Wyrazy obcego pochodzenia, zapożyczone z łaciny albo za jej

pośrednictwem, z końcówkami – ika,

-yka, są akcentowane na trzeciej sylabie od końca.

charakterystyka rytmika gimnastyka

lekkoatletyka gramatyka akustyka
botanika muzyka fizyka
logika matematyka scholastyka
statystyka plastyka praktyka
elektronika psychotronika egzotyka
encyklika elektronika alpinistyka
polemika energetyka systematyka
klinika bazylika grafika
replika tematyka arytmetyka
informatyka akrobatyka fonetyka
etyka problematyka liryka
aseptyka epika papryka
metodyka profilaktyka klasyka
metryka politechnika rubryka
swastyka optyka estetyka
psychika technika genetyka
erotyka dialektyka specyfika
dydaktyka pedagogika batalistyka
polonistyka lingwistyka wokalistyka
taktyka polityka krytyka
problematyka turystyka propedeutyka
kulturystyka poetyka mimika
geofizyka cybernetyka galaktyka
kronika statyka
Czasowniki w trybie przypuszczającym z ruchomymi końcówkami –
bym, -byś, -by (1,2,3 os. 1. p. oraz 3 os. l. Mn.) mają także akcent na
trzeciej sylabie od końca, natomiast a końcówkami – byśmy, -byście
(1 i 2 os. l. Mn.)- na czwartej od końca.
Ruchome końcówki w tych formach czasowników mają charakter
enklityków, tzn. nie podlegają akcentowaniu (podobnie jak w
zwrotach „widzę go”, „wyjaśnij mi”. „boję się”), dlatego też można
uznać, że we wszystkich tych przypadkach czasowniki mają akcent
taki, jak bez tych końcówek.
Na przykład:
śpiewali śpiewaliśmy śpiewaliście
tańczyli tańczyliśmy tańczyliście zaginąłby
zaginął zaginąłbym zaginąłbyś zaginęliby
zaginęli zaginęlibyśmy zaginęlibyście

Ćwiczenie1
Czasowniki z końcówkami –śmy, -ście
widzieliśmy widzieliście
czytaliśmy czytaliście
mierzyliśmy mierzyliście
słuchaliśmy słuchaliście
zobaczyliśmy zobaczyliście
obraziliśmy obraziliście
grabiliśmy grabiliście
zmoczyliśmy zmoczyliście
założyliśmy założyliście
obracaliśmy obracaliście
broniliśmy broniliście
uznaliśmy uznaliście
ujawniliśmy ujawnialiście
zdementowaliśmy zdementowaliście
wygraliśmy wygraliście
powiedzieliśmy powiedzieliście
wykorzystaliśmy wykorzystaliście
nagraliśmy nagraliście
oczekiwaliśmy oczekiwaliście
przyznaliśmy przyznaliście
mogliśmy mogliście
wydaliśmy wydaliście
nadaliśmy nadaliście
odtworzyliśmy otworzyliście
przygotowaliśmy przygotowaliście
marudziliśmy marudziliście
biegaliśmy biegaliście
wyemitowaliśmy wyeliminowaliście
wędkowaliśmy wędrowaliście
spiskowaliśmy spiskowaliście
doszliśmy doszliście
dobiegliśmy dobiegliście
skręcaliśmy skracaliście
ćwiczyliśmy ćwiczyliście
walczyliśmy walczyliście
wykorzystaliśmy wykorzystaliście
wypłynęliśmy wypłynęliście
zlikwidowaliśmy zlikwidowaliście
zatopiliśmy zatopiliście
poskąpiliśmy poskąpiliście
przemycaliśmy przemycaliście
debatowaliśmy debatowaliście
negocjowaliśmy negocjowaliście
zaprzepaściliśmy zaprzepaściliście
okradliśmy okradliście
 Na trzecią sylabę od końca pada również akcent w wyrazach w 1.,
2. i 3. osobie liczby pojedynczej trybu warunkowego:
czytałbym, czytałabym robiłbym, robiłabym
czytałbyś, czytałabyś robiłbyś, robiłabyś
czytałby, czytałaby robiłyby, robiłaby
a także w takich wyrażeniach, jak: można- by, powinno- by, trzeba-
by.
Na trzeciej sylabie od końca umieszczamy akcent w spójnikach
połączonych z końcówkami: - byśmy,
-byście, - byś, - bym, - by: abyśmy, ażebyśmy, choćbyśmy,
gdybyście, obyśmy, żebyście, chociażby, jeślibym, albobyś, a także:
gdybyście, żebyśmy.
Czasowniki z końcówkami- bym, - byś, - byśmy, - byście
zastosowalibyśmy dyskutowałbym
zakłócilibyście zgromadzilibyście
podejrzewałbym atakowaliby
kontrolowaliby przechodziłbym
dokonałby uprawniałyby
przebilibyśmy utworzylibyśmy
odwołalibyście przystąpilibyśmy
zorganizowalibyśmy liczyłbym
wydaliby współuczestniczyliby
podejrzewałbym wspominalibyście
pomaszerowalibyście zacieśnilibyśmy
próbowałabyś skończyłbyś
wystąpiłby śpiewalibyśmy
wznosiliby opanowalibyście
osądziłbyś toczyłbyś
wieźlibyśmy rozwiązałby
wysiedlibyście czytałabym
zginąłby obroniliby
umieściłabym utrzymywałbym
zapewnilibyście zgodziłby się
rozpoczęlibyście przeciwstawiliby
zadepeszowałbym dręczyliby
zginąłbyś ostrzelaliby
współpracowalibyśmy podpisalibyśmy
rozpoczęlibyście utrzymałby
tworzyliby przerwalibyście
zreformowalibyśmy zapoczątkowalibyśmy
poinformowaliby poddałabym
zestopniowalibyście krzyczałabyś
podalibyśmy protestowalibyśmy
gralibyśmy wypadłby
prywatyzowalibyście prosiłabym
popełniliby tańczyliby
skierowalibyśmy nagrałabyś
ukryłaby wnioskowaliby
stanowiłyby kończylibyśmy
podpisałbym telefonowalibyście
informowalibyśmy poinformowaliby
Wy zamówiliście, a my zapłaciliśmy.
Urządziliśmy to tak wspaniale, a wy nawet tego
nie zauważyliście.
Kochaliśmy was, a wy odpłaciliście nam krzywdą.
Pozbieraliśmy się z trudem.
A tych pieniędzy nie zgubiliście w pociągu?
Nie zaimponowaliście prezesowi!
Spóźniliście się i jeszcze narzekacie?
Wychodziliśmy przed nimi!
Posprzątaliśmy, posprzątaliśmy, chociaż nie
wierzyliście nam!
Zaspokoiliśmy już głód, napiliśmy się wody i
poszliśmy spać.
No i co z tego, że nie przestrzegaliśmy?
Odkąd wyjechaliście- smutno nam.
Postąpiliście jak należało!
Ostrzegaliśmy was przecież.
Podeszliśmy tam na palcach…
Obserwowaliśmy go zza drzewa.
Zaprowadziliśmy go do domu.
Czy już ugotowaliście ten obiad?
Czy wzięłyście trochę owoców? Zgubiliście go po
drodze?
Zauważyliśmy to już wcześniej.

Ćwiczenie
Przeczytałabym tę książkę, gdybyś mi ją pożyczył.
Chyba nie zostawilibyście go samego!
Byłaby upadła, gdyby jej w porę nie podtrzymał.
Można by pomyśleć, że mówiłaś szczerze!
Gdybyście powiedzieli o tym wcześniej!
Poszlibyśmy z nim, gdybyśmy mieli czas.
Jeślibym teraz ustąpiła, to już nigdy nie miałabym
u niego posłuchu.
Nie zgubilibyśmy cię, gdybyś się nie odłączył.
Zakochałaby się w nim natychmiast!
Wyleczono by go prędko.
Peter Kral

Ukłon

Więc dobrze, skrzesaliście ogień, wygrzebaliście

kartofle i węgiel,
wynaleźliście wiosło i koło, zbiliście sanie
malowane,
ulepiliście dnieprostroj, zwabiliście wieloryby pod
sam dom,
wypaliliście cegły, skleciliście druty,
dzielnie zrodziliście telefon, podłączyliście go do
uszu,
zagłodziliście mamuty, upaśliście lokomotywy,
pozamiataliście, wykarczowaliście, oznakowaliście
i pokroiliście,
ponumerowaliście i policzyliście,
ogrodziliście,
wysypaliście DDT i skropiliście święconą wodą,
pomalowaliście murzynów i kanarki,
wyszorowaliście prosięta,
pitrasiliście po nocach margarynę, na mrozie
ganialiście krwinki,
zostawiliście buty na biegunie, a nogę pod
senatem,
cierpieliście za hydranty i płonęliście za O
kreskowane,
dzięki, jesteście zuchy.
uszyliście kalesony, rękawice letnie i zimowe
dresy
naostrzyliście widelce i brzytwy, pobieliliście
więzienie na Pankracu,
podpaliliście Operę i zaraz ją ugasiliście,
wyprodukowaliście perfumy z nafty i mydło z
kwiatów,
udały wam się sztuczne płuca i gipsowe śmieci,
odkryliście Amerykę, wyzwoliliście Chrudim,
chwyciliście za gardło Kronsztad,
zaszyliście rozprutych i podkuliście kulawych,
rozdaliście serwetki i wykałaczki,
nie obijaliście się, dzięki.
ścisnęliście obcęgami piorun, trzeszczycie gorliwie
w meblach
i mruczycie w rurach,
już wiosną robicie dzieci na zimę,
brawo panie, dzięki panowie. […]