػت ذزّجي ًظجتبً پبييي جزيبى ػجْري اس گذرگبٍ فزػي ،طجت کن تز ػسى آلْزگي صْتي زر هحيظ
.c
هي ػْز ،زر صْرتي کَ زر آًِِِْاحس ،زر سهبى هْجْز پيؼزاًَ پيغ ًيبفتبزٍ ثبػس ،ثَ طجت جزيبى سيبز ُْا ثبػج
ػتبة گيزي زر هجزاي گذرگبٍ فزػي هي ػْز .تْاى اضبفَ ي هْتْر ثب ًظجت کٌبرگذاري ثبال زر پزّاس ثب
ar
طزػت پبييي ثيغ اس اًساسٍ ثزاي ُْاپيوب ،حتي زر ٌُگبم ثزذبطتي اس سهيي ً ،يزّي هحْري را کبُغ هي زُس ،
کَ ًَ تٌِب کبُغ صسا را زر ثز زارز ،ثلکَ ثَ ػوز هْتْر ًيش کوک هي کٌس.
ge
کوپزطْر هْتْر تْرثْػفت ً ،رظت ،فؼبر ّرّزي ُْا را افشايغ هي زُس ّ ،طپض ثَ زاذل هحفظَ ي
کوپزطْر ُسايت هي کٌس .پض اس هرلْط ػسى ثب ثربر طْذت ّ اػتؼبل ،گبس زاؽ ثَ عْر کبهل زر ثيي زّ
تْرثيي جسا اس ُن هٌجظظ هي ػْز .زر اثتسا کوپزطْر را راٍ هي اًساسز ّ طپض ًيزّي اطت ثربر ػفت 3را ثزاي
راًسى رّتْر ُليکْپتز اس عزيك يک چزذسًسٍ ي اًتمبل تحْيل هي گيزز .زر پبيبى گبس هيبى يک هجزاي
ذزّجي ثسّى تْليس ُيچ ًيزّي هحْريي آساز هي ػْز.
25
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
9 1
0
1
60
6 3
0
69
w
00
60
66 61
w
63
w
يک گًَْ ي هرصْؽ اس هْتْر تْرثْػفت ،کَ هْرز اطتفبزٍ لزار هي گيزز ّ ،احس لسرت کوکي 1ثزاي
فزاُن کززى تِْيَ هغجْع ،راٍ اًساسي هْتْر اصلي ّ ،هبًٌس يک پؼتيجبى هٌجغ لسرت الکتزيکي زر آطوبى ّ ثز
رّي سهيي کبر هي کٌس ،هی ثبػس ؛ ايي هْتْر ّاثظتگي ُْاپيوب را اس تجِيشات پؼجيجبًي سهيٌي گزفتَ ّ هظتمل
اس سهيي هي طبسز(ػکل .)0-63زر ػبذَ ي غيز ُْايي ،هْتْر ُبي تْرثْ ػفت زر صٌؼت تْرثيي ُبي گبسي
26
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
9 1
0
1
3
6
6
0
06
w
01
6
w
09
01
w
00
06
.c
00
03
ar
01
ge
ػکل 0-36هْتْر تْرثْػفت ُْاثزز Solar T-62T-27ثزاي تْليس الکتزيظيتَ ّ راٍ اًساسي هْتْر ثزاي جزيبى ُْا
27
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
توربوجت تک اسپول
زُبًَ ی ذزّجی
اتوظفز کوپزطْر هحفظَ ی احتزاق لْلَ ی اًتمبل
1 ّرّزی 0
6 3 1 0 6 6
تْرثيي
1 0 6 3 1 تْرثيي فؼبر 1پبييي0 9 6 6
کوپزطْر فؼبر ثبال
ek
کوپزطْر فؼبر پبييي تْرثيي فؼبر ثبال
توربوفه
.ir
هجزاي في
في
1 0 6 00 06 06 1 0 9 1 6 6
28
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثزاي راٍ اًساسي ،ثزاي ًوًَْ ،ايظتگبٍ ژًزاتْر ُبي لسرت ،کؼتي ُب ّ تبًک ُبي ارتؼي هْرز اطتفبزٍ لزار هي
گيزز.
هْتْر ُبي تْرثْػفتي کَ زر ُْاپيوب ُبثَ کبر گزفتَ ػسٍ اطت ،تْرثْػفت ُبيي ثب اًساسٍ ي کْچک هي
ثبػٌس.
هؼزفي اس پبيگبٍ صفز ( )1هجٌي ثز هرتل ًؼسى جزيبى ّرّزي ،ػزّع هي ػْز ّ ،زر پبيگبٍ 6هجٌي ثز
.c
ذزّج جزيبى ُ ،ظتَ ي هْتْر زر زُبًَ ي ذزّج پبيبى هي يبثس .پبيگبٍ ُبي هجزاي گذرگبٍ فزػي ًيش ثَ
ُويٌگًَْ هؼزفي هي ػًْس ،اهب تْطظ ػسز زّ رلوي ،کَ ًرظتيي ػسز ُويؼَ ثب يک ( )0ػزّع ػسٍ ّ ،ػسز
ar
آغبسيي اس ، 06کَ ًؼبًَ ي ثرغ اثتسايي في ّرّزي هي ثبػس ّ ،ثب ػسز 06کَ ًؼبًَ ي ذبرج ػسى اس زُبًَ ي
ذزّجي گذرگبٍ فزػي اطت ،ثَ پبيبى هي رطس (جسّل .)0-0ايي ػيٍْ ثَ صْرت کلي تْطظ صٌؼت ّ
ge
طبسهبى ُبي هزثْط ثَ پژُّغ ،هْرز اطتفبزٍ ّ لجْل ُوگبى لزار گزفتَ اطت.
ek
.ir
29
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
جسّل 0-0
هيبًَ
هجزاي گذرگبٍ فزػي
6 گلْگبٍ زُبًَ ي ذزّجي 06
گلْگبٍ زُبًَ ي ذزّجي
زػبرژ
زُبًَ ي ذزّجي
30
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصل دّم
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
13
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
زبل کَ ثب ؽيٍْ ي ػولکشد هْتْس تْسثيي گبصي آؽٌب ؽذين ،ثبيذ ثَ لبًْى ُبي افلي فيضيک کَ دس ؽبخَ
ي پيؾشاًَ ي تْسثْ 1تْعؼَ يبفتَ اعت ،ثپشداصين .اگش چَ ثَ ًظش هي سعذ ،کَ ػولکشد يک تْسثيي گبصي ،عبدٍ
هي ثبؽذ ،يک آصهبيؼ دليك تش ًؾبى هي دُذ ،کَ ايي ثَ فْست يک دعتگبٍ ثغيبس پيچيذٍ ثب ّاثغتگي ُبي
صيبد ّ فؼل ّ اًفؼبالت گًْبگْى اعت .ثَ اسائَ ي چکيذٍ اي اص لْاػذ کلي پبيَ اي ثذّى ًظن ،ثب ايي ّخْد ،
ؽبهل سيبميبت پيؾشفتَ هي پشداصين.
آهْصػ کْتبٍ هب ثب ّيژگي ُبي گبص ،ثب ثشسعي هالزظبت کبهل ًيشّي هسْسي ّ ،ثؼني اص پبساهتش ُبيي
w
کَ کبسثشد ثيؼ تشي دس کبسايي هْتْس داسًذ ،تْمير هي دُين.
هْتْس ُبي تْسثيٌي ُْاًْسدي ثشاي کبس کشدى اص يک گبص داؽ اعتفبدٍ هي کٌٌذ ،کَ هشکت اص ُْا ّ
w
هسقْالت گبصي ،عْخت عْختَ ؽذٍ ،هي ثبؽذً .تيدَ ي هسقْالت ازتشاق اص يک ّاکٌؼ ؽيويبيي ثيي
.c
هستْاي اکغيژى دس خشيبى ُْاي هسيو فشّثشدٍ ؽذٍ ،اص هيبى ّسّدي ُْا ّ ،عْخت ،ثبػث هي ؽْد تب ،
ُْاپيوب ثَ هغيش خْد اداهَ دُذً .غجت خشهي زذّد دّ دس فذ ( )%2عْخت ًْ ّ ،د ّ ُؾت دس فذ (ُْ )%98ا
ar
ثشاي گبصي کَ يک ُْاپيوب سا ثَ خلْ دس ؽشايو گؾتي هي ثشد ،اعتفبدٍ هي ؽْد.
ُْايي کَ هْسد اعتفبدٍ ي هْتْس لشاس هي گيشد ،هبًٌذ يک عيبل کبس هي کٌذ ،کَ خْدػ هخلْىي اص گبص
ge
ُب هي ثبؽذ ،ثيؼ تش ًيتشّژى ّ اکغيژى ،دس يک ًغجت ًضديک ،ثيغت دس فذ ( )%22اکغيژى ّ ُؾتبد دس فذ
(ً )%82يتشّژى هي ثبؽذ .گًْبگًْي ّ کن ثْدى گبص ُبي ديگش ،هبًٌذ دي اکغيذ کشثي ُ ،ليْم ّ ًئْى ،ثش سّي
ek
ػولکشد تْسثيي گبصي ،تأثيش چٌذاًي ًذاسد .اص دّ گبص افلي ،اکغيژى اص مشّست ُب ،ثشاي ازتشاق عْخت ّ ،
تْليذ گشهبي افلي هي ثبؽذ ،دس زبلي کَ ًيتشّژى ،هبًٌذ يک گبص ثي اثش ػول هي کٌذ ّ ،ثبػث ًگشاًي
صيبدي دس آلْدگي اتوغفش هي ؽْد.
.ir
يک گبص ،سا صهبًي کَ ثَ فْست هيکشّعکْپيک دس ًظش هي گيشين ،ؽبهل هْلکْل ُبيي اعت ،کَ ثَ
فْست آصاد ّ ثب عشػتي ثبال دس زشکتٌذ( ثَ ىْس ًبهشئي)ُ .وبى ىْس کَ هْلکْل ُب ثَ فْست سيض ديذٍ هي
ؽًْذ ،لبًْى ُبي هکبًيک ًيض هي تْاًٌذ ،کبسثشد داؽتَ ثبؽٌذ.
زشکت رسٍ ،ثَ دهبي گبص ّاثغتَ اعت .اص ىشف ديگش ،دهب يک عٌدؼ ثشاي ،اًشژي خٌجؾي هْلکْل ُب
هي ثبؽذ .ثب افضايؼ دهب ،زشکت هْلکْل ُب عشيغ تش هي ؽْد .اگش گشهب ثَ يک گبص امبفَ ؽْد ،گبص هٌجغو
1
Turbopropulsion
13
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
خْاُذ ؽذ ،صيشا زشکت هْلکْل ُب عشيغ تش هي ؽْد .ايي ُوبى اتفبلي هي ثبؽذ ،کَ دس اتبق ازتشاق سش هي
دُذ .اگش خلْي اًجغبه گبص گشفتَ ؽْد ،فؾبس افضايؼ خْاُذ يبفت.
ثَ ػالٍّ ،هْلکْل ُب کبهالً رسات االعتيک هيشذ ؽذٍ اًذ ،ثَ عجت پيْعتَ ثْدى زشکت آى ُب ،ثشخْسد
ُبي تقبدفي ثب يکذيگش يب ثب ديْاسٍ ي خبهذ ،ؽبهل گبص سش هي دُذ .صهبًي کَ ثشخْسد ثب ديْاسٍ ُب فْست
هي گيشد ،هْلکْل ُب فؾبسي ثَ هسل ثشخْسد ،ثب آى ُب ّ ،اسد هي کٌٌذ.
ايي ُب افْل اثتذايي ثْدًذ ،کَ ايدبد ؽبخَ اي خبؿ دس ؽٌبخت فيضيک ،ثَ ًبم تئْسي خٌجؾي گبص 1کشدٍ
w
اعت .هب ًوي خْاُين ّاسد خضئيبت ثيؼ تشي ،دس ايي خب ؽْين ،ثلکَ ايي ّظيفَ ي کتبة ُبي دسعي هي ثبؽذ.
اهب هب هي خْاُين ثَ ايي ًکتَ کَ دهب ،فؾبس ّ چگبلي ،کَ ثشاي کبسکشد هْتْس خت ،ثغيبس هِن ثْدٍ ،اُويت
w
دادٍ ثبؽين ،کَ اص زشکت هْلکْلي ؽشّع هي ؽْد.
w
دس يک هْتْس تْسثيٌي ،هبًٌذ خيلي اص هْاسد کبسثشدي هکبًيکي ديگش ،اص يک خبفيت ثي ُوتب دس
.c
هْلکْل ُبي گبص اعتفبدٍ هي ؽْد ،ثشاي ًوًَْ اًشژيي کَ دس دهب ّ فؾبس ثَ عبدگي رخيشٍ ؽذٍ اعت ،سا هي
تْاى ثبصيبفت ًوْد .هيضاى اًشژيي کَ يک گبص داساعت ،ثَ يک ثخؼ اص هْتْس دادٍ هي ؽْد ،تْعو زبلت
ar
ُبي فيضيکي ًبپبيذاس ،هبًٌذ فؾبس ،دهب ّ چگبلي پذيذاس هي ؽْد.
هب ثَ ىْس خالفَ ايي عَ تغييش زبلت افلي ُْا سا ثشسعي خْاُين کشد.
ge
اگش ّازذ ُبي اًتخبة ؽذٍ ثش اعبط عيغتن اًذاصٍ گيشي آهشيکبيي ثبؽذ ً ،يشّي ّصى سا پًْذ ّ ًوبد آى lb
3
Kinetic gas theory
International System Units (SI units) 2
3
Newtons
11
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
(التيي ّ ّ ، )balance = libraازذ هغبزت عير ،فْت هشثغ ،ثب ًوبد ً ، sq ftؾبى هي دٌُذ .ثٌبثشايي ،
ّازذ فؾبس ثَ فْست ، lb/sq ftيب ، lb/sqتؼشيف هي ؽْد (ثشاي تجذيل ،س .ج.)2.6 .
ثؼني اص تشکيجبت هْتْس تْسثيي گبصي ،ثش اعبط هيضاى فؾبس ثشاي ًؾبى دادى عختگيشي ػولکشد هسييي
دعتَ ثٌذي هي ؽًْذ ،ثشاي ًوًَْ کوپشعْس فؾبس ثبال ،تْسثيي فؾبس پبييي ّ . ...يک ًوًَْ ي ثبسص فؾبس دس يک
هْتْس خت ،اًذاصٍ گيشي دائوي ثشاي ّمؼيت هْتْس ً ّ ،ؾبى دادى هٌبعت ّعبيل اًذاصٍ گيشي دس کبثيي خلجبى
،تْعو ففسَ ي ًوبيؾگش ًؾبى دادٍ هي ؽْد.
w
دهب ،زبلت ًبپبيذاسي دّم ،هيضاى اًشژي خٌجؾي هْلکْل ُب ّ ،گشهي يک خغن سا ًؾبى هي دُذ .ثَ ىْس
ػلوي ،دهب يک خبفيت تؼييي کٌٌذٍ ي هيضاى گشهبي اًتمبل دادٍ ،ثَ هْلکْل ُب يب اص هْلکْل ُب هي ثبؽذ.
w
دهب سا هوکي اعت ،دس ُش دّ دسخَ ي کلْيي 1يب عبًتيگشاد ،2کَ اص ّازذ ُبي ّ SIهتشيک 3هي ثبؽٌذ يب
w
اص دسخَ ُبي ساًکيي ّ 4فبسًِبيت 5کَ اص ّازذ ُبي اًگليغي هي ثبؽٌذ ،اعتفبدٍ کشد .دسخَ ُبي کلْيي ّ
.c
ساًکيي ،دهبي هغتمل 6هي ثبؽٌذ ،ثَ ايي هؼٌي کَ اص لسبً فشك ػلوي دس دسخَ ي ففش کلْيي يب ساًکيي
هْلکْل ُب فبلذ زشکتٌذ ،دس زبلي کَ دسخَ ُبي عبًتيگشاد ّ فبسًِبيت ّاثغتَ ثَ هجذا اسصؽي اعت ،کَ
ar
تؼشيف ؽذٍ اًذ ،هي ثبؽٌذ .ثشاي ًوًَْ ً ،ميَ ي اًدوبد آة ،ثَ ىْس لشاس دادي ،ففش دسخَ ي عبًتيگشاد
هؼشفي ؽذٍ اعت .دس عبخت هْتْس خت ،دهب ُبي هغتملي تشخير دادٍ هي ؽًْذ ،کَ ثَ عبدگي هسبعجَ ؽًْذ.
ge
ثب ايي ّخْد ،دهب ُبي هْتْس ،دس کبثيي خلجبى ،دس دسخَ ُبي عبًتيگشاد ًؾبى دادٍ هي ؽْد ،ثشاي ًوًَْ ،
دهبي گبص خشّخي (.)EGT
ek
زبلت عْم ًبپبيذاسي ،چگبلي يک هبدٍ اعت ،کَ ًوبد آى ( ρسّ )7هي ثبؽذ ،کَ اص تمغين خشم ثش ّازذ
زدن ثَ دعت هي آيذ .دس ّازذ ّ ، SIازذ اًذاصٍ گيشي چگبلي ،کيلْگشم ثش هتش هکؼت هي ثبؽذ ّ ،دس ّازذ
ُبي آهشيکبيي ،اعالگ 8ثش فْت هکؼت يب lb/cu ftهي ثبؽذ .ػکظ چگبلي ، ρزدن هخقْؿ هي ثبؽذ (
.ir
) کَ ّازذ آى دس m3/kg ، SIاعت. (
ρ
1
Kelvin
2
Centigrade
3
Metric
4
Rankine
5
Fahrenheit
6
Absolute temperature
7يًْبًي rho
8
Slugs
13
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
چگبلي ً ،وبيبًگش تؼذاد هْلکْل ُبي هْخْد دس يک زدن هي ثبؽذ .ثشاي يک گبص ،ثَ ّيژٍ ،ايي ػذد ثب
دهب ّ فؾبس تغييش هي کٌذ .تغييشات چگبلي ،يکي اص ّيژگي ُبي هِن گبص هي ثبؽذ ،کَ عجت تفبّت آى اص
هبيؼبت هي ؽْد ،کَ تؼذاد هْلکْل ُبيؼ دس ُش دهب ّ فؾبسي ،ثبثت ثبلي هي هبًذً .يشّي هسْسي هْتْس ،
ّاثغتگي هغتميوي ثَ چگبلي ُْا داسدُ .ش چَ چگبلي ثيؼ تش ؽْد ً ،يشّي هسْسي ثيؼ تشي ثَ ّخْد هي آيذ.
اگش ُْاپيوب ُب ،دس ثؼني استفبػبت لبثل تْخَ ّ ثَ ّيژٍ دس دهبي هسيو ثبال ،کبسايي ًيشّي هسْسي هْتْس ،
هي تْاًذ ثَ هشص ثسشاًي ثشعذ .دس ثؼني اص فشّدگبٍ ُبيي کَ هکبًي ثب ؽشايو گشم ّ دس استفبع ،هي ثبؽٌذ ،ثبيذ
ثَ خْثي تْعو کبسخبًَ ُبي ُْاپيوب هالزظَ ؽْد (دس ايبالت هتسذٍ .)Colorado , Denver
w
ساثيَ ي هتمبثل هيبى عَ هشزلَ ي ًبپيذاسي ُب ،چگبلي ،دهب ّ فؾبس ،تْعو ساثيَ ي صيش ،ثشاي يک گبص
w
ايذٍ آل ثيبى هي ؽْد:
w
ρ
.c
، Rثبثت گبص هي ثبؽذ (دس کتبة ُبي دسعي ثَ هيضاى کبفي تْمير دادٍ ؽذٍ اعت).
ar
سيکل هْتْر 1.1
تْسثيي گبصي ُْاًْسدي ،هبًٌذ يک هْتْس زشاستي ىجمَ ثٌذي هي ؽْد .ايي هْتْس ،اص گبص اعتفبدٍ هي کٌذ
ge
ُ ،وبى ىْس کَ عيبل ،کبس هي کٌذ ّ ،تْليذ تْاى ؽفت (هکبًيکي) ّ ًيشّي هسْسي سا اًدبم هي دُذ.
ًيشّي هسْسي تْليذ ؽذٍ ،ثَ ّيژٍ ،تٌِب اگش عشػت خشّخي گبص ،ثيؼ تش اص عشػتي کَ ُْا ّاسد هْتْس
ek
هي ؽْد ،ثبؽذ ،هوکي هي ؽْد .ثَ ىْسي کَ ثشاي ؽتبة گبص ،اًشژي ثبيذ ثَ خشيبى ُْاي داخل هْتْس ،
امبفَ ؽْد ،کَ عپظ ثتْاًذ ثَ اًشژي خٌجؾي تجذيل ؽْد.
.ir
دس يک تْسثيي گبصي ،افضايؼ اًشژي ،دس دّ هشزلَ ي پي دس پي ،دس عبختبس هْتْس ،تْعو دّ ثخؼ
هتفبّت ،اهب ًضديک ثَ ُن ،اًدبم هي ؽْدً .خغت ،فؾبس خشيبى ُْا تْعو ػول تْاى ؽفت هکبًيکي افضايؼ
هي يبثذ .ايي هشزلَ ،دس لغوت کوپشعْس ،اًدبم هي ؽْد .عپظ اص کوپشعْس خبسج هي ؽْد ُْ ،اي فؾشدٍ
ؽذٍ ،دس اتبق ازتشاق گشم هي ؽْد ،دس ايي خب دهبي گبص ثَ عشػت افضايؼ هي يبثذ.
زبل گبص ،سًّذ کبس سا ثشاي کبس فيضيکي ثَ لذس کفبيت فشاُن ًوْدٍ ،ثَ ايي هؼٌي کَ کيفيت اًشژي
هْلکْل ُب ثَ اًذاصٍ ي کبفي صيبد ؽذٍ اعت ،تب اًشژي هؤثش سا اص آى ُب گشفت.
13
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
هشزلَ ي ًخغت دس داخل هْتْس ،کَ کبس سا اص گبص داؽ التجبط هي کٌذ ،تْسثيي هي ثبؽذُ .وچٌبى کَ گبص
هٌجغو هي ؽْد ّ ،ؽتبة هي گيشد ،تْسثيي سا هي چشخبًذ .پظ اص خشّج اص تْسثيي ،گبص ثب امبفَ ي ُوبى
ؽتبة دس دُبًَ ي خشّخي ،خبيي کَ ُوَ ي اًشژي گشهبيي هفيذ ثبلي هبًذٍ ،ثَ اًشژي خٌجؾي تجذيل هي ؽْد
،هي سعذ.
دس خشّج اص دُبًَ ،گبص ثب عشػت ثبال دس اتوغفش سُب هي ؽْد ،خبيي کَ ثَ تذسيح ثشاي ؽشايو هسيو
اتوغفش ،پشاکٌذٍ خْاُذ ؽذ .ايي هدوْػَ تغييشات زبلت ًبپبيذاس ،کَ تْعو گبص پبيبًي ،ثشاي ّمؼيت افلي
w
ثشگؾت دادٍ هي ؽْد ،دس افيالذ عيکل هْتْس گْيٌذ.
w
w
.c
ar
هکش تراکن احتراق خرّج
ge
ek
ثشاي تْمير ػولکشد افْل کلي تْسثيي گبصي ،هي تْاى اص همبيغَ ي آى ثب هْتْس ُبي سفت ّ ثشگؾتي
اعتفبدٍ ي فٌي کشد (ؽکل .)2-1
دس ُش دّ هْسد ،فشايٌذ گبص ،دس چِبس هشزلَ (يب مشثَ اي دس هْتْس پيغتًْي) ؽٌبختَ ؽذٍ ي ،هکؼ ،
تشاکن ،ازتشاق ّ اًجغبه گبص ،سش هي دُذ .ثب ايي ّخْد تفبّت اعبعي کَ ّخْد داسد ،ايي اعت کَ ،دس
هْتْس سفت ّ ثشگؾتي ،چِبس هشزلَ ،دس يک عيلٌذس اًدبم هي ؽْد ،دس زبلي کَ ،يک هْتْس تْسثيٌي دس
ثخؼ ُبي خذا اص يکذيگش ُ ،ش هشزلَ اص فشايٌذ سا اًدبم هي دُذ ّ ،عيکل هْتْس سا ،ثشخالف هْتْس پيغتًْي
کَ ثَ فْست هتٌبّة هي ثبؽذ ،ثَ فْست پيْعتَ اًدبم هي دُذ.
13
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
هشزلَ ي هکؼ دس هْتْس ُبي سفت ّ ثشگؾتي ُ ،وبًٌذ هشزلَ ي ّسّدي ُْا دس تْسثيي ّ ،هشزلَ ي
تشاکن ُ ،وبًٌذ ػول چشخؼ کوپشعْس دس تْسثيي اعت .ثب ايي ّخْد ،فشايٌذ ازتشاق ً ،غجتبً هتفبّت اص يکذيگش
هي ثبؽٌ ذ .دس هْتْس سفت ّ ثشگؾتي ،ازتشاق دس يک زدن ثبثت ثب فؾبس ثيؾيٌَ دس ثبالي پيغتْى سش هي دُذ ،
دس زبليکَ دس يک هْتْس تْسثيٌي ،ازتشاق دس فؾبس ثبثت اًدبم هي ؽْد .ايي فشايٌذ ثبػث هي ؽْد ،تب خشم
صيبدي اص ُْا ثب اخضاء اتبق ازتشاق عجک ّصى ّ ،دس اداهَ اخبصٍ ي اعتفبدٍ اص عْخت ثب اکتبى پبييي سا هْخت
عبصد.
w
دس پبيبى ،کَ همبيغَ ي ثيي هشزلَ ي خشّخي هْتْس پيغتًْي ثب هْتْس خت اًدبم ؽذ ،يک پشعؼ تٌبعجي
ثَ ّخْد هي آيذ ،صيشا خشّخي تْليذ ؽذٍ دس هْتْس پيغتًْي هْسد اعتفبدٍ لشاس ًوي گيشد ،دس زبلي کَ دس
w
يک هْتْس خت ًيشّي ُبي هِن پيؾشاًَ سا گبص خشّخي فشاُن هي کٌذ .دس ايي هالزظَ ،هْتْس پيغتًْي ثغيبس
ؽجبُت ًضديکي ثَ يک هْتْس تْسثْؽفت داسد.
w
فمذاى ليؼبت سفت ّ ثشگؾتي ،دس يک هْتْس تْسثيٌي ثغيبس هفيذ تش اص هْتْس پيغتًْي هي ثبؽذ ُ ،وچٌبى
.c
هي تْاًذ اًشژي ثيؼ تشي ثش اعبط اًذاصٍ ي هْتْس ،آصاد کٌذ .اعتخشاج هيضاى تْاى يکغبى ،اص يک هْتْس
پيغتًْي ثبػث ثضسگ تش ؽذى هْتْس ّ عٌگيٌي ثيؼ اص زذ آى ،غيش هوکي عبختي تْليذ آى ّ ،يميٌبً هبًغ اص
ar
اعتفبدٍ دس صهيٌَ ي ُْاًْسدي هي ؽْد.
ge
تغييش زبلت ًبپبيذاس کَ هجسث گبص هي ثبؽذ ،صهبًي کَ اص هيبى هْتْس ػجْس کشدٍ سا ،هي تْاى دس يک
ديبگشام فؾبس – زدن ًؾبى داد ،کَ دس ًبزيَ ي هشصي ،تْعو چِبس هٌسٌي گشهبي امبفي سا ،اًذاصٍ هي گيشد.
ايي گشهب هي تْاًذ ثشاي ُش دّ کبس ،تْليذ تْاى ؽفت هکبًيکي يب ًيشّي هسْسي آصاد ؽْد (ؽکل .)2-2
ek
ثب ايي ّخْد ،يک تقْيش ثغيبس سايح هؼشفي ؽذٍ ،ديبگشام آًتبلپي – آًتشّپي ،کَ تفبّت ؽکل ُبي اًشژي
سا (هکبًيکي ،خٌجؾي ،گشهبيي) ثب فبفلَ ًؾبى دُذ ،هي تْاى عبختبس اخضا سا ثَ عبدگي تؾخيـ داد (ؽکل -2
.ir
.)2آًتبلپي يک کويت تشهْديٌبهيکي ،هجٌي ثش کل اًشژي گبص ،کَ دعتخْػ تغييشات اص يک زبلت ،ثَ زبلتي
ديگش هي ثبؽذ (ًوبد آى ] [Hيب ]ّ ّ [hازذ اًذاصٍ گيشي دس ّ ، J/kg، SIدس آزبد اًگليغي ft lb/lbmهي
ثبؽذ) ،اعت .آًتشّپي ،يک کويت تشهْديٌبهيکي ،هجٌي ثش تئْسي اًذاصٍ گيشي اًشژي کَ ًوي تْاًذ ثَ کبس
هکبًيکي تجذيل ؽْد ،ثٌبثشايي کيفيت اًذاصٍ گيشي ،يب لبثليت اعتفبدٍ دس گشهب سا داسد .ثَ ّيژٍ ثشاي تجذيل گشهب
ثَ کبس هکبًيکي ً ،يبص ثَ يک تؾخيـ دٌُذٍ ،دس دهب ثشاي ثَ ّخْد آهذى آى ،هي ثبؽذ .دهبي ثبالتش گبص ،هي
تْاًذ ثِتش همذاس گشهبي هْسد اعتفبدٍ ّ ،تجذيل ثَ کبس سا فشاُن کٌذ .آًتشّپي ،ثيؼ اص زذ ،يک زبلت ًبپبيذاس
گبصيغت ،اهب تْمير دسک آعبى آى ،ثشاي ًوًَْ ،ثَ عبدگي دهب ّ فؾبس ًيغت.
13
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ايٌک ثَ هب اخبصٍ دُيذ ،تب ثَ ديبگشام تِيَ ؽذٍ ي عيکل (عبدٍ ؽذٍ) هْتْس خت ،سخْع کٌين .دس ُش دّ
ديبگشام ً ،ميَ ي ، Aاؽبسٍ ثَ اتوغفش ُْايي داسد ،کَ ّاسد هْتْس هي ؽْد .فشايٌذ تشاکن دس ىْل خو – A
Bسعن ؽذٍ ،دس ًميَ ي Bهجٌي ثش ّمؼيت خشيبى ُْا ،کَ دس ايي صهبى اص کوپشعْس خبسج هي ؽْد .دس
فْستي کَ گبص ثَ فْست تقبػذي تشاکن هي يبثذ ،زدن آى تقبػذي کبُؼ هي يبثذُ .وچٌيي ثَ ػلت
افيکبکي کَ دس ىْل هغيش گبص هي ثبؽذ ،ثيؼ تش کبس هکبًيکي فشف دعت يبفتي ثَ فؾبس هْسد ًيبص هي ؽْد
(ًميَ ي ، )Bتب ايي کَ ثغيبس مشّسي ثْدٍ ،اگش خشيبى ايذٍ آل ثبؽذ (ًميَ ي '.)B
w
w
گرهاي اضافَ شذٍ
w
افت فشار تراکن
.c
تخليَ /اًبساط
فشار
ar
تراکن
ge
2 1 3 4 5 6 7
ؽکل 2-2عيکل کبسي تْسثيي گبصي دس ًوْداس فؾبس _ زدن ّ آًتبلپي _ آًتشّپي.
13
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
گشهب ثَ ُْاي فؾشدٍ ي خو B – Cامبفَ ؽذٍ اعت .ساًذهبى ثيؾيٌَ ي فشايٌذ ازتشاق ًيبص داسد ،کَ دس
اتبق ازتشاق ،فؾبس ثبثت ً ،گَ داؽتَ ؽذٍ ثبؽذ .ثشاعبط افيکبک ديٌبهيکي عيبل ّ تالىن 1همذاسي اص فؾبس
ُويؾَ دس اتبق ازتشاق کبُؼ هي يبثذ (ًميَ ي .)C
اًجغبه دس تْسثيي ّ دُبًَ ي خشّخي ،دس ىْل خو C – Dهي ثبؽذ .اًشژي هْخْد ،کن تش اص آى اعت
کَ دس ثي افيکبکي خشيبى تأثيشي ثگزاسد (ًميَ ي 'ُ .)Dوچٌيي ،خشّخي خت ثَ ًذست دس فؾبس اتوغفش
هٌجغو هي ؽْد ،هٌجغ ديگش ،اعتفبدٍ ي ًبکبفي اص اًشژي گبص اعت.
w
فشف ًظش اص عبدٍ ًؾبى دادى چگًْگي تغييش ؽشايو خشيبى دس داخل هْتْس ،اص ايي ًوْداس ُب پيذاعت کَ
ىشاذ هْتْس ثب هٌبثغ ثيؾوبسي اص تشهْديٌبهيک ّ تلفبت عيبل ايدبد ؽذٍ ،دس اخضاي هختلف هْتْس ،سّثشّ هي
w
ثبؽذ.
w
ًيرّي هحْري 1.3
.c
پيؾشاًَ ي خت ُْاپيوب ،تْعو ّاکٌؼ افلي اًدبم هي ؽْد .خشّخي يک خت گبص دس عشػت ثبال اص
دُبًَ ،يک ًيشّ دس خِت هخبلف تْليذ هي کٌذ ،کَ ايي ًيشّ سا ً ،يشّي هسْسي گْيٌذ(ؽکل .)2-3
ar
همذاس ًيشّي هسْسي ثَ خشم خشيبى ُْاي ػجْسي اص هيبى هْتْس ّ ،عشػت خشّخي ثغتگي داسد .زبفل
ge
مشة خشم ّ mعشػت Vسا اًذاصٍ زشکت گْيٌذ ، 2ايي کويت ،تْعو دکبستظ ،3دس عبل ً 1644بم گزاسي
گزاسي ؽذٍ اعت.
ek
اًذاصٍ زشکت = Iخشم × mعشػتv
ٌُگبهي کَ تغييشي دس اًذاصٍ زشکت ثَ ّخْد آيذ (يک سّيذاد کَ هوکي اعت ثؼني اّلبت سش دُذ) ،
ًيشّ ،تْليذ خْاُذ ؽذ .ايي افلي اعت کَ ،اعبط پيؾشاًَ ي خت سا تؾکيل هي دُذ .ايي ثَ فْست لنيَ ي
اًذاصٍ زشکت ؽٌبختَ ؽذٍ اعت ،اهب هؼٌي سايح آى هؼبدلَ ي مشثَ (ًيشّي هسْسي) هي ثبؽذ .ثَ ىْس اعبعي ،
يک هْتْسخت ًوبيبًگش يک هبؽيي اعت ،کَ ُذف آى افضايؼ (ثَ ايي هؼٌي کَ ثشاي تغييش) اًذاصٍ زشکت
mvخشيبى ُْاي ػجْسي ،کَ اص هيبى آى هي گزسد ،هي ثبؽذ.
3
Turbulence
2
Momentum
3
Descartes
13
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثشاّسد کشدى ًيشّي هسْسي هْتْس ،يک سًّذ گبم ثَ گبم اعت ،کَ دًجبل هي کٌينً .خغتيي هشزلَ ،
.c
ؽٌبخت زدن کٌتشل اعت ،کَ ًيبص اعت ،تْعو اًذاصٍ زشکت تؼشيف ؽْد (ؽکل .)2-4
ar
سرعت جرياى
هساحت
ge
فشار
حجن کٌترل ًيرّ فشار هحيط
ek
.ir
فشار
ًيرّي فشار
0 ًيرّ 9
دّهيي هشزلَ ،اػوبل ُوَ ي ًيشّ ُبي ؽٌبختَ ؽذٍ ّ ًبؽٌبختَ دس هشص ُبي زدن کٌتشل هي ثبؽذ ،کَ ثبيذ
گشداّسي ّ فِشعت ؽًْذ .ثبيذ دس ًظش داؽت ،کَ يک تفبّت ثيي هشص ُبي خبهذ ،کَ خشيبى ُْا سا اص خْد
ًوي تْاًٌذ ػجْس دٌُذ ّ ،هشص ُبي گبصي ،کَ هي تْاًٌذ خشيبى ُْا سا اص هيبى خْد ػجْس دٌُذ (دس ًتيدَ اًذاصٍ
زشکت) ّخْد داسد.
34
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثشاي ًوًَْ ،پبيگبٍ ُبي هْتْس ففش (ً )9( ًَ ّ )2وبيبًگش هشص ُبي ثبص هيبًي اعت ،کَ خشيبى ُْا اخبصٍ ي
ػجْس سا داسًذ .تٌِب ًيشّ ُبيي کَ هي تْاًٌذ ثش آى ُب اػوبل کٌٌذ ً ،يشّ ُبي فؾبسي اعت .هشص ُبي ديگش ،ديْاس
ُبي خبهذ ُغتٌذ ،کَ ثذًَ ي هْتْس سا عبختَ اًذ ،کَ ثش دّ ًيشّي فؾبس ّ افيکبک ػول هي کٌٌذ .ايي ًيشّ
ُب ثَ فْست ًبؽٌبختَ هالزظَ هي ؽًْذ ،آى ُب ًيشّي هسْسي هْتْس سا تؾکيل هي دٌُذ ،کَ ًتيدَ ي پشّعَ
ي هسبعجبت هب هي ثبؽٌذ.
صهبًي کَ ًيشّ ُب ػول هي کٌٌذ ،ثبيغتي تْخَ داؽت ،کَ ًيشّ ُب (هبًٌذ عشػت) اًذاصٍ ُبي ثشداسي داسًذ ،
w
کَ ًَ تٌِب داساي ثضسگي ُغتٌذ ،ثلکَ ُوچٌبى دس يک خِت ُغتٌذُ .وبى ىْس کَ هالزظَ هي ؽْد ً ،يشّي
هسْسي دس خِت پشّاص ػول هي کٌذ ّ ،اص عوت چپ خشيبى ًضديک هي ؽْد ،ثشداس ًيشّي هسْسي ُوچٌبى
w
ثَ عوت چپ اؽبسٍ داسد ،کَ خِت هٌفي هي ثبؽذ ( .)-Tثب ايي فشك ُ ،وَ ي ًيشّ ُبي ّاسد ثش هْتْس هوکي
اعت ،ثَ ايي فْست ػول کٌٌذ:
w
ًيشّ ُبي فؾبس ،عير ( :9دس خِت پشّاص ،ثَ هؼٌبي ديگش هٌفي):
ar
)aکٌؼ دس هغبزت کْچک خشّخي دُبًَ ي خشّخي-p0 (A0 – A9) :
ge
)bکٌؼ دس هغبزت خشّخي دُبًَ ي خشّخي-p9A9 :
ًيشّيِ ًيشّي هسْسي (دس خِت پشّاص ّاسد هي ؽْد) -T :
ek
عْهيي هشزلَ ،تؼييي کٌٌذٍ ي تغييشات اًذاصٍ زشکت ًغجت ثَ صهبى هي ثبؽذ ،ثَ ايي هؼٌي کَ اًذاصٍ
زشکت تْعو صهبى تمغين ؽذٍ اعت ،کَ هؼبدلَ ي آى هدوْع توبم ًيشّ ُب هي ثبؽذ:
تغييشات پذيذ آهذٍ دس اًذاصٍ زشکت ،هسقْل دّ کويت اعت :زبفل مشة خشم تمغين ؽذٍ ثش صهبى دس
عشػت .کويت خشم تمغين ؽذٍ تْعو صهبى ،خشيبى ُْاي ػجْسي اص هْتْس دس ّازذ صهبى هي ثبؽذ ،کَ ثَ آى
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ًشش خشيبى خشم (دثي خشهي خشيبى) گفتَ هي ؽْد ،کَ ّازذ اًذاصٍ گيشي آى دس ّ kg/s ، SIدس آزبد
اًگليغي lb/sهي ثبؽذ .ثٌبثشايي هسقْل دثي خشهي ّ ،عشػت تغييشات اًذاصٍ زشکت ًغجت ثَ صهبى هي ثبؽذ.
دس هْسد هْتْس خت ،ايي عشػت ،عشػت خشّخي هي ثبؽذ.
دس ًتيدَ گيشي ثبال ،ثَ ىْس دليك ،تٌِب ثشاي هْتْس دس ٌُگبم عکْى ،ثَ ايي هؼٌي کَ ،عشػت ففش ُْاپيوب
پيؼ اص ثشخبعتي اص صهيي ،هؼتجش هي ثبؽذ .دس عشػت پشّاص ، v0خشيبى ُْا ًضديک هْتْس پيؼ اص ايي تْعو
يک اًذاصٍ زشکت ّسّدي v0 × ṁکَ ثبيذ صهبًي کَ ًيشّي هسْسي ثشاّسد هي ؽْد ،کبُؼ يبثذ.
w
ًظش ثَ توبم تأثيشات ؽشذ دادٍ ؽذٍ ،فشك هؼبدلَ ي مشثَ (ًيشّي هسْسي) ثَ عبدگي اداهَ هي يبثذ:
w
ًوًَْ
ek
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ًتيدَ:
اًذاصٍ گيشي ًيشّي هسْسي ،ثبس ُب دس صهبًي کَ اص آزبد SIاعتفبدٍ هي ؽْد ،کيلْ ًيْتي ، kN ،يب دکب
ًيْتي daN ،هي ثبؽذ.
هبًٌذ ثغيبسي اص پذيذٍ ُبي خشيبًي کَ ثَ دًجبل يک ًوًَْ ي هٌظن ُغتٌذ ،داساي سفتبسي کبهالً پيؼ ثيٌي
ge
ؽذٍ هي ثبؽٌذ .ايي ّيژگي ُ ،وچٌبى دس ديٌبهيک عيبل ،ثَ فْست يکي اص ؽبخَ ُبي خبؿ فيضيک ّخْد
داسد.
خشيبى ػجْسي اص هيبى يک هدشا ،هوکي اعت ،ثَ فْست يکٌْاخت يب غيش يکٌْاخت ثبؽذ .اگش پبساهتش
ُبي عيبل ،هبًٌذ عشػت ،فؾبس ،دهب ،دس ُش ثخؼ اص هدشا ثبثت ثبلي ثوبًذ ،خشيبى ،خشيبى يکٌْاخت هي
.ir
ثبؽذ .ثب ايي ّخْد ،ايي اسصػ ُب هوکي اعت ،اص يک ثخؼ ثَ ديگشي ،دس ىْل هغيش خشيبى تغييش کٌذ.
الگْي کلي خو خشيبى ،مشّسيغت ،کَ دس صهبى ثبثت ثبلي ثوبًذ .ثشاي ًوًَْ ،دس يک هْتْس خت ،دس
ّمؼيت گؾت پشّاصي ،پبساهتش ُبي خشيبى دس ُوَ خب ثبثت هي ثبؽذ.
دس خشّخي کوپشعْس ،فؾبس ثبالي خشيبى ،عشػت پبييي ّ ،افضايؼ دهب ثَ دليل کٌؼ تشاکن ّ ،خْد داسد.
ثَ ىْس يکغبى ،پبساهتش ُبي خشيبى دس خشّخي تْسثيي ًيض ،ثب ّخْد تفبّت ،دهب ّ عشػت ثغيبس ثبال ،اهب فؾبس
پبييي ،ثبثت ثبلي هي هبًٌذ.
31
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
اگش پبساهتش ُبي خشيبًي دس ُش عير هميغ ثب صهبى تغييش يبثذ ،يک خشيبى غيش يکٌْاخت داسين .پذيذٍ غيش
يکٌْاخت دس هْتْس تْسثْخت دس ىْل ؽتبثگيشي ّ کبُؼ عشػت ،صهبًي کَ تؼذيل ًيشّي هسْسي فْست
هي گيشد ،سش هي دُذ .خشيبى ثَ کلي دس يک هْتْس سفت ّ ثشگؾتي غيش يکٌْاخت هي ثبؽذ.
زشکت عيبل ،صهبًي کَ ثَ فْست هيکشّعکْپي هؾبُذٍ هي ؽْد ،ؽبهل يک تؼذاد ثضسگ غيش لبثل
تقْس اص زشکت سيض هْلکْلي هي ثبؽذ .اگش هب هغيش رسات سا دس هيبى هدشا دًجبل کٌين ( ،کَ هوکي اعت دس
w
دُبًَ ي خشّخي ثبؽذ) ،ايي رسات دس ىْل خشيبى ،خيْه خشيبى ديذٍ هي ؽًْذ .يک ّيژگي خو خشيبى ،
هوبط ثْدى آى ثب ًمبه ُن خِت ثشداس عشػت هي ثبؽذ .هدشاُبي خشيبى ،يک عشي اص خيْه خشيبى ػجْسي
w
اص هيبى يک هٌسٌي ثغتَ ثشاي خشيبى سا پْؽؼ هي دُذ .يک خو خشيبى هوکي اعت ،اعتذاللي اص يک هدشاي
ديْاسٍ ي گبصي ،دس هسذّدٍ ي خشيبى عيبل ثبؽذ .يک هدشاي خشيبى ،اص رسات ُويؾَ هتغيش عبختَ ؽذٍ
w
اعت .دس ؽشايو خشيبى يکٌْاخت ،سفتبس يک هدشاي خشيبى ُ ،وبًٌذ يک هدشاي زميمي ثب ديْاسٍ ي خبهذ
.c
اعت.
خط جرياى
ar
ge
ek
تٌگ شذگي خط جرياى هٌبسط شذى خط جرياى
ثَ ىْس کلي ُ ،وبى ىْس کَ هغبزت هدشاي خشيبى کبُؼ هي يبثذ ،زشکت خيْه خشيبى ًيض ثَ يکذيگش
ًضديک هي ؽًْذ ،کَ اؽبسٍ ثَ ؽتبثگيشي خشيبى داسد (ؽکل .)2-5ايي اتفبليغت کَ دس يک دُبًَ ي ُوگشا
(ًبصل) سش هي دُذ .اص ىشف ديگش ،ثب افضايؼ عير هميغ ،فبفلَ ي ثيي خيْه خشيبى افضايؼ يبفتَ ،کَ ايي
هْمْع ،عجت کبُؼ عشػت خشيبى هي ؽْد .ايي اتفبق دس يک ديفيْصس سش هي دُذ ُ ،وبى ىْسکَ دس يک
ّسّدي ُْا (عبة عًْيک) هشعْم هي ثبؽذ.
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
يکي اص اعبعي تشيي هفِْم ُبي ػلن فيضيک اص ثيي ًشفتي هبدٍ هي ثبؽذ .ايي يکي اص همبفذ ثضسگ دس پيؼ
ثيٌي سفتبس خشيبى عيبل اعت.
ثشاي زشکت عيبل پبيذاس – يکٌْاخت ،پيْعتگي هبدٍ هوکي اعت ،تْعو اعتفبدٍ اص هفِْم خيْه خشيبى
ثيبى گشدد .پيْعتگي هبدٍ ثَ عبدگي تْمير هي دُذ ،کَ همذاس يکغبًي اص عيبل ثبيذ اص هيبى ُش ثخؼ اص
هدشاي خشيبى ،ػجْس کٌذ ؛ عيبل ًوي تْاًذ دس داخل هدشا ًبپذيذ ؽْد .اگش ؽکل هدشا ُ ،وبًٌذ دُبًَ ي
w
خشّخي (ًبصل خشّخي) ؽٌبختَ ؽذٍ ثبؽذ ،هوکي اعت کَ توبم دُبًَ هبًٌذ يک هدشاي خشيبى ،دس ًظش گشفتَ
ؽْد ،ؽبخـ ُبي خشيبى سا هي تْاى ،ثَ عبدگي ثشاّسد کشد.
w
w
.c
ar
ge
دثي خشهي خشيبى ، ṁتْعو زبفل مشة دثي زدوي خشيبى ُوشاٍ ثب چگبلي ρثذعت هي آيذ:
ṁ ρ
ثَ گًَْ اي يکغبى ،خشيبى ُْايي کَ هدشا سا تشک هي کٌذ ،ثَ فْست صيش هسبعجَ هي ؽْد:
ṁ ρ
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ُوبًيْس کَ دثي ُبي خشهي خشيبى ُ ،ش دّ ثب ُن ىجك لبًْى ثمبء ،يکغبى هي ثبؽٌذ ،هي تْاى عشػت
خشّخي سا ثَ سازتي ثذعت آّسد:
ρ
ρ
دس اعتفبدٍ اص ايي هؼبدلَ ،اىالع امبفي دس هْسد چگبلي ρ2دس خشّج اص هدشاي خشيبى ًيبص هي ثبؽذ:
ًوًَْ
w
بٌابرايي
.c
صهبًي کَ داخل زدن کٌتشل هي ؽْد ،اًشژي گبص ؽبهل تشکيجبت صيش هي ثبؽذ:
.1اًشژي داخلي ،تٌِب ثَ دهبي گبص ّاثغتَ هي ثبؽذ ،کَ تْعو کويت ُبي تشهْديٌبهيکي گشهبي ّيژٍ دس
فؾبس ثبثت ّ cvدهبي اعتبتيکي t3ثيبى هي ؽْد (.)cv t3
.2اًشژي فؾبسي ،تْعو فؾبس اعتبتيکي ّ p3چگبلي ρ3ثيبى هي ؽْد(.)p3/ρ3
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
گرها
w
w
دس اتبق ازتشاق گشهب Qامبفَ هي ؽْد .دس تسليل عيکل ،گشهب (ّازذ اًذاصٍ گيشي آى دس J = ، SI
ar
Nm/sهي ثبؽذ) هؼوْالً ثَ دثي خشهي خشيبى ثشاي سعيذى ثَ اًذاصٍ اي ثبثت ثَ ًبم Nm/s / kg/s = m2/s2
ثش هي گشدد.
ge
دس يک تْسثيي ،اًشژي هکبًيکي اعتخشاج هي ؽْد ،کَ هب ثب ltآى سا ًؾبى هي دُين ُ ،وچٌيي ّازذ اًذاصٍ
گيشي آى دس m2/s2 ، SIهي ثبؽذ.
ek
صهبًي کَ گبص دس خبسج ؽذى اص تْسثيي زدن کٌتشل سا تشک هي کٌذ (پبيگبٍ ، )5اًشژي گبص ؽبهل
تشکيجبت صيش هي ثبؽذ:
.ir
ρ ρ
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثذّى اداهَ دادى ثيؼ تش خضئيبت ثبيذ دس ًظش داؽت ،کَ هؼبدلَ ي ثبال لبًْى ًخغت تشهْديٌبهيک سا ثيبى
هي کٌذ.
اگش ًَ گشهب ثَ گبص امبفَ ؽْد ّ ًَ کبس هکبًيکي اعتخشاج گشدد ،هؼبدلَ ي اًشژي ثَ فْست صيش کبُؼ
هي يبثذ:
w
هب آًتبلپي اعتبتيکي سا هؾخـ کشدٍ اين :h
w
⁄ρ
w
کَ ُوشاٍ ثب اًشژي خٌجؾي c2/2ثَ فْست آًتبلپي هيلك دس هي آيذ:
.c
ar
ttهؼشف دهبي هيلك هي ثبؽذ ،کَ ثَ ىْس هکشس دس فقل ُبي آيٌذٍ ُ ،ويي ىْس فؾبس هيلك ptاعتفبدٍ هي
ؽْد .کويت ُبي هيلك فشفبً دس تشکيجبت امبفَ ؽذٍ ي اًشژي خٌجؾي ،اسصػ ُبي ًغجي اعتبتيکي هؾخـ هي
ge
ؽْد .کويت ُبي اعتبتيکي ،هبًٌذ فؾبس اعتبتيکي psيب دهبي اعتبتيکي ، tsسا هي تْاى ثب اثضاسات دعتي اًذاصٍ
گيشي کشد .دس هْتْس خت ،ػجْس خشيبى ُْا ثَ عشػت اص هيبى کويت ُبي اعتبتيکي هي تْاًذ اًذاصٍ گيشي
ek
ؽْد ،اگش ثتْاى اثضاسي عبخت تب ثب عيبل ،ثذّى ثجت ُيچ عشػتي زشکت کٌذ .ثشتشي دس فِويذى ًسٍْ ي کبس
هْتْس خت دس کويت ُبي اعتبتيکي ّ هيلك هي ثبؽذ.
.ir
پاراهتر ُاي هِن هْتْر 1.5
پبساهتش ُبي هِن هْتْس ،کَ ثشاي ىشاذ ُْاپيوب ثَ ىْس هغتمين عْدهٌذ هي ثبؽذ ً ،يشّي هسْسي ّ هقشف
عْخت ّيژٍ هي ثبؽذ.
ًيرّي هحْري
هِن تشيي پبساهتش ثشاي ىجمَ ثٌذي هْتْس ً ،يشّي هسْسي هي ثبؽذ(فقل .)2.3
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
اگش فؾبس خلْ ثشًذٍ ي خت ،صهبًي کَ اص دُبًَ (ًبصل) خبسج هي ؽْد ،دس فؾبس اتوغفش هٌجغو ًؾْد ،
عپظ دس دُبًَ ي خشّخي ،هغبزت عير هميغ A9يک ًيشّي فؾبسي ) A9(p9 – p0دس ساعتبي ًيشّي
هسْسي ايدبد هي ؽْد .ثب ايي ّخْد ،تئْسي ثيؾيٌَ ًيشّي هسْسي ،دس ايي هْسد دعت يبفتٌي ًيغت ،هبًٌذ
عشػت خشّخي کَ ًوي تْاًذ ،ثَ ثيؾيٌَ زذ خْد ثشعذ ً ّ ،يشّي فؾبسي امبفَ (اگش چَ ًيشّي هسْسي سا
w
پؾتيجبًي هي کٌذ) ًوي تْاًذ کوجْد اًذاصٍ زشکت سا خجشاى کٌذ .ثيؼ تشيي تأثيش سا هي تْاى ،ثب اعتفبدٍ اص دُبًَ
ي هٌبعت ،کَ ؽشه الصم سا ثذعت هي آّسد ، p9 = p0فشاُن کشد.
w
پظ اص ًيشّي هسْسي ،هقشف عْخت ّيژٍ ،يکي اص هِن تشيي پبساهتش ُبي عبخت هْتْس هي ثبؽذ ،کَ
.c
هيضاى عْخت هْسد هقشف ًيشّي هسْسي دس يک صهبى هسذّد سا ،هؼيي هي کٌذ .هقشف عْخت ّيژٍ ثَ
ىْس هکشس دس ّازذ اًذاصٍ گيشي ، kg fuel/daN ، SIعبػتً /يشّي هسْسي يب دس آزبد اًگليغي lbm
ar
fuel/lbfعبػتً /يشّي هسْسي ،ثَ کبس هي سّد ،کَ ُش دّ داساي يک اسصػ ُغتٌذ.
ge
ًيرّي هحْري ّيژٍ
اسصيبثي چگًْگي تأثيش خشيبى ُْاي هْتْس ،کَ ثشاي تجذيل ثَ ًيشّي خلْثشًذٍ ي تْعو اعتفبدٍ اص يک
ek
پبساهتش ،کَ ؽشذ هي دُذ ،چگًَْ ثبيذ ًيشّي هسْسي تْعو يک ّازذ دثي خشهي خشيبى ،اًدبم ؽْد .دس
آزبد ً ، SIيشّي هسْسي ّيژٍ ،هيضاى ًيشّي هسْسي (دس kNيب )daNتْليذ ؽذٍ تْعو 1kg/sخشيبى ُْا
سا هؼيي هي کٌذ:
.ir
پبساهتش ًيشّي هسْسي ّيژٍ هوکي اعت ،ثَ سازتي ثشاي همبيغَ ي هْتْس ُبي تْسثْخت هْسد اعتفبدٍ لشاس
گيشد.
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
چٌبى کَ تأثيش آيشّديٌبهيکي هؾخـ هي کٌذ ،ساثيَ ي ثيي ًيشّي هسْسي ّ ثيؾيٌَ عير هميغ هْتْس ثَ
فْست صيش هي ثبؽذ:
همبّهت آيشّديٌبهيکي ُ ،وشاٍ ثب عير هميغ هْتْس افضايؼ خْاُذ يبفت .ثٌبثشايي ًگَ داؽتي هْتْس ،ثيؾيٌَ
w
ليش کْچک ،پيؼ ًيبص ثشاي ًقت ّ ساٍ اًذاصي هْتْس ،کبسآهذ هي ثبؽذ.
w
سيستن ُاي اًذازٍ گيري (ّاحذ ُا) 1.6
w
دّ عيغتن ّاثغتَ ي ّازذ ُب ثَ هْتْس ُبي خت ،کَ اهشّصٍ ثَ کبس هي سًّذ ،ػجبستٌذ اص:
.c
.1آزبد عيغتن ثيي الوللي ()SI
.2آزبد عيغتن گشاًؾي ثشيتبًيب.
ar
عيغتن آزبد ، SIيک عيغتن اًذاصٍ گيشي اعتبًذاسد هْسد لجْل ُوَ ي کؾْس ُبي فٌؼتي هي ثبؽذ ،گش
چَ ٌُْص ثَ فْست کبهل اًدبم ًؾذٍ اعت .ثَ کلي ،دس فٌؼت ُْاًْسدي ،عيغتن ُبي ديگش ّخْد داسًذ .ثَ
ge
ايي دليل کَ ثغيبسي اص خْاًٌذگبى آؽٌب ثب آزبد ثشيتبًيبيي ُغتٌذ ،هثبل ُب ّ فشهْل ُب ُوچٌبى ثب ايي عيغتن ثَ
کبس هي سًّذ ُ ،ش چٌذ کَ هي تْاى ايي دّ آزبد سا ثَ يکذيگش تجذيل کشد.
ek
سيستن بيي الوللي اًذازٍ گيري
ايي عيغتن تْعو داًؾوٌذ ايتبليبيي گيشخي 1دس اّايل عبل ّ 1921دس ثيؼ تش عيغتن ُبي هذسى هْسد
.ir
اعتفبدٍ لشاس گشفت .ايي عيغتن ّاثغتَ ثَ ؽؼ ّازذ هغتمل ،کَ چِبس ّازذ آى دس هْتْس ُبي خت اُويت
داسد ،اعت:
1
Giorgi
34
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
هبًٌذ ّازذ ُبي خشم ،ىْل ّ صهبى ّ ،ازذي ثشاي ًيشّ ًوي تْاى ثَ فْست دلخْاٍ دس ًظش گشفت ،اهب ىجك
لبًْى دّم ًيْتي هي تْاى ّ ،ازذي ثشاي آى تؼييي کشد (ًيشّ = زبفل مشة خشم دس ؽتبة)ّ .ازذ ًيشّي
اًتخبة ؽذٍ ،ثَ ايي فْست تؼشيف ؽذٍ اعت ،خشهي 1kgکَ ؽتبة 1m/s2سا ىي کٌذ .ايي ّازذ ًيشّ سا
ًيْتي هي ًبهٌذ ( .)1N = 1mkg/s2ايي ّازذ ثشاي هؾخـ کشدى ًيشّي هسْسي هْتْس ثغيبس کْچک هي
ثبؽذ .ثٌبثشايي چٌذيي ّازذ هْسد اعتفبدٍ لشاس هي گيشًذ ،کَ ػجبستٌذ اص :دکب ًيْتي ( )1daN = 12Nيب زتي
کيلْ ًيْتي ّ .)1kN = 1222N( kNازذ ُبي ديگش اًذاصٍ گيشي هبًٌذ فؾبس ،اًشژي ،تْاى ثَ ُويي فْست
گشفتَ ؽذٍ اًذ (خذّل .)2-1
w
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
خذّل 2-1
ُوچٌيي ً ،يشّي هسْسي ّيژٍ ،يکي اص پبساهتش ُبي ديگش هْتْس ،پًْذ ًيشّي هسْسي ثش پًْذ خشم خشيبى
w
ُْا ثش ثبًيَ هؼشفي هي ؽْد ،کَ ّاثغتَ ثَ پًْذ ًيشّي هسْسي ثش پًْذ ّصى خشيبى ُْا ثش ثبًيَ ،داساي اسصػ
w
ػذدي يکغبى هي ثبؽذ:
.c
ًيشّي هسْسي هْتْس ،پًْذ
هي تْاى تْعو خذّل ، 2-1کَ فشاُن ؽذٍ ،ايي دّ عيغتن سا ثَ يکذيگش تجذيل کشد.
ge
ek
.ir
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصل سوم
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
35
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظؼ اظاِٗ ي فًً ٘ب ،ثٗ آِٛؾل ،ظؼثبؼٖ ي پٕح خؿء ثؿؼگ تٛؼثِٛبنيٓ ِٛتٛؼ خت ،ضٛا٘يُ پؽظاضت:
ٚؼٚظي ٘ٛا ،کّپؽقٛؼ ،اتبق ازتؽاق ،تٛؼثيٓ ٚثطم ضؽٚخي٘ .ؽ کعاَ ،ثٗ ْٛؼ خعاگبٔٗ ظؼ تٌٛيع ٔيؽٚي
ِسٛؼي ٔ ،مم ظاؼٔع.
ثٗ ظٌيً ايٓ کٗ ،خؽيبْ ٘ٛا ،ؾِبٔي کٗ ثٗ ِٛتٛؼ ٔؿظيک نعٖ ،اثتعا اؾ ٚؼٚظي ٘ٛا ػجٛؼ ِی کٕع ِ ،ب ثؽاي
نؽٚع ،اؾ ايٓ ثطم ،تَٛيسبت ؼا آغبؾ ِي کٕيُ .ثٗ ؾٚظي ؼاثٓٗ ي قبظٖ اي ثيٓ لٓؼبت ِٓؽذ نعٖ ي خؽيبْ
قيبي ِ ٚهکالت ِکبٔيکي ،آنکبؼ ضٛا٘ع نع .ظؼ ثؼُي اؾ ٘ٛاپيّب ٘بي قٛپؽقٔٛيک ،ثؽاي ّٔٚ ، ٗٔٛؼٚظي
w
٘ٛا ،يک ظقتگبٖ ثكيبؼ پيچيعٖ اقت ،کٗ ٔيبؾ ؾيبظي ثؽاي ظؼقت کٕتؽي کؽظْ خؽيبْ ٘ٛا ،ظؼ ِٛتٛؼ ؼا ظاؼظ.
ظؼ ٘ؽ ٚقيٍٗ ي تؽاثؽي کبؼثؽظي ،زًّ ٔ ٚمٍي قبثكٔٛيک يب خٕگي قٛپؽقٔٛيک ٚ ،ؼٚظي ٘ٛا ثطم
w
َؽٚؼي يک ِدؽاي خؽيبْ قيبي اقت .فؽايٕع کبؼ خؽيبْ ٘ٛا ظؼ ْي ِكيؽ ،کبؼايي ظؼقت ِٛتٛؼ ؼا ثؽاي
w
تٌٛيع ٔيؽٚي ِسٛؼي ِّٓ ،ئٓ ِي قبؾظ.
.c
ثؽاقبـ آؼايم ِٛتٛؼ ٚقؽػت ْ ،ؽازي ٘ٛاپيّب ،نکً ٘بي ِتفبٚتي اؾ ِکٕعٖ ِٛخٛظ اقت .ثٗ ػٍت تأثيؽ
خؽيبْ ٚؼٚظي ،ثؽ ؼٚي کً کبؼکؽظ ٘ٛاپيّب ْ ،ؽازي ثطم ٚؼٚظي ثؽ ػٙعٖ ي قبؾٔعٖ ٘ٛاپيّب ِي ثبنع ٗٔ ،
ar
قبؾٔعٖ ي ِٛتٛؼ آْ .ثب ايٓ ٚخٛظ ٘ ،ؽ ظ ٚثطم ثب يکعيگؽ ّ٘ ،کبؼي کؽظٖ ،تب ثٗ يک ؼاٖ زً ايعٖ آي ثؽقٕع.
ٚؼٚظي ثبيع ثٗ گ ٗٔٛاي ْؽازي نٛظ ،کٗ ِيؿاْ ِٕبقجي اؾ خؽيبْ ٘ٛاي ِٛؼظ ٔيبؾ ِٛتٛؼ ؼا فؽاُ٘ ّٔبيع ، ٚ
ge
ثؼال ٖٚايٓ کٗ ،خؽيبٔي کٗ ثطم ٚؼٚظي ؼا تؽک ِي کٕع ٚ ،قپف ٚاؼظ کّپؽقٛؼ ِي نٛظ ،ثبيع يکٕٛاضت ٚ
پبيعاؼ ٚظؼ کيفيت ثبال ثبنع .ايٓ نؽايّ ٗٔ ،تٕٙب ثبيع ،ظؼ تّبَ ٌسظٗ ٘بي پؽٚاؾ ،ثٍکٗ ،ثؽ ؼٚي ؾِيٓ ،ظؼ
ek
زبٌت قک ٚ ، ْٛثيهيٕٗ ٔيؽٚي ِسٛؼي ِمعَ ،ثؽاي ثٍٕع نعْ ،ثب ٘ٛاپيّب ّ٘ ،ؽاٖ ثبنعْ .ؽازي ضٛة ٚؼٚظي ،
ٔتيدٗ ي ّ٘کبؼي ّ٘بٕ٘گ ،ثيٓ ِٛتٛؼ ٚنکً ٘بي ٚؼٚظي ِي ثبنع ،کٗ ظؼ ثؽٔبِٗ ي تكت اقتبتيکي ثعقت
ِي آيع.
.ir
ْؽازي ٚؼٚظي ثٗ ْٛؼ اقبقي ،تٛقّ ػٍّکؽظ لٛأيٓ قيبي ظيٕبِيکي ،أدبَ ِي گيؽظّ٘ .بْ ْٛؼ کٗ ؼفتبؼ
٘بي خؽيبْ ظؼ قؽػت ٘بي پؽٚاؾ قبة قٔٛيک ٚقٛپؽقٔٛيک ِتفبٚت اقت ،يک تفبٚت ثيٓ قبضت ٚؼٚظي
٘بيي کٗ ثيم تؽ ػٍّکؽظ آْ ظؼ خؽيبْ ثيؽٔٚي قبة قٔٛيک ٚ ٚ ،ؼٚظي ٘بيي کٗ ِطًٛيبً ثٗ ضٛثي ظؼ خؽيبْ
قٛپؽقٔٛيک ػًّ ِي کٕٕع ِ ،ي ثبنع.
35
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٚؼٚظي ٘ٛاي قبة قٔٛيک اقتبٔعاؼظ ،ظؼ ٘ٛاپيّب ٘بي قبة قٔٛيک ثبال غيؽ ٔظبِي ٔ ٚظبِي تؽاثؽي ،
کبؼثؽظ گكتؽظٖ اي ظاؼظ .قٓر ِمٓغ نجٗ ظايؽٚي ،نکً ٚؼٚظي ٘ٛا ،ظؼ ثطم خٍٛيي گٛٙاؼٖ ي ِٛتٛؼ ِي
ثبنعٚ .ؼٚظي ٘بي ٘ٛاي قبة قٔٛيک ،ظؼ ثؼُي اؾ ٘ٛاپيّب ٘بي خٕگي ٚتّبَ خت ٘بي آِٛؾني ،کٗ ثكيبؼ
ٔؿظيک ثٗ قؽػت يٛت پؽٚاؾ ِي کٕٕع ٔيؿ ،کبؼثؽظ ظاؼٔع .ظؼ ايٓ خب ِ ،ب نکً ٘بي ثيُي نکً ٚؼٚظي ٔ ،يُ
ظايؽٚي ،يب زتي قٓر ِمٓغ ٔبِٕظُ ّ٘ ،ؽاٖ ثب ٚؼٚظي ٘بي ًٔت نعٖ ثؽ ؼٚي اْؽاف ثعٔٗ ي ٘ٛاپيّب ،يب ؾيؽ
ث عٔٗ ي ٘ٛاپيّب ِي پؽظاؾيُ .آؼايم ٚؼٚظي ،ظؼ ظِبغٗ ي ٘ٛاپيّب ِ ،بٕٔع ٘ٛاپيّبي خٕگي F-100 Super
w
Sabreظؼ ظ٘ٗ ي پٕدبٖ ،ثٗ ظٌيً ٔيبؾ ثٗ تٛقؼٗ ظاظْ ِدؽاي ْٛيً تؽ ،ثؽاي ْٛي ثيم تؽ ثعٔٗ ،تٍفبت ؾيبظ
w
ظيٕبِيک قيبي ؼا ثٗ ّ٘ؽاٖ ظانت ،ثٗ ّ٘يٓ ظٌيً اقتفبظٖ اؾ آْ چٕعاْ ْٛي ٔکهيع.
w
باد هخالف
33
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٚاثكتٗ ثٛظْ ِهکالت خؽيبْ ثب ٚؼٚظي ٘ٛا ٔ ،تيدٗ اي اؾ ػٍّکؽظ ٚقيغ ْيف ِٛتٛؼ ِي ثبنع ،تٕظيُ کؽظْ
کبًِ ٔيؽٚي ِسٛؼي ٘ٛاپيّب ثؽ ؼٚي ؾِيٓ ،تب قؽػت پؽٚاؾ ظؼ اؼتفبع ّ٘ ،ؽاٖ اقت.
يک ٚيژگي ِ ، ُٙظؼ ِٛؼظ ِمعِٗ ي ثؽضبقتٓ اقتبتيکي ،آؾاظ کؽظْ ثيهيٕٗ ٔيؽٚي ِسٛؼي ِٛتٛؼ ِي
ثبنع .ظؼ ايٓ ِٛؼظ ضبو ٛ٘ ،اي آؾاظ ثٗ يٛؼت قک ْٛظؼ ٔظؽ گؽفتٗ ِي نٛظ ٛ٘ ،اي ظؼِ ْٚدؽاي ٚؼٚظي ،
تٛقّ کّپؽقٛؼ ثبيع نتبثي ثگيؽظ ،تب ثٗ قؽػت ِٛؼظ ٔيبؾ ثؽقع .ظؼ َٚؼيت اقتبتيکي ٚ ،ؼٚظي ِبٕٔع يک
خؽيبْ گؽظاثي ػًّ ِي کٕع ،کٗ ظاؼاي يک ِؽکؿ گٛظنعگي ظؼ قيبي اقت .ظؼ ِسفظٗ ي ِٛتٛؼ ،قيبي ،
w
٘ٛايي ِي ثبنع ،کٗ اؾ اْؽاف گٛٙاؼٖ ي ِٛتٛؼ کهيعٖ نعٖ اقت ،زتي اؾ پهت ٌجٗ ي ٚؼٚظي (نکً .)3-1a
خؽيبْ ٘ٛايي کٗ اؾ پهت ٌجٗ ،ظؼ نؽايّ ضبو ،ثٗ ضّ ٚايً ٌجٗ ي تيؿ ِٕسٕي ٔ ،يؽٚيي ٚاؼظ ِي کٕع ؛ خبيي
w
کٗ خؽيبْ لبظؼ اقت ،ثٗ ظٌيً افؿايم َِٛؼي نتبة ،تفکيک نٛظ .ثب ايٓ ٚخٛظ ،خؽيبْ خعا نعٖ ي ٚاؼظ
نعٖ ظؼ ِٛتٛؼ ،لبظؼ اقت ،کٗ کبؼايي ِٛتٛؼ ؼا ثٗ يٛؼت ثسؽأي کب٘م ظ٘ع .ثؽاي کب٘م ظاظْ ضٓؽ
w
خعايم خؽيبْ ٌ ،جٗ ي ٚؼٚظي ؼا ثٗ ضٛثي گؽظ کؽظٖ ،کٗ ّ٘يهٗ ظؼ ٌجٗ ٘بي َطيُ تؽ ٔتيدٗ ِی ظ٘ع .اؾ ْؽفي
ظيگؽ ،کبؼايي قؽػت ثبال ٔ ،يبؾِٕع ٌجٗ ي ٔبؾک ٚؼٚظي اقت ،ثٕبثؽايٓ ثبيع اؾ نؼبع ثؿؼگ ثؽاي ٌجٗ ي ٚؼٚظي
.c
اختٕبة کؽظ.
ar
فؽٌ ايعٖ آي ٘ٛاي ثيؽٔٚي قبکٓ ٚ ،ثب ٚؼٚظ ثٗ ظاضً ٚؼٚظي ،ثٗ يٛؼت يکٕٛاضت ،اؾ ّ٘ٗ قّت ،ظؼ
ػًّ ِّکٓ ٔيكت .ثٗ ظٌيً ٔؿظيکي لٓؼبت ٘ٛاپيّب ِ ،بٕٔع نبٖ تيؽ ِٛتٛؼ ، 1ثبي ٚ 2ثعٔٗ ي ٘ٛاپيّب ،أسؽافبتي اؾ
ge
ايعٖ آي ثٛظْ ٔ ،تيدٗ ضٛا٘ع نع ،کٗ خؽيبْ ٘ٛا ؼا نکكتٗ ٚکبؼايي ٚؼٚظي ؼا ِي کب٘ع .ثؼال ، ٖٚؾِبٔي کٗ
ِٛتٛؼ٘ب ظؼ ؾيؽ ثبي ًٔت ِي نٔٛع ،يک خؽيبْ گؽظاثي ؾِيٕي ِي تٛأع ،گكتؽل يبثع ،کٗ تٛقّ ٚؼٚظي
ek
فؽ ٚثؽظٖ ِي نٛظ ٚ ،ثؽ کب٘م کبؼايي ٚؼٚظي تأثيؽ ِي گػاؼظ .ضٛنجطتبٔٗ ،ايٓ خؽيبْ تٛقّ نتبثگيؽي
٘ٛاپيّب ظؼ ْٛي ثٍٕع نعْ آْ ٔ ،بپعيع ِي نٛظ .ثب ًٔت ِٛتٛؼ ٘ب ظؼ ػمت ،يک خؽيبْ گؽظاثي ِهبثٗ ،ثؽ ؼٚي
ثعٔٗ ي ٘ٛاپيّب گكتؽل ِي يبثع ،کٗ ّ٘چٕبْ ظؼ قؽػت ثؽضبقتٓ ٘ٛاپيّب ٔبپعيع ِي نٛظ .ايٓ خؽيبْ ٘بي
.ir
گؽظاثي ،اگؽ ثبٔع پؽٚاؾ ضيف ثبنع ،ظيعٖ ِي نٔٛع ،يب اگؽ نؽايّ خٛي تست تأثيؽ لبثً تٛخٙي ػًّ ِيؼبْ
لؽاؼ گيؽظ ،اؾ کبثيٓ ِكبفؽاْ ِي تٛاْ ِالزظٗ کؽظ.
ِٕهبء ظيگؽ کبؼايي ِؼيٛة ٚؼٚظي ،ثبظ ِطبٌف اقت .ظؼ قّت ثبظضيؿ ٚؼٚظي ٘ٛا ،ثبظ ِطبٌف ،ثؽ خؽيبْ
ؼٚي ٌجٗ ،اَبفٗ نعٖ ،کٗ ثبػث ٘عايت افؿايم قؽػت اَبفٗ ِ ،ي نٛظ (نکً .)3-1bاگؽ ثبظ ِطبٌف ثٗ
أعاؾٖ ي کبفي لٛي ثبنع ،قؽػت ظؼ ٌجٗ ِّکٓ اقت ،زتي اؾ قؽػت يٛت پيهي گيؽظ ؛ ّ٘ؽاٖ ثب خعايم
خؽيبْ ٚاؼظ کّپؽقٛؼ ِی نٛظ .ثٗ ظٌيً اِکبْ آقيت ظيعْ تيغٗ ،ثؼُي ٘ٛاپيّب ٘ب ٔ ،يؽٚي ِسٛؼي کبًِ ضٛظ
35
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ؼا ،پيم اؾ ؼقيعْ ٘ٛاپيّب ثٗ کُ تؽيٓ قؽػت ثؽاي ٔهكتٓ ثؽ ؼٚي ؾِيٓ ِ ،سعٚظ ِي کٕٕع .ظؼ ايٓ ِٛؼظ ،
ثؽاي ّٔ ، Lockheed C5-A Galaxy ، ٗٔٛاگؽ قؽػت ثبظ ِطبٌف ثيم تؽ اؾ )45 kt( 54km/hثبنع ،
ٔيبؾ ثٗ يک ثؽضبقتٓ گؽظني ِ ،ی ثبنع.
ثٗ ْٛؼي کٗ نتبثگيؽي ٘ٛاپيّب ظؼ ْٛي اظاِٗ ي ِيعاْ چؽضم ،اٌگٛي ضٓ ِٛخؽيبْ ؼا ظؼ ٚؼٚظي ٘ٛا
تغييؽ ِي ظ٘ع .ؾيؽا ٘ٛا ثيم اؾ ايٓ ّٔي تٛأع ثؽ خؽيبْ پبييٓ ٌجٗ غبٌت گؽظظ ،اضتالي اؾ ْؽف اخؿاي ٘ٛاپيّب
ظؼ ايٓ قٓر ،ثٗ يٛؼت گكتؽظٖ زػف ِي نٛظ .ثب ٚخٛظ ايٓ ،تب ؾِبٔي کٗ ٘ٛاپيّب ثٗ قؽػت ِٕبقجي ثؽاي
w
کّپؽقٛؼ ٔؽقيعٖ ،خؽيبْ ٘ٛا ظؼ ظاضً ِدؽاي ٚؼٚظي ثٗ نتبثگيؽي ضٛظ اظاِٗ ضٛا٘ع ظاظ ،اگؽ چٗ ثؽاي يک
ظؼخٗ ي کُ تؽ ثبنع .ثبؾتبة ايٓ ٔتيدٗ تٛقّ اٌگٛي ِدؽاي خؽيبْ ٔؿظيک نعٖ ثٗ ٚؼٚظي ِي ثبنع (نکً
w
.)3-1cؾيؽا خؽيبْ ٘ٛاي ظاضً ِدؽاي خؽيبْ ؼاثٓٗ اي ثب ظثي خؽِي خؽيبْ ِٛتٛؼ ظاؼظ ّ٘ ،گؽايي ِدؽاي
خؽيبْ ِهب٘عٖ ضٛا٘ع نع ،ضّ خؽيبْ ِؽؾي ،ظؼ ٔمبِ ايكتبيي ؼٚي ٘ٛاکم پبيبْ ِي يبثع .ثب افؿايم قؽػت
w
٘ٛاپيّب ٔ ،مبِ ايكتبيي ثٗ خٍٛي ٘ٛاکم خبثٗ خب ِي نٔٛع.
.c
ّ٘بْ ْٛؼ کٗ ِكبزت قٓر ِمٓغ A0ظؼ خٍٛي ِدؽاي خؽيبْ ٚؼٚظي ،تٛقّ ظثي خؽِي خؽيبْ ِٛتٛؼ
تؼييٓ ِي نٛظ ،أعاؾٖ ي ِدؽاي خؽيبْ ؼا ثٗ قبظگي ِي تٛاْ تٛقّ ػٍّکؽظ ِالزظبت پيٛقتٗ تؼييٓ کؽظٔ .يبؾ
ar
٘بي پيٛقتٗ ي ظثي خؽِي خؽيبْ ṁظؼ ٘ؽ قٓر ِمٓغ ظؼ ظاضً ِدؽاي خؽيبْ يکكبْ ِي ثبنع ،ثٕبثؽايٓ يک
ِمعاؼ ثبثت اقت .ظثي خؽِي خؽيبْ ظؼ قٓر ِمٓغ ، A0ثٗ ٚيژٖ ،ظؼقت ثؽاثؽ ثب ظثي خؽِي خؽيبْ ظؼ قٓر
ge
کّپؽقٛؼ ِ A2ي ثبنع ،کٗ خؽَ خؽيبْ ِٛتٛؼ ثؽِي گؽظظ .ثٕبثؽايٓ:
ek
ِب ظؼ فًً پيهيٓ آِٛضتيُ کٗ ،ظثي خؽِي خؽيبْ ؼا ِي تٛاْ تٛقّ چگبٌي ٘ٛا ، ρقؽػت ثطبؼ ٘ٛا ، V
ِ ٚكبزت قٓر ِمٓغ ِدؽاي خؽيبْ ، Aثيبْ کؽظ .ثٕبثؽايٓ ،الؾِٗ ي ثمبء خؽَ ؼا ثؽاي ِكيؽ خؽيبْ ٚيژٖ پبيگبٖ
.ir
يفؽ (خؽيبْ ثبال ٔبِسعٚظ) ( 4 ٚقٓر کّپؽقٛؼ) ثٗ يٛؼت ؾيؽ ِي تٚٛاْ ثيبْ کؽظ:
35
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ّ٘بْ ْٛؼ کٗ ٘ؽ ظ ٚظثي خؽِي خؽيبْ ْجك تؼؽيف ثب ُ٘ ثؽاثؽ ِي ثبنٕع ،قٓر ِمٓغ ِدؽاي خؽيبْ ظؼ
خؽيبْ ثبال ثٗ قبظگي ثيبْ ِي نٛظ:
اگؽ فؽٌ کٕيُ کٗ چگبٌي ٘ٛا ظؼ ظاضً ِدؽاي خؽيبْ ثيٓ ظ ٚپبيگبٖ يفؽ (خؽيبْ ثبال ٔبِسعٚظ) ( 4 ٚقٓر
کّپؽقٛؼ) تغييؽ ٔکٕع ،قپف قٓر ِمٓغ ِدؽاي خؽيبْ A0تٕٙب ثٗ قؽػت پؽٚاؾ ٘ٛاپيّب ٚ V0اثكتٗ اقت ،ؾيؽا
w
قؽػت خؽيبْ ٘ٛا ظؼ قٓر کّپؽقٛؼ تٛقّ کّپؽقٛؼ تؼييٓ ِي گؽظظ ،قٓر ِمٓغ ٚؼٚظي کّپؽقٛؼ ٔ A2يؿ ،
ثبثت ْؽازي ِي نٛظ .ثب ظؼ ٔظؽ گؽفتٓ ايٓ ِالزظبت ،اٌگٛي ضٓ ِٛخؽيبْ ظؼ قؽػت ثبالي پؽٚاؾ تٛقّ
w
ِكبزت قٓر ِمٓغ A0ظؼ خؽيبْ ثبال ٔ ،بِسعٚظ ِهطى ضٛا٘ع نع ،کٗ ثٗ ْٛؼ ِهطى ٔكجت ثٗ قٓر ِمٓغ
ِعضً ٚؼٚظي (ِكبزت ِهطى ٚؼٚظي) کٛچک تؽ اقت .ايٓ ٔتيدٗ ثبػث کب٘م قؽيغ قؽػت خؽيبْ ثبال
w
ٚؼٚظي ،ثٗ ّ٘ؽاٖ افؿايم فهبؼ ،زتي پيم اؾ ظاضً نعْ خؽيبْ ٘ٛا ظؼ ٚؼٚظي ،ضٛا٘ع نع (نکً .)3-4a
.c
ظؼ پبؼگؽاف ٘بي پيهيٓ آِٛضتيُ ،ثؽاي ػٍّکؽظ ظؼقت تٕفف ٘ٛاي ِٛتٛؼ ،الؾِٗ ي کبؼ ٛ٘ ،اي فهؽظٖ
نعٖ ِي ثبنع .آيؽٚظيٕبِيک فهؽظٖ قبؾ ظؼ ِدؽا ٘بي خؽيبْ کٗ ِكبزت قٓر ِمٓغ ثٗ تعؼيح افؿايم ِي يبثع
ar
،ظؼ ؼٚل خؽيبْ ِكتميُ پعيع ِي آيع .يک ِدؽا ّ٘ؽاٖ ثب تٛأبيي ايدبظ تأضيؽ ظؼ خؽيبْ ٚ ،تجعيً أؽژي
خٕجهي ثٗ أؽژي فهبؼي ،ثٗ ٔبَ ظيفيٛؾؼ ِي ثبنع.
ge
ظؼ قؽػت ثبالي ِٕبقت ػعظ ِبش ،ثؽاي ّٔ ٗٔٛظؼ پؽٚاؾ گهتي ،خؽيبْ ٘ٛاي ٔؿظيک نعٖ ثٗ ِٛتٛؼ ،قؽيغ
تؽ اؾ ِتٛقّ کّپؽقٛؼ ضٛا٘ع ثٛظ .ثٗ ظٌيً فؼبٌيت ظيفيٛؾؼ ٚؼٚظي ٘ٛا ،کٗ کب٘م قؽػت خؽيبْ ٘ٛا ٚثبال
ek
ثؽظْ فهبؼ ؼا ِٕدؽ ِي نٛظ ،قؽػت خؽيبْ ٘ٛا ثؽاقبـ ٔيبؾ کّپؽقٛؼ ،تٓجيك ضٛا٘ع نع .ثؼال ، ٖٚثٗ ظٌيً
افؿايم فهبؼ ،يک ِٕفؼت لبثً تٛخٗ ثؽاي قيکً ِٛتٛؼ ٔتيدٗ ِي يبثع ،چٕبْ کٗ ،أؽژي ِکبٔيکي کّي ثؽاي
.ir
فهؽظٖ کؽظْ ٔ ،يبؾ ِي نٛظ .ثبيع ظلت ظانت کٗ ،ظؼ ِٛؼظ يک ِٛتٛؼ ؼِدت (کٗ ِب ظؼ ايٓ خب ثٗ آْ ؼقيعگي
ّٔي کٕيُ) فهؽظگي ظؼ ِدؽاي ٚؼٚظي ثٗ يٛؼت کبًِ ؼش ِي ظ٘ع ٚ ،ثبػث زػف ٔيبؾ ثٗ کّپؽقٛؼ ِکبٔيکي
ِي نٛظ.
يک قيبي ثي ِيً ثٗ خؽيبْ ظانتٓ ،ظؼ ِيبْ يک ِدؽاي افؿايم فهبؼ ،ثيم تؽ ِبٕٔع ،يک آة ِي ثبنع ،
کٗ ظؼ ِمبثً خبؼي نعْ ثٗ قّت ثبال ِمبِٚت ِي کٕع .ظؼ ٔتيدٗ ،يک ظيفيٛؾؼ ِ ،ي تٛأع ٔمم يک پّپ ؼا
ظانتٗ ثبنع ،ثع ْٚلٓؼبت ِتسؽک ِ ،بٕٔع يک پّپ فهبؼ قيبي ؼا افؿايم ِي ظ٘ع .ثؽاي ِبٔغ نعْ خؽيبْ اؾ
خعا نعْ ظؼ ْٛي ظيٛاؼٖ ٘ب ،قٓر ظاضٍي ظيفيٛؾؼ ثبيع ثٗ ظلت نکً ثگيؽظ ٚ ،قٓر يبف ٚثعِ ْٚبٔغ پٍٗ اي
يب پيچ ضٛؼظگي ظانتٗ ثبنع ،ظؼ غيؽ ايٓ يٛؼت ،اليٗ ِؽؾي زكبـ ِّ ،کٓ اقت ،خعا نٛظ (ِيبْ خؽيبْ
35
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ايٍي ٚظيٛاؼٖ ي ظيفيٛؾؼ) .ايٓ ٔتيدٗ ي اتالف خؿئي أؽژي خٕجهي ٚتجعيً آْ ثٗ گؽِبي غيؽ لبثً اقتفبظٖ
اقت ،کٗ ايٓ فؽايٕع ايٓکبک ِي ثبنع ،کٗ ّ٘يهٗ ظؼ افت فهبؼ ٍِٓك زبيً ِي نٛظ .اگؽ ثؽاي کب٘م
قؽػت اِکبٔي ٚخٛظ ظانت ،کٗ تّبَ أؽژي خٕجهي ثٗ فهبؼ تجعيً ِي نع ،آٔگبٖ فهبؼ ٍِٓك خؽيبْ ثبثت ثبلي
ِي ِبٔع ٚ ،ايٓالزبً ثبؾيبفت فهبؼ 111ظؼ يع ٔ ،بِيعٖ ِي نع .ثٗ ظٌيً ايٓکبک ،کٗ ٔبگػيؽ ّ٘ؽاٖ ثب خؽيبْ
زميمي اقت (ثؽ ضالف خؽيبْ ايعٖ آي کٗ فبلع ايٓکبک ِي ثبنع) ِ ،معاؼي افت ظؼ فهبؼ ٍِٓك ،ضٛا٘يُ
ظانت .چٗ اٚاِؽي ظؼ ْؽازي ِٕبقت يک ظيفيٛؾؼ ،کٗ ظاؼاي کُ تؽيٓ تأثيؽ ظؼ ايٓ ٔبقبؾگبؼي ٘ب ٔمم ظاؼٔع.
ثب ٚخٛظ پيهؽفت نبيبْ ظؼ ؾِيٕٗ ي کبِپيٛتؽي ظيٕبِيک قيبي ( ، )CFDثٗ ِٙبؼت ّ٘چٕبْ ٔيبؾ ِي ثبنع ،ؾيؽا
w
ؼٚل ٘ب ي ِسبقجبت ٕ٘ٛؾ ٔبکبفي ِي ثبنع.
w
0 3 2
w
.c
ar
ايستايي در سزعت باال پزواس
ge
بزايٌذ ًيزوي هکش
جزياى سائذ ،بَ دليل
ًيزوي هکش
ek
35
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ؾِبٔي کٗ قٗ کبؼاکتؽ خؽيبْ ٚؼٚظي زبٌت ايكتب ِالزظٗ ِي نٛظ ،قؽػت پبييٓ ٚقؽػت ثبال ،تأثيؽات
اَبفي ظيٕبِيک قيبي ،ثبيع فؽٌ گؽظظ ،کٗ ِتؼٍك ثٗ يک ْؽازي ثٙيٕٗ ٚؼٚظي اقتٔ .طكت ،ثبيع تٛخٗ
ظانت ،ثٗ ظٌيً ٔيؽٚي پكب 1آيؽٚظيٕبِيکي گٛٙاؼٖ ي ِٛتٛؼ ،قٗ ظؼيع اؾ کً ٔيؽٚي پكب ٘ٛاپيّب ثٗ ايٓ ثطم
اضتًبو ِي يبثعّ٘ .چٕيٓ کٗ ،يک گٛٙاؼٖ ي ِٛتٛؼ ظؼ ٚؾْ ٘ٛاپيّب نؽيک ِي ثبنع٘ .ؽ ظ ٚػبًِ زعاکثؽ
ثبؼ ٚنؼبع ػًّ ٘ٛاپيّب تأثيؽ گػاؼ اقت.
ٔيبؾ ٘بي التًبظي ثبػث ِي نٛظ ،تب ٚؼٚظي ِٛتٛؼ ظاؼاي ٔيؽٚي پكب کُ ،قبضتبؼ قجک ،کٗ ثب ظلت ٚ
w
ظؼقتي قبضتٗ نٛظ ،ثبنع .ثٗ ظٌيً ايٓ کٗ ثكيبؼي اؾ ايٓ ٔيبؾ ٘ب ثب ُ٘ اضتالف ظاؼٔع ،ظؼ پبيبْ ْؽازي ٚؼٚظي
ثبيع ،ثؼُي اؾ ايٓ اضتالف ٘ب ؼا ٔبظيعٖ گؽفت .ثٗ ايٓ ِٕظٛؼ ٔ ،طكتيٓ ٚظيفٗ ي ٚؼٚظي ،تٙيٗ ي خؽيبٔي ثب
w
کيفيت ثبال ِي ثبنع ،کٗ ٔجبيع آْ ؼا ٔبظيعٖ گؽفت.
w
ٔيبؾ ثؽاي ٔيؽٚي پكب پبييٓ ،ظؼ اثتعا تٛقّ قؽػت ثبالي پؽٚاؾ تسّيً ضٛا٘ع نع .اِؽٚؾٖ ٘ٛاپيّب ٘بي
ِكبفؽي قبة قٔٛيک ثبال ،ػعظ ِبش ،کٗ ظؼ قؽػت ٘بي 1..0تب ِ 1.04بش ِي ثبنٕع ،ثؽاي ْؽازي ٚؼٚظي
.c
آْ ٘ب ،ثبيع ٚيژگي ٘بي يک ٚؼٚظي ٔبؾک ،ثٗ ايٓ ِؼٕب کٗ ،أعاؾٖ ي لٓؽ ضبؼخي ٚؼٚظي ،ثكيبؼ ثؿؼگ تؽ
اؾ أعاؾٖ ي لٓؽ ظاضٍي ٔجبنع .ايٓ کبؼ ثبػث کٛچک نعْ نؼبع پٛؾٖ ضٛا٘ع نع ،کٗ ؼاثٓٗ ي ٌجٗ ي ٔبؾک
ar
ٚؼٚظي ٘ٛا ؼا تٓجيك ِي ظ٘ع .خؽيبْ ضبؼخي اْؽاف ِدؽاي خؽيبْ ٚؼٚظي ،ثٗ ْٛؼ ِؤثؽ ِبٔغ اؾ گكتؽل
قؽػت ٘بي اَبفي ٔبضٛاقتٗ ظؼ ٌجٗ ِي نٛظ ،کٗ ِيؿاْ ضٓؽ خعايم خؽيبْ ؼا ّ٘ؽاٖ ثب ِهبثٗ آْ ،افؿايم
ge
ٔيؽٚي پكب ،کب٘م ِي ظ٘ع .چٗ ثيم تؽ ،اگؽ خؽيبْ ضبؼخي ثٗ ْٛؼ يسير اؾ ٌجٗ ي ٚؼٚظي ػجٛؼ کٕع ،
ٔيؽٚي پكب اَبفٗ ٔ ،تيدٗ ي تأثيؽ گكتؽل ؼ ٚثٗ خٍٚ ٛؼٚظي ِّ ،کٓ اقت ،ثٗ ْٛؼ ِؤثؽ کب٘م يبثع .ايٓ لجيً
ek
کب٘م تٕٙب تٛقّ خؽيبْ ٘ٛاي اْؽاف پٛؾٖ کبًِ ِي نٛظّ٘ .چٕبْ کٗ خؽيبْ ضّ ٚايً پٛؾٖ ؼا ظٔجبي ِي
کٕع ،قؽػت ٘بي ؾيبظ ِي تٛإٔع گكتؽل يبثٕع ،کٗ ِّکٓ اقت زتي ثٗ قؽػت ٘بي قٛپؽ قٔٛيک (پبييٓ)
ظقت يبثٕع .ايٓ ٔتيدٗ ِي تٛأع ظؼ يک ِسيّ کُ فهبؼ ،پيؽاِٚ ْٛؼٚظي ؼش ظ٘ع .ؼقيعْ ثٗ فهبؼ ٔيؽٚي
.ir
آيؽٚظيٕبِيکي ،ثٗ ٚقيٍٗ ي لكّت اػّبٌي ظؼ ؼاقتبي ٔيؽٚي ِسٛؼي ِٛتٛؼ ِ ،کم پٛؾٖٔ 2بَ گػاؼي ِي نٛظ
(نکً .)3-4b
ثب ايٓ ٚخٛظ ،اقتفبظٖ اؾ يک ٚؼٚظي ٔبؾک ثؽاي پؽٚاؾ ِكبفؽي ثب قؽػت ثبال ،کبؼايي ظؼ ثؽضبقتٓ يب زتي
پؽٚاؾ ظؼ قؽػت پبييٓ ،ثكيبؼ کب٘م ِي يبثع .ثٗ ظٌيً تغييؽ اٌگٛي ضّ خؽيبْ ظؼ ايٓ ِؽزٍٗ ي غيؽ ِٕتظؽٖ
پؽٚاؾ ،أسٕبي نعيع ظؼ ٔٛک پٛؾٖ ثبػث خعايم خؽيبْ ظؼ ثطم ظاضٍي ٌجٗ ي ٚؼٚظي ضٛا٘ع نع .العاِبت
1
Drag
Nose suction 2
56
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ْؽازي ِٕبقت ثبيع ثؽاي خٍٛگيؽي اؾ خعايم خؽيبْ ظؼ ايٓ ِؽازً ثسؽأي پؽٚاؾ يٛؼت گيؽظ ،زتي ظؼ
ثؽاِع کبؼايي قؽػت ثبال کب٘م يبثع.
يکي اؾ ايٓ العاِبت ثؽاي افؿايم قٓر ِمٓغ ٚؼٚظي ،ثٙجٛظ يبفتٓ ثؽاي ٔيبؾ تٓبثك ظانتٓ خؽيبْ ٘ٛاي
ِٛتٛؼ ظؼ تٕظيّبت قؽػت پبييٓ ٔ ،يؽٚي ِسٛؼي ثبالي ِٛتٛؼ ِي ثبنع .ثب ايٓ ٚخٛظ ،کبؼايي قؽػت ثبال
َؽٚؼي ِي ثبنع ،کٗ قبؾگبؼ نٛظ .ثٗ ػال ، ٖٚأسٕبي ٚؼٚظي ظؼ ظاضً ِدؽاي ٚؼٚظي خبيي کٗ ،خؽيبْ
گؽايم ثٗ خعايم ظاؼظ ،ثبيع افؿايم يبثع .اگؽ ثٗ يٛؼت ظؼقت ػًّ ٔکٕع ِّ ،کٓ اقت تٛقّ خؽيبْ
w
ٚؼٚظي ظؼ گٍٛگبٖ ،خبيي کٗ ،قٓر ِمٓغ ثكيبؼ کٛچک ِي ثبنع ،ثبػث أكعاظ نٛظ ؛ ثٗ قؽػت يٛت ثؽقع
(تأثيؽ أكعاظ ظؼ اظاِٗ ،ظؼ فًً ظ٘بٔٗ ِٓؽذ نعٖ اقت).
w
العاَ ظيگؽ کٗ ظؼ آؾِبيم ِ ،ؤثؽ ٚالغ نعٖ ،ثٗ ٚيژٖ تٛقّ ٔٛک پٛؾٖ ٚؼٚظي ٘بي قؽػت ثبال ِ ،معِٗ اي
w
ثؽاي اظاِٗ ي ثطم ظِ َٚدؽاي ٚؼٚظي کٗ ظؼ ٔيؽٚي ِسٛؼي ثبال ،قؽػت پبييٓ يب نؽايّ ثؽضبقتٓ ثبؾ ِي
نٛظِ ،ي ثبنع .گؽظٔعٖ تٛقّ اضتالف فهبؼ ِيبْ ِدؽاي ٚؼٚظي ٚخؽيبْ ثيؽٔٚي ،چٕع ظؼة ثب ػٍّکؽظ فٕؽي ،
.c
اْؽاف ٚؼٚظي ٘ٛاکم ،ثٗ ظاضً ثؽاي ؼقبٔعْ ثٗ گػؼگبٖ ظِ َٚدؽا ٘بي خؽيبْ ،کٗ ثؽاي افؿايم تأثيؽ قٓر
ِمٓغ ٚؼٚظي ، ٚاؾ ايٓ ؼ ، ٚخؽيبْ ٘ٛا ِي ثبنع ،ثبؾ ِي نٔٛع .تٛقّ اقتفبظٖ ي اَبفي خٍٛگيؽي اؾ خؽيبْ
ar
٘ٛاي اثتعايي اؾ ؼقيعْ ثٗ قؽػت ٘بي ؾيبظ ،ظؼ يک ؾِبْ ،خؽيبْ ػجٛؼي ظؼ تّبَ قٓر ِمٓغ ٚؼٚظي کب٘م
ِي يبثع( .ػٍّکؽظ ايٓ العاَ چٕعاْ ثؽاي ٘ٛاپيّب ٘بي ِعؼْ تؽاثؽي تدبؼي ْٛ ،ي ّٔي کهع ،ؾيؽا افؿايم قؽ ٚ
ge
يعا کّپؽقٛؼ ،ثبػث فؽاؼ اؾ اٌٚيٓ ٚظِٚيٓ ِدؽاي ٚؼٚظي ِي نٛظ).
ِب ُ٘ اکٕٔ ْٛگب٘ي ثٗ ظ ّٗٔٛٔ ٚي قطت افؿاؼي کٗ ثٗ يٛؼت پيچيعٖ نؽذ ظاظٖ نعٖ ٚ ،ؼٚظي ٘بي ٘ٛاي
ek
قبة قٔٛيک ِ ،ي پؽظاؾيُ.
اثتعا ٚؼٚظي ٘ٛاپيّبي اؼتهي Lockheed C-141 Starlfterؼا نؽذ ِي ظ٘يُ .ايٓ ٚؼٚظي ثٗ يٛؼت
.ir
ٚيژٖ اي لبثً تٛخٗ ِي ثبنع ،ثٗ ظٌيً ِدؽاي ثكيبؼ کٛتبٖ آْ ،کٗ تٛقّ Lockheedثب « ٚؼٚظي ْٛي يفؽ »
ِهطى گهتٗ ،کٗ تٛأكتٗ يک کبؼايي ثبال آيؽٚظيٕبِيکي ثٗ ّ٘ؽاٖ قبضتبؼ قجک ؼافؽاُ٘ کٕع (نکً .)3-3ثٗ
ظٌيً کٛچک ثٛظْ نؼبع ٌ ،جٗ ي ٚؼٚظي ظاؼاي ٌجٗ ي تيؿي ِي نٛظ ،کٗ قبضت يک قيكتُ ٚؼٚظي ظ ، َٚکٗ
ظؼ ٔؽش خؽيبْ ٘ٛاي ثبال ،تٛقّ ايكتبيي ٘ٛاپيّب يب ظؼ قؽػت پبييٓ ثٗ ظاضً ،تأثيؽ ِي گػاؼظ ؼا َ ،ؽٚؼي ِي
قبؾظ .نکبف تؼجيٗ نعٖ ي ٚؼٚظي ،نبًِ 14لكّت ظؼة ٘بي ٌٛاليي ثيؽٔٚي ،ظؼ ٘ٛاکم ِي ثبنع .ثبؾ نعْ
ِدعظ ظؼة ٘ب تٛقّ ٔيؽٚي فٕؽي اقت ؛ اگؽ افت فهبؼ ِ ،يبْ فهبؼ اقتبتيکي ثٗ قّت ظؼة ٘بي ِٛتٛؼ ٔ ،كجت
ثٗ قّت ضبؼخي ظؼة ٘ب ِٛ ،خٛظ ثبنع .ؾِبٔي کٗ ظؼة ٘ب ثبؾ ٘كتٕع ،خؽيبْ اَبفٗ ي ػجٛؼ کؽظٖ اؾ ظ٘بٔٗ
51
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
نکٍي (ثٗ ايٓ ِؼٕب ِ ،كبزت کب٘م يبفتٗ ظؼ ؼٚل ِكيؽ خؽيبْ ِكتميُ) ،فؽاُ٘ نعٖ اقت ،کٗ ِسيّ پيؽاِْٛ
ِدؽاي ٚؼٚظي خٍ ٛقٓر کّپؽقٛؼ ؼا ِ ،سعٚظ کٕع.
خبٌت اقت کٗ ثعأيُ ،ظٌيً ْؽازي کٛتبٖ ِدؽا ،ايٓ اقت کٗ ّ٘ ،کبؼي کٛچکي ظؼ ٚؾْ ٘ٛاپيّب ظانتٗ
ثبنع .پبقص ظؼ ٔيبؾ ٘بي ٘ٛاپيّب ٚأٛاع ٚيژگي ٘بي ِٛتٛؼ يبفت ِي نٛظِ .عي تؽاثؽي ، C-141ثؽاي پؽٚاؾ ظؼ
قؽػت ْ )011km/h( 531ktؽازي نعٖ اقت ،لبثً تٛخٗ اقت کٗ ،پبييٓ تؽ اؾ قؽػت پؽٚاؾ ٘ٛاپيّبي
تؽاثؽي اِؽٚؾي ٔ ،ؿظيک ( 011km/hيب ِ 1.04بش ظؼ اؼتفبع ِ ، )11kmي ثبنعِٛ .تٛؼ Pratt & Whitney
w
، TF-33-P-7اؾ ْؽفي ظيگؽ ٔ ،كجت قؽػت ٚؼٚظي کّپؽقٛؼ ثبال ٗٔ ،چٕعاْ ؾيبظ ؾيؽ قؽػت خؽيبْ آؾاظ ؼا
،تسًّ ِي کٕع .اؾ آْ چٗ کٗ ظؼ ؼاثٓٗ ي قٓر ِمٓغ ِدؽاي خؽيبْ ٚقؽػت خؽيبْ ٘ٛا آِٛضتيُ ِ ،ب ِي
w
تٛأيُ ثٗ قبظگي ايٓ ٔتيدٗ ؼا ثگيؽيُ کٗ ،ظؼ ِٛؼظ ٘ٛاپيّب ي ِ ، C-141كبزت قٓر ِمٓغ ِدؽاي خؽيبْ A2
ظؼ قٓر کّپؽقٛؼ ،تٕٙب کّي ثؿؼگ تؽ اؾ قٓر ِمٓغ ِدؽاي خؽيبْ ، A0خؽيبْ ثبال خٍٚ ٛؼٚظي ِي ثبنع.
w
ثٗ ػجبؼتي ظيگؽ ٔ ،كجت ِكبزت ثسؽأي A0/A2ثكيبؼ ٔؿظيک ثٗ ِ 1ي ثبنعِ .ؿيت ظيگؽ ِٛتٛؼ ثب قؽػت
ٚؼٚظي ثبال ،زػف ٔيبؾ ثٗ کب٘م قؽػت خؽيبْ خٍ ٛؼٔٚعٖ ظؼ ظيفيٛؾؼ ِي ثبنع ،کٗ ثٗ يٛؼت َؽٚؼي
.c
تٛقّ يک کبٕ٘عٖ ثبؾظٖ آيؽٚظيٕبِيکي ثٗ ظٌيً اتالف ظيٕبِيک قيبي ظؼ ِدؽا ّ٘ ،ؽاٖ نعٖ اقت.
ar
ثب ايٓ ٚخٛظ ثبيع تٛخٗ ظانت کٗ ِ ،عي تؽاثؽي ، C-141يک ْؽازي تبؼيطي اقت کٗ ٔطكتيٓ پؽٚاؾ آْ
ظؼ قبي 1093ثٛظ ٚ ٚ ،اؼظ ضعِت ظؼ قبؾِبْ USAFظؼ قبي 1095نع .ثٗ ّ٘يٓ ٔسّ٘ ٛؽاٖ ثب ِٛتٛؼ ٘بِ .عي
ge
ِٛ TF-33تٛؼي ثب ٔكجت کٕبؼگػاؼي تٕٙب 1.5:1ثٛظ ،کٗ ثبؾتبثي اؾ خعيع تؽيٓ تکٌٕٛٛژي ظؼ اثتعاي ظ٘ٗ ي
نًت ظاؼظ .ظؼ ؾِبْ زبي ِٛ ،تٛؼ ٘ب ثب ٔكجت ٘بي کٕبؼگػاؼي ٚ 4ثيم تؽ ّ٘ ،ؽاٖ ثب کبؼايي ثيم تؽي ِٛ ،ؼظ
ek
اقتفبظٖ لؽاؼ ِي گيؽٔع .ايٓ ِٛتٛؼ ٘ب ٔيبؾ ثٗ يک ٚؼٚظي ظاؼٔع ،کٗ يک ِدؽاي کٛتبٖ ،ؼاٖ زٍي ثؽاي پيم
گيؽي ِي ثبنعّ٘ .چٕيٓ ،قؽ ٚيعايي کٗ يک ٚؼٚظي ِدؽاي کٛتبٖ ظاؼظ ،کُ تؽ ِٛؼظ پكٕع ِي ثبنع .ثب
ٚخٛظ ايٓ ،تٛقّ تکٌٕٛٛژي ِٛخٛظ ؾِبْ ٚ ،ؼٚظي تهکيً ظٕ٘عٖ ي C-141يک نب٘کبؼ ِٕٙعقي اقت ،
.ir
کٗ ِب زتي اِؽٚؾ ِي تٛأيُ ٚ ،لتي کٗ ظؼ خكتدٛي ؼاٖ زً پيهؽفتٗ ِٕٙعقي ٘كتيُ ،تٛقّ خعيع تؽيٓ
تکٌٕٛٛژي قطت افؿاؼ ،أدبَ ظ٘يُ.
ظِٚيٓ ّٔ ٗٔٛي قطت افؿاؼ ثب ٚؼٚظي ٘ٛاي ٘ٛاپيّبي تؽاثؽي اؼتهي Lockheed C-5 Galaxyقؽ ٚ
کبؼ ظاؼظ (نکً ِ .)3-5عي C-5ثٗ ظؼقتي پيهؽ ٚتّبَ ٘ٛاپيّب ٘بي غيؽ ٔظبِي اِؽٚؾي غٛي پيکؽ ِي ثبنع.
ِعي C-5تٛقّ چٙبؼ ِٛتٛؼ ،ثب ٔكجت کٕبؼگػاؼي ثبال ِ ،عي TF-39اؾ نؽکت General Electricثب
يک ٔكجت کٕبؼ گػاؼي ، 0:1لعؼت ضٛظ ؼا تٙيٗ ِي کؽظٔ .طكتيٓ پؽٚاؾ ظؼ قبي 1090ثٛظ ٚ ٚ ،اؼظ ثٗ ضعِت
ظؼ USAFظؼ قبي 1090نع.
56
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
درب ورودي باس
ar
چاک کوکي ورودي
ورودي کوپزسور
ge
پوسٍ هخزوطي هتمارى
ek
ؾِبٔي کٗ ثؽاي ِٛتٛؼ ٔكجت کٕبؼگػاؼي ثبال ْ ،ؽذ ٚؼٚظي ْٛي يفؽ تسميك ِي نع ،ؼٚنٓ گؽظيع کٗ
ْؽازي خٍٛي ٚؼٚظي قٓر ِمٓغ ِدؽاي خؽيبْ ،ثكيبؼ کٛچک تؽ اؾ ِكبزت خٍٛي ِٛتٛؼ ثؿؼگ اقت ٚ ،
قبضت ػٍّي آْ ،ثٗ ػٕٛاْ ٚؼٚظي ،غيؽ ِّکٓ ِی ثبنع .پف اؾ ِٓبٌؼٗ ي ؾيبظ ثؽاي کب٘م ْٛي ٚ ٚ ،ؾْ
ٚؼٚظي ،قبؾگبؼ ثب کبؼايي ِٕبقت قؽػت پبييٓ ،يک ْؽذ ٚؼٚظي ثب تؽکيت خفت نکبف ِسٛؼي ٚؼٚظي ،
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
کٗ تٕٙب ٔيبؾ ثٗ يک ؼظيف ظؼة ٘بي ثيؽٔٚي ثبنع ،پعيعاؼ نع .ثٗ خبي کُ اؼؾل کؽظْ پبيبٔي ظؼثبؼٖ ي ٌ ٌٗٛي
ِسٛؼي ظؼ ظيگؽي (ِبٕٔع ، )C-141ايٓ ظؼة ٘ب ثٗ قّت ظاضً ثٗ يٛؼت نؼبػي ثؽاي ظقتؽقي ثٗ يک ؾٚج
نکبف ،ثبؾضٛإ٘ع نع ،يکي ظؼ خٍٛي ٚؼٚظي گٍٛگبٖ (ِکبٔي کٗ قٓر ِمٓغ اؾ ّ٘ٗ خب کٛچک تؽ اقت) ٚ
ظيگؽي ظؼ پبيبْ ظيفيٛؾؼ (نکً .)3-5Aايٓ ْؽازي ْٛ ،ي ٚؼٚظي ؼا ثٗ ٔكجت %4.ثؽاي ثٙتؽيٓ ؼلبثت تک
نکبف ٚؼٚظي کب٘م ظاظ .ثٗ ػال ، ٖٚکبؼايي ٚؼٚظي ،ظؼ ٘ؽ ظَٚ ٚغ قبکٓ ٚظؼ ْٛي گهت ؾٔي ،ثٙجٛظ
لبثً تٛخٙي ظانت .ثب ايٓ ٚخٛظ ،کبؼايي ثؽضبقتٓ ظؼ قؽػت ِ 1.4بش ،کّي پبييٓ اقت .ثٗ ظٌيً ِيؿاْ
زكبقيت ثبالي ظؽفيت ثبؼ C-5ثؽاي ثؽضبقتٓ ( ٚ ،ثطم ظ )َٚکبؼايي اٚج گؽفتٓ (تٛقّ يک ِٛتٛؼ غيؽ
w
ِؤثؽ) ،قؽأدبَ ايٓ ْؽذ ٚؼٚظي ،کٕبؼ گػانتٗ نع.
w
ثؽٔبِٗ ي تٛقؼٗ ي ِتؼٍك ثٗ آْ ؾِبْ ،ثؽ ؼٚي کبٔ ْٛيک قؤاي ِٓ ،ؽذ ثٛظ ،کٗ آيب ِؿيت ٘بي ٚؼٚظي
ثع ْٚنکبف ِبٕٔع قبظگي ،لبثً اّْيٕبْ ٘ ٚؿيٕٗ ي کُ ِتٕبٚة ِ ،ي تٛأع تٛقّ ٔيؽ ٚپكب ٚغضيؽٖ ي ٚؾْ
w
يک ْؽذ تک نکبف ،زػف نٛظ .خؿئيبت ثؽضبقتٓ ٔهبْ ظاظٖ نعٖ اقت ،کٗ يک گٛٙاؼٖ ِٛتٛؼ ثٗ ّ٘ؽاٖ
٘يچ نکبفي ٔ ،يبؾِٕع يک لٓؽ ثٗ أعاؾٖ ي ِ 4..5تؽ ( )110inظؼ ِمبيكٗ ثب لٓؽ ِ 4.91تؽ (ِ )114.4inي ثبنع ،
.c
اگؽ يک ظيفيٛؾؼ ضؽٚخي ِٕفؽظ ،أتطبة نعٖ ثبنع .اؾ ٌسبٔ ٔيؽٚي پكب آيؽٚظيٕبِيکي ثؿؼگ تؽ ،افؿايم
ar
ِكبزت خٍ ٚ ٛثؿؼگ تؽ نعْ ضٓؽ تعاضً پيٛقتٓ ثب لٓؽ ثؿؼگ تؽ گٛٙاؼٖ ِٛتٛؼ ،پؽٚاؾ ثع ْٚنکبف ثٗ ٔفغ
ٚؼٚظي کٛتبٖ تک نکبف ،زػف ِي نٛظ (نکً .)3-5B
ge
ظٚثبؼٖ ثبيع تٛخٗ ظانت ،کٗ ظلت اِؽٚؾ ظؼ کب٘م قؽ ٚيعا ٔ ،يبؾِٕع پيهؽفت قبضت ظؼ ْؽازي ٚؼٚظي
،زػف نکبف ٘بي ٚؼٚظي ظؼ ٘ٛاپيّب ٘بي زبَؽ اِؽٚؾيكت .ثب ايٓ ٚخٛظ ٚ ،ؼٚظي ٘بي نکبف ظاؼ يک
ek
گبَ ؼ ٚثٗ خٍٛي لبثً تٛخٗ ظؼ تٓجيك ظاظْ ٔيبؾ ِٛتٛؼ ٘بي ٘ٛاپيّبي تؽاثؽي ثب قبة قٔٛيک ثبال ،قؽػت پبييٓ
ٚقؽػت ثبالي خؽيبْ ٘ٛا ،ثٛظٖ اقت .ايٓ ٔٛع ٚؼٚظي ،ثؽاي ٔطكتيٓ ثبؼ ظؼ ٘ٛاپيّب ٘بي ثٛئيٕگ .5.ثٗ کبؼ
گؽفتٗ نع.
.ir
پيچيعگي يک ٚؼٚظي ٘ٛا قبة قٔٛيک ّ٘ ،بْ ْٛؼ کٗ تٛقّ ّٔ٘ ٗٔٛبي ظاظٖ نعٖ ،انبؼٖ نع ،ثعيٙي
اقت کٗ ،اؼائٗ ظاظْ ْؽذ ٚؼٚظي يک کبؼ ظنٛاؼ اقت .ثب ٚخٛظ پيهؽفت ٘بي نگؽف قبضت ظؼ ؾِيٕٗ ي
ِسبقجبت ظيٕبِيکي قيبي ،تٛقّ کبِپيٛتؽ ْ ،ؽازي ِٛتٛؼ ثٗ ْٛؼ اقبقي تدؽثي ثبلي ِبٔعٖ اقت ،ثٗ ٚيژٖ
ؾِبٔي کٗ خعايم خؽيبْ ِٓ ،ؽذ ثبنع .ثؽاي آؾِبيم ٘ب ِ ،ميبـ ِعي ٘بي ٚؼٚظي ظؼ قؽػت ٘بي ِطتٍف
خؽيبْ آؾاظ ٔ ٚكجت ٘بي خؽيبْ ٘ٛا تسميك ِي نٛظ (کٗ ِٓبثك تٕظيّبت ِٛتٛؼ اقت) .پف اؾ ايالزبتي ،
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثٙتؽيٓ نکً ثٙجٛظ يبفتٗ ي ٚؼٚظي أتطبة ِي نٛظ ٚ ،ثؽ ؼٚي يک ِعي ٚالؼي تسميك ِي نٛظ .ثٗ ظٌيً اِکبْ
تأثيؽات أعاؾٖ ِّ ،کٓ اقت ٕ٘ٛؾ ٔيبؾ ثٗ ايالزبت ظانتٗ ثبنع.
53
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
يکي اؾ ِ ُٙتؽيٓ ِؿيت نکً ٘ب ،کٗ کبؼايي ٚؼٚظي ؼا تٛييف ِي کٕع ،فهبؼ ثبؾيبفتي اقت ،کٗ ٔكجت
فهبؼ ٍِٓك ظؼ قٓر کّپؽقٛؼ ، pt2 ،تؼؽيف نعٖ ٚ ،خؽيبْ خٍٛي ٚؼٚظي ؼا غيؽ ِطتً ِي کٕع : pt0 ،
ّ٘بْ ْٛؼ کٗ فهبؼ ٍِٓك ِ ،دّٛع ٘ؽ ظ ٚفهبؼ اقتبتيکي ٚفهبؼ ظيٕبِيکي اقت ،ػبًِ فهبؼ ثبؾيبفتي ،
قٕدم چگٔٛگي تأثيؽ أؽژي خٕجهي خؽيبْ ٚؼٚظي ثؽاي تجعيً ثٗ أؽژي فهبؼي ِي ثبنع .ثٗ ظٌيً ايٓکبک
w
خؽيبْ ٘ٛا ظؼ تّبـ ثب ظيٛاؼٖ ي ٚؼٚظي ّ٘ ،يهٗ فهبؼ ٍِٓك ظاؼاي کّي افت ِي ثبنع ،کٗ فهبؼ ٍِٓك pt2ظؼ
أتٙبي ٚؼٚظي ( = ٚؼٚظي کّپؽقٛؼ يب قٓر کّپؽقٛؼ) کُ تؽ اؾ فهبؼ ٍِٓك خؽيبْ آؾاظ (ِ )pt0ي ثبنع٘ .عف
w
اؾ ْؽازي ضٛة ٚؼٚظي ثؽاي کب٘م اتالف قيبي تٛقّ ِدؽاي ٚؼٚظي ٚنکً پٛؾٖ ِٕبقت ،ثؽاي تٙيٗ
کؽظْ ػبًِ فهبؼ ثبؾيبفتي ِ ،بٕٔع ٔؿظيک نعْ ثٗ نّبؼٖ يک ، 1 ،ظؼ يٛؼت اِکبْ ِي ثبنع.
w
ػبًِ ِ ُٙفهبؼ ثبؾيبفتي ؾِبٔي کٗ ٚؼٚظي ٘ٛاپيّبي تؽاثؽي اؼتهي Lockheed C-5Aظٚثبؼٖ ِٛؼظ
.c
ِٓبٌؼٗ لؽاؼ گؽفت ٔ ،هبْ ظاظٖ نع (نکً ٚ .)3-5ؼٚظي کٛتبٖ تؽ ،تٛقّ ظ ٚنکبف ٚؼٚظي يعکي ايٓ ٔتيدٗ
ؼا ٔهبْ ِي ظ٘ع کٗ ٔ ،كجت ثٗ تک نکبف ْؽازي نعٖ ظؼ ٘ؽ ظ ٚکبؼثؽظ ايكتب ٚقؽػت ثبال ثٗ ْٛؼ ٚاَر
ar
ثؽتؽي ظاؼظ .ثب ايٓ ٚخٛظ ،ظؼ َٚؼيت ثسؽأي ثٍٕع نعْ ٚ 1ثطم ظ َٚاٚج گؽفتٓ (ثب يک ِٛتٛؼ ثي اثؽ) ،
کبؼايي ٚؼٚظي پبييٓ آِعٖ ٚ ،ايٓ تًّيُ ٔٙبيي ثؽاي ثؽگهت ثٗ قٛي ْؽازي قٕگيٓ تؽ تک نکبف ِ ،ي
ge
ثبنع.
خؽيبْ ٚؼٚظي ظؼ قٓر ِمٓغ ضؽٚخي ٚؼٚظي يکٕٛاضت ّٔي ثبنع .ثب تغييؽات تٕظيّبت ِٛتٛؼ ،ثطم
ek
٘بي کُ فهبؼ يب پؽفهبؼ ظؼ قؽػت ٘بي ِطتٍف ظؼ َٚؼيت ٚنعت ضؽٚج ،گكتؽل ِي يبثع .ثٕبثؽايٓ ِ ،يعاْ
خؽيبْ ّ٘يهٗ چٕع ظؼخٗ أسؽاف ؼا ٔهبْ ِي ظ٘ع ،کٗ کبؼايي ِٛتٛؼ کب٘م ِي يبثع .ثؽاي ِسبفظت اؾ ِٛتٛؼ
.ir
ظؼ ثؽاثؽ تکبْ ضٛؼظْ 2کٗ تٛقّ أسؽاف ؼش ِي ظ٘ع ،يک نبضى أسؽاف 3تٛقّ قبؾٔعٖ تؼييٓ نعٖ اقت ،
کٗ اپؽاتٛؼ ثبيع آْ ؼا ِالزظٗ کٕع .تيغٗ ٘بي کّپؽٚقٛؼ ِّکٓ اقت ثٗ نعت اؼتؼبل کٕٕع يب زتي ثهکٕٕع ،
ؾِبٔي کٗ ثب قؽػت ثبال اؾ ِيبْ ِيعاْ خؽيبْ غيؽ يکٕٛاضت ػجٛؼ ِي کٕٕع .يک کبؼثؽظ گكتؽظٖ ي ِؿيت نکً
کٗ أسؽاف ؾاٚيٗ ؼا ِسعٚظ ِي کٕع ،ثؽاي تسًّ کؽظْ تٛقّ يک ِٛتٛؼ ِطًٛو اقت ،پبؼاِتؽ DC60
کٗ اؾ أعاؾٖ گيؽي فهبؼ ٍِٓك ظاضً ٚؼٚظي تؼييٓ ِي نٛظ (نکً .)3-4پبؼاِتؽ DC60ثٗ يٛؼت ؾيؽ تؼؽيف
ِي نٛظ:
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظؼ ايٓالذ ِ pt,avيبٔگيٓ فهبؼ ٍِٓك ظؼ ٚؼٚظي ،أعاؾٖ گيؽي نعٖ تٛقّ ظقتگبٖ ِبِٔٛتؽ کٗ ِؼّٛالً
ظاؼاي نم ثبؾِ ٚي ثبنع ،اقت .فهبؼ ٔ pt,60minيؿ ِمعاؼ ِيبٔگيٕي اقت ،کٗ ثٗ ايٓ يٛؼت تؼؽيف ِي نٛظ:
ّ٘ؽاٖ ٘ؽ نم ثبؾٚي ظقتگبٖ ،يک فهبؼ نؼبػي تمكيُ نٔٛعٖ ،تٛقّ چٕع نيؽ فهبؼ أعاؾٖ گيؽي ِي
نٛظ .ثؽاي ٘ؽ فهبؼ نؼبػي تمكيُ نعٖ ِ ،يبٔگيٕي تؼييٓ ِي نٛظ ٔ ٚمهٗ اي ِبٕٔع يک کّبْ ظايؽٖ ؼقُ ِي کٕع.
w
قپف يک لٓبع 91ظؼخٗ اي أتطبة ِي نٛظ ،کٗ کُ تؽيٓ فهبؼ ٍِٓك ٚثيم تؽيٓ اتالف قيبي ؼا ٔهبْ ِي
ظ٘ع.
w
اضتالف ثيٓ ايٓ ظ ٚفهبؼ ،ثيم تؽيٓ ضٓب اؾ يک ِيبٔگيٓ ٚتؼؽيف پبؼاِتؽ DC60ؼا ِي ظ٘ع .ظؼ پبيبْ ،
w
ثٗ ظٌيً ايٓ کٗ پبؼاِتؽ DC60ثي ثؼع ِي ثبنع ،اضتالف ثبيع ثٗ فهبؼ ظيٕبِيکي ِيبٔگيٓ زبيً اؾ فهبؼ
اقتبتيکي ػجٛؼي أعاؾٖ گيؽي نعٖ ي ثطم ٚؼٚظي ثبؾگؽظظ.
.c
ثؽاي ِّٔ ٗٔٛب ٚؼٚظي ٘ٛاپيّبي VFW 614ؼا ِالزظٗ ِي کٕيُ .ثؽاي تٛؼثٛفٓ ، M45Hقبؾٔعٖ ي آْ
ar
ؼٌٚؿٚؼٚيف ،تُّيٓ کؽظٖ اقت کٗ اگؽ پبؼاِتؽ DC60کُ تؽ اؾ 1.3ثبنع ،ػٍّکؽظ ِٛتٛؼ ،فبلع اؾ َؽثبْ
ِي ثبنع .أسؽاف ٚؼٚظي ظؼ ت ًٔٛثبظ کٗ اؾ نم ثبؾ ٚظقتگبٖ اقتفبظٖ ِي کٕع ،أعاؾٖ گيؽي ِي نٛظ.
ge
ثب ايٓ ِالزظبت ِب ِي ضٛا٘يُ ظٚؼٖ آِٛؾني کٛتبّ٘بْ ،ظؼ ثبؼٖ ي ٚؼٚظي قبة قٔٛيک ثٗ پبيبْ ثؽقبٔيُ.
ظؼ اظاِٗ ي ثطم ٘ب ِ ،ب ثٗ ٚؼٚظي ٘بي قٛپؽ قٔٛيک ضٛا٘يُ پؽظاضت.
ek
جزياى ُاي سوپز سوًيک 1.2
ؾِبٔي کٗ قؽػت يک خكُ ظؼ ٘ٛا ،ثيم تؽ اؾ قؽػت يٛت ثبنع ،يک ٚاکٕم ِتفبٚت اؾ ٘ٛا ٔكجت ثٗ
.ir
ؾِبٔي کٗ ظؼ قؽػت قبة قٔٛيک پؽٚاؾ ِي کٕع ،تدؽثٗ ضٛا٘ع کؽظ .ثٗ ظٌيً ِدٛؾ ٘ٛاپيّب ثؽاي پؽٚاؾ ظؼ
قؽػت ٘بي قٛپؽ قٔٛيک ،نکً آْ ٘ب ثبيع ثؽاي ضًٛييبت ٚيژٖ ي خؽيبْ قٛپؽ قٔٛيک ،تٓجيك ظانتٗ
ثبنع .ايٓ َِٛٛع ثٗ ٚيژٖ ثؽاي ٚؼٚظي ٘ٛا ظؼقت ِي ثبنع.
پيم اؾ ِالزظٗ ي آيؽٚظيٕبِيکي ٚؼٚظي ،ثٗ يک ثؽؼقي ِطتًؽ ،اؾ ٔٛػي تؽکيت اؾ خؽيبْ ٘بي قٛپؽ
قٔٛيک ِي پؽظاؾيُ .ثؽاي ظؼک ايٓ چٕيٓ خؽيبْ ٘بيي ،اؾ يک يفت گبؾ ،کٗ تؽاکُ پػيؽي ِي ثبنع ِ ،ي
تٛاْ اقتفبظٖ کؽظ .ؾِبٔي کٗ فهبؼي ثؽ گبؾ اػّبي ِي نٛظ ،ثيم تؽ ٌِٛکٛي ٘بي گبؾ ظؼ زدُ ظاظٖ نعٖ ،خّغ
ِي نٔٛع .يک ِبيغ ،ثٗ ظٌيً ِمبثٍٗ کؽظْ ٌِٛکٛي ٘بيم ،ثكيبؼ تؽاکُ ٔبپػيؽ ِي ثبنع.
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فؽٌ ِي کٕيُ کٗ يک ِٕجغ تٌٛيع کٕٕعٖ ي يٛت ،فهبؼ کّي ؼا ثٗ ٘ٛا ٚاؼظ ِي کٕع ِ ،بٕٔع ايدبظ يعا
تٛقّ أكبْ ثؽاي قطٓ گفتِٓ .ب ثؽاقبـ تدؽثٗ ِي ظأيُ ،کٗ أتهبؼ يک يٛت ،يک ٚلفٗ ي لبثً تهطيى
ؼا ضٛا٘ع ظانتِ .ب أتهبؼ يک يبػمٗ ؼا ظؼ ّ٘بْ ؾِبْ ِي ثيٕيُ (= اضتالي) ،اِب يعاي آْ (ؼػع) ،کّي ظيؽ تؽ
نٕيعٖ ِي نٛظ .قؽػت ظؼ چٕيٓ اضتالالت فهبؼي يب زؽکت اِٛاج يٛت ظؼ يک قيبي ٚاقٓٗ ،قؽػت يٛت
ٔبِيعٖ ِي نٛظ .ؾِبٔي کٗ قيبي ٚاقٓٗ ٛ٘ ،ا ِي ثبنع ،قؽػت يٛت ثكيبؼ ٚاثكتٗ ثٗ ظِبي ٍِٓك ttاقت ٚ ،ثٗ
قبظگي ِي تٛاْ آْ ؼا ِسبقجٗ کؽظ:
w
w
w
.c
ar
ge
ek
𝐦𝐏 𝐧𝐢𝐦𝟎𝟔𝐏
DC60پاراهتز اًحزاف
𝐪
.ir
بخش
فشار شعاعي اصلي
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ҡ ⁄ ٔ -كجت گؽِبي ٚيژٖ (کتبة ٘بي ظؼقي ؼا ثجيٕيع)
ظؼ آزبظ قيكتُ أگٍيكي ،قؽػت يٛت ثٗ ايٓ يٛؼت ِسبقجٗ ِي نٛظ:
w
√ҡ -قؽػت يٛت
ҡ ⁄ ٔ -كجت گؽِبي ٚيژٖ (ِبٕٔع گػنتٗ)
w
نکً 3-9نيؽ ٘بي فهبؼ ظقتگبٖ ِعي ٚؼٚظي ٚتّبَ أعاؾٖ ي ٚؼٚظي
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
هثال
ِالزظبت ثؼع:
w
56
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ِي تٛاْ ثٗ قبظگي ِالزظٗ کؽظ ،کٗ کب٘م ظِب تٛقّ اؼتفبع ،کب٘م قؽػت يٛت ؼا ٔيؿ ،نبًِ ِي
نٛظ.
، ثٗ ظٌيً ؼاثٓٗ ي آنکبؼ ِتمبثً فهبؼ ،چگبٌي ٚظِب ،تٛقّ ِؼبظٌٗ ي پبيٗ ي گبؾ کبًِ ⁄
Rثبثت گبؾ t ٚظِب ظؼ ايٓالذ ثؽاي قؽػت يٛت ِّکٓ اقت ،تٛقّ pفهبؼ ρ ٚچگبٌي خبٔهيٓ نٛظ.
ثٕبثؽايٓ قؽػت يٛت ثٗ يٛؼت ؾيؽ ثيبْ ِي نٛظ:
w
قؽػت يٛت √
w
ايٓ ػجبؼت ثؽاي تَٛير قؽػت ثيم تؽ ٚاَر ٚتأثيؽ گػاؼ ثؽ ِ ُٙتؽيٓ ٚيژگي ٘ٛا اقت ،ؾِبٔي کٗ ،ظؼ
w
قؽػت ٘بي ثبال ؼفتبؼ ِي کٕع ،ثؽاي ِثبي ظؼ تؽاکُ پػيؽي ،ايٛالً اؾ ْؽيك فهبؼ ٚچگبٌي ثيبْ ِي نٛظ .ؾِبٔي
کٗ يک ٘ٛاپيّب ظؼ قؽػت پبييٓ پؽٚاؾ ِي کٕع ،تأثيؽ تؽاکُ پػيؽي ٔبچيؿ اقت ؛ چگبٌي ٘ٛا ثٗ ْٛؼ لبثً
.c
ِالزظٗ ِ ،بٕٔع خؽيبْ ٘ٛا ظؼ ْٛي ٘ٛاپيّب ،تغييؽ ّٔي کٕع .ثب ايٓ ٚخٛظ ،اگؽ ،قؽػت ٘ٛاپيّب ثٗ ِيؿاْ کبفي
ثبال ثبنع ٛ٘ ،ا ثيم اؾ ايٓ ّٔي تٛأع ِ ،تؽاکُ نٛظٔ .تيدٗ ي اثتعايي ،افؿايم ظؼ ٔيؽٚي پكب ؼا ٔهبْ ِي ظ٘ع ،
ar
اِب ّ٘چٕب ْ ظؼ يک ؼفتبؼ ِتفبٚت ،اؾ کيفيت زؽکت ٘ٛاپيّب اقت .ثٕبثؽايٓ ،يک ضٍجبْ ،ثبيكتي ثعأع کٗ ،
اگؽ ٘ٛاپيّبي ا ٚتست تأثيؽ تؽاکُ پػيؽي لؽاؼ گيؽظ ،چگ ٗٔٛثٗ ْٛؼ تدؽثي ٚ ،اؼظ ػًّ نٛظ.
ge
ثٗ ظٌيً ؼفتبؼ ضبو ٘ٛا ،کٗ ثٗ اؼتفبع ٚاثكتٗ ِي ثبنع ،قؽػت پؽٚاؾ ،تٕٙب تٛقّ نبضى تأثيؽ تؽاکُ
پػيؽي ،لبثً اّْيٕبْ ٔيكت .ثب ايٓ ٚخٛظ ،ؾِبٔي کٗ ثٗ قؽػت يٛت ِي ؼقع ،يک ظقتگبٖ أعاؾٖ گيؽي تأثيؽ
ek
اؼتفبع ،آيؽٚظيٕبِيک ٘ٛاپيّب ؼا فؽاُ٘ ِي کٕع .ايٓ ٔكجت قؽػت خؽيبْ ٘ٛا ٚقؽػت يٛت ؼا ثٗ ازتؽاَ
فيؿيک ظاْ اقتؽاٌيبيي آلبي اؼٔكت ِبش ، )1030 – 1019( 1ػعظ ِبش ٔبِيعٖ أع:
.ir
ثٗ ظٌيً ٔكجت ٘ؽ ظ ، ٚقؽػت ِي ثبنع ،ػعظ ِبش ثي ثؼع اقتْ .ؽازي ٘ٛاپيّب ثؽاي پؽٚاؾ ،تٕٙب ظؼ قؽػت
٘بي قبة قٔٛيک (تمؽيجبً تّبَ ٘ٛاپيّب ٘بي ِكبفؽي) ظؼ اػعاظ ِبش پبييٓ تؽ اؾ يک ،پؽٚاؾ ِي کٕٕع ()M < 1
؛ ظؼ زبٌي کٗ ٘ٛاپيّبي خٕگي قٛپؽقٔٛيک ٛ٘ ٚاپيّبي کبٔکٛؼظ ،تٛأبيي پؽٚاؾ ظؼ اػعاظ ِبش ثيم اؾ يک ،ؼا
ظاؼٔع (.)M>1
51
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تفبٚت ايٍي ظؼ ٚاثكتٗ ثٛظْ پعيعٖ ٘ب ّ٘ ،ؽاٖ ثب قؽػت ٘بي پؽٚاؾ قبة قٔٛيک ٚقٛپؽقٔٛيک ِّ ،کٓ
اقت اؾ ٌسبٔ کيفيت تٛقّ ِهب٘عٖ ي اِٛاج يٛت يب فهبؼ ٔبني اؾ فٛايً ِٕظُ اؾ يک ِٕجغ ٔمٓٗ ي فؽَي
تَٛير ظاظٖ نعٖ ثبنع (نکً .)3-.اگؽ ِٕجغ ظؼ زؽکت ٔجبنع ،أتهبؼ اِٛاج يٛت ثٗ يٛؼت گٛي نکً ،ظؼ
تّبَ خٙت ٘ب ،ظؼقؽػت يٛت ِي ثبنع .ؾِبٔي کٗ ثٗ يٛؼت يک قٓر ظ ٚثؼعي تکثيؽ ِي نٛظ ِ ،الزظٗ
ِي گؽظظ ،اِٛاخي پي ظؼ پي ظايؽٖ اي ِٕ ،جكّ نٔٛعٖ نکً ِي گيؽظ ِ ،بٕٔع اِٛاخي کٗ اؾ أعاضتٓ قٕگ ظؼ
ظاضً آة تهکيً ِي گؽظظ (نکً .)3-.a
w
زبي ِٕجغ ؼا ظؼ زؽکت (اؾ چپ ثٗ ؼاقت) اؾِيبْ ٘ٛاي قبکٓ ،ظؼ قؽػتي پبييٓ تؽ اؾ قؽػت يٛت ،ثٗ
w
ايٓ ِؼٕب کٗ کُ تؽ اؾ قؽػت أتهبؼ اِٛاج فهبؼي ،کٗ اؾ آْ ِٕجغ ٔبني ِي نٛظ ِ ،الزظٗ کٕيع (نکً .)3-.b
w
نکً ٔهبْ ظاظٖ نعٖ ِٛ ،لؼيت آٔي ِٕجغ ظؼ ِکبْ ٔهبْ ظاظٖ نعٖ ؼا ّ٘ ،ؽاٖ ثب اِٛاج تٌٛيع نعٖ ،ؾِبٔي کٗ ِٕجغ
ظؼ ِکبٔي ِٕبقت ،اؾ ِكيؽ پؽٚاؾل ثٛظٖ اقت ،ؼا ٚيف ِي کٕع (اؾ 1تب ّ٘ .)4بْ ْٛؼ وٗ ِٕجغ ظؼ يه
.c
قؽػت پبييٓ تؽ اؾ قؽػت يٛت ظؼ زبي زؽوت اقت ،ضّ ِٛج ظؼ ِكيؽ پؽٚاؾ ّ٘ ،يهٗ ظؼ اِتعاظ ِٕجغ ِي
ثبنع .ثٕبثؽايٓ اگؽ ٛ٘ ،اپيّبيي ثب قؽػت قبة قٔٛيه ،ثٗ ثيٕٕعٖ اي ٔؿيه نٛظ ٗٔ ،تٕٙب ظيعٖ ِي نٛظ ،ثٍکٗ
ar
تٛقّ ا ٚنٕيعٖ ُ٘ ِي نٛظ.
ge
ايٓ ِٛؼظ چٕعاْ ْٛي ّٔي وهع ،اگؽ ِٕجغ ِتسؽن ثٗ ظؼقتي ظؼ قؽػت يٛت زؽوت وٕع (نىً -.c
.)3پؽٚاؾ يه ٘ٛاپيّب ظؼ ِبش يه (ػعظ يه) ثب اِٛاج يٛتي تٌٛيع نعٖ ،ظؼ يک ِكيؽ ؼلبثت ِي وٕٕع .ايٓ
اِٛاج ظؼ ظاضً يه ضّ ِٛج لٛي ّ٘ ،ؽاٖ ٘ٛاپيّب ِتؽاوُ نعٖ أعّ٘ .بْ گ ٗٔٛوٗ ٘ٛاپيّب ثٗ ثيٕٕعٖ ٔؿظيه ِي
ek
نٛظِّ ،ىٓ اقت ِهب٘عٖ نٛظ ،اِب ثؽاي ا ٚلبثً نٕيعْ ٔطٛا٘ع ثٛظ تب ؾِبٔي وٗ ّ٘ؽاٖ ثب يعاي غؽل ػجٛؼ
وٕع.
.ir
زبي ثٗ َِٛٛع ٘ٛاپيّبيي وٗ ظؼ يه قؽػت ثيم تؽ اؾ قؽػت يٛت ،ظؼ زؽوت ثبنع ِ ،ي پؽظاؾيُ ،ثٗ
ايٓ ِؼٕب وٗ (نىً M >1 )3-.dثبنع .تّبَ خج٘ ٗٙبي ِٛج ِتٛاٌي ايدبظ نعٖ ٘ٛاپيّب ظاؼاي قؽػت کُ تؽي
ٔكجت ثٗ ُ٘ ٘كتٕع ٚ ،ثٗ ظٌيً قؽػت پبييٓ آْ ٘ب ّٔ ،ي تٛإٔع اؾ يکعيگؽ پيهي گيؽٔع .ظؼ ٔتيدٗ ،ظؼ ٘ؽ
ِٛلؼيت پي ظؼ پي ،يک ٘ٛاپيّب کٗ ظؼ قؽػت قٛپؽقٔٛيک پؽٚاؾ ِي کٕع ثيؽ ٚ ، ْٚخٍ ٛتؽ اؾ خج٘ ٗٙبي ِٛج
تٌٛيع نعٖ تٛقّ ضٛظ ِ ،ي ثبنع.
56
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
هوج فشار
گستزٍ ي هوج
در سزعت صوت
گستزٍ شعاع
aسزعت صوت × tسهاى = r
w
w
w
.c
ِٕجغ يٛت ظؼ زبٌت قبکٓ M = 0 ،
ِٕجغ ظؼ زبي زؽکت ظؼ قؽػت قبة قٔٛيک ،
M<1
ِٕجغ ظؼ زبي زؽکت ظؼ قؽػت يٛت ،
ar
M=1
ِٕجغ ظؼ زبي زؽکت ثب قؽػت قٛپؽ قٔٛيک ،
M>1
ge
ek
پوشش دايزٍ اي = خط هاخ
.ir
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تّبَ خج٘ ٗٙبي ِٛج ِؽکت ،تٛقّ يک قٓر ِطؽْٚي نکً ،کٗ ثٗ آْ ِطؽِ ِٚبش 1گفتٗ ِي نٛظ ،
ازبْٗ نعٖ اقت ،کٗ ّ٘ؽاٖ ثب ٘ٛاپيّب ظؼ زبي زؽکت اقت٘ .ؽ اضتالٌي يب ِٛج يعاي تٌٛيع نعٖ ظؼ زعٚظ
ِطؽِ ِٚبش ِ ،سعٚظ ِي نٛظٔ .يّكبؾ ِطؽ ِٚؼا ،ؾاٚيٗ ي ِبشِ 2ي ٔبِٕع٘ .ؽ چٗ ؾاٚيٗ ي ِبش کٛچک تؽ
ثبنع ٛ٘ ،اپيّب قؽيغ تؽ پؽٚاؾ ِي کٕع .ظؼ ٔٛازي ثيؽ ْٚاؾ ِطؽِ ِٚبش ٛ٘ ،ا تٛقّ زؽکت ٘ٛاپيّب ،ثي تأثيؽ
ِي نٛظ.
ظؼ ثسث پيم لًع ظانتيُ ِ ،فب٘يُ ايٍي پعيعٖ ٘بي خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ؼا اؼائٗ ظ٘يُ ،ثؽاي ايٓ کٗ
w
ظؼک قبظٖ اي اؾ ؼفتبؼ ٘ٛاپيّب ظؼ قؽػت ٘بي ثبال ؼا ثٗ ظقت ثيبٚؼيُ.
تست نؽايّ ِؼيٕي ،تؽاکُ پػيؽي يک قيبي ِبٕٔع ٘ٛا ِّ ،کٓ اقت زبٌت آْ ؼا ٔ ،بگٙبٔي تغييؽ ظ٘ع .يک
w
ّٔ ٗٔٛي ثبؼؾ ،أفدبؼ ِٛج ِي ثبنع (قؽ ٚيعاي تٌٛيع نعٖ).
.c
اِٛاج يٛت أسؽافبت کٛچکي ؼا ِٓؽذ ِي کٕٕع ،کٗ ثب قؽػت يٛت ِٕتهؽ ِي نٔٛع .ثب ايٓ ٚخٛظ ،
أسؽافبت ٔبگٙبٔي ثب اِٛاج أفدبؼي ،کٗ ِّکٓ اقت ظؼ قؽػت ٘بي ثيم اؾ قؽػت يٛت ِٕ ،تهؽ نٔٛع ،
ar
ٚاثكتٗ أع .ثٗ ظٌيً گؽاظيبْ ثؿؼگ فهبؼ ،کٗ تٛقّ ايٓ چٕيٓ اِٛاج ؼش ِي ظ٘ع ،آْ ٘ب ؼا ثٗ يٛؼت يک
يعاي قٛپؽقٔٛيکِ 3ي تٛاْ نٕيع ٚ ،ايٓ پعيعٖ ؼا ِٛج َؽثٗ تؽاکُ پػيؽِ 4ي ٔبِٕع .يک ِثبي آنٕب ،پعيعٖ ي
ge
يعاي يٛت 5اقت ،کٗ تٛقّ پؽٚاؾ قؽيغ ٘ٛاپيّب ؼش ِي ظ٘ع.
يک ٌ ٌٗٛضيبٌي کٗ ظؼ ظاضً آْ زؽکت خؽيبْ ٘ٛا قؽيغ تؽ اؾ قؽػت يٛت ثبنع M > 1 ،ؼا ِالزظٗ
کٕيع(نکً .)3-0ظؼ ثؼُي اؾ لكّت ٘بي ٌ ، ٌٗٛيک پعيعٖ ي ِٛج َؽثٗ ي تؽاکُ پػيؽ ِّ ،کٓ اقت ِبٕٔع
.ir
يک خج ٗٙي ِٛج قبکٓ ثٗ ٚخٛظ آيع.
ثيم تؽيٓ تأثيؽ لبثً تٛخٗ ايٓ اقت کٗ ظؼ يک ؾِبْ يکكبْ ،افؿايم ٔبگٙبٔي فهبؼ ٚچگبٌي ؼا ثب ُ٘ ظانتٗ
ثبنيُ (فهبؼ اقتبتيکي) ( ، )p2 > p1ايٓ پعيعٖ ؼا َؽثٗ تؽاکُ پػيؽ ِي ٔبِٕع.
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
3 2
p2 > p1
ς2 > ς1
t2 > t1
!Tt2 > Tt1
Pt2 > Pt1
ضزبَ
أؽژي ِٛؼظ ٔيبؾ ثؽاي تؽاکُ خؽيبْ ،اؾ أؽژي خٕجهي کٗ ،خؽيبْ ٘ٛاي تكطيؽ نعٖ ي خؽيبْ ثبالي ِٛج
.c
َؽثٗ ،اقتطؽاج ِي گؽظظ .ظؼ ٔتيدٗ ،خؽيبْ ٘ٛا ،ؾِبٔي کٗ اؾ ضّ ِٛج 1ػجٛؼ ِي کٕع ،ثٗ ْٛؼ ٔبگٙبٔي
قؽػت آْ کب٘م ِي يبثع .ثب ايٓ ٚخٛظ ،تّبَ أؽژي خٕجهي ثٗ أؽژي فهبؼي تجعيً ّٔي نٛظِ .هب٘عٖ ِي نٛظ
ar
،کٗ ِمعاؼي ثٗ گؽِبي (غيؽ لبثً اقتفبظٖ) تجعيً ِي نٛظ ،ثٕبثؽايٓ ظِبي ايكتبيي ثيم تؽ اؾ نؽايّ ايعٖ آي ،
افؿايم ِي يبثع ( .)t2 > t1ظؼ تئٛؼي تؽِٛظيٕبِيک ،خؽيبْ آيؿٔتؽٚپيکٔ 2بِيعٖ ِي نٛظ.
ge
ثؽ ضالف افؿايم ظِبي اقتبتيکي ،ظؼ ٕ٘گبَ ػجٛؼ اؾ َؽثٗ ،ظِبي ٍِٓك تغييؽ ّٔي کٕع .tt2 = tt1 ،ػٍت
ايٓ اقت کٗ أؽژي خؽيبْ ،اگؽ ٗٔ ،گؽِب ٗٔ ٚکبؼ ِکبٔيکي اَبفٗ نٛظ ،يب اؾ آْ اقتطؽاج نٛظ ،ثبثت ثبلي ِي
ek
ِبٔع .ثٗ ػجبؼت ظيگؽ ،أؽژي ظاضً قيكتُ ِسًٛؼ نعٖ ّٔ ،ي تٛأع ٔبپعيع نٛظ ٚ .ظِبي ٍِٓك ّٔبيٕعٖ ي أؽژي
ِي ثبنع .أؽژي ٍِٓك خؽيبْ ثٗ ْٛؼ ػبظي تٛقّ ظ ٚػجبؼت تَٛير ظاظٖ نعٖ اقت:
.ir
اٌف) ِستٛاي گؽِبي آْ (ِؼّٛالً آٔتبٌپي ِهطى ِي کٕع) ، cp tکٗ ثؽاثؽ اقت ثب ِدّٛع أؽژي ظاضٍي
cv tکٗ تٛقّ زؽکت ٌِٛکٌٛي ثٗ ػال ٖٚي أؽژي فهبؼي خؽيبْ ِ p ρ ،ي ثبنع.
اگؽ خؽيبْ آٚؼظٖ نعٖ ثٗ ْٛؼ کبًِ قبکٓ ثبنع ،کٗ ، V = 0أؽژي خٕجهي ثؽاي افؿايم آٔتبٌپي تجعيً
ِي نٛظ ،کٗ ثٗ يٛؼت ٍِٓك يب آٔتبٌپي قک ، cp tt ْٛتٛقّ ظِبي ٍِٓك ttيب قک ْٛنکً ِي گيؽظ .ايٓ يک
ِ :Shock front 1ؽؾ ِيبْ اضتالي ظ ٚفهبؼ کٗ تٛقّ يک أفدبؼ ثٗ ٚخٛظ ِي آيع.
Isentropic 2
53
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فؽَيٗ ي ضيبٌي اقت ّ٘ ،بْ ْٛؼ کٗ گبؾ پيٛقتٗ ي خؽيبْ ػجٛؼي اؾ َؽثٗ ،اِب ٔظؽيٗ ِّکٓ اقت ثٙتؽ ثؽاي
فّٙيعْ پعيعٖ ٘بي أؽژي ثٗ کبؼ ؼٚظ .پف اؾ ػجٛؼ اؾ ضّ ِٛج ،فهبؼ ٚچگبٌي ثٗ ْٛؼ ٔبگٙبٔي افؿايم ِي
يبثع ّ٘ ،چٕيٓ ثبػث افؿايم ظِبي ايكتبيي ٚ tقپف ِستٛاي گؽِبيي ِي نٛظ .ظؼ يک ؾِبْ ،قؽػت ٚأؽژي
خٕجهي کب٘م ِي يبثع .اگؽ گؽِب ؼاٖ فؽاؼي ٔعانتٗ ثبنع ،ظِبي ٍِٓك ظؼ ٘ؽ ظْ ٚؽف َؽثٗ ثؽاثؽ ِي نٛظ
(.)cp tt1 = cp tt2
ِمبيكٗ ي ضًٛييبت ظِبي اقتبتيکي ظؼ ثبال ثيبْ نع ،فهبؼ ايكتبيي ثب ػجٛؼ خؽيبْ اؾ َؽثٗ ػّٛظي کب٘م
q ضٛا٘ع يبفت .ثٗ يبظ ِي آٚؼيُ کٗ فهبؼ ٍِٓك ،تؽکيجي اؾ فهبؼ اقتبتيکي ٚ pفهبؼ ظيٕبِيکي 1 2 ρV2
w
اقت( ρچگبٌي V ٚقؽػت) .اگؽ ُ٘ ٘يچ گؽِبيي ،اؾ خؽيبْ اقتطؽاج ٔهٛظ ،ثب ايٓ زبي ِجبظٌٗ ي گؽِبيي ،
w
ظؼ ظاضً ِٛج َؽثٗ ي ثكيبؼ ٔبؾک ٚ ،الغ ِي نٛظ ،ثٗ قجت کٕعي فؽايٕع ،ثع ْٚگؽِبي اَبفٗ ،ثٍکٗ ّ٘ؽاٖ ثب
آْ ،اتفبق ّٔي افتع .ظؼ ؼاقتبي ايٓ ِّبٔؼت خؽيبْ ،اؾ ؼقيعْ ثٗ ِيؿاْ ِمعٚؼ فهبؼ ٚچگبٌي ثع ْٚگؽِبي
w
اَبفٗ ،فؽايٕع نجيٗ خؽيبٔي ظؼ ظاضً يک ظيفيٛؾؼ ػًّ ِي کٕع ،کٗ گؽِب ثٗ ظٌيً ايٓکبک اتالفي ،ثٗ خؽيبْ
ِٕتمً ِي نٛظ.
.c
ثبيع تٛخٗ ظانت کٗ ِيؿاْ افت ظؼ فهبؼ ٍِٓك ّ٘ؽاٖ ثب افؿايم ػعظ ِبش ظؼ خٍٛي َؽثٗ ػّٛظي افؿايم ِي
ar
يبثع .ايٓ ٔکتٗ ،ؾِبٔي کٗ ظؼ أتطبة ٔٛع ٚؼٚظي ثؽاي يک ٘ٛاپيّبي قٛپؽقٔٛيک ِي ثبنع ،اقت.
ge
يک ٚيژگي ظيگؽ َؽثٗ تؽاکُ پػيؽ ػّٛظي ايٓ اقت کٗ:
اٌف) خؽيبْ پبييٓ ِٛج َؽثٗ ،خؽيبٔي اقت ّ٘يهٗ قبة قٔٛيک ٚ ،قؽػت خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ،خؽيبْ
ek
ثبالي َؽثٗ اقت.
ثٗ ظٌيً ٚاکٕم زكبـ ِٛتٛؼ ٘بي خت ،ثؽاي اضتالالت خؽيبْ ،افت ظؼ فهبؼ ٍِٓك ٔ ،گؽأي ثؿؼگي ثؽاي
ْؽاذ ٘ٛاپيّبي قٛپؽقٔٛيک ِي ثبنع .ثٗ ايٓ َِٛٛع ظؼ ثطم ٘بي آيٕعٖ ضٛا٘يُ پؽظاضت .پيم اؾ آْ ِ ،ب
ثسث ضٛا٘يُ کؽظ ،کٗ چٓٛؼ يک خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ِي تٛأع ثبػث کب٘م ثيم تؽ ثٙؽٖ ٚؼي ثب ػجٛؼ اؾ
يک َؽثٗ تؽاکُ پػيؽ ِبيً نٛظ ،يک ؼٚني کٗ ٔگؽأي ؾيبظي ظؼ ْؽازي يک ٚؼٚظي قٛپؽقٔٛيک ايدبظ
کؽظٖ اقت.
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
يک ٚيژگي َؽثٗ ػّٛظي کٗ پيم اؾ ايٓ ثسث نع ،قٓر يبف ِبٕٔع ضّ ِٛج اقت ،کٗ ثٗ يٛؼت
ػّٛظي ظؼ ؼاقتبي خؽيبْ ِي ثبنع ٚ ،ؾِبٔي کٗ خؽيبٔي اؾ ضّ ِٛج ِي گػؼظ ،تغييؽ خٙت ّٔي ظ٘ع .ثب ايٓ
ٚخٛظ ظؼ ِٛاؼظ کبؼثؽظي ثكيبؼي ،يک خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ِدجٛؼ ِي نٛظ کٗ ؼاقتبي ضٛظ ؼا تغييؽ ظ٘ع ،
ثؽاي ّٔ ، ٗٔٛؾِبٔي کٗ ثٗ يک ثبي ٔؿظيک ِي نٛظ ،تٛقّ تأثيؽات ٚخٛظ فيؿيک ِسٍ ،يک خبثٗ خبيي
خؽيبْ ؼش ِي ظ٘ع .خبيي کٗ ايٓ ؼٚيعاظ ؼش ِي ظ٘ع ،يک ِٛج َؽثٗ اي کٗ ظؼ ثؼُي ؾاٚيٗ ٘بي ِبيً ،
w
ّ٘ؽاٖ ثب ؼخٛع ثٗ ؼاقتبي خؽيبْ آؾاظ ،گكتؽل ِي يبثع .يک ِٛج َؽثٗ ُ٘ ،چٕيٓ اگؽ يک گبؾ ثبنع ،
تهکيً ِي نٛظ ،کٗ ظؼ قؽػت قٛپؽقٔٛيک ظؼ ْٛي يک ظيٛاؼ خؽيبْ ظاؼظ ِ ،دجٛؼ ِي نٛظ تب ظؼ يک
w
گٛنٗ ي ثؽاِعٖ تغييؽ ؼاقتب ظ٘ع (نکً .)3-0ثٗ قجت ؾاٚيٗ ي ِبيً َؽثٗ ( ،ثؽ ضالف ؾاٚيٗ ي ػّٛظي يک
َؽثٗ ػّٛظي) ايٓ ِٛج َؽثٗ ،يک َؽثٗ تؽاکُ پػيؽ ِبئً 1بَ گػاؼي نعٖ اقت.
w
تفبٚت ايٍي آْ اؾ َؽثٗ ػّٛظي ،تغييؽ ظؼ ؼاقتب ،ظؼ ؾِبٔي کٗ خؽيبْ اؾ خج ٗٙػجٛؼ ِي کٕع ،اقت .اِب
.c
ضبٌت ٔبپبيعاؼي ٘بي گبؾ (فهبؼ ،چگبٌي ،ظِب )... ٚثٗ ْٛؼ يکكبٔي ثب َؽثٗ ػّٛظي تغييؽ ِي کٕٕع ،اگؽ چٗ
اّ٘يت تغييؽات ثكيبؼ کُ ثبنع .ثٗ ْٛؼ کٍي ،نعت َؽثٗ ِبيً ثٗ ثؿؼگي َؽثٗ ػّٛظي ّٔي ثبنع ٚ ،ثٗ ّ٘يٓ
ar
يٛؼت ثؽاي افت ظيٕبِيک قيبي ِي ثبنع .ايٓ ٔتيدٗ اي ثؿؼگ اقت ،چؽا کٗ ِفَ َٛٙؽثٗ ِبيً ،ثكيبؼ ثؽاي
ْؽاذ ٘ٛاپيّبي قٛپؽقٔٛيک خبٌت ِي ثبنع .ضًٛييت ظيگؽ َؽثٗ ِبيً ايٓ اقت کٗ ،خؽيبْ ثٗ ْٛؼ کٍي
ge
ظؼ زبٌت قٛپؽقٔٛيک اؾ َؽثٗ ػجٛؼ کؽظٖ ،اگؽ چٗ ػعظ ِبش کب٘م يبفتٗ ثبنع ،ثٗ ايٓ ِؼٕب کٗ ٚ M2 < M1
٘ؽ ظ M1 > 1 ٚ M2 > 1 ٚثبنٕع.
ek
3 2 3 2
ضزبَ هايل
.ir
ضزبَ عوودي
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
نيت َؽثٗ ِبيً ّٔي تٛأع ثٗ ٘يچ ؾاٚيٗ ي ٍِٓمي ثؽقع ،ؾيؽا يک ٚاثكتگي ِٕسًؽ ثفؽظي ِيبْ ػعظ ِبش
خؽيبْ آؾاظ ، M1خؽيبْ ثبالي َؽثٗ ٚ ،ؾاٚيٗ ي أسؽاف خؽيبْ ٚخٛظ ظاؼظ .اگؽ قؽػت خؽيبْ کب٘م يبفتٗ ،
ؾيؽ کٛچک تؽيٓ ػعظ ِبش قٛپؽقٔٛيک ثبنع ،يب أسؽاف خؽيبْ اؾ ثيم تؽيٓ ؾاٚيٗ تدبٚؾ کٕع ،آْ گبٖ
نؽايّ ثؽاي َؽثٗ ِبيً ٍِٓٛة ،ثيم اؾ ايٓ ٚخٛظ ٔعاؼظ .ظؼ ايٓ ؼٚيعاظ َؽثٗ ِبيً قبثك ٔ ،بگٙبْ ثٗ خؽيبْ ثبال
خٙم ِي يبثع ،تغييؽات ضًٛييت ؼا ثؽاي ثؽگهت ثٗ َؽثٗ تؽاکُ پػيؽ ػّٛظي فؽاُ٘ ِي کٕع ،ظقت کُ
ٔؿظيک ثٗ ظيٛاؼ ،افؿايم لبثً تٛخٗ ظؼ افت خؽيبْ ِ ،الزظٗ ِي نٛظ (نکً .)3-0bاگؽ نؽايّ َؽثٗ ِ ،بيً
ِالزظٗ نٛظ َ ،ؽثٗ اي کٗ پف اؾ آْ ِٕ ،فًً ٔبِيعٖ نعٖ اقت ،ثؽ ضالف پيٛقتٗ ِي ثبنع.
w
2
جزياى سوپزسوًيک بز روي گوٍ 1و هخزوط 1.2.3
w
ظؼ ْؽازي ٚؼٚظي ٘بي ٘ٛاي قٛپؽقٔٛيک ،نؽايّ خؽيبْ ثؽ ؼٚي گِ ٚ ٖٛطؽ ِٚثكيبؼ ِ ُٙاقت ّ٘ ،بْ
w
ْٛؼ کٗ ظاؼاي ٕ٘عقٗ ي قبظٖ ي ثعٔٗ ٘ب ِي ثبنٕع ،قبضت آْ ٘ب ٔيؿ ٔكجتبً قبظٖ اقت .ثٗ ِب اخبؾٖ ظ٘يع کٗ اثتعا
ثٗ ٚؼٚظي ٘ٛا خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ثؽ ؼٚي يک گ ٖٛثپؽظاؾيُ .ايٓ ٚقيٍٗ ظؼ ٚؼٚظي ٘بي ٘ٛاي ثكيبؼي اؾ
.c
٘ٛاپيّب ٘بي خٕگي ِعؼْ قٛپؽقٔٛيک ِ ،بٕٔع ٚ Su-27 ، MiG-29 ، F-14 ، F-15ظؼ ٘ٛاپيّبي
قٛپؽقٔٛيک ِكبفؽثؽي کبٔکٛؼظ ًٔت نعٖ اقت.
ar
فؽٌ ِي کٕيُ ،کٗ يک گ ٖٛي ٔبِسعٚظ ٌْٛي ؼا ،اؾ کٕبؼ ِ ،الزظٗ ِي کٕيُ ،آْ ؼا ظؼ خؽيبْ گبؾ
قٛپؽقٔٛيک غٚ ْٗٛؼ ِي کٕيُ (نکً .)3-11aنؽايّ خؽيبْ ظؼ ايٓ خب ّ٘ ،بٕٔع خؽيبْ کٕبؼي ثٛظٖ ،کٗ
ge
ضٓ ِٛخؽيبْ ،پف اؾ ػجٛؼ اؾ ضّ ِٛج ،ظؼ ّ٘ٗ خب ِّبـ ثؽ قٓر ِمٓغ گ ٖٛاقت ،پيم اؾ ايٓ ثسث کؽظٖ
ايُ .ثٗ ظٌيً تأثيؽ تؽاکُ َؽثٗ ْ ،ؽذ ضٓ ِٛخؽيبْ ،خؽيبْ پبييٓ َؽثٗ ثيم تؽ اؾ خؽيبْ ثبال ِ ،تؽاکُ اقت.
ek
اگؽ ؾاٚيٗ ي گ ٖٛثٗ ثيم تؽيٓ ِيؿاْ ِّکٓ ثؽاي ػعظ ِبش ِطًٛو افؿايم يبثع َ ،ؽثٗ ِبيً ثيم اؾ ايٓ
پيٛقتٗ ٔطٛا٘ع ِبٔع ،اِب خٙم ٔبگٙبٔي خؽيبْ ثبال تهکيً يک (ِٕفًً) َؽثٗ کّبٔي 3ضٛا٘ع ظاظ .ثطم َؽثٗ
.ir
کّبٔي ثٗ قؽػت ظؼ خٍٛي ؼأـ ؾاٚيٗ ي گِ ٖٛبٕٔع يک َؽثٗ ػّٛظي ،ثٗ ظٌيً ٔبزيٗ ي ِيبْ َؽثٗ ٚگٖٛ
ثؽاي قؽػت قبة قٔٛيک ػًّ ِي کٕع ،ثٗ ايٓ ِؼٕي کٗ ِ M < 1ي ثبنع (نکً ٛٔ .)3-11bازي ِدبٚؼ
قٓر َؽثٗ ثٗ ِؽکؿ ٔبزيٗ ي َؽثٗ ػّٛظي ِتًً اقت ،افؿايم ضّيعگي ظؼ ؼاقتبي خؽيبْ پبييٓ ثؽاي نکً
گؽفتٓ َؽثٗ ِبيً ّ٘ؽاٖ ثب ،قؽأدبَ ،أسٓبِ ثٗ يک (کُ ظٚاَ) ضّ ِبش (ٔهبْ ظاظٖ ٔهعٖ اقت) ِي ثبنع.
1
Wedge
2
Cone
Bow shock 3
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
3 2
هخزوط
ضزبَ
w
w
w
ساب سوًيک
سوًيک
شتاب گزفتي بزاي سزعت سوپزسوًيک
.c
نکً 3-11خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ثؽ ؼٚي گٖٛ
ar
ِٛ )aج َؽثٗ ي پيٛقتٗ
ِٛ )bج َؽثٗ ي ِٕفًً
ge
ثٗ ظٌيً افؿايم ِمبِٚت َؽثٗ ّ٘ ،چٕبْ کٗ َؽثٗ ِبيً ثٗ زبٌت ػّٛظي ٔؿظيک ِي نٛظ ،تب ؾِبٔي کٗ
َؽثٗ ػّٛظي ظؼ ؼاقتبي خؽيبْ ثٗ 01ظؼخٗ ثؽقع ،ثٗ ايٓ ِؼٕب کٗ ،نيت يفؽ ،ثؽ ايٓ اقبـ ٔيؽٚي پكبي ِٛج
افؿايم ِي يبثع .ثؽاي ْؽازي ٘ٛاپيّب ثب ٔيؽٚي پكبي ِٛج کُ ،ؾاٚيٗ ي ضّ ِٛج ثبيع کٛچک ثبنع .ايٓ ٔتيدٗ
ek
ؼا ِي ظ٘ع کٗ ،يؽف ٔظؽ اؾ ػعظ ِبش پؽٚاؾ قٛپؽ قٔٛيک ،ثطم ٘بي پٛؾٖ ي ٚؼٚظي ٚثبي ،ثبيع ٌجٗ ي آْ
٘ب تيؿ ثبنع ُ٘ .اکِٕ ْٛي ظأيُ کٗ چؽا ٚؼٚظي ٘بي قبة قٔٛيک ّ٘ؽاٖ ثب ثطم ٘بي پٛؾٖ ي گؽظ نعٖ ،کُ
.ir
تؽ ظؼ يک خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ِٛؼظ اقتفبظٖ لؽاؼ ِي گيؽٔعَ :ؽثٗ ِٛج ِٕفًً ثبػث ثٗ ٚخٛظ آِعْ ٔيؽٚي
پكبي ؾيبظي ِي نٛظ ،کٗ ِمعاؼ ؾيبظ آْ تٛقّ ٔيؽٚي ِسٛؼي ِٛتٛؼ خػة ِي نٛظ ،چٕبْ کٗ قؽػت پؽٚاؾ
قٛپؽقٔٛيک ٚالؼًب لبثً ظقتؽقي ّٔي ثبنع.
ِؼؽفي ِؽق َٛخؽيبْ ؼٚي گ ، ٖٛاضتالف فهبؼ ايكتبيي يب ٔكجت فهبؼ اقتبتيکي ػجٛؼي اؾ يک َؽثٗ ِبيً ظؼ
ثؽاثؽ ػعظ ِبش اٌٚيٗ ، M1ثؽاي چٕعيٓ ٔيّكبؾ ؾاٚيٗ ي گٔ ٖٛهبْ ظاظٖ نعٖ اقت (نکً چپ .)3-11ثؽاي ّٔٗٔٛ
،گ ٖٛاي ثب ؾاٚيٗ ي 31ظؼخٗ ،ثٗ ايٓ ِؼٕب کٗ ظاؼاي ؾاٚيٗ ي ٔيّكبؾ 14ظؼخٗ اقت ،افت فهبؼ ٍِٓك ظؼ ػعظ
ِبش 4تٕٙب 4ظؼيع ِتؼٍك ثٗ َؽثٗ پيٛقتٗ ( 40 ٚ ، ) pt2 / pt1 = 0.95ظؼيع ،ثٗ َؽثٗ ِٕفًً ثٛظٖ اقت
( .) pt2 / pt1اؾ قٛيي ظيگؽ ،افؿايم ؾيبظ فهبؼ اقتبتيکي ػجٛؼي اؾ يک َؽثٗ ،ظب٘ؽ ِي نٛظ .ثب گؽفتٓ ّ٘بْ
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ؾاٚيٗ ي ٔيّكبؾ گ ٖٛي 14ظؼخٗ ظؼ ػعظ ِبش ّ٘ 4بٕٔع گػنتٗ ،ظ ٚثؽاثؽ فهبؼ افؿايم يبفتٗ اؾ يک َؽثٗ ِبيً
ػجٛؼ ِي کٕع ،اِب ثب ػجٛؼ اؾ يک َؽثٗ ػّٛظي 4ثؽاثؽ ِي نٛظ (نکً .)3-11
w
w
نکً 3-11افت فهبؼ ٍِٓك ٚافؿايم فهبؼ اقتبتيکي ثٗ قجت ِٛج َؽثٗ اي
ek
ثؽاي گ ٖٛتب ايٓ خب کبفي ِي ثبنعِ .ب ُ٘ اکِٕ ْٛي ضٛا٘يُ ظؼ ِٛؼظ تئٛؼي خؽيبْ کٔٛيکبي ، 1ظِٚيٓ ايً
ِْ ُٙؽازي ٚؼٚظي ٘بي قٛپؽقٔٛيک ثپؽظاؾيُ .ثٗ يبظ ظاؼيُ کٗ ؾِبٔي کٗ ضٓ ِٛخؽيبْ ؼٚي يک گ ٖٛؼا
.ir
ِالزظٗ ِي کؽظيُ ،ؼاقتبي خؽيبْ پبييٓ َؽثٗ ،ثٗ يٛؼت ِٛاؾي ثب قٓر گ ، ٖٛظؼ تّبَ قٓر يک گ ٖٛي
ٔبِسعٚظ ثٛظ .ثٗ ظٌيً ْٛي گ ، ٖٛظب٘ؽاً ِف َٛٙکٛچکي ظؼ ايٓ خؽيبْ پبيٗ قٗ ثؼعي ،خؽيبْ ؼٚي يک گ ٖٛثبؼ
٘ب ِبٕٔع يک خؽيبْ ظ ٚثؼعي ظؼ ٔظؽ گؽفتٗ ِي نٛظ ،کٗ تؼؽيف آْ ثٗ قبظگي خؽيبْ ٘ب ِي ثبنع .ظؼ ِمبيكٗ ثب
،خؽيبْ ؼٚي يک ِطؽِ ، ِٚتفبٚت ِي ثبنع.
اثتعا ،چٕع ّٔ ٗٔٛاؾ کبؼثؽظ ٘بي ػٍّي ؼا ثيبْ ِي کٕيُ .ظيفيٛؾؼ ٘بي خؽيبْ کٔٛيکبي ؼا ِي تٛاْ ظؼ يک
ِطؽ ِٚکبًِ ،ظؼ ٚؼٚظي ٘بي ِعٚؼ ِبٕٔع ٘ٛاپيّبي اکتهبفي قؽػت ثبالي آِؽيکبيي MiG-21 ، SR-71
:Conical flow 1تئٛؼي خؽيبْ ٘بي ِبفٛق يٛت ؼٚي يفسبت ِكٓر گٛنٗ ظاؼ.
56
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ؼٚقيٗ Lightning ٚثؽيتبٔيب ،يبفت ؛ يب ظؼ يک لٓبع ِطؽ ِٚظؼ ِعضً ٘بي ًٔت نعٖ ي کٕبؼي تٛقّ
٘ٛاپيّبي خٕگٕعٖ ي F-104 Starfighterآِؽيکب Mirage ٚفؽأكٗ ثٗ کبؼ گؽفتٗ نعٖ اقت ثب تؽکيت
ًٔف ِطؽ٘ ِٚب ؛ زتي يک چبؼَ نکً ِطؽ ِٚتٛقّ ثّت افکٓ F-111آِؽيکب ِٛؼظ آؾِبيم لؽاؼ گؽفتٗ
اقت ِ ،الزظٗ ّٔٛظ .ثٗ ْٛؼ کٍي ،ثب ايٓ ٚخٛظ ٛ٘ ،اپيّب ثب ٚؼٚظي ٘بي خؽيبْ کٔٛيکبي ّٗ٘ ،ظؼ گػنتٗ
ْؽازي نعٖ أع.
آْ چٗ کٗ نکً ِطؽْٚي ؼا ثكيبؼ خػاة ّٔٛظٖ اقت ،تأثيؽ ؾيبظ آْ ظؼ اٌگٛي ضٓ ِٛخؽيبٔي اقت کٗ ثٗ
w
آْ انبؼٖ نع .پف اؾ ايٓ کٗ خؽيبْ اؾ ضّ ِٛج کٔٛيکبي گػنت ،خبيي کٗ فهبؼ ثٗ ْٛؼ ٔبگٙبٔي افؿايم ِي
يبثع ،ظؼ اثتعا ضٓ ِٛخؽيبْ ثب قٓر ِطؽِ( ِٚبٕٔع ؼٚي گ )ٖٛثب يکعيگؽ ِٛاؾي ٔيكتٕع ،اِب تّبيً اظاِٗ ظاظْ
w
ظؼ ؼاقتبي ؼاٖ ِٕسٕي نکً ؼا ظاؼظ ،اِب ظؼ اظاِٗ اٌگٛي ِٛاؾي ثٛظْ خؽيبْ پبييٓ ؼا ِ ،ي پػيؽظ .تب ؾِبٔي کٗ
ضٓ ِٛخؽيبْ ثٗ يکعيگؽ ٔؿظيک تؽ ِي نٔٛع ،فهبؼ اقتبتيکي افؿايم ِي يبثعِ .ب ثعيٓ قبْ يک ِکبٔيؿَ ؼا
w
ِالزظٗ ِي کيُٕ کٗ تٛقّ يک خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک کٗ اؾ ِيبْ يک ِٛج َؽثٗ اي کٔٛيکبي ِي گػؼظ ٔبگٙبْ
اؾ قؽػتم کبقتٗ نعٖ ٚقپف ثٗ کبقتٗ نعْ قؽػت پيٛقتٗ اظاِٗ ِي ظ٘ع ،تب ظؼ پبيبْ ضٓ ِٛخؽيبْ ثب يک
.c
ظيگؽ ِٛاؾي نٔٛع ،اٌجتٗ خؽيبْ ٕ٘ٛؾ ظؼ قؽػت قٛپؽقٔٛيک ثبلي ِي ِبٔع (نکً .)3-14
ar
3 2 3 2
ge
ek
هخزوط گوٍ
.ir
ثيم تؽيٓ ِؿيت يک خؽيبْ کٔٛيکبي (قٛپؽقٔٛيک) ايٓ اقت کٗ يک افت فهبؼ ٍِٓك کُ تؽ (ؾِبٔي کٗ ثب
يک گ ٖٛثب يک ٔيّكبؾ يکكبْ ِهبثٗ ِ ،مبيكٗ ِي نٛظ) ،ثب يکعيگؽ ايٓ ٔتيدٗ ؼا ِي ظ٘ع کٗ يک َؽثٗ
کٔٛيکبي اػعاظ ِبش پبييٓ تؽ ؼا تمٛيت کٕع ،تب ثٗ يٛؼت ِٕفًً ظؼآيع ٚتهکيً يک ِٛج َؽثٗ افت-ثبال
ثع٘ع .يک ِؿيت ؾيبظي کٗ خؽيبْ کٔٛيکبي ظاؼظ ايٓ اقت کٗ ،ظاؼاي تسًّ کُ نؽايّ خؽيبْ ٔبِتمبؼْ ِي
ثبنع ،کٗ ثٗ ظٌيً أسؽاف خؽيبْ ٚؼٚظي ثٗ ٚخٛظ ِي آيعِ .بٕٔع ٘ٛاپيّبي خٕگي کٗ ثبؼ ٘ب ٔيبؾ ظاؼظ کٗ ظؼ
51
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثبالتؽيٓ ؾاٚيٗ ي زٍِّٗ 1بٔٛؼ ثع٘ع ،ثٗ ٔبچبؼ خؽيبْ اؾ ايٓ پف ٔبِتمبؼْ ِي نٛظ ،کٗ ايٓ يک ثؽتؽي ثؽاي
(چيٕم افمي) گ ٖٛظؼ ٘ٛاپيّبي خٕگي ِعؼْ ِي ثبنع ،کٗ ثب ٚخٛظ ايٓ ؼأعِبْ ؼا کب٘م ِي ظ٘ع.
ايٓ ِؼؽفي چکيعٖ ٚاؼ ثؽاي ِهکالت اقبقي ظؼ آيؽٚظيٕبِيک قؽػت ثبال ِٛؼظ اقتفبظٖ لؽاؼ ِي گيؽظ ،
ِبٕٔع يک ايً ثؽاي ِهب٘عٖ ي خؿئيبت ثؿؼگ تؽ ٚؼٚظي ٘بي قٛپؽقٔٛيک.
ِب ظؼ اظاِٗ ثٗ آيؽٚظيٕبِيک ظاضٍي ٚؼٚظي تّؽکؿ ضٛا٘يُ ّٔٛظ ،پيٛقتگي ِٛتٛؼ ٛ٘ /اپيّب ؼا ثٗ ثطم
.c
ظيگؽي ِٛکٛي ِي ّٔبييُ (ؼ .ج .فًً .)11
ar
پيکز بٌذي و کارکزد ورودي 1.1.3
اِؽٚؾٖ تٛؼثيٓ ِٛتٛؼ ٘بي ٘ٛاپيّب ٔيبؾ ثٗ خؽيبْ قبة قٔٛيک ظؼ ٚؼٚظ ثؽاي کّپؽقٛؼ ظاؼٔع ،زتي اگؽ
ge
٘ٛاپيّبيي ظؼ قؽػت قٛپؽقٔٛيک پؽٚاؾ کٕع .ثٕبثؽايٓ ٚظيفٗ ي ٚؼٚظي ٘ٛا ،کب٘م قؽػت قٛپؽقٔٛيک
خؽيبْ ثيؽٔٚي ثؽاي يک قؽػت قبة قٔٛيک لبثً لجٛي کّپؽقٛؼ ِي ثبنع .ثٗ ْٛؼي کٗ اؾ ٚؼٚظي ضبؼج ِي
ek
نٛظ ،اػعاظ ِبش ٔيبؾِٕع ٘كتٕع تب ظؼ زعٚظ ػعظ ِبش 1.5تب 1..ثبنٕع ،ثبيع ِؽالجت ثكيبؼي أدبَ ظاظ ،ؾِبٔي
کٗ کب٘م قؽػت خؽيبْ ظاؼيُ ،ثبيع افت ٘بي فهبؼ ٍِٓك ثكيبؼ کُ ثبنٕع .ثكتٗ ثٗ ْؽازي ػٍّکؽظ قؽػت
٘ٛاپيّب ،أٛاع ٚؼٚظي ِتفبٚت ثٗ کبؼگؽفتٗ ِي نٛظ ،افؿايم پيچيعگي آْ ٘ب ّ٘ؽاٖ ثب ػعظ ِبش ِي ثبنع.
.ir
ثؽاي ٘ٛاپيّبيي کٗ ثيم تؽيٓ قؽػت آْ تب ِبش 1.4ػًّ ِي کٕع ،يک ظيفيٛؾؼ َؽثٗ ػّٛظي ،ثٗ ْٛؼ
کٍي ثؽاي کب٘م قؽػت ِؤثؽ خؽيبْ ٘ٛاي قٛپؽقٔٛيک ِٛؼظ ٔيبؾ ،تٛقّ کّپؽقٛؼ کبفي ِي ثبنع .ايٓ ّٔٗٔٛ
ي قبظٖ ي ظيفيٛؾؼ ٔيبؾ ثٗ ٘يچ ِکبٔيؿَ پيچيعٖ اي ثؽاي تٕظيُ خؽيبْ ٔعاؼظ .ظؼ ٔمٓٗ ي ْؽازي ظيفيٛؾؼ َ ،ؽثٗ
ػّٛظي ِ ،ؽث ِٛثٗ ٌجٗ ي ٚؼٚظي ِي نٛظ ٚ ،ثيم تؽيٓ فهبؼ ثؽگهتي ثٗ يٛؼت پيٛقتٗ ٚيکٕٛاضت ظقت ِي
يبثع(نکً .)3-13فؼبٌيت پؽاکٕعٖ ،ثٗ ايٓ ِؼٕب کٗ ،کب٘م قؽػت خؽيبْ ٚتمٛيت کٕٕعٖ ي فهبؼ ،ثٗ ْٛؼ
کٍي ظؼ ظِ ٚؽزٍٗ يٛؼت ِي گيؽظ:
56
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
.1قؽػت خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک (ثٗ ْٛؼ ٔبگٙبٔي) کب٘م ِي يبثع ،ثب ػجٛؼ اؾ ِيبْ َؽثٗ ػّٛظي ،ثٗ
قؽػت قبة قٔٛيک ّ٘ؽاٖ ثب يک افؿايم ٔبگٙبٔي ظؼ فهبؼ اقتبتيکي.
.4ظؼ أهؼبة (قبة قٔٛيک) ِدؽاي ظيفيٛؾؼ ،خبيي کٗ خؽيبْ ٕ٘ٛؾ قؽيغ تؽ اؾ قؽػت لبثً لجٛي ثؽاي
کّپؽقٛؼ ِي ثبنع ،کب٘م قؽػت پيٛقتٗ ي خؽيبْ ّ٘ ،ؽاٖ ثب افؿايم ظٚثبؼٖ ي فهبؼ ِي ثبنع.
يک ٚيژگي ٔمٓٗ ي ْؽازي 1ثؽاي ٚؼٚظي ايٓ اقت کٗ ،ثطم ػجٛؼ اؾ ِكبزت تًؽف نعٖ ،ثيهيٕٗ ثبنع
ِٓ ،بثك ثب خؽيبْ ٘ٛاي ثيهيٕٗ ي الؾَ ِٛتٛؼ .ايٓ َٚؼيت ثؽاي يک پؽٚاؾ ثب ػعظ ِبش ٚيژٖ ٚيک اؼتفبع ٚيژٖ
w
ػًّ ِي کٕع .اگؽ ثؽاي پؽٚاؾ ثب ػعظ ِبش يکكبْ ،تٕظيُ ٔيؽٚي ِسٛؼي ِٛتٛؼ تغييؽ کٕع ،تٛقّ ِٛ RPMتٛؼ
ايالذ ِي نٛظ ،ثؽاي ّٔ ، ٗٔٛآْ گبٖ کٗ فهبؼ ظؼ کّپؽقٛؼ ٚؼٚظي (= ضؽٚخي ٚؼٚظي) اؾ ايٓ ؼ ٚتغييؽ کٕع ٚ
w
قجت آقيت ؼقبٔعْ ثٗ خؽيبْ ثبال ثؽاي تغييؽ ٘ؽ ظَٚ ٚؼيت ٚاٌگِ ٛي نٛظ.
w
فؽٌ ِي نٛظ کٗ ٔيبؾ خؽيبْ ٘ٛاي ِٛتٛؼ کب٘م يبفتٗ اقت .ثٕبثؽايٓ فهبؼ اقتبتيکي p2ظؼ قٓر کّپؽقٛؼ
افؿايم ضٛا٘ع يبفت ٛ٘ ،اي کُ تؽ اخبؾٖ ي ٚؼٚظ ثٗ ٚؼٚظي ؼا ِي گيؽظ ،خؽيبْ ٘ٛاي اَبفي پف اؾ اتّبَ
.c
ػجٛؼ اؾ ِيبْ ضّ ِٛج ثٗ خؽيبْ ثيؽٔٚي ٚؼٚظي ٔ ،يؽٚ ٚاؼظ ِي کٕع ،کٗ خؽيبْ قؽ ؼيؿٔ 2بِيعٖ ِي نٛظ (نکً
.)3-13bاؾ آْ خبيي کٗ ظٌيً َؽثٗ ػّٛظي يک خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ِي ثبنع ،کٗ ثٗ قبة قٔٛيک تجعيً ِي
ar
نٛظ ،کٗ ثطم خؽيبْ قؽ ؼيؿ ( ُ٘ ٚاکٕ ْٛقبة قٔٛيک) ثب ِسيّ قٛپؽقٔٛيک تؽکيت نعٖ ،کٗ ثب لٛاػع
ْجيؼي ٔبپبيعاؼ ِي ثبنع ٚ ،ثٕبثؽايٓ ّ٘ؽاٖ ثب يک َؽثٗ ػّٛظي پيٛقتٗ ظؼ ظقتؽـ ّٔي ثبنع .ظؼ ٔتيدٗ َ ،ؽثٗ ،
ge
ضٛظل ِٕفًً اؾ ٌجٗ ي ٚؼٚظي ِي نٛظ تب ايٓ کٗ يک ِٛلؼيت پبيعاؼ تؽي ؼا پيم تؽ اؾ خؽيبْ ثباليي ثيبثع .ثؽ
ايٓ اقبـ ،ثطم ِؽکؿي ضّ ِٛج ،پيٛقتٗ ٛٔ ،ع َؽثٗ ػّٛظي ِي ثبنع ( کٗ کب٘م قؽػت يک خؽيبْ اؾ
ek
قٛپؽقٔٛيک ثٗ قبة قٔٛيک ؼا ظاؼاقت) .ثب ايٓ ٚخٛظ ٔبزيٗ ي ٔؿظيک خج ، ٗٙثب افؿايم أسؽاف ظؼ ؼاقتبي
يک خؽيبْ پبييٓ ثؽاي پػيؽفتٓ ٔٛع ِبيً ِٛج َؽثٗ اي ،کٗ ثٗ ِٛخت آْ خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ثٗ ػجٛؼ اؾ َؽثٗ
اظاِٗ ِي ظ٘ع ّ٘ ،ؽاٖ ثب تغييؽ ؼاقتب ٚکب٘م ػعظ ِبش ِي ثبنع.
.ir
زبي فؽٌ خؽيبْ ٘ٛاي ِٛؼظ ٔيبؾ ِٛتٛؼ ثيم تؽ اؾ تٛأبيي فؽاُ٘ کؽظْ ٚؼٚظي ِي ثبنع .ظؼ اثتعا ،ثؽاثؽ
اقت ثب افت فهبؼ ظؼ ٚؼٚظي کّپؽقٛؼ ّ٘ ،چٕيٓ ّ٘ؽاٖ ثب کب٘م فهبؼ خؽيبْ ثبال ِي ثبنع .قؽأدبَ ثٗ قجت
فؽٚثؽظْ َؽثٗ ٚ ٚؼٚظ خؽيبْ ٘ٛا ثٗ ظيفيٛؾؼ قبة قٔٛيک ظؼ قؽػت قٛپؽقٔٛيک أدبَ ِي گيؽظٔ .تيدٗ ي
ٔبقبؾگبؼي ٕ٘عقٗ ي ِدؽا ٚقؽػت خؽيبْ ظؼ يک اٌگٛي ِٛج َؽثٗ اي پيچيعٖ ظؼ ظاضً ِدؽا کٗ ،ثب
يکعيگؽ ٘ؽاٖ ثب يک اليٗ ِؽؾي َطيُ ثٗ قجت خعايم خؽيبْ ظؼ ظيٛاؼٖ ي ِدؽا ،ظٌيً خؽيبْ غيؽ لبثً لجٛي
ثؽاي يک َٚؼيت ِٛتٛؼ کٗ ظؼ ْي ػٍّيبت ػبظي ٘ٛاپيّب خٍٛگيؽي ِي کٕع ِ ،ي ثبنع (نکً .)3-13c
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
عولکزد بحزاًي
w
ضزبَ عوود
w
ضزبَ هايل
.c
ar
فزا بحزاًي دروًي __
فشار بسيار کن
ge
پيکؽٖ ي ٚؼٚظي تٛأبيي تٙيٗ ي يک چٕيٓ کب٘م قؽػت قٛپؽقٔٛيک کٗ ٔيبؾ ٘ؽ ظ ٚثعٔٗ ي نکً
ِطؽْٚي ٚگ ٖٛاي ؼا ظؼ َٚؼيت ِٕبقت ظؼ ظاضً يک ظيفيٛؾؼ قبة قٔٛيک اقت ،ضٛا٘ع ظانت .تؼعاظ
َؽثٗ ٘بي ِبيً تٛقّ تؼعاظ گٛنٗ ٘ب ظؼ ضّ ٚايً گ ٖٛيب ِطؽ ِٚتؼييٓ ضٛا٘ع نع (نکً .)3-15aثٕبثؽايٓ
خؽيبْ ِبٕٔع ٔٛع خؽيبْ کٕبؼي کٗ ظؼ گػنتٗ نؽذ ظاظٖ نع ِ ،ي ثبنع .چگٔٛگي کب٘م يبفتٓ افت ٘بي خؽيبْ
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ؼا ِي تٛاْ تٛقّ ايٓ ؼٚل ثب ِمبيكٗ ي ظ ٚظيفيٛؾؼ قٛپؽقٔٛيک گٔٛبگ ، ْٛظؼ ػعظ ِبش يکكبْ ،ثؽؼقي کؽظ
(نکً .)3-15c
ثب اقتفبظٖ اؾ يک ظيفيٛؾؼ َؽثٗ ػّٛظي ،ظؼ ػعظ ِبش ، 4ثؽاي ّٔ ، ٗٔٛتٕٙب .1ظؼيع فهبؼ ثبؾ ِي گؽظظ
(ثٗ ايٓ ِؼٕب کٗ ( ، )pt2 / pt0 = 0.7ظؼ زبٌي کٗ ثب يک ظيفيٛؾؼ چٕع َؽثٗ اي ،قٗ َؽثٗ ِبيً ٚ ،يک (پبيبْ
ثطم) َؽثٗ ػّٛظي ،فهبؼ ثبؾگهتي 04ظؼيع ِي نٛظ (.)pt2 / pt0 = 0.95
ضًٛييبت ػٍّکؽظي يک ظيفيٛؾؼ َؽثٗ ي ِبيً ؼا ِي تٛاْ ظؼ قٗ زبٌت ِ ،طتًؽ ّٔٛظ .اگؽ َؽثٗ
w
ػّٛظي کٗ ،پبيبْ ثطم ايٓ خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ثٗ ظؼقتي ظؼ ِٛلؼيت گٍٛگبٖ ظيفيٛؾؼ ثبنع ( ثٗ ايٓ ِؼٕب کٗ ،
ِکبٔي کٗ کٛچک تؽيٓ قٓر ِمٓغ ؼا ظاؼظ) ،ظثي خؽيبْ ٘ٛا ثيم تؽيٓ زع ضٛظ ِي نٛظ (نکً .)3-14a
w
ايٓ زبٌت ؼا ثسؽأي ِؼؽفي ِي کٕٕع .ؾاٚيٗ ي أسؽاف ٔطكتيٓ ِٛج َؽثٗ ي ِبيً ،تٛقّ ٘ؽ ظ ٚػعظ ِبش
w
خؽيبْ آؾاظ ٚؼأـ ؾاٚيٗ ي گ ٖٛيب ِطؽ ِٚتؼييٓ ِي نٛظ .تٛقّ ثؽگؽظأعْ ِسٛؼي يک ِطؽِ ِٚؽکؿي ،يب
تٛقّ چؽضم کٕبؼي قٓر گ ٖٛظؼ ؼأـ ؾاٚيٗ َ ،ؽثٗ ِبيً ِّکٓ اقت تٕظيُ نعٖ ثبنع ،چٕبْ کٗ ّ٘يهٗ
.c
ِّبـ ثؽ ثطم ثيؽٔٚي ٌجٗ ي ٚؼٚظي ِي ثبنع .چٕيٓ تؽتيت يک َؽثٗ ،اّْيٕبْ لبثً لجٛي نعْ کبؼايي ٚؼٚظي
ِ ٚ ،ؼّٛالً ؼاثٓٗ اي ثؽاي ٔمٓٗ ي ْؽازي ظيفيٛؾؼ ِي ثبنع.
ar
ظؼ ِٛؼظ افت فهبؼ ظؼ قٓر کّپؽقٛؼ َ ،ؽثٗ ػّٛظي ثؽاي اتطبغ يک ِٛلؼيت ٔيّٗ پبيعاؼ خٍ ٛتؽ اؾ خؽيبْ
ge
ظاضٍي ِدؽاي ٚؼٚظي فؽ ٚثؽظٖ ِي نٛظ (نکً .)3-14cايٓ َٚؼيت ،فؽاثسؽأيِ 1ؼؽفي نعٖ اقت ، ٚثٗ
قجت ِمبِٚت ثيم تؽ (پبيبْ ثطم) َؽثٗ ػّٛظي ،کيفيت خؽيبْ َؼيف ؼا ٔتيدٗ ِي ظ٘ع.
ek
زبي ،فؽٌ ِي نٛظ کٗ افؿايم فهبؼ ظؼ قٓر کّپؽقٛؼ ثبنع ،کٗ تٛقّ کب٘م خؽيبْ ٘ٛاي ِٛؼظ ٔيبؾ
ِٛتٛؼ قجت نعٖ اقتَ .ؽثٗ ػّٛظي پف اؾ ضبؼج نعْ اؾ ِٛلؼيت گٍٛگبٖ ٚ ،کب٘م يبفتٓ خؽيبْ ٘ٛا ِ ،ي
ثبنع .ػٍّيبت ٚؼٚظي ظؼ ايٓ ِٛؼظ ؼا ،ؾيؽ ثسؽأيِ 2ي گٛيٕع (نکً ّ٘ .)3-14bچٕبْ يک ِٛلؼيت َؽثٗ ي
.ir
ثبالي ٔبپبظاؼ َ ،ؽثٗ ٔٛقبْ کٕٕعٖ ظؼ ٔكجت ثبالي ِيبْ ِٛلؼيت ٘بي فؽٚثؽظْ (ٚاؼظ ّٔٛظْ) ٚثيؽّٛٔ ْٚظْ ِ ،ي
ثبنع .ايٓ زؽکت ٔٛقبٔي ثٗ ظٌيً فؽکبٔف ثبالي ٔٛقبْ ٘بي فهبؼ ظؼ ٚؼٚظي ِي ثبنع ،کٗ ثٗ ػٕٛاْ ٔٛقبْ
پٛقتٗ ي ظيفيٛؾؼ ِؼؽفي نعٖ اقت ،يعايي ٚزهت آٚؼ تٛقّ پيٍٛت ٘ب ايدبظ ِي نٛظ کٗ ِي تٛأع ثٗ يکي
اؾ ِ ُٙتؽيٓ نؽايّ ضٓؽ قيكتُ پيهؽأٗ انبؼٖ ظانتٗ ثبنع.
1
Supercritical
2
Subcritical
53
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
هيلَ ورودي
ضزبَ
ضزبَ هايل عوودي
w
w
ضزبَ هايل
w
.c
ar
ge
ظؼ يک ِٛؼظ نٕبضتٗ نعٖ ،يک ػٍّيبت ؾيؽ ثسؽأي ؾيبظ ٚؼٚظي (ثٗ ايٓ ِؼٕي کٗ ،يک خؽيبْ قؽؼيؿ
ثكيبؼ ؾيبظ) قجت ٔبپبيعاؼي خؽيبْ ظيفيٛؾؼ ظؼ ْٛي خؽيبْ پبييٓ اتبق ازتؽاق ِي نٛظ ِ ،کبٔي کٗ نؼٍٗ فٛؼاً
ضبِٛل ِي نٛظ .ايٓ ثٗ ظؼقتي ظٌيً افت فهبؼ ظؼ ِدؽاي ظيفيٛؾؼ ِي ثبنع َ ،ؽثٗ ثؽاي فؽٚثؽظْ ِ ٚطٍِٛ
قٛضت ٛ٘ ٚا ثؽاي ازتؽاق ِدعظ اقت .افؿايم ظؼ فهبؼ ٔتيدٗ ي َؽثٗ ثؽاي ثيؽ ْٚکؽظْ ِدعظ ٚ ،تکؽاؼ
فؽايٕع ِي ثبنع .ضٍجبْ تٛأبيي ظؼقت ِٛلؼيت ؼا ٔعاؼظ ٛ٘ ٚ ،اپيّب قمِ ِٛي کٕع .ايٓ پيبِع ِي تٛأع اؾ خؽيبْ
غيؽ ِتؼبؼف ظؼ يک ٚؼٚظي قٛپؽقٔٛيک ٔتيدٗ ظ٘ع.
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
عولکزد بحزاًي
٘ٛاپيّبي ٔهبْ ظاظٖ نعٖ ،يک ّٔ ٗٔٛي ػٍّکؽظي ،يک ظيفيٛؾؼ َؽثٗ ػّٛظي آِؽيکبيي ِ F-16ي ثبنع
.ir
ُ٘ ،اکٕ ْٛيک ِسًٛي اؾ Lockheedاقت ،اِب تٛقؼٗ ي آْ ٚقبضت ايً آْ تٛقّ General
Dynamics Corporationثٛظٖ اقتٚ .ؼٚظي F-16ظاؼاي يک ٕ٘عقٗ ي کبًِ ِي ثبنع ،ثع ْٚلٓؼبت
ِتسؽک – تًّيّي کٗ ثؽاي ٔطكتيٓ ثبؼ ظؼ فؽايٕع ْؽازي ثؽاي کب٘م ٘ؿيٕٗ گؽفتٗ نع .ثب ايٓ ٚخٛظ ،ثؽاي
اِکبْ تؽکيت ٚؼٚظي ِتسؽک ظؼ آيٕعٖ ِ ،مؽؼ نعٖ ثٛظ ،اِب ٘يچ ٚلت ايٓ اتفبق ٔيبفتبظ .چيؿي کٗ ظؼثبؼٖ ي
ايٓ ٚؼٚظي لبثً تٛخٗ اقت ِٛ ،لؼيت ثكيبؼ ِٕبقت ػمت ٘ٛاپيّب ظؼ ؾيؽ ثعٔٗ ٘ٛاپيّب ِي ثبنع ،کٗ يک ٔتيدٗ
ي ؼاٖ زً اؾ ٔيبؾ ٘بي ٘ٛاپيّب اقت F-16 .ثؽاي ِبٔٛؼ ٘بي ٚيژٖ اي ْؽازي نعٖ اقت ٚايٓ ْؽذ ٔيبؾ ثٗ
ػٍّکؽظ ظؼ ؾاٚيٗ ٘بي زٍّٗ ثبال ظاؼظ .ظؼ ايٓ نؽايّ ،ثعٔٗ ي ْٛيً لكّت خٍٛي ثعٔٗ ٘ٛاپيّب ِ ،كئٌٛيت
زفبظت ؼا أدبَ ِي ظ٘ع کٗ ثبػث تٕظيُ کؽظْ ثٙتؽ خؽيبْ ٘ٛا ّ٘ ،ؽاٖ ثب (نيت) ِسٛؼ ٚؼٚظي ِي نٛظ (نکً
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٚ .)3-1.aؼٚظي ضٛظل يک ِدؽاي کٛتبٖ ِي ثبنع ،کٗ ٔٗ تٕٙب ثؽاي ْؽازي قجک ٚؾْ ٘ٛاپيّب ثٗ کبؼ ِي
ؼٚظ ،ثٍکٗ أسؽاف خؽيبْ ؼا ظؼ خٍٛي کّپؽقٛؼ ثٗ کُ تؽيٓ زع ِي ؼقبٔع.
w
w
w
.c
ar
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ِهکً ظيگؽ ّٔبي ٘ٛاپيّب خٕگي ،گبؾ ظاغي اقت کٗ اؾ ظ٘بٔٗ ي تفٕگ 1کٗ ِّکٓ اقت ظؼ ضٛظ فؽ ٚثجؽظ
ٚثبػث لٓغ ازتؽاق ِٛتٛؼ نٛظ ،اقت .ثب تغييؽ ِکبْ ظ٘بٔٗ ي تفٕگ ظؼ ثبالي ٌجٗ ي زٍّٗ ي گكتؽل يبفتٗ يب
ْٛلٗ ،ظِبي ثبالي گبؾ اؾ تفٕگ ِ ،بٔغ تأثيؽ آْ ،پيم اؾ ثؽأگيطتٗ نعْ اؾ ٚؼٚظي تٛقّ خؽيبْ ثيؽٔٚي ِي
نٛظ (نکً .)3-1.a
ثب ايٓ ٚخٛظ ،پيکؽٖ ي ايٓ ٚؼٚظي ظؼ ّ٘ٗ ي َٚؼيت ٘ب قٛظِٕع ّٔي ثبنع .ثؿؼگ تؽيٓ انکبي ايٓ اقت
کٗ يک قيكتُ َؽثٗ ػّٛظي ؼا ثٗ کبؼ گؽفتٗ اقت کٗ ِٕفؼت آْ تٛقّ فهبؼ ثؽگهتي ٚقؽػت ثيهيٕٗ کب٘م
w
ِي يبثع .ثب ايٓ ٚخٛظ ٘ ،ؽ ظ ٚػبًِ ،ثٗ يٛؼت قٕدهي لبثً لجٛي ،ثؽاي ٔطكتيٓ ٘عف ْؽازي کٗ لبثٍيت
ِبٔٛؼ ظ٘ي ِي ثبنع ٗٔ ،قؽػت ٚ ،الغ نعٖ اقت.
w
گػنتٗ اؾ ايٓ ،ثيم تؽيٓ انکبالت ثبلي ِبٔعٖ ثؽ ْؽف نعٖ اقت .يکي َ ،طيُ نعْ اليٗ ِؽؾي ِي ثبنع
w
کٗ تٛقّ ؾاٚيٗ ٘بي زٍّٗ ي ثبال ،ظؼ اِتعاظ قّت پبييٓ ثعٔٗ ي لّكت خٍٛي ٘ٛاپيّب ،گكتؽل ِي يبثع .تب
ايٓ کٗ اؾ ،اؾ ٚؼٚظ أؽژي کُ ثٗ ِٛتٛؼ خٍٛگيؽي نٛظ ٚ ،ؼٚظي ِدجٛؼ ِي نٛظ ،تب ثب ايدبظ تؼبظي اؾ ثعٔٗ
.c
٘ٛاپيّب ثؽاي آؾاظ قبؾي اؾ اليٗ ِؽؾي ،کٗ ثٗ يٛؼت پيٛقتٗ ظؼ ْٛي ثعٔٗ ٘ٛاپيّب ػجٛؼ ِي کٕع ،ؼا فؽاُ٘ کٕع.
ar
ضًٛييبت ٘ٛاکم ٚؼٚظي يک ٌجٗ ي ثٗ ْٛؼ ِيبٔٗ َطيُ پبييٓ ،کٗ ثٗ قٛي يک ؾاٚيٗ زٍّٗ تيؿ ،
گكتؽل يبفتٗ يب يک يفسٗ ي نکبف ظاؼ ثؽ ؼٚي قّت ثبال ،أتمبي ِي يبثع (ٔؿظيک ثٗ ظِبغٗ ي ٘ٛاپيّب).
ge
يفسٗ ي نکبف ظاؼ ،تب 44قبٔتيّتؽ ( )11 inخٍ ٛتؽ اؾ ٌجٗ ي ٘ٛاکم پبييٕي ،ثؽاي ايؿ ٌٗٚکؽظْ َؽثٗ ػّٛظي
ٚؼٚظي اؾ اليٗ ِؽؾي ظِبغٗ ي ٘ٛاپيّب ،خٍِ ٛي آيع (نکً .)3-1.bيک ْٛي کٛتبٖ يفسٗ ي نکبف ظاؼ ،
ِمعاؼ کٛچکي اؾ اليٗ ِؽؾي ؼا ٔگٗ ِي ظاؼظ ،ثٕبثؽايٓ ٔيبؾ فؽاؼ قيبي اليٗ ِؽؾي ثؽ ؼٚي نکبف زػف ِي نٛظ.
ek
أتطبة ٌجٗ َطيُ پبييٓ تؽ اؾ ٌجٗ ٘ٛاکم ،ثؽاي خٍٛگيؽي اؾ خعايم ٌجٗ خؽيبْ ٚثؽايٕع أسؽاف خؽيبْ ظؼ
ْٛي ِبٔٛؼ ٘ٛاپيّب ظؼ ؾاٚيٗ ٘بي زٍّٗ ي ثبال ِي ثبنع.
.ir
ّ٘چٕيٓ ظاليً ِهبثٙي ظؼ ٘عايت ْؽف ٚؼٚظي ٘بي (يک ثبؼ ظيگؽ) ( YF-17زبي )F-18ثؽاي
ضًٛييبت ٌجٗ ٘بي َطيُ ِ ،ي ثبنعٚ .ؼٚظي ٘ب ظؼ ؾيؽ ٌجٗ زٍّٗ گكتؽل يبفتٗ ثؽاي خٍٛي ظؼٔٚي ايٍي ثبي
لؽاؼ گؽفتٗ أع .يفسٗ ٘بي ثؿؼگ نکبف ظاؼ ،اليٗ ِؽؾي ظِبغٗ ي ٘ٛاپيّب ؼا اؾ خؽيبْ ٚؼٚظي ٚ ،قپف اؾ
کبٔبي کب٘م أؽژي ِؽؾي خؽيبْ اؾ ِيبْ ثبي ايٍي تب ثبالي ػمت ظِبغٗ ي ٘ٛاپيّب ،يب ظؼ ْٛي ؾيؽ ِيبْ يک
ت ًٔٛظؼگ پبييٓ ثيٓ ِٛتٛؼ ٘ب ؼا خعا ِي کٕع .نکً اليٗ ِؽؾي ؼٚي يفسٗ ٘بي نکبف ظاؼ اضيؽ ،اؾ ِيبْ
قٛؼاش ٘بي ؾيبظ ؼٚي نکبف ظٕ٘عٖ ،تٕٙب ظؼ خٍٛي ٚؼٚظي لٓغ ِي نٛظ.
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تالطن کن هجزا
جزياى ورودي
56
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
نکً ّٗٔٛٔ 3-10ي ايٍي ٘ٛاپيّبي خٕگي قجک ٚؾْ YF-17ثب ظيفيٛؾؼ ٘بي َؽثٗ ػّٛظي .يفسٗ ٘بي نکبف ظاؼ ؼٚي
قّت ظِبغٗ ي ٘ٛاپيّب ثؽاي ٔگٙعاؼي اليٗ ِؽؾي ظِبغٗ ٘ٛاپيّب اؾ ظاضً نعْ ظؼ ٚؼٚظي ٘ب
w
.c
ar
ge
ek
.ir
51
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
افؿايم تٛأبيي ِيؿاْ ٔيؽٚي ِسٛؼي ،اؾ ِٛتٛؼ ٘بي خعيع ثب کبؼايي ثبال ِي ثبنع ،کٗ تٛقّ ظِ ٚعي F-
ٔ F-18 ٚ 16هبْ ظاظٖ نع ،کٗ ثٗ قبظگي ثٗ ظ ٚثؽاثؽ قؽػت يٛت (ِبش ، )4ثب ثٗ کبؼ گيؽي افت ثبالتؽ
ظيفيٛؾؼ ٘بي َؽثٗ ػّٛظي ِي ؼقع .افت ٘بي ٚؼٚظي خؽيبْ ِي تٛأع ثٗ ْٛؼ ِسكٛقي کب٘م يبثع.
w
w
w
.c
ar
ge
ek
نکً 3-10قٛؼاش ٘بي ِتؼعظ ثؽ ؼٚي يفسٗ ي نکبف ظاؼ خٍٛي ٚؼٚظي ثؽاي زػف اليٗ ِؽؾي يفسٗ
.ir
ثب ايٓ ٚخٛظ ّ٘ ،ؽاٖ ثب ظيفيٛؾؼ ظَ ٚؽثٗ اي ٔهبْ ظاظٖ نعٖ تٛقّ ، F-104 Starfighterيکي اؾ ٘ٛاپيّب
٘بي پؽآٚاؾٖ ي ظ٘ٗ ي پٕدبٖ ثٛظٖ اقت .لبػعٖ ي ايٍي يکكبْ ،تؽاکُ پػيؽي آيؽٚظيٕبِيک ُ٘ ،چٔ ْٛيُ
ِطؽْٚي کٗ ظؼ ظاضً ِدؽا ٘بي ٚؼٚظي ثؽاي ٘ٛاپيّبي خٕگي فؽأكٛي Mirageثٗ کبؼ ؼفتٗ اقت ِ ،ي
ثبنعٚ .ؼٚظي ٘بي ًٔت نعٖ ي کٕبؼي ،اؾ اْؽاف ظِبغٗ ٘ٛاپيّب ،ثؽاي خٍٛگيؽي اؾ ٚؼٚظ أؽژي کُ اليٗ
ِؽؾي ظِبغٗ ٘ٛاپيّب ثٗ ِدؽاي ٚؼٚظي ،زػف ِي نٛظ .تٛقّ ثؽگهت ٔيُ ِطؽ٘ ِٚبي ِسٛؼي ِٛ ،لؼيت
َؽثٗ ِي تٛأع ثؽاي تغييؽ ػعظ ِبش پؽٚاؾ ،تٓجيك ظاظٖ نٛظ .ايٓ فؽايٕع ثٗ يٛؼت ضٛظکبؼ کٕتؽي ِي نٛظ ،ثٗ
ٚاقٓٗ ي ظاظٖ ٘بي ٘ٛا ،کبِپيٛتؽ ثؽاي تؼعاظ أعاؾٖ گيؽي ظاظٖ ي خؽيبْ تغػيٗ ِي نٛظ ِ ،بٕٔع فهبؼ ظيٕبِيکي ،
فهبؼ اقتبتيکي ،ظِبي ٘ٛا.
56
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تٕٙب تؼعاظ کّي اؾ ٘ٛاپيّب ٘بي قٛپؽقٔٛيک ،ثب ظايؽٖ ي کبًِ ِتمبؼْ ِسٛؼي ٚؼٚظي ٘بي ٘ٛا ِي ثبنٕع ،
ثؽاي ّٔ MiG-21 ٗٔٛؼٚقيٗ ٚخٕگٕعٖ ٘بي Lightningثؽيتبٔيب ،کٗ تبؼيص ْؽازي آْ ٘ب اؾ ظ٘ٗ ي نًت
ِي ثبنع .يک ػُ ٛثؽخكتٗ ي ايٓ گؽٛ٘ ٖٚاپيّبي آِؽيکبيي SR-71اؾ ِ Lockheedي ثبنع ،يک
٘ٛاپيّبي اکتهبفي ثب اؼتفبع ثبال کٗ ظؼ ِبش 3پؽٚاؾ ِي کٕعّ٘ .چٕيٓ يک ْؽذ اؾ ظ٘ٗ ي نًت ٛ٘ ،اپيّبيي
کٗ اؾ ضعِبت فؼبي ،ظؼ قبي 1003ثؽ ؼٚي ؾِيٓ ٘ؿيٕٗ ي ؾيبظي ظؼ ثؽظانت ،کٕبؼٖ گيؽي نع ،اِب قٗ ٘ٛاپيّب
ثؽاي آِبظگي پؽٚاؾ ظؼ قبي 1005؛ پف اؾ يک نکكت خعي ظؼ لبثٍيت اکتهبف ، USثٗ ؼقّيت نٕبضتٗ
نعٔع.
w
ثٗ ظٌيً لبثٍيت قؽػت فٛق اٌؼبظٖ ي ايٓ ٘ٛاپيّب ّ٘ ،چٕيٓ تٛقّ نکً غيؽ ِؼٌّٛم لبثً تٛخٗ ِي ثبنع ،
w
ٚؼٚظي ٘ٛا ثبيع ثب ظلت ثيم تؽي فؽايٕع ؼا ثؽاي ثيم تؽيٓ کبؼايي ِّکٓ قبؾظ .ثؽظانت أعاؾٖ ٘بي غيؽ ػبظي
،ثؽاي ؼقيعْ ثٗ ٘عف تهکيً يک نب٘کبؼ اثتکبؼ گؽاْ ثٙب ّ٘ ،ؽاٖ ثب خؿئيبت ثيم تؽ ِي ثبنع.
w
ثٗ يبظ ِي آٚؼيع کٗ ،ثؽاي کبؼاِعي کب٘م قؽػت خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ،يک ظيفيٛؾؼ چٕع َؽثٗ اي ٔيبؾ
.c
ثٛظ ،ؾيؽا تٛأبيي تٙيٗ ي خؽيبْ ٚؼٚظي اؾ ِيبْ يک قؽي َؽثٗ ٘بي ِبيً ّ٘ ،ؽاٖ ثب آضؽيٓ ثطم َؽثٗ
ػّٛظي ظؼ گٍٛگبٖ ،کٗ ثبػث تجعيً قؽػت خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک ثٗ قؽػت قبة قٔٛيک ِي نٛظ ،ؼا فؽاُ٘
ar
ِي کٕع .خؽيبْ پبييٓ گٍٛگبٖ ،خؽيبْ قبة قٔٛيک ،ظٚثبؼٖ پؽاکٕعٖ ِي نٛظ ( = قؽػت پبييٓ ،فهبؼ ثبال)
ثؽاي کب٘م ػعظ ِبش ّ٘ ،بْ ْٛؼ کٗ تٛقّ کّپؽقٛؼ ٔيبؾ ِي ثبنع.
ge
تّبَ پؽاکٕعگي قٛپؽقٔٛيک ثبيع تٛقّ چؽضم خؽيبْ أدبَ نٛظّ٘ .ؽاٖ ثب ػٍّکؽظ ٘ٛاپيّب ثٗ ِيؿاْ
ِتٛقّ پؽٚاؾ ػعظ ِبش (ٔؿظيک ِبش ، )4.4پؽاکٕعگي قٛپؽقٔٛيک ،ثٗ ْٛؼ کٍي ؾِبٔي کٗ خؽيبْ ٚؼٚظي ثٗ
ek
ٌجٗ ي ٘ٛاکم ِي ؼقع ،أدبَ ِي نٛظ .چٕبْ کٗ ايٓ فؽايٕع ظؼ ثيؽِ ْٚدؽا ؼٚي ِي ظ٘ع (ثٗ ايٓ ِؼٕب کٗ ،ؼٚي
ِطؽ ، )ِٚآْ ؼا تؽاکُ ثيؽٔٚيِ 1ي ٔبِٕع.
.ir
ظؼ قؽػت ٘بي ؾيبظ قٛپؽقٔٛيک (ػعظ ِبش 4.4ثٗ ثبال) تؽاکُ ثيؽٔٚي ،تٕٙب ظٌيً افؿايم ٔبکبؼاِعي ،ثٗ
ظٌيً افؿايم ٔبِتٕبقت ظؼ تٍفبت َؽثٗ ِ ،ي ثبنعّ٘ .چٕيٓ ،ثب يک ٚؼٚظي تؽاکُ تّبَ ثيؽٔٚي ،چؽضم خؽيبْ
ثبيع اؾ ِسٛؼ ٚؼٚظي ظٚؼ ثبنع ،ظؼ ؾاٚيٗ اي ؾيبظ ،خؽيبْ ؼا ظؼ ٌجٗ ي ٘ٛاکم تؽک کٕع .گػنتٗ اؾ انکبالت
چؽضم خؽيبْ ظاضٍي قٓر آؾاظ ثٗ قّت ِٛتٛؼ ،ايٓ چؽضم ثبػث ثبال ؼفتٓ ٔيؽٚي پكبي آيؽٚظيٕبِيک
٘ٛاکم ،ثٗ قجت خبثٗ خب کؽظْ خؽيبْ ضبؼخي ِي نٛظ.
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ًؾؼ ٘بي َؽثٗ ِبيٛ ثب ًٔت کٕبؼي ظيفيMirage III اپيّبي خٕگيٛ٘ 3-41 ًنک
ge
ek
.ir
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثٕبثؽايٓ ،ؼٚل ِؤثؽ تؽ ثؽاي ٘عايت کؽظْ تٕٙب ثطم پؽاکٕعگي قٛپؽقٔٛيک ِ ،بٕٔع تؽاکُ ثيؽٔٚي ،ظؼ
يٛؼتي کٗ ثطم ثبلي ِبٔعٖ ظؼ ظاضً ِدؽاي ٚؼٚظي ِ ،بٕٔع تؽاکُ ظاضٍي 1أدبَ ِي نٛظ .ايٓ العاَ ثٗ ٚقيٍٗ
ي يک قؽي َؽثٗ ٘بي ِبيً کٗ ثٗ قؽػت ،خؽيبْ پبييٓ ٌجٗ ي ٘ٛاکم ؼا ِبٕٔع يک َؽثٗ ِبيً ثؽِي گؽظأع ،
أدبَ ِي گيؽظ .ثب ظلت ظؼ ِكبزت ِطتٍف ِدؽاي ٘عايت کٕٕعٖ ،پيٛقتگي پؽاکٕعگي قٛپؽقٔٛيک ظؼ
ٚؼٚظي قٛپؽقٔٛيک ،ثطم پبيبٔي ظؼ کٛچک تؽيٓ قٓر ِمٓغ ٚؼٚظي (گٍٛگبٖ) ثٗ ٚقيٍٗ ي يک َؽثٗ
ػّٛظي ٔكجتبً َؼيف ػجٛؼ ِي کٕع (نکً .)3-44
w
تٛقّ نکً ِطؽْٚي ِؽکؿ ثعٔٗ ،ؼأعِبْ تؽاکُ ثيؽ ، ْٚظٚثبؼٖ افؿايم ِي يبثع ٚ ،فهبؼ ثبؾگهتي ؼا ثٙجٛظ
ِي ثطهع ،ثٕبثؽايٓ تٌٛيع چٕع َؽثٗ اي ثكيبؼ ثٙتؽ اؾ تک َؽثٗ ِي ثبنع .ايٓ ػًّ تٛقّ ظاظْ يک ِطؽٌ ِٚجٗ
w
اي ظايؽٖ اي ثؽ ؼٚي ٚؼٚظي ِؽکؿ ثعٔٗ يٛؼت ِي گيؽظ ،کّي أسٕب ظؼ ِمٓغ ِيبٔي ّ٘بٕٔع يک ظيفيٛؾؼ ِيٍٗ
ِطؽْٚي 2ثؽاي ايدبظ کؽظْ يک قبضتبؼ چٕع َؽثٗ اي ٚ ،يک ِمٓغ پبيبٔي ِطؽْٚي ،کٗ ّ٘ؽاٖ ثب ضًٛييت
w
تؽاکُ پػيؽي ٚغيؽ تؽاکُ پػيؽي تمكيُ ِي نٛظ ،ػًّ ِي کٕع.
.c
اليٗ ِؽؾي ؼٚي ِيٍٗ ،اؾ ِيبْ يک ِمٓغ پؽِٕفػ ؼٚي ِؽکؿ ثعٔٗ ٔ ،ؿظيک ثٗ گٍٛگبٖ ٚؼٚظي ضبؼج ِي
نٛظ .پٛنم اليٗ ِؽؾي اؾ ِيبْ يک قؽي تٍٗ ٘بي َؽثٗ 3نبًِ ِ 33دؽاي فؽػي کٗ ِدؽاي ايٓ ٘ٛا ،ثٗ ظاضً
ar
گػؼگبٖ زٍمٛي گٛٙاؼٖ ِي نٛظ ٚپف اؾ آْ ثؽاي ظفغ کؽظْ ،ضبؼج ِي نٛظ.
ge
ثٗ کبؼ گؽفتٓ يک ظيفيٛؾؼ ِتمبؼْ ِسٛؼي ،تب ؾِبٔي کٗ خؽيبْ ّ٘تؽاؾ ثب ِسٛؼ ثعٔٗ ي ِؽکؿي ثبنع ،ثٗ
يٛؼت ِفيع ثبثت ِي نٛظ .ثب ايٓ ٚخٛظ ،اگؽ ؼاقتبي خؽيبْ ظؼ يک ؾاٚيٗ ثٗ قٛي ِسٛؼ ٚؼٚظي ثبنع ،
انکبي ثؿؼگي ؼا ثٗ ٚخٛظ ِي آٚؼظ .يک چٕيٓ َٚؼيتي ظؼ ٕ٘گبَ يکٛؼ نعْ يب ِبٔٛؼ ظ٘ي پؽٚاؾ ؼش ِي ظ٘ع ،
ek
ِ ٚي تٛأع قجت ػٍّکؽظ ضٓؽٔبک کّپؽقٛؼ ِٛتٛؼ نٛظ ٔ ،ؿظيک ثٗ أسؽاف ضّ ّ٘ ،ؽاٖ ثب أسؽاف خؽيبْ
ؼٚي ِي ظ٘ع (ؼ .ج .فًً .)5
.ir
ظؼ ِمبثً ،ظيفيٛؾؼ ظ ٚثؼعي ،ثكيبؼ ثي ضٓؽ ثؽاي نؽايّ خؽيبْ غيؽ ِتمبؼْ ِسٛؼي ِي ثبنع ٌٛٚ ،ايٓ کٗ
،ظؼ قبؾگبؼي کُ تؽ قٓر فهبؼ ثبؾگهتي اقت .يک کبؼثؽظ کالقيک ايٓ ٔٛع ظيفيٛؾؼ ؼا ِ ،ي تٛاْ ظؼ
٘ٛاپيّب خٕگي Northrop F-5يبفتٚ .ؼٚظي نيجعاؼ ثٗ يٛؼت ػّٛظي قبؾِبْ يبفتٗ اقت ٚ ،أعکي
أسؽاف اؾ ظِبغٗ ي ٘ٛاپيّب ،ثؽاي ازتؽاؾ اؾ فؽ ٚثؽظْ اليٗ ِؽؾي ثٗ کبؼ ؼفتٗ اقت .ثيؽ ْٚآِعْ اؾ ٌجٗ ي تيؿ
نيت ظاؼ ِٛ ،ج َؽثٗ ي ِبيً ثٗ يک ِٛج قبکٓ تجعيً ضٛا٘ع ،ثؽ ؼٚي ٘ٛاکم ٚؼٚظي ِّبقي تّبـ ِي
53
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
يبثع .ثب ايٓ ٚخٛظ ،ايٓ اتفبق تٕٙب ظؼ يٛؼتي ؼش ِي ظ٘ع ،کٗ ٘ٛاپيّب ظؼ قؽػت ِبش ْؽازي نعٖ پؽٚاؾ کٕع.
ظؼ ضبؼج اؾ ْؽازي اػعاظ ِبش پؽٚاؾ ،ثؽاي ّٔ ٗٔٛؾِبٔي کٗ نتبثگيؽي يٛؼت ِي گيؽظ ِٛ ،لؼيت َؽثٗ
ٔبٍِٓٛة ِي نٛظ ،ؾيؽا قؽػت ٔبپبيعاؼ َ ٚؽثٗ ،يک ِهکً ؼايح ثؽاي تّبَ أٛاع ظيفيٛؾؼ٘بي ٘ٛاپيّب ثب ثبي
ثبثت ،1تٕظيُ پػيؽ ٔيكت .ثٗ ْٛؼي کٗ ّ٘کبؼي ظيفيٛؾؼ ثؽاي نؽٚع ظؼقت (يؼٕي ،کبؼي ؼا أدبَ ظ٘ع کٗ
ثؽاي آْ ْؽازي نعٖ) ،تؼعاظ ثيهّبؼي اؾ قٛؼاش ٘بي کٛچک ظؼ يک ْؽذ تؽتيت يبفتٗ ثبنع ،ثؽاي تهکيً
يک ظيٛاؼ قٛؼاش ظاؼ ظؼ ِمٓغ گٍٛگبٖ اقت.
w
ضزبَ عوودي
جزياى سوپزسوًيک جزياى ساب سوًيک
w
تزاکن بيزوًي تزاکن داخلي
w
.c
ar
خط واصل راست اليَ هزسي فزار سيال
اًحٌا
راست
ge
اليَ هزسي
ظيٛاؼٖ ي پؽِٕفػ اخبؾٖ ِي ظ٘ع ،فهبؼ ثيم اؾ زع خؽيبْ پبييٓ َؽثٗ ثؽاي کب٘م يبفتٓ ٚ ،ثٗ ِٛخت آْ ضٓؽ
.ir
ٚؼٚظي ثؽاي ِكعٚظ نعْ ،ثٗ زعالً ثؽقع.
کبؼايي ضٛة ظيفيٛؾؼ ٘ٛاپيّب ثبي ثبثت ،تٕٙب ظؼ زعٚظ قؽػت تؼييٓ نعٖ ،ظقت يبفتٕي ِي ثبنع .يک ؼاٖ
زبي لبثً أؼٓبف تؽ ،ثؽاي تؼعيً کؽظْ ٕ٘عقٗ ي ٚؼٚظي ثؽاي يک قؽػت پؽٚاؾ ِتفبٚت ،تٛقّ ظيفيٛؾؼ
Fixed-geometry 1
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٕ٘عقٗ ِتغيؽ 1فؽاُ٘ ِي نٛظ٘ ّٗٔٛٔ .بي قطت افؿاؼي ٘ٛاپيّبي خٕگي McDonnell Douglas F-4
Phantomثب يک ظيفيٛؾؼ پٍکبْ 2ػّٛظي ٛ٘ ٚ ،اپيّبي تؽاثؽي قٛپؽقٔٛيک کبٔکٛؼظ ّ٘ؽاٖ ثب ظيفيٛؾؼ پٍکبْ
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
ًؾؼ َؽثٗ ِبيٛ ثؼعي ظيفيٚظي ظّٛ ثب پٍکبْ ػNorthrop F-5 3-43 ًنک
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
نکً Grumman F-14 3-45ثب پٍکبْ افمي ظ ٚثؼعي ظيفيٛؾؼ َؽثٗ ِبيً
.c
افمي ؼا ِي تٛاْ ٔبَ ثؽظّ٘ .چٕيٓ ٔٛع پٍکبْ افمي ظيفيٛؾؼ خٕگٕعٖ ي ٔبٚگبْ ايبالت ِتسعٖ ، F-14 Tomcat
ثٗ يٛؼت ٚيژٖ اي ػًّ ِي کٕع ،کٗ ُ٘ اکٕ ْٛثٗ ثؼُي اؾ خؿئيبت آْ ؼقيعگي ضٛا٘ع نع (نکً .)3-44
ar
ثؽاي کٕتؽي خؽيبْ ٘ٛاي ِٛتٛؼ ٘ب ،پٍکبْ ظؼ ِدؽاي ٚؼٚظي ،ثٗ يٛؼت ِسٛؼي ثؽاي ايالذ کؽظْ
ge
قٓر ِمٓغ ِكيؽ خؽيبْ ْؽازي نعٖ اقت .ظؼ ٕ٘گبَ ثؽضبقتٓ ٚکب٘م قؽػت پؽٚاؾ ،پٍکبْ ٘ب ثؽاي فؽٚظ يب
کب٘م اؼتفبع 1ثٗ قّت ثبال ِي ؼٔٚع ،ثب پ ٓٙنعْ قٓر گٍٛگبٖ ُ٘ ٚچٕيٓ افؿايم خؽيبْ ٘ٛا ثعٔ ْٚيبؾ ثؽاي
ظؼة ٘بي ٚؼٚظي ِسٛؼي ظيٛاؼٖ ٘بي کٕبؼي ٚؼٚظي ،أدبَ ِي گيؽظ (نکً .)3-44a
ek
ظؼ پؽٚاؾ قٛپؽقٔٛيک يک ِدّٛػٗ ي چٙبؼ َؽثٗ اي (قٗ َؽثٗ ي ِبيً ٚيک َؽثٗ ي ػّٛظي) ٛ٘ ،ا ؼا
ِتؽاکُ ٚ ،قؽػت آْ ؼا ثؽاي ٚؼٚظ ثٗ ِدؽاي قبة قٔٛيک کب٘م ِي ظ٘ع (نکً ٔ .)3-44cطكتيٓ َؽثٗ
.ir
ِبيً ظؼ اِتعاظ ٌجٗ ي زٍّٗ ي پٍکبْ ثبثت ،تٌٛيع نعٖ َٚ ،ؼيت ٔكجي ظيگؽ َؽثٗ ٘ب ؼا تٛقّ پٍکبْ ٘بي ِتغيؽ
کٕتؽي ِي کٕعٔ .طكتيٓ زؽکت پٍکبْ ِ ،فًً ثٕعي ثؽاي قبضتبؼ پٍکبْ ثبثت ِي ثبنع ،کٗ زؽکت ِفًً ٘ب
ؼا ثؽاي پٍکبْ ظ َٚؼا ،زًّ کٕع .قِٛيٓ پٍکبْ ظؼ ِدؽا ّٔ ،بي ػمت ٘ٛاپيّب ،ثؽاي قبضتبؼ اٌٚيٗ ي ٚؼٚظي
ِفًً ثٕعي نعٖ اقت ٚ ،تٛقّ زؽکت آْ ،نکً ظيفيٛؾؼ قبة قٔٛيک ٚاؼتفبع قٛؼاش گٍٛگبٖ ،ؼا ِي
گيؽظ.زؽکت پٍکبْ ،ثٗ يٛؼت ضٛظکبؼ تٛقّ قيگٕبي ٘بي ِبش ،کٗ اؾ ظاظٖ ٘بي کبِپيٛتؽ گؽفتٗ ِي نٛظ ،
ثؽٔبِٗ ؼيؿي نعٖ اقت.
55
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظؼة فؽاؼ قيبي ثؽ ؼٚي ثبالي ٚؼٚظي ،ظاؼاي ظِٛ ٚلؼيت ِي ثبنع ،کٗ ظؼ ؾاٚيٗ ي زٍّٗ ي ثبال ،ثؽاي
زفبظت اؾ ٚاِبٔعگي کٕبؼ ِٛتٛؼ ٚ ،ظؼ قؽػت ثبال ،ثؽاي ِسبفظت اؾ ٔٛقبْ ِٛتٛؼ ،ثبؾ ِي نٛظ.
خؽيبْ قبة قٔٛيک ظؼ ؾاٚيٗ ي زٍّٗ ي ثبال (ِبٔٛؼ ظ٘ي پؽٚاؾ) )a
خؽيبْ تؽأكٔٛيکّ٘ 1ؽاٖ ثب َؽثٗ ػّٛظي پعيعاؼ نعٖ ثؽ پٍکبْ )b
تؽاکُ ثيؽٔٚي خؽيبْ قٛپؽقٔٛيک اؾ ِيبْ چٙبؼ ِٛج َؽثٗ ( َ 3ؽثٗ ِبيً ثؼال ٖٚي يک َؽثٗ ػّٛظي پبيبٔي) )c
: Transonic 1ظؼ زع يٛت (قؽػت قيبي ثيٓ ِبفٛق يٛت ٚؾيؽ قؽػت يٛت)
166
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصم چٓارو
w کًپزسٕر
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
101
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظؼ ٺؽ ظقتٹ اؾ ٲٽتٽؼ ٺاي ٺٽايي تٽؼتيٵ ٲسؽک ،ٺٳاضٽٴ تٽؼتٽخت ،تٽؼتٽ٢ٵ ،تٽؼتٽپؽاپ يا تٽؼتٽن٣ت
٪ ،ٳپؽقٽؼ ي٫ي اؾ ٲٻٳتؽيٵ اخؿاء ٲسكٽب ٲي گؽظظ .ايٵ ټٖي٣ٹي ٪ٳپؽقٽؼ اقت ٪ٹ ٢هاؼ خؽياٴ ٺٽايي ٪ٹ
تٽقّ ټؼټظي ٺٽا تٻيٹ ٲي نٽظ ؼا ا٢ؿايم ظٺع .ايٵ ٢ؽايٷع اؾْؽي ٥تأٲيٵ اٶؽژي ٲ٫اٶي٫ي (=٪اؼ) ٪ٳپؽقٽؼ
اٶداٰ ٲي نٽظ ٪ ،ٹ پؽٸ ٺاي چؽضاٴ آٴ ٶيؽټٺاي آيؽټظيٷاٲي ٩ؼا تؽ خؽياٴ ٺٽا اٚٳا ٬ٲي ٪ٷٷع .ظؼ ٲدؽاي
ضؽټخي ٪ٳپؽقٽؼ ،خؽياٶي اؾ ٺٽاي تكياؼ ٲتؽا٪ٱ نعٸ تٹ قٳت ٲسٗ٣ٹ ي ازتؽا ٤ٲٷت٧٭ ٲي نٽظ ؛ خايي ٪ٹ
اٶؽژي تيم تؽي ،تٹ يٽؼت گؽٲا ،تٹ آٴ اَا٢ٹ ٲي نٽظ.
w
پارايتز ْاي ػًهكزد كًپزسٕر 2.4
ظؼ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ اٶؽژي ٲ٫اٶي٫ي تٹ اٶؽژي ٢هاؼي تثعي٭ ٲي نٽظ .ٲيؿاٴ اٶؽژيي ٪ٹ ٲٽؼظ ٶياؾ اقت ټ
w
٪ي٣يت ٢ؽايٷع تثعي٭ اٶؽژي ،تٹ ٚٷٽاٴ پاؼاٲتؽ ٺاي ٚٳٯ٫ؽظ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ نٷاضتٹ ٲي نٽٶع .ٲٻٳتؽيٵ پاؼاٲتؽ ٺا
w
ٚثاؼتٷع اؾ:
.c
-ؼاٶعٲاٴ ٪ٳپؽقٽؼ
-ٶكثت ٢هاؼ ٲٓٯ٪ ٥ٳپؽقٽؼ
ar
-ٲيؿاٴ خؽياٴ ٺٽا
پاؼاٲتؽ تاؾظٸ تٹ ٲٛٷاي ٲ٧عاؼ اٶؽژيي اقت ٪ ،ٹ تٽؼتيٵ تؽاي ٪ٳپؽقٽؼ تأٲيٵ ٲي ٪ٷع .ايٵ اٶؽژي اؾ ْؽي٥
ge
ٲسٽؼ گؽظاٴ تٹ ٪ٳپؽقٽؼ ظاظٸ ٲي نٽظ ،ټ ٶتيدٹ ي آٴ ا٢ؿايم اٶؽژي ٢هاؼ ٲي تانع .تٷاتؽايٵ ،ايٵ پاؼاٲتؽ ظؼ
ټا ٙ٦ٲيؿاٴ ا٢تي ٲي تانع ٪ ،ٹ ٺٳيهٹ اؾ تثعي٭ اٶؽژي پيم ٲي آيع ؼا ،ٲهطى ٲي ٪ٷع .تٽٮيع٪ٷٷعگاٴ ٲٽتٽؼ
ek
تالل ٺاي تؿؼگي ظؼ پژټٺم ټ تٽٮيع اٶداٰ ٲي ظٺٷع ،تا ايٵ اتال ٠ؼا تٹ زعا٦٭ ٲٳ٫ٵ تؽقاٶٷع .زتي ٪ٽچ٩
تؽيٵ پيهؽ٢ت ظؼ ؾٲيٷٹ ي تاؾظٺي ،ٲهتؽي ؼا ظؼ اٶتطاب ټ ضؽيع آٴ ٲٽتٽؼ ٲًٳٱ ٲي ٪ٷع.
.ir
پاؼاٲتؽ تٛعي ،ٶكثت ٢هاؼ ٪ٳپؽقٽؼ 1ٲي تانع .ايٵ پاؼاٲتؽ تٹ ٚٷٽاٴ ٶكثت ٢هاؼ ٪ٯي ظؼ ضؽټخي ٪ٳپؽقٽؼ
( )pt3ټ ټؼټظي ٪ٳپؽقٽؼ ( )pt2تٛؽي ١ٲي نٽظ ؛ ټ ٲٛٳٽالً تا ٚالٲت يٽٶاٶي )Pi( Пٶهاٴ ظاظٸ ٲي نٽظ:
اٺٳيت ٶكثت ٢هاؼ ٪ٳپؽقٽؼ تٹ ايٵ ضاْؽ اقت ٪ٹ تاؾظٺي ٪ٯي ٲٽتٽؼ تست تأثيؽ ايٵ پاؼاٲتؽ ٲي تانع ،
چؽا٪ٹ پاؼاٲتؽ ٶكثت ٢هاؼ اؼتثاِ ٲكت٧يٳي تا ٶيؽټي ٲسٽؼي ،ٲًؽ ٠قٽضت ټ ؼاٶعٲاٴ ٲٽتٽؼ ظاؼظ .ټؾٴ ٲٽتٽؼ
ٶيؿ ،اؼتثاِ ٲكت٧يٳي تٹ ٶكثت ٢هاؼ ظاؼظ .تؽاي ٶٳٽٶٹ ،تؽاي ا٢ؿايم ٶكثت ٢هاؼ ٲٳ٫ٵ اقت الؾٰ تانع ،تٛعاظ
102
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٲؽاز٭ ٪ٳپؽقٽؼ ٶيؿ ا٢ؿايم ياتع ٪ ،ٹ ٶتيدٹ ي آٴ ،قٓر تاالتؽي اؾ ٢هاؼ ټ ظٲا ظاض٭ ژٶؽاتٽؼ گاؾ ،ضٽاٺع تٽظ.
ايٵ اٲؽ تٹ ٶٽتٹ ضٽظ ،ٶياؾ تٹ ٲٽتٽؼي قٷگيٵ تؽ ؼا َؽټؼي ٲي ٶٳايع ،ؾيؽا ٚالټٸ تؽ ايٷ٫ٹ ٲٽتٽؼ تايع ظټتاؼٸ
ْؽازي نٽظ تا تسٳ٭ ٲيؿاٴ ٢هاؼ تاال تؽ ؼا ظانتٹ تانع ،تٽؼتيٵ ټ ٲسٗ٣ٹ ي قٽضت ٶيؿ ٲٛٳٽالً تايع زديٱ تؽ ټ
قٷگيٵ تؽ نٽٶع.
پاؼاٲتؽ ظتي خؽٲي خؽياٴ ،ٶهاٴ ظٺٷعٸ ي ٲيؿاٴ خؽياٴ ٺٽايي اقت ٪ ،ٹ ٪ٳپؽقٽؼ ٦اظؼ اقت ظؼ ټازع ؾٲاٴ
(٪ٹ ٲٛٳٽالً ي ٩ثاٶيٹ ٲي تانع) پؽظاؾل ٪ٷع .خعا اؾ اٺٳيت ايٵ پاؼاٲتؽ تؽاي تسٯي٭ قي٫٭ گؽٲايي ،ايٵ پاؼاٲتؽ
w
اٲ٫اٴ ظقتٹ تٷعي ٲٽتٽؼ ٺاي ٲػ٪ٽؼ ،اؾ زيث اٶعاؾٸ ي ٲٽتٽؼ ؼا ٢ؽاٺٱ ٲي قاؾظ.
ٺؽ قٹ پاؼاٲتؽ ٚٳٯ٫ؽظ ،اؼتثاِ ٶؿظي٫ي تا ي٫عيگؽ ظاؼٶع .تؽاي ٶٳٽٶٹ ،تٟييؽ ظؼ ظتي خؽٲي خؽياٴ تٹ ْٽؼ
w
ٲكت٧يٱ ٶكثت ٢هاؼ ؼا تست تأثيؽ ٦ؽاؼ ٲي ظٺع ،ټ ظؼ تيم تؽ ٲٽاؼظ ٪اؼايي ٲٽتٽؼ ٶيؿ تٟييؽ ٲي ياتع .اؾ آٴ خايي
w
٪ٹ تا تٟييؽ نؽايّ پؽټاؾ ،پاؼاٲتؽ ٺا ٶيؿ تٟييؽ ٲي ٪ٷٷع ،ظاظٸ ٺايي ٪ٹ ظؼٲٽؼظ ظقتٹ تٷعي ٲٽتٽؼ ٺا ظاظٸ نعٸ اٶع
،ٲٛٳٽالً تٹ نؽايّ اقتاٶعاؼظ تًٽية نعٸ ،اؾخٳٯٹ قؽٚت پؽټاؾ ي٣ؽ ،اؼت٣ا٘ ي٣ؽ ،ٶيؽټي ٲسٽؼي تيهيٷٹ (تٹ
.c
ظاظٸ ٺاي ٲٽتٽؼ ظؼ تطم َٳيٳٹ ٲؽاخٛٹ ٪ٷيع) ؼخٽ٘ ظاظٸ ٲي نٽٶع.
ar
کٳپؽقٽؼ ٺاي اٲؽټؾي تٹ تاؾظٺي 79ظؼيع ،ٶكثت تؽا٪ٱ 19:4( 44:4تا ٲٽتٽؼ ٺاي تٽؼتٽ٢ٵ ٶكثت کٷاؼ
گػاؼي تاال) ټ ظتي خؽٲي خؽياٴ تا ( 099 kg/sتا 799 kg/sتا ٲٽتٽؼ ٺاي تٽؼتٽ٢ٵ ظاؼاي ٶكثت کٷاؼ گػاؼي
ge
تاال) ؼقيعٸ اٶع.
ؾٲاٶي ٪ٹ ت٫ٷٽٮٽژي ٲٽتٽؼ ٺا ظؼ ٶطكتيٵ ظټؼٸ ي ؼنعل ٦ؽاؼ ظانت (تا قا ،)4739 ٬اگؽچٹ ٺٽاپيٳا ٺاي
خٷگٷعٸ ي آٮٳاٴ ظؼ خٷگ خٻاٶي ظټٰ اؾ کٳپؽقٽؼ ٺاي خؽياٴ ٲسٽؼي اقت٣اظٸ ٲي ٪ؽظٶع ،اٲا ٪ٳپؽقٽؼ
قاٶتؽي٣ٽژ نٛاٚي ٶٽ٘ ٞاٮة تٽظ ،ټ ظؼ ٺٽاپيٳا ٺاي خٷگٷعٸ ي ٶٗاٲي ٞؽتي ټ نٽؼټي اقت٣اظٸ ٲي نع .اٲؽټؾٸ
کٳپؽقٽؼ ٺاي قاٶتؽي٣ٽژ يؽ٢اً ظؼ ٲٽتٽؼ ٺاي ٪ٽچ ، ٩اؾ ٦ثي٭ ٲٽتٽؼ ٺاي تاظ٪م 1ظؼ ٺٯي٫ٽپتؽ ٺا ،ټازع
103
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٺاي ٦عؼت کٳکي ، 1ٲٽتٽؼ ٺاي ٺٽاپيٳا ٺاي تٽؼتيٵظاؼ ټ تؽضي اؾ ٲٽتٽؼ ٺاي ٪ٱ٢هاؼ ظؼ ٺٽاپيٳا ٺاي تداؼي
ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ ٲي گيؽٶع .اٲا ظؼ تيم تؽ ٲٽتٽؼ ٺا ،کٳپؽقٽؼ ٺاي خؽياٴ ٲسٽؼي تٹ ٪اؼ ٲي ؼټظ .ظٮي٭
تؽتؽي ايٵ ٶٽ٘ ٪ٳپؽقٽؼ ٦ ،اتٯيت آٴ ظؼ ٪اؼ٪ؽظٴ تا ظتي خؽٲي تاال خؽياٴ ،ٲي تانع .ايٵ ٦اتٯيت ي٫ي اؾ پيم
ٶياؾٺاي ٲٽتٽؼ ٺاي ٶيؽټي ٲسٽؼي تاال اقت ٪ ،ٹ ظؼ ٺٽاپيٳا ٺاي ؼاٶعٲاٴ تاالي اٲؽټؾٸ ،ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ ٲي
گيؽظ.
ايٵ اقٱ ٺايي ٪ٹ تٹ ظټ ٶٽ٘ ٲطتٯ ، ١تٹ ٪ٳپؽقٽؼ ظاظٸ نعٸ اقت ،تٹ ضاْؽ ٲكيؽ خؽياٴ ٲي تانع ٪ ،ٹ
w
ټاتكتٹ تٹ ٲسٽؼ تعٶٹ ي ٪ٳپؽقٽؼ اقت .ظؼ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ قاٶتؽي٣ٽژ ،ٺٽاي ٪ٳپؽـ نعٸ ،تٹ يٽؼت نٛاٚي
ضاؼج ٲي نٽظ ،ټ تا ٲسٽؼ اقپٽ ٬ؾاټيٹ ي 79ظؼخٹ ظاؼظ ؛ ظؼ زاٮي ٪ٹ ظؼ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ خؽياٴ ٲسٽؼي ،
w
ٲكيؽ ضؽټج تا ٲسٽؼ اقپٽ ٬ٲٽاؾي اقت.
w
كًپزسٕر ساَتزيفٕژ 2.0.4
ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ گؽيؿاؾٲؽ٪ؿ تٹ ْٽؼ ايٽٮي ناٲ٭ ي ٩پؽټاٶٹ ي چؽضاٴ ، 2ي ٩ظي٣يٽؾؼ ثاتت ،ټ ي ٩چٷع
.c
ؼاٺٹ (ٲٷي٣ٽٮع) 3تؽاي خٳٙآټؼي ټ ٺعايت ٺٽاي ٲتؽاکٱ نعٸ ،ٲي تانع .ٶكثت ٢هاؼ ٲي تٽاٶع تا ٦ؽاؼ ظاظٴ ظټ
ar
٪ٳپؽقٽؼ ي ٩ټخٹ ظؼ ٪ٷاؼ ٺٱ ا٢ؿايم ياتع .ايٵ ٪اؼ ظؼ ٲٽتٽؼ ٺاي ؼټٮؿؼټيف (٪ )Rolls Royceٹ تٹ
تٷٻايي ،ټ تا ٞٯثٹ تؽ ؼ٦يثاٴ تٽاٶكت ،تأٲيٵ ٪ٷٷعٸ ي ٶيؽټ ظؼ زٳ٭ ټ ٶ٧٭ ٺٽاپيٳايي Fokker Friendship
ge
تانع ،تا ٲٽ٧٢يت اٶداٰ نع.
ek
.ir
101
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
ن٫٭ 2 0ٲٽتٽؼ ٺٽاپيٳايي ؼټٮؿؼټيف تا ظټ ٪ٳپؽقٽؼ نٛاٚي ٪ٹ پهت قؽٺٱ ٦ؽاؼ ظاظٸ نعٸ اٶع.
w
ديفيٕسر
.c
خزٔج جزياٌ
طاٌفطار
داخهي
.ir
سزػت
ي٫ي اؾ ٲهت٧ات ٪ٳپؽقٽؼ ي ٩ټخٹ ٪ ،ٳپؽقٽؼ ظټ ټخٹ ٲي تانع ٪ ،ٹ تؽاي خؽياٴ ٺٽاي ظاظٸ نعٸ ٓ٦ ،ؽ
ظايؽٸي ٪ٽچ٫تؽي ظانت .اٲا ايٵ ٶٽ٘ ٪ٳپؽقٽؼ تٹ ظٮي٭ ٲه٫الت ظؼ تأٲيٵ پؽٸ ي ؼټ تٹ ٧ٚة ،ټ تٹ ظٮي٭
پيهؽ٢تٺاي ت٫ٷي٫ي تا ٺع٪ ٠اٺم زدٱ ٲٽتٽؼ ،ظيگؽ ظؼ ٪اؼتؽظٺاي ٺٽاٶٽؼظي ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ ٶٳي
گيؽظ.
101
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
اؾ ٲؿيت ٺاي ٚٳعٸ ي ٪ٳپؽقٽؼ قاٶتؽي٣ٽژ ،ٲي تٽاٴ تٹ ٶكثت ٢هاؼ تاال تؽ ٲؽزٯٹ (ٶؿظيک ، (3:4ټ ٺؿيٷٹ
ي پاييٵ قاضت اناؼٸ ٪ؽظ ؛ ايٵ ظټ ټيژگي ،ٺٱ تؽاي تاؾاؼ ٲٽتٽؼ ٺاي ٪ٽچ ، ٩ټ ٺٱ تؽاي يٷٛت ضٽظؼټ
خػاب ټ ٲٽؼظ تٽخٹ اقت.
لاػذِ ي ػًهياتي
پؽټاٶٹ تٽقّ تٽؼتيٵ تٹ زؽ٪ت ظؼٲيآيع ټ تا قؽٚت تااليي نؽټ٘ تٹ چؽضيعٴ ٲي ٶٳايع ؛ قؽٚت پؽټاٶٹ تيٵ
09999تا 19999 rpmاقت ٪ ،ٹ تكتٹ تٹ اٶعاؾٸ ي ٲٽتٽؼ ٲهطى ٲي نٽظ .ظؼ ټؼټظي پؽټاٶٹ ،ٶؿظي ٩تٽپي ،
w
ٺٽا ٢ؽټ تؽظٸ ٲي نٽظ ،ټ تٽقّ ٲدٳٽٚٹاي اؾ پؽٸٺاي ٺعايت ٪ٷٷعٸي ټؼټظي ،تٹ قٳت ٲسيّ تيؽټٴ
٪ٳپؽقٽؼ ٺعايت ٲي نٽظ (ن٫٭ .)2 1خؽياٴ ٺٽا تٽقّ قؽٚت گؽظل تاالي پؽټاٶٹ تسؽي ٩ٲي نٽظ .ايٵ
w
٢ؽايٷع ٶٹ تٷٻا تاٚث ٲي نٽظ ٢هاؼ خؽياٴ ٺٽا ا٢ؿايم ياتع ،تٯ٫ٹ ٺٳؿٲاٴ تا قؽٚت تااليي اؾ پؽٸ ضاؼج ٲي نٽظ.
w
ظؼ تطم ظي٣يٽؾؼ ،اٶؽژي خٷثهي ايٵ ٺٽاي پؽقؽٚت تٹ اٶؽژي ٢هاؼ تثعي٭ ٲي نٽظ ٪ ،ٹ ٶتيدٹ ي آٴ خؽياٴ
ٺٽايي ،تا ٢هاؼ تاال ټ قؽٚت پاييٵ ٲي تانع .ظي٣يٽؾؼ ايٵ ټٖي٣ٹ ؼا ٶيؿ اٶداٰ ٲي ظٺع ٪ٹ ٺٱ خؽياٴ ٺٽا ؼا ؼاقت
.c
ټ ٪ٷع ،ټ ٺٱ ٲكيؽ آٴ ؼا 79ظؼخٹ تٟييؽ ظٺع ،تا تعيٵ تؽتية تؽاي خؽياٴ يا٢تٵ ،ظؼ چٷع ؼاٺٹ ،ٲٷاقة تانع.
ظؼ ٚٳ٭ ،ٶً٢ ١هاؼ ا٢ؿايم يا٢تٹ تٽقّ پؽټاٶٹ ،ټ ٶً ١ظيگؽ آٴ ظؼ تطم ظي٣يٽؾؼ اٶداٰ نعٸ اقت (نک٭ 1
ar
.)2
ge
ظؼ کٳپؽقٽؼ ٺاي قاٶتؽي٣ٽژ ،ٲٛٳٽالً ٶؿظيک ، 3:4ا٢ؿايم ٢هاؼ تٹ ٲيؿاٴ ؾياظ ټ تا تاؾظٺي 69ظؼيع ،
ٲٳ٫ٵ ٲي تانع .ٲي تٽاٴ ٶكثت ٢هاؼ ؼا تا تاال تؽظٴ قؽٚت چؽضم ا٢ؿايم ظاظ ،اٲا تاؾظٺي تٹ قؽٚت پاييٵ ٲي
آيع .ظٮي٭ ايٵ اٲؽ ايٵ اقت ٪ٹ قؽٚت ؾاټيٹ اي خؽياٴ ٺٽايِ ظؼ زا ِ٬ضؽټج اؾ پؽٸ ،ظؼ قؽٚت قٽپؽقٽٶيک
ek
ضٽاٺع تٽظ ټ ايٵ تاٚث ن٫٭ گيؽي ٲٽج ٺاي َؽتٹ اي ظؼټٴ ظي٣يٽؾؼ ټ تؽټؾ اتال ٠ټ ضكاؼات ٲتٛا٦ة ٲي
نٽظ.
.ir
٦ؽاؼظاظٴ ظټ پؽټاٶٹ پهت قؽٺٱ ،ٲاٶٷع آٴ چٹ ظؼ ٲٽتٽؼ ؼټٮؿؼټيف اٶداٰ نعٸ اقت ،ؼاٸ ز٭ ٲٻٷعقي
ؾيؽ٪اٶٹ اي اقت ،تؽاي ا٢ؿايم ٢هاؼ ،تعټٴ ا٢ؿايم قؽٚت چؽضم ٲداؾ .اٲا گؽظاٶعٴ 469ظؼخٹ اي خؽياٴ،
پهت اټٮيٵ ٲؽزٯٹ ،ٲٷٛ٣ت کٱ تؽي ظاؼظ ،ؾيؽا ټؾٴ ٲٽتٽؼ ؼا ا٢ؿايم ٲي ظٺع .اؾ ايٵ گػنتٹ ،تٟييؽ خٻت
ا٢ؽاْي خؽياٴ ٺٽا ،آٴ ؼا ٲتٳاي٭ ٲي ٪ٷع ٪ ،ٹ ظؼ ْٽٚ ٬ثٽؼل ،خؽياٶي ٶاٲٷٗٱ ټ ٲٷسؽ ٠ظانتٹ تانع ٪ ،ٹ ايٵ
اٲؽ ٶياؾٲٷع ْؽازي تكياؼ ظ٦ي٧ي اقت ،تا اتال ٠ټ ضكاؼت ؼا تٹ زعا٦٭ تؽقاٶع.
101
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تيم تؽ ٲٽتٽؼ ٺاي ٺٽاپيٳايي تٽؼتٽ ٪ٹ اٲؽټؾٸ ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ ٲي گيؽٶع ،ظاؼاي کٳپؽقٽؼ ٺاي ٲسٽؼي
ٺكتٷع .ايٵ ٪ٳپؽقٽؼ ٲسٽؼي تٽظ ٪ٹ ٶك٭ ٲعؼٴ ٲٽتٽؼ ٺاي ٢هاؼ تاال ټ ٢هاؼ ٲتٽقّ ؼا ٲيكّؽ ٶٳٽظ ؛ ٺٳاضٷيٵ تٹ
ٶٽتٹ ضٽظ ،ظؼ پيهؽ٢ت يٷٛت ٺٽاپيٳايي تأثيؽگؿاؼ تٽظ.
ٲؿيت ايٯي کٳپؽقٽؼ ٺاي ٲسٽؼي ٦ ،اتٯيت آٴ ٺا ظؼ تأٲيٵ ظتي تاالي خؽٲي خؽياٴ ،ټ ٶكثت ٺاي تاالي
٢هاؼ تا ٺٱ ظؼ ي ٩ؾٲاٴ ٲي تانع .ايٵ ٺا ټيژگي ٺايي ٺكتٷع ٪ٹ کٳپؽقٽؼ ٺاي قاٶتؽي٣ٽژ ،تٹ ظٮي٭ ؼټل
w
تؽاکٱ ٪ؽظٴ آٴ ٺا ،ٶٳي تٽاٶٷع تأٲيٵ ٪ٷٷع .ٺٳاضٷيٵ ،کٳپؽقٽؼ ٺاي ٲسٽؼي:
w
-اؾ ٮسأ ظؼټٶي قٽظٲٷع ټ تا ٲؿيت اٶع؛ ؾيؽا ظؼ آٴ ٺا خؽياٴ ٺٽا ظؼ ؼاقتاي ي٫ٷٽاضت ٲي تانع ٪ ،ٹ تا
ايٵ ټيژگي ٶياؾ تٹ گؽظاٶعٴ ټ تٟييؽ خٻت ظاظٴ ،تؽْؽ ٠ٲي نٽظ.
w
-اؾ ٮسأ تيؽټٶي قٽظٲٷع ټ تا ٲؿيت اٶع؛ ؾيؽا ت٧اْ٪ ٙٽچ٫تؽ تاٚث ٪اٺم ٶيؽټي پكاي آيؽټظيٷاٲي٩
گٻٽاؼٸ ٲٽتٽؼ ٲي نٽظ.
.c
ؼټل ٲتؽاکٱ ٪ؽظٴ ٺؽ ٪عاٰ اؾ اٶٽا٘ کٳپؽقٽؼ ٺا ،تا ظيگؽي ت٣اټت ظاؼظ .ظؼ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ قاٶتؽي٣ٽژ
ar
اٶؽژي ٲ٫اٶي٫ي تٽقّ ٶيؽټٺاي گؽيؿاؾٲؽ٪ؿ ٲٷت٧٭ ٲي نٽظ ،ظؼزاٮي ٪ٹ ظؼ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ خؽياٴ ٲسٽؼي
اٶؽژي تٽقّ ٶيؽټٺاي آيؽټظيٷاٲي ٩ٲٷت٧٭ ٲي گؽظظ .اٲا اؾ آٴ خايي ٪ٹ خؽياٴ ٺٽا ظؼ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ٲسٽؼي
ge
پطم ٲي نٽظ (تٹ ايٵ ٲٛٷا کٹ ٢ ،هاؼ تاال ،قؽٚت پاييٵ) ،تٹ اٶسؽا٢ات ټ اضتالالت خؽياٴ تكياؼ زكاـتؽ اقت.
ايٵ تايع ٲٽ ٙ٦تٛؽي ١پٽنم ٚٳٯياتي ايٵ ٲٽتٽؼ ٺا ٲع ٶٗؽ ٦ؽاؼ تگيؽظ .ظيگؽ انکا٪ ٬ٳپؽقٽؼ خؽياٴ ٲسٽؼي
ek
قاضتاؼ پيچيعٸ آٴ اقت ٪ ،ٹ قٻٱ تكياؼ ؾياظي ظؼ ٺؿيٷٹ ټ ټؾٴ ٲٽتٽؼ ،ظاؼظ.
ساختًاٌ كًپزسٕر
.ir
٪ٳپؽقٽؼ ٲسٽؼي ٲٛٳٽالً اؾ تٛعاظ ؾياظي تطم ٺاي اٶ٣ؽاظي ،تا ٪اؼايي ٲطتٯ ١قاضتٹ نعٸ اقت .اگؽچٹ
ٲٽتٽؼ ٺاي گٽٶاگٽٶي ظؼ تاؾاؼ ٲٽخٽظ ٲي تانٷع ،کٹ ٺؽ٪عاٰ تكتٹ تٹ ٪اؼاييناٴ تا ظيگؽ ٲٽتٽؼ ٺا ت٣اټت ٺايي
ظاؼٶع ،اٲا ظؼٺؽ٪عاٰ اؾ آٴ ٺا اخؿاء ضايي ټخٽظ ظاؼظ ٪ ،ٹ ٲي تٽاٴ گ٣ت ظؼ تٳاٰ کٳپؽقٽؼ ٺا ٲهتؽ٨اٶع.
ايٵ اخؿاء ٚثاؼتٷع اؾ:
101
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
خؽياٴ ٺٽا ،پف اؾ ايٵ ٪ٹ تٽقّ ٮٽٮٹ ي ٲ٫م ٺٽا تٹ قٓر ٪ٳپؽقٽؼ ؼقاٶعٸ ٲي نٽظ ،اټ ٬اؾ ٦اب خٯٽيي
.ir
ٚثٽؼ ٲي ٪ٷع٦ .اب خٯٽيي ي ٩قاضتاؼ قث٩ټؾٴ ،ي ٩ت٫ٹ ټ ؼيٷگ ٲاٶٷع اقت ٪ ،ٹ اؾ آٮياژ آٮٽٲيٷيٽٰ يا
اقتي٭ قاضتٹ ٲي نٽظ ؛ ټ ٲٛٳٽالً اتتعا ؼيطتٹ گؽي قپف تا ظقتگاٸ قاضتٹ ٲي نٽظ .اخؿاء ضاو ايٵ ٦اب
ٚثاؼتٷع اؾ :ي ٩ؼيٷگ ي تيؽټٶي ،ي ٩تٽپي ظؼټٶي ټ 4تا 6پايٹ ٺاي ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ تا ن٫ٯي ٪ٹ ٲ٧اټٲت ٺٽا ؼا
ظؼٲ٧ات٭ آٴ ٪ٱ ٲي ٪ٷع.
ټٖي٣ٹ ي ٦اب خٯٽيي ٪ٳپؽقٽؼ ايٵ اقت ٪ٹ ياتا٦اٴ خٯٽيي تطم ؼټتٽؼ ؼا خا ظٺع ټ تٽقّ پايٹٺاي
ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ ٶيؽټٺاي تطم ؼټتٽؼ ؼا تٹ پٽنم تيؽټٶي ٲٷت٧٭ ٪ٷع .ٮثٹ ي تيؽټٴ آٲعٸ ي ٧ٚثي ٦اب ،تا پٽنم
٪ٳپؽقٽؼ ٪ٹ تٽقّ پيچ تٹ آٴ ٲس٫ٱ ٲي گؽظظ ٪ ،اٲالً خ٣ت ٲي نٽظ .پايٹ ٺاي ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ ،تٽضاٮي ٲي
تانٷع ،تا تؽاي ٲثا ،٬ٮٽٮٹ ي ٲطًٽو ؼټٞٵ٪اؼي ټ پا٪٨ؽظٴ ياتا٦اٴ خٯٽيي ؼا ظؼ ضٽظ خاي ظٺٷع؛ ٺٳاضٷيٵ
101
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
خايي ٪ٹ ي ٩اقتاؼتؽ اٮ٫تؽي٫ي خٯٽي يا تاالي ٲسٽؼ ٶًة ٲي نٽظ ُ٢ ،ايي ٲٷاقة تؽاي ٪ات٭ ٺاي
اٮ٫تؽي٫ي آٴ ؼا ٢ؽاٺٱ ٲي ٶٳايٷع.
w
w
w
.c
ar
ge
ن٫٭ ٦ 2 3اب خٯٽيي ٪ٳپؽقٽؼ ٲٽتٽؼ تٽؼتٽخت J79ژٶؽا ٬اٮ٫تؽي٪ ٩ٹ پهت ٲهاٺعٸ ٲي نٽظ .پؽٸٺاي ٺعايت ٪ٷٷعٸ ي
ek
ظاضٯي تٟييؽپػيؽ تا ٮثٹي ٧ٚثي ٪اؼ ضؽټج ٺٽاي َعيص ؼا اٶداٰ ٲي ظٺٷع.
ٲٛٳٽالً اؾ ٲسٽؼ ٪ٳپؽقٽؼ تؽاي تٹ زؽ٪ت ظؼآټؼظٴ اخؿاء ٢ؽٚي ٶيؿ ،ٶيؽټ گؽ٢تٹ ٲي نٽظ .ايٵ ٪اؼ تٹ ټقيٯٹ
.ir
ي ي ٩خٛثٹ ظٶعٸي ظاضٯي ټ ي ٩ٲسٽؼ نٛاٚي ٪ٹ ظؼټٴ ي٫ي اؾ پايٹ ٺا ٦ؽاؼ ظاؼظ ،ټ خٛثٹ ظٶعٸيِ اٶت٧ا ِ٬پاييٵِ
ٲٽتٽؼ ؼا تٹ اخؿاء ٢ؽٚي ٲتً٭ ٲي ٪ٷع ،اٶداٰ ٲي نٽظ .ظاض٭ پايٹ ٺاي تٽضاٮي تٹ ٚٷٽاٴ گػؼگاٸ ٺٽاي َعيص
ٶيؿ اقت٣اظٸ ٲي نٽظ ؛ ايٵ ٺٽاي َعيص ،اؾ يص ؾظٴ ضٽظ پايٹ ٺا خٯٽگيؽي ٲي ٪ٷع.
تُٛي اؾ ٲٽتٽؼ ٺا ظاؼاي پؽٸٺاي ٺعايت٪ٷٷعٸي ظاضٯي ظؼ ٦كٳت پاييٵ پايٹ ٺاي ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ ٲي تانٷع
تا خؽياٴ پؽٸٺاي چؽضاٴ ٪ٳپؽقٽؼ تٻتؽ ٺٱ تؽاؾ ټ ي٫ٷٽاضت نٽظ .اگؽ ٲٽتٽؼ ظؼ ٲٛؽٌ تٟييؽات ٲ٫ؽؼ ظؼ
قؽٚت ټ اؼت٣ا٘ تانع ،ٲاٶٷع آٴ چٹ ظؼ ٺٽاپيٳا ٺاي خٷگٷعٸ ات٣ا ٤ٲيا٢تع ،ايٵ اٲؽ ٲٳ٫ٵ اقت الؾٰ ټ َؽټؼي
نٽظ .ظؼٲثا ٬ضاو ٲٽتٽؼ J79ژٶؽا ٬اٮ٫تؽي ، ٩پؽٸٺاي ٺعايت٪ٷٷعٸ تٽضاٮي ٲي تانٷع ،تا اخاؾٸ ظٺٷع ٺٽاي
ظا ٜاؾ آٴٺا ٚثٽؼ ٪ٷع ،ټ ظؼ ٮثٹي ٧ٚثي ضاؼج نٽظ.
101
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
2
1
7 2 3
6
w
ٲسٗ٣ٹ ٪ٳپؽقٽؼ ،ي ٩قاضتاؼ ٮٽٮٹ ٲاٶٷع اقت ٪ٹ ٲٛٳٽالً اؾ ظؼاؾا ،ظټٶيٱ نعٸ تا ظټ ٚٳ٭ تؽ٪ية تٷعي ،ټ
تٳيؿ٪ؽظٴ ٲٽتٽؼ ،آقاٴ تانع .پف اؾ ايٵ ٪ٹ ؼټتٽؼ ظؼ ٲسٗ٣ٹ ٶًة ٲي نٽظ ،ٺؽ ظټ ٶيٳٹ تا ٮثٹٺاي ْٽٮي تٹ
ي٫عيگؽ ،پيچ ٲي نٽٶع .خٷف ٲسٗ٣ٹ ٲٛٳٽالً تيتاٶيٽٰ قث ٩چکم کاؼي نعٸ ،ٲي تانع ،اٲا ظؼگػنتٹ ٢ٽالظ
َع ؾٶگ ،ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ ٲي گؽ٢تٹ اقت .ٲٽتٽؼ ٺاي پيهؽ٢تٹ ټ پؽ٪اؼتؽظ اٲؽټؾي ،اؾ خٷفٺاي آٮياژ نعٸ
،تٻؽٸ ٲي قاضت .ايٵ آٮياژٺا تٹ ْٽؼ ضايي تٽٮيع نعٸ اٶع تا اٶثكاِ ٲسٗ٣ٹ ؼا ٲٳ٫ٵ قاؾٶع ؛ اٶثكاِ ٲسٗ٣ٹ تٹ
ظٮي٭ گؽٰنعٴ ،ظؼْٽ ٬ؾٲاٴ ٛ٢اٮيت ٲٽتٽؼ ؼش ٲي ظٺع .تا ايٵ زا ، ٬ايٵ آٮياژٺا ظؼ ٦كٳت ٮثٹٺاي ؼټؾٶٹ ي
ٶٽ ٨ؼټتٽؼ ،ضٽب ٚٳ٭ ٲي ٪ٷٷع ټ تا ايٵ ٪ٹ اٲ٫اٴ اٶثكاِ ٲسٗ٣ٹ ؼا ٢ؽاٺٱ ٲي قاؾٶع ،ظؼ ايٵ ٦كٳت ٶيؿ
110
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تاٚث ان٫ا ٬ټ ايؽاظي ٶٳي نٽٶع .ٲثا ٬ايٵ ٶٽ٘ خٷف ٺاي آٮياژ ،تؽٲا٪ف ، 1قاضت نؽ٪ت ايٷ٫ٽٶ٭ 2ٲي تانع
٪ ،ٹ ظؼ ٲٽتٽؼ Pratt & Whitney4084تؽاي تأٲيٵ ٶيؽټي تٽييٷگ ، 555ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ گؽ٢ت.
3
ن٫٭ 2 5پؽٸ ي اقتاتٽؼ ٪ٹ تٹ پٽنم ٲس٫ٱ نعٸ اقت
ek
قٓٽذ ظاضٯي ٲسٗ٣ٹ ٪ٳپؽقٽؼ تا نياؼٺاي Tنک٭ ،ٲانيٵ٪اؼي نعٸ اٶع تا پؽٸٺاي اقتاتٽؼ ؼا ٶگٹ ظاؼٶع.
ٲٽتٽؼ ٺاي اٲؽټؾي ظاؼاي پؽٸٺاي ٺعايت٪ٷٷعٸ ي ظاضٯي ( )IGVٶيؿ ٺكتٷع ،تا تٷٗيٱ خؽياٴ ٺٽا ؼا خٻت
.ir
ظٺي ٪ٷٷع .ظؼ ايٵ ٲٽؼظ ،خايگاٸ ٺاي ياتا٦اٴ پؽٸ ي ٲتٟيؽ تٽقّ قٽؼاش ٺاي نٛاٚي ټ ضؿاٶٹ ظاؼ کؽظٴ اؾ ٲياٴ
تيٟٹ ٺاي پهتيثاٶي نعٸ ي پيؽاٲٽٴ نک٭ ٲي گيؽظ.
ٺٳيهٹ تطهي اؾ ٺٽاي ٲتؽاکٱ نعٸ (ټ تعيٵ تؽتية گؽٰ نعٸ) خعا ٲي نٽظ ،يا تا چٷع ؼاٺٹ ي تدؿيٹ اي
٪ٹ ظؼ ٪ٳپؽقٽؼ تٛثيٹ نعٸ ،يا ظؼ پؽٸ ٺاي تٽضاٮي اقتاتٽؼ .ايٵ ٺٽاي ٲتؽاکٱ نعٸ ،ټ خعا نعٸ تؽاي قيكتٱ
ٺاي ٺٽاپيٳا ٶٗيؽ ،قيكتٱ تٷٗيٱ ٢هاؼ ټ گؽٲاي ٺٽاي ظؼټٴ ٺٽاپيٳا َ ،عيص ٮثٹٺاي تا ، ٬ټ تؽاي ٪ٷتؽ ٬ظٲاي
Thermax 1
Inconel 2
Stator 3
111
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
قيكتٱ ٺاي اٮ٫تؽټٶي ٩ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ ٲي گيؽظ .ضٽظ ٲٽتٽؼ ٶيؿ ٺٱ تؽاي ٪اؼتؽظ َعيص ظؼ پايٹ ٺاي ت٧ٽيت
٦اب خٯٽيي ټ ٦كٳت تااليي ظٲاٞٹ ټ ٺٱ تؽاي ضٷ٪ ٩ؽظٴ پؽٸٺا ټ ٦اب تٽؼتيٵ تٹ ايٵ ٺٽاي خعا نعٸ ٶياؾ ظاؼظ.
w
w
w
.c
ن٫٭ 2.6ٲدٳٽٚٹي ٲسٗ٣ٹ ي ٩ٲٽتٽؼ خت پيهؽ٢تٹ ټ پؽ٪اؼتؽظ ٲٳ٫ٵ اقت ،يع ٺا پؽٸ ظؼ اقتاتٽؼ ظانتٹ تانع (اقتاتٽؼ
ٲٽتٽؼ J79ژٶؽا ٬اٮ٫تؽي٪ ،٩ٹ اؾ پهت ٲهاٺعٸ ٲي نٽظ).
ar
پؽٸ ٺاي اقتاتٽؼ ظؼ کٳپؽقٽؼ تكتٹ ٲي نٽٶع ؛ زا ٬يا تٹ ْٽؼ ٲكت٧يٱ ټ تا نياؼ ٺاي Tنک٭ ،تكتٹ ٲي نٽٶع
ge
يا تٽقّ ؼيٷگٺاي ٶگٻعاؼٶعٸ .اگؽ تٹ ْٽؼ ٲكت٧يٱ ٲس٫ٱ نعٸ تانٷع ،ٲي تٽاٴ ٦كٳت ٶٽ ٨آٴ ٺا ؼا ٪اٲالً
پٽناٶع تا اتال ٠خؽياٴ تٹ زعا٦٭ تؽقع .ظؼ ٲؽزٯٹ ٺاي خٯٽيي پؽٸ ٺاي ْٽي٭ تؽ ،ٲٛٳٽالً تٹ يٽؼت گؽټٺي
ٶًة ٲي نٽٶع؛ ايٵ ٪اؼ تٹ ٚٷٽاٴ تعتيؽي تؽاي ٲ٧اتٯٹ تا ٮؽؾل پؽٸ اٶداٰ ٲي نٽظ.
ek
ظؼ ٪ٳپؽقٽؼ ٺايي ٪ٹ ظؼ اقتاتٽؼ ناٴ اؾ ؼيٷگٺاي ٶگٻعاؼٶعٸ پؽٸ ،اقت٣اظٸ ٲي نٽظ ،ٲٛٳٽالً اٶتٻاي پؽٸ ٺا
.ir
،ن٫٭ ظٰ٢اضتٹ اقت ،ټ زاٮت ٲسٽؼي ظاؼظ ٪ ،ٹ ظؼټٴ ؼيٷگٺا خ٣ت ٲي نٽظ .تٛع اؾ ايٵ ٪ٹ ٺؽ ؼيٷگ ٶيٱ
ظايؽٸ اي تا پؽٸ ي ٲٷاقة ضٽظ خ٣ت نع ،ؼيٷگ ٺاي آٲاظٸ نعٸ ظؼټٴ نياؼ ٺاي ٲسٗ٣ٹ ٦ؽاؼ ٲي گيؽٶع ،ټ
ْٽؼي ٲس٫ٱ ٣٦٭ ٲي نٽٶع ٪ٹ تٹ ٺيچ ټخٹ ظټؼ ٲسٗ٣ٹ ٶٳي چؽضٷع.
پؽٸٺاي ٺعايت٪ٷٷعٸ ،تؽاي اٚٳا ٬ٲكيؽ ٲٓٯٽب تٹ خؽياٴ ټ ٺٳاضٷيٵ تؽاي تثعي٭ قؽٚت چؽضم ضؽټخي
ؼټتٽؼ ،تؽاي ا٢ؿايم ٢هاؼ اقتاتيکي ،ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ ٲيگيؽٶع .تٛعاظ ايٵ پؽٸ ٺاي ٺعايت٪ٷٷعٸ ،ظؼ ي٩
٪ٳپؽقٽؼ ٲي تٽاٶع ضيٯي ٦ات٭ تٽخٹ تانع ؛ ظؼ تؽضي ٲٽاؼظ تا چٷع يع ٚعظ ٲي ؼقع.
112
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
يجًٕػّ ي رٔتٕر
ؼټتٽؼ پيچيعٸتؽيٵ خؿء ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ نٷاضتٹ ٲي نٽظ .ظؼ تُٛي اؾ ٪ٳپؽقٽؼ ٺا ،ٲطًٽياً ٪ٳپؽقٽؼ
ٺاي ٲٽتٽؼ ٺاي ٶكثت کٷاؼ گػاؼي تاال ،اٶؽژيي تؽاتؽ تا ظٸ ٺا ٺؿاؼ اقة تطاؼ پؽظاؾل ٲي نٽظ .چٷيٵ نؽايّ
تاؼي قٷگيٵ ،ٶياؾٲٷع ؼټل ٲٷسًؽ تٹ ٢ؽظ قاضتاؼ ؼټتٽؼ ٲي تانع.
ْؽازي ٪ٯي ؼټتٽؼ ،ٲٳ٫ٵ اقت اؾ ٶٽ٘ قيٯٷعؼ اقتٽاٶٹ اي 1يا ظيكکي 2تانع ،يا قاضتاؼي تؽ٪يثي اؾ ٲسٽؼ
ټ ظيكک ظانتٹ تانع .ظؼ ي ٩ؼټتٽؼ ي٣سٹاي (٪ٹ ؼايحتؽيٵ قاضتاؼ ٲي تانع) ،پؽٸ ٺاي ؼټتٽؼ ؼټي ظيكک
w
ٺاي ټازع قٽاؼ ٲي نٽٶع .قپف ايٵ ظيكک ٺا تٹ ْٽؼ ٲدؿا تٹ ٲسٽؼ ؼټتٽؼ ٲس٫ٱ ٲي نٽٶع ،ټ ٞاٮثاً تٽقّ
ؼيٷگ ٺاي ٢ايٯٹ ظٺٷعٸ ،اؾ ي٫عيگؽ ٢ ،ايٯٹ ٲيگيؽٶع .قاضتاؼ ؼټتٽؼ ٺاي تٽٮيع نعٸ تٽقّ تٽٮيع٪ٷٷعٸ ٺاي
w
ٲطتٯ ١تا ي٫عيگؽ ت٣اټت ظاؼظ ؛ اٲا ٦اٚعٸ ي اٶت٧ا ٬ٺٱ ؾٲاٴ ٶيؽټي ؼټتٽؼ ټ ٚٳٯ٫ؽظ ٲسٽؼي ،ټيژگي ٲهتؽ٨
w
ٺٳٹ ي ؼټتٽؼ ٺاي خؽياٴ ٲسٽؼي ٲي تانع.
.c
ن٫٭ پؽٸ ٺاي ؼټتٽؼ (ٲاٶٷع پؽٸ ٺاي اقتاتٽؼ) ٺٳاٶٷع ي ٩تا٪ ٬ٽچ٩نعٸ ٪ ،ٹ ٶٳاياٴ گؽ ٲٙٓ٧
آيؽټظيٷاٲي٫ي اقت ،ٲي تانع .اٲا ي ٩پؽٸ ي ؼټتٽؼ تؽضال ٠ي ٩تا ٬ٺٽاپيٳا ،ٲٳ٫ٵ اقت اؾ پايٹ تا ٶٽ٨
ar
ضٳيعگي ټ پيچم گؿا ٠ټ ؾياظي ظانتٹ تانع ،تا تعيٵتؽتية ظؼ تٳاٰ ْٽ ٬پؽٸ ؾاټيٹ ي زٳٯٹ ،تٹ خؽياٴ تٻيٷٹ
تانع .ظٮي٭ ايٵ اٲؽ آٴ اقت ٪ٹ ٦ ،كٳت پايٹ تكياؼ آٺكتٹ تؽ اؾ ٦كٳت ٶٽ ٨زؽ٪ت ٲي ٪ٷع ،ټ خؽياٴ ؼا اؾ
ge
ؾاټيٹ ي ظيگؽي ٲي تيٷعَ .ؽټؼت پيچم پؽٸ اؾ آٴ خا اقت ٪ٹ قؽٚت ٲسٽؼي تايع ظؼ تٳاٰ ْٽ ٬ٲكيؽ خؽياٴ
ٲعاٰ ز ٕ٣نٽظ .تا ا٢ؿايم ٢هاؼ ْ ،ٽ ٬پؽٸ ٺا ٶيؿ تٹ ْٽؼ تًاٚعي ټ تا ٺٳاٴ ٶكثت ،ظؼ٦كٳت پاييٵ ٪اٺم ٲي
ياتع.
ek
اگؽچٹ چٷعيٵ ظٺٹ اؾ تٽٮيع ؼټتٽؼ ٺاي قيٯٷعؼ اقتٽاٶٹ اي ٲاٶٷع ٲي گػؼظ ،اٲا ٺؽ ٪عاٰ اؾ ؼټتٽؼ ٺاي تٽٮيع
نعٸ ظؼ ْٽ ٬ايٵ تاؾٸي ؾٲاٶي ،ٲي تٽاٶع ٲثا ٬ضٽتي تؽاي تٽَير ظاظٴ ايٽ ٬اقاقي ايٵ ٶٽ٘ ؼټتٽؼ تانع
.ir
(ن٫٭ .)2 7ايٵ ٲٽتٽؼ ٲع٪ Orenda 14 ٬اٶاظايي اقت ،ي ٩ٲٽتٽؼ ٪ٻٷٹ٪اؼ ټ پيم٪كٽت ٪ٹ ؾٲاٶي ظؼ
خٷگٷعٸٺاي ، Sabre F 86ظٺٹي پٷداٸ ،ٲٽؼظ اقت٣اظ تٽظٸ اقت.
قيٯٷعؼ اقتٽاٶٹ اي ايٵ ٲٽتٽؼ ناٲ٭ قٹ تؽکية اقت ٪ٹ ظؼ٪ٷاؼٺٱ ٺٳؽاٸ تا ظټ ٦كٳت اٶتٻاي ٲسٽؼ ٲسؽک
تٽقّ پيچ خ٣ت نعٸاٶع ،تا ي ٩ظقتگاٸ ټازع ن٫٭ ظٺٷع (ن٫٭ .)2 49اتًاالت ايٵ تطم تا پيچ ٺاي چ٣ت
٪ٷٷعٸ قاضتٹ ٲي نٽٶع ٪ ،ٹ ٶيؽټي گهتاټؼ ؼا اؾ اٶتٻاي ٲسٽؼ ظٶعاٶٹظاؼ ٧ٚة ٪ ،ٹ ضٽظ تٹ ٲسٽؼ تٽؼتيٵ ٲتً٭
اقت ،ٲٷت٧٭ ٲي ٪ٷع.
Drum 1
Disk 2
113
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
5
2
3 .4ظيكک ؼټتٽؼ
4
.0قيٯٷعؼ اقتٽاٶٹ اي ٲياٶي ؼټتٽؼ
w
5 .1قيٯٷعؼ اقتٽاٶٹ اي ٧ٚثي ؼټتٽؼ
.2اٶتٻاي خٯٽيي ٲسٽؼ ٲسؽک
w
.3قيٯٷعؼ اقتٽاٶٹ اي خٯٽيي ؼټتٽؼ
.4ؼيٷگ خعا ٪ٷٷعٸ
w
.5اٶتٻاي ٧ٚثي ٲسٽؼ ٲسؽک
.c
ن٫٭ 2 7ؼټتٽؼ ٪ٳپؽقٽؼ (ٲٽتٽؼ تٽؼتٽخت)Orenda 14
ar
اؾ آٴ خايي کٹ ؼټٶع ٶگٹ ظانتٵ پؽٸ ٺاي ؼټتٽؼ ظؼ خاي ضٽظ ظؼ نؽايٓي ٪ٹ تاؼ ٦ات٭ ٲالزٗٹ اي ؼا اٶت٧ا ٬ٲي
ظٺٷع تكياؼ ٲٻٱ اقت ،ايٵ اٲؽ تاٚث نعٸ ،تٹ ؼټل ٺاي ٲس٫ٱ ٶٳٽظٴ پؽٸ ٺا تٹ ؼټتٽؼ تٽخٹ تيم تؽي نٽظ .ظټ
ge
ٶٽ٘ ْؽازي پايٹ ي پؽٸ ټخٽظ ظاؼظ ٪ ،ٹ اؾ اتتعا ٲٽؼظ اقت٣اظٸ تٽظٸ :ظؼضت يٷٽتؽي 1ټ ظٰ ٢اضتٹاي .2ٺؽ ظټ ايٵ
ْؽازي ٺا تٹ پؽٸ ٺا اخاؾٸ ٲي ظٺٷع ٪ ،ٹ تٹ ْٽؼ ٲس٫ٱ تٹ ي٣سٹ ٲتً٭ تانٷع ټ ظؼ آٴ ټازع تٹ ُ٢ا اخاؾٸ ٲي
ek
ظٺٷع ٪ٹ ظؼ ْٽٛ٢ ٬اٮيت ٲٽتٽؼ اٶثكاِ ،پيعا ٪ٷع (ن٫٭ .)2 44اقاـ ظؼضت يٷٽتؽي ،پيچيعگي تكياؼ
ؾياظتؽي ظاؼظ ،ټ تٷٻا ظؼ نؽايٓي اقت٣اظٸ ٲي نٽظ ٪ٹ تاؼ پؽٸ ٺا تؿؼگ اقت ؛ ظؼزاٮي ٪ٹ ظٰ ٢اضتٹاي قاظٸ تؽ
.ir
تٽظٸ ټ ٺٱ ا٪ٷٽٴ ْؽازي ٲتعاټ ٬تؽ تٹ نٳاؼ ٲيآيعْ .ؽازي ظٰ ٢اضتٹاي ،ٲٳ٫ٵ اقت اؾ ٶٽ٘ ٲسٽؼي تانع ٪ ،ٹ
ٚٳعتاً ظؼ ٲؽزٯٹ ٺاي خٯٽيي اقت٣اظٸ ٲي نٽظ ،يا اؾ ٶٽ٘ خاٶثي تانع ٪ ،ٹ ٞاٮثاً ظؼ ٲؽزٯٹ ٺاي ٢هاؼ تاال ٲهاٺعٸ
ٲي نٽظ .ي ٩ؼټل قاظٸ اٲا ظؼٚيٵ زا ٬ٲ٣يع ټ ٪اؼاٲع ظيگؽ ٺٱ ټخٽظ ظاؼظ ،ټ آٴ ايٵ اقت ٪ٹ پؽٸ ٺا ؼا تا
پيچ ٺاي چ٣ت٪ٷٷعٸ ،ٲس٫ٱ ٶٳٽظ .ٶٳٽٶٹ اي اؾ ايٵ ؼټل ،پؽٸ ٺاي ٢ٵ ظؼ ٲٽتٽؼ TF 34ژٶؽا ٬اٮ٫تؽي ، ٩ٲي
تانع
111
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
49
7 6
5
w
4
w
1
0 1
1 4
w
2 3
3تؽل پيٵ 2قيٯٷعؼ 1کٽپٯيٷگ گيؽٸ 0اٶتٻاي خٯٽيي 4ٲيٯٹي چ٣ت تؽاي ٲسٽؼ ؼټتٽؼ
.c
اقتٽاٶٹ اي خٯٽ ٲسٽؼ ٲسؽک ظٶعاٶٹ ظاؼ
49ظيكک ٲؽزٯٹي اټ٬ 7اٶتٻاي ٧ٚثي 6ٲيٯٹ ي ٶگٹ ظاؼٶعٸ 5قيٯٷعؼ اقتٽاٶٹ 4قيٯٷعؼ اقتٽاٶٹ اي ٲياٶي
ar
ٲسٽؼ اي ٧ٚة
ge
ن٫٭ 2 49قاضتٳاٴ ؼټتٽؼ قيٯٷعؼ اقتٽاٶٹ اي .تٽقٛٹ ټ پيهؽ٢ت ظٺٹي پٷداٸ تٹ ٚٷٽاٴ گاٲي تٹ قٳت ؼټتٽؼ پيهؽ٢تٹ ټ
پؽ٪اتؽظ اٲؽټؾي ()Orenda 14
ek
پؽٸ ٺاي تٯٷع ٲؽزٯٹ ٺاي خٯٽيي ٞ ،اٮثاً آؾاظٶع ،تا تٹ ْٽؼ خؿيي ظؼ پايٹ ناٴ زؽ٪ت ٪ٷٷع .ټ٦تي ٲٽتٽؼ ظؼ
زا ٬چؽضم اقت ،ايٵ پؽٸ ٺا تا ٶيؽټي گؽيؿاؾٲؽ٪ؿ ناٴ ظؼخاي ناٴ ٪يپ ټ ٲس٫ٱ ٲي نٽٶع .ايٵ ؼټل تٹ
ٚٷٽاٴ ؼاٸ زٯي تؽاي ٪اٺم تٳؽکؿ ٢هاؼ ظؼ ٦كٳت ٶؿظي ٩پايٹ ي پؽٸ ،قٽظٲٷع نٷاضتٹ نعٸ اقت.
.ir
تٛع اؾ آضؽيٵ ٲٽٶتاژ ؼټتٽؼ ،تايع تٹ ظ٦ت تؽؼقي نٽظ ،تا تٛاظ ٬ټ تؽاؾ ضٽتي ظانتٹ تانع.
111
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
پايٹ ي ظؼضت يٷٽتؽي ټ
پيچ ٣٦٭ کٷٷعٸ ټ پايٹ ي ظٰ
.
پيٵ ٶگٻعاؼٶعٸ ټ ٣٦٭ کٷٷعٸ ي٣سٹ ي ٣٦٭ کٷٷعٸ
w
٢اضتٹ اي
.c
ن٫٭ 2 44ؼټلٺاي ٲس٫ٱ ٪ؽظٴ پؽٸٺاي ؼټتٽؼ تٹ ظيكک
ar
ge
ek
.ir
ن٫٭ 2 40تؽؼقي تا ظ٦ت ؼټتٽؼ ظؼ ْٽ ٬تٳيؿ٪اؼي (ٲٽتٽؼ خت ،Orenda 14ٲتٛٯ ٥تٹ ظٺٹي پٷداٸ)
111
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
4
0
.4قٽکت ٲدٳٽٚٹ ي گؽٲکٵ
1 .0ٮثٹ ٶًة نعٸ تؽاي گؽٲکٵ
.1ٲدؽاي ظي٣يٽؾؼ
6
w
5
41
w
40 44 4
.5ضؽټخي ٺٽاي ٲتؽاکٱ نعٸ ي ٲؽزٯٹي ظټٰ 2
.c
.6ظٺاٶٹ ي ضؽټخي ٺٽا
.7ٲتً٭ کٷٷعٸ ي ضّ ؼټٞٵ غضيؽٸ نعٸ
ar
.49تأٲيٵ ٪ٷٷعٸي ؼټٞٵ ياتا٦اٴ ٲؽ٪ؿي
.44ٮثٹ ي ٶًة نعٸ
ge
.40ظؼؾ التيؽٶت ٪ٳپؽقٽؼ
.41گػؼگاٸ ٺٽاي ٲتؽاکٱ نعٸ ي ٲؽزٯٹي ظٺٱ
.42ؼاتّ تأٲيٵ ؼټٞٵ
ek
ن٫٭ 2 41قاضتٳاٴ ٦اب ٧ٚثي ٪ٳپؽقٽؼ ظؼ ي ٩ٲٽتٽؼ ٪ٹ ٲسٗ٣ٹ قٽضتم ٲع ٬اتا ٤ازتؽا ٤ٮٽٮٹ ٺاي ٲدؿا1ٲي تانع ټ ٲتٛٯ ٥تٹ
ظٺٹي پٷداٸ اقت ()Orenda 14
.ir
لاب ػمثي كًپزسٕر
ټٖي٣ٹي ايٯي ٦اب ٧ٚثي ٪ٳپؽقٽؼ تؽ خؽياٴ ٺٽا ايٵ اقت ٪ٹ ،خؽياٴ ٺٽاي ٢هاؼظٸ نعٸ ؼا تٹ قٳت تطم
ازتؽا ٤ٺعايت ٶٳٽظٸ ټ تسٽي٭آٴ ظٺع .تٷاتؽايٵ ،اؾ ْؽازي ٲكيؽ خؽياٴ ،ٲي تٽاٴ ٶٽ٘ تطم ازتؽا٦ي ٪ٹ ظؼ
ظقتگاٸ تٹ ٪اؼ ؼ٢تٹ ؼا ٲهطى ٪ؽظ .ټ٦تي اتا ٤ٺاي ازتؽا ٤ٮٽٮٹ ٺاي ٲدؿا ظؼ ظقتگاٸ ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼگؽ٢تٹ
تانع ،خؽياٴ ٺٽا ظؼ ٦اب ٧ٚثي تايع تٹ ْٽؼ ٲكاټي تيٵ تٳاٰ ايٵ اتا ٤ٺا ت٧كيٱ نٽظ (ن٫٭ .)2 6قٓر ٲٙٓ٧
111
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٲكيؽ خؽياٴ ٺٽا تٹ ْٽؼ تًاٚعي ٦اتٯيت خؽياٴ پاييٵ ؼا ظؼ ٚٳ٭ ٪ؽظٴ ٲاٶٷع ي ٩ظي٣يٽؾؼ ا٢ؿايم ٲي ظٺع ؛
تعيٵ يٽؼت ٪ٹ قؽٚت خؽياٴ ٺٽا ؼا ٪اٺم ټ ٢هاؼ ؼا ا٢ؿايم ٲي ظٺع.
w
w
w
.c
ar
ge
ن٫٭ 2 42ياتا٦اٴ ٺاي ٶيؽټي ٲسٽؼي ظؼ ي ٩ٲٽتٽؼ خت اخؿائي ٺكتٷع ٪ ،ٹ ټٖي٣ٹي قٷگيٷي ظاؼٶع .ٲٽٶتاژ تٹ ظ٦ت ياتا٦اٴ
ظؼ ٲٽتٽؼ Olympus593ؼټٮؿ ؼټيف تؽاي زٳ٭ ټ ٶ٧٭ ٺٽاپيٳاي قٽپؽقٽٶيک ٪اٶ٫ٽؼظ.
ek
٦اب ٧ٚثي ٪ٳپؽقٽؼ ظؼؾٲيٷٹ ي ٶيؽټ ٺاي ٲسٽؼي ٲٽتٽؼ اٺٳيت ٢ٽ ٤اٮٛاظٸاي ظاؼظ .ظؼ ا٪ثؽ ٲٽاؼظ ،پايٹي
ايٯي ٲٽتٽؼ ظؼ ٦اب ٧ٚثي (يا ظؼ تطم ٲسٗ٣ٹ ټ ٶؿظي٦ ٩اب ٧ٚثي) ٦ؽاؼ ظاؼظ ،ټ اؾ ٺٳيٵخا ٶيؽټٺاي ٲسٽؼي
.ir
تٹ تعٶٹي ٺٽاپيٳا ٲٷت٧٭ ٲي نٽٶع.
ٲؽ٪ؿ ٦اب ٧ٚثي ٪ٳپؽقٽؼ ْٽؼي ْؽازي نعٸ تا ياتا٦اٴ ٧ٚة ؼټتٽؼ ؼا ظؼضٽظ خاي ظٺع ،ي ٩ياتا٦اٴ
ٞٯتهي ٪ ،ٹ ٢هاؼ ْٽٮي ؼټتٽؼ ؼا خػب ٲي ٪ٷع .ظؼ ٲٽتٽؼ ٺاي ٶيؽټ ٲسٽؼي تاال ،ايٵ ياتا٦اٴ ،تايع تاؼٺاي
تكياؼ ؾياظ ؼا تسٳ٭ ٪ٷع.
پايٹ ٺاي ٦اب ٧ٚثي ٪ٳپؽقٽؼٚ ،الټٸ تؽ قٻيٱ تٽظٴ ظؼ ٦عؼت قاضتاؼي ظقتگاٸ ٪ٳپؽقٽؼ ،ٲي تٽاٶٷع تؽاي
قٻٽٮت ؼټٞٵ کاؼي ټ تٳيؿ٪اؼي ياتا٦اٴ ٶيؿ ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ تگيؽٶع ؛ ٺٳاضٷيٵ ٲي تٽاٶٷع تٹ ٚٷٽاٴ غضيؽٸ اي
تؽاي ٺٽاي ٲتؽاکٱ نعٸ ٶيؿ ٲ٣يع تانٷع.
111
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
کٳپؽقٽؼ ٺاي ٲسٽؼي تٹ ْٽؼ ٲٛٳٽ ٬تيٵ 6تا 44ٲؽزٯٹ ٲي تانٷع٢ .ٵ ٲٽتٽؼ ٺايي ٪ٹ ٶكثت کٷاؼ گػاؼي
تااليي ظاؼٶع ،اؾ ايٵ ٦اٚعٸ ٲكتثٷي ٲي تانع ؛ ٪ٹ ٲي تٽاٴ ايٵ ٢ٵ ؼا تٹ ٚٷٽاٴ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ت ٩ٲؽزٯٹاي ظؼ
ٶٗؽ گؽ٢ت.
ايٓالذ ٲؽزٯٹ ٚ ،ثاؼتي اقت ٪ٹ ،تٹ ي ٩ټازع تٽؼتٽ ٲانيٵ ضاو ،ظؼ ٺؽ ٪ٳپؽقٽؼ يا تٽؼتيٵ ،ظاظٸ
نعٸ اقت .ظؼ ٪ٳپؽقٽؼ ،ي ٩ٲؽزٯٹ ،ناٲ٭ ي ٩چؽش ؼټتٽؼ اقت ٪ٹ پؽٸٺاي چؽضاٴ ؼا زٳ٭ ٲي کٷع ،ټ تٹ
w
ظٶثا ٬آٴ ،اقتاتٽؼ ٲي آيع ٪ ،ٹ پؽٸٺاي قا٪ٵ يا پؽٸٺاي ٺعايت٪ٷٷعٸ ؼا ٶگٹ ٲيظاؼظ (ن٫٭ .)2 43خؽياٴ
تااليي ٲؽزٯٹ ي اټ ، ٬ٲي تٽاٴ اؾ ي ٩اقتاتٽؼ ٲٷاقة اقت٣اظٸ ٶٳٽظ تا ٲكيؽ خؽياٴ تٻيٷٹاي تؽاي اټٮيٵ چؽش
w
ؼټتٽؼ تأٲيٵ نٽظ .ايٵ ٪اؼ تا پؽٸ ٺاي ٺعايت٪ٷٷعٸ اٶداٰ ٲي نٽظ ؛ پؽٸ ٺايي ٪ٹ ْٽؼي تٷٗيٱ نعٸاٶع ٪ٹ اٲ٫اٴ
w
ټَٛيت ٺاي ٶيؽټي ٲسٽؼي ٲطتٯ٣ي ؼا ٢ؽاٺٱ ٲيقاؾٶع.
.c
ٚٳٯيات ي ٩ٲؽزٯٹ ؼا ٲي تٽاٴ تا ظؼٶٗؽ گؽ٢تٵ خؽياٴ ظؼ ي ٩ٲؽ٪ؿ پؽٸ ي ٪ٱ ٖؽ٢يت ،ٲٛٳٽالً ظؼ ټقّ
تٽپي ټ ؼأـ ،تٹ تٻتؽيٵ ٶسٽ تًٽؼ ٪ؽظ .ٶتيدٹ ي تاؾتيٷي اظؼا٪ي ټ تًٽؼي ايٵ تطم ٲياٶي ،ٶٗٳي اؾ ٲ٧اْٙ
ar
آيؽټظيٷاٲي٫ي اقت ٪ٹ ٶهاٴ ظٺٷعٸ ي پؽٸ ٺاي تطم ؼټتٽؼ ټ اقتاتٽؼ اقت ؛ ټ تا ٚثاؼت کاقکع ، 1ٶاٰگؿاؼي
ٲي نٽظ (ن٫٭ ، 2 43ٲؽ٪ؿ) .تؽؼقي آيؽټظيٷاٲي ٩ي ٩ٲؽزٯٹ ٲٛٳٽالً ظؼ ي ٩تٽٶ٭ کاقکعي اٶداٰ ٲي نٽظ.
ge
تٽٶ٭ کاقکعي ي ٩ټَٛيت تدؽتي اقت ٪ٹ ظؼ آٴ کاقکع ٺاي ي ٩يا چٷع ٲؽزٯٹ اي تست نؽايّ نثيٹ
قاؾي نعٸ ي خؽياٴ ٺا آؾٲٽظٸ ٲينٽٶع.
ek
تؽاي اٺعا ٠تس٧ي٧اتي ،خؽياٴ ظؼ ي ٩کاقکع ٚٳعتاً ظټتٛعي تًٽؼ ٲي نٽظ ،ظؼزاٮي ٪ٹ ظؼ ي٩
٪ٳپؽقٽؼ ز٧ي٧ي تأثيؽات قٹ تٛعي ؼش ٲي ظٺع .اٲا ٲا ،پيم اؾ ټاؼظ نعٴ تٹ خؿئيات خؽياٴ کاقکع ،قؽٚت
خؽياٴ ؼا ،تٹ ٚٷٽاٴ ايٓالزي تؽاي ؼخٽ٘ تٹ ي ٩چؽش گؽظاٴ ظؼٶٗؽ ٲيگيؽيٱ.
.ir
ټ٦تي خؽياٴ تا قؽٚت (ٲٓٯ V )٥تٹ ي ٩پؽٸ ي چؽضاٴ ٶؿظي ٩ٲي نٽظ ،اؾ ظيع پؽٸ قؽٚت ٶكثي Vrel
ظاؼظ ؛ ؾيؽا پؽٸ ضٽظل تا قؽٚت ؾاټيٹ اي ، Uظؼزا ٬چؽضم اقت .تٷاتؽايٵ تايع تيٵ ايٵ قٹ قؽٚت ،ت٣اټت
٦ائ٭ نع:
.4قؽٚت ٲٓٯ٪ ، V ٥ٹ تٽقّ ي ٩ٶاٖؽ تيؽټٶي ٪ٹ ٪ٷاؼ ٲٽتٽؼ ايكتاظٸ ،ٲهاٺعٸ ٲي نٽظ.
.0قؽٚت ؾاټيٹ اي ٪ ، Uٹ تٹ قؽٚت چؽضم ( )rpmټ ٲٽٛ٦يت نٛاٚي تكتگي ظاؼظ.
Cascade 1
111
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
.1قؽٚت ٶكثي ٪ Vrelٹ تٽقّ ي ٩ٶاٖؽ ٪ ،ٹ ؼټي پؽٸ ي چؽضاٴ ٶهكتٹ ،ټ ٺٳؽاٸ تا آٴ ظؼ زا٬
چؽضم ٲي تانع ،ٲهاٺعٸ ٲي نٽظ.
جزياٌ جهٕتزَذِ
(سزػت يطهك )V اقتاتٽؼ
ؼټتٽؼ
w
w
چزخص (سزػت
w
سأيّ اي )U سزػت يطهك V
.c
ar
رٔتٕر
سزػت سأيّ اي U
ge
آتطار استاتٕر
ek
يزدهّ
.ir
استاتٕر
رٔتٕر
تزايُذ سزػت
120
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٺؽ قٹ ايٵ قؽٚت ٺا ٲي تٽاٶٷع ظؼ ي ٩تؽايٷع قؽٚت تا ٺٱ تؽ٪ية نٽٶع ؛ يا تٹ ٺٳيٵ ٶسٽ ٲي تٽاٴ ٢ؽٌ
٪ؽظ ٪ٹ قؽٚت ٲٓٯ ، V ٥ناٲ٭ ظټ خؿء قؽٚت ؾاټيٹ اي ټ قؽٚت ٶكثي اقت .قؽٚت ٺا ٶٹ تٷٻا ظاؼاي تؿؼگي
ٺكتٷع تٯکٹ ظاؼاي ؼاقتا ٶيؿ ٲي تانٷع ،ټ ٲٳ٫ٵ اقت تٹ ٚٷٽاٴ تؽظاؼ ضٽاٶعٸ نٽٶع ؛ تٹ يٽؼت ٢ٯمٺايي تا
ْٽٮي ٪ٹ ٲٓات ٥تا ٲ٧عاؼ قؽٚت اقت ،ټ تٹ ٲكيؽ خؽياٴ اناؼٸ ظاؼظ (ٲثا1cm=100m/s :٬؛ تٹ ن٫٭ ، 2 43
٦كٳت پاييٵ ،قٳت ؼاقت ،ٲؽاخٛٹ ٪ٷيع).
w
ٲا ا٪ٷٽٴ تٹ اٶعاؾٸي ٪ا٢ي ٲٓٯة ؼا ٲطتًؽ ٶٳٽظيٱ ،تا تؽاکٱ ظؼ ي ٩ٲؽزٯٹ ؼا ظؼ ٨ٶٳاييٱ .خؽياٶي ؼا
تًٽؼ ٪ٷيع ٪ٹ تا قؽٚت ٲٓٯ V1 ٥ظؼزا ٬ٶؿظي ٩نعٴ تٹ ٲ ٙٓ٧آيؽټظيٷاٲي٫ي ي ٩ؼټتٽؼ ٲي تانع (ن٫٭ 44
w
ٲهطى ٲي نٽظ. .)2ٲستٽاي اٶؽژي خؽياٴ تٽقّ ٢هاؼ اقتاتيکي ، p1ظٲاي ايكتاي t1ټ اٶؽژي خٷهي
w
قؽٚت ٶكثي V1,relظؼ ٪ٷاؼ قؽٚت ؾاټيٹ اي ٪( Uٹ تٹ قؽٚت rpmٲٽتٽؼ تكتگي ظاؼظ) ٶتيدٹ ٲي ظٺع ،
.c
تا ٲكيؽي ٪ٹ ٲٷٓث ٥تا ضّ ٲياٶي پؽٸ ي ؼټتٽؼ ٲي تانع .تؽايٷع قؽٚت ظؼ ٮسٗٹ ي ټؼټظي ؼټتٽؼ تا ايٵ اخؿاء
نٷاضتٹ ٲي نٽظ (٪ٹ ٲا تٹ ٚٷٽاٴ ٮسٗٹ ي نٳاؼٸ ي ، 4تعيٵ تؽتية ؾيؽٶٽيف ، 4ٲٛٷاگػاؼي ٲي ٪ٷيٱ .ن٫٭ 44
ar
)2
ge
اؾ آٴ خايي ٪ٹ ،ظؼ ٶازيٹ ي قٓر ٲ ٙٓ٧ٲكيؽ خؽياٴ ،ظؼ خؽياٴ پاييٵ پؽٸ ٺاي ؼټتٽؼ ٲداټؼ ،ناٺع
ا٢ؿايم ٺكتيٱ ٚ ،ٳ٭ پطم٪ٷٷعگي ٶتيدٹ ٲي ظٺع ټ تاٚث ٲي نٽظ قؽٚت ٶكثي ٪اٺم ټ ٢هاؼ ،ا٢ؿايم ياتع.
(تعيٵ تؽتية ٲا ظ٦ي٧اً ،ٺٳاٴ ٦اٚعٸ پطم٪ٷٷعگي ؼا ٪ٹ ظؼ ً٢٭ 1ټؼټظي ٺاي ٺٽا ،ٲٽؼظ تؽؼقي ٦ؽاؼ گؽ٢ت ،
ek
ٲهاٺعٸ ٲي ٶٳاييٱ).
خؽياٴ تا قؽٚت ٶكثي V2,relاؾ ؼټتٽؼ ضاؼج ٲي نٽظ ٪ ،ٹ کٽچک تؽ اؾ قؽٚت ، V1,relظؼ ټؼټظي
.ir
ؼټتٽؼ ٲي تانع (اؾ ايٵ ؼټ ايٓالذ کاقکع تاضيؽ٪ٷٷعٸ ، 1ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼٲي گيؽظ) .ٲكيؽ قؽٚت ضؽټخي
V2,relتا نية ضّ ٲياٶي ٮثٹ ي ٧ٚثي پؽٸ ٲٷٓث ٥اقت (ن٫٭ .)2 44ظؼ٪ٷاؼ قؽٚت ؾاټيٹ اي ، Uتؽايٷع قؽٚت
ظؼ ضؽټخي ؼټتٽؼ ٲي تٽاٶع ،زكاب نٽظ ،تا قؽٚت ٲٓٯ V2 ٥ؼا ٶهاٴ ظٺع.
آٴ چٹ ٪ٹ ظؼ ٲ٧ايكٹ ي قؽٚت ٺاي ٲٓٯ V2 ٥ټ V1اٺٳيت ٦ات٭ تٽخٻي ظاؼظ ،تٟييؽ ٲكيؽ خؽياٴ اقت ٪ٹ
تٽقّ پؽٸ ٺاي چؽضاٴ تؽ خؽياٴ تسٳي٭ ٲي نٽظ .ايٵ تٟييؽ ظؼ ٲكيؽ ٶتيدٹ ي ٶيؽټي آٶي ٪ٹ پؽٸ ٺاي چؽضاٴ تٹ
خؽياٴ ټاؼظ ٲي ٪ٷٷع ،ٲي تانع .ايٵ ٶيؽټي آٶي تٽقّ پؽٸ ٺاي گؽظاٴ ،تٹ يٽؼت ي ٩ټؼټظي ٲكت٧يٱ ،اؾ
ٶيؽټي گؽظني ٲسٽؼ ؼټتٽؼ ،تؽ خؽياٴ تسٳي٭ ٲي نٽظ .اٶؽژيي ٪ٹ تعيٵ تؽتية ،تٹ خؽياٴ ٲٷت٧٭ ٲي نٽظ ،
121
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تاٚث زؽ٪ت چؽضهي ظؼ ضؽټخي ؼټتٽؼ ،ټ تٟييؽ ظؼ ٲتٟيؽ ٺاي زاٮت خؽياٴ ٲي نٽظ (ٲٷٗٽؼ اؾ ٲتٟيؽ ٺاي
،اقت ٪ ،ٹ ٺٳگي ا٢ؿايم پيعا زاٮت خؽياٴ ٺٳاٴ ٢هاؼ ، p2ظٲاي ، t2قؽٚت ٲٓٯ V2 ٥ټ اٶؽژي خٷثهي
ٲي کٷٷع).
استاتٕر
راستاي ، V2تزاي خط
ge
يياٌ تؼزيف ضذِ
خؽياٴ تا ايٵ زاٮت پؽت٫اپٽ ټ اٶؽژي ظاؼ ٪ٹ تعقت آټؼظٸ ،ټاؼظ ٲدٳٽٚٹ ي اقتاتٽؼ ٲي نٽظ .آٴ چٹ
ايعٸآ ٬ٲي تانع ،ايٵ اقت ٪ٹ ٲكيؽ قؽٚت V2خؽياٴ تا نية ضّ ٲياٶي پؽٸ ي اقتاتٽؼ ،ٲٷٓث ٥تانع .اؾآٴ
خايي ٪ٹ پؽٸ ٺاي اقتاتٽؼ ،قاکٵ ٺكتٷع ،ټ چؽضهي ٶعاؼٶع ،ظؼ ايٵ تطم ،قؽٚت ٶكثي ټ اٶت٧ا ٬اٶؽژي
ټخٽظ ٶعاؼظ .ٲدعظاً اؾ آٴ خايي ٪ٹ ٲكازت ٲكيؽ خؽياٴ ٺٽا ،ظؼ تيٵ پؽٸ ٺاي اقتاتٽؼ ؼټ تٹ ا٢ؿايم اقت ،
٪اٺم تيم تؽي ظؼ قؽٚت خؽياٴ ٶتيدٹ ٲي ظٺع ٪ ،ٹ تا ا٢ؿايم ٢هاؼ ٺٳؽاٸ اقت .ايٵ ي ٩ٲ٫اٶيؿٰ ضٽظ
تسٳي٭ اقت ٪ ،ٹ تٽقّ اٶؽژي خٷثهي خؽياٴ ؼش ٲي ظٺع .اؾآٴ خايي ٪ٹ اٶؽژي خٷثهي تٹ اٶؽژي ٢هاؼ ،تثعي٭
ٲي نٽظ ،ٲدٳٽ٘ اٶؽژي (تٹ ٞيؽ اؾ ا٢ت ٺاي خؽياٴ) ظؼ اقتاتٽؼ ي ٩ٲؽزٯٹ تعټٴ تٟييؽ ټ پايعاؼ ضٽاٺع ٲاٶع.
122
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ا٢ؿايم ٢هاؼ تٽقّ ا٢ت قؽٚت ت٫ٳي٭ ٲي نٽظ ،تٷاتؽايٵ قؽٚت ٲٓٯ V3 ٥ظؼ ضؽټخي اقتاتٽؼ ٪ٱ تؽ اؾ V2
ظؼ ټؼټظي ايٵ تطم ٲي تانع .چؽضهي ٪ٹ ظؼ خؽياٴ ټخٽظ ظانت ٶيؿ اؾ آٴ گؽ٢تٹ نعٸ اقت ،ټ ايٵ اٲؽي
ٲٓٯٽب ټ ايعٸ آ ٬ٲي تانع.
نؽايّ خؽياٴ ظؼ ضؽټخي اقتاتٽؼ ي ٩ٲؽزٯٹ ي ضاو ،ظؼ ټا ٙ٦نؽايّ آٴ خؽياٴ ظؼ ټؼټظي ؼټتٽؼ ظؼ
ٲؽزٯٹ ي تٛعي ٲي تانع .اؾ آٴ خايي ٪ٹ زعا٪ثؽ ا٢ؿايم ٢هاؼ ٲٳ٫ٵ ظؼ ي ٩ٲؽزٯٹ ي ټازع ،تٷٻا 09تا 19
ظؼيع ٲي تانع (ٲٓات ٥تا ٶكثت ٢هاؼ 4.0تا 4.1تٹ اؾاي ٺؽ ٲؽزٯٹ) ،ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ چٷع ٲؽزٯٹ اي الؾٰ اقت ،
w
تا ٢هاؼ ،تا ٶكثتي زعټظ 43تاال تؽټظ.
پف اؾ ضؽټج اؾ اټٮيٵ ٲؽزٯٹ ،ٺٽاي تست ٢هاؼ ٦ؽاؼ گؽ٢تٹ ،تٹ ْٽؼ ٲٓٯٽب اؾ چؽضم آؾاظ ،ٲي نٽظ ټ
w
تؽاي ٢ؽايٷع ازتؽا ٤آٲاظٸ ٲي گؽظظ .اٲا اگؽ خؽياٴ ،ٺٷٽؾ ٲيؿاٴ ٞيؽ ٦ات٭ ٦ثٽٮي ؼا اؾ چؽضم ټ تسؽ ٨ظانتٹ
w
تانع ،ٲي تٽاٴ پؽٸ ٺاي ٺعايت٪ٷٷعٸ ي تيم تؽي ظؼ ظټ ،يا زتي قٹ ؼظي ١اَا٢ٹ ٪ؽظ ،تا خؽياٴ ،تٻتؽ ظؼ
ؼاقتاي ٲسٽؼ چؽضم ياتع .تا تٷٻا ،ي ٩پؽٸ ،ٲٳ٫ٵ اقت ت٫٣ي ٩ټ پؽا٪ٷعگي ظؼ خؽياٴ تٹ ټخٽظ آيع.
.c
اگؽ ظؼٶٗؽ ظانتٹ تانيٱ ٪ٹ اٶؽژي ٲٷت٧٭ نعٸ تٽقّ ٪ٳپؽقٽؼ ،ٶتيدٹ ال ،تٟييؽ ظؼ پاؼاٲتؽ ٺاي گاؾ ٲي
ar
تانع ،ي ٩ٲثا ٬قاظٸ ٲي تٽاٶع تؽاي ٶهاٴ ظاظٴ ٲ٧اظيؽ ٗٚيٱ ٶيؽټي ٲٽؼظ ٶياؾ ٪ٳپؽقٽؼ ،ٲ٣يع تانع.
ظؼ ضؽټخي ٪ٳپؽقٽؼ (ٲؽزٯٹ ي 1ٲٽتٽؼ) ،اٶؽژي ٪٭ خؽياٴ ،ناٲ٭ ظټ تطم ٲي تانع:
ge
.4آٶتاٮپي اقتاتيکي (=اٶؽژي) ٪ٹ تؽاتؽ اقت تا .h3=cp t3ايٵ اٶؽژي تٹ ْٽؼ تكياؼ ؾياظي تست تأثيؽ ظٲاي
گاؾ اقت.
ek
.0اٶؽژي خٷثهي
.ir
ٺؽ ظټ ايٵ ٲٽاؼظ ؼا ،ٲي تٽاٴ تا ٺٱ خٳ ٙٶٳٽظ ،تا آٶتاٮپي ٪٭ تٹ ظقت آيع:
(٪ٹ = tt3ظٲاي ٲٓٯ = cp ، ٥گؽٲاي ټيژٸ ظؼ ٢هاؼ ثاتت ؛ ٲي تٽاٶيع تٹ ٪تة ظؼقي ٲؽتٽْٹي ٢يؿي٩
ٲؽاخٛٹ ٪ٷيع)
آٶتاٮپي ٲٓٯ:٥
123
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تايع اؾ ٪٭ آٶتاٮپي H3ظؼ ضؽټخي ٪ٳپؽقٽؼ ٪ ،كؽ نٽظ ؛ ؾيؽا ايٵ اٶؽژيي ٲي تانع ٪ ،ٹ خؽياٴ پيم اؾ
ټؼټظ تٹ ٪ٳپؽقٽؼ ظؼ ضٽظ ظانتٹ اقت .ايٵ ٚٳ٭٪ ،اؼ ټيژٸ ٪ٳپؽقٽؼ ،ؼا ٶهاٴ ٲي ظٺع(ٲؽتٽِ تٹ ټازع
ظتي خؽٲي خؽياٴ ،يٛٷي ٺٽاي .)1kg/s
w
تا اقت٣اظٸ اؾ خاتدايي قاظٸ ظاؼيٱ:
w
w
ټ ؼاتٓٹ ي تٹ ايٓالذ ،ؼاتٓٹي آيؿٶتؽټپي٩
.c
ar
( )
ek
يثال :ٶيؽټي ٲٽؼظ ٶياؾ ٪ٳپؽقٽؼي تا ټيژگي ٺاي ؾيؽ ؼا ٲساقثٹ ٪ٷيع:
121
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظؼ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ،ؼاٶعٲاٴ ٺٳيهٹ تٹ ضاْؽ اتال٢ي ٪ٹ ٲٛٯٽ٢ ٬ايٯٹ تيٵ پؽٸ ٺاي گؽظاٴ ټ ٲسٗ٣ٹ ٲي تانع ،
پاييٵ ٲي آيع .ايٵ ؼا ٲي تٽاٴ تٽقّ يٚ ٩اٲ٭ ؼاٶعٲاٴ ٲساقثٹ ٪ؽظ ٚ ،اٲٯي ٪ٹ ٲيؿاٴ اٶؽژي ٢هاؼ ؼا ٶكثت تٹ
٪اؼ اٶداٰ نعٸ ،تٛؽي ١ٲي ٶٳايع :
ظؼ ٪ٳپؽقٽؼ ٺاي ٲسٽؼي تاؾظٺي 63تا 79ظؼيع ظقت يا٢تٷي ٲي تانع ،ظؼزاٮي ٪ٹ ظؼ ٪ٳپؽقٽؼ ٺاي
w
نٛاٚي تاؾظٺي ٪ٱ تؽ اقت٢ .ؽٌ تاؾظٺي %63ظؼ ٶٳٽٶٹ تاال ،يٛٷي ، ηc = 0.85ٶيؽټي ٲٽؼظ ٶياؾ ٪ٳپؽقٽؼ
ٚثاؼت اقت اؾ:
w
w
.c
اگؽ تطٽاٺيٱ ظؼ ټازع ٲسثٽب تؽ ،اٲا ٲٷكٽش نعٸ ي اقةتطاؼ ٶيؿ ٲساقثٹ ٪ٷيٱ ٪ ،ا٢ي اقت ٶيؽټي
تعقت آٲعٸ ؼا تثعي٭ ٪ٷيٱ:
ar
1 kW = 1.31 hp
ge
تٷاتؽايٵ ظاؼيٱ:
ٲٛٳٽالً ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ْ ،ٽؼي ْؽازي نعٸ اقت ،تا تتٽاٶع ٶياؾ ٺاي ي ٩پؽټاؾ ضاو ؼا تؽآټؼظٸ ٪ٷع ؛
پؽټاؾي ٪ٹ تٽقّ يٚ ٩عظ ٲاش ،پؽټاؾي ضاو ټ ي ٩اؼت٣ا٘ پؽټاؾ ضاو ،ٲهطى ٲي نٽظ (تٹ ٚٷٽاٴ ٲثا:٬
ٚعظ ٲاش ، M0=0.84اؼت٣ا٘ ) .)H=11km(36,100ftايٵ نؽايّ ؼا ٶٓ٧ٹ ي ْؽازي 1ٶاٲيعٸ اٶع ؛ ٪ٹ ظؼ آٴ
121
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٚٳٯ٫ؽظ ٪ٳپؽقٽؼ تايع ٶياؾ ٺاي ْؽازي ،اؾ تاتت ظتي خؽٲي خؽياٴ ،ٶكثت ٢هاؼ ټ ؼاٶعٲاٴ ،ؼا تؽاټؼظٸ ٪ٷع .اٲا
ٚالټٸ تؽ ايٵ ٪ ،ٳپؽقٽؼ تايع ٦اظؼ تانع ظؼ قؽٚت ٺاي چؽضهي پاييٵ تؽ ٶيؿ ٚٳٯ٫ؽظ ٲٷاقثي ظانتٹ تانع ؛ ٪ٹ
آٴ ؼا ٚٳٯکؽظ ٞيؽ ٦ات٭ پيم تيٷي 1ٲيٶاٲٷع.
ؼ٢تاؼ ضاؼج اؾ ْؽازي ٲٽتٽؼ ،ؾٲاٶي اٺٳيت ټيژٸاي ظاؼظ ٪ ،ٹ ٺٽاپيٳا ؼټ تٹ ٢ؽټظ اقت ،ټ ٲكيؽ زؽ٪ت
تٽقّ تٟييؽات قؽي ٙظؼ ٶيؽټي ٲسٽؼي ٲٽتٽؼ ٪ ،ٷتؽ ٬ٲي نٽظ .نؽايّ ظيگؽي ٪ٹ ؼ٢تاؼ ضاؼج اؾ ْؽازي ٲٻٱ
ٲي تانع آٞاؾ تٹ کاؼ ٲٽتٽؼ ،ٲي تانع .خؽياٴ ٲٽتٽؼ تايع تٹ اٶعاؾٸ ي ٪ا٢ي ثاتت ټ پايعاؼ تانع ،تا اٲ٫اٴ نتاب
w
گيؽي قؽي ٙؼا ٢ ،ؽاٺٱ قاؾظ.
ټيژگي ٺاي ٪ٳپؽقٽؼ ظؼ آؾٲٽٴ تدؽتيي ٪ٹ ،تٽقّ ټقيٯٹ ي آؾٲايم ْؽازي نعٸ ي ٲطًٽو اٶداٰ ٲي
w
نٽظ ،ٲهطى ٲي نٽظ .ايٵ ټقيٯٹي آؾٲايم ضاو ،تٹ خؽياٴ ٺٽا اخاؾٸ ٲي ظٺع تا ظؼ ْٽ ٬ؾٲاٶي ٪ٹ تا rpm
w
ثاتت ظؼ ٪ٳپؽقٽؼ ظؼ زا ٬چؽضم اقت ٦ ،ات٭ تٟييؽ تانع .ظتي خؽٲي خؽياٴ ،تٽقّ تٟييؽات قٓر ٲٙٓ٧
ضؽټخي ٪ ،ٷتؽ ٬ٲي نٽظ ٪ ،ٹ ٲٛٳٽالً تا ي ٩ٲطؽټِ ٪ٹ تٹ يٽؼت ٲسٽؼي ،ظاض٭ ټ ضاؼج ٲي نٽظ ،اٶداٰ
.c
ٲي گيؽظ.
ar
ٲٷسٷي ٚٳٯ٫ؽظ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ظؼ قؽٚت چؽضم ثاتت ، Nؼا ٲي تٽاٴ تا اٶعاؾٸگيؽي ٪ٳيت ٺاي ؾيؽ تٹ
ظقت آټؼظ:
ge
٢ -هاؼ ٲٓٯ Pt2 ٥ظؼ ټؼټظي ٪ٳپؽقٽؼ
٢ -هاؼ ٲٓٯ Pt3 ٥ظؼ ضؽټخي ٪ٳپؽقٽؼ
ek
-ظتي خؽٲي خؽياٴ ( ṁتا اقت٣اظٸ اؾ ظاظٸ ٺاي ٲؽتٽِ تٹ ٢هاؼ ټ ظٲاي ٺٽاي ٪هيعٸ نعٸ)
ٚ -اٲ٭ ؼاٶعٲاٴ
.ir
آؾٲايم ،ٲٛٳٽالً تا ظٺاٶٹ ضؽټج ٪اٲالً تاؾ نؽټ٘ ٲي نٽظ ؛ ظٺاٶٹ تايع ٪ ،اٲ٭ تاؾ تانع تا تٹ زعا٪ثؽ خؽياٴ
اخاؾٸ اقت٣اظٸ اؾ ٪ٳپؽقٽؼ ؼا تعٺع (ن٫٭ ، 2 45ٶٓ٧ٹ ي .)٩تا زؽ٪ت ٦عٰ تٹ ٦عٰ ،نيؽ ضؽټج تٹ قٳت ضؽټج
ظٺاٶٹ ،قؽٚت خؽياٴ ٺٽا ٪اٺم ټ ٢هاؼ آٴ ا٢ؿايم ٲي ياتع .زا ٬اگؽ تا تٳاٰ ٶٓ٧ٹ ٺايي ٪ٹ تعيٵ تؽتية تٹ
ظقت آٲعٸاٶع ،ي ٩ضّ ؼقٱ ٪ٷيٱ ،ٲٷسٷي قؽٚت ،تٹ ظقت ٲيآيع ٪ ،ٹ قؽٚت چؽضم Nظؼ ٺٳٹ خاي
آٴ ثاتت ټ ي٫كاٴ اقت.
تاال ؼ٢تٵ ٢هاؼ ،تٽقّ ٲكعټظ٪ؽظٴ تعؼيدي تطم ضؽټخي ،ظاؼاي ٲسعټظيت ٲي تانع .ٶاگٻاٴ نؽايٓي
تٹ ټخٽظ ٲي آيع ٪ٹ ثٳؽٸ ي اٶكعاظ تيم تؽ ،ا٢ؿايم ٢هاؼ تكياؼ ٪ٳي ٲي تانع ؛ ٪ٹ تا ٲكٓر نعٴ نية ٲٷسٷي
121
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
قؽٚت ،ٲهطى ٲي نٽظ .قؽاٶداٰ تا اٶكعاظ تيم تؽ ٢ ،هاؼ ؼټ تٹ ٪اٺم ٲي ؼټظ .ظؼ ايٵ نؽايّ ،خؽياٴ ٺٽا ،
تٹ پؽٸ ٺاي ٪ٳپؽقٽؼ ٢ ،هاؼ آټؼظٸ ،ټ آٴ ٺا ؼا اؾ زؽ٪ت تاؾ ٲي ظاؼظ .ظؼايٵ يٽؼت تٹ ايٓالذ ٲيگٽيٷع
٪ٳپؽقٽؼ تهعيع(َؽتٹ ،ٶٽقاٴ ،اؼتٛال) 1نعٸ اقت.
ظؼٚٳ٭ ،تايع اؾ تهعيع نعٴ ٲٽتٽؼ خٯٽگيؽي ٪ؽظ ،ؾيؽا ٲٳ٫ٵ اقت ،تٹ ٲٽتٽؼ آقية تؽقاٶع .ي ٩ؼټل
تؽاي ٲهطى ٪ؽظٴ زعټظ ٛ٢اٮيت ي ٩ٲٽتٽؼ ،ٲهاٺعٸ ټ ثثت اټٮيٵ زاٮت تهعيع ،ظؼ آٴ ٲٽتٽؼ اقت.
آؾٲٽٴ ٺاي اَا٢ي تا قؽٚت ٺاي ثاتت ٲت٣اټت ،اٶداٰ ٲي نٽٶع ،ټ ٺؽ٪عاٰ ٲٷسٷي قؽٚت ظيگؽي تعقت
w
ٲي آټؼٶع ،تاايٵ ٪ٹ ٲسعټظٸ ي ٪اٲ٭ قؽٚت ،تٹ ظقت ٲي آيع (ن٫٭ .)2 46ټي٭ ٪ؽظٴ ٶٓ٧ٹ ٺاي ٺؽ
ٲٷسٷي قؽٚت ،خايي ٪ٹ اؾ تهعيع ٪ٳپؽقٽؼ خٯٽگيؽي نعٸ اقت ،زعټظ ٛ٢اٮيت ٪ٳپؽقٽؼ ؼا تٛييٵ ٲي ٪ٷع ؛
w
٪ٹ آٴ ؼا ضّ تهعيع ،ٲي ٶاٲٷع.
w
تذزيک کُُذِ
.c
Pt2 Pt3
ar
ṁ
ge
تزگزداَذٌ يخزٔط
تزاي يسادت
ek
خزٔجي يختهف
فؼانيت يُغ ضذِ
َسثت فطار کًپزسٕر Pt3/Pt2
.ir
کاْص يسادت
خزٔجي
فؼانيت ػادي
چزخص ثاتت
Surge 1
121
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٶٓ٧ٹ ٺاي ؼاٶعٲاٴ ثاتت ٪ٳپؽقٽؼ ،ٲدٳٽٚٹ ي ظيگؽي اؾ ٲٷسٷي ٺا ؼا ن٫٭ ٲي ظٺع ،ضٓٽِ ؼاٶعٲاٴ 1تا
ن٫٭ تيُي .ؼاٶعٲاٴ ،ظؼ ٲٷسٷي ظؼټٶي تيم تؽيٵ ٲ٧عاؼ ؼا ظاؼظ.
پاؼاٲتؽ ٺايي ٪ٹ ظؼ تاال ٲٽؼظ تؽؼقي ٦ؽاؼ گؽ٢ت ،تؽاي قاضت ٶ٧هٹ ي ٚٳٯ٫ؽظ ٪ٳپؽقٽؼ ، 2ٲٽؼظ اقت٣اظٸ
٦ؽاؼ ٲي گيؽٶع .ظاظٸ ي چٷيٵ ٶ٧هٹ ٺايي ْث ٥آٴ چٹ اٶعاؾٸگيؽي نعٸ اقت ،اؼائٹ ٶٳي نٽظ ،تٯ٫ٹ تٹ ي٩
يٽؼت ٪اؼتؽظي تًسير ٲي نٽظ .ظٮي٭ تًسير ايٵ اقت ٪ٹ ،ؼټي ٺٱ اٶثانتٵ ظاظٸ ٺاي تدؽتي ،تؽاي تٛعاظ
تيهٳاؼ ،نؽايّ ٚٳٯکؽظ ٲٳ٫ٵ ،يا ٲساقثٹ ي ظاظٸ ٺاي تعقت آٲعٸ ظؼ ټَٛيت ٺاي ٲطتٯٞ ، ١يؽ ٚٳٯي ٲي
تانع .ؼاٸ زٯي ٪ٹ تٹ ٲٽخة آٴ ،اٶثٽٸ ظاظٸ تٹ يٽؼت نکٯي ٪ٹ اٚتثاؼ ٚٳٽٲي ظاؼظ ،اؾ تسٯي٭ُتٛعي ، 3ا٦تثاـ
w
ٲي نٽظ .تٹ ٚثاؼتي ظيگؽ ،ي ٩ؼټل ؼياَي ٪ ،ٹ تٛعاظ ؾياظي پاؼاٲتؽ ٺاي تعټٴ تٛع ،يا پاؼاٲتؽ ٺاي کاؼايي
w
ايالذ نعٸ ؼا ٢ ،ؽاٺٱ ٲي کٷع ؛ ٪ٹ ظؼ تٳاٰ اٶدٳٵ ٶيؽټي ٲسؽ٪ٹ (پيهؽاٶٹ) ،تٹ ٚٷٽاٴ اقتاٶعاؼظ پػيؽ٢تٹ نعٸ
اقت .اؾ خٳٯٹ ي ٲٻٱ تؽيٵ ايٵ پاؼاٲتؽ ٺا ،ٲي تٽاٴ تٹ ظټ پاؼاٲتؽ ؾيؽ اناؼٸ ٪ؽظ:
w
-ظتي خؽٲي خؽياٴ ايالذ نعٸ ظؼ قٓر ٪ٳپؽقٽؼ (ٲؽزٯٹ ي ، )0تعيٵ يٽؼت تٛييٵ ٲي نٽظ:
.c
√
ar
-قؽٚت ٲٽتٽؼ ايالذ نعٸ ،تعيٵ يٽؼت تٛييٵ ٲي نٽظ:
ge
√
ي ٩ٶ٧هٹ ي ٪ٳپؽقٽؼ ٪ٹ اؾ پاؼاٲتؽ ٺاي ايالذ نعٸ ،اقت٣اظٸ ٪ؽظٸ اقت ،ٲكت٧٭ اؾ نؽايّ قٷدم ٺٽا
ek
ؼټؾ آؾٲايم٪ ،اؼتؽظ ،ټ پػيؽل ٚٳٽٲي ظاؼظ .ظاظٸ ٺا ٲ٫ؽؼاً تٹ ٶٓ٧ٹ ي ْؽازي ٪ٳپؽقٽؼ اؼخا٘ ظاظٸ ٲي نٽٶع
،تا ايٵ اٲ٫اٴ ٢ؽاٺٱ نٽظ ٪ٹ ٺؽ ظټ ضّ قؽٚت ثاتت ايالذ نعٸ ي چؽش ټ ظتي خؽٲي خؽياٴ ايالذ نعٸ ،تٹ
يٽؼت ظؼيع ٺايي اؾ نؽايّ ْؽازي اؼائٹ نٽٶع.
.ir
ټ ظؼ پاياٴ تٹ ضّ ٚٳٯکؽظ ، 4ٲي تپؽظاؾيٱ .تٹ ياظ ظاؼيٱ ٪ٹ ،ٲٷسٷي قؽٚت تا تٟييؽات ٲكازت ضؽټخي ظؼ
ٲدؽاي ضؽټخي ٪ٳپؽقٽؼ تٹ ظقت آٲع .اٲا ا٪ثؽ ٲٽتٽؼ ٺاي خت ،اؾ ي ٩ظٺاٶٹ تا ُ٢اي ثاتت (ٞيؽ٦ات٭ تٷٗيٱ)
اقت٣اظٸ ٲي کٷٷع .ظؼ ايٵ ٲٽؼظ ،ؼټي ٺؽ ٲٷسٷي قؽٚت ،تٷٻا ي ٩ٶٓ٧ٹ ،ٲي تٽاٶع ټخٽظ ظانتٹ تانع .ټي٭
٪ؽظٴ ايٵ ٶ٧اِ تٹ يکعيگؽ ضّ ٚٳٯ٫ؽظ ٲٽتٽؼ ؼا ٶهاٴ ٲي ظٺع (ن٫٭ .)2 46
121
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
يزس تطذيذ
خط تطذيذ
خط ػًهکزد
َاپايذاري ػًهکزد کًپزسٕر
راَذياٌ
َسثت فطار کًپزسٕر Pt3 / Pt2
َمطّ ي طزادي
w
w
w
𝐍
ثاتت
𝟐𝐭 𝐭√
.c
𝟐𝐭 𝐭√
جزياٌ ْٕاي اصالح ضذِ ،
𝟐𝐭𝐩
ar
ن٫٭ 2 46ٶ٧هٹ٪ٳپؽقٽؼ ٪ٹ ٶكثت ٢هاؼ ٪ٳپؽقٽؼ ظؼٲ٧ات٭ ظتي خؽٲي خؽياٴ ؼا ٶهاٴ ٲيظٺع.
ٲٽتٽؼ ٺايي ٪ٹ پفقٽؾ ظاؼٶع ،تؽاي تأٲيٵ ٶيؽټي ٺٽاپيٳا ٺاي قٽپؽ قٽٶيک خٷگي ،ټ ٺٽاپيٳاي
ge
قٽپؽقٽٶيک ٲكا٢ؽتؽي ٪اٶ٫ٽؼظ ،تٹ ٪اؼ ٲيؼټٶع .چٷيٵ ٲٽتٽؼ ٺايي ،تؽاي ٺؽ تٷٗيٱ ظٺاٶٹ ،ي ٩ضّ ٚٳٯکؽظ
ضاو ،ټ خعاگاٶٹ ،ظاؼٶع.
ek
ػًهکزد كًپزسٕر 4.5
تٹ ْٽؼ اقاقي ظټ ْؽؾ ٚٳ٭ تؽاي ٪اؼ کٳپؽقٽؼ ٺا ټخٽظ ظاؼظ ٪ٹ تايع ٲع ٶٗؽ ٦ؽاؼ تگيؽٶعْ :ؽؾ ٚٳ٭ پايعاؼ
.ir
٪ ،ٹ ظؼ آٴ پاؼاٲتؽ ٺاي ٲٽتٽؼ تٟييؽي ٶٳي ٪ٷٷع (پؽټاؾٺايي ٪ٹ تا ٺع ٠گهت اٶداٰ ٲي نٽٶع) ،ټ ْؽؾ ٚٳ٭
ٶاپايعاؼ ٪ ،ٹ ظؼ آٴ پاؼاٲتؽ ٺاي ٲٽتٽؼ تٹ قؽٚت ظؼ زا ٬تٟييؽ ټ ظگؽگٽٶي ٲي تانٷع (ٲٽتٽؼ تا تيهيٷٹ ٶيؽټي
ٲسٽؼي نتاب ٲي گيؽظ).
ٛ٢اٮيت زاٮت پايعاؼ ،تٽقّ ضّ ٚٳٯکؽظ تٛاظ ، ٬ٶهاٴ ظاظٸ ٲي نٽظ ؛ ٪ٹ ايٵ ضّ ٚٳٯکؽظ تٛاظ ٬ٶهاٶگؽ
تٽاؾٴ ٶيؽټ تيٵ ٪ٳپؽقٽؼ ټ تٽؼتيٵ اقت .تعيٵ يٽؼت ٪ٹ تٽؼتيٵ (٪ٹ ناٲ٭ ٪ٳ ٩ظٺٷعٸ ٺا ٶيؿ ٲي تانع)
ظؼقت تٹ ٺٳاٴ اٶعاؾٸ اي ٪ٹ ٪ٳپؽقٽؼ ٶياؾ ظاؼظ ،تٽاٴ ،تٽٮيع ٲي کٷع .الؾٲٹ ي ٛ٢اٮيت ٺاي پؽټاؾي ٺٽاپيٳا ،
ايٵ اقت ٪ٹ ،ٲٽتٽؼ تٹ قؽٚت تتٽاٶع اؾ ٺؽ ٶٓ٧ٹ اي ؼټي ضّ ٚٳٯکؽظ خعا نعٸ ټ اؾ آٴ خا تٟييؽ ٲ٫اٴ ظٺع.
121
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظؼ ْٽ ٬ايٵ ٶاپايعاؼي ٺا ،اٶسؽا ٠اؾ ضّ ٚٳٯکؽظ زاٮت پايعاؼ ،تؽاي ٲعت ؾٲاٴ ٪ٽتاٸ ٲ٧عټؼ اقت .تا ايٵ
ټخٽظ ،نؽايّ خؽياٴ تًاظ٢ي ،اخاؾٸ ي ات٣ا ٤آٴ ؼا ٶٳي ظٺع.
ظؼايٵ ؼاتٓٹ ټضيٱ تؽيٵ ټَ ٙؾٲاٶي اقت ٪ٹ ،ٲٽتٽؼ نتاب ٲي گيؽظ .تؽاي نتاب گيؽي ٪ٳپؽقٽؼ ،تٷٻا
٪ا٢ي اقت تٽؼتيٵ تٽاٶي ،تيم اؾ آٴ چٹ ٪ٳپؽقٽؼ ٦اظؼ تٹ خػب اقت ،تٽٮيع ٪ٷع .تٽٮيع ٶيؽټي اَا٢ي تٽؼتيٵ
تا تؿؼي ، ٥ټ ازتؽا ٤قٽضت تيم تؽ اٶداٰ ٲي گؽظظ ؛ ٪ٹ نثاٺت ؾياظي تٹ تاؾ ٪ؽظٴ ظؼيچٹ ي ٪ٷتؽ ٬تٷؿيٵ ،ظؼ
ي ٩ٲٽتٽؼ اتٽٲثي٭ ظاؼظ .ظؼٶتيدٹ ،ظٲاي ظؼټٶي تٽؼتيٵ tt4ا٢ؿايم پيعا ضٽاٺع ٪ؽظ ٪ ،ٹ تأثيؽ آٴ ،ايٵ اقت
w
٪ٹ اخؿاء ٲٽتٽؼ ظؼ خؽياٴ پاييٵ ٪ٳپؽقٽؼ (ٲسٗ٣ٹ ي قٽضت ،تٽؼتيٵ ،ظٺاٶٹ) تؽاي ٲعت ٪ٽتاٺي خؽياٴ کٱ
تؽي ؼا ٲي پػيؽٶع .ايٵ ٶيؿ تٹ ٶٽتٹ ي ضٽظ تاٚث ا٢ؿايم ٢هاؼ ضؽټخي ٪ٳپؽقٽؼ (خؽياٴ تاالي ٪ٳپؽقٽؼ) ٲي
w
نٽظ ،ټ ٶكثت ٢هاؼ ٪ٳپؽقٽؼ ٶيؿ تاال ٲي ؼټظ .چٷيٵ نؽايٓي ،اگؽ ٶاپايعاؼي ٶيؽټ تاٚث نٽظ ٛ٢اٮيت ٪ٳپؽقٽؼ
اؾ ضّ تهعيع تداټؾ ٪ٷع ،ٲي تٽاٶع تؽاي ٪ٳپؽقٽؼ ضٓؽٶا ٨تانع .ٲي تٽاٴ ي ٩ٲؽؾ تهعيع (تيٵ ضّ
w
ٚٳٯکؽظ ټ ضّ تهعيع) تؽاي ٪ٳپؽقٽؼ تٛييٵ ٪ؽظ ،تا تعيٵ تؽتية ضٓؽ تهعيع نعٴ ٪ٳپؽقٽؼ ؼا تٹ زعا٦٭
ؼقاٶع .ٲؽؾ تهعيع ٲٛٳٽالً تا ٦ؽاؼ ظاظٴ زعا٪ثؽ ٶكثت ٺاي ٢هاؼ ضّ ٚٳٯکؽظ 09ظؼيع پاييٵ تؽ اؾ ٶكثت ٺاي
.c
٢هاؼ ضّ تهعيع تٛييٵ ٲي نٽظ.
ar
تا ايٵ ټخٽظ ،ٶگٻعاؼي يک ٲؽؾ تهعيع تؿؼگ ،تؽ ؼټي نيٽٸ ي ٚٳٯکؽظ ټؼټظ کٳپؽقٽؼ ،تٹ ْٽؼ کٯي
ٞيؽ ٲٳکٵ ٲي تانع .تٹ ٚٷٽاٴ ٶٳٽٶٹ ،اگؽ ظؼ قؽٚت ٺاي ايالذ نعٸ ي پاييٵ ٲٽتٽؼ ،ٺيچ ٚٳ٭ ايالذ٪ٷٷعٸ
ge
اي ظؼ ٪ٳپؽقٽؼ اٶداٰ ٶهٽظ ،ضّ ٚٳٯکؽظ زاٮت پايعاؼ ،تٹ ْٽؼ اختٷاب ٶاپػيؽي تٹ ضّ تهعيع ٶؿظي ٩ٲي
نٽظ ؛ ټ ضٓؽ اؼت٧ال پؽٸ ؼا تٹ ٺٳؽاٸ ظاؼظ.
ek
کٳپؽقٽؼ ٺا ،تٹ ٲٷٗٽؼ ازتياِ ،ي٫ي اؾ ايٵ ظټ ؼټل ؼا تٹ ٪اؼ ٲي گيؽٶع:
اٮ )١ٲتؽاکٱ ٪ؽظٴ ٺٽا ظؼ ي ٩ٲؽزٯٹ ي کٳپؽقٽؼ ٲياٶي ،تٹ ٲٷٗٽؼ تٷٗيٱ ظتي خؽٲي خؽياٴ تا آٴ چٹ
.ir
ت٧اَاي تٽؼتيٵ ٲي تانع.
ب) تٛعي٭ خؽياٴ ٺٽاي ٪ٳپؽقٽؼ ،تٽقّ پؽٸ ٺاي ٦ات٭ تٟييؽ اقتاتٽؼ .ٶٳٽٶٹ ٺايي ظؼ تطم تٛعي ظاظٸ
ضٽاٺع نع.
اٶسؽا ٠ظؼ ضّ ٚٳٯکؽظ ،يٛٷي خايي ٪ٹ ضّ ٚٳٯکؽظ ظؼزا ٬ٶؿظي ٩نعٴ تٹ ضّ تهعيع اقت ،ٶهاٴ
ٲيظٺع ٪ٹ ظؼ ٪عاٰ ٶٓ٧ٹ ٛ٢ ،اٮيت ٶاپايعاؼ ٪ٳپؽقٽؼ ٲي تٽاٶع ،ضٓؽٶا ٨تانع .ايٵ ٲي تٽاٶع ،ظؼ قؽٚت ٺاي
ايالذ نعٸ ي تكياؼ تاال ،يا ظؼ قؽٚت ٺاي ايالذ نعٸ ي تكياؼ پاييٵ ٪ ،ٹ تا ٲ٧عاؼ ظٲاي ٪ٯي تكياؼ تاال يا
تكياؼ پاييٵ tt2ظؼ قٓر ٪ٳپؽقٽؼ ٶهاٴ ظاظٸ ٲي نٽظ ،ات٣ا ٤تيا٢تع٪ .ٯيع اختٷاب اؾ ټَٛيت ضٓؽٶا ، ٨آگاٸ
130
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تٽظٴ اؾ نؽايٓي اقت ٪ٹ ظٲا ،تٹ آٴ ٲ٧اظيؽ ٲي ؼقع .تايع تٹ ضاْؽ ظانت ٪ٹ ظٲاي ٲٓٯ tt ٥تٽقّ ظٲاي
اقتاتيکي ، tتٹ اَا٢ٹي ي٪ ٩ٳيت ٪ٹ زاټي ٚعظ ٲاش اقت (ؼ .جً٢ .٭ )0ن٫٭ ٲي گيؽظ .تٷاتؽايٵ ،ظٲا ٺاي
ٲٓٯ ٥تاال ،ٲٽ ٙ٦پؽټاؾ تا قؽٚت تاال ( Mؾياظ) ټ اؼت٣ا٘ پاييٵ ( tؾياظ) ات٣ا ٤ٲي ا٢تع ؛ ظؼزاٮي ٪ٹ ظٲا ٺاي ٲٓٯ٥
پاييٵ اؾ پؽټاؾ ظؼ قؽٚت پاييٵ ټ اؼت٣ا٘ تاال ،ٶاني ٲي نٽٶع (ؾيؽا تا ا٢ؿايم اؼت٣ا٘ ،ظٲا ٪اٺم ٲي ياتع) .اؾ ايٵ
ُ٦يٹ ٲي تٽاٴ تٹ آقاٶي ٶتيدٹ گيؽي ٪ؽظ ٪ ،ٹ ٺٽاپيٳا ٺاي خٷگي ٪ٹ تا قؽٚت تاال پؽټاؾ ٲي ٪ٷٷع ،ټ ظؼ اؼت٣ا٘
ٺاي پاييٵ ظؼزا ٬پؽټاؾ ټ زٳٯٹ ٲي تانٷع ،ٲٳ٫ٵ اقت تا اضتال ٬ظؼ ٪ٳپؽقٽؼ ٲٽاخٹ نٽٶع ؛ ظؼزاٮي ٪ٹ
ٺٽاپيٳا ٺاي ٲكا٢ؽتؽي ٺٳيهٹ تا قؽٚت پاييٵ ،ټ ظؼ ٲداټؼت ؾٲيٵ پؽټاؾ ٲي ٪ٷٷع ،ؾيؽا يا ظؼزا٢ ٬ؽټظ ٲي
w
تانٷع يا ظؼزا ٬تؽضاقت .اٲا ظؼ اؼت٣اٚات تاال ،ٺؽ ٺٽاپيٳايي تايع اؾ پؽټاؾ تا قؽٚت پاييٵ ضٽظظاؼي ٪ٷع (تٹ
ضاْؽ پاييٵ تٽظٴ ظٲا ټ ٚعظ ٲاش) .تؽاي ٶٳٽٶٹ ،ايٵ ٲي تٽاٶع تٹ ْٽؼ ٞيؽ ٚٳعي ټ ٪اٲالً تًاظ٢ي تؽاي ي٩
w
ٺٽاپيٳاي ٲكا٢ؽتؽي ٪ٹ ظؼ اؼت٣اٚات تا زاٮت پايعاؼ ،ظؼزا ٬پؽټاؾ اقت ،ات٣ا ٤تيا٢تع .تٽٮيع٪ٷٷعگاٴ ٲٽتٽؼ
w
تؽاي ازتياِ تٹ يٽؼت ټاَر ټ ؼټنٵ ،زعټظ ٛ٢اٮيت ايٳٵ ٲٽتٽؼ ٺايهاٴ ؼا اٚالٰ ٲي ٪ٷٷع.
زا ،٬ٲٽؼظي اؾ ٛ٢اٮيت ٲٽتٽؼ (ٞيؽٚٳعي) ظؼ آٴ قٽي زع تهعيع ؼا ظؼ ٶٗؽ تگيؽيع .اتتعا تايع تيٵ ظټ ْؽؾ
.c
ٚٳٯکؽظ ٶاپايعاؼ ٪ٳپؽقٽؼ ،تهعيع ټ ټاٲاٶعگي چؽضم ،ت٣اټت ٦ائ٭ نع.
ar
تهعيع ؼا ٲي تٽاٴ تٹ ٚٷٽاٴ ٚعٰ ٲٓات٧ت ٪ٳپؽقٽؼ ظؼ يْ ٩ؽ ، ٠ټ خؽياٴ پاييٷي ٲٽتٽؼ (ٲسٗ٣ٹي
قٽضت ،تٽؼتيٵ ټ ظٺاٶٹ) ظؼ ْؽ ٠ظيگؽ تٛؽي٪ ١ؽظ .ايٵ اخؿاء خؽياٴ پاييٷي ٲي تٽاٶٷع تٹ يٽؼت ي ٩ظقتگاٸ
ge
ټازع تًٽؼ نٽٶع ؛ ٪ٹ ټيژگي ٺاي آٴ ٶيؿ ٲي تٽاٶٷع ؼټي ٶ٧هٹ ي ٪ٳپؽقٽؼ ؼقٱ نٽٶع (ن٫٭ .)2 47
زا٪ ،٬ٳپؽقٽؼ ؼا ظؼزاٛ٢ ٬اٮيت ظؼ تطم ايٳٵ اٲا ٶؿظي ٩تٹ ضّ تهعيع تًٽؼ ٪ٷيع (ٶٓ٧ٹ .)Bاگؽ تٹ ٺؽ
ek
ظٮيٯي قؽٚت خؽياٴ ٪اٺم ياتع ،ٶكثت ٢هاؼ قيكتٱ قٽضت – تٽؼتيٵ – ظٺاٶٹ ٪اٺم پيعا ٲي ٪ٷع (ٶٓ٧ٹ ،)4
اٲا ٶكثت ٢هاؼ ٪ٳپؽقٽؼ تيم تؽ ٪اٺم ٲي ياتع (ٶٓ٧ٹ .)0ٶتيدٹ ي ايٵ اٲؽ ا٢ت ٢هاؼ تاال ظؼ ٪ٳپؽقٽؼ اقت ٪ٹ
.ir
ٲٛٯٽ ٬تؽاتؽنعٴ ٢هاؼ ظؼ ؼاقتاي خؽياٴ تااليي ٪ٳپؽقٽؼ ٲي تانع ؛ ټ ٶيؿ تاٚث ٲي نٽظ قيكتٱ قٽضت –
تٽؼتيٵ – ظٺاٶٹ ٶكثت تٹ خؽياٴ ٲسعټظ٪ٷٷعگي کٱ تؽي ظانتٹ تانع ،ټ خؽياٴ ٺٽاي ٪ٳپؽقٽؼ ظټتاؼٸ تاؾ گؽظظ
(ٛ٢اٮيت ٪ٳپؽقٽؼ تٹ ٶٓ٧ٹ Bتاؾٲي گؽظظ) .ايٵ ؼ٢تاؼ تهعيع ،ٲٳ٫ٵ اقت ظؼ ٺؽ ثاٶيٹ يع ٺا ٲؽتثٹ ات٣ا ٤تيا٢تع ،
ټ تاٚث ٮؽؾل نعيع ټ يعاي ٶاخٽؼ ظؼ ٲٽتٽؼ نٽظ .پياٲع ٺايي ٪ٹ ٲتٽخٹ ٲٽتٽؼ ٲي نٽظ ،ٲٳ٫ٵ اقت ظؼ
ٲسعټظٸ ي تيٵ ا٢ت قاظٸ ي ٶيؽټي ٲسٽؼي تا تطؽية ٪ٯي ٲٽتٽؼ ،ٲت٣اټت تانع.
زا ٬ظؼٶٗؽ تگيؽيع ٪ ،ٳپؽقٽؼ ظؼ زاٛ٢ ٬اٮيت ظؼ ٶٓ٧ٹ ي Aٲي تانع ،ٶٓ٧ٹ اي ٪ٹ اؾ ضّ تهعيع ٢ايٯٹ ي
ايٳٷي ظاؼظ٪ .اٺم خؽياٴ ظټتاؼٸ تاٚث ٪اٺم ٶكثت ٢هاؼ ظؼ ظؼټٴ قيكتٱ قٽضت – تٽؼتيٵ – ظٺاٶٹ ،ضٽاٺع
نع (ٶٓ٧ٹ ،)1اٲا ٪ٳپؽقٽؼ زتي ظؼ ايٵ خؽياٴ ٪اٺم يا٢تٹ ٶيؿ ،ٺٷٽؾ ٦اظؼ اقت ٶكثت ٢هاؼ تااليي اؾ ضٽظ
131
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظانتٹ تانع (ٶٓ٧ٹ .)2ظؼ ايٵ يٽؼت تؽاتؽقاؾي ٢هاؼ تعټٴ تؽټؾ ٺيچ گٽٶٹ ضٓؽي تؽاي ٲٽتٽؼ اٶداٰ ٲي نٽظ
(تاؾگهت تٹ ٶٓ٧ٹ .)A
w
.c
132
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظٶثاٮٹ ي خعايي ٖاٺؽاً تؽضال ٠ٲكيؽ چؽضم زؽ٪ت ٲي کٷع ،ټ تٹ ْٽؼ ٲتٽاٮي تٹ ٺؽ پؽٸ اي ٪ٹ ٲي ؼقع ،
آٴ ؼا ٢ؽا ٲي گيؽظ ؛ اگؽ چٹ تٷٻا تؽاي ٪كؽي اؾ ي ٩ثاٶيٹ ْٽ ٬ٲي ٪هع .ايٵ ْؽؾ ٛ٢اٮيت ٲتٟيؽ ٪ٳپؽقٽؼ
ټاٲاٶعگي چؽضم ٶاٲيعٸ ٲي نٽظ .تس٧ي٧ات ٶهاٴ ظاظٸ ٪ٹ قؽٚت گكتؽل ټاٲاٶعگي ٲسيٓي ،آٺكتٹ تؽ اؾ
قؽٚت چؽضم پؽٸ ٺا ٲي تانع.
ټاٲاٶعگي چؽضم ٲٳ٫ٵ اقت ،آٴ ْٽؼ ٪ٹ ٶهاٴ ظاظٸ نعٸ ،تٹ ي ٩پؽٸ ي ټازع ٲٷسًؽ ٶهٽظ ،تٯ٫ٹ ٲي
تٽاٶع ظټ يا چٷع پؽٸ ي ٺٳدٽاؼ ؼا تست نٛا٘ ٦ؽاؼ ظٺع .تٹ ظٮي٭ ټيژگي ٶاپايعاؼ تٽظٴ ،ازتٳا ٬ټ٦ٽ٘ ٮؽؾل پؽٸ
w
ټخٽظ ظاؼظ ٪ٹ ٶتيدٹ ي آٴ ٲي تٽاٶع ٶاتٽاٶي ټ ټاٲاٶعگي ٪اٲ٭ پؽٸ تانع.
ْؽازاٴ ٲٽتٽؼ ،ظؼ ْٽ ٬قا ٬ٺا ،ؼټل ٺايي تعټيٵ ٶٳٽظٸ اٶع ٪ٹ ْي آٴ ٺا ،ضّ ټاٲاٶعگي چؽضم تٹ
w
ْٽؼ تكياؼ ؾياظي ٪اٺم پيعا ٲي کٷع.
w
.c
چزخص
ar
ge
ek
جزياٌ يُذزف
133
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تا ايٵ خا تا پعيعٸ ي خؽياٴ ټ آثاؼ آٴ ٪ٹ ٲٳ٫ٵ اقت ظؼ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ټازع ؼش تعٺع ،آنٷا نعيٱ.
ا٪ٷٽٴ ً٦ع آٴ ظاؼيٱ ٪ ،ٹ ظؼٲياٴ ْؽازي ٺاي گٽٶاگٽٴ کٳپؽقٽؼ ٺا ،ٶٳٽٶٹ ٺايي اؾ قطت ا٢ؿاؼ ټ ٢ٯؿ آالت
ٲتعاټ ٬ټ ٲؽقٽٰ ؼا تؽؼقي ٪ٷيٱ .تؽاي ايٵ ٲٷٗٽؼ تٻتؽ اقت ٪ٳپؽقٽؼ ؼا تٹ ٚٷٽاٴ ي ٩خؿء خعا ،ظؼ ٲٽتٽؼ
خت ٢ؽٌ ٶ٫ٷيٱ ،تٯ٫ٹ آٴ ؼا ظؼ ٲتٵ ٪ٯي ٲٽتٽؼ خت ،ٲعٶٗؽ ٦ؽاؼ ظٺيٱ.
ظٮي٭ تٽقٛٹ ټ گكتؽل ٪ٳپؽقٽؼ ٲسٽؼي چٷع ٲؽزٯٹ اي ايٵ تٽظ ٪ٹ ،آٴ ٲيؿاٴ ا٢ؿايم ٢هاؼ ٪ٹ تؽاي
w
ضؽټخي ٺاي تاال تؽ ،تٽاٴ ٲٽؼظ ٶياؾ تٽظ ْ ،ي ي ٩ٲؽزٯٹ ي ټازع تأٲيٵ ٶٳي نع .اٲا تٹ ايٵ ٶ٫تٹ پي تؽظٸ نع
٪ٹ تاؼگؿاؼي آيؽټظيٷاٲي ٩ظؼټٴ ي ٩ظقتگاٸ ٪ٳپؽقٽؼ تٹ ْٽؼ ٲكاټي ټ ٲتٛاظ ، ٬پطم ټ تٽؾي ٙٶٳي گؽظظ ،
w
ايٵ ٚاٲٯي تٽظ ٪ٹ ٲٽْ ٙ٦ؽازي ي ٩ٲٽتٽؼ ٪اؼا ټ تا ؼاٶعٲاٴ تاال ،تايع تٹ زكاب ٲي آٲع.
w
اؾ آٴ خايي کٹ ٶياؾ ٺاي ظؼقت تٛؽي ١نعٸ ي ظتي خؽٲي خؽياٴ ،ٶكثت ٢هاؼ ټ قؽٚت چؽضم تايع ظؼ
.c
٪ٳپؽقٽؼ تؽاټؼظٸ نٽٶع ،اٶداٰ يْ ٩ؽازي ضٽب ٪اؼ چٷعاٴ قطتي ٶيكت .اٲا ٚالټٸ تؽايٵ ٺا ،الؾٰ اقت
٪ٳپؽقٽؼ ظؼ نؽايّ ضاؼج اؾ ْؽازي ٶيؿ ٛ٢اٮيت ٦ات٭ ٦ثٽٮي ظانتٹ تانع ؛ تعيٵ ٲٛٷي ٪ٹ ٲٽتٽؼ ظؼ ٲسعټظٸ ي
ar
تؿؼگي اؾ ٛ٢اٮيت پايعاؼ ٚ ،ٳ٭ ٪ٷع .ايٵ اٲؽ ؾٲيٷٹ ؼا تٹ قٽي تٽقٛٹ ټ تٻثٽظ قاضتاؼ ٪ٳپؽقٽؼ ،ٲٽاؾي تا ضٓٽِ
نثٹاقتاٶعاؼظ ،قٽ ٤ظاظٸ اقت.
ge
ek
.ir
ن٫٭ 2.04تٽؼتٽخت ت ٩اقپٽ ٬تا ٶكثت ٪ٳپؽـ پاييٵ (٪ٳپؽقٽؼ 6ٲؽزٯٹ اي CJ 610قاضت ژٶؽا ٬اٮ٫تؽي ٩؛ ٶكثت
٢هاؼ ٪ٳپؽقٽؼ ،pt3/pt2 = 6.8ظتي خؽٲي خؽياٴ ، 20 kg/sقؽٚت چؽضم 16,500 rpmټ ٢هاؼ اقتاتيکي 12.65
)kN/2800 lb
131
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ايٵ ٶٽ٘ ٲٽتٽؼ ظؼ قاظٸتؽيٵ ن٫ٯم تٹ ْي ١ظقتٹ ي ٶيؽټي ٲسٽؼي پاييٵ ٺٽاپيٳا ٺاي خت ٪ٽچ، ٩
ٲسعټظ ٲي نٽظ .اؾ آٴ خايي ٪ٹ ظؼ ٲٽتٽؼ تٽؼتٽخت ،تٛعاظ ٲؽزٯٹ ٺاي ٪ٳپؽقٽؼ ٶكثتاً پاييٵ اقت ٚ ،ٳٯيات ،
ٶياؾ کٳي يا تعټٴ پيچيعگي تٷٗيٱ خؽياٴ ،ظؼ ظؼټٴ کٳپؽقٽؼ ٲي تانع .ٶٳٽٶٹ ي ٲٛٳٽٮي ايٵ ٶٽ٘ ٲٽتٽؼ ،ي٩
ٲدٳٽٚٹ ت ٩اقپٽ ، ٬ٲي تانع ٪ٹ اؾ تٽؼتيٵ ټ ٪ٳپؽقٽؼ ته٫ي٭ نعٸ اقت .اگؽچٹ تٽؼتٽخت قاظٸ اؾ زيث
ٛ٢اٮيت ٲٽؼظ اْٳيٷاٴ اقت ،اٲا ظؼ ٲيؿاٴ ؼاٶعٲاٴ ټ ٪اؼايي ،خايگاٸ پاييٷي ؼا تٹ ضٽظ اضتًاو ظاظٸ اقت ؛ ټ
w
تٹ ٚالټٸ تي ٶٻايت پؽ قؽ ټ يعا ٲي تانع .تٹ ٺٳيٵ ضاْؽ اقت ٪ٹ اٲؽټؾٸ ايٵ ٲٽتٽؼ تٻا ظؼ ٺٽاپيٳا ٺاي
ٞيؽٶٗاٲي ٦عيٳي يا ظؼ تُٛي اؾ خت ٺاي ٶٗاٲي يا٢ت ٲي نٽظ.
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
ن٫٭ 2 00اقتاتٽؼ ٺاي ٲتٟيؽ ؼټي پؽٸ ٺاي ٺعايت٪ٷٷعٸ ټ ؼظي ١ٺاي اقتاتٽؼ ؼټ تٹ خٯٽ تؽاي آؾاظ ٪ؽظٴ ٲؽاز٭ خٯٽيي
٪ٳپؽقٽؼ اؾ تاؼگػاؼي آيؽټظيٷاٲي ٩قٷگيٵ ظؼ نؽايّ ضاؼج اؾ ْؽازي .تٷٗيٱ پؽٸ تٽقّ خ ٩ٺيعؼټٮي ، ٩اٺؽٰ ؾاټيٹ ټ ؼيٷگي
ٲسؽ ٨اٶداٰ ٲي نٽظ ( ٲٽتٽؼ تٽؼتٽخت J 79قاضت ژٶؽا ٬اٮکتؽيک).
ا٢ؿايم ؼاٶعٲاٴ ي ٩تٽؼتٽخت قاظٸ ٶياؾٲٷع تالل ٺاي ٦ات٭ ٲالزٗٹ اي ٲي تانع ،ٲطًٽياً ظؼٲٽؼظ
ټيژگي ٺاي ضاؼج اؾ ْؽازي .ظؼ نؽايّ ضاؼج اؾ ْؽازي ،ظؼ ٲؽاز٭ خٯٽيي ٶكثت تٹ ٲؽاز٭ ٲياٶي يا ٧ٚثي ،
تاؼگػاؼي تؿؼگ تؽي اٶداٰ ٲي نٽظ .ايٵ تاٚث ٲي نٽظ ٛ٢اٮيت ٲؽاز٭ خٯٽيي تٹ ٲؽؾ تهعيع ٶؿظي ٩تؽ تانع ؛
ظؼزاٮي ٪ٹ ٲؽاز٭ ٲياٶي ټ ٧ٚثي ظؼ ي ٩ٲسعټظٸ ي ايٳٵ ٛ٢اٮيت ٲي ٪ٷٷع (ن٫٭ .)2 45چٷاٴ چٹ خؽياٴ ،ظؼ
ٲؽاز٭ خٯٽيي ،تا پؽٸ ٺاي تٟييؽپػيؽ اقتاتٽؼ ٲٽتٽؼ تٷٗيٱ نٽظ ،پؽٸ ٺاي ؼټتٽؼ ؾاټيٹ ي زٳٯٹ ي تٻيٷٹ ،ضٽاٺٷع
131
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظانت .ظؼ نؽايٓي ٪ٹ ٲٽتٽؼ ظؼزاٛ٢ ٬اٮيت ظؼ ضاؼج اؾ ْؽازي ٲي تانع ،ظانتٵ ؾاټيٹ ي زٳٯٹ ي تٻيٷٹ ،
اٲؽي َؽټؼي ٲي تانع.
٫٢ؽ ْؽازي پؽٸ ٺاي تٟييؽپػيؽ اقتاتٽؼ ،اټ ٬ظؼ ژٶؽا ٬اٮکتؽيک خؽ٦ٹ ؾظ ،نؽ٪تي ٪ٹ ظؼ تٹ ٪اؼ تؽظٴ ايٵ
ؼټل ظؼ ٲٽتٽؼ ٺاي ٪ٽچ ٩تؽ ټ زتي تاظ٪م ٺاي تٽؼتيٷي ٶيؿ ٲٽ ٥٢تٽظ .ايٵ ٫٢ؽ ټ اتعا٘ ٶهاٴ ظاظٸ اقت ٪ٹ
٪اؼايي تاال ،زتي ظؼ ٲٽتٽؼ ٺاي ت ٩اقپٽ ٬ٶيؿ ٲٳ٫ٵ اقت ؛ ٺٳاٴ ْٽؼ ٪ٹ تٽقّ ٲٽتٽؼ ٲهٻٽؼ J79ظؼ
اټاضؽ ظٺٹ ي پٷداٸ ،ثاتت نع .ٲٽتٽؼ ، J79ؾٲاٶي ٶيؽټي نٳاؼي اؾ ٲعؼٴ تؽيٵ ٺٽاپيٳا ٺا ظؼ ٶٽ٘ ضٽظناٴ ؼا
w
تأٲيٵ ٲي ٪ؽظ ،اؾخٳٯٹ ي ايٵ ٺٽاپيٳا ٺا ٲي تٽاٴ تٹ B 58 ، F 4 ، F 104ټ Vigilanteاناؼٸ ٪ؽظ.
٪اؼايي ټ ؼاٶعٲاٴ پاييٵ پيهؽاٶٹ ي ٲٽتٽؼ ٺاي تٽؼتٽخت ٲسٍ ٪ٹ تا قؽٚت قاب قٽٶيک ٲتٽقّ تا تاال
w
(٪ٹ ٺٽاپيٳا ٺاي ٲكا٢ؽي ٞيؽٶٗاٲي تا آٴ زؽ٪ت ٲي کٷٷع) تاٚث نع ؾٲيٷٹ تؽاي تٽقٛٹ ي ْؽازي ٲٽتٽؼ ٺايي
.c
٪ٹ ي ٩گػؼگاٸ ثاٶٽيٹ ي اَا٢ي ظؼ٪ٷاؼ ٲٽتٽؼ ايٯي يا ٺكتٹ ظانتٹ تانٷع ٢ؽاٺٱ نٽظ .خؽياٴ ٺٽاي ثاٶٽيٹ اقاقاً
چؽضٹ ي ٲٽتٽؼي ضٽظل ؼا ظاؼظ ٪ٹ اؾ ٢ؽايٷع تؽاکٱ ،ټ اٶثكاِ خعاگاٶٹ اي تؽضٽؼظاؼ اقت .ايٵ ٶٽ٘ ٲٽتٽؼ ،
ar
ٲٽتٽؼ گػؼگاٸ ٢ؽٚي يا تٽؼتٽ٢ٵ ٶاٲيعٸ ٲي نٽظ .اٶؽژي ٲ٫اٶي٫ي ٪ٹ تؽاي تؽاکٱ ايٵ خؽياٴ ٺٽا الؾٰ اقت
تٽقّ ٲٽتٽؼ ايٯي يا ٺكتٹ تأٲيٵ ٲي نٽظ ،ټ تٽقّ ي٢ ٩ٵ ي ٩ٲؽزٯٹ اي يا چٷع ٲؽزٯٹ اي ٲٷت٧٭ ٲي گؽظظ.
ge
ؼاٸز٭ تعيٛي ٪ٹ ؾٲاٶي ٦اٚعٸ ي تٽؼتٽ٢ٵ تٽظ ٢ ،ٵ ظؼ ٦كٳت پهت ،ظؼ ظٺٹ ي نًت تٽقّ ژٶؽا٬
اٮ٫تؽي ٩تٽقٛٹ ظاظٸ نع .تٽؼتيٵ ټ ٢ٵ ،ي ٩ټازع ؼا ته٫ي٭ ٲي ظٺٷع .ايٵ ټازع اؾ آٴ خايي کٹ ٺيچ اؼتثاِ
ek
ٲ٫اٶي٫ي تا ٲٽتٽؼ ٺكتٹ ٶعاؼظ ،ٲي تٽاٶع تٹ ْٽؼ آؾاظ ټ ٲكت٧٭ تچؽضع .اؼتثاِ تٹ ْٽؼ ٲسٍ ،آيؽټظيٷاٲي٫ي
اقت ٪ ،ٹ اؾ ْؽي ٥خؽياٴ گاؾ ٲٽتٽؼ ٺكتٹ اٶداٰ ٲي نٽظ .ؾٲاٶي ٪ٹ ٲٽتٽؼ تٽؼتٽ٢ٵ ظؼ ٶطكتيٵ ظټؼٸ ي ؼنع
ضٽظ تٽظ ،ايٵ ؼټل ،ؼاٸ ٶكثتاً قاظٸ اي تؽاي تٽقٛٹ ټ ت٧ٽيت ي ٩ٲٽتٽؼ تٽؼتٽ٢ٵ اؾ ي ٩تٽؼتٽخت تٹ ټخٽظ
.ir
آټؼظ .ظ٦ي٧اً ٺٳاٴ ٦اٚعٸ ،ٲٽٛ٦ي ٪ٹ ٲٽتٽؼ تٽؼتٽ٢ٵ ٞيؽٶٗاٲي C 805اؾ تٽؼتٽخت J79گؽ٢تٹ نع ،تٹ ٪اؼ
ؼ٢ت .ايٵ تٽؼتٽ٢ٵ تؽاي تأٲيٵ ٶيؽټي ٺٽاپيٳاي تؽاتؽي چٻاؼٲٽتٽؼٸ ي ، Coronado Convairٲٽؼظ اقت٣اظٸ
٦ؽاؼ ٲيگؽ٢ت.
اؾ ٲٛاية ٚٳعٸ ي ايٵ ْؽذ ،تٷٽ٘ ټ گٽٶاگٽٶي تكياؼ ؾياظ ظٲا ظؼ چؽش ټازع ،تٽؼتيٵ٢ /ٵ ٲي تانع ؛ ٪ٹ
ٚٷايؽ ايٵ ْؽذ ٢هؽظٸ تايع ظټ ٲٽؼظ غي٭ ؼا تسٳ٭ ٪ٷٷع :ظٲا ٺاي تاال ظؼ پؽٸ ٺاي تٽؼتيٵ ظاضٯي ،ظٲا ٺاي پاييٵ
ظؼ پؽٸ ٺاي ٢ٵ تيؽټٶي .قؽاٶداٰ ٶٽ٘ ٢ٵ ظؼ پهت ،تٹ ظٮي٭ ايٵ ٲه٫الت ؼٺا نع تا ؼاٸ تؽاي ٶٽ٘ ٢ٵ ظؼ خٯٽ تاؾ
نٽظ .ايٵ تٷٻا ٶٽٚي اقت ٪ٹ اٲؽټؾٸ ټخٽظ ظاؼظ.
131
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
ن٫٭ 2 01ايٵ تٽؼتٽ٢ٵ ٦عيٳي ٞيؽٶٗاٲي اؾ ٲٽتٽؼ تٽؼتٽخت J85ٶٗاٲي قاضتٹ نعٸ اقت ؛ ٪ٹ ظؼټا ٙ٦زاي٭ اَا٢ٹ ٶٳٽظٴ
w
ي ٩ټازع تٽؼتيٵ٢ /ٵ ت٩ٲؽزٯٹ اي تٹ ٧ٚة تٽؼتٽخت ايٯي ٲي تانع (ژٶؽا ٬اٮکتؽيک .)CF 700
w
خؽياٴ ٺٽايي ٪ٹ تٹ ٲيؿاٴ ٪ٳي ٲتؽاکٱ نعٸ اقت ،پف اؾ گػنتٵ اؾ ي ٩ټؼټظي ؼايح ټ ٢ٵ خٯٽيي ،تٹ
ظټ تطم ت٧كيٱ ٲي نٽظ :خؽياٴ کٷاؼگػاؼي تيؽټٶي (قؽظ) ټ خؽياٴ ٲٽتٽؼ ٺكتٹ (ظا .)ٜظؼ يٽؼتي٪ٹ خؽياٴ
.c
ٺٽاي ظاضٯي ټاؼظ تطم ژٶؽاتٽؼ گاؾ ظؼ ٲٽتٽؼ ٲي نٽظ (خايي کٹ تيم تؽ تؽاکٱ ،گؽٰ ټ ٲٷثكّ ٲي نٽظ)،
خؽياٴ ٺٽاي ٢ٵ اؾ ي ٩ٲدؽا ٚثٽؼ ٪ؽظٸ ټ تٹ قٳت ٦كٳت ضؽټخي ٺعايت ٲي نٽظ .ظؼآٴ خا اؾْؽي ٥ي٩
ar
ظٺاٶٹ ضؽټج قؽٚت ظاظٸ نعٸ ټ تعټٴ ظؼيا٢ت اٶؽژي تيم تؽ ،ضاؼج ٲي نٽظ.
ge
ek
.ir
ن٫٭ 2 02ٲٽتٽؼ تٽؼتٽ٢ٵ ٲع M45H ٬قاضت ؼټٮؿؼټيف ٪ٹ ظاؼاي ي٢ ٩ٵ خٯٽيي ٲي تانع.
ي٫ي اؾ ٲؽاز٭ تؽخكتٹ ټ زائؿ اٺٳيت ظؼ تٽقٛٹ ي ٲٽتٽؼ ٺاي تٽؼتيٷي اٲؽټؾي اؾ ايٵ ټاٛ٦يت ٶتيدٹ گؽ٢ت
٪ ،ٹ ٪ٷتؽ ٬ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ چٷع ٲؽزٯٹ اي تا ٪اؼايي تاال ٪ ،اؼ قطتي ٲي تانع ؛ ؾيؽا تٳاٰ پؽٸ ٺاي ؼټتٽؼ تا
قؽٚت چؽضم ي٫كاٶي ٛ٢اٮيت ٲي کٷٷع .ايٵ اٲؽ ؾٲيٷٹ ؼا تؽاي تؽتية ظاظٴ ٪ٳپؽقٽؼ ظټاقپٽ٢ ٬ؽاٺٱ ٶٳٽظ .ظؼ
131
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
٪ٳپؽقٽؼ ظټاقپٽ٢ ، ٬ؽايٷع تؽاکٱ تيٵ ظټ ټازع ٪ٳپؽقٽؼ ٲدؿا ټ ٪ٽچ ٩تؽ ،ت٧كيٱ ٲي نٽظ ؛ ټ تٛعاظ ٲؽاز٭
ٺؽ٪عاٰ اؾ آٴ ٺا ت٧ؽيثاً تؽاتؽ تا ٶً ١تٛعاظ ٲؽاز٭ ي ٩ټازع ت ٩اقپٽ ٬ٲي تانع .ٺؽ ٪ٳپؽقٽؼ تٽقّ تٽؼتيٵ
خعاگاٶٹ ي ضٽظل تٹ زؽ٪ت ظؼ ٲي آيع ،ټ تعيٵ تؽتية ٺؽ ظټ ٶيٳٹ ٲي تٽاٶٷع ،تا قؽٚت ٺاي چؽضم
ٲت٣اټتي ٛ٢اٮيت ٪ٷٷع .اؾ آٴ خايي کٹ ٺيچ اؼتثاِ ٲ٫اٶي٫ي تيٵ کٳپؽقٽؼ ٺا ټخٽظ ٶعاؼظ ٛ٢ ،اٮيت تكياؼ اٶٓٛا٠
پػيؽ ٲي تانع ،چؽا ٪ٹ ٺؽي ٩اؾ ظټ ټازع ،ٲي تٽاٶع تٷٗيٱ نٽظ ٪ ،ٹ تا قؽٚت تٻيٷٹ ٛ٢اٮيت ٪ٷع .ٶاٰ ٺاي ايٵ
ظټ ٪ٳپؽقٽؼ ٚ ،ٳٯ٫ؽظ آٴٺا ؼا تاؾتاب ٲي کٷع٪ :ٳپؽقٽؼ اټ ٬ؼا ٪ٳپؽقٽؼ ٢هاؼ پاييٵ ( ، )LPCټ ٪ٳپؽقٽؼ
ظټٰ ؼا ٪ٳپؽقٽؼ ٢هاؼ تاال ( ، )HPCٲيٶاٲٷع.
w
کًپزسٕر فطار پاييٍ 4يزدهّ اي خُک کُُذِ ي
يجزاي گذرگاِ
چزخذَذِ ي خزٔضيذي رٔغٍ
w
فزػي
فٍ
w
.c
ar
ge
گيزتکس جاَثي تٕرتيٍ فطار پاييٍ 3
يزدهّ اي
کًپزسٕر ساَتزيفٕژ فطار تٕرتيٍ فطار تاالي تک
تاالي تک يزدهّ اي يزدهّ اي
ek
ن٫٭ 2 03ٲٽتٽؼ تٽؼتٽ٢ٵ ٪ٹ ٶهاٴ ظٺٷعٸ ي ْؽذ تٷعي ٪ٳپؽقٽؼ نٛاٚي ټ ٲسٽؼي ٲي تانع ( ٲٽتٽؼ ، TFE 731 2
.ir
قاضت ٢ ، Garrett AlResearchهاؼ ، 16.8 kNٶكثت ٢هاؼ ٪ٳپؽقٽؼ )pt3/pt2 = 14.6
ي٫ي اؾ تٽقٛٹ ٺاي خاٮة کٳپؽقٽؼ ٺاي ظټاقپٽ ٬چٷعٲؽزٯٹاي ،ٲٽتٽؼ TFE731ٲسًٽ Garrett ٬تٽظ
(ن٫٭ .)2 03ظؼ ايٵ ٲٽتٽؼ ي ٩تٽؼتيٵ ٢هاؼ پاييٵ قٹ ٲؽزٯٹ اي ،ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ٢هاؼ پاييٵ چٻاؼ ٲؽزٯٹ اي ؼا
تٹ زؽ٪ت ظؼ ٲيآټؼظ ؛ ټ ٺٳچٷيٵ تٽقّ ي ٩ظٶعٸي ٪اٺٷعٸ ،ي٢ ٩ٵ ت ٩ٲؽزٯٹ اي ؼا ،تٹ زؽ٪ت ټا ٲي
ظاؼظ .ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ٢هاؼ تاالي ت ٩ٲؽزٯٹ اي اؾ ٶٽ٘ نٛاٚي ،تٽقّ ي ٩تٽؼتيٵ ٢هاؼ تاالي ت ٩ٲؽزٯٹ اي تٹ
زؽ٪ت ظؼ ٲي آيع (ي ٩تؽ٪ية ظؼضٽؼ تٽخٹ اؾ کٳپؽقٽؼ ٺاي نٛاٚي ټ ٲسٽؼي ظؼ ي ٩آؼايم ٢هؽظٸ).
131
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ي٫ي اؾ پاؼاٲتؽ ٺاي ٲٻٱ ظؼ ظقتٹ تٷعي ٲٽتٽؼ ٺاي تٽؼتٽ٢ٵ ٶكثت کٷاؼ گػاؼي ( )BPRٲي تانع .ٶكثت
کٷاؼ گػاؼي ظؼ ټاٚ ٙ٦ثاؼت اقت اؾ ،ٲيؿاٴ ٺٽاي ٚثٽؼ کؽظٸ اؾ گػؼگاٸ ٢ؽٚي ٺكتٹ ٲٽتٽؼ ،ٶكثت تٹ ٪٭
خؽياٴ ٺٽايي ٪ٹ اؾْؽي ٥ٺكتٹ ٲٽتٽؼ ٚ ،ثٽؼ ظاظٸ ٲي نٽظ ،ٲي تانع .اٲؽټؾٸ ظاٲٷٹي ٶكثت کٷاؼ گػاؼي اؾ 9.0
تا 6ٲي تانع .ٲٽتٽؼ ٺاي ٶكثت کٷاؼ گػاؼي تاال ،آٴ ظقتٹ اؾ ٲٽتٽؼ ٺايي ٺكتٷع ٪ٹ ٶكثت کٷاؼ گػاؼي آٴ ٺا
،تاالي 3ٲي تانع.
w
ٲٽتٽؼ ٺاي ٶكثت کٷاؼ گػاؼي تاال ٪ ،ٹ تيم اؾ )000kN( 39999lbٶيؽټي ٲسٽؼي ظاؼٶع ،تؽاي تأٲيٵ
ٶيؽټي ٺٽاپيٳا ٺاي ٞٽ ٬پي٫ؽ تؽاتؽي اٲؽټؾي ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ ٲي گيؽٶع .ايٵ ٲٽتٽؼ ٺا ٪ ،ٹ اؾ تٽقٛٹ ي
w
تٽؼتٽ٢ٵ ٺاي ٶك٭ اټ ٬زاي٭ نعٸ اٶع ،ضيٯي خاٮة تٽخٹ ٲي تانٷع ؾيؽا ٦اظؼٶع تٽاٴ ٗٚيٳي تٽٮيع ٪ٷٷع (ٺٳاٴ
w
ْٽؼ کٹ اؾ اٶعاؾٸ ي آٴ ٺا پيعاقت).
.c
ضٽب اقت ظؼ ايٵ ٦كٳت تا ٲؽاخٛٹ تٹ تٛؽي ١ٶيؽټي ٲسٽؼي ظؼ ً٢٭ ظټ ٦ ،اٚعٸ ي ايٽٮي ايٵ ٲ٧عاؼ
ٗٚيٱ ٶيؽټي ٲسٽؼي ؼا تٹ ياظ تياټؼيٱ:
ar
ٶيؽټي ٲسٽؼي = ظتي خؽٲي خؽياٴ × تٟييؽات قؽٚت
ge
⁄ ⁄
ek
تؽاقاـ ايٵ تٛؽي ، ١ٶيؽټي ٲسٽؼي ٗٚيٱ اؾ ي٫ي اؾ ايٵ ظټ ؼاٸ تعقت ٲي آيع :يا ٺٽاي ضؽټخي قؽٚت
V9تااليي ظانتٹ تانع ،ټ يا ايٵ ٪ٹ ظتي خؽٲي خؽياٴ ٺٽا ṁتاال ټ قؽٚت ضؽټخي ، V9ٲتٽقّ تانع.
اٶتطاب ؼاٸ ظټٰ تٽظ ٪ٹ تٹ تٽقٛٹ ي تٽؼتٽ٢ٵ ٺاي کٷاؼ گػاؼي تاال اٶداٲيع ؛ تٽؼتٽ٢ٵ ٺايي ٪ٹ ٲهطًٹ ي
.ir
ٚٳٽٲي آٴ ٺا ،ظانتٵ ي٢ ٩ٵ تا ٓ٦ؽ تاالي 2.5ٲتؽ ( 499ايٷچ) تٽظ.
آٴ چٹ ٪ٹ تيم تؽ ظؼضٽؼ تٽخٹ ٲي تانع ،پؽٸ ٺاي تٯٷع ٢ٵ اقت ٪ ،ٹ ايٵ اٲ٫اٴ ؼا تؽاي ظتي خؽٲي خؽياٴ
ٺٽا ٢ؽاٺٱ ٲيقاؾظ تا تا قؽٚتي تاٮ ٝتؽ ٪ 499يٯٽگؽٰ ظؼ ثاٶيٹ پؽظاؾل نٽظ .تٽاٶي ٪ٹ ظؼټٴ ُ٢اي ٲتؽا٪ٱ ٢ٵ
ٲٷت٧٭ ٲي نٽظ ،ٶياؾٲٷع قاضتاؼ ضايي ظؼ ٢ٵ اقت ٪ٹ تٛعاً تا ٲؽاخٛٹ تٹ تٽؼتٽ٢ٵ کٷاؼ گػاؼي تاالي CF6اؾ
ژٶؽا ٬اٮکتؽيک تٹ تً٣ي٭ ٲٽؼظ تؽؼقي ٦ؽاؼ ضٽاٺيٱ ظاظ.
٢ٵ ٺاي قؽي CF6 6ناٲ٭ ي٢ ٩ٵ ت ٩ٲؽزٯٹاي (پؽٸ ٺاي تٯٷع) ټ ي ٩ٲؽزٯٹ ي ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ ي
اَا٢ي (پؽٸ ٺاي ٪ٽچ )٩ظؼ خؽياٴ پاييٵ ظقتگاٸ ٲي تانٷع (ن٫٭ .)2 05ٲؽزٯٹ ي ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ ٪ ،ٹ ايٽالً
131
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ٪ٱ ٢هاؼ اقت ،تؽاي ٲتؽاکٱ ٪ؽظٴ تيم تؽ آٴ تطم اؾ خؽياٴ ٺٽا ٪ ،ٹ ټاؼظ ٲٽتٽؼ ٺكتٹ ٲي
نٽظ ،ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ ٲي گيؽظ ؛ تٹ ٚثاؼتي ظيگؽ ،زعټظ 44ظؼيع ٺٽاي ٲتؽاکٱ نعٸ ،تٽقّ ٲؽزٯٹ ي
ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ ،تيم تؽ ٲتؽاکٱ ٲي نٽظ ،قپف ټاؼظ ٺكتٹ ٲي گؽظظ .قؽي ٺاي تٛعي ٲٽتٽؼ ٺاي ، CF6تؽاي
w
w
w
.c
ar
ن٫٭ ٢ 2 04ٵ ٓ٦ؽ تاال ،ټيژگي ضايٹ ي ٲٽتٽؼ ٺاي تٽؼتٽ٢ٵ ٶكثت کٷاؼ گػاؼي تاال ٲي تانع (ٲٽتٽؼ JT 9Dقاضت
ge
)Pratt & Whitney
ٶٳٽٶٹ ،ٲٽتٽؼ ، CF6 50Aظاؼاي ي ٩ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ ي قٹ ٲؽزٯٹ اي ٲي تانٷع .ظؼ خؽياٴ پاييٵ ٪ٳپؽقٽؼ ٪ٱ
ek
٢هاؼ (ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ) قٽپاپ ٺاي ٲتٟيؽ گػؼگاٸ ٢ؽٚي ،تٛثيٹ نعٸاٶع ،ٺٽا ؼا تٹ ظؼټٴ خؽياٴ ٢ٵ ،ضاؼج ٪ٷٷع تا
ظؼْٽٛ٢ ٬اٮيت ٶاپايعاؼ ،تيٵ اقپٽ ٬ٺاي ٢هاؼ پاييٵ ټ ٢هاؼ تاال ،تٓات ٥خؽياٴ ٲٷاقثي تؽ٦ؽاؼ قاؾٶع .آؾٲٽٴ
ٲٽتٽؼ ټازع ٢ٵ٪/ٳپؽقٽؼ٪ٱ ٢هاؼ تا قيكتٱ تؽاکٱ ټ ٪ٷتؽ ٬اتٽٲاتي ٩آٴ ،ټيژگي ٺا ټ ضًٽييات تكياؼ
.ir
ضٽتي ظؼ زانيٹ ي ټاٲاٶعگي چؽضم ،ٶهاٴ ظاظٸ اقت .ٺٳاٴ ْٽؼ ٪ٹ ظؼ ْؽازي ٺاي ٢ٵ ٺاي تؿؼگ
اٲؽټؾي ٲؽقٽٰ نعٸ اقت ،پؽٸ ٺاي ٺعايت٪ٷٷعٸ ي ظاضٯي ټخٽظ ٶعاؼٶع .ظؼٚٽٌ اؾ پؽٸ ٺايِ ٺعايت٪ٷٷعٸ يِ
تيؽټٶي ٲٽؼب ،اقت٣اظٸ نعٸ اقت ،تا قؽٚت چؽضم ٺٽاي ٢ٵ ظؼ خؽياٴ پاييٵ ؼټتٽؼ ٪اٺم ياتع ؛ ايٵ تعاٴ
ٲٷٗٽؼ اقت ٪ٹ قٓر يعا ،پاييٵ ٶگٻعانتٹ نعٸ تانع (ؼ .جً٢ .٭ .)49
110
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
لاب فٍ
رٔتٕر
w
w
w
گيزتکس جاَثي
.c
ن٫٭ 2 05تطم ٢ٵ ي ٩ٲٽتٽؼ کٷاؼ گػاؼي تاال ( CF6 6ژٶؽا ٬اٮ٫تؽي)٩
ar
ge
ek
.ir
ن٫٭ 2 06ن٫٭ ٲ ٙٓ٧آيؽټظيٷاٲي٫ي ٪ٳاٶي ٲٛٳٽٮي اؾ تطم تااليي پؽٸ ٺاي ٢ٵ .ايٵ ٢ٵ ظؼ قؽٚت قٽ پؽقٽٶيک ٛ٢اٮيت
ٲي کٷع .تؽاي ٪اٺم ټؾٴ ،ٺؽ پؽٸ 00قٽؼاش ظاؼظ .پهت ٢ٵ ي ٩ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ ي قٹ ٲؽزٯٹ اي ٦ؽاؼ ظاؼظ تا ٢هاؼ خؽياٴ ٲٽتٽؼ
ٺكتٹ ؼا تاال تثؽظ ( CF6 6ژٶؽا ٬اٮکتؽيک)
111
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
٢ٵ CF6ظاؼاي 16پؽٸ ي تيتاٶيٽٰ ٲي تانع .ٺؽ٪عاٰ اؾ ايٵ پؽٸ ٺا ظؼ ٦كٳت ٶٽ ٨ناٴ 00قٽؼاش ظاؼٶع ،
٪ٹ ٺٱ ټؾٴ آٴٺا ٪اٺم ياتع ،ټ ٺٱ ٢ؽ٪اٶف ٺاي تهعيع يعا ؼا ضاؼج اؾ ٲسعټظٸ ي ٛ٢اٮيت ٲٽتٽؼ ،ٶگٹ
ظاؼٶع .اؾآٴ خايي ٪ٹ ٶٽ ٨ي ٩پؽٸ ي ٢ٵ ظؼ قؽٚت قٽپؽ قٽٶيک ٛ٢اٮيت ٲي کٷع ،تطم ٲ ٙٓ٧آيؽټظيٷاٲي٩
ظؼ ٶٽ ٨پؽٸ اؾ ٶٽ٘ ٪ٳاٶي ٲي تانع ٪ ،ٹ تا ضًٽييات خؽياٴ قٽپؽ قٽٶيک ٺٳاٺٷگي ظانتٹ تانع ؛ ظؼزاٮي
٪ٹ ظؼ ٦كٳت پاييٵ ٺٳاٴ پؽٸ تطم ٺاي ٪القي( ٩قاب قٽٶيک) ،ٲهاٺعٸ ٲي نٽظ ،چٷاٴ ٪ٹ ايٵ ٦كٳت ظؼ
قؽٚت قاب قٽٶيک ٛ٢اٮيت ٲي کٷع.
w
پزِ ي فٍ
پٕضص َيى فاصهّ
w
يزدهّ ي دٔو پزِ
يزدهّ ي دٔو صفذّ ي
پهتفزو
w
پهت فزو ْا
.c
گيزِ ي پزِ
ar
پزِ ْا دَذاَّ ي درپٕش
ge
يزدهّ ي يک صفذّ ي پهتفزو
Detailرا َگاِ کُيذ) (A
ek
ن٫٭ 2.07ٲٽٶتاژ پؽٸ ي ٢ٵ تٹ ي٣سٹي ؼټتٽؼ (ٲٽتٽؼ CF6 6ژٶؽا ٬اٮکتؽيک)
تؽاي تٹ زعا٦٭ ؼقاٶعٴ ٲاٶ ٙآيؽټظيٷاٲي ٩ظؼ ٲٽتٽؼ ٶًة نعٸ َ ،ؽټؼي اقت نٛا٘ ٪ٯي تا زع ٲٳ٫ٵ
.ir
٪ٽچ ٩نٽظ .ظؼ ٲٽتٽؼ CF6ٶتيدٹ ي ايٵ ٪ٽچ٪ ٩ؽظٴ ،ظانتٵ ي ٩نٛا٘ تٽپي ٪ٽچ ، ٩ټ تٷاتؽايٵ
قؽٚت پاييٵ چؽش ظؼ ٦كٳت پايٹ ي پؽٸ ٲي تانع .تؽاي ز ٕ٣ؼاٶعٲاٴ ٲٽؼظ ٶياؾ ټ ٶيؿ ز ٕ٣اٶعاؾٸ ي ٲسعټظٸ ي
ټاٲاٶعگي چؽضم ،الؾٰ اقت پؽٸ ي ٢ٵ تٹ يٽؼت ي ٩ٲؽزٯٹ ي اٶؽژي – ٶاپايعاؼ ْؽازي نٽظ ؛ ايٵ تعاٴ
ٲٛٷاقت ٪ٹ ظؼ ٶٽ ٨پؽٸ ٶكثت تٹ تٽپي اٶؽژي تيم تؽي ٲٷت٧٭ ٲي نٽظ .اؾ ايٵ ؼټ ٪ ،ٳپؽقٽؼ ٢هاؼ پاييٵ تايع
اٶؽژي اَا٢ي تأٲيٵ٪ٷع .ايٵ اٶؽژي تؽاي ٢ؽاٺٱ ٪ؽظٴ ي ٩ٶكثت ٢هاؼ نٛاٚي پايعاؼ (اؾ پايٹ پؽٸ تا ٶٽ ٨آٴ) ظؼ
ضؽټخي ٪ٳپؽقٽؼ ٢هاؼ پاييٵ ٲٽؼظ ٶياؾ ٲي تانع.
ْٽ ٬پؽٸ ٺاي ٢ٵ ،ٮؽؾل پؽٸ ٺا ؼا ٪ٷتؽ ٬ټ اؾ ٢هاؼ تاالي زا٪ي اؾ ٮؽؾل خٯٽگيؽي ٲي کٷع .ظؼ ْؽازي
ٲ٫اٶي٫ي ٢ٵ ايٵ ٶ٫تٹ ي ٩ٶ٫تٹ ي ٪ٯيعي اقت ٪ ،ٹ ٲع ٶٗؽ ٦ؽاؼ ٲي گيؽظ ټ ٺع ٠اؾ آٴ تُٳيٵ 19999
112
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
قاٚت ٚٳؽ ٢ٵ ،ٲي تانع .ي٫ي اؾ ٚٷايؽ قاضتاؼ ٪ٹ ٮؽؾل پؽٸ ؼا ٪اٺم ٲي ظٺٷع پٽنم ٺاي ٶيٱ ٢ايٯٹ ٲي
تانٷع ٪ٹ تٹ پٽنم ٺاي ٲداټؼ ناٴ ت٫يٹ ؾظٸاٶع ،تا قاضتاؼ ي ٩ؼيٷگ تٛعي٭ ته٫ي٭ ظٺٷعٚ .اٲ٭ ٺاي ظيگؽي
٪ٹ ٚٳؽ ٪اؼي ؼا ٪اٺم ٲي ظٺٷع ٶيؿ ظؼ ْؽازي اټٮيٹ ٲع ٶٗؽ ٦ؽاؼ ٲيگيؽظ ،اؾ خٳٯٹ ي ايٵ ٚاٲ٭ ٺا ٲي تٽاٴ تٹ
آقية ني ضاؼخي ٢ ،ؽقٽظگي پؽٸ تٹ ضاْؽ تاؼاٴ ،تگؽگ ټ يص تكتٵ ٪ٳپؽقٽؼ ټ تٟييؽن٫٭ ظاظٴ ټ ٪ح نعٴ
ٺاي ظاضٯي اناؼٸ ٪ؽظ.
ْؽازي آيؽټاالقتي 1٩تٹ ٢ٵ اخاؾٸ ٲي ظٺع ،تاؼ ٺايي تا 409ظؼيع تاال تؽ اؾ قؽٚت ٲداؾ ؼا تسٳ٭ ٪ٷع ؛
w
ټ ايٵ چيؿي تٽظ ٪ٹ FAAتٹ آٴ ٶياؾ ظانت .تؽاي تسٳ٭ چٷيٵ تاؼ ٺاي ٗٚيٱ ،پؽٸ ٺا اؾ تيتاٶيٽٰ ٲًٷٽٚي
قاضتٹ ٲي نٽٶع ٪ٹ ظؼ کٱ تؽيٵ ټؾٴ ،تيم تؽيٵ ٲ٧اټٲت ؼا ٢ؽاٺٱ ٲي قاؾظ.
w
ديسک فٍ
ek
ن٫٭ ْ 2 19ؽذ ؼټتٽؼ ٢ٵ (ٲٽتٽؼ CF6 6ژٶؽا ٬اٮکتؽيک)
.ir
ي٫ي اؾ تطمٺاي تكياؼ ٲٻٱ ظؼ ْؽازي ي٢ ٩ٵ ،خايي اقت ٪ٹ پؽٸ ٺا تٹ ظيكک ؼټتٽؼ ،ٲتً٭ ٲي نٽٶع.
اؾآٴ خايي کٹ تاؼ ٺاي قٷگيٷي تايع ٲٷت٧٭ نٽٶع ،ټخٽظ تٓات ٥ٶؿظي ٩ټ ٦ات٭ اْٳيٷاٴ تيٵ ايٵ ظټ خؿء اٺٳيت
تكياؼ ؾياظي ظاؼظ .ايٵ ؼا ٶيؿ تايع اَا٢ٹ ٪ؽظ ٪ ،ٹ اٲ٫اٴ خعانعٴ ت ٩ت ٩پؽٸ ٺا اؾ ؼټتٽؼ َ ،ؽټؼي اقت.
تس ٥٧ايٵ ٚاٲ٭ ٺاي َؽټؼي تا ْؽازي ضٽب پايٹ ي پؽٸ تٹيٽؼت ظٰ ٢اضتٹ اي ٪ ،ٹ ظؼټٴ ي ٩ن٫ا٠
چ٣ت٪ٷٷعٸ ظؼ ي٣سٹ ي (ظيكک) ؼټتٽؼ خ٣ت ٲي نٽظ ،ٲٳ٫ٵ ٲي نٽظ (ن٫٭ .)2 07ظؼ ْؽازي تٛعاظي اؾ
تٽؼتٽ٢ٵ ٺا ټ تٽؼتٽخت ٺاي ژٶؽا ٬اٮکتؽيک ،ن٫٭ ايٽٮي ظٰ ٢اضتٹ اي ٪ ،ٹ ٦ثالً ظؼ ٲٽتٽؼ CF6تٹ ٪اؼ ؼ٢تٹ
تٽظ ،ٲٽؼظ اقت٣اظٸ ٦ؽاؼ گؽ٢تٹ اقت .ايٵ اٲؽ گٽاٸ آٴ اقت ٪ٹ ن٫٭ ظٰ ٢اضتٹ اي ٦ ،ات٭ اْٳيٷاٴ ٲي تانع.
Aeroelastic 1
113
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظيكک ؼټتٽؼ تايع تٳاٰ تاؼ ٺا ؼا اؾ پؽٸ ٺا تپػيؽظ ،ټ ٶيؽټ ٺا ؼا تٹ قاضتاؼ ٲٽتٽؼ ،ٲٷت٧٭ ٪ٷع .تؽاي ظانتٵ
ي ٩ي٣سٹ ي ٦ات٭ اْٳيٷاٴ ،خٷف تيتاٶيٽٰ اٶتطاب ٲي نٽظ .ايٵ اٶتطاب تٹضاْؽ ٶكثت تٻيٷٹي ٦عؼت تٹ ټؾٴ
آٴ تٽظ ٪ ،ٹ تا ٶياؾ ٺاي ظانتٵ تيم تؽيٵ ايٳٷي ظؼ ضعٲات ٺٽاپيٳايي ،ٲتٷاقة تٽظ.
تاؼ ٺايي ٪ٹ تايع تٽقّ ي٣سٹ ي ؼټتٽؼ تسٳ٭ نٽٶع ٚ ،ثاؼتٷع اؾ:
111
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصل پىجم
w اتاق احتراق
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
541
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ًيبص عْخت ثشاي هؾتؼل ؽذى دس عغخ ثبال تشيي ساًذهبى دس هْتْس تْسثيي گبصي ُْاپيوب اص همذهبتي اعبعي
هي ثبؽذ .ساًذهبى ادتشاق ساثغَ ي هغتميوي دس تأثيش ًيشّي عْختُْ/اپيوب ّ ،صى/ثبس هفيذ ثشاثش هي ثبؽذ ّ ،
ثٌبثشايي داساي ُضيٌَ ي ػوليبت ّ هيضاى کبسايي اعت .افضايؼ ايي هؾکالت التصبدي خْاُؾوٌذ کبُؼ اًتؾبس
خغش ايي ًتيجَ اص ،ادتشاق سا فشاُن هي کٌذ.
پيؾشفت اتبق ُبي ادتشاق ،دس اصل هجٌي ثش تجشثَ ُوشاٍ ثب عيغتن ُبي گزؽتَ ي عشادي ،هؾبثَ هي ثبؽذ.
ثب ّجْد ثغيبسي اص ساٍ دل ُبي هوکي ثشاي عيغتن ادتشاق هٌذصش ثَ فشد ،ثشخي اصْل عشادي ،دس ُش اتبق
w
ادتشاق يبفت خْاُذ ؽذ.
کبس اصلي اتبق ادتشاق تِيَ ي جشيبى گبص داؽ هي ثبؽذ کَ تْاًبيي آصاد کشدى اًشژي آى سا ثشاي لغوت
w
ُبي تْسثيي ّ خشّجي هْتْس داؽتَ ثبؽذ .دس اداهَ ي افضايؼ فؾبس هيبى ثخؼ کوپشعْس ،گشهب ثَ جشيبى ُْا
.c
تْعظ ادتشاق گبص هخلْط ثخبس عْخت ّ تشاکن صيبد ُْا اضبفَ هي ؽْد .فشايٌذ ادتشاق ،هغبثك دجن تذويل
ؽذٍ ي اتبق ادتشاق ّ ثَ کبهل ؽذى ،دس يک افت فؾبس کن هذذّد هي ؽْد (ادتشاق دس فؾبس ثبثت).
ar
پباليؼ اتبق ادتشاق ً ،فْر ثغيبسي تْعظ ًيبصي کَ ًتيجَ ي آى افضايؼ تشافيک ُْايي ّ آلْدگي هذيغي
هي ؽْد سا ثَ دًجبل خْد هي آّسد ،داسد (س.ج .فصل .)01پيؼ اص آى کَ ثَ جضئيبت ثخؼ اتبق ادتشاق ثپشداصين
ge
،اجبصٍ دُيذ تب ًگبُي دس اتفبلبتي کَ دس داخل اتبق ادتشاق هي افتذ ثپشداصين ؛ دس ايي هْسد ،يک ًوًَْ ي
هْسد اعتفبدٍ دس هْتْس ُبي اثتذايي هي پشداصين ،لْعي ؽکل( .ؽکل .)5-0
ek
دثي جشهي ُْا ،صهبًي کَ اص کوپشعْس خبسج هي ؽْد ثب عشػتي ًضديک ّ )091 ft/sec( 051 m/sاسد
اتبق ادتشاق هي ؽْد ؛ ثغيبس ثيؼ تش اص تٌذي يک ؽؼلَ ثشاي ادتشاق هي ثبؽذ .دس هشدلَ ي ًخغت چَ چيضي
.ir
ثشاي کبُؼ عشػت جشيبى ُْا ًيبص هي ثبؽذ .دس ثخؼ جلْي اتبق ادتشاق کَ ثَ ؽکل يک ديفيْصس هي ثبؽذ ،
کَ دس آى ،ػجْس جشيبى اص عغخ همغغ ،افضايؼ سا دس ساعتبي جشيبى پبييي ثَ ّجْد هي آّسد ،اًجبم هي گيشد.
ًتيجَ ًَ تٌِب ثبػث کبُؼ عشػت جشيبى ُْا هي ؽْد ،ثلکَ دس يک صهبى يکغبى فؾبس سا دّثبسٍ افضايؼ هي
دُذ .دبل عشػت جشيبى ُْا ًضديک )01 ft/s( 55 m/sهي ثبؽذ ٌُْ ،ص ثشاي اؽتؼبل هخلْط ُْا ّ ًفت عفيذ
ثغيبس ثبالعت .ثٌبثشايي عشػت جشيبى ،ثبيذ تب چٌذ هتش ثش ثبًيَ کبُؼ يبثذ .ايي ػول تْعظ صفذَ ي عْساخي
کَ اعشاف ًبصل عْخت هي ثبؽذ ،صْست هي گيشد.
هغئْليت هِن دّم اتبق ادتشاق ايي اعت کَ ،هخلْط عْخت ّ ُْاي هٌبعجي سا فشاُن کٌذً .غجت جشم ُش
دّ تشکيت کَ ّاکٌؼ فشايٌذ ادتشاق سا هي عبصًذ ،ثَ عْس اعوي جشم عْخت تضسيك ؽذٍ دس ثبًيَ ًّيشّي جشم
541
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ُْا دس ُش ثبًيَ دس داخل اتبق ادتشاق ،دس ؽشايظ ػولکشدي ُْاپيوب هتغيش هي ثبؽذ ّ ؽبيذ ثيي ًغجت ُب 030:1
تب 0305ثبؽذ .ثب ايي ّجْد ً ،غجت عْخت ثَ ُْاي ادتشاق ،دس 0305هي ثبؽذ ،ثَ ايي هؼٌي اعت کَ تٌِب
کغشي اص ُْا ّسّدي ثشاي فشايٌذ ادتشاق ً ،يبص هي ثبؽذ .هغئْليت کبُؼ عشػت جشيبى ثشاي ادتشاق هٌظن
عْخت ّ ،تمغين جشيبى ُْا ثشاي اًجبم ادتشاق کبهل ،دس ثخؼ جلْي اتبق ادتشاق اًجبم هي گيشد.
تمغين ُْا ثشا ادتشاق تْعظ يک هجشاي ُْاي کْتبٍ (دُبًَ )1اًجبم هي گيشد ،کَ تؼذادي ًيشّي پغبي
تْليذ ؽذٍ ،پشٍ ُب سا دس خشّج آى ثشاي کبُؼ عشػت جشيبى هي چشخبًذ .جشيبى ُْاي ػجْس کشدٍ اص هيبى
w
دُبًَ ،تٌِب 51دسصذ اص جشم کل ُْاي ّسّدي اتبق ادتشاق اعت .تْعظ ثضسگ تشيي لغوت ،دس اعشاف
داخلي هجشاي ؽؼلَ ،اص جبيي کَ ثَ تذسيج دس دسّى هجشاي ؽؼلَ هخلْط هي ؽْد ،ثَ ّعيلَ ي چيٌؼ عْسار
w
ُبيي ثب اًذاصٍ ُبي گًْبگْى دس پؾت اّليي ًبديَ ي ادتشاق ُ ،ذايت هي ؽْد (ؽکل .)5-5
w
عْخت ،ثَ عْي دُبًَ ي تضسيك ،دس فؾبس ثبال ،پوپ هي ؽْد .ؽکل دُبًَ ي تضسيك ،ثبػث هي ؽْد کَ
ثخبس عْخت دس ٌُگبم خشّج ،هبًٌذ يک پبؽؼ هخشّعي ،هخلْعي ُوشاٍ ثب ُْا سا اص خْد ػجْس دُذ (فصل
.c
.)9ادتشاق عْخت دس يک فضبي ًغجتبً کْچک دس داخل هجشاي ؽؼلَ ً ،بديَ ي ادتشاق اّليَ 2سر هي دُذ ،
هکبًي کَ دهب ثَ ثبالي ):011R( 5111Kهي سعذُ .يچ هبدٍ ي هجشاي ؽؼلَ اي ،تْاًبيي همبثلَ ثب چٌيي دهب
ar
ُبيي سا ًذاسد اگش ديْاسٍ ُب ثَ صْست دائن خٌک ًؾًْذ .ثش ايي اعبط ،عيغتن عْسار ُبي کْچک ّ ؽکبف
ُبي خغي ديْاسٍ ثبػث خٌک ؽذى دّثبسٍ ي ُْا هي ؽْد ّ ،ثبػث فشاُن کشدى هذبفظت ثشاي ديْاسٍ ُبي
ge
هجشاي ؽؼلَ ،اص ؽؼلَ ُبي ثغيبس داؽ هي ؽْد (ؽکل .)5-:ثخؼ ثبلي هبًذٍ ي ُْاي دّم (ًضديک ثَ 51
دسصذ) هغيش هجشاي ؽؼلَ سا عي هي کٌذ ّ ،ثَ تذسيج ثَ گبص داؽ ،افضّدٍ هي ؽْد .فشايٌذ ادتشاق ،ثبيذ پيؼ
ek
اص آى کَ ايي ػول ثبػث کبُؼ دهب ؽْد ،ثبيذ ثَ صْست کبهل اًجبم ؽْد.
ادتشاق هؼوْالً تْعظ جشلَ صًي الکتشيکي ّ عپظ ثَ صْست پيْعتَ ،هبًٌذ يک فشايٌذ خْد ًگِذاس ،اًجبم
.ir
هي گيشد.
ًيبص ُبيي کَ ثشاي ادتشاق ثِيٌَ هي ثبؽذ ،ثبيذ ،ثَ عْس هٌبعت دس ؽشايظ ػولکشد ثذشاًي ُْاپيوب ،هبًٌذ
عشػت پشّاص ،پشّاص دس استفبع ،ؽتبة گيشي دس عْل ثشخبعت ّ ...ايجبد گشدد .پبساهتش ُبي ّيژٍ اي ثشاي
تْصيف خصْصيبت اتبق ادتشاق ثَ کبس گشفتَ هي ؽْد.
5
Snout
2
Promart combustion zone
541
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٌواي ابتذايي
w
w
وازل سوخت
ريىگ آب بىذي
w
واحيً ي ابتذايي
اتصال دٌىذي
اتصال موج دار
.c
ؽکل ً 5-0وًَْ اي اص هجوْػَ ي عْخت پبػ
ar
واحيً ي اوليً
احتراق
ge
%50 ٌواي رليك ضذي
%50 %70 - %80
ٌواي %50
ضرکت کردن ٌوا براي
ابتذايي
ek
احتراق%50 - %30:
.ir
ؽکل 5-5ؽوبي جشيبى دس اتبق ادتشاق
راوذمان احتراق
ثَ عْس کلي ،عْخت تضسيك ؽذٍ ثَ صْست کبهل ًوي عْصد ،ثٌبثشايي تْليذ کوي گشهب ًغجت ثَ تئْسي
گفتَ ؽذٍ سا ،هوکي هي عبصد .ػلت ايي اعت کَ ،فشاُن کشدى ًغجت دليك ُْا ي هْسد ًيبص ،ثشاي ادتشاق
کبهل هؾکل هي ثبؽذ ،ثَ ّيژٍ ُوشاٍ ثب ًغجتي اص داهٌَ ي ّعيغ ؽشايظ ػولکشد ُْاپيوب.
هيضاى عْخت دميمي هْسد اعتفبدٍ تْعظ يک ػبهل ،ثَ ًبم ساًذهبى ادتشاق کَ هيضاى گشهبي آصاد ؽذٍ
تْعظ ادتشاق سا دس ساثغَ اي ثشاي گشهبي تئْسي هْجْد دس عْخت سا هي دُذ ،هؾخص هي گشدد.
541
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
()Stacked ring
ge
اتبق ُبي ادتشاق هذسى ،ساًذهبًي ثيي 91تب 90دسصذ داسًذ ( .)η c = 0.9 – 0.98همذاس ُب هي تْاًٌذ
ek
ثِجْد يبثٌذ ،اگش ادتشاق ثَ صْست اعتْکيْهتشيک ، 1اهکبى پزيش ثبؽذ ،ثَ ايي هؼٌي کَ ،هيضاى هٌبعجي اص ُْا ثَ
عْس کبهل ثشاي عْختي هيضاًي اص يک ُْا ،هتٌبعت ثبؽذٌُْ .ص ايي الذام صْست ًگشفتَ اعت.
.ir
پبساهتش هِن ديگش افت فؾبس هغلك هي ثبؽذ ،صيشا دس يک عيکل تْسثيي گبصي ُ ،ذف ،ثشاي سعيذى ثَ
ادتشالي دس فؾبس ثبثت هي ثبؽذ .همذاسي افت فؾبس ثَ عجت دشکت چشخؾي هْسد ًيبص ثشاي کبساهذي ادتشاق
اجتٌبة ًبپزيش خْاُذ ثْد ُ ّ ،وچٌيي ثَ عجت اصغکبک .ايي افت ُب هي تْاًذ تْعظ دلت دس عشادي اتبق
ادتشاق ثَ دذالل ثشعٌذ .هيضاى افت فؾبس هغلك تْعظ ًغجت فؾبس هغلك دس خشّجي اتبق ادتشاق ّ ، pt4 ،فؾبس
هغلك دس ّسّدي اتبق ادتشاق ، pt3 ،هؾخص هي گشدد.
5
Stoichiometric
541
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
همذاس ًْػي ضشيت افت فؾبس هغلك هيبى ، 1.90 ّ 1.9:ثَ ثيبى ديگش افت ُبي فؾبس هغلك ثيي 7 ّ 5دسصذ
هي ثبؽذ.
دس همبيغَ ثب يک ّعيلَ ي تْسثيي گبصي صهيٌي ،يک هْتْس پيؾشاًَ ي تْسثْ ،ثشاي ُْاپيوب اعتفبدٍ هي
ؽْد کَ تغييشات ثضسگ ّ عشػت هْتْس ّ ػوليبت استفبػي سا تذت کٌتشل داسد .دس دسّى ػولکشد کبهل
هذذّدٍ ي پْؽؼ هٌذٌي اص پشّاص ُشص گشدي ًيشّي هذْسي ،ثَ ًيشّي هذْسي ثشخبعت ثيؾيٌَ ّ ،اص فؾبس
w
اعتبتيکي عغخ دسيب ،ثَ فؾبس پبييي دس استفبع ،اص اًِذام ؽؼلَ دس اتبق ادتشاق ثبيذ جلْگيشي گشدد.
w
ثشاعبط ؽشايظ هختلف کبسکشد ،کويت ُبي پيْعتَ دس ّسّد ،ثَ اتبق ادتشاق تغييش هي کٌٌذ3
w
-فؾبس اعتبتيکي p3 ،
-دهبي اعتبتيکي t3 ،
.c
-عشػت جشيبى ُْا
ar
کبسکشد هذذّدٍ ي ثبثت ،هؼوْالً تْعظ يک ًغجت دذ هجبص عْخت ثَ ُْا کَ دس ثشلشاسي ادتشاق ثبثت
اعت ،هي ثبؽذ .هذذّدٍ ي کبسکشد ،تْعظ کبُؼ فؾبس اتوغفش کَ ُوشاٍ ثب افضايؼ استفبع پشّاص هي ثبؽذ
ge
هذذّد هي ؽْد ،کَ ّسّد فؾبس ثَ داخل اتبق ادتشاق ثبػث تمليل هي ؽْد (ؽکل .)5-0هؾخصَ ي هْتْس ُبي
جت ،يک ًغجت ثبالي فؾبس (ُوبًٌذ هْتْس ُبي هذسى ثب ًغجت کٌبسگزسي ثبال کَ دس تشاثشي عبة عًْيک
هْسد اعتفبدٍ لشاس هي گيشد) کَ داساي دغبعيت کن دس تأثيش آى اعت .دس هْضْع يک ًغجت عْخت ثَ ُْا
ek
اعتْکيْهتشي ،ادتشاق ثبثت خْاعتبس دفظ ،دتي دس ؽشايظ ًبهغلْة هي ثبؽذ.
.ir
فشايٌذ ادتشاق ُوچٌيي داساي دغبعيت دس عشػت ّسّدي ثبال ثَ داخل اتبق ادتشاق اعت ،کَ هي تْاًذ
ثبػث خبسج ؽذى ؽؼلَ ؽْد.
توزيغ دما
کبسايي ثِيٌَ ي هْتْس اًجبم خْاُذ يبفت ،اگش دهبي هيبًگيي گبص داؽ دس صْست اهکبى ثَ دهبي لبثل لجْل
تيغَ ُبي تْسثيي ًضديک ثبؽذ .اگش تْصيغ دهب ثَ صْست غيش يکٌْاخت ثبؽذ کَ ًمبط گشم ثَ ّجْد آهذٍ دس
گبص ،دهبي ّسّدي تْسثيي ،ثبيذ ثشاي جلْگيشي اص آعيت ديذى تيغَ ُب کبُؼ يبثذ .ثَ ًبچبس ايي ػولکشد ،
ثبػث کبُؼ ساًذهبى هْتْس خْاُذ ؽذ.
511
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
همذاس ي صيبد اص هخلْط عْخت ُوشاٍ ثب جشيبى ُْا ثَ عْس کلي ثبػث ثِجْد يبفتي دهبي تْصيغ ؽذٍ هي
فطار ورودي محفظً احتراق ؽْد ،اهب هوکي اعت ،افت فؾبس هغلك (= افت ُبي جشيبى) سا دس اتبق ادتشاق افضايؼ دُذ.
ػملکرد پايذار
بسيار غىی
غىی
ge
پايذار
ek
راي اوذازي
اؽتؼبل هخلْط عْخت ُْ /ا ثَ عبدگي سر هي دُذ ،اگش فؾبس ّ دهب ثبال ثبؽذ ّ عشػت جشيبى پبييي ثبؽذ.
اگش هخلْط عْخت ُْ /ا ثغيبس سليك يب ثغيبس غٌي ثبؽذ ،اؽتؼبل ًبلص سر هي دُذ.
515
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
رخيري سازي
دس هْسد يک هخلْط عْخت ُْ /ا ي غٌي ،توبيل هْلکْل ُبي کشثي ثَ ؽکل رخيشٍ عبصي ،افضايؼ هي
يبثذ ،صيشا اکغيژى ثَ همذاس کبفي ثشاي ادتشاق کبهل هْجْد هي ثبؽذ .تغييش دادى ًغجت عْخت ثَ ُْا ُوچٌيي
هوکي اعت تغييش هکبى دس اتبق ادتشاق سا داؽتَ ثبؽذ ،هکبًي کَ کشثي رخيشٍ خْاُذ ؽذ.
رخيشٍ عبصي ُوچٌيي ثَ کيفيت عْخت ،کَ ثغيبس دس فشّدگبٍ ُب هتٌْع هي ثبؽذ ،ثغتگي داسد.
w
ثَ چٌذ دليل کَ دس ؽکل ثبال ًؾبى دادٍ ؽذٍ اعت کَ عشادي اتبق ادتشاق ًيبصهٌذ ثَ اسصيبثي دليك ػْاهل
هتضبد اعت.
w
اتصال لبً
ar
اتاق احتراق
ge
محفظً ي ٌوا
وخستيه ٌواي
ek
ورودي
مجرای آب
اتصال دٌىذي
.ir
1
ؽکل 5-5آسايؼ دايشٍ اي هذل لْلَ ُبي هجضا آتؾخبى
دعتَ ثٌذي اًْاع اتبق ادتشاق ثَ ّيژگي ُبي ٌُذعي ثغتگي داسد .عَ هذل اعبعي هْجْد هي ثبؽذ3
5
: Can – typeهر یک از لوله های مجزا در محفظه احتراق
512
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ايي هذل دس هْتْس ُبي جت اثتذايي ،يبفت هي ؽْد .تؼذادي اص آتؾخبى ُبي اًفشادي ثَ صْست دايشٍ ّاس
لشيٌَ اي دس اعشاف هذْس هْتْس آسايؼ يبفتَ اًذُ .ش اتبق تْليذ کٌٌذٍ ُوشاٍ ثب يک جشيبى ،جشيبى ُْا تْعظ
يک هجشاي ُْاي جذا کٌٌذٍ کَ جشيبى ثباليي سا ثَ خشّجي کوپشعْس هتصل هي کٌذ ،هي ثبؽذ(ؽکل .)5-5
آتؾخبى ُب تْعظ اتصبل دٌُذٍ ُب ثَ يکذيگش هتصل هي ثبؽٌذ ،کَ گغتشػ دادى ؽؼلَ ثَ هذفظَ ُبي ادتشاق
w
کٌبسي سا فشاُن هي کٌذ ،ثٌبثشايي اؽتؼبل هخلْط عْخت ثَ ُْا ،دس دميمت اؽتؼبل تٌِب ،دس دّ هذفظَ ي
ادتشاق سر هي دُذ .اتصبل دٌُذٍ ُب ُوچٌيي دس فؾبس يکغبى دس عْل توبم لْلَ ُبي هجضاي آتؾخبى ثشاي
w
يکغبى ثْدى ؽشايظ ػوليبت دس توبم هذفظَ ي اتبق ّ ثَ هْجت جلْگيشي اص ثبسگيشي ًبهتمبسى تْسثيي ػول هي
w
کٌذ.
.c
5 5
ثَ دليل ًبکبسايي اعتفبدٍ اص فضبي هْجْد ّ ،ثَ عْس هبًذگبس ًبهغبػذي تأثيش ديٌبهيک عيبل ،کبسثشد ًْع
آتؾخبى لْلَ اي هجضا دس صٌؼت ُْا فضب ثَ دسصا ًکؾيذ .ثب ايي ّجْد ،تؾکيل يک هشدلَ ي ضشّسي دس
پيؾشفت تْسثْ هْتْس ،داد.
511
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
هذفظَ ي ادتشاق دلمْي ،کبسايي ثيؼ تشي سا دس اعتفبدٍ اص دجن فضب ،فشاُن هي کٌذ .ثَ عْس اعبعي ،
آتؾخبى دلمْي يک هجشاي ؽؼلَ اًفشادي ُن هشکض دس اعشاف اعپْل ُب هي ثبؽذ (ؽکل .)5-0هضيت هِن ايي
هذل آتؾخبى 55 ،دسصذ کبُؼ ّصى آى ًغجت ثَ آتؾخبى لْلَ اي هجضا هي ثبؽذ .ثَ ػالٍّ ،فؾبس پيشاهًْي
يکغبى ثغيبس صيبد ؽذٍ اعت .اتبق ادتشاق اًفشادي ثضسگ ،فشايٌذ ادتشاق سا دتي ثيؼ تش دس داخل هجشاي ؽؼلَ
w
اًجبم هي دُذ.
w
محفظً ي احتراق لولً مجساي حلموي 5.3.3
يک ساٍ هتْعظ ثشاي هذسى ؽذى هذفظَ ي ادتشاق دلمْي ًْ ،ع لْلَ هجضاي دلمْي هي ثبؽذ .ثشاي هْتْس
w
ُبيي کَ دس دَُ ي ؽصت تْعؼَ يبفتٌذ ،استؼ ّ غيشًظبهي ُوبًٌذ ُن ،آتؾخبى لْلَ هجضاي دلمْي سا هذل
.c
هتذاّل کشدًذ.
ar
ge
ek
.ir
514
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
رخيشٍ ي ُْاي دّم ثشاي هجشاي ؽؼلَ اص هيبى يک هذفظَ ي ُْاي سايج ،کَ ُْاي ًخغتيي ثشاي ادتشاق
اص هيبى ّسّدي ُبي ُْاي هٌذصش ثَ فشد ،تِيَ ؽذٍ اعت ،هي ثبؽذ (ؽکل .)5-0هجشا ُبي ؽؼلَ ثش سّي لجَ
ي ديْاسٍ هبًٌذ خشّجي تْسثيي دايشٍ اي تشتيت ؽذٍ اعت ،جبيي کَ جشيبى هٌجغظ هي ؽْد ّ ؽتبة هي گيشد.
يک ساٍ ّيژٍ آتؾخبى لْلَ هجضاي دلمْي اعت کَ تْعظ Pratt & Whitneyتْعؼَ يبفتَ اعت ،کَ
داساي ؽؼ ًبصل پبؽؼ عْخت ًصت ؽذٍ دس لبلت دايشٍ اي دس داخل ُش هجشاي ؽؼلَ هي ثبؽذ .ؽجيَ ثَ عشح
يک هذفظَ ي ادتشاق کْچک هي ثبؽذ ُ ّ ،ؾت ػذد دس هْتْس JT4هْسد اعتفبدٍ لشاس گشفتَ اعت.
w
دس آى صهبى ،آتؾخبى لْلَ هجضاي دلمْي ثَ صْست التصبدي ،اص فضبي هْجْد ّ ،فشاُن کشدى پبيذاسي
خْة هکبًيکي ،عبختبس يکپبسچَ ،ثَ کبس گشفتَ هي ؽذ.
w
w
ورودي خىک کىىذي ي ٌوا
.c
لبً ي اتصال دٌىذي
دٌاوً ي آتطخان
ar
ge
محفظً ي داخلي دٌاوً ي توربيه
ek
اتصال دٌىذي
توليذ حرکت چرخطي پري ٌا
جذا کىىذي ي موج دار
ٌواي وخستيه
در پوش احتراق
محفظً
511
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
511
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصم ضطى
w ٍتٕرتي
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
751
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ټٖي٣ٹي ايٯي تٽؼثيٵ ظؼ ي ٩ٲٽتٽؼ ٺٽاپيٳبيي ،ؼاٶعٴ ٪ٳپؽقٽؼ ٲي ثبنعٚ .الټٸ ثؽايٵ ،تٽؼثيٵ ثبيع ٮٽاؾٰ
٢ؽٚي ؼا ٶيؿ ،ثٹ زؽ٪ت ظؼآټؼظ .اگؽ ٲٽتٽؼ ٲٽؼظ ٶٗؽ ،ٲٽتٽؼ ي ٩ٺٽاپيٳبي تٽؼثيٵظاؼ ثبنع ،ټٖي٣ٹي ايٯي
تٽؼثيٵ ،ؼاٶعٴ پؽټاٶٹٺب اقت ،ټ اگؽ ٲٽتٽؼ ي ٩ثبظ٪م ثبنع ،ثؽاي ؼاٶعٴ پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ يک ٺٯيکٽپتؽ اقت.
٦عؼت ٗٚيٱ تٽؼثيٵ ٪ ،ٹ ٲٳ٫ٵ اقت ٲ٧بظيؽي ثيم اؾ 55ٺؿاؼ اقت ثطبؼ ظانتٹ ثبنع ،اؾْؽي ٥اقتطؽاج
ثطم يب ٚٳالً ٪٭ اٶؽژي ٲٽخٽظ ظؼ گبؾ ظا ، ٜزبي٭ ٲي نٽظ .ي ٩پؽٸ ي ټازع تٽؼثيٵ ،ثٹ تٷٻبيي ٲي تٽاٶع تب
055اقتثطبؼ ظؼ تٽٮيع ٦عؼت تٽؼثيٵ قٻٱ ظانتٹ ثبنع ؛ ٪ٹ ايٵ ٲ٧عاؼ ثيم تؽ اؾ ٖؽ٢يت تٽٮيع ثكيبؼي اؾ ٲٽتٽؼ
w
ٺبي اتٽٲجي٭ ٺبي ثؿؼگ اقت.
اگؽ ايٵ ٶ٫تٹ ؼا ظؼٶٗؽ ظانتٹ ثبنيٱ ٪ٹ ٢ؽايٷع تجعي٭ اٶؽژي ظؼ زدٱ ٲسعټظ تٽؼثيٵ ټ ظؼ ثبؼگيؽي ٺبيي ثب
w
ظٲبي ثي ٶٻبيت ثبال اٶدبٰ ٲي نٽظ ،آٴ ټ٦ت پيهؽ٢ت ٺبي ت٫ٷٽٮٽژي ٲٽتٽؼ ٺبي تٽؼثيٵ ثيم تؽ آن٫بؼ ټ ٲكٯٱ
w
ٲي نٽظ .پيهؽ٢ت ټ اؼت٧بء ،ثٹ ٲٽتٽؼ ٺبي ثؿؼگي ٪ٹ ثيم اؾ 05تٵ ٶيؽټي ٲسٽؼي تٽٮيع ٲي ٪ٷٷع ،تٷٻب پف اؾ
ظقت يبثي ثٹ خٷف ٺبي خعيع ټ ؼټل ٺبي ضٷ٪ ٩ٷٷعگي ،ٲٳ٫ٵ نع.
.c
ة) ٲدٳٽٚٹ اي اؾ پؽٸ ٺبي چؽضبٴ( .ظؼ ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ايٵ تؽتيت زبٮت ٫ٚف ظاؼظ ،ؼ .جً٢ .٭ .)4
اقتبتٽؼ ثٹ يٽؼت ي ٩ؼيٷگ اؾ پؽٸ ٺبي نٛبٚي قب٪ٵ ظؼ ظؼټٴ ٲسٗ٣ٹ ي تٽؼثيٵ ته٫ي٭ نعٸ اقت .ايٵ
پؽٸ ٺب اؾ ٲ ٙٓ٧آيؽټظيٷبٲي ٩ٺكتٷع ،ټ ٮجٹ ٺبي ٢ٽ٦بٶي آٴ ٺب ثب خؽيبٶي ٪ٹ اؾ ثطم ازتؽا ٤ٲي آيع ،ظؼ تٳبـ
ٲي ثبنع .گبؾ زؽاؼت ظيعٸ ټ ظا ، ٜظؼ ٲكيؽ ثبؼي ٩ثيٵ پؽٸ ٺبي ٺٳدٽاؼ ،نتبة ثباليي ٲي گيؽظ .ثٹ ضبْؽ ايٵ
751
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تأثيؽ ظٺبٶٹ ،پؽٸ ٺبي قب٪ٵ ؼا پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ 1ٲي ٶبٲٷع ،ټ آؼايم ټ چيعٲبٴ ٪بٲ٭ آٴ ٺب ظٺبٶٹ
تٽؼثيٵ 2ؼا ته٫ي٭ ٲي ظٺع .چؽش گؽظٶعٸ ٪ ،ٹ ظٺبٶٹ تٽؼثيٵ ؼا ظؼ خؽيبٴ پبييٵ ظٶجب ٬ٲي ٪ٷع ،تٽؼثيٵ ز٧ي٧ي
ٲي ثبنع (ن٫٭ .)6-1
ٲسٗ٣ٹ تٽؼثيٵ
w
ظٺبٶٹ ي ٲسٗ٣ٹ ي ٲؽزٯٹ ي اټ٬
w
w
.c
ٶكجت ٺبي تؽاکٱ ثبال ٪ ،ٹ ٲٛٳٽالً ظؼ ٲٽتٽؼ ٺبي ٲعؼٴ ٲي ثبنع ،ثٹ تٽؼثيٵ ٺبي چٷع ٲؽزٯٹ اي ٶيبؾ ظاؼٶع.
751
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٲٳ٫ٵ اقت ايٵ پؽقم ،پؽقيعٸ نٽظ ٪ ،ٹ چگٽٶٹ اقت ٪ٹ ،گبؾ ظؼ ي ٩تٽؼثيٵ ٲٷجكّ ،ټ ظؼ ي٩
٪ٳپؽقٽؼ ،ٲتؽا٪ٱ ٲي نٽظ .پبقص ايٵ پؽقم ،ظؼ ْؽازي پؽٸ ٺب ٶٻ٣تٹ اقت .ظؼ ً٢ٯي ٪ٹ ؼاخ ٙثٹ ٪ٳپؽقٽؼ ٺب
،ثٽظ ،ٲهبٺعٸ ٪ؽظيٱ ٪ٹ ثيٵ پؽٸ ٺبي ٺٳدٽاؼ ،قٓر ٲ ٙٓ٧خؽيبٴ ْٽؼي ْؽازي نعٸ ٪ ،ٹ ظؼ ؼاقتبي خؽيبٴ
پبييٵ ،ا٢ؿايم يبثع ؛ ايٵ ؼټي٫ؽظ ؼا ظي٣يٽؾؼ ٲي ٶبٲٷع .تأثيؽ ي ٩ظي٣يٽؾؼ ،کبٺم قؽٚت خؽيبٴ ،ټ تجعي٭
اٶؽژي خٷجهي آٴ ثٹ اٶؽژي ٢هبؼ ،ٲي ثبنع.
نؽايّ ظؼ ي ٩تٽؼثيٵ ٚ ،کف کٳپؽقٽؼ اقت .اؾآٴ خبيي ٪ٹ قٓر ٲ ٙٓ٧ثيٵ پؽٸ ٺبي ٺٳدٽاؼ ،ظؼ
w
ؼاقتبي خؽيبٴ پبييٵ ،کٱ ٲي ثبنع ،تأثيؽ ظٺبٶٹ ثٹ ټخٽظ ٲي آيع ٪ ،ٹ ثبٚث ٲي نٽظ خؽيبٴ نتبة پيعا ٪ٷع ،ټ
ثؽاي ٪بؼ ،آٲبظٸ نٽظ.
w
ثب ٲٷجكّ نعٴ گبؾ ٢ ،هبؼ ټ ظٲبي آٴ ٪بٺم ٲي يبثٷع ،ظؼزبٮي ٪ٹ نتبة ثٹ قؽٚت ا٢ؿايم پيعا ٲي ٪ٷع.
w
ي ٩ٲؽزٯٹ ي تٽؼثيٵ ثؽاقبـ ٲيؿاٴ اٶؽژي تجعي٭ نعٸ ظؼ ثطم ٺبي اقتبتٽؼ ټ ؼټتٽؼ ،ظقتٹ ثٷعي ٲي نٽظ.
ثعيٵيٽؼت ثيٵ گؿيٷٹ ٺبي ؾيؽ ت٣بټت ټخٽظ ظاؼظ:
.c
ثٹ ٲٷٗٽؼ اٶدبٰ ٪بؼ ،گبؾ ظا٪ ٜٹ اؾ ثطم قٽضت ضبؼج ٲي نٽظ ،ثبيع ثٹ ْٽؼ ٲٷبقت پؽظاؾل نٽظ .ايٵ
.ir
ټٖي٣ٹ ي پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ٲي ثبنع ؛ ٪ٹ ظټ ٪بؼايي ايٽٮي ظاؼٶع .اټ ٬ايٵ ٪ٹ ،ثبيع ثطهي اؾ اٶؽژي
گبؾ ظا ٜؼا ثٹ اٶؽژي خٷجهي تجعي٭ ٪ٷٷع ،تب ٲٽٛ٦ي ٪ٹ ثٹ پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ ٲي ؼقع ،ثٹ اٶعاؾٸ ي ٪ب٢ي قؽٚت
ظانتٹ ثبنع .ظټٰ ايٵ ٪ٹ پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ثبيع ٲكيؽ خؽيبٴ گبؾ ؼا تٟييؽ ظٺٷع ؛ ْٽؼي ٪ٹ ٶيؽټ ٺبي
خبٶجي ايدبظ نعٸ تٽقّ پؽٸ ٺبي گؽظٶعٸ ،ثؽاي تٽٮيع تٽاٴ ٲسٽؼ ،ثٹ ثيهيٷٹ ثؽقٷع.
ايٵ ا٢ؿايم قؽٚت ،اؾ ْؽي ٥تٷگ نعگي ٲكيؽ ثيٵ پؽٸ ٺبي ٺٳدٽاؼ (اثؽ ظٺبٶٹ) اٶدبٰ ٲي نٽظ .ثب ا٢ؿايم
قؽٚت ٢ ،هبؼ ټ ظٲبي اقتبتيکي ٪ ،بٺم ٲي يبثع .ظؼخٹ ي ايٵ تجعي٭ اٶؽژي ثٹ ٶكجت ټؼټظي ظٺبٶٹ ،ثٹ ٲكبزت
ضؽټخي ،ټاثكتٹ اقت .ايٵ ٶكجت ،ي٫ي اؾ ټيژگي ٺبي ٲكت٧يٱ ٶٽ٘ پؽٸ ٺبي اقت٣بظٸ نعٸ ظؼ تٽؼثيٵ ٲي ثبنع.
761
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظؼٲٽتٽؼ ٺبي خت پيهؽ٢تٹ ،پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ْ ،ٽؼي ْؽازي نعٸاٶع ٪ ،ٹ ظؼ ضؽټخي ظٺبٶٹ ،
٢هبؼ ثسؽاٶي ،ثٹ ظقت آيع ،يٛٷي ٶكجت ٲكبزت ټؼټظي ثٹ ضؽټخي ْ ،ٽؼي اٶتطبة نٽظ ٪ٹ ظؼ ضؽټخي
ظٺبٶٹ ،قؽٚت يٽت گبؾ ؼا ٢ؽاٺٱ کٷع.
اؾآٴ خبيي ٪ٹ ،ٺيچ ٪بؼي تٽقّ گبؾ ظا ٜظؼ ثطم پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ يٽؼت ٶٳي گيؽظ (ؾيؽا ،
ايٵ پؽٸ ٺب قب٪ٵ ٺكتٷع) ،اٶؽژي ٪ٯي گبؾ ثبثت ٲي ٲبٶع ؛ اٮجتٹ اگؽ اؾ اتال ٠ٺبي خؽيبٴ يؽ ٠ٶٗؽ نٽظ .تٷٻب ،
ثطهي اؾ اٶؽژي ،اؾ پتبٶكي٭ ثٹ خٷجهي تجعي٭ ٲيگؽظظ ؛ ثعيٵ يٽؼت ٪ٹ ،اٶؽژي ٢هبؼ ټ گؽٲب ثٹ اٶؽژي قؽٚت
w
گبؾ تجعي٭ ٲي نٽظ.
آٴ چٹ ظؼ ْؽازي پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ظاؼاي اٺٳيت ٲي ثبنع ،اٶتطبة ثب ظ٦ت قٓر ٲ ٙٓ٧ټؼټظي ،
w
ٲي ثبنع .اگؽ ايٵ ٲكبزت ،ثيم اؾ زع ٪ٽچ ٩ثبنع ،ثٹ قجت ا٢ؿايم ٢هبؼ ٧ٚجي ظؼ ضؽټخي ٪ٳپؽقٽؼ،
w
ٶيؽټي پكبي آيؽټظيٷبٲي ٩ا٢ؿايم ٲي يبثع .ايٵ ٲٷدؽ ٲي نٽظ کٹ زعټظ ٛ٢بٮيت ٪ٳپؽقٽؼ ثٹ زعټظ ٶٽقبٴ
(اؼتٛبل) ،ٶؿظي ٩تؽ نٽظ ٪ ،ٹ ٲي تٽاٶع ظؼ ْٽ ٬ا٢ؿايم قؽٚت ٲٽتٽؼ ،ثبٚث اضتالالت ټ ٲه٫التي نٽظ.
.c
ثبٮ٫ٛف ،اگؽ پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ،ظاؼاي قٓر ٲ ٙٓ٧ثؿؼگي ظؼ ټؼټظي ثبنٷع ،ټيژگي ٺبي ا٢ؿايم
قؽٚت ٲٽتٽؼ ،ثٻجٽظ ٲي يبثٷع .اٲب ٲًؽ ٠قٽضت ټيژٸ ي ثبالتؽي ،ثؽ ٲٽتٽؼ تسٳي٭ ٲي گؽظظ .تًٳيٱ ٶٻبيي
ar
قبؾل ايٵ ٲٛيبؼ ٺب ټ َٽاثّ ٲي ثبنع.
ge
تٕرتيٍ فطار -ثاتت 1.6.6
ي٫ي اؾ ټيژگي ٺبي تٽؼثيٵ ٢هبؼ ثبثت يب تٽؼثيٵ َؽثٹ اي ،ټ پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ٲٽؼظ اقت٣بظٸ ظؼ
ek
آٴ ،ايٵ اقت ٪ٹ ،اٶجكبِ گبؾ تٷٻب ظؼ ثطم پؽٸ ي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ٲؽزٯٹ ،يٽؼت ٲي گيؽظ ؛ ؾيؽا ايٷدب ٲي
ثبنع ٪ٹ اٶؽژي پتبٶكي٭ گبؾ ثٹ اٶؽژي خٷجهي ،تجعي٭ ٲي نٽظ.
.ir
ټ٦تي گبؾ ثب قؽٚت ثباليي اؾ پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ،ضبؼج ٲي نٽظ ،ثب پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ ثؽضٽؼظ ٲي
٪ٷع .چؽضم چؽش ٪ٹ ٶتيدٹ ي ايٵ اٲؽ ٲي ثبنع ،تٽقّ تجبظ ٬ٶيؽټي زؽ٪ت آٶي ،اؾ تٟييؽ خٻت ٲكيؽ خؽيبٴ
گبؾ ،تٽقّ پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ ،ظؼ ٢هبؼ ثبثت اٶدبٰ ٲي گؽظظ .ثبثت ٶگٹ ظانتٵ قٓر ٲ ٙٓ٧ٲكيؽ خؽيبٴ ،ثيٵ پؽٸ
ٺبي ٺٳدٽاؼ ؼټتٽؼ ،تُٳيٵ ٲي ٪ٷع ٪ ،ٹ ٢هبؼ ثبثت ټ پبيعاؼ ٲي ٲبٶع.
تٽؼثيٵ َؽثٹ اي اقبقبً ٲبٶٷع چؽش آة ،ٲهٻٽؼ ټ ٲٛؽټ ٠اقت٦ .بٚعٸي ٛ٢بٮيت آٴ ،ثب اقت٣بظٸ اؾ ي٩
آثهبؼ تٽؼثيٵ ٪ٹ اؾ ثبؾ٪ؽظٴ ٢ؽَي ؼټتٽؼ ،ؼټي ي ٩ي٣سٹ ته٫ي٭ نعٸ ،تٽَير ظاظٸ ٲي نٽظ.
خؽيبٴ گبؾ ثب قؽٚت ٲٓٯ C0 ٥ټاؼظ پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ٲي نٽظ ،ټ ثب قؽٚت ٲٓٯ C1 ٥ثكيبؼ ثبال
تؽي ضبؼج ٲي گؽظظ ؛ ټ ٲكيؽي ظاؼظ ٪ٹ تٽقّ ٺٷعقٹ ي پؽٸ ٺب اٚٳب ٬ٲي نٽظ (ن٫٭ .)6-0aثٹ ٚٯت
767
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
چؽضم چؽش ثب قؽٚت ؾاټيٹ اي ثبثت ، u1ٺؽ پؽٸ ي چؽضبٴ ايٵ ْٽؼ گبؾ ؼا ،ٲي ثيٷع ٪ٹ اؾ ٲكيؽي ٲطتٯ ١ټ
ثب قؽٚت (ٶكجي) ٲت٣بټت w1ظؼزب ٬ٶؿظي ٩نعٴ ،ٲي ثبنع.
تٳبٰ قٹ ثؽظاؼ قؽٚت ( u ،cټ )wٲي تٽاٶٷع تؽ٪يت نٽٶع تب ي ٩قؽٚت ثؽايٷع ،ظؼ ټؼټظي چؽش ؼټتٽؼ
ته٫ي٭ ظٺٷع .ثب ٚجٽؼ گبؾ اؾ ٲكيؽ خؽيبٴ ؼټتٽؼ ،ٲكيؽل تٟييؽ ٲي يبثع ،اٲب ٲ٧عاؼ قؽٚت ٶكجي ،ثبثت ثب٦ي
ٲيٲبٶع ( .)w2 = w1اؾ آٴ خبيي٪ٹ قؽٚت ؾاټيٹ اي u2ظؼ ضؽټخي ؼټتٽؼ ،ثٹ ضبْؽ ٺٷعقٹي چؽش ،ثؽاثؽ ثب
قؽٚت ؾاټيٹ اي ظؼ ټؼټظي ؼټتٽؼ ،ٲي ثبنع ( ، )u1 = u2قؽٚت ثؽايٷع ظؼ ضؽټخي چؽش ؼټتٽؼ ٪بٲالً ٲ٧ؽؼ
w
ٲي نٽظ.
w
) ٪ٱ تؽ اؾ ټؼټظي چؽش ؼټتٽؼ ثٹ ضبْؽ ظانتٹ ثبنيع ٪ٹ قؽٚت ٲٓٯ( C2 ٥ټ ثعيٵ تؽتيت اٶؽژي خٷجم
ٲي ثبنع ؛ ٪ٹ ايٵ ثٹ قجت ٪بؼ اٶت٧ب ٬يب٢تٹ اؾ گبؾ ثٹ پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ ٲي ثبنع.
w
ټيژگي تٽؼثيٵ َؽثٹ اي تٽقّ ټيژگي ٺبي گبؾ آٴ ظؼ ي ٩ٲؽزٯٹ ي تٽؼثيٷي ٲهطى ٲي نٽظ (ن٫٭
.c
، 6-0aقٳت چپ) .ظؼٶتيدٹ ي اٶجكبِ گبؾ ظؼ پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ٢ ،هبؼ ټ ظٲب ٪بٺم پيعا ٲي ٪ٷٷع ،
ظؼزبٮي ٪ٹ نتبة ا٢ؿايم ٲي يبثع .ا٢ت ظؼ قؽٚت ٲٓٯ c ٥ظؼ ثطم ؼټتٽؼ ٲؽزٯٹ ،ٲكت٧يٳبً اؾ اٶؽژي ٲٷت٧٭
ar
نعٸ اؾ گبؾ ثٹ پؽٸ ٺب ٶبني ٲي نٽظ .ظؼزبٮي ٪ٹ ٢هبؼ اقتبتيکي ،ثبثت ثب٦ي ٲي ٲبٶع ،ظٲب ثٹ ضبْؽ ايٓ٫ب٨
ثبال ٲيؼټظ.
ge
تٕرتيٍ ٔاكُطي 1.6.6
ټيژگي تٽؼثيٵ ټا٪ٷهي ايٵ اقت ٪ٹ ،اٶجكبِ گبؾ ؼا ٶٹ تٷٻب ظؼ ثطم پؽٸ ي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ يٽؼت ٲي
ek
گيؽظ ،ثٯ٫ٹ تٽقّ پؽٸ ٺبي چؽضبٴ چؽش ؼټتٽؼ ،ٶيؿ اٶدبٰ ٲي نٽظ .گبؾ ظا ٜٲٽٚ ٙ٦جٽؼ اؾ پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ
ظٺبٶٹ ،نتبة ٲي يبثع ،ظؼزبٮي ٪ٹ ،ظٲب ټ ٢هبؼ آٴ ٪بٺم ٲي يبثع ؛ ٪ٹ ايٵ ثكيبؼ نجيٹ ثٹ تٽؼثيٵ َؽثٹ ي اقت
.ir
،اٲب ظؼخٹ ي پبييٵ تؽي ظاؼظ (ن٫٭ .)6-0bاؾآٴ خبيي ٪ٹ پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ ٶيؿ ظاؼاي قٓر ٲ ٙٓ٧کٱ ٲي ثبنٷع
،ظؼ ثيٵ پؽٸ ٺبي ٺٳدٽاؼ ٲي ثبنع ،اثؽ ظٺبٶٹ ٲٽخٽظ ثبٚث ٲي نٽظ ،خؽيبٴ ثيم تؽ نتبة ثگيؽظ .ي ٩ٶيؽټي
آيؽټظيٷبٲي٫ي ،نجيٹ ثٹ ٶيؽټي ثؽا (ٮي٣ت) ي ٩ثب ، ٬ؼټي پؽٸ ي ؼټتٽؼ تٽٮيع ٲي نٽظ ٪ ،ٹ چؽش ؼا ثٹ چؽضم
ظؼٲي آټؼظ.
اٲب ايٵ تٷٻب ٲٷج٦ ٙعؼتي ٶيكت ٪ ،ٹ ي ٩تٽؼثيٵ ټا٪ٷهي ؼا ثٹ گؽظل ظؼٲي آټؼظ .ٲ٧عاؼ ٲٛيٷي ٶيؽټي
زؽ٪ت آٶي ټخٽظ ظاؼظ ٪ ،ٹ ٲٽ ٙ٦ايبثت گبؾ ظا ٜثب پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ ،تٽٮيع ٲي نٽظ .ي٫ي اؾ ٲؿايبي تٽؼثيٵ
ټا٪ٷهي ،ؼاٶعٲبٴ ثٻتؽ ٶكجت ثٹ تٽؼثيٵ َؽثٹ اي ٲي ثبنع ،ظؼ زبٮي کٹ تٽؼثيٵ َؽثٹ اي ٶيؽټي ضؽټخي ثبال
تؽي ؼا ٢ؽاٺٱ ٲي قبؾظ ٪ ،ٹ ضٽظ اخبؾٸ ٲي ظٺع ،تٛعاظ ٲؽاز٭ ٪بٺم يبثع.
761
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
C0
ترايُذ سرعت
ٔرٔدي
سطخ يمطع
رٔتٕر ثاتت ييياَذ ،
w1=w2
چرخص
استاتٕر
کاْص سطخ يمطع
w
.c
سطخ يمطع كاْص پيذا
رٔتٕر يي ياتذ W2>W1 ،
ar
ge
ؼاٶعٲبٴ تٽؼثيٵ ηtٲٛٳٽالً ثٹ ٚٷٽاٴ ٶكجت ٶيؽټي ز٧ي٧ي تٽؼثيٵ HTتٛؽي ١ٲي نٽظ ٪ ،ٹ ٲؽثٽِ اقت ثٹ
.ir
ٶ٫تٹ ، T :ٶٳبظ تٽؼثيٵ ،ټ ، isٶٳبظ آيؿټٶتؽټپيک (ثعټٴ ا٢ت) ،ٲي ثبنع.
761
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ا٢ت ٺب ،ثٹ ظٮي٭ تٛعاظي ٚبٲ٭ ،اؾ خٳٯٹ تٟييؽ ٲكيؽ خؽيبٴ ،ايٓ٫ب ، ٨تؽاټل ټ ٶهت ثيٵ اخؿاء چؽضبٴ
ټ ٞيؽ چؽضبٴ ،ټ ٺٳچٷيٵ ٮ٧ي ٦كٳت ٶٽ ٨ؼش ٲي ظٺٷع.
ثؽاي ؼقبٶعٴ ايعٸ ي ثؿؼگي ٶيؽټي تٽؼثيٵ ،اخبؾٸ ثعٺيع ،ٲثبٮي ؼا ظؼ ٶٗؽ ثگيؽيٱ .ٲي تٽاٴ اؾ ثؽايٷع ٺبي
قؽٚت ي ٩ٲؽزٯٹ ،تٽاٴ ټيژٸ ي تٽؼثيٵ (ٶيؽټيي ٪ٹ ثٹ ټازع ظثي خؽٲي خؽيبٴ 1 kg/sاؼخب٘ ٲي نٽظ) ؼا ،
ثٹ ظقت آټؼظ .ايٵ ٪بؼ تٽقّ اٚٳبُ٦ ٬يٹي تٽؼثيٵ يٽٮؽ٪( 1ٹ ٲي تٽاٶع ثؽاي ي٪ ٩ٳپؽقٽؼ ٶيؿ اقت٣بظٸ نٽظ)
اٶدبٰ ٲي پػيؽظ:
w
تٽاٴ ټيژٸ ي تٽؼثيٵ:
w
w
u -قؽٚت ؾاټيٹ اي پؽٸ ي چؽضبٴ
c1u -ټ c2uاخؿاء ٲسيٓي قؽٚت ٲٓٯ ٥ظؼ ټؼټظي ( )1ټ ضؽټخي ( )0ؼټتٽؼ
.c
تٽاٴ ٲسٽؼي ٦بث٭ اقت٣بظٸ ي تٽؼثيٵ اؾْؽي ، ٥زبي٭ َؽة تٽاٴ ټيژٸ ي تٽؼثيٵ ،ظؼ ظثي خؽٲي خؽيبٴ ثٹ
ar
ظقت ٲي آيع:
ge
يثال :ؼاٶعٲبٴ ي ٩ٲؽزٯٹ ي تٽؼثيٵ ،ثب ټيژگي ٺبي ؾيؽ ؼا ٲسبقجٹ ٪ٷيع:
ek
-قؽٚت ؾاټيٹ اي n = 12000 rpm
-نٛب٘ ٲيبٶي r1 = 0.5 m
-خؿء ٲسيٓي ثب قؽٚت ٲٓٯ c1u = 430 m/s ٥ظؼ ټؼټظي چؽش گؽظٶعٸ
.ir
-ضؽټج خؽيبٴ ظؼ ٲكيؽ ٲسٽؼي اؾ ؼټتٽؼ (ثعټٴ اخؿاء ٲسيٓي ،ثب قؽٚت ٲٓٯ)٥
-ظثي خؽٲي خؽيبٴ ṁ = 50 kg/s
ثب ٢ؽٌ ايٵ٪ٹ خؽيبٴ ثب ٲكيؽي ٲسٽؼي اؾ ؼټتٽؼ ضبؼج ٲي نٽظ ( ، )c2u= 0تٽاٴ ٦بث٭ اقت٣بظٸ ي ٲسٽؼ
تٽؼثيٵ ثب ؼاثٓٹي قبظٸي ؾيؽ ثٹ ظقت ٲي آيع:
ṁ
Euler 1
761
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
π
ω
ي٫ي اؾ ٚبٲ٭ ٺبيي ٪ٹ ظؼ ْؽازي پؽٸ ي تٽؼثيٵ اٺٳيت ؾيبظي ظاؼظ ،تٽؾي ٙثبؼ ظؼ ْٽ ٬پؽٸ ٲي ثبنع .ثٹ
ge
ْٽؼ ٪ٯي ْ ،ؽازي پؽٸ ثب ٺع ٠تٽٮيع ثؽظاؼ قؽٚت ظؼ ضؽټخي چؽش تٽؼثيٵ اٶدبٰ ٲي نٽظ ؛ قؽٚتي ٪ٹ اؾ
ٮسبٔ اٶعاؾٸ ټ خٻت ،ثؽاثؽ قؽٚتي ثبنع ٪ٹ ظؼ ٺؽخبي ظيگؽ پؽٸ ټخٽظ ظاؼظ .چٷبٴ چٹ قؽٚت ٞ ،يؽي٫ٷٽاضت
ek
ثبنع ،ٶتيدٹ ي آٴ ،تٽؾي ٙي٫ٷٽاضت ٢هبؼ نٛبٚي ټ ٶيؿ ا٢ت ٺبي خبٶجي ٪ٹ ٲٛٯٽ ٬اضتال ٬ظؼ خؽيبٴ ٲي ثبنٷع ،
ضٽاٺع ثٽظ.
.ir
ټاَر اقت ٪ٹ ،قؽٚت ؾاټيٹ اي ،ظؼ ٦كٳت پبيٹ ي پؽٸ ٪ ،ٱ تؽ اؾ ٶٽ ٨آٴ ٲي ثبنع .اگؽ ٦ؽاؼ ثبنع
اٶجكبِ گبؾ تٷٻب ثٹ ثطم پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ تٽؼثيٵ ٲسعټظ نٽظ ،ټ ثبٚث نٽظ چؽش تٽؼثيٵ ٲبٶٷع ي٩
تٽؼثيٵ ٢هبؼ _ ثبثت يب تٽؼثيٵ َؽثٹ اي (٪ٹ ٦جالً آٴ ٺب ؼا نؽذ ظاظيٱ) ٚٳ٭ ٪ٷع ،قؽٚت ٶكجي گبؾ ظؼ ٦كٳت
ٶٽ ٨پؽٸ ٪ٱ تؽ اؾ ٦كٳت پبيٹ ي آٴ ،ضٽاٺع ثٽظ .ايٵ ٲٓٯت ؼا ٲي تٽاٴ ثٹ آقبٶي اؾ ْؽي ٥ؼقٱ ثؽظاؼ ثؽايٷع
قؽٚت ،ثبؾثيٷي ٶٳٽظ٪ .بؼايي پؽٸ ظؼ ٦كٳت ٶٽ ، ٨ثٹ ظٮي٭ تأثيؽ ت٧ٯي٭ يب٢تٹ ي ايبثت ظؼ آٴ ٦كٳت ،ثكيبؼ
پبييٵ ٲي ثبنع.
ثٹ ٺٳيٵ ظٮي٭ ،ټ ٶيؿ ثؽاي ضٽظ ظاؼي اؾ ايٵ ټيژگي ٺب ،ٲٛٳٽالً پؽٸ ٺبي تٽؼثيٵ ْٽؼي ْؽازي ٲي نٽٶع ٪ٹ
ظؼ ٦كٳت پبيٹ اؾ ٶٽ٘ ٢هبؼ _ ثبثت ثبنٷع ،ټ ٺؽچٹ اؾ ٦كٳت پبيٹ ثٹ قٳت ٶٽ ٨پؽٸ ٲي ؼټيٱ ،ثٹ تعؼيح ٲبٶٷع
765
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٶٽ٘ ټا٪ٷهي ظؼثيبيٷع (ن٫٭ .)6-3ٲؿيت ظيگؽ ايٵگٽٶٹ ْؽازي ٢ ،هبؼ ثيم تؽ ظؼ ٦كٳت ٶٽ ٨پؽٸ اقت ٪ ،ٹ
ٶيؽټ ٺبي گؽيؿ اؾ ٲؽ٪ؿ ٶبني اؾ گؽظل ؼا ،ضٷثي ټ ثي اثؽ ٲي ٪ٷع ؛ ايٵ٪بؼ اؾْؽي ٥ؼاٶعٴ خؽيبٴ ثٹ قٳت پبيٹ
ي پؽٸ يٽؼت ٲي گيؽظ.
اؾآٴ خبيي ٪ٹ ټيژگي ٺبي تٽؼثيٵ ثب چؽضم ،تٟييؽ ٦بث٭ تٽخٻي پيعا ٲي ٪ٷٷع ٪ ،بؼايي ثٻيٷٹ ي تٽؼثيٵ
ٲي تٽاٶع تٷٻب ظؼ ،يب ٪ٷبؼ قؽٚت چؽضم ْ ،ؽازي ٶگٹ ظانتٹ نٽظ.
w
َٕک پرِ
w
فطار خرٔجي
w
فططار ٔرٔدي
طٕل پرِ
.c
ar
پايّ
ge
فطار استاتيکي p
ek
ن٫٭ 6-3تٽؾي٢ ٙهبؼ ظؼْٽ ٬پؽٸ
تٽؼثيٵ ْ ،ؽازي نعٸ تب ظؼ ثطم ضؽټخي خؽيبٶي ظؼ ؼاقتبي ٲسٽؼي ٢ؽاٺٱ ٶٳبيع .اٲب ٺٳيهٹ اٶع٪ي
.ir
چؽضم ظؼ خؽيبٴ ټخٽظ ظاؼظ ٪ ،ٹ ثؽاي تٽٮيع ٶيؽټي ٲسٽؼي ٞيؽ٦بث٭ اقت٣بظٸ ،ټ ثبٚث اتال ٠ٶيؿ ٲي نٽظ.
ٲ٧بثٯٹ ثب ايٵ چؽضم ،ٲٛٳٽالً تٽقّ پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظؼ پهت تٽؼثيٵ ٪ ،ٹ ٲ٧بټٲت ٺٽا ظؼآٴ ٺب ٪ٱ اقت ،
اٶدبٰ ٲي نٽظ .ايٵ پؽٸ ٺب ثٹ ٚٷٽاٴ پبيٹ ٺبي ت٧ٽيت٪ٷٷعٸ ثؽاي يبتب٦بٴ ٧ٚجي تٽؼثيٵ ٶيؿ ٚٳ٭ ٲي٪ٷٷع.
ظؼ ي ٩ٲٽتٽؼ تٽؼثٽخت ،ؼټتٽؼ تٽؼثيٵ ي٫ي اؾ آٴ اخؿاء ٲٽتٽؼ اقت ٪ ،ٹ قٷگيٵ تؽيٵ ټٖي٣ٹ ؼا ثؽ ٚٻعٸ
ظاؼظ .ثبؼ ٺبي ثكيبؼ قٷگيٵ ،ٶٹ تٷٻب اؾ چؽضم ،ثٯ٫ٹ اؾ ٛ٢بٮيت ظؼ ظٲب ٺبي ثبال ٶتيدٹ ٲي نٽظ .آٴ چٹ ظؼ
پيهؽ٢ت ټ اؼت٧بي تٽؼثيٵ ظاؼاي ثيم تؽيٵ اٺٳيت ٲي ثبنع ،ت٧ٽيت ټ ثٻجٽظ ظټ ٚبٲ٭ ٲي ثبنع :ي٫ي ٚٷبيؽ
ثٹ٪بؼ ؼ٢تٹ ظؼ تٽؼثيٵ ٚ ،ٷبيؽي ٪ٹ ٦بظؼ ثبنٷع ثبؼ ٺبي ٲ٫بٶي٫ي ټ گؽٲبيي ثباليي ؼا تسٳ٭ ٪ٷٷع ؛ ټ ظيگؽي ٪ٹ
766
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٲتٳٱ ٚبٲ٭ اټٮي ٲي ثبنع ،ثٻجٽظ ټ اؼت٧بي ؼټل ٺبي ضٷ٪ ٩ٷٷعگي اقت .اؾآٴ خبيي٪ٹ ٚٷبيؽ تب ثيم تؽيٵ
ظؼخٹ ي تسٳ٭ نبٴ ٲٽؼظ اقت٣بظٸ ټ ثٻؽٸ ثؽظاؼي ٦ ،ؽاؼ ٲيگيؽٶع ،پبؼاٲتؽ ٺبي ثكيبؼ ٲٻٱ ٲٽتٽؼ ٺٳچٽٴ ظٲبي
ؼاٸ ظضٽ ٬تٽؼثيٵ ( )TITټ قؽٚت چؽضم ،ثبيع ثب ظ٦ت ټ اؾ ٶؿظي ٩ثبؾثيٷي ټ ثؽؼقي نٽٶع.
w
w
w
.c
ar
ge
ek
ن٫٭ 15 6-4پبيٹ ت٧ٽيت ٪ٷٷعٸ ٪ٹ ٲ٧بټٲت ٺٽا ظؼ آٴ ٺب ٪ٱ نعٸ ټ ثؽاي ٲ٧بثٯٹ ټ ثؽْؽ٪ ٠ؽظٴ چؽضم اَب٢ي خؽيبٴ ،
ن٫٭ ظاظٸ نعٸ اقت)Rolls Royce Tyne( .
زب ٬ظؼ ايٵ ٦كٳت ثب تسٯي٭ قبضتبؼ ٲٽتٽؼ J79ژٶؽا ٬اٮ٫تؽي٪ ، ٩ٹ ؾٲبٶي ثؽاي تأٲيٵ ٶيؽټي ٺٽاپيٳب ٺبي
.ir
خٷگٷعٸ ي F-4ټ F-104ظؼ ظٺٹ ي نًت ٲٽؼظ اقت٣بظٸ ٦ؽاؼ ٲيگؽ٢ت ،ٶگبٺي ثٹ ٢ٯؿ آالت تٽؼثيٵ
ٲياٶعاؾيٱ .ضيٯي اؾ ټيژگي ٺبي ْؽازي J79ٺٷٽؾ ظؼ ثيم تؽ ٲٽتٽؼ ٺبي ٲعؼٴ اٲؽټؾي ،ٲهبٺعٸ ٲي نٽٶع.
ؼټتٽؼ J79نبٲ٭ ي٣سٹ ٺبي (ظيكک ٺبي) ؼټتٽؼ ،پؽٸ ٺب ټ ٲسٽؼٺبي اٶتٻبيي خٯٽ ټ ٧ٚت ٪ ،ٹ ثبؼٺبي
تٽؼثيٵ ؼا ٲٷت٧٭ ٲي٪ٷٷع (ن٫٭ ، )6-5ٲي ثبنع.
ٲسٽؼ ٲطؽټْي ْٽؼي ْؽازي نعٸ تب ،تٽقّ اٶتٻبي ؾثبٶٹ ظاؼ ضٽظ ٪ٹ ثب ٲسٽؼ ٧ٚجي ٪ٳپؽقٽؼ خ٣ت ٲي
نٽظ ،ٶيؽټي ٲ٫بٶي٫ي ٲسٽؼ ؼا ثٹ ٪ٳپؽقٽؼ ٲٷت٧٭ ٪ٷع .ي ٩پيچ اتًبٮي ٲطًٽو اخؿاء ؼا ،ثٹ ي٫عيگؽ ٣٦٭
ٲي٪ٷع .ٲسٽؼ ٲطؽټْي ظؼ اٶتٻبي ٧ٚجي ضٽظ ،ي ٩ثؽخكتگي ظاؼظ ٪ ،ٹ تٽقّ تٛعاظي پيچ ثٹ اټٮيٵ ي٣سٹ ي
761
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تٽؼثيٵ ٶًت ٲيگؽظظ .ٺؽ قٹ ي٣سٹ ي تٽؼثيٵ اؾ ْؽي٢ ٥بيٯٹ ظٺٷعٸ ٺب ٪ ،ٹ ظؼضعٲت اٶت٧ب ٬ٶيؽټي ٲسٽؼ ٶيؿ
ٲي ثبنع ،ثٹ ي٫عيگؽ پيچ ٲي نٽٶع.
ي٣سٹ ٺبي تٽؼثيٵ ٲٛٳٽالً خعاؼٸ ٺبيي ثب َطبٲت ٲطؽټْي ظاؼٶع (َطبٲت آٴٺب ثب ا٢ؿايم نٛب٘ ٪بٺم
ٲي يبثع) .ايٵ اٲؽ خٳ ٙنعٴ ٶيؽټ ٺبي گؽيؿ اؾ ٲؽ٪ؿ ٪ ،ٹ ٲٽ ٙ٦چؽضم ظؼ قؽٚت ٺبي ثبال تٽٮيع ٲي نٽظ ؼا ثٹ
زعا٦٭ ٲيؼقبٶع.
ي٣سٹ ٺب ثٹ ْٽؼ ٲٛٳٽٮي ي ٩قٽؼاش ظؼ ٲؽ٪ؿ ،ټ ي ٩ٮجٹ ي ثيؽټٶي ،ظاؼٶع ٪ٹ پؽٸ ٺب ؼا ٶگٹ ٲيظاؼظ ؛ ظؼ
w
نيبؼ ٺبيي ٪ٹ ظؼ ٮجٹ ي ثيؽټٶي تٛجيٹ نعٸ خبي ٲي گيؽٶع .پؽٸ ٺب ثب گيؽٸ ٺبيي ٪ ،ٹ ثؽاي ٲ٧بثٯٹ ثب ٮؽؾل ټ
خٯٽگيؽي اؾ ٶهت ٺٽا ْؽازي نعٸاٶع ،ظؼ خبي ضٽظ ٶگٹ ظانتٹ ٲي نٽٶع .ٲسٽؼ ثٯٷع پؽٸ ٺب ثؽاي خعا قبؾي
w
پبيٹ ي پؽٸ اؾ گبؾ ظا ٜثٹ ٪بؼ ٲي ؼټظ .ي ٩ٲ٫بٶيؿٰ ضٷ٪٩ٷٷعگي قٓرثبال ٪ ،ٷتؽ ٬ظٲب ثيٵ ي٣سٹ ٺب ؼا ٲيكؽ
w
ٲي قبؾظ.
.c
يذٕر کًپرسٕر يذٕر تٕرتيٍ
پرِ ْاي رٔتٕر
ا٢ؿايم ظٲبي ٛ٢بٮيت ثٹ ٲ٧بظيؽي ثبالتؽ اؾ ٶٓ٧ٹي غټة خٷف پؽٸ (٪ ،)1355 Cٹ ظؼ ٲٽتٽؼٺبي اٲؽټؾي
اٲؽي ٚبظي ٲسكٽة ٲي نٽظ ،تٷٻب ثٛع اؾ پيهؽ٢ت ظؼ ؼټلٺبي پيچيعٸ ټ قٓر ثبالي ضٷ٪٩ٷٷعگي ٲيكؽ نع.
ضٷ٪٩ٷٷعگي ثيؽټٶي تٷٻب٪ ،ٹ تٽقّ پؽظٸي ٶبؾ٪ي اؾ ٺٽاي ضٷ ٩اٶدبٰ ٲينع ،ثبثت ٪ؽظ ٪ٹ ٪ب٢ي ټ ٲٷبقت
ٶيكت .الؾٰ ثٽظ ضٷ٪٩ٷٷعگي ظيگؽي تٽقّ ي ٩خؿء ظاضٯي تأٲيٵ نٽظ .ؼټلٺبي ٪ٷتؽ ٬ظٲب ثؽاي اخؿاء ٞيؽ
چؽضهي ،ٺٳچٽٴ پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ،ٶكجتب ٲكت٧يٱ ټ قؽؼاقت ثٽظ؛ ٲبٶٷع آٶچٹ ظؼ ٲٽتٽؼ CF6ژٶؽا٬
اٮ٫تؽي ٩ثب ٶكجت ٶكجت کٷبؼ گػاؼي ثبال اٶدبٰ نع (ن٫٭ .)6-7
761
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ن٫٭ 6-6پيچ نعٴ ٲسٽؼ ٲطؽټْي تٽؼثيٵ ثب ي٣سٹي خٯٽيي .ٺؽ ظټ پؽٸ ي ٩ټازع ؼا ته٫ي٭ ٲيظٺٷع .پؽٸ ٺب ،ثٹ ٚٷٽاٴ
تعثيؽي ظؼٲ٧بث٭ گؽٲب ،ظٶجبٮٹ ي ثٯٷعي ظاؼٶع (ٲٽتٽؼ CF6ژٶؽا ٬اٮ٫تؽي)٩
ge
ثٹ ٲٷٗٽؼ ٲسبٗ٢ت اؾ پؽٸ ٺبي ٺعايت گؽ ظٺبٶٹ ٲؽزٯٹ ي اټ ٬ظؼ ٲ٧بث٭ يعٲٹ ي زبي٭ اؾ ظٲب ٺبي ثكيبؼ
ثبال ،پؽٸ ٺب ؼټ٪م ظاؼ ٲي نٽٶع ؛ تب ثعيٵتؽتيت ٲ٧بټٲت نبٴ ظؼ ثؽاثؽ ؾٶگ ؾظگي ټ ضٽؼظگي ٲٽاظ ،ا٢ؿايم
ek
يبثع .ايٵ پؽٸ ٺب ثٹ يٽؼت ت ٩ت ٩ټ ٢ؽظي ٦بٮت گيؽي ټ قبضتٹ ٲي نٽٶع ،قپف ظټتبيي ثب يکعيگؽ ٲي
پيٽٶعٶع .ايٵ ؼټل تُٳيٵ ٲي ٪ٷع ٪ٹ ٶهت خؽيبٴ ٺٽا ثٹ زعا٦٭ ٲي ؼقع .ٺٳچٷيٵ تٛٽيٍ پؽٸ ٺب ظؼ ْٽ٬
.ir
ؾٲبٴ ٶگٻعاؼي آقبٴ تؽ ٲي نٽظ ،ټ اؾآٴ خبيي٪ٹ ؾٲبٴ ٲٽؼظ ٶيبؾ ٪بٺم ٲي يبثع ،ٲ٧ؽټٴ ثٹ يؽ٢ٹ تؽ
ٲيگؽظظ.
پؽٸ ٺب تٽقّ ٺٽاي ضؽټخي ٪ٳپؽقٽؼ ضٷ ٩ٲينٽٶع ؛ ايٵ ٺٽا ظؼ ٲدٳٽٚٹ اي اؾ قٽؼاش ٺبي ٮجٹ ي
ثؽخكتٹ ټ قٽؼاش ٺبي کٷتؽ ٬کٷٷعٸ ي خؽيبٴ ٺٽا٪ 1ٹ ظؼ٢بيٯٹ ي ٪ٳي اؾ ٮجٹ ي ثؽخكتٹي ٺؽ ْؽ ، ٠تٛجيٹ
نعٸاٶع خؽيبٴ ظاؼظ .ٺٽايي ٪ٹ اؾ ايٵ قٽؼاش ٺب خؽيبٴ ظاؼظ ؼټي اٲتعاظ پؽٸ ٺب ،پؽظٸ ي ٶبؾ٪ي اؾ ٺٽاي
ضٷ٪٩ٷٷعٸ ته٫ي٭ ٲي ظٺع .پؽٸ اؾ ظاض٭ ثٹ ظټ قٽؼاش ،ت٧كيٱ ٲي نٽظ .ٺٽاي ضٷ٪ ٩ٷٷعٸ اي ٪ٹ ظؼټٴ
قٽؼاش پهتي خؽيبٴ ظاؼظ اؾ نيبؼ ٺبي ٮجٹ ي ٧ٚجي ضبؼج ٲي گؽظظ.
761
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
سرپٕش تعثيّ
پطت تعثيّ
سٕرار ْاي
خُک کُُذِ
جهٕي تعثيّ
ن٫٭ 6-8تأٲيٵ ٺٽاي ضٷ٪٩ٷٷعٸ ثؽاي پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ (ؼټتٽؼ تٽؼثيٵ ٢هبؼ ثبال CF6 ،ژٶؽا٬اٮ٫تؽي)٩
711
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ي٫ي اؾ ٲه٫الت ٲؽثٽِ ثٹ ضٷ٪ ٩ٷٷعگي ثطم ٺبي ظٲب ثبالي ٲٽتٽؼ ،غؼات ؼيؿ ضب ٨ٲٽخٽظ ظؼ گبؾ
ٲي ثبنع .اگؽ ايٵ غؼات ،گػؼگبٸ ٺٽاي ضٷ٪٩ٷٷعٸ يب نيبؼ ضؽټخي ؼا ٲكعټظ ٪ٷٷع ،ا٢ؿايم ظٲب ،ثيم اؾ زع
ٲٽَٛي ٲٳ٫ٵ اقت ظؼ ٚؽٌ چٷع ثبٶيٹ ٲٷدؽ ثٹ ظؼٲبٶعگي ټ اؾ٪بؼ ا٢تبظگي ٢بخٛٹ اٶگيؿ تٽؼثيٵ نٽظ .ظؼ ٲٽتٽؼ
، CF6ٺٽاي ضٷ٪٩ٷٷعٸ ي پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ ،پيم اؾ ايٵ٪ٹ ټاؼظ ٲسٽؼ چؽضبٴ ثب ظٲب ثبالي تٽؼثيٵ نٽظ ،ظټ
ثبؼ گؽظل 185ظؼخٹ ٲي گيؽظ ،قپف ټاؼظ خعا٪ٷٷعٸ ي چؽضهي ٲي نٽظ .ايٵ خعا٪ٷٷعٸ ي چؽضهي ،ٺٽاي
ضٷ٪٩ٷٷعٸ ؼا ظؼ ٲكيؽ چؽضم ٲي چؽضبٶع ټ ايٵگٽٶٹ ثبٚث ٲي نٽظ غؼات آٮٽظٸ٪ٷٷعٸ ت٫٣ي ٩نعٸ ټ ثٹ
ثيؽټٴ ٲٷت٧٭ نٽٶع .پف اؾ آٴ ،ٺٽاي ضٷ٪٩ٷٷعٸ اؾ تٛعاظي ظؼيچٹ ثؽاي غؼات آٮٽظٸ٪ٷٷعٸ ٚجٽؼ ٲي٪ٷع .ايٵ
w
ظؼيچٹ ٺب ثب اقت٣بظٸ اؾ ٶيؽټي گؽيؿ اؾ ٲؽ٪ؿ ٺؽگٽٶٹ غؼات ؼا ٦ج٭ اؾ ايٵ٪ٹ ثٹ پؽٸ ٺب ثؽقٷع ،خٳٙآټؼي ټ ظٙ٢
ٲي٪ٷٷع.
w
w
خرٔجي ْٕا
.c
سالّ پرِ
ثٹ٪بؼثؽظٴ ي ٩خؽيبٴ گبؾ ٢هبؼ ثبال ټ خٯٽگيؽي اؾ اتال ٠ظؼ ٲكيؽ گبؾ ،ٶيبؾٲٷع ثٻجٽظ ثطهي ثٹ ظؼؾگيؽ
ٺبي ٲطًٽو ثؽاي ثٹ زعا٦٭ ؼقبٶعٴ ٶهت خؽيبٴ ثيٵ ثطم ٺبي گؽظٶعٸ ټ ثبثت تٽؼثيٵ ٲي ثبنع .اٶجكبِ
گؽٲبيي اخؿاء ظؼ ټا ٙ٦ٲس٫ٱ ٪بؼي ظؼ اٲؽ ظؼؾگيؽي ،ٲسكٽة ٲينع.
ؼاٸز٭ ايٵ ٲه٫الت ظؼؾگيؽٺبي الثيؽٶت ثٽظ ٪ٹ ظټ خؿء قبکٵ ټ چؽضبٴ ته٫ي٭ نعٸ اٶع .خؿء چؽضبٴ
ظاؼاي تٛعاظي نيبؼ ٲي ثبنع ؛ ٪ٹ ايٵ نيبؼ ٺب ثؽاٲعگيٺبيي ثب ٮجٹ ٺبي تيؿ چب٦ٽ ٲبٶٷع ،ظاؼٶع .خؿء ثبثت ،ي٩
خٷف ايٓ٫ب٪ي ظؼضٽظ خبي ٲي ظٺع ٪ ،ٹ ثٹ ثؽاٲعگيٺبي چب٦ٽ ٲبٶٷع ،اخبؾٸ ٲي ظٺع ظؼټٴ ثطم ثبثت
717
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
چ٣ت نٽٶع ټ ثعيٵتؽتيت ظؼؾگيؽي ٲٽؼظ ٶيبؾ ،اٶدبٰ ٲي نٽظ٦ .بٚعٸ ي ٚٳٯ٫ؽظ ايٵ اقت ٪ٹ ثٹ خؽيبٴ ٪ٷتؽ٬
نعٸ اي اؾ ٺٽاي ٶهتي اخبؾٸ ظاظٸ ٲي نٽظ تٽقّ ي ٩اضتال٢ ٠هبؼ ظؼ ْٽ ٬ظؼؾگيؽ ټ ثيٵ قؽٺبي اٶتٻبيي
ظؼؾگيؽ ٚجٽؼ ٪ٷع .ايٵ خؽيبٴ ظؼ ٺؽ ٦ٯٹ ي چب٦ٽ ٲبٶٷع ،ٲدجٽؼ ثٹ ت٫٣ي ٩ٲي نٽظ ،ثعيٵتؽتيت ثطهي اؾ ٢هبؼ
ټ اٶؽژي خٷجهي ضٽظ ؼا اؾ ظقت ٲي ظٺع .خؽيبٴ ت٫٣ي ٩نعٸ پيم اؾ ټؼټظ ثٹ ز٣ؽٸ ثٛعي الثيؽٶت ،خبيي ٪ٹ
٢ؽايٷع ت٫٣ي ٩ټ اضتال ٬ت٫ؽاؼ ٲي نٽظ ،ٲٽ٦تبً ظؼ ي ٩نيبؼ زجف ٲي نٽظ (ن٫٭ .)6-11ثب ايٵ ؼټل اضتال٬
اٶعاؾي ٚٳعي ظؼ خؽيبٴ ٶهت ،ظؼؾگيؽي ٲؤثؽ ټ ٪بؼاٲعي اٶدبٰ ٲي نٽظ ٪ ،ٹ ٺؿيٷٹ ي آٴ ٲ٧عاؼ اٶع٪ي
خؽيبٴ گبؾ ٲي ثبنع .ظؼؾگيؽي الثيؽٶت ثٹْٽؼ گكتؽظٸ ثؽاي ٲسبٗ٢ت اؾ يبتب٦بٴ ٺبي ٲٽتٽؼ ظؼٲ٧بث٭ اؾ ظقت
w
ظاظٴ ؼټٞٵ ؼټاٴ٪ٷٷعٸ ،ٲٽؼظ اقت٣بظٸ ٦ؽاؼ ٲي گيؽظ.
w
w
.c
ar
ge
ek
ن٫٭ 6-15نيبؼٺبي ٲتسؽ ، ٨زؽ٪ت ثطم الثيؽٶت ظؼؾگيؽ ؼا ثبٚث ٲي نٽٶع (ؼټتٽؼ تٽؼثيٵ ٢هبؼ ثبال CF6 ،ژٶؽا٬
اٮ٫تؽي)٩
.ir
ساکٍ
رٔتٕر
711
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ت٫ٷٽٮٽژي ظؼؾگيؽي الثيؽٶت ظؼ ٶٽ ٨پؽٸ ي تٽؼثيٵ ٺبي ٢هبؼ پبييٵ ٶيؿ ٲٽؼظ اقت٣بظٸ ٦ؽاؼ ٲي گيؽظ .ٶٽ٨
ٺبي پؽٸ ٺبي ايٵ تٽؼثيٵ ٺب پٽنهي ظاؼٶع ٪ ،ٹ ٺٷگبٲي ٪ٹ ثب پؽٸ ٲي چؽضع ثٹ ْٽؼ ٲؤثؽ ،اؾ ٶهت ٺٽا
خٯٽگيؽي ٲي ٪ٷع .خؽٰ اَب٢ٹ نعٸ ظؼ ٶٽ ٨پؽٸ َؽټؼتبً قؽٚت چؽضم پبييٵ تؽي ؼا ثبٚث ٲي نٽظ .اؾآٴ
خبيي٪ٹ ضٷ٪ ٩ٷٷعگي قطت ضٽاٺع ثٽظ ،ثٹ٪بؼ ثؽظٴ ايٵ ؼټل ثٹ تٽؼثيٵ ٺبي ٢هبؼ پبييٵ ثب قؽٚت ٪ٱ تؽ
ٲسعټظ ٲي نٽظ ؛ تٽؼثيٵ ٺبيي ٪ٹ ظٲبي آٴ ٺب ٲٛتع ٬تؽ ٲي ثبنع (ن٫٭ .)6-10ٮجٹ ٺبي تيٟٹ ظؼ ثبالي ؼټ٪م
ٺب ثؽآٲعگي ؼا ن٫٭ ٲي ظٺٷع ٪ ،ٹ ثٹ اليٹ ٺبي الٶٹ ؾٶجٽؼي ٪ ،ٹ ثب پٽنم تٽؼثيٵ خ٣ت ٲي نٽظ ايٓکبک
پيعا ٲي کٷع (ن٫٭ ٦ .)6-13بٚعٸ ي ٛ٢بٮيت ايٵ ن٫٭ ثب ٦بٚعٸ ي ظؼؾگيؽي الثيؽٶت ٪ ،ٹ ثؽاي ثٹ زعا٦٭
w
ؼقبٶعٴ ٶهت ْؽازي نعٸ ،ي٫كبٴ اقت.
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
711
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظيكک ؼټتٽؼ
ظؼؾگيؽ تٛبظ٢ ٬هبؼ
.ir
ن٫٭ 6-10تٽؼثيٵ ٢هبؼ پبييٵ ثؽاي ثٹ زؽ٪ت ظؼآټؼظٴ ٢ٵ ټ ٪ٳپؽقٽؼ ٢هبؼ پبييٵ ( CF6ژٶؽا ٬اٮ٫تؽي)٩
711
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
715
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
َؽټؼيبت ايٯي ي ٩ٲٽتٽؼ خت ٢هبؼ ثبال ظؼ ټؾٴ قج( ٩ٶكجت ٢هبؼ -ثٹ -ټؾٴ ثبال) ټ ٲًؽ ٠قٽضت
پبييٵ ٲي ثبنع .ايٵ تٷٻب ثب ا٢ؿايم ظٲب ٺبي ټؼټظي تٽؼثيٵ ٲيكؽ ٲي ثبنع .ظؼ ْٽ ٬قب ٬ٺبي اضيؽ ا٢ؿايم ظٲب ثب
ٶؽش 15تب 15ظؼخٹ ظؼ ٺؽ قب ، ٬اؼت٧بء يب٢تٹ اقت ؛ ايٵ ظٲب اؾ 855oCظؼ قب 1947 ٬ثٹ ثبالتؽ اؾ 1355oCظؼ
ٲٽتٽؼ ٺبي اٲؽټؾي اؼت٧ب ظاظٸ نعٸ اقت.
ايٵ پيهؽ٢ت ٶتيدٹ ي ثٻجٽظ ثطهيعٴ ثٹ ٚٷبيؽي ثٹ٪بؼ ؼ٢تٹ ظؼ تٽؼثيٵ ثٽظ ،اٲب اؾ ٺؽ چيؿ ظيگؽ ؼټل ٺبي
w
ضٷ٪٩ٷٷعگي پيهؽ٢تٹ ٲٻٱ تؽ ثٽظ .ثؽاي تًٽؼ تأثيؽ ظٲبي ټؼټظي تٽؼثيٵ ثؽ ٪بؼايي ٲٽتٽؼ ،ٲٛٳٽالً ٲًؽ٠
قٽضت ټيژٸ ثٹ ٚٷٽاٴ ٪بؼايي ٶيؽټي ٲسٽؼي ټيژٸ ،ظاظٸ ٲي نٽظ (ن٫٭ .)6-14ٶٳٽظاؼ ٺبي ٶهبٴ ظاظٸ نعٸ اؾ
w
تسٯي٭ ٶٗؽي چؽضٹ ،اقتٷتبج ٲينٽٶع ،پيبٰ ٚٳٽٲي آٴ ٺب ايٵ اقت ٪ٹ ثب ا٢ؿايم ظٲبي ټؼټظي تٽؼثيٵ ،ثٹ
w
اؾاي ټازع ظثي خؽٲي خؽيبٴ ،ٶيؽټي ٲسٽؼي ثيم تؽي ،تٽٮيع ضٽاٺع کؽظ .ثٷبثؽايٵ ٲٽْ ٙ٦ؽازي ي ٩ٲٽتٽؼ
خت ،ظٲبي ثبال ظؼ ټؼټظي تٽؼثيٵ ثؽاي ي ٩ٲٽتٽؼ قج ٩ټؾٴ َؽټؼي اقت ؛ ٲٽتٽؼي ٪ٹ ظؼ ٚيٵ قج٫ي
.c
قٓر ٲ٪ ٙٓ٧ٳي ظانتٹ ثبنع تب ٶيؽټي پكب آيؽټظيٷبٲي٫ي پبييٵ گٻٽاؼٸ ٲٽتٽؼ ؼا ٲٳ٫ٵ قبؾظ .ٲٷسٷي ٺب ايٵ ؼا
ٶيؿ ٶهبٴ ٲيظٺٷع ٪ ،ٹ ٲًؽ ٠قٽضت ثب ثبال ؼ٢تٵ ظٲبي ټؼټظي تٽؼثيٵ ،ثبال ٲي ؼټظ .ايٵ تأثيؽ ٲطًٽيبً ظؼ
ar
ٲٽتٽؼ ٺبيي ثب پبييٵ ٦ ،بث٭ ٲالزٗٹ اقت ،اٲب ٶٹ آٴ ٦عؼ ٪ٹ ظؼ ٲٽتٽؼٺبي ٶكجت کٷبؼ گػاؼي ثبال ظؼ ٺٽاپيٳب
ٺبي ٲكب٢ؽثؽي اٲؽټؾي يب٢ت ٲي نٽظ .ثٹ ظٮي٭ ايٵ ټيژگي ،ؾٲبٶي تٽييٹ ٲينع ٪ٹ ٺٽاپيٳب ٺبي ٲدٻؿ ثٹ ٲٽتٽؼ
ge
ٺبي ٶكجت کٷبؼ گػاؼي پبييٵ (ٲثالً خٷگٷعٸ ٺب)ٛ٢ ،بٮيت ظؼ ظٲبي ثبال ؼا تٷٻب ثٹ ثبؾٸ ٺبي ؾٲبٶي ٪ٽتبٺي ظؼ پؽټاؾ
نبٴ ،اؾ٦جي٭ ؾٲبٴ ثؽضبقت ،ٲسعټظ ٪ٷٷع.
ek
ظٲب تأثيؽات ٲت٣بټتي ثؽ اخؿاء تٽؼثيٵ ظاؼظ .پؽٸ ٺبي تٽؼثيٵ ٢هبؼ ثبال ٪ ،ٹ ٲٳ٫ٵ اقت ٶٻبيتبً ثٹ ظٮي٭
٢ؽقٽظگي گؽٲبيي ،تؽ٪يت ثب ا٪كيژٴ ټ ضٽؼظگي اؾ ٪بؼ ثيب٢تٷع ،ثبيع قٷگيٵ تؽيٵ ثبؼ ٺبي گؽٲبيي ؼا تسٳ٭
.ir
٪ٷٷع.
ضكتگي زؽاؼتي ٚجبؼتي اقت ٪ٹ ثٹ ٢ؽايٷع ي ظاظٸ نعٸ ٪ٹ ظؼ آٴ پؽٸ ٲٳ٫ٵ اقت ،نکكتٹ نٽظ ؛ ايٵ
٢ؽايٷع ٲٛٯٽ ٬تٟييؽات چؽضٹ اي ظؼ ظٲبي ٛ٢بٮيت ٲي ثبنع .ظؼ ٺؽ آٞبؾ ثٹ کبؼ کؽظٴ ٲٽتٽؼ ظٲب ٶبگٻبٴ ا٢ؿايم
ٲييبثع ٪ ،ٹ ثبٚث ٲي نٽظ ثيٵ ٦كٳت ٺبي ثيؽټٶي ټ ظؼټٶي ي ٩پؽٸ ثٹ قؽٚت ا٢ت ظٲب يٽؼت ثگيؽظ .ظؼٶتيدٹ
ثٛع اؾ ثبؾٸ اي اؾ ؾٲبٴ ،اؾ ٮجٹ ي اثتعايي پؽٸ تب ٮجٹ ي اٶتٻبيي آٴ ٲٳ٫ٵ اقت ن٫ب ٠ٺبي ثكيبؼ ؼيؿي ايدبظ نٽظ
؛ ٪ٹ ثطم ٺبي يعٲٹ ظيعٸ ؼا ظؼ ٲٛؽٌ ا٪كيع نعٴ ٢ٯؿ ٦ ،ؽاؼ ٲيظٺع .ظؼ ٲٽاؼظي ٪ٹ ٢هبؼ گؽٲبيي ثكيبؼ ثبال
ثبنع ،ٲٳ٫ٵ اقت ي ٩پؽٸ ظچبؼ تٟييؽ ن٫٭ ٺٳيهگي نٽظ.
716
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
نک٭ 6-14ؼاٶعٲبٴ ٢ٵ -تأثيؽ ظٲبي ټؼټظي تٽؼثيٵ ، t4ٶكجت ٢هبؼ کٳپؽقٽؼ ، Пcٶكجت کٷبؼ گػاؼي .BPR
ek
ي ٩ؼاٸز٭ ثؽاي ايٵ ټَٛيت ٲي تٽاٶع اؼت٧بي ٚٷبيؽي خعيع ثبنع ؛ ٚٷبيؽي ٪ٹ ٦بثٯيت ثٻتؽي ظؼ تسٳ٭
ظٲب ٺبي ثبال ظانتٹ ثبنٷع .اٲب اٲيع ثطم تؽ ،ؼټل ٺبي ضٷ٪٩ٷٷعگي پيهؽ٢تٹ اقت ،زتي ٲٽ ٙ٦ز ٕ٣خٷف پؽٸ
ٺب .ثبيع ثٹ ضبْؽ ظانت ٪ٹ ٺع ٠ضٷ٪٩ٷٷعگي ايٵ اقت ٪ٹ ظٲبي خٷف ظؼ ظؼټٴ ٲسعټظٸ ي ٛ٢بٮيت ٶگٹ
.ir
ظانتٹ نٽظ ،زتي ٲٽٛ٦ي٪ٹ ظٲبي گبؾ ا٢ؿايم ٲي يبثع.
ضٽة اقت ٶگبٺي اخٳبٮي ثٹ ٚٷبيؽ ٲٽتٽؼ خت ټ ټيژگي ٺبي آٴ ٺب ثيٷعاؾيٱ .پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ تٽؼثيٵ ،ثٹ
ظٮي٭ ثبؼ ٺبي گؽٲبيي ټ ٲ٫بٶي٫ي ثباليي کٹ ظاؼٶع ،ثبيع ٦عؼت ضٳهي ثباليي اؾ ضٽظ ٶهبٴ ظٺٷع .ضٳيعگي
(ټاؼ٢تگي) گؽايم ي ٩خٷف اقت ثٹ تٟييؽ نک٭ ظائٱ ،ٲٽٛ٦ي ٪ٹ ظؼٲٛؽٌ ٢هبؼ گؽٲبيي ټ ٲ٫بٶي٫ي ثكيبؼ
ثباليي ٦ؽاؼ ٲي گيؽظ ،ټ قؽاٶدبٰ ثٹ اؾ٪بؼ ا٢تبظگي ٢بخٛٹ اٶگيؿ ضتٱ ٲي نٽظ .ټيژگي ٺبي ٢ٯؿ تٽقّ آؾٲبيم
ٲهطى ٲي نٽظ ،ثب ٶٳٽٶٹ ي اقتبٶعاؼظ آؾٲبيم ٪ٹ ظؼٲٛؽٌ ثبؼ ٺبي ٲهطًي اؾ ٢هبؼ ٢يؿي٫ي ټ ظٲبيي ٦ؽاؼ
ٲي گيؽظ .ٺع ٠چٷيٵ آؾٲبيهي ٲهطى ٪ؽظٴ (ثيم تؽيٵ) تؽ٪يت ثبؼي ٲي ثبنع ٪ٹ ٲي تٽاٴ ثٹ آٴ خٷف
ټاؼظ ٶٳٽظ ؛ ثعټٴ ايٵ ٪ٹ ضٳيعگي ٦بث٭ اٶعاؾٸگيؽي ظؼ آٴ ايدبظ نٽظ.
711
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
اٶتطبة خٷف ظؼقت ٪بؼ آقبٶي ٶيكت .ټيژگي ٺبي ٢ٯؿ ثبيع ٶيبؾ ٺبي ٢ٷي ؼا ثؽاټؼظٸ ٪ٷع ،اٲب ٺؿيٷٹ ي
تٽٮيع ،ٶيؿ ٲٻٱ اقت .ثٹ ْٽؼ ايعٸ آ ، ٬ي ٩پؽٸ ي ؼټتٽؼ ثبيع ٦بظؼ ثبنع ثيم تؽيٵ ثبؼٺبي ٢يؿي٫ي ٲدبؾ ؼا
ثعټٴ ظؼٲبٶعگي ٶب ثٹ ٺٷگبٰ اؾ ضكتگي زؽاؼتي يب ا٪كيع نعٴ ،تسٳ٭ ٪ٷع .ثٷبثؽ ايٵ آٮيبژ ٺب ثبيع اقبقبً
ثؽزكت تٷم ٲ٫بٶي٫ي ْؽازي نٽٶع .ي٫ي اؾ آٮيبژ ٺبي ٲٛٳٽٮي پؽٸ ي ؼټتٽؼ NIMONIC 115اقت ٪ٹ
، Henry Wigginتٽٮيع ٪ٷٷعٸ ي ثؽيتبٶيبيي ،اؾ تؽ٪يت غي٭ قبضتٹ اقت :ٶي٫٭ (٪ ،)%57.3 ،Niٽثبٮت (Co
٪ ، )%15 ،ؽټٰ ( ،)%15 ، Crآٮٽٲيٷيٽٰ ( ،)%5 ، Alتيتبٶيٽٰ ( ، )%4 ، Tiٲٽٮيجعٶٽٰ (٪ ، )%3.5 ،Moؽثٵ (، C
،)%16ؾؼگٽٴ ( ،)%5.54 ، Zrثٽؼ ( .)%5.514 ، Bظؼ ايبالت ٲتسعٸ آٮيبژ ٺبيي ٪ٹ ظؼ تٽؼثيٵ ٺب ٲٽؼظ اقت٣بظٸ
w
٦ؽاؼ ٲي گيؽٶع ٶبٰ ٺبي ٪بؼضبٶٹ ٺبيي اؾ ٦جي٭ يٽظيٳت ، )Udimet 700( 755ثي ، )B1900( 1955ايٷ٫ٽٶ٭
، )Inconel 713( 713ټاقپبٮٽي ( )Waspalloyټ ؼٴ )Rene 80( 85ؼا ثب ضٽظ يع ٨ٲي٪هٷع.
w
ايٽالً ٢ ،ٯؿ ٺبيي ٪ٹ ثؽاي پؽٸ ٺبي ؼټتٽؼ تٽؼثيٵ ٲٽؼظ اقت٣بظٸ ٦ؽاؼ ٲي گيؽٶع آٮيبژ ٺبي پبيٹ -ٶيک٭ ٺكتٷع
w
٪ ،ٹ ؾٲبٴ ٺبي ٛ٢بٮيت 55،555قبٚت ؼا ٲٳ٫ٵ ٲي قبؾٶع.
.c
پؽٸ ٺب ٲٛٳٽالً تٽقّ ؼيطتٹ گؽي يب آٺٷگؽي ،تٽٮيع ٲي نٽٶع .آٮيبژ ٺبي ٢ٯؿيي ٪ٹ ٦بظؼٶع ظٲب ٺبي ثكيبؼ
ثبال ؼا تسٳ٭ ٪ٷٷع ،ٲٛٳٽالً ٲ٧بټٲت ثباليي ظؼ ٲ٧بث٭ چکم ضٽؼظٴ اؾ ضٽظ ٶهبٴ ٲيظٺٷع .ثٷبثؽ ايٵ ،تٽؼثيٵ ٺب
ar
ٚٳعتبً ثب ؼيطتٹ گؽي قبضتٹ ٲينٽٶع .ي ٩ؼټل ٪ٹ ثٹْٽؼ گكتؽظٸ ٲٽؼظ اقت٣بظٸ ٦ؽاؼ ٲي گيؽظ ،ؼيطتٹ گؽي
ضالء ٲي ثبنع ٪ٹ ظؼ آٴ زتي ٪ٽچ ٩تؽيٵ ٲ٧عاؼ خؽٰ گبؾ ظؼ پؽٸ ټخٽظ ٶعاؼظ .ظؼ ٞيؽايٵ يٽؼت ايٵ ٚيت ټ
ge
ٶ٧ى ثبٚث ٲي نٽظ خٷف تؽظ ټ ن٫ٷٷعٸ نٽظ ټ ٺؽآٴ اٲ٫بٴ تؽ ٨ثؽظانتٵ آٴ ټخٽظ ظانتٹ ثبنع .ثٹ ظٮي٭ ايٵ
کٹ ،پؽٸ ٺب اٶٓٛب ٠ٶبپػيؽ ثبيع ثبنٷع ،ظؼ ؼيطتٹ گؽي آٴ ثبيع ثكيبؼ ظ٦ت کؽظ.
ek
پؽٸ ي قبظٸ ،ٲبٶٷع ٦بٮت ،ټيژگي ٺبي ٢ٯؿي ٪ٹ ظؼآضؽ ٲٽؼظ ٶيبؾ اقت ،ؼا ٶعاؼظ٦ .عؼت َؽټؼي تٷٻب ثٛع
اؾ اٚٳب ٬گؽٲب تأٲيٵ ٲي نٽظ ؛ ْٽؼي٪ٹ پؽٸ ٺب ثؽاي ٲعت چٷع قبٚت ظؼ ظٲبيي ثبٮ ٝثؽ 1555 oCٶگٻعاؼي ٲي
.ir
نٽٶع .ظؼْٽ ٬ايٵ ثبؾٸ ي ؾٲبٶي ،ٲبتؽيف ٲٽٮ٫ٽٮي ٢ٯؿ ثٹ يٽؼت ن٫ٯي ثبؾ قبؾي ٲي نٽظ ٪ٹ ټيژگي ٺبي
ٲٓٯٽة ؼا ظاؼا ٲي نٽظ .ثٹ ٲٷٗٽؼ خٯٽگيؽي اؾ ا٪كيع نعٴ ٢ٯؿ ظؼْٽ ٬اٚٳب ٬گؽٲب ،ايٵ ٢ؽايٷع ظؼ يُ٢ ٩بي
ثعټٴ -گبؾ اٶدبٰ ٲي گؽظظ.
ي٫ي اؾ ٲسعټظيت ٺبي آٮيبژ ٺبي پبيٹ -ٶيک٭ ايٵ اقت ٪ٹ ،آٴ ٺب ٚٳٽٲبً ٲكتٛع ا٪كيع نعٴ ٲي ثبنٷع .ظؼ
ايٵ ؾٲيٷٹ ،آٮيبژ ٺبي ثب ٲستٽاي ٪جبٮت ثبال ٲسجٽة تؽ ٲي ثبنٷع ،اٲب ٦عؼت ٦بث٭ اٶجكبِ آٴ ٺب پبييٵ تؽ اقت.
ي ٩ؼټل ٦عؼتٳٷع ثؽاي ٲجبؼؾٸ ثب ا٪كيع نعٴ خٷف ،اقت٣بظٸ اؾ ؼټ٪م ٲسب ٕ٢اقت ؛ ؼټ٪هي ٪ٹ اؾ
اقپؽي ٪ؽظٴ پؽٸ ثب تؽ٪يجي اؾ آٮٽٲيٷيٽٰ يب ٪ؽټٰ ،قبييعٸ ټ قپف گؽٲب ظاظٴ آٴ تب ظٲبيي ثؽاثؽ ثب 955oCزبي٭
711
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٲي نٽظ .ؼټي قٓر پؽٸ ي ٩اليٹ اؾ آٮيبژ ٶي٫٭ /آٮٽٲيٷيٽٰ ،ن٫٭ ٲي گيؽظ ٪ٹ َطبٲتي تٷٻب ٲٛبظ ٬چٷع ٺؿاؼٰ
ٲيٯيٳتؽ ظاؼظ ؛ َطبٲتي ٪ٹ ثؽاي ٲسبٗ٢ت اؾ پؽٸ ظؼ ثؽاثؽ ا٪كيع نعٴ ټ ضٽؼظگي ٪ب٢ي اقت.
اؾ ْؽ٢ي ظيگؽ ،ايٵ گٽٶٹ ؼټ٪م ٺب ثكيبؼ تؽظ ټ ن٫ٷٷعٸ ٲي ثبنٷع ټ ٲٳ٫ٵ اقت ٲٽٛ٦ي ٪ٹ غؼات خبٲع
ٲٽخٽظ ظؼ خؽيبٴ گبؾ ثٹ آٴ ٺب ايبثت ٪ٷٷع ،ظچبؼ تؽ ٨ټ ن٫ب ٠نٽٶع .ٲه٫٭ ظيگؽ ايٵ اقت ٪ٹ ؼټ٪م
ٲسب ٕ٢ٲٳ٫ٵ اقت ظؼ ظٲبٺبي ٛ٢بٮيت ثبال تؽ اؾ ٚ 1555 oCٳي ٥تؽ ظؼټٴ پؽٸ پطم نٽٶع ،ټ ايٵگٽٶٹ ثبٚث
نٽٶع اثؽ ٲسبٗ٢تي ٪بٺم يبثع .ظؼ ْٽ ٬تٛٳيؽ ٲٽتٽؼ ،ٲٛٳٽالً ؼټ٪م پؽٸ ٺب تٛٽيٍ ٲي نٽٶع.
w
ٺع ٠گؽايم ٺب ټ تٳبيالت اٲؽټؾي ،خبيگؿيٵ ٪ؽظٴ قيٯي٫ٽٴ٪-بؼثيع 1ثٹ خبي ٚٷبيؽي ٢ٯؿي ٲي ثبنع
٪ٹ ٲي تٽاٶع ثٹ ظٲب ٺبي ټؼټظي تٽؼثيٵ اخبؾٸ ثعٺع تب 1655oCثبال ثؽټظ .ٲؿايبي ظيگؽ ايٵ خبيگؿيٷي ،ټؾٴ
w
قج ٩تؽ ،ټ ٺؿيٷٹي پبييٵتؽ ،ٲي ثبنع.
w
.c
ar
ge
ek
.ir
silicon-carbides 1
711
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصل ُفتن
w دُاًَ ي خروجي
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
081
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
دس هذت اًثغاغ گاص دس يک تْستيي ،اًشژي هْخْد دس گاص اعتخشاج ّ ،تثذيل تَ اًشژي هکاًيکي دس قالة
تْاى هسْس ،هي ؽْد .هيضاى اًشژي خزب ؽذٍ تْعػ تْستيي ،تٌِا تَ هقذاس هْسد ًياص تشاي ساٍ اًذاصي کوپشعْس
ّ لْاصم ديگش ،هاًٌذ پوپ عْخت ،پوپ سّغي ،ژًشاتْس الکتشيکي ،هي تاؽذ .دس هْتْس ُايي کَ تشاي پيؾشاًَ
ي خت تَ کاس هي سًّذ ،يک ًغثت صياد اص اًشژي گاص تشاي تثذيل تَ ًيشّي هسْسي هْتْس هْخْد هي تاؽذ.
دس يک هْتْس تْستْؽفت ،تيؾيٌَ هيضاى اًشژي گاص هٌثغػ ؽذٍ ،تْعػ تْستيي ،دس زقيقت دس يک هْتْس
تْستْپشاپ ًضديک 99دسصذ تشاي ساٍ اًذاصي پشّاًَ ّ لْاصم خاًثي تَ کاس هي سّد 09 ّ ،دسصذ تاقي هاًذٍ
تشاي تثذيل تَ ًيشّي هسْسي.
w
ّظيفَ ي دُاًَ ي خشّخي ،تثذيل اًشژي پتاًغيل گاص تَ اًشژي خٌثؾي (تَ ايي هؼٌا کَ عشػت گاص) الصم
w
تشاي تْليذ ًيشّي هسْسي اعت .ايي تَ تٌِايي تْعػ ؽکل ٌُذعي دُاًَ ،کَ تَ ؼْس اعاعي يک هدشا تا عؽر
هقؽغ هتٌْع ،اًدام هي گيشد.
w
توام دُاًَ ُا هاًٌذ يکذيگش ،کاس ًوي کٌٌذ .تغتَ تَ ًْع ُْاپيوا ّ ،ؼشازي عشػت پشّاص ،دُاًَ ُاي تَ
.c
کاس سفتَ ،گًْاگْى هي تاؽٌذ .تَ ّيژٍ ،تفاّت هياى عاخت دُاًَ ُاي ُوگشا ُ ّ ،وگشاّ -اگشا ،تؾخيص دادٍ
هي ؽْد.
ar
تش اص فؾاس اعتاتيکي p7دس ّسّدي دُاًَ هي تاؽذ ،خشياى دس خشّج عشػت V7ؽتاب هي گيشد (ؽکل -0a
.)7دّتاسٍ فشض هي کٌين کَ فؾاس اعتاتيکي دس خشّخي دُاًَ p7کاهالً تشاتش اعت تا فؾاس هسيػ (، )p7 = p0
تشاي ايي کَ گاص تَ صْست کاهل هٌثغػ هي ؽْد.
فؾاس هسيػ ،ثاتت ًيغت ّ ،تا استفاع گشفتي ،کاُؼ هي ياتذ .اگش ُْاپيوا دس استفاع تاال پشّاص کٌذ ،فؾاس
هسيػ کن تش ،عثة افضايؼ خشّخي عشػت ، V7هي ؽْد .تا ايي ّخْد ،ايي فشايٌذ ًوي تْاًذ تَ ؼْس
080
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ًاهسذّد اداهَ داؽتَ تاؽذ .يک هسذّديت دس عشػت عًْيک ّخْد داسد .فؾاس اعتاتيکي ،دس خشّخي دُاًَ
هي تاؽذ ،کَ تَ آى تسشاًي هي گْيٌذ .اگش فؾاس هسيػ ،پيْعتَ کاُؼ ياتذ (تَ دليل پشّاص ُْاپيوا دس استفاع
تاالتش) ،عپظ ؽشايػ دس خشّخي دُاًَ تذّى تغييش ،تاقي خْاُذ هاًذ .صهاًي کَ دتي خشهي خشياى دُاًَ تَ
تيؾيٌَ ي زذ خْد تشعذ ،آى هْقغ هي گْيٌذ دُاًَ خفَ ؽذٍ اعت (هغذّد ؽذٍ اعت) تَ ايي هؼٌا کَ دتي
خشهي ًوي تْاًذ ،تيؼ اص ايي افضايؼ ياتذ.
صهاًي کَ خشّخي يک خت اص دُاًَ ،دس يک فؾاس اعتاتيکي تاالتش ًغثت تَ فؾاس هسيػ تاؽذ ،اًثغاغ آى
ًاقص يا صيش – هٌثغػ 1هي تاؽذ .دس ًتيدَ ،فؾاس تَ عشػت تَ دليل اًثغاغ خت دس ساعتاي ؽؼاػي (ًاهؽلْب) ،
w
ُوشاٍ تا ايٌشعي رسٍ کَ تَ دليل فؾاس دس هياًَ ي خت تشاي کاُؼ افت فؾاس هسيػ ُ ،وغاى هي ؽْد .عپظ
w
تست فؾاس ُ ،وگشايي هسشک خت ،هاًٌذ يک ًازيَ تش سّي اًثغاغ ،تْعػ يک ًازيَ ي صيش – هٌثغػ ًتيدَ
تخؼ هي ؽْد (ؽکل .)7-0bدس ايي هْسد ،ساًذهاى خت تا کاُؼ ًيشّي هسْسي ُوشاٍ هي ؽْد.
w
081
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
يک دُاًَ ي ُوگشا تشاي ُْاپيوايي تا تال ثاتت تشاي پشّاص ُْاپيوايي دس عشػت ُاي عاب عًْيک (يا کن
تش اص عْپشعًْيک) اعتفادٍ هي ؽْد .تيؼ تشيي ػولکشد هتٌاّب ،دس ّعايل تشاتشي ًظاهي ّ تداسي عاب
عًْيک تاال ،هي تاؽذ.
w
w
w
.c
ar
ge
ؽکل 7-2دُاًَ ي سايح خشياى في ّ ُغتَ ي هْتْس ( Pratt & Whitney JT8Dکَ قذست ُْاپيواي تْئيٌگ 727سا
فشاُن هي کٌذ)
ek
تَ دليل ايي کَ دس ايي ُْاپيوا تَ ؼْس اعتثٌاء اص هْتْس ُاي تْستْفي اعتفادٍ ؽذٍ اعت ،اًتخاب هخلْغ
خشياى گاص داؽ ّ عشد ،تَ ؼشازي دُاًَ ي ُوگشا ،تغتگي داسد .دس صهاًي کَ ًغثت کٌاسگزاسي هْتْس ُا
پاييي تْدٍ اعت (ًضديک تاالي ً 0.5وًَْ فشػي تشاي تکٌْلْژي هْتْس دَُ ي ؽصت) گاص دس يک ًاصل سايح
.ir
هٌثغػ هي ؽذٍ اعت .تشاي ًوًَْ هذل هْتْس Pratt & Whitney JT8Dکَ دس هقياط تضسگ عاختَ ؽذٍ
تْد ،قذست تْئيٌگ ّ 727خت ُاي اّليَ ي 737سا تأهيي هي کشد.
تَ خاي ايي کَ ُذايت کٌذ ُش دّ خشياى گاص ُن هشکض سا ،سّلضسّيظ يک دُاًَ تَ ُوشاٍ يک هخلْغ
داخلي ؼشازي کشد ،کَ ًيشّ ُاي خشياى عشد کٌاس گزسي اص هياى تؼذادي اص عْساش ُاي تيعي ؽکل ػثْس
کشدٍ ّ ،تاػث هخلْغ ؽذى ُش دّ خشياى ؽْد.
هْتْس ُايي تا ًغثت کٌاسگزاسي تاال ،تاس ُا تا دُاًَ ُاي خشّخي خذا کٌٌذٍ ،تشاي خٌک عاصي خشياى
في ّ خشياى ُغتَ ي داؽ ً ،واياى ؽذٍ اعت {تشکية ؽذٍ اعت}.
082
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
081
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ؼشازي دُاًَ دس اّايل دَُ ي ؽصت گغتشػ يافت ،اها قاػذٍ ي کلي آى ُا دس تيؼ تش هْتْس ُاي هذسى
اهشّص کاستشد داسًذ .ؼشازي دُاًَ ،تا ّصى دُاًَ ً ،يشّي پغا آيشّديٌاهيک گِْاسٍ (هْتْس) ،ساًذهاى دُاًَ ّ ،
عش ّ صذا ،ؽشّع هي ؽْد .تشآهذگي هخشّغ پؾتي اص فشض کشدى تؼعي ؼشازاى دس اًثغاغ خاسخي (دس غيش
ايي صْست صيش – اًثغاغ) اخاصٍ دادٍ ؽذٍ تَ خت تشاي تْليذ ًيشّ ُاي اظافَ ي ًيشّي هسْسي تش سّي
هخشّغ هي تاؽذ.
پاساهتش ُاي قؽؼي ً ،غثت هغازت ،هغازت خشّخي دُاًَ Aتَ هغازت گلْگاٍ دُاًَ * ، Aهي تاؽذ.
اًتخاب ّيژٍ ي ًغثت هغازت اخاصٍ تَ ُش ًغثت فؾاس سا تشاي اًدام کاس ،هي دُذ (ؽکل .)7-6
.ir
دس ػول ،يک ٌُذعَ ي کاهل دُاًَ ي عْپشعًْيک تَ صْست ًاهٌاعة تشاي ُْاپيوا ػول هي کٌذ ،صيشا
هغازت خشّخي ًوي تْاًذ تا ؽشايػ گًْاگْى فؾاس هسيػ ّ تٌظيوات قذست هْتْس ُ ،وتا ؽْد.
تَ ػالٍّ ،تؼعي دُاًَ ُا ؼْيل ّ عٌگيي هي تاؽٌذ .تشاي ايي ػلت ،هْتْس ُايي هْسد اعتفادٍ قشاس هي
گيشًذ کَ داساي تقْيت کٌٌذٍ ًيشّي هسْسي ّ ،داساي ٌُذعَ ي دُاًَ ي هتغيش دس تؼعي اّقات ُوشاٍ تا
عاختاس پيچيذٍ اها تا ؼْل کْتاٍ ،تاؽٌذ.
Laval 1
081
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تا ّخْد تؼذاد صياد هذل ُا ،تٌِا دّ هذل اصلي دُاًَ ي ٌُذعَ ي هتغيش هي تاؽذ کَ تيؼ تش دس ُوَ خا
کاستشد داسد ،دُاًَ ي فؾٌگي ّ 1دُاًَ ي آيشيظ 2هي تاؽذ.
w
w
ضرعت جرياى
کاُش ضطح افسايش ضطح ضرعت صوت
w
هقطع هقطع
.c
ؽکل 7-5هقايغَ ي دُاًَ ي ُوگشا تشاي خت عاب عًْيک تا دُاًَ ي ُوگشا ّ /اگشاي (لْال) تشاي خت عْپشعًْيک
ar
دُاًَ ي فشٌگي
دس ؼشازي دُاًَ ي فؾٌگي ،يک دُاًَ ي اتتذايي ُوگشا کَ ُن هشکض تا داخل يک هدشا هي تاؽذ ً ،واياى
ge
ؽذٍ اعت (ؽکل .)7-7خشياى خشّخي داؽ دس خشّخي دُاًَ اص عشػت عًْيک دعت يافتَ ي هْتْس ( = M1
)1اعت ،عشػت هاش تيؼ تش ًيض ،تا يک دُاًَ ي ُوگشا ،اهکاى پزيش هي تاؽذ .تَ دليل فؾاس تاالي آى ،خت
ek
تَ عشػت پظ اص خشّج اص دُاًَ ي اتتذايي تشاي ػذد هاش عْپشعًْيک ( )M1 > 1هٌثغػ خْاُذ ؽذ.
گشداًٌذٍ تْعػ هکٌذٍ اص خشياى گاص اتتذايي ،يک خشياى ثاًْيَ تسشيک هي ؽْد ّ ،ظيفَ ي اصلي کَ تشاي
آسام کشدى خت اتتذايي ّ تَ هْخة آى اخاصٍ تَ ؽتاتگيشي عشػت عْپشعًْيک اعت ،تَ صْست پيْعتَ ،دادٍ
.ir
هي ؽْد .تذّى خشياى ثاًْيَ ،خت اّليَ تَ عشػت ،تَ فؾاس هسيػ ،تْعػ اًفداس ،هٌثغػ خْاُذ ؽذ .دس ايي
هْسد تلفات هوکي اعت افضايؼ ّ کاُؼ ًيشّي هسْسي سا دس تشگيشد .خشياى ثاًْيَ ،دس صْستي کَ خت
اّليَ تعؼيف ؽْد ،تَ خْدي خْد دس خشّخي دُاًَ ؽتاب هي گيشد ،تا تَ عشػت عًْيک تشعذ (.)M11 = 1
هقؽغ ّاگشا دُاًَ ي فؾٌگي ،ػوالً تْعػ خشياى گاصي کَ دس يک صهاى ،اص هسفظَ ي تيشًّي دُاًَ
هسافظت هي کٌذ ،ؽکل هي گيشد ،عپظ تَ ؼْس هؤثش ،گاص داؽ اص تواط تا تذًَ ي دُاًَ خلْگيشي هي کٌذ.
Ejector 1
Iris 2
081
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
دُاًَ ي فؾٌگي دس تؼذاد هختلفي هْخْد هي تاؽذ .دس عادٍ تشيي هذل ،يک فؾٌگي ثاتت پيْعتَ تا عؽر
هقؽغ کوي ّاگشا ،کَ داساي يک ًاصل اّليَ تا ٌُذعَ ي هتغيش هي تاؽذ ،اعت .هاًٌذ يک دُاًَ کَ تَ هدشاي
تقْيت کٌٌذٍ ي هْتْس ً Generak Electric J85صة ؽذٍ اعت (ؽکل .)7-8
w
w ًطثت هطاحت
w
.c
ar
تغييشات عؽر هقؽغ خشّخي تْعػ تشگشداًذى دُاًَ تَ صْست هسْسي ُوشاٍ تا عيغتن هسشک
ُيذسّليکي اًدام هي گيشد .سّلش ُاي دُاًَ ي فؾٌگي دس ؽياس ُاي تخؼ ُاي اّليَ ي ًاصل زشکت هي کٌٌذ.
صهاًي کَ ٌُذعَ ي ثاتت دُاًَ کاهالً هٌقثط هي ؽْد ،عؽر هقؽغ خشّخي دُاًَ ي اّليَ زذاقل هي ؽْد .تَ
ؼْس هؼکْط ،صهاًي کَ دُاًَ ي ٌُذعَ ثاتت ،تَ ؼْس کاهل هٌثغػ هي ؽْد ،هغازت خشّخي دُاًَ ي اّليَ
تَ زذاکثش هي سعذ.
هضاياي ايي ؼشازي ّصى عثک عاختاس ّ ،ػولکشدي تذّى خؽا هي تاؽذ .خصْصيات ػولي ايي دُاًَ دس
اصل دُاًَ ي ُوگشاي آى ُا ُوشاٍ تا هسذّد کٌٌذٍ ي کاسايي عْپشعًْيک ّ ًيشّي پغا آيشّديٌاهيکي قاتل
081
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
قثْل دس عشػت عاب عًْيک هي تاؽذ .تَ دليل ايي کَ دُاًَ داساي کاسايي تاال ًوي تاؽذ ،ػولکشد آى تشاي
ُْاپيواي خٌگي ًغثتاً عادٍ ،هسذّد هي تاؽذ.
کاساهذي تيؼ تش دُاًَ ،اگش چَ تيؼ تش عاختاس پيچيذٍ تش هي تاؽذ ،دُاًَ ي فؾٌگي تال هتغيش ،اعت
(ؽکل .)7-8هقؽغ ُوگشايي دُاًَ ؽاهل تؼذادي تخؼ ُاي ُوپْؽي هي تاؽذ ،دس صْستي کَ هقؽغ ّاگشايي
تْعػ يک خشياى ثاًْيَ کَ اص اؼشاف ُغتَ ي هْتْس خاسج هي ؽْد ّ اص هياى دُاًَ ي ٌُذعَ هتغيش ػثْس هي
کٌذ ؽکل هي گيشدُ .واى ؼْس کَ دس ُش دّ تخؼ دُاًَ ؼشازي ٌُذعَ هتغيش ً ،غثت هغازت تَ صْست ايذٍ
w
آل هوکي اعت تشاي ؽشايػ پشّاص ُاي هختلف تٌظين ؽذٍ تاؽذ ،اگش چَ دس ُضيٌَ ي عاختاس عٌگيي تش ّ
پيچيذٍ تش ،تيؼ تش ،هي ؽْد .اؽکال تضسگ ،هيضاى ُْاي ثاًْيَ ي هْسد ًياص هي تاؽذ ،کَ دس ًيشّي پغا
w
آيشّديٌاهيکي تاال ً ،تيدَ هي دُذ.
w
زتي تيؼ تش دس عؽر تاال دسب هدشاي ّسّدي 1دُاًَ ي فؾٌگي کَ تشاي هکؼ ُْاي عْهيي دس ؼشف
خاسج ً ،ضديک دهاغَ ي ُْاپيوا دس اًتِاي ػقة ُْاپيوا ،هْسد اعتفادٍ قشاس گشفتَ اعت (ؽکل .)7-02دس
.c
پشّاص تا عشػت عْپشعًْيک تاال ،دسب ُاي هدشاي ّسّدي تغتَ هي تاؽٌذ ،صيشا فؾاس داخلي تاال تش اعت ،
خشّخي دُاًَ ي دّم تَ ؼْس کاهل دس زالت تاص هي تاؽذ .اگش عشػت پشّاص تَ عشػت ُاي کن عْپشعًْيک
ar
کاُؼ ياتذ (ًضديک هاش ، )0.2فؾاس دس دُاًَ ،تَ صْست خْدکاس ،تَ عثة کاُؼ تذسيدي عؽر هقؽغ
خشّخي کاُؼ هي ياتذ .ايي فشايٌذ ،پيْعتَ تا سعيذى تخؼ ُاي دُاًَ تَ يک ًقؽَ دس ؼشازي زذاقل عؽر
ge
هقؽغ خشّخي اداهَ داسدُْ .اپيوا ٌُْص دس عشػت دس زذ صْت تاقي هاًذٍ اعت (هياى هاش .)0.2 ّ 9.8اگش
عشػت پشّاص دّتاسٍ کاُؼ ياتذ ،فؾاس داخل دُاًَ کاُؼ هي ياتذ تا ّقتي کَ ًيشّي فٌشي عْهيي ،دسب ُا
ek
تاص تاؽذ ،اخاصٍ ي هکؼ ُْا اص خاسج تَ داخل سا هي دُذّ .ظؼيت ايي دُاًَ ،تَ کلي تشاي زالت پشّاص عاب
عًْيک ّ ،تشاي فشّد ُْاپيوا ،اداهَ هي دُذ.
.ir
هکؼ دس هيضاى قاتل تْخَ ُْاي عْهيي ً ،ياصهٌذ هدشاي خشياًي تَ صْست آيشّديٌاهيکي ظشفيت تاال تشاي
ًگِذاؽتي تلفات کن ،هي تاؽذ .تَ دليل خصْصيات هغاػذ دس ُش دّ عشػت پشّاص هاش عاب عًْيک ّ عْپش
عًْيک ،کاستشد دُاًَ ي فؾٌگي تا ُْاپيواي عْپشعًْيک گغتشدٍ ؽذٍ اعت ،تشاي ًوًَْ ، F-111
.SR-71 ّ Tu-144 ، Concord ، Viggen
: Blow in door 1دسي دس هدشاي ّسّدي هْتْس ُْاپيوا کَ دس اثش اختالف فؾاس ػليشغن ًيشّي فٌش تَ ؼشف داخل تاص هي ؽْد.
088
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
7
7
6
5
3
ؽکل ً 7-8اصل فؾٌگي (تْستْخت General Electric
081
)J85
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ؽکل 7-9دُاًَ ي تغتَ (تاال) ّ تاص (پاييي) ،اًدام گشفتَ تْعػ تشگشداًذى سيٌگ فؾٌگي (ُْاپيواي خٌگي )Northrop F-5
ar
ge
ek
.ir
011
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
جرياى هوتور
w
w
w
دُاًَ ي تطتَ دُاًَ ي تاز (تاز گرهايش)
.c
010
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
جرياى هوتور
پرواز ضوپرضوًيک
وظعيت دُاًَ در طول تلٌد
w
شدى و پرواز ضاب ضوًيک
ؽکل 7-02دُاًَ ي فٌگي ُوشاٍ تا دس ُاي ّسّدي عْم
w
w
.c
ar
ge
ؽکل ً 7-03اصل فؾٌگي ُوشاٍ تا دس ُاي ّسّدي عْم
ek
هحرک
هيلَ
.ir
011
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
دُاًَ ي آيريص
اگش چَ پيچيذگي هکاًيکي تغياسي داسد ،دُاًَ ي آيشيظ تْعػ پاکيضگي آيشّديٌاهيکي خْب ،تشتشي
داسد .تشگؾت هسْسي تخؼ ُاي دُاًَ ،اص هياى هيلَ ي هسشک ،تْعػ خک ُاي ُيذسّليک اًدام هي ؽْد.
عاختاس ،تَ ُش عؽر هقؽغ خشّخي دُاًَ تشاي سعيذى ،اخاصٍ هي دُذ (ؽکل .)7-04
w
w
w
.c
ar
ge
ؽکل 7-05دُاًَ ي آيشيظ تشاي کاسايي تغياس خْب ُْاپيواي خٌگي ُوکاسي هي کٌذ (آصهايؼ پشّاص Grumman F-
ek
، 14دُاًَ ي آيشيظ دس هغازت خشّخي تغياس کْچک)
دُاًَ ُاي ٌُذعَ هتغيش تشاي پشّاص دس عشػت ُاي عْپشعًْيک ؼشازي هي ؽًْذ ،تَ ؼْس کلي دس عشػت
.ir
ُاي عاب عًْيک ًيشّي پغا آيشّديٌاهيک تااليي ّاسد هي ؽْد ،کَ تايذ تْعػ ًيشّي هسْسي اظافَ ،غلثَ
کٌذً .يشّ ُاي پغا تاال ،اص چشخؼ خشياى تيشًّي تَ صْست ًاگِاًي ً ،تيدَ هي دُذ ،صهاًي کَ دُاًَ دس
زذاقل عؽر هقؽغ هي تاؽذًْ .ازي فؾاس پاييي ،اص خشياى خوؾي دّتاسٍ ّاسد ؽذٍ دس ساعتاي زشکت ُْاپيوا
ًتيدَ هي ؽْد (ؽکل .)7-07عاصگاسي ؽکل دُاًَ ي آيشيظ ،اخاصٍ هي دُذ کَ خشياى تشاي ػثْس دس ؼْل
خػ ّاصل دُاًَ تَ صْست يکٌْاخت ُ ،وشاٍ تا تٌِا کوي خؽش دس خذايؼ خشياى ،تاؽذ.
دُاًَ ي آيشيظ اص هقياط تضسگي کَ تْعػ ّ NASAعاصًذگاى ُْاپيوا دس اياالت هتسذٍ ،هسقق ؽذ.
ايي دُاًَ يکي اص کاساهذ تشيي ؽکل ُاي دُاًَ هؽشذ ؽذٍ اعت ّ ،اص کاستشدي گغتشدٍ تشاي ُْاپيوا ُاي
استؾي هاًٌذ F-14 ّ B-1B ، F-16 ، F-15تشخْسداس اعت.
012
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تيؼ تش ُْاپيوا ُايي کَ تش صهيي هي ًؾيٌٌذ ،عشػتي ًضديک تَ )259km/h( 039ktداسًذ ً ،ياص تَ هغافت
صيادي تشاي تاًذ فشّدگاٍ هي تاؽذ .صشف ًظش اص ًؾغتي تا عشػت تاال ّ ،صى ُْاپيوا ّ ،هسذّديت ظشفيت تشهض
ُاي چشش هکاًيکي هشکة ،کاُؼ عشػت هؾکالت ديگش هي تاؽذ.
افضايؼ دادى ظشفيت تشهضي ،هي تْاًذ تْعػ تضسگ کشدى تشهض ُا اهکاى داؽتَ تاؽذ ،اها هوکي اعت
تاػث افضايؼ ّصى ّ فعا ؽْدُ .وچٌيي ،ػولکشد تشهضگيشي تش سّي يک عؽر خيظ تَ ُش ؽکل ،تا ّخْد
w
ظشفيت تشهضي ،صياى تاس خْاُذ تْد.
w
تٌاتشايي تَ صْست هٌؽقي ،هي تْاى اص اًشژي عيغتن پيؾشاًَ تشاي کاُؼ عشػت ُْاپيوا اعتفادٍ کشد .دس
ًتيدَ اص ًيشّي هسْسي هؼکْط کَ تاس ُا دس توام تخؼ عيغتن خشّخي اعت ،هي تْاى اعتفادٍ کشد.
w
ًيشّي هسْسي هؼکْط ،تا خلْگيشي کشدى اص تخليَ تْعػ دسب ُاي اًغذاد کَ هي تْاًذ ايداد خشياى
.c
کٌذ ّ ،ظيفَ ي خْد سا اًدام هي دُذ .ايي تغييش ظاُشي عشيغ خت ّ تشکية ؽذى تا عشػت هسغْط خلْ
اعت .تثذيل خشياى خشّخي تَ ساعتاي هغتقين دس يک تشکية ًيشّي هسْسي تَ عوت خلْ کَ هاًٌذ تشهض ػول
ar
هي کٌذ (ؽکل .)7-06
ge
دس ػول ،ؼشازي ّيژٍ ي ًيشّي هسشّي هؼکْط ،تغتگي تَ هْتْس تا کاستشد آى داسد .دس توام هْاسد ،
هْتْس ،اص هذل تْستْفي خْاُذ تْد.
ek
اگش يک دُاًَ ي سايح ،تشاي ُش دّ في ّ ُغتَ ي خشياى تَ کاس سّد ً ،يشّي هسْسي هؼکْط توام خشياى
سا تغخيش هي کٌذ (ؽکل .)7-07صهاًي کَ دس اعتفادٍ ًيغت ،عؽْذ داخلي هؼکْط ،تايذ دس يک خػ تا
هدشا تاؽذ دسغيش ايي صْست خشياى سا آؽفتَ هي کٌذ .عاصگاسي يکپاسچگي هؼکْط تشاي ؼشازي يکپاسچَ ي
.ir
دُاًَ ،تٌاتشايي تغياس هِن هي تاؽذ.
دس هْسد هْتْس ُاي ًغثت کٌاسگزا سي تاال ،تا خذا کٌٌذٍ ي خشّخي ُا تشاي ُغتَ ّ خت ُاي في ،دّ
خذا کٌٌذٍ ي هؼکْط تَ کاس گشفتَ هي ؽْد ُ ،واى ؼْس کَ تْعػ هْتْس General Electric CF6دس
هذل ُْاپيواي تشاتشي DC-10ظاُش ؽذٍ اعت (ؽکل .)7-08دس هْقؼيت هٌقثط آى ُ ،غتَ ي هؼکْط
کٌٌذٍ 1تَ کاعکذ ،تْعػ يک پْؽؼ کَ تا هدشا ُوشاعتا هي تاؽذ ،پْؽيذٍ ؽذٍ اعت .ػولکشد هؼکْط کٌٌذ
011
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
1
تْعػ لغضػ پْؽؼ ػقة اًدام هي ؽْد ّ ،عپظ تَ کاعکذ ُا تَ داخل خشياى خت تْعػ هسشک هسْس
هْصّى هي ؽْد .خٌظ کاعکذ دس تشاتش هقاّهت گشها ايٌکًْل ، 2708پْؽؼ عثک ّصى تيتاًيْم 3اعت.
w
w
هوقعيت عادي هوقعيت هعکوش
w
جرياى في
جرياى هوتور
ge
ek
.ir
ؽکل 7-07ػولکشد ًيشّي هسْسي هؼکْط تْتْفي تا دُاًَ ي خشّخي سايح (ُْ ، Pratt & Whitney TF33اپيواي
)Lockheed C-141 Starlifter
011
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
تَ ؼْس کلي ً ،يشّي هسْسي هؼکْط کٌٌذٍ تٌِا تا ُْاپيواي تشاتشي تشاي کاُؼ هغافت ًؾغت تش سّي
صهيي تَ کاس گشفتَ هي ؽْدُْ .اپيواي خٌگي عْپشعًْيک ،تشهضگيشي اًسؽاؼي سا تشاي ُذفي يکغاى تَ کاس
هي گيشد ،يا اػتواد کشدى تَ عادگي تش سّي تشهضگيشي چشش .دليل تضسگي کَ ًيشّي هسْسي هؼکْط کٌٌذٍ
دس ُْاپيواي خٌگي اعتفادٍ ًوي ؽْد ّ ،صى ّ فعاي هْسد ًياص تشاي عاختاس آى هي تاؽذ .يک اعتثٌاء تشاي ايي
011
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
قاػذٍ Viggenعْئذي هي تاؽذ ،يک ُْاپيواي خٌگي قذيوي اّايل دَُ ي ُفتاد ،اها يک ًوًَْ ي خْب
کاهل ًيشّي هسْسي هؼکْط کٌٌذٍ ،تَ ُوشاٍ يک دُاًَ ي فؾٌگي تْد.
ؽکل ً 7-09يشّي هسْسي هؼکْط کٌٌذٍ تشاي خشياى في يک هْتْس تا ًغثت کٌاس گزسي تاال .پظ اص تشگشداًذى ُْاکؼ
تَ عوت ػقة ،خشياى تَ عوت کاعکذ ُا تشاي ػولشد هؼکْط ظاُش ؽذٍ ُذايت هي ؽْد (، General Electric CF6
ek
ُْاپيواي )McDonnell Douglas DC-10
دس هْقؼيت هٌقثط ؽذى ،عَ صفسَ ي فلضي ًيشّي هسْسي هؼکْط کٌٌذٍ ،تَ داخل کاهل هي کشد ّ ،
.ir
ؽکل قؽؼَ ديْاسٍ ي دُاًَ ي فؾٌگي سا ايداد هي کشدً .يشّي هسْسي هؼکْط کٌٌذٍ تْعػ فؾشدگي اساتَ
فشّد فؼال هي ؽْد .فؼال عاصي ،تْعػ خک ُاي ُيذسّليکي هي تاؽذ ،کَ تايذ خٌک تاؽٌذ صيشا دس اثش
خشياى گاص خشّخي داؽ ،تغتَ هي ؽًْذ.
011
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
018
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تازگرهايش
.c
ar
تطتَ
ge
ek
.ir
دس تشخاعتي اص صهيي ّ دس ؼْل پشّاص عاب عًْيک ُْ ،اي عْم اص هياى عْساش ّاسد هي ؽْد تا ًيشّي -
هسْسي تقْيت ؽذٍ سا فشاُن کٌذ (ؽکل 7-22تاال)
011
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
-پظ اص فشّد آهذى ،توام خشياى خت اص هياى عْساش خاسج هي ؽْد (ؽکل 7-22پاييي) ؛ گشد کشدى
ؼشازي دهاغَ ي ُْاپيوا ُوچٌيي کوک کشدى تاقي هاًذى هؼکْط کشدى خت هتؼلق تَ دهاغَ ي ُْاپيوا (اثش
کْاًذا)1
-دس پشّاص عْپشعًْيک تَ ُوشاٍ تاصگشهايؼ ،عْساش دُاًَ ي فؾٌگي تْعػ يک ؽکل سيٌگي عؽر
پْؽيذٍ ؽذٍ تغتَ هي ؽْد کَ اًثغاغ اص دهاغَ ي ُْاپيوا تَ لغضػ تَ سّي عْساش (ؽکل ّ 7-22عػ)
w
ًيروي اظافَ ي ترا ()Lift
w
ورودي جرياى
w
.c
ضرعت زهيي عولکرد ترهسي
ar
ge
کاُش ًيروي اظافَ ي ترا ()Lift
ek
.ir
يک ُْاپيوا تَ ؼْس راتي تَ خْتي تشاي ػولکشد ًيشّي هسْسي هؼکْط هٌاعة ًخْاُذ تْد .اگش يک
تصوين تشاي يک هؼکْط کٌٌذٍ گشفتَ ؽْد ،اهکاى تأثيشات ًاهغاػذ ،هؽشذ هي ؽْد .دس هْسد ُْاپيواي
، Viggenتشاي ًوًَْ ،هؼکْط کشدى خت ،صشف ًظش اص کٌؼ تشهضي ،تَ دليل يک ًازيَ فؾاس پاييي تش
سّي خٌاذ ؼشف تاال تش تذّى ّاعؽَ پظ اص فشّد آهذى ،تَ اظافَ ي ػالهت گزاسي گشداتي صهيي هي تاؽذُ .ش
111
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
دّ پذيذٍ تَ دليل کاُؼ استفاع 1لٌگش ًْعاًي کَ توايل تَ ًيشّي تشا ( )Liftدم ُْاپيوا داسد (ؽکل 7-23تاال).
دس ًتيدَ ي ػولکشد تشهض ُاي چشش ،تَ خاؼش کاُؼ ّصى ُْاپيوا ،تَ ؼْس اظافي ً ،ؾاى دادى ُْاپيوا تَ توايل
داؽتي تَ تشک هغيش ،هؼيْب هي عاصد .اگش چَ آخشيي تأثيش ،تٌِا تشاي صّج ثاًيَ تا سعيذى تَ افت عشػت
هقذاسي تسشاًي اعت ،خلثاى تايذ تشاي تصادف آهادٍ تاؽذ .اص آى پظ ً ،تيدَ ي ًيشّي آيشّديٌاهيکي خت
هؼکْط ؽذٍ تش سّي تذًَ ي ُْاپيوا تَ عوت خلْ پيؼ هي سّد ُ ،وشاٍ تا دم پاييي 2لٌگش ًْعاًي کن کافي
اعت ،تْعػ خلثاى تَ عادگي ،تْصيغ هي ؽْد( .ؽکل 7-23پاييي) .خؽش فشّتشدى خت داؽ هؼکْط اص هياى
ّسّدي اصلي هوکي اعت تْعػ تاص کشدى دُاًَ ي اّليَ چٌاى کَ دفغ کشدى خت هؼکْط ؽذٍ دس يک صاّيَ
w
ي تٌذ فشّ ًؾاًذ.
w
اعتفادٍ ي صيشکاًَ ًيشّي هسْسي هؼکْط تَ ُْاپيوا اخاصٍ خْاُذ داد کَ زتي تشاي غلؽؼ تَ ػقة ،تشاي
کوک کشدى هسذّدٍ ي فعاي پاسک ،داؽتَ تاؽذ (هاًٌذ پاسک کشدى يک خْدسّ).
w
افضايؼ اًْاع هختلف ًيشّي هسْسي هؼکْط کٌٌذٍ ًؾاًَ گش ؼشازي ًيشّي هسْسي هؼکْط کٌٌذٍ تشاي
.c
هْاسد هْسد ًظش هي تاؽذ .يک ؼشازي خْب هؼکْط کٌٌذٍ ،تايذ تْاًايي کاُؼ هغافت ًؾغت ُْاپيوا سا تا
39دسصذ داؽتَ تاؽذ .کَ ًياصهٌذ تَ 59تا 79دسصذ ًيشّي تيؾيٌَ ي تشخاعت ،تشاي تْاًايي هؼکْط ًيض داؽتَ
ar
تاؽذً .يشّ ُايي کَ اص ًيشّي هسْسي هؼکْط ًتيدَ هي ؽْد ،تايذ تْعػ عاختاس هؼکْط کٌٌذٍ زوايت ؽْد ،
صشف ًظش اص خت هؼکْط ؽذٍ ي داؽ يا عشدّ .صى عاختاس هؼکْط کٌٌذٍ ،تايذ کن تاؽذ .صهاًي کَ اص آى
ge
اعتفادٍ ًوي ؽْد ،دُاًَ ًثايذ تشاي خشياى اصلي هضازوت ايداد کٌذ ؛ صهاًي کَ هْسد اعتفادٍ قشاس هي گيشد ،
خت هؼکْط ؽذٍ ًثايذ اخاصٍ ي ّسّد تَ ّسّدي ُْا سا تذُذ.
ek
.ir
: Nose down 1خاسج ؽذى ُْاپيوا اص پشّاص تشاص تَ ؼشف ؽيشخَ ّ کاُؼ استفاع
Tail down 2
110
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصل ٌشتم
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
202
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظؼ تؼضي زاالت ًياؾ اقت ،کَ ًيؽّي هسْؼي ظؼ هْتْؼي تا ًيؽّي هسْؼي ػاظي ،افؿايم ياتع .تَ ايي
ظليل کَ:
ؾهاى تؽضاقتي اؾ تاًع پؽّاؾ ،تا عْل کن ،يا ظؼ يک ؼّؾ گؽم ،يا يک خِم ،قؽػت ايوي تايع ظؼ
ظقتؽـ تانع .تؽاي ُْاپيواي خٌگي ً ،يؽّي هسْؼي اضافَ ،تايع تؽاي هاًْؼ پؽّاؾ تِيَ نْظ.
ًيؽّي هسْؼي تيم تؽ ،هي تْاًع تَ آقاًي تْقظ افؿايم لعؼت هْتْؼ ،فؽاُن نْظ .تا ايي ّخْظ ،تَ ّيژٍ
تؽاي ُْاپيواي خٌگي ،قٌگيٌي ّؾى ّ ،کْتاُي ؾهاى ػولکؽظ ،هاًغ اؾ ًصة ظؼ ايي هْتْؼ ُا هي نْظ .ظؼ
w
ػول ،تمْيت کٌٌعٍ ًيؽّي هسْؼي ،تْقظ اقتفاظٍ اؾ تاؾگؽهايم تکويل هي نْظ ،کَ ظؼ توام ُْاپيوا ُاي
قْپؽ قًْيک ايي ّيژگي هْخْظ هي تانع .ظؼ ُْاًْؼظي تداؼي ،اؾ ّاتؽ اًژکهي 1تا ظَُ ي ُفتاظ تؽاي افؿايم
w
ًيؽّي هسْؼي تؽضاقتي ،تكياؼ اقتفاظٍ هي نع ،تا ظِْؼ هْتْؼ ُاي تْؼتْفي تا ًكثت کٌاؼگػاؼي تاال ،تا
w
غضيؽٍ ي ًيؽّي هسْؼي ؾياظ ،قاضت ايي ؼّل اؾ ؼظٍ ضاؼج نع.
.c
بازگرمايش 1.8
يکي اؾ هؤثؽ تؽيي ّ پؽ کاؼتؽظ تؽيي ؼّل افؿايم ًيؽّي هسْؼي ،تْقظ تاؾگؽهايم يا پف قْؾ هي تانع
ar
،کَ تْاًايي ًيؽّي هسْؼي ؼا 55ظؼصع افؿايم هي ظُع .ؾهاًي کَ پف قْؾ ؼّني هي نْظ ،نؼلَ ي آى ظؼ
ضؽّخي خت ؼا ،هي تْاى ههاُعٍ کؽظ ّ ،تاػث ؾياظ نعى قؽ ّ صعا ظّؼ تؽ اؾ صعاي ضهک تلٌع هْتْؼ هي
ge
نْظ.
ek
.ir
نکل 8-1تاؾگؽهايم هي تْاًع ًيؽّي هسْؼي ؼا 55ظؼصع ّ تيم تؽ افؿايم هي ظُع (ُْاپيواي خٌگي McDonnekk
Douglas F-4کَ لعؼت ضْظ ؼا اؾ ظّ تْؼتْخت General Electric J79هي گؽظ)
:Water injection 1پانيعى آب همغؽ ضالص تَ ظاضل قيلٌعؼ ّ هْتْؼ پيكتًْي تَ هٌظْؼ قؽظ کؽظى هطلْط لاتل اًفداؼ ّ کاُم ازتوال تعقْؾي.
203
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تَ اقتثٌاء ُْاپيواي قْپؽقًْيک کاًکْؼظ ، 1تاؾگؽهايم ،تٌِا تْقظ ُْاپيواي قْپؽقًْيک اؼتهي هْؼظ
اقتفاظٍ لؽاؼ هي گيؽظ .تؽاي ُْاپيواي خٌگي ،تاؾگؽهايم ُ ،وچٌيي ظاؼاي اُويت ؾياظي هي تانع ،تؽاي ًوًَْ
،ظؼ نتاب گيؽي قؽيغ ُْاپيوا ،ظؼ نؽايظ زولَ يا هواًؼت ػوليات ً ،مم ظاؼظ ُ ،وچٌيي تؽاي فؽاؼ تي ضغؽ اؾ
ًازيَ ي خٌگي ،تِتؽيي گؿيٌَ ي اًتطاب هي تانع .ظليل ظيگؽ تؽاي تدِيؿ کؽظى ُْاپيوا (قْپؽقًْيک) تا
تاؾگؽهايم ،تؽاي کاُم هكيؽ تؽضاقتي هي تانع.
w
w
w
نکل 8-2تَ عْؼ اقاقي ،تمْيت کٌٌعٍ ي ًيؽّي هسْؼي تْقظ يک اتاق ازتؽاق لْلَ اي نکل ًصة نعٍ ظؼ لكوت
اًتِايي هْتْؼ تکويل هي نْظ ()General Electric J79
.c
قؽػت پؽّاؾ تاال قْپؽقًْيک ،تٌِا تا تاؾگؽهايم اهکاى پػيؽ هي تانعٌُ .گاهي کَ تؽاي ًطكيتي تاؼ ظؼ
ar
ُْاپيواي اؼتهي تَ کاؼ تكتَ نع ،ظؼ اتتعا تا هْفميت ظؼ تاؾاؼ غيؽًظاهي ًيؿ ثاتت نع ُ ،واى عْؼ کَ تْقظ
کاًکْؼظ ّ قپف ً Soviet Tu-144هاى ظاظٍ نع (کَ چٌعاى تَ پؽّاؾ ظؼ ًياهع) .هوکي اقت تَ ظليل قؽ ّ
ge
صعا تاؾگؽهايم ،اؾ اقتفاظٍ ،ظؼ ُؽ کاؼتؽظ غيؽ ًظاهي ،هوٌْع نعٍ تانع .تکٌْلْژي تاؾگؽهايم ايي ًتيدَ ؼا
هي ظُع کَ گاؾ ظاؽ ،پف اؾ گػنتي اؾ تْؼتيي ٌُْ ،ؾ ناهل اکكيژى تَ همعاؼ کافي تانع ،تا تؽاي ظّهيي تاؼ تا
ek
پانم همعاؼ هٌاقة قْضت ،ازتؽاق صْؼت گيؽظ ( .ياظآّؼي هي نْظ ،کَ تٌِا تطهي اؾ ُْاي ضؽّخي
تْقظ کوپؽقْؼ تؽاي ازتؽاق اقتفاظٍ هي نْظ ،تطم تيم تؽ آى تَ هٌظْؼ ضٌک قاؾي تَ کاؼ هي ؼّظ).
.ir
تا تاؾ گؽهايم ضؽّخي خت ،خؽياى تَ تؽاؾ اًؽژي هْخْظ تاال تؽي تؽاي هٌثكظ نعى ظؼ ظُاًَ ي ضؽّخي
ظقت هي ياتعً .تيدَ ،قؽػت ضؽّخي تيم تؽ هي تانع ،پيم ًياؾي تؽاي ظقت يافتي تَ ًيؽّي هسْؼي تيم
تؽ (ُواى عْؼ کَ تْقظ لضيَ ي اًعاؾٍ زؽکت اناؼٍ نع ،ؼ .ج .فصل .)2
تَ عْؼ کلي ،پف قْؾ ،ظاؼاي يک قاضتاؼ لْلَ اي نکل اقت ،کَ تَ پهت تْؼتيي ،تَ ژًؽاتْؼ گاؾ ،
تعّى ّاقغَ هتصل اقت .تطم خلْيي ُواًٌع يک ظيفيْؾؼ عؽازي نعٍ اقت (تَ ايي هؼٌا کَ قغر همغغ
افؿايم هي ياتع) ،کَ قؽػت خؽياى ؼا اؾ ػعظ هاش 5.5تَ 5.2تؽاي هواًؼت ههتؼل نعى اؾ تؽاًگيطتي ،تْقظ
خؽياًي کَ تكياؼ قؽيغ هي تانع ،کاُم ظُع.
Concord 1
202
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
قاضتاؼ قاظٍ ي هًْتاژ پف قْؾ ،کَ ناهل تٌِا چِاؼ تطم تؿؼگ هي تانع ،تكياؼ لاتل تْخَ اقت (نکل
:)8-3
افسايش جريان در سطح مقطع براي کاٌش عذد ماخ جريان گردابي
لُلً ي بازگرمايش
شعلً وگٍذار ٌىذسً ي وامىظم دٌاوً ي
سيستم پاشش سُخت
w
خرَجي
نکل ً 8-3وًَْ اي اؾ يک پف قْؾ ًكثتاً قاظٍ ي هًْتاژ نعٍ (نواتيکي اؾ تْؼتْخت Volvo RM8تؽاي ُْاپيواي
w
خٌگي )Viggen
w
لْلَ ي نؼلَ
.c
قيكتن پانم قْضت
يک قيكتن قْضت پال ،خعا اؾ قيكتن قْضت پال هْتْؼ ،تؽاي غضيؽٍ کؽظى ّ تْؾيغ قْضت تاؾ
گؽهايم تَ کاؼ هي ؼّظ .قْضت اؾ هياى چٌع ؼاَُ ُا (هٌيفْلع ُا) تؽاي پانم هيلَ ُايي کَ تَ صْؼت نؼاػي
202
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
هٌثكظ هي نًْع ،تْؾيغ هي نْظ ،آى گاٍ قْضت تَ قْي خؽياى گاؾ ػثْؼي اؾ يک قؽي قْؼاش ُاي
قاؾهاًعُي نعٍ ػثْؼ هي کٌع ،تا هطلْط لْي ؼا فؽاُن کٌع.
يک تطم ظؼ فِؽقت لغؼات اصلي ،تَ ؼّنٌي تياى ًهعٍ ،اها ُويهَ تؽ ؼّي تؽل خاًثي يا تصاّيؽ ،ظيعٍ
هي نْظ ً ،ياؾ تَ تْضير تيم تؽي ظاؼظ هطؽّط پهتيً 1اهيعٍ هي نْظ .نکلي هاًٌع يک تعًَ ي هتماؼى تيضي
ظاؼظ ،هطؽّط پهتي تؽاي تكياؼي اؾ هفِْم ُا تَ کاؼ هي ؼّظً .طكت ،خؽياى گاؾ اؾ تْؼتيي تَ نکل اقتْاًَ اي
هي تانع ،کَ تايع تَ تعؼيح ،کل قغر همغغ هدؽاي نؼلَ ي پف قْؾ ؼا تَ عْؼ کاهل تصؽف کٌع .تٌاتؽايي ،
w
ّظيفَ ي هطؽّط پهتي ،ظؼ اصل ،يک هاُيت اؾ ظيٌاهيک قيال هي تانع.
ظّم ،ػول هطؽّط پهتي تَ ػٌْاى پهتيثاًي کؽظى اؾ قاؾٍ ،تؽاي پانم هيلَ ُا (کَ ظاؼاي قاضتواى ًيؽّهٌع
w
هکاًيکي ًيكتٌع) هي تانع.
w
ظؼ پاياى ،هطؽّط پهتي ،نؼلَ ًگِعاؼ ؼا زول هي کٌع ،کَ يک تطم اصلي ظؼ قاضتاؼ پف قْؾ هي
.c
تانع .تَ ظليل ظهاي تاالي ايي ػوليات ،هطؽّط پهتي ؼا پْنم قؽاهيکي هي کٌٌع.
نؼلَ ًگِعاؼ ،ظؼ خؽياى پاييي ظُاًَ ي پانم قْضت ،هكتمؽ هي تانع .هؼوْالً اؾ قَ ؼيٌگ (زلمَ) ُن
ar
هؽکؿ تا قغر همغغ – Vنکل قاضتَ هي نْظّ .لْ ايي کَ ،قؽػت خؽياى گاؾ ،تْقظ تطم ّؼّظي ظيفيْؾؼ
نکل ،هدؽاي پف قْؾ کاُم ياتع ،قؽػت اًتهاؼ نؼلَ ٌُْؾ کن تؽ اؾ قؽػت خؽياى هي تانع ،تٌاتؽايي نؼلَ
ge
تؽاًگيطتَ هي نْظ .ايي ّظيفَ ي تطم – Vنکل ؼيٌگ ُاي نؼلَ ًگِعاؼ اقت ،تا خؽياى چؽضهي ّ خؽياى
ُاي گؽظاتي ظاضلي ،هکاًي کَ نؼلَ هي تْاًع پيْقتَ تالي تواًع ،ؼا تْليع کٌع( .نکل )8-5کاؼايي پف قْؾ ،
ek
تْقظ اقتفاظٍ اؾ يک گؽٍّ ُن هؽکؿ ؼيٌگ ُاي نؼلَ ًگِعاؼ افؿايم هي ياتع .تؽاي پيهگيؽي قْضتي هدؽا اؾ
اًكعاظ ،ؼيٌگ ُا هي لٌگٌع.
.ir
هکاًيؿم کٌتؽل پف قْؾ پيچيعٍ اقت ،ناهل يک قيكتن قْضت خعا تا پوپ قْضت ،فيلتؽ قْضت ّ ،
کٌتؽل قْضت ،تَ ػالٍّ ي يک قيكتن خؽلَ ؾًي ،هي تانع .ازتؽاق پف قْؾ تَ صْؼت اتْهاتيک هي تانع ،
اگؽ تٌِا يک تاؼ ،ضلثاى ّضؼيت پف قْؾ ؼا ظؼ ظقتگاٍ کٌتؽل قْضت ،اًتطاب ًوايع.
تا ّخْظ ظهاي تاالي گاؾ ،ازتؽاق هطلْط قْضت ّ ُْا ،هؼوْالً تَ صْؼت ضْظکاؼ ،ضْظ تَ ضْظي ،ؼش
ًوي ظُع .توايل گاؾ تؽاي ازتؽاق ّ ،اتكتَ تَ اًعکي افؿايم اؼتفاع پؽّاؾ ّ ،ػعظ هاش هي تانع .تؽاي اعويٌاى اؾ
ازتؽاق ،تست توام نؽايظ ،يک هٌثغ ازتؽاق هكتمل ،فؽاُن نعٍ اقت.
202
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
مخرَط پشتي
شعلً وگٍذار
w
سيستم پاشش سُخت
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
202
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
202
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
نکل 8-7نؼلَ ًگِعاؼ ًصة نعٍ تؽ هطؽّط پهتي – V ،نکل تْظى قغر همغغ زلمَ ُاي نؼلَ ًگِعاؼ تا اعويٌاى
تطهيعى خؽياى ػکف تؽاي پايعاؼ کؽظى نؼلَ
ar
ge
ٌُا سُخت
ek
.ir
202
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ؼّل ُاي ازتؽاق ،گًْاگْى اقت .ظؼ هْتْؼ ُاي اّليَ ،اؾ ازتؽاق تؿؼيك ظاؽ ، 1تْقظ تؿؼيك اضافَ ي
قْضت تَ ظاضل اتاق ازتؽاق ،تؽاي ًفْغ هياى تْؼتيي تَ قْي لْلَ ي پف قْؾ ،اقتفاظٍ هي نعٍ اقتُ .ن
چٌاى کَ ػولکؽظ پؽٍ ُاي تْؼتيي ،ظؼ ظها ُاي تاال هسعّظ هي تانع ،ايي ؼّل هي تْاًع تٌِا تؽاي ظّؼٍ ُاي
کْتاٍ ،هْؼظ اقتفاظٍ لؽاؼ گيؽظ.
ؼّني کَ تاؼ ُا هي تْاى اؾ آى تؽاي ؼّني نعى پف قْؾ اقتفاظٍ کؽظ ،تْقظ يک ههتؼل کٌٌعٍ ي
ههؼل 2هي تانع ،کَ تَ عْؼ ظائن ظؼ زال ازتؽاق هي تانع ،زتي ؾهاًي کَ پف قْؾ ،ظؼ زال کاؼ هي تانع
w
(نکل .)8-8تْقظ ايي ؼّل پف قْؾ تَ عْؼ ظائن آهاظٍ ي ازتؽاق هي تانع ،هكتمل اؾ اؼتفاع ّ ػعظ هاش.
اقتفاظٍ اؾ يک پف قْؾ ً ،وي تْاًع صؽفَ ي التصاظي ظانتَ تانع .افؿايم ظؼ ازتؽاق قْضت ّيژٍ ،تكياؼ
w
قٌگيي تؽ اؾ تِؽٍ ظؼ ًيؽّي هسْؼي هي تانع .افت ُاي ظيٌاهيکي قيال تْقظ نؼلَ ًگِعاؼ ّ لْلَ ُاي تؿؼيك
w
قْضت ُ ّ ،ن چٌيي تْقظ هماّهت پْقتَ تسويل هي نْظ .زتي اگؽ خؽياى ،اصغکاک کوي ظانتَ تانع ،
گؽها تاػث افت فهاؼ هغلك هي نْظ.
.c
تا ايي ّخْظ ،هالزظَ هي نْظ ،کَ پف قْؾ تٌِا ؼّل لاتل اقتفاظٍ ي ظقت يافتي تَ اؼتفاع تاال ّ قؽػت
ar
پؽّاؾ ػعظ هاش تكياؼ تاال ،هي تانع .پيهؽفت ُاي تاؾٍ تؽ ،لصع ظؼ ًگِعاؼي لْلَ ي تكياؼ کْتاٍ نؼلَ ؼا ظاؼًع.
ايي ؼّني اقت کَ تَ صْؼت گكتؽظٍ ظؼ ُْاًْؼظي غيؽ ًظاهي تا پف اؾ ظَُ ي ُفتاظ تَ کاؼ هي ؼفت ،اها
اهؽّؾٍ تَ تاؼيص پيْقتَ اقت .ها هي ضْاُين ًگاُي گػؼا تَ لاػعٍ ي اصلي آى تياًعاؾين.
ek
تؽاقاـ لضيَ ي اًعاؾٍ زؽکت ً ،يؽّي هسْؼي ًَ ،تٌِا ّاتكتَ تَ افؿايم قؽػت خؽياى ُْا هي تانع ،
تلکَ ّاتكتَ تَ ظتي خؽهي خؽياى ًيؿ ،هي تانع (فصل ُ .)2ن چٌاى کَ ظتي خؽهي خؽياى ،تا چگالي خؽياى
.ir
ؼاتغَ ظاؼظ ( خؽم = چگالي × زدن) ،گًْاگًْي ّيژگي ُاي ُْا ،تاػث افؿايم ًيؽّي هسْؼي هي نْظ.
ρ
210
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ρچگالي t ،ظهاي اقتاتيکي p ،فهاؼ اقتاتيکي R ،ثاتت گاؾ ،چگالي تا فهاؼ ،افؿايم ،اها تا ظها ،
کاُم هي ياتع .نؽذ ظاظٍ نع ،کَ چؽا ًيؽّي هسْؼي ظؼ فؽّظگاٍ ُايي کَ ظؼ اؼتفاع تيم تؽي لؽاؼ ظاؼًع
(فهاؼ پاييي) کن تؽ هي تانع ،تؽاي ًوًَْ ظؼ آهؽيکاي خٌْتي ،يا ظؼ ؼّؾ ُاي گؽم زتي ظؼ فؽّظگاٍ ُايي کَ تا
ظؼيا ُوكغر هي تانٌع .قاؾًعگاى هْتْؼ ،تا ظؼ ًظؽ گؽفتي ايي ػْاهل ،ظؼ ظاضل هساقثات ،تَ صْؼت ظقتي
تْقظ ضصْصيات ًيؽّي هسْؼي ظاظٍ هي نْظ ُ ،واًٌع کاؼ ظؼ هسعّظٍ ي ظها (نکل .)8-9تَ عْؼ خاهغ
ًوْظاؼ ُا ،افت ًيؽّي هسْؼي ؼا ُوؽاٍ تا افؿايم ظها ًهاى هي ظٌُع .تؽاي ًوًَْ ،هْتْؼ & Pratt
Whitney JT3D-5کَ لعؼت ُْاپيوا ُاي تؽاتؽي McDonnel Douglas DC-8 ّ Boeing 707
w
ؼا فؽاُن هي کٌع ،تْليع ًيؽّي هسْؼي )25555 lb( 9575 kgfظؼ قغر ظؼيا ّ ظهاي 15ظؼخَ ي قيليكيْـ
هي کٌع (ًمغَ ، )Aاها تٌِا )18855 lb( 8555 kgfظؼ ظهاي 35ظؼخَ قيليكيْـ ظؼ فؽّظگاُي ههاتَ تْليع
w
هي کٌع ،کكؽي 6ظؼصع ،ظؼ غيؽ ايي صْؼت نؽايظ يکكاى هي تانع .ظؼ ًتيدَ ُ ،ؽ يک اؾ ظّ زؽکت
w
تؽضاقتي ،هدثْؼ تَ افؿايم يا کاُم تاؼ هفيع ُْاپيوا تؽاي اصالذ کؽظى ظهاي ًاهكاػع يا ػْاهل اؼتفاع هي
نْظ.
.c
زال تؽاي ؼّل تؿؼيك آب تؽاي افؿايم ًيؽّي هسْؼي:
ar
ظهاي خؽياى ُْاي هْتْؼ ،هي تْاًع تْقظ تؿؼيك آب ،خؽياى تااليي کوپؽقْؼ ،کاُم ياتعُ .ن چٌاى کَ
آب تطاؼ هي نْظ ،ظها تَ ظليل چگالي کاُم هي ياتع ،تٌاتؽايي ،خؽم افؿايم هي ياتع ،کَ تَ عْؼ هكتمين
ge
ًيؽّي هسْؼي اضافي ؼا فؽاُن هي کٌع ،تَ قثة افؿايم ظتي خؽياى.
تا پيم اؾ هْتْؼ ُاي تا ًكثت کٌاؼ گػاؼي تاال ّ ،هيؿاى ؾياظ ًيؽّي هسْؼي تؽضاقتي ،تؿؼيك آب تْقظ
ek
پيهؽفت تکٌْلْژي خايگؿيي نعٍ تْظ .اها تهکيل يک تطم لاتل تْخَ ظؼ پژُّم ،تؽاي ًيؽّي هسْؼي تيم
تؽ ؼا ايداظ ًوْظ.
.ir
211
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
o
محذَدي ي دما ،درجً ي سيليسيُش C ،
ar
نکل 8-9ضصْصيات ًيؽّي هسْؼي اقتاتيکي ،کاؼ هؤثؽ تؿؼيك آب (ًْ ، Pratt & Whitney JT3D-5ػي اؾ
تْؼتْفي تا ًكثت کٌاؼ گػاؼي پاييي هْؼظ اقتفاظٍ تؽاي ُْاپيواي تؽاتؽي ظَُ ي نصت)
ge
ek
.ir
212
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصم َٓى
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
312
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٌٛاؾَ خبٔجي ٚقيكتُ ٘بي ِٛتٛؼ ظقتگبٖ ٘بي َؽٚؼي ِي ثبنٕع ،وٗ ثبٚث ِي نٔٛع ِٛتٛؼ ؼأعِبْ
ٍِٓٛة ٚنبيكتٗ اي ظانتٗ ثبنع .آْ ٘ب ِّٛٛالً ظؼ پيؽاِِٛ ْٛتٛؼ ًٔت ِي نٔٛع ٚ ،فُبي ثيٓ ِسفٗٗ ي
ِٛتٛؼ ٚگٛٙاؼٖ ِٛتٛؼ ؼا تًبزت ِي کٕٕع (نىً .)9-1
ِب اؾ ِٛتٛؼ يه اتِٛجيً ِ ،ي ظأيُ وٗ ايٓ ِٛتٛؼ تٕٙب ظؼيٛؼتي ِي تٛأع ؼأعِبْ ِٕبقجي ظانتٗ ثبنع وٗ
پّپ قٛضت ثٗ يٛؼت وبفي قٛضت ؼقبٔي وٕع ،وبؼثٛؼاتٛؼ ثٗ ضٛثي تٕٗيُ نعٖ ثبنع ٚقيكتُ خؽلٗ ظؼ
ؾِبْ يسير ،تٌٛيع خؽلٗ وٕع .يه ِٛتٛؼ تٛؼثيٓ ٔيؿ ثب نجب٘ت ثكيبؼ ؾيبظي ثٗ ِٛتٛؼ اتِٛجيً وبؼ ِي وٕع ،
w
اٌجتٗ ثب ايٓ اٌتؿاَ اَبفي وٗ اخؿاء ،لبثٍيت اٚتّبظ ثباليي ظانتٗ ثبنٕع تب إِيت پؽٚاؾ تُّيٓ نٛظ.
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
يه قيكتُ ثٗ ٕٛٚاْ يه ٔٙبظ يکپبؼچٗ ،تٛؽيف ِي نٛظٙٔ .بظي وٗ اؾ ثطم ٘بي گٔٛبگ ْٛقبضتٗ نعٖ ٚ
ايٓ ثطم ٘ب ثب يىعيگؽ فٛبٌيت ِي کٕٕع تب ٖٚيفٗ ي الؾِٗ ؼا أدبَ ظٕ٘ع .ظؼ يه ِٛتٛؼ تٛؼثيٕي ،قيكتُ ٘بي
ّٚعٖ ي غيً َؽٚؼي ِي ثبنٕع:
312
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
-قيكتُ قٛضت
-قيكتُ ؼٚغٓوبؼي
-قيكتُ اقتبؼتؽ (ؼاٖ أعاؾي)
-قيكتُ اٌىتؽيىي
-قيكتُ ظؼؾگيؽ ٚضٕهوٕٕعٖ ٘ٛا
-قيكتُ ّٔبيم ظٕ٘عٖ
w
ٚال ٖٚثؽ ايٓ ٘ب ،ثكتٗ ثٗ ِٔٛ ٘ٛتٛؼ ٛ٘ ٚاپيّب ،قيكتُ ٘بي ظيگؽ ٔيؿ ِ ،ي تٛإٔع ًٔت نٔٛع .اؾخٍّٗ:
ثٗ ْٛؼ وٍي ،قيكتُ قٛضت ِتهىً اؾ ،يه قيكتُ تأِيٓ قٛضت ،يه قيكتُ وٕتؽي قٛضت ٚ ،قٛپبپ
٘ب ٌٌٗٛ ٚ ،وهي ِؽثِ ْٗٛي ثبنع .ثيٓ اخؿاء تٛجيٗ نعٖ ظؼ ِٛتٛؼ ٚ ،تٛجيٗ نعٖ ظؼ ثعٔٗ ي ٘ٛاپيّب ،قيكتُ
قٛضت ،تفبٚت ٚخٛظ ظاؼظ .ثطم ٘بي تٛجيٗ نعٖ ظؼ ثعٔٗ ي ٘ٛاپيّب نبًِ ِطؿْ ٘بي قٛضت ،پّپ ٘بي
قٛضت ٚظقتگبٖ ٘بيي ثؽاي ٔهبْ ظاظْ ٚفؽِبْ ظاظْ فٛبٌيت ِٛتٛؼ ِ ،ي ثبنٕع ؛ ظقتگبٖ ٘بيي اؾ لجيً ا٘ؽَ ٘بي
وٕتؽي ٚتٕٗيُ (نىً .)9-2ثطم تٛجيٗ نعٖ ظؼ ِٛتٛؼ ،قيكتُ وٕتؽي قٛضت ،نبًِ پّپ ٘بي قٛضت،
قيكتُ وٕتؽي قٛضت ،آتهطبْ ٌٌٗٛ ٚوهي ِي ثبنع.
312
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
آب Water
)تُظيىكُُذِ (رگٕالتٕر Regulator
ge
ّطٕپاپ تُظيى فشار ٔ تخهي Pressurizing and dump valve
كُتزل طٕخت Fuel control
پًپ طٕخت Fuel pump
پيَٕذگاِ انكتزيكي Electrical junction
تؼبيّ شذِ در يٕتٕر Engine supplied
ek
تؼبيّ شذِ در بذَّ ي ْٕاپيًا Airframe supplied
جزياٌ طُج طٕخت Fuel flowmeter
ِطٕپاپ يظذٔد كُُذ Shut-off valve
ٌگيج جزياٌ طُج اتاق فزيا Cockpit flowmeter gauge
فشار ٔرٔدي پًپ طٕخت Fuel pump inlet pressure
.ir
تغييز فشار Pressure switch
ٍفيهتز فشار پايي Low pressure filter
اْزو كُتزل يٕتٕر Engine control lever
اطتارت Start
ْزس گزدي Idle
يؼكٕص Reverse
طٕپاپ ْاي يظذٔدكُُذِ ي اضطزاري طٕخت Emergency fuel shut-off valves
يظذٔدكُُذِي طٕخت Fuel shut-off
چزاؽ ْشذار Signal light
پًپ تقٕيت طٕخت Fuel boost pump
يخشٌ اصهي طٕخت Main fuel tank
تأييٍ طٕخت Fuel supply
باسگشت طٕخت Fuel return
پًپ Pump
يخشٌ آب Water tank
)Pratt & Whitney JT3D( فٓ ظ٘ٗ ي نًتٛؼثٛؼ تٛتِٛ ضتٛ قيكتُ ق9-2 ًنى
312
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
قٛضت تٛقّ پّپ ٘بي ِٕبقت اؾ ِطؿْ ٘ب ثٗ ِٛتٛؼ ِٕتمً ِي نٛظ .ايٓ پّپ ٘ب تٛقّ ثؽق ثٗ زؽوت ظؼ
ِي آيٕع تب ثؽاي قيكتُ قٛضت تٛجيٗ نعٖ ظؼ ِٛتٛؼ ،خؽيبْ فهبؼ پبييٕي اؾ قٛضت ،فؽاُ٘ وٕٕع .فهبؼ قٛضت
ظؼ ِسعٚظٖي 1تب 2.5ثبؼ ( 14تب ِ )35 psiي ثبنع .قٛضت ظؼ ِكيؽل ثٗ قّت ِٛتٛؼ اؾ فيٍتؽ ٚ ،جٛؼ ظاظٖ ِي
نٛظ .خؽيبْ قٛضت تٛقّ يه خؽيبْ قٕح قٛضت ،أعاؾٖگيؽي ِي نٛظ ؛ ٚلؽائت آْ ؼٚي لكّت خٍٛي
ضٍجبْ ،ظؼ اتبله ضٍجبٔي ٔ ،هبْ ظاظٖ ِي نٛظ.
ثٛع اؾ ايٓ کٗ قٛضت ،ثٗ قيكتُ قٛضت تٛجيٗ نعٖ ظؼ ِٛتٛؼ ،پّپ ِي نٛظ ،فهبؼ ،افؿايم لبثً ِالزٗٗ
w
اي پيعا ضٛا٘ع وؽظ .ثبال ثٛظْ فهبؼ قٛضت ،ثؽاي ثٗ ظقتآٚؼظْ ويفيت ِٕبقت پبنم قٛضت اؾ ٔبؾي ٘بي
پبنم ظؼ ِسفٗٗ ي قٛضت َ ،ؽٚؼي اقت .فهبؼ ظؼ ظِ ٚؽزٍٗ افؿايم ِي يبثع:
w
يه پّپ قٛضت فهبؼ پبييٓ ،فهبؼ قٛضت ؼا تب 7ثبؼ ( )111 psiثبال ِي ثؽظ .پف اؾ آْ ،قٛضت اؾ
w
ْؽيك ٚجٛؼ اؾ يک تجبظٌگؽ گؽِبي قٛضت ٛ٘ /ا ،گؽَ ِي نٛظ ِ ٚ ،دعظاً ظؼ يه فيٍتؽ فهبؼ ثبال ،تًفيٗ ِي
نٛظ .ظؼ ِؽزٍٗ ي ظ ، َٚفهبؼ ثٗ 81ثبؼ ( )1141 psiافؿايم ظاظٖ ِي نٛظ .قپف قٛضت ظؼ خبيي وٗ ًّٚ
.c
تٛؾي ٙثٗ ِسفٗٗ ٘بي قٛضت أدبَ ِي گؽظظ ،ثٗ ٚازع وٕتؽي قٛضت ،پّپ ِي نٛظ.
ar
پًپ ْاي طٕخت 1.1.1
تأِيٓ قٛضت اؾ ِطؿْ ٘بي قٛضت ثبي ،تٛقّ پّپ ٘بي فهبؼ پبييٓ ،أدبَ ِي نٛظ وٗ تٛقّ اٌکتؽيكيتٗ
ge
فٛبٌيت ِي کٕٕع ٚثب قؽٚت ٘بي چؽضهي ثباليي ِ ًّٚي کٕٕعٍّٚ .ىؽظ چٕيٓ پّپ ٘بيي ِبٕٔع يه وّپؽقٛؼ
نٛبٚي اقت ٚ ،ثٗ ٕٛٚاْ پّپ نٕبٚؼ 1وبؼ ِي کٕٕع.
ek
ظؼ قيكتُ قٛضت تٛجيٗ نعٖ ظؼ ِٛتٛؼ ،ظ ٘ٛٔ ٚپّپ ثؽاي تأِيٓ خؽيبْ قٛضت فهبؼ ثبال ِٛ ،ؼظ اقتفبظٖ
لؽاؼ ِي گيؽظ :پّپ ٘بي پيكتِ ْٛسٛؼي قٛضت ، 2ثؽاي فهبؼ ثكيبؼ ثبال ٚ ،پّپ ٘بي ظٔعٖ ِبٕٔع قٛضت، 3
.ir
ثؽاي فهبؼ پبييٓ.
ظؼ ثطم فهبؼ ثبالي قيكتُ قٛضت ،اؾ پّپ ٘بي قٛضت پيكتٔٛي ِٛ ،ؼظ اقتفبظٖ ِي نٛظ .ايٓ پّپ ٘ب
زؽوت چؽضهي يه ِسٛؼ ظؼٔٚي ؼا ،ثٗ زؽوت ِسٛؼي ؼفت ٚثؽگهتي پيكت٘ ْٛب ،تجعيً ِي کٕٕع (نىً
.)9-3
312
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ٔيؽٚي ِٛؼظ ٔيبؾ ثؽاي ثٗ فٛبٌيت ظؼآٚؼظْ پّپ ِ ،كتميّبً اؾ ِٛتٛؼ ٚاؾ ْؽيك خٛجٗ ظٔعٖي خبٔجي ،تأِيٓ ِي
نٛظِ .معاؼ قٛضت پّپ نعٖ ثكتگي ثٗ ِٛ rpmتٛؼ ٚکٛؼـ پيكت ْٛظاؼظِ .مبظيؽ ٌِّٛٛي ظؼ ِسعٚظٖي 411
تب ٌ 8111يتؽ ظؼ قبٚت ( 115تب 2131قبٚت /گبٌٓ) ظؼ ثيهيٕٗ فهبؼ 141ثبؼ (ِ )1961 psiي ثبنعٔ .يؽٚي ِٛؼظ
ٔيبؾ ثؽاي ثٗ زؽوت ظؼآٚؼظْ پّپ تب قمف 81اقت ثطبؼ اقت.
ٔرٔدي طٕخت
w
خزٔجي طٕخت
w
يحزک پًپ
رٔتٕر
.c
نىً 9-3پّپ قٛضت پيكت ْٛنٕبٚؼ ،ثؽاي فهبؼ ثكيبؼ ثبال
ar
زؽوت ؼفت ٚثؽگهتي ِّٛٛالً اؾْؽيك چؽضم يه يفسٗ ي ظٔعأٗ ظاؼ ٔٛنتيؿ ،أدبَ ِي نٛظ .ثب
چؽضم يفسٗ ،پيكت٘ ْٛب زؽکت ؼفت ٚثؽگهتي ِي ؼٔٚعٚ .لتي پيكت٘ ْٛب اؾ ظؼگبٖ ٘بي ِعضً ظٚؼ ِي
ge
نٔٛع قٛضت ؼا ثٗ ظاضً ِي وهٕع ٚ ٚ ،لتي تٛقّ يفسٗ ي ظٔعأٗ ظاؼ ٔٛن تيؿ ثٗ خٍ ٛؼأعٖ ِي نٔٛع ،
قٛضت ؼا ثب فهبؼ ضبؼج ِي کٕٕعْٛ .ي کٛؼـ پيكت ْٛثب ؾاٚيٗي نيت يفسٗ ي ظٔعأٗ ظاؼ وٗ تٛقّ يه
پيكت ْٛضٛظ تٕٗيُ ،وٕتؽي ِي نٛظ ،تفبٚت پيعا ِي وٕع ؛ ثؽاي ظانتٓ ثيم تؽيٓ کٛؼـ پيكت٘ ْٛب اؾ فٕؽ ٘بيي
ek
اقتفبظٖ ِي نٛظ .ايٓ پيكت ، ْٛؾيؽ فهبؼ ضٛظ تٕٗيُ ظؼ قّت فٕؽ ٚ ،فهبؼ تٛؾي ٙپّپ ،ظؼ قّت ظيگؽ ِي ثبنع.
اضتالف ٚظگؽگٔٛي ظؼ تٛبظي فهبؼ ثبٚث زؽوت پيكت ْٛضٛظ تٕٗيُ ِي نٛظ ؛ ثعيٓ تؽتيت ؾاٚيٗ ي نيت
.ir
يفسٗ ي ظٔعأٗ ظاؼ تغييؽ ِي پػيؽظ ٚ ،ثٕبثؽ ايٓ پّپ زؽکت ِي وٕع.
پّپ ٘بي ظٔعٖ -ؼٚي -ظٔعٖ ،نبًِ ظ ٚچؽضعٔعٖ ِي ثبنٕع ،وٗ ِّٛٛالً أعاؾٖ ي يىكبٔي ظاؼٔع ٚظؼْٚ
يه ِسفٗٗ ثب يىعيگؽ ظؼگيؽٔع (نىً .)9-4چؽضم چؽضعٔعٖ ي ِسؽن ثبٚث ثٗ چؽضم ظؼآِعْ
چؽضعٔعٖ ي ظِ َٚي نٛظ .قٛضت ظؼ فُبي ثيٓ ظٔعأٗ ٘ب ِٕتمً ِي نٛظ .يه قٛپبپ إِيت ٔيؿ ٚخٛظ ظاؼظ تب،
چٕبْ چٗ فهبؼ تٛؾي ٙاؾ ِسعٚظٖ ي ثبؼ فٕؽ ،ثبال تؽ ؼٚظ ،ثٗ قٛضت اَبفي اخبؾٖ ثع٘ع وٗ ثؽگؽظظ.
312
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ِؿيت پّپ ٘بي چؽضعٔعٖ ٚؾْ پبييٓ ٚقؽٚت تٛؾي ٙثبالينبْ ِي ثبنع .پّپ ٘بي چؽضعٔعٖ ظؼ قيكتُ
قٛضت تٛجيٗ نعٖ ظؼ ِٛتٛؼ ِٛؼظ اقتفبظٖ لؽاؼ ِي گيؽٔع.
وبؼ وٕتؽي ِٛتٛؼ تٛقّ تغييؽ خؽيبْ قٛضت ظؼ ٔبؾي ٘بي پبنم زبيً ِي نٛظ .ثؽاي ثٗ ظقت آٚؼظْ
ge
ٔيؽٚي ِسٛؼي افؿايم يبفتٗ ،اثتعا فهبؼ قٛضت ثبال ثؽظٖ ِي نٛظ ْٛ ،ؼي وٗ قٛضت ثيم تؽي تؿؼيك نٛظ.
ايٓ وبؼ ثبٚث افؿايم ظِبي گبؾ ِي نٛظ وٗ ضٛظ ٔيؿ ِٛخت افؿايم نتبة گبؾ ،ظؼ ثطم تٛؼثيٓ ِي گؽظظ.
ek
ؼٚيعاظ ثٛعي وٗ اتفبق ِي افتع ،افؿايم قؽٚت تٛؼثيٓ اقت وٗ ظثي خؽيبْ زدُ ِٛتٛؼ ؼا افؿايم ِي ظ٘ع ،
ٚثعيٓ تؽتيت ٔيؽٚي ِسٛؼي تٌٛيع نعٖ ثيم تؽ ِي گؽظظ.
.ir
ؼاثٓٗي ٚاثكتگي قٛضت تؿؼيك نعٖ ٔ ٚيؽٚي تٌٛيع نعٖ تٛقّ نؽايّ خٛي ،ضًٛيبً تغييؽات ظؼ ظِب ٚ
فهبؼ ،پيچيعٖ ٚثغؽٔح ِي نٛظ٘ .ؽ ظ ٚايٓ ِٛاؼظ ثٗ تغييؽ ٚظگؽگٔٛي ظؼ غٍٗت ِٕدؽ ِي نٔٛع وٗ تأثيؽ
ِكتميّي ؼٚي ٔيؽٚي ِسٛؼي تٌٛيع نعٖ ِٛتٛؼ ،ظاؼظ.
ايٓ ٖٚيفٗ ي ٚازع وٕتؽي قٛضت اقت وٗ ،ظؼ تّبَ نؽايّ خٛي ،قٛضت ؼا ثٗ نىٍي وٗ ثؽاي ازتؽاق
ِٕبقت ثبنع ثٗ ِٛتٛؼ ثؽقبٔع ؛ ْٛؼي وٗ قٓر اؾ پيم أتطبة نعٖ اي اؾ ٔيؽٚي ِسٛؼي ثتٛأع زفٕ نٛظ.
ايٓ ثب ِٛتٛؼ اتِٛجيً ِتفبٚت اقت .ظؼ ِٛتٛؼ اتِٛجيً ؼإٔعٖ ِكتميّبً ،اؾْؽيك پعاي وٕتؽي ثٕؿيٓ ٔ ،يؽٚي
ِٛتٛؼ ؼا وٕتؽي ِي وٕع .ظؼ يه ِٛتٛؼ تٛؼثيٕي ،ضٍجبْ ثٗ ْٛؼ غيؽ ِكتميُ ٚاؾ ْؽيك يه ا٘ؽَ وٕتؽي ،وٗ
312
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ِبٕٔع يه قيگٕبي ،ثٗ ٚازع وٕتؽي قٛضت ِ ًّٚ ،ي وٕع ٔ ،يؽٚي ِسٛؼي ِٛتٛؼ ؼا تست فؽِبْ ضٛظ ِي ثؽظ.
پف اؾ آْ ،قيكتُ وٕتؽي قٛضت ،خؽيبْ قٛضت ِٛؼظ ٔيبؾ ؼا ِسبقجٗ ِي وٕع ؛ پبؼاِتؽ ٘بي ِ ُٙگٔٛبگٔٛي ؼا
ِع ٔٗؽ لؽاؼ ِي ظ٘ع ْٛ ٚ ،ؼي خؽيبْ قٛضت ،ثٗ ِٛتٛؼ ؼا تٕٗيُ ِي وٕع وٗ ٔٗ زؽاؼت ثيم اؾ زع ٗٔ ٚاؾوبؼ
افتبظگي ِٛتٛؼ اتفبق ثيبفتع .ثؽاي ايٓ کٗ ٚازع وٕتؽي قٛضت لبظؼ ثبنع ايٓ ِسبقجٗ ؼا أدبَ ظ٘ع ،ثٗ اْالٚبت
ثيم تؽي ٔيبؾ ظاؼظ ؛ وٗ ِّىٓ اقت نبًِ ٌيكت پبؼاِتؽ ٘بي ٚؼٚظي غيً ثبنع:
ٚازع ٘بي وٕتؽي قٛضت والقيه (لعيّي) ،ظقتگبٖ ٘بي ٘يعؼِٚىبٔيىي ٘كتٕعٚ .ازع ٘بي اِؽٚؾي
.ir
ٚازع ٘بي وٕتؽي اٌىتؽيىي ظيديتبي ثب اضتيبؼ تبَ (ِ )3FADECي ثبنٕع ؛ وٗ ٖٚبيف وٕتؽٌي ِتٛعظي ؼا أدبَ
ِي ظٕ٘ع.
وٕتؽي ِٛتٛؼ ٔ ،يبؾِٕع أتطبة يه پبؼاِتؽ اقبقي وٕتؽي ِي ثبنع .ظؼ ِٛتٛؼ ٘بي اِؽٚؾي ٔكجت کٕبؼ
گػاؼي ثبال ّ٘چ ، CF6 ْٛقؽٚت چؽضم وّپؽقٛؼ فهبؼ ثبال ( )N2أتطبة اؼخر ِي ثبنع.
332
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
وٕتؽي ِٛتٛؼ اؾْؽيك ثبثت ٔگٗ ظانتٓ قؽٚت N2ظؼ يه ا٘ؽَ وٕتؽي قٛضت أتطبة نعٖ (ؼٚتٛؼ فهبؼ
ثبال) ٚيؽف ٔٗؽ اؾ نؽايّ ظؼ زبي تغييؽ پيؽاِ ، ْٛأدبَ ِي نٛظ .وٕتؽي ؼٚتٛؼ فهبؼ پبييٓ (نبًِ فٓ ،
وّپؽقٛؼ فهبؼ پبييٓ ٚتٛؼثيٓ فهبؼ پبييٓ) اؾ ْؽيك وٛپٍيٕگ آيؽٚظيٕبِيه ثٗ ؼٚتٛؼ فهبؼ ثبال ِي ثبنع.
تدؽثٗ ي فٛبٌيت ضٓٛ٘ ِٛاپيّبيي ؾِيٕٗ ؼا ثؽاي فؽِٛي ثٕعي ٔيبؾ ٘بي قيكتُ وٕتؽي اِؽٚؾي ،فؽاُ٘
.ir
قبضت .چٕيٓ ٚازع وٕتؽي پيهؽفتٗ اي ثبيع ٚ ،ال ٖٚثؽ تأِيٓ وٕتؽي ِٛتٛؼ ،يه ؼايبٔٗ ي ِؽوؿي ٔيؿ ظؼ ضٛظ ،
خبي ثع٘ع وٗ لبظؼ ثبنع ٖٚبيف غيً ؼا أدبَ ظ٘ع:
.1اخؽاي زبٌت ٘بي وٕتؽي لعؼت ،زعالً ثؽاي ِٛاؼظ زيبتي ٚثكيبؼ ِ ُٙاؾلجيً ثؽضبقتٓ ،ثبال تؽيٓ
اٚجگيؽي ،ثيم تؽيٓ گهت ؾٔي.
ّ٘ .2بٕ٘گ وؽظْ ٔيؽٚي ِسٛؼي ِٛتٛؼ ظؼ ٘ٛاپيّبي چٕعِٛتٛؼٖ ؛ ثعيٓيٛؼت وٗ ٔيؽٚي ته ته
ِٛتٛؼ ٘ب ِ ،كتمً اؾ قؽٚت پؽٚاؾ ،اؼتفب٘ ٚاؼتفب٘ ٘ٛاپيّب ٔ ،جبيع ثيماؾ %±1.2ثب ِتٛقّ اؾ پيم أتطبة نعٖ
ِ ،تفبٚت ثبنع.
331
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
.3ثٗ قؽٚت چؽضهي ثبثت ِٛتٛؼ ٚثٗ قؽٚت پؽٚاؾ ثبثت اخبؾٖ ِي ظ٘ع ،تب ثب تًّيُ ضٍجبْ ثٗ ٕٛٚاْ
پبؼاِتؽ ايٍي وٕتؽي ،أتطبة نٛظ.
.4قبضتبؼ لٓ ٗٛلٓ ٗٛاي ظانتٗ ثبنع تب تٛٛيٍ اخؿاء ِٛيٛة آْ ،يب وً ٚازع ،آقبْ نٛظ ؛ ٚظؼ وُ تؽ
اؾ يه قبٚت ايٓ وبؼ أدبَ نٛظ.
.5پف اؾ ثبؾوؽظْ پٛنم ِٛتٛؼ ٘ٛاپيّب ،ظقتؽقي آقبْ ثبنع.
پ) ؾِبْ ثيٓ ٔيؽٚي ٘ؽؾگؽظ پؽٚاؾ تب ثيهيٕٗ ِٛىٛـ ظؼ کُ تؽ اؾ 5ثبٔيٗ ،وٗ ثٗ ؼٚاي فٛبٌيت ؼٚؾأٗ ِؽثِٛ
ar
ِي نٛظ.
ge
ايٓ ٔيبؾ ٘ب ظؼ ظ٘ٗ ي ٘فتبظ ثؽاي ٚازع وٕتؽي آيٕعٖ ِمؽؼ نعٔع .اِؽٚؾٖ ،ثب وٕتؽي اٌىتؽيىي ظيديتبي تبَ
اضتيبؼ ( ، )FADECوٗ ؼٚاي ٚبظي ِٛتٛؼ ٘بي ِعؼْ ِي ثبنع ،ايٓ ٔيبؾ ٘ب ثؽاٚؼظٖ نعٖ أع.
ek
َاسل ْاي پاشش 1.1.3
ظؼ أتٙبي ؾٔديؽٖ ي ؼأعِبْ قيكتُ قٛضت ٔ ،بؾي ٘بي پبنم (آتهطبْ ٘ب) لؽاؼ ظاؼٔع وٗ ٖٚيفٗ نبْ
.ir
پؽظاؾل قٛضت ِي ثبنع ْٛ ،ؼيوٗ ازتؽاق ِفيع ٚوبؼاِع زبيً نٛظ .يىي اؾ پيم ٔيبؾ ٘بي ظانتٓ تؽويت
ّ٘گٓ ٘ٛا /قٛضت ثؽاي ازتؽاق ،تجطيؽ قٛضت ِي ثبنع ؛ وٗ ثٗ ظٔجبي آْ تؽويت لٛي ثطبؼ قٛضت ثب خؽيبْ
٘ٛاي وّپؽقٛؼ أدبَ ِي نٛظْٛ .ي ِسفٗٗ ي ازتؽاق تٛقّ ايٓ فؽايٕع ِهطى ِي گؽظظ.
ثٗ ْٛؼ ايٌٛي ،تجطيؽ تٛقّ ٚجٛؼ قٛضت اؾ يه ِسفٗٗ ي چؽضهي ،أدبَ ِي نٛظ ؛ ِسفٗٗ اي وٗ
ظؼآْ قٛؼاش ٘بيي ثٗ ْٛؼ ِّبـ ِؽتت نعٖ أع ٚثٗ غؼات قٛضت ،چؽضم ِي ظٕ٘ع .قپف ايٓ غؼات ٔٗ تٕٙب
ظؼ ِكيؽي ِسٛؼي ثٍىٗ ثٗ يٛؼت افمي اؾ ٔبؾي پبنم ضبؼج ِي نٔٛع ؛ ٕ٘ ٚگبَ ضؽٚج اثؽ ٔيؽ٘ ٚبي گؽيؿ اؾ
ِؽوؿ زبيً اؾ چؽضم ظاؼٔع وٗ ثبٚث ِي نٛظ ِطؽ ِٚپبنم ٌِّٛٛي ،نىً ظٕ٘ع.
333
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ايٓ ؼٚل اٌٚيٓ ثبؼ ظؼ ِسفٗٗ ٘بي قبظٖ آتهطبْ ظؼ ِٛتٛؼ ٘بي خت اٌٚيٗ ِٛؼظ اقتفبظٖ لؽاؼ گؽفت (نىً
ٍّٚ .)9-5ىؽظ ايٓ ؼٚل ظؼ ظثي خؽيبْ قٛضت ثبال ٚفهبؼ ثبال ؼَبيت ثطم ثٛظٌ .يىٓ ظؼ فهبؼ قٛضت پبييٓ
ٚظؼ اؼتفبٚبت ثبال وٗ ِٛتٛؼ ثب لعؼت پبييٓ فٛبٌيت ِي وؽظ ،نىً ِطؽ ِٚاقپؽي (پبنم) ثؽاي ازتؽاق
وبؼاِع ٚثبوفبيت قٛضت ِٕبقت ٔجٛظ .ظٌيً ايٓ اِؽ ،آْ ثٛظ وٗ ظثي خؽيبْ قٛضت ثب ِؽث ٙوؽظْ (تٛاْ )2
فهبؼ قٛضت ،افؿايم پيعا ِي وٕع .ثٕبثؽايٓ ،ثٙيٕٗ قبؾي ٔبؾي ٘بي پبنم ثؽاي خؽيبْ قٛضت فهبؼ پبييٓ ،
ٔيبؾِٕع فهبؼ ٗٚيُ قٛضت ثؽاي ظثي ٘بي ثبالي خؽيبْ قٛضت ثٛظ ؛ وٗ ظؼ آْ قبي ٘بي اٌٚيٗ ّٔي تٛأكت اؾ
ْؽيك تىٌٕٛٛژي پّپ تأِيٓ نٛظ.
w
جزياٌ ْٕا بزاي جهٕگيزي اس تشکيم
کزبٍ بز رٔي رٔسَّ (أريفيض)
w
طٕراخ ْاي يًاطي
w
.c
فيهتز
يحفظّ چزخاٌ
ar
يه ٍّٚىؽظ ؼَبيت ثطمتؽ تٛقّ ِسفٗٗ ي قٛضت ظٚگبٔٗ ثٗ ظقت ِي آيع وٗ ظاؼاي ظ ٚتغػيٗ ي
قٛضت ِدؿا ٚضؽٚخي ٘بي ظ٘بٔٗ ظٚگبٔٗ ي تفىيه نعٖ ِي ثبنع (نىً ٚ .)9-6لتي فهبؼ قٛضت ،پبييٓ
ek
اقت قٛضت تٕٙب اؾ ظ٘بٔٗ ايٍي وٛچه تؽ ضبؼج ِي نٛظ ؛ وٗ ثعيٓ تؽتيت ْ ،ي خفت نعگي ثٙتؽ فهبؼ
قٛضت پبييٓ ٚأعاؾٖ ي ؼٚؾٔٗ ،تجطيؽ ضٛثي ِيكؽ ِي نٛظ .ثب افؿايم فهبؼ قٛضت ،يه قٛپبپ فهبؼ ثٗ ْٛؼ
.ir
تًبٚعي ،قٛضت ؼا ثٗ ضّ ايٍي تأِيٓ قٛضت ِي ؼقبٔع ٔ ٚتيدٗ ي آْ نىً گيؽي ِطؽ ِٚاقپؽي ظؼ
ٚؽٌ يه ثبٔيٗ اقت ؛ وٗ پف اؾ آْ اؾ ظ٘بٔٗ ايٍي ضبؼج ِي گؽظظ.
332
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
طٕخت اس دريچّ
کُتزل بُشيٍ
يظذٔدكُُذِي طٕخت
w
طٕپاپ باس شَٕذِ با
افشايش فشار
w
فيهتز
دْاَّ ي ابتذايي
ge
(َاسل)
نىً ِ 9-6سفٗٗ ي قٛضت ظٚگبٔٗ
ek
طٕخت ْاي يٕتٕر جت 1.1.4
ثؽضالف يه ِٛتٛؼ پيكت ْٛپيهؽفتٗ ٚپؽوبؼثؽظ وٗ اگؽ ثب قٛضت اوتبْ -پبييٓ تغػيٗ نٛظ ٍّٚىؽظ ضٛثي
.ir
ٔعاؼظ ،يه ِٛتٛؼ تٛؼثيٓ گبؾ ٔ ،كجت ثٗ ويفيت قٛضت ،ثكيبؼ ِعاؼا تؽ ِي ثبنعٌ .يىٓ قٛضت ٘ب ثبيع ثب ٔيبؾ
٘بي ِسٍ ِٓبثمت ظانتٗ ثبنٕع تب ؼأعِبْ ثٙيٕٗ ي ِٛتٛؼ ،زبيً نٛظ.
ظؼ ٔگب٘ي ثٗ ِسعٚظٖ ي ٚقي ٙفٛبٌيت ٘ٛاپيّب ،اؾ نؽايّ ِسيٓي ٚبظي ؾِبْ ثؽضبقت گؽفتٗ تب ؼقيعْ ثٗ
فهبؼ خٛي ٚظِبي پبييٓ ظؼ اؼتفبٚبت گهتؾٔي ٔ ،يبؾ ٘بي قٛضت ثٗ ٕٛٚاْ ِثبي ٚجبؼتٕع اؾ:
332
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
-اقتبؼت ِٛتٛؼ ٚظٚثبؼٖ خؽلٗ ؾٔي(1ؼياليت) ٕ٘گبَ پؽٚاؾ ثبيع ثٗ آقبٔي أدبَ پػيؽ ثبنع
ِ -سًٛالت قٛضت ٚازتؽاق ٔجبيع ثبٚث ؾٚاي ٔ ٚبثٛظي ثبالتؽ اؾ زع اٚتعاي ِٛتٛؼ نٛظ
-قٛضت ثبيع ثؽاي ثطم ٘بي ِتسؽن ظؼ ْٚقيكتُ قٛضت ّ٘ ،چ ْٛپّپ ٘بي قٛضت ،ضبييت
ؼٚغٓوبؼي وبفي ظانتٗ ثبنع
-اقتفبظٖ ،غضيؽٖ ٚپّپ قٛضت ثبيع آقبْ ثبنع ،ضًٛيبً ظؼ ظِب ٘بي پبييٓ فؽٚظگبٖ
اقتفبظٖ آقبْ اؾ قٛضت ثكتگي ثٗ ٚيكکٛؾيتٗ ،وٗ يىي اؾ ؼأعِبْ ٘بي ظِب ِي ثبنع ،ظاؼظ .الؾَ اقت
w
قٛضت ثٗ أعاؾٖ ي وبفي ؼليك ثبنع تب ثٗ آقبٔي ثٗ ِطؿْ ٘بي قٛضت ٘ٛاپيّب پّپ نٛظ .اؾآْ خبييوٗ ّ٘يهٗ
لعؼي آة ظؼ قٛضت ٚخٛظ ظاؼظ ،ظؼ ظِب ٘بي پبييٓ ثٍٛؼ ٘بي يص نىً ضٛإ٘ع گؽفت ِّ ٚىٓ اقت فيٍتؽ ٘ب
w
ٚ ،ضٓ ِٛقٛضت ،ؼا ِكعٚظ ّٔبيٕع .ثٗ ٕٛٚاْ ازتيبِ ِي تٛاْ قٛضت ؼا گؽِب ظ٘ي وؽظ ،يب ثب افؿٚظٔي ٘ب ،
تؽويت ّٔٛظ.
w
ثؽاي آقبٔي نؽ ٘ٚثٗ وبؼ ِٛتٛؼ ،ثبيع ثٛع اؾ ايٓ کٗ ِٛتٛؼ تٛقّ اقتبؼتؽ ثٗ قؽٚت خؽلٗ اؼتمبء ِي يبثع ،
.c
خؽلٗ ي ِثجت ِطٍٛ٘ ِٛا /قٛضت ِٙيب ثبنع .آِبظٖ ثٛظْ قٛضت ثؽاي خؽلٗ ٚازتؽاق ظ ٚثؽاثؽ ثٗ ويفيت
قٛضت ٚاثكتٗ اقت :اٚي ،ضبييت (فؽاؼ) ثطبؼ نعگي آْ (تجطيؽ) ضًٛيبً ظؼ ظِب ٘بي پبييٓ ؛ ٚظ، َٚ
ar
ظؼخٗي تجطيؽ آْ (أعاؾٖي غؼات قيبي) وٗ ثٗ ٚيكکٛؾيتٗ قٛضت ،فهبؼ قٛضت ْ ٚ ،ؽازي ٔبؾي پبنم ،
ثكتگي ظاؼظ.
ge
اؼؾل گؽِبييِ ، 2ستٛاي گؽِبي قٛضت ،وٗ ْي ازتؽاق وبًِ آؾاظ ضٛا٘ع نع ؼا ِهطى ِي ّٔبيع .ظؼ
قيكتُ ٚازع ٘بي ثيٓاٌٍٍّي ،ايٓ ِمعاؼ ثب ٚجبؼت ويٍ ٛژٚي ثؽ ويٍٛگؽَ خؽَ قٛضت ( )kJ/kgظاظٖ ِي نٛظ.
ek
ثيٓ اؼؾل گؽِبيي کً ٔ ٚبضبٌى ،تفبٚت ٚخٛظ ظاؼظ .اؼؾل گؽِبي ٔبضبٌى 3قٛضت ثٗ ْٛؼ اَبفي
نبًِ گؽِبي (ٔٙفتٗ ي) تجطيؽ آثي وٗ ِٛل ٙقٛضتٓ ٘يعؼٚوؽثٓ ٘ب نىً ِي گيؽظ ٔ ،يؿ ِي نٛظ .گؽِبي تجطيؽ
.ir
1 kgآة ظؼ ظِبي 21oCثؽاثؽ ثب ِ 2451 kJي ثبنع (ايٓ ِمعاؼ گؽِب ثٗ ضبْؽ تجطيؽ اختٕبة ٔبپػيؽ آة ،اؾ
ظقت ضٛا٘ع ؼفت).
وكؽ وؽظْ اتالف ٍِٛٛي تجطيؽ آة ِ ،معاؼ اؼؾل گؽِبيي کً ؼا ثٗ ِب ِي ظ٘ع .ايٓ ِمعاؼ ِّٛٛالً ثؽاي
ِسبقجبت ِٛؼظ اقتفبظٖ لؽاؼ ِي گيؽظِ .معاؼ اؼؾل گؽِبيي کً قٛضت ٘بي ظؼخٗ ٚبظي تٛؼثيٓ ثؽاثؽ اقت ثب:
Relight 1
Calorific value 2
Gross calorific value 3
332
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظؼ قيكتُ ٚازع ٘بي ثؽيتبٔيب ِ ،معاؼ اؼؾل گؽِبيي ظؼ ٚازع ٘بي گؽِبيي ثؽيتبٔيبيي ( )BTUظاظٖ ِي نٛظ
وٗ ثٗ يه پٔٛع اؾ ٚؾْ قٛضت اؼخب٘ ظاظٖ ِي نٛظ ( .)BTU/lbثٗ ْٛؼ تٕبٚثي ِ ،معاؼ اؼؾل گؽِبيي ،گب٘ي
اٚلبت ثٗ يه گبٌٓ ثؿؼگ 1اؼخب٘ ظاظٖ ِي نٛظ (.)BTU/Imp Gal
ِي تٛاْ ِمعاؼ اؼؾل گؽِبيي کً ؼا ثٗ آقبٔي ظؼ قيكتُ ٚازع ٘بي ثؽيتبٔيبيي پيعا ّٔٛظ:
w
w
.c
ِمعاؼ قٛضت ِٛؼظ ٔيبؾ ثؽاي ِيؿاْ ظاظٖ نعٖ اي اؾ گؽِبي آؾاظ نعٖ ،چٕبْ چٗ ِمعاؼ اؼؾل گؽِبيي ،ثبال
ثبنع ،کُ تؽ ضٛا٘ع ثٛظ .ثٕبثؽايٓ ِمعاؼ اؼؾل گؽِبيي قٛضت ِ ،كتميّبً نٛب٘ ٛ٘ ًّٚاپيّب ؼا تست تأثيؽ لؽاؼ
ar
ِي ظ٘ع.
اثؽ ضٛؼظگي ِ ٚ ،سًٛالت ازتؽاق قٛضت ،ثٗ ِستٛاي قٌٛفٛؼيه آْ ثكتگي ظاؼظ .ثب قٛضتٓ قٌٛفٛؼ ،
ge
ظي اوكيع SO2نىً ِي گيؽظ ،وٗ قپف ثب آة تؽويت ِي نٛظ تب اقيع قٍٛفٛؼيه ٚاکٕهگؽ ؼا تهىيً
ظ٘ع .اؾآْ خبييوٗ قٌٛفٛؼ ،يه ثطم غاتي ظؼ ٘ؽ قٛضت ٘يعؼٚوؽثٕي ِي ثبنع ّٔ ٚي تٛاْ آْ ؼا وبًِ
ek
زػف وؽظ ،ثيم تؽيٓ ِستٛاي ِدبؾ آْ ٔجبيع اؾ %1.4ثيم تؽ ثبنع.
اگؽ آة ظؼ ِطؿْ ٘بي قٛضت ٚخٛظ ظانتٗ ثبنع ِ ،ي تٛاْ آْ ؼا ثؽْؽف وؽظٌ .يىٓ اؾآْ خبييوٗ
.ir
قٛضت ،ؼْٛثت ؼا اؾ ٘ٛا خػة ِي وٕع ،ايٓ آة (ِٕٗٛؼ ّ٘بْ ؼْٛثت اقت) ّٔي تٛأع زػف نٛظ.
ٔيبؾ ٘ب ِطتٍف قٛضت ٘بي ِٛتٛؼ خت ؾِيٕٗ ؼا ثؽاي اقتبٔعاؼظ ٘بي ٌِّٛٛي قٛضت ثؽاي ٘ٛأٛؼٚظي
ٔٗبِي ٚغيؽٔٗبِي فؽاُ٘ ّٔٛظٖ اقت ؛ ثؽاي ِثبي قٛضت ٘بي ٔٔ ٘ٛفت قفيع (ٚ JP-6 ،JP-5 ،JET A-1
ٚ )JP7قٛضت ٘بي ٚايعکبت.2
332
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
قٛضت ٘بي ِٛتٛؼ تٛؼثيٓ ِ ،سًٛالت پباليهگبٖ ٘كتٕع وٗ اؾ ٔفت ضبَ گؽفتٗ ِي نٔٛع ؛ وٗ ّٚعتبً اؾ
زيث ٔمٓٗ ي أدّبظ ٔ ،مٓٗ ي تجطيؽ ٔ ٚمٓٗ ي قٛضت ثب يىعيگؽ ِتفبٚت أع .ثؽاي ِثبي ٔ ،مٓٗ ي تجطيؽ پبييٓ
ثؽاي ٘ٛاپيّبي ٔٗبِي پيهؽفتٗ ٚپؽوبؼثؽظ وٗ ثٗ قؽٚت ثٗ اؼتفب٘ ِي ؼٚظ ِٛ ،ؼظ ٔيبؾ اقت ٌ ،يىٓ ٔجبيع اؾ اتالف
قٛضت زبيً اؾ تجطيؽ فهبؼ پبييٓ ِسيٓي ؼٔح ثجؽظ .ثؽاي ايٓ ٘ٛاپيّب ٘ب ،اقتبٔعاؼظ قٛضت ِ JP-4هطى
نعٖ اقت .فٛبٌيت ٘ٛاپيّب ،ظؼ زبًِ ٘بي ٘ٛاپيّب اؾ قٛضت اقتبٔعاؼظ JP-5اقتفبظٖ ِي وٕع وٗ ٔمٓٗ ي
قٛضت ثبال تؽ 61oCؼا فؽاُ٘ ِي قبؾظ.
w
اؾآْ خبييوٗ قؽٚت ٘بي ٘ٛاپيّب ثٗ ٚعظ ِبش قٛپؽ قٔٛيک ثبال اؼتمبء پيعا وؽظ ،قٛضت ٘بيي ِٛؼظ ٔيبؾ
ثٛظ وٗ اؾ ٌسبٔ گؽِبيي ثبثت ،ثبنٕع .ايٓ يٕٛي قٛضت ٘بيي وٗ لبثٍيت خػة گؽِب ظانتٗ ثبنٕع ٚظؼ ِجبظٌٗ
w
وٕٕعٖ ي گؽِب يب ظ٘بٔٗ ٘بي قٛضت ؼقٛة ٘بي وؽثٓ ،تٌٛيع ٔىٕٕع .ايٓ ضبييت ضًٛيبً ظؼ خبيي اّ٘يت
ظاؼظ وٗ قٛضت ثؽاي ضٕه وؽظْ ثطم ٘بي تٛجيٗ نعٖ ظؼ ثعٔٗ ي ٘ٛاپيّب ِٛؼظ اقتفبظٖ لؽاؼ ِي گيؽظ ؛ ايٓ
w
ثطم ٘ب ثٗ ضبْؽ تّبـ قٓسهبْ ،گؽَ ِي نٔٛعِ .ثبٌي اؾ ايٓ ِٛؼظ ٛ٘ ،اپيّبي اوتهبفي قؽٚت ثبالي SR-
ِ 71ي ثبنع .ثؽاي چٕيٓ ٘ٛاپيّبيي اقتبٔعاؼظ ٘بي قٛضت LP-7 ٚ JP-6اقتفبظٖ ِٛ ٚؼظ تٛق ٗٛلؽاؼ گؽفت.
.c
ظؼ ٘ٛأٛؼظي غيؽٔٗبِي قٛضت JET A-1اقتفبظٖ ِي نٛظ وٗ ٔمٓٗ ي أدّبظ ِٕفي 51oCظاؼظ .ايٓ
ar
ٚيژگي ضًٛيبً ثؽاي ٘ٛاپيّب ٘بي ِكبفؽثؽي ْٛالٔي ِكي قبة قٔٛيک ثبال ظؼ پؽٚاؾ ٘بي ؼٚي اليبٔٛـ اٍْف
ِٛؼظ اقتفبظٖ ٚتٛق ٗٛلؽاؼ گؽفت.
ge
ؼٚغٓ ظؼ يه ِٛتٛؼ تٛؼثيٕي ،ا٘عاف ِتٛعظي ؼا ثؽاٚؼظٖ ِي وٕع :ؼٚاْوؽظْ ٚضٕهوؽظْ يبتبلبْ ٘ب ٚ ،
نكتٓ ٚظف ٙوؽظْ غؼات فٍؿ .قيكتُ ؼٚغٓ وبؼي وٗ ظؼ اوثؽ ِٛاؼظ ثٗ يٛؼت قيكتُ ظؼاي قبِپْ 1ؽازي
نعٖ اقت ِّٛٛ ،الً نبًِ چٙبؼ ؾيؽ ِدِّ ٗٚٛي ثبنع:
332
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
-تّيؿوبؼي ؼٚغٓ
-تٕٗيُ فهبؼ ظؼؾگيؽ ؼٚغٓ
ِ -طؿْ تٛٙيٗ
w
w
w
.c
نىً 9-7يبتبلبْ ٘بي غٍتهي ٚؼٌٚؽ وٗ ثبيع ؼٚغٓوبؼي نٔٛع (خبي يبتبلبْ ظؼ ِٛتٛؼ )Pratt & Whitney JT3D
ar
332
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ِطؿْ ؼٚغٓ ثٗ ْٛؼ أٓٛبفپػيؽ ًٔ ،ت ِي نٛظ تب تأثيؽات ٌؽؾل ؼا وُ وٕع .ايٓ ٚازع ثٗ آقبٔي ِي تٛأع
ثؽظانتٗ نٛظ ،يب ثؽاي تّيؿوبؼي اؾ ُ٘ ثبؾ نٛظ .خٕف ِطؿْ ؼٚغٓ ،ثٗ ٕٛٚاْ تعثيؽي ثؽاي خٍٛگيؽي اؾ
آتمقٛؾي ،ؼٚوم قيٍيىِ ْٛي ثبنع.
ِدؽاي خعايي ٔبپػيؽ ٚپّپ تّيؿوبؼي ،ثؽاي اّْيٕبْ ثيم تؽ ٚآقبٔي ٔگٙعاؼي ،ظؼ ِسيٓي ضٕه ٚ
لبثً ظقتؽقي تٛجيٗ ِي نٛظ .قٛپبپ ٘بي ِٛبيٕٗ ظؼ پّپ اِىبْ ثؽظانتٓ ثطم ايٍي فيٍتؽ ،ثع ْٚاتالف ؼٚغٓ
،ؼا فؽاُ٘ ِي قبؾظ.
w
طيظتى تًيشكاري رٔغٍ
w
قيكتُ تّيؿوبؼي ؼٚغٓ ،نبًِ ثطم تّيؿوبؼي ؼٚغٓ خعايي ٔبپػيؽ ٚپّپ تّيؿوبؼي ،يه فيٍتؽ
تّيؿوٕٕعٖ ي ؼٚغٓ ،يه ِجبظٌٗوٕٕعٖ ي گؽِبي قٛضت /ؼٚغٓ ٌٌٗٛ ٚوهي ِؽثِ ْٗٛي ثبنع .ؼٚغٓ اؾ ِطؿْ
w
٘بي يبتبلبْ ِطتٍف ٚاؾ خٛجٗ ظٔعٖ ِ ،ىيعٖ نعٖ ٚثٗ قّت پّپ ٘عايت ِي نٛظ ؛ قپف اؾ يه تؽانٗ ي
.c
ّٚعٖ ي ؼظيبة ٚجٛؼ ظاظٖ ِي نٛظ تب ؼظيبثي اٌٚيٗ ي غؼات فٍؿ ظؼ ؼٚغٓ ،أدبَ نٛظ .پف اؾ آْ ؼٚغٓ ثٗ فيٍتؽ
ؼٚغٓ ِ ،جبظٌٗوٕٕعٖي گؽِبي قٛضت /ؼٚغٓ ٚقؽأدبَ ثٗ ٚمت ٚثٗ ِطؿْ ؼٚغٓ ،پّپ ِي نٛظ.
ar
تُظيى فشار درسگيز رٔغٍ
ge
٘ٛاي تٕٗيُ فهبؼ نعٖ وٗ اؾ فٓ وّپؽقٛؼ ِي آيع ،ثؽاي خٍٛگيؽي اؾ ٔهت ؼٚغٓ ظؼ ظؼؾگيؽ ٘ب ٚضٕه
وؽظْ ِطؿْ ٘بي يبتبلبْ ِٛؼظ اقتفبظٖ لؽاؼ ِي گيؽظ .گػؼگبٖ ٘بي ظاضٍي ٘ٛا ْٛ ،ؼي ْؽازي نعٖأع وٗ
خؽيبْ ٘ٛا ظؼ ظؼؾگيؽ ٘ب ،تّبيً ؼٚغٓ ثٗ ٔهت ؼا ضٕثي ِي وٕع (نىً ِ .)9-8ي تٛاْ ِطؿْ ٘بي ؼٚغٓ ؼا ثب
ek
ؼٚوم ٘بي ِسبفٕ ٘ٛا پٛنبٔع تب ثعيٓ تؽتيت اؾ ؼقيعْ گؽِبي ثيم اؾ زع ثٗ ظيٛاؼٖ ٘بي ِطؿْ ؼٚغٓ
خٍٛگيؽي نٛظّ٘ ٚ ،چٕيٓ اؾ فبقع نعْ يب قٛضتگي ؼٚغٓ ،پيهگيؽي نٛظ .اٌگ٘ ٛبي ؼؾِ ٖٚبٕٔع زفؽٖ ٘بي
.ir
ظؼؾگيؽ ،ظؼ ْٛي اقتبؼت ِٛتٛؼ ٚلجً اؾ ايٓ کٗ ٘ٛاي تٕٗيُ فهبؼ نعٖ ظؼ ظقتؽـ ثبنع ٔ ،هت ؼٚغٓ ظؼ
ظؼؾگيؽ ٘ب ؼا ضٕثي ِي وٕع.
332
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
نىً ٍّٚ 9-8ىؽظ ظؼؾگيؽ ِطؿْ (ژٔؽاي اٌکتؽيک)
ar
تٕٓيّ ي يخشٌ
ايٓ ؾيؽ قيكتُ ،نبًِ ٌٌٗٛوهي ِٛؼظ ٔيبؾ ثؽاي ظفٛ٘ ٙا اؾ ِطؿْ ٘بي ِٛتٛؼ ٚ ،ثؽاي ثيؽ ْٚظاظْ ٚقي ٙآْ
ge
اؾ ْؽيك ٌ ٌٗٛگػاؼي ظؼ ِسٛؼ تٛؼثيٓ فهبؼ پبييٓ ِي ثبنع.
افؿايم پيٛقتٗ ي ثبؼ٘ب ٚظِب ٘بي فٛبٌيت يبتبلبْ ٘ب ،تٛق ٚ ٗٛثٙجٛظ ؼٚغٓ ٘بي ؼٚاْ وٕٕعٖ ي تؽويجي ،وٗ
اؾ ٔفت ضبَ گؽفتٗ ّٔي نعٔع ؼا َ ،ؽٚؼي ّٔٛظِ .ؿيت ّٚعٖ ي ايٓ ؼٚغٓ ٘ب ٚ ،يكکٛؾيتٗ تمؽيجبً پبيعاؼ ظؼ ظِب
.ir
٘بي پبييٓ (تب أعاؾٖي ِ )41 oCي ثبنع ؛ خبييوٗ تٕٙب ؼٚغٓ ؼليك ِي تٛأع ٔگٙعاؼي نٛظ.
322
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ظؼ يه ِٛتٛؼ تٛؼثيٓ ،اٌىتؽيكيتٗ ٖٚبيف گٔٛبگٔٛي ثٗ ٙٚعٖ ظاؼظ ،اؾخٍّٗ خؽلٗ ؾٔي ،أعاؾٖ گيؽي ٚ
ّٔبيم ظاظْ.
طيظتى احتزاق
ٖٚيفٗ ي ايٍي قيكتُ ازتؽاق قٛضتٓ ِطٍٛ٘ ِٛا /قٛضت ظؼ ِسفٗٗ ٘بي ازتؽاق ِي ثبنعٖٚ .يفٗ ي ظَٚ
w
لبثٍيت ؼياليت اقت وٗ ثٗ ظٔجبي ثع ًّٚوؽظْ ِٛتٛؼ ِي آيع .ازتؽاق ،ثٗ ْٛؼ ِكتّؽ ثٗ ٕٛٚاْ يه تعثيؽ
ازتيبِ ظؼ ْٛي فبؾ ٘بي زيبتي پؽٚاؾ ّ٘ ،چ ْٛثؽضبقت ،فؽٚظ ِٛ ،ل ٙپؽٚاؾ ظؼ نؽايّ ٘ٛايي ثع اقتثٕبيي يب ظؼ
w
تالُْ ٘ب ٔ ،يؿ ِٛؼظ اقتفبظٖ لؽاؼ ِي گيؽظ.
w
ثٗ ضبْؽ ظاليً إِيتي ِٛ ،تٛؼ ٘ب ثٗ ظ ٚقيكتُ ازتؽاق ِدٙؿ ِي ثبنٕع وٗ ِكتمً اؾ يکعيگؽ ِ ًّٚي کٕٕع.
اؾآْ خبييوٗ تؽويت ٘بي ٘ٛا /قٛضت ثٗ قٛضتٓ ثي ِيً ٘كتٕع ،تٌٛيع خؽلٗ ٘بي لعؼتّٕع َ ،ؽٚؼي ِي
.c
ثبنعٌ .يىٓ ٌٚتبژ ثبال ثبٚث ؾٔگبؼ ثيم اؾ زع ؼٚي اٌىتؽٚظ ٘ب ِي نٛظ ،ثٕبثؽايٓ ثبيع ثٛع اؾ ٘ؽ 111قبٚت ّٚؽ
ضعِت ؼقبٔي (ثٗ ْٛؼ ٌِّٛٛي) تٛٛيٍ نٔٛع.
ar
321
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
.)9-9ظلت أعاؾٖگيؽي ثكيبؼ ثبالقت .ظؼ ِٛتٛؼ ٘بي ٔكجت کٕبؼ گػاؼي ثبال N1 ،ثٗ ٕٛٚاْ يه پبؼاِتؽ
ِهطى وٕٕعٖ ي ٔيؽِٛ ، ٚؼظ اقتفبظٖ لؽاؼ ِي گيؽظ.
.4گيح فهبؼ پّپ قٛضت
.5گيح فهبؼ ٚؼٚظي تٛؼثيٓ فهبؼ پبييٓ
.6نبضى ٔكجت فهبؼ ِٛتٛؼ ()EPR
.7گيح فهبؼ ؼٚغٓ
.8گيح ظِبي ؼٚغٓ تّيؿوٕٕعٖ
w
.9ظقتگبٖ أعاؾٖگيؽي ويفيت ؼٚغٓ
.11نبضى افت فهبؼ فيٍتؽ ؼٚغٓ
w
.11نبضى خؽيبْ قٛضت
w
.12گيح ِجبظٌٗوٕٕعٖ ي گؽِبي قٛضت /ؼٚغٓ پهت ظِبي قٛضت
.13گيح فهبؼ پبييٓ قٛضت
.c
.14گيح فيٍتؽ قٛضت ظؼ ِمبثً افت فهبؼ
.15نبضى َٛٚيت قٛپبپ اقتبؼتؽ
ar
ge
تبذيهگز طيگُال
ek
طُظٕر طزػت فٍ
.ir
صفحّ ي پٕشش
ييذاٌ يغُاطيظي
پزِ فٍ
323
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
پبييٓ تؽيٓ قؽٚت چؽضم وٗ ِٛتٛؼ تٛؼثيٓ ظؼآْ ِي تٛأع ثٗ فٛبٌيت اظاِٗ ظ٘ع ؼا ايٓالزبً ٘ ،ؽؾگؽظي
ِٛتٛؼ ِ ،ي ٔبِٕعِّٛٛ .الً ثؽاي قؽٚت ٘بي ؾيؽ ٘ؽؾگؽظي ،يه ِٛتٛؼ اقتبؼتؽ ِدؿا ِٛ ،ؼظ ٔيبؾ اقت تب ِٛتٛؼ
تٛؼثيٓ ؼا ثچؽضبٔع.
ثكتٗ ثٗ ِٔٛ ٘ٛتٛؼ ٛ٘ ٚاپيّب ،أٛا٘ گٔٛبگٔٛي اؾ اقتبؼتؽ ٘ب ظؼ ظقتؽـ ٘كتٕع .ضًٛيبً ِٛتٛؼ ٘بي ٔٗبِي
ثؽاي اقتبؼت ضٛؼظْ ٔيبؾِٕع کُ تؽيٓ ؾِبْ ِّىٓ ٘كتٕع ؛ وٗ ثبيع ثٗ يٛؼت ِكتمً اؾ تدٙيؿات ثيؽٔٚي أدبَ
w
نٛظٔ .يبؾ ٘بي اقتبؼت ثؽاي ِٛتٛؼ ٘بي غيؽ ٔٗبِي ،آقبْتؽ ِي ثبنٕعٌ ،يىٓ ظؼآْ ٘ب ٔيؿ اقتبؼت ثبيع ظؼ کُ تؽ
اؾ 31ثبٔيٗ ِّىٓ ثبنع.
w
ديا
ْ rpmزسگزد
w
کاْش جزياٌ
طٕخت
rpm
.c
اسكارافتادٌ اطتارتزrpm
rpmيظتقم
ar
rpmجزقّ سَي
شزٔع طٕخت
ge
شزٔع جزقّ سَي
rpm
.ir
گشتأر اطتارتز
rpm 2يظتقم
1جزقّ سَي
يُفي يثبت
گشتأر اطتارتز
نىً 9-11ؼٔٚع اقتبؼت وٗ تٛقّ قؽٚت چؽضهي ،ظِب ٚگهتبٚؼ ِٛتٛؼ ٔهبْ ظاظٖ نعٖ اقت.
322
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ًّٚاقتبؼت ِٛتٛؼ ثب لؽاؼ ظاظْ ظؼيچٗ ي تٕٗيُ قٛضت ظؼ َٛٚيت ٘ؽؾگؽظي پبيٗ ٚتٛٛيٍ وؽظْ ؼٚي
اقتبؼتؽ ،آغبؾ ِي نٛظ .قپف چؽضٗ ي اقتبؼت ثٗ يٛؼت اتِٛبتيه اظاِٗ پيعا ِي وٕعٖٚ .يفٗ ي ضٍجبْ ٔٗبؼت
ظقتگبٖ ٘بي ِؽث ْٗٛظؼ اتبق ضٍجبٔي ِي ثبنع.
ٚلتي ِٛتٛؼ اقتبؼتؽ ِٛ ،تٛؼ ؼا تب تمؽيجبً 8ظؼيع قؽٚت ٘ؽؾگؽظي پبيٗ ِي چؽضبٔع ،ازتؽاق تٛٛيٍ ِي
نٛظ (نىً .)9-11قپف قؽٚت ِٛتٛؼ ثيم تؽ افؿايم پيعا ِي وٕع ؛ ظؼ ايٓ زبي خؽيبْ ٘ٛاي ِٛتٛؼ ٔيؿ اؾ
w
ّ٘بْ لؽاؼ ثبال تؽ ِي ؼٚظ .ثٛع اؾ ؼقيعْ ثٗ پبييٓ تؽيٓ قؽٚت ِمعٚؼ ،خؽيبْ زدُ ٘ٛا ثؽاي ازتؽاق ،قٛضت
تؿؼيك ضٛا٘ع نع .ايٓ ظٔجبٌٗ اؾ أجبنت قٛضت ازتؽاق ٔهعٖ ظؼ ِٛتٛؼ ٚ ،گيؽ وؽظْ آْ ظؼ ظ٘بٔٗ ضؽٚخي
w
خٍٛگيؽي ِي وٕع.
w
ؼٚنٓ نعْ ِٛتٛؼ ،اؾ ْؽيك افؿايم ظِبي گبؾ ضؽٚخي ،ظؼ ظقتگبٖ ٘بي اتبق ضٍجبٔي ٔهبْ ظاظٖ ِي نٛظ
(نىً .)9-11قپف ِٛتٛؼ ضٛظل نؽِ ٘ٚي وٕع ثٗ تٌٛيع گهتبٚؼ ٌ ،يىٓ ٕ٘ٛؾ ٔيبؾِٕع زّبيت اقتبؼتؽ ِي
.c
ثبنع (ٚ .)1-2لتي ِٕسٕي ِٛتٛؼ اقتبؼتؽ ضّ يفؽ -گهتبٚؼ ؼا لِٓ ٙي وٕع (ِٛ ، )2تٛؼ ،ثٗ قؽٚت ِكتمً
ar
ضٛظ ،ؼقيعٖ اقت ؛ َٛٚيتي وٗ گهتبٚؼ ِٛتٛؼ ،ثؽاثؽ ثب گهتبٚؼ ِٛتٛؼ اقتبؼتؽ ِي ثبنع .تٕٙب آْ ِٛل ٙاقت وٗ
ٔيؽٚي ِٛتٛؼ ثؽاي نتبة ظ٘ي ِٛتٛؼ ثٗ قؽٚت ٘ؽؾگؽظي پبيٗ ،وبفي ِٕ ٚبقت ِي ثبنع .ظؼْٛي ايٓ فبؾ ،
ِٛتٛؼ اقتبؼتؽ لٓ ٙضٛا٘ع نع ( ٚ )3خؽيبْ قٛضت ثٗ ٘ؽؾگؽظي پؽٚاؾي ،تٕٗيُ ضٛا٘ع نع (يٕٛي وب٘م پيعا
ge
ضٛا٘ع وؽظ).
ek
اگؽ ازتؽاق يب ِٛتٛؼ اقتبؼت لجً اؾ ؼقيعْ ثٗ قؽٚت زّبيت اؾ ضٛظ ثؽزكت تًبظف ضبِٛل نٛظ،
ّ٘بٔٓٛؼ وٗ ِّىٓ اقت ظؼ ِٛتٛؼ ٘بيي وٗ قيكتُ اقتبؼت اتِٛبتيه ٔعاؼٔع (ِٛتٛؼ ٘بي لعيّي تؽ) ،قؽٚت
ِٛتٛؼ افت ضٛا٘ع وؽظ؛ اِب ظِب ثٗ ْٛؼ ٗٚيُ افؿايم پيعا ضٛا٘ع وؽظ (اقتبؼت تٍٛيكنعٖ [.)]hung start
.ir
ثٗ ْٛؼ وٍي ،قٛظ ظؼ ايٓ اقت وٗ ِٛتٛؼ اقتبؼتؽ قٙيُ ثٛظْ ظؼ چؽضم ِٛتٛؼ ؼا اظاِٗ ثع٘ع ،ثٗ أعاؾٖاي
وٗ ظٚؼٖي اقتبؼت ؼا ثٗ پبيبْ ثؽقبٔع؛ چؽاوٗ تؽويت اقتبؼتؽ ِٛ ٚتٛؼ ثكيبؼ قؽيٙتؽ ثٗ قؽٚت ٘ؽؾگؽظي پبيٗ
ضٛإ٘ع ؼقيعِٛ .تٛؼ اقتبؼتؽ ٔجبيع لجً اؾ ايٓ کٗ ٚازع وٕتؽي قٛضت ،خؽيبْ قٛضت ؼا ثٗ ِيؿاْ ِٛؼظ ٔيبؾ ثؽاي
٘ؽؾگؽظي پبيٗ وب٘م ِي ظ٘ع اؾ وبؼ ثيبفتع [لٓ ٙنٛظ].
322
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
دَذِ ي کاُْذِ
w
w
چزخ تٕربيٍ
w
يحٕر يحزک يٕتٕر
ٔرٔدي ْٕا
.c
نىً 9-11اقتبؼتؽ تٛؼثيٓ ٛ٘ -ا
ar
322
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ِٛتٛؼ ٘بي ٘ٛاپيّب ٘بي خت غيؽ ٔٗبِي تمؽيجبً ِٕسًؽاً تٛقّ يه اقتبؼتؽ تٛؼثيٓ ٛ٘ -ا اقتبؼت ِ ،ي
ضٛؼٔع (نىً .)9-11ايٓ قيكتُ نبًِ يه تٛؼثيٓ فهبؼ -ثبثت قؽٚت ثبال ،چؽضعٔعٖ ي وبٕ٘عٖ ِ ،سٛؼ
وٛپٍيٕگ ،قٛپبپ اؾوبؼأعاؾي ،ثٗ اَبفٗ ي ٌٌٗٛوهي ٚوبثً ٘بي اٌىتؽيىي ِؽثِ ْٗٛي ثبنع.
چؽضعٔعٖ ي وبٕ٘عٖ گهتبٚؼ ِطتًؽ قؽٚت ثبال ؼا ثٗ ٔيؽٚي ؾيبظ قؽٚت پبييٓ ،وٗ ثؽاي چؽضبٔعْ ظقتگبٖ
٘بي ؼٚتٛؼ قٕگيٓ ٌٛ ٚاؾَ خبٔجي َؽٚؼي اقت ،تجعيً ِي وٕعٛ٘ .ا اؾ ضؽٚخي ٘بي ِطًٛو ظؼ پٛنم
w
٘ٛاپيّب ضبؼج ِي گؽظظ.
w
ِؿيت ايٓ ٔ ٘ٛاقتبؼتؽ ٚؾْ قجه آْ ِي ثبنع ( 11تب 21 ، 15 daNتب ،)31 lbاِب ٔيبؾ ثٗ ٘ٛا ٗٚيُ اقت ،
ٚيه ِٕج ٙتأِيٓ فهبؼ ِدؿا ِٛ ،ؼظ ازتيبج ِي ثبنع .ايٓ ِٕج ٙتأِيٓ فهبؼ ِّٛٛ ،الً يه ٚازع ٔيؽٚي کّکي
w
٘ٛاثؽظ ( ، )1APUيه ِٛتٛؼ ظيگؽ وٗ ظؼزبي فٛبٌيت اقت يب يه ٚازع تأِيٓ پبيٗ اي ضبؼخي ِي ثبنع.
.c
ٔيبؾ ٘بي ْؽازي زعالً 5111چؽضٗ ي اقتبؼت فؽاُ٘ ِي وٕع وٗ اقتبؼتؽ لجً اؾ ،اؾوبؼ افتبظْ وبٍِم ٚ
ِٛلٛي وٗ ٕ٘ٛؾ ثٗ ضٛثي ِ ًّٚي وٕع ،ثبيع أدبَ ظ٘ع .اقتبؼتؽ ،ثؽاي آقبْ ّٔٛظْ ؼٔٚع ٔگٙعاؼي ،ثب اقتفبظٖ
ar
اؾ تىٌٕٛٛژي قؽئً ٙت /ثؽظانت ( )2QADؼٚي ِسؽک خبٔجي ًٔ ،ت ِي گؽظظ.
ge
اطتارتز انكتزيكي
اقتبؼتؽ اٌىتؽيىي ثٗ ْٛؼ ايٌٛي ِٓبثك ثب ّ٘بْ اقتبؼتؽ ٘بي ِٛؽٚف ِٛتٛؼ ٘بي اتِٛجيً ِي ثبنع .ايٓ
ek
قيكتُ نبًِ ِٛتٛؼ اقتبؼتؽ اٌىتؽيىي ،چؽضعٔعٖي وبٕ٘عٖ ،فک ِسؽک ِ ٚسبفٕ ثبؼ قٕگيٓ ِي ثبنع .ثٗ
ضبْؽ تمبَبي ٔيؽٚي اٌىتؽيىي ثبال ٚ ٚؾْ ؾيبظ ،اقتبؼتؽ اٌىتؽيىي تٕٙب ظؼ ِٛتٛؼ ٘بي تٛؼثٛفٓ وٛچه تؽ ،
ِٛتٛؼ ٘بي ٘ٛاپيّب ٘بي تٛؼثيٓ ظاؼ ِٛ ٚتٛؼ ٘بي ثبظوم ٘بي تٛؼثِٛ( ٛتٛؼ ٘بي ٍ٘يىٛپتؽ )APU ،اقتفبظٖ
.ir
ِي نٛظ.
گب٘ي اٚلبت اقتفبظٖي تؽويجي اؾ اقتبؼتؽ ٌِٛ ٚع ٔيؽ ، ٚثؽاي اٌىتؽيكيتٗ أتٗبؼ ِي ؼٚظ .ايٓ ايعٖ ثؽاي ثُٛي
اؾ زًّ ٔ ٚمً وٕٕعٖ ٘بي ٔٗبِي آيٕعٖ ٔيؿ ؼاٖ زٍي ِّىٓ ظؼٔٗؽ گؽفتٗ ِي نٛظ.
322
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ايٓ ٔ ٘ٛاقتبؼتؽ نجيٗ يه ِٛتٛؼ تٛؼثيٓ وٛچه وبًِ ِي ثبنع ،وٗ ثب قيكتُ ٘بي قٛضت ،اقتبؼت ٚ
ؼٚغٓوبؼي ظاؼظ .تٌٛيع وٕٕعٖي گبؾ فهؽظٖ ،نبًِ يه وّپؽقٛؼ قبٔتؽيفٛژ ِ ،سفٗٗ ي ازتؽاق قٛضت خؽيبْ
ِٛىٛـ ٚ ،يه تٛؼثيٓ ِسٛؼي ته ِؽزٍٗ اي ،ثؽاي ؼأعْ وّپؽقٛؼ ِي ثبنع .گبؾ ايٓ تٌٛيع کٕٕعٖ
(ژٔؽاتٛؼ) ،يه تٛؼثيٓ آؾاظ ؼا ثٗ زؽوت ظؼ ِي آٚؼظ وٗ اؾ ْؽيك يه چؽضعٔعٖي وبٕ٘عٖ ِٛ ،تٛؼ ؼا ثٗ
زؽوت ِي أعاؾظ.
w
w
w
.c
ar
ge
اقتبؼتؽ وبؼتؽيح ثٗ ّ٘بْ ؼٚني وٗ اقتبؼتؽ فهبؼ ٘ٛا ،فٛبٌيت ِي وٕع ثؽاي ثٗ زؽوت أعاضتٓ يه تٛؼثيٓ
اقتبؼتؽ ،گبؾ تٌٛيع ِي وٕع .ازتؽاق اٌىتؽيىي ،خؽلٗ ي فٛبٌيت ؼا ِي ؾٔع ٚ ،وبؼتؽيح ثؽاي ِعت 15ثبٔيٗ ِي
قٛؾظ تب يه گبؾ فهبؼ ثبال ٚظِب ثبال تٌٛيع وٕع تب تٛؼثيٓ ٘ٛا ؼا ثٗ زؽوت ظؼ ثيبٚؼظ.
ٚؾْ قجه ٚازع ٚگهتبٚؼ ثبالي آْ ٚ ،يژگي ٘بي خػاة اقتبؼتؽ وبؼتؽيح ِي ثبنٕع .لجً اؾ ايٓ کٗ
قيكتُ ثبيع ظٚثبؼٖ ثبؼگيؽي نٛظ ،قٗ وبؼتؽيح ظؼ ظقتؽـ ٘كتٕع .ثٗ ضبْؽ ايٓ وّجٛظ ،اقتبؼت ضٛؼظْ اؾ يه
ِٕج ٙثيؽٔٚي ،يب اؾ ٛ٘ APUاثؽظ ٔيؿ ثبيع ِّىٓ ٚفؽاُ٘ ثبنع.
322
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
اگؽچٗ ِٛتٛؼ تٛؼثيٓ ٍّٚىؽظ ؼاقت ِ ٚ ،كتميّي ظاؼظ ،اِب قيكتُ پيچيعٖ اي تهىيً ِي ظ٘ع وٗ ثؽاي
وكت اّْيٕبْ اؾ إِيت پؽٚاؾ ٔ ،يبؾِٕع ّٔبيم ظ٘ي ِٕبقت ِي ثبنع .ثؽاي ؼقيعْ ثٗ ايٓ ٘عف اثؿاؼآالت ٚ
وٕتؽي ٘بي ِؽث ْٗٛظؼ ظقتؽـ ضٍجبْ ِي ثبنٕع .ظؼْٛي قبي ٘بي ْؽذ ثٕعي ضٍجبٔي قٗ ٔفؽٖ (وٗ ظؼ ظ٘ٗ ي
٘هتبظ ثٗ پبيبْ ؼقيع) ،ايٓ ٖٚيفٗ ي ِٕٙعـ پؽٚاؾ ثٛظ ،تب قيكتُ ٘بي ِٛتٛؼ ٚخؽيبْ قٛضت ؼا ظيعٖ ثبٔي وٕع.
ُ٘ اوٕ ْٛايٓ ٖٚيفٗ يب ثٗ ْٛؼ ضٛظوبؼ أدبَ ِي نٛظ ،يب ظؼ ِف َٛٙضٍجبٔي ظٔ ٚفؽٖ تٛجيٗ نعٖ اقت.
w
ِي تٛاْ اثؿاؼ٘ب ؼا ظؼ قٗ ظقتٗ تمكيُ وؽظ:
w
-کبؼايي ِٛتٛؼ
ّٔ -بيم ؼٚغٓ ٚقٛضت
w
-فٛبٌيت ٘بي ٚيژٖ
.c
راَذياٌ يٕتٕر
ar
اثؿاؼ٘ب (يب ّٔبيمگؽ ٘بي اٌىتؽٔٚيه) وٗ کبؼايي ِٛتٛؼ ؼا ثيبْ ِي کٕٕع ،ؼٚي يفسٗ ي اثؿاؼ ايٍي ًٔت
ِي نٔٛع تب ّ٘يهٗ تٛقّ ضٍجبْ لبثً ِالزٗٗ ثبنٕع .ايٓ اثؿاؼ٘ب اْالٚبت ثكيبؼ ِ ٚ ُٙزيبتي ظؼِٛؼظ قؽٚت
ge
چؽضهي اقپٛي ٘بي فهبؼ پبييٓ ٚفهبؼ ثبال ٔ ،كجت فهبؼ ِٛتٛؼ ( ٚ )EPRظِبي گبؾ ضؽٚخي ( )EGTاؼائٗ ِي
ظٕ٘ع.
ek
أعاؾٖ گيؽي ِكتميُ ٔيؽ ٚظؼ يه ٘ٛاپيّب غيؽِّىٓ اقت ،ؾيؽا ِٛتٛؼ ثبيع ثٗ يٛؼت آؾاظ ًٔت نٛظ .ثٗ
خبي آْ ِ ،ي تٛاْ اؾ ٔكجت فهبؼ ِٛتٛؼ اقتفبظٖ وؽظ .قؽٚت چؽضهي فٓ ٔ ، N1 ،يؿ ثٗ ٕٛٚاْ گؿيٕٗ اي ظيگؽ
ظؼ ِٛتٛؼ ٘بي ٔكجت کٕبؼ گػاؼي ثبال ِٛؼظ اقتفبظٖ لؽاؼ ِي گيؽظ ٚثٗ يٛؼت ظؼيعي اؾ قؽٚت اقّي اؼائٗ
.ir
ِي گؽظظ.
ثؽاي ِالزٗٗ ي َٛٚيت ؼٚغٓ ٚقٛضت ،نبضى٘بيي خٙت وّيت ،فهبؼ ٚ ،ظِب ،اقتفبظٖ ِي نٔٛع.
322
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
نىً 9-13اتبق ضٍجبٔي يه ٘ٛاپيّبي ِكبفؽثؽي اِؽٚؾي ()Airbus A320
w
.c
ar
ge
ek
.ir
نىً 9-14ظؼ ؾِبْ اتبق ٘بي ضٍجبٔي قٗٔفؽٖ ،ايٓ ٖٚيفٗ ي ِٕٙعـ پؽٚاؾ ثٛظ تب قيكتُ ٘بي ِٛتٛؼ ٚقٛضت ؼا ِالزٗٗ وٕع
(ثٛييٕگ لعيّي )747
نبضى٘بي خؽيبْ قٛضت ًِ ،ؽف قٛضت ؼا ظؼ kg/hيب ٔ lb/hهبْ ِي ظٕ٘عٔ .هبْ ظاظْ خؽيبْ
قٛضت ِ ٚمعاؼ قٛضتي وٗ ثٗ ِسفٗٗ ٘بي قٛضت تؿؼيك ِي نٛظ ،يىي اؾ ِكبئً اقبقي ثؽاي ضٍجبْ ِسكٛة
ِي گؽظظّٔ .بيم ِىًّ يىعيگؽ ِيؿاْ قٛضت ِٛخٛظ ِ ٚيؿاْ قٛضت ًِؽف نعٖ ِي ثبنع.
يه قٕكٛؼ ظِب ثٗ ْٛؼ ِعا ٚ َٚپيٛقتٗ ظِبي ِطؿْ قٛضت ؼا ٔٗبؼٖ ِي وٕع.
322
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
يه چؽا٘ ٜهعاؼظٕ٘عٖ پبييٓ ثٛظْ ظِبي قٛضت ؼا ثٗ ضٍجبْ ٘هعاؼ ِي ظ٘ع ؛ ؾيؽا ِستٛيبت آة ِٛخٛظ
ظؼ قٛضت ِّىٓ اقت تجعيً ثٗ يص نٛظ وٗ ِي تٛأع ثبٚث ِكعٚظ نعْ فيٍتؽ ٘بي قٛضت نٛظ .نىً گيؽي
يص تٛقّ گؽِب ظ٘ي قٛضت اؾ ْؽيك ٚجٛؼ ظاظْ آْ اؾ ِجبظٌٗوٕٕعٖ ي گؽِبي ٘ٛا /قٛضت تالفي ِي نٛظ.
ؼقبٔعْ ؼٚغٓ ثٗ ثطم ٘بي ثكيبؼ ِ ٚ ُٙزيبتي ِٛتٛؼ ّ٘چ ْٛيبتبلبْ ٘ب ،ثؽاي ٍّٚىؽظ ايّٓ ٚ ،اخت ٚ
َؽٚؼي اقت .ايٓ اِؽ ٔيبؾِٕع ِالزٗٗ ي ِعا َٚفهبؼ ؼٚغٓ ِي ثبنع .ثٗ ٚالِ ، ٖٚمعاؼ ٚظِبي ؼٚغٓ ٔيؿ ِي
تٛأع ظؼ اتبله ضٍجبٔي ّٔبيم ظاظٖ نٛظِٛ .لٛيوٗ فهبؼ ؼٚغٓ پبييٓ اقت ،يه چؽا ٜاضٓبؼ ظٕ٘عٖ ،ثٗ ضٍجبْ
w
اضٓبؼ ضٛا٘ع ظاظ .چٕبْ چٗ ظؼ ْٛي اقتبؼت ِٛتٛؼ ،ظِبي ؼٚغٓ پبييٓ ثبنع ٚ ،فيٍتؽ ؼٚغٓ کٕبؼ گػاؼي نٛظ
ٔيؿ ايٓ چؽا ٜاضٓبؼ ِي ظ٘ع.
w
ٔظايف ٔيژِ
w
ؼٚتٛؼ ٘بي پؽقؽٚت ِٛتٛؼ ثبيع َؽٚؼتبً تٛبظي ضٛثي ظانتٗ ثبنٕع .ضبؼج ثٛظْ اؾ زبٌت تٛبظي ِّىٓ اقت
.c
ٔتيدٗ ي اؾوبؼ افتبظگي ثطم ٘بي چؽضبْ يب زتي اؾ ظقت ظاظْ يه پؽٖ ثبنع ،وٗ ثبٚث اؼتٛبل ِٛتٛؼ ِي
نٛظ .اگؽ ايٓ ٚبؼَٗ ثٗ قؽٚت خجؽاْ ٔهٛظ ِٛ ،تٛؼ ِّىٓ اقت ثٗ ْٛؼ ًِيجت ثبؼ اؾوبؼ ثيبفتع .ثٕبثؽ ايٓ ،
ar
ٌؽؾل ،ظؼْٛي فٛبٌيت ِٛتٛؼ ثٗ ْٛؼ ظائُ ِالزٗٗ ِي نٛظ.
يزاقبت اس يٕتٕر
ge
وٕتؽي ٘بي ٍّٚىؽظ ِٛتٛؼ ظؼ يه ٘ٛاپيّبي زًّ ٔ ٚمً تدبؼي اِؽٚؾي ؼٚي پبيٗ قتِ ْٛؽوؿي تٛجيٗ نعٖ
اقت ؛ ظؼقت ِبٕٔع آْ چٗ ثيكت قبي پيم ٚخٛظ ظانتٌ .يىٓ آْ چٗ خعيع ِي ثبنع ايٓ اقت وٗ ضٍجبْ يىي
ek
اؾ پٕح َٛٚيت ٘بي ا٘ؽَ تٕٗيُ قٛضت ؼا أتطبة ِي وٕع٘ ٚ ،ؽ َٛٚيت ثٗ يه فبؾ ٌِّٛٛي پؽٚاؾ اؾ لجيً غيً
اضتًبو ظاظٖ نعٖ اقت:
.ir
-ثيهيٕٗ ٔيؽٚي ِسٛؼي ثؽاي ثؽضبقت (خٍٛتؽيٓ َٛٚيت)
ٔ -يؽٚي ِسٛؼي لبثً تغييؽ ثؽضبقت (اگؽ ثؽضبقت ظؼ ٚؾْ قجه تؽي اؾ ٘ٛاپيّب أدبَ ِي نٛظ)
ٔ -يؽٚي ِسٛؼي اٚجگيؽي (ٔيؽٚي ِسٛؼي وب٘م يبفتٗ ثؽاي تجٛيت اؾ آييٓ ٔبِٗي آٌٛظگي يٛتي)
٘ -ؽؾگؽظي
ٔ -يؽٚي ِسٛؼي ِٛىٛـ
322
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثٛع اؾ ايٓ کٗ ضٍجبْ يىي اؾ َٛٚيت ٘بي ا٘ؽَ تٕٗيُ ؼا أتطبة ِي وٕع ،وٕتؽي اٌىتؽيىي ظيديتبي ثب
اضتيبؼ تبَ (ٔ )FADECيؽٚي ِسٛؼي ِٛؼظ ٔيبؾ ؼا ِسبقجٗ ِي وٕع ٚ ٚ ،ؼٚظي َؽٚؼي ثؽاي فٛبٌيت ِاليُ
ِٛتٛؼ ؼا آِبظٖ ِي ّٔبيع .ايٓ فؽايٕع تّبَ اتِٛبتيه ِي ثبنع.
ثٗ ٚال ، ٖٚا٘ؽَ تٕٗيُ ِي تٛأع ْجك ظقتٛؼ ضٍجبْ ثٗ يٛؼت لعيّي ًّٚوٕع ؛ ايٓ ِي تٛأع ظؼ ثؽضي
ِٛاؼظ ٚيژٖ ِفيع ثبنع.
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
321
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصل دٌم
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
242
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
صغف ًظغ اػ ّظيفَ اي کَ آى ُب تصْع کغصٍ ثْصًض ،ثيق تغ هذصْالت صٌؼتي اثغات جبًجي ًبسْاؿتَ ،
اهب غيغ لبثل اجتٌبة تْليض هي کغصًض .ػهبًي کَ ايي لجيل اثغات هبيَ ي ًگغاًي ػوْهي كضًض ،ثَ صًجبل چبعٍ اي
صع كکل عاٍ دل ُبي تشصصي کَ ًگغاًي ُب عا عفغ کٌض ّ ،يب ثَ دضالل ثغؿبًض ،گلتٌض.
تْعثيي گبػي هْتْع ُْاپيوب ،ثَ ػٌْاى يک هذغک اثتضايي ثغاي پيق ثغصى ُْاپيوب ُ ،وبًٌض اًـبًي کَ ثَ
اتوـفغ ػهيي ثغاي ػًضٍ هبًضى ًيبػ صاعص ،تصْع كض .تأثيغات ػيـت هذيؽي هْتْعجت ،ؿغ ّ صضا ّ سغّجي
اًتلبع كضٍ هي ثبكض ،ايي ُب ّيژگي ُبي ثيغًّي هْتْع ُـتٌض ّ ثَ ؼْع هـتمين ُضف پيلغاًَ ي ُْاپيوب ًوي
w
ثبكٌض.
تٌِب ػبهل ًگغاى کٌٌضٍ اي کَ ثبػث ًگغاًي جبهؼَ هي كْص ،صضاي هْتْع اؿت ،کَ صع هْاعصي ثَ ػٌْاى
w
آؿيت ،هلبُضٍ هي كْص.
.c
ادزاک سس و صدا
ar
تجضيل اًغژي صع هْتْع جت ،ثغاي تْليض ًيغّي هذْعي ،ثَ جغم ػيبصي اػ ُْا ثغاي اًجبم فغايٌض ً ،يبػ صاعص.
لـوتي اػ اًغژي ثَ ّؿيلَ ًْؿبى هْلکْل ُبي ُْا ،کَ ًبكي اػ اهْاج صْتي هي ثبكٌض ،جظة هي كْص .اگغ چَ
ge
ظغفيت اًغژي اهْاج صْتي کن هي ثبكض ،اًتلبع آى ثضّى تذويل ّ تٌِب ثب کوي هيغايي ،اًجبم هي كْص .پبعاهتغ
ُبي کالؿيک هلشصَ صضا ،فغکبًؾ ّ ،كضت ،اؿت .فغکبًؾ ثغ تؼضاص ًْؿبًبت صع ّادض ػهبى صاللت صاعص
،کَ هؼوْالً ثب ُغتؼ = 1/sثيبى كضٍ (ُ 1غتؼ = ًْ 1ؿبى صع ثبًيَ) .كضت ،يک کويت فيؼيکي اؿت ،کَ اثغ
ek
صضا عا تؼغيف هي کٌض .ايي اًغژي صْتي کَ اػ يک هٌجغ ثيغّى هي آيض لبثل اًضاػٍ گيغي اؿت ّ ،غبلجبً صع
اًضاػٍ ّات ثغ هتغ هغثغ ثيبى هي كْص (.)W / m2
.ir
ثَ سبؼغ ثؼعگي اًضاػٍ گيغي ُبي كٌيضاعي کَ كبهل اثغات طٌُي اؿت ُ ،يچ عّف جِبًي پظيغف كضٍ ،
ثغاي تْظيخ ؿغ ّ صضا ّجْص ًضاعص .ثَ ُغ دبل ،ايي ثَ ؼْع کلي پظيغفتَ كضٍ ،کَ كضت صْت كبهل تؼضاصي
اػ صؿتَ ُبي فغکبًؾ ،کَ ُغ کضام ثبػث پبؿز ُبي طٌُي هتفبّت صع صؿتگبٍ هي كْص ،كضٍ اؿت .ثَ هٌظْع
عؿيضى ثغ يک صاصٍ فيؼيکي لبثل فِن ،پٌِبي ثبًض صضا ثغ ثبًض ُبي ثذغاًي کَ ثَ ؼغيك سبصي صع ثلٌضي صضا
كغکت هي کٌٌض ،تمـين كضٍ اؿت.
242
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
يکي اػ اًضاػٍ گيغي ُبي ثؼعگي صضا كبهل اثغات طٌُي اؿت کَ تذت ػٌْاى ؿؽخ صضاي صعيبفتي 1ثيبى
كضٍ اؿت ،ايي چٌيي تؼغيف كضٍ:
ؿؽخ صضاي صعيبفتي ( )PNLيک پبعاهتغ لگبعيتوي ثضّى ثؼض اؿت ،کَ اػ صضاي صعيبفتي PNهلتتك
گغفتَ ،كضٍ اؿتّ .ادض 44صعصض ،ثؼعگي هٌجغ اؿتبًضاعص صضا ( )PN = 1عا ًلبى هي صُض ،کَ ثَ ّؿيلَ
w
ؿشي ؼجيؼي صعيبفت كضٍ اؿتّ .ادض صضاي صعيبفتي ، PNصؿي ثل اؿت ،کَ ثَ ؼْع هؼوْل ًْ PNdBكتَ
هي كْص.
w
صع هْعص گْف اًـبى ،صّ ثغاثغ کغصى صضاي صعيبفتي ، PNثَ ػٌْاى صّ ثغاثغ کغصى ؿؽخ صضاي صعيبفتي
w
PNLادـبؽ ًشْاُض كض .ايي ثَ سبؼغ ؿؽخ صضايي اؿت کَ ثغ هميبؽ لگبعيتوي ثيبى كضٍ اؿت .ثَ ػٌْاى
ًوًَْ ،صّ ثغاثغ کغصى صعيبفتي صضا اػ همضاع 1ثَ همضاع ، 2يؼٌي ، PN = 2دبصل يک ؿؽخ صعيبفتي صضا اػ
.c
PNL = 54هي ثبكض ،صّ ثغاثغ کغصى ثَ ، 4دبصل PNL = 64هي كْص .ثَ صليل ؼجيؼت طٌُي تلشيص
آػعصگي ،ثغاؿبؽ صضا اؿت ،ثيق تغ پبعاهتغ ُبي هصٌْػي سْاؿتٌض کَ اُويت ثبًض ُبي فغکبًؾ ثغاي كضت
ar
صضا ،هضت ّ ،تؼضاص عّيضاص ُب صع ػهبى عا عّكي ؿبػًض.
ge
ّادض PNdBثب اعجبع سبصي ثَ آلْصگي صضا ُْاپيوب ،ايجبص كضٍ اؿت .ؼيف صضا ثَ ثبًض ُبي فغکبًؾ
گــتَ کَ ثب اعجبع ثغ اثغات طٌُي کَ كبهل هميبؽ ثلٌضي صضا ،تضاسل صضا ّ ؿؽخ صضاي صعيبفتي PNاؿت
،اُويت گظاعي ّ تمـين ثٌضي كضٍ اؿت.
ek
ّادضي کَ ثَ ّؿيلَ ؿبػهبى ثيي الوللي اؿتبًضاعص ؿبػي ، ISOثغاي تْظيخ صضايي کَ ثغ عّي ػهيي
.ir
تْؿػ ُْاپيوب تْليض هي كْص ،ؿؽخ صضاي صعيبفتي اثغگظاع هي ثبكض .اعػف ُبي ػضصي ثَ صؿي ثل صاصٍ كضٍ
ّ ثَ ػٌْاى ًْ EPNdBكتَ هي كْص .ايي ّادض ثَ ؼْع گـتغصٍ ثغاي تأييض ُْاپيوب اؿتفبصٍ هي كْص.
تأييد صدا
اسيغاً يک ُْاپيوبي هـبفغثغي ؼغادي كضٍ اؿت ،کَ ثبيـتي لْاًيي تأييض صضا كبهل كضٍ صع Annex 14
2ICAO ،تکويل کٌض .صع آهغيکب ،ثؼعگ تغيي تْليض کٌٌضٍ ُْاپيوب غيغ ًظبهي ،همغعات صضا صع ثشق 36
244
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
FARصاصٍ كضٍ اؿت ( = FARهمغعات ُْاپيوب ؿبػي فضعال .)1هؼوْالً تأييض صضا ثغ ؼجك ، FARکَ صع دبل
دبل دبظغ ثب اتذبصيَ همتعيبت آهبصٍ پغّاػ اعّپب ( )JARهکول كضٍ اؿت ،صاصٍ هي كْص.
ميصان سس و صداي وقطً ي کم ازتفغ پسواش EPNdB ،
w
w
w
.c
ar
توصيً ي FAA
ge
خطوط ميدان
.ir
وقطً ي ازتفاع کم پسواش
242
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
صع اؿتبًضاعص ُبي صضا ،هجْػ ثيليٌَ صضا صع ّاژٍ ُبي ؿؽْح تأثيغ گظاع صضاي صعيبفتي ثغاي پغّاػ صع
اعتفبع کن ،سؽْغ هيضاى ً ّ ،لـت ثَ ػٌْاى يک ػولکغص ّػى ُْاپيوب هلشص گغصيضٍ اؿت(كکل .)14-1
ثَ ؼْع ّيژٍ ُْ ،اپيوب تجبعي جضيض ً ،جبيض ثيق تغ اػ ( EPNdB 148اعػكي کَ ثَ ّػى ًبسبلص ثغسبؿتي
ُْاپيوب اػ ػهيي ثـتگي صاعص) صع ؿَ ًمؽَ اًضاػٍ گيغي تْليض کٌض ،يؼٌي:
صع ًؼصيکي ،يک ًمؽَ ي هبيل صعيبي ( )1.85 kmپيق اػ آؿتبًَ ي ثبًض فغّصگبٍ ،صع ًؼصيکي سػ
هغکؼي ُْ ،اپيوب صع اعتفبع ) 374 ft( 113 mثبكض ؛
w
صع ػهبى ثغسبؿتي ُْاپيوب اػ ػهيي ،صع يک ًمؽَ 3.5 ( 6.5 kmهبيل صعيبيي ) اػ آػاص كضى تغهؼ ،ثضّى
تْجَ ثَ ثلٌضي ؛
w
صع هْلغ ثغسبؿتي ُْاپيوب اػ ػهيي ،صع يک ًمؽَ اي ثَ ؼغف سػ هغکؼي ثبًض فغّصگبٍ ،ثـتگي ثَ تؼضاص
w
هْتْعُب صاعص:
.c
-ثغاي ُْاپيوب صّ ّ ؿَ هْتْع ( 4.25 ( 464 m ، ) A330 & B777 & MD-11هبيل صعيبيي ) ؛
-ثغاي ُْاپيوب چِبع هْتْع ( 4.35 ( 654 m ، ) B-747 & A340هبيل صعيبيي ) ؛
ar
اػ ػهبى هؼغفي FAR36صع ؿبل ، 1974صضاي لبثل تْجَ ،ثَ ؼْع کبهل کبُق پيضا کغصٍ ثْص ،ثَ ؿجت
تؼْيط هْتْع ُبيي ثب ًـجت کٌبع گظاعي ثبال ثب هْتْع ُبي ًـجت کٌبع گظاعي پبييي پغ ؿغ ّ صضا.
ge
ثَ ؼْع ًوًَْ ثغاي هْتْعُبي تْعثْجت ُْاپيوبي غيغ ًظبهي لضيوي ،ثب صاكتي يک ؿؽخ همؽغ کْچک ،
ّ ًـجت صثي جغهي جغيبى کن ُْا صاعاي ؿغػت سغّجي ثـيبع ثباليي ثْصٍ اؿت ( ّ 644 m/sثيق تغ) .هٌلبء
صضاي ًبفظ ثَ صْعت ّاظخ ،ؿيـتن سغّجي ّ تغکيت جت ثب ُْاي هذيػ ثْصٍ اؿت.
هْتْع تْعثْفي ثب ًـجت کٌبع گظاعي پبييي صَُ ي كصت ُ ،وغاٍ ثب ًـجت کٌبع گظاعي دضّص ّ ، 1.5يژگي
يک ّعّصي ثب صثي جغهي جغيبى ثبال هي ثبكض ،اهب ثب يک ؿغػت سغّجي پبييي تغ پيلغاًَ ي جت اؿت.ايي
ثبػث همضاعي کبُق ؿغ ّ صضاي جت هي كْص ،اهب صع يک ػهبى يکـبى ،افؼايق ؿغ ّ صضاي تْعثْهبكيي ثَ
242
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ّجْص هي آيضً .وًَْ ُبيي اػ هْاعص هصغفي ايي هْتْع صع ُْاپيوب ُبي تغاثغي ،ػجبعتٌض اػ B – ، B – 727 ،
.DC – 8 ، DC – 9 ، 707
هْتْع ُبي ثب ًـجت کٌبع گظاعي ثبال (ثب ًـجت کٌبع گظاعي تب ػضص ُلت) ثيق تغ ػوليبت ّعّصي جغيبى
ُْا عا تْؿي في ُ ،وغاٍ ثب تٌِب ي ًـجت کْچک ػجْعي اػ ُـتَ ي هْتْع اًجبم هي صُض .ؿغػت ُبي سغّج
جغيبى في 444 m/s ّ ، 344 m/sجغيبى ُـتَ ي هْتْع ،ثَ هيؼاى کبفي ثغاي لغاع گغفتي ؿغ ّ صضاي صّم
جت ثَ ؿغ ّ صضاي تْعثْهبكيي في کبُق هي يبثض ،کَ ُن اکٌْى هٌجغ ؿغ ّ صضاي اصلي هي ثبكض.
w
صضاي هْتْع تْعثيي گبػ ،ثَ صّ صؿتَ کلي تمـين كْص :صضاي تْليض كضٍ ي صعًّي ،کَ هؼوْالً ثب چغسق
صؿتگبٍ ُب ُوغاٍ هي ثبكض ّ ،تْليض صضاي ثيغًّي ،يب صضاي جت .هٌبثغ ًشـتيي تْليض صضاي صعًّي ،في ،
w
کوپغؿْع ّ ،تْعثيي هي ثبكض ( كکل .)14-2صع ثيق تغ هْتْع ُبي ًـجت کٌبع گظاعي ثبال ،في هٌجغ اصلي ؿغ
w
ّ صضا هي ثبكض .ؿغ ّ صضاي في صع ثيغّى ّعّصي ّ هجغاي سغّجي في ،اًتلبع هي گغصص .ؿغ ّ صضاي
کوپغؿْع ًيؼ ،ثيغّى اػ ّعّصي اًتلبع هي يبثض ،صع دبلي کَ ؿغ ّ صضاي سغّجي تْعثيي اػ هيبى صُبًَ ي
.c
سغّجي ُـتَ ي هْتْع اًتلبع هي يبثض.
ar
سس و صداي وزودي
سس و صداي پستو افکىي سس و صداي جت
اوتشاز سس و صدا دز مجسا
سس و صداي مولد
ge
ek
ازشيابي سس و صدا
ثغ اؿبؽ تئْعي اليتِيل ، 1اًتلبع كضت صْت عا هي تْاى ثَ صْعت ػيغ ًْكت:
Lighthill 1
242
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثٌبثغايي ،هيؼاى ؿغّ صضا ثب صثي جغهي جغيبى (هتٌبؿت ثب چگبلي ُْا ّ )ρهغثغ لؽغ dهٌجغ ؿغ ّ صضا ،
افؼايق سْاُض يبفت .تأثيغ ؿغػت cتٌِب هي تْاًض ثَ ؼْع کلي تْؿػ فغض همضاعي ثغاي تْاى ، nهي تْاى
هذبؿجَ کغص.
صع ؿغػت ُبي ثبالي سغّجي جت (ًؼصيک 444تب ، )544m/sپغتْ افکٌي كضت صْت ثغاؿبؽ تْاى
ُلت ؿغػت سغّجي ( ) n = 8افؼايق هي يبثض ،صع دبلي کَ صع ؿغػت ُبي سغّجي پبييي (ًؼصيک m/s
w
)244پغتْ افکٌي كضت صْت تٌِب ثب تْاى صّ ( ، )n = 2افؼايق هي يبثض .ثٌبثغايي کبُق صع ؿغ ّ صضاي جت
،هي تْاًض اػ هْتْع ُبيي ثب ًـجت کٌبع گظاعي ثبال ُوغاٍ ثب ؿغػت ُبي سغّجي پبييي هْعص اًتظبع ثبكض.
w
پژُّق ُب ًلبى صاصٍ اًض ،پؾ اػ ؿبست هْتْع ًـجت کٌبع گظاعي ثبال ،صع يک ًـجت کٌبع گظاعي ، 14ؿغ ّ
w
صضا هي تْاًض تب 54صع صض ( )-14PNdBکبُق يبثض.
.c
پيق اػ پيضايق هْتْع ُبي ًـجت کٌبع گظاعي ثبال ثغاي ُْاًْعصي غيغ ًظبهي ،عاٍ دل ُبي فٌي اثتکبعي
ثغاي ثِجْص ثشليضى ؿغ ّ صضا يبفت كض .يکي اػ ايي عاٍ ُب ،صُبًَ ي الة 1ثْص ( ،صع اثتضاي صَُ ي كصت) کَ
ar
ثب سغّجي جت عا (صّ ًين) ثَ جت ُبي کْچک تغ تمـين کغص ،ثْص (كکل .)14-3
ge
ek
.ir
كکل 14-3عّف صّ ًين کغصى سغّجي جت ،کَ صع هْتْع ُبي ًـجت کٌبع گظاعي پبييي صَُ ي ُفتبص عايج ثْص.
242
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ًتيجَ ي پْكق هتمبثل جت ُبي هٌذصغ ثَ فغص ،ثب يکضيگغ ،تغکيت ثِتغ جت ُب ثب ُْاي هذيػ ،دظف
ؿغ ّصضا هي ثبكض .تغکيت تْؿػ پِي تغ كضى ؿؽْح توبؽ کَ ثبػث تٌؼل ؿغيغ صع ؿغػت جت هي كْص
ثِجْص هي يبثض .صُبًَ ي ًْع الة ثغاي ًوًَْ ،صع ثْئيٌگ 747ثَ کبع عفتَ اؿت.
اثغات يکـبى هي تْاًض ثب يک سبصيت كکل ثيغًّي صُبًَ کَ ثَ اتوـفغ ُْا ثغاي جغيبى يبفتي ثَ سغّجي
جت ثَ هشلْغ كضى ؿغيغ تغّيج يبثض ،اًجبم هي كْص . .فغايٌض تغکيت كضى ،ثبػث کبُق ؿغػت جت ّ
ثٌبثغايي ؿغ ّ صضا هي كْص.
w
کبُق ؿغ ّ صضا اػ صُبًَ ُبي ثؼعگ ،اهب ثب اؿتبًضاعص ُبي ؿغ ّ صضاي اهغّػي ُ ،غگؼ ًوي تْاًض تأييضيَ
ثگيغص .ػالٍّ ثغ ايي ،همضاع افت ًيغّي هذْعي ثَ 1صعصض ثغ 1 PNdBدظف ؿغ ّ صضا هي كْص.
w
ُن چٌبى کَ ًـجت کٌبع گظاعي صع ؼْل ؿبل ُب افؼايق يبفتَ اؿت ،تْليض کٌٌضگبى ثب افؼايق ؿؽْح
.c
صضاي في -يک هلکلي کَ صكْاعتغ اػ صضاي جت هؼلْم كضٍ ،هْاجَ كضٍ ثْصًض .صضاي في ،صضاي صعًّي
ّاثـتَ ثَ تْعثْهبكيي ُب اؿت ُ .ن چٌبى کَ پغٍ ُبي في هي چغسٌض ،جغيبى هشبلف ًبكي اػ اًتِبي پغٍ ،صليل
ar
يک ؼيف صضاي پِي هي كْص .ثَ ػالٍّ ،ثَ ؿجت جب ثَ جبيي جغيبى ُب اػ پغٍ ُب ،يک صضاي گــتَ تْليض
هي كْص ،کَ ثَ ؿغػت ًْک پغٍ ثـتگي صاعص .هٌجغ ؿغ ّ صضاي ثبًْيَ ،اليَ هغػي جغيبى دلمْيي هي ثبكض ،
ge
کَ جلْتغ اػ پغٍ ثَ صًجبلَ پغٍ ثغسْعص هي کٌض ّ آؿيجي اؿت کَ ثَ ّيژگي ُبي صيٌبهيکي پغٍ ثغهي گغصص .ثَ ُغ
دبل ،ايي اثغات فبصلَ افؼايق يبفتَ پغٍ عا کبُق هي صُض .
ek
هلشصَ صْتي في ،ثَ ؼْع اؿبؿي ثَ ّؿيلَ ؿَ پبعاهتغ ؼغادي آيغّصيٌبهيک تؼييي هي كْص:
.ir
-فعبي ثيي عّتْع ّ اؿتبتْع
-تؼضاص پغٍ ُبي عّتْع ّ اؿتبتْع
-ؿغػت ًْک پغٍ عّتْع
ثب افؼايق فبصلَ ثيي پغٍ ُبي عّتْع ّ اؿتبتْع ،يک کبُق صضا اػ 6ثَ ، 8 PNdBهي تْاًض ،اًجبم كْص.
ثَ ُغ دبل ،اكکبل صع ؼْل ثيق تغ هْتْع ّ ّػى ثيق تغ آى هي ثبكضً .ـجت فبصلَ ػيبص ،هؼوْالً ثغاي کبُق
صضا ظغّعي اؿت کَ ،کبعايي في عا تب يک صعصض کبُق صُض.
ُوچٌيي تؼضاص پغٍ ُب ،يک ػبهل تأثيغ گظاع صع سصْصيبت ؿغ ّ صضا هي ثبكض .ثب تؼضاص ثيق تغ پغٍ ُبي
في ،عاًضهبى في سْثي ثَ ُوغاٍ ثِجْص سصْصيبت ؿغ ّ صضا صْعت هي گيغص ،ػيغا ظغفيت آيغّصيٌبهيکي هي
242
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
تْاًض پغٍ ُبي ثيق تغي عا تذليل کٌض ّ ،ثب ظغفيت آيغّصيٌبهيکي ،ؿغ ّ صضا افؼايق هي يبثضُ .وچٌيي پغٍ
ُبي ػيبص هي تْاًٌض ثبػث کبُق ّػى ثغاي هجوْػَ ي في (صيـک في ،هذفظَ ،پغٍ ُب) ّ کبُق ؼْل
ؿبستبع اجؼاء ،كًْض.
اػ ؼغفي صيگغ ،ػهبًي کَ تؼضاص پغٍ ُبي کن اًتشبة هي كْص ،سصْصيبت تلضيض کوپغؿْع (اعتؼبف ،
ظغثَ) ،صع صْعتي کَ ؿغػت ًْک پغٍ ُب ثبثت ثوبًض ،ثِجْص سْاُض يبفتُ .وچٌيي ُؼيٌَ ي تْليض آى ًيؼ
کبُق هي يبثض .ؿغاًجبم تؼضاصي اػ پغٍ ُبي اًتشبة كضٍ ،ثب ػبهل ُبي گًْبگْى ؿبػف سْاٌُض کغص.
w
ًـجت ًْػي ثيي تؼضاصي اػ پغٍ ُبي في اؿتبتْع ّ پغٍ ُبي في عّتْع صع هْتْعُبيي ثب ًـجت کٌبع گظاعي
ثبال دضّص 2هي ثبكض .افؼايق تؼضاص پغٍ ُبي اؿتبتْع هي تْاًض صضاي في عا تب 5 PNdBکبُق صُض .ثب ايي
w
ّجْص ،توبيل پغٍ ُب ثَ اعتمبف افؼايق هي يبثض ،ظوي ايي کَ دض ًْؿبى صع يک ػهبى يکـبى کبُق هي يبثض.
w
اًتشبة ؿغػت ًْک پغٍ ًيؼ ،صع ؿغ ّ صضاي في تأثيغ هي گظاعص .کن تغيي هيؼاى ؿغ ّ صضا ،صع ؿغػت
.c
ؿبة ؿًْيک ًْک اًجبم هي گيغص ،اهب هغدلَ اي ثب ًـجت فلبع ً ، 1.5وي تْاًض تْؿػ يک في تک هغدلَ اي
اًجبم گيغص .پبييي تغيي ؿغػت ًْک التصبصي ،دضّص )1444 ft/s( 344 m/sهي ثبكض ،کَ کبُق صضا
ar
تْؿػ کبُق ؿغػت ًْک عا غيغ هوکي هي کٌض.
ge
ek
.ir
222
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
كکل 14-5جلْگيغًضٍ ي صضا صع هْتْع ًـجت کٌبع گظاعي پبييي هْعص اؿتفبصٍ صع صَُ ي ُفتبص Rolls-Royce Spey
.c
ثب ايي ّجْص ،يک پتبًـيل کبُق لضعت صضا صع ؼغادي آيغّصيٌبهيکي ّعّصي ُْا هْجْص هي ثبكض .ثيق
تغيي اًتشبة لبثل تْجَ ،گغص کغصى لجَ ي ّعّصي هي ثبكض ،کَ ثبػث دظف صعة ُبي هجغاي ّعّصي كضٍ ،
ar
صع ًشـتيي هْتْع ُبي ًـجت کٌبع گظاعي ثبال ثْصٍ اؿت .صعة ُبي هجغاي ّعّصي صع تٌظيوبت ًيغّي
هذْعي ثبال ثغاي تِيَ ي جغيبى ُْاي اظبفي ثَ في ،اهب ثب ؿغ ّ صضاي ثيق تغ هي تْاًض صع عاؿتبي صعة ُب کَ
ge
ثَ صْعت سْصکبع ثبػ كضٍ اًض ػجْع کٌض .ثب ّجْص ّػى ّ ؼْل ّعّصي ُب ُ ،وغاٍ ثب لجَ ُبي گغص كضٍ ،ايي
هضل تٌِب صع ّعّصي ُبي هْتْع ُبي هضعى يبفت هي كْص.
ek
عّف صيگغ کبُق ّعّصي صضا ،تْؿػ ػٌبصغ جظة کٌٌضٍ ي صْت ثغاي هجغاي ّعّصي ثَ کبع گغفتَ
هي كْص .يکي کغصى چٌض ػٌصغ ثَ يک هذفظَ تلضيض كضٍ ي کْچک ،کَ اؿتِالک فلبع صْتي ًْؿبًي
تْؿػ ُْاي ًْؿبى کٌٌضٍ ثغاي ّعّص ّ سغّج اػ هيبى صيْاع پغ هٌفظ ،ػجْع هي کٌض (كکل .)14-7تْؿػ ايي
.ir
عّف ،اًغژي صْتي ثَ يک دغکت ثي ًظن طعات ّ ؿغاًجبم ثَ گغهب تجضيل هي كْص.
تالف ثغاي کبُق ؿغ ّ صضاي ّعّصي ،ثبػث يبفتٌي عاٍ دل ُبي ُْكوٌضاًَ كضٍ اؿت ،کَ ثب ايي ّجْص
،جبهَ ػول ثَ سْص ًگغفتَ اًض .يکي اػ ايي ؼغح ُبي پيلٌِبص كضٍ ً ،صت اؿپليتغ ُن هغکؼ صع هجغاي ّعّصي
هي ثبكض کَ ُغ صّ ؼغف عا ثب ػٌبصغ جظة صضا هجِؼ کغصٍ اؿت ؛ پيلٌِبص صيگغ ؼغادي يک ٌُضؿَ ي
ًبپبيضاع ّعّصي ،ثغاي ثغلغاع کغصى ؿغػت ؿًْيک صع گلْگبٍ هي ثبكض .ؿغ ّ صضا ًوي تْاى اػ هيبى هبًغ ُبي
صْتي ػجْع کٌض .صع دبل دبظغ ،ثغاي ًتيجَ گيغي ؿبصٍ ُ ،ؼيٌَ ّ ّػى ّ ،عّصي ُْاپيوب ثب ثبل ثبثت ثَ صْعت
ّيژٍ ثب هْاص جظة کٌٌضٍ ي صضا ثَ کبع عفتَ صع ؼْل صيْاعٍ ي هجغا هْعص اؿتفبصٍ لغاع گغفتَ اؿت.
222
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
كکل 14-6تْعثْفي ُبي اثتضايي ًـجت کٌبع گظاعي ثبال ،ثب ّيژگي صعة ُبي ّعّصي هذْعي کَ ؿغ ّ صضا تْعثْهبكيي عا
ػجْع هي صُض .هْتْع سبعجي تبػٍ ؼغادي كضٍ ثضّى صعة ُب ،دبل صع توبم ُْاپيوب ُبي تغاثغي ؿبة ؿًْيک عايج كضٍ اؿت
(آػهبيق پغّاػ ثْئيٌگ )747
ge
ووساوات فشاز
جسيان مجسا
ek
.ir
ديوازي ي پس مىفر
222
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
كکل 14-8عّف ُبي کبُق ؿغ ّ صضا تْعثْهبكيي في
)aصيْاعٍ ي جظة کٌٌضٍ ي صضا صع هجغاي ّعّصي (عّف هْعص اؿتفبصٍ اهغّػ)
w
)bفلغصگي ؼْل هجغاي ّعّصي ثب اؿپليتغ ُن هغکؼ
)cفلغصگي ٌُضؿَ ي ًبپبيضاع ّعّصي ثب هبًغ صضا
.c
ar
ػىاصس خسوجي 1.01
ge
هْتْعُبي تْعثيي گبػ ،اػ ُيضعّکغثي ُب ثَ ػٌْاى ؿْست ّ ،اػ اکـيژى اتوـفغ هذيػ ثَ ػٌْاى اکـيضاى ،
اؿتفبصٍ هي کٌٌض .ثَ ؿجت ادتغاق کبهل ّ گغهبيي کَ اػ فغايٌض ادتغاق ثَ صؿت آهضٍ اؿت ،سغّجي جت اػ
صُبًَ كبهل آلْصگي ُبيي هي ثبكض کَ ثبػث آؿيت عؿبًضى ثَ ديبت عّي ػهيي هي كْص .ثؼعي اػ ايي آاليٌضٍ
ek
ُب ػجبعتٌض اػ:
آاليٌضٍ ُبيي کَ صع ؼْل فغايٌض ادتغاق تْؿػ ّاکٌق كيويبيي تْليض كضٍ اًض ،کَ ثَ ؿجت عاثؽَ ي هتمبثل
هکول صيٌبهيک ؿيبل ّ پضيضٍ ي ادتغاق ٌُْ ،ػ ثَ همضاع کبفي تْؿػ عّف ُبي تذليلي صع صؿتغؽ ًوي
ثبكض .ثٌبثغايي عّف ُبي تلغيذي ،ثـيبع هبُيت کيفي صاعًض.
222
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ge
صع يک هذفظَ ادتغاق ًْػي ،جغيبى ُْا اػ کوپغؿْع ثَ هذفظَ ادتغاق اػ هيبى يک پشق کٌٌضٍ ّاعص هي
كْصً .ؼصيک ثَ يک چِبعم جغيبى ُْاي ّاعص هذفظَ ادتغاق ،صع ًبديَ ي ًشـتيي صع هيبى ؿْعار ُب يب
چغر صٌُضٍ ُب هي كْص .ؿْست صع ايي ًبديَ ًشـتيي تؼعيك هي كْص ،جبيي کَ ثب ُْا هشلْغ هي كْص .صع
ًبديَ ي ًشـتيي ،ادتغاق آغبػ هي كْص ،ثَ صهبي اكجبع ثبال تغ ُضايت هي کٌض .ؿَ چِبعم جغيبى ُْاي
ثبلي هبًضٍ گظعگبٍ فغػي ًبديَ ي ًشـتيي ّ ؿپؾ ّاعص ًبديَ ُبي صّم ّ ؿْم اتبق ادتغاق هي كْص (ع .ج.
فصل .)5صع ًبديَ ي صّم ،ادتغاق کبهل هي كْص ،صع صْعتي کَ صع ًبديَ ي ؿْم ثب ُْاي عليك ،ثَ صليل
افت صهب ،هشلْغ هي كْصً .بديَ ُب صع يک اتبق ادتغاق ثَ صْعت فيؼيکي اػ يکضيگغ ،جضا ًلضٍ اًض ،
ثلکَ ّاکٌق پيْؿتَ ي ايي فغايٌض کَ صع ؼْل هذفظَ ادتغاق اصاهَ صاعص ،ايي کبع عا اًجبم هي صُض.
224
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثب ايي ّجْص ،جغيبى صع هذفظَ ي ادتغاق ،تغييغات ػيبصي صع ُغ ًبدؽَ هي ثيٌض .صع ًبديَ ي ًشـت ،
جغيبى ثَ صْعت ػيبصي تْؿػ چغسق کَ ثغاي ادتغاق ثـيبع هِن هي ثبكض ،چيغٍ هي ثبكض .صع ًبديَ ُبي
ثؼضي ،جغيبى ثَ تضعيج ثب عاؿتبي هذْع ّ ،صهب ،تْؿػ عليك ثْصى ُْا ُ ،ن تغاػ هي كْص.
ًْؿبًبت آكفتَ صع ًبديَ ي ًشـتيي صع ًتيجَ ي گًْبگًْي ػيبص ػهبى هـتمغ ثْصى گبػ هي ثبكض کَ ُ ،وغاٍ ثب
ُن ،صهب ُبي ثبال ،ثَ ؿجت تغييغات ؿغيغ صع هذصْلت ُن هغکؼ ادتؼاق هي ثبكض .ايي فغايٌض تغکيت گبػ
سغّجي عا تؼييي هي کٌض.
w
ػبهل صيگغ صع تأثيغ گظاعي تغکيت گبػ سغّجي ،افؼايق صهب صع هذفظَ ي ادتغاق هي ثبكض .صع ًبديَ ي
ًشـت ،صهب ثَ ؿغػت ثَ ثيق تغيي هيؼاى سْص هي عؿض ، 2244 Kاهب صع سغّجي اتبق ادتغاق تب صهبي K
w
، 1244افت هي کٌض.
w
پژُّق ُب ًلبى صاصٍ اًض ،ثغاي ًوًَْ ،کَ يک ػهبى ؿبکي ؼْالًي گبػ صع ثشق ػمت هذفظَ ي ادتغاق ،
.c
ثَ سْثي کغثي عا ثَ هًْْاکـيض کغثي تجضيل هي کٌض ،يک عّف ،ثغاي دظف صّص صع اصاهَ ي هـيغ
ُْاپيوب صع هْتْع ُبي لضيويُ .وچٌيي ،اگغ صهبي ثيليٌَ صع ًبديَ ي ًشـت عا ثتْاى صع کن تغيي صهب K ،
ar
ً ، 1844گَ صاكتَ كْص ،اػ تلکيل ًيتغيک اکـيض هوبًؼت سْاُض کغص .ايي عا هي تْاى ثب تٌبؿت ثٌضي
ُْاي طسيغٍ كضٍ ي اّليَ صع هْافمت ثب تٌظيوبت ًيغّي هذْعي هْتْع ،اًجبم صاص.
ge
هالدظَ هي كْص کَ گًْبگًْي ًيبػ ُبي ػيـت هذيؽي ثبيض ثغ ايي اؿبؽ ؿبػگبع صع عؿيضى ثَ يک هذفظَ
ادتغاق ثِيٌَ ،ثضّى ًبؿبػگبعي صع کبعايي هْتْع ،ثبكضُ .وبى ؼْع کَ دـبؿيت ػيـت هذيؽي عكض هي
ek
کٌض ،تأثيغات ػيبصي صع تکويل همغعات ،ثَ ّيژٍ ،صع Environmental Protection Agency
ايبالت هتذضٍ ،ايجبص هي کٌض .صع ايي ثغًبهَ ي تويؼ ؿبػي آػهبيلگبُي هذفظَ ي ادتغاق صع صَُ ي ُفتبص
،ؿبػهبى ًبؿب ( )NASAثغًبهَ عيؼي ثؼعگي صع تکٌْلْژي هذفظَ ادتغاق صيضٍ اؿت ،ثَ ؼْع آكکبعا
.ir
تْؿػ ًوًَْ ُبي ػيغ:
-صع يک اتبق ادتغاق آػهبيلي ثغاي هْتْع ( JT9Sکَ B-747عا ًيغّ هي ثشلض) ،هذفظَ ُبي
اًفغاصي تْؿػ ؿَ هذفظَ ي چغسبى کَ آاليٌضٍ ي ًيتغيک اکـيض گبػ عا ثـيبع کبُق هي صُض ،
جبيگؼيي ًوْصٍ اؿت.
-يک ًوْصاع ػّج صهب کَ ثب اتبق ادتغاق آػهبيلي ثب صاكتي هغدلَ ي ادتغاق ّ يک ًبديَ ي پيق اػ
هشلْغ ثغاي ؿْست ّ ُْا ،ثَ صؿت آهضٍ اؿت.
222
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ًتيجَ ُب اػ پژُّق ُبيي ثَ صؿت آهضٍ اؿت کَ اهغّػٍ ثَ صْعت گـتغصٍ صع هْتْع ُبي هضعى صع دبل
کبع هي ثبكض.
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
222
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
فصل يازدٌم
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
752
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
يکي اس کبر ُبي هِن در تْطؼَ ُْاپيوب ُبي جذيذ ،اطويٌبى طبسگبري هطلْة ثيي هْتْر ّ ثذًَ ُْاپيوب هي
ثبػذ .ايي ًيبس ثَ فِن کبهل پذيذٍ پيچيذٍ ديٌبهيک طيبالت دارد ،کَ در سهبى ثزرطي ُبي تئْريکي ّ ثزرطي تًْل
ُْا هْرد هطبلؼَ لزار هي گيزد .يبفتَ ُبي ايي چٌيي هطبلؼبت ضزّرتبً ثزاي ُْاپيوب لجل اس اّليي پزّاس ثَ کبر هي
رّد .کبر يکپبرچَ طبسي هْتْر ّ ثذًَ ُْاپيوب اس اُويت خبؿي ثزاي هْفميت ُْاپيوب ُبي هذرى ثب کبرايي ثبال ،
ثزخْردار هي ثبػذ.
جٌجَ ُبي يکپبرچَ طبسي ثب تْجَ ثَ ًْع ُْاپيوب فزق هي کٌذ .در حول ّ ًمل ػِزي طبة طًْيک ،سهيٌَ ُبي
w
ثَ کبر رفتَ هتفبّت اس ُْاپيوب ُبي جٌگي طْپز طًْيک هي ثبػذ.
کبر ايي چٌيي ُْاپيوب ُب ،حول ّ ًمل هظبفز ّ ثبر هي ثبػذ .هْتْرُب اس طزيك ػبٍ تيز ُب رّي ثبل ُب يب ثذًَ ،
w
لزار هي گيزًذ .تالع ُبي اّليَ ثزاي جبي دادى هْتْر ُب در پبيَ ُبي ثبل آى طْر کَ تْطط کْهت 1ثزيتبًيبيي در
دَُ ي پٌجبٍ ثَ کبر رفتَ ثْد ،ديگز اًجبم ًوي ػْد.
.c
در حبل حبضز طَ ًْع ػکل لزار گيزي هْتْر هْرد اطتفبدٍ لزار هي گيزد:
ar
-سيز ثبل
ge
-ػمت ثذًَ
-سيز ثبل /ػمت ثذًَ ثَ ؿْرت تزکيجي
ek
ُن چٌيي ثبالي ثبل هْرد اطتفبدٍ لزار هي گزفت ،اهب ديگز ثَ کبر ًوي رّد.
اهب ثب تْجَ ثَ ًْع ُْاپيوب ًـت سيز ثبل ُب کن تز طْدهٌذ هي ثبػذ .ثَ خبطز هجبّرت ًشديک هْتْر ثب ثبل ُب
ػکض الؼول ُبي هيذاى جزيبى ًبهطلْثي اتفبق هي افتذ .لطز ثشرگ تْرثْفي ُبي ًظجت کٌبر گذاري ثبال ،ثَ ّيژٍ ،
Comet 1
752
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثَ تأحيزات داخلي ثظيبر احظبص هي ثبػذ .تالع ُبي سيبدي ثبيذ ؿْرت گيزد تب در هْرد هـزف پبييي طْخت ايي
ًْع ُْاپيوب ُب اس ًظز ًـت ًب هٌبطت طزهبيَ گذاري ؿْرت گيزد.
w
w
w
.c
ػکل 11-1آرايغ هْتْر سيز ثبل ()Airbus A340
ar
ػبهل ُبيي کَ ثَ طْر هؼکْص ثز ًيزّي پظب تأحيز هي گذارد ػجبرتٌذ اس (ػکل :)11-2
ge
-فزطبيغ جت في
-ريشع ُْاي سيبدي
-طزػت طْپز طًْيک هْضؼي
ek
-اؿطکبک
جريان فه
ويرَي پسا داخلي ويرَي پسا ژوراتُر گاز (مُلذ گاز) واحيً ي مخلُط
ويرَي پسا گٍُاري مُتُر اوثساط َ تراکم امُاج
752
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
ػکل 11-3ثب ًـت هظتمين هْتْر ُب در سيز ثبل ،ثزع فلپ السم هي ثبػذ
يکي اس ػبهل ُبيي کَ هظتميوبً در رأص ًيزّي پظب ّارد هي ػْد ،خزاة ػذى جت في در ُْاکغ ّ ػبٍ تيز
w
هي ثبػذً .تيجَ کبر افت ًيزّي هحْري هي ثبػذ.
.c
يک ُْاکغ في ثشرگ ثَ طْر لبثل هالحظَ اي ،در ًيزّي پظبي ُْاپيوب طِين هي ثبػذ .کَ همذار آى ثب
تٌظيوبت ًيزّي هحْري ،تحت تأحيز لزار هي گيزد .اگز هلشّهبت کوپزطْر ُْاپيوب ،کبُغ يبثذ ،هجزاي ّرّدي
ar
ُْ ،اي ثيغ تزي اس آى چَ هْرد ًيبس هي ثبػذ را ارائَ هي ًوبيذ ،کَ جزيبى ُْاي سيبدي ثَ ثيزّى هي رّد .اگز
ُْاي سيبدي اس لجَ ي هجزاي در طزدي جذا گزدد ً ،يزّي پظب 1اتفبق هي افتذ.
ge
جزيبى طْپز طًْيک ثب هْد ضزثَ اي ّاثظتَ در پؼت ُْاکغ في ،اتفبق هي افتذ ،کَ ثب ظبُز ػذى هْد ضزثَ
اي ،پظبي هْد 2اتفبق هي افتذ.
ek
ُوبى طْر کَ جت في ثَ ژًزاتْر گبس کؼيذٍ هي ػْد ،پظبي اؿطکبک پْطتَ ،ػالٍّ ثز پظبي هْد ،هْجت
.ir
خْاُذ ػذ.
ًظجت فؼبر خزّجي في ُ ،وزاٍ ثب ٌُذطَ ژًزاتْر گبس ،هْجت افشايغ افت ًيزّي هحْري خْاُذ ػذً .ظجت
فؼبر تخليَ هْتْر ُبي ًظجت کٌبر گذاري ثبال هذرى ،حذّد 2.5هي ثبػذ (ثَ ايي هؼٌي کَ ،فؼبر هطلك در خزّجي
في ثَ فؼبر اطتبتيکي هحيط)ُ .وبى طْر کَ ايي ًظجت فؼبر ،فزا ثحزاًي هي ثبػذ ،جت في ،ثزاي رطيذى ثَ طزػت
طْپز طًْيک در طْل ژًزاتْر گبس ،ػتبة هي گيزدٌُ .ذطَ هحذثي ايي ػزايط را ثذ تز هي ًوبيذ کَ هٌجز ثَ هْد
ضزثَ اي تْليذ کٌٌذٍ پظب خْاُذ ػذ.
762
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
در کل پظبي گِْارٍ ثَ طْر ّاحذ ،هوکي اطت هيشاى 9در ؿذ ،پظبي کل گِْارٍ ثَ حظبة آّردٍ ػْد.
اجشاي پظبي گِْارٍ ،پظبي ُْاکغ في ، %3.2پظبي جزيبى ُْاي داخلي في ، %2.2پظبي ژًزاتْر گبس 2.1درؿذ
ّ ،پظبي ػبٍ تيز ، %1.5هي ثبػذ.
آى چَ ٌُْس در حظبثزطي پظب ًبديذٍ گزفتَ هي ػْد ،پظبيي اطت کَ اس ًـت سيز ثبل هْتْر حبؿل هي گزدد.
گِْارٍ ّ لظوت سيزيي ثبل ثب ُوذيگز هجزايي را ػکل هي دٌُذ کَ در ُز دّ طزف ثبس هي ثبػٌذ .طزػت سيبد در
هجزا هْجت فؼبر پبييي ثز ثبل ُب در سيز هي ػْد ،کَ هْجت ًيزّي آيزّديٌبهيک ثَ طوت پبييي هي ػْد ،کَ
w
طزاًجبم هْجت ؿؼْد هي ػْد .ثزاي ثَ حذالل رطبًذى ايي چٌيي تأحيزي هْتْر ُب تب جبي هوکي دّر اس ثبل ُب لزار
هي گيزًذ .در ػول ،هْلؼيت خط هزکشي ،ثزاي يک لطز گِْارٍ سيز ثبل گْػَ ي ُذايت کٌٌذٍ ،ثب لجَ ي ّرّدي
w
،ثزاي طَ چِبرم يک طْل گِْارٍ جزيبى ثبال ثبل ُذايت کٌٌذٍ تزتيت يبفتَ اطت.
w
ًـت اّليَ ي سيز ثبل در هْرد ثْئيٌگ 737-222هؼخـَ الـبق هظتمين ثبل /هْتْر ،ثذّى هجزا هي ثبػذ.
هشيت هِن ايي لجَ اس لجَ فزّد ،ايي اطت کَ ،کْتبٍ تز هي ثبػذ .ايي جٌجَ ؿزفَ جْيي در ّسى در همبثل پظبي
.c
آيزّديٌبهيک ثبال تز ّ طزاحي فلپ پيچيذٍ تز اػوبل هي ػْد کَ ًيبس ثَ لطغ جزيبى در اطزاف هْتْر دارد.
ar
يک کبر هِن در ًـت ثبل ُب اًتخبة هحل هْتْر هي ثبػذ .هشيت لزارگيزي هْتْر دّر اس ثذًَ ُْاپيوب ثزاي
ؿزفَ جْيي در ّسى هْتْر ،هحذّد ثَ ثزرطي ُبي لبثليت کٌتزل يک هْتْر هي ػْد .در هْرد ًيزّي هحْري غيز
ge
هتْاسى کَ ثب ًمؾ يک هْتْر ايجبد هي ػْد ،طکبى ُْاپيوب هي ثبيظت لبدر ثَ کٌتزل لحظَ اًحزاف ًْطبًي هطوئي
ثبػذ .اگز هْتْر ُب دّر اس ُن لزار ثگيزًذ ،طکبى هي ثبيظت افشايغ يبثذ ،کَ ثَ ّسى ثذًَ ُْاپيوب ّ پظبي
آيزّديٌبهيک اضبفَ هي ػْد.
ek
ثَ طْر خالؿَ ثزخي جٌجَ ُب هي ثبيظت در سهبى لزار گيزي هْتْر ،سيز ثبل ُب ثزرطي ػْد .راٍ حل هطلْة اس
طزيك آسهبيغ ُبي تًْل ثبد ثَ دطت هي آيذ.
.ir
ػلت ًـت هْتْر ُب در ثذًَ ػمت ثَ جبي سيز ثبل ُب خبؿيت آيزّديٌبهيک هي ثبػذ ،ثَ طْري کَ جزيبى ثبل
ُب اس تأحيزات هؼکْص هْتْر تْسيغ ًوي گزددُ .وچٌيي ًـت ثذًَ سهبًي طْدهٌذ خْاُذ ثْد کَ ُْاپيوب در
ّضؼيت ًيزّي ثزا (ليفت) ثبال هي ثبػذ .سيزا فلپ ُب در هحذّدٍ کبهل ثيي پبيَ ثبل ّ لظوت هتحزک ثبل ُْاپيوب
ًـت هي گزدد.
762
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ُْاپيوبيي کَ توبم هْتْر ُبي آى در ثذًَ ػمت لزار گزفتَ ثبػذ داراي تزتيت دًجبلَ اي Tػکل هي ثبػذ ،کَ
ثذًَ افمي ػمت آى در ثبالي پبيبطبس ػوْدي لزار دارد .يکي اس داليل ايي کبر ،جلْگيزي اس هشاحوت هؼکْص گبس
خزّجي داؽ ثزاي ثبل ػوْدي ُْاپيوب ،هي ثبػذ.
ثب ايي ّجْد ،در سهبًي کَ ُْاپيوب در ساّيَ ثبالي حولَ هي ثبػذ دًجبلَ Tػکل ثذّى هؼکل ًوي ثبػذ .اگز اس
حذاکخز تـبدف هجبس تجبّس گزدد جزيبى جذا ػذٍ اس ثبل ُب هوکي اطت هْجت ػْد ،دًجبلَ ُْاپيوب اس کبر ثيفتذ ،
کَ هي تْاًذ ُْاپيوب را غيز لبثل کٌتزل ًوبيذُ .وچٌيي هوکي اطت ثَ خبطز جزيبى ًبهٌبطت هذخل ّرّدي کَ
w
ُْاپيوب لبدر ثَ ثِجْد آى ًوي ثبػذ هْتْر ً ،يزّي هحْري خْد را اس دطت ثذُذ .ايي پذيذٍ هْجت حْادث هختلفي
هي ػْد .ثِتزيي کبر احتيبطي ،هبًغ ػذى اس ساّيَ حولَ اس طزيك دطت يبثي ثَ کن تزيي طزػت ُْاپيوب هي ثبػذ.
w
ثزخي ُْاپيوب ُبي اّليَ ثَ ّيژٍ ّ Lockheed TriStarثْئيٌگ 727داراي هؼخـَ ًـت ثذًَ ػمت هي
w
ثبػٌذ ّ ،داراي هْتْر هزکشي هي ثبػذ کَ در ثذًَ ػمت جبي گزفتَ اًذ .جزيبى ُْا ثزاي ايي هْتْر ُب اس طزيك
هجزاي Sػکل تأهيي هي ػْد کَ ثب هجزاي ّرّدي ُْا در پبييي ثبل ُوزاٍ اطت.
.c
ar
ge
ek
ػکل 11-5طزاحي دًجبلَ ً ، Tيبس ثَ هْتْر ُبي لزار گزفتَ درػمت دارد (ثْئيٌگ .)727
.ir
ثَ دليل ايي کَ ،خط ًيزّي هحْري ايي ُْاپيوب هٌطجك ثب خط هزکشي هْتْر هي ثبػذ ً ،مؾ ُْاپيوب ثبػج
گؼتبّر اضبفي هي ػْد ،کَ هي ثبيظت هتؼبدل ػْد .ػالٍّ ثز ايي ،طکبى ثز طجك طْل لجَ دًجبلَ ثبل ًـت هي ػْد.
ثب ايي ّجْد ،هؼکل ًـت هْتْر ثذًَ ،فبؿلَ سيبد هْتْر ُبي طٌگيي اس هزکش حمل ُْاپيوب هي ثبػذ .ايي چيش
در سهبى هتْاسى کزدى ُْاپيوب هْجت هؼکالتي هي ػْد ،سيزا هزکش حمل ثَ گًْبگًْي ثبر هفيذ حظبص هي ثبػذ.
جِت رفغ ايي هؼکل ،حتي هوکي اطت السم ػْد کيظَ ُبي ػي در ثذًَ جلْيي حول ػْد ،در سهبًي کَ ثبر هفيذ
پبييي هي ثبػذ.
767
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ػکل ُْ 11-6اپيوبيي کَ ثب طَ هْتْر ًظجت کٌبر گذاري ثبال ثشرگ لذرت هي گيزد ثَ ػٌْاى ًـت ثذًَ ػمجي ّ ػٌبختَ هي
ػًْذ(.)McDonnell Douglas DC-10-30
ge
اگز هْتْر ُب سيز اًذاسٍ هؼخـي رػذ ًوبيٌذ ،تأحيزات ثظيبر ثشرگ ّ طٌگيي هبًغ ًـت هْتْر در توبم ثذًَ هي
ػْد .در هْاردي ًـت تزکيجي ،راٍ حل خْثي هي ثبػذ ُ ،وبًٌذ آى چَ ثَ ّطيلَ McDonnell Douglasثب
طيظتن حول ّ ًمل DC-11 ّ DC-10اًجبم ػذٍ ثْد .در کل ًـت ثذًَ ػمت ،يک راٍ حل هٌِذطي هٌبطت ،
ek
ثزاي لزار دادى هْتْر در ثذًَ ُْاپيوب اطت کَ ثزخي ػزکت ُْاپيوبيي هذرى دًجبل هي ػْد.
يکي اس کبر ُبيي کَ در هْرد طز ّ ؿذاي ُْاپيوب ُبي جذيذ اًجبم گزفتَ اطت ،اًگيشٍ اي جذيذ ثزاي ًـت
هْتْر در ثبالي ثبل هي ثبػذ کَ ثب ُْاپيوب ُبي هتْطط VFW-Fokker 614لجالً ثَ طْر هْفك اًجبم گزفتَ اطت.
ايذٍ هجٌبيي حذف ػيْة هؼکل هزکش حمل ًـت ثذًَ ّ پبيَ ُبي دًذٍ اي ثشرگ ًـت سيز ثبل هي ثبػذ .ػالٍّ ثز
ايي هْلؼيت ثبالي هْتْر هي تْاًذ ،هبًغ آطيت خْردى اػيبء خبرجي در سهبى کبر اس راٍ دّر يب ثبًذ ُبي
فزّدگبُي غيز آهبدٍ ػْدُ .وچٌيي هؼخـبت طز ّ ؿذا ثَ خبطز طز ّ ؿذا في ثبل ُب ،ثب ثظبهذ ثبال ثز ديگز
ُْاپيوب ُب تزجيح دادٍ هي ػْدُ .وچٌيي ًـت ثبالي ثبل ،در پزّژٍ ُبي ثْئيٌگ در آى سهبى هْرد ثزرطي لزار
گزفت.
762
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
اگز چَ ايي راٍ حل هٌِذطي ،اًمالثي ثَ ًظز هي آهذ ،اهب ثبلي ًوبًذ .ثب داػتي هْتْر ُبيي در ططح حظبطيت
ثبال ،ثبل ُب در سهبى کَ طزػت اضبفي ّجْد دارد هْجت جزيبى ،حتي حظبص تز ثزاي اختالل اس خزّجي جت ّ
ػبٍ تيز ُب هي ػْدُ .وبى طْر کَ جت جزيبى ططح ثباليي را افشايغ هي دُذ ،جزيبى هْضؼي طْپز طًْيک اتفبق
هي افتذ کَ ثب هْد ضزثَ اي ثؼذي ّ پظبي هْد ّاثظتَ ُ ،وزاٍ اطت.
هلشّهبت ػوليبتي ُْاپيوبي جٌگي ثزاي اًذاسٍ کْچک ّ ،سى کن ّ لبثليت هبًْر ثبال اطتفبدٍ هي ػْد .خبؿيت
w
ّيژٍ آى ًظجت ّسى ثَ ًيزّي هحْري ثبالي آى هي ثبػذ کَ تب 1.4هي رطذ .پيغ ًيبس طزاحي ُْاپيوبي جٌگي ثب
کبرکزد ثبال ثذًَ ُْاپيوبي پيؼزفتَ ُوزاٍ ثب هْتْر ُبي ثب ًيزّي هحْري ثبال ّ هـزف طْخت پبييي هي ثبػذ.
w
w
.c
ar
ge
ػکل 11-6اّليي ُْاپيوب داراي ًـت ثبالي ثبل ( VFW-Fokker 614در دَُ ي ػـت)
ek
.ir
762
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ثز خالف ُْاپيوب ُبي طبة طًْيک ُْ ،اپيوب ُبي جٌگي هي ثبيظت داراي طزػت سيبد ّ ُوپْػبًي ثبال ثْدٍ ّ
هي ثبيظت داراي لبثليت هبًْر ػبلي ثبػذ .ايي ًيبس ثَ طزاحي آيزّديٌبهيک ثب کبراهذي ثبال دارد کَ ػبهل ططح
داخلي هجزاي هْتْر هي ػْدّ .ظيفَ هْتْر تزکيجي ّ ثذًَ ُْاپيوب ثيغ تز هْرد تْجَ هي ثبػذ.
ًـت داخلي هْتْر اثؼبد ثذًَ ّ در ثزخي هْارد هْلؼيت ثبل ّ دًجبلَ را هؼخؾ هي طبسد .هؼکالت ثَ ّجْد
آهذٍ در احز ًـت داخلي هْتْر ّاثظتَ ثَ هجزاي داخلي ّ ثذًَ ػمجي ُْاپيوبي جٌگي هي ثبػذ.
w
w
w
.c
ar
ge
ek
ػکل 11-7پْػغ طز ّ ؿذا کَ ثب ًـت ثبال ثبل هْتْر هْرد آسهبًغ لزار هي گيزد (ثبال ، VFW-Fokker 614 :پبييي :پزّژٍ
ثْئيٌگ ُ ، 7X7ز دّ در دَُ ي ػـت)
.ir
ػکل 11-8طزاحي آيزّديٌبهيک کبراهذ ثذًَ ُْاپيوب کَ ثب لزار دادى هْتْر در ثذًَ هْرد آسهبيغ لزار هي گيزد ( SAAB
)Viggen
765
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
پْػغ طزػت ػوليبت ُْاپيوب ُبي جٌگي اس طزػت طبة طًْيک ثَ طْپز طًْيک ثب حذاکخز طزػت هؼبدل
2.5هبخ تْطؼَ هي يبثٌذُْ .اپيوب ُبي ّيژٍ ثب طزػت ثبال اس لجيل MiG-31 ّ SR-71ثَ طزػت هبخ +3دطت هي
يبثٌذً .جزد جٌگٌذٍ ُبي ُْايي 1کَ ًيبس ثَ لبثليت هبًْر ثبال دارد در طزػت طْپز طًْيک اًجبم هي گيزد .هـزف
طْخت آى در سهبى جٌگ طبة طًْيکي ثظيبر پبييي هي ثبػذ.
حفظ کبرکزد ُْاپيوب در طزػت کبهل ًيبس ثَ طزاحي هجزاي ّرّدي ُْا دارد ًَ .تٌِب هي ثبيظت ثزاي ُْاپيوب
w
جزيبى ُْاي هذاّم ثب کيفيت ثبال ارائَ ػْد ،ثلکَ تأحيزات ًبهطلْة آى جزيبى ثز ُْاپيوب هي ثبيظت ثَ حذالل ثزطذ.
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
ػکل 11-9جزيبى سهيٌي گِْارٍ هشاحن اس اًجبػت ُْاي سيبدي ()Lockheed SR-71
766
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
ّرّدي ُبي ُْاي ًـت ػذٍ در اطزاف11-12 ػکل
.c
SAAB Viggen ديفيْسر ضزثَ ػوْدي:ثبال
762
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
ػکل 11-11ثب کبرثزد رًگ رّغي در تًْل ُْا جزيبى ّرّدي لبثل رّيت هي ػْد (ّرّدي هتمبرى ،جزيبى ُْاي ثيؼيٌَ ،اًتؼبر
9درجَ)
.c
هؼخـبت ّرّدي ثب پبراهتز ُبيي اس لجيل فؼبر هطلك ثبسگؼتي ،ػکظت ّ ،تالطن هؼخؾ هي ػْد .ايي
ar
هزثْط ثَ ّرّدي کوپزطْر هي ثبػذ ،ثٌبثزايي ّاثظتَ ثَ جزيبى داخلي هي ثبػذ .ػالٍّ ثز ايي ديٌبهيک طيبل ثز
ًيزّي ثزا ّ پظبي ُْاپيوب تأحيز هي گذارد.
ge
اکخز افت ُبي ّرّدي ثَ خبطز افشايغ ُْا هي ثبػذ کَ تْطط ّرّدي تِيَ هي ػْد .اگز تمبضبي جزيبى ُْاي
هْتْر کن تز ثبػذ ُْ ،اي سيبدي هي ثبيظت ثَ ُْاي اطزاف آساد گزدد .هخالً اگز ّرّدي ُْا ثزاي طزػت طْپز
ek
طًْيک ثبال طزاحي ػذٍ ثبػذ ،آى ّلت افشايغ طزػت طبة طًْيک ارائَ هي ػْد .ايي اس طزيك دُبًَ ّيژٍ
خزّجي در گِْارٍ اًجبم هي گيزد ،کَ ثب تْسيغ سهيٌَ خبرجي هْجت ًيزّي پظب هي ػْد.
.ir
اًتخبة ًْع ّرّدي ،ثظتگي ثَ کبرثزد اّليَ اي دارد کَ ثزاي آى ُْاپيوب طزاحي ػذٍ اطت .اطتفبدٍ اس
ُْاپيوبي جٌگي در داخل هحفظَ طزػت ّ يب ّضؼيت ثشرگ هؼخـَ ّرّدي خزّجي هي ثبػذ کَ در کٌبرٍ ُبي
ثذًَ لزار دادٍ هي ػْد ايي چٌيي ّرّدي ُبيي ثَ ػٌْاى ضزثَ هبيل يب ديفيْسر ضزثَ ػوْدي ،اجزا هي گزدد.
سهيٌَ جزيبى ثَ ّطيلَ تؼذادي ػبهل ُبي ٌُذطي اس لجيل لظوت جلْ ثذًَ هْرد تأحيز لزار هي گيزد کَ ػبهل
حذف طز ّ ؿذا ،طزاحي کبًْپي ّ 1هْلؼيت ّرّدي ًظجت ثَ کبًْپي هي ػْد.
762
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ال در تًْل ُْا هْرد ثزرطي لزار هي گيزد .در حبلي کَ حجن آسهبيغ ًيزّ ّ اًذاسٍ
تأحيزات آيزّديٌبهيک هؼوْ ً
گيزي ُبي گؼتبّر را در ثز هي گيزد تـْيزطبسي جزيبى ثَ ّطيلَ کبرثزد تکٌيک رًگ رّغي ايجبد هي ػْد.
در هْارد خبؽ کَ هأهْريت جٌگي ًيبس ثَ پزّاس طْالًي هذت در ػذد هبخ طْپز طًْيک ثبال دارد ،ثذّى ًيبس
ثَ هبًْر ّرّدي ُبي فؼزدٍ تزکيجي هْرد اطتفبدٍ لزار هي گيزد ،کَ جزيبى طْپز طًْيک را اس طزيك تؼذادي ضزثَ
ُبي هٌؼکض کٌٌذٍ پبييي تز اس طزػت طبة طًْيک هٌتؼز هي ًوبيذ .ثزاي ايي چٌيي هأهْريتي ّرّدي ُْاي فؼزدٍ
خبرجي ثَ خبطز پظبي آيزّديٌبهيک سيبد در ػذد هبخ طْپز طًْيک ثَ کبر ًوي رّد.
w
ميذان جريان سمت عقة تذوً 111111
w
تزکيت کبراهذ خزّجي دُبًَ ثب ثذًَ ػمت ثب ظِْر جٌگٌذٍ ُبي چٌذ هٌظْرٍ اججبري ػذٍ اطت .کبر يکپبرچَ
طبسي ػمت ثذًَ ثيغ تز هْرد تمبضب اطت ،سيزا همجْليت دُبًَ ثزاي ػذد هبخ هختلف ّ ارتفبع پزّاس ًيبس ثَ کبرثزد
w
تکٌْلْژي ٌُذطي هتغيز دارد .تأحيزات تذاخلي دّ جبًجَ ثيي خزّجي جت ّ اتوظفز هحيط ،ثز تْسيغ فؼبر ثزػمت
ثذًَ تأحيز خْاُذ گذاػت ،کَ در ًتيجَ هْجت جذاطبسي جزيبى هي ػْدُ .وچٌيي هوکي اطت جذاطبسي جزيبى
.c
در دُبًَ اتفبق ثيفتذ کَ هٌجز ثَ کبُغ ًيزّي هحْري هي ػْد .يک پبرچَ طبسي کبراهذ ،اػکبل ايي ًْع را ثَ
حذالل هي رطبًذ.
ar
ge
ek
.ir
ػکل 11-12تأحيزات تذاخل ثيي خزّجي جت ّ ثذًَ ػمت ُْاپيوب در طزػت پزّاس طْپز طًْيک ّ طبة طًْيک
762
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
ػکل 11-13ثيي هْتْرُب ثز پظبي ثذًَ ػمت تأحيز هي گذارد (ثبال ، McDonnell Douglas F-4 :پبيييGrmman F-:
)14
w
.c
ar
ge
ek
.ir
1جت ػجيَ ثَ يک ثذًَ خؼک ػول هي کٌذ کَ هْجت جبيگشيٌي جزيبى خزّجي هي ػْد.
2جت ُْا را اس جزيبى خزّجي دًجبل هي ًوبيذ کَ هْجت هي ػْد جت ثَ هْرد داخلي هٌجظط ػْد.
اگز ُْاپيوب در طزػت طبة طًْيک پزّاس ًوبيذ تأحيزات هزتجط ثب جت هوکي اطت اتفبق ثيبفتذ .کٌتْر جت در
جِت رّ ثَ ثبال ػول هي ًوبيذ تب ثز جزيبى در ػمت ثذًَ تأحيز ثگذارد کَ جذاطبسي جزيبى را در هحيط ثبالي ثذًَ
رُب هي ًوبيذ.
722
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
ػکل 11-14تأحيزات هذاخالتي پيچيذٍ ثب ُْاپيوبُبيي کَ ثب فبؿلَ تز اس ُن لزار دارًذ اتفبق هي افتذ ( General Dynamics
.c
)F-111
ar
اگز ُْاپيوب در طزػت طْپز طًْيک پزّاس ًوبيذ ،گظتزع هذاخالت رّ ثَ ثبال هٌحـز ثَ لظوت طبة
طًْيکي اليَ هزسي هي ػْد .اهب هْد ضزثَ اي کَ اس جت ًبػي هي ػْد ،تأحيزگذاري لظوت افمي ُْاپيوب را
ge
خزاة هي ًوبيذ .ايي چٌيي تأحيزاتي هي ثبيظت در طزاحي ُْاپيوب ُبي جٌگي هْرد ثزرطي لزارگيزد.
ُْاپيوب ُبي جٌگي داراي اليَ ُبي هْتْر دّ گبًَ يب ّاحذ هي ثبػٌذ ّ اگز ُْاپيوب داراي تزتيت هْتْر کٌبر ُن
ek
ثبػذ ،پ يچيذٍ هي ثبػذ .پبراهتز ُبي هِن ثزاي يکپبرچَ طبسي فبؿلَ گذاري جبًجي هْتْر ،همبثل ُن لزار گزفتي
ثذًَ ػمت ّ تزتيت دًجبلَ ُْاپيوب هي ثبػذ.
.ir
722
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
ػکل 11-15پيکز ثٌذي ُب ثب ثبل ػوْدي ّاحذ داراي پظبي کن تزي اطت
.c
در طزػت پزّاس طبة طًْيک فبؿلَ گذاري جبًجي هْتْر تٌِب تأحيز هِن ثز پظبي ُْاپيوب هي ثبػذ .در طزػت
ar
طْپز طًْيک پظبي ُْاپيوب ثب فبؿلَ گذاري افشايغ هي يبثذ .ثَ ايي دليل هْتْر هي ثبيظت تب جبي هوکي ًشديک ثَ
يکذيگز لزار گيزًذ .ؿبفکبري هيبًي ثيي دّ دُبًَ ُز چٌذ در اًذاسٍ کْچک داراي تأحيز سيبدي ثز پظبي ُْاپيوب
ge
دارد .اگز ثَ ػٌْاى گٍْ ػوْدي هزتت گزدد پظب ثبال هي ثبػذ ،سيزا هٌطمَ فؼبر پبييي ثيي ػمت ثذًَ هخزّطي ّ
ؿبفکبري هيبًي لزار هي گيزد ً ّ ،يزّي آيزّديٌبهيک ثذطت آهذٍ ثز ًيزّي هحْري تأحيز هي گذارد .ايي تأحيز
هؼکْص هوکي اطت ثب ثظط گٍْ ػوْدي در جِت رّ ثَ پبييي در خزّجي دُبًَ تحْيل گزدد .هتٌبّثبً يک
ek
ؿبفکبري افمي هْجت پظبي کن تز هي ػْد.
ُْاپيوب ُبي داراي يک ثبل داراي پظبي کن تز هي ثبػٌذ .دّ ثبل ًَ تٌِب اس طزيك هٌطمَ ططحي ثشرگ تز ثلکَ اس
.ir
پظبي هذاخلَ اس ايي طزيك هْجت پظبي ثيغ تز هي ػْد ،اگز چَ ثب چزخبًذى ثبل ُب رّ ثَ ثبال هخالً در F-15ايي
چيش ثَ حذالل هي رطذ.
727
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
ضميمه
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
372
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
372
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
372
www.cargeek.ir
www.cargeek.ir
w
w
w
.c
ar
ge
ek
.ir
372
www.cargeek.ir