УНИВЕРЗИТЕТ „ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ” – ШТИП

ФАКУЛТЕТ ЗА ТУРИЗАМ И БИЗНИС ЛОГИСТИКА

Хотелско - ресторантска насока

ПРОЕКТНА ЗАДАЧА ПО ПРЕДМЕТОТ

ХОТЕЛИЕРСТВО

СТРУКТУРА НА КАРАКТЕРИСТИКИ НА СТРАНСКИТЕ ТУРИСТИ СПОРЕД

ВИДОВИТЕ НА ОБЈЕКТИТЕ ЗА ПРЕСТОЈ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА, 2009
ГОДИНА

Ментор Канидат:
Доц. д-р Дејан Методијески Михајло Димитров 174319

Сања Панова 174286

Сара Алексова 174298

Мартин Тасов 173334

Штип Април 2015

Содржина

Краток извадок............................................................................................................. 3

Abstract.......................................................................................................................... 3

Вовед............................................................................................................................. 4

Категории на странските туристи............................................................................. 5

Целна популација........................................................................................................ 5

Структура на карактеристики на станските туристи според видовите на

објектите за престој во р.м. 2009 год. ................................................................... 6/7
Видовите на објекти за престој, 2009 год. ........................................................... 8/9
Структура на карактеистиките на странските туристи според возраст.......... 10
Структура на карактеистиките на странските туристи според полот.............. 11
Структура на карактеистиките на странските туристи според број на лица
помали од 14 години................................................................................................. 12
Структура на карактеистиките на странските туристи според големина на
населеното место на постојано живеење............................................................. 13
Опфатеност според местата и видовите на објектите....................................... 14

Заклучок...................................................................................................................... 15
Користена литература.............................................................................................. 16

2
Краток извадок

Структура на карактеристиките на странските туристи претставуваат важен

елемент за вреднување на туристичкото стопанство, поточно тие претставуваат
краен резултат кој покажува дали, како и колку еден простор е атрактивен и
посетен од туристи. Преку анализирање на доаѓањата, престојот и бројот на
ноќевања на туристите можеме да ги согледаме состојбите во туризмот,
едноставно кажано дали се движиме во вистинската насока или не, а доколку се
случуваат осцилации треба да ги пронајдеме причините и нив да ги отстраниме.
За жал, сегашните статистички податоци не се целосни и не дозволуваат јасна
проценка на бројот на туристите, ниту пак на нивната активност или потрошувачка
во објектите за престој во Р.М. во 2009 година.

Клучни зборови: структура, доаѓања, ноќевања, туристи.

Abstract

The structure of characteristics of foreign tourists are an important element for

valuing the tourism industry, rather they represent the final result indicating whether and
how much a space is attractive and visited by tourists.Through analyzing doagjanjata
and nights spent by tourist. Through analyzing comings, stay and the number of nights
of tourists, we can see the situation in tourism, simply put if we are moving in the right
direction or not, and if oscillations occur we have to find the reasons for them and to
remove them. Unfortunately, current statistics are not complete and do not allow a clear
estimate of the number of tourists, nor their activity or consumption in buildings for
residence in Macedonia in 2009.

Keywords: structure, visits, nights, tourists.

3
Вовед

Туризмот претставува најмасовна и најсилна глобална индустрија во

современото општество. Поради тоа на оваa индустрија треба да и се посвети
значајно внимание. Република Македонија располага со богато недвижно
културно наследство што го потврдува постоењето, континуитетот и идентитетот
на Македонскиот народ како и на граѓаните кои живеат во нејзините граници кое
треба да го промовират низ целиот свет, и на тој начин да го развиват културниот
туризам во државата. Туризмот е директно поврзан со просторот и условен е од
некои негови карактеристики. За да може да се развие еден регион треба да се
определат границите на тој регион и истиот да се дефинира. Со определување на
регионите и потенцирање на туристичките вредности може да се формира
туристичката понуда на тој регион. Имајќи ги предвид природните, просторните,
пазарните, комуникациските и другите услови, може да се констатира дека
развојот на туризмот во Република Македонија во изминатите години не се
остварува со задоволителна динамика и дека достигнатото ниво во сите видови
туристичка понуда заостанува зад реалните можности.

За да може да се согледа и анализира придонесот на туризмот во економската

активност на Македонија, потребно е да се располага со соодветни податоци,
првенствено за целокупниот туристички сектор на Македонија. Меѓутоа,
недостатокот на податоци во голема мерка ограничува во обидот да се спроведе
посеопфатна анализа со цел да се согледа, и до некаде, да се квантифицира
економската корист од туризмот во Македонија. Во тој обид, појдено е од
постоечката класификација за категоризирање и средување податоци, па наместо
тие да се однесуваат за пошироката туристичка индустрија како што впрочем е и
случај насекаде, користени се податоци кои се лесно достапни, а се однесуваат
првенствено на секторите хотелиерство и ресторани.

4
Категории на странските туристи
Карактеристиките на странските туристи може да се поделат на неколку
категории и тоа:
 Пол;
 економско-социјален статус;
 возраст;
 со кого е остварен престојот;
 број на лица со кои се делат трошоците;
 број на лица помали од 14 години;
 големина на населеното место на постојано живеење;

Целна популација
Целната популација на ова истражување се странските туристи кои
отседнуваат, односно остварениот број на ноќевањата во туристичките, односно
угостителските деловни единици во Македонија.
Странски турист е лице со постојно живеалиште надвор од Република
Македонија кој привремено престојува во Република Македонија и престојува
најмалку една ноќ во угостителски или други објекти за сместување на туристи.
Значи, единица на набљудување е странскиот турист, нерезидент на
Република Македонија, кој сам или со лица со кои заедно ги сноси трошоците за
престојот, ноќева во еден од угостителските објекти во земјата. Како неризиденти
се сметаат и лицата со Македонско државјанство кои живеат надвор од
Македонија повеке од 12 месеци.
Во табеларниот приказ не се опфатени лица членови на дипломатски мисии
кои живеат во Македонија повеке од 12 месеци.

5
СТРУКТУРА НА КАРАКТЕРИСТИКИ НА СТАНСКИТЕ ТУРИСТИ СПОРЕД
ВИДОВИТЕ НА ОБЈЕКТИТЕ ЗА ПРЕСТОЈ ВО Р.М. 2009 ГОД.

Табела 1. Структура на карактеистиките на странските туристи според видови на

објекти за престој во Р.М. 2009 год.
Table 1. Structure of characteristic of foreign tourists by types of facilities for residence
in R.M. 2009
ХОТЕЛИ
ВКУПНО ВКУПНО ХОТЕЛИ***** ХОТЕЛИ****
Hotels -
Total total Hotels***** Hotels****

ВКУПНО ПОЛ 100.00 98.41 30.12 25.64

Машки 100.00 98.19 33.95 23.98

Женски 100.00 98.97 20.17 29.93
СОЦИЈАЛНО ЕКОНОМСКИ СТАТУС
Членови на законодавни и иизвршни
органи и тела 100.00 100.00 33.31 35.65
Професионалци (Лекари,
Професори и сл.) 100.00 99.77 22.22 25.81
Техничари и сродни професии 100.00 98.57 44.78 18.82
Службеници, Администратори 100.00 98.49 21.07 31.14
Услужници и работници во
трговијата 100.00 98.73 39.19 27.00
Земјоделски и рибарски работници 100.00 95.65 21.95 29.84
Занаетчии и сродни работници 100.00 93.00 40.49 5.65
Оператори на постројки и машини 100.00 96.10 48.69 13.21
Елементарни занимања (За нимања
без квалификации)
100.00 100.00 - 50.60

Вооружени сили 100.00 100.00 57.36 27.29

Невработени 100.00 95.92 17.25 27.45
Домакинки 100.00 98.33 34.47 23.23
Студенти 100.00 100.00 10.35 26.56
Пензионери 100.00 93.74 18.50 29.79

ВОЗРАСТ

6
До 24 100.00 100.00 15.67 39.83
25-34 100.00 100.00 24.40 26.95
35-39 100.00 99.51 29.81 26.55
40-49 100.00 99.14 36.21 25.56
50-59 100.00 96.44 33.78 19.87
60 и повеќе 100.00 93.84 21.28 27.39

СО КОГО Е ОСТВАРЕН ПРЕСТОЈОТ

Сам 100.00 98.94 43.70 19.78
Со партнер 100.00 96.29 20.62 28.73
Со членови на семејството 100.00 98.98 9.49 43.79
Со пријатели и познаници 100.00 100.00 16.96 22.04

БРОЈ НА ЛИЦА СО КОИ ГИ ДЕЛИ

ТРОШОЦИТЕ
Едно лице 100.00 99.20 38.16 21.95
Две лица 100.00 96.14 14.48 32.36
Три лица 100.00 100.00 11.47 34.19
Четири лица 100.00 98.91 19.64 31.16
Пет и повеќе лица 100.00 100.00 10.35 51.09
БРОЈ НА ЛИЦА ПОМАЛИ ОД 14
ГОДИНИ
Без деца 100.00 98.36 30.90 25.06
Едно дете 100.00 99.15 11.99 30.86
Две и повеке деца 100.00 100.00 16.79 56.71
ГОЛЕМИНА НА НАСЕЛЕНОТО
МЕСТО НА ПОСТОЈАНО ЖИВЕЕЊЕ

До 5000 жители 100.00 96.62 24.42 30.19

5001-20000 100.00 91.34 17.50 23.29
20001-50000 100.00 97.41 10.81 47.25
50001-100000 100.00 99.65 14.70 36.70
100001-500000 100.00 97.88 21.13 22.04
500001-1000000 100.00 98.43 40.15 25.46
Над 1000000 100.00 98.92 38.76 19.71

ВИДОВИТЕ НА ОБЈЕКТИ ЗА ПРЕСТОЈ, 2009 ГОД.

7
Табела 2. Структура на карактеистиките на странските туристи според видови на
објекти за престој во Р.М. 2009 год.
Table 2. Structure of characteristic of foreign tourists by types of facilities for residence
in R.M. 2009

БАЊСКИ
ХОТЕЛИ*** ХОТЕЛИ ** ХОТЕЛИ *
ЛЕКУВАЛИШТА
Hotels*** Hotels** Hotels*
Spas

15.28 19.40 7.98 1.59 ВКУПНО ПОЛ

15.10 17.44 7.71 1.81 Машки

15.74 24.47 8.67 1.03 Женски
СОЦИЈАЛНО ЕКОНОМСКИ
СТАТУС
Членови на законодавни и
9.38 13.87 7.80 - иизвршни органи и тела
Професионалци (Лекари,
22.45 21.82 7.47 0.23 Професори и сл.)
Техничари и сродни
14.53 11.76 8.67 1.43 професии
Службеници,
13.72 24.59 7.96 1.51 Администратори
Услужници и работници во
9.91 18.91 3.72 1.27 трговијата
Земјоделски и рибарски
7.24 27.63 8.99 4.35 работници
Занаетчии и сродни
30.79 5.57 10.51 7.00 работници
Оператори на постројки и
18.09 12.98 3.14 3.90 машини
Елементарни занимања
(За нимања без
13.24 - 36.16 - квалификации)
- 15.35 - - Вооружени сили
8.45 36.42 6.36 4.08 Невработени
6.93 15.89 17.82 1.67 Домакинки
12.52 32.38 18.19 - Студенти
14.81 22.10 8.54 6.26 Пензионери

ВОЗРАСТ
11.57 22.13 10.81 - До 24

8
 13.74 21.94 12.96 - 25-34
16.17 17.67 9.30 0.49 35-39
13.86 18.52 4.99 0.86 40-49
19.81 18.01 4.97 3.56 50-59
13.98 21.35 9.84 6.16 60 и повеќе

СО КОГО Е ОСТВАРЕН
ПРЕСТОЈОТ
13.15 17.62 4.69 1.06 Сам
10.11 23.83 13.01 3.71 Со партнер
19.84 18.93 6.93 1.02 Со членови на семејството
30.27 18.05 12.67 - Со пријатели и познаници

БРОЈ НА ЛИЦА СО КОИ ГИ

ДЕЛИ ТРОШОЦИТЕ
15.33 17.28 6.48 0.80 Едно лице
13.71 23.11 12.49 3.86 Две лица
20.14 30.04 4.17 - Три лица
22.09 18.83 7.19 1.09 Четири лица
19.48 19.09 - - Пет и повеќе лица
БРОЈ НА ЛИЦА ПОМАЛИ
ОД 14 ГОДИНИ
14.78 19.61 8.01 1.64 Без деца
28.78 17.56 9.96 0.85 Едно дете
18.54 7.97 - - Две и повеке деца

ГОЛЕМИНА НА
НАСЕЛЕНОТО МЕСТО НА
ПОСТОЈАНО ЖИВЕЕЊЕ
17.26 17.77 6.97 3.38 До 5000 жители
10.08 28.73 11.75 8.66 5001-20000
5.67 20.72 12.96 2.59 20001-50000
9.55 29.19 9.50 0.35 50001-100000
9.20 31.35 14.16 2.12 100001-500000
14.75 13.55 4.52 1.57 500001-1000000
23.19 12.11 5.16 1.08 Над 1000000

Структура на карактеистиките на странските туристи според возраст

9
Табела 3. Структура на карактеистиките на странските туристи според возраст во
Р.М. 2009 год.
Table 3. Structure of characteristic of foreign tourists by according to аге in R.M. 2009

Возрас Вкупно Вкупно Хотел Хотел Хотел Хотел Хотел Бањски

т хотели и ***** и **** и *** и ** и* лекувалишт
а
100.0 100.0
До 24 0 0 15.67 39.83 11.57 22.13 10.81 -
100.0 100.0
25-34 0 0 24.40 26.95 13.74 21.94 12.96 -
100.0
35-39 0 99.51 29.81 26.55 16.17 17.67 9.30 0.49
100.0
40-49 0 99.14 36.21 25.56 13.86 18.52 4.99 0.86
100.0
50-59 0 96.44 33.78 19.87 19.81 18.01 4.97 3.56
60 и 100.0
повеќе 0 93.84 21.28 27.39 13.98 21.35 9.84 6.16

Според податоците на државниот завод за Статистика во периодот од 2009

година на странските туристи земено просечна возраст од 24 години до 60 и
повеќе години може да се забележи дека од 24 години до 34 години од странските
туристи кои престојувале во хотели изнесува 100.00 додека од 35 до 60 и повеќе
години оваа пројка постепено се намалува. Најголем број на странски туристи
престојувале во хотели со 5, 4 и 3 ѕвезди и тоа на возраст од 40 до 60 и повеќе
години, додека во хотелите од 2, 1 ѕвезда и банските лекувалишта оваа бројка е
значително намалена, а посебно е изразена во банските лекувалишта од 24 до 34
годишна возраст каде нема странски посетители.

Структура на карактеистиките на странските туристи според полот

10
Табела 4. Структура на карактеистиките на странските туристи според полот во
Р.М. 2009 год.
Table 4. Structure of characteristic of foreign tourists by according to gender in R.M.
2009

Вкупно Вкупно Хотели Хотели Хотели Хотели Хотели Бањски

хотели ***** **** *** ** * лекувалишта
ПОЛ 100.00 98.41 30.12 25.64 15.28 19.40 7.98 1.59
Машки 100.00 98.19 33.95 23.98 15.10 17.44 7.71 1.81
Женски 100.00 98.97 20.17 29.93 15.74 24.47 8.67 1.03

Според податоците на државниот завод за Статистика во периодот од 2009

година за вкупно пол можеме да зебележиме дека изнесува 98.41 додека за
хотели од 5 ѕвезди од машки пол бројката достигнува до 33.95 највеќе на странски
туристи, а женскиот пол достигнува до 20.17. Од табелата можеме да забележиме
дека во хотели од 4,3,2,1 ѕвезда вкупниот број на странски туристи значително е
намален, но посебно е намалена бројката во бањските лекувалишта што изнесува
1.59 за машкиот пол и 1.03 за женскиот пол.

Структура на карактеистиките на странските туристи според број на лица

помали од 14 години

11
Табела 5. Структура на карактеистиките на странските туристи според број на
лица помали од 14 години во Р.М. 2009 год.
Table 5. Structure of characteristic of foreign tourists by according to number of persons
less than 14 years in R.M. 2009

БРОЈ НА
ЛИЦА
ПОМАЛИ
ОД 14 Вкупно Хотели Хотели Хотели Хотели Хотели Бањски
ГОДИНИ Вкупно хотели ***** **** *** ** * лекувалишта

Без
деца 100.00 98.36 30.90 25.06 14.78 19.61 8.01 1.64

Едно
дете 100.00 99.15 11.99 30.86 28.78 17.56 9.96 0.85

Две и
повеке
деца 100.00 100.00 16.79 56.71 18.54 7.97 - -

Според податоците на државниот завод за Статистика, бројот на странски

туристи во периодот во 2009 година по број на лица помали од 14 години за
вкупно хотели без деца изнесува 98.36, за туристи со едно дете изнесува 99.15 и
за туристи со две и повеќе деца изнесува 100.00. Според табелата можеме да
закллучиме дека највеќе странски туристи во периодот во 2009 година има во
хотели ***** исто така нема многу големи одстапувања и во хотелите ****
забележително најчесто со две и повеќе деца, додека за хотелите со 3, 2, 1
ѕвезда и бањските лекувалишта вкупниот број на странски туристи значително е
намален.

Структура на карактеистиките на странските туристи според големина на

12
 населеното место на постојано живеење

Табела 6. Структура на карактеистиките на странските туристи според големина

на населеното место на постојано живеење во Р.М. 2009 год.
Table 6. Structure of characteristic of foreign tourists by according size of the settlement
of permanent residence in R.M. 2009

ГОЛЕМИНА НА
НАСЕЛЕНОТО
МЕСТО НА
ПОСТОЈАНО Вкупно Вкупн Хотел Хотел Хотел Хотели Хотели Бањски
ЖИВЕЕЊЕ о и ***** и **** и *** ** * лекувалишта
хотели
До 5000 жители
100.00 96.62 24.42 30.19 17.26 17.77 6.97 3.38

5001-20000 100.00 91.34 17.50 23.29 10.08 28.73 11.75 8.66

20001-50000 100.00 97.41 10.81 47.25 5.67 20.72 12.96 2.59
50001-100000 100.00 99.65 14.70 36.70 9.55 29.19 9.50 0.35
100001-500000
100.00 97.88 21.13 22.04 9.20 31.35 14.16 2.12
500001-1000000
100.00 98.43 40.15 25.46 14.75 13.55 4.52 1.57
Над 1000000 100.00 98.92 38.76 19.71 23.19 12.11 5.16 1.08

Според податоците на државниот завод за Статистика, за периодот од 2009

година земено за големина на населеното место на постојано живеење за вкупно
хотели просечната бројка е 98.00 жители. За хотели од 5 ѕвезди нависоката бројка
на странските туристи достигнува од 500001 – 1000000 жители, просечна е
бројката за хотели од 4 ѕвезди каде што нема нагло намалување или
зголемување од 22.00 додека од хотелите со 3,2,1 ѕвезда бројката на стрнаските
туристи значително е намалена. Бројот на странските туристи кај бањските
лекувалишта се зголемува и намалува во зависност од жителите.

Опфатеност според местата и видовите на објектите

13
 Во истражувањето за карактеристиките на странски туристи во 2009 година,
според видови на места беа опфатени градот Скопје како главен град на земјата и
другите туристички места ( Охрид, Струга, Ресени сл ) во кои заедно се остварени
околу 78% од вкупниот број на ноќевања. Со цел да се обезбеди
репрезантативност за целата територија на земјата, беа вклучени и бањските
лекувалишта.

Во истражувањето беа опфатени странските гости кои престојуваа во

угостителските објекти за сместување:
 Хотели ( со 5 ѕвезди, 4, 3, 2 и 1 ѕвезда)
 Бањски лекувалишта

Во овие објекти се остваруваат над 84% од вкупниот број на ноќевања на

странските туристи.1

Заклучок

1
Државен завод за статистика на Република Македонија. Основни податоци. Преземено на 12 април 2015 г.
http://www.stat.gov.mk/

14
 Од погоре прикажаните податоци можеме да заклучиме дека официјалниот
број на туристите во Македонија во 2009 година изнесува 51.276, што е за 2,8
отсто повеќе во однос на истиот месец претходната година (2008).
Вкупниот број регистрирани ноќевања во јуни 2009 година изнесува 128.611, што
претставува пораст од 4,2 отсто во однос на претходната година. Притоа, бројот
на ноќевања на домашните туристи е намален за 4,6 отсто, а бројот на
ноќевањата на странските туристи е зголемен за 15,1 проценти.
Во периодот јануари-јуни 2009 година, во однос на истиот период од
претходната година, бројот на туристите е зголемен за 2,3 отсто, од што кај
домашните туристи има намалување за 4,6 отсто, а кај странските има
зголемување за 9,5 отсто.2

Користена литература

2
Број на странски туристи. http://www.utrinski.mk/

15
Државен завод за статистика на Република Македонија. Основни податоци.
Преземено на 12 април 2015 г. http://www.stat.gov.mk/

Основни одатоци. Преземено на 12 април 2015 г. http://www.igeografija.mk/

Број на странски туристи. Преземено на 13 април 2015 г. http://www.utrinski.mk/

16