fghjk

TECHNISCH BESTEK

Nr. 4.90.000/00007

Datum 01/01/2003
Versie 1.01

Deel 7:

Controle van het Laswerk

Opgesteld door : Beoordeeld door : Goedgekeurd door :

P. Damen H. Illeghems
Fluxys NV Ad-hoc Werkgroep Projectleider Werkgroep Voorzitter Stuurgroep
Kunstlaan 31
B-1040 Brussel
tel +32 (0)2 282 72 11
Copyright : Niets uit dit document mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm,
fax +32 (0)2 230 02 39 fotokopie of op welke andere wijze dan ook of aan derden ter inzage worden gegeven zonder schriftelijke toestemming
www.fluxys.net van de directie van Fluxys.
 Fluxys NV - Technisch Bestek – Deel 7 - Controle van het Laswerk

Inhoudsopgave

Artikel 7.00 Inleiding 3

7.00.01 Normen van toepassing bij de controle van de laswerken 3
Artikel 7.01 Toezicht en controle van de laswerkzaamheden 3
Artikel 7.08 Controle van de lasverbindingen 3
7.08.01 Algemeen 3
7.08.02 Aard en mate van de controle 3
7.08.03 Niet-destructieve controles 5
7.08.04 Periode van de controle 5
7.08.05 Aanvaardbaarheidscriteria 6
7.08.06 Registratie van de resultaten van de controles 6
7.08.07 Verdeling van de controlekosten 7

document Nr.: 4.90.000/00007 – tb-d-07-1 -01.doc - Versie 1.01 van 01/01/2003 pagina 2 van 7
 Fluxys NV - Technisch Bestek – Deel 7 - Controle van het Laswerk

Artikel 7.00 Inleiding

7.00.01 Normen van toepassing bij de controle van de laswerken

De uitvoering van de laswerken en de volledige organisatie die daarmee gepaard gaat
(kwaliteitssysteem, kwalificatie lasprocedures, kwalificatie lassers en personeel, documentatie,
…) dienen te beantwoorden aan de eisen gesteld in:

- KB van 11/03/66, KB van 28/03/74 en KB van 24/01/91

- Ministeriele instructies nummers 1, 2, 3, 5 en 6

- T.B. deel 7: Controle van het Las werk

- EN 12732: Gas supply systems – Welding steel pipework – Functional requirements. (editie
2000)

Deel 7 moet beschouwd worden als een addendum van het hoofdstuk 8 van de norm EN
12732. De structuur van deel 7 respecteert de structuur van EN 12732. De punten worden
stelselmatig vermeld en aangevuld met bijkomende bepalingen en verduidelijkingen van allerlei
aard.

In geval van tegenstrijdigheden tussen het Technisch Bestek en EN 12732, heeft het Technisch
Bestek steeds de prioriteit.

De MOP van 16 bar zoals vermeld in de EN 12732, wordt in het kader van de bepalingen van
onderhavig bestek conform de bepalingen van het KB gelijkgesteld aan de hoogst toelaatbare
bedrijfsdruk van 14,7bar.

Artikel 7.01 Toezicht en controle van de laswerkzaamheden

Artikel 7.08 Controle van de lasverbindingen

7.08.01 Algemeen
Het toezicht op en de beoordeling van de laswerkzaamheden wordt uitgevoerd door het
Controleorganisme en de Bouwheer. Het niet destructief onderzoek wordt uitgevoerd door een
NDO-Contractant die afhankelijk van de bepalingen in het B.B. aangesteld wordt door de
Bouwheer of de Contactant.
De verantwoordelijkheid van het Controleorganisme is beperkt tot haar persoonlijke
tussenkomsten en beslissingen.

7.08.02 Aard en mate van de controle

Voor installaties gebouwd met een ontwerpdruk < 16 bar, zijn de controles gesteld in Tabel 4
integraal van toepassing.
Voor installaties gebouwd met een ontwerpdruk > 16 bar, worden de controles van tabel 4
aangevuld met de volgende bepalingen:

- Leidingbouw:

document Nr.: 4.90.000/00007 – tb-d-07-1 -01.doc - Versie 1.01 van 01/01/2003 pagina 3 van 7
Fluxys NV - Technisch Bestek – Deel 7 - Controle van het Laswerk

- De installatie wordt steeds onderworpen aan een 100% radiografische controle. In

geval van buizen of vormstukken, vervaardigd uit een staalsoort met een minimaal
genormaliseerde elasticiteitsgrens > 415 N/mm² en met een nominale buitendiameter >
406,4 mm, dienen 200 lassen in lijn binnen de eerste zes km aanvullend gecontroleerd
te worden door middel van ultrasoon controle. Dit Ultrasoon onderzoek wordt beperkt tot
een scheuronderzoek.

- Lasnaden die ingeklemd gelast worden (vb. Verbindingslassen) tussen buizen of

vormstukken, vervaardigd uit een staalsoort met een minimaal genormaliseerde
elasticiteitsgrens > 415 N/mm² en met een nominale buitendiameter > 406,4 mm,
worden aanvullend door middel van Ultrasoon gecontroleerd. Dit Ultrasoon onderzoek
wordt beperkt tot een scheuronderzoek. De controle van verbindingslassen kan niet
opgenomen worden in de 200 te controleren lassen binnen de eerste zes km.

- Stationsbouw:
- De installatie wordt steeds onderworpen aan een 100% radiografische controle. In
geval van buizen of vormstukken, vervaardigd uit een staalsoort met een minimaal
genormaliseerde elasticiteitsgrens > 415 N/mm² en met een nominale buitendiameter >
406,4 mm, dient deze controle aangevuld te worden met een 100% ultrasoon controle.
Dit Ultrasoon onderzoek wordt beperkt tot een scheuronderzoek.

- Hoeklassen en aftakkingen dienen steeds 100% elektromagnetisch gecontroleerd te worden.

Controle door middel van penetrant kan door de Bouwheer in uitzonderlijke gevallen
toegestaan worden.

- Gouden lassen dienen steeds radiografisch gecontroleerd te worden. Voor buizen of

vormstukken, met een wanddikte > 6,35 mm, dient deze controle aangevuld te worden met
een ultrasoon controle. In alle andere gevallen dient radiografie aangevuld te worden met
een elektromagnetische controle. Controle door middel van penetrant kan door de Bouwheer
in uitzonderlijke gevallen toegestaan worden.

- In functie van de fouten die voorkomen kan de Bouwheer éénzijdig supplementaire controles
op alle reeds uitgevoerde en alle nog uit te voeren lassen vereisen. De kosten verbonden
aan de supplementaire controles met een negatieve uitslag tot gevolg worden volledig door
de Contractant gedragen.

- De Bouwheer kan, mits toestemming van het Controleorganisme, in het B.B. de

verminderingsregel inroepen. In geval van de toepassing van de verminderingregel worden
de voorschriften uit Tabel 4 aangevuld met de volgende bepalingen:

- De installatie wordt voor de eerste drie km steeds aan 100% radiografische controle
onderworpen. In geval van buizen of vormstukken, vervaardigd uit een staalsoort met
een minimaal genormaliseerde elasticiteitsgrens > 415 N/mm² en met een nominale
buitendiameter > 406 mm, dienen 200 lassen in lijn binnen de eerste zes km aanvullend
gecontroleerd te worden door middel van ultrasoon. Dit Ultrasoon onderzoek wordt
beperkt tot een scheuronderzoek.

- Indien over de laatste twee km het percentage foutlassen kleiner is dan 5%, dan kan er
overgegaan worden op 50% radiografische controle.

- Wanneer de verhouding foutlassen/gecontroleerde lassen over de daaropvolgende

sectie van drie km < 5%, dan kan er overgegaan worden op de controles uit tabel 4.

document Nr.: 4.90.000/00007 – tb-d-07-1 -01.doc - Versie 1.01 van 01/01/2003 pagina 4 van 7
 Fluxys NV - Technisch Bestek – Deel 7 - Controle van het Laswerk

- De te controleren lassen worden door de Bouwheer samen met het Controleorganisme

aangeduid.

- Indien een gecontroleerde las onaanvaardbaar is, dan dient men steeds de twee
aangrenzende lassen supplementair te controleren. In geval van onaanvaardbaarheid
van een aangrenzende las, dient men steeds controle uit te voeren op de twee nog niet
gecontroleerde volgende of voorgaande lassen.

- De Bouwheer kan in functie van het aantal vastgestelde fouten, of de aard van de
vastgestelde fouten éénzijdig de verminderingsregel stopzetten, en supplementaire
controles eisen. Indien de verhouding van de foutlassen/gecontroleerde lassen van de
dagproductie 5% overschrijdt, dan wordt de dagproductie onmiddellijk 100%
onderzocht. De supplementaire controles met onaanvaardbaar resultaat zijn ten laste
van de Contractant.

- De verminderingsregel is niet van toepassing in terreinen die gevoelig zijn voor

grondzettingen.

7.08.03 Niet-destructieve controles

De niet-destructieve controles worden uitgevoerd conform de bepalingen uit het document
4.90.000/9024 : "Technisch Bestek voor niet destructief onderzoek en Destructief onderzoek"

7.08.04 Periode van de controle

- De controle van de lasnaad gebeurt voor het schilderen of bekleden van de lasnaad.

- De controle gebeurt binnen de normale werkuren. Indien de controles, op vraag van de

contractant, buiten de normale werkuren plaatshebben, dan zijn de extra kosten met
betrekking tot het toezicht en de controle ten laste van de Contractant.

- De wachttijden voor niet destructieve controles, opgelegd bij het gebruik van cellulose
elektrodes gelden niet indien voor de tweede pas, de vullagen en de deklaag een lasproces
met laag waterstofgehalte gebruikt wordt.

- Mededeling van de resultaten

Indien de uitvoering van de controles besteld wordt door de Bouwheer, dan worden de
resultaten van de controles binnen de hiernavolgende termijnen meegedeeld. De hierna
volgende termijnen zijn enkel bindend voor prestaties tijdens de normale werkuren.

- Algemeen:
De uitvoering van de niet destructieve controles gebeuren in de regel daags na het uitvoeren
van de las voor zover de dagproductie aan lassen voldoende is voor een normale dagprestatie
van de radioloog. Er worden geen controles uitgevoerd op strengen waarop nog gelast wordt,
ook al zouden de gebruikelijke termijnen hierdoor niet gerespecteerd worden. Ultrasoon
controles worden minstens 24 uur na het beëindigen van de las uitgevoerd.
De resultaten van de niet-destructieve controles, uitgevoerd in de loop van de dag, worden de
volgende werkdag ‘s morgens voor 12 uur door de Bouwheer of mits akkoord van de Bouwheer
door het Controleorganisme schriftelijk aan de Contractant medegedeeld.

- Aansluitingen van vakken, speciale punten en herstellingen:

- Radiografische controle:

document Nr.: 4.90.000/00007 – tb-d-07-1 -01.doc - Versie 1.01 van 01/01/2003 pagina 5 van 7
 Fluxys NV - Technisch Bestek – Deel 7 - Controle van het Laswerk

In dringende gevallen moet het Controleorganisme binnen het uur volgend op het nemen van
de radiografieën, door interpretatie op natte film mondeling de voorlopige onderzoeksresultaten
mededelen.

De resultaten zijn slechts definitief na onderzoek van de droge films. De termijn voor de
mondelinge mededeling van de definitieve resultaten bedraagt twaalf uur volgend op de
mededeling van de resultaten bij interpretatie op natte film. De definitieve resultaten worden
overgemaakt zoals beschreven in het algemeen gedeelte.

- Visuele controle, ultrasooncontrole en magnetische of penetrantcontrole:

De resultaten van deze controles worden mondeling gegeven op het ogenblik van de controle
zelf. De schriftelijke overhandiging van de resultaten gebeurt op dezelfde wijze als beschreven
in het algemeen gedeelte.

7.08.05 Aanvaardbaarheidscriteria
Boogontsteekpunten en kraters van massaklemmen met een diepte tot 0,5mm zijn mits
uitslijpen aanvaardbaar in zoverre de resterende wanddikte aanvaardbaar is. Koperinsluitsels
op microscheurtjes ter hoogte van de krater zijn in geen geval toelaatbaar.

- Leidingbouw
Voor buizen, vormstukken en onderdelen met een wanddikte < 7 mm, zijn de
foutaanvaardingscriteria volgens API 1104 van toepassing.
Voor buizen, vormstukken en onderdelen met een wanddikte > 7 mm zijn de
foutaanvaardingscriteria volgens EPRG Tier 1 van toepassing. De toegelate High-Low wordt
beperkt tot 25 % van de wanddikte met een absoluut maximum van 4 mm.

- Stationsbouw
De foutaanvaardingscriteria volgens API 1104 zijn van toepassing.

7.08.06 Registratie van de resultaten van de controles

In het controlerapport voor NDO-onderzoek dient steeds minimaal volgende informatie ter
beschikking te zijn:

- Referentie procedure en revisie

- Codenummer van de installatie
- Diameter, wanddikte en materiaal
- Oppervlaktetoestand
- Datum van onderzoek
- Naam van de operator en kwalificatie
- Lasnummer, aanvaardbaarheid met opgave van het type fout, lengte, locatie en oriëntatie.

In functie van het uitgevoerde niet destructief onderzoek dienen de volgende supplementaire
bepalingen vermeld te worden.

- Radiografie
- Radiografische techniek (type bron, bronactiviteit, belichtingstijd, …)
- IQI positie
- Filmklassificatie en filmtype

- U.S.-onderzoek
- Tastermethode
- Gebruikte tasters, US toestellen, …

document Nr.: 4.90.000/00007 – tb-d-07-1 -01.doc - Versie 1.01 van 01/01/2003 pagina 6 van 7
 Fluxys NV - Technisch Bestek – Deel 7 - Controle van het Laswerk

- Kalibreringsreferentie.

- Magnetisch onderzoek

- Penetrant onderzoek
- Details van de gebruikte producten

7.08.07 Verdeling van de controlekosten

- De extra kosten met betrekking tot toezicht en controle zijn ten laste van de Contractant
voorzover ze gebeuren op zijn aanvraag buiten de normale werkuren.

- De controles op de foutlassen zijn ten laste van de Contractant en worden proportioneel

verrekend op basis van de totale keuringskosten voor het betrokken werk, m.a.w.
Kosten ten laste van de Contractant = totale keuringskosten x (%foutlassen / (100+%
foutlassen))

- De door de Bouwheer supplementair gevraagde controles met onaanvaardbaar resultaat zijn

ten laste van de Contractant.

- De kosten verbonden aan de uitvoering van de destructieve testen op de productielassen zijn

ten laste van de Bouwheer. Indien de resultaten van de destructieve testen niet
beantwoorden aan de eisen gesteld in het Technisch Bestek dan zijn de kosten verbonden
aan de uitvoering van de destructieve testen ten laste van de Contractant.

- Controles op vraag van de Contractant supplementair aan de minimumcontroles opgelegd

door de Bouwheer zijn ten laste van de Contractant.

document Nr.: 4.90.000/00007 – tb-d-07-1 -01.doc - Versie 1.01 van 01/01/2003 pagina 7 van 7