Universiteti për Biznes dhe Teknologji

Departamenti për Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi

NDIKIMI I PANDEMISE NE EKONOMINE E KOSOVES

Shkalla Bachelor

LEJLA DESTANOVIC

MARS 2023, PRIZREN

 Margin 3cm

SHËNIM:
I GJITHË TEKSTI NË
KËTË FAQE DUHET TË
JETË ‘TIMES NEW
ROMAN’, 14
Universiteti për Biznes dhe Teknologji
Departamenti për Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi
S
S
Punim Diplome
Viti akademik XXXX – YYYY (VITI I REGJISTRIMIT)
S
S
S
S
S
Emri dhe mbiemri i studentit
Margin 3cm S Margin 3cm
TITULLI I PUNIMIT TË DIPLOMËS
S
Mentori: Titulli. Emri dhe Mbiemri
S
S
S
S
S
S
Muaji / viti (DATA E DORËZIMIT)
S
S
S
S
S
S
S
Ky punim është përpiluar dhe dorëzuar në përmbushjen e kërkesave të
pjesshme për Shkallën Bachelor
(APO SHKALLËN E MAGJISTRATURËS)

Margin 3cm
Renditja e kapitujve duhet të bëhet si më poshtë:

ABSTRAKT
Shënim:
(1) Abstrakti te shkruhet në një faqe
(2) Abstrakti nuk ka numër të kreut (header)
(3) Numrimi i faqeve fillon nga ky seksion. Numrat e faqeve duhet te jene të
ndryshem nga numrat e faqeve të punimit të diplomës (e.g. I, II apo A, B
etj)

MIRËNJOHJE/FALENDERIME
Shënim:
(1) Mirënjohja fillon në faqe të re
(2) Mirënjohja nuk ka numër të kreut (header)
(3) Numrat e faqeve duhet te jene të njejtë si në seksionin paraprak (e.g. I, II
apo A, B etj)

PËRMBAJTJA
Shënim:
(1) Fillon në faqe të re
(2) Përmabjta nuk ka numër të kreut
(3) Abstrakti dhe mirënjohja nuk paraqiten në përmbajtje

Shembull:

LISTA E FIGURAVE.....................................................................................2

LISTA E TABELAVE....................................................................................2

FJALORI I TERMAVE..................................................................................2

1 HYRJE.......................................................................................................3

2 SHQYRTIMI I LITERATURËS (HISTORIKU)..................................3

3 DEKLARIMI I PROBLEMIT.................................................................3

4 METODOLGJIA......................................................................................3

5 REZULTATET.........................................................................................4
5.1 Rezulati A.................................................................................................................4

1
 5.2 Resultati B................................................................................................................4

6 DISKUTIME DHE PËRFUNDIME........................................................4

7 REFERENCAT.........................................................................................4

8 APPENDICES...........................................................................................4

LISTA E FIGURAVE
Shënim:
(1) Fillon në faqe të re, pas përmbajtjes
(2) Nu ka numër të kreut
(3) Duhet te paraqitet në përmbajtje

Shembull:

Figura 1. UBT 6
Logo……………………………………………………………………...

LISTA E TABELAVE
Shënim:
(1) Vjen menjeherë pas listës së figurave (nuk fillon në faqe të re)
(2) Nuk ka numër të kreut
(3) Duhet të paraqitet në përmbajtje

Shembull:

Tabela 1. Specifikimi i modelit……………... 6

…………………………………………...

FJALORI I TERMAVE
Shënim:
(1) Fillon në faqe të re
(2) Nuk ka numër të kreut
(3) Duhet të paraqitet në permbajtje

2
1 HYRJE

Përballë ndryshimeve dhe vështirësive që dalin nga ndikimi koronavirus

(COVID-19) dhe situata pandemike, Kosova përjeton një shkallë të lartë të
pasigurisë në dimensione të ndryshme, si: kujdesi shëndetësor, ekonomia,
arsimi etj. Qeveria e Republikës Kosova ka ndërmarrë një sërë veprimesh
kritike për kontroll bie për shkak të pandemisë, për të zgjidhur kërcënimet
ndaj shëndetësore dhe ekonomike. Është një sërë masash
përshtatur dhe futur për të shërbyer si mjet autoritetet qendrore dhe lokale për
të lehtësuar dhe zbutjen e efekteve të pandemisë COVID-19. Zhvillimi
ekonomik dhe financimi i projekteve në Kosovë rezultoi në presione të mëdha
në i-në qendrore pushteti vendor. Përveç efektit fiskal në qendrën niveli,
pandemia COVID-19 ka pasur një ndikim të rëndësishëm komunat, duke
pasur parasysh lidhjen fiskale ndërmjet dy niveleve të menaxhimit. Niveli
lokal se hasur në vështirësi, si rrjedhojë e themelore ndryshim në buxhetimin
dhe menaxhimin financiar.
Për shkak të goditjes ekonomike nga koronavirusi, qeveritë lokale në Kosovë
kanë vërejtur rënie të ndjeshme të tatimit mbi të ardhurat, tatimit në shitje dhe
të hyrave tjera. Kombinimi i flukseve negative si rënia e të ardhurave, rritja e
papunësisë dhe kostot e larta shëndetësore, ka çuar në një rënie të deficiteve të
parashikuara buxhetore për nivelin komunal. Ndikimi i këtyre ndryshimeve në
të ardhura paraqet një rënie të mundshme dhe të pafavorshme në
infrastrukturë, shëndetësi, arsim dhe investime të tjera të rëndësishme. Të
gjitha këto rënie pritet të kenë pasoja negative në sektorin e shërbimeve
publike në nivel lokal në Kosovë. Qëllimi i këtij punimi është të raportojë për
ndryshimet në financat dhe buxhetet komunale në Republikën e Kosovës, si
pasojë e pandemisë COVID-19. Raporti tregon perspektivën e buxhetit
komunal si implikim i menaxhimit të krizave. Për më tepër, raporti paraqet
perspektivën e buxhetit komunal si implikim i menaxhimit të krizave, duke
analizuar efektin e pandemisë në shpenzimet qeveritare dhe të hyrat vetanake.

3
2 SHQYRTIMI I LITERATURËS (HISTORIKU)

Ky kapitull është ndarë në disa pjesë që ndihmojnë për të krijuar kuadrin

teorik të të gjithë punimit në mënyrë të qartë dhe logjike, ku janë shqyrtuar
literatura që përfshijnë ndikimin negativ te pandemise ne zhvillimin ekonomik
te vendit.

4
3 DEKLARIMI I PROBLEMIT

Rënia e papritur e aktiviteteve të punës ka goditur sektorë të ndryshëm të

ekonomisë në mënyra të ndryshme, ndërsa ndikimi në vendet e punës mund të
jetë i madh. Si rezuitat i mbylljes së bizneseve jo-esenciaie, një numër i
konsiderueshëm i punëtorëve humbën vendet e tyre të punës. Kështu, kjo ka
quar në një rritje befasuese të numrit të qytetarëve të regjistruar si të papunë
në zyrat e punës. Një analizë e fundit e realizuar nga Instituti GAP tregon se
vetëm në prill të vitit 2020, Agjencia e Punësimit dhe 34 zyrat e saj lokale
regjistruan gjithsej 32.377 punëkërkues të rinj. Kjo ka rritur numrin e
punëkërkuesve të regjistruar në 37,392 për periudhën janar-prill 2020. Instituti
GAP gjithashtu theksoi se ndërsa në mars të vitit 2019 tregtia me shumicë dhe
pakicë punësoi rreth 80 mijë punëtorë, në mars 2020 ky numër ra në rreth 43
mijë. Ulje të numrit të punëtorëve ka pasur edhe në industrinë e ndërtimit, ku
në të njëjtën periudhë krahasuese numri ra nga 21 mijë në vetëm 10 mijë, si
dhe në industrinë përpunuese ku pati një ulje nga rreth 34 mijë në 22 mijë. Më
saktësisht, që nga muaji mars, numri i punëkërkuesve është rritur në 31,550.
Kjo bëri që numri i përgjithshëm i punëkërkuesve në Agjencinë e Punësimit të
arrinte shifrën e 37,392 deri në prill të vitit 2020, një rritje shumë e madhe
krahasuar me periudhën e fundit katër-mujore të vitit 2019 kur numri i
punëkërkuesve ishte vetëm 6,882. Ulja e numrit të punëtorëve në tregti me
shumicë dhe pakicë dhe në ndërtimtari nuk është befasi, marrë parasysh se
këto industri kanë qarkullimin më të lartë, si dhe kanë përjetuar humbjet më të
mëdha financiare gjatë këtyre kohërave, siç edhe shpjegohet në fig. 1 Për më
tepër, bazuar në anketën e bërë nga Oda Amerikane bashkë me organizatat e
tjera të biznesit, 1096 e ndërmarrjeve të mëdha deklaruan se kanë zvogëiuar
30% të fuqisë punëtore. Ulje në numrin e punëtorëve kanë pasur më së shumti
ndërmarrjet mikro dhe të vogla, ku 8.5% e ndërmarrjeve mikro kanë ulur 30-
50% të fuqisë së tyre punëtore, ndërsa 13.9% kanë ulur mbi 509 të fuqisë
punëtore. ( Instituti GAP, Ndikimi i Pandemisë COVID-19 në Tregun e Punës,
Qershor, 2020) Cila është performanca e Bizneseve në kohë Pandemie dhe si
ka ndiku në Papunësi ? HA: Performanca e Bizneseve rezulton pozitive , ka
pasur rritje në të dy aspektet. HO: Raportet tregojnë se ka pasur rënie.

5
4 METODOLGJIA

Planifikimi strategjik për parandalimin e ekonomisë informale, pastrimit të

parave, financimit të terrorizmit dhe i krimit financiar në Kosovë bazohet në
menaxhimin e rrezikut, me qëllim të duhur institucionet vendase janë në
gjendje të menaxhojnë dhe kontrollojnë aktivitetet e tyre në lidhje me të
mundshme rreziqet në të ardhmen. Procedura e menaxhimit të rrezikut është
në përputhje me udhëzimet kombëtare të vlerësimit
Rreziqet e FATF për pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit, si dhe
standardet ndërkombëtare ISO 31000 (2009) dhe 31010 (2009).
Kjo strategji është hartuar nga një grup pune, pra Sekretariati i grupit punues
të qeverisë për luftën kundër ekonomia informale, e cila u krijua me vendim të
Ministrit të Financave nr. 34/2018, datë:
18.07.2018. vjet.

6
5 REZULTATET

Dëmet që po i shkakton kjo pandemi sot janë pasojat dhe sfida me të cilat
nesër do të përballet ekonomia në përgjithësi dhe biznesi në veçanti. Edhe pse
Qeveria e Kosovës ka injektuar biznesin me pako fiskale si dhe bankat
komerciaie kanë shtyer afatet e përmbushjes së kësteve, hulumtimi tregon se
kjo tek shumë biznese nuk po mjafton për mbulimin e shpenzimeve të
domosdoshme si dhe realizimin e pagave për punëtorët. Pa marrë parasysh
intensfikimin pasojave pademike në shëndetin e njeriut rikthimi i masave
izoluese do ta rëndonte shëndetin e biznesit akoma më shumë. Prandaj,
bizneset kosovare prioretizojnë vetëdijësimin e masës rreth trajtimit te virusit
përpara masave izoluese si mjet i mbrojtjes së shëndetit të ekonomisë dhe
biznesit. Për të kuptuar gjendjen aktuale për të vlerësuar pasojat e pandemisë
COVID‐19 dhe nxjerrjën e rekomandimeve për trajtimin e biznesit përgjatë
pandemisë COVID‐19, E&E Consuiting si dhe Qendra e Inovacionit dhe
Ndërmarrësisë në Mitrovicë (IECM) ka reailzuar anketën me 230 biznese
kosovare.

7
6 DISKUTIME DHE PËRFUNDIME

Pas konfirmimit të rasteve të para me COVID-19, më 13 mars 2020 Qeveria e

Kosovës mori vendim për mbylljen e të gjitha aktiviteteve ekonomike me
përjashtim të disa veprimtarive esenciale si furnizimi me produkte ushqimore
dhe medicinale. Edhe pse shumica e tremujorit të parë vazhdoi në mënyrë
normale, mbyllja sociale për pak ditë shkaktoi efekte të menjëhershme në
ekonomi. Bruto Produkti Vendor në tremjorin e parë pati rritjen më të ulët në
katër vitet e fundit ndërsa në tremujorin e dytë u zvogëlua për 9.28 përqind.
Situata emergjente ndikoi në ndyshimin e sjelljes së konsumatorëve ku
ekonomitë familjare ngritën shpenzimet për produkte bazike si ushqimi, uji
dhe energjia elektrike ndërsa reduktuan shpenzimet joesenciale. Kjo
shpërfaqet në të dhënat e importit dhe performancën e industrive në Kosovë.
Aktivitetet ekonomike të cilat shënuan rritje në tremujorin e dytë ishin
industria nxjerrëse, përpunuese, energjia elektrike, dhe furnizimi me ujë me
19.8 përqind dhe informacioni dhe komunikimi me 29.6 përqind. Ndërkohë
rënie të të hyrave patën të gjitha industritë e tjera. Rënia më e lartë u shënua
në industrinë e ndërtimit me -47.08 përqind, dhe tregtia, transporti, akomodimi
dhe shërbimi ushqimor me -24.4 përqind. Pas masave kufizuese, Banka
Qendrore në bashkëpunim me institucionet kredidhënëse ofruan mundësinë e
shtyrjes së pagesave të kësteve të kredisë për tre muaj, e më pas mundësinë e
aplikimit për ristrukturimin e tyre. Në të njëjtën kohë të dhënat e sistemit
bankar pasqyruan sinjalet e rënies së kërkesës agregate ku depozitat bankare u
rritën ndërsa kreditë e reja pësuan rënie. Qeveria e Kosovës në përpjekje për të
stimuluar konsumin e brendshëm dhe lehtësuar gjendjen ekonomike, aprovoi
pakon e parë fiskale me vlerë prej 190 milionë euro. Po ashtu propozoi
riorientimin e shpenzimeve buxhetore brenda kufizimeve ligjore, nga
kategoria e shpenzimeve kapitale në kategorinë e pagave, transfereve dhe
subvencioneve. Megjithëse një numër i madh i qytetarëve dhe bizneseve
përfituan nga kjo pako, implementimi i plotë i saj nuk ndodhi në tremujorin
dytë. Si rezultat në gjashtëmujorin e parë shpenzimet ishin vetëm 18.8 milionë
euro ose rreth 2 përqind më të larta se në gjashtëmujorin e parë të vitit
paraprak. Riorientimi i buxhetit si masë e vetme pa rritur borxhin publik do të
jetë i padobishëm në mbështetjen e rimëkëmbjes ekonomike. Kosova ka një
borxh publik mjaft të ulët dhe një sistem financiar tejet likuid dhe mirë të
kapitalizuar. Kjo ofron mundësi institucioneve publike që të intervenojnë në
ekonomi për të ngadalësuar rëniën e prodhimit të brendshëm. Tremujori i dytë

8
e veçanërisht tremujori i tretë është koha kur Kosova realizon prodhimin më të
lartë në vit. Kjo periudhë do të jetë thelbësore në pasqyrimin e dëmit
ekonomik që po shkakton pandemia. Rrjedhimisht do të shpërfaqë kapacitetin
e institucioneve mbështetëse ekonomike si ato financiare dhe publike se sa
janë të aftë t’i shfrytëzojnë përparësitë e lartëcekura për ta menaxhuar situatën
ekonomike.

9
7 REFERENCAT

https://thedocs.worldbank.org/en/doc/993911588146375878-0080022020/original/
WBRER17TheEconomicandSocialImpactofCOVID19CountryNotesBosnian.pdf

https://www.oecd-ilibrary.org/sites/0314c10c-en/index.html?itemId=/content/component/
0314c10c-en#:~:text=Kosovo's%20economy%20was%20heavily%20affected,of%20travel
%20services%20and%20investments.

https://hr.wikipedia.org/wiki/Pandemija_COVID-19_na_Kosovu

https://mf.rks-gov.net/desk/inc/media/E92C4746-8C69-4156-B486-E5AACF117EDA.pdf

10
8 APPENDIXES

11
INSTRUKSIONE:

 Të gjithë titujt duhet të jenë me llojin e shkronjave ‘Times New Roman’, 14, capital
bold.

 Të gjithë nëntitujt duhet të jenë me llojin e shkronjave ‘Times New Roman’, 12, bold.

 Numri i faqeve duhet të vendoset poshtë në këndin e djathtë (sikur në këtë faqe).

 I gjithë teksti i punimit të diplomës duhët të jetë ‘Times New Roman’, 12 pt.

 Formati i tekstit duhet të jetë “Justify” (CTRL + J)

 Hapësira në mes rreshtave duhet të jetë të paktën 1.5 line spacing.

 Çdo kapitull duhet të fillojë në faqe të re.

 Figura duhet të ketë përshkrim. Përshkrimi duhet të përcillet edhe me nurmin e

figurave, më poshtë është ilustruar (Figure 1.).

Figure 1. UBT Logo

 Tabela duhet të titullohet dhe të përcillet me numrin e tabelës, më poshtë është ilustruar
(Tabela 1.)

Tabela 1. Duhanpirja, në bazë të gjinisë

  Duhanpirës Jo duhanpirës Total
3,36
Meshkujt 1,258 2,104 2
3,94
Femrat 1,194 2,752 6
7,30
Total 2,452 4,856 8

 Të gjithë ekuacionet apo modelet duhet të numërohen

PCMit=α0+β1PCML1+β1CR5it+β2ISR it+β3RFi5it+β4Groëthit+β5D104+β6D205+β7D306+β8D407+uit (1)

 Të gjitha citimet duhet të referencohen

12
 Citimi në tekst: pas fjalisë duhet të shënohen në kllapa burimi i informacionit (mbiemri
i autorit, dhe viti i publikimit) apo me numër referues të fusnotës nëse, informacioni që
është e bazuar fjalia është marrë nga ndonjë burim i jashtëm, në mënyrë që të ndjeket
lista e references dhe të ketë përputhshmëri.
Shembull: (Allen, 2009)

Referencimi i saktë demonstron që ju keni bërë një shqyrtim të thugët të literaturës dhe keni
ndërlidhur mirë teorinë me praktikën. Referencimi po ashtu i ndihmon lexuesit që të gjej
burimet e informative që ju i keni përdorur në punimin tuaj.

SHËNIM:
(1) Nëse nuk citoni apo referenconi punën dhe idetë, kjo do të konsiderohet plagjiaturë
(2) Nësë keni lexuar material ( libra, artikuj, revista, etj) por nuk keni marrë asgjë,
atëherë këto burime duhet të listëni te kapitulli ‘Bibliografia’ dhe jo ‘Referencat’

Bibliography është e ërë lista e materialeve që ju keni përdorur gjatë përpilimit të një
punimi.

Referenca konsiston vetëm në materialet që ju i keni cituar, parafrazuar etj.

SI TË CITOHET

1. SI TË CITOHET NJË PUNIM DIPLOME

Referencimi: autori, viti, titulli, niveli, dhe institucioni.

Anderson, C.R. (1996) Local government in transition: LCC to GLC 1962-1967. PhD
thesis. University of Luton.

2. SI TË CITOHET NJË LIBËR

Referencimi: autori, titulli, edicioni, vendi, botuesi dhe viti.

Cottrell, Sanders. The study skills handbook’, 2nd edn. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
2003

3. PËR MË SHUMË SHIH ‘MLA’ APO ‘APA’ GUIDELINES

13