ЕВРОМЕТАР

Перцепции и ставови на граѓаните на Република Северна

Македонија за работата на полицијата

Истражување во рамки на проектот

„Подобрување на транспарентноста и отчетноста на полицијата во
Република Северна Македонија“

јануари 2023
Методологија и структура
❑ Мерење на тренд – податоци од 2014
година
❑ Испитувањето на јавното мислење
направено од страна на агенцијата
Брима од Скопје, преку компјутерски
асистирана телефонска анкета во
периодот од 12 декември до 27
декември 2022 година на
репрезентативен примерок од 1006
испитаници.
❑ Методолошката исправност на
анкетата е одговорност на Брима,
додека прашалникот беше подготвен
од тимот на ЕВРОТИНК.
Теми
1. За демократијата во РСМ
2. Односите РСМ – ЕУ
3. Надворешна политика
4. Доверба во институции
5. За работењето на полицијата
6. Лично искуство со полицијата на РСМ
7. За механизмите на внатрешната и надворешната
контрола во полицијата
8. За работата на управните служби при МВР
9. За концептот „полиција во заедницата“
Демократијата во Северна
Македонија
Општо земено, дали Северна Македонија е демократска земја?

70.0%
61%
60.0%

50.0% 45.8%
40.6% 41.7% 40.0%
40.0% 37.7%
35.1% 35.4% 35.0%
32.9% 32.8%
29.3% 30.2%
30.0% 27.3%
25.0%
22.7% 22.0%
19.6% 27.8% 27.4%
20.0% 16.0%

10.0% 5.2% 3.6%

1.7% 1.6% 1.5% 1.0% 1.0%
0.0%
2015 2016 2017 2019 - есен 2020 - зима 2021 - есен 2022
(декември) (ноември) (декември)

Нема демократија (оценка 1 и 2) Демократија, но не доволно (оценка 3)

Има демократија (оценка 4 и 5) Не знам / Одбива да одговори
Генерално, во каква насока се движат работите во Северна
Македонија?
60%
53%

50%

40%

30%

19% 18%
20%

10%
4% 5%
1%
0%
1 (Целосно 2 3 4 5 (Многу добра Не знам /Одбива
погрешна насока) насока) да одговори
Смета дека работите во Северна Македонија се движат во добра
насока (оценки 4 и 5)

40.00%
36.10%
35.00%
29.60%
30.00% 27.80% 28.50%
27%
25.70%
25.00% 21.80% 22%
19%
20.00%

15.00%
9%
10.00%

5.00%

0.00%
2014 2015 2016 2017 2019 - 2019- есен 2020-зима 2021 -зима 2021 -есен 2022
пролет
Односите помеѓу Северна
Македонија и Европската унија
Се согласува дека „Генерално, членството на С. Македонија во ЕУ би
било добра работа“ (оценки 4 и 5)

5 (Целосно се согласувам) 39%

4 10%

3 14%

2 6%

1 (Целосно не се согласувам) 28%

Не знам/Одбива да одговори 3%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

Се согласува дека „Генерално, членството на С. Македонија во ЕУ би
било добра работа“ (оценки 4 и 5)
80.00%
70.80%
69%
70.00% 66.10% 67.30%
63.80% 65.20%
59.70% 60% 59.30%
60.00%

49%
50.00%

40.00%

30.00%

20.00%

10.00%

0.00%
2014 2015 2016 2017 2019 - 2019 - 2020 - 2021 - 2021 - 2022
пролет есен зима зима есен
 Се согласува дека „Генерално, членството на С. Македонија во ЕУ би
било добра работа“ (оценки 4 и 5)
90% 84%
80%

70%
60% 58%
60%
49% 47% 47%
50% 45%
42%
40% 37% 38% 36%
34% 32%
28% 29%
30%

17% 18%
20% 14% 16%
10% 11% 10%
10% 8%7%
3% 4% 5% 3% 4%
2% 3% 1%
0%
Тотал Македонец/ка Албанец/ка Основно или Средно Високо Урбана Рурална
помалку средина средина

Не се согласува (оценки 1 и 2) Ниту се согласува, ниту не се согласува (оценка 3)

Се согласува (оценки 4 и 5) Не знам / Одбива да одговори
„Што за Вас претставува Европската унија?“

Друго, 1% Ниедно од наведените

Културна заедница, 3% одговори, 5%
Унија на вредности и
норми, 8%
Доминантен
економски фактор,
32%
Политичка заедница,
14%

Унија на национални
држави, 15% Унија базирана на
правила и прописи,
22%
Каков е односот на ЕУ кон С. Македонија?

70.00%

60.00% 65%
59.20%
50.00% 54.50%
44.90%
42.90%
41.10% 47.40% 48%
40.00%
33.90% 41.30%
30%
30.00% 35.10% 26.70%
25.30% 32.70%
22.60% 29.10% 30.30% 21.20%
20.00% 17%

10.00%

0.00%
2014 2015 2016 2017 2019 2019 есен 2020 зима 2021 зима 2021 есен 2022
пролет
Односот на ЕУ е нефер, надмен и уценувачки Односот на ЕУ е фер, пријателски и коректен
„ЕУ е најдобра алтернатива“
или
„С. Македонија треба да бара сопствен модел на развој надвор од ЕУ?“
70
63
60.1 58.1 58
60 55.2 57.2
50.21 50.2
50 46.57 47.4
41.88 42.71
39.4 38.3
40 35.9 36.4
32.2 32.8 33 33
30

20

10

ЕУ е најдобрата алтернатива за С. Македонија

С. Македонија треба да бара сопствен модел за развој надвор од ЕУ
ЕУ е најдобра алтернатива
или
С. Македонија треба да бара сопствен модел на развој надвор од ЕУ?
90.0
80.1
80.0
70.0
62.3
58.0
60.0
49.3
50.0
39.3
40.0 33.0

30.0 23.8
20.0 16.6
13.9
10.0 5.0 5.0 5.6 5.8
0.6 2.7 0.0
0.0
Тотал Македонец/ка Албанец/ка Друга националност

Европската унија е најдобрата алтернатива за Македонија

Македонија треба да бара сопствен модел за развој надвор од ЕУ
Ниту едното од наведените
Не знам
Дали сметате дека во текот на следната година Македонија ќе го
промени Уставот и ги продолжи преговорите со ЕУ?

Одбива да
одговори, 2%

Не знам, 21% Да, 38%

Не, 39%
Според Вас, кога С. Македонија може да очекува влез во ЕУ ?

Во наредните 5 години 12%

5-9 години 16%

10-14 години 15%

15-25 години 14%

26+ години 8%

Никогаш 29%

Не знам / Одбива да одговори 5%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

Смета дека Северна Македонија може да очекува влез во
Европската унија во наредните 5 години
45
40.66
40 37.31

35 32.89 33.36
32
29.59 29.7
30
24.2
25
19.57 18.7
20

15 12

10

0
2014 2015 2016 2017 2018 2019 2019 есен2020 зима2021 зима2021 есен 2022
пролет
Доколку во недела се одржи референдум со прашање
„Дали сте за влез на С. Македонија во ЕУ?“, како би гласале?

Да/За 58%

Не/Против 22%

Се' уште не знам 12%

Не би излегол/а на референдумот 7%

Не знам/одбива да одговори 1%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Главни причини за поддршка на влез во ЕУ
(повеќекратни одговори)

45% 42%
40%
35%
29%
30%
26%
25%
21%
20% 18%
16%
15%
10%
5% 2%
0%
Подобар Намалување на Поголема Полесен пристап Поголема Тука ни е Не е прашано
животен невработеноста демократија до работа во сигурност за местото
стандард (повеќе (судство, странство државата
инвестиции) слобода на
говор, слобода
на медиуми,
владеење на
право итн.)
Главни причини за одбивање за влез во ЕУ
(повеќекратни одговори)

90%

80% 78%

70%

60%

50%

40%

30%

20% 17%
10%
10% 6% 6% 6%

0%
Губење на Нема да се подобри Влошување на Зголемено Не припаѓаме во Не е прашано
националниот ништо, а само ќе ни животниот иселување на таа Унија
идентитет (името, наметнуваат стандард (качување младите
јазикот итн.) дополнителни на цени)
услови
Надворешна политика
Дали меѓународната позиција на Северна Македонија е посилна,
послаба или иста во споредба со пред 12 месеци?
60

50 47.8
44
42.0
40
40 39.02
36.0
31.9 32.2
29.8 29.4
30 27.4
25.7

20.0
20 17.7
14

10 8.25
6.1 5.2
2.0 3
0
Посилна Послаба Иста Не знам / Одбива да одговори

2018 2019 2020 2021 2022

Дали верувате дека во наредните 12 месеци меѓународната позиција
на државата ќе биде посилна, послаба или пак иста како и денес?
50 47.5

45 44.0
40 40
40
35.9 35.3 35.2
34.7
35
30.0
30

25 22.5 21.7 21.9

20.0
20 17.2
15 13 12.9
11.2
10 8
6.0 7
5

0
Посилна Послаба Иста Не знам / Одбива да одговори

2018 2019 2020 2021 2022

Општо земено, дали верувате дека постои држава или меѓународна
организација која претставува закана за Македонија?

Не знам / Одбива да
одговори, 6%

Не, 53%

Да, 42%
Ако да, која е таа држава или меѓународна организација која
претставува закана за Македонија?

Бугарија 27.6%
Русија 4.0%
Албанија 1.3%
Косово 1.2%
Србија 1.1%
САД 1.1%
Друго 1.1%
ЕУ 1.0%
Грција 0.9%
Германија 0.5%
Нема непријател 0.3%
Кина 0.3%
Турција 0.2%
НАТО 0.1%
Не знам/одбива да одговори 1.0%
Не е прашано 58.0%
Која држава или меѓународна организација е најголем пријател на
Македонија?
Србија 37.0%
САД 11.4%
Турција 8.5%
ЕУ 8.1%
Германија 4.0%
Косово 3.1%
НАТО 2.9%
Русија 2.5%
Албанија 1.6%
Друго 0.7%
Хрватска 0.6%
Кина 0.5%
Бугарија 0.5%
Грција 0.3%
Франција 0.2%
Нема пријатели 11.6%
Не знам/одбива да одговори 6.4%
Доверба во институции
Колку им вeрувате на секоја од следниве институции?
5=Имам потполна доверба
4
3
2
1=Воопшто немам доверба
Не знам/ одбива

Армијата 16 23 28 8 22 3

Религиски заедници 15 17 34 11 21 3

Полиција 6 15 28 13 36 1

Невладини организации 8 12 26 13 36 5

Претседател на РС Македонија 9 9 18 17 43 3

Народен правобранител 5 8 23 15 42 6

Влада 5 6 16 17 52 3

Безбедносно разузнавачки служби 5 4 19 17 47 9

Државна комисија за спречување… 4 6 16 19 51 4

Собрание 4 4 15 20 55 3

Обвинителство 4 3 12 17 63 2

Судство 3 3 11 16 66 1
 Процент на испитаници што изразиле доверба во
институциите (оценки 4 и 5)
70
63
60

49
50
43 43
39
40 37
32
30 31
30 27
25 25 25
20 20 21 20
20 18
16 16 15 14
14 14 13
10 11 11
9 10 8
8 8
10 6 7

0
2020 2021 2022
Полиција Армија Религиски заедници
Претседател Невладини организации Влада
Народен правобранител Безбедносно-разузнавачки служби Државна комисија за спречување корупција
Собрание Судство Обвинителство
Што мислите за тоа како државните институции ја водат борбата
против корупцијата?

60%

51%
50%

40%

30%

20%
20% 18%

10%
4% 3% 4%

0%
(1) Потполно 2 3 4 (5) Одлично ја Не знам/Одбива
лошо ја водат водат борбата да одговори
борбата
За работењето на полицијата
 Искази за работата на полицијата
5=Целосно се согласувам со исказот
4
3
2
1=Воопшто не се согласувам со исказот
Не знае/ Одбива

Полицијата во Македонија е професионална во

својата работа
8 17 31 16 28 1

Полицијата во Македонија е транспарентна за

своето работење
6 10 31 19 32 1

Полицијата во Македонија е ефикасна во

своето работење
6 10 33 18 33 1

Полицијата во Македонија е отчетна во своето

работење
5 7 29 22 36 2

Полицијата во Македонија ги зема во предвид

мислењата и потребите на граѓаните во 4 6 24 24 39 3
носењето одлуки за своето работење

Полицијата во Македонија е независна од

партиските, владините или бизнис интересите
43 20 21 49 3
 Процент на испитаници кои позитивно оцениле аспекти
од работата на полицијата (оцени 4 и 5)
35

30
30
26
25
25
22
20
20
16 16 16
15 13
12
10
10
7

0
2021 2022
Професионалност Транспарентност Ефикасност Отчетност Инклузивност Независност
Доколку Вашата безбедност е загрозена, дали сметате дека полицијата
ќе ве заштити?

Не знам, 11%

Одбива да
одговори,
4%

Да, 49%

Не, 35%
 Доколку Вашата безбедност е загрозена, дали сметате
дека полицијата ќе ве заштити?
70%

59%
60%
51%
49%
50%
43%
40%
35%
29%
30%

20%
12% 11%
10%
4%

0%
2020 2021 2022
Да Не Не знам
Лично искуство со полицијата
Дали во последните 24 месеци Јас
сте имале контакт со Полицијата
Полицијата? Не е прашано

Ако ДА, дали контактот го

инициравте Вие или 7%
Да
Полицијата?
Не 6% 87%
Одбива да одговори

1% 13%

0%
4%

9%
85%
Ако ДА, дали 87%
полициските
службеници беа
професионални во Да
својата работа?
Не
 Дали сте имале потреба да
поднесете пријава до
внатрешната контрола на
полицијата?
Дали внатрешната контрола на полицијата
придонесува за намалување на
корупцијата и непрофесионалноста во
организацијата?

0.8%
0.4%
1.0%
2.6% 1.1%
96.6% 97.4%

Да
Не
Не знам
Да Не Одбива да одговори Не е прашано
 Дали сте слушнале за механизмите Ако ДА, за кои од следниве механизми се
за надворешна контрола над слушнале
работата на полицијата?

Народен правобранител 10.3%

Одделение за гонење кривични дела

85.7%
1.1%
сторени од лица со полициски
овластувања и од припадници на 7.8%
затворска полиција при Јавно
13.2% обвинителство за гонење…

Не знае 0.4%

Да Не Одбива да одговори

Не е прашано 86.8%

Дали сте слушнале за механизмите
за надворешна контрола над
работата на полицијата?
Ако ДА, дали механизмите за
надворешна контрола во
полицијата придонесуваат за
намалување на корупцијата и
непрофесионалноста во
организацијата?

1.9%
85.7%
4.1%
1.1%

7.2%
13.2%

86.8%

Да Не Одбива да одговори
Да Не Не знае Не е прашано
Оценка за достапноста на информации за Оценка за работата на управните служби
процедури пред управните служби на на МВР
МВР

1=Многу лошо 8% 1=Многу лошо 9%

2=Лошо 15% 2=Лошо 14%

3=Ни добро ни лошо 23% 3=Ни добро ни лошо 26%

4=Добро 30% 4=Добро 28%

5=Многу добро 21% 5=Многу добро 20%

Не знам 4% Не знам 4%
За концептот
„Полиција во заедницата“
Дали сте слушнале за Со која оценка би го оцениле
концептот „Полиција во функционирањето на концептот
заедницата“? „Полиција во заедницата“

1=Незадоволителен 0%

84% 2=Доволен 2%
1%

3=Добар 5%
15%
4=Многу добар 3%
12%
5=Одличен 4%

Не знам/ одбива 1%

Не е прашано 85%
Да Не Не знае/ одбива
 Дали сте слушнале за концептот „Полиција во
заедницата“?
100
91
90 84
80
73
70

60

50

40

30
19
20 15
8 9
10
1
0
2020 2021 2022
Да Не Не знам
Дали сте запознаени со улогата и работата на
Локалниот совет за превенција во Вашата општина?

Не знам, 1%

Да, 10%

Не, 89%
РЕЗИМЕ
РЕЗИМЕ
• Партиската преференција има многу силно • Зголемена е загриженоста на граѓаните во
влијание врз формирањето на јавното врска со тоа дали некоја држава или
мислење и перцепција за повеќето од меѓународна организација претставува
општествено-политичките теми во РС закана за РС Македонија, каде 42% од
Македонија; испитаниците сметаат дека постои закана,
за разлика од 33% минатата година. Како
• Во однос на фундаменталните општествени
најголема закана од листата се споменуваат
вредности, високи 61% од испитаниците
Бугарија (27%) и Русија (4%);
сметаат дека нема демократија;
• И оваа година граѓаните имаат највисока
• Големото општо незадоволство се отсликува
доверба во Армијата (39%). Религиските
преку мислењето на граѓаните за правецот
институции се на второто место со 32%,
на државата, каде 72% сметаат дека
вернаш по нив е Полицијата со 21%, итн.
Северна Македонија се движи во погрешна
Најмалку доверба граѓаните и оваа година
насока;
имаат во Обвинителството (7%) и Судството
• И покрај зголемениот скептицизам во врска (6%);
со влезот на Северна Македонија во
• Испитаниците имаат негативно мислење за
Европската Унија, 49% се согласуваат дека
борбата против корупцијата во државните
влезот во ЕУ е добра работа за земјава,
институции во земјава, т.е. 71% сметаат дека
наспроти 34% кои не мислат така;
институциите неуспешно ја водат борбата
• 29% од испитаниците мислат дека против корупцијата;
Македонија никогаш нема да влезе во ЕУ,
во 2021 овој процент изнесувал 17%;
РЕЗИМЕ
• При евалуацијата на полицијата во земјава, • Свесноста за концептот „Полиција во
од неколку изјави поврзани си нејзината заедницата“ изнесува 15% во 2022 година,
работа, како највисоко е оценета додека во 2021 година изнесуваше 9%.
професионалноста во нејзиното работење Позитивна оценка за овој концепт во 2022
(25%); година даваат 87% од оние кои го познаваат
овој концепт;
• Најниско евалуирана изјава е дека
„Полицијата е независна од партиските, • Запознаеност со работата на Локалниот
владини или бизнис интереси“, каде 70% не совет за превенција кај испитаниците во
се согласуваат со тврдењето 2022 изнесува 10%, додека во 2021 тој
изнесувал 5% што претставува благ пораст;
• 2.6% од испитаните имаат поднесено
пријава до внатрешна контрола на
полицијата, додека свесноста за
механизмите на надворешна контрола над
работата на полицијата е кај 13.2% од
испитаниците;
• 51% од испитаниците позитивно ја
оценуваат достапноста на информациите во
врска со процедурите пред управните
служби при МВР;
Истражувањето е спроведено во рамки на проектот „Подобрување на транспарентноста и
отчетноста на полицијата во Република Северна Македонија“ спроведуван од ЕВРОТИНК -
Центар за европски стратегии, а финансиски поддржан од Националниот Фонд за Демократија
од САД. Изразените гледишта не ги одразуваат секогаш гледиштата на Националниот Фонд за
Демократија од САД ниту на нивните партнери.
Контакт за повеќе информации:
info@eurothink.mk