You are on page 1of 4

DtlY HOC KHilM PHA KHOA HOC THEO DINH HutNG

PHIT TRIEn nAnG Lue



noUol HOCTRono

DAY••
HOCBAI
"QUAn HE OIOA ooe TOI UA OOC HHDC HA"
• •
(UAT

u 9)
ThS. va VAN THONG*

a
? •
Vi~tNam,tCrnam 2001, mqtsophuO'ngphap hoc cung cap cho HS co hQidetrai nghi~m qua trinh
day hoc tich CL!cda dircc trien khai rqng rai nghien cuu khoa hoc. Notao dieu ki~n cho HS bqc IQ
vim to chuc day hoc V$t IIcap trung hoc cO'SO' nhOngquan ni$m sai lam von cccua ho, khuyen khich
nhu: day hoc theo phuO'ng phap thL!c nqhiem, day ho trao dol, thao lu$n v6'inhau ve cac quan sat, dlili~u
hoc c6 heat dqng nh6m, d?y hoc giai quyet van de thu th$p diroc nr doi tUQ'ngnghien cuu, de xuat cac
(GOV£» ... Trong do, phuO'ng phap day hoc GOV£> gia thuyet, xay dl!ng cac ke hoach hanh dqng, tien
a
ducc trien khai chu yeu va hai cap dq: Cap dq mqt hanh cac TN, thu th~p thong tin, tim kiem b~ng chUng,
trlnh bay neu van de (giao vien (GV) neu van de va nham kiem chLrng cac giathuyet ban dau, tCrdorut ra
GOV£>, hQcsinh (HS) theo doi, tiep thu); Cap dQhai cac ket lu$n mang tinh khoa hQc.
tim toi mqt phan (GV neu van de, HS dUQ'ctham gia Cau truc cua d~y h9Ckham pha:
mqtvai cong doSinGOV£». MLrcdQcao nhatla tim toi . / GVneu van de hQC~p
kham pha (GV giao nhi~m vl,J,HS xac dinh van de, tim DCl-Y hQckham pha ~ ,
phuO'ngan giai quyet, trL!ctieplam thi nghi~m (TN), xv HS hqp lac GOV£)
IIsoli~u, GOV£» chua dUQ'cdua VaGthL!cti§nVInhieu 2. Cae giai do~n d~e trung ella to ehlic d~y
IIdo khac nhau. Oua so sanh chung toi thay, d?y hQC hQctim tai kham pha: - HS tiep nh$n nhi~m VI,J (GV
theo dlnh huang tim toi kham pha tuO'ngUngvOimLrc dua ra du6'i d?ng c8.U hoi, SO'do, bang bieu, ...); - HS
dq cao nhat cua d?y hQCGOV£> ket hqp vOiphuO'ng tim kiem, kham pha du6'i sL!hu6'ng dan va dieu khien
phap thl!c nghl~m va to chLrCho?t dQngnh6m. Bai viet cua GV; - HS bao cao ket qua tru6'c l6'p, c6 Sl! chat
chia S9 ket qua nghien CLru,v$n dl,mg d?y hQckham van va thao lu$n cua ca 16'p; - Phan tich va danh gia ket
pha VaGd?y hQcbai Quang h9C(V~t II9). qua (HS tL!danh gia,GV danh gia).
1. Khili ni~m ve tim tai· kham pha khoa hQc
Theo Tudien Tieng Vi~t,'11mtoi labonhieu cong
phu dethay ra, nghira (n6i khai quat). Suy nghi, tim
toi decosang kien. Tim toi trong cac sach co. NhOng I Co S\f ye~ trQ cua GV I
tim toitrong khoa hQc"(1 ;tr993), "kham phalatlm ra,
phat hi$n ra cai an giau, bi m~t. Am muu da bj kharn MQt so giai dO~ln d~c trung khi chLrCd?y hQcto
pha. Kham pha bi m~t cua tl! nhien" (1; tr 491). kham pha:
Theo dlnh nghia cua HQidong nghien CLruquoc Giai cJoan 1: fJat ra cac C8Uhoi khoa hoc. GV
gia Hoa Kl, tim toi - kham pha khoa hQCde c~p den dua ra cau hoi du6'i d9ng quan sat, xem sa do, mQt
cac each thLrckhac nhau trong d6 cac nha khoa hQc bang bieu, phim, ... roi d~tcau hoi ''t?i sao", hay "nhu
nghifm CLrUthe gi6'itl! nhien va de xuatcac giai thichl the nao".
gia thuyetdl!a tren nhling b~ng chLrng, dlili$u thong GiaicJo~n 2:fJLfa ra g;8 fhuye'tldl/cJoan khoa h9C
tin thu dUQ'cICrcacnghien CLrucua hQ.Trang hQct$p, lam cO'sacho vi?c tra Id'icau hoikhoa h9C.HS phan
tim toi - kham pha de c~p d~n c~c hOSitdQn~ cu~ tlch, tim kiem, kham pha cac dli li$u, de dua ra gia
ngu'O'ihQctrong do hQphattrien kien thLrCva hieu biet thuyet lam cO'SO' eho vi~c tra 100i
cau hoi khoa hQc,giai
ve cac van de khoa hQc,cung nhu hieu biet va cach thich/chUng minh cac qua trinh, hi$n tUQ'ngkhoa hQc
thLrcmacac nha khoa hQcnghien CLruthegiOitl!nhien. da quan sat duQ'C.
D?y hQcdL!atren tim toi, kham pha ~hoa hQC(viet
ng~n gQnia d1?-Y hQckham pha) la phuO'ng phap d?y * Khoa TIl nhUm,Truong Cao dang su' ph~mNgh~An

T~p chi Giao dye so 359145


(ki 1- 6/2015)
Giaicioq.n 3: Tien henh cec TNde'kiem chtJnggia. - Giai doan 2: Dira ra gia thuyetldlfdoan khoa
t~uyeta6. MQigia thuyetdeu phai duoc ki~m chLrng hoc lam co so cho viec tra lai cau hoi khoa hoc. f)au
bang thlfc nghi~m, nghia la gia thuyet hay h~ qua ti&n, GV cho H8 tlf do xung phong de xuat'cac du
ducc suy r~ tll' gia thuyet can phai phu nop voi cac dean. Sau do, GV cho H8 lam viec theo nhorn dua
a
quan sat, bang chUng chi ra cac TN moi do H8 de ra cac gia thuyet. Co it nhat 2 gia thuyet:
xuatva tien hanh. Neu gia thuyet h~ quaduoc suy ra Gis thuyet 1:
tll' gia thuyet khong phu hqp voi cac quan sat, bang + Trlfong hQPfia sang truyen ftl khong khf sang
a
chLrngchi ra cac TN rnoi,thi nghia lagiathuyet sai, nlfac:Dung den laze chieu vao ruroctrang binh thuy
phaiquay tra lai, phan tich qua trinh, hi~ntuqng dang tinh hinh hQpch~~t. f)~ so sanh?Q Iongoc,t6'iSI,!
nghien CLrUde alIa ra giathuyet khac. va goc khuc XC). KIN', ta dung mQttamxop phang gan
Giai aoan 4: Ruf ra ket luan. 8au khi tien hanh TN len mQtthuac do dQdlfng thang dUngtrong binh thuy
ki~m chLrnggia thuyet cho thay gia thuyet dung thi ta tinh dlfng nuoc sau do ta chieu tia sang 811alabe m$t
can rutra ketlu~n khoahQcvevan denghiencLru.f)o thuac do dQva tam xOp.Khi chieu tia sang 51ocac
chinh la ketqua nghien CLru. phuong chieukhac nhau (cac goc SIN khac nhau) ta
Giai do?n 5: Bao cao va bao v? ket qua nghien S8so sanh duqc dQIon cua goc SiN yOig6c KiN'.
eLlU. H8 cong bo ket qua nghien CLrUtruoc lop, tra lai + TrlfOnghQPtiasang truyen ftlnlfaC sang khOng
nhling cau hoi lien quan den nQidung nghien cCrud~ khi fa tam ngU'Q'cI?i.
bao v~ Slfdung d~n cua ket lu~n khoa hQcd§.rut ra. + Trlfong hQ'pfia sang fruyen ttl khong khf sang
3. D~yhQckham pha bai "Quan h~ giua goc v~t rdn trong su6l: Dung mQt mieng thuy tinh ho~c
t6i va goc khuc x~" (V~t Ii 9) mieng nhlfa trong suothinh ban nguy~tg~n len mQt
Mljc tieu cua bai hQc:- Kien thLrc:H5 hi~u duqc cai thuO'cd9 dQ,sau do d~ chung len m$t ban ho~c
moi quan h~ gii]a goc khuc X<;1 va goc toi khi tia sang tam xop phang. f)§ so sanh dQ1O'n goc tai SIN va goc
truyen tll'khong khi sang moi truang trang suot khac khuc x<;1KiN' ta dung den laze chieu vEwmiengthuy
va nguqc l<;1i; - Kinang: H8 lam duqc TN th§hi~n moi tinhho?cmiengnhl,fatrongsuothinh bannguy~t(chieu
~ quan h~~ilia go~ khuc X<;l va 9§Ctal. , tia sang 811alabem?tthuac do d9)·Chieutia sang 81
ChuanbjthietbjTNchomoinh6m3-4HS:Mien9 acac phuong chieu khac nhau (cac goc SiN khac
thuytinh ho?c nhlfa trong suot hinh ban nguy~t, binh n~) ta S8so sanh duqc dQIancua goc SiN v6'igoc
thuy tinh ho~c binh nhlfa trang suot hinh hQp chli KIN'.
n~~td~dlfng nuac, nuac s<;1ch,ca muc nuac, ta~ + TrlfonghQ'Ptiasangtruyenttlv~trdntrongsu6t
xop phang, dinh ghim, thuac do goc, but d<;1,nguon sang khong khf ta lam nglfQ'cI?i.
sang (butlaze). GM thuyet 2:
Tien trinh to?chucdq.yhQcClj the:' + Trlfong hQ'ptia sang truyen ttl kh6ng khf sang
_Giai doan 1: f)at ra cac cau hoi khoa hoc. Bai nlfac: Dung f!lQt bin~ thuy tinh ?hin~hQpphO'nh~t
cCl:f)ien tv th'ich hqp'vao cho trong (GV trinh' chieu dlfng nuac, lay mQttam xop phang d~t thang dLrng
PowerPoint): trong binh thuytinhdlfll9 mfaC,sau doc~m dinh Qhim
+ Khi tia sang truyen tvkh6ng khi sang nuac, goc VaGtam xop t9i diem A ngang vO'iday binh, t9idiem B
khuc X<;1 goc tal. ngang m~t nuac sau d6 c~rn dinll ghim t~i C (»vi tri
+ Khi tiasang truyen tvnuac sang kh6ng khi, goc tren tam xop trong khong khi sao cho khid?tm~tnhin
khuc X<;1 thay dinh ghim C che khuat ca hai dinh A va B. C~m
gectal. a
dinh ghim B, C cac phuong khac nhau sau delay
+ GV hoi: Tv S N tamx~_!_en"dungthl1acdogocdodQlangocSiNva
bai cClcac em dlf g6c KIN' raiso sanh.
doan xem khi tia + Twong hQPtiasang truyen ttlnlfaC sang khOng
sang truyentv moi khf ta lam nglfQ'cI?i.
truang trong suot + Truong hQ'pfia sang truyen ttl khong khf sang
nay sang moi V?t rdn trong su6t: Dung mQtmieng thuy tinh ho~c
truang trang suot mieng nhlfa trong suot hinh ban nguy~t g~n len mQt
khac thi goc khuc X<;1 se nhu the nao so vai goc tai? tam xop ph~ng sau do c~m dinh ghim vao tam xop t<;1i
Tim phuong an mo ta, ki§m chLrngslf thay doi cua diem A ngang vai day mieng thuy tinh ho?c mieng
goc khuc x<;1 khi goc tai tang ho?c giam. nhlfa trong suot hinh ban nguy~t, t9i diem B ngang

461 '~p chi GiGO d,:,c so 3~9 (hi 1- 6/2015)


m$t thLlYtinh hoac mieng nhua trong suet hinh ban Phieu hc;>c~ bai "Quan h~ gifra g6c t6i va g6c khuc x~"
nguy~tsau do cam dinh ghim t~i C avj tritren tam xop - Khi tia sang truyen tLrkhong khi sang cac rnoi trubng trong suOt
lang, rful khoc nhau thl g6c kh(X:;X? g6: tOi.
trong khong khi sao cho khi d$t mat nhin thay dinh - Khi tia sang truyen tLr cec mot tru6ng trong sua Img, rful khac
ghim C che khuatca hai dinh A va B. Cam dinh ghim nhau sang khong khi thl g6: kh(X:;X? qoc t6L
a
B, C cac phL1o'ngkhac nhau sau do lay tam xop ra, - Khi g6: tOi tang (giam) thl g6: kh(X:; X? .

dung thL10Cdo qoc do dQ Ion goc SIN va goc KiN' - Khi g6: t6i bang 0° thl g6: khoc X? bang tia sang khong b]
roiso sanh. . khi truyen qua hai mol trL1Ong.
+ TrLlong hQ'ptia sang truyen ttJ'V?tran trang suot
nh$n xet, chinh sua, bo sung va thong nhatca lOp.Tat
sang khong khf fa lam ngLlQ'c1E,Ji.
- Giai do~n 3: Tien hanh cac TN de ki~m chung ca H,Sdoi chieu va hoan thi$n phieu rai ghi I?inQidung
gia thuyet do. GV giao dl:mg Cl,l,v$t li~u TN cho ca€: phieu da hoan thien vaG vathl1c hanh. GV neu mot
n~om ho$c giao H S tlftim dl,lng Cl,l,v$t Ii~u TN va yeu vai hi~n tL1qngtrong thlfc te co'lien quan va yeu cau
cau cac nhom phan cong cong viec cho cac thanh HS v~n dl,lng kien thuc m6id~giaithich vagiao nhi$m
vien. C~c nhor!} tien hanh Tf~ quan s~thi~n tL1qng,thao vu ve nha cho HS .
lu$n thong nhat ghi chep sOli$u hi$n tL1qngxay ra va va
. 4. Nhfrng van de can luu y khi t6 chuc dc,lY
hinh th~ hi$n. Trong qua trinh HS tien hanh TN, GV hQc kham p~a: - Li$t ke cac bai hQc co th~ ap dl,lng
quan sat, theo doi, nhac nha, hotro'cac nh6m khi can dl1o'c; - GV can chuan bi trl10c cac TN dl1 kien' - Su
thiet. G V c6th~ dL1ara nhO'ng gqi '1,' hL10ngdan d~ cac dl,lng CNTT ho trq cho bai d?y dung luc,'dung' cho,
nh6m di dun~ hL1ong,tuy nhien khong lam giup. hqp Ii; - Chia nhom tv 3-4 H S/nhom va bo tri ban ghe
G.Y...£9the gqi '1 HS d~ so sanh dQ Ion g6c ."fiN va phu hqp; - ~ho~g chQn hoan toan cac quan ni$m
goc KIN' ta hoan thanh bimg sau: dung ban dau de dl1a ra thEWlu$n; - KhOng binh lu~n
h~y nh$n ,xet gi ve tinh dung sai cLla cac y kien ban
So sanh de)Ian
G6c toi i G6c khuc X<;l r
g6c i v6'i g6c r
dau; - Chap nh$n cac quan ni$m - dlfdoan vva dung
~ 0

1 0'
vva sai; - ChQn vj tri thich hqp de g~n cac bai V9 cua
2 30' H S; - Khong neu !en bai hQc trl10c khi hQc; - Su dl,lng
3 45' thl1~ng xuyen de rEm cho HS ki nang ho~t dQng;
4 60' - Can thlfc hi$n cac bl10Csau khi d~y hQc: + Xac'djnh
Chu '1: trong qua trinh tien hanh cac TN, HS thay cac kien thuc can deWtrong bai, lo~i kien thuc trQng
gia thuyet 1 va 2 chL1achinh xac, can dieu chinh thi tam can d~y; + Xay dlfng tien trinh hinb thanh kien
HS dieu chinh cho phu hqp. thuc theo cac phaibl10c gqi ytrong bang; + S09n giao
-Giai doan 4: Rutra ketluan. Khicac nh6m thL1c an, trong do t~p trung chuan bj cac h09t dQng (cac
hien TN xong, GV yeu cau vi~t ket qua va th~ hi§n yeu cau, nhi$m Vl,l,cau hoi ... doi vOi H S) djnh hL10ng
hinh va cLla nhom m inh vao to' giay Ao d~ chuan 'bi cLla GV va Slf dap Lrng cua HS.
***
trlnh bay trL10clop. GV di chuy~n, quan sat, nam bat
nhanh ket qua cua cac nhom va chQn nhUng nhom co D?y hQCkham pha t?Onhi~u co' hQIphattri6n nang
ket qua "sai" nhieu nhat de yeu cau len trlnh bay trl1oc. Ilfc a H Strong d9y hQc V?t If va thlfC te ap dl,lng cho
- G iai dOc,ln5: 8ao cao va baa v$ ket qua nghien thay,d~yhqc kham pha la phu'o'ng phap d?y hQcvua
cuu. GVyeu cau cac nhom HS treo to' giay A da va giup HS n~m vL1ngkien thuc, phattri~n nang Ilfc, vva
giup HS phattri~n kinang lam TN, kinang giaotiep,
hinh rna ta ketqua len bang de so sanh, bao ~ao ket
qua TN va thao Juan. 8ai dien cac nhom HS bao kI nang noi trl10c dam dong, ki nang lanh d?o, ki nang
cao ket qua TN cU~ nho~ va'tra lericac cau hoi cLla to chuc va tang tinh tlftin, tlfchju trach nhi$m. 0
nhom b~n lien quan den nQi dung nghien cuu d~ (I) Hoang Phe (chii bien). Til' dien tieng Vi~t. NXB
bao v$ slf dung dan cLla ket lu$n khoa hQc cLla nhom fJa Ndng, 2002.
da rutra. GV cothe neu cac cau hoideHS giaithich Tili li~u tham khao
them ve cac ket qua TN thu dl1qc sau do GV thong I. Yo Quang (t6ng ChLI bien). V~t Ii 9. NXB Ciao d~IC
nhat cac ket lu~n chinh va phat cho moi HS mQt Vift Nam, H. 2013.
phieu hQc t~p va yeu cau H S dien tLrVaOnhling cho 2. Yo Quang (t6ng chii bien). V~t Ii9 (sach giao vien).
con trong. NXB Ciao dflC Vi?! Nam, H. 2013.
HS trao dOi,thao lu$n d~hoC:mthi$n phieu hQct$p.
GVyeu cau mQtsoHS dQcphieu dadit9n hoan chlnh, (Xem tie'p trang 42)

(ki 1- 6/2015)
Tt;lp chi Giao d,:,c so 359147
2) Hay chi ra mai qu~n h~ gitJ'ahai dvang th~ng HS aie'utMy muan d?y, cech lam tat nMt thuang la
trong cac cap dvang thang sau: AC va BD; AC va cai a?t tri thLrcdo vaQnhtlng tinh huang thich hop de?
A'C'. Ta noi hai dvang thang AC va B'D' la cheo HS chiem finh no thang qua ho?tdpng /Lfgiac, tich
?

nhau. Trong khong gian, cho hai dvang thang phan cue, chi} dpng va sang teo (1; tr 127). G i6'ith i~u nQi
II

bi$t a va ?b,hay chi ra cac vi tri tvang doi cua hai dung day hoc voinr each 13 mqttlnh huang gqivan de
dL1angthang do? lam cho nqi dung do trO'nen hap dan, tao kha nang
3) Hai dvang th~ng goi la dong ph~ng neu chuno kich thich heat dqng tich cue cua HS.D
cung narn trong mQt?m~t ph~ng. Em hay neu djnh (1) Nguyen Ba Kim. Phuong phap day hoc rnon Toan,
nghia ve hai dvang thang song song, hai dvang thang NXB Dgi h(Jc SLI' ph r;1I1f , H. 2010.
cheo nhau.
- Giao vien xac nhfm kie'nthuc: Tili Ii~u tham khao
1) AC va BD cung 'n~m trong mp (ABCD); AC va I. Errington E.P. Developing scenario-based
learning: Practical insights for tertiary educators.
A'q' cung n~m trong mp (ACC ',f.'); kh6ng co m~t
Pall1lerston North, N.Z. Dunmore Press, 2003.
phang nao chLra ca hai dvang thang AC va B '0'.
2. Louise McHugh - Alina Bobarnac - Phil Reed.
2) AC va BD c~t nhau, AC vaA'C' song song v6'i
Teaching Situation-Based Emotions to Children
nhau. Hai dvang th~ng phEln bi~t a, b co the song with Autistic Spectrum Disorder. Springer Science
song, cat nhau ho$S cheo nhau. Business Media, LLC 2010.
3) Hal dvang thang gQi la song song neu chung
SUMMARY
dong phang va kh6ng co diem chung. Hai dvang
Situation-based teaching is an interesting and
th~ng gQilacheo nhau neu chung kh6ng dong ph~ng. practical f01711
of teaching. In this paper. the author
*** presents some ways to create a situation in math-
Theo tac ~iaNguy~n Ba Kim: "TrithLrckhang phBi ematics teaching and designsomespecificsituations
la aie'uc6 the de dang cho khang. fJe?d?ympttrithrlc that use to teach some concepts and definitions of
nao a6; tMy giao fhuong khang the?trao ngay cho the solid geometry.

. Va nhOOgyeu to...
Thue. trang Day. hoc. kham pha khoa hoc. ...
(Tie'p theo trang 44) (Tiep thea (rang 47)
tL!danh gia dvqc ket qua hQCt~p qua h09t dQng TH 3. Phf,lm Xuan Que - Ngo Di~u Nga - Nguyen Van
cua ban than thong qua bai kiem tra, thao lu?n .hay Bien - Nguyen Anh Thuan - Nguyen Van Nghi~p-
tieu lu~n, ....TLtdo, dieu chlnh hqp Ii han neu ket qua Nguyen TrQng Sfru. Tili /ifu tQP hu{tn kie'm tra,
chva thL!c sL!phu hqp.D (16nh gia trong qua trll1h dQ)' hQc theo dinh hu'ong
phdt trie"n nang lu'c h(Jc sinh trong truimg trung
Tai li~u tham khao
hQc caso. 2014.
I. Nguyen Xuan B1nh. Van de tt! hQC cua sinh vien
4. National Research Council. National Science
nam thtr nhat Tnrang Cao dang Y Ie Hh N¢i hi~n nay.
Education Standards. 1996.
Tgp chi Gido duc, s6 270/20 I I.
2. Nguyen Canh TO~II1.Lu~n ban va kinh nghi~m ve
SUMMARY
tl;1' hQc. NXB Cido duc, H. 1999.
3. Thai Duy Tuyen. Pllll'Ong phup d~y hQc truyen In reality, in Vietnam. since 2001 some active
teaching methods have been widely used in teach-
thong va doi mai. NXB Ciao duc Vi~t Nal1l,H. 20 IO.
ing. However. they are at the common level "Teach-
SUMMARY ers issues. students take part in some steps to sol~'e
Trainingmethodologyin the form of creditsrequired the problem ". The highest level is to find and solve
students' self - study have to account for two thirds in the problems. Teachers assign, students identify
comparisonwith the time at classhours. However,how problems. find the solution, do experiments,process
to study effectivelyis a big problem which has been data and solve problem. The aim of this writing is to
facingwithcurrentstudents.Thisarticlementionsabout share with you the research tesult of teachingimpli-
the finding of our current research. The sUIvey was cations of finding solutions in the lesson "Refraction
carriedout on 214 students at the Hanoi Universityof of light" physics of the grade gth of the secondary
Pharmacyto determine the status of the operation of school. This also helps the learners get the knowl-
self-studycoursesProbabilityand Statisticsofstudents edge about refraction of light. develop their abilities
and factors affecting such activities. and skills.

421 T':Ip chi Giao dye so 359 (ki 1- 6/2015)

You might also like