DEPREMLER

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• DEPREMİN ÖZELLİKLERİ
– TEKTONİK DURUM
• Fayın büyüklüğü
• Faya olan uzaklık
• Yapıların faya göre konumu
• TEMEL ZEMİNİ VE TEMELİN ÖZELLİKLERİ
• ÜST YAPININ ÖZELLİKLERİ
• ZEMİN –TEMEL-ÜST YAPI BİRLİKTE VE UYUMLU
DAVRANMALIDIR.
DEPREM DALGALARININ GEÇTİĞİ ZEMİN VE KAYALARIN ÖZELLİKLERİ

• ZEMİN, İÇİNDEN GEÇEN DEPREM DALGALARININ,

DEPREM DALGALARI DA İÇİNDEN GEÇTİKLERİ ZEMİNİN
ÖZELLİKLERİNİ DEĞİŞTİRİR.
• TEMEL ZEMİNİNDE;
– ANİ VE BÜYÜK OTURMALAR,
– GÖÇMELER
• TEMELZEMİNİN SIVILAŞMASI,
• ZEMİNİN ŞİDDETLENDİRME ETKİSİ,
• YAMAÇ VE ŞEVLERDE STABİLİTE
BOZULMALARI,
• ZEMİNDE YUMUŞAMA VE MUKAVEMET KAYBI
DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• TAŞIYICI SİSTEM ÜZERİNDE OLUŞAN

EYLEMSİZLİK KUVVETLERİNİN ŞİDDETİ;
• Yapının kütlesi,
• Taşıyıcı sistemin doğal salınım periyodu,
• Yer ivmesi,
• Zemin – yapı etkileşimine
• Bağlıdır.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• Genellikle sağlam, som kayalar, deprem şiddetini

aynen iletirken yumuşak, gevşek, iyi
tutturulmamış ve ıslak zeminler deprem şiddetini
2-3 derece artırabilmektedir.
• Prof. Rihter Los Angeles bölgesinde yaptığı
çalışmalarda; Mesozoyik yaşlı çökel kayaçlar
üzerinde VI şiddetinde olan depremin aynı
bölgedeki Kuvaterner yaşlı alüvyonlar üzerinde
XI e çıktığını göstermiştir.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• Sağlam ve zayıf, gevşek zeminlerin depremde her

zaman değişik hasar miktarı sergilediği
görülmektedir.
• Rihter ve Guttenberg bu konudaki çalışmalarıyla
ivme ile şiddet arasındaki ilişkiye yer altı katsayısı
adı vermişlerdir.
• İvmenin, kaya ile alüvyal zemin üzerinde ¼
oranında değişmesi, şiddetin 1,8 değişmesine yol
açmaktadır.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• Prof. Newman X ekseninde deprem bölgesindeki

zeminlerin üst merkeze olan uzaklığını, Y
ekseninde ise bu zeminler üzerindeki yapıların
hasar derecesini göstermiştir.
• Böylece deprem bölgesinde bulunan her türden
zemin ve kaya için bir eğri elde etmiştir.
• Bu eğride görüldüğü gibi granit ve magmatik
kayaçlar için dış bükey (a), alüvyal zeminler için iç
bükey (b) bir eğri ortaya çıkmaktadır.
Zemin cinsinin deprem şiddeti üzerindeki etkisi
a:Alüvyon b:Granit
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• Üst merkezden 100 mil uzaklıkta bulunan bir

yerde alüvyon ve granit üzerindeki deprem şiddeti
karşılaştırıldığında;
• Granit üzerinde depremin 3 şiddetinde
hissedilirken, alüvyon üzerindeki şiddetin 7.5
olduğu görülmektedir.
• Bu konuda kabaca bir yaklaşımla; gevşek ve
yumuşak kayaçların yoğun ve sert kayaçlardaki
deprem şiddetini 1-2 kat artırdığı söylenebilir.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• Bu gruba; alüvyal çökeller, kumlar, gözenekli

kireçtaşları, yamaç molozları, tüfler ve ayrışmış
magmatik kayaçları koyabiliriz.
• Yapay ya da doğal olsun dolgu zeminlerin deprem
şiddetini 2-3 derece artırdığı biliyoruz.
• Deniz kenarında bulunan ıslak dolgu zeminler son
derecede tehlikelidir.
• Bataklıklar, turbalıklar, kurumuş göl yatakları
deprem şiddetini 2-3 derece artırır.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• Ayrışmamış magmatik ve metamorfik kayaçlar,

sıkı, som kireçtaşları ile dolomitlerin deprem
şiddetini değiştirmeden, aynen ilettiği kabul
edilmektedir.
• Yumuşak ve gevşek özellikle iri daneli zeminlerde
deprem sırasında, sarsıntı etkisiyle oturmalar,
farklı oturmalar meydana gelir ve yapıların ekstra
hasar görmesine neden olur.
• Benzer şekilde zemin sıvılaşması, zeminin şiddetlendirme
etkisi ile kitle hareketleri de ciddi hasarlara yol açar.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• Yumuşak ve gevşek özellikli iri daneli zeminlerde

deprem sırasında oturmalar meydana gelir ve
özellikle farklı oturmalar yapıların hasar
görmesine neden olur.
• Benzer şekilde suya doygun kumlu zeminlerde
zemin sıvılaşması ve kum püskürmesi olayları da
doğrudan büyük yapı hasarlarına neden
olmaktadır.
• Yumuşak kil ve kum tabakalarında depremin
dinamik etkileri kitle hareketlerini tetikler.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• Depremlerde ortaya çıkan yapısal hasarlarda

zemin özelliklerinin etkisi konusunda daha az
bilineni ise; göçme, oturma vb. olmadığı halde
zeminin sarsıntı şiddetine ve dolayısiyle hasar
miktarına yaptığı katkıdır.
• Yerel zemin özellikleri, deprem sırasında yer
ivmesinin genliğini, frekans özelliklerini ve buna
bağlı olarak oluşan atalet kuvvetlerini büyük
ölçüde etkilemektedir.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• Zemin özelliklerinin deprem hasarlarına etkisi,

yukarda da belirtildiği gibi;
• Ani ve büyük değerli zemin oturmaları,
• Zemin sıvılaşması,
• Zeminin şiddetlendirme etkisi,
• Yamaç ve şevlerde stabilite bozulmaları,
• Sarsma şiddeti
• Olarak sıralanabilir.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Zemin sıvılaşması; özellikle suya doygun gevşek
kum tabakalarında, deprem etkisiyle meydana
gelen sıvılaşma sonucu önemli yapısal hasarlar
ortaya çıkmakta, yapılar zemine gömülmektedir.
• Sıvılaşma; suya doygun ve uygun dane boyu
dağılımına sahip kumlu seviyelerde meydana
gelmektedir.
• Deprem sırasında daneler birbirine yaklaşmak
istemekte, yani sıkışma eğilimi göstermekte,
daneler arasındaki suyun drenajı mümkün
olmadığında, hacim azalması isteği, boşluk suyu
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Basıncının artmasına neden olmakta, boşluk suyu
basıncında meydana gelen bu artış, düşey yönde
etkili olan jeolojik basınca eşit mertebeye
ulaştığında,
• Efektif gerilmeler sıfırlanmakta, kum direncini
tamamen kaybederek sıvı gibi davranmaya
başlamaktadır.
• Bu türden olaylar genellikle üniform, suya
doygun, kalın kum tabakalarında gelişmektedir.
• Sıvılaşma eğilimindeki kumların granülometrisi
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• İncelendiğinde; bunların %10 dane çapının (D10 )
0,01 ila 0,25 cm arasında olduğu ve üniformluk
katsayısının 2 ile 10 arasında değiştiği
görülmektedir.
• Bir kum numunesi içinde ağırlık olarak %10 dan
küçük danelerin en büyük boyutu olan çapa efektif
çap D10 denir. Dane dağılım eğrisinin eğimi ise
Üniformluk katsayısı Cu olarak adlandırılır.

• Bu katsayı dane dağılım eğrisinde %60 dan küçük

danelerin en büyük çapının (D60) efektif çapa
oranıdır.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• D60

• Cu = -------

• D10

Cu 
• Karışımda tüm danelerin aynı çapta olması
durumunda Cu yaklaşık 1 olur. Bu tür zeminlere
üniform dane dağılımına sahip zeminler denir ve P
simgesi ile ifade edilir.
• Sıvılaşma gösteren kumlar üzerinde yapılan SPT
deneylerinde darbe sayısının genellikle 25 in
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Altında kaldığı,
• Sıvılaşmanın ayrıca titreşim sayısına, kumun
başlangıç boşluk oranına (relatif sıkılığına) ve
çevre basıncına da bağlı olduğu görülmüştür.
• Zeminin şiddetlendirme Cu 
etkisi; Zeminde hiçbir
göçme gözlenmediği halde zeminin, yapıya etkiyen
deprem ivmesini ve dolayısı ile hasarı büyütmesi
sıklıkla karşılaşılan olaylardandır.
• Hasar, en büyük yer ivmesi ile birlikte, yer
hareketinin frekans ve sürelerine de bağlıdır.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Bazen 0.5 g değerine kadar yükselebilen yer
ivmesi, yüksek frekanslı ve çok kısa süreli olduğu
için hiçbir hasara neden olmazken,
• 0.1 g yer ivmesi, yer hareketinin frekans özellikleri
ve süresine bağlı olarak çok büyük hasarlara
Cu 
sebep olabilmektedir.
• İki ayrı sahada ölçülen ve maksimum ivme değeri
aynı olan iki hareketin davranış spektrumları
birbirinden çok farklı, dolayısı ile de o sahalar
üzerine inşa edilmiş yapılara etkiyecek yatay
kuvvetler çok değişik olabilmektedir.
Peryod-ivme oranı arasındaki ilişki
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Kaya üzerinde T= 0.9 sn peryodlu fleksibl bir yapı
depreme dayanırken, rijitlik perdesi ile peryodu
T= 0.34 sn değerine düşürülmüş aynı yapı kaya
üzerinde hasar görebilmektedir.
• Benzer şekilde T= 0.6-1.0 sn peryodlu bir zemin
Cu 
üzerinde fleksibl yapı göçerken, perdeli yapı
ayakta kalabilmektedir.
• Genel kural olarak; salınım peryodu uzun
zeminler üzerine salınım peryodu kısa yapılar,
salınım peryodu kısa zeminler üzerine ise salınım
peryodu uzun yapılar yapılması gerekmektedir.
Yapı-zemin salınım peryodları arasındaki ilişkinin deprem hasarına etkisi
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Yamaç ve şevlerde stabilite bozulmaları:
• Her türden kitle hareketinde ana etkenlerden biri
dinamik kuvvetlerdir.
• Dinamik kuvvetlerin en güçlüsü de deprem
kuvvetleridir. Cu 

• Pek çok büyük deprem sırasında önemli kitle

hareketleri ve bunun sonucu olarak da büyük
hasarlar ve can kayıpları ortaya çıkmıştır.
• 1920 yılında Çin’in Kansu eyaletinde oluşan
depremde meydana gelen kitle hareketi nedeniyle
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Binlerce yapı yerle bir olmuş, köyler ve şehirler
yok olmuş, 200 000 den fazla can kaybı ortaya
çıkmıştır.
• 1964 Alaska depreminde benzer kitle hareketleri
meydana gelmiştir.
Cu 

• 1978 yılında Peru’da meydana 7.7

büyüklüğündeki depremde And Dağlarında
meydana gelen kitle hareketi (moloz akması)
nedeniyle 18 000 kişi hayatını kaybetmiştir.
• Benzer olaylar Japonya’da da sıkça olmaktadır.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Zemin özelliklerinin sarsıntı şiddetine etkisi:
• Depremlerde, odak ve üst merkeze aynı
uzaklıktaki farklı kesimlerde yer ivmelerinin
bazen %100 e varan ölçülerde farklılıklar
sunduğu görülmektedir.
Cu 

• Bu durumun zemin özelliklerinden kaynaklandığı

yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur.
• Depremde oluşacak yer ivmeleri önemli olmakla
birlikte, özellikle titreşimin süresi frekans
özellikleri önemlidir.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Bazen frekansı yüksek ve süresi de kısa olan bir
depremde yer ivmesi 0.5 g değerine kadar
yükseldiği halde önemli bir hasar oluşmazken,
başka bir durumda yer ivmesi 0.1 g olduğu halde
yer hareketinin frekans ve süre özelliği nedeniyle
çok daha önemli yapısal hasarlar meydana
gelebilmektedir.
• Yapılan çalışmalara bakılarak; katı-sert kaya
tabakaları üzerinde yer alan yapılarda en büyük
ivme değerinin 5-6 katlı yapılarda oluşacağı,
yumuşak-kalın zemin tabakaları üzerinde ise
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• En büyük ivme değerinin 20-30 katlı yapılarda

oluşacağı sonucuna varılmaktadır.
• Buradan; kaya zeminler üzerinde yapılan az katlı
yapılarda yüksek hasarlar oluşurken, gevşek,
yumuşak zemin tabakaları üzerine inşa edilen çok
katlı yapılarda yüksek hasar, az katlı yapılarda
daha az hasar meydana geleceği anlaşılmaktadır.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Zemin ve yapıların salınım peryodu:
• İlgili deprem yönetmeliklerinde hem zemin ve hem
de yapıların hakim salınım peryodlarının değeri
cetveller halinde verilmekte ve/ya hesaplama
yöntemleri gösterilmektedir.
• 4Hz

• T0 = -------

• Vs

• T0 : Zemin hakim peryodu

 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER

• Vs : Kayma dalgası hızı (m/sn),

• Hz : Zeminin tabaka kalınlığı (m),

• Bu hesaplama için kullanılan Vs değeri, deneysel

olarak elde edilememişse yönetmelikte verilen
değer kullanılır.
• Kayma dalgası hızının 700 m/sn den büyük olduğu
zeminler sağlam zeminler olarak kabul edilir.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Yapı-zemin etkileşimi:
• Depremlerde yer hareketleri yapıyı da
etkilemekte, yapı da kendine özgü bir salınım
kazanmaktadır.
• Zemin ya da yapı olsun bu kendine has salınımın
her bir devrinin zaman süresine salınım peryodu
denir.
• Yani yapının ve zeminin bir gidip-gelmesi belli bir
süre içinde olmaktadır.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Bu süre, yapının ve zeminin cinsine, yapının kat
adedine yani yüksekliğine bağlıdır ve kolay kolay
da değişmez.
• Örneğin tek katlı bir binanın salınımı saniyede on
defa olmaktadır. Bu durumda salınım peryodu 0.1
saniyedir.
• Ankara’da bulunan Kızılay binasının (gökdelen)
salınım peryodu ise 1.5 saniyedir. Yani deprem
sırasında bu binanın bir defa gidip-gelmesi 1.5 sn
de gerçekleşmektedir.
• Yapılar yükseldikçe peryodları da büyümektedir.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Zeminlerin salınım peryodları ise litolojik
özelliklerine bağlıdır.
• Örneğin sert kaya zeminlerde salınım saniyede 8-
10 defa olurken, yumuşak, gevşek, killi, kumlu ve
dolgu zeminlerde salınım daha yavaş, saniyede 1-3
defa gerçekleşmektedir.
• Zeminin salınım peryodu ile yapının salınım
peryodu birbirine yakın olduğu zaman deprem
hasarı beklenenin çok üzerinde olmaktadır.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Bunun nedeni rezonans olayıdır. Bu durum
basitçe; yapıya gelen kuvvetin her seferinde
yapının hızını artıracak şekilde etkimesi olarak
ifade edilir.
• Depremlerde rezonans olayının sonucunda çok
şaşırtıcı hasarlar ortaya çıkmaktadır.
• Örneğin salınım peryodu 0.7 sn olan dolgu bir
zemin üzerine peryodu 0.6-0.8 sn olan sekiz on
katlı bir apartman ile peryodu 0.1 sn olan tek katlı
bir gecekondu yapılmış olsun. Apartman depreme
dayanıklı yapılmış bile olsa tek katlı
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Gecekondudan daha fazla hasar görebilmektedir.
• Bunun sebebi; apartmanın salınım peryodu ile
zeminin salınım peryodunun birbirine çok yakın
olması nedeniyle ortaya çıkan rezonansdır.
• Genel kural olarak; uzun peryodlu yapıların kısa
peryodlu zeminler üzerine, kısa peryodlu yapıların
da uzun peryodlu zeminler üzerine inşa edilmesi
önerilmektedir.
• Kaya zeminler üzerine çok katlı yüksek yapılar,
yumuşak, gevşek zeminler üzerine az katlı alçak
yapılar inşa edilmelidir.
 DEPREM ŞİDDETİNİ ETKİLEYEN NEDENLER
• Salınım peryoduyla ilgili ortaya çıkabilen bir
başka durum da farklı yükseklikteki binaların
birbirine çok yakın inşa edilmesi durumunda
ortaya çıkan çarpışmalardır.
• Salınım peryodları çok farklı olan iki bina çok
yakın olduğu zaman, depremde biri sağa giderken
öteki sola gidip, bir süre sonra çarpışmakta ve
beklenmeyen hasarlar ortaya çıkabilmektedir.
• Bu nedenle farklı yükseklikteki yapılar bitişik
düzende yapılmamalıdır. Aynı boyda olanlar ise
bu sorunu yaşamamaktadır.
 DEPREMLERİN ETKİSİ

• Deprem sırasında yapıya etkiyen sismik

yatay kuvvet;
• F= m . a
• F=Yapıya etkiyen sismik yatay kuvvet
• a=Yer ivmesinin yatay bileşeninin
maksimum değeri (1g=9.8 m/sn2)
• Yatay kuvvetin büyüklüğü ivmeyle orantılı
 DEPREMLERİN ETKİSİ
• Yer ivmesinin değeri;
• Üst merkezle yapıların bulunduğu yer
arasındaki mesafeyle ve,
• Deprem dalgalarının geçtiği ortamın
(zemin, kaya) özelliklerine, doğrudan bağlı
olarak değişmektedir.
• Faydan uzaklaşıldıkça yer ivmesi değeri azalır.
 DEPREMLERİN ETKİSİ
• Faydan kabaca 10 km uzaktan itibaren yer
ivmesi belirgin olarak azalmaktadır.
• Faya 5 km mesafede a=0.6-0.7g olan
değeri, 50 km mesafede a=0.1g değerine
düşmektedir.
• Kaya zeminde, örneğin VIII şiddetindeki
bir depremde yer ivmesi a=0.1g iken zayıf
gevşek bir zeminde a=0.6-0.7g gibi çok
yüksek değerlere ulaşmaktadır.
 DEPREM TEHLİKESİ, DEPREM RİSKİ VE RİSK ANALİZİ

• Deprem Tehlikesi; herhangi büyüklükteki

bir depremin herhangi bir yerde, herhangi
bir zamanda, olma olasılığı sismik tehlike
olarak ifade edilir.
• Olması beklenen depremin istatistik
yöntemlerle belirlenmesiyle anlaşılır.
• Deprem Riski; adı geçen depremin olacağı
yerdeki yapılarda meydana getireceği
hasarlar ve insanların göreceği zararların
toplamı sismik risk kavramı ile açıklanır.
DEPREM TEHLİKESİ, DEPREM RİSKİ
VE RİSK ANALİZİ

• Deprem Tehlikesi; herhangi bir yerde,

ilerde olması beklenen depremin istatistik
yöntemlerle belirlenmesiyle anlaşılır.

• Sismik Risk; Adı geçen depremin olacağı

yerdeki yapılarda meydana gelecek hasarlar
ve insanların göreceği zararlardır.
DEPREM TEHLİKESİ, DEPREM RİSKİ
VE RİSK ANALİZİ

• Yıllık ekstrem değerler yöntemi(Gumbel,1958);

• G(M)=eαexp (-βM)
• G(M)=Bir yıl içinde büyüklüğü (M)’den büyük
depremlerin aşılma olasılığı,
• M=Depremin büyüklüğü
• α,β=Regresyon katsayıları
DEPREM TEHLİKESİ, DEPREM RİSKİ
VE RİSK ANALİZİ

• Büyüklük-frekans ilişkisi (Gutenberg-

Richter, 1956);
• logN=a-bM
• N=Deprem sayısı
• a,b=Regresyon ifadesinin katsayıları
 DEPREM RİSK ANALİZİ

• R=Yıllık risk
• M=Riske karşılık gelen büyüklük

• M=1/β ln[α/-ln(1-R)]

• α,β=Regresyon katsayıları
 ANKARA, İSTANBUL VE İZMİR İÇİN RİSK
ANALİZİ

Yer adı G(M) Log N

Ankara G(M)=e-25.82exp(-1.01M) LogN=1.412-0.438M

İstanbul G(M)=e-135.83exp(-1.20M) LogN=2.133-0.521M

İzmir G(M)=e-422.67exp(-1.32M) LogN=2.626-0.573M

 ANKARA, İSTANBUL VE İZMİR İÇİN RİSK
ANALİZİ
Yer adı Yıllık maksimum En sık oluşan yıllık 99 yıl içinde oluşabilecek
büyüklüklerin büyüklükler max. deprem Büyüklüğü
ortalama değeri

Ankara 4.49 3.22 7.78

İstanbul 4.83 4.09 7.92

İzmir 4.76 4.58 8.07

 DEPREM TEHLİKESİ

•Türkiye deprem tehlikesi yüksek bir ülkedir.

•Deprem tehlikesinin tanımlanabilmesi için depremin;

•Nerede ?

•Hangi büyüklükte ?

•Ne zaman?

meydana geleceği sorularına cevap verilebilmesi gerekir.

 DEPREM TEHLİKESİ

• Herhangi bir bölge veya ülkede deprem

kaynaklı afet zararlarının azaltılması yönünde
yapılacak tüm çalışmaların başarısı, deprem
tehlikesinin güvenilir şekilde tanımlanmasına
bağlıdır.

• Hasar ve can kaybı yaratabilecek büyüklükte

bir depremin belli bir yer ve zamanda
meydana gelme olasılığına deprem
tehlikesi denir
• Nerede ? DEPREM TEHLİKESİ
Diri fay haritaları deprem kaynaklarını, dolayısıyla deprem
tehlikesinin nerede olacağını gösteren belgelerdir.

• Hangi büyüklükte ?
Diri faylar hakkında sahip olunan bilginin güvenilirliği ile doğru
orantılı olarak meydana gelecek olan depremlerin büyüklüğü
hakkında tahminler yapılabilmektedir.

• Ne zaman ?
Bilim henüz depremlerin tam olarak ne zaman olacağı sorusunu
cevaplayamamaktadır ancak,
a fayların yakın jeolojik geçmişteki
deprem davranışları dikkate alınılarak belirli bir tarih
verilmeden ,olasılıkla öngörüler yapılabilmektedir.
 DİRİ FAY HARİTALARI

• Diri fay haritaları; deprem tehlikesinin

belirlenmesi ve deprem zararlarının azaltılması
çalışmalarının temelini oluşturur.
• Deprem analizlerinin yapılabilmesi için gerekli
olan verileri sağlar,
• Deprem bölgeleri haritalarının
hazırlanmasında temel olarak kullanılırlar.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

• Depremleri önleyemediğimize ve önceden

haber alamadığımıza göre, etkilerini
azaltıp, hasarsız ve can kayıpsız
atlatabilmenin yolu;
• Proje aşamasından itibaren, zeminin
durumunu da dikkate almak kaydıyla
depreme dayanıklı yapı inşa etmektir.
• Burada en önemli konu, depremde can
kaybına kesinlikle izin vermemektir.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

• Bunun için yapılar;

• Proje,
• Yapım,
• Denetim
• Aşamalarında deprem olgusu dikkate
alınarak inşa edilmelidir. Aksi taktirde
her aşama için sorumlular yükümlülük
altına girecektir.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Depreme dayanıklı yapı yapmak için;

 Yer seçimi,
 Zemin durumu,
 Yapının projesi,
 Yapı malzemesinin özellikleri,
 Yapım aşamasında denetim
 Vb. konular önemlidir.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

• Deprem güvenliğini sağlamak için

öncelikle yapıların karşılaşabilecekleri
depremler;
• 1-2 yılda beklenen, hasar gücü az
depremler,
• 25-50 yılda bir beklenen, hasar gücü orta
depremler,
• 100-500 yılda bir beklenen, hasar gücü
yüksek depremler olarak sınıflanır.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR
• Depreme dayanıklı yapı denildiği zaman
akla; ekonomik ömrü içinde hasar gücü
hafif ve orta olan depremlerde hasar
görmeyen, hasar gücü yüksek olan
depremde (olma olasılığı %10) ise hasar
gören ancak hiçbir zaman can kaybına
izin vermeyen yapı gelmelidir.
• Depreme dayanıklı yapı kavramı 1900 lü
yıllarda gündeme gelmiş, 1920 de
Tokyo’da inşa edilen bir otel Japonya
için milat olmuştur.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR
• Hasar gücü yüksek olan ve en çok bir kez
karşılaşacağı depremde yapının taşıyıcı
olmayan kısımlarında çok ağır hasarlar
görmesine rağmen ayakta kalması ve can
kaybına yol açmaması,
• Taşıyıcı sistem hasarlarının ise
onarılabilir olması öngörülmektedir.
• Konut tipi yapıların ekonomik ömrü 70-
80 yıl, baraj, köprü vb. önemli
mühendislik yapılarının ise 200-300
yıldır.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR
• Betonarme yapıların;
• Kolonları,
• Kirişleri,
• Döşemeleri
• Taşıyıcı elemanlarını,
• Dolgu duvarları,
• Kapıları,
• Pencereleri,
• Sıvaları vb. de taşıyıcı olmayan
elemanlarıdır.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR
 Depreme dayanıklı yapı malzemeleri;
 Hafif,
 Esnek,
 Sünek,
 Olmalıdır. Bu özellikleri taşıyan malzemeler,
iyiden kötüye doğru;
 Çelik,
 Ahşap,
 Betonarme,
 Taş,tuğla, kerpiç vb. olarak sıralanabilir.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR
 Hafif malzeme; depremlerde yapıları etkileyen
yükler, atalet etkisi nedeniyle yapıları
ağırlıklarıyla doğrudan ilgilidir.
 Örneğin betonarme iki ayrı yapıdan kolon,kiriş
vb. boyutları aynı bile olsa diğer elemanları
ağır olan depremde daha fazla deprem yüküne
maruz kalıp daha büyük hasar görecektir.
 Mümkünse taşıyıcı olmayan elemanları hafif
malzeme kullanarak inşa etmek, deprem
hasarını azaltmak için önemlidir.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR
 Esnek malzeme; Depremde yapı, zeminin
ötelenme hareketi sırasında deprem yükleriyle
karşı karşıya geldiği zaman bir miktar
esneyerek salınım yapabilmelidir.
 Bunun da ilk şartı, yapının yapımında seçilen
malzemenin esnek olmasıdır.
 Esnemeyle deprem yükleri harcanmış ve
yapının önemli hasar görmesi önlenmiş
olacaktır.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR
 Sünek malzeme; lastik gibi kopmadan önce bir
miktar uzayabilen malzemedir.
 Bu tür malzemeler kullanılarak inşa edilen
yapılar yıkılmadan önce büyüksalınımlar
yaparak, bir miktar hasar görse bile kolaylıkla
yıkılmayan yapılardır.
 Süneklik (düktilite); yapı elemanlarının tersinir
yükler altında elastik olmayan
deformasyonlarla enerji tüketebilme yetisi
olarak tanımlanmaktadır.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Ölçüsü süneklik katsayısıdır.

 Beton,sünekliği oldukça düşük bir malzemedir.
 Buna karşın çelik, sünekliği son derecede
yüksek olan bir malzemedir.
 Çelik; Son derecede dayanıklı olan çelik, hafif,
esnek ve sünek bir malzemedir.
 Ancak ısı dayanımı düşük ve yalıtımı zayıftır.
 Depremlerde ortaya çıkan yangınlarda
mukavemeti hızla düşer ve yapı hasar görür.
 Gökdelen,fabrika vb. yüksek ve geniş açıklıklı
yapılarda güvenli ve ekonomiktir.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Ahşap; Hafif ve oldukça sağlam bir

malzemedir.
 Yangına karşı dayanımı ve yalıtımı zayıftır.
 Atmosferik etkilerden kolay etkilenir.
 İyi malzeme ve işçilikle depreme dayanım
konusunda son derecede başarılı olmaktadır.
 Bir iki katlı konut tipi yapılarda deprem
açısından en ideal malzemedir.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Betonarme; Beton ve çeliğin uyumlu bir

bileşimi olan betonarme son yıllarda en çok
kullanılan malzemedir.
 İyi kullanıldığında çelik ve ahşap kadar olmasa
da bir miktar süneklik sağlanabilmektedir.
 Ağır bir malzeme olması en önemli
dezavantajıdır.
 Isı yalıtımı ve yangına karşı dayanımı oldukça
iyidir.
 8-10 katlı yapılarda ekonomik ve depreme
dayanım açısından güvenle kullanılabilir.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Taş ve tuğla; Her ikisi de ağır malzemelerdir.

 Esnek ve sünek değildirler.
 Gevrek olmaları nedeniyle deprem yükleri
altında kolayca kırılırlar.
 Kopmadan önce uzama özellikleri yoktur.
 Isı yalıtımları iyidir.
 Sağlanmaları kolay ve ucuzdur.
 Yığma yapılarda belli kurallara uyulmak
kaydıyla deprem bölgelerinde de yukarda
sayılan diğer malzemelerden daha güvensiz
olmakla beraber kullanılabilmektedirler.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Depremlerde hasar; birbirine zıt yönlerde

oluşan deprem kuvveti ile atalet kuvveti etkileri
altında ortaya çıkar.
 Bu etkiler altındaki yapı, elemanlarını bir
arada tutabilecek direnci gösteremezse az ya da
çok hasar görecektir.
 Depremde hasar, yapının en zayıf, bağlantısız
ve gevşek olan kısımlarından başlamaktadır.
 Önce bacalar ve parapet duvarları yıkılır.
 Sonra pencere ve kapı camları kırılır.
 Daha sonra sıvalar dökülür.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Duvarlarda çatlaklar gelişmeye başlar,

 Örneğin dolgu duvarlı betonarme bir yapıda
betonarme çerçeve sistemi ile dolgu duvarlar
arasında çatlaklar oluşmaya başlar.
 Daha sonra dolgu duvarlar arasında çapraz
çatlaklar gelişir ve,
 Dolgu duvarlar dağılarak yıkılır.
 Dolgu duvar tuğladan yapılmışsa oldukça
dayanıklıdır.
 Cüruf veya biriket ise daha kolay yıkılır.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Dolgu duvarların yıkılmasından sonra, çerçeve

sistemlerinin kolon-kiriş birleşim yerleri
yakınlarında ve kolon alt ve üst başlarında
çatlaklar oluşmaya başlar.
 Daha sonra kolonlar yükleri taşıyamaz duruma
gelir ve katlar birbiri üzerine düşerek sistem
tamamen göçer.
 Çok katlı binalarda hasar en alt kattan
başlayarak, depremin şiddetine bağlı olarak üst
katlara doğru giderek azalan bir şekilde
yayılır.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Yapı sisteminin seçimi; Yapı sisteminin

seçiminde, betonarme ya da çelik yapılar ve
hatta diğer tüm yapılarda dikkat edilmesi
gereken konular aşağıdaki şekilde sıralanabilir.
 Yapının planı olabildiğince simetrik seçilerek
kütle ve simetri merkezleri arasında oluşacak
eksantrisite önlenmelidir.
 Yapıda temelden tepeye süreklilik sağlanmalı;
kütle, rijitlik, dayanım vb. de ani değişimler
önlenmelidir.
 Yapının boyutları temelden tepeye azalarak
gitmelidir.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Yapının yüksekliği boyunca devrilme ve kesme

kuvvetlerine karşı koyan mekanizmalar
oluşturulmalıdır.
 Kiriş dayanımı, kolon dayanımından düşük
tutulmalıdır.
 Yapının üst katlarındaki kütleyi en azda
tutmalı, özellikle taşıyıcı olmayan elemanların
hafif olmasına dikkat edilmelidir.
 Taşıyıcı elemanlarla olmayan elemanlar
birbiriyle kaynaştırılmalı,rijitlik ve dayanıma
katkı sağlanmalıdır.
 DEPREME DAYANIKLI YAPILAR

 Rijitlik merkezi; Yapıda, herhangi bir katta

bulunan yatay yük taşıyıcı elemanlara; çerçeve
kolonları, dolu veya boşluklu perdeler ile
bunların birleşmesinden meydana gelen
çekirdeklere gelen kesme kuvvetlerinin kesişme
noktasına rijitlik merkezi, kayma veya
burulma merkezi denir.
 Kütle merkezi; Cismin her noktasına etkiyen
yerçekimi kuvvetlerinin bileşkesinin yeridir.
Ağırlık merkezi de denir. İsmin ağırlığının
uygulama noktasıdır. Çekimsiz alanda söz
edilemez.
 DEPREMDE YAPILARIN HASAR TESPİTİ

• Avrupa Sismoloji Komisyonu hasar

tespitinin sağlıklı olması için yapıları;
• 1. A tipi yapılar: Kerpiç, moloz ve kesme
taştan yapılmış, çamur harçlı köy tipi
evler.
• 2. B tipi yapılar: Tuğla, biriket ve kesme
taştan yapılmış, çimento harçlı yapılar,
ahşap ve ahşap karkas yapılarla
prefabrik binalar.
 DEPREMDE YAPILARIN HASAR TESPİTİ

• 3. C tipi yapılar: Deprem yönetmeliklerine

uygun olarak inşa edilen betonarme ve yığma
kargir binalar.
• Depremden sonra yukarda tanımı yapılmış
veya yapılmamış tüm binalar için hasar
tespitleri aşağıda verilen hasar oranlarına
bakılarak yapılmaktadır.
• Buna göre herhangi bir yerleşim birimindeki
tüm binaların;
 DEPREMDE YAPILARIN HASAR TESPİTİ

• % 5’i hasar görmüşse, Az hasarlı,

• % 50’si hasar görmüşse, Çok hasarlı,
• % 75’i hasar görmüşse, pek çok hasarlı
• Şeklinde bölgelere ayrılmaktadır.
• Depremlerin neden olduğu yapı hasarları ise
aşağıdaki şekilde sınıflanıp, tanımlanmıştır.
• Hafif hasar: İnce sıva çatlakları oluşur ve
küçük sıva parçaları dökülür.
 DEPREMDE YAPILARIN HASAR TESPİTİ

• Orta hasar: Duvarlarda küçük çatlaklar

meydana gelir. Oldukça büyük sıva parçaları
dökülür. Bacalarda çatlaklar oluşur, kiremitler
yerinden kayar, bazı çürük yapılmış baca
parçaları düşer.
• Ağır hasar: Duvarlarda oldukça büyük
çatlaklar meydana gelir, bacalar yıkılır.
• Yıkıntı: Duvarlarda yarıklar meydana gelir.
Duvarların bazı kısımlarında yıkıklar oluşur,
ara dolgu duvarlar yıkılır. Binalar
dilatasyonlardan ayrılır.
 DEPREMDE YAPILARIN HASAR TESPİTİ

• Ağır yıkıntı: Binanın tamamı yıkılır, yerle bir

olur.
• Hasar derecesine etki eden faktörler özetle;
• Beton,
• Sıva,
• Kaplama,
• Doğrama,
• Bağlama,
• İzolasyon (tecrit) örtüsü,
 DEPREMDE YAPILARIN HASAR TESPİTİ

• Cephe elemanları,
• Harç,
• Tuğla,
• Biriket,
• Blok vb. yük taşıma mekanizmasında rol alan
unsurlarıdır.
• Hasar durumunu belirlemek için, yukarda adı
geçen unsurlar üzerinde; gözle, elle, schmit
çekici vb. kullanımı kolay aletlerle, yerinde
yapılan test sonuçları değerlendirilip, yapıların
 DEPREMDE YAPILARIN HASAR TESPİTİ

• Hasarsız,
• Az hasarlı,
• Orta hasarlı,
• Ağır hasarlı
• Tanımlarından biriyle tanımlanmaktadır. Yapı
türlerine göre hasar tespitlerinin farklı
yapılacağı ve bunun bir uzmanlık işi olduğu da
unutulmamalıdır.
 SON DEPREMLERİN GÖSTERDİKLERİ
• YERLEŞİM ALANLARI AKTİF FAYLAR TARAFINDAN
KONTROL EDİLEN ALÜVYAL OVALAR ÜZERİNDEDİR.
• UYGUN ZEMİNE DOĞRU YAPI İLKESİ GÖZARDI
EDİLMİŞTİR.
• DEPREME DAYANIKLI YAPI MALZEMESİ
KULLANILMAMIŞTIR.
• DEPREME DAYANIKLI YAPIM İLKELERİNE
UYULMAMIŞTIR.
• YAPI DENETİMİ KONUSU ÇOK İHMAL EDİLMİŞTİR.
 SON DEPREMLERİN GÖSTERDİKLERİ
• SAYISIZ İMAR AFFI, AFETİ DAVET ETMİŞTİR.
• ERZİNCAN, DİNAR, ADANA, CEYHAN, GÖLCÜK’TEN
DERS ALINMAMIŞTIR.
• SÜREKLİ DEĞİŞEN DEPREM BÖLGELERİ HARİTASI
GERÇEĞİ YANSITMAMAKTADIR.
• KAHVEDEN TOPLAMA ELEMANLA İNŞAAT
YAPILMIŞTIR,YAPILMAKTADIR.
• HALKIN DEPREM KONUSUNDA BİLGİSİZ OLDUĞU
GÖRÜLMÜŞTÜR.
 SUÇ KİMDE?
• YEREL VE ULUSAL BOYUTTA POLİTİKACIDA,
• YEREL VE ULUSAL BOYUTTA BÜROKRATTA,
• ÜNİVERSİTELERDE, ÖZELLİKLE;
– YERBİLİMLERİ; JEOLOJİ, JEOFİZİK, SİSMOLOJİ,
– ŞEHİR-BÖLGE PLANLAMA,MİMARLIK,İNŞAAT
MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMLERİNDE,
• ŞANTİYE ŞEFİ, USTA, KALFA, İŞÇİ, MÜTEAHHİT,
KONTROL MÜHENDİSİNDE,
• FAZLADAN KAT İZNİ İÇİN OYUNU RÜŞVET
OLARAK KULLANAN SEÇMEN VATANDAŞTA.
 NELER YAPILMALI?
• TÜRKİYE’NİN HER YERİNDE DEPREM
TEHLİKESİ OLDUĞU UNUTULMAMALI,
• İMAR PLANLARI OY VE RANT İÇİN DEĞİL
DEPREM İÇİN DEĞİŞMELİ,
• ALTINDA AKTİF FAYLAR BULUNAN ALÜVYAL
ALANLAR TARIMA BIRAKILMALI,
• YUMUŞAK ZEMİNLER ÜZERİNE AZ, KAYA
FORMASYONLAR ÜZERİNE ÇOK KATLI
YAPILAR İNŞA EDİLMELİ,
 NELER YAPILMALI?
• DEPREM BÖLGELERİ HARİTASI YENİLENMELİ,
• ÖNCELİKLE RİSKİ YÜKSEK , ÖNEMLİ YAPILARDAN
BAŞLANIP TÜM YAPI STOKU GÖZDEN GEÇİRİLMELİ,
• KONUYLA İLGİ MESLEK ERBABINDAN BAŞLANIP TÜM
VATANDAŞLAR DEPREM KONUSUNDA EĞİTİLMELİ,
• İNŞAAT SEKTÖRÜNDE ÇALIŞAN HERKESTEN DEPREM
EĞİTİMİ ALDIĞINA DAİR BELGE İSTENMELİ,
OLMAYANIN ÇALIŞMASINA İZİN VERİLMEMELİDİR.
 NELER YAPILMALI?
• TEK BİR KONUTTAN TÜM ÜLKEYE AYRINTILI
AFET PLANLARI HAZIRLANMALI, TATBİKATLAR
YAPILMALIDIR,
• YEREL YÖNETİMLERDE AFET BİRİMLERİ
OLUŞTURULMALIDIR,
• MEDYADAN YARARLANILARAK YAYGIN EĞİTİM
PROGRAMLARI HAZIRLANIP UYGULANMALIDIR,
• YASA,YÖNETMELİK,YÖNERGE ÇIKARMAK
YETMEZ. DAHA ÖNEMLİSİ BUNLARIN DOĞRU BİR
ŞEKİLDE UYGULANMASINI SAĞLAMAKTIR.
 DEPREMDEN ÖNCE NELER YAPILMALI

• YAŞADIĞIN YERİN KAÇINCI DERECE DEPREM BÖLGESİNDE OLDUĞUNU ÖĞREN,

• İÇİNDE BULUNDUĞUN YAPININ DEPREMDE NASIL DAVRANACAĞINI ÖĞREN,

• DEPREM SIRASINDA NASIL DAVRANACAĞINI VE SONRASINDA NE YAPACAĞINI;

NEREYE SAKLANIP, BİNAYI NE ZAMAN VE NASIL TERKEDECEĞİNİ PLANLA,
– YAPTIĞIN PLANI BELLİ ARALIKLARLA UYGULAYARAK ALIŞKANLIK HALİNE GETİR ,
– EV, İŞYERİ VE OKUL İÇİN FARKLI TAHLİYE PLANLARI HAZIRLA VE ZAMAN ZAMAN UYGULA,
– TEK KİŞİ, ÇOCUKLA VE YAŞLILARLA NE KADAR SÜREDE DIŞARI ÇIKABİLECEĞİNİ HESAPLA, AYRI AYRI
UYGULA,

• EŞYALARINI DEPREMİ DÜŞÜNEREK YERLEŞTİR VE SABİTLE, DIŞARI ÇIKARKEN

SENİ ENGELLEMEMESİ İÇİN, ÇIKIŞ YOLUNU KAPATMAYACAK ŞEKİLDE
DÜZENLE,
– KAÇIŞ YOLU ÜZERİNDEKİ MASA, SANDALYE, SAKSI VB. CİSİMLERİ UYGUN ŞEKİLDE YERLEŞTİR,

• DIŞARI ÇIKTIĞINDA NEREDE BEKLEYECEĞİNİ ÖNCEDEN BELİRLE,

 DEPREMDEN ÖNCE NELER YAPILMALI
• ELEKTRİK, GAZ VB. SİSTEMLERİNİN BAKIM VE PERYODİK KONTROLLERİNİ YAPTIR,
• PANİKTE SIKIŞMALARI ÖNLEMEK İÇİN KAPILARIN DIŞARI AÇILMASINA ÖZEN
GÖSTER,
• MUTFAK VE BANYODAKİ ŞOFBEN, FIRIN VB. NİN GAZ VANALARINI KAPALI TUT,
• EV, İŞYERİ VE OKULDA JENERATÖR VARSA OTOMATİK OLARAK DEVREYE GİRMESİNİ
ÖNLE, ZİRA DEPREMDE GAZ SIZINTISI OLUŞUP ANİ PATLAMALARA NEDEN
OLABİLMEKTEDİR.
• GARDROP, VİTRİN, KİTAPLIK VB. AĞIR EŞYALARI DUVARA MONTE ET, VİTRİNDE
BULUNAN VE DÜŞTÜĞÜNDE TEHLİKE YARATACAK CAM EŞYALARI EN ALT GÖZLERE,
KEZA MUTFAK DOLAPLARINDAKİ TENCERE VB. AĞIR EŞYALARI DA ALT GÖZLERE
YERLEŞTİR,
• TEMEL YAŞAM DESTEĞİ VEREBİLECEK SEVİYEDE MUTLAKA İLK YARDIM EĞİTİMİ
AL,
• İÇİNDE EL FENERİ, SÜREKLİ KULLANDIĞIN TANSİYON, KALP, AĞRI KESİCİ İLAÇLAR,
KÜÇÜK BİR CEP RADYOSU, CEP TELEFONU, YEDEK PİL, SU VE ÇUKALATA GİBİ KURU
GIDA PAKETİ BULUNAN BİR ÇANTA HAZIRLAYARAK EL ALTINDA BULUNDUR,
AŞIRIYA KAÇMA,
• VARSA OTONUN BAGAJINA BİRKAÇ BATTANİYE VE KIŞLIK GİYSİ, YOKSA ÇIKIŞ
KAPISI YAKININA BENZER ŞEYLERİ ÇIKARKEN KOLAYCA ALINABİLECEK ŞEKİLDE
KOY,
 DEPREM SIRASINDA NELER YAPILMALI
• DEPREM BAŞLADIĞI ANDA ZEMİN VE 1. KATTA İSEN DAHA ÖNCE YAPTIĞIN
DEPREM DURUM PLANINA UYGUN OLARAK EN KISA SÜREDE DIŞARI ÇIK. BU
SÜRE 10-15 SANİYE KADARDIR.
• ÇIKARKEN MUTLAKA AYAKKABILARINI GİY. HER TARAFIN CAM KIRIKLARI İLE
KAPLI OLDUĞUNU UNUTMA,
• ÇOK KATLI YAPIDA VE 1. KATTAN DAHA YUKARDA İSEN DEPREM BİTİNCEYE
KADAR BİNAYI TERKETMEN MÜMKÜN OLMAZ. ÖNCEDEN BELİRLEDİĞİN YAŞAM
BOŞLUĞUNDA BEKLE. BURASI;

– GENİŞ HACİMLİ DAYANIKLI CİSİMLERİN YANLARI,

– SALONDA ÇEKYAT KENARLARI,
– PARA KASALARI ÇEVRESİ,
– İÇİ DOLU ÇEYİZ SANDIKLARI ÇEVRESİ,
– YATAK YANLARI, YURTLARDA RANZA YANLARI,
– BANYODA DÖKÜM KÜVETLERİN YANLARI,
– ÇAMAŞIR MAKİNESİ YANI,
– BULAŞIK MAKİNESİ YANI,
– FIRIN YANI,
– BUZDOLABI YANI (DEVRİLMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN İYİ MONTE EDİLMİŞ OLMALIDIR.)

*BELİRTİLEN HACİMLERE CENİN POZİSYONU ALINARAK

SAKLANILMALIDIR.
 DEPREM SIRASINDA NELER YAPILMALI
• EL ALTINDA TUTTUĞUN ACİL DURUM ÇANTASINI AL, EŞYA KURTARMAK İÇİN ZAMAN
KAYBETME,

• ELEKTRİK VE GAZ VANALARINI KAPAT, ÇIKACAK YANGIN DEPREM HASARLARINI

ARATABİLİR.

• ASANSÖRÜ KULLANMA, ZORUNLUYSA MERDİVENLERİ TERCİHEN YANGIN MERDİVENİNİ

KULLAN,

• BALKON VE PENCERELERDEN UZAK DUR,

• YAPININ DEPREME DAYANIKLI OLDUĞUNDAN EMİN DEĞİLSEN SAKLANMAK İÇİN ;

– MASA ALTINA,
– KAPI PERVAZI ALTINA,
– KOLON-KİRİŞ GİBİ YAPI ELEMANLARININ ALTINA,
GİRME.
BURALAR YAPININ DEPREME DAYANIKLI OLMASI HALİNDE DÜŞECEK, DEVRİLECEK
MALZEMELER NEDENİYLE YARALANMALARI ÖNLEMEK BAKIMINDAN KULLANILABİR.
YIKILAN BİNADA HAYATTA KALMAK, YAŞAM BOŞLUĞU VE BİRAZDA ŞANSA BAĞLIDIR.
 DEPREM SIRASINDA NELER YAPILMALI
• EL ALTINDA TUTTUĞUN ACİL DURUM ÇANTASINI AL, EŞYA KURTARMAK İÇİN ZAMAN
KAYBETME,

• ELEKTRİK VE GAZ VANALARINI KAPAT, ÇIKACAK YANGIN DEPREM HASARLARINI

ARATABİLİR.

• ASANSÖRÜ KULLANMA, ZORUNLUYSA MERDİVENLERİ TERCİHEN YANGIN MERDİVENİNİ

KULLAN,

• BALKON VE PENCERELERDEN UZAK DUR,

• YAPININ DEPREME DAYANIKLI OLDUĞUNDAN EMİN DEĞİLSEN SAKLANMAK İÇİN ;

– MASA ALTINA,
– KAPI PERVAZI ALTINA,
– KOLON-KİRİŞ GİBİ YAPI ELEMANLARININ ALTINA,
GİRME.
BURALAR YAPININ DEPREME DAYANIKLI OLMASI HALİNDE DÜŞECEK, DEVRİLECEK
MALZEMELER NEDENİYLE YARALANMALARI ÖNLEMEK BAKIMINDAN KULLANILABİR.
YIKILAN BİNADA HAYATTA KALMAK, YAŞAM BOŞLUĞU VE BİRAZDA ŞANSA BAĞLIDIR.
 DEPREM SIRASINDA NELER YAPILMALI
• YIKINTI VE HASARLI YAPILARDAN UZAKLAKLAŞ, ARTÇI DEPREMLER YENİ
YIKINTILARA NEDEN OLABİLİR,
• ARAÇLA BÖLGEYİ TERKETME FİKRİNİ AKLINDAN ÇIKAR, HERKES AYNI ŞEYİ
DÜŞÜNÜP, PANİK HALİNDE BÖLGEYİ TERKETMEK İSTER. TRAFİK SIKIŞIR VE
ARAMA KURTARMA ARAÇLARI DAHİL ACİL DURUM ARAÇLARI DA BÖLGEYE
GİREMEZ. ÖLÜM ORANI ARTAR,
• ARTÇI DEPREMLERİN SIK SIK OLACAĞINI DİKKATE AL, AÇIK BİR ALANDA,
ELEKTRİK VB. DİREKLERİNDEN UZAKTA BEKLE,
• ÖZELLİKLE ÇANTANDA TAŞIDIĞIN KÜÇÜK RADYO, GEREKLİ UYARILARI
DİNLEMEK İÇİN SON DERECEDE YARARLI OLABİLİR.
• SÖYLENTİLERE İTİBAR ETME,
• SAĞLIKLIYSAN ARAMA-KURTARMA ÇALIŞMALARINA KATIL;
– ENKAZIN ALTINDA CANLI OLABİLECEĞİNİ DÜŞÜNÜYORSAN “İÇERDE KİMSE VARMI DİYE”
BAĞIR,
– SES GELİRSE ONUNLA KONUŞARAK MORALİNİ YÜKSELTMEYE ÇALIŞ,
– EKİP GELİNCEYE KADAR CANLI BELİRLEDİĞİN ENKAZI TERKETME,
– EKİP GELİNCE KENARA ÇEKİL VE ANCAK İSTENİRSE YARDIM ET,
– UZMAN EKİPLER GELİP “GİRİN” DEMEDİKÇE HASARLI YAPIYA GİRME,
– YERDE BULUNAN ELEKTİRK TELLERİNE DOKUNMA,
 DEPREM SONRASINDA NELER YAPILMALI
• ENKAZ ALTINDA KALDIYSANIZ

– MORALİNİZİ BOZMAYIN,

– ÇEVRENİZDE GÖRDÜĞÜNÜNÜZ VEYA GÖREMEDİĞİNİZ BİRİLERİ VARSA ONLARLA

KONUŞUN,

– DUVARA ELİNİZ-AYAĞINIZ YA DA HERHANGİ BİR CİSİMLE VURABİLECEK

POZİSYONU ALIN,

– ALTINIZA HALI, KİLİM VB. ÇEKMEYE ÇALIŞIN, ÇÜNKÜ ORADA UZUN SÜRE
KALABİLİRSİNİZ,

– SÜREKLİ BAĞIRIP ÇAĞIRARAK ENERJİ HARCAMAYIN,

– ENKAZ ÜSTÜNDEKİ SESLER BELLİ ARALIKLARLA KESİLEREK SİZİ DİNLEMEK

İSTEDİKLERİNDE YÜKSEK SESLE BAĞIRIN, DUVARLARA VURUN, TIRMALAYIN,
YERİNİZİ BELLİ ETMEYE ÇALIŞIN,

– KURTARMA EKİPLERİNİ HİSSETTİĞİNİZDE ONLARI YÖNLENDİRMEK İÇİN

ELİNİZDEN GELENİ YAPIN, CANLI OLDUĞUNUZUN ANLAŞILMASI SONDERECEDE
ÖNEMLİDİR.
 DEPREM SONRASINDA NELER YAPILMALI
• YAŞADIĞIN DEPREMDEN BUNDAN SONRA YAŞAYABİLECEĞİN DEPREMLER İÇİN
DERSLER ÇIKART. TÜRKİYE’DE YAŞIYORSAN HERHANGİBİR YERDE
HERHANGİBİR ZAMANDA BÜYÜK BİR DEPREMLE KARŞILAŞABİLİRSİN.
• BİLMEN GEREKENLERİ ÖĞREN, YAPMAN GEREKENLERİ DAVRANIŞ HALİNE,
(REFLEKS HALİNE) GETİRİNCEYE KADAR TATBİKAT YAP,
• ÇOCUKLARA HER FIRSATTA HER YOLLA BUNLARI ÖĞRET. ONLAR BİZDEN
DAHA ÇOK DEPREM YAŞAYACAK VE BİZİ YAŞATACAK OLANLARDIR..
• DEPREMDEN KORKMA, YANLIŞ YERE KÖTÜ İNŞA EDİLMİŞ YAPILARDAN KORK.
• KENDİNİ, AİLENİ, İŞ ARKADAŞLARINI, OKULUNU, MAHALLENİ BİRLİKTE DÜŞÜN,
NERDE KARŞILAŞACAĞIN, KİMDEN YARDIM BEKLEYECEĞİN HİÇ BELLİ OLMAZ.
TÜM DOĞAL AFETLERDE OLDUĞU GİBİ DEPREMLERDE DE HERKES
ÇEVRESİNDEKİLERE MUHTAÇ OLABİLİR. KENDİN İÇİN BAŞKALARINI
AYDINLATMALISIN.
• BİLİNÇLİYSEN, DOĞRU YERDE, SAĞLAM YAPIDA OTURUYOR, ÇALIŞIYOR,
OKUYORSAN KORKMANA GEREK YOK...