Nguon : www.hocnghe.com.

vn
Edit: Le Thanh Nhan
Email: thanh_nhan010193@yahoo.com.vn
Mainboard: Sơ đồ khối

I. CHỨC NĂNG CỦA MAINBOARD :

Trong một hệ thống máy tính có khoảng 10 thiết bị khác nhau như:

- CPU - HDD
- RAM - CDROM
- Card Video - FDD
- Card Sound - Keyboard
- Card LAN - Mouse

* Các thiết bị này có tốc độ chạy rất khác nhau:

- Ví dụ: Tốc độ ra vào qua chân CPU là 800MHz nhưng tốc độ qua chân RAM là
400MHz và tốc độ qua Card Sound chỉ có 66MHz
- Ngoài ra số đường mạch (số BUS) cũng khác nhau, vì vậy cmà các thiết bị trên không
thể kết nối trực tiếp với nhau được.
- Mainboard chính là thiết bị đóng vai trò trung gian để kết nối tất cả các thiết bị trên hệ
thống máy tính liên kết lại với nhau thành một bộ máy thống nhất, vì vậy Mainboard có
những chức năng sau:

* Các chức năng của Mainboard:

Gắn kết các thành phần trên một hệ thống máy tính lại với nhau
Điều khiển thay đổi tố độ BUS cho phụ hợp với các thành phần khác nhau
Quản lý nguồn cấp cho các thành phần trên Main
Cung cấp xung nhịp chủ (xung Clock) để đồng bộ sự hoạt động của toàn hệ thống
Chính vì những chức năng quan trọng trên mà khi Main có sự cố thì máy tính không thể
hoạt động được.

Hệ thống máy tính với các thiết bị gắn trên nó, Mainboard có các thành phần chính là
North Bridge (Chipset bắc), Sourth Bridge (Chipset nam), IC SIO (IC điều khiển các
cổng). Ba thành phần chính của Mainboard đóng vai trò trung gian để gắn kết các thiết
bị của hệ thống máy tính lại thành một bộ máy thống nhất.

1
Nguon : www.hocnghe.com.vn
Edit: Le Thanh Nhan
Email: thanh_nhan010193@yahoo.com.vn
II. SƠ ĐỒ KHỐI CỦA MAINBOARD:

2.1 Các thành phần chính của Mainboard:

• Soket (đế cắm CPU)

Có nhiều loại đế cắm cho CPU tuỳ theo chủng loại Mainboard
- Socket 370 trên các Mainboard Pentium 3
- Socket 478 trên các Mainboard Pentium 4
- Socket 478 trên các Mainboard Pentium 4
Các chân Socket do Chipset bắc điều khiển.
• North Bridge (Chipset bắc)
- Chipset bắc có nhiệm vụ điều khiển các thành phần có tốc độ cao như CPU,
RAM và Card Video
- Chipset điều khiển về tốc độ BUS và điều khiển chuyển mạch dữ liệu, đảm bảo
cho dữ liệu qua lại giữa các thành phần được thông suốt và liên tục, khai thác hết
được tốc độ của CPU và bộ nhớ RAM
- Có thể ví Chipset giống như một nút giao thông ở một ngã tư, điều khiển chuyển
mạch như các đèn xanh đèn đỏ cho phép từng luồng dữ liệu đi qua trong một
khoảng thời gian nhất định, còn điều khiển tốc độ BUS là mỗi hướng của ngã tư
khác nhau thì các phương tiện phải chạy theo một tốc độ quy định.
• Sourth Bridge (Chipset nam)
- Chức năng của chipset nam tương tụ như chipset bắc, nhưng chipset nam điều
khiển các thành phần có tốc độ chậm như: Card Sound, Card Net, ổ cứng, ổ CD
ROM, các cổng USB, IC SIO và BIOS v v…
• ROM BIOS (Read Olly Memory – Basic In Out System)
- ROM là IC nhớ chỉ đọc, BIOS là chương trình nạp trong ROM do nhà sản xuất
Mainboard nạp vào, chương trình BIOS có các chức năng chính sau đây:
- Khởi động máy tính, duy trì sự hoạt động của CPU
- Kiểm tra lỗi của bộ nhớ RAM và Card Video
- Quản lý trình điều khiển cho chipset bắc, chipset nam, IC-SIO và card video
onboard

2
Nguon : www.hocnghe.com.vn
Edit: Le Thanh Nhan
Email: thanh_nhan010193@yahoo.com.vn
- Cung cấp bản cài đặt CMOS SETUP mặc định để máy có thể hoạt động ta chưa
thiết lập CMOS
• IC SIO (Super In Out) – IC điều khiển các cổng vào ra dữ liệu
- SIO điều khiển các thiết bị trên cổng Parallel như máy In, máy Scaner, điều
khiển ổ mềm, các cổng Serial như cổng COM, cổng PS/2
- Ngoài ra SIO còn thực hiện giám sát các bộ phận khác trên Main hoạt động để
cung cấp tín hiệu báo sự cố
- Tích hợp mạch điều khiển tắt mở nguồn, tạo tín hiệu Reset hệ thống.
• Clockgen (Clocking) – Mạch tạo xung Clock
- Mạch tạo xung Clock có vai trò quan trọng trên Main, chúng tạo xung nhịp cung
cấp cho các thành phần trên Main hoạt động đồng thời đồng bộ sự hoạt động của
toàn hệ thống máy tính, nếu mạch Clock bị hỏng thì các thành phần trên Main
không thể hoạt động được, mạch Clocking hoạt động đầu tiên sau khi Main có
nguồn chính cung cấp.
• VRM (Vol Regu Module) – Modul ổn áp.
- Đây là mạch điều khiển nguồn VCORE cấp cho CPU, mạch có nhiệm vụ biến
đổi điện áp 12V/2A thành điện áp khoảng 1,5V và cho dòng lên tới 10A để cấp
cho CPU, mạch bao gồm các linh kiện như đèn Mosfet, IC dao động, các mạch
lọc L,C
• Khe AGP hoặc PCI Express
.- Khe AGP và PCI Express dùng để gắn Card video, khe AGP hoặc PCI Express
do Chipset bắc điều khiển.
• Khe RAM
- Khe RAM do Chipset bắc điều khiển dùng để gắn bộ nhớ RAM, đây là bộ nhớ
trung gian không thể thiếu được trong một hệ thống máy tính.
• Khe PCI
- Khe PCI do Chipset nam điều khiển dùng để gắn các Card mở rộng như Card
sound, Card Net …
• Cổng IDE
- Cổng IDE do Chipset nam điều khiển, cổng IDE dùng để gắn các ổ đĩa như
HDD, CDROM, DVD …
II – POST (POWER ON SELF TEST) QUÁ TRÌNH KHỞI ĐỘNG VÀ
KIỂM TRA CỦA MÁY TÍNH
• Quá trình khởi động và kiểm tra của máy tính diễn ra ngay sau khi bạn bấm công
tắc mở nguồn, khi mà màn hình chưa có gì cả là lúc một loạt quá trình đã đựơc
thực hiện bởi chương trình POST máy do BIOS thực hiện.
• Hầu hết các hư hỏng của Mainboard đều biểu hiện ở lúc khởi động, vì vậy nếu
bạn nắm chắc được quá trình khởi động của máy thì bạn có thể dễ dàng xác định
được nguyên nhân của mỗi sự cố.
• Các bước trong quá trình khởi động máy tính (sau khi bật công tắc)

1. Bật công tắc, nguồn chính hoạt động cung cấp cho Mainboard các điện áp chính
12V, 5V và 3.3V
2. Mạch VRM cấp nguồn VCORE cho CPU đồng thời báo tín hiệu VRM_GD
(VRM_Good) đến Chipset nam
3. Mạch tạo xung Clock (Clocking) hoạt động, cung cấp cho các thành phần trên
Main xung Clock để hoạt động
4. Khi có Vcc, có xung Clock IC-SIO hoạt động.
3
Nguon : www.hocnghe.com.vn
Edit: Le Thanh Nhan
Email: thanh_nhan010193@yahoo.com.vn
5. IC-SIO tạo tín hiệu Reset để khởi động Chipset nam
6. Chipset nam hoạt động
7. Nếu có tín hiệu VRM_GD thì Chipset nam tạo tín hiệu Reset hệ thống.
8. Chipset bắc hoạt động
9. Chipset bắc tạo ra tín hiệu Reset CPU
10. CPU hoạt động
11. CPU phát tín hiệu truy cập ROM để nạp chương trình BIOS
12. Chương trình BIOS kiểm tra bộ nhớ RAM
13. Chương trình BIOS kiểm tra Card Video
14. BIOS cho nạp bản lưu cấu hình máy trong RAM CMOS
15. Kiểm tra các cổng và các ổ đĩa theo thiết lập trong CMOS
16. Khởi động ổ cứng và nạp hệ điều hành từ ổ cứng lên RAM

Mainboard: Mạch quản lý nguồn

Các mạch ổn áp trên Mainboard.
3.1 – Các điện áp cấp trực tiếp đến linh kiện (không qua ổn áp)
Trên Mainboard có một số linh kiện sử dụng trực tiếp nguồn điện từ nguồn ATX tới mà
không qua mạch ổn áp, đó là các linh kiện:
- IC Clock gen (tạo xung Clock) sử dụng trực tiếp nguồn 3,3V
- Chipset nam sử dụng trực tiếp các điện áp 3,3V , 5V và 5V STB
- IC-SIO sử dụng trực tiếp nguồn 3,3V và 5V STB
(Các linh kiện sử dụng trực tiếp nguồn điện từ nguồn ATX hay bị sự cố khi ta sử dụng
nguồn ATX kém chất lượng)

3.2 – Các mạch ổn áp:

- Các linh kiện như CPU, RAM, Card Video và Chipset bắc chúng thường chạy ở các
mức điện áp thấp vì vậy chúng thường có các mạch ổn áp riêng để hạ áp từ các nguồn
3.3V, 5V hoặc 12V xuống các mức điện áp thấp từ 1,3V đến 2,5V.

a) Mạch VRM (Vol Regu Module – Modun ổn áp): – VRM là mạch ổn áp nguồn cho
CPU, mạch này có chức năng biến đổi điện áp 12V xuống khoảng 1,5V và tăng dòng
điện từ khoảng 2A lên đến 10A để cung cấp cho CPU
- Trên các Mainboard Pen3 thì mạch VRM biến đổi điện áp từ 5V xuống khoảng 1,7V
cấp cho CPU

b) Mạch Regu_Chipset (mạch ổn áp cho chipset)

- Là mạch ổn áp nguồn cấp cho các Chipset, các Chipset nam và bắc của Intel thường sử
dụng điện áp chính là 1,5V các Chepset VIA thường sử dụng điện áp khoảng 3V

c) Mạch Regu_RAM (mạch ổn áp cho RAM)

- Với thanh SDRAM trên hệ thống Pentium 3 sử dụng 3,3V thì không cần ổn áp
- Thanh DDR sử dụng điện áp 2,5V; thanh DDR2 sử dụng 1,8V và thanh DDR3 sử dụng
1,5V vì vậy chúng cần có mạch ổn áp để giảm áp xuống điện áp thích hợp.

4
Nguon : www.hocnghe.com.vn
Edit: Le Thanh Nhan
Email: thanh_nhan010193@yahoo.com.vn

Sơ đồ của mạch cấp nguồn trên

Mainboard

3.3 – Phân tích sơ đồ mạch cấp nguồn trên Mainboard

- Khi cắm điện, phần nguồn STANBY trên nguồn ATX hoạt động => cung cấp 5V STB
xuống Mainboard qua sợi dây mầu tím của rắc nguồn.
- Khi bấm công tắc => mạch khởi động trên Mainboard đưa ra lệnh P.ON = 0V điều
khiển cho nguồn chính hoạt động, nguồn chính chạy => cung cấp xuống Mainboard các
điện áp: 3,3V 5V và 12V, và một số nguồn phụ
như -5V và -12V
- Nguồn 3,3V cấp trực tiếp cho IC tạo xung Clock, Chipset nam, BIOS và IC-SIO – đồng
thời đi qua mạch ổn áp hạ xuống 1,5V cấp cho các Chipset (Intel) hoặc hạ xống 3V cấp
cho các chipset VIA.
- Nguồn 12V đi qua mạch ổn áp VRM hạ xuống điện áp khoảng 1,5V cấp cho CPU
- Nguồn 5V đi cấp cho Chipset và các Card mở rộng trên khe PCI, giảm áp xuống 2,5V
qua mạch ổn áp để cấp nguồn cho RAM

Chú thích quá trình điều khiển nguồn:

- Khi cắm điện, nguồn STANBY hoạt động trước cung cấp điện áp 5V STB cho mạch
khởi động trên Chipset nam và
IC- SIO
- Khi bật công tắc, từ Chipset nam đưa ra lệnh mở nguồn P.ON, lệnh này đưa qua IC-SIO
rồi đưa đến chân P.ON của rắc cấp nguồn cho Mainboard (qua dây mầu xanh lá) để lên
điều khiển cho nguồn chính Main Power hoạt động.
- Nguồn chính họat động cho ra các điện áp chính là:
* 3,3V – Cấp trực tiếp cho các IC như Chipset nam, SIO và Clock gen đồng thời đi qua
mạch ổn áp Regu để cấp
nguồn chính 1,5V cho hai Chipset
* 5V cấp trực tiếp đến Chipset nam, và cấp cho các Card mở rộng PCI
* 12V cấp cho mạch ổn áp VRM để giảm áp xuống khoảng 1,5V cấp nguồn cho CPU
- Nếu mạch VRM hoạt động tốt (không có sự cố) nó sẽ cho ra nguồn VCORE (1,5V) cấp
cho CPU đồng thời cho tín hiệu VRM_GD (VRM_Good) báo về Chipset nam, đây là tín

5
Nguon : www.hocnghe.com.vn
Edit: Le Thanh Nhan
Email: thanh_nhan010193@yahoo.com.vn
hiệu bảo vệ, nếu có tín hiệu này báo về, Chipset nam hiểu là CPU đã sẵn sàng hoạt động
và Chipset sẽ cho ra tín hiệu RESET để khởi động máy.

Cấu tạo của đèn Mofet

Đèn Mosfet được cấu tạo từ các chất bán dẫn N-P-N, chúng được cấu tạo bởi 3 cực:

• Cực nền (Drain) – D

• Cực nguồn (Source) – S
• Cực cổng (Gate) – G

Đặc điểm của Mosfet ngược (dùng trên Mainboard)

- Từ chân G sang chân S là cách điện
- Từ chân G sang chân D là cách điện
- Từ chân D sang chân S (khi cấp dương vào D) thì còn phụ thuộc vào điện áp chân G
Nếu điện áp chân G > điện áp chân S thì đèn dẫn (khi cấp dương vào D, âm vào S)
Nếu điện áp chân G < = điện áp chân S thì đèn tắt
=> Như trên là đèn tốt.

Các trường hợp đèn hỏng

- Nếu đo từ chân G sang chân S mà có trở kháng thấp => là đèn chập G-S
- Nếu đo từ chân G sang chân D mà có trở kháng thấp => là đèn chập G-D
- Nếu điện áp chân G dương hơn chân S mà đèn không dẫn (khi cấp dương vào D, âm
vào S) => là đèn đứt D-S
- Nếu điện áp chân G nhỏ hơn hoặc bằng điện áp chân S mà đèn vẫn dẫn => là đèn bị
chập D-S
Nguyên lý hoạt động của đèn Mosfet

Phương pháp đo kiểm tra đèn Mosfet trên Mainboard

Đo xem đèn Mosfet có bị chập không ?

- Khi đo trực tiếp các đèn Mosfet trên Mainboard, bạn chỉ xác định được là đèn có bị

6
Nguon : www.hocnghe.com.vn
Edit: Le Thanh Nhan
Email: thanh_nhan010193@yahoo.com.vn
chập hay không chứ không xác định được chất lượng của đèn
- Cách đo như hình minh hoạ dưới đây.

Giải thích kết quả của phép đo như sau:

- Khi đo trực tiếp Mosfet trên Mainboard bạn để đồng hồ ở thang X1
- Đo vào cực D và cực S, đảo chiều que đo hai lần

=> Nếu hai chiều đo thấy:

- Một chiều kim chỉ lên một chút
- Một chiều lên gần hết thang đo
=> Là đèn có D – S không bị chập

=> Nếu cả hai chiều đo thấy kim lên bằng 0 Ω là Mosfet bị chập D – S

Như minh hoạ ở trên ta thấy rằng

- Đèn số 1 – không bị chập
- Đèn số 2 – bị chập D – S

4.2 – Đo kiểm tra chất lượng của đèn Mosfet

- Để kiểm tra được chất lượng của đèn, bạn cần tháo hai chân G và S ra khỏi mạch in, sau
đó chỉnh đồng hồ ở thang 1 KΩ và đo như sau:

Các trường hợp sau là đèn Mosfet bị hỏng

- Đo giữa G và S thấy có trở kháng thấp => Là đèn bị rò hoặc chập G-S
- Đo giữa G và D thấy có trở kháng thấp => Là đèn bị rò hoặc chập G-D

- Sau khi đã nạp dương cho G (để mở mosfet) mà đo ngược D-S đèn không dẫn => Là
đứt D-S
- Sau khi đã nạp âm cho G (để khoá mosfet) mà đo ngược D-S mosfet vẫn dẫn là chập D-
S

Lưu ý: Khi đo chất lượng mosfet chỉ cho kết quả chính xác khi bạn gỡ chân G và S ra
khỏi mạch in

Ứng dụng của Mosfet trên Mainboard

5.1 – Mosfet được sử dụng để khuếch đại dòng điện trong các mạch ổn áp

Ở trên là mạch ổn áp nguồn cho RAM, Mosfet đóng vai trò khuếch đại dòng điện, IC
khuếch đại thuật toán LMV358 thực hiện điều khiển điện áp ở chân G, mạch có tác dụng
cung cấp một điện áp ổn định với dòng điện tương đối lớn.

5.2 – Mosfet kết hợp với cuộn dây thực hiện đóng mở điện áp một chiều thành dạng
xung có rộng xung thay đổi được từ đó có thể tăng hay giảm điện áp đầu ra so với
điện áp đầu vào theo ý muốn.

7
Nguon : www.hocnghe.com.vn
Edit: Le Thanh Nhan
Email: thanh_nhan010193@yahoo.com.vn

Hoạt động ngắt mở của Mosfet trong mạch hạ áp

Mosfet trong mạch ổn áp nguồn cấp cho CPU (mạch VRM)

5.3 – Mosfet nhỏ được sử dụng thay cổng đảo

Các Mosfet nhỏ trên Mainboard được sử dụng để thay thế các cổng đảo, khi chân G có
điện (giá trị logic 1) thì Mosfet dẫn và chân D mất điện áp (cho giá trị logic 0) và ngược
lại

Đặc điểm của các Mosfet trên Mainboard

- Đặc điểm của Mainboard là sử dụng điện áp thấp nhưng dòng lớn
Ví dụ: các đường điện áp

8
Nguon : www.hocnghe.com.vn
Edit: Le Thanh Nhan
Email: thanh_nhan010193@yahoo.com.vn
• 12V có dòng tiêu thụ khoảng 2 đến 3A
• 5V có dòng tiêu thụ khoảng 1A
• 3,3V có dòng tiêu thu khoảng 4A
• CPU sử dụng điện áp khoảng 1,5V nhưng có dòng tiêu thụ lên đến 10A

=> Vì vậy các đèn Mosfet trên Mainboard thường có điện áp chịu đựng thấp nhưng dòng
tiêu thụ lớn, bạn không thể sử dụng các đèn Mosfet trên Monitor để thay thế vào
Mainboard được.

Ví dụ 1 : Một đèn Mosfet trên Mainboard có các thông số như sau:

• Điện áp chịu đựng giữa D – S chỉ có 30V

• Dòng đi qua mối D – S lên đến 42 A

Mainboard: Mạch nguồn CPU (VRM –

Vol Regu Module)
Vị trí của mạch VRM trên Mainboard
VRM là gì? – VRM là (Vol Regu Module – Modun ổn áp) – Mạch ổn áp nguồn cho
CPU
- Mạch VRM (ổn áp nguồn cho CPU) thường nằm bên cạnh Socket của CPU, mạch bao
gồm các thành phần:
- IC dao động (hay còn gọi là IC điều xung – lqv77)
- IC đảo pha (hay còn gọi là driver, lái xung – lqv77)
- Các đèn Mosfet
- Các cuộn dây (dễ nhận biết gồm các cuộn dây đồng to xung quanh socket gắn CPU –
lqv77)
- Các tụ lọc (to và nhiều xung quanh CPU – lqv77)
9
Nguon : www.hocnghe.com.vn
Edit: Le Thanh Nhan
Email: thanh_nhan010193@yahoo.com.vn
Chức năng của mạch VRM là điều khiển nguồn cấp cho CPU được ổn định với một
dòng điện tương đối lớn khoảng 8 đến 10A

Bạn đưa trỏ chuột vào sơ đồ để xem chú thích

Mạch VRM trên Mainboard ASUS Socket 478

Bạn đưa trỏ chuột vào sơ đồ để xem chú thích

10