TO ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ ΤΗΣ AEGEAN & ΤΗΣ OLYMPIC AIR

AEGEAN & OLYMPIC AIR INFLIGHT MAGAZINE

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΑΣ ΤΕΥΧΟΣ - YOUR FREE COPY TO TAKE HOME
JANUARY - FEBRUARY 2024

ENCHANTING NYMFAIO
GREECE’S MOUNTAIN HAVEN
 Corfu Imperial is
probably Greece’s most
impressively located
hotel, perched above the
olive groves at the end of
Peninsula Kommeno.

corfuimperial.com

New 2024
The Villa Medusa at Kommeno Peninsula

AT H E N S | S O U N I O | M YKO N O S | C R E T E | CO R F U | PE LO P O N N E S E | KO S | R H O D E S
 Homes and Rock Villas
from the Waterfront Collection

G R EECE

GRECOTEL
HOTELS & RESORTS

Nestled on the shores of paradisiac islands

and ancient land, the unique Grecotel Resorts
invite you to live a summer sensation.

With mythical locations, sunshine luxury

and an inherent charisma for hospitality,
they reflect the beauty of culture and Greece.

grecotel.com
TM
www.liamanjorou.com @amesthebags
UNWIND

&
REJUVENATE
PETINOS HOTEL

IN STYLE

NISSAKI BOUTIQUE HOTEL SAINT JOHN RESORT

 AEONIC SUITES

ANAX RESORT & SPA WWW.RESORTSOFMYKONOS.INFO

Walk by the water
Live by the
Giving you the power of building your own home in the Athenian Riviera

MIAPROPERTIES | Thetidos 6, Glyfada 16675 | +30 210 965 5403 | info@mia.com.gr | www.mia.com.gr
water

E
xperience serene living near the seafront with MIAPROPERTIES,
nestled in the Athenian Riviera's southern suburbs.
This exclusive collection of properties offers
a harmonious blend of modern elegance and tranquil sea proximity.
Each home is a unique expression of quality and design,
tailored to meet a variety of residential preferences.
MIAPROPERTIES invites you to explore a lifestyle where
luxury, nature, and convenience gracefully intersect.
Discover your next home,
just moments away from the sea's embrace.
 ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΤΗΣ AEGEAN AIRLINES
Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», Κτήριο 57, 190 19 Σπάτα Αττικής, τηλ. 210-62.61.700

Διευθύντρια: Σταυρούλα Σαλούτση (saloutsi.stavroula@aegeanair.com)

Creative Director: Σωτήρης Σελαϊδινάκος
Αρχισυντάκτες: Κατερίνα Ι. Ανέστη, Κώστας Φαρμάκης
Travel Editor: Φώτης Βαλλάτος

Συνεργάτες: Γιώργος Αρχιμανδρίτης, Ξένια Γεωργιάδου, Ελένη Ψυχούλη

Μεταφράσεις: Γιώργος Κολυβάς, Χριστίνα Στέρμη
Διόρθωση Ελληνικών Κειμένων: Δήμητρα Καράμπελα, Αλεξάνδρα Σφυρή
Διόρθωση Αγγλικών Κειμένων: Don Domonkos, Damian Mac Con Uladh, Αλέξανδρος Βαγενάς
Travel Coordinator: Όλγα Βαλασάκη
Γραμματεία: Ευαγγελία Σωτηροπούλου

Φωτογράφοι: Γιώργης Γερόλυμπος, Μάρα Δεσύπρη, Διονύσης Κουρής, Επαμεινώνδας Κουτσούκης

Fashion Editor: Ντάντα Ιωαννίδου
Art Direction & Set Design: Νίκος Υφαντής
Videographer: Βλαδίμηρος Νικολούζος
Αεροφωτογραφία / Xειριστής drone: Γιώργος Παππάς
Photo Εditor: Νάσια Διαμαντίδη
Επεξεργασία Εικόνας: Στέλιος Βαζουράκης, Στέφανος Κούρος, Βαγγέλης Κυριακός
Πρακτορεία: AK IMAGES, IDEAL IMAGE, SHUTTERSTOCK, VISUAL HELLAS

Παραγωγή – Έκδοση Εντύπου: ΝΕΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΟΝ. Α.Ε.

Εθνάρχου Μακαρίου και Δ. Φαληρέως 2, Νέο Φάληρο 185 47, τηλ. 210-48.08.000, φαξ: 210-48.08.202
Διευθυντής Σύνταξης Περιοδικών και Ειδικών Εκδόσεων: Γιώργος Τσίρος

Διεύθυνση Διαφήμισης: Σοφία Τσέπα (τηλ. 210-48.08.506, email: stsepa@kathimerini.gr)

Γραμματεία Διαφήμισης: Μαρίνα Χιώτη (τηλ. 210-48.08.236, email: mchioti@kathimerini.gr, emporiko@kathimerini.gr)

ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ
Οι γνώμες που εκφράζονται στα κείμενα του περιοδικού δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά τις απόψεις της Aegean Airlines.
Δεν επιτρέπεται αναδημοσίευση ή αποσπασματική μεταφορά κειμένων χωρίς τη γραπτή συναίνεση της Aegean Airlines.
Το περιοδικό διατίθεται δωρεάν.

ISSN 2945-1388

---------------------

PROPERTY OF AEGEAN AIRLINES

Athens International Airport, Building 57, 190 19 Spata, Greece, tel. +30 210-62.61.700

Editor in Chief: Stavroula Saloutsi (saloutsi.stavroula@aegeanair.com)

Creative Director: Sotiris Selaidinakos
Senior Editors: Katerina I. Anesti, Kostas Farmakis
Travel Editor: Fotis Vallatos

Writers: Yorgos Archimandritis, Xenia Georgiadou, Eleni Psihouli

Translations: George Kolyvas, Christine Sturmey
Copy Editing (Greek): Dimitra Karampela, Alexandra Sfyri
Copy Editing (English): Don Domonkos, Damian Mac Con Uladh, Alex Vagenas
Travel Coordinator: Olga Valasaki
Secretary: Evangelia Sotiropoulou

Photographers: Mara Desipris, Dionysis Kouris, Epaminondas Koutsoukis, Yorgis Yerolymbos

Fashion Editor: Dada Ioannidou
Art Direction & Set Design: Nikos Yfantis
Videographer: Vladimiros Nikolouzos
Aerophotography / Drone operator: George Pappas
Photo Εditor: Nasia Diamantidis
Photoshop: Stefanos Kouros, Vangelis Kyriakos, Stelios Vazourakis
Photo Agencies: AK IMAGES, IDEAL IMAGE, SHUTTERSTOCK, VISUAL HELLAS

Production - Publishing: NEES KATHIMERINES EKDOSEIS SINGLE-MEMBER S.A

Εthnarhou Makariou & 2 Falireos St., Athens 185 47, tel. +30 210-48.08.000, fax 210-48.08.202
Managing Editor of Magazines and Special Publications: Giorgos Tsiros

Advertising Director: Sofia Tsepa (tel. +30 210-48.08.506, email: stsepa@kathimerini.gr)

Advertising Assistant: Marina Chioti (tel. +30 210-48.08.236, email: mchioti@kathimerini.gr, emporiko@kathimerini.gr)

BLUE IS ISSUED BIMONTHLY

Aegean Airlines does not necessarily share the opinions expressed in Blue.
It is illegal to reproduce any part of this publication without the written permission of Aegean Airlines.
This magazine is distributed free of charge.

24 - blue magazine
Contents 100

122

30. Editorial 114. Istanbul Modern

Ένα μουσείο σαν ιπτάμενο πλοίο, πάνω στον Βόσπορο
33. Agenda / A museum designed to look like a ship sailing through the
Bosphorus.
60. Crini & Sophia
Ένα brand που δημιουργεί κόσμους ευτυχίας.
Φωτογραφία:
/ A brand that creates worlds of happiness. Μάρα Δεσύπρη
/ Photography:
Mara Desipris
71. Α-List
Τα καλύτερα νέα εστιατόρια, καταστήματα TO ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ AEGEAN & ΤΗΣ OLYMPIC AIR
Νυμφαίο / Nymfaio

και τάσεις / The best new restaurants,

AEGEAN & OLYMPIC AIR INFLIGHT MAGAZINE
ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΑΣ ΤΕΥΧΟΣ - YOUR FREE COPY TO TAKE HOME

shopping destinations, and more

82. Anthony S. Papadimitriou

Συνέντευξη με τoν πρόεδρο του Ιδρύματος Ωνάση
στο υπό ανέγερση Ωνάσειο Μεταμοσχευτικό Κέντρο
/ An interview with the president of the Onassis Foundation
at the construction site of the Onassis National
Transplant Center in Athens.

94. Istanbul Παλτό, ζιβάγκο και

Οι διαρκείς εκπλήξεις και αποκαλύψεις παντελόνι, όλα Max
Mara, Max Mara
της Κωνσταντινούπολης ENCHANTING NYMFAIO
GREECE’S MOUNTAIN HAVEN Boutique. Μπότες
UGG, UGG Store.
/ A city of endless surprises and revelations

26 - blue magazine
 ALPINE EAGLE
Handcrafted in Ethical Gold

With its pure and sophisticated design, Alpine Eagle offers a contemporary reinterpretation
of one of our iconic creations. Its 41 mm case houses the Chopard 01.01-C chronometer-certified
automatic movement. Proudly developed and handcrafted by our Artisans, this exceptional
timepiece showcases the finest expertise and inventiveness cultivated within our Manufacture.

CHOPARD BOUTIQUES
Athens · Four Seasons Astir Palace Hotel · Mykonos · Santorini
For info: +30 (210) 32 50 555
Contents 100

204 152

122. Main Story

Νυμφαίο: To πέτρινο χωριό στην καρδιά του θαυμαστού
δάσους / Nymfaio: A stone-built village in the heart of a
magnificent forest

152. Dubai
Το φουτουριστικό θαύμα της ερήμου
/ A futuristic desert miracle

172. Zagori
Ορεινά χωριά, δάση και φαράγγια, ιστορία αιώνων
/ Lush forests, mountain villages, deep gorges 82
and centuries of history

196. Marrakech
Συναρπαστικό και πολύχρωμο / Exciting and colourful

200. Innsbruck
Αλπική γοητεία / Α magical mountain getaway

204. Venice
Διαχρονική ομορφιά / Timeless beauty

226. Tbilisi
Το γαστρονομικό θαύμα της Τιφλίδας
/ A gastronomic miracle

AEGEAN FILES
248. AEGEAN Services
270. Business Lounge
274. AEGEAN Wine List
Τα διαμάντια του ελληνικού αμπελώνα
/ Outstanding wines from the vineyards of Greece
276. Fleet
Ο στόλος της AEGEAN και της Olympic Air
/ The AEGEAN and Olympic Air fleet

28 - blue magazine
Editorial
Φίλες και φίλοι,
Τo 2023 ήταν μια πολύ καλή χρονιά για την AEGEAN. Η διεύρυνση του
δικτύου, που άγγιξε τους 165 προορισμούς σε 46 χώρες, προσθέτοντας
περισσότερους από 20 νέους προορισμούς τόσο την καλοκαιρινή όσο
και τη χειμερινή περίοδο, όπως το Ντουμπάι, τη Ρίγα, το Μπέρμιγχαμ, το
Ίνσμπρουκ κ.ά., καθώς και η αύξηση της προσφερόμενης χωρητικότητας
με σχεδόν 3 εκατ. περισσότερες διαθέσιμες θέσεις συγκριτικά με το 2022,
συνέβαλαν στην ισχυρή δυναμική της ανάπτυξη. Παράλληλα, η ενίσχυση
της διάθεσης και της δυνατότητας των Ελλήνων για ταξίδια αναψυχής,
σε συνδυασμό με την υψηλή δυναμική της τουριστικής ζήτησης, συνέ-
βαλαν στην περαιτέρω ενίσχυση του κύριου κόμβου της Αθήνας και
της Θεσσαλονίκης, με την AEGEAN να έχει συμβάλει καταλυτικά στην
ανάπτυξη νέων προορισμών, ενώ την ίδια στιγμή έχει συνεισφέρει 350
εκατ. ευρώ στις υποδομές της χώρας.
Ταυτόχρονα, συνεχίσαμε να αναβαθμίζουμε την ταξιδιωτική εμπει-
ρία για εσάς, προσφέροντας δωρεάν internet σε όλους, ανανεώνοντας
διαρκώς το μενού τόσο στην business όσο και στην οικονομική θέση,
αλλά και στα lounges, και προσφέροντας ακόμα περισσότερες επι-
λογές για όλες σας τις ανάγκες μέσω του δικτύου συνεργασιών του
Miles+Bonus, που πλέον αριθμεί περισσότερες από 200 αγαπημένες
φίρμες, μεταξύ των οποίων τα ΙΚΕΑ, τη ΔΕΗ κ.ά. Τους επόμενους μήνες,
στη Λάρνακα, το τέταρτο αναβαθμισμένο, αισθητικά αλλά και ποιοτικά,
lounge της AEGEAN θα είναι και αυτό έτοιμο να σας υποδεχθεί.
Το 2024 ξεκινά για την AEGEAN εξίσου δυναμικά, με τους πρώτους
τρεις προσομοιωτές πτήσεων στο νέο Κέντρο Εκπαίδευσης πληρωμάτων
να έχουν ήδη εγκατασταθεί και τις πρώτες εκπαιδεύσεις να πραγμα-
τοποιούνται τις προσεχείς εβδομάδες. Ταυτόχρονα, η νέα, μεγαλύτερη
τεχνική βάση της εταιρείας είναι έτοιμη να τεθεί σε λειτουργία το πρώτο
τρίμηνο του έτους, αναλαμβάνοντας ήδη εργασίες συντήρησης τρίτων.
Και, φυσικά, η επέκταση της υφιστάμενης παραγγελίας ανανέωσης
του στόλου, με την προσθήκη τεσσάρων επιπλέον αεροσκαφών της
οικογένειας Airbus A320neo και την αναβάθμιση 5 αεροσκαφών από
Α320neo σε Α321neo, διασφαλίζει ακόμη μεγαλύτερη χωρητικότητα
για την εταιρεία.
Πρώτο μας μέλημα είναι πάντα η αναβάθμιση της ταξιδιωτικής
εμπειρίας και η διαρκής διεύρυνση των επιλογών σας, για να καλύπτουμε
τις υφιστάμενες αλλά και τις μελλοντικές ανάγκες και επιθυμίες σας.
Σας ευχαριστούμε για την προτίμηση που μας δείχνετε συνεχίζοντας
να επιλέγετε την AEGEAN και την Olympic Air για τα ταξίδια σας και
δεσμευόμαστε ότι θα συνεχίσουμε την καθημερινή μας προσπάθεια να
τιμάμε την εμπιστοσύνη σας.
Με τις θερμότερες ευχές μου για Καλή Χρονιά!
Ευτύχιος Βασιλάκης,
Πρόεδρος
30 - blue magazine
Dear Friends,
AEGEAN had a remarkable year in 2023. Our net-
work has grown to 165 destinations in 46 countries,
with over 20 new summer and winter destinations
added, including Dubai, Riga, Birmingham, and
Innsbruck. Furthermore, we increased our capacity,
offering nearly 3 million more seats compared to
2022, which contributed to our robust growth.
At the same time, rising Greek interest in leisure
travel, combined with strong tourist demand, bol-
stered our primary hubs in Athens and Thessaloniki.
AEGEAN played a crucial role in developing new
destinations, while also investing €350 million in
the country’s infrastructure.
As part of our ongoing commitment to improv-
ing your travel experience, we provided free inter-
net access to all passengers and regularly updated
our menus in both business and economy class, as
well as in our lounges. Additionally, we expanded
our partnership network, Miles +Bonus, which now
includes over 200 renowned brands, including IKEA
and the Greek Public Power Corporation. In the com-
ing months, AEGEAN’s fourth upgraded lounge will
also be ready to welcome you in Larnaka, Cyprus.
Looking ahead to 2024, AEGEAN is off to a
strong start. Our new Flight Training Centre now
has three flight simulators, with training sessions
scheduled to commence in the coming weeks. Our
larger technical base, set to begin operations in the
first quarter, will handle third-party maintenance
work. In order to guarantee greater capacity, we
are also expanding our fleet by acquiring four more
Airbus A320neo family aircraft and upgrading five
A320neo to A321neo.
Our top priority remains enhancing your travel
experience and providing more options to meet your
current and future needs and desires.
We thank you for your continued preference in
choosing to fly AEGEAN and Olympic Air, and we
pledge to continue our daily efforts to honour your
trust.
With my warmest wishes for a Happy New Year!
Eftichios Vassilakis
Chairman
 SPIRIT OF BIG BANG
MYKONOS BOUTIQUE
TITANIUM CARBON BLUE
Worldwide Exclusivity
Limited Edition of 50 pieces
 ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ n EVERYTHING YOU NEED TO KNOW ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΞΕΝΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑ∆ΟΥ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ Ι. ΑΝΕΣΤΗ
/ ΒΥ ΧΕΝΙΑ GEORGIADOU, KATERINA Ι. ANESTI

ΑΘΗΝΑ ATHENS
Μετά τον A tribute to the
ιμπρεσιονισμό Neo-Impressionism
Οι μεσογειακές ακτές καταλαμβάνουν Mediterranean coastline settings figured
PAUL SIGNAC, SAINT-TROPEZ. THE FOUNTAIN OF [PLACE DES] LICES, 1895. PRIVATE COLLECTION

μεγάλο μέρος της εργογραφίας του Πολ prominently in the work of Paul Signac,
Σινιάκ.Για τον Παριζιάνο ζωγράφο που the Parisian painter who took his cue
«περπάτησε» στα βήματα του Μονέ και from Impressionist Claude Monet and,
μαζί με τον Ζορζ Σερά αποτέλεσε έναν along with his peer Georges Seurat,
από τους θεμελιωτές του νεοϊμπρεσιο- helped establish Neo-Impressionism. For
νισμού, η Μεσόγειος αναζωπύρωνε τις Signac, the Mediterranean Sea revitalised
ελπίδες για μια ουτοπική κοινωνία. Η his hopes for a utopian society. An exhibi-
MAXIMILIEN LUCE, LE PORT DE SAINT-TROPEZ 1893. PRIVATE COLLECTION

θεματική έκθεση «Ο νεοϊμπρεσιονισμός tion at the Goulandris Foundation titled

στα χρώματα της Μεσογείου (1891- “Neo-Impressionism in the Colours of
1914)» μας γνωρίζει το επιγέννημα του the Mediterranean (1891-1914),” details
μεγάλου ρεύματος του ιμπρεσιονισμού the establishment of Neo-Impressionism
PAUL SIGNAC, SAILS AND PINES, 1896. PRIVATE COLLECTION

μέσα σε ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό through a focus on the Mediterranean

όριο. Σπουδαία έργα με μικρές λεπτές
πινελιές που θυμίζουν τελείες, τόσο του
Σινιάκ όσο και των Μαξιμιλιέν Λους, Ανρί
Ματίς, Ανρί Μανγκέν, Λουί Βαλτά κ.ά. –
δημιουργών που μαγεύτηκαν από τον μεσογειακό πλούτο– μας παρασύ-
ρουν στον τρόπο με τον οποίο εκείνοι έβλεπαν το χρώμα και τη φόρμα.
«Υπό το φως του ουρανού και της θάλασσας πόλεων όπως η Μασσαλία,
η Αντίμπ, το Σεν Τροπέ, η Βενετία και η Κωνσταντινούπολη, η ζωγραφική
των νεοϊμπρεσιονιστών θα ανθίσει, επηρεάζοντας βαθιά τους μελλοντικούς
φωβιστές αλλά και τους αφαιρετικούς, όπως ο Βασίλι Καντίνσκι», λέει στο
Blue η Μαρία Κουτσομάλλη-Moreau, συνεπιμελήτρια της έκθεσης μαζί με τη
Marina Ferretti Bocquillon, επίτιμη επιστημονική διευθύντρια του Musée des
Impressionnismes de Giverny. Τα έργα προέρχονται από μεγάλα μουσεία,
όπως Musée d’Orsay, Centre Pompidou, Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου.
• Από 10/01/2024 έως 07/04/2024, Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή,
Εραιοσθένους 13, www.goulandris.gr
region. Important Neo-Impressionist
works by the likes of Signac, Maximilien
Luce, Henri Matisse, Henri Manguin and
Louis Valtat – artists who were all capti-
vated by the richness of Mediterranean scenery – offer sweeping depic-
tions of how they perceived colour and form. “In the light of the sky and
sea of cities such as Marseille, Antibes, Saint-Tropez, Venice and Con-
stantinople, the paintings of Neo-Impressionists would blossom, deeply
influencing future Fauvists and abstractionists alike, such as Wassily
Kandinsky,” exhibition co-curator Marie Koutsomallis-Moreau told Blue.
Also co-curating the exhibition is Marina Ferretti Bocquillon, Honorary
Scientific Director of the Musée des Impressionnismes Giverny. The paint-
ings on show hail from major art institutions such as the Musée d’Orsay,
the Centre Pompidou and the National Gallery in London.
• 10/01-07/04 Basil & Elise Goulandris Foundation, 13 Eratosthenous,
www.goulandris.gr

blue magazine - 33
 / Athens

Η μαέστρος των ρεκόρ

H παγκοσμίου φήμης Αμερικανίδα αρχιμουσικός Καρίνα Κανελλάκις –με
ελληνική και ρωσική καταγωγή– ξεκίνησε τη σχέση της με τη μουσική από
το βιολί. Το 2011 και ενώ εργαζόταν ήδη ως βιολονίστρια, επέστρεψε στα
θρανία, και συγκεκριμένα στη φημισμένη Juilliard School, για να ειδικευτεί
στη διεύθυνση ορχήστρας. Από την αρχή σχεδόν, διακρίθηκε για το ερμη-
νευτικό της βάθος και την τεχνική της κατάρτιση. Τον Δεκέμβριο του 2018
έγινε η πρώτη γυναίκα που διηύθυνε τη Royal Stockholm Philarmonic
Orchestra στο κονσέρτο για τα βραβεία Νόμπελ. Αντίστοιχα, είναι η πρώτη
γυναίκα που ανέβηκε στο πόντιουμ της ιστορικής Φιλαρμονικής Ορχή-
στρας του Λονδίνου, θέση από την οποία επισκέπτεται και την Αθήνα για
μια συναυλία στην οποία σολίστ θα είναι ο Γερμανός βιολιστής Κριστιάν
Τέτσλαφ στο εκρηκτικό Πρώτο Κονσέρτο του Σοστακόβιτς.
• 23/02/2024, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασιλίσσης Σοφίας και
Κόκκαλη, www.megaron.gr

© MARK ALLAN
Trailblazing conductor
Set for an Athens appearance is internationally acclaimed American con-
ductor Karina Canellakis, an artist of Greek and Russian descent, who
began her relationship with music on the violin. In 2011, while already
working as a violinist, she went back to school to study conducting at
the renowned Juilliard School in New York City. There, Canellakis stood she will also conduct in Megaron-Athens Concert Hall for a performance fea-
out for her interpretive depth and dexterity. In December 2018, she turing German violinist Christian Tetzlaff as soloist in Dmitri Shostakovich’s
became the first woman to conduct the Royal Stockholm Philharmonic explosive “First Concerto.”
Orchestra, at the Nobel Prize Concert. She was also the first woman to • 23/02 Megaron-Athens Concert Hall, Vasilissis Sofias & Kokkali,
take the podium of the historic London Philharmonic Orchestra, which www.megaron.gr

Σαράντα χρόνια «Ρεμπέτικο» Η ερωτική απόγνωση του Δον Χοσέ

Το 1983, ο Κώστας Φέρρης γράφει ένα σενάριο για τη ζωή μιας
ρεμπέτισσας, καταγράφοντας την Ελλάδα του Μεσοπολέμου αλλά
και την κουλτούρα του ρεμπέτικου τραγουδιού. Για τις ανάγκες της
ταινίας «Ρεμπέτικο», που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία του ελλη-
νικού κινηματογράφου, ο Σταύρος Ξαρχάκος εμπνέεται μια σειρά
από νέα τραγούδια που δανείζονται την ατμόσφαιρα και τους κώδι-
κες του ρεμπέτικου. Σαράντα χρόνια αργότερα και μετά τις sold out
συναυλίες στο ρωμαϊκό Ωδείο το περασμένο καλοκαίρι, ο Σταύρος
Ξαρχάκος ανεβαίνει στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και
μαζί με είκοσι μουσικούς, τραγουδιστές και ψάλτες μάς μεταφέρει τη
συγκίνηση, το φως αλλά και τα γοητευτικά σκοτάδια των ορχηστρι-
κών έργων και των τραγουδιών της εμβληματικής ταινίας.
• 17 & 18/01/2024, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασιλίσσης Σοφίας και
Κόκκαλη, www.megaron.gr
‘Rebetiko’ film score, 40 years on
In 1983, filmmaker Costas Ferris delivered a screenplay on the life
of a female rebetika singer that documented not only the culture
of rebetika but also, on a wider level, Greece during the interwar
period. The film score of the resulting movie, “Rebetiko” – a land-
mark in Greek cinema – was provided by esteemed composer Stav-
ros Xarchakos, who created an inspired series of remarkable new
songs capturing the rebetika spirit of the early 20th century. Forty
years on, and following sold-out “Rebetiko” concerts last summer
at the Odeon of Herodes Atticus, Xarchakos takes to the stage at
the Μegaron-Athens Concert Hall, joined by a 20-member ensem-
ble of musicians, singers and cantors, to present the songs – filled
with emotion, light and charming darkness – that he wrote for this
iconic film.
• 17-18/01, Megaron-Athens Concert Hall, Vasilissis Sofias
& Kokkali, www.megaron.gr
© VAGGINET
H Κάρμεν εμφανίζεται στη σκηνή, διακόπτοντας μια παρέα παιδιών
που παίζουν μπάλα. Ερωτοτροπεί με όλους, όμως στην εκδοχή που
υπογράφει ο διακεκριμένος Σουηδός χορογράφος Γιόαν Ίνγκερ δεν
είναι η μόνη πρωταγωνίστρια. Τα φώτα διεκδικεί εξίσου και η ερωτική
απόγνωση του Δον Χοσέ και όλα τα πρωτόγονα ένστικτα που απορ-
ρέουν από αυτήν, το πάθος και η εκδίκηση. Ο Ίνγκερ δημιούργησε
το μπαλέτο αυτό για το Εθνικό Μπαλέτο της Ισπανίας, αποσπώντας
εξαιρετικές κριτικές, και το παρουσιάζει τώρα στη νέα παραγωγή της
Εθνικής Λυρικής Σκηνής, με τις Έλενα Κέκκου και Ελευθερία Στάμου
να αναλαμβάνουν εναλλάξ τον ρόλο του τίτλου.
• 07, 10, 14, 15, 18 & 25/02/2024, Εθνική Λυρική Σκηνή – Ίδρυμα
Σιαύρος Νιάρχος, λεωφόρος Συγγρού 364, Καλλιθέα, www.national-
opera.gr
Don José’s lovesickness
For his version of “Carmen,” distinguished Swedish choreographer
Johan Inger avoids focusing entirely on Carmen, the flirtatious and
fiery Gypsy character, as the protagonist. Instead, Inger offers an
equal share of attention to the lovesickness felt by Don José, with all
the accompanying primitive instincts of passion and revenge. Inger
created his production of “Carmen” for Spain’s National Ballet – he
received excellent reviews – and is now presenting the ballet as a
new production for the Greek National Opera with Elena Kekkou
and Eleftheria Stamou alternating in the title role.
• 07, 10, 14, 15, 18 & 25/02, Greek National Opera – Stavros Niarchos
Foundation Cultural Center, 364 Syngrou, www.nationalopera.gr
PHOTO: VALERIA ISAEVA

34 - blue magazine
 / Athens

Με έμπνευση από τον σουρεαλισμό

O πολυβραβευμένος Ισπανός χορογράφος Μάρκος Μοράου και η ομάδα
του La Veronal, γνωστοί στο ελληνικό κοινό από το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύ-
ρου, επιστρέφουν στην Αθήνα με το «Sonoma», μια παράσταση την οποία ο
Μοράου δούλεψε δραματουργικά την περίοδο της πανδημίας. Μέσα από το
έργο ο αυτοδίδακτος χορογράφος βρήκε την ευκαιρία να επιστρέψει στις
ρίζες του, να ανατρέξει στα παιδικά του χρόνια, να εμπνευστεί από λαϊκές και
θρησκευτικές παραδόσεις της χώρας του, αλλά και να βυθιστεί για ακόμα μία
φορά στον ονειρικό κόσμο του Λουίς Μπουνιουέλ.
• 27, 28/02/2024, Ολύμπια Δημοιικό Μουσικό Θέαιρο «Μαρία Κάλλας»,
Ακαδημίας 59, www.oly.gr

Inspired by surrealism
Multi-award-winning Spanish choreographer Marcos Morau and La Veronal,
the dance company he has headed since 2005 – well known to Greek audi-
ences as a result of their Athens Epidaurus Festival performances – return
to the Greek capital with “Sonoma,” a production Morau worked on during
the pandemic. For this project, Morau, a self-taught choreographer, delved

© ALBERT PONS
into his roots and his childhood, drew on the folk and religious traditions
of his country, and once again immersed himself in the dream world of his
compatriot filmmaker Luis Bunuel.
• 27-28/02 “Maria Callas” Olympia City Music Theatre, 59 Akadimias, www.oly.gr

Ο σαρωτικός σκηνικός Ρόθκο επιστρέφει

© TASSOS VRETTOS

Ο «Rohtko», η τετράωρης διάρκειας παράσταση του ευφυούς Πολω-

Κάθοδος με τη ραψωδία «λ» του Ομήρου
Ίσως να μην υπάρχει πιο ταιριαστή φωνή από αυτήν του Γιάννη Αγγελάκα,
κορυφαίου εκπροσώπου της ελληνικής ροκ σκηνής, για να αφηγηθεί την
κατάβαση του Οδυσσέα στον Άδη και τη συνάντησή του με παλαιούς του
συντρόφους, τη μητέρα του Αντίκλεια και τον μάντη Τειρεσία. Σε σκηνο-
θεσία του ταλαντούχου χορογράφου Χρήστου Παπαδόπουλου και σε ένα
θέαμα που ακροβατεί ανάμεσα σε συναυλία και παράσταση, θα απολαύ-
σουμε τη «Νέκυια», όπως είναι ο τίτλος της ραψωδίας «λ» του Ομήρου,
μια ξεχωριστή εμπειρία «καθόδου» στον Κάτω Κόσμο. Συνοδοιπόρος
του Αγγελάκα στο ταξίδι είναι η ηθοποιός Όλια Λαζαρίδου. Η παράσταση
παρουσιάζεται με υπέρτιτλους στα αγγλικά.
• Έως 28/01/2024, Σιέγη Ιδρύμαιος Ωνάση, λεωφόρος Συγγρού 107,
www.onassis.org
Descent to Hades
There is perhaps no more fitting voice than that of Yannis Aggelakas, the
foremost representative of Greece’s rock scene, to narrate Odysseus’
descent to Hades and his meeting with his old companions, his mother
Anticlea and the blind prophet Tiresias. Aggelakas is cast alongside
νού σκηνοθέτη Λούκας Ταρκόφσκι, που μας έδειξε όλες τις πιθανές
διαδρομές ενός σκηνικού θεάματος και το «φλερτ» που μπορεί να
έχει το θέατρο με τις video εγκαταστάσεις, αλλά και τα εργαλεία
και τους συμβολισμούς του κινηματογράφου, επιστρέφει στη Στέγη.
Αντλώντας έμπνευση από το σκάνδαλο στο οποίο ενεπλάκη το 2004
η Αν Φρίντμαν, διευθύντρια της Knoedler, της ιστορικής γκαλερί της
Νέας Υόρκης, όταν αποκαλύφθηκε πως ένας πίνακας του Ρόθκο τον
οποίο είχε πουλήσει σε πελάτη της ήταν πλαστός, ο Ταρκόφσκι αρπά-
ζει την ευκαιρία για να μιλήσει για τη σημασία του αυθεντικού στον
σύγχρονο «άυλο» κόσμο. Δημιουργός του πλαστού έργου ήταν τελικά
ένας Κινέζος που ζούσε στο Κουίνς. Πώς αντιλαμβάνεται την πρωτό-
τυπη δημιουργία η Ανατολή και πώς η Δύση; Πόσο εκτιμά την τέχνη
μια κοινωνία των γρήγορων ρυθμών και του υπερκαταναλωτισμού;
• Από 08 έως 10/03/2024, Σιέγη Ιδρύμαιος Ωνάση, λεωφόρος
Συγγρού 107, www.onassis.org
Twarkowski’s stunning ‘Rohtko’ returns
“Rohtko,” a monumental four-hour spectacle by the brilliant Pol-
ish multimedia director Lukasz Twarkowski that combines theatre,
film and video installation art, illustrating all possible routes for a
stage production, returns to Onassi Stegi. The work is inspired by a
scandal involving Ann Freedman, the former director of New York’s
now defunct Knoedler gallery, who, it was eventually revealed, had
sold a fake Mark Rothko painting to a client in 2004 for millions.
Twarkowski addresses the importance of authenticity in the modern
PINELOPI GERASIMOU

world. The fake Rothko had been created by a Chinese immigrant

actress Olia Lazaridou in “Nekyia,” the “L” Rhapsody (Book 11) of the
living in Queens. Questions that Twarkowski’s production raise
Odyssey. This performance at the Onassis Stegi, tracing a unique descent
include how East and West perceive original creation, and to what
to Hades, is finely balanced between concert and stage production under
extent art is appreciated in this frenetic, consumer-crazed world.
the direction of gifted choreographer Christos Papadopoulos. The pro-
duction is presented with surtitles in English. • 08-10/03, Onassis Stegi, 107 Syngrou, www.onassis.org
• To 28/01 Onassis Stegi, 107 Syngrou, www.onassis.org

36 - blue magazine
 CLASSIC FUSION
CHRONOGRAPH
SANTORINI BOUTIQUE
TITANIUM CARBON
Worldwide Exclusivity
Limited Edition of 50 pieces
 / Athens

PRESENTED AS PART OF THE D.DASKALOPOULOS COLLECTION GIFT, AND BERTILLE BAK

INSTALLATION VIEW OF THE COLLECTION EXHIBITION: WOMEN, TOGETHER
ΕΜΣΤ COLLECTION, WORKS BY MARIA LOIZIDOU AND GHADA AMER,

PHOTO: PARIS TAVITIAN

Η μεγάλη επέλαση των γυναικών στο ΕΜΣΤ
Για αιώνες οι γυναίκες τοποθετούνται στην περιοριστική θέση της μούσας,
του μοντέλου, του «θέματος» στην τέχνη. Η συλλογική συνείδηση ήθελε
τους άνδρες στον ρόλο του δημιουργού, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να
αποκλείονται ή να υποεκπροσωπούνται σε εκθέσεις και μόνιμες συλλογές.
«Τι μορφή, όμως, θα είχαν τα μουσεία αν οι γυναίκες είχαν καταλάβει τη
θέση που τους αναλογούσε στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης;» ανα-
ρωτιέται η καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης
Τέχνης, Κατερίνα Γρέγου. Με μότο «Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον
κόσμο», το ΕΜΣΤ ανανεώνει τη συλλογή του παρουσιάζοντας αποκλειστικά
έργα γυναικών καλλιτέχνιδων και δημιουργών που αυτοπροσδιορίζονται
ως γυναίκες, όπως oι Γκάντα Άμερ, Μπέρτιλ Μπακ, Χριστιάνα Σούλου,
Μαρίνα Γιώτη, Άσπα Στασινοπούλου, Ανέτ Μέσατζερ. Η νέα παρουσίαση
θα περιλαμβάνει επίσης και έργα από τη Δωρεά της Συλλογής Δημήτρη
Δασκαλόπουλου στο ΕΜΣΤ. Επιπλέον, για τους επόμενους μήνες οι χώροι
των περιοδικών εκθέσεων, από το υπόγειο έως τον 4ο όροφο, θα φιλοξε-

2001,ACRYLIC, EMBROIDERY ON CANVAS

νήσουν έργα τριών σπουδαίων Ελληνίδων με αιχμηρή γραφή, που έχουν

D.DASKALOPOULOS COLLECTION GIFT

καταφέρει να επηρεάσουν στο παρελθόν αλλά και σήμερα την εγχώρια

ΕΜΣΤ | PRESENTED AS PART OF THE

και διεθνή καλλιτεχνική σκηνή».
• www.emst.gr GHADA AMER THE LITTLE GIRL,

Women in command at the EMST

For centuries, women have been positioned in inhibitory and demeaning
roles as muse, model or subject in art. Men have generally been regarded
as the artists, resulting in women being excluded from or under-repre-
sented in exhibitions and permanent collections. This injustice prompted
Katerina Gregos, artistic director of the National Museum of Contem-
porary Art Athens (EMST), to think about how museums could be trans-
formed if women were placed correctly in the history of contemporary
art. Her undertaking has resulted in a three-part exhibition cycle titled,
“What If Women Ruled the World,” presenting only work by women
MESSAGER, PRESENTED AS PART OF THE
INSTALLATION VIEW OF THE COLLECTION

artists, including artists who identify as female. The first part began in
ΕΜΣΤ COLLECTION, WORK BY ANNETTE

D.DASKALOPOULOS COLLECTION GIFT

December, and participants include Ghada Amer, Bertille Bak, Christi-

ana Soulou, Marina Gioti, Aspa Stasinopoulou, and Annette Messager.
EXHIBITION: WOMEN, TOGETHER

The presentation of the permanent collection under the title “Women

Together”, also includes artworks donated to the museum by the Dimitris
PHOTO: PARIS TAVITIAN

Daskalopoulos Collection. Over the next months, the museum’s tempo-

rary exhibition spaces, from the basement to the fourth floor, will host
work by three prominent Greek women artists who have influenced past
and present domestic and international art scenes.
• www.emst.gr

38 - blue magazine
 / Athens

2023; PAPAYA SEEDS FOR RIGHT SHELL, 2023.COURTESY

DANAI ANESIADOU PUMPKIN SEEDS FOR LEFT SHELL,

OF THE ARTIST PHOTO: WE DOCUMENT ART

THEATRICAL PLAY BOUBOULITSA’S DREAM, 1979
LEDA PAPACONSTANTINOU PLAYERS FROM THE

SPETSES PLAYERS, KAPODISTRIAN HOUSE OF

SPETSES. COURTESY OF THE ARTIST

Δανάη Ανεσιάδου: «Σκάβει για τις ρίζες της»

PHOTO: DIMITRIS PAPADIMAS

Λήδα Παπακωνσταντίνου,
πρωτοπόρος της περφόρμανς
«Το έργο της Λήδας Παπακωνσταντίνου (1945), παρότι έχει παρουσιαστεί
αποσπασματικά, έχει αποτελέσει τομή για την ελληνική τέχνη και στα-
θερή πηγή έμπνευσης για τις νεότερες γενιές καλλιτεχνών», αναφέρει η
ιστορικός τέχνης Τίνα Πανδή και επιμελήτρια της αναδρομικής έκθεσης
«Χρόνος στα χέρια μου» που διοργα-
νώνει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης
Τέχνης στο έργο μιας από τις πρωτο-
πόρους της φεμινιστικής τέχνης στην
Ελλάδα. Η έκθεση, η οποία περιλαμ-
βάνει ανέκδοτο φωτογραφικό και
αρχειακό υλικό από τις περφόρμανς
της, οπτικοακουστικές εγκαταστά-
σεις, ζωγραφικά και γλυπτικά έργα,
ξεκινά από τις film performances του
1969 στην Αγγλία, μια υβριδική σειρά
έργων μεταξύ κινηματογράφου και
περφόρμανς. Φτάνει μέχρι σήμερα
παρουσιάζοντας ένα on going έργο
και κάποια από την πρόσφατη παρα-
γωγή της που δείχνουν και πώς έχει διευρυνθεί η έννοια της περφόρμανς
σε σχέση με τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. «Η Παπακωνσταντίνου απο-
τελεί διεθνώς μία από τις πρώτες που πειραματίζονται με την περφόρμανς.
LEDA PAPACONSTANTINOU IN THE NAME OF, 2007 (VIDEO STILL) VIDEO INSTALLATION,
Η Δανάη Ανεσιάδου είναι γνωστή στο ελληνικό κοινό από τη συμμετοχή της
στην documenta 14. Γεννημένη στη Γερμανία από γονείς ελληνικής κατα-
γωγής και εγκατεστημένη από νεαρή ηλικία στις Βρυξέλλες, η Ανεσιάδου
έχει αναπτύξει ένα πολυπρισματικό, ιδιοσυγκρασιακό έργο με αναφορές
στον κινηματογράφο, στον υπερρεαλισμό, στη σύγχρονη πραγματικότητα
αλλά και στην ελληνική αρχαιολογία. «Προσπαθεί να καταλάβει, να έρθει
σε επαφή με τις ρίζες της», υποστηρίζει η Ιόλη Τζανετάκη, που επιμελείται
την πρώτη ατομική έκθεση της Bελγο-Ελληνίδας εικαστικού στην Ελλάδα
με τίτλο «D-Possessions». Η έκθεση αυτή, η οποία παρουσιάστηκε πρώτα
στο Wiels σε συμπαραγωγή με το ΕΜΣΤ, εντάσσεται στην προσπάθεια
του μουσείου να αναδείξει τους Έλληνες καλλιτέχνες της διασποράς. Το
D-Possessions μπορεί να διαβαστεί ως μια αλληγορική σκηνογραφία. Γλυ-
πτά, σκηνικά εξαρτήματα ταινιών, κολάζ εμπνευσμένα από B-movies και
φιλμ του Χόλιγουντ, τοποθετημένα στον χώρο, μας ωθούν να σκεφτούμε
πως υπάρχουν περισσότερες από μία αλήθειες. «Σε μια εποχή έντονης
πόλωσης, η Ανεσιάδου μάς θυμίζει πως δεν υπάρχει σωστό και λάθος.
Μιλάει για πράγματα σημαντικά με μια γλώσσα πρωτότυπη, χωρίς κανέναν
διδακτικό τόνο», αναφέρει η Ιόλη Τζανετάκη.
• Έως 27/10/2024, www.emst.gr
Danai Anesiadou, digging for her roots
Having developed a multifaceted, idiosyncratic oeuvre with references
to film, surrealism, contemporary reality and Greek archaeology, Danai
Anesiadou introduced herself to the Greek public in 2017 through “doc-
umenta 14,” the 14th edition of the documenta art exhibition. A Ger-
man-born artist of Greek descent who has been based in Brussels from a
young age, Anesiadou “is seeking to understand – get in touch with – her
roots,” said Ioli Tzanetaki, who curated “D Possessions,” Anesiadou’s
first solo exhibition in Greece. First presented at Brussels’ contemporary
art centre Wiels in collaboration with Greece’s National Museum of Con-
temporary Art Athens (EMST), the exhibition is part of a wider EMST effort
to shed light on artists of the Greek diaspora. “D Possessions” could be
interpreted as an allegorical stage set. Sculptures, film set aspects, col-
lages inspired by B movies and other Hollywood films prompt viewers

Είναι ένα μέσο που λειτούργησε ως γόνιμο πεδίο πειραματισμού για τις to think about the existence of multiple truths, not just one. “In a time
OF CONTEMPORARY ART - “HETEROTOPIAS” STATE MUSEUM OF CONTEMPORARY
5-CHANNEL VIDEO PROJECTION, COLOUR, SOUND. 1ST THESSALONIKI BIENNALE

γυναίκες. Δεν έφερε το βάρος της γλυπτικής ή της ζωγραφικής, πρακτικές of intense polarisation, Anesiadou reminds us that there is no right and
ART, THESSALONIKI, GREECE PRODUCTION: CONTEMPORARY ART CENTER OF

που είχαν συνδεθεί με άνδρες καλλιτέχνες και σχετίζονταν με το σώμα, τη wrong. She comments on important issues through original language,
σεξουαλικότητα, τον έμφυλο προσδιορισμό», εξηγεί η Τίνα Πανδή. without an overbearing intention to lecture,” Tzanetaki said.
• Έως 21/04/2024, www.emst.gr • To 27/10/2024, www.emst.gr

Leda Papaconstantinou, performance pioneer

“Despite being presented in fragmented fashion, the work of [artist and
THESSALONIKI - CACT, SMCA COURTESY OF THE ARTIST

performer] Leda Papaconstantinou, has proven pivotal for Greek art,

CONTEMPORARY ART CENTRE, BRUSSELS COURTESY
DANAI ANESIADOU, D POSSESSIONS, 2023 AT WIELS

serving as a constant source of inspiration.” So said Tina Pandi, art histo-

rian and a curator at the National Museum of Contemporary Art Athens
(EMST), who has organised a retrospective on Papaconstantinou, one of
OF THE ARTIST PHOTO: WE DOCUMENT ART

Greece’s feminist art pioneers. The exhibition “Time in my hands. Leda

Papaconstantinou. A retrospective” features never-before-seen material,
including photographs and archive material covering performances,
audiovisual installations, paintings and sculptures. The retrospective
begins with film performances from 1969 in the UK as part of a series of
hybrid projects fusing film and performance, and stretches to newer and
ongoing work. “Papaconstantinou stands as one of the world’s first art-
ists to have experimented with performance art,” the curator explains. “It
is a medium that served as fertile ground for experimentation by women.
It did not carry the weight of sculpture or painting, disciplines that had
been associated with male artists and which were related to the body”.
• To 21/04, www.emst.gr

40 - blue magazine
 / Athens
Χρύσα Ρωμανού και τα κολάζ της καταγγελίας
To 1961 η Χρύσα Ρωμανού (1931-2006) φεύγει για το Παρίσι με υπο-
τροφία του ελληνικού κράτους. Ολοκληρώνει τους «Μύθους», με αραι-
ωμένο μπλε χρώμα πάνω σε άσπρο φόντο, δουλειά που είχε ξεκινήσει
στην Αθήνα, και λίγο αργότερα καταπιάνεται με το κολάζ. «Κατάλαβα
πως μου αρέσει να διηγούμαι ιστορίες. Και τότε σκέφτηκα να πάρω έτοι-
μες εικόνες...», έλεγε η ίδια. Οι δικές της ιστορίες, κατασκευασμένες με
φωτογραφικό υλικό από έντυπα της εποχής, έγχρωμες και ασπρόμαυρες
φωτογραφίες και χειρόγραφες ή τυπωμένες λέξεις, αντλούν από την αισθη-
τική της pop art, έχουν όμως την καταγγελία ως στόχο. Καταδεικνύουν
θέματα της πολιτικής επικαιρότητας, στηλιτεύουν τον υπερκαταναλωτισμό.
Τα κολάζ της πρώτης εκείνης περιόδου παραμονής της στη γαλλική πρω-
τεύουσα, τα ΜΕΚΑΝΟ, οι ξυλοκατασκευές της με αναφορές στα παιδικά
παιχνίδια, τα ντεκολάζ, κάποιες μεταξοτυπίες και τα μικρά της ντεκολάζ,
τα «bloc-notes», παρουσιάζονται στην ατομική έκθεση «H αναζήτηση της
ευτυχίας για όσους περισσότερους γίνεται», την οποία συνεπιμελούνται
η Ελένη Κόκκου και ο Δημήτρης Τσουμπλέκας. «Η έκθεση δεν έχει χαρα-
κτήρα αναδρομικής, εστιαστήκαμε περισσότερο στις ενότητες έργων της
Ρωμανού που θεωρούμε ότι συνομιλούν με το σήμερα και έχουν σημασία
για την τέχνη γενικότερα και όχι μόνο για την πορεία της», σημειώνει ο
Δημήτρης Τσουμπλέκας.
• Έως 27/10/2024, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, λεωφόρος
Καλλιρρόης και Αμβροσίου Φρανιζή, www.emst.gr
42 - blue magazine
CHRYSSA ROMANOS, INSIDE NIKOS KESSANLIS INSTALLATION, PALLAZO STROZZI, FLORENCE, 1964
Chryssa Romanos’ critical commentary
In 1961, Greek artist Chryssa Romanos (1931-2006) left for Paris on a Greek
State scholarship. In the French capital, Romanos completed her “Myths”
series, featuring paintings of pale blue applied to a white background,
which she had begun in Athens before going on to focus on collages. “I
realised that I like to tell stories. And then I thought about using ready-made
pictures,” the artist once explained. Her stories, created using photo clip-
pings taken from magazines as well as other colour and black-and-white
photographs, along with text, both handwritten and printed, incorporated
a pop-art style to ultimately articulate her critique of society, examining
political issues of the day and denouncing capitalist culture. The National
Museum of Contemporary Art Athens (EMST) is now presenting the solo
exhibition “The search for Happiness for as Many as Posible” that includes
collages Romanos created during her early days in the French capital, her
“Meccano” sculptural series (based on the well-known children’s model
construction sets), décollage work, some silkscreens, and examples of her
small-scale collages, called “bloc-notes.” Co-curated by Eleni Koukou and
Dimitris Tsoumplekas, the exhibition “is not retrospective in nature. We
focused more on the sections of Romanos’ work that we believe communi-
cate with the present and are important for art in general and not just for
the artist’s career,” Tsoumplekas noted.
• To 27/10, National Museum of Contemporary Art Athens,
Kallirrois & Amvrosiou Frantzi, www.emst.gr
 / Greece

ΖΕΪΜΠΕΚΙΚΟΣ, 1971, ΣΎΛΛΟΓΗ ΠΟΡΤΑΛΑΚΗ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΎΧΗΣ, Ο ΤΣΑΜΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ύμνος στη ζωγραφική του Γιάννη Τσαρούχη
«Για να καταλάβει κανείς τη δουλειά μου, πρέπει να καταλάβει πρώτα απ’ όλα ότι είμαι ερευνητής με μεγάλη περι-
έργεια, που ενθουσιάζεται κάθε τόσο απ’ τις ανακαλύψεις του για μια στιγμή και ύστερα απογοητευμένος ψάχνει
αλλού», εξηγούσε ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Έλληνας δημιουργός με τη διεθνή αναγνώριση, για τις αδιάκοπες
εικαστικές του αναζητήσεις. Η έκθεση «Γιάννης Τσαρούχης. Θεατές και θεώμενοι. Μικρή αναδρομική», με επτά
έργα από τη Συλλογή Ζαχαρία Πορταλάκη, καλύπτει μια διαδρομή πέντε δεκαετιών από το 1940 έως το 1986. Τα
έργα πλαισιώνουν κείμενα από καταξιωμένους ιστορικούς και θεωρητικούς της τέχνης που συνεισφέρουν στη
συνολική αποτίμηση του ζωγραφικού έργου και της καλλιτεχνικής προσφοράς του κορυφαίου Έλληνα ζωγράφου.
• Έως 29/03/2025, Ισιορικό Μουσείο Κρήιης, Λεωφόρος Σοφοκλή Βενιζέλου 27, www.historical-museum.gr

HERAKLION
Paying homage to Yannis Tsarouchis
“To understand my work, one must first understand that I am a greatly curious researcher who occasionally
gets temporarily excited by his discoveries, and then, feeling frustrated, looks elsewhere,” internationally
renowned Greek modernist painter Yannis Tsarouchis once noted, in an effort to explain his never-ending artistic
quest. An exhibition at the Historical Museum of Crete, “Yannis Tsarouchis. The Viewer and the Viewed. Small
Retrospective,” features seven of his paintings from the Zacharias G. Portalakis Collection, and covers the
period from 1940 to 1986. The paintings are accompanied by texts from renowned art historians and theorists,
contributing to the overall assessment of the work and the artistic contribution of this leading Greek painter.
*To 29/03/2025, Historical Museum of Crete, 27 Sofokli Venizelou, www.historical-museum.gr

PHOTO CRISTINA DE MIDDEL & BRUNO MORAIS

PHOTO: IAN TEH

ΡΕΘΥΜΝΟ
Κλιματική κρίση σε εικόνες
Η έκθεση του ΜedPhoto5 με τίτλο «Critical Archives VI: We Can’t Breathe» εστι-
άζεται στην κλιματική κρίση και στις κοινωνικοπολιτικές κρίσεις που την πλαισι-
ώνουν. Δεκαέξι δημιουργοί και καλλιτεχνικά δίδυμα από την Ελλάδα και το εξω-
τερικό –Ούρσουλα Μπιεμάν, Νίκος Μάρκου, Μαρίνα Γιώτη, Σοφί Ζεράρ, Γιόνας
Στάαλ, Ίαν Τεχ– παρουσιάζουν φωτογραφικές σειρές, ντοκιμαντέρ και ερευνητικές
εργασίες που μελετούν πώς διαπλέκεται η οικολογική καταστροφή με την εργασι-
ακή εκμετάλλευση, το προσφυγικό ζήτημα, πατριαρχικούς και αποικιοκρατικούς
μηχανισμούς ελέγχου.
• Από 19/01 έως 29/03, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήιης, Μεσολογγίου 32,
Ρέθυμνο, www.medphoto.gr
RETHYMNO
Climate crisis in images
“CRITICAL ARCHIVES VI: We Can’t Breathe,” a MedPhoto Festival
exhibition at the Contemporary Art Museum of Crete, focuses on the
climate crisis and the socio-political crises that surround it. Sixteen
artists from Greece and abroad, including Ursula Biemann, Nikos
Markou, Marina Gioti, Sophie Gerrard, Jonas Staal, and Ian Teh, pres-
ent photographic series, documentaries and studies examining how
ecological destruction is linked to labour exploitation, the refugee
crisis and colonial power.
• 19/01-29/03, Contemporary Art Museum of Crete, 32 Mesologgiou,
Rethymno, www.medphoto.gr, www.cca.gr

44 - blue magazine
 / Europe

ΒΕΡΟΛΙΝΟ
Η φωτογράφος που ήταν
πολλά περισσότερα από σύντροφος
Εξαντλητικές έρευνες στο αρχείο του Χέλμουτ Νιούτον και της συζύγου του Άλις
Σπρινγκς (γνωστής ως Τζουν Νιούτον), κυρίως στο διαμέρισμά τους στο Μονακό,
έφεραν στο φως αδημοσίευτες φωτογραφίες της Άλις. Μια σημαντική φωτογρά-
φος, που σχεδόν αναπόφευκτα έζησε εν μέρει στη σκιά του συζύγου της. Με
αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή της, πραγματοποιείται στο Βερολίνο μια
αναδρομική έκθεση με 200 φωτογραφίες της, πολλές εκ των οποίων έρχονται για
πρώτη φορά στο φως. Τα πορτρέτα της φανερώνουν ενσυναίσθηση, τρυφερότητα
και κυριαρχούνται από μια ισχυρή γεωμετρική οπτική, ακόμα και όταν το σώμα ή το
πρόσωπο πρωταγωνιστούν. Σε μία από τις εικόνες της, η πριγκίπισσα Καρολίνα με
τον γιο της αγκαλιά κοιτά τον φακό, ενώ ο Καρλ Λάγκερφελντ τους παρακολουθεί
να φωτογραφίζονται. Απέφευγε τα στούντιο, προτιμούσε πραγματικούς χώρους
ζωής. Όμως, πιο πολύ ίσως, σε αυτή την έκθεση αξίζει να σταθεί κανείς μπροστά
στα πορτρέτα του ίδιου του Χέλμουτ Νιούτον που φωτογράφισε η Άλις Σπρινγκς ή

ALICE SPRINGS, PRINCESS CAROLINE OF MONACO WITH HER SON ANDREA AND
Τζουν Νιούτον. Aκόμα και όταν αυτός ήταν ντυμένος σαν καλόγρια.

KARL LAGERFELD, LA VIGIE, MONACO 1986 © HELMUT NEWTON FOUNDATION

• Έως 21/01, Museum für Fotografie / Helmut-Newton-Stiftung,
www.smb.museum/en/museums-institutions/museum-fuer-fotografie/home

BERLIN
A photographer in her own right
An exhaustive look into the archives of photographers Helmut Newton and his
wife June Newton – mainly from the couple’s Monaco apartment – brought to
light unpublished works by the latter. An important photographer in her own
right, June Newton – known professionally as Alice Springs – lived partly in
the shadow of her renowned husband. Now, a Berlin retrospective showcases
200 of June Newton’s photographs, many of them on display for the first time.
Titled, “Alice Springs: Retrospective,” the exhibition coincides with what would
have been the year of her 100th birthday; she died at 97 in 2021. The portraits
reveal the photographer’s empathy and tenderness and are dominated by a
strong geometric perspective, even when the body or the face is the main fea-
ture. June Newton avoided studios, preferring actual living spaces. One of her
images captures Princess Caroline of Monaco holding her son in her arms, as
Karl Lagerfeld looks on. June Newton’s portraits of Helmut Newton, including
shots of him dressed as a nun, are a highlight.
• To 21/01, Museum für Fotografie - Helmut Newton Stiftung,
www.smb.museum/en/museums-institutions/museum-fuer-fotografie/home

ΒΕΡΟΛΙΝΟ
O μύθος πίσω από τα κλισέ
Πώς κατόρθωσε η Ζοζεφίν Μπέικερ να γίνει μύθος, να γίνει
μιντιακό φαινόμενο; Την απάντηση θα επιχειρήσει να δώσει η

JOSEPHINE BAKER BY GEORGE HOYNINGEN-HUENE, 1929, © GEORGE HOYNINGEN-HUENE ESTATE ARCHIVES

Neue Nationalgalerie με την έκθεση «Ιcon in Motion». Τραγου-
δίστρια, χορεύτρια, ηθοποιός, περσόνα που καθήλωσε αλλά και
φορτώθηκε με πλήθος κλισέ. Η έκθεση εξετάζει τη στρατηγική
που ακολούθησε για να γίνει ο θρύλος που έχει καταγραφεί στη
συλλογική μνήμη, μέσα από οπτικοακουστικό υλικό. Αισθησιακή,
δραματική, αυτοσαρκαζόμενη, αστεία: όλες οι όψεις της Μπέικερ
από τη δεκαετία του 1920, που έκανε τα πρώτα της βήματα σε
μια σκηνή στο Παρίσι, έως τον θρίαμβο και έως τον θάνατο το
1975. Η έκθεση μελετά και την προσφορά της στη διαμόρφωση
του σύγχρονου κινηματογράφου.
• Από 26/01 έως 28/04, Neue Nationalgalerie,
www.smb.museum

BERLIN
The legend
behind the clichés
The Neue Nationalgalerie exhibition, “Josephine Baker: Ιcon in
Motion,” seeks to explain how the American-born French dancer,
singer and actress became such a legend and media sensation.
The black performer captivated audiences, but both her power
as an artist and her achievements have, over the years, become
the stuff of clichés. The exhibition examines, through visual
and audio material, how Baker went about becoming a legend
embedded in the collective memory. It captures all aspects of
her life and personality – sensual, dramatic, self-deprecating
and funny – from the 1920s, when Baker emerged in Paris,
through her triumphs and to her death in 1975. The exhibition
also explores her contributions in shaping contemporary film.
• 26/01-28/04, Neue Nationalgalerie, www.smb.museum/en

46 - blue magazine
lilalojewelsgreece
lilalojewels
www.lilalo.com

• S Y N TA G M A • KO LO N A K I • K I F I S S I A
• N O TO S • T H E M A L L AT H E N S

N E W S T O R E S • AT H E N S A I R P O R T D E PA R T U R E S I N T R A S C H E N G E N
• K A N A R I 1 7 KO LO N A K I AT H E N S
 / Europe

ENEA TREE MUSEUM

ΖΥΡΙΧΗ
Ένα μουσείο για τα δέντρα,
με την τέχνη στην καρδιά του
Σε ένα εντυπωσιακό πάρκο κοντά στη λίμνη της Ζυρίχης, η ιστορία της φύσης και κυρίως
των δέντρων της, η βοτανολογία, η αρχιτεκτονική, η τέχνη και το ντιζάιν συνυπάρχουν με
μοναδικό τρόπο, ενώνοντας τη φύση με τη δημιουργία. Ένα ζητούμενο που στον καιρό της
κλιματικής κρίσης αποκτά νέο βάθος. Είναι το μοναδικό ανοιχτό μουσείο τέτοιου τύπου
στον κόσμο. Στο Enea Tree Museum παρουσιάζονται περισσότερα από 50 δέντρα από 25
διαφορετικά είδη, μερικά εκ των οποίων έχουν ιστορία μεγαλύτερη των 100 ετών. Έξω,
στο πάρκο των 75.000 τ.μ., υπάρχουν άλλα 100 δέντρα. Ταυτόχρονα, μέσα και γύρω από
το μουσείο συναντά ο επισκέπτης γλυπτά, έργα σημαντικών δημιουργών, καθώς βρίσκε-
ται σε εξέλιξη μια γλυπτική έκθεση στον δημόσιο ανοιχτό χώρο, ακόμα και όταν χιονίζει.
• Enea Tree Museum, www.enea.ch/baummuseum
ZURICH
A tree museum with art at its core
Natural history – primarily trees – botany, architecture, art
and design come together in a unique way at an impressive
park close to Lake Zurich. The open-air Enea Tree Museum,
the only one of its kind in the world, has acquired even greater
significance with the climate crisis. Over 50 trees of 25 differ-
ent species, some of which are over 100 years old, feature at
the tree museum, while a further 100 or so trees can be found
in the museum’s surrounding 75,000 square-metre park. In
an ongoing exhibition, sculptures by prominent artists are on
display in and around the museum.
• Enea Tree Museum, www.enea.ch/baummuseum

ΛΟΝΔΙΝΟ
Τέχνη, ακτιβισμός, γυναίκες
Ένα νέο κύμα φεμινισμού εκδηλώθηκε τις δεκαετίες του ’70 και
του ’80 στη Μεγάλη Βρετανία και οι γυναίκες δημιουργοί χρησι-
μοποίησαν αυτές τις νέες εμπειρίες, τον ακτιβισμό της εποχής
τους, για να δημιουργήσουν έργα –από πίνακες και φωτογραφίες
μέχρι φιλμ και περφόρμανς– που μιλάνε για τα δικαιώματά τους,
την κοινωνική δικαιοσύνη, την ανισότητα στις αμοιβές. Για πρώτη
φορά αυτό το κύμα δημιουργιών, με έργα περισσότερων των 100
γυναικών, κυριαρχεί σε μια μεγάλη έκθεση στην Tate Britain. Η
«Women in Revolt!» παρουσιάζει χρονολογικά τα έργα, από το
πρώτο συνέδριο του συνδέσμου γυναικών στη Μεγάλη Βρετανία
και τις διαμαρτυρίες για τον διαγωνισμό Μις Κόσμος, έως τον
σχηματισμό της ομάδας Brixton Black Women. Η έκθεση κλείνει
ΜELANIE FRIED, GREENHAM PROTEST 1984, REPRINTED 2023,

χρονικά με την εποχή διακυβέρνησης της Μάργκαρετ Θάτσερ.

• Έως 07/04, Τate Britain, www.tate.org.uk
PHOTOGRAPHERS ARCHIVE, BISHOPSGATE INSTITUTE

LONDON
Women’s wave of art and activism
A new wave of feminism emerged in the 1970s and ‘80s in the
UK, prompting female artists to create paintings, photographs,
films and performances addressing women’s rights, social jus-
tice and the gender pay gap. This wave of creativity has been
brought together in “Women in Revolt! Art and Activism in the
UK 1970-1990,” a major exhibition at Tate Britain. The work is
presented chronologically and covers events such as the first
congress of the Women’s Association in the UK, protests over
the Miss World contest, and the formation of the Brixton Black
Women’s Group. The exhibition ends with the era of Margaret
Thatcher, the first female British prime minister.
• To 07/04, Τate Britain, www.tate.org.uk

48 - blue magazine
 / Europe

ΛΟΝΔΙΝΟ
Σπουδή στο φαινόμενο της Γιόκο Όνο
Ήδη από τον Νοέμβριο άρχισε η προπώληση για την έκθεση που θα αφιερώσει η
Tate Modern στη Γιόκο Όνο από τα μέσα Φεβρουαρίου. Καλλιτέχνις, ακτιβίστρια,
σύμβολο μιας εποχής, τη μίσησαν, την αποθέωσαν. Επέλεξε να μην καθοριστεί

YOKO ONO WITH GLASS HAMMER 1967 FROM HALF-A-WIND SHOW, LISSON
ως η κληρονόμος και η μεγαλύτερη αγάπη στη ζωή του Τζον Λένον. Έγινε μια

GALLERY, LONDON, 1967. PHOTOGRAPH: CLAY PERRY © YOKO ONO

καθοριστική φωνή της εικαστικής σκηνής. Η έκθεση «Υοko Ono, Music of the
mind» μελετά την τέχνη της όπως εξελίχθηκε τις τελευταίες επτά δεκαετίες:
φιλμ, μουσική, περφόρμανς, γλυπτική. Φυσικά συμπεριλαμβάνεται η εποχή που
έζησε στο Λονδίνο από το 1966 έως το 1971, όπου και γνώρισε τον Τζον Λένον.
• Από 15/02 έως 01/09, Τate Modern, www.tate.org.uk

LONDON
A deep look into Yoko Ono’s art
Anticipating the appeal, tickets for a Tate Modern exhibition devoted to Yoko
Ono that will open in mid-February went on sale in November. The artist, activ-
ist and symbol of an era has been both adored and despised. Ono chose not to
go down in history just as the wife of Beatles co-founder John Lennon and the
greatest love in his life. Instead, she became a defining voice in the art scene.
This exhibition, “Yoko Ono: Music of the Mind,” examines the course of her
art – film, music, performance and sculpture – over the past seven decades.
Naturally, the show also covers the time Ono spent living in London (between
1966 and 1971), where she met Lennon.
• 15/02-01/09, Τate Modern, www.tate.org.uk

ΠΑΡΙΣΙ
Η σπουδαία περίπτωση της Τίνα Μοντότι
Να διορθώσει μια μορφή αδικίας, να δώσει δηλαδή στη φωτογράφο Τίνα
Μοντότι όλα τα φώτα και τη φήμη που δικαιούται, επιχειρεί το Jeu de
TINA MODOTTI WOMAN WITH FLAG, 1927, THE MUSEUM OF MODERN ART, NEW YORK
ΠΑΡΙΣΙ
Η τέχνη συναντά την ψυχανάλυση
Ένα ταξίδι στις έννοιες που καθόρισε και εισήγαγε ο Λακάν στην ψυχανά-
λυση, αρχίζοντας από το σύμβολο του καθρέφτη που κυριάρχησε στην
τέχνη και στον κινηματογράφο, αποτελεί η έκθεση «Lacan, the exhibition.
When art meets psycoanalysis» στο Centre Pompidou. H θεωρία του
Λακάν, όπως και του Ντεριντά, του Μπαρτ, του Φουκώ, υπήρξε καθορι-
στική για να ερμηνεύσει τη σύγχρονη εποχή. Σχεδόν 40 χρόνια μετά τον

Paume με την έκθεση που αφιερώνει στη φωτογράφο και πολιτική ακτι-
βίστρια, η οποία υπήρξε στενή φίλη και σύμβουλος της Φρίντα Κάλο και
του Ντιέγκο Ριβέρα. Ο τίτλος είναι εύγλωττος: «Τhe Eye of the Revolution».
Παρουσιάζονται 240 εικόνες της, καθώς και αρχειακό υλικό. Έζησε ως
νομάς, από την Ιταλία όπου γεννήθηκε μέχρι τη Ρωσία, ενώ η παραγωγή
που είχε από το 1923 έως το 1930 είναι εντυπωσιακή. Κατέγραψε επα-
ναστατικά κινήματα, κοινωνικές αδικίες, χωρίς να χάνει ούτε λεπτό τη
μοναδική της αισθητική.
• Από 13/02 έως 26/05, Jeu de Paume, www.jeudepaume.org
PARIS
The remarkable Tina Modotti
The arts centre for photography and media Jeu de Paume is rectifying a
θάνατο του περιβόητου ψυχαναλυτή, η έκθεση αυτή φωτίζει τη σχέση του
με την τέχνη, μέσω έργων τέχνης στα οποία ο ίδιος είχε αναφερθεί κατά
καιρούς, αλλά και μέσω σύγχρονων δημιουργιών που απηχούν τον τρόπο
σκέψης του – από το «Η καταγωγή του κόσμου» του Γκιστάβ Κουρμπέ
μέχρι έργα του Άνσελμ Κίφερ, της Λουίζ Μπουρζουά, του Κονσταντίν
Μπρανκούζι, της Τρέισι Έμιν, της Σάρα Λούκας, του Ρενέ Μαγκρίτ.
• Έως 27/05, Centre Pompidou www.centrepompidou-metz.fr
PARIS
Art meets psychoanalysis
A show at the Centre Pompidou, “Lacan, the Exhibition: When Art Meets
Psychoanalysis,” journeys through concepts established and introduced
by psychoanalyst Jacques Lacan, beginning with the symbol of the mirror
RENÉ MAGRITTE, THE FALSE MIRROR

long-standing injustice by giving early 20th-century photographer and
political activist Tina Modotti the attention she deserves with an exhibi-
tion eloquently titled “Τhe Eye of the Revolution.” It features a collection
of 240 images as well as archive material. Modotti, who was a close
friend and adviser to Mexican artists Frida Kahlo and Diego Rivera,
lived a nomadic lifestyle that took her from her native Italy to countries
such as Russia, the United States and Mexico. Her output, which peaked
between 1923 and 1930, covered revolutionary movements and social
injustices, albeit in her own singular style.
• 13/02-26/05, Jeu de Paume, www.jeudepaume.org
in art and film. Lacan’s theories, like those of Jacques Derrida, Roland
Barthes and Michel Foucault, have been instrumental in interpreting the
modern era. More than 40 years after Lacan’s death, this exhibition on
the controversial psychoanalyst sheds light on his relationship with art,
through artistic works that he himself had occasionally referenced, as
well as more contemporary creations that reflect his way of thinking.
Those pieces include the painting “The Origin of the World” by Gustave
Courbet, as well as works by Anselm Kiefer, Louise Bourgeois, Constantin
Brancusi, Tracey Emin, Sarah Lucas and René Magritte.
• To 27/05, Centre Pompidou www.centrepompidou-metz.fr

50 - blue magazine
 / Europe

ΠΑΡΙΣΙ
To μοντέρνο Παρίσι
που πόθησαν όλοι οι καλλιτέχνες
Πρωτεύουσα της καινοτομίας, της καλλιτεχνικής ελευθερίας, της δημιουργι-
κότητας, το Παρίσι για χρόνια αποτέλεσε κέντρο για καλλιτέχνες από όλο τον
κόσμο που ήθελαν να μετέχουν σε αυτό το μεθύσι τέχνης. Η έκθεση «Modern
Paris» μελετά αυτή την εποχή και τη μοναδική συνθήκη, από το 1909 έως το
1925, και επικεντρώνεται γεωγραφικά στην περιοχή Champs Élysées. Η μεγα-
λειώδης έκθεση παρουσιάζει 400 έργα, μεταξύ άλλων των Ρομπέρ και Σόνια
Ντελονέ, Μαρσέλ Ντισάν, Μαρί Λορενσέν,
Φερνάν Λεζέ, Ταμάρα ντε Λέμπιτσκα, Αμε-

JEAN COCTEAU, “WRITE LEGIBLY” MASKED SELFPORTRAIT, 1919. PHOTO © MUSÉE JEAN
ντέο Μοντιλιάνι, Πάμπλο Πικάσο. Επίσης
παρουσιάζει σχέδια ενδυμάτων των Πολ

TAMARA DE LEMPICKA, SAINT-MORITZ, 1929. MUSÉE DES BEAUXARTS D’ORLÉANS /

Πουαρέ και Ζαν Λανβέν, κοσμήματα Cartier,
ακόμα και ένα αυτοκίνητο από το Musée

PHOTO FRAN฀OIS LAUGINIE © ADAGP, PARIS 2023 © TAMARA ART HERITAGE

COCTEAU SÉVERIN WUNDERMAN COLLECTION, MENTON / SERGE CAUSSÉ.
Νational de l’Automobile.
• Έως 14/04, Petit Palais,
www.petitpalais.paris.fr

PARIS
Modern Paris,
a magnet for artists
The capital of artistic innovation, freedom
and creativity in the early 20th century,
Paris drew artists from all over the world
who wanted to participate in the whirlwind
of culture taking place there. Examining the unique conditions of this period,
“Modern Paris: 1905-1925” at the Petit Palais is a magnificent exhibition pre-
senting a total of 400 works by the likes of Robert and Sonia Delaunay, Marcel
Duchamp, Marie Laurencin, Fernand Léger, Tamara de Lempicka, Amedeo
Modigliani and Pablo Picasso. The show, which focuses on the Champs-Élysées
area, also features fashion designs by Paul Poiret and Jeanne Lanvin, Cartier
jewellery, and a car from the Musée National de l’Automobile, among other
objects.
• To 14/04, Petit Palais, www.petitpalais.paris.fr

ΠΑΡΙΣΙ
Τα γλυπτά-καταληψίες
του σερ Άντονι Γκόρμλεϊ
Διαφορετικά σημεία και χώροι του Musée Rodin, τόσο στο εσωτε-
ρικό του και στους κήπους, όσο και στη Μarble Galerie και στο Hotel
Biron, ενεργοποιεί η έκθεση «Critical Mass» του γλύπτη σερ Άντονι
Γκόρμλεϊ. Τα σώματα που δημιουργεί κατοικούν παντού, ξαπλώνουν,
κρέμονται από την οροφή, στηρίζονται στον τοίχο, γονατίζουν, καθη-
λώνουν με έναν τρόπο που κάνει την τέχνη του να αναμετρηθεί με την
έννοια του χώρου, τη φιλοσοφία της αρχιτεκτονικής. Με ξεχωριστή
επιμέλεια διάλεξε τα γλυπτά του, που θα μπουν σε διάλογο με τα έργα
του ίδιου του Ροντέν, του δημιουργού που συνδύασε την εικαστική
γλώσσα της αρχαιότητας με τη σύγχρονη. Στο κέντρο της έκθεσης
THE LINE, © AGENCE PHOTOGRAPHIQUE DU MUSÉE RODIN, JÉROME MANOUKIAN

του Γκόρμλεϊ βρίσκεται το «Critical Mass II», μια εγκατάσταση εξή-

ντα γλυπτών σε μέγεθος ανθρώπου που απλώνονται σε όλους τους
χώρους καταλήγοντας στον κήπο, μπροστά στο έργο του Ροντέν «Οι
πύλες της κολάσεως».
• Έως 03/03, Musée Rodin, www.musee-rodin.fr

PARIS
Sir Antony Gormley’s
invasive sculptures
“Critical Mass,” an exhibition by sculptor Sir Antony Gormley, makes
its presence felt throughout the Musée Rodin, including in the tempo-
rary exhibition space, the gardens, the Marbles Gallery, and the Hotel
COMPACT, © STEPHEN WHITE & CO

Biron. Sculptures of human figures inhabit the museum, hanging

from ceilings, leaning against walls, and kneeling, all presented by
the artist in ways that examine the concepts of space and the philos-
ophy of architecture. Gormley also carefully chose key works of his to
create a dialogue with sculptures by Auguste Rodin, the artist who
fused ancient and contemporary styles. At the centre of this exhibition
and representing its nucleus is “Critical Mass II,” Gormley’s installa-
tion that consists of 60 life-sized sculptures spread throughout the
museum and out to the garden, ending at Rodin’s “The Gates of Hell.”
• To 03/03, Musée Rodin, www.musee-rodin.fr

52 - blue magazine
 / Europe
ΠΑΡΙΣΙ
Καθορίζοντας
το avant-garde στη μόδα σήμερα
H Ίρις Βαν Χέρπεν είναι οραματίστρια σχεδιάστρια, ηγείται της σύγ-
χρονης avant-garde, ανοίγοντας δρόμους που ενώνουν τη μόδα με την
τέχνη. Οι δημιουργίες της αποτυπώνονται στην έκθεση «Ιris van Herpen.
Sculpting the Senses» που παρουσιάζει το Musée des Arts Décoratifs.
Από τη μεγάλη εικόνα μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια στα ρούχα που
σχεδίασε, η έκθεση εξερευνά τη θέση του σώματος στον χώρο, τη σχέση
των ενδυμάτων που επιλέγουμε με το κυρίαρχο περιβάλλον, το μέλλον της
μόδας σε έναν κόσμο όπου τα πάντα αλλάζουν με ρυθμούς ραγδαίους.
Περί τις εκατό haute couture δημιουργίες εκτίθενται και συνομιλούν με
έργα τέχνης σύγχρονων δημιουργών αλλά και στοιχεία της φύσης, όπως τα
κοράλλια ή τα ορυκτά. Ομορφιά, μυστήριο, χάος, επιστήμη, φύση, τεχνολο-
γία διαπερνούν τις ρέουσες αλλά γλυπτικές δημιουργίες της. Το οργανικό
συναντά το τεχνητό πάνω σε ρούχα haute couture.
• Έως 28/04, Musée des Arts Décoratifs, www.madparis.fr
54 - blue magazine
PARIS
Defining the avant-garde
in fashion today
Iris van Herpen, one of the most forward-thinking designers and some-
one who stands at the forefront of her field, is blazing new paths and
using new technologies as she unites fashion and art. The ethos of her
groundbreaking approach is showcased in the exhibition “Iris van Her-
pen. Sculpting the Senses” at the Musée des Arts Décoratifs. Engaging
with both micro and macro issues, the exhibition questions the place of
the body in space, its relationship to attire and to the environment, and
the future of fashion in a rapidly changing world. Roughly 100 haute
couture pieces are on exhibit, interacting with works of art by contempo-
rary artists and with natural objects such as fossils and corals. Beauty,
mystery, chaos, science, nature and technology are all at play in this
designer’s fluid yet sculptural creations. The organic and the artificial
come together in her haute couture fashion.
• To 28/04, Musée des Arts Décoratifs, www.madparis.fr
IRIS VAN HERPEN, IN COLLABORATION WITH KIM KEEVER, COSMICA MINIDRESS, “ SHIFT SOULS ” COLLECTION , 2019. SILK ORGANZA, COTTON. IRIS VAN HERPEN COLLECTION
DAVID UZOCHUKWU FOR IRIS VAN HERPEN, SENSORY SEAS DRESS AND NAUTILOID DRESS, SENSORY SEAS COLLECTION , 2020
PRIVATE COLLECTION IRIS VAN HERPEN
© DOMINIQUE MAITRE
© DR
 / Europe

ΠΑΡΙΣΙ
Τα μεταναστευτικά πουλιά
της Λοϊζίδου στο Παρίσι
Λεπτεπίλεπτη, χειροποίητη, διαυγής, μονίμως αντιστεκόμενη στη βαρύ-
τητα και στη φθορά, η τέχνη της Μαρίας Λοϊζίδου κατακτά το Παρίσι και
τον ουρανό του. Στον κήπο του Le Musée de la Chasse et de la Nature
παρουσιάζει μια γλυπτική εγκατάσταση με ιστία και μεταναστευτικά που-
λιά, ενώ μέσα στις αίθουσες τοποθετεί έργα της, μικρής κλίμακας κυρίως,
σε διάλογο με τα υπάρχοντα εκθέματα. Η γλυπτική εγκατάσταση με τον
τίτλο «Moi Balbuzard Migrant» πραγματεύεται τον τρόπο που ο άνθρω-
πος συνυπάρχει με τους γύρω του και με τη φύση, μέσα από τις συνεχείς
μετακινήσεις του και τις μεταλλαγές της
ζωής. Στον πυρήνα της πρότασης βρί-
σκεται η μετανάστευση, με αναφορά στα
μεταναστευτικά πουλιά της Γαλλίας, και
είναι συνέχεια της μόνιμης εγκατάστασης
«Φτερωτοί μετανάστες» στο αεροδρόμιο
Λάρνακας, με τα μεταναστευτικά πουλιά
της Κύπρου, χώρα καταγωγής της δημι-
ουργού.
Για την προσαρμογή του κάθε έργου στον
νέο του τόπο, απαιτήθηκε μια ιδιαίτερα
λεπτή και κοπιώδης διαδικασία ανακύ-
κλωσης και επανάχρησής του. Παρά το
εύπλαστο του υλικού τους, τα έργα έτυχαν
ενός λεπτού, αλλά με ένταση χειρισμού και
όρισαν στο σύνολό τους μια νέα εγκατά-
σταση, που μοιάζει να έχει δημιουργηθεί υπό συνθήκη ανάγκης. Της ίδιας
with existing exhibits. “Moi Balbuzard Migrant” seeks to question how
ανάγκης που οδηγεί τον άνθρωπο σε νέες προσαρμογές και νέες συγκα-
humans coexist with their surroundings and with nature, despite con-
PHOTOS : DAVID BORDES, LARA ALGUBORY

τοικήσεις, προκειμένου να επιβιώσει.

• Έως 04/02/2024, Le Musée de la Chasse et de la Nature,
www.chassenature.org
PARIS
Loizidou’s migratory birds in Paris
Intricate, handmade, diaphanous and permanently resistant to gravity
and wear and tear, “Moi Balbuzard Migrant,” a sculptural installation
by Maria Loizidou, has taken over the Paris sky above the courtyard of Le
Musée de la Chasse et de la Nature. This installation by Loizidou features
sails and migratory birds, while other, earlier works by the artist – mainly
small-scale – are being displayed inside the museum’s halls in dialogue
stant movement and the transformations that life brings. The notion of
migration lies at the core of this installation, which features migratory
birds of France; it is a continuation of Loizidou’s “Volant Migrants,” a per-
manent installation at Larnaca International Airport depicting migratory
birds of Cyprus, the artist’s homeland. The body of work on display at the
outdoor and within the indoor spaces of the Paris museum is the result
of an arduous process of recycling and reuse to adapt it to these new
surroundings. Despite the malleable nature of the material, the artworks
required focused and careful handling to reach a redefinition as entirely
new work, created as if out of necessity, the same necessity that leads
humans to new adaptations and new cohabitations in order to survive.
• To 07/01, Le Musée de la Chasse et de la Nature, www.chassenature.org

56 - blue magazine
 / Europe

ΡΩΜΗ
Αποκωδικοποιώντας τον Φειδία
Mια έκθεση αφιερωμένη στον Φειδία, τον εμβληματικό γλύπτη της αρχαιότη-
τας που καθόρισε την παγκόσμια γλυπτική τέχνη όσο κανείς, παρουσιάζουν τα
Capitoline Museums στη Villa Caffarelli, με έργα που έχουν φτάσει εκεί από
όλη την Ευρώπη, το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και φυσικά την

STATUETTE OF A CRAFTSMAN (PHIDIAS?). FROM NORTH AFRICA. AROUND 50

Ελλάδα. Ανάμεσά τους, δύο θραύσματα από τα Γλυπτά του Παρθενώνα που
ταξίδεψαν από το Μουσείο Ακρόπολης. Συνολικά εκτίθενται 100 έργα τέχνης,
κάποια για πρώτη φορά, αυθεντικά και πιστά αντίγραφα, πίνακες, έγγραφα,
σχέδια και multimedia εγκαταστάσεις που εξετάζουν το φαινόμενο «Φειδίας».
Η έκθεση χωρίζεται σε έξι ενότητες.
• Έως 05/05, Capitoline Museums, www.museicapitolini.org

BC © THE METROPOLITAN MUSEUM OF ART, NEW YORK

ROME
Decoding Phidias
An exhibition devoted to Phidias, the iconic sculptor of the classical age who
defined sculptural art like no other, is presented by Capitoline Museums at
the Villa Caffarelli. The show features works brought in from the Metropolitan
Museum of Art in New York City and from museums all over Europe, includ-
ing, of course, Greece; among the pieces are two fragments of the Parthenon
Sculptures provided by the Acropolis Museum. A total of 100 works of art
are on display, some for the first time. The exhibit, which is divided into six
sections, includes authentic pieces and faithful replicas, paintings, docu-
ments, drawings and multimedia installations examining the extraordinary
works of Phidias.
• To 05/05, Capitoline Museums, www.museicapitolini.org

ANISH KAPOOR, UNTRUE UNREAL, PALAZZO-STROZZI, 2023. PHOTO: ELA BIALKOWSKA OKNO STUDIO

ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ
Τα όρια πραγματικού και πλασματικού
Μνημειακές εγκαταστάσεις και κατασκευές που κάνουν τον θεατή να τις
επεξεργαστεί δημιουργούν μια άνευ προηγουμένου συνομιλία μεταξύ της
τέχνης του Ανίς Καπούρ και της αρχιτεκτονικής του Palazzo Strozzi, όπου και
παρουσιάζονται τα έργα. H έκθεση «Αnish Kapoor. Untrue Unreal» παρουσι-
άζει μια ευρεία γκάμα έργων του, από τις πρώτες δημιουργίες μέχρι τις πλέον
πρόσφατες. Ο Καπούρ σε προκαλεί να εξετάσεις τα όρια του πραγματικού
και του πλασματικού, την έννοια της υλικότητας και του κενού.
• Έως 04/02, Palazzo Strozzi, www.palazzostrozzi.org
FLORENCE
Finding the truth beyond appearances
Compelling monumental installations and constructions by the British-In-
dian sculptor Anish Kapoor interact with the architecture of Palazzo Strozzi,
where his works are being presented. The exhibition, “Anish Kapoor: Untrue
Unreal,” presents a wide range of the artist’s work from his early career
to his latest pieces. Kapoor’s sculptures challenge viewers to examine the
boundaries between the real and the fictitious, and to consider the notions
of materiality and emptiness.
• To 04/02, Palazzo Strozzi, www.palazzostrozzi.org

58 - blue magazine
 art ● Crini & Sophia
Δημιουργίες από τη σειρά «Palm Trees» H Mάγια Ζαφειροπούλου-Μαρτίνου, δημιουργός του Crini & Sophia,
/ Creations from the “Palm Trees” Collection στο κατάστημά της, μπροστά από τη γλυπτική δημιουργία του Σωκράτη
Σωκράτους. / Μaya Zafeiropoulou-Martinou, creator of Crini & Sophia,
sitting in front of the sculptural installation created for her store by
artist Socratis Socratous.
ESI SEILERN PHOTOGRAPHY

ΓΙΏΡΓΗΣ ΓΕΡΟΛΎΜΠΟΣ
ΤΟ ΞΎΠΝΗΜΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ
ΓΎΡΩ ΑΠΟ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙ
Να δημιουργεί κόσμους που σε κάνουν να νιώθεις ευτυχισμένος επιθυμεί η Μάγια Zαφειροπούλου-Μαρτίνου.
Αυτή είναι η συνταγή πίσω από τη δημιουργία του brand, αλλά πλέον και του καταστήματος, Crini & Sophia.

AWAKENING THE SENSES

AROUND A TABLE
Maya Zafeiropoulou-Martinou’s desire to create worlds that induce
happiness is the recipe behind her Crini & Sophia brand and new store.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Ι. ΑΝΕΣΤΗ. / BY KATERINA I. ANESTI

«Πρέπει όλα, κάθε χώρο, κάθε γωνία, να τα σκέφτεσαι σαν να
είναι μια φωτογραφία. Να χρησιμοποιείς το φως ή όποιο άλλο
μέσο χρειάζεται για να δημιουργείς συναισθήματα». Η συμβουλή
του ρηξικέλευθου και οραματιστή σκηνοθέτη και εικαστικού
Μπομπ Γουίλσον στη Μάγια Ζαφειροπούλου-Μαρτίνου έγινε
κάτι σαν μότο και συνάντησε την ανάγκη που είχε από μικρή να
δημιουργεί όμορφους κόσμους για να τους μοιράζεται με όσους
αγαπά. Έτσι, λίγα χρόνια πριν, γεννήθηκε το Crini & Sophia,
ένα brand που εστιάζει στο tableware, με επιλεγμένα προϊόντα,
ανεπιτήδευτης αισθητικής. Από τον Δεκέμβριο απέκτησε το δικό
του κατάστημα στην οδό Χάρητος 9, δημιουργώντας μια νησίδα
στον χάρτη της τέχνης και του homeware.
Πάντα τρεφόταν από την τέχνη. Σπούδασε Πολιτικές Επιστή-
μες και Σκηνογραφία Θεάτρου (Βarnard College) στο Columbia
University, ενώ παρακολούθησε το πρόγραμμα Χορού στο
“You have to think of everything, every space, every corner, as if it were
a photograph. To use light, or whatever other medium you need, to create
emotions.” These words by visionary theatre director and visual artist
Robert Wilson to Maya Zafeiropoulou-Martinou became something of a
motto and met the need she had from a young age to create beautiful
worlds to share with her loved ones. With these thoughts in mind, she
founded, a few years ago, Crini & Sophia, a tableware brand offering
select, unpretentious, handmade products. In December, the brand
acquired its own shop in Athens’ up-market Kolonaki district, at 9 Haritos,
thus establishing itself on the map of art and homeware.
She has always been nourished by art. She studied Political Sci-
ence and Theatre Design (Barnard College) at Columbia University, and
attended a dance programme at the Juilliard School in New York City.
Theatre, music, sets, costumes, all began to coalesce inside her, perme-
ating her work. “I love to create worlds that stimulate all the senses. The

60 - blue magazine
 GRECOTEL

A H OTE L TO L IVE ®

thedolli.com M I T RO P O LEO S 49 , AT H EN S G R E E C E
 art ● Crini & Sophia
ESI SEILERN PHOTOGRAPHY
Julliard School στη Νέα Υόρκη. Το θέατρο, η μουσική, τα παρα-
σκήνια, τα σκηνικά, τα κοστούμια, η δημιουργία ατμόσφαιρας
αποκωδικοποιήθηκαν μέσα της και έτσι μεταγγίστηκαν στη δου-
λειά της. «Αγαπώ να δημιουργώ κόσμους όπου διεγείρονται όλες
οι αισθήσεις. Το σημαντικό είναι να αισθάνεσαι καλά, ευτυχισμέ-
νος και στη συνέχεια να δημιουργείς μια πλατφόρμα για όμορφες
στιγμές και συζητήσεις. Μου αρέσει να καλώ κόσμο γύρω από
ένα τραπέζι και κάθε φορά να τους εκπλήσσω με κάτι διαφορε-
τικό», λέει στο Blue. Έτσι γεννήθηκε το Crini & Sophia, που
φέρει τα ονόματα των τριών θυγατέρων της: Χριστίνα, Ειρήνη
και Σοφία. Απουσιάζει δηλαδή το όνομα του γιου της, που γεν-
νήθηκε πριν από λίγους μήνες.
Τραπεζομάντιλο και πετσέτες της σειράς «Wonderland» και
πιάτα δημιουργίες του Arch Athens ειδικά για το Crini &
Sophia / Tablecloth and napkins by “Wonderland Collection”
and plates created by Arch Athens for Crini & Sophia.
ESI SEILERN PHOTOGRAPHY
62 - blue magazine
Δημιουργίες από τη σειρά «Rêve Tropical»
/ Creations from the “Rêve Tropical” Collection
important thing is to feel good and happy, and then create a platform
for beautiful moments and conversations. I like to invite people around
a table and surprise them with something different each time,” she tells
Blue. That led to the creation of Crini & Sophia, named after her three
daughters, Christina, Irini and Sophia (the name of her fourth child, a
son, born just a few months ago, is not included).
Zafeiropoulou-Martinou got her business rolling with a range of
tablecloths, table runners and napkins, all 100% linen. “It is important
for me to use environmentally friendly materials. After all, everything is
connected to nature, to earthly things,” she notes. Gradually, she built
her brand through collaborations to create plates and glasses. New York-
based sculptor Lana Kova created two different series with Japanese
Τραπεζομάντιλο και πετσέτα της σειράς «Botanical
Garden» και πιάτα της σειράς «Dots» που
δημιούργησε η Lana Kova. / Tablecloth and napkins
from the “Botanical Garden” Collection and plates
created by Lana Kova, from the “Dots” Collection.
ESI SEILERN PHOTOGRAPHY
 art ● Crini & Sophia
Η εκκίνηση έγινε με τη δημιουργία μιας σειράς από τραπε-
ζομάντιλα, runners, πετσέτες σε 100% λινό. «Είναι σημαντικό
για μένα να χρησιμοποιούμε υλικά φιλικά προς το περιβάλλον.
Εξάλλου, τα πάντα είναι συνδεδεμένα με τη φύση, με γήινα πράγ-
ματα». Σταδιακά άρχισε να χτίζει το brand μέσα από συνεργασίες
για τη δημιουργία πιάτων και ποτηριών. Η γλύπτρια Lana Kova,
που ζει στη Νέα Υόρκη, δημιούργησε δύο διαφορετικές σειρές
με ιαπωνικές αναφορές: την «Dots», με τις διάσπαρτες χρωματι-
στές βούλες, και την «Caviar», που εμπνεύστηκε όταν ήρθε στην
Ελλάδα και ξετρελάθηκε με τα βότσαλα στις παραλίες και τον
τρόπο που αλλάζουν χρώμα όταν τα βρέχει η θάλασσα. Όλες οι
συλλογές συνοδεύονται από τα αντίστοιχα λινά τραπεζομάντιλα,
σουπλά, runners, πετσέτες.
Το Arch Athens δημιούργησε μια σειρά πιάτων εμπνευσμέ-
νων από φυτά και φύλλα της φύσης, αλλά και κάποια που φέρουν
επάνω ζωγραφισμένα μανιτάρια, από αυτά που συναντάμε στα
ελληνικά βουνά. Μια σειρά με κεντημένες πολύχρωμες πετσέτες
παρουσιάζονται σε συνεργασία με την υφαντουργία Μέντης του
Μουσείου Μπενάκη, ενώ τα ποτήρια από κρύσταλλο Μουράνο
To μπρούντζινο πόμολο, με κυρίαρχο το μάτι, είναι μια
γλυπτική δημιουργία της Ελένης Βερναδάκη.
/ The bronze doorknob, with a dominant eye motif, is
a sculptural creation by Eleni Vernadaki.
ΓΙΏΡΓΗΣ ΓΕΡΟΛΎΜΠΟΣ
64 - blue magazine
To κατάστημα του Crini & Sophia. Κυριαρχεί ο μεταλλικός πάγκος που
δημιούργησε η θρυλική Ελένη Βερναδάκη. / The Crini & Sophia store. The
metal bench created by legendary Eleni Vernadaki dominates the space.
ΓΙΏΡΓΗΣ ΓΕΡΟΛΎΜΠΟΣ
references: “Dots,” featuring a scattering of coloured dots, and “Caviar,”
inspired by a trip to Greece, during which Kova became infatuated with
the pebbles on the beaches and the way they changed colour when they
got wet. All collections are accompanied by matching linen tablecloths,
place mats, table runners, and napkins.
Arch Athens created a range of tableware inspired by plants and
leaves, including some depicting mushrooms found in the Greek moun-
tains. A range of embroidered, colourful towels was created in collabora-
tion with the Benaki Museum’s Mentis textile factory, while Murano crystal
glasses were created especially for Crini & Sophia by Laguna B in Venice.
“We believe in the power of partnerships and will continue to do more
of them,” Maya Zafeiropoulou-Martinou says, taking the opportunity to
reveal plans of a prospective addition to the Crini & Sophia collection
in collaboration with Martina Mondadori and Cabana Magazine, to be
presented in March. In the summer, Martinou will launch a collection
that is being created in collaboration with Lauren Santo Domingo and
Moda Operandi.
Her sense of style and need to create environments of coexistence
and intimacy are reflected in the store at 9 Haritos, which combines
H μεταλλική γλυπτική δημιουργία του Σωκράτη
Σωκράτους, που παραπέμπει στον Αμαζόνιο. / Socratis
Socratous’s Amazon-inspired sculptural installation.
ΓΙΏΡΓΗΣ ΓΕΡΟΛΎΜΠΟΣ
ΓΙΏΡΓΗΣ ΓΕΡΟΛΎΜΠΟΣ art ● Crini & Sophia

δημιουργεί για την Crini & Sophia η Laguna B στη Βενετία.

«Πιστεύουμε στη δύναμη των συνεργασιών, θα συνεχίσουμε
και θα τις επεκτείνουμε», μας λέει η Μάγια Ζαφειροπούλου-
Μαρτίνου. Αποκαλύπτει μάλιστα ότι τον Μάρτιο θα παρουσιαστεί
μια νέα συλλογή που δημιουργεί το Crini & Sophia σε συνεργασία
με τη Martina Mondadori και το περιοδικό Cabana. Το καλοκαίρι
θα παρουσιαστεί η συλλογή που θα δημιουργήσει σε συνεργασία
με τη Lauren Santo Domingo και τη Moda Operandi.
H αισθητική και η ανάγκη της να δημιουργεί χώρους συνύπαρ-
ξης, οικειότητας, αντικατοπτρίζεται απόλυτα στο κατάστημα της
οδού Χάρητος 9. Χωρίς εντυπωσιασμούς, αλλά με συναντήσεις
άκρως εικαστικές. Η εμπειρία αρχίζει από τον δρόμο, όπου ανα-
σηκώνεις τα μάτια για να δεις το κατάστημα στον ημιώροφο και
αντικρίζεις μια σειρά από μαύρα παραταγμένα γλυπτά – είναι τα
πόδια του μεγάλου μεταλλικού πάγκου που σχεδίασε ειδικά για
τον χώρο η θρυλική Ελένη Βερναδάκη.
Αγγίζεις το πόμολο για να σπρώξεις την πόρτα και ουσιαστικά
ακουμπάς ένα γλυπτό: τα βαριά μπρούντζινα μάτια που σχεδίασε
επίσης η Ελένη Βερναδάκη. Και μετά πέφτεις στη μαγεία ενός
πολύχρωμου, μεταλλικού, πληθωρικού Αμαζονίου. Είναι τα δύο
έργα, μεγάλες γλυπτικές εγκαταστάσεις, που σχεδίασε ειδικά
για τον χώρο ο εικαστικός Σωκράτης Σωκράτους. Στο πάτωμα,
μια επιφάνεια πράσινου μαρμάρου Τήνου με λευκές φλέβες και
στο κέντρο, σαν νούφαρο, μια επιφάνεια κόκκινου μαρμάρου
Ριτσώνας. Πάνω της, ο πάγκος της Ελένης Βερναδάκη μοιάζει να
ίπταται. Tα γλυπτικά φωτιστικά του Μιχάλη Αναστασιάδη δημι-
ουργούν έναν ζεστό φωτισμό, ενώ μοιάζουν με φιγούρες μέσα
στον χώρο.
«Αυτό ακριβώς ήθελα. Να δημιουργήσω ένα μαγαζί με
μικρές εκπλήξεις ομορφιάς και αισθητικής, που να σε κάνει
ευτυχισμένο», λέει η Μάγια Ζαφειροπούλου-Μαρτίνου καθώς
ξεδιπλώνει και - με μια κίνηση που θυμίζει χορογραφία - υψώ-
νει και τοποθετεί πάνω στον πάγκο ένα τραπεζομάντιλο από
την αγαπημένη της σειρά «Shapes». Γεωμετρικά σχέδια που ως
περίγραμμα θυμίζουν έργο του Γιάννη Μόραλη, έχουν όμως τη
χρωματική πολυφωνία και τόλμη ενός έργου του Μιρό. Τελικά,
η διέγερση των συναισθημάτων μπορεί να γίνει τόσο αβίαστα:
κοιτάζοντας ένα τραπεζομάντιλο σαν κι αυτό να ξεδιπλώνεται
και να πέφτει αργά πάνω σε ένα τραπέζι, όπου η αγάπη, τα γέλια
ΓΙΏΡΓΗΣ ΓΕΡΟΛΎΜΠΟΣ
striking artistic elements in an unpretentious manner. The experience
begins before you enter the store; as you look up to the mezzanine, you
are confronted with a line of black sculptures – they are the legs of a
large metal counter designed especially for the space by legendary artist
Eleni Vernadaki.
Even the doorknobs are, in fact, sculptures – heavy bronze eyes, also
designed by Vernadaki. Upon entering, visitors encounter the magic of
a colourful, metallic landscape created for the store by artist Socratis
Socratous in the form of two sculptural installations, inspired by the
Amazon rainforest. The floor is made of green Tinos marble with white
veins, with a water lily-shaped island of red Ritsona marble in the centre.
The counter, designed by Vernadaki, appears to float over this surface.
Michael Anastassiades’ sculptural light fixtures, created to resemble
human figures in the shop’s space, provide soft illumination.
“That’s exactly what I wanted; to create a shop with small surprises
of beauty and style that make you happy,” says Zafeiropoulou-Martinou,
as she unfolds a tablecloth from her favourite “Shapes” series onto the
counter in a dance-like movement. The outlines of its geometric shapes
are reminiscent of the work of Yiannis Moralis, but their colourful polyph-
ony and boldness are evocative of Joan Miró. That’s how easy it is to stir
up the emotions, it seems: by witnessing a tablecloth like this one unfold
and slowly fall onto a table where love, laughter, and emotion will be
shared like warm bread between fellow diners.
Info: www.criniandsophia.com, 9 Haritos, Kolonaki
ΓΙΏΡΓΗΣ ΓΕΡΟΛΎΜΠΟΣ

και η συγκίνηση θα μοιραστούν όπως το ζεστό ψωμί μεταξύ των

συνδαιτυμόνων.
Info: www.criniandsophia.com, Xάρητος 9, Κολωνάκι

66 - blue magazine
 INCLUDED
in the Condé Nast Traveler’s
Gold List 2024

This collection of 75 resorts and hotels represents hundreds

of hours of researching, scouting, and impassioned
debating by Condé Nast’s team of editors in seven cities
across the globe. But more than that, it reflects their
ongoing love affair with the places where they stay, which
often become their getaways to entire destinations.

NAMED N.1
Best Hotel in the UK
Destination Spa in the World
UK Hotel Spa
at Conde Nast Traveler 2023

LUCKNAM PARK HOTEL & SPA, COLERNE, WILTS, SN14 8AZ

Tel: +44 (0) 1225 742777 | lp.reservations@lucknampark.co.uk
SITUATED NEAR BATH, UK, OUR 5-STAR COUNTRY HOUSE
HOTEL IS YOUR HOME AWAY FROM HOME. ONLY 1.5
HOURS FROM LONDON BY TRAIN.

Lucknam Park Hotel & Spa

is an elegant country house
hotel, and proud Relais &
Châteaux property, in
Wiltshire, set within 500
acres of listed parkland.
Dating back to 1720, this
Palladian mansion
encompasses 42 individually
styled rooms and suites, as
well as seven luxuriously
appointed cottages which are
perfectly suited to families or
larger groups of friends.
Lucknam Park showcases an
outstanding Michelin-starred
restaurant, Restaurant Hywel
Jones, as well as a less formal
dining experience at the
Walled Garden Restaurant.

Enclosed by charming walled gardens and manicured lawns, The

Spa at Lucknam Park - now considered the number one in the
world - was recently relaunched with highly exclusive partners
including 111SKIN, Hydrafacial and KLORIS. The Spa’s facilities
also include an indoor/outdoor hydrotherapy pool, cryotherapy
chamber and thermal cabins featuring Japanese salt, amethyst and
aromatic steam rooms. Meanwhile, the hotel’s exceptional
Equestrian Centre allows guests to explore the estate on horseback.
‘Freshly
ground,
not
capsuled.’

Απολαύστε, όπως ο Roger Federer, με τη Z10 ζεστές

και Cold Brew παρασκευές καφέ.
Roger Federer, διακεκριμένος Ελβετός τενίστας και πρεσβευτής της JURA από το 2006 jura.com

Επίσημος Αντιπρόσωπος: ΒΕRSON | T: +30 210 9478732 | E: info.jura@sarafidisgroup.gr

 OΙ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΝΕΕΣ ΑΦΙΞΕΙΣ / BEST NEW ARRIVALS
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΩΤΗΣ ΒΑΛΛΑΤΟΣ / EDITED BY FOTIS VALLATOS
ΑΘΗΝΑ
Επιστροφή στις ρίζες
Αντικείμενα και γεύσεις επιλεγμένα με τη μνήμη των αισθήσεων προσκαλούν τους
επισκέπτες του 10AM Apotheke σε μια ξεχωριστή εμπειρία αγορών, που θέτει
στο επίκεντρο την ελληνική φύση, το ακατέργαστο και την απλότητα. Χωροθετη-
μένο στο υπόγειο μιας κομψά ανακαινισμένης αποθήκης της δεκαετίας του 1970,
που σήμερα στεγάζει το 10AM Lofts, το concept store φιλοξενεί τη συλλογή που
έχει επιμεληθεί η –ιδιοκτήτρια του χώρου και διευθύντρια του πρακτορείου καλ-
λιτεχνών μόδας 10AM– Εύα Παπαδάκη, με φόντο μια επιβλητική σκηνογραφία,
την οποία συνθέτουν τα βιομηχανικά στοιχεία του ατμοσφαιρικού, ψηλοτάβανου
χώρου, τα έπιπλα-αντίκες και οι βιντεο-προβολές στους ακατέργαστους τοίχους.
Η συλλογή περιλαμβάνει μια σειρά από είδη σπιτιού, καλλυντικά και είδη μαγειρι-
κής που παράγονται χειροποίητα σε όλη την Ελλάδα – μεταξύ αυτών θυμίαμα και
κεριά με φυσικό μελισσοκέρι από μοναστήρι του Αγίου Όρους, ανθό αλατιού από
τις αλυκές Μεσολογγίου, βιολογική μαλοτήρα από τα ορεινά της Κρήτης, καρτ
ποστάλ και ημερολόγια στην πιο απλή και φυσική μορφή τους, ένα ιδιαίτερο ψωμί
μόνο με καρπούς και αποξηραμένα φρούτα, αλλά και άρτο, καθώς και αντικείμενα
Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών, δημιουργημένα αποκλειστικά για το κατάστημα.
• 10AM Apotheke, 10AM lofts, Λεχφ. Κχνσταντινουπόλεχς 82,
τηλ. 212-10.15.255, ανοιχτά κάθε Σάββατο 11 π.μ. - 7 μ.μ. ή κατόπιν ραντεβού
ATHENS
Back to the roots
10AM Apotheke concept store treats visitors to a special shopping
experience focused on Greek nature and simplicity through objects
and flavours that are designed to satisfy the senses. Located in the
basement of an elegantly renovated 1970s warehouse that now
houses the 10AM Lofts complex, the concept store hosts a collec-
tion curated by the owner of the space and director of the 10AM
fashion agency, Eva Papadaki. The decor of the concept store’s
atmospheric, high-ceilinged space setting consists of industrial ele-
ments, antique furniture, and video projections on untreated walls.
The collection includes a range of household items, cosmetics and
cooking utensils, all handmade in various parts of Greece. These
include incense and candles made of natural beeswax at a monas-
tery on Mount Athos, sea salt blossom from the salt pans of Mes-
solongi, organic mountain tea from Crete, elegant postcards and
calendars, bread made with nuts and dried fruit, as well as objects
created exclusively for the store by artists from Greece and abroad.
• 10AM Apotheke, 10AM lofts, 82 Konstantinoupoleos,
tel. 212-10.15.255, open Saturdays, 11:00-19:00, or upon arrangement
blue magazine - 71
 ● Athens

Ελληνικό μπιστρό
Μπιστρό με ελληνικό χαρακτήρα και απρόσκοπτη θέα στην Ακρόπολη και στις στέγες της
Πλάκας, το Okra βρίσκεται σκαρφαλωμένο στον τελευταίο όροφο ενός κτιρίου της Μητρο-
πόλεως, σε μια λιτή αλλά φιλόξενη σάλα με πάτωμα σκακιέρα, μπαμπού καρέκλες και μεγάλες
τζαμαρίες που οδηγούν σε μια κομψή βεράντα. Στον κατάλογο, γνώριμα πιάτα της ελληνικής
κουζίνας ερμηνεύονται δημιουργικά, όπως τα θράψαλα με σέσκουλα, άγουρες ντομάτες και
κεφίρ, οι ανθοί και τα κολοκύθια τους με κατσίκι, σιτάρι και σάλτσα αυγολέμονο και το λεμο-
νάτο, ψητό κοτόπουλο με σπιτικό ξινόχοντρο τραχανά, ενώ και η λίστα κρασιών, μπίρας και
αποσταγμάτων περιλαμβάνει ετικέτες αποκλειστικά ελληνικής παραγωγής.
• Okra, Μητροπόλεχς 82, Μοναστηράκι, τηλ. 210-32.17.700

Greek bistro
Okra, a Greek-style bistro offering unobstructed views of the Acropolis and the rooftops
of Plaka, is perched on the top floor of a building on Mitropoleos Street, in a simple but
welcoming space with a chessboard floor, bamboo chairs, and large windows opening to
an elegant terrace. The menu features familiar yet creatively interpreted Greek cuisine,
including flying squid with chard, unripe tomatoes and kefir, courgette with goat, wheat and
egg-lemon sauce, as well as lemon-flavoured roast chicken with homemade xinochondros.
The wines, beer and spirits on offer are exclusively Greek.
• Okra, 82 Mitropoleos, Monastiraki, tel. 210-32.17.700

Wine bar με ωποψη Γεύσεις από Κρήτη

Η πιο πρόσφατη αθηναϊκή άφιξη στον χώρο του κρασιού δανείζεται το
όνομά της από την ομώνυμη γαλλική ποικιλία σταφυλιών και κρύβεται πίσω
από μια περίτεχνη σιδερένια πόρτα ενός πανέμορφου αρ ντεκό κτιρίου
των Εξαρχείων. Στο εσωτερικό, τα παλιά τσιμεντοπλακάκια στο πάτωμα
αναδεικνύονται από τις μαύρες και ξύλινες επιφάνειες, ενώ η δράση επι-
κεντρώνεται γύρω από μια μεγάλη γωνιακή μπάρα με σκούρο πράσινο
μάρμαρο. Λίστα κρασιών με προσωπικότητα, με ετικέτες από ελληνικό και
διεθνή αμπελώνα (με αρκετές επιλογές σε ετικέτες ήπιας φυσικής οινοποί-
ησης) και μικρό μενού επιμελημένο από τον Μίλτο Αρμένη, με πιάτα όπως
το καψαλισμένο λάχανο με σάλτσα ανανά, ajo blanco και αμύγδαλα και η
καβουροσαλάτα με πράσινο μήλο και καρύδια πεκάν.
•Gamay, Ζχοδόχου Πηγής 42, Εξάρχεια, τηλ. 210-38.07.311
Wine bar with an attitude
The latest arrival on Athens’ wine circuit, named after a French grape
variety, is hidden behind the ornate cast iron door of a beautiful art deco
building in Exarchia. Inside, the old cement floor tiles are brought to life
by the black and wooden surfaces, while the action centres around a
large corner bar of dark green marble. The distinctive wine list features
Greek and imported wines, including many natural selections. The com-
pact menu, curated by chef Miltos Armenis, offers dishes such as charred
cabbage with pineapple sauce, ajoblanco and almonds, and crab salad
with green apple and pecans.
• Gamay, 42 Zoodochou Pigis, Exarchia, tel. 210-38.07.311
Ο Σφακιανός σεφ Σήφης Μανουσέλης έστησε στα Ιλίσια ένα εστιατό-
ριο επικεντρωμένο στις γεύσεις της Κρήτης. Σάλα που αποπνέει σπιτική
θαλπωρή, με γήινα χρώματα, φυσικό ξύλο και φωτογραφίες με τοπία και
ανθρώπους της Κρήτης στους τοίχους, ενώ από την ανοιχτή κουζίνα βγαί-
νουν όλα τα περίφημα πιάτα του νησιού, από κουκόφαβα με κρεμμύδι
και αγκινάρα τουρσί και σπιτικό ξιδάτο λουκάνικο με οφτή πατάτα μέχρι
αντικριστό, κουνέλι τηγανητό με σάλτσα μαρουβά, πιλάφι με ζυγούρι και
ξεροτήγανα με πετιμέζι και παγωτό ανθότυρο-μέλι. Εμφιαλωμένες ρακές,
μπίρες από μικροζυθοποιίες του νησιού και μια λίστα με περίπου 50 κρα-
σιά από τον κρητικό αμπελώνα.
•Αορίτης - Κρήτης Θύμισες, Μαιάνδρου 15, Ιλίσια, τηλ. 210-72.55.699
Cretan flavours
Chef Sifis Manouselis, from Sfakia, Crete, has established a restaurant
in Athens that is dedicated to the cuisine of his homeland. Its cosy dining
space is characterised by earthy colours, natural wood, and photos of
landscapes and Cretan people on the walls. The classic Cretan recipes
from the open kitchen include koukofava (broad beans purée) with onion
and pickled artichoke; vinegar-flavoured homemade sausage with baked
potato; antikristo (barbecued meat); fried rabbit with Marouvas wine
sauce; lamb pilaf; as well as xerotigana sweet fries with grape syrup and
ice cream. The drinks list includes bottled raki selections, Cretan craft
beers, as well as roughly 50 wine labels from the island.
• Aoritis – Kritis Thymises, 15 Meandrou, Ilisia, tel. 210-72.55.699

72 - blue magazine
 ● Athens

Street food βιωσιμότητα Street food sustainability

Το νέο εστιατορικό πρότζεκτ του σεφ Αλέξανδρου Τσιο-
τίνη εξερευνά τη street food γαστρονομία υπό το πρίσμα
της βιωσιμότητας, σε έναν μοντέρνο χώρο με χαλαρή
ατμόσφαιρα, που απλώνεται και έξω στα τραπέζια στο
μεγάλο πεζοδρόμιο της Κεραμεικού. Στην ανοιχτή κου-
ζίνα, υλικά που περίσσεψαν από το παρακείμενο –βρα-
βευμένο με αστέρι Michelin– αδελφό εστιατόριο CTC
μεταμορφώνονται σε ένα δυναμικό μενού με πιάτα ημέ-
ρας: από fish & chips με τραγανό καλαμάρι, μαγιονέζα
βασιλικού, ντοματίνια κονφί, παρμεζάνα, σκόρδο και
κουκουνάρι μέχρι ένα mac & cheese με μάγουλα από
black angus. Εξαιρετικό και το μενού των μπέργκερ, με
προτάσεις όπως το double smashed burger με μοσχα-
ρίσιο κιμά και το fish burger με μαριναρισμένο σκου-
μπρί και λαχταριστά συνοδευτικά, όπως οι λουκουμάδες
πατάτας με παστουρμά και σάλτσα παλαιωμένου τσέ-
νταρ. Κοκτέιλ από κάνουλα και σπιτικό παγωτό μηχανής.
• Ortsag, Κεραμεικού 93-95, τηλ. 210-34.12.658
Ortsag, the latest venture by chef Alexandros Tsio-
tinis, owner of Michelin-starred CTC, explores sus-
tainable street food gastronomy in a modern space
with a relaxed atmosphere and tables on the wide
Kerameikos Street sidewalk. This spot utilises leftover
ingredients from Tsiotinis’ adjacent CTC restaurant
for a delicious menu of daily specials including fish
and chips with crispy squid, basil mayonnaise, cherry
tomato confit, parmesan, garlic and pine nuts, and
mac and cheese with black angus cheeks. The burger
menu is also excellent, with selections including dou-
ble smash burger with ground beef, and fish burger
with marinated mackerel, served with delicious sides
such as potato dumplings with pastirma (air-dried
cured beef) and aged cheddar sauce. Cocktails are
served on tap, and there is also homemade soft-serve
ice cream on offer.
• Ortsag, 93-95 Kerameikou, tel. 210-34.12.658

Νέες Σεϋχέλλες Οίνος στο Ωδείο Γαστρονομικό

Το αγαπημένο new age οινομαγειρείο του Κερα-
μεικού ανανεώθηκε και επαναλειτουργεί με νέα
διεύθυνση από το τρίο των σεφ Φώτη Φωτεινό-
γλου, Κλεομένη Ζουρνατζή και Γιάννη Μαρκα-
δάκη. Η κουζίνα δουλεύει κυρίως με πρώτες
ύλες μικρών Ελλήνων παραγωγών, με ένα μέρος
του μενού να εναλλάσσεται ανάλογα με τα δια-
θέσιμα προϊόντα και μπορεί να περιλαμβάνει
μπακαλιαράκια με φασόλια Δομοκού, σουγάνια
(κρεμμυδοντολμάδες) με βοδινή ουρά και στα-
φίδες καθώς και τις περίφημες παπαρδέλες που
πλέον έρχονται με σπιτικό καβουρμά και γαλο-
τύρι. Κρασιά και αποστάγματα από επιλεγμένα
ελληνικά οινοποιεία και μπίρες από εγχώριες
μικροζυθοποιίες.
• Σεϋχέλλες, Κεραμεικού 49, τηλ. 211-18.34.789
New Seychelles
The Kerameikos district’s much-loved mod-
ern eatery Seychelles has been revamped and
relaunched under new management, a trio
of chefs comprising Fotis Foteinoglou, Kle-
omenis Zournatzis, and Yannis Markadakis.
They mainly use ingredients supplied by small-
scale domestic producers. Part of the menu
changes depending on product availability and
can include cod with Domokos beans, souga-
nia (stuffed onions) with oxtail and raisins, as
well as their renowned pappardelle pasta, now
served with homemade kavourmas (cold cut
meat) and galotyri cream cheese. The drinks list
features wines and spirits from selected Greek
wineries and beers from local microbreweries.
• Seychelles, 49 Kerameikou, tel. 211-18.34.789
Στο διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο της Αδρι-
ανού που φιλοξενούσε για χρόνια το Ωδείο
Athenaeum Μαρία Κάλλας, η Φωτεινή Παντζιά
(By the Glass) και ο Άγγελος Δαμουλιάνος
(botilia.gr) έχουν στήσει ένα καλαίσθητο wine
restaurant που αναδεικνύει σε πρωταγωνιστές
το κρασί και τα προϊόντα επιλεγμένων Ελλήνων
παραγωγών. Εποχιακές προτάσεις για κάθε
ώρα της ημέρας σε ένα μενού επιμελημένο
από τη σεφ Σταυριανή Ζερβακάκου (τραβηχτή
πίτα με λουκάνικο Μάνης και χόρτα, γιουφκά-
δες Θάσου με παστουρμά, χταπόδι στιφάδο
με κυδώνια Ολύμπου κ.ά.) και οινική λίστα με
έμφαση στον ελληνικό αμπελώνα.
• Oh! Dio, Αδριανού 3, Θησείο,
τηλ. 210-32.13.170
Wine in the old conservatory
Fotini Pantzia, owner of Athens wine bar and
bistro By the Glass, and Angelos Damoulianos,
founder of the online wine shop botilia.gr, have
joined forces to establish a stylish wine res-
taurant with a focus on wine and products by
select Greek producers in the listed neoclassi-
cal building on Adrianou Street in Thissio that
used to house the Athenaeum Maria Callas
Conservatory. The wine restaurant’s all-day
seasonal menu, curated by chef Stavriani
Zervakakou, includes travichti fried pie with
Mani sausage and greens, Thasos gioufkades
(homemade pasta) with pastirma, and octo-
pus stew with Mt Olympus quince. The wine
list mostly contains Greek wines.
• Oh! Dio, 3 Adrianou, Thissio, tel. 210-32.13.170
μανιφέστο
Στην κορυφή του Εθνικού Μουσείου Σύγχρο-
νης Τέχνης (ΕΜΣΤ), σε μια καλαίσθητη σάλα με
πανοραμική θέα στον αττικό ορίζοντα, το Nyn
Esti έχει ως κεντρικό άξονα της φιλοσοφίας του
τη βιώσιμη γαστρονομία, με τη χρήση βιολογι-
κών υλικών και την εφαρμογή πρακτικών που
μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Στην
κουζίνα, ο σεφ Σταμάτης Μισομικές ενώνει την
ελληνική παράδοση με τη σύγχρονη γαστρονο-
μία, έχοντας στήσει τρία διαφορετικά μενού
γευσιγνωσίας με εποχιακά υλικά μικρών παρα-
γωγών και δημιουργίες όπως τα Ριζώματα (ρίζες
βιοδυναμικής καλλιέργειας με άρτυμα φτιαγ-
μένο από τις φλούδες τους).
• Nyn Esti, ΕΜΣΤ, Λεχφ. Καλλιρρόης
και Αμβρ. Φραντζή, τηλ. 210-36.08.591
Culinary statement
Perched on top of the National Museum of
Contemporary Art (EMST), in a stylish space
offering a panoramic view of the Athens
skyline, Nyn Esti is dedicated to sustainable
gastronomy, using organic ingredients and
practices that are designed to limit their envi-
ronmental footprint. Chef Stamatis Misomikes
merges Greek tradition with modern gastron-
omy through three different tasting menus
featuring seasonal ingredients by small-scale
producers and creations such as biodynami-
cally grown roots with seasoning made from
their peels.
• Nyn Esti, EMST, Kallirrois Avenue
& Amvrosiou Frantzi, tel. 210-36.08.591

74 - b l u e m a g a z i n e
 ● Greece
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ζero waste cocktail bar
Το Hive2O μεταφέρθηκε από την αγορά Μοδιάνο σε ένα πανέμορφο
διατηρητέο στην Παύλου Μελά. Απλωμένο σε διαφορετικά επίπεδα
με καθαρές γραμμές, γεωμετρικές φόρμες, ιδιαίτερο φωτισμό και
urban pop διακόσμηση, στηρίζει τη λειτουργία σε zero-waste πρα-
κτικές. Λίστα με premium cocktail, για την παρασκευή των οποίων
αξιοποιούν τα φρούτα και τα λαχανικά στο σύνολό τους, από τη
φλούδα μέχρι τον καρπό, παρασκευάζουν τα δικά τους σιρόπια, ενώ
προμηθεύονται τα υλικά από τοπικούς παραγωγούς σε ακτίνα οκτώ
χιλιομέτρων, όσο είναι και η απόσταση που μπορεί να διανύσει μία
μέλισσα για να βρει το νέκταρ που χρειάζεται και να το μεταφέρει
στην κυψέλη (hive).
• Ηive2O, Παύλου Μελά 26
THESSALONIKI
Ζero waste cocktail bar
Hive2O has relocated from Modiano Market to a stunning histor-
ical building on Pavlou Mela Street. The establishment is spread
across various levels, characterized by clean lines, geometric
shapes, unique lighting, and an urban pop aesthetic, and founded
on zero-waste practices. The venue offers a list of premium cock-
tails, crafted using fruits and vegetables from peel to pulp. They
make their own syrups and aim to source ingredients from local
suppliers within an eight-kilometer radius — the maximum distance
a bee can travel to gather nectar and return to its hive.
• Ηive2O, Pavlou Mela 26
76 - blue magazine
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Άρωμα Ανατολής
Το Laziza φέρνει αυθεντικές γεύσεις Ανατολής σε έναν μικρό χώρο
βιομηχανικής αισθητικής, εστιάζοντας στις ποιοτικές πρώτες ύλες και
στις σπιτικές παρασκευές. Παραδοσιακές συνταγές από τη Συρία, την
Αίγυπτο και το Ιράκ συνθέτουν ένα σύντομο μενού, που περιλαμβάνει
από σάντουιτς με ιρακινή πίτα που ψήνονται στον φούρνο τη στιγμή της
παραγγελίας (από shawarma με μπούτι κοτόπουλο ή φιλέτο μοσχάρι και
σάντουιτς με φαλάφελ μέχρι εκδοχές με μοσχαρίσιο κεμπάπ ή μανιτάρι)
και μια σούπα ημέρας, όπως η πατατόσουπα με τζίντζερ και μυρωδικά.
Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε και το αιγυπτιακό αναψυκτικό με γεύση
μήλο ή ανανά.
• Laziza street food, Αγίας Σοφίας 58, τηλ. 2310-269.299
THESSALONIKI
Anatolian scent
Laziza has brought authentic Anatolian flavours to a small industrial
space through an approach focused on quality ingredients and home-
made goods. Traditional recipes from Syria, Egypt, and Iraq make up
the compact menu. Selections include Iraqi pita sandwiches, baked in
the oven, on the spot, such as shawarma with chicken leg or beef fillet;
toasted sandwiches with either falafel, beef kebab or mushroom; and
a soup of the day, such as potato soup with ginger and herbs. Don’t
forget to try the Egyptian apple- or pineapple-flavoured soft drinks.
• Laziza, 58 Agias Sofias, tel. 2310-269.299
ΙΩΑΝΝΙΝΑ
Ηπειρώτικο fusion
Στεγασμένο σε ένα παραδοσιακό αρχοντικό των τελών του 1800 στην
εβραϊκή συνοικία, το Σίλφιον του σεφ Κίμωνα Λίγδα απλώνεται σε ένα
κατάφυτο αίθριο με πηγάδι, πετρόχτιστους τοίχους και θέα στη μεγάλη
ανοιχτή κουζίνα και σε μια αίθουσα στον επάνω όροφο με δύο μοναστη-
ριακά τραπέζια. Κουζίνα με γερές βάσεις στην ηπειρώτικη παράδοση,
χωρίς να λείπουν οι σύγχρονες τεχνικές και τα διεθνή δάνεια, και ένα μενού
που αναδεικνύει τα ντόπια υλικά, με πιάτα όπως το ριζότο κουνουπίδι με
αφρό χοιρινού και καπνιστή πέστροφα, ο μπακαλιάρος με πουρέ αγριό-
χορτων, μπρόκολο και κουνουπίδι σε σάλτσα αφρώδους οίνου Ζίτσας και
τα χοιρινά μάγουλα με πράσο, αφρό σελινόριζας και σαμπαγιόν λεμονιού.
Αξιόλογη λίστα κρασιών.
• Σίλφιον, Κουντουριώτου 50, τηλ. 26510-77.980
IOANNINA
Epirus fusion
Housed in a traditional, 19th-century mansion in Ioannina’s old Jewish
Quarter, Silfion, by chef Kimon Ligdas, has a leafy patio with a well,
stone walls, and views of its large open kitchen, and also features an
upstairs room with two long tables. The cuisine combines traditional
Epirot food with modern techniques and international influences. The
menu highlights local ingredients with dishes such as cauliflower risotto
with pork foam and smoked trout; cod with wild-green puree, broccoli
and cauliflower in a Zitsa sparkling wine sauce; and pork cheek with
leek, celeriac foam and lemon sabayon. The wine list is also very good.
• Silfion, 50 Kountouriotou, tel. 26510-77.980
 D E V EL

O
E N T

PM
M
ST

EN
E
I NV

E A RCH

T
R ES
N
O
OVATI

LIF E
N
IN

EVERY
ACTION
WE TAKE,
REVOLVES
AROUND YOU
Since 1967, we have been improving the lives of millions of people
around the world with our premium generic pharmaceuticals.
Research, development, innovation, and targeted investments
ensure the quality of our products and services.
REVOLVING AROUND YOU, REVOLVING AROUND LIFE.

genepharm.com
 ● Europe

ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ
Η επιστροφή ενός σπουδαίου σεφ
Ο Δανός σεφ Bo Bech επιστρέφει στη γαστρονομική σκηνή της Κοπεγχάγης μετά από
τρία χρόνια απουσίας, με ένα νέο εστιατόριο στην καρδιά της πόλης, που υιοθετεί
μινιμαλιστική σχεδίαση, με τοίχους σε ανοιχτόχρωμες αποχρώσεις του γκρι, κυρί-
αρχο υλικό το ξύλο και ένα ανοιχτό τζάκι που χαρίζει στον χώρο ζεστασιά. Στο μενού,
πιάτα της new nordic κουζίνας με τη θαλπωρή των κλασικών, όπως το ωμό ελάφι με
παντζάρι και σόγια καπνιστή σε σανό, που σερβίρεται με μια ολόκληρη μπαγκέτα και
βούτυρο, τα –ήδη περίφημα λαχανάκια Βρυξελλών στη σχάρα που τα φύλλα τους
τυλίγονται γύρω από χουρμάδες και μπλε τυρί και η αγριόπαπια με κολοκύθα και
γκρέιπφρουτ. Εξαιρετικά επιδόρπια, μεταξύ αυτών και ένα καραμελωμένο ψωμί με
παγωτό μαύρο κάρδαμο.
• Bobe, Grabrodretorv 11, τηλ. +45-31.516.350

COPENHAGEN
Leading chef returns
Danish chef Bo Bech has returned to Copenhagen’s culinary scene following a three-
year absence with Bobe, a new, elegantly designed restaurant in the heart of the city.
It is decorated in shades of grey, with wood as a dominant element, and an open,
cosy fireplace. The menu features New Nordic cuisine as well as classic recipes,
including raw venison with beetroot and smoked soy in hay served with a whole
baguette and butter; their already famous grilled Brussels sprouts wrapped around
dates and blue cheese; and wild duck with pumpkin and grapefruit. The exceptional
dessert selections include caramelised bread with black cardamom ice cream.
• Bobe, 11 Grabrodretorv, tel. +45-31.516.350

ΛΟΝΔΙΝΟ
Φιλιππινέζικο νέας γενιως
Στον τελευταίο όροφο του Kingly Court, η σεφ Florence Mae Maglanoc
ερμηνεύει εκ νέου κλασικά street food των Φιλιππίνων, συνδυάζοντας
αγαπημένες γεύσεις της παιδικής ηλικίας της με σύγχρονες μαγειρικές
τεχνικές και βρετανικά υλικά. Περιπετειώδεις γεύσεις στο μενού, από
kinilaw (στιλ σεβίτσε) με λεπτές φέτες τσιπούρας σε εσπεριδοειδή και
ξίδι και κοτόπουλο Inasal στα κάρβουνα με γαλάκτωμα βουτύρου μέχρι
ντάμπλινγκς με γέμιση γαρίδας και χοιρινού με λευκό καβούρι σε σάλτσα
beurre blanc με λάιμ και λάδι τσίλι, ενώ στα τραπέζια της μοντέρνας σάλας
την τιμητική του έχει και το ube, ένα μοβ γιαμ (λαχανικό) με γλυκιά γεύση,
που εμφανίζεται σε ένα απίθανο επιδόρπιο αλλά και σε ένα γαστρονομικό
espresso martini.
• Donia, Kingly Court, Carnaby Street,
κρατήσεις στο doniarestaurant.com
LONDON
New-generation Filipino cuisine
On the top floor of Kingly Court, chef Florence Mae Maglanoc reinter-
prets classic Filipino street food, combining favourite flavours from her
childhood with modern cooking techniques and British ingredients. Her
menu, filled with thrilling flavours, includes ceviche-type kinilaw with
thin slices of sea bream in citrus and vinegar; charcoal-grilled Inasal
chicken with butter emulsion; shrimp dumplings; and pork with white
crab in beurre blanc sauce with lime and chilli oil. Ube, a purple yam with
a sweet taste, takes centre stage as an ingredient in a fantastic dessert
and a gastronomic espresso martini at this modern and stylish place.
• Donia, Kingly Court, Carnaby Street,
reservations at doniarestaurant.com
STEFANO SCAGLIARINI
ΜΙΛΑΝΟ
Η νέα ζωή μιας ιστορικής τρατορίας
Τρεις νεαροί φίλοι, ένας σεφ-συγγραφέας και δύο σομελιέ, παθιασμένοι με
τα φυσικά κρασιά, έδωσαν νέα ζωή στην ιστορική τρατορία του Μιλάνου,
φέρνοντας στην ανακαινισμένη σπιτικής ατμόσφαιρας σάλα λίγη από τη
γοητεία των παρισινών μπιστρό. Λίγα αλλά καλοεκτελεσμένα πιάτα σε ένα
σύντομο μενού, που τυπώνεται καθημερινά, όπως τα σπαγκέτι τυνησια-
κού στιλ, το ριζότο με κανθαρέλες και οι πατάτες Gloria, ενώ στα γλυκά
ξεχωρίζει μια ερμηνεία του τιραμισού με μπαγιάτικο ψωμί στη θέση των
σαβαγιάρ. Αντί για λίστα κρασιών, προτιμούν να μιλούν οι ίδιοι για τα κρα-
σιά μικρών παραγωγών και κάποια σπάνια «διαμάντια» που διαθέτουν.
• Gloria, Via Mario Pichi 5, τηλ. +39-02.45.474.710
MILAN
New life injected into historic trattoria
Three young friends, a chef-writer and two sommeliers with a passion for
natural wines, have injected new life into Gloria, a historic trattoria in
Milan, bringing some of the charm of Parisian bistros to the renovated
space’s warm and relaxed atmosphere. Its short menu, revised daily,
offers few yet well-executed dishes, including Tunisian-style spaghetti,
chanterelle risotto and Gloria potatoes. As for dessert, a tiramisu ver-
sion made with stale bread instead of sponge fingers, is outstanding.
The spot favours wines by small-scale producers and is amply stocked
with some rare gems.
• Gloria, 5 Via Mario Pichi, tel. +39-02.45.474.710

78 - blue magazine
 ADVERTORIAL

150 ΧΡΌΝΙΑ ΞΕΝΌΔΌΧΕΙΌ ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΝΙΑ:

ALWAYS GRAND
Το 2024, το ξενοδοχείο-σύμβολο γιορτάζει και προσκαλεί τους επισκέπτες
να απολαύσουν εμπειρίες υψηλής αισθητικής και πολυτέλειας.

150 YEARS OF HOTEL GRANDE BRETAGNE:

ALWAYS GRAND
In honor of its 150th birthday in 2024, the iconic hotel invites its guests
to enjoy experiences of high aesthetics and luxury.

Από το 1874, το Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία θεωρείται η ναυαρχίδα στον
χώρο της φιλοξενίας, γράφοντας τη δική του ιστορία διαχρονικής κομψότητας.
Ένα ορόσημο για την αθηναϊκή κοινωνία, με παγκόσμια εμβέλεια
Έχοντας κατακτήσει τον τίτλο του ορόσημου για την αθηναϊκή κοινωνία, η
φήμη του ως αγαπημένου οικοδεσπότη για αρχηγούς κρατών, βασιλείς και
σημαντικές προσωπικότητες παραμένει αναλλοίωτη μέσα στα χρόνια.
Όταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες αναβίωσαν για πρώτη φορά το 1896, εδώ
φιλοξενήθηκαν οι επίσημες αντιπροσωπείες των κρατών και οι ξένες απο-
στολές. Μέσα στα χρόνια, πολιτικοί, επιχειρηματίες και καλλιτέχνες, όπως ο
Winston Churchill, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο
Αριστοτέλης Ωνάσης, η Μαρία Κάλλας, η Elizabeth
Taylor, η Sophia Loren, η Lady Gaga και πολλοί άλλοι,
βρέθηκαν στη Μεγάλη Βρεταννία, που για ενάμιση
αιώνα φωτίζει τις αθηναϊκές μέρες και νύχτες.
Μια χρονιά γεμάτη Always Grand εμπειρίες
Το 2024 και καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, το ξενο-
δοχείο γιορτάζει 150 χρόνια λειτουργίας με τον πιο
λαμπερό τρόπο, προσκαλώντας το κοινό σε μια σειρά
από Always Grand εκδηλώσεις και βιωματικές εμπει-
ρίες, που συνδυάζουν την υψηλή αισθητική και την
πολυτέλεια με την αυθεντική ελληνική φιλοξενία. 01
Ξεδιπλώνοντας κάθε κεφάλαιο από την ίδρυσή
του μέχρι σήμερα, το ξενοδοχείο φιλοδοξεί να ταξι-
δέψει τους επισκέπτες στην ιστορία του, συνυφασμένη με την ιστορία της
σύγχρονης Ελλάδας, δίνοντάς τους παράλληλα τη δυνατότητα να ζήσουν
συναρπαστικές στιγμές και να «ακούσουν» όσα έχει να διηγηθεί η Μεγάλη
Κυρία των Αθηνών.
Since 1874, the Hotel Grande Bretagne has been regarded as
the industry leader in hospitality, establishing its own legacy of
timeless elegance.
A landmark for Athenian society, with a global reputation
Its reputation as a favorite host for heads of state, royalty, and
other prominent personalities has remained unchanged over the
years, earning it the status of a landmark for Athenian society.
The hotel served as a venue for state delegations and for-
eign missions when the Olympic Games were revived for the first
time in 1896. Hotel Grande Bretagne has lit up
the Athenian days and nights for a century and
a half, welcoming politicians, businesspeople,
and artists like Winston Churchill, Konstanti-
nos Karamanlis, Aristotle Onassis, Maria Cal-
las, Elizabeth Taylor, Sophia Loren, Lady Gaga,
and many more.
A year full of Always Grand experiences
Throughout 2024, the hotel celebrates its 150th
anniversary in grand style, inviting guests to a
series of Always Grand events and experiences
that combine high aesthetics and luxury with
authentic Greek hospitality.
Guests will be taken on a journey through
the history of the Grand Dame of Athens, which is closely inter-
woven with the history of modern Greece, and will be given the
opportunity to experience thrilling moments and celebrate each
stage of its evolution from its establishment to the present.

info: grandebretagne.gr info: grandebretagne.gr

01. Στάθης Λάμψας, ο οραματιστής ξενοδόχος / Stathis Lampsas, the visionary hotelier
02. Το εστιατόριο GB Corner / The GB Corner restaurant
03. H Μαρία Κάλλας στο ξενοδοχείο το 1957 / Maria Callas at the hotel in 1957
04. Η Ελίζαμπεθ Τέιλορ προσκεκλημένη σε δεξίωση το 1958 / Elizabeth Taylor was among the guests of a reception in 1958
 02 03

04 05

06 07 08

05. Εντυπωσιακή άποψη της πρόσοψης του ξενοδοχείου στις αρχές της δεκαετίας του 1930 / An impressive photograph of the hotel’s façade in the early 1930s
06. Μανεκέν του Christian Dior στην Αθήνα για επίδειξη μόδας το 1956 / Christian Dior models on a visit to Athens for a fashion show in 1956
07. Το Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία τον 21ο αιώνα / Hotel Grande Bretagne in the 21st century
08. Η πρόσοψη του ξενοδοχείου τη δεκαετία του 1910 / The hotel’s façade in 1910s
interview ● Anthony S. Papadimitriou

«Η ΥΓΕΙΑ
ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.
ΑΥΤΑ ΤΑ ΔΥΟ
ΣΥΝΕΧΟΝΤΑΙ»
Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση,
Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου,
υποδέχεται το Blue στο υπό ανέγερση
Ωνάσειο Μεταμοσχευτικό Κέντρο.
Περιγράφει πώς θα αλλάξει ριζικά
η κουλτούρα των μεταμοσχεύσεων στην
Ελλάδα και προσθέτει ότι σύντομα
η χώρα θα έχει ένα πλήρως ψηφιακό
νοσοκομείο – από τα λίγα στην Ευρώπη.

IHEALTH IS
A QUESTION OF
CIVILISATION”
The president of the Onassis Foundation,
Anthony S. Papadimitriou, takes Blue
through the construction site of the
Onassis National Transplant Center
in Athens. He describes the radical
shift in the Greek mentality on organ
donation and transplantation,
and notes how Greece will soon
join the handful of European countries
with a fully digital hospital.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Ι. ΑΝΕΣΤΗ.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΕΡΟΛΥΜΠΟΣ
/ BY KATERINA I. ANESTI
PHOTOS: YIORGIS YEROLYMBOS

O πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου, στην

οροφή του Ωνάσειου Μεταμοσχευτικού Κέντρου. Πίσω, το Ωνάσειο
Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. / Τhe president of the Onassis Foundation,
Anthony S. Papadimitriou, on the roof of the Onassis National Transplant
Center, with the Onassis Cardiac Surgery Center in the background.

82 - blue magazine
blue magazine - 83
interview ● Anthony S. Papadimitriou

84 - blue magazine
Φοράμε κράνη και κινούμαστε στο εργοτάξιο του Ωνάσειου
Μεταμοσχευτικού Κέντρου στη Συγγρού, μετά περνάμε ακρι-
βώς δίπλα, στο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, κοιτώντας ψηλά τον
θόλο και τους εξώστες, που θυμίζουν κάπως το νεοϋορκέζικο
Γκουγκενχάιμ. Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Σ.
Παπαδημητρίου, μου μιλάει για ψηφιακά άβαταρ καρδιάς, υβρι-
δικά χειρουργεία, 3D εκτυπώσεις μοσχευμάτων με βλαστοκύτ-
ταρα του ίδιου του ασθενούς. Συνομιλεί με γιατρούς για τον νέο
ψηφιακό τομογράφο, με εργάτες και μηχανικούς στο εργοτάξιο,
«σκανάρει» τους χώρους κοινού στο Ωνάσειο, όπου σε λίγους
μήνες θα υπάρχουν μοναδικά έργα από τη Συλλογή του Ιδρύμα-
τος Ωνάση – θα θυμίζουν μουσείο σύγχρονης τέχνης.
Λίγες μέρες πριν, στο νεοκλασικό κτίριο της οδού Φρυνίχου,
μας προέτρεψε να παρατηρήσουμε τη βιβλιοδεσία μιας έκδοσης
με ποιήματα του Καβάφη, να θαυμάσουμε την τέχνη των Αλεξαν-
δρινών της εποχής. Μόλις ξαναδιάβασε τα «Ηθικά Νικομάχεια»,
το «Έγκλημα και Τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι και το «Έγκλημα
στον Νείλο» της Άγκαθα Κρίστι, βιογραφίες του Τρότσκι, του
Λένιν και του Στάλιν. Τελείωσε την ανάγνωση του «Destined
for War: Can America and China Escape Thucydides’s Trap?»
του Γκράχαμ Άλισον – του άρεσε τόσο που παρήγγειλε πολλά
αντίτυπα για να τα κάνει δώρο σε φίλους και συνεργάτες του.
Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Σ. Παπαδημη-
τρίου, νομικός, καλείται συχνά να δώσει απαντήσεις σε εντελώς
διαφορετικής φύσης και θεματικής ερωτήματα. Το ενδιαφέρον
όμως στην περίπτωσή του είναι αυτό που συμβαίνει όταν ο ίδιος
βάζει ερωτήματα. Για την ακρίβεια, ένα συγκεκριμένο: «Τι χρει-
άζεται η χώρα, τώρα;». Η απάντηση αυτή τη φορά αποτελεί ένα
διπλό χτύπημα, μια διπλή κατάκτηση. Τη δημιουργία ενός πλή-
ρως ψηφιακού νοσοκομείου στην Ελλάδα –από τα λίγα στην
Ευρώπη– και τη λειτουργία του Ωνάσειου Μεταμοσχευτικού
Κέντρου που ο ίδιος, γελώντας, λέει ότι είναι «σαν να φτιάχνουμε
ένα διαστημόπλοιο».
Όσα δρομολογούνται και όσα ήδη άρχισαν να λειτουργούν
μέσα στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο προκαλούν
απανωτά μικρά σοκ, μοιάζουν με μέρη βιβλίων επιστημονικής
φαντασίας που διαβάζαμε μικροί – καρδιά άβαταρ στα χέρια του
γιατρού; Είναι μέρη της επανάστασης που δρομολογήθηκε στον
χώρο της Υγείας και μέχρι το τέλος του έτους που μόλις υποδε-
χτήκαμε θα μειώσει κατακόρυφα το δεύτερο σκέλος στη φράση
«είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου». Την ίδια ώρα που η κουλτούρα
για τις μεταμοσχεύσεις αλλάζει, στη βάση του αλτρουισμού.
Moιάζει σαν η έννοια «μεταμόσχευση» να διαπερνά τις δρά-
σεις σας εσχάτως. Ακόμα και η δημιουργία του χώρου για το
Αρχείο Καβάφη στην οδό Φρυνίχου.
(μειδιά) Μεταμοσχεύσαμε τον Αλεξανδρινό Καβάφη στην
Αθήνα, την οποία βέβαια αγαπούσε.
Τείνει να γίνει κυτταρικό στοιχείο του Ιδρύματος Ωνάση η
μεταμόσχευση;
Μα εμείς λέμε ότι η υγεία είναι θέμα πολιτισμού! Αυτά τα δύο
συνέχονται. Πώς μπορείς να δηλώνεις «πολιτισμένος» αν δεν
έχεις ένα σοβαρό σύστημα υγείας;
Wearing hard hats, we walk through the construction site of the Onassis
National Transplant Center to the Onassis Cardiac Surgery Center right
next door, where I take in the sight of the dome and tiered balconies
that have turned a functional building into an architectural landmark,
one that moves me almost as New York’s Guggenheim Museum does.
Along the way, Anthony S. Papadimitriou, president of the Onassis
Foundation, talks about heart avatars, hybrid surgeries and organs
for transplant made on 3D printers using patients’ own stem cells. He
talks to doctors about the new MRI scanner and its characteristics,
and to workers and engineers on the construction site, while casting
an expert’s eye around the common areas, which, in just a few months’
time, will look more like a contemporary art museum than a hospital,
thanks to a stunning array of unique pieces from the Onassis Founda-
tion’s collection.
Just a few days earlier, at the neoclassical building on Frynichou
Street in Plaka where the foundation recently inaugurated the Cavafy
Archive building, Papadimitriou urged us to examine the binding of a
book of the great Greek poet’s work so we could admire the skills of the
Alexandrian craftsmen of that time.
He recently finished reading Aristotle’s “Nicomachean Ethics” and
Dostoyevsky’s “Crime and Punishment,” as well as Agatha Christie’s
“Death on the Nile.” He’s also been busy reading biographies on Trotsky,
Lenin and Stalin, not to mention Graham Allison’s “Destined for War:
Can America and China Escape Thucydides’s Trap?,” which he enjoyed
so much he ordered multiple copies to give as gifts to friends and asso-
ciates over the holidays.
The president of the Onassis Foundation often has to answer ques-
tions on a vast variety of issues and topics. But where it really gets
interesting is when he’s the one posing the questions, and even more
so when he asks: What does my country need right now?
The answer this time is a double challenge: the creation of a fully
digital hospital in Greece – one of just a few in Europe – and the launch
of the Onassis National Transplant Center, which he jokingly compares
to “building a spaceship.”
What’s being planned, along with some of the things that are
already being done at the Onassis Cardiac Surgery Center, takes my
mind back to the science fiction books I read as a child. Doctors working
on heart avatars? This is just one part of the revolution being planned
in the area of health and which is expected, by the end of 2024, to tilt
the phrase “a question of life or death” firmly in favour of survival. At
the same time, a growing sense of altruism is also contributing to a new
attitude towards transplants.
Transplantation seems to be a theme in the foundation’s work
recently. It could even describe the creation of a space for the
Cavafy Archive in Plaka.
[smiling] Yes, we transplanted Cavafy from Alexandria to Athens, which,
of course, he loved.
Is transplantation becoming a core element of the Onassis Foun-
dation?
Well, we do always say that health is a question of civilisation! The two
are intrinsically linked. How can you claim to be civilised if you haven’t
got a serious health system?
blue magazine - 85
interview ● Anthony S. Papadimitriou
Ποιο είναι το σημείο εκκίνησης;
Δεν υπάρχει ενιαία εκκίνηση. Λειτουργούμε πηγαία και ολι-
στικά. Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο ξεκίνησε να
οικοδομείται το 1987, όταν υπήρξε προβληματισμός σε επίπεδο
ΔΣ του Ιδρύματος Ωνάση για το ποιο θα ήταν το μεγάλο έργο
που θα υλοποιούσαμε. Είχαμε ήδη ξεκινήσει τις υποτροφίες,
κάναμε τα διεθνή Βραβεία Ωνάση –τα οποία τα σταματήσαμε
διότι εξαντλήθηκε το περιεχόμενό τους– και σκεφτόμασταν
την επόμενη κίνηση.
Εσείς, 36 χρόνια πριν, ήσασταν ήδη στο Ίδρυμα;
Ναι. Τις έχω ζήσει αυτές τις συζητήσεις, αν και δεν συμμε-
τείχα σε αποφασιστικές διαδικασίες γιατί ήμουν πολύ νέος,
junior στην ιεραρχία. Ζούσα όμως το κλίμα τού «τι θα κάνουμε
τώρα;». Ξεκινώντας από το ερώτημα «πού μπορεί το Ίδρυμα
Ωνάση να βοηθήσει τώρα τη χώρα;». Αναζητούσαμε, όμως,
την ανάγκη που δεν μπορεί να καλύψει κανείς άλλος. Αυτό
το ερώτημα το έχουμε και σήμερα. Το έχουμε πάντοτε. Με
την προϋπόθεση ότι αυτό που θα κάνουμε δεν θα ανταγωνίζε-
ται ήδη υφιστάμενους θεσμούς. Για παράδειγμα, η Στέγη δεν
ανταγωνίζεται ούτε το Εθνικό Θέατρο ή το Μέγαρο Μουσικής,
ούτε την Πινακοθήκη ή το ΕΜΣΤ, ούτε το ΚΠΙΣΝ. Έχει το
δικό της όραμα.
Μέχρι το 1992 που άρχισε να λειτουργεί το Ωνάσειο γίνο-
νταν μόνο εγχειρήσεις ανοιχτής καρδιάς, σωστά;
Ναι, και μάλιστα γίνονταν όλες στο Λονδίνο. Μια τεράστια
οικονομική αφαίμαξη των ασθενών, των οικογενειών τους,
του ελληνικού κράτους, με όλες τις εγγενείς αδυναμίες που
έχει η διαδικασία του ταξιδιού στο Λονδίνο για εβδομάδες ή
και μήνες. Εκπαιδεύσαμε μια ολόκληρη γενιά καρδιολόγων
και καρδιοχειρουργών, οι οποίοι στη συνέχεια στελέχωσαν τα
υπόλοιπα νοσοκομεία, δημόσια και ιδιωτικά. Επίσης, εκπαιδεύ-
σαμε μια γενιά νοσηλευτών. Αυτοί βρίσκονται στο προσκέφαλο
του ασθενούς, αυτοί είναι που θα δώσουν την άμεση λύση αν
ο ασθενής περάσει μια κρίση. Μπορεί να έρθει μετά από τρία
λεπτά ο γιατρός, όμως αυτά τα τρία λεπτά ίσως να είναι καθο-
ριστικά. Το ίδιο ισχύει για τους βιοτεχνολόγους μας.
Πρόσφατα, ένας φίλος μού διηγήθηκε την προσωπική του
ιστορία. Ο γιος του ήταν τεσσάρων ετών και έπρεπε να
κάνει επέμβαση στην καρδιά. Σε ιδιωτικό νοσοκομείο που
απευθύνθηκε, του ζητούσαν αρκετές χιλιάδες ευρώ. Ήρθε
στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, έγινε η επέμβαση,
είναι ευγνώμων και εντυπωσιασμένος από το προσωπικό.
Το παιδί είναι μια χαρά. Είναι πέντε χρονών και δεν χρειάζε-
ται καν να κάνει ειδικές καρδιολογικές εξετάσεις. Πλήρωσε
μόνο 46 ευρώ, όσο κόστισαν τα τεστ για τον κορωνοϊό.
Και δεν πήρε κανένα τηλέφωνο. Δεν χρειάστηκε να ζητήσει
μεσολάβηση, να βάλει μέσον που λέμε.
«Είναι συμβολικό. Οι μεταμοσχεύσεις είναι ένα θέμα
αλτρουισμού, φιλαλληλίας και δημιουργούν μια κουλτούρα».
“It’s symbolic. Transplants are all about altruism
and fellowship, and they create a certain culture.”
86 - blue magazine
How does it all start?
There isn’t a single starting point; our approach is comprehensive and
holistic. The idea for the Onassis Cardiac Surgery Center was born in 1987
during a period of deliberations at the board level over what the Onassis
Foundation’s next big undertaking would be. We had already launched
the scholarship programme, we had the international Onassis Awards –
which we stopped when they exhausted their subject area – and we were
considering our next move.
Were you already at the foundation back then, 36 years ago?
Yes. I was part of the conversation even though I was not part of the deci-
sion-making because I was still young, a junior in the hierarchy. I definitely
experienced the “Where do we go from here” conundrum, which began
with the question: “How can the Onassis Foundation help the country
now?”. The issue, however, lay in the fact that we were looking for that
particular need which no one else could cover. We face the same conun-
drum today. We face it always. And the condition is always that what
we do should not compete with other institutions. The Onassis Cultural
Center- Stegi, for example, is not in competition with the National Theatre
or Μegaron Concert Hall, the National Gallery or EMST, or the Stavros
Niarchos Foundation Cultural Center. It has its own vision.
Up until 1992 when the Onassis Cardiac Surgery Center opened, was
open-heart surgery the only kind of treatment available in Greece
for certain heart conditions?
Yes, and the procedures were actually all carried out in London, at enor-
mous expense for the patients, their families and the Greek state, and
with all the problems inherent in the process of travelling to London for
a few weeks or even a few months. But we trained an entire generation
of cardiologists and cardiac surgeons and they, in turn, staffed Greece’s
other hospitals, public and private. We also trained an entire generation
of nurses. They are at the patient’s bedside, they are at hand to provide
an immediate solution when the patient has a crisis. The doctor may
arrive in three minutes’ time, but those three minutes may be critical.
The same is the case with our biotech scientists.
A friend recently told me about his four-year-old son who needed
heart surgery that would have cost several thousand euros at the
hospital they first turned to. They brought him to the Onassis Car-
diac Surgery Center instead. My friend was very impressed by the
staff and is very grateful. The child is fine. He is now five and doesn’t
even need special tests. And all the family paid for was €46 for the
cost of COVID tests.
And they didn’t need to make any calls asking for someone to get them
in, asking for a favour.
Exactly. My friend still gets emotional at the thought. Are such feel-
ings ever conveyed to you?
Of course. I’m always meeting people I don’t know who thank me and I
don’t know why.
O πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου,
στον εσωτερικό εξώστη του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού
Κέντρου, κάτω από τον χαρακτηριστικό θόλο του κτιρίου
/ Τhe president of the Onassis Foundation, Anthony S.
Papadimitriou, on the atrium balcony of the Onassis Cardiac
Surgery Center, under the building’s impressive dome

blue magazine - 87
interview ● Anthony S. Papadimitriou
Ακριβώς. Και όποτε βρίσκεται κοντά στο Ωνάσειο νιώθει
συγκίνηση. Εισπράττετε εσείς τέτοια συναισθήματα;
Βέβαια. Συναντάω συνέχεια κόσμο που δεν γνωρίζω και που με
ευχαριστεί χωρίς να ξέρω το γιατί.
Οπότε, φτάσατε πάλι στη στιγμή να κάνετε το ερώτημα:
«Ποια είναι η νέα ανάγκη;».
Ναι. Το εγχείρημα της Στέγης είχε ολοκληρωθεί, είχε βρει την
πορεία του, και έτσι επιστρέψαμε στον χώρο της υγείας. Αποφα-
σίσαμε να μπούμε στις νέες τεχνολογίες, κυρίως στην ψηφιακή.
Στο σημείο αυτό πρέπει να σας πω ότι εμείς δεν ζητήσαμε ποτέ
από το κράτος και δεν πήραμε ούτε ένα ευρώ στα 50 χρόνια
λειτουργίας του Ιδρύματος. Έχουμε δώσει χρήματα, δεν έχουμε
πάρει.
Το οικόπεδο όπου βρίσκεται το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό
και χτίζεται τώρα το Μεταμοσχευτικό Κέντρο σε ποιον ανή-
κει;
Το οικόπεδο ανήκε στο Ίδρυμα Ωνάση και εδώ χτίσαμε το νοσο-
κομείο με δικά μας χρήματα. Στη συνέχεια δωρήθηκε, μαζί με το
κτίριο, στο ελληνικό κράτος. Στην πορεία το νοσοκομείο αυτό
παρουσίαζε συνεχώς ανάγκες. Δεν το εγκαταλείψαμε, αντιθέτως
σε όλη αυτή την 30ετία της λειτουργίας του βάζουμε σταθερά
χρήματα.
88 - blue magazine
O κ. Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου συζητά με την
κ. Σπυριδούλα Κατσιλούλη, Αναπληρώτρια
Διευθύντρια, Τμήμα Ιατρικής Απεικόνισης, μπροστά
στον υπερσύγχρονο αξονικό τομογράφο με την πλέον
εξελιγμένη τεχνολογία. / Anthony S. Papadimitriou,
talking with Spyridoula Katsilouli, Associate Director,
Department of Medical Imaging, in front of
a state-of-the-art CT scanner equipped
with the most advanced technology.
So, once again you find yourself asking what the country needs.
Yes. The Stegi project is marching along very nicely, so we returned to
the area of health, where we decided to venture into new technologies,
digital ones in particular. I should say, at this point, that in the 50 years of
the foundation’s operation, it has never asked for nor has it ever received
a single euro from the Greek state. We have given money, not taken it.
Who owns the plot of land where the Cardiac Surgery Center is
located and where the transplant unit is being built?
The plot belongs to the Onassis Foundation and we built the hospital
here with our own money. It was then donated, including the building, to
the Greek state. The hospital’s needs have kept rising over the years, but
we’ve never given up on it and have, for the past 30 years, been investing
continuously in its operation.
Does the foundation’s budget fund all the hospital’s needs?
For us, it’s a matter of conscience. Let me point out examples that may
seem trivial but are not: the elevators work 24 hours a day, moving staff,
patients and visitors. The air-conditioning system is essential not just
for the temperature but mainly to protect against germs, as hospital-ac-
quired infections tend to be spread via the air-conditioning system. We
changed the elevators and we changed all the air-conditioning units,
including those in the operating theatres. Every theatre now has its own
unit that isn’t connected to the others. It takes air, filters and sanitises
Είναι οι ανάγκες του Ωνασείου μέρος του προϋπολογισμού
του Ιδρύματος;
Είναι μέρος της συνείδησής μας. Θα σας πω ένα θέμα που μπο-
ρεί να φανεί γελοίο, αλλά δεν είναι: τα ασανσέρ κινούνται όλο
το 24ωρο και μετακινούν προσωπικό, ασθενείς, επισκέπτες. Ο
κλιματισμός είναι σημαντικός όχι μόνο για τη θέρμανση, αλλά
κυρίως για την προστασία από τα μικρόβια, αφού οι νοσοκομεια-
κές λοιμώξεις ξεκινούν από τους χώρους κοινού και διακινούνται
μέσω του κλιματιστικού συστήματος. Αλλάξαμε τα ασανσέρ,
αλλάξαμε όλα τα κλιματιστικά, αλλά κυρίως τον κλιματισμό
στα χειρουργεία. Κάθε χειρουργείο έχει πλέον τον δικό του κλι-
ματισμό, ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα. Παίρνει τον αέρα, τον
φιλτράρει, τον αποστειρώνει, τον ψύχει και μετά τον βάζει μέσα,
παράγοντας μια υπερπίεση ώστε ο αέρας να φεύγει έξω από το
κτίριο. Ήμασταν οι πρώτοι στην Ελλάδα που βάλαμε αξονικό
τομογράφο.
Γιατί αποφασίσατε να είναι οι μεταμοσχεύσεις η επόμενη
ανάγκη που θα καλύψετε;
Είναι συμβολικό. Οι μεταμοσχεύσεις είναι ένα θέμα αλτρουι-
σμού, φιλαλληλίας και δημιουργούν μια κουλτούρα. Δεν είναι
το ζητούμενο τόσο ότι κάναμε 20 μεταμοσχεύσεις τον χρόνο
και τώρα θα τις κάνουμε 200, διότι στο νοσοκομείο έρχονται
ετησίως γύρω στους 70.000 ασθενείς και θεραπεύονται. Μπο-
ρεί αριθμητικά να μη φαίνεται εντυπωσιακό να πάμε από τις
20 στις 200, αλλά ας μη λησμονούμε τι σημαίνει αυτό για τον
μεταμοσχευμένο και την οικογένειά του. Το σημαντικό είναι ότι
δημιουργούμε ένα κλίμα αλτρουισμού.
Οι μεταμοσχεύσεις θα αφορούν πλέον όλα τα συμπαγή
όργανα, σωστά;
Πνεύμονα - που είναι μια δύσκολη μεταμόσχευση - νεφρού,
ήπατος που πλέον μπορεί να γίνει από ζώντα δότη, και μάλιστα
συγγενή. Άρα, έχουμε έναν πρώτο κύκλο των εμπλεκόμενων που
γι’ αυτούς είναι θέμα ζωής και θανάτου, έναν ευρύτερο κύκλο
της προόδου της ιατρικής επιστήμης αφού μεταμοσχεύσεις που
πριν από κάποια χρόνια φάνταζαν σαν σενάρια επιστημονικής
φαντασίας πλέον είναι θέμα καθημερινότητας. Αυτό είναι μια
κατάκτηση. Το επόμενο βήμα είναι η πρόοδος της ιατρικής επι-
στήμης, που συνεπάγεται την ανοσοβιολογία και την ψηφιακή
τεχνολογία. Και αυτό με φέρνει στο δεύτερο «χτύπημα» του
Ιδρύματος στον τομέα της υγείας.
Διπλό χτύπημα; Μεταμοσχεύσεις και;
Και μετατροπή του υφιστάμενου νοσοκομείου –συμπεριλαμβα-
νομένου του καινούργιου– σε πλήρως ψηφιακό. Και από τα λίγα
στην Ευρώπη. Τονίζω ότι μιλάω για συνολικά ψηφιοποιημένο
νοσοκομείο.
Τι σημαίνει πλήρως ψηφιακό νοσοκομείο;
Ξεκινάμε από τα τελειότερα μηχανήματα, που έχουμε ήδη τοπο-
θετήσει και λειτουργούν. Συνεχίζουμε με την computer assisted
diagnosis, δηλαδή έναν αλγόριθμο που βοηθά τον γιατρό ως
προς τα σημεία που θα εστιάσει μέσα από τον τεράστιο όγκο
δεδομένων που έχει από το ψηφιακό απεικονιστικό μηχάνημα
(αξονικός ή μαγνητικός τομογράφος, υπέρηχοι κ.ο.κ.). Μπορεί
it, and pumps it into the room, afterwards removing it from the building
via a pressurised system. We were also the first in Greece to purchase
a CT scanner.
How did transplants emerge as the next need to be covered by the
foundation?
It’s symbolic. Transplants are all about altruism and fellowship, and they
create a certain culture. The challenge isn’t solely about the transition
from conducting 20 transplants annually to undertaking 200, as the hos-
pital admits around 70,000 patients for treatment annually. While numer-
ically the shift from 20 to 200 may not appear striking, it is important
to recognise the profound impact this has on the transplant recipients
and their families. What truly matters is that we are fostering a climate
of altruism.
Will the transplants henceforth involve all solid organs?
Lungs – a particularly difficult transplant – kidneys and liver, which can
now be from a living donor, preferably a relative. So, we have a first circle
which concerns people facing a life-and-death situation and a broader
circle representing progress in medical science, since transplants that
appeared to belong to the realm of science-fiction a few years ago are
now a matter of routine. This is an achievement. The next step concerns
progress in the medical sciences of immunology and digital technology.
And this will be the foundation’s second challenge in the field of health.
A double challenge: transplants and…?
And transforming the existing hospital – along with the new one – into a
fully digital medical facility, one of a few in Europe. And let me stress that
we are talking about a completely digitalised hospital.
What does that mean, exactly?
Let’s start with the state-of-the-art machinery that has already been
installed and is operational. Then there’s the computer-assisted diagnosis
– a sophisticated algorithm aiding physicians in pinpointing focal areas
within the extensive dataset derived from digital imaging equipment such
as CT scanners, MRIs, and ultrasounds. The doctor may be tired, tempo-
rarily absent or dealing with some unforeseen circumstances, potentially
resulting in the oversight of critical information. The algorithm serves to
prevent such oversights. It is an exceptionally beneficial auxiliary tool,
and I’d like to underscore that it does not supplant the system of doctors
but rather reinforces it and helps them. The doctors here are really happy
to have it. Again: it does not replace doctors, it supports them.
What is the next step after that?
Hybrid surgeries. These are regular surgical procedures to which we have
added a CT scanner and large screens, allowing the surgeon to have a
complete image of what is happening inside the patient’s body during
the operation. And the step after that is the digital avatar of the heart.
Heart avatars and hybrid surgeries: it boggles the mind.
I assure you that this is not fantasy; it’s happening, and it’s a part of reality.
Using all these different imaging technologies, the algorithm can create
a digital 3D representation of the heart and – when it’s needed – this can
be printed in 3D. This allows the surgeon to study the procedure on an
exact replica of the patient’s heart, to touch it and see how it reacts. This
technology will be employed at the Onassis National Transplant Center.
blue magazine - 89
interview ● Anthony S. Papadimitriou
να είναι κουρασμένος ο γιατρός, να αφαιρεθεί, να προκύψει κάτι
άλλο και να χάσει μια κρίσιμη πληροφορία. Ο αλγόριθμος δεν
επιτρέπει να συμβεί αυτό. Είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο βοηθη-
τικό εργαλείο και πρέπει να σας πω ότι οι γιατροί εδώ είναι πολύ
ευχαριστημένοι που το έχουν στη διάθεσή τους. Τονίζω ότι δεν
υποκαθιστά αυτό το σύστημα τους γιατρούς, μόνο τους ενισχύει,
τους συνδράμει.
Το επόμενο βήμα;
Τα υβριδικά χειρουργεία. Είναι κανονικά χειρουργεία, στα οποία
προσθέσαμε αξονικό τομογράφο και τεράστιες οθόνες, ώστε να
μπορεί ο γιατρός την ώρα που κάνει την επέμβαση να έχει πλήρη
εικόνα τού τι συμβαίνει στο σώμα του ασθενούς. Και το επόμενο
βήμα είναι το ψηφιακό άβαταρ της καρδιάς.
Ψηφιακό άβαταρ καρδιάς, υβριδικά χειρουργεία. Οι λέξεις
σε κάνουν να σαστίσεις.
Σας διαβεβαιώ ότι δεν πρόκειται για αστροφυσική, συμβαίνει,
είναι η πραγματικότητά μας. Με όλα αυτά τα απεικονιστικά
συστήματα, ο αλγόριθμος φτιάχνει μια ψηφιακή τρισδιάστατη
απεικόνιση της καρδιάς που, εφόσον απαιτείται, εκτυπώνεται
τρισδιάστατα. Μπορεί ο χειρουργός να μελετήσει πώς θα κάνει
την επέμβαση παίρνοντας στα χέρια του την «καρδιά» του ασθε-
νούς, να την ψηλαφήσει και να δει πώς θα δράσει. Θα εφαρμό-
ζεται στο Ωνάσειο Μεταμοσχευτικό Κέντρο.
Τι είναι το σύστημα SAP; Προηγουμένως, στο εργοτάξιο,
σας έδειχναν μια συγκεκριμένη πτέρυγα, εξηγώντας ότι εκεί
θα βρίσκεται το SAP.
Ένα σύστημα διαχείρισης όλου του νοσοκομείου. Από εκεί θα
περνούν τα πάντα. Ένα σύστημα speech to text, όπου ο γιατρός
θα υπαγορεύει τη διάγνωση κατευθείαν και αυτή θα εκτυπώνε-
ται κατευθείαν, θα πηγαίνει στον ασθενή σε πραγματικό χρόνο
(διαφορετικά, περιμένει μέρες για το αποτέλεσμα), θα ενημερώ-
νεται το λογιστήριο, οι θεράποντες ιατροί. Επιπλέον, με αυτόν
τον τρόπο το ανθρώπινο δυναμικό θα απασχοληθεί σε άλλους,
πιο παραγωγικούς τομείς. Αυτό δημιουργεί τη δυναμική ενός
καινούργιου νοσοκομείου.
Πότε θα αρχίσει να λειτουργεί το SAP;
Την 1η Ιανουαρίου του 2024. Ευτυχώς οι γιατροί κατάλαβαν
ότι είναι ένα εργαλείο που τους απαλλάσσει από διοικητικές
εργασίες και τους δίνει χρόνο να κάνουν πιο σημαντικά πράγ-
ματα ή έστω και να πάνε σπίτι τους νωρίτερα, αντί να γράφουν
πορίσματα. Κάθε γιατρός έχει ένα tablet και έναν υπολογιστή.
Tα tablets λειτουργούν παντού. Μπορεί να συμβεί κάτι σε έναν
ασθενή και ο γιατρός του να είναι στο εξωτερικό, σε ένα συνέ-
δριο. Ο γιατρός μέσω του tablet βλέπει ακόμα και τη στεφανιο-
γραφία μόλις γίνει, παρακολουθεί τις εξελίξεις από παντού, έχει
όλο το ιστορικό μπροστά του.
Το νέο νοσοκομείο θα απευθύνεται σε όλους;
Σε όλους. Δεν ζητάμε χαρτιά. Είναι μέρος του καταστατικού
μας σκοπού. Μας ενδιαφέρουν οι ανάγκες του ανθρώπου, έτσι
πορευόμαστε.
90 - blue magazine
«Πάντα λέμε ότι η υγεία
είναι θέμα πολιτισμού! Αυτά
τα δύο συνέχονται. Πώς μπορείς να
δηλώνεις “πολιτισμένος” αν δεν
έχεις ένα σοβαρό σύστημα υγείας;»
“We always say that health
is a question of civilisation!
The two are intrinsically linked.
How can you claim to be
civilised if you haven’t
got a serious health system?”
What is the SAP system? At the worksite earlier, you were shown the
area where the SAP would apparently be located.
It’s a system for managing the entire hospital. Absolutely everything
passes through the SAP. It’s a speech-to-text system: the doctor can dic-
tate the diagnosis directly into it, get it printed on the spot and then sent
to the patient in real time (otherwise they would have to wait days for a
result), while also informing accounting and the medical team treating
the patient. It also allows us to free up staff so they can concentrate on
more productive tasks. This is what drives a modern hospital forward.
When will the SAP go into operation?
On 1 January, 2024. Happily, the doctors have realised this is a tool that
frees them from administrative tasks and gives them time to focus on
more important matters, or at least to go home earlier, instead of having
to write reports. Each doctor has a tablet and a computer. The tablets
can function everywhere. Something may happen to a patient while their
doctor is abroad, attending a conference, for instance. Through the tab-
let, the doctor can monitor developments in real-time, even tracking an
angiography test as it’s taking place, and has access to the patient’s entire
medical history.
Is this new hospital for everyone?
Yes, for everyone. We don’t ask for papers. That’s part of our charter. We’re
only interested in what these people need and that’s all that guides us.
When will the Onassis National Transplant Center go into operation?
The Onassis Foundation will have completed the construction and opera-
tion projects by October 2024; the procedures for signing over the facility
to the Greek state will be taking place concurrently. The next step will
be to draw up the hospital’s operating rulebook and to announce the
tenders for hiring the medical and nursing staff. A substantial paediatric
cardiology and paediatric cardiac surgery department will be set up on
the fourth floor, catering for the entire country’s needs and allowing for
additional capacity for children from the Balkans. It will have the most
advanced equipment.
Has the training already started for the doctors?
Of course. We’re building a spaceship here and we need astronauts. And
astronauts are trained. If you see them in the operating theatres in their
special suits, they look like astronauts, too.
 O κ. Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου μέσα στο
εργοτάξιο, με τον κ. Γιώργο Παπαδημητρίου,
πολιτικό μηχανικό / Anthony S. Papadimitriou
with George Papadimitriou, civil engineer
Πότε θα αρχίσει να λειτουργεί το Ωνάσειο Μεταμοσχευ-
τικό Κέντρο;
Το Ίδρυμα Ωνάση θα έχει ολοκληρώσει το κατασκευαστικό
και λειτουργικό κομμάτι έως τον Οκτώβριο του 2024. Παράλ-
ληλα τρέχουν οι διαδικασίες για την παραλαβή του από το
ελληνικό κράτος. Στη συνέχεια θα γίνει ο κανονισμός λει-
τουργίας του νοσοκομείου και θα προκηρυχθούν προσλήψεις
γιατρών και νοσηλευτών. Θα έχουμε μεγάλο παιδοκαρδιολο-
γικό και παιδοκαρδιοχειρουργικό τμήμα στον τέταρτο όροφο,
το οποίο θα καλύπτει το σύνολο των αναγκών της χώρας και
με περιθώριο για παιδιά από τα Βαλκάνια. Με τα τελειότερα
μηχανήματα.
Έχει αρχίσει παράλληλα η εκπαίδευση των γιατρών;
Βεβαίως. Ξέρετε, εμείς εδώ έχουμε φτιάξει ένα διαστημό-
πλοιο και χρειαζόμαστε αστροναύτες. Και εκπαιδεύουμε
αστροναύτες. Πραγματικά μοιάζουν. Αν τους δείτε μέσα στο
χειρουργείο, φοράνε παρόμοιες στολές.
Are you already thinking about the next step?
Certainly! The next step is manufacturing mechanical hearts, and our labs are
already working on this. I envision our doctors being able to carry out trans-
plants using organs made with stem cells from the actual patient. If a part of
the heart’s muscle tissue has become necrotic from an ischemic attack, you
can make a graft using the patient’s cells. We can also 3D print heart valves.
We were at the inauguration of the new Cavafy Archive on Frynichou
Street just a few days ago. Now we meet again at the Onassis Cardiac
Surgery Center and the construction site for the new transplant centre.
I watched you talk to doctors in great detail about the new digital imag-
ing equipment. How many hats do you wear in your role as president of
the Onassis Foundation? And do you still practise law?
I’ve retained the title of lawyer and my office operates without needing my
intervention. As for the Onassis Foundation, there’s also the shipping com-
pany, the various financial investments we’re involved in (including private
equity, listed companies, bonds and stocks), which I also keep an eye on, in
addition to the real estate section and the cultural part.
blue magazine - 91
interview ● Anthony S. Papadimitriou

Σκέφτεστε ήδη το επόμενο βήμα;

Ναι, βέβαια. Το επόμενο βήμα είναι να
φτιάχνονται μηχανικές καρδιές και ήδη
ασχολούμαστε με αυτό, υπάρχουν στα
εργαστήριά μας. Οραματίζομαι να γίνο-
νται στο Ωνάσειο μοσχεύματα βλαστο-
κυττάρων από τον ίδιο τον ασθενή. Για
παράδειγμα: αν έχει απονεκρωθεί μέρος
του καρδιακού μυός από μια ισχαιμία,
μπορείς να κάνεις μεταμόσχευση με τα
δικά σου κύτταρα. Επίσης μπορούμε να
κάνουμε 3D printing καρδιακών βαλβί-
δων.

Πριν από δύο μέρες ήμασταν στα εγκαί-

νια του νέου χώρου της Φρυνίχου, όπου
στεγάζεται το Αρχείο Καβάφη. Τώρα
σας συναντώ στο Ωνάσειο και στο εργο-
τάξιο του Ωνάσειου Εθνικού Μεταμο-
σχευτικού Κέντρου και σας είδα να
μιλάτε με τους γιατρούς με λεπτομέ-
ρειες για τους νέους τομογράφους.
Πόσες διακλαδώσεις έχει ο ρόλος σας
στο Ίδρυμα Ωνάση; Επίσης, διατηρείτε
το δικηγορικό γραφείο σας;
Διατηρώ τον τίτλο του δικηγόρου και το
γραφείο μου, που λειτουργεί χωρίς να
χρειάζεται να παρεμβαίνω. Ως προς το
Ίδρυμα Ωνάση, υπάρχει επίσης η ναυ-
τιλιακή, οι χρηματοοικονομικές επενδύ-
σεις που κάνουμε (private equity, listed
companies, ομόλογα και χρηματιστήρια),
τα οποία επίσης τα παρακολουθώ, τα ακί-
νητα, το πολιτιστικό κομμάτι.

Πόσες ώρες έχει η ημέρα σας;

Είκοσι οκτώ ώρες. Αστειεύομαι. Είμαι
πολύ γρήγορος και κυρίως έχω εξαιρε-
τικούς συνεργάτες και κάνω delegation.
Έχω την πολυτέλεια να εμπιστεύομαι
τους συνεργάτες μου, είναι άνθρωποι με
τους οποίους δουλεύω χρόνια. Η δική μου δουλειά είναι να είμαι
παρών, να προσέχω, φυσικά να ξέρω, να είμαι ενεργός, να ενη-
μερώνομαι, να διαβάζω πολύ.
Αυτή τη στιγμή, η Στέγη απλώνεται στην πόλη, δράσεις πραγ-
ματοποιούνται σε νέους χώρους, δημιουργούνται νέες στέγες
ή μάλλον εστίες πολιτισμού.
Αυτό ήταν μια στρατηγική απόφαση. Να μην κάνουμε έναν καθε-
δρικό ναό και να έρχονται οι πιστοί να προσκυνήσουν.
Φτιάχνονται παρεκκλήσια λοιπόν;
(γελάμε) Όχι παρεκκλήσια. Εξαρχίες. Υπάρχει το κτίριο της Στέ-
γης και το κτίριο ακριβώς πίσω, όπου στεγάζεται και το Onassis
Air, το cluster στην Πλάκα με τη Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος
How many hours are there in your day?
Twenty-eight… No, I’m joking. I am fast but mainly I have excellent asso-
ciates and I delegate. I have the luxury of trusting the people I work with.
My job is to be present, to be aware, to know and, of course, to be active,
to stay informed and to do a lot of reading.
The Onassis Stegi has expanded its presence all over Athens with
new spaces, new hubs of culture.
It was a strategic decision not to have a centre that’s like a cathedral
waiting for the faithful to come.
So you’re creating chapels?
[Laughing] Not chapels, no. Dioceses. There’s the central Stegi building
and the building right behind it, which is home to Onassis Air. There’s

92 - blue magazine
Ωνάση, το Αρχείο Καβάφη, τη Μάντρα, αλλά και το Μουσείο Φρυ-
σίρα, όπου θα στεγαστεί η Συλλογή Έργων Τέχνης του Ιδρύματος
Ωνάση. Επίσης υπάρχουν οι εγκαταστάσεις στου Ρέντη, η Στοά
Ματάλα. Αποκεντρωθήκαμε, εξακτινωθήκαμε. Η λογική μας είναι
ότι δεν πάμε να κουνήσουμε το δάχτυλο στον πολίτη και να του
πούμε «αυτό πρέπει να σου αρέσει, και αν δεν σου αρέσει, είσαι
βλάκας και αμόρφωτος». Είναι εντελώς λάθος αυτό. Για παράδειγμα,
η Στοά Ματάλα απευθύνεται σε πιο νεανικό κοινό, δεν θα παρουσι-
άσουμε Θουκυδίδη στο πρωτότυπο εκεί, αλλά τον Κέβιν, τον Νέγρο
του Μοριά, να μελοποιεί Καβάφη.
Τι συμβαίνει όταν δεν σας αρέσει κάτι;
Το λέω. Δεν έχω πρόβλημα. Και νομίζω θέλουν να ακούσουν τη
γνώμη μου. Ένα από τα πρώτα πράγματα που είπαμε είναι ότι στον
σύγχρονο πολιτισμό πρέπει να ρισκάρεις, να αποδεχτείς εκ προοι-
μίου ότι σε κάποια θα αποτύχεις. Ένα 15 με 20% δεν μου αρέσουν.
Δεν πειράζει. Δοκιμάσαμε και δεν πήγε καλά. Αποδεκτό. Ούτε και
σε εμένα αρέσουν τα πάντα όλα!
Είστε 18 χρόνια πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση. Πόσο άνετα
νιώθετε να ρισκάρετε;
Ξεκινάμε από το επιχειρηματικό σκέλος. Όταν παραγγέλνεις ένα
πλοίο, ξέρεις ότι θα παραδοθεί σε τρία χρόνια και θα βγάλει λεφτά
σε βάθος 20ετίας. Αν μου ζητήσετε να σας πω σήμερα πώς θα είναι η
αγορά το 2050, θα γελάσω. Το έχουμε μάθει αυτό. Παίρνουμε ρίσκα,
τα υπολογίζουμε, τα σκεφτόμαστε. Και είναι ρίσκα που ξέρουμε ότι,
ακόμα και αν αποτύχουμε, άξιζε να τα προσπαθήσουμε. Ως επί το
πλείστον, βέβαια, πέτυχαν.
the cluster in Plaka with the Onassis Foundation Library, the Cavafy
Archive, the Mandra venue and the Frissiras Museum, which will
host the Onassis Foundation’s art collection. We also have the Renti
venue and the Matala Arcade. We have spread out and reached out.
It’s our philosophy that it’s not our job to wag a finger at citizens and
say: “This is what you have to like and, if you don’t, you’re stupid
and ignorant.” That’s just wrong. The Matala Arcade, for example,
is aimed at a younger audience. We won’t present Thucydides in the
original Ancient Greek there; we’ll have Kevin Zans Ansong, also
known as “Negros tou Moria” or “Black Morris”- doing melodised
Cavafy.
What happens when you don’t like something?
I say so. I don’t have a problem with that. And I think that people
want my opinion. One of the first things we talked about was that
when it comes to contemporary culture, you need to take risks and
accept the fact that you’ll fail on occasion. The stuff I don’t like
accounts for 15-20% of events and that’s fine. We tried and it didn’t
go well. That’s perfectly acceptable.
You’ve been president of the Onassis Foundation for 18 years.
How comfortable are you with taking risks?
Let’s begin with the business side of things. When you order a ship,
you know that it will be delivered in three years and will make money
in 20. If you ask me to tell you what the market will look like in 2050,
I’ll just laugh. We’ve learned. We take risks, we make our calcula-
tions, we deliberate. And we take risks that we know are worth tak-
ing even if they fail. By and large, so far these risks have succeeded.

Έχετε σκεφτεί τι θα σας έλεγε ο πατέρας σας, Στέλιος Παπαδη-
μητρίου, για την εξέλιξη του Ιδρύματος Ωνάση;
Για το νοσοκομείο θα χαιρόταν σίγουρα. Και για τη Στέγη θα ήταν
περήφανος, αλλά δεν νομίζω ότι θα του άρεσαν αυτά που παρουσι-
άζει (γελάμε).
Have you ever thought what your father, Stelios Papadimitriou,
would say about the Onassis Foundation’s evolution?
He would be very pleased about the hospital and he would also be
proud of the Stegi, though I’m not sure whether he’d like some of
the things we stage there. [Laughing]

Ποια είναι η πρώτη ανάμνηση που έχετε από τη ζωή σας;
Δεν είναι από την Αλεξάνδρεια όπου γεννήθηκα, αλλά από τη Σαου-
δική Αραβία. Η πρώτη ανάμνησή μου είναι η έρημος και η θάλασσα.
Το σπίτι μας στην Τζέντα ήταν μέσα στην έρημο (το 1959 δεν υπήρχε
κάτι άλλο, μόνο η παλιά πόλη) και πάνω στη θάλασσα. Αυτή είναι
η πρώτη μου ανάμνηση: η θάλασσα και η έρημος, ως ενιαίο τοπίο.
What is your earliest memory?
It’s not from Alexandria, where I was born, but from Saudi Arabia. My
earliest memory is of the desert and the sea. Our house in Jeddah
was in the desert (there was nothing else in 1959, just the old town)
and on the sea. This is my earliest memory: the sea and the desert
as a single landscape.

Info: www.onassis.org/el/health Info: www.onassis.org/health

«Με το άβαταρ καρδιάς, μπορεί ο χειρουργός να μελετήσει

πώς θα κάνει την επέμβαση παίρνοντας στα χέρια του την “καρδιά”
του ασθενούς. Θα εφαρμόζεται στο Ωνάσειο Μεταμοσχευτικό Κέντρο».
“Heart avatars allow the surgeon to study the procedure on an exact replica
of the patient’s heart, to touch it and see how it reacts. This technology
will be employed at the Onassis National Transplant Centre.”

blue magazine - 93
guide ● Istanbul

ΟΙ ΔΙΑΡΚΕΙΣ ΕΚΠΛΉΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΛΎΨΕΙΣ

ΤΉΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΉΣ
Δεν παλιώνει ποτέ η γοητεία αυτής της πόλης, που δεν σταματά να εκπλήσσει και να εξελίσσεται.
Η Κωνσταντινούπολη παραμένει ένας τόπος σπάνιας ομορφιάς και μαζί η πόλη όπου η γαστρονομία
και η τέχνη κάνουν διαρκώς νέα βήματα, πατώντας όμως γερά στις ρίζες της ιστορίας της.

94 - blue magazine
 THE ENDLESS SURPRISES
AND REVELATIONS OF ISTANBUL
Istanbul’s enduring charm lies in its continuous capacity to surprise and evolve. It stands,
wonderfully old and magnificently new, as a beacon of rare beauty, seamlessly blending its rich
historical roots with vibrant and ever-evolving gastronomy and art scenes.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ / BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: DIONYSIS KOURIS

Όψη της Κωνσταντινούπολης από

τη Γέφυρα του Γαλατά / View of
Ιstanbul from the Tower of Galata

blue magazine - 95
guide ● Istanbul

O Πύργος και η περιοχή του Γαλατά

/ A view of the Galata neighbourhood and its tower

O Μaksut Askar, σεφ του εστιατορίου Neolokal Δημιουργία του εστιατορίου Arkestra To εστιατόριο Seraf
/ Maksut Αskar, chef at Neolokal / A typical Arkestra restaurant creation Vadi / Seraf Vadi
Restaurant

96 - blue magazine
 O Yorgi Sabuncu, ιδιοκτήτης του To εστιατόριο Lacivert
εστιατορίου για ψάρι Κiyi / Yorgi / Lacivert Restaurant
Sabuncu, owner of Kiyi fish restaurant

ΨΑΡΙΑ ΗΜΕΡΑΣ
Το κορυφαίο εστιατόριο για ψάρι είναι το Kiyi (Haydar
Aliyev Cd. No 186/A, τηλ. 212-26.20.002) στην παραλιακή
περιοχή Tarabya, που «παίζει» σε πολύ υψηλό επίπεδο
από το 1964 – διώροφη σάλα διακοσμημένη με δεκάδες
έργα τέχνης, ψαριέρα με αστραφτερή πρώτη ύλη και αψε-
γάδιαστο ψήσιμο. Σε προνομιακή τοποθεσία, μια ανάσα
από τη θάλασσα, και το Lacivert (Korfez Cd. No 57/A, τηλ.
216-413.42.24), που στεγάζεται σε ένα πρόσφατα ανακαι-
νισμένο αρχοντικό της ασιατικής πλευράς με ρετρό και
μοντέρνα σχεδιαστικά στοιχεία. Πιάτα θαλασσινής και
μεσογειακής κουζίνας στο μενού (πικάντικες γαρίδες
σαγανάκι με χαλούμι και σάλτσα ντομάτας με ρακή).

CATCH OF THE DAY

In the select category since 1964, Istanbul’s best fish restaurant is, without a doubt, Kiyi (Haydar
Aliyev Cd. No: 186/A, tel. 212-26.20.002) on the coast at Tarabya. The dining room is decorated
with dozens of paintings, but the real eye-catcher is the display case full of wonderful fresh fish,
which are served flawlessly prepared. In an elegant, recently restored townhouse on a privileged
spot right by the sea on the city’s Asian side, Lacivert (Korfez Cd. No: 57/A, tel. 216-41.34.224)
combines retro and modern vibes. The menu is Mediterranean, with dishes such as spicy prawn
saganaki, made with halloumi cheese and a tomato sauce flavoured with raki.

Η πολύ ανερχόμενη fine dining σκηνή The burgeoning fine-dining scene

Στο Turk Fatih Tutak (Yeniyol Sokak No 2, τηλ. 212-70.95.679),
το πρώτο και μοναδικό εστιατόριο της Τουρκίας με δύο αστέ-
ρια Michelin, o σεφ Fatih Tutak συστήνει στους επισκέπτες μια
νεο-παραδοσιακή τουρκική κουζίνα, ιδωμένη μέσα από ένα πολύ
ενδιαφέρον fusion πρίσμα. Στην ανοιχτή θεατρική κουζίνα, η
ομάδα του Tutak λεπτοκεντάει ένα μενού βασισμένο εν πολλοίς
σε τεχνικές όπως το κάπνισμα, οι ζυμώσεις και η παλαίωση. Το
μενού γευσιγνωσίας περιλαμβάνει πιάτα όπως το μπαρμπούνι με
τραχανά, καμένο ντοματόρυζο, ταραμά, πορτοκάλι, λάδι σαφράν
και τσίλι, και τον kuzu baklava (μια συνταγή από το Ουζμπεκι-
στάν με φύλλο γεμιστό με αρνί και πιλάφι), ένα πιάτο βαθιάς
ρουστίκ νοστιμιάς, που στέκεται επάξια σε ένα γαστρονομικό
εστιατόριο. Λίστα κρασιών που αναδεικνύει τον τοπικό αμπε-
λώνα και μπαρ με φροντισμένα κοκτέιλ.
Τη σύγχρονη εκδοχή της τουρκικής κουζίνας εκπροσωπεί
και το –βραβευμένο με ένα αστέρι Michelin– Neolokal (SALT
Galata, Bankalar Cd. 11, τηλ. 551-44.74.545), στο εσωτερικό του
μεγαλοπρεπούς ιστορικού κτιρίου που στεγάζει το Salt Galata
Museum, προσφέροντας από τις μεγάλες τζαμαρίες και τη βερά-
ντα του εκπληκτική θέα στον Βόσπορο και στην ιστορική περι-
οχή του Sultanahmet. Ο σπουδαίος σεφ Maksut Askar και η
ομάδα του μεταμορφώνουν παραδοσιακές συνταγές σε εκλεπτυ-
At the first (and, to date, only) restaurant in Turkey to be awarded two
Michelin stars, Turk Fatih Tutak (Yeniyol Sk. No: 2, tel. 212-70.95.679),
chef Fatih Tutak introduces visitors to his neo-traditional take on local
cuisine, which he approaches through a captivating fusion lens. In the
theatrical open kitchen, Tutak’s team meticulously crafts a menu largely
based on techniques such as smoking, fermenting and dry ageing. The
tasting menu features dishes such as the red mullet with trachana,
seared tomato rice, fish roe dip, orange, saffron oil and chili, as well as
the kuzu baklava, a dish from Uzbekistan consisting of lamb-filled filo
and pilaf – a rustic delicacy that nonetheless belongs in this gastronomic
restaurant. The wine list showcases local labels, with well-curated cock-
tails an option as well.
A modern version of Turkish cuisine is also represented by the one-
starred Neolokal (Salt Galata, Bankalar Cd. 11, tel. 551-44.74.545), in the
same majestic building housing the Salt Galata Museum, with amazing
views of the Bosphorus and the historical Sultanahmet district from
its picture windows and veranda. Celebrated chef Maksut Askar and his
team transform traditional fare into refined dishes, adding contempo-
rary twists and using carefully chosen local ingredients. They construct
dishes with artistic flair, incorporating flavours and recipes from Turkish
cuisine: from the smoked bonito tartar with a dill and tarragon sauce,
dill-scented olive oil, beans and potato chips, to the menu highlight:

blue magazine - 97
guide ● Istanbul
σμένες γεύσεις με σύγχρονες ιδέες και προσεκτικά επιλεγμένες
τοπικές πρώτες ύλες. Τα πιάτα του αναδομούν με αρτιστίκ διά-
θεση γεύσεις και συνταγές της τουρκικής κουζίνας: από το ταρ-
τάρ καπνιστής παλαμίδας με σάλτσα άνηθου-εστραγκόν, ελαι-
όλαδο άνηθου, φασόλια και τσιπς πατάτας, μέχρι το highlight
του μενού, το αρνί με κρέμα από φασόλια, αυγά, ταχίνι, με κεφτέ
από την αρνίσια ουρά και «κοκορέτσι» από τα υπολείμματα της
κοιλιάς του αρνιού, που σερβίρεται με katmer (φύλλο με βού-
τυρο κελυφωτού φιστικιού). Οινική λίστα επικεντρωμένη στον
τοπικό αμπελώνα, ενώ από το πανέμορφο μπαρ, που μπορεί να
λειτουργήσει και αυτόνομα, βγαίνουν καλοφτιαγμένα κοκτέιλ.
Στεγασμένο σε μια φανταστική βίλα της δεκαετίας του 1960,
το Arkestra (Dilhayat Sk. No 28, τηλ. 212-97.07.273) κέρδισε
πριν από λίγους μήνες, μόλις στον πρώτο χρόνο της λειτουργίας
του, ένα αστέρι Michelin. Αρ ντεκό πολυέλαιοι, ξύλινες επεν-
δύσεις και δερμάτινοι καναπέδες με καμπύλες στο χρώμα του
κονιάκ συνθέτουν ένα κομψό, vintage ατμοσφαιρικό σκηνικό.
Η κουζίνα του σεφ/ιδιοκτήτη Cenk Debensason αντικατοπτρίζει
τη διαδρομή του, από την Τουρκία, τη Γαλλία, όπου σπούδασε
μαγειρική, και την Αμερική όπου εργάστηκε σε διάφορα εστιατό-
ρια, έως τα ταξίδια του στον κόσμο. Θα δοκιμάσετε πιάτα όπως η
πεσκανδρίτσα με σος μπουγιαμπέσα και λεμονάτο κουσκούς και
το στήθος πάπιας με σος apicius, χουρμάδες και ντάικον. Στον
επάνω όροφο, ένα καλαίσθητο μπαρ με audiophile χαρακτήρα
και μουσική από βινύλια, ενώ νέα προσθήκη (εντός του κτιρίου)
και ένα μπιστρό με πιο casual μενού και πιάτα για τη μέση.
Η τάση του τουρκικού νεο-μπιστρό
Στον έβδομο όροφο του κτιρίου του πολιτιστικού πολυχώρου
Ataturk Cultural Center, με μυθική θέα σε όλη την πόλη,
άνοιξε πρόσφατα το bar-restaurant Biz Istanbul (Mete Cd. No
2, Beyoglu, τηλ. 212-80.60.766). Μεγάλος χώρος, χωρισμένος
στο café για καφέ στο μπρίκι και γλυκά, στο εστιατόριο με fine
dining οθωμανική κουζίνα και στο μπαρ, όπου σερβίρεται ένα
πολύ νόστιμο μενού με ραφιναρισμένες εκδοχές κλασικών street
food της Κωνσταντινούπολης. Πολύ ενδιαφέρον έχει το μεση-
To πορθμείο του Κadikoy, στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης
/ Kadikoy Ferry on the Asian side of Istanbul
98 - blue magazine
lamb with bean-egg-tahini cream, a meatball from the tail and an offal
roll made from lamb belly, served with katmer (filo pastry with pistachio
butter). The wine list is mostly local, while the beautiful bar – which is
also open to non-diners – produces beautiful cocktails.
Housed in an amazing villa from the 1960s, Arkestra (Dilhayat Sk.
No: 28, tel. 212-97.07.273) clinched a Michelin star just a few months ago,
in its first year of operation. Art Deco chandeliers, wood panelling and
curvaceous, cognac-coloured leather sofas create an elegant vintage
setting. Chef and owner Cenk Debensason’s food expresses his journey
from his native Turkey to France, where he studied the culinary arts,
to America where he worked in several different restaurants, and to
many other parts of the world. His dishes include monkfish with a bouil-
labaisse sauce and lemony couscous, and duck breast with an apicius
sauce, dates and daikon. There’s an elegant bar upstairs that will appeal
to music lovers who appreciate music played from vinyl, and a bistro – a
new addition – with a more casual menu and sharing dishes.
The Turkish neo-bistro trend
With absolutely stunning views over the entire city, the seventh floor
of the Ataturk Cultural Centre recently became home to the bar-res-
taurant Biz Istanbul (Mete Cd. No: 2, Beyoglu, tel. 212-80.60.766). It’s
a large space separated into a café for ibrik coffee and sweets, a res-
taurant offering a fine-dining version of Ottoman cuisine, and a bar,
where you’ll find a delicious menu of refined versions of classic Istanbul
street food. The lunch service is interesting, as it features a lokanta-style
menu inspired by these casual eateries – where the food is prepared
in advance and displayed on the counter – that serve Ottoman dishes
that are increasingly hard to find, such as the seferceliyye with lamb,
honey, quince, apricots and raisins, and a saray kofte dish of handmade
pastry stuffed with lamb and beef, pistachio and strained yoghurt. On
the enchanting veranda of the newly built hotel The Peninsula Istan-
bul (Kemankes Cd. 34, tel. 212-93.12.888), Gallada is headed by Fatih
Tutak of two-Michelin-starred Turk Fatih Tutak, whose Turko-Asian
fusion menu here is inspired by the culinary smorgasbord of the old
Silk Road. Think blue crab cooked in a wok with fenugreek, shashlik
kebab with onion vinegar, or the signature tandoori duck, served whole.
 To μπαρ-εστιατόριο Biz Istanbul To χαρακτηριστικό τραμ στον μεγάλο πεζόδρομο της Ιstiklal
/ The Biz Istanbul bar-restaurant / The iconic red trams passing through the Istiklal pedestrian zone
O Sakis Sefer φτιάχνει pide στο Gorele Pide.
ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΦΟΎΡΝΟΙ ΜΕ PIDE
/ Sakir Sefer making a pide at Gorele Pide.
Το pide, με ρίζες στις περιοχές γύρω από τη
Μαύρη Θάλασσα, είναι ένα είδος ανοιχτής
πίτας με ζυμάρι σε σχήμα μακρόστενο ή στρογ-
γυλό και με πληθώρα επικαλύψεων, με πιο κλα-
σική αυτήν με τυρί, κρόκο αυγού και φρέσκο
βούτυρο. Κρυμμένο σε έναν μικρό δρόμο της
γειτονιάς Kulaksiz, βρίσκεται το Gorele Pide
(Kulaksiz Cd. No 53/A), που φτιάχνει ίσως τα
καλύτερα pide στην πόλη. Ο Sakir Sefer ειδι-
κεύεται στην τέχνη για περισσότερα από 50
χρόνια. Με ιδανικό σε πάχος ζυμάρι και ένα
μείγμα αγελαδινού και πρόβειου τυριού από τα
υψίπεδα της Μαύρης Θάλασσας, τα pide προ-
σφέρονται σε δύο τύπους (σχήματος στρογγυ-
λού ή μακρόστενου), με επιλογή υλικών όπως
ο μοσχαρίσιος καβουρμάς ή ο μοσχαρίσιος
κιμάς με κρεμμύδια, και σερβίρονται με έναν
ρευστό κρόκο αυγού και βούτυρο. Εξαιρετικά
νόστιμα και τα pide του Pak Pide Pizza Salonu
(Pasa Camii Sok. No 27), που βρίσκεται κοντά
στο Grand Bazaar. Μικρός χώρος, με λίγα
τραπέζια μπροστά από τον μαρμάρινο πάγκο
εργασίας και τον ξυλόφουρνο, από όπου βγαί-
νουν pide με πληθωρική γέμιση (με επιλογές
όπως το κοκκινιστό μοσχάρι με τυρί και το ανά-
μεικτο με κιμά, λουκάνικο και τυρί).
THE TRADITIONAL PIDE BAKERIES
With roots going back to the Black Sea,
pide is a type of open-topped round or
oval pie with a depression in the middle
for all sorts of toppings but most typically
cheese, the yolk of an egg and fresh but-
ter. Tucked away on a small street in the
Kulaksiz district, Gorele Pide (Kulaksiz
Cd. No: 53/A) makes what is probably the
best pide in town. Sakir Sefer has been
honing his craft for some 50 years and
his pide come in both the round and oval-
shaped varieties, with pastry of perfect
thickness and a mix of cow’s and sheep’s
cheese from the Black Sea flatlands.
Other toppings include cured beef and
beef mince with onion, enriched with egg
yolk and butter. Pak Pide Pizza Salonu
(Pasa Camii Sk. No: 27) is located near the
Grand Bazaar and also makes great pide
in a wood-fired oven. The small space has
a handful of tables in front of its marble
work counter, where you can enjoy lus-
cious pide with hearty toppings such as
pulled beef cooked in tomato sauce with
cheese, or a mixture of minced beef, sau-
sage and cheese.
blue magazine - 99
guide ● Istanbul
H Seda Domanic και ο Sinan
Sokmen, συγγραφείς του
ταξιδιωτικού οδηγού «Μonday to
Sunday Istanbul» / Seda Domanic
and Sinan Sokmen, authors of the
travel book «Μonday to Sunday
Istanbul»
ΔΕΎΤΕΡΑ ΕΩΣ ΚΎΡΙΑΚΗ
ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΠΟΛΗ
Η ταξιδιωτική συντάκτρια και δημοσιογρά-
φος Seda Domanic και ο Sinan Sokmen,
ιδρυτής του μπουτίκ ταξιδιωτικού πρακτο-
ρείου Istanbul Tour Studio και τρίγλωσσος
επαγγελματίας ξεναγός στην Κωνσταντινού-
πολη για περισσότερα από 15 χρόνια, ένω-
σαν τις δυνάμεις τους στο εξαιρετικά καλαί-
σθητο αγγλόφωνο βιβλίο-οδηγό «Monday to
Sunday Istanbul». Σε 360 σελίδες παρουσιά-
ζουν πάνω από 110 προσεκτικά επιμελημένες
εμπειρίες με άξονα τον πολιτισμό, την ιστορία,
την τέχνη, το ντιζάιν και τη γαστρονομία της
πόλης, με προτάσεις για κάθε ώρα και ημέρα
της εβδομάδας, συνεντεύξεις κορυφαίων τοπι-
κών προσωπικοτήτων –διάσημοι σεφ, καλλιτέ-
χνες, ακαδημαϊκοί, σχεδιαστές, δημοσιογρά-
φοι, επιχειρηματίες και αρχιτέκτονες μιλούν
για τις αγαπημένες τους διαδρομές– και πλού-
σιο φωτογραφικό υλικό που αποτυπώνει την
ψυχή αυτής της διαρκώς μεταβαλλόμενης
μητρόπολης.
To χαμάμ Hurrem Sultan
/ Τhe Hurrem Sultan Hamami
100 - blue magazine
Το all-day μπιστρό Apartiman
/ The Apartiman all-day bistro
Πουλώντας λουκουμάδες στην
περιοχή Εμίνονου / Lokma (a kind
of turkish donut) seller in Eminonou
MONDAY TO SUNDAY
ACROSS THE CITY
Travel writer and journalist Seda Domanic,
has joined forces with Sinan Sokmen,
founder of the boutique travel office
Istanbul Tour Studio and trilingual pro-
fessional Istanbul guide for more than 15
years, to produce a very attractive, Eng-
lish-language travel guide titled “Monday
to Sunday Istanbul.” In 360 pages, they
present more than 110 carefully selected
experiences in the areas of culture, his-
tory, art, design and gastronomy, with
recommendations for every hour of the
day and every day of the week. There are
also interviews with leading local person-
alities – famous chefs, artists, academics,
designers, journalists, businesspeople and
architects – who talk about their favourite
routes and places. The book is beautifully
illustrated with amazing photographs that
capture the spirit of this constantly chang-
ing metropolis.
Στην Αιγυπτιακή αγορά των Μπαχαρικών
/ The Spice Bazaar
Τα πολύχρωμα σπίτια στην
περιοχή Μπαλάτ / The
colourful houses of Balat
 Η Πύλη του Χαιρετισμού, μία από τις εισόδους στο Τοπ Καπί
/ Τhe Gate of Salutation, one of the entrances to Topkapi Palace
μέρι και η lokanta εκδοχή του μενού –με τα μαγειρευτά στον
πάγκο της κουζίνας να περιλαμβάνουν πιάτα της οθωμανικής
κουζίνας που δύσκολα θα βρείτε αλλού, όπως το seferceliyye,
με αρνί, μέλι, κυδώνια, βερίκοκα και σταφίδες, και το saray
kofte, με χειροποίητη ζύμη, γέμιση με αρνίσιο και μοσχαρίσιο
κρέας, φιστίκι και στραγγιστό γιαούρτι. Μια ανάσα από τον
Βόσπορο, στη μαγική βεράντα του νεότευκτου ξενοδοχείου The
Peninsula Istanbul (Kemankes Cd. 34, τηλ. 212-93.12.888), βρί-
σκεται το Gallada. Ο βραβευμένος με δύο αστέρια Michelin,
Fatih Tutak, στην επιμέλεια της κουζίνας έχει στήσει ένα τουρ-
κο-ασιατικό fusion βασισμένο στη γαστρονομική πανσπερμία
που είχε δημιουργήσει ο Δρόμος του Μεταξιού. Μπλε καβούρι
στο γουόκ με τσιμένι, shashlik kebab με ξίδι από κρεμμύδι και
πιάτο υπογραφής η πάπια tandoori, που σερβίρεται ολόκληρη.
Κλείσιμο με μπακλαβά και παγωτό από βουβαλίσιο γάλα. Λίστα
κρασιών με έμφαση στα μπουτίκ τοπικά οινοποιεία. Σε ένα
σπίτι δίπλα στη θάλασσα στο Yenikoy, στεγάζεται το φαντα-
στικό all-day bistro Apartiman (Koybasi Cd. No 153, τηλ.
212-223.44.77). Η σεφ Burcak Kazdal στην κουζίνα δουλεύει
με τοπικά υλικά υψηλής ποιότητας και στήνει ένα μπιστρονο-
μικού χαρακτήρα μενού με σπουδαία πιάτα, όπως οι αέρινης
υφής τηγανητές μελιτζάνες με πετιμέζι που σκάνε στο στόμα
σαν σύννεφο, ο ταραμάς με πέρλες λάιμ και ο λαχανοντολμάς
με κιμά από μοσχαρίσια παιδάκια, freekeh (πράσινο σιτάρι) και
γιαούρτι Hatay. Κρασιά από τον τουρκικό αμπελώνα και δημι-
ουργικές εκδοχές κλασικών κοκτέιλ με σπιτικές παρασκευές,
ενώ τα Σαββατοκύριακα σερβίρουν και ένα από τα καλύτερα
brunch στην πόλη.
Στα τραπέζια της παράδοσης
Ακολουθώντας την τυπολογία της lokanta (παραδοσιακά τουρ-
κικά μαγειρεία κυρίως για μεσημέρι) και διατηρώντας πολύ
υψηλά τον πήχη τόσο των υλικών όσο και του μαγειρέματος, το
Mahir Lokantasi (Tavukcu Fethi Sk. 28/B, τηλ. 212-23.49.394)
είναι εκ των κορυφαίων του είδους στην πόλη. Ξεκινήστε με εξαι-
ρετικό λαχματζούν με λεπτή και τραγανή ζύμη και αρνίσιο κιμά,
Στο Μahir Lokantasi / Mahir Lokantasi
For dessert, try the baklava with buffalo-milk ice cream. The wine list is
focused on small local wineries. Located in a seaside house in Yenikoy,
Apartiman (Koybasi Cd. No: 153, tel. 212-22.34.477) is an all-day bistro
where chef Burcak Kazdal works with high-quality local ingredients. Her
bistronomy menu features some amazing dishes, including the lightly
fried aubergines with grape molasses that melt in your mouth, the roe
dip with lime pearls, and the cabbage rolls stuffed with spare-rib mince,
freekeh (green wheat) and Hatay yoghurt. For drinks, there’s a selection
of Turkish wines and creative versions of classic cocktails using some
artisanal ingredients. You’ll also find one of the best brunches in town
here, although only on the weekend.
Tables laden with tradition
Following in the footsteps of traditional lokanta (mostly lunchtime) eat-
eries but raising the bar both in terms of ingredients and techniques,
Mahir Lokantasi (Tavukcu Fethi Sk. 28/B, tel. 212-23.49.394) is one of
the top eateries of its kind in Istanbul. Start with the excellent lahmacun,
with a thin and crispy crust covered with lamb mince, followed by one of
the daily dishes from the display or the wonderfully juicy Mardin kebab,
served with a side of smoky roasted aubergine. End your meal with a
buttery bomb of irmik helvasi (semolina halva). In the heart of Kadikoy,
Ciya Sofrasi (Gunesli Bahce Sk. No: 43, tel. 216-33.03.190) elevates
the lokanta genre with a fascinating gastronomic mosaic of traditional
recipes from every corner of Turkey – the product of extensive field
research by chef Musa Dagdeviren. The dishes, which follow the seasons,
often feature lamb, but in all guises: wrapped in slices of courgette; as
offal made into a roll stuffed with bulgur and lentils as well; paired with
fruit such as quince and pomegranate juice; or in meatballs cooked in
a sauce of sun-dried sour cherries. Musa and his wife Zeynep run two
more restaurants on the same street (Gunesli Bahce Sk. No: 44 and No:
48/B), where you can choose between daily specials and a rich menu of
more than 50 types of kebab. They also train young chefs in the ways of
traditional cuisine, and keep classic recipes alive with cookbooks and a
quarterly magazine that they publish themselves.
Consistent in quality, Karakoy Lokantasi (Kemankes Cd. No: 57, tel.
212-29.24.455) has kept the same menu it had before after its recent
blue magazine - 101
guide ● Istanbul

H Aγία Σοφία κυριαρχεί στο τοπίο. / Hagia Sophia dominates the cityscape of Istanbul.

συνεχίστε με κάποιο από τα μαγειρευτά ημέρας από τη βιτρίνα
ή με το υπέροχα ζουμερό, μαστιχωτής υφής Mardin Kebab, που
έρχεται με ένα κομμάτι καπνιστής μελιτζάνας στο πλάι – βου-
τυράτη βόμβα ο χαλβάς irmik helvasi για κλείσιμο. Στην καρδιά
του Kadikoy, το Ciya Sofrasi (Gunesli Bahce Sk. No 43, τηλ.
216-33.03.190) αναβαθμίζει την κατηγορία των lokanta με ένα
συναρπαστικό γαστρονομικό μωσαϊκό με παραδοσιακές συντα-
γές από κάθε γωνιά της Τουρκίας, που συλλέχθηκαν χάρη στην
έρευνα πεδίου του σεφ Musa Dagdeviren. Τα πιάτα ακολουθούν
τις εποχές, με αγαπημένο υλικό το αρνί (π.χ. αρνί τυλιγμένο σε
φέτες κολοκυθιού, εντόσθια αρνιού με γέμιση από το κρέας,
πλιγούρι και φακές) και τα ζεύγη του με φρούτα, όπως το αρνί
με κυδώνι και χυμό ρόδι ή τα Visneli Kofte – αρνίσια κεφτεδά-
κια σε σος από λιαστά βύσσινα. Μαζί με τη σύζυγό του Zeynep
Dagdeviren διατηρούν δύο ακόμα εστιατόρια στον ίδιο δρόμο
(Gunesli Bahce Sk. No 44 και No 48/B), όπου μπορείτε να επι-
λέξετε ανάμεσα στις καθημερινές σπεσιαλιτέ και σε ένα πλούσιο
μενού κεμπάπ με περισσότερες από 50 εκδοχές, εκπαιδεύουν
νέους μάγειρες στην παραδοσιακή κουζίνα και κρατούν ζωντανές
τις συνταγές σε βιβλία μαγειρικής και ένα τριμηνιαίο περιοδικό
που εκδίδουν οι ίδιοι.
Πάντα συνεπές στην ποιότητα, το Karakoy Lokantasi
(Kemankes Cd. No 57, τηλ. 212-29.24.455) διατηρεί το ίδιο
μενού και στον νέο πανέμορφο χώρο, όπου μεταφέρθηκε σχετικά
πρόσφατα. Τα σπιτικής νοστιμιάς μαγειρευτά του μεσημεριού
δίνουν τη θέση τους το βράδυ σε δίσκους με 80 μεζέδες: από
ένα αέρινο χούμους με παστουρμά και ένα τρυφερό χταπόδι στη
σχάρα μέχρι γεμιστές καρδιές αγκινάρας. Μια βραδινή εκδοχή
των lokanta αποτελούν τα meyhane, παραδοσιακά τουρκικά
εστιατόρια που σερβίρουν αλκοόλ και μεζέδες, ενώ συνήθως
έχουν και ζωντανή μουσική. Εμβληματικό meyhane το Asmali
Cavit (Αsmali Mescit Cd. No 16/D, τηλ. 212-29.24.950), που
διατηρεί την παλαιάς κοπής γοητεία του και έχει θαμώνες κυρίως
από τον χώρο της διανόησης και των εικαστικών. Βιτρίνα με
κρύους μεζέδες (κριταμοσαλάτα, λακέρδα, φάβα κ.ά.), κορυφαίο
ψητό ψάρι και σπεσιαλιτέ το yaprak ciger (συκώτι με κρεμμύ-
δια). Αγαπημένο στέκι των ανθρώπων της εστίασης το Balat
move to a beautiful new space. The lunchtime menu of hearty family
dishes makes way in the evening for trays laden with 80 different small
sharing dishes, ranging from delightfully light hummus with pastirma
and tender grilled octopus to stuffed artichoke hearts. The dinner ver-
sion of the lokanta is the meyhane, a traditional Turkish restaurant
that serves alcohol and small sharing dishes, and typically features
live music. A legend in the category, Asmali Cavit (Asmali Mescit Cd.
No: 16/D, tel. 212-29.24.950) retains its classic charm and is favoured
by the city’s intellectuals and artists. You’ll find cold dishes in the dis-
play case (including rock samphire salad, pickled bonito, and fava),
excellent grilled fish, and the house specialty, yaprak ciger (liver with
onions). A favourite among cooks and restaurant workers, Balat Sahil
Restoran (Murselpasa Cd. No: 245, tel. 212-52.56.185) is decorated with
old photographs and features a display case packed with goodies from
the kitchen (pickled sardines, stuffed onions with rice, and aubergine
with yoghurt) and excellent fish. Another must, Inciralti Meyhanesi
(Arabacilar Cd. 4, tel. 216-55.76.686) is located near the Beylerbeyi
ferryboat station in an old, two-storey house. The elegant dining room
and the old Turkish melodies playing on the speakers create a nostalgic
setting in which to enjoy authentic Ottoman recipes such as taratorlu
uskumru (mackerel with a tarator sauce) and balik tursusu (seabass
cooked with 14 different herbs and legumes), and Armenian specialties
To θρυλικό Asmali Kavit
/ The legendary Asmali Kavit

102 - blue magazine

O σεφ και ιδιοκτήτης του Ciya Sofrasi,
Μusa Dagdeviren / Μusa Dagdeviren,
chef and owner of Ciya Sofrasi

To Karakoy Lokantasi / Karakoy Lokantasi

O Mehmet Gurs
ΡΑΚΉ ΝΈΑΣ ΈΠΟΧΉΣ
και η Cemre
Μια νέα προσέγγιση στη ρακή («τσίπουρο με γλυκάνισο» στην Torun, δημιουργοί
Ελλάδα), το εθνικό ποτό της Τουρκίας, επιχείρησε με μεγάλη επι- του Prototip
τυχία το δίδυμο του σπουδαίου Τουρκο-Φινλανδού σεφ Mehmet Raki / Mehmet
Gurs και της γαστρονομικής δημοσιογράφου Cemre Torun με την Gurs and Cemre
Torun, creators of
κυκλοφορία του Prototip Raki. Μια artisanal μονοποικιλιακή ρακή Prototip Raki
που εξερευνά κάθε χρονιά νέες πτυχές στα στάδια παραγωγής,
από την ποικιλία σταφυλιών που χρησιμοποιούν και τον τρόπο από-
σταξης μέχρι την ποιότητα του γλυκάνισου. Ξεκινώντας το 2020
με μόλις 7.000 μπουκάλια, που εξαντλήθηκαν μέσα σε μερικές
εβδομάδες, έχουν πια εδραιώσει τη ρακή τους ως την κορυφαία
premium της χώρας, με την τελευταία παρτίδα τους να εξερευνά
μια τοπική ποικιλία σταφυλιού (Antep Karasi) από τη Νοτιοανατο-
λική Ανατολία, που δεν είχε χρησιμοποιηθεί ξανά στην παρασκευή
του εν λόγω αποστάγματος.

MODERN RAKI
Great Turko-Finnish chef Mehmet Gurs and high-end food writer
Cemre Torun have successfully pulled off their attempt to raise
Turkey’s national drink, raki, to new levels by launching Prototip
Raki. This artisanal drink is made with a single grape variety and its
creators explore new production paths every year, from the type
of grape used to the distillation method to the quantity of anise
that is added. After starting out in 2020 with just 7,000 bottles
(which were snapped up within a few weeks), the brand is now
firmly established as one of Turkey’s best premium rakis. The last
batch was made from the Antep Karasi grape, a variety native to
southeastern Anatolia and, as far as anyone knows, never before
used to make raki.

To Ortakoy To Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ / Αtaturk Cultural Center

Mosque βρίσκεται
κοντά στη Γέφυρα
του Βοσπόρου.
/ The Ortakoy
Mosque by the
Bosphorus Bridge

blue magazine - 103

guide ● Istanbul
Mεζέδες στο Balat Sahil
Restoran / Meze from
the kitchen of Balat Sahil
Restoran
Sahil Restoran (Μurselpasa Cd. No 245, τηλ. 212-52.56.185),
με σάλα διακοσμημένη με παλιές φωτογραφίες και βιτρίνα με
τα κομψοτεχνήματα της κουζίνας (ημίπαστη σαρδέλα, γεμιστά
κρεμμύδια με ρύζι, μελιτζάνες με γιαούρτι) και απίθανα ψημένο
ψάρι. Κορυφαίο και το Inciralti Meyhanesi (Arabacilar Cd. 4,
τηλ. 216-55.76.686), κοντά στον σταθμό των φέρι Beylerbeyi,
με ρουστίκ κομψότητα και νοσταλγικά παλιά τουρκικά τρα-
γούδια να απλώνονται σε δύο ορόφους ενός παλιού ελληνικού
σπιτιού. Αυθεντικές οθωμανικές συνταγές, όπως το taratorlu
uskumru (σκουμπρί με σος tarator), το balik tursusu (λαβράκι
σε 14 είδη βοτάνων και μυρωδικών) και αρμενικές σπεσιαλιτέ,
όπως το dalak dolmasi (τηγανητή μοσχαρίσια σπλήνα γεμιστή
με ρύζι, κρεμμύδι και κουκουνάρι) και το topik (αρμενικός μεζές
με σοταρισμένα κρεμμύδια και κουκουνάρι κάτω από μια μπάλα
από πάστα ρεβιθιού).
Στην αμιγώς κρεατοφαγία τώρα, ένα από τα καλύτερα doner
(«γύρος» στα ελληνικά) θα βρείτε στο Donerci Engin’in Yeri
(Okcu Musa Cd. No 3) στο Beyoglu. Το doner φτιάχνεται από
70% μοσχάρι και 30% αρνί, δομημένο σε στρώσεις, με κομμάτια
από ντομάτες και πιπεριές ανάμεσα, που το κάνουν έξτρα ζου-
μερό. Ψήνεται αργά και κόβεται με το ειδικό μαχαίρι τη στιγμή
που έχει δημιουργηθεί κρούστα, με τον γύρο που πέφτει στη
βάση να αναμειγνύεται με τα ζουμιά που στάζουν. Σερβίρεται
σε ψωμάκι με ντομάτα, μαρούλι και φρέσκο κρεμμυδάκι και
συνδυάζεται με το δικό τους φρέσκο αϊράνι. Εξαιρετικό και το
Karadeniz Doner (Mumcu Bakkal Sk. No 6) στο Besiktas,
με ουρές να σχηματίζονται από το πρωί για να δοκιμάσουν το
ζουμερό doner που έχει μαριναριστεί με γιαούρτι και μπαίνει
σε δικό τους χειροποίητο ψωμάκι-πίτα. Ουρές και στο Donerci
Sahin Usta (Kiliclar Sk. No 5), που βρίσκεται κοντά στην πύλη
Nuruosmaniye του Καπαλί Τσαρσί από το 1969. Εδώ, η φρε-
σκοψημένη πίτα τρίβεται πάνω στον γύρο, παίρνοντας νοστιμιά
από το λίπος του κρέατος, προτού γεμιστεί και σερβιριστεί με
ντομάτα, κρεμμύδι και πιπεριά τουρσί. Τέλος, μια άλλη κατηγο-
ρία ψητοπωλείων είναι τα ocakbasi, χώροι με σκεπαστή μπρού-
ντζινη ψησταριά στο κέντρο τους, με τους πελάτες να κάθονται
σε σκαμπό γύρω από αυτήν και σε τραπέζια περιμετρικά. Το
καλύτερο στην πόλη είναι μάλλον το Adana Ocakbasi στο
Kurtulus (Baysungur Sk. No 2/D), με σπεσιαλιτέ το αριστουρ-
γηματικό πικάντικο Adana kebap. Πολύ αξιολογο και το δημοφι-
104 - blue magazine
To Zubeyir Ocakbasi στο Beyoglou
/ Zubeyir Ocakbasi in Beyoglou
such as dalak dolmasi (fried beef spleen stuffed with rice, onions and
pine nuts) and topik (an Armenian dish of chickpea puree ball over
sautéed onions and pine nuts).
Some of the best doner in town is served at Donerci Engin’in
Yeri (Okcu Musa Cd. No: 3) in Beyoglu. It’s made with seven parts beef
and three parts lamb, all stacked onto a spit, generously interspersed
with tomatoes and peppers to give it flavour and keep it juicy. This
tower of meat is cooked slowly on an upright rotisserie and sheared
with a special knife as soon as the outside gets crispy. These shavings
of meat fall into a tray below to soak up the drippings before being
piled onto a bun with tomatoes, lettuce and fresh onion. Ayran, a salty
yoghurt drink, is the beverage typically drunk with this meal. You’ll
spot the equally excellent Karadeniz Doner (Mumcu Bakkal Sk. No:
6) in Besiktas because of the line waiting for a portion of juicy doner,
marinated in yoghurt and served in a homemade bread pocket. Long
lines also tend to form at Donerci Sahin Usta (Kiliccilar Sk. No: 5),
which has been at the same location near the Nuruosmaniye Gate of
the Grand Bazaar since 1969. Here they gently rub the freshly baked
pita on the doner so that it’s already flavourful before they stuff it
with the meat, the tomatoes, the onions and the pickled peppers. The
ocakbasi form another category of grill houses, eateries with large
brass grilling stations ringed by counters where diners sit on stools. The
best in Istanbul is, arguably, Adana Ocakbasi in Kurtulus (Baysungur
Sk. No: 2/D), whose specialty is the excellent, spicy Adana kebab. But
you’ll also get very good kebab, tarak (lamb chops) and cop sis (chucks
of lamb cooked on a skewer) at the popular Zubeyir Ocakbasi (Bekar
Sk. No: 28) in Beyoglu.
At the core of tradition
With an intriguing range of traditional Turkish dishes, Seraf Vadi
(Kemerburgaz Cd. No: 7G, Ic Kapi No: 7, tel. 212-28.64.646) has chosen
a modern space to showcase the “humble” fare of its homeland. The
excellent Sinem Ozler works with hand-picked seasonal ingredients from
local producers, and travels frequently to gather recipes from skilled
Turkish cooks further afield. Her masterpieces include the icli kofte, a
melt-in-your-mouth meatball served on homemade yoghurt with red
pepper sauce, and the zirva, lamb slowly roasted over wood with dried
figs, sun-dried apricots, almonds and onions. Before you leave, stop by
the deli to pick up some of the products they use in the kitchen, such as
cheeses, marmalades, nuts and bread.
Μοναδική επιλογή γεύσεων στο
Inciralti Meyhanesi / Α unique selection Για ντονέρ στο Donerci Engin’in Yeri
of tastes from Inciralti Meyhanesi / Tasting doner at Donerci Engin’in Yeri Η Βασιλική Κινστέρνα / The Basilica Cistern

H γέφυρα του Βοσπόρου / The Bosphorus Bridge

To Μουσείο Σύγχρονης To χαμάμ Kilic Ali Pasa στο Βeyoglou

Τέχνης Arter / The Kilic Ali Pasa Hamami at Beyoglou
/ The Arter
Contemporary Art
Museum

blue magazine - 105

guide ● Istanbul
H αγορά Κapali Carsi / Τhe Grand Bazaar O Oguzhan Sayi, ιδιοκτήτης του Ozzie’s
1968 Kokorec / Ozzie’s 1968 Κokorec’s
owner Oguzhan Sayir
λές Zubeyir Ocakbasi (Bekar Sk. No 28) στο Beyoglu. Από την
ψησταριά βγαίνουν κορυφαία κεμπάπ, tarak (αρνίσια παϊδάκια)
και cop sis (σούβλα με αρνίσια κομμάτια κρέατος).
Στο μεδούλι της παράδοσης
Ένα συναρπαστικό πανόραμα της παραδοσιακής τουρκικής κου-
ζίνας προσφέρει το Seraf Vadi (Kemerburgaz Cd. No 7 G Ic Kapi
No 7, τηλ. 212-28.64.646), τοποθετώντας σε έναν μοντέρνο χώρο
τις «ταπεινές» συνταγές της παραδοσιακής τουρκικής κουζίνας.
Η εξαιρετική σεφ Sinem Ozler δουλεύει με εκλεκτά εποχικά προ-
ϊόντα τοπικών παραγωγών, ενώ ταξιδεύει συνεχώς στις επαρχίες
της Τουρκίας συγκεντρώνοντας συνταγές από μαγείρισσες. Αρι-
στουργηματικό icli kofte, που λιώνει στο στόμα και έρχεται πάνω
σε σπιτικό γιαούρτι με σάλτσα κόκκινης πιπεριάς, και το zirva,
αρνί που σιγοψήνεται στα ξύλα με ξερά σύκα, λιαστά βερίκοκα,
αμύγδαλα και κρεμμύδια. Φεύγοντας μπορείτε να ψωνίσετε από
το deli και μερικά από τα προϊόντα που χρησιμοποιούν (τυριά,
μαρμελάδες, ξηρούς καρπούς, ψωμί κ.ά.) στην κουζίνα τους.
Το
γαστρομπιστρό
Alaf 2Tek
/ Τhe Alaf 2Tek
gastrobistro
106 - blue magazine
To πρωτοποριακό
wine bar Foxy
Nisantasi / The
pioneering wine
bar Foxy Nisantasi
ΤΟ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟ WINE BAR
Το Foxy Nisantasi (Mim Kemal Oke Cd. No 1D, τηλ. 531-48.43.891)
έφερε νέο αέρα στον οινικό χάρτη της Τουρκίας, αφού είναι το
πρώτο wine bar που τόλμησε να στήσει μια οινική λίστα με κρασιά
από τον τουρκικό αμπελώνα αποκλειστικά με γηγενείς ποικιλίες –
με πολλές επιλογές σε ετικέτες ήπιας, φυσικής οινοποίησης. Πνευ-
ματικό παιδί του έμπειρου οινολόγου και οινοπαραγωγού Levon
Bagis και της ομάδας του εστιατορίου Neolokal (με τον Maksut
Askar στην επιμέλεια του μενού), στεγάζεται σε έναν υπέροχο,
καλαίσθητο χώρο με ανοιχτή κουζίνα. To μενού περιλαμβάνει από
τοπικά τυριά και πιάτα αλλαντικών μέχρι σύγχρονες παραλλαγές
σε κλασικά τουρκικά street food πιάτα, όπως τα μύδια με καρυ-
δάτη σκορδαλιά και το Seray’s Liver, τηγανητό συκώτι με κυδώνι
και πικλαρισμένα κρεμμύδια.
A PIONEERING WINE BAR
Foxy Nisantasi (Mim Kemal Oke Cd. No: 1D, tel. 531-48.43.891) has
brought a breath of fresh air to the Turkish wine scene as the first
wine bar exclusively featuring native grape varieties from Turkish
vineyards, including many options in naturals. Conceived by the
experienced oenologist and winemaker Levon Bagis and his team
from the restaurant Neolokal (with a menu curated by Maksut
Askar), Foxy Nisantasi is situated in a wonderful, tastefully designed
space with an open kitchen. Menu options range from local cheeses
and cold-cut platters to modern takes on classic Turkish street food
such as mussels with garlic sauce or the fried liver with quince and
pickled onions.
The new age of Turkish street food
Serving a sophisticated version of the classic durum sandwiches, Basta!
(Sakiz Sk. No: 1, tel. 216-41.40.865) in Kadikoy was opened by two
young chefs who’d previously worked at fine-dining Istanbul restau-
rants and who know all about the importance of great ingredients. Try
the sucuk durum with handmade spicy lamb sausage and hummus, or
their signature rice pudding with caramelised hazelnuts. For a perfectly
roasted kokorec, or offal roll, go no further than Ozzie’s 1968 Kokorec
(Serdar Omerpasa Cd. No: 44/A, tel. 212-36.19.123); it’s run by Oguzhan
Sayi, who learned the art from his father Ali, a legend in Istanbul. His
kokorec, known for its smoky flavour, is made with lamb sweetbreads
wrapped in lamb gut. Chef Deniz Temel created Alaf 2Tek (Kurucesme
Cd. No: 19b, tel. 530-97.94.795), a gastrobistro serving food inspired
by Istanbul’s street food culture, on the ground floor of the fine-dining
restaurant Alaf. It’s an attractive industrial-style space with just a few
 Ο Πύργος του Λεάνδρου / The Maiden’s Tower
To Πολιτιστικό
Κέντρο Βaris
Manco
στο Kadikoy
/ The Baris Manco
Cultural Center at
Kadikoy
ΤΟ KADIKOY ΕΙΝΑΙ ΚΟΎΛ
Στην ασιατική πλευρά της πόλης, το
Kadikoy (η παλιά Χαλκηδόνα) είναι
μια ζωντανή γειτονιά με κοσμοπολί-
τικο και φιλελεύθερο αέρα, καθώς τα
φθηνά ενοίκια και η εύκολη συγκοι-
νωνία (λίγα λεπτά με τη δημόσια
θαλάσσια συγκοινωνία από την
ευρωπαϊκή πλευρά) προσέλκυσαν
φοιτητές, ανθρώπους των γραμμά-
των και των τεχνών, αλλά και μέρος
της πολυπολιτισμικής κοινότητας που
ζούσε παλαιότερα στο Beyoglu. Μια
περιήγηση στους δρόμους της θα
σας αποκαλύψει ιστορικά και πολι-
τιστικά τοπόσημα, μια πολύβουη
πολύχρωμη αγορά με δεκάδες κατα-
στήματα με μπαχαρικά, θαλασσινά,
οπωροκηπευτικά, αλλά και καλαί-
σθητα café, μπουτίκ, κομψά εστιατό-
ρια, γκαλερί, δισκοπωλεία, καταστή-
ματα με αντίκες και μεταχειρισμένα
βιβλία και ατελιέ καλλιτεχνών. Δυνα-
μικό «παρών» δίνει και η street κουλ-
τούρα με καλλιτέχνες και μουσικούς
του δρόμου και εντυπωσιακές τοιχο-
γραφίες στα κτίρια. Για μαγειρευτά
στο Yanyali Fehmi Lokantasi (Gunesli
Bahce Sok No 1), για λαχματζούν στο
Halil Lahmacun (Gunesli Bahce Sok
No 26), απαραίτητο το πέρασμα από
το ιστορικό ζαχαροπλαστείο Baylan
(Muvakkithane Cd. No 9/A) για Kup
Griye (παγωτό βανίλια και καραμέλα
με κρέμα σαντιγί, σιρόπι καραμέλας
και καραμελωμένα αμύγδαλα). Για
όσους ψάχνουν βινύλια με τουρκική
μουσική, στην περιοχή βρίσκονται
μερικά πολύ καλά δισκάδικα, όπως
το Rainbow45 Records (Sakiz Sk. No
2/D) και το Plak Burada (Sakizgulu Sk
No 12/4). Στο νότιο άκρο του Kadikoy,
σε μικρή απόσταση με τα πόδια ή
με το γραφικό κόκκινο τραμ από
το κέντρο του Kadikoy, βρίσκεται η
καταπράσινη Moda, μία από τις πιο
όμορφες συνοικίες της Κωνσταντι-
νούπολης, με πληθώρα café και εστι-
ατορίων και την παραθαλάσσια προ-
μενάδα Moda Sahili για περιπάτους
με υπέροχη θέα στη Θάλασσα του
Μαρμαρά και συγκλονιστικά ηλιο-
βασιλέματα. Αξίζει μια επίσκεψη και
στην οικία-μουσείο του Baris Manco
(Yusuf Kamil Pasa Sk. No 5), πρωτοπό-
ρου Τούρκου μουσικού που συνδύασε
ροκ ήχους με παραδοσιακή τουρκική
λαϊκή μουσική, συμβάλλοντας στην
καθιέρωση του είδους Anatolian rock
στις δεκαετίες του 1960 και του 1970.
To δισκοπωλείο Rainbow45 Records
/ The Rainbow45 Records record store
COOL KADIKOY area, such as Rainbow45 Records
Located on the Asian side of Istan- (Sakiz Sk. No: 2/D) and Plak
bul, Kadikoy is a vibrant neigh- Burada (Sakizgulu Sk. No: 12/4).
bourhood with a cosmopolitan On the southern edge of Kadikoy,
and liberal vibe, chiefly because a short walk from the centre or a
cheaper rents and good public pleasant ride on the picturesque
transport (just a few minutes from red tram, verdant Moda is one
the European side by sea) have of Istanbul’s loveliest neighbour-
attracted students, intellectuals hoods. It has dozens of cafés and
and artists, as well as the multi- restaurants, and the Moda Sahili
cultural community that used to seaside promenade, perfect for
live in Beyoglu. Stroll around its a leisurely walk with views of the
streets and explore its historical Sea of Marmara and stunning
and cultural landmarks, its bus- sunsets. A visit to the former res-
tling and colourful market with idence, now turned museum, of
dozens of stores offering spices, pioneering musician Baris Manco
seafood and fruit, and its stylish (Yusuf Kamil Pasa Sk. No: 5) is also
cafés, boutiques, elegant restau- rewarding. He was one of the trail-
rants, galleries, record stores, blazers of Anatolian rock, which
antique shops, second-hand emerged in the 1960s and 1970s,
bookstores and artists’ studios. to give a rock twist to traditional
Adding to the vibrant atmosphere Turkish folk music.
is Kadikoy’s street culture, with
musicians and plenty of street
To Yanyali Fehmi Lokantasi
art adorning the buildings. For / Yanyali Fehmi Lokantasi
home-style casseroles and baked
dishes, try Yanyali Fehmi Lokan-
tasi (Gunesli Bahce Sk. No: 1). For
lahmacun, head to Halil Lahmacun
(Gunesli Bahce Sk. No: 26). Make
sure you try something from Bay-
lan (Muvakkithane Cd. No: 9/A),
a pastry shop that excels in Kup
Griye (vanilla and caramel ice
cream with Chantilly, caramel
syrup and caramelised almonds).
If you want to pick up some Turk-
ish music on vinyl, there are quite
a few decent record stores in the
blue magazine - 107
guide ● Istanbul
To φημισμένο ζαχαροπλαστείο Karakoy
Gulluoglu, με τα 25-30 διαφορετικά είδη
μπακλαβά / The Karakoy Gulluoglou sweet shop
serves 25-30 different kinds of baklava
To εστιατόριο
Marinee
Kaburga
/ The Marinee
Kaburga
restaurant
Η νέα εποχή του τουρκικού street food
Δύο νέοι σεφ με προϋπηρεσία σε fine dining εστιατόρια της
πόλης έστησαν το Basta! (Sakiz Sk. No 1, τηλ. 216-41.40.865),
ένα μικρό εστιατόριο στο Kadikoy, που σερβίρει μια εξελιγμένη
μορφή του κλασικού durum (τυλιχτά σάντουιτς) με έμφαση στην
πρώτη ύλη. Δοκιμάστε το sucuk durum, με χειροποίητο αρνίσιο
πικάντικο λουκάνικο και χούμους, και το signature ρυζόγαλο με
καραμελωμένα φουντούκια. Για αριστοτεχνικά ψημένο κοκορέ-
τσι, στο Ozzie’s 1968 Kokorec (Serdar Omerpasa Cd. No 44/A,
τηλ. 212-36.19.123) του Oguzhan Sayi, που κληρονόμησε την
τέχνη και την επιχείρηση από τον πατέρα του –θρυλικό ψήστη
της Κωνσταντινούπολης– Ali. Το κοκορέτσι του ξεχωρίζει για
την καπνιστή γεύση και φτιάχνεται μόνο από εντόσθια αρνιού
που τυλίγονται στο χέρι με αρνίσια γλυκάδια. Στο ισόγειο του
fine dining εστιατορίου Alaf, ο σεφ Deniz Temel έχει στήσει
το Alaf 2Tek (Kurucesme Cd. No 19b, τηλ. 530-97.94.795),
ένα γαστρομπιστρό με πιάτα εμπνευσμένα από τη street food
κουλτούρα της Κωνσταντινούπολης. Προσεγμένος χώρος με
βιομηχανικά στοιχεία, λίγα τραπέζια και έναν πάγκο μπροστά
από την ανοιχτή κουζίνα, με το μενού να εστιάζεται στα εντό-
σθια, όπως το εξαιρετικό μπέργκερ με κοκορέτσι και αβοκάντο.
Πολύ ενδιαφέρον και το Marinee Kaburga (Kurtulus Cd. Νο 42,
τηλ. 538-70.43.420) της αρμενικής καταγωγής σεφ Mari Esgici,
που μεταφέρθηκε πρόσφατα σε νέο, μεγαλύτερο σημείο μερικά
τετράγωνα πιο μακριά και χωρίζεται σε δύο χώρους: το street
food κομμάτι και την εστιατορική σάλα. Σπεσιαλιτέ τα ζουμερά
μοσχαρίσια παϊδάκια, σιγομαγειρεμένα για ώρες, που έρχονται
με μια πυκνή σος από τα ζουμιά του κρέατος, αλλά μην αμελή-
σετε να δοκιμάσετε και το τέλεια ψημένο αρνίσιο συκώτι με
κόκκινη πιπεριά αλλά και το σάντουιτς με κοκορέτσι.
Δύο σπουδαίοι τεχνίτες
Στο υπαίθριο δαιδαλώδες τμήμα της αγοράς Kapali Carsi,
η Soy Turkiye (Buyuk Yeni, Han 3, Taya Hatun Mahallesi,
Sandalyeciler Sk) του Emir Ali Enc είναι η μοναδική τουρκική
εταιρεία που κατασκευάζει χειροποίητα χάλκινα και ασημένια
μαγειρικά σκεύη, συνεχίζοντας την παράδοση των φημισμένων
τεχνιτών της Ανατολίας που μετράει επτά χιλιετίες. Οι συλλογές
τους περιλαμβάνουν από κατσαρόλες και τηγάνια μέχρι μπρίκια
108 - blue magazine
Xειροποίητα χάλκινα και ασημένια
μαγειρικά σκεύη στο Soy Turkiye, στην
αγορά Κapali Carsi / Handmade brass
and silver utensils at Soy Turkiye, in the
Grand Bazaar
tables and a counter in front of an open kitchen. The menu features a
lot of offal, such as in the excellent kokorec burger with avocado. Inter-
esting things are also going on at Marinee Kaburga (Kurtulus Cd. Nο:
42, tel. 538-70.43.420), a project by Turkish-Armenian chef Mari Esgici.
This eatery recently moved to a new and bigger space accommodating
both a street-food part and a restaurant dining room. The juicy beef ribs
that come in a delicious thick gravy produced by cooking the meat for
hours are a specialty here, but the beautifully executed lamb liver with
red pepper and the kokorec sandwich are menu stars, too.
Two great craftspeople
Located in the labyrinthine open-air section of the Grand Bazaar, Soy
Turkiye (Buyuk Yeni, Han 3, Taya Hatun Mahallesi, Sandalyeciler Sk) by
Emir Ali Enc is the only company left in Turkey that produces handmade
brass and silver cookware, carrying on a tradition of great Anatolian
craftsmen that stretches back seven millennia. Its collections range from
pots and frying pans to coffee cezves and bar equipment, made from
solid and pure silver that is cut, hammered and polished by hand, with
handles made from a patented bronze alloy that doesn’t become too hot.
Several of Istanbul’s top restaurants feature on its list of clients. Make
some time for Atelier Touline (Elmadag Cd. 12G), too. The studio and
salesroom of ceramist Tulin Bozuyuk, this is a beautiful space in a lush
courtyard near Taksim. She produces mostly utilitarian objects marked
by elegant minimal design, fluid forms and shapes inspired by nature.
Η κεραμίστρια
Tulin Bozuyuk
στο στούντιο και
πωλητήριό της
Atelier Touline
/ Αtelier Touline
is the studio and
salesroom of
ceramist Τulin
Bozuyuk
guide ● Istanbul

Το Dolmabahce Palace / Dolmabahce Palace

καφέ και εξοπλισμό μπαρ, από συμπαγή χαλκό και καθαρό ασήμι
που σφυρηλατούνται, κόβονται και γυαλίζονται με το χέρι, με
λαβές από ένα πατενταρισμένο κράμα μπρούντζου που δεν θερ-
μαίνεται εύκολα. Ανάμεσα στην πελατεία τους και αρκετά από
τα καλά εστιατόρια της πόλης. Αναζητήστε το Atelier Touline
(Elmadag Cd. 12G), έναν πανέμορφο χώρο σε μια κατάφυτη
αυλή κοντά στην πλατεία Ταξίμ, που στεγάζει το πωλητήριο
αλλά και το εργαστήριο της Tulin Bozuyuk. Η κεραμίστρια δου-
λεύει σχεδόν αποκλειστικά σειρές χρηστικών αντικειµένων, σε
κομψά, μίνιμαλ σχέδια, ρευστές φόρμες και σχήματα που θυμί-
ζουν στοιχεία της φύσης.
Τα νέο σπίτι του μπακλαβά
Το φημισμένο ζαχαροπλαστείο Karakoy Gulluoglu (Mumhane
Cd. No 63) βρήκε νέα στέγη, λίγα μέτρα μακριά από το αυθε-
ντικό σημείο. Απλώνεται πια σε ένα διώροφο κτίριο 1.400 τ.μ.
με κλασικά στοιχεία και ξύλινες και μαρμάρινες επιφάνειες, που
θυμίζει πολυτελές οθωμανικό diner, και σε μια μεγάλη κομψή
αυλή. Στις βιτρίνες, 25-30 διαφορετικά είδη μπακλαβά (μέχρι
gluten free, αλλά και για διαβητικούς), ενώ μπορείτε να κλείσετε
ξενάγηση και στο εργαστήριο, όπου 80 τεχνίτες από τις 4 το
πρωί έως το τέλος της βάρδιας φτιάχνουν καθημερινά 2 τόνους
μπακλαβά. Την εξιστόρηση της οικογενειακής παράδοσης, από
το 1820, αναλαμβάνει ο γιος του σημερινού ιδιοκτήτη, Murat
(6η γενιά), ενώ ο πατέρας Nadir Gulluoglu επιδεικνύει την τέχνη
του ανοίγματος των φύλλων (κάθε παρτίδα απαιτεί 40 στρώσεις
αραχνοΰφαντου φύλλου και 15 στρώσεις φιστίκι από το Antep),
με την ξενάγηση να καταλήγει στον φούρνο για τη δοκιμή φρε-
σκοψημένου μπακλαβά.
The new house of baklava
The famed baklava shop Karakoy Gulluoglu (Mumhane Cd. No: 63) has
moved to a new address, though not too far from its original location.
In its new digs, it stretches across a two-storey building of 1,400 square
metres opulently decorated in wood and marble to resemble a luxurious
Ottoman eatery. It has a spacious courtyard for warmer days, too. In
its display cases, you’ll find an array of 25-30 different types of baklava
(including gluten-free and for diabetics), and you can book a tour of the
kitchen, where 80 chefs produce 2 tonnes of baklava every single day,
starting at 4 am. The six-generation story of the family that created this
legendary pastry shop in 1820 is shared by Murat, the son of the present
owner, while his father, Nadir Gulluoglu, shows visitors the formidable
art of getting the filo so wonderfully thin. Each piece of baklava contains
40 layers, interspersed with 15 layers of pistachio from Gaziantep. The
tour ends in the baking area for a tasting of fresher-than-fresh baklava.
The new generation of Turkish delight
Selim Cenkel has done much to restore quality to the Turkish delight – a
traditional sweet that has seen standards nosedive with mass produc-
tion – with the launch of the Marsel brand. It’s made with unrefined
fructose and real fruit, so its delights are all natural. The ingredients are
carefully selected and the lokum come in the classic flavours, such as
Λουκούμια Μarsel / Marsel’s Turkish delights

Η νέα γενιά λουκουμιών

Την πολύπαθη κατηγορία των παραδοσιακών τουρκικών λουκου-
μιών αναβάθμισε ο Selim Cenkel λανσάροντας το brand Marsel,
μια σειρά με φυσικά λουκούμια, αποκλειστικά με ακατέργαστα
σάκχαρα φρούτων και αληθινά φρούτα. Προσεκτικά επιλεγμένες
πρώτες ύλες, κλασικές γεύσεις –δοκιμάστε το σκέτο φιστίκι–
αλλά και γαστρονομικοί συνδυασμοί (όπως ρόδι, βατόμουρο

11 0 - b l u e m a g a z i n e
guide ● Istanbul

ΤΟ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ-ΠΟΛΎΧΩΡΟΣ
Δημοφιλές βιβλιοπωλείο που μετράει ακόμα πέντε καταστήματα στην πόλη,
το Minoa εγκαινίασε πρόσφατα τον πολυχώρο Minoa Pera (Mesrutiyet Cd.
99, Beyoglu) σε ένα υπέροχο ιστορικό κτίριο (1896) στο Beyoglu, που φέρει
την υπογραφή του Γάλλου αρχιτέκτονα Alexandre Vallaury. Διαθέτει μια
εντυπωσιακή συλλογή τίτλων στα τουρκικά και στα αγγλικά, από κλασική
λογοτεχνία και λευκώματα τέχνης μέχρι βιβλία μαγειρικής και κόμικς, καθώς
και χειροποίητα αντικείμενα. Το concept συμπληρώνουν ένα καλαίσθητο
café με τζαζ μουσική και ωραίες προτάσεις πρωινού, το μπαρ Jules Verne,
το εστιατόριο σύγχρονης τουρκικής κουζίνας Lokanta Minoa Pera, ο χώρος
τέχνης και εκδηλώσεων Minoa Sahne και ο συνεργατικός χώρος Minoa Muse.

A NEW BOOKSHOP AND CULTURAL SPACE

A popular bookshop boasting five outlets in different parts of the city, Minoa
recently inaugurated Minoa Pera (Mesrutiyet Cd. 99, Beyoglu), a multi-pur-
pose cultural space in a beautiful historical building in Beyoglu that was
designed in 1896 by French architect Alexandre Vallaury. It features an
impressive collection of titles, ranging from classic literature and art albums
to cookbooks and comics, in both Turkish and English, and carries a range of
handmade objects, too. The shop is complemented by a stylish café with jazz
music and delightful breakfast options, the Jules Verne bar, the contempo-
rary Turkish cuisine restaurant Lokanta Minoa Pera, the art and events space
Minoa Sahne, and the collaborative space Minoa Muse.

και σουμάκ ή βύσσινο, αμύγδαλο και κανέλα) και υφή μαλακή
και κολλώδης που λιώνει στο στόμα. Διατίθενται σε καλαίσθητα
πακέτα, καθώς και σε tasting έξι λουκουμιών, συνοδεία καφέ στο
μπρίκι σε κάποιο από τα τραπέζια τους στο πολύ καλαίσθητο
café που βρίσκεται στο εργαστήριο/πωλητήριο στη γειτονιά του
Bomonti (Oktay Cebeci Sk. No 9).
Τρία νέα μπαρ
H σημαντικότερη άφιξη στον χώρο του ποτού τα τελευταία χρό-
νια είναι αυτή του Fahri Konsolos (Dr. Esat Isik Cd. 30) σε έναν
μικρό μποέμ χώρο στο Kadikoy. Καλοφτιαγμένα και ισορρο-
πημένα γαστρονομικά κοκτέιλ από τον εξαιρετικά ταλαντούχο
μπάρμαν και εικαστικό Burak Ayaz, που βασίζονται σε σπιτικές
παρασκευές, στην ιδέα χρήσης υλικών από κλασικές τουρκικές
συνταγές (όπως τα αμπελόφυλλα ή ο τραχανάς) και στη συλλογή
ανθέων και καρπών από την ύπαιθρο (π.χ. κουκουνάρι ελάτου,
καρποί δάφνης κ.ά.). Από το μπαρ, με τα ρετρό μπουκαλάκια
φαρμακείου και τα χάλκινα σκεύη, βγαίνουν εποχικά κοκτέιλ,
όπως το Isret Sarmasi, μια ερμηνεία του Gimlet με cordial από
την άλμη τουρσί αμπελόφυλλων και ψημένο αμπελόφυλλο από
πάνω, και το Tireganek, με τεκίλα εμποτισμένη με τραχανά, γάλα,
λάδι καρύδας και το μπαχαρικό cubeb. Nέα άφιξη και το μπαρ
Okra, στην κορυφή του The Marmara Taksim Hotel (Osmanli
Sk. 1/B), σε έναν pop-vintage χώρο με τζαμαρία που αποκαλύ-
πτει μια σοκαριστική θέα στην πλατεία Ταξίμ, με τον Βόσπορο
στο βάθος. Κάρτα κοκτέιλ με μεσογειακό χαρακτήρα, όπως το
Sirius, με λικέρ μαστίχα, τζιν, εσπεριδοειδή, άνηθο και Angostura
bitters, και το Skala, με τζιν, ξινόμηλο, βασιλικό, αγγούρι και
εσπεριδοειδή. Πολύ ενδιαφέρον και το Topside Bar εντός του
εντυπωσιακού The Peninsula Istanbul (The Peninsula Istanbul,
Kemankes Caddesi No 34), που απλώνεται σε έναν πανέμορφο
χώρο με ναυτική διακόσμηση και βεράντα με μαγική θέα στη
θάλασσα. Γαστρονομικά κοκτέιλ με εξωτικές, ανατολίτικες πινε-
λιές σε μια λίστα που ακολουθεί την τουρκο-ασιατική γαστρο-
νομική προσέγγιση του αδελφού εστιατορίου Gallada, που
βρίσκεται στον κάτω όροφο – δοκιμάστε το Istanbul (Douzico,
Otto’s βερμούτ, λάιμ και μαρμελάδα σύκο και τριαντάφυλλο).
To βιβλιοπωλείο-πολυχώρος Minoa Pera
/ The Minoa Pera bookshop and cultural space
plain pistachio, as well as in new combinations, such as the pomegran-
ate, raspberry and sumac, or the sour cherry, almond and cinnamon,
both with a delightfully sticky, melt-in-your mouth texture. They are
sold in attractive boxes and can be sampled in batches of six different
flavours along with a cup of coffee at the stylish café in the Marsel
workshop-shop in the Bomonti area (Oktay Cebeci Sk. No: 9).
Three new bars
Still the hottest on the drinks scene even though it’s been around for
some time now, Fahri Konsolos (Dr. Esat Isik Cd. 30) is a small bar in
Kadikoy. The well-executed and perfectly balanced gastronomic cock-
tails of talented bartender and visual artist Burak Ayaz rely heavily on
artisanal ingredients made in-house. The bar follows the philosophy
of upcycling and takes inspiration from classic Turkish foods (such as
vine leaves or trachana), as well as from the foraging of flowers, fruits
and seeds (including fir nuts and laurel berries). The bar – with its retro
pharmacy bottles and brass implements – produces seasonal cocktails
such as the Isret Sarmasi, a variation on the Gimlet with a cordial made
of grape-leaf pickling juice and garnished with a roasted grape leaf, or
the Tireganek, made with tequila flavoured with trachana, milk, coconut
oil and cubeb (something between pepper and allspice). Okra opened
recently at the top of The Marmara Taksim Hotel (Osmanli Sk. 1/B), in a
pop vintage space with massive windows that reveal jaw-dropping views
of Taksim Square with the Bosphorus in the background. The cocktail
list has a Mediterranean vibe, with concoctions such as the Sirius, with
mastika liqueur, gin, citrus, dill and Angostura bitters, and the Skala with
gin, green apple, basil, cucumber and citrus. The Topside Bar, located
inside the impressive The Peninsula Istanbul (The Peninsula Istanbul,
Kemankes Cd. No: 34) hotel, has magical views of the sea from the
veranda, so the nautical theme of the décor in the beautiful space makes
sense. The exotic Eastern brushstrokes in the gastronomic cocktails
point to the Turko-Asian theme that also imbues the restaurant, Gal-
lada, on the lower floor. Pay homage to the city with the Istanbul, made
with Douzico, Otto’s vermouth, lime, and a fig and rose-hip marmalade.

11 2 - b l u e m a g a z i n e
museum ● Istanbul Modern

ΈΝΑ ΜΟΥΣΈΊΟ
ΣΑΝ ΊΠΤΑΜΈΝΟ
ΠΛΟΊΟ, ΠΑΝΩ
ΣΤΟΝ ΒΟΣΠΟΡΟ
Πιο πολύ από μουσείο, το Istanbul Modern,
που σχεδίασε ο Ρέντσο Πιάνο, πάνω
στο Galataport στην Κωνσταντινούπολη,
είναι μια κιβωτός τέχνης, ιστοριών των κοινοτήτων
της πόλης. Ένα κτίριο που μοιάζει με καράβι
που ίπταται, όπως λέει ο ίδιος ο αρχιτέκτονας.

O Ρέντσο Πιάνο στην οροφή

του Istanbul Modern
/ Renzo Piano on
the roof of Istanbul Modern

N MTSETM
DESIGNED TO
LOOK LIKE N SHIP
FLONTING NBOVE
THE BOSPHORTS
Much more than a museum, Istanbul Modern,
designed by Renzo Piano and located in
Istanbul’s Galataport, is a repository not just
for art but for the stories of the city’s different
communities as well. According to its architect,
it’s also meant to resemble a ship afloat.
Νυχτερινή όψη του μουσείου, στο Galataport
/ A night view of the museum, located at Galataport
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Ι. ΑΝΕΣΤΗ / BY KATERINA I. ANESTI

114 - b l u e m a g a z i n e
ENRICO CANO

b l u e m a g a z i n e - 11 5
museum ● Istanbul Modern
Η εξωτερική όψη του κτιρίου που σχεδίασε ο
Ρέντσο Πιάνο, σαν να είναι ένα σκάφος έτοιμο να
διασχίσει τον Βόσπορο. / Renzo Piano designed
the museum to look as if it were a vessel ready to
sail from the Bosphorus waterfront.
Σαν να έγραφε μια ερωτική επιστολή στην Κωνσταντινούπολη.
Έτσι μοιάζει να σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Ρέντσο Πιάνο το μου-
σείο μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, Istanbul Modern. Κάθε
γραμμή, κάθε άξονας πρεσβεύει τη διαφάνεια, την απόλυτη ορα-
τότητα και επιτρέπει στον επισκέπτη να περιηγείται στο μουσείο
και, όπου και αν στρέψει το βλέμμα, να βλέπει την ιστορική πόλη
και τον Βόσπορο. Την αμετακίνητη ιστορικότητά της μέσα σε
έναν χώρο όπου η σύγχρονη τέχνη δεν εκτίθεται απλώς, αλλά
σαλεύει και αλληλεπιδρά με το κοινό.
Μοιάζει με κιβωτό το Istanbul Modern. Άρχισε να λειτουργεί
τον Ιούνιο του 2023 μέσα σε μια παλιά αποθήκη του λιμανιού,
που έως το 2000 συγκέντρωνε στις αίθουσές της ξηρό φορτίο από
τα καράβια. Μετά από πέντε χρόνια εργασιών, στα 10.500 τ.μ.
του κτιρίου ανθούν πλέον η τουρκική σύγχρονη τέχνη, κορυφαίοι
δημιουργοί του κόσμου και η συνομιλία διεθνών εικαστικών με
την Κωνσταντινούπολη. Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι δίνε-
ται έμφαση στις γυναίκες δημιουργούς, στα new media, στις
κοινότητες.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του πρώτου video-art
έργου που εκτέθηκε στην Τουρκία και φυσικά παρουσιάζεται
τώρα στο Istanbul Modern. Πρόκειται για το «The Headless
Woman or the Belly Dance» της Νιλ Γιάλτερ. H κάμερα επικε-
ντρώνεται στην κοιλιά της, πάνω στην οποία γράφει, σε σπείρα,
απόσπασμα από το «Ερωτισμός και πολιτισμοί» του Ρενέ Νελί,
ενώ ακούγεται μουσική ειδικά γραμμένη για χορό της κοιλιάς.
Το έργο αυτό, ήδη από το 1974, τόλμησε να μιλήσει στην Τουρ-
κία για την ελευθερία του σώματος των γυναικών. Φυσικά δεν
μπορούσε να λείπει από το Istanbul Modern.
11 6 - b l u e m a g a z i n e
Renzo Piano’s design for Istanbul Modern, Turkey’s museum of modern
and contemporary art, could be described as a love letter to the city.
Every line and axis facilitates transparency and complete visibility, pro-
viding visitors with views of the historic city and the Bosphorus as they
navigate the museum – tableaux of Istanbul’s immutable historicity in a
space where contemporary art is meant to be brought to life, rather than
simply displayed, in its interaction with the public.
Istanbul Modern is like an ark. It opened in June 2023 in a former dry
cargo warehouse at Galataport. Following a drastic five-year renovation,
the 10,500-square-meter space is now home to contemporary Turkish
and international art, and serves as a hub for ongoing dialogue between
Istanbul and international visual artists.
It’s worth noting that there is a focus on female artists, new media,
and the representation of a number of communities. Nil Yalter’s “The
Headless Woman or the Belly Dance,” which is currently on display at
Istanbul Modern and was the first video-art piece to be shown in Turkey,
Το Ιstanbul Modern είναι μέρος
του Βοσπόρου, τον περιέχει και ανήκει
σε αυτόν όχι μόνο αρχιτεκτονικά,
αλλά και μέσω των ίδιων των έργων.
Istanbul Modern is intrinsically
linked to the Bosphorus,
not only architecturally but
also through its art works.
 Η σκάλα είναι η ραχοκοκαλιά του κτιρίου, που συνδέει όλα τα
επίπεδα. Πρωταγωνιστούν τα «ιπτάμενα» έργα του Όλαφουρ
Ελίασον. / Τhe staircase is the spine of the building, connecting
all its levels. Olafur Elliasson’s sculptures dominate this space.
CEMAL EMDEN, ENRICO CANO

b l u e m a g a z i n e - 117
museum ● Istanbul Modern

ΦΏΤΟ MODERN ISTANBUL

Το έργο του Ρεφίκ Αναντόλ «Infinity Room:
Βosphorus» / Refik Anadol’s
artwork “Infinity Room: Bosphorus”

11 8 - b l u e m a g a z i n e
 Το μουσείο έχει τέσσερις επισκέψιμους ορόφους, με μια
πρόσοψη από τεράστιες επιφάνειες γυαλιού και τρισδιάστατα
πάνελ αλουμινίου που στραφταλίζουν στο φως. Μοιάζει με ένα
πολυεδρικό σχήμα που καθρεφτίζει και αντανακλά το χρώμα της
θάλασσας όπως αλλάζει κατά τη διάρκεια της ημέρας με τους
κυματισμούς. Καθρεφτίζει όμως και την ένταση του φωτός, τον
κύκλο του ήλιου και του φεγγαριού, όταν αυτό είναι γεμάτο.
Ο Ρέντσο Πιάνο, με τον ιδιοσυγκρασιακό τρόπο που του
αρέσει να υπογράφει τα έργα του –θυμηθείτε το «ιπτάμενο χαλί»
πάνω από το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στην
Αθήνα, δηλαδή το σκέπαστρο με τα φωτοβολταϊκά–, δίνει και
στο Istanbul Modern διαστάσεις που ξεπερνούν την αρχιτεκτο-
νική. Το μουσείο, τόσο στο ισόγειο όσο και στην οροφή, αποτελεί
συνέχεια του Βοσπόρου.
Στην ταράτσα έχει δημιουργήσει μια μεγάλη επιφάνεια
νερού, μια ρηχή λίμνη πάνω στο τσιμέντο, που μοιάζει να κατα-
λήγει μέσα στον Βόσπορο. Πάνω σε αυτή τη λίμνη, δεκάδες
γλάροι ξαποσταίνουν – προς στιγμήν δεν ξέρεις πού βρίσκε-
σαι, πού πατάς. Είναι η απόλυτη οφθαλμαπάτη και ταυτόχρονα
μια υπόκλιση στην πόλη και στη θαλάσσια οδό που αποτελεί το
όριο μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Όταν κάλεσαν τον Πιάνο να
σχεδιάσει το κτίριο του Istanbul Modern, του ζήτησαν ένα πολύ
απλό μουσείο, το οποίο όμως να διατηρεί τις αναφορές του στην
προηγούμενη χρήση του χώρου.
Ο Πιάνο –δεινός ιστιοπλόος ο ίδιος– σχεδίασε ένα ορθογώνιο
καράβι. Ένα κτίριο ταπεινό και μαζί μεγαλειώδες στη δυτική
όχθη του Βοσπόρου, απέναντι από την περιοχή Sultanahmet.
ENRICO CANO, MELTEM SARI, REFIL ANADOL STUDIO, CEMAL EMDEN
Διαπερατότητα. Αντανάκλαση. Επικοινωνία. Κατάργηση οπτι-
κών εμποδίων. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονι-
κής έρχονται να απογειώσουν τη δύναμη των έργων, κυρίως
αυτών που δημιουργήθηκαν κατόπιν ανάθεσης ειδικά για το
νέο μουσείο. Όπως το εκπληκτικό «Your unexpecterd journey»,
το αναπάντεχο ταξίδι που δημιούργησε ο Όλαφουρ Ελίασον:
τρεις διαφορετικές πολυπρισματικές γλυπτικές εγκαταστάσεις
με καθρέφτες, που συναντάς κυρίως ανεβαίνοντας την κεντρική
σκάλα, τη ραχοκοκαλιά του κτιρίου. Τα σκαλιά δεν έχουν ρίχτια –
δηλαδή κάθετα τμήματα– να τα ενώνουν και νιώθεις να περπατάς
στον αέρα. Αιωρείσαι: μία ακόμα ψευδαίσθηση που δημιουργεί
ο περίφημος Γενοβέζος αρχιτέκτονας και μεγεθύνει ο Δανο-
Ισλανδός καλλιτέχνης.
Μάλιστα, όπως έμαθε το Blue κατά την επίσκεψή του στο
is a prime example. Original belly-dancing music plays in the background
as the dancer writes passages from René Nelli’s “Erotique et Civilisations”
in a spiral over her nude belly. This work, which was created in 1974, dared
to address the freedom of women’s bodies in Turkey; as such, it could not
but be displayed at Istanbul Modern.
The museum has four public exhibition spaces and a façade made
of enormous glass panes and three-dimensional aluminium panels that
glimmer in the light. Its polyhedral shape reflects the colour of the sea
as it changes throughout the day, depending on the weather, but it also
reflects the intensity of the light, the cycle of the sun, and the phases of
the moon.
In his signature style, Piano has endowed Istanbul Modern with
dimensions that transcend architecture (think of his “flying carpet”, the
energy canopy over the Stavros Niarchos Foundation Cultural Centre in
Athens). The museum is like an extension of the Bosphorus, from the
ground floor to the roof.
On the roof, he has created a shallow lake in the concrete that gives
the impression that it is flowing into the Bosphorus. For a brief moment,
it’s difficult to tell where you are due to the seagulls resting on its surface.
It is the ultimate illusion as well as a tribute to the city and the waterway
that separates Asia and Europe. When Piano was asked to design Istanbul
Modern, he was told to create a simple museum that would allude to
the building’s former function. An avid sailor, Piano designed a modest
and majestic building in the shape of a rectangular ship on the west
bank of the Bosphorus, across the mouth of the Golden Horn from the
Sultanahmet district.
b l u e m a g a z i n e - 11 9
museum ● Istanbul Modern

μουσείο, η πρώτη μεγάλη περιοδική έκθεση που θα παρουσιάσει

το Istanbul Modern μετά τα εγκαίνιά του και εντός του 2024,
είναι η μεγάλη αναδρομική του Ελίασον, για την οποία δημιούρ-
γησε και νέα έργα που συνομιλούν με την Κωνσταντινούπολη.
Ένα εικαστικό γεγονός που από μόνο του καθιστά προορισμό
το μουσείο.
Το Ιstanbul Modern είναι μέρος του Βοσπόρου, τον περιέχει
και ανήκει σε αυτόν με κάθε τρόπο, όχι μόνο αρχιτεκτονικά,
αλλά και μέσω των ίδιων των έργων, όπως αυτό που δημιούρ-
γησε ειδικά για το μουσείο ο Ρεφίκ Αναντόλ, από τους πλέον
επιδραστικούς καλλιτέχνες στον κόσμο, με βασικό εργαλείο το
ΑΙ (τεχνητή νοημοσύνη). Τραβάς την κουρτίνα και εισέρχεσαι
στην αίθουσα με το έργο του «Ιnfinity Room: Bosphorus». Βρί-
σκεσαι μέσα στην επίθεση του μπλε και των κυματισμών του,
είσαι μέρος και πλάσμα του Βοσπόρου.
Η πολιτισμική μνήμη του πορθμού αναδύεται καθώς διαφο-
ρετικά χρώματά του προβάλλονται στις οθόνες που καλύπτουν
τους τοίχους. Για το έργο ο Αναντόλ και η ομάδα του χρησι-
μοποίησαν στοιχεία όπως ο αέρας, η υγρασία, η θερμοκρασία
της ατμόσφαιρας και του νερού, ενώ επεξεργάστηκαν σήματα
που μεταδίδονται από αισθητήρες που τοποθετήθηκαν μέσα στο
μουσείο.
Αίθουσες εκπαιδευτικών προγραμμάτων, καφέ, πωλητήριο
υπάρχουν στο ισόγειο, pop up γκαλερί, αίθουσα των φωτογρα-
φικών εκθέσεων, γραφεία διοίκησης, εστιατόριο και βιβλιοθήκη
αναπτύσσονται στον πρώτο όροφο. Στον δεύτερο όροφο απλώνο-
νται δύο τεράστιες εκθεσιακές αίθουσες (3.300 τ.μ. συνολικά), η
μία για τη μόνιμη συλλογή, η δεύτερη για την κεντρική περιοδική
έκθεση. Μέχρι νεωτέρας, και οι δύο αίθουσες φιλοξενούν έργα
της συλλογής από το 1945 έως σήμερα, ενώ η πρώτη περιοδική Permeability, reflectiveness, communication, and the absence of visual
έκθεση, όπως «προαναγγείλαμε», θα είναι αυτή του Όλαφουρ obstacles – all of these architectural features come together to enhance
Ελίασον. Στον τρίτο όροφο υπάρχει η ιπτάμενη, πλωτή ταράτσα the power of the artworks, especially those commissioned specifically for
του μουσείου. the new museum, such as Olafur Eliasson’s “Your Unexpected Journey,” a
Με δεδομένο ότι η Τουρκία είναι μια χώρα με έντονη σει- composition of three separate geometric mirrored globes that hover in the
σμική δραστηριότητα, το κτίριο είναι εξοπλισμένο στα θεμέλιά central stairwell. The stairwell is open on all sides to give the impression
του με μηχανισμούς που του επιτρέπουν να σταθεί όρθιο και that you’re walking on air – another illusion created by the famed Genoese
να προστατέψει τους επισκέπτες από σεισμό έντασης έως και architect and augmented by the works of the Icelandic-Danish artist.
8,5 Ρίχτερ. Μια πραγματική κιβωτός, όχι μόνο τέχνης, αλλά και In fact, as Blue discovered during a recent visit to the museum, Istanbul
ζωής. Modern’s first major temporary exhibition - following its opening - in 2024
Ανεβαίνοντας στον δεύτερο όροφο και κοιτώντας δεξιά, will be a comprehensive retrospective on Eliasson, for which he will also
τα μάτια περιπλανώνται στην περιοχή, που μοιάζει να μην έχει create new works inspired by the city.
αλλάξει από τον 15ο αιώνα και μετά. Ήταν βιομηχανικό κέντρο, Istanbul Modern is intrinsically linked to the Bosphorus, not only
με κυρίαρχο ένα μεγάλο εργοστάσιο κανονιών αλλά και το παλαι- architecturally but also through the artworks themselves, such as the
ότερο τέμενος της Κωνσταντινούπολης – και τα δύο υπάρχουν site-specific piece “Infinity Room: Bosphorus” by Refik Anadol, one of the
ακόμα. Μέσα στο κτίριο, στο βάθος, νομίζω κάποια στιγμή most influential artists in the world, who uses AI tools to create much of
ότι έχουν παγιδευτεί γλάροι. Πλησιάζοντας διαπιστώνω ότι οι his work. Upon entering the room, you have a feeling of becoming one
ήχοι προέρχονται από το έργο τέχνης του περίφημου σχεδιαστή with the waterway and its blue waves as its various colours are projected
μόδας αλλά και εικαστικού Χουσεΐν Τσαλαγιάν. Είναι το έργο on the walls, revealing Bosphorus’ cultural memory. Anadol and his team
«Imminence of Desire»: μια οθόνη που δείχνει προορισμούς, σαν used wind, humidity, and air and water temperature data, as well as signals
και αυτές που συναντάμε σε αεροδρόμια και σταθμούς τρένων. Ο transmitted by sensors placed inside the museum, to create the work.
προορισμός είναι μόνο ένας, η Κωνσταντινούπολη. Αναγράφεται On the ground floor, there are rooms for educational programs, a
όμως με 50 διαφορετικές ιστορικές ονομασίες της πόλης, όσο café, and a shop; on the first floor, there’s a pop-up gallery, a photography
ακούγονται οι γλάροι να σε κυκλώνουν πάνω από το κεφάλι σου. exhibition space, administrative offices, a restaurant, and a library. The
H εγγύτητα της επιθυμίας ή πώς γλώσσες, λαοί, κοινότητες second floor is occupied by two massive exhibition halls totalling 3,300
έχουν ιστορικά συνυπάρξει σε αυτόν τον τόπο. Το έργο του Τσα- square meters in size, one of which will house the permanent collection
λαγιάν, τοποθετημένο πλάι στη μεγάλη τζαμαρία, σκιάζεται από and the other the main temporary exhibitions. For the time being, both

120 - blue maga zine


ένα τεράστιο κρουαζιερόπλοιο που έχει δέσει ακριβώς μπροστά
από το μουσείο. Ναι, αυτή είναι μια ιδιαιτερότητα του Istanbul
Modern, που μοιάζει μερικές ώρες της ημέρας να τραβά μια
κουρτίνα προς τον Βόσπορο. Στις 8 το πρωί, όταν φτάνει το πλοίο
και ακούγεται το χαρακτηριστικό σφύριγμα, ή στις 6 το από-
γευμα, όταν αποχωρεί, δημιουργείται μια μορφή νέας εμπειρίας
για τους επισκέπτες του μουσείου. Δεν επιδιώκεται να αλλάξει
αυτό που ταυτοτικά είναι μέρος του λιμανιού και της ζωής του.
Όλα είναι ορατά, φωτεινά· ως αρχιτεκτονικά, εικαστικά και
κοινωνικά γεγονότα. Όπως η θέση των γυναικών. Πέρα από τα
διάσπαρτα έργα που συναντά κανείς στις αίθουσες, ενδιαφέρον
έχει η έκθεση «Always Here» που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του
Women Artists Fund, που ίδρυσε το μουσείο το 2016. Aνάμεσά
τους, η εκπληκτική δουλειά της Hera Buyuktascıyan, που είναι
γεννημένη στην Τουρκία και έχει ρίζες ελληνικές και αρμενι-
κές. Το έργο «Α study on endless Archipelagos» αποτελείται από
βότσαλα, πέτρες, κομμάτια από τούβλα που βρίσκει σε πόλεις
που επισκέφτηκε και κυρίως στα Πριγκιποννήσια. Τα επεξεργά-
ζεται έτσι ώστε να μοιάζουν ανθρωπόμορφα, προσθέτοντάς τους
μπρούντζινα πόδια, και τα απλώνει σαν νησιά σε μια θάλασσα.
Η ιστορία και η νέα τέχνη της Κωνσταντινούπολης ταξιδεύ-
ουν και θα συνεχίσουν να ταξιδεύουν με χάρτη τον Βόσπορο
και όχημα το Istanbul Modern, κτίριο του μέλλοντος. Σε ένα
μουσείο που ο ίδιος ο Ρέντσο Πιάνο λέει ότι σχεδίασε ως μια
ENRICO CANO
«χειρονομία ειρήνης».
Info: www.istanbulmodern.org
halls are displaying pieces from the collection that date from 1945 to
the present; the first temporary exhibition, as previously stated, will
be dedicated to Olafur Eliasson. The museum’s floating roof terrace is
located on the third floor.
Because Turkey is a country with intense seismic activity, the building
is outfitted with mechanisms that will allow it to stay upright and protect
visitors during earthquakes of up to 8.5 magnitude. It is a true ark, one
that preserves life as well as art.
Looking to the right as you ascend to the second floor, you’ll spot a
section of the city that appears to have remained virtually unchanged
since the 15th century. It used to be an industrial zone, dominated by a
large cannon factory and home to Istanbul’s oldest mosque, still standing
there today. Inside the building, the sound of distant seagulls distracts the
visitor. Closer inspection reveals that the sounds come from the artwork
of renowned fashion designer and artist Hussein Chalayan. “Imminence
of Desire” consists of a large destination information display, similar to
those found in airports and train stations. However, in this case, all the
destinations are names given to Istanbul at different eras in history, to
the sound of seagulls circling overhead. It is a comment on proximity
and desire, or how different languages, peoples, and communities have
coexisted in this city over the centuries. Chalayan’s piece, placed next to
a large window, is in the shadow of a massive cruise ship moored directly
in front of the museum, Visitors to the museum are in for a peculiar expe-
rience when the ship, with its distinctive whistle, arrives at 8 a.m. and
departs at 6 p.m. One of the many unique qualities of Istanbul Modern is
that it feels like a curtain being opened to reveal the Bosphorus. There is
no intention of changing the site’s identity or betraying the humbleness
of its surroundings.
Architectural, artistic, and social realities, such as the position of
women, coalesce to become more visible. Along with the works found
scattered around the halls, there’s also the fascinating exhibition “Always
Here,” presented as part of the Women Artists Fund, which was estab-
lished by the museum in 2016. It includes the stunning work of Hera
Buyuktascıyan, a Turkish native with Greek and Armenian ancestry.
Pebbles, rocks, and brick fragments from the Princes’ Islands and other
places she has visited make up “A Study on Endless Archipelagos”. She
shapes these materials into human shapes, giving them bronze limbs, and
places them in an island-like pattern against a sea-inspired background.
The city’s history and new art will travel on with the Bosphorus as
its map and Istanbul Modern – a building of the future – as its vessel:
a museum that Renzo Piano said he designed as a “gesture of peace”.
Info: www.istanbulmodern.org
blue maga zine - 121
 ΝΥΜΦΑΊΟ: TO ΠΈΤΡΊΝΟ
ΧΩΡΊΟ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΊΑ
ΤΟΥ ΘΑΥΜΑΣΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ

Πανοραμική άποψη του χιονισμένου Νυμφαίου

NYMFAIO: A STONE-BUILT
VILLAGE IN THE HEART
OF A WONDROUS FOREST
Text by Katerina I. Anesti / Photos by Mara Desipris (D-TALES)

A panoramic view of snow-covered Nymfaio

 ΜΠΛΟΥΖΑ ΚΑΙ ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ FARM RIO, ATTICA.

Στο «Σπίτι του Νυμφαίου», έναν εκθεσιακό χώρο που αφηγείται την ιστορία του χωριού.
/ Inside the “House of Nymfaio,” a curated exhibition space that narrates the history of the village.
«Περπάτησε στο δάσος με τις οξιές και θα το ακούσεις να
σου ψιθυρίζει», με παρότρυνε φίλη που έχει ζήσει στο Νυμ-
φαίο και εμπνέεται από τον τόπο. Η όποια λυρικότητα αυτής
της προτροπής μετατράπηκε σε απόλυτο ρεαλισμό φτάνοντας
στο Νυμφαίο, έναν τόπο όπου η φύση και η ιστορία είναι αυτές
που ακόμα δίνουν το πρόσταγμα και οι άνθρωποι γίνονται ένα
μαζί τους.
Το χωριό με τα πέτρινα αρχοντικά και τις στέγες από γαλ-
βανισμένη λαμαρίνα (για να γλιστράνε τα χιόνια) που λαμπυρί-
ζουν κάτω από το φως, μοιάζει να φύτρωσε στον τόπο. Μια αρχι-
τεκτονική που την αντιλαμβάνεσαι σαν χλωρίδα του σημείου
αυτού, στα 1.350 μ. υψόμετρο του όρους Βίτσι. Διάσπαρτα
αρχοντικά, μοιάζουν να είναι ανέγγιχτα από σύγχρονες παρεμ-
βάσεις, διαλαλούν το ένδοξο παρελθόν του χωριού, που υπήρξε
κέντρο αργυροχρυσοχοΐας στα Βαλκάνια. Το Νυμφαίο, με πρω-
τοβουλία του Γιάννη Μπουτάρη, του οποίου η οικογένεια έζησε
εκεί τους τελευταίους αιώνες, φιλοξενεί σε πενήντα στρέμματα
άγριου δάσους το Καταφύγιο της Αρκούδας του Αρκτούρου (τον
οποίο ίδρυσε ο Γιάννης Μπουτάρης).
Η φύση σού ψιθυρίζει, σε παρηγορεί, σε ταρακουνά, σου
μεταδίδει κάτι από τη σοφία της εδώ. Η ομίχλη στεφανώνει τα
βουνά. Σχηματίζει πυκνές λευκές γραμμές, που υψώνονται σαν
καπνός από εκατοντάδες μυστικές καμινάδες ανάμεσα από τις
οξιές. Αναρριχώνται αυτές οι γραμμές και ενώνονται με τα σύν-
νεφα: μια πρωτόφαντη εικόνα, σαν να προστίθεται μία ακόμα
διάσταση πάνω στο ανάγλυφο του τοπίου. Και μετά, όλα μαζί,
τα βουνά με τις δέσμες ομίχλης και τις κόκκινες κορυφές των
οξιών, καθρεφτίζονται στα νερά των λιμνών της περιοχής.
Στις λίμνες Ζάζαρη και στη Χειμαδίτιδα, τα νερά μοιάζουν
σαν μεγάλες επιφάνειες κρυστάλλου. Ασημένια, αμετακίνητα,
ακόμα και οι ραγάδες που αφήνουν πάνω τους οι μακρόστενες
μαύρες ξύλινες ή γκρι μεταλλικές βάρκες των ψαράδων, μοιά-
ζουν σαν ασημένιες γραμμές. Την ίδια ώρα, τα βουνά καθρε-
φτίζονται στο νερό, σαν τον Νάρκισσο που γέρνει πάνω από τη
λίμνη, ενώ τα δέντρα όπως αναδεύουν νομίζεις ότι είναι Νύμ-
φες που θα κατέβουν στη λίμνη, στην πεδιάδα.
Οι κλαίουσες και τα σκλήθρα φέρουν πάνω στα φύλλα
τους χιονόνερο ή ίχνη της υγρασίας που στραγγίζουν πάνω στα
δέντρα και μοιάζουν με βροχή από μικρά φωτάκια, ενώ από
κάτω, στο χώμα, τα φύλλα δημιουργούν ένα απάτητο απαλό
χαλί. Όλες οι αισθήσεις ανακινούνται, ξυπνούν με τον πιο οργα-
νικό τρόπο – καμία τεχνητή διαδικασία δεν μπορεί να προκαλέ-
σει αυτή την πρωταρχική διέγερση.
Εδώ βλέπεις την απρόσκοπτη κυριαρχία της φύσης, όταν δεν
προσπαθεί ο άνθρωπος να της επιβληθεί, αλλά ανασαίνει μαζί
της, στον ίδιο ρυθμό. Κάθε τόσο θα συναντήσεις έναν κάτοικο
της περιοχής που θα σε εκπλήξει με τη σοφία του, με τον τρόπο
που έχει δει και έχει απαντήσει ήδη στα θέματα που τώρα απα-
σχολούν επιστήμονες και θεσμούς: την κλιματική αλλαγή, την
οικονομική κρίση, την κοινωνική συνοχή. Άνθρωποι που ιππεύ-
ουν τα άλογα και μιλάνε μαζί τους, μέσα στα δάση. Σαν φίλοι.
Άνθρωποι που συναντούν τις ελεύθερες αρκούδες και δεν τρέ-
μουν, τις σέβονται και αυτές το ανταποδίδουν.
Στο Νυμφαίο η φιλοξενία είναι τόσο φυσική, όσο η ανάσα.
Το κέρασμα είναι τόσο αυθόρμητο, όσο το να πουν «καλη-
μέρα». Δεν συναντάς αρχιτεκτονικές παραφωνίες, μόνο μια
αισθητική λιτή σαν το χώμα, τα φύλλα και τις πέτρες της περι-
οχής. Τα κτίσματα, αγέρωχα, «επικοινωνούν» την ταυτότητα
και την ψυχή τους.
“Walk in the forest with the beech trees and you’ll hear the woods
whispering to you”, urged a friend who’d been inspired by the
experience of having lived in the impressive northwestern Greek
mountain village of Nymfaio. If I’d thought there was more than a
hint of lyricism in this suggestion when I first heard it, I changed
my mind as soon as I reached the village, a place where nature
and history remain the guiding force and inherent values for its
people.
This village of stone mansions with galvanised sheet iron
roofs – the snow slides easier off them – that glisten in the sunlight
seems to have simply sprung up. The buildings look like they might
be part of the flora of the place, something that simply grew at
an elevation of 1,350 metres on the slopes of Mt Vitsi. Scattered
mansions, in immaculate condition, bear witness to the glorious
past of the village, once a centre of silversmithing in the Balkans.
On the initiative of Yiannis Boutaris – a well-known wine-
maker and former mayor of Thessaloniki – whose ancestors
lived in Nymfaio for centuries, the village hosts a bear sanctuary
nearby, established by the Greek environmental organisation
Arcturos (founded by Yannis Boutaris) on five hectares of for-
ested land.
Here, nature truly does whisper to you; it comforts you,
shakes you up a bit and transmits some of its wisdom. The mist
crowns the mountains and forms dense white streams of haze
that rise like smoke from hundreds of hidden chimneys among
the beech trees. These ascending lines merge with the clouds to
create an incredible, unprecedented image, as if adding another
dimension to the landscape. Then, as one, the mountain range, its
bundles of mist, and the red tips of the beech trees are reflected
in the waters of the region’s lakes.
At Lake Zazari and Lake Heimaditida, the waters are like large
crystal surfaces – silver and motionless. Even the faint ripples left
behind by long black wooden or grey metal boats seem like silver
lines. At the same time, the mountains are mirrored in the water,
like Narcissus leaning over the lake, while the trees, in their move-
ment, are like nymphs coming down to the lake and to the plain.
The weeping willows and alders carry on their leaves sleet
or traces of moisture, like pearls of small lights draining off the
trees, while below, on the ground, the fallen leaves create a soft
carpet. All one’s senses are stirred, awakened, in the most organic
way. No artificial process can produce this primal stimulation.
Here, one sees the uninterrupted dominance of nature, a
place where humans have not attempted to impose themselves,
but, rather, align and breathe with nature, in the same rhythm.
Every now and then you’ll bump into a local resident whose wis-
dom will astonish you. Locals here have already thought about
issues currently preoccupying scientists and institutions, such as
climate change, economic crisis and social cohesion – and come
up with answers to them. Here, people who ride horses talk to
them as well, in the woods, like friends; people who encounter
wild bears don’t tremble in fright, but instead respect the animals,
and the respect is reciprocated.
In Nymfaio, hospitality is as innate as breathing. Treating
someone to a drink or a snack is as natural and spontaneous as
saying “good morning.” Their land is sacred to them, too. They do
not impose themselves on it, but go along with it. You won’t find
any architectural dissonance, just a simple style that reflects the
earth, leaves and stones of the area. Its buildings stand proud,
declaring their identity and revealing their soul.
ΠΑΛΤΟ, ΓΙΛΕΚΟ, ΠΟΥΚΑΜΙΣΟ, ΦΟΡΕΜΑ, ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ ΚΑΙ ΜΠΟΤΕΣ, ΟΛΑ ZEUS+ΔIONE, ZEUS+ΔIONE BOUTIQUE.

Στα πανέμορφα καλντερίμια του Νυμφαίου, μαζί με τη Λίζα, την ανεπίσημη μασκότ του χωριού
/ On the beautiful cobbled paths of Nymfaio with the canine Lisa, the village’s unofficial mascot
Mία από τις αρκούδες που
φιλοξενούνται στα 50 στρέμματα
δάσους όπου αναπτύσσεται το
Καταφύγιο της Αρκούδας του
Αρκτούρου, στο Νυμφαίο.
/ One of the bears living at the
12-acre Arcturos Bear Shelter in
the forest of Nymfaio.
ΣΤΟ ΚΈΝΤΡΟ
ΠΡΟΣΤΑΣΊΑΣ ΑΡΚΟΥΔΑΣ
ΤΟΥ ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ
Φτάνεις στο άκρο του Νυμφαίου, ακολουθείς ένα μακρύ λιθό-
στρωτο μονοπάτι, έχοντας δεξιά έναν φράχτη από κορμούς
δέντρων και αριστερά τις οξιές. Είναι ο τόπος της καφέ αρκού-
δας, για την ακρίβεια του Κέντρου Προστασίας Αρκούδας που
δημιούργησε η μη κυβερνητική οργάνωση Αρκτούρος, η οποία
ιδρύθηκε το 1992 με πρωτοβουλία του Γιάννη Μπουτάρη. Μέσα
σε 50 στρέμματα πυκνού δάσους, περί τις 20 αρκούδες που σώθη-
καν από συνθήκες αιχμαλωσίας ζουν προστατευμένες και ελεύθε-
ρες. Έχουν ονόματα ανθρώπων: ο Μήτσος, η Σάσα, ο Κυριάκος,
ο Γιωργάκης, η Αλεξάνδρα, η Μελίνα...
Η ομάδα του Αρκτούρου αναλαμβάνει την περίθαλψη αρκού-
δων που ζούσαν σε αιχμαλωσία, έχουν κακοποιηθεί ή έχουν βρεθεί
τραυματισμένες, από όλη τη βαλκανική χερσόνησο, με σκοπό την
επανένταξή τους στο φυσικό τους περιβάλλον. Όπως τα ορφανά
αρκουδάκια, έτσι κι αυτές δεν γνωρίζουν πώς να επιβιώσουν στη
φύση, οπότε φιλοξενούνται στον εκτενή χώρο του καταφυγίου,
που βρίσκεται κοντά στο παραδοσιακό χωριό του Νυμφαίου. Οι
αρκούδες που αναρρώνουν και δείχνουν σημάδια ότι μπορούν να
τα καταφέρουν μόνες τους, αφήνονται και πάλι ελεύθερες στη
φύση. Ο Αρκτούρος έχει δημιουργήσει επίσης το Κέντρο Προ-
στασίας Λύκου και Λύγκα στις Αγραπιδιές Αμυνταίου.
Κάθε χρόνο εμπλουτίζει τις δραστηριότητές του, καλύπτο-
ντας έτσι ένα ευρύ φάσμα ενεργειών για την προστασία της άγριας
ζωής, με πιο σημαντική προσθήκη την ελεγχόμενη αναπαραγωγή
και διαιώνιση του ελληνικού ποιμενικού σκύλου και τη δωρεάν
διάθεσή του σε κτηνοτρόφους ορεινών περιοχών, συμβάλλοντας
έτσι στην αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας ζωής.
Info: www.arcturos.gr
ARCTUROS,
GUARDIANS
OF THE BEAR
Having reached the edge of the village of Nymfaio, you’ll find a long
cobbled trail with a barrier of tree trunks to the right and, to the left,
beech trees whose fallen leaves have piled up on the ground. This is
brown bear territory, or, to be exact, the Bear Shelter established by
Arcturos, a Greek environmental NGO founded in 1992 on the initiative
of Yiannis Boutaris, a well-known winemaker and former mayor of
Thessaloniki. Some 20 bears, rescued from captivity, live free and
protected within the shelter’s five hectares of dense forest. They’ve
been given names, too: there’s Kyriakos, Mitsos, Giorgakis, Sasha,
Alexandra and Melina, among others.
The Arcturos team has assumed the task of nursing back to health
bears from the entire Balkan peninsula that were kept in captivity,
abused or found injured, the objective being to reintegrate them back
into their natural habitat. Just like orphaned cubs, many of these
grown-up bears, some with troubled pasts, do not possess the sur-
vival skills needed for the wild, and so are provided with a safe place
to stay on the shelter’s vast grounds, close to the traditional village
of Nymfaio. Bears that recover and/or prove capable of fending for
themselves are released back into the wild. Arcturos has also estab-
lished a shelter for wolves and lynxes near the northwestern village
of Agrapidies.
Every year, Arcturos expands its range of activities, encompassing
a wide array of initiatives aimed at the protection of wildlife. One
of its most significant contributions is the controlled breeding and
preservation of the Greek Shepherd dog, which is then provided free
of charge to farmers in mountainous regions. This effort contributes
to the harmonious coexistence of humans and wildlife.
Info: www.arcturos.gr
ΠΑΛΤΟ, ΖΙΒΑΓΚΟ, ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ ΚΑΙ ΚΑΠΕΛΟ, ΟΛΑ MAX MARA, MAX MARA BOUTIQUE. ΜΠΟΤΕΣ UGG, UGG STORE.

Το μονοπάτι στο άκρο του Νυμφαίου που οδηγεί στο Κέντρο Προστασίας Αρκούδας του Αρκτούρου.
/ Τhe path at the edge of Nymfaio that leads to the Arcturos Bear Shelter.
 ΚΑΠΑ ΚΑΙ ΦΟΥΣΤΑ ETRO, INTERVISTA. ΜΠΟΤΕΣ ZEUS+ΔIONE, ZEUS+ΔIONE BOUTIQUE.
ΚΑΠΑ, DEUX HOMMES.

Χωμάτινο μονοπάτι που οδηγεί στο δάσος, κοντά στη λίμνη Χειμαδίτιδα
/ A path leading to the forest near Cheimaditida Lake
Ψαράδες στη λίμνη Χειμαδίτιδα (πάνω) και στη λίμνη Ζάζαρη
/ Fishermen on Cheimaditida Lake (above) and Zazari Lake
Χαρακτηριστική βάρκα των ψαράδων στη λίμνη Χειμαδίτιδα
A typical fishing boat on Cheimaditida Lake
 LAUREN BOUTIQUE. ΦΟΥΣΤΑ, VASSILIS ZOULIAS.
ΜΠΟΤΕΣ ZEUS+ΔIONE, ZEUS+ΔIONE BOUTIQUE.
ΠΟΥΛΟΒΕΡ POLO RALPH LAUREN, POLO RALPH
ΠΑΝΩΦΟΡΙ SITTINGSUITS, HONDOS CENTER.

Μανιτάρια που φύτρωσαν πάνω στον

κορμό ενός δέντρου. Στην περιοχή
συναντάς συνεχώς διαφορετικά είδη
μανιταριών. / Μushrooms growing
on the trunk of a tree. On walks
here, you’ll come across many
different species of mushrooms.
Mέσα στο δάσος με τις οξιές / In the beech forest
LAUREN, POLO RALPH LAUREN BOUTIQUE. ΜΠΟΤΕΣ ZEUS+ΔIONE, ZEUS+ΔIONE BOUTIQUE.
ΠΑΛΤΟ COSTARELLOS, AESTHET. ΠΟΥΛΟΒΕΡ, ΦΟΥΣΤΑ ΚΑΙ ΚΑΣΚΟΛ, ΟΛΑ POLO RALPH

Στο χωριό Σκλήθρο, κάτω από το Νυμφαίο, το Κέντρο Περιβαλλοντικών Περιηγήσεων και Υπαίθριων Δραστηριοτήτων «Άρτεμις» οργανώνει μεταξύ άλλων βόλτες
με άλογα σε μονοπάτια του βουνού, κάτω από αιωνόβια δέντρα / Near Nymfaio, in the village of Sklihtro, the Center for Enviromental Tours and Outdoor
Activities “Artemis” organises horse-riding excursions along magical mountain paths in the shade of centenarian trees (www.artemisoe.gr).
Οι δύο οντάδες στο αρχοντικό του Κωνσταντίνου Μιχ. Μίσσιου (1920), που ανήκε στη φημισμένη
οικογένεια καπνεμπόρων της γιαγιάς του Γιάννη Μπουτάρη. Δεξιά, η είσοδος της οικίας.
ΦΟΡΕΜΑ KENZO, ATTICA. ΦΟΥΣΤΑ YIORGOS ELEFTHERIADES, YIORGOS ELEFTHERIADES SPACE. ΜΠΟΤΕΣ ZEUS+ΔIONE, ZEUS+ΔIONE BOUTIQUE.

The two ontades (traditional formal reception areas) in the Konstantinos Mih. Missios mansion (1920), which belonged to the
renowned family of tobacconists from which Yiannis Boutaris’ grandmother hailed, and (right) the entrance to the mansion
ΖΑΚΕΤΑ FARM RIO, ATTICA. ΦΟΡΕΜΑ THEMIS Z, AESTHET. ΜΠΟΤΕΣ ZEUS+ΔIONE, ZEUS+ΔIONE BOUTIQUE.
H Nίκειος Σχολή, με το χαρακτηριστικό ελβετικό ρολόι στον μεταλλικό πύργο
/ The Nikeios School, with its iconic Swiss clock
ΦΟΥΣΤΑ ΚΑΙ ΠΟΥΛΟΒΕΡ, H&M. ΜΠΟΤΕΣ HOGAN, HOGAN. BOUTIQUE.
ΚΑΠΑ DEUX HOMMES, ΓΙΛΕΚΟ THE KORNER, HONDOS CENTER.

Μπαίνοντας στο Νυμφαίο, σύντομα αντικρίζεις τη μικρή γραφική γέφυρα που ενώνει δύο αρχοντικά.
/ As you enter Nymfaio, you’ll see the picturesque bridge that links two old mansions.
Η παραδοσιακή μακεδονίτικη ορχήστρα «Χάλκινα
Ηχοχρώματα», από την περιοχή της Φλώρινας,
αποτελείται από νέους δεξιοτέχνες μουσικούς
που μελετούν, καταγράφουν και ερμηνεύουν
παραδοσιακά τραγούδια και ρυθμούς της
Μακεδονίας, με αυθεντικό τρόπο. Tα μέλη της
ορχήστρας είναι οι Σταύρος Μήσιος (ακορντεόν),
Σάββας Iωάννου (κλαρίνο, σαξόφωνο, γκάιντα,
καβάλι), Συμεών Ντίνης (τρομπέτα, τραγούδι)
Ιωάννης Πέγιου (τρομπέτα), Εμμανουήλ
Καρκαρέτσης (κρουστά). / Τhe traditional
orchestra “Halkina Ihohromata,” from the region
of Florina, consists of talented young musicians
who study, record and perform traditional
Macedonian songs and musical compositions,
in an authentic way. Τhe orchestra’s members
are: Stavros Misios (accordion), Savvas Ioannou
(clarinet, saxophone, bagpipes, kaval), Simeon
Dinis (trumpet, vocals), Ioannis Pegiou (trumpet),
Emmanuil Karkaretsis (percussion).

chalkina_ichochromata
ΜΠΛΟΥΖΑ ΚΑΙ ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ FARM RIO, ATTICA. FAUX ΓΟΥΝΑ, COSTARELLOS. ΜΠΟΤΕΣ ZEUS+ΔIONE, ZEUS+ΔIONE BOUTIQUE.
Fashion Editor: Dada Ioannidou, Art Direction & Set Design: Nikos Yfantis, Hair & Make-up: Manos Vinychakis (www.manosvinychakis.com).
Videographer: Vladimiros Nikolouzos, Aerophotographer/Drone operator: George Pappas,
Photographer’s Assistant: Yiorgos Markozanis, Fashion Associate: Vassiliki Symeonidi, Model: Emma Harmelink. ACE MODELS
ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ: UGG STORE: ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ 4, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 211-10.88.163, YIORGOS ELEFTHERIADES SPACE: ΤΣΑΚΑΛΩΦ 29, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-36.16.272, VASSILIS ZOULIAS:
ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 4, ΑΘΗΝΑ, DEUX HOMMES: ΚΑΝΑΡΗ 18, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-36.14.155, ΑTTICA: CITY LINK, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 9, ΤΗΛ. 211-28.02.500 / GOLDEN HALL, Λ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 37Α, ΜΑΡΟΥΣΙ, ΤΗΛ. 211-18.14.000,
MAXMARA BOUTIQUE: ΚΑΝΑΡΗ 2, ΚΟΛΩΝΑΚΙ, ΤΗΛ. 210-36.07.300, ZEUS+ΔIONE: ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙΟΥ 6, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-32.30.132, H&M: WWW.HM.COM, POLO RALPH LAUREN BOUTIQUE: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 4,
ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-36.29.617, COSTARELLOS: ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΣΟΦΙΑΣ 55, ΤΗΛ. 210-72.10.441, INTERVISTA: ΤΣΙΜΙΣΚΗ 71, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΤΗΛ. 2310-230.906, AESTHET: ΒΑΛΑΩΡΙΤΟΥ 15, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-36.38.573,
HONDOS CENTER: ΠΛ. ΟΜΟΝΟΙΑΣ 4, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-52.82.800, ΔΙΑΘΕΣΗ: 210-33.56.000, HOGAN BOUTIQUE: ΣΤΑΔΙΟΥ 4, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 211-10.88.137
guide ● Dubai

Ο πύργος Burj Khalifa (2009) είναι το ψηλότερο

κτίριο στον κόσμο, με ύψος 829,8 μ. / At 829.8
152 - blue magazine meters, the Burj Khalifa tower (2009) is the
tallest building in the world.
 ΝΤΟΥΜΠΆΙ: ΤΟ ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ
ΘΆΥΜΆ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ
Ουρανοξύστες που δημιουργούν έναν ορίζοντα βγαλμένο από ταινία επιστημονικής φαντασίας, παραλίες
με εξωτικά νερά, γαστρονομία παγκόσμιου επιπέδου, μια ακμάζουσα καλλιτεχνική σκηνή και μια πόλη
που εξελίσσεται σε σημαντική μητρόπολη του κόσμου, προσβάσιμη με απευθείας πτήσεις της Aegean Airlines.

DUBAI: A FUTURISTIC DESERT MIRACLE

A futuristic skyline, exotic beaches, world-class gastronomy, a thriving art scene, and a city that is quickly
becoming one of the world’s most prominent are all just a direct Aegean Airlines flight away.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ / BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: DIONYSIS KOURIS

Εικόνες από το παρελθόν Images from the past

Για να δείτε πώς περίπου έμοιαζε η περιοχή στα μέσα του 19ου To get an idea of what Dubai looked like in the mid-19th century, take
αιώνα, περιηγηθείτε στην ιστορική γειτονιά Al Fahidi. Απλω- a look around the historic Al Fahidi neighbourhood. Stretching along
μένη κατά μήκος του Κόλπου του Ντουμπάι (Dubai Creek), the Dubai Creek port area, Al Fahidi features narrow, winding alleys
διαθέτει στενά στριφογυριστά σοκάκια και περίπου πενήντα and around 50 traditionally reconstructed wind tower buildings hous-
παραδοσιακά ανακατασκευασμένα κτίρια με ανεμόπυργους, ing museums, shops, boutique hotels, and cafés. Al Fahidi Fortress,
που στεγάζουν μουσεία, καταστήματα, boutique hotels και the city’s oldest existing building, dating from the late 18th century,
καφέ. Βασικό τοπόσημο το Φρούριο Αλ Φαχίντι, που χτίστηκε is the main landmark in the Al Fahidi district. Nowadays it hosts the
στα τέλη του 18ου αιώνα και είναι το παλαιότερο υπάρχον κτί- Dubai Museum, which is currently closed for renovations. A visit to the
ριο στην πόλη. Σήμερα στεγάζει το Μουσείο του Ντουμπάι, το Sheikh Mohammed Centre for Cultural Understanding (SMCCU), also
οποίο είναι κλειστό, καθώς τελεί υπό ανακαίνιση. Απαραίτητη η in Al Fahidi, offers an immersive journey into the cultural history of the
επίσκεψη στο Κέντρο Πολιτισμικής Κατανόησης του Σεΐχη region, while a number of small yet interesting museums are scattered
Μοχάμεντ (SMCCU), καθώς προσφέρει μια εμβριθή εμπειρία in the area. These include the Coins Museum, with its collection of some
της πολιτιστικής ιστορίας της περιοχής, ενώ διάσπαρτα είναι και 500 coins from the entire Middle East; the Calligraphy House, which
μερικά ενδιαφέροντα μικρά μουσεία, όπως το Coins Museum, showcases Arabic calligraphy; and the Coffee Museum, which chroni-
με συλλογή περίπου 500 σπάνιων νομισμάτων από όλη τη Μέση cles the history of coffee. Stop at the Arabian Tea House (Al Fahidi St,
Ανατολή, το Calligraphy House, που παρουσιάζει την αρα- tel. 04-353.50.71), one of the city’s most classic tea houses-restaurants.
βική καλλιγραφία, και το Coffee Museum, που διηγείται την Housed in a 1920s building that was built by a pearl merchant, it boasts
ιστορία του καφέ. Στάση στο Arabian Tea House (Al Fahidi a beautiful garden with white gravel. It is worth visiting in the morning
St, τηλ. 04-353.50.71), ένα από τα πιο κλασικά τεϊοποτεία-ε- hours for the Emirati breakfast, which consists of small local dishes such
στιατόρια της πόλης. Στεγάζεται σε as balaleet (sweet vermicelli); dango (chick-
ένα κτίριο χτισμένο τη δεκαετία του Το Κέντρο Πολιτισμικής Κατανόησης του Σεΐχη Μοχάμεντ peas); sambosa (small potato-filled pies);
διηγείται την πολιτιστική ιστορία της περιοχής.
1920 από έναν έμπορο μαργαριταριών / The Sheikh Mohammed Center for Cultural luqaimat (Middle Eastern style doughnut);
και διαθέτει έναν πανέμορφο κήπο Understanding tells the cultural history of the region. and several varieties of marmalade served
με λευκό χαλίκι. Αξίζει να έρθετε το with chebab bread baked in a traditional
πρωί για να δοκιμάσετε το εμιρατινό tandoor oven. One of the city’s oldest dis-
πρωινό, μικρά πιάτα με τοπική κου- tricts, Al Shindagha, is located nearby. The
ζίνα: balaleet (γλυκά ζυμαρικά τύπου residence of Sheikh Saeed Al Maktoum, the
vermicelli), dango (ρεβίθια), sambosa former ruler of Dubai and grandfather of
(πιτάκια με γέμιση πατάτα), luqaimat the current leader, an impressive building
(αραβικός λουκουμάς) και μαρμε- dating from 1896 with windmills that now
λάδες, συνοδευόμενα από chebab hosts a museum, is located here. Deira
ψωμί ψημένο σε παραδοσιακό tanoor Creekside, on the opposite side of the bay,
φούρνο. Σε κοντινή απόσταση, η γει- may be reached on an abra, one of the tra-
τονική περιοχή Al Shindagha είναι ditional wooden boats used by the locals
επίσης από τις παλαιότερες της πόλης. to cross the bay and avoid road traffic. The
Εδώ βρίσκεται η κατοικία του σεΐχη area is best known for three labyrinthine
Saeed Al Maktoum –του άλλοτε ηγε- markets, Spice Souk, Perfume Souk and
μόνα του Ντουμπάι και παππού του Gold Souk, all of which are located close
τωρινού ηγέτη–, ένα εντυπωσιακό to one another and offer lively bazaar-type
κτίσμα του 1896 με ανεμόπυργους, atmospheres.

blue magazine - 153

guide ● Dubai

Η θέα από τον 52ο όροφο του Palm Tower

Οι abra είναι παραδοσιακές ξύλινες προς το σύμπλεγμα τεχνητών νησίδων Palm
βάρκες που διενεργούν και συγκοινωνία. Jumeirah / The view from the 52nd floor of
/ Abras are traditional wooden boats the Palm Tower towards the Palm Jumeirah
that are used for transportation. complex of man-made islands

Το Etihad Museum διηγείται την ιστορία των

Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. / The Etihad
Museum records the history of the UAE.

Το Museum of the Future είναι το πιο

πρόσφατο αρχιτεκτονικό αριστούργημα του
Ντουμπάι. / The Museum of the Future is Το Al Shindagha Museum: Perfume House διηγείται την ιστορία
Dubai's latest architectural masterpiece. της αραβικής αρωματοποιίας. / The Al Shindagha Museum:
Perfume House records the history of Arabian perfumery.

Το Arabian Tea House, από τα πιο κλασικά

τεϊοποτεία-εστιατόρια της πόλης / The
Arabian Tea House, one of the most classic
tea houses-restaurants in the city

154 - blue magazine

που λειτουργεί πια ως μουσείο. Στην απέναντι όχθη από τον
Όρμο του Ντουμπάι βρίσκεται το Deira Creekside. Μπορείτε
να περάσετε απέναντι με μία από τις abra, τις παραδοσιακές
ξύλινες βάρκες που χρησιμοποιούν οι ντόπιοι για να διασχίσουν
τον κόλπο και να αποφύγουν την κίνηση στους δρόμους. Η
περιοχή είναι γνωστή κυρίως για τις δαιδαλώδεις αγορές Spice
Souk (Μπαχαρικών), Perfume Souk (Αρωμάτων) και Gold
Souk (Χρυσού) – βρίσκονται κοντά μεταξύ τους και διαθέτουν
ατμόσφαιρα παζαριών αραβικών χωρών.
Το μουσείο που οραματίζεται το μέλλον
Το Museum of the Future (Sheikh Zayed Rd – Trade Centre)
είναι το πιο πρόσφατο αρχιτεκτονικό αριστούργημα του Ντου-
μπάι. Ένα φουτουριστικό, γιγάντιο, ελλειπτικού σχήματος
δαχτυλίδι, κατασκευασμένο από 1.024 πάνελ από ανοξείδωτο
χάλυβα, διακοσμημένο με αραβική καλλιγραφία (με φράσεις
σχετικές με το μέλλον του κυβερνήτη του Ντουμπάι, σεΐχη
Μοχάμεντ μπιν Ρασίντ αλ Μακτούμ). Εξίσου εντυπωσιακές
και οι εκθέσεις που φιλοξενεί, μέσω των οποίων εξερευνά τις
τεχνολογίες του μέλλοντος από τους κορυφαίους καινοτόμους
του κόσμου. Στους πέντε ορόφους θα δείτε, μεταξύ άλλων,
την αναπαράσταση ενός τροπικού δάσους του Αμαζονίου και
θα κάνετε εικονικό τουρ σε έναν διαστημικό σταθμό του 2071.
A museum that looks to the future
The Museum of the Future (Sheikh Zayed Rd – Trade Centre), Dubai’s
latest architectural masterpiece, is a futuristic building developed in the
form of a gigantic, oval-shaped ring made of 1,024 stainless steel panels.
It is adorned with calligraphic texts that refer to the future by Dubai’s
ruler Sheikh Mohammed bin Rashid al-Maktoum. Equally impressive
are the exhibitions hosted by the museum, which explore technolo-
gies of the future by the world’s leading innovators. Other attaractions
found in the museum’s five floors include a reconstruction of an Amazon
rainforest. and a virtual tour of a space station as it might look in 2071.
Dubai from high above
Burj Khalifa, an architectural and engineering miracle, is the world’s
tallest building, measuring 829 metres in height. Its observatory on
the 148th floor is the ideal spot to take in the city’s most impressive
Τείχη της παλιάς πόλης
/ The Old City walls

Το Ντουμπάι από ψηλά

Το Burj Khalifa, ένα αρχιτεκτονικό και μηχανολογικό θαύμα,
είναι το ψηλότερο κτίριο του κόσμου, με ύψος 829 μ. Το παρα-
τηρητήριο του 148ου ορόφου είναι το ιδανικό σημείο για να
θαυμάσει κανείς την πιο εντυπωσιακή πανοραμική θέα στην
πόλη και μαγικά ηλιοβασιλέματα. Επίσης, το παρατηρητήριο
The View, στον 52ο όροφο του εμβληματικού Palm Tower,
βρίσκεται σε ύψος 240 μ. και προσφέρει την καλύτερη πανορα-
μική θέα στο σύμπλεγμα τεχνητών νησίδων Palm Jumeirah και

blue magazine - 155

guide ● Dubai
Μοντέρνα κτίρια στο επιχειρηματικό κέντρο
της πόλης / Modern buildings in the
business center of the city
στα εξωτικά νερά του Αραβικού Κόλπου. Διαθέτει καφέ και μια
έκθεση για το πώς χτίστηκε το Palm. Στο ίδιο κτίριο βρίσκεται
και η Aura Skypool, η υψηλότερη πισίνα του πλανήτη, σε ύψος
200 μ. Πολύ ιδιαίτερη εμπειρία στο Sky Views, αφού, εκτός
από τη θέα από το ύψος των 219,5 μ., έχετε τη δυνατότητα να
περπατήσετε στη γέφυρα 46 μ. με το γυάλινο πάτωμα, που
ενώνει τους δύο ουρανοξύστες του Address Sky View Ηotel.
Ένα από τα καλύτερα εστιατόρια του κόσμου
Στο Trèsind Studio (St. Regis Gardens, Palm Jumeirah, τηλ.
058-89.51.272), ο Himanshu Saini επαναπροσδιορίζει το
DNA του ινδικού εστιατορίου. Υπέρκομψος χώρος, εκλεκτικά
διακοσμημένος με ισόποσες δόσεις ρετρό γοητείας και ποπ
μοντερνιτέ που φιλοξενεί έξι ροτόντες συνολικά είκοσι θέσεων
μπροστά από την ανοιχτή κουζίνα. Εφευρετικό και επιμελώς
Η αγορά μπαχαρικών Spice Souk
στην περιοχή Deira Creekside
/ The Spice Souk at Deira Creekside
156 - blue magazine
panoramic views and magical sunsets. The iconic Palm Tower sky-
scraper’s 52nd floor observatory, named The View, is 240 metres high
and offers the finest panoramic view of the Palm Islands complex of
artificial islands, as well as of the exotic waters of the Persian Gulf. The
observatory hosts a café and an exhibition tracing the development
of the Palm Islands. Also in this building can be found the Aura Sky-
pool, the world’s highest swimming pool, at 200 metres above ground
level. At 219.5 metres above Dubai, the Sky Views observatory offers
a unique experience as, besides its stunning view, visitors can walk
across a 46-metre Glass Walk connecting the Address Sky View Ηotel’s
two skyscrapers.
Among the world’s finest restaurants
Chef Himanshu Saini is revolutionizing Indian cuisine at Trèsind Studio
(St. Regis Gardens, Palm Jumeirah, tel. 058-89.51.272), a major dining
Ο πύργος Al Shandagah (1939), μέρος των
οχυρώσεων της πόλης / Al Shandagah
Tower (1939), part of the city's fortifications
Η θέα από το παρατηρητήριο του Burj Khalifa στον 148ο όροφο,
στα 555 μ., από τα ψηλότερα στο είδος του στον πλανήτη
/ The view from the Burj Khalifa observation deck on the 148th
floor at 555 meters, one of the highest of its kind on the planet.

Ossiano Dubai

ΔΕΊΠΝΟ ΣΤΟΥΣ ΚΑΡΧΑΡΊΕΣ

Χωροθετημένο σε μία από τις πιο εντυπωσι-
ακές σάλες του πλανήτη, το Ossiano Dubai
(Crescent Rd - The Palm Jumeirah, τηλ.
Ο Mohammad Orfali, σεφ και συνιδιοκτήτης 04-426.07.70) απλώνεται μπροστά από ένα
του Orfali Bros / Mohammad Orfali, chef γιγάντιο ενυδρείο με καρχαρίες, σαλάχια
and co-owner of Orfali Bros και 65.000 ζωντανούς οργανισμούς, σε ένα
ζωντανό υπερθέαμα που σε αφήνει άφωνο.
Οι παιδικές αναμνήσεις από τον τόπο κατα-
γωγής του (Βρετάνη) αλλά και τα ταξίδια του
σε όλο τον κόσμο συνθέτουν το γαστρονο-
μικό σύμπαν του σεφ Grégoire Berger και
τροφοδοτούν το μενού με ιστορίες, ιδέες και
αναφορές. Τα υλικά της –κυρίως θαλασσινής–
κουζίνας του προέρχονται από την ανοιχτή
θάλασσα και, αλιευμένα με βιώσιμες πρα-
κτικές, μεταμορφώνονται σε κομψά πολυε-
πίπεδα πιάτα, παρουσιασμένα μέσα από ένα
καλλιτεχνικό πρίσμα. Το μενού γευσιγνωσίας
διαθέτει έντεκα στάδια και με αφετηρία τα
Snacks of the Sea (όπως η τάρτα nori με
χαβιάρι και νιφάδες χρυσού) περνάει από τα
κυρίως (όπως και το χτένι πασπαλισμένο με
Ο Himanshu μια λεπτή στρώση από λευκή τρούφα και αγκι-
Saini, σεφ νάρα) για να καταλήξει σε ένα σορμπέ yuzu
του Trèsind
Studio στο σχήμα φέτας λεμονιού. Βραβευμένο με
/ Himanshu ένα αστέρι Michelin.
Saini, chef
at Trèsind DINING AMONG THE SHARKS
Studio Michelin-starred seafood restaurant Ossiano
Dubai (Crescent Rd – The Palm Jumeirah,
tel. 04-426.07.70), set in one of the world’s
Η περιοχή Deira Creekside / Deira Creekside area
most spectacular dining spaces, features a
gigantic aquarium with sharks, stingrays and
65,000 fish, an extravaganza that leaves din-
ers speechless. Chef Grégoire Berger draws
from his childhood memories in his home-
land of Brittany, as well as travels around
the world, to shape a gastronomic world full
of imaginative ideas and references. The
ingredients of his seafood-based cuisine
are fished sustainably in the open sea before
being transformed into elegantly layered
dishes presented with artistic flair. The tast-
ing menu consists of 11 courses, beginning
with Snacks of the Sea, including nori tart
with caviar and gold flakes, before moving on
to main dishes such as scallop sprinkled with
a thin layer of white truffle and artichoke,
and culminating with a yuzu sorbet in the
shape of a lemon slice.

blue magazine - 157

guide ● Dubai

Η παραλία της πόλης / The city’s beach

Το εστιατόριο Dinner by Heston Blumenthal

/ The Dinner restaurant by Heston Blumenthal

Στο συγκρότημα Jumeirah Lake Towers

/ The Jumeirah Lake Towers complex

158 - blue magazine

χορογραφημένο μενού, που διατρέχει γεω- destination with two Michelin stars and 11th place
γραφικά την Ινδία από τον νότο μέχρι τα on the 2023 World’s 50 Best Restaurants list. The
απόκρημνα Ιμαλάια, υπογραμμίζοντας τον restaurant’s ultra-stylish space is eclectically dec-
απύθμενο πλούτο των υλικών, των συντα- orated with equal doses of retro charm and pop
γών και της ποικιλότητας της χώρας. Τα modernism. It accommodates six round tables
πιάτα του Saini είναι προσεγμένα μέχρι την with a total of 20 seats in front of an open kitchen.
τελευταία λεπτομέρεια, πολυεπίπεδα και The creative and carefully curated menu high-
με τις εντάσεις που απαιτεί η ινδική κου- lights the unfathomable richness of India’s ingre-
ζίνα, αλλά ταυτόχρονα εξαιρετικά κομψά. dients, recipes and diversity from the south all the
Την εμπειρία ολοκληρώνει το φανταστικό way up to the Himalayas. Saini’s dishes are metic-
soundtrack, που περιλαμβάνει από Caribou ulously layered and prepared, while still retaining
μέχρι Φρανκ Σινάτρα. Λίστα κοκτέιλ υπό the intensity of Indian cuisine. The music, which
την επιμέλεια του Dom Carella από το ΣΤΡΕΊΔΊΑ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΑΒΊΚΑ ΝΕΡΑ ranges from the contemporary sounds of Caribou
μιλανέζικο μπαρ Carico. Βραβευμένο με Το Dibba Bay Οysters είναι η πρώτη to classic Frank Sinatra hits, completes the dining
μονάδα καλλιέργειας οστρακοειδών στη
δύο αστέρια Michelin και στην 11η θέση Μέση Ανατολή με εξαιρετική ποιότητα, experience. The cocktail list is curated by Dom
στον κόσμο στην έγκριτη λίστα World’s σε βαθμό που έχει καταφέρει να μπει σε Carella of the Milanese bar Carico.
50 Best Restaurants για το 2023, αποτελεί μικρό χρονικό διάστημα στις μεγαλύτε-
ρες του είδους της στον κόσμο. Ελεύ-
εστιατόριο-προορισμό. θερη καλλιέργεια στην ανοιχτή θάλασσα From Syria to the rest of the world
με βιώσιμες πρακτικές, ενώ μεγάλος Orfali Bros (Wasl 51 Mall, tel. 04-259.24.77) was
Από τη Συρία σε όλο τον πλανήτη αριθμός των οστράκων μετά την κατανά- ranked top in the Middle East and North Africa
λωση επιστρέφουν στη θάλασσα, δημι-
Το Orfali Bros (Wasl 51 Mall, τηλ. ουργώντας υφάλους σημαντικούς για in the 2023 World’s 50 Best Restaurants list.
04-259.24.77) βρίσκεται στην κορυφή της το θαλάσσιο οικοσύστημα. Διαθέτουν Co-founded by Syrian chef Mohammad Orfali and
λίστας MENA’s 50 Best ως το καλύτερο και ένα μικρό, πολύ απλό (σαν καντίνα) his two siblings, Wassim and Omar, both pastry
εστιατόριο στο λιμανάκι Fishing Harbour
εστιατόριο της Μέσης Ανατολής και της 2, όπου σερβίρουν μοναδικής φρεσκά- chefs, the restaurant offers a casual, fine-din-
Βόρειας Αφρικής για το 2023. Δημιουργοί δας στρείδια σε τέσσερα διαφορετικά ing menu with broad culinary influences from
του ο Σύριος σεφ Mohammad Orfali και τα μεγέθη με συνοδευτικές σος (Fishing Syria, Mexico, Spain and China. The ingredients
Harbour 2, τηλ. 054-438.85.37).
αδέρφια του, ζαχαροπλάστες, Wassim και are mainly sourced from local farms. Diners may
Omar. Μπιστρονομικού χαρακτήρα μενού, OYSTERS FROM ARABIAN WATERS opt for an à la carte menu that includes casual
που περικλείει μια βεντάλια επιρροών από Dibba Bay Oysters, the first shellfish dishes such as pizzas or a complete experience
farming facility in the Middle East,
τη Συρία, το Μεξικό, την Ισπανία και την offered by a tasting menu that includes some
offers produce of excellent quality,
Κίνα, με υλικά προερχόμενα κυρίως από which has helped the enterprise tap of the restaurant’s most iconic dishes, such as
φάρμες γύρω από την πόλη. Διαθέτει αλά major international markets in very lit- Orfali Bayildi, made with smoked aubergine and
καρτ μενού, όπου συμπεριλαμβάνονται tle time. They use sustainable farming makdous muhammara, a spicy dip of walnuts,
practices in the open sea. Following
και πιο casual πιάτα (όπως πίτσες), αλλά consumption, a large number of leftover aubergine, red pepper, pomegranate and molas-
για μια ολοκληρωμένη εμπειρία επιλέξτε shells are returned to the sea, to help ses, and Shish Barak a la gyoza, a gyoza-style
το μενού γευσιγνωσίας που περιλαμβά- create reefs that are important for the dumpling stuffed with wagyu beef, served with
marine ecosystem. The shellfish farm
νει μερικά από τα πιο εμβληματικά πιάτα also runs a small canteen-like eatery
yoghurt sauce and drizzled with sujuk sausage oil.
του εστιατορίου, όπως το Orfali Bayildi (Fishing Harbour 2, tel. 054-438.85.37),
με καπνιστή μελιτζάνα και makdous where it serves fresh oysters in four dif- Big names
muhammara, ένα πικάντικο ντιπ με καρύ- ferent sizes with accompanying sauces. Over the last few years, numerous interna-
δια, μελιτζάνα, κόκκινη πιπεριά, ρόδι και tional culinary heavyweights have established
μελάσα και το Shish Barak a la gyoza, dumpling σε στιλ gyoza, a presence in Dubai. Dinner by Heston Blumenthal (Atlantis Royal,
γεμιστό με μοσχάρι wagyu, σερβιρισμένο με σος γιαουρτιού tel. 04-426.24.44) is run by an exceptional team that produces dishes
και περιχυμένο με λάδι από λουκάνικο σουτζούκ. that are on par with the standards of the brand’s two Michelin-starred
London restaurant. The highlight of the large, atmospherically lit space,
Τα μεγάλα ονόματα are the window booths overlooking the Palm Islands. British celebrity
Πολλά μεγάλα ονόματα του διεθνούς γαστρονομικού στε- chef Heston Blumenthal collaborated with historians and anthropolo-
ρεώματος έχουν, τα τελευταία χρόνια, αποκτήσει παρουσία gists to revisit old British recipes and culinary habits for a unique menu
στο Ντουμπάι. Υψηλές πτήσεις για το Dinner by Heston with dishes such as Plum Meat Fruit, prepared with chicken liver parfait
Blumenthal (Atlantis Royal, τηλ. 04-426.24.44), με εξαιρε- and red wine. The restaurant maintains one of the city’s biggest cellars,
τική ομάδα στην κουζίνα, που εκτελεί το μενού στα επίπεδα stocked with 1,200 different labels. Tasca (Mandarin Oriental Jumeira,
του λονδρέζικου αδελφού διάστερου εστιατορίου. Μεγάλος, Jumeirah Beach Rd, tel. 04-777.22.22), headed by Portuguese chef and
ατμοσφαιρικά υποφωτισμένος χώρος, με πιο προνομιακό restaurateur Jose Avillez, who holds two Michelin stars for his work at the
σημείο τα σεπαρέ μπροστά από την τζαμαρία με θέα στο νησί Belcanto restaurant in Lisbon, is situated in a privileged position on the
του Palm. Ο Blumenthal, σε συνεργασία με ιστορικούς και 6th floor of the Mandarin Oriental Jumeira hotel, which offers magical
ανθρωπολόγους, έχει ανασύρει παλιές βρετανικές συνταγές και sea and sunset views. The restaurant retains its relaxed atmosphere at all

blue magazine - 159

guide ● Dubai
Το εστιατόριο Row on 45 / The Row on 45 restaurant
γαστρονομικές συνήθειες, στήνοντας ένα πολύ ιδιαίτερο μενού
με πιάτα όπως το Plum Meat Fruit, ένα fake δαμάσκηνο από
παρφέ συκώτι κοτόπουλου και κόκκινο κρασί. Διαθέτει ένα
από τα μεγαλύτερα κελάρια της πόλης, με 1.200 ετικέτες. Το
Tasca (Mandarin Oriental Jumeira, Jumeirah Beach Rd, τηλ.
04-777.22.22), του Πορτογάλου Jose Avillez (βραβευμένου με
δύο αστέρια Michelin για το Belcanto στη Λισαβόνα), βρίσκε-
ται σε προνομιακό σημείο στον έκτο όροφο του ξενοδοχείου
Mandarin Oriental Jumeira με μαγική θαλασσινή θέα και ηλιο-
βασίλεμα, ενώ διαθέτει όλες τις ώρες μια χαλαρή ατμόσφαιρα
(παρότι είναι βραβευμένο με αστέρι Michelin). Στην κουζίνα,
επικεφαλής ο επί πολλά χρόνια συνεργάτης του Avillez, Jose
Barroso, εκτελεί υποδειγματικά ένα πολύ ενδιαφέρον μενού,
που εστιάζει στην πορτογαλική κουζίνα, άλλοτε με πιο fine
διάθεση και άλλοτε με αμιγώς παραδοσιακή – μη χάσετε το
ρύζι με μπλε αστακό Ατλαντικού, κόκκινες γαρίδες, καβούρι,
αχιβάδες, φρέσκο κόλιανδρο και τσίλι. Λίστα κρασιών με τη
μεγαλύτερη συλλογή πορτογαλικών κρασιών στο Ντουμπάι.
Στην ανοιχτή φωτιά
Επίσης χαλαρής ατμόσφαιρας και πιο high volume χαρακτήρα
(και λόγω της ανεβασμένης μουσικής) το βραβευμένο με ένα
αστέρι Michelin 11 Woodfire (Villa 11 75B St - Jumeirah, τηλ.
04-491.90.00). Στην κουζίνα, ο πολύ δημιουργικός σεφ Akmal
Anuar δουλεύει στην ανοιχτή φωτιά με υψηλής ποιότητας
υλικά, σε ένα fusion λογικής μενού που χωράει κάτω από την
ίδια ομπρέλα την Ασία, τη χώρα των Βάσκων και την Αμερική
– χαρακτηριστικά του μενού το Wagyu burger με σος sriracha,
το καλκάνι με ινδονησιακή σος sambal belacan σε φύλλα
μπανάνας στον ξυλόφουρνο και το «καμένο» cheesecake με
κατσικίσιο τυρί. Δεν σερβίρονται αλκοολούχα ποτά, αλλά πολύ
ιδιαίτερα mocktail και μεγάλη ποικιλία από τσάι. Νέα άφιξη
στον 45ο όροφο του ξενοδοχείου OG στην Dubai Marina, το
Row on 45 (Al Emreef St - Dubai Marina, τηλ. 056-832.45.45)
είναι το νέο εστιατόριο του σπουδαίου Βρετανού σεφ Jason
Atherton (σεφ-ιδιοκτήτη σε μια σειρά εστιατορίων στο Λονδίνο
– κάποια εξ αυτών βραβευμένα με αστέρια Michelin). Απλώνε-
ται σε τρεις διαφορετικούς χώρους, στον καθένα εκ των οποίων
σερβίρεται ένα διαφορετικό μέρος του μενού – από το μπαρ
όπου σερβίρονται τα τέσσερα amuse bouche, την κύρια σάλα με
την ανοιχτή κουζίνα (και μια glam μπαρόκ διακόσμηση) μέχρι
το δωμάτιο Chef’s Library, όπου κλείνει το δείπνο. Ο Atherton
160 - blue magazine
Στο εστιατόριο Moonrise / At Moonrise restaurant
times, despite having earned a Michelin star. The kitchen’s head, Jose
Barroso, a long-time collaborator of Avillez, offers a fascinating menu,
executed in exemplary fashion. It focuses on Portuguese cuisine, alter-
nating between fine dining and traditional options. Don’t miss the rice
dish with Atlantic blue lobster, red prawns, crab, clams, fresh coriander
and chilli. The restaurant’s wine list offers Dubai’s biggest collection of
Portuguese wines.
In the open fire
Michelin-starred restaurant 11 Woodfire (Villa 11 75B St – Jumeirah,
tel. 04-491.90.00) is also generally relaxed despite the louder music.
Its chef, Akmal Anuar, uses an open fire and high-quality ingredients to
craft a creative fusion menu that combines Asian, Basque and Amer-
ican cuisines. The Wagyu burger with sriracha sauce, the brill flatfish
with Indonesian sambal belacan sauce on banana leaves prepared in
a wood-fired oven, and the burnt cheesecake with goat’s milk cheese
are menu highlights. The restaurant does not serve alcohol, but makes
up for it with special mocktails and a wide range of teas. A new arrival
on the 45th floor of the OG hotel at the Dubai Marina, Row on 45 (Al
Emreef St – Dubai Marina, tel. 056-832.45.45) is the latest restaurant
by renowned British chef Jason Atherton, the chef and owner of a series
of restaurants in London, some of which have been awarded Michelin
stars. The menu here is divided in three parts, each offered in a different
space, from the bar-lounge, where four appetisers are served, to the
main dining room, featuring glam baroque décor and an open kitchen,
to the Chef’s Library room, which is reserved for desserts. Atherton
uses high-quality ingredients, including scallops and sea urchins from
Hokkaido, as well as Wagyu A5 beef, for a Japanese-influenced menu of
Στην κουζίνα του εστιατορίου 11 Woodfire
/ The kitchen of the 11 Woodfire restaurant
 ΤΟ ΚΑΛΛΊΤΕΧΝΊΚΟ HUB
Στο σύμπλεγμα κτιρίων Alserkal Avenue, στη γειτονιά Al Quoz, χτυπά η καρδιά της
καλλιτεχνικής σκηνής της πόλης. Εβδομήντα αποθήκες συνθέτουν ένα εναλλα-
κτικό hub με γκαλερί, δημιουργικά γραφεία, καλαίσθητα καφέ και concept stores
με ατμόσφαιρα από ανατολικό Λονδίνο. Στεγάζονται περί τις 25 γκαλερί – ξεχωρί-
ζει η Leila Heller, η φωτογραφική γκαλερί Gulf Photo Plus και η Green Art Gallery,
ενώ ο κινηματογράφος Cinema Akil προβάλλει αφιερώματα σε ταινίες art house
και διαθέτει φανταστικό μπαρ. Για έργα τέχνης αλλά και βιβλία, ειδικές εκδόσεις,
κεραμικά και ρούχα από τοπικούς κυρίως δημιουργούς στο The Third Line Shop, για
βιβλία και λευκώματα στο βιβλιοπωλείο Zeezur, για specialty coffee και brunch στο
ατμοσφαιρικό Nightjar,
ενώ εδώ έχει παράρτημα
Leila Heller Gallery
και η παριζιάνικη αλυ-
σίδα Wild & Τhe Μoon
Nightjar Café με vegan/gluten free
κουζίνα.

Wild & Τhe Μoon ARTISTIC HUB

Alserkal Avenue, a for-
mer industrial ware-
house complex in the Al
Quoz neighbourhood, is
the city’s focal point for
arts and culture. A total
of 70 warehouses make up an alternative hub with galleries, design studios, stylish
cafés and concept stores, all forming an East London-type setting. The complex
hosts some 25 galleries, including three standout spots, the Leila Heller gallery,
the Gulf Photo Plus photo gallery and the Green Art Gallery. Cinema Akil offers
arthouse film tributes as well as a fantastic bar. For artwork, as well as books,
special editions, ceramics, and fashion, primarily by local designers, head to the
Third Line Shop. The Zeezur book shop is recommended for books and coffee
table books, the atmospheric Nightjar is a terrific place for specialty coffee and
brunch, while there’s also an outlet of Parisian chain Wild & The Moon, which
offers vegan, gluten-free cuisine.

Η Aura Skypool, η υψηλότερη πισίνα

του πλανήτη, σε ύψος 200 μ. / The Aura
Skypool, the world’s highest swimming
pool, at 200 metres above ground level.

blue magazine - 161

guide ● Dubai
έχει στη φαρέτρα του υψηλής ποιότητας υλικά (χτένια και αχι-
νούς από το Hokkaido, μοσχάρι Wagyu A5 κ.ά.) και χτίζει ένα
μενού γιαπωνέζικης επιρροής και τεχνικής ακρίβειας με πιάτα
όπως το Wagyu με ψητό καρότο, miso butterscotch και πουρέ
ψητής μελιτζάνας.
Το ανερχόμενο αστέρι της τοπικής γαστρονομίας
Το Moonrise (Eden House, τηλ. 050-697.29.46) βρίσκεται στην
κορυφή του συγκροτήματος κατοικιών Eden House, με συγκλο-
νιστική θέα στο φουτουριστικό κέντρο του Ντουμπάι που
μοιάζει να βγήκε από το Μανχάταν. Μικρός, κομψός, μίνιμαλ
χώρος με δώδεκα θέσεις περιμετρικά από την κουζίνα, θυμίζει
omakase εστιατόρια της Ιαπωνίας. Στην κουζίνα ο 27χρονος
σεφ/ιδιοκτήτης Solemann Haddad, γαλλο-συριακής καταγωγής
αλλά γεννημένος και μεγαλωμένος στο Ντουμπάι, συνδυάζει
την πολυπολιτισμικότητα της πόλης και την αγάπη του για
την Ιαπωνία. Highlights του μενού το «συριακό sashimi» με
ιαπωνικό hamachi, σουμάκ, πίκλα λεμονιού και άνηθο και το
ιορδανικό Wagyu A5 με σελινόριζα, σος κεμπάπ και φύλλα
shiso. Ενδιαφέρον wine pairing.
Βαλκανικό μπιστρό
Βραβευμένο πρόσφατα με Michelin Bib Gourmand, το
21 Grams Urban Balkan Bistro (Meyan Mall, τηλ. 050-
841.50.21) βρίσκεται στη γειτονιά Umm Suqeim, με ιδιοκτή-
τρια τη Σέρβα σεφ Stasha Toncev, και αποτελεί αγαπημένο
στέκι των ανθρώπων της εστίασης. Στιβαρό μαγείρεμα πάνω
σε παραδοσιακές βαλκανικές συνταγές και πολλές ιδιοπαρα-
σκευές που δίνουν έξτρα πόντους στην εμπειρία. Χειροποίητο
σέρβικο ψωμί somun, χειροποίητο φύλλο για τις πίτες zeljanica
(μία με σπανάκι και μία με κατσικίσιο τυρί, θυμάρι και μέλι).
Στο εστιατόριο Boca / At Boca restaurant
ΦΑΡΟΣ ΒΊΩΣΊΜΟΤΗΤΑΣ
Βραβευμένο με πράσινο αστέρι Michelin
για τις βιώσιμες πρακτικές που ακολου-
θεί, αλλά και ως η Καλύτερη Βιώσιμη
Κουζίνα το 2023 από τον έγκριτο γαλ-
λικό οδηγό Gault & Millau, το Boca (Trade
Centre – DIFC, τηλ. 04-323.18.33) είναι
πρωτοπόρο σε όλα τα Εμιράτα. Συνερ-
γάζεται με τοπικούς παραγωγούς από
οργανικές και υδροπονικές φάρμες,
χρησιμοποιεί ψάρια της περιοχής (όπως
το hamour), στρείδια από την τοπική
φάρμα Dibba Bay, εντείνει τις προσπά-
θειές του για τη μείωση απορριμμάτων,
δεν χρησιμοποιεί πλαστικό μιας χρήσης,
λειτουργεί με 100% ανανεώσιμες πηγές
ενέργειας και διαλέγει συνεργάτες με την ίδια φιλοσοφία.
Στηρίζει τη λειτουργία του σε τέσσερις πυλώνες –τοπικά προϊόντα,
ορθή διαχείριση αποβλήτων, χρήση ανανεώσιμης ενέργειας και ειλικρινή
καταγραφή εκπομπών άνθρακα–, ενώ τον περασμένο Απρίλιο, μετά από
οκτώ χρόνια έρευνας και καταγραφής, έδωσε στη δημοσιότητα το Μανι-
φέστο Βιωσιμότητας, ένα περιεκτικό έγγραφο 30 σελίδων, που περιγράφει
αναλυτικά τις πρακτικές που ακολουθεί για να λειτουργήσει ως εγχειρίδιο
για όσα εστιατόρια επιθυμούν να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο. Η Ισπα-
νίδα σεφ Patricia Roig στην κουζίνα δουλεύει σε μια μεσογειακή (κυρίως
ισπανική) κουζίνα, με πιάτα όπως το ντόπιο αρνί με αγκινάρα Ιερουσαλήμ
και καραμελωμένα κρεμμύδια. Κελάρι με μία από τις πιο ενδιαφέρουσες
οινικές συλλογές στην πόλη, με επίκεντρο την Ισπανία, αλλά διαθέτει και
επιλογές από τις γύρω περιοχές, όπως η Συρία, η Παλαιστίνη και ο Λίβανος,
καθώς και ετικέτες ήπιας φυσικής οινοποίησης.
162 - blue magazine
technical precision with dishes such as Wagyu with grilled carrot, miso
butterscotch and roasted aubergine puree.
A rising star of local gastronomy
Moonrise (Eden House, tel. 050-697.29.46), located at the top of the
Eden House residential complex, offers a stunning view of Dubai’s
futuristic, Manhattan-like city centre. A compact and stylish minimal
space, it has twelve seats surrounding the kitchen in the style of Japan’s
omakase restaurants. Solemann Haddad, the restaurant’s Dubai-raised
French-Syrian 27-year-old chef and owner, combines the city’s multi-
culturalism with his love of Japan. The Syrian sashimi with Japanese
hamachi, sumac, lemon pickle, and dill, and the Jordanian Wagyu A5
with celeriac, kebab sauce, and shiso leaves are menu highlights, while
the wine pairing is very intriguing.
Balkan bistro
Recently awarded a value-for-money Michelin Bib Gourmand, 21 Grams
Urban Balkan Bistro (Meyan Mall, tel. 050-841.50.21), located in the
Umm Suqeim district and owned by Serbian chef Stasha Toncev, is a
favourite hangout of hospitality professionals. The cuisine here, based
on traditional Balkan recipes, is delicious, while the many homemade
goods make the experience even better. These include handmade Ser-
bian somun bread and handmade filo pastry for two zeljanica pie ver-
sions, one with spinach, the other with goat’s milk cheese, thyme and
honey. The appetisers, which include red pepper and chicken liver pâte,
are superb. As for the main dishes, the Serbian cevapi, or kebab, with
wagyu mince, pickled onion and chili, as well as the delicious cabbage
rolls filled with mince, are standouts.
Levantine cuisine
Bait Maryam (Jumeirah Lake Towers, tel. 054-704.47.74), run by Salam
BOCA, A SYMBOL
OF SUSTAINABILITY
Awarded a Michelin green star for
its sustainable practices, as well as
the Best Sustainable Cuisine prize
for 2023 by prestigious French guide
Gault & Millau, Boca (Trade Centre –
DIFC, tel. 04-323.18.33) is a pioneer
in the United Arab Emirates. The res-
taurant, which collaborates with local
organic and hydroponic farms, uses
local fish such as hamour, and oys-
ters from the local Dibba Bay farm,
is intensifying its efforts to reduce
waste, does not use single-use plas-
tic, covers its energy needs solely
through renewable energy sources, and makes sure to select partners
applying the same principles. Besides its focus on the use of local prod-
ucts, good waste management, and reliance on renewable energy, the
restaurant also remains very conscious of its level of carbon emissions.
Last April, following eight years of extensive research, Boca came up
with a Sustainability charter, a comprehensive 30-page document detail-
ing its practices as a manual for restaurants wishing to follow the same
path. Spanish chef Patricia Roig creates a Mediterranean-inspired cuisine,
focusing mainly on Spanish traditions, with dishes such as local lamb with
Jerusalem artichokes and caramelised onions. The restaurant’s cellar
offers one of the city’s most interesting wine collections, with Spanish
labels, selections from the surrounding region, including Syria, Palestine
and Lebanon, as well as natural wines.
 Το εντυπωσιακό λόμπι ξενοδοχείου
που στεγάζεται στο The Opus, κτίριο
σχεδιασμένο από τη Zaha Hadid. / The
impressive hotel lobby housed in The Opus,
a building designed by Zaha Hadid

Η μαρίνα Umm Suqeim / The Umm Suqeim marina

Στο 21 Grams Urban Balkan Bistro

/ At the 21 Grams Urban Balkan Bistro

blue magazine - 163

guide ● Dubai

Tο μήκους 3 χλμ. τεχνητό κανάλι, γνωστό

ως Dubai Marina / The 3 km long man-made
canal known as Dubai Marina

164 - blue magazine

Εξαιρετικοί οι μεζέδες στην αρχή (κόκκινη πιπεριά και πατέ
συκωτιού κοτόπουλου) ενώ από τα κυρίως ξεχωρίζει το σερβικό
cevapi (κεμπάπ) με κιμά wagyu, κρεμμύδι τουρσί και τσίλι και
οι βαθιάς νοστιμιάς σαρμάδες (ρολά λάχανου γεμιστά με κιμά).

Η κουζίνα του Λεβάντε

Απαραίτητο το πέρασμα από το Bait Maryam (Jumeirah Lake
Towers, τηλ. 054-704.47.74) της Salam Dakkak, η οποία ανα-
κηρύχθηκε καλύτερη γυναίκα σεφ στη Μέση Ανατολή και στη
Βόρεια Αφρική για το 2023 (στα βραβεία MENA’s 50 Best
Restaurants). Χωρίζεται στα δύο, μια αυλή καλυμμένη με γυά-
λινο περίβλημα με φυσικό φως και μαγική θέα στη Jumeirah
Lake και τους γύρω ουρανοξύστες και τον σπιτικής ατμόσφαι-
ρας εσωτερικό χώρο. Το αρκετά ευρύ μενού αντλεί πιάτα από
τη μεγάλη δεξαμενή της λεβαντίνικης κουζίνας, ανασύροντας
συνταγές και τεχνικές που χρησιμοποιούσαν οι νοικοκυρές στα
σπίτια τους. Signature πιάτο το fatet muskhan, μια βάση με
ψημένα κομμάτια πίτα, ψημένα αμύγδαλα, γιαούρτι και σκορ-
δάτη σος, που κρύβει μέσα του ξεψαχνισμένο κοτόπουλο αρτυ-
μένο με σουμάκ, ενώ εξαιρετικό είναι και το Maryam fukhara, Η Salam Dakkak, σεφ του Bait Maryam,
ένα kibbeh μαγειρεμένο με πλούσια σος με ταμάρινδο. Πολύ καλύτερη γυναίκα σεφ στη Μέση
Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική για
καλή δουλειά στην κουζίνα και στο Tahini (One Central, τηλ. το 2023 / Salam Dakkak, Chef of Bait
052-592.64.94) στην περιοχή Zaabil. Σπουδαία, νόστιμη, καλο- Maryam, Best Female Chef in the
Middle East and North Africa 2023
μαγειρεμένη λεβαντίνικη κουζίνα, με καλή ποιότητα υλικών
που λάμπουν στα πιάτα και σύγχρονες τεχνικές που αναβαθ-
μίζουν τις παραδοσιακές συνταγές. Ένας μεγάλος μαρμάρινος Dakkak, named Best Female Chef in the 2023 Middle East and North
πάγκος μπροστά από την κουζίνα φιλοξενεί μεγάλα κεραμικά Africa’s 50 Best Restaurants list, is a must-visit. Her restaurant is divided
πιάτα με τα ορεκτικά (χούμους, μπαμπαγκανούς κ.ά.), από τον into two sections, a glass enclosed courtyard with natural light and
φούρνο βγαίνουν υποδειγματικά ψημένα ζυμάρια σε διάφορες magical views of Jumeirah Lake and the surrounding skyscrapers, and
εκδοχές (όπως το λιβανέζικο man’oushe με za’atar που έρχεται a cosy interior. Her rather broad menu draws on the great repository
με μια ωραία «ζωντανή» burrata), ενώ από τα κυρίως πιάτα μη of Levantine cuisine, using typically domestic recipes and traditional
χάσετε τα αρνίσια παϊδάκια με γεμιστά κολοκύθια και γεμιστά techniques. The fatet muskhan, grilled pita bread pieces topped with
αμπελόφυλλα. Από αρχές Φεβρουαρίου, το βραδινό θα ονο- roasted almonds, yoghurt and garlic sauce, and sumac-seasoned pulled

Στο εστιατόριο Takahisa / At the restaurant Takahisa

ΤΟ ΚΟΡΥΦΑΊΟ ΓΊΑΠΩΝΕΖΊΚΟ THE FINEST JAPANESE
Το Takahisa απλώνεται σε μια σάλα ήρε- RESTAURANT
μης πολυτέλειας στο ισόγειο του ξενο- TakaHisa is spread over a dining space
δοχείου Banyan (Bluewaters Island, τηλ. of serene luxury on the ground floor
050-469.88.88), αλλά και σε μια ευρύ- of the Banyan Tree hotel (Bluewa-
χωρη βεράντα με θέα στη θάλασσα. Στην ters Island, tel. 050-469.88.88), as
κουζίνα, η σύμπραξη του sushi master, well as on a spacious veranda with a
Takashi Namekat, και του Wagyu master, sea view. Sushi master Takashi Name-
Hisao Ueda εξασφαλίζει εξονυχιστική kata and wagyu master Hisao Ueda
ακρίβεια στις κοπές και στη διαχείριση have joined forces, ensuring metic-
των υλικών. Στη φαρέτρα τους η αφρό- ulous precision in the cutting and
κρεμα των ιαπωνικών προϊόντων, από management of the ingredients. The
Kobe beef μέχρι τον καλύτερο τόνο duo’s arsenal includes the cream of
από την αγορά του Toyosu και αχινούς
the crop in Japanese products, from
Daisen από το Hokkaidο (οι πιο δυσεύ-
Kobe beef to the best tuna from the
ρετοι και premium στον κόσμο). Μπο-
Toyosu market and Daisen sea urchins
ρείτε να παραγγείλετε αλά καρτ, αλλά
from Hokkaido, the rarest and best in
για την απόλυτη σφαιρική εμπειρία του
Takahisa επιλέξτε το omakase combo, the world. Diners may order à la carte,
που δίνει τη δυνατότητα να δοκιμάσετε but for an ultimate, total experience
τα signature πιάτα και από τα δύο μενού (κρεατοφαγικό και θαλασσινό). the omakase combo offers signature dishes from both the meat and sea-
Από ένα ριζότο με abalone, τρούφα και σος από το συκώτι του abalone και food menus. These include risotto with abalone, truffle and abalone liver
ένα υποδειγματικά ψημένο τραγανό άγριο χέλι μέχρι ένα «ταπεινό» sando sauce; exemplarily grilled crispy wild eel; sando sandwiches, elevated
που εδώ ανεβαίνει σε άλλα επίπεδα με τη χρήση του καλύτερου κρέατος to another level with the use of Kobe, the finest meat in the world; and
στον κόσμο (Kobe) και εκπληκτικά nigiri (όπως το Kobe Beef Sirloin Sushi superb nigiri, such as the Kobe Beef Sirloin Sushi with Kobe, caviar and
με Kobe, χαβιάρι και αχινό). Εντυπωσιακά μεγάλη λίστα με σάκε (μπο- sea urchin. The list of sake options is extensive. Diners may request a sake
ρείτε να ζητήσετε και sake pairing), αλλά και ιαπωνικά τζιν και ουίσκι. Μια pairing. A wide range of Japanese gin and whisky labels is also available.
γαστρονομική εμπειρία ζωής. Overall, TakaHisa promises the culinary experience of a lifetime.

blue magazine - 165

guide ● Dubai

Στο εστιατόριο Jun’s / At Jun’s restaurant To εστιατόριο 3 Fils Στο εστιατόριο Sirali / At Sirali restaurant
στο Jumeirah Fishing
Harbour / The 3 Fils
restaurant at Jumeirah
Fishing Harbour3

Η παραλία Jumeirah / Jumeirah Beach

166 - blue magazine

μαστεί Layl και θα σερβίρει μια πιο fine fusion εκδοχή της
κουζίνας του.
Ασιατικό fusion
Από τα πιο δημοφιλή εστιατόρια στην πόλη το 3 Fils (Al
Urouba St - Jumeirah 2, τηλ. 056-273.00.30), χωροθετημένο
μια ανάσα από το νερό στη γραφική μαρίνα Jumeirah Fishing
Harbour. Ο εξωτερικός χώρος προσφέρει απρόσκοπτη θέα στη
θάλασσα και στην κίνηση της μαρίνας, ενώ ο εσωτερικός έχει
ατμοσφαιρικό industrial χαρακτήρα. Το μενού περιδιαβαίνει
τις ασιατικές κουζίνες, συγκεντρώνοντας στοιχεία από διά-
φορες χώρες της περιοχής, τα οποία συνθέτουν ένα αρκετά
μεγάλο μενού, με highlight το τραγανό χέλι με φουά γκρα και
μαγιονέζα κίτρινης πιπεριάς, το Wagyu burger και τα αρνίσια
παϊδάκια με μαρινάδα πικάντικης μπάρμπεκιου σος. Ειδική
μνεία στα γλυκά που έρχονται από το γειτονικό αδελφό ζαχα-
ροπλαστείο Brix, όπως το best seller African Powerhouse με
σκούρα σοκολάτα και βανίλια Μαδαγασκάρης. Σε κομβικό
σημείο στο κέντρο της πόλης, μια ανάσα από το επιβλητικό
Burj Khalifa, βρίσκεται το Jun’s (Sheikh Mohammed bin
Rashid Blvd, τηλ. 04-457.60.35). Επικεφαλής στην κουζίνα ο
Καναδο-Κινέζος σεφ Kelvin Cheung, ο οποίος έχει στήσει μια
κουζίνα με fusion αναφορές στην κουζίνα της Βόρειας Αμερι-
κής και της Ασίας, σε ένα μενού με casual fine πιάτα, όπως τα
dumplings με wagyu συνοδευόμενα από το chili crunch του Jun
(γλυκόξινη σάλτσα βινεγκρέτ και σκόνη πιπεριού σετσουάν),
το λαβράκι από τη Χιλή με congee και ο αρνίσιος λαιμός με
πιπέρι σετσουάν, κινέζικα ψωμάκια στον ατμό mantou και
τηγανητό ρύζι με kimchi.
Το καλύτερο τουρκικό
Το Sirali (Habtoor city, τηλ. 058-582.70.92) στην περιοχή
Habtoor city ψηφίστηκε ως το καλύτερο τουρκικό εστιατόριο
στα Time Out Awards του 2022. Μεγάλο μέρος των υλικών
(όπως το αρνί, το γιαούρτι και οι ελιές κ.ά.) έρχεται από την
Τουρκία, εξασφαλίζοντας αυθεντικότητα στα πιάτα. Ως καθα-
ρόαιμο τουρκικό εστιατόριο, έχει μια λογική μεζέ, με πολλά
πιάτα διαφόρων μεγεθών για τη μέση, γεμίζοντας το τραπέζι
με πολλά πιάτα διαφόρων μεγεθών – από τη γεμιστή κολο-
κύθα με ρύζι, το kibbeh με αρνίσιο κιμά και καρύδια μέχρι
τα υποδειγματικά ψημένα κεμπάπ και το κορυφαίο πιάτο του
μενού τα λεπτοκεντημένα μικροσκοπικά manti με μοσχάρι
που ψήνονται σε ξυλόφουρνο και περιχύνονται με ζεστή σος
γιαουρτιού με σκόρδο, με σος ψημένης ντομάτας και με καυτό
βούτυρο. Μη χάσετε και το παραδοσιακό τουρκικό πρωινό τα
σαββατοκύριακα.
Εκεί που τρώνε οι ντόπιοι
Το Ντουμπάι φιλοξενεί πάνω από 200 διαφορετικές εθνικό-
τητες, και αυτή η παγκόσμια πανσπερμία αντικατοπτρίζεται
και στη μεγάλη γκάμα από απλά εστιατόρια όπου τρώνε σχε-
δόν αποκλειστικά οι ντόπιοι, αλλά αξίζει να τα ανακαλύψετε.
Καταπληκτικό κεμπάπ θα βρείτε στο ιρανικό Al Ustad Special
Kebab (Al Mankhool Road), καθώς και στο Khoory Special
Kabab (Al Mamzar Beach, Alkhaleej Road, Behind Union
Co-Op), ζουμερή shawarma (γύρο) στο Al Farooj (Al Bada’a
Στο εστιατόριο Tahini / At Tahini restaurant
chicken, is a signature dish. The Maryam fukhara, a kibbeh cooked
with a rich tamarind sauce, is also exceptional. Tahini (One Central,
tel. 052-592.64.94), in the Zabeel neighbourhood, serves delicious,
well-prepared Levantine cuisine, using good-quality ingredients and
modern techniques that enhance its traditional recipes. Appetisers,
including hummus and baba ghanoush, fill large ceramic plates set
on a marble counter in front of the kitchen, while immaculately baked
pastries, including Lebanese man’oushe with za’atar plus fresh burrata,
are freshly produced. As for the main dishes, don’t miss the lamb chops
with stuffed courgette and stuffed vine leaves. A revised evening menu
dubbed Layl, set for launch in early February, will offer a more refined
fusion version of the restaurant’s cuisine.
Asian fusion
One of the city’s most popular restaurants, 3 Fils (Al Urouba St – 2 Jumei-
rah, tel. 056-273.00.30) is situated close to the water, at the picturesque
Jumeirah Fishing Harbour marina. Its outdoor area offers views of the
sea and the marina, while the interior has an atmospheric, industrial
feel. The menu explores Asian cuisines, combining elements from var-
ious countries for a rather extensive menu whose highlights include
crispy eel with foie gras and yellow pepper mayonnaise, Wagyu burger,
and lamb chops with a spicy barbecue sauce marinade. The desserts
supplied by Brix, the restaurant’s sibling confectionery shop, which
include the top-selling African Powerhouse, made with dark chocolate
and Madagascar vanilla, deserve a special mention. Centrally located,
close to the imposing Burj Khalifa, the world’s tallest building, Jun’s
(Sheikh Mohammed bin Rashid Blvd, tel. 04-457.60.35) is headed by
Canadian-Chinese chef Kelvin Cheung, who has created a fusion cuisine
that references North American and Asian recipes. Selections include
casual-fine dining dishes such as dumplings with wagyu, served with
house chili crunch, a sweet-and-sour vinaigrette with Sichuan pepper
powder, Chilean seabass with congee, and lamb neck with Sichuan pep-
per, steamed Chinese mantou buns, and fried rice with kimchi.
Best Turkish restaurant
Sirali (Habtoor city, tel. 058-582.70.92), in the Habtoor city area, was
voted Best Turkish Restaurant in the 2022 Time Out Awards. Many of
the ingredients it uses, including lamb meat, yoghurt and olives, are
blue magazine - 167
guide ● Dubai

St, Al Satwa), το καλύτερο φαλάφελ της πόλης στο Falafil Al Το μπαρ Honeycomb Hi-Fi / The Honeycomb Hi-Fi bar
Rabiah Al Khadhra (Al Barsha Rd). Για συριακή κουζίνα στο
Rawabi Al Sham (Trio Building) καθώς και στο Al Mashawi
Al Halabya Aleppo Grills (Jamal Abdul Nasir Street), ενώ
για vegetarian ινδική κουζίνα στο Rasoi Ghar (Zainal Mohebi
Plaza).

Τα καλύτερα μπαρ
Καλύτερο μπαρ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και Αφρι-
κής στα βραβεία World’s 50 Best Bars ανακηρύχθηκε το 2023
το Mimi Kakushi (Four Seasons Resort, τηλ. 04-379.48.11).
Εκπληκτικά διακοσμημένος χώρος με vintage αποικιακό χαρα-
κτήρα σε μια πιο ραφιναρισμένη εκδοχή κλασικών μπαρ της
Ιαπωνίας – μεγάλη ανοιχτή κουζίνα με sushi counter, μπαρ Το Dubai Mall, από τα μεγαλύτερα εμπορικά
κέντρα στον κόσμο / The Dubai Mall, one of
στο κέντρο του χώρου και μια μεγάλη σάλα με καναπέδες the largest shopping malls in the world
και φυτά εσωτερικού χώρου. Το μενού παρουσιάζεται με τη
μορφή βινυλίων 45 στροφών, στο οπισθόφυλλο των οποίων
αναγράφεται το κάθε κοκτέιλ, ενώ μπορείτε να δώσετε τον
δίσκο στον DJ για να ακούσετε και το κομμάτι. Πολύ αξιόλογη
και η κουζίνα. Signature ο «μαύρος» μπακαλιάρος με αέρινη
υφή που λιώνει στο στόμα. Κάθε Τετάρτη, Minami Jazz Nights
με τετραμελές σχήμα. «Κρυμμένο» πίσω από ένα δισκάδικο
μέσα στο ξενοδοχείο Pullman, το Honeycomb Hi-Fi (Pullman
Dubai Downtown, τηλ. 04-412.66.66) είναι ένα audiophile bar
στα πρότυπα των αντίστοιχων γιαπωνέζικων (και των δεκάδων
άλλων που έχουν πια ξεπηδήσει στις μητροπόλεις του πλανήτη).
Ο κύριος χώρος (The Listening Room) διαθέτει ένα state of the
art χειροποίητο ηχοσύστημα, ενώ οι DJs εναλλάσσονται καθη-
μερινά και κινούνται σε μια γκάμα από ηλεκτρονική μουσική
μέχρι τζαζ. Λίστα με κρασιά, σάκε και ιαπωνικές μπίρες και
ασιατικής ούγιας κοκτέιλ (όπως το Nashiso με τζιν, shochu και
cordial από αχλάδι και φύλλα shisho). Το φαγητό έχει σαφείς
αναφορές στις γιαπωνέζικες izakaya με μικρά πιάτα. Δοκιμάστε
το sui mai (χτένι με φρέσκο wasabi) και το tsukune με πάπια.
Πολύ δημοφιλές το Salmon Guru (The Opus by Omniyat, τηλ.
052-814.95.37), στο φουτουριστικό (σχεδιασμένο από τη Zaha
Hadid) κτίριο The Opus. Ακολουθώντας τις αισθητικές γραμ-
μές του μητρικού και πολυβραβευμένου μπαρ της Μαδρίτης,
φιλοξενεί ένα σουρεαλιστικό σύμπαν ετερόκλητων στοιχείων
από όλο τον κόσμο: από την Κίνα μέχρι την Ινδία και από τη
Λατινική Αμερική μέχρι την αμερικανική ποπ κουλτούρα. Και-
νοτόμα σχεδιασμένο, με τα μπαρ να αποτελούν μέρος τον κοι-
νόχρηστων χώρων (με τους πελάτες να μπορούν να περάσουν
από μέσα ή ακόμα και να καθίσουν στις τέσσερις διαθέσιμες Το μπαρ Salmon Guru / The Salmon Guru bar
θέσεις). Λίστα με πολύπλοκα και πολυεπίπεδα κοκτέιλ, που
σερβίρονται σε θεατρικά custom made ποτήρια (δράκους, χέρια
κ.ά.). Το μενού αλλάζει δύο φορές τον χρόνο, αλλά κάποια
κλασικά κοκτέιλ παραμένουν σταθερά, όπως το Ultramarino με
τζιν, μεσκάλ, sherry και σιρόπι ραβεντί. Νέα άφιξη το speakeasy
Moonshine Bar (Trade Centre – DIFC, τηλ. 052-450.77.95)
με εγκέφαλο τον Riad Aboulteif από το βραβευμένο Ferdinand
Bar της Βηρυτού. Με έμπνευση από την εποχή της ποτοαπαγό-
ρευσης, κρύβεται έξυπνα πίσω από μια πόρτα ψυγείου δίπλα
από το σαντουιτσάδικο Wise Guys. Ένας διάδρομος με ψυχε-
δελικό φωτισμό οδηγεί σε έναν μικρό club ατμόσφαιρας χώρο
με δυνατή μουσική από εξαιρετικό ηχοσύστημα. Λίστα με νέες

168 - blue magazine

The Moonshine Bar
Το bar-restaurant Mimi Kakushi / The Mimi Kakushi bar-restaurant
Το Global Village, ένα θεματικό πάρκο που
προβάλλει τον πολιτισμό και τις παραδόσεις
περισσότερων από 90 χωρών. / Global Village,
a theme park that showcases the culture and
traditions of more than 90 countries.
imported from Turkey, guaranteeing authenticity. This purely Turkish
eatery serves many sharing dishes of various sizes. Selections include
rice stuffed pumpkin, kibbeh with minced lamb and walnuts, perfectly
grilled kebab, and the menu’s top dish, tiny, delicately cut beef manti
dumplings baked in a wood-fired oven and topped with a hot garlic
yoghurt sauce, roasted tomato sauce and hot butter. Don’t miss out on
its traditional Turkish breakfast, offered only on weekends.
Eateries preferred by locals
Dubai is home to over 200 nationalities, which is reflected in the wide
range of simple restaurants that are frequented almost exclusively by
locals and are well worth discovering. Superb kebab is served at Iranian
joint Al Ustad Special Kebab (Al Mankhool Rd), as well as at Khoory
Special Kabab (Al Mamzar Beach, Alkhaleej Rd, Behind Union Co-Op;
juicy shawarma may be enjoyed at Al Farooj (Al Bada’a St, Al Satwa); the
city’s best falafel is made at Falafil Al Rabiah Al Khadhra (Al Barsha
Rd); for fine Syrian cuisine head to Rawabi Al Sham (Trio Building) or Al
Mashawi Al Halabya Aleppo Grills (Jamal Abdul Nasir St), while veg-
etarian Indian cuisine is on offer at Rasoi Ghar (Zainal Mohebi Plaza).
Leading bars
Mimi Kakushi (Four Seasons Resort, tel. 04-379.48.11) was named the
best bar in the Middle East and Africa at the prestigious World’s 50 Best
Bars awards. Beautifully decorated in vintage colonial style with refined
classic Japanese bar elements, it is equipped with a large open kitchen
and sushi counter, a bar at the centre, as well as a large lounge with sofas
and indoor plants. The drinks menu is presented in the form of vinyl
records (seven-inch singles), with cocktail selections on the back cov-
ers. Feel free to pass on the record of your choice to the DJ for a listen.
Like the drinks, the cuisine is top-notch. The black cod that melts in the
mouth is a signature dish. Jazz quartets perform at this establishment
every Wednesday night as part of its Minami Jazz Nights series. Honey-
comb Hi-Fi (Pullman Dubai Downtown, tel. 04-412.66.66), an audiophile
bar along the lines of similar Japanese bars and dozens of spots that
have sprung up in major cities around the world, is hidden behind a
record store inside the Pullman Hotel. The Listening Room, its main
space, is equipped with a state-of-the-art, handcrafted stereo, while
guest DJs alternate daily, covering a wide range of musical genres, from
electronic music to jazz. The drinks list includes wines, sake, Japanese
beer, as well as Asian cocktails such as Nashiso, made with gin, shochu,
pear cordial and shiso leaves. The bar food clearly references snacks
served at izakaya, informal Japanese bars. The siu mai (scallops with
fresh wasabi) and tsukune with duck are both recommended. Salmon
Guru (The Opus by Omniyat, tel. 052-814.95.37) is a very popular spot
at The Opus, a futuristic building designed by Zaha Hadid. Taking its
stylistic cue from its award-winning, Madrid-based parent bar, the Dubai
version features a surreal universe of disparate elements from all over
the world, including Chinese, Indian, Latin American and North Ameri-
can pop culture. Its innovative design includes open bars, allowing cus-
tomers to stroll past or settle behind the bar area. The drinks list offers
elaborate, multi-layered cocktails served in extravagant custom-made
glasses that come in various shapes, including dragons and hands. The
list changes twice a year but certain classic cocktails are always present,
including the spot’s Ultramarino, made with gin, mezcal, sherry and
rhubarb syrup. A new arrival, Moonshine Bar (Trade Centre – DIFC,
tel. 052-450.77.95) is a speakeasy launched by Riad Aboulteif, from the
blue magazine - 169
guide ● Dubai
Η θέα από τον πύργο Palm Tower / The view from the Palm Tower
εκδοχές κλασικών ’80s κοκτέιλ, ενώ ενδιαφέρον έχει και μια
μικρή κάρτα φαγητού με πιάτα όπως μακαρόν με πατέ φουά
γκρα, κρασί πόρτο, γλυκάνισο, θυμάρι και σύκα.
Αγορές με ενδιαφέρον
Στεγασμένο σε μια παλιά βίλα της Jumeirah, που θυμίζει λίγο
από Καλιφόρνια των ’70s, το concept store Comptoir 102
(Beach Rd 102) φιλοξενεί έναν εκλεκτικό κόσμο από αντικεί-
μενα από όλο τον κόσμο, προσεκτικά επιλεγμένα με το υψηλό
γούστο της κοσμογυρισμένης Παριζιάνας Emma Sawko. Απο-
κλειστικές συλλογές ευρωπαϊκών και αμερικανικών εταιρειών
ένδυσης, μοναδικά αντικείμενα ντιζάιν και έπιπλα από όλο
τον κόσμο, φυσικά και βιολογικά προϊόντα ομορφιάς, high
end κοσμήματα αλλά και τρόφιμα (ελαιόλαδο, γκρανόλα, μέλι
manuka κ.ά.). Επίσης, στον χώρο φιλοξενούνται δύο φορές
τον χρόνο εκθέσεις κεραμικής και ζωγραφικής, ενώ διαθέτει
και ένα υπέρκομψο καφέ-εστιατόριο με υγιεινά γεύματα με
αρκετές vegan επιλογές. Από τον Μάρτιο θα εγκαινιάσουν και
τη βραδινή εκδοχή του, με ένα καινοτόμο fine dining αποκλει-
στικά vegan μενού. Ενδιαφέρον για αγορές έχει και το παζάρι
Ripe Market, που πραγματοποιείται τα σαββατοκύριακα των
χειμερινών μηνών στο Academy Park. Εκτός από οπωροκηπευ-
τικά και βιολογικά τρόφιμα, θα βρείτε και δημιουργίες ντόπιων
χειροτεχνών, όπως δερμάτινες τσάντες, ξύλινα διακοσμητικά,
φυσικά καλλυντικά και χειροποίητα κοσμήματα. Τέλος, αξίζει
μια βόλτα μέχρι το Global Village, ένα θεματικό πάρκο που
προβάλλει τον πολιτισμό και τις παραδόσεις περισσότερων από
90 χωρών. Στα περίπτερά του θα βρείτε προϊόντα και χειροποίη-
τες δημιουργίες από όλο τον κόσμο, όπως μέλι από την Υεμένη,
σαφράν από το Ιράν, έλαιο αργκάν από το Μαρόκο, μάλλινα
κασκόλ από το Κουρδιστάν και επιτραπέζια παιχνίδια από τη
Συρία. Ανοιχτό από τα τέλη Οκτωβρίου έως τα μέσα Απριλίου.
17 0 - b l u e m a g a z i n e
award-winning Ferdinand Bar in Beirut. Inspired by the prohibition era,
the bar is cleverly hidden behind a refrigerator door next to the Wise
Guys sandwich shop. Upon entering, a corridor with psychedelic lighting
leads to a small club space with loud music pumped out on a quality
sound system. The drinks list offers updated versions of classic 1980s
cocktails. A compact yet interesting food menu offers dishes such as
pasta with pate foie gras, port wine, anise, thyme and figs.
Interesting markets
Housed in an old Jumeirah villa that brings to mind 1970s California,
the Comptoir 102 (102 Beach Rd) concept store is home to an eclectic
world of items from around the world, carefully selected by well-trav-
elled Parisian Emma Sawko. It offers exclusive collections of European
and American clothing companies, unique design objects and furniture
from all over the world, natural and organic beauty products, high-end
jewellery, and food products, including olive oil, granola and manuka
honey. This spot also hosts ceramic and painting exhibitions twice a
year and maintains an ultra-stylish café-restaurant that serves health
food, including several vegan options. The place is also preparing
to launch an evening version in March that will offer an innovative,
fine-dining, exclusively vegan menu. The Ripe Market, which takes
place on weekends at Academy Park during the winter months, is
another interesting shopping destination. Besides fruit vegetables
and organic food, it offers local, handmade products such as leather
bags, wooden ornamental pieces, natural cosmetics, and jewellery.
It is also worth visiting Global Village, a theme park showcasing
the culture and traditions of more than 90 countries. Products and
handmade items from all over the world, such as honey from Yemen,
saffron from Iran, argan oil from Morocco, woollen scarves from the
Kurdistan region, and board games from Syria may be found at the
various booths. Global Village is open around six months a year, from
late October to mid-April.
guide ● Zagori

Ο ποταμός Βοϊδομάτης / The Voidomatis River

Οι φυσικές πισίνες
στις Οβίρες
Ρογκοβού / This
series of small,
naturally formed rock
pools are known
collectively as Ovires
Rogovou

ΖΑΓΌΡΙ: ΓΡΑΦΙΚΑ ΧΩΡΙΑ, ΔΑΣΗ

ΚΑΙ ΦΑΡΑΓΓΙΑ, ΙΣΤΌΡΙΑ ΑΙΩΝΩΝ
Πλούσια αρχιτεκτονική παράδοση με πετρόχτιστα χωριά. Ένα ευρύ δίκτυο μονοπατιών και πανέμορφων
πέτρινων γεφυριών, που είναι εναρμονισμένα με το εντυπωσιακό φυσικό τοπίο. Συγκλονιστικές γαστρονομικές
εμπειρίες με αγαθά του τόπου. Το Ζαγόρι δεν θα σταματήσει ποτέ να σε καλεί σε νέες ανακαλύψεις.

ZAGORI: LUSH FORESTS, PICTURESQUE

VILLAGES, DEEP GORGES
AND CENTURIES OF HISTORY
With its rich vernacular architecture, an extensive network of hiking trails, gorgeous stone bridges
that blend into the natural landscape, and amazing gastronomical experiences centred on the bounty
of the land, this corner of northwestern Greece never ceases to offer up new things to discover.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ / BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: DIONYSIS KOURIS

17 2 - b l u e m a g a z i n e
 Η θέα του Βίκου από τη θέση Οξιά
/ Looking down into the Vikos Gorge
b l ufrom
e mthe
a g aOxya
z i n eViewpoint.
- 17 3
guide ● Zagori

O Πάρις Ζωγράφος, ιδιοκτήτης της Tsouka Rossa

/ Paris Zografos runs the trekking firm Tsouka Rossa

To χωριό Αρίστη βρίσκεται σε υψόμετρο 770 μ.

ΠΕΖΟΠΟΡΊΕΣ ΚΑΊ EXTREME SPORTS / Aristi, a village built at an elevation of 770 metres.
ΣΕ ΕΝΑ ΜΑΓΊΚΟ ΤΟΠΊΟ
Για πεζοπορικές διαδρομές με άξονα τη φύση, τη γεωλο-
γία, τον πολιτισμό, αλλά και βιωματικές δραστηριότητες Η Μονή της Παναγίας Σπηλιώτισσας
/ The Monastery of Panagia Spilaiotissa
που αφορούν την αγροτική ζωή, τη γαστρονομία και την
υφαντική, απευθυνθείτε στην Tsouka Rossa του έμπειρου
και εξαιρετικά καταρτισμένου Πάρι Ζωγράφου (τηλ. 6945-
239.500). Για canyoning σε φαράγγια και rafting σε ποτάμια
της περιοχής, στην Trekking Hellas, στην Alpine Zone (τηλ.
26510-23.222) και στην Papigo Adrenaline (τηλ. 6932-416.011).
Για ιππασία κάτω από την επιβλητική θέα των βουνοκορ-
φών της Αστράκας, στη White Pegasus (τηλ. 26530-42.204)
στο Πάπιγκο. Για mountain bike –από διαδρομές αρχαρίων
μιάμισης ώρας μέχρι αυξημένης δυσκολίας γύρους 40-50
χλμ.– στο Zagori Outdoor Activities (τηλ. 6934-180.033). Για
ποδηλασία με ηλεκτρικά ποδήλατα σε ασφάλτινες διαδρο-
μές –είτε μονοήμερες (όπως η 5ωρη διαδρομή Βίτσα-Βίκος)
είτε πολυήμερες (6ήμερη περιήγηση σε Ζαγοροχώρια και
Κόνιτσα)– στο BikeWise (τηλ. 6942-620.746).

TREKKING AND EXTREME SPORTS

IN A MAGICAL LANDSCAPE
Hiking excursions designed around interests such as nature
walks, geology and culture, as well as experiential activities
delving into farm life, the area’s culinary heritage and textile
weaving are the speciality of the firm Tsouka Rossa, run by the
experienced and knowledgeable Paris Zografos (tel. 6945-
239.500). For canyoning in Zagori’s gorges or rafting down
its rivers, call Trekking Hellas (210- 3310.323), Alpine Zone
(tel. 26510-23.222) or Papigo Adrenaline (tel. 6932-416.011).
Horse-riding outings in the foothills of the Astrakas peaks are
offered by White Pegasus (tel. 26530-42.204) in Papigo, while
Zagori Outdoor Activities (tel. 6934-180.033) has mountain
bike tours ranging from easy 1.5-hour routes for beginners
to harder routes of 40-50 kilometres for experienced rid-
ers. For a gentler option, with one-day trips (e.g. the 5-hour
tour of Vitsa and Vikos) and longer excursions (e.g. the 6-day
Zagorochoria and Konitsa tour) on electric bicycles on proper
roads, reach out to BikeWise (tel. 6942-620.746).

174 - b l u e m a g a z i n e
Το Ζαγόρι είναι το μοναδικό νεοελληνικό πολιτιστικό αγαθό
που έχει ενταχθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς
της UNESCO (στην κατηγορία των πολιτιστικών τοπίων).
Αναγνωρίστηκε έτσι το αυθεντικό, σχεδόν αναλλοίωτο από τον
χρόνο φυσικό περιβάλλον του, καθώς και η οικουμενική αξία
της αρχιτεκτονικής του ως αντιπροσωπευτικού παραδείγματος
παραδοσιακών οικισμών. Ειδικότερα, η αναγνώριση αφορά 20
χωριά που κατανέμονται στο Κεντρικό Ζαγόρι, στην Τύμφη και
στο Πάπιγκο.
Το συνολικό σύμπλεγμα του Ζαγορίου αποτελείται από 46
χωριά χτισμένα με πέτρα, ξύλο και σχιστόλιθο, 92 πέτρινα γεφύ-
ρια του 18ου και του 19ου αιώνα, εκκλησίες και μοναστήρια με
σπουδαία κειμήλια, περίτεχνες βρύσες και ένα ιδιόμορφο δίκτυο
με πέτρινες σκάλες (μονοπάτια) το οποίο ενώνει τα χωριά μεταξύ
τους. Και ολόγυρα, ένα απείρου κάλλους και βιοποικιλότητας
φυσικό τοπίο με επιβλητικά βουνά, χαράδρες, ποταμούς, αλπικές
λίμνες και ιδιαίτερους γεωλογικούς σχηματισμούς. Ιδανικός προ-
ορισμός για κάθε εποχή, διαιρείται γεωγραφικά στο Κεντρικό,
Δυτικό και Ανατολικό Ζαγόρι και προσφέρει στους επισκέπτες
συναρπαστικές διαδρομές, ποικιλόμορφες δραστηριότητες και
μοναδικές γαστρονομικές απολαύσεις.
Δυτικό Ζαγόρι
Αφετηρία η Αρίστη, χτισμένη σε υψόμετρο 770 μ., στη δυτική
είσοδο της χαράδρας του Βίκου, με πανέμορφα πέτρινα σπί-
τια και βασικό αξιοθέατο (3,5 χλμ. έξω από το χωριό) το μονα-
στήρι της Παναγίας Σπηλιώτισσας (περί το 1665), που είναι
χτισμένο πάνω και μέσα σε βράχο. Λίγο έξω από το χωριό, σε
σημείο που εποπτεύει όλη την περιοχή, εντός του Aristi Mountain
Resort βρίσκεται το εστιατόριο Salvia (τηλ. 26530-41.330).
Ο Γιαννιώτης σεφ Κίμων Λίγδας επιμελείται ένα μενού στη-
ριγμένο εν πολλοίς σε προϊόντα του Ζαγορίου, προτείνοντας
πιάτα όπως οι λαχανοντολμάδες με κιμά μανιταριών, σάλτσα
πράσου και κρέμα λεμονιού και η ντόπια πέστροφα με πουρέ
φασολιού, καρότα γλασέ, τρίμμα ελιάς και σάλτσα με αφρώδη
οίνο Ζίτσας. Συνέχεια με κατεύθυνση προς το Μεγάλο Πάπιγκο,
όπου συναντάμε τη γέφυρα της Αρίστης, ένα κομβικό σημείο
του ποταμού Βοϊδομάτη, αφού εκεί βρίσκεται το σημείο εκκί-
νησης των ομάδων rafting αλλά και η αρχή του μονοπατιού με
προορισμό το εκπληκτικό γεφύρι της Κλειδωνιάς (διαδρομή
5 χιλιομέτρων). Φτάνοντας στο Μεγάλο Πάπιγκο, ένα από τα
πιο καλοδιατηρημένα και τουριστικά ανεπτυγμένα παραδοσιακά
χωριά στην περιοχή, ακολουθήστε τα λιθόστρωτα καλντερίμια
για να θαυμάσετε υπέροχα αρχοντικά και παλιές εκκλησίες με
φόντο τους Πύργους της Αστράκας, τους πέντε επιβλητικούς
βραχώδεις σχηματισμούς του όρους Τύμφη. Απαραίτητη μια
στάση στη Στέρνα (τηλ. 26530-25.090), το πανέμορφο καφενείο
της Έλλης Παπαγεωργίου που λειτουργεί και ως κατάστημα με
σπιτικά προϊόντα, παρασκευασμένα από την οικογένειά της απο-
κλειστικά από καρπούς της περιοχής που συλλέγουν οι ίδιοι. Στα
ράφια, από λικέρ, μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού μέχρι
ζυμαρικά, ροδόνερο και σκόνες από αγριόσκορδα και μανιτάρια.
Στην αυλή ή μέσα στον πολύ ατμοσφαιρικό χώρο θα δοκιμάσετε
χειμωνιάτικη κομπόστα με ψητά μήλα και κυδώνια, ζμπέκι (ένα
τοπικό έδεσμα με καρύδια και πετιμέζι), γλυκά ταψιού (πορτο-
καλόπιτα, καρυδόπιτα κ.ά.) και πις πτι (ζύμη μελομακάρονου με
Zagori is an extraordinary modern Greek cultural asset that’s been
included on UNESCO’s World Heritage List, in the Cultural Landscapes
category. This is an important recognition of its largely unspoilt natural
landscape and the universal significance of its architecture as repre-
sented in its traditional settlements. The UNESCO listing relates to 20
villages spread out across Central Zagori, Tymphe and Papigo.
As a whole, the Zagori conglomeration consists of 46 villages whose
houses are built from stone (including slate) and wood, 92 stone bridges
from the 18th and 19th century, numerous churches and monasteries
containing significant ecclesiastical treasures, elaborate public drinking
fountains and an amazing network of cobbled and staired paths connect-
ing various villages. And this is all set in a vast landscape of incredible
beauty and biodiversity, with soaring mountains, deep gorges, rushing
rivers, alpine lakes and distinctive geological formations. An ideal desti-
nation for every season, the area is geographically divided into Central,
Western and Eastern Zagori, offering visitors captivating routes, diverse
activities and unique gastronomic delights.
Western Zagori
Our journey begins in Aristi, a village at an elevation of 770 meters with
lovely stone houses near the western entrance to the Vikos Gorge. The
Monastery of Panagia Spilaiotissa, dating from c. 1665, is its chief
landmark. It’s inside a cave some 3.5 kilometres from the village. At a
spot with expansive views on the village’s outskirts, the restaurant Salvia
(tel. 26530-41.330) at the Aristi Mountain Resort finds chef Kimon Ligdas
from nearby Ioannina putting forward a menu largely based on Zago-
rian products. His excellent dishes include delights such as the stuffed
cabbage with minced mushrooms, a leek sauce and a lemon cream, or
the locally sourced trout served with a bean purée, glazed carrots, olive
dust and a sauce of sparkling Zitsa wine.
As we head to Megalo (Big) Papigo, we come to Aristi Bridge, an
important crossing on the Voidomatis River, which is also the start-
ing point for many rafting expeditions and for the 5-kilometre walking
trail leading to the amazing Kleidonias Bridge. At Megalo Papigo, one
of the area’s most well-preserved traditional villages and a settlement
with all the necessary facilities, stroll down the cobblestone paths and
admire beautiful stately homes and old churches against the backdrop
of the Astraka Towers, as the five imposing rocky formations of Mount
Tymphe are known. Elli Papageorgiou’s Sterna (tel. 26530-25.090) is
a must; it functions as a café and as a store for all sorts of wonderful
products made by her family from local fruits, nuts and other ingredients.
You’ll find liqueurs, marmalades, sweet preserves, pasta, rose-water and
condiments made with wild garlic and mushrooms. In the courtyard or in
the homey indoor area, you can enjoy treats such as the winter compôte
of roasted apples and quince, zbeki (a local dessert made of walnuts
and grape molasses), syrup-soaked cakes (orange, walnut and others)
and pis-pti (a doughy biscuit soaked in cognac syrup). Enjoy these treats
with mountain tea, homemade lemonade or their in-house Poimenikos
beer, flavoured with sage and mountain tea. Located just a few metres
away, the equally excellent café Koukounari (closed 29 Jan-18 Feb, tel.
26530-25.020) is run by Yorgos Koliakis and Katerina Tsitsika. In a small
and elegant vaulted dining room and at the trestle tables on the terraces
outside, they serve snacks made with TLC that range from items such as
alevropita (a type of cooked-on-the-spot savoury pie made with flour and
feta) and blatsaria (wild greens pie) to vegan sandwiches like the one
with vegetable cheese, bean spread and avocado, or the yummy soup
b l u e m a g a z i n e - 175
guide ● Zagori
Η Έλλη Παπαγεωργίου, Tο εστιατόριο Salvia στο Aristi
ιδιοκτήτρια του Mountain Resort / The restaurant
καφενείου Στέρνα στο Salvia in the Aristi Mountain Resort
Μεγάλο Πάπιγκο / Elli
Papageorgiou, owner of
Sterna in Megalo Papigo
κονιάκ στο σιρόπι). Συνδυάστε τα με τσάι του βουνού, σπιτικές
λεμονάδες και τη δική τους μπίρα Ποιμενικός, με φασκόμηλο
και τσάι του βουνού. Λίγα μέτρα πιο μακριά, εξαιρετικό και το
καφέ Κουκουνάρι (κλειστό από 29/01 έως 18/02, τηλ. 26530-
25.020) του Γιώργου Κολιάκη και της Κατερίνας Τσίτσικα, το
οποίο απλώνεται σε έναν μικρό, κομψό, θολωτό χώρο, αλλά και
έξω, σε δύο επίπεδα με ξύλινους πάγκους. Σπιτικής φροντίδας
φαγητό: από τοπικές πίτες (αλευρόπιτα και μπατσαριά) μέχρι
vegan σάντουιτς με φυτικό τυρί, πουρέ φασολιών και αβοκά-
ντο και απίθανη σούπα, κόμφορτ νοστιμιάς, με τραχανά, άγρια
μανιτάρια και κεφαλογραβιέρα Πωγωνίου. Εξαιρετικό και το
ζουμερό κέικ με πουρέ κολοκύθας και σιρόπι χουρμά. Ελληνικές
μπίρες μικροζυθοποιίας και καλοφτιαγμένα κοκτέιλ – δοκιμά-
στε αυτό με ρούμι, Angostura, λεμόνι, μέλι, κανέλα και πιπέρι,
που σερβίρεται ζεστό. Διαθέτουν επίσης ένα μικρό βιβλιοπω-
λείο και παντοπωλείο με καφέ, βότανα, κρασιά της περιοχής,
χειροποίητα κεντητά και κεραμικά. Για φαγητό, στο εστιατό-
ριο Astra (τηλ. 26530-42.108) των αδελφών Τσουμάνη, σε μια
περιποιημένη σάλα με τζάκι και σε μια πλακόστρωτη αυλή για
τις θερμές ημέρες. Στο μενού πρωταγωνιστούν τα κηπευτικά
από το ιδιόκτητο μποστάνι, τα άγρια μανιτάρια που συλλέγουν
οι ίδιοι (σε συνταγές όπως το ριζότο και το μοσχάρι με άγρια
μανιτάρια). Επίσης, το κρέας από ζώα δικής τους εκτροφής σε
πιάτα όπως η προβατίνα γάστρας και το κατσικάκι στον φούρνο.
Για ποτό, το Καφενείο του Κούλη (τηλ. 6932-664.232) είναι
κάτι μεταξύ μπαρ και αστικού καφενείου και έχει φροντισμένη
vintage διακόσμηση, τζάκι και καλή μουσική. Ανηφορίζοντας για
το Μικρό Πάπιγκο, με τα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής πετρόχτι-
στα σπίτια και τις περίτεχνες αυλόπορτες, συναντάμε στη μέση
της διαδρομής τις Οβίρες Ρογκοβού, μια σειρά από φυσικές
πισίνες που συγκρατούν τα νερά του ρέματος μέσα σε πέτρινους
όγκους, ιδανικές για καλοκαιρινό μπάνιο σε κρύα νερά, αλλά και
ένα πανέμορφο χειμερινό θέαμα όταν τα νερά παγώνουν. Για
σούπες στην ταβέρνα Δίας (τηλ. 26530-41.257) και για καφέ στο
Veranda 1700 (τηλ. 26530-41.179) στο μπουτίκ Mikro Papigo
1700 Hotel & Spa, με πανοραμική θέα σε όλη την περιοχή. Από
176 - b l u e m a g a z i n e
Ο Γιώργος Κολιάκης και η Κατερίνα
Τσίτσικα, ιδιοκτήτες του καφενείου
Κουκουνάρι στο Μεγάλο Πάπιγκο
/ George Koliakis and Katerina Tsitsika,
owners of Koukounari in Megalo Papigo
with trachanas (a type of fermented cracked wheat), wild mushrooms
and Pogoni kefalograviera cheese. We definitely recommend the super-
moist pumpkin purée and date-syrup cake. They serve craft beer from
Greek microbrewers and well-made cocktails (try the hot one with rum,
Angostura, lemon, honey, cinnamon and pepper), and there’s a small
bookshop as well, along with a store selling coffee, herbs, local wines and
handcrafted embroideries and pottery. For a full meal, we recommend
Astra (tel. 26530-42.108), a very nice restaurant run by the Tsoumanis
brothers, with a cosy indoor dining room featuring a fireplace and a cob-
bled courtyard for warmer days. Vegetables and herbs from the brothers’
garden make the menu, as do the mushrooms they forage themselves
(shining in the risotto and beef stew) and the meat from their farm
(mutton in a clay pot and roasted goat). For a drink, Kafeneio tou Kouli
(tel. 6932-664.232) is a cross between a bar and an upmarket kafeneio,
with attractive vintage decor, a fireplace and good music.
As we leave Megalo Papigo and head for Mikro (“Small”) Papigo
– with its gorgeous vernacular architecture and ornate metal doors – we
come across a popular attraction about halfway along the route called
Ovires Rogovou; it’s a series of small rock pools naturally formed by a
stream that are perfect for a cooling dip on a hot summer day or a photo
stop in winter when they’re iced over.
If you’re hankering for a bowl of soup, we recommend the taverna
Dias (tel. 26530-41.257), but if it’s coffee with amazing views you’re
after, head for Veranda 1700 (tel. 26530-41.179) in the boutique Mikro
Papigo 1700 Hotel & Spa. Mikro Papigo also boasts one of the area’s most
popular hiking trails, a four-hour trek with splendid views that leads to
Drakolimni, a gorgeous alpine lake 2,050 metres above sea level, and
then onto the Astraka summit after about another hour of hiking. There’s
a lodge at 1,940 metres where you can have a rest or spend the night
(tel. 6973-223.100).
Central Zagori, Route 1
We start our first tour of Central Zagori in Ano Pedina, a beautiful
village dominated by the Evangelistria Monastery, notable for its
frescoes depicting ancient Greek philosophers and historians. Make a
stop at Amalia (tel. 26530-72.014) for cooked and grilled meats in what
Oι Πύργοι της Αστράκας στο Μεγάλο Πάπιγκο / The Αstraka Towers at Megalo Papigo

To χωριό Μεγάλο
TO ΝΕΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΟΥ ΚΑΠΕΣΟΒΟΥ
Πάπιγκο / Τhe village
Ο αεικίνητος Θουκυδίδης Παπαγεωργίου μεταμόρφωσε το πατρογονικό του σπίτι του of Megalo Papigo
17ου αιώνα σε ένα πολύ ενδιαφέρον Μουσείο Σιδήρου (τηλ. 6979-983.797). Το μουσείο
φιλοξενεί την προσωπική συλλογή του με αντικείμενα από σίδηρο, χωρισμένη σε
θεματικές: σκεύη κουζίνας (πυροστιές, μασάδες κ.ά.), αγροτικά εργαλεία (αλέτρια,
τσαπιά, τσιγκέλια, ψαλίδια για κουρά αρνιού, εξαρτήματα από νερόμυλους κ.τ.λ.),
μέτρα και σταθμά (ζυγαριές, καντάρια, μπαλάντζες), ασφάλεια σπιτιού (κλειδαριές,
μεντεσέδες και σύρτες), πολεμικά αντικείμενα και όπλα (από ξίφη, κράνη και παγού-
ρια μέχρι οβίδες και κυνηγετικά όπλα), αλλά και ένα δωμάτιο που αναπαριστά το
μαντζάτο (ηπειρώτικο καθιστικό δωμάτιο) με τζάκι και περίτεχνα αντικείμενα, όπως
τσιμπίδες, πιάτα και κηροπήγια. Στην αυλή
O Θουκυδίδης Παπαγεωργίου, υπάρχει εργαστήριο με αμόνι, μέγγενη και
δημιουργός του Μουσείου Σιδήρου καμίνι, όπου θα λαμβάνουν χώρα κατά και-
/ Thucydides Papageorgiou, creator of ρούς επιδείξεις.
the Museum of Iron
A NEW MUSEUM IN KAPESOVO
The ever-energetic Thucydides Papageor-
giou transformed his 17th-century ancestral
home into the fascinating Museum of Iron
(tel. 6979-983.797). The museum contains
his personal collection of iron tools and
objects, which are separated into catego-
ries: kitchen utensils (such as trivets and coal shovels), farming tools ( ploughs, hoes,
hooks, hand shears, watermill parts and more), measures ( scales, weights and balances),
home security (locks, hinges and latches), and weapons and ammunition (from swords,
helmets and water canteens to shells and hunting rifles). It also features a room rep-
resenting a typical “mantzato” (as living rooms were called in Epirus), with a fireplace
and all sorts of ornately decorated utilitarian objects such as coal tongs, plates and
candlesticks. There’s a smithy in the courtyard complete with anvil, vice and furnace,
where blacksmithing demonstrations will be held in the future.

b l u e m a g a z i n e - 17 7
guide ● Zagori

To Μικρό Πάπιγκο / Τhe village of Mikro Papigo

το Μικρό Πάπιγκο ξεκινά μία από τις πιο δημοφιλείς πεζοπορικές
διαδρομές της περιοχής, το μονοπάτι (4 ώρες) που οδηγεί στη
Δρακόλιμνη, μια πανέμορφη αλπική λίμνη με μοναδική θέα από
τα 2.050 μ. υψόμετρο, και καταλήγει στην κορυφή της Αστράκας
(5 ώρες). Στα 1.940 μέτρα υπάρχει και ορειβατικό καταφύγιο για
διανυκτέρευση (τηλ. 6973-223.100).
Κεντρικό Ζαγόρι, 1η διαδρομή
Αφετηρία τα Άνω Πεδινά, ένα πανέμορφο χωριό στην είσοδο
του οποίου δεσπόζει η Μονή της Ευαγγελίστριας με αξιοση-
μείωτη απεικόνιση αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων και ιστορικών
στις τοιχογραφίες. Στάση στην Αμαλία (τηλ. 26530-72.014) για
μαγειρευτά και ψητά κρέατα, στον χώρο του πρώην μπακάλικου
του χωριού. Η μητέρα της Αμαλίας και δεινή μαγείρισσα Σωτη-
ρία Τσιγαρά διατηρεί μερικά μέτρα πιο κάτω την ταβέρνα Τα
Σουδενά (τηλ. 26530-71.209). Η κουζίνα της έχει γερές βάσεις
στην παράδοση, τα μαγειρευτά είναι καλομαγειρεμένα και σπι-
τικής νοστιμιάς – από την απίθανη σούπα με γίδα και λαχανικά
και τους φίνους λαχανοντολμάδες μέχρι το αρνί στον φούρνο
με πατάτες, το αγριογούρουνο με πράσο και τις χειροποίητες
ζαγορίσιες πίτες με το αέρινο φύλλο.
Συνέχεια για Βίτσα και Μονοδένδρι, δύο χωριά σχεδόν
ενωμένα, που εποπτεύουν από ψηλά τη χαράδρα του Βίκου.
Στο Μονοδένδρι, με τα χαρακτηριστικά πέτρινα αρχοντικά και
τις στέγες από σχιστόλιθο, επισκεφθείτε τους χώρους του Ριζα-
was once the village grocery store. Amalia’s mother, the skilled cook
Sotiria Tsigara, also runs the taverna Ta Soudena (tel. 26530-71.209)
just a few metres away. Her food is firmly rooted in tradition, with well-
cooked dishes and home-style flavours: incredible goat and vegetable
soup; delicate cabbage rolls; roast lamb and potatoes; wild boar and
leek stew; and Zagorian pies with light and crispy handmade filo and a
variety of fillings.
Next on the route, the villages of Vitsa and Monodendri are prac-
tically conjoined on a lofty perch overlooking the Vikos Gorge. Stop in
Monodendri, with its typical stately, stone-built homes with slated roofs,
for a visit to two venues run by the Rizarios Foundation. The first is a
photography gallery in the Pantazis Mansion (dating from 1900) show-
ing work by the excellent Swiss photographer Frederic Boissonnas that
captures early 20th-century Greece, while the second is a shop selling
Στο εστιατόριο Άστρα, που βρίσκεται στο
Μεγάλο Πάπιγκο / At the restaurant Αstra,
in the village of Megalo Papigo

17 8 - b l u e m a g a z i n e
Για καφέ στο Veranda, στο Μικρό Πάπιγκο
/ Coffee with an amazing view at Veranda in Mikro Papigo

H Eλένη Πλαχούρα και ο Βασίλης

Ρήτας δημιούργησαν το Nomad Honey.
/ Eleni Plachoura and Vassilis Ritas,
owners of the brand Nomad Honey.

Οι φυσικές πισίνες στις Οβίρες Ρογκοβού / Αt Ovires Rogovou

ΟΊ ΝΟΜΑΔΕΣ ΜΕΛΊΣΣΟΚΟΜΟΊ ΤΟΥ ΖΑΓΟΡΊΟΥ

Οι Ηπειρώτες Ελένη Πλαχούρα και Βασίλης Ρήτας, συνοδοιπόροι στη ζωή,
εγκατέλειψαν μια υποσχόμενη καριέρα ως μηχανικοί για να ασχοληθούν με
τη νομαδική μελισσοκομία. Δραστηριοποιούνται στην περιοχή του Γεωπάρκου
Βίκου-Αώου και εξειδικεύονται στην παραγωγή ορεινών ανθόμελων υψομέτρου
(άνω των 1.000 μ.). Παράγουν έξι ετικέτες (με την επωνυμία Nomad Honey) με
ανεπεξέργαστες, βιολογικά πιστοποιημένες ποικιλίες μελιού, που τυποποιούν
οι ίδιοι χωρίς θερμικές επεξεργασίες με zero-waste πρακτικές, καθώς και το
παγκοσμίως καινοτόμο Bear Strength, ένα φυσικό ενεργειακό τζελ για αθλητές,
με μέλι, νωπή ορεινή γύρη και ιωδιούχο ελληνικό αλάτι. Κατόπιν συνεννόησης
(τηλ. 6944-836.488) μπορείτε να τους ακολουθήσετε σε μία από τις εποχικές
δραστηριότητές τους, σε μια βόλτα που περιλαμβάνει ενημέρωση για τις μέλισ-
σες και γευσιγνωσία των προϊόντων τους.

ZAGORI’S NOMADIC BEEKEEPERS

Native Epiriots Eleni Plachoura and Vassilis Ritas – partners in both life and busi-
ness – gave up promising careers as civil engineers to pursue their passion for
nomadic beekeeping. Their stomping grounds are in the Vikos-Aoos Geopark,
and they specialise in producing blossom honey at 1,000 meters or more above
sea level. They produce six labels under the Nomad Honey brand. These raw,
certified-organic honeys are produced naturally, without thermal processing
and with zero-waste practices. They also make an innovative product called Bear
Strength, a natural energy gel for athletes made from honey, alpine pollen and
iodine-rich Greek salt. They take groups of visitors along when they work (by
appointment only, at tel. 6944-836.488), teaching them about beekeeping and
honey and holding tastings sessions of their products.

b l u e m a g a z i n e - 17 9
guide ● Zagori
Στην ταβέρνα Δίας, H Μονή της Ευαγγελίστριας στα Άνω Πεδινά
στο Μικρό Πάπιγκο / Εvangelistria Monastery in Ano Pedina
/ Αt the taverna Dias
in Mikro Papigo
ρείου Ιδρύματος: το εκθεσιακό κέντρο στο Αρχοντικό Πανταζή
(1900), όπου φιλοξενείται έκθεση του σπουδαίου Ελβετού φωτο-
γράφου Φρεντ Μπουασονά με θέμα την Ελλάδα των αρχών του
20ού αιώνα, αλλά και το πωλητήριο της Xειροτεχνικής Σχολής
με καταπληκτικά εργόχειρα. Στην πλατεία, στάση στο ιστορικό
(από το 1958) εστιατόριο Η πίτα της Κικίτσας (τηλ. 26530-
71.340). Σε μια αίθουσα, που διατηρεί παραδοσιακό χαρακτήρα
με ξύλινες επιφάνειες και παλιές φωτογραφίες του Ζαγορίου,
αλλά και κάτω από τον πλάτανο της πλατείας όταν το επιτρέ-
πει ο καιρός, θα δοκιμάσετε την περίφημη αλευρόπιτα (πίτα με
αλεύρι και φέτα που ψήνεται επιτόπου κατόπιν παραγγελίας).
Στο χωριό βρίσκεται και το μπαρ Διψασμένη Αρκούδα (τηλ.
6944-573.614) με θαυμάσια βεράντα με θέα. Για πανοραμική θέα
στην απαράμιλλης ομορφιάς χαράδρα του Βίκου –το βαθύτερο
φαράγγι στον κόσμο σε αναλογία διαστάσεων– ακολουθήστε
από την πλατεία το σύντομο μονοπάτι (10-15 λεπτά) για τη Μονή
Αγίας Παρασκευής (1414), μολονότι την καλύτερη θέα προσφέ-
ρει η θέση Οξυά, 7 χλμ. έξω από το χωριό. Από το Μονοδένδρι
αρχίζει επίσης το μονοπάτι που οδηγεί στη χαράδρα του Βίκου
και στις πηγές του Βοϊδομάτη και καταλήγει στο χωριό Βίκος
μέσα από μια μαγευτική διαδρομή 5-6 ωρών.
Στη γειτονική Βίτσα, η περιήγηση στα πέτρινα καλντερίμια
θα σας οδηγήσει στην πλατεία της Κάτω Βίτσας με τον υπεραιω-
νόβιο πλάτανο και την απίθανη θέα. Στη Βίτσα βρίσκεται και το
καλύτερο εστιατόριο του Ζαγορίου, το Κανέλα και Γαρύφαλλο
Το Ριζάρειο Ίδρυμα στο Μονοδένδρι
/ The Rizarios Foundation at Monodendri
180 - blue magazine
some of the wonderful items produced at the Rizarios Handicraft School.
For a bite, head to the main square and the taverna Pita tis Kikitsas (tel.
26530-71.340), around since 1958 and renowned for its alevropita. The
indoor area has a traditional look, with lots of wood and old photos of
Zagori, and there is outdoor seating under the plane tree on the square
for warmer days. The village is also home to the bar Dipsasmeni Ark-
ouda (“Thirsty Bear,” tel. 6944-573.614), with stunning veranda views.
For another great view of Vikos – the deepest gorge in the world relative
to its width – make the 10 to 15-minute walk from the main square to
Agia Paraskevi Monastery (dating from 1414), though the best vista
is, by far, at Oxya, a spot 7 kilometres from the village.
Monodendri marks the beginning of a trail that leads to the Vikos
Gorge and the source of the Voidomatis and ends in the village of Vikos
after an enchanting 5-6 hour trek. In neighbouring Vitsa, a walk around
the cobbled streets will take you to Kato Vitsa Square, which boasts an
ancient plane tree, incredible views and the best restaurant in Zagori,
Kanela kai Garyfallo (tel. 26530-71.671). The cuisine of chef Vassilis
Katsoupas is very much inspired by mushrooms – he forages some 30
species himself and also grows his own shiitakes – and regionality, with
80% of the ingredients and products he uses sourced locally. Among
his many elegant dishes, you’ll find options such as a delicious chestnut
soup with sautéed maitake mushrooms, sour cream and carob dust;
his signature risotto with five types of wild mushroom, fresh truffle
and rezzana tossizza (a parmesan-style cheese made by the Tossizza
Foundation); and a new addition this year, chicken with chanterelles,
Ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας Πίτα της
Κικίτσας, Βασίλης Λάδιας / Vassilis Ladias,
owner of the taverna Pita tis Kikitsas
Το χωριό Βίτσα / Τhe village of Vitsa

H Μονή της Αγίας Παρασκευής στο φαράγγι του Βίκου / Τhe Agia Paraskevi Monastery at Vikos Gorge

blue magazine - 181

guide ● Zagori

Οι ιδιοκτήτες του Κανέλα και Γαρύφαλλο, To μπαρ Μοντάζα στους Ασπράγγελους

Νατάσα Γκόγκου και Βασίλης Κατσούπας, / Τhe bar Montaza in Asprangeli
ο οποίος είναι και ο σεφ του εστιατορίου.
/ Natasha Gogou and Vassilis Katsoupas own
the restaurant Kanela kai Garyfallo, where Mr
Katsoupas is the chef.

Το εστιατόριο Στα Ριζά

/ The restaurant Sta Riza

(τηλ. 26530-71.671) του σεφ Βασίλη Κατσούπα. Η κουζίνα επι-
κεντρώνεται στη μανιταροφαγία, καθώς ο Κατσούπας συλλέγει
περί τις 30 διαφορετικές ποικιλίες βρώσιμων μανιταριών (ενώ
καλλιεργεί και ο ίδιος σιτάκε). Εστιάζεται επίσης στην εντοπι-
ότητα, με το 80% των προϊόντων να προέρχονται από την περι-
οχή. Εξαιρετικά καλοδουλεμένα πιάτα, όπως η απίθανη, μεστής
νοστιμιάς σούπα με κάστανο, κασταμανίτες (μανιτάρια maitake)
σοταρισμένους, ξινή κρέμα και χώμα χαρουπιού, το signature
ριζότο με πέντε είδη άγριων μανιταριών, φρέσκια τρούφα και
rezzana tossizza (τυρί τύπου παρμεζάνας του Ιδρύματος Τοσί-
τσα) και η φετινή προσθήκη, το κοτόπουλο με κανθαρέλες, χυμό
πορτοκαλιού, κρασί, φρέσκο κόλιανδρο, τσίλι και μαύρο ρύζι.
Κλείσιμο με εξαιρετικό σεμιφρέντο από γιαούρτι σακούλας με
μέλι, κρέμα καραμέλας από τις κανθαρέλες και κανθαρέλα γλυκό
του κουταλιού. Επισκέψιμο κελάρι με 150 ετικέτες, κυρίως από
τον ελληνικό αμπελώνα, στην πιο ενημερωμένη οινική λίστα
των Ζαγορίων. Στην περιοχή και το εστιατόριο Στα Ριζά (τηλ.
26530-71.550), με ευρύχωρη βεράντα με θέα στην οροσειρά της
Πίνδου και σάλα που αναπαριστά καθιστικό τυπικού ζαγορίτικου
αρχοντικού. Η κουζίνα εστιάζεται στο κυνήγι, με πιάτα όπως το
αγριογούρουνο με κυδώνια και δαμάσκηνα στη γάστρα και το
ζαρκάδι με κάστανα και μήλα.
Μικρή παράκαμψη προς τους Ασπράγγελους, τη σημερινή
έδρα του Δήμου Ζαγορίου και ανθηρό κεφαλοχώρι κατά τον 19ο
αιώνα, όπου βρίσκονται αρκετά αξιοθέατα ιστορικής μνήμης του
Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (με εξέχον τα ερείπια της εκκλησίας
του Αγίου Νικολάου). Εξαιρετική η ταβέρνα της Βιργινίας (τηλ.
26530-22.628). Απίθανη κολοκυθόπιτα με σπιτικό φύλλο, γίγα-
ντες με οκτώ είδη άγριων χόρτων και πιάτο δικής τους έμπνευσης
μια παραλλαγή του μουσακά με κοτόπουλο αντί για κιμά. Στην
πλατεία βρίσκεται και το μπαρ Μοντάζα, που φέτος έκλεισε
δέκα χρόνια, με καλή μουσική και ατμόσφαιρα σπιτικού πάρτι.
Συνεχίζουμε προς το Δίλοφο, ίσως το πιο όμορφο χωριό του
Ζαγορίου, με ελάχιστη τουριστική ανάπτυξη, υπέροχα λίθινα
orange juice, wine, fresh coriander, chili and black rice. For dessert, try
the exceptional semifreddo made with thick, creamy yoghurt, honey,
chanterelle caramel cream and sweet preserved chanterelles. The wine
cellar is open to diners and boasts 150 labels – mostly Greek – making
it the most comprehensive in Zagori. The nearby restaurant Sta Riza
(tel. 26530-71.550), which specialises in game (think wild boar slow-
roasted in a clay pot with quince and plums or roe deer with chestnuts
and apples). It has a spacious veranda with views of the Pindus range
and a cosy indoor dining area designed to look like a typical Zagorian
mansion living room.
A short detour takes us to Asprangeli, a bustling town in the 19th
century and the present-day seat of Zagori Municipality, where you’ll
find several World War II monuments (most notably the ruins of the
Church of Agios Nikolaos). There’s also a great taverna, Virginia (tel.
26530-22.628), for yummy courgette pie with handmade pastry, giant
beans cooked with eight different kinds of wild legumes, and inspired
moussaka where chicken takes the place of the traditional minced beef.
On the main square, the Montaza bar just turned 10 years old and still
boasts a great party atmosphere, with good music.
Our next stop is Dilofo, arguably the prettiest village in Zagori, with
very little tourism development, lovely cobbled streets and a central
square that’s flanked by elegant townhouses and looks like the set of a
period drama. The village is home to one of the most famous tavernas
in Zagori, Lithos (tel. 26530-22.600), which has a veranda area and a
two-story indoor dining room with plenty of artwork. The menu is limited
but thoughtfully designed; you’ll find roast lamb and potatoes, goat and
aubergine stew, meatballs in tomato sauce, and the signature aubergines
with chickpeas, as well as traditional pies and grilled and spit-roasted
fare such as kontosouvli. As you leave Dilofo, you enter an area renowned
for its many important bridges. First is the single-arched Kapetan Ark-
ouda, followed by the 23.6-meter long and 8.5-metre-high single-arched
Kokkoros and then the three-arched, 56-metre Plakidas just before the
village of Kipi. Next is the single-arched Kontodimou, then the two-
arched Milou, which also has a watermill; and, lastly, Petsioni Bridge,

182 - blue magazine

H πλατεία στην Κάτω Το μονότοξο γεφύρι του
Βίτσα / The village Κόκκορου
square in Κato Vitsa / The single-arched
Kokkoros Bridge

Το γεφύρι του Aλέξη

Μίσιου κοντά στη
Βωβούσα / The Alexis
Misios bridge near
Vovousa
blue magazine - 183
guide ● Zagori
H ταβέρνα Λίθος στο Δίλοφο
/ Lithos taverna in Dilofo
καλντερίμια και μια πλατεία με μεγαλοπρεπή αρχοντικά η οποία
θυμίζει σκηνικό από ταινία εποχής. Στο χωριό βρίσκεται και
μία από τις φημισμένες ταβέρνες των Ζαγορίων, ο Λίθος (τηλ.
26530-22.600). Στη βεράντα, αλλά και σε μια αρχοντική διώ-
ροφη σάλα με arty ατμόσφαιρα, σερβίρουν ένα μικρό, περιποιη-
μένο μενού με μαγειρευτά ημέρας (αρνί στον φούρνο με πατάτες,
κατσικάκι με μελιτζάνες, κοκκινιστοί κεφτέδες και το signature
πιάτο μελιτζάνες με ρεβίθια), αλλά και ψητά (κοντοσούβλι) και
τοπικές πίτες.
Συνέχεια προς την περιοχή όπου βρίσκονται συγκεντρω-
μένα αρκετά σημαντικά γεφύρια: αρχικά το μονότοξο γεφύρι
του Καπετάν Αρκούδα, λίγο πιο κάτω το διάσημο μονότοξο
To γεφύρι του Καπετάν Αρκούδα / Τhe Kapetan Arkouda Bridge
184 - blue magazine
which has stood there, steadfastly, since 1830. Kipi is a lovely village
with pretty cobbled street and stone public drinking fountains; it’s also
home to the kafeneio/taverna Michalis (tel. 26530-71.630), one of a
handful in Zagori that’s open every day, and the café Vikaki (tel. 26530-
71.766), inside the Kipi guesthouse, which has bountiful views from its
elevated perch. Koukouli, the next village, is perfect for a walk around
its picturesque streets and a visit to the Kostas Lazarides Museum
of Natural History, which showcases around 1,300 local plants and
herbs that have all sorts of medicinal and curative properties. On the
main square, Grylos (tel. 6945-916.996) is a pretty kafeneio with a small
indoor area that resembles a typical rural home (and a few tables under
the plane tree outside). It serves lovely meze (including potato salad with
smoked trout, spinach and cheese pie with fresh filo, and fried meatballs)
and occasionally hosts live music.
There’s a gorgeous and architecturally interesting cobbled footpath
leading from Koukouli to the two-arched Misios Bridge and then onto
Vitsa; it’s one of the area’s classic hiking trails. A local secret, Dikorfo,
which comes next, is one of the area’s most unspoiled villages, with a
main square paved with stone, an old all-boy’s school, a stone public
drinking fountain under a massive plane tree and the Church of Saint
Menas of Egypt, dating from 1778 and with an impressive bell tower.
Central Zagori, Route 2
Our second route begins in Kapesovo, one of Zagori’s loveliest villages,
perched at an elevation of 1,100 meters on the edge of the Mezaria
Ravine. Its chief landmarks are the Paschaleios, an architectural gem
of an old school dating from 1861 that has a fantastic library, and the
To τρίτοξο γεφύρι του Πλακίδα / The three-arched Plakidas Bridge

blue magazine - 185

guide ● Zagori

To χωριό Κουκούλι
/ Τhe village of Koukouli

γεφύρι του Κόκκορου, μήκους 23,6 μ. και ύψους 8,5 μ., το εντυ- Church of Agios Nikolaos, which dates from 1793. You can get a cup
πωσιακό, μήκους 56 μέτρων τρίτοξο γεφύρι του Πλακίδα πριν of coffee or a glass of wine at the kafeneio Mezaria (open on holidays
από το χωριό Κήποι, ύστερα το μονότοξο γεφύρι Κοντοδήμου, and weekends; tel. 6944-894.401), run by photographer Konstantinos
στη συνέχεια το δίτοξο γεφύρι Μύλου, που διαθέτει και νερό- Vassilakis, who also organises photography seminars. For a meal with
μυλο, και τέλος το γεφύρι του Πετσιώνη, που στέκει αγέρωχο a homey touch, try the restaurant in the Thoukididis guesthouse (tel.
από το 1830. Στους πανέμορφους Κήπους με τα καλντερίμια 6979-983.798), with its rustic dining room and cosy fire. Gianna Papa-
και τις πέτρινες βρύσες, στάση για φαγητό (κυρίως κρέας) στο georgiou uses a lot of ingredients from the family garden or foraged from
καφεζυθεστιατόριο του Μιχάλη (τηλ. 26530-71.630), από τα the surrounding forest to produce delicious soups (pumpkin or carrot),
λίγα σε όλα τα Ζαγοροχώρια που λειτουργούν καθημερινά, και cheese pies made with butter from the Tossizza Foundation, stuffed
για καφέ στο Vikaki (τηλ. 26530-71.766) του ξενώνα Kipi, σε
ύψωμα με φανταστική θέα.
Επόμενη στάση στο Κουκούλι, για βόλτα στα καλντερί-
μια και επίσκεψη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Λαζαρίδη,
όπου εκτίθενται περίπου 1.300 διαφορετικά είδη φαρμακευτικών
φυτών και βοτάνων της περιοχής του Ζαγορίου. Στην πλατεία
το καφενείο Γρύλος (τηλ. 6945-916.996). Σε μια μικρή σάλα
σαν χωριάτικο σπίτι (υπάρχουν όμως και τραπέζια κάτω από τον
πλάτανο για τις θερμές ημέρες) σερβίρουν εξαιρετικούς μεζέδες
(πατατοσαλάτα με πέστροφα, σπανακοτυρόπιτα με χειροποίητο
φύλλο, τηγανητούς κεφτέδες κ.ά.), ενώ μπορεί να πετύχετε και
βραδιά με ζωντανή μουσική. Από το Κουκούλι προσεγγίζεται
Το καφενείο Γρύλος
και το δίτοξο γεφύρι του Μίσιου, μέσα από ένα πλακόστρωτο στο Κουκούλι / The
μονοπάτι μοναδικής αρχιτεκτονικής που στη συνέχεια οδηγεί traditional kafeneio
Grylos at Koukouli
στη Βίτσα, σε μία από τις πιο κλασικές πεζοπορικές διαδρομές

186 - blue magazine

 Το χωριό Καπέσοβο
/ Τhe village of Kapesovo

To γεφύρι του Μίσιου κοντά στο Κουκούλι

/ Τhe Misios Bridge near Koukouli

της περιοχής. Κρυμμένο μυστικό του Κεντρικού Ζαγορίου, το cabbage rolls and veal with quince. The house tsipouro goes down a
Δίκορφο, που ακολουθεί, είναι ένα από τα πιο καλά διατηρημένα treat; dessert is a large dollop of sweet elderberry preserve.
χωριά του συμπλέγματος με κεντρική πετρόχτιστη πλατεία, όπου Zagori’s highest village, Vradeto, our next stop, is renowned for
δεσπόζουν το παλιό αρρεναγωγείο, ο τεράστιος πλάτανος με την the 1,100 stone-step path snaking down the mountainside that once
πέτρινη βρύση και η εκκλησία του Αγίου Μηνά του Αιγυπτίου, connected this village to Kapesovo and today represents a very popular
του 1778, με το εντυπωσιακό καμπαναριό. hiking trail, requiring around an hour to cover. After such exertion, a
meal of alevropita, giant beans with onions and mutton souvlaki from
Κεντρικό Ζαγόρι, 2η διαδρομή the popular Skala tou Vradetou kafeneio (also known as Lambros’,
Αφετηρία το Καπέσοβο, ένα από τα πιο όμορφα χωριά του tel. 6945-127.560) hits the spot. After the meal, head for the village’s
Ζαγορίου, χτισμένο στην άκρη της χαράδρας της Μεζαριάς,
στα 1.100 μ. υψόμετρο. Κύρια αξιοθέατα η Πασχάλειος Σχολή To εστιατόριο Θουκυδίδης στο Καπέσοβο
/ Thoukididis restaurant in Kapesovo
(παλιό σχολείο του 1861), με την υπέροχη αρχιτεκτονική και
τη σπουδαία βιβλιοθήκη, και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου
(1793). Για καφέ και κρασί στο καφενείο Μεζαριά (ανοιχτό γιορ-
τές και Σαββατοκύριακα, τηλ. 6944-894.401) του φωτογράφου
Κωνσταντίνου Βασιλάκη, που διοργανώνει και φωτογραφικά
σεμινάρια στην περιοχή. Για μαγειρευτά σπιτικής φροντίδας,
στο εστιατόριο του ξενώνα Θουκυδίδη (τηλ. 6979-983.798),
σε μια κομψή, ρουστίκ σάλα με το τζάκι να σιγοκαίει. Η Γιάννα
Παπαγεωργίου μαγειρεύει κυρίως με πρώτες ύλες από το οικο-
γενειακό μποστάνι και άγρια μανιτάρια από τα γύρω δάση. Υπέ-
ροχες σούπες (κολοκυθόσουπα, καροτόσουπα), πίτες με φέτα και
βούτυρο από το Ίδρυμα Τοσίτσα, γίγαντες με χόρτα στον φούρνο,
λαχανοντολμάδες και μοσχαράκι με κυδώνια. Εξαιρετικό, δικής

blue magazine - 187

guide ● Zagori

Η Σαρακατσάνικη Στάνη
/ The Sarakatsaniki Stani

Η εκκλησία του Αγίου

Γεωργίου / Τhe Church
of Agios Georgios

Βοσκός με πρόβατα στο χωριό Ασπράγγελοι

/ Α shepherd near the village of Asprangeli

H πλατεία στο χωριό

Τσεπέλοβο / The village
square in Tsepelovo

188 - blue magazine

τους παραγωγής, γλυκόπιοτο τσίπουρο και κλείσιμο με γλυκό To μονοπάτι Σκάλα του Βραδέτου
/ The path known as the Vradetou Steps
του κουταλιού βούζια (καρπός κουφοξυλιάς).
Συνέχεια για το Βραδέτο, το ψηλότερο χωριό στο Ζαγόρι,
με σημαντικό αξιοθέατο την περίφημη Σκάλα Βραδέτου, το
στροβιλιστό μονοπάτι με τα 1.100 λιθόστρωτα σκαλοπάτια
που ένωνε το χωριό με το Καπέσοβο και σήμερα αποτελεί
εκπληκτική πεζοπορική διαδρομή διάρκειας περίπου 60
λεπτών. Στάση στο καλτ καφενείο Σκάλα του Βραδέτου
(γνωστό ως του Λάμπρου, τηλ. 6945-127.560) για αλευρό-
πιτα, γίγαντες με κρεμμύδια και σουβλάκια προβατίνας, και
συνέχεια στη δυτική είσοδο του Βραδέτου, απ’ όπου ξεκινά
ένα εύκολο μονοπάτι τριάντα λεπτών για τη θέση Μπελόη,
ένα φυσικό μπαλκόνι με υπέροχη θέα όλης της χαράδρας του
Βίκου.
Επόμενη στάση στο Τσεπέλοβο, το πολυπληθέστερο χωριό
του Ζαγορίου, με την υπέροχη λιθόστρωτη κεντρική πλατεία
όπου δεσπόζει η εκκλησία του Αγίου Νικολάου με το εξα-
γωνικό καμπαναριό και τις θαυμάσιες τοιχογραφίες του 1786
που φιλοτέχνησαν ξακουστοί λαϊκοί ζωγράφοι από το Καπέ-
σοβο. Πίσω από την εκκλησία στέκει επιβλητικά το Αρχοντικό
Ιωαννίδη (τηλ. 6974-341.065), ένα σπίτι-μουσείο του 1876
που αφηγείται μέσα από τα αντικείμενα και τους χώρους του
το όραμα της αστικής τάξης, τις ευρωπαϊκές επιρροές, την
ιστορία των εμπόρων και την ιατρική περίθαλψη της Ηπείρου
των αρχών του 20ού αιώνα. Για χειροποίητες ζαγορίσιες πίτες
και σπιτικά γλυκά στο Robin Café, που στεγάζεται στην πλα-
τεία, στον χώρο του πρώην εστιατορίου Μικρή Άρκτος, ενώ
εξαιρετικά πρόβεια και αρνίσια παϊδάκια σερβίρει στην είσοδο
του χωριού η ταβέρνα Παπιγκιώτης (τηλ. 26530-81.012). western edge, where you can digest your meal while rambling along
Έξω από το Τσεπέλοβο, ένα εύκολο μονοπάτι πέντε λεπτών an easy, 30-minute path to a spot called Beloi, which boasts stunning
που ξεκινά από το Κέντρο Εκπομπής Τσεπέλοβο καταλή- views of the Vikos Gorge.
γει σε σημείο θέας στο φαράγγι, ενώ, αν ακολουθήσετε το Our next stop, Tsepelovo, is Zagori’s most populous village, with a
δύσβατο κατηφορικό μονοπάτι που οδηγεί στη χαράδρα του lovely cobbled main square crowned by the Church of Agios Nikolaos,
ποταμού Βικάκη, θα δείτε μερικά από τα πιο όμορφα γεφύρια with its hexagonal bell tower and famous wall paintings done in 1786 by
της Ηπείρου: αρχικά το γεφύρι του Χάτσιου (1804), το γεφύρι renowned local folk artists. Located behind the church, the Ioannidis
της Κοβάτσαινας λίγα μέτρα πιο πέρα και το Παλιογέφυρο Mansion (tel. 6974-341.065) is an impressive edifice dating from 1876.
(1700), στην είσοδο της εντυπωσιακής χαράδρας. Today, it’s a museum revealing the history of local commerce and medi-
Συνεχίζοντας με ανατολική κατεύθυνση, ανάμεσα σε δάση cal care as well as both the outside influences and ambitions for a more
με πεύκα και έλατα, οδηγούμαστε στη θέση Γυφτόκαμπος affluent lifestyle that reigned in Epirus in the early 20th century. For
και στη Σαρακατσάνικη Στάνη, ένα υπαίθριο λαογραφικό handmade Zagorian pies and sweets, try Robin Café on the main square
μουσείο που αναπαριστά τον εποχικό οικισμό και τον πολι- (in the space formerly occupied by the restaurant Mikri Arktos), while
τισμό των Σαρακατσάνων νομάδων κτηνοτρόφων. Εντός του succulent mutton and lamb chops are served by Papigiotis (tel. 26530-
χώρου στεγάζεται και η ταβέρνα Στάνη (τηλ. 6936-706.107) 81.012) at the village’s eastern edge. Right on the outskirts of Tsepelovo,
με μαγειρευτά και πίτες στη γάστρα, ντόπιο κρέας και σούβλες near a building that once housed the Tsepelovo Broadcasting Centre,
τα Σαββατοκύριακα, ενώ κάθε χρόνο στις αρχές Αυγούστου you’ll see a small path that will take you to wonderful views of the gorge
εδώ φιλοξενείται η ετήσια συνάντηση Σαρακατσάνων, ένα in five minutes. If you choose to carry on, the harder part of the trail leads
μεγάλο παραδοσιακό γλέντι που περιλαμβάνει και υπαίθρια to the banks of the Vikaki River where you’ll see some of Epirus’ loveliest
κατασκήνωση. Συνέχεια προς το Ηλιοχώρι, απ’ όπου ξεκινά bridges: Hatsiou (1804), Kovatsena, a few metres further along, and
το μονοπάτι (30 λεπτά εύκολης διαδρομής) για ένα από τα πιο Paliogefyro (1700) at the mouth of the impressive ravine.
εντυπωσιακά σημεία της Ηπείρου, τους υπέροχους καταρρά- Back on the road and heading east through a forest of pine and fir,
κτες Μπάλτα ντι Στρίγκα. Θα θαυμάσετε ένα σύμπλεγμα we come to Gyftokambos and an open-air folk museum called Sar-
τριών καταρρακτών, με τον μεγαλύτερο να φτάνει σε ύψος τα akatsaniki Stani, dedicated to the way of life and culture of the Sar-
25 μέτρα και να σχηματίζει δύο μεγάλες καταπράσινες βάθρες akatsani people, a tribe of nomadic shepherds. There’s also a taverna
στην καρδιά ενός παρθένου δάσους. Επίσης, κατά τη διάρ- here, Stani (tel. 6936-706.107), serving stews and pies and spit-roasted
κεια της διαδρομής θα συναντήσετε ένα ακόμα αξιοθέατο, το meats on the weekends. At the start of August, meanwhile, it hosts an
γεφύρι του Πέτσου (περί το 1887). annual Sarakatsani feast and overnight gathering. Iliochori, our next

blue magazine - 189

guide ● Zagori

stop, marks the start of an easy, 30-minute trek to one of Epirus’ most
striking locations, Balta di Stringa, which consists of three stunning
waterfalls – the tallest drops 25 metres – that form two bright green
pools in the middle of virgin forest. On the way there, you will also come
across another attraction, the Petsou Bridge (circa 1887).

Eastern Zagori
Less favoured by tourists, Eastern Zagori comprises 16 small villages that
differ architecturally from the rest of the settlements that are collectively
known as the Zagorochoria. Negades is our first stop, the location of
the most impressive churches in Zagori – a three-vaulted basilica from
1792 dedicated to Agios George, Agios Demetrius and the Holy Trin-
ity. Frangades comes next, with the 1779 stone-built Church of Agios
Dimitrios, followed by Leptokarya, with a walking trail that leads to the
historic Voutsas Monastery, dating from 672, and then there’s Tristeno,
with a traditional watermill dating from 1835. We continue to Greviniti
– home of the small but eminently picturesque Lake Zorika nestled in
a dense forest of black pine and beeches, and partially covered with
water lilies – and then on to our last stop, Vovousa, Zagori’s easternmost
village, which is cut in two by the River Aoos. It is a fairytale setting

Το πέτρινο γεφύρι Παλιογέφυρο στο

Τσεπέλοβο / The made from stone bridge
Paliogefyro near the village of Tsepelovo

Ανατολικό Ζαγόρι
Λιγότερο προβεβλημένο και αξιοποιημένο τουριστικά, το Ανατο-
λικό Ζαγόρι περιλαμβάνει 16 μικρά χωριά που διαφοροποιούνται
αρχιτεκτονικά από τα υπόλοιπα Ζαγοροχώρια. Πρώτη στάση
στους Νεγάδες, με μία από τις πιο εντυπωσιακές εκκλησίες του
Ζαγορίου, την τρίκλιτη βασιλική του 1792 που είναι αφιερωμένη
στον Άγιο Γεώργιο, στον Άγιο Δημήτριο και στην Αγία Τριάδα.
Ακολουθούν οι Φραγκάδες με την πετρόκτιστη εκκλησία του
Αγίου Δημητρίου (1779), η Λεπτοκαρυά με τα πέντε πέτρινα
γεφύρια και τις παραδοσιακές κρήνες, η Δόλιανη με το μονοπάτι
που οδηγεί στο ιστορικό μοναστήρι της Βουτσάς (672) και στη
συνέχεια το Τρίστενο με τον παραδοσιακό πέτρινο νερόμυλο
του 1835. Συνέχεια στο Γρεβενίτι για τη λίμνη Ζορίκα, μια
μικρή αλλά παραμυθένια λίμνη μέσα σε ένα πυκνό δάσος από
μαύρα πεύκα και οξιές, μεγάλο μέρος της οποίας καλύπτεται
με νούφαρα. Κατάληξη στη Βωβούσα, το πιο απομακρυσμένο
χωριό του Ζαγορίου στα ανατολικά, που κόβεται στα δύο από τα
νερά του Αώου, με το μαγευτικό τοπίο να συμπληρώνεται από
το εντυπωσιακό πέτρινο γεφύρι του Αλέξη Μίσιου (1748) που
ενώνει τις δύο γειτονιές και τα πυκνά δάση με οξιές, έλατα και
μαύρα πεύκα που απλώνονται ολόγυρα. Το χωριό είναι διάσημο
και για το Φεστιβάλ Βωβούσας, που διοργανώνεται κάθε Ιούλιο
με πολύ ενδιαφέρουσες εκθέσεις, προβολές, συναυλίες και σεμι-
νάρια. Για φαγητό, στην παραδοσιακή ταβέρνα La Pounti (τηλ.
26560-44.905) για βλάχικες σπεσιαλιτέ και καλό κοντοσούβλι.

Το Γεωπάρκο
Το Γεωπάρκο Βίκου-Αώου, απλωμένο στο βορειοδυτικό τµήµα H λίμνη Ζορίκα στο Γρεβενίτι
/ Lake Zorika, known for its water lilies, at Greveniti
της Περιφερειακής Ενότητας Ιωαννίνων, καταλαμβάνει το µεγα-

190 - blue magazine

 Οι καταρράκτες Μπάλτα ντι Στρίγκα
/ The impressive Balda di Stringa
consists of three stunning waterfalls.
blue magazine - 191
guide ● Zagori

Το γεφύρι της Κλειδωνιάς στο Μεγάλο Πάπιγκο

/ Τhe Bridge of Kleidonia at Megalo Papigo

192 - blue magazine

λύτερο µέρος των Δήµων Ζαγορίου Η γέφυρα Μπουραζανίου στον ποταμό Αώο made even more charming by the stone Vovousa Bridge
/ Bourazani iron bridge over river Aoos
και Κόνιτσας και συγκαταλέγεται (1784), which connects the two halves of the village, and
στα Παγκόσμια Γεωπάρκα της by the dense forest of beech, fir and black pine stretching
UNESCO – ένα από τα οκτώ στην out in all directions.
Ελλάδα. Μια περιοχή απαράμιλ- This village is also known for the Vovousa Festival,
λης ομορφιάς, όπου κυριαρχούν τα which takes place every June and includes interesting
ανεξάντλητου περιηγητικού ενδια- exhibitions, film screenings, concerts and seminars. For
φέροντος φαράγγια του Βίκου και local Vlach specialities and good kontosouvli, try the
του Αώου, τα ιδιαίτερου κάλλους traditional taverna La Pounti (tel. 26560-44.905).
ψηλά βουνά της Βόρειας Πίνδου
–κυρίως η Τύμφη (υψ. 2.497 μ.) The Geopark
και ο Σμόλικας (υψ. 2.637 μ.)– που Stretched out across the northwestern end of the Ioan-
προσφέρονται για πεζοπορία, ορει- nina Regional Unit, the Vikos-Aoos Geopark covers
βασία, ποδηλασία βουνού, αλλά most of the Zagori and Konitsa municipalities and is on
και πτήσεις με αλεξίπτωτο πλα- UNESCO’s list of Global Geoparks (it is one of eight in
γιάς, καθώς και οι ποταμοί Αώος, Greece on this distinguished list). It’s a gorgeous expanse
Βοϊδομάτης και Σαραντάπορος, that invites exploration, with the deep gorges of Vikos
τα νερά των οποίων προσφέρονται and Aoos, the soaring mountains of the North Pindus
για rafting και καγιάκ. Με πάνω range – Tymphe (2,497m) and Smolikas (2,637m) in
από 1.700 είδη και υποείδη φυτών, particular – and plenty of opportunities for walking,
πλούσια άγρια πανίδα και αρκετές hiking, biking and paragliding, as well as rivers ideal for
πηγές, πρόκειται για έναν φυσιολατρικό παράδεισο που δεν rafting or kayaking. With more than 1,700 plant species, an abundance of
αφήνει ασυγκίνητους ούτε τους λάτρεις της αθλητικής σπηλαι- wildlife and numerous natural springs, it is a nature lover’s paradise, not
ολογίας και της γεωλογίας, χάρη στα 300 σπηλαιοβάραθρα και to mention a major attraction for spelunkers and geology aficionados,
στις 10 γεωδιαδρομές. thanks to its 300 caves and dozens of geo-routes.

Η λίμνη του Γιου, κοντά στους Κήπους / Tou Giou Lake, near Kipoi

blue magazine - 193

guide ● Zagori

Γεφύρι στον ποταμό Αώο

/ A stone bridge over the Aoos river

To μονοπάτι που οδηγεί στη

Μονή Παναγίας Στομίου
/ Τhe path that leads to
Panagia Stomiou Monastery

Το σπίτι του Αγίου Παϊσίου

λειτουργεί ως μουσείο. / The house
of Saint Paisios is now a museum.

To αρχοντικό του Χουσεΐν Μπέη

/ Τhe townhouse of Hussein Sisko

ΚΟΝΊΤΣΑ: Η ΠΟΛΗ
ΤΩΝ ΤΡΊΩΝ ΠΟΤΑΜΩΝ
Χτισμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά του όρους
Τραπεζίτσα, σε υψόμετρο 600 μ., η Κόνιτσα
είναι μια όμορφη κωμόπολη, γεμάτη ζωή, που
εποπτεύει την ομώνυμη πεδιάδα και το σταυρο-
δρόμι του ποταμού Αώου με τους παραποτάμους
Βοϊδομάτη και Σαραντάπορο. Σήμα κατατεθέν το
μεγάλο πέτρινο γεφύρι της (1871) στην είσοδο,
ένα από τα μεγαλύτερα μονότοξα γεφύρια
στα Βαλκάνια, με ένα καμπανάκι κάτω από την
καμάρα του να προειδοποιεί τους περαστικούς
όταν η ένταση του αέρα καθιστά τη διάβαση
επικίνδυνη. Μια ανάσα από το γεφύρι βρίσκε-
ται το ξενοδοχείο Το Γεφύρι, από το καφέ του
οποίου (τις θερμές ημέρες) μπορείτε να απολαύ-
σετε τη μαγική θέα. Ανηφορίζοντας στον λιθό-
στρωτο δρόμο από το δημαρχείο, συναντάμε
τον παραδοσιακό οικισμό της Άνω Κόνιτσας με
τα εντυπωσιακά αρχοντικά, τις παλιές εκκλη-
σίες και τις περίτεχνες βρύσες. Ξεχωρίζουν το
αρχοντικό του Χουσεΐν Μπέη Σίσκου (1845) και
το εντυπωσιακό αρχοντικό της Χάμκως, το σεράι
του παππού του Αλή Πασά των Ιωαννίνων από
την πλευρά της μητέρας του, της Χάμκως. Στο
κέντρο της πόλης, το πατρικό του Αγίου Παϊσίου
λειτουργεί σήμερα ως μουσείο με προσωπικά
αντικείμενα, φωτογραφίες και χειρόγραφα,
ενώ και στην Κάτω Κόνιτσα βρίσκονται αξιόλογα
δείγματα οθωμανικής αρχιτεκτονικής, όπως το
τζαμί Σουλτάν Σουλεϊμάν (16ος αι.), που σώζεται
σε ερειπιώδη κατάσταση, ο τουρμπές (ένα πολυ-
γωνικό κτίριο με τοξωτά ανοίγματα και θόλο) και
το ιεροδιδασκαλείο, κτίριο του 1869 που πλέον
φιλοξενεί μόνιμη φωτογραφική έκθεση με θέμα
τα μνημεία της περιοχής. Στάση για φαγητό στην
ταβέρνα Τόρης (τηλ. 26550-22.915) για κοντοσού-
βλι, αρνί και κοκορέτσι με κρέατα από το διπλανό
ιδιόκτητο χασάπικο. Λίγα βήματα πιο μακριά, το
Σπιτικό έχει νόστιμες χειροποίητες πίτες, ενώ για
μεζέ και ποτό στο τσιπουράδικο Το Παλιό (τηλ.
6941-598.511), στην κεντρική πλατεία.
Από το γεφύρι της Κόνιτσας ξεκινά μια
μαγευτική πεζοπορική διαδρομή δύο ωρών,
που κινείται κατά μήκος του ποταμού Αώου και
καταλήγει στη Μονή Παναγίας Στομίου (1776),
ένα ενεργό ανδρικό μοναστήρι με μοναδική θέα
στο πιο στενό (Στόμιο) και πιο όμορφο τμήμα
της χαράδρας του Αώου. Το μονοπάτι αποτελεί
μία από τις εισόδους στο Γεωπάρκο Βίκου-Αώου.
Στα ανατολικά, λίγο πριν από τα τελευταία σπίτια
της πόλης, μια ανηφορική διαδρομή που περνάει
από το εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας και το
μεσαιωνικό κάστρο, οδηγεί στο ύψωμα του Προ-
φήτη Ηλία, όπου βρίσκεται η πίστα απογείωσης
για παραπέντε, αλλά και το καλύτερο σημείο για
να απολαύσετε εντυπωσιακή θέα στην Κόνιτσα,
στον κάμπο και στα γύρω βουνά. Έπειτα, μια
καταπληκτική διαδρομή μέσα από ψηλά πεύκα
οδηγεί στο χωριό Πηγή, όπου στο παλιό σχολείο
η οικογένεια του Αλέξανδρου Σπανού έχει στήσει
εδώ και πέντε χρόνια το Πεκλαρίτικο Στέκι (τηλ.
6982-285.455), μια πολύ καλαίσθητη ταβέρνα με
ξυλόσομπα, διακοσμημένη με αντικείμενα από
το σχολείο (θρανία) και αντίκες. Κρέατα ψητά
της ώρας (καλό μπιφτέκι από πρόβατο, παϊδάκια
και χωριάτικο λουκάνικο). Αξίζει να οδηγήσετε
20 χιλιόμετρα δυτικά της Κόνιτσας, για να επι-
σκεφθείτε ένα από τα σημαντικότερα και ομορ-
φότερα μοναστήρια της Ελλάδας, την ιστορική
Μονή Παναγίας Μολυβδοσκέπαστης (7ος αι.).
KONITSA: THE CONFLUENCE
OF THREE RIVERS
Perched amphitheatrically on the slope of Mt Tra-
pezitsa at an elevation of 600 meters, Konitsa is a
lively, picturesque town. It oversees the Konitsa
Plain and the confluence of the Aoos River with
its tributaries, the Voidomatis and Saranta-
poros. The town’s most distinctive landmark is
the grand stone bridge, dating from 1871, at its
southern edge. This bridge is one of the largest
single-arch bridges in the Balkans. A small bell
beneath the arch serves as a warning to pedes-
trians to take extra care in crossing it in windy
conditions. A stone’s throw from the bridge, the
hotel Gefyri has a café where, on warm days, you
can enjoy truly enchanting views. Following the

194 - blue magazine


Η ταβέρνα Πεκλαρίτικο Στέκι
/ The taverna Peklaritiko Steki
cobbled road uphill from the Town Hall, you’ll
come to the charming, traditional settlement
of Ano (Upper) Konitsa, with magnificent town-
houses, old churches and intricately designed
traditional drinking fountains.
Standouts here include the townhouse of
Hussein Sisko (1845), which belonged to a prom-
inent Muslim family, and the impressive Ham-
kos Mansion, once the home of the mother of
Ali Pasha of Ioannina, a powerful regional ruler
in Ottoman times. Back in the centre of town,
the childhood home of Paisios, an Orthodox
saint, has been turned into a museum, show-
casing personal objects, photographs and man-
uscripts relating to this popular ascetic. You’ll
find some interesting examples of Ottoman
architecture in Kato (Lower) Konitsa, too, such
as the 16th-century Sultan Suleiman Mosque
(now in ruins ), a small hexagonal mausoleum
with arched windows and a dome, and the sem-
inary dating from 1869, which is now a gallery
showing a permanent exhibition of photographs
of local historic monuments. For a hearty meal
of kontosouvli, lamb, crispy kokoretsi (offal) and
other meat from the neighbouring butcher, try
the taverna Toris (tel. 26550-22.915), while the
nearby Spitiko has delicious homemade pies,
and Palio (tel. 6941-598.511), on the main square,
is known for its meze and tsipouro.
There’s a lovely hiking trail starting at
Konitsa Bridge that takes you along the banks
of the Aoos and ends, after roughly 2 hours, at
the Panagia Stomiou Monastery (1776), an active
monastic community that has excellent views of
H θέα από τον Προφήτη
Ηλία προς την οροσειρά
Αώου - Τύμφης / A view
of the Aoos-Tymphe
range from Profitis Ilias
the narrowest and prettiest part of the Aoos.
This trail constitutes one of the entrances to
the Vikos-Aoos Geopark.
Just before you reach the last houses on
the eastern side of town, there’s an uphill path
leading past the Chapel of Agia Varvara and
the medieval castle all the way up to the top
of Profitis Ilias Hill, where there’s a launching
area for paragliders. This is the best spot for
impressive views of the Konitsa Valley and the
surrounding mountains.
There’s another great hiking trail through
tall pine trees that leads to the village of Pigi
and to the taverna Peklaritiko Steki (tel. 6982-
285.455), which was opened by Alexandros
Spanos’ family in the former village school
and still boasts some school desks, as well as
antiques. A wood stove keeps the dining space
warm and cosy. Try the minced mutton patties,
the lamb chops and the country sausage.
Last but not least, make the 20-kilometre
drive west of Konitsa to visit one of the most
important and attractive monasteries in
Greece, the 7th-century Panagia Molyvdoske-
pastos.
blue magazine - 195
 insider ● Marrakech

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΜΑΡΑΚΕΣ ΠΕΡΑ ΑΠΟ

ΤΟΥΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟΥΣ ΟΔΗΓΟΥΣ
O Alexis Sornin, διευθυντής στο ονειρικό Μusée Saint Laurent στο Μαρακές, οδηγεί το Βlue
στη μυστηριακή πόλη, μέσα από τις εμπειρίες του, με αναφορές και συμβουλές
για μια out of the box περιήγηση στην ψυχή του μυθικού προορισμού στο Μαρόκο.

H αγορά και η πλατεία Τζεμάα ελ Φνα

/ Jemaa el-Fnaa is a central square and a market.

UNCOVERING MARRAKECH
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ Ι. ΑΝΕΣΤΗ / EDIT BY KATERINA I. ANESTI

Alexis Sornin, director of the Yves Saint Laurent Museum in Marrakech,

takes Blue on a tour of this mystery-filled city, drawing on his experiences as a guide.
Along the way he provides tips for a deep, off-the-beaten-track look into the soul of the city.

196 - blue magazine

ΔΙΟΝΎΣΗΣ ΚΟΎΡΗΣ, HUW JONES PHOTOGRAPHY/GETTY IMAGES/IDEAL IMAGE, SHUTTERSTOCK

Δρομάκι με καταστήματα στη Μεδίνα

/ An alley lined with shops in the Medina

blue magazine - 197

insider ● Marrakech

Μέσα στα τείχη της Μεδίνα

/ Inside the Medina’s walls

Ο βοτανικός κήπος Jardin Majorelle

/ The botanical garden Jardin Majorelle

H Rahba Kedima, γνωστή και ως Πλατεία των H είσοδος του Μusée Saint Laurent
Μπαχαρικών / Rahba Kedima ιs also known Marrakech / The entrance to the Μusée
as Place des Épices. Saint Laurent Marrakech

COPYRIGHTS : © FONDATION JARDIN MAJORELLE, PHOTO, NICOLAS MATHÉUS

Η νεκρόπολη Saadian / The Saadian
Tombs are a historic royal necropolis.

Street food στην αγορά Τζεμάα

ελ Φνα / Street food is sold at
the Jemaa el-Fnaa market.

198 - blue magazine

Αισθάνομαι πολύ τυχερός που έχω τη δυνατότητα να ζω
και να εργάζομαι στο Μαρακές τα τελευταία τρία χρόνια,
οπότε ανέλαβα τη θέση του διευθυντή στο Μusée Saint
Laurent Marrakech. Δεν σταματά να με εκπλήσσει η ανθε-
κτικότητα του Μαρακές και των κατοίκων τoυ ειδικότερα,
αλλά και του Μαρόκου και του λαού του γενικότερα.
Είναι πολλές οι ιδιαιτερότητες της χώρας, όμως ένα
από τα βασικά στοιχεία που καθιστούν το Μαρόκο μονα-
δικό είναι το γεγονός ότι αποτελεί τη βασική διέξοδο προς
την Υποσαχάρια Αφρική, λόγω της γεωγραφικής, ιστορι-
κής αλλά και πολιτιστικής του θέσης.
Θέλω να πιστεύω ότι από την έναρξη λειτουργίας
του, τον Οκτώβριο του 2017, το Μusée Saint Laurent
Marrakech έχει συμβάλει καθοριστικά στο πολιτιστικό
τοπίο της πόλης αλλά και της χώρας, κυρίως χάρη στα
θεσμικά του στάνταρ και στον καινο-
τόμο προγραμματισμό του.
Στο Μαρακές υπάρχουν κτίρια-
τοπόσημα, οι χαρακτηριστικές αγο-
ρές, τα μνημεία και στοιχεία της
πόλης που πρέπει οπωσδήποτε να
δει ο επισκέπτης. Πέρα από τον γνω-
στό τουριστικό χάρτη, θα σας πρό-
τεινα να επισκεφθείτε οπωσδήποτε
τη νεκρόπολη Saadian, το κοιμητή-
ριο του Bab Doukkala, το εβραϊκό
νεκροταφείο Miâara στην περιοχή
του Μellah ή το χριστιανικό νεκρο-
ταφείο στο Gueliz. Ειλικρινά, αυτή η
διαδρομή ανοίγει μια ολόκληρη νέα,
καινοφανή οπτική και εικόνα για την
πόλη.
Στην πόλη του Μαρακές, πρέπει
να περπατήσεις ή ακόμα καλύτερα να
κάνεις ποδήλατο γύρω από τα τείχη
της μεντίνα – όπως έκανε ο Ίαν Σίν-
κλερ στο βιβλίο «London Orbital» ή
ο Τζιανφράνκο Ρόσι στο φιλμ «Sacro
GRA» στη Ρώμη. Είναι μια εμπειρία που εγγυημένα θα
σας αφήσει έκθαμβους. Για φαγητό προτείνω ανεπιφύ-
λακτα να γευτείτε το street food του Μαρακές ανά πάσα
στιγμή: πρωινό, γεύμα, δείπνο ή σνακ.
Το σλόγκαν που ταιριάζει στην πόλη είναι το «Ό,τι
συμβαίνει στο Μαρακές, μένει στο Μαρακές». Νομίζω
είναι το πιο κατάλληλο. Μια συμβουλή: δεν πρέπει να
φύγετε από την πόλη χωρίς να έχετε μαζί σας στις βαλί-
τσες άρωμα από τους ανθούς πορτοκαλιάς του Μαρα-
κές. Αν ήταν ανάγνωσμα, το Μαρακές θα ήταν το δοκίμιο
που έγραψε το 1939 ο Τζορτζ Όργουελ με τίτλο «Μαρα-
κές». Αν ήταν τραγούδι, θα ήταν σίγουρα το «Μarrakesh
Express», που έγραψαν το 1969 οι Crosby, Stills & Nash.
Ή το άλμπουμ που έβγαλε το 2015 η Hindi Zahra με τίτλο
«Homeland». Επίσης θα μπορούσε να είναι η ταινία του
Nabil Ayouch «Much loved» (2005) ή το ποίημα του
Abdellatif Laâbi’s «Little things».
Info: www.museeyslmarrakech.com
I feel fortunate to have been able to live and work in Marrakech over the
past three years, ever since assuming the director’s post at the city’s Saint
Laurent Museum. The authenticity of Marrakech, especially that of its peo-
ple, and of Morocco in general never ceases to amaze me.
This country possesses many unique qualities, but one of the main traits
making Morocco special is its role as a gateway to sub-Saharan Africa as a
result of its geographical, historical and cultural position.
I would like to believe that, since its opening in October 2017, the Saint
Laurent Museum of Marrakech has made a decisive contribution to the
cultural landscape of the city and the country, mainly because of its high
institutional standards and innovative programming.
Marrakech offers landmark buildings, markets, monuments and other
city features that must be seen by visitors. Besides the usual spots on the
map, I recommend visits to the Saadian necropolis, the Bab Doukkala ceme-
tery, the Miâara Jewish cemetery in the mellah – or Jewish quarter – and the
O Alexis Sornin, διευθυντής
του Μusée Saint Laurent
Marrakech / Αlexis Sornin,
director of Μusée Saint
Laurent Marrakech
Christian cemetery in Gueliz. Visiting these places really opens up a whole
new perspective on the city.
In Marrakech, you need to stroll, or better still, cycle around the medina
walls, the approach adopted by Iain Sinclair for his book, “London Orbital;”
and by Gianfranco Rosi for his film, “Sacro GRA,” covering Rome. It is an
experience that is guaranteed to leave you amazed. For food, I highly rec-
ommend trying Marrakech’s street food at any time of day – for breakfast,
lunch, dinner, or just a snack.
The motto best suited to the city would have to be, “What happens in
Marrakech, stays in Marrakech.” I think it’s the most appropriate expression.
One piece of advice: don’t leave the city without the scent of Mar-
rakech’s orange blossoms in your luggage. If Marrakech were a piece of
writing, it would be George Orwell’s 1939 essay titled, “Marrakech.” If the
city were music, it would be Crosby, Stills & Nash’s 1969 song, “Marrakesh
Express,” or Hindi Zahra’s 2015 album, “Homeland.” The city could also be
Nabil Ayouch’s 2015 film, “Much Loved,” or Abdellatif Laâbi’s poem, “Little
Things.”
Info: www.museeyslmarrakech.com
blue magazine - 199
 insider ● Innsbruck
Η ΑΛΠΙΚΗ ΓΟΗΤΕΙΑ
ΤΟΥ ΙΝΣΜΠΡΟΥΚ
Η ταξιδιωτική δημοσιογράφος και συγγραφέας Lea Hajner μάς ξεναγεί στα αγαπημένα της
σημεία σε έναν από τους πιο δημοφιλείς σκι προορισμούς στην Ευρώπη.
Μεγάλωσα στη Βιέννη, αλλά ζω στο Ίνσμπρουκ εδώ και 12
χρόνια. Δεν κουράζομαι ποτέ από τη θέα των βουνών και πάντα
φροντίζω να έχω στο αεροπλάνο θέση στο παράθυρο όταν έρχο-
μαι ή φεύγω από εδώ.
Το Ίνσμπρουκ είναι μια πόλη που συνδυάζει την αστική
ζωντάνια με τη φυσική ομορφιά. Είναι μικρή, συμπαγής πόλη
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΏΤΗΣ ΒΑΛΛΑΤΟΣ / EDITED BY FOTIS VALLATOS
με πολλές εναλλαγές, πλούσια πολιτιστική δράση, ζωντανή
νυχτερινή ζωή, ενώ τα γύρω βουνά προσφέρουν συναρπαστικές
εμπειρίες.
Η μοναδική του θέση, καθώς είναι περιτριγυρισμένο από
επιβλητικά βουνά, καθορίζει έναν τρόπο ζωής που άλλες πόλεις
είναι δύσκολο να συνδυάσουν. Η γοητεία της φύσης εδώ συνδέε-
ται άμεσα με τα... καπρίτσια της χιονόπτωσης. Με την άφιξη των
πρώτων νιφάδων, η περιοχή μεταμορφώνεται σε έναν μαγικό
παράδεισο και έναν χώρο αναψυχής για χειμερινά σπορ κάθε
είδους.
Το κέντρο της Παλιάς Πόλης χρονολογείται στον Μεσαίωνα
και το βασικό του τοπόσημο είναι το Goldenes Dachl, ένα χαγιάτι
200 - blue magazine
I grew up in Vienna but have lived in Innsbruck – capital of the West
Austrian region of Tyrol – for the past 12 years. I never get sick of its
mountain views and always make sure to get a window seat whenever
I fly into or out of the city.
Innsbruck combines urban vibrancy with natural beauty. It is com-
pact yet diverse, offering a wealth of cultural activity and nightlife,
while the surrounding mountains afford other captivating experiences.
Its unique location, with those majestic mountains, offers a lifestyle
for visitors and residents that any other city would find hard to match.
Nature’s charm here is closely tied to the whims of the snowfall. With the
arrival of the first snowflakes, Innsbruck is transformed into a magical
wonderland and playground for winter sports.
The old city centre dates back to the Middle Ages; its main attraction
is the Goldenes Dachl, or Golden Roof, a landmark structure whose
balcony roof is decorated with 2,657 fire-gilded copper tiles. It’s a pretty
sight, particularly with the mountain backdrop; if you look closely, you
may spot the Seegrube and Hafelekar peaks. At 1,905 metres, Seegrube
provides visitors spectacular views, while Hafelekar, at 2,334 metres,
 INNSBRUCK, A MAGICAL
MOUNTAIN GETAWAY
Travel writer and author Lea Hajner takes us on a tour of her favourite spots in one
of Europe’s most popular skiing destinations and most picturesque getaways.
με στέγαστρο φτιαγμένο από 2.657 χάλκινα πλακίδια. Η θέα του
με τα βουνά στο φόντο δημιουργεί μια πολύ όμορφη εικόνα, ενώ,
αν κοιτάξετε προσεκτικά, μπορείτε να δείτε τα σημεία Hafelekar
και Seegrube. Το Hafelekar, στα 2.334 μέτρα, είναι μία απο τις
PICTURES/ALAMY/VISUALHELLAS.GR, GETTY IMAGES/IDEAL IMAGE
ψηλότερες κορυφές του Nordkette και απέχει μόνο 30 λεπτά με
το τελεφερίκ και 15 λεπτά με πεζοπορία. Αν ο καιρός το επιτρέπει,
REINHARD SCHMID, MANFRED GLUECK, ALLAN HARTLEY, KH-
είναι μια διαδρομή που δεν πρέπει να χάσετε. Μπορεί να χρειαστεί
να μοιραστείτε το τελεφερίκ με σκιέρ, καθώς οι απότομες χιονο-
NAGELESTOCK.COM/ALAMY/VISUALHELLAS.GR
δρομικές διαδρομές είναι πολύ δημοφιλείς στους τοπικούς σκιέρ
ελεύθερης κατάβασης και στους ορειβάτες.
O λόφος του Μπεργκιζέλ είναι γνωστός για τη μοναδική ράμπα
άλματος σκι, που έχει σχεδιάσει η Zaha Hadid, αλλά και για τον
1.000 τ.μ. πανοραμικό πίνακα που απεικονίζει την τρίτη Μάχη του
Μπεργκιζέλ της 13ης Αυγούστου 1809 και αποτελεί την κεντρική
ατραξιόν του μουσείου Rundgemälde. Για ακόμα περισσότερη
τοπική τέχνη και πάντα ενδιαφέρουσες περιοδικές εκθέσεις, επι-
σκεφθείτε και το μουσείο Ferdinandeum. Μόλις 20 λεπτά από το
Ίνσμπρουκ βρίσκονται οι κεντρικές εγκαταστάσεις της Swarovski
Άποψη της Παλιάς Πόλης στις όχθες του ποταμού Inn
/ A view of the Old Town on the banks of the Inn River
is one of the highest points in the Nordkette mountain range, and it’s
only a 30-minute cable-car ride plus a 15-minute hike away. Weather
permitting, do not miss this trip. You may find yourself sharing your
cable car with skiers or climbers, as the steep couloirs are much loved
by the local freeriders (off-piste skiers) and mountaineers.
Bergisel Hill is renowned for its unique ski jump – designed by
architect Zaha Hadid – as well as for a panoramic, 1,000-square-metre
painting that depicts the Third Battle of Bergisel, which took place on
August 13, 1809; this artwork is the main attraction at the Rundgemälde
Museum. Stop by at the Ferdinandeum Museum, too, for more local
art and temporary exhibitions. The Swarovski headquarters and the
Swarovski Kristallwelten museum, whose collections include crystal
creations by renowned artists such as Salvador Dali, Andy Warhol and
Keith Haring, are just a 20-minute bus ride from the city.
Innsbruck is surrounded by 14 ski resorts. Some are so close that
the city’s university students bring their skis to class in the morning,
then hit the slopes during lunch breaks. Axamer Lizum, Kühtai and
Seefeld are my favourite ski resorts. I also enjoy ski touring at Sattel-
blue magazine - 201
insider ● Innsbruck
και το μουσείο Swarovski Kristallwelten, στο οποίο μεταξύ άλλων
θα θαυμάσετε έργα διάσημων καλλιτεχνών (Salvador Dali, Andy
Warhol, Keith Haring κ.ά.) φτιαγμένα από τα περίφημα κρύσταλλα.
Το Ίνσμπρουκ περιβάλλεται από 14 χιονοδρομικά κέντρα.
Μερικά είναι τόσο κοντά, που οι φοιτητές φέρνουν τον εξοπλι-
σμό του σκι τους στο πανεπιστήμιο το πρωί, για να πάνε για μια
βόλτα κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού διαλείμματος. Τα
αγαπημένα μου χιονοδρομικά κέντρα είναι το Axamer Lizum, το
Kühtai και το Seefeld. Απολαμβάνω επίσης τις πεζοπορίες με σκι
στο Sattelbergalm ή τη νύχτα μέχρι το Birgitzer Alm, για μια ζεστή
σούπα και ντάμπλινγκ με τυρί πριν από την κατάβαση πίσω. Μπο-
ρείτε εναλλακτικά να κάνετε αυτή τη διαδρομή και με έλκηθρο,
το οποίο είναι εύκολο να νοικιάσετε (καλό είναι να έχετε μαζί σας
κράνος και κατάλληλα μποτάκια).
Το Futterkutter στο κέντρο της πόλης είναι το αγαπημένο μου
σημείο για το μεσημέρι, με φρεσκομαγειρεμένες σούπες και πιάτα
τοπικής κουζίνας. Σερβίρουν μόνο σε γυάλινα δοχεία, τα οποία
είναι εύκολο να πάρετε μαζί σας, ενώ μπορείτε να τα επαναχρη-
σιμοποιήσετε. Λόγω της κοντινής απόστασης από την Ιταλία, το
Ίνσμπρουκ διαθέτει και μερικές πολύ καλές πιτσαρίες, με τη La
Trattoria να ξεχωρίζει. Ο Luca Ottaviani είναι ένας εξαιρετικός
πιτσαγιόλο και φτιάχνει την καλύτερη ναπολιτάνικη πίτσα που έχω
δοκιμάσει ποτέ.
Για μια παραδοσιακή και πολύ τοπική εμπειρία, φορέστε
τα μποτάκια σας και κάντε μια σύντομη πεζοπορία μέχρι το
Umbrüggler Alm, όπου σερβίρουν εξαιρετική τυρολέζικη κουζίνα
με σύγχρονη πινελιά. Αν δεν είστε φανατικοί της πεζοπορίας, το
Wilder Mann στο Λανς είναι ένα εξαιρετικό εστιατόριο για να δοκι-
μάσετε τοπική κουζίνα.
Για όσους αγαπούν τα γλυκά, το Tante Ina είναι ένα σχετικά
καινούργιο ζαχαροπλαστείο, που σερβίρει καταπληκτικά κέικ και
άλλα γλυκά. Αν ψάχνετε κάτι πιο παραδοσιακό αυστριακό, ανα-
ζητήστε το Café Central με ατμόσφαιρα που θυμίζει τα ιστορικά
βιεννέζικα καφέ.
Το αγαπημένο μου μπαρ είναι το Fuchs & Hase, το οποίο ανή-
κει σε δύο φίλους οι οποίοι δημιουργούν καταπληκτικά ποτά. Όλα
τα συστατικά είναι προσεκτικά επιλεγμένα, ενώ έχουν και πολ-
λές ιδιοπαρασκευές. Δοκιμάστε τη δική τους σπιτική εκδοχή του
Aperol ή το προσωπικό αγαπημένο μου ποτό όλων των εποχών, την
Paloma με τεκίλα, γκρέιπφρουτ σόδα και λάιμ.
Για ψώνια, το Feinheiten είναι ένα υπέροχο κατάστημα στο
κέντρο της πόλης για να αγοράσετε κοσμήματα, ρούχα, κάρτες και
μικρά δώρα. Αν σας αρέσουν το ντιζάιν και τα προϊόντα υψηλής
ποιότητας, φροντίστε να επισκεφθείτε το Resort B, όπου θα βρείτε
καλοφτιαγμένα καπέλα, όμορφα πιάτα και ποιοτικά καλλυντικά. Το
ONE είναι πιθανώς το αγαπημένο μου concept store, καθώς εμπο-
ρεύεται βιώσιμα ρούχα και αξεσουάρ από σκανδιναβικές κυρίως
εταιρείες.
Αν θέλετε κάτι πραγματικά ιδιαίτερο από το Ίνσμπρουκ, μια
καλή ιδέα είναι να αποκτήσετε ένα ζευγάρι ξύλινα χειροποίητα
πέδιλα σκι (ή snowboard). Η εταιρεία SPURart μπορεί να τα κατα-
σκευάσει για εσάς κατά παραγγελία ή μπορείτε να περάσετε ένα
Σαββατοκύριακο στις εγκαταστάσεις τους, για να μάθετε να τα
κατασκευάζετε μόνοι σας.
Info: allabouttirol.com, escape-town.com
202 - blue magazine
bergalm or, at nighttime, heading up to Birgitzer Alm for hot soup and
hearty cheese dumplings before riding back down again. You can also
cover the downhill route on a sled. They are easy to rent, and I strongly
advise using helmet and proper snow boots.
Futterkutter, in the centre of the city, is my favourite spot for lunch.
It serves freshly made soups and regional cuisine. The food cart deliv-
ers its dishes in glass jars, which diners may take home with them and
reuse. As a result of its proximity to Italy, Innsbruck also offers some
very good pizza places, and La Trattoria is the best of them all. Here,
Luca Ottaviani, an extraordinary pizzaiolo, makes the most incredible
Neapolitan pizza I’ve ever had.
For a traditional, very local culinary experience, put on your boots
and set off on the short hike up to Umbrüggler Alm, which serves excep-
tional Tyrolean fare with a modern twist. If you’re not much of a hiker,
drive to Wilder Mann, an excellent restaurant in nearby Lans that serves
local cuisine. If you like sweets, Tante Ina’s is a confectionery shop in
Innsbruck that serves cakes and other baked delights. If you’re looking
for something more traditionally Austrian, head to Café Central, whose
atmosphere resembles that of the historic Viennese cafés.
Fuchs & Hase is my go-to bar. It is owned by two friends who
come up with the most delicious drinks. All ingredients are carefully
selected – or even homemade, like their Aperol version. Alternatively,
you can order the Paloma cocktail, my all-time favourite drink, made
with tequila, grapefruit-flavoured soda and lime.
Ο πύργος του δημαρχείου (1450) / The Town Hall Tower (1450)
For shopping, Feinheiten is a superb store in the city centre where
you can buy jewellery, clothing, cards and small gifts. If you’re into
great design and high-quality products, make sure you visit Resort B,
selling well-crafted hats, beautiful tableware, and quality cosmetics.
There’s also ONE, possibly the top concept store on my list, which sells
sustainable clothing and accessories, primarily Scandinavian brands.
Want something truly special from Innsbruck? A good idea would be to
buy a handmade pair of wooden skis or a snowboard. The craftspeople
at SPURart can custom-design skis and snowboards, or you can spend a
weekend taking part in a ski-making or snowboard-building workshop.
Info: allabouttirol.com, escape-town.com
 Η ταξιδιωτική δημοσιογράφος και
συγγραφέας Lea Hajner
/ Travel writer and author Lea Hajner

© LEA HAJNER
H ράμπα άλματος σκι που έχει σχεδιάσει
η Zaha Hadid / The unique ski jump,
designed by architect Zaha Hadid

Το χιονοδρομικό κέντρο Axamer Lizum Tο Goldenes Dachl (Χρυσή Στέγη), ένα χαγιάτι με στέγαστρο
/ The ski resort Axamer Lizum φτιαγμένο από 2.657 χάλκινα πλακίδια / Τhe Goldenes
Dachl, or Golden Roof, a landmark structure whose balcony
roof is decorated with 2,657 fire-gilded copper tiles

Café Central

Κοσμήματα, ρούχα, κάρτες και μικρά δώρα στο

κατάστημα Feinheiten / Jewellery, clothing, cards and
small gifts at the store Feinheiten Δρόμος στην Παλιά Πόλη / A street in the Old Town

blue magazine - 203

guide ● Venice

Η ∆ΙΑΧΡΟΝΙΚΗ
ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Ο κορυφαίος παγκόσμιος προορισμός, το αρχιτεκτονικό θαύμα με την πλούσια παραδοσιακή
κληρονομιά, βρίσκεται στην καλύτερή του φάση. Η ιστορική πόλη διατηρεί ατόφια πολλά
κομμάτια της σπουδαίας παράδοσής της, εμπλουτίζοντάς τα με φρέσκα δημιουργικά πρότζεκτ.

Το Grand Canal, η κεντρική υδάτινη λεωφόρος

της πόλης, όπως φαίνεται από τη γέφυρα Ponte
dell'Accademia. / The Grand Canal, the main
corridor for water traffic in the city, as seen from
the Ponte dell'Accademia bridge.

204 - blue magazine

 VENICE’S
TIMELESS BEAUTY
This historic city, a leading global destination and an architectural wonder with a rich heritage,
is now at its finest, preserving much of its rich past alongside new creative projects.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ / BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: DIONYSIS KOURIS

blue magazine - 205

guide ● Venice

Στο εστιατόριο Local,

βραβευμένο με ένα αστέρι
Michelin / At the Michelin-
starred restaurant Local

O Donato Ascani, σεφ του Glam

/ Donato Ascani, chef at Glam

Η διάσημη Γέφυρα των Στεναγμών (1600)

/ The famous Bridge of Sighs (1600)

Το εντυπωσιακό palazzo του 13ου αιώνα, που στεγάζει το

εστιατόριο Venice M’Art. / The impressive 13th-century
palazzo that houses the restaurant Venice M’Art

«ΜΥΣΤΙΚΌ» ALL DAY CAFÉ-BAR ΠΆΝΩ ΣΤΌ ΚΆΝΆΛΙ

Στο ισόγειο ενός εντυπωσιακού palazzo του 13ου αιώνα, που σήμερα στεγηζει
το ξενοδοχείο Venice Venice Hotel, το Venice M’Art (Sestiere Cannaregio 5631,
τηλ. 041-09.70.358) λειτουργεί ως εστιατόριο, μπαρ, γκαλερί και μπουτίκ. Tρα-
πέζια πηνω σε βερηντα πηνω στο Μεγηλο Κανηλι, με υπέροχη θέα στη Γέφυρα
του Ριηλτο, μεταμορφώνεται κατη τη διηρκεια της ημέρας από ένα hip καφέ
και στέκι για cicchetti σε ένα κομψό εστιατόριο-κοκτέιλ μπαρ.

A SECRET ALL-DAY CAFÉ BAR ON THE CANAL

Venice M’Art (5631 Sestiere Cannaregio, tel. 041-09.70.358), a restaurant, bar,
gallery and boutique, is located on the ground floor of the impressive 13th-cen-
tury mansion that hosts the Venice Venice Hotel. Tables set on a terrace by the
Grand Canal offer superb views of the Rialto Bridge. Over the course of the
day, the spot changes from a popular hangout for cicchetti (snacks) into a chic Η σάλα Salone Maggiore στη Scuola Grande
di San Rocco / The Salone Maggiore in the
restaurant-cocktail bar. Scuola Grande di San Rocco

206 - blue magazine

 Το μουσείο μοντέρνας τέχνης Peggy Guggenheim Collection
/ The Peggy Guggenheim Collection, a modern art museum
Τα καλύτερα γαστρονομικά
εστιατόρια της κεντρικής Βενετίας
Το πιο ενδιαφέρον casual fine εστιατόριο της κεντρικής Βενετίας
είναι το, βραβευμένο με ένα αστέρι Michelin, Local (Salizzada
dei Greci 3303, τηλ. 041-24.11.128). Ένας υπέρκομψος comfort
χώρος, με κόκκινο μωσαϊκό, κουζίνα πίσω από γυάλινο περί-
βλημα και παράθυρα με θέα στο κανάλι. Ο εξαίρετος Ναπολιτά-
νος σεφ Salvatore Sodano επανερμηνεύει βενετσιάνικες γεύσεις,
χρησιμοποιώντας εκλεκτά τοπικά υλικά. Η κουζίνα του έχει μπι-
στρονομική προσέγγιση, πολύ ενδιαφέρουσες ιδέες και ακρίβεια
στις εκτελέσεις, ενώ παίζει πολύ επιτυχημένα με surf ’n’ turf
πιάτα, όπως η μοσχαρίσια γλώσσα τουρσί με χτένια. Ξεχωρίζει
επίσης το umami νοστιμιάς κριθαρότο με ζαβογαρίδες, σκόνη
ραδικιού και σος xo από μικρές γαρίδες της λιμνοθάλασσας και
το σπαγκέτι με αχινό, φουντούκι και μαύρο τσάι. Εξαιρετική
λίστα κρασιών, δομημένη από τον σομελιέ Manuel Trevisan,
με περισσότερες από 900 ετικέτες και 50 επιλογές σε ποτήρι.
Το Glam φιλοξενείται σε μια κομψή casual σάλα εντός του
μπουτίκ ξενοδοχείου Palazzo Venart (Calle Tron 1961, τηλ. 041-
52.35.676). Διαθέτει έξι ροτόντες και μεγάλη τζαμαρία με θέα
στην εσωτερική αυλή. Την εποπτεία της κουζίνας έχει ο Enrico
Bartolini (με εννέα αστέρια Michelin για τα πέντε εστιατόρια
που επιμελείται), ενώ επικεφαλής εδώ είναι ο υπερταλαντούχος
σεφ Donato Ascani, ο οποίος εξυφαίνει ισορροπημένα πολυεπί-
πεδα πιάτα με τεχνική αρτιότητα και γερές βάσεις στη γαστρο-
νομική τοπική παράδοση, όπως η πολύχρωμη παλέτα με μικρά
ψάρια της Αδριατικής σε ευφάνταστες σος, τα umami νοστιμιάς
πράσινα φασολάκια με μικρά όστρακα και λάδι σύκου και το
εκπληκτικό ριζότο με κέδρο, νεφρό κουνελιού και νερό από
The finest gastronomic restaurants in central Venice
Very stylish and comfortable, the Michelin-starred Local (3303 Saliz-
zada dei Greci, tel. 041-24.11.128) is the most interesting casual fine-din-
ing restaurant in central Venice. Overlooking a canal, it features a red-
dish terrazzo floor and an open kitchen. The excellent Neapolitan chef
Salvatore Sodano reinterprets Venetian flavours using top-quality local
ingredients. His cuisine embraces a bistronomy approach, is executed
with precision and plays very successfully with surf ‘n’ turf dishes such
as pickled beef tongue with scallops. Other menu highlights include
delicious orzo with prawns, radicchio powder and XO sauce made with
lagoon shrimps, and a very refined spaghetti dish with sea urchin, hazel-
nut and black tea. Sommelier Manuel Trevisan has assembled an excel-
lent wine list with over 900 labels, 50 of which are available by the glass.
Glam, which deservedly holds two Michelin stars, is housed in an
elegant yet casual space within the boutique hotel Palazzo Venart (1961
Calle Tron, tel. 041-52.35.676). The restaurant has six tables and looks
out on a lovely courtyard. Its cuisine is curated by Enrico Bartolini, who
has overseen five restaurants awarded a combined total of nine Miche-
lin stars. Talented chef Donato Ascani creates balanced, multilayered
dishes with technical excellence and a solid grounding in the local culi-
nary tradition. Dishes include a colourful mix of small Adriatic fish with
imaginative sauces; delicious green beans served with small clams and
fig oil; and amazing risotto with juniper, rabbit kidney and puntarelle
(Italian chicory) juice. The service is exemplary, and sommelier Ottavio
Venditto’s pairings are spot on, drawing on a wine list that is focused
on Italy and France.
Superb traditional dining
Vini da Gigio (3628A Calle Stua Cannaregio, tel. 041-52.85.140), one of
blue magazine - 207
guide ● Venice
Το διάσημο Palazzo Ducale στην πλατεία Αγίου Μάρκου
/ The famous Doge’s Palace at Saint Mark’s Square
Μια γόνδολα πλέει στα ήρεμα νερά ενός
στενού καναλιού / A gondola glides on the
serene waters of a narrow canal.
puntarelle. Υποδειγματικό σέρβις, εύστοχο wine pairing από τον
σομελιέ Ottavio Venditto και λίστα κρασιών αφιερωμένη στους
ιταλικούς και γαλλικούς αμπελώνες. Δικαιωματικά βραβευμένο
με δύο αστέρια Michelin.
Τα σπουδαία παραδοσιακά τραπέζια
Από τις κορυφαίες τρατορίες στην πόλη, η Vini da Gigio (Calle
Stua Cannaregio 3628A, τηλ. 041-52.85.140), ένα μέρος που
αγαπούν ιδιαίτερα οι ντόπιοι. Βενετσιάνικη κουζίνα υψηλής
ποιότητας και σπιτικής φροντίδας, όπως το signature πιάτο
tagliolini alla granseola (ζυμαρικά με καβούρι σε σάλτσα ντομά-
τας), η tagliata di agnello (αρνίσιο φιλέτο σοτέ) και το καλκάνι
με αγκινάρες, και ένα από τα καλύτερα κελάρια στην πόλη με
πάνω από 500 ετικέτες. Τα κλασικά βενετσιάνικα πιάτα θα τα
βρείτε και στην Osteria al Cicheto (Calle de la Misericordia
367A, τηλ. 328-17.48.576). Στο μενού ξεχωρίζει η τριλογία
κλασικών cicchetti (βραστό χταπόδι, baccalà mantecato, sarde
in saor), το μοσχαρίσιο συκώτι με σύκα και τα σπιτικά ζυμαρικά
bigoli με ραγού πάπιας. Για θαλασσινή κουζίνα απαραίτητη η
κράτηση στο Corte Sconta (Calle del Pestrin 3886, τηλ. 041-
52.27.024), που απλώνεται σε μια κομψή σάλα με νοσταλγική
γοητεία και μια υπέροχη αυλή με κληματαριά. Το μενού αναδει-
κνύει με μια λοξή δημιουργική ματιά τον τοπικό γαστρονομικό
πλούτο – δοκιμάστε το πλατό με τα ορεκτικά με θαλασσινά
από τη λιμνοθάλασσα (ζαβογαρίδες, αβγά σουπιάς και baccalà
mantecato) και τις αχιβάδες με κύβους τζίντζερ και ζωμό από
208 - blue magazine
Το εστιατόριο Corte Sconta / The restaurant Corte Sconta
Venice’s leading trattorias (eateries that are less formal than restau-
rants) is especially popular among locals. It offers high-quality Venetian
cuisine and takes great care with dishes such as tagliolini alla granseola,
a signature pasta dish made with crab cooked in tomato sauce; tagliata
di agnello, or sautéed lamb fillet; and turbot with artichoke. It also has
one of the city’s best-stocked cellars, offering over 500 wines. Osteria
al Cicheto (367A Calle de la Misericordia, tel. 328-17.48.576) serves
classic Venetian dishes, including the three customary cicchetti side
dishes of boiled octopus, baccalà mantecato (dried cod with olive oil
and garlic), and sarde in saor (sardines in vinegar and onions). Other
highlights are the veal liver with figs, and the homemade bigoli pasta
with duck ragu. For seafood, book a table at Corte Sconta (3886 Calle
del Pestrin, tel. 041-52.27.024). It occupies an elegant dining space
with nostalgic charm and a lovely courtyard with an arbour. The menu
highlights the local culinary wealth with a touch of creativity. Try the
appetiser platter with seafood from the lagoon (prawns, cuttlefish eggs
and baccalà mantecato) or the clams with ginger cubes and white wine
broth. The wine list here is extensive, offering Italian and international
selections. Anice Stellato (3272 Fondamenta de la Sensa, tel. 041-
720.744) serves a more sophisticated version of Venetian cuisine in
a stylish minimalist retro space in the city’s marvellous Cannaregio
district. Its menu includes risotto with asparagus and gorgonzola as
well as fried sweetbreads with sour cherries. Antiche Carampane (1911
Rio Terà de le Carampane, tel. 041-52.40.165) has served immaculately
prepared local dishes since 1983 in an urban-style trattoria with artistic
flair. Its tagliolini pasta del doge with crab, and cuttlefish cooked in its
Γόνδολες με φόντο το νησάκι San Giorgio Maggiore
/ Gondolas with the islet of San Giorgio Maggiore in the background

Osteria Giorgione

ΙΤΆΛΌΪΆΠΩΝΙΚΉ ΤΡΆΤΌΡΙΆ
O σεφ Masahiro «Masa» Homma στο Osteria Giorgione
da Masa (Cannaregio 4582/A, τηλ. 041-52.21.725) έχει
δημιουργήσει ένα εκπληκτικό γαστρονομικό υβρίδιο
ιταλικής οστερίας και γιαπωνέζικης ιζακηγια σε έναν
χώρο με καθαρόαιμη βενετσιηνικη διακόσμηση, που
αποτελεί στέκι των ανθρώπων της εστίασης. Η τοπική
γαστρονομική παρηδοση σε συνδυασμό με ιαπωνικές
γεύσεις συνθέτουν ένα μενού που αντανακλη την κατα-
γωγή αλλη και την περιπληνηση του σεφ στις κουζίνες
μερικών εκ των καλύτερων εστιατορίων της Ιταλίας.
Από μια εκδοχή του sarde in saor με ραπανηκι daikon
και σηλτσα σόγιας (nambanzuke) μέχρι ένα αριστο-
τεχνικη μαγειρεμένο κρέας και πατητα (nikujaga) και
τα σπιτικής νοστιμιης χειροποίητα gyoza γεμιστη με
γαρίδες σχηρας. Λίστα με ήπιας φυσικής οινοποίησης
κρασιη, παλαιωμένα σηκε και γιαπωνέζικα ουίσκι.

AN ITALIAN-JAPANESE TRATTORIA
At Osteria Giorgione da Masa (4582/A Cannaregio,
tel. 041-52.21.725), chef Masahiro (Masa) Homma has
created an amazing culinary hybrid by fusing the down-
to-earth food and drink styles of Italian osterias and
Japanese izakayas. Local culinary traditions combined
with Japanese flavours make up a menu that reflects
Στην Osteria al Cicheto the chef’s origins and his tenures at some of Italy’s fin-
/ At Osteria al Cicheto est restaurants. Selections here include nanbanzuke,
a version of sarde in saor with daikon radish and soy
sauce; nikujaga, a masterfully cooked meat and pota-
toes dish; and delicious handmade gyozas stuffed with
grilled prawns. The drinks list offers natural wines, aged
saké and Japanese whiskies.

Το εστιατόριο Anice Stellato

/ The restaurant Anice Stellato

blue magazine - 209

guide ● Venice

λευκό κρασί. Εκτενής λίστα κρασιών από τον ιταλικό και διε-
θνή αμπελώνα. Μια πιο σοφιστικέ εκδοχή της βενετσιάνικης
κουζίνας προτείνει το Anice Stellato (Fondamenta de la Sensa
3272, τηλ. 041-720.744) σε έναν μίνιμαλ ρετρό χώρο υψηλής
αισθητικής στο Cannaregio. Το μενού περιλαμβάνει πιάτα όπως
το ριζότο με σπαράγγια και γκοργκοντζόλα και τα τηγανητά
γλυκάδια με βύσσινα. Το Antiche Carampane (Rio Terà de le
Carampane 1911, τηλ. 041-52.40.165) σερβίρει υποδειγματικά
μαγειρεμένα πιάτα της τοπικής κουζίνας από το 1983 σε ένα
σκηνικό αστικής τρατορίας με καλλιτεχνική ατμόσφαιρα. Κορυ-
φαίες στιγμές του μενού, τα tagliolini del doge (με καβούρι)
και η σουπιά στο μελάνι της με λευκή πολέντα. Λίστα κρασιών
που εστιάζει στον ιταλικό αμπελώνα. Πολύ νόστιμη η κουζίνα
του Bepi Antico 54 Da Loris (Salizada del Pistor 4550, τηλ.
041-52.85.031), με ιστορία από το 1963, που απλώνεται σε δύο
ρετρό αισθητικής αίθουσες και αποτελεί και στέκι των σεφ και
των ανθρώπων της εστίασης της πόλης. Φρέσκα ψάρια από την
αγορά του Ριάλτο και τοπικά προϊόντα συνθέτουν ένα εποχιακό
μενού, με χαρακτηριστικά πιάτα τις σουπιές με αγκινάρα και το
συκώτι αλά βενετσιάνα.

Για cicchetti και ombra στα bàcari

Bàcari αποκαλούν οι Βενετσιάνοι τα –συνήθως πολύ μικρά–
μπαρ που σερβίρουν cicchetti (τα βενετσιάνικα tapas) και ombra
(μικρό ποτήρι με κρασί) και έχουν πολυσυλλεκτική πελατεία,
από εργαζομένους της γειτονιάς μέχρι τουρίστες. Κοντά στην
αγορά του Rialto βρίσκεται μάλλον το καλύτερο bàcaro της
πόλης, το Bar All’Arco (San Polo 436), που προσφέρει εξαι-
ρετικά cicchetti (από baccalà mantecato και τηγανητές ελιές
μέχρι μικρά χταποδάκια και crostini με αντζούγια και γκοργκο-
ντζόλα) και αξιόλογα κρασιά σε έναν μικρό χώρο με την τυπική
ατμόσφαιρα των μπαρ του είδους και αποκλειστικά όρθιους
θαμώνες. Θρυλικό bàcaro και το Cantine del Vino già Schiavi
(Fondamenta Nani 992) στο Dorsoduro, με ράφια φορτωμένα με
κρασιά (που πωλούνται και για το σπίτι) και μια βιτρίνα γεμάτη
cicchetti που ανανεώνονται συχνά (σπεσιαλιτέ αυτό με τόνο,
κάππαρη, κονιάκ και σκόνη κακάο). Εξαιρετικά τα cicchetti
και στο Adriatico Mar (Calle Crosera Dorsoduro 3771), που ink with white polenta, are both top choices. The wine list is devoted to
διαθέτει μια όμορφη ξύλινη βεράντα πάνω στο κανάλι. Στο Italian wineries. The food is delicious at Bepi Antico 54 Da Loris (4550
μικρό εσωτερικό, τον τόνο δίνουν η κλασική μουσική από τα Salizada del Pistor, tel. 041-52.85.031), in operation since 1963. Spread
ηχεία και η γωνιά με ιστορικά βιβλία για τη Βενετία, ενώ στη over two retro-style dining spaces, it attracts the city’s chefs and other
λίστα πρωτοστατούν τα κρασιά ήπιας φυσικής οινοποίησης – με hospitality professionals. Fresh fish from the Rialto market and local
επιλογές και από τον ελληνικό αμπελώνα. Αξιόλογη επιλογή products are used in a seasonal menu; the cuttlefish with artichoke and
για κρασί και η Cantina Arnaldi (Salizada San Pantalon 35) the Venetian-style liver are two signature dishes.
στο Santa Croce, ένα ρουστίκ wine bar που πήρε το όνομά του
από το ιστορικό παλάτσο όπου στεγάζεται. Αρκετές επιλογές σε Cicchetti and wine at pint-sized bàcari bars
ήπιας φυσικής οινοποίησης κρασιά με 20 ετικέτες και σε ποτήρι, Bàcari, tiny bars serving cicchetti (Italian for “snacks”) and small glasses
cicchetti με προσεκτικά επιλεγμένες πρώτες ύλες (κεφτεδάκια, of wine, known as ombra in the local dialect, attract a wide range of
φοκάτσια με πανσέτα και κρεμμύδια borettane, πιατέλες με customers, from local workers to tourists. The city’s finest bàcaro, Bar
τυριά και αλλαντικά από μια μικρή οικογενειακή φάρμα κ.ά.) All’Arco (436 San Polo), close to the Rialto market, serves exceptional
και εκλεκτική τζαζ και σόουλ στα ηχεία. Στο Santa Croce και cicchetti, including baccalà mantecato, fried olives, baby octopus and
το wine bar Stappo (Santa Croce 2166, τηλ. 340-13.42.140) toasted bread with anchovies and gorgonzola, as well as quality wines,
απλωμένο σε επίπεδα και μια εξωτερική αυλή. Η κουζίνα δου- all in a pint-sized, standing-room-only space with the typical atmos-
λεύει με πρώτες ύλες βιώσιμης καλλιέργειας κυρίως από την phere of such establishments. Another legendary bàcaro, Cantine del
περιοχή και στο μενού πρωταγωνιστούν οι μεσογειακές γεύσεις Vino già Schiavi (992 Fondamenta Nani) in the Dorsoduro district, has
και τα σπιτικά ζυμαρικά, όπως οι παπαρδέλες με πάπια ραγού shelves loaded with bottled wines, which can also be purchased to take

210 - blue magazine

 H θέα προς το Grand Canal από τη γέφυρα
Ponte dell'Accademia / The Grand Canal as
seen from the Ponte dell'Accademia bridge.

Περίπατος στην άκρη της λιμνοθάλασσας στη Riva Ca' di Dio Στο εστιατόριο Antiche Carampane
/ A stroll by the lagoon at Riva Ca' di Dio / At the restaurant Antiche Carampane

b l u e m a g a z i n e - 2 11
guide ● Venice
Tο Bar All’Arco, ίσως το καλύτερο bàcaro της πόλης
/ Bar All’Arco, perhaps the best bàcaro, or wine bar, in town
και πεκορίνο από την Τοσκάνη. Εκτενής λίστα κρασιών με πάνω
από 400 ετικέτες ήπιας φυσικής οινοποίησης.
Αρκετά πιο νεανικά είναι τα bàcari της περιοχής του
Cannaregio, όπως το Vino Vero (Fondamenta Misericordia
2497), που πρωτοστατεί στο κίνημα των φυσικών κρασιών στην
Ιταλία από το 2014 και σήμερα διατηρεί και ένα αδελφό wine bar
στη Λισαβόνα. Μικρός χώρος ευρωπαϊκού ύφους με μοντέρνα
διακόσμηση, πολύ ιδιαίτερα cicchetti, όπως το μπαρμπούνι με
αβοκάντο και οι αντζούγιες με σέσκουλο, και περίπου 20 ετικέ-
τες σε ποτήρι από τον ιταλικό και διεθνή αμπελώνα. Λίγα μέτρα
μακριά, στο La Sete (Calle Larga 2555) επίσης πολύ καλή λίστα
με φυσικά κρασιά και γκράπα από μικρά αποστακτήρια. Μικρό
εσωτερικό με καταπληκτικό βενετσιάνικο μωσαϊκό, εμφανή
τούβλα και ένα ραμποτέ μπαρ με βιτρίνα γεμάτη με νόστιμα
cicchetti. Όταν ο καιρός είναι καλός, η δράση μεταφέρεται στα
τραπέζια, που απλώνονται σε ένα μικρό ήσυχο δρομάκι και κατά
μήκος του καναλιού. Στα ίδια μονοπάτια κινείται και το Bacaro
Risorto Cannaregio (Campo drio la Chiesa 4467). Τα κρασιά
είναι και εδώ φυσικής οινοποίησης και τα cicchetti εξαιρετικά
φροντισμένα – από κλασικές sardines al saor μέχρι κροκέτες
με μοσχάρι ή μπακαλιάρο.
Πρωινό στην πλατεία Αγίου Μάρκου
Από το 1775, όταν το ζευγάρι Giorgio και Naxina Quadri από
την Κέρκυρα αγόρασαν το καφέ Il Rimedio με όραμα να κάνουν
τον καφέ στο μπρίκι δημοφιλή στη Βενετία, το Grancaffè
Quadri (Piazza San Marco 121, τηλ. 041-52.22.105) έχει μακρά
ιστορία, με πλήθος επιφανών θαμώνων στο παλμαρέ του. Το
2011 αναβαθμίστηκε αισθητά χάρη στην άφιξη των αδελφών
Alajmo, αλλά και με την πρόσφατη ανακαίνιση από τον Γάλλο
σχεδιαστή Philippe Starck. Σερβίρει το πιο ενδιαφέρον γαστρο-
212 - blue maga zine
H βεράντα του bàcaro Adriatico Mar
/ The terrace of the bàcaro Adriatico Mar
home, and a window display filled with cicchetti, the speciality here is
prepared with tuna, capers, cognac and cocoa powder. The cicchetti
are also exceptional at Adriatico Mar (3771 Calle Crosera Dorsoduro),
which features a beautiful wooden terrace along a canal. Inside, the
combination of classical music playing over the speakers and a corner
with a collection of books on the history of Venice creates a unique
atmosphere. Naturals dominate the wine list. Another good place for
wine, Cantina Arnaldi (35 Salizada San Pantalon) in Santa Croce, is
a rustic wine bar that took its name from the historic mansion which
houses it. It offers a rich collection of natural wines, among them 20
labels served by the glass, and cicchetti prepared with carefully chosen
ingredients; selections include meat balls; focaccia with pancetta and
borettane onions; and platters with cheese and charcuterie produced
on a small family-run farm. Good jazz and soul music plays over the
speakers. Also in Santa Croce, the wine bar Stappo (2166 Santa Croce,
tel. 340-13.42.140), which is spread over various levels and a yard, relies
on sustainably grown, mainly regional produce. The menu features Med-
iterranean flavours and homemade pasta, such as the pappardelle with
duck ragu and Tuscan pecorino, and the extensive wine list has over
400 naturals.
The bàcari in the Cannaregio district attract a younger crowd. Popu-
lar spots here include Vino Vero (2497 Fondamenta Misericordia), at the
forefront of Italy’s natural wine movement since 2014. This bar, which
has launched a sister wine bar in Lisbon, is small and boasts old-world
finesse with modern décor. Its special cicchetti include red mullet with
avocado as well as anchovies with chard. Roughly 20 wines, Italian and
imported, are served by the glass. Just metres away, La Sete (2555
Calle Larga) is another spot offering a fine collection of natural wines as
well as grappa produced in small distilleries. Its small interior features
amazing Venetian terrazzo, exposed brickwork, an ebony oak bar and a
display filled with delicious cicchetti. Weather permitting, the spot also

Στο wine bar Stappo / At the wine bar Stappo
O Luca Fullin, συνιδιοκτήτης της
οικογενειακής πανσιόν Hotel Pensione
Wildner και επικεφαλής του εστιατορίου
της / Luca Fullin, co-owner of the family
pension Hotel Pensione Wildner and head
of its restaurant
Στο θρυλικό bàcaro Cantine del Vino
gia Schiavi / At the legendary bàcaro
Cantine del Vino gia Schiavi
ΤΌ ΣΥΜΠΆΝ ΜΙΆΣ ΙΣΤΌΡΙΚΉΣ ΠΆΝΣΙΌΝ
Μια ανησα από την πλατεία του Αγίου Μηρ-
κου, πηνω στον παραλιακό δρόμο Riva degli
Schiavoni, η οικογενειακή πανσιόν Hotel
Pensione Wildner (τηλ. 041-52.27.463) στεγη-
ζεται σε ένα ιστορικό κτίριο του 17oυ αιώνα
– εδώ έγραψε το μυθιστόρημα «To Πορτρέτο
Μιας Κυρίας» ο Χένρι Τζέιμς. Η ανακαίνιση
έχει σεβαστεί απόλυτα τον αρχιτεκτονικό
χαρακτήρα, αλλη και την ατμόσφαιρα του
χώρου, ενώ μυθική είναι η θέα από τα δωμη-
τια που βρίσκονται στην πρόσοψη. Το τρέχει η
οικογένεια Fullin, με τον Luca Fullin (από τους
πρωτοπόρους των φυσικών κρασιών στην Ιτα-
λία) στα ηνία του εστιατορίου. Με όραμα την
αναβίωση της κουζίνας των κλασικών ποιοτι-
κών τρατοριών, βηζει αστραφτερές πρώτες
ύλες στην κουζίνα του και έχει στήσει ένα
μενού με ραφιναρισμένα βενετσιηνικα πιητα
μαγειρεμένα με σπιτική φροντίδα. Baccalà
mantecato (παστός μπακαλιηρος χτυπημένος
με ληδι και σκόρδο) με ραπανηκι και μηραθο
σερβιρισμένο με λευκή πολέντα, λιγκουίνι
με ωμές ντόπιες ζαβογαρίδες και μπισκ από
τα κεφηλια τους και τα ανημεικτα τηγανητη
ψαρηκια (frittura mista), που έρχονται τηγα-
νισμένα στην εντέλεια. Μία από τις πιο ενδια-
φέρουσες οινικές λίστες της πόλης.
A HISTORIC GUESTHOUSE
Situated close to St. Mark’s Square on the Riva
degli Schiavoni, the Hotel Pensione Wildner
(tel. 041-52.27.463), a family-run guesthouse,
occupies the historic 17th-century building
where Henry James wrote his novel “The
Portrait of a Lady.” The premises have been
refurbished with great respect to the origi-
nal architecture and overall atmosphere. The
views from the front rooms are fabulous. The
guesthouse is run by the Fullin family, with Luca
Fullin, one of Italy’s natural wine pioneers, in
charge of the restaurant. Hoping to help revive
the cuisine of classic quality trattorias, Fullin
uses fresh ingredients to create a menu of
refined Venetian dishes cooked with great care.
Dishes include baccalà mantecato served with
radish, fennel and white polenta; linguine with
raw local prawns and prawn-flavoured bisque;
and frittura mista, or assorted fried small fish,
cooked to perfection. It also offers one of the
city’s most interesting wine lists.
blue magazine - 213
guide ● Venice

Το bàcaro La Sete / The bàcaro La Sete

Η βεράντα του bàcaro Vino Vero

/ The terrace of the bàcaro Vino Vero

νομικό brunch στην πόλη (επιμελημένο από τον βραβευμένο με has tables spread out in a quiet little alley and along a canal. Bàcaro
τρία αστέρια Michelin σεφ Massimiliano Alajmo για τη δουλειά Risorto Cannaregio (4467 Campo drio la Chiesa) follows a similar
του στο Le Calandre). Παραγγείλτε το cichetatta maxima, ένα philosophy. It has natural wines and the meticulously prepared cicchetti
tasting menu δύο ατόμων με αριστουργηματικά λεπτοδουλε- includes sarde in saor as well as beef or cod croquettes.
μένα cicchetti σαν amuse-bouche κορυφαίου γαστρονομικού
εστιατορίου. Breakfast on St. Mark’s Square
Ever since 1775, when Giorgio and Naxina Quadri from Corfu bought the
Τα μπαρ που ξεχωρίζουν Il Rimedio café with the aim of popularising ibrik coffee (prepared in a
Προσβάσιμο από το πλάι της κεντρικής εισόδου του ξενοδο- small, long-handled pot) in Venice, Grancaffè Quadri (121 Piazza San
χείου Il Palazzo Experimental είναι το Experimental Cocktail Marco, tel. 041-52.22.105), as the café was renamed, has been attracting
Club Venice (Fondamenta Zattere Al Ponte Lungo 1411). Μικρό prominent patrons. Significantly upgraded following its takeover by the
και φιλόξενο, με ατμοσφαιρικό φωτισμό, συνδυάζει την παιχνι- Alajmo brothers in 2011 and recent refurbishment by French designer
διάρικη χρωματική παλέτα των ταινιών του Ουές Άντερσον με Philippe Starck, it serves the city’s most interesting gastronomic brunch,
μια σχεδιαστική διαχρονική κομψότητα εμπνευσμένη από τις supervised by chef Massimiliano Alajmo of three-Michelin-star Le Calan-
βενετσιάνικες εκκλησίες. Εποχιακή λίστα με καλά εκτελεσμένα dre. For a grand treat, order the maxima cicchettata, a tasting menu
γαστρονομικά κοκτέιλ, όπως το Upside Down με βενετσιάνικο
τζιν, βερμούτ και λικέρ αγκινάρας, που σερβίρονται και στον
κήπο του ξενοδοχείου με θέα στο μικρό κανάλι Ognissanti.
Με θέα στο Μεγάλο Κανάλι, το μπαρ του ξενοδοχείου Aman
Venice (Calle Tiepolo 1364) υποδέχεται τους επισκέπτες στον
δεύτερο όροφο ενός πανέμορφου palazzo του 16ου αιώνα, σε
ένα εκλεπτυσμένο και πολυτελές σαλόνι με την εντυπωσιακή
νωπογραφία του Cesare Rotta, κόκκινες μεταξωτές ταπετσα-
ρίες στους τοίχους και ένα εντυπωσιακό σκούρο ξύλινο μπαρ.
Καλοφτιαγμένη λίστα αλκοολούχων ποτών από τον bartender
Antonio Ferrara, που περιλαμβάνει τη μεγαλύτερη επιλογή τζιν
στη Βενετία αλλά και signature κοκτέιλ, όπως το Lustful με
ιαπωνικό τζιν, βερμούτ και βρώσιμο φύλλο χρυσού 24Κ. Ισορ-
ροπώντας μεταξύ κοκτέιλ μπαρ και μποέμ συνοικιακού μπαρ,
το Il Mercante (Fondamenta Frari 2564) στεγάζεται σε ένα
ανακαινισμένο διώροφο, αλλοτινή στέγη του ιστορικού Caffe
dei Frari. Διατηρεί τον αρχικό σχεδιασμό και τους ιστορικούς
πίνακες του κομψού καφέ του 1870, με τα τραπέζια να απλώ-
νονται και έξω στην πλατεία με θέα στην εκκλησία Basilica dei
Frari. Εξαιρετικό το, αφιερωμένο στη Βενετία, Fumera με Select
aperitivo, τζιν, σπιτικό γλυκό βερμούτ και ξηρό βερμούτ εμπο-
τισμένο με καπνιστό μαύρο τσάι. Mόλις μερικά μέτρα μακριά
από την πλατεία Αγίου Μάρκου, το Ai Do Leoni (Piazza San
Marco 355) ανακαινίστηκε πρόσφατα και μεταμορφώθηκε από
ένα τυπικό καφέ-μπαρ σε ένα ποιοτικό all-day καφέ και κοκτέιλ
Bàcaro Risorto Cannaregio
μπαρ. Διατηρώντας τη χαλαρή ατμόσφαιρα ενός συνοικιακού

214 - blue maga zine

 Η Βασιλική του Αγίου Μάρκου (1094) και η
ομώνυμη πλατεία είναι από τα πιο δημοφιλή
τουριστικά αξιοθέατα στον κόσμο. / Saint
Mark’s Basilica (1094) and Saint Mark’s
Square are among the most popular tourist
attractions in the world.

blue magazine - 215

guide ● Venice
Το Palazzo Ducale όπως φαίνεται από το
καμπαναριό του Αγίου Μάρκου / Palazzo
Ducale, as seen from St Mark’s Campanile
μπαρ, παρά την τουριστική τοποθεσία, σερβίρει cicchetti και
πολύ φροντισμένα κοκτέιλ, όπως το negroni με σπιτικό blend
από bitters και βερμούτ και λικέρ με νότες καπνού.
Στα δημιουργικά ατελιέ
Το περίφημο φυσητό γυαλί Murano, διαμορφωμένο και φινι-
ρισμένο στο χέρι, μετατρέπεται χάρη στο ιδιαίτερο σχεδια-
στικό στιλ των αδελφών Elena και Margherita Micheluzzi στο
Micheluzzi Glass (Rio di San Trovaso, Dorsoduro τηλ. 041-
52.82.190), σε μια συλλογή από μοντέρνα βάζα και γυάλινα
επιτραπέζια σκεύη. Κόρες του Ενετού καλλιτέχνη γυαλιού
Massimo Micheluzzi, σχεδιάζουν μοναδικά κομμάτια με ζωντα-
νές πολύπλευρες επιφάνειες και ιριδίζουσες γυαλάδες σε ένα
γοητευτικό παιχνίδι φωτός και υφών, που αντλεί έμπνευση από
τα φώτα της Βενετίας και τους χρωματισμούς των καναλιών.
Στο ατελιέ μεταξοτυπίας Fallani Venezia (Cannaregio 5001/A,
τηλ. 335-58.51.689), ο Gianpaolo Fallani αποδίδει με εξαιρετική
χρωματική πιστότητα έργα σπουδαίων καλλιτεχνών αλλά και
Το μπαρ Il Mercante
/ The bar Il Mercante
216 - blue magazine
Birraria La Corte
Ή ΚΆΛΥΤΕΡΉ ΠΙΤΣΆΡΙΆ ΤΉΣ ΠΌΛΉΣ
Η Birraria La Corte (Campo San Polo 2168, τηλ. 041-27.50.570)
απλώνεται σε έναν δαιδαλώδη χώρο με βιομηχανικη στοιχεία από
το παρελθόν του κτιρίου ως ζυθοποιία αλλη και σε μια αυλή με θέα
την περαντζηδα της δεύτερης μεγαλύτερης πλατείας της Βενε-
τίας. Εξαιρετικη καλοφτιαγμένες ναπολιτηνικου στιλ πίτσες, όπως η
Barena με ντοματηκια San Marzano, τόνο, κόκκινο κρεμμύδι Καλα-
βρίας, σαλικόρνια και βιολογικό μαϊντανό από το νησί Sant’Erasmo
και η Bucintoro με μοτσαρέλα, κανθαρέλλες, μορταδέλα από μαύρο
χοίρο και εκλεκτό τυρί puzzone di Moena. Βαρελίσιες μπίρες και
δροσιστικη spritz.
THE CITY’S BEST PIZZA SHOP
Birraria La Corte (2168 Campo San Polo, tel. 041-27.50.570) is spread
over a maze-like complex that retains industrial elements from the
building’s previous function as a brewery. It also has a courtyard
overlooking the promenade of Venice’s second-largest square. It
serves exceptionally well prepared Neapolitan-style pizzas such as
the Barena, topped with San Marzano cherry tomatoes, tuna, Cal-
abrian red onion, glasswort and organic parsley from the island of
Sant’Erasmo; and the Bucintoro, prepared with mozzarella, chante-
relle mushrooms, black pig mortadella and top-quality puzzone di
Moena cheese. It also serves draught beer and refreshing spritzes.
for two, with masterful, intricately worked cicchetti reaching the lofty
standards of amuse-bouche, or bite-sized culinary delights, served at
leading gastronomic restaurants.
Standout bars
Experimental Cocktail Club Venice (1411 Fondamenta Zattere Al Ponte
Lungo) is accessed from a side door of the hotel Il Palazzo Experimental.
Small, hospitable and atmospherically lit, the bar combines a range
of playful colours that are reminiscent of filmmaker Wes Anderson’s
unique visuals with a timeless style inspired by Venetian churches. It
offers a seasonal list of well-prepared gastronomic cocktails such as
Upside Down, made with Venetian gin, vermouth and artichoke liqueur.
The cocktails may also be enjoyed in the hotel garden with views of the
small Ognissanti Canal. The bar at the hotel Aman Venice (1364 Calle
Tiepolo), offering views of the Grand Canal from the second floor of a
beautiful 16th-century mansion, welcomes guests in a sophisticated and
luxurious space with a stunning fresco by Cesare Rotta, red silk wallpa-
per and an impressive dark wooden bar. Bartender Antonio Ferrara’s
fine list of alcoholic beverages includes Venice’s widest range of gin,
as well as signature cocktails such as the Lustful, made with Japanese
gin, vermouth and 24K edible gold leaf. Something between a cocktail
bar and a bohemian neighbourhood hangout, Il Mercante (2564 Fon-
Το Grancaffè Quadri στην πλατεία Αγίου Μάρκου Το μπαρ του ξενοδοχείου Aman Venice
/ Grancaffè Quadri in Saint Mark’s Square / The bar of the hotel Aman Venice

Οι γόνδολες, ένα από τα σύμβολα της πόλης, χρησιμοποιούνται στη Βενετία από τον 11ο αιώνα.
/ Gondolas, one of the symbols of the city, have been used in Venice since the 11th century.

Το κεντρικό περίπτερο της Μπιενάλε Βενετίας Κοκτέιλ στο Experimental Cocktail Club
/ The central pavilion of Venice Biennale Venice / A cocktail at the Experimental
Cocktail Club Venice

b l u e m a g a z i n e - 217
guide ● Venice
σύγχρονων φωτογράφων, εικονογράφων, street artists και
γραφιστών, συνδυάζοντας σύγχρονες αλλά και παραδοσια-
κές τεχνικές που κληρονόμησε από τον πατέρα του Fiorenzo.
Διοργανώνει επίσης δημιουργικά εργαστήρια που μυούν τους
επισκεπτες στα μυστικά της μεταξοτυπίας. Για χειροποίητα
υφάσματα, στο ιστορικό (από το 1875) υφαντήριο Tessitura
Luigi Bevilacqua (Campo Santa Maria del Giglio 2520,
τηλ. 041-24.10.662). Φημίζεται για το πολυτελές βελούδο
soprarizzo, ένα παραδοσιακό βενετσιάνικο ύφασμα που υφαί-
νουν σε αργαλειούς του 18ου αιώνα, με τις δημιουργίες τους
να συμπληρώνουν υπέροχα μπροκάρ, damask, μετάξια και
σατέν υφάσματα, ταπετσαρίες και τσάντες. Κατόπιν ραντεβού
μπορείτε να δείτε τους εξειδικευμένους τεχνίτες να υφαίνουν
στους αργαλειούς-αντίκες, σε μια ξενάγηση που καταλήγει
Το μουσείο τέχνης Punta della Dogana στην έξοδο του Grand Canal
/ The art museum Punta della Dogana at the mouth of the Grand Canal
218 - blue magazine
damenta Frari) is housed in a renovated two-storey building that
previously hosted the historic Caffe dei Frari. It has preserved the
original design and historic paintings of the stylish old café, which
was established in 1870. Tables are also spread outside on a square
offering views of the Basilica dei Frari. The bar’s Fumera cocktail,
dedicated to Venice, is made with Select aperitivo, gin, homemade
sweet vermouth, and dry vermouth soaked in smoked black tea. Just
metres away from St. Mark’s Square, Ai Do Leoni (355 Piazza San
Marco) was recently renovated and transformed from a typical café-
bar into a quality all-day café and cocktail bar. It maintains a relaxed
neighbourhood-bar atmosphere, despite being on the tourism trail,
and serves cicchetti and carefully mixed cocktails such as negroni
with a homemade blend of bitters and vermouth, as well as discreetly
smoked liqueurs.
στον εκθεσιακό χώρο δίπλα στο Μεγάλο Κανάλι.
Στο Il Forcolaio Matto (Ramo dell’Oca, Cannaregio
4231, τηλ. 041-87.78.823), ο –νεότερος από τους τέσσερις
εναπομείναντες εξειδικευμένους τεχνίτες της πόλης– Piero
Dri αναβιώνει την παραδοσιακή βενετσιάνικη τέχνη της κατα-
σκευής κουπιών για γόνδολες και αγωνιστικά κωπηλατικά
σκάφη. Κάθε κουπί που δημιουργεί είναι μοναδικό, διαφο-
ρετικό από τα άλλα σε βάρος και ευλυγισία, δουλεύοντας τα
ξύλα στο χέρι με παραδοσιακά πριόνια χειρός και μαχαίρια.
Συνεχίζοντας μια οικογενειακή παράδοση τεσσάρων
γενεών, η Martina και ο αδελφός της Sergio Vidal διατηρούν
στο νησί Burano το Martina Vidal (Via San Mauro 309,
Burano, τηλ. 041-735.523), ένα ατελιέ αφιερωμένο στην
τέχνη της βενετσιάνικης δαντέλας. Το ατελιέ στεγάζεται στο
Creative studios
Elena and Margherita Micheluzzi, daughters of Venetian glass artist
Massimo Micheluzzi, use the renowned Murano handmade blown
glassware technique to create modern vases and glass tableware at
Micheluzzi Glass (Rio di San Trovaso, Dorsoduro, tel. 041-52.82.190).
The sisters design unique pieces boasting vibrant, faceted surfaces
and iridescent sheen with a charming interplay of light and textures
inspired by the shades and colours of Venice. At the silkscreen print-
ing studio Fallani Venezia (5001/A Cannaregio, tel. 335-58.51.689),
Gianpaolo Fallani renders, with exceptional colour fidelity, works of
great artists as well as contemporary photographers, illustrators,
street artists and graphic designers, combining modern techniques
with traditional methods passed on to him by his father, Fiorenzo
Fallani. He also organises workshops introducing attendees to the
blue magazine - 219
guide ● Venice

Δημιουργίες από φυσητό γυαλί από τις αδελφές Elena και Margherita
Micheluzzi, στο Micheluzzi Glass / Blown glass creations by sisters Elena
and Margherita Micheluzzi at Micheluzzi Glass

Ο Massimo Boldrin κατασκευάζει, μαζί με τον αδελφό του,

Sergio, παραδοσιακές μάσκες στο Bottega Dei Mascareri.
/ Massimo Boldrin, pictured here, and his brother Sergio
make traditional masks at Bottega Dei Mascareri.

πανέμορφο τριώροφο Palazzo dei Pittori και φιλοξενεί έναν
εκθεσιακό χώρο με τις σύγχρονες δημιουργίες της Martina Vidal
από δαντέλα λεπτοκεντημένη με βελόνα –από τραπεζομάντιλα,
πετσέτες και σεντόνια μέχρι μαντίλια, βεντάλιες και νυφικά
πέπλα– και ένα μικρό μουσείο με μια εξαιρετική συλλογή από
δαντέλες κειμήλια.
Χειροποίητες βενετσιάνικες μάσκες με υψηλή αισθητική και
τεχνική αρτιότητα θα βρείτε στο La Bottega Dei Mascareri,
τόσο στο εργαστήριο-κατάστημα (San Polo 80, τηλ. 041-
52.23.857), που λειτουργεί από το 1984 κοντά στη γέφυρα του
Ριάλτο, όσο και στο νεότερο ατελιέ στην παρακείμενη Calle
H Basilica di Santa Maria e San Donato
στο Murano / The Basilica di Santa
Maria e San Donato on Murano
secrets of screen printing. For handmade fabrics, head to the historic
textile mill Tessitura Luigi Bevilacqua (2520 Campo Santa Maria
del Giglio, tel. 041-24.10.662). Established in 1875, it’s famous for its
luxurious soprarizzo velvet, a traditional Venetian fabric woven on
18th-century looms. The mill’s creations are also used for wonderful
brocade, damask, silks and satin fabrics, upholstery and handbags.
Upon arrangement, visitors can see the mill’s skilled craftsmen work
on the antique looms as part of a guided tour that ends in its exhibition
space next to the Grand Canal.
At Il Forcolaio Matto (4231 Ramo dell’Oca, Cannaregio, tel. 041-
87.78.823), Piero Dri, the youngest of the city’s four remaining oar
craftsmen, keeps alive the traditional Venetian art of crafting oars
for gondolas and racing shells. All his oars are totally unique in terms
of weight and flexibility. He works his wood by hand, using traditional
handsaws and knives.
Continuing a family tradition going back four generations, Martina
Vidal and her brother Sergio Vidal maintain Martina Vidal (309 Via
San Mauro, Burano, tel. 041-735.523), a studio dedicated to the art of
Venetian lace-making on the island of Burano. Housed in the beautiful,
three-storey Palazzo dei Pittori, the studio hosts an exhibition space
with contemporary creations in needle-embroidered lace – from table-
cloths, towels and sheets to handkerchiefs, fans and bridal veils – and
a small museum with an excellent collection of lace heirlooms. Stylish
handmade Venetian masks, works of of technical excellence, may be
found at La Bottega Dei Mascareri’s two locations, a studio-shop (80
San Polo, tel. 041-52.23.857) near the Rialto Bridge, in business since
1984, and at its newer studio in Calle dei Saoneri. The venture’s Ser-

220 - blue magazine


χειροποίητα ψηφιδωτά στο Artefact Mosaic. / Alessandra Di Gennaro and
Romuald Mesdagh create handmade mosaics at Artefact Mosaic.
O Piero Dri κατασκευάζει κουπιά για γόνδολες.
/ Piero Dri makes oars for gondolas.
dei Saoneri. Κατασκευασμένες από παπιέ μασέ, οι μάσκες που
δημιουργεί ο Sergio Boldrin αντλούν έμπνευση από τυπικούς
χαρακτήρες της Κομέντια Ντελ Άρτε και μεσαιωνικές ή φαντα-
στικές φιγούρες (γελωτοποιούς, ξωτικά, κ.λπ). Δημιουργίες τους
εμφανίζονται στο διάσημο Καρναβάλι της Βενετίας, σε πολυά-
ριθμες εκθέσεις στην Ιταλία και στο εξωτερικό, αλλά και στην
ταινία «Eyes Wide Shut» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.
Η Alessandra Di Gennaro και ο Romuald Mesdagh, απόφοι-
τοι της μοναδικής σχολής στο είδος, της Scuola Mosaicisti del
Friuli, παρουσιάζουν στο Artefact Mosaic (Castello 6477/a,
τηλ. 041-87.78.342) εντυπωσιακές δημιουργίες από χειροποί-
ητα ψηφιδωτά. Η χρήση ψηφίδων από γυαλί Murano, που επι-
λέγονται απευθείας από τους φούρνους της Βενετίας, μαρμάρου
και μιας βεντάλιας διαφορετικών υλικών, σε συνδυασμό με τη
δημιουργικότητα και την τεχνογνωσία του νεαρού ζευγαριού,
γεννούν μοναδικά κομμάτια, που κυμαίνονται από κλασικού
ύφους δημιουργίες έως στιλιζαρισμένα έργα μοντέρνας αισθη-
τικής και από πορτρέτα μέχρι ψηφιδωτά μεγάλης κλίμακας και
πανέμορφα μωσαϊκά.
Η αυστριακής καταγωγής υποδηματοποιός Gabriele
Gmeiner δημιουργεί χειροποίητα ανδρικά και γυναικεία
παπούτσια κατά παραγγελία, αληθινά έργα τέχνης. Με πρό-
τερη εργασιακή εμπειρία σε διεθνείς οίκους, όπως ο Hermès,
αποφάσισε να ανοίξει το δικό της εργαστήριο (Campiello del Sol
951, San Polo) στη Βενετία το 2002, όπου δουλεύει με φυσικά
χρωματισμένα και βιώσιμα ευρωπαϊκά δέρματα από βιομηχα-
νίες τροφίμων, που προμηθεύεται από ένα τοπικό βυρσοδεψείο.
Η Alessandra Di Gennaro και ο Romuald Mesdagh δημιουργούν
Στο ιστορικό υφαντήριο Tessitura
Luigi Bevilacqua / At the historic
textile mill Tessitura Luigi Bevilacqua
gio Boldrin creates papier-mache masks inspired by classic commedia
dell’arte characters as well as medieval or imaginary figures, such
as jesters and elves. His masks have appeared in the famous Venice
Carnival and at numerous exhibitions in Italy and abroad, and they
were featured in Stanley Kubrick’s film “Eyes Wide Shut” as well. Ales-
sandra Di Gennaro and Romuald Mesdagh, graduates of the mosaic
school Scuola Mosaicisti del Friuli, the only one of its kind, present
impressive handmade mosaics at Artefact Mosaic (6477/A Castello,
tel. 041-87.78.342).
Using marble, Murano glass mosaic tiles from local kilns, and a wide
gamut of other materials, the duo draw on their creativity and expertise
to create unique pieces ranging from classic-style creations and stylish
modern works to portraits and large-scale works. Shoemaker Gabri-
ele Gmeiner, originally from Austria, creates handmade men’s and
women’s shoes on demand. They are true works of art. After working
for international design houses such as Hermés, she decided to open
her own workshop (951 Campiello del Sol, San Polo) in Venice in 2002.
She uses naturally coloured, sustainably produced European leathers
supplied by a local tannery. Each pair of shoes made at Campiello del
Sol requires days of work; the workshop produces less than one hun-
dred pairs of shoes a year. The old Venetian goldsmithing tradition is
alive at Oreficeria Dogale (4318 Castello, Ponte Canonica), a small
goldsmith and jewellery shop behind the Bridge of Sighs. The shop
has remained unchanged since 1969. Its collections include handmade
jewellery such as rings, brooches, earrings and cufflinks, made of gold,
silver and semi-precious stones and all unique pieces of unparalleled
elegance bearing characteristic Venetian motifs.
blue magazine - 221
guide ● Venice

Το Museo del Vetro διαθέτει τη μεγαλύτερη

συλλογή αντικειμένων από γυαλί Murano στον
κόσμο. / The Museo del Vetro has the largest H υποδηματοποιός Gabriele Gmeiner
collection of Murano glass in the world. / Shoemaker Gabriele Gmeiner

Παραδοσιακά σπίτια με χρωματιστές

προσόψεις στο Burano / Traditional houses
with colorful facades in Burano

222 - blue magazine

 ΠΕΡΙΒΆΛΛΌΝΤΙΚΉ FINE DINING ΚΌΥΖΙΝΆ
Σε ένα από τα πιο ρομαντικη σημεία της λιμνο-
θηλασσας, στην καρδιη ενός υπέροχου αμπε-
λώνα στο νησί Mazzorbo, είναι χωροθετημένο
το βραβευμένο με αστέρι Michelin εστιατό-
ριο Venissa (Fondamenta Santa Caterina 3,
Mazzorbo, τηλ. 041-52.72.281). Η κουζίνα των
σεφ Chiara Pavan και Francesco Brutto υπε-
ρασπίζεται μια νέα γαστρονομία με βαθιη ειλι-
κρινή, ακτιβιστική, περιβαλλοντική συνείδηση.
Μιληει για την παγκόσμια κλιματική κρίση
παίρνοντας πρόσφατα μια γενναία απόφαση
τόσο να αφαιρέσουν το κρέας από το μενού
όσο και να χρησιμοποιούν ως επί το πλείστον
τα ψηρια και θαλησσια είδη-εισβολείς (μπλε
καβούρι, λεοντόψαρο, το μαληκιο Rapana
Venosa κ.η.) από την περιοχή της Αδριατικής,
δίνοντας έναν πρακτικό τρόπο για να επέλ-
θει μια κηποια ισορροπία στο τοπικό οικοσύ-
στημα (μέσω της ευρείας κατανηλωσής τους).
Ταυτόχρονα δουλεύουν σοβαρη και μεθοδικη
σε βιώσιμες πρακτικές – καλλιεργούν τα λαχα-
νικη στον κήπο τους με μηδαμινή παρέμβαση,
χρησιμοποιούν τα αυτοφυή φυτη και βότανα
και χρησιμοποιούν όλα τα μέρη τους σε διηφο-
ρες παρασκευές, προσεγγίζοντας τη μηδενική
σπατηλη. Το παλιό κεληρι του οινοποιείου έχει
μεταμορφωθεί σε μια ατμοσφαιρική, μίνιμαλ
σκανδιναβικής αισθητικής, ευρύχωρη σηλα, με
πολύ ενδιαφέρουσα την πρόσφατη προσθήκη
των γλυπτών από πλαστικη απορρίμματα που
συλλέγει από τις παραλίες της λιμνοθηλασσας
του τοπικού καλλιτέχνη Massimo Marchiori.
Τα πιητα του Venissa είναι εποχιακη και διαρ-
κώς εναλλασσόμενα, έχουν πρώτη ύλη που
λημπει, πολύπλοκες παρασκευές, που όμως
δεν φλυαρούν στο πιητο, και γευστικη layers
που εντυπωσιηζουν. Οινική λίστα κρασιών
αποκλειστικη με ετικέτες ήπιας οινοποίησης
από όλο τον κόσμο, η οποία περιλαμβηνει και
αρκετη διαμηντια της κατηγορίας. Ένα από τα
πιο ενδιαφέροντα εστιατόρια αυτή τη στιγμή
στον κόσμο.
H Chiara Pavan και o Francesco Brutto,
σεφ του Venissa / Chiara Pavan and
Francesco Brutto, chefs at Venissa
Στην πίσω πλευρη του εστιατορίου, σε
ξεχωριστό κτίσμα που απλώνεται και σε αυλή
δίπλα στον αμπελώνα, είναι χωροθετημένη η
Osteria Contemporanea, μια casual εκδοχή του
Venissa με πιητα βασισμένα σε παραδοσιακές
βενετσιηνικες συνταγές, όπως οι σαρδέλες με
κόκκινο κρεμμύδι και ρεντουξιόν βατόμουρου,
η καπνιστή παλαμίδα με μανιτηρια σχηρας
και τα σπαγκέτι με μπλε καβούρι. Η καλύτερη
osteria της Βενετίας. Το εστιατόριο παρέχει και
υπηρεσία μεταφορης με ιδιωτικό σκηφος, με
παραλαβή από την πλατεία του Αγίου Μηρκου
ή το Altino (πέντε λεπτη από το αεροδρόμιο),
ενώ για όσους επιθυμούν μια ολιστική εμπει-
ρία αξίζει να διανυκτερεύσουν σε κηποιο από
τα πέντε κομψη δωμητια του μπουτίκ ξενώνα
Venissa Wine Resort.
FINE-DINING AND ECO-FRIENDLY CUISINE
Michelin-starred Venissa (3 Fondamenta Santa
Caterina, Mazzorbo, tel. 041-52.72.281) is sit-
uated in one of the Venetian Lagoon’s most
charming locations, at the heart of a superb
vineyard on the island of Mazzorbo. Chefs
Chiara Pavan and Francesco Brutto champion
a new gastronomy of in-depth environmental
awareness. Addressing the climate crisis, the
duo bravely decided to remove meat from the
menu and instead primarily use invasive fish and
marine species such as blue crab, lionfish and
veined rapa whelk, helping to restore the bal-
ance of the local ecosystem by popularising the
consumption of these unwanted interlopers.
At the same time, the pair is serious about sus-
tainable practices and grows their vegetables
in their own garden with minimal intervention,
cultivating native plants and herbs and follow-
ing a strict zero-waste policy. The winery’s old
cellar is now a large and atmospheric dining
space done in minimalist Scandinavian style.
The sculptures created by local artist Massimo
Marchiori out of plastic debris from the lagoon’s
shoreline are an interesting recent addition.
Venissa’s seasonal menu is prepared with ultra-
fresh ingredients that are handled with respect
in order to produce complex dishes with lay-
ered flavours. The wine list, exclusively made
up of naturals from all over the world, features
a number of true gems. All of this makes Venissa
one of the world’s most interesting restaurants.
Osteria Contemporanea, a casual version
of Venissa, is situated behind the restaurant
in a separate building that spreads into a yard
next to the vineyard. This eatery’s dishes are
based on traditional Venetian recipes such
as sardines with red onions and a raspberry
reduction; smoked Atlantic bonito with grilled
mushrooms; and spaghetti with blue crab. It's
the best osteria in Venice. The restaurant offers
transport by private boat from St. Mark’s Square
or Altino, a five-minute drive from the airport.
Patrons seeking to add to their experience can
stay overnight in one of the five stylish rooms
of the Venissa Wine Resort’s boutique guest-
house.

Κάθε ζευγάρι απαιτεί δουλειά αρκετών ημερών, γι’ αυτό και στο
εργαστήριο κατασκευάζονται λιγότερα από 100 ζευγάρια ετη-
σίως. Την αρχαία βενετσιάνικη χρυσοχοϊκή παράδοση κρατάει
ζωντανή το Oreficeria Dogale (Castello 4318, Ponte Canonica),
ένα μικρό χρυσοχοείο και κοσμηματοπωλείο, απαράλλαχτο σε
όψη από το 1969, πίσω από τη Γέφυρα των Στεναγμών. Οι συλ-
λογές τους περιλαμβάνουν χειροποίητα κοσμήματα από χρυσό,
ασήμι και ημιπολύτιμους λίθους (δαχτυλίδια, καρφίτσες, σκου-
λαρίκια, μανικετόκουμπα κ.ά.), όλα μοναδικά κομμάτια απαρά-
μιλλης κομψότητας με τυπικά βενετσιάνικα μοτίβα.
Περιήγηση στα μικρά νησιά της λιμνοθάλασσας
Η Βενετία είναι διάσπαρτη σε δεκάδες μικρά νησάκια της
μοναδικής αυτής λιμνοθάλασσας. Απαραίτητη η επίσκεψη στο
Murano, μικρογραφία της Βενετίας, με γραφικά σοκάκια και
κανάλια, όπου θα συναντήσετε πολυάριθμα εργαστήρια φυση-
τού γυαλιού καθώς και το Museo del Vetro (Fondamenta Marco
Giustinian 8), με πάνω από 4.000 γυάλινα αντικείμενα, που
χρονολογούνται από την αρχαία Αίγυπτο μέχρι και σήμερα. Ιδι-
αίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η εκκλησία Basilica di Santa
A tour of the lagoon’s small islands
Venice is scattered over dozens of small islands. No one should miss
Murano, a microcosm of Venice with picturesque alleys and canals,
and home to numerous glassblowing workshops and the Museo del
Vetro (8 Fondamenta Marco Giustinian), with over 4,000 glass exhibits
dating from Ancient Egypt to the present. The 7th-century Basilica di
Santa Maria e San Donato, featuring an amazing, two-million-piece
mosaic floor, the 16th-century Basilica di Santa Maria degli Angeli,
with amazing frescoes and sculptures made of Carrara marble, and
the 13th-century Chiesa di San Pietro Martire, boasting paintings by
the Renaissance masters Tintoretto and Paolo Veronese, are all very
interesting. It is also worth visiting Isola Di San Michele, a peaceful
island next to Murano that has hosted Venice’s cemetery since 1837. This
graveyard, recently expanded by internationally renowned architect
David Chipperfield, is the burial place for generations of Venetians and
prominent international personalities, including composer Igor Stravin-
sky and poet Ezra Pound. Burano, at the northern end of the lagoon,
has wonderful little brightly coloured houses; the colours help fisher-
men locate their homes when it’s foggy. The leaning bell tower of the
16th-century Chiesa di San Martino Vescovo is a Burano landmark. The

blue magazine - 223

guide ● Venice

Η εντυπωσιακή εκκλησία San Giorgio

Maggiore στο ομώνυμο νησάκι
/ The impressive Church of San Giorgio
Maggiore on the islet of the same name

Maria e San Donato (7ος αιώνας) με το φανταστικό μωσαϊκό

δάπεδο από δύο εκατομμύρια γυάλινες ψηφίδες, η Basilica di
Santa Maria degli Angeli (16ος αιώνας) με εκπληκτικές τοι-
χογραφίες και γλυπτά από μάρμαρο Carrara και η Chiesa di
San Pietro Martire (13ος αιώνας) με πίνακες ζωγραφικής των
δασκάλων της Αναγέννησης Τιντορέτο και Πάολο Βερονέζε.
Αξίζει μια επίσκεψη και ακριβώς δίπλα, στο γαλήνιο Isola
Di San Michele, όπου φιλοξενείται το κοιμητήριο της Βενε-
τίας από το 1837. Με πρόσφατη επέκταση από τον διεθνούς
φήμης αρχιτέκτονα David Chipperfield και έντονο μνημειακό
χαρακτήρα, αποτελεί τόπο ταφής για γενεές Βενετών αλλά και
επιφανών διεθνών προσωπικοτήτων, όπως ο συνθέτης Ιγκόρ
Στραβίνσκι και ο ποιητής Έζρα Πάουντ. Στη βόρεια πλευρά της
λιμνοθάλασσας βρίσκεται το Burano, με τα υπέροχα χαμηλά
χρωματιστά σπίτια, που βοηθούν τους ψαράδες να εντοπίζουν
τα σπίτια τους μέσα στην πυκνή ομίχλη, και σήμα κατατε-
θέν τον κεκλιμένο Πύργο, το καμπαναριό της Chiesa di San
Martino Vescovo (16ος αιώνας). Το νησί είναι επίσης γνωστό
για την παράδοση στις περίτεχνες χειροποίητες δαντέλες, την
ιστορία της οποίας αφηγείται το Museo del Merletto (Piazza
Baldassarre Galuppi 187) με μια πλούσια συλλογή εκθεμάτων Η εκκλησία Basilica di Santa Maria Assunta
που ξεκινά από τον 16ο αιώνα, ενώ για αγορές αναζητήστε τα στο νησάκι Torcello / The Basilica di Santa
Maria Assunta on the islet of Torcello
καταστήματα Martina Vidal (Via San Mauro 309). Στάση στη

224 - blue magazine

 Η Γέφυρα του Ριάλτο (1591), από τα πιο
πολυφωτογραφημένα αξιοθέατα της πόλης
/ The Rialto Bridge (1591), one of the most
photographed sights in the city
θρυλική τρατορία Al Gatto Nero (Via Giudecca 88, τηλ. 041-
730.120) για risotto di gò (ριζότο που φτιάχνεται με τοn ζωμό
γοβιών), ενώ περίφημα είναι και τα βουτυράτα μπισκότα bussola
του ζαχαροπλαστείου Carmelina Palmisano (Via Baldassarre
Galuppi 355). Μια μικρή πεζογέφυρα συνδέει το Burano με
το νησάκι Mazzorbo, εκεί όπου, περιτριγυρισμένος από ένα
τείχος του 16ου αιώνα, βρίσκεται ο επισκέψιμος αμπελώνας
Venissa και το ομώνυμο εστιατόριο. Αξίζει να περπατήσετε
μέχρι την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης, στο καμπαναριό
της οποίας κρύβεται η παλαιότερη καμπάνα στη λιμνοθάλασσα
(1318 μ.Χ.).
Από εκεί, προσεγγίσιμο με το βαπορέτο σε πέντε λεπτά,
είναι το νησάκι Torcello με πλούσια ιστορία, σημαντικά αξι-
οθέατα και μόλις 20 μόνιμους κατοίκους. Μην παραλείψετε
την επίσκεψη στην εκκλησία Basilica di Santa Maria Assunta
(7ος αιώνας), έναν από τους ωραιότερους ναούς της Ευρώπης
με υπέροχα ψηφιδωτά του 12ου και του 13ου αιώνα, προτού
κατευθυνθείτε στο θρυλικό ξενοδοχείο/εστιατόριο Locanda
Cipriani (Piazza Santa Fosca 29, τηλ. 041-730.150). Γνωστό
ως το μέρος όπου ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ έγραψε το μυθιστόρημά
«Μέσα απ’ το ποτάμι και στα δένδρα», το φθινόπωρο του 1948.
Διαθέτει υπέροχους κήπους για τους θερμούς μήνες και μια
φιλόξενη σάλα με τζάκι για τον χειμώνα.
island is also known for its traditional handmade lace, whose history is
presented at the Museo del Merletto (187 Piazza Baldassarre Galuppi),
home to a rich collection of elaborate items, some dating back to the
16th century. Those interested in buying handmade lace should look for
the Martina Vidal shop (309 Via San Mauro). The legendary trattoria
Al Gatto Nero (88 Via Giudecca, tel. 041-730.120) serves tasty risotto
di gò, made with goby fish broth. The butter-rich bussola biscuits at the
pâtisserie Carmelina Palmisano (355 Via Baldassarre Galuppi) are
also definitely worth trying. A small footbridge connects Burano with
the islet of Mazzorbo, home to the Venissa vineyard, surrounded by a
16th-century wall, and the restaurant of the same name. The vineyard
is open to the public. The Church of St. Catherine, whose bell tower
features the lagoon’s oldest bell, dates back to 1318. From there, the
islet of Torcello, reached by vaporetto (water bus) in just five minutes,
offers a rich history and important sights. Only 20 permanent residents
live on the islet. Don’t forget to visit the 7th-century Basilica di Santa
Maria Assunta, one of Europe’s most impressive churches with superb
mosaics from the 12th and 13th centuries, before heading to the iconic
Locanda Cipriani hotel and restaurant (29 Piazza Santa Fosca, tel. 041-
730.150). Renowned as the location where Ernest Hemingway wrote his
novel “Across the River and into the Trees” in the autumn of 1948, the
establishment offers fabulous gardens, ideal during warmer weather,
and a cosy dining space with a fireplace in the winter.
blue magazine - 225
guide ● Tbilisi

Άποψη της Παλιάς Πόλης και του φρουρίου Narikala (4ος αιώνας) / A view of the Old Town and the 4th-century Narikala Fortress

ΤΟ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟ
ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΤΙΦΛΙ∆ΑΣ
Με βαθιά γαστρονομική κουλτούρα και αρχαία παράδοση στην οινοποιία,
η Γεωργία είναι ένας από τους πιο ανερχόμενους προορισμούς στον πλανήτη
και η πανέμορφη πρωτεύουσά της το επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

TBILISI’S
GASTRONOMIC MIRACLE
With a deeply rooted culinary culture and a history in winemaking that stretches
back to ancient times, Georgia is emerging as one of the world’s top gastronomic
destinations, and its beautiful capital is at the focus of this interest.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΩΤΗ ΒΑΛΛΑΤΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ / BY FOTIS VALLATOS, PHOTOS: DIONYSIS KOURIS

226 - blue magazine

 Η Γέφυρα της Ειρήνης (2010), πάνω από
τον ποταμό Κούρα, είναι από τα νεότερα
σύμβολα της πόλης. / The Bridge of Peace
(2010),which spans the Kura River, is one of
the newest symbols of the city.

blue magazine - 227

guide ● Tbilisi

Στο εστιατόριο Dukani

Racha / At the restaurant
Dukani Racha

Ο κεκλιμένος Πύργος του Ρολογιού (2010), τμήμα του

θεάτρου Rezo Gabriadze / The leaning Clock Tower
Στο εστιατόριο Sasadilo / At the restaurant Sasadilo (2010), part of the Rezo Gabriadze Theatre

O John Wurdeman στο Vino Underground

Ο ΖΩΓΡΆΦΟΣ, ΟΙΝΟΠΟΙΟΣ, ΕΣΤΙΆΤΟΡΆΣ
/ John Wurdeman at Vino Underground
O John Wurdeman, σημαίνουσα προσωπικότητα της γαστρονομικής σκηνής της Γεωρ-
γίας, έχει κομβικό ρόλο στην προώθηση των γεωργιανών φυσικών κρασιών σε όλο τον
κόσμο. Γεννημένος στη Σάντα Φε των ΗΠΑ, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της
Μόσχας και εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Γεωργία το 1996, ενώ το 2007 ίδρυσε με τον
Gela Patalishvili το οινοποιείο Pheasant’s Tears στο Kakheti. Το 2010, άνοιξε (μαζί με
πέντε συνεταίρους) το Vino Underground, το πρώτο wine bar αποκλειστικά με φυσικά
κρασιά στην Τιφλίδα, ενώ είναι ανάμεσα στους ιδρυτές του συλλόγου Natural Wine
Association της Γεωργίας και από τους διοργανωτές της ετήσιας έκθεσης φυσικών
κρασιών Zero Compromise. Το 2013, άνοιξε με τον Luarsab Togonidze το Azarpesha
(από το οποίο έχει αποχωρήσει) και το 2016 το Poliphonia. Διαθέτει επιπλέον το
πανέμορφο ράντσο Lost Ridge έξω από την πόλη Sighnaghi, όπου στεγάζονται ξενο-
δοχείο, φάρμα και ζυθοποιία όπου παρασκευάζεται η δική του μπίρα. Επίσης έχει
στήσει και το ταξιδιωτικό γραφείο Living Roots (travellivingroots.com), που διοργα-
νώνει εξατομικευμένες γαστρονομικές, οινικές, πολιτιστικές και ιστορικές βιωματικές
περιηγήσεις σε όλη τη χώρα, οι οποίες περιλαμβάνουν από επισκέψεις σε Μνημεία
Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO μέχρι μαγειρική με νοικοκυρές σε χωριά,
τροφοσυλλογή στα δάση και γευσιγνωσία κρασιών παρουσία των οινοποιών.

A PAINTER-VINTNER-RESTAURATEUR
John Wurdeman, a major presence on the Georgian culinary scene, has been instru-
mental in efforts to promote the country’s natural wines globally. Born in Santa Fe
in the United States, he studied fine arts in Moscow and moved to Georgia in 1996,
where in 2007 he and Gela Patalishvili established the Pheasant’s Tears winery in
Kakheti, in the country’s east. In 2010, he (and five partners) branched out with Vino
Underground, the first wine bar in Tbilisi dedicated to naturals. He is also among
the founder of Georgia’s Natural Wine Association and the organisers of the annual
Zero Compromise natural wine fair. He expanded his activities further in 2013,
opening the restaurant Azarpesha with Luarsab Togonidze (he later left the project)
and again in 2016 with the eatery Poliphonia. There’s also his gorgeous ranch, Lost
Ridge, outside the town of Sighnaghi. It hosts a hotel, a farm, and a brewery where
he makes his own brand of beer. His travel company, Living Roots (travellivingroots.
com), organises tailor-made food, wine, cultural and historical experiences all over
the country, including everything from visits to UNESCO World Heritage sites to
cooking with village housewives, foraging in forests, and wine tasting under the
guidance of the winemakers themselves.

228 - blue magazine


Πριν από μερικά χρόνια, ο διάσημος Δανός σεφ Ρενέ Ρετζέπι
είχε δηλώσει ότι «η Γεωργία έχει μία από τις τελευταίες σπου-
δαίες ανεξερεύνητες γαστρονομικές κουλτούρες στην Ευρώπη».
Τώρα, με την επιδραστική συμβουλευτική εταιρεία φιλοξενίας
AF&CO να ανακηρύσσει τη γεωργιανή κουζίνα «κουζίνα της
χρονιάς» το 2019, τα γεωργιανά κρασιά να βρίσκουν περίοπτη
θέση στις λίστες των σημαντικότερων εστιατορίων του κόσμου
και τους φούρνους με χατσαπούρι να ανοίγουν στις μεγάλες
μητροπόλεις από την Ιαπωνία μέχρι την Αμερική, η Γεωργία
είναι πια ένας από τους πιο ανερχόμενους γαστρονομικούς προ-
ορισμούς στον πλανήτη. Μια περιοχή η οποία από την εποχή
του Δρόμου του Μεταξιού αποτελούσε σημαντικό σύνδεσμο
μεταξύ Ανατολής και Δύσης, κάτι που αντικατοπτρίζεται και
στην κουζίνα της – ένα συναρπαστικό κράμα γεωργιανής, τουρ-
κικής, αρμενικής, αραβικής, περσικής και ρωσικής κουζίνας.
Παραδοσιακή κουζίνα
Στον δρόμο για το αεροδρόμιο, σχεδόν στα όρια της πόλης, βρί-
σκεται το Kakhelebi (Kakheti Hwy 2, Lilo, τηλ. 322-943.300),
η καλύτερη παραδοσιακή ταβέρνα της πόλης, με φιλοσοφία
farm-to-table και κουζίνα της επαρχίας Kakheti της ανατολικής
Γεωργίας. Ο ιδιοκτήτης και μάγειρας Chichiko Goletiani εμπνέ-
εται από τον τόπο όπου μεγάλωσε, για να στήσει ένα μενού
βασισμένο στην ποιότητα και την εποχικότητα των πρώτων
υλών, με κρέατα και οπωροκηπευτικά παραγωγής του. Σε μια
φροντισμένη ρουστίκ σάλα με κεραμικά, αντίκες και φιάλες
κρασιού, θα δοκιμάσετε ψωμί από αλεύρι που αλέθουν οι ίδιοι,
κατσίκι με ντομάτα, σκόρδο και φρέσκο κόλιανδρο και εξαιρε-
Περπατώντας στην Παλιά Πόλη / Walking in the Old Town
Just a few years ago, the renowned Danish chef Rene Redzepi stated that
Georgia has “one of the last great undiscovered food cultures of Europe.”
With the influential hospitality firm AF&CO then declaring Georgian food
to be “cuisine of the year” in 2019, the country’s wines occupying lofty
positions on the lists of some of the world’s greatest restaurants, and
khachapuri bakeries opening in major cities from Japan to the United
States, Georgia has earned a reputation as one of the world’s top emerg-
ing culinary destinations. That the country has served as an important
connection between East and West since the days of the Silk Road is
reflected in its multifaceted cuisine – a fascinating blend of Georgian,
Turkish, Armenian, Arabic, Persian and Russian culinary influences.
Traditional cuisine
On the road to the airport on the outskirts of the city, Kakhelebi (Kak-
heti Hwy 2, Lilo, tel. 322-943.300) is arguably the best traditional res-
taurant in town; its farm-to-table approach relies on ingredients from
Georgia’s eastern Kakheti region. Owner and cook Chichiko Goletiani
takes inspiration from the place where he grew up to create a menu
based on the quality and seasonality of his ingredients, using meat and
vegetables from his own farm. In a rustic setting decorated with pottery,
antiques and bottles of wine, you can enjoy bread made of flour they
mill themselves; goat with tomato sauce, garlic and fresh coriander; and
wonderfully juicy kebab, all while sipping wine or chacha, the classic
Georgian grape pomace brandy, from the family winery. You can also
pick up products such as nuts and honey produced by the family from
the small on-site shop.
Dukani Racha (Lermontov 6/20, tel. 577-797.976) is one of the last
traditional restaurants in the city centre, a no-frills basement without
blue magazine - 229
guide ● Tbilisi
τικά ζουμερό κεμπάπ. Καλή λίστα με κρασιά και chacha από το
οικογενειακό οινοποιείο και ένα πωλητήριο εντός του χώρου
με τα προϊόντα που παράγουν (ξηρούς καρπούς, μέλι κ.ά.).
Το Dukani Racha (Lermontov 6/20, τηλ. 577-797.976)
είναι μία από τις τελευταίες παλαιάς κοπής ταβέρνες του
κέντρου. Ημιυπόγειο, με λιτή διακόσμηση και απουσία μουσι-
κής. Θα δοκιμάσετε badrijani (φέτες τηγανητής μελιτζάνας με
σκορδάτη πάστα καρυδιού) και το abkhazura, ένα πιάτο προ-
ερχόμενο από τη Μαύρη Θάλασσα με κιμά και ρόδι τυλιγμένο
σε μπόλια και μαγειρέμενο στη γάστρα. Επίσης στο Mapshalia
(Davit Aghmashenebeli 137, τηλ. 555-634.411) θα δοκιμά-
σετε μια αυθεντική εκδοχή της μεγκρελίτικης κουζίνας, όπως
αποκαλείται η κουζίνα από την επαρχία Samegrelo, με πιάτα
όπως το elarji (χοντρό αλεύρι καλαμποκιού, καλαμποκάλευρο
και τυρί sulguni) και το kuchmachi, που φτιάχνεται με χοι-
ρινά εντόσθια. Στην εργατική συνοικία Didube, το Sasadilo
(Akaki Tsereteli 114, τηλ. 322-351.511) άνοιξε το 1995 στους
χώρους του εργοστασίου εμφιάλωσης της Coca-Cola, προσφέ-
ροντας έκτοτε ρουστίκ, χορταστικά πιάτα σε μια μεγάλη, καλτ
αισθητικής αίθουσα, με πολύχρωμα μωσαϊκά και τις ρεκλάμες
του δημοφιλούς αναψυκτικού να κυριαρχούν. Από την ανοι-
χτή κουζίνα βγαίνουν από ζουμερά κεμπάπ μέχρι εξαιρετικό
chakapuli (μοσχάρι ή αρνί, εστραγκόν και άγρια κορόμηλα).
Λίγα τετράγωνα μακριά από εκεί βρίσκεται και το Kasumlo
Dukhan (Davit Gamrekeli 17, τηλ. 558-130.554), ένα αυθε-
ντικό κεμπάπ εστιατόριο με σπεσιαλιτέ το shish kebab (αρνίσιο
και μοσχαρίσιο κρέας, κόκκινη και μαύρη πιπεριά και κρεμ-
μύδι), που έρχεται εξαιρετικά ψημένο και ζουμερό.
Νέα γεωργιανή κουζίνα
Μια διαρκώς αναπτυσσόμενη κατηγορία εστιατορίων που
πατούν με στέρεες βάσεις στη γεωργιανή γαστρονομική
παράδοση, αλλά ταυτόχρονα την εμπλουτίζουν με σύγχρονες
τεχνικές και ενδιαφέρουσες ιδέες. Ακριβώς απέναντι από τον
ιστορικό ναό Anchiskhati Basilica στην Παλιά Πόλη βρίσκεται
το OtsY (Ioane Shavteli 20, τηλ. 500-502.020), στεγασμένο
σε μια κομψή διώροφη σάλα και μια ειδυλλιακή αυλή ενός
ιστορικού κτιρίου. Το μενού του σεφ Giorgi Ninua κινείται
στο πλαίσιο της γεωργιανής κουζίνας με μια σύγχρονη ματιά,
περιλαμβάνοντας πιάτα όπως το μαριναρισμένο χοιρινό σε σος
ajika με πατάτες και tkemali (σος κορόμηλου) και το φιλέτο ντό-
πιας πέστροφας με σπαράγγια και ιδανικά ισορροπημένη λεμο-
νάτη σάλτσα βουτύρου. Λίστα κρασιών επικεντρωμένη στον
τοπικό αμπελώνα και κοκτέιλ με τοπικό χαρακτήρα, όπως το
ChaCha Sour, με βάση το κλασικό γεωργιανό ποτό chacha. Στο
Barbarestan (Davit Aghmashenebeli 132, τηλ. 551-121.176),
ο σεφ David Narimanishvill εμπνέεται από τις συνταγές του
βιβλίου μαγειρικής Sruli Samzareulo του 1874 (γραμμένο από
την πρώτη Γεωργιανή φεμινίστρια Barbare Corcadze) για να
κεντήσει μια casual fine γεωργιανή κουζίνα. Στεγάζεται σε μια
μπαρόκ σάλα με αντίκες, χαλιά, βιβλία και βάζα με φρέσκα
λουλούδια, που απλώνεται και στο υπόγειο, σε μια μεγάλη
αίθουσα με ροτόντες και κελάρι κρασιών, όπου φιλοξενούνται
και μερικά σπάνια διαμαντάκια από την προσωπική συλλογή
των ιδιοκτητών. Θα δοκιμάσετε πιάτα όπως το tutmaji (σπιτικά
ζυμαρικά με σκόρδο, εστραγκόν, λάδι μυρωδικών και κρέμα
230 - blue magazine
music, where you can try things such as badrijani (slices of fried auber-
gine wrapped around a garlicky walnut paste) and abkhazura (a Black
Sea dish made with minced meat and pomegranate wrapped in caul
fat and cooked in a clay pot). Mapshalia (Davit Aghmashenebeli 137,
tel. 555-634.411) specialises in authentic Mingrelian cuisine – which is
how the food of the western Samegrelo region is known – with dishes
such as elarji (cornmeal and sulguni cheese) and kuchmachi, made with
pig’s entrails. Located in the working-class neighbourhood of Didube,
Sasadilo (Akaki Tsereteli 114, tel. 322-351.511), which opened in 1995 in a
Coca-Cola bottling plant, serves hearty rustic fare in a really cool space,
decorated with colourful mosaics and old ads for the popular soft drink.
The open kitchen produces everything from juicy kebabs to delicious
chakapuli (beef or lamb with tarragon and wild cherry plums). Just a few
blocks away, Kasumlo Dukhan (Davit Gamrekeli 17, tel. 558-130.554)
is an authentic kebab restaurant specialising in shish kebab (lamb or
beef with red and black pepper and onion), which comes beautifully
cooked and juicy.
New Georgian cuisine
Tbilisi has been seeing a growing number of restaurants that remain
firmly rooted in Georgia’s culinary traditions but are jazzing it up with
modern techniques and interesting new ideas. Located in a historic
building right across from the Anchiskhati Basilica in the Old Town,
OtsY (Ioane Shavteli 20, tel. 500-502.020) has an elegant, two-storey
dining room and an idyllic courtyard. Chef Giorgi Ninua presents a fresh
take on Georgian cuisine; his elegant dishes include pork marinated in
a spicy ajika sauce with potatoes and tkemali plum sauce, and the filet
of local trout with asparagus and a lemony butter sauce. The wine list
is focused on local labels and the cocktails also have a local twist, such
as the ChaCha Sour made with chacha. At Barbarestan (Davit Agh-
mashenebeli 132, tel. 551-121.176), chef Davit Narimanishvili is inspired
by the recipes in the cookbook “Sruli Samzareulo,” written in 1874 by
Georgia’s first prominent feminist, Barbare Corcadze. His casual yet
sophisticated interpretation of her cuisine finds a perfect setting in the
baroque dining room filled with antiques, carpets, books, and vases
of fresh flowers. The dining area extends into the basement, where
there’s another big room with banquettes and a wine cellar with some
gems from the owners’ collection. Try the tutmaji (handmade pasta
with garlic, tarragon, herb-infused oil and matsoni yoghurt cream) and
Στο εστιατόριο OtsY
/ At the restaurant OtsY
Στο εστιατόριο Alubali / At the restaurant Alubali Πεζόδρομος στη λεωφόρο Davit
Aghmashenebeli / The pedestrianised
section of Davit Aghmashenebeli Avenue

Ο τρούλος του καθεδρικού ναού Sioni (13ος

αιώνας) με φόντο το φρούριο Narikala
/ The dome of the 13th-century Sioni Cathedral
with the Narikala Fortress in the background

41° Art of Drinks

Στο εστιατόριο
ΚΟΚΤΕΙΛ ΜΕ ΓΕΩΡΓΙΆΝΆ ΥΛΙΚΆ
Barbarestan
/ At the restaurant Το 41° Art of Drinks (Galaktion Tabidze 19) είναι ένα μικρό υπόγειο μπαρ με ατμόσφαιρα speakeasy, που
Barbarestan δουλεύει σε μεγάλο βαθμό με τοπικά ποτά, όπως το δημοφιλές γεωργιανό απόσταγμα chacha, και τοπικά
προϊόντα (π.χ. γιαούρτι matsoni, tkemali, ντόπιο μέλι κ.ά.). Ο έμπειρος bartender και ιδιοκτήτης Roman
Milostivi αναρτά κάθε νέο μενού του χειρογράφως στο ίδιο σημειωματάριο, δίνοντας την ευκαιρία στους
επισκέπτες να ανατρέξουν στο ιστορικό των κοκτέιλ του. Θα δοκιμάσετε εξαιρετικά καλοφτιαγμένα και
ισορροπημένα κοκτέιλ, όπως το Bagrationi –η δική τους εκδοχή negroni, με chacha, Campari και γλυκό
βερμούτ– και το Gamlet, μια παραλλαγή του Gimlet με τζιν και cordial από tkemali.

COCKTAILS WITH A GEORGIAN TWIST

A small basement bar with a speakeasy vibe, 41° Art of Drinks (Galaktion Tabidze 19) works extensively with
local spirits such as the ever-popular chacha as well as other local products, including matsoni yoghurt, tke-
mali (plum sauce) and honey. The experienced bartender and owner Roman Milostivi has a notebook where
he writes down every new menu so that visitors can trace the history of his cocktails. His creations are well
executed and balanced, and include drinks such as the Negroni-inspired Bagrationi, made with chacha and
Campari sweet Vermouth, and the Gamlet, a variation on the Gimlet, made with gin and a tkemali cordial.

blue magazine - 231

guide ● Tbilisi

Χαρακτηριστική εικόνα στην Παλιά Πόλη

/ A typical view of the Old Town

Ο κήπος του εστιατορίου Ninia’s Garden

/ The courtyard of the restaurant Ninia’s Garden

Στο εστιατόριο Veris Duqani

/ At the restaurant Veris Duqani

Ο Luarsab Το εστιατόριο Keto and Kote

Togonidze, / The restaurant Keto and Kote
συνιδιοκτήτης
του εστιατορίου
Azarpesha / Luarsab
Togonidze, co-owner
of the restaurant
Azarpesha

Το εστιατόριο Shavi Lomi

/ The restaurant Shavi Lomi

232 - blue magazine

γιαουρτιού matsoni), ενώ μεγάλη στιγμή του μενού είναι το αρνί
σιγομαγειρεμένο με γάλα και μαριναρισμένο λάχανο σε γλυκιά
κόκκινη πιπεριά με sulguni. Σε μια «κρυφή» ολάνθιστη αυλή με
μπαμπού, ίριδες και πασχαλιές, το Alubali (Giorgi Akhvlediani
6, τηλ. 599-362.749) αναβιώνει τη νοστιμιά των ξεχασμένων
παραδοσιακών συνταγών των γιαγιάδων. Μικρό μενού, βασι-
σμένο κυρίως σε τοπικά προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας,
με πιάτα που διατρέχουν κάθε επαρχία της Γεωργίας, όπως το
χαρακτηριστικό kupati (χωριάτικο λουκάνικο από εντόσθια χοι-
ρινού κρέατος, πλούσια καρυκευμένο με πάπρικα και σκόρδο),
το chakapuli (αρνί, εστραγκόν και κορόμηλα) και το Megrelian
ghomi με μοσχάρι, ρόδι και πολέντα. Στο ισόγειο ενός ανα-
καινισμένου ξύλινου σπιτιού με ηλικία άνω των 100 ετών και
όμορφο κήπο με απίθανη θέα στην πόλη, το Keto and Kote
(Davit Toradze, Lane 3, τηλ. 555-530.126) διαθέτει μια υπέρ-
κομψη ψηλοτάβανη σάλα που συνδυάζει ρουστίκ και μοντέρνα
στοιχεία. Το μενού του σεφ, ιδιοκτήτη και ζωγράφου Ramaz
Gerniashvili προτείνει μια ελαφρώς δημιουργική εκδοχή της
γεωργιανής κουζίνας. Ξεκίνημα με ποικιλία pkhali, συνέχεια με
εξαιρετικό χατσαπούρι (στιλ Ιμερέτι, μόνο με τυρί) και ντολμά-
δες με υπέροχο, κρουστό αμπελόφυλλο συνοδεία στραγγιστής
σάλτσας matsoni, και κλείσιμο με μια καταπληκτική κερασό-
πιτα. Στο εστιατόριο Azarphesha (Pavle Ingorokva 2, τηλ. 598-
462.389), του λαογράφου και συγγραφέα Luarsab Togonidze,
ένας μικρόκοσμος ετερόκλητων αντικειμένων (μπουκάλια,
δεκάδες καδράκια, κεραμικά σκεύη, παλιά βιβλία κ.ά.) δημι-
ουργεί μια ατμόσφαιρα που ισορροπεί ανάμεσα σε γκαλερί και
μεταμοντέρνα ταβέρνα. Ανάμεσα στα πιάτα του μενού ξεχω-
ρίζουν το κοτόπουλο σε σος adjika με σούπα καρυδιού και
πολέντα, οι ντολμάδες με ρεβίθια, πλιγούρι, εστραγκόν και σος
ταχινιού, καθώς και το ajapsandali με μελιτζάνα και μπλε τυρί.
Κάθε Παρασκευή live με πιάνο και τραγούδι. Στο Veris Duqani
(Vasil Petriashvili 23, 595-024.340), η γνωστή σεφ και τηλεπα-
ρουσιάστρια Keti Bakradze δουλεύει πάνω σε μια κουζίνα με
μοντέρνες εκδοχές κλασικών γεωργιανών πιάτων, παίζοντας
με τις παιδικές αναμνήσεις και τα συναισθήματα. Στο ισόγειο,
που μοιάζει με κελάρι κρασιών, τον τόνο δίνει μια οθόνη που
Ο δημοσιογράφος
γαστρονομίας και
μουσικός Paul Rimple
/ The food journalist and
musician Paul Rimple
the star of the menu, the milk-braised lamb with cabbage marinated
in a sweet red pepper with sulguni. In a minimal, elegant hall and in a
“secret” courtyard with bamboo, irises and lilac plants, Alubali (Giorgi
Akhvlediani 6, tel. 599-362.749) is all about bringing back the flavours
of recipes that are mostly forgotten, save by a few grandmothers. Based
chiefly on local organic products, the small menu shows influences from
every part of the country: from the kupati (country sausage made of pork
offal and lavishly seasoned with paprika and garlic) and the chakapuli (a
meat stew) to the Megrelian ghomi with beef, pomegranate and polenta.
Located on the ground floor of a refurbished, 100-year-old wooden
house with a beautiful garden and stunning city views, Keto and Kote
(Davit Toradze, Lane 3, tel. 555-530.126) has a super-elegant, lofty dining
room that blends rustic and modern elements. The menu, created by the
chef, owner and painter Ramaz Gerniashvili, presents a creative take
on Georgian cuisine. Start with a selection of pkhali spreads, followed
by the excellent khachapuri (filled only with cheese, as is traditional in
the Imereti region) and then the stuffed vine leaves with a rich matsoni
sauce, and wrap things up with the incredible cherry pie. Owned by
folklorist and writer Luarsab Togonidze, Azarphesha (Pavle Ingorokva
2, tel. 598-462.389) is a collage of disparate elements, such as decorative
bottles and picture frames, ceramic vessels and old books, creating an
ambience somewhere between an art gallery and a postmodern restau-
rant. Menu standouts include the chicken in an ajika sauce with a walnut
and polenta soup; the cabbage rolls with chickpeas, bulgur and tarragon
with a tahini sauce; and the ajapsandali with aubergine and blue cheese.
There’s live piano music and singing every Friday. At Veris Duqani (Vasil
Petriashvili 23, tel. 595-024.340), famous chef and TV presenter Keti
Bakradze draws on childhood memories as she creates modern versions
of classic Georgian dishes. The tone in the wine cellar-style ground floor
area is set by a screen showing excerpts from old Georgian movies,
while the atmosphere in the upstairs area is more classic. The pkhali is
beautifully textured, the kharcho soup is richly endowed with elarji (beef
cheeks with cheese) and the khinkali is a refined version of the typical
dumpling, while the wines come from small-scale Georgian producers.
Also excellent is Shavi Lomi (Zurab Kvlividze 28, tel. 322-960.956), in a
house decorated with vintage Soviet-era furniture and objects picked up
at bazaars and antique shops; it also has a magical garden with walnut
O ΞΕΝΆΓΟΣ
Πρώην αρθρογράφος των Moscow Times, τακτικός συνεργάτης των
Deutsche Welle και BBC, ο Αμερικανός Paul Rimple εργάζεται ως ανεξάρ-
τητος δημοσιογράφος με έδρα την Τιφλίδα από το 2002. Με εξειδικευμένη
γνώση και μακροχρόνια εμπειρία, μεταγγίζει την ουσία της γαστρονομικής
κουλτούρας της Γεωργίας μέσα από ξεναγήσεις στις αγορές της πόλης (όπως
η αγορά Dezerter Bazaar) και σε αυθεντικά τοπικά εστιατόρια, οι οποίες
περιλαμβάνουν γευσιγνωσία γεωργιανών εδεσμάτων και φυσικών κρασιών,
ενώ κάθε Τετάρτη και Σάββατο εμφανίζεται σε μπαρ της πόλης με το μπλουζ
συγκρότημά του The Natural Born Lovers.
Κρατήσεις στο meetmeheretbilisi.com.
THE GUIDE
A former columnist for the Moscow Times and a regular contributor to
Deutsche Welle and the BBC, Paul Rimple is an independent American jour-
nalist who’s been based in Tbilisi since 2002. With specialised knowledge and
many years of experience, he passes on the essence of Georgia’s culinary
culture through tours of the city’s markets (such as the Dezerter Bazaar) and
authentic Georgian restaurants, arranging for tastings of local delicacies
and natural wines. Every Wednesday and Saturday, he makes appearances
at local bars with his blues band, The Natural Born Lovers.
For reservations, visit meetmeheretbilisi.com
blue magazine - 233
guide ● Tbilisi
Μουσείο Καλών Τεχνών της Γεωργίας / Georgian Museum of Fine Arts
προβάλλει αποσπάσματα από παλιές γεωργιανές ταινίες, ενώ
στον πρώτο όροφο η ατμόσφαιρα θυμίζει περισσότερο σαλόνι
αστικού σπιτιού. Εξαιρετικής υφής pkhali, πληθωρικό kharcho
με elarji (μοσχαρίσια μάγουλα με τυρί) και ραφινάτα khinkali
(γεωργιανά dumplings). Λίστα κρασιών με ετικέτες μικρών
Γεωργιανών παραγωγών. Εξαιρετική η δουλειά στην κουζίνα
και στο Shavi Lomi (Zurab Kvlividze 28, τηλ. 322-960.956),
που στεγάζεται σε μια μονοκατοικία με δωμάτια με έπιπλα
και αντικείμενα vintage σοβιετικής αισθητικής από παζάρια
και αντικερί, καθώς και σε έναν μαγικό κήπο με καρυδιές και
ροδιές. Signature πιάτο το gobi, μια ποικιλία ορεκτικών που
έρχεται σε ξύλινο σκεύος και περιλαμβάνει τυριά (sulguni,
nadugi), jonjoli (βρώσιμα άνθη τουρσί), mchadi (ψωμί καλα-
μποκιού) και διάφορα phkali (με παντζάρια, μελιτζάνες, καρότο
και σπανάκι), ενώ από τα κυρίως ξεχωρίζει το kanchi (μοσχαρί-
σιο κότσι με σος κρασιού). Μαγική η ατμόσφαιρα στο Ninia’s
Garden (Dimitri Uznadze 97, τηλ. 322-196.669), που διαθέτει
έναν υπέροχο κήπο εμπνευσμένο από τη Ninia Zarinde, μια
Γεωργιανή έμπορο του 20ού αιώνα, που άφηνε τους ερωτευμέ-
νους να επισκεφθούν τον κήπο της δωρεάν. Στο μενού, αρκετές
παραδοσιακές γεωργιανές γεύσεις, συχνά εμπλουτισμένες και
με λεβαντίνικες πινελιές, όπως το πιλάφι με κοτόπουλο και
μπαχαρικά της Μέσης Ανατολής, το αρνί σιγομαγειρεμένο σε
σάλτσα ντομάτας με πλιγούρι και η παραδοσιακή κρεατόπιτα
από την επαρχία Svaneti. Αξίζει να ανέβετε με το τελεφερίκ
στο Mtatsminda Park, με πανοραμική θέα σε όλη την πόλη.
Στο κτίριο του τελεφερίκ στεγάζεται και το θρυλικό εστια-
τόριο Funicular (Mtatsminda plateau 9, τηλ. 577-744.400),
ένα θαυμάσιο αρχιτεκτονικό κόσμημα με ιστορία από το 1938
–οπότε και κατασκευάστηκε το τελεφερίκ–, με παρουσία σε
πολλές ταινίες του γεωργιανού κινηματογράφου, ενώ μεγάλες
προσωπικότητες (όπως η Ίντιρα Γκάντι και ο Φιντέλ Κάστρο)
έχουν περάσει από τα τραπέζια του. Απλώνεται σε δύο ξεχωρι-
στούς χώρους: στην κυρίως σάλα και στην πριβέ αίθουσα, όπου
βρίσκεται και η συγκλονιστική τοιχογραφία «Αφιέρωση στον
234 - blue magazine
and pomegranate trees. The signature gobi is a wooden appetiser board
with cheeses (sulguni, nadugi), jonjoli (edible pickled flowers), mchadi
cornbread and various pkhali spreads (beetroot, aubergine, carrot and
spinach), while from the main courses we recommend the kanchi (veal
shank in a wine sauce). For pure magic, head to Ninia’s Garden (Dimitri
Uznadze 97, tel. 322-196.669), whose enchanting setting is inspired by
Ninia Zarinde, a 20th-century Georgian businesswoman who would allow
lovers to meet in her garden, free of charge. The menu contains several
traditional Georgian dishes, many of which have been jazzed up with
Levantine brushstrokes, such as the pilau rice with chicken and Middle
Eastern spices, the tomato-braised lamb with bulgur, and the meat pie
that is traditional to the Svaneti province. For marvellous 360-degree
views of the city, take the funicular at Mtatsminda Park and then sit
down for a meal at the legendary restaurant Funicular (Mtatsminda
Plateau 9, tel. 577-744.400). It’s an architectural jewel from 1938 – built
along with the cable car – that has featured in numerous Georgian films
and welcomed leading personalities, including Indira Gandhi and Fidel
Castro. It consists of a main dining room and a private dining room; the
latter is where you’ll find the stunning mural “Dedication to Pirosmani”
(1972) by Georgian painter Koka Ignatov. The eatery’s slightly crea-
Φούρνος όπου παρασκευάζεται το
παραδοσιακό khachapuri, η γεωργιανή
εκδοχή της τυρόπιτας. / A bakery where
traditional khachapuri, the Georgian
version of cheese pie, is made.
 Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Τριάδας (2004), από τις
μεγαλύτερες ορθόδοξες εκκλησίες στον κόσμο
/ The Holy Trinity Cathedral (2004), one of the largest
Eastern Orthodox churches in the world

Το εντυπωσιακό γλυπτό «Apple of Love» του Zurab Tsereteli

στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης / Zurab Tsereteli's impressive Αίθουσα στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης
“Apple of Love” sculpture in the Museum of Modern Art / An exhibition hall in the Museum of Modern Art

Στον φούρνο Retro / At the bakery Retro Το εστιατόριο Funicular λειτουργεί από Στον φούρνο Gunda / At the bakery Gunda
το 1938./ The restaurant Funicular has
been operating since 1938.

blue magazine - 235

guide ● Tbilisi

Ο ποταμός Κούρα και η εκκλησία Metekhi (1289)

/ The Kura River and the Metekhi Church (1289)

Pirosmani» (1972) του Γεωργιανού ζωγράφου Koka Ignatov. tive version of Georgian cuisine includes a range of dishes, including
Ελαφρώς δημιουργική εκδοχή της γεωργιανής κουζίνας σε ένα khachapuri, duck with a walnut paste and pumpkin purée, and beef
μενού που περιλαμβάνει από khachapuri μέχρι πάπια με πάστα poached in red wine with Racha ham and mushrooms.
καρυδιού και πουρέ κολοκύθας και μοσχάρι ποσέ σε κόκκινο
κρασί με ζαμπόν Racha και μανιτάρια. The best khachapuri
Khachapuri is a kind of Georgian cheese pie. Nearly 50 recipes for this
Τα καλύτερα khachapuri snack have been formally identified; it can be round, square or oval in
Το khachapuri είναι η γεωργιανή εκδοχή της τυρόπιτας. Έχουν shape, open or closed, and topped with anything from meat or wild
εντοπιστεί σχεδόν 50 διαφορετικές συνταγές, σε σχήμα στρογ- greens to mashed potato or caramelised onions. Top-quality khachapuri
γυλό, τετράγωνο ή βάρκας, ανοιχτές ή κλειστές και με υλικά που made to order and baked in a wood-fired brick oven can be found at
ποικίλλουν – από κρέας μέχρι άγρια χόρτα, πουρέ πατάτας και Retro (Davit Gamrekeli 1, tel. 322-377.351); here it’s made by Gia Agirba,
καραμελωμένα κρεμμύδια. Κορυφαίας ποιότητας khachapuri, from the Black Sea resort city of Batumi. A master at dough, he’s been
που ετοιμάζονται έπειτα από κάθε παραγγελία και ψήνονται σε making khachapuri since he was seven and is renowned for the innova-
ξυλόφουρνο από τούβλα, θα βρείτε στο Retro (Davit Gamrekeli
1, τηλ. 322-377.351), του Gia Agirba με καταγωγή από το Μπα- Στο Shemomechama φτιάχνονται τα
καλύτερα khinkali της πόλης.
τούμι. Μάστερ της ζύμης, φτιάχνει khachapuri από τα επτά του / Shemomechama serves the best
χρόνια, ενώ είναι γνωστός και για την καινοτόμο ιδέα του, το khinkali in town.
tsomgamotsili, όπου μέρος της ζύμης αφαιρείται από τα πλαϊνά
πριν από το σερβίρισμα, καθιστώντας το λίγο πιο ελαφρύ. Μη
χάσετε και το Adjaruli, σε σχήμα βάρκας, με αυγό και βού-
τυρο. Το Gunda (Besiki Square 5, τηλ. 551-500.040), το πρώτο
artisanal sakhachapure (εστιατόριο που σερβίρει khachapuri),
άνοιξε το 2022 από το ζευγάρι των Lali Papashvily και Levan
Qoqiashvili, με όραμα να αναδείξουν τη γαστρονομική αξία
αλλά και τον πλούτο των συνταγών του δημοφιλούς γεωργιανού
πιάτου. Σκάβοντας στην παράδοση, αναβιώνουν παλιές συντα-
γές, δουλεύουν αποκλειστικά με τοπικά τυριά, ενώ ύστερα από

236 - blue magazine

Η Γέφυρα της Ειρήνης καθρεφτίζεται
στα νερά του Κούρα. / The Bridge of
Peace is reflected in the Kura River.

Η λεωφόρος Rustaveli, ο Το κτίριο της Όπερας (1851)

κεντρικός εμπορικός δρόμος της / The Opera Theatre building (1851)
πόλης / Rustaveli Avenue, the
main thoroughfare of the city

blue magazine - 237

guide ● Tbilisi

ενδελεχή έρευνα με τη βοήθεια επιστημονικής ομάδας έχουν To Vino Underground,

εμβληματικός χώρος για την
ανασύρει αρχαίες ποικιλίες σιτηρών – όπως το makha, ένα στέ- οινική σκηνή της πόλης / Vino
λεχος σιταριού που ανακάλυψαν σε μια δανική τράπεζα σπόρων Underground, an iconic spot
on the city’s wine map
και το οποίο εθεωρείτο εξαφανισμένο. Στο μενού, μια μεγάλη
ποικιλία με 40 εκδοχές khachapuri – δοκιμάστε το Adjaruli
αλλά και το λιγότερο γνωστό Apkhazian με σιτάρι dika, ήπιο
τυρί kazla, sulguni και βούτυρο. Κρυμμένο στα στενά μιας
γειτονιάς εκτός της τουριστικής ατζέντας ο Rachian Bakery
(Otar Oniashvili 36), ένας οικογενειακός φούρνος που φημίζε-
ται για το lobiani και την καλοκαρυκευμένη γέμιση φασολιών
του, το Imeruli khachapuri και το chebureki, μια τηγανητή πίτα
με γέμιση από κιμά και κρεμμύδια.

Τα καλύτερα khinkali
Τα khinkali είναι τα γεωργιανά ντάμπλινγκ, γεμιστά συνήθως
με κρέας, τυρί, μανιτάρια ή πατάτες. Ο σωστός τρόπος για να
τα φάτε είναι με τα χέρια, αφού δαγκώσετε πρώτα ένα κομ-
μάτι ζύμης για να ρουφήξετε τον ζωμό. Στο Shemomechama
(Mtskheta 8, τηλ. 558-557.100), στη γειτονιά Vera, θα βρείτε
τα καλύτερα khinkali της πόλης. Πίσω από τη μεγάλη τζαμαρία,
αεικίνητες Γεωργιανές ετοιμάζουν τα χειροποίητα ζυμαρικά
χωρίς μηχανικά μέσα – γι’ αυτό και το ζυμάρι είναι ελαφρώς πιο
παχύ και ακανόνιστο απ’ ό,τι στα περισσότερα εστιατόρια. Όλα
παρασκευάζονται ύστερα από κάθε παραγγελία και ακολουθούν
τις πολύ κλασικές εκδοχές με κρέας, τυρί ή πατάτα σε έναν
πλούσιο ζωμό. Πολύ αξιόλογα khinkali και στο μίνιμαλ αισθη-
τικής και νεανικής ατμόσφαιρας Cafe Daphna (Atoneli 29, Dry
tion of tsomgamotsili, which involves trimming away part of the dough
from the sides before serving so as to make it lighter. Leave some room
for his boat-shaped Adjaruli, with egg and butter. Gunda (Besiki Square
5, tel. 551-500.040), Tbilisi’s first artisanal sakhachapure (as khachapuri
restaurants are known) was opened in 2022 by Lali Papashvily and Levan
Qoqiashvili, a couple with the dream of showcasing the gastronomic
qualities and wealth of variations of this popular Georgian dish. Digging
deep into tradition, they’re reviving old recipes and working exclusively
with local cheeses. Extensive research, carried out with the help of a
scientific team, has brought back to the fore ancient grains such as the
makha, thought to be extinct until it was traced to a Danish seed bank.

Τοιχογραφία στην οδό Galaktion Tabidze

/ A mural on Galaktion Tabidze Street

238 - blue magazine

Το wine restaurant Craft Wine Το wine bar Sulico / The wine bar Sulico
/ The wine restaurant Craft Wine

Ο Giorgi Kbilashvili, ιδιοκτήτης Παραδοσιακή γεωργιανή αρχιτεκτονική στην

της κάβας Wine Boutique / Giorgi πλατεία Gudiashvili / Traditional Georgian
Kbilashvili, owner of Wine Boutique architecture in Gudiashvili Square

Τοιχογραφία στην οδό

Chubinashvili / A mural on
Chubinashvili Street

Το wine restaurant Poliphonia / The wine restaurant Poliphonia

blue magazine - 239

guide ● Tbilisi

Πάγκος στο Dezerter Bazaar

/ A stall in the Dezerter Bazaar

Προϊόντα στην αγορά

Navtlughi / Produce in the
Navtlughi Market

Στην αγορά Meidan

Bazaar, στην Παλιά Πόλη
/ At the Meidan Bazaar in
the Old Town

Η Πλατεία Ελευθερίας / Freedom Square

240 - blue magazine

Bridge). Νόστιμη χειροποίητη ζύμη που γεμίζει, εκτός από τις
κλασικές, και σε ενδιαφέρουσες παραλλαγές, όπως το πικά-
ντικο mtiuluri khinkali ή τα ελαφρώς τηγανητά dambalkhacho.
Σε αντίθεση με τα περισσότερα εστιατόρια, όπου η ελάχιστη
παραγγελία πρέπει να περιλαμβάνει συνήθως πέντε khinkali
με την ίδια γέμιση, εδώ μπορείτε να παραγγείλετε όσα θέλετε
από το καθένα.
Η πατρίδα του κρασιού
Το 2017, αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στο φως 50 χλμ.
νότια της Τιφλίδας ένα 6.000 ετών πήλινο σκεύος qvevri
(σήμερα εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας στην
Τιφλίδα), αποδεικνύοντας ότι η Γεωργία είναι το λίκνο της
αμπελοκαλλιέργειας, με μακρά ιστορία που κρατάει από τη
Νεολιθική περίοδο. Η πρωτοτυπία της παραδοσιακής μεθόδου
qvevri, με τα σκεύη να θάβονται στο έδαφος για να εξασφαλίζε-
ται σταθερή θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της ζύμωσης, έχει
ενταχθεί στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της UNESCO
και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για την παραγωγή των
εξαιρετικών κεχριμπαρένιων (amber/orange wines) γεωργια-
νών κρασιών. H χώρα διαθέτει δέκα οινοπαραγωγούς περιοχές
–σημαντικότερη όλων το Kakheti στο ανατολικό τμήμα της
χώρας, που παράγει το 75% του κρασιού–, περισσότερες από
525 αυτόχθονες ποικιλίες σταφυλιών, πάνω από 1.000 οινοποι-
εία και μια ακμάζουσα σκηνή φυσικού κρασιού με εξαιρετικά
wine bars και κάβες, που συνθέτουν έναν εντυπωσιακό οινο-
τουριστικό προορισμό ο οποίος προσελκύει χιλιάδες διεθνείς
επισκέπτες κάθε χρόνο.
Εμβληματικός χώρος για την οινική σκηνή της πόλης το
Vino Underground (Galaktion Tabidze 15, τηλ. 599-080.984),
το πρώτο μπαρ που ανέδειξε τα φυσικά κρασιά στην Τιφλίδα.
Ημιυπόγειος χώρος με τοξωτούς θόλους και τοίχους με εμφανή
κόκκινα τούβλα, που δίνει την αίσθηση ακριβοθώρητου κελα-
ριού. Διαθέτει την πληρέστερη κάρτα αποκλειστικά με γεωρ-
γιανά κρασιά ήπιας, φυσικής οινοποίησης από παραγωγούς
από όλη τη χώρα – μεταξύ των οποίων πειραματικές οινοποι-
ήσεις που δεν θα βρείτε αλλού. Διοργανώνουν και γευσιγνω-
σίες. Η ίδια ομάδα «τρέχει» και το wine restaurant Poliphonia
(Chonkadze 29, τηλ. 577-786.268) σε κτίριο απέναντι από την
αφετηρία του τελεφερίκ, σε έναν χώρο που θυμίζει παριζιάνικο
natural wine bar. Εδώ η λίστα εμπλουτίζεται και με εκλεκτική
επιλογή από φυσικά κρασιά από όλο τον κόσμο, ενώ η κου-
ζίνα έχει fusion διάθεση, μπλέκοντας γεωργιανές συνταγές με
διάφορες τεχνικές (π.χ. φύλλα jonjoli τεμπούρα). Εκτός από
οινογνωσίες, διοργανώνουν επίσης γευσιγνωσίες φαγητού με
διαφορετικές κουζίνες της Γεωργίας.
Περιτριγυρισμένο από τον γοητευτικό κήπο ενός υπέροχου
κτιρίου που κάποτε υπήρξε κατοικία του Γάλλου συγγραφέα
Αλεξάνδρου Δουμά, το wine restaurant Craft Wine (Egnate
Ninoshvili 54, τηλ. 599-663.300) απλώνεται σε έναν μετα-
μοντέρνα ρουστίκ χώρο με εξαιρετικές εκλεκτικές μουσικές
επιλογές στα ηχεία. Ο σεφ Giorgi Andguladze δημιουργεί ραφι-
ναρισμένες εκδοχές σε κλασικά γεωργιανά πιάτα, όπως τα ρολά
μελιτζάνας pkhali, που τα εμπλουτίζει με κονφί σκόρδου και
ταχίνι ηλίανθου, και το shkmeruli, παραδοσιακό πιάτο τηγανη-
τού κοτόπουλου σιγοβρασμένου σε μείγμα γάλακτος και σκόρ-
Their menu offers a wide variety, with 40 versions of khachapuri; we
recommend the Adjaruli and the less-known Apkhazian with dika flour,
mild kazla cheese, sulguni and butter. Tucked away in a neighbourhood
off the tourist beat, Rachian Bakery (Otar Oniashvili 36) is a family-run
business known for its well-seasoned, bean-filled lobiani bread, as well
as for the Imeruli khachapuri and the chebureki, a fried pie stuffed with
minced meat and onions.
The best khinkali
Khinkali is a Georgian dumpling, usually stuffed with minced meat,
cheese, mushrooms or potato, and it’s customarily eaten by hand; you
start by biting off a piece of dough to suck out the broth inside. Shemo-
mechama (Mtskheta 8, tel. 558-557.100), in the Vera neighbourhood,
serves what is probably the best khinkali in town. Behind the glass win-
dow, you can watch the energetic kitchen staff preparing the dumplings
entirely by hand, which is why the dough is slightly thicker and rougher
around the edges than at most restaurants. The dumplings are always
made to order and they stick to the classics, with meat, cheese or potato,
all with a rich broth. Very nice khinkali is also served in the no-frills,
youthful setting of Cafe Daphna (Atoneli 29, Dry Bridge), where the
handmade dough is stuffed with the classic fillings as well as some more
interesting variations, including the spicy mtiuluri khinkali or the lightly
fried dambalkhacho. In contrast to most restaurants where you can only
order a minimum of five dumplings, all with the same filling, here you
can order as many as you like and mix and match.
A wine country
Archaeological excavations in 2017 brought to light a 6,000-year-old
clay vessel at a site 50km south of Tbilisi. This qvevri, as such vessels are
called, is on display at the capital’s Museum of Agriculture and provides
compelling evidence that Georgia may be the cradle of winegrowing,
with a history stretching back to Neolithic times. The innovation of the
qvevri method – whereby clay jugs were buried in the earth to ensure
a steady temperature during the fermentation process – has been
inducted into UNESCO’s Intangible Cultural Heritage list and continues
to be used in the production of exceptional amber/orange Georgian
wines. The country has 10 wine-producing regions, with Kakheti in the
east being the most significant, responsible for 75% of the country’s
output. Georgia also boasts 525 native grape varieties, more than 1,000
wineries and a burgeoning natural wine scene, with some outstanding
wine bars and cellars. It’s a combination that’s created a remarkable
wine tourism destination attracting thousands of international visitors
each year.
An iconic spot on the city’s wine map, Vino Underground (Galaktion
Tabidze 15, tel. 599-080.984) is the first bar in Tbilisi to draw attention
to natural wines. With its arches, domes and stripped red brick, this cav-
ernous space immediately gives you the sense of being in a really, really
good wine cellar. It has the most comprehensive selection of natural
wines from producers across the country, including some experimental
wines that cannot be found anywhere else. They also organise tasting
sessions. The same team also runs the wine restaurant Poliphonia
(Chonkadze 29, tel. 577-786.268), located in a building across the street
from the funicular terminal, in a space resembling a Parisian natural
wine bar. The list here includes an eclectic selection of naturals from
different parts of the world, while the food is a fusion play of Georgian
recipes executed using all sorts of different techniques (such as tempura
blu e maga zine - 2 41
guide ● Tbilisi
δου. Εξαιρετική λίστα κρασιών με ετικέτες ήπιων παρεμβάσεων
από μικρούς Γεωργιανούς παραγωγούς.
Σε κτίριο του 19ου αιώνα στεγάζεται το Sulico (Mikheil
Zandukeli 27), σε σάλα με arty ατμόσφαιρα, με αρκετές ξύλι-
νες επιφάνειες, δερμάτινους καναπέδες και τζαζ στα ηχεία.
Πολύ ενδιαφέρουσα, καλά δομημένη κάρτα 130 κρασιών,
επικεντρωμένη στις ετικέτες ήπιας, φυσικής οινοποίησης, ενώ
στην κουζίνα η Baia Tsaava δουλεύει κυρίως με βιολογικές
πρώτες ύλες – μη χάσετε τους ντολμάδες που τηγανίζονται
ελαφρώς λίγο πριν από το σερβίρισμα μέχρι να ροδίσουν και
έρχονται ζουμεροί συνοδεία σάλτσας γιαουρτιού. Μέχρι αργά
(02.00) μένει ανοιχτό το wine bar Dadi (Shalva Dadiani 4).
Πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν τα φυσικά γεωργιανά κρασιά
από μικρά οινοποιεία, ενώ το μενού περιλαμβάνει γεωργια-
νές συνταγές, σαν το shkmeruli, αλλά και πιο fusion πιάτα,
όπως η caprese με sulguni. Για αγορά κρασιών αναζητήστε και
την κάβα Wine Boutique (Αnastasia Eristav-Khoshtaria 17)
του Giorgi «Kicha» Kbilashvili. Φιλοξενεί στα ράφια και στα
ψυγεία κρασιά από περισσότερα από 300 γεωργιανά οινοποιεία
– με πολλές επιλογές σε ετικέτες ήπιας, φυσικής οινοποίησης.
Διοργανώνει επίσης ατομικές και ομαδικές γευσιγνωσίες με
κρασιά από όλη τη χώρα.
Στις πολύχρωμες αγορές
Με ρίζες στις αρχές του 19ου αιώνα, η παλαιότερη και μεγα-
λύτερη αγορά τροφίμων της Τιφλίδας, Dezerter Bazaar
(Abastumani 5), είναι απλωμένη σε δύο μεγάλα κτίρια και
στους περιβάλλοντες χώρους και αποτελεί πρωταρχική πηγή
τροφοδοσίας πολλών εστιατορίων και νοικοκυριών της πόλης.
Επισκεφθείτε την πρωινές ώρες και κατά την περιήγησή σας
σταματήστε στους πάγκους, δοκιμάστε και αγοράστε tklapi
(πολύχρωμα φύλλα από βραστά και αποξηραμένα φρούτα),
churchkhela (ραβδάκια σε σχήμα κεριού με ξηρούς καρπούς
βουτηγμένα σε μούστο – παρόμοιο με αυτό που στην Ελλάδα
αποκαλούμε σουτζούκ λουκούμ), tkemali, χειροποίητα λου-
κάνικα και το περίφημο ζαμπόν Racha από την ανατολική
Γεωργία, πάστα ajika από κόκκινη ή πράσινη πιπεριά, jonjoli,
το φημισμένο τυρί sulguni, καθώς και το πρόβειο τυρί guda
που διατηρείται σε ασκό από δέρμα προβάτου. Αντίστοιχο
ενδιαφέρον έχει και η αγορά Navtlughi (Meveli 3) με αμιγώς
τοπικό χαρακτήρα και παραγωγούς που έρχονται κυρίως από
την ανατολική Γεωργία, αλλά και για το παζάρι με αντίκες,
όπου μπορείτε να βρείτε θησαυρούς σε πολύ χαμηλές τιμές.
Ένα σύμπαν υψηλής αισθητικής
Δύο εξαιρετικής αισθητικής ξενοδοχεία μετέτρεψαν ένα γιγά-
ντιο κτίριο πρώην εκδοτικού οίκου/τυπογραφείου του 1930 σε
ένα από τα πιο σημαντικά νέα τοπόσημα της πόλης. Το Stamba
Hotel (Merab Kostava 14, τηλ. 322-021.199) ισορροπεί μεταξύ
βιομηχανικού μινιμαλισμού και πολυτελούς πρωτοπορίας. Σήμα
κατατεθέν το πενταώροφο αίθριο με τα δέντρα και τις γυμνές
δοκούς από μπετόν, όπου ενσωματώνεται έξυπνα η δοκός στε-
γνώματος του παλιού τυπογραφείου, αλλά και η διάφανη βάση
της πισίνας ως οροφή, λούζοντας το λόμπι στο φυσικό φως.
Όλοι οι κοινόχρηστοι χώροι θυμίζουν γκαλερί (εντυπωσιακή η
συλλογή έργων τέχνης, αγγλόφωνων τίτλων βιβλίων και βινυ-
242 - blue magazine
jonjoli). Apart from wine tastings, there are also food tastings featuring
the country’s different regional cuisines. Surrounded by the charming
garden of a building that was once home to the famous French writer
Alexandre Dumas, the wine restaurant Craft Wine (Egnate Ninoshvili 54,
tel. 599-663.300) is an attractive, postmodern rustic space with great
music playing in the background. Chef Giorgi Andguladze creates refined
versions of Georgian classics, such as the pkhali aubergine rolls he does
with confit garlic and a sunflower seed tahini, or the shkmeruli, a tradi-
tional dish of fried chicken poached in a mixture of milk and garlic. The
excellent wine list comprises naturals from small-scale local producers.
A 19th-century edifice serves as the home of Sulico (Mikheil Zandukeli
27), an attractive space with lots of wood and leather couches, and with
jazz playing over the speakers. Its list of 130 wines is very interesting
and well chosen, with an emphasis on naturals, while over in the kitchen,
Baia Tsaava works chiefly with organic ingredients – don’t miss out on
the stuffed vine leaves, which are lightly toasted before they’re served
and come with a yoghurt sauce. Closing later (02.00) than others in this
category, Dadi (Shalva Dadiani 4) specialises in artisanal naturals and
food that’s both classic Georgian, such as the shkmeruli, or fusion, such
as the caprese with sulguni. If you want to buy some wine to take back
home, try the Wine Boutique (Αnastasia Eristav-Khoshtaria 17) of Giorgi
“Kicha” Kbilashvili. His shelves and refrigerators contain wines from
more than 300 Georgian producers, with a large selection of naturals,
and he also organises individual and group tastings with wines from
different parts of the country.
The colourful markets
With roots dating back to the early 19th century, Tbilisi’s oldest and
largest food market, the Dezerter Bazaar (Abastumani 5), covers two
large buildings and their surrounding spaces, and serves as a primary
source of provisions for numerous restaurants and households in the
city. It’s best to plan your visit in the morning, so you can take your time
at the stalls, tasting the different goods, including tklapi (colourful roll-
ups of boiled and dried fruits); churchkhela (walnut and grape must
candy); tkemali (a sour plum sauce); handmade sausage; the amazing
Racha ham from eastern Georgia; an ajika of red and green peppers,
jonjoli; the famed sulguni cheese; and guda, a cheese made of sheep’s
milk and aged in a sack made of the animal’s skin. There’s plenty to see
and taste at the Navtlughi Bazaar (Meveli 3), too. Stalls are more local
in character as most of the producers come from eastern Georgia, and
there’s also a cool bazaar with antiques where you can pick up some
treasures for a song.
A beautiful universe
Two hotels that stand out for their high-end aesthetic have transformed
the gigantic former headquarters of a 1930s printing press and pub-
lishing company into one of the city’s most important new landmarks.
Stamba Hotel (Merab Kostava 14, tel. 322-021.199) strikes a perfect
balance between industrial minimalism and luxurious avant-garde.
Its most striking feature is its five-storey-high atrium with trees and
stripped concrete beams that cleverly incorporate the old print-dry-
ing beam, and with the transparent base of the swimming pool above
serving as the roof, so that the lobby is bathed in natural light. All the
communal spaces resemble galleries, with impressive artworks. There
are also books in English and vinyl records. The casino is inspired by the
Art Deco movement, the boutique carries clothing and accessories by
Το Pink Bar
του Café Stamba
/ Pink Bar at
Café Stamba
ΛΕΞΙΚΟ
Adjika: Πικάντικη σάλτσα με βάση
το τσίλι σε δύο τύπους (κόκκινη
και πράσινη).
Chacha: Απόσταγμα στεμφύλων,
παρόμοιο με το ελληνικό τσί-
πουρο.
Chakapuli: Μαγειρευτό με
μοσχάρι ή αρνί, εστραγκόν και
άγρια κορόμηλα.
Chkmeruli: Κοτόπουλο σε πλούσια
σάλτσα με βάση το γάλα και το
σκόρδο.
Churchkhela: Γλυκό σε σχήμα
κεριού με καρύδια περασμένα σε
σπάγκο, βουτηγμένα σε μούστο.
Khachapuri: Η γεωργιανή εκδοχή
της τυρόπιτας. Τα πιο διαδεδο-
μένα είναι: Imeruli khachapuri,
στρογγυλού σχήματος, γεμιστό
με τυρί. Megruli khachapuri,
στρογγυλού σχήματος, με γέμιση
και επικάλυψη τυριού. Adjaruli
khachapuri, σε σχήμα βάρκας,
όπως το πεϊνιρλί, με τυρί, αυγό και
βούτυρο.
Café Stamba
Η αγορά τροφίμων Bazari Orbeliani
/ The food market Bazari Orbeliani
Khinkali: Γεωργιανά ντάμπλινγκ
γεμιστά συνήθως με κιμά, τυρί,
μανιτάρια ή πατάτες και τον αντί-
στοιχο ζωμό.
Nigvziani badrijani: Λεπτές φέτες
τηγανητής μελιτζάνας, τυλιχτές
και γεμισμένες με πάστα καρυ-
διού, μυρωδικών και σκόρδου,
σερβιρισμένες με ρόδι και ψιλο-
κομμένο φρέσκο κόλιανδρο.
Pkhali: Αλεσμένο σπανάκι (αλλά
και παραλλαγές με άλλα λαχα-
νικά) και καρύδια που πλάθονται
σε μπάλες και σερβίρονται με
σπόρους ροδιού.
Sulguni: Λευκό τυρί από γάλα
αγελάδας, βούβαλου ή κατσίκας
(ή ανάμειξη και των τριών) με ημί-
σκληρη υφή και ήπια γεύση που
θυμίζει μοτσαρέλα.
Tkemali: Μια ξινή και ελαφρώς
πικάντικη σάλτσα από άγρια (κόκ-
κινα ή πράσινα) κορόμηλα.
Tolma: Αμπελόφυλλα γεμιστά με
ρύζι και κιμά, σερβιρισμένα με
σκορδάτο γιαούρτι matsoni.
GLOSSARY
Ajika: A spicy sauce made with
green and red chili peppers.
Chacha: Grape pomace
brandy.
Chakapuli: Beef or lamb
cooked with tarragon and wild
cherry plums.
Chkmeruli: Chicken braised in
a rich milk and garlic sauce.
Churchkhela: A can-
dle-shaped dessert, with wal-
nuts put on a string and then
dipped in grapemust.
Khachapuri: Georgian cheese
pie. The most common kinds
are: Imeruli khachapuri, round
and stuffed with cheese;
Megruli khachapuri, round
with cheese inside and out;
Adjaruli khachapuri, shaped
like a boat, with cheese, egg
and butter.
Khinkali: Dumplings usually
stuffed with minced meat,
cheese, mushrooms or potato
Tο Bar Room, εντός του
ξενοδοχείου Rooms Hotel / The
Bar Room inside the Rooms Hotel
and the equivalent broth.
Nigvziani badrijani: Thin slices
of fried aubergine that are
rolled and stuffed with walnut,
herb and garlic paste, and
served with pomegranate and
finely sliced fresh coriander.
Pkhali: Puréed spinach (or
other vegetables, depending
on the variation) and ground
walnuts shaped into a ball and
served with pomegranate
seeds.
Sulguni: White cheese made
of cow’s, buffalo’s or goat’s
milk (or a mix of the three),
with a moderately hard tex-
ture and a mild flavour remi-
niscent of mozzarella.
Tkemali: A tart and slightly
spicy sauce made of wild red
or green plums.
Tolma: Vine leaves stuffed
with rice and minced meat and
served with a garlicky matsoni
yoghurt sauce.
blue magazine - 243
guide ● Tbilisi
Η διεθνούς φήμης σεφ Tekuna
Gachechiladze / The internationally
renowned chef Tekuna Gachechiladze
λίων). Το καζίνο είναι εμπνευσμένο από το κίνημα αρ ντεκό, το
πωλητήριο φιλοξενεί ρούχα και αξεσουάρ δημιουργημένα από
το δικό τους brand Hotel Atelier, ενώ στο Tbilisi Photography
& Multimedia Museum παρουσιάζονται ενδιαφέρουσες περι-
οδικές εκθέσεις. Πανέμορφη εστιατορική σάλα στο εστιατόριο
Café Stamba, που σερβίρει και μια καλομαγειρεμένη κόμφορτ
κουζίνα με πολλές παρασκευές στη φωτιά και στον φούρνο, ενώ
διαθέτουν και roastery με εξαιρετικούς καφέδες. Στον εξωτε-
ρικό χώρο συναντάμε και το Pink Bar, που επικεντρώνεται σε
τοπικά αποστάγματα και ποτά, όπως το γεωργιανό limoncello
και το κονιάκ Sarajishvili.
Στεγασμένο στο ίδιο κτίριο, το Rooms Hotel (Merab
Kostava 14, τηλ. 322-020.099) αντλεί έμπνευση από τη Νέα
Υόρκη του 1930, με το λόμπι να αποπνέει τη ζεστασιά μιας
βιβλιοθήκης, ενώ δερμάτινες και βελούδινες υφές και προσε-
κτικά επιμελημένες μουσικές γεμίζουν το ευρύχωρο σαλόνι
με το τζάκι και το Bar Room, που σερβίρει γεωργιανά κρασιά
και κοκτέιλ με βότανα από τον κήπο τους. Στο ίδιο επίπεδο και
το εστιατόριο The Kitchen, όπου ο σεφ David Legrand δου-
λεύει με φρέσκα τοπικά υλικά στον άξονα της βιωσιμότητας
και της εποχικότητας. Το Rooms διαθέτει ένα ακόμη μπαρ, το
Lolita (Tamar Chovelidze 7, τηλ. 322-020.299), που στεγάζεται
ακριβώς απέναντι, σε έναν βιομηχανικής αισθητικής χώρο, και
αντιπροσωπεύει τη σύγχρονη σκηνή των μπαρ της πόλης με
καλοφτιαγμένα δημιουργικά κοκτέιλ και comfort κουζίνα με
μπέργκερ, πίτσα και ζυμαρικά.
244 - blue magazine
Η ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΦΗΜΗΣ ΣΕΦ
Η Tekuna Gachechiladze, σεφ, τηλεοπτική παρουσιάστρια και
ιδρύτρια της σχολής μαγειρικής Culinarium, είναι η πρωτοπόρος
στη γαστρονομική αναγέννηση που συντελείται στις κουζίνες της
Γεωργίας τα τελευταία χρόνια. Η επιστροφή της το 2006 στην
Τιφλίδα από τη Νέα Υόρκη, όπου είχε πάει για να αποκτήσει το
διδακτορικό της στην ψυχολογία, τη βρίσκει απόφοιτο του Culinary
Institute της Νέας Υόρκης και με προϋπηρεσία σε αρκετά αμερι-
κανικά εστιατόρια. Η κουζίνα της χαρακτηρίζεται από κλασικές
γεωργιανές γεύσεις με σύγχρονες τεχνικές, fusion επιρροές και fine
dining πρόσημο. Βασικό της εστιατόριο το σπουδαίο Café Littera
(Ivane Machabeli 13, τηλ. 585-892.989), το οποίο άνοιξε το 2015 στο
Writer’s House, ένα εκπληκτικό αρ νουβό σπίτι με μαγική αυλή που
χτίστηκε από έναν παραγωγό μπράντι και αργότερα πέρασε στα
χέρια της Ένωσης Γεωργιανών Συγγραφέων. Στο μενού, πιάτα όπως
μοσχαρίσιο ταρτάρ με adjika, tolma με άγρια χόρτα και αφρό για-
ουρτιού και kharcho γαρίδας με πολέντα. Κλείσιμο με ένα απίθανο
μιλφέιγ με μούρα. Προσεκτικά επιμελημένη οινική λίστα με κρασιά
ήπιας, φυσικής οινοποίησης από τον τοπικό αμπελώνα και μεγάλη
ποικιλία από chacha. Είναι, επιπλέον, συνδιοργανώτρια της εβδο-
μάδας γαστρονομίας Tbilisi Gastro Week, κατά την οποία διεθνείς
σεφ (οι περισσότεροι βραβευμένοι με αστέρια Michelin) μαγει-
ρεύουν στα κορυφαία εστιατόρια της πόλης μαζί με τοπικούς σεφ.
AN INTERNATIONALLY RENOWNED CHEF
Chef, TV presenter and founder of the Culinarium culinary school,
Tekuna Gachechiladze is a pioneer in the revival of Georgia’s regional
cuisines that has been taking place in recent years. She moved back
to Tbilisi in 2006 from New York, where she had originally gone
for a PhD in psychology but ended up returning with a diploma
from the Culinary Institute there and with references from several
American restaurants. Her cuisine is defined by classic Georgian
flavours with modern techniques, fusion influences and fine-dining
sophistication. Her flagship restaurant is the wonderful Café Littera
(Ivane Machabeli 13, tel. 585-892.989), which opened in 2015 in the
Writer’s House of Georgia, a stunning art nouveau residence with
a magical garden that was originally build by a brandy distiller and
then became the property of the Georgian Writers’ Association. The
menu features dishes such as the beef tartare with ajika, the tolma
with wild greens and a yoghurt foam, and the shrimp kharcho with
polenta. For dessert, the berry millefeuille is a dream. The drinks
list comprises local natural wines and a large selection of chacha.
Gachechiladze is also the co-organiser of Tbilisi Gastro Week, which
invites international chefs (most from Michelin-starred restaurants)
to cook with local colleagues at some of the city’s top restaurants.
the house brand, Hotel Atelier, and the on-site Tbilisi Photography &
Multimedia Museum hosts all sorts of interesting exhibitions. The din-
ing room is also gorgeous at the restaurant Café Stamba, which serves
well-executed comfort food with several dishes made over open flame
or in the oven; it also has its own roastery producing excellent coffee.
The Pink Bar, located outside, focuses on local spirits like Georgian
limoncello Sarajishvili cognac.
Situated in the same building, the Rooms Hotel (Merab Kostava
14, tel. 322-020.099) is inspired by New York in the 1930s, with a lobby
that exudes the warmth of a library; a spacious yet cosy lounge with
a fireplace, leather and velvet textures and carefully selected music;
and a Bar Room serving Georgian wines and cocktails made from the
adjacent herb garden. The same high standards are observed at The
Kitchen, where chef David Legrand works with natural local ingredients
within the context of sustainability and seasonality. Rooms runs a second
bar, Lolita (Tamar Chovelidze 7, tel. 322-020.299), which is right across
the street in an industrial-style space and is part of the city’s modern
bar scene, with well-made creative cocktails and comfort food such as
burgers, pizzas and pasta dishes.
 News
Η AEGEAN στηρίζει την
προσπάθεια κορυφαίων αθλητών
των Παραολυμπιακών Αγώνων
Η AEGEAN στηρίζει την προετοιμασία των κορυφαίων αθλητών Γιάννη
Σεβδικαλή (στίβος), Μιχάλη Σεΐτη (στίβος) και Αντώνη Τσαπατάκη (κολύμ-
βηση) για τους Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2024 στο Παρίσι και δια-
δίδει μαζί τους το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ατόμων με Αναπηρία.
Πάντα κοντά στο πλευρό αθλητών και αθλητριών που εκπροσωπούν
τη χώρα σε κορυφαίες αθλητικές διοργανώσεις, αλλά και στις προσπά-
θειες των ατόμων με αναπηρία για προσβασιμότητα και ίσες ευκαιρίες,
η AEGEAN στηρίζει την προετοιμασία των τριών Ελλήνων αθλητών, τονί-
ζοντας τη σημασία αξιών όπως η θέληση, η ανθεκτικότητα και η επιμονή
απέναντι σε κάθε πρόκληση.
Οι τρεις αθλητές των Παραολυμπιακών Αγώνων, φωτεινό παράδειγμα
για όλους, εργάζονται ήδη εντατικά με στόχο να χαρίσουν στη χώρα μας
ακόμη μεγαλύτερες διακρίσεις, και η AEGEAN βρίσκεται δίπλα τους για να
τους υποστηρίξει και να τους μεταφέρει στις κορυφαίες αθλητικές διοργα-
νώσεις για την προετοιμασία τους.
AEGEAN proudly supports
the top athletes of
the Paralympic Games
AEGEAN supports top athletes Yiannis Sevdikalis (athletics), Michail Sei-
tis (athletics), and Antonios Tsapatakis (swimming) in their participation
in the 2024 Paralympic Games in Paris, while simultaneously sharing the
message of the International Day of Persons with Disabilities.
AEGEAN stands with athletes who represent Greece in premier
sports events and promotes the significant efforts toward equal oppor-
tunities and accessibility made by individuals with disabilities, empha-
Η Star Alliance κορυφαία
αεροπορική συμμαχία
στα World Travel Awards 2023
ΓΙΑ τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, η Star Alliance αναδείχθηκε κορυφαία
αεροπορική συμμαχία στον κόσμο στα World Travel Awards 2023.
Επιπλέον, τον Αύγουστο του 2023, το Lounge της Star Alliance στο
Λος Άντζελες απέσπασε τον τίτλο του «κορυφαίου Lounge» της Βόρειας
Αμερικής για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, στο πλαίσιο βραβείων της
ίδιας διοργάνωσης, ενισχύοντας περαιτέρω τη θέση της Star Alliance
ως ηγέτιδας στη φιλοξενία στα Lounges αεροδρομίων.
Εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του γι’ αυτές τις διακρίσεις, o κ.
Θεόδωρος Παναγιωτούλιας, Διευθύνων Σύμβουλος της Star Alliance,
δήλωσε: «Είναι πραγματικά τιμή μας που λαμβάνουμε για τέταρτη συνε-
χόμενη χρονιά το βραβείο της καλύτερης αεροπορικής συμμαχίας στον
κόσμο. Η επιτυχία μας γίνεται εφικτή, όχι μόνο από τη σκληρή δουλειά
των εργαζομένων μας σε όλο το δίκτυο, αλλά και από την ακλόνητη
248 - blue magazine
Οι αθλητές Αντώνης Τσαπατάκης, Μιχάλης Σεΐτης και Γιάννης
Σεβδικαλής με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της AEGEAN κ. Δημήτρη
Γερογιάννη / The athletes Antonios Tsapatakis, Michail Seitis and
Yiannis Sevdikalis with AEGEAN CEO, Mr Dimitris Gerogiannis
sizing the importance of values such as will, resilience and persistence
in the face of any challenge.
These three Paralympic athletes, exemplary figures for all, have
been working diligently to achieve even greater honours for Greece,
and AEGEAN is with them, assisting them on their journeys to major
sporting events.
εμπιστοσύνη και υποστήριξη που μας δείχνουν οι επιβάτες μας. Είμαστε
ευγνώμονες για την εμπιστοσύνη που δείχνουν τόσο σε εμάς, όσο και
στις αεροπορικές εταιρείες-μέλη μας».
Εκτός από το βραβείο που απέσπασε η Star Alliance σε επίπεδο
αεροπορικής συμμαχίας, αρκετές αεροπορικές εταιρείες-μέλη της έλα-
βαν μεμονωμένες διακρίσεις που αναδεικνύουν περαιτέρω τη δύναμη
και την υπεροχή της συμμαχίας και των αεροπορικών εταιρειών-μελών
της στην παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στους επιβάτες.
Star Alliance is World’s
Leading Airline Alliance
at the World Travel Awards 2023
FOR the fourth consecutive year, Star Alliance is proud to announce
having been named the World’s Leading Airline Alliance at the
esteemed World Travel Awards. Earlier, in the North America edition
in August 2023, the Star Alliance Los Angeles airport lounge achieved
a remarkable milestone by securing the title of North America’s Lead-
ing Airport Lounge for the fourth consecutive year, further solidifying
its status as a leader in airport hospitality.
Expressing his gratitude for these accolades, Star Alliance CEO
Mr Theo Panagiotoulias stated, “We are truly honoured to receive the
World Travel Awards for the fourth consecutive year. Our success is
made possible not only by the hard work of our employees across the
network, but also by the unwavering confidence and support from
our valued customers. We are immensely grateful for the continued
trust placed in us and our member carriers.”
In addition to the alliance-level award, several Star Alliance mem-
ber carriers also claimed individual victories this year. These triumphs
further highlight the collective strength and excellence of Star Alliance
and its member airlines in delivering unparalleled service to travellers.
Απολαύστε μια connected
εμπειρία πτήσης!
Get ready for an amazing
onboard experience!
Συνδεθείτε στο Wi-Fi onboard για να Connect to the AEGEAN Wi-Fi platform
απολαύσετε υψηλές ταχύτητες internet and enjoy high speed surfing onboard
και ψυχαγωγικό περιεχόμενο κατά τη and many entertainment options during
διάρκεια της πτήσης σας! your flight!

Η onboard ψυχαγωγία απογειώνεται! Your onboard entertainment takes off!

Με τη νέα ψυχαγωγική πλατφόρμα, μπορείτε να Just connect to our new platform and browse through
απολαύσετε δωρεάν περιεχόμενο όσο είστε στον αέρα. the available free content.

ΣΕΙΡΕΣ/SERIES ΜΟΥΣΙΚΗ/MUSIC ΧΑΡΤΗΣ/MOVING MAP ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ/GAMES

Πώς να συνδεθείτε: How to connect:

1. Βάλτε τη συσκευή σας σε λειτουργία πτήσης και 1. Take your personal device which is in flight mode
ενεργοποιήστε το Wi-Fi. and activate Wi-Fi.
2. Συνδεθείτε στο δίκτυο "Aegean WiFi". Αν το portal 2. Connect to the "Aegean WiFi " Wi-Fi network. If the
δεν ανοίξει αυτόματα, μπείτε στο aegeanwifi.com portal doesn't automatically appear on your screen,
από τον browser σας. open your browser and enter aegeanwifi.com.
3. Επιλέξτε σύνδεση στο internet, διαλέξτε το 3. Choose the bundle that you prefer, proceed to the
πακέτο που επιθυμείτε και καλό σερφάρισμα. payment step, and you are ready to surf.

• Το internet είναι διαθέσιμο πάνω από τα 10.000 πόδια.

Internet connection is available above 10.000 feet.
• Διακοπές σύνδεσης μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια της πτήσης για διάφορους λόγους είτε τεχνικούς, είτε λόγω μη ευνοϊκών καιρικών συνθηκών.
Connection interruptions may occur during flight for various reasons. These may be due to technical or regulatory reasons or due to unfavorable weather conditions.
• Σε προορισμούς με μειωμένη κάλυψη δικτύου προσφέρεται μόνο η δυνατότητα για Τext (αποστολή άμεσων μηνυμάτων) δωρεάν.
For low coverage routes only the Text&Surf bundle is available free of charge.
• Τα πακέτα Text&Surf και Stream μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διαφορετικές συσκευές αλλά όχι ταυτόχρονα.
Text&Surf and Stream bundles can be used on different devices but not simultaneously.
AEGEAN Pass
Πακέτα πτήσεων σε σταθερή τιμή!
Multiple flights at a fixed price!
Διαμορφώστε το δικό σας πακέτο με σταθερή
τιμή για έναν ολόκληρο χρόνο και δυνατότητα
απεριόριστων αλλαγών.
Δημιουργήστε το δικό σας AEGEAN Pass
επιλέγοντας:
Το δρομολόγιο ή την ομάδα δρομολογίων που
σας ταιριάζει.
Τον αριθμό πτήσεων. Για πακέτα εσωτερικού
μεταξύ 8, 14 ή 20 πτήσεων και για εξωτερικού
μεταξύ 8 ή 12 πτήσεων.
Τον αριθμό ημερών πριν την πτήση που θα
κάνετε κράτηση. Υπάρχουν 3 επιλογές: 30, 7 ή
0 ημέρες.
Με κάθε AEGEAN Pass έχετε επιπλέον μοναδικά
προνόμια! Επωφεληθείτε ακόμα περισσότερο
κερδίζοντας Miles+Bonus μίλια εξαργύρωσης
και αναβάθμισης από την υψηλότερη κατηγορία
Economy Class – Flex.
aegeanair.com
Create your own flight package and secure the
price for one whole year, with unlimited ticket
changes.
Customize your AEGEAN Pass by selecting:
A route or group of routes that better suit your
needs.
The number of flights. For packages within
Greece choose between 8, 14 or 20 flights and
for international flights packages between 8 or
12 flights.
The minimum number of days prior to the flight’s
departure. Choose one of the available options:
30, 7 or 0 days.
Enjoy extra unique benefits with each purchase
of AEGEAN Pass! You can also benefit from the
maximum Miles+Bonus Award and Ties Miles for
Economy Class Flex fare with each flight booked.

Eίστε κάτοχος κάρτας Alpha
Bank Bonus; Εξαργυρώστε τους
Bonus πόντους σας online.
Η AEGEAN προσφέρει τη δυνατότητα να εξαργυρώνετε
online τους πόντους που συγκεντρώνετε από τις κάρτες
Alpha Bank που συµµετέχουν στο Πρόγραµµα Bonus.
Εξαργυρώστε τους Bonus πόντους σας για την αγορά
εισιτηρίμν στο δίκτυο της AEGEAN και της Olympic Air,
απλά και γρήγορα, χρησιμοποιώντας την online υπηρεσία
µας.
Αναζητήστε τις ειδικά διαμορφμμένες προσφορές µας
στο aegeanair.com και εξαργυρώστε τους Bonus πόντους
σας ακόμα πιο εύκολα.
aegeanair.com
Are you an Alpha Bank Bonus
cardholder? Redeem your Bonus
points online.
AEGEAN offers you the possibility to redeem online the
Bonus points you have collected through your Alpha Bank
Bonus cards.
Redeem your Bonus points to issue airline tickets on
AEGEAN and Olympic Air network, easily, using our online
service.
Moreover, you may take advantage of our special offers to
redeem your Bonus points even easier at aegeanair.com.
Εδώ κάθε μίλι είναι πολλά παραπάνω!
More options, more miles!

Ανακαλύψτε το Μiles+Βonus Discover Miles+Bonus

Το Miles+Bonus, το πρόγραμμα επιβράβευσης της Miles+Bonus, the loyalty program of AEGEAN, rewards
AEGEAN, ανταμείβει γενναιόδωρα την προτίμησή σας με your loyalty with more services and journey essentials,
προνόμια και υπηρεσίες που μετατρέπουν κάθε ταξίδι σε making every trip a unique experience!
μια μοναδική εμπειρία!

Οι βαθμίδες του προγράμματος Program tiers

Όσο πιο συχνά ταξιδεύετε με την AEGEAN και την
Olympic Air ή με τις εταιρίες - μέλη της Star Alliance,
τόσο πιο κοντά έρχεστε στην επόμενη βαθμίδα και τόσο
περισσότερα πλεονεκτήματα εξασφαλίζετε. Ακόμα όμως
κι αν δεν ταξιδεύετε συχνά, θα βρείτε πολλούς καλούς
λόγους, για να είστε μέλος του Miles+Bonus.
As you fly more regularly with AEGEAN and Olympic Air
or our Star Alliance partners, you can easily step up to the
next tiers, thus, enjoy even greater benefits and exclusive
privileges. But even if you do not fly very often, you’ll find
there are lots of rewarding reasons to be a Miles+Bonus
member.

Blue βαθμίδα / Από αυτό το σημείο αρχίζει η διαδρομή σας στο Miles+Bonus. Ως Blue μέλος,
μπορείτε να συγκεντρώνετε και να εξαργυρώνετε μίλια, αλλά και να απολαμβάνετε εκπτώσεις και
προνόμια στους συνεργάτες μας. Επιπλέον, όσα περισσότερα μίλια αναβάθμισης συγκεντρώνετε,
τόσο πιο κοντά έρχεστε στη Silver βαθμίδα.
Blue tier / Your journey with Miles+Bonus starts from here. As a Blue member, you can collect and
redeem miles, enjoy discounts and benefits from our partners’ network and build up your tier miles to
move up to Silver tier.

Silver βαθμίδα / Τώρα τα πράγματα γίνονται πραγματικά ενδιαφέροντα! Για να φτάσετε

τη Silver βαθμίδα πρέπει να συγκεντρώσετε 12.000 μίλια αναβάθμισης μέσα σε 12 μήνες
(συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 2 πτήσεων με AEGEAN ή Olympic Air) ή συνολικά 35.000
μίλια αναβάθμισης ανεξάρτητα από τη συνεργαζόμενη αεροπορική εταιρία.
Silver tier / Things start to get really interesting. To reach the Silver tier, all you need to do is fly with
AEGEAN or Olympic Air at least twice and earn 12,000 tier miles within 12 months or collect a total of
35,000 tier miles, regardless of the partner airline.

Gold βαθμίδα / Η Gold βαθμίδα είναι η υψηλότερη βαθμίδα του Miles+Bonus και γι’ αυτό
φροντίσαμε να την εμπλουτίσουμε με πολλά σημαντικά προνόμια. Για να φτάσετε την
Gold βαθμίδα, πρέπει να συγκεντρώσετε 24.000 μίλια αναβάθμισης μέσα σε 12 μήνες
(συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 4 πτήσεων με AEGEAN ή Olympic Air) ή συνολικά 70.000
μίλια αναβάθμισης, ανεξάρτητα από τη συνεργαζόμενη αεροπορική εταιρία.
Gold tier / Gold is a serious upgrade, so we add on even more benefits. To reach the Gold tier, all you
need to do is fly with AEGEAN or Olympic Air at least four times and earn 24,000 tier miles within 12
months or collect a total of 70,000 tier miles, regardless of the partner airline.
Αποκτήστε αποκλειστικά προνόμια, σε κάθε βαθμίδα
Get exclusive benefits, in every tier
ΠΡΟΝΟΜΙΑ / BENEFITS
Blue Silver Gold
Συγκέντρωση μιλίων: AEGEAN, Olympic Air, Star Alliance, Συνεργάτες
Miles accrual: AEGEAN, Olympic Air, Star Alliance, Partners Συγκεντρώστε και
Εξαργύρωση μιλίων: AEGEAN, Olympic Air, Star Alliance, Συνεργάτες
Miles redemption: AEGEAN, Olympic Air, Star Alliance, Partners
εξαργυρώστε μίλια
Αγορά μιλίων αναβάθμισης Κερδίζετε μίλια κάθε φορά που
Tier miles purchase ταξιδεύετε με την AEGEAN και την
Αγορά μιλίων εξαργύρωσης Olympic Air ή με οποιαδήποτε από
Award miles purchase τις εταιρίες - μέλη της Star Alliance.
Επιπλέον μίλια εξαργύρωσης στις πτήσεις AEGEAN & Olympic Air Ακόμα όμως κι αν δεν ταξιδεύετε
10% 20%
Extra award miles on AEGEAN & Olympic Air flights
συχνά, σας προσφέρουμε πολλούς
Νέοι γονείς; Διατήρηση της βαθμίδας σας για έναν χρόνο
και διαφορετικούς τρόπους συλλογής
New parent? Tier retention for one year
μιλίων όπως: από πιστωτικές κάρτες
Αποκλειστική τηλεφωνική γραμμή εξυπηρέτησης
Dedicated call center line
με συνεργαζόμενες Τράπεζες, διαμονή
50% έκπτωση στις Up Front θέσεις
σε ξενοδοχείο, ή συνεργάτες σε
50% discount for Up Front seats καταστήματα, ενοικίαση αυτοκινήτου,
Δωρέαν Wi-Fi στις πτήσεις από/προς Ελλάδα Text & Text &
φαγητό & ποτό, πολιτισμό &
Stream
Free Wi-Fi in flights from/to Greece Surf Surf διασκέδαση και άλλα πολλά.
Εγγυημένη θέση σε πτήσεις AEGEAN & Olympic Air
Μετατρέψτε τα μίλια που έχετε
Guaranteed booking on AEGEAN & Olympic Air flights
συγκεντρώσει, σε πτήσεις με
Αναβάθμιση κατηγορίας θέσης στις πτήσεις AEGEAN & Olympic Air*
Seat upgrade on AEGEAN & Olympic Air flights*
2 4 την AEGEAN και την Olympic
Επιπλέον αποσκευή στις πτήσεις AEGEAN & Olympic Air*
Air ή ανακαλύψτε εκατοντάδες
1 extra piece of baggage on AEGEAN & Olympic Air flights* προορισμούς παγκοσμίως μέσα από
Πρόσβαση στα AEGEAN Business Lounges* το δίκτυο της Star Alliance. Επίσης,
4
Access to all AEGEAN Business Lounges* μπορείτε να εξαργυρώσετε τα μίλια
Προτεραιότητα στον έλεγχο χειραποσκευών και διαβατηρίων (συγκεκριμένα σας σε αναβάθμιση σε Business Class
αεροδρόμια)* 2 ή πρόσθετες υπηρεσίες, καθώς και
Access to Passport and Security Control Fast Track (where available)*
στο δίκτυο των συνεργατών μας για
Προσωπική κάρτα αποσκευής
διαμονή σε ξενοδοχεία, ενοικίαση
Personalized luggage tag
αυτοκινήτου, αγορές και πολλά άλλα.
Δωρεάν parking στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών*
2
Free parking at Athens International Airport* Πώς θα χρησιμοποιείτε τα μίλια σας,
Valet parking στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών*
1
είναι στο χέρι σας!
Valet parking at Athens International Airport*
Υπηρεσία Together
Together
Υπηρεσία Miles+Cash Earn and spend miles
Miles+Cash It’s so simple! You earn miles when you
Προνόμια και εκπτώσεις σε συνεργαζόμενες εταιρίες fly with AEGEAN and Olympic Air or
Privileges and offers from our partners our Star Alliance airline partners. But
Αναγνώριση από τις εταιρίες - μέλη της Star Alliance even if you do not fly very often, we offer
Consistent status recognition throughout Star alliance
many more ways to collect miles, such
Προτεραιότητα στον έλεγχο αποσκευών (check-in) στις πτήσεις του δικτύου
της Star Alliance
as from credit cards, hotels, or partners
Priority check-in on any Star Alliance member airline in shopping, car rental, food & drink,
Επιπλέον βάρος αποσκευών στις εταιρίες του δικτύου της Star Alliance culture & entertainment and more!
Extra baggage allowance on Star Alliance member airlines Spend your miles for flights on AEGEAN
Gold Track (Προτεραιότητα στον έλεγχο ασφάλειας και ταξιδιωτικών εγγράφων) and Olympic Air or reach hundreds of
Gold Track (Priority Security & Immigration) worldwide destinations, with our Star
Πρόσβαση σε περισσότερα από 1.000 Star Alliance Lounges παγκοσμίως Alliance partners.
Access to more than 1,000 Star Alliance Lounges worldwide
Προτεραιότητα στην επιβίβαση στις πτήσεις του δικτύου της Star Alliance
Your miles can also be redeemed for
Priority boarding on any Star Alliance member airline upgrade to Business Class, additional
Προτεραιότητα στην παραλαβή αποσκευών στις πτήσεις του δικτύου της services purchases, but also within our
Star Alliance partners' network in accommodation,
Priority baggage handling on any Star Alliance member airline car rental, shopping and more.
Προτεραιότητα στη λίστα αναμονής κρατήσεων στις πτήσεις του δικτύου της
Star Alliance Spend your miles any way you want,
Priority reservations waitlist on any Star Alliance member airline any way you please.
Προτεραιότητα στη λίστα αναμονής αεροδρομίου στις πτήσεις του δικτύου It is up to you!
της Star Alliance
Priority airport standby on any Star Alliance member airline

*Το προνόμιο παρέχεται με τη μορφή κουπονιού με την αναβάθμιση ή την ανανέωση της βαθμίδας για χρήση μέσα στην
περίοδο διάρκειας κάθε βαθμίδας.
*This benefit is provided on a coupon basis upon upgrade or tier renewal and can be used within the period that is valid.

aegeanair.com/milesandbonus
 | news aegeanair.com/milesandbonus

Marriott Bonvoy®... για ατελείωτη Marriott Bonvoy®… for endlessly

επιβράβευση στη διαμονή σας! rewarding stays!
Χάρη στη συνεργασία του Miles+Bonus με το Thanks to Miles+Bonus’ partnership with Marriott Bonvoy,
Marriott Bonvoy, το πρόγραμμα επιβράβευσης της Marriott International’s award-winning travel program,
ξενοδοχειακής αλυσίδας Marriott International, you may earn award miles in any hotel participating in the
μπορείτε να κερδίζετε μίλια εξαργύρωσης σε program.
οποιαδήποτε ξενοδοχείο - μέλος του προγράμματος.
There are over 8,500 properties across a portfolio of more
Τα ξενοδοχεία είναι περισσότερα από 8.500 και ανήκουν than 30 extraordinary brands, worldwide. So, whatever your
σε ένα χαρτοφυλάκιο πάνω από 30 αποκλειστικών travel style is, all your accommodation needs are catered for!
επωνυμιών, παγκοσμίως. Έτσι, ό,τι κι αν προτιμάτε,
How will you benefit?
καλύπτονται όλες οι ανάγκες διαμονής σας!
Join Marriott Bonvoy for free and start enjoying luxury
Πώς θα επωφεληθείτε;
offerings!
Κάντε εγγραφή στο Marriott Bonvoy, εντελώς δωρεάν,
Convert the Marriott Bonvoy points you collect on each
και ανακαλύψτε έναν κόσμο γεμάτο προνόμια!
stay to award miles, with a ratio of 3 Marriott Bonvoy
Μετατρέψτε τους Marriott Bonvoy πόντους που points = 1 mile. For every 60,000 points, you earn 5,000
συλλέγετε σε κάθε διαμονή σε μίλια εξαργύρωσης, extra miles!
με αναλογία 3 Marriott Bonvoy πόντοι = 1 μίλι. Για κάθε
You may choose to earn miles directly on your stays, at any
60.000 πόντους, κερδίζετε επιπλέον 5.000 μίλια!
time! Earn up to x2 award miles on your stays.
Εναλλακτικά, με κάθε διαμονή σας, μπορείτε να επιλέξετε
Miles+Bonus and Marriott Bonvoy. Enjoy the best of both
να κερδίζετε απευθείας μίλια. Κερδίστε έως x2 μίλια στη
worlds!
διαμονή σας.
Miles+Bonus και Marriott Bonvoy. Επωφεληθείτε στο
έπακρο και από τους δύο κόσμους!

Four Points by Sheraton, Εδιμβούργο

Four Points by Sheraton, Edinburgh
 aegeanair.com

Aegean Mastercard Aegean Mastercard

Tαξιδέψτε μαζί της & κερδίστε Travel with your card & benefit
μίλια με όλες σας τις συναλλαγές! from all your transactions!

Αποκλεισέικά προνόμια: Exclusive privileges:

3.000 μίλια καλωσορίσματος 3.000 welcome miles

Συλλογή μιλίων από κάθε συναλλαγή Collect miles from your transactions

2 εκπτωτικά κουπόνια για πτήση, αξίας 20€ 2 promo coupons of €20 discount for flight

Δωρεάν ταξιδιωτική ασφάλιση Free travel insurance

Επιπλέον όφελος στην ανταμοιβή Additional antamivi benefit

Lounge Key σε 1.200+ Lounges παγκοσμίως Lounge Key for access to 1,200+ Lounges worldwide

Υπηρεσία Flight Delay Pass Flight Delay Pass service

Αποκέήσέε έώρα έη δική σας Aegean Mastercard Get your Aegean Mastercard by visiting a Bank of
σε ένα καέάσέημα έης Τράπεζας Κύπρου ή αιέηθείέε Cyprus branch or apply online for a QuickCard through
online για QuickCard μέσω έου BoC Mobile App και έου the BoC Mobile App and Internet Banking.
Internet Banking.

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε το bankofcyprus.com For more information, visit bankofcyprus.com
Πτήση εντό̀ Σένγκεν Πρὸ προορισ̀ό εντό̀ Σένγκεν Gates / Πύλὲ

Intra Schengen Intra Schengen B1-B31

Άφιξη στην Αθήνα Χώρὸ αναχωρήσεων Αναχώρηση

Arrival in Athens Departures area Departure

Πτήση εκτό̀ Σένγκεν Πρὸ προορισ̀ό εκτό̀ Σένγκεν Gates / Πύλὲ

Extra Schengen Extra Schengen A1-A23

Άφιξη στην Αθήνα Χώρὸ αφίξεων Έλεγχὸ διαβατηρίων Έλεγχὸ ασφαλείὰ Αναχώρηση
Arrival in Athens Αrrival area Passport control Security check Departure

Πτήση εντό̀ Σένγκεν Πρὸ προορισ̀ό εκτό̀ Σένγκεν Gates / Πύλὲ

Intra Schengen Εχtra Schengen A1-A23

Άφιξη στην Αθήνα Χώρὸ αφίξεων Έλεγχὸ διαβατηρίων Έλεγχὸ ασφαλείὰ Αναχώρηση
Arrival in Athens Αrrival area Passport control Security check Departure

Πτήση εκτό̀ Σένγκεν Πρὸ προορισ̀ό εντό̀ Σένγκεν Gates / Πύλὲ

Εχtra Schengen Intra Schengen B1-B31

Άφιξη στην Αθήνα Χώρὸ αφίξεων Έλεγχὸ διαβατηρίων Παραλαβή αποσκευών Έλεγχὸ ασφαλείὰ Αναχώρηση
Arrival in Athens Αrrival area Passport control Baggage claim Security check Departure
 Lounges
PHOTO: MARA DESIPRIS (D-TALES)
Η εμπειρία των Aegean
Business Lounges
Υψηλή ποιότητα υπηρεσιών και ασυναγώνιστη
φιλοξενία στα lounges της AEGEAN.
Κάθε δευτερόλεπτο ανάπαυσης είναι πολύτιμο για τον ταξιδιώτη και πρέπει
να το απολαμβάνει με τον πλέον άνετο, πολυτελή και αποτελεσματικό τρόπο.
Η απόλυτη επίτευξη αυτού του στόχου είναι το πρώτο πράγμα που συνει-
δητοποιεί κανείς με το που περνάει το κατώφλι των δύο Business Lounges
της AEGEAN στον Διεθνή Αερολιμένα «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Αθήνας.
Εμπνευσμένο από τις λιτές αρχιτεκτονικές γραμμές της Ελλάδας και
ενσωματώνοντας οργανικά τη νέα εταιρική ταυτότητά της, το πλήρως ανα-
νεωμένο Business Lounge της AEGEAN, στην περιοχή Β εντός Schengen,
προσφέρει στους ταξιδιώτες μια ανεπανάληπτη εμπειρία υψηλής αισθητι-
κής και ελληνικής φιλοξενίας. Πρόκειται για έναν σύγχρονο και εργονομικό
χώρο που χωρίζεται σε διαφορετικές περιοχές (media area, dining area,
social area και quiet area), οι οποίες οριοθετούνται διακριτικά από τη
διαφορετική επίπλωση και αισθητική που έχει η καθεμία. Στο ανανεωμένο
μενού που είναι διαθέσιμο στον μπουφέ περιλαμβάνεται ποικιλία γλυκών
και αλμυρών σνακ, ενώ, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, οι ταξιδιώτες
μπορούν να απολαύσουν νέες προτάσεις ζεστών σνακ, σαλάτες, σάντουιτς,
υγιεινές επιλογές και γλυκά. Την αναβαθμισμένη αυτή εμπειρία ολοκληρώ-
νει το ολοκαίνουργιο wine bar, που προσφέρει ποικιλία ποτών αλλά και
ετικέτες λευκού και ερυθρού οίνου από Έλληνες παραγωγούς.
Οι επιβάτες της AEGEAN που αναχωρούν για προορισμούς εκτός
ζώνης Schengen φιλοξενούνται στο ολοκαίνουργιο Extra Schengen
Business Lounge της AEGEAN, συνολικού εμβαδού 1.250 τ.μ. και με
δυνατότητα φιλοξενίας περίπου 300 επιβατών. Το φυσικό φως και η εντυ-
πωσιακή θέα στους διαδρόμους προσγείωσης και απογείωσης του αερο-
δρομίου, σε συνδυασμό με τα υλικά υψηλής ποιότητας, όπως το μάρμαρο,
το μωσαϊκό, το γυαλί και το ξύλο, δημιουργούν έναν σύγχρονο και μοντέρνο
χώρο. Η κεντρική αίθουσα, το media lounge, ο ειδικά διαμορφωμένος
χώρος για περισσότερη ιδιωτικότητα και χαλάρωση, τα privé meeting
270 - blue magazine
Athens, Extra Schengen Lounge
The Aegean Business
Lounge experience
AEGEAN’s lounges offer top-quality
services and unrivalled hospitality.
Every moment of rest and relaxation is precious to travellers and
should be enjoyed in a comfortable, well-appointed and well-de-
signed setting. That they are entering just such a space is the first
thing that strikes the traveller crossing the threshold of either of
AEGEAN’s two Business Lounges in Athens International Airport.
Inspired by Greece’s elegantly austere architectural forms and
seamlessly assuming AEGEAN’s new corporate identity, the fully
revamped AEGEAN Business Lounge in the intra-Schengen area
B offers travellers the unrivalled combination of outstanding aes-
thetics and genuine Greek hospitality. Modern and ergonomic, the
new lounge is separated into different sections (media area, dining
area, social area and quiet area) discreetly delineated by their fur-
nishings and décor. Offering eclectic Greek flavours that impart an
authentic, homely feel, the buffet area is the heart of the space. The
newly revised menu features a variety of sweet and savoury snacks
throughout the day, allowing travellers to enjoy new delights in
hot dishes, sandwiches and desserts, as well as salads and other
healthy food selections. A new wine bar further enhances the guests’
experience, serving a range of drinks and red and white wines from
Greek vineyards.
Eligible passengers of AEGEAN departing for destinations out-
side of the Schengen area are welcome to make use of AEGEAN’s
brand-new Extra Schengen Business Lounge, which can accommo-
date some 300 passengers over an area of 1,250 sq.m. The nat-
ural light and the breathtaking airside views, combined with the
high-quality marble, terrazzo, glass and wood materials used in the
lounge’s construction, have created modern, comfortable surround-
ings. The media lounge for networking, the social lounge for con-
 Athens, Extra Schengen Lounge

Thessaloniki

blue magazine - 271

 Lounges
Athens, Extra Schengen Lounge
Athens, Extra Schengen Lounge
rooms, τα δύο καφέ, καθώς και το μεγάλο εστιατόριο σε συνδυασμό με
το wine bar προσφέρουν πολλές επιλογές για κάθε επιβάτη, ανάλογα με
τις ανάγκες του. Επιπλέον, επιδιώκοντας η παραμονή στο Lounge να λει-
τουργήσει και ως πλατφόρμα προβολής της ελληνικότητας, οι γεύσεις και
οι επιλογές ζεστών και κρύων εδεσμάτων αλλά και κρασιών προέρχονται
κυρίως από εκλεκτούς Έλληνες παραγωγούς. Ο ανελκυστήρας και οι σκά-
λες προς το lounge, το οποίο βρίσκεται στον τρίτο όροφο, είναι στη δεξιά
πλευρά του διαδρόμου πριν την «πλατεία» της εκτός Schengen περιοχής.
Στο ισόγειο του νέου τέρμιναλ του Διεθνούς Αεροδρομίου «Μακε-
δονία» της Θεσσαλονίκης βρίσκεται το ολοκαίνουργιο Aegean Business
Lounge. Ένας σύγχρονος χώρος, με συνολικό εμβαδόν 523 τ.μ., και
με δυνατότητα φιλοξενίας 130 επιβατών, που σχεδιάστηκε αντλώντας
έμπνευση από τη λιτή γλυπτική παραδοσιακή αρχιτεκτονική των Κυκλάδων,
με καμπύλες μορφές να συνθέτουν χώρους με ροή, στο χαρακτηριστικό
βαθύ μπλε του Αιγαίου Πελάγους. Το νέο lounge αποτελεί ταυτόχρονα μια
πλατφόρμα εξοικείωσης των επιβατών με τα τοπικά προϊόντα της Θεσ-
σαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας, καθώς τα μενού που προσφέρονται
περιλαμβάνουν τοπικά προϊόντα ή πρώτες ύλες που προέρχονται από παρα-
γωγούς και επιχειρήσεις της ευρύτερης περιοχής. Επιπλέον, η ύπαρξη gate
εντός του χώρου εκμηδενίζει τις καθυστερήσεις κατά την αναχώρηση των
πτήσεων, αφού ο έλεγχος των καρτών επιβίβασης και η έξοδος προς τα
αεροσκάφη γίνονται μέσα από το lounge.
Στον τρίτο όροφο του Διεθνούς Αερολιμένα Λάρνακας βρίσκεται το
Aegean Business Lounge, με δυνατότητα φιλοξενίας 65 επιβατών. Ένας
ευχάριστος χώρος, που περιλαμβάνει μοντέρνο φωτισμό και ταινίες LED,
έγχρωμες κρυστάλλινες επενδύσεις τύπου Lacobel και tailor-made τρα-
πεζάκια με υποδοχές για φόρτιση κινητών τηλεφώνων και tablets. Στον
πλούσιο μπουφέ προσφέρονται φαγητά και σνακ, λειτουργεί ευρύχωρο
self-service bar, ενώ παρέχονται ειδικοί χώροι για εργασία μέσω του
διαδικτύου, ανάγνωση ημερήσιου και περιοδικού Τύπου, καθώς και για
ανάπαυση.
Πρόσβαση στα lounges της AEGEAN έχουν όλοι οι επιβάτες
της AEGEAN που ταξιδεύουν σε Business Class, οι κάτοχοι της Gold
Miles+Bonus κάρτας και όλοι οι κάτοχοι καρτών με το διακριτικό Star
Alliance Gold.
272 - blue magazine
Athens, Extra Schengen Lounge
Athens, Extra Schengen Lounge
versation, the quiet lounge for extra relaxation, the meeting rooms
for work from everywhere, the recliners for aviation enthusiasts,
the two cafeterias, the restaurant and the wine bar all provide a
variety of new meeting points to address the different needs of each
passenger. What’s more, as the new AEGEAN Business Lounge aims
to serve as a platform to promote all things Greek, the warm and
cold dishes, as well as the wines on offer, come mainly from select
Greek producers. The lift and the stairs up to the lounge entrance
on the third floor in the Extra Schengen area are on the right-hand
side of the main shopping corridor, prior to that section’s central
mall space.
AEGEAN’s brand-new Business Lounge at the ground floor of
Thessaloniki Airport Makedonia is a contemporary and efficient
working environment which can host up to 130 travellers in an area
of 523 sq.m., conceived by drawing inspiration from the humble
sculptural folk architecture of the Cyclades, with curved, soft edges
and flowing shapes, interpreted in deep shades of Aegean Sea blue.
The new Lounge is a platform for familiarising passengers with the
local products of Thessaloniki and Northern Greece, as its menus
feature ingredients from producers in the broader region. In addi-
tion, the lounge has its own departure gate leading directly to the
aircraft allowing for quicker boarding, with all final boarding pass
checks taking place right here.
On the third floor of Larnaka International Airport, the Aegean
Business Lounge can host 65 passengers at a time. This welcom-
ing space boasts modern lighting fixtures and LED strips, and has
colourful Lacobel glass panels and tailor-made tables with outlets
for charging mobile phones and tablets. Hot dishes and snacks are
available at the impressively rich buffet, and drinks at the spacious
self-service bar. Special areas are also available for working (with
internet access), as well as for reading newspapers and magazines,
and relaxing.
All AEGEAN Business Class passengers, as well as Miles+Bonus
Gold and Star Alliance Gold cardholders are welcome to enjoy the
special amenities offered at the Aegean Business Lounges.
Athens, Intra Schengen Lounge

Thessaloniki Larnaka

Star Alliance lounges: Απολαύστε

το μεγαλύτερο δίκτυο lounges στον κόσμο
Οι αίθουσες αναμονής της Star Alliance σας εξασφαλίζουν ένα ιδιωτικό
περιβάλλον, όπου μπορείτε να χαλαρώσετε πριν από το ταξίδι σας ή κατά
τη διάρκεια μιας ενδιάμεσης στάσης. Σε όποιο μέρος του κόσμου και αν
Thessaloniki
βρίσκεστε, μπορείτε να είστε ήσυχοι έχοντας εξασφαλισμένη πρόσβαση σε
ένα από τα lounges της Star Alliance και στα αναρίθμητα πλεονεκτήματα που
σας προσφέρει. Ως μέλος του προγράμματος Star Alliance Gold, εσείς και
ένας φιλοξενούμενός σας είστε ευπρόσδεκτοι σε ένα από τα 1.000 lounges
της Star Alliance σε όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από τη θέση στην οποία
ταξιδεύετε. Aπλώς αναζητήστε το λογότυπο του προγράμματος Star Alliance
Gold. Περισσότερες πληροφορίες στο www.staralliance.com/lounges.

Star Alliance lounges: Enjoy

the world’s largest lounge network
The Star Alliance lounge network provides an exclusive environment where
you can relax before starting your trip, or during a stopover. Wherever you
are in the world, you have access to a Star Alliance lounge and the many
benefits it has to offer. As a Star Alliance Gold member, you (and a guest)
will always be welcome in over 1,000 Star Alliance lounges worldwide. For
more detailed information, visit www.staralliance.com/lounges

blue magazine - 273

 Wines

DOMAINE MIGAS DOMAINE MIGAS

Ο Τύρναβος μπορεί να είναι γνωστός κυρίως για την παρα-
γωγή τσίπουρου, αλλά μερικές οικογένειες της περιοχής έχουν
αφιερωθεί στην παραγωγή κρασιού εδώ και πολλές δεκαετίες,
όπως η οικογένεια του Δημήτρη Μίγα, που ασχολείται με την
οινοποίηση από το 1900. Το σημαντικό βήμα προς τον εκμο-
ντερνισμό έγινε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, με την ίδρυση
του οινοποιείου και τη φύτευση αμπελώνων στην τοποθεσία
Παλαιά Άμπελος, το όνομα της οποίας και μόνο δηλώνει τη
σχέση που έχει με την αμπελοκαλλιέργεια. Ο Δημήτρης έχει
καταφέρει να κάνει εξαιρετικά κρασιά από διεθνείς ποικιλίες,
όπως το Syrah, αλλά επιμένει στην προώθηση των τοπικών ποι-
κιλιών της περιοχής.
Tyrnavos, an area near Larissa in Central Greece, may be famous
for the Greek grape distillate known as tsipouro, but some locals
have been dedicating their lives to making wine, like the family
of Dimitris Migas, which has been actively involved in wine pro-
duction since 1900. The family’s first leap towards modernization
took place in the late 1990s when it established a modern winery
and planted vineyards in the region of Palaia Ampelos – “Old
Vine” – the name itself speaking volumes about the location’s
vinicultural history. Now continuing his family’s tradition of wine-
making, Dimitris Migas has been successful in crafting excellent
wines from international grapes such as Syrah, but he insists on
promoting local grapes as well.

Μοσχάτο Μαύρο Τυρνάβου Black Muscat of Tyrnavos

Blanc de Noir 2023, Domaine Migas
Οίνος Λευκός Ξηρός
Προστατήυμένη Γήδγραφική Ένδήιξη: Τύρναβος
Ποικιλία: Μοσχάτο Μαύρο Τυρνάβου, ένας σπάνιος, σκουρό-
χρωμος κλώνος του πασίγνωστου Μοσχάτου.
Το κρασί πίσδ από την ήτικέτα: Από ιδιόκτητους αμπελώ-
νες, ηλικίας σαράντα ετών και άνω. Χρώμα απαλό λεμονί με μια
νύξη γκρι. Μύτη εκρηκτική, που θυμίζει την ποικιλία – τριαντά-
φυλλο και λουκούμι. Στόμα ξηρό, μέτριο σώμα, ενώ δεν λείπει
η λιπαρότητα. Ένα αρωματικό κρασί, εξαιρετικό δείγμα του τι
μπορεί να δώσει το Μαύρο Μοσχάτο Τυρνάβου.
Αλκοόλ: 12,5% vol. (15,5 ml καθαρής αλκοόλης σε ποτήρι των
125 ml & 11,5 ml καθαρής αλκοόλης ανά in-flight σερβίρισμα).
Blanc de Noir 2023, Domaine Migas
Dry White Wine
Protected Geographical Indication: Tyrnavos
Grape variety: Black Muscat of Tyrnavos, a rare, dark-skinned
clone of the famous Muscat.
The wine behind the label: From estate vineyards, at least
40 years old. Pale lemon colour, with a hint of grey. The nose is
explosive, clearly declaring the variety – rose petals and lokum.
Dry on the palate, medium body, and showing a creamy texture.
An aromatic wine, an excellent example of what Black Muscat of
Tyrnavos is capable of delivering.
Alcohol: 12.5% vol. (15.5 ml of pure alcohol per 125 ml & 11.5
ml of pure alcohol per in-flight serving)

Aegean Wine List

OI ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΤΙΚΕΤΑ
Οι Έλληνες δημιουργοί των επιλεγμένων ποιοτικών ετικετών κρασιού που προσφέρονται
στις πτήσεις της AEGEAN και στα Aegean Business Lounges. Οι επιλογές που παρουσιάζονται
σε αυτό το τεύχος προέρχονται από πλημμυροπαθείς παραγωγούς της Θεσσαλίας.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΛΑΖΑΡΑΚΗ MW (MASTER OF WINE)

GANIS WINES GANIS WINES

Η ιστορία της οικογένειας Γκανή με το κρασί πάει πίσω τέσσερις
γενιές και ξεκινάει από το 1920, με τον προπάππου Γκανή να ασχο-
λείται εντατικά με την οινοποίηση. Αν και οι δύο επόμενες γενιές
είχαν περιορισμένη εμπλοκή, κυρίως για προσωπική χρήση, ο Βάγιος
Γκανής, η πιο πρόσφατη γενιά, αποφάσισε το 2000 να αρχίσει τη
συστηματική φύτευση αμπελώνων. Εκείνη τη χρονιά, ο Βάγιος επέ-
στρεψε από την Αμερική. Φορτωμένος με παραστάσεις και ερεθί-
σματα από την παραμονή του εκεί, κυρίως στη Napa Valley, θέλησε
να δημιουργήσει κάτι αντίστοιχο στον Δομοκό. Τα κρασιά της Napa
φημίζονται για την πληθωρικότητά τους – αντιθέτως, τα κρασιά του
Βάγιου είναι γεμάτα φινέτσα.
The Ganis family’s involvement with wine goes back four gen-
erations to great-grandfather Ganis, who began producing
substantial quantities back in 1920. The next two generations
continued making wine, but mostly for private consumption. It
wasn’t until 2000 when Vagios Ganis, part of the latest gener-
ation to engage with the grape, began planting vineyards in
earnest. This was the year he returned from the United States
with a myriad of wine experiences and ideas, mainly from the
Napa Valley area. He decided to create something similar in
the community of Domokos, but while Napa wines are famous
for their exuberance, Vagios Ganis’ wines are full of finesse.

Arx 2021/22, Ganis Wines Arx 2021/22, Ganis Wines

Οίνος Ερυθρός Ξηρός
Ποικιλίής: Αγιωργίτικο (με λίγο Cabernet Sauvignon), η βασική ποι-
κιλία της Νεμέας σε σπάνια φύτευση στον Δομοκό.
Το κρασί πίσδ από την ήτικέτα: Vegan και βιολογικός οίνος.
Αμπελώνας ηλικίας άνω των είκοσι ετών, ωρίμανση σε ανοξείδωτες
δεξαμενές. Μέτριο πορφυρό. Μύτη αρκετά έντονη, με αρώματα φρέ-
σκων κόκκινων αλλά και μαύρων φρούτων. Ξηρό, με μέτριο σώμα,
στρογγυλό και βελούδινο. Ένα φρέσκο, ζουμερό ερυθρό.
Αλκοόλ: 13% vol. (16,5 ml καθαρής αλκοόλης σε ποτήρι των 125 ml
& 12 ml καθαρής αλκοόλης ανά in-flight σερβίρισμα).
Dry Red Wine
Grape varieties: Agiorgitiko (with just a touch of Cabernet
Sauvignon), the Nemean grape in a rare planting in Domokos.
The wine behind the label: Vegan and organic wine. From
a vineyard at least 20 years old, matured in stainless steel
vats. Medium purple. The nose is quite intense, with aromas
of fresh red and black fruits. Dry, medium in body, round and
velvety. A fresh, juicy red.
Alcohol: 13% vol. (16.5 ml of pure alcohol per 125 ml & 12
ml of pure alcohol per in-flight serving)

2 74 - b l u e m a g a z i n e
 ΚΤΉΜΑ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΉ
Η οικογένεια Αποστολάκη είναι μία από τις πιο σημαντικές στον
χώρο του ελληνικού τσίπουρου, αφού παράγει ορισμένα από τα
πιο δημοφιλή, αλλά και συνάμα ποιοτικά, αποστάγματα στη χώρα
μας. Αυτή η επιτυχία όμως έχει τραβήξει την προσοχή από τα κρα-
σιά Αποστολάκη, κρασιά που είναι παραπάνω από αξιοσημείωτα.
Ο Δημήτρης Αποστολάκης, με σοβαρές σπουδές οινολογίας στο
εξωτερικό, έχει δημιουργήσει μια σειρά κρασιών που αποτυπώνει,
με σαφήνεια αλλά και κοσμοπολίτικη ματιά, το αμπελουργικό τοπίο
της Μαγνησίας γενικότερα, αλλά και συγκεκριμένα της περιοχής του
Αλμυρού. Η Μαγνησία, που ενώ έχει σημαντικό οινοπαραγωγικό
παρελθόν είχε πέσει σε ύπνωση για δεκαετίες, επιστρέφει δυναμικά
με υπέροχα κρασιά.
Κτήμα Αποστολάκη 2022/23
Οίνος Λευκός Ξηρός
Προστατήυμένη Γήδγραφική Ένδήιξη: Μαγνησία
Ποικιλίής: Trebbiano Toscano και Ασύρτικο, συνδυασμός ποικιλιών
της Τοσκάνης και του Αιγαίου στον Αλμυρό.
Το κρασί πίσδ από την ήτικέτα: Βιολογικός οίνος. Από αμπελώ-
νες 25 ετών και άνω, ενάμισι χιλιόμετρο από τον Παγασητικό κόλπο.
Χρώμα απαλό λεμονί. Μύτη μέτριας έντασης, με ορυκτότητα και νότες
φρέσκων κίτρων. Στόμα ξηρό, με μέτριο σώμα και οξύτητα που δίνει
ζωντάνια. Ένα κρασί γεμάτο φρεσκάδα, χωρίς να του λείπει η δομή.
Αλκοόλ: 12,5% vol. (15,5 ml καθαρής αλκοόλης σε ποτήρι των 125
ml & 11,5 ml καθαρής αλκοόλης ανά in-flight σερβίρισμα).
APOSTOLAKIS ESTATE
The Apostolakis family is one of the most important in the
tsipouro sector, given it produces some of the most popular –
and finest – grape distillates in the country. That success, how-
ever, has inadvertently diverted attention from its impressive
Apostolakis wines. Dimitris Apostolakis, following his in-depth
oenology studies abroad, has created a range of wines that
explores, with precision and a cosmopolitan touch, the viticul-
tural potential of Magnesia and, more specifically, the area of
Almyros. The Magnesia region, which has a long wine-related
history but was until recently in hibernation mode, is making
a comeback with some delicious wines.
Apostolakis Estate 2022/23
Dry White Wine
Protected Geographical Indication: Magnesia
Grape varieties: Trebbiano Toscano & Assyrtiko, a blend
of a Tuscan and an Aegean variety, in the Almyros region.
The wine behind the label: Organic wine. From 25-year-
old-plus vineyards, grown 1.5 kilometres from the Pagasitikos
Gulf. Medium lemon colour. Medium intensity on the nose,
with minerality and hints of fresh citrus. Dry on the palate,
with medium body and acidity that provides vivacity. A wine
full of freshness and yet without missing structure.
Alcohol: 12.5% vol. (15.5 ml of pure alcohol per 125 ml &
11.5 ml of pure alcohol per in-flight serving)

Aegean Wine List

THE PRODUCERS BEHIND THE LABELS
The labels listed are a representative selection of the outstanding wines being produced in Greece
today that are available on AEGEAN flights and in AEGEAN Business Lounges. Our current
selection features wines from producers in Thessaly who were affected by the September 2023 floods.
BY KONSTANTINOS LAZARAKIS MW (MASTER OF WINE)

ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΊΟΥ
Η οικογένεια Παπαθανασίου δεν έχει, για τα δεδομένα του κρα-
σιού, μακρά πορεία στον χώρο, αφού τα πρώτα βήματα έγιναν τη
δεκαετία του 1990. Αρχικά ο Χρήστος Παπαθανασίου, μετά από
σπουδές στη Γαλλία, μπήκε διστακτικά στην αμπελοκαλλιέργεια.
Σύντομα κατάλαβε πως ο χώρος του κρασιού θέλει γνώση εκτός
από μεράκι, και έτσι ώθησε τους δύο γιους του να κάνουν σχε-
τικές σπουδές. Ο Θανάσης, ο πρωτότοκος γιος, καταπιάστηκε
με την οινολογία, ενώ ο Γιώργος σπούδασε γεωπονία και άρα
είναι υπεύθυνος για τους αμπελώνες. Σε μια περιοχή θεωρητικά
δύσκολη για το κρασί, στα Φάρσαλα, η οικογένεια Παπαθανα-
σίου βάζει το ποιοτικό κρασί στον χάρτη, και σε αυτή τη γωνιά
της Θεσσαλίας.
Merlot 2021/22, Παπαθανασίου
Οίνος Ερυθρός Ξηρός
Ποικιλία: Merlot, μία από τις διασημότερες μαύρες ποικιλίες
σταφυλιού σε όλο τον κόσμο.
Το κρασί πίσδ από την ήτικέτα: Βιολογικός οίνος. Από ιδι-
όκτητους αμπελώνες, ωρίμανση σε ανοξείδωτες δεξαμενές.
Χρώμα βαθύ ρουμπινί. Μύτη έντονη, με το ώριμο φρούτο σε
πρώτο φόντο, αλλά και λίγα μπαχάρια και καραμέλα γάλακτος.
Στόμα ξηρό, σχετικά γεμάτο σώμα, μεταξένιες τανίνες. Ένα κρασί
έντονο αλλά όχι βαρύ.
Αλκοόλ: 12,5% vol. (15,5 ml καθαρής αλκοόλης σε ποτήρι των
125 ml & 11,5 ml καθαρής αλκοόλης ανά in-flight σερβίρισμα).
PAPATHANASIOU
By vinous standards, the Papathanasiou family, active in the field
only since the 1990s, doesn’t have a very long history in wine-
making. But what it does have is a passion for the craft. After
studies in France, Christos Papathanasiou pursued his dream of
winegrowing by creating first an experimental vineyard and then
a winery. He quickly understood that to make wine, one required,
in addition to dedication, a profound knowledge of the subject,
so he convinced his two sons to follow related studies. Thanasis,
his older son, studied oenology and is now a winemaker-oenol-
ogist; Giorgos, who studied agriculture, is now responsible for
the vineyards. Located in the Farsala area – theoretically a tricky
region for wine production – the Papathanasiou family is putting
out quality wine, even from this small corner of Thessaly.
Merlot 2021/22, Papathanasiou
Dry Red Wine
Grape variety: Merlot, one of the most famous black grape
varieties in the world.
The wine behind the label: Organic wine. From estate vine-
yards, matured in stainless steel vats. Deep ruby colour. Intense
on the nose, with ripe fruits at the forefront, coupled with some
spice and butterscotch notes. Dry on the palate, relatively full
bodied, silky tannins. An intense, but not heavy, wine.
Alcohol: 12.5% vol. (15.5 ml of pure alcohol per 125 ml & 11.5
ml of pure alcohol per in-flight serving)

blue magazine - 275

 Fleet
Ο ΣΤΟΛΟΣ ΤΗΣ AEGEAN
AIRBUS A321neo
Kινητήρες: 2 PW1133G-JM
Mέγ. βάρος απογείωσης:
89.000 κιλά
Mέγ. ύψος πτήσεων: 39.800 πόδια
Ταχύτητα ταξιδιού: 840 χλμ. την ώρα
Μέγιστο βάρος καυσίμου:
18.628 κιλά
Μήκος: 44,51 μ.
Άνοιγμα πτερύγων: 35,8 μ.
Ύψος: 11,76 μ.
Μέγ. αυτονομία: 2.400 nm
Επιβάτες: 220
Αριθμός αεροσκαφών: 12
Powerplants: 2 PW1133G-JM
Max. Take Off Weight:
89,000 kg
Max. Altitude: 39,800 ft
Typical cruise speed: 840 km/hr
Max. Fuel Load: 18,628 kg
Length: 44.51 m
Wing Span: 35.8 m
Height: 11.76 m
Max. Range: 2,400 nm
Seating Capacity: 220
Number of Planes: 12
276 - blue magazine
AIRBUS A320neo
Kινητήρες: 2 PW1127G-JM
Mέγ. βάρος απογείωσης:
75.500 κιλά
Mέγ. ύψος πτήσεων: 39.800 πόδια
Ταχύτητα ταξιδιού: 840 χλμ. την ώρα
Μέγιστο βάρος καυσίμου:
18.742 κιλά
Μήκος: 37,57 μ.
Άνοιγμα πτερύγων: 35,8 μ.
Ύψος: 11,76 μ.
Μέγ. αυτονομία: 2.700 nm
Επιβάτες: 180
Αριθμός αεροσκαφών: 16
Powerplants: 2 PW1127G-JM
Max. Take Off Weight:
75,500 kg
Max. Altitude: 39,800 ft
Typical cruise speed: 840 km/hr
Max. Fuel Load: 18,742 kg
Length: 37.57 m
Wing Span: 35.8 m
Height: 11.76 m
Max. Range: 2,700 nm
Seating Capacity: 180
Number of Planes: 16
 ΑEGEAN’S FLEET
AIRBUS A321ceo
Kινητήρες: 2 IAE V2533-Α5
Mέγ. βάρος απογείωσης:
89.000 κιλά
Mέγ. ύψος πτήσεων: 39.800 πόδια
Ταχύτητα ταξιδιού: 840 χλμ. την ώρα
Μέγιστο βάρος καυσίμου:
18.723 κιλά
Μήκος: 44,51 μ.
Άνοιγμα πτερύγων: 34,1 μ.
Ύψος: 11,76 μ.
Μέγ. αυτονομία: 2.200 nm
Επιβάτες: 206
Αριθμός αεροσκαφών: 5
Powerplants: 2 IAE V2533-Α5
Max. Take Off Weight:
89,000 kg
Max. Altitude: 39,800 ft
Cruising Speed: 840 km/hr
Max. Fuel Load: 18,723 kg
Length: 44.51 m
Wing Span: 34.1 m
Height: 11.76 m
Max. Range: 2,200 nm
Seating Capacity: 206
Number of Planes: 5
278 - blue magazine
AIRBUS A320ceo
Kινητήρες: 2 IAE V2527-Α5
Mέγ. βάρος απογείωσης:
73.500 / 78.000 κιλά
Mέγ. ύψος πτήσεων: 39.800 πόδια
Ταχύτητα ταξιδιού: 840 χλμ. την ώρα
Μέγιστο βάρος καυσίμου:
18.849 κιλά
Μήκος: 37,57 μ.
Άνοιγμα πτερύγων: 34,1 μ.
Ύψος: 11,76 μ.
Μέγ. αυτονομία: 2.000 nm
Επιβάτες: 174
Αριθμός αεροσκαφών: 28
Powerplants: 2 IAE V2527-Α5
Max. Take Off Weight:
73,500 / 78,000 kg
Max. Altitude: 39,800 ft
Cruising Speed: 840 km/hr
Max. Fuel Load: 18,849 kg
Length: 37.57 m
Wing Span: 34.1 m
Height: 11.76 m
Max. Range: 2,000 nm
Seating Capacity: 174
Number of Planes: 28
 Dear traveller,
Here you are—closer than ever
to a well-deserved escape.

A chance to exhale, to reflect, to celebrate.

A moment to pause and embrace the joys
of the festive season.

As the enablers of seamless journeys

across the world, we’re delighted to connect
you to the holiday you’ve been wishing for.

And wherever you venture this season,

we’ll get you there with our network of 26 member
airlines that fly to over 1,200 destinations.

Until then, safe travels

and have a happy holiday.

May your celebrations

shine bright with festivity.

staralliance.com
 Fleet

O ΣΤΟΛΟΣ ΤΗΣ OLYMPIC AIR

OLYMPIC AIR’S FLEET

ATR 72-600 ATR 42-600 DASH 8 100

Κατασκευή: Κατασκευή: Κατασκευή:
ATR ATR Bombardier de Havilland
Κινητήρες: Κινητήρες: Κινητήρες:
Pratt & Whitney Pratt & Whitney 2 Pratt & Whitney
Μέγ. βάρος απογείωσης: Μέγ. βάρος απογείωσης: Μέγ. βάρος απογείωσης:
23.000 κιλά 18.600 κιλά 15.650 κιλά
Μέγ. βάρος προσγείωσης: Μέγ. βάρος προσγείωσης: Μέγ. βάρος προσγείωσης:
22.350 κιλά 18.300 κιλά 15.377 κιλά
Μέγ. ύψος πτήσεων: Μέγ. ύψος πτήσεων: Μέγ. ύψος πτήσεων:
25.000 πόδια 25.000 πόδια 25.000 πόδια
Ταχύτητα ταξιδιού: Ταχύτητα ταξιδιού: Ταχύτητα ταξιδιού:
518 χλμ. την ώρα 556 χλμ. την ώρα 500 χλμ. την ώρα
Μήκος: 27,166 μ. Μήκος: 22,67 μ. Μήκος: 22,25 μ.
Άνοιγμα πτερύγων: 27,050 μ. Άνοιγμα πτερύγων: 24,57 μ. Άνοιγμα πτερύγων: 25,89 μ.
Ύψος: 7,61 μ. Ύψος: 7,59 μ. Ύψος: 7,49 μ.
Διάμετρος ατράκτου: 2,86 μ. Διάμετρος ατράκτου: 2,86 μ. Διάμετρος ατράκτου: 2,69 μ.
Πλάτος καμπίνας: 2,56 μ. Πλάτος καμπίνας: 2,57 μ. Πλάτος καμπίνας: 2,49 μ.
Μέγ. αυτονομία: 890 nm Μέγ. αυτονομία: 801 nm Μέγ. αυτονομία: 1.020 nm
Επιβάτες: 72 Επιβάτες: 46 Επιβάτες: 37
Αριθμός αεροσκαφών: 10 Αριθμός αεροσκαφών: 3 Αριθμός αεροσκαφών: 2

Manufacturer: Manufacturer: Manufacturer:

ATR ATR Bombardier de Havilland
Powerplants: Powerplants: Powerplants:
Pratt & Whitney Pratt & Whitney 2 Pratt & Whitney
Max. Take Off Weight: Max. Take Off Weight: Max. Take Off Weight:
23,000 kg 18,600 kg 15,650 kg
Max. Landing Weight: Max. Landing Weight: Max. Landing Weight:
22,350 kg 18,300 kg 15,377 kg
Max. Altitude: 25,000 ft Max. Altitude: 25,000 ft Max. Altitude: 25,000 ft
Cruising Speed: 518 km/hr Cruising Speed: 556 km/hr Cruising Speed: 500 km/hr
Length: 27.166 m Length: 22.67 m Length: 22.25 m
Wing Span: 27.050 m Wing Span: 24.57 m Wing Span: 25.89 m
Height: 7.61 m Height: 7.59 m Height: 7.49 m
Fuselage Diameter: 2.86 m Fuselage Diameter: 2.86 m Fuselage Diameter: 2.69 m
Cabin Width: 2.56 m Cabin Width: 2.57 m Cabin Width: 2.49 m
Max. Range: 890 nm Max. Range: 801 nm Max. Range: 1,020 nm
Seating Capacity: 72 Seating Capacity: 46 Seating Capacity: 37
Number of Planes: 10 Number of Planes: 3 Number of Planes: 2

280 - blue magazine