OBO

(OMUZ BAŞ OMUZ FORMASYONU)

Omuz baş omuz formasyonu en çok kullanılan ve en güvenilir formasyonlardan
biridir. Bu formasyon genellikle hisse senedi fiyatlarının tepe noktalarında oluşan,
yükselen trendlerin sonlarında ortaya çıkan formasyon türüdür. Hisse senedi
fiyatlarının yüksek seviyelere ulaşıp, daha sonra trendin sona ererek düşüşe
geçtiğinin sinyalini vermektedir. Bu formasyon adını, formasyonu oluşturan üç
tepenin insan şeklini andıran görüntüsünden almaktadır. Formasyonun her iki
tarafındaki tepeye sağ ve sol omuz, ortasındaki yüksek tepeye baş denilmektedir.
Omuz ve baş arasında oluşan çukurları birleştiren çizgi ise boyun çizgisidir.
Bu formasyonlar dört aşamadan gerçekleştiği için oluşum süreleri bir aydan bir yıla
kadar farklılık gösterebilmektedir. Birinci aşamada, hisse senedi fiyatları yükselerek
bir ralli oluşturur. Fiyatların yükselmesiyle birlikte işlem hacmi miktarları da
yükselir. Bu durumda yatırımcılar satış kârlarını realize eder. Ancak fiyatların
düşmesi, satış ve taleplerin azalmasıyla fiyatlar bir süre yatay hareket edip daha
sonra geriler böylece sol omuz oluşmaya başlar. İkinci aşamada, fiyatlarla birlikte
işlem hacmi miktarı tekrar artar ancak, ilk omuz oluşumuna göre işlem hacmi
miktarı daha düşüktür. Sol omuzun oluşumu esnasında, satış fırsatlarını kaçırmış
olan yatırımcılar aracılığıyla, gerçekleşen satışlar ile birlikte fiyatların yükselmesi
engellenir böylece düşen fiyatlar başı oluşturur. Üçüncü aşamada, fiyatlar baş
kısmını oluşturup aşağı inmesiyle birlikte işlem hacmi miktarı da düşer ve genellikle
sol omuz seviyelerinde gerçekleşir bu durumda sağ omuz oluşur. Son aşamada ise
fiyatlarda kırılma ortaya çıkar. Hisse senedi fiyatları boyun çizgisini aşağı doğru
kırar bu kırılma %5 seviyelerinde gerçekleşir böylece formasyon onaylanmış olur.
Boyun çizgisinin kırılmasıyla birlikte yükseliş trendi sona erer ve trendin değişimine
yönelik satış sinyali verir. Sağ omuzdaki işlem hacmi sol omuz ve baş oluşumuna
göre daha düşük seviyededir.
 TOBO
(TERS OMUZ BAŞ OMUZ FORMASYONU)

Omuz Baş Omuz formasyonun tersi olarak fiyatların piyasada üç tepe yaptığı nokta
değil, üç dip yaptığı noktada oluşmaktadır. Genellikle hisse senedi piyasa
fiyatlarında meydana gelen düşüş seviyelerinde oluşur ve ters omuzun ortaya
çıkması trendin yükselişe geçeceğini bildirmektedir. Ortada yer alan çukur baş
yanlardaki diğer iki çukur omuzları dalgaları birleştiren çizgiler ise boyun
çizgileridir.
İlk dip noktası yani sol omuz oluşurken fiyatlar düşmekte, işlem hacmi miktarı
artmaktadır. İkinci dip noktası baş bölgesi ilk dip noktasına göre daha aşağıda
oluşmakta, fiyatlar daha hızlı bir şekilde düşmekte ve işlem hacmi daha yüksektedir.
Baş bölgesi oluştuktan sonra oluşan sağ omuzda, fiyatlarda son olarak bir düşüş
meydana gelir ancak bu düşüş ilk dip noktasının altına inmemektedir. Ters omuzda
işlem miktarı düşük seviyelerdedir. Bunun sebebi ise hisse senedi fiyatlarının dip
yaptıkları noktalarda oluşmuş olmalarıdır. Düşük seviyelerde olan işlem hacmi, sağ
omuzun oluşması ve boyun çizgisi yönünde ilerlemesiyle artar, ikinci omuz
oluştuktan sonra boyun çizgisinin yukarı yönde kırılması işlem miktarının yüksek
seviyelere çıkacağını göstermektedir. Formasyonun sonlanıp, boyun çizgisinin
kırılması itibariyle piyasaya alış yönlü sinyaller verilmektedir
 İKİLİ TEPE FORMASYONU
İkili tepe formasyonu hisse senedi piyasalarında ‘‘M’’ görünümü şeklindedir. İkili
tepe hisse senedi fiyatlarının hızlı bir şekilde yükselip tepe noktasına vardıktan sonra
hızlı bir şekilde düşüşe geçtiği ve bir süre gerildikten sonra tekrardan yükselerek
ikinci bir tepe oluşturup düşüşe geçmesiyle oluşan formasyon türüdür. Ancak ikinci
tepe ilk tepe noktasının seviyesinde ya da ona yakın bir seviyeye yaklaştıktan sonra
durmaktadır. Böylece ilk tepe noktasını geçmeyip biraz altında kalmaktadır.

İkinci tepe yönünde tekrardan yükselen fiyatların işlem hacimleri ilk tepe noktasına
göre daha düşüktür. Bu durumda ikinci yükselme hareketi düşüş sinyali
vermektedir. Düşüşün başlamasıyla boyun çizgisi kırıldığında formasyon oluşumu
tamamlanmış olur. Bu noktada yatırımcılar satış yapma kararı vermektedir.

Bu formasyon türünün oluşumu uzun bir zaman alabilmektedir. ikili tepe örneğinde,
oluşan tepelerin ardından ilk hedef boyun kısmının incelenmesi gerektiğidir.
Düşüşün boyun çizgisinin aşağısına inmesi durumunda kırılan yere göre işlem
yapılmaktadır.
 İKİLİ DİP FORMASYONU
Bu formasyon ikili tepe formasyonunun ters çevrilmiş halidir. Hisse senedi
piyasalarında görüntü olarak ‘‘W ’’ ye benzemektedir. İkili dip, uzun zamanlı
trendlerin düşüşü esnasında fiyatların bir dip noktası oluşturarak, daha sonra yukarı
yönlü hareketi sırasında bir dirençle karşılaşıp, tekrardan aşağıya doğru inerek
önceki dip ile aynı seviyede veya önceki dip seviyesinin az aşağı ya da yukarısında
ikinci bir dip oluşturup, tekrar yukarı yönlü hareket etmesiyle oluşmaktadır.

Bu formasyon türü uzun zamanlı düşüşlerden sonra gerçekleşmektedir. Uzun

zamanlı düşüşlerden sonra fiyatların ne zaman yükseleceğini tahmin etmek için
kullanılır. İkili tepede olduğu ikili dip formasyonunda da işlem hacminin göz
önünde bulundurulması gerekmektedir. İlk oluşan dip noktasına inildiği zaman
işlem miktarının da azaldığı görülür ve ilk oluşan dip noktasından çıkıldığı zaman
işlem hacmi miktarı halen düşüktür. İkinci dip noktasına inildiğinde işlem hacmi
azalır ancak ikinci dipten sonra yukarı doğru hareketin başlamasıyla işlem hacmi,
fiyatlarla birlikte artış göstermektedir. İki dip noktasını birleştiren tepe boyun çizgisi,
diplerin bir çizgiyle birleştirilmesi ise taban çizgisidir. Boyun çizgisi yüksek işlem
hacmi ile kırıldığında formasyon tamamlanmış olur ve trend yönünün
farklılaşmasıyla yükseliş trendi başlamaktadır boyun çizgisinin kırılmasıyla yukarı
yönlü gerçekleşen trend, ikili dip örneğiyle gösterilmektedir.
 YÜKSELEN TREND

Talebin arza göre fazla olması, fiyatların devamlı yükselme eğiliminde olması ve
piyasada alım yapanların daha fazla olması durumda, hareket yönü yükselen trendi
yani boğa piyasasını göstermektedir.

Fiyat hareketlerinin oluşturmuş olduğu son tepe noktasının önceki tepe noktasının
üzerinde gerçekleşmesi, dip seviyesinin de önceki dip seviyesinin üzerinde
gerçekleşmesi durumu yükselen trendi göstermektedir. Yükselen trendin
oluşturulabilmesi için en az iki dip nokta gerekmektedir. İki veya ikiden fazla dip
noktasının bir araya getirilmesiyle yükselen trend belirlenmiş olur. Dip seviyesi ne
kadar çoksa oluşturulan trend de o kadar güçlü ve güvenilir olacaktır.

Trend çizgileri çizilirken en dip seviye trend çizgisinin başlangıç noktasıdır. Daha
sonra bu çizgi diğer dip seviyeleriyle birleştirilerek uzatılmaktadır
 DÜŞEN TREND

Ayı piyasası olarak da bilinen bu trend yükselen trend eğiliminin aksine, arzın
talepten fazla olduğu, fiyatların devamlı düşme eğiliminde olduğu ve piyasaya
satıcıların hâkim olduğunu göstermektedir.

Fiyatların oluşturmuş olduğu son dip seviyesi bir önceki dip seviyesinin altında, son
tepe noktası ise önceki tepe noktasının aşağısında gerçekleşmektedir. Alçalan trendin
oluşturulabilmesi için en az iki tepe seviyesi gerekmektedir. İki veya ikiden fazla
tepe seviyesinin bir araya getirilmesiyle alçalan trend belirlenmiş olur. Tepe seviyesi
ne kadar çoksa oluşturulan trend de o kadar güçlü ve güvenilir olmaktadır.

Alçalan trend çizgisi ise en yüksek ilk tepe noktası ve sonrasından gelen tepe
noktasının birleştirilip uzatılmasıyla elde edilmektedir.
 DESTEK / DİRENÇ SEVİYELERİ

Destek seviyesi ve direnç seviyesi finansal piyasalarda sık olarak kullanılan

göstergelerdir. Genellikle arz ve talebin dengelendiği ve fiyatların bir süre sonra yön
değiştirdiği seviyelerdir.

Destek seviyesi, hisse senedi fiyatlarında ortaya çıkan düşüşlerin durdurulduğu ya

da düşüşlerin belli bir seviyeden sonra oluşan taleple tekrardan yükselişe geçtiği
seviyedir.

Direnç seviyesi ise destek seviyesinin aksine yükselmekte olan fiyatların

durdurulduğu seviye olarak tanımlanmaktadır. Başka bir ifadeyle; yükselmekte olan
fiyatın belli bir seviyeye gelip arz ile karşılaşmasıyla daha fazla yükselmesi
önlenmektedir.

Destek ve direnç seviyelerinin kırılması durumunda, destek seviyeleri dirençlere,

dirençler ise destek seviyelerine dönüşebilmektedir. Teknik analiz yöntemine göre
destek seviyesi kırıldığında satışa, direnç seviyesi kırıldığında ise alışa geçmek doğru
bir yatırım kararı olabilmektedir.
 FORMASYON OLUŞUM SÜRELERİ

➢ Günlük grafiklerdeki formasyonlar orta vadeli fikirler verirler. Etkileri 1-2 ay

sürebilir. Yanıltıcı olma ihtimalleri çok zayıftır. Bar kapanışlarında işlem yapmak
hata sayısını önemli ölçüde azaltır. Bu oluşumlar kaydedilip takip edilmelidir.

➢ 240 DK grafiklerdeki formasyonların takibi ortalama 3-5 hafta aralığında

sürebilir. Yanıltıcı olma ihtimalleri zayıftır. Bar kapanışlarında işlem yapmak
gerekmektedir.

➢ 60 DK grafiklerdeki formasyonların takibi, ortalama 2-5 gün aralığında sürer.

Birkaç gün takip etmekte yarar vardır. Trend dönüşlerinin habercisi olabilirler.

➢ 15 DK grafikler kısa vadeli yol gösterirler. Formasyonun etkisi aynı gün ya da

ertesi gün sona erer. Aynı zamanda yanıltıcı hareketlere sık rastlanır. Tecrübeli ve
hızlı karar yeteneği gerektirirler.