You are on page 1of 35

16.04.

2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Zadania maturalne z chemii


1 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 3.
3. (3
(3 pkt)
pkt)
Bor tworzy z chlorem związek o wzorze BCl3, występujący w postaci płaskich trójkątnych
cząsteczek. Te cząsteczki mogą łączyć się z innymi drobinami zawierającymi wolne pary
elektronowe. Chlorek boru reaguje z wodą i podczas tej reakcji tworzą się H3BO3 (kwas
ortoborowy) oraz HCl.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.

3.1. (0–1)

Narysuj wzór elektronowy chlorku boru. Uwzględnij wolne pary elektronowe.

3.2. (0–1)

Spośród wymienionych drobin:

Cl– NH +4 CH4 NH3

wybierz te, które mogą łączyć się z chlorkiem boru, i napisz ich wzory. Wyjaśnij,
dlaczego cząsteczki chlorku boru mają zdolność do tworzenia wiązań z tymi drobinami.
Odwołaj się do struktury elektronowej cząsteczek chlorku boru.

Z chlorkiem boru mogą łączyć się:


Cząsteczki chlorku boru mają zdolność do tworzenia wiązań z wybranymi drobinami,
ponieważ

3.3. (0–1)

Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji chlorku boru z wodą.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategoria[… 1/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

2 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 6.
6. (2
(2 pkt)
pkt)
Produktem spalania metalicznego sodu w tlenie jest nadtlenek sodu o wzorze Na2O2. W
wyniku reakcji tego związku z sodem w podwyższonej temperaturze można otrzymać
tlenek sodu Na2O. Każdy z opisanych związków sodu z tlenem ma budowę jonową i tworzy
sieć krystaliczną zbudowaną z kationów i anionów.

Nadtlenek sodu reaguje gwałtownie z wodą. Jednym z produktów tej reakcji, zachodzącej
bez zmiany stopni utlenienia, jest nadtlenek wodoru H2O2.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2006.

6.1. (0–1)

Napisz wzór anionu występującego w nadtlenku sodu oraz wzór anionu występującego
w tlenku sodu.

Wzór anionu w nadtlenku sodu:

Wzór anionu w tlenku sodu:

6.2. (0–1)

Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji nadtlenku sodu z wodą.

3 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 8.
8. (4
(4 pkt)
pkt)
Poniższy schemat przedstawia przemiany, jakim ulegają miedź i jej związki.

A B NH3 (aq)
Cu (s) CuCl2 (aq) Cu(OH)2 (s) [Cu(NH3)4](OH)2 (aq)
1. 2. 3.

8.1. (0–1)

Rozstrzygnij, czy substancją A może być kwas solny o stężeniu 10 % masowych.


Uzasadnij swoją odpowiedź. W uzasadnieniu odwołaj się do właściwości miedzi i kwasu
solnego.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategoria[… 2/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Rozstrzygnięcie:
Uzasadnienie:

8.2. (0–2)

Napisz wzór sumaryczny substancji B, jeśli wiadomo, że po zajściu reakcji i odsączeniu


osadu w roztworze obecne były kationy sodu i aniony chlorkowe. Napisz w formie
jonowej równanie reakcji 3., której produktem jest m.in. jon kompleksowy o wzorze
[Cu(NH3)4]2+.

Wzór substancji B:
Równanie reakcji 3.:

8.3. (0–1)

Spośród podanych poniżej wzorów wybierz wzory wszystkich substancji, w których


wodnych roztworach na zimno roztwarza się wodorotlenek miedzi(II). Napisz numery
wybranych wzorów.

Wybrane wzory:

4 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 9.
9. (1
(1 pkt)
pkt)
Poniższy schemat ilustruje przemiany 1.–5., którym ulegają związki chromu(III).

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategoria[… 3/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Napisz:

w formie jonowej skróconej równanie reakcji tlenku chromu(III) z kwasem


siarkowym(VI) (przemiana 1.)

wzór soli, której roztwór powstaje w reakcji tlenku chromu(III) z wodorotlenkiem


potasu (przemiana 2.).

5 Informator
Informator CKECKE matury
matury dwujęzycznej
dwujęzycznej (tłumaczenie
(tłumaczenie
BiologHelp),
BiologHelp), Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie
Zadanie 9.
9. (2
(2 pkt)
pkt)
Wodne roztwory manganianu(VII) potasu nie są zbyt stabilne, ze względu na reakcję
rozkładu tej substancji z wodą, jak na poniższym schemacie:


MnO 4 + H2O → MnO2 (s) + O2 (g) + OH–

Reakcję rozkładu KMnO4 przyspieszają takie czynniki jak światło, podwyższona


temperatura, kwasy, tlenek manganu(IV).

9.1. (0–1)

Przyspieszenie reakcji chemicznej przez jeden z produktów reakcji nazywamy autokatalizą,


a produkt pełniący rolę katalizatora − autokatalizatorem.

Poniżej przedstawiono typowy wykres obrazujący zmianę szybkości reakcji


autokatalitycznej względem czasu reakcji.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategoria[… 4/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały informacje prawdziwe. W każdym nawiasie
podkreśl właściwe określenie.

Reakcja autokatalityczna zachodzi przy (stałym / zmiennym) stężeniu katalizatora. Szybkość


takiej reakcji początkowo wzrasta w miarę jej postępu i związanego z tym (wzrostu / spadku)
stężenia produktu, który jest jej katalizatorem. Następnie szybkość autokatalitycznej reakcji
maleje z powodu (wzrostu / spadku) stężenia substratów.

9.2. (0–1)

Probówkę zawierającą wodny roztwór KMnO4 umieszczono w łaźni wodnej i ogrzewano


przez pewien czas.

Oceń poniższe fotografie (A−D) i wskaż te, które przedstawiają zawartość probówki z
roztworem przed i po ogrzaniu. Wpisz do tabeli odpowiednie oznaczenia literowe
fotografii probówek.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategoria[… 5/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Oznaczenie literowe fotografii:

przed ogrzewaniem

po ogrzewaniu

6 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 10.
10. (2
(2 pkt)
pkt)
Poniższy schemat ilustruje przemiany 1.–5., którym ulegają związki chromu(III).

Do probówki z wodnym roztworem siarczanu(VI) chromu(III) dodawano wodny roztwór


wodorotlenku potasu. Opisane doświadczenie zilustrowano na poniższym rysunku.

Na podstawie zaobserwowanych efektów stwierdzono, że reakcja zachodzi w dwóch


etapach:

po dodaniu niewielkiej ilości roztworu wodorotlenku potasu do probówki z


roztworem siarczanu(VI) chromu(III) (przemiana 4.)
przy dalszym dodawaniu roztworu wodorotlenku potasu (przemiana 5.).

10.1. (0–1)

Napisz, co zaobserwowano w pierwszym etapie tego doświadczenia (przemiana 4.).


Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która była przyczyną
zaobserwowanej zmiany.
https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategoria[… 6/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Obserwacja:

Równanie reakcji:

10.2. (0–1)

Napisz, co zaobserwowano w drugim etapie tego doświadczenia (przemiana 5.). Napisz


w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która była przyczyną zaobserwowanej
zmiany.

Obserwacja:

Równanie reakcji:

7 Arkusz
Arkusz pokazowy
pokazowy CKE
CKE Marzec
Marzec 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony
(Formuła 2023) - Zadanie
(Formuła 2023) Zadanie 11.
11. (3
(3 pkt)
pkt)
Sól Mohra to zwyczajowa nazwa siarczanu(VI) żelaza(II) i amonu o wzorze (NH4)2Fe(SO4)2.
W laboratorium chemicznym ten związek jest często używany jako wygodne i stabilne
źródło jonów żelaza(II). Zarówno sama sól Mohra, jak i jej wodne roztwory są odporne na
utlenianie na powietrzu.

Przeprowadzono dwuetapowe doświadczenie. W pierwszym etapie do dwóch probówek (A


i B) z roztworem soli Mohra dodano wodny roztwór wodorotlenku sodu. Wynik
doświadczenia w obu probówkach był identyczny i został przedstawiony na fotografii. W
czasie doświadczenia zaszła reakcja chemiczna opisana równaniem:

Fe2+ + 2OH– → Fe(OH)2


https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategoria[… 7/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Zaobserwowano również, że zwilżony uniwersalny papierek wskaźnikowy umieszczony u


wylotu probówki zabarwił się na niebiesko.

11.1. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej po dodaniu wodnego


roztworu wodorotlenku sodu, w wyniku której powstała substancja odpowiedzialna za
zmianę barwy uniwersalnego papierka wskaźnikowego.

11.2. (0–1)

W drugim etapie doświadczenia do zawartości probówki A otrzymanej w poprzednim


etapie dodano wodę utlenioną, czyli roztwór nadtlenku wodoru o stężeniu 3 %. Wynik tej
części doświadczenia przedstawiono na fotografii.

Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w probówce A.

11.3. (0–1)

Probówkę B pozostawiono przez dłuższy czas na powietrzu. W probówce zaobserwowano


zmiany, które zilustrowano na poniższych fotografiach.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategoria[… 8/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Wyjaśnij przyczyny obserwowanych zmian w probówce B pomimo niedodania do tej


probówki żadnego odczynnika.

Wyjaśnienie:

8 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 12.
12. (3
(3 pkt)
pkt)
W trzech probówkach (I–III) umieszczono wodne roztwory soli potasu zawierających chrom
na VI stopniu utlenienia. Zawartość probówki III zakwaszono. Następnie do każdej
probówki dodano jeden odczynnik wybrany z poniższej listy:

wodny roztwór wodorotlenku potasu


wodny roztwór azotanu(V) sodu
wodny roztwór azotanu(V) srebra(I)
wodny roztwór siarczanu(IV) potasu.

Schemat doświadczenia i opis wyglądu zawartości probówek I–III przed reakcją i po jej
zakończeniu przedstawiono w poniższej tabeli.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategoria[… 9/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

12.1. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w probówce I po


dodaniu wybranego odczynnika do roztworu soli chromu(VI) oraz napisz nazwę lub
wzór odczynnika, który dodano do probówki II w opisanym doświadczeniu.

Równanie reakcji zachodzącej w probówce I:

Nazwa lub wzór odczynnika dodanego do probówki II:

12.2. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w probówce III po


dodaniu wybranego odczynnika do roztworu soli chromu(VI) z dodatkiem H2SO4.

12.3. (0–1)

Uzupełnij poniższe zdania – wybierz i zaznacz jedną odpowiedź spośród podanych w


każdym nawiasie.

Reakcja redoks przebiegła w probówce (I / II / III). Sól chromu(VI) pełni w tej przemianie
funkcję (reduktora / utleniacza).
https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 10/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

9 Test
Test diagnostyczny
diagnostyczny CKE
CKE Grudzień
Grudzień 2022,
2022, Poziom
Poziom
rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023) - Zadanie
Zadanie 14.
14. (2
(2 pkt)
pkt)
W trzech probówkach oznaczonych numerami 1, 2, 3, znajdowała się woda z dodatkiem
oranżu metylowego. Do każdej z tych probówek wprowadzono małą porcję jednego z
tlenków wybranych z poniższego zbioru:

Na2O SiO2 P4O10 CuO

Zawartość każdej z probówek wymieszano i pozostawiono na pewien czas.

14.1. (0–1)

Uzupełnij tabelę. Wpisz wzory tlenków wprowadzonych do probówek 1 i 2.

Nr probówki Wzór tlenku

14.2. (0–1)

Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji, której produkt spowodował zmianę


barwy oranżu metylowego w probówce 3.

10 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 16.
16. (1
(1 pkt)
pkt)
Stężony kwas siarkowy(VI) jest higroskopijny i często stosuje się go do osuszania różnych
substancji.
https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategoria… 11/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Rozstrzygnij, czy można usunąć parę wodną z gazowego amoniaku, jeżeli przepuści się
go przez stężony H2SO4. Odpowiedź uzasadnij.

Rozstrzygnięcie:
Uzasadnienie:

11 Arkusz
Arkusz pokazowy
pokazowy CKE
CKE Marzec
Marzec 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony
(Formuła
(Formuła 2023)
2023) - Zadanie
Zadanie 16.
16. (1
(1 pkt)
pkt)
Jony miedzi(II) tworzą wiele różnych związków kompleksowych. W roztworze wodnym nie
występują w postaci prostych kationów Cu2+, lecz jako jony uwodnione, czyli
akwakompleksy. W akwakompleksie jon miedzi(II) przyjmuje liczbę koordynacyjną równą 6.
Ten kompleks jest mniej trwały niż kompleks miedzi(II) z amoniakiem, dlatego w obecności
amoniaku o odpowiednim stężeniu w roztworze związku miedzi(II) tworzy się
aminakompleks, w którym liczba koordynacyjna jonu Cu2+ także jest równa 6, ale cztery
cząsteczki wody są zastąpione czterema cząsteczkami amoniaku. Nosi on nazwę jonu
diakwatetraaminamiedzi(II). Obecność tych jonów nadaje roztworowi ciemnoniebieską
barwę. Roztwory, w których obecne są opisane jony kompleksowe, przedstawiono na
poniższych fotografiach.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010


oraz M. Cieślak-Golonka, J. Starosta, M. Wasielewski, Wstęp do chemii koordynacyjnej, Warszawa 2010.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 12/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Napisz wzory opisanych jonów kompleksowych: akwakompleksu miedzi(II) oraz jonu


diakwatetraaminamiedzi(II).

Wzór akwakompleksu miedzi(II):

Wzór jonu diakwatetraaminamiedzi(II):

12 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 17.
17. (2
(2 pkt)
pkt)
Przygotowano wodne roztwory trzech różnych soli – CH3COONa, NaNO2, NaF – o takim
samym stężeniu molowym. Odczyn wszystkich przygotowanych roztworów był zasadowy,
ale pH każdego roztworu było inne.

17.1. (0–1)

Wpisz do poniższego schematu wzory odpowiednich drobin, tak aby powstało równanie
potwierdzające zasadowy odczyn roztworu azotanu(III) sodu – zastosuj definicję kwasu i
zasady Brønsteda.

17.2. (0–1)

Napisz wzór lub nazwę tej soli, której wodny roztwór miał najwyższe pH.

13 Matura
Matura Marzec
Marzec 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 10.
10. (1
(1 pkt)
pkt)
Przygotowano wodne roztwory czterech soli: azotanu(V) sodu, fluorku sodu, chlorku
amonu i azotanu(III) amonu, o takim samym stężeniu molowym równym 0,1 mol∙dm–3.

Napisz wzory sumaryczne tych soli w kolejności wzrastającego pH ich wodnych


roztworów.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 13/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

najniższe pH najwyższe pH

14 Matura
Matura Marzec
Marzec 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 11.
11. (2
(2 pkt)
pkt)
Przygotowano wodne roztwory czterech soli: azotanu(V) sodu, fluorku sodu, chlorku
amonu i azotanu(III) amonu, o takim samym stężeniu molowym równym 0,1 mol∙dm–3.

11.1. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w roztworze chlorku


amonu.

11.2. (0–1)

Określ, jaką funkcję (kwasu czy zasady Brønsteda) pełni woda w reakcji zachodzącej w
roztworze fluorku sodu.

15 Matura
Matura Marzec
Marzec 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 13.
13. (2
(2 pkt)
pkt)
Poniższy wykres przedstawia zależność rozpuszczalności molowej – czyli stężenia
molowego substancji w jej roztworze nasyconym – wodorotlenku glinu od pH roztworu
wodnego w temperaturze 25°C. W tym ujęciu rozpuszczalność związku uwzględniła
powstawanie rozpuszczalnych produktów reakcji, jakim ten związek ulega w zależności od
pH roztworu.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 14/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Na podstawie: G. Charlot, Analiza nieorganiczna jakościowa, Warszawa 1976.

Napisz, jaka właściwość chemiczna wodorotlenku glinu decyduje o zmianach


rozpuszczalności tego związku przedstawionych na wykresie. Napisz w formie jonowej
skróconej równania reakcji potwierdzające charakter chemiczny wodorotlenku glinu.

Charakter chemiczny:

Równania reakcji:

16 Matura
Matura Marzec
Marzec 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 14.
14. (1
(1 pkt)
pkt)
W trzech ponumerowanych probówkach znajdowały się bezbarwne wodne roztwory:
azotanu(V) srebra(I), chlorku glinu i wodorotlenku potasu. Roztwory mieszano ze sobą, a
obserwacje z przeprowadzonych doświadczeń przedstawiono w poniższej tabeli.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 15/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Numer probówki

1 2 3

biały galaretowaty biały ciemniejący


1 ─
osad osad

Numer biały galaretowaty


2 ─ brunatny osad
probówki osad

biały ciemniejący
3 brunatny osad ─
osad

Wpisz do tabeli wzory substancji, których roztwory znajdowały się w probówkach 1–3.

          Numer probówki          

1 2 3

17 Matura
Matura Maj
Maj 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 14.
14. (1
(1 pkt)
pkt)
Cyjanowodór jest lotną cieczą. Występuje w postaci dwóch izomerycznych odmian, które
pozostają ze sobą w równowadze:

HCN ⇄ HNC
cyjanowodór izocyjanowodór

W temperaturze pokojowej na 99 cząsteczek HCN przypada jedna cząsteczka HNC.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Cyjanowodór bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie i w niewielkim stopniu ulega


dysocjacji jonowej zgodnie z równaniem:

HCN + H2O ⇄ H3O+ + CN–

Wodny roztwór cyjanowodoru nosi nazwę kwasu cyjanowodorowego. W temperaturze


25°C stała dysocjacji tego kwasu K = 6,2 ∙ 10–10.

Na podstawie: CRC Handbook of Chemistry and Physics 97th Edition, CRC Press 2017.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 16/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Do probówki zawierającej wodny roztwór wodorowęglanu sodu NaHCO3 wprowadzono –


pod wyciągiem – kwas cyjanowodorowy. Przebieg doświadczenia przedstawiono na
rysunku.

Rozstrzygnij, czy po wprowadzeniu kwasu cyjanowodorowego do probówki z wodnym


roztworem wodorowęglanu sodu zaobserwowano pienienie się zawartości probówki.
Odpowiedź uzasadnij.

Rozstrzygnięcie:

Uzasadnienie:

18 Matura
Matura Marzec
Marzec 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 15.
15. (2
(2 pkt)
pkt)
Węglan sodu to jeden z najważniejszych produktów nieorganicznego przemysłu
chemicznego. Jest otrzymywany metodą amoniakalną, w której surowcami są amoniak,
chlorek sodu oraz węglan wapnia. Proces składa się z wielu etapów. Jednym z produktów
ubocznych okazuje się chlorek amonu, z którego, w wyniku działania wodorotlenkiem
wapnia, odzyskiwany jest amoniak. Ostateczny produkt (węglan sodu) powstaje w wyniku
ogrzewania wodorowęglanu sodu w procesie zwanym kalcynacją.

Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji odzyskiwania amoniaku z chlorku


amonu (równanie 1.) oraz równanie reakcji kalcynacji wodorowęglanu sodu (równanie
2.).

Równanie 1.:

Równanie 2.:

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 17/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

19 Matura
Matura Maj
Maj 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 16.
16. (2
(2 pkt)
pkt)
Kwas arsenowy(V) H3AsO4 jest kwasem trójprotonowym o mocy zbliżonej do kwasu
ortofosforowego(V). Równowagom, które ustalają się w roztworze wodnym tego kwasu,
odpowiadają stałe opisane poniższymi wyrażeniami (podanymi w przypadkowej
kolejności), w których została pominięta woda będąca środowiskiem reakcji.

2– – 3–
[HAsO 4 ] ∙ [H3O+] [H2AsO 4 ] ∙ [H3O+] [AsO 4 ] ∙ [H3O+]
A  B  C 

[H2AsO 4 ] [H3AsO4] [HAsO 4 ]
2–

Uszereguj stałe równowagi (wpisz litery A, B oraz C) zgodnie z ich rosnącą wartością.
Napisz równanie przemiany, której odpowiada stała równowagi opisana wyrażeniem A.
Spośród jonów powstających podczas protolizy (dysocjacji) kwasu arsenowego(V)
wybierz i napisz wzór tego, który może pełnić wyłącznie funkcję kwasu Brønsteda.

najmniejsza wartość największa wartość

Równanie reakcji:

Jon, który może pełnić wyłącznie funkcję kwasu Brønsteda:

20 Matura
Matura Marzec
Marzec 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 17.
17. (2
(2 pkt)
pkt)
Tlenek manganu(IV) w reakcjach utleniania-redukcji może pełnić funkcję reduktora lub
utleniacza.

W reakcjach tlenku manganu(IV) z kwasami powstają sole manganu(II).

Podaj wzory wszystkich produktów reakcji tlenku manganu(IV):

z kwasem solnym

z kwasem siarkowym(VI).

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 18/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

21 Matura
Matura Maj
Maj 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 17.
17. (2
(2 pkt)
pkt)
W dwóch probówkach znajdowały się wodne roztwory soli X i Z, otrzymane przez
rozpuszczenie stałych soli, z których jedną był siarczek potasu, a drugą – bromek potasu.
Przeprowadzono doświadczenie zgodnie z poniższym schematem. W doświadczeniu użyto
świeżo otrzymanej wody chlorowej.

Po dodaniu wody chlorowej do probówek zauważono, że w probówce I roztwór zmienił


barwę, ale pozostał klarowny, natomiast w probówce II pojawiło się zmętnienie.

17.1. (0–1)

Zidentyfikuj sole X i Z i wpisz ich wzory do tabeli.

Wzór soli X Wzór soli Z

                                                         

17.2. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji pomiędzy chlorem a bromkiem


potasu oraz pomiędzy chlorem a siarczkiem potasu.

22 Matura
Matura Marzec
Marzec 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 18.
18. (2
(2 pkt)
pkt)
Tlenek manganu(IV) w reakcjach utleniania-redukcji może pełnić funkcję reduktora lub
utleniacza.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 19/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Tlenek manganu(IV) reaguje z tlenem w środowisku zasadowym. W reakcji powstają sole


manganu(VI).

Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych


elektronów (zapis jonowo-elektronowy) równania procesów redukcji i utleniania
zachodzących podczas reakcji tlenku manganu(IV) z tlenem w środowisku zasadowym
(NaOH). Napisz w formie cząsteczkowej sumaryczne równanie zachodzącej reakcji.

Równanie procesu redukcji:

Równanie procesu utlenienia:

Sumaryczne równanie reakcji:

23 Matura
Matura Maj
Maj 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 18.
18. (3
(3 pkt)
pkt)
W kolbach oznaczonych numerami I i II znajdowały się dwa różne klarowne roztwory o
żółtej barwie. Każdy z roztworów otrzymano przez rozpuszczenie w wodzie jednej
substancji wybranej spośród:

FeCl3 K2CrO4 KMnO4 MnSO4 (NH4)2CrO4 (NH4)2Cr2O7

Do roztworu w kolbie I dodano wodny roztwór wodorotlenku sodu i zaobserwowano


wydzielanie się bezbarwnego gazu o charakterystycznym zapachu. Stwierdzono także, że w
mieszaninie nie wytrącił się żaden osad i że roztwór pozostał żółty.

Do roztworu w kolbie II dodano wodny roztwór kwasu siarkowego(VI) i stwierdzono, że


roztwór pozostał klarowny, ale zmienił barwę z żółtej na pomarańczową. Kiedy do
uzyskanej mieszaniny dodano nadmiar wodnego roztworu wodorotlenku sodu, roztwór z
powrotem stał się żółty i nie zaobserwowano wydzielania gazu.

18.1. (0–1)

Spośród wymienionych powyżej związków chemicznych wybierz i napisz wzór związku,


którego roztwór znajdował się w kolbie I na początku doświadczenia.

18.2. (0–2)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która zaszła w kolbie II:

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 20/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

po dodaniu wodnego roztworu H2SO4 do zawartości kolby

po dodaniu nadmiaru wodnego roztworu NaOH.

24 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 19.
19. (1
(1 pkt)
pkt)
Przeprowadzono doświadczenie 1. zgodnie z poniższym schematem.

Następnie wykonano doświadczenie 2., do którego użyto roztworów tych samych kwasów
– o takiej samej objętości i stężeniu jak roztwory użyte w doświadczeniu 1. W
doświadczeniu 2. do roztworów dodano jednak inną sól – Na2CO3 – o masie 0,53 g.

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w doświadczeniu 1.


podczas dodawania węglanu magnezu do zlewek.

25 Informator
Informator CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie
Zadanie 21.
21. (3
(3 pkt)
pkt)
Dwa tlenki metali, oznaczone umownie wzorami A2O i XO3, reagują ze sobą w stosunku
molowym 1:1. Produktem reakcji jest jonowy związek Z, w którym masowa zawartość
procentowa pierwiastka A wynosi 40,2%, natomiast dla pierwiastka X ta wielkość jest
równa 26,8%.

21.1. (0–2)

Na podstawie obliczeń ustal symbole pierwiastków A i X.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 21/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Symbol pierwiastka A:

Symbol pierwiastka X:

21.2. (0–1)

Zaznacz numer zdjęcia, na którym przedstawiono związek Z.

1 2 3

26 Informator
Informator CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie
Zadanie 22.
22. (3
(3 pkt)
pkt)
W dwóch kolbach znajdują się dwa różne, ale podobnie wyglądające roztwory wodne:

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 22/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

22.1. (0–1)

Spośród wymienionych niżej roztworów wybierz te, które mogą wyglądać tak jak
roztwory pokazane na ilustracjach. Zaznacz ich wzory lub nazwy.

Roztwory

K2CrO4 (aq) CuSO4 (aq)

KMnO4 (aq) MnSO4 (aq)

HCl (aq) z dodatkiem wodnego roztworu KOH (aq) z dodatkiem alkoholowego


oranżu metylowego roztworu fenoloftaleiny

22.2. (0–1)

Przeprowadzono dwa niezależne doświadczenia, w których do roztworów z obu naczyń


dodano jeden taki sam odczynnik. W każdym z tych doświadczeń nastąpiła wyraźna
zmiana barwy tylko jednego roztworu.

Wybierz dwa odczynniki, z których każdy po dodaniu (w odpowiedniej ilości) do obu


badanych roztworów spowoduje wyraźną zmianę barwy tylko jednego z nich. Zaznacz
wzory wybranych odczynników.

Odczynniki

HBr (aq) K2SO4 (aq)

NaOH (aq) NaNO2 (aq)

H2SO4 (aq) NaNO3 (aq)

22.3. (0–1)

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 23/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji, których przebieg był przyczyną
zmiany barwy roztworu z każdego naczynia.

27 Informator
Informator CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie
Zadanie 24.
24. (2
(2 pkt)
pkt)
Azotki to grupa związków chemicznych o zróżnicowanej budowie i właściwościach, w której
atomom azotu przypisuje się stopień utlenienia równy –III. Niżej opisano wybrane
właściwości dwóch azotków.

1. Azotek litu, Li3 N, w temperaturze T = 298 K i pod ciśnieniem p = 1000 hPa jest
krystalicznym ciałem stałym, o wysokiej temperaturze topnienia. Po stopieniu azotek
litu przewodzi prąd elektryczny. Azotek litu otrzymuje się w reakcji syntezy z
pierwiastków. Jest substancją higroskopijną, a w kontakcie z wodą rozkłada się z
wydzieleniem amoniaku. Roztwór po reakcji azotku litu z wodą i usunięciu amoniaku
z roztworu ma pH > 7. Li3N reaguje też z wodnymi roztworami kwasów.
2. Azotek boru, BN, to w temperaturze T = 298 K i pod ciśnieniem p = 1000 hPa
krystaliczne, bezbarwne ciało stałe, o bardzo wysokiej temperaturze topnienia,
występujące w kilku odmianach polimorficznych. Stopiony azotek boru nie przewodzi
prądu elektrycznego. Zależnie od rodzaju odmiany polimorficznej wykazuje
zróżnicowaną twardość od twardości zbliżonej do twardości grafitu aż do twardości
diamentu. Otrzymuje się go wieloma metodami, a jedną z nich jest reakcja mocznika,
CO(NH2)2, z tlenkiem boru, B2O3, w temperaturze 1000°C, przy czym produktami
ubocznymi są para wodna i tlenek węgla(IV).

Na podstawie: P. Patnaik, Handbook of Inorganic Chemicals, McGraw-Hill, 2002.

24.1. (0–1)

Podpunkt anulowany przez CKE

Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz i zaznacz jedną odpowiedź spośród podanych w


każdym nawiasie.

Azotek litu tworzy kryształy (jonowe / kowalencyjne / metaliczne), a azotek boru tworzy
kryształy (jonowe / kowalencyjne / metaliczne).

24.2. (0–1)

Napisz równanie syntezy azotku litu z pierwiastków i równanie reakcji otrzymywania


azotku boru z mocznika i tlenku boru.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 24/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Równanie syntezy azotku litu:

Równanie reakcji otrzymywania azotku boru:

28 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 1.
1. (4
(4 pkt)
pkt)
O dwóch pierwiastkach umownie oznaczonych literami X i Z wiadomo, że:

oba przyjmują w związkach chemicznych taki sam maksymalny stopień utlenienia


konfiguracja elektronowa atomu pierwiastka X w stanie wzbudzonym, w którym
nastąpiło przeniesienie jednego z elektronów sparowanych na wyższą energetycznie i
nieobsadzoną podpowłokę, może zostać przedstawiona w postaci zapisu:

w stanie podstawowym atom pierwiastka Z ma łącznie na ostatniej powłoce i na


podpowłoce 3d pięć elektronów.

1.1. (2 pkt)

Wpisz do tabeli symbol pierwiastka X i symbol pierwiastka Z, numer grupy oraz symbol
bloku konfiguracyjnego, do których należy każdy z pierwiastków.

Symbol Numer Symbol bloku


pierwiastka grupy konfiguracyjnego

pierwiastek
X

pierwiastek
Z

1.2. (1 pkt)

Napisz wzór sumaryczny wodorku pierwiastka X oraz maksymalny stopień utlenienia,


jaki przyjmują pierwiastki X i Z w związkach chemicznych.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 25/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Wzór sumaryczny wodorku pierwiastka X:

Maksymalny stopień utlenienia, jaki przyjmują pierwiastki X i Z w związkach chemicznych:

1.3. (1 pkt)

Przedstaw pełną konfigurację elektronową jonu Z2+ w stanie podstawowym. Zastosuj


zapis z uwzględnieniem podpowłok.

29 Matura
Matura Lipiec
Lipiec 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 7.
7. (1
(1 pkt)
pkt)
Jodowodór HI, metan CH4 i siarkowodór H2S mają budowę kowalencyjną. Wszystkie te
wodorki w warunkach normalnych są gazami.

Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Różnica elektroujemności – w skali Paulinga – między atomem wodoru a


1. P F
atomem niemetalu w tych wodorkach jest różna.

2. Wszystkie wymienione wodorki bardzo dobrze rozpuszczają się w wodzie. P F

Spośród wymienionych wodorków największą zdolność do odszczepiania


3. P F
protonu w roztworze wodnym wykazuje jodowodór.

30 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 12.
12. (2
(2 pkt)
pkt)
Siarczan(VI) wapnia jest substancją trudno rozpuszczalną w wodzie. Nasycony wodny
roztwór siarczanu(VI) wapnia, nazywany wodą gipsową, stosuje się do przeprowadzania
różnych prób w analizie chemicznej. Wykonano doświadczenie, którego przebieg
zilustrowano na poniższym rysunku.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 26/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Po dodaniu roztworu siarczanu(VI) wapnia w dwóch probówkach zaobserwowano


wytrącenie białego osadu.

Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna, Warszawa 2001.

Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji, które zaszły po dodaniu wody
gipsowej do probówek I–III, albo zaznacz, że reakcja nie zaszła.

Probówka I:

Probówka II:

Probówka III:

31 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 15.
15. (1
(1 pkt)
pkt)
Większość kationów metali występuje w roztworze wodnym w postaci jonów
kompleksowych, tzw. akwakompleksów, w których cząsteczki wody otaczają jon metalu,
czyli są ligandami. Dodanie do takiego roztworu reagenta, który z kationami danego
metalu tworzy trwalsze kompleksy niż woda, powoduje wymianę ligandów. Kompleksy
mogą mieć różne barwy, zależnie od rodzaju ligandów, np. jon Fe3+ tworzy z jonami
fluorkowymi F − kompleks bezbarwny, a z jonami tiocyjanianowymi (rodankowymi) SCN− –
krwistoczerwony. W dwóch probówkach znajdował się wodny roztwór chlorku żelaza(III).
Do pierwszej probówki wsypano niewielką ilość stałego fluorku potasu, co poskutkowało
odbarwieniem żółtego roztworu, a następnie do obu probówek dodano wodny roztwór
rodanku potasu (KSCN). Stwierdzono, że tylko w probówce drugiej pojawiło się
krwistoczerwone zabarwienie.

W badanych roztworach występowały jony kompleksowe żelaza(III):

I rodankowy II fluorkowy III akwakompleks


https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 27/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Uszereguj wymienione jony kompleksowe zgodnie ze wzrostem ich trwałości. Napisz w


odpowiedniej kolejności numery, którymi je oznaczono.

najmniejsza trwałość największa trwałość

32 Matura
Matura Lipiec
Lipiec 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 15.
15. (1
(1 pkt)
pkt)
Węglan sodu występuje w postaci soli bezwodnej oraz w postaci hydratu zawierającego
63% masowych wody. Obie formy rozpuszczają się w wodzie. Uwodniony węglan sodu
tworzy bezbarwne kryształy, które podczas ogrzewania uwalniają wodę krystalizacyjną i
rozpuszczają się w niej.

Rozpuszczalność węglanu sodu (w przeliczeniu na sól bezwodną) w temperaturze 40 °C


jest równa 48,8 g na 100 g wody.

Na podstawie: J. Sawicka, A. Janich-Kilian, W. Cejner-Mania, G. Urbańczyk, Tablice chemiczne, Gdańsk 2015.

Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

W wodnym roztworze węglanu sodu znajdują się aniony, które mogą pełnić
1. P F
funkcję wyłącznie zasady Brønsteda.

W wodnym roztworze węglanu sodu nie ma anionów, które mogą pełnić


2. P F
funkcję zarówno kwasu, jak i zasady Brønsteda.

Hydrat węglanu sodu rozpuszcza się w wodzie, w wyniku czego tworzy


3. P F
roztwór o odczynie zasadowym.

33 Matura
Matura Lipiec
Lipiec 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 16.
16. (2
(2 pkt)
pkt)
W celu porównania mocy kwasu siarkowego(VI), fenolu, kwasu etanowego i kwasu
węglowego przeprowadzono doświadczenie zilustrowane poniższym schematem.
Wszystkie użyte roztwory zostały świeżo przygotowane.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 28/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

W probówkach I i III zaobserwowano wydzielanie się pęcherzyków gazu, a w probówce II –


po zmieszaniu wodnych roztworów użytych do doświadczenia – nie przebiegła reakcja
wodorowęglanu sodu z fenolem.

16.1. (0–1)

Sformułowane obserwacje i wnioski nie pozwalają na jednoznaczne określenie mocy


badanych kwasów.

Jaką reakcję chemiczną należy dodatkowo przeprowadzić, aby możliwe było


uszeregowanie wszystkich badanych kwasów od najsłabszego do najmocniejszego?
Uzupełnij schemat – wybierz i podkreśl wzór jednego odczynnika z zestawu I oraz wzór
jednego odczynnika z zestawu II.

16.2. (0–1)

Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej podczas dodatkowego


doświadczenia.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 29/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

34 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 18.
18. (2
(2 pkt)
pkt)
Przeprowadzono doświadczenie, którego przebieg zilustrowano na poniższym schemacie:

18.1. (0–1)

Podaj numery probówek, w których po zakończeniu doświadczenia pozostał biały osad


wodorotlenku cynku.

18.2. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która zaszła w probówce III.
Uwzględnij, że jednym z produktów jest jon kompleksowy o liczbie koordynacyjnej 4.

35 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 18.
18. (1
(1 pkt)
pkt)
Srebro występuje w przyrodzie jako srebro rodzime, a także jako składnik minerałów,
takich jak argentyt Ag2S czy chlorargiryt AgCl. Proces wydobywania srebra z urobku
górniczego polega na przeprowadzeniu srebra w dobrze rozpuszczalny w wodzie
kompleksowy związek cyjankowy, w którym srebro wchodzi w skład anionu o wzorze
[Ag(CN)2]–. W tym celu rozdrobniony urobek górniczy poddaje się działaniu cyjanku sodu
NaCN w obecności powietrza. Poniższe schematy są ilustracją reakcji zachodzących
podczas opisanego procesu:

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 30/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

  + NaCN + 2H2O + O2
reakcja I: Ag Na[Ag(CN)2]

  + NaCN (aq)
reakcja II: Ag2S Na[Ag(CN)2]

  + NaCN (aq)
reakcja III: AgCl Na[Ag(CN)2]

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Z otrzymanego roztworu Na[Ag(CN)2] wydziela się srebro za pomocą metalicznego cynku.


W tej reakcji tworzy się kompleks cyjankowy o wzorze Na2[Zn(CN)4].

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Napisz w formie cząsteczkowej równanie opisanej reakcji.

36 Matura
Matura Lipiec
Lipiec 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 21.
21. (1
(1 pkt)
pkt)
Jon kompleksowy składa się z atomu centralnego i ligandów. Funkcję atomu centralnego
spełniają najczęściej kationy metali. Ligandami są drobiny chemiczne, które łączą się z
atomem (jonem) centralnym wiązaniem koordynacyjnym za pomocą wolnej pary
elektronowej atomu donorowego wchodzącego w skład ligandu. Ligandami mogą być
cząsteczki obojętne, np. H2O, NH3, lub aniony, np. Cl−, OH−.

Powstawanie kompleksu jonu metalu M z ligandami L można opisać sumarycznym


równaniem:

M + nL ⇄ MLn

Indeks n oznacza liczbę ligandów, z którymi łączy się jon metalu.

Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna, Warszawa 2001 oraz M. Cieślak-Golonka, J.


Starosta, M. Wasielewski, Wstęp do chemii koordynacyjnej, Warszawa 2010.

Jony kadmu(II) tworzą z anionami jodkowymi jon kompleksowy, w którym przyjmują liczbę
koordynacyjną n = 4.

W przedstawionej poniżej konfiguracji elektronowej atomu kadmu w stanie


podstawowym podkreśl fragment, który nie występuje w jonie kadmu(II), oraz napisz
wzór kompleksu jonów kadmu(II) z anionami jodkowymi.

48Cd 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p6 4d10 5s2

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 31/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Wzór kompleksu jonów kadmu(II) z anionami jodkowymi:

37 Matura
Matura Lipiec
Lipiec 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 23.
23. (1
(1 pkt)
pkt)
Jon kompleksowy składa się z atomu centralnego i ligandów. Funkcję atomu centralnego
spełniają najczęściej kationy metali. Ligandami są drobiny chemiczne, które łączą się z
atomem (jonem) centralnym wiązaniem koordynacyjnym za pomocą wolnej pary
elektronowej atomu donorowego wchodzącego w skład ligandu. Ligandami mogą być
cząsteczki obojętne, np. H2O, NH3, lub aniony, np. Cl−, OH−.

Powstawanie kompleksu jonu metalu M z ligandami L można opisać sumarycznym


równaniem:

M + nL ⇄ MLn

Indeks n oznacza liczbę ligandów, z którymi łączy się jon metalu.

Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna, Warszawa 2001 oraz M. Cieślak-Golonka, J.


Starosta, M. Wasielewski, Wstęp do chemii koordynacyjnej, Warszawa 2010.

Poniżej przedstawiono wzór jonu kompleksowego, w którym ligandami są aniony


szczawianowe pochodzące od kwasu szczawiowego (etanodiowego) HOOC–COOH.

Uzupełnij tabelę – wpisz wzór jonu centralnego oraz wzór półstrukturalny (grupowy)
jonu, który jest ligandem.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 32/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

Wzór jonu centralnego Wzór ligandu

38 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 5.
5. (1
(1 pkt)
pkt)
Przeprowadzono doświadczenie zilustrowane poniższym schematem.

HCl (aq)

I II III IV V

marmur wapno palone wapno gaszone gips krystaliczny krzemionka

Napisz numery wszystkich probówek, w których zaszły reakcje chemiczne.

39 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 6.
6. (1
(1 pkt)
pkt)
Badano zachowanie pewnego tlenku Z wobec wody (probówki I i II) oraz wobec wodnego
roztworu wodorotlenku sodu w podwyższonej temperaturze (probówka III). Przebieg
doświadczenia zilustrowano schematem:

Z (s) Z (s) Z (s)

I II III

H2O + oranż metylowy H2O + fenoloftaleina NaOH (aq) + fenoloftaleina

Objawy reakcji zaobserwowano tylko w probówce III.


Dany jest zbiór tlenków o wzorach:

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 33/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

CaO     P4O10     MnO    ZnO

Spośród wymienionych tlenków wybierz ten, który mógł być użyty do wykonania
opisanego doświadczenia. Uzupełnij tabelę. Wpisz wzór wybranego tlenku i określ jego
charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, amfoteryczny).

Wzór tlenku Charakter chemiczny tlenku

   
   

40 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 8.
8. (1
(1 pkt)
pkt)
W trzech probówkach I–III znajdują się rozmieszczone w przypadkowej kolejności wodne
roztwory trzech soli: azotanu(V) glinu, azotanu(V) potasu i azotanu(V) magnezu. Te
roztwory mają taką samą objętość V = 5 cm3 i jednakowe stężenie molowe cm = 0,2 mol ·
dm−3 . W celu zidentyfikowania zawartości probówek przeprowadzono dwuetapowe
doświadczenie. W etapie pierwszym do probówek dodano wodny roztwór wodorotlenku
potasu.

5 cm3 wodnego roztworu KOH o stężeniu 0,1 mol · dm3

roztwór 1. roztwór 2. roztwór 3.

I II III

Po dodaniu niewielkiej ilości roztworu wodorotlenku potasu powstały w probówkach I i II


białe osady, a w probówce III nie zaobserwowano objawów reakcji.

W etapie drugim doświadczenia do probówek z wytrąconymi osadami dodano kolejne


porcje roztworu wodorotlenku potasu. Objawy reakcji zaobserwowano tylko w probówce
II.

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w probówce II


podczas drugiego etapu doświadczenia, jeżeli w tym procesie powstaje anion
kompleksowy.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 34/35
16.04.2023, 17:28 Zadania maturalne z chemii - BiologHelp

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=437&kategoria[]=438&kategoria[]=439&kategoria[]=440&kategoria[]=441&kategori… 35/35

You might also like