TO ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ ΤΗΣ AEGEAN & ΤΗΣ OLYMPIC AIR

AEGEAN & OLYMPIC AIR INFLIGHT MAGAZINE

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΑΣ ΤΕΥΧΟΣ - YOUR FREE COPY TO TAKE HOME
MARCH - APRIL 2023

Breathtaking Meteora
Medieval monasteries
atop soaring pillars of stone
thedolli.com M I T R O PO L EO S 49, AT H E N S G R E EC E
 A H OTE L TO L IVE ®

T H E D O L L I ’ S O N E - O F -A- K I N D VI EW O F T H E C L A S S I CA L WO R L D.

GRECOTEL
Experience a whole new world of summertime luxury

TM
36°49'42.2"N 27°14'41.2"E

In a world of infinite possibilities, open up to your own story at Mitsis Hotels.

ATHENS D CRETE D KAMENA VOURLA D KOS D RHODES

www.mitsishotels.com
 ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΤΗΣ AEGEAN AIRLINES
Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», Κτήριο 57, 190 19 Σπάτα Αττικής, τηλ. 210-62.61.700

Διευθύντρια: Σταυρούλα Σαλούτση (saloutsi.stavroula@aegeanair.com)

Creative Director: Σωτήρης Σελαϊδινάκος
Βοηθοί Αρχισυντάκτη: Πάνος Κοκκίνης, Κώστας Φαρμάκης
Travel Editor: Φώτης Βαλλάτος

Συνεργάτες Τεύχους: Κατερίνα Ι. Ανέστη, Γιώργος Αρχιμανδρίτης, Ξένια Γεωργιάδου, Ελένη Ψυχούλη
Μεταφράσεις: Γιώργος Κολυβάς, Χριστίνα Στέρμη
Διόρθωση Ελληνικών Κειμένων: Δήμητρα Καράμπελα, Αλεξάνδρα Σφυρή
Διόρθωση Αγγλικών Κειμένων: Don Domonkos, Damian Mac Con Uladh
Γραμματεία: Ευαγγελία Σωτηροπούλου

Φωτογράφοι: Μάρα Δεσύπρη, Διονύσης Κουρής, Επαμεινώνδας Κουτσούκης

Fashion Editor: Ντάντα Ιωαννίδου
Art Direction & Set Design: Νίκος Υφαντής
Videographer: Βλαδίμηρος Νικολούζος
Αεροφωτογραφία / Xειριστής drone: Γιώργος Παππάς
Photo Εditor: Νάσια Διαμαντίδη
Επεξεργασία Εικόνας: Στέλιος Βαζουράκης, Στέφανος Κούρος, Βαγγέλης Κυριακός
Πρακτορεία: AK IMAGES, IDEAL IMAGE, SHUTTERSTOCK, VISUAL HELLAS

Παραγωγή – Έκδοση Εντύπου: ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΗΣ – ΕΞΠΛΟΡΕΡ ΑΕΕΕΕ

Εθνάρχου Μακαρίου και Δ. Φαληρέως 2, Νέο Φάληρο 185 47, τηλ. 210-48.08.000, φαξ: 210-48.08.202
Διευθυντής Σύνταξης Περιοδικών και Ειδικών Εκδόσεων: Γιώργος Τσίρος

Διεύθυνση Διαφήμισης: Σοφία Τσέπα (τηλ. 210-48.08.506, email: stsepa@kathimerini.gr)

Γραμματεία Διαφήμισης: Μαίρη Ζαμφέα (τηλ. 210-48.08.234, email: mzamfea@kathimerini.gr, emporiko@kathimerini.gr)

ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ
Οι γνώμες που εκφράζονται στα κείμενα του περιοδικού δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά τις απόψεις της Aegean Airlines.
Δεν επιτρέπεται αναδημοσίευση ή αποσπασματική μεταφορά κειμένων χωρίς τη γραπτή συναίνεση της Aegean Airlines.
Το περιοδικό διατίθεται δωρεάν.

---------------------

PROPERTY OF AEGEAN AIRLINES

Athens International Airport, Building 57, 190 19 Spata, Greece, tel. +30 210-62.61.700

Editor in Chief: Stavroula Saloutsi (saloutsi.stavroula@aegeanair.com)

Creative Director: Sotiris Selaidinakos
Assistant Editors: Kostas Farmakis, Panos Kokkinis
Travel Editor: Fotis Vallatos

Writers: Katerina I. Anesti, Yorgos Archimandritis, Xenia Georgiadou, Eleni Psihouli

Translations: George Kolyvas, Christine Sturmey
Copy Editing (Greek): Dimitra Karampela, Alexandra Sfyri
Copy Editing (English): Don Domonkos, Damian Mac Con Uladh

Photographers: Mara Desipris, Dionysis Kouris, Epaminondas Koutsoukis

Fashion Editor: Dada Ioannidou
Art Direction & Set Design: Nikos Yfantis
Videographer: Vladimiros Nikolouzos
Aerophotography / Drone operator: George Pappas
Photo Εditor: Nasia Diamantidis
Photoshop: Stefanos Kouros, Vangelis Kyriakos, Stelios Vazourakis
Photo Agencies: AK IMAGES, IDEAL IMAGE, SHUTTERSTOCK, VISUAL HELLAS

Production - Publishing: EXEREVNITIS – EXPLORER SA

Εthnarhou Makariou & 2 Falireos St., Athens 185 47, tel. +30 210-48.08.000, fax 210-48.08.202
Managing Editor of Magazines and Special Publications: Giorgos Tsiros

Advertising Director: Sofia Tsepa (tel. +30 210-48.08.506, email: stsepa@kathimerini.gr)

Advertising Assistant: Mary Zamfea (tel. +30 210-48.08.234, email: mzamfea@kathimerini.gr, emporiko@kathimerini.gr)

BLUE IS ISSUED BIMONTHLY

Aegean Airlines does not necessarily share the opinions expressed in Blue.
It is illegal to reproduce any part of this publication without the written permission of Aegean Airlines.
This magazine is distributed free of charge.

18 - blue magazine
Contents 95

110

ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
24. Editorial 152. Thessaloniki
Nέες τάσεις και συναρπαστικές αφίξεις
26. Digital ID / New trends and noteworthy arrivals
H νέα ψηφιακή υπηρεσία της AEGEAN
/ AEGEAN's new digital service 168. Kalamata
Ο τόπος του σύγχρονου χορού
29. Agenda / Fertile ground for modern dance

51. Α-List

ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Μετέωρα
Τα καλύτερα νέα εστιατόρια, καταστήματα και τάσεις

ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

/ Meteora
/ The best new restaurants, shopping destinations and more Φωτογραφία:
Μάρα Δεσύπρη
/ Photography:
58. Maria Balshaw Mara Desipris

H διευθύντρια των Tate μιλάει στο Blue για το TO ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ AEGEAN & ΤΗΣ OLYMPIC AIR
AEGEAN & OLYMPIC AIR INFLIGHT MAGAZINE
ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΑΣ ΤΕΥΧΟΣ - YOUR FREE COPY TO TAKE HOME

συμπεριληπτικό όραμά της για την τέχνη και τη στενή

σχέση της με την Ελλάδα. / The director of the
Tate art museums and galleries speaks to Blue about
her overall vision for art and her bond with Greece.

70. London
H μεγάλη επιστροφή / An impressive comeback

92. Athens
Πετράλωνα: Νοσταλγική αύρα παλιάς Αθήνας Παλτό Deux
/ Petralona: Nostalgic glimpse of old Athens Hommes,
πουκάμισο
και παντελόνι
Breathtaking Meteora Cos Stores,
110. Main Story Medieval monasteries
atop soaring pillars of stone αρβύλες από
προσωπική
Mετέωρα: Μεταξύ ουρανού και γης συλλογή.
/ Meteora: Between heaven and earth

20 - blue magazine
 ALPINE EAGLE XL CHRONO
The pure yet bold Alpine Eagle XL Chrono is a column-wheel chronograph equipped with a flyback
function. Its 44 mm case houses the Chopard 03.05-C chronometer-certified automatic movement,
for which three patents have been registered. This exceptional timepiece is made of Lucent Steel A223,
an exclusive ultra-resistant metal based on four years of research and development. Proudly handcrafted
by our artisans, it represents the expertise and innovation cultivated in our Manufacture.

CHOPARD BOUTIQUES
Athens ∙ Four Seasons Astir Palace Hotel ∙ Mykonos ∙ Santorini
For information: +30 (210) 32 50 555
Contents 95

58

210 174. Heraklion

Μια ιστορική πόλη σε διαρκή ανανέωση
/ The enduring evolution of a historic city

192. Brussels
Στην πρωτεύουσα της Ευρώπης
/ Returning to Europe's capital

210. Florence
H πόλη της Αναγέννησης / City of the Renaissance

232. Munich
Τέχνη και γαστρονομία / Art and gastronomy

238. Marrakech
Συναρπαστικό και πολύχρωμο / Exciting and colourful

AEGEAN FILES
245. AEGEAN News
250. AEGEAN Services
264. Business Lounge
268. AEGEAN Wine List
Τα διαμάντια του ελληνικού αμπελώνα
/ Outstanding wines from the vineyards of Greece
270. Fleet
Ο στόλος της AEGEAN και της Olympic Air
/ The AEGEAN and Olympic Air fleet

22 - blue magazine
Editorial
Φίλες και φίλοι,
Η AEGEAN θα συνεχίσει και το 2023 να επενδύει δυναμικά στην
περαιτέρω αναβάθμιση του προϊόντος της με ένα διευρυμένο πλάνο,
που περιλαμβάνει σημαντική επέκταση του δικτύου μας, ανάπτυξη
προϊόντων και υπηρεσιών που βελτιώνουν την ταξιδιωτική εμπειρία,
αλλά και μια νέα σημαντική επένδυση σε ένα σύγχρονο οικοσύ-
στημα υποστήριξης της αερομεταφοράς, ενισχύοντας τις υποδομές
τεχνικής υποστήριξης και πτητικής εκπαίδευσης στη χώρα μας.
Αξιοποιώντας τον νέας τεχνολογίας στόλο μας και τις συνεχείς
προσθήκες νέων αεροσκαφών που συνεχίζονται και φέτος, προσθέ-
τουμε στο δίκτυο του εξωτερικού 26 νέες απευθείας συνδέσεις για τη
θερινή σεζόν του 2023, η οποία φέτος ξεκινάει νωρίτερα από κάθε
άλλη χρονιά (31/03, με τα δρομολόγια για Mπρίστολ). Στο θερινό
πρόγραμμα του 2023 η AEGEAN θα επιχειρεί συνολικά σε 161 προ-
ορισμούς σε 46 χώρες, με περισσότερες θέσεις από ποτέ στην ιστο-
ρία της, αλλά και 264 επιλογές δρομολογίων για τους επιβάτες της.
Εγκαινιάζοντας την απευθείας σύνδεση της Αθήνας με το Κου-
βέιτ και υπερδιπλασιάζοντας τις διαθέσιμες θέσεις στις πτήσεις από
και προς τη Σαουδική Αραβία, με την προσθήκη επιπλέον δρομολο-
γίων σε Ριάντ και Τζέντα, αλλά και ενός νέου προορισμού (Νταμάμ),
η AEGEAN συνδέει μέσω του κόμβου της στην Αθήνα τις μεγα-
λύτερες αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής με την Ελλάδα και
την Ευρώπη. Ταυτόχρονα, η AEGEAN ενισχύει την παρουσία της
και στο Ισραήλ, με την προσθήκη τριών νέων απευθείας τακτικών
δρομολογίων από τα Ιωάννινα, τα Χανιά και την Καλαμάτα προς
το Τελ Αβίβ, καθώς και με αύξηση των πτήσεών της από Αθήνα και
Θεσσαλονίκη.
Η διεύρυνση του δικτύου της AEGEAN περιλαμβάνει επίσης την
αγορά των Βαλκανίων, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Αγγλία, την Ισπα-
νία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Σλοβακία και τη Σλοβενία, ενισχύοντας
παράλληλα συνδέσεις με ανερχόμενους εσωτερικούς προορισμούς,
όπως η Καλαμάτα. Ειδικότερα, τη φετινή καλοκαιρινή περίοδο η
AEGEAN θα συνδέει με νέες τακτικές πτήσεις την Αθήνα με Μαρα-
κές, Μπέρμιγχαμ, Μπρίστολ, Νιούκασλ, Μπακού, Μπρατισλάβα,
Σπλιτ, Λιουμπλιάνα, Ρίγα, Πίζα-Τοσκάνη, Όλμπια, Λιλ, Μαγιόρκα
και Σεβίλλη, ενώ θα συνδέει αντίστοιχα τη Θεσσαλονίκη με Γιε-
ρεβάν, Βουκουρέστι, Κολωνία, Βαρκελώνη, Τιφλίδα και Βενετία,
καθώς και το Ηράκλειο με τη Λιλ.
Σταθερός στόχος κάθε ενέργειας και κάθε δράσης μας παραμένει
η διαρκής, καθημερινή αναβάθμιση της ταξιδιωτικής εμπειρίας που
προσφέρουμε στους επιβάτες μας.
Φιλοδοξία μας αποτελεί το να συνεχίσουμε να παρέχουμε την
ευκαιρία στους επιβάτες μας από όλο τον κόσμο να ανακαλύψουν
την πραγματική σημασία της ελληνικής φιλοξενίας και τους κρυμ-
μένους θησαυρούς που η Ελλάδα συνεχίζει να προσφέρει όλες τις
εποχές του χρόνου και σε κάθε προορισμό της.
Σας ευχαριστούμε για την προτίμηση που μας δείχνετε συνεχί-
ζοντας να επιλέγετε, και το 2023, την AEGEAN και την Olympic
Air για τα ταξίδια σας.
Ευτύχιος Βασιλάκης
Πρόεδρος
24 - blue magazine
Dear Friends,
AEGEAN will continue to invest dynamically in 2023
to further upgrade its products and services with an
expanded plan. This includes a significant expansion of
our network, the development of products and services
that enhance the travel experience, and a new signif-
icant investment in a modern support ecosystem for
aviation. We will also strengthen our technical support
and flight training infrastructure in Greece.
Thanks to our expanded and technologically
advanced fleet, we are adding 26 new direct connec-
tions to the international network for the 2023 sum-
mer season, which will start earlier than before (on 31
March with routes to Bristol). Our summer schedule
this year includes 161 destinations across 46 countries,
with more seats than ever and 264 route options for our
passengers.
We will inaugurate a direct connection between
Athens and Kuwait, more than double the seats avail-
able on flights to and from Saudi Arabia, and add
additional routes to Riyadh and Jeddah, as well as a
new destination (Dammam). Through our Athens hub,
AEGEAN connects the largest Arab countries of the
Middle East with Greece and Europe. We are also
strengthening our presence in Israel by adding three
new direct scheduled routes from Ioannina, Chania and
Kalamata to Tel Aviv as well as increasing our flights
from Athens and Thessaloniki.
AEGEAN’s network expansion also includes the
Balkan market, Italy, France, England, Spain, Azerbai-
jan, Slovakia and Slovenia. We are strengthening the
connections to emerging domestic destinations, such
as Kalamata. This summer season, AEGEAN will con-
nect Athens with new regular flights to Marrakech, Bir-
mingham, Bristol, Newcastle, Baku, Bratislava, Split,
Ljubljana, Riga, Pisa-Tuscany, Olbia, Lille, Palma de
Mallorca and Seville. Similarly, we will connect Thes-
saloniki with Yerevan, Bucharest, Cologne, Barcelona,
Tbilisi and Venice, and Heraklion with Lille.
Our constant goal is to upgrade the travel experi-
ence we offer our passengers every day through every
activity and action we undertake. Our ambition is to
provide passengers from all over the world with the
opportunity to discover the true meaning of Greek hos-
pitality and the hidden treasures that Greece offers in
all seasons and each of its destinations.
We appreciate your continued preference in choos-
ing AEGEAN and Olympic Air for your travels in 2023.
Eftichios Vassilakis
Chairman
 CLASSIC FUSION
CHRONOGRAPH
MYKONOS BOUTIQUE
Limited edition of 50 pieces
AEGEAN ● Digital iD

H ΝΕΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
«DIGITAL ID» ΤΗΣ AEGEAN
Η AEGEAN αξιοποιεί τις δυνατότητες του gov.gr και δημιουργεί μία ακόμη ψηφιακή
υπηρεσία για την αναβάθμιση της ταξιδιωτικής εμπειρίας των επιβατών της,
που επιτρέπει την άμεση ψηφιακή ταυτοποίηση των στοιχείων τους κατά την επιβίβαση.

AEGEAN’S NEW
“DIGITAL ID” SERVICE
Using the accelerated capabilities of the Greek state’s gov.gr platform, AEGEAN
has launched yet another service that allows passengers to board with digital IDs.

Ο Υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ. Κυριάκος Πιερρακάκης, δοκιμάζει τη νέα υπηρεσία «Digital ID» της AEGEAN,
υπό το βλέμμα του Διευθύνοντος Συμβούλου της AEGEAN, κ. Δημήτρη Γερογιάννη. / The Minister of State and Digital Governance,
Mr Kyriakos Pierrakakis, is testing AEGEAN’s new “Digital ID” service, under the watchful eye of AEGEAN CEO Mr Dimitris Gerogiannis.

Πρώτη στην Ελλάδα φέρνει η AEGEAN την υπηρεσία «Digital
ID», καθιστώντας ακόμη πιο γρήγορο και εύκολο τoν έλεγχο
των στοιχείων των επιβατών κατά την επιβίβασή τους. Η νέα
υπηρεσία, που είναι πλέον διαθέσιμη μέσω του AEGEAN App,
επιτρέπει στους επιβάτες εσωτερικού της AEGEAN και της
OLYMPIC Air, μετά την πραγματοποίηση του check in και
σε μόλις λίγα, απλά βήματα, να ενσωματώσουν τα στοιχεία
της ταυτότητάς τους στην ψηφιακή κάρτα επιβίβασης. Με τον
τρόπο αυτόν επιτυγχάνεται η άμεση ταυτοποίηση των στοι-
χείων του κάθε επιβάτη, επισπεύδοντας και απλουστεύοντας
τη διαδικασία ελέγχου κατά την επιβίβαση.
Για την επίτευξη της πιστοποίησης του χρήστη και την επα-
λήθευση των στοιχείων των επιβατών, η υπηρεσία «Digital
AEGEAN has launched a new digital service to further speed up boarding
procedures by utilising the enhanced capabilities of the Greek state’s
digital platform gov.gr.
“Digital ID,” the new digital service available through the AEGEAN
app, allows all domestic-flight AEGEAN and Olympic Air passengers who
are Greek citizens to add their digital ID to their mobile boarding pass
upon check-in by following a few simple steps.
In order to authenticate the passenger’s ID, the “Digital ID” service
connects to the Gov.gr Wallet, which meets all safety and encryption
standards for online activity. The design and implementation of AEGE-
AN’s “Digital ID” service was conducted in collaboration with the Ministry
of Digital Governance.
The new service was launched at the Athens International Airport by

26 - blue magazine
ID» της AEGEΑΝ είναι διασυνδεδεμένη με την εφαρμογή για
κινητά τηλέφωνα Gov.gr Wallet και πληροί όλα τα πρότυπα
ασφάλειας και κρυπτογράφησης, βάσει προδιαγραφών, για
διαδικτυακές συναλλαγές. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της
υπηρεσίας «Digital ID» της AEGEAN πραγματοποιήθηκαν σε
συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Στο πλαίσιο της επίσημης έναρξης χρήσης της υπηρεσίας,
που πραγματοποιήθηκε στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέ-
λος», παρουσία του Υπουργού Επικρατείας και Ψηφιακής Δια-
κυβέρνησης, κ. Κυριάκου Πιερρακάκη, του Διευθύνοντος Συμ-
βούλου της AEGEAN, κ. Δημήτρη Γερογιάννη, και στελεχών
του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και της AEGEAN,
που εργάστηκαν από κοινού για την ανάπτυξη της εφαρμο-
γής, ο κ. Πιερρακάκης δήλωσε: «Σήμερα είναι μια ξεχωριστή
ημέρα, όχι μόνο επειδή εγκαινιάζεται μια νέα ψηφιακή υπηρε-
σία, αλλά και επειδή το ελληνικό Δημόσιο αποτέλεσε έμπνευση
για τη γέννηση αυτής της υπηρεσίας, κι αυτό μας γεμίζει υπε-
ρηφάνεια. Η Ελλάδα διαθέτει εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό
τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, άριστα καταρ-
τισμένο και πολύ δημιουργικό. Πριν από λίγες ημέρες γιορ-
τάσαμε τα τρία χρόνια του gov.gr και την τεράστια αύξηση
των ψηφιακών υπηρεσιών και συναλλαγών. Συγχαίρουμε την
AEGEAN για την πρωτοβουλία της και για τη συνεργασία στην
υλοποίηση μιας υπηρεσίας απλής και εύκολης στη χρήση, που
θα κάνει πιο ευχάριστη την ταξιδιωτική εμπειρία εκατομμυρίων
επιβατών κάθε χρόνο. Η Ελλάδα είναι σε κίνηση, αλλάζει και
παρουσιάζει ένα νέο υπόδειγμα».
Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της
AEGEAN, κ. Δημήτρης Γερογιάννης, επισήμανε: «Είμαστε ιδι-
αίτερα ικανοποιημένοι για τη νέα αυτή υπηρεσία που μπορούμε
να προσφέρουμε στους επιβάτες μας, χάρη στις νέες ψηφια-
κές δυνατότητες που παρέχει σε όλους η πλατφόρμα του gov.
gr. Μια ιδέα που γεννήθηκε μετά την ανακοίνωση του Υπουρ-
γείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για τη δυνατότητα αποθήκευ-
σης του δελτίου ταυτότητας σε ψηφιακή μορφή σε κινητά τηλέ-
φωνα και υλοποιήθηκε χάρη στην εξαιρετική συνεργασία των
στελεχών του υπουργείου και της AEGEAN. Η ενσωμάτωση
της ψηφιακής ταυτότητας στην κάρτα επιβίβασης, με γρήγορο
και ασφαλή τρόπο, αποτελεί συνέχεια μιας σειράς νέων υπηρε-
σιών που αναπτύξαμε τα τελευταία δύο χρόνια και οι οποίες με
εργαλείο την τεχνολογία διευκολύνουν, απλοποιούν και ανα-
βαθμίζουν την ταξιδιωτική εμπειρία. Ευχαριστούμε την ομάδα
του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την εξαιρετική
συνεργασία και τη δυνατότητα που μας έδωσε, μέσα από τις
εφαρμογές που έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια, να κάνουμε
τη διαδικασία της επιβίβασης ακόμη πιο εύκολη και γρήγορη,
τόσο για τους επιβάτες μας όσο και για τις υπηρεσίες ελέγχου
στο έδαφος».
Η υπηρεσία «Digital ID» της AEGEAN, που προϋποθέτει
την προεγκατάσταση της εφαρμογής Gov.gr Wallet, μέσα από
την οποία γίνεται εφικτή η δημιουργία ψηφιακών δελτίων ταυ-
τότητας, είναι διαθέσιμη αποκλειστικά για πτήσεις εσωτερι-
κού της AEGEAN και της OLYMPIC Air. Ενώ, όταν το ελλη-
νικό Gov.gr Wallet αποκτήσει πανευρωπαϊκή ισχύ, αναμένεται
να επεκταθεί και σε πτήσεις εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για
περισσότερες πληροφορίες στο www.aegeanair.com.
Mr Kyriakos Pierrakakis, Minister of State and Digital Governance, and
Mr Dimitris Gerogiannis, AEGEAN CEO.
Minister Pierrakakis said: “Today is a special day, not only because
a new digital service is being launched, but because the Greek state
inspired our leading airline, AEGEAN, to create this service, and this
fills us with pride. Greece has excellent human resources, highly trained
and very innovative, in both the public and private sectors. A few days
ago, we celebrated the third anniversary of gov.gr and the enormous
growth in digital services and transactions. We would like to congratu-
late AEGEAN for taking this initiative and for cooperating in the imple-
mentation of a simple and easy-to-use service that will make the travel
experience of millions of passengers even better. Greece is constantly on
the move, constantly changing and setting new standards.”
For his part, Mr Dimitris Gerogiannis said: “We are very pleased to
offer this new digital service to our passengers, thanks to the new digital
possibilities provided to everyone by the gov.gr platform. We envisaged
this idea right after the Ministry of Digital Governance announced that
it would be possible to store a digital version of ID documents on smart-
phones. Our idea was implemented thanks to the excellent cooperation
of a joint AEGEAN–Ministry team. The rapid and secure integration of the
digital ID in the boarding pass is part of a series of new services that we
have developed in the last two years to improve the travel experience.
We thank the team of the Ministry of Digital Governance for their excel-
lent cooperation, and for the opportunity they gave to all of us, through
the applications they have developed the last few years, to make the
boarding process even easier and faster, both for our passengers and
for ground services.”
AEGEAN’s “Digital ID” service requires that users first install the
Gov.gr Wallet application, through which it is possible to create digi-
tal ID documents. For the moment, the service is available only for
domestic AEGEAN and OLYMPIC Air flights. The new digital service is
expected to become available for international flights when the Greek
Gov.gr Wallet acquires broad EU recognition. For more information, visit
www.aegeanair.com.
blue magazine - 27
ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ n EVERYTHING YOU NEED TO KNOW
ΑΘΗΝΑ
Η «Μήδεια» στη Λυρική
Ο Λουίτζι Κερουμπίνι –ο καλύτερος συνθέτης της εποχής του, σύμφωνα
με τον Μπετόβεν– παρουσίασε την όπερα «Μήδεια» για πρώτη φορά στο
Παρίσι, το 1797. Το έργο γνώρισε τεράστια επιτυχία κατά τον 19ο αιώνα
και ύστερα έμεινε στην άκρη για αρκετές δεκαετίες, μέχρι που το 1953 το
ξαναέφερε στο φως η Μαρία Κάλλας, σφραγίζοντας τον ρόλο του τίτλου με
την ερμηνεία της. Η Εθνική Λυρική Σκηνή, στο πλαίσιο του αφιερώματός
της για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Κάλλας, παρουσιάζει σε συμπα-
ραγωγή με τρία σπουδαία λυρικά θέατρα της Αμερικής –τη Μετροπόλιταν
Όπερα της Νέας Υόρκης, την Όπερα του Καναδά και τη Λυρική Όπερα
του Σικάγου– μια σκοτεινή, γεμάτη ένταση και ατμοσφαιρική «Μήδεια».
Τη σκηνοθεσία και τα σκηνικά υπογράφει ο σπουδαίος σερ Ντέιβιντ Μακ
Βίκαρ, ενώ με τον ρόλο της τυφλωμένης για εκδίκηση μάγισσας αναμε-
τριέται η διεθνώς καταξιωμένη Άννα Πιρότσι.
• 25, 27, 30/04 & 02, 04, 09/05, Εθνική Λυρική Σκηνή – Κέντρο Πολιτισμού
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Λεωφόρος Συγγρού 364, Καλλιθέα,
www.nationalopera.gr
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΞΕΝΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑ∆ΟΥ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ Ι. ΑΝΕΣΤΗ
/ ΒΥ ΧΕΝΙΑ GEORGIADOU, KATERINA Ι. ANESTI
PHOTO CREDIT : MET OPERA/MARTY SOHL
ATHENS
‘Medea’ at the Greek National Opera
Luigi Cherubini, the best composer of his time, according to Beethoven,
premiered his “Medea” opera in Paris in 1797. This work was hugely
successful during the 19th century but was then overlooked for many
decades before being brought back into the limelight in 1953, when
Maria Callas performed the title role. As part of its tribute marking the
centenary of Callas’ birth, the Greek National Opera presents a dark,
intense and atmospheric rendition of “Medea” as a co-production with
three prestigious North American opera houses: New York City’s Met-
ropolitan Opera, the Canadian Opera Company, and the Lyric Opera of
Chicago. This production’s direction and sets are by the great Sir David
McVicar, while the role of the sorceress blinded by revenge is played by
the internationally acclaimed Anna Pirozzi.
• 25, 27, 30/04 & 02, 04, 09/05, Greek National Opera, Stavros Niarchos
Foundation Cultural Center, 364 Syngrou Ave, Kallithea,
www.nationalopera.gr
blue magazine - 29
 / Athens

Η «Ιφιγένεια» στο «Ολύμπια»

Η τετράπρακτη όπερα «Ιφιγένεια εν Ταύροις» του ανανεωτή της όπε-
ρας Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ παρουσιάζεται σε νέα παραγωγή του
«Ολύμπια», σε μουσική διεύθυνση Γιώργου Πέτρου. Η παράσταση
εντάσσεται στο πλαίσιο του αφιερώματος του Δήμου Αθηναίων για τα
100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, αφού αυτή υπήρξε
μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της κορυφαίας Ελληνίδας υψίφω-
PHOTO: GREGORY RUBINSTEIN

νου στη Σκάλα το 1957. Η όπερα, βασισμένη στην ομότιτλη τραγωδία

του Ευριπίδη, αφηγείται το σημείο τομής και την κατάληξη των μύθων
των δύο αδελφών, της Ιφιγένειας και του Ορέστη. Τη σκηνοθεσία
υπογράφει ο Θάνος Παπακωνσταντίνου, ενώ τον ρόλο της Ιφιγένειας
κρατάει η Ελληνοκαναδή υψίφωνος Σούλα Παρασίδη.
• 17, 19, 21 και 23/03, Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία
Κάλλας», Ακαδημίας 59, www.oly.gr

Iphigenia at the Olympia

Γιορτή για τις γυναίκες στο ΚΠΙΣΝ
To Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος παρουσιάζει το πρώτο
φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στην Ελλάδα. Σε συνεργασία
με το WOW Foundation, που ιδρύθηκε το 2010 στο Ηνωμένο Βασίλειο,
το πολυσυλλεκτικό φεστιβάλ παρουσιάζει ομιλίες, συναυλίες, εκπαιδευ-
τικά προγράμματα, εργαστήρια, mentoring sessions και εκθέσεις που
στόχο έχουν να καταδείξουν τις ανισότητες που συναντούν καθημερινά
γυναίκες και θηλυκότητες, να μιλήσουν για ενδυνάμωση αλλά και να γιορ-
τάσουν τις νίκες που έχουν σημειωθεί μέχρι σήμερα. Στα highlights, η
έκθεση των Guerrilla Girls «The art of behaving badly» (27/03-20/04)
πάνω στις διακρίσεις που βιώνουν οι γυναίκες στις εικαστικές τέχνες,
αλλά και η έκθεση φωτογραφίας «Γυναίκα» της Τσέχας Dana Kyndrova
(01/04-31/05) σε συνεργασία με το Athens Photo World και το Τσεχικό
Κέντρο Αθήνας, η οποία αναδεικνύει τους πολλαπλούς ρόλους της γυναί-
κας στις σύγχρονες κοινωνίες.
• 01-03/04, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Λεωφόρος
Συγγρού 364, Καλλιθέα, www.snfcc.org
“Iphigenia in Tauris”, a four-act opera by 18th-century operatic
reformer Christoph Willibald Gluck, is presented in a new produc-
tion at the Olympia Municipal Music Theatre Maria Callas, with
conductor George Petrou at the podium. The performance comes
as part of an Athens Municipality tribute marking the centenary
of Maria Callas’ birth. “Iphigenia in Tauris” was selected for this
tribute as it proved to be one of the iconic Greek soprano’s most
successful performances at La Scala, in 1957. Based on Euripides’
tragedy of the same name, the opera covers the intersecting life
stories of siblings Iphigenia and Orestes. It is directed by Thanos
Papakonstantinou and the title role is performed by Greek-Cana-
dian soprano Soula Parassidis.
• 17, 19, 21 & 23/03, Olympia Municipal Music Theatre Maria Callas, 59
Akadimias, www.oly.gr

Women celebrated at the SNFCC

The Stavros Niarchos Foundation Cultural Center presents Greece’s first
“WOW: Women of the World” festival. This multifaceted event, staged in
collaboration with the WOW Foundation, established in the UK in 2010,
features speeches, concerts, educational programmes, workshops, men-
toring sessions and exhibitions that aim to highlight inequalities faced
by women on a daily basis, address empowerment, and celebrate vic-
tories to date. Festival highlights include an exhibition by the Guerrilla
Girls titled “The Art of Behaving Badly” (27/03-20/04), which addresses

PHOTO © ‘ΕΦΗ ΓΟΥΣΗ

discrimination experienced by women in the visual arts, as well as a
photography exhibition titled “Woman,” by Czech photographer Dana
Kyndrova (01/04-31/05), staged in conjunction with Athens Photo World,
which sheds light on the multiple roles of women in modern societies.
• 01-03/04, Stavros Niarchos Foundation Cultural Center, 364 Syngrou Ave,
Kallithea, www.snfcc.org

11ος Ημιμαραθώνιος Αθήνας

Χιλιάδες δρομείς θα ξεχυθούν σε κεντρικούς δρόμους
της ελληνικής πρωτεύουσας συμμετέχοντας σε μια από
τις πιο γνωστές δρομικές αθλητικές διοργανώσεις. Ο
11ος Ημιμαραθώνιος Αθήνας περιλαμβάνει επίσης τον
ιδιαίτερα αγαπητό δρόμο των 5 χλμ. ΟΠΑΠ, ενώ για
πρώτη φορά εισάγει και το Family Run (1000 μ.) για
500 γονείς και 500 παιδιά. Η AEGEAN είναι Μεγάλος
Χορηγός ΣΕΓΑΣ.
• 19/03, www.athinahalfmarathon.gr

11th Athens Half Marathon

Thousands of runners will flood the main streets of
the Greek capital to participate in one of the most
renowned running events worldwide. The 11th Athens
Half Marathon also features the highly anticipated 5
km OPAP route and, for the first time ever, the Family
Run (1000 m), allowing 500 parents and 500 children
to take part in the event. Notably, AEGEAN is a SEGAS
Grand Sponsor.
• 19/03, www.athinahalfmarathon.gr

30 - blue magazine
 UNPACK TOMORROW

FEATURING FOOTBALLER RICHARLISON & ALPHA BRAVO

TUMI BOUTIQUE: GOLDEN HALL, ATHENS, 210 6829686
TUMI SHOP IN SHOP
BAG STORIES: ATHENS INTERNATIONAL AIRPORT, DEPARTURES LEVEL (FREE ACCESS AREA), 210 3534206
ATTICA, THE DEPARTMENT STORE (CITY LINK): 9, PANEPISTIMIOU STR. ATHENS, 211 1802600
NOTOS GALLERIES: 24, TSIMISKI STR. THESSALONIKI, 2310 277545
gr.Tumi.com
 / Athens
/ ELLY SOUGIOULTZOGLOU-SERAIDARI (NELLY’S) MEGARA, 1937/38
ΕΛΛΗ ΣΟΥΓΙΟΥΛΤΖΟΓΛΟΥ-ΣΕΡΑΪΔΑΡΗ (NELLY’S) ΜΕΓΑΡΑ, 1937/38
Με το βλέμμα της Νelly’s
Στη μεγαλύτερη και πληρέστερη αναδρομική έκθεση που έχει παρουσι-
αστεί ποτέ στην Ελλάδα για τη Μικρασιάτισσα φωτογράφο Έλλη Σουγι-
ουλτζόγλου- Σεραϊδάρη (Νelly’s), μας υποδέχεται η ίδια. Ένα κοντινό της
πορτρέτο, φιλοτεχνημένο από τον δάσκαλό της, τον φωτογράφο Φραντς
Φίντλερ, «ανοίγει» το αφιέρωμα που οργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη με
αφορμή τα 25 χρόνια από τον θάνατό της. Η συγκινητική έκθεση αναδει-
κνύει το ξεχωριστό φωτογραφικό βλέμμα της Νelly’s, μιλάει για τις μονα-
δικές ποιότητες του έργου της, την τεχνική της αρτιότητα και υπογραμμίζει
τη συμβολή της στη διαμόρφωση της φωτογραφικής τέχνης στην Ελλάδα.
Γεννημένη στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας το 1899, η Έλλη Σουγιουλτζό-
γλου φεύγει το 1920 στη Δρέσδη για σπουδές. Η αρχική σκέψη ήταν να
σπουδάσει ζωγραφική και μουσική. Η νεαρή φοιτήτρια, όμως, διέκρινε
στη φωτογραφία έναν τρόπο για να μπορέσει να αυτονομηθεί οικονομικά
από την οικογένειά της. «Η φωτογραφία μπορούσε να της εξασφαλίσει ένα
σταθερό εισόδημα», επισημαίνει η επιμελήτρια της έκθεσης και υπεύθυνη
των Φωτογραφικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, Αλίκη Τσίργιαλου.
Από τους δασκάλους της Ούγκο Έρφουρτ και Φραντς Φίντλερ διδάσκε-
ται την πικτοριαλιστική τεχνική και την κλασική αισθητική. Επιστρέφει
στην Αθήνα στα τέλη του 1924 και ανοίγει το πρώτο της στούντιο. Κάνει
κυρίως πορτρέτα της αθηναϊκής κοινωνίας και σημαντικών προσωπικο-
τήτων, όπως του Ελευθέριου Βενιζέλου, του Κωστή Παλαμά.
Ιδιαίτερη θέση στο έργο εκείνης της περιόδου κατέχουν οι φωτογρα-
φίες χορού και κυρίως οι γυμνές φωτογραφίσεις της πρώτης μπαλαρίνας
της Opéra Comique, Mόνα Πάεβα, στην Ακρόπολη, οι οποίες προκάλεσαν
ιδιαίτερη αναστάτωση στη συντηρητική κοινωνία του Μεσοπολέμου. Η
χειρονομία θεωρήθηκε βεβήλωση του μνημείου. «Είχα πάρει μαζί μου
πολλά μέτρα άκοπες μουσελίνες, αρχαϊκά πέπλα για την όμορφη μπαλα-
ρίνα. Στο σπιτάκι του φύλακα μας είπαν ότι η καλλιτέχνις μπορούσε να
αλλάξει και να βάλει τα πέπλα που είχα φέρει μαζί
μου. Η πόρτα ήταν μισάνοιχτη και, καθώς ο ήλιος
PARADE», ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ, ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1956 / ELLY SOUGIOULTZOGLOU-SERAIDARI
έγερνε και γέμιζε με φως τον μικρό χώρο, είδα για
(NELLY’S) FROM THE “EASTER PARADE” SERIES, NEW YORK, APRIL 1956
πρώτη φορά την ξένη χορεύτρια ολόγυμνη. Μου
ΕΛΛΗ ΣΟΥΓΙΟΥΛΤΖΟΓΛΟΥ-ΣΕΡΑΪΔΑΡΗ (NELLY’S) ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΙΡΑ «EASTER
φάνηκε πως ενσάρκωνε το πνεύμα των αρχαίων
μαρμάρων!» είχε δηλώσει η ίδια σε συνέντευξή της.
Ο τρόπος άλλωστε που αποτύπωσε την Ελλάδα, τα
μνημεία, την ύπαιθρο και τους ανθρώπους της
είναι ιδεαλιστική. Η Ελλάδα στον φακό της αγγίζει
το ιδανικό.
Το 1939 αναχωρεί για τη Νέα Υόρκη και ανα-
λαμβάνει για την ομογένεια πολλές φωτογραφικές
δουλειές σε διάφορες εκδηλώσεις, κυρίως για βιο-
ποριστικούς λόγους. «Όσο ήταν εν ενεργεία, ήθελε
να ξεχωρίζει και πρόβαλλε με ζέση το έργο της»,
εξηγεί η επιμελήτρια. Ήταν, ωστόσο, μετά την από-
συρσή της από τη φωτογραφία που υφάνθηκε ο
μύθος γύρω από το έργο της. «Αν οφείλει να της
αποδώσει κάτι κανείς, είναι πως με ό,τι καταπια-
νόταν το έφτανε στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο.
Από τεχνικής άποψης, το έργο της είναι υπέροχο,
σπουδαίο».
• Έως 23/07, Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138
και Ανδρονίκου, www.benai.org
32 - blue magazine
/ ELLY SOUGIOULTZOGLOU-SERAIDARI (NELLY’S) MYKONOS, 1925/6
ΕΛΛΗ ΣΟΥΓΙΟΥΛΤΖΟΓΛΟΥ-ΣΕΡΑΪΔΑΡΗ (NELLY’S) ΜΥΚΟΝΟΣ, 1925/26
Through Nelly’s lens
The Benaki Museum is staging the biggest and most comprehensive ret-
rospective ever presented in Greece on Elli Sougioultzoglou-Seraidari,
best known as Nelly’s, to commemorate the 25th anniversary of the Asia
Minor photographer’s death. This tribute, which starts with a close-up
portrait of the artist by her teacher, the German photographer Franz
Fiedler, highlights Nelly’s unique photographic perspective, addresses
the special qualities of her work, her technical dexterity, and underlines
this photographer’s contribution to the development of fine-art pho-
tography in Greece.
Born in the Asia Minor city of Aidini (present-day Aydin) in 1899,
Sougioultzoglou left in 1920 to study in Dresden. Though she had ini-
tially considered studying painting and music, the student identified,
in photography, a way to gain financial independence from her family.
“Photography could provide her with a steady income,” stresses Aliki Tsir-
gialou, the exhibition’s curator and chief curator of the Benaki Museum
Photographic Archive. From her teachers Hugo Erfurth and Franz Fiedler,
the aspiring photographer was taught pictorial technique and classical
aesthetics. Sougioultzoglou returned to Athens in late 1924 and opened
her first photo studio. She primarily created portraits for members of
the city’s high society as well as prominent figures such as statesman
Eleftherios Venizelos and poet Kostis Palamas.
Nelly’s dance-related photography, especially the nude pictures
of Mona Paeva, the principal dancer of the Paris opera company
Opera-Comique, at the Acropolis, which caused uproar in the conserv-
ative circles of the interwar period, hold a special place in her body of
work. The nude pictures were deemed to have desecrated the monu-
ment. “I had taken with me many metres of uncut muslins, as ancient
veils for the beautiful ballerina. At the guard’s post, we were told that
the artist could change and put on the veils I had
brought with me. The door was ajar, and as the
sun rose and filled the small space with light, I
saw the foreign dancer in the nude for the first
time. It seemed to me that she embodied the spirit
of the ancient marbles,” Nelly’s said at the time.
After all, her depiction of Greece, the country’s
monuments, countryside and people was ideal-
istic. Greece, through Nelly’s lens, touched on
perfection.
In 1939, Nelly’s departed for New York City and
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ /ΦΏΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ
took on plenty of commissioned work covering
various Greek community events, primarily to
earn a living. “While she was active, she wanted
to stand out and projected her work with passion,”
explains Tsirgialou. But it was not until she retired
from photography that the legend surrounding
her work began to develop. “If one has to give
her credit for anything, it is that she took to the
highest possible level anything she took on. From
a technical point of view, her work is superb,” she
continues.
• To 23/07, Benaki Museum, 138 Pireos
& Andronikou, www.benaki.org
CLASSIC FUSION
CHRONOGRAPH
SANTORINI
 / Athens

©ANDREAS SIMOPOULOS
Σώματα κουρδισμένα
Αντλώντας από το ντιζάιν, το θέατρο, τη μόδα και την ποπ κουλτούρα,
HANNAH TOTICKI, APRON FOR BACKWARDS DOMESTIC LABOUR #2, 2016, COURTESY OF THE ARTIST

η Δανή Χάνα Τοτίκι μιλάει για την εργασιακή ζωή στον σύγχρονο
κόσμο, τη σχέση μας με την τεχνολογία και την «αόρατη» εργασία των
γυναικών. Η έκθεση «Hannah Toticki. Τα πάντα, παντού, διαρκώς»,
οργανωμένη σε τέσσερις θεματικές ενότητες (παραγωγή, ύπνος,
έλεγχος και προσοχή), παρουσιάζει 80 έργα που θίγουν την εμμονή
των καπιταλιστικών κοινωνιών με την παραγωγικότητα, την ανάγκη
μας να ελέγχουμε τα πάντα, από το σώμα και τα συναισθήματά μας
μέχρι ολόκληρα οικοσυστήματα, την αδυναμία μας να συγκεντρω-
θούμε σε μία μόνο δραστηριότητα. Η ταχύτητα με την οποία πλέον
έρχονται οι πληροφορίες είναι τέτοια, που δεν μας επιτρέπει να αφε-
θούμε σε ένα καθεστώς βαθιάς συγκέντρωσης.
• Έως 28/05, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Λεωφόρος
Καλλιρρόης και Αμβροσίου Φραντζή, www.emst.gr
Bodies in sync
Drawing inspiration from the fields of design, theatre, fashion and
pop culture, Danish artist Hannah Toticki addresses the themes
of work life in the modern world, our relationship with technology,
and the invisible efforts of women. The exhibition “Hannah Toticki:
Everything, Everywhere, All the Time,” organised in four thematic
sections – Production, Sleep, Control and Attention – presents 80
works offering commentary on the obsession of capitalist societies
with productivity, our need to control everything, from our bod-
ies and emotions to entire ecosystems, as well as our inability to
concentrate on a single activity. The speed at which information
nowadays enters our lives no longer allows for deep concentration.
• To 28/05, National Museum of Contemporary Art Athens, Kallirois &
Amvrosiou Frantzi, www.emst.gr
Ύμνος στο διαφορετικό
H ανήσυχη χορογράφος Πατρίσια Απέργη μάς προσκαλεί στον «Οίκο της
ταραχής». Επιστρέφοντας στη Στέγη, έξι χρόνια μετά την τελευταία της
παράσταση, μεταμορφώνει την Κεντρική Σκηνή σε πασαρέλα και αφήνει
έξι περφόρμερ να μας θυμίσουν τους χορούς που γεννήθηκαν στον δρόμο
στα τέλη του 20ού αιώνα, μένοντας στην ιστορία ως χειρονομίες κοινω-
νικοπολιτικής αντίδρασης απέναντι σε περιστατικά βίας και δημόσιων
διαπομπεύσεων. «Όλοι περνάμε δύσκολα. Νιώθουμε όμως ότι σε έναν
κόσμο που κλονίζεται και ταρακουνιέται, η χαρά βρίσκεται στις μικρές
παύσεις των μαχών», δηλώνει η ίδια.
• Από 04 έως 07/05, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Λεωφόρος Συγγρού 107,
www.onassis.org
Ode to diversity
Restless choreographer Patricia Apergi invites followers to her “House
of Trouble” at the Onassis Stegi. She returns to the venue six years after
her previous performance, transforming the Main Stage into a catwalk
for six performers to remind attendees of dances that were born on the
streets in the late 20th century, establishing themselves in history as acts
of socio-political protest in the face of violence and humiliations never
brought to justice. “We’re all having a hard time. But we can sense that,
in this shaken, teetering world, joy is to be found in those short breaks
between battles,” Apergi notes.
• 04-07/05, Onassis Stegi, 107 Syngrou Ave, www.onassis.org

Κεραμική με έμπνευση από το φως

Περισσότεροι από 50 κεραμίστες και ντιζάινερ συμμετέχουν στην έκθεση
«Keramiko design. FOS Vol. 2» . Το φως αποτελεί πηγή έμπνευσης αλλά και
μέσο παραγωγής καλλιτεχνικών έργων εδώ και αιώνες. Επιτοίχια, επιδα-
πέδια, επιτραπέζια ή κρεμαστά κεραμικά φωτιστικά, κηροποιεία ή λάμπες
λαδιού, σε αυστηρά γεωμετρικά σχήματα ή υβριδικές φόρμες, με διαφο-
ρετικές υφές και χρώματα, εξερευνούν τα κοινά σημεία ντιζάιν και κεραμι-
κής και τελικά παντρεύουν μια τέχνη αρχαία με ένα χρηστικό αντικείμενο.
• Έως 02/04, Μon Coin Studio, Θησείου 7, Μοναστηράκι,
www.moncoinstudio.com

Light-inspired ceramic art

Over 50 ceramic artists and designers are participating in an exhibition
titled “Keramiko Design: FOS Vol. 2.” Light (“Fos” in Greek) has served as
a source of inspiration for artistic works for centuries. Ceramic wall, floor,
PHOTO: GEORGE XIGOS

table or pendant lighting fixtures, as well as candleholders and oil lamps,

either in austere geometric shapes or hybrid forms with various textures
and colours, explore the common ground shared by design and ceramics,
ultimately converging an ancient art with utilitarian objects .
• To 02/04, Mon Coin Studio, 7 Thiseiou, Monastiraki,
www.moncoinstudio.com

34 - blue magazine
 / Thessaloniki
ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΧΏΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΠΛΕΣΣΑ
Άγγελος
Πλέσσας, Homo
Noosphericus,
2023. Σχέδιο
για χειροποίητο
πάπλωμα / Angelo
Plessas, Homo
Noosphericus, 2023
Design for quilt
Η 8η Μπιενάλε Σύγχρονης
Τέχνης ξεχειλίζει από αισιοδοξία
Τα πιο εμβληματικά μουσεία, πολιτιστικά ιδρύματα και σημεία της πόλης
της Θεσσαλονίκης γίνονται ο καμβάς πάνω στον οποίο σχεδιάζεται ένα νέο
ξεκίνημα στις ζωές μας. Έργα μοιρασμένα στο Επταπύργιο, τη βίλα Καπαντζή,
στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, στο ΜΟΜus – Mουσείο Σύγχρονης
Τέχνης και σε άλλους χώρους δίνουν μια αισιόδοξη απάντηση στις πολλαπλές
κρίσεις που βιώνουμε και βιώσαμε.
Οι εναλλακτικές αυτές καλλιτεχνικές αφηγήσεις παρουσιάζονται στο πλαίσιο
της κεντρικής έκθεσης της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονί-
κης, με τίτλο «Being as Communion», και είναι συνδεδεμένες με τη «γεω-
κουλτούρα», έννοια που διατρέχει όλη τη διοργάνωση. «Η συλλογικότητα,
η κατανόηση, η συνύπαρξη με το παρελθόν, το μοίρασμα, η φροντίδα, η
αλληλοϋποστήριξη, η ευχαρίστηση και η συμπερίληψη ως στάσεις ζωής θα
μπορούσαν να είναι τα υλικά μιας πιθανής, επιτυχούς επανεκκίνησης», επι-
σημαίνει η επιμελήτρια της έκθεσης, Μαρία-Θάλεια Καρρά. Η επανεξέταση
της ζωής επιχειρείται εδώ με οδηγούς τη συνέργεια αλλά και τον σεβασμό σε
ό,τι μας περιβάλλει και σε ό,τι προηγήθηκε, στις μνήμες και στα έργα που μας
διαμόρφωσαν, σε αυτά που κινδυνεύουν να αφανιστούν από την ανεξέλεγκτη
ανάγκη μας να επιβληθούμε σε όλα. Ψηφιακά έργα, γλυπτά, ζωγραφικά, ται-
νίες, σχέδια, αρχειακό υλικό και εγκαταστάσεις μάς δείχνουν τους τρόπους
να συνδεθούμε πάλι με τη γη, να αποδεσμευτούμε από τις πρακτικές του
παρελθόντος, να συνδιαλλαγούμε με διαφορετικά είδη και περιβάλλοντα.
«Το “Being as communion” δεν είναι παρά ένα εγχείρημα να φανταστούμε
ξανά τους τρόπους ζωής και το ποιοι είμαστε», σημειώνει η επιμελήτρια.
• Έως 21/05, 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης,
biennale8.gr
ΦΏΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΧΏΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ
Γιάννης Παπαδόπουλος, Αμφίπλευρες πέτρινες μήτρες της Βάσως Κατράκη (δένδρα)
ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΑΣΏΣ ΚΑΤΡΑΚΗ – ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ, ΑΙΤΏΛΙΚΟ, 2022
/ Yiannis Papadopoulos, Double Sided Stone Matrix by Vasso Katraki (Trees)
36 - blue magazine
ΠΑΡΑΧΏΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥ FONDAZIONE MAXXI
ΦΏΤΟΓΡΑΦΙΑ: MUSACCHIO IANNIELLO ΕΥΓΕΝΙΚΗ
Piero Gilardi, Nature Forever, Museo MAXXI, 2017
8th Biennale of Contemporary Art
overflowing with optimism
Thessaloniki’s most iconic museums, cultural institutions and loca-
tions take on blank-canvas roles to think critically about co-existence
and collaborative practices. The art on show at the Heptapyrgion for-
tress, the Villa Kapandji, French Institute of Thessaloniki, MOMus-Mu-
seum of Contemporary Art, as well as other spaces, offers an optimis-
tic path to handle the multitude of crises that we face.
These alternative artistic narratives, on show as part of the main exhi-
bition at the 8th Thessaloniki Biennale of Contemporary Art under the
title “Being as Communion,” are all linked to the concept of geocul-
ture that runs through the entire event. “Collectivity, understanding,
coexistence with the past, sharing, caring, mutual support, gratifica-
tion and inclusion as life attitudes could serve as the ingredients of
a possible successful restart,” highlights exhibition curator Maria-
Thalia Carras. The fundamental reboot proposed by this exhibition is
guided by synergy and respect for all that surrounds us or which has
gone by, memories and works that have shaped us, and all things
in danger of being wiped out by our uncontrollable need to impose
ourselves on everything. Digital art, sculptures, paintings, films, draw-
ings, archive material and installations all show us the way to recon-
nect with nature and life, disengage from past practices as well as
to interact with open minds, in all environs. “‘Being as Communion’
is nothing more than a project to reimagine our ways of life and who
we are,” notes the curator.
• To 21/05, 8th Thessaloniki Biennale of Contemporary Art,
biennale8.gr
Sky Hopinka,
Dislocation Blues,
2017 Στιγμιότυπο,
βίντεο, έγχρωμο,
με ήχο, 17΄
/ Sky Hopinka,
VIDEO DATA BANK, SCHOOL OF THE ART INSTITUTE OF CHICAGO
Dislocation Blues,
2017, Video-still,
© EΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ. ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΧΏΡΗΣΗ ΤΗΣ
colour, sound, 17΄
Athens boutique: 7-15 Pandrosou & Mnisikleous street, Plaka Athens 10556 Greece -t: (+30) 2103247896- e: info@georgesjewellerry.gr
NEW Shop Spring Opening 2023: 5 Pandrosou street, Plaka Athens
 / Greece

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Η καρδιά της ιστορίας
To 25o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –με σύμβολο στην οπτική του ταυτότητα μια καρδιά–
τιμά δύο δημιουργούς που παρατηρούν τον κόσμο μας, προβάλλοντας όμορφες αλλά και αθέατες
όψεις του. Το αφιέρωμα στον Σταύρο Ψυλλάκη, μία από τις πιο αναγνωρίσιμες φωνές του ελληνικού
ντοκιμαντέρ, περιλαμβάνει δέκα ταινίες του, ενώ το αφιέρωμα στον πολυπράγμονα Aυστριακό δημι-
ουργό Νικολάους Γκεϊρχάλτερ θα αναπτυχθεί μέσα από εννέα φιλμ που σκιαγραφούν την επιθυμία
του ανθρώπου να θέσει υπό έλεγχο τον πλανήτη. Επίσης, με αφορμή τη συμπλήρωση 80 ετών από την
αναχώρηση του πρώτου συρμού από τη Θεσσαλονίκη για το Άουσβιτς, το φεστιβάλ έχει σχεδιάσει
το αφιέρωμα «Adio kerida: Από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς – 80 χρόνια».
• Έως 12/03, www.filmfestival.gr

Σταύρος Ψυλλάκης / Stavros Psillakis
THESSALONIKI
Heart of history
The 25th Thessaloniki Documentary Festival, which has a heart as its logo, pays homage to two
documentary filmmakers whose work closely observes our world, projecting its beautiful albeit less
explored aspects. The tribute to Stavros Psillakis, one of Greece’s best-known documentary filmmak-
ers, includes ten films, while a tribute to prolific Austrian filmmaker Nikolaus Geyrhalter features
nine films that show mankind’s desire to control the planet. Also, to mark the 80th anniversary of
the departure of the first train with Jews from Thessaloniki to the concentration camp at Auschwitz,
the festival will show a tribute titled “Adio kerida: From Thessaloniki to Auschwitz – 80 years.”
• To 12/03, www.filmfestival.gr

ΡΟΔΟΣ
8ος Διεθνής Μαραθώνιος Ρόδου
H διαδρομή του Διεθνούς Μαραθωνίου Ρόδου αποτελεί σημείο ανα-
φοράς για την παγκόσμια δρομική κοινότητα. Οι αθλητές που τρέχουν
κατά μήκος της ακτογραμμής και δίπλα από τα τείχη της Μεσαιωνικής
Πόλης βιώνουν μια ξεχωριστή εμπειρία καθώς αντικρίζουν το απέ-
ραντο γαλάζιο, ενώ ταυτόχρονα επιχειρούν ένα μοναδικό ταξίδι στο
χρόνο και στην πλούσια πολιτιστική ιστορία του νησιού. Παράλληλα
με τον κύριο αγώνα, διεξάγεται η διαδρομή του Ημιμαραθωνίου και
αυτές των 10 χλμ. και 5χλμ. Εγγραφές έως 20/04. H AEGEAN είναι
χορηγός αερομεταφορών.
• 30/04, Διεθνής Μαραθώνιος Ρόδου, www.rhodesmarathon.gr

RHODES
8th International Rhodes Marathon
The International Rhodes Marathon’s route has become an
immensely popular attraction for the global running community.
As athletes run alongside the coastline and the walls of the Medi-
eval City, they experience a truly unique journey through time and
the rich cultural history of the island, all while enjoying the beauti-
ful Aegean blue. In addition to the Marathon and Half Marathon,
the Rhodes event also offers 10 km and 5 km races. AEGEAN is the
event’s air transportation sponsor.
• 30/04, Rhodes International Marathon, www.rhodesmarathon.gr
ΧΑΝΙΑ
Σπάνια παιχνίδια
Χρωματιστές σβούρες, ζωγραφισμένα κουτιά, πορσελάνινες κούκλες,
ξύλινες ταχυδρομικές άμαξες και πολεμικά αεροπλάνα αφηγούνται την
ιστορία των παιχνιδιών από το 1821 ως το 1960. Ο Χανιώτης ζωγράφος
και ομότιμος καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας
Μιχάλης Μανουσάκης παρουσιάζει στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων
την έκθεση «O τόπος του κάποτε- Ήρωες στα Σκουπίδια». Εκατόν πενή-
ντα συνθέσεις-εγκαταστάσεις με παλιά παιχνίδια, φωτογραφίες, βινύλια,
αναγνωστικά και παραμύθια από την προσωπική του συλλογή μάς μετα-
φέρουν, όπως δηλώνει ο ίδιος, «στον αβίαστο χώρο και χρόνο που ξέρει
καλά να καταγράφει την ελπίδα και τη χαρά στον κόσμο».
• Από 11/03 έως 30/06, Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, Χάληδων 98-102,
www.pinakothiki-chania.gr

CHANIA
Rare toys of yesteryear
Coloured spinning tops, painted boxes, porcelain dolls, toy mail coaches
and model fighter planes are all part of the history of toys from 1821
to 1960 on display in “The Land of Once Upon a Time-Heroes Being
in the Trash,” an exhibition at Chania Municipal Art Gallery by local
painter Michalis Manousakis, professor emeritus of Athens School of
Fine Arts. A total of 150 compositions-installations, made up of of old
toys, photographs, vinyl records, reading material and fairy tales, all
from Manousakis’ personal collection, transport us, in his words, “to
a limitless space and time that knows well how to document hope and
joy in the world.”
• 11/03-30/06, Chania Municipal Art Gallery, 98-102 Halidon,
www.pinakothiki-chania.gr

38 - blue magazine
www.liamanjorou.com @amesthebags
 / Europe

ΒΕΡΟΛΙΝΟ
O ανεξάντλητος ήέλμουτ Νιούτον
Περισσότερες από 200 φωτογραφίες που έβγαλε ο Χέλμουτ Νιούτον σε συνεργασία με εμβλη-
HELMUT NEWTON, PAUL PICOT WATCHES, MONTE CARLO, 1992

ματικά brands της εποχής μας παρουσιάζει το Μουσείο Φωτογραφίας στο Βερολίνο. Οι φωτο-
γραφίες της έκθεσης «Helmut Newton. Brands» προέρχονται κυρίως από τις δεκαετίες του
1980 και του 1990 και έχουν αποκτήσει τη δική τους μυθολογία, εμπίπτοντας πλέον στα όρια
της τέχνης. Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται όλες μαζί σε μία έκθεση και έχει ενδιαφέ-
ρον να εντοπίσει ο θεατής πώς o Νιούτον διατηρεί τα προσωπικά του μοτίβα, αναδεικνύοντας
ταυτόχρονα την απολύτως ξεχωριστή ταυτότητα κάθε brand.
• Έως 14/05, Museum für Fotografie, www.smb.museum

BERLIN
The inexhaustible Helmut Newton
Over 200 photographs taken by Helmut Newton for iconic brands of our times are on show
at Berlin’s Museum of Photography. The photos presented in this exhibition, “Helmut New-
ton: Brands,” hail primarily from the 1980s and 1990s and have become legendary in their
own right. Seen today as falling within the boundaries of art, these works are presented
together for the first time. It’s interesting to see how Newton maintains his personal motifs
while still highlighting the completely unique identity of each brand.
• To 14/05, Museum für Fotografie, www.smb.museum

ΒΙΕΝΝΗ
Έξι αιώνες χαρακτικής
Μια διπλή έκθεση επιχειρεί τη σημαντικότερη αναδρομή στην ιστορία
της χαρακτικής σε βάθος έξι αιώνων, από τους Άλμπρεχτ Ντίρερ και
Ανρί ντε Τουλούζ-Λοτρέκ μέχρι την Κίκι Σμιθ και τον Ντάμιεν Χιρστ.
Το πρώτο μέρος της «Dürer. Munch. Miró – The Great Masters of
Printmaking» παρουσιάζει έργα των λεγόμενων οld masters και το
HENDRICK GOLTZIUS | PHAETON, 1588 | ALBERTINA, WIEN
ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ
Ο έκπτωτος σταρ-ζωγράφος
H μυθιστορηματική περίπτωση του Καρλ Μπλοχ –από σούπερ σταρ της
ευρωπαϊκής ζωγραφικής ξέπεσε στην απόλυτη απαξίωση και τώρα ξανα-
έρχεται στο προσκήνιο– κυριαρχεί στην έκθεση «Carl Bloch. Seduced».
Η Εθνική Πινακοθήκη της Δανίας καλεί το διεθνές κοινό να ανακαλύψει
τη βιρτουοζιτέ του, τον μοναδικό του τρόπο να αποτυπώνει εικόνες της
καθημερινής ζωής ή των εκκλησιαστικών διδαχών. Ανάμεσα στα έργα,
ένας πίνακας-φάντασμα, o «Προμηθέας Λυόμενος», που για χρόνια αγνο-

δεύτερο τους δημιουργούς που εμφανίστηκαν από τον 20ό αιώνα ούνταν, βρέθηκε στον χώρο του πρώην ανακτόρου του Τατοΐου και ανήκει
και μετά. στο ελληνικό Δημόσιο. Σε επιμέλεια του Peter Nørgaard Larsen.
CARL BLOCH, PROMETHEUS UNBOUND, 1864, THE

• Έως 14/05, Albertina, www.albertina.at • Έως 29/05, SMK, www.smk.dk

HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS

VIENNA
Six centuries of printmaking
An exhibition at the Albertina Museum, presented in two sections,
offers the most extensive retrospective on the history of printmak-
ing, looking back six centuries and including artists from Albrecht
Dürer and Henri de Toulouse-Lautrec to Kiki Smith and Damien
Hirst. The first section, “Dürer, Munch, Miró: The Great Masters of
Printmaking,” presents work by these giants and others, while the
second part focuses exclusively on artists from the 20th century
onwards.
• To 14/05, Albertina, www.albertina.at
COPENHAGEN
A painter reborn
The dramatic case of Carl Bloch, who sunk from superstar status in
European painting circles to posthumous near-oblivion before returning
to international prominence, is the focus of the exhibition “Carl Bloch:
Seduced.” The National Gallery of Denmark invites art lovers to dis-
cover Bloch’s virtuosity and his unique way of presenting everyday life
and religious subjects, too. The works on display include “Prometheus
Unbound,” a piece which had been missing for years before being found
at the former Greek royal palace of Tatoi, north of Athens. The exhibition
is curated by Peter Nørgaard Larsen.
• To 29/05, SMK, www.smk.dk

40 - blue magazine
 / Europe
PAUL GAUGUIN, VISION OF THE SERMON (JACOB WRESTLING
WITH THE ANGEL), 1888, OIL ON CANVAS, 72.20 X 91.00 CM,
© NATIONAL GALLERIES OF SCOTLAND, EDINBURGH
MΠΙΛΜΠΑΟ
Ύμνος στο φως και στη διαφάνεια
Μεταφερόμαστε στο ιστορικό και καλλιτεχνικό τοπίο μετά τον
Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και το μελετάμε μέσα από την παρου-
σίαση επιλεγμένων έργων της συλλογής του Guggenheim. Η
έκθεση παρουσιάζεται στον τρίτο όροφο του μουσείου στο
Μπιλμπάο και επιχειρεί να αναδείξει και να υμνήσει τη διαφά-
νεια και τη φωτεινότητα του συγκεκριμένου χώρου, τον οποίο
σχεδίασε ο Φρανκ Γκέρι. H σχέση της αρχιτεκτονικής με τη
μοντέρνα και τη σύγχρονη τέχνη αποτελεί ισχυρό στοιχείο της
έκθεσης. Κάθε αίθουσα είναι αφιερωμένη σε έναν και μόνο
καλλιτέχνη ή σε μια επιλογή καλλιτεχνών που εξερευνούν το
ίδιο θέμα μέσα από διαφορετική οπτική και προσέγγιση. Σε
επιμέλεια της Lekha Hileman Waitoller.
• Έως 31/12/2023, Guggenheim Bilbao,
www.guggenheim-bilbao.eus
BILBAO
Ode to light and transparency
A presentation of selected works from the Guggenheim col-
lection takes viewers on an artistic and historical study of
EL ANATSUI, RISING SEA, 2019, ALUMINUM AND COPPER WIRE, 800 X 1400 CM, GUGGENHEIM BILBAO MUSEOA
the period following World War II. The exhibition, housed on
the third floor of the Guggenheim Museum Bilbao, also aims
to exploit the transparent luminosity of this specific space,
which was designed by architect Frank Gehry; the relation-
ship between architecture and modern and contemporary
art is a key aspect of this exhibition. Each hall is dedicated
to just one artist or a selection of artists exploring the same
themes from different perspectives. The exhibition is curated
by Lekha Hileman Waitoller.
• To 31/12/2023, Guggenheim Bilbao,
www.guggenheim-bilbao.eus
42 - blue magazine
ΛΟΝΔΙΝΟ
Έτσι γεννήθηκε η μοντέρνα τέχνη
Ήταν μια συναρπαστική περίοδος στην ιστορία, αλλά και στην τέχνη, οι δεκαετίες
από το 1880 ως τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1914. Ήταν τότε που έγινε η μετά-
βαση από τον ιμπρεσιονισμό στη μοντέρνα τέχνη, με τους καλλιτέχνες να καινοτο-
μούν, να θέτουν ερωτήματα με τη διαδικασία του επείγοντος, να οδηγούνται σε νέα
συμπεράσματα. Την εποχή αυτή των τριών γιγάντων Πολ Σεζάν, Βίνσεντ βαν Γκογκ
και Πολ Γκογκέν διερευνά η National Gallery με την έκθεση «Αfter impressionism:
Inventing Modern Art». Συνολικά παρουσιάζονται 100 έργα που φέρουν τις υπογρα-
φές καλλιτεχνών από τους Κλιμτ, Kokoschka, Ματίς και Πικάσο ως τους Μοντριάν
και Καντίνσκι. Παρουσιάζονται επίσης γλυπτά των Ροντέν και Καμίλ Κλοντέλ. Σε
επιμέλεια της MaryAnne Stevens.
• Από 25/03 έως 13/08, National Gallery, www.nationalgallery.org.uk
LONDON
The birth of modern art
The period from 1880 until the start of World War I in 1914 was an exciting
chapter in the history of art. This was the time of transition from Impressionism
to Modern Art. Artists broke new ground, raised urgent questions, and arrived at
wholly new conclusions. This period, spearheaded by three towering figures of art,
Paul Cézanne, Vincent van Gogh and Paul Gauguin, is explored by the National
Gallery in an exhibition titled “After Impressionism: Inventing Modern Art.” A total
of 100 works are being presented, including pieces by Klimt, Kokoschka, Matisse,
Picasso, Mondrian and Kandinsky. The show also presents sculptures by Rodin
and Camille Claudel. It is curated by MaryAnne Stevens.
• 25/03-13/08, National Gallery, www.nationalgallery.org.uk
ΛΕΜΕΣΟΣ
OΠΑΠ Μαραθώνιος Λεμεσού
Η Λεμεσός υποδέχεται αθλητές από όλο τον κόσμο που θα συμμετάσχουν στις έξι
διαφορετικές διαδρομές που προσφέρει o OΠΑΠ Μαραθώνιος Λεμεσού, μία από τις
πιο δημοφιλείς διεθνώς δρομικές διοργανώσεις. Το Σάββατο 18 Μαρτίου θα διεξαχθεί
ο Primetel Εταιρικός Δρόμος 5 χλμ. Την ίδια ημέρα, εκατοντάδες παιδιά θα απολαύ-
σουν τη διαδρομή του Andrey & Julia Dashin’s Foundation Youth Race. Την Κυριακή
19 Μαρτίου θα πραγματοποιηθεί ο Μαραθώνιος Δρόμος, ο Muskita Ημιμαραθώνιος
Δρόμος, ο Petrolina «Δρόμος Ενέργειας» 10 χλμ. και ο Medochemie Ατομικός Δρόμος
5 χλμ. Η AEGEAN είναι platinum χορηγός της διοργάνωσης.
• 18-19/03, www.limassolmarathon.com
LIMASSOL
OPAP Limassol Marathon
Limassol welcomes athletes from all over the world for a total of six separate races
of the OPAP Limassol Marathon, one of the international circuit’s most popular
road-running events. On March 18, the Primetel 5-km Corporate Race will offer teams
and companies the opportunity to test their abilities. On the same day, hundreds of
children will enjoy the Andrey and Julia Dashin’s Foundation Youth Race. Four events
will be staged on March 19: The Marathon Race; the Muskita Half Marathon Race;
the Petrolina 10-km Energy Race; and the Medochemie 5-km City Race. AEGEAN is
a platinum sponsor of the event.
• 18-19/03, www.limassolmarathon.com
 / Europe

ΜΑΔΡΙΤΗ
Δεύτερη ζωή για την πολύκροτη
έκθεση του Λούσιαν Φρόιντ
Ήταν η πιο πολυσυζητημένη έκθεση του 2022, με επισκεψιμότητα-ρεκόρ. Τώρα το
«New Perspectives», η έκθεση-ωδή στον Λούσιαν Φρόιντ που διοργάνωσε η National
Gallery στο Λονδίνο, μεταφέρθηκε στη Μαδρίτη, στο Museo Nacional Thyssen-

CM, PRIVATE COLLECTION. © THE LUCIAN FREUD ARCHIVE.

Bornemisza, παρουσιάζοντας 50 έργα του. Χωρίζεται σε διάφορους τομείς μέσα

DOUBLE PORTRAIT 1985-1986 OIL ON CANVAS. 78.8 X 88.9

από μια χρονολογική έρευνα της εξέλιξης του ζωγράφου στις επτά δεκαετίες της
καριέρας του. Από τα πρώτα έργα του ως το περίφημο στούντιό του και τα τελευταία

ALL RIGHTS RESERVED 2023 / BRIDGEMAN IMAGES

γυμνά που ζωγράφισε, αυτή η αναδρομική έκθεση αποτελεί μια πραγματική εμπειρία.
• Έως 18/06, Museo Nacional Thyssen-Bornemisza, www.museothyssen.org

MADRID
Lucian Freud exhibition on the move
The most talked-about exhibition in 2022, and one that attracted a record number
of visitors, was “New Perspectives,” a show organised by London’s National Gallery
as a tribute to British painter Lucian Freud. Now on display at the Museo Nacional
Thyssen-Bornemisza in Madrid, the exhibition presents 50 works by Freud and is
divided into a series of sections that survey the artist’s development over the seven
decades of his career, from early works and pieces focusing on his renowned studio
through to the last nudes he painted.
• To 18/06, Museo Nacional Thyssen-Bornemisza, www.museothyssen.org
API/GAMMA/GAMMA-RAPHO VIA GETTY IMAGES/IDEAL IMAGE

ΟΣΛΟ
Οι διάλογοι της
Λουίζ Μπουρζουά
Τα πιο προσωπικά, συναισθηματικά έργα της Λουίζ
Μπουρζουά συναντούν ιστορικά έργα και δημιουρ-
γίες σύγχρονης τέχνης 50 καλλιτεχνών στο Light
Hall του Nasjonalmuseet στο Όσλο. Μεταξύ των
καλλιτεχνών με τους οποίους συναντιέται σε αυτή
την έκθεση, ξεχωρίζουν οι Έντβαρντ Μουνκ, Μαρί
Λορανσέν, Πάμπλο Πικάσο, Αλμπέρτο Τζιακομέτι,
Αρσίλ Γκόρκι, Senga Nengudi, Alina Szapocznikow,
Seni Awa Camara, Ναν Γκόλντιν, Ρόμπερτ Γκόμπερ,
MONAKO MONACO Ρόζμαρι Τρόκελ, Άννα Μεντιέτα, Ουιφρέντο Λαμ και
Λουίζ Νίβελσον. Τα έργα της Μπουρζουά ασχολού-
100 χρόνια από τη γέννηση The centenary of Callas’ birth νται με τη μοναχικότητα, τον έρωτα, την ασθένεια,
της Μαρίας Κάλλας Maria Callas was not just a diva, but the high τους ρόλους των φύλων, τη σεξουαλικότητα.
LOUISE BOURGEOIS AT THE ENTRANCE TO HER SCULPTURE ‘’PRECIOUS

Δεν ήταν απλώς η ντίβα, ήταν η ιέρεια της όπε- priestess of opera, a constant model of excel- • Από 06/05 έως 06/08, Nasjonalmuseet, FOUNDATION / LICENSED BY BONO, NO PHOTO: © SEBASTIAN PIRAS
LIQUIDS’’ (COLL: CENTRE POMPIDOU) IN 1992. ART: © THE EASTON

ρας, σταθερό σημείο αναφοράς και σύμβολο. lence and a symbol. The Maria Callas Monaco www.nasjonalmuseet.no
Το Maria Callas Monaco Gala & Awards, υπό Gala & Awards, held under the High Patronage
την υψηλή αιγίδα του πρίγκιπα Αλβέρτου Β΄, of His Serene Highness Prince Albert II, will
θα τιμήσει τη Μαρία Κάλλας, με αφορμή τα honour Callas on the occasion of the cente- OSLO
100 χρόνια από τη γέννησή της, με μια ιδιαί- nary of her birth with a special event on May Louise Bourgeois in dialogue
τερη εκδήλωση στις 12 Μαΐου. Θα πραγματο- 12. A magnificent opera concert and awards Loneliness, love, illness, gender roles and sexuality
ποιηθεί ένα μεγαλειώδες κονσέρτο όπερας και ceremony will be staged at the historic Monte are among the themes covered by Louise Bour-
απονομή βραβείων μέσα στην ιστορική Όπερα Carlo opera house and, in addition, a charity geois. Her most personal, emotionally charged
του Μόντε Κάρλο και θα δοθεί φιλανθρωπικό dinner will take place at the Hotel de Paris in works are put in dialogue with historic works and
δείπνο στο Hôtel de Paris για την υποστήριξη support of the Princess Charlene of Monaco contemporary art by 50 other artists at the Nas-
του Ιδρύματος Princess Charlene of Monaco. Foundation. The inspiration behind this trib- jonalmuseet’s Light Hall in Oslo. Items chosen
Η έμπνευση γι’ αυτή την εκδήλωση προέρχεται ute event can be traced back to the legendary for this juxtaposition include artwork by Edvard
από το θρυλικό Maria Callas Gala, που έγινε Maria Callas Gala that took place in 1960, Munch, Marie Laurencin, Pablo Picasso, Alberto
το 1960, όταν η ντίβα τραγούδησε μπροστά σε when the opera star sang before a select audi- Giacometti, Arshile Gorky, Senga Nengudi, Alina
εκλεκτό κοινό, ανάμεσα στο οποίο ο πρίγκιπας ence, including Prince Rainier III and Princess Szapocznikow, Seni Awa Camara, Nan Goldin,
Ρενιέ και η πριγκίπισσα Γκρέις του Μονακό. Grace of Monaco. Robert Gober, Rosemarie Trockel, Ana Mendieta,
• 12/05, Salle Garnier Monte Carlo Opera και • 12/05, Salle Garnier Monte Carlo Opera and Wifredo Lam and Louise Nevelson.
Salle Empire Hôtel de Paris Monte Carlo. Salle Empire Hôtel de Paris, Monte Carlo. • 06/05-06/08, Nasjonalmuseet,
www.mariacallasmonacogala.org www.mariacallasmonacogala.org www.nasjonalmuseet.no

44 - blue magazine
 / Europe
124,5 CM (MUSÉE D’ORSAY, PARIS © BPK/RMN – GRAND
BALKON, DETAIL, UM 1868/69, ÖL AUF LEINWAND, 170 X
MUSEE D ORSAY. EDOUARD MANET, LE BALCON / DER

PETIT PALAIS, ETIENNE CARJAT, PORTRAIT DE SARAH BERNHARDT

PALAIS, FOTO: HERVÉ LEWANDOWSKI)

ΠΑΡΙΣΙ
Φίλοι και ανταγωνιστές
Μια νέα διεισδυτική ματιά στο κίνημα του ιμπρεσιονισμού μέσα από τη
συνάντηση δύο μεγάλων του κινήματος που διέπρεψαν μεταξύ των δεκα-
ετιών 1860 και 1880. Το Musée d’Orsay αφιερώνει την έκθεση στους
Εντουάρ Μανέ και Εντγκάρ Ντεγκά και αναφέρεται στις διαφορές τους,
στην ετερογένεια και στις διαμάχες του εικονογραφικού μοντερνισμού.
Έχει ενδιαφέρον το ότι ο Μανέ άρχισε να αναγνωρίζεται περισσότερο
μετά τον θάνατό του.
• Από 28/03 έως 23/07, Musée d’Orsay, www.musee-orsay.fr
PARIS
Friends and rivals
Works by Edouard Manet and Edgar Degas, two major exponents of
Impressionism who were particularly prolific between 1860 and 1880,
are brought together for an enlightening new look at this movement.
The exhibition at the Musée d’Orsay explores their differences as well
as the conflicts present in modernism as an art movement. It’s interest-
ing to note that Manet’s role in art history gained greater recognition
after his death.
• 28/03-23/07, Musée d’Orsay, www.musee-orsay.fr
ΠΑΡΙΣΙ
To φαινόμενο Σάρα Μπερνάρ
Εμβληματική μορφή της στροφής από τον 19ο στον 20ό αιώνα, η Σάρα
Μπερνάρ βρήκε τον ναό της στο Petit Palais. Περισσότερα από 400 έργα
παρουσιάζουν τη ζωή και την καριέρα της σε αυτή τη μοναδική στο είδος
της έκθεση για τη γυναίκα-σύμβολο της Μπελ Επόκ. Ο Ζαν Κοκτό την
αποκαλούσε «ιερό τέρας» και η έκθεση αυτή δικαιώνει τον χαρακτηρισμό
αυτόν. Φωτογραφίες, αφίσες, η φωνή της και προσωπικά της αντικείμενα
παρουσιάζονται στην έκθεση «Sarah Bernhardt» που έχει τον χαρακτηρι-
στικό υπότιτλο «Και η γυναίκα δημιούργησε τη σταρ».
• Από 14/04 έως 27/08, Petit Palais, www.petitpalais.paris.fr
PARIS
The phenomenal Sarah Bernhardt
An iconic figure at the turn of the 19th century, Sarah Bernhardt is being
celebrated at the Petit Palais. The life and career of this embodiment of
the Belle Époque – Jean Cocteau had described her as a “sacred beast,”
a term confirmed by this museum’s tribute – is presented through an
outstanding exhibition featuring over 400 items. Photographs, posters,
the artist’s own voice and her personal belongings are all presented in
“Sarah Bernhardt: And the Woman Created the Star.”
• 14/04-27/08, Petit Palais, www.petitpalais.paris.fr

ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ
Ο κήπος είναι πάντα ανθηρός
Καθώς μπαίνουμε στην άνοιξη, οι κήποι γίνονται τόποι συνάντησης και καθη-
JOHAN JOHNSEN, STILL LIFE WITH A BOUQUET OF FLOWERS. OIL ON CANVAS.

μερινής ζωής. Η έκθεση «The Garden» στο Nationalmuseum παρουσιάζει

τον τρόπο που αποτυπώθηκαν οι κήποι στην τέχνη. Παρουσιάζονται περισ-
σότεροι από 300 πίνακες, σχέδια, γλυπτά των Watteau, Boucher, Oudry, Le
Nôtre, Monet, Carl Larsson, Peter Frie, Emma Helle κ.ά. Έξι αιώνες φύσης
και τέχνης αποτυπώνονται στα έργα που εκτίθενται. Η αισθητική, οι ιδέες, η
γεωμετρία, οι ψυχολογικές συνιστώσες, ακόμα και η ανάγκη επανασύστα-
σης του Παραδείσου συνυπάρχουν εδώ.
• Έως 07/01/2024, Nationalmuseum, www.nationalmuseum.se

STOCKHOLM
A garden in constant bloom
With the arrival of spring, gardens become meeting points and part of
everyday life. An exhibition, titled “The Garden,” at the Nationalmuseum
presents gardens as depicted through art. It includes over 300 paintings,
drawings and sculptures by artists such as Watteau, Boucher, Oudry, Le
Nôtre, Monet, Carl Larsson, Peter Frie and Emma Helle. Six centuries of
nature and art are displayed in an exhibition in which various aesthetic
concepts co-exist with principles of geometry and tenets of psychology,
including the human need to “recreate” a lost paradise.
• To 07/01/2024, Nationalmuseum, www.nationalmuseum.se

46 - blue magazine
 / Europe
2000, STEEL, WAX, WOOD, FELT, POLYESTER RESIN; CM 190 X 47
BETWEEN NEW YORK AND MILAN), LA RIVOLUZIONE SIAMO NOI,
X 52, COURTESY FONDAZIONE SANDRETTO RE REBAUDENGO
MAURIZIO CATTELAN (PADUA, IT, 1960, LIVES AND WORKS
CINDY SHERMAN (GLENN RIDGE, USA, 1954, LIVES AND WORKS IN NEW
YORK), UNTITLED FILM STILL #24, 1978, PHOTOGRAPHIC PRINT; CM 20
X 25.5, COURTESY FONDAZIONE SANDRETTO RE REBAUDENGO
ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ
O γαλαξίας της σύγχρονης
τέχνης σε ένα palazzo
Όλους τους χώρους του αριστουργηματικού Palazzo Strozzi, που χτιζόταν στη
Φλωρεντία από το 1489 ως το 1538, καταλαμβάνουν από τις αρχές Μαρτίου
τα έργα των μεγαλύτερων αστέρων της σύγχρονης τέχνης, εξερευνώντας τις
κυρίαρχες τάσεις και τους καθοριστικούς δημιουργούς των τελευταίων σαρά-
ντα ετών. Η έκθεση «Reaching for the Stars. From Maurizio Cattelan to Lynette
Yiadom-Boakye» παρουσιάζει έργα των Maurizio Cattelan, Sarah Lucas,
Damien Hirst, Lara Favaretto, Cindy Sherman, William Kentridge, Berlinde
De Bruyckere, Josh Kline, Lynette Yiadom-Boakye, Rudolf Stingel. Με την
έκθεση γιορτάζονται ουσιαστικά τα 30 χρόνια από τη δημιουργία της συλλογής
«Sandretto Re Rebaudengo», από τις κορυφαίες της σύγχρονης τέχνης στην
Ιταλία. Ζωγραφική, εγκαταστάσεις, γλυπτά, βίντεο, περφόρμανς συμπληρώνουν
το σώμα των έργων, ενώ μια ειδική εγκατάσταση αποκαλύπτεται στον κήπο του
αναγεννησιακού παλατιού. Σε επιμέλεια του Arturo Galansino.
• Έως 18/06, Palazzo Strozzi, www.palazzostrozzi.org
48 - blue magazine
FIONA TAN (PEKENBARU, ID, 1966, LIVES AND WORKS IN AMSTERDAM),
SOUND, 22’, COURTESY FONDAZIONE SANDRETTO RE REBAUDENGO
SAINT SEBASTIAN, 2001, TWO CHANNELS VIDEO INSTALLATION,
FLORENCE
A palatial galaxy
of contemporary art
Every hall of the stunning Palazzo Strozzi, constructed from 1489 to
1538, is hosting work by the finest contemporary artists as part of
an initiative exploring the dominant art trends and leading artists of
the past 40 years. The exhibition “Reaching for the Stars: From Mau-
rizio Cattelan to Lynette Yiadom-Boakye” presents work by Maurizio
Cattelan, Sarah Lucas, Damien Hirst, Lara Favaretto, Cindy Sherman,
William Kentridge, Berlinde De Bruyckere, Josh Kline, Lynette Yiadom-
Boakye and Rudolf Stingel. The show, which marks the 30th anniver-
sary of the launch of the Sandretto Re Rebaudengo collection, one
of Italy’s leading contemporary art collections, includes paintings,
sculptural installations, videos and performance art pieces. A special
art installation graces the garden of this Renaissance-era palace. The
exhibition is curated by Arturo Galansino.
• To 18/06, Palazzo Strozzi, www.palazzostrozzi.org
 OΙ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΝΕΕΣ ΑΦΙΞΕΙΣ / BEST NEW ARRIVALS
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΩΤΗΣ ΒΑΛΛΑΤΟΣ / EDITED BY FOTIS VALLATOS
ΑΘΗΝΑ
Στη φωτιά
Σε έναν κομψό, μίνιμαλ χώρο με πρωταγωνιστή το μαγείρεμα σε ξύλα
και ανοιχτή φωτιά, ο πολύ ταλαντούχος σεφ Αλέξανδρος Καρακατσάνης
δημιουργεί στο Monk’s Beard ένα μενού κόμφορτ ελληνικής κουζίνας (με
κάποιες λεβαντίνικες πινελιές), βασισμένο εν πολλοίς σε πολλές δικές του
παρασκευές (φτιάχνουν από το δικό τους ψωμί μέχρι αλλαντικά, τυριά,
πίκλες κ.ά.). Το μενού επικεντρώνεται στο κρέας και στα λαχανικά – από
τα ψητά καρότα με πίκλες από δαμάσκηνο και σάλτσα αμυγδάλου μέχρι
τη γίδα βραστή με τραχανά και katsuobushi από πρόβατο. Τη λίστα κρα-
σιών έχει επιμεληθεί ο –καλύτερος Έλληνας οινοχόος για το 2023– Άρης
Σκλαβενίτης και τα γλυκά ο κορυφαίος pastry chef Μανώλης Στήθος.
• Monk’s Beard, Δίπλα 2, Νέος Κόσμος, τηλ. 210-95.88.266
(C) ΕΠΑΜΕΙΝΏΝΔΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥΚΗΣ
ATHENS
Fired up
Immensely talented chef Alexandros Karakatsanis has compiled a menu
of Greek comfort cuisine with eastern Mediterranean touches at Monk’s
Beard. The stylish space’s minimal design and open-flame wood-fired
cooking are hallmark features. Many of the food items are made by the
establishment, including the bread, the charcuterie, pickled goods and
cheeses. The menu focuses on meat and vegetables, and dishes include
grilled carrots with pickled plums and almond sauce, boiled goat with
trahana pasta, and lamb katsuobushi. The wine list has been compiled
by Aris Sklavenitis, winner of a Best Greek Sommelier award in 2023. The
sweets are made by leading pastry chef Manolis Stithos.
• Monk’s Beard, 2 Dipla, Neos Kosmos, tel. 210-95.88.266
blue magazine - 51
 ● Athens
All-day μπιστρό
Ο Γρηγόρης Κίκης (σεφ και συνιδιοκτήτης του εξαιρετικού γαστρονομικού
εστιατορίου Hervé) μαζί με τους παιδικούς του φίλους Δημήτρη Δημή-
τσα και τους αδελφούς Νίκο και Ηλία Μαυρέλη έστησαν στην πλατεία
Ντάβαρη, στο Παλαιό Φάληρο, το Upon. Μπιστρονομικής προσέγγισης,
all-day menu με δημιουργικές εκδοχές comfort πιάτων, όπως το smash
burger με αφράτο μπριός, σπιτική μαγιονέζα, λευκό κρεμμύδι σε ζύμωση,
το flatbread με pulled pork, λάχανο και κρέμα γραβιέρας και τα κανελόνια
(γεμιστά με λαχανίδα, σπανάκι, μυρώνια και καυκαλήθρες) με μπεσαμέλ
και πούδρα από φύκια. Walk in κάβα με περισσότερες από 300 ετικέτες
από τον ελληνικό και τον διεθνή αμπελώνα.
• Upon, Δημοκρατίας 33, Παλαιό Φάληρο, τηλ. 210-98.17.878
All-day bistro
Grigoris Kikis, chef and co-owner of the exceptional restaurant Hervé,
has teamed up with his childhood friends Dimitris Dimitsas and broth-
ers Nikos and Ilias Mavrelis to open Upon, at Davari Square in Paleo
Faliro. Its menu includes creative versions of comfort dishes such as
smash burgers in fluffy brioche buns with homemade mayonnaise and
fermented onions; pulled pork in flat bread with cabbage and graviera
cream cheese; and cannelloni – stuffed with kale, spinach, French pars-
ley, and the aromatic herb Mediterranean hartwort – with béchamel
sauce and seaweed powder. The cellar is stocked with over 300 wines
from wineries in Greece and abroad.
• Upon, 33 Dimokratias, Paleo Faliro, tel. 210-98.17.878
Γαστρομπάρ με πάρτι διάθεση
Σε έναν βιομηχανικής αισθητικής χώρο με ποπ πινελιές, νέον φώτα και
κατακόκκινα πλακάκια στην ανοιχτή κουζίνα, η ομάδα του εξαιρετικού
εστιατορίου Simul έστησε το gastrobar NiDo. Ατμόσφαιρα χαλαρή και
εορταστική, με σόουλ και χιπ χοπ σε ανεβασμένη ένταση, και μενού με
πιάτα για τη μέση με fusion διάθεση: ξεχωρίζουν το σουβλάκι από μύδια
και σαλιγκάρια, η πανσέτα με κέτσαπ ανανά και γογγύλι και τα στρείδια
με beurre blanc, κίμτσι και σουσάμι. Λίστα κρασιών από τον ελληνικό και
τον διεθνή αμπελώνα, με αρκετές επιλογές σε ετικέτες ήπιας, φυσικής
οινοποίησης και νέες εκδοχές σε καλτ κοκτέιλ από τα ’90s.
• NiDo, Λεβέντη 5, Κολωνάκι, τηλ. 210-72.50.226
Gastro bar in a party mood
The team behind standout restaurant Simul has created NiDo, a gastro
bar in an industrial-style space with pop dashes, neon lights, red tiling,
and an open kitchen. The overall vibe – relaxed and party-like – is assisted
by soul and hip-hop sounds. Its menu, which offers fusion dishes for
sharing, includes highlights such as souvlaki with mussels and snails;
pancetta with pineapple ketchup and turnip; and oysters with beurre
blanc, kimchi and sesame seeds. The wine list offers labels from Greece
and abroad, among them many natural wines, and there are fresh ver-
sions of cult 1990s-era cocktails, too.
• NiDo, 5 Leventi, Kolonaki, tel. 210-72.50.226
52 - blue magazine
Ιαπωνικός μικρόκοσμος
Το ολοκαίνουργιο πρότζεκτ του Άρη Βεζενέ είναι μια μπουτίκ αγορά ιαπω-
νικών προϊόντων που ακούει στο όνομα Ikigai. Το πρώτο στο είδος του
στην Ελλάδα, συστήνει την ιαπωνική κουλτούρα και γαστρονομία μέσα από
τρία διαφορετικά τμήματα: το ντελικατέσεν με ευρεία ποικιλία προϊόντων
(από κουρκούτια για tempura μέχρι παλαιωμένες σος, αρωματικά ξίδια
και soba, udon και ramen noodles), το κρεοπωλείο με παραδοσιακές
ευρωπαϊκές ράτσες, αλλά και διεθνή και ιαπωνικά wagyu, και την κάβα με
δυσεύρετα ιαπωνικά ουίσκι, μπίρες από όλο τον κόσμο και κρασιά ήπιας,
φυσικής οινοποίησης. Στον χώρο στεγάζεται και το εστιατόριο Ekiben
Kitchen με τα περίφημα smash burgers, αλλά και με εξαιρετικά ράμεν,
απίθανα sandos και rice bowls (δοκιμάστε αυτό με την πάπια) και premium
κρέατα στα κάρβουνα και στη σούβλα. Διαθέτει τέσσερα σκαμπό μπροστά
από την ανοιχτή κουζίνα και πάγκο στο πεζοδρόμιο.
• Ikigai, Σκούφου 15, Σύνταγμα, τηλ. 210-32.50.535
Japanese microcosm
Ikigai, the latest venture by renowned chef-restaurateur Aris Vezenes,
is a boutique grocery carrying Japanese products. The first of its kind
in Greece, it introduces Japanese gastronomy through a three-pronged
approach: a delicatessen is stocked with a wide range of goods, such as
batter for tempura, aged sauces, flavoured vinegars, as well as soba,
udon and ramen noodles; a butcher shop offers Japanese Wagyu beef
plus traditional European alternatives; and its off-licence beverage sec-
tion sells hard-to-find Japanese whisky labels, beers from around the
world, and natural wines. Ikigai also incorporates a small restaurant,
Ekiben Kitchen, serving smash burgers, outstanding ramen, amazing
sando sandwiches, rice bowls (try the selection with duck) and premium
spit-roasted and charcoal-grilled meats. Seating arrangements at the
eatery include four stools in front of an open kitchen, and a sidewalk stall.
• Ikigai, 15 Skoufou, Syntagma, tel. 210-32.50.535
(C) PANAGIOTIS DELHAS
Κοκτέιλ μετά μουσικής
Με όχημα την αγάπη για την αφροαμερικανική μουσική, τρεις φίλοι συστή-
νουν ένα σύγχρονο αμερικανικό μπαρ με feel-good ενέργεια και χαλαρή
διάθεση σε έναν χώρο βιομηχανικής αισθητικής στο Κουκάκι. Στη λίστα
του Feelin’ Good εμβληματικά κοκτέιλ γνωστών Αμερικανών bartenders,
μια ενδιαφέρουσα λίστα από αμερικανικά –και λίγα ιρλανδικά– ουίσκι,
σαμπάνια σε ποτήρι και μπίρα από το γειτονικό taproom Blame the Sun.
Οι εντάσεις ανεβαίνουν συνήθως τα Σαββατοκύριακα με DJ sets, ενώ
στο μέλλον θα γίνονται και λίγα live. Από το μενού των σνακ οι βάφλες με
κοτόπουλο, που σερβίρονται με coleslaw-ανανά και σιρόπι σφενδάμου,
και το hot dog με μοσχαρίσιο λουκάνικο και κίμτσι έχουν ήδη αποκτήσει
το κοινό τους.
• Feelin’ Good, Γεωργίου Ολυμπίου 8, Κουκάκι, τηλ. 210-92.14.010
Cocktails galore and more
Driven by a common love of Afro-American music, three friends have cre-
ated Feelin’ Good, a modern bar with a relaxed vibe in an industrial-style
space in Koukaki. Drinks include several well-known cocktails by top
American bartenders, a wide range of American – and some Irish – whis-
kies, champagne by the glass, and beer from a neighbouring taproom,
Blame the Sun. The place usually gets louder on weekends with DJ sets,
and management is planning to stage selected live gigs in the future.
The snack menu, with its chicken and waffles served with maple syrup
or pineapple coleslaw and its hot dogs with beef sausage and kimchi,
has already won over fans.
• Feelin’ Good, 8 Georgiou Olympiou, Koukaki, tel. 210-92.14.010
 ● Europe

(C) FELIX BRUEGGEMANN

ΒΕΡΟΛΙΝΟ
Γεύσεις εντός boutique hotel
Στην καρδιά του Mitte βρίσκεται το νέο boutique hotel Château Royal.
Στεγάζεται σε δύο διατηρητέα κτίρια, που χρονολογούνται από το 1850 και
το 1910, και σε μια νέα κατασκευή, διά χειρός David Chipperfield. Στους
εσωτερικούς του χώρους κάθε λεπτομέρεια είναι επιμελώς μελετημένη
και στον σχεδιασμό του κυριαρχούν το μάρμαρο, το παρκέ ψαροκόκαλο,
το δρύινο ξύλο, το νικέλιο και τα χειροποίητα πλακάκια κρακελέ, δημοφιλή
υλικά της περιόδου ακμής του Βερολίνου στις αρχές του 19ου και του
20ού αιώνα. Το ισόγειο του ξενοδοχείου φιλοξενεί το Hotel Bar και το
εστιατόριο Dottir, και τα δύο με κάρτες επιμελημένες από την εξαιρετική
Ισλανδή σεφ Victoria Eliasdottir, η οποία έχει στήσει ένα πολύ ενδιαφέρον
μενού που «τρέχει» από το μεσημέρι με πιο σνακ προσανατολισμό (ένα
φανταστικό σάντουιτς με σπιτικό μπριός και τραγανά oyster mushrooms),
ενώ το βράδυ ανεβάζει γαστρονομικές στροφές με menu degustation
πέντε σταδίων (καπνιστή ψαρόσουπα με πέστροφα και εστραγκόν).
• Château Royal, Mittelstrasse 41-44, κρατήσεις στο
chateauroyalberlin.com
BERLIN
Boutique hotel with a riveting restaurant
In the heart of the Mitte district in the centre of the city, Château Royal is
a new boutique hotel with an impressive pedigree. It occupies two listed
buildings, from 1850 and 1910 respectively, as well as a new building
designed by renowned architect David Chipperfield. Every interior detail
has been meticulously considered; design materials include marble, her-
ringbone parquet, oak, nickel plating, and handmade craquelé tiles, all
popular during Berlin’s heyday of the early 19th and 20th centuries. The
hotel’s ground floor hosts the Hotel Bar and the restaurant Dottir, both
offering menus curated by noted Icelandic chef Victoria Eliasdottir. Her
intriguing selections include snack-inspired food for the lunch hours,
such as the incredible sandwich with homemade brioche and crispy
oyster mushrooms, while the dinner hours acquire a more complex char-
acter with a five-course degustation menu that includes smoked fish
soup with trout and tarragon.
• Château Royal, 41-44 Mittelstrasse, reservations at
chateauroyalberlin.com

ΜΙΛΑΝΟ
Βιώσιμη γαστρονομία
Στεγασμένο στον τελευταίο όροφο του ιστορικού νεοκλασικού –πρόσφατα ανακαινι-
σμένου– συγκροτήματος The Medelan, το Horto διαθέτει εντυπωσιακούς εσωτερικούς
χώρους, φτιαγμένους αποκλειστικά από φυσικά ή ανακυκλωμένα υλικά, και μια βεράντα
με πανοραμική θέα στην πόλη. Στην επιμέλεια του μενού ένας από τους σημαντικότερους
σεφ του πλανήτη, ο –βραβευμένος με τρία αστέρια Michelin και υπέρμαχος της βιώσιμης
γαστρονομίας– Norbert Niederkofler, έχει στήσει δύο μενού γευσιγνωσίας (5 ή 7 σταδίων)
αποκλειστικά με εποχικές και τοπικές πρώτες ύλες, όλες προερχόμενες από παραγωγούς
που απέχουν έως μία ώρα από το Μιλάνο. Πιάτα όπως το tortello με γέμιση από πατάτα
και έλατο σε σάλτσα κυνηγιού και το χέλι με ακτινίδιο που έχει υποστεί ζύμωση. Λίστα
κρασιών που περιλαμβάνει από πρεστιζάτες διεθνείς ετικέτες μέχρι μικρά οινοποιεία.
• Horto, Via S. Protaso 5, κρατήσεις στο hortorestaurant.com

MILAN
Sustainable gastronomy
Horto, a restaurant on the top floor of a historical neo-classical building that was recently
refurbished, features a terrace with panoramic views of the city and an impressive inte-
rior made exclusively from natural or recycled materials. The menu is curated by one of
the world’s most celebrated chefs, Norbert Niederkofler, a chef with previous experience
at a three-starred Michelin restaurant and an advocate of sustainable gastronomy. He
has prepared two tasting menus of five and seven courses respectively, relying on sea-
sonal and local products only and on ingredients supplied by producers no more than
(C) MATTIA PARODI

an hour’s drive from Milan. Dishes include potato-stuffed tortelli with spruce tips in
hunter’s sauce, and eel with fermented kiwi fruit. The wine list offers selections ranging
from prestigious international labels to small-scale wineries.
• Horto, 5 Via S. Protaso, reservations at hortorestaurant.com

54 - blue magazine
 ● Europe

ΠΑΡΙΣΙ
Γαστρονομικό talk of the town
Λίγα βήματα από το Palais-Royal, ο ταλαντούχος
Ισραηλινός σεφ Matan Zaken (με θητεία στις κουζί-
νες κορυφαίων εστιατορίων, όπως το Le Cinq και το
Saturne) άνοιξε το πρώτο του εστιατόριο, το Nhome.
© ROMAINRICARD 2022

Ένας θολωτός χώρος με τοίχους με εμφανείς πέτρες

και καθρέφτες στην οροφή, όπου πρωταγωνιστεί το
ένα και μοναδικό, ειδικά σχεδιασμένο ξύλινο τραπέζι
20 θέσεων που μοιράζονται όλες οι παρέες. Μενού
γευσιγνωσίας 8 σταδίων, που αλλάζει συχνά ανάλογα
με τα προϊόντα της αγοράς και μπορεί να περιλαμβάνει
από καπνιστό χέλι με φουά γκρα σε ζωμό από κρεμμύ-
δια και καλκάνι με miso από ψωμί σίκαλης, κάστανο
ΠΑΡΙΣΙ και τρούφα μέχρι ελάφι με λάχανο, φουντούκια και
Νύχτες βγαλμένες από τη δεκαετία του 1970 μανιτάρια πορτσίνι.
Απλωμένο σε δύο ορόφους με θεματικά δωμάτια και διακοσμημένο σαν ένα πολυτελές δια- • Nhome, Rue de Montpensier 41, τηλ. +33-189.334.843
μέρισμα ενός bon vivant λάτρη της τέχνης και των πάρτι, το Mondaine de Pariso είναι το νέο
cabaret-restaurant της πόλης. Η ζωντανή ορχήστρα δίνει τον εορταστικό τόνο, με τους μου-
σικούς να κυκλοφορούν ανάμεσα στα τραπέζια, το μενού χτίζεται με πολυτελή υλικά (χαβιάρι,
PARIS
βασιλικό καβούρι, αστακό, τρούφα κ.ά.), τα κοκτέιλ είναι καλοφτιαγμένα και η λίστα κρασιών Talk of the town
αρκετά ενημερωμένη. Gifted Israeli chef Matan Zaken, backed by tenures
• Mondaine de Pariso, Rue de Ponthieu 23, τηλ. +33-153.753.100 at leading restaurants such as Le Cinq and Saturne,
has opened his own eatery, Nhome, steps away
from the Palais-Royal. A vaulted space with stone
PARIS
walling and a mirrored ceiling, its specially designed
Celebration time 20-seat table shared by all diners takes centre stage.
Mondaine de Pariso, the city’s newest cabaret restaurant, is spread over two floors of themed An eight-course degustation menu, which changes
rooms and decorated like a luxury apartment belonging to a bon vivant who adores art and frequently depending on product availability, can
parties. The orchestra sets a celebratory tone, with members weaving their way around include smoked eel with foie gras in onion broth; tur-
tables as they perform. The menu is based on luxury foods such as caviar, king crab, lobster bot with rye bread miso, chestnut and truffle; or veni-
and truffles; the cocktails are well-prepared, and the wine list has been expertly compiled. son with cabbage, hazelnuts and porcini mushrooms.
• Mondaine de Pariso, 23 Rue de Ponthieu, tel. +33-153.753.100 • Nhome, 41 Rue de Montpensier, tel. +33-189.334.843

ΠΟΡΤΟ
Επιστροφή στην Πορτογαλία
Ο σπουδαίος Πορτογάλος σεφ και εστιάτορας Nuno Mendes, που διαπρέπει τα τελευ-
ταία χρόνια στο Λονδίνο, επιστρέφει στη χώρα του για να τιμήσει τη γαστρονομική κουλ-
τούρα της βόρειας Πορτογαλίας με το εστιατόριο Cozinha das Flores και το μπαρ Flôr,
στην ιστορική Ριβιέρα του Πόρτο. Με έμπνευση από τις τοπικές γαστρονομικές παρα-
δόσεις η κουζίνα, με πιάτα όπως τα νουντλς από καλαμάρι με λευκά φασόλια και πατσά
μπακαλιάρου, αρωματισμένα με εσπεριδοειδή και άνηθο, ή μια πολύ ενδιαφέρουσα
αλμυρή εκδοχή του Pastel de nata με τραγανή ζύμη και γέμιση από κρέμα γογγυλιών,
σερβιρισμένη με χαβιάρι. Η λίστα κρασιών τιμά τον πορτογαλικό βορρά, συμπεριλαμ-
βάνοντας μικρούς οινοποιούς και ήπιας, φυσικής οινοποίησης κρασιά. Το μπαρ Flôr, με
12 θέσεις και με την Tatiana Cardoso στο τιμόνι, σερβίρει ευρηματικά κοκτέιλ, όπως το
Clichéd με τζιν, κόλιανδρο, μήλο, αμάραντο και το αλμυρό «άρωμα» του μπακαλιάρου.
• Cozinha das Flores, Largo Sao Domingos 62, +351-229.760.001

PORTO
Return to Portugal
Prominent Portuguese chef-restaurateur Nuno Mendes, who flourished in recent years
in London, returns to his homeland to open a new restaurant, Cozinha das Flores. The
venture, which pays homage to the culinary culture of his country’s north, also features
a bar, Flôr, at the same address, near Porto’s historic Riviera. Inspired by local culinary
tradition, Mendes’ cuisine includes dishes such as calamari noodles with white beans
and cod tripe, and flavoured with citrus and dill. There’s also an inspiring savoury ver-
sion of Pastel de nata, a custard tart, with crispy dough and turnip cream filling, which
is served with caviar. The restaurant’s wine list, honouring Portugal’s north, includes
bottles from small-scale producers and natural wines. Flôr, the establishment’s bar,
has 12 seats, and is led by Tatiana Cardoso. It serves innovative cocktails such as
Clichéd, made with gin, coriander, apple, amaranth, and the salty aroma of cod.
• Cozinha das Flores, 62 Largo Sao Domingos, +351-229.760.001

56 - blue magazine
 A
tasteful
journey
around the world!

M e ga s Ye e ro s S. A - 100 Nato Avenue, Aspropirgos 19300, Greece (+30) 210 5584098

M e ga s Ye e ro s L LC - 165 Chubb Ave Lyndhurst, NJ 07071-3503, USA (212) - 777 - 6342
 interview ● Maria Balshaw

Η Μaria Balshaw, διευθύντρια και στις

τέσσερις Tate από το 2017, έξω από χώρο
έκθεσης της μόνιμης συλλογής / Maria
Balshaw, director of all four Tate museums
and galleries since 2017, outside the
exhibition space of the permanent collection

58 - blue magazine
Η MARIA
BALSHAΧ
ΦΥΤΕΥΕΙ
ΤΟΝ ΣΠΟΡΟ
ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΞΑΝΑ ΚΑΙ ΞΑΝΑ
H διευθύντρια των Tate μάς υποδέχεται
στην Tate Modern στο Λονδίνο και μας
μιλάει για τον τρόπο που θα ενσωματώσει
τα έργα που δώρισε ο Δημήτρης
Δασκαλόπουλος, αλλά και για τις
επόμενες εκθέσεις, το συμπεριληπτικό
όραμά της για την τέχνη και
τη στενή σχέση της με την Ελλάδα.

MARIA
BALSHAΧ:
PLANTING
THE SEED
OF ART, AGAIN
AND AGAIN
The director of the Tate art museums and
galleries welcomes us to the Tate Modern
in London, and talks about her plans
for the gift from Greek collector Dimitris
Daskalopoulos, the museum’s
upcoming exhibitions, her overall vision
for art and her bond with Greece.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Ι. ΑΝΕΣΤΗ,
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΜΑΡΑ ΔΕΣΥΠΡΗ (D-TALES)
/ BY KATERINA I. ANESTI,
PHOTOS: MARA DESIPRIS (D-TALES)

blue magazine - 59
interview ● Maria Balshaw
Μέσα στα χρόνια, εκατοντάδες μωρά μπουσούλησαν στο
πάτωμα του Turbine Hall στην Tate Modern, κάτω από ή ανά-
μεσα σε καθηλωτικά έργα σύγχρονης τέχνης που δημιουργήθη-
καν ειδικά για τον χώρο. Πολλά μωρά έκαναν εκεί τα πρώτα τους
βήματα, με το κοινό να επευφημεί. Όσο στις αίθουσες παρελαύ-
νουν μεγαθήρια της τέχνης και βιώνονται εμπειρίες αποκάλυψης
μπροστά σε νέους δημιουργούς, των οποίων το όνομα μαθαίνεις
να συλλαβίζεις κοιτάζοντας τα έργα τους, τόσο το κοινό νιώθει
ότι η Τate είναι το δεύτερο σπίτι του – όχι μόνο η τοπική κοινό-
τητα, αλλά ακόμα και όσοι ταξιδεύουν από άλλη ήπειρο για να
την επισκεφθούν.
Εκεί, στο δάπεδο του Turbine Hall, ο Τζέικ και η Λίλι, τα
παιδιά της Μaria Balshaw, η οποία είναι από το 2017 διευθύντρια
και των τεσσάρων Tate, ξάπλωσαν στο πάτωμα και άρχισαν να
σχηματίζουν το όνομά τους με το σώμα τους κάτω από το εκτυ-
φλωτικό «The Weather Project» του Olafur Eliasson. Στην Tate
του Λίβερπουλ πήγαινε ως φοιτήτρια διαρκώς η ίδια –κυρίως
όταν είχε χανγκόβερ– για να ξαπλώσει στο πάτωμα κοιτάζοντας
έργα τέχνης, για παράδειγμα ένα μεγάλης κλίμακας του Richard
Long.
Αρχές Φεβρουαρίου, η Μαρία –όπως την αποκαλούν όλοι οι
συνεργάτες της– μας υποδέχθηκε στην Tate Modern. Ήταν μια
αλλόκοτη μέρα για το Λονδίνο, με τον ήλιο να διεισδύει με ορμή
από παντού μέσα στην Tate. Φορούσε ένα εκπληκτικό φόρεμα με
prints του σημαντικού εικαστικού καλλιτέχνη Duro Olowu και
κινούνταν με βήμα γοργό μεταξύ των ορόφων και των αιθουσών,
με τη φούστα της να ανεμίζει, πριν φτάσουμε στο γραφείο της
μέσα από έναν λαβύρινθο με πόρτες, ασανσέρ, γραφεία. Δύο ημέ-
ρες την εβδομάδα βρίσκεται εδώ, στο γραφείο του ισογείου πλάι
στον κοινοτικό κήπο της Tate – τις υπόλοιπες βρίσκεται στην Tate
Britain. Mου σερβίρει καφέ και, ενώ τα μάτια μας μισοκλείνουν
από τον ήλιο, αρχίζει να μιλάει με πραγματικό πάθος και όραμα
για τον τρόπο που η Tate θα ενσωματώσει και στα τέσσερα μου-
σεία της ανά τη Βρετανία τα 110 έργα που δώρισε ο Δημήτρης
Δασκαλόπουλος. Είναι περήφανη για τη σχέση με τις κοινότητες
στους χώρους όπου στεγάζονται οι Tate – μέσα στην πανδημία,
«H καλλιτεχνική στρατηγική
μας και στις τέσσερις Τate είναι
να διευρύνουμε συνεχώς την
κατανόηση και την απόλαυση της
τέχνης στο κοινό. Δεν λέμε την
ιστορία μόνο μιας χώρας
ή μιας ηπείρου».
“Tate’s artistic strategy across
all four institutions is to always
be expanding the public’s
understanding and enjoyment of
art. We don’t tell the story of only Η εσωτερική σκάλα στο ισόγειο του Blavatnik Βuilding / The internal
one country or one continent.” staircase of the Blavatink Building as it appears on the ground floor.
60 - blue magazine
Over the years, hundreds of babies have crawled across the floor of the
Tate Modern’s Turbine Hall, beneath and among stunning works of art
created especially for this space. Many of those babies even took their first
tentative steps here, cheered on by onlooking museumgoers. Despite all
the giants who’ve shown their work here, and the revelation of so much
new, awe-inspiring talent, the Tate Modern is regarded less with awe and
more as a second home by its public, not just those from the local commu-
nity that hosts it, but also those visiting from around the world.
It was there, on the floor of the Turbine Hall, that Jake and Lily, the
children of Maria Balshaw, director of all four Tate galleries since 2017, lay
on the floor and spelled out their names with their bodies beneath Olafur
Eliasson’s remarkable “The Weather Project.” Back when she was a stu-
dent, Maria herself would often visit the Tate in Liverpool and lie on the
floor – particularly when she was suffering from a hangover – to take in
art such as Richard Long’s large-scale compositions.
Maria – as she insists on being called by everyone she works with –
welcomed Blue to the Tate Modern in early February. With the sun pouring
into every corner of the museum, it was not a typical winter day for Lon-
don. The director wore a dress of bold prints by the influential artist Duro
Olowu and, its folds billowing, zipped us past the various halls through a
labyrinth of doors, elevators and offices. She comes here – to her office
beside the community garden on the ground floor – twice a week, spending
her other working days at the Tate Britain. She serves me a cup of coffee
and, while we are both squinting because of the bright sun, she starts talk-
ing with genuine passion about how the Tate plans to incorporate the 110
works of art donated by Greek collector Dimitris Daskalopoulos into all four
of its galleries (Tate Britain, Tate Modern, Tate Liverpool and Tate St Ives).
She is immensely proud of the Tate galleries’ connection to the com-
munities where they’re based – Turbine Hall actually acted as a vaccina-
tion centre during the pandemic. She describes the shows being planned,
the Tate’s targets over the next three years and how it plans to include,
represent and attract new talent and new viewers, and her relationship
with Greece, particularly Knossos and Hydra.
Her strategy is all about planting the “seed” of art. Indeed, she tells
Blue, her earliest childhood memory is linked to the soil and its bounty:
collecting petals in a wicker basket in her grandfather’s rose garden.
 Εξωτερική όψη της Tate με την επέκτασή
της, το Blavatnik Building / An exterior
view of the Tate Modern with its
extension, the Blavatnik Building
το Turbine Hall μετατράπηκε σε κέντρο εμβολιασμού. Μου περι-
γράφει τις επόμενες εκθέσεις και τους στόχους της επερχόμενης
τριετίας, τον τρόπο συμπερίληψης, αντιπροσώπευσης και προ-
σέλκυσης των νέων –καλλιτεχνών και κοινού–, τη σχέση της με
την Ελλάδα, την Κνωσό, την Ύδρα· με τη σπορά της τέχνης στο
κέντρο της στρατηγικής της – άλλωστε η σχέση της με τη γη και
τους ανθούς της αφορά την πρώτη ανάμνηση στη ζωή της, όπως
λέει στο Blue. Στον κήπο με τις τριανταφυλλιές του παππού της,
μαζεύοντας πέταλα από τους ανθούς σε ένα καλάθι.
Έχετε μια ιδιαίτερη, θα τολμούσα να πω καρμική, σχέση με
την Tate: Η πρώτη ισχυρή εμπειρία τέχνης που βιώσατε ήταν
στην Tate Britain, όταν ήσασταν έφηβη. Mόλις αρχίσατε να
σπουδάζετε στo Λίβερπουλ, άνοιξε η Tate Liverpool και βιώ-
σατε εμπειρίες αποκάλυψης εκεί… Θα έλεγε κανείς ότι ήταν
γραφτό να γίνετε διευθύντρια της Tate!
Ήμουν 18 ετών στο Λίβερπουλ, όταν άνοιξε η Tate Liverpool.
Tα πρώτα έργα που είδα ήταν το «Lobster Telephone» του Νταλί
και τα «Seagram Murals» του Ρόθκο. Φύτεψαν μέσα μου τον
σπόρο της τέχνης, χωρίς να το συνειδητοποιώ εκείνη τη στιγμή.
Δεν σκεφτόμουν να εργαστώ σε μουσείο, δεν ήξερα καν κάποιον
που να εργάζεται σε μουσείο. Επέστρεψα πολλές φορές εκεί
ως φοιτήτρια: όταν είχα χανγκόβερ, πήγαινα και καθόμουν στο
πάτωμα κοιτάζοντας τα έργα τέχνης.
Ω, αλήθεια, είναι αυτή μια καλή θεραπεία για το χανγκόβερ;
Εντελώς! Οι υπάλληλοι ήταν πολύ ευγενικοί μαζί μου, με άφηναν
You have a very special, perhaps even karmic, relationship with
the Tate, as Tate Britain is where you had your first really power-
ful experience of art as a teenager. You had just started studying
when Tate Liverpool opened in the city and the power of art was
revealed to you… It sounds like becoming the director of the
Tate was meant to be.
I was 18 years old when the Tate opened in Liverpool and the first
works I saw were Dali’s “Lobster Telephone” and Rothko’s “Seagram
Murals.” I think it planted a seed in me that I didn’t know about at the
time. I didn’t think I would like to work at museums; I didn’t know any-
body that worked in museums, but the love of the experience of art
was planted, and I went back many times as a student. When I had a
hangover, I’d go sit on the floor to recover.
Is that, then, the best cure for a hangover?
Totally! And the staff were very kind to me. I would also go to the Tate
Liverpool when my parents visited and I wanted to show them some-
thing beautiful. Museums became part of my everyday life. When I
had my own children and we lived in Birmingham, we’d go to all the
museums and galleries there, and we’d also take the train down to
the Tate.
Do you have a particular memory from those visits to the Tate
with your children?
It was 2003, during a school holiday. My son was 6 and my daugh-
ter 3. We went to see Bridget Riley at Tate Britain and then rode the
boat down the Thames – the children thought it was magical – to the
blue magazine - 61
interview ● Maria Balshaw
να ξαπλώνω. Πήγαινα επίσης στην Tate Liverpool όταν οι γονείς
μου με επισκέπτονταν, γιατί ήθελα να τους δείξω κάτι όμορφο.
Έγινε μέρος της καθημερινότητάς μου. Όταν γεννήθηκαν τα παι-
διά μου, ζούσαμε στο Μπέρμιγχαμ και πηγαίναμε στα μουσεία
και στις αίθουσες τέχνης της περιοχής ή παίρναμε το τρένο και
ερχόμασταν στην Tate.
Θυμάστε κάποια ιδιαίτερη στιγμή από εκείνες τις επισκέψεις
με τα παιδιά στην Tate;
Ήταν τo 2003, κατά τη διάρκεια μιας σχολικής αργίας. Ο γιος μου
ήταν έξι ετών και η κόρη μου τριών. Πήγαμε στην Tate Britain
και είδαμε την έκθεση της Bridget Riley και έπειτα πήραμε το
πλοιάριο και διασχίσαμε τον Τάμεση, για να φτάσουμε στην Tate
Modern. Τα παιδιά μαγεύτηκαν. Και εκεί είδαμε το «The Weather
Project» του Olafur Eliasson στο Turbine Hall. Τα παιδιά ξάπλω-
σαν στο πάτωμα και έφτιαξαν το σχήμα των ονομάτων τους με
το σώμα τους. Και, φυσικά, έτσι φυτεύτηκε μέσα τους ο σπόρος
της τέχνης. Έγιναν μέλη της Τate Collective, επισκέπτονται τα
μουσεία με ή χωρίς εμένα. Η δουλειά μας είναι αυτή: να φυτέ-
ψουμε τον σπόρο στις επόμενες γενιές.
62 - blue magazine
Tate Modern. We saw Olafur Eliasson’s “The Weather Project” and the
children lay on the floor and played and made the shape of their names
with their bodies. And, of course, that planted the seed in them. Now they
are members of the Tate Collective and visit museums even without me.
That is our job: to plant the seed in the next generation.
You used the word “hooked” to describe the impact of Dali’s “Lob-
ster Telephone” on you. Is that how you still feel about art? And how
do you go about planting that same seed in the younger generation
as director of the Tate?
You have to begin by understanding that each young person will bring
their own ideas and interests. It’s a meeting between the younger gen-
eration and the museum. They don’t want to be told what to think. We
think of the museum as an open door on a covered street and they are
invited in and encouraged to explore. We create events and experiences
that are designed to excite their curiosity. They might find a work that
they’ve heard of, an Andy Warhol or Picasso’s “Weeping Woman.” But we
hope that they’ll also go through a doorway to see Magdalena Abakanow-
icz’s extraordinary texture sculptures because they trust that the Tate
will show them something interesting.
 Mπροστά από
το Conversation
Studio, που καλύπτει
τον τοίχο από
τον δεύτερο έως
τον τρίτο όροφο.
/ In front of the
“Conversation
Studio,” which
covers the wall from
the second to the
third floor

blue magazine - 63
interview ● Maria Balshaw
Η θέα από το μουσείο προς τον Τάμεση
/ The view from the museum towards the Thames
Χρησιμοποιήσατε τη λέξη «hooked» για να περιγράψετε την
πρώτη φορά που είδατε το «Lobster Telephone» του Νταλί.
Σαν να πιαστήκατε στο αγκίστρι του. Συνεχίζετε να κρατάτε
ζωντανή εκείνη την αίσθηση; Πώς προσπαθείτε να την περά-
σετε στη νέα γενιά μέσα από τη στρατηγική σας ως διευθύ-
ντρια της Tate;
Πρέπει να ξεκινήσεις κατανοώντας ότι κάθε νέος άνθρωπος θα
φέρει τις δικές του ιδέες, τα προσωπικά του ενδιαφέροντα. Είναι
μια συνάντηση των νέων και του μουσείου – δεν τους αρέσει
να τους λένε τι πρέπει να σκεφτούν. Για εμάς, το μουσείο είναι
σαν μια ανοιχτή πόρτα σε έναν σκεπαστό δρόμο: τους καλούμε
να έρθουν και να τον εξερευνήσουν. Δημιουργούμε δρώμενα
και εμπειρίες που είναι σχεδιασμένα να εξάψουν την περιέργειά
τους, ώστε ένας νέος να βρει κάποιο έργο που έχει ακουστά,
έναν πίνακα του Άντι Γουόρχολ ή τη «Γυναίκα που κλαίει»
του Πικάσο. Ελπίζουμε όμως ότι θα περάσουν και την πόρτα
της αίθουσας με τα εκπληκτικά υφαντά γλυπτά της Magdalena
Abakanowicz, διότι εμπιστεύονται ότι η Tate θα τους δείξει κάτι
ενδιαφέρον.
Το 80% όσων παρουσιάζονται στην Tate είναι με δωρεάν
είσοδο, αν δεν κάνω λάθος.
Αυτό το 80% αφορά τη μόνιμη συλλογή μας και γι’ αυτό η δωρεά
του Δημήτρη Δασκαλόπουλου έχει υψηλή σημασία. Αλλάζουν
συνεχώς τα έργα της συλλογής που εκτίθενται και έτσι έχεις
πάντα λόγο να επιστρέφεις, είτε για παλιά αγαπημένα είτε για
νέες προσθήκες.
64 - blue magazine
If I’m not mistaken, 80% of what’s on show at the Tate is free
admission.
That 80% concerns our permanent collection, which is why Dimi-
tris Daskalopoulos’ works will be so important. What goes on show
changes all the time, so there’s always a reason to come back, either
for old favourites or new additions.
Are you saying that the pieces from the Dimitris Daskalopoulos
Collection will be included among the Tate pieces that are dis-
played free of charge, across the museum?
Yes. Exactly.
What is the plan for showcasing them?
We have the outline of the plan. We want to show the collection at
all the four Tates, so that people in Liverpool, in London, and in St
Ives in Cornwall will benefit from it. The wonderful thing about Dim-
itris’ collection, and his interest in art, is that it is truly global. There
are works by Damien Hirst that are coming to our collection and a
wonderful body of works by Helen Chadwick, a British feminist art-
ist who was very influential on my thinking. The British works will be
shown at Tate Britain; the international works will be shown across
the other three Tates. Quite a lot of Dimitris’ pieces are what he would
call “museum scale,” in that they will fill a whole gallery space. So,
we will place some in the Duveen Galleries, the huge entrance galler-
ies at Tate Britain where the ceiling goes up to the top of the build-
ing. Michael Landy’s “Credit Card Destroying Machine” will end up
in Tate Britain.
Εννοείτε ότι τα έργα της Συλλογής Δημήτρη Δασκαλόπουλου
θα τοποθετηθούν ανάμεσα στα υπόλοιπα έργα της συλλογής της
Tate όπου υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση; Σε όλους τους χώρους
του μουσείου;
Ναι, ακριβώς.
Έχετε έτοιμο το σχέδιο έκθεσής τους;
Έχουμε το περίγραμμα του σχεδίου που αφορά και τις τέσσερις Tate.
Θέλουμε να μπορούν να δουν τα έργα της Συλλογής Δ. Δασκαλόπου-
λου άνθρωποι στο Λίβερπουλ, στο Σεντ Άιβς στην Κορνουάλη, στο
Λονδίνο. Θέλουμε να επωφεληθούν όλοι από τη δωρεά. Το υπέροχο
με τη συλλογή του Δημήτρη είναι ότι πραγματικά είναι παγκόσμια.
Έργα του Ντάμιεν Χιρστ θα έρθουν σε εμάς, όπως και μια θαυμάσια
συλλογή δημιουργιών της Helen Chadwick – της Βρετανίδας φεμι-
νίστριας γλύπτριας που επηρέασε σημαντικά τη σκέψη μου. Τα έργα
των Βρετανών καλλιτεχνών θα τοποθετηθούν στην Τate Britain. Τα
διεθνή έργα θα διαμοιραστούν στις υπόλοιπες Tate. Πολλά έργα του
Δημήτρη είναι αυτό που ο ίδιος θα αποκαλούσε «museum scale»,
μπορούν να γεμίσουν μια ολόκληρη αίθουσα. Έτσι, κάποια θα τοπο-
θετηθούν στις Duveen Galleries, τις τεράστιες αίθουσες στην είσοδο
της Tate Britain, όπου η οροφή φτάνει στην κορυφή όλου του κτιρίου.
To έργο του Michael Landy «Credit Card Destroying Machine» που
καταστρέφει πιστωτικές κάρτες θα τοποθετηθεί στην Tate Britain,
για παράδειγμα.
Θα αναπτυχθούν διάλογοι με έργα της συλλογής της Tate;
Απολύτως. Τα έργα της Λουίζ Μπουρζουά που έχει ο Δημήτρης,
θα συναντήσουν αυτά της μόνιμης συλλογής μας. Δημιουργίες της
Ana Mendieta που μας δώρισε θα παρουσιαστούν σε μεγάλη περι-
οδική έκθεση. Συνεπώς, έργα της Συλλογής Δ. Δασκαλόπουλου θα
υπάρχουν διάσπαρτα ανάμεσα σε αυτά της συλλογής μας και άλλα
θα αποτελούν μέρος περιοδικών εκθέσεων.
Πότε θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε τα πρώτα έργα;
Το 2024. Αυτή τη στιγμή τα έργα φτάνουν σταδιακά σε εμάς και
υποχρέωσή μας είναι να ελέγξουμε την κατάστασή τους, να κάνουμε
εργασίες συντήρησης όπου χρειάζεται, να τα μελετήσουμε. Για παρά-
δειγμα, το «Cavemanman» του Thomas Hirschhorn παίρνει διαφορε-
τική μορφή κάθε φορά που εγκαθίσταται σε έναν χώρο. Ο τεχνικός
εγκατάστασης και ο καλλιτέχνης ξέρουν τι πρέπει να κάνουν. Εμείς
θέλουμε να τους ηχογραφήσουμε, διότι σε 30 χρόνια δεν θα είμαστε
εδώ εγώ, ο Δημήτρης, ο Τόμας, για να το εξηγούμε, αλλά θέλουμε
το κοινό να εξακολουθήσει να απολαμβάνει αυτό το έργο για πάντα.
Δωρήθηκαν έργα Ελλήνων δημιουργών στην Tate;
Ήμασταν ξεκάθαροι: θέλουμε να έχουμε σημαντικούς Έλληνες
καλλιτέχνες, εξαιτίας της αφοσίωσης και του πάθους του Δημήτρη
για την πατρίδα του. Αλλά και επειδή ήταν προφητικός, συνέλεγε
έργα Ελλήνων καλλιτεχνών, όπως ο Βλάσης Κανιάρης, πριν γίνουν
διεθνώς γνωστοί. Δεν θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε τη συνοχή
της συλλεκτικής του δραστηριότητας χωρίς να συμπεριλάβουμε έργα
Ελλήνων. Και φυσικά, η Tate εδώ και χρόνια εξερευνά την ελληνική
τέχνη στο πλαίσιο της κατανόησης της διεθνούς σύγχρονης τέχνης.
Ένα τέτοιο παράδειγμα;
Η έκθεση για τον Τakis, που ήταν απίστευτα δημοφιλής στο κοινό
Will you also be developing “dialogues” between his pieces and
those of the Tate?
Absolutely. His Louise Bourgeois will meet our Louise Bourgeois. And
the Ana Mendieta that he has donated to us will form part of a major
exhibition that we’ll do on her work. The Dimitris Daskalopoulos pieces
will be spread throughout our collection, but they will also be included
in certain special exhibitions.
When will we be able to see them?
I think we’ll see the first in 2024. The works are coming to us gradually
and it’s our obligation to check their condition, to do any conservation
that’s needed, and to understand them. Thomas Hirschhorn’s “Cavem-
anman,” for example, takes a different form every time it’s displayed
in a new space. The technician doing the installation and the artist
know what they need to do but we want to record them in the process
because none of us will be here in 30 years’ time, not me, or Dimitris
or Thomas, to explain it. We want to show the work and share it with
the public forever.
Does the donation include any work by Greek artists?
We were very clear that we wished to have major Greek artists because
of Dimitris’ own loyalty to and passion for his home country, and because
he was very prescient. Before artists like Vlassis Kaniaris were inter-
nationally known, Dimitris was wise enough to collect them. We felt we
could not represent the integrity of his lifetime of collecting art with-
out a body of work that was from Greece. And, of course, Tate itself has
been exploring Greek art for many years now as part of our transna-
tional understanding of the history of art.
Can you give us an example?
The Takis exhibition, which was hugely popular with our public. His
name is perhaps not widely recognised but the works are so distinctive
«Ο καλλιτέχνης είναι ένας άνθρωπος
που μας επιτρέπει να δούμε τον
κόσμο διαφορετικά. Κάποιες φορές
λέει την αλήθεια. Άλλες φορές τρέχει
μακριά από αυτόν τον κόσμο.
Όμως πάντα μας δείχνει πόσο
διαφορετικός μπορεί να γίνει αυτός».
“The artist is a person who allows us
to see the world differently.
Sometimes they’re truth tellers,
sometimes they’re running away
from the world. To me, they
always present the possibility
that the world could be different.”
blue magazine - 65
interview ● Maria Balshaw

66 - blue magazine
μας. Το όνομά του μπορεί να μην ήταν ιδιαίτερα γνωστό, όμως τα
έργα του είναι τόσο ξεχωριστά. Το κοινό συνδέθηκε αμέσως μαζί
τους. Για εμάς είναι σημαντικό να μη σκεφτόμαστε με τους όρους
του λεγόμενου Παλαιού Κόσμου –Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Παρίσι–,
αλλά να κατανοούμε αυτά τα μέρη σε σχέση με την Αθήνα, την
Κωνσταντινούπολη, τη Ρώμη, το Μιλάνο, αλλά και το Τόκιο και τη
Σαγκάη. Σκεφτόμαστε τις συνδέσεις κατά μήκος των ηπείρων και
πώς αυτό διευρύνει την κατανόηση της σύγχρονης τέχνης.
Υπάρχουν σκέψεις για συνεργασία της Tate με το Εθνικό Μου-
σείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ);
Ακόμα επεξεργαζόμαστε τι μπορούμε να κάνουμε. Είμαστε στη
διαδικασία να ορίσουμε έναν curator για τη δωρεά Δασκαλόπου-
λου στην Tate, το ίδιο θα γίνει και στο ΕΜΣΤ. Στόχος μας είναι να
συνεργαστούν μεταξύ τους και να στηρίξουν ο ένας τον άλλο σε
ό,τι χρειαστεί. Το ΕΜΣΤ θα έχει προτεραιότητα στον δανεισμό
έργων από τη Συλλογή Δ. Δασκαλόπουλου.
Άρα η συνεργασία θα έχει σχέση μόνο με τη Συλλογή Δ. Δασκα-
λόπουλου ή μπορεί να επεκταθεί;
Μπορεί να επεκταθεί. Μπορεί να συνεργαστούμε και για άλλες
εκθέσεις. Το ΕΜΣΤ θέλει να δημιουργήσει έναν οργανισμό που,
όπως εμείς, θα εξερευνά τη διεθνική σκέψη. Θα βοηθήσουμε σε
αυτό με όποιον τρόπο επιθυμεί το ΕΜΣΤ.
Πάνω από τον βρετανικό πολιτισμό πλανάται το μαύρο σύννεφο
του επαναπατρισμού έργων τέχνης. Ποια είναι η άποψή σας για
το ελληνικό αίτημα επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα;
Ένας από τους κανόνες μας είναι ότι σεβόμαστε την αυτονομία και
την ακεραιότητα των διευθυντών μουσείων. Το ερώτημα για το
μέλλον αυτών των αντικειμένων ανήκει στον διευθυντή του Βρε-
τανικού Μουσείου, Hartwig Fischer, και στον πρόεδρό του, George
Osborne. Γνωρίζοντας τη σύνεσή τους αλλά και τη δέσμευση της
ελληνικής πλευράς για τον πολιτισμό, μπορώ μόνο να ελπίζω ότι
θα δούμε στο μέλλον μια συμφωνία που θα είναι αυθεντικά προς
όφελος του κοινού σε όλο τον κόσμο. Αυτή είναι η διπλωματική μου
απάντηση. Πρέπει να εμπιστευτούμε ότι οι άνθρωποι που εμπλέ-
κονται στο ζήτημα επιθυμούν να φτάσουν σε μια καλή συμφωνία.
Εντάξει, κρατώ αυτό που και εσείς χαρακτηρίσατε «διπλω-
ματική απάντησή σας» και προχωρώ στην επόμενη ερώτηση
που αφορά το εκθεσιακό προφίλ της Tate στο μέλλον. Σήμερα
απόλαυσα ένα κύμα εκθέσεων σημαντικών γυναικών της τέχνης
που χρησιμοποιούν τόσο διαφορετικά μέσα: υφαντική, πηλό,
νέες τεχνολογίες…
Είναι συναρπαστικό αυτό που συμβαίνει και χαίρομαι που ακούω
τον ενθουσιασμό στη φωνή σας. Βρισκόμαστε σε ένα σημείο επέ-
κτασης για την τέχνη και την ιστορία της τέχνης. Δεν σκεφτόμαστε
πλέον ότι σπουδαίοι καλλιτέχνες είναι μόνο αυτοί που ζωγραφί-
ζουν σε έναν καμβά – αν και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Υπάρχει
αυξημένο ενδιαφέρον για την κεραμική, την υφαντουργία, την
περφόρμανς, τα νέα μέσα και τις ψηφιακές μορφές, το artificial
intelligence. H καλλιτεχνική στρατηγική μας και στις τέσσερις Τate
είναι να διευρύνουμε συνεχώς την κατανόηση και την απόλαυση
της τέχνης στο κοινό. Δεν λέμε την ιστορία μόνο μιας χώρας ή
μιας ηπείρου.
they engage the public. For us, it’s very important that we don’t think
in terms of just, if you like, the Old World – New York, London and Paris
– but that we understand those places in relation to Athens, Istanbul,
Rome and Milan, as well as Tokyo and Shanghai. We think about the
connections across continents and how that broadens our understand-
ing of contemporary art.
Are there any thoughts of working with the Greek National Museum
of Contemporary Art (EMST)?
We’re still developing what we would like to do, as they’re in the mid-
dle of formulating their plans. We’re in the process of appointing a new
Daskalopoulos curator who will look after the collection here, and they
will do the same. The intention is those curators will work together and
support each other. We’ll give the EMST priority in borrowing the works
that have been gifted to us from the D.Daskalopoulos Collection.
Does this mean that the relationship will be exclusive to the
D.Daskalopoulos Collection, or could it be expanded?
It could expand. We hope that we will work together for other exhibi-
tions, too. The EMST wants to create an institution that, like us, explores
transnational thinking, so we’ll assist with that in whatever way works.
The question of artefacts being returned to their countries of origin
looms heavily over British culture. What is your opinion on the
Greek demand for the repatriation of the Parthenon Sculptures?
One of the rules of museum life in the UK is that we respect the integ-
rity and autonomy of each museum director. So, the question of the
future of those objects rests with Hartwig Fischer, director of the British
Museum, and his chair, George Osborne. But, knowing their thoughtful-
ness and knowing the commitment to culture on the Greek side, I would
only hope that what we’ll see in the future is an arrangement that is
genuinely for the benefit of the public across the globe. That’s my dip-
lomatic response. We have to trust that the people involved will wish to
come to a good resolution.
I’ll keep your “diplomatic” answer and move on to my next ques-
tion, which concerns the Tate’s exhibition profile in the years to
come. Today I enjoyed a series of shows on important women art-
ists who work in a range of different mediums: textile, clay, new
technology…
It’s exciting, and I can hear the excitement in your voice. We’re at a
moment in art and art history which is expansive, so we no longer think
that great artists are only painting in a frame – although that’s also
important. We are seeing great interest in ceramic work, in textile, in
performance, in new media and on digital forms such as AI. Tate’s artis-
tic strategy across all four institutions is to always be expanding the pub-
lic’s understanding and enjoyment of art. We don’t tell the story of only
one country or one continent.
Can you describe some of the forthcoming exhibitions that reflect
this philosophy?
One of the big shows we’re planning in the next six months is “A World
in Common: Contemporary African Photography.” We’re planning an
amazing show which will be eye-opening for our public. Our program is
well-balanced, with the same number of women as men, black artists
and white artists; we try to represent each continent. In recent years,
blue magazine - 67
interview ● Maria Balshaw
Μπορείτε να μου πείτε μερικές από τις επόμενες εκθέσεις που
το αντανακλούν αυτό;
Μία από τις μεγάλες εκθέσεις που ετοιμάζουμε για τους επόμενους
έξι μήνες έχει τον τίτλο «A World in Common: Contemporary African
Photography». Θα είναι μια εκπληκτική έκθεση, μια αποκαλυπτική
εμπειρία για το κοινό. Στο πρόγραμμά μας υπάρχει ισορροπία. Ο
ίδιος αριθμός μαύρων και λευκών καλλιτεχνών, ανδρών και γυναι-
κών, από όλες τις ηπείρους. Τα τελευταία χρόνια δώσαμε έμφαση
σε μαύρους Βρετανούς καλλιτέχνες που δεν αναγνωρίστηκαν όπως
έπρεπε στα ’70s και στα ’80s: για εννέα μήνες παρουσιάσαμε μια
έκθεση για τη Lubaina Himid, που είναι μία από τις σημαντικότερες
ζωγράφους της εποχής μας, έχουμε στη συλλογή μας έργα της Sonia
Boyce, που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε της Βενε-
τίας. Μέσα σε τρία χρόνια, το κοινό που θα έρχεται εδώ θα βρίσκει
πράγματα που θέλει να δει, αλλά θα ανακαλύπτει και καινούργια.
Προσπαθούμε να αντανακλούμε όσα δημιουργούν οι καλλιτέχνες
αυτή τη στιγμή. Όμως την ίδια ώρα έχουμε μια μεγάλη έκθεση για
τον Σεζάν. Τους επόμενους μήνες στην Tate Britain θα δούμε μια
έκθεση της Lynette Yiadom-Boakye, μιας εξαιρετικά σημαντικής
Βρετανο-Γκανέζας ζωγράφου που ζει στο Λονδίνο. Toν Απρίλιο θα
ανοίξει η έκθεση «The Rossettis», διότι δεν λησμονούμε την ευθύνη
μας απέναντι στην ιστορία της τέχνης. Όμως δεν θα παρουσιάσουμε
μόνο τον Dante Gabriel Rossetti, αλλά και έργα της αδελφής και
της συζύγου του. Άρα θα έχoυμε όλο τον κύκλο των προσώπων
που επηρέασαν τη σκέψη των προραφαηλιτών. Θα παρουσιάσουμε
επίσης και έργα της Sarah Lucas.
Το κοινό αντιμετωπίζεται ως βασιλιάς από τα μουσεία. Δεν είναι,
όμως, η ώρα να στραφεί το ενδιαφέρον περισσότερο στα συμ-
φέροντα και στην ανάπτυξη των καλλιτεχνών;
Θα ήμασταν ένα τίποτα στη ζωή μας αν δεν υπήρχαν οι καλλιτέχνες.
Θα σας δώσω ένα πολύ προσωπικό μου παράδειγμα: η άλλη μεγάλη
έκθεση που ετοιμάζουμε το 2023 είναι για τον Isaac Julien, και ο
Δημήτρης Δασκαλόπουλος είχε τη γενναιοδωρία να μας χαρίσει
ένα σημαντικό έργo του. Ήταν ένας καλλιτέχνης με το έργο του
οποίου ήρθα σε επαφή όταν ήμουν 20 ετών και σε όλη τη ζωή και
την καριέρα μου παρακολουθώ την πορεία του. Η Tate άρχισε να
τον στηρίζει όταν ήταν ένας νέος καλλιτέχνης, παρουσίαζε έργα του
σε μικρούς χώρους της Tate Britain και μετά έγινε μέρος της μόνι-
μης συλλογής. Τώρα ετοιμάζουμε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση
γι’ αυτόν. Είναι δέσμευσή μας να παρουσιάζουμε έναν καλλιτέχνη
κάθε φορά στο πρόγραμμά μας «Art Now», που απευθύνεται σε
ανερχόμενους δημιουργούς. Ελπίζουμε το κοινό να έρθει σε αυτές
τις εκθέσεις και να αρχίσει να μαθαίνει πράγματα για το έργο τους.
Ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει σήμερα
η τέχνη;
Θα έχετε καταλάβει από τη συζήτησή μας ότι είμαι ένας άνθρωπος
που κινείται πάντα με αισιοδοξία. Η ενέργειά μου στρέφεται στο
πώς θα γίνει ο κόσμος καλύτερος και αυτή η ενέργεια φέρνει πάντα
ανθρώπους κοντά μου. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να κλείσουν
οι πόρτες μας. Αλλά ακόμα και όταν συνέβη αυτό με την πανδημία,
εμείς βρήκαμε τρόπο να συνδεθούμε με τους ανθρώπους. Το ζήτημα
δεν είναι αν υπάρχει ένας κίνδυνος, μια απειλή, αλλά το να μη στα-
ματήσουμε να βρίσκουμε ευκαιρίες να καλλιεργούμε τη δυνατό-
τητά μας να συνδεόμαστε. Και σε αυτό μοιάζουμε με τον Δημήτρη
68 - blue magazine
«Είναι πολύ ξεχωριστός άνθρωπος
ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Από τα
πρώτα έργα που άρχισε να συλλέγει,
ήξερε ότι θα βρει τρόπο να ωφελήσει
μέσα από αυτά το κοινό. Δεν συνέλεγε
μόνο για την ικανοποίησή του και
οπωσδήποτε δεν συνέλεγε για το
οικονομικό του συμφέρον».
“Dimitris Daskalopoulos is a very
special individual. From his very
early days collecting, he always knew
that he was going to find a way to
benefit the public. He didn’t collect
for his own pleasure only, and he
certainly didn’t collect for his
own financial benefit.”
we’ve had a strong focus on black British artists who were overlooked
in the 1970s and the 80s. We had a Lubaina Himid show for nine months
– she is one of our most important painters at the moment – and Sonya
Boyce, who won the Golden Lion at the Venice Biennale, is a very impor-
tant part of our collections. Across, perhaps, a three-year period, the
public that comes here will find some things they knew about or wished
to see and they’ll discover new things. We’re trying to reflect what the art
world is doing now, what the artists are making but, at the moment, we
also have Cezanne on. In the coming months at Tate Britain, we’ll have
Lynette Yiadom-Boakye, a very significant British-Ghanaian painter, and
we’re opening an exhibition called “The Rossettis,” because we can’t for-
get our historic responsibilities. We’re not only doing Dante Gabriel Ros-
setti, we’re also including his sister and wife, the whole circle that influ-
enced pre-Raphaelite thinking. And then we’ll also have Sarah Lucas.
Museums, understandably, prioritise the public. Isn’t it time,
though, for more attention to be paid to the interests and devel-
opment of the artists?
We’d be nothing without the artists among us. To give a very personal
example, the other major show we are doing this year is by Isaac Julien,
and Dimitris was gracious enough to gift a very important work by Isaac.
He was an artist that I came to know when I was 20 years old, so I’ve fol-
lowed his work throughout my whole life and career. He was supported
by Tate when he was a young artist, was shown in a small space in Tate
Britain and then became part of the collection, and now he’ll have a
major retrospective. We’ve made a commitment to our Art Now pro-
gramme for emerging artists; for many, it’s their first exposure. We hope
people come to these shows and start researching them.
What are the greatest threats to art today?
You can tell from talking to me that I always move forward with opti-
Δασκαλόπουλο. Είναι πολύ ξεχωριστός άνθρωπος ο Δημήτρης. Από
τα πρώτα έργα που άρχισε να συλλέγει, ήξερε ότι θα βρει τρόπο
να ωφελήσει μέσα από αυτά το κοινό. Δεν συνέλεγε μόνο για την
ικανοποίησή του και οπωσδήποτε δεν συνέλεγε για το οικονομικό
του συμφέρον. Όπως λέει, αγόραζε συχνά έργα δύσκολα, μεγάλα,
που άλλοι συλλέκτες απέφευγαν. Tα αγόραζε και τα κρατούσε για
το κοινό του μέλλοντος. Μία από τις μεγαλύτερες τιμές που είχα
στην καριέρα μου ήταν η συνεργασία μου με τον Δημήτρη Δασκα-
λόπουλο και την Ειρήνη, τη σύντροφό του. Νοιάζονται πραγματικά
για τη θέση της τέχνης στον κόσμο μας, για το πώς μας βοηθά να
εξελιχθούμε ως άνθρωποι. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό και
τρομερά ασυνήθιστο.
Τι σημαίνει να είσαι καλλιτέχνης σήμερα;
Ο καλλιτέχνης είναι ένας άνθρωπος που μας επιτρέπει να δούμε τον
κόσμο διαφορετικά. Κάποιες φορές λέει την αλήθεια. Άλλες φορές
τρέχει μακριά από αυτόν τον κόσμο. Όμως πάντα μας δείχνει πόσο
διαφορετικός μπορεί να γίνει αυτός.
Πώς θα περιγράφατε τη σχέση σας με την Ελλάδα;
Θα μπορούσα να μιλάω γι’ αυτό μία ολόκληρη μέρα. Οι πρώτες
διακοπές στη ζωή μου που έκανα χωρίς τους γονείς μου ήταν στην
Κρήτη. Ήμουν 17 ετών. Με θυμάμαι ακόμα να περπατάω στην
Κνωσό. Άρχισα να επισκέπτομαι συνέχεια την Ελλάδα, την ερω-
τεύτηκα. Πάντα λάτρευα τη δυναμική της Αθήνας, αλλά νομίζω ότι
τα τελευταία δέκα χρόνια έχει γίνει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα
πόλη σε σχέση με τους καλλιτέχνες, τα στούντιό τους, τα μουσεία,
τις γκαλερί. Όμως η βαθιά μου αγάπη είναι η Ύδρα. Πήγα πρώτη
φορά όταν ήμουν 18 ετών και αργότερα στη ζωή μου την επισκε-
πτόμουν κάθε καλοκαίρι επί 20 χρόνια. Έμενα πάντα σε ένα μικρό
ξενοδοχείο, το Greco. Έπαιρνα μαζί και τα παιδιά μου, πηγαίναμε
στις εκθέσεις στο Σφαγείο, στο Hydra School Projects, στους καλ-
λιτέχνες που έδειχνε η Πολίν Καρπίδα. Τα παιδιά είναι πλέον 20
ετών και πάνε διακοπές μόνα τους στην Ελλάδα.
Θέλουν να ασχοληθούν επαγγελματικά με την τέχνη;
Η κόρη μου είναι τελειόφοιτος στη Σχολή Καλών Τεχνών, ως κινη-
ματογραφίστρια – από την πλευρά της τέχνης, μη φανταστείτε κάτι
στα πρότυπα του Χόλιγουντ. Όταν ήταν έφηβη, έκανε την επανά-
στασή της: μου δήλωσε ότι δεν θέλει να έχει την παραμικρή σχέση
με την τέχνη. Στα 18 ήρθε μια μέρα και μου είπε ότι θα πάει στην
Καλών Τεχνών. Ο γιος μου είναι ιστορικός και εργάζεται στο πανε-
πιστήμιο.
Πατάει λοιπόν στον άλλο σας εαυτό, στην άλλη διάσταση, την
ακαδημαϊκή.
Ακριβώς.
Ποια είναι η πρώτη ανάμνηση που έχετε στη ζωή σας;
Τα τριαντάφυλλα στον κήπο του παππού μου. Θυμάμαι τα πέταλα
που έβαζα μέσα σε ένα πανέρι. Βρισκόταν έξω από το Μπέρμιγχαμ,
στα Μίντλαντς.
Και η πιο πολύτιμη ανάμνηση;
Η γέννηση του Τζέικ και της Λίλι.
Info: www.tate.org.uk
mism. My energy always goes into thinking that the world could be
better, and that brings people close to me. The greatest danger for
art would be if we closed our doors. But even when we had to close
our doors during the pandemic, we found a way to connect to peo-
ple. So, it’s not so much about the threat as it is about the opportu-
nity to develop our creativity, to keep our connection to the public.
We are like Dimitris Daskalopoulos in that. Let me say how special an
individual Dimitris is. From his very early days collecting, he always
knew that he was going to find a way to benefit the public. He didn’t
collect for his own pleasure only, and he certainly didn’t collect for
his own financial benefit. As he’d say, he often collected the works
that were too big and too awkward and too difficult for anyone else
to buy, because he thought they should be held for a future public.
It’s been one of the greatest honours in my career to work with him
and Eirini, his partner. Their thoughtfulness about the place of art in
our world and how it helps us grow as human beings is very unusual
and extremely special.
What does being an artist mean today?
The artist is a person who allows us to see the world differently.
Sometimes they’re truth tellers, sometimes they’re running away
from the world. To me, they always present the possibility that the
world could be different.
How would you describe your relationship to Greece?
I could spend all day talking about that. The first holiday I went on
without my parents took me to the island of Crete at age 17. I remem-
ber walking the site of Knossos. I started going to Greece and I fell in
love with it. I’ve always loved the dynamism of Athens and, over the
last 10 years, it has become such an interesting place in terms of art-
ists, galleries and studios. But my deep love is for the island of Hydra.
I first went when I was 18 years old and, later in life, I went every sum-
mer for 20 years. I would usually stay at the Hotel Greco. And I took
my children with me. The slaughterhouse would have exhibitions, as
would the Hydra School Projects, while collector Pauline Karpidas
also showed artists. My children are in their 20s now, and they go on
holiday to Greece on their own.
Are they interested in pursuing art professionally?
My daughter is in her final year of art school and is a filmmaker – don’t
think Hollywood films, though. As all good teenagers, of course, she
rebelled and wanted nothing to do with art, until she turned 18 and
told me she was going to art school. My son is a historian and works
at a university.
So he’s taken after your other side, that of the academic?
Exactly.
What is your earliest memory?
The roses in my grandfather’s rose garden. Putting the petals in a
basket. It was near Birmingham, in the Midlands.
And what is your most cherished memory?
The arrival of Jake and Lily.
Info: www.tate.org.uk
blue magazine - 69
guide ● London

ΛΟΝ∆ΙΝΟ, Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Μετά την πανδημία, το Λονδίνο επανέρχεται δριμύτερο με νέους χώρους τέχνης
και συναρπαστικά εστιατορικά πρότζεκτ, που εδραιώνουν τη θέση του ως γαστρονομικής
μητρόπολης του κόσμου. Αυτές είναι οι πιο σημαντικές νέες αφίξεις.

LONDON’S COMEBACK
The British capital has bounced back from the pandemic with new art spaces
and exciting restaurant projects that are solidifying its reputation as one of the
world’s top gastronomic cities. Here in this article, you’ll find the most important new arrivals.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ / BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: DIONYSIS KOURIS

Το ανάκτορο του Ουεστμίνστερ και το Μπιγκ

Μπεν είναι ίσως τα διασημότερα αξιοθέατα
και σύμβολα της πόλης. / The Palace of
Westminster and Big Ben are probably the
most famous sights and symbols of the city.

70 - blue magazine
Οι νέοι χώροι τέχνης
Το Centre for British Photography (Jermyn St 49) άνοιξε τις
πόρτες του στα τέλη Ιανουαρίου και είναι ένας χώρος αφιερω-
μένος στη βρετανική φωτογραφία. Ιδρύθηκε από τους Claire
και James Hyman για να στεγάσει την ιδιωτική τους συλλογή,
που περιλαμβάνει πάνω από 3.000 έργα περισσότερων από
100 καλλιτεχνών – ανάμεσά τους πολύ μεγάλα ονόματα, όπως
ο Μάρτιν Παρ, ο Μπιλ Μπραντ και ο Σέσιλ Μπίτον. Νέα
άφιξη στην καλλιτεχνική σκηνή της πόλης και ο πολυχώρος
Lightroom (Lewis Cubitt Square 12, King’s Cross), μια τετρα-
ώροφη στέγη για οπτικοακουστικά θεάματα. Εξοπλισμένος με
την τελευταία λέξη της τεχνολογίας σε συστήματα ψηφιακής
προβολής και ήχου, ο χώρος παρουσιάζει στην εναρκτήρια
σεζόν του την έκθεση «Bigger & Closer (not smaller & further
away)», ένα ταξίδι στα 60 χρόνια καριέρας του «μεγάλου»
Βρετανού καλλιτέχνη David Hockney, με εμβληματικά αλλά
και νέα έργα, πίνακες, κολάζ από πολαρόιντ, animation και
συνθέσεις σε iPad, που συνοδεύονται από σχολιασμό του
ίδιου του καλλιτέχνη και μουσική του σπουδαίου Αμερικα-
νού σύγχρονου κλασικού συνθέτη Nico Muhly (έως 04/06).
Art spaces
Having opened its doors in late January, the Centre for British Pho-
tography (49 Jermyn St) was founded by Claire and James Hyman
as a space for their private collection of more than 3,000 pieces by
over 100 artists, including such greats as Martin Parr, Bill Brandt and
Cecil Beaton. Another new arrival on the city’s art scene, Lightroom
(12 Lewis Cubitt Square, King’s Cross) is a four-storey multi-purpose
venue dedicated to audiovisual shows and spectacles. Equipped with
state-of-the-art digital sound and image technology, it has opened
the season with “Bigger & Closer (Not Smaller & Further Away),” a
show spanning David Hockney’s 60-year career, with iconic and new
work, paintings, Polaroid collages, animation and iPad compositions,
which come with commentary from the artist himself and music by
the great American contemporary composer Nico Muhly (to 04/06).
The fine-dining scene
Ikoyi (180 Strand, reservations at ikoyilondon.com) is ready to wel-
come guests to its new space. Studio David Thulstrup (which was
also responsible for the interior design of Noma) has done another
amazing job here, creating a space with equal doses of Scandinavian
blue magazine - 71
guide ● London

Η fine-dining σκηνή
Tο Ikoyi (180 The Strand, Strand 180, κρατήσεις στο ikoyilondon.
com) υποδέχεται πλέον τους επισκέπτες του σε νέο χώρο. To
Studio David Thulstrup (το ίδιο που έχει επιμεληθεί και τη δια-
κόσμηση στο Noma) έκανε και εδώ σπουδαία δουλειά, δημιουρ-
γώντας έναν χώρο με ισόποσες δόσεις σκανδιναβικού μινιμαλι-
σμού και λονδρέζικης urban-ιτέ. Σεφ και συνιδιοκτήτης ο Jeremy
Chan, ένας παθιασμένος και απόλυτα προσηλωμένος σεφ με έναν
ωκεανό γνώσεων για την πρώτη ύλη, που έχει δημιουργήσει μια
προσωπική, απόλυτα ιδιοσυγκρασιακή κουζίνα. Οι πρώτες ύλες
του είναι «διαμάντι»: χρησιμοποιεί κρέας που σιτεύεται ειδικά
για το εστιατόριο σε φάρμα στην Κορνουάλη, έχει διαύλους με
ψαράδες σε κάθε γωνιά της χώρας που του προμηθεύουν θαλασ-
σινά και ψάρια. Το φαγητό στο Ikoyi δεν ακολουθεί καμία καθιε-
ρωμένη fine-dining νόρμα, ενώ η όποια (μικρή) αφρικανική του
επιρροή περιορίζεται στην υποδόρια χρήση μπαχαρικών από την
Υποσαχάρια Δυτική Αφρική. Η λίστα κρασιών έχει μεγάλο βάθος
και προσωπικότητα, ενώ συγκλονιστικό είναι το tea pairing. Δύο
αστέρια Michelin και ένα από τα πιο ενδιαφέροντα εστιατόρια
στον πλανήτη αυτή τη στιγμή, που θα μας απασχολήσει ακόμα
περισσότερο στο μέλλον.
Έτερο πολύ ανερχόμενο εστιατόριο του Λονδίνου που απα-
σχολεί την παγκόσμια γαστρονομική κοινότητα, το –βραβευμένο
με ένα αστέρι Michelin– KOL (Seymour St 9, kolrestaurant.
Η γέφυρα Millennium και στο βάθος ο
com) του Santiago Lastra (από τους καλύτερους σεφ της γενιάς καθεδρικός του Αγίου Παύλου
του στον κόσμο και δεξί χέρι του Ρενέ Ρετζέπι στο pop-up του / The Millennium Bridge and, in the
background, St. Paul's Cathedral
Noma στο Μεξικό). Σε μια πανέμορφη σάλα με την ανοιχτή κου-
ζίνα στη μέση του χώρου, με χρωματική παλέτα και αντικείμενα
που παραπέμπουν στο Μεξικό, χωρίς φολκλόρ γραφικότητα και minimalism and London urbanity. Passionate and dedicated to his
με μια ανεπαίσθητη αίσθηση σκανδιναβικού μινιμαλισμού. Η craft, chef and co-owner Jeremy Chan uses his vast knowledge of
κουζίνα του Lastra αντλεί έμπνευση από την ποικιλομορφία της ingredients to put forward an idiosyncratic style of cuisine, work-
μεξικάνικης γαστρονομικής κουλτούρας, αλλά δημιουργεί μια ing with raw materials of extraordinary quality. He uses meat aged
αυτόφωτη «μετα-μεξικάνικη» κουζίνα, χρησιμοποιώντας σχεδόν exclusively for the restaurant at a farm in Cornwall and works with
αποκλειστικά βρετανικά προϊόντα. Στο υπόγειο βρίσκεται και fishermen from across Britain who supply him with seafood. The food
ένα από τα πιο όμορφα μπαρ αυτή τη στιγμή στο Λονδίνο, η at Ikoyi does not follow any of the fine-dining norms, and, despite the
Mezcaleria, που εστιάζεται στα αποστάγματα αγαύης και δια- name – Ikoyi is an upmarket Lagos neighbourhood – the African influ-
θέτει μια συλλογή με πάνω από 100 ετικέτες από ανεξάρτητους ence here is restricted to a discreet use of spices from sub-Saharan
και μικρής κλίμακας παραγωγούς. Φροντισμένα κοκτέιλ και bar West Africa. The wine list is full of depth and personality, while the
snacks, όπως η tostada με χταπόδι, κομπούτσα και φιστίκι. tea pairing is absolutely amazing. With two Michelin stars, it is one
Xωροθετημένο στο ισόγειο του ξενοδοχείου Town Hall Hotel of the most interesting restaurants on the planet right now – and one
στην –εκτός fine-dining χάρτη– γειτονιά του Bethnal Green, το that we’ll be talking about for a long time to come.
Da Terra (Patriot Square 8, daterra.co.uk) του εξαιρετικά ταλα- The other up-and-coming London restaurant that has the world’s
ντούχου και πολύ ανερχόμενου στη διεθνή σκηνή Βραζιλιάνου foodies sitting up is the one-starred KOL (9 Seymour St, kolrestau-
σεφ Rafael Cagali άνοιξε το 2019 και κατάφερε να πάρει το rant.com) by Santiago Lastra (hailed as one of the best chefs of his
πρώτο του αστέρι μόλις εννέα μήνες μετά τη λειτουργία του (και generation in the world and right hand to Rene Redzepi at Noma’s
το δεύτερο το 2021). Ο χώρος διατηρεί στοιχεία από την Εδου- pop-up in Mexico). It is a gorgeous space where the open kitchen holds
αρδιανή εποχή, συνδυάζοντάς τα με industrial φινιρίσματα και pride of place in the middle of the dining room, while the decorative
έργα σύγχρονης τέχνης σε ένα σοφιστικέ πάντρεμα του παλιού theme borrows colours from the traditional Mexican palette – but
με το νέο, ενώ οι μεγάλες γλάστρες με τροπικά φυτά δίνουν την without the folksy kitsch element – and makes very discreet use of
απαραίτητη βραζιλιάνικη πινελιά και η ελαφρώς ανεβασμένη Scandinavian minimalism. Lastra’s kitchen draws inspiration from
ποιοτική ποπ μουσική δίνει έξτρα πόντους στην ατμόσφαιρα. Η the wide variety within the Mexican culinary heritage but presents
φαρέτρα του Cagali είναι γεμάτη με hi-end υλικά από όλο τον its own original “post-Mexican” cuisine by reconstructing it with the
κόσμο (αρκετά από τη Βραζιλία), τα πιάτα του είναι πολυεπίπεδα almost exclusive use of British products. In the basement, you’ll find
και απόλυτα ισορροπημένα, με τεχνική αρτιότητα, και καταφέρ- one of the coolest bars in London right now, the Mezcaleria, which
νουν να επικοινωνήσουν το γαστρονομικό τους μήνυμα. focuses on agave-based spirits and boasts a collection of more than
Βραβευμένο με δύο αστέρια Michelin και καταφέρνοντας να 100 labels from independent artisanal producers. It serves lovely

72 - blue magazine
 Το Centre for British Photography
είναι χώρος αφιερωμένος στη
βρετανική φωτογραφία. / The
Centre for British Photography

Η εντυπωσιακή σάλα του εστιατορίου

ΤΟ TALK OF THE TOWN
Bacchanalia / The impressive dining room
ΈΧΈΙ ΈΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΣΗΜΟ of the restaurant Bacchanalia
πο Bacchanalia (Mount St 1,
bacchanalia.co.uk) είναι το νέο
εγχείρημα του αεικίνητου επι-
χειρηματία Richard Caring στο
Mayfair. Η διακόσμηση περι-
λαμβάνει μνημειώδη γλυπτά του
Βρετανού Damien Hirst που κρέ-
μονται από το ταβάνι, ρωμαϊκά
αγάλματα, ψηφιδωτά και εκπλη-
κτικές τοιχογραφίες του καλλι-
τέχνη Gary Myatt. πο μενού του
Αθηναγόρα Κωστάκου, παίζοντας
με την ιδέα της μπιστρoνομίας,
πατάει ταυτόχρονα με θαυμα-
στή αρμονία στις γαστρονομικές
κουλτούρες της Ελλάδας και της
Ιταλίας. Ξεκίνημα με την ποικιλία
ωμών λαχανικών με ταραμά και
bagna cauda, ενώ στη συνέχεια
παίρνουν τη σκυτάλη οι αρνίσιοι
κεφτέδες με σάλτσα ντομάτας και
καπνιστό γιαούρτι και το μοσχάρι
μπρεζέ με σάλτσα από barolo και
σύκο, που συνοδεύεται από πολέ-
ντα με σαφράν. Μεγάλη και εξαι-
JOHNNY STEPHENS PHOTOGRAPHY

ρετικά δομημένη λίστα κρασιών
από τον κορυφαίο σομελιέ Terry
Κανδύλη, που δίνει βήμα και σε
πολλά ελληνικά οινοποιεία.
THE GREEK CONNECTION
IS THE TALK OF THE TOWN
Bacchanalia (1 Mount St, baccha-
nalia.co.uk) is a new endeavour by
the restless entrepreneur Rich-
ard Caring in Mayfair. The decor
comprises monumental hang-
ing sculptures by the acclaimed
British artist Damien Hirst, rep-
licas of Roman statues, mosaics
and stunning murals by the art-
ist Gary Myatt. Playing with the
bistronomy notion, the menu by
Athinagoras Kostakos maintains
a wonderful balance between the
culinary cultures of Greece and
Italy. Start the meal with a selec-
tion of crudités with tarama and
bagna cauda, followed by lamb
meatballs with a tomato sauce and
smoked yoghurt, or braised veal
with a barolo and fig sauce, served
with saffron polenta. The compre-
hensive wine list by top sommelier
Terry Kandylis is beautifully struc-
tured and features many Greek
wineries.

blue magazine - 73
guide ● London

ΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΜΠΙΓΚ ΜΠΈΝ

πο Μπιγκ Μπεν, σύμβολο της πόλης και εμβληματικό παγκόσμιο τοπόσημο,
επανήλθε σε λειτουργία μετά από πενταετές έργο ανακαίνισης. Ο Πύργος
της Ελισάβετ, των 96 μέτρων, και το ρολόι στο βόρειο άκρο του ανακτόρου
του Ουεστμίνστερ έχουν πλέον αποκατασταθεί πλήρως, με τους δείκτες
του ρολογιού να έχουν επανέλθει στην αυθεντική, βικτωριανή χρωματική
εκδοχή τους (πρωσικό μπλε) και την πιο διάσημη καμπάνα της Βρετανίας
να ηχεί ξανά. Ανανεωμένο και το εσωτερικό του, όπου η εγκατάσταση ενός
ανελκυστήρα βελτιώνει την ασφάλεια και εξασφαλίζει προσβασιμότητα
σε όλους. Για την ώρα παραμένει κλειστό, οι ξεναγήσεις όμως αναμένεται
να ξεκινήσουν την άνοιξη.

BIG ΒEN, BACK TO ITS BEST

A symbol of London and a global landmark, Big Ben is back in business fol-
lowing a five-year restoration. The 96-metre Elizabeth Tower and the clock
that stand on the northern end of the Palace of Westminster have been
fully restored, with the clock hands back to their original Victorian shade of
Prussian blue and Britain’s famous belltower able to strike the hour again.
The revamp extends to the structure’s interior, where a lift has improved
safety and made the tower accessible to everyone. It’s currently closed,
but tours are expected to resume sometime in the spring.

74 - b l u e m a g a z i n e

Το εστιατόριο The Ledbury / The restaurant The Ledbury
φτάσει μέχρι τη θέση Νο 14 στην έγκριτη λίστα των World’s 50
Best Restaurants, το The Ledbury (Ledbury Rd 127, τηλ. 020-
77.929.090) αναγκάστηκε να κλείσει εξαιτίας της πανδημίας,
σοκάροντας την παγκόσμια γαστρονομική κοινότητα. Άνοιξε
όμως πάλι τις πόρτες του τον Φεβρουάριο του 2022, αποκαλύ-
πτοντας μια ανακαινισμένη και μοντέρνα διακοσμητικά αίθουσα.
Η ψυχωμένη φυσιοκρατική κουζίνα του ιδιοφυούς Αυστραλού
σεφ Brett Graham καταφέρνει με εμφατικό τρόπο να φέρει σε
fine-dining μέτρα υλικά και πιάτα που οι ρίζες τους βρίσκονται
σε ρουστίκ-country γαστρονομία (άλλωστε ο Graham αγαπάει
το κυνήγι και τις αγροτικές εργασίες). Μια κουζίνα εποχική και
εστιασμένη στην προμήθεια εξαιρετικών υλικών από Βρετανούς
παραγωγούς, ενώ ο ίδιος ο Graham διαχειρίζεται δύο φάρμες
και εκτρέφει ελάφια, χοίρους Ibérico και βοοειδή σε συνθήκες
χαμηλών εισροών. Το menu degustation οκτώ σταδίων περιλαμ-
βάνει πιάτα όπως το αρνί με τραγανό ρολό πατάτας και μορχέλα
γεμιστή με φασκόμηλο.
Ιχθυοπωλείο και seafood bar στο Chelsea, το The Sea, The
Sea εγκαινίασε στο Hackney (Acton Mews 337, theseathesea.
net) την πιο fine-dining εκδοχή του. Χωροθετημένο κάτω από
μια σιδηροδρομική καμάρα, σε έναν χώρο με χαμηλό φωτισμό
και δυνατή ηλεκτρονική μουσική στα ηχεία, διαθέτει 14 θέσεις
σε μπαρ γύρω από την κουζίνα, υπό την μπαγκέτα του σπου-
Ο Jeremy Chan, σεφ και συνιδιοκτήτης του Ikoyi
/ Jeremy Chan, chef and co-owner of Ikoyi
Ο Santiago Lastra, σεφ
και ιδιοκτήτης του KOL
/ Santiago Lastra, chef
and owner of KOL
cocktails, as well as bar snacks such as the tostada with octopus, kom-
bucha and pistachio.
Located on the ground floor of the Town Hall Hotel in the – off the
fine-dining map – neighbourhood of Bethnal Green, Da Terra (8 Patriot
Square, daterra.co.uk), helmed by the exceptional and internationally
up-and-coming Brazilian chef Rafael Cagali, opened in 2019 and man-
aged to nab its first star within nine months and its second in 2021. The
interior decor has Edwardian elements paired with industrial details
and contemporary art in a sophisticated marriage of old and new, while
big pots with tropical plants add a Brazilian note and good-quality pop
music gives the ambience that extra oomph. Cagali’s armoury is packed
with high-end ingredients and his dishes are complex and completely
balanced, technically sound and very expressive in terms of the culinary
message they’re trying to convey.
With two Michelin stars and standing at No. 14 on the authoritative
World’s 50 Best Restaurants list, The Ledbury (127 Ledbury Rd, tel.
020-77.929.090) was forced to close because of the pandemic, during a
period that shook the global culinary community. It managed to reopen
in February of 2022, however, revealing a fully renovated and modern
dining room. The soulful, nature-based cuisine of the ingenious Aus-
tralian chef Brett Graham emphatically elevates to new gastronomic
heights ingredients and dishes with rustic roots (Graham loves to hunt
and farm). His cuisine is seasonal and based on excellent, locally sourced
British ingredients, while Graham also runs two farms where he breeds
deer, Iberico pigs and beef cattle using low-input methods. The eight-
course tasting menu includes dishes such as the lamb in a crispy potato
roll or the sage-stuffed morel.
A fishmonger’s and seafood bar located in Chelsea, The Sea, The
Sea has launched a fine-dining spot in Hackney (337 Acton Mews, the-
seathesea.net). Located beneath a railway arch in a space with subdued
lighting and loud electronic music, it has 14 seats at the bar surrounding
the kitchen, where the great Portuguese chef Leo Carreira runs the
show with the precision of a symphony conductor. Influences in the
tasting menu range from Asia to Portugal, while it also goes from raw
preparations to gastronomically complex dishes.
Excellent work is being done at Alex Dilling At Hotel Café Royal
(68 Regent St, alexdilling.com) inside the iconic Café Royal, which,
blue magazine - 75
guide ● London
δαίου Πορτογάλου σεφ Leo Carreira. Το μενού γευσιγνωσίας έχει
αναφορές στην Ασία και την Πορτογαλία και περιλαμβάνει από
ωμές παρασκευές μέχρι πιο γαστρονομικά πολυεπίπεδα πιάτα.
Κορυφαία και η δουλειά του Alex Dilling στο Alex Dilling At
Hotel Café Royal (Regent St 68, alexdilling.com), εντός του
εμβληματικού κτιρίου του ξενοδοχείου Café Royal, το οποίο,
πριν μετατραπεί σε ξενοδοχείο το 2012, υπήρξε ένα από τα πιο
θρυλικά εστιατόρια του Λονδίνου (στέκι, μεταξύ άλλων, των
Όσκαρ Ουάιλντ, Ντέιβιντ Μπόουι και Mικ Τζάγκερ). Σάλα 34
θέσεων, ντυμένη στα λευκά, με οροφή επενδυμένη με καθρέφτη,
ενώ τα παράθυρα με θέα στη Regent street δίνουν την απαιτού-
μενη urban πινελιά. Στην κουζίνα ο Dilling (με θητεία σε αστε-
ράτα εστιατόρια ανά τον πλανήτη, με πιο πρόσφατο highlight το
λονδρέζικο διάστερο The Greenhouse) δουλεύει με υλικά από το
πάνω ράφι και παραδίδει μια φινετσάτη κουζίνα με σαφείς γαλλι-
κές επιρροές, κλασικές τεχνικές και avant-garde εφευρετικότητα.
Στο fine-dining αποφάσισε να επενδύσει και το πολυκατά-
στημα Harrods, θέλοντας σταδιακά να χτίσει έναν γαστρονο-
μικό πόλο φιλοξενώντας μια βεντάλια σημαντικών εστιατορίων
του πλανήτη. Ηχηρό ξεκίνημα με την προσθήκη ενός από τα
μεγαλύτερα ονόματα του γαστρονομικού σύμπαντος, του Björn
Frantzén, σεφ και ιδιοκτήτη του τριάστερου Frantzén της Στοκ-
χόλμης. Εδώ ο Σουηδός σεφ εγκαινιάζει το Studio Frantzén
(Brompton Road 87-135, studiofrantzenlondon.com), μια πιο
Η Royal Arcade (1880), από τις παλαιότερες εμπορικές στοές της πόλης
/ The Royal Arcade (1880), one of the oldest shopping arcades in the city
76 - blue magazine
before becoming a hotel in 2012, had been one of London’s most leg-
endary restaurants and a favourite with icons across the ages, including
Oscar Wilde, David Bowie and Mick Jagger, to name but a few. The
white-clad dining room with the mirrored ceiling seats 34, and the
windows looking out onto Regent Street to add the necessary urban
note. In the kitchen, Dilling (who has worked in award-winning res-
taurants all over the world and more recently at London’s two-starred
The Greenhouse) works with top-shelf ingredients and delivers refined
dishes with obvious French influences, using classic techniques and
avant-garde ingenuity.
The iconic department store Harrods has decided to invest in fine
dining, too, seeking to become a culinary destination by hosting a range
of the world’s top restaurants. It has made a powerful start with the
addition of one of the greatest names in the culinary universe, Björn
Frantzén. The chef and owner of Stockholm’s three-starred Frantzén
presents a more casual version of that eatery in Studio Frantzén
(87-135 Brompton Rd, studiofrantzenlondon.com). The cuisine is a
Scandinavian-Japanese blend that gives us delicate dishes such as the
Το εστιατόριο Manteca
/ The restaurant Manteca
ΤΟ ΚΑΛΥΤΈΡΟ ΝΈΟ ΓΑΣΤΡΟΜΠΙΣΤΡΟ
Μετά την επιτυχία που σημείωσε ως pop-up εστιατόριο στο Mayfair
και στο Soho, το Manteca (Curtain Road 49-51, mantecarestaurant.
co.uk) βρήκε μόνιμη στέγη στο Shoreditch και απλώνεται σε δύο
ορόφους, με επίκεντρο την ανοιχτή κουζίνα στον επάνω όροφο
και τη μεγάλη βιτρίνα που φιλοξενεί τα αλλαντικά που παρασκευ-
άζουν μόνοι τους στο υπόγειο. Καθαρόαιμο μπιστρονομικό μενού
με ελαφρά κλίση προς Ιταλία και πιάτα με πολύ ενδιαφέροντα γευ-
στικό ιδιωματισμό και πρωτότυπους συνδυασμούς, που λειτουρ-
γούν άψογα στην τελική εκτέλεση. πα tonnarelli cacio e pepe με
καβούρι και τα fazzoletti με ραγού πάπιας, με τριμμένο τραγανό
λίπος πάπιας, είναι βγαλμένα από τη στόφα μεγάλου εστιατορίου.
Φανταστική ατμόσφαιρα, που φέρνει περισσότερο σε ένα μεσο-
γειακό wine bar, και εκτενής λίστα κρασιών (κυρίως κλασικές και
ήπιας, φυσικής οινοποίησης ετικέτες από την Ιταλία).
THE TOP NEW GASTRO-BISTRO
Following its resounding success as a pop-up in Mayfair and Soho,
Manteca (49-51 Curtain Rd, mantecarestaurant.co.uk) has put down
roots in Shoreditch. Stretching across two levels, the restaurant
has placed its main focus on the open kitchen on the top floor
and on the large display case showcasing the cold meats that the
team in the basement have prepared. The purely bistronomic menu
shows a slight leaning towards Italy with fascinatingly inventive
dishes and original combinations that simply work like a charm. The
tonnarelli cacio e pepe with crab and the fazzoletti with duck ragu
with grated crispy duck fat are dishes that have all the hallmarks of
a great restaurant. Reminiscent of a Mediterranean wine bar, the
atmosphere is wonderful, while the expansive wine list consists
mostly of classics and naturals from Italy.
Το Temple Bar Memorial, στη θέση μιας από
τις ιστορικές πύλες του Λονδίνου η οποία
βρισκόταν εδώ ως το 1878. / The Temple
Bar Memorial, on the site of one of London's
historic gates which stood here until 1878.

Το εστιατόριο The Sea, The Sea Στο εστιατόριο Το εστιατόριο Studio Frantzén
/ The restaurant The Sea, The Sea Alex Dilling / The restaurant Studio Frantzén
At Hotel Café
Royal / At the
restaurant Alex
Dilling At Hotel
Café Royal
(C) JUSTIN DE SOUZA

blue magazine - 77
guide ● London
casual εκδοχή του μητρικού εστιατορίου. Η κουζίνα είναι ένα
κράμα σκανδιναβικής και ιαπωνικής και παραδίδει λεπτοκε-
ντημένα πιάτα, όπως το μαριναρισμένο σε σάκε σκουμπρί με
φράουλες σε ponzu, παστά γογγύλια και myoga (ιαπωνικό
τζίντζερ) και το καλκάνι στον ατμό σε σάλτσα βουτύρου με
τρία είδη χαβιαριού, καραμελωμένα κρεμμύδια και σχοινό-
πρασο, που συνοδεύεται από ρύζι koshihikari. Από τα ελάχι-
στα εστιατόρια αυτού του επιπέδου στο Λονδίνο με all-day
λειτουργία κουζίνας.
Κάτω από δύο σιδηροδρομικές καμάρες στο Haggerston,
το Planque (Acton Mews 322-324, planque.co.uk) είναι το
πιο όμορφο νέο εστιατόριο της πόλης. Industrial chic χώρος
με δάπεδο από μπετόν, εμφανή τούβλα και καταπληκτικά
έπιπλα από το δανέζικο Studio X, με σημείο αναφοράς ένα
«μοναστηριακό» τραπέζι δέκα μέτρων. Ο Sebastian Myers
(με προϋπηρεσία στις κουζίνες σπουδαίων εστιατορίων του
Λονδίνου, όπως το Chiltern Firehouse) έχει δημιουργήσει μια
Η θέα από την κορυφή του κτιρίου Shard
προς τον Τάμεση και την Tower Bridge
/ The view from The Shard towards
Tower Bridge and the River Thames
78 - blue magazine
sake-marinated mackerel with ponzu strawberries, pickled turnip
and myoga (Japanese ginger), or the steamed turbot in a butter
sauce with three types of caviar, caramelised onions and chives,
served with koshihikari rice. Studio Frantzén is one of only a few
restaurants of this class in London that stay open all day.
Located under two railway arches in Haggerston, Planque
(322-324 Acton Mews, planque.co.uk) is arguably the most beau-
tiful new restaurant in the city. The concrete floor, the exposed
bricks, the incredible furniture from Denmark’s Studio X and the big
10-seat table give the space industrial-chic charm. Chef Sebastian
Myers (previously of Chiltern Firehouse, among other great London
restaurants) presents a quirky postmodern style of fusion cuisine
that includes such diverse dishes as the oyster with Savagnin wine
and chicken fat, the beef tartare with bottarga, capers and potato
chips, and the terrine of smoked eel, beet and horseradish. Since
the owner is an avid collector, it also has one of the most impressive
wine lists in London and operates as a wine club, too.
ιδιοσυγκρασιακή, μεταμοντέρνα fusion κουζίνα, που βάζει
κάτω από την ίδια γαστρονομική στέγη πιάτα όπως το στρείδι
με κρασί Savagnin και λίπος κοτόπουλου, το μοσχαρίσιο ταρ-
τάρ με αυγοτάραχο, κάππαρη και τσιπς πατάτας και το χοι-
ρινό με τερίνα καπνιστού χελιού, παντζάρι και χρένο. Διαθέτει
ένα από τα πιο εντυπωσιακά κελάρια στο Λονδίνο (μια και
ο ιδιοκτήτης του είναι φανατικός συλλέκτης κρασιών), ενώ
λειτουργεί και ως wine club.
Νέας γενιάς έθνικ
Το Λονδίνο είχε πάντα μεγάλη παράδοση ως ένα μεγάλο
γαστρονομικό χωνευτήρι, με αντιπροσώπευση σχεδόν κάθε
εθνικής κουζίνας του πλανήτη, αλλά τώρα φαίνεται να περ-
νάει στην πιο ώριμη φάση του, με πολλές σύγχρονες εκδοχές
αυτών που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον νέο γαστρονο-
μικό χάρτη της πόλης. Το Lisboeta (Charlotte St. 30, lisboeta.
co.uk) του σπουδαίου σεφ Nuno Mendes είναι ένας φόρος
The new generation of ethnic
London has long had a reputation as a culinary melting pot repre-
senting almost every ethnic group on the planet, but it seems to be
going through a particularly mature phase right now, with many
contemporary versions of those cuisines that, by and large, shape
the city’s new food map.
Lisboeta (30 Charlotte St, lisboeta.co.uk) by celebrated chef
Nuno Mendes pays homage to the capital of Portugal, the city where
he was born and raised. His cuisine doffs its cap to the tascas (tra-
ditional Portuguese taverns), all while adopting a fusion approach
and evident fine-dining elements clearly stemming from the chef’s
background. His dishes include the bacalhau à brás (salted cod with
caramelised onions), the pezinhos de coentrada (grilled squid, pork
trotters, garlic and coriander), as well as the fabulous plumas de
porco preto (black pig pork). All the wine is Portuguese, and the
cocktails are inspired by the country, too. After causing a sensation in
Bethlehem with Akub, French-Palestinian chef and restaurateur Fadi
blue magazine - 79
guide ● London
Στο εστιατόριο Akub / At the restaurant Akub
τιμής στην πορτογαλική πρωτεύουσα, την πόλη όπου γεννήθηκε
και μεγάλωσε. Η κουζίνα έχει αναφορές στις tascas (παραδοσι-
ακές πορτογαλικές ταβέρνες) με fusion προσέγγιση και εμφανή
fine-dining στοιχεία (λόγω του παρελθόντος του σεφ). Πιάτα
όπως ο Bacalhau à Brás (παστός μπακαλιάρος με καραμελωμένα
κρεμμύδια), το pezinhos de coentrada (σουπιές στη σχάρα με
πατσά από χοιρινά ποδαράκια, σκόρδο και κόλιανδρο), αλλά και
η καταπληκτική Plumas de Porco preto (μαύρος χοίρος). Λίστα
κρασιών αποκλειστικά από τους αμπελώνες της Πορτογαλίας
και κοκτέιλ με έμπνευση επίσης από τη χώρα. Ο Γαλλοπαλαι-
στίνιος σεφ και εστιάτορας Fadi Kattan, που έκανε αίσθηση με
το εστιατόριο Akub στη Βηθλεέμ, έφερε το αδελφό εστιατόριο
Akub (Uxbridge St 27, akub-restaurant.com) στο Notting Hill.
Η κουζίνα συνδυάζει σύγχρονες τεχνικές με μπαχαρικά από την
πατρίδα του σεφ και εκλεκτά εποχικά βρετανικά προϊόντα σε
ένα μενού που περιλαμβάνει ευφυείς επανερμηνεύσεις τυπικών
συνταγών, όπως το Shish Barak (γεμιστά ζυμαρικά με κρέας) με
χούμους παντζαριού. Ενδιαφέρουσα λίστα κοκτέιλ με αναφορές
στη Μέση Ανατολή και κρασιά από την περιοχή. Ο σεφ Sertac
Dirik (αφού θήτευσε σε εστιατόρια της Κοπεγχάγης) ανέλαβε
μαζί με τον αδερφό του Ferhat το παλιό τουρκικό ψητοπωλείο
του πατέρα του και το μεταμόρφωσε στο καταπληκτικό γαστρο-
Στην περιοχή Borough Yards / In the Borough Yards area
80 - blue magazine
Ιστορικά κτίρια στην Great Marlborough Street
/ Historic buildings on Great Marlborough Street
Kattan has brought its sibling to Notting Hill (27 Uxbridge St, akub-res-
taurant.com). The kitchen combines modern culinary techniques with
Middle Eastern spices and top-shelf British seasonal ingredients in a
menu that boasts some ingenious reinterpretations of classic recipes
such as the shish barak (meat-stuffed pasta) with beet hummus. With
Middle East-inspired cocktails and wines from that region, the drinks
list is also quite interesting. Chef Sertac Dirik has, after a stint in Copen-
hagen, teamed up with his brother Ferhat to breathe new life into their
father’s old grill house by turning it into the amazing gastro-bistro Man-
gal 2 (4 Stoke Newington Rd, mangal2.com), which has redefined Turkish
food in London. The chef digs deep into Turkey’s culinary heritage and
approaches the cuisine from a fresh point of view, with new ideas and
techniques. The sarma, for example, is made with savoy cabbage and
stuffed with red peppers and herb-flavoured strained yoghurt, while
the mutton is married with fermented green tomatoes and smoked
pastirma. Chef Henry Harris’ Bouchon Racine (66 Cowcross St, bou-
chonracine.com), once one of the city’s most popular bistros, is back
after a seven-year hiatus at a new address, in a space over the Three
Compasses in Farrington. A pleasing combination of Lyonnaise bouchon
and British pub, the space is comfortable and familiar, while the kitchen
produces beautifully executed dishes and a menu that changes depend-
ing on what’s available at the market. These dishes may include snails
bourguignon or rabbit with a mustard sauce and smoked bacon (one of
their top dishes) or the beautifully cooked Dover sole. Both the ambience
and the kitchen are high intensity at the Thai restaurant Speedboat Bar
(30 Rupert St, speedboatbar.co.uk), where chef Luke Farrell has taken
inspiration from the food stalls in Bangkok’s Chinatown to put together
a street-food-style menu (the tom yum soup is incredible). The menu
is also served at the bar upstairs, where you can enjoy your food with
a whisky and soda or a glass of Thai Singha beer from the barrel while
listening to Thai traditional and pop music.
The new cocktail bars
Located on the ground floor of the hip hotel One Hundred Shoreditch,
Η οδός Foubert’s Place στο Σόχο Στην περιοχή Notting
/ Foubert’s Place in Soho Hill Gate / In the
Notting Hill Gate area

ΟΛΑ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ

πο Brat x Climpson’s Arch (Helmsley Place 374, bratrestaurant.
co.uk) στη σκεπαστή αυλή του καφεκοπτείου Climpson Arch
είναι ένας ακόμη χώρος όπου μπορεί κανείς να απολαύσει
την κουζίνα του Tomos Parry και του βραβευμένου με αστέρι
Michelin εστιατορίου Brat (του λονδρέζικου εστιατορίου που
μαγειρεύει στην ανοιχτή φωτιά και έχει επηρεάσει τη σκηνή
παγκοσμίως). Πολύ εντυπωσιακό το στήσιμο με τους φούρνους
και τις φωτιές στην αυλή, ενώ από το μενού ημέρας, που ανα-
γράφεται σε μαυροπίνακα στην είσοδο, σπάνια λείπει το ψητό
κοτόπουλο με ρύζι, το καβούρι Κορνουάλης που είναι περασμένο
ελαφρά από τη φωτιά, με βινεγκρέτ και καπνιστή μαγιονέζα, και
το signature πιάτο, το ολόκληρο ψητό καλκάνι με τη βουτυράτη
σάρκα που λιώνει στο στόμα. πζαζ και αφρομπίτ ήχοι συνοδεύ-
ουν μία από τις καλύτερες εμπειρίες μπάρμπεκιου που μπορεί
να έχει κανείς στο Λονδίνο.

FIRE IT UP
Brat x Climpson’s Arch (374 Helmsley Place, bratrestaurant.
co.uk), in the covered courtyard of the Climpson Arch coffee
roastery, represents one more venue where we can enjoy the
food of Tomos Parry and the Michelin-starred London restaurant
Brat (a global trailblazer renowned for open-flame cooking).
The whole set-up is very impressive, with ovens and fires in the
courtyard, while the day’s menu – written on a blackboard at
the entrance – is almost certain to have baked chicken with rice,
lightly seared Cornwall crab with a vinaigrette and smoked may-
onnaise, or the signature, melt-in-your-mouth whole turbot. Jazz
and afro-beat music top off what is arguably the best barbecue
experience in London.

Το εντυπωσιακό σκηνικό
της κουζίνας στο Brat x
Climpson’s Arch
/ The impressive kitchen set-
up at Brat x Climpson's Arch

Το εστιατόριο Planque / The restaurant Planque

blue magazine - 81
guide ● London

ΤΟ ΝΈΟ FOOD HALL

πο Arcade Food Hall (New Oxford St 103-105, arcadefoodhall.com)
εμπνέεται από την κουλτούρα των υπαίθριων αγορών της Ασίας και
φιλοξενεί εννιά διαφορετικά εστιατόρια σε έναν καλοσχεδιασμένο
χώρο που ανεβάζει πολύ τον πήχη των food halls παγκοσμίως. Δοκι-
μάστε momo (νεπαλέζικα dumplings) στο Tipan Tapan, γύρο κοτό-
πουλου (shawarma) σε αραβική πίτα στο Shatta & Toum, φτερού-
γες κοτόπουλου με σος μασάλα στο Indian Hero, τραγανό μπούτι
πάπιας με κόκκινη σάλτσα τσίλι στο Bebek! Bebek!, βιετναμέζικα
σάντουιτς Banh Mi στο Viet Populaire και μεξικάνικη τοστάδα με
λαβράκι σεβίτσε στο Mexa. Στη συνέχεια, ανεβείτε στον επάνω
όροφο, όπου το εστιατόριο Plaza Khao Gaeng αποτίνει φόρο τιμής
στην κουζίνα της νότιας παϊλάνδης, σε έναν καταπληκτικά διακο-
σμημένο χώρο σαν χωριάτικη, παραδοσιακή ταϊλανδέζικη ταβέρνα.
Εξαιρετικό το Khua Kling Moo (κάρι με χοιρινό κιμά, lemongrass,
Στο εστιατόριο Mangal 2 / At the restaurant Mangal 2
φύλλα λάιμ και galangal) και το Goong pad sator, γαρίδες με sator
beans, φρέσκο χυμό καρύδας, κάρι πάστα και makrut lime.

μπιστρό Mangal 2 (Stoke Newington Rd 4, mangal2.com) που
επαναπροσδιορίζει την κατηγορία του τουρκικού φαγητού στο
Λονδίνο. Η κουζίνα σκάβει στην τουρκική παράδοση και την
προσεγγίζει με νέα οπτική και σύγχρονες ιδέες και τεχνικές. Για
παράδειγμα, ο σαρμάς γίνεται με λάχανο savoy και έρχεται γεμι-
στός με κόκκινες πιπεριές και στραγγιστό γιαούρτι με βότανα
και η προβατίνα συνδυάζεται με πράσινες ντομάτες που έχουν
υποστεί ζύμωση και καπνιστό παστουρμά. Το Bouchon Racine
(Cowcross St 66, bouchonracine.com) του σεφ Henry Harris, ένα
από τα άλλοτε πιο αγαπημένα γαλλικά μπιστρό της πόλης, επέ-
στρεψε ύστερα από επτά χρόνια απραξίας σε νέα γειτονιά, πάνω
από την παμπ Three Compasses στο Farrington. Άνετο και οικείο
εσωτερικό, ένας κομψός διακοσμητικός συνδυασμός λυωνέζικης
bouchon και βρετανικής παμπ. Η κουζίνα βγάζει υποδειγματικά
THE NEW FOOD HALL
Outdoor food markets in Asia are the inspiration for the Arcade
Food Hall (103-105 New Oxford St, arcadefoodhall.com), which
hosts nine different restaurants in a well-designed space that’s
really raised the bar around the world for this type of venue. Try
momo (Nepalese dumplings) at Tipan Tapan; chicken shawarma
with Arabic pita at Shatta & Toum; masala chicken wings at Indian
Hero; crispy duck legs in red chili sauce at Bebek! Bebek!; Vietnam-
ese banh mi sandwiches at Viet Populaire; and a Mexican tostada
with a seabass ceviche at Mexa. Upstairs, the restaurant Plaza Khao
Gaeng pays tribute to south Thai cuisine in an amazing space per-
fectly styled to resemble a traditional rural Thai tavern. Top picks
here include khua kling moo (curry with pork mince, lemongrass,
lime leaves, galangal), and goong pad sator (shrimps with sator
beans, fresh coconut juice, curry paste and makrut lime).

Η Oxford Street, από τις πιο

πολυσύχναστες εμπορικές οδούς
της Ευρώπης / Oxford Street is one
of Europe's busiest shopping streets.

Το Arcade Food Hall / The Arcade Food Hall

the Seed Library (100 Shoreditch High St, seedlibraryshoreditch.com)

marks the East London comeback of Mr Lyan (aka Ryan Chetiyawar-
dana). The 1970s vibe is strong in the decor and overall it has a welcom-
ing feel, with rock, soul and afrobeat playing on vinyl. A similar, “ana-
logue” approach defines the cocktails, which are simple preparations
styled after the classics that allow the main ingredients to shine, as in
the Chive Daiquiri (rum, chive, coconut milk and lime). The basement
of the hotel NoMad (which, after a move from New York, has taken over
a former courthouse on Bow Street) also serves as home for Common
Decency (28 Bow St, tel. 020-39.061.600). The aesthetic here can be
described as Belle Epoque, while the cocktail list embraces both sea-
sonal and zero-waste philosophies. The Green Muse, with absinthe,
vermouth, lime, pickled cucumber, dill and soda, is quite something.
The ground floor of the hotel Mondrian Shoreditch plays host to Chris-
tina’s (45 Curtain Rd, tel. 020-39.884.455), in an elegant and lofty space

82 - blue magazine
guide ● London

Η λίμνη στο St James’s Park / The lake in St James’s Park

εκτελεσμένα πιάτα σε ένα μενού που αλλάζει ανάλογα με τις boasting equal doses of Scandinavian minimalism and exoticism. All
διαθέσιμες πρώτες ύλες. Ανάλογα με την ημέρα μπορεί να πετύ- of the cocktails are made with spirits produced in the UK (gin, whisky
χετε από σαλιγκάρια μπουργκινιόν, κουνέλι με σάλτσα μουστάρ- and rum) and with locally foraged ingredients, putting a twist on the
δας και καπνιστό μπέικον (από τα καλύτερα πιάτα τους) μέχρι classics. Think Alexander Seed Negroni and Hogweed Martini. Putting
έξοχα ψημένη dover sole (γλώσσα). Ατμόσφαιρα και κουζίνα the small Camden basement it once called home behind it, Crossroads
σε υψηλές εντάσεις στο ταϊλανδέζικο Speedboat Bar (Rupert (47 Newington Green, crossroads.bar) has moved into a beautiful new
St 30, speedboatbar.co.uk). Ο σεφ Luke Farrell αντλεί έμπνευση space that resembles something between an American speakeasy and
από τις καντίνες στην Chinatown της Μπανγκόκ και έχει στήσει a British pub. Its gastronomic cocktails include such delights as the
ένα street-food χαρακτήρα μενού (κορυφαία η σούπα tom yum), Tomato (gin with burnt butter, gazpacho, oak and smoked birch) and
ενώ στον επάνω όροφο το μπαρ σερβίρει, εκτός από το μενού the Sunflower (sunflower root cognac, sunflower seeds, sake, nuts and
του εστιατορίου, ουίσκι με σόδα και ταϊλανδέζικη μπίρα Singha salt), which are paired with a small selection of nibbles such as the beef
από βαρέλι, υπό τους ήχους ταϊλανδέζικης παραδοσιακής και tartare with quince jam and lemon mayonnaise.
ποπ μουσικής. An East London icon, Nightjar has acquired a second address with
Nightjar Carnaby (Kingly Court, 49-51 Carnaby St, nightjarcarnaby.
Τα νέα κοκτέιλ μπαρ com), this time in a basement in Kingly Court, in the heart of Soho, where
Το Seed Library (Shoreditch High Street 100, once, under Ronnie Scott’s management, a club hosted acts such as Bob
seedlibraryshoreditch.com), στο υπόγειο του χιπ ξενοδοχείου
One Hundred Shoreditch, σηματοδοτεί την επιστροφή του Mr
Lyan (Ryan Chetiyawardana) στο Ανατολικό Λονδίνο. Χώρος
με έμπνευση από τη δεκαετία του 1970, με τη ζεστασιά ενός
σπιτικού σαλονιού και μουσικές από βινύλια, κυρίως ροκ, σόουλ
και αφρομπίτ. Την ίδια αναλογική προσέγγιση ακολουθούν και
στα κοκτέιλ, με απλές παρασκευές που αντλούν έμπνευση από
κλασικές συνταγές και αφήνουν τις πρώτες ύλες να λάμψουν,
όπως το Chive Daiquiri (ρούμι, σχοινόπρασο, γάλα καρύδας
και λάιμ). Επίσης σε υπόγειο ξενοδοχείου, αυτή τη φορά στο
NoMad (που από τη Νέα Υόρκη προσγειώθηκε στο κτίριο των
πρώην δικαστηρίων της Bow Street), το Common Decency
(Bow St 28, τηλ. 020-39.061.600). Μπελ επόκ αισθητική και
Το κοκτέιλ μπαρ Christina’s / The cocktail bar Christina’s
κάρτα των κοκτέιλ που ακολουθεί την εποχικότητα και zero-

84 - blue magazine
guide ● London
Το μπαρ Silverleaf / The bar Silverleaf
waste πρακτικές. Δοκιμάστε το Green Muse με αψέντι, βερμούτ,
λάιμ, αγγούρι τουρσί, άνηθο και σόδα. Στο ισόγειο του ξενοδο-
χείου Mondrian Shoreditch, το Christina’s (Curtain Rd 45, τηλ.
020-39.884.455) σε έναν κομψό, ψηλοτάβανο χώρο με ισόποσες
δόσεις σκανδιναβικού μινιμαλισμού και εξωτισμού. Στη βάση
των κοκτέιλ αποκλειστικά αποστάγματα που έχουν παραχθεί στη
Βρετανία (τζιν, ουίσκι αλλά και ρούμι) και πρώτες ύλες-προϊόντα
τροφοσυλλογής δημιουργούν νέες δημιουργικές εκδοχές κλασι-
κών ποτών, όπως το Alexander Seed Negroni και το Hogweed
Martini. Αφήνοντας πίσω το μικρό υπόγειο μπαρ στο Camden,
το Crossroads (Newington Green 47, crossroads.bar) βρήκε νέα,
μεγαλύτερη στέγη σε έναν ατμοσφαιρικό χώρο που θυμίζει τόσο
αμερικανικό speakeasy όσο και βρετανική παμπ. Γαστρονομικά
κοκτέιλ, όπως το Tomato (τζιν με βούτυρο νουαζέτ, γκασπάτσο,
δρυς και καπνιστή σημύδα) και το Sunflower (κονιάκ εμποτι-
σμένο με αγκινάρα Ιερουσαλήμ, ηλιόσποροι, σάκε, ξηροί καρποί
και αλάτι), που συνδυάζονται με μια μικρή επιλογή συνοδευτι-
κών πιάτων (μοσχαρίσιο ταρτάρ με μαρμελάδα κυδώνι και μαγι-
ονέζα με λεμόνι). Το Nightjar, το εμβληματικό κοκτέιλ μπαρ
του Ανατολικού Λονδίνου, απέκτησε ένα ακόμα σημείο στην
πόλη, το Nightjar Carnaby (Kingly Court, Carnaby St. 49-51,
nightjarcarnaby.com), αυτή τη φορά κρυμμένο σε υπόγειο στο
Kingly Court, στην καρδιά του Soho, εκεί όπου άλλοτε, υπό τη
διεύθυνση του Ronnie Scott, φιλοξενήθηκαν από τον Μπομπ
Η σκεπαστή αγορά Borough
Market / Borough Market
86 - blue magazine
Ο Αχιλλέας Σταυρόπουλος, bartender στο Little Mercies
/ Achilleas Stavropoulos, bartender at Little Mercies
Marley, the Rolling Stones, and the Beatles. The style is art deco and
mirrors are a large part of the decor, while the stage hosts jazz bands
until the wee hours. A noteworthy collaboration between Martyn Simp-
son, Chris Tanner and Liam Broom, three acclaimed London bartenders,
Silverleaf (Devonshire House, 3 Bishopsgate, panpacific.com) is located
in a cool space designed by the famed Tom Dixon for a lively New York
vibe. The innovative cocktails rely more on technique than on a plethora
of ingredients, and include such options as the “Pineapple/Miso” with
Scotch whisky, bourbon, pineapple, miso caramel and brown butter.
Another three excellent bartenders – brothers Noel and Max Venning
and Alan Sherwood – have opened Little Mercies (20 Broadway Parade,
littlemercies.co.uk) in Crouch End. They present classic cocktails with
using modern techniques, including the Black Beet Negroni with beet-
root gin, beetroot vermouth and Rebuilt Campari. A Bar With Shapes
For A Name (232 Kingsland Rd) is, by virtue of the fact that it stays open
until 3 in the morning every day, a late-night meeting point for the city’s
bar- industry workers. Eschewing cocktail bar stereotypes, Frenchman
Remy Savage does not have all the usual popular spirits on display;
instead, there’s a rotating menu of four cocktails that might include
the Atlas (Irish whiskey, mezcal, milk caramel and tonka). The bar is
expanding to the floor below as of April. Alma (47 Great Marlborough St,
Soho) opened last November in the basement of the popular Argentinian
restaurant Sucre, in a space with clear influences from the 1970s. The
experienced Tony Pescatori (formerly of the Nightjar) has created an
eclectic menu of gastronomic cocktails with overlooked flavours and
ingredients from across the globe, such as the “exotic” Carioca with
rum, passion fruit liqueur, sparkling wine and dried mango. Disco, funk
and soul play on vinyl.
 KY L L I N I , P E LO P O N N E S E

R IVIER A OLY MPI A

& A Q U A PA R K
O N T H E G O L D E N B E AC H E S O F A N C I E N T O LY M P I A .

rivieraolympia.com grecotel.com
guide ● London
Το Covent Garden, δημοφιλής εμπορική και τουριστική περιοχή
/ Covent Garden, a popular shopping and tourist site
Μάρλεϊ μέχρι τους Ρόλινγκ Στόουνς και τους Μπιτλς. Αίθουσα σε
στιλ αρ ντεκό, με μεγάλους καθρέφτες και σκηνή η οποία φιλο-
ξενεί μέχρι αργά ζωντανή τζαζ. Ηχηρή συνεργασία ανάμεσα σε
τρεις καταξιωμένους bartenders του Λονδίνου (Martyn Simpson,
Chris Tanner και Liam Broom) το Silverleaf (Devonshire House,
Bishopsgate 3, panpacific.com), που στεγάζεται σε έναν εντυπω-
σιακό χώρο με νεοϋορκέζικο ύφος, σχεδιασμένο από τον διάσημο
ντιζάινερ Tom Dixon. Κοκτέιλ που βασίζονται σε λίγα υλικά, ένα
πρωτοποριακό μενού όπως το «Pineapple | Miso», με σκωτσέζικο
ουίσκι, bourbon, ανανά, καραμέλα miso και brown butter. Τρεις
επίσης εξαιρετικοί bartenders –οι αδερφοί Noel και Max Venning
και ο Alan Sherwood– άνοιξαν το Little Mercies (Broadway
Parade 20, littlemercies.co.uk) στο Crouch End. Κλασικά κοκτέιλ
με σύγχρονες τεχνικές, όπως το Black Beet Negroni με τζιν με
παντζάρι, βερμούτ με παντζάρι και βατόμουρο και Rebuilt
Campari. Το A Bar With Shapes For A Name (Kingsland Rd
232) λειτουργεί καθημερινά μέχρι τις τρεις, αποτελώντας μοιραία
το late night σημείο συνάντησης των ανθρώπων της βιομηχανίας
των μπαρ της πόλης. Ο Γάλλος Remy Savage, ανατρέποντας τα
στερεοτυπικά χαρακτηριστικά των κοκτέιλ μπαρ έστησε έναν
χώρο που δεν έχει επώνυμες μπράντες ποτών σε κοινή θέα, ενώ
η κάρτα έχει μόνο τέσσερα κοκτέιλ που εναλλάσσονται, όπως
το Atlas με ιρλανδέζικο ουίσκι, mezcal, καραμέλα γάλακτος και
τόνκα. Από τον Απρίλιο θα επεκταθεί και στον κάτω όροφο. Το
Alma (Great Marlborough Street 47, Soho) άνοιξε τον περα-
σμένο Νοέμβριο στο υπόγειο του δημοφιλούς αργεντίνικου εστι-
ατορίου Sucre, σε έναν χώρο με αναφορές στη δεκαετία του ’70.
Ο έμπειρος Tony Pescatori (πρώην Nightjar) έχει δημιουργήσει
μια εκλεκτική κάρτα με γαστρονομικά κοκτέιλ με ξεχασμένες
γεύσεις και υλικά από όλο τον πλανήτη, όπως το εξωτικού ύφους
Carioca με ρούμι, λικέρ passion fruit, αφρώδη οίνο και αποξηρα-
μένο μάνγκο. Disco, funk και soul από βινύλια στα ηχεία.
Κρυστάλλινος ήχος και γαστρονομία
Από την ομάδα του listening bar-restaurant Brilliant Corners,
το Mu (Kingsland Rd 432-434, mu-ldn.com) κάνει ένα βήμα
παραπάνω στην πολύ ανερχόμενη κατηγορία των audiophile
88 - blue magazine
Άγαλμα που απεικονίζει τη Γιαπωνέζα
καλλιτέχνιδα Yayoi Kusama, έξω από το
κατάστημα Harrods. / A statue depicting
Japanese artist Yayoi Kusama outside
Harrods.
Crystal sound, high-end food
A project by the team of the listening bar/restaurant Brilliant Corners,
Mu (432-434 Kingsland Rd, mu-ldn.com) is going the extra mile in the
very trendy category of audiophile bars (spots boasting high-end sound
systems), as it also has a stage for daily live performances, mostly jazz.
It serves an excellent selection of natural wines, and cocktails with a
Japanese twist, and the kitchen, too, takes its cue from Japan, with
dishes such as cherrywood-smoked salmon with a teriyaki sauce. Bar/
restaurant Caia (46 Golborne Rd, caia.london) has invested in a high-
end sound system, too, reaffirming its faith in vinyl; on the culinary
front, it’s just as adamant about cooking over flame. The ground floor
hosts a bar and an open kitchen, while the dining room is tucked away
in the basement and designed to look like an old-fashioned living room,
complete with a turntable area and shelves of long-playing records.
The bistronomic menu by chef Jessica Donovan presents things like
pork belly with char siu glaze and kimchi, or turbot with coconut curry,
fennel and fried curry leaf.
The new wine bars
Created in Newington Green by wine importers Tom Beattie and Francis
Roberts, together with charcutier George Jephson, Cadet (57 Newing-
ton Green, no reservations) is making a splash with its range of natu-
ral wines, mainly French, and artisanal cold meats on a small menu
Το wine bar Hector’s / The wine bar Hector’s
 CHIOS CHANDRIS HOTEL
2, EUGENIA CHANDRIS STREET, CHIOS. TELEPHONE: +30 22710 44401

INNOVATIVE SPACES. INSPIRED EXPERIENCES.

DISCOVER THE WORLD OF CHANDRIS HOTELS.
guide ● London

Ο Τάμεσης και το London Eye

/ The River Thames and the London Eye

bars (μπαρ με υψηλής ποιότητας hi-end ηχοσυστήματα), αφού
διαθέτει και σκηνή με καθημερινά live –κυρίως τζαζ– μουσική.
Εξαιρετική λίστα με ετικέτες ήπιας, φυσικής οινοποίησης και
κοκτέιλ με ιαπωνική ούγια, ενώ και η κουζίνα έχει στραμμένες
κεραίες προς την Ιαπωνία, όπως ο καπνισμένος σε ξύλο κερασιάς
σολομός με σάλτσα τεριγιάκι. Σε hi-end ηχοσύστημα έχει επεν-
δύσει και το Caia (Golborne Rd 46, caia.london) bar-restaurant,
που έχει οικοδομηθεί πάνω σε δύο βασικούς πυλώνες: μαγείρεμα
στη φωτιά και μουσική από βινύλια. Μπαρ και ανοιχτή κουζίνα
στο ισόγειο, ενώ στο υπόγειο κρύβεται η πιο εστιατορική σάλα,
σαν ρετρό σαλόνι σπιτιού, με έπιπλο που φιλοξενεί δισκοθήκη
με βινύλια και πικάπ. Μπιστρονομικό μενού από τη σεφ Jessica
Donovan, όπως η πανσέτα με γλάσο char siu και κίμτσι ή το
καλκάνι με κάρι καρύδας, μάραθο και τηγανητό φύλλο κάρι.
that could easily hold its own in a “proper” restaurant; the pâté en
croûte may actually be the best in the city. Hector’s (49 Ardleigh Rd,
no reservations), by life and business partners Jimmy Stephenson (one
of the founders of the butcher’s/restaurant Hill & Szrok) and actress
Anna Shaffer, has gained a fast following among restaurant workers.
The space operates during the day as a wine store, with a selection of
mainly naturals from different parts of the world, and as a wine bar
in the evening, with a few snacks (from anchovies in olive oil and rose
petals to pumpkin carpaccio with fresh cheese). Hidden behind a garage
door in Shoreditch, Oranj (14 Bacon St, oranj.co.uk) serves wine, lambic
beer and a selection of cocktails; the kitchen often features guest chefs
and pop-up restaurants in month-long residencies. This undertaking,
by Jasper Delamonte, follows the enormous success of its online pan-
demic-era predecessor.

Τα νέα wine bars Η Bond Street, μία από τις κεντρικές

εμπορικές οδούς / Bond Street, one of the
Αίσθηση έχει κάνει το Cadet (Newington Green 57, δεν δέχονται city’s main shopping streets
κρατήσεις), το wine bar που έστησαν στο Newington Green οι
εισαγωγείς κρασιού Tom Beattie και Francis Roberts μαζί με τον
αλλαντοποιό George Jephson. Ήπιας, φυσικής οινοποίησης κρα-
σιά, κυρίως από αμπελώνες της Γαλλίας, και δικά τους αλλαντικά
σε ένα μικρό μενού που θα μπορούσε άνετα να σταθεί αυτόφωτο
σε ένα «κανονικό» εστιατόριο. Ίσως το καλύτερο pâté en croûte
της πόλης. To Hector’s (Ardleigh Rd 49, δεν δέχονται κρατήσεις)
του ζεύγους των Jimmy Stephenson (εκ των ιδρυτών του κρεοπω-
λείου-εστιατορίου Hill & Szrok) και της ηθοποιού Anna Shaffer
έγινε γρήγορα το αγαπημένο των εργαζομένων στην εστίαση.
Ένας χώρος που την ημέρα λειτουργεί ως κάβα με εκλεκτική
επιλογή –κυρίως ήπιας, φυσικής οινοποίησης– κρασιών από τον
παγκόσμιο αμπελώνα, για να μετατραπεί από το απόγευμα σε
wine bar με λίγα συνοδευτικά σνακ (από αντζούγιες σε ελαιό-
λαδο και ροδοπέταλα μέχρι καρπάτσιο κολοκύθας με φρέσκο
τυρί). Κρυμμένο πίσω από μια γκαραζόπορτα στο Shoreditch το
Oranj (Bacon St 14, oranj.co.uk). Μετά τη μεγάλη επιτυχία που
σημείωσε το ομώνυμο διαδικτυακό κατάστημα κατά τη διάρκεια
της πανδημίας, ο Jasper Delamonte έστησε σε έναν βιομηχανικό
χώρο ένα μπαρ που σερβίρει κρασί, μπίρες lambic και μια μικρή
λίστα κοκτέιλ. Την κουζίνα καταλαμβάνουν συχνά φιλοξενού-
μενοι σεφ και εστιατόρια σε μηνιαία pop-up.

90 - blue magazine
guide ● Petralona

ΠΕΤΡΆΛΩΝΆ: ΜΕ ΝΟΣΤΆΛΓΙΚΉ
ΆΎΡΆ ΠΆΛΙΆΣ ΆΘΉΝΆΣ
Μία από τις παλαιότερες γειτονιές της Αθήνας βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής
από την τουριστική καρδιά της πόλης, αλλά έχει ήπια ποιοτική
ανάπτυξη και διατηρεί σχεδόν ανέπαφο τον χαρακτήρα της.

Ηλιοβασίλεμα από τον λόφο του Φιλοπάππου

/ Sunset from Philopappos Hill

92 - blue magazine
 PETRALONA: A NOSTALGIC
GLIMPSE OF OLD ATHENS
One of the Greek capital’s oldest neighbourhoods is just a stone’s throw
away from the tourist heart of the city, and yet it retains much of its original
character, thanks to a modest and considered approach to development.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥΚΗΣ (EYEON STUDIO), ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ
/ BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: EPAMINONDAS KOUTSOUKIS (EYEON STUDIO), NIKOS KARANIKOLAS

blue magazine - 93
guide ● Petralona

Η πολυκατοικία στον Ασύρματο, εξαιρετικό

δείγμα αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του
’60 / The Asyrmatos apartment building, an
excellent example of 1960s architecture

Εικόνες από το παρελθόν Scenes from the past

Τα Πετράλωνα είναι μια γειτονιά με χαμηλά κυρίως κτίσματα.
Διαχωρίζεται στα Άνω Πετράλωνα, που βρίσκονται ανατολικά
των γραμμών του τρένου και συνορεύουν με τον λόφο του Φιλο-
πάππου, και τα Κάτω Πετράλωνα, που βρίσκονται στη δυτική
πλευρά και παραδοσιακά αποτελούν μια γνήσια λαϊκή συνοικία.
Μια βόλτα σήμερα στους δρόμους των Άνω Πετραλώνων φανε-
ρώνει πως η περιοχή ξέφυγε από την οικοδομική λαίλαπα της
δεκαετίας του ’60 και του ’70 και γι’ αυτό διασώζονται αρκετά
νεοκλασικά και εκλεκτικιστικού ρυθμού κτίρια – διάσπαρτα
κυρίως σε δρόμους όπως η Τρώων (όπως τα υπέροχα και καλο-
διατηρημένα κτίρια στο νούμερο 26 και 48), η Δημοφώντος, η
Αιολέων, η Γενναίου Κολοκοτρώνη κ.ά. Τα Πέτρινα, γύρω από
τον λόφο του Φιλοπάππου, είναι σήμερα ένα όμορφο σημείο
των Άνω Πετραλώνων με χαμηλά λιθόκτιστα σπίτια με ολάνθι-
στες αυλές. Πρωτοκατοικήθηκε τη δεκαετία του 1920 από 800
οικογένειες προσφύγων της Μικράς Ασίας, που έστησαν στον
χώρο του παλιού λατομείου του Φιλοπάππου έναν συνοικισμό
αυτοσχέδιων παραπηγμάτων (που αποτυπώθηκε γλαφυρά στην
ταινία «Συνοικία το Όνειρο» του Αλέκου Αλεξανδράκη). Στα
μέσα της δεκαετίας του ’50 δημιουργήθηκε, με πρωτοβουλία της
βασίλισσας Φρειδερίκης, ένας οικισμός με 150 πέτρινες κατοι-
κίες στο σημείο όπου βρισκόταν στο παρελθόν η Σχολή Ασυρ-
ματιστών-Τηλεγραφητών του Πολεμικού Ναυτικού. Εξαιρετικό
δείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του ’60 αποτελεί
και η πολυκατοικία του «Ασυρμάτου» στην οδό Στησικλέους
(που χτίστηκε ως προέκταση των Πέτρινων), ένα από τα πιο ενδι-
αφέροντα κτίρια εργατικών κατοικιών της Αθήνας. Σχεδιάστηκε
από την αρχιτέκτονα Έλλη Βασιλικιώτη και ανεγέρθηκε το 1967.
Petralona is a neighbourhood with mainly low-rise buildings. It is divided
into Ano Petralona, east of the train tracks and bordering Philopappos
Hill, and Kato Petralona, traditionally a working-class district, on the
west side of the tracks. A walk around the area today shows that the area
escaped the building frenzy of the ‘60s and ‘70s, which is why several
neoclassical and Eclectic-style buildings still survive, mainly along streets
such as Troon (both 26 and 48 Troon are wonderfully well-preserved
structures), Dimofontos, Aeoleon and Gennaiou Kolokotroni. The part
known as “Ta Petrina” (“Stone Houses”), near to Philopappos Hill, is
today a beautiful part of Ano Petralona where low stone-built houses
boast flowering courtyards. It was first inhabited in the 1920s by some
800 families of Greek refugees from Asia Minor, who set up a shanty
town on the site of the old Philopappos quarry (vividly captured in the
film “A Neighbourhood Named ‘The Dream’” by Alekos Alexandrakis).
In the mid 1950s, on the initiative of Queen Frederica, a settlement of
150 stone houses was created on the former site of the Hellenic Naval
Academy. The Asyrmatos apartment building on Stisikleous Street (built
as an extension of “Ta Petrina”) is a fine example of 1960s architecture
Λιθόκτιστο σπίτι στα Πέτρινα / A stone-built house in Petrina

Εξορμήσεις σε έναν πανέμορφο λόφο

Ο λόφος του Φιλοπάππου είναι ένας από τους πιο όμορφους
λόφους της Αττικής. Βρίσκεται νοτιοδυτικά της Ακρόπολης και

94 - blue magazine
 PHILOXENIA
TM

p r o f e s s i o n a l s

PHILOXENIA TM

p r o f e s s i o n a l s

Bedroom linen Bathroom linen Sleep center

Mattreses Beds Furniture Home Decor
guide ● Petralona

Ένα από τα πολλά νεοκλασικά σπίτια στα Πετράλωνα and one of the most interesting examples of public housing in Athens. It
/ One of the many neoclassical houses in Petralona
was designed by architect Elli Vasilikioti and constructed in 1967.

Outings on a beautiful hill

Philopappos Hill is one of the most beautiful hills in Attica. Located
southwest of the Acropolis, it is a unique spots for walks, as topogra-
phy meets history in a spot that offers panoramic views of the Attica
basin and the Acropolis. For the residents of Athens, the hill is closely
associated with carefree strolls, romantic trysts, athletic activities, and
kite-flying on Clean Monday (the first day of Lent). It is named after the
funerary monument at the top of the hill, in honour of the Roman
consul Gaius Julius Antiochus Epiphanes Philopappos.
An incredible network of paved footpaths designed in the 1950s
by architect Dimitris Pikionis (with exemplary respect for the historical
landscape) takes us to Pnyx, the meeting place of the Athenian popu-

ΜΠΑΚΑΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΙΑ

πο παντοπωλείο Συνοικία το Όνειρο (Δεινοχάρους 8, πλ. Μερκούρη,
τηλ. 211-18.28.398) της Θεοδώρας Σπυριδωνίδου είναι ένα πολύ-
χρωμο σύμπαν με αναφορές στα παλιά αθηναϊκά μπακάλικα. Ράφια
γεμάτα με προϊόντα από μικρούς παραγωγούς από κάθε γωνιά της
Ελλάδας, βιολογικά φρούτα και λαχανικά, μεγάλη ποικιλία vegan
προϊόντων, ελληνικές μπίρες, παλαιωμένα τσίπουρα και κρασιά από
τον ελληνικό αμπελώνα.

OLD-SCHOOL CORNER SHOP

Theodora Spyridonidou’s convenience store Synoikia to Oneiro
(8 Deinoharous, Mercouri Sq., tel. 211-18.28.398) is a colourful
space that pays homage to old Athenian corner shops. Its shelves
are packed with artisanal products from every corner of Greece,
organic fruits and vegetables, a large selection of vegan products,
Greek beers, aged tsipouro and Greek wines.

προσφέρει μια μοναδική εμπειρία περιπάτου, όπου η ομορφιά

του πράσινου τοπίου συναντά την ιστορία με πανοραμική θέα
στο λεκανοπέδιο της Αττικής και στην Ακρόπολη. Για τους
κατοίκους της Αθήνας, ο λόφος είναι στενά συνδεδεμένος με
χαλαρωτικές βόλτες, ρομαντικούς περιπάτους, αθλητικές δρα-
στηριότητες αλλά και με τους εορτασμούς της Καθαράς Δευτέ-
ρας. Στην κορυφή του υπάρχει το Μνημείο Φιλοπάππου (ένα
ταφικό μνημείο προς τιμήν του ύπατου Φιλοπάππου), που έδωσε
και το όνομά του στον λόφο κατά τη ρωμαϊκή εποχή.
Περπατώντας στα καταπληκτικά πλακόστρωτα-έργα τέχνης
που ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης σχεδίασε τη δεκαετία
του 1950 με υποδειγματικό σεβασμό στο ιστορικό τοπίο, οδη-
γούμαστε στην Πνύκα, εκεί όπου συνεδρίαζε η συνέλευση των
Αθηναίων (Εκκλησία του Δήμου) και άνθισε η Δημοκρατία στην
αρχαία Ελλάδα (6ος-4ος αιώνας π.Χ.). Απέναντι από την Πνύκα
βρίσκεται ο λόφος των Νυμφών, με το Εθνικό Αστεροσκο-
πείο Αθηνών να δεσπόζει στην κορυφή του. Όλο τον χρόνο,
κάθε Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο ανοίγει τις πόρτες του
στο κοινό πραγματοποιώντας –ελληνόφωνες και αγγλόφωνες–
βραδινές ξεναγήσεις, που απευθύνονται σε ενήλικες και παιδιά.
Η επίσκεψη περιλαμβάνει περιήγηση στο αρχικό κτίριο στον
λόφο των Νυμφών (κτίριο Σίνα), που πλέον στεγάζει το Μου-
σείο Γεωαστροφυσικής, και καταλήγει σε παρατήρηση ουράνιων
αντικειμένων από το ιστορικό τηλεσκόπιο Δωρίδη στον λόφο
της Πνύκας. Στο μουσείο εκτίθενται δεκάδες μετεωρολογικά, Το παντοπωλείο Συνοικία το Όνειρο
/ The grocery store Synoikia to Oneiro
αστρονομικά και σεισμολογικά όργανα των 19ου και 20ού αιώνα,

96 - blue magazine
YOUR DREAMS. YOUR WAY.
The first Drems to open in Greece offers an Unlimited-Luxury® experience including incredible
accommodations, a selection of international cuisines and outstanding activities. Located right on the
stunning seafront in the beautiful town of Gouvia, this luxurious 334-room resort is the perfect place to
live a dream holiday experience.

dreamsresorts.com A brand of
guide ● Petralona

Στην ιστορική ταβέρνα του Οικονόμου για νοστιμιές

όπως το αρνάκι με πατάτες (δεξιά)
/ Αt the historic Oikonomou taverna for delicacies
such as the lamb with potatoes (on the right)

τηλεσκόπια του 19ου αιώνα, ο «Κύκλος του Borda» του 1798, ο
περίφημος χάρτης της Σελήνης του Ιούλιου Σμιτ καθώς και ένα
σύγχρονο αντίγραφο του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Στη
νότια πλευρά συναντά κανείς το Θέατρο Ελληνικών Χορών
«Δόρα Στράτου», που φιλοξενεί παραστάσεις στις οποίες κάθε
περιοχή της Ελλάδας παρουσιάζεται με τις δικές της αυθεντικές
φορεσιές, τα μουσικά όργανα, τα τραγούδια και τους χορούς
της, από ένα συγκρότημα που αριθμεί 75 χορευτές, μουσικούς
και τραγουδιστές.
Παραδοσιακοί μεζέδες
Από την ταβέρνα του Οικονόμου (Τρώων 41, Άνω Πετράλωνα,
τηλ. 210-34.67.555) έχει περάσει σχεδόν όλη η Αθήνα. Με ιστο-
ρία που ξεκινά το 1930, όταν την άνοιξε ο Γιάννης Οικονόμου
ως μαγειρείο, την παράδοση της ιστορικής ταβέρνας συνεχίζει
από το 2000 ο Κώστας Διαμαντής. Το εσωτερικό της παραμένει
αλώβητο στον χρόνο, ενώ οι πρωτότυποι πίνακες που κοσμούν
τους τοίχους (πίνακες του Πέρη Ιερεμιάδη και άλλων ζωγράφων
που πέρασαν από τον χώρο και δώρισαν σχέδια και σκίτσα που
έφτιαξαν εκεί επιτόπου) μαρτυρούν πως ανάμεσα στους θαμώ-
νες του ήταν και τα σπουδαιότερα ονόματα Ελλήνων ζωγράφων
και διανοουμένων. Καλομαγειρεμένο ελληνικό φαγητό γνήσιας
νοστιμιάς, από τις κατσαρόλες τους ίσως τα καλύτερα λαδερά
της πόλης (κολοκυθάκια, μελιτζάνες, μπάμιες, φασολάκια στην
εποχή τους) και πιάτα όπως οι περίφημοι λαχανοντολμάδες, ο
lar assembly (or ecclesia) and a symbol of Greek democracy (6th-4th
century BC).
Opposite the Pnyx is the Hill of the Nymphs, with the National
Observatory of Athens at the top. All year round – every Wednesday,
Friday, and Saturday – it opens its doors to the public with evening tours
in English and Greek for adults and children. Visits also take in the orig-
inal building on the Hill of the Nymphs (the Sina building), which now
houses the Museum of Geoastrophysics, and end with the opportunity
to peer through the lens of the historic Doridis telescope.
The museum showcases dozens of 19th and 20th-century meteoro-
logical, astronomic and seismographic instruments, 19th-century tele-
scopes, a Repeating Circle (designed by Jean-Charles de Borda in 1798),
a famous map of the moon by Julius Schmidt, and a modern replica of
the Antikythera Mechanism, among other highlights.
On the south side of Philopappos Hill, one finds the Dora Stra-
tou Greek Dances Theatre, which hosts performances in which each
region of Greece is represented with its own authentic costumes, musical
instruments, songs and dances by a group of 75 dancers, musicians
and singers.
Traditional meze
Most Athenians have stopped at the taverna Oikonomou (41 Troon, Ano
Petralona, tel. 210-34.67.555) for meze at one time or another. With a
history dating back to 1930, when it was first opened as a working-class
diner by Giannis Oikonomou, this historic taverna has been under the

Ο Ζέφυρος, από τα πιο κλασικά θερινά σινεμά

ΡΟΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ
της πόλης / Cine Zefyros, one of Athens’ most
Από τα πιο κλασικά θερινά σινεμά της πόλης, ο Σινέ Ζέφυρος (Τρώων 36, Άνω renowned open-air summer movie theatres
Πετράλωνα) διατηρεί όλη τη νοσταλγική τυπολογία των αντίστοιχων χώρων και
παραμένει πιστός σε ένα ποιοτικό art house ρεπερτόριο και σε επανακυκλοφορίες
κλασικών ταινιών. Προπολεμικά χώρος βαριετέ και θεάτρου σκιών, στις επόμενες
δεκαετίες εξελίχθηκε σε κινηματογράφο, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’70,
οπότε διακόπηκε η λειτουργία του, για να επανέλθει υπό άλλη διεύθυνση το 1988.

ROMANTIC SCREENINGS
One of Athens’ most renowned open-air summer movie theatres, Cine Zefyros
(36 Troon, Ano Petralona) retains a nostalgic air and remains true to its art -house
credentials by screening re-releases of classic films. A pre-war vaudeville venue
and shadow puppet theatre, it later operated as a cinema until it closed in the
early 1970s. In 1988, it was taken over by new management and has been drawing
filmgoers ever since.

98 - blue magazine
guide ● Petralona
Στο μεζεδοπωλείο Ο Γρηγόρης Κίκης, σεφ
Aster / At the meze και συνιδιοκτήτης του Hervé
restaurant Aster / Grigoris Kikis, chef and
co-owner of Hervé
κόκορας κοκκινιστός με χοντρό μακαρόνι και το κουνέλι στι-
φάδο.
Λίγα μέτρα πιο κάτω βρίσκεται το Aster (Τρώων 48, Άνω
Πετράλωνα, τηλ. 210-34.16.668), που προσφέρεται τόσο για
άραγμα στα τραπέζια που βγάζουν έξω στο πεζοδρόμιο όσο και
για ρακές στο μικρό υπόγειο με τα ετερόκλητα vintage τραπε-
ζοκαθίσματα και τα κεραμικά πλακάκια. Η κουζίνα έχει στραμ-
μένες τις κεραίες της στην Κρήτη, με μεζέδες όπως ο ντάκος με
κρίθινο παξιμάδι και πηχτόγαλο, τα τηγανητά αυγά με στάκα,
το απάκι, το χειροποίητο ξιδάτο λουκάνικο, οι χοντροκομμένες
τηγανητές πατάτες που συνοδεύονται από ξύγαλο, αλλά και πιο
δημιουργικά πιάτα, όπως η «κρητική καρμπονάρα» με σκιουφι-
χτά, πηχτόγαλο, γραβιέρα, καπνιστό χοιρινό και τηγανητό αυγό.
Ρακή από βιολογικά σταφύλια, κρασιά από μικρούς παραγωγούς
της Κρήτης και ελληνικές μπίρες. Αντίστοιχης λογικής και περισ-
σότερο με ατμόσφαιρα παραδοσιακού καφενείου, το Ραντεβού
(Καλλισθένους 85, Άνω Πετράλωνα, τηλ. 210-34.77.961) σερ-
βίρει νόστιμους μεζέδες με ανατολίτικες αναφορές σε μια γωνιά
της πλατείας Μερκούρη. Οι παρέες δίνουν ραντεβού στο μικρό
αλλά ζεστό εσωτερικό του και στα τραπέζια έξω στο πεζοδρό-
μιο για λιβανέζικη τυροσαλάτα, χούμους, κοτόπουλο biryani
με ρύζι μπασμάτι, αρμένικη ομελέτα με παστουρμά, τηγανητό
κουνουπίδι και ασφαλώς για τα περίφημα φαλάφελ του. Αρκετές
ετικέτες ούζου και τσίπουρο και μπίρες.
Υψηλή γαστρονομία
Στα Πετράλωνα βρίσκεται και ένα από τα σημαντικότερα fine
dining εστιατόρια στην Ελλάδα. Το Hervé (Τριών Ιεραρχών
170, Άνω Πετράλωνα, τηλ. 210-34.71.332) μοιάζει με speakeasy
cocktail bar, είναι κρυμμένο μέσα σε ένα φαινομενικά αδιάφορο
ισόγειο πολυκατοικίας και διαθέτει μια μεγάλη μπάρα δώδεκα
θέσεων, από πράσινο ινδικό μάρμαρο, περιμετρικά της ανοιχτής
κουζίνας, και λίγα τραπέζια στη μικρή πίσω αυλή. Η κουζίνα
του Hervé Pronzato (με συνοδοιπόρο τον επίσης εξαίρετο σεφ
100 - blue magazine
Το εστιατόριο Sole Giaguaro
/ The restaurant Sole Giaguaro
management of Kostas Diamantis since 2000. The interior remains
largely unchanged; the original paintings that adorn the walls (by Peris
Ieremiadis and other artists who visited the space and either donated
pieces or created them on the spot) testify to its popularity among the
greatest Greek artists and intellectuals. Delicious Greek food, including
what may be the best “ladera” in town (olive oil-based vegetable dishes),
and options such as stuffed cabbage leaves, rooster in a red sauce served
with thick macaroni, and rabbit “stifado,” a stew with plenty of onions.
Only a few metres down the road, Aster (48 Troon, Ano Petralona,
tel. 210-34.16.668) is a great place to either hang out at the tables on
the sidewalk or to meet friends for a few glasses of raki and meze in the
small basement with its mismatched vintage furniture and ceramic tiles.
The kitchen is mainly Cretan, with dishes such as dakos salad with rye
rusks and soft, white pychtogalo cheese; fried eggs with staka; apaki
cured pork; homemade sour sausage; and thick fried potatoes served
with xygalo cheese, as well as more creative dishes such as the “Cretan
carbonara” made with skioufichta pasta, pichtogalo, graviera cheese,
smoked pork and fried egg. The drinks list includes raki made from
organic grapes, wine from small Cretan producers, and Greek beers.
Tucked away on Mercouri Square, Rantevou (85 Kallisthenous, Ano
Petralona, tel. 210-34.77.961) serves delicious meze with eastern notes
in a space with a traditional café feel. Locals grace the few tables in its
cosy interior or opt for seated sidewalk service as they tuck into Lebanese
cheese salad, hummus, chicken biryani with basmati rice, Armenian
omelette with pasturma, fried cauliflower and, of course, the famous
falafel, all washed down with ouzo, tsipouro, or beer.
High-end gastronomy
Petralona boasts one of Greece’s most important fine-dining restaurants.
Designed to look like a speakeasy cocktail bar, Hervé (170 Trion Ierar-
chon, Ano Petralona, tel. 210-34.71.332) is tucked away in the seemingly
unremarkable ground-floor space of an apartment building and features
a large twelve-seat bar made of green Indian marble skirting the open
kitchen as well as a few tables in the small courtyard in the rear.
guide ● Petralona
Το wine bar Κοπερτί / Το wine bar Koperti
Γρηγόρη Κίκη) διαθέτει μια μοναδική βεντάλια ιδεών και ανα-
φορών από τη Γαλλία (τόπο καταγωγής του) μέχρι τη Μέση
Ανατολή και την Ασία (όπου δούλεψε αρκετά τα προηγούμενα
χρόνια). Αποκλειστικά μενού γευσιγνωσίας που διαμορφώνεται
κάθε μήνα – κάποια από τα χαρακτηριστικά πιάτα του τελευταίου
διαστήματος είναι η πάπια με κρασί πόρτο, miso και κακάο και o
κόκορας με πορτσίνι, κόκκινο τσίλι, galangal, πιπεριά Φλωρίνης
και φύλλα μουστάρδας. Ενημερωμένη λίστα κρασιών από τον
ελληνικό και τον ευρωπαϊκό αμπελώνα, με αρκετές επιλογές σε
ετικέτες ήπιας φυσικής οινοποίησης και γαστρονομικές παραλ-
λαγές κλασικών κοκτέιλ ιδανικές για food pairing.
Η ιταλική προσθήκη
Ο εξαίρετος Ιταλός σεφ Giovanni Scaraggi (με προϋπηρεσία
στο Noma και στα αθηναϊκά Hytra και Matsuhisa), που έκανε
αίσθηση με το εστιατόριο Sole Giaguaro σε ένα μικρό απομα-
κρυσμένο χωριό (Λαχανιά) της Ρόδου, εγκαινίασε στο τέλος
της περασμένης χρονιάς το αδελφό εστιατόριο Sole Giaguaro
(Τρώων 66, Άνω Πετράλωνα, τηλ. 210-34.78.008). Κομψός και
οικείος βιομηχανικός χώρος σε γκρι και πράσινους τόνους, με
ανοιχτόχρωμο ξύλο, καλοσχεδιασμένο φωτισμό και ανοιχτή
κουζίνα. Μια σοφιστικέ κουζίνα με ιταλικό πρόσημο και δημι-
ουργική διάθεση, που παραδίδει ένα πολύ ενδιαφέρον μενού
με πιάτα όπως το χταπόδι με guanciale, μαυρομάτικα φασόλια,
σος τζίντζερ και ταραμοσαλάτα, οι χειροποίητες παπαρδέλες με
102 - blue magazine
Νεοκλασική κατοικία / A neoclassical residence
Hervé Pronzato’s cuisine (created with the equally excellent chef
Grigoris Kikis) is a wonderful smorgasbord of ideas and influences
stretching from Pronzato’s native France to the Middle East and Asia
(where he has worked extensively). The restaurant offers a selection
of exclusive tasting menus that change monthly. Some of the signature
dishes of late have included duck with port wine, miso and cocoa, as well
as rooster with porcini, red chilli, galangal, Florina pepper and mustard
leaves. The wine list contains selections from Greek and European vine-
yards, several natural options, and gastronomic variations on classic
cocktails that are ideal for food pairings.
The Italian addition
After making a splash with his restaurant Sole Giaguario in the remote
village of Lachania in Rhodes, the excellent Italian chef Giovanni Scaraggi
(formerly of Noma and Athens’ Hytra and Matsuhisa) opened its sister
restaurant Sole Giaguaro (66 Troon, Ano Petralona, tel. 210-34.78.008)
at the end of last year. The industrial-style space manages nonetheless
to be elegant and intimate, with grey and green tones, light-coloured
wood, well-designed lighting, and an open kitchen. The Italian-inspired
cuisine is sophisticated and creative; the very interesting menu includes
dishes such as octopus with guanciale, black-eyed peas, ginger sauce and
taramosalata; handmade pappardelle with beef cheeks, porcini mush-
rooms and parmesan cream; risotto with pollen, watercress and beurre
blanc; and handmade cappelletti with smoked cheese filling, crayfish
tartare, raisins and burnt butter. The wine list features mainly Italian
selections with a few Greek additions, and a select cocktail list is curated
by Dimitris Kiakos (To Lokali).
The wine bar
Elegant, with light-coloured wooden furniture, a mosaic floor, and a
distinctive mural, Koperti (188 Trion Ierarchon, Ano Petralona, tel. 211-
75.03.084) is the area’s wine bar par excellence. Owner Voula Dasakli
is a fifth-generation winemaker who produces her wine at an estate in
guide ● Petralona
Το Line Athens, ένα από τα καλύτερα μπαρ του κόσμου
/ Line Athens, one of the best bars in the world
μοσχαρίσια μάγουλα, μανιτάρια πορτσίνι και κρέμα παρμεζάνας,
το ριζότο με γύρη, νεροκάρδαμο και beurre blanc και τα χειροποί-
ητα cappelletti με γέμιση καπνιστού τυριού, ταρτάρ καραβίδας,
σταφίδες και καμένο βούτυρο. Λίστα κρασιών κυρίως από τον
ιταλικό αμπελώνα, που συμπληρώνεται με ελληνικές ετικέτες,
και μικρή λίστα κοκτέιλ επιμελημένη από τον Δημήτρη Κιάκο
(Το Λοκάλι).
Το wine bar
Κομψό, με ξύλινα ανοιχτόχρωμα έπιπλα, μωσαϊκό και μια χαρα-
κτηριστική τοιχογραφία, το Κοπερτί (Τριών Ιεραρχών 188, Άνω
Πετράλωνα, τηλ. 211-75.03.084) είναι το καθαρόαιμο wine bar
των Πετραλώνων. Ιδιοκτήτρια η Βούλα Δασακλή, ιδιοκτήτρια
της κάβας Αμπελοφιλοσοφίες στα Κάτω Πετράλωνα και οινο-
ποιός πέμπτης γενιάς (παράγει κρασί από τα κτήματά της στη
Νεμέα). Η λίστα περιλαμβάνει 60 ετικέτες με ενδιαφέρουσες
επιλογές από τον ελληνικό και διεθνή αμπελώνα και πάνω από
δέκα επιλογές σε ποτήρι, ενώ το μικρό μενού φαγητού αλλάζει
συχνά και μπορεί να περιλαμβάνει πιάτα όπως το μαριναρισμένο
συκώτι με επτά λαχανικά και τα σπιτικά ζυμαρικά γκόγκες.
Ένα από τα καλύτερα μπαρ του κόσμου
Το Line Athens (Αγαθοδαίμονος 37, Κάτω Πετράλωνα, τηλ.
211-75.07.185), των Βασίλη Κυρίτση και Νίκου Μπάκουλη (της
ομάδας του The Clumsies) και του Δημήτρη Νταφόπουλου (συν-
δημιουργός των αναψυκτικών Three Cents), στον πρώτο μόλις
χρόνο της λειτουργίας του όχι μόνο κέρδισε την προτίμηση του
104 - blue magazine
Nemea and owns the wine shop Ambelofilosofies in Kato Petralona. The
list includes 60 labels with some interesting Greek and international
selections, as well as more than 10 options by the glass. There’s also a
short food menu that changes frequently and may include such items as
homemade “gogges” pasta or marinated liver with seven vegetables.
One of the best bars in the world
The Line Athens (37 Agathodaimonos, Kato Petralona, tel. 211-75.07.185),
by Vasilis Kyritsis and Nikos Bakoulis (of The Clumsies team) and Dimitris
Dafopoulos (co-founder of the soft drinks company Three Cents), not
only won the love of the Athenian public in its first year of operation, it
also shot straight to No 31 on the prestigious World’s 50 Best Bars list.
It consists of a high-ceilinged industrial space, a fantastic courtyard
shaded by a gigantic fig tree, and a state-of-the-art workshop, the nerve
centre of the project, where the team makes their own fruit wine with
ingredients (such as figs, pomegranates, honey and apples) from small
Greek producers, as well as vermouth, from their wines, that they use in
their cocktails. The eatery also bakes various kinds of sourdough bread
(including beetroot, coffee and chocolate) to go with a menu curated by
Pavlos Kyriakis (whose work at Zillers earned that spot a Michelin star).
His most notable dishes include an avant-garde stuffed cabbage leaves
(with beef tartare, crunchy onion, egg-lemon sauce and chives), as well
as a revolutionary black truffle crème brulée.
Bars/hangouts
A cosy courtyard within a complex of three 1930s inter-war buildings
in Kato Petralona serves as the home of the cocktail bar Upupa Epops
THE BEAUTY OF WHITE
One
of the leading
marble group
of companies
in Greece

www.hmg.gr
guide ● Petralona
Το μπαρ και new age-
καφενείο Ο Μπάμπουρας
/ The bar and new age-
cafeneio Babouras
αθηναϊκού κοινού, αλλά και εκτοξεύτηκε κατευθείαν στο No 31
της έγκριτης λίστας World’s 50 Best Bars. Ψηλοτάβανος βιο-
μηχανικός χώρος, φανταστική αυλή με ίσκιο από μια θεόρατη
συκιά και ένα άρτια εξοπλισμένο εργαστήριο, που αποτελεί και
τον βασικό πυρήνα του πρότζεκτ. Εκεί παρασκευάζουν τα δικά
τους κρασιά από φρούτα με υλικά μικρών Ελλήνων παραγωγών
(σύκα, ρόδι, μέλι, μήλα κ.ά.), αλλά και βερμούτ από τα «κρασιά»
τους, που με τη σειρά τους χρησιμοποιούνται για την παρασκευή
κοκτέιλ. Ταυτόχρονα, στην παρακείμενη κουζίνα ζυμώνουν προ-
ζυμένια ψωμιά σε διάφορες εκδοχές (με παντζάρι, με ξινόγαλο,
με καφέ και σοκολάτα κ.ά.), ενώ η κάρτα του φαγητού του είναι
επιμελημένη από τον –βραβευμένο με αστέρι Μichelin για τη
δουλειά του στο Zillers– Παύλο Κυριάκη και περιλαμβάνει πιάτα
όπως έναν avant-garde λαχανοντολμά (μοσχαρίσιο ταρτάρ με
τραγανό κρεμμύδι, αυγολέμονο και σχοινόπρασο) και μια ανα-
τρεπτική κρεμ μπρουλέ με μαύρη τρούφα.
Τα μπαρ/στέκια
Σε ένα σύμπλεγμα τριών μεσοπολεμικών κτιρίων του 1930 στα
Κάτω Πετράλωνα βρίσκεται η μικρή ατμοσφαιρική αυλή του
cocktail bar Upupa Epops (Αλκμήνης 7, τηλ. 212-10.55.214),
Καρέκλες με φλοράρ μαξιλάρια, το χαρακτηριστικό πάτωμα
με πλακάκι σκακιέρα: μια γλυκιά ατμόσφαιρα γειτονιάς. Λίστα
κοκτέιλ που επιμελείται η Μάρφη Μπαλή και ένα μικρό μενού με
bar food (pizzette, burgers, ζυμαρικά και σαλάτες). Άρωμα παλιάς
Αθήνας και γεμάτη γλάστρες με ρίγανη, δυόσμο και λεβάντα η
αυλή του υπέροχου νεοκλασικού του 1933, στο οποίο στεγάζεται
το καφέ/μπαρ Κύριος Χου (Δημοφώντος και Υπερίωνος 1, Άνω
Πετράλωνα, τηλ. 210-34.23.972). Φροντισμένο brunch, καλο-
φτιαγμένα κοκτέιλ και εκλεκτική μουσική. Εναλλακτικό μπαρ
και new age-καφενείο, ο Μπάμπουρας (Δημοφώντος 43, Άνω
Πετράλωνα, τηλ. 211-71.08.153) είναι φτιαγμένος με τα υλικά
των κλασικών μπαρ/στεκιών. Vintage και industrial χαρακτήρας
μέσα, απλωμένες καρέκλες έξω, σε ένα σκηνικό που ειδικά τα
καλοκαίρια θυμίζει νησί. Μπίρες, κλασικά κοκτέιλ, λίγα σνακ και
πάντα καλή μουσική. Κλασική πια αξία το μικροσκοπικό Κλουβί
(Δημοφώντος 57, Άνω Πετράλωνα), που λειτουργεί από το 2009.
Τζαζ, φανκ, σόουλ μουσικές και ατμόσφαιρα σπιτικού πάρτι.
106 - blue magazine
Η Πηνελόπη Τρίπατζη και η
Ιωάννα Παπουλή στο εργαστήριο
κεραμικής Γη Art / Penelope
Tripantzi and Ioanna Papouli at
the Yi Art ceramic workshop
ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΕΡΑΜΙΚΗΣ
Στον μεγάλο φωτεινό χώρο του εργαστηρίου κεραμικής Γη Art (Αλκ-
μήνης 51 και Πτολεμαΐδος, Κάτω Πετράλωνα, τηλ. 210-34.10.944),
η Ιωάννα Παπουλή και η Πηνελόπη Τρίπατζη δημιουργούν από το
2019 τη δική τους σειρά κεραμικών. Φτιαγμένα σε τροχό ή στο χέρι
(τεχνική hand building), τα χρηστικά αντικείμενα και κοσμήματα
που κυρίως δημιουργούν διαθέτουν επιρροές από τον μινωικό πολι-
τισμό, υφές εμπνευσμένες από τη φύση και συχνά ενσωματώνουν
ορυκτά. Διοργανώνουν επίσης σεμινάρια κεραμικής και ζωγραφι-
κής σε κεραμικά, αλλά διαθέτουν και kits ζωγραφικής σε κεραμικό
για όσους προτιμούν την άνεση του σπιτιού τους.
THE POTTERY WORKSHOP
In the large bright space of the Yi Art (51 Alkminis & Ptolemaidos,
Kato Petralona, tel. 210-34.10.944), Ioanna Papouli and Penelope
Tripantzi have been creating their own line of ceramics since 2019.
Made on the wheel or by hand-building, their utilitarian objects
and jewellery are inspired by the ancient Minoan civilisation, and
by textures and forms found in nature, often incorporating rocks
and minerals. They also organise pottery and pottery painting work-
shops, and they sell pottery painting kits for those who prefer to
try their hand in the comfort of their own home.
(7 Alkminis, tel. 212-10.55.214). With its floral cushions and the charac-
teristic tiled floor, it has a warm homely feel. Its cocktail list is curated
by Marfi Bali, and it serves a small menu of bar food such as pizzete,
burgers, pasta and salads.
The courtyard of the beautiful 1933 neoclassical townhouse that
houses the café-bar Kirios Who (Dimofontonos & 1 Yperionos, Ano
Petralona, tel. 210-34.23.972) is filled with pots of fragrant oregano,
mint and lavender. It serves a very good brunch and well-made cocktails,
and the music is an eclectic mix of different genres.
A modern alternative bar and coffeehouse, Babouras (43 Dimo-
fontos St, Ano Petralona, tel. 211-71.08.153) has all the ingredients of a
classic hangout. The interior has both vintage and industrial elements,
while the outside space, especially in the summer, reminds one of being
on an island. Here, you’ll find a selection of beers, classic cocktails, and
guide ● Petralona
Το plant shop Άι Ντου / The plant shop I Do
Δύο σημαντικές γκαλερί
Η γκαλερί Ελένη Κορωναίου (Δημοφώντος 30 και Θορικίων 7)
στεγάζεται από το 2009 σε ένα υπέροχο νεοκλασικό κτίριο των
Πετραλώνων. Ιδρύθηκε το 1989, φιλοξενώντας πρωτοποριακές
εκθέσεις για την εποχή. Έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην προ-
ώθηση της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα, καθώς υποστηρίζει
και προωθεί Έλληνες καλλιτέχνες στη διεθνή σκηνή, αλλά και
παρουσιάζει έργα διεθνών καλλιτεχνών, κάποιοι από τους οποί-
ους εκτέθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα στον χώρο της. Στον
ίδιο δρόμο λειτουργεί και η Chili Art Gallery (Δημοφώντος
13-15), ένας πολιτιστικός χώρος που παρουσιάζει σε μηνιαία
βάση ατομικές και ομαδικές εκθέσεις από όλες τις μορφές της
σύγχρονης τέχνης. Διαθέτει επίσης ένα πωλητήριο με σχέδια,
χαρακτικά και κοσμήματα.
Η πράσινη πινελιά
Το Άι Ντου (Καλλισθένους 68, Άνω Πετράλωνα, τηλ. 211-
74.07.575) βρήκε τη δική του στέγη σε ένα γωνιακό κτίριο της
δεκαετίας του 1930 μετά από δύο χρόνια που λειτουργούσε ως
shop in shop στο μπαρ ΚΙΝΟΝΟ στο Κουκάκι. Το plant store
της Όλγας Μανέτα και του Γιώργου Μπρίνια γεννήθηκε από την
επιθυμία τους να εκφράσουν την αγάπη και τις γνώσεις τους για
τα φυτά και φιλοξενεί μεγάλη ποικιλία από φυτά εσωτερικού και
εξωτερικού χώρου και καλαίσθητα σύνεργα κηπουρικής.
108 - blue magazine
a few snacks – and the music is consistently good.
A staple of Ano Petralona, Klouvi (57 Dimofontos, Ano Petralona)
opened in 2009. There’s something of a house-party atmosphere about
this place, with jazz, funk and soul playing on the speakers.
Two important galleries
The Eleni Koroneou Gallery (30 Dimofontos & 7 Thorikion) has been
housed in a beautiful neoclassical building in Petralona since 2009. The
gallery, originally founded in 1989, hosted pioneering exhibitions for the
time. It has since played a very important role in the contemporary art
scene in Greece, as it promotes the work of local artists internationally,
while showcasing the work of important international artists, many of
whom have never had their work exhibited in Greece. Located on the
same street, the Chili Art Gallery (13-15 Dimofontos) is a cultural space
that hosts monthly solo or group exhibitions of all forms of contemporary
art. It also has a shop selling drawings, prints, and jewellery.
The green note
I Do (68 Kallisthenous, Ano Petralona, tel. 211-74.07.575) found a home in
a 1930s corner building, after two years of operating as a shop-in-shop in
the bar KINONO, in the nearby neighbourhood of Koukaki. Olga Maneta
and George Brinias’ plant store was born out of their desire to express
their love and share their knowledge of plants; it’s home to a wide variety
of indoor and outdoor plants, and some stylish gardening paraphernalia.
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

Text: Katerina I. Anesti / Photography by Mara Desipris (D-TALES)

METEORA: BETWEEN HEAVEN AND EARTH
ΜΕΤΕΩΡΑ: ΜΕΤΑΞΎ ΟΎΡΑΝΟΎ ΚΑΙ ΓΗΣ
 Ο Μιχάλης Σαράντης απέναντι από
την Μονή Βαρλαάμ. Κάτω δεξιά
διακρίνεται η Μονή Αγίου Νικολάου
Αναπαυσά. / Michalis Sarantis facing
Varlaam Monastery. The Monastery
of Agios Nikolaos Anapafsas can be
seen at the bottom right.
Απρόσιτες κορυφές, στήλες σκουρόχρωμου ψαμμίτη που
υψώνονται 600 μέτρα από το επίπεδο της θάλασσας, «τρυπώντας»
τον ουρανό πάνω από το χωριό Καστράκι, στην Καλαμπάκα. Στην
κορυφή τους έχουν «φωλιάσει» διάσπαρτα μοναστήρια μοναδικής
αρχιτεκτονικής, τα οποία ατρόμητοι μοναχοί, οπλισμένοι με την
πίστη τους και μια εξωπραγματική δύναμη, άρχισαν να χτίζουν με
τα χέρια τους από τον 11ο αιώνα. Τέχνη υψηλή, που σε κάνει να
δακρύζεις: τοιχογραφίες, fresco, όπως το παλαιότερο υπογεγραμμένο
έργο του κορυφαίου καλλιτέχνη και ηγέτη της Κρητικής Σχολής,
Θεοφάνη, γνωστού ως «αρίστου αγιογράφου». Κειμήλια των ιερών
γραφών, σπάνια αντίτυπα έργων της Αρχαίας Ελληνικής Γραμμα-
τείας, όπως του Πλάτωνα, του Ησίοδου, του Αριστοφάνη, του Λου-
κιανού. Αμέτρητες σπηλιές, οι οποίες ήταν οι σκήτες των μοναχών
πριν ανέβουν στις κορυφές για να φτιάξουν τα μοναστήρια.
«Ανάμεσα στη γη και στον ουρανό». Αυτό σημαίνει Μετέωρα,
σύμφωνα με τον Όσιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη. Το 1344 έφυγε
από τη σκήτη του στον Πλατύ Λίθο και μαζί με άλλους μοναχούς
έφτιαξαν στην κορυφή του το Μεγάλο Μετέωρο. Σύμφωνα με τις
ιστορικές μαρτυρίες, 24 μοναστήρια δημιουργήθηκαν στους περίπου
100 βράχους, και από αυτά σήμερα τα έξι είναι επισκέψιμα, ενώ
μια σπηλιά που ήταν παλιά μοναστήρι δέχεται μία φορά τον χρόνο
αναρριχητές ζωσμένους με μαντίλια. Είναι η Μονή του Αϊ-Γιώργη
του Μανδηλά.
Σκαρφαλώνεις με δέος. Αγγίζεις τον βράχο και νιώθεις σχεδόν ότι
έχει παλμό. Νιώθεις μια δύναμη να σε σπρώχνει στην κορυφή. Έχει
κάτι το μυστηριακό, το ιερό. Όταν κοιτάς τα Μετέωρα από μακριά,
νομίζεις ότι έχουν μάτια, ότι σου γνέφουν. Βλέπεις μορφές μοναχών,
αγίων. Μοιάζουν να κινούνται, να περιστρέφονται, να σε κυκλώνουν.
Εκεί όπου είναι σήμερα το «δάσος» των βράχων, καλύπτοντας
έκταση 30 τετραγωνικών χιλιομέτρων, πριν από 30 εκατομμύρια
χρόνια υπήρχε μόνο θάλασσα. Σταδιακά υποχώρησε, τα πετρώματα
μετακινήθηκαν, απλώθηκε μια πεδιάδα. Και ορμητικά ξεχώρισαν,
μυτεροί, απειλητικοί, επιβλητικοί, οι βράχοι των Μετεώρων, που οι
γεωλόγοι αποκαλούν «τεκτονικά κέρατα» και οι οποίοι χωρίζονται
από «τεκτονικές τάφρους».
Η UNESCO ενέταξε τα Μετέωρα στον κατάλογο των Μνημείων
Παγκόσμιας Κληρονομιάς το 1988· δηλαδή, 80 χρόνια μετά τις θρυ-
λικές φωτογραφίες των Μετεώρων που έβγαλε ο Fred Boissonnas,
καθισμένος μέσα σε ένα δίχτυ που τραβούσαν τέσσερις μοναχοί
στην κορυφή των βράχων.
Οι αισθήσεις βρίσκονται σε συναγερμό. Η όραση αδυνατεί να
συλλάβει πλήρως το μεγαλείο του τοπίου, η αφή ξαφνιάζεται από
τον βράχο που είναι σχεδόν λείος. Η όσφρηση υπνωτίζεται από τα
βότανα, τα λουλούδια που ανθίζουν ολόγυρα, το μυρωδικό λιβάνι
στα μοναστήρια. Η ακοή θρέφεται όχι μόνο από τους ψαλμούς, αλλά
και από τον ήχο που χαρακτηρίζει τα Μετέωρα. Από το ρυθμικό
χτύπημα στο τάλαντο, που είναι φτιαγμένο από σφεντάμι, και στο
μεταλλικό σήμαντρο πριν από τη λειτουργία. Σαν να αιματώνεται
και να χτυπά η καρδιά των βράχων, ακολουθώντας τη μελωδία που
γεννούσε ο Nώε καλώντας τα ζώα στην κιβωτό του. Έτσι τώρα, ο
ήχος αυτός καλεί τους μοναχούς στην κιβωτό του Θεού.
Forbidding spires, the 100-odd pinnacles of dark-grey sand-
stone known collectively as Meteora rise 600 metres above sea
level to pierce the sky above the village of Kastraki near Kalabaka.
Nestled on many of their summits, a scattering of monasteries –
each a unique architectural gem – were home to intrepid monks
who, armed with their faith and an almost supernatural strength,
began the construction of these edifices back in the 11th century.
They also created frescoes so sublime that they still bring tears to
the eyes; such works include the oldest signed piece by Theophanis,
a leading figure in the Cretan School of iconography and a master
of the art of icon painting. The monasteries were also repositories
for sacred texts and rare copies of works by ancient writers like
Plato, Hesiod, Aristophanes and Lucian. Among the rocks you’ll
see countless caves that served as sketes, or a collection of solitary
cells, for the monks before they scaled the summits to build their
monasteries.
Meteora was, in the words of Saint Athanasius the Meteorite,
a place “between heaven and earth.” He left the skete of Platys
Lithos in 1344 to build, together with a number of other monks, the
monastery atop the Great Meteoron. According to historical records,
24 monasteries were established over the centuries on the rock
columns of Meteora. Today, six of these monasteries remain active
and are open to the public year-round. A cliff-side cave that once
housed a monastery is now used just once a year when the faithful
climb the rock to leave colourful fabric offerings in honour of Saint
George Mandilas (“Saint George of the Scarves”).
The ascent to the monasteries inspires awe. You touch the pil-
lars and they seem to pulsate with energy, with a power that propels
you to the summit. There’s a mystical quality to it. When you look
at Meteora from afar, the pinnacles seem to have eyes that beckon
you. You see shapes that look like the figures of monks and saints,
which appear to move, spinning about and encircling you.
This forest of rocks that stretches across 30 square kilometres
was nothing but sea 30 million years ago. The water gradually
ebbed, the earth shifted and a high plateau was formed, after which
vertical fault movement, rather than the more common phenome-
non of tectonic trough, led to the formation of these buttes.
UNESCO added Meteora to its list of World Heritage Sites in
1988. That was 80 years after Fred Boissonnas, suspended in a net
that was being raised to the monastery on the top of the rock by
four monks, took his legendary photographs of the site.
Meteora acts on the senses: sight, because it’s hard to believe
the majesty of this landscape; touch, because of the surprising
smoothness of the rock; smell, thanks to the heady aroma of wild-
flowers and the pungent scent of incense permeating the monas-
teries; hearing, because of the sonorous chanting of the monks and
all the other sounds that define Meteora, such as the jangle of the
censer or the gong-like sound of the semantron that summons the
faithful to Mass. The semantron rings out like the heartbeat of the
rocks, like the call of Noah summoning animals to the Ark; it is the
sound calling the monks to the ark of God.
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

Το βαγονέτο για τη μεταφορά των μοναχών ή εξοπλισμού στη Μονή του Μεγάλου Μετεώρου.
/ A small cable-car used to transport monks or equipment at the Monastery of the Great Meteoron.
 ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

το παλαιότερο επώνυμο έργο του Θεοφάνη, πρωτηγέτη της Κρητικής Σχολής.

Η τοιχογράφηση του Καθολικού της Μονής του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά αποτελεί
A fresco in the katholikon, or main church, of the Monastery of Agios Nikolaos Anapafsas
is the oldest signed work by Theophanis, a pioneer of the Cretan School of icon painting.
 ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

Προσέξτε τη λεπτομέρεια στο κάτω μέρος της τοιχογραφίας στη Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.
Μια σπάνια παράσταση του Αδάμ στον Παράδεισο, όπου ονοματοδοτεί ζώα και πτηνά.
/ A closer look at the bottom part of the fresco in the Monastery of Agios Nikolaos Anapafsas
reveals a rare scene depicting Adam, in paradise, naming the animals.
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
 ΚΑΜΠΑΡΝΤΙΝΑ LA VACA LOCA, ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ ΚΑΙ ΠΟΥΚΑΜΙΣΟ COS STORES, ΑΡΒΥΛΕΣ ΑΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ.

Κατηφορίζοντας τα σκαλιά της Μονής του Μεγάλου Μετεώρου. Δεξιά: H Μονή Βαρλαάμ
/ Looking down at the steps leading to the Monastery of the Great Meteoron. Right: The Monastery of Varlaam
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
 ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

Το παλιό μαγειρείο της Μονής Μεγάλου Μετεώρου

The old kitchen at the Monastery of the Great Meteoron
 ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

Ο πατήρ Γρηγόριος χτυπά το σήμαντρο στη Μονή Μεγάλου Μετεώρου. Δεξιά: Η Μονή Ρουσάνου / Father Grigorios strikes the semantron,
a bell calling monks to prayer, at the Monastery of the Great Meteoron. Right: The Monastery of Roussanou
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
 Η Μονή της Υπαπαντής. Δεξιά: Κάτω από τη Μονή Ρουσάνου
/ The abandoned Monastery of Ypapanti. Right: Looking up at the Monastery of Roussanou.
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

Οι φυσικές κοιλότητες και σπηλιές των βράχων χρησίμευσαν ως μικροί χώροι προσευχής,
τα λεγόμενα προσευχάδια και ασκηταριά, πριν οργανωθεί η μοναστική κοινότητα.
 The natural cavities and caves in the rocks served as small
prayer areas before the monastic communities were organised.
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
ΠΑΛΤΟ DEUX HOMMES, ΠΟΥΚΑΜΙΣΟ ΚΑΙ ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ
COS STORES, ΑΡΒΥΛΕΣ ΑΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ.
 Η Μονή του Αϊ-Γιώργη του
Μανδηλά στο βαθούλωμα
του βράχου δέχεται
μία φορά τον χρόνο
αναρριχητές ζωσμένους με
μαντίλια. / The Monastery
of St. George Mandilas
(“Saint George of the
Scarves”) in an indentation
in a cliff face, is now used
just once a year when
the faithful climb the rock
to leave colourful fabric
offerings.
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
 Αδράχτι ονομάζεται ο
εντυπωσιακός, στενός και
ψηλός βράχος στη μέση της
εικόνας. / The impressively
tall and slender rock in the
middle of the picture is
known as Adrahti.

ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ ΚΑΙ ΠΟΥΚΑΜΙΣΟ COS STORES, ΑΡΒΥΛΕΣ ΑΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ.
 ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

ANORAK LA VACA LOCA, ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ ΚΑΙ ΠΟΥΚΑΜΙΣΟ COS

STORES, ΑΡΒΥΛΕΣ ΚΑΙ ΚΑΠΕΛΟ ΑΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ.
ΚΑΜΠΑΡΝΤΙΝΑ LA VACA LOCA, ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ ΚΑΙ ΠΟΥΚΑΜΙΣΟ
COS STORES, ΑΡΒΥΛΕΣ ΑΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ.
Στα βράχια απέναντι από τον βυζαντινό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Καλαμπάκα
At the base of the rocks near the Byzantine church known as Koimiseos tis Theotokou (or, Assumption of the Virgin Mary) in Kalabaka.
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
 ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

Ο μαρμάρινος άμβωνας, ύψους έξι μέτρων, στον βυζαντινό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Καλαμπάκα
/ A marble pulpit, 6 metres high, in the church known as Koimiseos tis Theotokou in Kalabaka.
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
 ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).

O βυζαντινός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Στην τοιχογραφία: Η Παναγία, ο Χριστός και ο επίσκοπος Σταγών Ιωάσαφ.
Within the church known as Koimiseos tis Theotokou, there is a fresco depicting the Virgin Mary, Christ and the Bishop Joasaph of Stagoi.
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
ΠΟΥΚΑΜΙΣΟ COS STORES
 Ο Μιχάλης Σαράντης στο μεγαλείο των Μετεώρων
«Αφουγκραζόμουν όλο το μεγαλείο των Μετεώρων. Μπροστά τους
μπορείς να σταθείς μόνο με ταπεινότητα. Αντιλαμβάνεσαι πόσο
μικρός είσαι». Ο κορυφαίος Έλληνας ηθοποιός –βραβευμένος
με τον Σταυρό του Δημήτρη Χορν– Μιχάλης Σαράντης εξηγεί πώς
αισθανόταν όταν φωτογραφιζόταν για το Blue πάνω στους βράχους
των Μετεώρων, με το συγκλονιστικό τοπίο να χάσκει κάτω, πάνω,
γύρω του. Όταν στεκόταν πλάι σε ιερά κείμενα, ανάμεσα σε αγιο-
γραφίες περασμένων αιώνων στις μονές. Στις «βουνοκορφές των
αγγέλων», όπως έγραψε ο Νίκος Καρούζος.
Οι μεταμορφώσεις αποτελούν κυτταρικό στοιχείο της υποκρι-
τικής τέχνης του Μιχάλη Σαράντη, η οποία αγγίζει κάθε πόρο του
δέρματός του και ξεχειλίζει στη σκηνή ή στην οθόνη. Ακόμα και το
Vulture του New York Magazine εντυπωσιάστηκε όταν τον είδε στην
παράσταση «Όρνιθες» του Αριστοφάνη στη Νέα Υόρκη και περιέ-
γραψε τις ακροβατικές του κινήσεις, τον δυναμικό τρόπο να μιλάει
ασταμάτητα.
Έχει αλώσει τη σκηνή με δεκάδες παραστάσεις από το σύνολο
του ρεπερτορίου, όμως τα τελευταία χρόνια αναμετριέται στη σκηνή
με το πιο προσωπικό του στοίχημα: τον «Αίαντα» του Σοφοκλή στο
θέατρο Αλκυονίς. Γίνεται για 80 λεπτά κάθε ένας από τους εννιά
ήρωες στην τραγωδία «Αίας» του Σοφοκλή, σωματοποιεί τον μύθο,
το κείμενο, εκτινάσσεται μπροστά στα μάτια του θεατή. Από την
παραφροσύνη του παραπλανημένου από τη θεά Αθηνά ήρωα, στην
απόγνωση της αποκάλυψης, στην ντροπή, στην αυτοκτονία, στο ντα-
ηλίκι του Μενελάου, στη ναρκισσιστική σκληρότητα του Αγαμέμνονα,
στον δαιμονικά σοφό Οδυσσέα, στην ψυχρή υπεροχή της θεάς Αθη-
νάς. Το σώμα, η φωνή, η ανάσα του γίνονται το roller coaster των δια-
φορετικών συναισθημάτων και των κορυφώσεών τους όπως διατρέ-
χουν την τραγωδία του Σοφοκλή. Όσο ο «Αίας» συνεχίζει το ταξίδι
του στη σκηνή, ο Μιχάλης Σαράντης ετοιμάζεται και για το καλο-
καίρι, οπότε θα τον δούμε να επιστρέφει στην Επίδαυρο, αυτή τη
φορά στους «Βατράχους» του Αριστοφάνη.
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
Michalis Sarantis and the majesty of Meteora
“I sensed Meteora’s majesty intensely. The only way to face the site
is with humility. It makes you fully aware of just how small you are.”
A top Greek actor and a recipient of the prestigious Dimitris Horn
Theatre Award, Michalis Sarantis explains how he felt while being
photographed for Blue on the rocks of Meteora, with that stun-
ning landscape all around – upon the “summits of the angels,”
as the poet Nikos Karouzos once put it – or in the monasteries,
beside sacred texts and among icons depicting saints from cen-
turies past.
Transformation is an elemental part of Sarantis’ craft as a thes-
pian, a process that pervades every pore of his skin and spills out
onto the stage or screen. The critic of New York magazine’s Vul-
ture, impressed by his performance in Aristophanes’ “The Birds” in
New York, hailed his “gymnastic, motor-mouthed” delivery.
Sarantis has given dozens of memorable performances span-
ning the length and breadth of the theatre repertoire, but the past
few years have seen him taking on what he says is one of his great-
est challenges: Sophocles’ “Ajax,” on stage at Athens’ Alkyonis
Theatre. For 80 whole minutes, he transforms himself into each of
the heroes depicted in Sophocles’ tragedy, embodying the myth
and the text, in an explosive performance capturing the insanity
of the hero Ajax, who has been deluded by the goddess Athena,
the despair and shame he feels regarding his own actions, and
his suicide, as well as the machismo of Menelaus, the narcissis-
tic cruelty of Agamemnon, the wisdom and wiliness of Odysseus,
and the cold magnificence of Athena.
Sarantis’ body, his voice and his very breath are all taxed to
the extreme during this emotional rollercoaster ride that Sopho-
cles takes us on. What’s more, even as “Ajax” continues its theat-
rical run, Sarantis is preparing for the summer, which will see him
returning to the Ancient Theatre of Epidaurus, this time in Aristo-
phanes’ “The Frogs.”
ΤΟ COPYRIGHT ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (COPYRIGHT HELLENIC MINISTRY OF CULTURE AND SPORTS) (4858/2021).
 Η Μονή Αγίου Νικολάου Μπάντοβας
/ The Monastery of St. Nicholas of Badova.

Fashion Editor: Dada Ioannidou

Art Direction & Set Design: Nikos Yfantis
Make-up: Manos Vynichakis (www.manosvynichakis.com)
Fashion Associate: Vasiliki Symeonidi
Videographer: Vladimiros Nikolouzos
Aerophotography/Drone operator: George Pappas

ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ:
DEUX HOMMES, ΚΑΝΑΡΗ 18, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-36.14.155
LA VACA LOCA, WWW.LAVACALOCA.GR
COS STORES, WWW.COS.COM
guide ● Thessaloniki

ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ: ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΊΣ

ΚΑΊ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΊΚΕΣ ΑΦΊΞΕΊΣ
Νέα ενδιαφέροντα εστιατόρια, μπουτίκ ζαχαροπλαστεία, taprooms με craft μπίρες, η χειροποίητη δημιουργία
σε έξαρση και η Αγορά Μοδιάνο, που ξεδιπλώνει ακόμη περισσότερο την πολύπτυχη παρουσία της.

152 - blue magazine

 THESSALONIKI: NEW TRENDS
AND EXCITING ARRIVALS
Greece’s second city sparkles with sublime seafood eateries, boutique pastry shops, microbrew taprooms,
stylish hand-crafted creations and a newly revamped Modiano Market that’s already drawing crowds.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ / BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: DIONYSIS KOURIS

Ο Λευκός Πύργος, σύμβολο της πόλης,

δεσπόζει ανάμεσα στην Παλαιά και τη Νέα
Παραλία. / The White Tower, symbol of
the city, takes pride of place on the shore
between the Old and New Waterfronts.

blue magazine - 153

guide ● Thessaloniki

Το νέο γαστρονομικό hot spot

Με τα γαστρονομικά εχέγγυα του Ελληνοπαλαιστίνιου σεφ
Βασίλη Χαμάμ και την υψηλή αισθητική του δημιουργικού
γραφείου των Beetroot, που είναι πίσω από το πρότζεκτ, το
Poster (Συγγρού 6, τηλ. 2310-547.384) είναι το πιο πολυανα-
μενόμενο εστιατορικό opening στη Θεσσαλονίκη για το 2023.
Ένας μακρόστενος χώρος με ανοιχτή κουζίνα και μπάρα από inox
περιμετρικά της, που καταλήγει σε έναν, σε χαμηλότερο επίπεδο,
χώρο που αποτελεί την κυρίως σάλα, ενώ όσο ανοίγει ο καιρός
θα βγουν τραπέζια και στον εξωτερικό χώρο. Μπιστρονομικού
ύφους κουζίνα, με αναφορές στην ελληνική και στη λεβαντίνικη
γαστρονομική παράδοση, αλλά δεν λείπουν και ασιατικές νύξεις
(σε υλικά και τεχνικές). Ο Χαμάμ, αυτοδίδακτος και παθιασμένος
μάγειρας, αλλά προερχόμενος και από σπουδές Καλών Τεχνών,
αντιλαμβάνεται το φαγητό με καλλιτεχνική ευφυΐα και στήνει ένα
μενού με πρωτότυπες ιδέες και στιβαρή προσωπικότητα. Κάνει
πολλές δικές του παρασκευές, όπως η σκόνη από οινολάσπες
που χρησιμοποιεί σαν άρτυμα, γάρους από εντόσθια ψαριών,
τουρσιά από φλούδες εσπεριδοειδών, ξίδια, xo sauce, και χρησι-
μοποιεί υποτιμημένα υλικά (όπως το μοσχοχτάποδο που γίνεται
burger). Μια σπουδαία ιδιοσυγκρασιακή κουζίνα, με πιάτα όπως
το ταρτάρ προβατίνας με κράκερ τραχανά, το φιδέ με ρεβίθια
και σφυρίδα αυγολέμονο, το ορτύκι στα κάρβουνα με xo sauce,
η μοσχαρίσια γλώσσα τονάτο με fermented καρπούζι, το σταφι-
δόψωμο με καβουρμά, καμένο ξινολάχανο και coffee sriracha, Ο Γιώργος Αντωνιάδης, σεφ και
και το signature πιάτο του, το musakhan (παλαιστινιακό πιάτο με ιδιοκτήτης του Φύτρα / Giorgos
Antoniadis, chef and owner of Fytra
κοτόπουλο, κρεμμύδια κονφί, γιαούρτι και καβουρδισμένο κου-
κουναρόσπορο). Λίστα κρασιών με επιλογές σε ετικέτες ήπιας ΝΈΟ ΓΑΣΤΡΟΜΈΖΈΔΟΠΩΛΈΊΟ
φυσικής οινοποίησης. Το Φύτρα στην περιοχή της Χαριλάου (Ανδριανουπόλεως 10, τηλ.
2310-318.747) του σεφ/ιδιοκτήτη Γιώργου Αντωνιάδη ακολουθεί το
Μοναστηριακή κουζίνα στο κέντρο γαστρονομικό ύφος των αντίστοιχων γαστρομεζεδοπωλείων της
Θεσσαλονίκης, που έχουν δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια μια
Το Botargo (Βασιλέως Ηρακλείου 45, ξενοδοχείο MonAsty, τηλ. σημαντική σκηνή στην πόλη. Ένα σταθερό μενού με κλασικά ορε-
2310-274.545) βρίσκεται εντός του MonAsty, του νέου πεντά- κτικά και κρέατα, αλλά οι πιο ενδιαφέρουσες επιλογές βρίσκονται
στερου ξενοδοχείου στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, με όνομα στον μαυροπίνακα με τα πιάτα ημέρας, όπως η πληθωρική προβα-
τίνα με ξινό τραχανά και ξηρό ανθότυρο και η αρνίσια συκωταριά
και αναφορές στη βυζαντινή κληρονομιά της πόλης. Υπέρκομψη με ξινοτύρι.
σάλα εναρμονισμένη με την comfort τάση της εποχής, με αρκε-
τές ξύλινες επιφάνειες, ένα μεγάλο μοναστηριακό τραπέζι στη A NEW GASTRO-MEZEDOPOLEIO
Located in the area of Harilaou and run by chef/owner Giorgos
μέση και προσεγμένο φωτισμό. Τα μενού που έχει επιμεληθεί ο
Antoniadis, Fytra (10 Andrianoupoleos, tel. 2310-318747) takes a
σπουδαίος σεφ Γιώργος Στυλιανουδάκης (και εκτελεί ο Κων- similar culinary approach to other upscale meze restaurants in the
σταντίνος Μποβιάτσης) είναι μια μείξη αστικής και μοναστηρι- city – and executes it well. It has a fixed menu with classic appetisers
ακής κουζίνας, με πιάτα που ακτινοβολούν μια προσεγμένη και and meat dishes, but the real magic is written on the chalkboard,
which displays daily specials such as rich mutton with sour tarhana
έμπειρη δουλειά στην κουζίνα. Βαθιάς νοστιμιάς πρασοσέλινο με and dry anthotyros cheese, or lamb liver with xinotyri.
μάγουλα μαύρου χοίρου, χυμό από σέλινο και μια ελαφριά κρέμα
από σελινόριζα, πληθωρικό στιφάδο με μοσχαρίσια μάγουλα,
πουρέ παστινάκι, καψαλισμένα κρεμμύδια και μια κυμινάτη σάλ- A culinary hotspot
τσα, και signature πιάτο ο αγιορείτικος μπακαλιάρος με πουρέ The most anticipated opening in Thessaloniki this year was of the restau-
από καραμελωμένο κρεμμύδι και ψητές αγκινάρες. Ενδιαφέρον rant Poster (6 Syngrou, tel. 2310-54.73.84), which boasts the culinary
έχουν και οι υπόλοιποι κοινόχρηστοι χώροι του καλαίσθητου credentials of Greek-Palestinian chef Vassilis Hamam and the tasteful
ξενοδοχείου, όπως το Samite gastro bar, που λειτουργεί από το stylings of its ownership team Beetroot, a design firm whose office and
πρωί με καφέ, σνακ και καλοφτιαγμένα κοκτέιλ, επιμελημένα café is next door. Poster’s stainless-steel counter runs along the open
από την ομάδα του Apallou. Προσεχώς θα ανοίξει και το Ennea kitchen in this long, narrow space; there’s also a sunken dining area and
bar στην οροφή του κτιρίου, με πισίνα και μαγική θέα. outdoor seating. The bistro-style menu contains clear references to the
chef’s Greek and Levantine roots, though there’s no shortage of Asian
Ανοιχτές φωτιές στο Πανόραμα influences when it comes to ingredients and technique. A passionate
Στο κέντρο του Πανοράματος, ο Γιάννης Κιόρογλου –ένας από self-taught chef with an educational background in the fine arts, Hamam
τους καλύτερους σεφ της γενιάς του με διεθνείς περγαμηνές approaches food with artistic flair, presenting dishes that are original and

154 - blue magazine

 Το Poster είναι το πιο
πολυαναμενόμενο φετινό
εστιατορικό opening. / This year's
most anticipated restaurant
opening was that of Poster.

Στο εστιατόριο Onora, στο Πανόραμα

/ At the restaurant Onora, in Panorama

Samite Gastro Bar

Το εστιατόριο Botargo / Botargo Restaurant

blue magazine - 155

guide ● Thessaloniki

Η προβλήτα A στο λιμάνι / Pier A at the port

Το εστιατόριο Τrizoni Exclusive σε νέο

(ηγείται της κουζίνας του La Guérite στο νησί Sainte-Marguerite χώρο στα Λαδάδικα / The restaurant
απέναντι από τις Κάννες, ενώ είναι και executive chef στα La Trizoni Exclusive in Ladadika
Guérite στο Σαν Τροπέ και στον Άγιο Βαρθολομαίο)– έχει στήσει
στο Onora (Παπαδοπούλου 17, τηλ. 2310-341.800) μια state of
the art ανοιχτή κουζίνα με κάρβουνα, ξυλόφουρνο και μια μεγάλη
μασίνα. Τα ράφια με τα βιβλία μαγειρικής, τα γήινα χρώματα και
τα «σπιτικά» έπιπλα στην κουζίνα προσδίδουν οικειότητα στον
χώρο. Το μενού έχει στηθεί με όρους γαστρομπιστρό, με συχνές
αναφορές στην παράδοση της Θεσσαλονίκης: Μεζές περιωπής,
η μελιτζάνα στα κάρβουνα με καπνιστό χέλι, πράσινο μήλο και
σέλερι, όπως και το πιάτο «ο γαύρος όπως τον έμαθα στην Κέρ-
κυρα» – μια άψογα τηγανισμένη κροκέτα με φιλέτα γαύρου και
γραβιέρα. Η ψητή σουπιά με το μελάνι της, που συνοδεύεται
με ένα υπόκωφα πικάντικο λαχανόρυζο, είναι ένα πιάτο κόμ-
φορτ νοστιμιάς, ενώ το μοσχαρίσιο διάφραγμα μαριναρισμένο
με πελτέ ντομάτας και μαντζουράνα δίνει τον κρεατοφαγικό
τόνο. Κλείσιμο με μπριός με καραμελωμένη κρέμα πατισερί με

156 - blue magazine

 Η μπρασερί Linéaire
/ The brasserie Linéaire full of personality. He also creates his own ingredients, such as the dried
sediment from wine lees that he uses as a condiment, or the garum from
fermented fish entrails, the pickled citrus peels, different vinegars and an
XO-type sauce. He’s fond of underrated ingredients such as musky octo-
pus – which he turns into a burger. Hamam’s food is quirky and amazing,
and includes mutton tartare with a tarhana cracker; angel hair pasta with
chickpeas and grouper dressed in a creamy egg-lemon sauce; chargrilled
quail with XO sauce; beef tongue tonnato with fermented watermelon;
and raisin bread with kavourmas sausage and burnt sauerkraut and
coffee sriracha hot sauce. His signature dish is a Palestinian specialty,
musakhan, with chicken, confit onions, yoghurt and toasted pine nuts.
The wine list contains a selection of naturals.

Monastic treats at a luxury hotel

Botargo (45 Vasileos Irakleiou, tel. 2310-27.45.45) is located in MonAsty,
a new five-star hotel in downtown, whose name and concept reflect the
city’s Byzantine heritage. Featuring lots of wood – including a large table

blue magazine - 157

guide ● Thessaloniki

H σχεδιάστρια κοσμημάτων Μιχαέλα Αγάλλου

ΔΎΟ ΤΑΛΑΝΤΟΎΧΈΣ ΣΧΈΔΊΑΣΤΡΊΈΣ ΚΟΣΜΗΜΑΤΩΝ
/ The jewelry designer Mixaela Agallou
H Μιχαέλα Αγάλλου ξεκίνησε να πειραματίζεται με τον σχεδιασμό
κοσμημάτων κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Εμπνέεται από τις γεω-
μετρίες της φύσης (κοράλλια, κοχύλια, βρύα στα βράχια), αλλά και
από κλασικά vintage κοσμήματα, και έχει δημιουργήσει το brand Ffarji,
μια πολύ ενδιαφέρουσα σειρά με κομμάτια που άλλοτε μοιάζουν σαν
λιωμένα μέταλλα και άλλοτε έχουν μια υποβόσκουσα dark διάσταση
(θα τη βρείτε στο instagram.com/ffarji). Μινιμαλιστική ναΐφ αλλά και
occult αισθητική χαρακτηρίζει τα κοσμήματα που σχεδιάζει η Άννα
Ντινοπούλου με το brand Annoushe. Αυτό το διάστημα ετοιμάζει και
το εργαστήριο/πωλητήριό της στην Παπαρηγοπούλου 21α στην περιοχή
των Δώδεκα Αποστόλων, όπου θα στεγάσει και το έτερο project της
I.Weit με αυτοκόλλητα illustrations που σχεδιάζει η ίδια, με πολιτικές
και μουσικές αναφορές.

JEWELLERY DESIGNERS WITH AN EDGE

Mixaela Agallou began experimenting with jewellery design during the
pandemic lockdown. She is inspired by the geometric shapes seen in
nature (uch as coral formations, shells and moss on rocks), and by clas-
sic vintage pieces. Her brand Ffarji (instagram.com/ffarji) consists of
a very interesting line with pieces that resemble melted metal or ones
that exude a “dark” dimension. Naif minimalism and an element of the
occult, meanwhile, define the jewellery designed by Anna Dinopoulou
for her brand Annoushe. She is preparing to open a showroom and
workshop in Dodeka Apostoloi (21A Paparigopoulou), where she’ll also
display another project, called I.Weit, consisting of illustrated decals
she designs that bear references to contemporary politics and music.

μαχλέπι και παγωτό ελληνικό καφέ. Λίστα κρασιών με περίπου
200 ετικέτες, με επιλογές σε ετικέτες ήπιας φυσικής οινοποίησης.
Το νέο –καλύτερο από ποτέ– Τριζόνι
Το Τριζόνι, το «θρυλικό» πια εστιατόριο της Κρυοπηγής, που
άνοιξε το 1983 και εξελίχθηκε σταδιακά σε ένα από τα καλύ-
τερα εστιατόρια για ψάρι στην Ελλάδα, αφού εγκαινίασε πριν
από ενάμιση χρόνο την πρώτη θεσσαλονικιώτικη εκδοχή του,
μετακόμισε πρόσφατα σε νέο χώρο (Τrizoni Exclusive, Δόξης 1
και Σαλαμίνος, τηλ. 2310-542.533), σε ένα από τα εμβληματικά
κτίρια των Λαδάδικων, όπου στεγαζόταν στο παρελθόν το City
Diner (και ύστερα, για δεκαεπτά χρόνια, το ιστορικό Πανελλή-
νιον). Μια φανταστική σάλα με αναφορές σε γαλλικές μπρα-
σερί και αστικά εστιατόρια της Θεσσαλονίκης με παρκέ, ένα
καταπληκτικό ξύλινο μπαρ και σήμα κατατεθέν τα ζωγραφιστά
ανδαλουσιανά πλακάκια που τρέχουν κατά μήκος των τοίχων.
Εξωτερικά μια πολύ ωραία στημένη μεγάλη αυλή με ροτόντες
και μαρμάρινα τραπέζια. Σταθερά μία από τις πιο εντυπωσιακές
ψαριέρες στην Ελλάδα, με ψάρια εκτός του κλασικού δικτύου
διανομής, που έρχονται από ψαροντουφεκάδες και ψαράδες της
Χαλκιδικής. Ανάμεσα στον πάγο λαμπυρίζουν ψάρια και θαλασ-
σινά καλούδια που δύσκολα βρίσκεις σε εστιατόρια. Μια head to
tail ψαροφαγική προσέγγιση, που μετουσιώνεται σε μια μονα-
δική γαστρονομική εμπειρία σε όποιον εμβαθύνει στην καρδιά
αυτού του σπουδαίου εστιατορίου. Το raw bar βγάζει ωμές κοπές
από τα ψάρια ημέρας (από μια βουτυράτης υφής παλαμίδα με
αγουρέλαιο ή ένα ταρτάρ σφυρίδας με πουρέ σελινόριζα), το
τηγάνι παραδίδει στο πιάτο μια υποδειγματικά τηγανητή σκορ-
πίνα, το κάρβουνο τσουρουφλίζει τόσο όσο μια σουπιά με το
μελάνι της, η οποία θα αγκαλιάσει το τσιγαριαστό σπανάκι, ενώ
στους ταβάδες (που είναι και τα highlight του μενού) ξαπλώνει
μια μπάφα σε μπριάμ παρασκευή ή το συκώτι της σφυρίδας φρι-
κασέ. Ενημερωμένη λίστα με περίπου 100 ετικέτες, επιμελημένη
evoking a monastery’s communal dining arrangement – and well-de-
signed lighting, the stylish space lacks none of the comforts of an upscale
eatery. The menu, designed by star chef Giorgos Stylianoudakis and exe-
cuted by Konstantinos Boviatsis, is a mix of Asian and monastic cuisines,
with dishes that demonstrate expertise and great attention to detail.
The black pork cheeks with celery juice and a light celery root cream
are profoundly flavourful and the rich beef cheeks stew features parsnip
purée, seared onion and a cumin-infused sauce, but the main attraction
is cod cooked with a recipe inspired by the monastery kitchens on Mount
Athos, with a purée of caramelised onions and roasted artichokes. The
elegant hotel’s other notable public venues include Samite Gastro Bar,
which opens in the morning for coffee and snacks and continues with
lovely cocktails by the team from nearby Apallou; and the bar Ennea,
slated to open soon next to the pool on the roof, in a spot affording
incredible views.
Turning up the heat in Panorama
Giannis Kioroglou, one of the best Greek chefs of his generation – his
credentials include stints as head of the kitchen at La Guérite on the
island of Sainte-Marguerite near Cannes, and as executive chef at La
Guérite locations in Saint-Tropez and in St. Barts – has set up shop in
the middle of Panorama. Onora (17 Papadopoulou, tel. 2310-341.800)
features an attractive open kitchen fueled the old-fashioned way, with
coal, and a wood-fired oven and stove. The shelves are lined with cook-
books, and the homey furniture and the palette of earth tones gives
Onora a wonderfully familiar feel. The menu reflects a gastro-bistro
philosophy with influences from the local cuisine. The grilled aubergine
with smoked eel, green apple and celery is an exceptional way to start
the meal, as is the “Anchovy As I Learned to Do It in Corfu” – a beauti-
fully fried croquette of fish and graviera cheese. The squid, grilled with
its ink and accompanied by a slightly spicy cabbage-rice stew, is full of
comfort goodness, and the hanger steak marinated with tomato paste
and marjoram gives the menu an emphatic, meaty note. For dessert, try

158 - blue magazine

 Η πλατεία Αριστοτέλους, με φόντο τον
Θερμαϊκό Κόλπο / Aristotelous Square, with
the Thermaic Gulf in the background

από τον σομελιέ Κωνσταντίνο Κωστάκη, με επιλογές και σε κρα- the brioche with mahlepi-flavoured caramelised pastry cream, topped
σιά ήπιας φυσικής οινοποίησης. with Greek-coffee ice cream. The wine list contains some 200 labels,
including several naturals.
Η νέα μπρασερί
Το Linéaire (Βασιλέως Ηρακλείου 7, τηλ. 2310-555.233) βρί- Unforgettable fish
σκεται στο ισόγειο του –σχεδιασμένου από τον αρχιτέκτονα Trizoni, which opened in Kryopigi, Halkidiki, in 1983 and went on to
Vitaliano Poselli– εκλεκτικιστικού ρυθµού κτιρίου (1924) και become one of the best seafood restaurants in Greece, opened its first
«κουμπώνει» ιδανικά με το αισθητικό σύμπαν του κοκτέιλ μπαρ Thessaloniki location in 2021, and has just relaunched next door. Trizoni
Le Cercle de Salonique, που αναπτύσσεται στους επάνω ορόφους Exclusive (1 Doxis & Salaminos, tel. 2310-542.533) has taken over one
(και τελεί υπό την ίδια ιδιοκτησία). «Ψαρεύοντας» αισθητικές of the iconic buildings, once home to City Diner and later the historic
αναφορές από τα γαλλικά και τα αμερικανικά μπιστρό, έχει Panellinion, in the trendy Ladadika district. This stunning spot evokes
ραμποτέ τοίχο από τη μια πλευρά, ετερόκλητα πλακάκια από
την άλλη, vintage έπιπλα, πάτωμα από παρκέ και πλακάκια και
τραπέζια με λευκά τραπεζομάντιλα και κεριά. Το φαγητό κινείται
στα μονοπάτια μιας γαλλικής μπρασερί, αλλά με fusion διάθεση:
μοσχαρίσιο ταρτάρ με βιετναμέζικη σος nuoc cham, κρόκο από
αυγό ορτυκιού και τσιπς γαρίδας ή το σεβίτσε καραβίδας με γλυ-
κοπατάτα, φρέσκο κόλιανδρο και leche de tigre. Μια εσωτερική
σκάλα οδηγεί και στα μπαρ των επάνω ορόφων, για να συνεχίσετε
για ποτό χωρίς να χρειαστεί να βγείτε έξω στον δρόμο.

Τρία καινούργια ζαχαροπλαστεία

Ζαχαροπλαστικός οργασμός στην πόλη, με τρία νέα ζαχαροπλα-
στεία να σηκώνουν αυλαία το τελευταίο διάστημα. Ο ταλαντού-
χος pastry chef Γιώργος Αυγέρος εγκαινίασε το Magoa (Παλαιών
Πατρών Γερμανού 29, τηλ. 2311-301.157), μια μπουτίκ πατισερί/
σοκολατερί προσανατολισμένη στη γαλλική ζαχαροπλαστική.
Από τις έξοχες δημιουργίες του ξεχωρίζουν τα γαλλικά σουδά-
κια με κρέμα πατισερί και καραμέλα βανίλιας, το Paris-Brest με
πραλίνα από φιστίκι Αιγίνης, ενώ signature είναι τα dragées (κου-
φέτα σοκολάτας) και οι τρούφες (από την κλασική μπίτερ μέχρι
μια αρωματισμένη με άνθη κουφοξυλιάς). Μόλις μερικά μέτρα Το κοκτέιλ μπαρ Le Cercle de Salonique
/ The cocktail bar Le Cercle de Salonique
μακριά βρίσκεται το Senol (Παλαιών Πατρών Γερμανού 23), μια

blue magazine - 159

guide ● Thessaloniki
Γλυκές δημιουργίες στο ζαχαροπλαστείο Magoa
/ Sweet delicacies at the pâtisserie Magoa
κρουασαντερί που δίνει ειδικό βάρος στις πρώτες ύλες. Η ζύμη
ξεκουράζεται για τρεις ημέρες, το βούτυρο και τα άλευρα έρχο-
νται από τη Γαλλία και ο σεφ/αρτοποιός Senol βάζει τα δυνατά
του στο μαεστρικό ψήσιμο. Από τις γλυκές εκδοχές δοκιμάστε
το κρουασάν αμυγδάλου και αυτό με το φιστίκι Αιγίνης, και από
τις αλμυρές αυτό με μοτσαρέλα και πέστο βασιλικού. Έτερο
νέο ζαχαροπλαστείο το Forest (Φραγκίνη 9, τηλ. 2310-234.146)
του ζαχαροπλάστη Δημήτρη Τσούκα στα Λουλουδάδικα. Ένα
micro-ζαχαροπλαστείο, που ειδικεύεται στην πάβλοβα –στο
ψυγείο θα βρείτε πάντα τρεις εκδοχές της σε ατομικές μερίδες– με
εξαιρετική ζύμη και αέρινη μαρέγκα. Δοκιμάστε αυτή με γκανάς
λευκής σοκολάτας και φιστικοβούτυρο, μην αμελήσετε όμως
να επιστρέψετε για τη φανταστική πανακότα με ξινόγαλα και
φρούτα του δάσους σε μια πολύ ενδιαφέρουσα αντίστιξη ξινού με
γλυκό, αλλά και για τον πληθωρικό μπακλαβά με ωραίο κρουστό
φύλλο βασισμένο σε συνταγή της μητέρας του.
Το καφέ των Beetroot
Καφέ και πωλητήριο στο ισόγειο του κτιρίου «Ισμαήλ Πασά
Χάνι» του 1905 στη γειτονιά του Φραγκομαχαλά, όπου στεγά-
ζονται και τα γραφεία του ομώνυμου σχεδιαστικού γραφείου (το
οποίο «τρέχει» και τον χώρο). Ψηλοτάβανος χώρος με τζαμαρίες
περιμετρικά, άπλετο φυσικό φως και αισθητική με αναφορές
στην κεντρική Ευρώπη. Αξιόλογος καφές της θεσσαλονικιώτικης
Qualita Unica και σνακ επιμελημένα από τον Βασίλη Χαμάμ: bun
με αυγοσαλάτα και crispy παστουρμά και φοκάτσια δικής τους
παρασκευής με μορταδέλα, havuc (τούρκικη καροτοσαλάτα),
μανούρι, μαριναρισμένο ωμό κολοκυθάκι, ελιές Χαλκιδικής,
τουρσί κρεμμύδι, αντζούγια και coffee sriracha, και μια σούπα
ημέρας συνήθως με βάση τα όσπρια (γίγαντες με πορτοκάλι και
Beetroot Coffee Shop
160 - blue magazine
both French bistros and traditional Thessaloniki family restaurants, with
a parquet floor, an amazing wooden bar and ornate Andalusian tiles run-
ning the length of the walls all providing signature touches. There’s also
a lovely outdoor seating area with large round marble tables. It offers
one of the best selections of fish in Greece, working with spear gunners
and fishermen in Halkidiki to land less common delicacies from the sea,
which sparkle on the ice in the restaurant’s display case. The head-to-
tail culinary philosophy ensures a unique gastronomic experience for
all who visit this great restaurant. The raw bar works with the catch of
the day (think buttery bonito with early harvest olive oil or a grouper
tartare with a celery root purée), the frying pan delivers sublimely crispy
red scorpionfish, the charcoal grill perfectly sears squid with its ink that
will be served with pan-flashed spinach, and the tava, or large flat pan,
produces a flathead grey mullet with a vegetable medley and a fricas-
seed grouper liver (one of the menu highlights). The excellent wine list
contains some 100 labels, including several naturals, hand-picked by
sommelier Constantinos Kostakis.
Eclectic-style addition
Linéaire (7 Vasileos Irakleiou, tel. 2310-555.233) is on the ground floor
of an century-old Eclectic-style building designed by architect Vitaliano
Poselli. The new restaurant’s decor is a perfect style match with the
aesthetics of Linéaire’s upstairs neighbour, the cocktail bar Le Cercle
de Salonique, run by the same owners. Borrowing aesthetic elements
from French and American bistros, Linéaire has wainscoting on one wall
and mismatched tiles on the other, vintage furniture, white tablecloths
and candles, and parquet and tile flooring. The food is basically French
brasserie but with a fusion twist: beef tartare with a Vietnamese nuoc
cham sauce, the yolk of a quail egg and shrimp chips; or langoustine
ceviche with sweet potato, fresh coriander and leche de tigre. An indoor
staircase leads to the bar upstairs so you can continue your evening
without having to leave the building.
Sweet selections
Thessaloniki has experienced a sugary explosion of late, with three
new dessert shops opening in recent months. Talented pastry chef
Giorgos Avgeros launched Magoa (29 Palaion Patron Germanou, tel.
2311-301.157), a boutique pâtisserie/chocolaterie in the French tradition.
Among the many wonderful creations here are the choux with pâtisserie
cream and vanilla caramel, the Paris–Brest with a praline of Aegina pista-
chio, and Avgeros’ signature offerings, the dragées (chocolate pebbles)
and truffles (including a classic bitter version and one that is scented
with elderberry flowers). A few metres away, Senol (23 Palaion Patron
Germanou) specialises in croissants and is known for its excellent ingre-
dients. Chef-baker Senol pulls out all the stops; he rests the pastry dough
for three days and imports the butter and the flour from France. Of the
sweet options, the almond and the Aegina pistachio come highly recom-
mended, and of the savoury, the mozzarella and pesto stands out. The
third newcomer, Forest (9 Frangini, tel. 2310-23.41.46), is run by pâtissier
Dimitris Tsoukas and opened in the Louloudadika (“Flower Market”) dis-
trict. It’s an artisanal shop that specialises in pavlova (you’ll always find
individual portions of three versions in the fridge), with excellent pastry
and light-as-air meringues. Try the one with the white chocolate ganache
and peanut butter first, but come back for the amazing panna cotta
made with buttermilk and forest fruit for a great contrast of sweet and
tart, or the crispy rich baklava based on a recipe from Tsoukas’ mother.
 Το taproom Utopia
/ The taproom Utopia

H Αλεξάνδρα
Εντιρνέλη, pastry
chef στο Senol
/ Alexandra Edirneli, Ο Δημήτρης Τσούκας,
pastry chef at Senol pastry chef και ιδιοκτήτης
του Forest / Dimitris
Tsoukas, pastry chef and
Η Αψίδα του Γαλέριου και στο βάθος η owner of Forest
Ροτόντα / The Arch of Galerius, with the
Rotunda in the background

blue magazine - 161

guide ● Thessaloniki

Το μέγαρο Ψωμά Στο εργαστήριο κεραμικής Uluru Studio

(1927), δείγμα της / At the Uluru Studio pottery workshop
αρχιτεκτονικής
του Μεσοπολέμου
/ The Psomas
Residence
(1927), a prime
example of the
architecture
of the interwar
period

Ηλιοβασίλεμα δίπλα στις «Ομπρέλες»

του Γιώργου Ζογγολόπουλου, στη Νέα
Παραλία / Sunset as seen from the
famous “Umbrellas” sculpture, by George
Zongolopoulos, on the New Waterfront

Η ομάδα πίσω από το εργαστήριο κεραμικής

Kota The Studio / The team behind Kota
The Studio pottery workshop

Τα ερείπια του ανακτόρου του Γαλέριου

στην πλατεία Ναυαρίνου / The ruins of the
Palace of Galerius at Navarinou Square

162 - blue magazine

παντζαρόφυλλα). Δομικό κομμάτι του χώρου το πωλητήριο με
τις δημιουργίες των Beetroot (κάδρα με αφίσες με τα σχέδιά
τους, ρούχα, κεραμικά, εκδόσεις κ.ά.), ενώ μην αμελήσετε να
κατεβείτε στο υπόγειο, όπου βρίσκεται η γκαλερί, με ένα εντυ-
πωσιακό video wall στο βάθος του χώρου, στο οποίο προβάλλο-
νται video art δημιουργίες των Beetroot. (Beetroot coffee shop,
Πάικου 1, τηλ. 2310-801.409).
Δύο νέα taprooms
Στην αναπτυσσόμενη γειτονιά των Δώδεκα Αποστόλων, σε
μια γωνία της πλατείας Μαβίλη, στον χώρο ενός πρώην κατα-
στήματος ανταλλακτικών αυτοκινήτων, άνοιξε στις αρχές του
2023 το taproom Utopia (Γλάδστωνος 11, τηλ. 6974-489.347).
Είναι προϊόν της συνεργασίας τριών φίλων (Βασίλης Τσερκέζης,
Γιώργος Πιπιντάκος και Βαγγέλης Χατζησταύρου) που πειρα-
ματίζονται χρόνια με τη ζυθοποίηση και το 2020 κυκλοφόρησαν
στην αγορά την ετικέτα Eden, μια India pale lager. Δεν δια-
θέτουν δικό τους εξοπλισμό, αλλά ακολουθούν την πρακτική
της νομαδικής ζυθοποίησης (βράζουν τις μπίρες τους σε άλλες
ζυθοποιίες, όπως η Σκνίπα στη Θεσσαλονίκη). Στο καλαίσθητο
taproom, εκτός από την Eden και μια μπίρα που μόλις δημιούρ-
γησαν σε συνεργασία με την αθηναϊκή Noctua, διαθέτουν άλλες
δέκα επιλογές από ελληνικές μικροζυθοποιίες (κυρίως από τη
Βόρεια Ελλάδα), που εναλλάσσονται ανάλογα με τη διαθεσι-
μότητα και την εποχή. Διαθέτει και πατάρι, όπου σταδιακά θα
ξεκινήσουν γευσιγνωσίες μπίρας και σχετικά workshop. Έτερο
νέο taproom το Grook (Ερνέστου Εμπράρ 6) από την ομάδα που
έχει στήσει το Tarantino Burgers. Διαθέτει 15 μπίρες σε κάνουλα
από τις καλύτερες ανεξάρτητες μικροζυθοποιίες της Ελλάδας
και του εξωτερικού, ενώ σε συνεργασία με κάποιες από αυτές
δημιουργούνται μπίρες για αποκλειστική διάθεση στο Grook.
Τα κεραμικά είναι τάση
Αναζητήστε το Kota The Studio (Φιλίππου 56), προϊόν της
συνεργασίας τεσσάρων φίλων –της Γωγώς Αναστασοπούλου,
των Ανθής και Κέλλυς Θεοδώρακη και της Εύης Παπαδοπού-
λου– που γνωρίστηκαν στα μαθήματα κεραμικής του Γιώργου
Βαβάτση. Χρησιμοποιούν κυρίως stoneware πηλό και δημιουρ-
γούν από χρηστικά αντικείμενα (κούπες, κανάτες, μπολ, βάζα)
μέχρι πιο arty διακοσμητικές συνθέσεις (κεραμικά τοίχου). Στο
υπόγειο ευρύχωρο εργαστήριό τους διοργανώνουν και σύντομα
θεματικά workshop (κατασκευή κούπας, κηροπήγιου, κ.λπ.).
Δημιουργίες τους μπορεί να συναντήσετε στους χώρους εστί-
ασης της πόλης, όπως το εστιατόριο Μαεστράντζα, το μπαρ
Casablanca και το καφέ Shed. Εξαιρετική η δουλειά και του
Uluru Studio του αρχιτέκτονα Σίμου Αντωνιάδη, ο οποίος
μαθήτευσε δίπλα στον σπουδαίο Θεσσαλονικιό κεραμίστα
Θωμά Μαυρουδή. Ο ταλαντούχος κεραμίστας σχεδιάζει πρώτα
σε χαρτί και στη συνέχεια δουλεύει κυρίως στο χέρι (τεχνική
hand building), ενώ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στα γυαλώματα.
Δημιουργεί κυρίως χρηστικά αντικείμενα (γλάστρες, πλακά-
κια, αντικείμενα κουζίνας), ενώ πολύ ενδιαφέρον έχουν κάποιες
δημιουργίες όπου συνδυάζει και άλλα υλικά, όπως φελλούς,
ξύλινες λαβές, πέτρες, κ.λπ. Πωλητήριο και εργαστήριο στη
γειτονιά των Δώδεκα Αποστόλων (Παναγιώτη Καρατζά 3), στον
χώρο ενός πρώην ψιλικατζίδικου.
Creative coffee shop
Renowned local design firm Beetroot runs a café and gallery (1 Pai-
kou, tel 2310-801.409) on the ground floor of a historic building from
the early 1900s, which also houses the firm’s offices. Located in the
Frangomahalas district, the spacious venue is bathed in natural light
from its large windows and has decor elements that are clearly Cen-
tral European. The coffee by Thessalonian brand Qualita Unica is very
good, as are the snacks by chef Vassilis Hamam, including the bun
with egg salad and crispy pasturma and the homemade focaccia with
mortadella, havoc (a Turkish carrot salad), manouri cheese, marinated
courgette strips, Halkidiki olives, pickled onion, anchovy and coffee
sriracha hot sauce. The soup of the day is usually made with pulses,
such as the one with giant beans, orange and beet leaves. An integral
part of the venue, the shop contains creations from the Beetroot team,
including framed designs, clothing, pottery, publications and more. In
the basement, there’s a gallery with an impressive video wall screening
creations by Beetroot.
Taprooms target microbrews
Utopia (11 Gladstonos, tel. 6974-489.347), which opened at the start
of this year, is in what was once a car parts shop on a corner of Mavili
Square in the up-and-coming Dodeka Apostoloi district. It’s a collab-
oration between friends Vassilis Tserkezis, Giorgos Pipindakos and
Vangelis Hadzistavrou, who have been experimenting with brewing
for years and broke into the market in 2020 with a beer they called
Eden, an India Pale Lager. They don’t own their own equipment but
instead engage in “nomadic” brewing by renting facilities at Thessa-
loniki breweries such as Sknipa. Along with Eden and another beer that
the trio just created with Athens’ Noctua microbrewery, their elegant
taproom serves 10 varieties produced by other Greek microbreweries
(mainly in the north of the country) that change depending on avail-
ability and season. Utopia also has a loft area where it will host beer
tastings and workshops. Thessaloniki’s other new taproom is Grook (6
Ernestou Ebrard), a project by the team behind Tarantino Burgers. It
has 15 beers on tap from some of the best independent microbreweries
in Greece and abroad, and works with some of them to create beers
exclusively for Grook.
Ceramics in the city
Kota The Studio (56 Fillipou) was created by four friends who met
at pottery classes given by George Vavatsis. Gogo Anastasopoulou,
Anthi and Kelly Theodoraki and Evi Papadopoulou have a fondness for
stoneware clay, from which they create a range of products: utilitarian
objects like cups, jugs, bowls and vases, and decorative pieces for the
home or business. They also conduct brief, themed lessons (on subjects
such as how to make a cup or a candle holder) in the basement work-
shop. Their creations can be found in establishments all over the city,
including the restaurant Maestrantza, the bar Casablanca and the café
Shed. At Uluru Studio, you’ll find some lovely pieces by architect Simos
Antoniadis, who trained with famed local ceramist Thomas Mavroudis.
A true talent, Antoniadis designs his pieces on paper before employing
a hand-building technique and paying careful attention to the glazing.
Most of his pieces are functional – he makes pots, tiles, and kitchen-
ware – and he enjoys incorporating other materials such as cork, wood
and stone. His workshop and showroom is in the district of Dodeka
Apostoloi (3 Panagioti Karatza), in what was once a convenience store.
blue magazine - 163
guide ● Thessaloniki

Ο κεντρικός διάδρομος της πρόσφατα

ανακαινισμένης Αγοράς Μοδιάνο
/ The main hall of the recently
renovated Agora Modiano

164 - blue magazine


Ο Αχιλλέας Πλακίδας,
ιδιοκτήτης του Hive2O
Στο εστιατόριο Estrella / Achilleas Plakidas,
/ At the restaurant Estrella owner of Hive2O
ΤΑ ΚΑΛΎΤΈΡΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΜΟΔΊΑΝΟ
Η πρόσφατα ανακαινισμένη εκ βάθρων (σε αρχιτεκτονική μελέτη των
Μόρφω Παπανικολάου και Ρένας Σακελλαρίδου του γραφείου SPARCH)
Αγορά Μοδιάνο αποτελεί την πρώτη οργανωμένη αγορά τροφίμων στην
Ελλάδα και αποτελεί ήδη έναν σημαντικό γαστρονομικό πόλο της Θεσσα-
λονίκης. Φιλοξενεί 75 καταστήματα – από μανάβικα, κρεοπωλεία, ιχθυοπω-
λεία και ντελικατέσεν και μια σειρά καταστημάτων εστίασης. Στον ισόγειο
χώρο βρίσκεται η πλειοψηφία των καταστημάτων, με τον επάνω όροφο να
φιλοξενεί την κοινή τραπεζαρία, δύο καταστήματα (Estrella και Hive2O)
και χώρο για εκδηλώσεις (συναυλίες, pop up events, κ.λπ.).
Το Estrella, σε κομβικό σημείο που εποπτεύει όλη την αγορά, παρου-
σιάζει εδώ ένα ελαφρώς διαφορετικό concept από τα υπόλοιπα σημεία
της street food/brunch αλυσίδας: τόσο στο φαγητό, όπου έχει προστεθεί
ένα έξτρα μενού με τίτλο «Estrella Modiano Traditional Menu», με πιάτα
όπως η shakshouka με πιπεριές Φλωρίνης, αυγό ποσέ και γιαούρτι, αλλά
και ένας φούρνος για πίτσα από όπου βγαίνουν ναπολιτάνικου στιλ πίτσες
με ελληνικά υλικά, όσο και στο ποτό με την προσθήκη ενός cocktail bar με
κάρτα που επιμελείται ο ταλαντούχος bartender Δημήτρης Καϊταλίδης.
Επίσης, νέα προσθήκη η μεταφορά εδώ του έτερου project της ομά-
δας του Estrella, του Surfer Maya, που παίρνει τη σκυτάλη του χώρου
από το απόγευμα και μετά με ένα μπιστρονομικό μενού (με αναφορές
σε εμβληματικά street food πιάτα ανά τον πλανήτη), με πιάτα όπως το
μοσχαρίσιο ταρτάρ ωρίμανσης με τηγανητό κέικ ρυζιού, η κρεατόπιτα με
αρνάκι τσιγαριαστό, ψητή ντομάτα, χόρτα, κασέρι Σωχού και γαλοτύρι
πάνω σε flatbread, ενώ από τα κάρβουνα βγαίνει κεμπάπ προβατίνας με
κρέμα γιαούρτι και κέτσαπ πιπεριάς Φλωρίνης με αγριοκέρασο.
Στην ακριβώς αντίθετη πλευρά του εξώστη απλώνεται το αμιγώς
cocktail bar Hive2O του Αχιλλέα Πλακίδα, με σήμα κατατεθέν ένα light
installation που «ίπταται» πάνω από τον χώρο. Περιλαμβάνει μια σειρά
γαστρονομικών ποτών με μια zero waste προσέγγιση σε συνεργασία με
τα καταστήματα της αγοράς. Για παράδειγμα, παίρνουν από το Γαλακτο-
πωλείο του Χατζή το σιρόπι που μένει από τα μελομακάρονα και δημι-
ουργούν μια σόδα την οποία χρησιμοποιούν σε ένα highball με ουίσκι, το
ταχίνι από το Wild Souls γίνεται ένα γλυκόξινο σιρόπι με σκόνη γιαουρτιού
και κόκκινα φρούτα που δένει τέλεια σε ένα sweet and sour με βάση τη
βότκα. Δυνατή –πάρτι ύφους– μουσική και το μαγαζί που κλείνει τελευταίο
τα φώτα στην Αγορά.
Στο ισόγειο ξεχωρίζει το Picco, από την ομάδα του Cin Cin και της
Giulietta Spritzeria, που εγκαινιάζει εδώ το πρωτότυπο concept της pinsa
& cocktails. Η pinsa, πρόγονος της pizza napolitana, είναι πιο εύπεπτη, με
λιγότερη γλουτένη και 75% παραπάνω υγρασία πίτσα (λόγω της χρήσης
τριών διαφορετικών αλεύρων αντί για αλεύρι 00). Η ιδιαιτερότητα εδώ
είναι ότι, πέρα από τις κλασικές pinse, υπάρχει ένα μενού με δημιουργικές
εκδοχές, όπως αυτή με σαγανάκι γαρίδας με chorizo (που θυμίζει κάτι από
σπετσοφάι) ή αυτή με μοσχαρίσιο κιμά, μοτσαρέλα, πατάτα και μελιτζάνα
(που θυμίζει μουσακά), ακόμη και μία που αποκαλείται Πιάτο Ούζου και
περιέχει γαρίδες, μύδια, αχιβάδες, καπνιστό χέλι, ταραμά και φινόκιο.
Την κάρτα των ποτών έχουν επιμεληθεί ο Βασίλης Καλαϊτζής και ο Γιάννης
Pinsa στο εστιατόριο Picco
/ Pinsa at the restaurant Picco
MODIANO MARKET’S TOP STOPS
After a recent radical renovation, Modiano Market is now the leading
market and food hall in Greece, establishing itself as a significant gas-
tronomic destination. The designs to revitalise the century-old building
were the work of Morpho Papanikolaou and Rena Sakellaridou from the
architectural firm SPARCH; the complex opened in December.
Modiano Market hosts 75 businesses, including grocers, butchers and
fish shops, along with delis and several eateries. Most are on the ground
floor; the mezzanine level hosts a communal dining are; the bar Hive2O;
an events hall hosting concerts and pop-ups; and the restaurant Estrella,
located in a prime location above the market. This branch of the Estrella
chain differs a little from the chain’s other street-food and brunch outlets;
an extra menu here, titled “Estrella Modiano Traditional Menu,” has dishes
like shakshouka tomato-poached eggs with Florina peppers and yoghurt.
It also turns out Neapolitan-style pizza made with Greek toppings; the
bar serves cocktails designed by talented bartender Dimitris Kaitalidis.
Surfer Maya, another project from the Estrella team, relocated here
recently; it kicks into gear in the afternoon at the same space, offering a
bistro-style menu inspired by iconic street food snacks from all over the
world. Highlights include the aged beef tartare with a fried rice cake, a
meat pie made with seared lamb, roasted tomatoes, wild greens, kasseri
cheese and galotyri cream cheese on a flatbread. The charcoal grill pro-
duces dishes such as mutton kebab served with a yoghurt cream and a
ketchup made from Florina peppers and wild cherries.
On the other side of the mezzanine is Hive2O, a cocktail bar by Achil-
leas Plakidas with a striking light installation suspended from the ceiling.
Hive2O espouses a zero-waste approach, and its mixed drinks are the
result of a cooperation with the market’s other businesses. For example,
it uses left-over melomakarona (a traditional Greek biscuit) syrup from
the Chatzis dairy shop to create a soda it uses in a whisky highball, while
tahini from the the shop Wild Souls becomes, with the addition of yoghurt
dust and red fruits, a sweet-and-sour syrup that creates a perfect vodka
drink. Loud music gives the bar a party atmosphere, and it closes when
Modiano Market shuts for the night.
On the ground floor, Picco is a project by the team from Cin Cin and
Giulietta Spritzeria; the innovative concept here is a pinsa-and-cocktail
joint. An oval-shaped predecessor of the Neapolitan pizza, the pinsa is
lighter and more digestible. It contains less gluten and retains 75% more
moisture because it’s made with three different types of flour instead of
the standard 00 (or double-zero) pizza flour. Picco bakes a number of cre-
ative pinse, including one with braised shrimp and chorizo, another with
minced beef, mozzarella, potato and aubergine (inspired by moussaka)
and one called “Ouzo Platter” that’s topped with shrimp, mussels, clams,
smoked eel, roe paste and fennel. The drinks card, designed by Vassilis
Kalaitzis and Yiannis Papanikolaou, recommends the best pinsa pairing.
Combinations can include classic cocktails, wine spritzers and drinks with a
low-alcohol content, such as the quince gin, fig, walnut preserve, mandarin
soda and lemon. The homemade soft drinks are another unique option.
blue magazine - 165
guide ● Thessaloniki
Βιτσέντζος Κορνάρος και Βαλάντης
Λασηθιωτάκης, ιδιοκτήτες του Chrisopigi
Deli / Vicenzos Kornaros and Valantis Στο εστιατόριο Cevicheria
Lasithiotakis, owners of Chrisopigi Deli / At the restaurant Cevicheria
Παπανικολάου, και αποτελούν τόσο ιδανικό pairing για τις pinse αλλά και
ένα αυτόφωτο cocktail bar με wine spritzers, ποτά με χαμηλούς αλκοολι-
κούς βαθμούς και μια πιο γαστρονομική κατηγορία (όπως το κοκτέιλ με
τζιν με κυδώνι, σύκο, καρυδάκι, σόδα μανταρίνι και λεμόνι). Καινοτομία
αποτελούν και τα δικά τους αναψυκτικά που παρασκευάζουν επιτόπου με
φρέσκα φρούτα χωρίς την προσθήκη πρόσθετων, συντηρητικών ή ζάχαρης
και τα οποία σερβίρονται από κάνουλα σε φιάλες.
Αξίζει μια στάση και στην Cevicheria που απλώνεται σε δύο απένα-
ντι χώρους – ο ένας λειτουργεί τα πρωινά ως ιχθυοπωλείο (ο ένας εκ των
ιδιοκτητών είναι έμπορος ψαριών) και στη συνέχεια ως oyster bar, και ο
άλλος ως bar/restaurant. Η κουζίνα έχει στραμμένες τις κεραίες της στο
Περού, με αρκετά καλές εκτελέσεις σε κάποια πιάτα, όπως το nigiri καψα-
λισμένης σαρδέλας με τεριγιάκι σος και λάιμ. Ωραίες οι ισορροπίες στο
σασίμι λαβράκι με γάλα τίγρης, γλυκοπατάτα, αβοκάντο, καλαμπόκι, τσίλι
και κόλιανδρο, ενώ αξιόλογο και το tiradito τόνου με σος σόγιας, ρέβα,
καρότο και πίκλα wasabi. Από την κατηγορία των anticuchos ξεχωρίζει το
χταπόδι με καραμελωμένο γλάσο από σος τεριγιάκι. Αρκετά καλές και οι
εκτελέσεις κλασικών κοκτέιλ με λάτιν twist, όπως το Fifi, ένα Bloody Mary
με μεσκάλ, wasabi και τσιπς γαρίδας.
Αξιόλογα και τα χειροποίητα dumplings (ειδικά αυτά με γαρίδες,
σκόρδο, edamame, τρούφα και σησαμέλαιο) και το «ασιατικό» ρυζόγαλο
με sticky rice, γάλα καρύδας, μάνγκο και χαμομήλι στο Ikigai. Πολύ ενδια-
φέρον (θυμίζει αντίστοιχα μαγαζιά στη Λισαβόνα) έχει και το project Trata
Tinned, πωλητήριο με τις κονσέρβες θαλασσινών της γνωστής εταιρείας
αλλά και ένα μικρό μενού με την υπογραφή του γνωστού σεφ Μανώλη
Παπουτσάκη, με πιάτα όπως η πρασόσουπα με σολομό και η ταραμο-
σαλάτα με καπνιστό τόνο. «Κρυμμένο μυστικό» τα πιροσκί στο ομώνυμο
κατάστημα, με υποδειγματική πυκνότητα στη ζύμη και αλάδωτο τηγάνι
–δοκιμάστε το κλασικό με πατάτα–, τα burger του δημοφιλούς Tarantino
Burger που παρουσιάζει μια εκδοχή των συνταγών με προϊόντα της αγο-
ράς, τα ψωμιά με ζύμη αργής ωρίμανσης και τα κρουασάν με φυσικό
προζύμι στο 72H από την ομάδα του Ergon, ο χαλβάς με μέλι, οι μπάρες
με ταχίνι αλλά και τα νόστιμα vegan sandwich (όπως αυτό με
γουακαμόλε με αμυγδαλοβούτυρο) στο Wild Souls, το καζάν
ντιπί και το εκμέκ καταΐφι με καϊμάκι από βουβαλίσιο γάλα
στο Γαλακτοπωλείο του Χατζή.
Από τα καταστήματα λιανικής ξεχωρίζει το Olicatessen
Deli με μια επιλογή ελληνικών deli προϊόντων, που φανερώ-
νει ότι έχει γίνει σοβαρή πολυετή έρευνα. Κάντε στάση στο
κατάστημα Chrisopigi Deli για έξτρα παρθένο ελαιόλαδο από
τη Σητεία (που χρησιμοποιούν σημαντικά γαστρονομικά εστι-
ατόρια), ελιές, πάστα ελιάς από κορωνέικη και σαπούνι από
ελαιόλαδο με κανέλα και βαλσαμόχορτο, και στο Kastor Farm
για όσπρια. Επίσης πολύ αξιόλογα τα γαλακτοκομικά του Συνε-
ταιρισμού Μεσοτόπου Λέσβου, αλλά και αυτά του Αρβανίτη.
Τέλος, αξίζει μια στάση και στο Μy Cava, με περισσότερες
από 250 ετικέτες κρασιών και ποτών στα ράφια, δυνατότητα
δοκιμής από τα dispensers αλλά και επιτόπιας κατανάλωσης.
166 - blue magazine
Ο φούρνος 72H / The bakery 72H
Produced in-house without additives, preservatives or sugars, they are
made with fresh fruit and are dispensed from a tap into bottles.
Also worth a stop is Cevicheria, which occupies two spaces facing
each other. One serves as a fishmonger in the morning (one of the owners
is a fish seller) and later as an oyster bar, while the other is a bar-restau-
rant. The food displays Peruvian influences, and excels at dishes such as
the nigiri of seared sardines with a teriyaki sauce and lime. The seabass
sashimi with leche de tigre, sweet potato, avocado, corn, chilli and cori-
ander is well balanced, as is the tuna with soy sauce, rhubarb, carrot and
pickled wasabi. The octopus with a teriyaki sauce glaze stands out among
the anticuchos (skewered meats). The classic cocktails with a Latin twist
are quite tasty and include the Fifi, a Bloody Mary made with mescal,
wasabi and shrimp chips.
At Ikigai, you can get satisfying dumplings (we recommend those
with shrimp, garlic, edamame, truffle and sesame oil) and rice pudding
with sticky rice, coconut oil, mango and chamomile. At Trata Tinned (which
resembles similar eateries in Lisbon), you’ll find tinned fish and other
seafood from the well-known Greek brand Trata, as well as a short menu
of dishes, created by renowned chef Manolis Papoutsakis, which includes
leek soup with salmon, and taramasalata with smoked tuna. Becoming
more popular all the time, the piroski made in the shop aptly called Piroski
are delicious, fluffy and light (try the classic with potato), while Tarantino
Burger is offering new burger options using products from the market. For
slow-maturation bread and croissants with natural sourdough, head to 72H
by the Ergon Agora team; and for halva with honey, tahini bars and deli-
cious vegan sandwiches (like the one with guacamole and almond butter),
Wild Souls is the place. The dairy shop Chatzis is the best for classic local
desserts such as kazan dibi (a type of crème brûlée) or ekmek kataifi (a
custard and whipped cream pastry) with buffalo milk kaimaki (ice cream).
Among the market’s gourmet retail shops, we recommend Olicatessen
Deli for its range of great Greek artisanal products, and the Chrisopigi Deli
for olives, extra virgin olive oil from Siteia on Crete (used by several major
restaurants), Koroni olive
tapenade, or soap made
with olive oil, cinnamon
and St. John’s wort. Kastor
Farm has tasty pulses, and
excellent dairy products
can be found at Arvanitis
and at the Cooperative of
Mesotopos-Lesvos. The
off-licence and wine bar
My Cava carries more
than 250 wines and many
spirits; it allows you to
taste before buying, or
Η κάβα-wine bar Μy Cava
/ The off-licence and wine bar Μy Cava to enjoy your selection
on-site.
 Η Αγορά Μοδιάνο (1925) ανακαινίστηκε και
φιλοξενεί 75 καταστήματα τροφίμων και
εστίασης. / The recently renovated Modiano
Market (constructed in 1925) hosts 75 food
shops and venues for drinking and dining.

Ψαρικά στο κατάστημα Trata Tinned

/ Seafood at Trata Tinned

Στο Γαλακτοπωλείο του Χατζή

/ At the dairy shop Chatzis

blue magazine - 167

 insider ● Kalamata

Αρχαία Μεσσήνη / Ancient Messene

H παραλία της πόλης με

φόντο τον Ταΰγετο / The
city beach, with Mount
Taygetus in the background

(C) ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ, PASCAL SAEZ/UNIVERSAL IMAGES/GETTY IMAGES/IDEAL IMAGE

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ Ι. ΑΝΕΣΤΗ / EDITED BY KATERINA I. ANESTI

168 - blue magazine

ΕΛΙΝΑ ΓΙΟΥΝΑΝΛΗ

Η χορογράφος Λίντα Καπετανέα

/ Choreographer Linda Kapetanea

ΚΑΛΑΜΑΤΑ: Ο ΤΟΠΟΣ ΤΟΥ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΧΟΡΟΥ ΣΤΗ ΣΚΙΑ
ΤΩΝ ΕΛΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΑΰΓΕΤΟΥ
Στην πόλη που χτίστηκε πάνω σε μια τεράστια παραλία, με τη μυρωδιά του λαδιού και τους
κορυφαίους του χορού να την επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι, μας προσκαλεί η διεθνής χορογράφος
και χορεύτρια Λίντα Καπετανέα, καλλιτεχνική διευθύντρια του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.

KALAMATA: THE LAND

OF THE OLIVE IS FERTILE
GROUND FOR MODERN DANCE
Acclaimed choreographer and dancer, and the artistic director of the Kalamata International Dance Festival,
Linda Kapetanea invites us to this seaside Peloponnesian city, which is best known for its premium
olives and olive oil but also happens to be a festival destination for many of the world’s leading dancers.

blue magazine - 169

insider ● Kalamata
Το Μέγαρο Χορού Καλαμάτας / Kalamata Dance Megaron
Έχω περάσει όλα τα καλοκαίρια μου στην Καλαμάτα. Την έχω
συνδέσει πολύ έντονα με την εικόνα της γιαγιάς μου, με την
παρουσία της και μόνο. Μανιάτισσα, ψηλή, μαυροντυμένη, να
μας καλωσορίζει γελαστή και να δακρύζει κάθε φορά που φεύ-
γαμε όταν τελείωναν οι διακοπές. Αν μου ζητήσει κάποιος να
μιλήσω για την πόλη μέσα από τις εικόνες που φέρω από τότε
που θυμάμαι τον εαυτό μου, θα του μιλούσα για την απέραντη
παραλία της. Για τα παιδιά που τρέχουν παντού στις γειτονιές.
Για τη διάχυτη μυρωδιά της ελιάς. Και για το Φεστιβάλ Χορού.
Το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού είναι μια μεγάλη γιορτή του
χορού και του ανθρώπινου σώματος. Είναι παιδί της Καλαμά-
τας, σάρκα από τη σάρκα της, και μας καλεί να σκεφτούμε το
τι μπορεί να καταφέρει αυτός ο κόσμος που ονομάζουμε συνεί-
δηση και ανθρώπινο σώμα μέσα στον υπόλοιπο κόσμο, ως κομ-
Η θέα από το μεσαιωνικό
κάστρο προς την πόλη και
τον Μεσσηνιακό Κόλπο / The
view from the city’s medieval
castle out over the city and
towards the Messinian Gulf
17 0 - b l u e m a g a z i n e
I have spent all my summers in Kalamata. I associate it very closely
with memories of my grandmother. She hailed from Mani and cut an
imposing figure, dressed all in black, but she would always welcome
us with laughter and bid us farewell with tears when the holidays were
over. If someone asked me to talk about the town in terms of the ear-
liest images I can remember, I’d talk about its vast beach, the children
running around in the neighbourhoods, the pervasive smell of olives,
and the dance festival.
The International Dance Festival is a great celebration of dance and
the human body. It is a child of Kalamata, flesh of her flesh, and it invites
us to contemplate what this microcosm we call consciousness and the
human body can accomplish as part of the outside world, as part of what
connects us with other creatures and people, with nature, with society,
with the universe; how far this mysterious living system will get us in life,
and what adventures it will get us into; what it will learn and create; what
knowledge, ideas and emotions will shape it; how hard it will struggle;
and how long it will endure.
It is a fact that Kalamata has now become associated around the
world with the International Dance Festival that takes place there every
summer. I’ve been a part of the festival since its inception. I remember
participating in seminars and watching performances during its first
year, and the year after that and the year after that… Later, because
I was travelling abroad a lot, I would keep abreast with developments
from afar.
Kalamata was and always will be the land of dance. There’s an amaz-
ing atmosphere in the city every July, as the world’s leading dance talent
congregates here from across the globe.
Kalamata is perfect for every season. The fact is that if someone
 Η μαρίνα της πόλης / The city marina
μάτι των δεσμών μας με άλλα πλάσματα και ανθρώπους, με τη
φύση, την κοινωνία, το σύμπαν. Πόσο μακριά θα μας πάει αυτό
το μυστηριώδες ζωντανό σύστημα μέσα στη ζωή, σε τι περιπέ-
τειες θα μπει. Τι θα μάθει, τι θα δημιουργήσει, ποιες γνώσεις θα
το διαμορφώσουν, ποιες ιδέες και συναισθήματα, πόσο θα παλέ-
ψει και πόσο θα αντέξει.
Είναι γεγονός ότι, διεθνώς πλέον, η Καλαμάτα έχει συνδε-
θεί με το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της, που πραγματοποιείται
κάθε καλοκαίρι. Είχα πάντα σχέση με το φεστιβάλ από το ξεκί-
νημά του. Με θυμάμαι να συμμετέχω ήδη από την πρώτη διορ-
γάνωση, να παίρνω μέρος στα σεμινάρια και να βλέπω παραστά-
σεις. Και ακολούθησαν τα επόμενα. Αργότερα, επειδή ταξίδευα
πολύ στο εξωτερικό, θυμάμαι τον εαυτό μου να παρακολουθεί
έστω και από μακριά τι γίνεται στο φεστιβάλ. Η Καλαμάτα ήταν
και θα είναι ο τόπος του χορού. Κάθε Ιούλιο δημιουργείται ένα
απίστευτο κλίμα και συγκεντρώνεται ο κόσμος του χορού από
κάθε μέρος του κόσμου, εκπληκτικοί χορευτές και δημιουργοί.
Η Καλαμάτα είναι ιδανική για κάθε εποχή. Και η αλήθεια
είναι ότι, αν κάποιος είχε μόνο 24 ώρες να περάσει εδώ, τότε
θα είχε πολλά πράγματα να κάνει. Αυτό που έχει καταφέρει η
Καλαμάτα είναι να είναι μια ιστορική πόλη, που περπατιέται
πολύ εύκολα και είναι φιλική στους ποδηλάτες. Οι βόλτες, απλά
και μόνο χαζεύοντας τις γειτονιές της, είναι ένα από τα βασικά
συστατικά απόλαυσής της. Ένα άλλο τεράστιο πλεονέκτημά
της είναι ότι έχει μια υπέροχη παραλία στην οποία μπορείς να
κολυμπήσεις, σχεδόν κάθε μήνα του χρόνου, πλέον. Βουνό και
θάλασσα, βόλτες στη φύση.
Μέσα στην πόλη προτείνω στον επισκέπτη να πάει κατευ-
only had 24 hours to spend here, they’d simply have too much to do to
squeeze it all in. One of best things about this place is that it’s a historic
city that’s very walkable and friendly to cyclists. Strolling around and
exploring its different neighbourhoods is one of the most enjoyable
things one can do here. Another huge advantage is that it has a lovely
beach where you can now swim almost all year round. It’s an ideal com-
bination of sea and mountain, perfect for nature walks.
In the city itself, visitors should head straight for the castle, which
offers panoramic views of Kalamata, and then visit the historic centre,
the heart of the town. Must-see attractions include the small Byzantine
Church of Agioi Apostoloi, which is a symbol of the city (it’s featured in
the municipality’s logo), the renovated Archaeological Museum and the
special “Victoria G. Karelias” Collection of Traditional Greek Costumes.
One of my favourite walks is along the seaside promenade, with Mount
Η Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών
«Βικτωρία Γ. Καρέλια» / The
Victoria G. Karelias Collection of
Traditional Greek Costumes
b l u e m a g a z i n e - 171
insider ● Kalamata
Τμήμα του παραλιακού πεζόδρομου
/ Part of the seafront promenade
θείαν στο κάστρο, που δίνει μια πανοραμική θέα της Καλαμάτας.
Μετά, στο ιστορικό κέντρο, στην εκκλησία των Αγίων Αποστό-
λων, που αποτελεί σύμβολο της πόλης (υπάρχει και στο λογό-
τυπο του δήμου), στο ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο και
στην ιδιαίτερη Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ.
Καρέλια». Αγαπημένη βόλτα είναι όλη η διαδρομή δίπλα στη
θάλασσα, βλέποντας τον Ταΰγετο μεγαλόπρεπο να υψώνεται από
πάνω της και να ρίχνει τη σκιά του.
Η πιο ιδανική κοντινή εξόρμηση από την Καλαμάτα είναι
σε απόσταση μόλις 30 χλμ. Μπορείς να μεταφερθείς σε έναν
συγκλονιστικό αρχαιολογικό χώρο, την Αρχαία Μεσσήνη, που
ιδρύθηκε το 370 π.Χ. Είναι ένας από τους σημαντικότερους στην
Πελοπόννησο και σε όλη την Ελλάδα. Μια άλλη μοναδική εμπει-
ρία είναι να πας τον Νοέμβριο στα κοντινά χωριά και να δεις τη
διαδικασία της συγκομιδής της ελιάς και πώς παράγεται το ελαι-
όλαδο. Τέλος, για τους φίλους της φύσης, ένας περίπατος στον
Ταΰγετο, που η σκιά του αγκαλιάζει την παραλία της Πελοπον-
νήσου, θα είναι μια αξέχαστη εμπειρία.
Η Καλαμάτα και η Μεσσηνία γενικότερα φημίζονται για
τις γεύσεις τους, οι οποίες ξεχωρίζουν και μπορείς να τις συνα-
ντήσεις σε μποστάνια και λαϊκές αγορές, σε ταβέρνες και σε
κεράσματα σε σπίτια φίλων. Η πρώτη ύλη είναι τρομερή. Μια
βόλτα στην κεντρική αγορά αρκεί για να μπορέσεις να απολαύ-
σεις σφέλα, χοιρινό παστό, ελιές, το καλύτερο ελαιόλαδο, λαλάγ-
για, σύκα.
Αν ήταν τραγούδι η Καλαμάτα, θα ήταν το «We are not
alone» των Nick Cave και Warren Ellis.
Info: www.kalamatadancefestival.gr,
www.rootlessroot.com, www.fightingmonkey.net
17 2 - b l u e m a g a z i n e
Τοιχογραφία με τους ήρωες της
Επανάστασης / A mural depicting heroes of
the Greek War of Independence
Ποδηλατάδα στον παραλιακό
πεζόδρομο / A bicycle ride
along the seafront promenade
Taygetus in the background casting its majestic shadow over the city.
The best day trip from Kalamata is a short 30 km away, to the stunning
archaeological site of Ancient Messene, which was founded in 370 BC
and is among the most important archaeological sites in the country. If
you can visit nearby villages in November, you’re in for another treat,
as you’ll get to witness the olive harvest and see the process of olive
oil production. Finally, a walk on the slopes of Taygetus, whose shadow
embraces the Peloponnesian coast, is an unforgettable experience for
nature lovers.
Kalamata and Messinia more generally are famous for their beguil-
ing flavours, which you can sample in the fields, at the farmers’ markets,
in the tavernas or at friends’ homes. The quality of the ingredients is
excellent. Simply wander around the city’s central market to enjoy local
products such as sfela (a local cheese), cured pork, olives, top- quality
olive oil, lallagia (dough fritters) and figs.
If Kalamata were a song, it would be “We Are Not Alone” by Nick
Cave and Warren Ellis.
Info: www.kalamatadancefestival.gr,
www.rootlessroot.com, www.fightingmonkey.net
Τμήμα της οχύρωσης του κάστρου (1685-1715)
/ Part of the castle fortifications (1685-1715)
guide ● Heraklion

ΗΡΑΚΛΕΙΟ: ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΛΗ

ΣΕ ΔΙΑΡΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ
Ολοκαίνουργια γαστρονομικά εγχειρήματα, καλλιτέχνες με πρωτότυπες
ιδέες και μια ανερχόμενη γειτονιά με καλλιτεχνικό αέρα.

HERAKLION: THE ENDURING

EVOLUTION OF A HISTORIC CITY
Bold new culinary ventures, innovative artists and a resurgent district
with a medieval past make Crete’s capital a creative wonder.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ / BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: DIONYSIS KOURIS

174 - b l u e m a g a z i n e
Το γαστρομπιστρό
Κορυφαίο γαστρονομικό εστιατόριο της πόλης,
το Apiri (Αγίων Δέκα 5 & Καγιαμπή, τηλ. 2810-
342.228) αφουγκράζεται και μεταφράζει με ελλη-
νικούς όρους τη διεθνή τάση του γαστρομπιστρό. Ο ταλα-
ντούχος σεφ Στέφανος Λαυρενίδης –με προϋπηρεσία σε
σπουδαία ευρωπαϊκά εστιατόρια (Fat Duck, Kadeau κ.ά.) και
σε πεντάστερα ξενοδοχεία της Κρήτης (Daios Cove, Elounda
Beach)– χτίζει ένα μενού με λεπτοδουλεμένα πιάτα, δουλεύο-
ντας αρκετά με ζωμούς που παρασκευάζουν στην κουζίνα, επι-
τυγχάνοντας υποδειγματικές ισορροπίες και πιάτα με πολλά
γευστικά επίπεδα. Ο λαχανοντολμάς έρχεται υπό τη μορφή
ταρτάρ, η φανταστική χορτόπιτα σε ένα φύλλο σαν flatbread, η
κοκκινιστή κατσίκα με τηγανητό ρύζι με ras el hanout (μείγμα
μπαχαρικών) και το κιουνεφέ με μυζήθρα. Λίστα κρασιών με
ετικέτες αποκλειστικά ήπιας φυσικής οινοποίησης από τον
ελληνικό αμπελώνα. Το νέο πρότζεκτ του Λαυρενίδη είναι
το Ferment Artisan Lab (Αγίων Δέκα 7), ένας χώρος λίγα
μέτρα μακριά, που, εκτός από την κάβα/κελάρι, φιλοξενεί
πριβέ δείπνα (με μενού από το Apiri), ενώ στο υπόγειο αυτό
το διάστημα ετοιμάζεται ένα fermentation & ageing room,
όπου θα δημιουργούνται υλικά ζυμώσεων και θα σιτεύονται
κρέατα και ψάρια.
Κρητικό wine bar
Το Kelari Wine (Καπετάν Χαραλάμπη 3, τηλ. 2810-300.321)
είναι το νέο πρότζεκτ του Peskesi, του εστιατορίου που έσκαψε
βαθιά στην κρητική γαστρονομική παράδοση, ανασύροντας
χαμένες στον χρόνο συνταγές και τεχνικές, και έστησε ένα
μενού πάνω σε αυτές με βιολογικές πρώτες ύλες από την
ιδιόκτητη φάρμα του. Εδώ παρουσιάζει ένα ανθολόγιο του
A gastro-bistro
A leading restaurant in the city, Apiri (5 Agion Deka & Kagiabi, tel.
2810-342.228) has tapped into the international gastro-bistro trend,
offering its own Greek-style interpretation. Gifted chef Stefanos
Lavrenidis, backed by tenures at such restaurants as Fat Duck near
London and Kadeau in Copenhagen as well as at two Cretan five-
star hotel restaurants, Daios Cove and Elounda Beach, creates his
own broths to produce balanced, sophisticated dishes with many fla-
vour dimensions. The chef’s lahanodolmades (stuffed cabbage rolls
in lemon sauce) are served tartare-style; his amazing pie filled with
greens is made with flatbread-type filo; the goat in tomato sauce and
fried rice includes a ras el hanout spice mix; and the knafeh dessert
includes myzithra cheese. The wine list consists exclusively of natural
wines produced at Greek wineries. A few metres away from Apiri,
Lavrenidis has launched a new project named Ferment Artisan Lab (7
Agion Deka), a wine shop that hosts private dinners based on the Apiri
menu. A fermentation and ageing room is planned for the basement,
where fermentation ingredients will be prepared and meat and fish
will be dry-aged.
A Cretan wine bar
Kelari Wine (3 Kapetan Haralabi, tel. 2810-300.321) is a new venture
from the owners of Peskesi, a restaurant that delves deep into Cre-
tan culinary tradition to recover recipes and techniques lost to time.
Peskesi, at 6-8 Kapetan Haralabi, has a menu based on these discover-
ies, using organic ingredients from the restaurant’s farm. Kelari Wine
offers a definitive collection of Cretan wines in a 15th-century ware-
house building that was used as a military prison following the island’s
liberation from Turkish occupation. Today, it is an incredibe space
featuring stone walls, wooden decor elements and an cellar open to
visitors. The team behind the venture searched the entire island for
Tο Ενετικό Φρούριο ή Κούλες (16ος αιώνας)
είναι το κύριο αξιοθέατο του λιμανιού. / The
Koules, a 16th-century Venetian fortress, is
the main attraction at the harbour.
b l u e m a g a z i n e - 175
guide ● Heraklion

κρητικού αμπελώνα στον χώρο μιας πρώην αποθήκης τροφί-

μων του 15ου αιώνα, που χρησιμοποιήθηκε σαν στρατονομική
φυλακή μετά την απελευθέρωση. Ένας χώρος απαράμιλλης
κομψότητας, με εμφανή πέτρα στους τοίχους, ξύλινα στοιχεία
και ετερόκλητα έπιπλα, και ένα ανοιχτό επισκέψιμο κελάρι. Η
ομάδα του σκάναρε όλο το νησί, επισκέφθηκε τη συντριπτική
πλειονότητα των οινοποιείων, δοκίμασε νέες και παλιές χρονιές,
ανέσυρε άγνωστα διαμάντια και έστησε μια λίστα με 150 ετι-
κέτες από 45 τοπικά οινοποιεία αποκλειστικά από τον κρητικό
αμπελώνα – την πιο πλήρη λίστα της περιοχής στην Ελλάδα. Ferment Artisan Lab, o πριβέ χώρος του
Διαθέτουν σπάνιες ετικέτες και εσοδείες που δεν κυκλοφορούν εστιατορίου Apiri / Ferment Artisan Lab, the
private dining space of Apiri restaurant
στην αγορά, καθώς και σπάνιες ποικιλίες του νησιού που διασώ-
θηκαν σε μικρό αριθμό εμφιαλώσεων, μια μοναδική καταγραφή
και παρακαταθήκη για το μέλλον. Το μενού κινείται στα νερά suitable wines, visiting the vast majority of Crete’s wineries. They tasted
της δημιουργικής κρητικής κουζίνας: σουχλάκια (τριγωνικά new and old vintages before selecting unknown gems and assembling
πιτάκια με ξεψαχνισμένο μοσχάρι, ντομάτα και γραβιέρα), χέλι a list of 150 choices from 45 of the island’s wineries, perhaps the most
με ταραμοσαλάτα, καπνιστά χοιρινά μάγουλα και ένας εξαι- comprehensive Cretan wine list to be found in Greece. The collection
ρετικός χαλβάς για το τέλος. Στη λίστα των ποτών, ελληνικά includes rare labels and vintages; among these are wines, made from
premium αποστάγματα, μπίρες από τοπικές μικροζυθοποιίες, hard-to-find domestic grape varieties and bottled in limited numbers,
αναψυκτικά δικής τους παραγωγής με κρητικά βότανα (όπως that offer a unique record of the past and a treasure for the future. The
το Body Balance με σαράντα βότανα) και «κρητικά» κοκτέιλ, food menu covers creative Cretan cuisine territory, with selections that
όπως το Kelari Negroni με λιαστό κρασί Λυραράκη, τσικουδιά include souhlakia (triangular-shaped pies filled with beef, tomato and
από Μαλβαζία, bitter, βερμούτ και ελληνικό τζιν. graviera cheese); eel with taramasalata (a roe-based dip)§; smoked pork
cheeks; and exceptional halva for dessert. The drinks list offers beers
Στη φωτιά με θέα brewed at local microbreweries and premium Greek spirits, with Cretan
Στον πέμπτο όροφο του ξενοδοχείου Legacy Gastro Suites, σε cocktails that include the Kelari Negroni, a mixture of Malvazia tsikoudia
ένα κομβικό σημείο στην Πλατεία Ελευθερίας με θέα σε όλο το (local grape-based pomace brandy), bitters, vermouth, Greek gin, and
λιμάνι, βρίσκεται το εστιατόριο Epsilon (Legacy Gastro Suites, wine made with sun-dried grapes and sourced from the Lyrarakis Winery.
Πλατεία Ελευθερίας 43, τηλ. 2810-221.200). Υπέροχη, κομψή It also offers homemade sodas flavoured with Cretan herbs; among these
σάλα με δώδεκα τραπέζια, που θυμίζει κλασικό γαστρονομικό is Body Balance, which contains 40 herbs.
εστιατόριο στη βόρεια Ευρώπη, με μια ανοιχτή κουζίνα με ξυλό-
φουρνο και εστία πολλαπλών θέσεων ψησίματος με ανοιχτή Πιάτα στο Apiri, εκ των κορυφαίων εστιατορίων της πόλης
/ Dishes at Apiri, one of the city’s top restaurants
φωτιά. Στην επιμέλεια του μενού, ο Έκτορας Μποτρίνι έχει στή-
σει ένα μικρό σφιχτό μενού, με πιάτα που είτε μαγειρεύονται στη
φωτιά είτε περιέχουν υλικά μαγειρεμένα στη φωτιά. Υπέροχος ο
ταραμάς με καπνιστά αποξηραμένα φύκια που έρχεται συνοδευ-
τικά με μια μαραθόπιτα, σπιρτόζικο το κοντοσούβλι σουπιάς στα
κάρβουνα με τρεις διαφορετικές σος, σε ένα στήσιμο πιάτου που
μοιάζει με πίνακα του Πόλοκ, πυκνής ρουστίκ νοστιμιάς το αρνί
με τραχανά μαγειρεμένο σε καπνιστό ζωμό αρνιού. Πολύ αξιό-
λογη λίστα κρασιών αποκλειστικά από τον ελληνικό αμπελώνα,
με αρκετές επιλογές σε ετικέτες ήπιας φυσικής οινοποίησης.

Το wine bar Kelari Wine

/ The wine bar Kelari Wine

176 - b l u e m a g a z i n e
H Πλατεία Ελευθερίας / Eleftherias Square

Τα θολωτά ενετικά νεώρια στο παλιό λιμάνι H μαρμάρινη κρήνη Μπέμπο (16ος αιώνας),
/ The domed Venetian dockyards at the old harbour στην πλατεία Κορνάρου / The 16th-century
Bembo Fountain in Kornaros Square

H κουζίνα με ξυλόφουρνο και εστίες ανοιχτής

φωτιάς στο εστιατόριο Epsilon / The wood-fired
oven and the open-fire grill at Epsilon Restaurant

b l u e m a g a z i n e - 17 7
guide ● Heraklion

Η Λότζια, βενετσιάνικο μέγαρο του 1628

/ The Loggia, a Venetian mansion completed in 1628.

Στη γιαπωνέζικη παμπ Sekitan Περπατώντας στην κεντρική αγορά

/ At the Japanese pub Sekitan / Strolling through the central market

17 8 - b l u e m a g a z i n e
 Tο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
/ Heraklion Archaeological Museum
Η πρώτη γιαπωνέζικη παμπ της Κρήτης
Από την ομάδα του πολύ επιτυχημένου θερινού κοκτέιλ μπαρ
Χάλαβρο, η γιαπωνέζικη παμπ Sekitan (Κοραή 7, τηλ. 6945-
699.292) πήρε τη θέση του μπαρ Wets & Drys. Κομψά σχεδια-
σμένη, απλώνεται σε τρεις χώρους: τον χώρο του μπαρ και της
ανοιχτής κουζίνας, με σκαμπό περιμετρικά αυτών, και δύο asian
chic σάλες με τραπέζια – μία στον επάνω όροφο του κτιρίου και
μία στη σκεπαστή αυλή (που το καλοκαίρι ανοίγει). Στην επιμέ-
λεια του μενού ο –βραβευμένος με Χρυσό Σκούφο– σεφ Albert
Hazma του εστιατορίου Dionysos στo Elounda Beach, ο οποίος
έχει στήσει ένα μενού που χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες: στα
ωμά, με nigiri ψαριών αλλά και μοσχαριού καθώς και ταρτάρ,
στα γιακιτόρι (εξαιρετικό το κοτόπουλο tsukune, το χταπόδι με
tare sauce και instant hit το μπρόκολο με σάλτσα καπνιστού σου-
σαμιού) και τα katsu and burgers (με ένα ωραίο smash burger).
Εξαιρετική δουλειά στο μπαρ, με τον Γιάννη Βαβαδάκη να έχει
επιμεληθεί μια λίστα με κλασικά κοκτέιλ με γιαπωνέζικο twist
(όπως το Gimlet με Umeshu, Mikan, miso και καραμέλα ή το
Bloody Mary με βότκα, dashi, ταμάρινδο, φρέσκο κρεμμύδι, ντο-
μάτα, σόγια, τσίλι, ξίδι ρυζιού και μανιτάρι πορτσίνι). Μεγάλη
λίστα ποτών με αρκετά γιαπωνέζικα ουίσκι, τζιν και σάκε.
A fireplace with a view
The Epsilon Restaurant (43 Eleftherias Square, tel. 2810-221.200) is
on the fifth floor of the hotel Legacy Gastro Suites, a prime spot with a
view of the entire city harbour. Its exquisite 12-table dining space resem-
bles classic gourmet restaurants of northern Europe and features an
open kitchen with a wood-fired oven as well as a large open-fire grill.
The menu, curated by celebrity chef Ettore Botrini, offers a compact
selection of dishes either prepared over fire or containing flame-cooked
ingredients. The restaurant’s superb taramasalata includes smoked and
dried seaweed and is served with fennel pie. The charcoal-grilled and
skewered cuttlefish comes with three different sauces, presented on a
dish resembling a Jackson Pollock painting, while the lamb with trahana
pasta cooked in smoked lamb broth offers dense rustic flavours. The
noteworthy wine list includes only Greek wines, a number of which are
natural wines.
Crete’s first Japanese pub
Launched by the team behind the successful summertime cocktail bar
Halavro, the Japanese pub Sekitan (7 Korai, tel. 6945-699.292) has
taken over a space previously occupied by the bar Wet & Drys. Stylishly
designed, Sekitan is broken up into three sections. The bar area has an
open kitchen with a counter and stools, and there are two chic Asian-style
dining areas with tables, one on the top floor and the other, in use only
during summer, outside in a sheltered part of the yard. The pub’s menu is
overseen by Albert Hazma, a chef at Elounda Beach’s restaurant Dionysos

Λαϊκογκουρμέ στέκι
Πολύ αξιόλογη η κουζίνα στη Λώλα (Κυδωνίας 21, τηλ. 2810-
224.827), που άνοιξε στον χώρο όπου βρισκόταν το εστιατόριο
Πράσσειν Άλογα. Αυτοπροσδιορίζεται ως «λαϊκογκουρμέ στέκι»
και έχει αρκετές αναφορές σε αντίστοιχα μαγαζιά της Θεσσα-
λονίκης (χρησιμοποιεί αρκετά υλικά από τη βόρεια Ελλάδα,
όπως το περέκ, ο καβουρμάς, τα όσπρια Καστοριάς, το καρα-
μανλίδικο σουτζούκι κ.ά.). Οι εκτελέσεις είναι καλές και ακτι-
νοβολούν μεράκι στο μαγείρεμα. Πολύ προσεγμένη η σαλάτα
cheesecake με άψογα ψητό παντζάρι και κυδώνι, γαλομυζήθρα
Σφακίων, ρόδι και ρόκα, τα φύλλα περέκ από μικρή βιοτεχνία
από το Βατερό Κοζάνης σε δύο εκδοχές (με χόρτα και τυρί ή με
καβουρμά), πληθωρικής νοστιμιάς οι χυλοπίτες με καβουρμά
και ωραιότατο το ντόπιο αρνί με σπιρτόζικης οξύτητας πουρέ
αγκινάρας. Επιλογές σε αξιόλογα τυριά (όπως η γραβιέρα του
Τσιτσιρίδη από τα Σφακιά) και τζαζ μουσική στα ηχεία.

Καφές και χορός

Το Crop Oasi (Γεωργίου Γεωργιάδη 18) είναι το δεύτερο σημείο
του πρωτοποριακού (και μοναδικού) coffee roastery της πόλης
Στο εστιατόριο Λώλα / At Lola restaurant
Crop, ψήνοντας υψηλής ποιότητας καφέδες από εκλεκτές φάρ-

b l u e m a g a z i n e - 17 9
guide ● Heraklion
O προμαχώνας Αγίου Ανδρέα στα Ενετικά Τείχη
/ The Bastion of Saint Andrew in the Venetian Walls
μες του πλανήτη. Βρίσκεται απέναντι από την εξωτερική πλευρά
των τειχών (κάτω από το σημείο όπου βρίσκεται ο τάφος του
Καζαντζάκη) στη γειτονιά Όαση – έχει την ιδιαιτερότητα ότι
συστεγάζεται με τη σχολή χορού DanziAmo, με μια τζαμαρία
να χωρίζει τον χώρο του καφέ με αυτόν της σχολής (με τη δράση
της σε κοινή θέα).
Με παριζιάνικο αέρα
Το Maison du Pain (Λεωφ. Δημοκρατίας 24, τηλ. 2810-
231.800), που δημιούργησε ο ταλαντούχος pastry chef Θέμος
Ρήγας, είναι ένας φούρνος/ζαχαροπλαστείο γαλλικού ύφους, μια
ευθεία αναφορά στα αντίστοιχα παριζιάνικα μαγαζιά. Ένας κομ-
ψός χώρος, που φιλοξενεί το ανοιχτό εργαστήριο, όπου η ομάδα
πλάθει σε κοινή θέα ζύμες. Στα ράφια καθημερινά επτά τύποι
ψωμιού (από κλασικό προζυμένιο μέχρι ένα επιδόρπιο ψωμί
με σοκολάτα και σταφίδα), που παρασκευάζονται από ζυμάρια
αργής ωρίμανσης 36 ωρών. Όμως, εκεί που ο Ρήγας ξεδιπλώνει
τη δεξιοτεχνία του είναι οι γαλλικές τάρτες – από την κορυφαία
κρεμ μπρουλέ με βαθιά βουτυράτη γεύση και γλυκόπικρη κρου-
στή κρούστα και την τάρτα λεμόνι, στην οποία χρησιμοποιεί
όλο το φρούτο (χυμό, σάρκα, φλούδα), μέχρι την εξαιρετική
ισορροπημένη φλαν. Ενώ από τις αλμυρές ξεχωρίζει αυτή με
το λουκάνικο και τα ντοματίνια. Προσφέρουν επίσης προζυμέ-
νια σάντουιτς με διαφορετικές γεμίσεις, όπως το χωριάτικο με
Crop Oasi Café
180 - blue magazine
H Ιωάννα Καλαϊτσίδου, pastry chef, και ο
Θέμος Ρήγας, pastry chef και ιδιοκτήτης,
του ζαχαροπλαστείου La Maison du Pain
/ Ioanna Kalaitsidou, pastry chef, and
Themos Rigas, pastry chef and owner, of
the pâtisserie La Maison du Pain
and winner of a Golden Toque, a Greek gastronomy award. Hazma has
put together a menu divided into three categories: raw food, with fish
nigiri, beef nigiri, and tartare; yakitori, including exceptional chicken
tsukune, octopus with tare sauce, and broccoli with a smoked sesame
sauce – an instant hit; and katsu fried cutlet and burgers, including a
great smash burger. At the bar, Giannis Vavadakis, delivering exceptional
results, has assembled a list of classic cocktails with a Japanese twist.
These include a gimlet with umeshu liqueur, mikan citrus fruit, miso and
caramel; and a Bloody Mary with vodka, dashi, tamarind, spring onion,
tomato, soy, chilli, rice vinegar and porcini mushroom. The place also
offers a wide range of spirits, including many Japanese whiskies and
gins, as well as sake.
A down-to-earth gourmet hangout
Lola (21 Kydonias, tel. 2810-224.827) fills a space formerly occupied by
the restaurant Prassein Aloga, and prepares commendable dishes in
what it describes as a down-to-earth gourmet hangout. Drawing inspira-
tion from eateries of Thessaloniki, Lola uses numerous products hailing
from Greece’s north, including perek pita bread, kavourmas (a cured
meat), Kastoria legumes and spicy Karamanlidiko soutzouki sausage. The
food is well presented, reflecting the passion that goes into the cooking.
The carefully made cheesecake salad includes roasted beetroot and
quince, local myzithra cheese from Sfakia, pomegranate and rocket. The
perek pita bread is supplied by a small-scale producer in the village of
Vatero in the Kozani area of northern Greece. It has two versions, filled
either with greens and cheese or with kavourmas. The hilopites (a Greek
pasta) with kavourmas is incredibly delicious, and the local lamb with
spicy artichoke purée is another fine dish. Lola also offers a selection
of quality cheeses, including Tsitsiridis graviera from Sfakia. Jazz music
plays on the stereo.
Coffee and dance
Crop Oasi (18 Georgiou Georgiadi) is an offshoot of Crop, the city’s
pioneering coffee roastery. Crop Oasi, which roasts top-quality beans
sourced from selected farms around the world, is located just outside
 Το ενετικό λιμάνι και τα νεώρια
/ The Venetian harbour and the dockyards

Ο ναός του Αγίου Τίτου / Agios Titos Church Τμήμα της παραλιακής διαδρομής δίπλα στο ενετικό λιμάνι
/ Part of the promenade at the Venetian harbour

blue magazine - 181

guide ● Heraklion
Η οθωμανική κρήνη στον προμαχώνα Μαρτινέγκο
/ The Ottoman fountain at the Martinengo Bastion
αβοκάντο, αυγό, αγγούρι και ντομάτα ή αυτό με τη μαύρη σοκο-
λάτα και τη σταφίδα που αγκαλιάζει φέτες μήλου, γραβιέρα και
κανέλα. Στα ψυγεία δεν υπάρχουν αναψυκτικά, αλλά σπιτικές
λεμονάδες με κρητικά βότανα και επίσης σπιτικά ροφήματα με
σοκολάτα.
Οίνος και μεζές
Λίγα μέτρα μακριά συναντάμε το wine bar Manjar (Λεωφ.
Δημοκρατίας 16Β, τηλ. 2810-289.989) με αρκετά ενημερω-
μένη λίστα κρασιών, κυρίως από την Κρήτη και την υπόλοιπη
Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γαλλία. Συνοδευτικά, ένα μενού με
πλατό τυριών και αλλαντικών και πιάτα μεσογειακής κουζίνας.
Μπαρ αλλαντικών
Ο Μανώλης Κασσάκης, ιδιοκτήτης και αλλαντοποιός της
αλλαντοποιίας Αφοί Κασσάκη, έστησε στις παρυφές της πόλης
στην περιοχή της Καλλιθέας το Cold Cuts & Wine Bar (Κου-
ντουριώτη 17, τηλ. 2810-381.342), έναν χώρο που, εκτός από
τα γραφεία και το πωλητήριο της εταιρείας, φιλοξενεί και ένα
«μπαρ αλλαντικών» με σάντουιτς που στήνονται με υλικά από
τα προϊόντα της εταιρείας. Εξαιρετικό το σάντουιτς με παστράμι,
μουστάρδα και σπιτική πίκλα αγγούρι ή αυτό με πορκέτα, μου-
στάρδα και σπιτική πίκλα κρεμμύδι. Παράλληλα διοργανώνει
(κατόπιν ραντεβού) και γευσιγνωσίες με τα αλλαντικά που παρα-
σκευάζει (ξιδάτο λουκάνικο, απάκι, σύγκλινο, καπνιστή λούντζα
κ.ά.) με pairing με κρητικά κρασιά.
Πολιτισμός στο υπόγειο
Ο μοντέρ Μιχάλης Αλεξάκης έχει στήσει σε έναν υπόγειο χώρο
κάτω από μια στοά στην οδό Έβανς την Υπόγα (Έβανς 87-89,
τηλ. 6972-606.196), έναν μεγάλο, ευρύχωρο χώρο που στεγά-
ζει, εκτός από το γραφείο του, και ένα coworking space, που
λειτουργεί ταυτόχρονα ως ένα δημιουργικό hub, φιλοξενώντας
μια πλειάδα καλλιτεχνικών ομάδων της πόλης, κυρίως μουσικές
182 - blue magazine
the old city walls, near famed Cretan writer Nikos Kazantzakis’ tomb in
the Oasi district. The coffee roastery shares the same building with the
dance school DanziAmo, with only a glass wall between them.
Parisian flair
La Maison du Pain (24 Dimokratias, tel. 2810.231.800), a venture started
by the talented pastry chef Themos Rigas, is a French-style bakery and
confectionery store modelled on similar Parisian shops. Its elegant space
includes an open kitchen offering the public a view of the team at work.
The shop’s shelves carry seven types of bread, all baked daily and ranging
from a classic sourdough to a sweet bread with chocolate and raisin. All
the breads are made with slow-fermentation dough left to rise for 36
hours. Rigas’ talent shows through clearest in his French tarts, a range
that includes top-quality crème brulée, offering profound buttery flavour
and a bittersweet crispy crust; a lemon tart to which lemons contribute
both their juice and their peel; and exceptionally well-balanced flan. Of
his savoury tarts, the version with sausage and cherry tomatoes is the
finest of the lot. The spot also serves various sourdough sandwiches,
including a country-style combination with avocado, egg, cucumber and
tomato, as well as a dark chocolate and raisin-flavoured bread version
filled with apple slices, graviera cheese and a sprinkling of cinnamon.
The shop serves homemade lemonade, flavoured with Cretan herbs, and
homemade chocolate drinks, too.
Wine and meze
The wine bar Manjar (16B Dimokratias, tel. 2810-289.989) offers a com-
prehensive list of wines from Crete and the rest of Greece, as well as from
Italy and France. Its short menu offers cheese and charcuterie platters
as well as Mediterranean dishes.
Cold cuts and drinks
Manolis Kassakis, charcuterie producer and owner of the cold cuts com-
pany Kassaki Bros, has launched Cold Cuts & Wine Bar (17 Kountouri-
oti, tel. 2810.381.342) in the Kallithea district on the outskirts of town.
 H προτομή του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου Το εστιατόριο Καβουρίνα στη Λυγαριά
στο ομώνυμο πάρκο / The bust of El Greco / Kavourina Restaurant in Lygaria
in the park that bears his Greek name,
Domenikos Theotokopoulos

FARM TO TABLE ΣΤΗ ΛΥΓΑΡΙΑ

Στο χωριό Λυγαριά, κοντά στην Αγία Πελαγία, λίγο έξω από το Ηρά-
κλειο, ο Μάνθος Κεφάλας έστησε την Καβουρίνα (Λυγαριά, τηλ.
6980-683.155), ένα πολύ ιδιοσυγκρασιακό εστιατόριο, που άνοιξε τον
περασμένο Αύγουστο. Όλα –τα έπιπλα, οι εστίες μαγειρέματος, η δια-
κόσμηση– είναι σχεδιασμένα και κατασκευασμένα από τον ίδιο, σε
ένα μεταμοντέρνα χίπικο στιλ («ξυπόλυτη πολυτέλεια» το αποκαλεί
ο ίδιος). Έχει δομηθεί πάνω σε μια farm to table λογική και σε μια
κουζίνα που δουλεύει αποκλειστικά με ξύλα, χωρίς ρεύμα ή γκάζι, με
παραστιές, custom made ξυλόφουρνο και σχάρες με κάρβουνα. Η
κουζίνα βασίζεται στην πρώτη ύλη από το νησί, τον ιδιόκτητο κήπο και
ένα dry ager, στο οποίο σιτεύουν ντόπια κρέατα. Μενού δεν υπάρχει,
αλλά προσαρμόζεται καθημερινά ανάλογα με τα υλικά που έχει στη
διάθεσή του ο Μάνθος και μπορεί να είναι από κάστανα στιφάδο και
άγρια μανιτάρια στη σχάρα μέχρι ασκολύμπρους με διάφορα κρέατα
και φρέσκα ψάρια. Διαθέτει και ένα μικρό ντελικατέσεν με εκλεκτά
προϊόντα από την Κρήτη, αλλά και από όλη την Ελλάδα.

FARM-TO-TABLE IN LYGARIA
Kavourina (Lygaria, tel. 6980.683.155) is an unusual restaurant that
Manjar Wine Bar
opened last August in the village of Lygaria, just outside Heraklion
on the outskirts of the seaside resort Agia Pelagia. Founder Manthos
Kefalas designed and crafted the entire space, including the furniture,
kitchen area and décor, in a post-hippie style he describes as “barefoot
luxury.” The venture takes its farm-to-table ethos seriously. No electric-
ity or gas is used for cooking; everything’s done in a wood-fired oven
or over a charcoal grill. Options are determined by the availability of
island products and the yield of the spot’s own vegetable patch, and the
locally sourced meat is dry-aged on the premises. Kavourina does not
maintain a menu as such, but dishes on offer in the past have included
chestnut stew, grilled wild mushrooms, and snails, along with a variety
of meats and fresh fish. The spot also has a small delicatessen selling
select products from Crete and elsewhere in Greece.

Το εσωτερικό του φρουρίου Κούλες

/ Inside the Koules fortress

blue magazine - 183

guide ● Heraklion
H πύλη και ο προμαχώνας Βηθλεέμ / The Bethlehem Gate and Bastion
Ο συνεργατικός καλλιτεχνικός πολυχώρος Υπόγα
/ Ypoga is a collaborative creative hub.
Η Λίλα Τζαμούση
φτιάχνει κεντήματα
με την επωνυμία
Thread Jar / Lila
Tzamousi makes
embroidery under
the brand name
Thread Jar.
και χορευτικές, που το χρησιμοποιούν για πρόβες, εκδηλώσεις
και παράδοση μαθημάτων. Στην Υπόγα, η Φωτεινή Τριγωνάκη
διδάσκει παραδοσιακούς χορούς, ο Μανώλης Παπαδάκης διδά-
σκει φωνητική σε δημοτικό και κλασικό τραγούδι, το φωνητικό
σύνολο Τσουγκράνες, η ομάδα λαϊκού και ρεμπέτικου ρεπερτο-
ρίου Γιαγκίνι και η ομάδα Γιαβάς Γιαβάς με ασυγκέραστη μου-
σική πραγματοποιούν τις πρόβες τους εκεί, ενώ παραδίδονται και
μαθήματα γιόγκα, τάι τσι κ.ά. Ανά διαστήματα διοργανώνονται
και συναυλίες με σπιτική ατμόσφαιρα, σαν μια μπάντα να παίζει
σε σπιτικό σαλόνι.
Made in Heraklion
Η Ελληνογερμανίδα Korina Doerr σπούδασε βιομηχανικό design
στη Σύρο και ύστερα δούλεψε ως γραφίστρια και σχεδιάστρια
πληροφοριακών συστημάτων στο ΙΤΕ στο Ηράκλειο. Αναζητώ-
ντας μια τέχνη για να εκφραστεί, καθώς εργαζόταν πολλές ώρες
μπροστά από έναν υπολογιστή, ανακάλυψε την κεραμική. Στη
συνέχεια μαθήτευσε δίπλα στον σπουδαίο κεραμίστα Δημήτρη
Λυμπερίδη και το 2020 ξεκίνησε τη δική της σειρά κεραμικών
και εικονογραφήσεων με την επωνυμία Nisaki mu. Δουλεύει
κυρίως με την τεχνική της εγχάραξης (sgraffito) και δημιουρ-
γεί χρηστικά αντικείμενα (από κούπες και καραφάκια για ρακί
μέχρι μεγάλες πιατέλες), που αφηγούνται ιστορίες μέσα από
τα σχέδιά τους. Η θεματική της αντλεί έμπνευση από τη φύση,
την ελληνική μυθολογία, τη λαογραφία, την τέχνη του μινωικού
πολιτισμού και τα μοτίβα των αιγαιοπελαγίτικων κεντημάτων.
Επίσης σχεδιάζει και τυπώνει T-shirt, καρτ ποστάλ και αφίσες
184 - blue magazine
Besides serving as the company office and retail outlet, this space also
houses a sandwich shop serving treats made with Kassaki Bros prod-
ucts. The selection filled with pastrami, mustard and homemade pickled
cucumber is exceptional, and so, too, is the sandwich with porchetta,
mustard and homemade pickled onion. Upon prior arrangement, the
shop offers tasting sessions during which participants can sample the
company’s charcuterie, including vinegar-flavoured sausage, apaki,
syglino, and smoked lountza, all paired with Cretan wines.
Underground culture
Film editor Michalis Alexakis established Ypoga (87-89 Evans, tel.
6972.606.196) as a collaborative work space that serves as a creative
hub in a spacious basement directly below an arcade on Evans Street.
Many of the city’s artistic groups, mainly musicians and dancers, use it
for rehearsals, events and lessons. Fotini Trigonaki offers traditional
dance classes, while Manolis Papadakis provides singing lessons cover-
ing Greek folk and opera. The vocal ensemble Tsougranes, the popular
traditional Greek and rebetika group Yiagini, and the avant-garde group
Yiavas Yiavas all rehearse here, and yoga and tai chi lessons take place,
too. On occasion, Ypoga also hosts intimate living room-style concerts.
Made in Heraklion
Greek-German Korina Doerr studied industrial design in Syros before
working as a graphic artist and information systems designer at the
Foundation for Technology and Research (ITE) in Heraklion. Doerr discov-
ered ceramic art while searching for an art form to offset the numerous
hours she spent working on a computer. She underwent training along-
 Η κεραμίστρια Korina
Doerr δημιουργεί
χρηστικά αντικείμενα με
την επωνυμία Nisaki mu
/ Ceramic artist Korina
Doerr makes everyday
objects under the brand
name Nisaki mu.

Χειροποίητα φυσικά
καλλυντικά με την επωνυμία
Hazel / Handmade natural
cosmetics under the brand
name Hazel

με θέματα εμπνευσμένα από το Αιγαίο, ενώ μόλις εξέδωσε και
ένα πολύ ενδιαφέρον color book, με τίτλο «Memories from an
Island», το οποίο πωλείται στα καταστήματα της πόλης Zalos
και Kurkuta και στο πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη στην
Αθήνα. Πιάτα της χρησιμοποιούνται στο εστιατόριο Anthós του
Blue Palace Resort στην Ελούντα. Διατηρεί το ατελιέ της στον
Αϊ-Γιάννη και οι δημιουργίες της είναι διαθέσιμες μέσω του
nisakimu.com.
Χειροποίητα φυσικά καλλυντικά με την επωνυμία Hazel
παρασκευάζουν η Ελπινίκη Χαχλάκη και η Κατερίνα Ζέππου,
χημικοί και οι δύο με ειδίκευση στην κοσμετολογία. Ξεκίνησαν
να πειραματίζονται στο σπίτι τους το 2019 με σκοπό να φτιάξουν
ένα στερεό σαμπουάν για ιδία χρήση, που τώρα αποτελεί το
βασικό προϊόν της εταιρείας. Η γκάμα προϊόντων τους περιλαμ-
βάνει, εκτός από τα στερεά σαμπουάν (με άρωμα μέντα, φασκό-
μηλο και λεβάντα), σαπούνια προσώπου και σώματος ψυχρής
μεθόδου με εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, φυτικά συστατικά
και βιολογικά πιστοποιημένες πρώτες ύλες. Όλα τα σαπούνια
είναι βιοδιασπώμενα, φιλικά προς το δέρμα, το περιβάλλον και
τα ζώα, και συσκευάζονται σε χάρτινες συσκευασίες από ανακυ-
κλώσιμα υλικά, με το μικρότερο δυνατό οικολογικό αποτύπωμα.
Τα προϊόντα τους είναι διαθέσιμα στο hazel.gr.
Η Λίλα Τζαμούση έμαθε να κεντά στην καραντίνα, παρα-
κολουθώντας διαδικτυακά μαθήματα, και γρήγορα το χόμπι
της έγινε επαγγελματική δραστηριότητα. Μέσα από το brand
της Thread Jar (threadjar.gr) διαθέτει από ξύλινα τελάρα με
κέντημα (εν είδει κάδρων) με θέματα που ποικίλλουν – από
side ceramic artist Dimitris Lyberidis and, in 2020, launched her own
series of ceramics and illustrations under the name Nisaki mu. Doerr
mainly applies a sgraffito pottery-decorating technique as she creates
everyday objects, such as mugs, carafes for raki and large platters, that
portray stories through their designs. She draws inspiration from nature,
Greek mythology, folklore, Minoan art, and Aegean embroidery motifs.
Doerr also produces T-shirts, postcards and posters with Aegean-in-
spired themes and has just published a fascinating colouring book titled
“Memories from an Island,” available at two Heraklion stores, Zalos and
Kurkuta, and at the Benaki Museum shop in Athens. Tableware that Doerr
created is used at the Blue Palace resort’s restaurant Anthos in Elounda.
The ceramic artist maintains her studio at Ai Giannis, and her creations
are available at nisakimu.com.
Elpiniki Hahlaki and Katerina Zeppou, both chemists specialising in
cosmetology, make handmade natural cosmetics under the brand name
Hazel. They began experimenting at home in 2019, hoping to make a
solid shampoo that resembled a bar of soap, solely for their own use.
Today, it’s the company’s flagship product. In addition to solid shampoos
with either mint, sage or lavender fragrance, the duo’s products include
cold-process soaps for face and body, made with extra virgin olive oil,
herbal ingredients and certified organic raw materials. All Hazel soaps
are biodegradable, environmentally friendly, free from animal testing,
and gentle on the skin. What’s more, they’re wrapped in paper packaging
made of recyclable materials, keeping each item’s ecological footprint
to a minimum. Hazel products are available at hazel.gr
Lila Tzamousi learned the art of embroidery online during the coro-
navirus lockdown. Her newfound hobby soon became her profession,

blue magazine - 185

guide ● Heraklion

Η Μαρίνα Κωνιού ράβει ρούχα και and her creations, under the brand name Thread Jar (threadjar.gr),
υφασμάτινα αξεσουάρ με την επωνυμία
Studio Pelοtus. / Marina Koniou makes include wooden-framed embroidery items depicting various themes,
garments and textile accessories under the including ancient statues, prominent women of academia, and island
brand name Studio Pelotus.
houses. Besides her own creations, Tzamousi also sells an embroidery
kit with all the necessary materials and instructions. She also organises
embroidery workshops.
Architect Marina Koniou began sewing as a young girl, working
alongside her grandmother; she bought her first sewing machine dur-
ing her days as a student. During the COVID lockdown, she took drawing
classes and began sewing organic cotton bags bearing the image of a
woman’s womb, printed using the linotype technique. These bags proved
to be a hit. Koniou’s creations, marketed under the brand name Studio
Pelotus and often featuring feminist symbols, include kimono-style
garments, hair scrunchies, knitted neck scarves and necklaces, fabric
earrings, and custom clothing. They are available via her instagram
account (pelotus_studio) and at the city’s bazaars.
Visual artist and director Evaggelia Goula has also been creating
interesting work. Several years ago, she shot a film called “I Itsai Romni”
(“The Girl Woman”) at a Roma camp in Heraklion’s Nea Alikarnassos
area. It was an ethnographic documentary focusing on Roma women and
how they are socially conditioned through early marriage. Today, she
markets her clothing and accessories collections under the brand name
Evakelia. The pieces feature patterns, either printed or embroidered,
based on “I Grioules” (“The Old Women”), a project from her student
αρχαία αγάλματα, μια σειρά με γυναικείες προσωπικότητες από days at the Athens School of Fine Arts that featured wooden figures
τον επιστημονικό χώρο και μία με νησιώτικα σπίτια. Εκτός από representing old women dressed in black, wearing scarves on their heads
τις δικές της δημιουργίες, έχει δημιουργήσει και ένα κιτ κεντή- and using walking sticks. All of Goula’s creations, including her dresses,
ματος με όλα τα υλικά και τις οδηγίες για να κεντήσει κάποιος jackets, bags, scarves and earrings, are handmade with natural fibres.
σπίτι του, ενώ διοργανώνει και εργαστήρια κεντήματος. She applies traditional embroidery techniques, weaves on a traditional
H αρχιτέκτονας Μαρίνα Κωνιού ξεκίνησε να ράβει όταν wooden loom and knits with either needles or crochet hooks.
ήταν μικρή δίπλα στη γιαγιά της και πήρε την πρώτη της μηχανή
όταν σπούδαζε. Κατά τη διάρκεια της καραντίνας έκανε μαθή- Η Κρήνη του Μοροζίνι (Λιοντάρια)
/ The Morosini Fountain in Lions Square
ματα σχεδίου και ξεκίνησε να ράβει πάνινες τσάντες από
οργανικό βαμβάκι με σχέδιο μια γυναικεία μήτρα, τυπωμένο
με την τεχνική της λινοτυπίας, που είχαν μεγάλη απήχηση. Οι
δημιουργίες της, με την επωνυμία Studio Pelοtus, έχουν συχνά
φεμινιστικό πρόσημο και περιλαμβάνουν ρούχα σε στιλ κιμονό,
scrunchies για τα μαλλιά, πλεκτά κασκόλ λαιμού, υφασμάτινα
σκουλαρίκια, πλεκτά κολιέ και custom ρούχα. Πώληση μέσω του
instagram (pelotus_studio) και σε παζάρια της πόλης.
Πολύ ενδιαφέρουσα και η δουλειά της εικαστικού και σκη-
νοθέτιδος Ευαγγελίας Γούλα, η οποία γύρισε την ταινία «I Itsai
Romni» (Το κορίτσι γυναίκα) στον καταυλισμό των Ρομά στην
περιοχή της Νέας Αλικαρνασσού του Ηρακλείου, ένα εθνογρα-
φικό ντοκιμαντέρ που εστιάζει στη θέση της γυναίκας Ρομά όπως
αυτή διαμορφώνεται κοινωνικά μέσα από την πρόωρη σύναψη
γάμου. Ταυτόχρονα διατηρεί και το brand Evakelia, μια συλλογή
ρούχων και αξεσουάρ στα οποία είναι τυπωμένο ή κεντημένο
ένα μοτίβο βασισμένο στο εικαστικό της έργο για την ΑΣΚΤ «Οι
Γριούλες», ξύλινες φιγούρες που αναπαριστούν μαυροντυμέ-
νες ηλικιωμένες γυναίκες με μαντίλι στο κεφάλι και μαγκούρα.
Όλες οι δημιουργίες της (φορέματα, ζακέτες, τσάντες, μαντίλια,
σκουλαρίκια κ.ά.) είναι φτιαγμένες στο χέρι, από φυσικές ίνες,
με τις παραδοσιακές τεχνικές του κεντήματος, της ύφανσης σε
παραδοσιακό ξύλινο αργαλειό και του πλεξίματος με βελόνες
ή βελονάκι.

186 - blue magazine

 Η Πύλη του Παντοκράτορα, γνωστή ως Χανιόπορτα
/ The Pantokrator Gate, also known as the Chanioporta

ΧΑΝΙΟΠΟΡΤΑ: Η ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ HANIOPORTA: AN UP-AND-COMING DISTRICT

Η συνοικία Χανιόπορτα οφείλει το όνομά της στην ομώνυμη πύλη (γνω- The Hanioporta district is named after the gate, also known as Pan-
στή και ως Πύλη Παντοκράτορα), που βρίσκεται στη δυτική είσοδο του tokrator Gate, at the western entrance of the fortifications associated
κάστρου της μεσαιωνικής πόλης του Χάνδακα και εξυπηρετούσε την with the medieval city of Handaka. For years, the district served as a
επικοινωνία της πόλης με τη δυτική Κρήτη. link to western Crete. With the advent of cars in the early 20th century,
Στις αρχές του 20ού αιώνα, με την εμφάνιση του αυτοκινήτου, απο- local authorities excised a section of the old wall next to the gate and
φασίστηκε να κατεδαφιστεί τμήμα του τείχους πλάι στην Πύλη και να replaced it with a large arch, under which they put in a road. During that
ανοιχτεί ο δρόμος με τη μεγάλη καμάρα. Την ίδια περίοδο στην περιοχή, period, the city’s first machine shop was established in this area, at a
που κατά την ενετοκρατία ήταν ερημική και υπήρχαν μόνο μερικοί ανε- spot now occupied by the KTEL intercity bus depot. Numerous facto-
μόμυλοι, ιδρύεται το πρώτο μηχανουργείο της πόλης (εκεί που σήμερα ries and warehouses involved in the raisin industry were built around
βρίσκονται τα ΚΤΕΛ) και εγκαθίστανται πολλά σταφιδεργοστάσια και that time, too. Hanioporta had come a long way from the era of Venetian
σταφιδαποθήκες. Τη δεκαετία του 1950, η rule, when the area had been deserted,
συνοικία έσφυζε από ζωή και οικονομική Ο Κωνσταντίνος Τσακιρέλης, ιδρυτής του except for a few windmills. By the 1950s,
δραστηριότητα. Στη μικρή πλατεία στο κέντρου χορού και παραστατικών τεχνών this neighbourhood was a bustling center
τέρμα της οδού Καλοκαιρινού υπήρχαν Σίκιννις / Konstantinos Tsakirelis, founder of of commercial activity. A small square at
περίπτερα, κουρεία, στιλβωτήρια παπου- the dance and performing arts centre Sikinnis the end of Kalokairinou Street was ringed
τσιών, καφενεία, μπακάλικα, μαγέρικα with kiosks, barbershops, shoemaker’s
και καπηλειά που γέμιζαν από τους στα- shops, cafés, grocery stores, and tav-
φιδεργάτες, πρόσφυγες κυρίως από τη ernas filled with workers from the raisin
Μικρά Ασία, που είχαν βρει στέγη στην factories, most of them refugees from
περιοχή. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η the Greek-speaking communities of
περιοχή ερήμωσε και πολλά από τα εργο- Asia Minor. However, the area emptied
στάσια γκρεμίστηκαν ή παρέμειναν κλει- out in the ensuing years, and many of the
στά. Τα τελευταία χρόνια όμως δημιουρ- factories were shuttered and fell to ruin.
γικές ομάδες, καλλιτέχνες και τεχνίτες In more recent times, design agencies,
εγκαταστάθηκαν στην περιοχή δίνοντάς artists and artisans have moved in, inject-
της μια πολύ ενδιαφέρουσα καλλιτεχνική ing an interesting creative element that
χροιά που δείχνει ότι θα γίνει ακόμα πιο appears set to increase.
έντονη το προσεχές διάστημα. The dance and performing arts
Κόσμημα για τη γειτονιά, το κέντρο centre Sikinnis (4 Stratigou Vasou, tel.
χορού και παραστατικών τεχνών Σίκιννις 2810-229.882), founded in 2020 by Kon-
(Στρατηγού Βάσου 4, τηλ. 2810-229.882), stantinos Tsakirelis, an exceptionally tal-
που ιδρύθηκε το 2020 από τον εξαιρε- ented dance instructor, choreographer
τικά ταλαντούχο δάσκαλο χορού, χορο- and director, is a neighbourhood gem.
γράφο και σκηνοθέτη Κωνσταντίνο Τσα- Home to an amateur academy focused on
κιρέλη. Πρόκειται για μια ερασιτεχνική dance-related study, research and exper-
σχολή για τη μελέτη, την έρευνα και imentation, Sikinnis occupies one of the
τον πειραματισμό γύρω από την τέχνη old raisin factories from the 1950s. This
του χορού και στεγάζεται σε ένα παλιό renovated facility includes an impressive
σταφιδεργοστάσιο της δεκαετίας του dance hall on the top floor, a ground-level
’50. Οι καλαίσθητες εγκαταστάσεις της space, and a reading room that is also

blue magazine - 187

guide ● Heraklion
O γλύπτης Χρήστος Τσουμπλέκας στο
εργαστήριό του, Materia Prima / The
sculptor Christos Tsoumblekas in his
workshop Materia Prima
περιλαμβάνουν μια εντυπωσιακή αίθουσα χορού στον επάνω όροφο, μια
αίθουσα στο ισόγειο και ένα αναγνωστήριο για αναγνώσεις θεατρικών
έργων, σεμινάρια, εκθέσεις, κ.λπ. Λειτουργούν τμήματα για παιδιά και
ενήλικες, ενώ ανεβάζουν παραστάσεις (όπου συνυπάρχουν και συνερ-
γάζονται όλα τα τμήματα ανεξαρτήτως ηλικίας ή επίπεδου), πραγματο-
ποιούν διάφορες δράσεις (όπως ένα καλλιτεχνικό camp) και συναυλίες.
Στο εγγύς μέλλον φιλοδοξούν να γίνουν ένας χώρος συνάντησης τοπικών
και διεθνών καλλιτεχνών με τους μαθητές και το κοινό, φιλοξενώντας
παραστάσεις χορού και θεάτρου από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Μόλις μερικά μέτρα μακριά, σε μια επίσης παλιά σταφιδαποθήκη,
στεγάζεται και το Materia Prima (Στρατηγού Βάσου 8, τηλ. 6939-293.979),
το εργαστήριο και γκαλερί του διακεκριμένου γλύπτη Χρήστου Τσου-
μπλέκα. Άνοιξε το 2018 και έκτοτε φιλοξενεί εκθέσεις με έργα καλλιτε-
χνών και καλλιτεχνικά εργαστήρια γλυπτικής σε πηλό για αρχάριους και
προχωρημένους και παρουσιάσεις για την τέχνη επιλεγμένων ιστορικών
περιόδων, τα σημαντικά καλλιτεχνικά ρεύματα και τους εκπροσώπους
τους.
Απέναντι, στη συμβολή των οδών Ζουδιανού και Στρατηγού Βάσου,
βρίσκεται και το κατάστημα-εργαστήριο κεραμικής Chrissa Ceramics
(τηλ. 2810-284.605). Η Χρύσα Πιτσιδιανάκη, μετά από δέκα χρόνια
διαμονής στην Αθήνα, όπου δούλευε ως αρχιτέκτονας, αποφάσισε την
περίοδο της καραντίνας να επιστρέψει στην Κρήτη και να ασχοληθεί
με την κεραμική. Δημιουργεί χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα
και κοσμήματα, ενώ παράλληλα παραδίδει και μαθήματα κεραμικής.
Στον πρώτο παράλληλο δρόμο συναντάμε και το εργαστήριο κεραμικής
U Ceramics (Πανασανού 6), που έστησαν ο Μηνάς Ρασούλης και η Μαρ-
γαρίτα Κονδυλάκη σε μια παλιά αποθήκη ξυλείας, που έπειτα φιλοξένησε
μια βιομηχανία παραγωγής αναψυκτικών. Πειραματίζονται με διαφορε-
τικές τεχνικές και ψησίματα (nerikomi, terra sigillata κ.ά.) και χρησιμο-
ποιούν κυρίως stoneware πηλό για μια σειρά από χρηστικά αντικείμενα
(πιάτα, κανάτες, μπολ τσαγιού, αποχυμωτές) μέχρι νεροχύτες, σκαμπό
Η Μαργαρίτα Κονδυλάκη
και ο Μηνάς Ρασούλης,
ιδιοκτήτες του εργαστηρίου
κεραμικής U Ceramics
/ Margarita Kondylaki and
Minas Rasoulis, owners of U
Ceramics workshop
188 - blue magazine
Το κατάστημα-εργαστήριο κεραμικής
Chrissa Ceramics / The store and
workshop Chrissa Ceramics
used for seminars, exhibitions and other purposes. The academy offers
classes for children and adults, stages performances involving partici-
pants of all ages and levels, and organises other activities and events as
well, including concerts and a camp for the arts. In the near future, the
centre aims to host dance and theatre performances from Greece and
abroad, bringing local and international artists together with students
and the public.
Nearby, at another old raisin factory, Materia Prima (8 Stratigou
Vasou, tel. 6939-293.979) is the studio and gallery of the distinguished
sculptor Christos Tsoumblekas. He opened the space in 2018; it has since
hosted exhibitions featuring work by various artists and shows represent-
ing specific periods and significant artistic movements. The space also
hosts ceramic art workshops for beginners and more advanced ceramic
artists.
Across the street, at the intersection of Zoudianou and Stratigou
Vasou, Chrissa Ceramics (tel. 2810-284.605) is a store and workshop run
by Chrissa Pitsidianaki. After working in Athens for 10 years as an archi-
tect, Pitsidianaki decided to return to Crete during the COVID lockdown
period to focus on ceramic art. Today, she creates both functional and
decorative objects as well as jewellery, and also offers lessons in ceramics.
U Ceramics (6 Panasanou) is a workshop established by Minas Rasou-
lis and Margarita Kondylaki in a space that served first as an old lumber
mill and then as a soft drinks factory. The pair experiments with various
techniques and firing methods, including nerikomi and terra sigillata.
They use mainly stoneware clay to create a series of utilitarian objects
such as plates, jugs, tea cups, juice extractors, sinks, stools and moon jars.
The duo has created tableware for city eateries including Apiri and the
Daios and The Nest Resort hotel restaurants; they’ve also made replicas
of ancient utensils for the Historical Museum of Crete, and copies of the
esteemed writer Nikos Kazantzakis’ inkwell for the Kazantzakis Museum
shop in Myrtia. Next door, architect Michalis Epanomeritakis maintains a
studio, The Paper Clip (6 Panasanou, tel. 6937-176.092), where he makes
props for theatrical and dance productions, including those by Konstan-
tinos Tsakirelis, and for video clips, films, advertisements and television
shows, including the local series “Commandos and Dragons.”
The design agency Lazy Snail Design (6 Ainikolioti) moved into the
Hanioporta district in 2020. Their offices are in a former raisin factory
that’s over a century old. The building was later home to various ven-
tures, including a shoe factory, a carpenter’s shop and a jewellery work-
guide ● Heraklion

O Μιχάλης Επανωμεριτάκης Το δημιουργικό γραφείο Lazy

κατασκευάζει θεατρικά σκηνικά Snail Design / The design
και props για τη διαφήμιση και την agency Lazy Snail Design
τηλεόραση. / Michalis Epanomeritakis
builds theatrical sets and props for
advertising and television.

shop. Lazy Snail Design was founded by graphic artist Ioanna Drakaki
and Danish photographer Jannik Weylandt, and specialises in company
logos, strategic marketing, and packaging design. Established in 2004,
the company has won numerous design prizes, including international
Red Dot design awards.
Kafeneio Koula (5 Ioanni Makraki, tel. 2810-281.287) is run by the tal-
ented cook Koula Makridaki, and looks like it came from some mountain-
και Moon jar βάζα. Έχουν κάνει τα πιάτα για εστιατόρια της πόλης (όπως ous Cretan village. Hers is the place to go for a quality meal in this district.
το Apiri), των εστιατορίων των ξενοδοχείων Daios και The Nest Resort, The eatery boasts an open kitchen, with its daily options all on display.
αναπαραγωγές αρχαίων σκευών για το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης και The menu here includes baked fish with oregano; pork with xinohontros
ένα αντίγραφο του μελανοδοχείου του Καζαντζάκη για το πωλητήριο pasta; goat in tomato sauce; lamb fricassée; and gardoumia, a Cretan
του Μουσείου Καζαντζάκη στη Μυρτιά. Στον ακριβώς διπλανό χώρο, meze made with lamb intestines.
ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Επανωμεριτάκης διατηρεί το εργαστήριό του
The Paper Clip (Πανασανού 6, τηλ. 6937-176.092), όπου κατασκευάζει
σκηνικά για θεατρικές παραστάσεις (μεταξύ άλλων και για τις παρα- Η κουζίνα στο καφενείο της Κούλας
στάσεις του Κωνσταντίνου Τσακιρέλη) καθώς και props για βιντεοκλίπ, Μακριδάκη / The kitchen at Koula
Makridaki’s traditional eatery
το σινεμά, τη διαφήμιση και την τηλεόραση (συνεργάστηκε με τη σειρά
«Κομάντα και Δράκοι»).
Στη γειτονιά εγκαταστάθηκε από το 2020 και το δημιουργικό γρα-
φείο Lazy Snail Design (Αϊνικολιώτη 6). Στεγάζεται σε ένα κτίριο με ιστο-
ρία πάνω από έναν αιώνα, που αρχικά ήταν σταφιδεργοστάσιο και στη
συνέχεια βιοτεχνία παπουτσιών, ξυλουργείο και εργαστήριο κοσμημά-
των. Το γραφείο ιδρύθηκε το 2004 από τη γραφίστρια Ιωάννα Δρακάκη
και τον Δανό φωτογράφο Jannik Weylandt και ειδικεύεται στις εταιρι-
κές οπτικές ταυτότητες, στη στρατηγική μάρκετινγκ και στον σχεδιασμό
συσκευασιών, έχοντας λάβει πολυάριθμες σημαντικές διακρίσεις, όπως
διεθνή βραβεία σχεδιασμού Red Dot. Γαστρονομική σταθερά στη γει-
τονιά, το Καφενείο Κούλα (Ιωάννη Μακράκη 5, τηλ. 2810-281.287) της
δεινής μαγείρισσας Κούλας Μακριδάκη, το οποίο μοιάζει να βγήκε από
κάποιο ορεινό κρητικό χωριό. Ανοιχτή κουζίνα με τα τσικάλια με τα πιάτα
της κάθε ημέρας παραταγμένα, με το μενού να περιλαμβάνει από ψάρι
ριγανάτο στον φούρνο και χοιρινό με ξινόχοντρο μέχρι γαρδούμια, αίγα
κοκκινιστή και αρνάκι φρικασέ.

190 - blue magazine

guide ● Βrussels

192 - blue magazine

 ΕΠΙΣΤΡΟΦΉ ΣΤΉΝ
ΠΡΩΤΕΎΟΎΣΑ ΤΉΣ ΕΎΡΩΠΉΣ
Με 180 εθνικότητες και 100 διαφορετικές ομιλούμενες γλώσσες, οι Βρυξέλλες είναι η πιο πολυπολιτισμική
πόλη της Ευρώπης. Ένα μωσαϊκό πολιτισμών, φυλών και εθνών που συνθέτουν
ένα συναρπαστικό σύνολο και δημιουργούν ενδιαφέροντα πρότζεκτ και νέες τάσεις.

RETURNING TO EUROPE’S CAPITAL

With some 180 nationalities among its residents and a hundred different languages spoken
on its streets, Brussels is an amazingly diverse city, a mosaic of cultures and a home for new trends.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ / BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: DIONYSIS KOURIS

H Grand-Place, κεντρική πλατεία και

ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα
της πόλης / The Grand-Place, the
city’s central square and one of its
most important attractions

blue magazine - 193

guide ● Βrussels
Η Place Royale (1782) είναι ένα έξοχο δείγμα αστικής
αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα. / The Place Royale (1782)
is an excellent example of 18th-century urban architecture.
Η πόλη που γέννησε το αρ νουβό
Οι Βρυξέλλες θεωρούνται πρωτεύουσα του αρ νουβό, καθώς
διαθέτουν περίπου 1.000 αρ νουβό κτίρια, 200 από τα οποία
είναι προστατευόμενα ως ιστορικά μνημεία, ενώ –με αφορμή
τη συμπλήρωση φέτος 130 χρόνων από τη γέννηση του καλλι-
τεχνικού κινήματος– το 2023 έχει οριστεί ως Έτος Αρ Νουβό.
Ημερομηνία-ορόσημο θεωρείται το 1893, οπότε ολοκληρώθηκε
η κατασκευή του Hôtel Tassel, του κτιρίου που σχεδιάστηκε από
τον αρχιτέκτονα Victor Horta ως κατοικία του επιστήμονα Emile
Tassel και θεωρείται το πρώτο κτίριο του κινήματος στον κόσμο.
Επίκεντρο των δράσεων το Hôtel van Eetvelde (Av. Palmerston
4), το πιο τολμηρό από τα έργα του Horta και αναγνωρισμένο ως
Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO, το οποίο
σχεδίασε ο αρχιτέκτονας το 1895, με απόλυτη καλλιτεχνική ελευ-
θερία, για την οικογένεια του πολιτικού Edmond van Eetvelde.
Το κτίριο λειτουργεί ως κέντρο ενημέρωσης του Art Nouveau
Brussels 2023 και είναι ανοιχτό στο κοινό για ξεναγήσεις, ενώ
φιλοξενεί συνέδρια και ομιλίες, καθώς και μια έκθεση για τους
βασικούς σταθμούς του καλλιτεχνικού κινήματος και τη σύνδεσή
του με την αποικιοκρατία.
Ένα ακόμα σημαντικό αρ νουβό κτίριο της πόλης, το Hôtel
Hannon (Avenue de la Jonction 1), βρίσκεται σε περίοδο ανα-
στήλωσης και θα ανοίξει τις πόρτες του τον προσεχή Ιούνιο ως
μουσείο. Η έπαυλη χτίστηκε το 1904, σε σχέδια του αρχιτέκτονα
Jules Brunfaut, ως κατοικία του μηχανικού Edouard Hannon. Στο
ισόγειο θα παρουσιαστούν τα αυθεντικά έπιπλα και έργα τέχνης
της οικίας (επιστρέφουν στο σπίτι για το οποίο σχεδιάστηκαν
έπειτα από 40 χρόνια) και η εντυπωσιακή τοιχογραφία «Οι χαρές
194 - blue magazine
The city that gave us Art Nouveau
With around 1,000 Art Nouveau buildings, 200 of which are listed build-
ings, Brussels is regarded as the capital of this architectural movement.
This year, to honour the city’s architectural heritage and to mark the
movement’s 130th anniversary – the Hôtel Tassel (Rue Paul Emile Jan-
son 6), designed by the renowned architect Victor Horta as a home for
the scientist Emile Tassel and completed in 1893, is often cited as the
world’s first Art Nouveau structure – the city is celebrating with a pro-
gramme called Art Nouveau Brussels 2023. At the centre of the events
being organised to mark the occasion is the Hôtel van Eetvelde (Av.
Palmerston 4), a UNESCO World Heritage Site and Horta’s boldest piece
of work, designed in 1895 with creative carte blanche as a residence
for the family of politician Edmond van Eetvelde. The building, which is
functioning as an information centre for the programme, is open to the
public for tours; it’s also hosting conferences, lectures and an exhibition
on the milestones of the movement and its connection to colonialism.
Another important Art Nouveau building, the Hôtel Hannon (Ave-
nue de la Jonction 1) is currently being renovated and is expected to open
its doors as a museum this June. This 1904 mansion, built as a residence
for engineer Edouard Hannon, was designed by architect Jules Brunfaut.
On the ground floor are the home’s original furnishings and artworks
(returning to the place for which they were designed after an absence of
40 years), as well as an impressive fresco by Paul Baudoin titled “The Joys
of Life,” while the first floor will host a series of exhibitions highlighting
the work of four important architects: Victor Horta, Henry Van De Velde,
Paul Hankar and Gustave Serrurier-Bovy.
One of the movement’s iconic locations, the Horta Museum (Rue
Américaine 27) occupies the architect’s former home and studio. The
Το Maison Autrique (1893), ένα από τα πρώτα Τοιχογραφία του ήρωα Scorpion του Enrico
κτίρια του Victor Horta σε στιλ αρ νουβό Marini, στην οδό Treurenberg / Enrico
/Maison Autrique (1893) one the first buildings by Marini's graphic-novel hero Scorpion
Victor Horta in Art Nouveau style graces a mural on Treurenberg Street.

blue magazine - 195

guide ● Βrussels

Το Hôtel Hannon (1904) Ο κήπος του συγκροτήματος στο Mont des Arts
θα ανοίξει σύντομα ως / The garden at the Mont des Arts complex
μουσείο. / The Hôtel
Hannon (1904) will soon
open as a museum.

Η πύλη Halle Gate (14ος αιώνας), τμήμα της

μεσαιωνικής οχύρωσης της πόλης
/ The 14th-century Halle Gate, part of the
city's medieval fortifications

196 - blue magazine

 Ο Grégoire Gillard,
σεφ και ιδιοκτήτης
του Barge
/ Grégoire Gillard,
chef and owner of
Barge
της ζωής» του ζωγράφου Paul Baudoin, ενώ στον πρώτο όροφο
μια σειρά περιοδικών εκθέσεων θα αναδείξει το έργο τεσσάρων
σημαντικών αρχιτεκτόνων, των Victor Horta, Henry Van De
Velde, Paul Hankar και Gustave Serrurier-Bovy.
Εμβληματικό σημείο για το κίνημα, το Horta Museum (Rue
Américaine, 27) στεγάζεται στην κατοικία και στο στούντιο του
Victor Horta. Χτίστηκε μεταξύ του 1898 και του 1901 και στη
μόνιμη συλλογή του περιλαμβάνει έπιπλα, αντικείμενα τέχνης
και καθημερινά σκεύη που έχει σχεδιάσει ο ίδιος, καθώς και
έγγραφα που σχετίζονται με τη ζωή και το έργο του. Εκεί θα φιλο-
ξενηθεί (από 24/03) η έκθεση με τίτλο «Victor Horta versus Art
nouveau. Horta’s vocabulary». Αξίζει μια επίσκεψη στο Hôtel
Solvay (Avenue Louise 224), το οποίο επίσης αποτελεί Μνη-
μείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς κι ένα από τα ομορφότερα κτίρια
της πόλης. Ο Horta σχεδίασε κάθε λεπτομέρεια, από τα έπιπλα
και τα χαλιά μέχρι και το κουδούνι της εξώπορτας, έχοντας στη
διάθεσή του απεριόριστο προϋπολογισμό από την πολύ ισχυρή
οικογένεια στη χημική βιομηχανία Solvay. Αξίζει να δείτε και
το Maison Autrique (Chaussée de Haecht 266), που χτίστηκε
το 1893 σε σχέδια επίσης του Horta και ύστερα από υποδειγ-
ματική αναστήλωση είναι πλέον ανοιχτό στο κοινό. Φιλοξενεί
(από 09/03) μια περιοδική έκθεση για τον καλλιτέχνη Privat-
Livemont, που ζούσε στη γειτονιά Schaerbeek όπου βρίσκεται
και το κτίριο, παρουσιάζοντας τις καλύτερες διαφημιστικές του
αφίσες με τις χαρακτηριστικές γυναικείες φιγούρες και τα στι-
λιζαρισμένα φυτά.
Παράλληλα έχουν προγραμματιστεί μεγάλες περιοδικές
εκθέσεις, όπως η έκθεση με τίτλο «Victor Horta and the Grammar
building was constructed between 1898 and 1901, and the museum’s
permanent collection includes furnishing, objets d’arts and utilitarian
items that Horta himself designed, as well as documents pertaining to
his life and work. As of 24/03, the museum will also be hosting the exhi-
bition “Victor Horta Versus Art Nouveau: Horta’s vocabulary.” A visit to
the Hôtel Solvay (Avenue Louise 224), another World Heritage Site and
arguably the most beautiful building in the city, is also worthwhile. Horta
designed everything here down to the last detail, from the furniture
and the rugs to the doorbell on the main entrance, all executed with the
luxury of a generous budget from the Solvay family, wealthy chemical
industrialists. Another Horta gem, the Maison Autrique (Chaussée de
Haecht 266) in the city’s Schaerbeek district was built in 1893 and is now
open to the public after an exemplary restoration. It is hosting (from
09/03) a show on the Art Nouveau illustrator Henri Privat-Livemont,
who lived in the neighbourhood. The exhibition includes a selection of his
best-known advertising posters, with their distinctive female figures and
stylised flora. Several large-scale exhibitions have also been planned,
including “Victor Horta and the Grammar of Art Nouveau” (from 17/10)
at another of his buildings, the Bozar (Rue Ravenstein straat 23), and
“Josef Hoffmann – Beyond Beauty and Modernity” (from 06/10) at the
Art and History Museum (Parc du Cinquantenaire 10).
Τo Horta Museum (1901)
στεγάζει αντικείμενα που έχει
σχεδιάσει ο αρχιτέκτονας Victor
Horta. / The Horta Museum
(1901) houses objects designed
by the architect Victor Horta.

Το μπιστρό Flamme
/ Flamme Bistro

blue magazine - 197

guide ● Βrussels

of Art Nouveau» (από 17/10) στο –επίσης σχεδιασμένο από τον
Horta– Bozar (Rue Ravensteinstraat 23) και η «Josef Hoffmann
– Beyond Beauty and Modernity» (από 06/10) στο Art and
History Museum (Parc du Cinquantenaire 10).
Το γαστρονομικό διαμάντι της πόλης
Το –βραβευμένο με ένα αστέρι Michelin– Bozar (Rue Baron
Horta 3, κρατήσεις στο bozarrestaurant.be) είναι χωροθετημένο
σε μια υπέρκομψη σάλα στο κτίριο του ομώνυμου εμβληματι-
κού πολιτιστικού πολυχώρου. O σπουδαίος σεφ Karen Torosyan
καταδύεται στην καρδιά της κλασικής γαλλικής κουζίνας, την
αποδομεί, εφευρίσκει τρόπους και ενδιαφέρουσες ιδέες για να
δημιουργήσει πιάτα-αριστουργήματα γευστικής αρμονίας και
αισθητικής, χωρίς ανούσιους γαστρονομικούς μετεωρισμούς. Τα
πιάτα του είναι κατανοητά, νόστιμα και εξαιρετικά εκτελεσμένα
και είναι περισσότερο συναφή με μια κορυφαία γαστρονομική
brasserie παρά με ένα τυπικό fine-dining μισελενάτο εστιατόριο.
The city’s culinary jewel
The Michelin-starred Bozar (Rue Baron Horta 3, reservations at
bozarrestaurant.be) is situated in an elegant hall in the iconic cultural
venue of the same name. Here, the great chef Karen Torosyan dives
into the heart of classic French cuisine, deconstructs it, and comes up
with new and interesting ideas for dishes that are balanced, beautiful
masterpieces of flavour stripped of any superfluous gastronomic fanfare.
His dishes are succinct, delicious and beautifully executed, and are more
characteristic of a top brasserie than a typical fine-dining restaurant.
Casual gastronomy
Sustainably sourced seafood and organic ingredients from local farms
hold pride of place at Ivresse (Rue du Postillon 6, tel. 02-520.57.39),
where chefs Quentin Szuwarski and Benjamin Rauwel put out absolutely
delicious, bistronomie-style food. The grilled tomato with a guanciale
Το εστιατόριο Friture René / The restaurant Friture René

Casual γαστρονομία
Το Ivresse (Rue du Postillon 6, τηλ. 02-520.57.39) βάζει στο
επίκεντρο της κουζίνας τις βιολογικές πρώτες ύλες από τοπικά
αγροκτήματα και θαλασσινά αλιευμένα με βιώσιμες πρακτικές.
Η κουζίνα του διδύμου των σεφ Quentin Szuwarski και Benjamin
Rauwel έχει μπιστρονομική χροιά και βαθιά νοστιμιά – χαρακτη-
ριστικά πιάτα η ψητή ντομάτα με σάλτσα guanciale, βασιλικό
και λάδι από καμένα κρεμμύδια και το λαβράκι με κουνουπίδι
και λεμονόχορτο.
Απαραίτητη η κράτηση στο –εσχάτως πολύ δημοφιλές–
Barge (Boulevard d’Ypres 33, τηλ. 02-425.73.60), όπου ο σεφ/
ιδιοκτήτης Grégoire Gillard (με προϋπηρεσία στο L’Air du
Temps) επικεντρώνεται στις πρώτες ύλες από τις γύρω περιοχές
σε ένα καλοδουλεμένο μενού, το οποίο εναλλάσσεται με βάση
την εποχικότητα και μπορεί να περιλαμβάνει πιάτα όπως τα χτέ-
νια με σέλερι, καρύδια καρυκευμένα με miso και γαλάκτωμα
κρασιού και τον αστακό με καρότα σε διαφορετικές υφές, μπισκ
με σάλτσα satay, λεμόνι και ταϊλανδέζικο βασιλικό.
Σε ένα κτίριο του 1930 στο Saint Giles, στον χώρο ενός
παλιού αλλαντοποιείου, το La Charcuterie (Av. Paul Dejaer
16, τηλ. 02-850.88.12) του Olivier Frey και της συζύγου του
και σεφ Ana Luisa Ribeiro είναι ένα deli bistro με προσωπικό- Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΞΙΑ
Το Friture René (Pl. de la Résistance 14, τηλ. 02-523.28.76) απλώ-
τητα. Λειτουργεί από το μεσημέρι ως ντελικατέσεν με μια μικρή, νεται σε μια σάλα με τραπέζια με καρό ερυθρόλευκα τραπεζομά-
εκλεκτική επιλογή από τυριά, αλλαντικά, κρασιά και ελαιόλαδα, ντιλα, λευκά πλακάκια στους τοίχους και ένα καταπληκτικό κλασικό
ενώ από το απόγευμα μετατρέπεται σε ένα γαστρομπιστρό με μπαρ με μαρμάρινη μπάρα και κόκκινα δερμάτινα σκαμπό. Ιδιο-
εποχικό μενού (ψητό καλαμάρι με σος bagna cauda – μια ζεστή κτήτης και σεφ από το 1987 είναι ο Dirk Piolon, που διατηρεί ψηλά
την ποιότητα του οικογενειακού εστιατορίου, του οποίου η ιστορία
σος με βούτυρο, σκόρδο και αντζούγιες). Εξαιρετική η κουζίνα ξεκινά από το 1932. Ευθύβολο μαγείρεμα σε κλασικά, παραδοσιακά
και στο νεότευκτο μπιστρό Flamme (Rue de Roumanie 56, τηλ. φλαμανδικά πιάτα, όπως τα μύδια εσκαργκότ, ενώ, όπως μαρτυρά
472-374.517). Σάλα οικεία και προσεγμένη στις λεπτομέρειες, και το όνομά του, έχει εξειδίκευση και στις τηγανητές πατάτες.
από τα κομψά δαντελωτά κεραμικά πιάτα και τις κανάτες μέχρι A CLASSIC
τα ετερόκλητα καθίσματα και το ψηφιδωτό δάπεδο. H κουζίνα Friture René (Pl. de la Résistance 14, tel. 02-523.28.76) is a homey
μαγειρεύει στα ξύλα με εποχικά προϊόντα και καταθέτει ένα πολύ establishment, with red-and-white checkered tablecloths, white
wall tiles, and a classic bar counter made of marble and flanked in
ενδιαφέρον μπιστρονομικό μενού με πιάτα όπως το υποδειγμα-
front by red leather stools. Dirk Piolon, owner and chef since 1987,
τικό φιλέτο από καλκάνι με χαβιάρι κουνουπιδιού. maintains the high standards that have been associated with this
family restaurant since it first opened in 1932. His no-nonsense
Fine dining vegan menu contains Flemish classics such as Moules a l’escargot; as the
restaurant’s name implies, he also specialises in fried potatoes
Το Humus x Hortense (Rue de Vergnies 2, τηλ. 474-653.706) (“pommes frites”).
στεγάζεται σε μια αρ νουβό σάλα, με τα περισσότερα αντικείμενα

198 - blue magazine

Η λεωφόρος Adolphe Max / Boulevard Adolphe Max Το deli-bistro La Charcuterie / The deli-bistro La Charcuterie

Το Atomium (1958), ένα από τα σύμβολα της πόλης, λειτουργεί

ως μουσείο και χώρος τέχνης / The Atomium (1958), one of the
landmarks of the city, functions as a museum and art space.

Η διάσημη καντίνα Frit Flagey, ένα από τα

καλύτερα σημεία για τηγανητές πατάτες στην πόλη
/ The famous Frit Flagey canteen, one of the best
places for french fries in town

blue magazine - 199

guide ● Βrussels
Στο εστιατόριο Humus x Hortense
/ At the restaurant Humus x Hortense
του χώρου να είναι σχεδιασμένα από Βέλγους καλλιτέχνες και
τεχνίτες, όπως οι καρέκλες του Alain Berteau, οι ποδιές από το
τοπικό οικολογικό brand ένδυσης Façon Jacmin, τα χειροποίητα
κεραμικά πιάτα και σερβίτσια από την καλλιτεχνική διευθύντρια
και συνιδιοκτήτρια του εστιατορίου, Caroline Baerten. Έτερος
ιδιοκτήτης και bartender/σεφ ο Nicolas Decloedt, ο οποίος επι-
χειρεί μια βοτανική προσέγγιση στην κουζίνα του, που συνδυά-
ζεται με αντιστοίχως βοτανικά κοκτέιλ ή κρασιά ήπιας, φυσικής
οινοποίησης. Το μενού διαφοροποιείται καθημερινά, ανάλογα με
τα προϊόντα των τοπικών βιολογικών παραγωγών με τους οποί-
ους συνεργάζεται, ακολουθούν πρακτικές μηδαμινής σπατάλης
τροφίμων και προσπαθούν καθημερινά να περιορίζουν την κατα-
νάλωση ενέργειας και νερού. Επίσης, όλοι προσέρχονται στην
εργασία τους με τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή με ποδήλατο, ενώ,
θέλοντας να εξασφαλίσει καλύτερη ποιότητα ζωής για τους εργα-
ζομένους του, το εστιατόριο παραμένει ανοιχτό μόνο τέσσερις
ημέρες την εβδομάδα.
Ενάντια στη σπατάλη φαγητού
Το Entropy (Pl. Saint-Géry 22, τηλ. 470-077.044), πέρα από τη
λειτουργία του ως εστιατόριο, λειτουργεί και ως πλατφόρμα μέσω
της οποίας προωθεί καινοτομίες πάνω στη μηδενική παραγωγή
απορριμμάτων, ενώ ετοιμάζει καθημερινά γεύματα για μη προ-
νομιούχες κοινωνικές ομάδες από απούλητα τρόφιμα των σούπερ
μάρκετ. Η σπιτικής ατμόσφαιρας σάλα είναι διακοσμημένη με
έπιπλα δεύτερης χρήσης και αντικείμενα κατασκευασμένα από
ανακυκλωμένα υλικά. Ο σεφ και ιδιοκτήτης Elliott Van de Velde,
με προϋπηρεσία σε εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας, έχει στήσει
ένα ενδιαφέρον μενού εστιασμένο σε προϊόντα φυτικής προέλευ-
σης, αλλά και σε ψάρια από αστικές βιολογικές ιχθυοκαλλιέρ-
γειες, ενώ αρκετά ενδιαφέρον έχει το pairing με κρασιά ήπιας,
φυσικής οινοποίησης, σπιτική κομπούτσα και κοκτέιλ.
Δύο διαφορετικά ασιατικά
Μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδοχή βιετναμέζικου εστιατορίου
προτείνει το Nénu (Rue Dejoncker 21, κρατήσεις στο nenu.be),
ένα υβρίδιο βιετναμέζικου γαστρομπιστρό και cocktail bar. Η
κουζίνα έχει ιδέες, σπιρτάδα και εκτελέσεις υψηλής γαστρονο-
μίας – όπως τα καλαμάρια με πιπεριά τσίλι, μάραθο και beurre
200 - blue magazine
Η Gerlin Heestermans,
ιδρύτρια της πλατφόρμας
Toerist Modernist
/ Gerlin Heestermans,
founder of the Toerist
Modernist platform
ΒΕΛΓΙΚΟΣ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ
Η πλατφόρμα Toerist Modernist (toeristmodernist.be) ιδρύθηκε
το 2019 από την Gerlin Heestermans, με σκοπό την προβολή και τη
διάσωση της κληρονομιάς του βελγικού μοντερνισμού. Το πάθος
της να ανακαλύπτει, να φωτογραφίζει και να επισκέπτεται τις
κατοικίες που συναντούσε στις βόλτες της ήταν τέτοιο, που μετέ-
τρεψε το χόμπι της σε επάγγελμα. Σήμερα διατηρεί βάση δεδο-
μένων και φωτογραφικό υλικό για όλα τα κτίρια που επισκέπτεται
(από δείγματα του πρώιμου μοντερνισμού μέχρι μπανγκαλόου της
δεκαετίας του 1960 και μεγαλοπρεπείς αρ ντεκό κατοικίες), διορ-
γανώνει ξεναγήσεις αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος στο εσωτερικό
σπιτιών για μικρές ομάδων ανθρώπων που μοιράζονται την ίδια
αγάπη, έχει σχεδιάσει έναν περιπατητικό οδηγό για τη συνοικία
Uccle, ενώ τον Απρίλιο αναμένεται να εκδοθεί και το πρώτο της
βιβλίο με τίτλο «Περπατώντας κατά μήκος του αρχιτεκτονικού
μοντερνισμού στο Βέλγιο».
BELGIAN MODERNISM
The Toerist Modernist (toeristmodernist.be) platform was founded
in 2019 by Gerlin Heestermans in order to promote and safeguard
the legacy of Belgian modernism. Her passion for seeking out and
photographing interesting houses was so strong that she decided
to turn her hobby into a profession. She now maintains a data-
base, including a photographic archive, on all the buildings she has
visited, from early modernist structures and grand Art Deco ter-
raced house to 1960s bungalows, and organises architectural tours
for small groups of aficionados. Heestermans has also created a
fold-out walking guide for the district of Uccle, and her first book,
“Walking Along Modernist Architecture in Belgium,” is scheduled
to be published in April.
sauce, basil and oil from burnt onions, and the seabass with cauliflower
and lemon grass are excellent examples of their approach. Reservations
are a must at Barge (Boulevard d’Ypres 33, tel. 02-425.73.60), after a
recent surge in its popularity. Chef and owner Grégoire Gillard (formerly
of L’Air du Temps) focuses on locally sourced ingredients in a very well
thought-out menu that changes according to the season and may include
such delights as scallops with celery and miso-flavoured walnuts in a
wine emulsion, or lobster with carrots done different ways and a bisque
with satay, lemon and Thai basil.
La Charcuterie (Av. Paul Dejaer 16, tel. 02-850.88.12) has, fittingly,
taken over an old sausage shop in a 1930s building in Saint Giles. Run by
Olivier Frey and his wife, chef Ana Luisa Ribeiro, the eatery is a deli-bis-
tro packed with personality. It opens at noon as a delicatessen, with a
small yet select range of cheeses, cold meats, wines and olive oils; later
in the day, it becomes a gastro-bistro serving a seasonal menu featur-
Η πλατεία Petit Sablon και η εκκλησία της Παναγίας της
Σαμπλόν (15ος αιώνας) / Square of Petit Sablon and the
15th-century Church of Our Blessed Lady of the Sablon

Τοιχογραφία στην οδό Bon Secours

/ A mural on Rue de Bon Secours Στο εστιατόριο Old Boy / At the restaurant Old Boy

blue magazine - 201

guide ● Βrussels
Στο εστιατόριο Entropy
/ At the restaurant Entropy
blanc με πάστα κόκκινης πιπεριάς gochujang ή η καραμελωμένη
πανσέτα με γαρίδες και αυγό ορτυκιού. Καλοφτιαγμένα συνοδευ-
τικά κοκτέιλ. Νέα προσθήκη για το Old Boy (Rue de Tenbosch
110, κρατήσεις στο oldboyrestaurant.be), το funky ασιατικό που
διακρίθηκε από τον έγκριτο οδηγό Gault & Millau ως το καλύ-
τερο της κατηγορίας του στο Βέλγιο για το 2022. Δίπλα από τον
κεντρικό χώρο εγκαινίασε το Lil Boy (Rue de Tenbosch 112),
μια πιο street food εκδοχή του μητρικού εστιατορίου, με bao,
sandos, curries και rice bowls.
Σαν οικογενειακό ιταλικό τραπέζι
Δύο αδέρφια από τη νότια Ιταλία, η Maria Concetta και ο σεφ
Alessandro Miranda, συστήνουν την κουζίνα του τόπου τους
στο Miranda (Rue du Page 38, τηλ. 02-544.00.08), ένα μικρό
μπιστρό στο Châtelain. Τα περισσότερα πιάτα είναι βασισμένα σε
οικογενειακές συνταγές που άλλοτε, σε πιο δημιουργικές εκδοχές
τους, αποτελούν μέρος του menu degustation (orecchiette από
καμένο σιτάρι σε φοντί τυριού Caciocavallo, πεπερόνι και λάιμ)
και άλλοτε, σε πιο κλασικές, του κυριακάτικου μενού που ακο-
λουθεί περισσότερο τη λογική της τρατορίας – καταπληκτικό το
sformato (ανάμεσα σε φλαν και σουφλέ) μακαρονιών με ραγού.
Brunch το πρωί, vegetarian το βράδυ
Το Frank (Rue des Princes 14, τηλ. 02-303.47.60) απλώνεται σε
μια πολύ ιδιαίτερη, ψηλοτάβανη σάλα που συνδυάζει industrial
και κλασικά στοιχεία. Εξαιρετικός καφές σε συνεργασία με το
κορυφαίο τοπικό roastery MOK, ενώ η κάρτα φαγητού έχει μια
αυστραλέζικη χροιά και ξεφεύγει από τα καθιερωμένα: πάνκεϊκ
με χοιρινό φιλέτο καπνισμένο από τους ίδιους, σιγομαγειρεμένο
μπέικον, τηγανητό αυγό και σιρόπι μελιού ή το καταπληκτικό
μπέργκερ «French Bistro» με χειροποίητο μπριός, ξεψαχνισμένο
μπούτι πάπιας, τηγανητό αυγό, κόκκινο κρεμμύδι και τσάτνεϊ
μανιτάρι. Τα απογεύματα (Πέμπτη έως Σάββατο) ο ίδιος χώρος
μεταμορφώνεται σε vegetarian εστιατόριο (με την επωνυμία
Francine) με πολύ ενδιαφέρον μενού («γύρος» σελινόριζας, νιόκι
πράσινου κουνουπιδιού και μαύρο λάχανο) και ενημερωμένη
λίστα κρασιών, που εστιάζεται σε λιγότερο γνωστές οινοπαρα-
γωγούς περιοχές και μικρά οινοποιεία.
202 - blue magazine
Η εκκλησία Notre-Dame De La Chapelle
(13ος αιώνας) / The 13th-century Church
of Our Lady of the Chapel
ing dishes such as grilled calamari with a bagna cauda sauce (butter,
garlic and anchovies). Excellent food is also served at the new bistro
Flamme (Rue de Roumanie 56, tel. 472-374.517), whose dining room is
inviting and full of attractive details – from elegant ceramic tableware to
a mosaic floor – that indicate just much care has gone into the project.
The kitchen uses wood-fired cooking and seasonal ingredients to create
an interesting menu with dishes such as the beautifully cooked turbot
fillet with cauliflower “caviar.”
Fine dining vegan
Humus x Hortense (Rue de Vergnies 2, tel. 474-653.706) boasts a beau-
tiful Art Nouveau dining room where most everything you see has been
designed by Belgian artists and artisans, including the chairs by Alain
Berteau, the aprons by local eco apparel brand Façon Jacmin, and the
handmade ceramic tableware by the restaurant’s artistic director and
co-owner Caroline Baerten. The other owner is bartender/chef Nicolas
Decloedt, who takes a plant-based approach to his cooking and who pairs
his dishes with botanical cocktails and natural wines. The menu changes
depending on supplies sourced from local organic farms. The restaurant
follows zero food-waste practices and tries to reduce energy and water
consumption as much as possible. Everyone who works there either takes
public transport or cycles or walks to work, and the restaurant only oper-
ates four days a week in a bid to safeguard its staff’s quality of life.
Fighting food waste
In addition to operating as a restaurant, Entropy (Pl. Saint-Géry 22, tel.
470-077.044) also functions as an innovative model for zero-waste prac-
tices and serves meals, made with surplus food from supermarkets, to
the city’s poor on a daily basis. The cosy dining room is decorated with
second-hand furniture and upcycled objects. Chef and owner Elliott Van
de Velde, who worked in several high-end restaurants before launching
this project, has created a very interesting menu that is mostly plant-
based but also features fish from organic urban fish farms. The pairings
are also quite interesting as they involve natural wines, cocktails, and
homemade kombucha tea.
Two Asian restaurants
A hybrid Vietnamese gastro-bistro and cocktail bar, Nénu (Rue Dejon-
 H Σοφία Σιόντη και ο σεφ Κύρκος Ζήσης,
ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ TRAITEUR ιδιοκτήτες του εστιατορίου Gàstra
Το Gàstra (Rue de l’Enseignement 110, τηλ. 499-387.371) άνοιξε στο / Sofia Sionti and chef Kyrkos Zisis, owners
κέντρο των Βρυξελλών το 2021 από τον ταλαντούχο σεφ Κύρκο Ζήση of the restaurant Gàstra
και τη σύντροφό του Σοφία Σιόντη. Στη βιτρίνα θα βρείτε χειροποίητες
ηπειρώτικες πίτες (χορτόπιτα, μανιταρόπιτα, τυρόπιτα με τραχανά) και
πιάτα ελληνικής παραδοσιακής κουζίνας με τη μαγειρική ακρίβεια ενός
έμπειρου σεφ αλλά και τη «σπιτική θαλπωρή» ενός ελληνικού σπιτιού:
χταπόδι στιφάδο στη γάστρα, αρνί στον φούρνο με πατάτες, αστακό
με κριθαράκι, καταπληκτικές χειροποίητες αλοιφές (τζατζίκι με ελλη-
νικό γιαούρτι, ταραμοσαλάτα, χούμους με ταχίνι ολικής αλέσεως) και
παστά σε βαζάκι (χταπόδι ξιδάτο, λακέρδα), ενώ κατόπιν παραγγελίας
ειδικά μενού για το γραφείο ή το σπίτι. Παράλληλα ο χώρος λειτουργεί
και ως ντέλι με εκλεκτή επιλογή από ελληνικά προϊόντα από μικρούς
παραγωγούς: τόνο Αλοννήσου, αυγοτάραχο Μεσολογγίου, τυριά από την
Ιθάκη, μέλι από τα Τρίκαλα και ελληνικά κρασιά κυρίως ήπιας, φυσικής
οινοποίησης.

A GREEK TRAITEUR
Gàstra (Rue de l’Enseignement 110, tel. 499-387.371), run by chef Kyrkos
Zisis and his partner Sofia Sionti, opened in downtown Brussels in 2021.
The display case at this deli and takeaway spot features handmade
Epirote pies (with wild greens, mushrooms, or cheese and tarhana), as
well as traditional Greek dishes such as octopus stifado stew (made in an
earthenware pot), baked lamb and potatoes, and lobster orzo. Spreads
include tzatziki made with Greek yoghurt, taramasalata (fish roe), and
hummus made with wholegrain tahini. You’ll also find jars of pickled octo-
pus or bonito, as well as special, made-to-order menus for the office or
for home. There’s also an eclectic selection of artisanal Greek products
such as tuna from Alonissos, avgotaraho from Messolonghi, cheeses from
Ithaca, honey from Trikala, and Greek wines, mainly naturals.

Το Dynasty Palace (1958) στο συγκρότημα Mont des Arts

/ The Dynasty Palace (1958) in the Mont des Arts complex

Το καφέ-εστιατόριο Frank / The café-restaurant Frank

blue magazine - 203

guide ● Βrussels

Ο φούρνος KHOBZ / KHOBZ Bakery Το wine bar Rebel / Τhe wine bar Rebel

O Serge Leblon, ένας από τους ιδιοκτήτες του wine bar Calmos Στο εστιατόριο Nightshop
/ Serge Leblon, one of the owners of the wine bar Calmos At the restaurant Nightshop

Το μπαρ Bélier / The bar Bélier

204 - blue magazine

 cker 21, reservations nenu.be) is an interesting alternative to the classic
Vietnamese restaurant. The food is inventive and dishes such as the
calamari with chili peppers, fennel and beurre blanc with a gochujang
red pepper paste, or the caramelised pancetta with shrimp and quail
egg are executed with elan and sophisticated culinary techniques. The
cocktails are equally lovely. Old Boy (Rue de Tenbosch 110, reservations
oldboyrestaurant.be), the stylish Asian restaurant cited by the authori-
tative guide Gault & Millau as the best in its class in Belgium in 2022, has
branched out. Lil Boy (Rue de Tenbosch 112), adjacent to the main res-
taurant, serves a more street-food version of its parent establishment’s
menu, with bao buns, sandos, curries and rice bowls.

Like an Italian family dinner

Siblings Maria Concetta and chef Alessandro Miranda showcase their
southern Italian culinary roots at Miranda (Rue du Page 38, tel.
02-544.00.08), a small bistro in the district of Châtelain. Most of their
dishes are based on old family recipes. The more creative variations
make up part of the degustation menu (including orecchiette of burnt
wheat with a fondue of Caciocavallo cheese, pepperoni and lime) while
the classic dishes appear on the trattoria-style Sunday menu. The sform-
ato (something between a flan and a souffle) of pasta and ragu is out
of this world.

Brunch by day, vegetarian by night

Frank (Rue des Princes 14, tel. 02-303.47.60) is located in a lofty space
that combines industrial and classic decor elements. It serves excellent
coffee from the top local roastery MOK, and there’s an Australian ele-
ment on the food menu as well; pancakes with in-house smoked pork
fillet, slow-cooked bacon, a fried egg and maple syrup sit alongside the
Η εμπορική στοά Galeries Royales Saint-Hubert amazing French Bistro burger made with pulled duck, a fried egg, red
/ The shopping arcade Galeries Royales Saint-Hubert
onion and a mushroom chutney in a handmade brioche. In the evenings
from Thursday to Saturday, the establishment becomes a vegetarian
Ο φούρνος που κάνει τη διαφορά restaurant named Francine, which presents a very interesting selection
Νέα άφιξη στην περιοχή Ixelles ο φούρνος KHOBZ (Rue de of dishes, including celery root “gyro” and gnocchi made with green
Washington 204) του Zied Mokaddem, που δουλεύει αποκλει- cauliflower and black cabbage, and a wine list with treasures from less-
στικά με φυσικό προζύμι αργής ωρίμανσης και εξαιρετικά βελ- er-known regions and small wineries.
γικά άλευρα. Εκτός από τα ψωμιά, παρασκευάζουν και φαντα-
στικά κρουασάν αμυγδάλου και ρολά κανέλας, ενώ signature A bakery on the rise
είναι οι babka, με ζύμη μπριός πλεγμένη με πουρέ αμυγδάλου A new arrival in the district of Ixelles, KHOBZ (Rue de Washington 204)
και σοκολάτα από τη Δομινικανή Δημοκρατία ή με χουρμάδες, is run by Zied Mokaddem, who works exclusively with natural, slow-mat-
κάρδαμο και φιστίκια. uration yeast and top-quality Belgian flours. In addition to different kinds
of bread, it also produces wonderful almond croissants and cinnamon
Τα νέα wine bars
Το Rebel (Rue Lesbroussart 48) διαθέτει έναν χώρο με λιτή
διακόσμηση: ένα μεγάλο ξύλινο μπαρ, ράφια με φιάλες κρα-
σιού, μεγάλες τζαμαρίες που προσφέρουν άπλετη θέα στη Rue
Lesbroussart και εκλεκτική ηλεκτρονική μουσική στα ηχεία.
Λίστα με κρασιά ήπιας, φυσικής οινοποίησης και μικρό μενού
επιμελημένο από έναν διαφορετικό φιλοξενούμενο σεφ κάθε
μήνα. Νέα άφιξη και το Calmos (Rue de Tamines 1, τηλ. 491-
159.363). Ιδιοκτήτες δύο φίλοι, ο φωτογράφος Serge Leblon και
ο γραφίστας Marc Vermeersh, οι οποίοι μοιράζονται την αγάπη
τους για τα ήπιας, φυσικής οινοποίησης κρασιά, ενώ λόγω της
επαγγελματικής ιδιότητάς τους συγκεντρώνεται αρκετός κόσμος
της μόδας και των ΜΜΕ. Μεγάλες τζαμαρίες, κόκκινα τραπεζά-
Το wine bar Tortue / The wine bar Tortue
κια, ξύλινες επιφάνειες και σουρεαλιστικές λεπτομέρειες συνθέ-

blue magazine - 205

guide ● Βrussels
Το μπαρ L’Ermitage Saint-Gilles
/ The bar L’Ermitage Saint-Gilles
Η μικροζυθοποιία Brasserie de la Mule
/ The Brasserie de la Mule microbrewery
τουν έναν μικρό, χαλαρό χώρο με ατμόσφαιρα σπιτικού πάρτι.
Πίσω από μια βαριά γκαραζόπορτα βρίσκεται κρυμμένο το
Nightshop (Rue de Flandre 167). Wine bar, εστιατόριο, παντο-
πωλείο, βασισμένο σε μια εκκεντρική ιδέα της Ελληνοβρετανί-
δας γραφίστριας Jocasta Allwood και του συντρόφου της Jens
Crabbé. Warehouse αισθητικής χώρος με ένα μεγάλο τσιμεντένιο
μπαρ μπροστά από την κουζίνα, που λειτουργεί τόσο ως τρα-
πεζαρία για τους καλεσμένους όσο και ως επιφάνεια εργασίας
για την ομάδα της κουζίνας, και με λίγα μαρμάρινα τραπέζια
διάσπαρτα στον χώρο ανάμεσα σε κιβώτια με κρασιά. Μικρό
μενού με εποχικές πρώτες ύλες, όπως η μελιτζάνα με ajo blanco
(κρύα σούπα με αμύγδαλα) και λάδι τσίλι και το σιγομαγειρε-
μένο χοιρινό με φασόλια και πράσινη σος. Ενδιαφέρουσα λίστα
με κρασιά ήπιας, φυσικής οινοποίησης. Πολύ επιδραστικό στον
χώρο των κρασιών ήπιας, φυσικής οινοποίησης το Tortue (Rue
Edith Cavell 34), που έχει καταρτίσει ένα ζηλευτό κελάρι με
μικρούς παραγωγούς και λιγότερο προβεβλημένα διαμάντια από
τον ευρωπαϊκό αμπελώνα. Συνοδευτικά τυριά και αλλαντικά
από μικρούς παραγωγούς από την Ιταλία και νόστιμα σάντουιτς.
Το νέο ενδιαφέρον μπαρ του κέντρου
Το Bélier (Borgwal 9, τηλ. 02-757.15.27) είναι μπαρ με σπι-
τικά κοκτέιλ, κρασιά ήπιας, φυσικής οινοποίησης και μπίρες
από τοπικές μικροζυθοποιίες, αλλά και μπιστρό με γαλλική/
μεσογειακή κουζίνα. Σάλα με πολλές ξύλινες επιφάνειες – από
το αναπαλαιωμένο ξύλινο μπαρ της δεκαετίας του 1940 και το
δάπεδο μέχρι τους καναπέδες, για τους οποίους χρησιμοποιήθη-
καν παλιοί ξύλινοι πάγκοι εκκλησίας. Μικρή λίστα κοκτέιλ με
κλασικές συνταγές και δημιουργικές παρασκευές δεξιοτεχνικά
εκτελεσμένες, όπως το «Geisha» με σάκε, λευκή τεκίλα, λικέρ
κακάο, πορτοκάλι και bitter δαμάσκηνου και γκρέιπφρουτ, ενώ
στην ανοιχτή κουζίνα μαγειρεύονται πιάτα όπως το ψητό χταπόδι
με καπνιστό πουρέ πατάτας, καρδιά μαρουλιού και λεμόνι κονφί.
Οι νέες μικροζυθοποιίες
Η μικροζυθοποιία La Source Beer Co. (Rue Dieudonné Lefèvre
4) παράγει από το 2019 κυρίως αγγλικού τύπου μπίρες (IPA)
αλλά και εποχικές σειρές με φρούτα ή βότανα, παλαιωμένες
μπίρες σε βαρέλι και δημιουργικές προσεγγίσεις σε κλασικές
βελγικές συνταγές. Στο taproom που διατηρούν εντός των εγκα-
206 - blue magazine
rolls, as well as the establishment’s signature babkas, brioche braids
studded with either almond purée and Dominican chocolate or dates,
cardamom and pistachios.
The new wine bars
Rebel (Rue Lesbroussart 48), a minimalist space with a long wooden
counter, electronica music in the background and shelves full of wine
bottles, has large windows with an expansive view of the Rue Lesbrous-
sart. The wine list here contains naturals only, and there’s a short food
menu designed by a different guest chef every month. Calmos (Rue de
Tamines 1, tel. 491-159.363) was launched by two friends, photographer
Serge Leblon and graphic designer Marc Vermeersh, who share a love
for natural wines. Their professional backgrounds also mean that they
attract a hip crowd from the worlds of fashion and the media. Large
windows, red tables, lots of wood and surrealist decor items define this
comfortable space and contribute to an atmosphere resembling that of a
chilled-out house party. Hidden behind a heavy garage door, Nightshop
(Rue de Flandre 167) is an eccentric combination of wine bar, restaurant
and convenience store, created by Greek-British graphic designer Jocasta
Allwood and her partner Jens Crabbé. The warehouse aesthetic includes
a large concrete counter in front of the kitchen that acts as a both a table
for guests and a workspace for the team in the kitchen, along with a few
marble tables arranged among crates of wine. The short menu features
seasonal dishes such as aubergine with a cold almond soup (ajo blanco)
and chili oil or slow-cooked pork with beans and a green sauce. There’s
also an interesting selection of natural wines. An influential force in
the local natural wine movement, Tortue (Rue Edith Cavell 34) has put
Η μικροζυθοποιία La Source Beer Co.
/ The microbrewery La Source Beer Co.
Η Rue de la Régence και στο βάθος το Palais de Justice Περίπατος στην ατμοσφαιρική Rue de la Madeleine
The Rue de la Régence, with the Palais de Justice in the background / A stroll down the atmospheric Rue de la Madeleine

Η λίμνη στην πλατεία Marie-Louise

/ The lake at Marie-Louise square

blue magazine - 207

guide ● Βrussels
O Jonathan Wieme, συνιδρυτής του
εργαστηρίου κατασκευής δερμάτινων ειδών
Niyona / Jonathan Wieme, co-founder of
the leather goods workshop Niyona
ταστάσεων προσφέρουν 20 επιλογές, ένα μικρό συνοδευτικό
εποχικό μενού, ενώ συχνά φιλοξενούν συναυλίες. Στεγάζεται
στον πολυχώρο BE-HERE με άλλες βιώσιμες εταιρείες τροφίμων
και εταιρείες κυκλικής και κοινωνικής οικονομίας. Πολύ ενδια-
φέρον έχει και η μικροζυθοποιία Ermitage, την οποία έστησαν
το 2017 τρεις φίλοι σε εγκαταστάσεις που ανήκαν στο παρελ-
θόν στη θρυλική βελγική ζυθοποιία Cantillon και παράγουν
πολύ ιδιαίτερες γαστρονομικές μπίρες με υλικά όπως βότανα,
τσάι, γιασεμί, εσπεριδοειδή. Μπορείτε να τις δοκιμάσετε είτε
στην Brasserie de l’Ermitage (Rue Lambert 28) είτε στο μπαρ
L’Ermitage Saint-Gilles (Rue de Moscou 34), όπου –εκτός από
τις μπίρες σε βαρέλι– σερβίρουν ήπιας, φυσικής οινοποίησης
κρασιά, σπιτικά αναψυκτικά και κοκτέιλ και χειροποίητες πίτσες
με προζυμένια ζύμη. Πολύ ενδιαφέρον έχει και η νεότευκτη
μικροζυθοποιία Brasserie de la Mule (Rue Rubens 95), που έχει
στήσει ο Joël Galy στον χώρο ενός παλιού αμαξοστασίου τραμ
στο Schaerbeek. Παρασκευάζει μπίρες γερμανικού τύπου από
βιολογικές πρώτες ύλες, ενώ στο taproom που διατηρεί εντός
της ζυθοποιίας συχνά φιλοξενεί πάρτι και συναυλίες.
Οι τεχνίτες της πόλης μεγαλουργούν
Στο Niyona (Rue de L’Obus 165, τηλ. 470-350.816) διατίθε-
νται οι εκλεκτές δερμάτινες δημιουργίες του ομώνυμου στού-
ντιο σχεδιασμού και εργαστηρίου κατασκευής δερμάτινων
ειδών που ίδρυσαν το 2010 η βιομηχανική σχεδιάστρια Nina
Bodenhorst και ο σύντροφός της, κατασκευαστής βαλιτσών,
Jonathan Wieme. Από τα μπρελόκ, τα πορτοφόλια και τις θήκες
γυαλιών μέχρι τις τσάντες χειρός και τις βαλίτσες ταξιδιών, όλα
είναι φτιαγμένα εξ ολοκλήρου στο χέρι με υψηλής ποιότητας
δέρματα από τοπικά βυρσοδεψεία. Διαχρονικά κοσμήματα από
ασήμι και χρυσό σχεδιάζει η σπουδαία αργυροχρυσοχόος Els
Vansteelandt στο εργαστήριό της στο Dansaert, που αποτελεί
ταυτόχρονα και εκθεσιακό χώρο (Papenvest 15). Δημιουργεί επί-
σης από αντικείμενα καθημερινής χρήσης (βάζα, πολυελαίους,
μαχαιροπίρουνα) μέχρι αντικείμενα τέχνης που εκτίθενται σε
μουσεία και γκαλερί σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης. Κομψά
επιτραπέζια κουζινικά κεραμικά σκεύη σε καθαρές, μίνιμαλ
γραμμές δημιουργεί η Marie Brisart. Δουλεύει στον τροχό
με πηλό stoneware και αντλεί έμπνευση τόσο από τα ιαπωνικά
208 - blue magazine
together an enviable collection of labels from small-scale producers
and some gems of European winemaking that aren’t very well known.
It also serves cheeses and cold meats from artisanal Italian producers
and tasty sandwiches.
An interesting new downtown bar
Bélier (Borgwal 9, tel. 02-757.15.27) is all about homemade cocktails,
natural wine, artisanal beer and nice bistro food inspired by the cui-
sines of France and other Mediterranean countries. Wood is a key decor
component; there’s a restored 1940s counter and sofas made from old
church pews. The short cocktail list contains classics and some innovative
options that include the Geisha, made with sake, white tequila, cacao
liqueur, orange and bitters of plum and grapefruit. The open kitchen
produces dishes such as grilled octopus with smoked potato purée, a
lettuce heart and confit lemon.
Cool microbreweries
La Source Beer Co. (Rue Dieudonné Lefèvre 4) has been producing
English-style IPAs since 2019; it also serves seasonal series with fruits
and herbs and creative barrel-aged beers that are based on classic Bel-
gian recipes. The taproom offers 20 selections, and there is also a small
menu of seasonal dishes. It hosts live music quite often and is located
in BE-HERE, a multipurpose space that’s home to other sustainable food
companies and firms involved in the cyclical and social economy. Another
interesting recommendation is Ermitage, created in 2017 by three friends
in a space that once belonged to the legendary Belgian brewery Cantil-
lon. They make some very special gastronomic beers here, using ingre-
dients that include herbs, tea, jasmine blossoms and citrus fruits; you
can find these beers at the Brasserie de l’ Ermitage (Rue Lambert 28)
and the bar L’ Ermitage Saint-Gilles (Rue de Moscou 34) where they
also serve natural wines, cocktails and homemade sourdough pizzas. A
new arrival, Brasserie de la Mule (Rue Rubens 95) is a project by Joël
Galy that’s located in the old tram depot in Schaerbeek. Galy produces
German-style beer using organic ingredients; the taproom inside the
microbrewery is also used for parties and concerts.
Outstanding artisans
At Niyona (Rue de L’Obus 165, tel. 470-350.816) you’ll find distinctive
leather creations from the design studio and production unit of the same
name, founded in 2010 by industrial designer Nina Bodenhorst and her
luggage-maker partner Jonathan Wieme. Everything here, from the
keychains, wallets and glasses cases to the handbags and travel bags,
is made exclusively by hand from high-quality local leather.
At her workshop in Dansaert, which also functions as her showroom and
store (Papenvest 15) Els Vansteelandt crafts timeless gold and silver
jewellery. She also applies her talents to objects for everyday use, includ-
Στο εκθετήριο της αργυροχρυσοχόου Els
Vansteelandt / In the showroom of the
silversmith Els Vansteelandt
 Το γλυπτό L’Oreille Tourbillonnante (1958)
ανάμεσα στο Mont des Arts και στην
Place Royale / The sculpture l'Oreille
Tourbillonnante (1958), between Mont des
Arts and Place Royale

Ο Ludovic Elens κατασκευάζει χειροποίητους σκελετούς Ο χώρος τέχνης Les Brigittines στεγάζεται
γυαλιών. / Ludovic Elens makes eyeglass frames by hand. σε ένα πρώην παρεκκλήσι του 17ου αιώνα.
/ The art space Les Brigittines is housed in
a former 17th century chapel.

κεραμικά όσο και από τα ευρωπαϊκά κεραμικά της δεκαετίας
του ’50. Διατηρεί το εργαστήριό της στην πόλη Hennuyères,
αλλά και ένα πωλητήριο στις Βρυξέλλες (Rue Gisbert Combaz
29), το οποίο ανοίγει κάθε Σάββατο. Περίτεχνες χειροποίητες
μάσκες, που είτε μπορούν να φορεθούν ως αξεσουάρ μόδας είτε
να κρεμαστούν στον τοίχο ως αντικείμενα τέχνης, δημιουργεί ο
ταλαντούχος Γάλλος καλλιτέχνης Pierre-Louis Graizon (τηλ.
484-304.189). Για την κατασκευή τους χρησιμοποιεί τεχνικές
από την πιλοποιία και κυρίως τσόχα, ενώ οι λεπτομέρειες είναι
συνήθως από δέρμα φιδιού ή ζώου, χρυσό ή λαδομπογιά – δύο
από αυτές έχουν χρησιμοποιηθεί στην τελευταία ταινία του Τζέ-
ιμς Μποντ «No time to die». Οι χειροποίητοι σκελετοί γυαλιών
του Ludovic Elens με την επωνυμία Lunetier Ludovic (Rue
ernest Allard 14, τηλ. 02-540.21.01) είναι τα μοναδικά γυαλιά
που κατασκευάζονται στο Βέλγιο κατά παραγγελία. Για την
κατασκευή τους χρησιμοποιούνται υλικά όπως κέρατο βουβα-
λιού (προϊόν από κτηνοτροφία και όχι από κυνήγι) και ξεχωρί-
ζουν για την πρωτοτυπία των σχεδίων τους.
ing vases, chandeliers and cutlery, as well as to objets d’art; her work is
on display in museums and galleries across Europe. Clean, minimalist
lines define the elegant tableware designed by Marie Brisart, who works
in stoneware and draws inspiration from Japanese pottery and European
ceramics from the 1950s. Her workshop is in the town of Hennuyères,
but she also has a store in Brussels (Rue Gisbert Combaz 29), open on
Saturdays only. Ornate, handmade masks that can be worn as fashion
accessories or hung on the wall as artworks are the domain of the tal-
ented French artist Pierre-Louis Graizon (tel. 484-304.189). Graizon
incorporates millinery techniques in his creations and also works a lot
with felt; the detailing often includes snakeskin or some other animal
skin, as well as oil paint and gold. Two of his masks featured in the last
James Bond film, “No Time to Die.” The handmade eyeglass frames by
Ludovic Elens, sold under the brand Lunetier Ludovic (Rue ernest Allard
14, tel. 02-540.21.01), are the only bespoke eyeglass frames produced
in Belgium. Elens uses materials such as buffalo horns (sourced from
livestock farming, not hunting), and his original designs make each of
his creations stand out.

blue magazine - 209

guide ● Florence

ΦΛΩΡΕΝΤΊΑ, Η ΠΌΛΗ
ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ
Επιβλητικά palazzi, μαγικοί κήποι, μερικά από τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου
και πλούσια γαστρονομική και οινική παράδοση σε μία από τις ομορφότερες πόλεις του πλανήτη.

Η θέα από την Piazzale Michelangelo προς

τον ποταμό Άρνο, τη γέφυρα Ponte Vecchio
και τον καθεδρικό ναό Santa Maria del Fiore,
γνωστό και ως Duomo /The view from Piazzale
Michelangelo towards the River Arno, the Ponte
Vecchio and the Cathedral of Santa Maria del
Fiore, also known as the Duomo

210 - blue magazine

 FLORENCE: CITY OF
THE RENAISSANCE
Grand residences, or palazzi, magical gardens, some of the world’s most significant museums,
and a rich tradition in food and wine, all in one of the loveliest cities in the world.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ / BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: DIONYSIS KOURIS

b l u e m a g a z i n e - 2 11
guide ● Florence
Μερικά από τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου
Η πινακοθήκη Uffizi (Piazzale degli Uffizi 6), ένα από τα σπου-
δαιότερα μουσεία του κόσμου, φιλοξενεί μία από τις σημαντικό-
τερες συλλογές αναγεννησιακής τέχνης παγκοσμίως, την ιδιω-
τική συλλογή της πιο ισχυρής δυναστείας της Φλωρεντίας, των
Μεδίκων, με έργα από τον 13ο μέχρι και τον 18ο αιώνα, καθώς
και έργα της ύστερης ιταλικής και ευρωπαϊκής τέχνης. Σημείο
αναφοράς της μόνιμης συλλογής αποτελούν «Η γέννηση της
Αφροδίτης» του Μποτιτσέλι, «Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου»
του Ντα Βίντσι, «Η Αγία Οικογένεια» του Μιχαήλ Άγγελου και
«Το κεφάλι της Μέδουσας» του Καραβάτζο. Από το ισόγειο του
κτιρίου ξεκινά το Corridoio Vasariano, ένας διάδρομος που δια-
περνά τη γέφυρα Ponte Vecchio και καταλήγει στους Κήπους του
Μπόμπολι. Πρόκειται για ένα υπερυψωμένο κλειστό πέρασμα
μήκους 760 μέτρων, χτισμένο το 1565, το οποίο μετά την πρό-
σφατη ανακαίνιση είναι επισκέψιμο σε όλο του το μήκος, όπου
εκτίθενται αρχαία γλυπτά, μια συλλογή ελληνικών και ρωμαϊκών
επιγραφών και τοιχογραφίες του 16ου αιώνα.
Εξίσου εμβληματικό μουσείο και η Galleria dell’Accademia
(Via Ricasoli 58/60), όπου βρίσκεται ο «Δαβίδ» του Μιχαήλ
Άγγελου, ένα από τα πιο γνωστά αγάλματα στην ιστορία της
γλυπτικής. Εκτός από το επιβλητικό άγαλμα, θα θαυμάσετε
και άλλα έργα του Μιχαήλ Άγγελου, καθώς και πίνακες Φλω-
ρεντινών ζωγράφων της Αναγέννησης (13ος-16ος αιώνας) και
μια συλλογή σπάνιων μουσικών οργάνων. Απαραίτητη η επί-
σκεψη και στο μουσείο Bargello (Via del Proconsolo 4), που
στεγάζεται σε ένα μεσαιωνικό παλάτσο του 1255 και αποτελεί
Το περίφημο άγαλμα του Δαβίδ του Μιχαήλ
Άγγελου (1501-1504) στην Galleria dell’Accademia
/ Michelangelo's famous statue of David (1501-
1504) in the Galleria dell'Accademia
212 - blue maga zine
Η πινακοθήκη Uffizi φιλοξενεί μία από τις
σημαντικότερες συλλογές αναγεννησιακής
τέχνης. / The Uffizi Gallery houses one
of the most important collections of
Renaissance art.
Globally significant museums
The Uffizi Gallery (6 Piazzale degli Uffizi) hosts one of the most prom-
inent Renaissance art collections anywhere on the planet, a collection
dating back to the Medici dynasty, the city’s mightiest, featuring work
from the 13th to 18th centuries, as well as late Italian and European art.
Botticelli’s “The Birth of Venus,” Da Vinci’s “Annunciation,” Michelan-
gelo’s “Doni Tondo” and Caravaggio’s “Medusa” are major highlights.
Beginning from the museum building’s ground floor space, the Corri-
doio Vasariano, which runs across the Ponte Vecchio bridge, all the
way to Florence’s historical Boboli Gardens, is an elevated, 760-meter
indoor passageway dating from 1565, which, following recent restoration
work, has been opened to the public in its entirety and which features
ancient sculptures, a collection of Greek and Roman inscriptions, and
16th-century frescoes.
An equally important museum, Galleria dell’Accademia (58/60 Via
Ricasoli) is home to Michelangelo’s “David,” one of the most renowned
statues in the history of sculpture. Besides this iconic piece, museumgo-
ers may also marvel at other work by Michelangelo, paintings by Floren-
tine Renaissance artists from the 13th to 16th centuries, and a collection
of rare musical instruments. A visit to the Bargello National Museum
(4 Via del Proconsolo), housed in a medieval palazzo, or grand residence,
from 1255 that is, in fact, Florence’s oldest public building, is absolutely
essential. This museum hosts Italy’s largest collection of Renaissance
sculpture, including masterpieces by Michelangelo, Donatello and
Verrocchio, among others. It’s also Italy’s most significant museum of
applied arts, housing the Carrand collection, which features jewellery,
coins and mirrors of priceless value. Elsewhere, Palazzo Strozzi (Piazza
degli Strozzi) hosts significant exhibitions covering a wide range of art
genres and periods in a 15th-century palace. It offers one of the city’s
most exciting exhibition programmes, as well as other highlights, includ-
ing concerts and film screenings in the courtyard. Restored exhibition
spaces in the palace cellars have, since 2007, hosted La Strozzina, a
gallery for contemporary art exhibitions.
Η μεγάλη αίθουσα στο Palazzo
Vecchio (15ος αιώνας) με τις
εκπληκτικές τοιχογραφίες / The Great
Hall in the Palazzo Vecchio (15th
century), with its amazing frescoes

Ο κήπος Giardino delle Rose έχει

υπέροχη θέα προς το κέντρο της
πόλης. / The Giardino delle Rose has
wonderful views of the city center.

blue magazine - 213

guide ● Florence
το παλαιότερο δημόσιο κτίριο της Φλωρεντίας. Φιλοξενεί τη
μεγαλύτερη συλλογή αναγεννησιακών γλυπτών της Ιταλίας,
συμπεριλαμβανομένων αριστουργημάτων από τους Μιχαήλ
Άγγελο, Ντονατέλο και Βερόκιο μεταξύ άλλων. Είναι επίσης
το σημαντικότερο μουσείο εφαρμοσμένων τεχνών στην Ιταλία,
στέγη της συλλογής Carrand, με κοσμήματα, νομίσματα και
καθρέφτες ανεκτίμητης αξίας. Σημαντικές εκθέσεις από όλο
το φάσμα και τις περιόδους της τέχνης φιλοξενεί το Palazzo
Strozzi (Piazza degli Strozzi) στους χώρους ενός παλατιού
του 15ου αιώνα. Διαθέτει ένα από τα πιο συναρπαστικά εκθε-
σιακά προγράμματα της πόλης και μια σειρά δραστηριοτήτων
με συναυλίες και προβολές ταινιών στην αυλή. Από το 2007
οι ανακαινισμένοι εκθεσιακοί χώροι στα παλιά κελάρια του
παλατιού στεγάζουν την γκαλερί La Strozzina, όπου διοργα-
νώνονται εκθέσεις σύγχρονης τέχνης.
Οι μαγικοί κήποι
Οι Κήποι του Μπόμπολι είναι ένα ιστορικό πάρκο και ένα
απαράμιλλης ομορφιάς υπαίθριο μουσείο. Ρωμαϊκές αρχαι-
ότητες, γλυπτά, αναγεννησιακά σιντριβάνια, ένα αμφιθέα-
τρο με έναν αιγυπτιακό οβελίσκο στο κέντρο του και κτίρια
Η Ponte Santa Trinita (16ος αιώνας) και στο
βάθος η Ponte Vecchio (14ος αιώνας)
/ Ponte Santa Trinita (16th century) and, in the
background, the Ponte Vecchio (14th century)
214 - blue maga zine
Magical gardens
The Boboli Gardens is a historical park and outdoor museum of
unparalleled beauty. It features sculptures, Roman antiquities, Renais-
sance fountains, an amphitheatre with an Egyptian obelisk at its cen-
tre, and buildings of architectural and historical significance, along
with manicured lawns, wooded paths and flowerbeds, all created by
different architects. These gardens served as a model for many Euro-
pean royal gardens, including the Versailles gardens. Directly below
Piazzale Michelangelo Square and offering a stunning view of the city’s
historic centre is Giardino delle Rose, a Romantic-era, French-style
garden designed by Italian architect Giuseppe Poggi in 1865. It hosts
400 rose species, 1,200 other plant and flower species, and sculp-
tures by Belgian artist Jean-Michel Folon. In 1998, the Giardino was
enriched with a Zen Japanese garden called Shorai-Teien, donated
by Kyoto as part of the twinning of the two cities. Giardino dell’Iris,
a botanical garden, is dedicated to the iris, Florence’s symbol. This
garden, founded in 1957 to host the International Iris Competition, has,
ever since, showcased the finest iris cultivars. It is open to the public
only during the plant’s blooming season, a period of approximately 25
days each spring, definitely worth making a note of should you wish to
experience unique colour formations created by dozens of hybrid iris
αρχιτεκτονικής και ιστορικής σημασίας εναλλάσσονται με
περιποιημένο γκαζόν, δασώδη μονοπάτια και παρτέρια, όλα
δημιουργημένα από διαφορετικούς αρχιτέκτονες. Λειτούργη-
σαν ως πρότυπο για πολλούς ευρωπαϊκούς βασιλικούς κήπους,
όπως των Βερσαλλιών. Κάτω από την Piazzale Michelangelo,
με εκπληκτική θέα στο ιστορικό κέντρο της πόλης, βρίσκεται
ο κήπος Giardino delle Rose. Ρομαντικός κήπος γαλλικού
στιλ, που σχεδιάστηκε από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Giuseppe
Poggi το 1865 και φιλοξενεί 400 είδη τριαντάφυλλων, 1.200
είδη φυτών και λουλουδιών, καθώς και γλυπτά του Βέλγου
καλλιτέχνη Jean-Michel Folon. Το 1998 εμπλουτίστηκε με
έναν ζεν ιαπωνικό κήπο με την ονομασία Shorai-Teien, δωρεά
του Κιότο στο πλαίσιο της αδελφοποίησης των δύο πόλεων.
Ο βοτανικός κήπος Giardino dell’Iris είναι αφιερωμένος στο
λουλούδι-σύμβολο της Φλωρεντίας, την ίριδα. Εγκαινιάστηκε
το 1957 και δημιουργήθηκε για να φιλοξενήσει τον Διεθνή Δια-
γωνισμό Ίριδας, που βραβεύει από τότε έως σήμερα τις καλύ-
τερες ποικιλίες. Είναι ανοιχτός για το κοινό μόνο την περίοδο
ανθοφορίας του φυτού (περίπου 25 μέρες κάθε άνοιξη) και
αξίζει να τον επισκεφτείτε τόσο για το μοναδικό πολύχρωμο
χαλί που σχηματίζουν οι δεκάδες υβριδικές ποικιλίες ίριδας
varieties in full bloom, as well as exceptional views of Florence and its
surrounding hills. Close to the city, on the hills of Fiesole, the garden
Bosco di Fontelucente, a neo-Renaissance-style garden, has olive
trees, citrus trees, cypress trees, flower beds, fountains and statues.
The view of Florence from here is also amazing.
Haute cuisine
Gucci Osteria da Massimo Bottura (10 Piazza della Signoria,
tel. 055-06.21.744) is situated on the ground floor of the imposing
14th-century Palazzo della Mercanzia, home to the Italian fashion
brand Gucci’s flagship store and the gallery the Gucci Garden. Dining
takes place in a gorgeous room in shades of green, from its velvet
chairs and sofas to its wooden fittings. The gastronomic experience
here, a special one, is the work of Massimo Bottura, a magician of a
chef, along with the husband-and-wife chef duo Karime López and
Taka Kondo, both of whom have tremendous experience from ten-
ures at significant restaurants of global renown, and from working
alongside Bottura. The Gucci Osteria menu blends the native cuisines
of the three chefs for unique Italian-Mexican-Japanese fusion dishes.
The trio’s creations, executed with finesse and technical precision,
are filled with interesting ideas and great flavours. A Michelin-starred
blue magazine - 215
guide ● Florence

σε πλήρη άνθιση, όσο και για την εξαιρετική θέα στη Φλωρεντία
και στους γύρω λόφους της. Σε κοντινή απόσταση από την πόλη,
στους λόφους του Φιέζολε, ο κήπος Bosco di Fontelucente δια-
θέτει ελιές, εσπεριδοειδή, κυπαρίσσια, παρτέρια με λουλούδια,
σιντριβάνια, αγάλματα και αποτελεί επιτομή του νεοαναγεννη-
σιακού στιλ κήπου. Η θέα στην πόλη της Φλωρεντίας από εκεί
είναι μοναδική.

Υψηλή γαστρονομία
Η Gucci Osteria da Massimo Bottura (Piazza della Signoria
10, τηλ. 055-06.21.744) βρίσκεται στο ισόγειο του επιβλητι-
κού Palazzo della Mercanzia (14ου αιώνα), όπου στεγάζεται
το κεντρικό κατάστημα του ιταλικού οίκου, ένα βιβλιοπωλείο
με εκδόσεις και λευκώματα και η γκαλερί Gucci Garden. Μια
πανέμορφη σάλα στους τόνους του πράσινου, από το βελούδο
στις καρέκλες και στους καναπέδες μέχρι την ξύλινη επένδυση.
Μια μοναδική γαστρονομική εμπειρία από τον «μάγο» Massimo
Bottura και το δίδυμο των σεφ Karime López και του συζύγου της
Taka Kondo (και οι δύο με μεγάλη εμπειρία σε σημαντικά εστια-
τόρια του κόσμου και δίπλα στον Bottura). Η κουζίνα της Gucci
Osteria είναι ένα άψογα καλιμπραρισμένο αμάλγαμα της κατα-
γωγής των τριών σεφ – ένα μοναδικό ιταλικό-μεξικανικό-ιαπω-
νικό fusion που μετουσιώνεται υποδειγματικά σε μια αλληλουχία
πιάτων με πολύ ενδιαφέρουσες ιδέες, φινέτσα, τεχνική ακρίβεια
και βαθιά νοστιμιά. Βραβευμένο με ένα αστέρι Michelin, είναι
ένα από τα πιο ενδιαφέροντα εστιατόρια στην Ιταλία τώρα.
Λίγα μέτρα πιο μακριά βρίσκεται και η Enoteca Pinchiorri
(Via Ghibellina, 87, κρατήσεις στο enotecapinchiorri.it), το μόνο
εστιατόριο στη Φλωρεντία με τρία αστέρια Michelin. Στεγά-
ζεται στο ισόγειο του Palazzo Jacometti Ciofi του 18ου αιώνα
και απλώνεται σε δύο ορόφους με περιρρέουσα την αύρα των
παλιών κλασικών γαστρονομικών εστιατορίων της Ευρώπης. Η
διακόσμηση φλερτάρει με το νεο-ρουστίκ με ενέσεις από σύγ-
χρονη τέχνη, κάτι που με έναν τρόπο αντικατοπτρίζεται και στην
κουζίνα. Το menu degustation είναι ένα συναρπαστικό γαστρονο-
μικό roller coaster, σπαρμένο με λεπτοκεντημένα, πολυεπίπεδα
πιάτα θαυμαστής τεχνικής ακρίβειας και γευστικής αρμονίας κι
αισθητικής. Μην αμελήσετε να επισκεφθείτε το κελάρι, το οποίο
θεωρείται ότι διαθέτει την καλύτερη συλλογή (εντός εστιατο-
ρίου) στον κόσμο, με μοναδικά οινικά διαμάντια που δύσκολα
θα συναντήσετε αλλού.
Παλάτι του 15ου αιώνα, το Palazzo Portinari Salviati (Via
Το μουσείο Bargello φιλοξενεί τη μεγαλύτερη
συλλογή αναγεννησιακών γλυπτών της Ιταλίας.
/ The Bargello Museum houses Italy's largest
collection of Renaissance sculptures.
restaurant, Gucci Osteria da Massimo Bottura is currently one of Italy’s
most fascinating dining spots.
Just metres away, Enoteca Pinchiorri (87 Via Ghibellina, reserva-
tions at enotecapinchiorri.it), Florence’s only restaurant with a three-star
Michelin rating, is housed on the ground floor of the 18th-century Palazzo
Jacometti Ciofi and has the majestic aura of classic old European gourmet
restaurants. The establishment’s décor has neo-rustic touches infused
with modern art, a stylistic combination that’s also reflected, in a way, in
the cuisine. Its degustation menu is a thrilling rollercoaster ride of del-
icately layered dishes boasting admirable technical precision, culinary
harmony and superb presentation. Be sure to visit the wine cellar, home
to one of the world’s finest restaurant wine collections.
The 15th-century Palazzo Portinari Salviati (6 Via del Corso 6, tel.
055-535.353) was, by turns, the residence of Beatrice, the poet Dante’s
muse; the prominent Salviati family; and Cosimo I of the Medici family.
Since April 2022, this grand building has housed a gastronomic world
headed by the exceptional chef Vito Mollica. By the palace entrance,
inside the large atrium, Salotto Portinari is an all-day bistro serving
everything from coffee to bistronomic cuisine amid a setting of statues
and paintings. At the heart of the palace, or the Emperors’ Courtyard,
the restaurant Chic Nonna di Vito Mollica earned its first Michelin star
just months after its launch. Its menu celebrates countryside cuisine
and focuses on the seasonal, sustainable use of ingredients. Two tasting
menus include dishes such as cavatelli cacio e pepe with red prawns and
calamari; a pomegranate risotto with rabbit and salted pistachio; and
steamed lobster with carrots and bouillabaisse.

Στο εστιατόριο Gucci

Traditional trattorias
Osteria da Massimo Established in 1901, Trattoria Da Burde (154 Via Pistoiese, tel. 055-
Bottura / At the
restaurant Gucci 317.206), run by the Gori family, is regarded as one of Italy’s finest trat-
Osteria da Massimo torias. Though its décor strikes a balance between traditional trattoria
Bottura
and modern bistro, the cuisine remains faithful to authentic local recipes.

216 - blue magazine

Οι Κήποι του Μπόμπολι είναι ένα ιστορικό πάρκο
και ένα απαράμιλλης ομορφιάς υπαίθριο μουσείο.
/ The Boboli Gardens is a historical park and
outdoor museum of unparalleled beauty.

Η εκκλησία Santa Maria del Carmine (14ος αιώνας)

/ The Church of Santa Maria del Carmine (14th century)

b l u e m a g a z i n e - 217
guide ● Florence

Το εστιατόριο Salotto Portinari

/ The restaurant Salotto Portinari

Ο ποταμός Άρνο και η Ponte Vecchio

/ The Arno River and the Ponte Vecchio

Η Via de Neri, από τους

κεντρικότερους δρόμους
της πόλης / Via de Neri, at
the heart of the city

218 - blue magazine

 Στην Trattoria da Ruggero Η Trattoria Da Burde θεωρείται μία από τις καλύτερες
/ At Trattoria da Ruggero στην Ιταλία. / Trattoria Da Burde is considered one of
the best traditional eateries in Italy.

del Corso 6, τηλ. 055-535.353) ήταν το σπίτι της Βεατρίκης, της Meals here begin with antipasto Toscano, a platter of Tuscan cheeses and
μούσας του ποιητή Δάντη, η οικία της οικογένειας Salviati και charcuterie, and generously sized servings of pici, a thick spaghetti, with
αργότερα σπίτι του Κόζιμο Α΄ της οικογένειας των Μεδίκων. beef ragout. As for the main course, standout offerings include stracotto
Από τον Απρίλιο του 2022 στεγάζει ένα γαστρονομικό σύμπαν alla fiorentina, a type of sofrito recipe; peposo di razzia calvana, beef
στημένο από τον εξαίρετο (βραβευμένο με αστέρι Michelin) σεφ braised in wine with a strong peppery taste; and the renowned bistecca
Vito Mollica. Στην είσοδο του χώρου, στο μεγάλο αίθριο, συνα- alla fiorentina, a steak made from the excellent local Chianina breed of
ντάμε το Salotto Portinari, ένα all-day bistro όπου ανάμεσα cattle. The wine list has been expertly compiled.
σε αγάλματα και έργα τέχνης σερβίρονται από καφές μέχρι μια Reservations are required at Trattoria da Ruggero (89/R Via Sen-
κάρτα μπιστρονομικής κουζίνας. Στην καρδιά του παλατιού,
στην εμβληματική «Αυλή των Αυτοκρατόρων», βρίσκεται το
γαστρονομικό εστιατόριο Chic Nonna di Vito Mollica, που
κέρδισε το πρώτο του αστέρι Michelin μόνο λίγους μήνες αφό-
του άνοιξε. Το μενού του αποτίνει φόρο τιμής στην κουζίνα της
υπαίθρου και επικεντρώνεται στην εποχική και βιώσιμη χρήση
των πρώτων υλών. Δύο μενού γευσιγνωσίας, που περιλαμβάνουν
πιάτα όπως τα cavatelli cacio e pepe με κόκκινες γαρίδες και
καλαμάρι, το ριζότο ροδιού με λαγό και αλατισμένο φιστίκι και
ο αστακός στον ατμό με καρότα και μπουγιαμπέσα.

Οι παραδοσιακές τρατορίες
Με ιστορία από το 1901, η Trattoria Da Burde (Via Pistoiese
154, τηλ. 055-317.206) της οικογένειας Gori θεωρείται μία από
τις καλύτερες τρατορίες στην Ιταλία. Η διακόσμηση ισορροπεί
μεταξύ μιας παραδοσιακής τρατορίας και ενός σύγχρονου μπι-
στρό, αλλά η κουζίνα παραμένει πιστή στις αυθεντικές τοπικές
συνταγές. Ξεκίνημα με antipasto Toscano (πλατό με τυριά και
αλλαντικά από την Τοσκάνη) και ένα πληθωρικό pici (χοντρό
σπαγκέτι) με μοσχαρίσιο ραγού, ενώ από τα κυρίως ξεχωρίζουν
το stracotto alla fiorentina (ένα είδος σοφρίτο), το peposo di
razzia calvana (μοσχάρι σιγομαγειρεμένο σε κρασί, με έντονη
πιπεράτη γεύση) και η περίφημη bistecca alla fiorentina από εξαι-
ρετικά ντόπια μοσχάρια ράτσας Chianina. Πολύ ενημερωμένη
λίστα κρασιών.
Απαραίτητη η κράτηση στην Trattoria da Ruggero (Via
Senese 89/R, τηλ. 055-220.542), μια μικρή, οικογενειακή τρα-
τορία όπου συχνάζουν κυρίως ντόπιοι. Ρουστίκ διακόσμηση και Το εστιατόριο Chic Nonna di Vito Mollica
/ Τhe restaurant Chic Nonna di Vito Mollica
μενού που αλλάζει ανάλογα με τα εποχικά προϊόντα (κάποια

blue magazine - 219

guide ● Florence
Η βασιλική Santa Croce από τον πύργο
του Palazzo Vecchio / The Basilica of
Santa Croce, as seen from the tower
of the Palazzo Vecchio
εκ των οποίων προέρχονται από την ιδιόκτητη φάρμα). Καλο-
μαγειρεμένα πιάτα τρατορίας, από τα spaghetti alla carrettiera
και το μοσχαρίσιο συκώτι με φασκόμηλο μέχρι το castagnaccio,
μια υπέροχη, υπόπικρη γαλέτα από καστανάλευρο. Στην καρδιά
του San Frediano βρίσκεται η τρατορία I’Brindellone (Piazza
Piattellina 10, τηλ. 055-217.879) με μια ρουστίκ σάλα διακο-
σμημένη με φωτογραφίες και ποδοσφαιρικά μεμοραμπίλια. Εδώ
θα έρθετε για δύο από τα πιο κλασικά πιάτα της Τοσκάνης, την
trippa alla fiorentina (κοκκινιστός πατσάς) και την bistecca alla
fiorentina.
Με ιστορία από το 1896, η Trattoria Sostanza (Via del
Porcellana 25/R, τηλ. 055-212.691) απλώνεται σε έναν χώρο με
ανοιχτή κουζίνα, σκούρα ξύλινα τραπέζια και τοίχους γεμάτους
με παλιές φωτογραφίες. Δοκιμάστε αγκιναρόπιτα και τη σπε-
σιαλιτέ τους pollo al burro (κοτόπουλο με σος βουτύρου). Σε
ένα ατμοσφαιρικό υπόγειο με αψιδωτές σάλες βρίσκεται από
το 1880 το Buca Lapi (Via del Trebbio 1/R, τηλ. 055-213.768),
ένα από τα παλαιότερα εστιατόρια της πόλης, μόλις η δεύτερη
άδεια εστιατορίου στη Φλωρεντία. Κλασικά πιάτα της τοσκανέ-
ζικης κουζίνας –ζυμαρικά pici με σάλτσα από μοσχαρίσιο κρέας,
κεφτέδες με μοσχαρίσιο κρέας και κολοκύθι και αγριογούρουνο
σιγοβρασμένο σε κρεμμύδια με πολέντα. Για ένα διάλειμμα από
την κρεατοφαγία αναζητήστε το ψαρο-εστιατόριο L’Angolo
del Mare (Viale Edmondo de Amicis 1, τηλ. 055-62.66.019).
Απαράμιλλης φρεσκάδας ψάρια και θαλασσινά –αδιάψευστος
μάρτυρας οι ωμές παρασκευές (δοκιμάστε το πλατό με ποικιλία
ωμών)– αλλά και εξαιρετικό χέρι στην κουζίνα, που βγάζει πιάτα
όπως τα σπιτικά μικρά νιόκι (gnocchetti) με μπαρμπούνι ραγού
και το φιλέτο φρέσκου μπακαλιάρου με πατάτες και κρεμμύδια.
Καφέ: το κλασικό και το specialty
Από τους πρωτοπόρους του specialty coffee στην Ιταλία ο
220 - blue magazine
ese, tel. 055-220.542), a small family-run trattoria frequented mostly
by locals. It décor is simple, and the menu changes depending on the
availability of seasonal products, some of which come from the spot’s
own farm. The eatery serves well-prepared trattoria-style dishes such
as spaghetti alla carrettiera; veal liver with sage; and castagnaccio, a
superb chestnut flour cake. In the heart of the San Frediano district,
I’Brindellone (10 Piazza Piattellina, tel. 055-217.879) is a trattoria with
a rustic-style dining space decorated with photos and football memora-
bilia. This is where to go to for two classic Tuscan dishes: trippa alla Fior-
entina, a tomato-flavoured tripe soup, as well as bistecca alla Fiorentina.
Founded back in 1896, Trattoria Sostanza (25/R Via del Porcel-
lana, tel. 055-212.691) is spread over a space with an open kitchen, dark
wooden tables, and walls dotted with old photographs. Try the artichoke
pie and the spot’s specialty, pollo al burro, or chicken with butter sauce.
Buca Lapi (1/R Via del Trebbio, tel. 055-213.768), one of Florence’s old-
est restaurants – it was the second restaurant in the city to be granted
a business license – has been based in an atmospheric basement with
arched ceilings since 1880. It serves classic Tuscan cuisine such as pici
pasta with beef sauce; beef and zucchini meatballs; and wild boar braised
in onions with polenta. For a break from meat-based recipes, head to
L’Angolo del Mare (1 Viale Edmondo de Amicis, tel. 055-62.66.019), a
fish and seafood restaurant serving dishes of unparalleled freshness,
including platters of raw selections; homemade gnocchetti with striped
red mullet ragout; and fresh cod fillet with potatoes and onions.
Cafés: Classic and specialty spots
A pioneering figure on Italy’s specialty coffee scene, Francesco Sanapo,
a three-time winner of the Italian Barista Championship, founded his
Ditta Artigianale roastery in 2013. The venture maintains four outlets
in the city, the most prominent being at 2/4r Via Giosuè Carducci, in the
Sant’Ambrogio district, which is housed in an 8th-century monastery.
Sanapo’s four outlets offer a wide range of high-quality coffees from
 Στο
εστιατόριο
L’Angolo del
Mare / At the
restaurant
L’Angolo del
Mare

Το μνημειακό ηλιακό ρολόι

(2007) μπροστά στο Museo
Galileo / The monumental
sundial (2007) in front of
the Museo Galileo

Το πίσω μέρος της εντυπωσιακής αψίδας του Palazzo dell’Arcone

στην Piazza della Repubblica / The back of the impressive arch
of the Palazzo dell'Arcone in Piazza della Repubblica

Η πλατεία μπροστά από τη βασιλική Santa Maria Novella

/ The square in front of the Basilica of Santa Maria Novella

blue magazine - 221

guide ● Florence

Το coffee roastery Ditta Artigianale Το Caffè Gilli είναι το παλαιότερο καφέ της πόλης
/ The coffee roastery Ditta Artigianale / Caffè Gilli is the city’s oldest café

Ο Gianni Migliorini, ιδιοκτήτης του Casa del

Vino, από τα πιο ιστορικά wine bars στην Ιταλία
Το εστιατόριο Buca Lapi, από τα παλαιότερα της πόλης / Gianni Migliorini, owner of Casa del Vino, one
/ The Buca Lapi restaurant, one of the oldest in the city of the most historic wine bars in Italy

222 - blue magazine

(τρις πρωταθλητής στο ιταλικό πρωτάθλημα barista) Francesco
Sanapo ίδρυσε το roastery Ditta Artigianale το 2013. Διαθέτει
τέσσερα σημεία στην πόλη, με προεξάρχον αυτό της Via Giosuè
Carducci 2/4r στη γειτονιά του Sant’Ambrogio, το οποίο στε-
γάζεται σε ένα μοναστήρι του 8ου αιώνα. Στη φαρέτρα του μια
μεγάλη γκάμα καφέδων υψηλής βαθμολογίας από εκλεκτές φάρ-
μες του πλανήτη, ενώ γίνεται εξαιρετική δουλειά στις εκχυλίσεις
τόσο για εσπρέσο όσο και στους καφέδες φίλτρου. Πολύ δυνατό
και το πρωινό με αρτοσκευάσματα (από τον ιδιόκτητο φούρνο),
όπως το φρυγανισμένο προζυμένιο ψωμί με αβοκάντο και ρόδι.
Σύμβολο φλωρεντινής κομψότητας, το Caffè Gilli (Via Roma
1R) είναι το παλαιότερο καφέ της πόλης, με την ιστορία του
να ξεκινά το 1733, όταν η ελβετική οικογένεια Gilli άνοιξε ένα
ζαχαροπλαστείο λίγα βήματα από το Duomo. Η τωρινή του στέγη
στην Piazza della Repubblica διατηρεί την αρ ντεκό αύρα με τους
κρυστάλλινους πολυελαίους, τους τοίχους με επένδυση ξύλου
και την οροφή με τις περίτεχνες γύψινες λεπτομέρειες. Το μεγάλο
μπαρ αλλά και τα τραπέζια μοιράζονται κάτοικοι και τουρίστες
για έναν εσπρέσο στα γρήγορα, ένα απογευματινό (πολύ καλό)
Negroni και κάποιο από τα νόστιμα γλυκά τους.
Γλυκά και ψωμιά
Το μικρό ζαχαροπλαστείο Dolci e Dolcezze (Piazza Cesare
Beccaria 8r) αποτελεί την επιτομή της vintage κομψότητας, με
μαρμάρινα πλακάκια στο πάτωμα, ξύλινο μπαρ στο χρώμα της
μέντας και νοσταλγική μουσική στα ηχεία. Σπεσιαλιτέ η απί-
θανη, πυκνής υφής και ισορροπημένης πικράδας σοκολατόπιτα,
η μηλόπιτα με αέρινη ζύμη και al dente λεπτές φέτες μήλου και το
εθιστικό ρυζόγαλο. Πανέμορφος ο χώρος και του S. Forno (Via
Santa Monaca 3r) με τοξωτή οροφή και δάπεδο από τερακότα.
Είναι φούρνος/delicatessen και καφέ – στα ράφια εκλεκτά προ-
ϊόντα (ζυμαρικά, μαρμελάδες, σάλτσες, μπίρες από μικροζυθο-
ποιίες κ.ά.), ενώ από τους φούρνους βγαίνουν προζυμένια ψωμιά
διαφόρων τύπων, τα οποία πωλούνται είτε ολόκληρα για το σπίτι
είτε αποτελούν τη βάση για τα νόστιμα σάντουιτς (τσιαπάτα με
μοβ λάχανο και πορκέτα) του μενού.
Τα καλύτερα wine bars
Πρωτεύουσα της επαρχίας της Τοσκάνης, η Φλωρεντία απο-
τελεί σημαντικό οινικό προορισμό με δεκάδες wine bars και
φροντισμένες λίστες στα περισσότερα καταστήματα εστίασης
της πόλης. Ξεκινήστε την οινική περιήγηση από το Casa del
Το ζαχαροπλαστείο Dolci e Dolcezze
/ The Dolci e Dolcezze pâtisserie
Το εστιατόριο Barlèsh
/ The restaurant Barlèsh
ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΉ ΑΠΟΔΡΑΣΉ
Αξίζει να οδηγήσετε 50 χλμ. ως το Montevarchi, μια κωμόπολη
της Τοσκάνης όπου βρίσκεται το εστιατόριο Barlèsh (Vicolo delle
Filande 6, Montevarchi, τηλ. 348-00.10.665). Εκεί ο Francesco
Berardinelli (πρώην ιδιοκτήτης του θρυλικού Beccofino της Φλω-
ρεντίας και ύστερα consultant σε διάφορα εστιατόρια του Alain
Ducasse ανά τον κόσμο) έστησε σε ένα μεταξόσπιτο του 18ου αιώνα
ένα ιδιοσυγκρασιακό εστιατόριο μόλις 18 θέσεων, με διακόσμηση
που συνδυάζει το ποπ με το industrial. Μια κουζίνα βασισμένη
αποκλειστικά σε εποχικά βιολογικά προϊόντα μικρών παραγωγών
από την καθημερινή υπαίθρια αγορά της πόλης και μια σοφιστικέ,
comfort γαστρονομική προσέγγιση, που αντικατοπτρίζει απόλυτα
τον τρόπο που αντιλαμβάνεται το φαγητό ο Berardinelli. Το μενού
αλλάζει καθημερινά και μπορεί να περιλαμβάνει από casoncelli
(παραδοσιακά ζυμαρικά της Λομβαρδίας) γεμιστά με δαμάσκηνα,
ρικότα και μυρωδικά μέχρι την κλασική τοσκανέζικη Francesina
(ραγού με μοσχάρι, κόκκινο κρασί και κρεμμύδια).
GASTRONOMIC ESCAPE
It’s truly worth driving the 50-km distance to Montevarchi, a small
Tuscan town that’s home to the restaurant Barlèsh (6 Vicolo delle
Filande, Montevarchi, tel. 348-00.10.665). Here, Francesco Berard-
inelli – the former owner of Florence’s legendary Beccofino restau-
rant, who went on to work as a consultant for various restaurants
run by Alain Ducasse around the world – has established, in an
18th-century silk factory, a small, unconventional 18-seat restaurant
whose décor combines pop and industrial elements. The dishes,
entirely based on seasonal organic ingredients sold daily at the
city’s outdoor market by small-scale producers, are marked by a
sophisticated, comfort-gastronomy approach that mirrors Berard-
inelli’s perception of food. The menu changes daily. Selections
can include casoncelli, a traditional Lombardy pasta, stuffed with
plums, ricotta and herbs, or the classic Tuscan Francesina, a beef
ragout with red wine and onions.
select farms around the world, and also prepare exceptional espresso
and filter coffees. The roastery’s breakfast offering, which includes
in-house bakery items such as toasted sourdough bread with avocado
and pomegranate, is another plus. A symbol of Florentine elegance,
Caffè Gilli (1/R Via Roma) is the city’s oldest café. Its origins stretch
back to 1733, when the Swiss Gilli family opened a confectionery store
just metres away from the Duomo, the city’s cathedral. The venture’s
current address, on Piazza della Repubblica, has retained an art deco
atmosphere with crystal chandeliers, wood-panelled walls and an elab-
orate plaster ceiling. Locals and tourists share the big bar or tables for
quick espressos, very good Negronis during the afternoon hours, and
delicious sweets.
Sweets and bread
Dolci e Dolcezze (8R Piazza Cesare Beccaria), a small confectionery
blue magazine - 223
guide ● Florence
Το Palazzo Vecchio στην
Piazza della Signoria / The
Palazzo Vecchio in Piazza
della Signoria
Vino (Via dell’Ariento 16r), ένα από τα πιο ιστορικά wine bars
στην Ιταλία. Ρουστίκ εσωτερικό με ξύλινα ράφια με μπουκάλια
κρασιού κι ένα μπαρ με μαρμάρινο πάγκο. Λίστα επικεντρω-
μένη σε παραγωγούς μικρής κλίμακας. Μην αμελήσετε να
δοκιμάσετε και τα πολύ καλά σνακ, όπως το panini με πορκέτα
και το crostini με πατέ από συκωτάκια κοτόπουλου. Μικρό και
αρκούντως ατμοσφαιρικό, το Il Santino (Via Santo Spirito 60/R)
εστιάζεται σε λιγότερο προβεβλημένους παραγωγούς με περίπου
200 ετικέτες κυρίως από την Τοσκάνη, ενώ πολύ φροντισμένα
είναι και τα πιάτα του μενού. Σπιτική ατμόσφαιρα στο Vineria
Sonora (Via degli Alfani 39/R), όπου πρωταγωνιστούν τα κρασιά
ήπιας, φυσικής οινοποίησης και η μουσική από βινύλια. Σε μια
μικροσκοπική πλατεία, λίγα μέτρα από τη γέφυρα Ponte Vecchio,
το Le Volpi e l’Uva (Piazza dei Rossi 1/R) εστιάζεται επίσης
σε μικρούς παραγωγούς με τους οποίους έχει απευθείας συνερ-
γασίες. Τα συνοδευτικά είναι μια εκλεκτική επιλογή από τυριά
και αλλαντικά από την περιοχή της Τοσκάνης. Απαραίτητο το
πέρασμα από την Enoteca Pitti Gola e Cantina (Piazza de’Pitti
16, τηλ. 055-212.704). Στα ράφια φιάλες με κρασιά και γυά-
λινα δοχεία με κομμάτια από το έδαφος του εκάστοτε terroir, σε
ένα πολύ ιδιότυπο οινικό installation. Πολύ ενημερωμένη λίστα
κυρίως από Τοσκάνη και Πιεμόντε – ανάμεσά τους και σπάνιες
φιάλες περασμένων δεκαετιών (μάλιστα κάποιες είναι διαθέ-
To wine bar Vineria Sonora
/ The wine bar Vineria Sonora
224 - blue magazine
Η θέα προς την Ponte
Santa Trinita από τη Via
de Tornabuoni
/ Looking towards Ponte
Santa Trinita from Via de
Tornabuoni
shop, epitomises vintage elegance with its marble floor tiles, mint-
coloured wooden bar, and nostalgic tunes on the stereo. Specialities
include the incredible textured chocolate cake with a balanced bitter
taste, the apple pie with fluffy pastry and al dente thin apple slices,
and the irresistible rice pudding. Housed in a gorgeous space with a
vaulted ceiling and a terracotta floor, S. Forno (3R Via Santa Monaca)
is a bakery, delicatessen and café in one. Its shelves are stocked with
top-quality products, including pastas, marmalades, sauces and craft
beers; its sourdough bread, baked in-house, can be bought as loaves to
take home or sliced for delicious sandwiches from the menu, including
ciabatta with red cabbage and porchetta.
Best wine bars
Florence, the capital of the Tuscany region, is a major wine destination,
offering dozens of wine bars as well as carefully curated wine lists at most
restaurants. Start your wine tour at Casa del Vino (16r Via dell’Ariento),
one of Italy’s most historic wine bars. It rustic interior features a mar-
ble bar and wooden shelves lined with wine bottles. The wine list here
focuses on small-scale producers. Be sure to try the very good snacks,
such as panini sandwiches with porchetta or crostini (toasted bread) with
chicken pâté. Small and sufficiently atmospheric, Il Santino (60/R Via
Santo Spirito) concentrates on lesser-known wine producers. It offers
approximately 200 labels, mainly from Tuscany, along with carefully
prepared dishes. A homely atmosphere prevails at Vineria Sonora (39/R
Via degli Alfani), where natural wines and music on the record player are
key features. Situated in a tiny square, just metres away from the Ponte
Vecchio bridge, Le Volpi e l’Uva (1/R Piazza dei Rossi) works closely with
small-scale wine producers. The spot serves wines accompanied by a
Ο επιβλητικός καθεδρικός ναός Santa Maria
del Fiore, γνωστός και ως Duomo, είναι το
σύμβολο της πόλης. / The imposing Cathedral
of Santa Maria del Fiore, also known as the
Duomo, is the symbol of the city.

Το S. Forno είναι φούρνος, To wine bar Il Santino

delicatessen και καφέ. / S. Forno is / The wine bar Il Santino
a bakery, delicatessen and café.

blue magazine - 225

guide ● Florence

Η θέα προς το Duomo από τον πύργο του

Palazzo Vecchio / The view towards the Duomo
from the tower of the Palazzo Vecchio

226 - blue magazine

σιμες και σε ποτήρι!). Προσφέρουν επίσης γευστικές δοκιμές
κρασιών (wine flights) και υπηρεσία wine club.
Κοκτέιλ μπαρ σε palazzi
Από τα πιο εντυπωσιακά μπαρ στην Ιταλία, το Locale Firenze
(Via delle Seggiole 12/R, τηλ. 055-90.67.188) στεγάζεται στο
Palazzo Concini (13ος αιώνας). Λαβυρινθώδες εσωτερικό που
αναπτύσσεται από τον ψηλοτάβανο χώρο του ισογείου με το
γυάλινο αίθριο, όπου βρίσκεται το μπαρ, μέχρι διάφορα δωμάτια
του palazzo, όπου βρίσκονται και οι εστιατορικές σάλες, καθώς
και στο υπόγειο, όπου διασώζονται τα κελάρια και η αυθεντική
κουζίνα από τον 13ο αιώνα (ο χώρος της οποίας μάλιστα χρησι-
μοποιείται και για πριβέ δείπνα). Τα κοκτέιλ του head bartender
Matteo Di Ienno έχουν γαστρονομική χροιά, ενώ στην κουζίνα ο
σεφ Simone Caponnetto (με προϋπηρεσία σε σπουδαία εστιατό-
ρια, όπως το Mugaritz του Σαν Σεμπαστιάν) έχει χτίσει ένα πολύ
ενδιαφέρον casual fine dining μενού. Εκτενής λίστα κρασιών
με 700 ετικέτες και εντυπωσιακή συλλογή εκλεκτών αποσταγ-
μάτων από όλο τον κόσμο. Βρίσκεται στο Νο 39 στην έγκριτη
λίστα World’s 50 Best με τα καλύτερα μπαρ στον κόσμο. Σπου-
δαία δουλειά γίνεται και στο Gucci Giardino 25 (Piazza della
Signoria 37/R, τηλ. 055-75.927.012), το μπαρ που φέρει την υπο-
γραφή του οίκου μόδας και βρίσκεται στην Piazza della Signoria,
απέναντι από την Gucci Osteria. Μικρός εσωτερικός χώρος με
ρομαντική, vintage ατμόσφαιρα και ένας «κήπος» απλωμένος
στην Piazza della Signoria. Κάρτα κοκτέιλ επιμελημένη από την
ταλαντούχα Martina Bonci – ξεχωρίζουν το Mémoire di Negroni,
μια υπέροχη παραλλαγή της κλασικής συνταγής με τζιν, yuzu
σάκε, bitters, βερμούτ, και το Cosmogonia, με Amaro Santoni,
Το γλυπτό Common Man (L’Uomo Comune) του
Clet Abraham στην Ponte alle Grazie
/ The Common Man (L'Uomo Comune)
sculpture by Clet Abraham at Ponte alle Grazie
platter of specially selected Tuscan cheese varieties and charcuterie. A
visit to Enoteca Pitti Gola e Cantina (16 Piazza de’Pitti, tel. 055-212.704)
is a must. Its shelves bear jars of soil from the relevant terroir alongside
the wine bottles, in a highly unusual wine-related installation. The wine
list here, expertly compiled, mainly represents the Tuscany and Pied-
mont regions. Selections include rare vintages now many decades old,
some of which are also available by the glass. The establishment also
hosts wine tasting and wine club events.
Palazzi cocktail bars
One of Italy’s most impressive bars, Locale Firenze (12/R Via delle Seg-
giole, tel. 055-90.67.188) is housed in the 13th-century Palazzo Concini.
Its maze-like interior includes a high-ceilinged ground-floor space, with
a glass atrium, that hosts the bar, as well as palatial dining rooms and a
basement containing wine cellars and an original 13th-century kitchen,
which can also host private dinners. Head bartender Matteo Di Ienno’s
cocktails feature a gastronomic touch, while the establishment’s chef,
Simone Caponnetto, backed by tenures at prominent restaurants such as
the Mugaritz in San Sebastian, has developed a very interesting casual
fine-dining menu. The spot’s extensive wine list features 700 labels, and
the collection of fine spirits from around the world is truly impressive; the
bar is ranked 39th on the prestigious World’s 50 Best Bars list. Situated
on Piazza della Signoria, opposite Gucci Osteria, Gucci Giardino 25 (37/R
Piazza della Signoria, tel. 055-75.927.012), a bar bearing the name of the
renowned fashion brand, offers a small, intimate interior with a old-fash-
ioned feeling of elegance, as well as a garden space spread out on the
square. The cocktail list, overseen by the gifted Martina Bonci, includes
two outstanding choices: Mémoire di Negroni, a wonderful variation of
the classic recipe that’s made with gin, yuzu sake, bitters and vermouth;
blue magazine - 227
guide ● Florence

H αγορά Mercato di
Sant’Ambrogio / The Mercato di
Sant'Ambrogio, a popular market

λικέρ σαμπούκο, φασκόμηλο, τριαντάφυλλο, bitter λεβάντας,

άλμη, λεμόνι και μπίρα τζίντζερ.

Οι αγορές της πόλης

Η κλειστή κεντρική αγορά της Φλωρεντίας, γνωστή ως Mercato
Centrale (Piazza del Mercato Centrale, Via dell’Ariento), στεγά-
ζεται σε ένα κτίριο του 1870 σε σχέδια του Giuseppe Mengoni,
του αρχιτέκτονα που σχεδίασε και την Galleria Vittorio Emanuele
II στο Μιλάνο. Προσφάτως ανακαινισμένη, στο ισόγειο φιλο-
ξενεί την αγορά τροφίμων, ενώ ο πρώτος όροφος είναι ένα σύγ-
χρονο food hall με μεγάλη γκάμα εστιατορίων. Λιγότερο τουρι-
στική και μικρότερης έκτασης, η Mercato di Sant’Ambrogio
(Piazza Lorenzo Ghiberti) αποτελεί την αγαπημένη επιλογή των
ντόπιων για τα καθημερινά τους ψώνια. Στον εξωτερικό χώρο
φιλοξενεί πάγκους κυρίως με εποχικά φρούτα και λαχανικά, ενώ
στον στεγασμένο χώρο της βρίσκονται τα κρέατα, τα τυριά, τα
ψάρια. Τις Κυριακές που παραμένει κλειστή, τη θέση της παίρ-
νει στην πλατεία μια υπαίθρια αγορά με αντίκες, παλιά βιβλία
και πίνακες ζωγραφικής, ρούχα κ.ά. Λίγα μέτρα πιο μακριά από
εκεί, βρήκε νέα μόνιμη στέγη και η Mercato delle Pulci (Via
della Mattonaia 20), η αειθαλής αγορά με αντίκες που –για πάνω
από έξι δεκαετίες– καταλάμβανε τον υπαίθριο χώρο της Piazza
de’Ciompi. Είκοσι επτά παλαιοπωλεία εκθέτουν καθημερινά
τους θησαυρούς τους.
Οι παραδοσιακές τέχνες
Διακεκριμένη καλλιγράφος, γραφίστρια και ιδιοκτήτρια τριών
μπουτίκ ξενοδοχείων στη Φλωρεντία, η Betty Soldi δημιουργεί
Tο Locale Firenze, από τα πιο
εντυπωσιακά μπαρ στην Ιταλία
/ Locale Firenze, one of the most
impressive bars in Italy
and Cosmogonia, made with Amaro Santoni, sambuca liqueur, sage, rose,
lavender bitters, brine, lemon and ginger beer.
City markets
Florence’s indoor central market, Mercato Centrale (Piazza del Mercato
Centrale, Via dell’Ariento), is housed in an 1870 building designed by
Giuseppe Mengoni, the architect behind Milan’s Galleria Vittorio Ema-
nuele II shopping gallery. The structure, recently revamped, hosts a food
market on the ground level and a modern food hall with a wide range of
restaurants on the first floor. Less tourist-oriented and smaller, Mercato
di Sant’Ambrogio (Piazza Lorenzo Ghiberti) is the market preferred by
locals for their daily shopping. The exterior is lined with stands selling
seasonal fruit and vegetables, while the interior is where shoppers may
buy meat, cheese and fish. On Sundays, an outdoor market for antiques,
old books, paintings, clothes and other items takes over and the food
stalls are closed. Nearby Mercato delle Pulci (20 Via della Mattonaia), a
consistently popular daily antique market, with 27 shops, has settled into
its new home after being based at Piazza de’Ciompi for over six decades.

Traditional art
Betty Soldi, a distinguished calligrapher, graphic designer and owner
of three boutique hotels in Florence, creates ink drawings on paper,
glass, leather, fabric and other surfaces at her studio (38 Via Romana,
tel. 068-300.604.86) inside a 19th-century building at the Corsi gardens.
Soldi’s invitations for major fashion houses, and her packaging designs
Το μπαρ Gucci Giardino 25 / The bar Gucci Giardino 25
for the iconic London store Fortnum & Mason, have earned her renown.

228 - blue magazine

Η κλειστή κεντρική αγορά, γνωστή ως
Mercato Centrale / The indoor central
market, known as Mercato Centrale

Τμήμα του Corridoio Vasariano, του στεγασμένου διαδρόμου που

περνά από την Ponte Vecchio και καταλήγει στους Κήπους του
Μπόμπολι. / Part of the Corridoio Vasariano, the covered corridor
that goes from the Ponte Vecchio to the Boboli Gardens.

Piazza San Firenze

blue magazine - 229

guide ● Florence

στο στούντιό της (Via Romana 38, τηλ. 068-300.604.86), που

στεγάζεται σε ένα κτίριο του 19ου αιώνα στον κήπο Corsi,
κομψοτεχνήματα με μελάνι πάνω σε χαρτί, γυαλί, δέρμα, ύφα-
σμα κι άλλες επιφάνειες. Αίσθηση έχουν κάνει τα προσκλητή-
ρια που έχει φιλοτεχνήσει για μεγάλους οίκους μόδας, καθώς
και οι συσκευασίες για το εμβληματικό λονδρέζικο κατάστημα
Fortnum & Mason.
Αξίζει μια επίσκεψη στην γκαλερί/εργαστήριο Fratelli
Traversari Mosaici (Via Senese 68/B, τηλ. 055-221.685), που
ειδικεύεται στην κατασκευή ψηφιδωτών από το 1870, όπως και
στο Il Torchio (Via de’Bardi 17, τηλ. 055-23.42.862), όπου
η Erin Ciulla κρατάει ζωντανή την παράδοση της καλλιτεχνι-
κής βιβλιοδεσίας. Με ντόπια δέρματα και πολυτελή χαρτόνια
δημιουργεί χειροποίητα δερματόδετα και χαρτόδετα βιβλία,
σημειωματάρια, φωτογραφικά άλμπουμ και ημερολόγια.
Δεξιοτέχνης χρυσοχόος και γλύπτης, ο Alessandro Dari
Gioielli συνεχίζει μια οικογενειακή παράδοση αιώνων στην
τέχνη της χρυσοχοΐας και παρουσιάζει μέσα από μοναδικά
κοσμήματα-γλυπτά μινιατούρες το δικό του ονειρικό σύμπαν
από γοτθικές εκκλησίες, μεσαιωνικά κάστρα, αλχημιστικά
σύμβολα και μυθολογικές φιγούρες. Στο Museo Del Gioiello –
Atelier e Scuola (Via di S. Niccolò 115R, τηλ. 339-74.57.200),
το μουσείο-εργαστήριο του καλλιτέχνη, εκθέτει περισσότερες
από 900 δημιουργίες και παραδίδει μαθήματα.
Για κεραμικά χειροποίητα σκεύη και διακοσμητικά αντι-
κείμενα από majolica (τερακότα) αναζητήστε το Sbigoli
Terrecotte (Via Sant’Egidio 4, τηλ. 055-24.79.713), με ιστο-
ρία από το 1857. Τέλος, ένα από τα καλύτερα σημεία για δερ-
μάτινα είδη είναι το πωλητήριο του Scuola Del Cuoio (Via
S. Giuseppe 5/R, τηλ. 055-244.533), της φημισμένης σχολής
για τεχνίτες δέρματος που λειτουργεί στη βασιλική του Santa
Croce από το 1950. Θα βρείτε χειροποίητες δερμάτινες τσά-
ντες και δερμάτινα αξεσουάρ (πορτοφόλια, ζώνες κ.ά.), που
παρασκευάζονται στα εργαστήριά τους με παραδοσιακές
τεχνικές.
Η καλλιγράφος και γραφίστρια Betty Soldi
/ Calligrapher and graphic designer Betty Soldi
It’s worth visiting Fratelli Traversari Mosaici (68/B Via Senese, tel.
055-221.685), a gallery and studio that has specialised in making mosa-
ics since 1870, as well as Il Torchio (17 Via de’Bardi, tel. 055-23.42.862),
where Erin Ciulla is keeping the bookbinding tradition alive. She uses local
leather and top-grade cardboard to create handmade leather and paper-
back books, notebooks, photo albums and diaries.
Alessandro Dari Gioielli, a master goldsmith and sculptor, is continuing
a centuries-old family tradition in the art of goldsmithing. He makes unique
jewellery and miniature sculptures, creating a dreamlike universe of Gothic
churches, medieval castles, alchemical symbols and mythological figures.
He maintains a museum and studio, Museo Del Gioiello–Atelier e Scuola
(115/R Via di S. Niccolò, tel. 339-74.57.200), where he exhibits over 900
pieces and offers lessons.
For handmade terracotta utensils and decorative objects, head to
Sbigoli Terrecotte (4 Via Sant’Egidio, tel. 055-24.79.713), whose history
stretches back to 1857. A retail outlet (5/R Via S. Giuseppe, tel. 055-244.533)
representing Scuola Del Cuoio, the renowned school for leather craftsmen
that has offered lessons at the Basilica of Santa Croce since 1950, is the city’s
best place to buy leather goods. Handcrafted leather bags and accessories
such as wallets, purses and belts, all made at the school’s workshops with
traditional techniques, may be found at the Scuola Del Cuoio shop.

LAMPREDOTTO: ΤΟ ΦΛΩΡΕΝΤΙΝΟ STREET FOOD

Τοπική σπεσιαλιτέ της Φλωρεντίας, το lampredotto (το τέταρτο στομάχι των βοο-
ειδών) σερβίρεται συνήθως σε καντίνες διάσπαρτες σε διάφορα σημεία της πόλης,
που αποτελούν κλασική στάση των ντόπιων για ένα γρήγορο γεύμα το μεσημέρι.
Σιγομαγειρεύται σε κατσαρόλα και σερβίρεται ψιλοκομμένο σε ένα τραγανό ψωμάκι,
συνήθως με salsa verde. Το καλύτερο σημείο για να το δοκιμάσετε είναι η καντίνα
Tripperia Pollini (Via de Macci 126), στο μενού της οποίας συμπεριλαμβάνεται πάντα η
κλασική εκδοχή lampredotto (μοσχαρίσια κοιλιά, αλάτι, πιπέρι, salsa verde και λίγες
σταγόνες πικάντικη σος), αλλά και η trippa alla fiorentina (κοκκινιστός πατσάς) σε
ψωμάκι. Πολύ νόστιμα και τα σάντουιτς με lampredotto στο L’Trippaio Fiorentino
(Via Vincenzo Gioberti) του Marco Bolognesi, ένα από τα νεότερα κιόσκια της πόλης.

LAMPREDOTTO, FLORENTINE STREET FOOD

A local specialty of Florence, lampredotto, made with the abomasum, the fourth and
last stomach compartment of a cow, can be found at food trucks scattered around the
city, typically frequented by locals looking for a quick midday snack. Lampredotto
is simmered in a pot and served, finely chopped, in crispy bread rolls, usually with a
salsa verde topping. Tripperia Pollini (126 Via de Macci) is the best spot to try lam-
predotto. This spot’s menu includes the classic lampredotto version of veal belly, salt,
pepper, salsa verde and a few drops of spicy sauce, as well as trippa alla fiorentina, a
sandwich filled with tripe cooked in tomato sauce. Elsewhere, L’Trippaio Fiorentino
(Via Vincenzo Gioberti), one of the city’s newest food trucks, run by Marco Bolognesi,
Σάντουιτς με lampredotto
/ Sandwich with lampredotto is another spot serving delicious lampredotto sandwiches.

230 - blue magazine

 Κατασκευή ψηφιδωτών στην γκαλερί-
εργαστήριο Fratelli Traversari Mosaici
/ Making a mosaic at the Fratelli Traversari Περίπατος στη Via dei Georgofili /
Mosaici gallery-workshop A stroll down at Via dei Georgofili

H βασιλική Santa Trinita (13ος αιώνας)

/ The Basilica of Santa Trinita (13th century)

Καλλιτεχνική βιβλιοδεσία από την Erin Ciulla στο Il Torchio

/ Artistic bookbinding by Erin Ciulla at Il Torchio

blue magazine - 231

 insider ● Munich

ΣΤΟ ΜΟΝΑΧΟ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ
Η Stephanie Utz, συνιδρύτρια του Museum of Urban and Contemporary Art,
ξεδιπλώνει τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της όμορφης πρωτεύουσας της Βαυαρίας.

ART AND GASTRONOMY IN MUNICH

Stephanie Utz, co-founder of the Museum of Urban and Contemporary Art,
reveals the most interesting spots in Bavaria’s beautiful capital.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΏΤΗΣ ΒΑΛΛΑΤΟΣ / EDITED BY FOTIS VALLATOS

Η κεντρική πλατεία Marienplatz

/ Marienplatz, the city’s main square

232 - blue magazine

Το Μόναχο έχει καταφέρει να ισορροπήσει το ένδοξο παρελ-
θόν με τον μοντέρνο χαρακτήρα του και προσκαλεί τους επι-
σκέπτες να ανακαλύψουν τη μεγάλη γκάμα των επιλογών που
προσφέρει. Από λίμνες και πάρκα μέχρι μουσεία και μπιρα-
ρίες, υπάρχει κάτι για όλους όσοι την επισκέπτονται.
Η πόλη προσφέρει επίσης πολλές εκπληκτικές τοποθεσίες,
εκτός των τυπικών τουριστικών διαδρομών, εκεί όπου χτυπάει
και η urban καλλιτεχνική καρδιά της πόλης. Μια βόλτα με τα
πόδια ή με ποδήλατο στις γέφυρες και στις υπόγειες διαβάσεις
κατά μήκος του ποταμού Isar αποκαλύπτει πλήθος τοιχογρα-
φιών, ενώ καμβά για τους τοπικούς καλλιτέχνες αποτελούν και
τα εγκαταλελειμμένα κτίρια κατά μήκος της ίδιας διαδρομής.
Η υπόγεια διάβαση κάτω από το άγαλμα Friedensengel
μοιάζει με ατμοσφαιρικά φωτισμένη γκαλερί street art, φιλο-
Munich has managed to balance a glorious past with a thoroughly
modern character, inviting visitors to discover the wide range of
options it has to offer. From lakes and parks to museums and beer
gardens, there is something for everyone.
Munich also offers many stunning locations off the beaten path,
and that’s where the artistic heart of the city beats. A walk or a
bike ride over bridges and through underpasses along the Isar River
reveals numerous murals, while the abandoned buildings along the
same route serve as canvases for local artists.
The underpass under the Friedensengel monument resembles
an atmospherically lit street art gallery. It hosts impressive graffiti
by a variety of artists, including Loomit, one of Germany’s best-
known artists. Be sure to walk its entire length, and keep an eye out
as you enter and leave it, too, as works can be found outside both
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ, ROMAN SIGAEV, ART KOWALSKY/ALAMY/VISUALHELLAS.GR
blue magazine - 233
 insider ● Munich
Ο Αγγλικός Κήπος
/ The Englischer Garten (“English Garden”)
ξενώντας πολλά και εντυπωσιακά γκράφιτι καλλιτεχνών, συμπε-
ριλαμβανομένου του Loomit, ενός από τους πιο διάσημους καλ-
λιτέχνες της Γερμανίας. Φροντίστε να περάσετε ολόκληρη τη
διάβαση, καθώς έργα βρίσκονται και στο εξωτερικό των δύο
εισόδων. Μια βόλτα στη ζωντανή συνοικία του Westend θα σας
αποκαλύψει έργα της τέχνης του δρόμου σε κάθε γωνιά της, αλλά
και χαριτωμένα καφέ, μοντέρνα μπαρ και concept stores, ενώ η
περιοχή Schlachthof συνδυάζει την urban τέχνη με τα θέατρα και
τα pop-up εστιατόρια.
Ένα από τα πιο όμορφα μέρη αναψυχής στην πόλη και ένα
από τα μεγαλύτερα αστικά πάρκα στον κόσμο είναι ο κήπος
Englischer Garten. Προσφέρεται για περπάτημα, τρέξιμο ή μια
THOMAS TOMSKI/WUNDERLAND MEDIA
Εκθεσιακός χώρος στο MUCA
/ An exhibition hall at MUCA
234 - blue magazine
ends of the passage. A stroll through the vibrant Westend district will
reveal works of street art on every corner, as well as cute cafés, trendy
bars and concept stores, while the Schlachthof area combines urban
art with theatres and pop-up restaurants.
The Englischer Garten (“English Garden”) is one of the most beau-
tiful recreational areas in Munich and one of the largest urban parks
in the world. Its 75 km of paths and walkways are ideal for walking,
jogging, or cycling, but it’s also a great place for picnics and sunbathing
on the grass, and even for surfing, year-round, on the waters of the
Isar River.
Dedicated to urban art, MUCA, the Museum of Urban and Con-
temporary Art (12 Hotterstrasse), is the first museum of its kind in
Germany. It occupies the site of an old substation only a stone’s throw
away from Marienplatz, the main square. My husband Christian Utz and
I co-founded this museum in 2016 with the aim of providing a home for
urban art – our collection now numbers over 1,200 works. To mark its
25th anniversary, the museum is presenting selected works and objects
by internationally renowned artists such as Banksy, JR, Shepard Fairey,
Vhils and and Conor Harrington in an exhibition that attempts to bridge
the gap between street and urban art and other contemporary art gen-
res – from pop art and public art to propaganda art and contemporary
figurative painting. In addition to the main building, works are also on
exhibit in the adjacent WWII-era shelter known as the MUCA Bunker.
For a comprehensive art experience spanning 5,000 years, visit
the Kunstareal area, in the middle of the vibrant Maxvorstadt neigh-
bourhood, home to a total of 18 museums and 40 galleries.
It’s also worth taking a stroll through the historic Viktualienmarkt
 βόλτα με ποδήλατο στα 78 χλμ. των μονοπατιών του, για πικνίκ
και ηλιοθεραπεία στο γρασίδι, ακόμα και για σερφ καθ’ όλη τη
διάρκεια του χρόνου στα νερά του ποταμού Isar.
Αφιερωμένο στην urban τέχνη, το MUCA-Museum of Urban
and Contemporary Art (Hotterstrasse 12) είναι το πρώτο μουσείο
στο είδος του στη Γερμανία και καταλαμβάνει τον χώρο ενός
παλιού υποσταθμού σε απόσταση αναπνοής από την κεντρική
πλατεία Marienplatz. Το μουσείο ιδρύσαμε το 2016 εγώ με τον
σύζυγό μου, Christian Utz, με στόχο να παράσχουμε μια στέγη
σε αυτή τη μορφή τέχνης – τώρα η συλλογή μας αριθμεί περισ-
σότερα από 1.200 έργα. Με αφορμή την 25η επέτειό του, το μου-
σείο παρουσιάζει επιλεγμένα έργα και αντικείμενα διεθνώς ανα-
γνωρισμένων καλλιτεχνών (Banksy, JR, Shepard Fairey, Vhils,
Conor Harrington κ.ά.), σε μια έκθεση που επιχειρεί να χτίσει μια
γέφυρα μεταξύ της street και urban τέχνης με τα άλλα είδη της
σύγχρονης τέχνης – από την ποπ αρτ και την τέχνη στον δημόσιο
χώρο μέχρι την προπαγανδιστική τέχνη και τη σύγχρονη εικονι-
στική ζωγραφική. Εκτός από το κεντρικό κτίριο, έργα παρουσι-
άζονται και σε ένα παρακείμενο πολεμικό καταφύγιο, που χρο- Η μπιραρία Hofbräuhaus χρονολογείται από τον 16ο αιώνα.
/ Hofbräuhaus beer hall dates from the 16th century.
νολογείται από το 1941, το MUCA Bunker.
Για μια ολοκληρωμένη εμπειρία τέχνης που καλύπτει 5.000
χρόνια ιστορίας, επισκεφθείτε την περιοχή Kunstareal, στη μέση open-air market, in operation since 1807. Its stalls are full of fresh fruit,
της ζωντανής γειτονιάς Maxvorstadt, όπου φιλοξενούνται συνο- vegetables, spices, Bavarian products (including cheeses, charcuterie
λικά 18 μουσεία και 40 γκαλερί. and beers), colourful flowers, and souvenirs. Between the stalls, small
Αξίζει μια βόλτα και από την ιστορική υπαίθρια αγορά kiosks serve local delicacies, while a beer garden under the chestnut
Viktualienmarkt, που λειτουργεί από το 1807. Στους πάγκους trees serves beers from all of Munich’s major breweries by dint of a
της θα βρείτε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, μπαχαρικά, βαυα- six-week rotation system.
ρικά προϊόντα (τυριά, αλλαντικά, μπίρες κ.ά.), πολύχρωμα λου- The historic Café Luitpold, which dates from 1888, is a classic

Η Stephanie Utz, συνιδρύτρια του MUCA

/ Stephanie Utz, co-founder of MUCA
ISABELL KLOSS FÜR WUNDERLAND MEDIA

blue magazine - 235

 insider ● Munich

λούδια και σουβενίρ. Ανάμεσα στους πάγκους της, μικρά κιόσκια

σερβίρουν τοπικές λιχουδιές, ενώ η υπαίθρια μπιραρία κάτω από
τις καστανιές σερβίρει –με κυκλική εναλλαγή έξι εβδομάδων–
μπίρες από όλες τις μεγάλες ζυθοποιίες του Μονάχου.
Κλασικό στέκι για καφέ το ιστορικό Café Luitpold, με τους
ντόπιους να αγαπούν ιδιαίτερα τον υπέροχο κήπο του με τους
φοίνικες και τη γυάλινη οροφή. Φημίζονται για τις σοκολάτες
και τα κέικ τους και φιλοξενούν συχνά πληθώρα πολιτιστικών
εκδηλώσεων, από αναγνώσεις μέχρι συναυλίες, ενώ διατηρούν
και ένα μικρό μουσείο που παρουσιάζει την ιστορία του χώρου,
η οποία μετρά από το 1888. Για απογευματινό τσάι προτείνω
το Isabella, ένα υπέροχο ζαχαροπλαστείο με εκλεκτά ταρτάκια,
μπισκότα, κράκερ ή πτι φουρ. Όλα τους τα προϊόντα είναι χωρίς
γλουτένη, ενώ διαθέτουν και κάποια χωρίς λακτόζη.
Για φαγητό σε casual περιβάλλον προτιμώ συχνά το AMARi.
Ξεχωρίζει για τα νόστιμα πιάτα και την ηλιόλουστη αυλή του.
Σερβίρουν από το πρωί καφέ και κέικ, ενώ το βράδυ τη σκυ-
τάλη παίρνουν τα σπιτικά απεριτίβο και τα δημιουργικά κοκτέιλ.
Καθώς στεγάζεται στο KUNSTLABOR 2, είναι μια ωραία ιδέα
να συνδυάσετε το brunch ή το γεύμα σας με μια περιήγηση σε
αυτόν τον σύγχρονο χώρο τέχνης, που αποτελεί συνέχεια του
μουσείου MUCA και παραμένει ανοιχτός και τα Σαββατοκύ-
ριακα. Για εκλεπτυσμένα χορτοφαγικά και vegan πιάτα ανα-
ζητήστε το εστιατόριο Prinz Myshkin κοντά στην πλατεία
Marienplatz. Κομψή σάλα ντυμένη στα λευκά, στολισμένη με
έργα τέχνης και σπεσιαλιτέ το στρογγανόφ με τόφου. Εξαιρετικά
τοπικά πιάτα και μπίρα Augustiner από ξύλινα βαρέλια θα βρείτε
στο Augustiner Klosterwirt, που απέχει μόλις δύο λεπτά από τον
καθεδρικό ναό Frauenkirche, το νούμερο ένα τουριστικό αξιοθέ-
ατο του Μονάχου. Πριν ή μετά το γεύμα σας, μην παραλείψετε
να απολαύσετε την εκπληκτική θέα στην πόλη από τους πύργους hangout, particularly popular among locals for its lovely interior gar-
του ναού. Για παραδοσιακές γεύσεις και μπίρα δικής τους παρα- den, with palm trees and a glass roof. The café, famous for its chocolate
σκευής στο Spatenhaus, ακριβώς απέναντι από την Όπερα. Ρου- and cakes, often hosts cultural events that range from readings to con-
στίκ σκηνικό στο ισόγειο, ενώ η σάλα του πρώτου ορόφου, που certs. There’s a small museum that showcases its history. For afternoon
διαθέτει και εξαιρετική θέα, έχει πιο εκλεπτυσμένο μενού και tea, I recommend Isabella, a lovely pâtisserie with a range of exquisite
πιο κομψή διακόσμηση. tarts, biscuits, crackers and petits fours on offer. All the café’s products
Από τις fine dining επιλογές της πολης ξεχωρίζει το –βρα- are gluten-free, and they also offer some lactose-free selections.
βευμένο με ένα αστέρι Michelin– εστιατόριο Mural, όπου ο σεφ For casual dining, I often prefer AMARi, notable for its delicious
Joshua Leise και η ομάδα του προσφέρουν πληθωρικά σε γεύση dishes and sunny patio. They serve coffee and cakes in the morning;
και φαντασία πιάτα με εκλεκτά βαυαρικά προϊόντα και ήπιας in the evening, homemade aperitivo and creative cocktails take over
φυσικής οινοποίησης κρασιά σε έναν κομψό βιομηχανικό χώρο the menu. Since the eatery is located in the KUNSTLABOR 2, it’s a good
idea to combine brunch, or indeed any meal, with a tour of this con-
temporary art space, an extension of the MUCA that’s open on week-
ends, too. For sophisticated vegetarian and vegan dishes, look for the
restaurant Prinz Myshkin near Marienplatz Square, with its elegant,
all-white dining hall adorned with beautiful artworks. Tofu stroganoff
is the speciality here.
You’ll find exceptional local dishes and Augustiner beer from
wooden barrels at Augustiner Klosterwirt, only two minutes from the
Frauenkirche Cathedral, Munich’s top tourist attraction. Before or after
your meal, make sure to visit the cathedral towers for a sensational
view of the city. For traditional flavours and homemade beer, head to
THOMAS MARZUSCH

Spatenhaus, right across the street from the opera house. The ground
floor has a distinctly rustic atmosphere, while the first-floor room,
Το εστιατόριο AMARi which also offers marvellous views, has a more elegant feel and fea-
/ The restaurant AMARi
tures a more refined menu.

236 - blue magazine

 Ο ποταμός Isar διασχίζει την πόλη.
/ The Isar River runs through the city.
μέσα στο μουσείο MUCA. Σε ένα κτίριο-στολίδι, που διαθέτει
ίσως την πιο όμορφη πρόσοψη ανάμεσα στα κτίρια της πόλης, το
ALOIS – Dallmayr διαθέτει ένα μενού γευσιγνωσίας 17 σταδίων
με δημιουργικά πιάτα σε μορφή finger food. Υψηλή γαστρονο-
μία και εκτελέσεις με ακρίβεια υπό τη διεύθυνση του σεφ Max
Natmessnig.
Κλασική αξία η μπιραρία Hofbräuhaus, που χρονολογείται
από τον 16ο αιώνα. Εορταστική ατμόσφαιρα και στους τρεις
ορόφους, τεράστια ξύλινα τραπέζια, νόστιμες γερμανικές λιχου-
διές –εξαιρετικό το κότσι–, άφθονη μπίρα και ζωντανή μουσική
από βαυαρικές μπάντες με παραδοσιακές στολές. Μια επίσκεψη
στο Μουσείο Μπίρας & Oktoberfest θα σας αποκαλύψει, εκτός
από πληροφορίες σχετικά με την παρασκευή της μπίρας και τη
διάσημη γιορτή της στην πόλη, που κρατά πάνω από 200 χρό-
νια, το μικρό ρουστίκ εστιατόριο Museumsstüberl, που κρύβε-
ται στο εσωτερικό, με σπιτική βαυαρική κουζίνα και δροσερή
μπίρα από ξύλινο βαρέλι.
Θεσμό για την πόλη αποτελεί το μπαρ Schumann’s, που
ίδρυσε το 1982 ο θρυλικός bartender Charles Schumann, ο οποίος
το διαχειρίζεται μέχρι και σήμερα. Υποδειγματικά κοκτέιλ σερβί-
ρονται και στα τρία μπαρ που φιλοξενούνται στο εσωτερικό του,
με πιο ατμοσφαιρικό το κεντρικό, που μέχρι τα μεσάνυχτα λει-
τουργεί και ως εστιατόριο. Το μπαρ βρίσκεται δίπλα σε έναν ανα-
γεννησιακό κήπο ιταλικού στιλ του 17ου αιώνα, τον Hofgarten,
που αποτελεί αγαπημένο σημείο συνάντησης και χαλάρωσης των
ντόπιων και των επισκεπτών.
Η αγορά Viktualienmarkt / Viktualienmarkt
Το εστιατόριο Mural στο MUCA
/ Mural Restaurant at MUCA
(C) LENKA LI LILLING
As for the city’s fine-dining options, the Michelin-starred Mural
restaurant, housed in an elegant industrial space inside the MUCA
museum, is a standout choice. Here, chef Joshua Leise and his team
offer exquisitely flavoursome and imaginative dishes, made with select
Bavarian products and accompanied by natural wines.
ALOIS – Dallmayr offers haute cuisine dishes precisely executed
under the direction of chef Max Natmessnig. Situated in a gem of a
building and boasting perhaps the most beautiful facade among all the
city’s buildings, the restaurant features a 17-stage tasting menu with
creative finger food creations.
Hofbräuhaus, dating from the 16th century, is a classic beer hall
with a festive atmosphere throughout its three floors. It has huge
wooden tables and offers delicious German delicacies (the pork joint is
excellent), plenty of beer, and live music performed by Bavarian groups
in traditional costumes. A visit to the Beer & Oktoberfest Museum will
provide a wealth of information on beer production and the city’s
famous beer festival, now over 200 years old; it will also reveal a small
rustic restaurant, Museumsstüberl, tucked away within the museum,
that specialises in home-style Bavarian cooking and serves cool beer
straight from a wooden barrel.
Schumann’s bar, founded in 1982 by legendary bartender Charles
Schumann, who still runs it to this day, is a Munich institution. Exem-
plary cocktails are served at all three of its bars. The main bar also
doubles as a restaurant until midnight. Schumann’s bar is situated
next to the Hofgarten, a 17th century Italian-style Renaissance garden,
which is a favourite meeting point for locals and visitors alike.
blue magazine - 237
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΏΤΗΣ ΒΑΛΛΑΤΟΣ / EDITED BY FOTIS VALLATOS insider ● Marrakech

Δρομάκι με καταστήματα στη Μεδίνα

/ An alley lined with shops in the Medina

238 - blue magazine

 ΜΑΡΑΚΈΣ: ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ
ΚΑΙ ΠΟΛΥΧΡΩΜΟ
H καλλιτέχνιδα και ιδρύτρια του πολιτιστικού χώρου LE 18, Laila Hida,
μας ξεναγεί στη ζωντανή, γοητευτική μαροκινή πόλη.

MARRAKECH:
EXCITING AND COLORFUL
Artist Laila Hida, founder of the LE 18 cultural space,
shows us around this vibrant and enchanting Moroccan city.

Το Μαρακές είναι μία από τις πιο ζωντανές και συναρπαστι-
κές πόλεις της Αφρικής, ένας τόπος συνάντησης και συνύπαρ-
ξης, συναλλαγής και εμπορίου. Άλλοτε στάση στο πέρασμα
των καραβανιών, σήμερα αποτελεί έναν σημαντικό τουρι-
στικό προορισμό, που τροφοδοτεί συνεχώς το ενδιαφέρον
και την περιέργεια των επισκεπτών του με τα αξιοθέατα και
τις εμπειρίες που προσφέρει. Οι ιστορικοί θησαυροί, η χαρα-
κτηριστική αρχιτεκτονική με τα εμβληματικά μοτίβα και τα
πολύβουα σουκ (παραδοσιακά παζάρια) συνδυάζονται με τον
τρόπο ζωής και τους ανθρώπους της πόλης, σχηματίζοντας
μια πολυεπίπεδη κουλτούρα, που βρίσκεται σε συνεχή μετα-
μόρφωση.
Ο πολιτιστικός παλμός της πόλης χτυπά στην πλατεία
Jemaa el-Fna, εκεί όπου μπορεί κανείς να δει μοναδικά δρώ-
μενα, από παραμυθάδες, ακροβάτες και μουσικούς μέχρι χει-
ρομάντεις και γητευτές φιδιών. Η μεγάλη υπαίθρια αγορά που
λαμβάνει χώρα την ημέρα στην πλατεία δίνει τη θέση της
τη νύχτα σε πάγκους με τοπικά εδέσματα, αποτελώντας την
κύρια πιάτσα διασκέδασης για ντόπιους και επισκέπτες.
Η Μεδίνα, η παλιά πόλη του Μαρακές, αποτελεί Μνη-
μείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Δύο από τα πιο
όμορφα αρχιτεκτονικά μνημεία που αποτυπώνουν διαφορε-
τικές στιγμές της ιστορίας της πόλης είναι η κορανική σχολή
Médersa Ben Youssef του 16ου αιώνα, που είναι αξιοσημεί-
ωτη για τις περίτεχνες διακοσμήσεις με μωσαϊκά και ανά-
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ
Marrakech is one of Africa’s most vibrant and exciting cities, a place
of chance encounters, trade, negotiation and coexistence. Once a
stopover for caravans, the city is now a major tourist destination
that never fails to satisfy the interest and curiosity of its visitors
with the attractions and experiences it offers. It’s a fascinating mix
of history, iconic architecture, bustling souks (traditional bazaars),
lifestyles and people, a blend which has created a multi-layered
culture in a constant state of transformation.
Jemaa el-Fna Square is the cultural heart of the city. Here you
can catch unique performances by storytellers, acrobats, musicians,
palm readers and snake charmers. The large open-air market that
takes over the square during the day gives way to stalls selling local
delicacies at night, making it a focal point for a night out for locals
and visitors alike.
The Medina, Marrakech’s old town, is a UNESCO World Heritage
Site. The sixteenth-century Médersa Ben Youssef Islamic College,
notable for its elaborate inscriptions and mosaic decorations, and
the twelfth-century Almoravid Qubba, the only surviving example of
architecture from the Almoravid dynasty, with its exquisite decora-
tion and impressive hydraulic system, are two of the most beautiful
architectural monuments of the city, capturing different moments
in its history.
Within walking distance of the old Jewish quarter of Mellah,
also in the Medina, there’s a narrow street that connects the Riad
Zitoun neighbourhood with Jemaa el-Fna Square. This long, bustling

Η νυχτερινή αγορά της Τζεμάα ελ Φνα

/ The night market of Jemaa el-Fnaa

blue magazine - 239

insider ● Marrakech
H καλλιτέχνιδα Laila Hida
/ The artist Laila Hida
γλυφες προσευχές, και το Almoravid Qubba του 12ου αιώνα, το
μόνο σωζόμενο δείγμα αρχιτεκτονικής από την εποχή της δυνα-
στείας των Αλμοραβιδών, που διαθέτει εξαιρετική διακόσμηση
και εντυπωσιακό (πρώιμο) σύστημα ύδρευσης.
Σε κοντινή απόσταση από την παλιά εβραϊκή γειτονιά
Mellah, που αποτελεί κι αυτή κομμάτι της Μεδίνας, ένας μικρός
δρόμος, που ξεκινά από τη γειτονιά Riad Zitoun και κατευθύνε-
ται προς την πλατεία Jemaa el-Fna, προσφέρει μια εμπειρία παζα-
ριού πιο αυθεντική σε σύγκριση με το φανταχτερό και πιο του-
ριστικό σουκ που βρίσκεται στην άλλη πλευρά της πλατείας. Ο
μακρύς και πολυσύχναστος δρόμος φιλοξενεί τεχνίτες με πρω-
τότυπες δημιουργίες.
Διαφορετική όψη του Μαρακές συναντά κανείς στη συνοι-
κία Gueliz με τις μεγάλες λεωφόρους, το Βασιλικό Θέατρο και
τους φημισμένους κήπους Majorelle. Μεγάλο αρχιτεκτονικό και
φωτογραφικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η γειτονιά που εκτείνε-
ται γύρω από τον κυκλικό κόμβο με το όνομα Rond Point de la
Renaissance, εκεί όπου βρίσκονται τρία παλιά καφέ της πόλης
(Café Atlas, La Renaissance και Les Négociants). Αποικιακά κτί-
ρια και μικρά σπίτια, που χρονολογούνται στα τέλη της δεκαε-
τίας του 1940 και του 1950, στέκονται ακόμα αγέρωχα στη γει-
τονιά, σε πείσμα της τάσης που θέλει την αντικατάστασή τους
από μοντέρνα κτίσματα.
Ο πολιτιστικός χώρος LE 18 στη Μεδίνα είναι ένας τόπος
συνάντησης και ανταλλαγής ιδεών που προβάλλει έργα καλλι-
τεχνών της τοπικής και διεθνούς σκηνής, αλλά και μια κολεκτίβα
που προωθεί τον διάλογο για τις μορφές και τις φόρμες της σύγ-
χρονης τέχνης και εργάζεται πάνω σε ζητήματα προσβασιμότη-
τας. Στη Μεδίνα βρίσκεται και το Dar Bellarj Foundation, ένα
240 - blue magazine
(C) HICHAM BOUZID
street, home to artisans creating original work, offers a more authentic
bazaar experience compared to the fancy, more touristy souk on the
other side of the square.
The Gueliz district, with its wide avenues, the Royal Theatre, and
the renowned Majorelle gardens, offers a different view of Marrakech.
Of great architectural interest is the neighbourhood around the Rond
Point de la Renaissance, a central roundabout, where Café Atlas, La
Renaissance and Les Négociants, three of the city’s old cafés, are
located. Colonial buildings and small houses dating back to the late
1940s and 1950s still stand proudly in this neighbourhood, despite an
ongoing redevelopment project.
The LE 18 cultural space in the Medina is a place to meet likeminded
people and exchange ideas, a hub that showcases work by local and
international artists, and home to a community that promotes debate
on contemporary art forms and formats, and on issues of accessibility.
The Medina is also home to the Dar Bellarj Foundation, which promotes
Moroccan culture through art exhibitions, workshops (on theatre, cal-
ligraphy, music, embroidery and more), and concerts (including Sufi
music). It’s one of the few places in Marrakech where people from all
walks of life come together, regardless of gender, age, or social status.
A must visit for photography enthusiasts, Galerie 127 curates
interesting exhibitions featuring both international artists whose work
references Morocco and Moroccan photographers of the diaspora.
MACAAL, the Museum of African Contemporary Art Al Maaden, is ded-
icated to contemporary African art and hosts an impressive collection
of works by both established and emerging artists from Morocco and
other African nations.
I really love ceramics. You can find lovely traditional Tamegroute
pottery (with its distinctive green enamel), from the village of the same
 Ο βοτανικός κήπος Jardin Majorelle
/ The botanical garden Jardin Majorelle

Η ταράτσα του Café Des Épices / The rooftop of Café Des Épices Το μουσείο σύγχρονης αφρικανικής τέχνης MACAAL
/ The Museum of Contemporary African Art (MACAAL)

blu e maga zine - 2 41

insider ● Marrakech
H αυλή του κοινοτικού πολιτιστικού ιδρύματος Dar
Bellarj Foundation / The courtyard of the Dar Bellarj
Foundation, a community-based cultural centre
ίδρυμα που προωθεί τον μαροκινό πολιτισμό μέσα από καλλι-
τεχνικές εκθέσεις, εργαστήρια (θέατρο, καλλιγραφία, μουσική,
κέντημα κ.ά.) και συναυλίες (π.χ. μουσική των Σούφι). Ένα από
τα λίγα μέρη στο Μαρακές όπου συναναστρέφονται άνθρω-
ποι από διαφορετικούς κόσμους, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας
ή κοινωνικού επιπέδου. Για τους λάτρεις της φωτογραφίας, η
Galerie 127 επιμελείται ενδιαφέρουσες εκθέσεις τόσο διεθνών
καλλιτεχνών, που το έργο τους έχει αναφορές στο Μαρόκο,
όσο και Μαροκινών φωτογράφων της διασποράς. Το Μουσείο
MACAAL – Museum of African Contemporary Art Al Maaden
είναι αφιερωμένο στη σύγχρονη αφρικανική τέχνη και παρου-
σιάζει μια εντυπωσιακή συλλογή έργων από καταξιωμένους και
ανερχόμενους καλλιτέχνες του Μαρόκου και των υπόλοιπων
αφρικανικών χωρών.
Αγαπώ πολύ τα κεραμικά. Υπέροχα παραδοσιακά κεραμικά
Tamegroute (ξεχωρίζουν για το πράσινο σμάλτο τους) από το
ομώνυμο χωριό στο νότιο Μαρόκο θα βρείτε στο μαγαζί του
Ismail στην αγορά Bab El Khemis.
Για δερμάτινα είδη θα χρειαστεί να εξασκήσετε τις ικανότη-
τές σας στο παζάρεμα, καθώς το σουκ Semmarine με τα δερμά-
τινα διαθέτει μεγάλη συλλογή σχεδίων σε όλες τις χρωματικές
αποχρώσεις και για όλα τα γούστα, με πληθώρα νέων σχεδίων. Η
μικρή αλλά πολύ κομψή μπουτίκ KUSTT στην Place des Epices
διαθέτει μοναδικές τσάντες από ανακυκλωμένα υλικά, που ξεχω-
ρίζουν για τον μινιμαλιστικό και εκλεπτυσμένο σχεδιασμό τους
και το εξαιρετικό τους φινίρισμα.
Κοντά στην είσοδο του Ryad Laarouss βρίσκεται το Chez
Belhaj, ένα πολύ μικρό εστιατόριο που ειδικεύεται στο παραδο-
σιακό μαροκινό tanjia (φαγητά που σιγομαγειρεύονται σε πήλινο
σκεύος μέσα σε καυτή στάχτη) – δοκιμάστε το κοτόπουλο και τη
φασολάδα. Παραδοσιακές μαροκινές σπεσιαλιτέ θα βρείτε και
στο Chez Lamine, που φημίζεται για το mechoui (αρνί στη σού-
βλα) και πιάτα μαγειρεμένα σε πήλινα σκεύη tanjia και tajine.
Για εκλεπτυσμένη μαροκινή κουζίνα κλείστε τραπέζι στο
εστιατόριο Al Fassia στο Gueliz. Για το καθιερωμένο κουσκούς
242 - blue magazine
To εστιατόριο +61
/ The +61 restaurant
name in southern Morocco, in Ismail’s store at Bab El Khemis Market.
For leather goods, visit the Souk Semmarine, where your bargain-
ing skills will be put to the test; this marketplace offers a large selection
of products, including a wealth of new designs, in all colours, for all
tastes. KUSTT, a small but very stylish boutique at Place des Epices,
offers unique bags made of recycled materials. They stand out for their
minimalist, sophisticated designs and excellent finish.
Chez Belhaj, near the entrance of the hotel Ryad Laarouss, is a tiny
restaurant specialising in traditional Moroccan tanjia, food that is slow-
cooked in a clay pot placed in hot ashes. The chicken and bean soup are
a must. You’ll also find traditional Moroccan specialties at Chez Lamine,
famous for its mechoui (spit-roasted lamb) and for dishes prepared in
clay tanjia and tajine cooking pots.
For sophisticated Moroccan cuisine, reserve a table at the restau-
rant Al Fassia Gueliz, in the Gueliz district. In the same neighbourhood,
head to the restaurant of the non-profit organisation Amal Association,
perfect for the traditional Friday couscous. Nora Fitzgerald Belahcen
founded the project to support underprivileged women, who are taught
how to cook and then offered work at the restaurant to help them gain
a sense of autonomy.
My favourite fine-dining restaurant in the city is called +61. Its
cuisine has Mediterranean, Middle Eastern and South Asian influences.
The ingredients are sourced from the nearby organic market, while
many of the restaurant’s products, such as the bread, yoghurt, cheeses,
and pasta, are made on site. The service is also exceptional.
Café Imlil, one of the oldest cafés in the Gueliz district, is a favour-
ite among locals, thanks to its small yet charming interior, whose
décor has remained unchanged for decades. Right in front of it is Mme
Alami’s Al Jawda pâtisserie, which offers a wide variety of handmade
chocolates and Moroccan baked goods, including the famous Corne de
Gazelle almond cookies. For a dash of local colour, make sure to stop
for coffee or tea at Café Koutoubia; with views of the twelfth-century
Koutoubia Mosque and the large square that surrounds it, it’s an ideal
place for people-watching.
A stop at Café Des Épices is essential, both for its unique location
 Αίθουσα του
πολιτιστικού χώρου
LE 18 / A room in the
cultural space LE 18

(C) SALAHEDDINE ELBOUAAICH

της Παρασκευής στο Amal, το εστιατόριο του μη κερδοσκοπι- among the bazaars and the popular noss noss coffee it serves (equal
κού οργανισμού στη συνοικία Gueliz, που δημιουργήθηκε από parts coffee and milk). The café occupies three floors; its rooftop ter-
τη Nora Fitzgerald Belahcen για να υποστηρίξει μη προνομιού- race has panoramic views of the city. Le 68 Bar à Vin, an inviting wine
χες γυναίκες. Οι γυναίκες εκπαιδεύονται στη μαγειρική τέχνη bar in the heart of Gueliz, offers a carefully curated list of more than
και εργάζονται έπειτα στο εστιατόριο, ξανακερδίζοντας έτσι την 250 labels from Morocco and the rest of the world, including many
ανεξαρτησία τους. by-the-glass options. With a history dating back to colonial times,
Το +61 είναι το αγαπημένο μου γαστρονομικό εστιατόριο La Taverne, opposite the cinema Colisée, has a lovely shaded garden
στην πόλη με αναφορές στις κουζίνες της Μεσογείου, της Μέσης where locals meet for beers. Perfectly executed drinks and an exper-
Ανατολής και της Νότιας Ασίας. Πρώτες ύλες από την παρακεί- imental flair are hallmarks of the cocktail bar Baromètre in Gueliz.
μενη βιολογική αγορά και αρκετά προϊόντα δικής τους παρα-
σκευής (ψωμί, γιαούρτι, τυριά, ζυμαρικά), ενώ εξαιρετικό είναι
και το σέρβις.
Ένα από τα πιο παλιά καφέ στη συνοικία Gueliz, το Café
Imlil, αποτελεί αγαπημένο στέκι των ντόπιων χάρη στο μικρό
αλλά γοητευτικό εσωτερικό, που η διακόσμησή του μένει απα-
ράλλαχτη εδώ και δεκαετίες. Μπροστά του ακριβώς βρίσκεται
το ζαχαροπλαστείο Al Jawda της Mme Alami με μεγάλη ποικιλία
από χειροποίητες σοκολατένιες δημιουργίες και μαροκινά γλυ-
κίσματα, όπως το περίφημο αμυγδαλωτό «Corne de Gazelle».
Τοπικό χρώμα έχει και το Café Koutoubia, που είναι ιδανικό για
καφέ ή τσάι με θέα στο ομώνυμο τζαμί του 12ου αιώνα και την
περαντζάδα της πλατείας. Απαραίτητη μια στάση στο Café Des
Épices τόσο για τη μοναδική του θέση ανάμεσα στα παζάρια
όσο και για τον δημοφιλή καφέ noss noss (ίση ποσότητα καφέ
και γάλακτος). Στεγάζεται σε τρεις ορόφους, με την ταράτσα
του τελευταίου ορόφου να διαθέτει πανοραμική θέα στην πόλη.
Σε έναν φιλόξενο χώρο στην καρδιά του Gueliz, το wine bar
Le 68 Bar à Vin διαθέτει μια προσεκτικά επιμελημένη λίστα κρα-
σιών με πάνω από 250 ετικέτες από το Μαρόκο και τον υπό-
λοιπο κόσμο, με αρκετές επιλογές και σε ποτήρι. Με ιστορία από
την εποχή της αποικιοκρατίας, το La Taverne βρίσκεται ακριβώς
απέναντι από το σινεμά Colisée και διαθέτει έναν όμορφο σκι-
ερό κήπο, όπου οι ντόπιοι δίνουν ραντεβού για μπίρες. Πειραμα-
τική διάθεση και υποδειγματική εκτέλεση στα ποτά του κοκτέιλ Στο εστιατόριο Chez Lamine
/ At the restaurant Chez Lamine
μπαρ Baromètre στο Gueliz.

blue magazine - 243

Απολαύστε
μια connected
εμπειρία πτήσης!
Get ready for an
amazing onboard
experience!

Συνδεθείτε στο Wi-Fi onboard για να Connect to the AEGEAN Wi-Fi platform
απολαύσετε υψηλές ταχύτητες internet and enjoy high speed surfing onboard
και ψυχαγωγικό περιεχόμενο κατά τη and many entertainment options during
διάρκεια της πτήσης σας! your flight!
Επιλογές σύνδεσης στο internet: Internet bundle options:

Δωρεάν 10' δοκιμής για ανταλλαγή 10 minutes free of charge for you to try
άμεσων μηνυμάτων και σερφάρισμα our connectivity service and exchange
στο internet. Free 10’ instant messages or surf the web.

Ταχύτητα έως 1,5Mbps για πλοήγηση With 1,5Mpbs speed you can surf the
στο διαδίκτυο, τα social media, τα web, use social media or check your
e-mails. Text&Surf e-mails.
*Δωρεάν για ναύλο Comfort Flex και Miles+Bonus Gold members.
€4 *Free for Comfort Flex fare and Miles+Bonus Gold members.

Ταχύτητα έως 15Mbps για streaming Looking for videos or audio streaming?
μουσικής ή video. Enjoy even higher speeds up to 15Mbps.
*Δωρεάν για τους Business Class επιβάτες.
Stream *Free for Business Class passengers.
€9
• Τα πακέτα και οι τιμές αυτών ενδέχεται να αλλάξουν. Περισσότερες πληροφορίες για τα διαθέσιμα πακέτα στο aegeanair.com.
The internet bundles and their prices might change. More information about the available bundles at aegeanair.com.

Η onboard ψυχαγωγία απογειώνεται! Your onboard entertainment takes off!

Με τη νέα ψυχαγωγική πλατφόρμα, μπορείτε να Just connect to our new platform and browse through
απολαύσετε δωρεάν περιεχόμενο όσο είστε στον the available free content.
αέρα.

ΣΕΙΡΕΣ/SERIES ΜΟΥΣΙΚΗ/MUSIC ΧΑΡΤΗΣ/MOVING MAP ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ/GAMES

Πώς να συνδεθείτε: How to connect:

1. Βάλτε τη συσκευή σας σε λειτουργία πτήσης και
ενεργοποιήστε το Wi-Fi.
2. Συνδεθείτε στο δίκτυο "Aegean WiFi". Αν το portal
δεν ανοίξει αυτόματα, μπείτε στο aegeanwifi.com
από τον browser σας.
3. Επιλέξτε σύνδεση στο internet, διαλέξτε το
πακέτο που επιθυμείτε και καλό σερφάρισμα.
1. Take your personal device which is in flight mode
and activate Wi-Fi.
2. Connect to the "Aegean WiFi " Wi-Fi network. If the
portal doesn't automatically appear on your screen,
open your browser and enter aegeanwifi.com.
3. Choose the bundle that you prefer, proceed to the
payment step, and you are ready to surf.

• Το internet είναι διαθέσιμο πάνω από τα 10.000 πόδια.

Internet connection is available above 10.000 feet.
• Διακοπές σύνδεσης μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια της πτήσης για διάφορους λόγους είτε τεχνικούς, είτε λόγω μη ευνοϊκών καιρικών συνθηκών.
Connection interruptions may occur during flight for various reasons. These may be due to technical or regulatory reasons or due to unfavorable weather conditions.
• Σε προορισμούς με μειωμένη κάλυψη δικτύου προσφέρεται μόνο η δυνατότητα για Τext (αποστολή άμεσων μηνυμάτων) δωρεάν.
For low coverage routes only the Text&Surf bundle is available free of charge.
• Το πακέτο Free 10’ μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια φορά ανά συσκευή.
Free 10’ bundle can only be used once per device.
• Τα πακέτα Text&Surf και Stream μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διαφορετικές συσκευές αλλά όχι ταυτόχρονα.
Text&Surf and Stream bundles can be used on different devices but not simultaneously.
• Το δωρεάν πακέτο Text&Surf για Miles+Bonus Gold members ή για επιβάτες που ταξιδεύουν με Comfort Flex ναύλο και το δωρεάν πακέτο Stream για Business Class
επιβάτες προϋποθέτει σύνδεση με τον Miles+Bonus λογαριασμό ή τον κωδικό κράτησης.
Text&Surf is free of charge for Miles+Bonus Gold members or passengers travelling in Comfort Flex fare and Stream is free of charge for Business class passengers provided that
they log in using their Miles+Bonus details or booking reference.

Eίστε κάτοχος κάρτας Alpha
Bank Bonus; Εξαργυρώστε τους
Bonus πόντους σας online.
Η AEGEAN προσφέρει τη δυνατότητα να εξαργυρώνετε
online τους πόντους που συγκεντρώνετε από τις κάρτες
Alpha Bank που συµµετέχουν στο Πρόγραµµα Bonus.
Εξαργυρώστε τους Bonus πόντους σας για την αγορά
εισιτηρίμν στο δίκτυο της AEGEAN και της Olympic Air,
απλά και γρήγορα, χρησιμοποιώντας την online υπηρεσία
µας.
Αναζητήστε τις ειδικά διαμορφμμένες προσφορές µας
στο aegeanair.com και εξαργυρώστε τους Bonus πόντους
σας ακόμα πιο εύκολα.
aegeanair.com
Are you an Alpha Bank Bonus
cardholder? Redeem your Bonus
points online.
AEGEAN offers you the possibility to redeem online the
Bonus points you have collected through your Alpha Bank
Bonus cards.
Redeem your Bonus points to issue airline tickets on
AEGEAN and Olympic Air network, easily, using our online
service.
Moreover, you may take advantage of our special offers to
redeem your Bonus points even easier at aegeanair.com.
 aegeanair.com

Aegean Mastercard, ταξιδέψτε Aegean Mastercard, travel with

μαζί της & κερδίστε σε όλες your card & benefit from all
σας τις συναλλαγές! your transactions!
Η Aegean Mastercard είναι η πιστωτική κάρτα της
Aegean Mastercard is Bank of Cyprus’ credit card,
Τράπεζας Κύπρου σε συνεργασία με την AEGEAN που
created in collaboration with AEGEAN in order to give
σας προσφέρει αποκλειστικά προνόμια και ξεχωριστές
you access to a world full of exclusive benefits and unique
ταξιδιωτικές εμπειρίες!
travel experiences!
Με την Aegean Mastercard κερδίζετε:
With Aegean Mastercard, you benefit from:
3.000 μίλια (αναβάθμισης & εξαργύρήσης) με την
3,000 miles (tier & award miles) with the card issuance
έκδοση της κάρτας
Miles accrual from every transaction, purchases made
Συλλογή μιλίήν από κάθε συναλλαγή, για αγορές στην
at AEGEAN and transactions on businesses in Cyprus/
AEGEAN και συναλλαγές σε επιχειρήσεις σε Κύπρο/
abroad
εξήτερικό
2 coupons per year, of €20 discount for flights with
2 κουπόνια τον χρόνο, έκπτήσης 20€ για πτήσεις με
AEGEAN or Olympic Air
την AEGEAN ή την Olympic Air
Free travel insurance
Δήρεάν ταξιδιήτική ασφάλιση
Additional antamivi benefit
Επιπλέον όφελος ανταμοιβή
Lounge Key for access to 1,200+ Lounges worldwide
Lounge Key για πρόσβαση σε 1.200+ Lounges παγκοσμίής
Flight Delay Pass service for access to 1,200+ privileged
Υπηρεσία Flight Delay Pass για πρόσβαση σε 1.200+
lounges worldwide, for you and 4 fellow travellers
προνομιούχες αίθουσες αναμονής παγκοσμίής, για
εσάς και 4 συνταξιδιώτες Apply now for your Aegean Mastercard at any branch
of Bank of Cyprus and plan your next trip!
Αποκτήστε τώρα τη δική σας Aegean Mastercard σε
ένα κατάστημα της Τράπεζας Κύπρου και σχεδιάστε το
επόμενο ταξίδι σας!
Εδώ κάθε μίλι είναι πολλά παραπάνω!
More options, more miles!

Γνωρίστε το Μiles+Βonus Discover Miles+Bonus

Το Miles+Bonus, το κοινό πρόγραμμα επιβράβευσης της
AEGEAN και της Olympic Air, ανταμείβει γενναιόδωρα
την προτίμησή σας, μετατρέποντας κάθε ταξίδι σε μία
μοναδική εμπειρία! Απευθύνεται σε εσάς που ταξιδεύετε
με την AEGEAN, την Olympic Air, αλλά και με όλες τις
εταιρίες - μέλη της Star Alliance, για να σας προσφέρει
μοναδικές υπηρεσίες και αποκλειστικά προνόμια, σε όλο
τον κόσμο.
Miles+Bonus, the common loyalty program of AEGEAN
and Olympic Air rewards your loyalty, making every trip a
unique experience! Designed for all of you, traveling with
AEGEAN, Olympic Air and Star Alliance partner airlines,
Miles+Bonus offers you unique services and exclusive
benefits all around the world.

Οι βαθμίδες του προγράμματος Program tiers

Όσο πιο συχνά ταξιδεύετε μαζί μας ή με τις εταιρίες
- μέλη της Star Alliance, τόσο πιο κοντά έρχεστε στην
επόμενη βαθμίδα και τόσο περισσότερα πλεονεκτήματα
εξασφαλίζετε. Ακόμα όμως κι αν δεν ταξιδεύετε συχνά,
θα βρείτε πολλούς καλούς λόγους, για να είστε μέλος του
Miles+Bonus.
As you fly more regularly with us and our Star Alliance
partners, you can easily step up to the next tiers, enjoying
even greater benefits and exclusive privileges. But don’t
worry! Even if you do not fly very often, you’ll find there are
lots of rewarding reasons to be a Miles+Bonus member.

Blue βαθμίδα / Από αυτό το σημείο αρχίζει η διαδρομή σας στο Miles+Bonus. Ως Blue μέλος
μπορείτε να συγκεντρώνετε και να εξαργυρώνετε μίλια, αλλά και να απολαμβάνετε εκπτώσεις και
προνόμια στους συνεργάτες μας.
Blue tier / Your journey with Miles+Bonus starts from here. As a Blue member you can collect and
redeem miles and also enjoy discounts and benefits at our growing list of partners.

Silver βαθμίδα / Τώρα τα πράγματα γίνονται ενδιαφέροντα! Για να αποκτήσετε τη Silver βαθμίδα
πρέπει να συγκεντρώσετε 12.000 μίλια αναβάθμισης μέσα σε 12 μήνες (συμπεριλαμβανομένων
τουλάχιστον 2 πτήσεων με AEGEAN ή Olympic Air) ή συνολικά 24.000 μίλια αναβάθμισης
ανεξάρτητα από τη συνεργαζόμενη αεροπορική εταιρία.
Silver tier / Things start to get really interesting. To reach the Silver tier, all you need to do is fly
AEGEAN or Olympic Air at least twice and earn 12,000 tier miles within 12 months or collect a total of
24,000 tier miles, regardless of the partner airline.

Gold βαθμίδα / Η Gold βαθμίδα είναι η υψηλότερη βαθμίδα του Miles+Bonus και γι’ αυτό
φροντίσαμε να την εμπλουτίσουμε με πολλά σημαντικά προνόμια. Για να αναβαθμιστείτε
στην Gold βαθμίδα, πρέπει να συγκεντρώσετε 24.000 μίλια αναβάθμισης μέσα σε 12 μήνες
(συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 4 πτήσεων με AEGEAN ή Olympic Air) ή συνολικά 48.000
μίλια αναβάθμισης, ανεξάρτητα από τη συνεργαζόμενη αεροπορική εταιρία.
Gold tier / The Gold tier is the highest level of Miles+Bonus, so we add even more benefits to help you
make the most of every trip. To upgrade to the Gold tier, all you need to do is fly AEGEAN or Olympic
Air at least four times and earn 24,000 tier miles within 12 months or collect a total of 48,000 tier miles,
regardless of the partner airline.
Αποκτήστε αποκλειστικά προνόμια, σε κάθε βαθμίδα
Get exclusive benefits, in every tier
ΠΡΟΝΟΜΙΑ / BENEFITS
Blue Silver Gold
Συγκέντρωση μιλίων: AEGEAN, Olympic Air, Star Alliance, συνεργάτες
Miles accrual: AEGEAN, Olympic Air, Star Alliance, non-air partners Συγκεντρώστε και
Εξαργύρωση μιλίων: AEGEAN, Olympic Air, Star Alliance, συνεργάτες
Miles redemption: AEGEAN, Olympic Air, Star Alliance, non-air partners
εξαργυρώστε μίλια
Αγορά μιλίων αναβάθμισης Η συγκέντρωση μιλίων γίνεται ακόμα
Tier miles purchase πιο εύκολη, αφού κερδίζετε μίλια κάθε
Αγορά μιλίων εξαργύρωσης φορά που ταξιδεύετε μαζί μας ή με
Award miles purchase οποιαδήποτε από τις εταιρίες - μέλη
Επιπλέον μίλια εξαργύρωσης στις πτήσεις AEGEAN & Olympic Air
10% 20%
της Star Alliance. Ακόμα όμως κι αν δεν
Extra award miles on AEGEAN & Olympic Air flights ταξιδεύετε συχνά, σας προσφέρουμε
Νέοι γονείς; Διατήρηση της βαθμίδας σας για ένα χρόνο πολλούς και διαφορετικούς τρόπους
New parent? Tier retention for one year συλλογής μιλίων (ενοικίαση
Αποκλειστική τηλεφωνική γραμμή εξυπηρέτησης αυτοκινήτου, πιστωτικές κάρτες,
Dedicated call center line
ξενοδοχεία, εστιατόρια, καταστήματα
50% έκπτωση στις Up Front θέσεις
και πολλές ακόμα επιλογές) μέσα από
50% discount for Up Front seats
το συνεχώς διευρυνόμενο δίκτυο των
Εγγυημένη θέση σε πτήσεις AEGEAN & Olympic Air
συνεργατών μας.
Guaranteed booking on AEGEAN & Olympic Air flights
Αναβάθμιση κατηγορίας θέσης στις πτήσεις AEGEAN & Olympic Air*
2 4
Μετατρέψτε τα μίλια που έχετε
Seat upgrade on AEGEAN & Olympic Air flights* συγκεντρώσει, σε πτήσεις με
Επιπλέον αποσκευή στις πτήσεις AEGEAN & Olympic Air* την AEGEAN και την Olympic
1 extra piece of baggage on AEGEAN & Olympic Air flights* Air ή ανακαλύψτε εκατοντάδες
Πρόσβαση στα AEGEAN Club Lounges* προορισμούς παγκοσμίως μέσα από
4
Access to all AEGEAN Club Lounges*
το δίκτυο της Star Alliance. Επιπλέον,
Προτεραιότητα στον έλεγχο χειραποσκευών και διαβατηρίων (συγκεκριμένα
αεροδρόμια)
μπορείτε να εξαργυρώνετε τα μίλια
Access to Passport and Security Control Fast Track (where available) σας σε αναβάθμιση θέσης, αλλά και
Προσωπική κάρτα αποσκευής σε προϊόντα και υπηρεσίες του
Personalized luggage tag συνεχώς αναπτυσσόμενου δικτύου
Δωρεάν parking στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών* συνεργατών μας.
2
Free parking at Athens International Airport*
Πώς θα χρησιμοποιείτε τα μίλια σας,
Valet parking στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών*
1 είναι στο χέρι σας!
Valet parking at Athens International Airport*
Υπηρεσία Together
Together
Υπηρεσία Miles+Cash Earn and Spend Miles
Miles+Cash
It’s simple! You earn miles for flying
Προνόμια και εκπτώσεις σε συνεργαζόμενες εταιρίες
Privileges and offers from our partners
with us and our airline partners. And
Αναγνώριση από τις εταιρίες μέλη της Star Alliance
even if you do not fly very often, with so
Consistent status recognition throughout Star alliance
many ways to collect miles (credit cards,
Προτεραιότητα στον έλεγχο αποσκευών (check-in) στις πτήσεις του δικτύου shopping, hotels, car rentals and other
της Star Alliance deals in our constantly growing network
Priority check-in on any Star Alliance member airline of partners), earning couldn’t be easier!
Επιπλέον αποσκευή στις εταιρίες του δικτύου της Star Alliance Spend your miles for flights on AEGEAN
Extra baggage allowance on Star Alliance member airlines and Olympic Air or reach hundreds of
Gold Track (Προτεραιότητα στον έλεγχο ασφάλειας και ταξιδιωτικών εγγράφων) worldwide destinations, with our Star
Gold Track (Priority Security & Immigration) Alliance partners.
Πρόσβαση σε περισσότερα από 1.000 Star Alliance Lounges παγκοσμίως
Access to more than 1,000 Star Alliance Lounges worldwide
What’s more, your miles can be
Προτεραιότητα στην επιβίβαση στις πτήσεις του δικτύου της Star Alliance
redeemed for seat upgrades and
Priority boarding on any Star Alliance member airline
attractive non-flight awards from our
Προτεραιότητα στην παραλαβή αποσκευών στις πτήσεις του δικτύου της growing list of partners.
Star Alliance Spend your miles any way you want,
Priority baggage handling on any Star Alliance member airline
any way you please.
Προτεραιότητα στη λίστα αναμονής κρατήσεων στις πτήσεις του δικτύου της
Star Alliance
It is up to you!
Priority reservations waitlist on any Star Alliance member airline
Προτεραιότητα στη λίστα αναμονής αεροδρομίου στις πτήσεις του δικτύου
της Star Alliance
Priority airport standby on any Star Alliance member airline

*Το προνόμιο παρέχεται με τη μορφή κουπονιού με την αναβάθμιση και την ανανέωση της βαθμίδας για χρήση
μέσα στην περίοδο διάρκειας κάθε βαθμίδας.
*This benefit is provided on a coupon basis upon upgrade or tier renewal and can be used within the period that
is valid.

aegeanair.com/milesandbonus
 | news
20 χρόνια Miles+Bonus.
Κάθε οαξίδι ήαι ένα milestone!
20 χρόνια γεμάοα αξέχασοα οαξίδια, νέες εμπειρίες,
ήαι πολλές αναμνήσεις. Γυρνώνοας οον χρόνο πίσω,
θυμόμασοε οη διαδρομή οου προγράμμαοος μέχρι ήαι
σήμερα:
Περισσότερα από 2 εκατομμύρια μέλη εξναι μαζξ μας.
Τα μέλη μας έχουν πετάξει 33 εκατομμύρια φορές
με AEGEAN, Olympic Air και συνεργαζόμενες
αεροπορικές της Star Alliance.
Τα μέλη μας έχουν ταξιδέψει δωρεάν με
1.5 εκατομμύριο εισιτήρια εξαργύρωσης.
Έχουν εξαργυρωθεξ 3 δισεκατομμύρια μξλια σε
συναλλαγές με τους συνεργάτες μας.
Η υπηρεσξα “Miles+Cash” έχει χρησιμοποιηθεξ 400
χιλιάδες φορές σε μόλις έναν χρόνο.
Τα μέλη μας έχουν στηρξξει 3 μη κερδοσκοπικές
οργανώσεις με 12 εκατομμύρια μξλια.
Ανυπομονούμε για αήόμα περισσόοερα milestones σοο
μέλλον. Το οαξίδι συνεχίζεοαι!
aegeanair.com/milesandbonus
20 years Miles+Bonus.
Every journey is a milestone!
20 years full of unforgettable trips, new experiences, and
lots of memories. Let's go back in time and explore our
program’s path, up to date:
More than 2 million members follow us throughout
journey.
Our members have travelled 33 million times with
AEGEAN, Olympic Air and our Star Alliance airline
partners.
They have travelled for free with 1,5 million award
tickets.
They have spent 3 billion miles in transactions with our
partners.
They have used “Miles+Cash” service for 400 thousand
times in just a year.
They have donated 12 million miles in 3 non-
governmental organizations.
We look forward to many more milestones in the future.
And the journey continues!
Πτήση εντό̀ Σένγκεν Πρὸ προορισ̀ό εντό̀ Σένγκεν Gates / Πύλὲ

Intra Schengen Intra Schengen B1-B31

Άφιξη στην Αθήνα Χώρὸ αναχωρήσεων Αναχώρηση

Arrival in Athens Departures area Departure

Πτήση εκτό̀ Σένγκεν Πρὸ προορισ̀ό εκτό̀ Σένγκεν Gates / Πύλὲ

Extra Schengen Extra Schengen A1-A23

Άφιξη στην Αθήνα Χώρὸ αφίξεων Έλεγχὸ διαβατηρίων Έλεγχὸ ασφαλείὰ Αναχώρηση
Arrival in Athens Αrrival area Passport control Security check Departure

Πτήση εντό̀ Σένγκεν Πρὸ προορισ̀ό εκτό̀ Σένγκεν Gates / Πύλὲ

Intra Schengen Εχtra Schengen A1-A23

Άφιξη στην Αθήνα Χώρὸ αφίξεων Έλεγχὸ διαβατηρίων Έλεγχὸ ασφαλείὰ Αναχώρηση
Arrival in Athens Αrrival area Passport control Security check Departure

Πτήση εκτό̀ Σένγκεν Πρὸ προορισ̀ό εντό̀ Σένγκεν Gates / Πύλὲ

Εχtra Schengen Intra Schengen B1-B31

Άφιξη στην Αθήνα Χώρὸ αφίξεων Έλεγχὸ διαβατηρίων Παραλαβή αποσκευών Έλεγχὸ ασφαλείὰ Αναχώρηση
Arrival in Athens Αrrival area Passport control Baggage claim Security check Departure
 Lounge
PHOTO: MARA DESIPRIS (D-TALES)
Η εμπειρία των Aegean
Business Lounges
Υψηλή ποιότητα υπηρεσιών και ασυναγώνιστη
φιλοξενία στα lounges της AEGEAN.
Κάθε δευτερόλεπτο ανάπαυσης είναι πολύτιμο για τον ταξιδιώτη και πρέπει
να το απολαμβάνει με τον πλέον άνετο, πολυτελή και αποτελεσματικό τρόπο.
Η απόλυτη επίτευξη αυτού του στόχου είναι το πρώτο πράγμα που συνει-
δητοποιεί κανείς με το που περνάει το κατώφλι των δύο Business Lounges
της AEGEAN στον Διεθνή Αερολιμένα «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Αθήνας.
Εμπνευσμένο από τις λιτές αρχιτεκτονικές γραμμές της Ελλάδας και
ενσωματώνοντας οργανικά τη νέα εταιρική ταυτότητά της, το πλήρως ανα-
νεωμένο Business Lounge της AEGEAN, στην περιοχή Β εντός Schengen,
προσφέρει στους ταξιδιώτες μια ανεπανάληπτη εμπειρία υψηλής αισθητι-
κής και ελληνικής φιλοξενίας. Πρόκειται για έναν σύγχρονο και εργονομικό
χώρο που χωρίζεται σε διαφορετικές περιοχές (media area, dining area,
social area και quiet area), οι οποίες οριοθετούνται διακριτικά από τη
διαφορετική επίπλωση και αισθητική που έχει η καθεμία. Στο ανανεωμένο
μενού που είναι διαθέσιμο στον μπουφέ περιλαμβάνεται ποικιλία γλυκών
και αλμυρών σνακ, ενώ, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, οι ταξιδιώτες
μπορούν να απολαύσουν νέες προτάσεις ζεστών σνακ, σαλάτες, σάντουιτς,
υγιεινές επιλογές και γλυκά. Την αναβαθμισμένη αυτή εμπειρία ολοκληρώ-
νει το ολοκαίνουργιο wine bar, που προσφέρει ποικιλία ποτών αλλά και
ετικέτες λευκού και ερυθρού οίνου από Έλληνες παραγωγούς.
Οι επιβάτες της AEGEAN που αναχωρούν για προορισμούς εκτός
ζώνης Schengen φιλοξενούνται στο ολοκαίνουργιο Extra Schengen
Business Lounge της AEGEAN, συνολικού εμβαδού 1.250 τ.μ. και με
δυνατότητα φιλοξενίας περίπου 300 επιβατών. Το φυσικό φως και η εντυ-
πωσιακή θέα στους διαδρόμους προσγείωσης και απογείωσης του αερο-
δρομίου, σε συνδυασμό με τα υλικά υψηλής ποιότητας, όπως το μάρμαρο,
το μωσαϊκό, το γυαλί και το ξύλο, δημιουργούν έναν σύγχρονο και μοντέρνο
χώρο. Η κεντρική αίθουσα, το media lounge, ο ειδικά διαμορφωμένος
χώρος για περισσότερη ιδιωτικότητα και χαλάρωση, τα privé meeting
264 - blue magazine
Athens, Extra Schengen Lounge
The Aegean Business
Lounge experience
AEGEAN’s lounges offer top-quality
services and unrivalled hospitality.
Every moment of rest and relaxation is precious to travellers and
should be enjoyed in a comfortable, well-appointed and well-de-
signed setting. That they are entering just such a space is the first
thing that strikes the traveller crossing the threshold of either of
AEGEAN’s two Business Lounges in Athens International Airport.
Inspired by Greece’s elegantly austere architectural forms and
seamlessly assuming AEGEAN’s new corporate identity, the fully
revamped AEGEAN Business Lounge in the intra-Schengen area
B offers travellers the unrivalled combination of outstanding aes-
thetics and genuine Greek hospitality. Modern and ergonomic, the
new lounge is separated into different sections (media area, dining
area, social area and quiet area) discreetly delineated by their fur-
nishings and décor. Offering eclectic Greek flavours that impart an
authentic, homely feel, the buffet area is the heart of the space. The
newly revised menu features a variety of sweet and savoury snacks
throughout the day, allowing travellers to enjoy new delights in
hot dishes, sandwiches and desserts, as well as salads and other
healthy food selections. A new wine bar further enhances the guests’
experience, serving a range of drinks and red and white wines from
Greek vineyards.
Eligible passengers of AEGEAN departing for destinations out-
side of the Schengen area are welcome to make use of AEGEAN’s
brand-new Extra Schengen Business Lounge, which can accommo-
date some 300 passengers over an area of 1,250 sq.m. The nat-
ural light and the breathtaking airside views, combined with the
high-quality marble, terrazzo, glass and wood materials used in the
lounge’s construction, have created modern, comfortable surround-
ings. The media lounge for networking, the social lounge for con-
 Athens, Extra Schengen Lounge

Thessaloniki

blue magazine - 265

 Lounge
Athens, Extra Schengen Lounge
Athens, Extra Schengen Lounge
rooms, τα δύο καφέ, καθώς και το μεγάλο εστιατόριο σε συνδυασμό με
το wine bar προσφέρουν πολλές επιλογές για κάθε επιβάτη, ανάλογα με
τις ανάγκες του. Επιπλέον, επιδιώκοντας η παραμονή στο Lounge να λει-
τουργήσει και ως πλατφόρμα προβολής της ελληνικότητας, οι γεύσεις και
οι επιλογές ζεστών και κρύων εδεσμάτων αλλά και κρασιών προέρχονται
κυρίως από εκλεκτούς Έλληνες παραγωγούς. Ο ανελκυστήρας και οι σκά-
λες προς το lounge, το οποίο βρίσκεται στον τρίτο όροφο, είναι στη δεξιά
πλευρά του διαδρόμου πριν την «πλατεία» της εκτός Schengen περιοχής.
Στο ισόγειο του νέου τέρμιναλ του Διεθνούς Αεροδρομίου «Μακε-
δονία» της Θεσσαλονίκης βρίσκεται το ολοκαίνουργιο Aegean Business
Lounge. Ένας σύγχρονος χώρος, με συνολικό εμβαδόν 523 τ.μ., και
με δυνατότητα φιλοξενίας 130 επιβατών, που σχεδιάστηκε αντλώντας
έμπνευση από τη λιτή γλυπτική παραδοσιακή αρχιτεκτονική των Κυκλάδων,
με καμπύλες μορφές να συνθέτουν χώρους με ροή, στο χαρακτηριστικό
βαθύ μπλε του Αιγαίου Πελάγους. Το νέο lounge αποτελεί ταυτόχρονα μια
πλατφόρμα εξοικείωσης των επιβατών με τα τοπικά προϊόντα της Θεσ-
σαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας, καθώς τα μενού που προσφέρονται
περιλαμβάνουν τοπικά προϊόντα ή πρώτες ύλες που προέρχονται από παρα-
γωγούς και επιχειρήσεις της ευρύτερης περιοχής. Επιπλέον, η ύπαρξη gate
εντός του χώρου εκμηδενίζει τις καθυστερήσεις κατά την αναχώρηση των
πτήσεων, αφού ο έλεγχος των καρτών επιβίβασης και η έξοδος προς τα
αεροσκάφη γίνονται μέσα από το lounge.
Στον τρίτο όροφο του Διεθνούς Αερολιμένα Λάρνακας βρίσκεται το
Aegean Business Lounge, με δυνατότητα φιλοξενίας 65 επιβατών. Ένας
ευχάριστος χώρος, που περιλαμβάνει μοντέρνο φωτισμό και ταινίες LED,
έγχρωμες κρυστάλλινες επενδύσεις τύπου Lacobel και tailor-made τρα-
πεζάκια με υποδοχές για φόρτιση κινητών τηλεφώνων και tablets. Στον
πλούσιο μπουφέ προσφέρονται φαγητά και σνακ, λειτουργεί ευρύχωρο
self-service bar, ενώ παρέχονται ειδικοί χώροι για εργασία μέσω του
διαδικτύου, ανάγνωση ημερήσιου και περιοδικού Τύπου, καθώς και για
ανάπαυση.
Πρόσβαση στα lounges της AEGEAN έχουν όλοι οι επιβάτες
της AEGEAN που ταξιδεύουν σε Business Class, οι κάτοχοι της Gold
Miles+Bonus κάρτας και όλοι οι κάτοχοι καρτών με το διακριτικό Star
Alliance Gold.
266 - blue magazine
Athens, Extra Schengen Lounge
Athens, Extra Schengen Lounge
versation, the quiet lounge for extra relaxation, the meeting rooms
for work from everywhere, the recliners for aviation enthusiasts,
the two cafeterias, the restaurant and the wine bar all provide a
variety of new meeting points to address the different needs of each
passenger. What’s more, as the new AEGEAN Business Lounge aims
to serve as a platform to promote all things Greek, the warm and
cold dishes, as well as the wines on offer, come mainly from select
Greek producers. The lift and the stairs up to the lounge entrance
on the third floor in the Extra Schengen area are on the right-hand
side of the main shopping corridor, prior to that section’s central
mall space.
AEGEAN’s brand-new Business Lounge at the ground floor of
Thessaloniki Airport Makedonia is a contemporary and efficient
working environment which can host up to 130 travellers in an area
of 523 sq.m., conceived by drawing inspiration from the humble
sculptural folk architecture of the Cyclades, with curved, soft edges
and flowing shapes, interpreted in deep shades of Aegean Sea blue.
The new Lounge is a platform for familiarising passengers with the
local products of Thessaloniki and Northern Greece, as its menus
feature ingredients from producers in the broader region. In addi-
tion, the lounge has its own departure gate leading directly to the
aircraft allowing for quicker boarding, with all final boarding pass
checks taking place right here.
On the third floor of Larnaka International Airport, the Aegean
Business Lounge can host 65 passengers at a time. This welcom-
ing space boasts modern lighting fixtures and LED strips, and has
colourful Lacobel glass panels and tailor-made tables with outlets
for charging mobile phones and tablets. Hot dishes and snacks are
available at the impressively rich buffet, and drinks at the spacious
self-service bar. Special areas are also available for working (with
internet access), as well as for reading newspapers and magazines,
and relaxing.
All AEGEAN Business Class passengers, as well as Miles+Bonus
Gold and Star Alliance Gold cardholders are welcome to enjoy the
special amenities offered at the Aegean Business Lounges.
Athens, Intra Schengen Lounge

Thessaloniki Larnaka

Star Alliance lounges: Απολαύστε

το μεγαλύτερο δίκτυο lounges στον κόσμο
Οι αίθουσες αναμονής της Star Alliance σας εξασφαλίζουν ένα ιδιωτικό
περιβάλλον, όπου μπορείτε να χαλαρώσετε πριν από το ταξίδι σας ή κατά
τη διάρκεια μιας ενδιάμεσης στάσης. Σε όποιο μέρος του κόσμου και αν
Thessaloniki
βρίσκεστε, μπορείτε να είστε ήσυχοι έχοντας εξασφαλισμένη πρόσβαση σε
ένα από τα lounges της Star Alliance και στα αναρίθμητα πλεονεκτήματα που
σας προσφέρει. Ως μέλος του προγράμματος Star Alliance Gold, εσείς και
ένας φιλοξενούμενός σας είστε ευπρόσδεκτοι σε ένα από τα 1.000 lounges
της Star Alliance σε όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από τη θέση στην οποία
ταξιδεύετε. Aπλώς αναζητήστε το λογότυπο του προγράμματος Star Alliance
Gold. Περισσότερες πληροφορίες στο www.staralliance.com/lounges.

Star Alliance lounges: Enjoy

the world’s largest lounge network
The Star Alliance lounge network provides an exclusive environment where
you can relax before starting your trip, or during a stopover. Wherever you
are in the world, you have access to a Star Alliance lounge and the many
benefits it has to offer. As a Star Alliance Gold member, you (and a guest)
will always be welcome in over 1,000 Star Alliance lounges worldwide. For
more detailed information, visit www.staralliance.com/lounges

blue magazine - 267

 Wines

ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ SARRIS SARRIS WINERY

Ο Πάνος Σαρρής είναι ένας από τους πρώτους οινοποιούς της
Ελλάδας που αγάπησε το κρασί μέσα από τον χώρο της εστίασης
και στη συνέχεια ένιωσε την ανάγκη να εκφράσει το πάθος του
για το κρασί παράγοντας κρασί. Μετά από χρόνια παρουσίας σε
σημαντικά εστιατόρια ως οινοχόος, όπου ο Πάνος απέκτησε μια
σαφή άποψη για το τι είναι οινική ποιότητα, αποφάσισε να γυρίσει
στο νησί του, την Κεφαλονιά, και να δημιουργήσει μια σειρά κρα-
σιών χαμηλής παρέμβασης και αναμφισβήτητα υψηλής ποιότητας.
Η έμφαση εδώ δίνεται στους γέρικους αμπελώνες, στις χαμηλές
στρεμματικές αποδόσεις και σε οινοποιητικές τεχνικές που εκφρά-
ζουν την προσωπικότητα του σταφυλιού.
Robola of Kefalonia 2022, Οινοποιείο Sarris
Οίνος Λευκός Ξηρός
Προστατευμένη Ονομασία Προέλευσης: Ρομπόλα Κεφαλ-
ληνίας
Ποικιλία: Ρομπόλα – πασίγνωστη ποικιλία του Ιονίου Πελάγους,
με κομψό αρωματικό χαρακτήρα και ζωηρή οξύτητα.
Το κρασί πίσω από την ετικέτα:
Αυτόρριζοι αμπελώνες ηλικίας 25 ετών και άνω, ζύμωση με αυτό-
χθονες ζύμες. Χρώμα απαλό χρυσαφί. Μέτρια αρωματική ένταση,
με τις νότες ορυκτότητας να εξισορροπούν τη λεμονάτη διάσταση
της Ρομπόλας. Στόμα ξηρό, σώμα ελαφρύ, αλλά πυκνό, με την οξύ-
τητα να δίνει δομή και διάρκεια. Ένα κρασί με νεύρο και φρεσκάδα.
Αλκοόλ: 12% vol. (15 ml καθαρή αλκοόλη σε ποτήρι των 125 ml
& 11 ml καθαρή αλκοόλη ανά in-flight σερβίρισμα)
After falling in love with wine through his work in the hospitality
sector, Panos Sarris felt the need to express his passion further by
actually producing it. After a number of years of working as a som-
melier at a number of important restaurants, where he developed
a better understanding of what quality wine really is, he decided
to return to his birthplace, the island of Kefalonia, and create a
range of low intervention and high-quality wines. The emphasis
here is on old vineyards, low yields and winemaking techniques
that highlight the personality of the grape.
Robola of Kefalonia 2022, Sarris Winery
Dry White Wine
Protected Designation of Origin: Kefalonia
Grape variety: Robola, the famous variety of the Ionian Sea, with
an elegant aromatic character and a crisp acidity.
The wine behind the label:
Own-rooted vines, 25 years old or older, wine fermented with
autochthonous yeasts. Pale gold in colour. Medium aromatic
intensity, with minerality balancing the hallmark lemony dimen-
sion of Robola. Dry on the palate, light in body but full of density,
with acidity providing structure and length. A wine with vivacity
and freshness.
Alcohol: 12% vol. (15 ml of pure alcohol per 125 ml & 11 ml of
pure alcohol per in-flight serving)

Aegean Wine List

OI ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΤΙΚΕΤΑ
Οι Έλληνες δημιουργοί των επιλεγμένων ποιοτικών ετικετών κρασιού
που προσφέρονται στις πτήσεις της AEGEAN και στα Aegean Business Lounges.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΛΑΖΑΡΑΚΗ MW (MASTER OF WINE)

ΚΤΉΜΑ ΑΚΡΑΝΙ AKRANI ESTATE

H ιστορία πίσω από το οινοποιείο Ακράνι είναι η ιστορία ενός ζευ-
γαριού που ερωτεύτηκε έναν τόπο. Ο Αντώνης και η Μαίρη Τριαντα-
φυλλοπούλου αποφάσισαν να μετακομίσουν στην Κω το 1979. Στην
αρχή επένδυσαν στο κομμάτι της φιλοξενίας, αλλά σύντομα το κρασί
εντάχθηκε στα σχέδια της οικογένειας, μια και η Κως έχει λαμπρή
οινική ιστορία – η οποία όμως σχεδόν εξαφανίστηκε τις τελευταίες
δεκαετίες, κυρίως με την επέλαση των τουριστικών επιχειρήσεων.
Το 1996 δημιουργήθηκε ο πρώτος αμπελώνας, το 2001 άρχισε η
ανέγερση του οινοποιείου και το 2003 ήταν ο πρώτος τρύγος που
εμφιαλώθηκε. Κρασιά που αποδεικνύουν γιατί η Κως ήταν ένα σημα-
ντικό οινοπαραγωγικό κέντρο στην αρχαιότητα.
Single Block M Grenache 2020/21, Κτήμα Ακράνι
Οίνος Ποικιλιακός Ερυθρός Ξηρός, Κως
Ποικιλία: Grenache Rouge – ποικιλία ισπανικής προέλευσης, που
όμως αγαπά τα θερμά κλίματα, όπως αυτά των νησιών του Αιγαίου.
Το κρασί πίσω από την ετικέτα: Από ιδιόκτητους βιολογικούς
αμπελώνες ηλικίας 25 ετών. Έχει ωριμάσει για δώδεκα μήνες σε
γαλλικά δρύινα βαρέλια και τσιμεντένιες δεξαμενές και στη συνέχεια
στη φιάλη. Απαλό ρουμπινί. Μύτη σχετικά έντονη, όπου κυριαρχούν
τα αρώματα κόκκινων φρούτων και άσπρου πιπεριού. Στόμα ξηρό,
με γεμάτο σώμα και βελούδινες τανίνες. Ένα πλούσιο, απαλό κρασί.
Αλκοόλ: 14% vol. (17,5 ml καθαρή αλκοόλη σε ποτήρι των 125 ml
& 13 ml καθαρή αλκοόλη ανά in flight σερβίρισμα)
The story behind Akrani Estate is the story of a couple falling
in love with an island. Antonis and Mary Triantafyllopoulou
moved to Kos in 1979. Initially they invested in the hotel
industry, but wine soon became a point of interest for the fam-
ily, given the island’s important winemaking history. However,
wine production had almost become extinct, mainly because
of the growth of the local tourism sector. After planting their
first vineyard in 1996, they established their winery in 2001
and, two years later, bottled their first vintage. Their wines
prove why Kos was such an important wine centre in antiquity.
Single Block M Grenache 2020/21, Akrani Estate
Dry Varietal Red Wine, Kos, Aegean Sea
Grape variety: Grenache Rouge, a variety of Spanish prov-
enance that flourishes in warm climates, like those of the
Aegean islands.
The wine behind the label:
From 25-year-old organic vineyards. Matured for 12 months in
French oak barriques and cement tanks and thereafter in bot-
tle. Light ruby. Medium intense on the nose that is dominated
by aromas of red fruits and white pepper. Dry on the palate,
full body and velvety tannins. A rich, soft wine.
Alcohol: 14% vol. (17.5 ml of pure alcohol per 125 ml & 13
ml of pure alcohol per in-flight serving)

268 - blue magazine

 DOMAINE COSTA LAZARIDI
Ο Κώστας Λαζαρίδης, από σημαντικός επιχειρηματίας στον χώρο
του μαρμάρου, έγινε ένας από τους μεγάλους αναμορφωτές του
μοντέρνου ελληνικού κρασιού. Ξεκίνησε τους αμπελώνες του
στη Δράμα, στην περιοχή Ξηροπόταμος, το 1979 και μέχρι και
σήμερα δημιουργεί καινούργιες τάσεις, νέα ποιοτικά στάνταρ
αλλά και τεράστιες εμπορικές επιτυχίες, όπως η σειρά κρασιών
Αμέθυστος ή και το τσίπουρο Ηδωνικό. Ακόμα και πολύ πρό-
σφατα, με τις νέες φυτεύσεις αμπελώνων στο Νευροκόπι, στην
περιοχή Κατάφυτο και σε υψόμετρο σχεδόν 900 μ., ο Κώστας
Λαζαρίδης, μαζί με τους γιους του Γεράσιμο και Γιώργο, δείχνει
την επόμενη ημέρα για τα κρασιά του κτήματος.
Μαλαγουζιά 2022, Domaine Costa Lazaridi
Οίνος Λευκός Ξηρός
Προστατευμένη Γεωγραφική Ένδειξη: Δράμα
Ποικιλία: Μαλαγουζιά – αρωματική λευκή ποικιλία που τα τελευ-
ταία τριάντα χρόνια αναδεικνύεται ως μία από τις πιο δημοφιλείς
στον ελληνικό αμπελώνα.
Το κρασί πίσω από την ετικέτα: Κατάλληλο για vegans. Από
ιδιόκτητους αμπελώνες σε υψόμετρο 850 μ. Απαλό πρασινο-
λεμονί. Εκρηκτική μύτη, με αρώματα ροδάκινου και πράσινης
πιπεριάς. Στόμα ξηρό, με μέτριο σώμα και κρεμώδη υφή. Αρω-
ματικό, στρογγυλό κρασί.
Αλκοόλ: 13% vol. (16,5 ml καθαρή αλκοόλη σε ποτήρι των 125
ml & 12 ml καθαρή αλκοόλη ανά in flight σερβίρισμα)
DOMAINE COSTA LAZARIDI
Costas Lazaridis went from running a very important marble
business to becoming one of the biggest reformers in modern
Greek winemaking. He started his vineyards back in 1979 in
Drama, in the Xiropotamos area, and since then, he has created
new trends, established new quality standards and had huge
commercial successes, including with the Amethystos range
of wines or the Idoniko tsipouro. With the new vineyards in
Nevrokopi, in the Katafito region at an altitude of almost 900
meters, Lazaridis, together with his sons, Gerasimos and Gior-
gios, has demonstrated that his estate can always come up
with something new.
Malagousia 2022, Domaine Costa Lazaridi
Dry White Wine
Protected Geographical Indication: Drama
Grape variety: Malagousia, an aromatic white grape that, in
the last 30 years, has become one of the most popular varieties
of the Greek vineyard.
The wine behind the label: Suitable for vegans. From estate
vineyards at an altitude of 850 m. Pale lemon green. Explosive
nose, with aromas of peach and green bell pepper. Dry on the
palate, with medium body and creamy texture. An aromatic,
round wine.
Alcohol: 13% vol. (16.5 ml of pure alcohol per 125 ml & 12 ml
of pure alcohol per in-flight serving)

Aegean Wine List

THE PRODUCERS BEHIND THE LABELS
The labels listed represent a selection of the outstanding wines produced in Greece today
that are being offered to AEGEAN passengers and Aegean Business Lounge patrons.
BY KONSTANTINOS LAZARAKIS MW (MASTER OF WINE)

ΚΤΉΜΑ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ SPIROPOULOS ESTATE

Το Κτήμα Σπυρόπουλου ανήκει σε οικογένεια που ασχολείται, αρχικά
στην περιοχή της Μαντινείας στην Αρκαδία, με την αμπελοκαλλιέρ-
γεια από το 1860 – δεν υπάρχουν πολλές οικογένειες στην Ελλάδα
που μπορούν να αποδείξουν ενασχόληση με το αμπέλι επί 160 χρό-
νια. Η ίδια οικογένεια ήταν μέλος της «επανάστασης των μικρών
παραγωγών» της δεκαετίας του 1990, όταν boutique οινοποιεία άρχι-
σαν να παράγουν περιορισμένες ποσότητες κρασιών υψηλής ποιό-
τητας. Ταυτόχρονα, αυτό το κτήμα ήταν το πρώτο που επένδυσε στη
βιολογική καλλιέργεια, ενώ ανήκει στους «πρωτεργάτες του Μοσχο-
φίλερου», μια μικρή ομάδα παραγωγών που ανέδειξαν την ποικιλία.
Το δεύτερο οινοποιείο της οικογένειας, στη Νεμέα, ακολούθησε τα
ίδια ποιοτικά στάνταρ.
Νεμέα 2019, Κτήμα Σπυρόπουλου
Οίνος Ερυθρός Ξηρός
Προστατευμένη Ονομασία Προέλευσης: Νεμέα
Ποικιλία: Αγιωργίτικο – η χαρισματική ποικιλία της Πελοποννήσου
και μία από τις πιο σημαντικές της Ελλάδας.
Το κρασί πίσω από την ετικέτα: Βιολογικός οίνος. Έχει ωριμάσει
για 12 μήνες σε γαλλικά δρύινα βαρέλια και στη συνέχεια στη φιάλη.
Χρώμα βαθύ ρουμπινί. Μύτη έντονη, με αρώματα δρυός και ώριμων
κόκκινων φρούτων. Ξηρό, με γεμάτο, μπαχαρένιο στόμα και πυκνές
τανίνες. Ένα κρασί δομής και έντασης.
Αλκοόλ: 13,5% vol. (17 ml καθαρή αλκοόλη σε ποτήρι των 125 ml
& 12,5 ml καθαρή αλκοόλη ανά in flight σερβίρισμα)
Spiropoulos Estate belongs to a family that has been making
wine, initially in Arcadia’s Mantinia region, since 1860. There
are not many families in Greece that can prove a 160-year long
involvement with the vine. The same family was a part of the
“small wine producers’ revolution” of the 1990s, when some
boutique wineries focused on producing limited quantities of
high-quality wines. In addition, this estate was one of the first to
invest in organic viticulture, while it also belongs to the “pioneers
of Moschofilero,” a small group of producers that unlocked the
true potential of this grape. The second winery of the family,
located in Nemea, follows the same, high-quality standards.
Nemea 2019, Spiropoulos Estate
Dry Red Wine
Protected Designation of Origin: Nemea
Grape variety: Agiorgitiko, the charismatic Peloponnesian
grape and one of the most important in Greece.
The wine behind the label:
Organic wine. Matured for 12 months in French oak barriques
and thereafter in bottle. Deep ruby in colour. Intense on the nose,
with aromas of oak and ripe red fruits. Dry, with full body, a spicy
character and dense tannins. A wine of structure and intensity.
Alcohol: 13.5% vol. (17 ml of pure alcohol per 125 ml & 12.5
ml of pure alcohol per in-flight serving)

blue magazine - 269

 Fleet
Ο ΣΤΟΛΟΣ ΤΗΣ AEGEAN
AIRBUS A321neo
Kινητήρες: 2 PW1133-JM
Mέγ. βάρος απογείωσης:
89.000 κιλά
Mέγ. ύψος πτήσεων: 39.800 πόδια
Ταχύτητα ταξιδιού: 840 χλμ. την ώρα
Μέγιστο βάρος καυσίμου:
18.864 κιλά
Μήκος: 44,51 μ.
Άνοιγμα πτερύγων: 35,8 μ.
Ύψος: 11,76 μ.
Μέγ. αυτονομία: 2.400 nm
Επιβάτες: 220
Αριθμός αεροσκαφών: 12
Powerplants: 2 PW1133-JM
Max. Take Off Weight:
89,000 kg
Max. Altitude: 39,800 ft
Typical cruise speed: 840 km/hr
Max. Fuel Load: 18,864 kg
Length: 44.51 m
Wing Span: 35.8 m
Height: 11.76 m
Max. Range: 2,400 nm
Seating Capacity: 220
Number of Planes: 12
270 - blue magazine
AIRBUS A320neo
Kινητήρες: 2 PW1127-JM
Mέγ. βάρος απογείωσης:
75.500 κιλά
Mέγ. ύψος πτήσεων: 39.800 πόδια
Ταχύτητα ταξιδιού: 840 χλμ. την ώρα
Μέγιστο βάρος καυσίμου:
18.992 κιλά
Μήκος: 37,57 μ.
Άνοιγμα πτερύγων: 35,8 μ.
Ύψος: 11,76 μ.
Μέγ. αυτονομία: 2.200 nm
Επιβάτες: 180
Αριθμός αεροσκαφών: 9
Powerplants: 2 PW1127-JM
Max. Take Off Weight:
75,500 kg
Max. Altitude: 39,800 ft
Typical cruise speed: 840 km/hr
Max. Fuel Load: 18,992 kg
Length: 37.57 m
Wing Span: 35.8 m
Height: 11.76 m
Max. Range: 2,200 nm
Seating Capacity: 180
Number of Planes: 9
 ΑEGEAN’S FLEET
AIRBUS A321ceo
Kινητήρες: 2 IAE V2533-Α5
Mέγ. βάρος απογείωσης:
89.000 κιλά
Mέγ. ύψος πτήσεων: 39.800 πόδια
Ταχύτητα ταξιδιού: 840 χλμ. την ώρα
Μέγιστο βάρος καυσίμου:
18.723 κιλά
Μήκος: 44,51 μ.
Άνοιγμα πτερύγων: 34,1 μ.
Ύψος: 11,76 μ.
Μέγ. αυτονομία: 2.500 nm
Επιβάτες: 206
Αριθμός αεροσκαφών: 5
Powerplants: 2 IAE V2533-Α5
Max. Take Off Weight:
89,000 kg
Max. Altitude: 39,800 ft
Cruising Speed: 840 km/hr
Max. Fuel Load: 18,723 kg
Length: 44.51 m
Wing Span: 34.1 m
Height: 11.76 m
Max. Range: 2,500 nm
Seating Capacity: 206
Number of Planes: 5
AIRBUS A320ceo
Kινητήρες: 2 IAE V2527-Α5
Mέγ. βάρος απογείωσης:
73.500 / 75.500 κιλά
Mέγ. ύψος πτήσεων: 39.800 πόδια
Ταχύτητα ταξιδιού: 840 χλμ. την ώρα
Μέγιστο βάρος καυσίμου:
18.849 κιλά
Μήκος: 37,57 μ.
Άνοιγμα πτερύγων: 34,1 μ.
Ύψος: 11,76 μ.
Μέγ. αυτονομία: 2.300 nm
Επιβάτες: 174
Αριθμός αεροσκαφών: 27
Powerplants: 2 IAE V2527-Α5
Max. Take Off Weight:
73,500 / 75,500 kg
Max. Altitude: 39,800 ft
Cruising Speed: 840 km/hr
Max. Fuel Load: 18,849 kg
Length: 37.57 m
Wing Span: 34.1 m
Height: 11.76 m
Max. Range: 2,300 nm
Seating Capacity: 174
Number of Planes: 27
blue magazine - 271
 Fleet

O ΣΤΟΛΟΣ ΤΗΣ OLYMPIC AIR

OLYMPIC AIR’S FLEET

ATR 72-600 ATR 42-600 DASH 8 100

Κατασκευή: Κατασκευή: Κατασκευή:
ATR ATR Bombardier de Havilland
Κινητήρες: Κινητήρες: Κινητήρες:
Pratt & Whitney Pratt & Whitney 2 Pratt & Whitney
Μέγ. βάρος απογείωσης: Μέγ. βάρος απογείωσης: Μέγ. βάρος απογείωσης:
23.000 κιλά 18.600 κιλά 15.650 κιλά
Μέγ. βάρος προσγείωσης: Μέγ. βάρος προσγείωσης: Μέγ. βάρος προσγείωσης:
22.350 κιλά 18.300 κιλά 15.377 κιλά
Μέγ. ύψος πτήσεων: Μέγ. ύψος πτήσεων: Μέγ. ύψος πτήσεων:
25.000 πόδια 25.000 πόδια 25.000 πόδια
Ταχύτητα ταξιδιού: Ταχύτητα ταξιδιού: Ταχύτητα ταξιδιού:
518 χλμ. την ώρα 556 χλμ. την ώρα 500 χλμ. την ώρα
Μήκος: 27,166 μ. Μήκος: 22,67 μ. Μήκος: 22,25 μ.
Άνοιγμα πτερύγων: 27,050 μ. Άνοιγμα πτερύγων: 24,57 μ. Άνοιγμα πτερύγων: 25,89 μ.
Ύψος: 7,61 μ. Ύψος: 7,59 μ. Ύψος: 7,49 μ.
Διάμετρος ατράκτου: 2,86 μ. Διάμετρος ατράκτου: 2,86 μ. Διάμετρος ατράκτου: 2,69 μ.
Πλάτος καμπίνας: 2,56 μ. Πλάτος καμπίνας: 2,57 μ. Πλάτος καμπίνας: 2,49 μ.
Μέγ. αυτονομία: 890 nm Μέγ. αυτονομία: 801 nm Μέγ. αυτονομία: 1.020 nm
Επιβάτες: 70-72 Επιβάτες: 46 Επιβάτες: 37
Αριθμός αεροσκαφών: 9 Αριθμός αεροσκαφών: 3 Αριθμός αεροσκαφών: 2

Manufacturer: Manufacturer: Manufacturer:

ATR ATR Bombardier de Havilland
Powerplants: Powerplants: Powerplants:
Pratt & Whitney Pratt & Whitney 2 Pratt & Whitney
Max. Take Off Weight: Max. Take Off Weight: Max. Take Off Weight:
23,000 kg 18,600 kg 15,650 kg
Max. Landing Weight: Max. Landing Weight: Max. Landing Weight:
22,350 kg 18,300 kg 15,377 kg
Max. Altitude: 25,000 ft Max. Altitude: 25,000 ft Max. Altitude: 25,000 ft
Cruising Speed: 518 km/hr Cruising Speed: 556 km/hr Cruising Speed: 500 km/hr
Length: 27.166 m Length: 22.67 m Length: 22.25 m
Wing Span: 27.050 m Wing Span: 24.57 m Wing Span: 25.89 m
Height: 7.61 m Height: 7.59 m Height: 7.49 m
Fuselage Diameter: 2.86 m Fuselage Diameter: 2.86 m Fuselage Diameter: 2.69 m
Cabin Width: 2.56 m Cabin Width: 2.57 m Cabin Width: 2.49 m
Max. Range: 890 nm Max. Range: 801 nm Max. Range: 1,020 nm
Seating Capacity: 70-72 Seating Capacity: 46 Seating Capacity: 37
Number of Planes: 9 Number of Planes: 3 Number of Planes: 2

272 - blue magazine