1.

Во моделот E Y Xi = 1 + 2Xi +ui

( / ) β βобјасни ја секоја од ознаките.

- Y – Зависна променлива
- X – Независна променлива

- – параметар (отсечок на y-оската)

- – параметар (наклон на правата)

- u – случајна грешка

- – условна очекувана вредност

2. Што претставуваат оценките на параметрите во регресиониот модел?
Во што тие се разликуваат од вистинските вредности на параметрите?
-
3. Наброј ги претпоставките на линеарниот регреионен модел.
- За да се овозможи статистичко заклучување врз основа на оценетите
параметри, моделот треба да задоволува:
1. Параметрите на моделот се линеарни.
2. Вредностите на X се фиксни при повторени примероци.
3. Средната вредност на случајните грешки е 0.
4. Случајните грешки имаат еднаква варијанса (хомоскедастичност).
5. Не постои автокорелација помеѓу случајните грешки.
6. Коваријансата помеѓу случајните грешки и X e 0.
7. Бројот на опсервации е поголем од бројот на оценети параметри.
8. Постои варијабилитет на вредностите на X.
9. Регресиониот модел е правлино специфициран.
10. Не постои целосна (совршена) мултиколинеарност.
4. Според Гаус-Марковата теорема, оценетите параметри во
регресиониот модел се: линеарни, непристрасни и најдобри (BLUE).
Објасни зошто.
- Оценетите параметри според методот на најмали квадрати се:
- Линеарни – зависната променлива е линеарна функција во однос
на параметрите.
- Непристрасни – очекуваните вредности на параметрите се еднакви
на нивните вистински вредности.
- Најдобри – помеѓу сите линеарни непристрасни оценки тие имаат
најмала варијанса.
 - Во англиската терминологија оценките што ги задоволуваат
горните својства се означуваат со BLUE (Best Linear Unbiased
Estimator).
5. Објасни го коефициентот на детерминација 2 R. Во кои граници истиот
може да варира?
- Коефициентот на детерминација го претставува процентот од тоталната
варијација на зависно променливата која што е објаснета со помош на
регресиониот модел.
- Коефициентот на детерминација може да варира од 0 до 1.

-
6. Во табелата подолу прикажано е движењето на Финалната
потрошувачка на домаќинствата (Y) и Вкупните расположливи
средства (X) во РС Македонија за периодот 2002-2016 година:
Година Финална Вкупни
потрошувачка на расположливи
домаќинствата средства

2002 197663 214798

2003 211992 220200

2004 224938 239252

2005 244590 260267

2006 261793 273587

2007 285923 288995

2008 323275 295268

2009 315047 309252

2010 326742 322987

2011 339177 323890

2012 340875 328444

2013 355959 343092

2014 363629 336289

2015 380240 360198

2016 395024 374701

Податоците да се внесат во MICROFIT, а потоа да се одговори на

следниве прашања:
а) Да се даде теоретска претпоставка за можната зависност помеѓу
Финалната потрошувачка на домаќинствата (Y) и Вкупните
расположливи средства (X).
- Врз основа на економската теорија може да се претпостави дека ќе има
позитивна зависност меѓу Финалната потрошувачка на домаќинствата
(Y) и Вкупните расположливи средства (X). Со зголемувањето на
Вкупните расположливи средства доаѓа до истовремено зголемување на
Финалната потрошувачка на домаќинствата. Имаме право
пропорционална зависност.
б) Со помош на командата SCATTER Y X да се претстави дијаграмот на
растурање. Обиди се да повлечиш права линија која минува низ средината
на облакот на растурање. Каква е насоката на оваа права и дали се
потврдува теоретската претпоставка за зависност?
-

- Насоката на оваа права е растечка и ни ја потврдува теоретската

претпоставка за зависнот, а тоа е дека постои правопропорционалност и
дека со растењето на променливата X расте и променливата Y. Колку
поголеми средства имаат домаќинствата толку ќе биде повисока
потрошувачка.
в) Со помош на командата COR X Y да се определи коефициентот
на корелација помеѓу X и Y и истиот да се интерпретира.
- Estimated Correlation Matrix of Variables
- 15 observations used for estimation from 2002 to 2016
- ********************************************************************
- X Y
- X 1.0000 .98957
-
- Y .98957 1.0000
-
- ********************************************************************
- Според оценетата матрица на корелација, може да се забележи
висок коефициент на позитивна корелација меѓу Финалната
потрошувачка на домаќинствата и Вкупните расположливи
средства што одговара на претпоставената зависност од
економската теорија.
г) Со помош на командата PLOT да се прикаже движењето на
променливите X и Y во текот на периодот 2002-2016 година и да се
коментира.

40000 0

35000 0

30000 0

25000 0

20000 0

15000 0
2002 2006 2010 2014 2016

Y X

- Движењето на Вкупните средства ( црвената линија) и движењето на

Финалната потрошувачка ( плавата линија ) во периодот од 2002-2016 година
имаат нагорна линија што значи дека со текот на годините тие се зголемуваат. И
исто така можеме да забележиме дека Финалната потрошувачка достигнува
повисока вредност во однос на Вкупните средства.
д) Со помош на фукцијата RATE() да се пресметаат стапките на раст на
двете променливи во текот на периодот 2002-2016 година.
Date RY RX
2002
2003 7.24920698360341 2.51492099554
2004 6.10683422015925 8.65213442325159
2005 8.73662964905885 8.78362563322355
2006 7.03340283740137 5.11782131426573
2007 9.21720596043439 5.63184654241612
2008 13.0636569985625 2.17062578937352
2009 -2.54520145387054 4.73603641437609
2010 3.7121445371643 4.44136173735336
2011 3.80575499935729 0.279577815825405
2012 0.50062356822544 1.40603291240853
2013 4.42508250825083 4.45981658973828
2014 2.15474254057349 -1.98285008102783
2015 4.56811750437946 7.10965865669112
2016 3.8880706921944 4.02639659298497