TOPRAK İŞLEME

Toprak İşleme
Toprak işleme, bitkisel üretime dayalı tarımsal faaliyetlerde ilk aşamadır.

Toprak işleme ile tohumun çimlenip, gelişerek büyümesi için gerekli

ortamlar sağlanmış olunmaktadır. Bu istekler :
➢Toprak içerisinde belirli oranlarda su, hava ve besin maddelerinin olması
gerekir.
➢Toprak yumuşak ve kabarık yapıda olmalı içerisinde mikroorganizma
faaliyetlerinin sürdürülmesini sağlayan biyolojik, kimyasal ve fiziksel
olayların yapılmasına etkili nem ve sıcaklık gibi uygun şartları taşımalıdır.

Günümüzde toprak işlemesiz tarım

teknikleri konusunda yoğun çalışmalar
yapılıyorsa da, bitkilerin çimlenip,
gelişebilmeleri ve büyüyebilmeleri için temel
isteklerin başında uygun tohum yatağı hazırlığı
ile gelişme dönemlerindeki toprak işlemeye
yönelik ikileme, çapalama ve boğaz doldurma
gibi işlemler zorunlu toprak işleme yöntemleri
olarak karşımıza çıkmaktadır.
2
Toprak İşlemenin Tanımı
Bir enerji harcayarak toprağı oluşturan yapı elemanlarının, bitkilerin
istekleri doğrultusunda mekanik olarak yatay ve düşey yönde yer
değiştirmesini sağlayarak homojen bir şekilde karıştırılmalarını
sağlamaktır.

Kısaca toprak işleme ile

•Topraklar şeritler halinde kesilip
devrilebilir,
•Topraklar alttan kesilip devrilmeden
kabartılabilir,
•Topraklar kesilip rasgele ya da düzenli
bir şekilde karıştırılabilir,
•Toprak bastırılabilir.

3
Toprak İşlemenin Amacı
Genel olarak toprak işlemenin amacı, toprağı toz haline getirmeden
ufalayarak bitkisel toprak tabakasında furda bünye oluşturmak ve bu
bölgedeki yabancı otları yok etmektir. Böylece toprağın kabarması,
havalanması, ve her türlü organik maddelerin çürümesi sağlanarak
toprağı verimli kılan fiziksel, kimyasal ve biyolojik olaylar için gerekli
koşullar sağlanmış olur.

Tarımda toprak işlemenin amaç ve fonksiyonları şunlardır;

➢Tohum yatağı hazırlanması,
➢Yabancı ot kontrolü,
➢Toprak yüzeyindeki anız ve gübrenin toprağa gömülmesinin
sağlanması,
➢Tarlanın sulamaya hazırlanması,
➢Erozyon kontrolü.

FURDA STRÜKTÜR: Bu strüktür şekli özellikle organik maddece zengin tekstür bakımından da tınlı özelliğe sahip
saçak köklü bitki örtüsü fazla olan tarım topraklarında bulunur. Mikroskop altında incelendiğinde bal peteği
görünümünde bir dağılıma sahiptir. İyi bir tohum yatağı için ideal strüktür şeklidir.
4
Amacına uygun yapılmış toprak işleme ile;

▪ Bitkilerin isteğine uygun tohum yatağı hazırlığının sağlanması

▪ Yabancı ot kontrolü
▪ İyi bir toprak tesviyesi
▪ Toprağın biyolojik ve kimyasal olarak düzenlenmesi
▪ Toprakta nem dengesinin sağlanarak tavına getirilmesi
▪ Kapilarite kırılarak buharlaşmanın önlenmesi
▪ Toprak sıcaklığını koruma
▪ Toprak katmanlarının sıkışıklığına son verme
▪ Hastalık ve zararlılar ile savaş
▪ Anız ve gübrenin toprağa gömülerek toprağın zenginleşmesi
▪ Toprak erozyonunun önlenmesi

5
Toprakların mekanik özellikleri
Toprağın herhangi bir toprak işleme aleti ile işlenmesinde
toprak mekaniği yönünden bazı özelliklerinin bilinmesi
gerekmektedir. Topraktaki bu özelliklerin etkilerinin toplamı, bir
aleti toprak içerisinde çekmek için gerekli kuvvet ve bu kuvvete
bağlı çeki gücünün büyüklüğünü belirler.

Bu özellikler;
➢Toprak tavı,
➢Fiziksel yapı,
➢Doğal yığılma açısı,
➢İç sürtünme (Kohezyon),
➢Dış sürtünme (Adezyon),
➢Özgül toprak direnci.

6
Toprak tavı
Toprak tavı, topraktaki nem oranı ve toprağın yapısı ile
ilgilidir. Toprak işleme toprak tavda iken yapılır.

Toprak tavda iken şu özellikler görülür:

➢İşlendiği zaman kolayca furda bünye (agregat) haline geçer.
➢Tavlı toprak elastik ve yumuşaktır.
➢Sıkıştırılıp bırakıldığında tekrar kabararak eski halini alır.
➢İşlenmesi kolaydır, makinada titreşim yaratmaz.
➢Toprak işleme aletlerini çeki gücü yönünden zorlamaz.

7
Doğal yığılma açısı
Granül haldeki bir toprak bir huniden düz bir
yüzeye yavaşça döküldüğünde, yüzey üzerinde
bir koni meydana getirir. Bu koninin yan
yüzeyinin yatayla yaptığı açı doğal yığılma açısı
olup, bu açının tanjant değeri iç sürtünme
katsayısını oluşturur. İç sürtünme katsayısına
kohezyon da denilmektedir.
Dış sürtünme (Adezyon)
Toprak taneleri ile makine işleyici organları
arasındaki sürtünme açısının tanjant değeridir.
Bu katsayının büyüklüğü, toprak yüzeyi ile
temas eden makine parçalarının yüzey
pürüzlülüğüne bağlıdır.

Özgül toprak direnci

Pulluk tarafından hareket ettirilen toprak
şeridinin enine kesit alanının birim yüzeyine
düşen kuvvettir.
σ= Özgül toprak direnci(N/dm2)
σ=F/A F = Toprak kesme kuvveti (N) 8
A = Toprak şeridi kesit alanı (dm2)
Toprak İşleme Alet ve Makinaları

9
Toprak işleme alet ve makinaları
➢Kulaklı ve diskli pulluklar
Toprağı şeritler halinde kesip devirerek işler
➢Kültivatör, tırmık ve çapa makinaları
Toprağı devirmeden kabartarak işler
➢ Frezeleri ve rotovatörler
Toprağı karıştırarak işleyen toprak
➢ Sürgü ve merdaneler
Toprağı bastırarak/sıkıştırarak işler

10
Pulluklar
Toprak işlemede en yaygın kullanılan alet pulluklardır.
Pulluklar çeşitli doğa şartları ve uygulanan tarım tekniği
nedeniyle oturmuş, sıkışmış olan toprağı parçalar, çevirerek
devirir, gevşetir; anız ve yabancı otları toprağa gömen aletlerdir.

Pullukların Çeşitleri
• Kulaklı Pulluklar
• Döner Kulaklı Pulluklar
• Diskli Pulluklar
• Dipkazan

11
Kulaklı pulluk
➢

12
Parçaları

13
Uç demiri
Alt kavrama payı:
Düz bir yerde uç demirinin ucu ile taban
demirinin arasındaki boşluğa alt kavrama payı
denir. Alt kavrama payı az olursa pulluk toprağa
batmaz, çok olursa pulluk toprağa dalmaya
çalışır, derinlik ayarı güçleşir ve traktör zorlanır.

Yan kavrama payı:

Pulluk gövdesi yan olarak düz bir yere
konduğunda uç demiri ucunun taban demirinden
işlenmemiş tarafa doğru biraz çıkıntılı
bağlandığı görülür. Bu boşluğa yan kavrama
payı denir. Pulluğa yön verir ve dengeli
çalışmasını sağlar. Yan kavrama az olursa pulluk
sürülmüş tarafa kaçar. Çok olursa, işlenmemiş
tarafa kaçar.
14
Örtme payı
Pulluğa üstten bakıldığında :
Örtme payı: Öndeki gövdeye ait uç
demirinin burun noktasından hareket yönüne
çizilen paralel doğru ile arkadan gelen
gövdeye ait uç demirinin kanat noktasından
hareket yönüne çizilen paralel doğru
arasındaki açıklıktır.

Örtme payının bulunmaması tarlada

işlenmedik alanlar kalmasına neden
olacağından bitki gelişimi için uygun
olmayan koşullar oluşur.

15
Kulak
Pulluk kulağının görevi keski demiri tarafından dikey, uç
demiri tarafından yatay olarak kesilen toprak şeridini kaldırarak
parçalamak, devirmek ve yana kaydırarak bir önceki çizgiye
yatırmaktır.

16
Keski Demiri

Toprak şeridini çizi duvarı boyunca keserek işlenmemiş (çiğ)

taraftan ayırmaktır.

a=0 – 25 mm önde
b=Olabildiğince toprak dışında
kalacak şekilde
c=Mümkün olan en küçük
değere ayarlanmalıdır

17
Traktöre bağlantıları ve ayarı iyi yapılmamış pullukta;
• Uç demiri çabuk aşınır.
• Pulluk kulağı aşınmaya ve deforme olamaya maruz kalabilir
• Çeki gücü ve patinaj artar dolayısı ile lastikler hızla aşınır.
• Traktörün zorlanmadan dolayı yakıt tüketimi artar.
• Bitki isteklerine uygun tohum yatağı iyi
hazırlanamayacağından ikileme yapmak ve ekimi
gerçekleştirmek güçleşir.
• Toprak işlemede bitki isteklerine uygun tohum yatağı
hazırlanamaz ve çalışma kalitesi bozulur.

Ayarı iyi yapılmamış pulluk harcanan fazla emek ve

fazla para demektir.

18
Döner Kulaklı Pulluklar
Döner kulaklı pulluklar düz sürüm yapmak için kullanılırlar.
Tarlanın düz sürüm yöntemiyle işlenmesi ekimden hasata kadar
olan tarımsal işlemlerde makina kullanımını kolaylaştırır.
Özellikle salma sulama yapılan arazilerde kullanılırlar. Parsel
başlarında dönme mesafesinin kısa olması nedeniyle tercih
edilirler, ayrıca iş verimi ve gerekli iş gücü açısından da olumlu
etkiye sahiptirler. Normal kulaklı pulluklara göre gövde sayısı iki
kat fazladır. Bu nedenle hem pahalıdırlar ve hem de ağır
olduklarından ancak büyük güçlü traktörlerle çekilebilirler.

19
Özellikleri
• Düz sürüm yaptıklarından tarla yüzeyi düzgün bir şekilde
sürülür.
• Erozyonu engeller.
• Dönüşlerde kısalıktan dolayı yakıt ve zaman tasarrufu
sağlanır.

20
Diskli pulluklar
Diskli pulluklarda işleyici gövde
keskin kenarlı iç bükey çelik bir
diskten oluşur. Disk toprağın
etkisiyle döner. Disk toprağı bir
şerit halinde keser. Bu şerit
diskin yüzeyine yapışarak,
diskin dönmesi ile yukarı
kaldırır ve bükülür. Diskin
yukarısında bulunan sıyırıcı,
toprağı sıyırır ve toprak şeridi
yukarıdan aşağıya düşüp
parçalanır.
Diskin çevresinden merkezine doğru hareket ivmeleri farklı
olduğundan, toprağı karıştırma ve parçalama etkisi farklı olur. Diskli
pulluklarda, kesme işlemi daha az kuvvet gerektirir. Diskin açtığı çizi
tabanı da düz olmadığından, çizi şeridi kesiti daha azdır.
21
Parçaları

22
Yön ve Durum Açısı Ayarı
a=Durum açısı ayarı payanda üzerindeki cıvatalardan yapılır.
Dik açı: Sert yapıdaki topraklarda
Orta Açı: Orta yapıdaki topraklarda
Geniş Açı: Hafif yapıdaki topraklarda

b=Yön açısı payanda üzerindeki deliklerden değiştirilerek yapılır.

Küçük Açı: Hafif yapıdaki topraklarda
Büyük Açı: Sert topraklar için uygundur

23
Derinlik ayarı
1. Derinlik ayar kolundan yapılır.
2. Derinlik belirli sınırlarda üst bağlantı kolu
uzatılıp kısaltılarak da değiştirilebilir.

İş Genişliği Ayarı
Çapraz mili döndürerek ve çizi
tekerinin çalışma doğrultusu
değiştirilerek yapılır.

24
 Dipkazanlar
Bazı toprak ve iklim
şartlarında her yıl aynı
derinlikte işlenen toprak
katının hemen altında kalınlığı
8-10 cm’ ye varan su geçirmez
sert bir tabaka oluşur. Taban
taşı denilen bu tabakanın
oluşmasıyla toprakta suyun, alt
katmanlarına sızması zorlaşır
ve bitkinin kök gelişimini
engeller.
Dolayısıyla toprağa düşen yağmur ve kar sularının toprağın alt
katlarında süzülmesini zorlaştırarak suyun toprak yüzeyinden akıp
gitmesine ve erozyona sebep olur. Bu nedenle taban taşının belirli
aralıklarla kırılması gerekir. Bu iş dipkazan denilen özel gövdeli
pulluklarla yapılır. 25
Avantajları
• Köklerin gelişmesini sağlar.
• Dip kazanın toprağı gevşetmesiyle bitkinin gelişme alanı artar. Büyüme iyileşir,
verim artar.
• Toprak sertliğinin kırılması ile drenaj iyileşir. Toprak altına suyun işlenmesi
sağlanır.
• Toprakta taban sertliğinin oluşması ile yağışlı mevsimlerde su yüzeyde birikir.
Toprak altına geçmez.
• Kurak mevsimlerde taban sertliğinden dolayı toprak altında var olan nem yukarı
ulaşamaz, toprak çatlar.
Dezavantajları
• Satın alma bedellerinin diğer tiplere göre daha yüksektir
• Tamir bakımlarının zor ve masraflıdır.
• Traktörün arka aksında zararlı olabilecek düzeyde vibrasyon (titreşim)
oluşturmasıdır.

26
Kültivatörler
Kültivatörler toprağı devirmeden işleyen ikinci sınıf toprak
işleme aletleridir. Toprağı devirmeden işler.

Görevleri :
• Toprağı yırtmak, kabartmak, parçalamak
• Yabancı otların köklerini kesmek ve yolmak
• Toprağı havalandırmak
• Serpilen gübre ve tohumların üzerlerini toprakla kapatmak
• Bazı durumlarda anız bozmak
• Arazi tesviyesi yapmak (meliorasyon)

27
Parçaları

28
Uç demirleri

a: kazayağı
a-c: kanatlı uç demiri
b-d-e: dar uç demiri

29
 Uç demirlerini üzerinde taşıyan ve bunları çatıya bağlayan
organlardır. Üç çeşidi vardır:
1-yaylı
2-yarı yaylı
3-sabit (yaysız) ayaklar

a : yaylı kültivatör
b-c :yarı yaylı kültivatör
d-e :sabit ayaklı kültivatör
30
 Çizel

Toprağı devirmeden, kabartarak işleyen makinelerdir.

Kullanım özellikleri :
1. İş derinliği daha fazladır (30-35 cm).
2. Normal çalışma derinliğinin (maks. 30 cm)
altında oluşan sert tabakanın kısmen
parçalanmasını sağlarlar.
3. Toprağın tavlı olduğu dönemde kullanılırlar.
4. İkinci üründe, pulluk yerine kullanılabilirler.
5. Değişik ayak sayısına (5,7,9,11 ayaklı)
sahiptirler.
6. İş başarısı pulluğa nazaran yüksek olduğu
için zaman ve yakıt tasarrufu sağlanır.

31
Toprak Frezeleri
Birçok kaynakta toprak frezelerine rototiller veya rotovatör
adı verilir. Bu makinalar aynı zamanda büyüklüklerine göre çapa
ya da ara çapa makinası olarak ta bilinmektedir. Gerçekte, bahçe
mekanizasyonunda kullanımları yaygın olmasına rağmen, tarla
mekanizasyonunda da kullanımı yaygınlaşmaya başlamış, hatta
gelişmiş olan ülkelerde azaltılmış toprak işleme (minimum toprak
işleme) tekniklerinin uygulanmasında en çok aranılan aletlerden
olmuşlardır. Toprak frezeleri pulluğa göre toprağı 7 kat daha fazla
parçalayarak karıştırır. Organik artıklar iyi parçalanır ancak
toprağa gömülmeden savrulur. Böylece humus oluşumu toprakta
gecikir. Kuru tarım bölgelerinde toprak erozyonuna neden olacak
toprak yapısı kazandırması nedeniyle bu bölgelerde kullanılması
önerilmez.

32
Parçaları
➢

33
Tırmık
Tırmıklar, ikileme ya da üçleme amacı ile kullanılan ve iş
derinliği az olan aletlerdir.

• Kesekleri parçalar
• Yüzey tesviyesi yapar
• Anız bozar
• Yabancı otları yolar
• Toprağa gevşek bir yapı kazandırarak yağış sularının toprakta
tutulmasını sağlar
• Yağışlardan sonra oluşan kaymak tabakasını kırar
• Çayır topraklarında toprağı çizerek yırttığından bitki
köklerinin havalanmasını sağlar
• Tarla yüzeyine bırakılmış tohum ve granül gübrenin toprağa
iyice karışmasını sağlar. Bu nedenle, bazı ekim makinalarının
arkasına bağlanarak, ekim makinasının etkinliğini artırır.

34
Tırmıklar

Dişlerin çatı üzerinde yer alış

biçimlerine göre çeşitli şekillerde
olabilmektedir.
Bunlar şöyle sıralanabilir.
1-düz bağlantılı tırmıklar (a)
2-eğik dişli tırmıklar (f)
3-eklemli tırmıklar-parçalı tırmıklar (g)
4-yaylı tırmıklar (c)
5-tarla fırçaları (j)
6-yıldız döner tırmıklar (h)
7-asma kürekli tırmıklar (d)
8-tırnaklı döner tırmıklar (e)
9-diğer özel dişli tırmıklar

35
Tırmıklar
1.Diskli tırmıklar
•Pulluktan sonra kesekleri parçalamak ve toprağı
karıştırarak tohum yatağı hazırlamak için kullanılan
makinelerdir
•Disklerin durum açısı sıfır olup, yön açıları 18…24⁰
arasındadır.
•Genelde üç tipi kullanılır.
1.Goble Diskaro
2.Tandem Diskaro Goble Diskaro
3.One way (Anız bozma) pulluk

One way Tandem Diskaro

36
 Tırmıklar
2.Dişli tırmıklar
•Toprağı parçalayan ve alt toprak katmanını belli oranda sıkıştıran tırmık
dişlerinden oluşur.
•Çalışma derinlikleri 15 cm’ye kadar olabilir.

3.Döner tırmıklar
•İşleyici organların toprağa tutunması ile
dönerek iş yaparlar.
•Toprakta hem tırmıklama hem de bastırma
etkisi gösterirler.
•Genellikle alet kombinasyonu şeklinde
kullanılır.

37
Merdane
Toprak işleme aletleri içerisinde
toprağı sıkıştırmak ve kesekleri
ezerek parçalamak ve düzgün
tarla yüzeyi oluşturmak amacıyla
kullanılan silindirik yapıdaki
makinalardır. Ekimden sonra
toprağa atılan tohumun
bastırılarak toprakla temasının
sağlanması için ekim makinaları
ile birlikte kullanılabilmektedir.
Merdaneler işleyici organ, çatı ve
bağlantı ve ayar düzenlerinden
oluşur. İşleyici organlar genelde
parçalı silindir şeklindedir. İş
genişlikleri 2.5-3 m arasındadır.

38
Tapan
Tohum yatağı hazırlığında toprak
yüzeyini düzeltmek ve büyük
kesekleri kısmen parçalamak için
kullanılan bir makinadır.

Kullanım Özellikleri
• Toprak işleme makinaları
içerisinde en basit yapıya sahip
alettir.
• Tohum yatağı hazırlığının son
aşamasıdır.
• Tapandan sonra ekim işlemi
yapılır.

39
Araçapa Makinası
Endüstri bitkileri (mısır, pamuk, pancar
vb.) ve açıkta sebze (domates, biber,
patlıcan vb.) yetiştiriciliğinde, sıra
aralarının çapalanmasında ve yabancı
otların yok edilmesinde kullanılan
makinelerdir.

Makine tipleri :
1.Gübreli ve gübresiz
2.Frezeli ve bıçaklı

Gübreli Gübresiz Gübreli+Bıçaklı

40
Araçapa Makinesinin Yapısal Özellikleri
• Sıra aralarına gelecek şekilde çatı üzerine yerleştirilmiş, dar
ve küçük çapalama üniteleri bulunmaktadır.
• Çatı üzerindeki ünite sayısı 2-7 arasında değişmektedir.
• Sıra arası mesafeler ayarlanabilir özelliktedir.
• Traktör üç nokta askı sistemine bağlanmaktadır ve kuyruk
milinden hareketini almaktadır.

41
Tesviye Küreği
Tesviye küreği; arazi tesviyesi için kullanılan makinelerdir.
Özellikle sulu tarımda, sulama işleri için arazi tesviyesi oldukça
önemlidir. Yoğun tarımda bozulan arazi tesviyesinin düzeltilmesi
gereklidir.

Makine tipleri :
1.Mekanik (Asılır)
2.Hidrolik (Çekilir)
3.Lazerli (Çekilir)

Mekanik Hidrolik Lazerli 42

 Set (tava) Yapma Makinesi

Pamuk, mısır, ayçiçeği, şeker pancarı gibi sıra bitkilerinin

sıra aralarına, sulama kontrolü için gerekli arık-setlerin
yapımında kullanılan makinedir.

Makine tipleri :
1.Kovalı (Tek veya çift üniteli )
2.Diskli-Kulaklı
3.Merdaneli

Tek Kovalı Çift Kovalı Diskli-Kulaklı Merdaneli

43
Ark (Kanal) Açma Pulluğu (Lister)
Bu tip pulluklar ark açma için kullanılan makinelerdir.

44
Boğaz Doldurma Pulluğu

Bu tip pulluklar boğaz doldurma için kullanılan makinelerdir.

45
Bağ Pulluğu

Bağlarda ilkbahar ve sonbaharda toprak işleme için

kullanılan, özel yapılı makinelerdir.

46
 Toprak Burgusu
Bahçe tarımında, fidanların dikilmesi için gerekli çukurların
açılmasında kullanılan makinelerdir.

Yapısal özellikleri :
1. Düşey bir mil üzerine yerleştirilen
helezondan oluşmaktadır.
2. Mil ucunda hareket iletimi için dişli kutusu
bulunmaktadır.
3. Traktör üç nokta askı sistemine
bağlanmaktadır ve traktör kuyruk milinden
hareketini almaktadır.

47
Kombine makineler
İki veya daha fazla toprak işleme makinesinin bir çatıda
birleştirilerek, farklı toprak işleme uygulamalarını bir geçişte
gerçekleştiren makinelerdir.

1. Makine kombinasyonunda, tarladaki

geçiş sayısı ve dolayısıyla toprak sıkışması
azaltılır, buna karşın makinenin iş
başarısını artırılır.
2. Toprak işleme makinaları ve ekim
makinaları, kombinasyonda birlikte
kullanılabilir.

48
Toprak sıkışıklığını genel anlamda önlemek için
• Tarla işlemlerinin sayısı sınırlanmalıdır (makina
kombinasyonları).
• Tekerlek trafiği için aynı güzergahı (aynı sıra arası veya
çizileri) kullanılmalıdır.
• Topraklar uygun nem durumlarında işlenmelidir.
• Bitkisel üretimde ekim nöbeti uygulanmalıdır.
• Toprakta mümkün olduğunca hayvansal atık veya yeşil
gübreleme ile toprağın organik madde miktarını artırılmalıdır.
• Kurak geçen yıllarda dip patlatma yapılmalıdır.
• Düzenli toprak işlemede, işleme derinliğini değiştirilmelidir.
• Korumalı toprak işleme uygulamalarına mutlaka yer
vermektir.

49
 Makine İş Başarısı
Toprak işleme makinelerinin iş başarıları, birim zamanda işlenen alan
(da/h) olarak tanımlanır. Tarla veya Alan Kapasitesi olarak ifade edilir.

Teorik alan kapasitesi Efektif alan kapasitesi

AKt=BxV AKe=BxVxe

AKt: Teorik alan kapasitesi (da/h) AKe: Teorik alan kapasitesi (da/h)
B: Makine çalışma genişliği (m) B: Makine çalışma genişliği (m)
V: Makina çalışma hızı (km/h) V: Makina çalışma hızı (km/h)
e: Tarla etkinliği (%)
Makine Çalışma Hızı (km/h) Tarla Etkinliği (%)
K. Pulluk 4-6 0.83
Dipkazan 5-6 0.82
Çizel 5-6 0.83
Kültüvatör 6-7 0.79
Goble Diskaro 7-8 0.79
Tapan 9-10 0.81
50
51
52
53