„СИРОМАШТВО“

Изработил:Мартин Кузмановски
„СИРОМАШТВО“
• „Сиромаштијата е најлошата форма на насилство“ –
Махатма Ганди
Што претставува?

• Сиромаштијата преставува еден од најзначаните

развојни проблеми, тој е тесно поврзан со
квалитетот на живот на луѓето. Сиромаштијата е
проблем со кој се соочуваат многу економии во
светот, а посебно помалку развиените земји и
постранзиционите земји, како што е Република
Македонија.
Три дефиниции за сиромаштија
• 1. Harold Watts, сиромаштијата ја става
во контекст на неможноста луѓето да
располагаат со определени добра и
услуги: Сиромаштијата претставува
сериозно нарушување на можноста
луѓето да изберат композиција на
добра и услуги која ќе им ја зголеми
благосостојбата.
Три дефиниции за сиромаштија

• Според Martin Ravallion,

сиромаштијата е поврзана со
минималното ниво на животен
стандард: Во едно општество
постои сиромаштија кога едно или
повеќе лица го немаат потребното
ниво на економска благосостојба,
со кое би можеле да го достигнат
минималното ниво на животен
стандард.
Три дефиниции за сиромаштија

• Peter Townsend, пак, сиромаштијата ја

дефинира на следниов начин: Лицата,
домаќинствата и групите лица се сметаат за
сиромашни доколку се соочуваат со
недостаток на средства неопходни за
задоволување на нивните потреби, како и
доколку не се во можност да партиципираат
во општествените текови. Бидејќи нивниот
расположлив доход е под просечниот
расположлив доход, тие се исклучени од
основниот модел на живеење, обичаи и
активности.
Дефиниција според ЕУ

• Статистичката служба на Европската

Унија - Еуростат, ја користи следнава
дефиниција за сиромаштија: Како
сиромашни се сметаат лицата,
домаќинствата и групите лица, чии
ресурси (материјални, културни и
социјални) се на такво ниво кое ги
исклучува од минимално прифатливиот
начин на живеење во земјата во која
живеат.
Зошто се мери степен на сиромаштија?

• Во основа постојат најмалку три причини

поради кои е потребно да се мери степенот
на сиромаштија во една земја, тие причини
се:
• 1) Избор на соодветна стратегија за
економски раст;
• 2) Утврдувањето на структурата на јавната
потрошувачка, и
• 3) Насочување на интервенциите во делот
на економската и социјалната политика.
Зошто е битно утврдувањето на степенот на сиромаштија

• Утврдувањето на степенот на сиромаштија во земјата

е особено битно при избор на соодветна стратегија за
економски раст. Имено, моделот на економски раст
треба да биде конструиран во зависност од одговорот
на следниве прашања:
• • дали сиромаштијата во земјата бележи тенденција
на пораст?
• • дали постојаниот економски раст придонесува за
намалување на сиромаштијата во земјата?
• • дали и колку промените во реалните цени
придонесува за продлабочување на
• сиромаштијата?, итн.
Причини за сиромаштија

• Најчесто причините за сиромаштија се

поврзуваат со поединецот, односно со
неговите карактеристики, способност –
ментални и физички, поширокото
семејство и заедницата во која живее,
како причини за сиромаштијата. Овие
причини кои акцентот го ставаат на
поединецот и неговите способности се
познати како патолошки причини за
сиромаштија.
Сиромаштија во Македонија

• Државниот завод за статистика го мери

животниот стандард во Република
Македонија преку Лаекен индикаторите
на сиромаштија, потрошувачката на
домаќинствата, како и преку
податоците за користењето на времето
и балансирањето меѓу работата и
семејството.
Податоци според ДЗС
• Државниот завод за статистика врз основа на
податоците од Анкетата за приходите и условите за
живеење, која се спроведува во согласност со
препораките на Европската Унија, ги пресмета
лаекенските индикатори за сиромаштија за 2018
година. Основа за пресметките на сиромаштијата се
приходите, а прагот на сиромаштијата е дефиниран
на 60 % од медијалниот еквивалентен приход.

• Според податоците, во 2018 година, стапката на

сиромашни лица во Република Северна Македонија
изнесуваше 21.9.%.
Линии на сиромаштија
Линијата на сиромаштија е дефинирана како
ниво на животен стандард, што треба да се
достигне за едно лице/домаќинство да не биде
класифицирано како сиромашно.
- Релативна линија на сиромаштија - релативен
стандард на опстојување определен како
неопходно ниво на трошоци;
- Субјективна линија на сиромаштија -
субјективен стандард на опстојување врз база
на мислењата изразени од целата популација за
нивото на приходите неопходни за да се одбегне
сиромаштијата.
Податоци според ДЗС

• Анализирано по типови домаќинства, стапката

на сиромаштијата на домаќинствата составени
од двајца возрасни со две издржувани деца во
2018 година е 22.0 %. Според најфреквентниот
статус на економската активност, стапкатата
на сиромашни вработени лица е 8.8 %, додека
стапката на сиромашни пензионери е 7.9 %.
Коефициентот на Џини (мерка за
нееднаквоста во распределбата на приходите)
изнесува 31.9 %.
Сиромаштија кај нас
Табела.1. Релативна сиромаштија во Република
Македонија во период 2015-2017 година
извор: Државен завод за статистика

  2015     2016     2017  

Вкупен Индекс Struktura Вкупен Индекс Структура Вкупен Индекс Структура
              На  
збирен на длабо- na збирен на длабо- на збирен длабо- на

индекс чина на siroma{- индекс чина на сиромаш- индекс чина на сиромаш-

Head сиромаш- nite Head сиромаш- ните Head сиромаш- ните

count тија Composition count тијата Composition count тија Composition

Index Poverty of Index Poverty of Index Poverty of

  gap Index poor   gap Index poor   gap Index poor

30.0 9.7 100.0 29.8 9.9 100.0 29.4 9.7 100.0

Сиромаштија
Графикон.1. Релативна сиромаштија во Република
Македонија во период 2015-2017 година
30 29.8 29.4
30

25

20

15

9.7 9.9 9.5

10

5
5
2015 2016 2017

Series 1 Series 2 Series 3

Сиромаштија
• Извор ДЗС

Т-05: Стапка на сиромаштија пред и по социјални трансфери, 2016 − 2018 (дефинитивни податоци)
Т-05: At-risk-of-poverty rate before and after social transfers, 2016-2018 (final data)
во проценти in percent
2016 2017 2018
Стапка на сиромаштија по социјални 21.9 22.2 21.9 At-risk-of-poverty rate after social
трансфери transfers
Стапка на сиромаштија пред социјални 41.6 40.7 40.8 At-risk-of-poverty rate before social
трансфери transfers
Стапка на сиромаштија пред социјални 25.7 25.9 25.7 At-risk-of-poverty rate before social
трансфери со вклучени пензии transfers (except pensions)
Индикатори
Т-01: Индикатори на сиромаштијата и социјалната исклученост, 2016 − 2018 (дефинитивни податоци)
Т-01: Poverty and social exclusion indicators, 2016-2018 (final data)
  2016 2017 2018  
Стапка на сиромашни лица, % од населението 21.9 22.2 21.9 At-risk-of-poverty rate, % of population

Број на лица што живеат под прагот на сиромаштија, во 453.2 460.3 455.1 Number of persons below at-risk-of-poverty threshold, in
илјади thousand persons

Праг на сиромаштија за самечко домаќинство, годишен 82 560 90 120 97 000 At-risk-of-poverty threshold of single-person household -
еквивалентен приход во денари annual equivalent income in denars

Праг на сиромаштија за четиричлено домаќинство (2 173 376 189 252 203 700 At-risk-of-poverty threshold of four-person household (2 adults
возрасни и 2 деца помали од 14 години), годишен and 2 children aged less than 14) - annual equivalent income in
еквивалентен приход во денари denars

Стапка на сиромашни лица пред социјални трансфери и 41.6 40.7 40.8 At-risk-of-poverty rate before social transfers and before
пред пензии, % од населението pensions, % of population

Нерамномерна распределба на приходите, S80/S20 6.6 6.4 6.2 Inequality of income distribution, S80/S20, %
квинтилен сооднос на приходи, %

Нерамномерна распределба на приходите, коефициент на 33.6 32.5 31.9 Inequality of income distribution, Gini coefficient, %
Џини, %
Стапка според возратс и пол

Т-02: Стапка на сиромаштијата според возраста и полот, 2016 − 2018 (дефинитивни податоци)

Т-02: At-risk-of-poverty rate by age and gender, 2016-2018 (final data)

во проценти in percent

2016 2017 2018

Вкупно Мажи Жени Вкупно Мажи Жени Вкупно Мажи Жени

  Total Male Female Total Male Female Total Male Female  

Вкупно 21.9 22.1 21.6 22.2 22.4 22.0 21.9 21.8 22.0 Total

0-17 28.6 29.3 27.8 29.9 30.2 29.6 29.3 28.7 29.8 0-17

18-64 21.3 21.3 21.2 21.1 21.0 21.2 21.2 21.0 21.5 18-64

65 и повеќе 14.5 14.1 14.9 16.1 17.1 15.4 14.6 15.0 14.3 65 and over
Стапка според типот на домаќинство
Т-03: Стапка на сиромаштија според типот на домаќинството, 2016 − 2018 (дефинитивни податоци)
Т-03: At-risk-of-poverty rate by household type, 2016-2018 (final data)
во проценти in percent
  2016 2017 2018  
Домаќинства без издржувани деца 14.2 12.8 12.7 Households without dependent children

Самечки домаќинства (еден возрасен член помлад од 65 14.9 10.9 13.6 Single-person households (one adult younger than 65
години) years)

Самечки домаќинства (еден возрасен член на возраст од 65 5.7 5.6 6.1 Single-person households (one adult 65 years or
години и повеќе) older)

Самица 7.1 6.5 7.7 Single female

Самец 10.9 8.4 10.1 Single male
Домаќинства на двајца возрасни помлади од 65 години 23.0 15.3 17.9 Households of two adults younger than 65 years

Домаќинства со три и повеќе возрасни 13.6 12.5 11.5 Households with three or more adults

Домаќинства со издржувани деца 26.0 27.5 27.2 Households with dependent children
Самохран родител со издржувани деца 37.5 37.2 33.5 Single parent with dependent children

Домаќинства на двајца возрасни со едно издржувано дете 21.9 18.5 18.4 Households of two adults with one dependent child

Домаќинства на двајца возрасни со две издржувани деца 20.2 20.0 22.0 Households of two adults with two dependent
children

Домаќинства на двајца возрасни со три и повеќе 51.2 44.6 50.2 Households of two adults with three or more
издржувани деца dependent children

Домаќинства на двајца возрасни 17.1 15.1 16.4 Households of two adults

Т-04: Стапка на сиромаштија според најфреквентниот статус на економската активност и полот, 2016
− 2018 (дефинитивни податоци)

Т-04: Стапка на сиромаштија според најфреквентниот статус на економската активност и полот, 2016 − 2018 (дефинитивни податоци)

Т-04: At-risk-of-poverty rate by most frequent activity status and by gender, 2016-2018 (final data)

во проценти in percent

2016 2017 2018

Вкупно Мажи Жени Вкупно Мажи Жени Вкупно Мажи Жени

  Total Male Female Total Male Female Total Male Female  

Вработени 9.0 10.7 6.5 9.0 10.8 6.2 8.8 10.6 6.0 Employed

Невработени 41.1 46.2 33.8 38.7 44.0 31.6 41.9 46.5 35.2 Unemployed

Пензионери 7.1 9.9 2.2 7.7 11.5 1.6 7.9 11.5 2.1 Retired

Други неактивни лица 29.4 27.7 29.8 32.1 33.7 31.7 31.1 30.8 31.2 Other inactive population
Објаснувања според ДЗС
• Еквивалентна големина на домаќинството
• Со цел да се отсликаат разликите во големината и
составот на домаќинствата, податоците за приходите
се дадени по еквивалент возрасен.
• Тоа значи дека вкупниот приход на домаќинството се
дели со соодветната еквивалентна скала користејќи ја
таканаречената модификувана еквивалентна скала
која обезбедува пондер од:
• - 1.0 за првиот возрасен;
• - 0.5 за кој било друг член на домаќинството на
возраст од 14 години и повеќе;
• - 0.3 за секое дете на возраст под 14 години.
Праг и стапка на сиромаштија

Праг на сиромаштија
• Toj се однесува како линијата на сиромаштија. Прагот
е еквивалент на 60 проценти од медијалниот
национален еквивалентен приход на лицата кои
живеат во домаќинствата.
Стапка на сиромаштија
• Овој индикатор го прикажува процентот на лица со
еквивалентен расположлив приход под прагот на
сиромаштија.
• Стапката на сиромаштија пред социјалните
трансфери го прикажува процентот на лица со
еквивалентен расположлив приход пред социјалните
трансфери, исклучувајќи ги, исто така, и пензиите под
прагот на сиромаштија.
Сиромаштија
Заклучок
• Секоја земја настојува преку
преземање на политики во развојната
економија да го зголеми нивото на
човековиот развој и да го подобри
квалитетот на живот на своите граѓани,
а во исто време да се обиде да го реши
еден од најголемите проблеми на
развојната економијата, а тоа е
сиромаштијата
Цитати за сирмоштијата

• Не треба да се срамите од
сиромаштијата. Има многу повеќе луѓе
што треба да се срамат од своето
богатство“ – Јохан Нестрој
• „Никогаш не сум бил сиромашен, но сум
бил без пари. Да се биде без пари е
минлива состојба: да се биде сиромашен
е состојба на духот“ – Мајк Тод