You are on page 1of 5

SMP FRANSISKUS TANJUNGKARANG

Jalan Mangga No.1 Pasirgintung ~ Tanjungkarang Pusat


Telepon/Faksimile 0721-252450
Yayasan Dwi Bakti
Bandarlampung Bandarlampung 35113

Mata Pelajaran : Bahasa Lampung


Hari/tanggal :
Kelas/semester : 9/ ganjil
Materi Pokok : Waghahan
Kompetensi Dasar : 9.3.1 dan 9.3.2

.
Kompetensi Dasar:
9.3.2 Mengidentifikasi, menelaah dan memahami teks warahan
sesuai dengan kaidah-kaidahnya.
9.4.2 Menafsirkan, menanggapi dan mengungkapkan teks warahan
sesuai dengan kaidah-kaidahnya secara lisan dan tulisan.

WARAHAN

Pengertian warahan

Warahan adalah sastra tutur berasal dari daerah Lampung. Warahan disampaikan oleh
satu orang yang disebut pewarah. Pada awalnya warahan tidak disertai musik, namun
pada perkembangannya diiringi dengan alat musik tradisional yang disebut gambus
lunik. Warahan atau disebut juga wawarahan dalam bahasa Lampung berarti berita
atau cerita. Pada masa lalu warahan dipertunjukkan di depan penonton dengan
menggunakan penerangan lampu semprong. [1] Warahan menyampaikan kisah-kisah
seperti kepahlawanan, asal mula suku Lampung dan cerita anak-anak. Di bawah ini kita
akan belajar warahan dengan judul “Kisah Umpu Sairunting sai Nurunko Hulun
Lampung”[2

Sumber: https://id.wikipedia.org/wiki/Warahan_Lampung
Kisah Umpu Sairunting sai Nurunko Hulun Lampung

Aditya Warman iyulah Raja anjak Kerajaan Damas Raya sai bepusat di Jambi.Aditya Warman
jama hulubalangni pindah mid kota Piliyang Minangkabau.Di pok sinji Aditya Warman nikah
jama sanak penghulu Minangkabau Ninik Ketemenggungan sai gelaghni Jamilah. Mulani
pinengan Aditya Warman mak diterima, ulih Aditya Warman beagama Hindu.Sedangko Ninik
Ketemenggungan jama miyanakni beagama Islam.Akhirni pernikahan dapok dilaksanako ulih
Aditya besedia beagama Islam.

Salah sai hulubalangni Aditya Warman gelaghni Kun Tunggal nutuk pindah anjak Jambi. Ia
beasal anjak Andalas (Sumatera) bagian utara, diperkirakan anjak sekitar Danau Toba.Aditya
Warman nyecokko Kerajaan Pagaruyung jama mentuhani.Seghadu wat kerajaan Pagarurung kota
Piliyang berubah jadi kota Pagaruyung.
Kun Tunggal di Pagaruyung belamban ghik ngedok sanak ragah gelaghni Ruh Tunggal.Ruh
Tunggal jama miyanakni pindah mid Bengkulu.Mak beni di Bengkulu tiyan pindah mid
Rejang.Di Rejang Ruh Tunggal jama miyanakni numpang jama Ninik Pepatih sai ngedok usaha
Tambang Emas.Seghadu Umpu Saitunggau kak balak, ia nikah jama salah sai muli Rejang ghik
ngedok anak gelaghni Umpu Sairunting.
Umpu Sairunting seghadu meghanai lalakunni bida jama meghanai-meghanai bagheh.Ia mak
betah di pekonni.Ia haga ngerantau mit pekon bagheh.Umpu Sairunting meghanai sai sikop ghik
simah wayah.

Suatu ghani ia lapah-lapah mit Ranau.Mak dinyana di san ngedok hulun sai lagi begawi balak.
Hulun sina Ratu Belalau Sekermun ghik anak mulini ghatong munih di pok sina. Ulih Umpu
Sairunting pandai nengah nyappogh ia diteghima jama meghanai pekon sina ghik pekon sai
bagheh.
Seghadu begawini kak beghadu Umpu Sairunting ngantakko Ratu Skermung jama mulini moloh
mit Skala Brak Belalau.Ulih beni di Skala Brak akhirni Umpu Sairunting nikah jama muli Ratu
Belalau Skermung.
Mentuhani ngedukung Umpu Sairunting nyecokko Kerajaan Pemanggilan Hulun Skala Brak
senong ghik patuh jama Umpu Sairunting.Ia ngegantiko mentuhani Ratu Skermung, ghik unyin
jelma di san dikayun behuma nanom lado, ghik tanaman sai baghehni.
Bepuluh tahun Keratuan Pemanggilan jadi wilayah sai makmur aman ghik damai.Di san lamon
buah lado ghik hasil pertanian lainni. Lamon munih pedagang sai ghatong mit Skala Brak guwai
ngebeli hasil bumi ghik begadang keperluan hulun disan.
Berita kemakmuran Kerajaan Pemanggilan sina didengi jama bajak lawok.Tiyan ngughukko
mata-mata guwai ngehappangko ghepa tiyan haga nyerang ghik ngerampok harta benda di pok
sina.
Suatu ghani Keratuan Pemanggilan diserang bajak lawok. Harta benda tiyan dirampas, ghik
muli-muli lamon sai dilecehko.Umpu Sairunting jama miyanakni dapok selamat.Waktu kejadian
sina Umpu Sairunting jama kebuaianni kak ngedok keturunan ilmu jelma, telu ragah ghik ghua
sebai. Sanakni iyulah:
1.Indogh Gajah sai adokni Ratu Dipuncak
2. Belenguh
3. Paklang
4. Pandan
5. Sangkan
Mulai kejadian sina Keratuan Pemanggilan ngalami kemundoghan. Sebagian hulun disan lapah
ninggalko pekon sina. Ghena munih Umpu Sairunting jama miyanakni lapah ninggalko Skala
Brak.Kejadian sina diperkirakan abad pak belas Masehi.Umpu Sairunting jama miyanakni lapah
terpisah.Tiyan nyepok pok sai sai subur guwai behuma.Di bah sinji tiyan tigoh pok tujuan sai
bebida.
1. Umpu Sairunting ghik Paklang tigoh di Way besai ganta di Kecamatan
Sumberjaya.
2. Indogh Gajah atau Ratu Dipuncak lapah mid Way Selabung Muaradua, laju tiyan
pindah mid Martapura.
3. Belengguh pindah ghik taghu di Way Mincang
4. Panda nikah jama muli Bengkulu.
5. Sengkan mak jelas pokni lapah, ngedok berita ia tinggal di Sukaham.

Induk Gajah atau Ratu Dipuncak anjak Martapura ia pindah mid Way Rarem ghik di hulu Way
Abung.Ia ngedok sanak pitu, limo ragah ghik ghua sebai.Sanakni sina iyulah ................
1. Ria Begeduh
2. Pemuka Begeduh
3. Nunyai
4. Unyi
5. Bulan (sebai)
6. Subing
7. Nuban

Dilom perkembangan, kepitu anak Induk Gajah yakdo Ria Begeduh ghik Pemuka Begeduh
nurunko kaban Lampung di Way Kanan.Sedongko Nunyai, Unyi, Subing ghik Nuban ditambah
limo anak angkon
Induk Gajah nurunko kaban Lampung, Abang sewomego, Putri Bulan nikah di Menggala nutuk
hulun Bugis gelaghni Minak Sengaji.Tiyan nurunko hulun Lampung Tulangbawang
Mengopak.Telu kelompok sai bagheh nutuk dilom kelompok Lampung, Tulangbawang, tiyan
keturunan hulun bagheh yakdo Buai Runjung anjak pekon Rantau Tijang Pugung. Tiyan
ngebantu hulun Tulang Bawang waktu ngedok masalah jama buai Nunyai Abung, akhirni tuyan
mak moloh mid Rantau Tijang, ghik begabung jama Lampung Tulangbawang Mego Pak
(Menggala).
Anjak Belengguh ghik umpuni nurunko kaban Lampung Belalau/krui, Lampung Peminggir
Semaka, Peminggir Pemanggilan ghik Peminggir Teluk.Belungguh ngedok sanak ghua ragah,
Minak Pergok ghik Minak Menyala.
Anak Umpu Sairunting sai gelaghni Paklang mak betah nutuk apakni di Way Besai, ia pindah
mit Way Pangubuan di hulu Way Pubiyan.Paklang ngedok ghua sanak ragah yakdo
Tambapupus, ghik Menyakghakat.Tambapupus ngedok lima sanak ragah yakdo; Nuwat, Pemuka
Pati, Pemuka menang, Pemuka Senima ghik Pemuka Halambawak.Menyaghkat ngedok ghua
sanak yakdo Kediangan ghik Buay Minak.
Paklang jama anakni Tambapupus ghik Menyaghat ghik umpuni nurunko kaban Lampung
Pubiyan Dua suku. Suku bukujadi sai beasal anjak Abung Sewomego, sai anak tuha ngedok di
Kecamatan Padang Ratu.Ulih wat selisih jama anak tuha, Bukujadi lapah begabung jama
Lampung Pubian dua suku. Ulih penggabungan sina jadilah kelompok Lampung pubian Telu
Suku, yakdo Tambapupus, Menyaghat, ghik Bukujadi.
Dijelasko munih nyin mak salah paham Buai Kuning, dilom Tambapupus iyulah sebutan
miyanak anjak Ranau. Laju wat Buai Gunung, Buai Nyughang, ghik Buai Kapal.Sebagian tiyan
iyulah keturunan, ghik anak umpuni ngedok kebuaian amapai ghik kebuaian tiyan jadi nom
kebuaian.
Sumber: Hanggum Bebahasa Lampung, kelas 9.Warsiyem, M.Pd
Ngidentifikasi kosakata sesuai teks

No Dialek A Dialek O Arti Bahasa Indonesia


1 Bagheh lain lain
2 Begawi begawei hajat
3 Behuma behumo Bercocok tanam
4 Belamban benuwo Berumah tangga
5 Beni menni lama
6 Buai Buai Satu keturunan
7 Dikayun dikayin disuruh
8 Dinyana dikigho dikira
9 Hulubalang hulubalang pengawal
10 Kebuaian kebuaian Satu keturunan
11 Lalakun Lalakun perilaku
12 Mentuha mentuha mertua
13 Nengah nyappogh Nengah nyampogh Pandai bergaul
14 ngntakko ngantaken mengantarkan
15 ngedok ngenik mempunyai
16 ngehappangko ngehappangken memudahkan
17 ngerantau ngerantau merantau
TUGAS

A.Ngidentifikasi kosa kata sesuai teks


Tulisko terjemahan jak kosa kata di bah sinji!

No Kosa kata Terjemahan


1 nutuk
2 nyecokko
3 pekon
4 pinang
5 pok
6 sikop
7 Simah wayah
8 tigoh
9 umpu
10 ulih

B.Memahami isi Teks


Petunjuk
Jawablah pertanyaan di bah sinji!

No Pertanyaan Jawaban
1 Sapa sai mimpin kerajaan Damas Raya?
2 Dipa pusat kerajaan Dimas Raya ?
3 Jama sapa Aditya Warman belamban?
4 Ulah api pinengan pertama Aditya Warman
mak diterima?
5 Sapa hulubalangni Aditya Warman ?
6 Anjak dipa asalni Huulubang sina?
7 Kerajaan api sai dicecokko jama Aditya
Warman?
8 Sapa hulun tuhani Umpu Sairunting?
9 Ghepa lalakuni Umpu Sairunting seghadu ia
meghanai?

You might also like