(Thi247.Com) - Hướng Dẫn Ôn Luyện Thi THPT Quốc Gia Môn Sinh Học - Bùi Sâm, Mai Tuấn, Trần Ngọc

570.
76 BUI V A N S A M - MAI S Y T U A N - I R A N K H A N H N G O C
H561D
U O N G DAN ON LUV6N
IHITOUNGHOC PHO IHONG
OUOC Gl
NHA X U A T B A N O A ! H O C S\J P H A M
BUI VAN SAM - MAI SY TUAN - TRAN KHANH NGOC
Hl/flNG DANONLUYEN
THITRUNG HOC PHO THONG QUOCGIA
MON SINH HOC
N H A XUAT BAN DAI HOC S U P H A M

UNIVERSITY OF EDUCATION PUBLISHING HOUSE
H U O N G DAN O N L U Y E N THI T R U N G H O C P H O T H O N G Q U O C GIA MON SINH H O C
Bui Van Sam - Mai Sy Tuan - Tran Khanh Ngoc
Sacii duoc xuat ban phuc vu viec 6n luydn thi trung hoc pho thdng quoc gia t(i nam 2015
Ma so sach tieu chuan quoc te: ISBN 978-604-54-2246-5
Ban quyen xuat ban thuoc ve Nha xuat ban Dai hoc Su pham.
Mpi hinh thilc sao ch^p toan bo hay mot phan hoac cac hinh thitc ph^t hSnh
ma khong c6 su cho phep trU6c bSng van ban
cua Nha xuat ban Dai hoc Su pham deu la vi pham phap luat.
Chung tot ludn mong muon nhqn duoc nhOng y kien 66ng gdp cua quy vi doc gia
desdch ngay cang hoan thien han. Mpi gdp y ve sach, lien he ve ban thao va dich vu ban quyen
xin vui long gCri ve dia chi email: kehoach&nxbdhsp.edu.vn
Ma so: 01.02.177/900 - TK 2015
MUC LUC
LOIGIOITHIEU 5
LOINOIDAU 6
Phan m o t : D I N H H U O N G C H U N G K I T H I T R U N G HQC PHO T H O N G QUOC GIA

M O N SINK HOC 7
Phan h a i : CAC C H U D E ON LUYEN 8

Chii de 1. Casaphdn tiicua hien tuong di truyen vd bien di 8
I. T o m t a t kien thuc ca b a n 8
I I . Bai tap m i n h hoa 13
I I I . Bai tap t u l u y e n 17
ChudeZ. Co so tebdo cua hien tuong di truyen vd bien di 21
I. Kien thuc c a b a n 21
? I I . Bai tap m i n h hoa 26
I I I . Bai tap t u luyen 31
Chu de 3. Tinh quy ludt cua hien tuong di truyen vdbiendi 34
I . Kien thuc CO b a n 34
I I I I . Bai tap t u luyen 50
Chii de 4. Di truyen hoc qudn the. 56
I. Kien thuc ca b a n 56
* I I . Bai tap m i n h hoa 58
^' I I I . Bai tap t u luyen 61
Chii de 5. Ung dung di truyen hoc vd di truyen hoc nguoi 65
I. Kien thuc ca b a n 65
ChddeG. Tien hod 80
I . Kien thiic ca ban 80
Chd de 7. Sinh thai 93
I. Kien thiic ca ban 93
I I I . Bai tap t u l u y e n 105
3
Phan ba: M O T SO DE T H I THAM KHAO 108
DESOl 108
DE 8 0 2 116
DE SOS 123
D E S 6 4 131
DE SOS 139
DE SO 6 147
DE SO? 155
DE SOS 163
DAP A N VA HUONG D A N GIAI 171
Ldl GI6I THIEU
Thuc Men Quy6t dinh s6 3538/QD-BGDDT ngay 09/9/2014 ciia Bo tnrong Bo Gido due
va Dao tao phe duyet phuomg an thi tot nghiep trung hoc pho thong va tuyen sinh dai hoc,
cao dang tu nam 2015 (goi la ki thi trung hoe pho thong quoc gia), huong tdi vice thuc
hien doi mod chuong trinh va sach giao khoa, Nha xuat ban Dai hoe Su pham to chue
bien soan va phat hanh bo sach Hir&ng dan on luyen thi trung hoc pho thong quoc gia
gom 8 cuon, tuong ung vai 8 mon: Toan, Ngu van, Tilng Anh, Sinh hoc, Hoa hoc, Sinh
hoc, Lich su va Dia If.
Bo sach do cac tac gia la giang vien uy tin ciia Truong Dai hoc Su pham Ha Npi,
giao vien gioi a truong trung hoc pho thong va mot so can bo ciia cac ca quan chuyen
mon - nhung nguai c6 nhieu kinh nghiem tham gia cong tac tuyen sinh ciia Bg Giao due
va Dao tao - bien soan bam sat Chuang trinh giao due trung hoc pho thong, hudng tdi
doi mdi phuong phap day va hoc.
Cau true moi cuon sach gom ba phan:
Phan mot: Djnh huong chung ki thi trung hoc pho thong quoc gia (theo tung mon)
Phan hai: Cac chu d§/noi dung on luyen
Cae chu de/noi dung on luyen dugc bien soan doi mdi theo hudng danh gia nang lue,
bam sat quy dinh eua Bg Giao due va Dao tao ve cau true de thi, trong do eo phan tom
tat li thuyet, yeu cau ve bai tap/cau hoi van dung, cac bai tap/cau hoi mau va hudng dan
on luyen.
Phan ba: Mot so de thi tham khao
Cac de thi nay c6 dap an hoac hudng dan tra Idi. Hgc sinh nang cao dugc ki nang ren
luyen thuc hien trgn ven mot de thi trong thai gian quy djnh; mot mat luyen kha nang giai
bai tap, giai quyet van de, mat khac he thong hoa dugc cac kien thuc va ki nang can thiet
cho ki thi trung hgc pho thong quoc gia.
Cung vdi bg sach tren, Nha xuat ban Dai hgc Su pham tiep tue gidi thieu va phat hanh
bo sach Boi duong, on luyen thi trung hoc pho thong qu6c gia theo bo de gom 5 mon
(Toan, Ngu van, Tieng Anh, Sinh hgc, Hoa hgc) phuc vu hgc sinh on luyen thi trung hgc
pho thong quoc gia mot each hieu qua.
Dgi ngu giao vien pho thong c6 the su dung sach de hudng dan hgc sinh on luyen
kien thuc, ki nang theo hudng tiep can nang luc mot each c6 he thong nham dat hieu qua
cao nhat trong ki thi trung hgc pho thong quoc gia, bat dau thuc hien tu nam 2015.
Xin trdn trong gi&i thieu!
NHA XUAT BAN DAI HOC SlT PHAM
Ldl NOI DAU
Cuon sach nham dap ung nhu cau cua hoc sinh trong vice on luyen thi trung hoc
pho thong quoc gia mon Sinh hoc.
Ngi dung cuon sach gom ba phan, dugc cac tac gia bien soan theo huong doi mdi ve
hinh thuc va noi dung, dong thoi huong tdi nhiing tai lieu boi duong giao vien trong
nhung nam sau. Phdn mot la dinh huong chung ciia ki thi trung hoc pho thong quoc gia
mon Sinh hoc; Phdn hai la cac chii d l on luyen, Phdn ba gioi thieu mot so dk thi tham
khao CO huong dan giai.
Noi dung Phdn hai gom 7 chii de:
• Co so phan tii ciia hien tugng di truyen va bien di
• Co so te bao cua hien tugng di truyen va bien di
• Tinh quy luat ciia hien tugng di truyen va biSn dj
I • D i truyen hgc qukn the
• iTng dung di truydn hgc va di truySn hgc nguoi
• Tien hoa
• Sinh thai
Trong moi chii de, cac tac gia trinh bay thong nhat theo cac muc: Tom tat kien thuc
CO ban; Bai tap minh hoa; Mot so luu y; Mot so bai tap minh hoa; Bai tap tu luyen. Cuoi
chii de la dap an va huong din giai ph§n bai tap tu luyen.
Cuon sach con la tai lieu tham khao huu ich cho cac thay, c6 giao giup hgc sinh
on luyen hieu qua mon Sinh hgc trong ki thi trung hgc pho thong quoc gia.
Cac tac gia mong muon nhan dugc nhirng gop y ciia dgc gia va cac dong nghiep de
nang cao chat lugng cuon sach trong cac Ian xuat ban sau. Mgi y kien gop y cho cuon sach
xin gui ve dia chi:
Phong Bien tap, Nha xuat ban Dai hgc Su pham, Truong Dai hgc Su pham Ha Ngi -
So 136, Duong Xuan Thuy, Quan Cau Giay, Thanh pho Ha Ngi.
Cac tac gia
Phan mot
DjNH HadNG CHUNG Kl THI
TRUNG HOC PHO THONG QUOC GIA MON SINH HOC
Ngay 09/9/2014, Bo truong Bp Giao due va Dao tao da ban hanh QuySt dinh s6
3538/QD-BGDDT v^ viec phe duyet phifong an thi tot nghiep trung hoc pho thong va
tuyin sinh dqi hoc, cao dang tic nam 2015 (goi la ki thi trung hoc pho thong quoc gia),
trong do quy dinh thi sinh phai thi 4 mon toi thieu gom: 3 mon bat buoc la Toan, Ngii van,
Ngoai ngu va 1 mon tu chon trong cac mon Sinh hoc, Hoa hoc, Sinh hoc, Lich sii va Dia li.
Ngoai 4 mon thi noi tren, thi sinh c6 quydn dang ki thi them cac mon thi con lai ciia ki
thi de su dimg cho viec dang ki tuyen sinh dai hoc, cao dang theo yeu cau cua cac nganh
dao tao do tvmg truong dai hoc, cao dang quy dinh trong De an tuyen sinh cua truong do.
D§ thi trung hoc pho thong quoc gia nam 2015 mon Sinh hoc se c6 cau true tuomg tu
nhu d^ thi t6t nghiep trung hoc pho thong va de thi tuyen sinh vao dai hoc, cao dang
nam 2014. Noi dung de thi bam sat chuong trinh trung hoc pho thong, chii yeu la lop 12,
tang cucmg do phan hoa va c6 nhieu cau hoi mo. De thi c6 phan kiem tra kien thiic ca ban,
dung dk xet t6t nghiep; va phkn nang cao, dung de sang loc thi sinh trong tuyen sinh
vao cac truong dai hoc, cao dang. ui-ixs.^n -^r.:
De thi dam bao ca 4 mure do nhgn biet, thong hieu, van dung, van dung cao, doi hoi
hoc sinh van dung kien thirc tSng hap, lien mon dS lam bai, giai quyet cac van de lien quan
d^n thirc tiin cuoc s6ng. Cong tac ra d8 thi tilp tuc dugc doi mai theo huong ddnh gid
ndng luc ngic&i hoc, tang dan cdc cau hoi a mite do van dung, cac cau hoi ma; noi dung
cau hoi chii trong hinh thanh pham chat, nang lire cua hoc sinh; de thi se tang dan yeu cau
van dung ki^n thuc tong hop, lien mon tu de den kho.
Be thi mon Sinh hoc d dang tAc nghiem khach quan vai thai gian lam bai la 90 phut.
Phan hai
C A C CHU D E ON L U Y E N
i
C H U D E 1 . C d S d P H A N TLT
C U A H I E N T a O N G Dl T R U Y E N VA B I E N D!
I. TOM TAT KIEN THL/C CO BAN
1. Vat chat di truyen va c d c h e phan tuf cua hien ti/dng di truyen, bien dj
- Vat chat di truyen a cip do phan tu la axit nucleic. C) virut, vat ch4t di truyin c6 thk
la A D N hoac ARN. O vi khuan (sinh vat nhan so) va sinh vat nhan thyc, vat chat
di truyen la ADN.
- Ca che phan tu cua hien tugng di truyen la qua trtnh nhan doi ADN, phien ma va
dich ma binh thuong. ^
- Ca che phan tu ciia hien tugmg biSn di la qua trinh nhan doi A D N , phien ma va
dich ma c6 xay ra sai sot.
2. G e n
- Gen la mot doan cua phan tu A D N mang thong tin ma hoa cho mot chu6i polipeptit
hay mot phan tu ARN.
- Thong tin di truyen trong gen dugc truyen tu te bao nay sang tS bao khac thong qua
qua trinh nhan doi ciia phan tu ADN trong qua trinh phan bao.
- Cau true chung ciia mot gen c§u true g6m 3 vung trinh tu nucleotit: viing dilu hoa,
viing ma hoa, viing ket thuc.
3. Ma di truyen
- Gen dugc cau tao tu 4 loai nucleotit, con chuoi polipeptit dugc cau tao tu cac axit
amin. Thong tin ve trinh tu cac axit amin trong chuoi polipeptit dugc ma hoa trong gen
bang each cur 3 nucleotit lien nhau ma hoa cho 1 axit amin. Ba nucleotit l i l n nhau tren
mach goc cua gen ma hoa cho 1 axit amin dugc goi la bg ba ma hoa (triplet). Ba nucleotit
tren phan tu mARN bat doi bo sung vai triplet dugc goi la bo ba ma sao (codon). M6i
phan tu tARN c6 mot bg ba doi ma dac hieu dugc ggi la anticodon hit doi b6 sung vai
codon tren mARN.
- Cac dac diem cua ma di truyen: la ma bg ba; dugc dgc tu mot diem xac dinh theo
tung bg ba nucleotit va khong goi len nhau; c6 tinh ph6 bi§n; c6 tinh dac hieu va c6 tinh
thoai hoa.
4. Qua trinh nhan doi ADN (tai bhn ADN, ttT s a o ADN)
- Tong hap cac mach dcm m&i: Do enzim A D N polimeraza chi di chuyen tren mach
khuon theo chieu 3' —> 5' nen cac mach mai luon dugc t6ng hgp theo chiû 5' —> 3'.
Tren mach khuon c6 chieu 3' —> 5' thi mach mai dugc tong hgp lien tuc, con tren mach
khuon CO chieu 5' 3' thi mach mai dugc tong hgp ngat quang tao nen cac doan ngan
(doan Okazaki). Sau do cac doan Okazaki dugc noi lai voi nhau nha enzim noi (ligaza)
tao thanh soi hoan chinh.
- Mot so loai enzim tham gia vao qua trlnh nhan doi ADN:
+ Enzim thao xoin: giup cho 2 mach don ciia phan tu ADN tach nhau dan tao nen
chac chCr Y (chac tai ban) va de 16 2 mach khuon.
+ Enzim ADN polimeraza tong hop mach mai theo nguyen tac bo sung (A cap doi
voi T, G cap doi vdi X va ngugc lai).
+ Enzim n6i ligaza: n6i cac doan Okazaki voi nhau tao thanh mach hoan chinh.
- Nguyen tac nhdn doi:
+ Nguyen \kc khuon mlu (NTKM): M6i phan tu ADN con deu c6 hai mach don
trong do mot mach cu la tu ADN me (mach khuon), con mot mach mai dugc tong hgp tu
cac nucleotit tu do trong moi tnrcmg noi bao (con goi la nguyen tac ban bao toan).
+ Nguyen tic b6 sung (NTBS): Cac nucleotit tir do trong moi truong noi bao lien ket
voi cac nucleotit tren m6i mach don cua ADN theo nguyen tac bo sung (A cap doi bo
sung voi T, G cap doi b6 sung vdi X va ngugc lai). t -
+ Nguyen tac mot chieu: cac mach mai luon dugc tong hgp theo chieu 5' 3'.
—> Nha cac nguyen tac nhan doi ma tu mot phan tu ADN me tao thanh hai phan tii
ADN con giong nhau va giong phan tu ADN me.
- Qua trinh nhan doi ADN diln ra khSng binh thuang se phat sinh dot bien ggi la dot
bien gen. Dot bien gen la su bien doi trong cau true ciia gen. Bien doi lien quan den mot
cap nucleotit ggi la dot biSn diem. M6i \kn bien doi ve cau true ciia gen lai tao ra mot alen
mai khac vai alen ban dau. Alen mai quy dinh trang thai kieu hinh moi ciia tinh trang.
- Dot Men gen c6 the phdt sinh trong mot so truong hap sau day:
+ Sir kit cap khong diing trong qua trinh nhan doi ADN do bazo nita dang hiem hoac
do cac bazo nito bi ion hoa c6 the lam xuat hien dot bien gen dang thay the mot cap
nucleotit.
+ Tac dong ciia cac tac nhan gay dot bi8n: tac nhan 5BU c6 th§ gay dot biSn thay th8
cap A - T bang cap G - X; tac nhan acridin c6 the gay dot bien them hoac mat mot cap
nucleotit; tia UV c6 thS lam cho 2 baza timin tren cung mach lien ket vdi nhau cung dan
den phat sinh dot bien gen,...
- Dot biSn gen c6 thi gay hai, nhung ciing c6 the v6 hai hoac c6 Igi cho the dot bien.
Miic do gay hai ciia alen dot biSn gen phu thugc vao dieu kien moi truong va to hgp gen. A.
.r,., , V Phien ma Dich ma „ -r- L. *
ADN (gen) > mARN >• Protein • Tinh trang A
Tai ban
Sai sot
(dot bien gen)
Pliien ma Dich ma
ADN' (gen) • mARN' — >• Protein' > Tinh trang A'
{Lieu y: Trong so do tren, ki hieu A va A' nhSm bilu hien cac trang thai (kieu hinh) khac
nhau ciia cung mot tmh trang).
9
5. Qua trlnh phien ma
- Phien ma la qua trinh tong hop ARN tren khuon mau mach g6c cua gen.
- M o i gen c6 hai mach nucleotit nhung chi c6 1 mach dugc dung lam khuon (mach
goc) de tong hop ARN.
- Qua trinh phien ma dugc bat dau tir diem khai dau phien ma (nam o vung dieu hoa
cua gen) va ket thiic khi enzim ARN polimeraza gap tin hieu ket thiic (nSm d viing ket
thuc cua gen).
- Enzim ARN polimeraza tnrgt doc theo mach goc c6 chieu 3' —>• 5' de tong hop
phan tir mARN theo nguyen tac bo sung (A cap doi vai U, T cap doi voi A, G cap doi voi
X va ngugc lai) theo chieu 5' —> 3'.
- Nguyen tac phien ma: cung thirc hien theo cac nguyen t§c khuon mlu, b6 sung
va mot chieu (mot mach goc cua A D N lam khuon, cac nucleotit ISp rap theo nguyen tSc
bo sung, mach ARN luon dugc keo dai theo chieu 5' -> 3').
- Trong qua trinh phien ma cung c6 th^ xay ra cac sai sot nhu ghep nhim cac
nucleotit vai cac nucleotit tren mach goc khong dung theo nguyen tac bo sung, khi djch
ma se tao ra chuoi polipeptit bj bien doi, dan tdi c6 the lam xuat hien kieu hinh mai cua
tinh trang:
A n , M / , Phien ma . r - , . , Dich ma „
ADN (gen) > mARN — • Protein • Tinh trang A
Tai ban
«rî., , , Phien ma Dich ma ^, ,
ADN (gen) ¥ — > mARN — • Protein > Tinh trang A
t
Sai sot
6. Qua trinh djch ma
- Sff do khdi qudU
MachgSc: 3'TAX XAA XGG ... X X X ATT5'
mARN: 5'AUG GUU GXX ... GGG UAA3'
tARN: 3'UAX XAA XGG ... X X X 5'
Polipeptit: Axit amin ma dau - Vai - Ala - ... - Gly.
Protein: - Vai - Ala - ... - Gly.
Sa do tren cho thay cac triplet bo sung vdi cac codon, cac codon lai bo sung vai cac
anticodon nen trinh tu cac triplet giong trinh tu cac anticodon (chi khac la T thay bang
U). Nha vay, thong tin di truyen tren mach goc cua gen dugc chuy^n thanh trinh tu cac
axit amin trong chuoi polipeptit. Do do, tARN con dugc ggi la "nguai" dich ma di truyen.
- Nguyen tac dich ma: cGng thuc hien theo cac nguyen tac khuon mau, b6 sung va
mot chieu (mARN lam khuon, su k i t cap giira cac codon tren mARN va cac anticodon
tren tARN theo nguyen tac bo sung, riboxom dich chuyen tren mARN theo chidu 5' -» 3').
- Viec dich ma c6 t h i sal sot nSu tARN khong lien kk dugc mot each chinh xac vai
dilng loai axit amin ma no can van chuyen hoac c6 the do ket cap nham giua codon va
anticodon (trong qua trinh dich ma) se tao thanh chu6i polipeptit bi bien doi.
ADN (gen) ""^'^^ mARN Protein > Ttnh trang A
Tai ban
, Phien ma Dich ma „ , ,,, ^, ,

ADN (gen) >• mARN ' ^ > Protein •TmhtrangA
Sal sot
7. Dieu hoa hoat dong cua gen
- Trong t^ bao c6 r§t nhiSu gen, nhung a tung thai diem chi c6 mot so gen hoat dong
(ma), con phan Ian cac gen a trang thai khong hoat dong (dong).
- Ca ch^ giup te bao c6 the nhan biet dugc thai diem nao thi cho gen hoat dong hay
khong hoat dong dugc goi la ca che dieu hoa hoat dong gen. Dieu hoa hoat dong gen
khong dung lai a viec "dong" hay "ma" gen ma con dieu khien lugng san pham cua gen
dugc tao ra nhieu hay ft phu hop vdi nhu cau cua te bao va ca the.
- Dieu hoa hoat dong gen dugc thuc hien a nhieu muc do khac nhau (phien ma, dich
ma, sau djch ma). 0 sinh vat nhan sa, qua trinh dieu hoa gen dugc thuc hien chu yeu a
miic do phien ma.
- Diû hoa muc phien ma la diû hoa lugng mARN dugc tong hgp trong te bao
(nhiû hay it hoac khong tong hgp mARN), qua do dieu hoa lugng san pham cua gen.
Dieu hoa phien ma dugc minh hoa qua mo hinh \k ca che dieu hoa hoat dong gen cua
operon Lac do Jacop - Mono phat hien ra:
+ Khi moi truang khong c6 lactoza: Gen dieu hoa tong hgp protein uc che. Protein
uc che nay lien ket vai vung van hanh ciia gen ngan can qua trinh phien ma lam cho cac
gen cau true khong hoat dong (khong phien ma, khong djch ma).
+ Khi moi truang c6 lactoza: Mot so phan tu lactoza lien ket vai protein uc che lam
bien doi cau hinh khong gian ba chieu cua protein uc che dan den protein uc che khong
lien kk dugc vai viing van hanh cua gen, do vay ARN polimeraza c6 the lien ket vai
viing khai dong d l tien hanh phien ma va dich ma tao ra cac enzim phan giai duong
lactoza.
+ Khi duong lactoza trong moi truang te bao bi phan giai het thi protein uc che dugc
giai phong, lai lien kk vai vung van hanh va uc che hoat dong ciia cac gen cau true.
8. Tong ket ve cd sd phan tuf cua hien tiTdng di truyen va bien dj

- Cac qua trinh nhan doi, phien ma va dich ma deu dugc thuc hien theo cac nguyen tac
khuon mau, b6 sung va tong hgp cac chuoi theo mot chieu nhu dugc minh hoa trong
so do sau:
5' ATA G X X G G G 3 '
Tai ban 3 ' T A T X G G XXX 5'
5' ATA GXX GGG 3' NTKM - NTBS
AON
3 ' T A T X G G X X X 5'
5 ' A T A GXX G G G 3 '
Phien mS
NTKM - NTBS
3 ' T A T X G G XXX 5'
rtiARN 5' AUA GXX GGG 3'
Djch ma
NTKM - NTBS
tARN 3' UAU XGG XXX 5'
Chuoi polipeptit He - Ala - Gly
—>• Can ghi nha sa do va nhiimg luu y nay de lam cac dang bai tap ve nhan doi,
phien ma va djch ma.
- C a che phan tu ciia hien tugng di truyen dugc the hien a so d6 sau:
Co* che bieu hi^n thong tin di truyen trong dcri ca the
ADN _!!liÂRN Pi^^^^ > Protein Tfnhtrang A
Cor che
truyen dgt
Bieu hoa ^ s . - - '
thong tin Tai ban hoat d§ng J
di truyen cua gen ^ ^ . ^
qua cac
thehf Phien ma
;n ma Djch
Dlqln ma
ÂDN ARN — T > Protein ^ > Tinh trang A
- Ca che phan tu cua hien tugng bien di dugc the hien d sa do sau:
ADN ( g e n ) ^ l l ^ m A R N Protein'" — * Tinh trang A'
Sai sot
Bien d| khong di truyen
(bien dj thirorng bien)
Djch ma
ADN ( g e n ) ' - ! ^ m A R N ' Protein" -» Tinh trang A" .
T
Sai sot
ADN (gen) '-Ilif^mARN Protein -Tinh trgng A
) j ^ S a i s6t
Tai ban (dgt bien gen)
, PhienmS , DlchmS „ . , „ , Bien di di truyen
ADN' (gen) »-mARN' » Protein' * Tinh trang A' ( b i e n d j d Q t bien)
12
Theo so d6 tren: Sai sot xay ra trong qua trinh truyen thong tin (qua trinh nhan doi A D N )
se tao ra dot bi€n gen {hiin di d i truyen). Sai sot xay ra trong qua trinh bien hien gen
(phien ma, dich ma) hoac gap sir c6 trong qua trinh tuong tac v o i m o i truong se tao ra
thuong bi^n (biSn dj khong d i truyen, chi bieu hien trong d a i ca the).
II. BAI TAP MINH HOA

A. MOTSOLJU Y
1- Gen ,r X ?: ^ A
Quy uac: + So lugng nucleotit ciia gen: N.
+ Chieu dai gen (mot mach): L.
+ So lugng chu k i xoan ciia gen: CK.
+ So lugng lien ket hoa tri giua cac nucleotit ciia gen: H T .
+ So lugng lien ket hidro cua gen: H .
1.1. Mgtsocong thiic cabin ^ ' ' ""
f=N-2(ADNmach,hSng) „ = 2A + 3G ^ ^
= N ( A D N mach vong)
( 3 ) % A + % G = 50% (4)A + G=y
=> Tir thiet lap cong thuc ve moi quan he giira N , L , C K va H T .
1.2. Quan he gi&a gen va hai mach dan

- Ve so lugng:
. A = T = ( A i + A2) = ( T i + T2) = ( A i + T i ) = (A2 + T2) ^
. G = X = ( G i + G2) = ( X i + X2) = (Gi + X , ) = (G2 + X2)
-Vitile%:
^ _ _ % A , + % A 2 _ %T^ + % T , _ % A , + _ % A ; + %T^
_ _ _ _ _ 2 " 2
%G,+%G._ _ % X , + % X , _ %Gi+%Xi _ % G ; + %X;
2 2 2 2
Trong do. A , T , G, X la so lugng hoac t i le % nucleotit m o i loai cua gen; A i , T i , A2,
T2,... la s6 lugng hoac t i le % nucleotit moi loai tren m o i mach dom cua gen.
Liru y:
Dang bai tap t i m s6 lugng nucleotit m 6 i loai cua gen la dang bai tap ca ban nhat v i
biet so lugng nucleotit m o i loai cua gen ta khong nhiing l a m dugc cac dang bai tap lien
quan dSn gen ma con su dung de giai cac dang bai tap ve nhan doi A D N , phien ma, dich
ma, dot bien gen.
13
2. Nhan doi ADN
Xet mpt gen nhan doi lien tiep k Ian (ban chat la te bao chua gen do nguyen phan
lien tiep k Ian):
- Tong so gen con dugc tao thanh = 2''.
- So gen con dugc cau tao hoan toan tu nucleotit ciia moi truong ngi bao = 2*" - 2.
- T o n g so nucleotit l§y tumoi truong npi bao = (2''- 1) X N.
- So lugng nucleotit moi loai liy tu moi truong ngi bao (mt): ' '
•A„, = T„« = ( 2 ' ' - l ) x A = ( 2 ' ' - l ) x T . •
• G™ = X„ = (2"-1) X G = (2"-1) X X.
- So mach polinucleotit moi, lay nguyen lieu hoan toan tu moi truong ngi bao
_ 2*+!) _ 2
3. Phien ma
- Quy uac: So lugng nucleotit moi loai cua phan tu mARN la mA, mU, mG, mX.
- Xet mot gen phien ma k Ian. Ta c6:
N
• So lugng nucleotit lay tir moi truong ngi bao - —xk.
• So lugng nucleotit moi loai lay tu moi truong ngi bao (mt):
Amt = Tgjc X k, Umt — Ag5c X k; Gmt = Xg6c X k; X^t = Gg^c x k.
- Moi quan he giura gen va mARN:
• Ve so lugng: A = T = mA + mU; G = X = mG + mX.
. v - * ' ! - u - , - c7 A oTT %mA + %mU %mG + %mX
• Ve ti le phan tram: % A = %T = ; % G = %X .
4. Djch ma
- So lugmg lien ket hidro hinh thanh giua cudon va anticodon khi dich ma cho mot
chu6i polipeptit la: 2(mA + mU) + 3(mG + mX) - H a bg ba k^t thiic.
- Moi quan he giiia codon va anticodon: Theo NTBS va ngugc chieu. Codon ket
thuc khong ma hoa axit amin, do vay khong c6 anticodon tuong ling.
- Moi quan he givta anticodon va triplet (mach goc): cung chidu, chi thay U bSng T
hoac ngugc lai (thay T bSng U).
5. Dot bien gen
5.1. Quy Udc n T A
Cac bg ba c6 ma hoa axit amin dugc ggi la bg ba c6 nghia. Cac bg ba khong ma hoa
axit amin (bg ba ket thuc) dugc ggi la bg ba vo nghia. , . ; . •,
5.2. Mot so hau qui cua dot bien diem
Dot bien diem c6 the gay nen cac hau qua khac nhau trong qua trinh dich ma:
-Oboba ma ddu (thay ma mo dau bang ma khac): khong xay ra qua trinh dich ma.
-Oboba CO nghia: W -— >
14
+ Co thk khong lam thay d6i s6 lirgng, thanh phan va trat ty sap xep cac axit amin
trong chu6i polipeptit dugc t6ng hgp (ma thoai hoa - thay cac bg ba cung ma hoa cho
mot loai axit amin).
+ Co the thay d6i mot loai axit amin trong chu6i polipeptit dugc tong hgp (thay bg ba
ma hoa axit amin nay bang bg ba ma hoa axit amin khac). t
+ Co thk thay d6i mot loat cac axit amin ke tu diem bi dot bien mat hoac them
nucleotit (dot bien dich khung).
+ Co thi lam chu6i polipeptit bi ngan lai (thay bg ba c6 nghia bang bg ba ket thiic;
hoac lam ma ket thiic xuat hien sdm).
-Oboba ket thuc:
+ Thay ma kSt thuc nay bSng ma k^t thuc khac —»Khong anh huong den chuoi polipeptit.
+ Thay ma kit thiic bSng ma c6 nghia —> Co the lam chuoi polipeptit dai hon
binh thuong.
5.3. Tmh so gen dot bien
NSu mot gen c6 mot bazo nito dang hiem thi sau k Ian nhan doi, so gen dot bien
dugctao r a i a : 2''"'- 1.
5.4. Mot sodau hieu nhan biet dang dot bien
Co the can cu vao mot trong so cac dau hieu sau:
- Chieu dai cua gen (Lgen) truoc dot bien va Lgen sau dot bien.
- S6 lien ket hidro ciia gen (Hgen) truoc dot b i l n va Hgen sau dot bien.
- Tong s6 nucleotit cua gen truoc dot bien va sau dot bien.
- So lugng nucleotit moi loai ciia gen truoc dot bien va sau dot bien.
- S6 lugng, hoac thanh phSn, hoac trinh tu sap xep cac axit amin trong chuoi
polipeptit do gen truoc va sau dot bien tong hgp.
B. MOT S O BAI TAP MINH HOA
Cau 1: Khi phan tich mot axit nucleic nguoi ta thu dugc thanh phkn cua no c6 20% A,
20% G, 40% X va 20% T. Axit nucleic nay la , .^-^
A. A D N CO c§u true dang sgi don. B. A D N c6 c§u triic dang sgi kep. - .
C. ARN CO c§u true dang sgi don. D. ARN c6 cau true dang sgi kep.
Cau 2: Co mot trinh tu ARN [5' - AUG GGG UGX X A U UUU - 3'] ma hoi cho mot
doan polipeptit g6m 5 axit amin. Sir thay the nucleotit nao sau day dan den viec doan
polipeptit nay chi con lai 2 axit amin?
A. Thay th& A d bg ba nucleotit dau tien bang X .
B. Thay thS X d bg ba nucleotit thu ba bang A.
C. Thay th§ G a bg ba nucleotit dSu tien hang A. . + A )xi! ~ I
D. Thay thI U d bg ba nucleotit thu ba bang X.
Cau 3: Mot phan tu mARN d E. coli c6 ti le % cac loai nucleotit la: U = 20%, X = 30%,
G = 20%. T i le % timg loai nucleotit trong vung ma hoa cvia gen da tong hgp nen phan tu
mARN tren la
A. G = X = 25%; A = T = 25%. B. G = X = 30%; A = T = 20%.
C. G = X = 20%; A = T = 30%. D . G = X = 10%; A = T = 40%.
15
C a u 4: A l e n B c6 chieu dai 153nm va c6 1169 lien k i t hidro b i dot bien thanh alen b.
M o t te bao chua cap gen Bb nguyen phan 2 Ian lien tiep da lay t u moi truong n p i bao
1083 nucleotit loai adenin va 1617 nucleotit loai guanin. Dang dot bien da xay ra v d i gen B la
A. thay the mot cap A - T bang mot cap G - X . B . mk mot cap A - T . s ^:"i -*
C . thay t h i mot cap G - X b§ng mot cap A - T. D. m§t mot cap G - X .
C a u 5: Cho cac dot bien tren mach goc cua mot gen d sinh vat nhan so nhu sau:
1. thay T b k g A , bp ba 3 " n T 5 ' thanh 3 ' T T A 5 ' .
2. thay T hkng A , bp ba 3 ' T X T 5 ' thanh 3 ' A X T 5 ' . < -i
3. thay T bang A , bp ba 3 ' T X T 5 ' thanh 3 ' T X A 5 ' .
4. thay T bSng A , bp ba 3 ' T T X 5 ' thanh 3 ' A T X 5 ' .
Trong cac bp ba sau dot bien a tren, c6 bao nhieu bp ba k h i phien ma se tao ra codon
kk thuc a m A R N ?
A. 1 B.2 C.3 D.4
H a d N G DAN GIAI
C a u 1: Chpn A . A x i t nucleic nay la A D N c6 cau true dang spi don, can cu vao 2 du kien:
- A x i t nucleic nay c6 4 loai baza nito A , T , G , X la A D N .
- T i le ciia 4 loai baza nita A , T , G , X khong tuan theo nguyen tac bo sung ( A = T ; G = X )
la A D N spi don.
C a u 2: Chpn B , can c u vao 2 dix kien:
- Cac bp ba kk thuc g6m 3 bp ba: U A A , U A G , U G A
- K h i thay the X a bp ba nucleotit t h u ba bang A se lam bp ba U G X b i l n thanh bp ba
U G A la mot trong 3 bp ba ket thuc —• lam dung qua trinh t6ng hap chudi polipeptit, dan tod
doan polipeptit nay chi con lai 2 axit amin (cua bp ba t h u nhSt va t h u hai).
C a u 3: Chpn A .
- T u ti le cac loai nucleotit da cho ciia doan m A R N tinh dupe t i le nucleotit loai A = 30%.
^' - A p dung quan he gen va m A R N , ta c6: % A = % T = 2 5 % ; % G = % X = 25%.
C a u 4: Chpn A .
- T i n h so nucleotit tung loai ciia alen B :
+ Tdng s6 nucleotit cua alen B la x 2 = 900 nucleotit.
3,4
+ So lupTig nucleotit tung loai cua alen B la:
2A + 3 G = 1169 va 2 A + 2G = 900 =^ A B = T B = 181 va G B = XB = 269. (1)
- T i n h so nucleotit tung loai ciia alen b: ^
( 2 ^ - l ) x ( A 3 + A J - 1083 ^ A , = T , = 180
} (2)
(2^- 1)X(G3+ G J = 1617 G, = X,= 270
T u (1) va (2) => A l e n b c6 s6 nucleotit loai A giam 1 va loai G tang 1 => Dang dot
bien xay ra v a i alen B la thay the 1 cap A - T bang 1 cap G - X .
C a u 5: Chpn B . M a c h ma g6c c6 bp ba 3 ' A X T 5 ' va 3 ' A T X 5 ' k h i phien ma se tao ra
bp ba 5 ' U G A 3 ' va bp ba 5 ' U A G 3 ' la cac bp ba kk thiic tren m A R N .
III. BAI T A P TLT L U Y E N
Cau 1: Tren mach 1 ciia gen c6 nucleotit loai A bang 150, loai T bang 450; tren mach 2
cua gen nay CO nucleotit loai G bang 300, loai X b^ng 600.
1. Tinh ti le % nucleotit moi loai tren moi mach don ciia gen.
2. Tinh ti le % nucleotit moi loai cua gen.
Cau 2: Mot gen c6 2880 lien ket hidro va c6 nucleotit loai A nhieu han nucleotit loai
khac la 10% tong so nucleotit cua gen. Gen tren bi dot bien thay the mot cap nucleStit.
1. Neu so lugng lien ket hidro cua gen sau dot bien khong doi thi dot bien xay ra nhu
the nao?
2. Neu so lugng lien ket hidro ciia gen sau dot bien thay doi thi so lugng nucleotit
moi loai ciia gen la bao nhieu?
Cau 3: Alen A bj dot bien thanh alen a. Phan tich chuoi polipeptit do alen a tong hgp so
vai chuoi polipeptit do alen A tong hgp thi hoan toan giong nhau ve so lugng, thanh phan
va trinh tu sap xep cac axit amin. Dang dot bien nao da xay ra vdi alen A?
Cau 4: Tren phan tu mARN c6 s6 nucleotit cac loai nhu sau: 450A, 150U, 600G, 300X.
Phan tu mARN dugc djch ma binh thucmg tao thanh 4 chu6i polipeptit. Xac djnh so
lugng lien ket hidro dugc hinh thanh giiia anticodon va codon, biet bg ba ket thiic tren
mARN la UAG.
Cau 5: Trong ca che dieu hoa boat dgng ciia operon Lac, sir kien nao sau day dien ra ca
khi moi truang c6 lactoza va khi moi truang khong c6 lactoza?
A. ARN polimeraza lien ket voi vung khai dgng cua operon Lac va ti^n hanh phien ma.
B. Mot so phan tu lactoza lien ket vai protein uc che.
C. Gen dieu hoa R tong hgp protein uc che.
D. Cac gen cau true Z, Y, A phien ma tao ra cac phan tu mARN tuang ung.
Cau 6: Mot gen c6 tong s6 2128 lien kk hidro. Tren mach 1 cua gen c6 so nucleotit
loai A bang so nucleotit loai T; so nucleotit loai G gap 2 Ian so nucleotit loai A; so nucleotit
loai X gap 3 Ian so nucleotit loai T. So nucleotit loai A ciia gen la
A. 112. B.448. €.224. D. 336.
Cau 7: Muc do c6 Igi hay c6 hai ciia gen dot bien phu thugc vao
A. tan so phat sinh dot bien. B. so lugng ca the trong qu4n the.
C. ti le due, cai trong quan the. D. moi truang song va to hgp gen.
Cau 8: Alen D c6 3600 lien ket hidro va so nucleotit loai A chiem 30% tong so nucleotit
ciia gen. Alen D bi dot bien mk mot cap A - T thanh alen d. Mot te bao c6 cap gen Dd
nguyen phan mot Ian, so nucleotit moi loai ma moi truang ngi bao cung cap cho cap gen
nay nhan doi la:
A . A = T = 1799;G = X = 1200. B . A = T = 1800; G = X = 1200. ^
C. A = T = 1199; G = X = 1800. D. A = T = 899; G = X = 600.
Cau 9: Moi gen ma hoa protein dien hinh c6 3 vung trinh tu nucleotit. Viing trinh tu
nucleotit nam a dau 5' tren mach ma goc ciia gen c6 chuc nang mang tin hieu
A. ma dau qua trinh phien ma. B. ket thiic qua trinh dich ma.
C. ma dau qua trinh dich ma. i"l>; k6tthttetjua:tftnh phi4ftBilL ^
Sir dung thong tin diroi day cho cac cau hoi 10 - 16:
Dieu hoa hoat dong cua gen
Khi nghien curu E. coli, mot loai vi khuan rat pho bien trong rupt ket ciia nguoi va
cac dong vat c6 vu khac, cac nha khoa hoc da thay mot hien tuong rat thii vi nhu sau:
Khi moi tnrong thieu (hoac khong c6) axit amin triptophan, mot loai axit amin r§t
can thiet cho sy ton tai ciia vi khuan, te bao vi khuan se dap ling lai bang viec boat boa
mot con duong cbuyen boa de tu tong bop triptophan tir mot loai chat kbac trong moi
truong. Nhung sau do, khi ca the sinb vat chu tieu boa mot loai thuc an giau triptophan
tbi te bao vi khuan se dung ngay viec san xuat triptophan; nbo vay no tranh dugc viec
lang phi nguon dinh duong.
Co che cho phep td bao tong hop hoac dung san xuat triptophan dugc goi la ca cb^
dieu boa operon Trp va dugc mo ta nhu trong hinb ve dual day:
Vung van hanh operon Trp
Gen dieu hoa Cac gen ciia operon
AON;
SI trpB
B6 ba mcr u B6 ba ket
mARN 5' ^ M S H M ^ B B H
mARN ARN
pollmeraza
Protein i ^ ^ ^ ^ P r o t e i n irc che Strang thai Cac tieu phan polipeptit cau tao nen
u'c che cac enzim sinh tong hgrp triptophan
Vhbnz hoat dong
(a) Khi thieu triptophan, protein irc che bj bat hoat, operon Trp b| "tat"
ARN khong
du'QTc tô ra
nnARN
Protein U'C che
Protein
irc che or d^ng hoat dong . ; " J i ' . i
^Triptophan
(b) Khi CO triptophan, protein u'c che hoat dong, operon Trp bj "tat"
Cau 10: Trong ca che dieu boa operon Trp a vi khuan E. coli, gen dieu boa c6 vai tr6
A. mang thong tin cho viec tong bgp mot loai protein uc cbg tac dong len vung van
hanh cua operon Trp.
B. mang thong tin cho viec tong bgp cac chu6i polipeptit cau tao nen cac enzim sinb
tong bgp triptophan.
C. la noi ma ARN polimeraza bam vao va khai dau phien ma.
D. la noi ma protein uc che bam vao de uc che qua trtnh phien ma.
Cau 11: Trong ca che dieu hoa operon Trp, khi trong moi tnrong c6 triptophan thi c6 the
dien ra cac sir kien sau:
1. Gen dieu hoa chi huy tong hap mot loai protein uc che.
2. Protein urc che a trang thai bat hoat, khong gan vao vimg van hanh ciia operon Trp. ^
3. Triptophan gan vai protein uc che, lam protein urc che a dang hoat dpng.
4. ARN polimeraza gan vao operon Trp tai viing van hanh va phien ma cac gen cua
operon.
5. Protein urc che d dang hoat dgng lien ket vdi viing van hanh va ngan can sir phien ma
cac gen ciia operon Trp.
Co bao nhieu sir kien diing? * '
A. 2 B.3 C.4 D.5
Cau 12: Dieu gi se xay ra doi vai operon Trp khi te bao su dung can kiet nguon dir trii
triptophan cua no?
Cau 13: Cung d vi khuan E. coli, cac nha khoa hoc con phat hien them mot co che dieu
hoa operon Lac. Hay dir doan khi trong moi tnrong khong c6 lactozo thi co che di8u hoa
operon Lac se nhu the nao?
Cau 14: Neu mot dot bien lam thay doi trinh tir viing van hanh cua operon Lac dan den
viec protein lie che khong co kha nang lien ket vao do thi sir tong hop P-galactozidaza
cua te bao bi anh huang nhu the nao?
Cau 15: Neu mot operon nhat dinh ma hoa cho cac enzim tong hop mot loai axit amin
thiet yeu va dugc dieu hoa giong vdi operon Trp thi
A. axit amin do se gay bat hoat chat uc che.
B. axit amin do gan voi vung van hanh ciia operon va ngan can qua trinh phien ma. >
C. axit amin do gan voi protein lic che, chuyen protein lic che sang dang hoat dpng.
D. protein lic che se hoat dong khi trong moi tnrong khong co axit amin do.
Cau 16: Trong co the nguoi, cac te bao than kinh va cac tS bao co khac nhau chii yeu vi chUng
A. chiia cac gen khac nhau. B. sii dung cac ma di truyen khac nhau.
C. CO sir bieu hien ciia cac gen khac nhau. D. co cac nhiem sac the khac nhau.
Cau 17: Cho cac phat bieu sau day noi \h qua trinh nhan doi ADN:
(1) Qua trinh nhan doi ADN dien ra theo nguyen tac bo sung va ban bao loan.
(2) Qua trinh nhan doi ADN bao gia ciing diln ra d6ng thai vdi qua tnnh phien ma.
(3) Tren ca hai mach khuon, ADN pohmeraza deu di chuyen theo chieu 5' 3' de
tong hop mach moi theo chieu 3' ^ 5 ' .
(4) Trong moi phan tii ADN duoc tao thanh thi mot mach la mai dugc tong hop, con
mach kia la ciia ADN ban dau. * iv^m
(5) Cac mach moi deu dugc tong hgp lien tuc.
Trong cac phat biSu tren, c6 bao nhieu phat bilu khong dung? '
A.l B.3 C.2 D.4 .^^^J^-,
m
Cau 18: Biet cac bp ba tren mARN ma hoa cac axit amin tuong ung nhu sau: 5'XGA3'
ma hoa axit amin acginin; 5'UXG3' va 5'AGX3' cung ma hoa axit amin xerin; 5'GXU3'
ma hoa axit amin alanin. Biet tiinh tir cac nucleotit a mot doan tren mach goc cua vung
ma hoa a mot gen cku true cua sinh vat nhan so la 5'GXTTXGXGATXG3'. Doan gen
nay ma hoa cho 4 axit amin, theo li thuyet, trinh tir cac axit amin tucmg ung vai qua trinh
dich ma la
A. acginin - xerin - alanin - xerin. B. xerin - acginin - alanin - acginin.
C. xerin - alanin - xerin - acginin. D, acginin - xerin - acginm - xerin.
Cau 19: Phan tur tARN mang axit amin foocmin metionin 6 sinh vat nhan so c6 bp ba doi ma
(anticodon) la
A.5'AUG3'. B.5'UAX3'. C.3'AUG5'. D.3'UAX5'.
Cau 20: Mot gen c6 900 cap nucleotit va c6 ti le cac loai nucleotit bang nhau. So lien ket
hidro cua gen la
A. 1798. B.1125. C. 2250. D.3060.
HUdNG DAN GIAI
Cau 1: 1. Tile % nucleotit moi loai tren moi mach dom cua gen:
A, = T 2 = 10%; T i = A 2 = 30%; G i - X 2 = 40%; X, = G 2 = 20%.
2. Ti le % nucleotit moi loai cua gen: A = T = 20%; G = X = 30%.
Cau 2: 1. Neu so lugng lien ket hidro ciia gen sau dot bien khong doi thi dang dot bien
xay ra la thay the mot cap nucleotit cung loai (vi du thay the cap A - T bang cap T - A
hoac thay the cap G - X bang cap X - G).
2. Neu so lugng lien ket hidro ciia gen sau dot bien thay doi thi c6 hai truong hop:
- Truong hpp 1; Thay thg cap A - T hkng cap G - X thi s6 lugng nucleotit m6i loai
ciia gen la A = T = 719; G = X = 481.
- Truong hgp 2: Thay thS cap G - X bSng cap A - T thi so lugng nucleotit moi loai
ciia gen la A = T = 721; G = X = 479.
Cau 3: Dang dot bien xay ra vai alen A la dot bien thay the mot cap nucleotit nay bSng
cap nucleotit khac nhung ca hai bp ba truac va sau dot bien ddu cung ma hoa cho mot axit
amin (tinh thoai hoa ciia ma di truyen) nen chuoi polipeptit do cac alen A va a tong hgp
deu hoan toan giong nhau ve so lugng, thanh phan va trinh tu sap xep cac axit amin.
Cau 4: 15 572 lien ket hidro dugc hinh thanh.
Cau5:C Cau6:C Cau7:D Cau 8: A Cau9:D Cau 10: A Cau 11: B
Cau 12: Khi khong con triptophan, protein uc che se tra ve trang thai ban dau khong hoat
dpng, khong gan dugc vao viing van hanh ciia operon Trp nua va su phien ma cac gen
thupc operon Trp lai dugc phuc hoi.
Cau 13: Khi moi truong khong c6 lactoza, chit uc chi a trang thai hoat dpng gin vai
vung van hanh, ngan can qua trinh phien ma ciia cac gen a operon Lac, do do enzim
P-galactozidaza khong dugc tong hgp.
Cau 14: Te bao se tong hgp lien tuc (3-galact6zidaza du trong moi truong c6 hay khong
CO lactoza, do vay se lam lang phi tai nguyen ciia te bao.
Cau 15: C Cau 16: C. Cau 17: B. Cau 18: D Cau 19: D Cau 20: C
CHU DE 2. CO S6 TE BAO CUA HIEN TaONG DI TRUYEN VA BIEN D!
I. KIEN THUfC CO BAN
1. Vat chat di truyen 6 cap dp te bao la nhiim sac the
- d sinh vat nhan so, moi te bao chi chua mot phan tu A D N tran, khong lien k i t voi
protein, xoan kep va c6 dang vong (chua c6 cau true NST). 6 sinh vat nhan thuc, vat chat
di truyen a cap do te bao la nhiem sic the (NST). NST dugc ciu tao bai A D N lien kk voi
cac loai protein khac nhau (chii yeu la protein histon).
- Moi NST do mot phan tu A D N lien ket vai rat nhieu phan tu protein va co xoan lai
a cac muc khac nhau: A D N (2nm) —> Chuoi nucleoxom Sod co ban (1 Inm) —>• Sgi chat
nhiem sic (30nm) — Sieu xoAn (300nm) Cromatit (700nm). Do vay, hinh thai NST
bien doi trong chu ki te bao.
- Co hai loai NST: NST thuong va NST giai tinh.
- Moi loai co bo NST dac trung ve so lugng, hinh thai cau true. So luong NST
nhieu hay it khong phan anh muc do tien hoa ciia loai. Tap hop cac NST co trong nhan
ciia te bao dugc goi la bo NST.
+ Bo NST luong boi (2n) co trong te bao xoma, hop tu, te bao sinh due so khai,
te bao sinh tinh va te bao sinh tning. Trong cac te bao nay, NST thuong ton tai thanh tung
cap tuong dong giong nhau ve hinh thai, kich thuac va trinh tu phan bo gen.
+ Bo NST don boi (n) co trong giao tu. Trong giao tu, NST ton tai thanh tung chiec.
- NST la cau triic mang gen. Moi gen co vi tri (locut) xac dinh tren NST.
- Chuc nang cua NST: luu tru, bao quan, truyen thong tin di truyen; giiip te bao phan
chia deu vat chat di truyen cho te bao con va dieu hoa boat dong cac gen thong qua mire
do dong hay thao xoSn cua NST.
2. Cd che cua hien ti/dng di truyen va bien dj 6 cap dp te bao
- Sir nhan doi, phan l i va to hop binh thuong ciia cac NST trong cac qua trinh
nguyen phan, giam phan va thu tinh la ca che duy tri su on dinh bo NST dac trung ciia
moi loai qua cac the he.
- Su trao doi cheo giira cac cromatit khac ngu6n ciia cap NST tuong dong a ki dau
giam phan I , su phan l i doc lap ciia cac NST kep ki sau I , su to hop tu do ciia cac loai
giao tu due va cai trong qua trinh thu tinh la co che tao nen cac bien di to hgrp.
- Qua trinh nhan doi va phan l i khong binh thuong ciia nhilm sac the lam phat sinh
cac dang dot bien cau true va dot bien so lugng NST cung la mot co che quan trong ciia
hien tugng bien di a cap do te bao.
3. Dot bien cau true nhiem sac the
- La su bien doi xay ra trong c§u true ciia NST (them, bat hoac sap x i p lai nhirng
khoi gen tren hoac giua cac NST), co the lam thay doi hinh dang va cau true NST.
- Ca che phat sinh:
+ Do tac nhan dot bien lam dut gay NST sau do noi lai mot each khong binh thuong.
+ Do roi loan qua trinh trao doi cheo (trao doi khong can giCra cac cromatit cua cap
NST tuong dong hoac trao d6i giira cac NST khong tuong d6ng).
21
Quayl80g$.dlrtf>tf^l^vjtric0 0^<J09n
,3 ( j a c nhan gay dot bien )
Dlnhv>ovitrim»ltrtnK8Ta6 Cftijy^n do^n Irong cung NST
Pha vo" c l u true, mot
dean NST bj dirt ra
Dinh vAo NST hwmg d i n g
NST khi dang nhan doi hoac
Mil aim
tiep hap, trao doi cheo iDlnhvtoWSTkhdngUfcmflg&ng /
^ C h u y i n do^n khflng tirong h i
Trao d i l Ohio khftng c t n Mk do^n
gMfacie NST tuong d i n g /
\iip <km
R6i loan trao dSl cheo Trao d i l dofn giOa c&c ,
iNSTkhangtwmgding ChuySn (foqn Itrong M
4. D o t b i e n s o li/dng n h i e m sac t h e
- La sir thay doi ve so lugng NST trong te bao. Sir thay doi nay c6 the xay ra a mot
hay mot vai cap NST (dot bien lech boi) hoac 6 tat ca cac cap NST (dot bien da boi).
- Dot bien lech boi: la sir thay doi a mot hoac mot vai cap NST tuong dong. 0 bac
trung hoc pho thong chi xet truong hop thay doi a mot cap NST.
- Dot bien da boi: la sir thay doi ve so lugng NST a tat ca cac cap trong te bao.
Co hai dang dot bi^n da boi la tir da boi va di da boi.
+ Tir da boi la sir tang len mot so nguyen Ian bo NST don boi ciia loai va Ion han 2n.
+ Dj da boi la sir tang mot s6 nguyen Van bo NST don boi cua 2 loai khac nhau
(ca hai bo NST cua 2 loai khac nhau cung ton tai trong mot te bao).
Themot(2n-l) The ba (2n+l) TTie bon (2n+2) The khong {2n-2)
tPotbien lech bolt
Te bao binh thircmg
(2n)
Dot bien da boi
The tarn boi (3n) The tiy boi (4n)
Mot SO dang dot bien so lugng NST
- Ca chS phat sinh dot biln lech boi tir te bao binh thuong (2n):
Qua trinh nguyen phan Qua trinh nguyenphon
binhthw&ng khong binh thw&ng
le bao binh th(rtmg(2n) 'nteba(2n4l) The mpt (2n-l) The bon |2IH^2] The khong |2n-2)
Ca che phdt sinh dot bien lech boi trong qua trinh nguyen phan
+ Trong qua trinh nguyen phan, mot NST kep cua cap NST tuong dong khong phan
H CO the tao ra cac t^ bao dot bien (2n + 1) va (2n - 1). Neu ca hai NST kep ciia cap NST
tuong dong deu khong phan li, cung di ve mot cue cua te bao thi c6 the tao ra cac te bao dot
bi^n (2n + 2) va (2n - 2). NIU qua trinh nay xay ra a te bao sinh duong thi se xuat hien the
kham (ca the c6 cac mo chua te bao lech boi va cac mo binh thuong).
Qua trinh gidm phan Qua trinh giam phan
binhthwomg khong binh thw&ng
Theba(2n+1) The mpt(2n-l)
Ca che phdt sinh dot bien lech boi trong qud trinh gidm phan vd thu tinh
23
+ Trong qua trinh giam phan, mot cap NST khong phan U 6 ki sau I tao ra giao tu
thua NST (n + 1) va thiû NST (n - 1). Khi thu tinh, giao tu dot bikn (n ± 1) kk hop voi
giao tu binh thucmg (n) tao ra the ba (2n + 1) hoac the mot (2n - 1). NIU cac giao tii dot biln
(n + 1) ket hop voi cac giao tu dot bien (n + 1) thi c6 th^ tao ra cac thk dot hikn thi b6n
(2n + 2). Neu cac giao tu dot bien (n - 1) kk hop voi cac giao tu dot bien (n - 1) thi c6
the tao ra cac the dot bien the khong (2n - 2).
- Co che phat sinh dot bien tu da boi tu te bao binh thudng (2n):
+ Trong qua trinh nguyen phan: Neu tat ca cac cap NST d§u khong phan li c6 thS tao
thanh te bao 4n. Neu dot bien xay ra trong ikn nguyen phan dSu tien cua hop tu c6 ihk tao
thanh ca the tu boi (4n). Neu dot bidn xay ra d tS bao xoma thi tao thanh thk kham (vi du
canh 4n tren cay luong boi).
+ Trong qua tiinh giam phan: NSu t^t ca cac cap NST dku khong phan li (trong giam
phan I) se tao thanh giao tu dot biSn (2n). Giao tii dot hi&n (2n) c6 thk kk hop voi giao tu
binh thuong (n) tao thanh thS tam boi (3n) hoac c6 the kk hop voi giao tii (2n) tao thanh
the tii boi (4n).
- So do tong quat ca che phat sinh dot bien s6 lugng NST:
/2n + 1 (The ba)
1 N S T k e p k h o n g p h a n li
2n - 1 (The m g t )
Ca 2 NST kep cua cap NST
2n + 2 (The bon)
t i / c n g d b n g k h o n g p h a n li
Nguyen phan
\ 2 n - 2 (The khong)
4 n (The ti> bgi)
^ Tat ca cac NST khong phan f
Te bao 2n + n - . 2n + 1 (The ba)
irjn
Giao tLf +l)/
1 c a p N S T k h o n g p h a n li
\ (n + 1) 2n + 2 (The bon)
( t r o n g g i a m p h a n I)
+ ( n - l ) - . 2 n - 2 ( T h e mpt)
\ G i a o t i^>(( n -- l ) / " ' " - ^ ' ^ ^ " -
\ + ( n - ll ) - .. 22 nn--2 ( T h e khong)
Giam phan
T a t c a c a c N S T k h o n g p h a n li Giaotif2n / + " ^ 3 " (The tarn boi)
( t r o n g g i a m p h a n I) y <: 2n — 4 n (The tur bgi)
- Ca chk phat sinh dot bi^n di da boi: 2nAA x 2nBB (nA + nB) (b§t thu)
Da boi hoa —• (2nAA + 2nBB) (the song nhi boi, c6 kha nang sinh san binh thucmg).
5. Hau q u a c u a dot bien n h i e m s a c the
5.1. Hau qu^ cua dot bien cau true nhiem sac the
Dot bien Hau qua Vidu
Giam so luong gen tren NST, lam Mat mot phan vai ngSn NST s6 5
Mat doan mat can bang he gen nen thuong gay gay hoi chiing meo keu, mat mot
chet d6i voi thg dot biSn doan NST so 21 gay ung thu mau,...
24
Dot bien Hau qua Vidu
Gia tang so lirong gen tren NST, c6 C) giong dai mach, dot bien lap doan
the mat can bang trong he gen nen c6 lam tang hoat tinh enzim amilaza,
Lap doqn
the CO hai cho the dot bien; doi khi rat CO y nghia trong cong nghiep san
lam tang lugng san pham cua gen. xuat bia.
Thay doi trinh tu phan bo cac gen Nguai ta da tim thay nhieu dong
tren NST dan den hoat dong ciia gen ruoi giam ciia ciing mot loai mang
CO the bj thay doi, do vay c6 the gay dot bien dao doan lien quan den
Ddo doan hai cho the dot bien, lam giam kha kha nang chiu nhiet khac nhau.
nang sinh san. Dao doan gop phan
lam tang su da dang di truyen giua
cac noi trong cung mot loai.
Lam thay doi nhom gen lien ket, cac Dot bien chuyen doan khong can giira
Chuyen the dot bien chuyen doan c6 the bi NST so 22 vai NST so 9 6 nguoi tao
doan giam kha nang sinh san. nen NST 22 ngan hon binh thucmg
gay ung thu mau ac tinh.
5.2. Hau qui cua dot bien so lifting nhiem sac the
- Dot bien lech boi: -^ -
+ Mat can bang ciia toan bo he gen nen cac the lech boi thuang khong song dugc hay
giam sue song, giam kha nang sinh san (tuy loai).
+ V i du: Nguoi mac hoi chung Dao c6 bo NST 2n = 47 (cap NST so 21 c6 ba chiec),
thuang CO kieu hinh thap be, ma phe, c6 rut, di tat tim va ong tieu hoa; khoang 50% benh
nhan Dao chet trong 5 nam diu doi.
- Dot bien da boi (thucmg gap a thicc vat): '
+ The da boi c6 te bao to, ca quan sinh duong Ian, sinh truang, phat trien va chong chiu tot.
+ The da boi le hau nhu khong c6 kha nang sinh giao tu binh thuang. Cac cay tam boi
thuong tao qua c6 rk it hoac khong hat.
+ The da boi chan c6 kha nang sinh san hiJu tinh binh thuang.
6. long ket cd che cua hien tUdng di truyen va bien dj d cap do te bao
- Ca che duy tri on dinh bo NST 2n qua cac the he va cac thai diem dot bien:
s
C $ t bien giao tir
Cty the
Giao tir (n)
trirofng thanh (2n) Giam phan
Opt bien xoma

Hp'p tir (2n)
s
Opt bien tien phoi
25
- Ca so te bao ciia hien tugfng di truyen va bien di:
Nhan doi _jr " 9 " ^ ^ " ""^^ ^'""^ ^^"^
binh thu-o-ng
Bien dj to hop
. Tiep hop, trao doi . Hoan vi gen
Binh thLPO-ng
cheo binh thu-o-ng
Hoat dong cua
Bien dj to hop
NST (nhan doi, -Phan II binh thu>dng
tiep hvp,
trao doi cheo, Opt bien
Nhan do! Dirt gay, thay doi cau true NST _ " cau true
phan li, (tren mot NST, giOa cac NST)
b| tac dong NST
to ho-p...)
Trao doi cheo
Khong binh thipong l^hong binh thirvng Dot bien cau true NST
(trao doi cheo
khong can)
L Phan II khong _ n Opt bien so iu-gng NST
binh thifdng
A. MOTSOLaUY -i • .^.u
1. Nguyen phan
1.1. Tir mot te bao c6 bp nhiem sac the 2n nguyen phan k Ian
- So lugng NST don c6 trong tSt ca cac t§ bao con dugc tao thanh la: 2^ x 2n. '
- So lugng NST dcm dugc tao thanh tu nguyen lieu ciia moi truong ngi bao la:
( 2 " - 1) X 2n.
1.2. Su bien doi hinh thai va so lugng nhiem sac the trong nguyen phan binh thuong
(tu mot te bao me c6 2n nhiem sac the)
C a c ki nguyen phan T e n go! So luOTlg
NST kep 2n
KJ dau va ki giiia
Cromatit 2x2n
Ki sau NST don 2x2n
K i cuoi NST don 2n
1.3. T u mot te bao c6 2n nhiem sac the, trong qua trinh nguyen phan c6 su roi loan phan
li a mot cap nhiem sac the. So lugng nhiem sac the trong moi te bao con dugc tao
thanh la
- Truong hgp 1: 1 NST kep cua cap NST nay khong phan l i : (2n + 1) va (2n - 1).
- Truong hgp 2: ca 2 NST kep ciia cap nay khong phan l i :
\. ^ + Wh cung 1 cue: (2n + 2) hoac (2n - 2)
+ 1 NST kep ve cue nay con 1 NST kep ve cue kia:
^ Ve mat so lugng: ca 2 te bao con deu c6 so lugng NST bang nhau va bing te bao me.
^ Ve ban chit: (n - 1) cap NST phan l i binh thuong thi m6i cap NST dhu c6 2 chiec,
mot chiec c6 nguon goc tu bo, mot chiec c6 nguon goc tu me. Con cap NST khong phan
l i chua ca hai chiec c6 cung ngu6n goc (hoac chi tu bo, hoac chi tu me).
m
1.4. T u mot te bao c6 2n nhiem sac the, trong qua trinh nguyen phan, 2 nhiem sac the kep
cua 2 cap nhiem sac the khac nhau (2 nhiem sac the kep khong tuong dong) khong
phan l i
- Tnrong hgp 1: Ca 2 N S T kep nay deu di ve mot cue: (2n + 1 + 1) va (2n - 1 - 1).
- Truong hop 2: M o i N S T kep di ve mot cue khac nhau: (2n + 1 - 1) va (2n - 1 + 1).
1.5. Tir mot te bao c6 2n nhiem sac the, trong qua trinh nguyen phan, tat ca cac cap
nhiem sac the deu khong phan l i va ciing d i ve mot cue: 4n.
2. GiSm p h a n
2.1. Sir bien doi hinh thai va so lugng nhiem sac the trong giam phan binh thuong
(tu mot te bao me c6 2n nhiem sac the)
Cac k i g i a m p h a n T e n go! So l u o n g
N S T kep 2n
Ki giira I va k i sau 1
Cromatit 2x2n
N S T kep n
Ki cuoi I va k i giira 11 (tinh trong m o i te bao con)
Cromatit 2 X n
Ki sau 11 (tinh trong m o i te bao con) N S T don 2 X n
Ki cuoi 11 (tinh trong moi te bao con) N S T don n
2.2. Mot ca the c6 bo nhiem s5c the 2n, qua trinh giam phan binh thuong, cac nhiem sac
the phan l i doc lap va khong xay ra trao doi cheo:
- S6 k i l u skp x^p N S T a k i giua I la: 2"-\
- So loai giao t u tao ra la: 2".
- S616 hop giao t i i : 2" x 2".
2.3. Co the CO n cap gen d i hgp phan l i doc lap, giam phan binh thuong tao ra 2n loai
giao t u .
2.4. Tir mot tS bao c6 2n n h i l m sac th^, trong qua trinh giam phan da c6 mot cap nhiem
sac the khong phan l i t h i so lugng nhiem sac the trong m o i giao t u dugc tao thanh la:
- Truong hgp 1: khong phan l i a k i sau 1, k i sau n phan l i binh thuong: n + 1 va n - 1.
- Truong hgp 2: k i sau 1 phan l i binh thuong, k i sau 11 khong phan l i : n + 1, n - 1 va n.
2.5. Neu a giam phan I t§t ca cac cap n h i i m sac thk khong phan l i n h u nhau, giam phan
II phan l i binh thuong t h i giao t i i c6 kieu gen giong v d i kieu gen cua co the tao ra no.
2.6. Ca the c6 bg n h i l m sic the 2n. Trong qua trinh giam phan binh thuong, neu c6 k cap
nhiem sac the xay ra trao doi cheo mot cho (cac cap nhiem sac the con lai khong xay
ra trao doi cheo):
- S6 loai giao t u tao ra la 2""'''
- So to hgp giao t u tao ra la:
+ Neu trao doi cheo chi xay ra o mot gioi (due hoac cai): 2""^''X 2"
+ Neu trao doi cheo xay ra a ca hai gioi due va cai: 2"*'' x 2"*''
27
2.7. Mot te bao sinh tinh c6 n cap gen di hop phan Ii doc lap, giam phan binh thuong tao ra
4 giao tu gom 2 loai. ,
2.8. Mot te bao sinh tinh, xet 2 cap gen di hop tu nam tren 1 cap nhiem sac the thuong
Co hai truong hop xay ra, neu:
- Lien ket gen tao 4 giao tu gom 2 loai vai ti le bang nhau.
- Hoan vi gen tao ra 4 giao tu gom 4 loai vai ti le bang nhau ve cac gen dang xet.
2.9. Mot te bao sinh trung giam phan binh thuang, luon tao ra mot loai trung (vi chi tao
ra mot trung).
3. Dot bien nhiem sac the
3.1. Co th§ CO bo NST 2n, nû bi dot bien cSu true NST a k NST thuoc k cap khac nhau,
khi giam phan binh thuang thi ti le loai giao tu khong mang NST dot bi^n bang ti le loai
giao tu mang ca k NST dot bien la
v2. •
3.2. Neu loai c6 bo NST 2n, khi bi dot bien lech boi c6 the tao ra toi da so loai the mot =
so loai the ba = n.
3.3. Phuang phap viet
Kieu gen Cac loai giao tii' va ti le
giao tu ciia the tii boi 4n:
- The tu boi giam 1 4 1
phan binh thuang cho giao 3 loai: — A A : — Aa : — aa
AAaa • 6 6 6
tu 2n CO kha nang thy tinh.
a a
( l A A : 4Aa : laa)
- Viet cac gen thanh
A a
cac dinh ciia mot tu giac. 3 3
2 loai: — Aa : — aa
Giao tii cua the tir boi la • 6 6
cac canh va duong cheo Aaaa
ciia tu giac do. ( - A a : -aahoac lAa : laa)
2 2
3.4. Phuang phap viet Kieu gen Cac loai giao tii' va ti ie
giao tu ciia the tam boi 3n:
- The tam boi c6 the 4 loai: — A : — a : - AA : -
• 6 6 6 6
tao ra giao tu luong boi 2n Aa
va giao tu don boi n.
(2A : la : l A A : 2Aa)
- Viet cac gen thanh
cac dinh ciia mot tam giac.
Giao tu cua the tam boi la 4 loai: - A : - a : - Aa: - aa
" 6 6 6 6
cac dinh va cac canh ciia
tam giac do. ( l A : 2a : 2Aa : laa)
a a
m
B. BAI TAP MINH HOA
Cau 1: Sir tiep hop va trao doi cheo khong can giira iiai cromatit kliac nguon trong cap
nhiem sac the tuong dong a Id dau ciia giam phan I se lam xuat hien loai dot bien
A. mat doan va chuyen doan. B . dao doan va chuySn doan.
C. lap doan va mat doan. . s^. l&P doan va chuyen doan
Cau 2: Trong qua trinh nguyen phan ciia ca the luong bpi c6 k i l u gen A a B b D d , a mot s6
te bao, cap nhiem sac the mang cap gen D d khong phan l i , ciing d i ve mot circ cua te bao.
Theo If thuyet, cac te bao con dugc hinh thanh t u qua trinh nguyen phan ciia mot s6
te bao tren c6 kieu gen la .
A. A a B b D D D d va A a B b D D . B . A a B b D D d d va AaBb.
C. AAaaBbDDdd va AaaaBbDD. D . A A a a B B b b D D d d va AaBb.
Cau 3: K h i nghien cuu N S T ciia ngo, nguoi ta thay trat t u phan bo gen tren NST so 3 cua
bon dong ngo thu dugc a bon nod khac nhau n h u sau:
Dong 1 : H G B A I K C D E F Dong 2:HGBAIKFEDC
Dong 3 : A B C D E F G H I K Dong 4:ABGHIKCDEF
Biet dong 3 la dong goc. Trat t u phat sinh cac dong con lai se la:
A. 3 1-^2. B. 3 - ^ 2 ^ 1 ^ 4 . ;,;oU ^
C.3->4^2^1. D.3^1-»2-^4. -r,.;-:;
Cau 4: 0 ca chua, alen A quy djnh qua mau do la trgi hoan loan so v d i alen a quy dinh
qua mau vang. Cho giao phan hai cay t u bgi qua mau do v a i nhau, thu dugc F] g6m 111
cay qua mau do va 10 cay qua mau vang. Biet rang cay t u bgi giam phan cho giao t u 2n
CO kha nang thu tinh binh thuong. So do lai nao dual day phii hgp v a i k^t qua tren? •' '
A. A A A A x A a a a B . Aaaa x Aaaa
C. A A A a X Aaaa D . A A a a x Aaaa
Cau 5: M o t quan the sinh vat c6 alen A b i dot bien thanh alen a, alen b b i dot bien thanh
alen B va alen C b i dot bien thanh alen c. Biet cac cap gen tac dong rieng re va alen trgi la
trpi hoan toan. Cac kieu gen nao sau day deu la ciia the dot bien ?
A. AAbbCc, aaBbCC, AaBbcc. B . aaBbCc, AabbCC, AaBBcc.
C. AaBbCc, aabbcc, aaBbCc. D . aaBbCC, AabbCc, AaBbCc.
HUdNG DAN GIAI
3 4
Cau 1: Chgn C. A A A
Qua trinh tiep hgp, trao d o i cheo B B B
khong can giua hai cromatit khac D C C 1
nguon trong cap nhiem sac the tuong
E c D 1
dong a k i dau ciia giam phan I dugc
D f 1
mo ta nhu trong hinh ben.
E F 1
N h u hinh ve tren, c6 the thay su
F
tiep hgp va trao doi cheo khong can
giira hai cromatit khac nguon trong cap nhiem sac the tuong dong o k i dau cua giam phan
I se lam xuat hien loai dot bien lap doan va mat doan.
29
Cau 2: Chon B. Can cu vao cac du kien: '
- Kieu gen AaBbDd —^ Cac cap gen Aa, Bb va Dd nam tren cac cap NST tuong
d6ng khac nhau.
- Dien bien ciia qua
trinh nguyen phan vai / •«—aa \
J Bb
cap gen Dd khong phan / <-BB-* )\r —
l i . Cling di ve mot cue ciia
te bao dugc minh hoa
Tebao ban dau
trong hinh ben.
—> Cac te bao con Ki giiira va Ki sau Ki cuoi
dugc hinh thanh c6 kieu gen la AaBbDDdd va AaBb.
Ltm y: Khi lam cac cau dang nay, c6 the ve nhanh so do NST nhu hinh tren thi se
khong bi nhim l l n va cho ra k i t qua chinh xac.
Voi each ve sa do nhu vay, cQng c6 the lam dugc vai truang hop nhieu NST kep
khong phan l i va di ve cac cue khac nhau ciia te bao.
Cau 3: Chgn A. Trat tu phat sinh cac dong l§n lugt nhu sau:
1. Dong 3 xay ra chuySn doan C D E F tao thanh dong 4.
2. Dong 4 xay ra dao doan A B G H tao thanh dong 1.
3. Dong 1 xay ra dao doan C D E F tao thanh dong 2.
Nhu vay, trat tu phat sinh cac dong (voi dong 3 la dong goc) la 3 ^ 4 —>• 1—> 2.
Luu y: Khi lam cac cau kieu nay, nen nhin nhanh tu dong goc va tim dong gan giong
vai no nhat, sau do xac dinh doan gen xay ra dot biSn de tao thanh dong tilp theo. Cii tilp
tuc nhu vay, ta de dang tim dugc trat tu phat sinh cac dong dot bidn tu dang ban d§u.
Cau 4: Chgn D.
- Cay qua vang a doi con c6 kiSu gen la aaaa chigm ti le:
10 1 1 1 :
= — aaaa = —aax-aa. J
; 111 + 10 12 2 6 . . .
- Cay qua do tu bgi (P) cho giao tu aa voi ti le - la cay c6 kieu gen Aaaa, cho ti le
• 3 ^ 3 1 ^ 1 ..^r.,. f
giaotu: - A a : - a a — A a : —aa.
6 6 2 2 . ; -
- Cay qua do tu bgi (P) cho giao tu aa voi ti le — la cay c6 kieu gen Aaaa, cho ti le
6
giao tu: — A A : — Aa: — aa.
6 6 6
=> Hai cay ca chua bo me c6 kieu gen la AAaa va Aaaa.
Cau 5: Chgn C. Truac tien tim thg binh thuong ctia ca ba cap gen:
Trong dieu kien cac cap gen tac dong rieng re va alen trgi la trgi hoan toan, ta c6:
+ Alen A bi dot bi6n thanh alen a ^ T h i binh thucmg la (A-), t h i dot bien la (aa).
+ Alen b bi dot bien thanh alen B —> The binh thuong la (bb), the dot bien la (B-).
. j ^ , , - + Alen C bi dot bien thanh alen c The binh thuong la (C-), the dot bien la (cc).
—> T h i binh thuong ciia ca ba cap gen tren c6 dang (A-bbC-).
Phuong an nao c6 dang (A-bbC-) thi loai vi day la t h i binh thuong => Chgn C.
30
III. BAI TAP Tir LUYEN
Cau 1: Mot te bao sinh giao tu c6 bo NST luong boi ducrc ki hieu la AaBbDd giam phan
binh thuong, khong xay ra trao doi cheo. Viet ki hieu bo NST d ki giua 1 va cac kha nang
CO the CO d ki giiia II va ki cuoi II.
AB
Cau 2: Mot co the Fi c6 kieu gen Dd. Khi giam phan binh thuong tao ra loai giao tii
abd voi ti le bao nhieu?
Cau 3: Mot ca the sinh vat c6 bo NST 2n - 78. Mot te bao sinh giao tu giam phan
binh thuong, hay xac dmh (trong moi te bao con):
a. S6 lugng NST kep a ki giua 1. b. S6 lugng NST kep d ki giiia II.
c. S6 lugng NST kep d ki sau I. d. S6 lugng NST kep d ki sau II.
e. So lugng cromatit a ki giua I. f. So lugng cromatit a ki giiia U.
g. So lugng cromatit a ki sau I. h. So lugng NST don d ki giira II.
i. So lugng NST don d ki sau I. k. So lugmg NST don o ki sau II.
Cau 4: Cl nguoi, alen A quy dinh mat nhin mau binh thuong trgi hoan loan so vdi alen a
gay benh mu mau do - xanh luc. Gen nay nSm d viing khong tuong dong ciia NST
giori tinh X. Trong mot gia dinh, nguoi bo mat binh thuong, nguoi me bi mil mau sinh
dugc nguoi con trai thu nhat mat nhin mau binh thuong, nguoi con trai thir hai bi mu
mau. Biet rang khong c6 dot bien gen va dot bien cau triic NST, qua trinh giam phan d
me dien ra binh thuong. Hay tim kieu gen ciia cac nguoi con trai trong gia dinh do.
Cau 5: 0 mot loai thuc vat, alen A quy dinh qua mau do trgi hoan toan so voi alen a quy dinh
qua mau vang. Cho hai cay ca chua cûa do (P) giao phSn voi nhau thu dugc Fi g6m 143
cay qua do va 13 cay qua vang. Biet rang khong xay ra dot bien, xac dinh kieu gen cua P.
Cau 6: 0 mot co the sinh vat c6 bo NST luong bgi 2n = 24. Tren cap NST so 2, xet mot
cap gen Aa. Khi mot te bao xoma cua co the nay nguyen phan, cap NST s6 2 khong phan
li ma Cling di ve mot cue ciia te bao, cac cap khac phan li binh thuong. Cac te bao con
dugc tao thanh sau qua trinh nguyen phan nay co kieu gen nhu th^ nao?
Cau 7: 0 ruoi giam due, mot so te bao sinh tinh, cap NST s6 2 khong phan li trong
giam phan I, giam phan II binh thuong va cac cap NST khac phan li binh thuong. Theo
li thuyet, so loai giao tu khac nhau ve so lugng NST dugc tao ra toi da trong qua trinh
giam phan tren la bao nhieu?
Cau 8: Qua trinh phan bao binh thuong ciia mot tl bao, nguoi ta quan sat thdy co 20 NST
don dang phan li ve hai cue cua te bao. Xac djnh bg NST luong bgi cua te bao do.
Cau 9: Cho cac phep lai sau day:
(1) AAaaBBbb x AAAABBBb (2) AaaaBBBB x AaaaBBbb
(3) AaaaBBbb x AAAaBbbb (4) AAAaBbbb x AAAABBBb
(5) AAAaBBbb x Aaaabbbb (6) AAaaBBbb x AAaabbbb
Biet rang cac cay tu bgi giam phan chi cho cac loai giao tu luong bgi co kha nang
thu tinh binh thuong. Theo If thuyet, trong cac phep lai tren, nhung phep lai cho doi con
CO kiSu gen phan li theo ti le 8 : 4 : 4 : 2 : 2 : 1 : 1 : 1 : 1 la
A.(2)va(4). B.(3)va(6). C.(2)va(5). ^ D. (l)va(5).
Cau 10: Loai bong ciia chau Au co 2n = 26 nhiem sac the deu co Idch thuoc Idn, loai
bong hoang dai d Mi co 2n = 26 nhiem sac the deu co kich thuoc nho hon. Loai bong
trong a Mi dugc tao ra bang con duomg lai xa va da bgi hoa gifl-a loai bong ciia chau Au
31
voi loai bong hoang dai o M i . Loai bong trong a M i c6 so lugng nhiem sac the Ion va nho
tuong ling trong te bao sinh duong la
A. 26 va 13. B. 26 va 26. C . 13 va 13. D. 13 va 26.
Cau 11: Loai dot bien lam thay doi so lirgng gen tren mot nhiem sac the la dot bien
A. lech boi. B. da boi. C . mat doan. D. dao doan.
Cau 12: CJ mot loai thyc vat, tren nhiem sac thk s6 1 c6 trinh tu cac gen nhu sau:
ABCDEGHIK. Do dot biSn nen trinh tu cac gen tren nhiem s k t h i nay la ABHGEDCIK.
Dot bien nay thuoc dang
A. dao doan nhiem sac the. B, chuyen doan giua hai nhiem sac the.
C. lap doan nhiem sac the. D. mat doan nhiem sac the.
Cau 13: Mot hop tu luong boi tien hanh nguyen phan, trong Ian nguyen phan thii ba, a
mot t& bao c6 cap nhiem sic th& so 1 khong phan l i , cdc cap nhiem sac the khac phan l i
binh thuong, nhimg l§n nguyen phan tiip theo dien ra binh thuong. Hgp tu nay phat trien
thanh phoi, phoi nay c6 bao nhieu loai te bao khac nhau ve bo nhiem sac the?
A. 2 B.3 C.4 D.5
Cau 14: Bik rSng cay tu boi giam phan chi cho giao tu luong boi c6 kha nang thu tinh.
Theo l i thuyet, phep lai giiia hai cay tir boi AAAa x Aaaa cho doi con c6 kieu gen AAaa
chiem ti le
A. 75%. B.50%. C . 56,25%. D. 25%.
Cau 15: O mot loai sinh vat luong boi, xet mot gen c6 hai alen A va a nam tren nhiem
sac the thuong so 1. Do dot bien, trong loai nay da xuat hien the ba o nhiem sac the so 1.
The ba nay c6 the c6 toi da bao nhieu loai kieu gen ve gen dang xet?
A. 5. B.2. C.3. D.4.
Cau 16: Cho cac so d6 sau: (1): ABCD.EFGH ABGFE.DCH
(2): ABCD.EFGH ^ AD.EFGBCH
So do tren minh hoa cho cac dang dot bien cau triic nhiem sac the nao?
A. (1): chuyen doan khong chua tarn dong, (2): chuyen doan trong mot nhilm sSc thi.
B. (1): dao doan chua tam dong; (2): chuyen doan trong mot nhilm sic the.
C . (1): dao doan chua tam dong; (2): dao doan khong chua tam dong.
D. (1): chuyen doan chua tam dong; (2): dao doan chua tam dong.
Cau 17: Khi cac ca the luong boi tien hanh giam phan hinh thanh giao tu due va cai,
a mot so te bao sinh giao tu, mot cap nhiem sac the thuong khong phan l i trong
giam phan I, giam phan I I dien ra binh thuong. Su giao phoi tu do giiia cac ca the c6 the
tao ra cac kieu to hgp ve nhilm sac the la:
A . 2 n ; 2 n - l ; 2 n + l ; 2 n - 2 ; 2 n + 2. B. 2n + 1; 2n - 1 - 1 - 1; 2n.
C . 2 n + l ; 2 n - 2 - 2 ; 2 n ; 2 n + 2. D. 2 n - 2; 2n; 2n + 2 + 1.
Cau 18: Khi nghien cuu nhiem sac the o nguoi, ta thay nhung nguoi c6 nhiem sac the
gioi tinh la X Y , X X Y hoac X X X Y deu la nam, con nhirng nguoi c6 nhiem sac the gioi
tinh la X X , XO hoac X X X deu la nix. Co the nit ra ket luan nao tu nhan dinh tren?
A. Su CO mat ciia nhiem sac the X quyet dinh gioi tinh nu.
B. Su bieu hien gioi tinh chi phu thuoc vao so lugng nhiem sac the X.
C. N h i l m sac th^ Y khong mang gen quy dinh tinh trang gioi tinh.
D. Gen quy dinh gioi tinh nam nam tren nhiim sac th§ Y. t
Cau 19: O ngo, bp nhiem sac the 2n = 20. Co the du doan so lucmg nhiem sac the dan
trong mot te bao ciia the bon dang d ki sau cua qua trinh nguyen phan la
A. 44. B.20. C. 80. D. 22.
Cau 20: 0 sinh vat nhan thuc, viing dau mut cua nhiem sac the
A. la nhimg diem ma tai do phan tu ADN bat dau dugc nhan doi.
B. la vi tri lien ket vai thoi phan bao giup nhiem sac the di chuyen ve cac cue ciia te bao.
C. la vi tri duy nhat c6 the xay ra trao doi cheo trong giam phan.
D. CO tac dung bao ve cac nhiem sac the ciing nhu lam cho cac nhiem sac the khong
di'nh vao nhau. *
HUdNG DAN GIAI

Cau 1: - Ki hieu bo NST a ki giua I: AaaaBBbbDDdd.
- Ki hieu bo NST a ki giua n c6 ihk c6 cac kha nang: AABBDD va aabbdd; AABBdd
va aabbDD; AAbbDD va aaBBdd; AAbbdd va aaBBDD.
- Ki hieu bo NST a ki cuoi II c6 the c6 cac kha nang: ABD va abd; ABd va abD;
AbD va aBd; Abd va aBD.
Cau 2: - Truang hop lien k^t gen hoan toan: . ; ' :
- Tnrong hop CO hoan vi gen: Phu thuoc vao t§n so hoan vi gen. c;... «
Cau 3: a. 78. b. 39. c. 78. d. 0. e. 156. ^
f. 78. g. 156. h. 0. i. 0. k. 78.
Cau 4: - Kieu gen ciia nguoi con trai thu nhat la X'^X^'Y.
- Kieu gen cua nguai con trai thu hai la X^Y.
Cau 5: Kieu gen cua P c6 the c6 cac truang hop la: AAa x Aa; AAa x Aaa; Aaa x Aaaa;
AAaa x Aa; AAaa x Aaa; AAaa x Aaaa.
Cau 6: Neu cap Aa khong phan li va ciing di ve mot cue thi tao ra cac loai te bao con c6
ki hieu l4n lugt la (2n - 2 + AAaa) tuc la (2n + 2) va (2n - 2) (thidu cap Aa).
Cau 7: So loai giao tu khac nhau ve so lugng NST dugc tao ra toi da trong qua trinh giam
phan tren la 3 loai (n - 1, n + 1 va n).
Cau 8: Co 2 truomg hop:
- Neu la ki sau ciia qua trinh nguyen phan thi bo NST luong bpi ciia te bao do la 10.
- Neu la ki sau cua giam phan U thi bp NST luong bpi ciia te bao do la 20.
Cau9:C Cau 10: B Cau 11: C Cau 12: A Cau 13: B Cau 14: B
Cau 15: D Cau 16: B Cau 17: A Cau 18: D Cau 19: A Cau 20: D
33
C H U D E 3 . T I N H Q U Y L U A T C U A H I E N T U O N G Dl T R U Y E N V A B I E N D!
1. Tom tat cac quy luat di truyen
Nhieu cap NST
Mot cap gen
{ Gen da hieu
Lien ket gen
!pt cap NST DT lien ket i
Nhi4ucapgen / V ^ o a n v| gen
1 Tirang tac gen
NST \g de cap g bac THPT)
thifang
Phan li age lap,
tac dong rieng re
Di truyen
Moi cap NST xet 1 cap gen Phan li d6c lap,
NST
tifcng tac gen
(Dl truyen
\c g bac THPT)
trong nhan)
Nhieu cap NST
Chi phoi bai
M6i cap NST xet nhieu cap gen nhieu QLDT
He thong
di truyen NST
trong 9'°'' Di truyen g\a\h
tinh /
te bao \Di truyen lien ket vgi gib'i tinh
Di truyen t4 bao ch^t '^"^^^
(di truyen ngoai nhan)r
2. Mot sothuat ngufcd b^n
2.1. Tinh trang
- Tinh trang la dac diem ve hinh thai, cau tao, sinh l i , . . . ciia ca the.
- Tinh trang ducrc chia thanh 2 loai: tinh trang thuang (mau da, mau toe, chieu cao cay,
hinh dang qua,...) va tinh trang giai tinh.
2.2. Kieu tiinfi
- Ki8u hinh la cac dang dac tinh hay trang thai khac nhau cua mot tinh trang.
Moi tinh trang c6 the c6 2 hay nhieu loai kieu hinh.
- V i du:
+ Tinh trang mau hoa Ian c6 cac kieu hinh do, trang, vang, tim,... nen ta goi cay Ian
CO kieu hinh hoa do, cay Ian c6 kieu hinh hoa trang, cay Ian c6 kieu hinh hoa vang,...
+ Tinh trang giai tinh c6 kieu hinh due va cai.
2.3. Alen
- Alen la cac trang thai khac nhau ciia cung mot gen, quy dinh cac kieu hinh khac
nhau ciia cung mot tinh trang.
- Alen dugc tao ra do dot bien xay ra o cac diem khac nhau tren cimg mot gen. Mot
gen (locut) CO the c6 hai hay nhieu alen.
- Alen quy djnh kieu hinh troi dugc ggi la alen trpi, alen quy dinh kieu hinh Ian dugc
goi la alen Ian.
- Gen alen: la cac alen cua cimg mot gen (thupc cung mot locut), nim a vj tri tuong
ung tren cap NST tuong d6ng.
- Gen khong alen: la cac alen cua cac gen khac nhau (khac locut), nSm a cac vi tri
khac nhau tren ciing mot cap NST hoac nam tren cac cap NST khac nhau.
2.4. Kieu gen
- Kieu gen la tap hgp cac gen cua t^ bao quy dinh kiku hinh ciia ca thS sinh vat.
- V i moi te bao c6 rat nhieu gen, nen khi noi tai kieu gen, nguai ta chi noi tai cac
gen dang nghien cuu (c6 the gom mot hoac nhiû cap gen).
- Kieu gen ma moi cap gen deu c6 hai alen giong nhau ggi la kiku gen dong hgp tu,
neu gom toan cac cap alen trpi la kieu gen d6ng hgp tu trpi (AABB), nû g6m toan cac
cap alen Ian la kieu gen dong hgp tu Ian (aabb).
- Kieu gen ma moi cap gen deu c6 hai alen khac nhau gpi la kieu gen di hgp tu ve tat
ca cac gen (AaBb), neu chi c6 mot hoac vai cap gen di hop thi dugc gpi la ca the di hgp
tu ve cap gen do (AABb hoac AaBB).
- Ca the mang kieu gen dong hgp tir gpi la th^ d6ng hgp (thu§n chiing); ca the mang
kieu gen di hgp tu gpi la the di hgp (khong thuSn chiing).
3. Quy luat phan li

3.1. Noi dung
Moi tinh trang do mot cap alen quy dinh, mot c6 nguon goc tu bo, mot c6 nguon goc
tir me. Cac alen ton tai trong te bao mot each rieng re, khong hoa trpn vao nhau. Khi hinh
thanh giao tir, cac thanh vien ciia mot cap alen phan l i dong deu ve cac giao tii, nen 50%
so giao tu chiia alen nay con 50% giao tii chiia alen kia.
3.2. Ca sd te bao tigc
- Trong te bao luong bpi (2n), NST ton tai thanh tung cap tuang dong va mang cap
alen tuang ung.
- Khi giam phan tao giao tu, moi NST trong cap NST tuang dong phan l i dong deu
ve cac giao t i i dan den su phan l i dong deu ciia alen trong cap alen tuang ung va su to
hgp ciia cac giao tii trong thu tinh dan den su to hgp lai ciia cac alen trong cap tuang ling.
3.3. Bin ctiat quy luat phan li
Cac alen ciia cap alen phan l i dong deu ve cac giao t i i trong qua trinh giam phan
(moi alen ciia cap alen phan li ve mot giao tii).
35
3.4. Khai quat quy luat phan li
- Cong thuc tong quat v6 kilu hinh ciia mot cap gen (truong hop alen troi la
troi hoan toan):
Phep lai Kieu hinh
AAx AA 100%(A-)
AA X Aa 100%(A-)
AA X aa 100%(A-)
Aa X Aa 3(A-): laa
Aa X aa l(A-): laa
aa X aa 100%aa
- Biet kieu gen P —> Ket qua Fj:
Fi
: Kieu gen P Kieu gen Kieu hinh
Tile So ioai Ti ie S6 loai
Aa X Aa (troi hoan toan) lAA : 2Aa : laa 3 3 :1 2
Aa X Aa (troi khong hoan toan) lAA : 2Aa : laa 3 1:2:1 3
Aa X AA (troi hoan toan) lAA : lAa 2 1:0 1
Aa X AA (troi khong hoan toan) lAA : lAa 2 1 :1 2
Aa X aa (ca hai truong hop) lAa; laa 2 1 :1 2
* Luu y:
+ Ti le kieu gen lAA : 2Aa : laa c6 the dugc viet dudd mot so dang khac nhu:
- A A : - A a : - a a h o a c 0,25AA : 0,5Aa ; 0,25aa hoac 25%AA : 50%Aa : 25%aa
4 2 4
(ap dung trong timg truong hgp cu the).
+ Ti le kieu hinh 3(A-): l(aa) c6 the dugc viet dudi mot so dang khac nhu:
- ( A - ) : -(aa)hoac 0,75(A-) : 0,25(aa) hoac 75%(A-) : 25%(aa) (tuy theo tung
4 4
truong hgp cu the).
- Biet kieu hinh Fj kieu gen cua P:
Tile
kieu hinh Fi Kieu gen P Lull y , y:
- Troi hoan toan:
1 :0 1. AAx AA + Chua biet kieu hinh ciia P thi kieu gen ciia P la ca bon
(1 loai 2. AA X Aa truong hgp.
kieu hinh) 3. AA X aa + Bik kiku hinh ciia P thi chgn kieu gen cua P phu hgp
4. aa X aa voi kieu hinh cua P.
- Troi khong hoan toan: bo truong hgp 2, lam tuong tu
nhu troi hoan toan.
Tile Luny
kieu hinh Fi Kieu gen P
3 :1 Aa X Aa Chi CO trong truong hop troi hoan toan.
1:1 1. Aa X aa - Troi hoan toan thi tnrong hop 1.
2. Aa X AA - Troi khong hoan toan: ca 2 tnrong hop.
1:2:1 Aa X Aa Troi khong hoan toan
3.5. Y nghfa
- Hien tugng troi cho thay muc tieu ciia chon giong la tap trung dugc nhieu tinh troi
CO gia trj
cao.
- Khong dung con lai Fi lam giong vi the he sau se phan tinh do Fi c6 kieu gen
dihgp. ^; .^^ ,
4. Quy luat phan li doc lap D ? •f.s;^ s
4.1. Npi dung quy luat phan li doc lap
Cac cap alen quy dinh cac tinh trang khac nhau nam tren cac cap NST tuang dong
khac nhau thi phan li doc lap (ngau nhien) trong qua trinh hinh thanh giao tir.
4.2. Cd sd te bao hoc
- Cac gen (cac cap gen) nam tren cac NST (cac cap NST) khac nhau. Trong giam phan,
cac cap NST phan li doc lap dan den sir phan li doc lap ciia cac cac cap gen tuong ung.
Su phan li doc lap cua cac cap gen din den sir to hgrp tu do ciia cac alen trong cac cap gen.
- Vi du su phan li doc lap ciia 2 cap gen Aa va Bb c6 the tao thanh bon loai giao tu
(AB, Ab, aB va ab) nhu dugc minh hoa trong so do sau:
4.3. Khai quit quy luat phan li doc lap

- Kit qua cua phep lai trong truong hap cac gen phan li doc lap: tuan theo cong
thiic nhan xac suat P(AB) = P(A) x P(B) nghia la ket qua ciia phep lai nhieu tinh trang
(so loai va ti le kieu gen, kieu hinh) bang tich ket qua cac phep lai tung tinh trang (so loai
va ti le kieu gen, kieu hinh cua tirng tinh trang).
- -'^ - ' - . : 37
V i du: Truong hop mot gen quy djnh mot tinh trang va alen troi at hoan toan alen Ian:
Fl r
Kilu gen
Kieu gen Kieu hinh
P
Ti le So loai Ti le So ioai
AaBb X ( l A A : 2 A a : laa) 9:3:3:1
9 = 3x3 4= 2x2
AaBb x ( l B B : 2Bb : I b b ) = ( 3 : l ) x ( 3 : 1)
AaBbDd x ( 1 : 2 : l ) x ( l : 2 : 1) ( 3 : l ) x ( 3 ; 1)
18 = 3 x 3 x 2 8=2x2x2
AaBbdd x ( l : 1) x ( l : 1)
=> Dira vao cong thuc tong quat ve kieu hinh cua 1 cap gen ta viet dugc cong thuc
tong quat ve kieu hinh ciia nhieu cap gen (truong hop trpi hoan toan):
• AaBb X AaBb [ 3 ( A - ) : laa] x [ 3 ( B - ) : Ibb] = 9 ( A - B - ) : 3 ( A - b b ) : 3 (aaB-): 1 (aabb)
• AaBb X Aabb [ 3 A - : laa] x [ I B - : Ibb] = 3 ( A - B - ) : 3 ( A - b b ) : 1 (aaB-): 1 (aabb)
- Tong quat: Trong truong hop binh thuong, k h i lai hai co the (P) deu c6 n cap gen
di hop, phan l i doc lap v o i nhau tren N S T thuong (moi cap gen quy dinh mot tinh trang,
alen troi hoan toan at alen Ian) thi ta c6:
+ So loai giao t u cua P: 2". + S616 hop giao t u ciia F i : 4".
+ So loai kieu gen ciia F j : 3". + T i le phan l i kieu gen a F i : (1:2:1)".
+ So loai kieu hinh ciia F i : 2". + T i le phan l i kieu hinh ciia F i : (3 : 1)".
4.4. Y nghJa quy luat phan li doc lap
- Sir phan l i doc lap, to hop t u do ciia cac N S T la ca che xuat hien biSn di to hop,
lam cho sinh vat ngay cang da dang, phong phu va thich nghi v o i moi truong song.
- Quy luat phan l i doc lap con la ca so khoa hoc ciia phuong phap l a i tao de hinh
thanh nhieu bien d i , tao dieu kien hinh thanh nhieu giong m o i c6 nang suat va pham chat
cao, chong chiu tot v o i dieu kien bat Igi ciia moi truong.
- Neu biet duoc cac gen nao do la phan l i doc lap co the d u doan dugc ket qua phan
l i kieu hinh a dai sau.
5. TUdng tac gen
5.1. Mot sokhai niem » - y :
- Tuong tac gen alen: cac gen alen co the tuong tac voi nhau theo cac each sau: alen troi
at hoan toan alen Ian (troi hoan toan), alen trpi at khong hoan toan alen Ian (trpi khong
hoan toan), hai alen trpi la trpi ngang nhau (dong trpi).
- T u o n g tac gen khong alen:
+ L a sir tac dpng qua lai giua cac gen trong qua t n n h hinh thanh kieu hinh cua co the.
Thuc chat cac gen trong te bao khong tuomg tac true tiep v o i nhau ma san pham ciia
Chung tac dpng qua l a i v o i nhau de tao nen kieu hinh. Cac gen khong alen tuong tac voi
nhau CO the ciing nkm tren mot N S T , co the nSm tren cac N S T khac nhau. 0 bac THPT,
chi xet truong hop tucmg tac giiia cac gen nam tren cac N S T khac nhau.
nhau CO thS cung n5m tren mot NST, c6 thk nhm tren cac NST khac nhau. 6 bac THPT,
chi xet truong hcrp tuong tac giua cac gen nkm tren cac NST khac nhau.
+ Khai q uat cac dang txiang tac gen (trong phep lai 1 tinh trang):
T i le kieu hinh a doi con
Dang
P di hop Phep lai Quy irfrc kieu hinh
tirorng tac
2 cap gen phan tich
9:3:3:1 1:1:1: 1 ( A - B - ) ^ (A-bb) ^ (aaB-) (aabb)
Bo sung
9:6:1 1:2:1 ( A - B - ) ^ (A-bb) = (aaB-) ^ (aabb)
(b6 trg)
9: 7 1 :3 ( A - B - ) ^ (A-bb) = (aaB-) = (aabb)
12 : 3 : 1 2:1:1 ( A - B - ) = (A-bb) (aaB-) ^ (aabb)
At che
13 : 3 3 :1 ( A - B - ) = (A-bb) = (aabb) f (aaB-)
Bo sung
9:3:4 1:1:2 (A-B-) (A-bb) t (aaB-) = (aabb)
hoac at che
AABB AaBB = AABb 9^ AAbb
Cong gop 1:4:6:4:1 1:2:1
= aaBB = AaBb Aabb = aaBb 7^ aabb
5.2. Y nghia cua tUcfng tac gen

La CO che tao ncn bien dj to hop, lam xuat hien kieu hinh moi chua c6 a bo me, ma
ra kha nang tim kiem nhijng kieu hinh mdi trong cong tac lai tao giong.
6. Gen da hieu
- Gen da hieu la truong hgp mot gen anh huong den nhieu tinh trang (mot gen quy
djnh nhieu tinh trang) => Khi mot gen da hieu bi dot bien se keo theo su bien doi a mot
loat cac tinh trang ma no chi phoi.
- V i du: 0 ruoi giam, gen quy dinh canh cut dong thai quy djnh mot so tinh trang
khac nhu dot than ngan, doi song ngan, long cung hom, ca quan sinh due thay doi,...
7. Lien ket gen - Hoan vj gen

Cac gen (cac cap gen) cung nam tren mot NST (mot cap NST) trong qua trinh giam
phan thuong di cung nhau vk mot giao tu goi la cac gen lien kk hoan toan (lien k^t gen),
doi khi CO the doi cho cho nhau goi la lien ket khong hoan toan (hoan vi gen).
7.1. Lien ket gen (lien ket hoan toan)
- Ca sa te bao hoc: Cac gen nam tren cung mot NST se phan l i va to hgp cung nhau
trong qua trinh giam phan va thu tinh, din toi cac tinh trang do chiing quy dinh cflng
di truyen cung nhau.
- Mot so dac diem cua lien ket hoan toan:
+ Cac gen nam tren mot NST di truyen ciing nhau tao thanh nhom gen lien ket.
So nhom gen lien ket ciia loai bang so NST trong bp NST dan bpi cua loai.
+ Neu n cap gen nam tren mot cap NST thuong lien ket hoan toan khi giam phan chi
cho mot loai giao tu (neu kieu gen dong hgp ve tat ca cac cap gen) hoac cho hai loai giao
tu vai ti le bang nhau (neu kieu gen dj hop ve it nhat mot cap gen). ,. ,
39
- Y nghia lien kit gen: Lien ket gen lam han che xuat hien bien di to hop, dam bao sir
duy tri ben vung tirng nhom tinh trang dugc quy dinh bai cac gen tren cung mot NST.
Trong chgn giong, nha lien ket gen ma cac nha chon giong c6 kha nang chgn va tao dugc
cac giong mang nhung nhom tinh trang tot di kem vol nhau.
7.2. Hoan vi gen
- Ca sa ti bao hoc: Vao k i dSu ciia giam phan I , mot s6 t^ bao xay ra trao doi cheo
giua cac cromatit khac nguon ciia cap NST tuong dong dan den hoan vi (doi cho) giiia hai
alen cua cap gen (ggi la hoan vi gen). Cac gen tren mot NST nSm cang xa nhau thi cang
de xay ra hoan vi gen.
^ - Mot so dac diem ciia hoan vi gen:
+ Trong truong hgp mot te bao Giao ti> do
sinh tinh giam phan hinh thanh giao hoan vj
tu, xet mot cap NST tuomg dong xay
ra trao doi cheo mot cho thi tao ra
bon loai giao tu vai ti le
bang nhau, trong do, c6 hai loai giao
tu do lien ket va hai loai giao tu do
hoan vi (hinh ve).
+ Trong truong hgp mot te bao
sinh trung giam phan hinh thanh giao
tu thi luon chi tao ra mot loai trung. Giao tur do
hoan vi
+ Tan so hoan vj gen dugc tinh
bing ti le cac loai giao tu mang gen
hoan vi (s6 giao tu do hoan vi tren tong s6 giao tu dugc tao thanh) ^ T5n s6 hoan vi gen
(f) < 50% (f = 50% khi va chi khi tat ca cac te bao tham gia giam phan deu xay ra hoan vi
- Dieu nay tren thuc te rat hiem khi xay ra).
+ Co the CO kieu gen di hgp ve 2 cap gen nam tren mot cap NST thuong, xay ra hoan
vi gen khi giam phan tao ra 4 loai giao tii, trong do 2 loai giao tu mang gen lien ket c6
ti le Ion hon va hkng nhau, 2 loai giao tu mang gen hoan vi c6 ti le nho hon va bang nhau.
Tong ti le giira mot loai giao tu lien ket voi mot loai giao tu hoan vj bang 50%. Do vay,
dua vao tan so hoan vi gen, c6 the tim dugc ti le cac loai giao tu.
+ Dua vao tan so hoan vi gen, c6 the lap dugc ban do di truyen (so do sap xep cac
gen tren NST), trong do 1 don vi ban do bang 1% tan so hoan vj gen (hay bang IcM).
+ Cac C O the c6 kieu gen dong hgp hoac dj hgp mot cap gen van xay ra hoan vi gen
nhung khong phan biet dugc cac loai giao tu do hoan vi va cac loai giao tu do lien ket
Trong tinh toan coi nhu khong c6 hoan vi gen (hoan vi gen v6 nghia) => Hoan vi gen chi
CO y nghia khi co the c6 tir 2 cap gen di hgp tro len.
+ Ket qua ciia phep lai phan tich phu thugc vao so loai giao tu, ti le giao tu, loai giao tir
ciia C O the mang kieu hinh troi. Co the c6 2 cap gen di hgp cimg nam tren mot cap NST
thuong, CO hoan vi thi khi lai phan tich, thu dugc Fa gom 4 loai kieu hinh. Trong do, 2 loai
kieu hinh c6 ti le Ion hon va bang nhau (dugc tao thanh do giao tir lien ket); 2 loai kieu
hinh CO ti le nho hon va bang nhau (dugc tao thanh do giao tu hoan vi).
kieu hinh c6 ti le Ion hon va hkng nhau (dugc tao thanh do giao tu lien kSt); 2 loai kiSu
hinh CO ti le nho han va bang nhau (dugc tao thanh do giao tu hoan vi).
+ Hoan vi gen phu thuoc vao gioi tinh: Da so cac loai hoan vi gen xay ra a ca gioi
dire va cai. O mot so loai, hoan vj gen chi xay ra a mot gioi, vi du a gioi due nhu tam,
chim, buam hoac a gioi cai nhu ruoi giam.
- y nghia cua hoan vi gen:
+ Hoan vi gen la ca che xuat hien bien di to hop, tao dieu kien cho cac gen quy
CO dip to hgp lai vai nhau —>• cung cap nguyen lieu cho chpn loc nhan tao va chgn loc
tir nhien, c6 y nghla trong chgn giong va ti^n hoL
+ Dua vao kk qua phep lai phan tich c6 the tinh dugc tan so hoan vi gen => Tinh
dugc khoang each tuong doi giira cac gen => Ap dung quy luat phan bo gen theo duang
thang de thiet lap ban do di truyen.
8. Di truyen lien ket v6i gi6i tinh
8.1. Nhiem sac the gidi tinh
- Trong tS bao, c6 2 loai NST la NST thuang va NST gioi tinh.
- NST thuang c6 nhieu cap, moi cap gom 2 NST, giong nhau ve hinh dang,
kich thudc, su phan bo gen (ggi la cap NST tuang dong). NST giai tinh chi c6 mot cap,
gom 2 chiec giong nhau (cap XX), hoac khac nhau (cap XY).
- NST thuang chi chua cac gen quy dinh tinh trang thuang, con NST gidi tinh vira
chiia gen quy djnh giai tinh, vira chua gen quy dinh tinh trang thuang.
- Co thg CO cap NST giai tinh X X dugc ggi la gioi dong giao tu, ca the c6 cap NST
gioi tinh XY dugc ggi la gidi dj giao tu.
- 6 da so cac loai (dong vat c6 vii va ruoi giam), con cai c6 cap NST gidi tinh XX,
con due CO cap X Y . 0 mot s6 loai (chim, budm), con cai c6 cap X Y , con due c6 cap XX.
Da so thuc vat thudng khong eo NST gidi tinh. i^ri'^
- Sir phan bo gen tren NST gidi tinh:

+ Gen d viing khong tuang dong tren X: gen chi c6 tren NST gidi tinh X .
+ Gen d viing khong tuang dong tren Y: gen chi c6 tren NST gidi tinh Y.
+ Gen d viing tuang ddng: gen c6 ca tren NST gidi tinh X va Y.
8.2. Di truyen lien lêt v6i gidi tinh
- Su di truyen cac tinh trang thudng do gen nam tren NST gidi tinh quy dinh ggi la
di truyen lien k^t vdi gidi tinh. Tinh trang do gen d viing khong tuang dong tren NST X
dugc truySn cho ca cac ca th6 mang cap X X va X Y . Tinh trang do gen d viing khong
tuang dong tren NST Y chi dugc truyen cho ca the mang cap X Y .
- Trong mot phep lai, n l u ti le phan li kieu hinh d gidi due khac gidi cai hoac ket qua
phep lai thuan nghich cho ti le phan l i ki8u hinh khac nhau d 2 gidi 'thi gen quy dinh tinh
trang nam tren NST gidi tinh.
- Trong thi nghiem ciia Moocgan:
3 , 1 ' -
+ Nû P: X ^ X ' X X-^Y F, c6 ti le kieu hinh - mat do : - mat trang. Trong kieu hinh
4 4
2 ' 1
mat do d Fi thi cai chiem t i le - , due chiem ti le - .
41
+ NSu P: X'^X' X X^Y ->• Fi c6 ti le kiû hinh ^ m4t do : ^ mk trkig. Trong kiiu hinh
mat do a Fi thi cai chiem ti le ^ , due chiem ti le ^ ; trong kieu hinh mit trSng a Fi thi cai
chiem t i le —, due chiem ti le —.
2 • 2
9. Di t r u y e n n g o a i n h a n (di t r u y e n qua te b a o chat)
- Trong te bao chat, gen c6 a t i the, luc lap. Gen trong t l bao chat khac gen trong
nhan a mot so dac diem: khong ton tai thanh cap alen, khong dugc phan l i dong deu cho
cac te bao con khi phan bao.
- Neu ket qua phep lai thuan va nghich khac nhau, dai con luon c6 kieu hinh giong
me thi gen quy djnh tinh trang nkm trong te bao chit (di truyen theo dong me). Trong di
truyen ngoai nhan thi vai tro chu yeu thuoc ve giao tu cai dugc tao ra tir me.
10. A n h hi/dng c u a m o i triTdng len sU b i e u h i e n c u a g e n
- Su bieu hien thong tin di truyen tu gen den tinh trang dugc the hien qua nhiSu giai
doan: Gen (ADN) mARN —> polipeptit —>• protein —> tinh trang. (5 moi giai doan deu
CO the bi anh huong bdi cac yeu to ciia moi truong ben trong va ben ngoai co the.
Do vay, kieu hinh la ket qua sir tuong tac giua kieu gen va dieu kien moi truong.
Kiku gen Moitmcmg^ ^^^^
- Trong thuc tg, sir bieu hien ciia rk nhieu tinh trang chiu anh huong rat lorn ciia dieu
kien moi truong. Ciing mot kieu gen nhung c6 the cho mot pho cac kieu hinh khac nhau
tuy thugc vao dieu kien moi truong. Tap hop cac kieu hinh khac nhau ciia ciing mot kieu
gen tuong ung vdi cac moi truong khac nhau goi la muc phan ung cua kiSu gen. Cac gen
khac nhau c6 muc phan ung khac nhau.
- Cling kieu gen nhung kieu hinh c6 the thay doi truoc cac di§u kien moi truong
khac nhau goi la su mem deo ve kieu hinh (thuong bien). Sir mkm deo v^ kilu hinh nkm
trong muc phan ung cua kieu gen.
1 1 . l o n g ket
- T i le phan l i kieu hinh ciia mot phep lai phu thugc vao vi tri cua gen tren NST (1)
va moi quan he gen - tinh trang (2).
+ V i tri ciia gen tren NST (1) phan dnh quy luat di truyen chi ph6i gen, quy dinh su
phan l i kieu gen:
Gen tren NST Phin li d»c Ijip
Gen nam tr§n c i c
NST khac nhau
luat ph3n ir LiSnkitgen
laotirchtfa Gen ciing n i r n t r t n /"
m*t NST \Hoin v|g«n
i Gen nam t r i n NST
DI truyen giW tinh
Mnh ( p i t r u y t n lltn k t t v W gIM Unh
+ M o i quan he gen - tinh trang (2) dugrc the hien thong qua sa do:
r A A . A a : K l 6 u h i n h trOi
T r $ i t$n h o i n t o ^ n {
a a : Kihu h i n h l$n
AA: Ki6u h i n h IrOi

T r p i l | n k h & n g ho&n t o d n A a : K i i u h i n h (rung g i a n
1 gen - 1 tinh trgng
a a : K i 6 u h i n h l$n
M M : KiSu h i n h M
B^ng t r ^ i N N : K i i u hinh N
M N : Ki4u h i n h M N
M6i quan h$ - 1 g e n - nhl4u t i n h trying Gen da h i # u

Gen - Tinh tr?ng
9:3:3:1
9:6:1
T i i v n g tic b& s u n g
9:7
9:3:4
Nhieu gen - 1 tinh tr^ng
(2 g e n k h d n g alen) 12:3:1
Tirarng t i c at c h i 13:3
9:3:4
15:1
Tirarng t4c c ^ n g g ^ p -^{i:4:6:4;1)
• Vi du 1: (P) CO mot cap gen di hop n § m tren N S T thuong (Aa x A a ) - + F i deu c6

ti le phan H kieu gen ( I ) la l A A : 2Aa : laa, nhung t i le phan l i kieu hinh phij thuoc vao
quan he gen - tinh trang (2):
^ Neu troi hoan toan thi t i le kieu hinh la 3 : 1. , ,
^ Neu troi khong hoan toan t h i t i le kikn hinh la 1 : 2 : 1. v
^ Neu gen da hieu thi sir bieu hien kieu hinh la ciia nhieu tinh trang ma no chi phoi.
• Vi du 2: (P) c6 hai cap gen di hop, phan l i doc lap tren N S T thuong (AaBb x AaBb)
- > F i deu CO t i le phan l i kieu gen (1) la ( l A A : Aa : laa) x ( I B B : 2Bb : Ibb), nhung
ti le phan l i kieu hinh phu thuoc vao quan he gen - tinh trang (2):
^ Neu moi gen quy dinh mot tinh trang va ca hai tinh trang deu troi hoan toan thi
ti le kieu hinh la (3 : 1) x (3 : 1).
^ Neu m o i gen quy dinh mot tinh trang va mot tinh trang la troi hoan toan, mot tinh
trang troi khong hoan toan thi t i le kieu hinh la (3 : 1) x (1 : 2 : 1).
^ NIU m6i gen quy dinh mot tinh trang va ca hai tinh trang deu troi khong hoan toan
thi t i le k i l u hinh la (1 : 2 : 1) x (1 : 2 : 1).
^ Neu ca hai cap gen tren cung quy dinh mot tinh trang thi t i le kieu hinh se la bien
dang cua t i le 9 : 3 : 3 : 1 (tuy theo dang tuong tac - xem bang cac dang tuong tac gen
muc 5.1).
- Su phan l i doc lap, hoan v i gen (doi k h i ca lien ket gen) la ca che lam xuat hien
bien di to hop. Bien dj to hop la sir to hop lai cac gen san c6 cua bo me:
43
Kigugen(P) • Kieu hinh IP)
phan li hoan vj
dpc lap gen
To hp-p lai cac dan den ^ To hpfp lai
> . ; itA gen cua (P) cac ti'nh trgng
xuat hign
-, To h y p gen khac (P) Kieu hinh l<hac |P)
hoackh6ngc6fr(P) ^HVdinh ^ ho|ic khong c6 & (P)
II. BAI T A P MINH H O A
A. MOTSOLaUY
1. P h i / d n g p h a p t i m s o loai, ti le g i a o tiJT, ti le k i e u g e n v a k i e u h i n h
- So loai, ti le kieu gen, kieu hinh cua mot phep lai bang tich so loai, ti le kieu gen va
kieu hinh cua cac cap NST.
- Ti le mot loai kieu hinh bang tich ti le cua cac tinh trang c6 trong kiSu hinh do.
- So loai giao tu dugc tao thanh bSng tich s6 loai giao tu cua cac cap NST.
- Ti le mot loai giao t i i bang tich ti le moi loai giao tu ciia cac cap NST.
BD BD
Vi du: Phep lai Aa x Aa
bd bd
• So loai, ti le giao tu:
BD
- Truomg hop cap lien ket hoan toan:
bd
• So loai giao tur: 2 x 2 = 4.
• T i le giao tu: (1 : l ) x ( l : 1).
BD
- Truomg hop cap xay ra hoan vi gen (or mot ben b6, me hoac ca hai ben):
bd
• So loai giao tu: 2 x 4 = 8.
• T i le giao tu: phu thuoc tSn s6 hoan vi.
• So loai, ti le kieu gen:
BD
- Truomg hap cap lien kk hoan toan:
bd
• So loai kieu gen: 3 x 3 = 9.
• T i le kieu gen: (1 : 2 : 1) x (1 : 2 : 1). ^
BD
. - Truomg hop cap xay ra hoan vi gen (a mot ben b6 hoac me):
bd
• So loai kieu gen: 3 X 7 = 21. \
• T i le kieu gen: phu thupc t i n so hoan vi.
- Hoan vj gen (ca hai ben vdi t§n s6 bang nhau):
• So loai kieu gen: 3 x 10 = 30.
• T i le kieu gen: phu thuoc tkn s6 hoan vi.
2. Xac d j n h q u y luat d i t r u y e n di/a v a o k i e u h i n h
- Ti le phan l i kieu hinh ciia mot phep lai bang tich ti le kieu hinh cua cac cap tinh
trang (thoa man cong thuc P(AB) = P(A) x P(B)) thi cac gen quy dinh cac tinh trang dang
xet phan l i doc lap, tac dong rieng re.
- Ti le phan H kiû hinh cua mot phep lai nho horn tich t i le kieu hinh ciia cac cap
tinh trang thi cac gen quy dinh cac tinh trang dang xet lien ket hoan toan.
- Ti le phan l i k i l u hinh ciia mot phep lai Ion hon tich ti le kieu hinh ciia cac cap
tinh trang thi cac gen quy dinh cac tinh trang dang xet lien ket khong hoan toan va xay ra
hoan vj gen.
3. Xac d j n h q u y luat d i t r u y e n diTa v a o giao tCf
Neu C O the c6 2 cap gen di hop, khi giam phan tao thanh:
- 4 loai giao tur vcid ti le bang nhau —* phan l i doc lap.
- 2 loai giao tu voi ti le bang nhau —> lien ket gen.
- 4 loai giao tir trong do 2 loai giao tu c6 ti le lom horn va bSng nhau, 2 loai giao tu c6
ti le nho horn va, bang nhau hoan vi gen va tan so hoan v i gen bang tong ti le 2 loai
giao tu CO ti le nho horn.
4. Li/u y d o i v d i tri/dng h d p lien ket g e n
- Neu P deu c6 n cap gen dj hop, doi con c6 16 to hop giao tu thi n cap gen di hop
nay nkm tren 2 cap NST thuong va lien ket hoan toan tren NST thuong.
- Neu CO n cap gen nam tren mot cap NST thuong, lien ket hoan toan:
+ Neu d6ng hop ve tat ca cac cap gen —> 1 loai giao tu.
+ Neu di hgrp it nhat 1 cap gen —»• 2 loai giao tu vai ti le bang nhau.
- Truomg hop m6i gen quy djnh mot tinh trang, alen troi la troi hoan toan. (P) c6
n cap gen di hgrp tu thu phan, thu dugc Fi:
+ G6m 2 loai kieu hinh phan U vdi ti le 3 : 1 thi n cap gen nkm tren 1 cap NST thuong,
lien ket hoan toan va di hop tu deu.
+ G6m 3 loai ki6u hinh phan l i vdri ti le 1 : 2 : 1 thi n cap gen nam tren 1 cap NST
thuong, lien ket hoan toan va di hop tu cheo.
5. LUu y d o i v d i trUdng h d p hoan v j g e n
- T6ng ti le k i l u hinh ciia mot phep lai nao do khac 2" (n la so nguyen duong) thi da
xay ra hoan vi gen.
V i du: Alen A quy dinh than cao troi hoan toan so vdri alen a quy dinh than thap;
Alen B quy djnh hoa do troi hoan toan so vdi alen b quy dinh hoa trang. Cho 2 cay than cao,
hoa do giao phan vdri nhau thu dugc Fi c6 kieu hinh phan l i theo t i le: 14 cao do : 4 thap
trang : 1 cao trang : 1 thap do.
Ta c6: T6ng ti le k i k hinh a F, la 14 + 4 + 1 + 1 = 20 ^ 2" - > Hoan vi gen.
- NSu C O the CO 2 cap gen di hop n^m tren 1 cap NST thuong xay ra hoan vi gen thi:
• Tao ra 4 loai giao tu trong do c6 2 loai giao tu lien ket c6 ti le Idrn hon va bang
nhau (> 25%), 2 loai giao tu hoan vj c6 ti le nho hem va bang nhau (< 25%).
• Co the CO 2 cap gen di hgp (Aa va Bb) cimg nkm tren mot cap NST thuong, khi xay ra
hoan vi gen thi luon c6 giao tu AB = ab; Ab = aB.
45
• Tong ti le 1 loai giao tu lien ket va 1 loai giao t i i hoan vi luon b§ng 50%
(AB + Ab = AB + aB = ab + Ab = ab + aB = 50%).
—> Khi biet ti le 1 loai giao tu, c6 the tim dugc kieu gen cua ca t h i sinh ra giao tu do va
tan so hoan vi gen:
• Neu giao tu do la giao tu lien ket thi tan so hoan vi gen = (50% - ti le giao tu
lien ket) x 2.
• Neu giao tu do la giao tu hoan vi thi tan so hoan vi gen = 2 x ti le giao tu hoan vi.
V i du: (P) CO 2 cap gen di hop Aa va Bb, khi giam phan tao ra giao tu Ab = 37% thi ti le
Ab
giao tu aB ciing bang 37% va la giao tii lien ket —>• Kieu gen ciia ca the la — va giao tu AB
aB
= ab = (50% - 37%) = 13% la giao tu hoan vi ^ T§n s6 hoan vi gen = 13% x 2 = 26%.
6. Cong thiirc tinh nhanh t? le kieu hinh
Neu mot gen quy dinh mot tinh trang va alen troi dt hoan toan alen Ian, nam tren
NST thuong. (P) deu c6 2 cap gen di hgrp (Aa va Bb) thi luon c6 (diing cho ca truang hap
phan h doc lap. Hen ket gen, hoan vj gen):
- Ti le kieu hinh ( A - B - ) - (aabb) = 50%.
- Ti le kieu hinh (A-bb) = (aaB-).
- Ti le k i k hinh (A-bb) + (aabb) = (aaB-) + (aabb) = 25%.
7. PhiTdng phap nhan biet di truyen lien ket gidi tinh
- Trong mot phep lai, neu ti le phan l i kieu hinh a giai due khac giai cai (hoac kieu
hinh due, cai khac nhau) thi gen quy dinh tinh trang nSm tren NST giai tinh.
- Ket qua cua phep lai thuan va nghich cho ti le kieu hinh khac nhau 6 2 giai thi gen
quy dinh tinh trang nkm tren NST giai tinh.
- P thuan chiing (trong phep lai mot tinh trang, khong xay ra dot hiin) ma F i va F2
deu CO ti le kieu hinh la 1:1 thi gen quy djnh tinh trang nam tren NST giai tinh.
- Khi gen nam tren NST giai tinh, trong truang hop binh thuong thi s6 kilu to hop
giao tu a gioi due bang so to hop giao tu a giai cai.
- Quy tnnh giai bai toan c6 lien ket gidi tinh (bai cho ket qua cua mot hoac nhieu phep lai).
Bu&c 1. Gia su giai cai c6 cap X X , giai due X Y .
Bu&c 1.1. Gia sii gen a vimg khong tuang dong cua NST X —>• Viet sa do lai:
^ Neu phu hop vai ket qua bai ra chap nhan, ket thiic bai toan.
Neu khac ket qua bai ra —> chuyen sang budc 1.2.
Bu&c 1.2. Gia su gen a vung tuang dong X va Y —* Viet so do lai: ,;!.,
^ Neu phu hop vai ket qua bai ra —>• chap nhan, ket thiic bai toan. ;
*^ Neu khac ket qua bai ra —» chuyen sang budc 2.
Buac 2. Gidi cai c6 cap X Y ; gidi due cap X X .
Buac 2.1. Gia su gen d vung khong tuang ddng ciia NST X ^ Viet so d6 lai:
Neu phii hop vdi ket qua bai ra —> chap nhan, ket thiic bai toan.
Neu khac ket qua bai ra —> chuyen sang budc 2.2.
Buoc 2.2. Gen d viing tuang dong X va Y - > Viet sa do lai va ket thiic bai toan.
4§
8. P h a n loai m o t s o d a n g b a i t a p v e Q u y luat di t r u y e n
So loî giao tur, ti 1^ giao ti/ va ti 1^

mot toî giao tir bat ki
D?ng 1: S5 logi kieu gen, ti \k kleu gen va ti le
[-Timfcftqua -j mpt logi kieu gen bat ki
Biet kieu gen cua (P) moi quart \\
A
CAC DANG BAI TAP
Gen - Tinh tr^ng (bdi to^n thu$n) So logi kieu hinh, ti 1^ kieu hinh va ti
10 nriQt logi kieu hinh bat ki
QUYLUAT DITRUYIN
m ruling I09I M& hinli i F
Til^phinlikieulunhcIF
Dang 2: Biet ket qua Tim kieu gen cua (P)
S< l i r ^ t&ig s5 so lirîg
(bai toin nghjch) ItoflM&hinhdF va QLDT chi phoi
ri l« 1 lof i kKu Mah d F
I phan li kieu gen drF
XuIthi^m^tsSkniU&iMnhdF.- J
- Tan so hoan vj gen
B. BAI T A P MINH HOA

Cau 1: Trong qua trinh giam phan binh thuong hinh thanh giao tu due a 300 tS bao sinh
AB ' , , ,
tinh CO kieu gen , c6 132 te bao xay ra trao doi cheo. Tan so hoSn vi gen trong tnrang
ab
hop nay la
A. 12%. B.22%. C.32%. D. 30%.
Cau 2: 0 ruoi giam, alen A quy dinh mat do troi hoan toan so vdd alen a guy dinh
mat trang; gen quy dinh mau mat nam tren vung khong tuomg dong ciia nhiem sac the X.
Lai ruoi cai mat do di hop tu voi ruoi due mat do (P) thu dugc F i . Cho cac ruoi cai mat do
a Fi lai vai ruoi due mat do (P) thu duac doi con. So ruoi con c6 mat mau trang thu dugc
trong phep lai tren chiem ti le
A. i . B. i . C. i .
8 4 6 16
Cau 3: 6 ngo, nguoi ta xac dinh dugc gen quy dmh hinh dang hat va gen quy djnh mau
sac hat cung n§m tren 1 nhilm sSc th^ tai cac locut tuang ung la 18cM va 58cM (tinh tir
diem 0 tai dau miit cua nhilm sac the). Moi gen deu c6 hai alen va cac alen troi la troi
hoan toan. Ti6n hanh lai phan tich ca t h i di hgp ve ca hai cap gen tren, thu dugc Fa. Trong
cac ket qua phan l i kieu hinh a doi F^ dudi day, ket qua nao phu hgp vai phep lai tren?
A. 70,5% : 20,5% : 4,5% : 4,5% B. 54% : 21%: 21% : 4%
C. 40% : 40% : 10% : 10% D. 30% : 30% : 20% : 20%
Cau 4: Trong tnrang hgp giam phan va thu tinh binh thuang, moi gen quy dinh mot tinh
trang va alen troi la troi hoan toan. Tinh theo l i thuyet, phep lai AaBbDdHh x AaBbDdHh
se cho kieu hinh mang 2 tinh trang troi va 2 tinh trang Ian a doi con chiem ti le
27 27
A. B. C. D.
256' 64 128' 128
47
Cau 5: C) mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao, alen a quy dinh than thap; alen B
quy dinh qua mau do, alen b quy dinh qua mau vang; alen D quy dinh qua tron, alen d
quy dinh qua dai. Biet rang cac gen troi la troi hoan toan. Cho giao phan cay than cao,
qua mau do, tron vai cay than thap, qua mau vang, dai thu dugc Fi gom 81 cay than cao,
qua mau do, dai; 80 cay than cao, qua mau vang, dai; 79 cay than thap, qua mau do, tron;
80 cay than thap, qua mau vang, tron. Trong trucmg hop khong xay ra hoan vi gen, so do
lai nao duoi day cho ket qua phii hop vdi phep lai tren?
. A d _ , . ad,. „ A B ^ . ab,. ^ AD_,, a d , , A a . , ad, ,
A. — B d X —bb B. Dd x — d d C. Bb x — d d D. bd x — b d
aD ad ad ab ad ad BD ad
HadNG DAN GIAI
Cau 1: Chon B.
1 u u u ' r So giao tit duoc tao ra do hoan vi
1. Cach tmh tan so trao doi cheo: f = — — ^xl00%
Tdng s6' giao tit
2. Theo de bai:
- Co 132 te bao c6 trao doi cheo —»Tao ra cac giao tu do hoan vi la: 132 Ab va 132 aB.
- Tong so te bao tham gia giam phan hinh thanh giao tu la 300 te bao —* Tao ra t6ng s6
1200 giao tu due.
132 +132
T i n s6 hoan vi gen = — — x 100 = 22%.
1200
Luu y: V d i dang bai tap nay (dac biet vdi qua trinh phat sinh giao tu due), c6 thk
ap dung cong thuc tinh tan so hoan vi gen nhu sau:
ax2 a b: T6ng s6 te bao tham gia qua trinh
^^^"^ = ^ ^ Wnh thanh giao tu.
a: So te bao xay ra trao doi cheo;
Ket luan: Tan so hoan vi gen bang mot phan hai ti le te bao xay ra trao doi cheo.
Cau 2: Chon A.
1. Tir (P) d i n Fi, ta c6 so d6 lai sau: (P): Cai mk do (X'^X") x Due mat do (X'^Y)
-> Fi: - X ^ X ^ (cai mk do) : - X ^ X " (cai mat do) : - X ^ Y (due mk do) : - X ' Y
4 4 4 • 4
(due mat trang)
—> Ru6i cai Fi mat do c6 ihk c6 hai kigu gen X ^ X ^ va X ^ X ' vai ti le bang nhau va
bang 50% tong so ruoi cai Fi.
2. Cho ruoi cai Fi lai tra lai vai ru6i due mat do (P), ta c6 2 sa d6 lai sau:
- Sa d6 lai 1: X ^ X ^ x X^Y - > 100% cac ru6i dku mk do.
- So do lai 2: X^X" x X^Y - X'Y la ruoi mat t r k g (giSng so d6 lai tir (P) ^ Fi).
4
V i ru6i cai c6 k i l u gen X^X'^ va kiku gen X'^X^ c6 ti le bang nhau va bang 50% t6ng
so ruoi cai Fi nen ti le ruoi con c6 mat mau trang thu dugc tinh tren t6ng ca hai sa d6 lai
. 1 1 1
tren bang - x - = - .
2 4 8
Cau 3: Chon D .
- I c M tuong ung v a i 1% t i n so hoan v i gen —>• H a i cap gen tren each nhau la
58cM - 18cM = 4 0 c M thi tuang ung v a i tan so hoan v i gen giua chiing la 40%
Ca the di hop t u ve hai cap gen se tao ra 4 loai giao tu, trong do 2 loai giao t u lien ket c6 t i le
bang nhau va deu bang 0,3; 2 loai giao t i i hoan v i gen bang nhau va dku bSng 0,2.
- L a i phan tich ca the di hop ve ca hai cap gen tren nghia la lai v a i ca the mang kieu
gen dong hop Ian —> Ket qua phep lai hoan toan phu thuoc vao t i le giao t u cua ca the
di hop —»• Phuang an D la phii hop nh§t.
Cau 4: Chon C.
1. Phan ti'ch t i le kieu hinh ciia tung cap gen (thuc chk la ciia tung cap N S T ) , ta c6
ket qua sau:
- Aa X A a - > F j : - ( A - ) : - (aa). - Bb x Bb ^ F , : - ( B - ) : - (bb).

4 4 4 4
- D d x D d ^ F i : - ( D - ) : -(dd). - H h x H h ^ F i : - ( H - ) : -(hh).
4 4 4 4
2. Cac kieu hinh mang 2 tinh trang troi va 2 tinh trang Ian a dai con = C] - 6 loai
kiSu hinh (g6m: ( A - B - d d h h ) ; ( A - b b D - h h ) ; ( A - b b d d H - ) ; (aaB-I>-hh); (aaB-ddH-) va
(aabbD-H-)). ^
M o i loai kieu hinh mang 2 tinh trang troi va 2 tinh trang Ian chiSm t i le: .- ,
3 3 1 1 9
- x - x - x - =
4 4 4 4 256
—> Tong so cac kieu hinh mang 2 tinh trang troi va 2 tinh trang Ian a dai con
^ 9 27
- 6x = .
256 128
Cau 5: Chon A .
Cdch 1: 1.6 F i thay xuSt hien ca 3 loai kieu hinh Ian la than thap, qua vang, dai
Cay (P) CO kieu hinh troi di hap ve ba cap gen.
2. Xet rieng 2 cap tinh trang chieu cao than va mau sac qua, thay phan l i theo t i le:
1 cao, do : 1 cao, vang : 1 thap, do : 1 thap, vang = (1 : 1) x (1 : 1) ^ Phan l i doc lap,
gen quy dinh cac cap tinh trang nay nam tren cac cap NST khac nhau. Phep lai cua (P) la
AaBbxaabb(l).
3. Xet rieng 2 cap tinh trang chieu cao than va hinh dang qua, thay phan l i theo t i le:
1 cao, dai : 1 thap, tron —> hai cap gen quy dinh 2 cap tinh trang chieu cao than va hinh
dang qua cung nam tren mot cap NST. Dong thai, kieu hinh than cao luon d i vai kieu
hinh qua dai; kieu hinh than thap luon di vai kieu hinh qua tron nen kieu gen cua (P) la
— x — (2). T u (1) va (2), phep lai ciia (P) la — x — b b .
aD ad aD ad
Cdch 2: - L a i phan tich ve ba cap gen —> Fa c6 4 loai kieu hinh v a i t i le bang nhau —>•
ba cap gen nam tren 2 cap N S T va lien ket hoan toan (1).
- Kieu hinh than cao luon di v a i kieu hinh qua dai A luon d i v d i d.
49
- Kieu hinh than thap luon di voi kieu hinh qua tron a luon di voi D (2).
Ad ad
- Tu (1) va (2) phep lai cua P la — B b x —bb.
aD ad
III. BAI TAP T U L U Y E N
Cau 1: 6 mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so vai a quy dinh
than thap; alen B quy dinh hoa do troi hoan toan so vdi alen b quy dinh hoa trang.
Biet rang cac gen quy dinh cac tinh trang tren phan l i doc lap. Trong cac phep lai ve hai
tinh trang tren, theo l i thuylt, c6 bao nhieu phep lai cho doi con chi c6 mot loai kieu hinh
than cao, hoa do?
Cau 2: Cac ca the F i deu c6 2 cap gen, phan l i doc lap tren NST thudng. Biet rang khong
xay ra dot bien, theo If thuyet, c6 toi da bao nhieu phep lai khac nhau ve kieu gen cua Fi
de F2 xuat hien kieu gen dong hop tu Ian ve ca 2 cap gen dang xet.
Cau 3: O mot loai thyc vat, alen A quy dinh qua do troi hoan toan so vdi a quy dinh qua vang;
alen B quy djnh qua tron troi hoan toan so vdi alen b quy dinh qua dai. Cho giao phan
2 cay qua do, tron (P) vdi nhau thu dugc F i . Phan tich kieu hinh cua mdi tinh trang d F i
deu phan l i theo t i le 3 : 1. Theo l i thuySt, ti le phan l i kiSu hinh d F i la bao nhieu?
Cau 4: O mot loai thuc vat, alen A quy dinh la xe thuy troi hoan toan so vdi a quy dinh
la nguyen; alen B quy dinh qua ngot troi hoan toan so vdi alen b quy dinh qua chua.
Cho cay la xe thuy, qua ngot giao phSn vdi cay la nguyen, qua chua (P), thu dugc F i c6
4 loai kieu hinh gom 500 cay, trong do c6 85 cay la xe thuy, qua chua.
1. Xac djnh kieu gen ciia (P).
2. Xac djnh ti le moi loai kieu hinh con lai d F].
Cau 5: d mot loai thuc vat, khi cho cay (P) tu thu phan, thu dugc F i gom 601 cay than
cao, hoa do; 600 cay than thap, hoa do; 300 cay than cao, hoa trang va 101 cay than thap,
hoa trang. Biet rang khong xay ra dot bien va tinh trang mau sac hoa do 1 gen quy dinh.
Xac dinh kieu gen ciia (P).
Cau 6: O mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so vdi alen a quy
dinh than thap; alen B quy dinh hoa tim troi hoan toan so vdi alen b quy dinh hoa trang;
alen D quy dinh qua do troi hoan toan so vdi alen d quy dinh qua vang; alen E quy dinh
qua tron troi hoan toan so vdi alen e quy dinh qua dai. Tinh theo l i thuyet, phep lai (P)
ABDE ABDE , ^ ., ^ ^ . ^ . u • •
X trong truong hgp giam phan bmh thuong, qua trinh phat sinh giao tu
ab de ab de
due va giao tu cai deu xay ra hoan vi gen giiia cac alen B va b vdi tan so 20%, giiia cac
alen E va e vdi tkn so 40%, cho F i c6 kieu hinh than cao, hoa tim, qua do, tron chiSm ti I f
la bao nhieu?
Cau 7: C) mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so vdi a quy dinh
than thap; alen B quy dinh hoa do troi hoan toan so vdi alen b quy dinh hoa vang; alen D
quy djnh qua tron troi hoan toan so vdi alen d quy dinh qua dai. Cho cay than cao, hoa do,
qua tron (P) tu thu phan thu dugc F i gom: 401 cay than cao, hoa do, qua tron; 198 cay
than cao, hoa vang, qua tron va 201 cay than thap, hoa do, qua dai. Biet rang khong xay ra
dot bien, xac dinh kieu gen cua (P).
Cau 8: Cho biet m6i gen quy dinh mot tinh trang, alen troi at hoan toan alen Ian. Phep lai
(P): AaBbCcDd x AaBbCcDd thu dugc Fi c6 ti le la bao nhieu:
l.kiluhinh(A-bbC-D-)?
2. kilu hinh (aaB-ccD-)?
3. kieu hinh mang 3 tinh trang trpi va 1 tinh trang Ian?
4. kieu hinh mang 2 tinh trang troi va 2 tinh trang Ian?
5. kieu gen mang hai cap gen dong hop tu?
6. kieu gen mang ba cap gen di hop?
Cau 9: Trong truong hop giam phan va thu tinh binh thuong, theo h' thuylt, phep lai (P)
AaBbDdHh x AaBbDdHh cho ti le moi loai to hop giao tir a Fj duroi day la bao nhieu?
l.AABBDDHH 2. AaBbDdHh 3. aabbddhh 4. AAbbDdhh
Cau 10: Giao phan hai cay (P) deu c6 hoa mau trang thuan chiing voi nhau, thu ducrc Fi
gom 100% cay c6 hoa mau do. Cho Fi tu thu phan, thu dupe F2 c6 kiku hinh phan li theo
ti le 9 cay hoa mau do: 7 cay hoa mau trang. Chpn nglu nhien hai cay c6 hoa mau do or F2
cho giao phan vdi nhau. Cho biet khong c6 dot bien xay ra, tinh theo If thuylt, xac suk
xuat hien cay hoa mau trang c6 kieu gen dong hop Ian a F3 la bao nhieu?
Cau 11: Lai hai ca the deu di hop ve hai cap gen (Aa va Bb). Trong tong so cac ca the thu
dirge o doi con, so ca the c6 kieu gen dong hop Ian ve ca hai cap gen tren chiem ti le 4%.
Biet hai cap gen nay ciing nam tren mot cap nhilm sic the thuong va khong c6 dot bi^n
xay ra. Ket luan nao sau day vk kk qua cua phep lai tren la khong diing?
A. Hoan vi gen da xay ra a ca bo va me vdi tan so 20%.
B. Hoan vi gen da xay ra a ca b6 va me vdi tan s6 16%. 7*' ' ' '
C. Hoan vi gen da xay ra d ca bo va me vdi t§n s6 40%. H^-' ''''i'^
D. Hoan vi gen chi xay ra d bo hoac me vdi tan so 16%.
Cau 12: Tinh theo li thuyet, phep lai nao sau day cho ddi con c6 ti le phan li kieu gen la 1 : 1?
A. AABbDd x AaBBDd B. AabbDD x AABBdd
C. AaBbdd X AaBBDD D. AaBBDD x aaBbDD
Ab
Cau 13: Gia sii mot te bao sinh tinh c6 kieu gen — D d giam phan binh thuong va c6
aB
hoan vi gen giiia alen B va b. Theo If thuyet, cac loai giao tii dupe tao ra tir tl bao nay la
A. ABD; abd hoac ABd; abD hoac AbD; aBd.
B. abD; abd hoac ABd; ABD hoac AbD; aBd.
C. ABD; AbD; aBd; abd hoac ABd; Abd; aBD; abD.
D. ABD; ABd; abD; abd hoac AbD; Abd; aBd; aBD.
Cau 14: Cho biet moi gen quy dinh mot tinh trang, alen trpi la trpi hoan toan. Theo
b'thuyet, phep lai AaBbDdEE x aaBBDdee cho ddi con c6
A. 8 loai kieu gen va 4 loai kieu hinh. B. 4 loai kieu gen va 6 loai kieu hinh.
C. 12 loai kieu gen va 4 loai kieu hinh. D. 12 loai kieu gen va 8 loai kieu hinh.
Sir dung thong tin du'oi day cho cac cau hoi 15 - 20:
Berth hong cau hinh liim (hdng chu liim)
Benh di truyen pho bien nhat trong so nhiing ngudi c6 ngudn goc chau Phi la benh
hong cau liem. De bieu hien benh thi ngudi benh phai c6 hai alen hong cau hinh liem.
Ca the dong hop tu ve hai alen nay gay ra hang loat cac roi loan benh If d ngudi nhu: ton
thuoTig nao, dau va sot, suy tim, viem phoi, tieu huyet, liet,...
Co the di hop tu dupe xem la nhimg ngudi c6 tfnh trang hong cau liem, thudng la
nhirng ngudi khoe manh nhung hp cQng c6 the mac mot so trieu chung hong cau liem
trong trudng hpp lupng oxi trong mau bi giam mot thdi gian dai.
St
Truyen mau thuong xuyen a tre bi benh h6ng cau \ihm giup lam giam ton thuong nao.
Viec su dung cac thu6c moi c6 t h i ngan ngua va chua tri mot so roi loan khac nhung
khong the chua tri khoi benh hong cau liem hoan toan.
Cau 15: Benh hong cau liem bat gap voi tan so 1 trong 400 nguoi M i goc Phi. Theo h' thuyet,
ihn s6 alen hong c§u liem a nhung quan the nguoi nay se xap xi voi ti le nao duod day?
A.-L B.-L C.-L c. '
40 20 400 200
Cau 16: Dua vao thong tin tren, benh hong cau liem c6 the dugc neu ra lam vi du cho
kieu di truyen nao sau day?
A. Tuorng tac bo sung B. Gen da hieu
C. Troi khong hoan toan D. Tuomg tac at che
Cau 17: Alen HbA quy dinh t6ng hop chu6i P-hem6gl6bin binh thuong bi dot biSn thanh
HbS quy dinh tong hop chu6i |3-hem6gl6bin khac voi chuoi p-hem6gl6bin binh thuong
chi mot axit amin. Dang dot bien nao c6 the la nguyen nhan cua hien tugng tren?
Cau 18: Tai sao nhung nguai di hop tu ve alen hong cau liem khong nen lao dong the
chit nang hoac a vung niii cao trong mot thai gian dai?
Cau 19: Thong tin: "Viec su dung cac thuoc moi c6 the ngan ngvra va chiia tri mot so
roi loan khac nhung khong the chiia tri khoi benh hong cau liem hoan toan". Tai sao lai
nhu vay?
Cau 20: Nam (trai) va Hong (gai) m6i nguoi d8u c6 mot nguoi anh/em bi benh hong cau
liem. Ca Nam, Hong va bo me ho deu khong bi benh hong cau liem. Neu Nam va Hong
ket hon thi xac suSt sinh nguai con dau cua ho bi benh hong cau liem la bao nhieu?
' • ' AB
Cau 21: Trong qua trinh giam phan cua mot te bao sinh tinh a ca the c6 kieu gen da
ab
xay ra hoan vi giua alen A va a. Cho biet khong c6 dot bien xay ra, tinh theo l i thuyet,
so loai giao tu va ti le timg loai giao tu dugc tao ra tu qua trinh giam phan ciia t6 bao tren la
A. 4 loai voi ti le phu thuoc vao tan so hoan vi gen.
^ B. 2 loai vai t i le phu thuoc vao tan so hoan vi gen.
C. 2 loai voi t i l e 1 : 1. - - •
D. 4 loai vdi t i le 1 : 1 : 1 : 1 .
Cau 22: 6 ca chua, alen A quy dinh qua do troi hoan toan so vai alen a quy dinh qua
vang. Lai hai cay qua do (P) vai nhau, thu dugc Fi gom 899 cay qua do va 300 cay qua
vang. Cho biet khong xay ra dot bien. Theo l i thuyet, trong tong so cay F i , so cay khi tu
thu phan cho F2 gom toan cay qua do chiem ti le
A.i. B.^. C.i. D.l
2 3 4 4
Cau 23: O dau Ha Lan, gen A quy dinh than cao troi hoan toan so voi alen a quy dinh
than thap. Cho cay than cao giao phan vai cay than cao, thu dugc F j gom 900 cay than
cao va 299 cay than th§p. Tinh theo l i thuyet, ti le cay Fi tu thu phan cho F2 gom toan cay
than cao so vdi tong so cay a F i la
A.-. B.-. C.-. D.-.
4 3 4 2
Cau 24: Cho cay l u o n g b o i di hop vh hai cap gen t u thu phan. Biet rSng cac gen phan l i
doc lap va khong c6 dot bien xay ra. Tinh theo l i thuyet, trong tong so cac ca the thu dugc
a dai con, so ca the c6 kieu gen dong hop ve mot cap gen va so ca the c6 kieu gen
dong hop ve hai cap gen tren chiem t i le Ian lugt la
A.50%va25%. B . 25% va 50%. C . 25% va 25%. D . 50% va 50%.
Cau 25: O mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so v o i alen a quy
dinh than thap; alen B quy dinh qua do troi hoan toan so v o i alen b quy dinh cjua vang.
Cho cay than cao, qua do giao phin v d i cay than cao, qua do (P), trong tong so cac cay
thu duoc a F i , so cay c6 kieu hinh than thap, qua vang chiem t i le 1%. Biet rang khong
xay ra dot bien, tinh theo l i thuyet, t i le kieu hinh than cao, qua do c6 kieu gen dong hcrp
tu ve ca hai cap gen noi tren d F i la ,
A . 66%. B . 1%. C.59%. D.51%.
Cau 26: d mot loai thuc vat, t m h trang hinh dang qua do hai gen khong alen phan l i doc
lap cung quy dinh. K h i trong k i l u gen c6 mat d6ng t h o i ca hai alen trpi A va B cho qua
det, khi chi c6 mot trong hai alen trpi cho qua tron va k h i khong c6 alen trpi nao cho qua
dai. Tinh trang mau sac hoa do mot gen c6 hai alen quy dinh, alen D quy dinh hoa do trpi
hoan toan so v o i alen d quy dinh hoa trang. Cho cay qua det, hoa do (P) t u thu phan, thu
duac F i CO kieu hinh phan l i theo t i le 6 cay qua det, hoa do : 5 cay qua tron, hoa do :
3 cay qua det, hoa trang : 1 cay qua tron, hoa trang : 1 cay qua dai, hoa do. Biet rSng
khong xay ra dot bien, kieu gen nao ciia (P) sau day phii hpp v o i ket qua tren?
A . ^ B B B . ^ B b C . A . ^ D . ^ B b
AD aD bd ad
Cau 27: O nguoi, mot gen tren nhiem sac the thuomg c6 hai alen: alen A quy dinh thuan
tay phai trpi hoan toan so v o i alen a quy dinh thuan tay trai. M o t quhn the nguoi dang a
trang thai can bang d i truyen cd 64% so nguoi thuan tay phai. M o t n g u o i phu nCr thuan
tay trai ket hon v o i mot nguoi dan ong thuan tay phai thupc quSn thk nay. Xac suit dS
nguoi con dau long cua cap vp chong nay thuan tay phai la
A . 37,5%. B.50%. C . 43,75%. D . 62,5%.
Cau 28: d ruoi giam, alen A quy dinh than xam trpi hoan toan so v o i alen a quy dinh than
den; alen B quy dinh canh dai trpi hoan toan so vdi alen b quy dinh canh cut; alen D quy dinh
mat do trpi hoan toan so vdi alen d quy dinh mat trang.
AB AB , , ,
Thuc hien phep lai (P): X^X"" x X ^ Y thu duoc F i . Trong tong so cac ruoi d Fi,
ab ab
ruoi than xam, canh dai, mat dd chiSm t i le 52,5%. Bi^t rSng khong xay ra dot bi^n, theo l i
thuyet, d Fi ti le ruoi due than xam, canh cut, mSt dd la
A . 1,25%. B.3,75%. C . 2,5%. D . 7,5%.
Cau 29: O mot loai thuc vat, k h i tien hanh phep l a i thuan nghich, nguoi ta thu dupe ket
qua nhu sau:
- Phep lai thuan: lAy hat phSn ciia cay hoa dd thu ph§n cho cay hoa trang, thu dupe
Fi toan cay hoa trSng.
- Phep lai nghich: L a y hat phSn cua cay hoa trSng thu phan cho cay hoa do, thu dupe
Fi toan cay hoa dd.
53
Lay hat phan cua cay Fi d phep lai thuan thy phan cho cay Fi a phep lai nghich thu
dugc F2. Theo h' thuyet, F2 c6
A. 100% cay hoa trang. B. 100% cay hoa do.
C. 75% cay hoa do, 25% cay hoa trSng. D. 75% cay hoa trSng, 25% cay hoa do.
Cau 30: Cho bi8t m6i gen quy dinh mot tinh trang, cac alen trpi la troi hoan toan, qua
tnnh giam phan khong xay ra dot bien nhung xay ra hoan vi gen a hai gioi vai tan so nhu
AB AB , , ,
nhau. Tien hanh phep lai (P): Dd x Dd, trong tong so ca the thu dugc or Fi, so ca
ab ab
thk CO kieu hinh troi v6 ba tinh trang tren chi^m ti le 50,73%. Theo If thuyet, s6 ca thS Fi
CO kieu hinh Ian ve mot trong ba tinh trang tren chiem ti le
A. 27,95%. B. 16,91%. C . 11,04%. D. 22,43%.
HUdNG DAN GIAI
Cau 1: 13 phep lai (AABB x 9) + [(AABb, AAbb) x (AaBB, aaBB)].
Cau 2: Cac ca the Fi c6 the cho loai giao tii ab la AaBb, Aabb, aaBb va aabb. To hgrp
giua cac kieu gen do cho 10 phep lai khac nhau ve kieu gen cua Fi de F2 xuat hien kieu
gen dong hop tii Ian ve ca hai cap gen dang xet.
Cau 3: Phan tich kieu hinh cua moi tinh trang 6 Fi d8u phan li theo ti le 3 : 1 P di hop
tu ve ca hai cap gen dang xet.
- Truong hcrp 1 : hai cap gen tren phan li doc lap —> Ti le phan li kieu hinh a Fi la
9 cao, tron : 3 cao, dai: 3 th§p, tron : 1 th§p dai —> (P) la AaBb x AaBb.
- Truong hop 2: hai cap gen tren Uen ket hoan toan Ti le phan li kiku hinh a Fi
AB AB
la 3 cao, tron : 1 thap dai —»• (P) la x hoac 1 cao, dai : 2 cao, tron : 1 thap, tron
ab ab
Ab Ab ^ . AB Ab
^ (P) la — x — hoac x —.
aB aB • ab aB
AB
Cau 4: 1. Kieu gen cua (P) la . i i
ab
2. Ti le moi loai kieu hinh con lai a Fi la: La xe thuy, qua ngpt = la nguyen, qua chua
= 33%; La nguyen, qua ngpt = 17%.
Cau 5: Kieu gen cua (P) la A A ^ ^ hoac ^ ^ B b .
bD • bD
Cau 6: Fi c6 kiku hinh than cao, hoa tim, qua do, tron chiem ti le la 38,94%.
_ , AbD AbD
Cau 7: Kieu gen cua (P) la: x .
aBd aBd
Cau 8: Trong truong hop moi gen quy dinh mot tinh trang, alen trpi hoan toan at alen Ian.
Phep lai (P): AaBbCcDd x AaBbCcDd thu dupe Fi c6 ti le:
1. kilu hinh (A-bbC-D-) l a - x - x - x - =
4 4 4 4 256
1 3 1 3 9
2. kieu hinh (aaB-ccD-) l a - x - x - x - = . {ai
4 4 4 4 256
54
3. ki6u hinh mang 3 tinh trang txoi va 1 tinh trang l a n l a 4 x — x - x - x - = —.
4 4 4 4 64
3 3 1 1 27
4. kieu hinh mang 2 tinh trang trpi va 2 tinh trang l a n l a 6 x4 - x 4- x —
4 x -4 = 128 ^
5. kieu gen mang hai cap gen dong hop tu la 6 x 4 x - x - x — x - = - .
6. kieu gen mang ba cap gen di hop I a 4 x 2 x i x i x - ^ x ^ = -^.
Cau 9: Trong tnrong hop giam phan va thu tinh binh thuong, theo If thuyet, phep lai (P)
AaBbDdHh x AaBbDdHh cho ti le m6i loai to hop giao tii a Fj duoi day la
1. AABBDDHH = i x - x - x - = — . 2. AaBbDdHh = l x - x - x - = — .
4 4 4 4 256 2 2 2 2 16
1 UUAÛU 1 1 1 1 1 ' , . U U T ^ J U U 1 1 1 1 1
3. aabbddhh = —
4 x 4
- x -4 x -4 = 256 . 4. AAbbDdhh = -4 x —
4 x —
2 x -4 = 128
Cau 10: Xac suat xuat hien cay hoa mau tr§ng c6 kieu gen d6ng hcrp Ian a F 3 la — .
81
Cau 11: B Cau 12: B Cau 13: C Cau 14: C Cau 15: B Cau 16: B.
Cau 17: Dot bien thay the mot cap nucleotit nay bang mot cap nucleotit khac din den
thay the mot axit amin nay bang mot axit amin khac trong phan tu P-hemoglobin cua cac
te bao hong cau.
Cau 18: V i lao dong the chat nang hoac 0 vung niii cao trong mot thai gian dai se lam
lugmg oxi trong mau bi giam mot thoi gian dai. Khi ham lucmg oxi trong mau giam, dan
den cac phan tu hemoglobin lien ket vai nhau thanh dang sgi dai, gay ket tiia hong cau,
lam xuat hien cac trieu chung ciia benh hong cau hinh liem.
Cau 19: Vi benh hong cau liem do dot bien gen nen hien tai khong the chua khoi dugc.
Cau 20: Nam va Hong moi nguai deu c6 mot ngucri anh/em bi benh h6ng cku liem mac
du bo me hp khong bi benh nhung bo va me ciia ho dû c6 kiku gen di hgp (HbAHbS).
Do vay, kieu gen cua Nam va Hong c6 t h i la ddng hgp HbAHbA (chilm ti le ^ ) hoac
2 ' •
di hgp HbAHbS (chiem t i le —). Nam va Hong ket hon, sinh con thi xac suat nguai con
2 2 1 1
do CO kha nang bi benh hong cau liem la: — x — x — = —.
^ 3 3 4 9
Cau 21: D Cau 22: C Cau 23: C Cau 24: A Cau 25: B
Cau 26: B Cau 27: D Cau 28: A Cau 29: B Cau 30: A
55
CHU D E 4. Dl TRUYEN HOC QUAN THE
1. Khai niem quan the
Quan the la tap hop cac ca the cung loai, chung song trong mot khoang khong gian
xac dinh, ton tai qua thai gian nhat dinh, giao phoi vdi nhau sinh ra the he sau (quin th^
giao phoi).
2. Cac kieu giao phoi trong quan the
Ngdu nhien (ngau phoi)
KIEU GIAO PHOI
Tif thg phan
' Giao phoi gan
Khong ngau nhien
\ G i a o phoi CO chon loc
3. Dac trUng dl truyen cua quan the
- Von gen la dac trung di truyen co ban ciia quan the. Von gen la tap hop tat ca cac
alen c6 trong quan the a mot thai diem xac dinh. Von gen gom tan so alen va tan so
kieu gen (thanh phan kieu gen hay cau true di truyen cua quan thS).
- Tan so alen la dac trung ca ban ciia quan the vi tan so alen quy dinh tan so kieu gen
va tan so kieu hinh cua quan the. Khi tan so alen thay doi thi tan so kieu gen va kiû hinh
ciia quan the cung thay doi.
- Tan so alen trong quan the dugc duy tri khong doi va se thay d6i khi chiu tac dong
ciia cac nhan to tien hoa.
4. Cau true di truyen cua quan the
4.1. Cau true di truyen cua quan the tuthu phan
4.1.1. Dac diem cau triic di truyen cua quan the tu thu phdn
- Quan the tu thu phan qua n the he thi quan the dan bi phan hoa thanh nhung
dong thuan c6 kieu gen khac nhau, do vay ti'nh da hinh ve kieu gen va kieu hinh thap.
- Dong thuSn la mot tap hop cac ca th8 cung loai c6 kieu gen giong nhau va dong hap
v6 cac kieu gen dang xet.
- Mot gen CO k alen thi tao ra k dong thuan ve gen nay. Neu xet n gen phan li doc lap
thi khi tu thu phan Uen tuc se tao ra toi da so dong thuan bang tich so dong thuan ciia cac gen.
- Quan the tu thu phan lien tiep qua nhieu the he thi tan so alen khong thay doi
nhung thanh phan kieu gen ciia qu§n thS thay doi theo huang tang dan tan so kieu gen
dong hap tu va giam dan tSn so kieu gen di hop tii.
- Trong qu4n thS tu thu phSn it khi ton tai gen gay chet, niia gay chet hoac gen
dot bien c6 hai vi cac gen dot bien nhanh chong dugc bieu hien thanh kieu hinh va
bi chon loc tu nhien dao thai.
4.1.2. Cdch tinh cdu true di truyen cm qudn the tu thu phan
- Nau (P): 100% A A hoac 100% aa tir thu phin qua n th6 he Thanh phSn k i k gen
ciia quan the khong thay doi.
- N§u (P): 100% Aa tu thu phan qua n thg he thi c§u true di truyen cua quan the
6 the he F n la: 2'.AA:-!-Aa: 2" aa.

2 2° 2 _ _
- Tong quat: Neu (P): xAA : yAa : zaa, tu thu phan qua n the he thi a the he Fn ta c6: ^
X + AA : Aa : z + aa
> 2°
4.2. Cau true di truyen cua quan the giao phoi
4.2.1. Dae diem cdu true di truyen cua qudn the giao phoi
- Co cac ca the c6 kieu gen khac nhau giao phoi ngau nhien tao nen nguon bien di
di truyen trong quan the rat Ion. " '' '*'"' ' *
- Quan the nglu phoi c6 tinh da hinh ve kiSu gen va k i l u hinh cao. Qua trinh nglu
phoi la C O che duy tn sir da dang di truyen ciia quan the.
k(k + l)
- Mot gen CO k alen nam tren NST thuong thi qua trinh nglu phoi tao ra — - —
k(k —1)
kieu gen, trong do c6 k kieu gen dong hop va — - — kieu gen di hcrp.
- Neu xet n gen: Gen 1 c6 k i alen, gen 2 c6 k2 alen,..., gen n c6 kn alen.
+ Trong truong hop cac gen phan l i doc lap tren NST thuong thi so kieu gen c6 the
" u - , ^ k,(k,+1) k,(k,+l) k„(k +1)
CO trong quan the la: x -2JL^ x .. .x -^^-^^
+ Trong truong hop cac gen lien ket tren 1 NST thuong thi so kieu gen toi da trong
(k k , k +1)
quan the se la k i k 2 . . . k n x —' " , nhieu hon so voi truong hop phan li doc lap.
4.2.2. Trgng thai can bang di truyen ciia qudn the giao phoi - Djnh ludt Hacdi - Vanbec
* Noi dung dinh ludt: Trong mot quan the Ion ngau phoi, neu khong c6 cac yeu to
lam thay doi tan so alen thi thanh phan kieu gen cua quan the se duy tri khong doi tir
the he nay sang th% he theo dSng thuc: p^(AA) + 2pq(Aa) + q^(aa) = 1.
* Dieu kien nghiem dung
- Qu4n the phai c6 kich thuoc Idm.
- Cac ca the trong quan the phai giao phoi tu do, ngau nhien voi xac suat ngang nhau.
- Cac giao tu c6 sue song va kha nang thu tinh nhu nhau, cac hop tu c6 kieu gen
khac nhau phai c6 sue song va kha nang sinh san nhu nhau (khong c6 CLTN).
- Dot bien khong xay ra hoac c6 xay ra thi tan so dot bien thuan phai bang tan so
dot bi6n nghich.
- Quan the phai dugc each li sinh san voi cac quan the khac (khong c6 sir di - nhap gen).
57
* Ynghia v» : . n--
- Y nghia If luan:
+ Ban chat cua tien hoa la lam thay doi tSn s6 alen ciia cac gen. Trong tir nhien luon
CO cac tac nhan dot bien, CLTN,... tan so cua cac alen bi thay doi, quSn thS luon c6
tiem nang tiSn hoa.
+ Trong tu nhien, mot so it loai van giu dugc nhimg tinh trang c6 xua (mai rua,
ca vay tay,...) la do chiing tao dugc sir can bang di truyen vS cac gen quy dinh cac tinh
trang do trong quan the.
- Y nghia thuc tiln:
+ Neu quan the can bang, tu ti le kieu hinh c6 the tinh dugc tan so alen va ti le
kieu gen va ngugc lai.
+ Khi biet tan so xuat hien mot dot biln nao do c6 thi dir tinh dugc xac suit bat gap
the dot bien do trong quan the hoac c6 the du doan dugc sir tiem tang cac gen dot bien
CO hai trong quan the. Dieu nay c6 y nghia trong y hoc va chgn giong.
5. Tong ket ve cau true di truyen cua quan the
Oong hgrp — » K h o n g thay doi
AA hoac aa) _,v v, ^, ^ ,
1 kieu gen Tang dan tan so kieu gen dong hap tir
i|h(yp—> Thay doi /
(Aa) \6iaam dan tan so kieu een dj hgp tCr
Quan the
Oong hop —> Khong doi
tu* thu phan 2 kieu gen MAhnar^^)
1 cap dong hyp, 1 c|p d| hyp —> thay doi
C A U T R U C DI T R U Y I N (AA va Aa ho|c aa va Aa)
C U A Q U X N THS |3kigugen Tl^^y^"'
(xet mot gen c6 2 alen (AA, Aa va aa)
tren NST thu-crng)
Oong hyp —• Can bang (khong doi)
1 kieu gen
-(pi hop —> Chu'a can bang (thay doi)
Quan the 2 kieu gen f'^"'^ ^^"^ ^^^^
ngiu phoi
\ 3 kieu gen /
CUxtz can bang — » T h a y doi, sau mgt the h? dat can bang
1
\Can bang khi thoa man cong thirc cua djnh luat Hacdi - Vanbec
A. MQTSOLaUY
1. Tinh tan so alen (chi xet tren nhiem sac the thi/6ng)
1.1. Tri/dng hpp 1 gen c6 hai alen (A va a)
- Quy uac: p la tan s6 alen A; q la t§n s6 alen a.
- Neu bai cho so lugng ca the c6 kieu gen dong hgp tu trgi, di hgp tu va dong hgp tir
Ian thi:
So lirgng c6 kieu gen ddng hop tic troi + - so lirong c6 kieu gen di hop tir
'P =
Tong so ca the cia quSn the • ' ' ' - i -
So lugng CO kieu gen dong hop tCr Ipi + ^ so luong c6 kiû gen di hop tit
• a=
Tong so ca the cua quSn the
- Neu de bai cho thanh phan kieu gen cua quan the a dang x A A : yAa : zaa '
^ p = x + ^ ; q = z + - ^ ; p + q = 1.
- Neu de bai cho duoi dang ti le cac kieu hinh (trpi, Ian) thi can luu y xem dieu kien
bai cho quan the c6 a trang thai can bang di truyen khong. Chi khi quan the can bang mdi
dugc ap dung cong thirc q = ^ t i le kieu hinh Ian ; p = 1 - ^jti le kieu hinh Ian
- Neu quan the dat trang thai can bing di truySn:
+ Biet thanh phan kieu gen ciia quan th§: pÂA : 2pqAa : qâa thi p = •\/p^;q = yj^
hoac tim p, q theo 2pq bang each giai he: p + q = 1 va 2pq = m (m la dieu kien bai cho).
+ Bai khong cho biet thanh phan kieu gen, chi biet moi quan he giiia cac loai kieu
gen thi tim p, q bang each giai he:
^ Mot phuong trinh la p + q = 1.
^ Mot phuong trinh la dieu kien bai cho.
1.2. Neu 1 gen c6 ba alen (de tham khio)
Vi du: Gen quy dinh nhom mau a nguai c6 ba alen I'^, , 1°
Goi t i n s6 tuang d6i cua cac alen I ' ^ , va 1° \hn luot la p, q, r va p + q + r = 1.
P(I^) (Id") r(f)

pq d''!') prCI'^l")
pq d^l'^) q^( IÎ-^) qrd"!")
r(f) prd'^l") qrd-'l") r'( I°I°)
—> Cau true di truyen cua quan the khi can bang la
p^(lV) + 2pr(IÎ°) + q\ff) + 2qr(f 1°) + 2pq(I'^f)+ r \ l ° l ° ) ^ 1
- Tan so nhom mau: A = p^ + 2pr; B = q^ + 2qr; AB - 2pq; O = r^.
- T§n s6 cac alen: p(I^) = 1 - V B + 0 ; q(l'') = 1 - V A + 0 ; r (1°) = Vo.
2. Cach xac dinh mot quan the nao do c 6 6 trang thai can bang di truyen
hay khong
- Truang hap thong thucmg: Quan the c6 3 kieu gen xAA : yAa : zaa.
+ Buac 1: Tinh p, q theo x, y, z.
+ Budc 2: Thay p, q vao cSu true xAA : yAa : zaa.
+ Budc 3: Ket luan ve trang thai can bang ciia quan the.
59
^ Neu xAA : yAa : zaa = pÂA : 2pqAa : qâa thi quan the can b§ng di truyen.
Neu xAA : yAa : zaa 7^ pÂA : 2pqAa : qâa thi quSn the chua can bing di truyln.
(Thuc chat la nhan biet thanh phan kieu gen ciia qu§n thS c6 thoa man cong thiic
pÂA : 2pqAa : qâa hay khong)
- Mot so tru&ng hap dac biet:
+ Quan the chi c6 1 kieu gen:
Dong hop (AA hoac aa) can bSng di truyen vi c6 p = 1; q = 0 (hoac ngugc lai)
va van thoa man cong thuc pÂA + 2pq Aa + qâa = 1.
^ Di hop (Aa) quan the chua can bSng.
+ Quan the chi c6 2 kieu gen quan the chua can bang.
B. BAI TAP MINH HOA
Cau 1: Mot quan the thuc vat, 0 the he xuat phat c6 thanh phan kilu gen la 0,64AA :
0,32Aa : 0,04aa. Sau 5 the he tu thu phan lien ti§p, thanh phSn kieu gen ciia quSn thi o F5 la
A. 0,64AA : 0,32Aa : 0,04aa. B. 0,795AA : 0,01Aa : 0,195aa.
C. 0,915AA : 0,001Aa : 0,085aa. D. 0,865AA : 0,qiAa : 0,135aa.
Cau 2: Trong mot quan the nguai a trang thai can bSng di truyen, gen quy dinh nhom
mau CO ba alen khac nhau I'^, I^, 1° vdi tSn s6 tuang ung l4n lugt la 0,4; 0,3 va 0,3. Ti le
nguai CO nhom mau A, B, AB va O ISn lugt la:
A. 40%; 27%; 24% va 9%. B. 24%; 27%; 40% va 9%.
C. 40%; 30%; 0% va 30%. D. 20%; 15%; 50% va 15%.
Cau 3: 6 mot quan the ngau phoi, xet ba locut: locut thu nhSt va locut thu hai, m6i locut
deu CO hai alen, nam a vung khong tuang dong ciia nhiem sac the giai tinh X; locut thu
ba CO nam alen, nam tren nhiem sac the thuong. Theo If thuyet, s6 loai ki£u gen ve ca ba
locut tren c6 the dugc tao ra trong qu§n thi nay la
A. 50. B. 90. C. 150. D. 210.
Cau 4: Mot quan the ngau phoi a trang thai can bing di truyin, xet mot gen c6 hai alen
la A va a, nguai ta thay so ca the dong hgp trgi nhieu gap 9 Ian so ca the dong hop Ian.
Ti le phan tram so ca the di hgp trong quan the nay la
A. 56,25%. B. 18,75%. C. 37,5%. / \. 3,75%.
Cau 5: d nguai, alen Ian gay benh bach tang nSm tren nhiem sSc the thuong, alen troi
tuang ung quy dinh khong bi bach tang (binh thuong). Gia su trong qu4n the nguai, cu
trong 100 nguai binh thuong thi c6 mot nguai mang alen bach tang. Mot cap vg ch6ng
binh thuong, xac suat sinh con bi bach tang ciia hg la
A. 0,0125%. B. 0,025%. C. 0,25%. D. 0,0025%.
HadNG DAN GIAI
Cau 1: Chgn B. Ap dung cong thuc trong muc 4.1 vao bai tap nay, ta c6 a F5:
0,32
- Ti le kieu gen di hgp (Aa) = — r — = 0,01.
- Ti le kieu gen dong hgp (AA) = 0,64 + 0,32-0,01 = 0,795.
- Ti le kieu gen ddng hgp (aa) = 0 , 0 4 + 0,32-0,01 = 0,195.
Cau2:ChonA.
Theo bai ra, quan the nguai a trang thai can bkng di truyen nen t i le ngudi c6:
- Nhom mau A ( i V va 1^1°) = (0,4 x 0,4) + (2 x 0,4 x 0,3) = 0,4 = 40%.
- Nhom mau B (ff va fl°) = (0,3 x 0,3) + (2 x 0,3 x 0,3) = 0,27 = 27%.
- Nhom mau AB ( i V ) = 2 x 0,4 x 0,3 = 0,24 = 24%.
- Nhom mau O (1°1°) = 0,3 x 0,3 = 0,09 = 9%.
Cau 3: Chon D.
1. Xet tren NST gioi tinh X: Ap diing cong thuc: neu c6 n locut, m6i locut deu c6 k alen
k"x(k"+l) 2'x(2'+l)
thi so loai kilu gen t6i da \k n locut nay la: — + k" = ^— ^ + 2^ = 14
kieu gen. :
2. Xet tren NST thuong: Ap dung cong thuc M^tl^ = ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ = 15 (kilu gen).
3. Xet dong thai tren ca NST thuong va giai tinh (phan l i doc lap), ta c6 so loai kieu
gen ve ca ba locut tren c6 the dugc tao ra trong quan the nay la 15 x 14 = 210 kieu gen.
Cau 4: Chon C.
- Khi quan thk a trang thai can bSng di truyen nghia la ciu true di truyen ciia qu4n
the thoa man cong thuc p^ + 2 p q + q^ = 1. i ' -
- Theo de bai, ta c6: p^ = 9q^ —»- p = 3q.
D6ng thai, p + q = 1 q = 0,25; p = 0,75 ^ 2pq = 2 x 0,25 x 0,75 = 0,375 = 37,5%.
Cau 5: Chon D.
- Theo bai ra, cu trong 100 nguai binh thuang thi c6 mot nguai mang alen bach
tang, nghia la cu trong 100 nguai thi c6 99 nguai c6 kieu gen A A va 1 nguai c6 kieu gen
A a ^ 1% Aa.
- Mot cap vg chong binh thuang, xac suat sinh con bi bach tang ciia hg la:
(99AA : lAa) x (99AA : lAa) -> aa = — a x — a = 0,000025 = 0,0025% hoac

200 200
l % x l % x - =0,0025%. •-
III. BAI TAP T l i LUYEN

Cau 1: Mot qu§n the thuc vat c6 thanh ph§n k i l u gen a thd he \uk phat (P) la 0,4AA :
0,5Aa : 0,1 aa. Biet rang cac ca the c6 kieu gen di hgp tu khong c6 kha nang sinh san. Khi
xay ra tu thu phan lien tuc, theo li thuyet, tan so kieu gen A A a F3 la bao nhieu?
Cau 2: 0 ngudi, alen A quy dinh toe quan trgi hoan toan so vdi alen a quy dinh toe thang,
nam tren NST thuong. Mot quan the nguai dang 6 trang thai can bang di truyen gom
10 000 ngudi trong do c6 400 ngudi toe thang. Xac suat sinh con dau la trai, toe thang tir
cap vg chong toe quan trong quan the tren la bao nhieu?
Cau 3: Theo quan niem hien dai, ve mat di truyen hoc, moi quan the giao phoi dugc
dac trung bdi
A. so lugng cac ca the c6 kieu gen dong hgp trgi cua quan the.
B. so lugng nhiem sac the ciia cac ca the trong quan the.
C. tan so tuang doi cac alen va tan so kieu gen cua quan the.
D. so lugng cac ca the c6 kieu gen di hgp cua quan the.
61
Cau 4: Mot quan the thuc vat 6 the he xuat phat (P) c6 thanh phan kieu gen 0,4AA :
0,4Aa : 0,2aa. Neu xay ra tir thy phan thi theo h' thuyet, thanh phSn kieu gen a Fj la
A. 0,36AA : 0,48Aa : 0,16aa. B. 0,575AA : 0,05Aa : 0,375aa.
C. 0,55AA : 0,lAa : 0,35aa. D . 0,5AA : 0,2Aa : 0,3aa.
Cau 5: Mot quan the giao phoi dang a trang thai can bang di tru^^n, xet mot gen c6 hai
alen la A va a, trong do so ca the c6 kieu gen dong hop tir troi chiem ti le 16%. Tan so cac
alen A va a trong quan the nay Ian lugt la
A. 0,38 va 0,62. B. 0,6 va 0,4. C . 0,4 va 0,6. D . 0,42 va 0,58.
Cau 6: Khi noi ve quan the ngau phoi, phat bieu nao sau day khong diing?
A. Qua trinh ngau phoi lam cho quan the da hinh ve kieu gen va k i l u hinh.
B. Qua trinh ngau phoi khong lam thay doi tan so alen ciia quan the.
C. Qua trinh ngau phoi lam cho tan so kieu gen di hcrp giam dan qua cac the he.
D. Qua trinh ngau phoi tao ra nhieu bien di to hop.
Cau 7: Mot quan the ngau phoi, xet mot gen c6 hai alen, alen A quy dinh than cao troi
hoan loan so vai alen a quy dinh than thap. Cho hik quSn th8 dang a trang thai can bang
di truyen, tan so kieu gen di hop tir gap 8 Ian tan so kieu gen d6ng hop tu Ian. Theo If thuyet,
ti le kieu hinh cay than cao : cay than thap tuong ung la
A. 36% : 64%. B. 84% : 16%. ^ C. 96% : 4,0%. D. 75% : 25%.
Cau 8: Mot qu§n th^ thuc vat, a thk he xuk phat (P) g6m 300 ca th^ c6 kiû gen A A va
100 ca the c6 kieu gen aa. Cho ty thu phan bat buoc qua nhilu th^ he, theo l i thuyet, ti le
kieu gen a tM he Fs la
A. 25% A A : 50% Aa : 25% aa. B. 75% AA : 25% aa.
C. 50% A A : 50% aa. D. 85% Aa : 15% aa.
Cau 9: Ci mpt loai thuc vat, gen troi A quy dinh qua do, alen Ian a quy dinh qua vang.
Mot quan the ciia loai tren a trang thai can bSng di truyin c6 75% s6 cay qua do va 25%
so cay qua vang. Tan so tuong doi ciia cac alen A va a trong quan the la
A. 0,2A va 0,8a. B. 0,4A va 0,6a. C. 0,5A va 0,5a. D. 0,6A va 0,4a.
Cau 10: 0 mot loai thuc vat, xet mot gen c6 hai alen, alen A quy dinh hoa do trpi hoan
toan so voi alen a quy dinh hoa trang. The he xuat phat (P) cua mpt qu2n thk thupc loai
nay c6 ti le kieu hinh 9 cay hoa do : 1 cay hoa trang. Sau ba th§ he tu thu phSn, a F 3 cay
CO kieu gen dj hgp chiem ti le 7,5%. Theo If thuyit, cSu triic di truyen ciia qu§n thI nay or
thS he (P) la
A. 0,6AA + 0,3Aa + 0,1 aa = 1. B . 0,3AA + 0,6Aa + 0,1 aa = 1.
C. 0 , l A A + 0,6Aa + 0,3aa= 1. D . 0,7AA + 0,2Aa + 0,laa = 1.
Cau 11: Mpt quan the ban dku c6 cau true di truydn la: 0,6AA : 0,4Aa. Sau mpt the he
ngau phoi, nguoi ta thu dupe a doi con 8000 ca the. Tfnh theo If thuyet, s6 ca thk c6 kiSu
gen di hgp a doi con la
A. 2560. B.320. C . 7680. D.5120.
Cau 12: Trong mpt quan the thuc vat giao phan, xet mpt locut c6 hai alen, alen A
quy dinh than cao trpi hoan toan so vai alen a quy dinh than th§p. Qu§n thd ban dku (P)
CO kieu hinh than thap chiem t i le 25%. Sau mpt the he nglu ph6i va khong chiu tac dpng
cua cac nhan t6 t i l n hoa, k i l u hinh than th§p a Ihi he con chidm ti le 16%. Tfnh theo
li thuyet, thanh phan kieu gen cua quan the (P) la
A. 0,45AA : 0,30Aa : 0,25aa. B. 0,30AA : 0,45Aa : 0,25aa.
C . 0,25AA : 0,50Aa : 0,25aa. D . 0,1 OAA : 0,65Aa : 0,25aa.
62
Cau 13: Ruoi giam c6 bo nhiem sac the 2n = 8. Tren m o i cap nhiem sac the thuong xet
hai cap gen di hop, tren cap nhiem sac the gidd tinh xet mot gen c6 hai alen nam a viing
khong tirong dong cua nhiem sac the gidi tinh X. Neu khong xay ra dot bien thi k h i cac
ruoi due c6 kieu gen khac nhau ve cac gen dang xet giam phan c6 the tao ra toi da bao
nhieu loai tinh tning?
A . 128 B . 16 C . 192 D . 24
Cau 14: d mot loai dong vat, xet hai locut gen tren vung tuorng dong ciia nhiem sac the
gioi tinh X va Y, locut I c6 hai alen, locut n c6 ba alen. Tren nhiem sac the thucmg, xet
locut III CO 4 alen. Qua trinh ngau phoi c6 the tao ra trong quan the ciia loai nay toi da
bao nhieu loai kieu gen v^ ba locut tren?
A . 570 B . 180 C.270 D.210
Sir dung thong tin d a o i day cho cac cau hoi 15 - 20:
Benh Tay-Sachs
Tay-Sachs la mot benh di truyen a nguai do mot alen dot bien (alen Tay-Sachs) nam
tren nhiem sac the thuong quy dinh. A l e n dot bien khong tong hop dugc enzim
hexosaminidaza la enzim tham gia vao qua trinh phan giai va tuan hoan lipit a te bao nao.
Chi CO tre em c6 hai alen Tay-Sachs mdi bi benh. Cac te bao nao ciia tre bi benh Tay-Sachs
khong CO kha nang chuyen hoa dugfc mot so loai lipit nhat dinh. V i vay, cac loai lipit nay
duoc tich tu lai trong cac bao nao lam cho benh nhan b i chung co giat, mii va thoai hoa
day than kinh van dong, suy giam t r i tue va chet trong vong mot vai nam.
Tan so nguai bi benh Tay-Sachs la kha cao a nhiing nguai Do Thai Ashkenazic va
nhimg nguai Do Thai co to tien song 6 viing Trung A u . Trong nhiing quSn the nguai nay,
tan so nguai b i benh Tay-Sachs la 1 trong 3600 tre sa sinh; t i le nay cao gap 100 Ian so
vdi nhimg quan the khong phai nguai Do Thai hoac nguai Do Thai Trung Can Dong.
Su phan bo khong dong deu nhu vay la ket qua ciia lich su di truyen khac nhau cua cac
nhom nguoi tren the giai trong thai dai cong nghe thap, phuang tien di chuyen chua hien dai.
Cau 15: Cac ket luan sau day dugc rut ra t u thong t i n trong doan van thii nhat a tren.
Khoanh tron " D u n g " hoac "Sai" ung vai m6i truong hop.
K e t luan Dung hay sai?
Benh Tay-Sachs la benh r 6 i loan chuyen hoa cac chSt trong ik. bao. Dung / Sai
0 muc do CO the, alen Tay-Sachs dugc xem n h u alen Ian. Diing / Sai
0 muc do CO the, alen binh thuong la troi khong hoan toan so v a i alen
Diing / Sai
Tay-Sachs.
Cau 16: V a i tan so nguai b i benh Tay-Sachs la 1 trong 3600 tre sa sinh, theo If thuyet,
tan so alen Tay-Sachs a quan the nguoi Do Thai Ashkenazic va quan the nguai Do Thai
CO to tien song a vung Trung A u se xap x i v d i t i le nao dudi day?
A.-L B.-L C . i - D. '

36 360 60 600
63
Cau 17: Viec du tinh dugc xac su§t bat gap the dot bi6n trong quan th^ hoac c6 thk
du doan dugc sir tiem tang cac gen dot biin c6 hai trong quan the la rat c6 y nghia trong
y hoc. Tu cac thong tin a doan van thu hai, c6 the du doan dugc so nguoi binh thuong
nhung mang alen Tay-Sachs trong nhiJng quan the khong phai nguai Do Thai hoac nguai
Do Thai Trung Can Dong se gan giong vdi phuong an nao dudi day?
A. Cii trong 36 000 nguoi binh thudng thi c6 khoang 1 200 ngudi mang alen gay benh.
B. Cu trong 36 000 ngudi binh thudng thi c6 khoang 3 600 ngudi mang alen gay benh.
C. Cu trong 36 000 ngudi binh thudng thi c6 khoang 600 ngudi mang alen gay benh.
D. Cu trong 36 000 ngudi binh thudng thi c6 khoang 2 400 ngudi mang alen gay benh.
Cau 18: 6 phan cuoi ciia doan van thu hai c6 noi: "Su phan bo khong ddng deu nhu vay
la ket qua cua lich su di truyen khac nhau ctia cac nhom ngudi tren thd gidi trong thdi dai
cong nghe thap, phuang tien di chuyen chua hien dai". Tai sao thdi dai cong nghe thSp va
phuomg tien di chuyen chua hien dai lai dan den su di truyen khac nhau ve benh Tay-Sachs
trong cac nhom ngudi tren?
Cau 19: Trong cac du doan sau day, dir doan nao khong dugc xay dung dua tren can cu
khoa hoc?
A. Tuoi thg ciia ngudi bi benh Tay-Sachs thSp hon so vdi ngudi binh thudng.
B. Cac te bao nao ciia nhihig ngudi bi benh Tay-Sachs tich luy nhilu lipit hon so vdi
ngudi binh thudng.
C. Nhirng thanh nien bi mu va co giat la nhung ngudi bi benh Tay-Sachs.
D. Tan so nhijng ngudi binh thudng nhung mang alen Tay-Sachs trong nhung
quan the khong phai ngudi Do Thai hoac ngudi Do Thai Trung Can Dong it han so vdi
trong nhirng quan the ngudi Do Thai Ashkenazic va nhirng ngudi Do Thai c6 to tien song
d vung Trung Au.
Cau 20: Giai thich nao la hop If nhat khi ca the di hgp tu vh alen Tay-Sachs cung khoe
manh binh thudng nhu ca the ddng hgp tu vh hai alen binh thudng?
HUdNG DAN GIAI
Cau 1: Tan so kieu gen AA d F3 la 0,8.
Cau 2: Xac suat sinh con dau 1^ trai, toe thang tu cap vg chdng toe quan trong qu§n thi
tren la 0,0128 (1,28%).
C a u 3 : C C a u 4 : C C a u 5 : C Cau 6: C Cau 7: C Cau 8: B
C a u 9 : C Cau 10: B Cau 11: A Cau 12: A Cau 13: C Cau 14: A
Cau 15: Thu tu dung la: Diing / Diing / Sai. Cau 16: C Cau 17: A
Cau 18: Khi do cac quan the ngudi bi each li dia If va do vay ciing each li ve mat di truyen.
Cau 19: C.
Cau 20: Ngudi di hgp khong bi benh vi chi can hoat tinh cua enzim bSng mot nua muc
cua ngudi mang hai alen binh thudng cung du ngan chan tinh trang tfch tu lipit trong cac
tg bao nao.
CHU D E 5. OfNG DUNG DI T R U Y E N HOC VA DI T R U Y E N HOC NGUdl
I. KIEN THQC C O B A N
1. Ufng dung di truyen hoc vao chon gidng

- De tao giong m d i can phai tao nguon bien di di truyen (bien di to hgrp, dot bien,
ADN tai to hop) r o i chon loc de tao ra giSng m d i .
- M o i giong c6 mot miic tran ve nang suat. De c6 nang suat cao hon muc tran hien
CO cua giong cij thi phai tao ra giong m d i .
- Cac phuong phap tao giong m d i la: dya tren nguon b i ^ n dj to hop, phuorng phap
gay dot bien, bang cong nghe te bao, bang cong nghe gen.
1.1. Tao giong dUa tren nguon bien di tohpp
- Tao giong thudn chiing gom cac buac:
+ Tao cac dong thuSn.
+ L a i cac dong thuSn khac nhau dl tao ra nguon bien dj to hgrp. Chpn loc cic t6 hop
gen mong muon.
+ Cho cac ca the c6 to hgrp gen mong muon t u thy phan hoac giao p h o i gan de tao
giong thuan chung.
- Tao giong lai c6 uu the lai cao:
+ LTU the lai la hien tugng con lai c6 nang suat, sue chong chiu, kha nang sinh tnrdng,
phat trien vugt troi so v d i cac dang bo me.
+ M o t trong nhimg ca sd di truyen hoc cua uu the lai la gia thuyet sieu troi: 0 trang
thai di hgrp ve nhieu cap gen khac nhau, con lai c6 kieu hinh vugrt troi v6 nhiû mat so v d i
dang bo, me dong hgp ( A A < A a > aa).
+ De tao con lai c6 u u the l a i cao ve mot dac tinh nao do, phai cho l a i cac dong thuan
chiing v d i nhau. Co the lai khac dong dan hoac kep, hoac l a i thuan nghich.
+ LTu the lai dugc the hien cao nhat d F i , sau do giam dSn qua cac thI he. V i vay,
khong dung con lai lam giong, chi nen sir dung vao muc dich k i n h te.
1.2. Tao giong bang phi/ang phap gay dot bien '
- Sir dung cac tac nhan dot bien lam thay doi vat lieu di t r u y i n ( k i l u gen) dS tao ra
giong m d i v d i cac dac diem chua c6 d giong cu.
- Quy trinh:
+ X u l i mau vat bang tac nhan dot bien.
+ Chpn Ipc cac the dot bien c6 k i ^ u hinh mong mu6n.
+ Tao cac dong thu§n.
- Phuong phap nay thudng dupe su dung doi v d i thuc vat va v i sinh vat.
1.3. Tao giong bang cong ngiie te bao
- Cong nghe te bao la quy trinh nuoi cay te bao hoac mo trong m o i trudng dinh
duong nhan tao de tao ra ca the hoan chinh v d i day dii cac tinh trang ciia ca th8 gdc.
- Cong nghe te bao thuc vat:
+ T i l te bao, mo thuc vat —>• Nuoi cay trong ong nghiem —> Tao thanh cac cay (quSn th^)
dong nhat ve kieu gen.
65
+ Lai bao sinh duong (dung hop t8 bao tr§n) se tao ra tS bao lai. Nuoi ciy t l bao lai
trong moi truong dac biet de phat trien thanh cay lai khac loai (mang dac diem di truyen
ciia hai loai). Cay lai nay c6 bo NST song nhi bpi nen c6 kha nang sinh san hiru tinh binh
thuang. Do vay, lai te bao sinh duong c6 the tao ra giong moi ma phuong phap tao giong .
thong thudng bang lai hiru tinh khong the tao ra dugc.
+ Nuoi cay hat phan hoac noan chua thy tinh trong ong nghiem cac mo don bpi,
sau do luong bpi hoa tao thanh cay luong bpi hoan chinh. Cac cay nay c6 kieu gen dong "
hop tu ve tat ca cac cap gen.
- Cong nghe te bao dong vat: 1
+ Nhan ban v6 tinh bang kT thuat chuyen nhan: chuyen nhan ciia te bao sinh duong
vao te bao trung (da loai bo nhan), sau do nuoi te bao trung da dugc cay nhan trong ong
nghiem, cho phat trien thanh phoi. Cay phoi vao tu cung ciia ca the cai, phoi phat trien va
sinh ra ca the hoan chinh. Ca the nay c6 kieu gen va giai tinh giong vai co the cho nhan.
+ Cay truyen phoi: tu mot phoi chia cat thanh nhieu phan, cay cac phan nay vao tu cung
cua cac con cai khac nhau se tao ra dugc cac con vat c6 kieu gen giong nhau.
1.4. Tao giong bang cong nghe gen |
- Cong nghe gen la quy trinh tao ra nhirng te bao c6 gen bi biSn dfii hoac c6 them
gen mdi. K i thuat chuyen gen c6 vai tro la trung tam ciia cong nghe gen.
- Ki thuat chuyen gen (tao ADN tai to hgp) de chuyen gen tu te bao nay sang te bao
khac gom 3 budc: tao A D N tai to hgp, dua ADN tai to hgp vao te bao nhan, va phan lap
dong te bao chua A D N tai to hgp. i
> Buac 1: Tao ADN tai td hap \
• A D N tai to hop la mot phan tu ADN nho, dugc lap rap tu cac doan ADN lay tir cac
te bao khac nhau (gom the truyen va gen can chuyen).
^ The truyen la mot phan tu ADN dac biet c6 kha nang nhan doi, ton tai dpc lap vdi
he gen ciia te bao cung nhu c6 the gan vao he gen cua te bao. The truyen c6 the la virut i
hoac plasmit (phan tu A D N vong trong te bao chat cua vi khuan). S
^ Gen can chuyen la gen cua te bao cho (gen tao ra san pham mong muon). '
• K i thuat tao A D N tai td hgp la ki thuat gan gen can chuyen vao the truyen, gom cac
budc: tach the truyen va gen can chuyen ra khdi te bao; dung enzim cat gidi han
(restrictaza) de xu If the truyen va gen can chuyen c6 the khdp noi vdi nhau (tao ra ciing
mot loai dau dinh); cuoi cimg su dung enzim noi (ligaza) de gan chiing lai vdi nhau tao
thanh A D N tai td hop.
> Bu&c 2: Dua ADN tai to hap vao te bao nhan. Diing muoi CaCl2 hoac xung dien
lam dan mang sinh chat cua te bao, tao di8u kien thuan Igi cho ADN tai td hgp de dang di
qua mang te bao, vao trong te bao nhan.
> Bu&c 3: Phan lap dong te bao chua ADN tai to hap. De nhan biet te bao nao da
nhan dugc A D N tai to hgp, cac nha khoa hpc phai chpn the truyen cd gen danh dau.
- Ung dung cong nghe gen: Cong nghe gen dugc img dung nham tao ra sinh vat
bien doi gen. Sinh vat bien ddi gen la sinh vat ma he gen ciia no da dugc con ngudi
lam cho thay doi phu hgp vdi Igi ich cua minh (dua them gen la vao he gen, lam bien ddi
mot gen da cd san trong he gen, loai bd hoac lam bat hoat mot gen nao do da cd san trong
he gen). Sinh vat bien ddi gen phuc vu tot han cho cupc song cua con ngudi ve ca »
sd lugng va chit lugng. jl
Sinh vat chuyen gen
• •
Sir dung lam san pham
»
- Cdc kithugt da img dung thanh cong:
+ Tao dong vat chuyen gen bang cac each: tiem gen vao hgrp tu a giai doan nhan non
(nhan ciia tinh trung hoac trung chua hoa hop); tiem gen vao tinh trung, de tinh trung
thu tinh voi trung se mang gen nay vao hop tu,...
+ Tao giong cay trong bien doi gen: chuyen gen bang plasmit, bSng virut, chuyen gen
true tiep qua ong phan, k i thuat vi tiem d te bao tran, dung sting ban gen.
+ Tao giong vi sinh vat bien doi gen: thuong chuyin gen ciia nguai hay mot s6 loai
khac vao te bao vi khuan bang plasmit.
1.5. Thanh ti/u tao giong
- Thanh tim tao giong bang phuong phap gay dot bien: tao ra gi6ng liia, dau tuomg
CO nhieu dac tinh quy; giong dau tSm tam boi c6 nang suSt la cao diing cho nganh chan
nuoi tam,...
- Thanh tuu tao giong bang phuorng phdp su dung cong nghe tk bao: cuu Doly
cay Pomato dugc tao ra tu phuang phap dung hap ti bao tikn giua khoai tay va ca chua,...
- Thanh tiru tao giong bang phuang phap su dung cong nghe gen:
+ Chuyen gen tong hop protein huyet thanh nguoi vao ciru. Cuu ti^t ra sua c6 chua
protein huyet thanh nguai. Tinh loc huy^t thanh tu siia cuu tao thanh thu6c ch6ng u xa
nang va mot so benh duong ho h§p.
+ Chuyen gen tong hop insulin ciia nguai vao vi khuan E. coli tao ra lugng Ion
insulin diing lam thuoc chu-a benh tieu duong.
+ Chuyen gen hoocmori sinh truong ciia chuot cong vao chuot bach nen chuot bach
chuyen gen co khoi lugng gap doi so voi cac chuot bach binh thuong cung lua tuoi.
+ Tao giong liia "gao vang" c6 kha nang tong hop (3-car6ten (tikn chk tao vitamin A)
trong hat giiip phong chong benh kho mat.
67
2. Di truyen hoc ngi/di
2.1. Cac phi/ang phap nghien cufu di truyen ngifdi
- Ca che di truyen la chung cho ca sinh giai, con nguai khong phai la ngoai le trong
linh virc di truyen. Tuy nhien, de nghien cuu di truyen nguai, khong the ap dung phuang
phap nghien cuu nhu a sinh vat ma can c6 cac phuang phap nghien cuu rieng. Nghien cuu
di truyen nguai gap rSt nhilu kho khan do: nguai chin sinh due muon, thai gian the he
keo dai, so luong con it, khong the ap dung phuang phap phan tich di truyen nhu a cac
sinh vat khac, khong the su dung phuang phap gay dot bien, khong the tien hanh thi nghiem
tren nguai,... Nghien cuu di truyen nguai c6 cac phuang phap: nghien cuu pha he, nghien
cuu tre dong sinh, nghien cuu te bao va mot so phuang phap nghien cuu khac.
- Phucmg phap nghien cim phd he:
+ Tien hanh thu thap cac thong tin ve lich su di truyen cua mot tinh trang nao do
trong dong ho va the hien cac thong tin nay tren cay dong ho, hay con goi la pha he.
+ Nghien cuu pha he c6 the xac dinh gen quy dinh tinh trang tuan theo nhung quy luat
di truyen nao. _* .
- Phucmg phap nghien cuu tre dong sinh (chii yeu la dong sinh cung trung):
+ Dong sinh cung trung: mot trung thu tinh vdi mot tinh trung tao thanh hop tu.
Trong nhiing l§n phan cSt d§u tien tao nen cac t8 bao rieng biet. M6i td bao nay phat trien
thanh mot phoi, tu do phat triln thanh ca the. Do vay, cac tre dong sinh ciing trung c6
Cling giai tinh va c6 kieu gen gi6ng nhau (it nhat la cac gen trong nhan).
+ Nghien cuu tre d6ng sinh cung trung cho phep xac dinh tinh trang chii yeu do kieu
gen quyet dinh hay phu thuoc nhieu vao dieu kien moi truang.
- Phuang phap nghien cuu te bao: giup xac dinh dugc cac hoi chung benh lien quan
dSn dot bien NST.
2.2. Di truyen y tigc
- Di truyen y hoc la mot bo phan ciia di truyen hoc nguai, nghien cuu nguyen nhan,
ca ch§ gay benh di truySn d nguai va de xuat cac bien phap phong ngua, chua trj cac
benh do.
- Benh di truyen a nguai la benh cua bo may di truyen do sai khac trong bo NST,
bp gen hoac sai sot trong qua trinh hoat dong cua gen.
- Xet a cap do nghien cuu, benh di truyen nguai gom hai nhom Ian: benh di truyen
phan tu va hoi chung di truyen lien quan den dot bien NST.
- Benh di truyln phan tii: ca chl gay benh a cap do phan tu. Nguyen nhan gay benh
la do dot bien gen.
- Hoi chung lien quan den dot bien NST: do dot bien cau true hay dot bien so lugng NST.
- Benh ung thu:
+ Do dot biSn gen hoac dot bi§n NST gay nen.
+ Khi te bao bi dot bien nhieu Ian, khong con chiu su kiem soat ciia ca che dieu
khiSn phan bao din dSn phan chia lien tuc tao thanh khoi u. Khoi u c6 the la u lanh
(khong CO kha nang di chuyen vao mau va di den cac nai khac trong ca the) hay u ac
(c6 kha nang tach khoi mo ban dau va di chuyen vao mau, tai lap cac khoi u a nhieu noi
khac nhau, gay anh huong ion den sue khoe benh nhan, sau mot thai gian benh nhan se
tu vong).
+ Dot bien gen lam gen tien ung thu chuyen thanh gen ung thu thuomg la dot bien
troi, khong di truyen vi chiing thuong xuat hien a te bao sinh duong.
+ Dot bien gen uc che khoi u lam cho gen mat kha nang kikm soat khoi u thuong la
dot bien Ian.
2.3. Bio ve von gen cua loai ngi/di
Cac bien phap giiip bao ve von gen, giam bat cac benh di truyen a nguori:
- Tao moi tru&ng sqch nham han che tac nhan dot bien.
- Tu van di truyen: Giiip tien doan va cho lai khuyen ve kha nang mac mot benh
di truyen nao do a doi con ciia cac cap vg chong ma ban than ho hay mot so nguai trong
gia dinh dong ho da mac benh ay, de cac cap vg chong nay quy^t dinh c6 sinh con tiSp
hay khong. Neu c6 thi can phai lam gi de tranh cho ra dai nhCmg dua tre tat nguyen.
- Sang Igc truac sinh: La nhung xet nghiem (thong qua chgc 6i va sinh thiet tua nhau
thai de tach lay te bao phoi, cho phan tich ADN, NST va cac chi tieu hoa sinh khac) d§
biet thai nhi c6 bi benh di truyen nao do hay khong. Neu dugc phat hien som cac di tat
di truyen, c6 the cho ngung thai kl vao liic thich hgp de khong sinh ra tre tat nguyen hoac
ngay sau khi sinh c6 the c6 cac bien phap chOra tri hgp If, han che toi da hau qua xau ciia
cac gen dot bien doi vdi ca the tre bi benh.
- Lieu phap gen: Thay the cac gen dot bien gay benh trong ca the nguoi bang cac
gen lanh.
A. M Q T S O L J U Y
1. Di truyen ngi/di
t1. Xac dinh kieu hinh troi, Ian trong ptii he
- B6 va me c6 kieu hinh giong nhau, nhung sinh con c6 kidu hinh khac thi ki8u hinh
ocon la kieu hinh Ian. -uian 'ov-.r.
+ Bo me deu binh thuong, sinh con bi benh thi benh la do alen Ian quy dinh, kieu hinh
binh thuong la do alen troi quy dinh.
+ Bo va me deu bi benh, sinh con binh thuong thi kieu hinh binh thuong la do alen
Ian quy dinh, bj benh la do alen troi quy dinh.
- Bo va me c6 kieu hinh khac nhau, con c6 kieu hinh gi6ng mot ben b6 hoac me thi
chua xac dinh dugc chac chan kieu hinh troi Ian. De xac dinh dugc chinh xac tinh troi Ian
can phai can cu them vao cac dir kien khac trong pha he.
r.2. Xac djnh tinh trang c6 lien ket vdi gidi tinh hay khong (khong xiy ra dot bien
d tat ci cac ca the trong phi he)
- NhiJng truong hop sau day khong phai lien ket voi gioi tinh:
69
+ B6 binh thuang sinh con gai bi benh (benh la do alen Ian quy dinh).
+ B6 bi benh, me bi benh sinh con gai binh thuang (benh la do alen troi quy dinh).
- Lien k i t voi giai tinh:
+ Kieu hinh thuang gap a nam thi gen quy dinh tinh trang nam a vung khong
tuang dong ciia NST giai tinh X.
+ KiSu hinh chi xuSt hien a nam thi gen quy dinh tinh trang nam a vung khong
tuang d6ng ciia NST giai tinh Y.
1.3. Xac dinh kieu gen cua ntiOng ngifdi trong phi he
- Bu&c 1: Xac dinh kieu gen ciia nhimg nguai mang kieu hinh Ian: nhung nguai
mang kieu hinh Ian c6 ideu gen dong hap tu Ian.
- Buac 2: Tir Icieu gen cua nhung nguai mang kieu hinh Ian suy ra kieu gen cua
nhung nguai con lai trong pha he:
+ Bo va me ciing c6 kieu hinh troi, sinh con c6 Ideu iiinh Ian thi kieu gen cua bo, me
deu la di hcrp tu.
+ B6 va me dSu c6 Ideu hinh troi, sinh con c6 kieu hinh troi thi chua xac dinh dugc
chac chan Ideu gen ciia bo, me.
1.4. Tinh xac suat sinh con
1.4.1. Xac suSt sinh mot con mac mot benh (gia siibenh do alen Ian quy dinh)
- Xac suat sinh con c6 kieu hinh Ian bang tich ti le giao tii mang alen Ian ciia bo va me.
- Xac suat sinh con c6 kieu hinh troi bang hieu so ciia 1 tru di xac suat sinh con c6
kieu hinh Ian.
1.4.2. Xac suat sinh mot con mac hai benh (vf du benh A va benh B, moi benh
deu do alen Ian quy dinh)
- Truong hap 1: Xac suat sinh 1 con mac 2 benh bang tich x^c suat bi tung benh
(each tim xac suat tvmg benh nhu trong muc 1.4.1).
- Truong hop 2: Xac suat sinh con khong mSc ca 2 benh (binh thuang) b5ng tich xac
su4t khong bi benh cua tung benh (each tim xac suat binh thuang nhu muc 1.4.1).
- Truong hgrp 3: Xac su^t sinh 1 con bj benh A, khong bi benh B bang tich xac suat
bi benh A va xac suat khong bi benh B.
- Truong hop 4: Xac su§t sinh 1 con khong bi benh A, bi benh B bang xac suat
khong bi benh A va xac suat bi benh B.
- Truong hop 5: Xac suat sinh con mhc mot benh = 1 - (truong hop 1 + truong hop 2)
hoac = truong hgrp 3 + truong hop 4.
2. Ufng dung di truyen hoc vao chon giong
- So dong thuan luong bpi: Cay c6 n cap gen di hop phan l i doc lap bang phuong
phap nuoi cay hat phan, sau do luong boi hoa se tao ra 2" dong thuan.
- Kigu gen ciia cac dong thuSn dugc xac dinh dua tren kieu gen ciia giao tu (hat phan).
- Tao giong thuan chung c6 kieu hinh troi vk tSt ca cac tinh trang tu hai gi6ng ban
dau thuan chung nhung c6 kieu hinh khac nhau thi phai ti€n hanh cac phep lai sau:
+ Phep lai 1: Lai hai giong ban dau (P) de dugc Fi.
+ Phep lai 2: Cho Fi lai vai nhau thu dugc F2.
+ Phep lai 3: Cho cac ca the F2 c6 kieu hinh troi ve tat ca cac ti'nh trang mong mu6n
lai phan tich. Tu ket qua ciia phep lai phan tich, xac dinh dugc ca the nao la c6 kieu gen
dong hop tu (thuan chiing).
+ Phep lai 4: Cho cac ca the c6 kieu gen dong hgp tu troi ve tat ca cac tinh trang da
dugc xac dinh 0 tren tu thu phan hoac giao phan de tao thanh giong thuan chiing v^ tat ca
cac tinh trang troi.
- Tao giong thuan chiing c6 kieu hinh troi tir giong ban dau (P) c6 kilu gen di hgp tu:
+ Phep lai 1: Cho giong ban dau tu thu phan thu dugc Fi.
+ Phep lai 2: Cho cac ca the Fi c6 kieu hinh troi v^ tat ca cac tinh trang mong mu6n
lai phan tich. Tu ket qua ciia phep lai phan tich, xac dinh dugc ca the (c6 kilu hinh troi vk
tat ca cac tinh trang) nao la c6 kieu gen dong hgp tu (thuan chiing).
+ Phep lai 3: Cho cac ca the c6 kieu gen dong hgp tii troi v^ tk ca cac tinh trang
dugc xac dinh a tren tu thu phan hoac giao phan dk tao thanh giSng thuAn chiing vl tk ca
cac tinh trang troi.
B. BAI T A P MINH HOA
Cau 1: Phuong phap khong lam bien doi he gen ciia sinh vat la
A. loai bo hoac lam bat boat mot gen nao do trong he gen.
B. lai te bao sinh duong hoac dung hgp te bao tr§n.
C. dua them mot gen la vao he gen.
D. lam bien doi mot gen da c6 san trong he gen.
Cau 2: Cho so do pha he duoi day, biet rang alen a gay benh la Ian so voi alen A khong
gay benh va khong c6 dot bien xay ra a cac ca the trong pha he:
I O- Quy uac:
u
o o- 0 '• N"' binh thircmg
1 I : Nam binh thirang

Nir mic benh
III
O Nam mic benh
1
Kieu gen ciia nhixng nguai: I i , II4, II5 va UIi Ian lugt la:
A. X^X^, X^X^ X'X' va X^X\. aa, Aa, aa va Aa.
C. Aa, aa, Aa va Aa. D. X^X^, X^X", X'X' va X^X'^.
71
Sur dung thong tin diroi day cho cac cau hoi 3 - 1 0 : ^
Ki thuat di truyen
Dua vao tinh pho bien cua ma d i truyen, trong phong thi nghiem, cac nha khoa hoc
da tao ra nhiJng dong t8 bao, nhung sinh vat c6 gen b i biSn d 6 i hoac c6 them gen mod, t u
do tao ra co the vod nhung dac diem m a i , v i du nhu tao ra chung v i khuSn E. coli san xuk
insulin cua n g u o i hay tao ra giong cay trong mang gen khang sau benh. Nhiing sinh vat
nhu vay dugrc goi la sinh vat chuyen gen va k i thuat chuyen mot doan A D N t u tS bao cho
sang te bao nhan n h u vay dugc goi la k i thuat c h u y i n gen (hay k i thuat d i truySn).
D u d i day la sa do khai quat ve mot quy trinh chuyen gen t u sinh vat nhan chuan vao
te bao v i khuan nham hai muc dich co ban: tao ra nhieu ban sao cua mot gen dac thii va
tao ra mot lugfng Ion san pham protein trong thai gian ngan.
Vi khuan Te bao chira gen
QGendir-^ccai^1"?= quan tam ,
vao plasmit ^
Nhiim sac the
vi khuan
Gen du'9'c
AND (plasmit) quan tarn AND nhiem sac the
tai to hgfp I Q Plasmit dvtqfc du'a vao
T te bao vi khuan
VI khuan
tai to hffp
0 Te bao chu du'grc
nudi cay de hinh thanh
^ mot dong cac te bao
^jîf^Qj mang gen quan tarn
^Tong hffp protein do gen
quan tarn ma hoa
Nhieu ban sao cua gen ,Thu hoach protein
Nghien cu-u Nghien ciru
ca ban ccf ban
vegen ve protein
Cay trong Vi khuan mang gen Protein chong mau Hoocmon sinh tru-o-ng
^ mang gen phan huy chat thai v6n cue trong dieu ngu-cri trong dieu trj
khang sau hai dQC hî trj nhoi mau cfftim chCrng lun
72
Cau 3: Doan dau tien de cap den "tinh pho bien cua ma di truyen" nhu la mot ca sa quan
trong cho viec tao ra cac sinh vat chuyen gen. Tinh pho bien cua ma di truyen dugc hieu la
A. tat ca cac loai sinh vat deu diing chung mot bo ma di truy8n, chi tru mot so rat it
cac ngoai le.
B. tat ca cac loai sinh vat deu c6 ADN giong nhau vi cung dugc cau tao tir 4 loai
nucleotit la A, T, G, X.
C. a tat ca cac sinh vat, moi ma di truyen (trinh tu 3 nucleotit lien tiep tren mach ma
goc cua gen) deu chi ma hoa cho mot loai axit amin trong chuoi polipeptit.
D. a tat ca cac sinh vat, moi loai axit amin deu c6 the dugc ma hoa bai nhiSu bg ba
nucleotit khac nhau.
Cau 4: Trong quy trinh chuyen gen nhu hinh tren, gen cSn chuyen dugc cai vao plasmit
va sau do plasmit dugc dua vao te bao vi khuan nhan. Trong mot quy trinh khac, gen c6
the dugc gan vdi ADN ciia thuc khuan the (phage) va sau do phage se xam nhap vao te bao
vi khuan nhan. Do do, plasmit va phage dugc ggi la cac vecta chuyen gen (hay the truyen).
Hay dir doan nhiJng dac diem ca ban can c6 cua thg truyen trong ki thuat chuyin gen.
Cau 5: De c6 the cai dugc gen can chuyen vao plasmit hoac phage, nguai ta su dung
enzim cat giai han, mot loai enzim c6 kha nang nhan ra mot trinh tu ADN dac thii dugc
gpi la vi tri giai han va cat ca hai loai ADN cua the truyen va gen can chuyen a mot diem
chinh xac tai vi tri giai han de tao ra cac dau dinh so le gom cac nucleotit khong ket cap
(o dang sgi dan). Dieu nay rk quan trong vi
A. chi mot sgi ciia ADN mang thong tin ma hoa cho protein. i
B. cac doan nucleotit do chinh la diSm khai dau cho qua trinh tai ban ADN.
C. no cho phep te bao nhan ra cac doan ADN dugc cat bai cung mot loai enzim do.
D. dau dinh do c6 the lien ket bo sung voi dau dinh khac dugc tao ra bai cung mot
loai enzim.
Cau 6: Trong quy trinh chuyen gen tren, te bao nhan thuang dugc su dung la vi khuan
E. coli vi E. coli sinh san rat nhanh (khoang 30 phiit lai nhan doi mot l4n). Viec sinh san
nhanh cua te bao chii E. coli mang lai y nghia chii yû nao sau day?
A. Sau 12 gia, tu 1 te bao ban dau c6 the tao ra 16 trieu te bao.
B. Lugng gen mong mu6n dugc tang nhanh, san xuSt dugc nhieu san ph§m tuong ling.
C. Tiet kiem thai gian va nguyen lieu nuoi duang.
D. Tao ra dugc nhieu hikn di c6 nghia.
Cau 7: Mot gen cua te bao nhan chuan dugc dua vao te bao vi khuan. Trong te bao
vi khuan, gen nay dugc phien ma va dich ma tao thanh protein nhung protein nay khong
con chirc nang nhu cu vi no chua nhieu axit amin hem protein ciia gen do khi dugc
tong hgp trong te bao nhan chuan. Tai sao lai the?
A. Vi te bao nhan sa va te bao nhan chuan sir dung cac bg ma di truyen khac nhau.
B. Vi khi phien ma trong \k bao nhan sa, mARN khong dugc "bien tap" nhu trong
te bao nhan chuan.
C. Vi thai gian t6n tai ciia mARN trong ik bao nhan sa r§t ngan.
D. Vi riboxom cua te bao nhan sa lap nham cac axit amin khi dich ma gen ciia te bao
nhan chuan.
73
Cau 8: Sinh vat nao sau day dugc goi la sinh vat chuyen gen?
A. Mot nguoi bi benh tieu duong dugc chua trj bai hoocmon insulin dugc tong hgp
nho vi khuan E. coli.
B. Mot cay khoai tay dugc tao thanh tu cac te bao re cua cay me.
C. Mot con chugt chua gen tong hgp hemoglobin ciia tho.
D. Con cuu Doly dugc tao ra nho ki thuat nhan ban v6 tinh.
Cau 9: KT thuat di truyen dugc thuc hien o thuc vat thuan Igi hon so vai a dgng vat vi
A. cac gen a thuc vat khong chua intron. . ,,, ,.
B. cac te bao thuc vat c6 nhan Ion hon.
C. cac te bao xoma 6 thuc vat c6 the phat trien thanh cay hoan chinh.
D. CO nhieu loai th8 truyen sin sang cho viec truyen ADN tai to hgp vao tS bao thuc vat.
Cau 10: Nguoi ta diing ki thuat chuyen gen de chuyen gen khang thuoc khang sinh
tetraxiclin vao vi khuan E. coli khong mang gen khang thuoc khang sinh. De xac dinh
diing dong vi khuan mang ADN tai to hgp mong muon, nguoi ta dem nuoi cac dong vi
khuan nay trong mot moi tnrong c6 nong do tetraxiclin thfch hgp. Dong vi khuan mang
ADN tai to hop mong muon se
A. ton tai mot thoi gian nhung khong sinh truong va phat triln.
B. sinh truong va phat trien binh thuong khi them vao moi truong mot loai thuoc
khang sinh khac.
C. sinh truong va phat trien binh thuong.
D. bi tieu diet hoan toan.
Cau 11: Nhung san pham sau day c6 kha nang dugc san xuat nhor kl thuat di truyen
hay khong? Khoanh tron "Co" hoac "Khong" ung vai moi san pham.
San pham nay c6 kha nang du-ofc san xuat nho" ki thuat di truyen Co hay Khong?
Cac giong cay trong mang gen khong?
haykhang sau hai. Co / Khong
Giong bo san xuat ra protein huyet tuomg cua nguoi. Co / Khong
Cac loai thuoc tru sau hoa hoc de tieu diet sau hai. Co / Khong
Mot lugmg Ion cac cay ca rot dugc tao ra tu mot cay ca rot ban dau. Co / Khong
Cau 12: Khoai tay c6 bp nhiem sac the luong bgi 2n = 48. Khi phan tich te bao a mot
cay, nguoi ta phat hien ra mot te bao 2n = 50 xen Ian vdi cac te bao 2n = 48. Khi su dung
cay nay trong cac phep lai, tat ca con lai sinh ra d8u c6 2n = 48. K§t luan nao sau day diing?
A. Dot bien phat sinh trong qua trinh giam phan va te bao 2n = 50 la te bao hat ph§n
hoac noan.
B. Dot hiin phat sinh trong qua trinh nguyen phan va tg hô 2n = 50 la ti bao sinh hat
phan hoac sinh noan.
C. Dot bien phat sinh trong qud trinh nguyen phan va tS bao 2n = 50 la t§ bao xoma.
D. Dot bien phat sinh trong qua trinh nguyen phan va te bao 2n = 50 la te bao
hat phan hoac noan.
Cau 13: The song nhi boi la ca the c6 tSt ca cac t6 bao sinh duong diu chiia
A. bo nhilm sic thk luong bgi 2n.
B. hai bp nhiem sac the luong bpi cua hai loai khac nhau.
C. bp nhiem sac the tu bpi 4n.
D. hai bp nhiem sac thi don bpi ciia hai loki khSc nhau.
74
HUCJNG D A N G I A I :
Cau 1: Chon B. Lai te bao sinh duong hoac dung hop te bao tran la phucmg phap dung
hop 2 dong te bao tran thuoc 2 loai khac nhau nham tao ra te bao lai c6 chura bo gen cua
ca bo va me. Day la mot trong cac phucmg phap thupc ITnh virc cong nghe te bao.
Cau 2: Chon C.
- Xac dinh gen quy dinh benh nam tren NST thuong hay NST gioi tinh: II4 bi benh
ma I2 binh thuong —y Gen nkm tren NST thuong.
- Xac dinh kieu gen cua Ii, II4, II5 va IIIi:
+ U4 bi benh c6 kieu gen la aa.
+ Tu ILt suy ra cac kieu gen cua Ii, II4, lis va IHi Ian lugt la: Aa, Aa va Aa.
Cau 3: Chon A.
Cau 4: Cac dac diem ciia the truyen trong ki thuat chuyen gen: la phan tu ADN c6 kha
nang tu nhan doi doc lap vdi he gen ciia te bao, ton tai dugc trong te bao vi khuan va
mang duoc gen can chuyen.
Cau5:D. Cau6:B. Cau7:B. Cau 8: C. Cau 9: C. Cau 10: C.
Cau 11: Thu tu dung la Co / Co / Khong / Khong.
Cau 12: Chon C. Vi khi su dung cay khoai tay nay trong cac phep lai (sinh san huu tinh),
tat ca con lai sinh ra deu c6 2n = 48 nen te bao dot bien c6 2n = 50 la tS bao xoma va dot
bien da xay ra trong qua trinh nguyen phan.
Cau 13: Chon B
- The song nhi boi dugc tao ra do hien tugng lai xa va da bpi hoa, voi sa d6 lai nhu sau:
(P): Ca the loai A (2nAA) X Ca the loai B (2nBB)
G: nA nB
Fi: iiA + nB(Batthvi)
Da bpi hoa
2nAA + 2nBB (The song nhi boi huu thy)
The song nhi bpi la ca the c6 t§t ca cac t^ bao sinh duong dku chua hai bp nhilm
sac the luong bpi cua hai loai khac nhau.
III. BAI T A P T U L U Y E N
Cau 1: Nghien cuu su di truyen mot benh (do mot gen c6 hai alen quy dinh, nam a viing
khong tuong dong ciia NST gioi tinh X) a mot dong hp, nguoi ta thu dupe cac thong tin sau:
Mot cap vp chdng (quy uac la M): ch6ng bi benh con vp binh thuong. Hp sinh dupe
ba nguoi con: mot nguai con gai binh thuong, mot nguai con trai binh thuong va mot
nguai con trai bi benh. Nguai con trai bi benh ciia M lay vp binh thuong, sinh dupe ba
nguai con: hai con gai binh thuong (quy uac la Gi va G2), mot con trai bi benh. Nguai
con gai ciia M lay chong binh thuong, sinh dupe mot con gai binh thuong, mot con trai
binh thuong va mot con trai bi benh.
1. Cho biet alen gay benh la trpi hay Ian?
2. Xac dinh kieu gen ciia tat ca nhiJng nguai trong pha he tren.
3. Khi Gi lay chong binh thuong, xac suat sinh con dau long la trai, khong bi benh
la bao nhieu?
4. Khi G2 ISy ch6ng binh thuong, xac suSt sinh con d§u long bi benh la bao nhieu?
75
C a u 2: T u hai giong ban dSu c6 kieu gen la A A b b D D va aaBBdd, hay trinh bay cac phep
lai de tao dugfc giong m d i thuan chung c6 kieu ên A A B B D D .
C a u 3: Phat bieu nao sau day la dung k h i noi ve uu the lai?
A . iTu the lai luon bieu hien a con lai ciia phep lai giiia hai dong thuSn chung.
B . Cac con lai F j c6 uu the lai cao thuang duac su dung lam giong v i chung c6 kieu
hinh giong nhau.
C . LTU the lai dugc bieu hien a doi Fiva sau do tang dan a cac d a i tiep theo.
D . Trong cung mot to hop lai, phep lai thuan c6 the khong cho uu the lai nhung phep
lai nghich lai c6 the cho uu the lai va ngugc lai.
C a u 4: Cho mot so thao tac ca ban trong quy trinh chuyen gen tao ra chung v i khuan c6
kha nang tong hop insulin ciia nguai nhu sau: (1) Tach plasmit t u te bao v i khuan va tach
gen ma hoa insulin t u te bao nguai; (2) Phan lap dong te bao chiia A D N tai to hop mang
gen ma hoa insulin ciia nguai; (3) Chuyen A D N tai to hop mang gen ma hoa insulin ciia
nguai vao te bao v i khuan; (4) Tao A D N tai to hop mang gen ma hoa insulin ciia nguai.
Trinh t u diing ciia cac thao tac tren la
A . (1) ^ (4) ^ (2) ^ (3). B . (1)(2) ^ (3) ^ (4).
^ C.(l)^(4)->(3)-^(2). D.(l)^p)-;^(4)^(2).
C a u 5: O n gu ai, gen quy dinh dang toe nam tren nhiem sac the thuang c6 hai alen, alen
A quy dinh toe quan trpi hoan toan so v a i alen a quy dinh toe thang; Benh mu mau do -
xanh luc do alen b nam a vung khong tuang dong ciia nhiem sSc th^ g i a i tinh X quy dinh,
alen B quy dinh mat nhin mau binh thuang. Cho so do pha he sau:
O- Quy uac:
1 -•
2 • : N a m toe quan khong bi mu m&u
II O O ^ N i i toe quan va khong bi mu mau
-a 7_ -a S : N a m toe thang va bi mu mau
III 6
10 ' 11 12
Biet rang khong phat sinh cac dot bien m d i d tat ca cac ca the trong pha he. Cap va
ch6n§ IIIio - IIIii trong pha he nay sinh con, xac suat dua con dau long khong mang alen
Ian ve hai gen tren la
A.1 B.i. C.i. D.i.
9 3 6
C a u 6: Cho cac bien phap sau: (1) D u a them mot gen la vao he gen; (2) Lam bien doi
I
mot gen da c6 san trong he gen; (3) Gay dot bidn da bpi d cay trdng; (4) CSy t r u y i n phoi
d dong vat. Co the tao ra sinh vat bien doi gen bang cac bien phap
A.(2)va(4X B.(l)va(2). C.(l)va(3). D . (3) va (4).
C a u 7: K h i noi ve xet nghiem trudc sinh d ngudi, phat bieu nao sau day khong dung?
A. Xet nghiem trudc sinh dugc thuc hien bSng hai k i thuat pho bi^n la choc do djch 61
v^ sinh thiet tua nhau thai.
B . Xet nghiem trudc sinh la nhiing xet nghiem de b i l l xem thai n h i c6 b i benh
di truyen nao do hay khong.
C . Xet nghiem trudc sinh nham muc dich chu yeu la xac dinh tinh trang sue khoe
ciia ngudi me trudc k h i sinh con.
D . Xet nghiem trudc sinh dac biet huu ich doi v d i mot so benh di t r u y i n phan t u gay
roi loan qua trinh chuyen hoa trong ca the.
76
Cau 8: Bang ki thuat chia cat phoi dong vat, tu mot phoi bo ban dau dugc chia cat thanh
nhieu phoi roi cSy cac phoi nay vao tii cung cua cac con bo cai khac nhau de phoi phat
then binh thuong, sinh ra cac bo con. Cac bo con nay
A. khi Ion len c6 the giao phoi voi nhau sinh ra doi con.
B. CO kieu gen giong nhau.
C. khong the sinh san hiru tinh. ij
D. CO kieu hinh giong het nhau cho du dugc nuoi trong cac moi truong khac nhau. [
Cau 9: Co so te bao hoc cua nuoi cay mo, te bao dugc dua tren
A. sir nhan doi va phan li d6ng dû cua cac nhiim sic the trong nguyen phan va
giamphan. ;j
B. qua trinh phien ma va dich ma a te bao con giong voi te bao me.
C. sir nhan doi va phan li dong deu cua cac nhiem sac the trong nguyen phan.
D. su nhan doi va phan li dong deu ciia cac nhiem sac the trong giam phan.
Cau 10: Khi noi ve vai tro cua the truyen plasmit trong ki thuat chuyen gen vao ti bao
vi khuan, phat bieu nao sau day la diing?
A. Neu khong c6 the truyen plasmit thi gen can chuyen se tao ra qua nhieu san pham
trong te bao nhan.
B. Nho CO the truyen plasmit ma gen can chuyin gan dugc vao ADN viing nhan ciia
te bao nhan.
C. Nho CO the truyen plasmit ma gen can chuyen dugc nhan len trong te bao nhan.
D. Neu khong c6 the truyen plasmit thi te bao nhan khong phan chia dugc.
Cau 11: Khi noi ve benh pheninketo nieu a nguai, phat bieu nao sau day la diing?
A. Benh pheninketo nieu la do lugng axit amin tirozin du thua va u dong trong mau,
chuyen len nao gay dau doc te bao than kinh.
B. Co the phat hien ra benh pheninketo nieu bang each lam tieu ban li bao va quan sat
hinh dang nhiem sac the dual kinh hien vi.
C. Chi can loai bo hoan toan axit amin pheninalanin ra khoi khau phan an cua
nguai benh thi nguoi benh se tro nen khoe manh hoan toan.
D. Benh pheninketo nieu la benh do dot bien a gen ma hoa enzim xuc tac cho phan ung
chuyen hoa axit amin pheninalanin thanh tirozin trong ca thk.
Cau 12: Cho cac buac sau: (1) Tao ra cac cay c6 cung mot kiku gen; (2) Tap hgp cac
kieu hinh thu dugc tir nhiing cay c6 cung kieu gen; (3) Trdng cac cay c6 cung kieu gen
trong nhCing dieu kien moi truong khac nhau.
De xac dinh dugc muc phan ung ciia mot kiku gen 6 thuc vat c§n ti§n hanh cac buac
Ian luat nhu sau:
A.(l)-(2)-^(3). 8.(1)^(3)^(2).
C.(3)->(1)^(2). _ p. ( 2 ) - ^ ( 1 ) ^ ( 3 ) .
Cau 13: Khi noi ve quy trinh nuoi cay hat phan, phat bieu nao sau day khong dung?
A. Su luang bgi hoa cac d5ng t% bao dan bgi se tao ra dugc cac dong luang bgi
thuan Chung.
B. Cac hat phan c6 the mgc tren moi truong nuoi cay nhan tao de tao thanh cac dong
te bao dan bgi.
C. Dong te bao don bgi dugc xu If hoa chat (consixin) gay luang bgi hoa tao nen
dong te bao luang bgi.
D. Giong dugc tao ra tir phuomg phap nay c6 kieu gen di hgp, the hien uu the lai cao nhat.
Cau 14: Cac nha khoa hoc Viet Nam da tao dugc giong dau tam tam bgi (3n) b§ng
phuong phap nao sau day?
A. Dau tien, tao ra giong dau tu bgi (4n), sau do cho lai voi dang luong bgi (2n) de
tao ra giong dau tam bgi (3n).
B. Xu K 5-br6m uraxin (5BU) len qua trinh giam phan cua gi6ng dau luong bgi (2n)
de tao ra giao tu 2n, sau do cho giao tu nay thu tinh voi giao tu n de tao ra gi6ng dau tam
bgi (3n).
C. Cho lai giira cac cay dau luong bgi (2n) voi nhau tao ra hgrp tu va xu li 5-br6m
uraxin (5BU) a nhung giai doan phan bao dSu tien ciia hgp tu de tao ra cac giSng dau tam
bgi (3n).
D. Tao ra giong dau tu bgi (4n), sau do cho lai cac giong dau tu bgi voi nhau dk tao
ra giong dau tam bgi (3n).
Sur dung thong tin duol day cho cac cau hoi 15 - 20:
Phd hi
Trong nghien cuu di truyen hgc nguoi,
cac nha khoa hgc tien hanh thu thap cac Nam H6ng
thong tin ve lich su di truySn cua mot tinh
trang nao do trong dong hg va thi hien cac •
thong tin nay tren cay dong hg. Mot so do o- VQ Thang Hoa Mai O •a
Khanh
nhu vay dugc ggi la pha he. uyen
Pha he c6 the dung de suy ra cac kieu • D- -o Hien
gen ciia nhiimg nguoi trong dong hg va dua • Phuomg
ra cac tien doan ve con cai ma hg se sinh ra. Minh Binh Hilu
Nhirng tien doan chi mang tinh xac suSt chu
khong phai la nhirng gi chac chan se xay ra trong thuc te.
Pha he tren ghi lai sir di truyen ciia benh ankaton nieu, mot benh hoa sinh, do mot
gen CO hai alen quy dinh. Nhung nguoi bi benh trong pha he (dugc quy uac hkng mot
vong tron (nu) hoac 6 vuong (nam) to den), khong the chuyen hoa dugc chat ankaton, lam
cho nude tieu c6 mau va bat mau cac mo co the.
Cau 15: De xac dinh dugc benh ankaton do alen trgi hay alen Ian quy dinh c§n can cii
vao kieu gen ciia nhung nguoi nao sau day?
A. Mai, Khanh va Hikn B. Uyen, Vii va Binh
C. Nam, Hong va Hoa D. Binh, Phuong va Hi8u
Cau 16: De xac dmh dugc benh ankaton do gen nam tren nhiem sac the thuong hay gen
nam tren nhiem sac the gidi tinh X quy dinh, c6 the can cii vao kieu gen ciia nhirng ngudi
nao sau day?
A. Hong va Hoa; Mai va Hien B. H6ng va Vu; Uyen va Binh
C. Nam va Mai; Binh va Hieu D. Nam va Hoa; Khanh va Hien
Cau 17: Can cu vao pha he tren, nhixng ngudi chac chan cd kieu gen di hop tu la
A. Nam, ThSng, Mai, Khanh, Minh, Binh.
B. Nam, Thang, Mai, Khanh, Uyen, Phuong.
C. Mai, Khanh, Uyen, Phuong, Minh, Binh.
D. Mai, Khanh, Minh, Binh, Phuong, Hilu.
Cau 18: Trong pha he tren, nhung nguai chua the xac dinh dugc chinh xac kieu gen la
A. Uyen, Phuang va Hieu. B. Uyen, Thang va Binh.
C. Blnh, Phuang va Hieu. D. Phuang, Hieu va Thang.
Cau 19: Mai va Khanh moi sinh them mot nguai con trai nua ten la Dung, khong bj benh
ankaton. Khi Ian len, Dung ket hon voi mot nguai phu nu bi benh ankaton thi xac suat
de ho sinh con dau long bi benh se la bao nhieu?
A. i A.
B. 1
C. D J
3 2 ^ 4 3
Cau 20: Cau hoi nao sau day khong the dugc tra lai boi can cur khoa hoc?
A. Nguyen nhan ciia benh ankaton?
B. Tai sao nuac tieu ciia nguai bj benh ankaton thuang c6 mau khac so vdi nude tieu
ciia nguai binh thudng?
C. V i sao mot so nguod bi benh ankaton thich xay dung gia dinh sdm?
D. Tai sao mot gia dinh c6 bo bi benh ankaton ma tat ca cac con deu khong bi benh?
Hl/dNG D A N GiAl
Cau 1: 1. Alen gay benh la alen Ian.
2. Kieu gen cua moi nguai trong pha he:
- M i : X ^ X ^ M2: X ' Y ; N i : X'^X^ N2: X^Y; N3: X ' Y .
- Gi: X^X^; G2: X ^ X ^ G3: X^Y; Qi: X ^ X ^ Q2: X^Y; Q 3 : X ' Y .
Gi: kieu gen ciia ngudi con gai khong bi benh d ddi con ciia con trai bi benh ciia M ;
G2: kieu gen ciia ngudi con gai khong bj benh d ddi con ciia con trai bj benh ciia M ;
G3: kieu gen cua ngudi con trai bi benh d ddi con ciia con trai bi benh ciia M ;
Mi: kieu gen cua ngudi v g M ; M2: kieu gen ciia ngudi chong M ;
Ni: kieu gen ciia ngudi con gai khong bi benh ddi Fi ciia M ;
N2: kieu gen ciia ngudi con trai khong bi benh ddi Fi ciia M ;
N3: kieu gen ciia ngudi con trai bi benh ddi Fi ciia M ;
Qi: kieu gen cua ngudi con gai khong bi benh d ddi con ciia ngudi con gai khong bi
benh ciia M ;
Q2: kieu gen ciia ngudi con trai khong bi benh d ddi con cua ngudi con gai khong bi
benh cua M ;
Q3: kieu gen ciia ngudi con trai bi benh d ddi con cua ngudi con gai khong bi benh ciia M .
3. Khi G] lay chong binh thudng, xac suat sinh con dau long la trai, khong bi benh la - .
4
Cau 2: Phep lai tao giong mdi thuan chiing c6 kieu gen AABBDD tir cac giong ban dau
CO kieu gen la AAbbDD va aaBBdd gom cac budc sau day:
1. AAbbDD X a a B B d d F i : AaBbDd.
2. Cho Fi tu thu phan —» F2 c6 nhieu loai kieu gen va kieu hinh.
3. Chgn cac cay F2 c6 kieu hinh troi ( A - B - D - ) lai phan tich de tim ra cay c6 kieu
gen ddng trgi AABBDD.
4. Cho cac cay c6 kieu gen dong troi AABBDD tu thu phan lien tiep qua nhieu the he
de tao thanh giong mdi thuan chung c6 kieu gen AABBDD.
Cau3:D Cau4:C Cau5:C Cau 6: B Cau 7: C Cau 8: B
Cau9:C Cau 10: C Cau 11: D Cau 12: B Cau 13: D Cau 14: A
Cau 15: A Cau 16: D Cau 17: A Cau 18: A Cau 19: A Cau 20: C
79
CHU D E 6. TIEN HOA
I. KIEN THUfC CO BAN \
1. Khai niem tien hoa
- Ti6n hoa theo nghia rong: dugc minh Bien dSl, phat trien KethCra
hoa trong so do hinh ben).
Duy tri d^ng cu, phu hgrp
- Tien hoa theo nghia hep (sinh hoc): T90 ra d^ng mori, phii hqrp
la sir bien doi, phat trien va ke thvra ciia
su song theo thai gian tren Trai Dat.
- Tien hoa theo quan niem hien dai: Oa dang v<i phii h(p'p
1^ sir thay doi tan so alen va thanh phan kieu gen cua quan the qua thai gian.
2. Bang chuTng tien hoa
- Ngay nay, c6 rat nhieu bang chung da dugc kham pha de chung minh sir hien hiiu
ciia tien hoa nhu bang chiing giai phau so sanh, phoi sinh hoc, dia li sinh vat hoc, sinh
hoc te bao, sinh hoc phan tu,...
- Bang chirng gidiphdu so sdnh: Bang phuomg phap so sanh cau tao cac ca quan or
dong vat cOng nhu thuc vat, nguai ta phat hien cac ca quan tuang dong va cac ca quan
tuang tu.
+ Ca quan tuang dong:
La nhung ca quan c6 cung nguon goc nhung thuc hien cac chiic nang khac nhau
(ca quan cung nguon goc, khac chiic nang).
^ Vi du: chi truac ciia meo, vay nguc ca voi, canh doi, tay ciia nguai; tuyen noc doc
ciia ran va tuyen nuac bpt ciia cac dong vat khac; voi hiit cua buom va doi ham duoi ciia
clc sau bp khac; gai xuang rong va tua cuon ciia dau Ha Lan,...
^ Ca quan tuang dong phan anh sir tien hoa phan li (sinh vat ciing ngufin goc,
song trong cac moi truong khac nhau, bi chpn Ipc theo cac huong giong nhau —> hinh thai
ngoai khac nhau). is -
+ Ca quan thodi hod:
^ La CO quan duac bat nguon tu cung mot nguon goc nhung phat trien khong day du
a ca the truong thanh. Do dieu kien song da thay doi, cac ca quan nay mat dan chuc nang
ban dau, tieu giam dan, hien chi de lai mot vai v8t tich xua kia ciia chung (thuc ch§t ciing
la ca quan tuang ddng nhung nay khong con chuc nang hoac chiic nang tieu giam).
^ Vi du: Nhieu loai ran van con dau vet ciia cac chi; xuang ciing, rupt thua, rang khon
cua nguai; ca voi la dong vat c6 vii, do thich nghi voi doi song duoi nuac, cac chi sau da
bi tieu giam, hien chi con di tich ciia xuang dai hong, xuang diii, xuang chay hoan toan
khong dinh voi cot song. 6 cac loai dong vat c6 vii, tren ca the hau hk cac con due diu
CO di tich cua tuyen sua khong boat dong. Trong hoa due cua cay du dii eo 10 nhi, a giira
van con di tich ciia nhuy,... ' c^"*^'
"^'^ • ' M^'- ^ '
+ Ca quan tuang tu:
•
^ La nhiing ca quan khde nguon goc nhung thuc hien c^c chiic nang nhu nhau
(ca quan cung chuc nang, khac nguon goc).
1
V i du: canh chim va canh con trung, mang ca va mang torn, chan chuot chui va
chan de dui, gai cay hoang lien va gai cay hoa hong,...
>^ Co quan tuomg tir phan anh sir ti8n hoa dong quy (sinh vat khac nguon goc nhung
song trong moi tniong giong nhau nen hi chon loc theo cung mot huong, cac ca quan
thuc hien chuc nang giong nhau, thich nghi voi cac dieu kien giong nhau —> hinh thai
ngoai giong nhau).
- Bang chimg te boo:
+ Tat ca cac co the sinh vat deu duac ciu tao tu tS bao. T8 bao la dorn vi cau tao va
churc nang co ban ciia ca thk s6ng.
+ Diem giong nhau trong cau tao te bao ciia tat ca cac loai sinh vat la bang chung chung
to toan bo sinh giai da dang nhu hien nay co nguon goc chung tir mot vai dang ban dau.
- Bang chung sinh hoc phan tie:
+ Co so vat cbSt chu yeu cua sir song la axit nucleic.
+ ADN ciia cac loai deu dugc cau tao tu 4 loai nucleotit la A, T, G, X. ' '
+ Protein ciia cac loai deu dugc cau tao tir khoang 20 loai axit amin.
+ ADN, protein ciia cac loai khac nhau a thanb ph§n, s6 lugng va trinh tu sap x^p
cac dan phan. Nhung loai co quan he hp hang cang gan tbi trinh tu cac nucleotit hay trinb
tu cac axit amin cang co xu huang giong nhau va ngugc lai.
+ Cac loai sinh vat dgu su dung chung bp ma di truyen.
+ Cac boat dong song trong tat ca cac te bao giong nhau ve ca ban tu ca che
nhan doi, phien ma, dich ma den boat dong cua cac he enzim trong qua trinh trao doi chat
va nang lugng.
+ Cac bang chung sinh hpc phan tu chiing to nguon goc thong nhat ciia cac loai.
3. Thuyet tien hoa cua Dacuyn
- Ve biin di va di truyen: Dacuyn phan biet hai loai bien di:
+ Bien di xac dinh: bien di lien quan true tiep vai nhung thay doi cua dieu kien ngoai
canh thi khong di truySn dugc nen it co y nghia trong tien hoa.
+ Bien di khong xac dinh (bien di ca the): phat sinh trong qua trinh sinh san hiru tinh,
1^ nhirng bien di di truyen dugc nen co vai tro quan trpng trong tien boa (nguyen lieu ciia
tiln hoa).
- Chon Igc tur nhien:
+ Khai niem chpn Ipc co npi ham la vua dao thai (loai bo), vira tich luy (giix lai).
Nhu vay, khai niem chpn Ipc tu nhien la sir dao thai va tich luy xay ra trong tu nhien.
+ Doi tugng: 0 cSp do ca the.
+ Npi dung ciia chpn Ipc tu nhien: gom hai mat song song, vua tich luy cac ca the
mang bien di co Igi, vua dao thai cac ca the mang bien di co hai doi vai ban than sinh vat
trong nhirng moi truang xac djnb.
+ Thuc chat cua chpn Ipc tu nhien: phan boa kha nang song sot ciia cac ca the trong
quin th§.
+ KSt qua cua chpn Ipc tu nhien: hinh thanh nhirng dac diem giiip sinh vat thich nghi
vai dieu kien moi truang (hinh thanh dac diem thich nghi tren ca the sinh vat).
81
- Ve qua trinh hinh thanh dac diem thich nghi:
+ Dac diem thich nghi la nhung dac diem tren ca the sinh vat, giiip sinh vat s6ng,
ton tai va phat trien.
+ Qua trinh hinh thanh dac diem thich nghi la qua tnnh dao thai cac bien di c6 hai,
tich luy cac bien d i c6 l o i dudi tac dung cua chon loc t u nhien, ket qua la bien di c6 Igi
qua nhieu the he t u nhung dac diem rieng le, ca the c6 the t r a thanh nhung dac d i l m
chung, pho bien c6 y nghia thich nghi doi v a i loai (dac diem thich nghi dugc hinh thanh
la do ket qua ciia chon Igc t u nhien qua nhieu the he).
- Ve qua trinh hinh thanh loai mdi: Loai m d i dugc hinh thanh t u mot loai ban dSu
bang con dudng phan l i tinh trang dudi tac dung cua chon loc t u nhien tren ca sd ciia tinh
di truyen va bien di ciia sinh vat.
- Ve CO" che tien hod:
+ Ca che tien hoa la chon loc t u nhien.
+ V d i ca che tien hoa la chgn loc t u nhien, Dacuyn da giai thich dugc sir thdng nhSt
va da dang cua cac loai sinh vat tren Trai DSt.
- Ve chon loc nhdn tao: la qua trinh chon loc do con ngudi tien hanh. Tir mot sd it
cac loai hoang dai m d i dugc thuSn dudng ban dSu, qua hang nghin nam chon loc,
con ngudi da tao ra rat nhieu loai vat nuoi, cay trdng nhu ngay nay.
4. Hoc thuyet tien hoa tdng hdp
4.1. Quart niem ve tien hoa
Gom hai qua trinh tien hoa nhd va t i ^ n hoa Idn:
Dien ra trong long quan the
J
La su" bien doi tan so alen va thanh phan
kieu gen cua quan the
^ Ket thuc khi loai m&\t hign
Dien ra trong mot khoang khong gian dja If
rgng Idn, thai gian Ijch sit dai (quy mo Idn)
Hinh thanh cac don v| phan loai tren loai
(chi, hp, bp, lop, nganh, gidi)
4.2. Nguon nguyen lieu cCia tien hoa
Tien hoa se khong xay ra neu quan the khong cd cac bien di d i truyen. Cac bi8n di
di truyen ciia quan the deu dugc phat sinh:
+ Do dot bien (bien di sa cap) tao ra cac alen.
+ Qua qua trinh giao phoi, cac alen dugc td hgp lai tao nen cac bi§n dj td hgp (bien dj
t h u cap).
+ Do di - nhap gen.
4.3. Cac nhan t6tien hoa
- Quan the se khong tien hoa neu tan so alen va thanh phSn k i l u gen ciia quSn thS
dugc duy t r i khong doi t u thS he nay sang th§ he khac (can bSng Hacdi - Vanbec).
- Cac nhan to lam thay doi tan so alen va thanh phan kieu gen cua quan the dugc goi
la cac nhan to tien hoa.
- Vai tro ciia cac nhan t6 tiSn hoa;
Thay <l6i t^n s6 alen thSnh ph^n
kilu gen cham
Dot bien -( ^4"^ nguyen liû

__: j \r cap cho tien hoa
C6 th^ Idm phong phii h o ^ Icim ngh6o

v6n gen cua quan thi
ni n h a n nan U ^° thanh phan kieu gen
ui nnap gen ^ cahai quan the divanh|p)mpt each vohudng
Tri/c ti6p tdc (JOng Idn kiû hlnh, gi^n ti6p thay
(36i tin s6 kilu gen —• thay d6l tin s6 alen theo
mpt hu^ng x^c Jjnh phu hyp v&i mOi trycj^ng.
J Chon loc Thay doi nhanh hay cham phy thugc vao
NHAN TO TIEN HOA ty nhien chpn loc chong lai alen trpi hay l$n
Thay <36i l^n s6 alen khSng theo hu'6'ng

x^c fljnh (ngiiu nhi6n)
LSm nghfeo von qen, giSm sg- da dgng
Cac yeu to ]_j di tnjyen cua quan the
ngau nhien
Thu-orng x^y ra vgi quan the c6 kich thupc nh6
Khfing thay d6i tlln so alen

Thay d6i thanh phin kilu gen theo hu-dng
Giao phoi khong tang dkn thn s6 kilu gen dong hpfp, giam
ngau nhien dhn thn s6 kilu gen dj hyp
LSm ngheo von gen, giam sy da dang di truyen
- Khai niem chon loc tir nhien theo quan niem tien hoa hien dai:
+ Doi tuong: 6 tat ca cac cap do to chiic song nhimg chii yeu a cap dp ca the va
quan the.
^ O cap do ca the: Chon Ipc tu nhien tac dpng true tiep len kieu hinh, giu lai nhtrng
ca the mang to hop gen thich nghi va loai bo cac ca the mang to hpp gen kem thich nghi.
^ 0 cap dp quan the: Thong qua chpn Ipc kieu hinh, chpn Ipc tu nhien da lam thay doi
thanh phan kieu gen va tan so alen trong quan the.
+ Thuc chat: Phan hoa kha nang song sot va kha nang sinh san cua cac ca the voi cac
kieu gen khdc nhau trong quan the (la sang Ipc nhung kieu hinh do dot bien va bien di
to hpp tao ra va giii lai nhimg to hop gen thich nghi nhat, lam tang dan so lugng ca the c6
kieu gen quy dinh kieu hinh thich nghi).
+ Ket qua: Hinh thanh cac quan Ihk sinh vat thich nghi vai moi trucmg. Chpn Ipc
tu nhien lam bien doi von gen ciia quan the theo huong ngay cang thich nghi voi moi truong
(hinh thanh cac quan the sinh vat thich nghi).
+ Vai tro: La nhan to quy dinh chieu huong va nhip dieu ciia qua trinh tien hoa khi
moi truong thay doi theo mot hudmg xac dinh.
83
4.4. Qua trinh hJnh thanh loai mdi
4.4.1. Loai sinh hoc
- Loai la mot quan the hoac mot nhom quan the gom cac ca the c6 kha nang giao phoi
vai nhau trong tir nhien va sinh ra con cai c6 sue song, c6 kha nang sinh san va each li
sinh san vai cac nhom quan the khac loai (moi loai la mot nhom qakn the tir nhien c6
Cling von gen va each li sinh san vai cac nhom quan the thuoc cac loai khac).
- De phan biet hai quan the c6 thuoc cung mot loai hay thuoc hai loai khac nhau thi
each dan gian nhat la quan sat xem chung c6 giao phoi ty nhien va sinh con hiru thu hay
khong (su dung tieu chuan each li sinh san la chi'nh xac nhat).
- Tuy nhien, khong phai liic nao cung sur dung duac tieu chuan each li sinh san de
phan biet hai loai (doi vai cac loai sinh san vo tinh, cac loai bi tuyet chung, cac loai song
d nhung nai qua xa nhau,...), nen c6 the su dung cac tieu chuan khac de phan biet nhu
tieu chuan hinh thai, sinh li, hoa sinh, sinh hoc phan tu,...
4.4.2. Cac ca che each li sinh san giOa cac loai (ca che each li)
- Cach li sinh san la cac tra ngai tren ca the sinh vat (tra ngai sinh hoc) ngan can cac •
ca the giao phoi tir do, ngan can sir thu tinh, ngan can su tao thanh con lai hoac tao ra
con lai nhung c6 sue song kem, bat thu.
- Cach li sinh san gom each li truac hop tu va each li sau hop tu: ^
Ngan can sy giao phoi, thu tinh thanh hop tCr
Cach li no! of (sinh canh)
/Cach li lap tinh
Cach li trir&c hap tCt Mpt so hlnh thirc
Cach li thai gian (mua vu)
Cach li CO' hoc
CACH LI SINH SAN
Ngan can tao ra con lai (thu tinh tao hop tCr nhung hop tie
chet hoac tao ra con lai s(iz song kem, chet non, bat thu...
Hop tif lai thieu sCfc song
Cach li sau hap tur Mpt so hinh thirc/con vo sinh
\Con lai bat thy
- Vai tro cua cac ca che each li: tham gia vao qua trinh hinh thanh loai mai va duy tri
sir toan ven cua loai.
4.4.3. Ca che Chung cua qua trinh hinh thanh loai mdi
Cach li Nhieu quan the Nhan to Thay do! tan so alen
Quan the goc
khac nhau tien hoa va thanh phan kleu gen (von gen)
CLTN
Cach li Quan the mdi c6 von gen dac tru-ng
Loai mdri
sinh san (quan the thi'ch nghi)
4.4.4. Hinh thanh loai khac khu vUc dia li
- Khai niem each l i dia h': L a nhirng tra ngai ve mat dia h' n h u song, n u i , bien ngan
can cac ca the cua cac quan the cung loai gap go va giao phoi v a i nhau.
- Nguyen nhan:
+ Loai m a rong khu phan bo.
+ Khu phan bo ciia loai bj chia cat b o i cac t r d ngai dia l i .
- V a i tro cua each l i dja If:
+ Do t r d ngai dia l i nen mot quan the b i chia cat thanh nhieu quan the khac nhau.
+ Cac ca the ciia cac quan the i t c6 ca hoi giao phoi v d i nhau (ngan can giao phoi
tu do - each l i sinh san d mot muc do nhat dinh).
+ Duy t r i sir khac biet ve tan so alen va thanh phan kieu gen (sir khac biet nay do cac
nhan to tien hoa tao ra).
- Co che hinh thanh loai bang each l i dia l i :
Ma rpng khu phan bo
Cach li dja li Nhieu quan the Nhan to ^ ^^^^

khac nhau f,-^>, f,oa
Khu phan bo bj ngan each
bai cac tro ngai dai If CLTN
Cach li
Loai mo'i < ; Quan the mdri thich nghi < -
sinh san
4.4.5. Hinh thanh loai cung khu vUc dia li
- Hinh thanh loai bang each l i tap tinh
Quan the Dot bien Thay doi kieu gen lien quan den CLTN Quan the Cach li ^ Loai moi
goc ~ tap tinh thich nghi sinh san
- Hinh thanh loai bang each l i sinh thai
Quan the Phat tan 6 sinh thai Nhan to Phan hoa CLTN Quan the Cach li
Loai mai
goc + Dot bien khac nhau tien hoa von gen thich nghi •—^
sinh san
- Hinh thanh loai nhd da boi
+ Tir da boi (da boi ciing nguon):
Ti/ da boi CLNT Quan the Cach li

2nAA 4nAA ^ Loai mai
thich nghi
^ sinh san "
sinh san
+ D j da boi (da boi khac nguon):
2nAAx
2nBB
Lai xa nA + nB Da boi ^
2nAA+ 2nBB
CLNT
Quan the
thich nghi
Cach li
^ Loai moi
^ ^ ^ sinh san
hoa sinh san

85
5. Si/ phat sinh va phat trien sif song tren Trai Dat
5.1. Ve nguon goc sUsong
Nguon goc sir song
Phat sinh s\i song Phat then s y s o n g
i T
V6 za H&u CO Sinh vat dau tien Sinh gidi ngay nay
\ » n T T J
Tien hoa Tien hoa Tien hoa
hoa hpc tien sinh hpc sinh hpc
5.2. Qua trinh tien hoa cua sinh gidi
5.2.1. Tien hoa hoa hoc
- Qua trinh: T u mot so chk v6 ca d u o i tac dung ciia nang lire tir nhien tao thanh cac
ch^t huu CO dorn gian nhu axit amin, nucleotit, duong don, axit beo —» Triing phan —>
Dai phan tur (axit nucleic, protein,...)
- Thi nghiem chimg minh:
+ T h i nghiem ciia M i l o va Uray: Chung minh trong dieu kien k h i quyen ciia Trai Dat
nguyen thuy, tir chat vo ca c6 the hinh thanh nen cac chat don gian trong do c6 axit amin.
+ Thf nghiem cua Fox va cac cpng sir: Chung minh tir cac don phan nhu axit amin c6
the ket hop v a i nhau tao nen cac chuoi polipeptit dan gian trong dieu kien Trai Dat
nguyen thuy (hinh thanh protein nhiet khong qua dich ma).
5.2.2. Tien hoa tien sinh hoc
- Xuat hien cac giot coaxecva: Cac phan tur lipit c6 dac tinh k i nude se tao nen
lap mang photpholipit kep (la tien than ciia mang te bao) bao boc cac dai phan t u huu ca
tao nen cac giot nho la coaxecva.
- Cac coaxecva chju sir tac dong cua chon loc t u nhien se tien hoa dan tao nen cac
t^ bao sa khai.
5.2.3. Tien hoa sinh hoc
T u te bao nguyen thuy, dudfi tac dong cua cac nhan to tien hoa tao ra cac loai sinh vat
nhu hien nay (da trinh bay trong muc 4.4).
5.3. SI/phat then cua sinh gidi qua cac dai dia chat
- Hoa thach la di tich ciia cac sinh vat de lai trong cac lap dat da ciia v6 Trai Dat.
- Hoa thach cung cap nhirng bang chiing true tiep ve l i c h sii phat trien sinh giai.
- L i c h su Trai Dat k e m theo sir song dugc phan chia thanh 5 dai: D a i Thai c6,
D a i Nguyen sinh; D a i Co sinh, Dai Trung sinh va Dai Tan sinh. M o i dai dugc chia thanh
cac k i CO sinh vat dien hinh, the hinh m o i tuang quan giua dia chat, k h i hau va sinh vat
song trong k i do.
II. B A I T A P M I N H HOA
Cau 1. Cho cac nhan to sau: (1) Chon loc tir nhien; (2) Giao ph6i nglu nhien;
(3) Giao phoi khong nglu nhien; (4) Cac yû to nglu nhien;
(5) Dot bien; (6) Di - nhap gen.
Cac nhan to khong lam thay doi tan so alen cua quan the la:
A.(l),(5). B.(2),(3). C.(3),(4). D. (4), (6).
Cau 2: Hay thu tugng tugng mot tnrong hop nhu sau: Mot tran bao Ian da thoi bay mot so
ca the ciia quan the chim se a dat lien ra mot hon dao tuong doi xa so vdd dat lien. Cac ca the
do da thi'ch nghi vai cuoc song a dao va hinh thanh nen quan the mai each l i vai quan the
goc a dat lien. Trai qua hang nghin nam, muc nuac bien ha thap va noi lien dao do vdi
dat lien khien cac chim se tren dao va chim se a dat lien tu do tiep xiic vdi nhau. Quan sat
nao sau day giiip ta c6 the ket luan chiing da trd thanh hai loai khac nhau?
A. Chung CO nhieu dac diem hinh thai khac nhau. ...
B. Chung an cac loai thuc an khac nhau. • •
C. Con lai cua chiing c6 kieu hinh khac vdi ca hai dang bo me. : - ' .•
D. Con lai ciia chiing yeu dt v^ chet trudc khi thanh thuc sinh due. ' > •
Cau 3: Khi diing mot loai thuoc tru sau mdi, du vdi lidu lugng cao ciing khong hi vong
tieu diet dugc toan bo so sau bo ciing mot liic vi
A. thuoc se tac dong lam phat sinh nhimg dot bien c6 kha nang thich ung vdi
moi trudng c6 thuoc tru sau mdi. ,4,-.
B. quan the giao phoi da hinh \k kiSu gen va kieu hinh.
C. sinh vat nao ciing c6 kha nang tu dieu chinh vdi moi trudng song mdi nen se c6
mot so con song sot.
D. CO mot so con c6 kha nang Ian tron tot nen tranh dugc tac dung ciia thuoc.
Cau 4: Mot loai dong vat phii du c6 ke thii la cac loai ca thudng an dong vat phii du c6
kfch thudc Idn. Dira tren nguyen li chon loc tu nhien, du doan nao sau day la phii hop nhat?
A. ca an thit se tien hoa theo hudng mieng nho di de khong c6 kha nang an dugc cac
dong vat phu du c6 kich thudc Idn.
B. dong vat phii du se thanh thuc sinh due d kich ca Idn horn.
C. dong vat phu du se thanh thuc sinh due khi chiing c6 kich ca con tuong doi nhd.
D. khi an het dong vat phii du do, ca chuyen sang an cac loai sinh vat khac.
Cau 5: De xac dinh moi quan he hg hang giira ngudi va cac loai thuoc bp Linh trudng
(bo Khi), ngudi ta nghien cuu muc do giong nhau ve ADN ciia cac loai nay so vdi ADN
ciia ngudi. Ket qua thu dugc (tinh theo ti le % giong nhau so vdi ADN ciia ngudi) nhu sau:
khi Rhesut: 91,1%; tinh tinh: 97,6%; khi Capuchin: 84,2%; vugn Gibbon: 94,7%; khi Vervet:
90,5%. Can cu vô ket qua nay, cd the xac dinh moi quan he hg hang xa dSn giiia ngudi
va cac loai thuoc bp Linh trudng noi tren theo trat tu diing la:
A. Ngudi - tinh tinh - vugn Gibbon - khi Rhesut - khi Vervet - khi Capuchin.
B. Ngudi - tinh tinh - khi Vervet - vugn Gibbon- khi Capuchin - khi Rhesut.
C. Ngudi - tinh tinh - khi Rhesut - vugn Gibbon - khi Capuchin - khi Vervet.
D. Ngudi - tinh tinh - vugn Gibbon - khi Vervet - khi Rhesut - khi Capuchin.
87
HUdNG DAN GIAI , t
Caul:ChonB. ^ ^ ^'^ a U - J J - .
- Giao phoi nglu nhien khong lam thay doi ca tan s6 alen va thn s6 kiSu gen ciia quan thi.
- Giao phoi khong nglu nhien lam thay doi tan so kieu gen qua cac t h i he nhung
cung khong lam thay doi tan so alen ciia quan the.
- Cac nhan to chon loc tu nhien, dot bien va di nhap gen deu anh huong den tan so
alen ciia quan the.
Cau 2: Chon D. Day la vi du minh hoa cho truong hop each l i sau hgrp tu: tuy c6 xay ra
giao phoi giiia cac ca the nhung con lai cua chiing yeu at va chet trudc khi thanh thuc
sinh due thi cac ca the do van thuoc hai loai khac nhau.
Cau 3: ChonB.
Do dot bien luon phat sinh trong quan the, kha nang khang thuoc tru sau c6 lien quan
voi nhung dot bien hoac to hop dot bien phat sinh tu truac trong quan the. Qua giao phoi,
quan the da hinh ve kieu gen va kieu hinh nen khong nhung khong tieu diet dugc toan bp
so sau bo cung mot luc ma neu diing lau mot loai thuoc trir sau c6 thS gay nen hien tugng
khang thuoc (Day la mot vi du ve hinh thuc chon loc van dong).
Cau 4: Chon C.
- V i ca thuong an dpng vat phu du c6 kich thuoc Ion nen ca hoi dS mot con dpng vat
phu du nao do se song sot va sinh san mot vai Ian la thSp.
- Cac dpng vat phii du thanh cong nhSt ve mat sinh san trong m6i quan he vai ca an thit
la nhiing ca the thanh thuc sinh due a dp tuoi nho han va kich thuac nho han, cho phep
chiing sinh san it nhat la mot lua truoc khi Ian den kich thuac se lam moi cho ca an thjt.
J Cau 5: Chpn A. Cac loai cang c6 hp hang gan nhau thi miic dp giong nhau ve ADN cua
chiing cang cao. Do vay, c6 the xac dinh moi quan he hp hang xa dan giira nguai va cac
loai thuoc bp Linh truong noi tren theo trat tu dung la: Nguai - tinh tinh - vugn Gibbon -
khi Rhesut - khi Vervet - khi Capuchin.
III. BAI TAP TU LUYEN
Cau 1: Trong lich su phat trien ciia sinh giai tren Trai Dat, duang x i phat triSn manh a
A. k i Kreta (Phan trang) thuoc dai Trung sinh. B . k i Silua thuoc dai Co sinh.
C . k i Cacbon (Than da) thuoc dai Co sinh. D. ki Jura thuoc dai Trung sinh.
Cau 2: Theo quan niem tien hoa hien dai, chpn Ipc tu nhien
A. lam bien doi tan so alen va thanh phan kieu gen ciia quan thk khong theo mot
huong xac dinh.
B. phan hoa kha nang song sot va kha nang sinh san ciia cac k i l u gen khac nhau
trong qu4n thk. sss'ii
C . tac dpng true tiep len kieu gen ma khong tac dpng len kieu hinh ciia sinh vat.
D. lam xuat hien cac alen moi dan den lam phong phu von gen ciia quan the.
Cau 3: Khi noi ve qua trinh hinh thanh loai mod theo quan niem tien hoa hien dai,
phat bieu nao sau day khong diing?
A. Hinh thanh loai bang con duong lai xa va da boi hoa xay ra pho bien a thuc vat.
B. Hinh thanh loai hing con duong each l i dia l i thuong xay ra mot each cham chap
qua nhieu giai doan trung gian chuyen tiep.
C. Hinh thanh loai la qua trinh tich luy cac bi^n doi dong loat do tac dong true tiep
ciia ngoai canh hoac do tap quan boat dong cua dong vat.
D. Hinh thanh loai bang con duong sinh thai thuong gap a thuc vat va dong vat it
di chuyen xa.
Cau 4: Theo quan d i l m tien hoa hien dai, giai thich nao sau day \k sir xuat hien buam
sau do bach duong mau den (Biston betularia) a viing Manchetxta (Anh) vao nhihig nam
cu6i thS ki XIX, nua dau ihi k i X X la diing?
A. TSt ca budm sau do bach duong c6 cung mot kiSu gen, khi cay bach duong c6
mau trang thi budm c6 mau trang, khi cay c6 mau den thi buam c6 mau den.
B. Dang dot bi^n quy dinh kieu hinh mau den d budm sau do bach ducmg da xuat
hien mot each ngau nhien tir trudc va dugc chpn loc tu nhien giu lai.
C. Khi sir dung thuc an bi nhuom den do khoi bid da lam cho ca the budm bi nhuom den.
D. Moi trudng song la cac than cay bach duong bi nhuom den da lam phat sinh cac
dot bien tuong ung mau den tren ca the sau do bach duang.
Cau 5: Mot nhom ca nho song d mot ho nude c6 day day cat mau nau sang. Phan Idn ca
trong quan the nay deu c6 mau nau sang, mot it ca c6 mau 16m d6m (khoang 10%). Loai
ca nay la m6i cua mot loai chim song gan bd bien. Mot cong ty xay dung da rai soi xuong
day ho, lam day ho trd nen 16m d6m. Du doan nao sau day la chinh xac ve cac sir kien se
CO the xay ra d6i vdi quan the ca nay?
A. Ti le ca c6 mau 16m dom se tang dan qua thai gian.
B. Sau ba the he, tat ca ca se c6 mau 16m dom.
C. Khi cac ca 16m d6m bi an thit, cac con khac se sinh san nhieu hon de bii dap cho
lugng thieu hut do.
D. Ti le cac loai ca trong h6 v i n giu nguyen nhu ban dau.
Cau 6: Thuat ngu mo ta su bien doi ve tan so alen va thanh phan kieu gen trong quan the
dugc goi la
A. v6n gen. B. ti^n hoa nho. C. tiSn hoa Idn. D. sir hinh thanh loai.
Cau 7: Trong mot so trudng hop, liic dau ngudi ta xep hai nhom sinh vat la hai loai khac
nhau, nhung sau khi nghien cuu k i han, ngudi ta lai thay chiing chi la cac n5i - dudi loai.
Tai sao c6 the ket luan chiing van la mot loai?
A. Vi chung sinh song trong nhirng khu vuc gi6ng nhau.
B. Vi chiing c6 hinh thai ngoai gi6ng nhau.
C. Vi chiing giao ph6i tu nhien vdi nhau sinh ra con cai hixu thu.
D. Vi chiing dugc hinh thanh tu mot to tien chung.
89
Cau 8: Cac te bao ciia tat ca cac loai sinh vat hien nay deu su dung chung mot loai ma
di truyen, chiing deu dung cung 20 loai axit amin de cau tao nen protein. Day la bang
chung chung to
A. cac loai sinh vat hien nay da dugc tien hoa tir mot to tien chung.
B. protein cua cac loai sinh vat khac nhau deu giong nhau.
C. cac gen cua cac loai sinh vat khac nhau deu giong nhau.
D. tat ca cac loai sinh vat hien nay la ket qua ciia tien hoa hoi tu.
Cau 9: Cho cac nhan to sau: (l)Dotbign; (2) Giao ph6i nglu nhien;
(3) Chpn loc tu nhien; (4) Cac yeu to ngau nhien. :
Nhirng nhan to c6 the vua lam thay doi tan so alen, vua lam thay doi thanh phan kieu
gen cua quan the la:
A.(l),(3),(4). B. (2), (3), (4). C. (1), (2), (4). D. (1), (2), (3).
Cau 10: Trong mot ho a chau Phi, nguai ta thay c6 hai loai ca rat giong nhau ve cac
dac diem hinh thai va chi khac nhau ve mau sac, mot loai mau do va mot loai mau xam.
Mac dii Cling song trong mot ho nhung chiing khong giao phoi vdi nhau. Tuy nhien,
khi nuoi cac ca the cua hai loai nay trong mot be ca c6 chieu anh sang don sac lam cho
chiing CO mau giong nhau thi chiing lai giao phoi vdi nhau va sinh con. Dang each li nao
sau day lam cho hai loai nay khong giao phoi vdi nhau trong dieu kien tir nhien?
A. Cach li ca hoc B. Cach li dia If
C. Cach li sinh thai D. Cach li tap tinh
Su- dung thong tin duoi day cho cac cau hoi 11 - 13:
Bang chiing tien hod
Hinh ben mo ta cac chi trudc
cua mot so dong vat c6 vii nhu
ngudi, meo, ca voi va dai. Mac dii
thich nghi vdi cac chuc nang khac
nhau nhung chi trudc ciia cac loai
nay noi rieng, ciia cac dong vat c6
vu noi chung deu dugc cau tao tu
cac bo phan xuorng ca ban, c6 the
tam goi (theo ten cac xuang d chi
trudc ciia ngudi) Ian lugt la xuong
canh tay, xuang cing tay, xuang Ngu-ai Meo Ca voi Dai
CO tay, xuang ban tay va cac
xuang ngon tay.
Cau 11: Tien hoa giai thich nhu the nao ve hien tugng tren? Bang chung nay phan anh
qua trinh tien hoa da dien ra theo xu hudng nao?
Cau 12: Trong nghien cuu tien hoa, chi trudc ciia cac loai dong vat c6 vii nhu hinh tren la
mot vi du ve
A. CO quan tuang dong. B. ca quan tuomg tu. C. ca quan thoai hoa.
m
Cau 13: Cau true xuong cua phan tren a tay nguai va canh doi la rat giong nhau trong
khi do cac xuong tuong ung o ca voi lai c6 hinh dang va ti le rat khac. Tuy nhien, cac so
lieu di truyen chung minh rang tat ca ba loai sinh vat noi tren deu dugc phan li tu mot to
tien chung va trong ciing mot thoi gian. Dieu nao duoi day la loi giai thich diing nhat cho
cac so heu nay?
A. Su tien hoa cua chi truoc a nguoi va doi thich nghi voi dieu kien song hon so voi
a ca voi.
B. Chon loc tu nhien trong moi truong nuoc da tao ra nhirng bien doi quan trong
trong giai phau chi truoc ciia ca voi.
C. Cac gen dot bien o ca voi nhanh hon d nguod va doi.
D. Ca voi dugc xep vao lop Thii la khong chinh xac.
Cau 14: Ben canh cac bang chung ve giai phau so sanh nhu tren, cac nha khoa hoc con dua
vao nhieu bang chung khac nhu bang chung phoi sinh hoc so sanh, bang chung hoa thach,
bang chung te bao va phan tu. Trong cac bang chu-ng do, bang chiing nao chung minh
rang tat ca dang song trong sinh gioi hien nay deu c6 nguon goc chung? Tai sao?
Su- dung thong tin duoi day cho cac cau hoi 15 - 17:
Dua tren cac so lieu giai phau va phan tich trinh tu ADN, nguoi ta da xay dung dugc cay
tien hoa phan anh moi quan he ho hang giira cac loai nhu hinh sau: , r -5
B6n chi
Mang 6i
Ca sAu
Da dieu
Chim u-ng
Long vQ , va cac loai
chim khac
Cau 15: Dua vao cay tien hoa do, hay cho biet phat bieu nao sau day la khong diing?
A. Ca sau c6 hg hang gin gui voi chim hon la voi thSn Ian va ran.
B. Thii CO hg hang gan giii voi luong cu hon la voi chim.
C. Than Ian c6 hg hang g4n gui voi chim hon la voi thii.
D. Thu CO hg hang gan giii voi luong cu hon la voi ca phoi.
Cau 16: Theo cay ti§n hoa nhu hinh tren, dgng vat nao sau day khong c6 mang 6i?
A. Da dieu B. Ca sau C. Luong cu D. Thii
91
Cau 17: Theo cay tien hoa nhu hinh tren, phat bieu nao sau day la khong dung?
A. Ran, ca sau, da dieu va chira img deu la cac loai thuoc nhom c6 4 chi.
B. Da dieu c6 ca 3 dac diem la bon chi, c6 mang 6i va c6 long vij.
C. Ca phoi khong c6 mang 6i.
D. Thii CO long nen c6 ho hang gan voi chim han la vdi than Ian va ran.
Cau 18: Nhieu gen ciia nguoi c6 trinh tu cac nucleotit rat giong vai cac trinh tu tuong
ung o tinh tinh. Giai thich diing nhat cho quan sat nay la < „-
A. nguoi va tinh tinh c6 chung mot to tien tuong doi g§n.
B. nguoi dugc tien hoa tu tinh tinh.
C. tinh tinh dugc tien hoa tu nguoi.
,;. D. tien hoa hoi tu da dan den sir giong nhau ve ADN.
Cau 19: Cap cau true nao dudi day it c6 kha nang tuong d6ng nhat?
A. Canh cua doi va chi truoc ciia ngua.
B. Hemoglobin ciia khi dau cho va hemoglobin cua nguoi.
C. T i the ciia thuc vat va ti the cua dgng vat.
D. Canh ciia chim va canh ciia con trung.
Cau 20: Nhung cau hoi nao sau day c6 the kiem tra dugc bang phuong phap giai phau va
so sanh phoi sinh hgc. Khoanh tron "Co" hoac "Khong" ling vdri moi trudng hop.
Cau hoi nay c6 kiem tra duoc hang phuoTig phap giai phau Co hay
va so sanh phoi sinh hoc khong? Khong?
Moi quan he ho hang giixa nguoi va Ign? Co / Khong
Ti the trong te bao nhan thuc c6 phai la mot vi khuan song cgng sinh
Co / Khong
tiln hoa thanh?
Xuong cut cua nguoi c6 phai la di tich phan duoi ciia dgng vat? Co/Khong
Hemoglobin ciia nguoi c6 bao nhieu % axit amin tuong d6ng voi
Co/ Khong
hemoglobin ciia ca?
HUCiNG DAN GIAI
Caul:C Cau2:B Cau3:C Cau4:D Cau 5: D
Cau6:B Cau7:C Cau 8: A Cau 9: A Cau 10: D
Cau 11: Mac du chuc nang ciia cac chi trudc khac nhau nhung cau triic xuong tuong tu
nhau chimg to rang chung deu dugc bien doi tu mot cau true o to tien chung. Bang chung
nay chung minh qua trinh tien hoa dien ra theo xu huong phan li.
Cau 12: A Cau 13: B
Cau 14: Bang chung phan tu vi tat ca cac dang song (ke ca virut, vi khuin) dû sir dung
cung mot ngon ngir di truyen ciia ADN, ARN va ma di truyen ve co ban la giong nhau.
Cau 15: B Cau 16: C Cau 17: D Cau 18: A Cau 19: D
Cau 20: Thir tu dung la: Co / Khong / Co / Khong.
92
CHU DE 7. SINH THAI
I. KIEN THUfC C d BAN
1. Khai niem sinh thai hoc
Sinh thai hoc la khoa hoc nghien cuu cac dieu kien sinh ton va phat trien ciia
sinh vat, cac moi quan he qua lai giua sinh vat vdi sinh vat va sinh vat vai moi trucrag
trong qua trinh ton tai, phat trien va tien hoa cua chiing.
2. C a the va moi tri/dng
2.1. Moi trUdng va nhan to sinh thai
- Khdi niem moi tru&ng:
+ Moi truong song bao gom cac nhan to xung quanh sinh vat, c6 tac dong true tiSp
hoac gian tiep den sinh vat, lam anh huong den su ton tai, sinh truong, phat trien va cac
hoat dong khac ciia sinh vat.
+ Cac loai moi truong chu yeu:
^ Moi truong tren can: gom mat dat va lop khi, la nai song ciia phan Ion sinh vat
tren Trai DSt.
Moi truong dat: gom cac lop dat c6 do sau khac nhau, la noi song ciia cac sinli vat dat.
>^ Moi truong nude gom: nhiJng vung nude ngot, nude Ig, nude man, la noi song ciia
cac sinh vat thuy sinh.
Moi truong sinh vat gom: thuc vat, dong vat va con ngudi, la noi song cua cac
sinh vat khac nhu sinh vat ki sinh, cong sinh.
- Khdi niem nhan to sinh thai:
+ Nhan to sinh thai la nhung nhan to cua moi truong c6 anh hudng true tiep hoac
gian tiep den ddi song sinh vat.
+ Cac nhom nhan to sinh thai:
1^ Nhom nhan to v6 sinh: gom tat ca cac nhan to vat li va hoa hoc ciia moi truong
xung quanh sinh vat (dat, nude, khong khi, anh sang, nhiet dp, do am,...).
^ Nhom nhan to huu sinh: la the gidi hiru co ciia moi truong, la nhimg moi quan he
giua sinh vat nay vdi sinh vat khac hoac mot nhom sinh vat nay vdi mot nhom sinh vat
song xung quanh (thuc vat, dong vat, con ngudi). Trong nhom nhan td hiru sinh, nhan to
con ngudi dugc nhan manh la nhan td cd anh hudng Idn tdi su ton tai, phat trien ciia sinh vat.
+ Tat ca cac nhan td sinh thai gan bo chat che vdi nhau thanh mot td hgp sinh thai
tac dong len sinh vat.
- Co the phdn Met nhan to moi truong va nhan to sinh thai: Nhan to moi truong la
tat ca cac nhan td c6 trong moi truong. Khi cac nhan td nay tac dong true tiep hay gian
tiep den ddi song ciia sinh vat thi dugc ggi la nhan td sinh thai. Duong nhien, hau nhu cac
nhan td moi trudng deu cd the tac dong den ddi song sinh vat tuy d cac miic do khac nhau
(moi ca the, moi loai cd cac nhan td sinh thai rieng ciia chiing).
2.2. Gidi han sinh thai
- Moi nhan td sinh thai thudng la mot dai bien thien lien tuc (vi du nhiet do tren
mat dat bien ddi tir am hang chuc do den duong hang tram do) nhung sinh vat chi c6 the
song va phat trien dugc trong mot khoang xac dinh cua dai bien thien do. Khoang xdc
djnh do dugc goi la gioi han sinh thai hay gioi han chiu dung.
- Gioi han sinh thai la khoang gia tri xac dinh cua mot nhan to sinh thai ma trong
khoang do sinh vat c6 the ton tai va phat trien on dinh theo thai gian.
+ Gioi han sinh thai dugc xac dinh tu diem gay ch8t duoi (gioi han duai) d^n dikm
gay chet tren (gioi han tren). Ngoai gioi han sinh thai (ngoai gioi han chju dung), sinh vat
khong ton tai dugc.
+ Trong gioi han sinh thai c6 khoang thuan Igi va khoang ch6ng chiu d6i vcji hoat
dgng song ciia sinh vat:
^ Khoang thuan loi (khoang toi uu): la khoang gid tri ciia cac nhan t6 sinh thai a
muc do phu hgp, dam bao cho sinh vat thuc hien cac chuc nang s6ng t6t nhk. Sinh vat
song binh thuong nhung nang lugng chi phi cho cac hoat dgng la thSp nhk.
^ Khoang chong chiu la khoang gia tri ciia cac nhan to sinh thai gay uc ch^ hoat dgng
sinh If cua sinh vat. 0 khoang nay, sinh vat muon s6ng binh thuong phai chi phf nang
lugng nhieu hon.
+ Vf du:
Ca ro phi a nuac ta c6 gioi han sinh thai ve nhiet do la tu 5,6 - 42°C, sinh trucmg
va phat triln t6t nhat a nhiet do tu 20 - 35°C.
^ Hau het cay trong a viing nhiet dai quang hgp t6t nhk a nhiet do 20 - 30°C.
Khi nhiet do xuong dudi 0°C hoac cao qua 40°C, cay ngung quang hgp.
2.3. Nai 6 va 6 sinh thai
- Noi &:
+ La dia diem cu trii cua cac loai.
+ Vf du:
Tren mot cay c6 nhieu loai chim sinh s6ng.
^ Ao la nai song cua tom, cua, ca, 6c,...
- d sinii thai:
+ 6 sinh thai cua mot loai la "khong gian sinh thai" ma a do tat ca cac nhan t6
sinh thai ciia moi truang nam trong gioi han sinh thai cho phep loai do t6n tai va phat trien.
+ Vf du:
Tren ciing mot cay, c6 nhieu loai chim cung sinh s6ng nhung m6i loai c6 kfch
thuac mo khac nhau khai thac cac ngu6n thuc an khac nhau (chim an hat, chim an sau bo,
chim an con trung,..) Chung c6 6 sinh thai ve dinh duang khac nhau.
^ Trong cung mot ao, cac loai ca phan li thanh cac nhom an cac thiic an khac nhau,
song a tang mat, tang giira, t§ng day,...
+ 6 sinh thai dac trung cho tung loai. Nhi8u loai cung chung s6ng mot nai nhung c6
6 sinh thai khac nhau se khong xay ra canh tranh. Cac loai c6 6 sinh thai trung nhau
thuong canh tranh vai nhau. Muc do canh tranh nhilu hay ft phu thugc vao 6 sinh thai
triing nhau nhieu hay ft. Nhu vay, khi ciing song trong mot sinh canh (cung mot noi a),
de giam bat canh tranh, cac loai thuong c6 xu huong phan li 6 sinh thai (6 sinh thai
dinh duang, do am,...).
94
3. Quan the sinh vat
3.1. Khai niem
- Quan the la mot nhom ca the cung loai, cung sinh song trong mot khoang khong
gian xac djnh, tai mot thai diem nhat dinh, c6 kha nang sinh ra cac ca the moi hiru thu.
- Moi quan the dugc hinh thanh trong nhung dieu kien nhat dinh qua cac giai doan
chii yeu: . ,
+ Mot so ca the ciing loai phat tan den moi truang song moi.
+ Nhirng ca the khong thich nghi vai moi truang song mdi se bi tieu diet hoac di cu
di noi khac.
+ Nhirng ca the con lai thich nghi d§n vdi dieu kien song.
+ Giua cac ca the ciing loai gan bo chat che vdi nhau thong qua cac moi quan he
sinh thai va dudi tac dong ciia QLTN dan hinh thanh quan the on dinh thich nghi vdi moi tnidng.
3.2. Cac moi quan he sinh thai trong quan the
- Cac moi quan he sinh thai trong quan the:
Bien doi CO chu ki
Chu ki ngay dem
Moi triro-ng thay cfoi
Moi trir&ng CO chu ki Vi dy Chu ki mua
- Quan the —> Chu ki nhieu nam...
Bien dong
sdlwffng ca the Bien doi khong theo chu ki
cua quan the Han han
Moi trircrng thay dol
khong theo chu ki Vidu /Lu lut
\Chay ri/ng...
Thong qua higu qua nhom
Quan tu cay chong gio, chong mat nu'dc
QUAN HE SINH THAI
CUA QUAN THE Vidu Cao san moi theo dan
bat duoc con moi to han
Quan hf Giup quan the on djnh
h6 trqr /Khai thac toi u'u ngubn song
Y nghTa rcua moitru'o'ng
Sinh vat v&i sinh vat iTang kha nang song sot, sinh san
(cac ca the trong \cua cac ca the
quan the)
So lu'gng ca the qua ion
Dieu kien xay ra
-^Nguon song khong du
vi dy: cac ca the cung loai canh tranh
ve thCrc an, nofi it, sinh san,...
Quan h§
Duy tri so lu'Ong ca the cua quan the
canh tranh
d mtrc phii hop
Y nghTa Dam bao si/ ton tai, phat trien
ben vQ'ng cua quan the
- Sir dieu chinh so luong ca the ciia quan the va trang thai can bang cua quan the:
+ Qu^n the song trong mot moi tnrdng nhat dinh luon c6 xu hudng tir dieu chinh
so lugng ca the bang each tang hoac giam so luong ca the ciia quan the.
95
+ Kha nang tu diSu chinh so luong ca th8 ciia quan thk dan toi quan the c6 so luong
cd the on dinh va phu hop voi kha nang cung cap nguon song ciia moi tnxong ggi la trang
thai can bang cua quan the.
+ Co che tu dieu chinh s6 lugrng ca thk ciia quan thk:
^ Khi moi tmong thuan Igi, sue sinh san tang, mixc do tu vong giam, muc nhap cu tang
^ So lugng ca the tang.
Khi so lugmg ca the tang qua manh din den ngu6n thiic an thieu hut, noi song chat
choi canh tranh gay gat sue sinh san giam, muc dp tu vong tang, muc nhap cu giam
So lugng ca the giam.
3.3. Cac dac tri/ng ca b^n cua quan the
3.3.1. Tile gidi tinh
- Ti le gidi tinh la ti le giiia so lugng ca the due va cai trong mot quan the, mang
dac diem rieng ciia timg loai, dam bao hieu qua sinh san cua quan thi.
- O da so cac loai, ti le gidi tinh xap xi 1 : 1.
- Ti le gidi tinh phu thugc vao dac dilm sinh san, sinh li cua timg loai, timg thai
gian, dieu kien song,...
—* Y nghia: Khai thac, sii dung cac quan the sinh vat ma van duy tri dugc so lugng
ca the Cling nhu tiem nang sinh san ciia quan thS.
3.3.2. Nhom tuoi /
- Tuoi dugc tinh bang thai gian.
- Cac loai tuoi thg:
+ Tuoi sinh If: Thai gian song c6 the dat tdi ciia mot ca the (tinh tu liic ca the dugc
sinh ra den khi chet vi gia).
+ Tuoi sinh thai: Thai gian song thuc te ciia ca the (tinh tu luc ca the dugc sinh ra
den khi chet vi cac nguyen nhan sinh thai).
+ Tuoi ciia quan the: La tuoi thg trung binh ciia cac ca the trong quan the.
- Noi Chung, quan the thuong gom ba nhom tuoi sinh thai: nhom tuoi tnrdrc sinh san,
tuoi sinh san, va tuoi sau sinh san.
- Y nghia: ' '-"^
+ Phan anh kha nang sinh san cua quan the.
+ Moi tuang quan ve so lugng ca the giua cac nhom tuoi vdi nhau trong quan thi
dam bao cho quan the thich ung vdi nhung thay doi cua dieu kien moi truang.
3.3.3. Su phan bo ca the cua quan the
Kieu Theo nhom Dong deu Ngau nhien
phan bd
Dac - La kieu phan bo pho - Kieu phan bo nay it - La kieu trung gian
diem bien nhk. gap trong tu nhien. giua hai dang tren, it gap.
Kieu
Theo nhom Dong deu Ngau nhien
phan bo
- Cac ca the tap trung - Cac ca the c6 mot - Cac ca the phan bo
theo timg nhom a nhung khoang each tuong doi mot each ngau nhien
noi CO dieu kien song tot dong deu v d i nhau. trong khu vue sinh song.
nhat.
- Dieu kien song phan - Dieu kien song phan bo - Dieu kien song phan
bo khong dong deu trong dong deu trong moi truong. bo dong deu trong moi
Dieu moi truong. - Giua cac ca t h I c6 sir truong.
kien - Cac ca the song thanh canh tranh gay g i t . - Giua cac ca the khong
b4y dan k h i chiing trii CO su canh tranh gay gat.
dong, ngii dong,...
- Cac ca t h i c6 t h i h6 - L a m giam muc do canh - Sinh vat tan dung
Y nghia trg nhau chong lai nhiing tranh giua cac ca the dugc nguon song tiem
sinh thai dieu kien bat Igd ciia m o i trong quan the. tang trong moi truong.
truong.
- N h o m cay bui moc - Cay thong trong rung. - Cac loai sau song
hoang,... - Chim hai au lam to. tren tan la cay.
- Giun dat song tap - Chim canh cut trong - Cac cay go trong
trung dong diic noi dat mua sinh san,... rung mua nhiet doi,...
CO do am cao,...
Vidu
' k • • S.-
(a) Phan b6 theo nhom (b) Phan b6 d6ng dû (c) Phan b6 nglu nhien
3.3.4. Mat do ca the

- Mat do ca the ciia quan the la so luong ca the tren mot don v i dien tich hay the tich
(chinh bang kich thuac quan the tren tong dien tich hay the tich sinh song cua quan the).
- Mat do ca the cua quan the la mot dac trung ca ban cua quan the vi no anh huang tai:
+ M u c dp su dung nguon song trong moi truong (—* muc dp anh huomg ciia quan the
tod moi truong: mat dp qua cao moi truong de b i suy thoai, can kiet nguon song).
+ M u c dp canh tranh giiia cac ca the va muc dp Ian truyen ciia dich benh, vat k i sinh
anh huang t o i muc dp t i i vong ciia q u i n the.
+ M u c dp hay tan so gap nhau ciia cac ca the due va cai —>• anh huang tai miic dp
sinh san ciia qu§n t h I .
3.3.5. Kich thudc quan the
- Kich thuac ciia quan the sinh vat la so luong ca the (hoac khoi lugmg, hoac nang lugng
tich luy trong cac ca the) phan bo trong khoang khong gian ciia qu§n the.
97
- Moi quan the sinh vat c6 kich thuac dac tnmg. Cac loai c6 kich thudc ca the nho
thudng hinh thanh quan thk c6 s6 lugng ca the Ian va ngugc lai. V i du:
+ Quan the vol trong rung mua nhiet ddi: khoang 25 con/quan the. _,
+ Quan the ga rung: khoang 200 con/quan the.
+ Quan the hoa do quyen tren vung niii Tarn Dao khoang 150 cay/quan the.
- Kich thudc quan the c6 hai cue tri: kich thudc toi thieu va kich thudc t6i da.
Su dao dong gitra hai gia tri nay la khac nhau tuy tung loai.
+ Kich thuac toi thieu la so lugng ca \hh it nhat ma quan t h i c§n c6 d l duy tri v i
phat trien. Neu kich thudc quan the xuong dudi muc toi thilu, quSn ihk d l rod vao
trang thai suy giam dan tdi diet vong, do:
So lugng ca the trong quan the qua it, sir hd trg giua cac ca th§ bi giam giam
kha nang chong chju vdi moi trudng.
1'- Ca hoi gap nhau ciia cac ca the dire va cai it giam kha nang sinh san.
Giao phoi gan de xay ra (bien dong di truyen - hieu ung that c6 chai) ti le di hop
giam, cac gen Ian c6 hai dugc bieu hien —> giam tinh da dang di truyen ciia quan the —>
giam kha nang thich nghi ciia quan the vdi moi trudng.
+ Kich thu&c toi da la so lugng ca the nhieu nhat ma quan the c6 the dat dugc,
can bang vdi kha nang cung cap ngudn song ciia moi trudng. NSu kich thudc qua Idn,;
CO thS xay ra cac hien tugng:
Cac ca the trong quan the canh tranh gay gat, c6 the tieu diet Ian nhau hoac mot so
ca the phai di cu sang nai khac.
6 nhiem, benh tat xay ra lam tang muc do tu vong cua cac ca thg.
- Kich thudc ciia quan the luon thay doi va phu thugc vao bon nhan td: miic do sinh
san, rauc do tu vong, miic do nhap cu va miic do xuat cu cua cac ca thk.
- Sir tang trudng kich thudc ciia quan the: j
+ Tang trudng theo tiem nang sinh hoc:
^ Dudng cong tang trudng theo hinh chir J.
^ Xay ra khi moi trudng hoan toan thuan Igi (khong bi gidi ban).
+ Tang trudng thuc te:
^ Dudng cong tang trudng theo hinh chu S.
^ Xay ra khi moi trudng khong thuan Igi (bi gidi han).
4. Quan xa sinh vat
4.1. Khai niem quan xa
- Quan xa sinh vat la tap hcrp cac quan the sinh vat khac loai, cung sinh song trong
mot khoang khong gian va thdi gian nhat dinh.
- Cac sinh vat trong quan xa c6 quan he gan bo mat thiet vdi nhau va vdi moi trudng
song ciia chiing thanh mot the thong nhat, do vay quan xa c6 cau true tucmg doi on dinh.
4.2. Moi quan he sinh thai trong quan xa
- Quan he sinh thai trong quan xa:
Moi trirfrng tac dong
binh thircrng Quan xa tu-ang doi on djnh
Quan xa bien doi tuan tu'

Moi trircrng tac dgng trong khong gian va thai gian
khong binh thircrng —> Dien the sinh thai
Moi triro'ng - Quan xa Dien the nguyen sinh: khcifi dau

a moi trifcrng chu-a c6 sinh v^t
Diin th^slnh thai
( Dien the thu" sinh: khai dau
or moi tru'o'ng da c6 mot quan xa
sinh vat tCfng song
Hai ben deu c6 Igfi

I Can thiet cho sy ton t?!
/ va phat trien cua nhau
Cong sinh
Nam va tao cpng sinh
thanh dja y
\Vidg
-^Trung roi trong rugt moi
Hai ben deu c6 Igfi
/Khong can thiet cho sy ton tai
I va phat trien cua nhau
Hqrp tac
Chim sac bat r|n cho trau
Hotrgf
QUAN Ht \Vidu /canhoanthijcanthifatrong
SINH THAI rang ca map, lu'on bien,...
CUA QUAN XA Mpt loai CO Ipi
Loai kia khong c6 Ipi
va cung khong c6 hgi
Ho! sinh Ca ep song bam
vao ca Ion di nhof
Sinh vat - Sinh vat
Vidg _ / c a y phong Ian bam tren
Ythan cay go Ian
Tho va cCfu cung an c6

C^nh tranh
f Co dai c?nh tranh v6i lua ve
\i khoang va chat dinh du'&ng
Giun san ki sinh trong ca the
ngu-di va dpng v$t
Kf sinh Cay tarn giri ki sinh tren cac
cay than go lorn
Ooi khang Tao giap, vi khuan lam tiet
chat dpc gay hî cho cac
Crcche- sinh vat thuy sinh
cim nhiem Toi, hanh... tiet chat Crc che hoat
dpng cua vi sinh v|t xung quanh
Sinh v|t nay an Cao, ho an tho
sinh vat khac
-(57 nap am bat ruol
99
- Khong che sinh hoc:
+ Khong che sinh hoc la hien tugng so lugng ca the cua mot loai bi khong che
a mot muc do nhat dinh (khong tang cao qua hoac giam thap qua) do tac dong cua
cac moi quan he ho trg hoac doi khang giua cac loai trong quan xa.
+ LTng dung: Su dung cac sinh vat (thien dich) de khong che su phat trien ve so
lugng ciia cac sinh vat gay hai cho san xuk va con nguai. V i du: su dung ong ki sinh de
diet bo rua, kien vong diet sau hai cam; ong mat do diet sau due than lua; rep xam han che
so lugng cay xuong rong ba,...
4.3. Mot sodac trUng ca bUn cua quan xa
nhau c6 m j l trong quAn j<5
mi>c <S$ 6n (Jjnh
cOaquAnxa
Ti s6 % V * sa I)h4 cua mO* toii
da d j n g -
Sitifonoci ndo (Jo so «(>t long s6 ca th4 cua
th4 eiia m l i \oi\> '^^'î**' ""^ " f " ^ "
J " ? * P.*'??'fl Pi's' ChottiAyvai Ira cua loAi do
trong quhn xa
Thtoh
Ikn suit hi^n
phln H va <li? phofiQ phCi cao
loai Loii 06ng vai tri> quan trpng chi pliAi
t n i thi cac k>d\c trong q u i n xa
Vi du: Thvc v^t c6 tiat thirong li \oAi
OACTRintG C f f B A N tfu Ih^ lf0r>g c^c quAn xa tr^n can
CUAQUJlNXA jThinh phirt toiif Loai Chi c6 <^ m^l quin xa nMl fljnti
Loii
C6 gidi han &inh thai h«p
CaCocofTamDao
Vidv
Co 6 Phu IhQ
RCrng nhi^t doi
Theo chisu thtrang c6 SI j n g
niir>gduTHI
AO nu6i ca c<i 3 l i n g
Plian t>6 cac loai d biin
Th»o (»i4m lyc dja. vOng tri4u.
trong c h l i u ngartg vungMwi.-.,)
khong gian
G i i m SI/ c^nh trarth giua cac q u i n ttie
•ynghial— T4in rfving l6i da ngu&o s4ng cua ttu&og
5. He sinh thai *
5.1. Khainiem
- He sinh thai bao gom quan xa sinh vat va sinh canh (moi tnrong v6 sinh ciia quan xa).
- Cac sinh vat trong quan xa luon tac dong Ian nhau va tac dong qua lai vdi sinh canh,
nha do he sinh thai la mot he thong sinh hoc hoan chinh va tuong doi on dinh.
- He sinh thai la mot he thdng ma va tir diSu chinh, ton tai dua vao nguon vat chat va
nang lugng tir moi truong.
100
5.2. Cau true he sinh thai
Sinh v$t sSn xu4t
Sinh v$t tiSu thM Quan xa
sinh vat
Sinh v^t phan giai
C A U T R U C Hi S I N H T H A I
Nifdc
Kh6ng khi
, Ngu6n nSng lucmg
\u yû quang nSng)
5.3. Chvfc nang cua he sinh thai: trao ddi vdt chat vd chuyen hod nang luang.
5.3.1. Trao doi vat chat trong he sinh thai
a. Trao dot vat chat trong quan xa sinh vat (thong qua chudi vd luoi thiec an)
- Chudi thuc an:
+ Gom nhieu loai sinh vat c6 quan he dinh duong voi nhau va m6i loai la mot mSt
xich cua chuoi (vira tieu thu mat xich phi'a tmdc, vua bj m5t xich phia sau tieu thy).
+ Trong mot chuoi thuc an c6 cac nhom sinh vat:
^ Sinh vat san xuat: la sinh vat tu duong (thuc vat, tao, mot so vi sinh vat tu duong,...).
^ Sinh vat tieu thu: la cac sinh vat di duong (dong vat an hoac ki sinh tren thuc vat,
dong vat an hoac ki sinh tren dong vat).
^ Sinh vat phan giai: la cac sinh vat phan giai chat hiru ca thanh cac chat v6 ca
(vi khuan, nam, mot so dong vat khong xuong s6ng,...).
+ Co hai loai chu6i thuc an:
^ Chuoi thuc an ma dau bang sinh vat tu duong dong vat an sinh vat tu duong
dong vat an dong vat.
*^ Chuoi thuc an ma dau bSng sinh vat phan giai miin ba hiiu ca —> dong vat an sinh
vat phan giai —> dong vat an dong vat.
- Luoi thirc an:
+ La tap hop ciia cac chudi thuc an trong do mot loai tham gia d6ng thai vao nhieu
chuoi thuc an khac nhau.
+ Quan xa sinh vat cang da dang ve thanh phan loai thi luoi thuc an trong quan xa
cang phuc tap.
+ Cau true ciia luoi thuc an cang phuc tap khi chuyen tir he sinh thai vung vi do cao xuong
he sinh thai vung vT do thap, tu viing bien xa (vung khoi) vao vung bien gan bd (vung bd).
- Hinh thap sinh thai:
+ Bac dinh dudng:
^ Trong mot ludi thuc an, tat ca cac loai c6 cilng muc dinh duong hop thanh mot bac
dinh dudng.
^ Cac bac dinh dudng: cap 1 (sinh vat san xuat); cSp 2 (sinh vat tieu thu cap 1); cap 3
(sinh vat tieu thu cSp 2),...
^ Do Idn cua cac bac dinh dudng khong bang nhau, duac xac dinh bang so lugng
ca the hoac sinh khoi hoac nang luang d moi bac dinh dudng.
101
Moi bac dinh duong dugc quy uoc bang mot hinh chu nhat. Cac hinh chu nhat co
chieu cao bang nhau, chieu dai khac nhau bieu thi do Ion ciia moi bac dinh duong.
+ Hinh thap sinh thai:
Thap sinh thai bao gom cac hinh chu nhat (bac dinh duong) xep chong len nhau.
Co ba loai thap sinh thai: so luong, sinh khoi va nang lugng.
Thap nang lugng luon co dang chuan (day Ion, dinh nho).
h. Trao doi chat giuxi quan xa voi moi truong (chu trinh sinh dia hod)
- Chu trinh sinh dja hoa la chu trinh trao doi cac chat trong tu nhien theo con duong
tu moi truong ngoai vao co the sinh vat qua cac bac dinh duong, r6i tu co thI sinh vat tra
lai moi truong.
- Co hat dang chu trinh sinh dia hod:
+ Chu trinh sinh dia hoa cua cac chat khi (oxi, cacbonic, nito,...);
+ Chu trinh sinh dia hoa ciia cac chSt lang dgng (photpho, canxi,...).
- Mot chu trinh sinh dia hoa gom cac giai doan chii yeu:
+ Cac chat v6 co tu moi truong ngoai dugc co the sinh vat hap thu;
+ Trao doi cac chat trong ngi bg quan xa: sinh vat san xuat qua qua trinh quang hop
tong hgp nen chat huu ca tu cac chat v6 co ciia moi truong. Vat chat dugc chuyen tu sinh
vat san xuat sang sinh vat tieu thu cap 1, cap 2,... den cap cao nhat.
+ Khi sinh vat chet di, xac ciia chung bi phan giai thanh chii v6 co. Sinh vat trong
quan xa su dung mot phSn vat chit vo co tich luy 6 moi truong v6 sinh trong chu trinh vat
chat tiep theo.
+ Mot phan vat chSt cua chu trinh sinh dia hoa khong tham gia vao chu trinh tu§n
hoan ma lang dgng trong moi truong.
- Chu trinh sinh dja hoa day tri su can bang vat chat trong sinh quyen.
Vi du: chu trinh cacbon:
+ Cacbon di vao chu trinh duoi dang CO2 thong qua qua trinh quang hgp.
+ Cacbon trao doi trong quan xa thong qua chuoi thuc an, luoi thuc an.
+ Cacbon tro lai moi truong thong qua qua trinh ho hap va qua trinh phan giai cac
chit hiju CO.
+ Cacbon lang dgng: khong phai tat ca lugng cacbon ciia quSn xa sinh vat dugc
trao doi theo vong tuan hoan ma co mot phan lang dgng trong moi truong dat, nude,...
hinh thanh nen nhieu loai hoa thach nhu than da, dau lua,...
5.3.2. Dong nang lUdng trong he sinh thai ^
a. Dong nang luong
- Mat troi cung c§p nang lugng chu yku cho su s6ng tren Trai Dat. Sinh vat san xuSt
chi su dung dugc nhiing tia sang nhin thSy (chiSm khoang 50% tdng lucmg buc xa) cho
qua trinh quang hgp. Quang hgp cung chi su dung khoang 0,2 - 0,5% tong lugng buc xa
chieu tren Trai Dat de tong hgp chSt hiru co.
- Trong chu trinh dinh duong, nang lugng truyen tu bac dinh duong thap len bac
dinh duong cao. Cang len bac dinh duong cao hon thi nang lugng cang giam do mot phln
nang lucmg bi that thoat dan qua ho hip, chit thai, cac bg phan roi rung,...
- Nang lugng dugc truyen mot chieu tu sinh vat san xuat qua cac bac dinh duong tod
moi truong.
102
b. Hieu suat sinh thai
- Nang lugng chuyen tu bac dinh duong thip len bac dinh duong cao han trong he
sinh thai bi phat tan mot phan ra moi truong. Hieu suit chuyin hoa nang lugng qua cac
bac dinh duong trong he sinh thai goi la hieu suat sinh thai.
- Hieu suat sinh thai la ti le phan tram (%) chuyen hoa nang lugmg giua cac bac dinh
du&ng trong he sinh thai.
u- - • u '• Nang luorng a bac dinh duong cap (n + 1) , ^
- Hieu suat smh thai = — — • 2—t^y /_ ^ ioO%
Nang lugmg a bac dinh duong cap (n)

- 0 moi bac dinh duong:
+ Phan nang luomg bi tieu hao qua ho hSp, tao nhiet ciia co t h i chiem khoang 70%.
+ Phan nang lugmg mat di qua chat thai, bo phan rod rung chiem khoang 10%.
+ Nang lugmg truyen len bac dinh duong cao horn chiem khoang 10%. ,, :
+ Nang lugmg tich luy san sinh ra chk song chiim khoang 10%.
5.4. Cac kieu he sinh thai
5.4.1. He sinh thai tU nhien
- He sinh thai tren can: he sinh thai rung nhiet ddi, sa mac, hoang mac, savan dong c6,
thao nguyen, rung la rgng on ddi, rung thong phuong bac va d6ng reu han ddi.
- He sinh thai dudi nude:
+ He sinh thai nude man (gom ca vung nude Igr): cac rung ngap man, ran san ho va
he sinh thai viing bien khoi.
+ He sinh thai nude ngot: gom cac he sinh thai nude dung (ao, ho,...) va he sinh thai
nirdc chay (song, suoi).
+ Nang lugmg tich luy san sinh ra chat song chiem khoang 10%.
5.4.2. He sinh thai nhan tao: ddng ruong, ho nude, rung trdng,...
5.4.3. Mot vai diem khac nhau giQa he sinh thai nhan tap va he sinh thai ta nhien
- He sinh thai nhan tao c6 so loai han che, do da dang thap.
- He sinh thai nhan tao c6 chuoi thuc an ngan, ludi thuc an dom gian.
- He sinh thai nhan tao ngoai nguon nang lugmg su dung giong nhu he sinh thai
tir nhien thi ngudi ta con bo sung them cho he sinh thai nguon vat chat va nang lugmg,
dong thdi thuc hien cac bien phap cai tao he sinh thai.
6. Sinh quyen
- Sinh quyen gom toan bg sinh vat song trong cac Idp dat, nude va khong khi ciia Trai Dat.
- Cau triic sinh quyen:
+ Dia quyen: Idp dat day vai chuc met.
+ Thuy quyen: Idp nude sau 10 - 11km.
+ Khi quyen: Idp khong khi cao 6 - 7km.
- Be mat Trai Dat khong dong nhat ve cac dieu kien dja l i , dia chat, khi hau,
tho nhuong va tham thuc vat. Cac he sinh thai rat Idn dac trung cho dia l i , khi hau va sinh
vat ciia mot vung dia li xac djnh ggi la cac khu sinh hgc (biom).
- Cac khu sinh hoc: khu sinh hoc tren can, khu sinh hoc nude ngot, khu sinh hoc
nude man.
- Vi du: Khu sinh hgc tren can gom:
+ Dong reu han ddi thugc vimg BSc cue.
+ Rung la kim phuong Bac (rung Taiga) thuoc vung can BSc cue.
+ Rimg rung la on ddi, thao nguyen, rung Dia Trung Hai thugc viing on ddi.
+ Rung mua nhi^t ddi, savan, hoang mac va sa mac thuoc vimg nhiet ddi.
103
Cau 1: Nguyen nhan chii yû gay ra sir canh tranh giua cac loai la do chung
A. cung song trong mot nai a. B. c6 cac 6 sinh thai trung lap nhau.
C. CO miia sinh san triing nhau. D. c6 thai gian hoat dpng kiem an triing nhau.
Cau 2: Hien tuong khong che sinh hoc c6 the xay ra giua cac quan the nao sau day trong
quan xa?
A. QuAn the chim sau va quan the sau do '- - t.
B. Qukn thk ich d6ng va quSn the chim se
C . Quan the chim se va quan the chim chao mao
D. Quan the ca chep va quan the ca me
Cau 3: Theo doi d6 thi ve gidi han chiu nhiet ciia ca chep va ca ro phi a Viet Nam, nguai
ta thay: Ca chep c6 cac nhiet do tuong ung la: 2°C, 28°C, 44''C;
Ca ro phi c6 cac nhiet do tuong ung la: 5,6°C, 30°C, 42''C.
Nhan dinh nao sau day la diing nhat?
A. Ca ro phi c6 vung phan bo rong han ca chep vi c6 diem cue thuan cao han.
B. Ca chep c6 vung phan bo rpng han ca ro phi vi c6 gioi han duai thap han.
C. Ca chep c6 vung phan bo rong han ca ro phi vi c6 gioi han chiu nhiet rong han.
D. Ca ro phi c6 viing phan bo rong han ca chep vi c6 gioi han duai cao han.
Cau 4: Khi noi ve chuoi va ludi thiic an, phat bieu nao sau day la diing?
A. Trong mot chuoi thuc an, moi loai c6 the thuoc nhieu mat xich khac nhau.
B. Quan xa cang da dang ve thanh phan loai thi luai thuc an cang dan gian.
C. Trong mot ludi thuc an, moi loai chi tham gia vao mot chuoi thuc an nhat dinh.
D. Chuoi va ludi thuc an phan anh moi quan he dinh duang giiia cac loai trong quan xa.
Cau 5: Cho cac vi du sau:
V i du 1: Mot s6 con ga du da an no, nhung khi dua d^n ben cac con ga khac dang
tich cue an, cac con ga nay van c6 the an them 34% khoi lugng thuc an da an.
V i du 2: Cay moc chum tren doi troc thao nguyen c6 the tao ra nhixng dieu kien de
dau tranh vdi hoan canh song khac nghiet va cac loai cay dai khac.
Cac VI du tren phan anh hien tugng nao sau day?
A. Quan he hop tac B. Canh tranh cung loai
C. Hieu qua nhom D . Khong ch§ sinh hoc
Hl/dNG DAN GIAI
Cau 1: Chon B. O sinh thai la mot khong gian sinh thai, d do tat ca cac nhan to sinh thai
quy djnh su ton tai va phat trien on dinh lau dai cua loai. Nguyen nhan chu yeu gay ra sir
canh tranh giua cac loai la do chung c6 cac 6 sinh thai trung lap nhau (vi du: cimg an mot loai
thuc an,...).
Cau 2: Chon A. Hien tuong khong che sinh hoc xay ra giua cac quan the c6 quan he dinh
dudng vdi nhau (phuong an A). Cac cap quan the con lai khong c6 quan he dinh duang
vdi nhau nen khong xay ra hien tugng khong che sinh hoc.
Cau 3. Chon C. Loai c6 gidi han sinh thai cang rong thi kha nang phan b6 cang rong.
Cau 4. Chon D. Chuoi va ludi thuc an phan anh moi quan he dinh duang giiia cac loai
trong quan xa. Trong mot ludi thuc an, moi loai la mot mat xich nhung c6 the tham gia
vao nhieu chuoi thuc an khac nhau. Do vay, quan xa cang da dang ve thanh phan loai thi
ludi thuc an cang phuc tap va dp on dinh cua quan xa cang cao.
104
Cau 5: Chon C.
Cac VI du do minh hoa cho hien tucrag hieu qua nhom hay hieu suk nhom la hien
tuong cac sinh vat ciing loai tu tap, song chung thanh b§y dan. Trong b§y, dan, cac ca t h i c6
nhieu dac diem sinh l i va tap ti'nh sinh thai c6 I g i nhu: giam l u g n g tieu hao o x i , tang
cuong dinh duong, c6 kha nang chong lai nhung tac dpng bat I g i cho d o i song,...
III. BAI T A P T U L U Y E N
Cau 1: V i khuan c6 dinh dam song trong not san ciia cay hp Dau la bieu hien ciia m 6 i
quan he
A. cpng sinh. B . hoi sinh. C . hop tac. D . k i sinh - vat chii.
Cau 2: Tap hop nao sau day la mot quan the?
A. Cac cay c6 tren mot canh dong
B . Cac con v o i trong tat ca cac khu rung tren Trai D§t ' "I.. ;•
C. Cac con ca song a H 6 Tay
D. Cac cay thong trong mot khu rung
Cau 3: K h i noi ve dong nang lugng trong he sinh thai, phat biSu nao sau day la dung?
A. Sinh vat dong vai tro quan trpng nhat trong viec truyen nang lugng t u m o i truong
v6 sinh vao chu tnnh dinh duong la cac sinh vat phan giai n h u v i khuSn, nim.
B . Nang lugng dugc truySn trong he sinh thai theo chu trinh tuan hoan va dugc
sir dung tro lai.
C. 6 moi bac dinh duong, phan Ion nang lugng b i tieu hao qua ho hSp, tao nhiet,
chat thai,... chi c6 khoang 10% nang lugng truyen len bac dinh duong cao hon.
D. Trong he sinh thai, nang lugng dugc truyen mot chiû t u v i sinh vat qua cac bac
dinh duong t d i sinh vat san xuat r o i tro lai m 5 i truong.
Cau 4: Phat bieu nao sau day la diing ve su tang truong ciia quan the sinh vat?
A. K h i m o i truong khong b i gioi han, muc sinh san ciia quan the la t o i da, muc
t i vong la toi thieu.
B . K h i moi truong b i gidi han, muc sinh san cua quan the luon 1cm horn muc t u vong.
C. K h i m o i truong khong b i gioi han, muc sinh san ciia quan the luon nho horn miic
tu vong.
D. K h i moi truong b i g i o i han, muc sinh san ciia quan the l u o n t o i da, muc t u vong
luon toi thieu.
Cau 5: K h i gap dieu kien thuan I g i , mot so loai tao phat triSn manh gay ra hien tugng
"nude no hoa" la mot v i du ve
A. quan he ho t r g givra cac ca t h i trong quan the. '
B . quan he canh tranh giua cac ca the trong quan the.
C. su bien dpng so lugng theo chu k l cua quan the.
D. su bien dpng so lugng khong theo chu k i ciia quan the.
Cau 6: De xac djnh mat dp ciia mot quan the ech, chiing ta can biet so l u g n g ech va
A. cac nhan to gioi han su tang truong ciia quan the ech do.
B . kich thuoc khu phan bo ciia quan the ech do.
C. t i le tang truong ciia quan the ech do.
D. t i le sinh san va t i le t i i vong ciia quan the ech do.
105
C a u 7: Cho Ivrdi thurc an sau: sau an hat ngo, chau chau an la ngo, chim chich va ech
xanh deu an chau chau va sau, ran ho mang an ech xanh. Trong l u o i thuc an tren, sinh vat
tieu thu bac 2 la
A . chau chau va sau. ., . ' B . rSn h6 mang va chim chich.
C . ran ho mang. D . c h i m chich va ech xanh.
C a u 8: Cac sinh vat song trong mot moi tnrong c6 nguon song khong dong deu va cac ca the
thuong hgfp tac v a i nhau de tranh k h o i bi an thit la bieu hien kieu phan bo
A . ngau nhien. B . theo nhom. C . dong deu. D . can bang.
C a u 9: D u o i day liet ke mot so boat dong cua con n g u o i trong thuc te san xuat:
(1) Bon phan, t u a i nude, diet c6 dai doi v o i cac he sinh thai nong nghiep.
(2) K h a i thac triet de cac nguon tai nguyen khong tai sinh.
(3) Loai bo cac loai tao doc, ca d i i trong cac he sinh thai ao ho nuoi tom, ca.
(4) Xay dimg cac he sinh thai nhan tao mot each hop l i .
(5) Bao ve cac loai thien dich.
(6) Tang cuong su dung cac chat hoa hoc de tieu diet cac loai sau hai.
Trong cac boat dong tren, c6 bao nhieu boat dong giiip nang cao hieu qua sii dung
he sinh thai?
A . 5. B.6. C.3. D.4.
C a u 10: Hien tugmg nao sau day the hien sir tang tnrong cua quan the theo tiem nang?
A . M o t quan the dong vat nguyen sinh song trong mot binh nuoi k i n .
B . M o t quan the ruoi giam vira mai nhap cu den mot dao d dai duomg chi c6 thuc vat
c u trii.
C . M o t quan the nai trong rung v d i mot so it thuc vat c6 the an dugc.
D . M o t quan the tho trong rung v d i rSt nhieu con sdi dang b i doi.
C a u 11:6 m o i bac dinh duong cua chudi thuc an, nang l u g n g b i tieu bao nhieu nh§t qua
A . qua trinh bai tiet cac chat thai. B . qua trinh sinh tdng hgrp cac chSt.
C . boat dong ho hap. D . boat dong quang hop.
C a u 12: Cho cac dang bien dong so lugng ca the ciia quan the sinh vat sau:
(1) 6 mien Bac Viet N a m , so lugng bo sat giam manh vao nhung nam c6 miia dong
gia ret, nhiet do xuong dudi 8°C.
(2) 6 Viet N a m , vao mua xuan va mua he c6 k h i hau am ap, sau hai xuSt hien nhidu.
(3) So l u g n g cay tram d rung U M i n h Thugng giam manh sau sir c6 chay rung thang
3 nam 2002.
(4) Hang nam, chim cu gay thuong xuat hien nhieu vao mua thu hoach liia, ngo.
N h u n g dang bien dong so l u g n g ca the ciia quan the sinh vat theo chu k i la
A.(l)va(3). B.(2)va(4). C . (2) va (3). D.(l)va(4).
C a u 13: Cho cac nhom sinh vat trong mot he sinh thai: (1) Dong vat an dong vat;
(2) Dong vat an thuc vat; (3) Sinh vat san xuat. So do the hien dung t h u t u truyen cua
dong nang l u g n g qua cac bac dinh duong trong he sinh thai la
A.(2)^(3)->(1). B.(l)-^(3)-^(2). C.(l)^(2)->(3). D. ( 3 ) ^ ( 2 ) - * ( l ) .
C a u 14: Trong cung mot thuy vuc, ngudi ta thuong nuoi ghep cac loai ca khac nhau, moi
loai chi kiem an d mot tang nude nhSt dinh. M u c dich chu yû cua viec nuoi ghep cac loai
ca khac nhau nay la
A . tang tinh canh tranh giua cac loai do do thu dugc nang suat cao ban.
B . hinh thanh nen chuoi va l u d i thuc an trong thuy vuc.
m
C. tan dung toi da nguon thuc an, nang cao nang suat sinh hoc ciia thuy vuc.
D. tang cuong moi quan he cong sinh giua cac loai.
Cau 15: Khi noi ve chuoi va luoi thiic an, phat hiku nao sau day la dung? ^ jyj
A. Trong mot quan xa, moi loai sinh vat chi tham gia vao mot chuoi thuc an.'
B. Khi thanh phan loai trong quan xa thay doi thi cau triic luoi thiic an ciing bi thay doi.
C. Tat ca cac chuoi thuc an deu duoc bat dau tu sinh vat san xuat.
D. Trong mot luoi thuc an, m6i bac dinh duong chi c6 mot loai.
Cau 16: Dac trung nao sau day khong phai la dac trung ciia quan thk sinh vat?
A. Do da dang ve loai B. T i le gioi tinh
C. Mat do ca the D. T i le cac nhom tu6i
Cau 17: Cac khu sinh hoc (biom) dugc sap xep theo thu tu giam dkn dp da dang sinh hoc la:
A. Dong reu han ddi Rung mua nhiet dai —> Rung rung la on dai (rung la rong
rung theo mua).
B. Rung mua nhiet doi —• Dong reu han doi —> Rung rung la on ddi (rung la rong
rung theo mua).
C. Rimg mua nhiet ddi —• Rung rung la on ddi (rung la rong rung theo mua) —>•
Dong reu han ddi.
D. Dong reu han ddi —> Rung rung la on ddi (rung la rong rung theo mua) —>• Rung
mua nhiet ddi.
Cau 18: Trong cac he sinh thai, khi chuyen tu bac dinh duong thdp len bac dinh duong
cao Hen ke, trung binh nang lugng bi that thoat tdi 90%. Phan Idn nang lugng that thoat
do bi tieu hao
A. qua cac chat thai (d dpng vat qua phan va nude tilu).
B. do cac bo phan rai rung (rung la, rung long, lot xac d dpng vat).
C. do boat dpng ciia nhom sinh vat phan giai.
D. qua ho hap (nang lugng tao nhiet, van dpng ca the,...).
Cau 19: Kfch thudc toi thieu ciia quan the sinh vat la
A. khoang khong gian nho nhat ma quan the can c6 de ton tai va phat trien.
B. so lugng ca the it nhat phan bo trong khoang khong gian ciia quan the.
C. so lugng ca the it nhat ma quan the can c6 de duy tri va phat trien.
D. so lugng ca the nhieu nhat ma quan the c6 the dat dugc, can bang vdi sue chua
ciia moi trudng.
Cau 20: Cho cac vi du: (1) Tao giap no hoa gay dpc cho ca, torn song trong cung moi trudng;
(2) Cay tarn gui ki sinh tren than cay go song trong rimg; (3) Cay phong Ian bam tren
than cay go song trong rung; (4) Nam, vi khuan lam cong sinh trong dia y. Nhung vi du
the hien moi quan he ho trg giua cac loai trong quan xa sinh vat la
A.(3)va(4). B.(l)va(4). C . (2) va (3). D. ( l ) v a ( 2 ) .
HUdNG DAN GIAI

Caul: A Cau2:D Cau3:C Cau 4: A Cau 5: D
Cau6:B Cau7:D Cau 8: B Cau 9: D Cau 10: B
Cau 11: C Cau 12: B Cau 13: D Cau 14: C Cau 15: B
Cau 16: A Cau 17: C Cau 18: D Cau 19: C Cau 20: A
107
Phan ba
MOT SO DE THI THAM KHAO
DE so 1
Cau 1: Cho biet cac codon ma hoa cac axit amin tuong ling nhu sau: GGG - Gly ; XXX - Pro ;
GXU - Ala ; XGA - Arg ; UXG - Ser ; AGX - Ser. Mot doan mach goc cua mot gen a
vi khuan c6 trinh lir cac nucleotit la 5'AGXXGAXXXGGG3'. Neu doan mach goc nay
mang thong tin ma hoa cho doan polipeptit c6 4 axit amin thi trinh tu ciia 4 axit amin do la
A. Pro - Gly - Ser - Ala. B. Ser - Ala - Gly - Pro.
C . Gly - Pro - Ser - Arg. D. Ser - Arg - Pro - Gly.
Cau 2: Dot bien gen
A. phat sinh trong qua trinh nguyen phan cua te bao mo sinh duong se di truyen cho
dai sau qua sinh san huu tinh.
B. phat sinh trong qua trinh giam phan se di vao giao tu va di truyen cho the he sau
qua sinh san huu tinh.
C. phat sinh trong qua trinh giam phan se dugc nhan len a mot mo ca the va
bieu hien kieu hinh a mot phan ca the.
D. thuang xuat hien dong loat tren cac ca t h l ciing loai, s6ng trong ciing mot
dieu kien song.
T +X
Cau 3: Nguai ta su dung mot chuoi polinucleotit c6 ti le = 0,25 lam khuon de
A +G
tong hop nhan tao mot chuoi polinucleotit bo sung c6 chieu dai bang chieu dai cua
chuoi khuon do. Tinh theo l i thuyet, ti le cac loai nucleotit tu do can cung cap cho qua
trinh tong hop nay la:
A. A + G = 80%; T + X = 20%. B. A + G = 20%; T + X = 80%.
C. A + G = 25%; T + X = 75%. D. A + G = 75%; T + X = 25%.
Cau 4: Mot gen a sinh vat nhan thuc dai 408nm va gom 3200 lien ket hidro. Gen nay bi
dot bien thay the mot cap A - T bang mot cap G - X. So nucleotit loai timin (T) va
guanin (G) ciia gen sau dot bien la:
A . T = 801;G = 399. B . T = 799; G = 401.
C . T = 399;G = 801. D . T = 401; G = 799.
Cau 5: Khi noi ve qua trinh dich ma, nhirng phat bi8u nao sau day diing?
(1) Dich ma la qua trinh tong hop protein, qua trinh nay chi diln ra trong nhan ciia
te bao nhan thuc.
(2) Qua trinh dich ma c6 the chia thanh hai giai doan la boat hoa axit amin va
tong hap chudi polipeptit.
(3) Trong qua trinh dich ma, tren m6i phan t i i mARN thuang c6 mot s6 riboxom
cung boat dpng.
(4) Qua trinh djch ma ket thiic khi riboxom tiep xuc vai codon 5'UUG3' tren phan tu
mARN.
A. (2), (3). B.(l),(4). C.(2),(4). D.(l),(3).
108
Cau 6: Qua trinh phien ma d sinh vat nhan thyc
A. chi dien ra tren mach ma goc cua gen.
B. can CO sir tham gia ciia enzim ligaza.
C. chi xay ra trong nhan ma khong xay ra trong te bao chat.
D. can moi tnrong noi bao cung cap cac nucleotit A, T, G, X .
Cau 7: Trong co che dieu hoa boat dong cac gen cua operon Lac, sir kien nao sau day chi
dien ra khi moi truong khong c6 lactoza?
A. Mot so phan tu lactozo lien ket voi protein uc chi lam hiin d6i ciu hinh
khong gian ba chieu ciia no.
B. ARN polimeraza lien ket vai viing khoi dpng de tiin hanh phien ma.
C. Protein uc che lien ket voi vung van hanh, ngan can qua tnnh phien ma ciia cac
gen cau triic.
D. Cac phan tu mARN ciia cac gen cau true Z, Y, A dugrc dich ma tao ra cac enzim
phan giai duong lactozo. n;; i -A:
Cau 8: Trong qua trinh nhan doi A D N , mot trong nhung vai tro cua enzim A D N
polimeraza la
A. noi cac doan Okazaki de tao thanh mach lien tuc. '
B. tong hop mach moi theo nguyen tac bo sung voi mach khuon cua ADN. ' '
C. thao xoan va lam tach hai mach ciia phan tu ADN.
D. be gay cac lien ket hidro giira hai mach ciia phan tu ADN. ,<• •
Cau 9: Cho hai cay ciing loai giao phan voi nhau, thu dugc cac hop tu. Mot trong cac
hop tu do nguyen phan binh thuong lien ti^p 4 l§n, da tao ra cac t6 bao con c6 tong s3
384 nhiem sac the d trang thai chua nhan doi. Cho bi^t qua tnnh giam phan cua cay diing
lam bo (khong xay ra dot bien va khong c6 su trao doi cheo) da tao ra toi da 256 loai giao
tu. Bo nhiem sac the va so lugng nhiem sac the c6 trong mot td bao con dugc tao ra trong
qua trinh nguyen phan nay la ,
A.3n = 36. B . 2 n = 24. C.2n=16. ' ' D. 3n = 24.
Cau 10: ThI da boi le
A. CO ham lugng ADN nhieu gap hai Ian so voi the luong bpi.
B. CO te bao mang bp nhiem sac the 2n + 1.
C. khong CO kha nang sinh san hihi tinh binh thuong.
D. CO kha nang sinh san hiru tinh binh thuong.
Cau 11: Mot nhiem sic thk c6 cac doan khac nhau s§p xgp theo trinh tu ABCDEG.HKM
da bi dot biSn. Nhilm skc thg dot biln c6 trinh tu ABCDCDEG.HKM. Dang dot bien nay
A. thuong lam thay doi so nhom gen lien ket cua loai.
B. thuong lam tang hoac giam cuong do bieu hien ciia tinh trang.
C. thuong gay chet cho co the mang nhiem sac the dot bien.
D. thuong lam xuat hien nhieu gen moi trong quan the.
109
Cau 12: Bang phirong phap te bao hoc, nguoi ta xac dinh dugc trong cac te bao sinh duong
ciia mot cay deu c6 40 nhiem sac the va khang dinh cay nay la the tii boi (4n). Co sa
khoa hoc ciia khang dinh tren la:
A. Khi so sanh ve hinh dang va kich thuac cua cac nhiem sac the trong te bao, nguai
ta thay chiing ton tai thanh timg nhom, moi nhom gom bon nhiem sac the giong nhau.
B. So nhiem sac the trong te bao la boi so ciia 4 nen bo nhiem sac the n = 10 va 4n = 40.
C. Cac nhiem sac the ton tai thanh timg cap tuong dong gom hai cromatit c6
hinh dang, kich thuac giong nhau.
D. Cay nay sinh truong nhanh, phat triln manh va c6 kha nang chSng chiu t6t.
Cau 13: Phat bieu nao sau day ve nhiem sac the gidi tinh la dUng?
A. Nhiem sac th§ gjdi tinh chi ton tai trong tl bao sinh due, khong ton tai trong te bao xoma.
B. Tren nhiem sac the giai tinh, ngoai cac gen quy dinh tinh due, cai con c6 cac gen
quy dinh cac tinh trang thuong.
C . C) tat ca cac loai dong vat, nhiem sac the gidi tinh chi gom mot cap tucng dong,
giong nhau giira gidi due va gidi cai.
D. 6 tat ca cac loai dong vat, ca the cai c6 cap nhilm sac thk gidi tinh XX, ca the due
CO cap nhilm sac thk gidi tinh X Y .
Cau 14: d mot loai thuc vat, alen A quy dinh qua do troi hoan toan so vdi alen a
quy dinh qua vang. Dung consixin xu li cac hat cua cay luong boi (P), sau do dem gieo
cac hat nay thu dugc cac cay Fi. Chon ngau nhien hai cay Fi giao phan vdi nhau, thu dugc F2
gom 1190 cay qua do va 108 cay qua vang. Cho biet trong qua trinh giam phan khong
xay ra dot bien, cac cay tii boi deu tao giao tii 2n c6 kha nang thu tinh. Tinh theo li thuylt,
ti le kieu gen ciia F2la:
A. l A A A : 5AAa : 5Aaa : laaa. B. 5AAA : lAAa : lAaa : 5aaa.
•y* C . 5 A A A : lAAa : 5Aaa : laaa. D. l A A A : 5AAa : lAaa : 5aaa.
Cau 15: Su trao doi cheo khong can giira hai cromatit khac nguon trong cap nhiem sac
the kep tuong dong xay ra d ki dau ciia giam phan I c6 the lam phat sinh cac loai dot biln
A. lap doan va chuyen doan nhiem sac the.
B. mat doan va dao doan nhiem sac the. ' .P? - v
C. mat doan va lap doan nhiem sac the.
D. lap doan va dao doan nhiem sac the.
Cau 16: Nuoi cay hat phan ciia mot cay luong boi c6 kieu gen Aabb de tao nen cac mo
don boi. Sau do, xu li cac mo dorn boi nay bang consixin gay luong boi hoa va kich thich
chiing phat trien thanh cay hoan chinh. Cac cay nay c6 kieu gen la
A, Abbb, aaab. B. AAAb, Aaab. C. Aabb, abbb. D. AAbb, aabb.
Cau 17: Mo ta nao sau day diing vdi ca chi gay dot bien dao doan nhilm sac the?
A. Hai cap nhiem sac the tuong dong khac nhau trao doi cho nhau nhihig doan khong
tuong dong.
B. Mot doan nhiem sac the nao do dut ra roi dao ngugc 180° va noi lai.
C. Mot doan ciia nhiem sac the nao do diit ra roi gan vao nhilm sac the ciia cap
tuang dong khac.
110
D. Cac doan khong tuang dong cua cap nhiem sac the tucmg dong dut ra va trao doi
doan cho nhau.
Cau 18: Mot quan the sinh vat c6 gen A bi dot bien thanh gen a, gen B bi dot bien thanh
gen b. Biet cac cap gen tac dong rieng re va gen troi la troi hoan toan. Cac kieu gen nao
sau day la ciia the dot bidn?
A. AABb,AaBB B. AABB, AABb C. AaBb, AABb D. aaBb, Aabb
Cau 19: O nguoi, gen quy dinh mau mat c6 hai alen (A va a), gen quy dinh dang toe c6
hai alen (B va b), gen quy dinh nhom mau c6 ba alen (I^, va 1°). Cho biet cac gen nam
tren cac cap nhiem sac the thuong khac nhau. So kieu gen toi da c6 the dugc tao ra tu ba
gen noi tren a trong quin thk nguai la
A. 24. B. 64. C. 10. D. 54.
Cau 20: O mot loai thirc vat, alen A quy dinh than cao, alen a quy dinh than thSp; alen B
quy dinh qua mau do, alen b quy dinh qua mau vang; alen D quy dinh qua tron, alen d
quy dinh qua dai. Biet rang cac alen troi la troi hoan toan. Cho giao phan cay than cao,
qua mau do, tron voi cay than thap, qua mau vang, dai thu dugc F, gom 81 cay than cao,
qua mau do, dai; 80 cay than cao, qua mau vang, dai; 79 cay than thap, qua mau do, tron;
80 cay than thap, qua mau vang, tron. Trong tnrong hop khong xay ra hoan vi gen, so do
lai nao duoi day cho ket qua phu hop vdi phep lai tren?
A A bd „ A B ^ ^ ab^^ -
A. Aa xaa— B. Dd x — d d
bd bd ab ab
„C. AD„,B d x —ad,, bb Ad„_,
D.—Bdx—bb ad^^
ad ad aD ad
Cau 21: Mot trong nhung dac diem ciia cac gen ngoai nhan a sinh vat nhan thirc la
A. khong bi dot bien dual tac dong cua cac tac nhan gay dot bien.
B. khong dugc phan phoi deu cho cac te bao con. . ii v
C. luon ton tai thanh tung cap alen. Y"X r / : ^ ' L .
D. chi ma hoa cho cac protein tham gia cau true nhiem sac the.
Cau 22: O mot loai thuc vat, alen A quy dinh qua do troi hoan toan so vcn alen a quy dinh
qua vang; alen B quy dinh qua ngot troi hoan toan so vdi alen b quy dinh qua chua.
Biet rang, khong phat sinh dot bien mdi va cac cay tu bpi giam phan binh thudng cho cac
giao tu 2n c6 kha nang thu tinh. Cho cay tu bgi c6 kilu gen AAaaBbbb tu thu phSn.
Theo If thuyet, ti le phan li kieu hinh a doi con la
A. 1 0 5 : 3 5 : 3 : 1. B. 105 : 35 : 9 : 1. C. 3 5 : 3 5 : 1:1. D.33:ll:l:l.
Cau 23: Cho biet cac cap gen nam tren cac cap nhiem sac the khac nhau. Theo li thuyet,
phep lai: AaBbDD x aaBbDd thu dugc d ddi con c6 so ca the mang kieu gen di hgp ve
mot cap gen chi§m ti le
A. 37,5%. B. 12,5%. C. 50%. D. 87,5%.
Cau 24: 0 mot loai thuc vat, tinh trang chieu cao cay do ba cap gen khong alen la A, a;
B, b va D, d ciing quy dinh theo kieu tucmg tac cpng ggp. Trong kieu gen neu cu c6 mot
alen troi thi chieu cao cay tang them 5cm. Khi trudng thanh, cay thap nhat c6 chieu cao
111
150cm. Theo If thuyet, phep lai AaBbDd x AaBbDd cho dm con c6 so cay cao 170cm
chiem ti le
A. -L. B. 11. C. A. D. '
64 64 16 32
Cau 25: Khi noi ve lien kk gen, phat bilu nao sau day la diing?
A. Trong te bao, cac gen luon di truySn ciing nhau thanh mot nhom lien kk.
B. Lien ket gen dam bao su di truyen ben virng cua tirag nhom tinh trang.
C. Lien ket gen lam tang sir xuat hien bien di to hop.
D. O tat ca cac loai dpng vat, lien ket gen chi c6 a giai due ma khong c6 a gidi cai.
Cau 26: O mot loai dong vat giao phoi, xet phep lai c^ÂaBb x ÂaBb. Gia sii, trong
qua tiinh giam phan ciia ca the due, a mot so te bao, cap nhiem sac the mang gen Aa
khong phan l i trong giam phan I , cac su kien khac dien ra binh thudng; ca t h i cai giam
phan binh thuang. Theo l i thuyet, su ket hop nglu nhien giua giao tu due va cai trong thy
tinh CO the tao ra toi da bao nhieu loai hop tu luong boi va bao nhieu loai hap tii lech boi?
A. 12va4 B.9val2 C.4val2 D. 9 va 6
Cau 27: O mot loai thuc vat, ngudi ta tien hanh cac phep lai sau:
(1) AaBbDd x AaBbDd; (2) AaBBDd x AaBBDd;
(3) AABBDd x AabbDd; (4) AaBBDd x AaBbDD.
Cac phep lai c6 the tao ra cay lai c6 kieu gen di hop ve ca ba cap gen la
A.(2)va(3). B.(2)va(4). C.(l)va(4). D.(l)va(3).
Cau 28: O ngudi, alen B quy dinh mat nhin mau binh thudng la trpi hoan toan so vdi alen b
gay benh mu mau dd - xanh luc, cap gen nay nam tren nhiem sac the gidi tinh X, khong
CO alen tuang ung tren Y. Mot cap vg chdng sinh dugc mot con gai bi benh mu mau do -
xanh luc va mot con trai mat nhin mau binh thudng. Bik rkng khong c6 dot bien mdi
xay ra, kieu gen ciia cap vg chdng nay la
A.xVvaX^Y. B. X^X^ va X''Y. C. X^X" va X^Y. D. X^X''va X^Y.
Cau 29: 0 mot loai thuc vat, alen A quy dinh hoa dd trpi hoan toan so vdi alen a
quy dinh hoa vang. Cho biet cac cay tii boi giam phan cho giao tii ludng bpi c6 kha nang
thu tinh binh thudng, khong c6 dot bien xay ra. Theo li thuySt, phep lai AAaa x Aaaa cho
ddi con CO ti le phan li kieu hinh la:
A. 1 cay hoa do : 1 cay hoa vang. B. 35 cay hoa do : 1 cay hoa vang.
C. 11 cay hoa dd : 1 cay hoa vang. D. 3 cay hoa do : 1 cay hoa vang.
Cau 30: Gia su d mot loai thuc vat c6 bp nhilm s^c thk 2n = 6, cac cap nhiem s5c thk
tuong dong dugc ki hieu la Aa, Bb va Dd. Trong cac dang dot biSn lech bpi sau day, dang nao
la the mot?
A.AaBbDdd B. AaBbd C. AaBb D. AaaBb
Cau 31: O mot loai thuc vat, tinh trang mau hoa do hai gen khong alen tuong tac vdi nhau
quy dinh. Neu trong kieu gen c6 ca hai loai alen trpi A va B thi cho kieu hinh hoa do;
neu chi c6 mot loai alen trpi A hoac B hoac khong c6 alen trpi thi cho kieu hinh hoa trang.
Lai hai cay cd hoa trang thuan chung (P) vdi nhau thu dugc Fi gom toan cay hoa do.
Cho cay Fi lai vdi cay hoa trang c6 ki§u gen dong hop Ian ve hai cap gen noi tren thu
dugc Fa. Biet rang khong c6 dot bien xay ra, tinh theo l i thuyet, ti le phan l i kieu hinh d F^la
A. 9 cay hoa trang : 7 cay hoa do. B. 3 cay hoa do ; 1 cay hoa trang.
C, 1 cay hoa trSng : 1 cay hoa do. D. 3 cay hoa trang : 1 cay hoa do.
Cau 32: Khi noi ve hoan vi gen, phat bieu nao sau day khong dung? ri: *
A. Hoan vi gen lam tang bien di to hop.
B. 6 tat ca cac loai sinh vat, hoan vi gen chi xay ra d gidi cai ma khong xay ra d gidi due.
C. Tan so hoan vi gen phan anh khoang each tuong doi giua cac gen tren nhiem sac the.
D. Tan so hoan vi gen khong vugt qua 50%.
Cau 33: 6 mot loai thirc vat giao phin, xet mot gen c6 hai alen, alen A quy dinh hoa mau
do troi khong hoan toan so vdi alen a quy dinh hoa mau trang, the di hop ve cap alen nay c6
hoa mau hong. QuSn the nao sau day ciia loai tren dang d trang thai can bang di truyen?
A. Quan the gom cac cay c6 hoa mau do va cac cay c6 hoa mau hong.
B. Quan t h i gdm t§t ca cac cay deu c6 hoa mau hong.
C. Quan the gom tat ca cac cay deu c6 hoa mau do.
D. Quan the gom cac cay c6 hoa mau do va cac cay c6 hoa mau trang.
Cau 34: Mot quhn the thirc vat c6 ti le cac kieu gen d the he xuat phat (P) la
0,25AA : 0,40Aa : 0,35aa. Tinh theo If thuySt, ti le cac kieu gen cua quan the nay sau
ba the he tir thy phan bat bupc (F3) la:
A. 0,375AA : O.lOOAa : 0,525aa. B. 0,25AA : 0,40Aa : 0,35aa.
C. 0,425AA : 0,050Aa : 0,525aa. D. 0,35AA : 0,20Aa : 0,45aa.
Cau 35: Gia sii t i n so tuong doi cua cac alen d mot quan the la 0,5A : 0,5a dot ngot
bi^n doi thanh 0,7A : 0,3a. Nguyen nhan nao sau day c6 the dan den hien tugng tren?
A. Sir phat tan hay di chuyen ciia mot nhom ca the d quan the nay tao lap nen quan the mdi.
B. Giao phoi khong ngau nhien xay ra trong quan the.
C. Dot bien xay ra trong qu4n thS theo hudng bien doi alen A thanh alen a.
D. Quan the chuyin tir tu phoi sang ngau phoi.
Cau 36: Cho so d6 pha he mo ta sir di truyen mot benh d ngudi do mot trong hai alen ciia
mot gen quy dinh, alen troi la troi hoan toan.
I Q_r--| Quy u&c:

1 O Nil binh thudng
^>-T~n
2
II li • rO • Nam binh thuomg
• Nu bi benh
ffl
I Nam bi benh
10 ? 12 13
BiSt ring khong xay ra dot bien va b6 ciia ngudi dan ong d the he thii I I I (11.6) khong
mang alen gay benh. Xac suat ngudi con dau long cua cap vg chong I I I . 10 va III. 11 bi
benh la
A.l. B.-L. c.i. D.i.

18 ^ 32 4 9
113
Cau 37: Trong chon giong vat nuoi, phirong phap thuong dugc dung dg tao ra cac biSn di
to hop la ^
A. gay dot bien bang soc nhiet. tl B. chi8u xa bSng tia X.
C. lai huu tinh. ' D. gay dot bien bang consixin.
Cau 38: Plasmit su dung trong ki thuat di truyen
A. la phan tu ADN mach thang. ^ntsn;.. : '
B. la vat chat di truyen chu yû trong te bao nhan so va trong te bao thuc vat.
. C. la phan tu ARN mach kep, dang vong.
D. CO kha nang nhan doi doc lap voi ADN nhiem sSc the ciia tl bao vi khuan.
Cau 39: Nam 1953, S. Mila (S. Miller) thuc hien thi nghiem tao ra moi truong c6 thanh
phan hoa hoc giong khi quyen nguyen thuy va dat trong dieu kien phong dien lien tuc
mot tuan, thu dugc cac axit amin cung cac phan tii hixu co khac nhau. Ket qua thi nghiem
chung minh:
A. Ngay nay, cac chat huu co van dugc hinh thanh pho bien bang con duong tong hop
hoa hoc trong tu nhien.
B. Cac chat huu co dugc hinh thanh trong khi quyin nguyen thuy nha nguSn
nang lugng sinh hoc.
C. Cac chat hixu co dSu tien dugc hinh thanh trong khi quy^n nguyen thuy ciia
Trai Dat bang con duong tong hgp sinh hoc.
D. Cac chat huu ca dugc hinh thanh tu chSt v6 co trong diSu kien khi quyen
nguyen thuy ciia Trai DSt.
Cau 40: Theo Kimura, sir tien hoa d cap do phan tu dien ra bSng sir ciing c6 nglu nhien
cac dot bien
A. CO hai. B. trung tinh. C. nhiem sac th6. D. co Igi.
Cau 41: Trong dai Co sinh, duong xi phat trien manh 6 ki
A. Silua. B. Pecmi. C. Cacbon (Than da). D. Cambri.
Cau 42: Phat bieu nao sau day la diing khi noi ve qua trinh hinh thanh loai mdi?
A. Qua trinh hinh thanh quan the thich nghi luon dan den hinh thanh loai moi.
B. Su each li dia li tat yeu dan den sir hinh thanh loai moi.
C. Sir hinh thanh loai moi khong lien quan den qua trinh phat sinh cac dot bien.
D. Qua trinh hinh thanh quan the thich nghi khong nhat thiet din din hinh thanh loai moi.
Cau 43: Cho mot so hien tugng nhu sau:
(1) Ngua van phan bo a chau Phi nen khong giao phoi dugc voi ngua hoang phan bo
a Trung A.
(2) Cuu CO the giao phoi voi de, co thu tinh tao thanh hcrp tu nhung hgp tir bi chet ngay.
(3) Lira giao phoi vdi ngua sinh ra con la khong co kha nang sinh san.
(4) Cac cay khac loai co cau tao hoa khac nhau nen hat phan ciia loai cay nay thudng
khong thu phan cho hoa ciia loai cay khac.
Nhirng hien tugng nao tren day la bieu hien ciia each li sau hgp tu?
A.(l),(2) B.(3),(4) C.(2),(3) D.(l),(4)
114
Cau 44: Phat bieu nao sau day la diing khi noi \k diln the sinh thai?
A. Trong dien the sinh thai, cac quan xa sinh vat bien doi tuan tu thay the Ian nhau.
B. Dien the thu sinh xay ra a moi tnrong ma tnroc do chua c6 mot quan xa sinh vat nao.
C. Dien the nguyen sinh xay ra a moi tnrong da c6 mot quan xa sinh vat nhat dinh.
D. Trong dien the sinh thai, sir bien doi cua quan xa dien ra doc lap vai sir bien doi
cua dieu kien ngoai canh.
Cau 45: Nghien curu mot quan the dong vat cho thay a thoi diem ban d§u c6 11 000 ca thi.
Quan the nay c6 ti le sinh la 12%/nam, ti le tur vong la 8%/nam va ti le xuat cu la
2%/nam. Sau mot nam, so lugng ca the trong quan the do duoc dir doan la
A. 11 020. B . 11180. C . 11 260. D. 11 220.
Cau 46: Diem khac nhau co ban cua he sinh thai nhan tao va he sinh thai ty nhien la:
A. He sinh thai nhan tao la mot he ma con he sinh thai tir nhien la mot he khep kin.
B. He sinh thai nhan tao co do da dang sinh hoc cao hon so voi he sinh thai tir nhien.
C. Do CO sir can thiep cua con nguai nen he sinh thdi nhan tao co kha nang tu dieu
chinh cao hon so voi he sinh thai tu nhien.
D. De duy tri trang thai on dinh cua he sinh thai nhan tao, con nguai thuong bo sung
nang lugng cho chiing.
Cau 47: Moi quan he nao sau day dem lai Igi ich hoac it nhat khong co hai cho cac loai
tham gia?
A. Mot so loai tao bien na hoa va cac loai torn, ca song trong cung mot moi tnrong.
B. Cay tam gui song tren than cac cay go Ian trong rung.
C. Day to hong song tren tan cac cay trong rung.
D. Loai ca ep song bam tren cac loai ca Ian.
Cau 48: Trong cac quan xa sinh vat sau day, quan xa nao co muc do da dang sinh hoc cao nhat?
A. Rung mua nhiet doi B. Thao nguyen C . Savan D. Hoang mac
Cau 49: De bao ton da dang sinh hgc, tranh nguy ca tuyet chung cua nhiSu loai dgng vat
va thuc vat quy hiem, can ngan chan cac hanh dgng nao sau day?
(1) Khai thac thuy, hai san vuort qua muc cho phep;
(2) Trong cay gay rung va bao ve rung;
(3) San bat, buon ban va tieu thu cac loai dgng vat hoang da;
(4) Bao ve cac loai dgng vat hoang da;
(5) Su dung cac san pham tir dgng vat quy hiem: mat gau, nga voi, cao ho, simg te giac,...
Cau tra lai dung la:
^ A. (2), (4), (5). B.(l),(3),(5). C . ( l ) , p ) , (4). D. (2), (3), (4). '
Cau 50: Trong cac vi du sau, co bao nhieu vi du ve su bien dgng so lugng ca the cua
quan the sinh vat theo chu ki?
(1) So lugng cay tram a rung U Minh Thugng bi giam manh do chay rung.
(2) Chim cu gay thuong xuat hien nhieu vao thai gian thu hoach liia va ngo hang nam.
(3) So lugng sau hai liia bi giam manh khi nguai nong dan su dung thuoc trir sau hoa hgc. t
(4) Cu 10 - 12 nam, so lugng ca cam a vung bien Peru bj giam manh do co dong
nuac nong chay qua lam ca chet hang loat.
Cau tra lai diing la: ^ ^
A. 4 B.2 C.3 ^ D. 1.
115
DE 8 0 2
Cau 1: Diem khac nhau giua A D N a te bao nhan so va A D N trong nhan a te bao nhan
thyc la:
A. Don phan cua ADN trong nhan a te bao nhan thyc la A, T, G, X con don phan ciia
ADN a te bao nhan so la A, U, G, X .
B. A D N a te bao nhan so c6 dang vong con A D N trong nhan a li bao nhan thirc
khong CO dang vong.
C. Cac baza nito giira hai mach cua ADN trong nhan a ti bao nhan thuc lien k i t theo
nguyen tac bo sung con cac baza nita cua A D N a ii bao nhan so khong lien kk theo
nguyen tac bo sung.
D. A D N a tc bao nhan sa chi c6 mot chu6i polinucleotit con A D N trong nhan a
te bao nhan thuc gom hai chuoi polinucleotit.
Cau 2: Trong ca che dieu hoa boat dpng gen cua operon Lac a vi khuan E. coli, gen
dieu hoa c6 vai tro ., •
A. ket thuc qua trinh phien ma ciia cac gen c§u true. . ,
B. khai dau qua trinh phien ma ciia cac gen cau true.
C . quy djnh tong hop protein uc che.
D. quy dinh tong hap enzim phan giai lactozo.
Cau 3: Mot gen a vi khuan E. coli c6 2300 nucleotit va c6 s6 nucleotit loai X chidm 22%
tong so nucleotit cua gen. So nucleotit loai T cua gen la
A. 644. B.506. C . 322. D. 480.
Cau 4: Moi gen ma hoa protein dien hinh gom 3 vung tnnh tu nucleotit. Vung dieu hoa
nim a
A. dau 5' ciia mach ma goc, c6 chuc nang khai dong va diSu hoa phien ma.
B. dau 3' ciia mach ma goc, mang tin hieu kk thiic phien ma.
C. dau 5' ciia mach ma goc, mang tin hieu kk thuc dich ma.
D. dau 3' ciia mach ma goc, c6 chuc nang khai dong va dieu hoa phien ma.
Cau 5: Co 8 phan tu A D N tir nhan doi so Ian bang nhau da t6ng hop dugc 112 mach
polinucleotit mai, lay nguyen lieu hoan toan tu moi truong noi bao. S6 Ian tu nhan doi
ciia moi phan tu ADN tren la
A. 6. B.3. C.4. D.5.
Cau 6: Gen S dot bien thanh gen s. Khi gen S va gen s cung tu nhan doi lien tiep 3 l§n thi
so nucleotit tu do ma moi truong noi bao cung cap cho gen s it hon so vai cho gen S la 28
nucleotit. Dang dot bien xay ra vai gen S la
A, mat 1 cap nucleotit. B. mk 2 cap nucleotit.
C, dao vi tri 2 cap nucleotit. D. thay the 1 cap nucleotit.
Cau 7: Phat bieu nao sau day khong dung khi noi ve gen cau tnic?
A. Phan Ian cac gen ciia sinh vat nhan thuc c6 vung ma hoa khong lien tuc, xen ke
cac doan ma hoa axit amin (exon) la cac doan khong ma hoa axit amin (intron).
B. Gen khong phan manh la cac gen c6 vung ma hoa lien tuc, khong chua cac doan
khong ma hoa axit amin (intron).
116
C. Vung dieu hoa nam a dau 5' ciia mach ma goc ciia gen, mang tin hieu khai dong
va kiem soat qua trinh phien ma.
D. Moi gen ma hoa protein dien hinh gom ba vung trinh tu nucleotit: vung dieu hoa,
viing ma hoa, vung ket thiic.
Cau 8: Neu mot alen dot bien 0 trang thai Ian dugc phat sinh trong giam phan thi alen do
A. dugc to hop vai alen troi de tao ra the dot bien.
B. bi chon loc tu nhien dao thai hoan toan ra khoi quan the, nSu alen do la alen gay chk.
C. CO the dugc phat tan trong quan the nho qua trinh giao phoi.
D. khong bao gia dugc bieu hien ra kieu hinh.
Cau 9: Me c6 kiû gen X'^X', b6 c6 kiSu gen X'^Y, con gai c6 kiSu gen X'^X^X^ Cho Uk
qua trinh giam phan a bo va me khong xay ra dot bien gen va dot bien cau true nhilm sac thk
Ket luan nao sau day noi dung ve qua trinh giam phan a b6 va me?
A. Trong giam phan n a me, nhiem sac the gidi tinh khong phan li. C) bo giam phan
binh thuong.
B. Trong giam phan I a bo, nhiem sac the gidi tinh khong phan li. 6 me giam phan
blnh thudng.
C. Trong giam phan II d bo, nhiem sac the gidi tinh khong phan li. Ci me giam phan
binh thudng.
D. Trong giam phan 1 d me, nhiem sac the gidi tinh khong phan li. 6 bo giam phan
binh thudng.
Cau 10: Theo li thuyet khi khong xay ra b§t ki mot thk dot hiin nao thi se c6 tdi da bao
BD
nhieu loai giao tu dugc tao ra tu qua trinh giam phan oia ca the c6 kieu gen Aa ?
bd
A. 6 B.2 C.8 D.4
Cau 11: Khi noi ve nhiem sac the d te bao nhan thuc, phat bieu nao sau day dung? v v , :
A. Don vi cau true ca ban ciia nhiem sac thi la nucleoxom.
B. Nhiem sac the la vat chat di truyen d cap do phan tu.
C. Thanh phan hoa hoc chii yeu cua nhilm s5c thi la ARN va protein.
D. Cau true cugn xoan tao dieu kien cho su nhan doi nhiem sac the.
Cau 12: Mot loai thuc vat c6 10 nhom gen lien kit. S6 lugng nhilm sic the c6 trong
te bao sinh dudng ciia the mot va the ba thugc loai nay Ian lugt la
A. 19va21. B. 18val9. C. 9 v a i l . D. 19va20.
Cau 13: Biet rang cac the tu boi giam phan cho giao tu ludng boi c6 kha nang thu tinh
binh thudng va khong c6 dot bien xay ra. Theo li thuyet, phep lai nao sau day cho ddi con
CO 5 loai kieu gen?
A. Aaaa x Aaaa B. AAaa x AAAa
C. Aaaa x AAaa D. AAaa x AAaa
Cau 14: Ci mot loai thuc vat, tu cac dang ludng boi ngudi ta tao ra cac thi tu boi c6 kieu
gen sau: (1) AAaa; (2) AAAa; (3) Aaaa; (4) aaaa. Trong dieu kien khong phat sinh
dot bien gen, nhiing the tu boi c6 the dugc tao ra bSng each da boi hoa bg nhiem sic the
trong Ian nguyen phan dau tien ciia hgp tu ludng boi la
A.(l)va(4). B.(l)va(3). C. (3) va (4). D. (2) va (4). 117
Cau 15: Trong cac muc cau true sieu hikn vi cua nhiem sic thi dien hinh 0 sinh vat
nhan thuc, sgi ca ban va soi nhiem sac c6 duong kinh Ian lugt la
A. 1 Inm va 30nm. B. 30nm va 300nm.
C. 1 inm va 30nm. D. 30nm va 1 Inm.
Cau 16: Mot loai thuc vat lu&ng boi c6 12 nhom gen lien ket. Gia su c6 6 thk dot biln
ciia loai nay dugc kf hieu tu I - VI c6 so lugng nhilm sac thl (NST) a ki giiia trong m6i
te bao sinh duong nhu sau:
The dot bien I II III IV V VI
So lugng NST trong te bao sinh duong 48 84 72 36 60 108
Cho biet so lugng nhiem sac the trong tat ca cac cap a m6i tl bao ciia m6i thI
dot bien la bang nhau. Trong cac th6 dot biSn tren, thS dot biln da bgi chin la
A. I, in, IV, V. B.ii,vi. c.i,m. D.i,n,ni,v.
Cau 17: Khi noi ve nhiem sac the gioi tinh a nguoi, phat bieu nao sau day la diing?
A. Tren vung khong tuang dong cua nhiem sac the gidi tinh X va Y deu khong
mang gen. .
B. Tren viing tuong dong cua nhiem sac the gioi tinh X va Y, gen t6n tai thanh tung
cap alen.
C. Tren vung khong tuong dong cua nhiem sac the gioi tinh X va Y, cac gen t6n tai
thanh tung cap.
D. Tren vung tuoTig dong cua nhiem sac the gidi tinh, gen nam tren nhilm sac th^ X
khong CO alen tuong ung tren nhilm sac thI Y.
Cau 18: d ca doc dugc (2n - 24), ngudi ta da phat hien dugc cac dang the ba d ca 12 cap
nhiem sac the. Cac the ba nay c6 so lugng nhiem sac the trong te bao xoma va kieu hinh
tuong ung la
A. khac nhau va giong nhau. B. giong nhau va gidng nhau.
C. khac nhau va khac nhau. D. giong nhau va khac nhau.
Cau 19: 0 mot loai thuc vat, alen A quy dinh hoa do troi hoan toan so vdi alen a quy dinh
hoa vang; alen B quy dinh canh hoa thang troi hoan toan so vdi alen b quy dinh canh hoa
cuon. Lai hai cay (P) vdi nhau, thu dugc Fi gom toan cay hoa do, canh thing. Cho cac cay
Fi tu thu phan, thu dugc F2 gom 25% cay hoa do, canh cuon : 50% cay hoa do, canh thing :
25% cay hoa vang, canh thang. Gia su khong xay ra dot bien, tu ket qua ciia phep lai tren
CO the rut ra ket luan ve kieu gen cua cac cay Fi va quy luat di truyen chi phoi tuong ung la:
A. Aabb, phan li doc lap. B. AaBb, phan li doc lap.
C. lien ket hoan toan. - D, , lien ket hoan toan.
aB ab
Cau 20: Cho biet cac gen phan li doc lap, tac dong rieng re, cac alen troi la troi hoan toan
va khong xay ra dot bien. Theo If thuydt, khi cho ca thI c6 kieu gen AabbDd tu thu phin,
thu dugc ddi con gom:
A. 8 kieu gen va 4 kieu hinh. B. 9 kieu gen va 6 kieu hinh.
C, 8 kieu gen va 6 kieu hinh. D. 9 kieu gen va 4 kieu hinh.
118
Cau 21: K h i n o i ve gen ngoai nhan, phat bieu nao sau day khong dung? '° • " >
A . Gen ngoai nhan dugc di truyen theo dong me.
B. d cac loai sinh san v6 tinh, gen ngoai nhan khong c6 kha nang di truyen cho dai con.
C . Gen ngoai nhan c6 kha nang nhan doi, phien ma va b i dot bien.
D. Gen ngoai nhan dugc c§u tao t u 4 loai nucleotit la A , T , G, X .
Cau 22: Biet rang m o i gen quy djnh mot tinh trang, alen trgi la trgi hoan toan va khong
xay ra dot bien. Cho cac phep lai sau:
(l)AaBbxaabb; (2) A a B b x A A B b ; ( 3 ) — x — ; ( 4 ) ^ x — .
ab ab ab ab
Co bao nhieu phep l a i cho d a i con c6 t i le kieu gen giong t i le kieu hinh? , -i.. >
A. 1 B. 3 C.2 D. 4
Cau 23: 0 mot loai thuc vat, m o i gen quy dinh mot tinh trang, alen trgi la trgi hoan toan.
Cho cay than cao, hoa trang giao phan v a i cay than thap, hoa do (P), thu dugc F i toan cay
than cao, hoa do. Cho F i giao phan v a i cay than thap, hoa do thu dugc dai con c6 so cay
than thap, hoa trang chiem t i le 2%. V o i truang hgp khong xay ra dot biSn, theo l i thuyet,
a dai con, so cay dj hgp t i i ve ca hai cap gen tren chi^m t i le
A . 10%. B.50%. C.5%. D.25%.
Cau 24: O dau Ha L a n , alen A quy dinh than cao trgi hoan toan so v a i alen a quy dinh
than thap. Cho cay than cao (P) t u thu phan, thu dugc F i gom 75% cay than cao va
25% cay than thap. Cho tat ca cac cay than cao F j giao phan voi cac cay than thap. Theo If
thuyet, thu dugc dai con c6 kieu hinh phan l i theo t i le:
A . 3 cay than thap : 1 cay than cao. B . 1 cay than cao : 1 cay than thap.
C . 3 cay than cao : 1 cay than thap. D . 2 cay than cao : 1 cay than thap.
Cau 25: 0 ruoi giam, alen A quy dinh than xam trgi hoan toan so v a i alen a quy dinh
than den; alen B quy dinh canh dai trgi hoan toan so v o i alen b quy dinh canh cut; alen D
quy dinh mat do trgi hoan toan so v a i alen d quy dinh m4t trang. Thuc hien phep lai
AB AB
(P): X^X" X X ^ Y , thu duoc F j c6 s6 ru6i than xam, canh dai, mk do chiem t i le
ab ab
52,5%. Theo l i thuyet, phai c6 ruoi due than xam, canh cut, mat do chiem t i le
A . 1,25%. B . 2,5%. . C.3,75%. D . 5%.
Cau 26: Cho biet qua trinh giam phan khong xay ra dot bien nhung xay ra hoan v i gen
vai tan so 40%. Theo l i thuyet, loai giao t u A B D dugc sinh ra tir qua trinh giam phan ciia
AB
CO the CO kieu gen — D d chiem t i le
ab
A . 10%. B . 20%. C . 15%. D . 30%.
Cau 27: O tam, t m h trang mau sac trung do mot gen c6 hai alen nam tren doan khong
tuang dong ciia n h i l m sac the g i a i tinh X quy dinh, alen A quy dinh trung mau sang trgi
hoan toan so v o i alen a quy dinh trung mau sam. N g u a i ta c6 the dua vao ket qua cua
phep lai nao sau day de phan biet dugc tam due va tam cai ngay t u giai doan trung?
A-X^X^-xX^Y B.X^X^xX^Y C . X^'X''x X ^ Y D.X^X^xX'Y
119
Cau 28: O mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so voi alen a quy dinh
than thap; alen B quy dinh qua tron troi hoan toan so vai alen b quy dinh qua dai. Cho
giao phan hai cay thuan chiing cung loai (P) khac nhau vh hai cap tinh trang tucmg phan,
thu dugc Fi gom toan cay than cao, qua tron. Cho Fi tir thu phan, thu dugc F2 gom
50,16% cay than cao, qua tron : 24,84% cay than cao, qua dai : 24,84% cay than th4p,
qua tron : 0,16% cay than thap, qua dai. Biet rang trong qua tnnh giam phan hinh thanh
giao tu due va giao tu cai deu xay ra hoan vi gen vdi tan so bSng nhau. Kilu gen va tan s6
hoan vi gen ciia Fi tuorng ung la:
A. — ;8%. B.^;8%. C.^;16%.
ab aB ab ' D. âB^ 1 6 % .
Cau 29: Cho biet moi gen quy dinh mot tinh trang, alen troi la troi hoan toan, cac gen lien
ket hoan toan vdi nhau. Theo li thuyet, phep lai nao sau day cho ddi con c6 kiû hinh
phan li theo ti le 1 : 1 : 1 : 1 ?
, BV bv
A. X
„ BV BV
B. X bV Bv —
^ Bv X bv
D.
bv bv bv bv C. bv X bv bv bv
Cau 30: CJ mot loai dgng vat, tinh trang mau long do su tuoTig tac ciia hai alen troi A va B
quy dinh. Trong kieu gen, khi c6 ca alen A va alen B thi cho long den, khi chi c6 alen A
hoac alen B thi cho long nau, khi khong c6 alen troi nao thi cho long tr4ng. Cho phep lai
(P): AaBb x aaBb, theo If thuyet, trong tong so cac ca the thu dugc d Fi, so ca the, long
den CO kieu gen di hop tu ve hai cap gen chiem ti le
A. 50%. B.25%. C.6,25%. D. 37,5%.
Cau 31: Gia su khong xay ra dot bien, mdi gen quy dinh mot tinh trang va gen troi la troi
hoan toan. Tinh theo li thuySt, phep lai AabbDdEe x aaBbddEE cho ddi con c6 kilu hinh
troi ve ca 4 tinh trang chiem ti le
- A. 12,5%. B.6,25%. C. 18,75%. D, 37,5%.
Cau 32: Biet moi gen quy dinh mot tinh trang, gen troi la troi hoan toan. Trong trudng
hop khong xay ra dot bien, theo 11 thuySt, phep lai nao sau day cho ddi con c6 nhi§u loai
kieu hinh nhat?
, AB DE AB DE B. ^ X D X d x — X ^ Y
aB ab
ab De ab De
^C. A B D^ ^d x AB^^dd D. AaBbDd x AaBbDd
aB ab
Cau 33: 6 mot loai dgng vat nglu phoi, xet mot gen c6 hai alen, alen A troi
hoan toan so vdi alen a. Co bon quan the thugc loai nay deu dang d trang thai can bang
di truyen ve gen tren va c6 ti le kieu hinh Ian nhu sau:
Quan the 1 2 3 4
Ti le ki8u hinh Ian 64% 6,25% 9% 25%
Trong cac quan the tren, quan the nao c6 tan so ki8u gen di hgp tu cao nhit?
A. Quhn thS 3 B. Qu§n thd 2 C. Qu§n thk 4 D. Qu^n thk 1
120
Cau 34: Mot quan the giao phoi o trang thai can bang di truyen, xet mot gen c6 hai alen
(A va a) nguai ta th§y so ca the dong hop troi nhieu gap 9 Ian so ca the dong hop Ian.
Ti le phan tram so ca the di hop trong qu4n thS nay la
A. 18,75%. B . 56,25%. C . 37,5%. D. 3,75%.
Cau 35: Khi noi ve qu4n the tu thu phan, phat bieu nao sau day diing?
A. Tu thu phan qua nhieu the he luon dan den hien tugng thoai hoa giong.
B. Tu thu phdn qua cac th& he lam tang tan s6 ciia cac alen Ian, giam tan so ciia cac
alen troi.
C. Quin thk tu thu phan thuong bao g6m cac dong thuin chiing ve cac kieu gen
khac nhau.
D. Quin the tu thu phan thuong da dang di truyen hon quan the giao phan ngau nhien.
Cau 36: Cho so d6 pha he sau:
a- Quy u&c:
Q Nu binh thuong
n Q
3
•o A Nil bi benh
Nam binh thuang
m
Nam bi benh
10 11 12 13 14 15 16
IV
17 18 19 20
So d6 pha he tren mo ta sir di truyen mot benh a nguoi do mot trong hai alen ciia mot
gen quy dinh. Biet rang khong xay ra dot bien o tat ca cac ca the trong pha he. Trong
nhirng nguai thuoc pha he tren, nhung nguai chua the xac dinh dugc chinh xac kieu gen
do chua CO du thong tin la
A. I v a 4 . B. 17va20. C . 8 va 13. D. 15 va 16.
Cau 37: Trong ki thuat chuySn gen, de chuyen gen vao te bao vi khuan, nguai ta c6 the
su dung hai loai the truyen la
A. plasmit va n§m men. B . plasmit va virut.
C. nhiem s4c t h i nhan tao va plasmit. D. nhiem sac the nhan tao va virut.
Cau 38: Nam 1928, Kapetrenco da tien hanh lai cay cai bap (loai Brassica 2n = 18) vol
cay cai cii (loai Raphanus 2n = 18) tao ra cay lai khac loai; hau het cac cay lai nay deu
hk thu, mot s6 cay lai nglu nhien bi dot bien so lugng nhiem sac the lam tang gap doi
bo nhiem sac the tao thanh cac the song nhi boi. Cho cac dac diem sau:
(1) Mang vat chSt di truyen cua hai loai ban dau;
(2) Trong t l bao sinh duang, cac nhilm s5c thd ton tai thanh tung nhom, moi nhom
gom 4 nhiem sac the tuang dong;
(3) Co kha nang sinh san huu tinh;
(4) Co kieu gen dong hop tu ve tat ca cac cap gen.
121
Co bao nbieu dac diem diing voi cac tbe song nhi boi nay?
A. 3 B. 2 C. 1 D. 4
Cau 39: Hinb thanh loai mai
A. khac khu virc dia If (bang con duong dia li) dien ra nhanh trong mot thai gian ngan.
B. bang con duong lai xa va da boi boa dien ra nhanh va gap pho bien a thuc vat.
C. bang con duong lai xa va da boi boa dien ra cham va hiem gap trong tir nhien.
D. a dong vat chu yeu dien ra bang con duong lai xa va da boi hoa.
Cau 40: Nhan to nao sau day tac dong true tiep len kieu hinh va gian ti&p lam hiin doi
tan so kieu gen, qua do lam bien doi tan so alen ciia quSn the?
A. Chgn loc tu nhien B. Dot biSn
C. Giao phoi khong ngau nhien D. Giao phoi ngau nhien
Cau 41: Khi noi ve tien boa nho, phat bieu nao sau day khong diing?
A. Hinh thanh loai mai dugc xem la ranh gidi giua tien boa nho va tien boa Ian.
B. Tien boa nho dien ra tren quy mo ciia mot quan the va dien bien khong ngung
dual tac dong ciia cac nhan to tien boa.
C. Tien boa nho la qua trinh lam bien doi tan so alen va thanh phan kieu gen ciia
quan the, dan den su hinh thanh loai mdi.
D. Tien hoa nho trai qua hang trieu nam lam xuat bien cac dan vi phan loai tren loai.
Cau 42: Trong qua tnnh tien boa, chgn Igc tu nhien va cac yeu to ngau nhien deu c6 vai tro
A. lam xuat hien alen mai lam phong phu von gen ciia qu§n thS.
B. lam thay doi tan so cac alen va thanh phan kieu gen ciia quan t h i .
C. lam cho mot gen nao do dii la c6 Igi cung c6 the bi loai bo hoan toan khoi quan the.
D. quy dinh chieu hudnng tien hoa.
Cau 43: Trong lich su phat trien ciia sinh giai qua cac dai dja chat, cay c6 mach va dong vat
di cu len can la dac diem sinh vat dien hinh a
A. ki De tam. B. ki Phan trang. C . ki Silua. D. ki Tam diep.
Cau 44: Phat bieu nao sau day khong diing khi noi vk thap sinh thai?
A. Thap sinh khoi khong phai liic nao ciing c6 day Ian dinh nho.
B. Thap so lugng bao gia cung c6 dang day Ian dinh nho.
C. Thap so lugng dugc xay dung dua tren so lugng ca the cua m6i bac dinh duong.
D. Thap nang lugng bao gid cung c6 dang day Idn dinh nho.
Cau 45: Khi noi ve tuoi ca the va tuoi quan the, phat bieu nao sau day khong diing?
A. Tuoi sinh If la thai gian song c6 the dat tdi ciia mot ca the trong quan the.
B. Moi quan the c6 cau triic tuoi dac trung va khong thay doi.
' C . Tuoi quan the la tuoi binh quan cua cac ca the trong quan the.
D. Tuoi sinh thai la thai gian song thuc ti cua ca the.
122
Cau 46: Su hiin dong so lugmg ca the cua quan the sinh vat nao sau day thuoc kieu
bien dong theo chu ki?
A . Quan the ech dong a mien Bac tang so lucmg ca the vao mua he.
B. Qukn the tram o r i m g U M i n h h i giam so lugng ca the sau chay rung.
C . Quan the ca chep a Ho Tay h i giam so lugng ca the sau thu hoach.
D. Quan the thong a Da Lat hi giam so lugng ca the do khai thac.
Cau 47: Cho cac v i du v l m o i quan he giua cac loai trong quan xa sinh vat:
(1) Tao giap no hoa gay doc cho ca song trong cung m o i truong;
(2) Cay tarn gui song bam tren than cac cay go trong r u n g ; _
(3) Cay phong Ian bam tren than cay go song trong rung; ^
{4) V i khuan Rhizubium song trong not san a re cay hp Dau. ->
Nhung v i du thuoc ve m o i quan he ho t r g giua cac loai trong quan xa sinh vat la
A.(l)va(4). B.(l)va(2). C . (3) va (4). D . (2) va (3).
Cau 48: Cho l u a i thuc an ciia mot ao nuoi n h u sau:
Thuc vat > Dong vat noi —• Ca me hoa
Ca muorng > Ca mang i
Neu trong ao nuoi tren, ca me hoa la doi tugng chinh tao nen san pham kinh te,
ca muong va ca mang la cac loai t u nhien thi ket luan nao sau day dung?
A. De tang hieu qua kinh te, can giam su phat trien cua cac loai thuc vat noi.
B. M o i quan he giua ca me hoa va ca muorng la quan he canh tranh.
C . Ca me hoa thuoc bac dinh duong cap 2.
D. Tang so lugng ca muong se lam tang hieu qua kinh te trong ao.
Cau 49: K h i noi ve di§n th^ t h u sinh, phat bieu nao sau day la dung?
A. Dien the t h u sinh xay ra a m o i truong ma trudc do chua c6 quan xa sinh vat.
B . Dien the t h u sinh khong lam thay doi dieu kien m o i truong song cua quan xa.
C . Dien th^ thu sinh c6 the dan den hinh thanh nen quan xa tuong doi on djnh.
D. Dien the t h u sinh khong lam thay doi thanh phan loai ciia quan xa.
Cau 50: K h i noi ve chu trinh sinh dia hoa nita, phat bieu nao sau day k h o n g dung?
A . V i khuan phan nitrat hoa c6 \hh phan huy nitrat ( N O , ) thanh nito phan t u (N2).
B. M o t so loai v i khuan, v i khuan lam c6 kha nang c6 dinh nita t u khong k h i .
C . Thuc vat h§p thu nita dual dang muoi, nhu muoi amon (NH;J), nitrat N O 3 .
D. Dong vat c6 xuang song c6 the hap thu nhieu nguon n i t a n h u muoi amon (NH^^),
nitrat N O ; .
DE 80 3
A +G _ 1
C a u 1: Tren mot mach cua phan t u A D N c6 t i le cac loai nucleotit la
T +X ~2'
T i le nay a mach bo sung ciia phan t u A D N noi tren la
A. 0,2. - B.2,0. C.0,5. D . 5,0.
123
Cau 2: Trong mo hinh cau true operon Lac a vi khuan E. coli, vung khoi dpng
A. mang thong tin quy dinh cau true enzim ADN polimeraza.
B. la nai protein uc che c6 the lien ket de ngan can sir phien ma.
C. la noi ARN polimeraza bam vao va khai dau phien ma.
D. mang thong tin quy dinh cau triic protein uc che.
Cau 3: Trong te bao, loai axit nucleic nao sau day c6 kfch thuoc Ion nhSt?
A.rARN B. mARN ' C . tARN D. A D N
Cau 4: Mot gen c6 chieu dai 510nm va tren mach 1 ciia gen c6 A + T = 600 nucleotit.
So nucleotit moi loai ciia gen tren la:
A. A = T = 300; G - X = 1200. B. A = T = 1200; G = X = 300.
C. A = T = 900; G = X = 600. D. A - T = 600; G = X = 900.
Cau 5: Gen A a sinh vat nhan so dai 408nm va c6 so nucleotit loai timin nhieu gSp 2 l^n
so nucleotit loai guanin. Gen A bi dot bien diem thanh alen a. Alen a c6 2798 lien kk
hidro. So lugng tung loai nucleotit ciia alen a la:
A. A = T = 799; G = X = 401. B. A = T - 800; G = X = 399.
C. A = T = 801; G = X = 400. D. A = T = 799; G = X = 400.
Cau 6: Cho cac sy kien dien ra trong qua trinh dich ma 6 te bao nhan thirc nhu sau:
(1) Bg ba doi ma ciia phurc hop Met - tARN (UAX) gan bo sung vcri codon mo dau
(AUG) tren mARN.
(2) Tieu don vi Ion ciia riboxom ket hop v6i tieu don vi be tao thanh riboxom hoan chinh.
(3) Tieu don vi be ciia riboxom gan vdi mARN a vj tri nhan bi^t dac hieu.
(4) Codon thii hai tren mARN gan bo sung v6i anticodon cua phiic he aai - tARN.
(aai: axit amin dung lien sau axit amin mo dau)
(5) Riboxom dich di mot codon tren mARN theo chilu 5' —> 3'.
(6) Hinh thanh lien ket peptit giua axit amin mo dau va aa^
Thur tir dung ciia cac sir kien dien ra trong giai doan ma dau va giai doan keo dai
chuoi polipeptit la:
A. (1) ^ (3) ^ (2) (4) ^ (6) ^ (5). B. (3) ^ (1) ^ (2) ^ (4) ^ (6) (5).
C. (2) ^ ( 1 ) - ^ (3) (4) (6) ^ (5). D. (5) (2) - > (1) ^ (4) ^ (6) ^ (3).
Cau 7: Khi noi ve dot bien gen, phat bieu nao sau day khong diing?
A. Dot bien gen lam thay doi vi tri cua gen tren nhilm sac the.
B. Dot bien gen lam xuat hien cac alen khac nhau trong quan the.
C . Dot bien gen la nhung bien doi trong cau true ciia gen.
D. Dot bien gen c6 the gay hai nhung ciing c6 the v6 hai hoac c6 Igi cho th^ dot bidn.
Cau 8: Cac bo ba tren mARN c6 vai tro quy dinh tin hieu ket thiic qua trinh dich ma la:
A. 3'GAU5'; 3'AAU5'; 3'AUG5'. B. 3'UAG5'; 3'UAA5'; 3'AGU5'.
C.3'UAG5';3'UAA5';3'UGA5'. D. 3'GAU5'; 3'AAU5'; 3'AGU5'.
Cau 9: Co ba te bao sinh tinh ciia mot ca the c6 kieu gen AaBbddEe tiln hanh giam phan
binh thuomg hinh thanh tinh trung. So loai tinh trung toi da c6 the tao ra la
A. 2. B. 8. C.6. D.4.
124
Cau 10: Nucleotit la dom phan cau tao nen '
A. hoocmon insulin. B. ARN polimeraza. C . ADN polimeraza. D. gen.
Cau 11: Co cac phat bieu ve tarn dong cua nhiem sac the:
(1) Tam dong la trinh tir nucleotit dac biet, moi nhiem sac the c6 duy nhat mot
trinh tu nucleotit nay.
(2) Tam dong la vi tri lien ket cua nhiem sac the v6i thoi phan bao, giup nhiem sac the
CO the di chuyen ve cac cue ciia te bao trong qua trinh phan bao.
(3) Tam dong bao gia cung nSm a dau tan cung cua nhiem sic thk.
(4) Tam dong la nhirng diem ma tai do A D N bat dau tir nhan doi.
(5) Tuy theo vi tri cua tam dong c6 the phan chia nhilm sic thk theo cac hinh dang
khac nhau.
Nhirng phat bieu dung la: .
A. (3), (4), (5). B.(l),(2),(5). C . (2), (3), (4). D. (1), (3), (4).
Cau 12: 0 mot loai dong vat, xet ba cap gen A, a; B, b; D, d nam tren ba cap nhiem sac the
thuong. Theo li thuyet, c6 toi da bao nhieu loai kieu gen di hgrp tu ve mot trong ba cap
gen quy djnh kieu hinh ( A - B - D-)?
A. 7 B. 1 C. 3 D. 6
Cau 13: Ci thyc vat, hop tu dugc hinh thanh trong truong hop nao sau day c6 the
phat trien thanh cay tu bpi?
A. Cac giao tii lech boi (n + 1) ket hop voi nhau.
B. Giao tu luong bpi (2n) ket hop vai giao tir dcm boi (n).
C. Giao tu luong bpi (2n) ket hop voi giao tu lech bpi (n + 1).
D. Cac giao tu luong bpi (2n) ket hop voi nhau.
Cau 14: Trong truong hop khong xay ra dot bien mai, cac the tu bpi giam phan tao
giao tii 2n c6 kha nang thu tinh. Theo l i thuyet, cac phep lai nao sau day cho doi con c6
cac kieu gen phan li theo ti le 1 : 2 : 1 ?
(1) AAAa X AAAa; (2) Aaaa x Aaaa; (3) AAaa x AAAa; (4) AAaa x Aaaa;.
Cau tra loi dung la . •-
A. (2), (3). B.(l),(4). C.(l),(2). D.(3),(4).
Cau 15: 0 mot loai thuc vat, alen B quy djnh hoa do trpi hoan toan so vai alen b quy dinh
hoa trang. Trong mot phep lai giua cay hoa do thuan chung vai cay hoa do c6 kieu gen Bb,
a dbi con thu dugc phan Ion cac cay hoa do va mot vai cay hoa trang. Biet rang sir bieu
hien mau sac hoa khong phu thupc vao dieu kien moi truong, khong xay ra dot bien gen
va dot bien cau true nhiem sac the. Cac cay hoa trang nay c6 the la the dot bien nao sau day?
A. The khong B. The ba C. The mot D. The boo
Cau 16: Mot nhom te bao sinh tinh chi mang dot bien cau true a hai nhiem sac the thupc
hai cap tuong dong so 3 va so 5. Biet gua trinh giam phan dien ra binh thuong va khong
xay ra trao doi cheo. Tinh theo l i thuyet, ti le loai giao tu khong mang nhiem sac the dot
bien trong tong so giao tu la
A.i. B.i. - C.i. D.i

4 2 . -n m- 8 6
125
Cau 17: Tien hanh da boi hoa cac te bao sinh duong ciia mot loai thuc vat c6 bp nhiem1
sac the luong boi (2n). Theo li thuySt, cac bao nay c6 th6 chua bo nhiem sic thk
A. 3n, 4n. B, 4n, 6n. C. 6n, 8n. D . 4n, 8n.
Cau 18: 6 mot loai thuc vat, alen A quy djnh hoa do troi hoan toan so vdi alen a
quy djnh hoa trang. Biet rang ca the tu boi giam phan binh thuong cho giao tu luong boi
CO kha nang thu tinh. Theo If thuyet, phep lai nao sau day cho dai con c6 kieu hinh phan li
theo ti le la 35 cay hoa do : 1 cay hoa trang?
A. Aaaa x Aaaa B. AAaa x AAaa
C, AAaa x Aaaa D. AAAa x AAAa
Cau 19: 6 mot loai thuc vat, gen A quy dinh than cao troi hoan toan so voi gen a quy
dinh than thap, gen B quy dinh hoa do troi hoan toan so voi gen b quy dinh hoa trJng. Lai
cay than cao, hoa do vdi cay than thAp, hoa trSng thu dugc F i phan li theo ti le: 37,5% cay
than cao, hoa trang : 37,5% cay than thap, hoa do : 12,5% cay than cao, hoa do : 12,5%
cay than thap, hoa trang. Cho biet khong c6 dot bien xay ra. Kieu gen ciia cay bo, me
trong phep lai tren la
A. : ^ x — . B.AaBBxaabb. C. AaBb x aabb. D. ^ x —
aB ab ab ab
Cau 20: 6 mot loai thuc vat luong boi, alen A quy dinh qua do troi hoan toan so vdi alen
a quy dinh qua vang. Lai cay qua do thuan chung vdi cay qua vang thuan chiing (P),
thu dugc cac hop tu. Dung consixin xu If cac hop tu, sau do cho phat trien thanh cac cay Fi.
Cho mot cay Fi tu thu phan thu dugc F2 gom 176 cay qua do va 5 cay qua vang. Cho biet,
cay tu boi giam phan chi tao giao tu luong boi c6 kha nang thu tinh. Theo If thuyet, cac
cay F2thu dugc c6 toi da bao nhieu loai kieu gen?
A. 4 B. 5 C.3 D.2
Cau 21: 6 mot loai thuc vat, mau sac hoa do hai cap gen A, a va B, b phan l i doc lap
quy dinh; khi kieu gen co ca alen A va alen B quy djnh kieu hinh hoa do; cac kieu gen
con lai quy dinh hoa trang. Cho hai cay c6 kieu hinh khac nhau (?) giao phSn vdi nhau,
thu dugc F i c6 kieu hinh phan l i theo ti le la 3 cay hoa trang : 1 cay hoa do. Bik ring
khong xay ra dot bien, kieu gen ciia (?) la
A. A a B B x A a b b . B. Aabb x aaBb. C. AABb x aaBb. D. AaBb x aabb.
Cau 22: Cho biet moi gen quy dinh mot tfnh trang, alen troi la troi hoan toan. Xet cac
phep lai sau:
(1) AaBb X aabb; (2) aaBb x AaBB; (3) aaBb x aaBb; (4) AABb x AaBb;
(5) AaBb X AaBB; (6) AaBb x aaBb; (7) AAbb x aaBb; (8) Aabb x aaBb.
Theo If thuyet, trong cac phep lai tren, c6 bao nhieu phep lai cho ddi con c6 hai loai
kieu hinh?
A. 3 B.5 C.6 D.4
Cau 23: Trong tnrdng hop khong xay ra dot biSn, niu cac cap alen nkm tren cac cap
nhiem sac the tuong dong khac nhau thi chiing
A. di truyen cling nhau tao thanh nhom gen lien k i t .
B. se phan li doc lap trong qua trinh giam phan hinh thanh giao tu.
C. luon tuong tac vdi nhau ciing quy dinh mot tfnh trang. _^ ^
D. luon CO so lugng, thanh phan va trat tu cac nucleotit giong nhau. (•
126
Cau 24: 0 mot loai thii, locut gen quy dinh mau sac long gom hai alen, trong do cac kieu
gen khac nhau ve locut nay quy dinh cac kieu hinh khac nhau; locut gen quy dinh mau
mat gom hai alen, alen troi la Irpi hoan loan. Hai locut nay cCing nam tren mot cap nhiem
sac the thuong. Cho biet khong xay ra dot bien, theo If thuyet, hai locut tren c6 the tao ra
toi da bao nhieu loai kieu gen va kieu hinh?
A. 10 kieu gen va 6 kieu hinh B. 9 kieu gen va 6 kieu hinh
C. 10 kieu gen va 4 kieu hinh D, 9 kieu gen va 4 kieu hinh
Cau 25: 0 ruoi giam, alen A quy dinh mat do la troi hoan toan so vdi alen a quy dinh
mat trang. Tinh theo If thuyet, phep lai nao sau day cho ddi con c6 ti le kieu hinh la
3 ruoi mat do : 1 ruoi mat trang?
A.X'^X^xX'Y B.X^X'xX^Y C.X'X'xX^Y D-X^X^xX^Y
Cau 26: 6 mot loai thuc vat, alen A quy djnh hoa do la troi hoan toan so vdi alen a quy
djnh hoa trang. The he ban dau ciia mot quan the c6 tan so cac kieu gen la 0,5Aa : 0,5aa.
Cho cac ca the cua quan the ngau phoi va khong c6 cac yeu td lam thay ddi tan so alen,
tinh theo If thuyet, ti le kieu hinh d the he Fi la:
A. 1 cay hoa do : 1 cay hoa trang. B. 3 cay hoa dd : 1 cay hoa trang.
C. 7 cay hoa dd : 9 cay hoa trang. D. 9 cay hoa dd : 7 cay hoa trang.
Cau 27: Co the c6 kieu gen A a B d ^ ^ giam phan tao ra 16 loai giao tu, trong do loai giao
de
tii Ab jDe chiem ti le 4,5%. Biet rang khong c6 dot bien xay ra, tan sd hoan vi gen la
A. 18%. B.40%. C.36%. D. 24%.
Cau 28: (3 mot loai thuc vat, tfnh trang mau hoa do hai gen khong alen la A va B tucmg tac
vdi nhau quy dinh. Neu trong kieu gen cd ca hai gen troi A va B thi cho kieu hinh hoa dd,
cac tnrdng hop con lai thi cho kieu hinh hoa trang. Tfnh trang chieu cao cay do mot gen
gom hai alen la D va d quy dinh, trong do gen D quy dinh than thap troi hoan toan so vdi
alen d quy dinh than cao. Tfnh theo If thuyet, phep lai AaBbDd x aabbDd cho ddi con c6
kieu hinh than cao, hoa dd chiem ti le
A. 56,25%. B. 6,25%. C . 25%. D. 18,75%.
Cau 29: 0 mot loai dong vat, alen A quy dinh long xam troi hoan toan so vdi alen a quy
dinh long hung; alen B quy djnh chan cao troi hoan toan so vdi alen b quy dinh chan thap;
alen D quy dinh mat nau troi hoan toan so vdi alen d quy dinh mat den. Phep lai
(P): 9 — X ^ X J X (S — X^Y thu duac F,. Trong tdng sd ca thk Fj, sd ca t h i cai c6
ab aB
long hung, chan thap, mat den chiem ti le 1%. Biet qua trinh giam phan khon| xay ra dot
bien nhimg xay ra hoan vi gen d ca hai gidi vdi tan sd nhu nhau. Theo If thuyet, sd ca the
long xam dj hop, chan thap, mat nau d Fi chiem ti le
A. 8,5%. B. 2%. C. 17%. D. 10%.
Cau 30: 6 mot loai thirc vat, locut gen quy dinh mau sac qua gom hai alen, alen A quy
dinh qua do troi hoan toan so vdi alen a quy dinh qua vang. Cho cay c6 kieu gen di hop
Aa tir thu phan, thu dugc Fi. Biet rang khong phat sinh dot bien mdi va sir bieu hien ciia
gen nay khong phu thudc vao dieu kien mdi trudng. Dir doan nao sau day la dung khi noi
vekilu hinh dFi?
127
A. Tren moi cay Fi c6 hai loai qua, trong do c6 75% qua do va 25% qua vang.
B. Tren m6i cay Fi c6 hai loai qua, trong do c6 50% qua do va 50% qua vang.
C. Cac cay F i c6 ba loai kieu hinh, trong do c6 25% cay qua vang, 25% cay qua do
va 50% cay c6 ca qua do va qua vang.
D. Tren moi cay F i chi c6 mot loai qua, qua do hoac qua vang.
Cau 31: O ga, gen quy dinh mau sac long nam tren vung khong tuorng dong cua
nhiem sac the gidi tinh X c6 hai alen: alen A quy dinh long van troi hoan toan so vai alen
a quy dinh long den. Cho ga trong long van thuan chiing giao phoi vai ga mai long den
thu dugc F i . Cho F i giao phoi vai nhau thu dugc F2. Khi noi ve kieu hinh a F2, theo
li thuyet, ket luan nao sau day khong diing?
A. Tat ca cac ga long den deu la ga mai.
vi". B. Ga trong long van c6 t i le gap doi ga mai long van.
'' C . Ga long van va ga long den c6 t i le bang nhau.
D. Ga trong long van c6 ti le gap doi ga mai long den.
Cau 32: 0 ruoi giam, alen A quy djnh than xam troi hoan toan so vai alen a quy djnh
than den; alen B quy dinh canh dai troi hoan toan so vai alen b quy dinh canh cut. Cac
gen quy djnh mau than va hinh dang canh deu nSm tren nhiSm sac the thirang. Alen D
quy djnh mat do troi hoan toan so vdi alen d quy dinh mat trang nam tren doan khong
tuang dong cua nhiem sac the giai tinh X. Cho giao phoi ruoi cai than xam, canh dai,
mat do vai ruoi dire than xam, canh dai, mat do (P), trong tong soruoi thu dugc a Fi, ruoi c6
kieu hinh than den, canh cut, mat trang chiem ti le 2,5%. Trong truang hgp khong xay ra
dot bien, tinh theo li thuyet, ti le kieu hinh than xam, canh dai, mat do a Fi chiem
A. 7,5%. B. 30%. C.60%. D.45%.
Cau 33: Gia su mot quan the dong vat ngau phoi dang a trang thai can bang di truyen
ve mot gen c6 hai alen (A troi hoan toan so vai a). Sau do, con nguoi da san bSt phSn Ian
cac ca the c6 kieu hinh troi ve gen nay. Cau true di truyen cua quan the se thay doi
theo huong
A. tan so alen A va alen a deu giam di.
B. tan so alen A va alen a deu khong thay doi.
C. tan so alen A giam di, tan so alen a tang len.
D. tan so alen A tang len, tan so alen a giam di.
Cau 34: Mot quan the thuc vat giao phan, xet mot gen c6 hai alen, alen A quy dinh hoa
do troi hoan toan so vai alen a quy dinh hoa trang. Khi qu§n thd nay dang d trang thai
can bang di truyen, so cay hoa do chiem ti le 91%. Theo l i thuyet, cac cay hoa do c6
kieu gen dong hgp tu trong quan the nay chiem ti le
A. 42%. B.21%. C.61%. D.49%.
Cau 35: 0 mot loai sinh vat, xet mot gen nam tren nhiem sac the thudng c6 hai alen la
A va a. Mot quan the ciia loai nay dang a trang thai can bang di truyen c6 tan so kieu gen
dong hcrp troi bang hai Ian tan so kieu gen di hgp. Theo l i thuyet, tSn so alen A va a ciia
quan the nay Ian lugt la
A. 0,2 va 0,8. B. 0,8 va 0,2. C. 0,67 va 0,33. D. 0,33 va 0,67.
128
Cau 36: Cho so do pha he sau:
o-rn Or-D Quy u&c:
• : Nam binh thucmg
II
6
O
7
• 9 10 11 12
H : Nam hi benh
O: Nir binh thucmg
© : Nir bi benh
m
13 14 15 16
So do pha he tren mo ta sir di truyen ciia mot benh a nguai do mot trong hai alen cua
mot gen quy dinh. Biet rang khong xay ra dot bien d tat ca cac ca the trong pha he. Xac suat
de cap vg chong III. 15 va III. 16 sinh ra dura con gai bi mac benh tren la
1
A. B.i. c.i. D.i.
6 4
Cau 37: Phuong phap nao sau day khong dugc su dung de tao uu thg lai? = "^^
A. Lai phan tich B. Lai khac dong kep " ''-'r'O
C. Lai khac dong dcm D. Lai thuan nghich ' '
Cau 38: Ki thuat chuyen gen gom cac buoc: ' • "
(1) Phan lap dong te bao c6 chua ADN tai t6 hop;
(2) Su dung enzim noi de gan gen cua te bao cho vao the truyen tao ra ADN tai to hop;
(3) Cat ADN cua te bao cho va ADN ciia th§ truyen bang cung mot loai enzim cat;
(4) Tach the truyen va gen can chuyen ra khoi te bao;
(5) Chuyen ADN tai to hop vao te bao nhan.
Thu tu diing cua cac buoc tren la:
A. (3) ^ (2) ^ (4) (5) - * (1). B. (4) ^ (3) • (2)- (5)- (1) .
C.(3)-^(2)->(4)^(l)^(5). D . ( l ) - > ( 4 ) • (3) •(5)- (2) .
Cau 39: 6 nhung loai sinh san huu tinh, tu mot quan the ban d§u tach thanh hai hoac nhieu
quan the khac nhau. Neu cac nhan to tien hoa da tao ra su phan hoa ve von gen giua cac
quan the nay, thi co che each li nao sau day khi xuSt hien se danh dau su hinh thanh loai mod?
A. Cach li noi a B. Cach l i sinh thai C. Cach li dia li D. Cach li sinh san
Cau 40: Nhan to nao sau day cung cap nguon nguyen lieu cho qua trinh tien hoa cua
sinh gioi?
A. Chon Ipc tu nhien B. Cac y8u to nglu nhien
C. Dot bien D, Cac co che each li
Cau 41: Cap co quan nô sau day la co quan tuong dong?
A. Mang ca va mang tom B. Canh chim va canh con triing
C. Canh doi va tay ngudi D. Gai xuong r6ng va gai hoa h6ng
Cau 42: Cho cac nhan t6 sau: (1) Giao ph6i khong nglu nhien; (2) Chon Ipc tu nhien;
(3) Dot bien gen; (4) Giao phoi ngau nhien. Theo quan niem tien hoa hien dai,
nhirng nhan to lam thay doi tan so alen cua quan the la
A.(2)va(4). B.(2)va(3). C.(l)va(4). D. (3) va (4).
iff
Cau 43: Theo quan niem ciia Dacuyn ve chon loc tir nhien, phat biû nao sau day khong diing?
A. Chpn loc tu nhien dan den hinh thanh cac quan the c6 nhieu ca the mang cac kieu gen
quy dinh cac dac diem thich nghi vdi moi truong.
B. Chon loc tir nhien la sir phan hoa ve kha nang song sot va kha nang sinh san ciia
cac ca the trong quan the.
C. Doi tugng tac dong cua chon loc tu nhien la cac ca thk trong quAn t h i .
D. Ket qua cua chon loc tu nhien la hinh thanh nen loai sinh vat c6 cac dac diSm
thich nghi vdi moi trudng.
Cau 44: Khi noi ve chu trinh sinh dia hoa cacbon, phat bieu nao sau day la dung?
A. Su van chuyen cacbon qua moi bac dinh duong khong phu thuoc vao hieu suat
sinh thai ciia bac dinh dudng do.
B. Cacbon di vao chu trinh dudi dang cacbon oxit (CO).
C. Mot phan nhd cacbon tach ra tir chu trinh dinh duong de di vao cac Idp trSm tich.
D. Toan bo lugng cacbon sau khi di qua chu tiinh dinh dudng dugc trd lai moi trudng
khong khi.
Cau 45: Phat bieu nao sau day la dung khi noi ve chudi thuc an va ludi thiic an trong
quan xa sinh vat?
A. Cau true ciia ludi thuc an cang phuc tap khi di tu vT dp thip den vT dp cao.
B. Trong mot quan xa sinh vat, moi loai chi c6 the tham gia vao mot chudi thuc an
nhit djnh.
C. Quan xa sinh vat cang da dang ve thanh phSn loai thi ludi thuc an trong quSn xa
cang phuc tap.
D. Trong tat ca cac quan xa sinh vat tren can, chi cd loai chudi thuc an dugc khdi dha
bang sinh vat tu dudng.
Cau 46: Hien tugng nao sau day phan anh dang bien dong so lugng ca the ciia quan the
sinh vat khong theo chu ki?
A. 6 Viet Nam, vao mua xuan, khi hau am ap, sau hai thudng xuat hien nhiû.
B. 6 mien Bac Viet Nam, so lugng Ich nhai giam vao nhung nam cd mua dong gia ret,
nhiet do xudng dudi 8°C.
C. CJ dong reu phuorng Bac, cu 3 - 4 nam, so lugng cao lai tang len gSp 100 l§n va
sau do lai giam.
D. 0 Viet Nam, hang nam vao thai gian thu hoach lua, ngd,..., chim cu gay thudng
xuat hien nhieu.
Cau 47: Tap hgp sinh vat nao sau day la quSn t h I sinh vat?
A. Tap hgp ca trong Hd Tay
B. Tap hgp cay cd trong mot rudng lua
C. Tap hgp cay eg tren mot qua doi d Phu Thg
D. Tap hgp con triing trong rung Cue Phuomg
Cau 48: He sinh thai nao sau day dugc cung cap them mot phSn vat chSt va cd s6 lugng
loai han che?
130
A. Rung la rong on doi B . D6ng ruong • -
C. Rung nguyen sinh D. Bien
Cau 49: Cho cac quan xa sinh vat sau: (1) Rung thua cay g6 nho ua sang; (2) Cay bui v^
cay CO chiem uu the; (3) Cay go nho va cay bui; (4) Rung lim nguyen sinh; (5) Trang c6.
So do diing ve qua trinh dien the thu sinh dan den quan xa bi suy thoai tai rung lim
Huu Lung, tinh Lang Son la:
A. (5) (3) -> (1) ^ (2) (4). B. (2) ^ (3) - > (1) ^ (5) ^ (4).
C.(4)^(l)->(3)^(2)^(5). D.(4)-(5)^(l)^(3)->(2).
Cau 50: Cho chuoi thiic an: Cay ngo Sau an la ngo Nhai —> Ran ho mang —>• Dieu hau.
Trong chuoi thuc an nay, nhai la dong vat tieu thu
A.bac3. B.bacl. C.bac2. D.bac4.
DE 3 0 4
Cau 1: Trong qua trinh dich ma,
A. tai C l i n g mot thai diem, tren m6i mARN thucmg c6 mot s6 riboxom boat dong
dugc goi la polixom.
B. nguyen tac bo sung giua codon va anticodon the hien tren toan bp cac nucleotit
cua mARN. , ,
C. CO su tham gia true tiep cua ADN, mARN, tARN v^ rARN. . . . ,^
D. riboxom djch chuySn tren mARN theo chieu 3' 5'. ,
Cau 2: 6 sinh vat nhan thuc, codon nao sau day ma hoa axit amin metionin? '
A.5'AGU3' B. 5'UAG3' C.5'UUG3' D. 5'AUG3'
A +T
Cau 3: Gen B c6 900 nucleotit loai adenin (A) va c6 ti le = 1,5. Gen B bi dot bi^n
" C+X
dang thay the mot cap G - X bang mot cap A - T tra thanh alen b. Tong so lien ket hidro
cua alen b la
A. 3599. B. 3600. ' C . 3899. D.3601.
Cau 4: Phan ti'ch thanh phan hoa hoc ciia mot axit nucleic cho th§y ti le cac loai nucleotit
nhu sau: A =: 20%; G = 35%; T = 20%. Axit nucleic nay la
A. ADN CO cau true mach dan. B. A D N c6 cau true mach kep.
C. ARN CO cau true mach dan. D. ARN c6 cau true mach kep.
Cau 5: Khi noi ve dot bien gen, phat bieu nao sau day khong dung?
A. Phan Ian dot bien gen xay ra trong qua trinh nhan doi A D N .
B. Dot bien gen la nguon nguyen lieu sa cap chii ydu ciia qua trinh ti^n hoa.
C. Phan Ian dot bien diem la dang dot bien mat mot cap nucleotit.
D. Dot bien gen c6 the c6 Igi, c6 hai hoac trung tinh doi vai the dot bien.
Cau 6: Biet ham lugng A D N trong nhan cua mot te bao sinh tinh ciia the luong boi la x.
Trong truoTig hop phan chia binh thuomg, ham lugng A D N nhan cua te bao nay dang a
ki sau ciia giam phan 1 la
A. Ix. B . 0,5x. C. 4x. D. 2x.
131
Cau 7: Mot gen 6 sinh vat nhan thuc c6 3900 lien ket hidro va c6 900 nucleotit loai guania.
Mach 1 cua gen c6 so nucleotit loai adenin chiem 30% va s6 nucleotit loai guanin chilm 10%
tong so nucleotit cua mach. So nucleotit moi loai a mach 1 cua gen nay la:
A. A = 450; T = 150; G = 750; X = 150. B. A = 750; T = 150; G = 150; X = 150.
C . A = 150; T - 450; G = 750; X = 150. D. A = 450; T = 150; G = 150; X = 750.
Cau 8: Trong mo hinh cau true ciia operon Lac, vung van hanh la noi
A. chura thong tin ma hoa cac axit amin trong phan tu protein cau true.
B. ARN polimeraza bam vao va khai dau phien ma.
C. protein uc che c6 the lien ket lam ngan can sir phien ma.
D. mang thong tin quy dinh cau triic protein uc chl.
Cau 9: 0 mot loai thuc vat luong bpi, lai hai cay hoa do (P) vai nhau, thu ducrc F, gom
180 cay hoa do va 140 cay hoa trang. Cho biet khong xay ra dot bien, qua trinh giam phan
ciia cac cay Fi tao ra toi da bao nhieu loai giao tu?
A. 8 B.4 C.9 D. 16
Cau 10: Nhihig dang dot bien cau true nhiem sac the khong lam thay doi so lugng va
thanh phan gen tren mot nhiem sac the la
A. dao doan va chuyen doan tren cung mot nhilm skc thk.
B. lap doan va chuyin doan tren cimg mot nhiem sic thk.
C. mat doan va lap doan.
D. mat doan va dao doan.
Cau 11: 6 sinh vat nhan thuc, cac viing dau miit ciia nhilm s5c t h i la cac trinh tu
nucleotit dac biet. Cac trinh tu nay c6 vai tro
A. bao ve cac nhiem sac the, lam cho cac nhiem sac the khong dinh vao nhau.
B. la diem khai dSu cho qua trinh nhan doi ciia phan tu ADN.
C. ma hoa cho cac loai protein quan trong trong t§ bao.
D. giiip cac nhiem sac the lien ket vdi thoi phan bao trong qua trinh nguyen phan.
Cau 12: Cac te bao sinh tinh ciia ca the c6 kieu gen AaBbDd tien hanh giam phan
binh thuong. Biet rang khong xay ra dot bien, theo li thuyet, so loai tinh trung toi da dugc
tao ra la
A. 2. B.4. C . 8. D.6.
Cau 13: ca doc dugc (2n = 24), nguai ta da phat Men dugc cac dang thk ba a ca 12 cap
nhiem sac the. Cac the ba nay c6 so lugng nhiem sac the trong te bao xoma va va kieu hinh
tuang ung la:
A. khac nhau va giong nhau. B. giong nhau va giong nhau.
C. khac nhau va khac nhau. D. giong nhau va khac nhau.
Cau 14: Trong mot te bao sinh tinh, xet hai cap nhiem sac the dugc ki hieu la Aa va Bb.
Khi te bao nay giam phan, cap Aa phan l i binh thuong, cap Bb khong phan l i trong giam
phan I, giam phan II dien ra binh thuong. Cac loai giao tu c6 the dugc tao ra tu qua trinh
giam phan ciia te bao tren la .A,
m
A. ABb va A hoac aBb vk a. B. ABb va a hoac aBb va A. ' : - '
C. Abb va B hoac ABB va b. D. ABB va abb hoac AAB va aab.
Cau 15: O mot loai dong vat, nguoi ta da phat hien 4 noi c6 trinh tu cac gen tren
nhiem sic thk s6 lU nhir sau: Noi 1: ABCDEFGHI; Noi 2: HEFBAGCDI; Noi 3:
ABFEDCGHI; Noi 4: ABFEHGCDI. Cho hik noi 1 la noi g6c, moi noi con lai dugc
phat sinh do mot dot bien dao doan. Trinh tu diing ciia su phat sinh cac noi tren la:
A. 1 2 ^ 4 -> 3. B. 1 3 ^ 2 4.
C.1^4->2^3. D. 1 ^ 3 ^ 4 ^ 2 .
Cau 16: 6 mot loai thuc vat, alen A quy dinh qua do trpi hoan toan so vdi alen a
quy dinh qua vang. Dung consixin xu li cac hat cua cay luong bpi (P), sau do dem gieo
cac hat nay thu dugc cac cay Fi. Chpn ngau nhien hai cay Fi cho giao phan vai nhau, thu
dugc F2 gom 1190 cay qua do va 108 cay qua vang. Cho biet qua trinh giam phan khong
xay ra dot bien, cac cay tu bpi deu tao giao tu 2n c6 kha nang thu tinh. Tinh theo li thuySt,
ti le kieu gen cua F2 la:
A. lAAA : 5AAa : 5Aaa : laaa. B. 5AAA : lAAa : 5Aaa : laaa.
C. 5AAA : lAAa : lAaa : 5aaa. D. lAAA : 5AAa : lAaa : 5aaa.
Cau 17: Phat bieu nao duoi day khong dung ve vai tro cua dot bien doi vdi tien hoa?
A. Dot bien cau true nhiem sac the gop phan hinh thanh loai mdi.
B. Dot bien nhiem sac the thudng gay chet cho the dot bien, do do khong c6 y nghia
doi vdi qua trinh tien hoa.
C. Dot bien da bpi dong vai tro quan trpng trong qua trinh tien hoa vi no gop phan
hinh thanh loai mdi.
D. Dot bien gen cung cap nguyen lieu cho qua trinh tien hoa ciia sinh vat.
Cau 18: 6 mot loai thuc vat luong bpi, trong te bao sinh duong c6 sau nhom gen lien kk.
The mot ciia loai nay c6 so nhiem sac the don trong moi te bao, khi dang d ki sau cua
nguyen phan la
A. 24. B.22. C.U. D. 12.
Cau 19: Trong qua trinh giam phan, d mot co the, c6 kieu gen AaBb X^^X**^ da xay ra
hoan vj gen giua cac alen D va d vdi tan so 20%. Cho biet khong xay ra dot biln, tinh theo
if thuyet, ti le loai giao tu ab X*^" dugc tao ra tvr ca the nay la
A, 7,5%. B.5%. C.2,5%. D. 10%.
Cau 20: 0 mot loai thuc vat, alen A quy dinh qua tron trpi hoan toan so vdi alen a
quy djnh qua dai; alen B quy djnh qua chin sdm trpi hoan toan so vdi alen b quy dinh cjua
chin mupn. Lai cay qua tron, chin sdm vdi cay qua dai, chin mupn (P), thu dugc Fi gom
80 cay qua tron, chin mupn; 80 cay qua dai, chin sdm; 20 cay qua tron, chin sdm; 20 cay
qua dai, chin mupn. Neu khong xay ra dot bien, kieu gen ciia (P) la
A, AaBbxaabb. B. ^ ^ x — . C — x —. D. AABb x aabb.
ab ab aB ab
Cau 21: 0 mot loai thuc vat, xet hai cap gen A, a va B, b cung nam tren mot cap nhiem
sac the, moi gen quy dinh mot tinh trang, cac alen trpi la trpi hoan toan. Trong mot phep
lai giua hai cay c6 kieu hinh khac nhau, thu dugc ddi con c6 kieu hinh phan li theo ti le
133
1 : 2 : 1 . Cho biet kbong xay ra dot bien va khong xay ra hoan vi gen. Phep lai phii hop
vai ket qua tren la
. AB Ab „ AB Ab ^ Ab AB ^ Ab Ab
A. X— . B. X— . C. — X . D. — X — .
ab ab ab aB ab ab aB aB
Cau 22: Hoan vi gen xay ra trong giam phan la do
A. sy trao doi cheo giua hai cromatit trong ciing mot nhiem sac the kep.
; B. sir trao doi doan giua hai cromatit thupc cac nhiem sac the khong tuang dong.
C. sir phan li doc lap va to hop tu do ciia cac nhiem sac the khac nhau.
D. sir trao doi cheo giua hai cromatit khac nguon trong cap nhiem sac the kep
tuang dong.
Cau 23: 0 mot loai thuc vat, khi lai cay hoa do thuan chung vai cay hoa trang thuan
chung (P), thu dugc Fi toan cay hoa do. Cho Fi tu thu phan, thu dugc F2 g6m 56,25% cay
hoa do va 43,75% cay hoa trang. Neu cho cay Fi lai vai cay c6 kieu gen dong hgp Ian thi
thu dugc dai con gom
A. 75% cay hoa do va 25% cay hoa trang.
B. 100% cay hoa do.
C. 100% cay hoatrSng.
D. 25% cay hoa do va 75% cay hoa trang.
AB
Cau 24: Cho cay (P) c6 kieu gen tu thu phan, thu duac Fi. Gia sir trong
ab
qua trinh hinh thanh giao tu due va giao tu cai deu khong xay ra dot bien nhung xay ra
hoan vj gen vdi tan so 20%. Theo If thuySt, trong tong s6 cay thu dugc a F,, s6 cay c6
AB
kieu gen ehiem ti le
aB
A. 8%. B. 16%. C.20%. D.4%.
Cau 25: 0 ruoi giam, alen A quy dinh than xam trpi hoan toan so vdi alen a quy dinh than
den; alen B quy dinh canh dai trgi hoan toan so vdi alen b quy dinh canh cut; alen D quy
dinh mat do trgi hoan toan so vdi alen d quy dinh mat tr4ng. Theo li thuyet, phep lai:
Ab Ab
— X ^ Y X — X ^ X ^ cho ddi con c6 ti le ruoi due than xam, canh cut, mat do la
aB ab
A. 25%. B.6,25%. C. 18,75%. D. 12,5%.
. Cau 26: O ruoi giam, gen quy dinh mau mat nam tren vung khong tuang dong cua
nhiem sac the gidi tinh X c6 hai alen, alen A quy dinh mat do trpi hoan toan so vdi alen a
quy dinh mat trang. Lai ruoi cai mat do vdi ruoi due mat trang (P) thu dugc Fi g6m
50% ruoi mat do, 50% ruoi mat trang. Cho Fi giao phoi tu do vdi nhau thu dugc F2. Theo
If thuyet, trong tong so ruoi d F2, ruoi cai mat do ehiem ti le
B. 18,75%. C. 75%. D. 31,25%.
Cau 0 mot loai dong vat, xet mot gen tren nhiem sac the thudng c6 hai alen, alen A
I I * A.27:6,25%.
trpi hoan toan so vdi alen dot bien a. Gia su d mot phep lai, trong tdng s6 giao tu due,
giao tu mang alen a ehiem 5%. Trong tong so giao tu cai, giao tii mang alen a
chiem 10%. Theo If thuyet, trong tong so ca the mang alen dot bien d doi con, the
dot bien chiem ti le
A. 90,5%. B.3,45%. C. 85,5%. D . 0,5%.
Cau 28: C5 mot loai sinh vat, hai cap gen A, a va B, b cung nSm tren mot cap nhilm sSc
the va each nhau 20cM. Hai cap gen D, d va E, e cung nam tren mot cap nhiem s5c the
khac va each nhau lOcM. Cho phep lai: ^ ^ x ^ ^ — . Bik rSng khong phat sinh dot
ab de ab de
bien mai va hoan vi gen xay ra a ca hai giai vai tan so bang nhau. Theo l i thuyet, trong
tong so ca the thu dugc a dai con, so ca the c6 kieu gen dong hop Ian \k tit ca cac gen
tren chiem ti le
A. 7,2%. B.0,8%. • C.2%. D . 8%.
Cau 29: 0 mot loai thuc vat, tinh trang mau sac hoa do hai gen khong alen phan l i
doc lap quy dinh. Trong kieu gen, khi c6 dong thai ca hai loai alen troi A va B thi cho hoa
do, khi chi c6 mot loai alen troi A hoac B thi cho hoa hong, con khi khong c6 alen troi
nao thi cho hoa trang. Cho cay hoa hong thuan chung giao phan vdi cay hoa do (P),
thu dugc Fi gom 50% cay hoa do va 50% cay hoa hong. Biet rang khong xay ra dot biSn,
theo h' thuyet, phep lai nao sau day phii hop vai tk ca cac thong tin tren?
(1) A A b b x AaBb; (2) aaBB x AaBb; (3) AAbb x AaBB;
(4) AAbb X AABb; (5) aaBb x AaBB; (6) Aabb x AABb.
Cac phep lai dung la
A. (2), (4), (5), (6). B. (3), (4), (6). C. (1), (2), (3), (5). D . (1), (2), (4).
Cau 30: 0 mot loai thuc vat luang bpi, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so vai
alen a quy dinh than thap; alen B quy dinh hoa do troi hoan toan so vai alen b quy dinh
hoa vang, cac gen phan l i doc lap. Cho cay than cao, hoa do (P) tir thu phan, thu dugc Fi
gom 4 loai kieu hinh. Cho cay (P) giao phan vai hai cay khac nhau: Vai cay thii nhat,
thu dugc dai con c6 kieu hinh phan l i theo ti le 1 : 1 : 1 : 1. Vai cay thu hai, thu dugc
dai con chi c6 mot loai kieu hinh. Biet rang khong xay ra dot bien va cac ca the con c6
sue song nhu nhau. Kieu gen ciia cay (P), cay thu nhat va cay thu hai Ian lugt la
A. AaBb, Aabb, AABB. B. AaBb, aaBb, AABb.
C. AaBb, aabb, AABB. D. AaBb, aabb, AaBB.
Cau 31: Cho giao ph§n hai cay hoa tr§ng thu§n chiing (P) vai nhau thu dugc Fi toan cay
hoa do. Cho Fi tu thu phan, thu dugc F2 gom 89 cay hoa do va 69 cay hoa trang. Biet rang
khong xay ra dot bien, tinh theo If thuyet, ti le phan l i kieu gen a Fjia
A. 1 : 2 : 1 : 2 : 4 : 2 : 1 : 1 : 1. B. 1 : 2 : 1 : 1 : 2 : 1 : 1 : 2 : 1.
€.3:3:1:1:3:3:1:1:1. D. 4 : 2 : 2 : 2 : 2 : 1 : 1 : 1 : 1 .
Cau 32: CI ruoi giam, alen A quy dinh mat do troi hoan toan so vdi alen a quy dinh
mat trang. Trong trudng hop khong xay ra dot bien, phep lai nao sau day cho ddi con c6
kieu hinh phan li theo ti le la 2 ruoi cai mat do : 1 ruoi due mat do : 1 ruoi due mat trang?
A.X^X^xX^Y B.X^X^xX^Y C.X^X'xX^Y D-X^X^xX^Y
Cau 33: d mot quan t h i thuc vat luang bpi, xet mot gen c6 hai alen nam tren nhiem sac
the thudng, alen A quy dinh hoa do troi hoan toan so vdi alen a quy dinh hoa trang.
135
Khi quan the nay dang a trang thai can bang di truyen, so cay hoa trang chiem ti le 4%.
Cho toan bo cac cay hoa do trong qu§n the do giao ph4n nglu nhien voi nhau, theo h' thuyet,
ti le kieu hinh thu dugc a dai con la
A. 35 cay hoa do : 1 cay hoa trang. B. 15 cay hoa do : 1 cay hoa trang.
C. 24 cay hoa do : 1 cay hoa trang. D. 3 cay hoa do : 1 cay hoa trang.
Cau 34: O mot loai thyc vat, alen A quy dinh hat c6 kha nang nay mam tren dat bi nhiem
man troi hoan toan so voi alen a cjuy dinh hat khong c6 kha nang nay. Tir mot quan thk
dang a trang thai can bang di truyen, thu dugc t6ng s6 10 000 hat. Dem gieo cac hat nay
tren mot viing dat bi nhiem man thi thay c6 6 400 hat nay mam. Tinh theo li thuySt, trong s6
cac hat nay mam, ti le hat c6 kieu gen dong hop la
A. 36%. B. 16%. C.25%. D.48%.
Cau 35: Mot loai sinh vat luong bgi, xet hai locut gen nkm tren ciing mot nhilm sic thi thuong;
locut I CO hai alen, locut II c6 ba alen. Bik rkng khong phat sinh dot biln mdi, qua trinh
ngau phoi c6 the tao ra trong quan the cua loai nay toi da bao nhieu loai kiSu gen ve hai
locut tren?
A.18 B.42 C.36 D.21
Cau 36: So do pha he sau day mo ta mot benh di truyen a nguoi do mot gen c6
hai alen quy dinh.
I 1 -a o •u Quy uac:
2 3
• bi benh
4 • Nam bikhong
Nam benh
II • 6 D- •O 6 10 O Nir khong bi benh
Nil bi benh
_9
m
11 12 13 14
Biet rang khong c6 cac dot bien mai phat sinh a tSt ca cac ca thi trong pha he. Xac su§t
sinh con dau long khong bi benh cua cap vg chong III. 12 - III. 13 trong pha he nay la
3
8 B. - . 6 D.
Cau 37: ADN tai to hgp mang9gen ma hoa insulin tao ra bang ki thuat di truyen dugc dua
vao trong te bao E. coli nham
A. uc che boat dgng he gen cua te bao E. coli.
B. lam bat heat cac enzim can cho sir nhan doi ADN ciia E. coli.
C. tao dieu kien cho gen da ghep dugc bieu hien.
D. lam cho ADN tai to hgp ket hgp vai ADN vi khu§n.
Cau 38: Phat bieu nao duoi day la diing khi noi ve he so di truyen?
A. He so di truyen cang cao thi hieu qua chgn Igc cang thap.
B. Doi vai nhiJng tinh trang c6 he so di truyen thap thi chi can chgn Igc mot Ian da c6
hieu qua.
C. He so di truyen cao noi len rang tinh trang phu thugc chu yeu vao kieu gen.
D. He so di truyen thap chung to tinh trang it chiu anh huong cua dilu kien ngoai canh.
Cau 39: So vai dot biln nhilm sac thl thi dot biSn gen la ngu6n nguyen lieu so c§p
chu yeu ciia tien hoa vi
A. alen dot bien c6 loi hay c6 hai khong phu thupc vao t6 hop gen va moi truomg
song, vi vay chon loc tu nhien vin tich luy cac gen dot bien qua cac thi he.
B. cac alen dot bien thuong a trang thai Ian va a trang thai di hop, chon Ipc tu nhien
tac dong true tiep vao kieu gen, do do tan so cua gen Ian c6 hai khong thay doi qua cac the he.
C. dot bien gen ^ho bi6n hon dot biSn nhilm sic thk va it anh hucmg din sue song va
sir sinh san ciia ca the sinh vat.
D. da so dot bien gen la c6 hai, vi vay chon Ipc tu nhien se loai bo chung nhanh
chong, chi giu lai cac dot bien c6 loi.
Cau 40: Theo quan niem hien dai, nhan to cung cap nguon bien di thu cap v6 cung
phong phii cho qua trinh tien hoa la
A. giao phoi ngau nhien. B. chpn Ipc tu nhien.
C. dot bien. D. giao phoi khong nglu nhien.
Cau 41: NhiJng bang chung tien hoa nao sau day la bang chung sinh hpc phan tu?
(1) Te bao cua tat ca cac loai sinh vat Men nay deu su dung chung mot bp ma di truyen; •
(2) Su tuong dong ve nhung dac diem giai phau giiia cac loai;
(3) ADN ciia til ca cac loai sinh vat hien nay deu dupe c§u tao tu b6n loai nucleotit;
(4) Protein ciia tat ca cac loai sinh vat hien nay deu dupe cau tao tu khoang 20 loai
axit amin;
(5) Tat ca cac loai sinh vat hien nay deu dupe ciu tao tu tl bao.
Cau tra loi dung la:
A. (2), (3), (5). B.(l),(3),(4). C. (2), (4), (5). D. (1), (2), (5).
Cau 42: Khi noi ve qua trinh hinh thanh loai mdi, phat bieu nao sau day dung?
A. Hinh thanh loai bang each li dia li, c6 the c6 su tham gia cua cac yeu to ngau nhien.
B. Qua tnnh hinh thanh loai mai chi dien ra trong ciing khu vuc dia li.
C. Hinh thanh loai mdi bSng each li sinh thai la con duong hinh thanh loai nhanh nhat.
D. Hinh thanh loai mai bang ca che lai xa va da bpi hoa chi dien ra 6 dong vat.
Cau 43: E>ku ki Caebon c6 khi hau am va nong, vS sau khi hau tra nen lanh va kho. Dac diem
cua sinh vat dien hinh d ki nay la , ,^ ^
A. duong xi phat trien manh, thuc vat c6 hat xuat hien, luong cu ngu tri, b6 sat phat sinh.
B. cay CO mach va dong vat di cu len can.
C. cay hat tran ngu tri, bo sat ngu tri, phan hoa chim.
D. xuat hien thuc vat c6 hoa, cu6i ki tuyet diet nhieu sinh vat ke ca bo sat c6.
Cau 44: Cho cae giai doan chinh trong qua tnnh dien the sinh thai a mot dam nuac nong
nhu sau:
(1) Dam nuac nong c6 nhidu loai sinh vat thuy sinh a cac tang nuac khac nhau: mot
so loai tao, thuc vat c6 hoa song tren mat nuac, torn, ca, cua, 6c,...
(2) Hinh thanh rimg cay bui va cay go;
(3) Cac chat lang dpng tich tu a day lam cho dam bi nong dan. Thanh phan sinh vat
thay doi: cac sinh vat thuy sinh it d§n, dac biet la cac loai dpng vat c6 kich thuac Ian;
(4) Dam nuac nong bien doi thanh viing dat triing, xuat hien c6 va cay bui.
137
Trat tir dung cua c5c giai doan trong qua trinh dien the tren la:
A . (2) ^ (1) (4) (3). B . (3) ^ (4) ^ (2) (1).
C . (1) ^ (2) (3) (4). D . (1) (3) (4) ^ (2).
C a u 45: K h i noi ve chu trinh nuoc trong t u nhien, phat bieu nao sau day khong diing?
A . N u a c la thanh phan khong the thieu va chiem phan Ion k h o i l u g n g co the sinh vat.
B . Nguon nuac sach khong phai la v6 tan ma dang b i suy giam nghiem trong.
C . Nuac la nguon tai nguyen khong tai sinh.
D . N u o c tren T r a i Dat luan chuyen theo vong tukn hoan.
C a u 46: K h i noi ve l u o i va chuoi thuc an, ket luan nao sau day la dung?
A . Trong mot l u o i thuc an, sinh vat san xuat c6 the dugc x§p vao nhiû bac dinh duong
khdc nhau.
B . Trong mot chuoi thuc an, m o i loai c6 the thuoc nhieu mat xich khac nhau.
C . Trong mot l u o i thuc an, moi loai c6 the tham gia vao nhiSu chuoi thuc an khac nhau.
D . Trong mot l u a i thuc an, m o i bac dinh du&ng thuong chi c6 mot loai sinh vat.
C a u 47: Co nhung loai sinh vat bj con n g u a i san bat hoac khai thac qua muc, lam giam
manh so l u g n g ca the t h i se c6 nguy ca b i tuyet chung. Cach giai thich nao sau day la
hgp li?
A . K h i so l u g n g ca the ciia quan the con lai qua it thi d l xay ra bien dgng di truy^n,
lam ngheo von gen cung n h u lam bien mat nhieu alen c6 I g i ciia quan the.
B . K h i so l u g n g ca the cua quan the con lai qua it thi dot bien trong qu§n t h ^ de
xay ra, lam tang tan so alen dot biSn c6 hai.
C . K h i so l u g n g ca the ciia quan the giam manh thi se lam giam su di - nhap gen va
lam giam sir da dang di truyen ciia quSn t h ^ .
D . K h i so l u g n g ca the ciia quan the con lai qua ft thi d i xay ra giao ph6i khong
ngau nhien se dan den lam tang tSn s6 alen c6 hai.
C a u 48: Neu kich thuac quan the giam xuong dual muc toi thieu thi
A . so l u g n g ca the trong quan the i t , ca hoi gap nhau ciia cac ca t h i due va cai tang
len dan t a i lam tang t i le sinh san, lam s6 lugng ca the ciia quSn thk tang len nhanh chong.
B . mat do ca the cua quan the tang len nhanh chong, lam cho su canh tranh cung loai
dien ra khoc liet han.
C . su canh tranh ve n o i a giua cac ca the giam nen so l u g n g ca thk ciia qu§n thk tang
len nhanh chong.
D . su ho t r g giua cdc ca the trong quan the va kha nang chong chgi v d i nhung thay d6i
ciia moi truang cua quan the giam.
C a u 49: M o i quan he vat k i sinh - vat chu va m o i quan he vat d u - con m o i giong nhau
a dac diem nao sau day?
A . Deu la m o i quan he doi khang giira hai loai.
B . Loai b i hai luon c6 so l u g n g ca the nhieu han loai c6 I g i .
C . Loai bi hai luon c6 k i c h thuac ca the nho han loai c6 I g i .
D . Deu lam ch8t cac ca t h i ciia loai b i hai.
m
Cau 50: Thap tuoi cua ba quan the sinh vat vdi trang thai phat trien khac nhau nhu sau: î- J
j ,1 J- 'ib;jts
Quy uac:
A: Thap tuoi ciia quan the 1
B: Thap tuoi ciia quan the 2
C: Thap tuoi cua quan the 3
ES2 Nhom tuoi trucrc sinh san
H-I-IH Nhom tuoi dang sinh san
I I Nhom tuoi sau sinh san
Quan sat ba thap tuoi tren c6 the biet duoc
A. quan the 2 dang phat trien, quan the 1 on dinh, quan the 3 suy giam (suy thoai).
B. quin the 1 dang phat trien, quan the 3 on dinh, quan the 2 suy giam (suy thoai).
C. quin thI 1 dang phat tri^n, quSn th§ 2 6n dinh, qu§n the 3 suy giam (suy thoai).
D. quan the 3 dang phat trien, quan the 2 on dinh, quan the 1 suy giam (suy thoai).
DE SO 5
Cau 1: Bo ba doi ma (anticodon) ciia tARN van chuyen axit amin metionin la j
A.5'AUG3'. B. 3'XAU5'. C.5'XAU3'. D. 3'AUG5'.
Cau 2: Cho cac thong tin sau day: (1) mARN sau phien ma dugc dung true tiep lam khuon
de tong hop protein; (2) Khi riboxom tiep xiic vdi ma ket thiic tren mARN thi qua trinh
djeh ma hoan tSt; (3) Nho mot enzim dae hieu, axit amin md dau duac cat khoi chuoi
polipeptit vira tong hop; (4) mARN sau phien ma phai dugc cat bd intron, ndi cac exon lai
vdi nhau thanh mARN trudng thanh. Cac thong tin ve sir phien ma va dich ma diing vdi
ca tS bao nhan thuc va te bao nhan so la
A.(2)va(4). B.(3)va(4). C. (2) va (3). D.(l)va(4).
Cau 3: 6 mot loai thuc vat, xet cap gen Bb nam tren nhiem sac the thudng, moi alen
deu CO 1200 nucleotit. Alen B cd 301 nucleotit loai adenin, alen b c6 so lugng 4 loai
nucleotit bang nhau. Cho hai cay deu c6 kieu gen Bb giao phan vdi nhau, trong so cac
hop tu thu dugc, c6 mot loai hop tu chua tong so nucleotit loai guanin ciia cac alen noi
tren bang 1199. Kieu gen ciia loai hgp tur nay la
A.BBbb. B.Bbbb. C. BBb. D, Bbb.
Cau 4: Loai enzim nao sau day true ti§p tham gia vao qua trinh phien ma cac gen cau true
d sinh vat nhan so?
A. ARN polimeraza B. Restrictaza C. ADN polimeraza D. Ligaza
Cau 5: Thanh phan nao sau day khong thuoc operon Lac?
A. Viing van hanh (O) B. Viing khdi dpng (P)
C. Gen dieu hoa (R) D. Cac gen c§u true (Z, Y, A)
Cau 6: Cho cac thong tin vS dot bien sau day: (1) Xay ra d c§p dp phan tu, thudng cd tinh
thuan nghich; (2) Lam thay ddi so lugng gen tren nhiem sac the; (3) Lam mat mot hoae
nhilu phan tu ADN; (4) Lam xu§t hien nhung alen mdi trong quan the. Cac thong tin ndi
ve dot bien gen la
A.(l)va(4). B.(3)va(4). C.(l)va(2). D. (2) va (3).
139
Cau 7: Mot phan tur mARN dai 2040A dugc tach ra tir vi khuSn E. coli c6 ti le cac loai
nucleotit A, G, U va X Ian luot la 20%, 15%, 40% va 25%. Nguoi ta sii dung phan tu
mARN nay lam khuon dl tong hop nhan tao mot doan ADN c6 chieu dai bSng chieu dai
phan tu mARN. Tinh theo li thuyet, so luomg nucleotit m6i loai c4n phai cung cap cho
qud trinh tong hop mot doan ADN tren la:
A.G = X = 320;A = T = 280. B.G = X = 280; A = T = 320.
C.G = X = 240;A = T = 360. ' D.G = X = 360; A = T = 240.
Cau 8: Khi noi ve dot bien gen, phat bilu nao sau day la dung?
A. Dudi tac dpng ciia cung mot tac nhan gay dot bien, vdi cuomg do va lieu lucmg
nhu nhau thi tan so dot bien d tat ca cac gen la bang nhau.
B. Khi cac baza nito dang hiem xuat hien trong qua trinh nhan doi ADN thi thudng
lam phat sinh dot bien gen dang mat hoac them mot cap nucleotit.
C. Trong cac dang dot bien diem, dang dot bien thay thS cap nucleotit thuomg lam
thay doi it nhat thanh phan axit amin cua chu6i polipeptit do gen do t6ng hop.
D. Tat ca cac dang dot bien gen deu c6 hai cho the dot bien.
Cau 9: Khi noi ve dot bien dao doan nhiem sac the, phat hiku nao sau day dung?
A. Dot bien dao doan nhiem sac the lam cho mot so gen tren nhiem sac the nay dugc
chuyen sang nhiem sac the khac.
B. Dot bien dao doan nhiem sac the lam thay doi chieu dai cua nhiem sac the.
C. Dot bien dao doan nhiem sac the lam gia tang so lugng gen tren nhiem sic thk.
D. Dot bien dao doan nhiem sac the lam thay doi trinh tu phan bo cac gen tren
nhiem sac the.
Cau 10: Quan sat mot nhom te bao sinh tinh cua mot ca the ruoi giam c6 bo nhiem sac the
2n = 8, giam phan binh thudng; ngudi ta dem dugc trong tat ca cac te bao nay c6 tdng s6
128 nhiem sac the kep dang phan li ve hai cue cua te bao. So giao tu dugc tao ra sau khi
qua trinh giam phan kk thiic la
A. 16. B. 32. C. 8. D. 64.
Cau 11: Mot nhom te bao sinh tinh deu c6 kieu gen AaX^Y ti^n hanh giam phan hinh
thanh giao tu, trong do d mot so te bao, cap nhi§m sac thS mang cap gen Aa khong phan li
trong giam phan I, cap nhiem sac the gidi tinh phan li binh thudng. Neu giam phan 11
dien ra binh thudng thi ket thiic qua trinh nay se tao ra toi da bao nhieu loai giao tu?
A. 6 B.7 C.4 D. 8
Cau 12: Mot te bao sinh dudng ciia the mot kep dang d ki sau nguyen phan, ngudi ta dem
dugc 44 nhiem sac the. Bp nhiem sac the ludng bgi binh thudng cua loai nay la
A.2n = 42. B.2n = 22. C. 2n = 24. D.2n = 46.
Cau 13: Khi noi ve dot bien lech bgi, phat bilu nao sau day khong dung?
A. Dot bien lech bgi chi xay ra d nhiem sac thi thudng, khong xay ra d nhilm s5c thi
gidi tinh.
B. Dot bien lech bgi lam thay doi so lugng d mot hoac mot so cap nhilm sic thi.
C. Dot bien lech bgi c6 the phat sinh trong nguyen phan hoac trong giam phan.
D. Dot bien lech bgi xay ra do roi loan phan bao lam cho mot hoac mot so cap nhilm
sac the khong phan li.
140
Cau 14: Mot loai thuc vat c6 bo nhiim sic thk 2n = 14. So loai the mot kep (2n - 1 - 1)
CO the CO 6 loai nay la
A. 42. B.21. C.7. D. 14.
Cau 15: d mot loai dpng vat, gen quy dinh do dai canh nam tren nhiem sac the thuong c6
hai alen, alen A quy dinh canh dai troi hoan toan so vai alen a quy dinh canh ngan. Cho
cac con due canh dai giao ph6i nglu nhien voi cac con cai canh ngan (P), thu dugc F i
gom 75% so con canh dai, 25% so con canh ngan. Tiep tuc cho Fi giao phoi ngau nhien
thu duoc F2. Theo l i thuyet, a F2 so con canh ngan chiem ti le
A.« C . i . D.5.
64 :v^<v, 64 4 8
Cau 16: Trong mot ISn nguyen phan cua mot te bao a the luSng bgi, mot nhiem sac the
ciia cap so 3 va mot nhiem sac the cua cap so 6 khong phan l i , cac nhiem sac the khac
phan h binh thuong. Ket qua cua qua tiinh nay c6 the tao ra cac te bao con co bg nhiem
sac the la:
A. (2n + 2 ) v a ( 2 n - 2 ) h o a c ( 2 n + 2 + l ) v a ( 2 n - 2 - l ) . '
B. (2n + 1 + 1) va (2n - 1 - 1) hoac (2n + 1 - 1) va (2n - 1 + 1).
C. (2n + 1 - 1) va (2n - 2 - 1) hoac (2n + 2 + 1) va (2n - 1 + 1).
D. (2n + 1 + 1) va (2n - 2) hoac (2n + 2) va (2n - 1 - 1).
Cau 17: d mot loai thuc vat, alen A quy dinh hoa do troi hoan toan so voi alen a quy dinh
hoa trang. Cho giao phan hai cay luong bgi thuan chiing (P) c6 kieu hinh khac nhau ve
tinh trang tren. Dung consixin xii If cac hat ciia cay (P), sau do dem gieo cac hat nay thu
dugc cac cay F i . Chgn ngau nhien hai cay Fi cho giao phan voi nhau thu dugc F2 gom
163 cay hoa do va 11 cay hoa trang. Cho bi^t qua trinh giam phan a cac cay (P) va Fi deu
dien ra binh thuong, cac cay tu bgi tao ra giao tu luong bgi c6 kha nang thu tinh. Cho cac
phep lai cua hai cay F i :
(1) AAaa X Aaaa; (2) AAaa x Aaaa; (3) AAaa x Aa;
(4) Aaaa x Aaaa; (5) Aaaa x Aa; (6) Aa x Aa.
Trong so cac phep lai da cho, c6 bao nhieu phep lai cho ket qua tren?
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4
Cau 18: Khi noi ve the di da bgi, phat bieu nao sau day khong diing?
A. The di da bgi c6 thk sinh truong, phat trien va sinh san hiru tinh binh thucmg.
B. The di da bgi thucmg gap a dgng vat, it gap a thuc vat.
C. T h l di da bgi c6 vai tro quan trgng trong qua tnnh hinh thanh loai moi.
D. The di da bgi dugc hinh thanh do lai xa ket hgp vai da bgi hoa.
Cau 19: Cho hik cac gen phan li dgc lap, tac dgng rieng re, cac alen troi la troi hoan toan
va khong xay ra dot bien. Theo l i thuyet, trong tdng s6 ca thS thu dugc tu phep lai
AaBbddEe x AabbDdEe, so ca the c6 kieu gen AAbbDdee chiem ti le
A. — . B. C. D. ^
32 16 ' 8 64
Cau 20: Mot ii bao sinh tinh c6 kidu gen AaX^X'' giam phan binh thuong se tao ra
bao nhieu loai giao tu? , ^ - « •
A. 4 ,y B. 3 31,3 C. 2 D. 1
141
C a u 21: CJ mot loai thirc vat, ti'nh trang mau sac hoa do gen nSm trong t l bao chat
quy dinh. lAy hat phan ciia cay hoa trang thu ph§n cho cay hoa do (P), thu dugc F j . Cho
F i t u thu phan thu dugc F2. Theo If t h u y l t , kieu hinh a F2 g6m
A . 75% cay hoa do va 25% cay hoa trSng. B . 100% cay hoa trSng.
C . 50% cay hoa do va 50% cay hoa trang. D . 100% cay hoa do.
C a u 22: 6 mot loai dong vat, xet phep lai ( 5 A . \ B B D D X $aaBbdd. Trong qua trinh giam
phan ciia ca the cî, a mot so te bao, cap nhiem sac the mang cap gen Bb khong phan l i
trong giam phan I, giam phan n d i l n ra binh thuong. Ca t h ^ due giam phan binh thuong.
Theo l i thuyet, d a i con c6 t o i da bao nhieu loai kieu gen ve cac gen tren?
A, 4 B.5 C.3 D.6
C a u 23: Cho biet m o i gen quy dinh mot tinh trang, alen troi la troi hoan toan va khong
xay ra dot bien. Theo l i thuyet, phep l a i : AaBbDdEe x AabbDdee cho d a i con c6 k i l u
hinh mang bon tinh trang troi chiem t i le
81 9 7 27
A. —. B. —. C. —. D.
256 64 32 128
C a u 24: O nguai, alen m quy dinh benh mu mau (do va luc), alen troi tuong ling M quy djnh
mat nhiii mau binh thuong, gen nay nam tren nhiem sac the gidi tinh X a viing khong
tuang dong v a i nhiem sac the g i a i tinh Y. A l e n a quy dinh benh bach tang, alen troi
tuong ung A quy dinh da binh thuong, gen nay nam tren nhiem sac the thudng. Trong
trudng hop khong c6 dot bien xay ra, theo l i thuyet, cap v g chong c6 the sinh con mac ca
hai benh tren c6 kieu gen nao sau day?
A . AaX^X"" X A A X " " Y B. AaX^X'^ x A A X ^ Y
C . AaX^X™ X A a X " Y D. AaX^X™ x A A X ^ Y
C a u 25: 0 mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so vdi alen a quy dinh
than thap; alen B quy dinh hoa do troi hoan toan so v d i alen b quy djnh hoa trSng; alen D
quy dinh qua tron troi hoan toan so v d i alen d quy dinh qua dai. Cho cay than cao, hoa do,
qua tron (P) t u thu phan, thu dugc F i gom 301 cay than cao, hoa do, qua dai;
99 cay than cao, hoa trang, qua dai; 600 cay than cao, hoa d d , qua tron; 199 cay than cao,
hoa trang, qua tron; 301 cay than thap, hoa do, qua tron; 100 cay than thap, hoa trSng,
qua tron. Biet rang khong xay ra dot bien, k i l u gen ciia (P) la
A.Aa:^. B. ^ B b . C. ^ B b . D. ^ D b .
bD ad aD ad
C a u 26: O mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so v d i alen a quy dinh
than thap; alen B quy dinh hoa dd troi hoan toan so v d i alen b quy dinh hoa vang. Hai cap
gen nay nam tren cap nhiem sac the tuang dong sd 1. A l e n D quy dinh qua tron troi hoan
toan so v d i alen d quy dinh qua dai, cap gen D d nam tren cap nhiem sac the tuong dong
sd 2. Cho giao phan giua hai cay (P) deu thuan chung dugc F i di hgp v^ ba cap gen tren.
Cho F i giao phan v d i nhau thu dugc F2, trong do cay c6 kiku hinh than th§p, hoa vang,
qua dai chiem t i le 4%. Biet rang hoan v i gen xay ra ca trong qua trinh p h l t sinh giao tu
due va giao t u cai v d i tkn sd bSng nhau. T i n h theo l i thuyet, cay cd kiku hinh than cao,
hoa dd, qua tron d F2 chi^m t i le — -
A . 49,5%. B.54%. C . 16,5%. , D . 66%.
142
Cau 27: Trong truong hop khong c6 dot bien xay ra, phep lai nao sau day c6 the cho doi
con CO nhieu loai kieu gen nhat? M
A.AaBbxAaBb B. — D D x — d d
ab ab -\
C. ABab X ABab D. X^X^Bb x X'YBb
Cau 28: 0 mot loai thirc vat luong boi, alen A quy dinh hoa do troi hoan toan so voi alen a
quy djnh hoa tim. Sir bieu hien mau sac cua hoa con phu thuoc vao mot gen c6 hai alen
(B va b) nam tren mot cap nhiem sac the khac. Khi trong kieu gen c6 alen B thi hoa c6 mau,
khi trong ki8u gen khong c6 alen B thi hoa khong c6 mau (hoa trang). Cho giao phan gitra
hai cay deu di hop vh. hai cap gen tren. Bi^t khong c6 dot bi8n xay ra, tinh theo l i thuyet,
ti le kieu hinh thu dugc a doi con la
A. 9 cay hoa do : 4 cay hoa tim : 3 cay hoa trang.
B. 9 cay hoa do : 3 cay hoa tim : 4 cay hoa trang.
C. 12 cay hoa tim : 3 cay hoa do : 1 cay hoa trang.
D. 12 cay hoa do : 3 cay hoa tim : 1 cay hoa trang.
Cau 29: Mot dot bien diem a mot gen nam trong ti the gay nen chung dong kinh a nguoi.
Phat bieu nao sau day la diing khi noi ve dac diem di truyen ciia benh tren?
A. Neu me binh thuomg, b6 bi benh thi t§t ca con gai ciia hp deu bi benh.
B. Neu me binh thuang, bo bi benh thi tat ca cac con trai ciia ho deu bi benh.
C. Benh nay chi gap d nir gioi ma khong gap a nam gioi. J i
D. Neu me bi benh, bo khong bi benh thi cac con ciia ho deu bi benh.
Cau 30: Tren mot nhiem sSc the, xet b6n gen A, B, C va D. Khoang each tuong doi giua
cac gen la: AB = l,5cM; BC = 16,5cM; BD = 3,5cM; CD = 20cM; AC = 18cM. Trat tir
dung cua cac gen tren nhiem sac the do la m
A.ABCD. B.CABD. C. BACD. D. DABC.
Cau 31: 0 dau Ha Lan, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so voi alen a quy dinh
than thSp; alen B quy dinh hoa do troi hoan toan so voi alen b quy dinh hoa trang, cac gen
nay nam tren cac nhiem sac the thuang khac nhau. Biet rang khong xay ra dot bien, theo
li thuyet, trong cac phep lai sau:
(1) AaBbx Aabb; (2) AaBB x aaBb; (3) Aabb x aaBb; (4) aaBb x aaBb.
Co bao nhieu phep lai cho doi con c6 so cay than thap, hoa trang chiem ti le 25%?
A. 1 B.2 C.4 D.3
Cau 32: O mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so voi alen a quy dinh
than th4p; alen B quy dinh qua tron troi hoan toan so voi alen b quy dinh qua dai. Cho mot
cay than cao, qua tron giao phan voi cay than thap, qua dai (P), thu dugtc Fj gom bon loai
kieu hinh trong do cay than thap, qua dai chiem ti le 4%. Theo l i thuyet, so cay than cao,
qua tron a Fi chiem ti le
A. 54%. B.9%. C.46%. D.4%.
Cau 33: C( mot loai thuc vat, alen A quy dinh hoa do troi hoan toan so voi alen a
quy dinh hoa vang. Trong mot quan the tu thu phan, the he xuat phat (P) c6 tan so cac
143
' /
kieu gen la 0,6AA : 0,4Aa. Biet rang khong c6 cac yeu to lam thay doi thn s6 alen ciia
quan the, tinh theo li thuyet, ti le cay hoa do a Fi la
A. 96%. B.90%. C.64%. D. 32%.
Cau 34: 6 mot quan the, cau true di truyen ciia 4 the he lien tiSp nhu sau:
Fi:0,12AA:0,56Aa:0,32aa. Fj: 0,18AA : 0,44Aa : 0,38aa.
F3: 0,24AA : 0,32Aa : 0,44aa. F4: 0,28AA : 0,24Aa : 0,48aa.
Cho biet cac kieu gen khac nhau c6 sue song va kha nang sinh san nhu nhau. Quan the
CO the dang chiu tac dong cua nhan t6 nao sau day?
A. Cac yeu to ngau nhien B. Giao ph6i khong nglu nhien
C. Giao phoi ngau nhien D. Dot bien gen
Cau 35: 0 mot quan the ngau phoi, xet hai gen: gen thii nhat c6 ba alen, nkm tren doan
khong tirong dong cua nhiem sac the gioi tinh X; gen thu hai c6 nam alen, n^m tren
nhiem sac the thuonp. Trong truang hop khong xay ra dot bien, so loai kilu gen t6i da ve
ca hai gen tren c6 the dugc tao ra trong qu§n thk nay la
A. 45. B.90. C. 15. D. 135.
Cau 36: So do pha he dual day mo ta sir di truyen hai benh a nguoi la benh P va benh M.
Alen A quy dinh khong bi benh P troi hoan toan so vdi alen a quy dinh benh P; alen B
quy dinh khong bi benh M troi hoan toan so vai alen b quy djnh benh M. Cac gen nay
nam a vung khong tuong dong ciia nhiem sic thk gioi tinh X.
I a Qicy itac:
1 3 Nam bi benh M
n 6 ^ Nam bi benh P
Nam khong bi benh
m O Nu- khong bi benh
8
Biet rang khong xay ra dot bien, kieu gen ciia II.5 va III.8 Ian luot la
A. X^^'X^" va X ^ ' Y . B. X ^ ' X ^ va X ^ Y .
C, X^'^X'"' va X ' ^ Y . D. X ^ X ^ ' ' va X ^ ' Y .
Cau 37: Mot so benh, tat va hoi chung di truyen chi gap 6 nii ma khong gap a nam la:
A. hoi chung 3X, hoi chung Tacna.
B. hoi chung Claiphento, tat dinh ngon tay s6 2 va 3.
C. benh ung thu mau, hoi chung Dao.
D. benh mil mau, benh mau kho dong.
Cau 38: Nguai ta diing ki thuat chuyin gen dd chuy6n gen khang thu6c khang sinh
vao vi khuan E. coli khong mang gen khang thuoc khang sinh. De xac dinh dung dong
vi khuan mang ADN tai to hop mong muon, nguai ta dem nuoi cac dong vi khuSn nay
trong mot moi truang c6 nong do thich hap. Dong vi khuSn mang ADN tai t6 hop mong
muon se
A. sinh truang va phat trien binh thuong.
B. ton tai mot thai gian nhung khong sinh truang va phat triln.
C. sinh tnrong va phat trien binh thuong khi them vao moi truong mot loai thuoc
khang sinh khac.
D. bi tieu diet hoan toan.
Cau 39: Trong qua trinh phat sinh sy song tren Trai Dat, a giai doan tien hoa hoa hoc da
hinh thanh nen
A. cac te bao nhan thuc. B. cac dai phan tu huu co.
C. cac giot coaxecva. D. cac te bao so khai.
Cau 40: Khi noi ve vai tro ciia each li dia li trong qua trinh hinh thanh loai moi, phat bieu nao
sau day khong diing?
A. Cach li dia li true tiep lam bien doi tan so alen va thanh phan kieu gen cua quan the
theo mot huong xac dinh.
B. Cach l i dja If c6 the dan den hinh thanh loai moi qua nhieu giai doan trung gian
chuyen tiep.
C. Cach U dia If duy tri sy khac biet ve tan s6 alen va thanh phSn kieu gen giira cac
quan the dugc tao ra boi cac nhan to ti^n hoa.
D. Cach l i dia If ngan can cac ca the ciia cac quSn the cung loai gap go va giao phoi
vai nhau.
Cau 41: Theo quan niem hien dai, qua trinh hinh thanh quan the thich nghi xay ra nhanh
hay eham khong phu thupe vao
A. toe do sinh san cua loai.
B. ap lye cua chon loc ty nhien. {'*^ ^'"^
C. toe do tfch luy nhung bien doi thu dupe trong doi s6ng ca the do anh huong
trye tiep ciia ngoai canh.
D. qua trinh phat sinh va tfch luy cac gen dot bien a moi loai.
Cau 42: Cho cae nhan to sau:
(1) Chpn Ipe ty nhien; (2) Giao phoi ngau nhien;
(3) Giao phoi khong ngau nhien; (4) Cac ydu t6 nglu nhien;
(5) Dot hiin; (6) Di - nhap gen.
Cac nhan to c6 the vira lam thay doi tan so alen, vua lam thay doi thanh phan kieu gen
ciia quin the la y
A.(l),(3),(4),(5). B . (1), (2), (4), (5).
C. (2), (4), (5), (6). D. (1), (4), (5), (6).
Cau 43: O mot loai thye vat giao phan, cac hat phan cua quan the I theo gio bay sang
quan the 2 va thy phan cho cae cay cua quan the 2. Day la mot vi du ve
A. bien dpng di truyen. B. di - nhap gen. , .. j.t
C. giao phoi khong ngau nhien. D. thoai hoa giong.
Cau 44: Gia sii quan the khong chiu tac dpng cua cac nhan to tien hoa cung nhu
khong xay ra sy xult eu va nhap eu. Gpi b la mue sinh san, d la mue tu vong ciia quan the.
Kfch thuoc quan the chSc chan se tang khi
A . b = d = 0. B.b<d. , C . b = dÔ. D.b>d.
145
Cau 45: Khi noi ve sir trao doi chat va dong nang lucmg trong he sinh thai, phat bieu nao
sau day diing?
A. Hieu suat sinh thai d moi bac dinh dirong thuong rat Ian.
B. Sinh vat a mat xich cang xa sinh vat san xuat thi sinh khoi trung binh cang Ion.
C. Nang lugng duac truyen mot chieu tir sinh vat san xuat qua cac bac dinh duong
toi moi truong.
D. Nang lugng chu yeu mat di qua bai tiet, mot phSn nho mil di do ho hip.
Cau 46: Mot trong nhirng xu huong bien doi trong qua trinh dien the nguyen sinh tren
can la
A. sinh khoi ngay cang giam.
B. dp da dang cua quan xa ngay cang cao, luoi thuc an ngay cang phiic tap.
C. tinh on djnh ciia quan xa ngay cang giam.
D. do da dang cua quan xa ngay cang giam, ludi thuc an ngay cang don gian.
Cau 47: Neu kich thuac quan the xuong dual muc toi thieu, quan the de roi vao trang
thai suy giam dan tdi diet vong. Giai thich nao sau day la khong phu hcrp?
A. Nguon song cua moi trudng giam, khong du cung cap cho nhu cau t6i thi8u ciia
cac ca the trong qukn thk.
B. Sir ho trg giua cac ca the bi giam, quan the khong c6 kha nang chfing chpi vdi
nhiJng thay doi ciia moi trudng.
C. So lugng ca the qua it nen sir giao phoi gan thudng xay ra, de doa su tfin tai cua
quan the.
D. Kha nang sinh san suy giam do ca hoi gap nhau cua ca thk due vdi ca th^ cai bi
han Che.
Cau 48: Cho cac nhom sinh vat trong mot he sinh thai:
(1) Thuc vat ndi; (2) Dong vat ndi; (3) Giun; (4) Co; (5)Caanthit.
Cac nhom sinh vat thuoc bac dinh duong cSp 1 cua he sinh thai tren la
A. (3)va(4). B . (2)va(3). C . (2) va (5). D.(l)va(4).
Cau 49: Gia sir nang lugng dong hoa ciia cac sinh vat di duong trong mot chuoi thuc an
nhu sau: Sinh vat tieu thu bac 1: 1 500 OOOkcal; Sinh vat tieu thu bac 2: 180 OOOkcal;
Sinh vat tieu thu bac 3:18 OOOkcal; Sinh vat tieu thu bac 4: 1620kcal. Hieu suk sinh thai
giua bac dinh dudng cap 3 vdi bac dinh duong cap 2 va giua bac dinh dudng cip 4 vdi
bac dinh dudng cap 3 trong chudi thuc an tren l§n lugt la
A. 1 2 % v a l 0 % . B . 10%va9%. C . 10% va 12%. D. 9% va 10%.
Cau 50: Khi noi ve sir phan bo ca the trong khong gian ciia quSn xa, phat biSu nao sau
day khong diing?
A. Nhin chung, su phan bo ca the trong tu nhien c6 xu hudng lam giam bdt muc dp
canh tranh giiia cac loai va nang cao muc dp su dung ngudn sdng ciia moi trudng.
B. Nhin chung, sinh vat phan bd theo chiû ngang thudng tap trung nhiû d viing c6
dieu kien sdng thuan Igi.
C. Su phan bd ca the trong khong gian ciia qu§n xa tuy thupc vao nhu cSu sdng ciia
timg loai.
D. Trong he sinh thai rung mua nhiet ddi, kieu phan bd theo chidu thang dung chi
gap d thuc vat ma khong gap d ddng vat.
DE 8 0 6
Cau 1: Mot gen c6 3000 lien ket hidro va c6 so nucleotit loai guanin (G) bang hai Ian so
nucleotit loai adenin (A). Mot dot bi8n xay ra lam cho chieu dai cua gen giam di 85A.
Biet rang trong so nucleotit bi mat c6 5 nucleotit loai xitozin (X). So nucleotit loai A va G
cua gen sau dot bien l4n luot la
A. 375 va 745. B. 355 va 745. C.375 va725. D. 370 va 730. i
Cau 2: Trong qua trinh nhan doi ADN, enzim ligaza (enzim noi) c6 vai tro
A. tong hop va keo dai mach mai. B. thao xoan phan tir ADN.
C. noi cac doan Okazaki vai nhau. D. tach hai mach dorn ciia phan tii ADN.
Cau 3: Mot trong nhung diem giong nhau giua qua trinh nhan doi A D N va qua trinh
phien ma a sinh vat nhan thuc la
A. deu dien ra tren to an bo phan tu ADN.
B. deu CO sir hinh thanh cac doan Okazaki.
C. deu theo nguyen tac bo sung.
D. deu CO sir xiic tac ciia enzim A D N polimeraza.
Cau 4: Khi noi ve nguyen nhan va ca che phat sinh dot bien gen, phat bieu nao sau day
khong diing?
A. Tan so phat sinh dot bien gen khong phu thuoc vao lieu lugng, cuong do cua tac nhan
gay dot bien.
B. Trong qua trinh nhan doi A D N , sir c6 mat cua baza nita dang hiem c6 the phat
sinh dot bien gen.
C. Dot bien gen phat sinh do tac dong ciia cac tac nhan If hoa a moi tnrcmg hay do
cac tac nhan sinh hoc.
D. Dot bien gen dugc phat sinh chii yeu trong qua trinh nhan doi A D N .
Cau 5: Khi noi ve ma di truyen, phat bieu nao sau day dung?
A. Ci sinh vat nhan thirc, codon 3'AUG5' c6 churc nang khoi dau dich ma va ma hoa
axit amin metionin.
B. Codon 3'UAA5' quy dinh tin hieu ket thiic qua trinh dich ma.
C. Tinh thoai hoa ciia ma di truySn c6 nghia la m6i codon c6 the ma hoa cho nhiû
loai axit amin.
D. Vai ba loai nucleotit A, U, G c6 the tao ra 24 loai codon ma hoa cac axit amin.
Cau 6: Tren mot mach cua phan tu A D N c6 ti le cac loai nucleotit (A + T) bang 40%
tong so nucleotit ciia mach. T i le cac loai nucleotit (G + X) a mach bo sung ciia phan tu
ADN noi tren so vai tong so nucleotit ciia mach la
A. 40%. B. 60%. C . 20%. D. khong xac dinh dugc.
Cau 7: Gen S c6 chieu dai 204nm va c6 1550 lien ket hidro bi dot bien thanh alen s. Te bao
chua cap gen Ss nguyen phan ba Ian lien tiep. Trong qua trinh do, moi truang noi bao
da cung cap 3507 nucleotit loai adenin va 4893 nucleotit loai guanin. Dang dot bien da
xay ra vai gen A la
A. thay the mot cap A - T bang mot cap G - X. B. mat mot cap A - T.
C. thay the mot cap G - X bang mot cap A - T. D. mSt mot cap G - X.
147
Cau 8: Cho cac thanh ph§n: (1) mARN ciia gen cdu true; (2) Cac loai nueleotit A, U, G, X;
(3) ARN polimeraza; (4) ADN ligaza; (5) ADN polimeraza. Cac thanh ph4n tham gia vac
qua trinh phien ma cac gen cau true cua operon Lac 6 E. coli la
A.(3)va(5). B.(2)va(3). ^C. (1), (2) va (3). D. (2), (3) va (4).
Cau 9: Mot ca the a mot loai dong vat c6 bo nhilm sac the 2n = 12. Khi quan sat qua trinh
giam phan cua 2000 te bao sinh tinh, nguoi ta thSy 20 tS bao c6 cap nhilm sSc th8 so 1
khong phan li trong giam phan I, cac sir kien khac va cac ik bao eon lai giam phan
binh thuong. Theo li thuyet, trong tong so giao tu dugc tao thanh tir qua trinh tren thi s6
giao tu CO 5 nhiem sac the chiem ti le = \^,v,
A. 1%. B.0,5%. C.0,25%. D. 2%.
Cau 10: O mot loai sinh vat, xet mot te bao sinh tinh c6 hai cap nhiem sac the ki hieu la
Aa va Bb. Khi te bao nay giam phan hinh thanh giao tu, a giam phan I cap Aa phan li
binh thuomg, cap Bb khong phan li; giam phan 11 dien ra binh thuong. S6 loai giao tii
CO the tao ra tu te bao sinh tinh tren la
A. 6. B.4. C. 8. D.2.
Cau 11: Loai dot bien cau triic nhiem sac the nao sau day c6 thS lam cho mot gen tir
nhom lien ket nay chuyen sang nhom lien ket khac?
A. Chuyen doan trong mot nhilm sac thI.
B. Dao doan nhiem sac the.
C. Chuyen doan giua hai nhiem sac the khong tuong dong.
D. Lap doan nhiem sac the.
Cau 12: 0 nhom dong vat nao sau day, gidi due mang cap nhilm sSc t h I gidi tfnh XX va
gidi cai mang cap nhilm sac t h I gidi tinh XY?
A. Tho, ruoi giam, chim sao B. Trau, bo, hucru
C. Ga, chim bo cau, budm D. Ho, bao, meo rung
Cau 13: Khi noi ve dot bien da boi, phat bilu nao sau day khong dung?
A. Hien tugng tir da boi kha pho bien d dong vat, trong khi d thirc vat la tuong doi hiem.
B. Nhung giong cay an qua khong hat nhu nho, dua hSu thuong la tu da boi le.
C. Qua trinh tong hop cac chat huu co trong te bao da boi xay ra manh me hon so vdi
trong te bao luong boi.
D. Cac the t u da boi le (3n, 5n,...) hau nhu khong co kha nang sinh giao tu binh thuong.
Cau 14: Co mot te bao sinh tinh cua mot ca the eo kieu gen DdEetien hanh giam
ab
phan binh thuong hinh thanh tinh triing. S6 loai tinh triing t6i da co t h I tao ra la
A. 2. B.8. C.6. D.4.
Cau 15: 6 mot loai thirc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so vdi alen a quy
dinh than thap; alen B quy djnh qua tron troi hoan toan so vdi alen b quy dinh qua dai.
Biet rang khong phat sinh dot bien mdi va cac cay tu boi giam phan binh thuong cho cac
giao tu 2n ed kha nang thu tinh. Cho cay tu boi co kilu gen AAaaBBbb giao ph§n vdi cay
luong boi CO kieu gen Aabb. Theo If thuyet, ti le phan li kieu hinh d ddi con la:
A. 5 5 : 5 : 1 1 : 1 . B. 15 : 5 : 3 : 1. C. 105 : 35 : 3 : 1. D . 3 3 : l l : l : l .
Cau 16: O mot loai thirc vat, bp nhiem sac the 2n = 24. Co the dir doan so luong
nhiem sac the don trong mot te bao cua the ba dang a k i sau cua qua trinh nguyen phan la
A. 50. B.24. C.72. D. 26.
Cau 17: Mot nhom te bao sinh tinh chi mang dot bi^n ciu triic a ba nhiem sic thk thuoc
ba cap tuong dong so 1, so 3 va so 5. Biet qua trinh giam phan dien ra binh thuomg va
khong xay ra trao doi cheo. Tinh theo If thuyet, ti le loai giao tu khong mang nhiem sac
the dot bien trong tong so giao tu la
A. 1 B. 1. C. i . D. '
4 2 8 16
AB
Cau 18: Mot ca the F j c6 kieu gen Dd. Khi giam phan binh thuong, khong c6 hien
ab
tuorng trao doi cheo se tao ra loai giao tu abd vai ti le la
A.1 B.I. C.^. D.1
2 4 16 8 _
Cau 19: O nguai, benh mau kho dong do alen Ian a nam tren vung khong tuong dong ciia
nhiem sac the giai tinh X quy dinh, alen trgi A quy dinh mau dong binh thuong. Mot cap
vg chong deu c6 mau dong binh thuong, sinh dugc hai nguai con: nguoi con thu nhat la
con gai va c6 mau dong binh thuong, nguoi con thu hai bi benh mau kho dong. Cho biet
khong xay ra dot bien, kieu gen ciia hai nguoi con Ian luot la:
A. X^X^ va X^Y hoac X ^ X ' va X'-Y. B . X ^ X ^ va X ' Y hoac X^X" va X'X\
CX^X^vaX^Y. D.X^X^vaX'X^'hoacX^X'vaX'Xl
Cau 20: C5 ruoi giam, alen A quy djnh than xam trgi hoan toan so voi alen a quy dinh
than den; alen B quy dinh canh dai trgi hoan toan so vdi alen b quy dinh canh cut. Hai cap
gen nay nam tren mot cap nhiem sac the thuong. Cho ruoi than xam, canh cut giao phoi
voi ruoi than den, canh dai (P), thu dugc F i gom 100% ru6i than xam, canh dai. Cho ruoi Fi
giao phoi vdi nhau, thu dugc Fa. Biet rang khong xay ra dot bien, theo l i thuyet, ti le
kieu hinh a F2 la:
A. 3 con than xam, canh dai : 1 con than den, canh cut.
B. 1 con than xam, canh dai: 1 con than den, canh cut.
C. 2 con than xam, canh dai: 1 con than xam, canh cut: 1 con than den, canh dai.
D. 1 con than xam, canh dai: 2 con than xam, canh cut: 1 con than den, canh dai.
Cau 21: 6 dau Ha Lan, alen A quy dinh hoa do trgi hoan toan so vdi alen a quy dinh
hoa trang. Cho cay hoa do thuan chiing lai vdi cay hoa trang (P), thu dugc F j . Cho cay F i
tu thu phan, thu dugc F2. Tinh theo l i thuyet, trong so cac cay hoa do a F2, cay thuan
chung chiem ti le
A. 13%. B. 34%. C. 14%. D. 23%.
Cau 22: O mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao trgi hoan toan so vdi alen a quy dinh
than thap; alen B quy dinh hoa do trgi hoan toan so vdi alen b quy dinh hoa vang.
Biet khong c6 dot bien xay ra, tinh theo l i thuyet, phep lai AaBb x Aabb cho doi con c6
kieu hinh than cao, hoa do chi§m ti le
A. 37,50%. B. 56,25%. C. 6,25%. _ _ D. 18,75%.
Cau 23: Trong qua trinh phat sinh trung ciia nguoi me, cap nhilm sac the so 21 nhan doi
nhung khong phan l i tao te bao trung nen thua mot nhiem sac the so 21 con cac cap
nhiem sac the khac thi nhan doi va phan l i binh thuong. Qua trinh phat sinh giao tu cua
149
ngudi bo dien ra binh thudng. Trong trudng hop tren, khi cap vg chdng nay sinh con,
xac suat de dura con mac hoi chumg Dao la
A. 100%. B. 50%. C. 25%. D. 12,5%.
Cau 24: 0 mot loai thirc vat ludng boi, tinh trang chilu cao cay do hai gen khong alen la
A va B ciing quy dinh theo kieu tuong tac cgng gpp. Trong kieu gen neu cur them mot
alen trpi A hay B thi chieu cao cay tang them 10cm. Khi trudng thanh, cay Ihip nhat ciia
loai nay c6 chieu cao 100cm. Giao ph§n (P) cay cao nhat vdi cay thSp nhSt, thu dugc Fi,
cho cac cay Fi tu thu phan. Biet khong c6 dot bien xay ra, theo li thuySt, cay c6 chieu cao
120cm d F2 chiem ti le
A. 6,25%). B.37,5%. ^ C. 50,0%. D. 25,0%.
Cau 25: 6 ruoi giam, tinh trang mau mat do mot gen gdm hai alen quy dinh. Cho (P) ru6i
giam due mat trang giao phoi vdi ruoi giam cai mat do, thu dugc Fi gdm toan ru6i giim
mat do. Cho ruoi giam d the he Fi giao phoi tu do vdi nhau thu dugc F2 c6 ti le kiku hinh
la 3 con mat do : 1 con mat trang, trong do ruoi giam mat trang toan ruoi due. Cho ruoi
giam cai mat do c6 kieu gen di hop d F2 giao phoi vdi ruoi giam due mat do thu dugc F3.
Biet rang khong c6 dot bien mdi xay ra, theo li thuyet, trong tong s6 ru6i giSm thu dugc d
F3 thi ruoi giam due mat do chiem ti le
A. 25%. B. 50%. ' C. 100%. D. 75%.
Cau 26: C) mot loai thuc vat, alen A quy dinh hoa tim trpi hoan toan so vdi alen a quy
dinh hoa do; alen B quy dinh qua dai trpi hoan toan so vdi alen b quy dinh qua tron. Hai
cap gen nay cung nam tren mot cap nhiem sac the thudng. Cho cay di hgp v6 hai cap gen
tren thu phan vdi cay hoa tim, qua tron thuan chung. Du doan nao sau day ve kieu hinh d
ddi eon la diing?
A. Trong tong so cay thu dugc d ddi eon, so cay c6 kieu hinh hoa tim, qua tron
chilm ti le 50%.
B. Tat ca cac cay thu dugc d ddi con deu c6 kieu hinh hoa tim, qua tron.
C. Trong tong so cay thu dugc d ddi con, so cay c6 kieu hinh hoa do, qua tron
chiem ti le 50%.
D. Ddi con c6 4 loai kiku hinh vdi ti le phu thuge vao tan so hoan vi gen.
Cau 27: Cho biet moi gen quy dinh mot tinh trang, cac alen trpi la trpi hoan toan. Qua trinh
giam phan khong xay ra dot hiin nhung xay ra hoan vi gen d ca hai gidi vdi tan so 24%.
Theo li thuy8t, phep lai A b B b — x aaBb — cho ddi con c6 ti le kieu gen di hgp tu ve
dE dE
ca bdn cap gen va ti le kieu hinh trpi ve ca bon tinh trang tren Ian lugt la
A. 7,94% va 21,09%. B. 7,94% va 19,29%.
C. 7,22% va 20,25%. _ D. 7,22% va 19,29%.
Cau 28: 0 mot loai thuc vat, mau sê hoa la do su tac dpng eua hai cap gen (A, a va B, b)
phan li doc lap. Gen A va gen B tac dpng den sir hinh thanh mau sac hoa theo so do:
gen A gen B
enzim A enzim B
Chat khong mau 1 > Chk khong mau 2 ~^ Sac to do
tuo
Cac alen a va b khong c6 chiic nang tren. L a i hai cay hoa trang (khong c6 sac to do)
thuan chiing thu dugc F i gom toan cay c6 hoa do. Cho F i tir thy phan, t i le kieu hinh thu
dugc a F2 la:
A . 3 cay hoa do : 5 cay hoa trang. B . 9 cay hoa do : 7 cay hoa trang. ' i
C. 15 cay hoa do : 1 cay hoa trang. D. 13 cay hoa do : 3 cay hoa trang.
Cau 29: Cho biet m o i gen quy dinh mot tinh trang, alen troi la troi hoan toan, khong xay
ra dot bien nhung xay ra hoan vi gen a ca bo va me. Theo l i thuyet, phep lai
BD BD
(P): X^X^ X X ^ Y cho doi con c6 t o i da so loai kieu gen va kieu hinh la:
bd bD . 6
A . 24 loai kieu gen, 8 loai kieu hinh. B . 32 loai kieu gen, 8 loai kieu hinh.
C . 28 loai kieu gen, 8 loai kieu hinh. D. 28 loai kieu gen, 12 loai kieu hinh.
Cau 30: Trong truong hop cac gen phan l i doc lap, tac dong rieng re va cac gen trpi la troi
hoan toan, phep lai: AaBbCcDd x AaBbCcDd cho t i le k i l u hinh ( A - b b C - I > - ) a doi con la
A.J-. B.J-. D. 27
256 16 256 256
Cau 31: 0 mot loai thuc vat, mau sac hoa c6 hai trang thai la hoa do va hoa trang. Trong
phep lai giiia hai cay hoa trang thuan chiing (P), thu dugc F, toan cay hoa do. Cho cay Fi
tir thu phan, thu dugc F2 c6 kieu hinh phan l i theo t i le la 9 cay hoa do : 7 cay hoa tr^ng.
Du doan nao sau day khong diing ve kieu gen cua F2?
A . Cac cay hoa trang thuan chiing c6 3 loai kieu gen. -I'.'n- • '* . • ••. •( >-
B . Cac cay hoa trang c6 7 loai kieu gen.
C . Cac cay hoa do thuan chiing c6 1 loai kieu gen. .: • •
D. Cac cay hoa do c6 4 loai kieu gen. j
Cau 32: 0 mot loai thuc vat, tfnh trang mau sac hoa do hai gen khong alen phan l i doc lap
quy dinh. Trong kieu gen, k h i c6 dong thoi ca hai loai alen troi A va B thi cho hoa do,
khi chi CO mot loai alen trpi A hoac B t h i cho hoa h6ng, con k h i khong c6 alen trpi nao thi
cho hoa trang. Cho cay hoa hong thuan chung giao phan voi cay hoa do (P), thu dirge Fi
gom 50% cay hoa do va 50% cay hoa hong. Biet rang khong xay ra dot bien, theo l i thuyet,
trong cac phep lai sau day:
( l ) A A b b x AaBb; (2) aaBB x AaBb; (3) A A b b x A a B B ;
(4) A A b b X A A B b ; (5) aaBb x A a B B ; (6) Aabb x A A B b ,
so phep lai phu hgp voi tat ca cac thong t i n tren la
A . 2. B.4. C.6. D.3.
Cau 33: 6 mot loai thuc vat lu&ng bpi, xet hai cap gen A a va Bb nam tren hai cap
n h i l m sac t h i thuong khac nhau. N6u mot quan the ciia loai nay dang 6 trang thai can bang
di truyen ve ca hai cap gen tren, trong do tan so cua alen A la 0,2; tan so ciia alen B la 0,4
thi t i le kieu gen A A B b la
A . 1,92%. B . 0,96%. C . 3,25%. D . 0,04%. >
Cau 34: Cho cac thong tin sau: (1) Trong te bao chat cua mot so v i khuan khong c6 plasmit;
(2) V i khuan sinh san rSt nhanh, thai gian t h i he ngan; (3) 6 vung nhan ciia v i khuan, chi c6
151
mot phan tu ADN mach kep, c6 dang vong nen hau hk cac dot bi^n deu bieu hien ngay d
kieu hinh; (4) Vi khuan c6 the song ki sinh, hoai sinh hoac tir duong.
Nhung thong tin giai thich sir thay doi tan so alen trong quSn the vi khuan nhanh hem
so vdi sy thay doi tan so alen trong quan the sinh vat nhan thyc luong boi la:
A. (2), (4). B.(3),(4). C.(2),(3). D.(l),(4).
Cau 35: O mot loai sinh vat luong boi, xet hai locut gen: locut I nam tren nhiem sac the
thuang CO hai alen; locut II nam tren vung khong tuorng d6ng cua nhiem sic the gioi tinh
X CO hai alen. Qua trinh ngau phoi c6 the tao ra trong quan the cua loai nay c6 toi da bao
nhieu loai kieu gen ve hai locut tren?
A. 15 B. 10 C.4 D.9
Cau 36: So do pha he sau day mo ta mot benh di truySn a nguai do mot trong hai alen
ciia mot gen quy djnh:
I
Quy if&c:
io o NQ khong hi benh
II 5O • -a o 3 9 10
-a11 Nu bi benh
6 772 • Nam khong bi benh
o Nam bi benh
m 12 13 14 15 16
Biet rang khong phat sinh dot bien mdi d tat ca cac ca the trong pha he. Xac suat sinh
con dau long bi benh nay ciia cap va chong 111. 13 va III. 14 la
A.1 B.i C. 1 D.i.
Cau 37:6The song nhi boi 4 9
A. chi CO kha nang sinh san v6 tinh ma khong c6 kha nang sinh san huu tinh.
B. chi bieu hien cac dac diem ciia mot trong hai loai b6, me.
C. CO 2n nhiem sac the trong te bao.
D. CO te bao mang hai bo nhilm sac Ihk luoTig boi ciia hai loai b6, me.
Cau 38: De tao ra dong vat chuyen gen, nguai ta da tien hanh
A. lay trung ciia con cai roi cho thu tinh trong ong nghiem, sau do dua gen vao
hop tu (a giai doan nhan non), cho hop tu phat triln thanh phoi r6i cSy phoi da chuyen
gen vao tu cung con cai.
B. dua gen can chuyen vao ca the con vat mai dugc sinh ra v^ tao dieu ki?n cho gen
do duac bieu hien.
C. dua gen can chuyen vao ca the cai bang phuang phap vi tiem (tiem gen) va
tao dieu kien cho gen duac hiku hien.
D. dua gen can chuyen vao phoi a giai doan phat triSn muon, d^ tao ra con mang gen
can chuyen va tao dieu kien cho gen do dugc bieu hien.
Cau 39: 6 mot quan the, c6 cSu true di truyen ciia 4 the he lien tiep nhu sau:
F,: 0,12AA : 0,56Aa : 0,32aa. Fr. 0,18AA : 0,44Aa : 0,38aa.
F3: 0,24AA : 0,32Aa : 0,44aa. F4: 0,28AA : 0,24Aa : 0,48aa.
m
Cho biet cac kieu gen khac nhau c6 sue song va kha nang sinh san nhu nhau. QuSn thS
CO kha nang dang chju tac dong cua nhan to nao sau day?
A. Cac yeu to ngau nhien B. Giao phoi khong nglu nhien
C. Giao phoi ngau nhien D. Dot bien gen •*
Cau 40: Mot alen nao do dii c6 Igi cung c6 the bi loai bo hoan loan khoi quan the
nguyen nhan la do tac dong ciia nhan to nao sau day?
A. Chon Ipc tu nhien B. Giao phoi khong ngau nhien
C. Cac yeu to ngau nhien D. Giao phoi ngau nhien
Cau 41: Nhung dac diem khong dugc xem la bang chung ve nguon goc dong vat cua
loM nguoi la
A. chir viet va tu duy triru tugng. ' ^-
B. cac CO quan thoai hoa (rupt thua, nep thit nho a khoe mat).
C. su giong nhau ve the thuc cau tao bo xuong ciia nguoi va dong vat c6 xuong song.
D. su giong nhau trong phat trien phoi ciia nguoi va phoi cua dong vat c6 xuong song.
Cau 42: Chon loc tu nhien dao thai cac dot bien c6 hai va tich luy cac dot bien c6 Igi
trong quan the. Alen dot bi§n c6 hai se bj chon Igc tu nhien
A. dao thai triet de khoi quan the neu do la alen Ian.
B. dao thai khoi quan the rat cham neu do la alen troi.
C. dao thai khoi quan the rat nhanh neu do la alen trgi.
D. dao thai khong triet de khoi quan the neu do la alen troi.
Cau 43: De tim hieu hien tugng khang thuoc a sau bg, nguoi ta da lam thi nghiem dung
DDT (diclo diphenyl trichloroetan) de xu li cac dong ruoi gi§m dugc tao ra trong phong
thi nghiem. Ngay tu Ian xu li dau tien, ti le song sot cua cac dong da rat khac nhau
(thay doi tir 0 - 100% tuy dong). Ket qua thi nghiem chung to kha nang khang DDT
A. la su bien doi dong loat de thich ung true tiep voi moi trucmg c6 DDT.
B. lien quan den nhung dot bien va to hgp dot bien phat sinh ngau nhien tu truac.
C. khong lien quan den dot bien hoac to hgp dot bien da phat sinh trong quan the.
D. chi xuat hien tam thoi do tac dong true tiep ciia DDT.
Cau 44: Phat bieu nao sau day diing khi noi ve moi quan he giua cac ca the ciia quan the
sinh vat trong tu nhien?
A. Canh tranh giira cac ca the trong quan the khong xay ra, do do khong anh huong
den so lugng va su phan bo cac ca the trong quSn the.
B. Khi mat do ca the ciia quan the vugt qua sue chju dung ciia moi trucmg, cac ca the
canh tranh voi nhau lam tang kha nang sinh san.
C. Canh tranh la dac diem thich nghi ciia quan the. Nho c6 canh tranh ma so lugng
va su phan bo cac ca the trong quan the dugc duy tri d muc dp phu hgp, dam bao cho
su ton tai va phat trien cua qukn the.
D. Canh tranh cung loai, an thit dong loai giiia cac ca thk trong quan the la nhimg
truong hgp pho bien va c6 the din din tieu diet loai.
153
Cau 45: Khi kich thirac cua quin the giam xu6ng dudi muc t6i thilu thi
A. trong quan the c6 sy canh tranh gay gat giiia cac ca the.
B. kha nang sinh san ciia quan the tang do ca hoi gap nhau giira cac ca the due va
ca the cai nhieu han.
C . su ho trg giixa cac ca the tang, quan the c6 kha nang chong chiu t6t voi nhung
thay doi cua moi truang.
D. quan the de roi vao trang thai suy giam dan den diet vong.
Cau 46: Cho cac giai doan ciia qua trinh dien the: (1) Moi truang chua c6 sinh vat;
(2) Giai doan hinh thanh quan xa on dinh tuong doi (giai doan dinh cue); (3) Cac sinh vat
dau tien duge phat tan tdi hinh thanh nen quSn xa tien phong; (4) Giai doan hon hop
(giai doan giiia) gom cac quan xa bien doi tuan tu, thay the Ian nhau.
Dien the nguyen sinh dien ra theo trinh tu la:
A.(l),(4),(3),(2). B. (1), (3), (4), (2).
C . (1), (2), (4), (3). • " D. (1). (2), (3), (4).
Cau 47: Cac dong vat hang nhiet (dong vat dong nhiet) s6ng a vung nhiet doi (nai c6 khi
hau nong va am) c6
A. cac phan ca the nho ra (tai, duoi,...) thuang be han cac phSn nho ra d cac loai dong vat
tuong tu song d vung lanh.
B. ti so giua dien tich be mat ca the vdi the tich ca th^ giam, gop ph§n han ch8
sir toa nhiet ciia ca the.
C. kich thudc ca the Idn han so vdi dong vat ciing loai hoac vdi loai c6 hg hang gSn
song d vung c6 khi hau lanh.
D. kich thudc ca the be han so vdi dong vat cung loai hoac vdi loai c6 ho hang g§n
song d viing c6 khi hau lanh.
Cau 48: Trong tnrdng hgp khong c6 nhap cu va xuat cu, kich thudc ciia qu§n the sinh vat
se tang len khi
A. mijc do sinh san tang, muc do tii vong giam.
B. muc do sinh san giam, sir canh tranh tang.
C . muc do sinh san khong thay doi, miirc do tu vong tang.
D. mure do sinh san giam, muc do tu vong tang.
Cau 49: Trong he sinh thai, qua trinh su dung nang lugng Mat Trdi de long hgp cac chat
huu CO dugc thue hien bdi nhom
A. sinh vat san xuSt. B . sinh vat phan giai.
C . sinh vat tieu thu bae 1. D. sinh vat tieu thu bac 2.
Cau 50: Dua vao muc do phue tap dan ciia ludi thuc an, c6 t h I sjp x^p cac khu sinh hoc
sau day theo trinh tu diing la
A. rung la kim phuong Bac —> dong reu —> rung la rung on ddi rimg mua nhiet ddi.
B. dong reu rimg la kim phuong Bac rung la rung on ddi —> rimg mua nhiet ddi.
J C. dong reu —> rimg la kim phuong Bae —> rimg mua nhiet ddi —• rimg la rung on ddi.
D. dong reu rimg la rung on ddi rimg la kim phuong BSc —> rimg mua nhiet ddi.
154
DE SO 7 ten' J
C a u 1: Nhom sinh vat c6 muc nang l u g n g Ion nh^t trong he sinh thai la j
A . sinh vat phan huy. B . dgng vat an thit.
C . dong vat an thirc vat. D . sinh vat san xak.
C a u 2: Hien tuong nao sau day khong phai la nhip sinh hoc?
A . Vao miia dong a nhiJng vung c6 bang tuyet, phSn Ion cay xanh rung la va s6ng a
trang thai gia chet.
B . Nhim ban ngay cupn minh nam nhu bat dong, ban dem sue sao kiem moi va t i m ban.
C . Cay moc trong moi tnrong c6 anh sang chi chieu tir mot phia thuong c6 than uon cong,
ngon cay vuon ve phia nguon sang.
D . K h i miia dong den, chim en rod bo nod gia lanh, khan hiem thuc an den nhung n a i
am ap, c6 nhieu thuc an.
C a u 3: 0 mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao trpi hoan toan so v d i alen a quy
dinh than thap, alen B quy djnh qua tron trpi hoan toan so v d i alen b quy dinh qua dai.
Cac cap alen nay nam tren cung mot cap n h i l m sac the. Cay di hgp t u vk hai cap gen giao
phan vdi cay than thap, qua tron thu dupe ddi con phan l i theo t i le la 310 cay than cao,
qua tron : 190 cay than cao, qua d a i : 440 cay than thap, qua tron : 60 cay than thip, qua dai.
Cho biet khong c6 dot bien xay ra. Tan so hoan v i giua hai gen noi tren la
A . 12%. B.36%. C.24%. D . 6%.
C a u 4: Tren mot dao m d i dupe hinh lhanh do hoat dong cua nui lua, nhom sinh vat c6
the den cu trii dau tien la
A . sau bp. B . thuc vat than eo eo hoa. C . thuc vat hat tran. D . dia y.
Cau 5: Lai hai dong cay hoa trang thuan chiing vdi nhau, F, thu dupe toan cay hoa trSng.
Cho cac cay Fi t u thu phan, d F2 eo su phan l i kieu hinh theo t i le la 131 cay hoa trang :
29 cay hoa do. Neu khong c6 dot bien xay ra, eo the ket luan tinh trang mau sac hoa
di truyen theo quy luat
A. hoan v i gen. B . di truyen ngoai nhan.
C . tuang tac giira cac gen khong alen. D , lien ket gen.
C a u 6: Phat bieu diing ve vai tro cua anh sang doi v d i sinh vat la: ^ >
A. A n h sang nhin thay tham gia vao qua trinh quang hop cua thuc vat. : jli
B . Tia hong ngoai tham gia vao sir chuyen hoa vitamin d dong vat.
C . Dieu kien chieu sang khong anh hudng den hinh thai thuc vat.
D . Tia t u ngoai chu yeu tao nhiet sudi am sinh vat.
C a u 7: Trong mot he sinh thai,
A. su bien doi nang l u p n g dien ra theo chu trinh.
B . nang l u p n g ciia sinh vat san xuSt bao g i d cung nho hem nang l u p n g cua sinh vat
tieu thu no.
C . su chuyen hoa vat chat dien ra khong theo chu trinh.
D . nang l u p n g hao hut qua m d i bac dinh dudng ciia chudi thuc an la rat Idn.
155
Cau 8: Mot quan the thirc vat tir thu phan c6 ti le kika gen a the he (P) la :
0,45AA : 0,30Aa : 0,25aa. Cho hik cac ca the c6 kiû gen aa khong c6 kha nang sinh san.
Tinh theo If thuyet, ti le cac kieu gen thu dugc 6 Fi la:
A. 0,525AA : 0,150Aa : 0,325aa. B. 0,36AA : 0,24Aa : 0,40aa.
C. 0,36AA : 0,48Aa : 0,16aa. D. 0,7AA : 0,2Aa : 0,1 aa.
Cau 9: C) mot loai thuc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so vdi alen a quy
djnh than thap, alen B quy dinh hoa do troi hoan toan so vdi alen b quy dinh hoa trang.
Lai cay than cao, hoa do vdi cay than thap, hoa trang thu dugc Fj phan l i theo ti le la
37,5% cay than cao, hoa trang : 37,5% cay than thap, hoa do : 12,5% cay than cao, hoa do :
12,5% cay than thap, hoa trang. Cho biet khong c6 dot bi^n xay ra. K i l u gen ciia cay b6,
me trong phep lai tren la
Ab ab Ab ab
A. X B. AaBB X aabb. C. AaBb X aabb. D. — X — .
aB ab ab ab
Cau 10: ADN tai to hop mang gen ma hoa insulin tao ra bang ki thuat di truyen dugc dua vao
trong te bao E. coli nham
A. uc che hoat dgng he gen ciia te bao E. coli.
B. lam bat hoat cac enzim can cho sir nhan doi ADN cua E. coli.
C. tao dieu kien cho gen da ghep dugc bieu hien.
D. lam cho A D N tai to hgp ket hgp vdi A D N vi khu§n.
Cau 11: Trong chu trinh nita, vi khuan nitrat hoa c6 vai tro
A. chuy^nhoa NH^ thanh N O 3 . B. c h u y k hoa N O ; thanh NH^.
C. chuyin hoa N2 thanh N H ^ . D. chuySn hoa NO^ thanh NO^.
Cau 12: Cho so do pha he sau:
Quy uac:
I -D 0 : Nix binh thudrng
3
2 1 I : Nam binh thuomg
II 6 - • D- ^ : m mic benh P
7 10
m
^ : Nam mac benh P
-6 H : Nam mic benh Q
11 12
Benh P dugc quy dinh bdi gen troi nam tren nhiem sac the thudng. Benh Q dugc quy
djnh bdi gen Ian nam tren nhiem sac the gidi tfnh X, khong c6 alen tuong ung tren Y.
Biet rang khong c6 dot bien mdi xay ra. Xac suk de cap vg chdng I I I . l 1 va 111.12 trong
so do pha he tren sinh con dau long la con trai va mac ca hai benh P, Q la
A. 6,25%. B. 25%. C . 12,5%. D. 50%.
Cau 13: Khi noi ve ca che di truyen d sinh vat nhan thirc, trong dieu kien khong c6
dot bien xay ra, phat bieu nao sau day la khong diing?
A. Sir nhan doi A D N xay ra d nhieu diem trong mdi phan tu A D N tao nen nhi8u
don vital ban. -
B. Trong dich ma, sir ket cap cdc nucleotit theo nguyen tac bo sung xay ra a tat ca cac
nucleotit tren phan tu mARN.
C. Trong tai ban ADN, sir ket cap cac nucleotit theo nguyen tac bo sung xay ra a tat ca
cac nucleotit tren moi mach dona.
D. Trong phien ma, sir ket cap cac nucleotit theo nguyen tac bo sung xay ra a tat ca
cac nucleotit tren mach ma goc a viing ma hoa ciia gen.
Cau 14: Dau hieu nao sau day khong dung khi phan anh sir thoai bp sinh hoc?
A. Tieu giam mot so bo phan cua ca the do thich nghi vdi doi song ki sinh dac biet.
B. Khu phan bo ngay cang thu hep va tra nen gian doan.
C. Noi bo ngay cang it phan hoa, trong do mot so nhom hiem dan va cuoi ciing se bi
diet vong.
D. So lugng ca the giam dan, ti le song sot ngay cang thap.
Cau 15: Phan tu ADN a vung nhan cua vi khuan E. coli chi chua N'"' phong xa. Neu chuyen
nhung vi khuan E. coli nay sang moi truong chi c6 N'"* thi m6i tk bao v i khuan E. coli nay
sau 5 Ian nhan doi se tao ra bao nhieu phan tu ADN a vung nhan hoan toan chua N'''?
A. 32 B. 30 C . 16 D. 8
Cau 16: Trong quan the ciia mot loai luong boi, xet mot gen c6 hai alen la A va a. Cho biet
khong CO dot bien xay ra va gua trinh ngau phoi da tao ra trong quan the 5 loai kieu gen
ve gen tren. Tinh theo If thuyet, phep lai giua hai ca the nao sau day cua quan the tren cho
doi con CO ti le phan li kiku gen la 1 : 1?
A.Aaxaa B.X^X'xX^Y C. A A x Aa D.X^X^xX'Y
Cau 17: Trong tao giong thuc vat bSng cong nghe gen, de dua gen vao trong te bao
thuc vat CO thanh xenluloza, phuong phap khong dugc su dung la
A. chuyen gen bang siing ban gen. B. chuyen gen bang thuc khuan the.
C. chuyen gen true tiep qua ong phan. D. chuyen gen bang plasmit.
Cau 18: 0 n§6, tinh trang ve mau sac hat do hai gen khong alen quy dinh. Cho ngo hat
trang giao phan vai ngo hat trang thu dugc Fi c6 962 hat trang, 241 hat vang va 80 hat do.
Tinh theo l i thuyet, ti le hat trang a Fi dong hop v^ ca hai cap gen trong tong so hat trang
o F i la
A. A. B.i C.1 ^ D.l

16 8 6 8
Cau 19: Khi trong mot sinh canh cung ton tai nhieu loai gan nhau ve nguon goc va
CO chung nguon song thi su canh tranh giua cac loai se
A. lam chiing c6 xu huong phan li 6 sinh thai.
B. lam cho cac loai tren deu bj tieu diet.
C. lam tang them nguon song trong sinh canh.
D. lam gia tang so lugng ca the ciia moi loai.
Cau 20: 0 cuu, kieu gen HH quy dinh c6 sung, kieu gen hh quy dinh khong sung,
kieu gen Hh bieu hien c6 sung a cuu due va khong sung a cuu cai. Gen nay nam tren
nhiem sac the thuong. Cho lai cuu due khong sung vdri cuu cai c6 sung dugc Fj, cho F i
giao phoi voi nhau dugc F2. Tinh theo li thuyet, ti le kieu hinh a Fi va F2 la:
^ ^ •• - \7
A. F i : 100% C O sung; F2: 1 c6 sung: 1 khong sung.
B. F i : 100% CO sung; F2: 3 c6 sung: 1 khong sung.
C . F i : 1 CO sung : 1 khong sung; F2: 3 c6 sung : 1 khong sung.
D. F j : 1 CO sung : 1 khong sung; F2: 1 c6 sung : 1 khong sung.
Cau 21: Mot quan the ngau phoi, a the he xuat phat c6 thanh phan kieu gen la
0,36BB + 0,48Bb + 0,16bb = 1.
Khi trong quan the nay, cac ca the c6 kieu gen di hop c6 sue song va kha nang
sinh san cao hon han so vai cac ca the c6 kieu gen d6ng hgrp thi
A. alen troi c6 xu huang bj loai bo hoan toan khoi quan the.
B. tan so alen troi va tan so alen Ian c6 xu huang bang nhau.
C. tan so alen troi va tan so alen Ian c6 xu huang khong thay doi.
D. alen Ian c6 xu huang bi loai bo hoan toan khoi quan the.
Cau 22: Phat bieu nao sau day dung khi noi ve san lugmg sinh vat sa cap tinh (san lugng
thuc te de nuoi cac nhom sinh vat di duang)?
A. San lugng so cap tinh bang san lugng sa cap tho tru di phin ho hip cua thuc vat.
B. Nhung he sinh thai c6 sue san xuat cao nhat, tao ra san lugng sa cap tinh Ian nhat
la 0 cac hoang mac va vung nuac cua dai duang thuoc vl do thap.
C. Nhung he sinh thai nhu ho nong, he cua song, ran san ho va rirng am thuang xanh
nhiet dai thuang c6 san lugng sa cap tinh thap do c6 sue san xuat thap.
D. Trong sinh quyen, tong san lugng sa cap tinh dugc hinh thanh trong cac he sinh thai
dudi nude Idn han trong cac he sinh thai tren can.
Cau 23: Bang phuong phap nghien cuu te bao, nguoi ta c6 the phat hien dugc nguyen nhan
cua nhung benh va hoi chung nao sau day d ngudi?
(1) Hoi chung Etuot; (2) Hoi chung Patau;
(3) Hoi chung suy giam miln dich mic phai (AIDS);
(4) Benh thieu mau hong cau hinh ludi liem; (5) Benh mau kho dong;
(6) Benh ung thu mau; " ' (7) Benh tam thSn phan liet.
Phuong an diing la: -
A.(l),(2),(6). B.(l),(3),(5). C . (2), (6), (7). D. (3), (4), (7).,
Cau 24: O mot loai thuc vat, cho giao phan giira cay hoa do thuan chting vdi cay hoa
trang c6 kieu gen dong hgp Ian (P), thu dugc F i gom toan cay hoa do. Tiep tuc, cho cay
hoa do F i giao phan trd lai vdi cay hoa trang (P), thu dugc ddi con c6 k i i u hinh phan li
theo ti le la 3 cay hoa trang : 1 cay hoa do. Cho biet khong c6 dot bien xay ra, su hinh
thanh mau sac hoa khong phu thugc vao dieu kien moi trudng. Co the ket luan mau sic
hoa cua loai tren do
A. mot gen c6 hai alen quy djnh, alen troi la troi khong hoan toan.
B. hai gen khong alen tuang tac vdi nhau theo kieu bo sung quy djnh.
C. hai gen khong alen tuang tac vdi nhau theo kiSu cgng ggp quy dinh.
D. mot gen c6 hai alen quy dinh, alen troi la troi hoan toan.
158
Cau 25: KM noi ve qua trinh nhan doi ADN (tai ban ADN) a te bao nhan thyc, phat bieu nao
sau day la khong dung?
A. Trong qua trinh nhan doi ADN, enzim ADN polimeraza khong tham gia thao xoan
phan tu ADN.
B. Trong qua trinh nhan doi ADN, c6 sir lien ket bo sung giua A vai T, G voi X
va ngugc lai.
C. Trong qua trinh nhan doi ADN, enzim noi ligaza chi tac dong len mot trong hai
mach don moi dugc tong hgp tir mot phan ttr ADN me.
D. Su nhan doi ADN xay ra o nhieu diem trong phan tu ADN tao ra nhieu don vi
nhan doi (don vi tai ban).
Cau 26: Phuomg phap tao giong thuan chiing c6 kieu gen mong muon dua tren nguon bien dj
to hgp gom cac buoc sau:
(1) Cho cac ca thk c6 t6 hgp gen mong muon tu thu phan hoac giao phoi can huyet
qua mot so the he de tao ra cac giong thuan chung c6 kieu gen mong muon.
(2) Lai cac dong thu§n chung khac nhau d^ chgn ra cac to hgp gen mong muon.
(3) Tao ra cac dong thu4n chung c6 kieu gen khac nhau. .^.
Trinh tu dung la:
A.(l)->(2)-.(3). B.(3)->(1)^(2).
C. ( 2 ) - ^ ( 3 ) ^ ( 1 ) . ^ D.(3)-.(2)-.(l). :?
Cau 27: Theo Jacop va Mono, cac thanh ph§n c§u tao cua operon Lac gom: ^-
A. viing van hanh (O), nhom gen cau true, vung khai dong (P). f;
B. gen dieu hoa, nhom gen cau true, vung van hanh (O).
C. gen dieu hoa, nhom gen c§u true, vung van hanh (O), viing khai dong (P).
D. gen diû hoa, nhom gen c§u triic, vung khai dong (P).
Cau 28: 0 mot loai thirc vat, neu trong kieu gen c6 mat ca hai alen trpi A va B thi cho
kieu hinh than cao, neu thieu mot hoac ca hai alen trpi noi tren thi cho kieu hinh than thap.
Alen D quy dinh hoa do trpi hoan toan so vai alen d quy dinh hoa trang. Cho giao phan
gitra cac cay dj hgp ve ba cap gen tren thu dugc doi con phan li theo ti le la 9 cay than
cao, hoa do : 3 cay than thap, hoa do : 4 cay than thap, hoa trang. Biet cac gen quy djnh
cac tinh trang nay nam tren nhiem sac the thuong, qua trinh giam phan khong xay ra dot
bien va hoan vi gen. Phep lai nao sau day la phii hgp vai ket qua tren?
A.^Ddx^Dd B.^Bbx^Bb
ab aB ad ad
^ Bd , Bd , _ AB Ab
C.—Aax—Aa D. Dd x — D d
bD bD ab aB
Cau 29: Cap nhan to tien hoa nao sau day c6 the lam xuat hien cac alen moi trong quan the
sinh vat?
A. Dot bien va di - nhap gen
B. Giao phoi khong ngau nhien va di - nhap gen
C. Chpn Ipc tir nhien va cac yeu to ngau nhien
D. Dot bi§n v^ chon loc tu nhien
159
Cau 30: Phat bieu nao sau day khong dung khi noi ve moi quan he giua cac loai trong
qu4n xa sinh vat?
A. Nhimg loai ciing su dung mot nguon thiic an khong the chung song trong ciing
mot sinh canh.
B. Quan he canh tranh giua cac loai trong quan xa dugc xem la mot trong nhung
dgng lire ciia qua trinh tien hoa.
C. Moi quan he vat chii - vat ki sinh la su bien tuong ciia quan he con moi - vat an thit.
D. Trong tien hoa, cac loai gan nhau ve nguon goc thuong hudmg den su phan li
6 sinh thai de giam su canh tranh.
Cau 31: Trong tao giong bang cong nghe te bao, nguoi ta c6 the tao ra giong cay trong
mdi mang dac diem cua hai loai khac nhau nho phuorng phap
A. nuoi cay te bao thuc vat invitro tao mo seo. B. nuoi ciy hat phSn.
C. dung hop te bao tran. D. chon dong tS bao xoma c6 bi^n di.
Cau 32: Trong cac hinh thuc chon loc tu nhien, hinh thuc chon loc van dgng diln ra khi
dieu kien song
A. khong thay doi qua nhieu th8 he, ket qua la kien dinh kilu gen da dat dugc.
B. thay doi theo mot hudmg xac dinh, ket qua la dac diem thich nghi cQ dkn dugc
thay the boi dac diem thich nghi moi.
C. khong thay doi qua nhieu the he, ket qua la bao ton nhung ca the mang tinh trang
trung binh, dao thai nhung ca the mang tinh trang lech xa muc trung binh.
D. thay doi nhieu va tra nen khong dong nhat, ket qua la quan the ban dau bi phan
hoa thanh nhieu kieu hinh.
Cau 33: Thai gian de hoan thanh mot chu ki s6ng cua mot loai dgng vat bien nhiet
a 18"C la 17 ngay dera, con a 25°C la 10 ngay dem. Theo If thuyet, nguang nhiet do cua
su phat trien a loai dgng vat tren la
A. 8°C. B. 10°C. C. 6°C. D. 4°C.
Cau 34: Xu huang co ban ciia su phat trien tiln bg sinh hgc la
A. giam bot su le thugc vao cac dieu kien moi truang bang nhiing dac diem thich nghi
mai ngay cang hoan thien.
B. duy tri sir thich nghi a muc do nhat dinh, so lugng ca the khong tang ma ciing
khong giam.
C. giam dan so lugng ca the, ti le s6ng sot ngay cang thip.
D. noi bg ngay cang it phan hoa, khu phan bo ngay cang tro nen gian doan.
Cau 35: Khi noi ve chi so ADN, phat bieu nao sau day khong diing?
A. Chi so ADN la phuang phap chinh xac de xac dinh ca the, moi quan he huyet thong,
chan doan va phan tich cac benh di truyen.
B. Chi so ADN la trinh tu lap lai ciia mot doan nucleotit c6 chua ma di truySn tren
ADN, doan nucleotit nay giong nhau a cac ca the ciing loai.
C. Chi so ADN dugc su dung trong khoa hgc hinh su de xac dinh tgi pham, tim ra
thu pham trong cac vu an.
160
D. Chi so ADN c6 iru the hoTi han cac chi tieu hinh thai, sinh l i , sinh hoa,
thuong dung de xac dinh sir khac nhau giua cac ca the.
Cau 36: O ga, alen A quy dinh tinh trang long win trpi hoan toan so voi alen a quy dinh
tinh trang long nau. Cho ga mai long van giao phoi voi ga trong long nau (P), thu dugc Fi
CO kieu hinh phan li theo ti le la 1 ga long van : 1 ga long nau. Tiep tuc cho Fi giao phoi
voi nhau, thu dugc F2 c6 kieu hinh phan l i theo ti le la 1 ga long van : 1 ga long nau.
Phep lai (P) nao sau day phii hop vai ket qua tren?
A.Aaxaa B-X^X^xX^Y C. AA x aa D-X^X^xX^Y
Cau 37: Mot trong nhirng dac diem khac nhau giua qua trinh nhan doi ADN a sinh vat
nhan thuc voi qua trinh nhan doi ADN a sinh vat nhan so la
A. nguyen lieu diing de tong hop. B. chieu tong hop.
C. nguyen tac nhan doi. D. so lucmg cac dom vi nhan doi.
Cau 38: Cho mot s6 khu sinh hoc:
(1) Dong reu (Tundra); (2) Rung la rpng rung theo mua;
(3) Rung la kim phuomg Bac (Taiga); (4) Rung am thuomg xanh nhiet ddi.
Co the sap xep cac khu sinh hoc noi tren theo miic do phiic tap dan cua ludi thiic an
theo trinh tu dung la:
A. (2) -> (3) ^ (1) ^ (4). B. (2) ^ (3) -> (4) (1).
C. ( 1 ) ^ ( 3 ) ^ ( 2 ) ^ ( 4 ) . _ D.(l)-^(2)^(3)^(4).
Cau 39: Cho biet qua trinh giam phan dien ra binh thuomg, cac cay tu boi deu tao giao tu 2n
CO kha nang thu tinh. Tinh theo h' thuyet, phep lai giiia hai cay tu boi deu c6 kieu gen AAaa
cho doi con c6 kieu gen di hop tu chiem ti le
A.1 B.1I. C.l D.l
2 18 9 9
Cau 40: Trong qua trinh giam phan a ca the c6 kieu gen da xay ra hoan vi gen giua
ad
cac alen D va d voi tan so 18%. Tinh theo li thuylt, cu 1000 ti bao sinh tinh ciia ca th^
nay giam phan thi so te bao khong xay ra hoan vi gen giixa cac alen D va d la
A. 820. B.360. C. 640. D. 180.
Cau 41: Nguai ta tien hanh nuoi cac hat phan cua cay c6 kieu gen AabbDDEeGg thanh
cac dong dorn boi, sau do luong boi hoa de tao ra cac dong thuan chung. Theo li thuyet,
qua trinh nay se tao ra toi da bao nhieu dong thuan c6 kieu gen khac nhau?
A. 32 B. 5 C. 16 D. 8
Cau 42: Kimura da de xuat thuyet tien hoa trung tinh dua tren cdc nghien cuu ve nhiing
bien doi trong cau true cua
A. cac phan tu ADN. B. cac phan tu ARN. ,. r
C. cac nhiem sac the. D. cac phan tu protein.
Cau 43: Mot phan tu ADN c6 cku true xo4n kep, gia su phan tii ADN nay c6 ti le
A+T 1
— thi ti le nucleotit loai G cua phan tu ADN nay la
G+X 4 • - ^
A. 20%. B.40%. C.25%. D. 10%.
161
Cau 44: Khi noi vk nhung xu huong bien doi chinh trong qua trinh diln the nguyen sinh,
xu huong nao sau day khong dung?
A. 6 sinh thai ciia moi loai ngay cang dugc ma rong.
B. Tong san lugng sinh vat dugc tang len.
C. Tinh da dang ve loai tang.
D. Luai thuc an tro nen phuc tap hon.
Cau 45: Mot trong nhung dac diem ciia khu sinh hoc rung la rong rung theo mua la
A. nhom thirc vat chiSm iru thS la reu, CO bong.
B. khu he dong vat kha da dang nhimg khong c6 loai nao chiem vm the.
C. khi hau lanh quanh nam, cay la kim chiem uu the.
D. kieu rung nay tap trung nhieu a viing xich dao, noi c6 nhiet do cao, lugng mua nhieu.
Cau 46: Mot loai thuc vat luong bgi c6 8 nhom gen lien ket. So nhiem sac the c6 trong
moi te bao a the ba cua loai nay khi dang a ki giua ciia nguyen phan la
A. 18. B.9. C.24. D. 17.
Cau 47: 0 dau Ha Lan, alen A quy dinh than cao trgi hoan toan so voi alen a quy dinh
than thap. Cho cay than cao thuan chiing thu phan voi cay than thap, thu dugc Fi. Cho cac
cay Fi tu thu phan thu dugc F2. Tidp tuc cho cac cay F2 tir thu ph§n thu dugc F3. Biet ring
khong xay ra dot bien, theo li thuyet, ti le phan li kiku hinh a F3 la:
A. 5 cay than cao ; 3 cay than thip. B. 3 cay than cao : 5 cay than th§p.
C. 3 cay than cao : 1 cay than thap. D. 1 cay than cao : 1 cay than thap.
Cau 48: O mot loai thuc vat luong bgi, khi lai hai cay hoa trang thuan chiing voi nhau,
thu dugc Fi toan cay hoa trang. Cho Fi giao phan voi nhau thu dugc F2 gfim 81,25%
cay hoa trang va 18,75% cay hoa do. Cho Fj giao phan voi tat ca cac cay hoa do a F2
thu dugc doi con F3. Biet rang khong xay ra dot bien, theo li thuyet, 0 doi con F3 so cay
CO kieu gen dong hgp lan \h hai cap gen tren chifim ti le
A. i12- . B. —.
16 > C. -.8 ^
D. 24
Cau 49: Nhan to nao sau day c6 the lam giam kich thudc quan the mot each dang ke va
lam cho von gen ciia quan the khac biet han voi v6n gen ban d§u?
A. Giao phoi khong nglu nhien B. Cac yeu to nglu nhien
C. Giao phoi nglu nhien D. Dot bien
Cau 50: Hien nay, mot trong nhiing bien phap ung dung lieu phap gen dang dugc cdc nha
khoa hgc nghien cuu nham tim each chua tri cac benh di truyen d ngudi la
A. dua cac protein uc che vao trong ca the ngudi de uc che boat dong ciia gen gay benh.
B. lam bien doi cac gen gay benh trong ca the thanh cac gen lanh.
. ,. C. loai bo ra khdi ca the ngudi benh cac san pham dich ma ciia gen gay benh.
D. bo sung gen lanh vô ca the ngudi benh.
m
DE SO 8 ^
Cau 1: Hoa chk gay dot bi§n 5BU (5-br6m uraxin) khi tham vao te bao gay dot bien
thay the cap A - T thanh cap G - X. Qua trinh thay the dugc mo ta theo so do:
A. A - T ^ G - 5 B U X - 5BU ^ G - X.
B. A - T ^ A - 5BU ^ G - 5BU ^ G - X.
C. A - T -> X - 5BU ^ G - 5BU ^ G - X.
D. A - T G - 5BU ^ G - 5BU ^ G - X.
Cau 2: Khi noi ve ca che dich ma d sinh vat nhan thirc, nhan dinh nao sau day khong diing?
A. Trong ciing mot thai diem c6 the c6 nhieu riboxom tham gia dich ma tren mot
phan tu mARN.
B. Axit amin ma dSu trong qua trinh dich ma la metionin.
C. Khi dich ma, riboxom chuyen dich theo chieu 5 ' ^ 3' tren phan tu mARN.
D. Khi dich ma, riboxom chuyen dich theo chieu 3 ' ^ 5' tren phan tu mARN.
Cau 3: O sinh vat nhan so, dieu hoa hoat dong ciia gen dien ra chu yeu a giai doan
A. sau dich ma. B. dich ma. C . phien ma. D. truac phien ma.
Cau 4: Cho cac su kien dien ra trong qua trinh phien ma:
(1) ARN polimeraza bat dau tong hop mARN tai vi tri dac hieu (khai dau phien ma);
(2) ARN polimeraza bam vao viing dieu hoa lam gen thao xoan de Ip ra mach goc c6 chieu
3'-^5'-
(3) ARN pohmeraza trugt doc theo mach ma goc tren gen c6 chieu 3' ^ 5';
(4) Khi ARN polimeraza di chuyen tai cuoi gen, gap tin hieu ket thiic thi no dung phien ma.
Trong qua trinh phien ma, cac su kien tren dien ra theo trinh tu dung la
A.(l)-^(4)->(3)^(2). 3.(2)^(3)^(1)^(4).
C. ( 2 ) - ^ ( 1 ) ^ ( 3 ) ^ ( 4 ) . D. ( 1 ) ^ ( 2 ) - ^ ( 3 ) ^ ( 4 ) .
Cau 5: Gen A c6 chieu dai 153nm va c6 1169 lien ket hidro bi dot bien thanh alen a. Cap
gen Aa tu nhan doi Ian thu nhat da tao ra cac gen con, tat ca cac gen con nay lai tiep tuc
nhan doi Ian thu hai. Trong hai Ian nhan doi, moi truong noi bao da cung cap 1083
nucleotit loai adenin va 1617 nucleotit loai guanin. Dang dot bien da xay ra vai gen A la
A. thay the mot cap A - T bang mot cap G - X. B. mat mot cap A - T.
C. thay the mot cap G - X bang mot cap A - T. D. mat mot cap G - X .
Cau 6: Loai dot bi8n nao sau day lam tang cac loai alen ve mot gen nao do trong von gen
ciia quan thI?
A. Dot bi^n dikm B. Dot bien di da bpi
C. Dot bidn tu da boi D. Dot bien lech boi
Cau 7: Thanh phan chii yeu cua nhiem sac the a sinh vat nhan thuc gom
A. ADN mach kep va protein loai histon.
B. ADN mach dan va protein loai histon.
C. ARN mach dan va protein loai histon.
D. ARN mach kep va protein loai histon. ;
163
Cau 8: 6 mot loai thuc vat, xet cap gen Aa nam tren nhiem sac the thuong, moi alen deu
CO 1800 nucleotit. Alen A c6 hieu so giua nucleotit loai guanin vai mot loai nucleotit
khac la 10%; alen a c6 2341 lien ket hidro. Cho hai cay diu c6 kieu gen Aa
giao phan vai nhau, trong so cac hop tu thu dugc, c6 mot loai hop tur chua tong so
nucleotit loai adenin cua cdc alen noi tren bang 1438. Kieu gen cua loai hop tu nay la
A. Aaaa. B. AAaa. C. Aaa. D. Aa.
AB
Cau 9: Mot te bao sinh trung cua mot ca the c6 kieu gen X^X*" tien hanh giam phan
ab
binh thuong hinh thanh trung. So loai tning toi da c6 the tao ra la
A. 1. B.2. C.6. D.4.
Cau 10: Mot nhom te bao sinh tinh chi mang dot bien cau true d ba nhiem sic th6 thuoc
ba cap tuong dong so 1, so 3 va so 5. Biet qua trinh giam phan dien ra binh thuong va
khong xay ra trao doi cheo. Tinh theo li thuylt, ti le loai giao tu mang hai trong s6 ba
nhiem sac the dot bien tren tong so giao tu la
A. i4. B. 12 C. 8I '
D. 16
Cau 11: O mot loai dong vat, nguai ta da phat hien bon noi c6 trinh tu cac gen tr8n
nhilm s k th^ s6 I I I nhu sau: Noi 1: ABCDEFGHl; noi 2: FGBAEDCHI; noi 3:
FGHCDEABI; noi 4: ABGFEDCHI. Cho bi^t noi 1 la noi g6c, m6i noi con lai dugc phat
sinh do mot dot bien dao doan. Tnnh tu diing ciia su phat sinh cac n5i tren la
A. 1-^2 ^ 4 ^ 3. B. l - > 3 - ^ 2 ^ 4 .
C. 1 ^ 4 ^ 2 ^ 3. _ D. 1 ^ 3 ^ 4 ^ 2 .
Cau 12: Trong truang hop khong c6 dot biSn xay ra, phep lai nao sau day c6 thi cho
dai con c6 nhieu loai kieu gen nhat?
A. AaBb X AaBb B . — DD x — dd
ab ab
C. ^ X — D. X^X^ Bb X X^YBb
ab ab
Cau 13: 0 mot loai thuc vat, alen A quy dinh qua do troi hoan toan so vai alen a quy
dinh qua vang. Dung consixin xu li cac hat ciia cay luong boi (P), sau do dem gieo cac
hat nay thu dugc cac cay Fi. Chon ngau nhien hai cay Fi giao phan vai nhau, thu dugc F2
gom 3571 cay qua do va 102 cay qua vang. Gia su qua trinh giam phan khong xay ra
dot bien, cac cay tii boi deu tao giao tu 2n c6 kha nang thu tinh. Tinh theo li thuyet, ti le
kieu gen ciia F2 la
A. lAAAA : laaaa : 4AAAa : 4Aaaa : 18AAaa.
B. 4AAAA : 4aaaa : lAAAa : lAaaa : ISAAaa.
C. lAAAA : laaaa : ISAAAa : 4Aaaa : 4AAaa.
D. 4AAAA : 4aaaa : 4AAAa : 18Aaaa : 4AAaa.
Cau 14: O ruoi giam, tinh trang mau mat do mot gen c6 hai alen nam tren vung khong
tuang dong ciia nhiem sac the giai tinh X quy dinh; alen A quy dinh mat do troi
hoan toan so vai alen a quy dinh mat trang. Neu khong xay ra dot bien, theo li thuyet,
phep lai nao sau day cho doi con gom toan ru6i mSt do?
A.X^X'xX'Y B.X'^X^xX'Y C.X'X'xX^Y D.X^X'xX'^Y
164
Cau 15: 6 mot loai thirc vat, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so vdd alen a quy djnh
than thap; alen B quy dinh qua chin sam troi hoan toan so vai alen b quy dinh qua chin
muon. Hai cap gen nay cung nam tren mot cap nhiem sac the thuong. Cho cay than cao,
chin sdm (cay Q) lai voi cay than thSp, chin muon, thu dugc Fi gom 160 cay than cao,
chin sdm; 160 cay than thap, chin muon; 40 cay than cao, chin muon; 40 cay than thap,
chin sdm. Kieu gen ciia cay Q va tan so hoan vj gen la
A. — va 20%. B. — va 20%. C . — va 40%. D. — va 40%.

aB ab ab aB
Cau 16: Cho biet moi gen quy dinh mot tinh trang, alen troi la troi hoan toan va khong
xay ra dot bien. Theo li thuyet, phep lai nao sau day cho ddi con c6 kieu hinh phan li theo
tile 1:1?
A.AaBbxAaBb B. AaBb x aaBb C. Aabb x aaBb D. AaBB x aaBb
Cau 17: (3 ruoi giam, gen A quy dinh than xam la troi hoan toan so vdi alen a quy dinh
than den, gen B quy dinh canh dai la troi hoan toan so vdi alen b quy dinh canh cut. Hai
cap gen nay ciing nam tren mot cap nhiem sac the thuong. Gen D quy dinh mat do la trpi
hoan toan so vdi alen d quy djnh mat trang. Gen quy dinh mau mat nkm tren nhiem sac
AD AR
the gidi tinh X, khong c6 alen tuong ung tren Y. Phep lai: — X ^ X " x l ^ X ^ Y cho F,
ab ab
CO kieu hinh than den, canh cut, mil do chiim ti le 15%. Tinh theo l i thuylt, ti le ruoi due
Fi CO kieu hinh than xam, canh cut, mat do la
A . 1,25%. B.7,5%. C . 15%. D. 2,5%.
Cau 18: Cho biet khong c6 dot bien, hoan vi gen giiia alen B va b d ca bo va me deu c6
tan so 20%. Tinh theo If thuyet, phep lai x — cho ddi con c6 kieu gen — chiem ti le
ab aB Ab
A. 10%. B. 4%. C . 16%. D. 40%.
Cau 19: Gia su moi gen quy dinh mot tinh trang, gen trpi la trpi hoan toan. Tinh theo
li thuyet, trong cac phep lai sau day, phep lai cho ddi con c6 ti le phan l i kieu hinh giong
vdi ti le phan li kieu gen la
A. AaX'^X^ x AaX^Y. B. Aabb x aaBb. C. — x — . D. X^X" x X^Y.

ab ab
Cau 20: Cho biet mdi gen quy dinh mot tinh trang, gen trpi la trpi hoan toan. Theo li thuyet,
phep lai nao sau day tao ra d ddi con c6 8 loai kieu gen va 4 loai kieu hinh?
A. AaBbDd X AaBbDD B. AaBbDd x aabbdd
C. AaBbDd x aabbDD D. AaBbdd x AabbDd
Cau 21: Mot ca the c6 kieu gen biet khoang each giira gen A va gen B la 40cM.
aB DE
Cac te bao sinh tinh ciia ca the tren giam phan binh thudng hinh thanh giao tu, theo
l i thuyet, trong so cac loai giao tii dugc tao ra, loai giao tu ab DE chiem ti le
A. 20%. B. 30%. C . 15%. D. 40%.
165
Cau 22: O dau Ha Lan, alen A quy dinh than cao troi hoan toan so voi alen a quy dinh
than thap; alen B quy dinh hoa do troi hoan toan so voi alen b quy dinh hoa trang; cac gen
phan U doc lap. Cho hai cay dau (P) giao phan voi nhau thu dugc F i gom 37,5% cay than cao,
hoa do; 37,5% cay than thSp, hoa do; 12,5% cay than cao, hoa trJng va 12,5% cay than thSp,
hoa trang. Biet rang khong xay ra dot bien, theo l i thuyet, ti le phan l i kieu gen d F i la:
A. 3 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1. _ B . 3 : 3 : 1 : 1.
C . 2 : 2 : 1 : 1 : 1 : 1. " D. 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1.
Cau 23: Cho biet moi gen quy djnh mot tinh trang, alen troi la troi hoan toan va
khong xay ra dot bien. Trong mot phep lai, nguoi ta thu dugc doi con c6 kieu hinh phan l i
theo ti le 3 ( A - B - ) : 3(aaB-) : l(A-bb) : l(aabb). Phep lai nao sau day phu hgp voi ket
qua tren?
A. AaBb X Aabb. B. Aabb x aaBb.
C. AaBb X AaBb. D. AaBb x aaBb.
Cau 24: 0 mot loai thuc vat, gen quy dinh hat dai troi hoan toan so voi alen quy dinh hat tron;
gen quy dinh hat chin som troi hoan toan so voi alen quy dinh hat chin mugn. Cho cac
cay CO kieu gen giong nhau va di hgp tu ve hai cap gen tu thu phan, d dai con thu dugc
4000 cay, trong do c6 160 cay c6 kiû hinh hat tron, chin mugn. B i l t rSng khong c6
dot bien xay ra, qua trinh phat sinh giao tu due va giao tu cai xay ra hoan vi gen voi
tan so bang nhau. Theo If thuyet, so cay c6 k i l u hinh hat dai, chin sdm a doi con la
A. 840. B.2000. C . 3840. D. 2160.
Cau 25: Cho biet moi gen quy dinh mot tinh trang, cac gen phan l i doc lap. Phep lai nao
sau day cho ti le phan l i kieu gen 6 doi con la: 1 : 2 : 1 : 1 : 2 : 1?
A. aaBb X AaBb B. Aabb x Aabb C . AaBb x AaBb D. Aabb x aaBb
Cau 26: O mot loai thuc vat, alen A quy dinh hoa do troi hoan toan so voi alen a quy dinh
hoa vang. Cho cay (P) c6 kieu gen Aa tu thu phan thu dugc F i ; ti^p tuc cho cac cay F i tu
thu phan thu dugc F2. Biet rang khong c6 dot bien xay ra, so cay con dugc tao ra khi cac
cay F i tu thu phan la tuong duong nhau. Tfnh theo li thuylt, cay c6 kieu hinh hoa do a F2
chiem ti le
A. 37,5%. I B.50%. C.75%. D. 62,5%.
Cau 27: 0 mot loai thuc vat chi c6 hai dang mau hoa do va trang. Trong phep lai phan
tich mot cay hoa mau do da thu dugc the he lai phan l i kieu hinh theo ti le la 3 cay hoa
trang : 1 cay hoa do. Co the ket luan, mau sac hoa dugc quy dinh boi
A. mot cap gen dugc di truyen theo quy luat lien ket voi gioi tinh.
B. hai cap gen khong alen tuong tic b6 trg (b6 sung).
C. hai cap gen khong alen tuong tac cgng ggp.
D. hai cap gen lien ket hoan toan.
Cau 28: Kieu gen ciia ca chep khong vay la Aa, ca chep c6 vay la aa. K i l u gen A A lam
trung khong no. Tinh theo l i thuyet, phep lai giiJa cac ca chep khong vay se cho ti le
kieu hinh 0 dai con la
A. 1 ca chep khong vay : 2 ca chep c6 vay.
B. 3 ca chep khong vay : 1 ca chep c6 vay. » '
166
C. 100% cachep khong vay. • ' - - "O
D. 2 ca chep khong vay : 1 ca chep c6 vay.
Cau 29: 6 ca chua, alen A quy dinh qua do troi hoan toan so voi alen a quy dinh qua vang.
Biet rang cac cay tu boi giam phan cho giao tu 2n c6 kha nang thy tinh binh thuong. Tinh
theo If thuyet, phep lai giira hai cay ca chua tu boi c6 kieu gen AAaa va aaaa cho dai con
CO ti le kieu hinh la
A. 5 cay qua do : 1 cay qua vang. . îb v B. 3 cay qua do : 1 cay qua vang.
C. 11 cay qua do : 1 cay qua vang. D. 35 cay qua do : 1 cay qua vang.
Cau 30: Cho mot cay luong boi (I) Ian lugt giao phan vai hai cay luong boi khac ciing
loai, thu dugc ket qua sau:
- Voi cay thu nhit, dai con gom: 210 cay than cao, qua tron; 90 cay than thap,
qua bSu due; 150 cay than cao, qua bSu due; 30 cay than thap, qua tron.
- Vai cay thu hai, dai con gom: 210 cay than cao, qua tron; 90 cay than thap,
qua bSu due; 30 cay than cao, qua bau due; 150 cay than thap, qua tron.
Cho biet: Tinh trang chieu cao cay dugc quy dinh boi mot gen c6 hai alen (A va a),
tinh trang hinh dang qua dugc quy djnh boi mot gen c6 hai alen (B va b), cac cap gen nay
deu nam tren nhiem sac the thuong va khong c6 dot bien xay ra. Kieu gen ciia cay luong
boi (I) la
ab ab "" a b aB
Cau 31: O ruoi giam, alen B quy dinh than xam troi hoan toan so voi alen b quy dinh
than den; alen V quy dinh canh dai troi hoan toan so vdi alen v quy dinh canh cut. Hai
cap gen nay cung nam tren mot cap nhiem sac the thuong va each nhau 17cM. Lai hai ca
the ruoi giam thuan chung (P) than xam, canh cut voi than den, canh dai thu dugc F , . Cho
cac ruoi giam F i giao phoi ngau nhien vdd nhau. Tinh theo l i thuyet, ruoi giam c6 kieu
hinh than xam, canh dai o F2 chiem ti le
A. 56,25%. B . 64,37%. C . 50%. ^ D.41,5%.
Cau 32: Cho biSt khong xay ra dot bi^n, tinh theo If thuySt, xac suat sinh mot nguori con
CO hai alen troi cua mot cap vg ch6ng dSu c6 ki8u gen AaBbDd la
A.ii B . ^ . C.A, D.A.

64 64 16 32
Cau 33: Trong quan the ciia mot loai dong vat luong boi, xet mot locut c6 ba alen
nam tren vung tuang dong ciia nhiem sac the giai tfnh X va Y. BiSt rSng khong xay ra
dot bien, theo If thuyet, so loai kieu gen toi da ve locut tren trong quan the la
A. 15. B.6. C.9. D. 12.
Cau 34: Mot quSn th§ thirc vat tu thu ph§n c6 ti le k i l u gen a the he (P) la: 0,45AA :
0,30Aa : 0,25aa. Cho biet cac ca the c6 kieu gen aa khong c6 kha nang sinh san. Tfnh theo
If thuyet, ti le cac kieu gen thu dugc o F i la:
A. 0,525AA : 0,150Aa : 0,325aa. B. 0,36AA : 0,24Aa : 0,40aa.
C.0,36AA : 0,48Aa: 0,16aa. D. 0,7AA : 0,2Aa : 0,laa.
167
Cau 35: O nguai, alen A quy dinh mat nhin mau binh thuong, alen a quy dinh benh mu
mau do - luc; alen B quy dmh mau dong binh thuong, alen b quy dinh benh mau kho dong.
Cac gen nay nam tren nhiem sac the gioi tinh X, khong c6 alen tuong ung tren Y. Alen D
quy dinh thuan tay phai, alen d quy dinh thuan tay trai nam tren nhiem sac the thuong.
So kieu gen toi da ve ba locut tren trong quan the nguoi la
A. 42. B. 36. . C. 39. D. 27.
Cau 36: Mot quan the sinh vat ngau phoi dang chiu tac dong ciia chpn Ipc tu nhien c6
ciu true di truyen a cac th6 he nhu sau: (P): 0,50AA + 0,30Aa + 0,20aa = 1.
F , : 0,45AA + 0,25Aa + 0,30aa = 1.
F2: 0,40AA + 0,20Aa + 0,40aa = 1.
F3: 0,30AA + 0,15Aa + 0,55aa = 1.
F 4 : 0,15AA + 0,1 OAa + 0,75aa = 1.
Nhan xet nao sau day la diing ve tac dong ciia chon loc tu nhien doi voi quan the nay?
A. Cac ca the mang kieu hinh troi dang bj chon loc tu nhien loai bo dan.
B. Chpn Ipc tu nhien dang loai bo cac kieu gen d6ng hop va giix lai nhung kieu gen
di hop.
C. Chpn Ipc tir nhien dang loai bo nhimg kiSu gen di hop va d6ng hop Ian.
D. Cac ca the mang kieu hinh Ian dang bi chpn Ipc tu nhien loai bo dan.
Cau 37: So do pha he dudi day mo ta sir di truyen mot benh a nguoi do mot gen c6 hai
alen quy dinh.
Quy u&c:
o- a O Nir binh thuang
1 4
Nu bi benh
• Nam binh thiromg
4'^ Nam bi benh
Cho biet khong xay ra dot bien, ket luan nao sau day diing?
A. Alen gay benh la alen Ian nam tren nhiem sac the thuong.
B. Alen gay benh nam tren nhi§m sac t h i gioi tinh X.
C. Alen gay benh nam tren nhiem sac the gioi tinh Y.
D. Alen gay benh la alen trpi nkm tren nhiem sac thk thuang.
Cau 38: Cho cac phuong phap sau:
(1) Tu thu phan bat bupc qua nhieu th^ he; - >•
i (2) Dung hop te bao tran khac loai;
(3) Lai giua cac dong thuan chung c6 kieu gen khac nhau de tao ra F i ;
' (4) Nuoi cay hat phan roi tien hanh luong bpi hoa cac dong don bpi.
Cac phuong phap c6 the su dung d% tao ra dong thuSn chung a thuc vat la
A.(l),(3). B.(2),(3). C.(l),(4). D.(l),(2).
168
Cau 39: Trong mot quan the ngau phoi, neu cac ca the mang kieu hinh troi c6 sue song va
kha nang sinh san cao hon cac ca the mang kieu hinh Ian thi duai tac dong ciia chon loc
tir nhien se lam cho . >
A. tan so alen troi ngay cang tang, tSn s6 alen Ian ngay cang giam.
B. tan so alen troi va tan so alen Ian deu giam dan qua cac the he.
C. tan so alen troi va tan so alen Ian deu dugc duy tri on dinh qua cac the he.
D. tan so alen troi ngay cang giam, tan so alen Ian ngay cang tang.
Cau 40: Cho cac nhan to sau: (1) Bien dong di truyen; (2) Dot biSn; (3) Giao ph6i khong
ngau nhien; (4) Giao phoi ngau nhien. Cac nhan to c6 the lam ngheo von gen ciia quan the la
A. (2), (4). B.(l),(4). C.(l),(3). D.(l),(2).
Cau 41: Cho cac vi du sau:
(1) Ngua cai giao phoi voi lira due sinh ra con la khong c6 kha nang sinh san.
(2) Cay thuoc loai nay thuong khong thy phan dugc cho cay thugc loai khac.
(3) Trung nhai thu tinh voi tinh triing coc tao ra hgp tu nhung hgp tu khong phat triln.
(4) Cac loai ruoi giam khac nhau c6 tap tinh giao phoi khac nhau.
Cac VI du thuoc co che each li sau hgp tir la
A. (2), (3). B.(l),(4). . - C.(2),(4). D.(l),(3). i
Cau 42: Cac loai sau an la thuong c6 mau xanh luc l l n vdri mau xanh cua la, nhcr do ma
kho bj chim an sau phat hien va tieu diet. Theo Dacuyn, dac diem thich nghi nay dugc
hinh thanh do
A. chon Igc tu nhien tich luy cac bien di ca the mau xanh luc qua nhilu th^ he.
B. khi chuyen sang an la, sau tu bien doi mau co the de thich nghi vdi moi truomg.
C. anh huong true tiep ciia thuc an la la cay co mau xanh lam bien doi mau sac ca the sau.
D. chon Igc tu nhien tich luy cac dot bien mau xanh luc xuat hien nglu nhien trong
quan the sau.
Cau 43: Doi voi qua trinh tien hoa nho, nhan to dot bi^n (qua trinh dot bi§n) co vai tro
cung cap
A. cac alen moi, lam thay doi tan so alen cua quan the mot each cham chap.
B. cac bien di to hgp, lam tang su da dang di truyen ciia quan the.
C. nguon nguyen lieu thir cap cho chon Igc tu nhien.
D. cac alen moi, lam thay doi tan so alen theo mot huong xac dinh.
Cau 44: Kieu phan bo ngau nhien ciia cac ca the trong quan the thuong gap khi
A. dieu kien song phan bo dong deu, khong co su canh tranh gay gat giira cac ca the
trong quan the.
B. dieu kien song phan bo khong dong deu, khong co su canh tranh gay gat giira cac
ca the trong quan the.
C. dieu kien song phan bo dong deu, co su canh tranh gay gat giua cac ca the trong
quan the.
D. dieu kien s6ng phan b6 khong d6ng dku, co su canh tranh gay git giira cac ca the
trong quan the.
169
C a u 45: Qum he canh tranh giua cac ca the trong quan the sinh vat
A . chi xay ra a cac quan the dong vat, khong xay ra a cac quan the thuc vat.
B. dam bao cho so lugng va su phan bo cac ca the trong quan the duy t r i a muc do
phu hop v a i sue chira ciia m o i tnrong.
C . thuong l a m cho quan the suy thoai dan den diet vong.
D . xuat hien k h i mat do ca the cua quan the xuong qua thap.
C a u 46: Cho cac thong t i n ve d i l n the sinh thai nhu sau:
(1) Xuat hien a m o i tnrong da c6 mot quan xa sinh vat tung song;
(2) Co sir bien doi tuan t u cua quan xa qua cac giai doan tuong ung v a i su bien doi
cua m o i tnrong;
(3) Song song v o i qua trinh bien doi quan xa trong d i l n the la qua trinh bien doi ve
cac dieu kien tir nhien cua m o i tnrong;
(4) L u o n dan t d i quan xa b i suy thoai.
Cac thong tin phan anh su giong nhau giua dien the nguyen sinh va dien the thu sinh la
A. ( l ) v a ( 4 ) . B. (3)va(4). C. (l)va(2). D . (2) va (3).
C a u 47: Gia su mot l u o i thuc an don gian gom cac sinh vat dugc mo ta nhu sau: cao cao,
tho va nai an thuc vat; chim sau an cao cao; bao an tho va nai; meo rung an tho va
chim sau. Trong l u o i thuc an nay, cac sinh vat cung thupc bac dinh duong cap 2 la
A . cao cao, tho, nai. B . chim sau, meo rung, bao.
C . chim sau, tho, meo rung. D . cao cao, chim sau, bao.
C a u 48: M o t trong nhung diem khac nhau giua he sinh thai nhan tao va he sinh thai
t u nhien la:
A. He sinh thai nhan tao c6 kha nang t u dieu chinh cao hon so voi he sinh thai
t u nhien do c6 su can thiep ciia con nguoi.
B . He sinh thai nhan tao thuong c6 chuoi thuc an ngan va l u o i thuc an don gian hem
so v o i he sinh thai t u nhien.
C . He sinh thai nhan tao c6 do da dang sinh hoc cao hon so v o i he sinh thai t u nhien
do dugc con nguoi bo sung them cac loai sinh vat.
D . He sinh thai nhan tao luon la mot he thong k i n , con he sinh thai t u nhien la mot
he thong mo.
C a u 49: Cho chuoi thuc an: Cay ngo —> sau an la ngo —> nhai —>• An h6 mang —> diSu hau.
Trong chuoi thuc an nay, nhung mat xich vua la nguon thuc an cua mk xich phi'a sau,
vua CO nguon thuc an la mat xich phia trudc la:
A . sau an la ngo, nhai, ran ho mang. B . cay ngo, sau an la ngo, nhai.
C . nhai, ran ho mang, dieu hau. D . cay ngo, sau an la ngo, diku hau.
C a u 50: Trong quan xa sinh vat, kieu phan bo ca the theo chieu thang dung c6 xu huong
A. lam giam muc dp canh tranh giua cac loai, nang cao hieu qua su dung nguon song.
B . lam tang muc do canh tranh giiia cac loai, giam h i f u qua su dung ngu6n song.
C . lam giam muc do canh tranh giua cac loai, giam kha nang su dung ngu6n s6ng.
D . lam tang muc do canh tranh giua cac loai, tang hieu qua su dung nguon s6ng.
170
DAP AN VA HUdNG D A N G I A I
DE SO 1 '
lA 2B 3B 4C 5A 6A 7C 8B 9D IOC
IIB 12A 13B 14A 15C 16D 17B 18D 19D 20D
21B 22A 23A 24B 25B 26B 27C 28D 29C 30B
31D 32B 33C 34C 35A 36A 37C 38D 39D 40B
41C 42D 43C 44A 45D 46D 47D 48A 49B 50B
Cau3: ChonB.
Chu6i khuon c6 = 0,25 = - .

A+G 4
^ (T + X) = i = 20% t6ng s6 nucleotit ciia chu6i; (A + G) = ^ = 80%.
—> T i le cac loai nucleotit tu do can cung cap cho qua trinh tong hop nhan tao
mot chu6i polinucleotit b6 sung la A + G = 20%; T + X = 80%.
Cau9:ChonD.
- Qua trinh giam phan cua cay dung lam bo khong xay ra dot b i l n va khong c6 trao
doi cheo da tao ra toi da 256 loai giao tu = 2^ —> c6 8 cap NST Bo NST ciia cay bo la
2n= 16.
-Mot hop tu nguyen phan binh thuong lien tiep 4 Ian tao ra 16 t l bao con va c6
384
tong so 384 NST a trang thai chua nhan doi —> So NST cua hop tu do la = 24 = 3n.
16
—+ Bo nhiem sac the va so lugng nhiem sac the c6 trong mot te bao con dugc tao ra
trong qua trinh nguyen phan nay la 3n = 24.
Cau20:ChonD.
- Xet rieng timg tinh trang, moi tinh trang deu phan li theo ti le 1 ; 1 ^ Cay than cao,
qua mau do, tron di hgp ve ba cap gen.
- Phep lai phan tich ba cap tinh trang cho ti le 1 : 1 : 1 : 1 ^ Trong ba cap gen tren
CO hai cap cung nam tren mot NST va lien ket hoan toan.
- Nhan thay cao luon di voi dai, thap luon di voi tron —> cap alen A, a va D, d cung
nam tren mot NST.
Ad ad
—> So do lai cho ket qua phii hgp voi phep lai tren la — Bb x — bb.
ad ad
171
Cau 22: Chon A.
- Cay tu bpi c6 kieu gen AAaaBbbb tir thu phan —>• Co the viet thanh
(AAaa x AAaa) x (Bbbb x Bbbb) = (35 do : 1 vang) x (3 ngpt : 1 chua) —»• ti le phan H
kieu hinh a doi con la 105 : 35 : 3 : 1.
Cau 36: Chon A.
- Tu nguoi con gai bi benh (III.4) cua the he thu III (bo me binh thuong) —* benh do
alen Ian nam tren NST thuong quy dinh va bo me binh thuong deu c6 kieu gen Aa.
1 2
Xac suat de III.3 c6 kieu gen A A la - hoac Aa la - . (1)
3 • 3
- Tuong tu, do II. 1 bi benh —>• I . l va 1.2 binh thuong va deu c6 kieu gen Aa —>
1 2
Xac suat de II.3 c6 kieu gen A A la - hoac Aa la - . (2)
3 • 3
- Theo de bai, II.4 c6 kieu gen A A , ket hop voi (2) —>• Xac suat de ni.2 c6 kieu gen
la - hoac Aa chiem - . (3)
3 - 3
—» Tir (1) va (3), xac suSt nguoi con dSu long ciia cap vg chong o th§ he thu HI bi
benh la - x — x — = — .
3 3 4 18
DE 3 0 2
IB 2C 3A 4D 5B 6B 7C 8C 9A IOC
llA 12A 13D 14A 15A 16C 17B 18D 19C 20D
21B 22c 23D 24D 25A 26C 27C 28B 29C 30B
31A 32B 33C 34C 35C 36B 37B 38A 39B 40A
41D 42B 43C 44B 45B 46A 47C 48B 49C 50D
Cau 25: Chon A. -
- V i X'^X'' X X°Y tao ra - ruoi mat do : - ruoi mat trang 52,5% ruoi than xam,
4 4
canh dai, mat do = 0,7 than xam, canh dai x 0,75 mat do —>•ti le cac ruoi than den, canh cut
a Fi la 0,2 ti le cac ruoi than xam, canh cut o Fi la 0,05.
Ti le ruoi due than xam, canh cut, mat do trong tong so ruoi Fi la
0,05 X 0,25 = 0,0125 = 1,25%.
Cau 28: ChonB.
- (P) thuan chiing, khac nhau ve hai cap tinh trang - > Fi di hgp ve hai cap gen.
- V i trong qua trinh giam phan hinh thanh giao tu due va giao tu cai diu xay ra
hoan vi gen vdd tan so bang nhau —> 0,16% than thSp, qua dai - 0,0016 = 0,04 ab x 0,04 ab.
- Giao tvr ab = 0,04 < 0,25 —* la giao tii dugc tao ra do hoan vi Kieu gen ciia cay
Ad
F, la — va tan so hoan vi gen la 0,04 x 2 = 0,08 = 8%.
aB
Cau 30: Chon B.
- Quy uac: ( A - B - ) : long den; (A-bb) hoac (aaB-): long nau; (aabb): long trang.
- (P): AaBb x aaBb = (Aa x aa) x (Bb x Bb) = ( ^ A a : âa ) x ( ^ B B : ^ B b ) .
-> Trong tong so cac ca the thu dugc o F,, so ca the long den c6 kieu gen di hop tu
vS hai cap gen (AaBb) = i A a x - B b = - = 0,25 = 25%.

2 2 2
Cau 32: ChonB.
. , . AB DE AB DE . . ^ u
- Phep lai: x cho 4 x 2 = 8 loai kieu hinh.
ab dE ab dE
- Phep lai: — X ^ X ' ^ x — X ^ Y cho 4 x 3 = 12 loai kieu hinh.

aB ab ,
- Phep lai: — Dd x — dd cho 4 x 2 = 8 loai kieu hinh.

aB ab
- Phep lai: AaBbDd x AaBbDd cho 2 x 2 x 2 = 8 loai k i l u hinh.
Phep lai cho doi con c6 nhiû loai k i l u hinh nhdt la — X f ' X ' ' x — X " Y .
• aB ab
Cau36: ChonB.
- Tu IV.18 va IV.19 la nhung ca the binh thuong ma b6 me cua ho (ni.l2 va HI. 13)
deu bi benh —> Benh do alen troi, nam tren NST thuong quy dinh va I I I . 12 va I I I . 13 deu
CO kieu gen Aa Nhixng ca t h i binh thuong ( I . l ; II.3; II.7; II.8; m.9; I I I . l l ; III. 14;
III.15; ffl.l6; IV.18; IV.19) dSu c6 kiSu gen aa.
- Do I . l CO kieu gen aa va xuat hien II.7 c6 kieu gen aa Cac ca the 1.2, II.4, II.5 va
II.6 deu CO kieu gen di hgrp Aa.
- Do II.3 CO kieu gen aa nen III. 10 c6 kieu gen Aa.
- V i III.12 va III.13 deu c6 kieu gen Aa nen IV.17 va IV.20 c6 t h i c6 ki8u gen AA
hoac Aa —> Nhixng nguai chua xac dinh dugc kieu gen la: IV. 17 va IV.20.
173
DE 3 0 3
IB 2C 3D 4D 5D 6B 7A 8D 9C lOD
IIB 12C 13D 14C 15C 16A 17D 18B 19A 20B
21D 22B 23B 24A 25B 26C 27C 28B 29A 30D
31C 32D 33C 34D 35B 36C 37A 38B 39D 40C
41C 52B 43A 44C 45C 46B 47C 48B 49C 50C
C a u 16: Chon A .
- K i hieu N S T binh thuong cua cap s6 3 la A , N S T b i dot b i l n c l u true la a; NST
binh thuong cua cap so 5 la B , N S T bi dot bien cau true la b ^ N h o m te bao sinh tinh c6
kieu gen A a B b k h i giam phan binh thuong va khong xay ra trao doi cheo se tao ra loai
giao t u khong mang N S T dot bien ( A B ) trong tong s6 loai giao t u la - .
4
C a u 20: Chon B .
- Cay F i t u thu phan thu dugc F2 gom 176 cay qua do va 5 cay qua vang ~ 35 do : 1 vang.
—> Cay qua vang chiem t i le — = i aa x - aa —>• Cay F , c6 kieu gen AAaa, khi t u thu phan
36 6 6
cho F2 CO 5 loai kieu gen voi t i le la — A A A A : — A A A a : — AAaa : — Aaaa : — aaaa.
• 36 36 36 36 36
C a u 22: Chon B .
(1) A a B b X aabb cho doi con c6 2 x 2 = 4 loai kieu hinh.
(2) aaBb x A a B B cho d o i con c6 2 x 1 = 2 loai k i ^ u hinh.
(3) aaBb x aaBb cho doi con c6 1 x 2 = 2 loai kiSu hinh.
(4) A A B b X A a B b cho doi eon eo 1 x 2 = 2 loai kiSu hinh.
(5) A a B b X A a B B cho doi eon eo 2 x 1 = 2 loai k i ^ u hinh.
(6) A a B b X aaBb cho doi con c6 2 x 2 = 4 loai kiku hinh.
(7) A A b b X aaBb cho doi eon c6 1 x 2 = 2 loai kieu hinh.
(8) Aabb x aaBb cho d o i con c6 2 x 2 = 4 loai kieu hinh.
- Cac phep lai cho doi con c6 hai loai kieu hinh la (2), (3), (4), (5) va (7) Co tong
so 5 phep lai.
C a u 28: Chon B .
- Quy uoc: ( A - B - ) : hoa do; ( A - b b ) hoac (aaB-) hoac (aabb): hoa trang.
- A a B b D d x aabbDd = (AaBb x aabb) x (Dd x Dd) Cho doi con c6 k i i u hinh
than cao, hoa do chidm t i le la - (AaBb) x - (dd) = — = 6,25%.
4 4 16 •• • " " • "
174
Cau29: Chon A.
- Trong long s6 ca th^ Fi, s6 ca thk cai c6 long hung, chan thap, mat den chiem ti le
1 % ^ 0,01 — X ^ X ^ = 0,04 — X 0,25 X V.

ab ab
- V i xay ra hoan vi gen a ca hai giai vai tan so nhu nhau va (P) la $ x S — —>•
ab aB
ah - -
0,04 — = 0,4ab x 0,lab (tan so hoan vi gen deu la 20%).
ab
AB
—> 9 hoan vi gen v6i tan so 20% tao ra cac loai gjao tur la: AB = ab = 0,4; Ab = aB = 0,1.
ab
Ab
S — h o a n vi gen vai tan so 20% tao ra cac loai giao tur la: AB = ab = 0,1;
aB
Ab = aB = 0,4.
Ab
- Cac ca the long x^m di hop, chan thap, mat nau a Fi c6 kieu gen — ( D - ) =
ab
[(0,4Ab X 0,4 ab) + (0,1 Ab x 0,1 ab)] x - (D-) = 0,17 x 0,5 = 0,085 = 8,5%.
2 ;T
Cau 32: Chon D.
- 0 Fi xuat hien ruoi c6 kieu hinh than den, canh cut, mat trang Doi vai tinh trang
mau sac than va chieu dai canh, ru6i (P) deu di hop tu vg hai cap gen (Aa,Bb); d6i vai
tinh trang mau mSt, ki§u gen ciia (P) la : X ^ X ' ' x X ° Y .
- KiSu hinh than den, canh cut, m4t trSng d Fi chiSm ti le 2,5% = 0,025 — X ^ Y =
ab
0,1 — X O , 2 5 X ' ' Y .
ab
ab
- Kieu hinh than den, canh cut chiem 0,1 Kieu hinh tham xam, canh dai
vaby
( A - B - ) = 0,5 + 0,l =0,6.
^ Ti 1? kieu hinh than xam, canh dai, m5t do ( A - B - D - ) a Fi = 0,6 x 0,75 = 0,45 = 45%.
M 0
175
DE 3 0 4
lA 2D 3A 4A 5C 6D 7D 8C 9B lOA
llA 12C 13D 14B 15D 16A 17B 18B 19C 20C
21A 22D 23D 24A 25D 26D 27B 28D 29D 30C
3 ID 32C 33A 34C 35D 36C 37C 38C 39C 40A
41B 42A 43A 44D 45C 46A 47A 48D 49A 50C
Cau 9: Chpn B.
F] phan l i theo ti le 9 do : 7 trang —> Tuong tac bo sung, tinh trang mau hoa do hai
cap gen khong alen tuomg tac vai nhau quy dinh —> Qua trinh giam phan ciia cac cay F,
tao ra toi da bon loai giao tu la AB, Ab, aB va ab.
Cau 19: Chon C.
- Kieu gen AaBb cho giao tu ab chiem ti le — = 25%.
4
- Kieu gen X^^X**^ xay ra hoan vi gen giiia cac alen D va d vdi tan s6 20% cho
g i a o t u X ' ' ' v a i t i l e 10%.
-> Ti le loai giao tu ab X"' dugc tao ra tu ca th§ AaBb X ^ X ' ^ la 25% x 10% = 2,5%.
Cau 25: Chon D.
•. . ' ' Ab
- Ruoi giam due khong xay ra hoan vi gen nen con due c6 kieu gen — van chi
aB
tao ra hai loai giao tu la Ab = aB = 0,5.
Ab
- Ruoi giam cai c6 kieu gen — cho hai loai giao tu Ab = ab = 0,5.
ab
Ti le ruoi due than xam, canh cut, mat do (A - bb X^Y)
= [(0,5 Ab X 0,5 Ab) + (0,5 Ab X 0,5 ab)] X 0,25 = 0,125 = 12,5%.
Cau27:ChonB. f-^.O-n-j, : -jh rtSji; ;
- Ti le cac loai giao tu a gioi due (0,95A : 0,05a).
- Ti le cac loai giao tu d giai cai (0,90A : 0,1a).
- The dot bien la ca the mang dot bien dugc bieu Men ra kieu hinh c6 kieu gen (aa).
—» Trong tong so ca the mang alen dot bien a dai con (Aa va aa), the dot bien (aa)
chiam ti le = ^'"^^"^ ~ 0,0345 = 3,45%.
(0,95 X 0,1) + (0,05 X 0,90)+(0,05 X 0,1)
Cau 30: Chon C.
- Cay than cao, hoa do (P) tu thu ph§n, thu dugc Fi g6m b6n loai k i l u hinh Cay (P)
di hgp ve hai cap gen (AaBb) va cho bon loai giao tu vai ti le la l A B : 1 Ab : laB : lab.
176
- Cay (P) (AaBb) giao phan vai cay thu nhat, thu dugc dai con co kieu hinh phan l i
theo ti le 1 : 1 : 1 : 1 ^ Cay thu nh§t co kieu gen aabb.
- Cay (P) (AaBb) giao phan vai cay thii hai, thu dugc dai con chi co mot loai kieu
hinh Cay thu hai chi cho mot loai giao tu AB —> Cay thu hai co kieu gen AABB.
Cau 36: Chon C.
- Tu in. 14 la nu bi benh ma bo me deu binh thuong —> benh do alen Ian, nam tren
NST thuong quy djnh va II. 8,11.9 deu co kieu gen di hop, ki hieu la Aa.
, , , 1 2
—>• Xac suat de III. 13 co kieu gen A A la - hoac Aa la - .
- Tu n.6 binh thuong va II.7 bi benh (kiSu gen aa) -^111.12 binh thuong nhung co
kieu gen di hop Aa.
2 1 1
—)• Xac suat cap vg chong III. 12 va 111.13 sinh con dau long bi benh la
Xac suk ho sinh con d§u long khong bi benh la - .

6
D^S6 5
IC 2C 3B 4A 5C 6A 7C 8C 9D lOD
IID 12C 13A 14B 15A 16B 17A 18B 19D 20C
21D 22A 23B 24C 25C 26A 27C 28B 29D 30D
31B 32D 33B 34B 35D 36B 37A 38A 39B 40A
41C 42D 43B 44D 45C 46B 47A 48D 49A SOD
Cau 10: Chon D.
Thay 128 NST kep dang phan l i ve hai cue ciia te bao —> Cac tS bao nay dang a
ki sau I cua qua trinh giam phan —> Co 128 : 8 = 16 te bao dang tiSn hanh giam phan —>•
So giao tu dugc tao ra sau khi qua trinh giam phan ket thiic la 16 x 4 = 64.
Cau 11: Chon D.
- Cac te bao mang cap gen Aa phan li binh thuong tao thanh hai loai giao tu la A va a.
- Mot so te bao co cap nhiem sac the mang cap gen Aa khong phan l i trong
giam phan I, giam phan II dien ra binh thuong tao thanh hai loai giao tu la Aa va O.
- Cap nhiem sac the gioi tinh phan li binh thuong tao ra hai loai giao tu la X^ va Y -
—> So loai giao tu toi da dugc tao ra sau qua trinh giam phan nay la 2 x 2 x 2 = 8 (loai).
Cau 22: Chon A.
- Ca the c5'AABBDD chi cho mot loai giao tu A B D —> S6 kieu gen d doi con
phu thugc vao so loai giao tu cua co the $aaBbdd.
177
- Cac te bao cua co the $aaBbdd giam phan binh thuong tao ra hai loai giao tu la
aBd va abd.
- Mot so te bao cua ca the $aaBbdd giam phan khong binh thuong, cap nhiem sac
the mang cap gen Bb khong phan l i trong giam phan I , giam phan I I diin ra binh thuong
tao ra hai loai giao tu la aBbd va ad.
—> So loai kieu gen toi da a dai con la 2 x 2 = 4 loai.
Cau 25: Chon C.
- Phan tich rieng timg tinh trang a Fii
+ Tinh trang chieu cao than: 3 cao : 1 thap.
+ Tinh trang mau sac hoa: 3 do : 1 trang.
+ Tinh trang hinh dang qua: 3 tron : 1 dai.
—>• (P) di hop ve ca ba cap gen.
- Phan tich dong thai tung cap tinh trang d Fi:
+ Tinh trang chieu cao than va mau sac hoa: 9 cao, do : 3 cao, trang : 3 thap do :
1 th§p t r k g ^ Phan li doc lap ^ (P): AaBb X AaBb. (1)
+ Tinh trang chieu cao than va hinh dang qua: 1 cao, dai : 2 cao tron : 1 th§p, tron —>
Ad Ad
Lien ket gen hoan toan, di hop cheo (P): — x — . (2)
aD aD
AH
Tu (1) va (2) Kieu gen ciia (P) la — Bb.
aD
Cau 26: Chon A.
- ICieu hinh than thap, hoa vang, qua dai 6 Fa chiem ti le 4%
^ — d d - 0 , 0 4 = 0,16 — x 0 , 2 5 d d .
ad ad
- Kieu hinh than thap, hoa vang - 0,16 Kieu hinh than cao, hoa do = 0,66
—> cay CO kieu hinh than cao, hoa do, qua tr5n a Fachi^m ti le 0,66 x 0,75 = 0,495 = 49,5%.
Cau 36: Chon B.
- III. 8 la con trai, khong bi benh M , chi bj benh P ^ co kidu gen X"^Y nhan X'^
tu me ^ II.5 CO tao ra giao tu X"''. i- (1)
-1.2 bi benh M , khong bi benh P co kieu gen X^''Y II.5 la con gai, nhan X^" tu b6
II.5 CO tao ra giao tu X^^. (2)
- Tu (1) va (2) -> n.5 CO k i l u gen la X^'X'".
-> K i l u gen ciia II.5 va III.8 ISn lugt la X^^X'"^ va X^^Y.
+ Phep lai (5) va (6): khong thoa man vi cay hoa hong khong thuan chiing.
+ Phep lai (1) va (2) gi6ng nhau: AAbb x AaBb = l ( A - ) x (IBb : Ibb) = l(A-Bb): l(A-bb)
Thoa man ca (1) va (2). :v • >
178
+ Phep lai (3) AAbb x AaBB ^ l ( A - ) x l(Bb) = 100% (A-Bb) Khong thoa man.
+ Phep lai (4) AAbb x AABb = 1(AA) x (IBb : 1 bb) = l(AABb): l(AAbb) - > Thoa man.
—* Co ba phep lai thoa man tk ca cac thong tin tren la (1), (2) va (4).
DEsde
IB 2C 3C 4A 5D 6B 7C 8B 9B lOD
lie 12C 13A 14D 15A 16A 17C 18B 19A 20C
21A 22A 23A 24B 25A 26A 27B 28B 29C 30D
3 IB 32D 33A 34C 35A 36A 37D 38 A 39B 40C
41A 42C 43B 44C 45D 46B 47D 48A 49A 5 OB
Cau 24: ChonB.
- Cay thap nhat (kieu gen aabb) c6 chieu cao 100cm —>• Cay cao nhat c6 kieu gen
AABB CO chieu cao 140cm.
1 4
- Cay CO chieu cao 120cm a F2 c6 the c6 cac kieu gen AAbb - aaBB = — ; AaBb = —
16 16
—>• Ti le cac cay nay a F2 la 37,5%.
Cau 27: Chon B.
- Tinh ti le kieu gen di hop tu ve ca bon cap gen:
+ AaBb X aaBb = - A a X - Bb = - A a B b = 0,25.

2 2 4
De De
+ — X — xay ra hoan vi gen a ca hai gioi vai tan so 24% = (0,38De : 0,38dE :
dE dE
0,12DE : 0,12de) x (0,38De : 0,38dE : 0,12DE : 0,12de).
^De^ ^DE^
Kieu gen di hop hoac a dai con la:
dE de
(2 X 0,38 X 0,38) + (2 x 0,12 x 0,12) = 0,3176.
Ti le kieu gen di hop tu ve ca bon cap gen a doi con la: 0,25 x 0,3176 = 0,0794 = 7,94%.
- Ti le kieu hinh troi ve ca bon tinh trang ( A - B - D - E - ) :
+ AaBb X aaBb = - ( A - ) x - (B-) = - = 0,375.

2 4 8
De De , , , , x ^^.^ , de
+ — X — xay ra hoan vi gen a ca hai giai vcn tan so 24% —> Kieu hinh Ian — =
dE dE de
0,12 X 0,12 = 0,0144 Ki6u hinh troi v8 ca hai tinh trang (D-E-) = 0,0144 + 0,5 = 0,5144.
Ti le kieu hinh troi ve ca bon tinh trang ( A - B - D - E - ) a doi con la
0,375 x0,5144 = 0,1929 = 19,29%.
179
Cau 29: Chon C.
- Tinh rieng timg cap NST, ta c6:
BD BD BD
+ X (xay ra hoan vi gen d ) cho (BD : Bb : bD : bd) x (BD : bD)
bd bD bd
—• Cho bay loai kieu gen va hai loai kieu hinh ( B - D - ) va (bbD-).
+ X'^ X X^Y cho bon loai kieu gen va bon loai kiku hinh.
BD BD
—> Phep lai (P): X'^X^x X^Y cho dori con c6 so loai kieu gen va kieu hinh
bd bD
toi da la 28 loai kieu gen va 8 loai kieu hinh.
Cau 32: Chon D.
- Theo de bai, quy uac: ( A - B - ) : hoa do; (A-bb) hoac (aaB-) : hoa h6ng; (aabb) :
hoa trang.
- Fi gom 50% cay hoa do va 50% cay hoa h6ng = l ( A - B - ) : l(A-bb) hoac
l ( A - B - ) : l(aaB-).
- Lan lugt thur cac phep lai, ta c6:
+ Phep lai (5) va (6) : khong thoa man vi cay hoa hong khong thuan chiing.
+ Phep lai (1) va (2) gi6ng nhau: AAbb x AaBb = l ( A - ) x (IBb : Ibb) =
l ( A - B b ) : l(A-bb) Thoa man ca (1) va (2).
+ Phep lai (3) AAbb x AaBB = l ( A - ) x l(Bb) = 100% (A-Bb) - » Khong thoa man.
+ Phep lai (4) AAbb x AABb = 1(AA) x (IBb : Ibb) = l(AABb): l(AAbb) Thoa man.
Co ba phep lai thoa man tit ca cac thong tin tren la (1), (2) va (4).
Cau 36: Chon A.
- Tir n.7 la nvi bi benh nhung bo me deu binh thuong —> Benh do alen lan (ki hieu a),
nam tren NST thuong quy dinh; alen troi A quy dinh khong bi benh (binh thuong) va
kieu gen ciia III.13 la Aa. (1).
- n.lO va n . l l deu binh thuong nhung sinh 111.16 bj benh (aa) —>• 11.10 va 11.11 deu c6
1 . 2
kieu gen Aa —> Xac suat de 111.14 c6 kieu gen AA la - hoac c6 kieu gen Aa la - . (2)
- Tir (1) va (2) —>• Xac suat sinh con dSu long bi benh ciia cap vg ch6ng 111.13 va
111.14 la 1 X - X - = - .
3 4 6
180
DE S O ?
ID 2C 3C 4D 5C 6A 7D 8D 9A IOC
IID 12A 13B 14A 15B 16B 17B 18C 19A 20D
21B 22A 23A 24B 25C 26D 27A 28B 29A 30A
31C 32B 33A 34A 35B 36B 37D 38C 39B 40C
41D AID 43B 44A 45B 46D 47A 48A 49B 50D
Caul2:ChonA.
- Quy uoc: alen A : gay benh P, alen a : khong mac benh P; X^: khong m4c benh Q,
X ' : mac benh Q.
- Do II.3 binh thuang c6 kieu gen aa ^ III.l mac benh P, khong rake benh Q c6 kieu
genAaX'^Y. (1)
- Do 1.4 la nam, mSc benh Q c6 kiû gen X''Y II.5 nhan X'' tir 1.4 - > II.5 c6 k i i u
genX''X^
- II.4 va II.5: X ^ Y x X'^X" ^ IX'^X'': IX'^X'' ^ Xac suSt III.2 khong m k ca hai
benh c6 kieu gen aaX X la - hoac c6 kieu gen aaX X la —. (2)
- Tir (1) va (2) ^ Xac suat sinh con dau long la con trai bi ca hai benh ciia cap III.l
va in.2 la: - X i X 1:= i - = 6,25%.

2 2 4 16 v.,,,^,
Cau 18: Chon C.
- Fi phan l i theo ti le 12 hoa trang : 3 hoa vang : 1 hoa do Quy uac: ( A - B - )
hoac (A-bb) : hoa trang; (aaB-): hoa vang; (aabb) : hoa do.
- Cac hat trang a Fi dong hgrp ve ca hai cap gen c6 t h i c6 cac kiSu gen la AABB
hoac AAbb chiem ti le trong tong so hat trang a Fi la 16 16 ^1

12 6
16
Cau 28: ChonB.
- Bo me di hop ba cap gen, dai con c6 16 t6 hap ki8u hinh cap gen Dd lien k i t
hoan toan vai cap gen Aa (hoac Bb) Loai cac phuong an A va D.
- Ta c6: — than cao, hoa do (A-B-D-) = - (A-D-) x - (B-) hoac = - (B-D-) x - (A")
16 4 4 • 4 4
^ Cap Dd lien ket hoan toan voi cap Aa (hoac Bb) a trang thai di hop deu.
181
' ' AD AD
—* Phcp l a i phCi hgrp nhat v a i ket qua tren la Bb x Bb.
ab ad
C a u 39: C h o n B .
1 4 1
Co the A A a a tao ra cac loai giao t i i la - A A : - A a : - aa ^ Phep lai AAaa x AAaa
6 6 6
tao ra dai con c6 kieu gen dong hgrp la — A A A A va — aaaa kiSu gen di hop t u a
36 36
dai con chiem t i le — = — .
• 36 18
C a u 40: Chpn C.
- M o i te bao c6 kieu gen k h i xay ra hoan v i gen deu tao ra 4 loai giao t u v a i t i
ad
le bang nhau la A D = ad = A d = aD, trong do hai loai giao t u A d va aD dugc tao ra do
hoan v i .
Tong so giao t u do hoan v i
- Tan so hoan vj gen (f) = — ; '— x 100%
Tong so giao t u duac tao thanh
—> Goi so te bao c6 hoan v i gen la m, ta c6: x 100 = 18 m = 360.
4000
AD ' '
—> C u 1000 te bao sinh tinh ciia ca the c6 kieu gen giam phan thi so te bao
ad
khong xay ra hoan v i gen giua cac alen D va d la 640 te bao.
Liru y: M u o n giai dang bai tap nay nhanh can ghi nho tan so dot bien luon bang mot
nua so te bao xay ra dot bien.
C a u 48: Chon A .
- F 2 phan l i theo t i le 13 hoa trang : 3 hoa do T i n h trang mau hoa do hai cap gen
khong alen tuong tac v a i nhau quy dinh va F i di hop hai cap gen (AaBb).
- Quy uoc: Cac kieu gen ( A - B - ) hoac ( A - b b ) hoac (aabb) deu quy dinh hoa trang;
kieu gen (aaB-) quy dinh hoa do.
Trong tong so cac cay hoa do a F 2 , cay c6 kieu gen aaBB chiem t i le — va cay c6
2
kieu gen aaBb chiem t i le — —»• K h i cho F i (AaBb) giao phan v a i tat ca cac cay hoa do
a F 2 , a dai con, so cay c6 kieu gen dong hop t u Ian ve hai cap gen tren (aabb) chiem t i le
, . 1 2 1 1
la - x - X - = — .
4 3 2 12 i--;^.--
182
DE S O S
IB 2D 3C 4C 5A 6A 7A 8B 9A lOD
lie 12C 13A 14B 15B 16D 17B 18A 19B 20C
21B 22C 23D 24D 25A 26D 27B 28D 29A 30A
31C 32A 33A 34D 35A 36A 37A 38C 39A 40C
41D 42A 43 A 44A 45B 46D 47A 48B 49A 50A
Cau 8: Chon B.
- S6 nucleotit tung loai ciia alen A: G - A = 10% G = X = 30% = 540;
A = T = 20% = 360.
- S6 nucleotit tung loai ciia alen a: 2A + 2G = 1800 va 2A + 3G = 2341
G = X=:541; A = T = 359;
- Loai hop tu chua tong so nucleotit loai adenin ciia cac alen noi tren bSng
1438 -2x 360 + 2 x 359 ^ Kilu gen cua loai hop tii nay la AAaa. ;^
Cau 22: Chon C.
Fi CO kieu hinh phan H theo ti le 3 : 3 : 1 : 1 = (1 cao : 1 th§p) x (3 do : 1 trSng) =
(Aa X aa) x (Bb x Bb) ti le phan H kilu gen a Fi la (lAa : laa) x (IBB : 2Bb : Ibb) ^
2:2:1:1:1:1.
Cau 30: Chon A.
- Xet phep lai giCra cay luong boi (I) vai cay thu nh§t:
+ Ti le cao : thap = 3 : 1 ^ Aa X Aa.
+ Tiletr6n:b§uduc= 1 : 1 ^ B b x b b . (1)
- Xet phep lai giua cay lu&ng bgi (I) vdi cay thu hai:
+ Ti le cao : thap = 1 : 1 ^ Aa X aa.
+ Ti le tron : b§u due = 3 : 1 -> Bb x Bb. (2)
- Tu (1) va (2) ^ Cay luang boi (I) di hop tu ve hai cap gen (Aa,Bb), cay thu nh§t
di hop ve cap Aa (Aa.bb); cay thu hai di hop ve cap Bb (aa,Bb).
- Trong phep lai giua cay luong bpi (I) vai cay thii nhat, c6 kieu hinh than th§p, qua
AB
bau due (aabb) chiem ti le 18,75% = 37,5% ab x 50% ab -> Kieu gen cua cay (I) la .
ab
Cau 37: Chon A.
Tu nguai so 9 la n\x, hi benh nhung ca bo va me deu binh thucmg alen gay benh
la alen Ian va nam tren NST thuong (vi nku nkm tren NST giai tinh thi con gai se nhan
gen troi tu bo va khong bi benh).
183
NHA XUAT BAN DAI HOC SI/ PHAM
D|a chi: 136 Bi/cing Xuan Thuy - Quan Cau Giay - Ha Noi
Oienthoai:043.7547.735 | Fax;043.7547.911 | Website:http://nxbdlisp.edu.vn
Phong Kinh doanh va Phat t r i e n t h j t r u d n g :
Dien t h o a i : 043.7549.202 { E-mail: kinhdoanh@>nxbdhsp.edu.vn
Sadi du«c gidi t h i e u t a i Tning t a m Phat h a n h sadi va GiAi t h i e u sin p h a m :
Oienthoai:043.7547708 | E-mail:sachspisnxbdhsp.edu.vn
mOI BA.N TIM DOC
HOAHQC
urn
ISBN 978-604-54-2246-5
8 9 3 5 220 5 2 1 I 84
Gia:29^00€r

(Thi247.Com) - Hướng Dẫn Ôn Luyện Thi THPT Quốc Gia Môn Sinh Học - Bùi Sâm, Mai Tuấn, Trần Ngọc

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(Thi247.Com) - Hướng Dẫn Ôn Luyện Thi THPT Quốc Gia Môn Sinh Học - Bùi Sâm, Mai Tuấn, Trần Ngọc

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

570.

MON SINH HOC

N H A XUAT BAN DAI HOC S U P H A M

Phan m o t : D I N H H U O N G C H U N G K I T H I T R U N G HQC PHO T H O N G QUOC GIA

Phan h a i : CAC C H U D E ON LUYEN 8

ADN (gen) ""^'^^ mARN Protein > Ttnh trang A

, Phien ma Dich ma „ , ,,, ^, ,

8. Tong ket ve cd sd phan tuf cua hien tiTdng di truyen va bien dj

II. BAI TAP MINH HOA

1.1. Mgtsocong thiic cabin ^ ' ' ""

( 3 ) % A + % G = 50% (4)A + G=y

=> Tir thiet lap cong thuc ve moi quan he giira N , L , C K va H T .

1.2. Quan he gi&a gen va hai mach dan

Theba(2n+1) The mpt(2n-l)

Opt bien xoma

HUdNG DAN GIAI

3. Quy luat phan li

4.3. Khai quit quy luat phan li doc lap

5.2. Y nghia cua tUcfng tac gen

7. Lien ket gen - Hoan vj gen

- Sir phan bo gen tren NST gidi tinh:

AA: Ki6u h i n h IrOi

M6i quan h$ - 1 g e n - nhl4u t i n h trying Gen da h i # u

• Vi du 1: (P) CO mot cap gen di hop n § m tren N S T thuong (Aa x A a ) - + F i deu c6

So lo^i giao tur, ti 1^ giao ti/ va ti 1^

B. BAI T A P MINH HOA

- Aa X A a - > F j : - ( A - ) : - (aa). - Bb x Bb ^ F , : - ( B - ) : - (bb).

6. kieu gen mang ba cap gen di hop I a 4 x 2 x i x i x - ^ x ^ = -^.

6 the he F n la: 2'.AA:-!-Aa: 2" aa.

4.2. Cau true di truyen cua quan the giao phoi

P(I^) (Id") r(f)

(99AA : lAa) x (99AA : lAa) -> aa = — a x — a = 0,000025 = 0,0025% hoac

III. BAI TAP T l i LUYEN

A.-L B.-L C . i - D. '

1. Ufng dung di truyen hoc vao chon gidng

1 I : Nam binh thirang

Dot bien -( ^4"^ nguyen li^u

C6 th^ Idm phong phii h o ^ Icim ngh6o

Thay <36i l^n s6 alen khSng theo hu'6'ng

Khfing thay d6i tlln so alen

Ma rpng khu phan bo

Cach li dja li Nhieu quan the Nhan to ^ ^^^^

- Hinh thanh loai bang each l i sinh thai

Ti/ da boi CLNT Quan the Cach li

hoa sinh san

3.3.4. Mat do ca the

Quan xa bien doi tuan tu'

Moi triro'ng - Quan xa Dien the nguyen sinh: khcifi dau

Hai ben deu c6 Igfi

Tho va cCfu cung an c6

Nang lugmg a bac dinh duong cap (n)

HUdNG DAN GIAI

I Q_r--| Quy u&c:

A.l. B.-L. c.i. D.i.

A.i. B.i. - C.i. D.i

A. A. B.i C.1 ^ D.l

A. — va 20%. B. — va 20%. C . — va 40%. D. — va 40%.

A. AaX'^X^ x AaX^Y. B. Aabb x aaBb. C. — x — . D. X^X" x X^Y.

A.ii B . ^ . C.A, D.A.

Chu6i khuon c6 = 0,25 = - .

^ (T + X) = i = 20% t6ng s6 nucleotit ciia chu6i; (A + G) = ^ = 80%.

- (P): AaBb x aaBb = (Aa x aa) x (Bb x Bb) = ( ^ A a : ^aa ) x ( ^ B B : ^ B b ) .