You are on page 1of 45

ప్రభ�త్వ పథ�ాల పట�్టక

���త� సం��మ పథ�ాల�

��ం పథకం ��ర� అమల�ౖన �ే�� �ా్రరం�ం�న ప్ర�ేశం


�జ�మ�బ�ద్
1 �షన్ �ాక�య మ���్చ, 12, 2015 �ల�్ల, స���వనగర్ ల��
�ాత �ెర�వ�ల�
గజ�్వల్ �ాసనసభ
2 �షన్ భ��రథ 2016, ఆగసు్ట 7 ��జకవరగ్ ం ల��
��మట�బండల�
3 ర�ణ మ��ీ పథకం
క��ంనగర్ �ల�్ల,
హ���ాబ�ద్
4 ���త�బంధు పథకం �� 10, 2018
��జకవరగ్ ంల�� �ాలప�్ల -
ఇం���ానగర్
5 ���త��మ� పథకం ఆగసు్ట 15, 2018

6 �ెలం�ాణ పల�్ల ప్రగ� పథకం 2015, ఆగష�


్ట 23 ����ప�్ల , ��దక్ �ల�్ల
మన ఊర� - మన ప్రణ��క
7 నల�గ్ండ
(పథకం)
�ీత్ ,� �� సం��మం, ఆ��గయ్

��ం పథకం ��ర� అమల�ౖన �ే�� �ా్రరం�ం�న ప్ర�ేశం

క��య్ణల��్మ
1 పథకం, �ా�� మ�బ�రక్ 2014, అ��్టబర్ 2
పథకం

అమ్మఒ��, ��.�ి.ఆర్. ���ద�ాబ�ద్ల�� ��ట్ల


2 2017, �న్ 3
��ట్ పథకం బ�ర�� ఆసప్�్రల�

3 ఆ��గయ్ ల��్మ పథకం 2015, జనవ�� 1

4 కంట� ��ల�గ� 2018, ఆగసు్ట 15

�ెలం�ాణ ��ల్త్ �� ్ర ��ౖల్


5 2022, మ���్చ 5 మ�ల�గ� �ల�్ల ��ంద్రం
�ా్రజ�క్ట�
బడ�గ� బల��వ�ాగ్ల సం��మం
��ం పథకం ��ర� అమల�ౖన �ే�� �ా్రరం�ం�న ప్ర�ేశం

�ెలం�ాణ ఆస�ా
1 2014/నవంబర�/8 ��త�
త్ ర�
�ింఛను పథకం

2 డబ�ల్ బ�డూ
్ర మ్ పథకం 2015/అ��్టబర�/22 సూ�ాయ్��ట, ��దక్

ర�ంద్ర ��ర� ల�
3 �ే��త ల��్మ పథకం 2016, ఆగష�్ట 7 జ����న జ��య �ే��త
����తస్వం �ారయ్క�మంల�

�ెలం�ాణ �ా�మజ�య్� వరంగల్


4 2015, ఆగసు్ట 17
పథకం �ల�్ల గంగ�ే�ప�్ల ల�

5 ����ల
� పం�ిణ� పథకం 2017, �న్ 20
ఇతర పథ�ాల�

��ం పథకం ��ర� అమల�ౖన �ే�� �ా్రరం�ం�న ప్ర�ేశం

�ల�క�ర�
1 �ెలం�ాణక� హ��త�రం 2015 �ల�ౖ
బ�ల�� �ే�ాలయంల�

2 �ా�� మ�బ�రక్ పథకం 2014, అ��్టబర్ 2

�ా�ాలమ��,� త�ర్కప�్ల
�ెలం�ాణ ద�తబంధు
3 2021, ఆగసు్ట 5 మండలం, య�����్ర
పథకం
భ�వన���� �ల�్ల

4 మన ఊర� - మన బ�� 2022


ఐట� - �ా���ా��క �����ల�
��ం పథకం ��ర� అమల�ౖన �ే�� �ా్రరం�ం�న ప్ర�ేశం
1 � ��వ 2014 �న్ 2
2 ��ౖబర్ ���డ్ పథకం 2015 మ���్చ 12
3 ట�ఎస్ ఐ�ాస్ 2015, �న్ 12 ���ద�ాబ�ద్
4 ట� హబ్ 2015 నవంబర� 5 గ�్చబ��
5 ట� �ాల�ట్[5] 2017, �న్ 1
6 ట�ఎస్ �ాప్ 2018, జనవ�� 1
7 � హబ్ 2018, మ���్చ 8
8 ���ద�ాబ�ద్ �ా�ా్మ �ిట� 2018, మ���్చ 24
9 ట�ఎస్ ��ాస్[6] 2019
10 ట�స్్క

ఇతర �ారయ్క�మ�ల� �ా్రరం�ం�న


��ం పథకం ��ర� అమల�ౖన �ే��
ప్ర�ేశం
�����ిన్ ఫ్రమ్ �� 2021, ���్ట ం� బర�
1 ��ా�ాబ�ద్
��్ౖక 11
వయ్వ�ాయం ��సం ��ట్ట �బ��� ఋణం�ా నగదు ర�పంల� ���త�లక� అం��ం�ేందుక� �ెలం�ాణ
ప్రభ�త్వం ప్ర��శ��ట్ట న
� పథక�� ���త�బంధు పథకం. ఈ పథ�ా�న్ �ెలం�ాణ మ�ఖయ్మం�్ర ��.
చంద్ర��ఖర్ �ావ� 2018, �� 10న క��ంనగర్ �ల�్ల, హ���ాబ�ద్ ��జకవరగ్ ంల�� �ాలప�్ల
- ఇం���ానగర్ వదద్ �ా్రరం�ం��డ�. �ట్ట �దట� �ా���ా ధర్మ�ా�ప�్ల �ాసుల� �ెలం�ాణ
మ�ఖయ్మం�్ర ��. చంద్ర��ఖర్ �ావ� �ేత�ల �దు�ా �ెక�్కల�, పట�్ట��ర్ �ాసు ప�సత్ �ాల�
అందుక���న్ర�

�వ�ాల�

���త�బంధు పథకం ��ంద ప్రభ�త్వం ఎక�ా��� ర�.5 ��ల ��ప�ప్న �ాగ�క� ��ట్ట �బ�� �ాయం
�ేయనుం��. ఖ��ఫ్, ర� �ీజన్ లక� ఎక�ా��� ర�. 5000 ��ప�ప్న ��ండ� �ీజన్ల క� క��ి ర�.
10000 ��ట్ట �బ���ా ఇవ్వనుం��. ఈ ���త్�న్ ���త�క� �ెక�్కల ర�పంల� ఇవ్వను��న్ర�. అ�ే
�ధం�ా ఈ పథకం ��ంద �ల్వ ఉం�న సర�క���ౖ ర�ణం �సుక�నన్ ���త�లక� ఆర� ��లల �ాట�
వ��్డ �ా�� ఇ�ాత్ర�. ���త�ల� ��మ� �సుక�నన్ ర�ణ�ల��ౖ ఎల�ంట� వ��్డ � �ె�్లం���స్న అవసరం
ల�దు. ఆర� ��లల త�ా్వత అన�ా 181 వ ��� నుం� 270 వ ��� వరక� �ార� �సుక�నన్
ర�ణం��ౖ 12 �ాతం ��ప�ప్న వ��్డ వసూల� �ే�త్ ార�. �ాష్ట �
� ాయ్పత్ ం�ా 58.34 లకష్ల మం�� ���త�లక�
��ట్ట �బ���ాయం అం��సత్ ుం��. ( ����జనభ�మ�ల� క��ి �తత్ ం ��ట్ల ఎక�ాలక� ) ఈ పథకం
అమల���సం బ�ెజ్ ట్ల� ర�.12 ��ల ��ట� ్ల ��ట��ం��ర�. �ెలం�ాణ� �ాష్ట � గణ�ంక సంకలనం
2020 ఉనన్ �వరమ�లను ప������త్ , ���త�బంధు పథకం ��ంద �� ం��న వయ్వ�ాయ��ర�లల�
90% �నన్���త�ల� , సనన్�ార� ���త�ల� ఉ��న్ర� . ఈ పథకం �తత్ ం ల�ద్ �� ం��న �ాట�ల�
నల�గ్ండ �ల�్లల�� 4,32,059 ���త�ల� ఈ పథకం ��్వ�ా ప్ర�జనమ� �� ం����ర�. �ాష్ట మ � �
�తత్ మ�ల� ఎక�్కవ �తత్ ంల����త�బంధు పథకం ప్ర�జనం �� ం��న ���త�లల� నల�గ్ండ �ల�్ల
ప్రథమ �ా్థనం ల� ఉనన్��, త�ా్వ� �ా్థ��లల� సం�ా����్డ, రం�ా���,�్డ ఖమ్మం, ��గర్ కర�న్ల్
�ల�్లల� ఉనన్� . ���త�బంధు ల�ద్ ��ర�లను ��ం� �� పట�్టక ��్వ�ా చూడ వచు్చను
పథక అమల� �వ�ాల�

�దట�్ల 2018-19 సంవతస్రంల� ఎక�ా��� ర�.4��ల ��ప�ప్న ��ండ� పంటల��సం ��ండ�


�డతల�్ల ప్ర� ���త�క� �తత్ ం ఏ������ ర�. 8��లను ప్రభ�త్వం అం��ం��ర�. ప���స పంట
��ట్ట �బ��� ఏ�ి్రల్ నుం�, య�సం�� పంట ��ట్ట �బ��� నవంబర్ నుం� పం�ిణ� �ే�ార�.

2019-20 నుం� పంట ��ట్ట �బ�� �ాయ��న్ ఎక�ాక� ర�.4 ��ల నుం� ర�.5 ��లక� ��ం�,
���త�క� ఎక�ాక� సంవతస్�ా��� ర�.10 ��ల� అందజ�సత్ ు��న్ర�. ఈ పథకం ��ంద 2021 వరక�
ర�.50 ��ల ��ట్ల క� ��ౖ�ా ���త�ల ఖ���ల�్ల జమ�ేయబ��్డ�. పంట ��ట్ట �బ�� పథకం వల్ల 90.5
�ాతం ఉనన్ ��ద ���త�ల� ల�ధ్ �� ం��ర�

ఐకయ్�ాజయ్స�� ప్రసంశ
ప్రపంచ �ే�ాల�్ల ���త�ల అ�వృ��ధ్ ��సం �ేపట�్టన �నూతన్ �ారయ్క�మ�ల�్ల ఐకయ్�ాజయ్స�� ఎం�ిక
�ే�ిన 20 పథ�ాలల� ���త�బంధు పథకం ఒకట�. 2018 నవంబర� 20 నుం�� 23 వరక�
'వయ్వ�ాయ��వృ��ధ్ ల� �నూతన్ ఆ�ష్కరణల�' అ�� అంత�ాజ్�య సదసుస్ ఐ�ాసల��
వయ్వ�ాయ ���గం ఆ�ర వయ్వ�ాయ సంస్థ (ఎఫ్ఎ��) ��ంద్ర �ా�ాయ్లయం ��మ్ నగరంల�
జ����ం��. ఈ సదసుస్ల� �ెలం�ాణ �ా�ా్ట���� �ెం��న ���త�బంధు, ���త��మ� పథ�ాలను ఎం�ిక
�ేయ�ా, వయ్వ�ాయ�ాఖ మ�ఖయ్ �ారయ్ద��్శ �ార్థ�ార�� �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల� వయ్వ�ాయ సం��మం
��సం �సుక�ంట�నన్ చరయ్ల��ౖ ప్ర�ేయ్క ప్రజంట�షన్ ఇ��్చడ�

రత�బంధు �ా��తస్�ాల�

���త�బంధు పథకంల� ��గం�ా ర�.50��ల ��ట� ్ల ���త�లక� ��ర��ా అం��ం�న సందరభ్ం�ా


2022 జనవ�� 3 నుం�� 10 వరక� �ాష్ట � � ాయ్పత్ ం�ా ���త�బంధు �ా��తస్�ాల� జ���ా�. ఈ
�ా��తస్�ాలల� ���త�బంధు సంబ��ాల రంగవల�్లల�, వ����ర��� ���ీఆర్ �త్రపట�లను తయ�ర�
�ేయడం, ట�్రక్టర్-ఎడ్ల బండ్ల �ాయ్�ల�, �ీఎం ���ీఆర్ �త్రపట���� ప�ల����కం-�ాల�����ాల�,
�త్రల�ఖన-�ాయ్సరచన �� ట�ల� వంట�� �ర్వ��ంచబ��్డ�
అమ్మఒ��, ��.�ి.ఆర్. ��ట్ పథకం
అమ్మఒ��, ��.�ి.ఆర్. ��ట్ పథకం �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� ప్రభ�త్వ ఆసప్త�్రల�్ల ప్రస�ాల సంఖయ్
��ం�ేందుక� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ప్ర��శ��ట్ట న
� పథకం.
�ా్రరంభం :2017, �న్ 3న ���ద�ాబ�ద్ల�� ��ట్ల బ�ర�� ఆసప్�్రల� �ెలం�ాణ మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల
చంద్ర��ఖర�ావ� �ేత�ల �దు�ా ఈ �ారయ్క�మం �ా్రరం�చబ��ం��
అమ్మఒ��:
గ��భ్ణ�ల� ప్రసవం ��సం ఆసుప�్ర�� ��ళ్ళడం��సం, ప్రస�ానంతరం ఇంట��� �ేరడం��సం ప్రభ�త్వం ప్ర�ేయ్క �ాహన
సదు�ాయ��న్ ఏ�ాప్ట��ే�ిం��. 102 నంబర�క� �� న్ �ే��త్ ప్ర�ేయ్క సదు�ాయ�ల� ఉనన్ �ాహనం గ��భ్ణ� ఇంట�
మ�ందుక� వసుత్ం��. �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల� అమ్మఒ�� పథకం ��సం 250 �ాహ��ల� ప��ేసత్ ు��న్�. గరభ్ం
���్చన 3 ��లల నుం� ప్రసవం అ��య్ వరక� �ెకప్లక� �సు��ళ్లడం, ����� �సుక��ావటం, �ె�వ�� అయ�య్క
త�్ల �డ్డ ను ఇంట��� �ేర��యడం, ���న్ర�లను ట��ాల� ��య����� �సుక��ావడం వంట� �ారయ్క�మ�ల� 102
�ాహనం ��్వ�ా �ర్వ���త్ ార�. ఈ పథ�ా��� ర�. 561 ��ట� ్ల ��ట��ం��ర�.

��.�ి.ఆర్. ��ట్
సుర��త���న ప్రస�ాల ��సం ప్రభ�త్వ ఆసప్త�్రలల� �ే���ా���� ప్రభ�త్వం ���ీఆర్ ��ట్ల � అం��సత్ ుం��. గరభ్ం
���్చన ��ట�నుం� ప్రసవం జ���� ��వ�క� 10 ��లల వయసు వ�ే్చంతవరక� ��ల�గ� �డతలల� అన�ా
గరభ్ం ���్చన ఐదు ��లలల�ప� ��క్టర� ప��కష్ అనంతరం ర�. 3000, ప్రసవ సమయంల� ఆడ ��వ�క� ర�.
5000, ల��� మగ ��వ�క� ర�. 4000, ��వ�క� �ాయ్�����ధక ట��ాల� 14 �ా�ాల వయసుల� ర�. 3000,,
10 ��లల వయసుల� ర�. 2000 ��ప�ప్న��ల�గ� �డతలల� ర�. 12,000 ర��ాయలను అం��చడం���ాట�,
ఆ���ిల్ల ప����ే మ�� ���య్ ర��ాయల� అదనం�ా అం��సత్ ునన్��. ప్రసవం త�ా్వత ��ండ� ��ల ర��ాయల
�ల�వ�ే�� 16 ర�ాల వసుత్వ�ల� (�డ్డ క� అవసర���న సబ�్బల�, నూ��, ��డర్, �ో మ�ెర, �నన్బ�డ్, ��ండ� బ�
��ెస్
్ర ల�, త�్ల �� ��ండ� �రల�, టవళ�్ళ) ఉం�ే ���ీఆర్ ��ట్ను క��� ఇసుత్ం��.
ఆ��గయ్ ల��్మ పథకం:స�కృత బ�లల అ�వృ��ధ్ పథకం (ICDS) ��రక� 1975 నుం�� ��ంద్రం ప్రభ�త్వం
�ాష్ట ప
� భ
్ర ���్వల� ఉమ్మ���ా నడ�ప�త�నన్ పథ�ా��� అనుబంధం�ా బ�ల�ంతలక�, గ��భ్ణ�లక� ���ి్టక
ఆ�రం అందజ��� �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� పథకం ��ర� ఆ��గయ్ ల��్మ పథకం. ఐ�ిడ్ఎస్ పథకంల� ఆ��యం�� సంబంధం ల�క�ం��
ల�ద్ ��ర�లంద���� ���ి్టక ఆ�రం (గ��భ్ణ�లక�, బ�ల�ంతలక� ��షన్ �ా) అందజ�యబడ�త�ండ�ా, ఈ పథకంల� ����ద����ఖక�
��గ�వల� ఉనన్ క�ట�ంబ�ల బ�లబ��కలక�,మ��ళలక� ���ి్టక ఆ�రం ��జనం, ��షన్ ర�పంల�
అందజ�యబడ�త�నన్��. ఈ పథకం ��్వ�ా అంగ��్వ�� ��ం��్రల నుం�� గ��్బణ� �ీత్ ల
� క�, బ��ంతలక�, �ిల్లలక�
ప్ర���� గ�డ�్ల �ాల����ాట� మం� ఆ�రం ను ప్రభ�త్వం అం��సత్ ుం��. ఇ�� ప్ర��ాత్మకం�ా 01.01.2013 న �ా్రరంభ��,�
�ెలం�ాణ� ఏరప్��న త�ా్వత �సత్ ��ంచబ��ం��.

�ా్రరంభం: �ాష్ట ం� ల�� త�్ల , �డ్డ లందర� ఆ��గయ్ం�ా ఉం��లనన్ లకష్య్ం ప్రకట�సత్ ూ 2015, జనవ��
1న �ెలం�ాణ మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల చంద్ర��ఖర�ావ� �ేత�ల �దు�ా ఈ �ారయ్క�మం �ా్రరం�చబ��ం��. మ��ళల�,
�ిల్లలక� �� ష�ా�రం��ౖ ప్రపంచ ఆ��గయ్ సంస్థ మ�రగ్ దర్శ�ాల తర�ల� ఇ�� ర��� ం��ంచబ��ం��.
పథకం �వ�ాల�:2.71 లకష్ల మం�� గ��భ్ణ� �ీత్ ల� �, 2.03 లకష్ల మం�� �ా��ే్చ తల�్లలక� �ాష్ట ం� ల��
35,000 అంగన్�ా�� ��ం��్రలల� ఒక ప�ట ప���త్ ��జనం అం��ంచడం
•గ��భ్ణ�లక� ఇవ్వనునన్ గ�డ్ల సంఖయ్ను 16 నుం� 30 ��ంచడం���ాట� �ా���� ఒకప�ట ��జనం అం��ంచడం
•���� ర బ��కలక� 16 గ�డ్ల ను ఇవ్వడం���ాట� �యయ్ం, కం�� పప�ప్, మం�నూ��, ఐరన్ �� �క్ ఆ�ిడ్ ట�బ�్ల డ్స్ అం��ంచడం
•6��లల నుం� 6ఏండ్ల వయసునన్ బ�లబ��కలక� 2.5 ��ల�ల బ�ల�మృతం (�ెలం�ాణ ఫ�డ్ �ా��ప్��షన్ సరఫ�ా �ే��
�ట���ౖజ్డ్ �ాన్క్స్), ప్ర���ల 6 ��లల నుం� 3 ఏండ్ల వయసునన్ బ�లబ��కలక� 16 గ�డ్ల ను, 3 నుం� 6 ఏండ్ల
వయసునన్ �ా���� 30 గ�డ్ల ను ప్ర���ల� అం��ంచడం గ��భ్ణ�ల�, �ా��ే్చ తల�్లలక� ప్ర� ��� ఒక గ�డ�్డ, ��లల� 25 ���ల
�ాట� 200 �.� �ాల� అం��ంచడం
•గ��భ్ణ� ల��� బ��ంతలక� ��లల� 25 ���ల �ాట� ప్ర���� ఒక ప�ట ��జనం అం��ంచడం.
ఇతర �వ�ాల�:
ఈ పథ�ా��� ప్రభ�త్వం 2015-16 బ�ెజ్ ట�్ల ర�.327.69 ��ట� ్ల , 2016-17 బ�ెజ్ ట�్ల ర�. 451.85��ట�
్ల ��ట��ం�ం��.
���ి్ట�ా�రం సరఫ�ాక� 2017-18 బ�ెజ్ ట�్ల ర�.429 ��ట�
్ల ��ట��ం��ర�. 2018-19ల� ర�.298 ��ట� ్ల ��ట��ం��ర�.
2021 ఆగసు్ట ��లవరక� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ఆ��గయ్ ల��్మ పథకం ��సం 1110.89 ��ట్ల ర��ాయల� ఖర�్చ �ే�ంి ��.
�ెలం�ాణ ఆ��గయ్ ల��్మ పథకం 4,65,805 మం�� గ��భ్ణ� �ీత్ ల
� �-��తత్ తల�్లల�, 10,43,419 మం�� 7 ��లల నుం�� 3
సంవతస్�ాల వయసుస్ గల �ిల్లల�, అల��� 3-6 సంవతస్�ాల వయసుస్ గల 6,74,336 �ిల్లలక� ఈ పథకం ప్ర�జ��లను
అం���త్ � ం��.
కంట� ��ల�గ�:
కంట� ��ల�గ� �ెలం�ాణ �ాష్ట ంల� కంట�చూప� సమసయ్ల�� బ�ధపడ�త�నన్ ప్రజలక� ��ౖదయ్ ��వల� అం��ం�ేందుక� ఈ పథకం
ర�ప���దద్ ుక�ం��. ఈ పథ�ా�న్ ప్రభ�త్వ ఖర�్చ�� ఉ�తం�ా �ెలం�ాణల�� అ�న్ �ల�్లల ప్రజలక� కంట� ప��కష్ల� �ర్వ��ం�,
� ��తస్ల�, మందులను అందజ�సత్ ుం��.ఈ పథ�ా�న్ ఆగసు్ట 15, 2018న ��దక్
కళ్ల �ద్ �ల�, అవసర���న �ా���� శసత్ �
�ల�్ల మల�్కప�ర్ల� మ�ఖయ్మం�్ర ��.చంద్ర��ఖర�ావ� �ా్రరం�ం��ర�. ఇ�ే ��� గవరన్ర్ నర�ింహన్ మహబ�బ్నగర్
�ల�్ల మ��కల్ల� ఈ �ారయ్క�మ��న్ �ా్రరం�ం��ర�. ఈ పథకం ఐదు ��లల�ాట� ��న�ాగ�త�ం��. ఈ పథకం ��సం ప్రభ�త్వం
ర�.106 ��ట� ్ల ��ట��ం�ం��.
పథకం:
�ా�మ�ల�్ల� �ా్రథ�క ఆ��గయ్��ంద్రం ప�����ా, పట్ట ణ�ల�్ల �ార�్డను ప�����ా కంట� ��ల�గ� �ాయ్ంప�లను �ర్వ���త్ ార�. ఈ �ాయ్ంప�ల�
ఒక ����కల్ ఆ�ీసర్, కంట� ��ౖదుయ్డ�, ఏఎన్ఎంల�, సూపర్��ౖజర�్ల, ఆ�ా వర్కర్ల �� క���న ఆర� నుం� ఎ���� మం���� క���న
బృందం ��వలం��సత్ ుం��. ఈ ��ౖదయ్బృందం ���క� �ా��ణ �ా్రం��ల�్ల 250 మం����, పట్ట ణ �ా్రం��ల�్ల 300 మం���� కంట� ప��కష్ల�
�ర్వ���త్ ార�. ఈ పథకంల� 799 బృం��ల�్ల 940 మం�� ����కల్ ఆ�ీసర�్ల, 1000 మం�� కంట� ��ద ౖ య్ �ప�ణ�ల� ఉంట�ర�. 33 ��ల
మం�� �ిబ్బం��� ఈ �ారయ్క�మం ��సం ��ట��ం��ర�.
ఈ పథకం �తత్ ం బ�ెజ్ ట్ ����ప� 106.84 ��ట� ్ల ఉంట�ండ�ా, ఇందుల� �ాష్ట � ప్రభ�త్వం. ర�. 84��ట� ్ల అందజ�సత్ ుం��. ����న
ర�.24 ��ట� ్ల జ��య ఆ��గయ్ �షన్ ��ంద ���్చ�ాత్ర�. పథకంల� ��గం�ా ఇ�్చన ����ంగ్ �ా్ల��స్ ��్వ�ా 23,43,642 మం��
వయ్క�త్ల� ప్ర�జనం �� ంద�ా, �ి్ర�ి��పష్న్ అ��ద్ల� �� ం��న ల�ధ్ ��ర�ల� 14,95,972 మం�� ఉ��న్ర�. ఈ �తత్ ం పథ�ా��� ర�.
196.79 ��ట్ల �ధుల ��ట��ంప� ఉండ�ా, పథకం అమల�ల��� వ�్చన 1 సంవతస్రంల��� అవ�న్ ఉప���ంచబ��్డ�

ల��య్ల�:
•�ాష్ట ం� ల�� ��ర�లంద���� కంట� �ీ���ంగ్, �జన్ ప��కష్ను �ర్వ��ంచడం .కంట� అ��ద్లను ఉ�తం�ా సమక�ర్చడం .సరజ్��ల�, ఇతర ���తస్లను ఉ�తం�ా ఏ�ాప్ట� �ేయడం
•�ా��రణ కంట� �ాయ్ధులక� మందులను సమక�ర్చడం .��కర���న కంట� �ాయ్ధుల ��ారణ��ౖ ప్రజలక� అవ�ాహన క�ప్ంచడం

�వ�ాల�:
ఈ పథకంల� ��గం�ా 2018ల� �ాష్ట �
� ాయ్పత్ ం�ా ఒ����� ఒక ల�� య���ౖ ��ల మం���� కంట� ప��కష్ల� �ర్వ��ం� ���ార�్డల�
���ం��. అ���ా��క సమ���రం ప్ర�ారం 2021, జనవ�� 1 వరక� �ెలం�ాణల� కంట� ��ల�గ� పథకం ��్వ�ా 38 లకష్ల మం��
ల�ధ్ ��ర�లక� స�యం అం��ంచబ��ం��. �తత్ ం�ద 23,43,643 మం���� ����ంగ్ �ా్ల��స్ ఇవ్వబ��్డ�.
క��య్ణల��్మ పథకం �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� �ర���ద (ద�త, ����జన, ��ీ, ఓ��ీ క�ల�లక� �ెం��న) య�వత�ల ��ా�ల ��సం
ర�.1,00,116 ��ప�ప్న ఆ��్థక �ాయం అం��ం�ే లకష్య్ం�� �ెలం�ాణ �ాష్ట � ప్రభ�త్వం 2014, అ��్టబర్ 2న ప్ర��శ��ట్ట న
� పథకం.2017,
మ���్చ 13న ప్ర��శ��ట్ట న
� 2017-18 �ెలం�ాణ బ�ెజ్ ట్ ల� ఈ పథక ఆ��్థక �ాయ��న్ ర�.51��ల నుం�� ర�.75,116 లక� ��ం��ర�.
2018, మ���్చ 19న ర�.1,00,116 క� ��ం��ర�.

�ా్రరంభం : �ెలం�ాణ �ాష్ట � మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల


చంద్ర��ఖర�ావ� �ార� అ��్టబర� 2, 2014 నుం� ఈ పథ�ా�న్ అమల�ల���
�సు����్చర�.18ఏళ�
్ల వ�ప���� ఉనన్ ��ీ, ఓ��ీ య�వత�లక� ఈ పథకం వ��త్సత్ ుం��. �ా�మ�ల�్ల ఆ��యం ర�.లకష్నన్ర, పట్ట ణ�ల�్ల
ర�.2 లకష్ల ఆ��యం ఉనన్ �ార� ఈ పథ�ా��� అర�్హల�.

పథకం: ఆ��్థక స�యం 19 మ���్చ 2018న ₹75,116 నుం�� ₹1,00,116�� ��ంచబ��ం��. ఇ�� ���్ల సమయంల� వధువ� క�ట�ంబ���� ���్ల ఖర�్చల
��సం అం��ంచబడ�త�ం��. 2018–19 సంవతస్�ా��� బ�ెజ్ ట్ ల� ₹1450 ��ట� ్ల ��ట��ంచబ��ం��. కల�య్ణల��్మ పథకం ��ంద 2020-21 సంవతస్�ా���
బ�ెజ్ ట్ల� ₹1850 ��ట�్ల ��ట��ం��ర�.కల�య్ణల��్మ, �ా��మ�బ�రక్ పథ�ాల ��ంద 2021, ���్ట ం� బర్ 18వ �ే����ట��� 7,14,575 మం�� ఆడ�ిల్లలక�
ల�ధ్ �ేక���ం��. �����సం ప్రభ�త్వం ర�.5,556.54 ��ట�్ల ���్చం�ం��.
�యమ�ల� - అర్హతల�
1.అర�్హల�ౖన య�వత�ల� తమ ��ా���� ��ల ���ల మ�ందు �-��వ ��ం��్రల నుం� దరఖ�సుత్ �ేసు���ా�
2.ద�త, ����జన, ��ీ, ఓ��ీ క�ల�లక� �ెం��న య�వత�ల� మ�త్ర�� ఈ పథ�ా��� అర�్హల�
3.ధరఖ�సుత్��ర�ల� �ెలం�ాణ �ా�ా్ట���� �ెం��న �ా��� ఉం���. �ా�� క�ట�ంబ సభ�య్ల ఆ��యం ర�. 2 లకష్లక� �ంచక�డదు
4.��ాహ సమయ���� అమ�్మ� వయసు 18 సంవతస్�ాల� ప�రత్ � ఉం���
5.బ�య్ంక� ఖ��� ప�సత్ కం (వధువ� ��ర� �ద ఏ�ై�� జ��య బ�య్ంక� నుం� �సుక�నన్ బ�య్ంక� ఖ��� ప�సత్ కం��ౖ వధువ� �� ట� తపప్�స���ా ఉం���)
�ావల�ిన ధు్రవప��్రల�
1.ప�ట�్టన �ే�� ధృవపత్రం (���వ ��్వ�ా సంబం��త అ���ార�ల� జ��� �ే�ిన��)
2.క�లం ధృ�కరణ పత్రం (���వ ��్వ�ా సంబం��త అ���ార�ల� జ��� �ే�ిన��)
3.ఆ��య ధృ�వకరణ పత్రం (��ాహం జర�గ� �ే�� ��ట��� 6 ��లలల�ప� �-��వ ��్వ�ా సంబం��త అ���ా���ేత జ��� �ే�ిన��)
4.���్లక�త�ర�, ���్ళక�మ�ర����� �ెం��న ఇదద్ �� ఆ��ర్ �ార�్డల�
5.బ�య్ంక� ఖ��� ప�సత్ కం (వధువ� ��ర� �ద ఏ�ై�� జ��య బ�య్ంక� నుం� �సుక�నన్ బ�య్ంక� ఖ��� ప�సత్ కం��ౖ వధువ� �� ట� తపప్�స���ా ఉం���)
6.��ాహ ఆ�్వన ప�్రక
ధరఖ�సుత్ ���నం:�ెలం�ాణ ఈ�ా��్ల ధరఖ�సుత్ �ేసు���ా�. ���్ళ�� 10 ���ల మ�ందు ఆ��్థక స�యం అం�ేల� ప్రభ�త్వం ఏ�ాప్ట�
్ల �ే�ిం��.
ఇతర �వ�ాల�
��ాహం జ����న తర��ాత క��య్ణల��్మ పథకం ��ంద ఆ��్థక �ాయం �ేయ�ల�� �బంధనను మ���్చ, ���్ళ అవస�ాల��సం డబ�్బను మ�ం�ే అం��ం��లనన్ ఉ�ేద్శం�� దరఖ�సుత్ �ే�ిన ����ద్ ���లల��� ఆ దరఖ�సుత్ �ా�ాలను ప����ం�,
ర�.1,00,116 ఆ��్థక �ాయం వధువ� ��ర��ద ఉనన్ బ�య్ంక� ఖ���ల� జమ�ే�త్ ార�. �ల�్ల ��ంద్రంల�� �ాం��క సం��మ�ాఖ �ా�ాయ్లయంల�, ల��� దగగ్ రల�� తహ�ీలద్ �ర్ �ా�ాయ్లయంల� ప���త్ సమ���రం �� ందవచు్చ. ఈ పథకం ��్వ�ా
మ���్చ 2018 ��ట��� 3,65,000 మం���� ల�ధ్ �ేక���ం��.
����ల
� పం�ిణ� పథకం:
�����ల పం�ిణ� పథకం, �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� య�దవ, క�ర�మ వ�ాగ్లక� �ెం��న �ా���� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం నుం�� స�స్���� �����లను
పం�ిణ� �ే�� పథకం
చ��త:్ర
2017, �న్ 20న �ి��ధ్��ట �ల�్ల, గజ�్వల్ స�పంల�� ��ండ�ాకల� �ెలం�ాణ మ�ఖయ్మం�్ర ��. చంద్ర��ఖర్ �ావ� ఈ పథ�ా�న్
�ా్రరం�ం��డ�. ��ండ�ాక మండలంల�� 825 మం�� ల�ధ్ ��ర�లక� �����ల య��ట్ల ను (ఇందుల� 20 �����ల�, ఒక �� ట�్టల� ఉంట�ం��)
అందజ��ాడ�. �దట� �డతల� య��ట్క� 1.25 లకష్ల ఖర�్చల� ప్రభ�త్వం 75%, ల�ధ్ ��ర�డ� 25% ఖర�్చ భ��ం���స్వ�ంట�ం��.
పథకం:
��ల్ల , క�రమ వ�ాగ్ల �ార� తమ �ాంప్ర��య వృత� త్ లల� �ా���ారత �ా��ంచడం ��్వ�ా �ా��ణ ఆ��్థక వయ్వస్థ ను బల���తమవ�త�ందనన్
ఉ�ేద్ శయ్ం�� ఈ పథకం �ా్రరం�ంచబ��ం��. �ెలం�ాణ �ాష్ట � �����ల�, ��కల అ�వృ��ధ్ సహ�ార సమ�ఖయ్ (ట�ఎస్ఎస్����ిఎఫ్) ఆధ్వరయ్ంల� ఈ
పథకం అమల� �ేయబడ���ం��. �ాష్ట ం� ల� �����ల �కర జ����ను ��ంచ����� ఇతర �ా�ా్ట�ల నుం�� �����లను (��ల్ల �ర� బ�్రన్ (�ో �ా),
��ల్ల �ర� జ����ి (మ�ఖం �ద నల్ల మచ్చల�� �ెల�ప�), �ె�ా్క�, మ��్రస్ ��డ్ జ�తలక� �ెం��న�) ��ను��ల� �ే�త్ ార�
•అర్హత:
•�ెలం�ాణల�� క�ర�మల�, య�దవ�లక� అనుబంధం�ా ఈ పథ�ా�న్ �ా్రరం�ం��ర�. �����ల �ాప�� సమ�జ���� �ెం��న 18
ఏళ�్ళ ��ౖబ��న ప్ర� వయ్��త్ ఈ పథ�ా��� అర�్హల�. అర�్హల�ౖన �ా���� ఒక య��ట్ ఇవ్వబడ�త�ం��.[4] స�స్����ౖ �����ల�
�సు���ాలంట� �����ల ��ంపకం �� ��ౖట�లల� తపప్�స�� సభయ్త్వం ఉం���.
•�బ�ౖల్ ��టరన్�� య��ట� ్ల : జంత�వ�ల అ����గయ్ం, ���తస్క� సంబం��ం� ప్రభ�త్వం ఆధ్వరయ్ంల� �బ�ౖల్ ��టరన్��
య��ట� ్ల �ా్రరం�ంచబ��్డ�. ��� ట�ల్ �ీ్ర ��ంబర� 1962.
•�మ�:�����లక� ₹ 5,000, �� ట�్టల�క� ₹ 7,000 ల �మ� ఉంట�ం��.
•ప��ా�సం: �����లక� ప��ా�సం అం��ంచ����� గ��్డ �తత్ ��ల��ౖ ప్రభ�త్వం నుం�� 75% �ా�� అందు��ం��.
ఫ���ల�:
�����ల ఉతప్�త్ ల� �ాజ�ాత్న్ను అ��గ�ం� �ెలం�ాణ �ేశంల� నంబర్వన్ �ా్థ����� �ేర�క�ం��. ��ండ��డతల�్ల కల�ప�క��
�ెలం�ాణ ��ల్ల , క�ర�మలక� �����ల పం�ిణ� �ారయ్క�మ�ల ��సం �తత్ ం�ా ర�.11��ల ��ట�్ల ��ట��ం��ర�.

��ండవ �డత:
��ం�ో �డత �����ల పం�ిణ��� అర�్హల�ౖన ల�ధ్ ��ర�ల�3,85,675 మం���ా�ా, ఇందు��సం ర�.6 ��ల ��ట�
్ల
��ట��ంచను��న్ర�. �ాత పదధ్ �ల��� �����ల య��ట్సంఖయ్ ఉంట�ండ�ా, గతంల� ర�.1.25,000�ా ఉనన్ య��ట్
ధరను మ�త్రం ర�.1,75,000 క� ��ంచుత���న్ర�. ఇందుల� ప్రభ�త్వం ర�. 1,31,250 �ె�్లసత్ ుండ�ా ల�ధ్ ��ర�డ�
ర�.43,750 భ��ం���స్ ఉంట�ం��.
�ే��త ల��్మ పథకం:
�ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� �ే��త �ా��్మక�లను ఆదుక��� లకష్య్ం�� �ెలం�ాణ �ాష్ట � ప్రభ�త్వం ప్ర�శ � పథక�� ఈ �ే��త ల��్మ పథకం. �ే��త ల��్మ
� ��ట్ట న
పథకంల� వ�ా్ర�లను �ెలం�ాణ �ాష్ట � �ే��త సహ�ార సంఘం �� ర�ంలల� ��ను��ల� �ేయవచు్చ. ఈ పథకం ��ంద ప్ర� ��ల� ర�.1000 ��ప�ప్న 9
��లల� �ె�్ల��త్.. తదుప�� ర�. 14400 �ల�వ వ�ా్ర�లను అం���త్ ార�. ఒక��ళ ��లక� ర�. 1000 వంత�న ��ల�గ� ��లల� ర�. 4000 �ె�్ల��త్,
తదుప�� ర�. 5400 �ల���ౖన వ�ా్ర�ల� అం���త్ ార�.

�ా్రరంభం:

2016, ఆగసు్ట 7న �ెలం�ాణ �ాష్ట � �ే��త సహ�ార సంఘం ఆధ్వరయ్ంల� ర�ంద్ర ��ర�ల� జ����న జ��య �ే�త � ����తస్వం �ారయ్క�మంల�
�ెలం�ాణ �ాష్ట � �ే�త � ల �ాఖ� మం�్ర కల్వక�ంట్ల ��రక �ామ��ావ� �ేత�ల �దు�ా �ే��త ల��్మ పథకం �ా్రరం�ంచబ��ం��. ఈ
� , జ��, ఐట� ప��శమ
�ారయ్క�మంల� �ే��త ఉతప్త� త్ ల ధరల� �ె�యజ��� ప�సత్ కం క��� ఆ�ష్క��ంచబ��ం��.
�ారసత్వ సంపద�ా సంక��ం�న �ే��త వృ�త్ �, సంస్కృ�� �ా�ా�ే ��తనన్ల� �� చంప�్ల , ఇక్కత్, గ��్వల్ �రల�, ���ాయణ ��ట, �ి��� �ధ్ ట ల��
��ల్ల ��మ �రల� ���త్ ార�. అ�����ాల�� ��ౖట్ హౌస్ ల� �� చంప�్ల , ఇక్కత్ వ�ాత్�లను ఉప���సత్ ు��న్�ా�, ��ర�ేశంల� �ేశంల� �ే�త� వ�ాత్లక�
గ���త్ంప� ల�ంచక�� వడం�� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ఈ పథ�ా�న్ �ా్రరం�ం�ం��. సహ�ార సంఘ�లక� అవసర���న మ�ల ధ���న్ �ావల� వ��్డ
ర�పంల� అందజ�యడ���ాక�ం��, 50 సంవతస్�ాల� ��ౖబ��న �ే��త �ా��్మక�లక� ర�. 1000 ��ప�ప్న ఆస�ా �ింఛను ్ల మం�ర� �ేసత్ ుం��.

ఆన్ ల�ౖన్ ల� �ే��త ల��్మ:

�ే��త వ�ా్ర�ల �క�య�ల� ������ �ధం�ా �ే��త ల��్మ పథ�ా�న్ ఆన్ ల�ౖన్ ల�నూ అందుబ�ట�ల��� �సుక�ా�ాల� �ెలం�ాణ �ాష్ట � �ే��త సహ�ార
సంఘం అ���ార�ల� �ర్ణ �ం��ర�. ట��� ్క అ���ా��క ��బ్ ��ౖట్ ��్వ�ా ఆన్ల�ౖన్ సభయ్త్వం �సుక��� �ధం�ా ఏ�ాప్ట�
్ల �ేసత్ ు��న్ర�. ఇందుల�
సభయ్త్వం �సు��వడం���ాట� ఆన్ ల�ౖన్ ల��� ప్ర� ��ల �ె�్లం�ే అవ�ాశం క��ిం��ర�.

ఫ���ల�:

�ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� ��ధ �ా్రం��లల� ఉనన్ ట��� ్క �� ర�ంల���ాట� ప్ర� �ల�్ల కల�క్ట��ట్ల�నూ ఒ��్క �ా్టల్ ను ట��� ్క �ా్రరం�ం�ం��. ��ం��
����ంబర� 26 నుం� 31 వరక� �ాష్ట � � ాయ్పత్ ం�ా ర�.48.48లకష్ల అమ్మ�ాల� జ���ా�.

�ారంల� ఒక��� �ే��త వ�ాత్�ల�:


�ెలం�ాణల�� �ే��తరం�ా�న్ ఆదు��వడం��సం ప్రజ�ప్ర��ధుల� �ారంల� ఒక��� �ే��త వ�ా్రలను ధ��ం��ల� మం�్ర ��ట�ఆర్ సూ�ం��ర�.
డబ�ల్ బ�డూ
్ర మ్ పథకం:
డబ�ల్ బ�డ్ర ూమ్ పథకం, �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ర��� ం��ం�న హౌ�ింగ్ �ా్రజ�క్్ట.�ా��ణ, పట్ట ణ �ా్రం��ల�్ల� గృ�లక� ప్రభ�త్వ నుం�� �ధుల�
సమక���్చ ���ద�ాబ�దు నగ�ా�న్ మ����� � ాడల� ల�� నగరం�ా మ��ా్చల� ఈ పథక లకష్య్ం. ఈ పథకం ��్వ�ా 2019, మ���్చ 2.72 లకష్ల
ఇళ�్ళ, 2024 ��ట��� అదనం�ా మ�� 3 లకష్ల ఇళ్ళను ���్మంచబ� త���న్ర�
చ��త:్ర 2014, �� ��లల� �ెలం�ాణ �ాష్ట � స�� ఎ�న్కల మ�����్ట � ల� ఈ పథ�ా�న్ ప్రకట�ం��ర�. �ాష్ట � � ాయ్పత్ ం�ా ఉనన్ ��దల��సం 5.72
లకష్ల ఇల�్ల (���ద�ాబ�దుల�� 2 లకష్ల ఇళ్ళ�� స�) ��ట��ంచబ��్డ�.
2016, మ���్చ 5న ఎర�వ�్ల వదద్ డబ�ల్ బ�డూ ్ర మ్ ఇళ్ళక� సంబం��ం�న ��ౖలట్ �ా్రజ�క్ట�ను ���్మం��ర�. మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ దతత్ త
�సుక�నన్ ఈ �ా�మం �ి��ధ్��ట �ల�్ల ల�� మర�్కక్ మండలంల� ఉం��
పథకం: � ��వల� ల��� ��� ��ం��్రలల� ఆన్ల�ౖన్ల� డబ�ల్ బ�డూ ్ర మ్ పథ�ా��� దరఖ�సుత్ �ేసు���ా�. ���ద�ాబ�దు నగరంల�
�భ్రపర���స్న మ������ాడలను గ���త్ం�, ��ా�ా��� అనువ��ా ��ా్మణం �ే�త్ ార�. ���న్ �ా్రం��ల�్ల, ప్రభ�త్వ య�జమ�నయ్ంల�� భ���
గ���త్ం�, అక్కడ ఇల�్ల ���్మ�ాత్ర�. ఇల�్ల ��ా్మణం ప�రత్ �న తర��ాత, ల�ధ్ ��ర��� ��ర� �ద �����్టష � న్ �ే�త్ ార�.
డబ�ల్ బ�డూ
్ర మ్ ఇల�్ల: �ా��ణ �ా్రం��ల�్ల 200 చదరప� గజ�ల స్థ లంల� డబ�ల్ బ�డూ
్ర మ్ ఇల�్ల ���్మ�ాత్ర�. 560
చదరప� అడ�గ�ల� ��ా్మణంల� ��ండ� బ�డూ ్ర మ్ ల�, ఒక ���ెన్, �ల్, ��ండ� బ�త�
్ర మ్ ల� ఉ��న్�. పట్ట ణ �ా్రం��ల�్ల,
�ా్రజ�క్ట�ల� ���ండ్ +3 అంతసుత్ అ�ార�్ట��ంట� ్ల �ా ఉ��న్�. ���ద�ాబ�దు మ�నగర�ాలక సంస్థ ప����ల�� �ా్రం��ల�్ల
���ండ్ +9 అంతసుత్ల అ�ార్్ట��ంట� ్ల ���్మసుత్��న్ర�.

ట��న్ల్ ర�పం �ాం���కత:


�ాంప�్ల �ా�మంల�� 6,240 డబ�ల్ బ�డూ
్ర మ్ ఇళ�్ళ, ��ల�
్ల ర� �ా�మంల�� 15,660 ఇళ్ళను ��ందర�ా ���్మంచ�����, ���ద�ాబ�దు మ�నగర�ాలక సంస్థ �దట��ా���ా అధు��తన
�� రంగం ర�ప �ాం���కతను ఉప���ం�ం��.
ఖర�్చ ��ర�గ�దల:
2014ల� ఎ�న్కల మ�య్����్ట � ల� ఒ��్క ఇంట��� ₹ 3.5 లకష్ల� ఖర�్చ�ా అంచ�� ��యబ��ం��. అ��ే, ఇళ్ళ ��జ�ౖన్ ల� మ�ర�ప్, మ��� వసుత్వ�ల ధరల� ��రగడం వల్ల 2017 ��ట���
ఒ��్క ఇంట��� ₹ 7.5 లకష్లక� ������ం��. ఇతర ��క�ాయ్ల�, ��డ�్ల �దల�ౖన �ాట� ��సం ఒ��్క ఇంట��� అదనం�ా ₹1.25 లకష్ల� అవ�త���న్�. మ���్కట్ ��ట� కంట� తక�్కవ ��ట�క�
ఇ�ే్చల� �ి��ంట్ కం���ల�� ప్రభ�త్వం ఒపప్ందం క�దుర�్చ���, ఆన్ల�ౖన్ల� �ల�్లలను �ె�్లం�ం��. గత ��ం�ేళ్ళల� ఉక�్క ధరల� మ�డ� ��ట్ల � �����ా�. ప్రభ�త్వం �ాం���ట�క� ఉ�త
ఇసుకను సరఫ�ా �ేసత్ ుం��.
అ�ార�్డ:
•హ�ో ్క ��జ�ౖన్ అ�ార�్డ - 2017
TARGET GROUPS: Rural: SC/ST: 50%, Minorities: 7% and balance 43% for others. Urban: SC: 17%, ST: 6%, Minorities: 12% and balance 65% for others.
�ెలం�ాణ ఆస�ా �ింఛను పథకం:
�ెలం�ాణ ఆస�ా �ింఛను పథకం, వృదుధ్ల, �కల�ంగ�లక� ఇవ్వవల�ిన �ింఛను ��సం �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �ా్రరం�ం�న పథకం ఇ��. ఈ
పథకం ��్వ�ా �ెలం�ాణల�� వృ�ుధ్ల�, �కల�ంగ�ల�, �తంత�వ�ల�, �ే��త �ా��్మక�ల�, ��త �ా��్మక�ల�, ��చ్.ఐ.�. - ఎ�డ్స్ ఉనన్�ార�
ల�ధ్ �� ందుత���న్ర�.
�ింఛన్ల ను ��ంచు��మ� �ెలం�ాణ �ాష్ట � స�� �ా��్ట 2014 ఎ�న్కల సమయంల� �� ఇ�్చం��. ఆ��రక� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ఏరప్��న
తర��ాత వృదుధ్ల�, �తంత�వ�ల �ింఛన్ల ను ర�.200 నుం� ర�. 1000, �కల�ంగ�లక� ర�.500 నుం� 1500 ర��ాయలక�
��ంచుత�నన్ట�్ట మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల చంద్ర��ఖర�ావ� �ార� ప్రకట�ం��ర�.[1]
��ండవ �ా�� ఎ�న్కల తర�ణం ల� మ���ా�� �ింఛన్ల ను ��ంచు��మ� �ెలం�ాణ �ాష్ట � స�� �ా��్ట ����ంబర్, 2018 ఎ�న్కల సమయంల�
�� ఇ�్చం��. ఆ��రక� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ఏరప్��న తర��ాత వృదుధ్ల�, �తంత�వ�ల �ింఛన్ల ను ర�.1,000 నుం� ర�. 2,016,
�కల�ంగ�లక� ర�.1,500 నుం� 3,016 ర��ాయలక� ��ంచుత�నన్ట�్ట మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల చంద్ర��ఖర�ావ� �ార� ప్రకట�ం��ర�.ఈ
������న �ింఛను్ల 2019, ఏ�ి్రల్ 1 నుం�� ఇవ్వబడ�త���న్�.
2020, మ���్చ 8 ఆ���ారం ��డ� బ�ెజ్ ట్ ప్రకట�ం�న �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం వృదుద్లక� ఇ�ే్చ��నష్న్ అర్హత వయసును 65 ఏళ్ళ నుం�� 57
ఏళ్ళక� త��గ్ం�ం��. ��ంత�� ఆస�ా ల�ద్ ��ర�ల సంఖయ్ 7 నుం� 8 లకష్లక� ������ం��. ఈ పథకం��సం 2019-20ల� ర�. 9402 ��ట� ్ల
��ట��ంచ�ా, 2020-21 బ�ెజ్ ట్ల� ర�. 2356 ��ట� ్ల ��ం� ర�.11758 ��ట�
్ల ��ట��ంప�ల� �ే�ార�. అర్హత వయసు క���ంచడం�� వృ��ధ్పయ్
��ట����ల� అదనం�ా ఏడ� లకష్లమం���� ల�ద్ �ేక�రనుం��. ��ం���ాట� ��ం��ంగ్ల� ఉనన్ దరఖ�సుత్లను క��� ప��ష్క��సత్ ూ ����ప� మ��
లకష్ మం���� ఆస�ా అందనుం��. ���వల్ల ఈ పథకంల� ల�ద్ ��ర�ల సంఖయ్ ����ప� 47 లకష్లక� �ే��ం��.
�ింఛను పథ�ా��� అర్హతల:
•వృదుధ్ల�: ��. 01.04.2019 నుం�� 57 సంవతస్�ాల� ( ��. 31.03.2019 వరక� 65 సంవతస్�ాల�) ల��� అంతక��న్ ఎక�్కవ వయసునన్
వృ�ుధ్ల� ఆస�ా �ింఛను పథ�ా��� అర�్హల�. జనన ధు్ర�కరణ పత్రమ� ల��� ఆ��ర్ �ార�్డ ల��� వయసుస్� సూ�ం�ే ఏ�ై�� ఇతర
పత్రమ�ల� ధరఖ�సుత్క� అవసరమవ����. ��ౖన �ె��ిన ప��్రల� ల�క�� �ే గవరన్��ంట� అ���ా�� ల�ధ్ ��ర�� �ిల్లల వయసుస్,
మనుమల�, మనుమ�ాళ్ళ ��ాహ వయసుస్ ఆ��రం�ా గ���త్ంచవచు్చ అల� గ���త్ంచల�� ప����ల� ి్థ ����కల్ బ� ర�్డక� సూ��ాత్ర�.
•�ే��త �ా��్మక�ల�: 50 సంవతస్�ాల� అంత క��న్ ఎక�్కవ వయసుస్ క���న �ార� అర�్హల�.
•�తంత�వ�ల�: 18 సంవతస్�ాల� �ం��న�ా��,� భరత్ మరణ ధు్ర�కరణ పత్రమ� క���న �ార� అర�్హల�. ��ాధ్రణ సమయంల� భరత్ మరణ
ధు్ర�కరణ పత్రం తపప్�స���ా చూ�ిం���. మరణ ధు్ర�కరణ� పత్రం ల�క�� �ే జనన మరణ �����్టష � న్ చట్ట ం ప్ర�ారం మ�డ� ��లల�్ల
ధు్ర�కరణ పత్రం �� ం���. ల�ధ్ ��ర�� ప�న��్వ�ాహం �షయంల� �ల�� ���ట � ��ల� తపప్�స���ా ప్ర� సంవతస్రం స��్ట��ౖ �ేయ��.
•కల�్ల ��త �ా��్మక�ల�: 50 సంవతస్�ాల� �ం��న�ా��� ఉం���. ల�ధ్ ��ర�డ� కల�్ల ��త �ా��్మక�ల స�యక సంఘంల� సభయ్త్వం �� ం��
ఉం���.�కల�ంగ�ల�: ����� వయసుస్�� సంబంధం ల�దు. క�సం 40 �ాతం ��ౖకలయ్ం క��� ఉం���. ������ ల�పం ఉనన్�ా����ే 51 �ాతం
��ౖకలయ్ం క��� ఉం���. �కల�ంగ�లక� అం��ం�ే SADAREM స��్ట�ి��ట్ ల� 40 �ాతం ల��� అంతక��న్ ఎక�్కవ ��ౖకలయ్ం ఉనన్�ార�
అర�్హల�.��చ్.ఐ.� - ఎ�డ్స్ ఉనన్�ార�: య�ంట� ��ట్ర ���ౖరల్ �ెర�ీ �ే�ంచుక�ంట�నన్�ార� అర�్హల�. �ాయ్��� ��ాధ్��సత్ ూ ఏ�ై�� ఆసుప�్ర
య�జమ�నయ్ం �ార� అం��ం�న ����కల్ స��్ట�� ి �ట్ ��ాధ్రణ సమయంల� అవసరమవ����.
��ం ��నష్న్ రకం ��నష్న్ ర��ాయల� ల�ధ్ ��ర�ల సంఖయ్
1 వృ�ుధ్ల� 2016 12,27,824
2 �తంత�వ�ల� 2016 14,33,837
3 �కల�ంగ�ల� 3016 4,92,680
4 �ే��త �ా��్మక�ల� 2016 36,872
5 కల�్ల ��త �ా��్మక�ల� 2016 62,164
6 ��� �ా��్మక�ల� 2016 4,07,374
7 ఒంట�� మ��ళల� 2016 1,33,936
8 ఎచ్.ఐ,�. ��గ�ల� 2016 32,718
9 బ� ద�ాల� 2016 14,907
10 క���ార�ల� 2016 30,487
�తత్ ం 38,42,312

�ామ��క-ఆ��ధ్క అనర్హతల�:
వృ�ుధ్ల�, �కల�ంగ�ల�, �తంత�వ�ల�, క�ట�ంబంల� సం�ా��ం�ే వయ్క�త్ల� ల�� �ా�� ��సం ఆస�ా �ింఛను పథ�ా�న్ �ా్రరం�ం��ర�. �గ���ార� ఈ ఆస�ా �ింఛను పథ�ా���
అనర�్హల�. ఈ ��ం� ద ����్కన బ��న�ార� ఆస�ా �ింఛను పథ�ా��� అనర�్హల�:
1.3 ఎక�ాల �ాగ��ట� సదు�ాయం ఉనన్ భ��/ 7.5 ఎక�ాల �డ� భ�� ఉనన్�ార�
2.ప్రభ�త్వ/ప్రభ�త్వ రంగ / ��ౖ� � �ట� రంగ /�ాంట�్రక్టర� ఉ�ో య్గం ఉనన్ �ిల్లల� కల�ార�
3.��ౖదుయ్ల�, �ాంట�్రక్టర్ల �, స్వయం ఉ�ా�� క���న �ిల్లల� కల�ార�
4.��దద్�ాయ్�ార సంస్థ ల� (నూ�� �ల�్లల�, �యయ్ం �ల�్లల�, ��ట్ర �ల�పంప�ల�, �ాప� యజమ�నుల�) ఉనన్ �ార�
5.ఇపప్ట��� ప్రభ�త్వం నుం�� �ింఛను �� ందుత�నన్�ార�
6.�ే�క�ాట�, ���� �ాహనమ�ల� క���న�ార�
7.�వన ����, వృ�త్ , ఆసుత్ల ఆ��రం�ా అనర�్హల� అ���ార�ల�ే గ���త్ంచబడ్డ క�ట�ంబ�ల� �దల�ౖన �ార� ఆస�ా �ింఛను పథ�ా��� అర�్హల� �ాదు.
�ింఛనుక� అర�్హల�:
ఈ ��ం� ద ����్కన బ��న�ార� ఆస�ా �ింఛను పథ�ా��� అర�్హల�:
1.ఆ�� �ా�ి, అస�య ����జన గ� � ప�ల �ార�
2.మ��ళల ��తృత్వంల�� క�ట�ంబ�ల�, క�ట�ంబంల� సం�ా��ం�ే వయ్క�త్ల� ల���ార�
3.�కల�ంగ�ల క�ట�ంబ�ల�ార�
4.�కల�ంగ�ల�, �తంత�వ�ల� తపప్ అ�న్ ర�ాల ఆస�ా �ింఛనుక� క�ట�ంబమ�ల� ఒక్కర� మ�త్ర�� అర�్హల�
5.భ�� ల�� వయ్వ�ాయ �ా��్మక�ల�, �ా��ణ క���ార�ల� (క�మ్మ��, �ే��త, వడ్రం��, కమ్మ��) మ����� �ాడల ప్రజలక�, ��� �ా�� ��తనం
�ద ఆ��ర ప�ే �ార�, ప�ల�, పండ్ల �ాయ్�ార�ల�, ���� �ా��్మక�ల�, �ామ� మంత్రం ��య��ార�, �ెప�ప్ల� క�ట�్ట�ార�, ��ాశ�య�ల�,
�ా��ణ, పట్ట ణ �ా్రం��లక� �ెం��న�ార�.
6.ఇళ�్ళ ల�� �ార�, మ�ఖయ్ం�ా పట్ట ణ �ా్రం��లల� ����్క�క గృహ ��ా�ాలను ఏ�ాప్ట� �ేసుక�నన్�ార�
7.వృ�ుధ్ల�, �తంత�వ�ల�, �కల�ంగ�ల�, �వ����రం ల�� వయ్క�త్ల ��తృత్వంల�� క�ట�ంబ�ల� �దల�ౖన �ార�

దరఖ�సుత్ల �ీ్వకరణ:
1.�ా��ణ �ా్రం��లల� �ా�మ పం��య� ����ట��/�ల�� ����నూయ్ అ���ా��, పట్ట ణ �ా్రం��లల� �ల్ కల�క్టర� దరఖ�సుత్లను ప�����ాత్ర�.
2.మ��స్పల్ క�షనర్, ��ప�య్ట�/జ�నల్ అ���ా��, దరఖ�సుత్లను ప����ం� �ా���� ప్రభ�త్వం ఎపప్ట�కప�ప్డ� అం��ం�ే మ�రగ్ దర్శ�ాల
ఆ��రం�ా �ింఛను మం�ర� �ే�త్ ార�.
3.ల�ధ్ ��ర�లను గ���త్ం�ే క�మంల� గృహ స��్వ సమ����ా�న్, జ���� ల�క్కలను, �కల�ంగ�ల�, �తంత�వ�ల�, వృ�ుధ్ల�, కమ�య్�ట�లక�
�ెం��న ��ధ వ�ాగ్లను ప��గణల���� �సుక�ంట�ర�.
4.దరఖ�సుత్ ప���లనల� ల��� ఆక�ి్మక త��ల� ఏ�ై�� తప�ప్డ� సమ���రం ఉనన్��, అట�వంట� �ా���ౖ� క�మ�కష్ణ� చరయ్ �సుక�ంట�ర�
ల��� �ె�్లం�న ���త్�న్ ��కవ�� �ే�త్ ార�.

ఇతర �వ�ాల ��సం:


1.ట�ల్ �ీ్ర నంబర�: 1800-200-1001
2.ఇ-���ల్: aasarapensions@gmail.com
3.అ���ా��క ��బ్ ��ౖట్: http://www.aasara.telangana.gov.in
�ా్రరంభం:
�ెలం�ాణ �ా�మజ�య్� పథ�ా�న్ 2015, ఆగసు్ట 17వ
�ే��న వరంగల్ �ల�్ల గంగ�ే�ప�్ల ల� మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల
చంద్ర��ఖర�ావ� �ా్రరం�ం��ర�

�వ�ాల�:
�ా�మజ�య్� పథకం అమల�క� ఒ��్క మండల���� ఒ��్క
అ���ా���, �ా�మ�ా�మ�న ‘�ా�మజ�య్�' ���ట� �ా��తస్�ాల��సం
పం����లక� �ిబ్బం��� �య�ం��ర�.
ఈ పథకంల� ��గం�ా �ానునన్ 5 ఏళ్ల ల� �ా�మ�ల అ�వృ��ధ్ ��
ర�. 25 ��ల ��ట�
్ల ఖర్చ �ేయ�ల�... జ����ను బట�్ట అ�న్
�ా�మ�ల అ�వృ��ధ్ �� ర�.2 నుం� 6 ��ట్ల వరక� ప్రభ�త్వం నుం�
�ధుల� అం��వ్వను��న్ర�.
�ెలం�ాణ ద�తబంధు పథకం:
�ెలం�ాణ ద�తబంధు పథకం అ���� ద�త�ల �ా���ారత ��సం �ెలం�ాణ �ాష్ట � ప్రభ�త్వం ర��� ం��ం�న పథకం.అర�్హల�ౖన ద�త�లక� ఈ
పథకంల� ��గం�ా క�ట�ంబ���� 10 లకష్ల ర��ాయల ��ప�ప్న ఆ��్థక స�యం అందజ�యబడ�త�ం��. తమ అ�వృ��ధ్ � ����
�ర్వ�ంచుక��� ��శ�ా �ైతనయ్��,� ఉతప్�త్ ల� ��గ�ా్వమ�ల�ౖన ���ే ద�త�ల �ా���ారతక� �జ���న అర్థ ం ల�సుత్ందనన్ ఉ�ేద్ శయ్ం�� �ెలం�ాణ
ప్రభ�త్వం ఈ పథ�ా��� ర�పకలప్న �ే�ిం��. ప��శమ � లను, ఉ�ా���, �ాయ్�ా�ా�న్ ఎంచుక�� ద�త సమ�జం �ాయ్�ార వరగ్ ం�ా అ�వృ��ధ్
�ెందడం��సం ఈ పథకం ఉప�గపడ�త�ం��.

2021, ఆగసు్ట 5న య�����్ర భ�వన���� �ల�్ల, త�ర్కప�్ల మండలం, �ా�ాలమ��� �ా�మంల�� 76 ద�త క�ట�ంబ�లక� ర�. 7.60 ��ట్ల
�ధులను �డ�దలజ�యడం ��్వ�ా ఈ పథకం �ా్రరం�ంచబ��ం��.
�ా్రరంభం:
ద�త�ల ��సం 2021 సంవతస్రం బ�ెజ్ ట్ల� '�ీఎం ద�త్ ఎంపవర్��ంట్ �ీ్కం' ��ర��� ���య్ ��ట�్ల ��ట��ంచనునన్ట� ్ల 2021, �ిబవ
్ర ��
10న నల్ల ��ండ �ల�్ల ��య�ల� జ����న బ��రంగసభల� మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ ప్రకట�ం��డ�. 2021ల� జ����న బ�ెజ్ ట్ సమ����ాల�్ల ద�త
ఎంపవర్��ంట్ �ీ్కం ��సం ���య్ ��ట� ్ల ప్ర��శ��ట్ట �ర�.
2021, �ల�ౖ 18న �ీఎం ���ఆ ీ ర్ అధయ్కష్తన ప్రగ�భవన్ల� ‘ద�త �ా���ారత అమల� ��ౖలట్ �ా్రజ�క్ట� ఎం�ిక అ���ార యం��్రంగం �ధుల�’
అ�� అంశం�ద ఉనన్త�ా్థ� సమ���శం జ����ం��. ఈ సమ���శంల� ఈ పథ�ా��� '�ెలం�ాణ ద�తబంధు పథకం' అ�� ��ర�ను ���ీఆర్
ఖ�ార� �ే�ాడ�.
ఈ పథకం అమల�, పరయ్��కష్ణ, �ర్వహణ, �జయం �ా��ం�ే ��శ�ా �సు���ా�స్న �ా�ాయ్చరణ��ౖ 2021, �ల�ౖ 26న ప్రగ� భవన్ ల� ���
అవ�ాహన సదసుస్ను జ����ం��. ���ీఆర్ అధయ్కష్తన ఉదయం 11 గంటల నుం�� �ాయంత్రం వరక� జ����న ఈ సమ���శంల� హ���ాబ�ద్
��జకవరగ్ ంల�� �ా�మ���� నల�గ�ర� ��ప�ప్న (ఇదద్ ర� ప�ర�ష�ల�, ఇదద్ ర� మ��ళల�), ప్ర� మ��స్�ా�ట�ల�� ఒ��్క �ార�్డ నుం�
నల�గ�ర� ��ప�ప్న (ఇదద్ ర� ప�ర�ష�ల�, ఇదద్ ర� మ��ళల�) �తత్ ం 412 మం�� ద�త ప�ర�ష�ల� మ��ళల�, 15 మం�� ���� ర�స్ పరస్న్స్
ఈ అవ�ాహన సదసుస్ల� �ాల�గ్��న్ర�.
2021, ఆగసు్ట 4న య�����్ర భ�వన���� �ల�్ల త�ర్కప�్ల మండలంల�� �ా�ాలమ���ల� జ����న �ారయ్క�మంల� మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ ఈ
పథ�ా�న్ ప్రకట�ం��డ�.ప్ర� సంవతస్రం 2 లకష్ల మం���� ఈ పథ�ా�న్ అమల� �ే��ల� �ా��ష్క బ�ెజ్ ట�ల� 20 ��ల ��ట్ల ను
��ట��ంచను��న్ర�.
పథకం అమల�:

•�దట�ా హ���ాబ�ద్ ��జకవరగ్ ంల� ��ౖలట్ �ా్రజ�క్ట��ా 2021, ���్ట ం� బర� 14న ర�.10లకష్ల ��ప�ప్న 14,400 మం��
ల�ధ్ ��ర�ల ఖ���ల�్ల ప్రభ�త్వం �ధుల� జమ�ే�ిం��. మ�డ� �డతల�్ల క��ి �తత్ ం�ా ర�.1,200 ��ట్ల ను ల�ధ్ ��ర�లక�
అందజ��ార�. ద�తబంధు పథకంల� ��గం�ా �ీఐ�ీఎస్, �ీఎంఎంఎస్��ౖ సహ�ారం�� 2021 ����ంబర�
��లల� జ�్మక�ంట పట్ట ణంల�� కృ�ి �జ�్ఞన ��ంద్రంల� మతస్� �ాసత్ �
� �తత్ ప్ర��కర్ ఆధ్వరయ్ంల� హ���ాబ�ద్ ��జకవరగ్
ప����ల� ద�త బంధుక� అర్హత �ా��ం�న ద�త య�వతక� �ేపల ఉతప్�త్ , మ���్కట�ంగ్, వయ్వ�ా్థపకతల� ��ౖప�ణ�య్�వృ��ధ్��ౖ
15 ���ల �ాట� �కష్ణ ఇ��్చర�. తమక� వ�ే్చ ద�త బంధు �ధులల� �కష్ణల� ��ర�్చక�నన్ ��ళక�వల�� �ిష��స్
య��ట� ్ల ఏ�ాప్ట� �ేసు���, �ేపల ఉతప్�త్ , ��ంపకం �ేయను��న్ర�.

•2022, �ిబవ ్ర �� 19న క��ంనగర్ అంబ�ద్కర్ ��్ట��యంల� హ���ాబ�ద్ ��జకవ�ాగ్��� �ెం��న ద�తబంధు ల�ధ్ ��ర�లల�
146 మం�� ల�ధ్ ��ర�లక� ర�.15.30 ��ట్ల �ల���ౖన 63 య��ట్ల ను (51 ���్వస్ట ర్ల �, 4 జ��ీ�ల�, 1 జ��ీ� అండ్ ట�్రక్టర్, 6
���ీఎం �ాయ్ను ్ల , 1 వ�� ��ట� యంత్రం) �ెలం�ాణ �ాష్ట � ఎ�ీస్ సం��మ మం�్ర ��ప�ప్ల ఈశ్వర్, ��ీ సం��మం-��ర సరఫ�ాల
�ాఖ�మం�్ర గంగ�ల కమల�కర్ పం�ిణ� �ే�ార�. �ారయ్క�మంల� జ��ప్ అధయ్��ాల� ��నుమల్ల �జయ, ఎ��్మ�స్ �ా��
���క్���,�్డ ఎ�ీస్ �ా��ప్��షన్ �ైర్మన్ బండ ����ాస్, కల�క్టర్ ఆ��్వ కర్ణ న్, నగర ��యర్ సు�ల్�ావ�, ట�ఆర్ఎస్ హ���ాబ�ద్
��జకవరగ్ ఇన్����జ్ ��ల్ల � ����ాస్ �ాల�గ్��న్ర�.
�వ�ాల�:
�ాష్ట ం� ల�� అ�న్ ద�త క�ట�ంబ�ల �వ�ాల �ి్థ� గత�లను �ెల�సు���, �బంధనలను అనుస��ం�
ల�ధ్ ��ర�లను ఎం�ిక
1.ఈ పథకం ��్వ�ా �ెలం�ాణల�� ప����ను పద�ర� లకష్ల ద�త క�ట�ంబ�లక� ల�ధ్
2.ల�ధ్ ��ర��� నుం�� ర�. 10��ల�� ప్రభ�త్వం ��గ�ా్వమయ్ం�� రకష్ణ ���� ఏ�ాప్ట��ే�ి, ల�ధ్ ��ర�ల�్ల
ఆక�ి్మకం�ా ఏ�ై�� ఆపద �ాట��్లనప�ప్డ� ఈ రకష్ణ ��� నుం� స�యం అందజ�త
3.పథకం అమల� �ర�ను గమ�ం�ేందుక� ఆర�గ����� �ా�మ, మండల, �ల�్ల, �ాష్ట � � ్థ ా�లల� ద�త
బంధు క�ట�ల ఏ�ాప్ట�
�ెలం�ాణ పల�్ల ప్రగ� పథకం:
�ెలం�ాణ పల�్ల ప్రగ� పథకం ��డూయ్ల్ క�ల�ల�, �ెగల జ���� ఎక�్కవ�ా ఉనన్ మండల�ల�్ల స�కృత �ా��ణ��వృ��ధ్
�ా��ం�ేందుక� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �ా్రరం�ం�న పథకం ఇ��. �ల�్ల �ా��ణ��వృ��ధ్ సంస్థ ఆధ్వరయ్ంల� గతంల� అమల�ౖన �ెలం�ాణ ర�రల్
ఇంట��ట
� �డ్ �� ్ర �ాం (ట�ఆర్ఐ��ీ) �� ‘�ెలం�ాణ పల�్ల ప్రగ� పథకం’�ా ��మకరణం �ే�,ి ప్రపంచ బ�య్ంక� �ధుల�� �ేపట�్ట ఈ పథకంల� పల�
అ�వృ��ధ్ �ారయ్క�మ�లను �ేపడ���ర�.
�ా్రరంభం:
2015, ఆగష� ్ట 23న ��దక్ �ల�్ల ����ప�్ల ల� �ాష్ట � మంత�్రల� కల్వక�ంట్ల ��రక �ామ��ావ�, ట�. హ��శ్ �ావ�, �� ��రం ����ాస్���,�్డ
��ప�య్ట� �ీప్కర్ ప��్మ �ే��ందర్ ����్డ, న�ాస్ప�ర్ ఎ��్మల�య్ �ల�మ�ల మదన్����్డ �ా్రరం�ం��ర�.
పథకం �వ�ాల�:
�ాష్ట ం� ల� ����ద����ఖక� ��గ�వన ఉనన్�ా��� ఆ��్థకం�ా బల���తం �ే��ందుక� పల�్లప్రగ� పథ�ా�న్ �ా్రరం�ం��ర�. �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� 150
��నుకబ��న మండల�ల అ�వృ��ద్ ��రక� ప్రపంచ బ�య్ంక�, �ాష్ట � ప్రభ�త్వ ��గ�ా్వమయ్ం�� 653 ��ట్ల ర��ాయల �తత్ ం�� ఐదు సంవతస్�ాల
�ాలప���ల � � “�ెలం�ాణ పల�్ల ప్రగ� పథకం” �ారయ్క�మ��న్ అమల� �ేయ�టక� �ర్ణ �ంచడం జ����ం��.[3] �ా�మ�ల�్ల ‘పల�్ల సమగ�
���ా��ం��్రల�’ ఏ�ాప్ట��ే�ి అ�న్ ��క�ాయ్ల� క�ప్ంచను��న్ర�.
��ఆర్��ఏ �ర్వ��ం�న బ�స్ ల�ౖన్ స��్వ ప్ర�ారం ఆ��్థకం�ా, �ామ��కం�ా ��నుకబ��న మండల�ను గ���త్ం� ఆయ� మండల�ల�్ల, ఈ పథకంల�
����్కనన్ అం�ాలను అమల� �ే��ందుక��ాను ��ఆర్��ఏ, మ���్కట�ంగ్, వయ్వ�ాయ �ాఖ, ఐ�ీ��ఎస్, ��ౖదయ్�ాఖల సమన్వయం�� ఆయ�
మండల�ల�్ల ప్రజలను, మ��ళలను, ���త�లను �ైతనయ్ పర్చడం వంట� �ారయ్క�మ�ల� �ర్వ���త్ ార�. ద��ర�ల బ���న ప�� తమ పంటక�
��ట్ట �బ�ట� ధరను ��ల�ప్త�నన్ ���త�లను ఆదుక���ల� ఏ�ాప్ట� ్ల �ే�త్ ార�. ���త�లను బృం��ల��ా ఏరప్��్చ, �ా�� పంట ఉతప్త�
త్ లను �ా��
స్వయం�ా మ���్కట�ంగ్ �ేసుక���ల� సదు�ాయ�ల� క�ప్�ాత్ర�. ఏ.ఎన్.ఎం.ల ��్వ�ా ఆ��గయ్ ��వల�, ఐ�ీ��ఎస్ ��్వ�ా మ���, �� సంరకష్ణ
�ారయ్క�మ�ల� �ేపడ���ర�. ఈ �ారయ్క�మ�లను ఐట��� అనుసం��నం �ే�ి పరయ్�����త్ ార�.
పనుల�:
ఈ పథకంల� ��గం�ా ప్ర��ా�మంల� నరస్��ల ఏ�ాప్ట�, ట�్రక్టర్ల �-ట�్ర�ల ��ను��ల�, హ��త�రం ��ంద �క్కల� ��టడం, ��ౖక�ంఠ��మ�ల�,
డం�ింగ్ య�ర�్డల�, పల�్లపకృ� వ��ల�, ���త� ����కల�, ఇంట�ంట��� �ెతత్ ��కరణ, �ధుల�-మ����� �ాల్వలను �భ్రం �ేయడం, �ాత ఇండ్ల
���ల�లను, ��ట్ల �� దల�-త�పప్ల�-మ����� త�మ్మలను ��ల��ంచడం, ఖ�� ప్ర�ే�ాల�- �ామన్ ఏ��య�లను �భ్రం �ేయడం, �ాత-
ప��ేయ� బ� ర్ల ను మ��ి��యడం, �ర� �ల్వ ఉం�ే బ� ందల�-��డ్ల గ�ంతలను ప���్చ��యడం, ప్రభ�త్వ �ా�ాయ్లయ�ల �ా్రంగణ�లను
�భ్రం�ేయడం, మ���్కట� ్ల -సంతల� �ర్వ��ం�ే ప్ర�ే�ాలను �భ్రం �ేయడం వంట� పనుల� �ేపట్ట బడ�త���న్�.
ప్రగత:
��తత్ పం��య� �ాజ్ చట్ట ం పల�్ల ప్రగ� �ారయ్క�మంల� ��గం�ా 2019 నుం�� 2022 వరక� ఈ మ��ేండ్ల �ాలంల� �ాష్ట ం� ల�� 12,769
�ా�మపం��య�లలక� ర�. 16,070.77 ��ట� ్ల (పం��య�లక� ��ర��ా �ాష్ట � ప్రభ�త్వం �డ�దల �ే�ిన �ధుల� ర�.7,203 ��ట�
్ల �ా�ా...
��ధ �ాఖల ��్వ�ా �ేపట�్టన పనుల�, ఖర�్చ �ే�ిన �ధుల� ర�.8,867.77 ��ట� ్ల ) �ధుల� �డ�దల�ే�ి సం��మం పథ�ాల�, అ�వృ��ధ్
�ారయ్క�మ�ల� �ర్వ��ంచబ��్డ�.
�ెలం�ాణ ���త��మ� పథకం
�ెలం�ాణ ���త��మ� పథకం, �ెలం�ాణ �ాష్ట � ���త�ల��సం �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ప్ర��శ��ట్ట న
� పథకం. ఏ �ారణం����ౖ�� ���త�
చ��� �ే, ������ ఎల్ఐ�ీ నుం� 10 ���ల�్ల�ా 5 లకష్ల �మ� ప���రం అం��ంచ����� ఈ పథకం ర��� ం��ంచబ��ం��.
�ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ఒ��్క ���త� ��సం 2,271 ర��ాయలను �ీ్ర�యం�ా �ె�్లం�, 5 లకష్ల ర��ాయలను �మ��ా
అం���త్ � ం��. ���త�లక� 5 లకష్ల �మ� కవ��జ్ అం��ం�న �ేశంల�� ����ాష్ట ం� �ెలం�ాణ.��ంత�ాలం తర��ాత ���త��మ�
పథకం �ీ్ర�యం 56.54 �ా����� ��ర�గ�ా, ప్రభ�త్వం ఒ��్క ���త�క� ర�. 3,556 ��ప�ప్న �తత్ ం 32.16 లకష్ల మం��
���త�లక� ర�.1143.60 ��ట్ల ను �ీ్ర�యం�ా ఎల్.ఐ.�ి.�� �ె�్లం�ం��.
��� ��ం�ేళ్ళ�ాలంల� ���త��మ� పథకంల� ��గం�ా �ీ్ర�యం ��ంద ర�. 1775.95 ��ట్ల ����ంట్స్ జర�గ�ా, 32267 మం��
���త� క�ట�ంబ�లక� ���త��మ� పథకం వ��త్ంచ�ా, ఎల్ఐ�ీ ��్వ�ా ఒ��్క ���త� క�ట�ంబ���� 5 లకష్ల ��ప�ప్న ర�.1613.35
��ట�్ల �ె�్లంచబ��్డ�.
��� మ��ేళ్ళ�ాలంల� (2018-19, 2019-20, 2020-21) మ��ేండ్ల ల� �ాష్ట ం� ల�� 32.33 లకష్ల మం�� అర�్హల�ౖన ���త�ల
��సం ప్రభ�త్వం ���త� �మ� పథకం అమల� ��సం ర�.2917.39 ��ట్ల ను �ీ� ్ర యం�ా ఎల్.ఐ.�ి సంస్థ క� �ె�్లం�ం��. 2021
�� ��ట��� 49,755 మం�� ���త�ల� చ��� �ా, ��� క�ట�ంబ�లక� 8.75 ��ట్ల �మ� �తత్ ం అం��ం��.

�ా్రరంభం:

2018, �ిబవ్ర �� 26న క��ంనగర్ పట్ట ణంల� జ����న ���త� సమన్వయ స�త�ల �ా్రం�య అవ�ాహన సదసుస్ల�
మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ ���త��మ� పథకం��ౖ �ర్ణయం �సుక���న్డ�. 2018, ఆగసు్ట 6న వరంగల్ �ల�్ల, దు��గ్ం��
మండలం, �మ్మం��ట �ా�మంల� �ెలం�ాణ �ాష్ట � ఉపమ�ఖయ్మం�్ర క��యం ��హ�� ఈ '���త��మ�' పథకంల� ��గం�ా
���త�లక� �మ� బ�ండ్ల ను అందజ��ాడ�. 2018 ఆగసు్ట 14న మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ �ేత�ల �దు�ా ���త� �మ� పథకం
అ���ా��కం�ా �ా్రరంభమ�ం��.

���త��మ� �ే��ందుక� ఎ��న్ �మ� సంస్థ ల� ప్రభ���్వ�న్ సంప్ర��ంచ�ా, ప్రపంచంల��� అ���దద్ �మ� సంస్థ �ా ��ర�ం��,
ఊర��ా �సత్ ��ం�, ప్రజల�్ల నమ్మకం క���న ఎల్ఐ�ీ సంస్థ �� ఈ బ�ధయ్తను అపప్��ంచబ��ం��. ఇందు��సం 2018 �న్
4న ���ద�ాబ�ద్ ల�� మ���ప�ర్ ��చ్ఐ�ీ�ీల� జ����న ���త�బంధు ��త �మ� పథకం అవ�ాహన సదసుస్ల� �ాష్ట �
ప్రభ�త్వం - ఎల్ఐ�ీ మధయ్ ��లక ఒపప్ందం జ����ం��. మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్, ఎల్ఐ�ీ �ైర్మన్ ��� శర్మ సమకష్ంల�
ఒపప్ంద ప��్రల��ౖ ఎల్ఐ�ీ ���నల్ ����జర్ �. సతయ్���ాయణ �ా�ిత్ ,� వయ్వ�ాయ�ాఖ �ి్ర�స్పల్ ��కట� �� �ార్థ�ార��
సంత�ాల� �ే�ి, పరసప్రం ఒపప్ంద ప��్రలను మ�ర�్చక���న్ర�.
పథకం �వ�ాల�:
•18 ఏళ్ళ నుం� 59 ఏళ్ళల�ప� వయసు ఉనన్ ���త�లందర� ఈ పథ�ా��� అర�్హల�
•ఆ��ర్ �ార�్డ��ౖ న��ైన ప�ట�్టన �ే��� �ా్రమ�ణ�కం�ా �సుక�ంట�ర�. ప్ర� ఏ���� క��� ఆగసు్ట 15�� �ా్రమ�ణ�కం�ా �సుక�� ��ర్లను
న�దు �ేసుక�ంట�ర�.
•పట�్ట��ర� �ాస్ ప�సత్ �ాల�నన్ ప్ర� ���త�క� ���త� �మ� పథకం వ��త్సత్ ుం��
•ఎకరం భ�� ఉనన్ ���త� నుం� వంద ఎక�ాల�నన్ ���త�క� క��� ఒ�� రక���న �మ� వ��త్సత్ ుం��
•�ా�మ, మండల, �ల�్ల, �ాష్ట � ���త� సమన్వయ స�త�ల� ���త�ల�� �మ� �ే��ాత్�

�ధుల �వ�ాల�:
•2018-19ల� 31.27 లకష్ల మం�� ���త�ల� �మ� �ే�ంచు���ా, 10.30 ��ట్ల ను �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ఎల్.ఐ.�ి సంస్థ క� �ె�్లం�ం��.
ఎల్.ఐ.�ి అ���ార�ల� ���త�బంధు ��త�మ� �ాల�ీ బ�ండ్ ను 2018 ఆగసు్ట 15న ప్రభ���్వ��� అందజ��ార�. 17,521 మం�� ���త�ల�
మరణ�ంచ�ా �ా�� క�ట�ంబ�లక� ర�.5 లకష్ల ��ప�ప్న ర�.876.05 ��ట్ల �మ� �తత్ ం అం��ంచబ��ం��.
•2020-21 ఆ��్థక సంవతస్రం (2020 ఆగసు్ట 14 నుం� 2021 ఆగసు్ట 13 వరక�) ���త� �మ� పథక అమల� ��సం ర�.1173.54 ��ట్ల (18
ప��స్ంట్ �ఎ�ీ్ట�� క��ి ర�. 1141 ��ట్ల �ీ్ర�యం, ర�. 32.54 ��ట్ల �ా్టంప్ డూయ్ట� ఫండ్స్) �ీ్ర�యం �ధుల� �డ�దలయ�య్�. ��ర�య
�మ� సంస్థ – ఎల్ఐ�ీ�� ఈ �ధుల� �ె�్లంచబ��్డ�.
•��ల��� ఏ���� 2021-22ల� ప్రభ�త్వం ర�.1200 ��ట్ల �మ� �ీ్ర�యం �ె�్లం�ం��.

ఐకయ్�ాజయ్స�� ప్రసంశ:

ప్రపంచ �ే�ాల�్ల ���త�ల అ�వృ��ధ్ ��సం �ేపట�్టన �నూతన్ �ారయ్క�మ�ల�్ల ఐకయ్�ాజయ్స�� ఎం�ిక �ే�న
ి 20 పథ�ాలల� ���త��మ� పథకం
ఒకట�. 2018 నవంబర� 20 నుం�� 23 వరక� 'వయ్వ�ాయ��వృ��ధ్ ల� �నూతన్ ఆ�ష్కరణల�' అ�� అంత�ాజ్�య సదసుస్ ఐ�ాసల��
వయ్వ�ాయ ���గం ఆ�ర వయ్వ�ాయ సంస్థ (ఎఫ్ఎ��) ��ంద్ర �ా�ాయ్లయం ��మ్ నగరంల� జ����ం��. ఈ సదసుస్ల� �ెలం�ాణ �ా�ా్ట����
�ెం��న ���త�బంధు, ���త��మ� పథ�ాలను ఎం�ిక �ేయ�ా, వయ్వ�ాయ�ాఖ మ�ఖయ్ �ారయ్ద��్శ �ార్థ �ార�� �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల� వయ్వ�ాయ
సం��మం ��సం �సుక�ంట�నన్ చరయ్ల��ౖ ప్ర�ేయ్క ప్రజంట�షన్ ఇ��్చడ�
�ెలం�ాణ ��ల్త్ �� ్ర ��ౖల్ �ా్రజ�క్ట�
�ెలం�ాణ ��ల్త్ ��్ర ��ౖల్ �ా్రజ�క్ట� అ���� �ెలం�ాణ �ాష్ట ంల��
� 18 సంవతస్�ాల� �ం��న ప్ర� ఒక్క�� ఆ��గయ్ సమగ� సమ���ర �����క (��ల్త్
�� ్ర ��ౖల్) �ిదధ్ం �ేయ�లనన్ లకష్య్ం�� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ర��� ం��ం�న ఒక �ా్రజ�క్ట�. ��ర�
్ఘ ా�క బ���త�లను గ���త్� �ా���� ��ర����న ��ౖదయ్ం
అం��చడం, �ాయ్నస్ర్ వంట� ���ాలను �ా్రథ�క దశల��� గ���త్చడం, రకత్ ��నత వంట� సమసయ్లను గ���త్ం� త��న ���తస్ అం��చడం వంట�� ఈ
�ా్రజ�క్ట� ప్ర��న ఉ�ేద్ శయ్ం.
�ా్రరంభం:
ఇందుక� సంబం��ం�న ��ౖలట్ �ా్రజ�క్ట��ా మ�ల�గ�, �ాజనన్ �ల�్లలను ప్రభ�త్వం ఎం�ిక�ేయ�ా, 2022 మ���్చ 5న మ�ల�గ�
�ల�్ల కల�క్ట��ట్ల� ��ల్త్ �� ్ర ��ౖల్ ��ల�ట్ �ా్రజ�క్ట�ను �ెలం�ాణ �ాష్ట � ఆ��్థక, ��ౖ��య్��గయ్ �ాఖ�మం�్ర ట�. హ��ష్ �ావ�, పం���� �ాజ్
�ాఖ�మం�్ర ఎర�బ��్ల దయ�కర్ �ావ�, మ���� �� సం��మ �ాఖ�మం�్ర సతయ్వ� �ా�ో డ్ క��ి �ా్రరం�ం�, ఇ- ��ల్త్ �ార�్డలను
అందజ��ార�.ఈ �ారయ్క�మంల� మహబ�బ�బ�ద్ ఎం�ి మ�ల�త� క�త, మ�ల�గ� ఎ��్మల�య్ �ీతక్క ఇతర ప్రజ�ప్ర��ధుల�,
అ���ార�ల� �ాల�గ్��న్ర�.
ఇ�ే ���న �ాజనన్ �ల�్లల�� ��మ�ల�ాడల� ��ల్త్ �� ్ర ��ౖల్ ��ౖలట్ �ా్రజ�క్ట�ను �ాష్ట � ఐట�, ప�ర�ాలక
�ాఖ�మం�్ర ��ట�ఆర్ �ా్రరం�ం��డ�. ఈ �ారయ్క�మంల� ��మ�ల�ాడ ఎ��్మల�య్ �ెనన్మ��� ర��ష్ బ�బ�, ఇతర ప్రజ�ప్ర��ధుల�,
అ���ార�ల� �ాల�గ్��న్ర�.

ప్ర�జ��ల�:
��ల్త్ �� ్ర ��ౖల్ ల� ��గం�ా ��ౖదయ్�ిబ్బం�� �ాష్ట ం� ల�� ఇంట�ట��� ���్ళ, ప్ర�వయ్��త్ ఆ��గయ్ సమ����ా�న్ ��క���, ప్ర� వయ్��త్�� ప్ర�ేయ్కం�ా
ఒక ఐ�� నంబర్ ఇ�ాత్ర�. �����సం ప్రభ�త్వం ప్ర�ేయ్కం�ా ఈ-��ల్త్ �� ్ర ��ౖల్ ��ర��� �బ�ౖల్ య�ప్ను తయ�ర� �ే�ిం��. ప్ర� వయ్��త్��
నమ���లను ��క��ం�, 30 ర�ాల డయ���న్�ి్టక్ ప��కష్ల� �ర్వ��◌ం�, ఫ���ల ఆ��రం�ా ఆ��గయ్ సమసయ్లను ��ాధ్���ాత్ర�.
సమసయ్ల� ఏ��ౖ�� ఉంట� ��ంట�� ���తస్ �ా్రరం�◌ం�, �వ�ాల�న్ట�� ఎపప్ట�కప�ప్డ� ఆన్ల�ౖన్ �ేర�్చ��ర�.[5]
1.ఇంట�వదద్ ప��కష్ల�: జ్వరం, రకత్ �� ట�, రకత్ ��నత, రకత్ ంల� చ��్కర �ా్థ�, వయసు తగగ్ ఎత� త్ , బర�వ�, బ్ల డ్ గ�
� ప�, శ��ర
��లతల�, రకత్ ంల� �ా్రణ�ాయ�వ�, గ�ం�ె ��ట�్టక��� �ర�, ఇతర అ����గయ్ సమసయ్ల�.
2.�ా్రథ�క ఆ��గయ్ ��ంద్రం వదద్ ప��కష్ల�: రకత్ ం, మ�త్ర నమ���లను ��క��ంచడం, ఈ�ీ� వంట� ప��కష్ల�, కం�ీ్ల ట్ బ్ల డ్ �ిక్చర్
(�ీ��ీ), సంప�ర్ణ మ�త్ర ప��కష్, ఆల�్బ�న్, బ్ల డ్ య���య�, ���య�ట�న్ (మ�త్ర�ిం��ల ప��ర� �ెల�సుక���ందుక�), రకత్ ంల�
చక్కర�ా్థ� �ెల�సు����ందుక� మ�డ� ��లల సగట� (��చ్��ఏ 1�ీ) ప��కష్ల�, గ�ం�ె ప��ర�ను �ెల�సుక���ందుక� ��ల��్ట ా� ల్,
కం�ీ్ల ట్ ���్డఎల్, ట�� ౖ� ్ల జ
� ���డ్స్, ఈ�ీ�, �ాల�య సంబం��త ప��ర�ను �ెల�సుక���ందుక� ��ధ �ాల�య ప��కష్ల�.
�ెలం�ాణక� హ��త�రం �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �ేపట�్టన అట�కరణ �ారయ్క�మం. హ��త�రం 2015 �ల�ౖ
3న �ల�క�ర� బ�ల�� �ే�ాలయంల� �ెలం�ాణ �ాష్ట � మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల చంద్ర��ఖర్ �ావ� �ే
అ���ా��కం�ా �ా్రరం�ంచబ��ం��. �ెలం�ాణల� �తత్ ంల� (�ెలం�ాణ భ���గంల� 33%) �క్కలను ��ట�,
పచ్చదనం క��ిం��ల�� లకష్య్ం�� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ఈ �ారయ్క�మ��న్ ర��� ం��ం�ం��. 2016ల��� 46
��ట్ల �క్కల� ��టబ��్డ�.
హ��త�రంల� �ాష్ట ం� ల� �తత్ ం 230 ��ట్ల �క్కలను ��ట�ల� లకష్య్ం�ా ��ట్ట ����ా, 2021 �� వరక� ����ప�
217 ��ట్ల �క్కలను (అడవ�ల ప�నర�దధ్ రణ�� కల�ప���� ) ��టడం జ����ం��. ఇందు��సం ర�.5,230 ��ట� ్ల
ఖర�్చ �ే�ిం��.

�ారయ్క�మ�ల�:
���ద�ాబ�దు నగరంల� ఒక్క���ల��� 25 లకష్ల �క్కల�, ఒ����� లకష్మం�� 163 ��ల��టర్ల �� డవ��� �లబ�� �క్కల� ��ట� ���ార�్డ
సృ�ి్టం��ర�.ప్ర� ��ండ� �ా�మ�లక� ఒక నరస్�� ��ప�ప్న �ాష్ట � �ాయ్పత్ ం�ా 4,213 నరస్��ల� ఏ�ాప్ట��ే�ార�. ��వలం ఒ�� రకం �ెట్ల � �ాక�ం��
�డ��ే్చ �ెట్ల �, పండ్ల �ెట్ల �, ప�ల �ెట్ల �, ఔషధ �క్కలను క��� ��ట�ర�. 2016ల� ��ట�న 46 ��ట్ల �క్కల�్ల �డ ��ే్చ ��ప, మ��,�
�ా� ల�ంట�� 36.81 ��ట్ల �క్కల�... ట�క�, మ��ద్ ల�ంట� ల�భ��యక �ెట్ల � మ�� 8.5 ��ట్ల �క్కల�...పండ్ల �ెట్ల � ��ట� ���ా ఉ��న్�.
అం�ే�ాక�ం�� ప�ల�ెట్ల �, ఈత �క్కల� ఉ��న్�. అట� �ా్రంతంల��� �ాక�ం�� అ�న్ రహ��ర�లక� ఇర���ౖప�ల�, ���య్లయ�ల�్ల, �� �స్
�ా్రంగణ�ల�్ల, మ���్కట్ య�ర�్డల�్ల, వయ్వ�ాయ ����్రల�్ల, శ్మ�ాన �ాట�కల�, ���వ్ య�ర�్డల�్ల, ప��శమ
� ల�్ల, �ా���ా��క �ాడల�్ల, అ�న్ ప్రభ�త్వ
�ా�ాయ్లయ�ల�్ల, ���ల�్వ ��్టషను్ల , బ�ా్టండ�్ల, �మ���శ�య�ల�్ల �క్కల� ��ట�ర�.
ప్రభ�త్వ రంగ సంస్థ ల�ౖన ఆ��్ట�,ీ �ింగ��ణ,� �దుయ్త్ �ాఖల�, �ాఠ�ాల ���య్ర�్థల�, స్వచ్ఛంద సంస్థ ల�, య�వజన సంఘ�ల�, ��్వ�ా�
మ��ళల�� స� అందర� �ారయ్క�మంల� �ాల�గ్��న్ర�.
���ద�ాబ�ద్ – �జయ�ాడ, ���ద�ాబ�ద్ - మ�ంబ��, ���ద�ాబ�ద్ – వరంగల్, ���ద�ాబ�ద్ – బ�ంగ�ళ�ర�, ���ద�ాబ�ద్ –
��గప�ర్ వంట� జ��య రహ��ర�ల��ర���ౖప�ల� ��దద్ ప�ల �ెట్ల � ��ట�ర�.

ల��య్ల�:
�ెలం�ాణ �ాష్ట � భ���గం 1,12,101 ��ల��టర�్ల ఉండ�ా అడవ�ల� 26,903.70 ��ల��టర్ల ��ర (24�ాతం) ఉ��న్�.
హ��త�రం ��్వ�ా అట� �ా్రం���న్ 33�ా����� ������ల� �ేయడం.త��్వ�ా �ానల� �ాపస్ వ�ే్చల� చూడటం. అడ�ల�,
��డ్ల ��ర���ౖప�ల� పండ్ల �ెట్లను ��టటం��్వ�ా ��ా�ాల�, పంట�� ల�ల��ౖ �����ేసత్ ునన్ ��త�లక� ప్ర��య్మ�న్యం చూపటం.
�ా��వరణంల� �ా్రణ�ాయ�వ�ను ��ంచటం, ప�ాయ్వరణ సమత�ల�య్�న్ �ా�ాడటం, ఇతర ప�ాయ్వరణ ల��య్లను �ేర���వడం
��ల�గ� సంవతస్�ాల�్ల �ాష్ట � �ాయ్పత్ ం�ా 230 ��ట్ల �క్కలను ��ట� సంర��ం��ల� లకష్య్ం�ా ��ట్ట �క�ం��. అట� �ా్రంతంల�
100��ట్ల �క్కల�, అట� �ా్రంతం ��ల�పల 120 ��ట్ల �క్కల�, ���చ్ఎం�ీ ప����ల� 10��ట్ల �క్కల� ��ంచడం
1.�ెలం�ాణల� ఉనన్ 24 �ాతం అట� �ా్రంతంల� నూట��� నూర� �ాతం అడవ�ల� ��ంచడం
2.పట్ట ణ�ల�, �ా�మ�ల�్ల క��� ��దద్ ఎత�
త్ న �ామ��క అడవ�ల ��ంపకం
3.�ెలం�ాణ �ాయ్పత్ ం�ా ఐ�ేళ్ల �ాలంల� 230 ��ట్ల �క్కల� ��ట�, �ాట�� సంర��ంచడం
4.అట� �ా్రంతంల� 100 ��ట్ల �క్కల�, �ామ��క అడవ�ల ��ంద 120 ��ట్ల �క్కల�, ���ద�ాబ�ద్ నగర ప����ల� 10 ��ట్ల �క్కల�
��టడం
5.సహజ�ిదధ్���న అడవ�లను ప��ర��ంచడం, ప�నర��జ్ �ంప�ేయడం
6.అట� భ�మ�ల దు�ాక�మణను అడ�్డ��వడం
7.��దద్ ఎత�
త్ న �ా�� వృ��ల న������తను �ల�వ��ంచడం
8.�ామ��క అడవ�ల ��ంప�ా��� ��దద్ఎత� త్ న చరయ్ల� �ేపట్ట డం
9.ప్రజల ��గ�ా్వమయ్ం�� �సత్ ృతం�ా �క్కల� ��ట� సంరకష్ణక� సమగ� చరయ్ల� �ేపట్ట డం

హ��త �రం �����ల�:


హ��త �రం ల��య్లను �సుత్�తం�ా ప్రజల�్ల�� �సు����్ళందుక� ��ధ �����లను ఉప���సత్ ు��న్ర�. �ెలం�ాణల� సమృ��ధ్ �ా �ానల� క�����ందుక�, అడవ�లను ర��ం�, �ెట్లను ��ం�
పచ్చద���న్ �ా�ాడట�� లకష్య్ం�ా ‘‘�ానల� �ాపస్ �ా�ాల�’’ అ�� ���దం�� �ెలం�ాణక� హ��త�రం �ారయ్క�మం �ేపట�్టర�.
•�ెలం�ాణ 'పచ్చ'ల ��ర�.. హ��త �రం జ�ర�

•�ెలం�ాణ 'పచ్చ'ల ��ర�.. హ��త �రం జ�ర� •�ెట్ల � నర�క�ట వదుద్-�ెట్ల � ��ంచుట మ�దుద్
•వ��ల� ��ంచు-�ానల� వచు్చ •అడవ�ల�-వణయ్�ా్రమ�ల గృహమ�ల�
•�ెట్లను ��ంచు-ఆ��స్జన్ �ీల�్చ •పచ్చ� వ��ల�-��డ�్డనక� అందమ�ల�
•పచ్చ� అడవ�ల�-సహజ ��ందరయ్మ�ల� •సతతం-హ��తం
•వ��ల�-మ�న�ా� వ�ాల� •�క్కల� ఉంట� ప్రగ�-�క్కల� ల�క�ంట� ����
•పచ్చ� వనమ�ల�-ఆ��్థక వనర�ల� •�ెట్ట ���ంద �ేర�-��దను �ర�
•అడవ�ల�-మనక� అండదండల� •అడవ�ల� ఉంట� క��-అడవ�ల� ల�క�ంట� ల��
•అడ� ఉంట� ల�భం-అడ� ల�క�ంట� నష్ట ం •అడవ�ల� అంత��ంచడం అంట�-మ��ి పతనం అ�నట�్ట
•అడ�� �ా�ాడ�-మ��ి�� ఉప�గపడ� •�క్కను పట�్ట-భ��ల� ��ట�
•అట� సంపద-అంద�� సంపద •�ో �ి�ల��� �సు���క�్క -ఏ�ో స్థలమ�న ��ట�మ�
�క్క
�క్కల ఎం�ిక:
హ��త �రం �ారయ్క�మంల� �క�్కబ���ా ఏ�ో ఒక �క్కల� ��టక�ం�� ��ర్ఘ�ా�క ప్ర�జ��లను దృ�ి్టల� వ�ంచుక�� ఆయ�
�ా్రం��ల అవస�ాలక� అనుగ�ణం�ా �క్కలను ��ట� �ాట�� �బదధ్ త�� సంర��ం� �ాట� ప్ర�జ��లను సమ�జ���� అం�ేల�
�ేసత్ ు��న్ర�. ఎక్కడ ఎల�ంట� �క్కల� ��ట��.
•�� లంగట్ల �ద: ట�క�, ��దుర�, గచ్చ�ాయ, ����ంట, సుబ�బ�ల్, పండ్ల �క్కల�
•ఇంట� ప��స�ాల�్ల: క�����ాక�, మ�నగ, బ� �ాప్�, జ�మ, ఉ�ి�,� ���మ్మ, �ానుగ, ��ప, బ�దం
•�ాఠ�ాలల�, �ా�ాయ్లయ�ల�: �ానుగ, ��ప, బ�దం, �ా�, ��్వ, మ��,� ����డ�, ఉ�ి��
•రహ��ర�ల పక్కన: ఎర�త��ా�, పచ్చత��ా�, బ����య�, �ానుగ, ����డ�, �����న, �ిసుస్
•�ెర�వ�గట� ్ల : ఈత, ��ట�, ఖర�
జ్ ర, ��బ్బ��, �ెల్లమ��ద్ , నల్ల త�మ్మ
•బ� ��గ�ట్ట ల�: ఉ�ి�,� �ీ��ఫలం, మ��,� �ా�, ��ప

�దట� �డత హ��త �రం:


హ��త �రం �దట� �డతను 2015 �ల�ౖ 3న �ల�క�ర� బ�ల�� ఆలయ �ా్రంగణంల� మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ �ా్రరం�ం��ర�. ��� ఏ���� 15.96 ��ట్ల �క్కల� ��ట�ర�.
��ండవ �డత హ��త �రం:
��ం�ో �డతను 2016 �ల�ౖన 8న నల్ల ��ండ �ల�్ల, �ట�య్ల మండలంల�� గ�ండ్రంప�్ల �ా�మంల� �ా్రరం�ంచబ��ం��. ఈ ��ం�ో �డత హ��త��ా�న్ మ�ఖయ్మం�్ర �� ��.చంద్ర��ఖర్ �ావ�
�ా్రరం�ం��డ�. ఆ �డతల� 31.67 ��ట్ల �క్కల� ��ట�ర�.
మ�డవ �డత హ��త �రం:
మ��ో �డతను 2017 �ల�ౖ 12న క��ంనగర్ల� �ా్రరం�ం��ర�. 34 ��ట్ల క���ౖ�ా �క్కల� ��ట�ర�. మ��ో �డత హ��త��ా�న్ క��ంనగర్ �ల�్లల�� ��గ�వ మ���ర� ��య్మ్ వదద్
�క్క ��ట� �ా్రరం�చటం జ����ం��.
��లగ్ వ �డత హ��త �రం:
��ల��� �డత హ��త��ా�న్ మ�ఖయ్మం�్ర �� ంత ��జకవరగ్ ం గజ�్వల్ల� 2018, ఆగసు్ట 1న మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ స్వయం�ా �క్కల� ��ట�, ఏక�ాలంల� ల�� 116�క్కల� ��ట�
�ారయ్క�మ��న్ �ా్రరం�ం��డ�. ఈ �డతల� 32 ��ట్ల �క్కల� ��ట�ర�. ఈ �డత �ారయ్క�ంల� ��గం�ా 2018, ఆగసు్ట25న �ాష్ట ం� ల�� అ�న్ ���య్ సంస్థ ల�్ల ‘హ��త �ాఠ�ాల’
�ారయ్క�మ��న్ �ేపట�్టర�. �ాష్ట ం� ల�� 37 ��ల �ాఠ�ాలల�, 404 ��యర్ �ాల�ల�, 130 ���� �ాల��ల�, 55 �ా�ట���న్క్ క���ాలల�్ల �ర్వ��ం�న ఈ �ారయ్క�మంల� 30 లకష్ల మం����
��ౖ�ా ���య్ర�్థల� �ాల�గ్��న్ర�.
అ�దవ �డత హ��త �రం:
2019ల� ఐ�ో �డతను క��� గజ�్వల్ల��� �ా్రరం�ంచ�ా 38 ��ట్ల �క్కల� ��ట�ర�.
ఆ���డత హ��త �రంల� �య��ా�� పదద్ � అమల�[మ�ర�్చ]
ఆ���డత హ��త �రంల� �య��ా�� పదద్ � అమల�:
ఆ�� �డత హ��త�రం �ారయ్క�మం 2020, �న్ 25న ��దక్ �ల�్లల�� న�ాస్ప�ర్ �ా�మంల� మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ అల్ల ����డ�
�క్కను ��ట� �ా్రరం�ం��డ�. ఈ �డత హ��త�రం �ారయ్క�మంల� �ాష్ట � � ాయ్పత్ ం�ా �తత్ ం 30 ��ట్ల �క్కల� ��టడం లకష్య్ం�ా
��ట్ట �క���న్ర�.
�ాష్ట ం� ల� పచ్చదనం ��ంచడ�� లకష్య్ం�ా హ��త �రం �ారయ్క�మ��న్ �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ప్ర��ా్టత్మకం�ా �ేపడ���ం��. ఆ�� దశల� 30
��ట్ల �క్కలను ��ట�ల� లకష్య్ం�ా ��ట్ట �క���న్ర�. గతంల� �ా�మ�ల�, పట్ట ణ�ల�్ల ఎక�్కవ�ా �క్కల� ��ట�ా.. ఈ�ా�� అడవ�ల�్ల
ఎక�్కవ �క్కల� ��ట� ప్రణ��కల� ర��� ం��ం��ర�. ��చ్ఎం��ఏ ప����ల� 5 ��ట్ల �క్కల�.. ���చ్ఎం�ీ ప����ల� 2.5 ��ట్ల
�క్కలను ��ట�ల� �ర్ణ�ం��ర�. అట� �ాఖ అధ్వరయ్ంల� 2.61 ��ట్ల �క్కల� ��టను��న్ర�. హ��త�రం ��సం �ాష్ట ం� ల��
12,50 నరస్��ల్ల � �క్కల� �ిదద్ప����ర�. తక�్కవ స్థ లంల��� ఎక�్కవ �క్కలను అడవ�ల�్ల ��ం�ే జ�ాన్ పదధ్ � �య��ా�� పదద్ �
అంట�ర�. ఈ ���నంల� ��ంపకం వల్ల �క్కల� అతయ్ంత త్వ��తం�ా ��రగడ�� �ాక దట్ట ం�ా పచ్చదనం�� వనం మ������ా క��ిసత్ ుం��.
ఆరవ దశ హ��త �రంల� ఈ పదద్ �� అనుస��సత్ ు��న్ర�. "స్వ�ే� �ెట్ల ��్వ�ా �ే�య అడవ�లను" ప�న��న్��్మం�ే �య��ా�� పదధ్ �
20 నుం�� 30 సంవతస్�ాలల� ��పప్, దట్ట ��న, సమర్థవంత���న ర��త మ�రగ్ దర్శక అడ�� ఉతప్�త్ �ేసత్ ుం��.

�దట� �ా్థనం:
�ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల� 2015-16 నుం�� 2020-21 ���్ట ం� బర� ��ల ��ట��� 176.52 ��ట్ల �క్కలను ��టబ��్డ�. �ేశంల��� �క్కల ��ంపకంల� �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ప్రథమ
�ా్థనంల� ���ంద� అట�, ప�ాయ్వరణ �ాఖ స�య మం�్ర బ�బ�ల్ సు�ి్ర� �ార్ల ��ంట�ల� ప్రకట�ం��డ�. 2021 నవంబర� ��ట��� 239��ట్ల క���ౖ�ా �క్కల�
��టబ��్డ�.
�ో్ర న్ �ీ��ంగ్:
హ��త�రం �ారయ్క�మంల� ��గం�ా అట��ాఖ �నూతన్ ప్ర�గం�ా ప�ాయ్వరణ అట��ా్రం��ల�్ల �ో్ర న్ �� �తత్ ��ల� చల�్ల �ారయ్క�మ���� ���ారం చుట�్టం��. ���ద�ాబ�ద్క�
�ెం��న మ�ర�త్ సంస్థ తయ�ర��ే�ిన �ో్ర న్�� �ి���ిల్ల స�పంల�� �రన్ప�్ల �ా�మ ��ార�ల� 2020, �ిబవ్ర �� 17న ఒ����� 15 ��ల �తత్ న బంత�లను చ�్ల ���ార�్డ
సృ�ి్టం�ం��. �ాష్ట మ
� ంతట� అడవ�ల ప�నర�దధ్ రణక� ఈ �ాం���క ప��జ్ఞ ����న్ �����ంచను��న్ర�. [2]

హ��త ���:
హ��త�రం �ారయ్క�మం �జయవంతం�ా �ర్వ��ంచబడ����� హ��త��� ��ర��� ప్రజ�ప్ర��ధుల�, ప్రభ�త్వ ఉ�ో య్గ�ల నుం� ��ా��ల� ��క���త్ ార�. అట��ాఖ ఈ
హ��త����� ��డల్�ాఖ�ా ఉండ�ా, అట��ాఖ మం�్ర ��తృత్వంల� �ాష్ట � � ్థ ా� క�ట�� ఏ�ాప్ట��ే�త్ ార�. ఈ హ��త��� ఏ�ాప్ట�క� 2021, ����ంబర� 16న ప్రభ�త్వం
అ���ా��క ఉతత్ ర�్వల� జ��� �ే�ంి ��. హ��త��� ��ంద ప్రజ�ప్ర��ధుల� ర�.500, �ాష్ట ం� ల�� ఐఏఎస్ల�, ఐ�ీఎస్ అ���ార�లం�� �ా�� �తం నుం� ��ల���ల� ���న్ఫండ్క�
ర�.100 ఇ�ే్చందుక� అం��క��ం��ర�.
పల�్ల ప్రకృ� వనం
పల�్ల ప్రకృ� వనం అ���� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �ేపట�్టన �ారయ్క�మం. �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� ప్ర� �ా�మ���� ఒక ప్రకృ� వనం ఏ�ాప్ట�
�ేయ�లనన్ లకష్య్ం�� 19,472 �ా�మ�ల�్ల పల�్ల ప్రకృ� వ��లను �ా��ణ��వృ��ధ్ �ాఖ ఆధ్వరయ్ంల� ఏ�ాప్ట��ేసత్ ు��న్ర�.

ప్రణ��క:
�ెలం�ాణక� హ��త�రంల� ��గం�ా �ా��ణ �ా్రం��ల�్ల పచ్చద���న్ ��ం�� ం��ంచ����� �ాష్ట ం� ల� ర�.116 ��ట్ల వయ్యం�� 19,472 పల�్ల
ప్రకృ� వ��ల� ���్మంచబ��్డ�. �ా�మ�ల�్ల స్థ లం అందుబ�ట�ల� ఉనన్ ����్వర� ప్ర��
ే ాల�్ల �నన్ �నన్ వ��లను ఏ�ాప్ట��ేయ�����
�ల��ా భ��� �ా�మ పం��య�ల� అ�వృ��ధ్ �ే�ా�.

�బంధనల�:
పల�్ల ప్రకృ� వ��లక� సంబం��ం� ప్రభ�త్వం ���న్ �బంధనల� తయ�ర��ే�ిం��.
•ఎకరం ��ీత్ ర్ణ ంల� పల�్ల ప్రకృ� వ���న్ ఏ�ాప్ట��ేయ��
•4-5 ��ల �క్కల� ��ట��
•�ట్ట ��� మ������ా ఉం���
•ఆ�్ల���న్ �ం��ల�, ��ద ���ల� పండ�్ల, సుంద��కరణ �క్కల�, �డ��ే్చ �ెట్ల � �దల�ౖన ��ల�గ� ర�ాల �క్కలను ��ం���
•పం��య��ాజ్ �ధుల�� పల�్ల ప్రకృ� వనం చుట� ్ట కం�ె ఏ�ాప్ట� �ేయ��
•ర�.3 లకష్ల వరక� ఖర�్చ�� �ా�మ పం��య� �ధుల�� ��్వరం, ��మఫలకం ఏ�ాప్ట� �ేసు���ా�
•నడకక� ప్ర�ేయ్క ���� ఏ�ాప్ట��ేయ��
��ం���స్న �క్కల�:
మ�డ� వర�సలల� (హదుద్ ��ంట ఎత� త్ �ా ����
� � �ెట్ల �, ల�ప� ��గంల� ఎత�
త్ �ా ������ �ెట్ల �, ఇం�ా ల�ప� ��గంల� �నన్�ా ������ �ెట్ల)
��ం���. ��ప, �ా�, మ��,� �ానుగ, బ�దం వంట� ���� వృ��లను హదుద్ ప్ర�ేశంల� ��ం���. గ��న్ర�, మం��ర త��తర �ెట్లను ల�పల
��ం���. పండ్ల �క్కల�, ప�ల �క్కల�, ఔషధ �క్కల�, ���య్వసర �క్కల�ౖన ఉ�ి��, ����డ�, �ీమ �ంత, క�����ాక�, జ�మ ఇల�
అ�న్ ర�ాలను ��ట��.
ఫ���ల�:
•�ాష్ట ం� ల�� ���న్ �ా�మ�ల�్ల పచ్చ� �ెట్ల �, �క్కల���ాట� ఎర�వ�ల� వంట�� �ాడక�ం�� క�ర�ాయల�, ఆక�క�రల� క���
పం��సత్ ు��న్ర�
��ౖబర్ ��డ్
� పథకం
��ౖబర్ ���డ్ పథకం (ట�-��ౖబర్) ఇంట�ంట��� ఇంట��న్ట్ అం��ం��ల�� లకష్య్ం�� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �ేపట�్టన పథకం.�ేశంల��� ప్రపథ్ర మం�ా
�ెలం�ాణ �ాష్ట � ప్రభ�త్వం ప్ర��శ��డ�త�నన్ ఈ ��ౖబర్ ���డ్ పథక���.4000 ��ట్ల ర��ాయల� వయ్యం అవ�త�నన్ ఈ పథ�ా��� ��రత్
��ట్ పథకం ��్వ�ా ��ంద్ర ప్రభ�త్వం ఆ��్థక స�యం �ే�త్ � ం��. ఈ �ా్రజ�క్్ట 23 ��యన్ల మం�� ప్రజలను ప్రభ�త్వం�� ప్రభ���్వ���,
ప్రభ�త్వం నుం�� ��ర�లక� ��వలను, ఇతర అ�ి్ల ��షన్ల ప����� అనుసం��నం �ేయడంల� స�యపడ�త�ం��.

చ��త:్ర

�ెలం�ాణ �ాష్ట � ఐట� �ాఖ మం�్ర ��ట� �ామ��ావ� 2017ల� రం�ా����్డ �ల�్ల, మ��శ్వరం మండలంల� ��ౖలట్ �ా్రజ�క్్ట�� �ా్రరం�ం��డ�.
�ా��ణ �ా్రం��ల�్ల� ఎక�్కవ మం���� ట�������ిన్, ���య్ అవ�ా�ాలను అం��ంచడం ��్వ�ా ఆ��గయ్ం, �దయ్ను ��ర�గ�పరచ�����
ఇంట��న్ట్ సదు�ాయ��న్ అం��సత్ ుం��. ఈ పథకం ��్వ�ా గృ�లక� 4-100 ఎం��ిఎస్, సంస్థ ల� ఆన్-��మ�ండ్ 20-100 ఎం��ిఎస్
ఇంట��న్ట్ ను పం�ిణ� �ే�త్ ార�.
�ెలం�ాణ ��ౖబర్ ��డ్
� �ా��ప్��షన్:

�ెలం�ాణ ��ౖబర్ ���డ్ �ా్రజ�క్్టను అమల� �ేయ�����, ��� �ారయ్కల��ాలను �ర్వ��ంచ����� �ెలం�ాణ ��ౖబర్ ���డ్ �ా��ప్��షన్ ��ట�డ్
(ట�-��ౖబర్) ��ర��� ఒక క�ట� ఏ�ాప్ట��ేయబ��ం��. �ా్రజ�క్్ట పరయ్��కష్ణ, �ర్వహణ, �ారయ్కల��ాలక� ఈ ఈ క�ట� బ�ధయ్త వ��సత్ ుం��. ఈ
క�ట�ల� బ� ర�్డ �ై��క్టర్ల �, బ� ర�్డ సభ�య్ల�, �ాం���క సల� క�ట� �దల�ౖన�ార� ఉంట�ర�. సంస్థ క� సంబం��ం�
వ�య్�త్మక/��ా్మణ�త్మక/ఆ��్థక, �ా�ాయ్చరణ రం�ాలక� సంబం��ం�న ��్లష్ట��న �షయ�ల��ౖ ఈ క�ట� �ర్ణయ�ల� �సుక�ంట�ం��. ఈ
క�ట�ల� నల�గ�ర� బ� ర�్డ సభ�య్ల� ఉ��న్ర�.

•ఐట� �ాఖ మం�్ర, �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం


•�ి్ర�స్పల్ ��క�ట��, ఐట��ాఖ, �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం
•�ై��క్టర్, ఎల�ా్ట��క్స్, ఐట� ���గం, �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం
•ఇంజ�ర్-ఇన్-�ఫ్, ఆర్.డబ� ్ల �ఎస్&ఎస్ �ాఖ
ల��య్ల�:
1.�ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� 33 �ల�్లల�్ల� 464 మండల�ల�్ల� 8778 �ా�మ పం��య�ల�్ల� 10,128 �ా�మ�ల�్ల� 83లకష్ల 58��ల గృ�లల��
3��ట్ల 5లకష్ల కంట� ఎక�్కవ ప్రజలక� అందుబ�ట� ధరల�� అ��క ��గం క���న అంత�ాజ్లమ�ను అం��ంచడం
2.ప్రభ�త్వం నుం�� ప్రభ�త్వమ�నక�, ప్రభ�త్వం నుం�� ప్రజలక� (గవరన్��ంట్ ట� గవరన్��ంట్ (�2�), గవరన్��ంట్ ట� �ిట�జన్స్
(�2�ి) ) ల ��్వ�ా �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� ప్రభ�త్వ �ా�ాయ్లయ�ల�, ���య్ సంస్థ ల�, ఆసుపత�్రల�, బ�య్ంక�ల�, ఇతర ప్రజ� ��వ సంస్థ లక�
అ��క ��గం క���న అంత�ాజ్లమ�ను అం��ంచడం
3.ఎల�ంట� �ే��ల� ల�క�ం�� అంద���� ఒ�� �ధ���న అంత�ాజ్లమ�ను అం��ంచడం
4.గృ�లక� 4-20 ఎం.�.�ి.ఎస్. ఇతర సంస్థ లలక� 20-100 ఎం.�.�ి.ఎస్. ల ��గం�� అంత�ాజ్ల పం�ిణ�

�ా్రజ�క్ట� �వ�ాల�:
•ఈ �ా్రజ�క్్ట ��్వ�ా 22,000 కంట� ఎక�్కవ �ా�మ�లల� 62,000 ���ళ్ల ��ౖబర్ ఆ�ి్టక్ ��బ�ల్ ��యబ��ం��. ��గ��ట� �ా్రజ�క్్ట �షన్ భ��రథ��
�ాట� ��ౖబర్ ఆ�ి్టక్ ల�ౖన్ ��దద్ నల్ల ��ప
ౖ � �ట� ��సం, ��రంగ� ��ౖప�ల� ��ౖబర్ ఆ�ి్టక్ ��బ�ల్ ఉంట�ం��. �ెలం�ాణల� �ాటర్ ���డ్
ఏ�ాప్ట����ాట� ట�-��ౖబర్ ల��ంగ్ను �ేపట్ట డం ��్వ�ా తన �ా్రజ�క్్ట వయ్యం తగ�గ్��ం��.
•��ౖబర్ ��డ్
� �ా్రజ�క్ట� ప����
� �ాష్ట ం� ల�� అ�న్ మ��స్�ా�ట�లను, �ా�మపం��య�లను, ���త� ���క � లను ఈ ��ౖబర్ ��డ్
� �ా్రజ�క్ట� ��్వ�ా
అనుసం���ంచను��న్ర�.
బత�కమ్మ �రల�
బత�కమ్మ �రల�, బత�కమ్మ పండ�గ సందరభ్ం�ా �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల� 18 సంవతస్�ాల� �ం��న ఆడ�డ్డ లంద���� �ెలం�ాణ
ప్రభ�త్వం �ానుక�ా అం��సత్ ునన్ �రల�. మరమగగ్ ��తనన్లక� ఉ�ా�� క�ప్ంచటం���ాట� అడపడ�చులక� �ర��ానుక అం��ం�ే ఉ�ేద్ శయ్ం��
ఈ బత�కమ్మ �రల పం�ిణ� �ారయ్క�మం �ా్రరం�ంచబ��ం��.

�ా్రరంభం:
బత�కమ్మ పండ�గ ��పథయ్ంల� �ెలం�ాణ ఆడ�డ్డ లను ��ర�ంచుక��� సంప్ర��యం �ెలం�ాణల� తరత�ాల��ా ��న�ాగ�త�వ��త్ ం��.
�ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ఏరప్��న తర��ాత �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం బత�కమ్మ పండ�గను �ాష్ట � పండ�గ�ా ప్రకట�ం�, ప్ర�ఏట� ప్రభ�త్వం తరప�న
బత�కమ్మ ఉతస్�ాలను ఘనం�ా �ర్వ��సత్ ు��న్ర�. అందుల� ��గం�ా �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� ��ందూ, మ��ి్ల ం, ���సత్వ�ల�� �ాట� అ�న్
క�ల�ల�, అ�న్ మ��ల ��ద మ��ళలంద���� బత�కమ్మ �ానుకను అం��ం��లనన్ మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ అల�చనల�ం� ఈ బత�కమ్మ
�రల పం�ిణ� �ారయ్క�మం �ా్రరం�ంచబ��ం��.
�దట�్ల 30 ��జ�ౖన్ల �రల�� �ా్రరంభ���న బత�కమ్మ �రల పం�ిణ� 225 ��జ�ౖన్లక� �ేర�క�ం��. బత�కమ్మ �రల ఆర్డ ర్�� ఒ��్క �ే�త

�ా��్మక����� సగట�న ర�.20 ��ల� సం�ాదన సమక�ర���ం��.

పం�ిణ� �వ�ాల�:
ప్ర�ఏట� నవ�ాత�్రల సందరభ్ం�ా ప్రజ�ప్ర��ధుల� �ా���ా�� �ా్రం��లల� అర�్హల�ౖన�ా���� �రల పం�ిణ�� �ా్రరం��ాత్ర�. �రల పం�ిణ��� �ాష్ట � � ాయ్పత్ ం�ా �ా�మ�ల�, మ��స్పల్ �ార�్డల�, �ా��ప్��షన్ ���జన్ల �ా���ా ��షన్
�ాప�లక� స�పంల� పం�ిణ� ��ం��్రలను ఏ�ాప్ట� �ేసత్ ు��న్ర�. �ా�మ�ల�్ల ��షన్ ��లర్, పం��య� �ారయ్ద��్శ, మ���� సంఘం ప్ర��ధుల�� క���న క�ట�.. పట్ట ణ�ల�, నగ�ాల�్ల ��షన్ ��లర్, మ��స్పల్ �ల్ కల�క్టర్,
మ���� సంఘం ప్ర��ధుల క�ట� ఆధ్వరయ్ంల� పం�ిణ� జర�గ�త�ం��. ఆ�ర భద్రత �ార�్డల�� వ�్చ మ��ళల� �రల� �సుక��� అవ�ాశం ఉంట�ం��.
1.2017: 2017 సంవతస్రంల� 1,04,57,610 మం���� ��షన్ �ాప�ల ��్వ�ా ���్ట ం� బర� 18, 19, 20 �ే��లల� ఈ �రల� పం�ిణ� �ే�ార�.
2.2018: 2018 సంవతస్రంల� ర�.280 ��ట్ల వయ్యం�� 80 రంగ�ల�్ల 95లకష్ల జ�� అంచు �ా�స్ట ర్ �రలను మరమ�ాగ్ల��ౖ తయ�ర��ే�ం��ర�. అ��్టబర� 12 నుం� బత�కమ్మ �రలను పం�ిణ� �ారయ్క�మం
జర�ా�స్వ�ండ�ా, �ెలం�ాణ అ��ం�్ల ఎ�న్కల ��పథయ్ంల� ఎ�న్కల ��డ్ అమల�ల� ఉనన్ందున �రల పం�ిణ��� �ాష్ట � ఎ�న్కల సంఘం అనుమ� ��ాక��ం�ం��. ఎ�న్కల� మ����ి, ఫ���ల� ��ల�వ��న తర��ాత
����ంబర� 19న �రల పం�ిణ� �ా్రరంభమ�ం��.
3.2019: 2019 సంవతస్రంల� ��ట� బత�కమ్మ �రల ��సం ప్రభ�త్వం 313 ��ట్ల ర��ాయల� ఖర�్చ �ే�ి, 16 ��లమం�� ��త �ా��్మక�లల�, 26 ��లమ�ాగ్ల��ౖ ఈ �రలను తయ�ర��ే�ం�ం��. 10 ర�ాల ��జ�ౖన్స్��, 10
ర�ాల రంగ�ల��... 10 లకష్ల �రలను 9 �టర్ల �� డవ�, �గ�� 90 లకష్ల �రల� 6 �టర్ల �� డ�గ��� తయ�ర��ేయబ��్డ�. ���్ట ం� బర� 23 నుం� �రల పం�ిణ� జ����ం��.
4.2020: 2020ల� 287 ��జ�ౖన్లల� �రల తయ����� ర�.317 ��ట� ్ల ఖర�్చ �ేయబ��ం��. �ి���ిల్ల, గరష్క���త్, వరంగల్ ల�� మరమ�ాగ్ల��ౖ ఈ �రల� తయ�రయ�య్�. క���� ��పథయ్ంల� స్వయం స�యక సంఘ�ల
సభ�య్ల� �ాష్ట �
� ాయ్పత్ ం�ా ఇంట�ంట��� ���్ళ �రలను అందజ��ార�. అప�ప్డ� �సు��ల�� �ా���� 2020 అ��్టబర� 12 నుం� 15వ �ే�� వరక� ��షన్ దు�ాణ�ల ��్వ�ా �రల� పం�ిణ� �ే�ార�.[4]
5.2021: 2021 సంవతస్రంల� ��ట� బత�కమ్మ �రల తయ����� 318 ��ట్ల ర��ాయలను ఖర�్చ�ే�ార�. ����ప� 16 ��ల మ�ాగ్ల��ౖ ప����ల ��త క�ట�ంబ�ల� ఆర���లల�ాట� శ��ం� �రలను తయ�ర� �ే�ా�.
గతంల� మ��ళల నుం� అ��ా్రయ�లను ��క��ం�, ఈ�ా�� స����తత్ �ా 17 రంగ�ల�, 17 ��జ�ౖన్ల�� క��ి �తత్ ం 289 రంగ�ల��, ��� అంచు�� స����తత్ �ా ర��� ం��ం��ర�. వృదుధ్లక� 6.3 �టర�్ల, ఇతర�లక� 5.5 �టర్ల
�రలను తయ�ర� �ే�ార�. �ి���ిల్లల� 75 లకష్ల�, వరంగల�్లల� 13 లకష్ల�, క��ంనగర్ ల� 12 లకష్ల �రల� తయ�ర��ేయబ��్డ�.
మన ఊర� - మన ప్రణ��క (పథకం)

మన ఊర� మన ప్రణ��క పథకం �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� �ా�మ�ల అ�వృ��ధ్ ��సం �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �ా్రరం�ం�న పథకం. ప్రభ�త్వ
�ధుల� వృ�� �ాక�ం�� �ాష్ట � ప్రజల అ�వృ��ధ్ �� ఉప�గప��లనన్ లకష్య్ం�� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ఆగసు్ట 19న సమగ� క�ట�ంబ
స��్వ �ర్వ��ం�ం��. ఈ స��్వల� ��గం�ా �ా��ణ �ా్రం��లల�� ప్రజల వదద్ క� ���్ళ �ా�� నుం� ప్ర��ాదనల� ��క��ం�ం��. ప్రజల
సూచనలక� అనుగ�ణం�ా సమసయ్ల ప���ా్క�ా��� �ెలం�ాణ మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల చంద్ర��ఖర�ావ� మ�రగ్ దర్శకత్వంల� ఈ పథకం
ర��� ం��ంచబ��ం��.

�ా్రరంభం:
మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ నల�గ్ండ �ల�్లల� మన ఊర� మన ప్రణ��క �ారయ్క�మ��న్ �ా్రరం�ం��ర�.
ఉ�ేద్శయ్ం:
సమగ� �ా�మ��వృ��ధ్�� ��లక అం�ాల�ౖన సహజ వనర�ల�, వయ్వ�ాయం, ���ి్ట�ా�రం, ��్రగ��ర�,
�ా���ధయ్ం, �దయ్, ��ౖదయ్ం, ఉ�ా�� కలప్న�� ��లక�ాత్ర �� �ిం�ేందుక� పం���� �ాజ్ సంస్థ లను సం�ి�ధ్ ులను
�ే�ి �ామ��క ��య్యం, ఆ��్థ�ా�వృ��ధ్�� సుప���ాలన ��శ�ా మ�ందుక� �సు��ళ్ళడం.
ల��య్ల�:
1.�ా�మ పం����ల, �ా�మసభల �క్క శ��త్�ామ�ాధ్�లను ��ం�� ం��ంచడం.
2.ప్రజ��ా్వమయ్ పదధ్ �ల� �ర్ణ య�ల� �సు��వడం, జ�ాబ�����తనం ��్వ�ా ప్రజల ��గ�ా్వమ�య్�న్ ��ం�� ం��ంచడం.
3.�ా�మ పం����లల� అవ�ాహన క�ప్ంచడం, �ామ�ాధ్�ల ��ంప� ��్వ�ా �ట�� బల���తం �ేయడం.
4.ప్రజల ��గ�ా్వమయ్ం �ారదర్శకత, జ�ాబ�����త���న్ ��ం�� ం��ంచు ��శ�ా �ా�మసభలను బల���తం �ేయడం.
��ం�ో �ా��:
2017 �ిబవ
్ర �� 6 నుం� 22 వరక� ��ం�ో దశ మన ఊర� మన ప్రణ��క �ారయ్క�మ��న్ �ాష్ట ం� ల�� 545 �ా��ణ
మండల�ల�్ల, 8,684 �ా�మ�ల�్ల �ర్వ��ం��ర�. �ా�మ�ల �ా���ా సం��మ ప్రణ��కలను తయ�ర��ేయటం���ాట�, ప్రజల
సం��మ�వస�ాల గ���త్ం�� ప్ర��న లకష్య్ం�ా ఈ �ారయ్క�మం జ����ం��.
మన ఊర� - మన బ�� (మన బ�ీత్ - మన బ��):
అ���� �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� అ�న్ ప్రభ�త్వ �ాఠ�ాలల అ�వృ��ధ్ ��సం �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �ా్రరం�ం�న పథకం. �ాష్ట ం� ల�� 26,065
ప్రభ�త్వ, �ా్థ�క సంస్థ ల �ాఠ�ాలల�్ల చదువ�త�నన్ 19,84,167 మం�� ���య్ర�్థలక� ��ణయ్���న �దయ్, న�దు, �జర�,
��న�ా��ంప����ాట� దశల�ా���ా ���టల్ ���య్ ������న్ ప్ర��శ��ట్ట �, ���య్ర�్థల అభయ్సన �ామ�ా్థ��న్ ��ర�గ�ప��్చందుక� మ��క
వసత�ల ఏ�ాప్ట���� ఈ పథకం ర��� ం��ంచబ��ం��. ఇందు��సం 7,289 ��ట్ల ర��ాయల�� ‘మన ఊర� - మన బ��’ ప్రణ��కక� �ాష్ట �
మం�్రవరగ్ ం ఆ�దం �ె��ిం��. 2021-22 ���య్ సంవతస్రంల� �దట� దశల� 65 �ాతం (సుమ�ర� 13 లకష్ల మం��) ���య్ర�్థలను కవర్
�ే��ల� �తత్ ం �ాఠ�ాలల�్ల ప్రసత్ ుత ���య్ సంవతస్రంల� ���య్ర�్థల న�దు ఎక�్కవ�ా ఉనన్ 9,123 (35 �ాతం) �ాఠ�ాలల�్ల ఈ పథకం
�ా్రరం�ంచబడ���ం��. ఇందు��సం �దట� దశల� ����ప� ర�.3,497.62 ��ట� ్ల ఖర�్చ �ేయను��న్ర�.

�ా్రరంభం:
�ాష్ట ం� ల�� ప్రభ�త్వ �ాఠ�ాలల� ర�ప���ఖల� మ���్చందుక� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం 2021 బ�ెజ్ ట్ సమ����ాల�్ల ��తత్ పథ�ా�న్ ప్రకట�ం�ం��. ఈ
పథక అమల�, ��������ల ర�పకలప్న ��సం మంత�్రల� స��� ఇం��్ర����్డ, ��ట�ఆర్, హ��శ్�ావ�, ఎర�బ��్ల దయ�కర్�ావ� ల�� సబ్క�ట�
ఏ�ాప్ట��ేయబ�� 2021 మ���్చ 23న, ఏ�ి్రల్ 8న, �న్ 17న సమ����ాల� జ���ిం��. ఈ ��పథయ్ంల� సబ్క�ట� ‘మన ఊర�.. మన బ��’
మ��ా��� ప్రణ��కను తయ�ర��ే�,ి 2022 జనవ�� 17న జ����న మం�్రవరగ్ సమ���శంల� �ాయ్���ట్ మ�ందు ఉం�ం��. �ాఠ�ాలల�్ల
��ణయ్���న ���య్బ� ధన, ��ర����న మ��క వసత�ల కలప్న ��సం ర�.7289 ��ట్ల �� ‘మన ఊర� మన బ��’ ప్రణ��క ��సం �ాయ్���ట్
ఆ�దం �ె��ిం��.[4]
2022, మ���్చ 8న మ��య్హన్ం 12:15 గంటలక� వనప��త్ �ల�్ల ��ంద్రంల�� �ల�్ల ప��షత్ బ�ల�ర ఉనన్త �ాఠ�ాల ����క�ా �ెలం�ాణ
మ�ఖయ్మం�్ర ���ీఆర్ �ేత�ల�దు�ా మన ఊర� – మన బ�� పథకం �ా్రరం�ంచబ��ం��. ఈ �ారయ్క�మంల� �ాష్ట �
వయ్వ�ాయ �ాఖ�మం�్ర �ిం������్డ �రంజన్ ���,�్డ �ాష్ట � ప�ాయ్టక-�ాంస్కృ�క-ఎ���స్జ్-���
� � �ాఖ�మం�్ర �. ����ాస్ ��డ్, �ాష్ట � ���య్�ాఖ
మం�్ర స��� ఇం��్ర����్డ, �ా్థ�క ఎ��్మల�య్ల�, ఎ��్మ�స్ల�, ఇతర ప్రజ�ప్ర��ధుల�, అ���ార�ల� �ాల�గ్��న్ర�.
��������ల�:
1.ఈ �ారయ్క�మ��న్ ప్రభ�త్వ �ా్లగ్�ిప్ �� ్ర �ా�మ్�ా �ేపట�్ట, మ�డ� దశల�్ల మ��ేళ్ళ వయ్వ��ల� ���య్ �ాఖ ప����ల�� ప్రభ�త్వ �ాఠ�ాలల�్ల మ��క వసత�లను ��ర�గ�పర���.
2.ప్రభ�త్వ, �ా్థ�క సంస్థ లక� �ెం��న �ాఠ�ాలల�్ల మ�ందు�ా �ారయ్క�మ��న్ అమల��ే�,ి ఈ �ారయ్క�మం ��ంద �ట� ��కరయ్ం�� క���న ట��ల�ట్ల �, �దుయ్��కరణ, ��గ��ట� సరఫ�ా,
���య్ర�్థల�, �ిబ్బం���� స��ప�ే ఫ��న్చర్, �ాఠ�ాల �తత్ ం ���ంట�ంగ్ ��యడం, ��దద్, �నన్ మరమ్మత�ల�, ���న్ ��క్ బ� ర�్డల�, ప్రహ�� ��డల�, ���ెన్ ��డ్ల �, ���ల��న
� గదుల �ా్థనంల�
��తత్ �ా్లస్ ర�ంల�, ఉనన్త �ాఠ�ాలల�్ల �ై�ంగ్ �ల్స్, ���టల్ �దయ్ అమల� �దల�ౖన� అమల�పర���.
3.ఎం�ిక �ే�ిన �ాఠ�ాలల�్ల పనుల మం�ర� బ�ధయ్తను �ల�్ల కల�క్టర్లక� అపప్��ంచబడ����.
4.ఈ పథ�ా�న్ ప్రజల ��గ�ా్వమయ్ం�� �ారదర్శకం�ా, అ�న్ పనులను ��గం�ా అమల� �ేయడం��సం �ాఠ�ాల �ర్వహణ క�ట� (ఎస్ఎం�ీ) లక� బ�ధయ్తల� అపప్��ంచబడ����.
అ�వృ��ధ్ సంఘ�లల� ఇదద్ ర� ���య��ల ప�ర్వ ���య్ర�్థల�, ఇదద్ ర� ఎస్ఎం�ీ సభ�య్ల�, �ా�మ సరప్ంచ్, �ాఠ�ాల ప్ర�����ా��య్య�డ� సభ�య్ల��ా ఉంట�ర�.
5.ప్ర� �ాఠ�ాలక� ప�ర్వ ���య్ర�్థల సంఘం ఏ�ాప్ట� �ే�ి �ాత ���య్ర�్థలను తమ �ాఠ�ాలల అ�వృ��ధ్ ల� ��గ�ా్వమ�లను �ేయను��న్ర�.
6.�ాష్ట � ఐట� �ాఖ ���టల్ తరగ� గదుల�, ఇతర అం�ాలక� అవసర���న �ాం���క స�య��న్ అం��సత్ ుం��.
�ధుల స�కరణ:

ఎ��్మల�య్ల�, ఎ��్మ�స్ల ��జకవరగ్ అ�వృ��ధ్ �ధుల�్ల నుం� 40% �ధులను, పం�����ాజ్, ఎ�ీస్, ఎ�ీ్ట సబ్�ా్లన్లల� ��ంత �ాతం �ధులను ఈ పథకం��సం
��ట��ంచను��న్ర�. అల��� �ా��ప్��ట్ కం���ల నుం�� ��ా��ల�, �ా��ప్��ట్ �� షల్ ���ాప్�స్��ట� �� ్ర �ా�మ్ల ��్వ�ా �ధులను స�క��ంచ����� ప్రయ��న్ల� �ేయబడ���.
��ౖలట్ �ా్రజ�క్్ట పనుల�:

ఈ పథ�ా�న్ �ా్రరం�ం�ే ��ట��� ��ల�గ� �ాఠ�ాలలను ఆదర్శం�ా అ�వృ��ధ్ �ే�ి �ిదధ్ం�ా ఉం��లనన్ �ర్ణయం�� 3.57 ��ట్ల �ధుల�� ��ౖలట్ �ా్రజ�క్ట�ను �ా్రరం�ం��ర�. ఎం�ిక �ే�ిన
�ాఠ�ాల�:
• జ��ప్��చ్ఎస్ �ల�్లలగ�డ, బ�ల�ప�ర్ మండలం, రం�ా����్డ �ల�్ల.
• ఎం�ీ�ీఎస్, జ��ప్��చ్ఎస్ �వ�ాంప�్ల , �ాజ�ంద్రనగర్ మండలం, రం�ా����్డ �ల�్ల.
• ప్రభ�త్వ �ా్రథ�క, ఉనన్త �ాఠ�ాల �డల్ ఆ�య�, గన్��ం��,్ర ���ద�ాబ�ద్.
• ప్రభ�త్వ �ా్రథ�క, ఉనన్త �ాఠ�ాల, మహబ��య� (బ��కల�) గన్��ం��,్ర ���ద�ాబ�ద్.

ఇం��్లష� ���యంక� ప్ర�ేయ్క చట్ట ం:

�ెల�గ� ���యంల� చదువ����� ���య్ర�్థల� త��నంత �ా్థ�ల� అవ�ా�ాలను అందు��ల�క �� త���న్రనన్ ఉ�ేద్ శయ్ం�� ప్రభ�త్వ �ాఠ�ాలల�్ల ఇం��్లష్ ���యంల� బ� ధనక� సంబం��ం�
క��� ప్ర�ేయ్కం�ా చట�్ట�న్ �సుక��ాను��న్ర�. ఇపప్ట��� �డల్ సూ్కళ�
్ల , �����ల�, గ�ర�క�ల�ల�్ల ఇం��్లష్ ���యంల� బ� ధన జర�గ���ం��. ఈ చట్ట ం�� �ాష్ట ం� ల�� అ�న్ ర�ాల
ప్రభ�త్వ �ాఠ�ాలల�్ల ఇం��్లష్ ���యం చదువ�ల� అందుబ�ట�ల��� �ాను��న్�.
��� �డత 9,123 �ాఠ�ాలల� ఎం�ిక:

2021-22 ���య్సంవతస్�ా��� �ాష్ట � � ాయ్పత్ ం�ా 9,123 (5,399 �ా్రథ�క, 1,009 �ా్రథ���నన్త, 2,715 ఉనన్త) �ాఠ�ాలల� ఎం�ికయ�య్�. ఇందుల� అతయ్��కం�ా నల్ల ��ండ �ల�్లల�
517, రం�ా����్డ �ల�్లల� 464, సం�ా����్డ �ల�్లల� 441 �ాఠ�ాలల� ఉ��న్�. ఇం����ంగ్ ���గం అ���ార�ల� �తత్ ం 12 అం�ాలక� సంబం��ం�న అంచ��ల�, బ�ెజ్ ట్క� సంబం��ం�న
ప్ర��ాదనల� ర��� ం��ం� కల�క్టర్లక� సమ��ప్ం�, �ా�� నుం�� ప���ాల��పర���న ఆ�దం �ెల�ప�ా�� పనుల� �దల���డ��ర�.[9]
ప్రజల ��గ�ా్వమయ్ం:

‘మన ఊర�-మన బ��’ అ���� ��వలం ఒక ప్రభ�త్వ �ారయ్క�మంల��ా �ాక�ం�� ప్రజల� క��� ��గ�ా్వమ�ల�ౖ ప్రభ�త్వ �ాఠ�ాల అ�వృ��ధ్ �� మ�ందుక� �ా�ాల� �ెలం�ాణ �ాష్ట � ఐట�,
ప�ర�ాలక �ాఖ�మం�్ర ��ట�ఆర్ ���ాడ�. ఒక ప్రభ�త్వ �ాఠ�ాలను అ�వృ��ధ్ �ే��ందుక� ర�.��ట�, అంతక��ం� ఆ��్థక స�యం �ే��త్.. ��తల� సూ�ం�న ��ర�ను ఆ �ాఠ�ాలక�,
ర�.10 లకష్లక� ��ౖ�ా స�యం అం����త్ ��తల� సూ�ం�న ��ర�ను ఒక తరగ� గ���� ��డ���ర�.
�షన్ �ాక�య

�షన్ �ాక�య �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �ేపట�్టన �ారయ్క�మం. �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� �ెర�వ�ల�, �ాల�వల� �ట��� కళకళల���లనన్ ఉ�ేద్ శం��
�ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �షన్ �ాక�య (మన ఊర�, మన �ెర�వ�) ను �ా్రరం�ం�ం��. ��ల ఏండ్ల �ాట� �ెలం�ాణను ససయ్�ాయ్మలం �ే�,ి
���న్ ద�ాబ�ద్ల��ా ప�డ�క��� �న ����ప� 46 ��లక���ౖ�ా �ెర�వ�లను మ�్ళ ప�నర�దధ్ ��ంచడ�� �షన్ �ాక�య ప్ర��న లకష్య్ం.
ఐ�ేళ్లల� �ాష్ట � �ాయ్పత్ ం�ా 46,531 �ెర�వ�ల�, సరసుస్లల� 265 ట�ఎం�ి �ట�� �ల్వ�ేయడం ��సం ఇ�� ర��� ం��ం��.2014
�న్ల� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం అ���ారంల��� వ�్చన త�ా్వత �ేపట�్టన ��� �ారయ్క�మం ఇ��. �ట� �ల్వ �ామ�ా్థ��న్ ��ంచ����� ప���క
��ల��ంచ����� ట�య్ంక�ల�, సరసుస్లను త�ా్వర�. ఆయకట�్ట �ా్రంతంల� గృహ వయ్వ�ాయ ఆ��యం క��� 78.50% ������ం��.

చ��త:్ర

�ెలం�ాణల� వయ్వ�ాయం ప���త్�ా �ెర�వ�ల��ౖ�� ఆ��రప�� ఉం�ే�.� �జ�ం �ాలన వరక� �ెలం�ాణ �ా్రంతంల� ట�య్ంక�లల� 244 ట�ఎం�ీల
�ామర్థ �ం ఉం�ే�. 1956ల� 70,000 ట�య్ంక�ల ��ంద �ాగ��ర� (ఆయకట�్ట) ����ప� 25 లకష్ల ఎక�ాల� ఉం�ే�.� 2014 ��ట��� 46,531
ట�య్ంక�ల� ���� ఉ��న్�, �ాట�ల� ����ప� సగం ఎం���� య��. ���త�ల� �ాగ��ట� బ�వ�ల��ౖ ఆ��రపడటం �ా్రరం�ం��ర�. �ట� మట్ట ం
తగగ్ డం�� బ�వ�ల� ఎం���� వడం�� ���త�ల� బ� ర్��ల్ల� తవ్వడం �ా్రరం�ం��ర�. అ� క��� భ��, భ�గరభ్జల�ల� ల�క�� వడం��
ఎం���� య��.

�ా్రరంభం:

�ెలం�ాణ �ాష్ట � మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల చంద్ర��ఖర�ావ� 2015, మ���్చ 12న �ామ�����్డ �ల�్ల, స���వనగర్ ల�� �ాత �ెర�వ�ల� �షన్
�ాక�య పథ�ా��� శంక��ా్థపన �ే�ాడ�. �ెలం�ాణ �ా్రం���న్ �ా�ం�న �ాక�య �ా�ల� ఈ �ా్రంతంల� ఎ��న్ �ాల�వల� త�్వం��ర�.
�ా�� గ�ర�త్�ా ఈ �ా్రజ�క్ట�క� �షన్ �ాక�య అ� ��ర� ��ట్ట �ర�.
ఈ �ారయ్క�మ��న్ 2015 ����ంబర� మ�డవ �ారంల� �ా్రరం�ం��ర�. ఐ�ేళ్లల� 2,00,000 ��ట్ల ర��ాయల ఖర�్చ�� �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల��
46,531 �ెర�వ�లను �షన్ �ాక�య �ా్రజ�క్ట�ల� ��గం�ా ప�నర�దధ్ ��ం��ర�. అ�న్ �ెర�వ�లను 250 ~ 270 ట�ఎం�ిల క��న్ ఎక�్కవ
�ట� �ామర్థ ��న్ క���వ�ం�ేల� ప�నర�దధ్ ��ంచడం ��్వ�ా వయ్వ�ాయం, �ట��ార�దల, ప�వ�ల�, మం��ట� అవస�ాలక� �ట��
అందుబ�ట�ల��� �ె��్చర�.
�ా్రజ�క్ట�:
ఈ �ా్రజ�క్్ట ఐదు దశల�్ల �ేపట్ట బ��ం��:
•�దట� దశ - 8003 ట�య్ంక�ల�
•��ండవ దశ - 8927 ట�య్ంక�ల�
•మ�డవ దశ - 5886 ట�య్ంక�ల�
•��ల�గవ దశ - 6000 ట�య్ంక�ల�
•ఐదవ దశ - ����న, ��తత్ ట�య్ంక�ల సృ�ి్ట
��దద్ �ెర�వ�ల�, సరసుస్ల� ఎ�ెత్ న� ఆయకట�్ట�� మ�ందు�ా �ా్రరం�ంచబ��్డ�. 2018 మ���్చ ��ట��� 27,713 సరసుస్ల పనుల� ప�రత్ య�య్�, ₹8700 ��ట� ్ల ఖర�్చ �ే�,ి �ి్థ ��క��ం� 20
లకష్ల ఎక�ాలక� �ట�� అం��ం��ర�.
మట�్ట�� ష�ాల �ాడకం:
మట�్ట �� ష�ాల� అ��కం�ా ఉనన్ �ిల్్ట ల��� మట�్ట� ���త�ల� తమ �� ల�లక� తర�ంచుక���న్ర�. �ెర�వల� నుం� త�్వన ����ప� 7 ��ట్ల ట�్రక్టర్ల �ిల్్టను ���త�ల� �����ంచుక���న్ర�.
�జయ�ల�:

��ట్ట ప� బ�� �ట��� బదుల��ా ఉప��తల �ట�� ఉప���ంచడం ��్వ�ా ��ణయ్తల� గణ�య���న మ�ర�ప్ వ�్చం��. 2.88 లకష్ల ఎక�ాలక� ��ౖ�ా ��తత్ ఆయకట�్ట �ి్థ ��క��ంచబ��ం��, �ా్రజ�క్్ట
ప�రత్ ��య్ ��ట��� 12 లకష్ల ఎక�ాలక� �ేర�క�ంట�ం��. భ�గరభ్ జల�ల� 6.9% నుం� 9.2%�� �����ా�. మతస్��ార�ల �వ���ా�� క��� ��ర�గ�ప��ం��.
�ాటర్మ�య్న్ ఆఫ్ ఇం��య� �ా �ిల�వబడ�త�నన్ �ట� �ారయ్కరత్ , �ాజ�ంద్ర �ింగ్ ఈ సరసుస్లను సంద��్శం�, 2016ల� వరంగల్ల�� ట�య్ంక్ బండ్��ౖ తన ప�ట�్టన��� జర�ప�క���న్ర�.
అధయ్య��ల�:

��ధ ప్రభ�త్వ సంస్థ ల�, య�ఎస్ ఆ����త �శ్వ���య్లయ�ల�ౖన ���ాన్ �శ్వ���య్యలం, ��ా�� �శ్వ���య్లయం ఈ �ా్రజ�క్్టను అధయ్యనం �ేసత్ ు��న్�.[4][5]
���ాన్ �శ్వ���య్లయ అధయ్యన బృందం ��ర�య ���త�లక� పంట ��గ�బ��� ��ంచ�����, ఎర�వ�ల �ాడ�ా�న్ త��గ్ంచ����� తక�్కవ ఖర�్చ�� క���న మ��ాగ్�న్ అ�వృ��ధ్
�ే�త్ � ం��. య��వ��స్ట�ల�� ఎ���� ����ాలను �ెం��న 16 మం�� ���య్ర�్థల�� క���న మ�్ట-���ి�న�� ి్ల బృందం, 12 ��లల�ాట� ఆ��ల�బ�ద్, క��ంనగర్ �ల�్లల�్ల� ��ండ� �ా�మ�లల�
ప�� ���్ల�ిం� �ారయ్క�మ ప్ర��వం గ���ం� �ెల�సుక�ం��.ఎర�వ�ల ���గం తగగ్ డం, �దుయ్త్ ���గం తగగ్ డం, పంట ��గ�బ�� ��రగడం వంట�� �ా�� ప����ధనల�్ల ��గం�ా
ఉ��న్�. ��ా�� �శ్వ���య్లయం వయ్వ�ాయ, ప�ాయ్వరణ, ఆ��్థక ఫ���ల��ౖ ��� ప్ర���ా�న్ అంచ�� ���త్ � ం��.
ఇన్�ి్టట�య్ట్ ఆఫ్ ర�రల్ ����జ్��ంట్ ఆనంద్ క��� �ా్రజ�క్్ట ప్ర��వం��ౖ అధయ్యనం �ే�ిం��. �� ్ర . జయశంకర్ �ెలం�ాణ �ాష్ట � వయ్వ�ాయ �శ్వ���య్లయం అధయ్యనం క��� �ే�త్ � ం��.
అ�ార�్డల�:

•2018ల� ��ంట్రల్ బ� ర్్డ ఆఫ్ ఇ����షన్ అండ్ పవర్ నుం� బ�స్్ట ఇ����షన్ �ా్ర��్ట��స్ అ�ార�్డను అందుక�ం��.
•ఈ �షన్ �ాక�య పథకం 2021ల� జ��య�ా్థ�ల� �� ్కచ్ అ�ార�్డను ��ల�చుక�ం��. �ాష్ట � �ాగ��ట� �ార�దల�ాఖల�� ఈ గవ��న్న్స్ ���గం ఇం��ర�్ల తయ�ర� �ే�న ి �ా�్ట ��ర్
జ��య�ా్థ�ల� గ���త్ంప��� ం��ం��. ఎల్ఏఎంఎం ���ట � తయ�ర��ే�ిన ఈ �ా�్ట ��ర్, �బ�ౖల్ య�ప్�� �ెర�వ�ల �ి్థ �గత�ల�, �ట��ల్వ, ప�నర�దధ్ రణ పనుల ప్రగ� సమ����ా�న్
ఆన్ల�ౖన్ల� �ెల�సు��వచు్చ. అల��� వరద ��ారణ చరయ్లను సమర్థ వంతం�ా �ర్వ��ం� �ధుల� ఆ�� �ేయవచు్చ. వర�్చవల్�ా �ర్వ��ం�న �� ్కచ్ 75వ స�్మట్ల� ఈ గవ��న్న్స్
���గం ఎ��జ్క�య్ట�వ్ ఇం��ర్ �ామ�ంజ��య�ల� అ�ార�్డ అందుక���న్డ�.
�షన్ భ��రథ
�షన్ భ��రథ �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �ేపట�్టన �ారయ్క�మం. �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� ప్ర� ఇంట��� ర��త మం��ట�� అం��ం��ల�� ఉ�ేద్ శం��
�ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �షన్ భ��రథ ను �ా్రరం�ం�ం��. మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల చంద్ర��ఖర్ �ావ� �ి��� �ధ్ ట �ాసనసభ�య్���ా ఉనన్పప్డ�
1998 సంవతస్రంల� "�ి��ధ్��ట సమగ� ��గ��ట� పథకం" (ప్ర� గృ���� �ర� అం����ల�) ర��� ం��ం��ర�. �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల��ల� అ�న్
�ా�మ�లల�� (100%) ఇళ్ళక� ��్రగ��ర� అం��సత్ ు��న్ర�.

�ా్రరంభం:
�షన్ భ��రథ ��ౖల�న్ను ప్ర��� న��ంద్ర ��� 2016, ఆగసు్ట 7 ఆ���ారం ���న మ��య్హన్ం 3 గంటలక� గజ�్వల్ �ాసనసభ
��జకవరగ్ ం ల�� ��మట�బండల� ఆ�ష్క��ం��ర�. ��ం�� �ేశంల��� ఇంట�ంట��� నల�్ల ��కరయ్ం �� ం��న ��� ��జకవరగ్ ం�ా గజ�్వల్ చ��త్ర
సృ�ి్టం�ం��.
ఈ పథకం ��్వ�ా సుమ�ర� ర� .42,000 ��ట్ల ర��ాయల�� కృష్ణ , ����వ�� నదుల���ాట� ఇతర జల�శయ�లను క��ి, 1.30 లకష్ల
��ల��టర�్ల ��ౖప�ల�ౖన్ల మ�రగ్ ం �ాష్ట ం� ల�� 24,000 �ా�మ�ల�, 65 పట్ట ణ�ల�్ల� ప్ర� ఇంట��� ��గ��ర� అం��ంచబ� త���న్ర�.

ల��య్ల�:
1.��గ��ట� సమసయ్లను �ర్చడం
2.స్వచ్ఛ��న
� మం��ర� అం��ంచడం
3.మ�డ� ����్మంట్ల ల� పనుల�న్ ప���త్ �ే�,ి 2019 ��ట��� �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� ప్ర� ఇంట��� నల�్లను ఏ�ాప్ట��ే�,ి సుర��త మం��ట��
అం��ం��ల�� ఆశయం

�మర్శల�

�షన్ భ��రథ పనుల� ��ణయ్ం�ా �ాగట�్ల ద�, స���న సమయ���� ప���త్ �ాల�ద� పల� �మర్శల� ఎదురయ�య్�. ప్ర�ేయ్��ం� �షన్ భ��రథ
�షయ��� ట�ఆర్ఎస్ �ే�ిన �ా�ాద్��ల� ��ర��రల�దనన్�� 2018 ఎ�న్కల�్ల ప్ర�ప��లక� ఒక మ�ఖయ్��న
� ప్ర���ాసత్ ం� అ�ం��.
�ా�� మ�బ�రక్ పథకం
�ా�� మ�బ�రక్ పథకం �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ల�� మ��ి్ల ం �������ట� వ�ాగ్లక� �ెం��న య�వత�ల ��ా�ల ��సం ర�. 1,00,116 ��ప�ప్న ఆ��్థక
�ాయం అం��ం�ే లకష్య్ం�� �ెలం�ాణ �ాష్ట � ప్రభ�త్వం 2014, అ��్టబర్ 2న ప్ర��శ��ట్ట న
� పథకం. 2017, మ���్చ 13న ప్ర��శ��ట్ట న
� 2017-18
ఇతర �వ�ాల�:
�ెలం�ాణ బ�ెజ్ ట్ ల� ఈ పథక ఆ��్థక �ాయ��న్ ర�.51��ల నుం�� ర�.75,116 లక� ��ం��ర�. 2018, మ���్చ 19న ర�.1,00,116 క� ��ాహం జ����న తర��ాత క��య్ణల��్మ పథకం ��ంద
��ం��ర�. ఆ��్థక �ాయం �ేయ�ల�� �బంధనను
మ���్చ, ���్ళ అవస�ాల��సం డబ�్బను మ�ం�ే
అం��ం��లనన్ ఉ�ేద్ శం�� దరఖ�సుత్ �ే�ిన ����ద్
�ా్రరంభం: ���లల��� ఆ దరఖ�సుత్ �ా�ాలను ప����ం�,
�ెలం�ాణ �ాష్ట � మ�ఖయ్మం�్ర కల్వక�ంట్ల చంద్ర��ఖర�ావ� �ార� అ��్టబర� 2, 2014 నుం� ఈ పథ�ా�న్ అమల�ల��� �సు����్చర�. 18ఏళ� ్ల ర�.1,00,116 ఆ��్థక �ాయం వధువ� ��ర��ద ఉనన్
వ�ప���� ఉనన్ మ��ి్ల ం �������ట� వ�ాగ్లక� �ెం��న య�వత�లక� ఈ పథకం వ��త్సత్ ుం��. �ా�మ�ల�్ల ఆ��యం ర�.లకష్నన్ర, పట్ట ణ�ల�్ల బ�య్ంక� ఖ���ల� జమ�ే�త్ ార�. �ల�్ల
ర�.2 లకష్ల ఆ��యం ఉనన్ �ార� ఈ పథ�ా��� అర�్హల�. ��ంద్రంల�� �ాం��క సం��మ�ాఖ �ా�ాయ్లయంల�,
ల��� దగగ్ రల�� తహ�ీలద్ �ర్ �ా�ాయ్లయంల� ప���త్
�యమ�ల� – అర్హతల�: సమ���రం �� ందవచు్చ. ఈ పథకం ��్వ�ా మ���్చ
1.అర�్హల�ౖన య�వత�ల� తమ ��ా���� ��ల ���ల మ�ందు �-��వ ��ం��్రల నుం� దరఖ�సుత్ �ేసు���ా� 2018 ��ట��� 3,65,000 మం���� ల�ధ్
2.మ��ి్ల ం �������ట� వ�ాగ్లక� �ెం��న య�వత�ల� మ�త్ర�� ఈ పథ�ా��� అర�్హల� �ేక���ం��.[4] �ా��మ�బ�రక్క� 2020-2021 �ా��ష్క
3.ధరఖ�సుత్��ర�ల� �ెలం�ాణ �ా�ా్ట���� �ెం��న �ా��� ఉం���. �ా�� క�ట�ంబ సభ�య్ల ఆ��యం ర�. 2 లకష్లక� �ంచక�డదు సంవతస్రం ర�. 300 ��ట� ్ల ప్ర��ా��ంచ�ా, ప్ర�
4.��ాహ సమయ���� అమ�్మ� వయసు 18 సంవతస్�ాల� ప�రత్ � ఉం��� మ�డ��� ల లక� ర�.75 ��ట్ల ��ప�ప్న �ధుల�
మం�ర� �ే�ార�.�ా��మ�బ�రక్, కల�య్ణల��్మ
5.బ�య్ంక� ఖ��� ప�సత్ కం (వధువ� ��ర� �ద ఏ�ై�� జ��య బ�య్ంక� నుం� �సుక�నన్ బ�య్ంక� ఖ��� ప�సత్ కం��ౖ వధువ� �� ట�
పథ�ాల ��ంద 2021, ���్ట ం� బర్i 18వ �ే����ట���
తపప్�స���ా ఉం���) 7,14,575 మం�� ఆడ�ిల్లలక� ల�ధ్ �ేక���ం��.
�����సం ప్రభ�త్వం ర�.5,556.54 ��ట� ్ల ���్చం�ం��.
�ావల�ిన ధు్రవప��్రల�:
1.ప�ట�్టన �ే�� ధృవపత్రం (���వ ��్వ�ా సంబం��త అ���ార�ల� జ��� �ే�ిన��)
2.క�లం ధృ�కరణ పత్రం (���వ ��్వ�ా సంబం��త అ���ార�ల� జ��� �ే�ిన��)
3.ఆ��య ధృ�వకరణ పత్రం (��ాహం జర�గ� �ే�� ��ట��� 6 ��లలల�ప� �-��వ ��్వ�ా సంబం��త అ���ా���ేత జ��� �ే�న ి ��)
4.���్లక�త�ర�, ���్ళక�మ�ర����� �ెం��న ఇదద్ �� ఆ��ర్ �ార�్డల�
5.బ�య్ంక� ఖ��� ప�సత్ కం (వధువ� ��ర� �ద ఏ�ై�� జ��య బ�య్ంక� నుం� �సుక�నన్ బ�య్ంక� ఖ��� ప�సత్ కం��ౖ వధువ� �� ట�
తపప్�స���ా ఉం���)
6.��ాహ ఆ�్వన ప�్రక
7.��ాహం జ���ిం�న �ా�మ పం��య�/చ��్చ /మ�ీదు/ ఏ ఇతర అ���ా��క సంస్థ ��్వ�ా అం��న ఉతత్ రం

ధరఖ�సుత్ ���నం:
�ెలం�ాణ ఈ�ా��్ల ధరఖ�సుత్ �ేసు���ా�. ���్ళ�� 10 ���ల మ�ందు ఆ��్థక స�యం అం�ేల� ప్రభ�త్వం ఏ�ాప్ట�
్ల �ే�ంి ��.
� ��వ (�ెలం�ాణ)
� ��వ అ���� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం �ాష్ట � ప్రజలక� అం��ం�న ఆన్ల�ౖన్ ���ా��ంద్రం. � ��వ ��ం��్రలల� 150�� ��ౖ�ా ప్రభ�త్వ, 600 ���
ౖ� �ట్
సంబం��త ఆన్ల�ౖన్ �ె�్లంప�ల ��వల� అం��ంచడ�త���న్�.2018 �ిబవ ్ర ��ల� ఈ ��వ ��్వ�ా 10 ��ట్ల ల��ా�ే�లను ప���త్
�ేయబ��్డ�. �ాష్ట � ఏ�ాప్ట� తర��ాత ���టల్ ల��ా�ే�ల ���గంల� �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ��రత�ేశంల��� అగ��్థ ానంల�
���ం��.ఇందుల�� �ా�్ట ��ర్ను �ెలం�ాణ ��్టట్ ట��ాన్ల� స��్వస్ (ట�ఎస్ట�ఎస్) అ�వృ��ధ్ �ే�,ి సహక���త్ � ం��.

చ��త:్ర

2011, నవంబర� 4న ఆంధ్రప�


్ర ేశ్ల�� �త�
త్ ర� �ల�్లల� � ��వ �ా్రరం�ంచబ��ం��. 2014, �న్ 2న �ెలం�ాణ �ాష్ట ం� ఏరప్��న తర��ాత,
��� ��వల� �భ�ంచబ��్డ�.
��వల�:

�ెలం�ాణ �ాష్ట ం� 31 �ల�్లల�్ల� 4758 �ా్రం�ైజ్ ��ం��్రల�్ల ఈ ��వ ��్వ�ా ఆన్ల�ౖన్ ��వలను అం��సత్ ు��న్ర�.ఇందుల� 10 �ాతం ల�భం
ప్రభ���్వ���, 90 �ాతం ల�భం ల�ౖ��న్స్ �� ం��న �ా్రం�ై��� ��ళ�త�ం��.

2018, ఏ�ి్రల్ 12న పట�్ట��ర� �ాస్ బ�క్ లక� ఆ��ర్ �ీ��ంగ్ ��ను � ��వ స��్వసు �� ్ర ��ౖడర్స్ క� ఇవ్వబ��ం��. ఈ ��వ ��ం��్రలల� ఈ����
�ౖ ీ
పదధ్ �� ఉప���ం� ఆ��ర్ ఖ���క� బ���టక్ �్ర లను న�క��ంచవచు్చ.
ట� య�ప్ �� ��:

� ���ా 2.0ల� ��గం�ా �బ�ౖల్ ���గ��ర�ల��సం ఒక య�ప్ తయ�ర��ే�ార�. ఈ య�ప్ ల� 180 ��వల�, � ���ా ��వల�, ఆ��్టఏ
్ర �� 28న �ెలం�ాణ ఐట� మం�్ర ��ట� �ామ��ావ� ఈ
��వల�, �ీ� �ె�్లంప�ల�, �ల్ �ె�్లంప� వంట� ��వల� అం��సత్ ు��న్ర�. 2018, �ిబవ
య�ప్ ను �ా్రరం�ం��డ�. ��రత ప్రభ�త్వం ర��� ం��ం�న ఉమ�ంగ్ మ������ా�� ట� య�ప్ �� �� ఉంట�ం��. ఈ య�ప్ సమ���ర
��వల�, ����ా ��ం��్రల�, ��షన్ �ాప�ల�, ���-��ౖ �ట్�ాప్ట్ల వంట� �ా్థన ��వలను క��� అం��సత్ ుం��.
అ�ార�్డల�:

్ర ��ల� ���ద�ాబ�దుల� జ����న వరల్్డ �ాం���స్ ఐట�ల� �ట�స్ �ైర్మన్ అ�ార�్డ.


•2018, �ిబవ
ట�ఎస్ ��ాస్
ట�ఎస్ ��ాస్ (�ెలం�ాణ ��్టట్ ��్డ ంగ్ ప��్మషన్ అప�
� వల్ మ��య� ��ల్్ఫ స��్ట�ి��షన్ �ిస్టమ్/�ెలం�ాణ �ాష్ట � నూతన భవన అనుమ�
���నం)ను �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ప్ర��ా్ఠత్మకం�ా ర��� ం��ం�ం��. �ెలం�ాణ ప్రజల�� అతయ్ంత ��కరయ్వంతం�ా, సులభం�ా, �ారదర్శకం�ా
భవన ��ా్మణ అనుమత�లను, ల�అవ�ట� ్ల అనుమత�ల� ఇవ్వడం��సం �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ���� ప్ర�శ � ��ట్ట ం� ��. భ� యజమ�నులక�,
�ా్రప��్ట �ల్డ ర్ల క� భవన ��ా్మణ అనుమత�ల �షయంల� ఎదురవ�త�నన్ ఇబ్బందులను ��ా��ంచ����� ఈ ���నం ఉప�గపడ���ం��.
ఈ ���నం ��్వ�ా 600 చదరప� గజ�లల�ప� ఉం�ే ఇళ్ళ ��ా్మణ�లక� �ీ్వయ ధు్ర�కరణ�� దరఖ�సుత్ �ే�ిన ��ంట�� భవన ��ా్మణ
అనుమ� ల���త్ ం��. 600 చదరప� గజ�ల కంట� ఎక�్కవ ఉనన్ ��ాస, ��ా��తర భవ��లక� 21 ���ల�్ల �ిం��ల్ �ం�ో అనుమ�
అందజ�యబడ���ం��.

�ా్రరంభం:
2020, నవంబర� 16న ���ద�ాబ�ద్ల�� మ��� �ె��న్����్డ మ�నవ వనర�ల అ�వృ��ధ్ సంస్థ ల� జ����న �ారయ్క�మంల� �ెలం�ాణ �ాష్ట �
ప�ర�ాలక �ాఖ�మం�్ర ��ట�ఆర్ ట�ఎస్ ��ాస్ ��బస్�ౖ ట�ను �ా్రరం�ం��డ�.

అనుమత�ల �వ�ాల�:
ఈ ���నం ��్వ�ా దరఖ�సుత్ �ేసుక�నన్ 21 ���ల�్ల భవన ��ా్మణ���� అనుమ� ఇ�ా్వ�స్వ�ంట�ం��. 600 గజ�ల క��న్ ఎక�్కవ ��ీత్ ర్ణం
ఉంట� సంబం��త �ాఖల నుం� �రభయ్ంతర ప��్రలను �ె�ిప్ంచుక�� ప����ం�న అనంతరం అనుమత�ల� జ��� �ేసత్ ుం��. ఇందు��సం
ఇళ్ళను ఇన్స్ట ంట్ �����్టష
� న్, ఇన్స్ట ంట్ అనుమత�ల�, �ిం��ల్ �ం�ో అప�
� వల్స్ అ�� మ�డ� �ాయ్ట����ల��ా �భ�ం� అనుమత�ల�
మం�ర� �ేసత్ ు��న్ర�.
అనుమత�ల�:
2022 మ���్చ 19 ��ట���
•ఇపప్ట�వరక� వ�్చన దరఖ�సుత్ల�: 96,584
•అనుమత�ల� మం����న�: 64,553
� వల్�ా అనుమ� �� ం��న�: 1,996
•��మ్్డ అప�
•�రస్క��ం�న దరఖ�సుత్ల�: 12,213
ఇతర �వ�ాల�:
1.�బంధనల ఉల్ల ంఘనక� �ాలప్���ే ఎల�ంట� ��ట�సు ల�క�ం�� క��్చ��యడ�� �ాక�ం�� ����నల్ చరయ్ల� క��� �సుక�ంట�ర�.
2.తప�ప్డ� ప��్రల� సమ��ప్ం� ఆ�దం �� ం��నట�్ల �ా గ���త్��త్ ఆ అనుమత��న్ రదుద్ �ే�,ి దరఖ�సుత్��ర�డ� �ె�్లం�న నగదును ��న��్క
ఇ�ాత్ర�.
�����ిన్ ఫ్రమ్ �� ��్ౖక
�����ిన్ ఫ్రమ్ �� ��్ౖక అ���� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ర��� ం��ం�న �నూన్త �ారయ్క�మం. �ెలం�ాణ �ాష్ట � ఐట� �ాఖ ప����ల��
ఎమ��జ్ంగ్ ట��ాన్ల�స్ �ంగ్ ఆధ్వరయ్ంల� ��రత�ేశంల� ����ా���ా ఆ�ాశమ��ాగ్న �ో్ర న్ల�� ఔష��ల పం�ిణ�
�ా్రజ�క్ట� ��ా�ాబ�ద్ల� �ా్రరంభమ�ం��. ఈ �ా్రజ�క్ట�ల� ��గం�ా �ాష్ట ం� ల�� మ�ర�మ�ల
�ా్రం��లక� ఔష��ల�, ట��ాలను ��గం�ా �ేర��య����� �ో్ర న్లను �����సత్ ు��న్ర�. ����కల్ �ె�వ�� �ో్ర న్ల� సుదూర
�ా్రం��లక� �ేర���వ����� �ల� క�ప్సుత్ం��. �ా్రథ�క ఆ��గయ్ ��ం��్రల�� స�యక�ల� ఒక బటన్ను ��్లక్ �ేయడం ��్వ�ా
���న్ ���ాల�్ల�� ����ా�� ఔష��లను �� ందవచు్చ

�ా్రరంభం:

��రత�ేశం అంతట� �ో్ర న్ ఆ����త ��ౖదయ్ �ె�వ��లను అమల� �ేయడం ��సం �� ఆ�గ్ ఆధ్వరయ్ంల� 2021, �ిబవ ్ర ��
11న ��ండ్ ట�బ�ల్ చర్చ జ����ం��. ఈ �ా్రజ�క్ట� �ా్రరం����� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం మ�ందుక�వ�్చ "��గవంత���న �ాయ్��స్న్
�ె�వ��, ��ర����న ఆ��గయ్ సంరకష్ణ" �షయంల� ��రవ చూపడం�� ��ర �మ�నయ�న మం�్రత్వ �ాఖ మ�నవర��త
�మ�న వయ్వస్థ (య�ఏఎస్) 2021 �యమ�ల నుం�� �న��ంప�ను మం�ర� �ే�ిం��, ��వల్ ల�ౖన్ ఆఫ్ ��ౖట్
�య�ండ్ �ో్ర న్ �ారయ్కల��ాలను ��ట� �ర్వ��ంచ����� అనుమ�� మం�ర� �ే�ిం��.
అట� �ా్రం��ల ��సుత్నన్ ప్రజలక� �ో్ర న్ల ��్వ�ా �����ిన్ సరఫ�ా �ేయ�లనన్ ఉ�ేద్ శయ్ం�� ప్రపంచ ఆ��్థక ����క, ��
ఆ�గ్, ��ల్త్​��ట్ ��్లబల్ వంట� సంస్థ ల ��గ�ా్వమయ్ం�� ఈ �ారయ్క�మం ర��� ం��ంచబ��ం��. 2021, ���్ట ం� బర� 11న ��ంద్ర
�మ�నయ�న�ాఖ మం�్ర జ�య్��ా��తయ్ �ిం��య�, �ెలం�ాణ �ాష్ట � ఐట� �ాఖ�మం�్ర ��ట�ఆర్, ���య్�ాఖ�మం�్ర స���
ఇం��్ర����్డ, ఎమ��జ్ంగ్ ట��ాన్ల�స్ �ై�క
� ్టర్ లంక రమ��ే� త��తర�ల �ేత�ల�దు�ా ��ా�ాబ�ద్​ల� ఈ �ా్రజ�క్్ట
�ా్రరంభమ�ం��.

ఆవశయ్కత:

��రత�ేశంల�� అ��క �ా్రథ�క ఆ��గయ్ ��ం��్రల�, ఉప ��ం��్రల� మ�ర�మ�ల �ా��ణ �ా్రం��లల�, �ేర���వడం
కష్ట తర���న �ా్రం��లల� (��ండల�, అట� ల��� న�� �ా్రం��లల�) ఉ��న్�. ���వల్ల ���డ్-19 �ాయ్��స్��షన్ �ారయ్క�మ����
ఇబ్బందుల� ఎదురయ�య్�. ���న్��ట్ల ���� వ�ాష్ల�, ��ండచ��యల� �����పడటం వంట� �పత� త్ ల వల్ల సంవతస్రంల�
��ల� ��లల�ాట� రహ���� క��కష్న్ల� ���ి��యబడ���. అల�ంట� ప���ి్థత�లల� �ో్ర న్లను ఉప���ం� ఔష��ల పం�ిణ�
�ేయవచు్చ.
�ామర్థ�ం:

�ి్రజ్ల�, �ీ్రజర్ల�, �రంతర కమ�య్���షన్, ��యల్ ట�ౖమ్ కమ�ండ్ ��ంటర్�� క���న కస్ట మ్ ��జ�ౖన్ �ే�ిన �బ�ౖల్ ల�ంచ్ �ాయ్డ్ నుం�� ఈ �ో్ర న్ల� ఎగ�ర��యబడ���. ����ాప్ట ర్
�ా్లట్�ారమ్ 20-40 ��ల��టర్ల దూరం వరక� ఒక ట�ప్ ్ర ల� 2-8 ����ల వదద్ 2,000-5,000 �ో స్ల �ాయ్��స్న్లను సుర��తం�ా ర�ాణ� �ేయడం జర�గ�త�ం��. 40,000-1,00,000
�ో స్లను ర�ాణ� �ే�� ��ధ ఆ��గయ్ ��క�ాయ్లక� ప్ర���� ��ండ� �ో్ర న్ల� 10 ట�ప ్ర �ప్ల� �ర�గ����. అల��� ఒక ట�ప్
్ర ల� ��ండ� నుం�� ��ల�గ� ఉ��్ణ గ�త-�యం�్రత ��ట్ట ల
� � 2,000
ట��ాల� ల��� సుమ�ర� 1,000 ఔషధ ���దుల� ల��� 40 రకత్ నమ���ల� ల��� ��ండ� య��ట్ల ర�ాత్�న్ 20-40 ��ల��టర్ల దూరం వరక� �సుక���ళ���. ��ండ� �ో్ర న్ల� ప్ర����
10 ట�ప ్ర �ప్ల� ��ధ ఆ��గయ్ ��ం��్రలక� ���్ళ ��ర��ా �ె�వ�� �ేయగలవ�.
సహ�ారం:

'�����ిన్ ఫ్రమ్ �� ��్ౖక' �ా్రజ�క్్ట ప్ర��ా��� �ో్ర న్ �మ���లను న����ందుక� అవసర���న �న��ంప�ల�, హక�్కలను ��ర �మ�నయ�న మం�్రత్వ �ాఖ మం�ర� �ే�ిం��.
ఆ���ంచబ��న �ాయ్��స్న్ల�, మందుల� ఒక సంవతస్రం �ాట� �య�ండ్ ��వల్ ల�ౖన్ ఆఫ్ ��ౖట్ ల�పల �ో్ర న్లను ఉప���ం� పం�ిణ� �ేయబడ���.
పం�ిణ� ���నం:

�బ�ౖల్ య�ప్ ��్వ�ా య���స్స్ �ేయగల ���ి�ాప్ట ర్, "�ె�వ�� హబ్-అండ్-�� ప్క్ �డల్ల� ప��ేసత్ ుం��. య�ప్ ��్వ�ా ఔష��ల జ����ను �ేర్చ�ా��, పం�ిణ� బృందం అ సం�ే�ా�న్
అందుక�ంట�ం��. అవసర���న ఔష��లను జ�గ�తత్�ా �ాయ్క్ �ే�,ి �ా��రణ �ీ్ర-��్ల ట్
� ప��కష్ల�, �ా� ప���త�ల�,
ి్థ ఆ��� ��లౖ ట్ �ిస్టమ్ల�, ��ిఎస్ ట�్రకర్లను త�� �ే�ిన త�ా్వత �ో్ర న్ల�
బయల��ేర����. ����� సంబం��ం�న �వ�ాల� ��ఆ��్డ��ట్ల� �ిస్టమ్లక� అం��ంచబడ���. ��్రప్-ఆఫ్ �ా�ంట్ దగగ్ ర ఆ��గయ్ సమన్వయకరత్ ల� ఆ ఔష��లను �సుక�ంట�ర�.
�ామ����� �సుక���ళ�త�నన్ ప్ర� �ో్ర న్ ప��ర� �వరం�ా ���ార్్డ �ేయబడ�త�ం��, ప���త్ �ా్థ� పం�ిణ��� సంబం��ం�న తదుప�� �����లక� మ�రగ్ ���ద్శం �ేయ����� ఈ �ేట�
ఉప���ంచబడ�త�ం��.
గ���త్ంప�:

�� ఆ�గ్: ఔష��ల �ేర��తల� ‘�����ిన్ ఫ్రమ్ ��్ౖక’ ���నం ��్వ�ా సమయం స�ా��� తగగ్ నునన్ద� �� ఆ�గ్ ����్కనన్��. �ో్ర న్ల ��్వ�ా ఔష��లను �ేర����ందుక� �ేశంల���
����ా���ా �ెలం�ాణల� �ేపట�్టన ఈ ప్ర�గం �జయవంత���నట�్ట �ె��ిం��. �� ఆ�గ్ ఇట�వల �డ�దల �ే�ిన �ా��ష్క �����కల� ‘�����ిన్ ఫ్రమ్ ��్ౖక’ గ���ం� ప్ర�ేయ్కం�ా
ప్ర�త్ ా�ం�ం��. అ��య్ధు�క ట��ాన్ల� �ాయం�� �ేపట�్టన �ారయ్క�మ�ల జ����ల� �ా్థనం క�ప్ం�ం��.
ట�ఎస్ �ాప్
ట�ఎస్ �ాప్ అ���� �ాం�భద్రతల �షయంల� అ�న్ ����ాలక� ఉప�గప�ేల� �ెలం�ాణ ప్రభ�త్వం ర��� ం��ం�న య�ప్. �� �స్ ��వల�
మ��ంత ��గవంతం, సమగ� సమ���ర ప���లన, ��యల్ ట�ౖం �� ��ింగ్, ద�ాయ్ప�త్ అ���ా���� ప���త్ సమ���రం వంట�� ఈ య�ప్ ��్వ�ా
అనుసం��నం �ేయబ��్డ�.[��త్ర �ా్థ�ల� ఉం�ే �ిబ్బం�� ఒక్క ��్లక్�� తమక� �ా�ా�స్న సమ���రనన్ం�� �ెల�సు��వ�����,
���రణక� సంబం��ం�న ప���త్ �వ�ాలను ట�య్బ్లల� ఎంట�్ర �ేయడం, ��ధ అం�ాలక� సంబం��ం�న ప���త్ ��ట�బ�స్, డయల్ 100క�
అనుసం��నం, ��ట్ర ��ంగ్ �బ�ల్
ౖ �ాహ��ల�, ���మ్ మ�య్�ింగ్, ద�ాయ్ప�త్నక� �ా�ా�స్న ప���త్ సమ���రం ���రణ అ���ా�� �ే�ల���
ఉండటం వంట� అ��క సదు�ాయ�ల� ఈ య�ప్ల� అందుబ�ట�ల� ఉ��న్�.

�ా్రరంభం:
2018, జనవ�� 1న �ై��క్టర్ జనరల్ అఫ్ �� �స్ ఎం. మ��ందర్ ����్డ ఈ య�ప్ను �ా్రరం�ం��డ�.

య�ప్ �వ�ాల�:

ఈ య�ప్ క��క్్టల� ఒ�� గ�


� ప్ల� ఎ�న్ గ�
� ప్లను అ��� జ���ంచవచు్చ, ట�క్�� ���ాట� ఇ��జ్ల�, ఆ���, ����, ప్రసత్ ుత ల���షన్ను
క��� ఈ య�ప్ ల� ��ర్ �ేయవచు్చ. ట�ఎస్ �ాప్ �బ�ౖల్ య�ప్ ��కరయ్ం ��్వ�ా 54 ర�ాల ��వల� అందుబ�ట�ల� ఉంట��. ��ర
ప����ధన ����ాల�్ల� అ���ార�లక� ఉప�గప�ే సమసత్ సమ���రం య�ప్ల� ఉంట�ం��. ��రం జ����న ప్ర�ే�ా��� ���్ల �ల��� ఈ ప్ర�ేయ్క
య�ప్ ��్వ�ా మ��ంత సమ���రం అందుబ�ట�ల��� �ావడం��్వ�ా ��సుల� మ��ంత సుల�వ��ా, ��గం�ా ప���ా్కరమవ����.

You might also like