PEYZAJ TASARIMI TEMEL

ELEMANLARI
DERS 4
ARAZİ FORMU

Dr.Öğr. Üyesi Simay Kırca

Arazi Formu – Arazi Tipi İlişkisi
3. “Sırt” arazi formu
Dış bükey arazi formuna benzemekle birlikte
en yüksek noktası sivri değil, daha yatay bir
yapıdadır.
Görsel ve fonksiyonel özellikleri
• Dinamik
• Odak noktası
• Mekanı parçalayıcı
• Vurgulanmak istenen odak noktalarına
veya farklı mekanlara yönlendirmek için
kullanılabilir.
• Sırt boyunca çok sayıda panaromik seyir
noktaları oluşturulabilir, yollar
geçirilebilir.

Jack Harding
Tomas Tonon
Sırt çizgileri ve bunların sonundaki noktalar panaromik bakış noktaları
oluşturur.
Steve Hadorn Philipp Heigel
Sırt çizgileri araç yolları, yürüyüş yolları ve diğer sirkülasyon elemanlarının
yapılması için idealdir. Yapılar da sırtların üzerine yatay olarak konumlandırılır.
 Sırtların mekanı
parçalayıcı etkisi
vardır.

Vadiler oluşturur ve
havza ayrım çizgisi
olma özelliği vardır.

Ryan Resatka
Arazi Formu – Arazi Tipi İlişkisi
4. “İçbükey” (Konkav) arazi formu
Çanak şeklindeki arazi formudur.

Görsel ve fonksiyonel özellikleri

• Kapalılık
• İzolasyon
• Sığınma/hapsolmuşluk hissi
• Mahremiyet
• Dışa karşı korunaklı olma
• Peyzajda fonksiyonların çoğu içbükey
arazilerdedir.

Ryan Resatka
• Düz araziler kazı ve dolgu yapılarak içbükey arazi formu
yaratılabilir.
• Mekansal kapalılık derecesi, yamaçların yüksekliği ve eğimin
mekanın genişliğine oranına göre değişir.

• Ilıman bir mikroiklim

yapısı vardır.
• İçbükey arazilerde arazi formu nedeyle yatay görünümler bloke
olur.
• İzolasyon ve güvende hissetme baskın duygudur.

• Yakındaki mekanlar ve fonksiyonlarla ilişki zayıftır.

• İçbükey arazi formu yamaçlardan çukurdaki
mekanların izlenmesine olanak sağlar. Anfi-tiyatrolar
bu amaçla içbükey arazilerde inşa edilir.
 • Çevresine
göre
potansiyel
olarak daha
nemlidir.
• Birçok
alanda su
havzalarını
oluştururlar.

Hannes Tier
Arazi Formu – Arazi Tipi İlişkisi
5. “Vadi” arazi formu
İçbükey ve sırt arazi formlarının birçok
karakteristik özelliğine sahiptir.

Görsel ve fonksiyonel özellikleri

• Kapalılık
• İzolasyon
• Dışa karşı korunaklı olma
• Ekolojik olarak önemli alanlar
• Sırtlardaki gibi çizgiseldir ve belli bir
noktaya yöneliş vardır.
• Fonksiyonların ve yolların yoğun
olarak bulunduğu alanlardır.

Ryan
Hannes
Resatka
Tier
• Vadi tabanları genellikle çok verimli arazilerdir.
• Dereler ve nehirler vadilerden geçtiği için bu alanlar ekolojik açıdan
çok değerli alanlar olarak kabul edilir.

Tarım arazisi, rekreasyon, doğa koruma

Yollar mümkün olduğunca sırtlardan veya vadiye paralel
yamaçlardan geçirilir.
Yamaçlara
paralel
yollar
Yamaçlara
paralel
yollar
Arazi Formunun Fonksiyonel Kullanımları

I. Mekan tanımlama
II. Görüntüleri kontrol etme
III. Hareketi etkileme
IV. Mikro iklimi kontrol etme
V. Estetik kullanımlar
Phenomenal Garden of Cosmic Speculation, İskoçya

National Arboretum, Australia Gasworks Park, Seattle

 I. Mekan tanımlama

Arazi formu I

Arazi formu II

Mekansal algıyı etkileyen 3 temel faktör

• Yer düzlemi genişledikçe mekan daha geniş algılanır.

• Yamaç eğimi arttıkça mekan algısı keskinleşir.
• Kişinin ufuk/siluet çizgisine olan konumuna göre mekan geniş veya dar
algılanır.
Ufuk/siluet çizgisi mekan sınırlarını tanımlar.
Kişi bir noktadan başka bir noktaya hareket ettiğinde mekan algısı ve
mekan sınırları değişir.
Arazi formu yer
düzlemiyle yaklaşık
90o’lik açı yaptığında
tam mekansal
kapalılık hissedilir.
İMA EDİLMİŞ MEKAN

TANIMLANMIŞ
MEKAN
AYNI YER
DÜZLEMİ

İYİ TANIMLANMIŞ
MEKAN Yer düzlemi aynı olsa
da yaratılan mekansal
algılar farklı
II. Görüntüleri kontrol etme

Arazi formu
görünümleri istenen
noktaya çekme
amacıyla kullanılabilir.
Eğimli yamaçlar, üzerlerindeki objeleri izleyenlere kolayca sergileme
olanakları sunar.
Tepecik ile ilgi çekici objenin parçalı olarak görünmesi sağlanarak
merak uyandırılması amaçlanabilir.
Arazi formu kişi odak noktasına doğru hareket ettikçe objeyi gösterip
ve gizleyerek ilgi uyandırmak amacıyla kullanılabilir.

Zirve noktaları belli bir uzaklıktan bakıldığında odak noktasını

gizlemek ve sürprizli bir görsel etki yaratmak amacıyla kullanılabilir.
İstenmeyen görüntüleri engellemek için tepecik kullanılabilir.
Zirve noktaları istenmeyen görüntülerin gizlenmesi amacıyla
kullanılabilir.
Ha-ha duvar
konseptiyle arazi
sınırları
belirlenebilir veya
arazi
setlendirilirken,
bunlar vadilere
veya çukur alanlara
konumlandırılarak
görünmeleri
engellenir.
III. Hareketi etkileme

Mümkün olan durumlarda sirkülasyon eşyükselti eğrilerine paralel

veya çapraz olacak şekilde düzenlenmelidir.
Sirkülasyon için en uygun yön
 YAVAŞ YAVAŞ
HIZLI HIZLI HAREKET HIZLI
HAREKET
HAREKET HAREKET HAREKET

Arazinin eğimi hareket hızını etkiler.

IV. Mikro iklimi kontrol etme

Arazi formu bir mekanı veya

yapıyı rüzgardan
korumak/rüzgara maruz
bırakmak amacıyla
kullanılabilir.
V. Estetik kullanımlar

Arazi formu ışık ve gölge oyunları yaratılarak bir plastik obje

gibi kullanılabilir.
Kar/su birikintileri ve çıplak arazi ile etkileyici görünümler
yaratılabilir.
 Eden Project, İngiltere

Arazi formu mimari karakterin bir uzantısı olarak uyum veya zıtlık
oluşturacak şekilde kullanılabiilir.
UYGULAMA
ÖDEV – 07 (Bakı Analizi)

ÖDEV-07 Bakı Analizi (Boyama)

• Planda verilen arazinin bakı analizini toplam 8 yön (Kuzey, Kuzeydoğu,
Doğu, Güneydoğu, Güney, Güneybatı, Batı ve Kuzeybatı) ve düzlük
olmak üzere toplam 9 grupta yapınız (İstediğiniz renk skalasını
kullanabilisiniz).
• Pafta adı, kuzey işareti, ölçek, lejant, antet vb. elemanları uygun
grafik gösterim ve yazı stilini kullanarak sayfa düzenini oluşturunuz.
 B

G K

D
KB
K
KD
K
Düzlük
KB

GB B KB K
G K
GD D KD

KD
Düzlük
KD D
K
GD
KB
KB
Düzlük B GB
B
K
KB
B
Örnek Ödev
DERS BİTTİ!

Jack Harding
Kapadokya
Baslik eklenmeli
Kuzey isareti donmus +
Kotlar yazilmis +
Arazi net olarak algilaniyor +
C-C’ kesit yonu hatali.
TEKRAR
Ruzgar gulu
hatali. Tekrar
cizilmeli.
 Referans cizgileri arasi
mesafe hatali.
Tum kesitleri ayni pafta
uzerinde gosteriyorsaniz
kuzey isareti
kullanmayin.

38 egrisi gozden
kacmis
36-34.5 arasindaki gibi kot
farklari kesite yansitilip
gosterilmeli.
Sayfa duzeni, cizim kalitesi ve
cizim/yazi temizligi acisindan
sorunlar var. Duzeltilmeli.
Referans cizgileri arasi mesafe hatali.
Kesitler
hatali. Tekrar
cizilmeli. Orn.
Hepsi ayni
genislikte ve
Kotlarda
hatalar var.
Duzluk alanlarin basamaklari yok!
Boyama teknigi iyilestirilmeli.
Dereler de cizilmeli.
Sayfa duzeni ve yazi buyuklukleri acisindan cok temiz calisilmis bir pafta
Boyama teknigi ve sayfa duzeni iyi fakat,
basamaklarda hata var. Tekrar boyanmali
Renk tonlamalari
daha iyi ayarlanip
tekrar boyanmali.
Renk karmasasi var. Tek
rengin veya birbirine yakin
renklerin tonlari kullanilmali.
Boyama daha ozenli olmali. Daha acik ton
olmali
Renk karmasasi
var. Tek rengin
veya birbirine
yakin renklerin
tonlari
kullanilmali.
Boyama daha ozenli olmali.
Renk karmasasi
var. Tek rengin
veya birbirine
yakin renklerin
tonlari
kullanilmali.