‫دانشگاه آزاد اسالمی واحد اصفهان (خوراسگان)‬

‫دانشکده معماری و شهرسازی‬

‫گروه معماری‬

‫گزارش برنامه ریزی شهری‬

‫شناخت محله جلفا‬
‫دانشجو ‪:‬‬
‫کیانا عسگری پور‬
‫رضا بهرامی‬
‫پارسا صادقیان‬
‫استاد‪:‬‬
‫جناب آقای محمد علی زاده‬
 ‫‪-1‬معرفی ویژگی های جغرافیایی‬
‫‪-1-1‬معرفی موقعیت جغرافیایی در سطح شهراصفهان‬
‫اصفهان در ‪ 235‬کیلومتری تهران وجنوب این شهر قرار دارد شهر اصفهان دارای طول‬
‫جغرافیایی‪ 51‬درجه و ‪ 39‬دقیقه و ‪ 30‬ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی‪ 32‬درجه و‪ 38‬دقیقه‬
‫و ‪30‬ثانیه شمالی می باشد و دارای ‪ 15‬منطقه شهرداری است از غرب شهر(خیابان‬
‫کهندژ) متصل به خمینی شهر از جنوب متصل به فالورجان از سمت شمال به شهر شاهین‬
‫شهر واز شهرق به دشت سجزی منتهی میشود‬
‫‪-1-1‬معرفی موقعیت جغرافیایی در سطح استان اصفهان‬
‫ارتفاع از دریا های ازاد ‪ 1570‬متر ودرقسمت شمالی و شرقی به کویر محدود میشود و در‬
‫قسمت غربی و جنوبی نیز به سلسله کوه های زاگرس منتهی می شود کوهستان کرکس در‬
‫‪50‬کیلومتری شمالی این شهر واقع شده است و زردکوه بختیاری در جنوب غربی قرار دارد‬
‫وجود اب هایی مانند زاینده رود که از زاگرس سرچشمه گرفته است دلیل پیداش این شهر‬
‫میباشد شهر اصفهان بر روی دشتی به نسبت همواز با شیب ‪2‬درصد به طرف شمال‬
‫شرقی بنا گردیده است‬

‫‪-2-1‬برسی ویژگی های زمین شناسی‬

‫‪-3-1‬برسی ویژگی های خاک‬
‫در استان اصفهان چند نوع خاک وجود دارد هر کدام ازاین خاک ها دارای استعداد ویزه‬
‫ای هستند برخی برای کشاورزی برخی برای مرتع داری برخی برای صنعت وبرخی به‬
‫عنوان منابع معدنی‬
‫‪ 10‬درصد از خاک کل استان اصفهان مناسب برای کشاورزی است ومابغی کابرد های‬
‫دیگر دارند‬
‫میتوانیم دسته بندی مناسبی برای انواع خاک های استان در نظربگیریم‪:‬‬

‫‪-1‬خاک های ناحیه کوهپایه ای‪ :‬بیشتر مساحت استان را این نوع خاک تشکیل میدهد‬
‫در صورت وجود اب های شرین برای غالت بسیار مناسبند‬
 ‫‪-2‬خاک های ناحیه کوهستانی‪ :‬این خاک در کوهستان های غرب و جنوب و شمال‬
‫پراکنده شده است در بسیاری از این بخش ها خاک هابه دلیل عمق کم و سنگالخی بودن‬
‫برای کشاورزی نامناسب هستند وفقط به عنوان مرتع داری ازان ها استفاده میشود‬
‫‪-3‬خاک های ناحیه کویری‪ :‬این ناحیه شامل کم ارتفاع ترین بخش های استان هستند به‬
‫دلیل وجود نمک زیاد دراین بخش ها برای کشاورزی مناسب نیستند وباید محافظت شوند تا‬
‫زیست بوم ضعیف تشکیل شده روی ان ها تخریب نشوند‬

‫‪-4‬خاک های ناحیه هموار‪:‬این ناحیه شامل دشت های استان میشود خاک رسوبی و‬
‫ابرفتی دراین ناحیه به ویژه در اطراف زاینده رود بسیار حاصلخیزند که از جمله بهترین‬
‫خاک های جهان برای تولیدات کشاورزی هستند مناطقی مانند فالورجان و خوراسگان‬
‫دراین ناحیه قرار دارند که در یکسال میتوان چندیدن نوبت محصول ازاالن ها برداشت‬
‫کرد‬

‫‪-4-1‬بررسی شرایط اقلیمی‬

‫شهر اصفهان‪ :‬براساس طبقه بندی اقلیمی دومارتین دارای اقلیم فراخشک سرد است‬
‫کالنشهر اصفهان رتبه اول الودگی هوا بین هشت کالنهشر ایران در سال ‪ 1399‬بوده است‬
‫استان اصفهان‪ :‬به لحاظ توپوگرافی ونیز اقلیمی درشرایط خوبی واقع نشده است واز شمال‬
‫وشرق مورد تهدید باد های فرسایشی است توده های هوای اثر گذار براستان اصفهان شامل‬
‫جریان های زمستانه و تابستانه است‬
‫اصفهان دارای تنوع اقلیمی با ‪3‬ناحیه است‪:‬‬
‫‪ .1‬ناحیه اب وهوای مدیترانه ای بازمستان های سرد یا نواحی کوهستانی در غرب‬
‫وجنوب غربی‬
‫‪ .2‬ناحیه اب وهوای نیمه خشک با زمستان های نسبتا سرد ویا نواحی جلگه ای درمرکز‬
‫وکویری در شمال‬
‫‪ .3‬ناحیه اب وهوای نیمه خشک با تابستان های گرم یا نواحی کویری درشمال و شرق‬
‫‪-5-1‬برسی دمای هوا‬
 ‫برساس برسی های بلند مدت اماری میانگین دمای ساالنه ایستگاه اصفهان ‪ 16/4‬درجه‬
‫سانتیگراد است‪.‬‬
‫میانگین دما در سرد ترین ماه سال ‪3‬درجه سانتی گراد استودر گرم ترین فصل سال‪29/5‬‬
‫درجه است‪.‬‬
‫تعداد روز های یخ بندادن در اصفهان ‪ 72‬روز در سال است که ‪45‬روز ان در زمستان و‬
‫‪ 27‬روز ان در فصل پاییز میباشد‪.‬‬

‫‪-6-1‬برسی وضعیت رطوبت‬

‫میانگین ماهانه رطوبت نسبی هوا طبق امار بلند مدت در ایستگاه اصفهان ‪ 38/7‬درصد‬
‫است میانگین حداقل رطوبت نسبی هوا ‪23‬درصد و حداکثر ان ‪57/6‬درصد است‪.‬‬
‫‪-7-1‬برسی باد های منطقه‬
 ‫‪-8-1‬بررسی وضعیت پوشش گیاهی‬
‫استان اصفهان ‪:‬فضا های سبز شهری بخشی از فضاهای وسیع یا محدود موجود در محدوده‬
‫عملکردی شهر است که به منظور ایجاد تنوع وزیبایی افزایش کیفیت زیستی تامین رفاه انسانی و‬
‫ارایه خدمات ویژه به شهروندان انتخاب شده وبا انواع پوشش های گیاهی بومی وغیر بومی تحت‬
‫نظارت ومدیریت انسان شهری قرار دارد‬
‫شهر اصفهان ‪:‬ازدیدگاه شهرسازی فضای سبز شهری عبارت از بخشی از استخوان بندی‬
‫ومورفولوژی شهر است ‪ .‬به بیان دیگر فضای سبز در کنار اسکلت فیزیکی شهر تعیین کننده‬
‫اندام و به طور کلی سیمای شهر می باشد‬
‫سود این گونه فضاها به جز زیبایی موارد دیگری نیز دارد از جمله کاهش دمای محیط تولید‬
‫اکسیژن افزایش نفوذ پذیری خاک در زمان بارش و‪ ...‬می باشد‬
‫مجموع میانگین بارش ساالنه ایستگاه اصفهان برابر با ‪ 127‬میلی لیتر میباشد وبیشترین میزان‬
‫بارش ساالنه برابر ‪ 338/8‬میلی لیتر است تعداد روز های بارانی اصفهان ‪44‬روز است که‬
‫‪18‬روز ان در زمستان ‪12‬روز دربهار ‪2‬روز در تابستان و‪12‬روز ان در پاییز رخ میدهد‪.‬‬
 ‫الف) منطقه رویشی نیمه بیابانی‪{ :‬شهر اصفهان}بیش از ‪ 47‬درصد از مساحت استان در‬
‫قلمروی این اقلیم قرار دارد‪ .‬مناطق واقع در نیمه شرقی استان شامل شهرهای خور و‬
‫بیابانک‪ ،‬چوپانان‪ ،‬انارک‪ ،‬نائین‪ ،‬ورزنه‪ ،‬كاشان‪ ،‬بادرود‪ ،‬زواره و اردستان در محدوده این‬
‫اقلیم قرار دارند‪ .‬قسمت عمده گونههای موجود در این منطقه از خانوادههای اسفناجیان‪،‬‬
‫كاسنی‪ ،‬بقوالت و گندمیان میباشد‪ .‬به طور كلی فلور این منطقه رویشی به دلیل‬
‫محدودیتهای اقلیمی‪ ،‬غنی نبوده و فقط برخی گونههای مقاوم به خشكی در چنین شرایط‬
‫دشواری استقرار یافتهاند‪ .‬مناطق پست این منطقه را اراضی شور تشكیل میدهد‪ .‬همچنین‬
‫سطح قابل توجهی از آن را ناهمواریهای ماسهای با پوشش گیاهی ویژه‪ ،‬به خود اختصاص‬
‫داده است‬
‫ب) منطقه رویشی استپی‪{:‬استان اصفهان} این اقلیم رویشی حدود ‪ 36‬درصد از سطح‬
‫استان را پوشش میدهد و در مناطق مركزی استان گسترش دارد‪ .‬شهرهای قمصر‪ ،‬میمه‪،‬‬
‫شاهینشهر‪ ،‬كوهپایه‪ ،‬اصفهان‪ ،‬تیران‪ ،‬زرینشهر‪ ،‬شهرضا و قسمتهایی از شمال بادرود‬
‫در این منطقه رویشی واقع شدهاند‪ .‬گونه غالب آن درمنه دشتی است‬
‫ج) منطقه رویشی نیمه استپی‪{:‬استان اصفهان} این منطقه حدود ‪ 13/2‬درصد از استان را‬
‫دربر گرفته و مناطق غرب و جنوب غربی استان را شامل میشود‪ .‬متوسط ارتفاع این‬
‫مناطق بیش از ‪ 2000‬متر میباشد و از خصوصیات آن كوتاه شدن فصل رویش نسبت به‬
‫دو اقلیم قبلی است به طوری كه بیش از ‪ 60‬درصد از بارشهای این منطقه به صورت‬
‫برف ریزش میكند‪ .‬شهرهای گلپایگان‪ ،‬خوانسار‪ ،‬فریدونشهر‪ ،‬چادگان و سمیرم در این اقلیم‬
‫قرار گرفتهاند‬
‫د ) منطقه رویشی كوههای مرتفع‪{:‬شهر و استان اصفهان} این اقلیم رویشی حدود ‪3‬‬
‫درصد از مساحت استان را در نواحی شرق فریدونشهر و جنوب غربی سمیرم از ارتفاع‬
‫حدود ‪ 2500‬متر به باال را تشكیل میدهد (ارتفاعات رشته کوههای زاگرس)‪ .‬محدودیتهای‬
‫عمده این اقلیم رویشی كوتاه بودن فصل رویش‪ ،‬شیب زیاد و سنگالخی بودن آن میباشد‪ .‬در‬
‫این منطقه حدود ‪ 1000‬گونه گیاهی شناسایی شده است که تنوع زیستی بسیار زیادی در‬
‫پوشش گیاهی محسوب میشود‪ .‬گونه ارس یكی از گونههای مهم و باارزش درختی این‬
‫نواحی میباشد‪ .‬گونههای مرتعی این محدوده را گونههای بوتهای و بالشتی و گراسهای پایا‬
‫تشكیل میدهد‬
‫هـ) منطقه رویشی جنگلهای خشک‪ :‬این اقلیم كمتر از ‪ 5/0‬درصد از سطح استان را به‬
‫صورت نواری باریک در غرب فریدونشهر و جنوب غربی سمیرم پوشش میدهد‪ .‬در این‬
‫منطقه زبانههای جنگلهای بلوط غرب به داخل استان نفوذ كرده و به دلیل تغییر اقلیم‪،‬‬
‫گونههای موجود از رشد زیادی برخوردار نیست‬
‫بررسی تنفس گاه های اصفهان ‪:‬‬
‫• پارک ناژوان‬

‫• پارک کوه صفه‬

‫• پارک فدک‬

‫• پارک مشتاق در حاشیه زاینده رود‬

‫• باغ گلها‬

‫• پارک ایثارگران در حاشیه زاینده رود‬

‫• پارک مرداویج‬

‫• پارک ملت در حاشیه زاینده رود‬

‫• پارک بانوان‬

‫• جزیره بازی کودکان‬

‫• پارک ملی قمیشلویی‬

‫پارک ناژوان‬
‫پارک کوه صفه‬
‫پارک فدک‬
‫پارک مشتاق در حاشیه زاینده رود‬
‫باغ گلها‬
‫پارک ایثارگران در حاشیه زاینده رود‬
‫پارک مرداویج‬
‫برسی جمعیت استان اصفهان‪:‬‬
 ‫بررسی روند رشد جمعیت‪:‬‬

‫ویژگی های جمعیتی‬

‫تحوالت جمعیتی منطقه یک نشان از جمعیت ‪ 81437‬نفر در سال ‪ 1365‬بوده است ‪ 1375‬با رشد‬
‫نزولی جمعیت به ‪ 73475‬نفر کاهش پیدا کرده است و سپس با اندک رشدی در طی ده سال در سال‬
‫‪ 1385‬به جمعیت ‪ 73926‬نفر رسیده است وطبق امار سال ‪ 90‬جمعیت این منطقه با رشد به ‪79966‬نفر‬
‫رسیده است‬
‫طبق سرشماری سال ‪ 90‬منطقه یک دارای ‪11‬محله میباشد که این محالت براساس اشتراکات کالبدی‬
‫وشمابهت های محیطی مشخص شده اند دراین میان محالت ‪ 10‬و ‪11‬در جنوب منطقه که شامل عباس اباد‬
‫وصایب میباشد کمترین میزان جمعیت کمتر از ‪4800‬نفر با جمعیت با تراکم ‪ 71/4‬و‪ 69/8‬نفر در هکتار‬
‫است و تنها محله جوزدان الیادران بیش از ‪10‬هزار نفر جمعیت و بقیه محالت بین ‪5‬تا‪9‬هزار نفر جمعیت‬
‫دارند‬
 ‫پاتوق های شهری اجتماعی‪:‬‬
‫محل اجتماع افرادی است که به صورت مستمر ودر زمان های نسبتا ثابت ازان استفاده میکنند‬
‫پاتوق ها فضاهایی هستند که افراد وگروه های اجتماعی ازان استفاده مشترک می کنند‬
‫فعالیت پاتوق ها اختیاری و یا اجتماعی است درواقع پاتوق ها محل تبادل افکار واطالعات ومکانی برای‬
‫شکل گیری شبکه های اجتماعی هستند‬
‫برخی از پاتوق های شهر اصفهان‪:‬‬
‫• میدان نقش جهان‬

‫• پل های اصفهان‬

‫• کوشک باغ های اصفهان‬

‫• جاهای دیدنی و تاریخی‬

‫• مناطق طبیعی و پارک ها‬

‫• مراکز خرید‬

‫• مساجد‬

‫• کاروانسرا های اصفهان‬

‫• موزه های اصفهان‬

‫• رستوران های اصفهان‬

 ‫‪-2‬شناخت شهر اصفهان‬

‫استان اصفهان با مساحتی حدود ‪ 107018‬کیلومتر مربع جمعیتی بالغ بر ‪ 4879312‬نفر بین ‪30‬درجه‬

‫و‪ 45‬دقیقه تا‪ 34‬درجه و‪27‬دقیقه عرض شمالی و‪49‬درجه و‪32‬دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ‬

‫قرار گرفته است این استان تقریبا در مرکز ایران واقع شده است ازشمال به استان های مرکزی و قم‬

‫وسمنان وازجنوب به استان های فارس وکهگیلویه وبویراحمد وازشرق به استان یزد واز غرب به استان‬

‫های لرستان وچهارمحال بختیاری محدود است ودارای ‪15‬منطقه شهری میباشد‪.‬‬
 ‫‪-2-2‬ویژگی های اقتصادی‬
‫موقعیت اقتصادی منطقه یک با توجه به سکونت و حضور جمع فراوانی از زمامداران‬
‫حکومتی صفویه و ‪7‬درزمان قاجار که ضل السلطان و فرزندانش وایادی جکومتی انان در‬
‫این منطقه به ویژه در لنبان قرار داشتتند از زمان های قدیم در شرایط خوبی بوده است‬
‫ولی به دلیل قرار نداشتن در حصار شهر در ان زمان وحمله های افغان ها سرمایه داران‬
‫این منطقه کوچ کردند و باغات تخریب شدند وسپس بعد از حمله افغان ها و دوران ماشینی‬
‫شدن دوباره رونق گرفت‬

‫‪-3-2‬بررسی مذهبی‬
‫وجود بیشتر از ‪ 10‬مسجد قدیمی به ویژه مسجد لنبان بعنوان اولین مسجدی که در اصفهان‬
‫بنا شد و حصرت مجتبی (ع) دران نماز خوانده است وهمنین قرار گرفتن قبر یکی از‬
‫پیامبران زیر شبستان این مسجد و قرار داشتن کلیسای حضرت لقا واقع در خیابان عباس‬
‫اباد این منطقه را از نظر مذهبی با ویژگی خاص همراه میسازد‬
 ‫بررسی محله جلفا‬
‫‪ )1‬نظافت و پاکیزگی ‪:‬‬
‫نظافت و زیبایی شهر اصفهان در سایه زحمات کارگران خدمات شهری بدست آمده و همین‬
‫زحمات باعث شده زیبایی و نظافت شهر اصفهان در کشور زبانزد باشد گفت‪ :‬کارگران بازوان‬
‫حرکت جامعه به سوی رشد و شکوفایی هستند و بایستی از این بازوان هنرمند در جهت توسعه و‬
‫پیشرفت جامعه استفاده کرد‪.‬‬
‫میزان رضایت مردم و گردشگران از نظافت شهر ‪ 97‬درصد است‪.‬‬

‫‪ )2‬دسترسی ‪:‬‬
 ‫‪ )3‬جذابیت ‪:‬‬
‫ارامنهای که به اصفهان آمده بودند به هیچ عنوان مجبور نبودند فرهنگ و آداب و رسوم و‬
‫همچنین دین خود را تغییر دهند‪ .‬حتی امکاناتی به آنها داده شد تا کلیساها و دیگر اماکن‬
‫مذهبیشان را بسازند‪ .‬کلیساهایی که در طی زمان در جلفا ساخته شدند‪ ،‬جزو آثار تاریخی‬
‫باارزش این محله هستند و گردشگران زیادی را به این محله جذب میکنند‪.‬‬

‫در مجموع ‪ 2۴‬کلیسا در جلفا ساختند که اکنون حدود ‪ 10‬کلیسا سالم و پابرجا هستند‪ .‬کلیساهای‬
‫جلفا از لحاظ معماری ترکیبی از سبکهای ارمنی و ایرانی هستند و تزئینات بسیار زیبا و‬
‫خاصی هم دارند‪.‬‬
 ‫کلیسای وانک‬
‫معروفترین کلیسای محله جلفا اصفهان کلیسای وانک است و اکثر گردشگران بهقصد بازدید از‬
‫کلیسای وانک به این محله میآیند‪ .‬تلفیقی از شاهکار هنر‪ ،‬تاریخ و معماری را میتوانید در این‬
‫کلیسا ببینید که گفته میشود زیباترین کلیسای اصفهان است‪.‬‬

‫آنچه که بیشتر از هر چیزی شگفتزدهتان میکند‪ ،‬تماشای نقاشیهایی است که در فضای داخلی‬
‫کلیسا کشیده شدهاند و تصاویری از زندگی حضرت مسیح را نشان میدهند‪.‬‬

‫با وارد شدن به این کلیسا در انبوهی از رنگ و نقش محصور میشوید و آرامشی وصفناپذیر‬
‫در وجودتان جاری میشود‪ .‬کلیسای وانک از نظر تذهیب و طالکاری هم نمونهای منحصربهفرد‬
‫است‪.‬‬

‫در این مکان میتوانید از موزه کلیسای وانک هم بازدید کنید و کتب و نسخ خطی‪ ،‬تابلوهای‬
‫رنگ روغن‪ ،‬اشیای مربوط به مردمشناسی ارامنه‪ ،‬وسایل مذهبی و… را ببینید‪.‬‬
 ‫‪ )4‬راحتی ‪:‬‬
‫این محله به دلیل بافت خاصی که دارد جذب توریست زیادی دارد و به همین دلیل کافه های زیادی در‬
‫این محل هست که مردم اوقات فراغت خود را در این محل می گذارنند و یا حتی در این محل قدم میزنند‬
‫‪.‬‬

‫‪ )5‬جامعیت ‪ :‬اقشار مختلفی در این محل زندگی میکنند و محدود به قشر خاصی نیست و حتی این‬
‫محل به محله ارامنه نشین هم معروف است زیرا ارامنه های زیادی در جلفا زندگی میکنند ‪.‬‬
‫‪ 3000‬خانواده خود را به شهر اصفهان و اطراف آن رساندند‪ .‬پادشاه برای اینکه حسن نیت‬
‫خود را نشان بدهد در حاشیه زاینده رود زمین هایی را به مسافرین اجباری اصفهان اهدا کرد‪.‬‬
‫این ماجرا آغازی بر قدمت قریب به چهارصد ساله یکی از محالت اصفهان است‪ .‬محله ای که‬
‫حاال دیگر به دور از شهر اصفهان نیست بلکه خیابان حکیم نظام و نظر مستقیما شما را به آن‬
‫می رسانند و طوری در بافت شهر فرو رفته که تصور فاصله آن روزهایش کمی سخت است‪.‬‬
‫ارمنی های مهاجر به یاد موطن اصلی خود نام جلفا را بر این شهرک نهادند‪.‬‬
 ‫‪ )6‬سرزندگی و پویایی ‪ :‬فضاهای شهری از آن جهت که تجلی کالبدی باورها و ارزش های‬
‫فرهنگی جامعه است‪ ،‬می تواند در احساس هویت و یا بی هویتی تاثیرگذار باشد‪ .‬فضای شهری‬
‫برای ساکن آن نقش ظرف تمامی تجربیات فردی و جمعی را دارد و در این میان ارتباط تجمع‬
‫خاطره های شهرنشینان و عامل زمان موجب ایجاد خوانش های متفاوت و پژوهش های گسترده‬
‫در زمینره ارتباط مداخالت و توسعه های جدید در متن شهر و تعامل نسل های متفاوت کالبد و‬
‫محتوا در کنار یکدیگر است‪ .‬محله جلفا به دلیل بافت قدیمی و جذاب خود همیشه حال و‬
‫هوایخاص خود را دارد و همیشه حس خوب و سرزندگی در ان جریان دارد ‪.‬‬
 ‫‪ )7‬عملکرد ‪ :‬در این محله تقریبا میتوان گفت همه نوع فعالیتی وجود دارد از مغازه ها و پاساژ و‬
‫مرکز خرید تا مراکز اداری و محدودیتی از این بابت وجود ندارد با وجود اینکه بافت این محله‬
‫نسبتا قدیمی هست ولی ساختمان های ساخته شده باعث بهم خوردن بافت این محله نشده است و‬
‫در این محله دسترسی اسان است ‪.‬‬
 ‫‪ )8‬تمایز‪:‬‬

‫کلیسای مریم‬
‫ارمنی ها در همان ابتدای ورود یک کلیسا ساختند که به کلیسای هاکوپ یا همان یعقوب شهره‬
‫شد‪ ،‬اما این کلیسای کوچک جوابگوی نیاز تعداد ارمنی های ساکن نبود‪ ،‬بنابراین کلیسای دیگری‬
‫در مجاورت آن بنا شد که مریم مقدس نامیده شد‪ .‬آودیک دیگر تاجر نامدار ارمنی بانی اصلی این‬
‫کلیساست‪ .‬نقاشی های حیرت انگیز و گنبد سحرانگیز تاالر کلیسا هوش از سر هر بیننده ای می‬
‫پراند‪ .‬کاشی کاری ایرانی از دیگر زیبایی های این کلیساست‪ .‬این دو کلیسا به ترتیب اولین و‬
‫دومین کلیسای اصفهان هستند که در زمان شاه عباس اول ساخته شده و هم اکنون در میدان جلفا‬
‫‪.‬قرار دارند‪ .‬خواجه آوریک در گوشه ای از همین کلیسا به خاک سپرده شده است‬

‫کلیسای وانک •‬
‫حتما نام این کلیسا را بارها شنیده اید‪ .‬کلیسایی در خیابان کلیسا‪ ،‬متعلق به سال ‪ 1655‬میالدی‪،‬‬
‫که ارمنی های عزیز آن را آمناپرکیج می نامند‪ .‬یک کلیسای خشتی با گنبدی تماما ایرانی که برج‬
‫ساعت و ناقوس هایش از فاصله ای دور پیداست‪ .‬درون کلیسا به واقع شما را حیرت زده می‬
‫کند‪ .‬به سان کلیساهای اروپایی پر از نقاشی های ظریف و حیرت انگیز که زندگانی حضرت‬
‫مسیح(ع) را از تولد تا عروج به تصویر می کشند‪ .‬بهشت و جهنم در کنار آیات انجیل از دیگر‬
‫تصاویر زینت بخش کلیسای وانک است‪ .‬این کلیسا به هزینه شخصی یکی از ارامنه ثروتمند به‬
‫نام خواجه آودیک ساخته شده و نقاشی های آن کار هنرمندان ارمنی است‪ .‬تزئینات طالیی این‬
‫‪.‬کلیسا نیز زبانزد خاص و عام است‬
 ‫‪ )9‬ایمنی و امنیت ‪ :‬از نظر امنیت محله جلفا کامال امنیت برقرار است و یک فضای ارام‬
‫برقرار است چون بر اساس ِرئیس پلیس امنیتی اصفهان معموران پلیس در ان منطقه کامال‬
‫در حال گردش هستند ‪.‬‬
 ‫‪ )10‬نیرومندی و سالمتی ‪ :‬موج تغییرات در محله جلفا به دلیل همراهی مردم با این اتفاقات‬
‫سرعت بیشتری داشته است‪ .‬در حوزههای مختلف تغییرات شهری در جلفا‪ ،‬مردم شریک و‬
‫پذیرای اتفاقات نو در محله بودند و به این امر سرعت دادند‪ .‬حاال چهره محله در حال‬
‫پوستاندازی است و بهزودی به یکی از محلههای معروف گردشگری ایران تبدیل میشود‪.‬‬
‫پس با این وجود به سالمتی این منطقه اهمیت زیادی داده میشود ‪.‬‬
 ‫‪ )11‬کیفیت محصور بودن فضای عمومی شهر ‪ :‬چگونگی محصور بودن یا بازبودن فضا‬
‫های عمومی شهری در نظر گرفتن کیفیت و سطح اشیاء نمایان و هویت بخشی ‪.‬‬

‫برای مثال ‪ :‬اجرای طرح ساعت آفتابی مدل سیاره‪ -‬ای ایرج صفایی‪ ،‬کارشناس رصدخانه‬
‫دانشگاه کاشان در میدان جلفای اصفهان ساعتهای آفتابی گرچه در بازه زمانی چند هزار‬
‫ساله برای تشخیص زمان در فرهنگهای گوناگون بشری مورد استفاده قرار می‪ -‬گرفته‬
‫است‪ .‬اما با گسترش فناوری ساعتهای عقربه ای و دیجیتال از رونق اصلی افتاد‪ .‬با این‬
‫وجود در بسیاری از جوامع هنوز نه تنها به عنوان نماد نجومی بلکه به عنوان عنصر‬
‫زیبایی شناختی و گاه نماد اصالت و قدمت فرهنگی استفاده می شود‪ .‬در جامعه ما نیز در‬
‫چند سال اخیر روند ساخت انواع مختلف ساعت آفتابی در گوشه و کنار ایران‪-‬زمین‬
‫گسترش یافته است‪.‬‬

‫ساعت آفتابی اصفهان با مدل سیاره ‪-‬ای و قطر خارجی ‪ 130‬سانتیمتر و قطر داخلی ‪100‬‬
 ‫سانتیمتر طراحی شده است‪ .‬این ساعت آفتابی برای مختصات جغرافیایی میدان جلفای‬
‫اصفهان یعنی طول جغرافیایی ‪ 51‬درجه و ‪ 39‬دقیقه و ‪ 27‬ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی‬
‫‪ 32‬درجه و ‪ 38‬دقیقه و ‪ 11‬ثانیه شمالی طراحی شده است‪ .‬میدان جلفا که در محله جلفای‬
‫اصفهان و در مجاورت خیابان نظر واقع است ‪ ،‬در بین سه کلیسای معروف اصفهان یعنی‬
‫کلیسای وانک ‪ ،‬کلیسای حضرت مریم و کلیسای بیت اللحم‪ -‬قرار گرفته است‪ .‬و ساعت‬
‫آفتابی در میان یک حوض ساخته شده است‪.‬‬

‫‪ )12‬اشیای نمایان و هویت بخش (عناصر نمادین و بنا های تاریخی )‪:‬‬
 ‫‪ )13‬تصویر ذهنی در فضای عمومی شهر ‪ :‬راه ها ‪ .‬نشانه ها ‪ .‬گره ها ‪ .‬لبه ها ‪ .‬و محله‬
‫های قابل سازمان دهی ‪.‬‬
‫«کلیسای وانک» یا «آمنا پرکیج» از کلیساهای تاریخی ارامنه که در محله جلفای اصفهان‬
‫و در زمان شاه عباس ساخته شده است‪ .‬این کلیسا از روی کلیسای سنت استپانوس در‬
‫جلفای آذربایجان شرقی کپی برداری شده است‪.‬‬
‫‪ )14‬ارزش و معنا ‪ :‬محله جلفا همانطور که میدانید فقط یک محله ساده نیست و بهعنوان‬
‫یکی از محلههای تاریخی و باارزش شهر اصفهان شناخته میشود‪ .‬آنچه که بهعنوان‬
‫تاریخچه این محله میخواهیم تعریف کنیم‪ ،‬بسیار جذاب و البته کمی غمانگیز است؛ اما‬
‫آخرش خوب تمام میشود! ارامنهای که به اصفهان آمده بودند به هیچ عنوان مجبور‬
‫نبودند فرهنگ و آداب و رسوم و همچنین دین خود را تغییر دهند‪ .‬حتی امکاناتی به آنها‬
‫داده شد تا کلیساها و دیگر اماکن مذهبیشان را بسازند‪ .‬کلیساهایی که در طی زمان در‬
‫جلفا ساخته شدند‪ ،‬جزو آثار تاریخی باارزش این محله هستند و گردشگران زیادی را به‬
‫این محله جذب میکنند‪.‬‬

‫در مجموع ‪ 2۴‬کلیسا در جلفا ساختند که اکنون حدود ‪ 1۰‬کلیسا سالم و پابرجا هستند‪.‬‬
‫کلیساهای جلفا از لحاظ معماری ترکیبی از سبکهای ارمنی و ایرانی هستند و تزئینات‬
‫بسیار زیبا و خاصی هم دارند‪.‬‬
‫‪ )15‬خوانایی به معنای الگوی منسجم و سازمان یافته و راهیابی به نقاط ونشانه مورد نظر‬
‫‪ .‬ککه تجربه ی فضایی شهر عالوه بر عناصر کالبدی ‪ .‬شامل عملکرد ها نیز میباشد که‬
‫شامل عوامل بصری ‪.‬تجهیزات ومبلمان ‪ .‬نشانه ها و عالئم شامل می شود‬

‫کوچه سنگتراشها از زیباترین گذرهای اصفهان‬

‫اگر از اهالی جلفا اصفهان سراغ کوچهها و خیابانهای جذاب برای پیادهروی و گردش را‬
‫بگیرید‪ ،‬حتما ً آدرس کوچه سنگتراشها را به شما میدهند‪ .‬این کوچه زیبا کامالً‬
‫‪.‬سنگفرش شده و بسیار دنج‪ ،‬آرام و مناسب برای پیادهروی است‬
 ‫عالوه بر این که کوچه سنگتراشها محبوبیت زیادی نزد گردشگران و مسافران دارد‪،‬‬
‫‪.‬پاتوق خود اهالی محله و ارامنه هم محسوب میشود‬

‫گذر خواجه عابد هم کنار گذر سنگ تراشهاست‪ .‬جلفاگردی بدون قدم زدن در گذر‬
‫سنگتراشها و خواجه عابد‪ ،‬انگار که یک چیزی کم دارد‪ .‬در ضمن ارمنیها در کارهایی‬
‫مانند سنگتراشی مهارت باالیی داشتهاند و نامگذاری این کوچه هم به این موضوع اشاره‬
‫‪.‬دارد‬

‫اگر عاشق کوچهپسکوچههای تاریخی هستید‪ ،‬پس از دیدن جلفا راه کج کنید و به یزد‬
‫‪.‬بروید! خانه های تاریخی یزد شما را به عصر و تاریخ دیگری میبرند‬

‫کوچه سنگتراشها از زیباترین گذرهای اصفهان‬

‫این محله پاتوق اصفهانیها و ارمنیهاست‬
‫کوچه لت استرا‬
‫با توجه به معماری کوچه لت استرا‪ ،‬در این کوچه میتوانید حال و هوای جلفای قدیم را از‬
‫نزدیک حس کنید‪ .‬جالب است بدانید که در زمانهای قدیم‪ ،‬این کوچه محل ارتباط مردم از‬
‫طریق بام خانههایشان بوده است‪ .‬کوچه لت استرا‪ ،‬این کوچه پر پیچ و خم‪ ،‬شیوه خاص‬
‫‪.‬زندگی مردم در گذشته را روایت میکند‬

‫کوچه لت استرا‬
 ‫خانه های تاریخی محله جلفا‬

‫اگر عاشق خانههای تاریخی و چرخیدن در آنها هستید و هر بار که سراغ یکی از آنها‬
‫میروید‪ ،‬هزار قصه در ذهنتان میسازید‪ ،‬باید بگوییم در جلفا اصفهان هم چنین فرصتی‬
‫‪.‬برایتان فراهم میشود‬
 ‫در این محله چند خانه تاریخی قرار دارد که بازدید از آنها میتواند شما را به حال و‬
‫‪.‬هوای گذشتهها ببرد تا حسابی غرق در رویا و خیال شوید‬

‫حاال که حرف از خانه های تاریخی است و صفای بیحدواندازهشان‪ ،‬دوری هم در این‬
‫‪.‬مطلب راجع به خانه های تاریخی کاشان بزنید که شهرتشان عالمگیر است‬

‫خانه های تاریخی محله جلفا‬

‫خانه مارتا پیترز‬
‫این خانه که قدمت آن به دوران صفویه برمیگردد‪ ،‬یکی از خانههای قدیمی و تاریخی‬
‫‪.‬اصفهان است و درون باغی زیبا قرار دارد‬

‫سقفهای مقرنسکاریشده‪ ،‬آینهکاریها‪ ،‬گچبریهای هنرمندانه‪ ،‬نقاشیهای فرشتگان بر‬

‫روی دیوارها و طالکاریها‪ ،‬چشمان هر بینندهای را خیره میکنند و نشان از ارزش هنری‬
‫‪.‬این خانه دارند‪ .‬خانه مارتا پیترز اکنون در اختیار دانشگاه هنر اصفهان قرار دارد‬

‫در جاباما میتوانید سراغ اجاره خانه های سنتی در هر شهر و محلهای بروید‪ ،‬خانههای‬
‫سنتی ایران اغلب قدمی چند صد ساله دارند و اقامت در آنها مثل سوار شدن در ماشین‬
‫!زمان است‬

‫خانه مارتا پیترز‬

‫خانههای تاریخی دیروز‪ ،‬کافه رستورانهای امروز‬
‫‪)16‬نفوذی‪ :‬ارمنی ها در همان ابتدای ورود یک کلیسا ساختند که به کلیسای هاکوپ یا همان‬
‫یعقوب شهره شد‪ ،‬اما این کلیسای کوچک جوابگوی نیاز تعداد ارمنی های ساکن نبود‪،‬‬
‫بنابراین کلیسای دیگری در مجاورت آن بنا شد که مریم مقدس نامیده شد‪ .‬آودیک دیگر تاجر‬
‫نامدار ارمنی بانی اصلی این کلیساست‪ .‬نقاشی های حیرت انگیز و گنبد سحرانگیز تاالر‬
‫کلیسا هوش از سر هر بیننده ای می پراند‪ .‬کاشی کاری ایرانی از دیگر زیبایی های این‬
‫کلیساست‪ .‬این دو کلیسا به ترتیب اولین و دومین کلیسای اصفهان هستند که در زمان شاه‬
‫عباس اول ساخته شده و هم اکنون در میدان جلفا قرار دارنداست‪.‬‬
‫‪)17‬پیوستگی‪ :‬درون کلیسا به واقع شما را حیرت زده می کند‪ .‬به سان کلیساهای اروپایی‬
‫پر از نقاشی های ظریف و حیرت انگیز که زندگانی حضرت مسیح(ع) را از تولد تا عروج‬
‫به تصویر می کشند‪ .‬بهشت و جهنم در کنار آیات انجیل از دیگر تصاویر زینت بخش کلیسای‬
‫وانک است‪ .‬کلیساها‪ ،‬ساعتهای بلند‪ ،‬ساختمانهایی با معماری متفاوت و چشمگیر‪ ،‬حوض‬
‫کوچک آبی و کوچههای تو در تو‪ ،‬به شما این را میگوید که لحظات منحصربهفرد و جالبی‬
‫را در این محلهگردی تجربه خواهید کرد‪ .‬اینجا هیچ چیز تکراری نیست‪.‬‬