İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ

1.1 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinin Tanımı ve Önemi

İşçi Sağlığı ve iş Güvenliğini “İşyerlerinde işin yürütülmesi sırasında çeşitli nedenlerle kaynaklanan
sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak amacıyla yapılan sistemi ve bilimsel çalışmalardır” şeklinde
tanımlayabiliriz.
Genel anlamda işçi sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarının amaçlarını şöyle sıralayabiliriz.
1.1.Çalışanları korumak
İş Sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarının ana amacı oluşturur.Çalışanları işyerinin olumsuz etkilerinden
korumak, rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak, başka bir ifadeyle, çalışanları iş kazaları ve
meslek hastalıklarına karşı koruyarak ruh ve beden bütünlüklerini sağlamak amaçlanmaktadır.
amaçlanmaktadır.
1.1.2 Üretim Güvenliğini Sağlamak
Bir işyerinde üretim güvenliğinin sağlanması,beraberine verimin artması sonucunu doğuracağından
özellikle ekonomik açıdan önemlidir.İşyerinde çalışan işçilerin korunmasıyla meslek hastalıkları ve iş
kazaları sonucu ortaya çıkan iş gücü kayıpları azalacak,dolayısıyla üretim korunacak,daha sağlıklı ve güvenli
çalışma ortamının işçiye verdiği güvenle iş veriminde artma olacaktır.
1.1.3 İşletme Güvenliğini Sağlamak
İşyerinde alınacak tedbirlerle,iş kazalarından veya güvensiz ve sağlıksız çalışma ortamından doğabilecek
makine arızaları ve devre dışı kalmaları,patlama olayları,yangın gibi işletmeyi tehlikeye düşürebilecek
durumlar ortadan kaldırılacağından işletme güvenliği sağlanmış olur.
Yukarıda bahsedilen hususlara açıklık getirmek amacıyla bir örnek verelim:Bir işyerinde çeşitli
amaçlarda kullanılan bir sabit kompresörü ele alalım.Kompresörün ve kazanının bakım ve kontrollarının
zamanında ve gerektiği şekilde yapılmadığını ve işyerinde güvenli bir yerde muhafaza edilmediğini
düşünelim.Kompresör kazanının patlaması sonucunda meydana gelecek bir kazada öncelikle o işyerinde
çalışanların hayatı tehlikeye girecektir.İşyerinde patlama ile meydana gelecek hasar ve yangın işletmeyi
geçen sürede üretim kısmen veya tamamen duracaktır.

TAHKİMAT

Yeraltında açılan boşlukları gerektiği sürece tutabilmek için tahkimat yapılır.

3.1 Tahkimat Malzemeleri
Yeraltında kullanılan tahkimat malzemesi çeşitleri şunlardır:
1-Ağaç 2-Demir 3-Beton ve betonarme 4-Taş,tuğla v.b malzemeler
3.2 Tahkimat Türü ve Şekilleri
Yeraltında açılan boşluklarda:kesit,işlev,tabaka durumları ve basınçlarına göre değişik tahkimat ve
şekilleri uygulanır.
3.2.1 Düz ve Meyilli Yollarda Tahkimat
Düz ve meyilli yollarda belirli aralıklarla ağaç bağ veya demir bağ yapılır.Bağlar ,takozlarla galeri
cidarına sıkıştırılır.Ayrıca bağların birlikte çalışmalarını sağlamak için bağlar arasına fırçalar konur.Yolun
tavan ve yanlarından taş ve kömür düşmelerini önlemek üzere bağ arkaları kama veya tel ızgara ile kapatılır.
3.2.2 Uzun Ayaklarda Tahkimat
Uzun ayaklarda,üretim sürekliliğini,hava geçişini ve ayak arkasının alına paralel olarak kırılmasını
sağlamak için,açık tutulan haveler tahkim edilmektedir.Klasik ayaklarda tahkimat,alına paralel veya dik
ağaç sarmalar ve altına vurulan ağaç direkler ile ,veya alına dik olarak yerleştirilen çelik sarma ve demir
direkler (sürtünmeli veya hidrolik) ile yapılır.Sarmalar arasından taş düşmesini önlemek için kamalar
kullanılır.Tavan basınçlarını karşılayabilmek ve ayak arkalarının alına paralel kırılmasının sağlamak için
domuzdamları kurulur.Ayakların giriş ve çıkışları uygun şekilde tahkim edilerek sürekli açık tutulur..
Tam mekanize ayaklarda yürüyen tahkimat kullanılmaktadır.
3.3 Tahkimatla ilgili Güvenlik Önlemleri
1. Bütün yer altı işlerinde taş,toprak,kömür,cevher v.b maddelerin kayma ve düşmelerini önlemek
üzere,uygun ve yeterli tahkimat yapılır.Bu sırada,yıkılma ve düşme tehlikesi bulunan maddeler
düşürülür veya tahkimatla düşmeleri önlenir.Tavan yanlarda boşlukları varsa,bunlar sıkıca
 doldurulur ve sıkıştırılır.Tahkimat onarımı,değiştirilmesi,ileri alınması ve sökülmesi
sırsında,parça düşmelerini önleyecek özel önlemler alınır.Bu tahkimat,fenni nezaretçilerin,işin
özelliğine göre belirleyeceği teknik esasları kapsayan yönergeye uygun olarak yapılacaktır.
(Tüzük,madde-42)
Not:Bu
Not:Bu kitaba geçen”Tüzük” kelimesi ile,”Maden ve Taşocakları işletmelerinde ve tünel yapımında
alınacak işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerine ilişkin Tüzük” kastedilmektedir
2. Her işçi çalıştığı veya gelip geçtiği yerde ,tahkimatla gördüğü noksanlığı gidermekle,şayet buna
yetkili değil ise bir üstüne (ustasına) veya nezaretçiye haber vermekle görevlidir.
3. Her kısımda,işin idaresi kendilerine verilmiş olan nezaretçiler,ekip şefleri,kazı,hazırlık veya
tahkimatta çalışan ustalar,çalıştıkları yerin kontrolü,icap ettiği zaman derhal tamiri,tahkimi veya
değiştirilmesinden,işlerin tahkimat yönetmeliğine uygun yürütülmesinden sorumludur.
4. Tahkimatla ilgili usta,tahkimat işinin devamı sırasında,işyerinin güvenlikli olmasından ve
çalıştırdığı işçinin can güvenliğinden birinci derecede sorumludur.
5. Tahkimatı bozuk tehlikeli görülen bir yere girmek veya bu yerden geçmek yasaktır.Tehlike
ortadan kalkıncaya kadar bu kısımdaki nezaretçi veya yetkili şahıs işçilerin oradaki normal
faaliyetlerini tatil eder.Ancak tehlikenin giderilmesi maksadıyla ,lüzumlu güvenlik tedbirleri
alınmış olarak ve bir nezaretçinin sorumluluğu altında,tertip edilen işçiler bu hüküm dışındadır.
6. Ayakta açılmakta olan havinin tahkimatı tamamlanmamış kısımlarına ve tahkimat bakımından
arz eden yerlere vazifelilerden başka kimse giremez.
7. Ayak gerisindeki göçmeye terk edilen yerlere girilmez.
3.4 Tahkimatla İlgili iş Kazaları
Tahkimatla ilgili geçmişde meydana gelmiş olan kazalardan örnekler anlatılacaktır.

OCAK HAVASI VE HAVALANDIRMA

Madenci hava denilince,ocakta bulunan gaz ve karışımlarını anlar.Yer altı işletmesinde
giren hava “giriş havası”,üretim ve hazırlık yerlerinden gelen hava ise “dönüş havası” olarak
isimlendirilir.Bu durumdan dolayı ,hava,temiz ve kirli olmak üzere 2 grupta sınıflandırılır.
6.1 Temiz Hava ile Kirli Havanın Karşılaştırılması
Temiz hava,atmosfer havası ile aynı bileşime sahiptir.Bünyesinde bulunan gazlar:
% 21,0 oksijen (O2)
% 78,0 azot (N2)
% 1 karbondioksit (CO2) ve diğer gazlar
Bütün canlı varlıklar temiz hava içindeki oksijenle yaşarlar.
Yeraltında çalışabilmemiz için dışardan gelen temiz hava ,içerisine bazı gazların karışması
nedeniyle kirlenir.Temiz hava içinde %0,02-%0,03 olan karbondioksit gazı ocak havasının içinde
yüzde ile ölçülebilen miktarlarda bulunabilir.Temiz hava içinde eser miktarda bile bulunmayan
metan (CH4) gazına ,kömür ocaklarında yüzde miktarında rastlanabilir.
kirli hava ise aşağıdaki şekilde sınıflara ayrılır:
1-Pis Hava
2-Zehirli hava
3-Patlayıcı hava
4-Tozlu hava
Pis hava %20 den az oksijen ihtiva eder. Bu tip hava karışımı bulunan yerlerdeki
çalışmalarda kısa zaman içinde yorgunluk belirtileri görülür.Bu şekildeki hava, hava,boğucu olarak
da isimlendirilir.
Zehirli hava,insan hayatını tehlikeye düşüren zararlı gazlardan oluşan havadır.Patlayıcı
hava bütün yanıcı gazları bileşiminde bulunduran havadır.Tozlu Hava ise içinde kömür ve taş
tozlarını ihtiva eden havadır.
6.2 Havalandırma
 Bir yer altı maden ocağının havalandırılmasında,yani ocağa hava gönderilmesinde değişik
amaçlar vardır.Bunlar
1-Ocakta çalışan bütün personelin oksijen ihtiyacını karşılamak,
2-Tehlikeli gaz birikimlerini önlemek,
3-Uygun bir ocak iklimi elde etmek,
4-Ocakta çalışan makinaların oksijen ihtiyacını karşılamak,
5-Tozlu havayı fazla miktarda hava ile seyrekleştirmek veya zararsız hale getirmek;gibi
amaçlardır.Yeraltında çalışan her işçinin teneffüs için dakika 3 m 3,gaz tehlikesi olan yerlerde ise 6 m3
havaya ihtiyacı vardır.
Ocağın hava ihtiyacı,herhangi bir mekanik donanım olmaksızın kendiliğinden (doğal
havalandırma) veya vantilatörlerle (suni havalandırma ) sağlanır.
Yeraltına giren temiz havanın kirli ocak havasına karışmasına engel olmak için hava
kapıları yapılır.Hava kapıları genellikle nakliyatın ve işçilerin gidiş ve gelişlerindeki yollar üzerinde
kurulur.
6.3 Ocak Havasında Bulunabilen Gazlar
1) Oksijen
2) Karbonmonoksit
3) Karbondioksit
4) Metan
5) Azot Oksitleri
6) Hidrojen Sülfür
7) Kükürt Dioksit
6.4 Oksijen
Renksiz,tatsız ve kokusuz bir gazdır.Yeraltında insan solunumu ve makinaların çalışması
için oksijen gereklidir.
6.4.1 Ocak Havasındaki Oksijenin Azalma Nedenleri
1-Çeşitli organik ve anorganik maddelerin (ağaç,cevher) oksidasyonu
2-Ocak gazlarının fazla miktarda havaya karışması
3-Ocak yangınları,kömür tozu ve grizu patlamaları
4-İnsan ve hayvanların solunumu
5-Dizel lokomotifler ve açık alevli lambaların yanması
6.4.2 Oksijen Azalmasının İnsan Üzerindeki Etkileri
% 21 oksijen normal yaşama ortamıdır.Kolay nefes alış verişi yapılır.
% 19 oksijende hiçbir rahatsızlık hissedilmez.
% 16 oksijende nefes alma zorlaşır.Baş dönmesi ile kulaklarda uğultu,kalp çarpıntısı başlar,
% 10 oksijende hayat tehlikesi başlar.
% 6 oksijen ,çırpınma hareketleri başlar ve ölüm meydana gelir.
6.5 Karbonmonoksit
Renksiz kokusuz bir gaz olup havadan hafiftir.Bu nedenle ocakta tavan kısımlarında
bulunur.Zehirli özelliğe sahiptir.
6.5.1 Karbonmonoksitin Ocaktaki Kaynakları
1) Ocak Yangınları
2) Lağım dumanları
3) Kömür tozu ve grizu patlamaları
4) Dizel lokomotiflerin eksoz gazları
6.5.2 Karbonmonoksitin İnsan Solunumu Üzerindeki Etkileri
 Karbonmonoksitin İnsan üzerindeki etkileri,hava içindeki oranı ve bu gazlar ortam içerisinde
çalışma ile orantılıdır.(Şekil-1)
Bunun dışında değerler için şöyle söylenebilir:
% 0,5 karbonmonoksitte 20-30 dakikada ölüm meydana gelir.
% 0,005 karbonmonoksit içinde 8 saat çalışabilir.
Karbonmonoksit gazının %15 den sonra patlayıcı özelliği vardır.En elverişli patlama sınırı %28
dır.
6.6 Karbondioksit
Renksiz kokusuz bir gaz olup boğucu etkiye sahiptir.Havadan ağır olduğundan ocakta taban
kısımlarında bulunur.
6.6.1 Karbondioksitin Ocaktaki Kaynakları
1) Kömürün oksidasyonu
2) Ağaçların çürümesi
3) Kömürleşme olayı
4) İnsan solunumu
5) Alevli lambaların yanması
6) Dizel lokomotiflerin eksoz gazları
7) Ocakta atılan lağım dumanları
Yeraltında insanların teneffüsleri sırasında ortamdaki hava içerisinde % 0,4 karbondioksit
bulunur.Fakat bunun önemli bir etkisi yoktur.
6.6.2 Karbondioksitin İnsan Solunumu Üzerindeki Etkileri
% 1 karbondioksitte nefes alma zorlaşır.
% 5 karbondioksitte halsizlik belirtileri başlar.Nefes alma çok zorlaşır.
%10 karbondioksitte birkaç dakikadan fazla dayanılmaz.ölüm meydana gelir.
6.7 Metan
Renksiz kokusuz bir gaz olup,havadan hafif olduğu için ocakta tavan kısımlarında b8ulunur.En
tehlikeli gazlardan birisidir.Hava ile karışımına grizu denir.Yanıcı ve infilak edici bir gazdır.İnsanlar
üzerinde boğucu olarak tesir eder.
6.7.1 Metan Gazının Kaynağı
Metan gazı kömürle aynı zamanda meydana gelir.Serbest gazın bir kısmı kömür ve kömür
civarındaki taş tabakalarının gözenek ve çatlaklarına dolar.Esas kısmı ise kömür yüzeyinde ve içinde
kömür tarafından absorbe edilir.
6.7.2 Metan Gazının Havaya Karışması
1-Kömür ve taş üzerinde gözle görülemeyecek kadar küçük gözeneklerden gelen tipik ve sürekli
gaz püskürmesi.
2-Görülebilir çatlaklar ve deliklerden gelen çoğunlukla uzun zaman devam eden gaz püskürmesi,
3-Çok miktarda kömür ve gaz kütleleriyle beraber ani ve büyük gaz püskürmesi (ani degajman)
6.7.3 Grizunun Patlama Nedenleri
1- Patlayıcı maddeler
2- Yangınlar ve açık alevler
3- Elektrik arkı
4- Dizel lokomotiflerinin eksoz gazları
5- Taşların birbirine çarpması
6- Metalin taşa sürtünmesi
7- Metalin metale sürtünmesi
6.7.4 Metanın Patlama Sınırları
 Metanın patlama oranları % 5-14 arasında olup bu oran ortamın sıcaklığı arttığı zaman düşer.En
şiddetli patlama oranı %9,5 tur.(% 9,5 metan olan bir yerde 650 C 0 lik ısı 10 saniye devam ederse grizu
patlar.)
6.8 Azot Oksitleri
Azot oksitleri çok zehirlidir.
6.8.1 Azot Oksitlerinin Ocaktaki Kaynakları
1) Lağım dumanları
2) Dizel lokomotiflerin eksoz gazları
6.9 Hidrojen Sülfür
Çürük yumurta kokusundadır.Havadan ağır olup ocakta taban kısımlarında bulunur.Yanıcı bir gaz
olup hava içerisinde %6 oranında patlayıcı özelliğe sahiptir.Zehirleyici bir gazdır.
6.9.1 Hidrojen Sülfürün Ocaktaki Kaynakları
1-Çürüyen
1-Çürüyen ağaç tahkimat
2-Kükürtlü bileşiklerin ayrışması
3-Tabaka çatlakları
6.9.2 Hidrojen Sülfürün İnsan Solunumu Üzerindeki Etkileri
% 0,002 hidrojen sülfür içinde 8 saat çalışılabilir.
% 0,01 hidrojen sülfür göz ve ciğer dokularına etki eder.
% 1 Hidrojen sülfür insanı öldürür.
6.10 Kükürt Dioksit
Havadan ağır olup,ocakta taban kısımlarında bulunur.Zehirleyici bir etkiye sahiptir.
6.10.1 Kükürt Dioksitin Ocaktaki Kaynakları
1-Lağım dumanları
2-Dizel lokomotifler
3-Kömürün yanması
6.10.2 Kükürt Dioksitin İnsan Solunumu Üzerindeki Etkisi
% 0,05 Kükürt dioksit ihtiva eden havanın solunum insanı öldürebilir.
Not:Bu
Not:Bu bölümdeki;Karbon monoksit,oksijen,karbondioksit,azot oksitleri,hidrojen sülfür ve kükürt dioksit
gazlarının insan solunumu üzerindeki etkilerini gösteren oranları,TTK’nun 42 nolu yayını olan “Maden
Başçavuşları için iş Güvenliği Dersleri I-II” kitabından alınmıştır.
6.11 Ocak Havasında Alınacak Güvenlik Önlemleri
1-“İşçilerin çalıştırıldığı bütün yer altı işyerlerinde,çalışma koşullarını ve işçilerin çalışma koşullarını
ve işçilerin çalışma yeteneklerini korumaya,hava sıcaklığının sağlığı zararlı düzeye yükselmesini
önlemeye,grizu ve diğer zararlı gaz ve dumanların zararsız bir orana indirmeye yeterli ,sürekli güvenlik
gereklerine uygun,temiz hava akımı sağlanır.Bunun için üretimi başlamadan önce her ocakta ,uygun bir
havalandırma sistemi kurulması zorunludur.”(Tüzük,madde-160)
2-“Havasında %19 dan az oksijen,%2 den çok metan ,% 0,5 den çok karbondioksit ve diğer tehlikeli
gazlar bulunan yerlerde çalışılamaz.
Oksijen miktarı azalan veya yanıcı parlayıcı ve zararlı diğer gazların karışmasıyla bozulan yahut
çok ısınan hava akımları,diğer çalışma yerlerinden geçmesine meydan verilmeden,derhal ve en kısa
yoldan, ocak dışına atılır.
İşçileri, havanın bozulmasından,ısınmasından ve oksijen azalmasından ileri gelen olumsuz
etkilerden korunmak için,gerekirse,çalışma alanı ve zamanı sınırlanır.”(Tüzük,madde –162).
3-“Terkedilen veya yeterince havalandırılmayan yerler,işçilerin girmesini önleyecek biçimde kapatılır ve
üzerlerine uyarı işareti konur.Çalışmanın bittiği yerlerle terk edilmiş katlar,çalışan yerlerden ve hava
yollarından topuk veya gaz sızdırmaz barajla ayrılır.Buna olanak yoksa ,buralardan gelecek pis hava ,en
kısa yoldan nefesliğe verilerek dışarı atılır.
 Buralar,nezaretçilerce,her vardiyada denetlenir.”(Tüzük,madde-172).
4-“Havasında % 2 den çok metan saptanan ocaklarda veya ocak kısımlarında ,işçilerin kurtarılması ve
grizunun temizlenmesi dışında çalışma yapmak yasaktır.Metan oranının çalışma ortamında sık sık
değiştiği hallerde,metan oranına göre ayarlı ,ses ve ışık uyarısı yapan metan dedektörü bulundurulacak
veya bir merkezden izlenebilecek otomatik kontrol sistemi kurulacaktır.
Metan oranının % 2 yi aştığını ilk gören,bacadaki çalışmayı durdurur;durumu sorumlu nezaretçiye
bildirir.
Kurtarma,bir tehlikeyi önlemeye veya giderme amacıyla çalışmayı gereken ve içinde tehlikeli derecede
grizu birikmiş bulunan yerlerdeki işler,fenni nezaretçinin emir ve yönergesine uygun biçimde ,özel olarak
görevlendirilen nezaretçinin sürekli denetimi altında bu iş ,için yetiştirilmiş ve seçilmiş kimseler
tarafından yapılır.”(Tüzük,madde-191).
5-“Grizu ve tehlikeli gazlar bulunduğu için boşaltılmış olan ocaklar veya ocak kısımları,içine girilmeyecek
biçimde kapatılır.Kurtarma işleri dışında,fenni nezaretçiden veya nezaretçilerden başka hiç kimse,emir
almadan,bu yerlere giremez”.(Tüzük,madde-192).

OCAK YANGINLARI
Ocakda kömürün,tahkimatın,bant tesislerinin ve diğer yanıcı malzemelerin yanması neticesi
meydana gelen”Ocak yangınları” büyük tehlikeler oluşturur.Ocak yangınları,üretimin aksamasına,yangın
neticesi açığa çıkan zehirli gazlar ise ölüm ve yaralanmalarla sonuçlanan kazalara sebep olmaktadır.Bilhassa
grizulu ocaklarda yangın kontrol edilemezse ,grizu infilaklarına sebebiyet verir.
Bu nedenle yangınların kaynaklarını teşkil eden sebepler iyice tespit edilmelidir.Ocak yangınlarının
söndürülmesinde yangının sebebi,özelliği,işletme yöntemi ve eldeki imkanlara göre değişik metodlar vardır.
Yangınla mücadele ederken çok sıkı güvenlik tedbirleri uygulanır.
7.1 Ocak Yangınlarının Sınıflandırılması
Ocak yangınları meydana geliş cinsine,yangının dış görüntülerine ve meydana geliş yerine göre
sınıflara ayrılır.Meydana geliş cinsine göre yangınlar;açık yangınlar(eksojen yangın),gizli yangınlar(endojen
yangın) olmak üzere ikiye ayrılır.
7.1.1 Açık Ocak Yangınları
Açık ocak yangınları yüksek sıcaklık sonucunda meydana gelir ve ısı kaynağı yanan ortamın
dışındaki başka bir kaynaktır.Örneğin sürtünme ısısı,açık alev v.b gibi.
Ocak yangınları içerisinde açık ocak yangınlarının oranı azdır.
Bunlar:
1) Bant tesislerindeki yangınlar
2) Kuyu vinçlerindeki yangınlar
3) Elektrik donanımlarındaki yangınlar
4) Kaynak İşleri Sonucu oluşan yangınlar
5) Sıvı yakıtın sebep olduğu yangınlar
6) Ateşleme sonucu meydana gelen yangınlar
7) Patlama sonucu meydana gelen yangınlar
8) Sigara ve açık alevin sonucu meydana gelen yangınlar.
7.1.2 Gizli Ocak Yangınları
Gizli ocak yangınları kendi kendine yanma esasına dayanmakta olup,burada ısı kaynağı,doğrudan
doğruya kömürün oksidasyonu sonucu meydana çıkan ısıdır.
7.2 Ocak Yangınlarında Alınacak Güvenlik Önlemleri
1) “Fenni nezaretçi,ocaklarda yangınları karşı gerekli bütün tedbirleri alır.Bunun içi gereken
araç
ve gereçler ocaklarda hazır bulundurulur.24 saatte 50 ‘den çok kişi çalıştıran her ocakta,işçiler arasından ,bir
yangın ekibi oluşturulması zorunludur.Ayrıca,fenni nezaretçi tarafından,yangın söndürme düzeninin ve
yangın söndürme ekibinin çalışma şekli ve yöntemleriyle ilgili esasları kapsayan bir yönerge
hazırlanır.”(Tüzük,madde-220)
 2) “Çıkarma kuleleri,kuyubaşı binaları ve yer altı vinç ve freno dairelerinin yağ ,kükürt tozu
v.b
kolay yanabilecek maddelerden temizlenmesi zorunludur.”(Tüzük,madde-221)
3) “Yangın söndürme araç ve gereçlerinin kullanış biçimi,yangın ekiplerine ve bunların
konulduğu yerde çalışanlara öğretilir.”(Tüzük,madde-226).
4) “Ocakların yangına elverişli kısımlarında,yangınlara karşı kullanılmak üzere,basınçlı ve bol
su
bulundurulacak;su tesisleri her zaman kullanılabilir durumda olacaktır.”(Tüzük,madde-228).
5) “Yangın çıktığını gören her ocak personeli,olanak varsa,derhal yangını söndürmeye çalışır
ve
en yakın nezaretçiye haber verir.Olay,ayrıca,yetkili ve sorumlulara ve Bakanlığa da derhal
duyurulur.Yangında çıkan zehirleyici,boğucu,yanıcı gazlara karşı gerekli önlemler,fenni nezaretçi tarafından
alınır.”(Tüzük,madde-229)
6) “İşçiler yangın ve duman tehlikesi beliren yerlerden hemen uzaklaştırılır ve buralara
girilmesi
fenni nezaretçinin iznine bağlıdır”(Tüzük,madde-230)
7) Bekleme barajlarının vakit kaybetmeden kapatılabilmesi için baraj
kapısı,tahta,kil,kum,çakıl,su
gibi kapatmada kullanılacak malzemelerin lüzumlu görülenleri yeteri kadar baraj yerinde hazır
bulundurulur.
8) Yangınlı bir panonun kapatılması veya kapalı olan bir panonun barajlarının tekrar açılması
halinde ,hava çıkış yolları üzerinde kimse bulundurulmaz ve bu yollara irtibatlanan yerlere yapacakları işler
öğretilmiş nöbetçiler bırakılmak suretiyle gerekli önlemler alınır.
9) Barajların önündeki kör yollara ,kontrol ekiplerinden başka işçilerin girmesine mani olmak
üzere yol ağızları parmaklık veya benzeri şekillerde kapatılır ve üzerlerine (GİRMEK YASAKTIR) levhaları
asılır.
10) Yangın çıkması muhtemel tesislere yangın söndürme cihazı yerleştirilir.
11) Elektrik,akaryakıt yangınları gibi özellik arz eden yangınlara karşı ,kum,taş tozu gibi
maddeler
de münasip yerlerde ve uygun kaplar içinde ihtiyat tedbiri olarak bulundurulur.
12) Ocaklar,kömür tozlu veya grizulu olsun veya olmasın ,sigara içilmesi ve ateşli maddelerin
ocağa sokulması yasaktır.
13)İşyerinde çalışan işçilere,yangın,grizu patlaması veya kömür tozu infilakı gibi tehlikeli
hallerde,tehlikeli sahalardan ne şekilde ve hangi güzergahlardan uzaklaşmalarının mümkün olacağı daha
önceden iyice öğretilir.
14) Yangından çıkan CO gazından korunmak için yer altında çalışan ocak personeline CO ferdi
gaz maskesi verilir ve nasıl kullanılacağı öğretilir.
15) Ocaklarda yapılan kaynaklarda,yangına mahal vermemesi için gerekli önlemler alınır.
7.3 Ocak Yangınlarıyla İlgili İş Kazaları
Ocak yangınları ile ilgili geçmişde meydana gelmiş olan kazalardan örnekler anlatılacaktır