TERAPIA WAD WYMOWY – GŁOSKA „R”

OPRACOWAŁA: mgr Jadwiga Kusek i Jolanta Szmagała

R – PRAWIDŁOWA REALIZACJA

Boki języka przylegają do wewnętrznych

powierzchni górnych zębów i dziąseł. Język jest szeroki,
rozluźniony. Przy prawidłowej wymowie głoski r język
wykonuje dwa lub trzy drgnięcia.

ĆWICZENIA PRZYGOTOWAWCZE DO WYMOWY GŁOSKI

Najpierw wykonujemy ogólną gimnastykę buzi i języka ze

szczególnym nastawieniem na ćwiczenia pionizacji języka.
Następnie dobrze jest wykonać masaż czubka i boków
języka np. szczoteczką do zębów. Przechodząc dalej
próbujemy wprowadzić język w drgania przy pomocy
małego palca, układając go pod językiem i ruszając nim
energicznie na boki z jednoczesnym wymawianiem
kilkakrotnie poniższych głosek dziąsłowych:
tttt,

dddd;

tdtdtdtdtd;

tdntdntdntdn.

1
 TERAPIA WAD WYMOWY – GŁOSKA „R”
OPRACOWAŁA: mgr Jadwiga Kusek i Jolanta Szmagała

Przechodzimy do wymawiania poniższych słów zwracając

uwagę na unoszenie języka do wałka dziąsłowego.

teda-teda, tede-tede,
tedo-tedo, tedu-tedu, tedy-tedy,

Tla, tlo, tle, tlu, tly;

Atla, atlo, atle, atlu, atly;
Otla, otlo, otle, otlu, otly;
Etla, etlo, etle, etlu, etly;
Utla, utlo, utle, utlu, utly;
Ytla, ytlo, ytle, ytlu, ytly.

Dda, ddo, dde, ddu, ddy

Próbujemy uzyskać głoskę r po spółgłoskach

Tra, tro, tre, tru, try
Dra, dro, dre, dru, dry

Po opanowaniu powyższego ćwiczenia przechodzimy do

wypowiadania wyrazów:
Trawa, trasa, tramwaj, tratwa, trampki, tran, truskawka
Drabina, droga, drewno, drewniak, drut
Strażak, wiatrak, siostra, futro, lustro, patrol, wątroba,

2
 TERAPIA WAD WYMOWY – GŁOSKA „R”
OPRACOWAŁA: mgr Jadwiga Kusek i Jolanta Szmagała

Kołdra, wiadro, zdrowie, biedronka, landrynki, adres,

Praca, pralka, pralnia, prasa, precle, prezent, próba,
Brat, bramka, bratki, broda, broszka, bruk, bryła, ubranie
Kra, kraj, kran, kratka, krawiec, krok, kropla, krowa, kruk
Grad, grabie, groch, grudzień, grypa, ogórek, ogryzek

Po opanowaniu powyższego etapu można przejść do

wypowiadania zdań.

Proste zdania z głoską „R”

Drobny królik
Groźny krokodyl
Utracona trąbka
Trujący muchomor
Drugi drogowskaz
Cytrynowe dropsy
Agresywny drapieżnik
Wygrywająca drużyna

Dłuższe zdania z głoską „R”

Trębacz trąbi na trąbce.
Rysuję czerwoną kredką.
Królik gryzie marchewkę.

3
 TERAPIA WAD WYMOWY – GŁOSKA „R”
OPRACOWAŁA: mgr Jadwiga Kusek i Jolanta Szmagała

Doktor wyleczył katar.

Jutro wybiorę się do fotografa.
Treser tresuje groźnego tygrysa.

Po opanowaniu tego etapu można wprowadzać zagadki,

wierszyki, rymowanki, opowiadania z omawianą głoską,
doskonaląc jej wypowiadanie w tak zwanej mowie
spontanicznej. Np.:

“Rybaczki” – autor nieznany

Ryba rybie radę dała:
“moja rybo doskonała,
dzisiaj łuski już niemodne.
Radzę ci - kup rybie spodnie”.
Ryba rybę posłuchała,
Rybie spodnie przymierzała.
Rak kupował ręcznik właśnie:
“Rety!- krzyczy.- Rety!-Wrzaśnie.
– Ryba rybie spodnie mierzy!
Czy dla raka jest pancerzyk?”
Odtąd nową modę szerzą:
ryba, rak i reszta zwierząt.

4
 TERAPIA WAD WYMOWY – GŁOSKA „R”
OPRACOWAŁA: mgr Jadwiga Kusek i Jolanta Szmagała

„NARADA ŻABEK” – Jan Sztaudynger

Zeszły się żabki na naradę
i były rade, rade, rade
ze siebie i z wieczora,
z bociana i z bajora.
Przykład z nich sobie bierzcie
i z niczego się cieszcie!

Trąbki Rysia
Rysiu cztery trąbki ma i na każdej pięknie gra
Na pierwszej gra : tra, ta ,ta ,ta, ta
Na drugiej gra : tro ,to ,to ,to ,to
Na trzeciej gra : tre, te, te, te, te
Na czwartej gra: try, ty ,ty ,ty ,ty

Ślady
Widać po papierkach,
Że ktoś jadł cukierka.
Wiatr się z papierkami
bawi teraz w berka

5
 TERAPIA WAD WYMOWY – GŁOSKA „R”
OPRACOWAŁA: mgr Jadwiga Kusek i Jolanta Szmagała

Zagadki:
1. Najlepszym lekarzem złamanego ołówka jest...
(temperówka).
2. Znak zodiaku chodzący tyłem... (rak).
3. Mam rude futerko, w małej dziupli mieszkam,
lubię łuskać szyszki i chrupać orzeszki... (wiewiórka).
4. Unosi szybowce, popycha żaglowce, obraca
wiatraki - siłacz z niego taki... (wiatr).
5. Bywa w łatki, bywa czarna - daje mleko... (krowa).
6. Wisi w łazience, wycierasz nim ręce... (ręcznik).
7. W dzień słoneczny, zapomniany, w niepogodę
chodzi z nami... (parasol).

Przykładowe teksty do czytania dla starszaków:

Rodzice Alberta i Marysi mają małe gospodarstwo.
Hodują krowę, konia, kury. Mają także owcę i barana.
Niedaleko od domu jest także działka. Rosną na niej
truskawki, ogórki, rabarbar, marchewka, pietruszka,
pory. W ogrodzie są stare grusze, jabłonie, czereśnie i
kilka krzaków agrestu. Pani Krystyna dba także o
ogródek kwiatowy. Jej ulubione kwiaty to stokrotki,
bratki, astry, a przede wszystkim róże - kremowe,
różowe, bordowe i czerwone.

6
 TERAPIA WAD WYMOWY – GŁOSKA „R”
OPRACOWAŁA: mgr Jadwiga Kusek i Jolanta Szmagała

Gdy dziecko zapomina się i mówi nieprawidłowo

ćwiczoną głoskę to zwracamy mu uwagę i nie pozwalamy
utrwalać błędnych nawyków.

By ćwiczenia przynosiły należyty efekt

należy ćwiczyć codziennie przez 15-20 minut.

Życzymy miłych ćwiczeń.

Jadwiga Kusek - logopeda
Jolanta Szmagała – logopeda

Literatura:

„Materiał wyrazowo – obrazkowy” – G. Krzysztoszek,

M. Piszczek; Kraków 2003r.
„Metody wywołania głosek” J. Cieszyńska; Kraków 2012r.
„Terapia wad wymowy” E. J. Lichota; Kraków 2009r.
„Terapia logopedyczna” E. J. Lichota; Warszawa 2015r.
„Minimum logopedyczne” G. Demel; Warszawa 2002r.