Âsım Beklenen Nesil Sensin

Nizam Karasu Anadolu İmam Hatip Lisesi Yayın Organıdır Sayı:3 Mayıs 2016
 Editörden 5 Suriye’de Donan İnsanlığımızdır! 72

Müdürümüzden 6 Ayşe’nin Günlüğü 76

Eğitim Şart 9 Bilim Avcılarımız Sahneye Çıktı 80

Eğitimde Kalite Çalıştayına Katıldık 18 Kıpırtı 86

İmam Hatiplere Çok Talep Var 20 Okul Öğrenci Meclisimiz Çalışıyor 88

Eğitimde Duayen Bir İsim; Fikret Çelik 23 Öğrencimiz Resimde Türkiye Birincisi 90

Ortaçağ, Batı Ve İslam Dünyasında; Bilim 27 Okul&Yazar Buluşmalarımız Devam Ediyor 94

Osmanlı Son Döneminden Cumhuriyete Muallimlerimiz 32 İzlenesi Filmler 102

Kitap Okuma Etkinliği 36 Kitap, Mücahit Çiğdem 104

7Edi Güzel Adam Sanat & Edebiyat Topluluğu 40 Etkinliklerimiz 108

İznikli Sultan 42 Toplumsal Cinnet Yuvalarımızı Vuruyor 120

Rabbim Çağırdı Babacığım 46 Gezilerimiz 122

Medeniyet, Şehir Ve İnsan İlişkisi Üzerine 50 Öğrencilerimizi Ödüllendiriyoruz 126

Kalp ve İnsan Üzerine… 56 Sporcularımızın Büyük Başarısı 132

Öğrencimiz Türkiye Birincisi 60 Ziyaretler 138

Mayıs 2016

Öyle Bir Geçer Zaman Ki 62 İşte Geleceğin En Gözde Meslekleri 142

Okulumuza Beyaz Bayrak 65 Biz Büyük Bir Aileyiz 146

Kutlu Doğum Mektup Yarışması68

2
En Büyük Hayalim Savaşın Sona Ermesi ve
Âsım

Memleketimize Geri Dönmektir 70

 EDİTÖRDEN

“OKU”
Yüce yaratandan gelen ilk mesajın okumamız yönünde
olduğunu düşündüğümüzde aslında ne kadar az okudu-
ğumuzu fark ediyoruz. Günlük hayatta karşılaştığımız
pek çok sorunun temelinde cehalet yatıyor. Âlimin
mürekkebinin kıymetine paha biçemeyen bir öğretinin
bugün çok uzağında yaşayan fertleriyiz.
Yunus Emre’nin ’’ İlim ilim bilmektir/ İlim kendin
bilmektir/Sen kendin bilmezsen/Ya nice okumaktır.’’
sözleri de şüphesiz sadece okumak değil neyi okuma-
mız gerektiği konusuna da vurgu yapıyor. Bir öğrenci,
öğretmen, anne-baba, eş, evlat, kul kısacası insan olarak
ne okuyacağız nasıl okuyacağız konusu üzerinde ciddi

Âsım
bir muhasebe yapmalıyız.
Bu minvalde okulumuzda nerdeyse bir okuma seferber-
liği var desek abartmış olmayız. Kitapla bağ kurmayan
tek bir öğrencimiz kalmasın istiyoruz. Her ay çok
Kültür-Sanat-Edebiyat Dergisi Yönetim Merkezi okuyan öğrencilerimizi ödüllendirerek öğrencilerimizi
Mayıs 2016 Yıl:3 Sayı: 3 Nizam Karasu Anadolu İmam Hatip Lisesi okumaya teşvik eden bir kurum olmaya özen göste-
Nizam Karasu Anadolu İmam Hatip Lisesi Altınova Mah. 11 Eylül Caddesi No:3/1 Oya Karasu riyoruz. Her hafta ’’ Yedi Güzel Adam’’ adı altında
Yayın Organıdır Osmangazi-BURSA yaptığımız etkinlikle öğrencilerimizle okumak üzerine
Tel: 0224.2113919 düşünüp konuştuk; konuştukça eksikliklerimizi görüp
Fax: 0224.2113987 daha çok okuduk.
Nizam Karasu Anadolu İmam Hatip karasu.nizam@gmail.com Okulumuzda gelenek halini alan okur-yazar buluşma-
Lisesi Adına Sahibi ve Sorumlusu www.nkarasu.meb.k12.tr ları bu sene de devam etti. Şair-Yazar Zeynep Arkan,
Yunus Emre Altuntaş Fatma Şengil Süzer, Vural Kaya, Ekrem Şama, Bülent
Okul Müdürü Okulumuzun faaliyetlerinin ve Ata konuğumuz oldular. Necip Fazıl’ın değerli talebesi
öğrencilerimizin/öğretmenlerimizin Mustafa Yazgan Hocamız da öğrencilerimize hitap etti.
Genel Yayın Yönetmeni çalışmalarının yer aldığı bir yayındır. Çıkan Daha pek çok değerli kalemi okulumuzda ağırladık.
Oya Karasu yazıların sorumluluğu yazarına aittir. Dergide Ayrıca kitap okuma projeleri düzenleyip hadis yarışma-
yazının yayınlanması, yazarın görüşünün ları, şiir okuma yarışmaları yaptık. Tabiki şehrimizdeki
Yayına Hazırlayan paylaşıldığı anlamına gelmez. Gönderilen kitap fuarından kitap kurdu haline gelen öğrencilerimi-
Kadir Karip yazılar yayınlansın veya yayınlanmasın iade zi mahrum bırakmadık. İl içi ve dışı geziler düzenleye-
İbrahim Nadi Arıkan edilmez. rek bilgimize bilgi kattık.
Okulumuzda yapılan daha nice güzel etkinliklerden
Mayıs 2016

Yayın Kurulu Yayın Türü: Süreli Yayın(Yılda Bir Kez Yayınlanır) bunlar sadece birkaçı, örnek olması hasebiyle bahsettik.
Aslı Kandır Bu sayımızda pek çok eğitimci ve uzmanla röportajlar
Ayşe Pekgöz GrafikTasarım yaptık. Daha da genişletilmiş haliyle bir okuma ve film
Hakkı Karatekeli Dreamer listesi hazırladık.
Eyüp Sevinç Âsım bu defa da eğitim konusu ile karşınızda ve bizleri
Zehra Palacı Baskı bir kez daha eğitim üzerine düşünmeye, kendimizi sor-
4 Hülya Aydın Furkan Ofset gulamaya davet ediyor. Dergimizin bu üçüncü sayısıyla
Okan Gökhan www.furkanofset.com.tr da gönüllere değmesi umuduyla diğer sayıda buluşmak
Fatime Şahin üzere Allah’a emanet olunuz.
Âsım

Cahide Özgür ÜCRETSİZDİR

 MÜDÜRÜMÜZDEN
Okullarımız Birer İrfan
Mektebi Haline Gelmelidir
H
emen herkesin bildiği bir Çin atasözü var-
dır; “Bir kişiye iyilik yapmak istiyorsan
ona balık verme, balık tutmayı öğret”.
Anadolu’da bunun “bir altın bileziğin var
mı?” şeklinde bir karşılığı vardır. Yani bir
donanımın, bir sanatın, bir yeteneğin var mı? Varsa şayet
bu hayatta rahat edersin. Araştırma yapıldığı zaman ancak
bilgi artırılabilir; bilgi artırıldığında ancak istek samimi
olabilir; istek samimi olduğunda ancak akıl ıslah edilebi-
lir; akıl ıslah edildiğinde ancak özel yaşam iyileştirilebilir;
özel yaşam iyileştirildiğinde ancak aile yapısı düzeltilebilir.
Aile yapısı düzeltildiğinde ancak devlet düzen içinde yö-
netilebilir. Zincirleme bir etkiden söz ediyoruz. Bir nüve
misali tohumların büyümesini ve serpilmesini seyretmek
gibisi yoktur. Hele ki suyunu iyi verdiysek. Bu sebeple asıl
bilgi, asıl gıda insanın cehaletini tanımasında yatar. Yunus
Emre bunu “kendini bilmek” olarak tarif eder. Bana anlat
unuturum, bana göster hatırlarım, beni dâhil et, anlarım.
Kendini bilmek kısaca budur. Bildiğini bilenin arkasından
gidiniz, bildiğini bilmeyeni uyarınız, bilmediğini bilene
öğretiniz, bilmediğini bilmeyenden kaçınız. Emri bil ma-
ruf nehyi anil münker bunun İslam literatüründeki adıdır.
Bilgi insanı şüpheden, iyilik acı çekmekten, kararlı olmak
korkudan kurtarır. Düşünmeden öğrenmek faydasız, öğ-
renmeden düşünmek tehlikelidir. Bu sebepledir ki eğitimli
insanlar öncelikle adalete değer verir. Eğitimli insanlar ada-
Mayıs 2016
let olmadan cesaret sahibi olunca asi olurlar. Küçük insanlar
adalet olmadan cesaret sahibi olunca haydut olurlar. İste-
yenler bilgilerini genişletmelidirler. Bilgilerini genişletmek
isteyenler önce araştırmalıdırlar. Bu bir tercih meselesidir.
Fakat günümüz şartlarını düşündüğümüzde hiç kimsenin
öğrenmeme, bilmeme gibi bir lüksü yoktur. Çünkü küçük
6 insanlar ot gibidir, büyükler ise rüzgâr: Rüzgâr ne yöne
eserse, otlar o yöne eğilir. Bu anlamda öğrenme ilkesi in-
sanın temiz karakterini ortaya çıkarmak, insanlara yeni ya-
Âsım
şam vermek ve nihai iyiye ve doğruya ulaştırmak demektir.
Öğrenmeyi sevmeksizin cömertliği sevmek vardır ki aptalca
bir saflığa götürür. Öğrenmeyi sevmeksizin bilmeyi sevmek
vardır ki zihnin gereksizce dağılmasına götürür. Öğrenme-
yi sevmeksizin içten olmayı sevmek vardır ki onur kırıcı bir
aldırmazlığa götürür. Öğrenmeyi sevmeksizin dobra dob-
ra olmayı sevmek vardır ki kabalığa götürür. Öğrenmeyi
sevmeksizin açık görüşlü olmayı sevmek vardır ki umarsız
bir asiliğe götürür. Öğrenmeyi sevmeksizin prensip sahibi
olmayı sevmek vardır ki mantıksız bir zorlamaya götürür.
Sana bir şeyi nasıl bilebileceğini anlatayım mı? Bildiğin za-
man bildiğini anla, bilmediğin zaman ise bilmediğini anla.
Çünkü sözcüklerin gücünü anlamadan insanların gücünü
anlayamazsınız. Çevrene bir bak, tüm âlem tek bir kelime
üzerinde gezinmiyor mu? İşte bu kelimeyi anlayabilirsen
pusulanı da bulmuşsun demektir.
İrade ve azim olmadan hiç bir şey başarılamaz. Zorluk ve
sıkıntı çekilmeden amaca ulaşılamaz. Hızlı yükselen bire-
yin düşüşü de hızlı olur. Bu sebepledir ki adımlarını sağlam
atan, istikrarlı bir şekilde zamanını değerlendirenler tıpkı
yerin metrelerce altına köklerini salan çınar ağacı gibi göğe
uzanır, asırlara ulaşırlar. Sabır ve irade… Öğretimde bu iki
sihirli kelimeyi anlayan her birey mutlaka zahmetlerinin
karşılığını alacaktır. Bu sebeple tüm öğrencilerimize sık
sık tekrar ettiğimiz bir cümlemiz var; sizler sınıftaki dersle-
rin ötesinde ne kadar çok gayret ediyorsanız, ne kadar çok
araştırıyor ve okuyorsanız yanınıza kalacak olan da odur.
Çünkü zorunlu sebeplerle katıldığınız dersler değil, kendi
iradenizle yaptığınız okumalardır sizi bir yerlere ulaştıracak
olan. Verilen bir ödev tüm öğrenciler tarafından yapılacak-
tır. Fakat o gün kendi iradenizle okuduğunuz elli sayfadır
asıl size kalacak olan. Diğer insanlardan sizi ayıracak olan
ve dahi sizi daha yükseklere çıkaracak olan da odur. Bilim
tarihine veya edebiyat tarihine baktığımızda büyük dâhile-
rin hayat hikâyeleri bu konuda bizler için pek çok örnekle
doludur. Albert Einstein dâhi bir kuantum fizikçisi ola-
Yunus Emre Altuntaş
rak bilinir. Lakin aynı Einstein’in okumayı zor söktüğünü,
küçüklüğünde sorunlu bir öğrenci olarak kabul edildiğini
söylersek ne demeye çalıştığımız daha iyi anlaşılır. Çünkü
Einstein küçüklüğünden itibaren kendi öğrenme durumu-
nu ölçebilen ve sürekli yeni şeylere merak salan, okulu sıkıcı
bulan, sürekli okuyan bir çocuk olduğu içindir ki deha se-
viyesine ulaşmıştır. Herman Melville, Jack London, Balzac,
Dostoyevski, Bronte Kardeşler, Cervantes bunun batıdaki
benzer örneklerindendir. Bizim tarihimizden örnek verecek
olursak İbni Sina, Farabi, Uluğ Bey, İmam Gazali, Ahmet
Cevdet Paşa, Kâtip Çelebi ve daha niceleri örgün bir eği-
timin çok ötesinde kişisel merakları ve okuma sevdaları
sebebiyle asırlardır unutulmayan eserlere imza atmışlardır.
Elektriğin olmadığı, internetin ve dahi kitapların basılma-
dığı o dönemlerde bu insanların mum ışığında sabahlara
kadar okuduğu, hayatta gözlem yaparak yazdıkları eserlerle
biz bugünlere ulaşabildik. Bir Nikola Tesla olmasaydı şim-
diki santrallerin, barajların, şehir elektrik hatlarının varlı-
ğını düşünebilir miyiz? Balkanlar’da fakir bir ailede doğup
Amerika’ya giden bu deha, ömrü boyunca merakının ve
öğrenme azminin peşinde olmuştur. İyi ki de böyle olmuş-
tur. Günümüzde dahi aklımıza bir şey takıldığında bizler
dönüp bin yıl önce yazılmış İmam Gazali’nin eserlerine da-
nışıyorsak, onun görüşlerine teslim oluyorsak bunu iyi bir
öğrenim, kendine güven ve ilmi seviye ile açıklayabiliriz.
Peki, neden bizler de böyle olmayalım? Hem de bunca im-
kân varken neden hayatı daha da kolaylaştırmak ve insan-
lığa hizmet etmek için Allah’ın bahşettiği aklımızı eğitip
kullanmayalım?
Okulumuzu sürekli olarak etkinliklerle, kitap okuma grup-
larımızla, 7edi Güzel Adam Topluluğumuzla, Okul-Yazar
Buluşmalarımızla, Yazarlar Sokağımızla, Robot Sınıfı-
mızla, Mangala ve satranç kurslarımızla, sabahtan akşama
kadar açık olan 8000 kitaplık kütüphanemizle destekle-
memizin amacı da budur işte. Erken yaşlarda bilgi ve do-
nanımınızı artırmak, kelimeye hâkim olmanızı sağlamak,
bilimsel araştırmalara yönlendirmektir. Fakat bu konuda
sizler istekli olmadıktan sonra, gayret etmedikten son-
ra bu yapılanların hiçbir anlamı kalmayacaktır. Sizler bu
yönde bir arzu duyun diyedir ki her bakımdan sizlere yol
göstermeye, rehberlik etmeye devam ediyoruz. Bunu belki
şu an anlamakta zorlananlar olabilir lakin ileride yaptık-
larımızın, sizleri kanalize ettiğimiz bu yolun sizlere neler
kattığını çok daha iyi anlayacaksınız inşallah. Gösteriş ve
etiket çağı olan şu zamanlarda kitaba yönelen, istikrarlı şe-
kilde her gün kitap okuyan öğrenciler yarın için başarıları
göğüsleyeceklerdir. Başarıdan kastımız sadece sınavlarda
alınan puanlar değil insan olarak özgüvenini sağlamış,
kendini bilen, yarınına değer katan birey haline gelmektir.
Çünkü donanımı olmayan, sözü olmayan bireyin toplum
içinde farkındalık oluşturması mümkün değildir! Bilim,
sanat, kültür, edebiyat, tarih, felsefe, dini ilimler ve este-
tik alanında tüm öğrencilerimizin asgari düzeyde donanım
sahibi olmaları bir zorunluluktur. Her öğrencimizin en az
bir sanat dalında ürün vermeleri, sportif aktivitelerde bu-
lunmaları, yazmaları ve anlatmaları, iyi bir hatip olmaları
bizim gönlümüzde yatan idealimizdir. İşte bunu sağlarsak
o bireyden başlayarak aileyi ve sonuçta ülkemizi kalkındırı-
rız. Güçlü olmanın, medeniyet sahasında varolmanın başka
da bir yolu yoktur. Bu sayımızda “Eğitim Şart!” mottosuyla
yayınladığımız dosyayı amacımıza uygun bir eylem olarak
değerlendirmenizi istirham ederiz. Niyetlerimiz hayr in-
şallah, akıbetimiz de hayr olsun. Nice sayılarda buluşmak
üzere… Kitap ve dostluk üzere kalın! Allah’a emanet olun.
 Deneme

Eğitim Şart
Hasan Kamil Silahtaroğlu

S
osyolojik olduğu kadar felsefi bir
kavram olan eğitim, bilgi aşılayan
ve bilgiyi yönlendiren sistemler,
müfredat programları ve pedagojik
teknikler ile kişiliklerin ve kültür-
lerin toplumsal bakımdan yeniden
üretilmesini kapsar. Yani eğitimin girdisi de
çıktısı da insandır. İnsanın içinde bulunduğu
toplumun beklentileri doğrultusunda bilgi-
lendirilmesi/yönlendirilmesi/motive edilmesi/
ahlaki olarak donatılması bu sürecin en tabi
aşamalarıdır. Eğitimin doğasını belirleyen en
önemli unsur yukarıda da bahsettiğimiz gibi o
toplumun yapısıdır. Toplumun geçmişten ge-
tirdiği kültürel miras ile günün gerekliliklerini
harmanlayan, evrensel ilkeleri de içine alarak
insanlarını geleceğe sağlıklı bir şekilde ulaştıran
eğitim o toplum için görevini hakkıyla yapıyor
demektir. Buradaki asıl mesele bu eğitimin ne
şekilde ve kim tarafından yapılacağıdır. Teorik
ya da teknik bilgi, değer, sosyal rol veya dav-
ranış kalıplarının, devlet eliyle okullarda yapıl-

“
dığı gibi formel (yaygın-örgün eğitim); yahut
gazete, dergi, aile vb. kurumların yapıldığı gibi
informel(toplumsal eğitim) yöntemlerle insan-
lara aktarılması günümüz eğitim anlayışının
rildiği takdirde başarılı olacaktır. Buradaki asıl
belirleyici unsur insana verilen eğitimin içeriği,
zamanlaması, niteliği ve planlamanın insan ya-
pısına ne derece uygun olduğudur. İşte bu nok-

Gençler! Düşünerek girilen kapı yalnız sınıf kapısıdır.

Şuna inanınız ki dünyada hiçbir fetih -kaderin sırrına vâkıf
olanlar için- sınıf kapısını açmak kadar şerefli değildir.
“ izlediği yollardandır. İnsanı diğer canlılardan
ayıran en temel vasfı düşünebiliyor olması, ken-
dini geliştirebiliyor olması, irade sahibi olma-
sı ve birikimlerini gelecek nesillere aktaracak
kültürü inşa edebiliyor olmasıdır. Eğer ki diğer
herhangi bir canlı bunları başarabilseydi insan
tada özellikle ülkemiz için geçerli bir sorun or-
taya çıkar; günümüzde eğitim ne derece verimli
kullanılabilmektedir?

Beşikten Mezara Eğitim

Atasözlerimiz bizim eğitim anlamında edinil-
diye bir varlık bu âlemde belki varolamayacaktı miş en değerli hazinelerimizdir. “Ağaç yaşken
. Çünkü canlılar arasında en savunmasız ve do- eğilir”, “Demir ne kadar sert olsa da ateş onu
Mayıs 2016

NURETTİN TOPÇU
nanımsız olarak dünyaya gelen canlı insandır.
Eğitimle küçük yaşlardan itibaren( kimi tezlere
yumuşatır”, ”Edebi, edepsizden öğren” ,”Üzüm,
üzüme baka baka kararır”, “Her şeyi bilen bir Demir
(1909-1975)
göre anne karnından itibaren) kendisini inşa
eden insanoğlu hem psikolojik hem de sosyo-
şey bilmez”, ”Bir adama kırk gün deli dersen
deli olur”, “Çok söyleme arsız edersin, aç bırak- ne kadar
8
Türk yazar, akademisyen, fikir ve dava adamı. lojik olarak çevresine uyumlu şekilde büyür ve
gelişir. Tabi ki her insanın gelişimi ve eğitim
ma hırsız edersin”, “Et-tekraru ahsen, velev ka-
ne yüz seksen (Tekrar güzeldir, yüz seksen defa sert olsa da
Rahmetle Anıyoruz
ile ulaştığı sınırlar zihinsel kapasitesi veya im-
kânları ölçüsünde gerçekleşecektir. Doğuştan
olsa da)” bu atasözlerinden bazılarıdır. Her biri
bir milletin uzun yıllara dayanan tecrübelerini ateş onu
gelen zihinsel yapı değiştirilemiyor olsa da ge- kelimelerle yansıtan birer ışık gibi önümüzü
yumuşatır
Âsım

nel kabul şudur ki her insan yeterli eğitim ve- aydınlatıyor. Bizdeki bu zenginlik zannediyo-

m adamlarının
Sayıları her geçen gün artan bu ili
lerinden daha
sayısının artması bireysel gayret
ine bağlandığı
çok sistemli bir eğitimin netices
kendiliğinden
gün topyekün bir kalkınmanın da
gerçekleştiğini görebileceğiz.
rum her millete nasip olmaz. Yine
Hz.Peygamber’in(sav) bizlere yö-
nelik beşikten mezara kadar ilim
öğrenmemiz yönündeki tavsiyesi
bu sözlerin her birini toparlayan
eşsiz ifadelerden biridir. Buradan
da anlıyoruz ki eğitim herhangi bir
zaman dilimine sıkıştırılamayacak
kadar önemli ve asla bitmeyecek
bir hayat yolculuğunun diğer adı-
dır. Şimdilerde müctehid seviye-
sinde ilim adamlarımızın olmayı-
şını dert edinen söylemlere cevap
olarak yukarıdaki atasözleri yeterli
olmalı aslında. Her biri sadece bel-
li bir alanda uzmanlaşabilen ve o
alanda dahi yeni bir şey söylemek-
ten uzak, kendine güveni olmayan,
edindiği titri ile yetinen, geçmişte-
ki yazılanları şerh eden araştırma-
cılar yetiştirebiliyoruz. Acı hakikat
bizim için böyle olsa da diğer mil-
letlerin aynı yanlışa düştüklerini
söyleyemeyiz. Zaten son üç yüzyıl-
da geri kalmamızın ve çektiğimiz
sıkıntıların temel sebebi de budur;
eğitimde çağa uygun gelişmeleri
takip edememek ve ilmin gereği
olan zahmetlere girmemek. Şükür
Mayıs 2016
ki istisna da olsa bu milletin se-
masında yıldız gibi parlayan ilim
adamlarımız da yok değil. Sayıları
her geçen gün artan bu ilim adam-
larının sayısının artması bireysel
gayretlerinden daha çok sistemli
10 bir eğitimin neticesine bağlandı-
ğı gün topyekün bir kalkınmanın
da kendiliğinden gerçekleştiğini
Âsım
görebileceğiz. Şu durumda eğitim
bir milletin varoluşunun en önem-
li unsurlarından biridir. Bunu bir
tarafa not edip yazımıza devam
edelim.
Müfredatın Çizdiği Yoldan Yürümek
Eğitim öğretim alanında özellikle
son beş yıldır büyük atılım proje-
leri uygulanıyor. Yirmibeş milyon-
luk bir öğrenci kitlesini organize
etmek elbette kolay iş değil. Ba-
kanlığın mevcut kadrosu son yirmi
yılın en etkin ekibini oluşturuyor.
Ne yaptığını bilen, kararlı, dona-
nımlı isimler var kadroda. Hükü-
metin de hem derslik hem de tek-
noloji açısından yönünü tamamen
eğitime döndüğünü gözlemliyo-
ruz. Bunlar önemli kazanımlardır.
Eğitimdeki yeni yaklaşım öğrenci-
yi kendi kendine öğrenmeyi, sor-
gulamayı ve keşfetmeyi teşvik eden
bir yapıya sahip. Bir nevi balık tut-
mayı öğrenmeleri salık veriliyor
öğrencilere. Bu iyi niyetli yaklaşım
işi çok iyi bilen öğretmenler ve el-
bette ki iyi bir alt yapı eğitimi ve-
rilmesiyle mümkün. Dünyanın en
zor işlerinden biri olan soru sorma-
yı öğrenmek, doğru soruyu doğru
zamanda sorabilmek maalesef ki
hem eğitimciler hem de öğrenciler
tarafından ideal anlamıyla gerçek-
leşemiyor. Sokrates tarafından kul-
lanılan bu yöntem hiç de basit ol-
mayan ve belirli bir felsefi, ahlaki,
kültürel eğitimi tamamlamış aka-
demi öğrencilerinin eğitimi için
kullanılıyordu. Lakin ideal olan bu
yöntemin henüz işin a,be, ce, sini öğ-
renen öğrenciler üzerinde temel eğitim
yöntemi olarak kullanılması ne derece
doğrudur? Kaldı ki sorgulamayı öğ-
ILLICH’E GÖRE SADECE
EĞİTİM DEĞİL, AYNI
ZAMANDA SOSYAL
GERÇEKLİĞİN BİZATİHİ
KENDİSİ DE OKULLAŞTIRILMIŞ
DURUMDADIR.
retmek istediğimiz, cevapları yorumla-
malarını beklediğimiz öğrencilere işin
sonunda hiç de yoruma açık kapı bırak-
mayan dört şıktan birini seçeceği bir
sınav sistemi uygulamak ne derece uy-
gundur? Bakanlık bunu dikkate almış
olmalı ki son yıllarda ucu açık soruları
da pilot uygulama olarak bazı illerde
deniyor. Dikkat ederseniz buradaki
sorun uygulanan eğitimin yöntemi
değil, zamanlamasıdır. Yöntemi sindir-
miş ve hizmet eğitimini tamamlamış
eğitimci kadrosu ile içeriği zenginleşti-
rilmiş kitaplar sonraki meseledir. Eğer
ki bu konuda olumlu netice alınması
bekleniyorsa işin en başında öğretmen
yetiştiren yüksek öğrenimin yeni bir
sisteme kavuşturulması ve ardından
da öğrencilere uygulanacak eğitimin
ortak bir anlayışla, işbirliğiyle kararlaş-
tırılarak uygulanması gerekmektedir.
YÖK’in öğretmenlik alanlarında kota
sınırlamasına gideceği haberi bu açıdan
önemli bir adımdır. Bu anlamda günü-
müzde eğitim alanında öğrencilerin ve
dolayısıyla da milletimizin en büyük
kaybı, boşa geçen zaman ve yitip giden
nesillerdir. Çünkü taşları bir türlü ye-
rine oturmamış bir eğitim anlayışında
olaya konu olanlar geleceğin yetişkinle-
ri olan çocuklarımızdır. Geçen her da-
kika, her saat ve harcanan onca yıl ise eğitim değil, aynı zamanda sosyal ger-
bu ülkenin telafi edilemez kayıplarıdır. çekliğin bizatihi kendisi de okullaştırıl-
Bu sebeple bizler eğitimde verimliliği mış durumdadır. “Şu kesin bir şekilde
konuşacaksak eğer, en başta zamanı en açıkça ortaya konulmalıdır; bir çocuk,
verimli şekil- eşit nitelikte okul eğitimine sahip ol-
de kullanan ve makla zengin bir çocuğun konumunu
çocuklarımıza nadiren elde edebilir. Aynı okula, aynı
asgari zaman yaşta başlasalar bile fakir çocuklar, or-
diliminde ta sınıf çocuklar için pekâlâ mümkün
ma k simum olan eğitim olanaklarının çoğundan
kazanımları mahrumdurlar. Zorunlu eğitim, kaçı-
sağlayacak bir nılmaz bir şekilde toplumu kutuplaş-
eğitim siste- tırdığı gibi uluslararası kast sistemine
mini idealize göre dünya milletleri arasında bir sınıf-
etmek duru- lamanın oluşmasına da yol açmaktadır.
mundayız. Eğitim, öğrenmeyi kolaylaştıran koşul-
Bunun için ların seçimidir. Adayın, bir mertebe el-
de zaman de etmek için yerine getirmek zorunda
kaybetmeden olduğu şartların bir müfredat oluştur-
projelerin dö- mak suretiyle roller belirlenmektedir.
nütlerini alarak eksiklerimizi gidermek Okul, bu roller için gereken eğitimi sağ-
durumundayız. lamaktadır, öğretimi değil. Bu ne man-
tıklıdır ne de özgürleştiricidir. Okulda
“Okulsuz Toplum” pratik değeri olan niteliklerle bağlantı
Ivan Illıch “Okulsuz Toplum” isimli kurulmadığından dolayı mevcut okullu
kitabında Hz.Peygamber’in(sav) beşik- eğitim sistemi mantıklı değildir. Fakat
ten mezara kadar ilim tavsiyesini yo- daha ziyade, bir süreç yoluyla böylesi
rumlarcasına eğitimin okullarda belirli niteliklerin elde edilebileceği varsayıl-
bir zaman diliminde değil bir ömür ha- maktadır. Bu özgürleştirici ya da eği-
yatın her alanında yaygınlaşması gere- timsel değildir; çünkü öğrenmedeki
ken bir hak olduğunu vurgular. “Yaptı- her adımı, toplumsal kontrolün onayla-
ğımız çalışmalarda insanların çoğunun dığı daha önceki tedbirlere uygun olan
öğrenme hakkının okula devam mec- kişi için öğretimi saklı tutmaktadır.
buriyetiyle kısıtlandığını fark ettik” Pekçok insan sahip oldukları bilgile-
diyen Illı-
ch kendi-
sinin bu
te spit i n i n
1400 yıl
önce Hz.
Pe yg a m-
ber(sav)
tarafından
tavsiye ola-
rak tüm
insanlığa
v e r i ld i ğ i -
ni biliyor
muydu aca-
ba? Illıch’e
göre sadece
 Onbeş yaşına ulaşan bu
çocuklar sayıları çok
az olan spor lisele-
rine yönlendirilse
dahi aradan ge-
çen sekiz yıl o
yetenek için
bir zaman
kaybı ola-
rak hanesine
sayılma kta
ve bu yaştan
sonra verilen
eğitim de yeterli
motivasyonu sağ-
l ay a m a m a k t a d ı r.
Aynı durum güzel sa-
natlar ve din eğitimi
veren kurumlar için de
rin çoğunu geçerlidir. Benzer şekilde son yıllar-
okul dışında da müfredata dâhil edilen “Düşünme
edinmekte- Eğitimi, Halk Kültürü, Medya Okur-
dir. Kısacası
okulsuz top-
yazarlığı, İnsan Hakları Yurttaşlık ve
Demokrasi, Trafik Güvenliği” gibi
lum, öğrenme
ediminin iki
dersler içleri doldurulamadığı ve ye-
terli donanıma sahip öğretmenler ta-
yönlü doğasını rafından verilmediği için öğrencilerin
vurgulamakta- zamanlarını öldürdüğü eğlence ders-
dır. Tek başına lerine dönüşmektedir. Hiç şüphesiz
tekrara dayalı günümüzde en kıymetli şey zamandır.
öğretimde gös- Eğitimde verimliliği esas alan bir de-
terilecek ısrar ğerlendirme zamanı faydalı bir şekilde
bir felakete neden kullanmayı geçerli ölçek olarak almalı-
olabilir; öğrenme- dır. Illıch’in “Okulsuz Toplum” ideali
nin diğer çeşitlerine de her ne kadar ütopik bulunsa da zamanı
eşit derecede özen gösterilmeli- değerlendirmek ve ömür boyu eğitimi
dir. Okul kısmen bunlar arasında bir planlamak adına çok önemli tespitler-
ayrım gözetemediğinden dolayı her iki de bulunduğu da bir gerçektir. Kurum-
görevi de doğru düzgün yerine getire- lar nüfusu kalabalık olan ülkeler için
memektedir. Özellikle, müfredat ko- eğitimin olmazsa olmazı olarak görülse
nusuyla ilintili olduğundan dolayı pek de bu kurumlardaki müfredat eğitimi-
çok okul, yetenek öğretiminde yetersiz nin Illıch’in endişeleri doğrultusunda
Mayıs 2016
kalmaktadır.” Günümüz Türkiye’sinde planlanması ve zamanı maksimum
sporcu eğitimi bunun en güzel örneği- düzeyde değerlendirmesi sorunların
dir. Olimpiyatlarda esamesi bile okun- çoğunu aşmamıza yardımcı olacaktır.
mayan bir ülke olarak küçük yaşlarda Bu sayede eğitimde verimliliği daha
spor yeteneği olan çocukları tespit eden sağlıklı değerlendirebileceğimiz kanaa-
ve bu çocukları kabiliyetleri ölçüsünde tindeyim. Nihayetinde eğitim iktisadi
12 eğiten bir yaklaşım bulunmadığı için kaygılarla ele alınamaz. Eğitim iki kere
nice yetenek ziyan olmakta, bu ço- ikinin dört ettiği bir problem veya so-
cuklar akademik eğitimi temel alan nuç değildir. Çünkü girdisi de çıktısı
Âsım
müfredatın içerisine hapsedilmektedir. da insan olan bu kurum sofistike bir
yapıya sahip olup sosyolojik, psikolojik
ve tarihsel geri planı iyi irdelenmiş bir
eğitim yaklaşımıyla üzerine düşen gö-
revi hakkıyla yerine getirebilir.
Her Daim Okuyan Nesiller
Ömür boyu eğitimi sağlamak adına
çocuklarımıza okuma alışkanlığını
kazandırmak mevcut sistemin yapma-
sı gereken en önemli adım olacaktır.
Sistemli bir okuma alışkanlığını kaza-
nan çocuklarımız bu sayede kitaplarla
ilişkisini bir ömür devam ettirecek ve
ihtiyacı olan bilgiye kendisi ulaşmayı
deneyecektir. Zaten Illıch’in de vur-
1992
guladığı bu özgür seçim hakkıdır.
Liseden mezun olan bir gencin Yahya
Kemal’i, Mehmed Akif’i, Necip Fazıl’ı
BİHMED
bilmemesi kabul edilemez bir durum-
dur. Müfredata zaman öldüren pek çok
dersin yerine “İz Bırakan Şahsiyetler”,
“Milli Kahramanlarımız”, “Yunus Em-
re ve Mevlana”, “Karşılaştırmalı Mede-
niyet Tarihi”, “Sanatımız”, “Dinimizi
Bursa İmam-Hatip Liseleri Mezunları
Tanıyalım”, “İslam İlim Tarihi” vb.
dersler konulsa çok faydalı olacaktır.
ve Mensupları Derneği
İngiliz eğitim sisteminde ortaokuldan
itibaren Shakespeare’in tüm eserlerinin
karşılaştırmalı olarak okunduğu dersle-
rin bulunması, yine ABD’de Amerikan
Edebiyatının önemli isimlerinin ders
olarak okutulması eğitim anlamında
aradaki mesafeyi açıklayacaktır. Bin-
lerce yıllık bir medeniyete sahip olan
milletimizin öz değerlerinin ders ki-
taplarının kıyısında köşesinde birer
spot cümle ile yer alıyor oluşu bir ironi
değildir de nedir? Akıllı tahtalar, tablet
bilgisayarlar, donanımlı sınıflar sadece
yardımcı unsurlardır. Eğitimin bizatihi
kendisi insanla ilintilidir. Organik bir
iletişim olmadan eğitimden duygusal
bir dönüt almak mümkün değildir.
Prototip öğretmenler ile iyi örneklikler
sağlanırsa ve çocuklarımıza müsame-
renin ötesinde bir okuma alışkanlığı
kazandırılırsa bir ömre yayılacak eğiti-
min de inşası sağlanacaktır. İşte o vakit
eğitimde verimliliğin göstergeleri olan Yeşil Türbe Arkası Tüp Geçit Üstü No: 10 Yıldırım / BURSA
birikimli arif nesiller yetişecektir.
Tel: 0224 327 37 09
www.bihmed.org.tr
 öğrencinin olduğu, toplamda ise 2000’e yakın öğrencinin
okuduğu bir okulu şube düzeyinde 30 öğrencisi toplamda
ise 300-400 öğrencisi olan bir okulla bir tutmak elbette yan-
lış olacaktır. Çünkü sayı arttıkça risk de artar ve bu durum
eğitim öğretimin tabana yayılması için kurumun istikrarlı
ve etkili adımları atması zorunlu hale gelir.

Değerlendirme bir
yargılamadır. Yargılama iki
değerin karşılaştırılmasıdır. tır. Okulların çoğunlukla kayıt esnasında başarıyı garantile-
diği bir eğitim ortamında kurumun gerçek eğitim niteliğini
Ölçme sonucu elde edilen ölçmek mümkün görünmüyor. Bu anlamda bir kurumun
gerçek kalitesi sıfırdan aldığı öğrenciyi nereye ulaştırdığı ile
ölçümlerden bir anlam ölçülmelidir. Bunun da kıstası iyi bir ölçme değerlendirme
anlayışını kurumlarımızda oluşturmak ve hatta bunu zo-
çıkarmak için söz konusu runlu hale getirmektir. Hizmet içi eğitim kapsamında tüm
öğretmenlerimizin ölçme değerlendirme optik cihaz kulla-
ölçümlerin bir ölçütle nımı ve program kullanımı seminerlerine alınması olumlu
bir adım olacaktır. Kendimizi kandırmak yerine hakiki an-
karşılaştırılması gerekir. lamda toplamda eğitimin kalitesini artırmak istiyorsak bunu
en kısa zamanda gerçekleştirmek durumundayız. Değerlen-
Sürekli olarak söylediğimiz bir hususu tekrar etmek isteriz; dirme bir yargılamadır. Yargılama iki değerin karşılaştırıl-
ydın / Eğitimci çağın gere
k lerine eğitim elma ile armudu karşılaştırmak değildir! Özellik- masıdır. Ölçme sonucu elde edilen ölçümlerden bir anlam
Selime A m e d e

O
rle n d ir a lan bir
lçme değe na lizi esas le dezavantajlı bölgelerde bulunan okullar için temel amaç çıkarmak için söz konusu ölçümlerin bir ölçütle karşılaştırıl-
kulumuz ö lo ji y i ve a yılın-
ilde tek no tedir. 2013 ortalama öğrenci seviyesine göre en iyi eğitimi verebilmek, ması gerekir. Değerlendirme ölçme işleminden sonra gelen
uygun şek yetlerini sürdürmek lçme ve
anlayışla fa
a li k u rd uğ umuz Ö tüm öğrencilerde edinilmiş faydalı alışkanlıkları artırmak- bir süreçtir ve ölçme sonucunun bir ölçüt ile karşılaştırılıp
li k te sa hip
amızla bir tek nolojiye test
da yeni bin e birimimiz üstün ız ve
Değerlend
irm ir m e programım
zımız, değ
erl e n d la şmıştır.
optik ciha la rd a n b iri ha line u mam-
m ğitimleri ta
rnek kuru
ile Bursa’da ö tm e n lerimizin e nı ken-
destek ün it e le ri
n e re d e y se tüm ö ğ re
ğ re n m iş ve sınavları inde
ötesind e ını ö at iç
Bunun da e rl e nd ir m e program k â ğ ıd ı y a k la şık 1 sa de za-
me de ğ 10.000
lanara k ölç iyeye ula şmışlardır. ından hem rıca
v ğ e rl e n dirme açıs ır. Ay
dileri ok u r se
ız h e m sağlık lı d e
a v a n ta j sa ğlama ktad tek rar
a zları m k ,
okuyan cih mize büy ü nu ek sik leri
ın d a n ö ğ retmenleri y in d e k i d urumu, ko a n a li zi ve da-
man açıs o k ul düze n av ba şarı
inin sı n ıf ve a ştır m a , sı rumdayız.
her öğrenc le r arası karşıl â n ın a sa hip du
e k onuları ve
Mayıs 2016

susla r, şu b a lm a im
gereken hu lı k b ildirimler a ra y a gelerek k
konu d a a n mizle b ir rimizin or-
ha pek çok ö ğ retmenleri a rı y la zümrele
sonra sı n d a liz ra p o rl lamda hem
Her sınav r, zümre ana iy o ruz. Bu an
ğerle n d ir iy o
e de v a m e d rlendirerek
soruları de e si n i te şvik etmey e m d e so ruları değe nıyoruz
t etm h . Şuna ina
ta k hareke enlerimizin çok büy ük
a zı rl ay an öğretm e m e k le ri z e de v a m
et-
14 soruları h
a rk a d a şl arımızın k il d e y ü rüy üşümü m a 3 00
iren ı şe rta la
gra fik lend y re t e tt ik çe, istik rarl r. Şube düzeyinde o
a ga k gelecekti
k i bu yold ç ın ılma z olara
a şa rı k a
tikçe b
Âsım
 yorumlanması, anlam çıkarılması, ka-
rara ve sonuca varılması işlemidir. So-
nuç olarak, ölçümler ve ölçütler olma-
dan değerlendirme yapmak mümkün
değildir.
Eğitim bir davranış değiştirme süreci-
dir. “Bireyin davranışında kendi yaşan-
tısı yoluyla kasıtlı ve istendik davranış
değişikliği meydana getirme” olarak ta-
nımlanan bu sürecin önemli bir boyu-
tunu okul öğrenmeleri oluşturmakta-
dır. Okulda, önceden belirlenmiş kimi
davranışların belli dersler aracılığıyla
öğrencilere kazandırılması amaçlanır.
Bir dersin sonunda öğrenciler o dersin
Mayıs 2016
16
Âsım
amaçlarını oluşturan davranış­ ları ye-
terli düzeyde kazanmışlarsa ya da ders
sona erdiğinde öğrencilerden bekleni-
len davranış değişiklikleri gerçekleşmiş
KISACASI
ise, ders amacına ulaşmış demektir.
Gerçekten ders amacına ulaşmışsa, ders
EĞİTİMDE ÖLÇME
sonunda öğrencilerin bu konularla iliş-
kili davranışları kazandıklarının kanıtı
DEĞERLENDİRME
sayılabilecek dav­ ranışları gösterebil-
meleri gerekmektedir. Öğrencilerin bu
“HEDEFLERİN
davranışları gösterip gösteremedikleri
de ölçme ve değerlendirmeyle belirlenir
GERÇEKLEŞME DÜZEYİ
ve yeterli düzeyde davranış değişikliği
gösterebilen öğrenciler başarılı sayılır.
NEDİR?” SORUSUNA
Öte yandan kimi davranışları kaza-
namamalarının nedenleri belirlenmek
CEVAP ARAR.
istendiğinde, yine ölçme ve değerlen-
dirmeye başvurulması gerekecektir.
Kısacası eğitimde ölçme değerlendirme
“Hedeflerin gerçekleşme düzeyi ne-
dir?” sorusuna cevap arar. Baraj puan
belirleyerek belirli bir puanın altında
öğrenci kabul etmeyen bir özel okul
toplamda aldığı 30 öğrenci ile eğitim/
öğretime başlıyorsa yapması gereken
şudur; öncelikle okula girişte bu belirli
bir puanın üstünde alan öğrencilerin
seviyesini ölçmek ve ardından da aylık,
altı aylık ve yıllık bazda aynı öğrencinin
ulaştığı yeni seviyeyi ölçmek. İşte ölçek
ve ölçüt ile yapılan sağlıklı değerlendir-
me budur. Oysa günümüzde kurumlar
ne yapıyor ona bakalım; belirli bir pu-
anın üstünde aldığı 30 öğrenciyi yarı-
şa sokuyor, bu öğrenciyi kendi içinde
değerlendirmek yerine il ortalamasına
vurarak o andaki başarısını karşılaştı-
rarak kurum başarısını belirliyor. Yani
bir nevi kısa yoldan başarı hikâyesi! Bu
tür kendini kandırma durumlarından
kurtulmanın yolu samimiyetle kurum
içi ve bireye dayalı ölçme değerlendir-
me sistemini kurmaktır. Önce zihinle-
rimizdeki tabuları yıkalım ardından da
işimize bakalım. Tüm bu furyaya rağ-
men Pisa Değerlendirme Ölçeğinde 28
Avrupa ülkesi arasında halen son sıra-
larda olduğumuzu söylersek sanırım ne
demeye çalıştığımız daha iyi anlaşılır.
 Haber

Eğitimde
Kalite
Çalıştayına
Katıldık
M
illi Eğitim Bakanlığı Nazif Yılmaz, Daire Başkanları İhsan Erkul,-
Din Öğretimi Genel Mehmet Nezir Gül, Diyanet İşleri Başkanı
Müdürlüğü tarafından Mehmet Görmez, Ahmet Taşgetiren, ÖNDER,
Mayıs 2016

Yalova/Esenköy’de 3 ENSAR, İLİM YAYMA, TÜGVA Başkanla-

gün süren Eğitim Yöne-
timi Kalite Çalıştayına
katılarak okulumuzdaki sürdürülebilir projeler
hakkında sunum gerçekleştirdik. Çalıştaya İs-
tanbul’daki tüm İmam Hatip Liseleri ile İmam
18 Hatip Ortaokullarının müdürleri katıldı. Üç
gün süren çalıştayda pekçok konuşmacı sunum
gerçekleştirdi. Milli Eğitim Bakanlığı Müste-
Âsım
rı, İlahiyatçı Akademisyenler ve ülke çapında
projeleri ile öne çıkan beş okulun müdürleri de
sunumlarını gerçekleştirdi. Bursa Merkezden
okulumuz Nizam Karasu Anadolu İmam Hatip
Lisesi de sunum için davet edilen bu beş okul
arasında yer aldı. Oldukça verimli geçen toplan-
tılarda emeği geçen başta Din Öğretimi Genel
Müdürümüz Nazif Yılmaz ve diğer bakanlık

şarı Yusuf Tekin,Din Öğretimi Genel Müdürü bürokratlarına teşekkür ediyoruz.

 Söyleşi

Lise yıllarınızdan sizde iz bırakan hocalarınızdan Günümüz yazar ya da şairlerinden en son

‘hayat düsturum oldu’ diyebileceğiniz birkaç kimleri ve hangi eserleriniokudunuz?
cümle ya da hatırayla devam edelim mi? Necip Fazıl Kısakürek ‘ O ve Ben ‘
Her liseli öğrencinin hayatında onu etkileyen öğretmenler Sinan Yağmur ‘ Aşkın Gözyaşları’

İmam Hatiplere
vardır. 80’li yılların sonunda bize ciddi anlamda İslami şuur
katan öğretmenlerimiz vardı.
Meslek hayatınızda hiç unutamadığım dediğiniz
bir anınızı bizimle paylaşmak ister misiniz?
Sayın Müdürüm, son olarak “Asım’ın Nesli” vereceğiniz mesajla
yolunu aydınlatmak ister. Bize bu hususta ne söylemek istersiniz?
Bütün kitaplar bir kitabı anlamak için yazılırmış. O bir kita-
bı anlamak için Hak ve Batıl Mücadelesinde karınca misali

Çok Talep Var

2013 yılı Pakistan’da bir yetimhaneye gitmiştik. Çocuklar
yemekte, namazda ya da bahçede usulca yanımıza sokulu-
yorlardı. Sanki ’’ Başımızı okşayın, benim başımı okşayacak
kimse yok.’’ der gibi… Sonra bir görevli ‘’ Bu çocukların
kimsesi yok, bu çocukların tek beklentisi Türkiye’den ne za-
man amcalar gelip bizlere hediyeler getirecek,tek beklentileri
bu..’’demişti. Yine 2014 yılında Kosova’ya gitmiştik. Orada
bir görevli ‘’Türkiye bize sahip çıkmak zorunda.’’ dedi. Niye
dedim:‘’Kosova güvende ise İstanbul güvendedir. İstanbul
güvende ise Mekke güvendedir.’’ dedi. Biz ülke olarak herke-
se sahip çıkmak durumundayız.
İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünden önce sınıf öğretmenliği
yaptığınızı biliyoruz. Küçücük bir çocukken alıp
yetiştirdiğiniz öğrencileriniz, meslek sahibi olup
karşınıza çıktığında neler hissediyorsunuz?
Bu duygunun tarifi çok zor. Allah(cc) bu duyguyu herkese
nasip etsin.
katkımız olması için çok çalışacağız. “Gavur gibi çalışıyor,
otluyor; tavuk gibi erken yatıyor.” deyimlerinden sıyrılarak
gavurdan fazla çalışacağız. Tavuk gibi değil, Müslüman gibi
erken yatıp erken kalkarak çok çalışacağız. Çünkü dünya,
bizim ayağa kalkarak kan ve gözyaşını durdurmamızı bekli-
yor. Atiyi (geleceği) karanlık görmüyoruz.
Bize vakit ayırdığınız için çok teşekkür ederiz.
Asıl ben teşekkür ederim. Başarılar dilerim.
Röportajı Yapan Öğrenciler:
Seda TOKAT (A 10/C)
Saide SARCAN (A 10/C) RabiaEdviye RECEP (A 11/D)
Sümeyye KÖSEM (11/D)

Osmangazi İlçe Milli Eğitim verilerine göre İmam Hatip

Liselerine olan talepler hakkında bilgi verir misiniz?
İmam Hatip Liselerine çok talep var. Aileler çocuklarının
İmam Hatiplerde yetişmesini istiyor.

O
Osmangazi İlçesinin gerek LYS ve TEOG sınavlarındaki
kulumuzun da bulunduğu Osmangazi İlçesi ülkemizin en büyük ilçelerinden biri. Hem nüfusu hem de öğrenci başarı durumu, gerekse eğitim ve akademik başarı
sayısı itibariyle elliyi aşkın ilden daha büyük bir sorumluluk alanı var. Son yıllarda eğitim/öğretim başarısında durumu nasıldır? Bu konudaki hedefleriniz nelerdir?
gözle görülür bir artış gerçekleşiyor. Osmangazi İlçesi de bu anlamda Bursa’nın en büyük İlçesi olarak büyük LYS ve TEOG başarılarımız gayet iyi, Türkiye ortalamala-
katkı sunuyor. Âsım Dergisi olarak Osmangazi İlçemizin değerli İlçe Milli Eğitim Müdürü Gürhan Çokgezer rının üstünde. Hedefimiz elbette Türkiye birinciliği. Bu yıl
ile eğitim/öğretime ve ideallerine dair kısa bir söyleşi gerçekleştirdik. Yoğun iş temposunda bizlere vakit dershaneler olmadığı halde başarımız yükseldi. Kurslarımız-
ayıran Müdürümüze teşekkür ediyor yaptığımız söyleşiyi istifadelerinize sunuyoruz. dan çok başarılı sonuçlar aldık.

Sayın Müdürüm, öncelikle kıymetli vaktinizi Asım Dergisi’ne Gülhanım Karasu İlköğretim Okulunda müdür olarak görev Osmangazi İlçesinde liseler arasında İmam Hatip
Mayıs 2016

ayırdığınız için teşekkür ederek başlamak istiyoruz. Özyaşam
öykünüzü ana hatlarıyla bizimle paylaşır mısınız?
1970 yılında Çanakkale İli Çan İlçesinde dünyaya geldim.
İlköğrenimimi Çan İlçesinde, Ortaöğrenimimi Biga İlçesin-
de bitirdim. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesin Sınıf
Öğretmenliğinden mezun oldum. Çeşitli il ve ilçelerde ida-
20 reci ve öğretmen olarak görev yaptım.
Öğretmenlikten İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne uzanan
Âsım
yaptıktan sonra Yıldırım İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünde
Şube Müdürü olarak göreve başladım. 09/12/2014 tarihin-
den itibaren Osmangazi İlçe Milli Eğitim Müdürü olarak
görev yapıyorum.
İlçe Milli Eğitim Müdürü olmak hedefleriniz arasında
mıydı? Mesleki yaşamınızdaki nihai hedefiniz nedir?
İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü hedeflerim arasında yoktu.
Nihai hedefimiz her zaman ülkeye faydalı nesiller yetiştir-
Liselerinin başarı durumunu nasıl görüyorsunuz?
İmam Hatip Liseleri ilk mezunlarını bu yıl verecek, ancak
başarıları gayet iyi durumda.
2015-2016 Eğitim Öğretim yılının sonuna
yaklaştığımız şu günlerde sizce Osmangazi İlçesinin
eğitim alanındaki en büyük sorunu nedir?
En büyük sorun ikili eğitimdir. Bunun önüne geçmek için
pek çok yeni okulun inşaatını bitirmeye çalışıyoruz. Kısa za-

başarı hikâyenizi bizimle paylaşır mısınız? mektedir. manda bu sorunun da aşılacağına inanıyoruz.

Rahmetle Anıyoruz
Hasan Basri
ÇANTAY
d. 18 Kasım 1887, Balıkesir
ö. 3 Aralık 1964, İstanbul
T
BMM 1. Dönem Balıke-
sir Milletvekili, öğretmen,
gazeteci, fikir ve din adamı,
Kur’an müfessiridir.Kurtuluş
Savaşı yıllarında yazılarıyla
milli mücadeleye destek
veren, ilk TBMM’de Karesi
milletvekili olarak yer alan Hasan Basri Bey,
Mehmet Akif’in yakın arkadaşı idi. Onu
milli marş yazmaya ikna etmiş olan kişidir.
Türkiye’deki ilk Kuran Meali çalışmalarından
birisini gerçekleştirmiştir.
Hasan Basri Çantay 1887e Balıkesir’de
doğdu. Çantayzadeler adıyla anılan eski
ve köklü bir ailedendir. İlköğretimini Balıke-
sir’de İbtida-yi Kebir adı verilen ilkokulda
Mayıs 2016
yaptı. Daha sonra Balıkesir idadisine devam
etti. Bir süre Nafia(Bayındırlık)dairesinde
memur olarak çalıştı. Bu orada Balıkesir
Mevlevihane Medresesinde Dini bilgiler ve
Arapça öğendi. Edebiyat, Hukuk felsefe ile
uğraştı.
22 Meşrutiyetin ilanından sonra Nasi-
hat Balıkesir yıldırım ve Karesi adı verilen
gazetelerde makaleler yayınladı. 1. Dünya
Âsım
savaşı sıralarında kimsenin sesini çıkarma-
dığı o felaketli günlerde Balıkesir’den bir
ses yükseltmeye karar verdi. Bu isimde bir
gazete çıkarıp Milletin çiğnenen haklarını
savundu. Milli Mücadelede yazıları ve faali-
yetleri ile Halka önderlik etti.
1919 yılında Müdafaa-yi Hukuk-i Os-
maniye Kongresinde Balıkesir’i temsil eden
delegeler arasında yer aldı. Balkan savaşı-
nın karanlık günlerinde Balıkesir’de Kurulan
Müdafaa-yi Milliye Cemiyetinde etkin rol
alıp Kepsut, Dursunbey taraflarına giderek;
oralarda halkı toplayarak konuştu. Milli bir-
lik şuuru ile Vatanı savunma azmi uyandır-
dı. O bir Kuva-yi Milliyeci idi. Gazi Mustafa
Kemal, Balıkesir’e geldiğinde Hasan Basri
Çantay’ın evinde misafir olurdu. Kurtuluş
savaşından sonra Balıkesir Mebusu olarak
1.Büyük Millet Meclisine katıldı. Bu arada
Mehmet Akif Ersoy´la samimi dost oldu-
lar. Onu adeta zorlayarak İstiklal Marşını
yazdırmaya vesile oldu. Meclisten ayrıldık-
tan sonra Balıkesir Lisesinde asıl Mesleği
saydığı edebiyat öğretmenliğine devam
etti. Gazetecilik ve yazarlık yanında bilim-
sel çalışmalar, şiir ve musiki ile de tanındı.
03.12.1964´de İstanbul´da vefat etti.
Vefa
Eğitimde Duayen Bir İsim;
Fikret Çelik
Yunus Emre Altuntaş
K
imi zamanlar vardır haya- başlı başına bir örnektir. Özellikle günümüzde insanlar zor beğeniyor.
tınızda bahar yelleri eser, Dünyanın merkezinde bir mükemmel varlık varsa o da kişinin kendi-
dönüşürsünüz, büyürsünüz, sinden başkası değil şimdilerde. Kusur arayan, sürekli kendisini dünyaya
bakış açınız genişler. Kimi karşı mevzilendiren, kendi içinde hesaplaşmaktan kaçınan, kendini ge-
zamanlar vardır hayatınızda liştirmekten uzak duran ve bilhassa eleştiriye dayanamayan bir nesil var
yer edecek, sizi bambaşka artık. Eskiden zanaatkârlar usta çırak ilişkisi içinde nice güzel insanlar
ufuklara taşıyacak biri ile tanışırsınız ve bir yetiştirirdi. Her bakımdan ustasının izinden giden, hem ahlaki olarak
ömür boyu o kişiye minnettar kalırsınız. Bu hem de zanaat olarak ustasının kopyası olan nesillerdi bunlar. Bir nevi
tamamen kişinin kaderiyle bağıntılı bir durum ahilik geleneği gibi düşünün bunu. Şimdilerde ilmini başkasından esir-
aslında. Büyüklerimiz her daim dualarında “Al- geyen, kendi dünyasında kendince bir şeyler ortaya koymaya çalışan birey
lah seni iyilerle karşılaştırsın” diye dua eder. As- temelli bir anlayış belirdi. Özü sözü bir, dobra, imanlı, ahlaklı, vatansever
lında bu duanın ehemmiyetini yeterince takdir ve candan insanlara ne kadar aç kaldık. Farkında mısınız?
ettiğimiz kanaatinde değilim. Çünkü insanı yo-
ğuran yine diğer bir insandır çoğunlukla. Ata- 2006 yılında kendi halinde çok genç bir öğretmendim. Öğlene kadar
larımız dahi öyle dememiş mi; “bana arkadaşı- derslerime giriyor öğleden sonra da eşimin dükkânında işlere yardım
nı söyle sana kim olduğunu söyleyeyim, üzüm ediyordum. İşte o günlerde evimin bulunduğu mahallenin okulunda
üzüme baka baka kararır, dost dostun eyerlen- yönetici açığı bulunduğunu, okul müdürünün de benimle tanışmak is-
miş atıdır, aslan postunda gönül dostunda”… tediğini öğrendim. Çünkü yöneticilik sınavlarına(biraz da dostlarımın
Bu durum bi- zorlamasıyla) girmiş ve iyi bir puan al-
raz da insa- mıştım. Nihayetinde KPSS sınavlarından
nın içgüdüsel ötürü bilgilerimiz tazeydi. Fakat okul
olarak özünde yöneticiliği namına hiçbir tecrübem yok-
bulunan iyilik tu. Bursa’nın göbeğinde böylesi gözde bir
mayasını baş- okulda yöneticilik yapmak her bakımdan
kasında gör- gözümü korkutmuştu. İlk günlerde biraz
mesi ve onun erteledim bu daveti fakat kaderin çizgisi
kendisini tanı- bizi illa ki olması gerekene sürüklüyor.
masına vesile Aynen de böyle oldu. Ayaklarım geri gitse
olması olayı- de Tophane İlköğretim Okulunun basa-
dır. Kişi gözü- maklarını çıkarak okul müdürünün oda-
nün önündeki sına ulaştım. Kapıda müdürün ismi yazı-
olumlu örneği yordu; Fikret Çelik. Nereden bilirdim bu
alır, ölçer tar- ismin hayatımı bu denli dönüştüreceğini,
tar ve nihayetinde özünü onunla özdeşleştirir, beni hiç bilmediğim deryalara götüreceğini. Karşımda babacan, nur yüz-
dönüştürür. Bu tıpkı bir mürşidin müridini lü, kısa ve net konuşan biri vardı. Lafı dolandırmıyor, benim mutlaka
eğitmesine benzer. Diz boyu sessizlik olsa dahi okula gelmem noktasında milli bir görevim olduğunu anlatıyordu. Kendi
mürşidin her nefes alışı, her davranışı mürit için kendime “böyle idealistler halen varmış demek ki” dediğimi hatırlıyorum.
 Ne yalan söyleyeyim, Fikret Çelik olmasaydı ne
eğitim yöneticiliğinde gözüm olurdu ne de eği-
tim adına bu denli kafa yorardım. Bu biraz da
o dönemdeki karamsar tablonun nefsime ağır
gelmesinden kaynaklanıyordu sanırım. Yükü
sırtlamak, sorumluluğun altına girmektense iş
hayatında ilerlemek para kazanmak istiyordu
nefsim. Kayseri’li olmanın bir dezavantajı da bu
olsa gerek. Bir hafta içerisinde görevlendirmem
onaylandı ve ben de ilk yöneticilik görevime
başlamış oldum.
Fikret Çelik benim için büyük bir fırsattı. İlk
müdürüm olması hasebiyle ne öğrendiysem
ondan öğrendim. Kendisi öncelikle çok iyi de-
recede teknolojiyi bilen, zeki, pratik ve çözüm
odaklı bir yöneticiydi. Aynı zamanda Kamu
Yönetimi mezunu olması dolayısıyla meselelere
kurumsal yönetimin verimi açısından da yak-
laşabiliyordu. Almanya’da görev yaptığı altı yıl
boyunca Almanların iş disiplinini çözümlemiş,
onların teknolojik alt yapısını büyük oranda
öğrenmişti. İyi bir yazılımcı, iyi bir programcı
ve çok iyi derecede uygulayıcıydı. Okulda öğ-
retmenlerin kullanması amacıyla analiz prog-
ramları, yönetim işleri için de her türlü yeni
programı tasarlayabiliyordu. Bu programlar iş-
leri o kadar kolaylaştırıyordu ki hem zamandan
tasarruf sağlanıyor hem de işler oldukça sağlam
bir temele oturuyordu. Örneğin kendi masasın-
da asla sümen, kalem takımı, bloknotlar veya
klasik bir müdür odasında bulunan aparatları
bulundurmuyordu. Sadece bir dizüstü bilgisa-
yar olurdu masasında. Tüm işlerini, tüm notları
elektronik ortamda hallederdi. Mavi renge karşı
büyük bir sempatisi vardı. Bu sebeple odasını
baştanbaşa mavi renkle donatmıştı. Mavinin iç
huzuru ve dinginlik sağladığını, psikolojik ola-
Mayıs 2016
rak mavinin insanı başarıya odakladığını belir-
tirdi. 2006 senesinde henüz akıllı/etkileşimli
tahtaların sözü bile edilmezken tüm sınıflara
bu tahtalardan almamız gerektiğini vurgular-
dı ve öyle de yapmıştı. Almanya’dan gelen ilk
akıllı tahtalar bu sebeple bizim okulumuzda fa-
24 aliyete geçmişti. Oldukça verimli olan bu tah-
talarda aynı anda hem yazı yazılabilmekte, hem
video gösterilebilmekte hem de anlık test çö-
Âsım
zümleri gerçekleştirilebilmekteydi. Bununla da
yetinmeyerek ilk ölçme değerlendirme birimini
bu okulda kurma bahtiyarlığına erdik. Optik
cihazlar, optik programlar optik formlar alarak
tüm sınavları merkezi hale getirdik. Fikret Çelik
bu konuda o denli meraklıydı ki hiç bilmediği
bir programı dahi kısa zamanda kullanabilir
seviyeye ulaşmaktaydı. Sabırla bana bu prog-
ramları öğretti, temel programların püf noktala-
rını gösterdi, etkili sunum için kullanılabilecek
yabancı programları da tanıttı. Bilmediğim o
kadar çok şey vardı ki her gün Fikret Çelik Mü-
dürümün yanına gelir onun bana anlattıklarını
ajandama kaydederdim. Ajanda kullanmama da
karşıydı, bir elektronik tablet almamı ve her şeyi
bunun aracılığıyla yapmamı önerirdi. Geleceğin
tablette olduğunu hatırlatırdı. Her bi-
reyin iyi bir akıllı telefona sahip olması
gerektiğini söylerdi. O yıllarda akıllı
telefonlar daha yeni piyasaya çıkıyor-
du ve oldukça pahalıydı. Her hangi bir
teknolojik alet alacağımız zaman Fik-
ret Çelik Müdürümüze sorardık. O da
alacağımız cihazın piyasadaki çeşitleri-
ni inceler, performans ve özelliklerini
dikkate alarak maksimum verim elde
edebileceğimiz markayı belirlerdi. İlk
arabamı da O’nun tavsiyesiyle almıştım
ve halen de aynı arabayı bugüne kadar
hiçbir arıza çıkmadan kullanmaya de-
vam ediyorum. O gün arabayı teslim
almaya dahi aynı heyecanı hissederek
benimle gelmişti. Etikete ve reklama
değil, cihazın performansına bakardı.
Tüm toplantılarını istatistik verilerle
ve projeksiyon ile kendi hazırladığı su-
num üzerinden gerçekleştirirdi. Tabi ki
bu duruma alışık olmayan öğretmen
arkadaşlar anlatılanları algılamakta ilk
başlarda zorlandılar. Programları öğ-
renmek noktasında zorluk çektiler. Fa-
kat zamanla öğretmenler de program-
ları öğrenmeye ve bunların sağladığı
kolaylığa alışmaya başladılar. Öyle bir
zaman geldi ki öğretmenler bu prog-
ramlar olmadan yapamaz hale geldiler.
İşte dönüşümün özeti ve gerçeği buydu.
Fikret Çelik’in diğer bir yönü de ka-
tıldığı il veya ilçe çapındaki toplantı-
larda sözünü esirgememesi, fikirlerini
açık yüreklilikle paylaşması ve işleri
olabildiğince pratik bir şekilde halle-
debilecekleri yöntemler önermesiydi.
Bu noktada böylesi fikir ve önerilere
alışkın olmayan kurul ve kurum tem-
silcileri bu sebeple Fikret Çelik’i yad-
sıyordu. Çünkü Fikret Çelik eski köye
yeni adetler getiriyordu. O’nu anlayabi-
len tek kişi belki de bendim. O’nun her
tercihi, her uygulaması benim için ders
niteliğindeydi. İzah ediyordu en önem-
lisi, neyi neden yapmamız gerektiğini
tane tane anlatıyordu. O kadar aykırı
bir insandı ki standartların çok ötesin-
de ufuklarda geziniyordu. Uzun yıllar
Anadolu’nun en ücra köylerinde, kasa-
balarında edindiği tecrübe Almanya’da
ki tecrübesiyle birleşince ortaya ne yap-
tığını bilen, ülkesinin eğitimdeki geri
kalmışlığını çözen, bunun çözüm yol-
larını uygulamak için sabırsız bir aşk ve
azme sahip bambaşka biri çıkarmıştı.
Eğer Fikret Çelik’in değeri takdir edil-
seydi tez zamanda Milli Eğitim bürok-
rasisinde eğitim politikalarına yön ve-
ren bir komisyonun içerisindeki yerini
almalıydı diye düşünüyorum. Lakin
artık çok geç…
Dizüstü bilgisayarına her namaz vak-
ti girdiğinde haber veren bir program
yapmıştı. Öylesine dikkatliydi ki bu
konuda, namaz vakti girer girmez he-
men abdestini tazeler, nerede olursa ol-
sun seccadesini serip namazını kılardı.
Her sabah namazdan sonra eşofmanla-
rını giyer, Teleferik’te Musa Baba Ma-
hallesinde bulunan evinden yürüyerek
Tophaneye gelir, okulda bulunan ta-
kım elbisesini giyer ve mesaisine başlar-
dı. Spora düşkün biriydi. Müzmin bir
şeker hastasıydı ve bu sebeple yedikle-
rine çok dikkat eder, sporu da sağlığını
destekleyici bir unsur olarak yapardı.
Uzun süre aikido ile uğraştıktan sonra
yeni bir spor denemeye karar vermişti.
Ben de o günlerde Wing Tsun’a merak
salmıştım ve kendisine de bu sporu
önermiştim. Hemen o gün bu spor da-
lını araştırdığını ve ertesi gün hararetli
şekilde bu spor dalının oldukça farklı
ve faydalı olduğunu anlattığını anım-
sıyorum. Wing Tsun’u Bursa’da öğre-
tecek hoca bulamayınca İstanbul’a ka-
dar arama faaliyetlerimizi genişlettik.
Nihayetinde biraz da Fikret Çelik’in
ön ayak olmasıyla Bursa’da Wing Tsun
çalıştıran ilk spor salonunu açtılar. Ta-
bi ki en gedikli öğrencileri Fikret Çe-
lik’ti. Aradan bir süre geçti ki Wing
Tsun’un Türkiye Hocası Emin Boztepe
ile müsabaka yaparken buluvermiştim
kendisini. Elli yaşını aşmasına rağmen
heyecanından hiçbir şey kaybetmeyen,
gençlerle her konuda yarışmaya hazır
bir irade vardı kendisinde. Tembelliği
hiç sevmezdi, her anını değerli kılmak
için çabalardı. Hüznünü her zaman içi-
ne atar, derdini de bir tek dua maka-
mında Allah’a arz ederdi. Tam bir mut-
taki, mümin ve muhlis kişiliği vardı.
Tam bir vatanseverdi Fikret Çelik.
Erzurum’un bir köyünde doğup bü-
yümesi ve ülkenin dört bir yanında
geçirdiği yıllar ülkesine olan sevdasını
daha da artırmıştı. Hemen her gün ül-
kenin yaşadığı sıkıntılardan muzdarip
olduğunu ifade eder, bir şeyler yapma-
sı gerektiğini dile getirirdi. Sanki tüm
sorumluluğu kendi sırtında hissedi-
yormuşçasına çırpınır ilgili makamla-
 ra mektuplar yazar, mailler atar, görüşlerini paylaşırdı. Tarihî duyarlılığı
en üst seviyedeydi. Geçmişini bilmeyen geleceğini belirleyemez der ve bu
sebeple de olabildiğince milletimizin tarihini okur, araştırır, bizlerle de
paylaşırdı. Topluluğa yönelik konuşmalarında az ve öz konuşurdu. Bu se-
beple olsa gerek daha çok kendisini anlayan kişilerle paylaşırdı fikirlerini.
Bu anlamda beni bir evladı mesabesinde kabul ederek fikirlerini benimle
paylaşırdı. O’nu en iyi ben anlıyordum sanırım. Çünkü içimde hissettiğim

Ortaçağ, Batı Ve
neredeyse tüm kaygıların aynısı Fikret Çelik müdürümde de vardı. Fakat
O’nun azmi ve korkusuz tavrına erişmek mümkün değildi. Bu sebeple olsa
gerek sağdan soldan pek çok kişi O’nun aykırı önerilerine kulak tıkadı ve

İslam Dünyasında;
dahi önüne geçmeye çalıştı. Zaten her millette yenilik ve reform ilk öncele-
ri tepkiyle karşılanır. Aradan geçen on yıl içinde eğitim alanındaki devrim-

Bilim
leri, etkileşimli tahtaların devletimiz tarafından okullara gönderildiğini,
tabletlerin dağıtıldığını, analiz merkezli bir anlayışa yöneldiğimizi, yeni
tip projelerin hayata geçirildiğini, kat sayı engelinin kaldırıldığını, dini ve
milli duygularımızın seçmeli dersler yoluyla desteklendiğini gördüğümde
keşke Fikret Çelik Müdürüm hayatta olsaydı da şu günleri görseydi derim. Hakkı KARATEKELİ
Çünkü hemen hepsi uzun yıllar kendisinin dile getirdiği ve dahi yönettiği Öğretmen
okullarda uyguladığı modellerdi.

Bu yazıyı kendisine olan bir vefanın gereği olarak kaleme alıyorum. Fikret

B
Çelik Müdürümle çok değil hepi topu 10 ay birlikte çalıştık. Fakat bu 10
aylık tecrübe benim eğitime olan bakış açımı dönüştürdü. Kendisinin özel Fikret ÇELİK Kimdir? ilim ve teknoloji, insa- tarih sayfasından çekildiklerine şahit
hayatındaki hususiyetleri, duruşu, inançlarına olan bağlılığı, kul olarak noğlunun ilk yaratılma- oluruz. Bilim, kendi içinde Fizik’ten
vazifelerine olan bağlılığı, sade ve bir o kadar içten yaşantısı benim için 14 Ocak 1954 Yılında Erzurum’un Olur İlçe- sı ve evrene ilk ayak bas- Ekonomi’ye, Sosyoloji’den Jeoloji’ye,
numune teşkil etmiştir. Evine ziyarete gittiğimde gösterişten uzak, olduk- si Yukarı Karacasu Köyünde Dünyaya geldi. ma süreciyle başlar. Bir Kimya’dan Coğrafya’ya kadar, çok ge-
ça sade, kitaplarla dolu bir odada ağırlardı bizi. Namaz vakti girdiğinde İlköğrenimini Aşağı Karacasu köyünde bitir- hâkim gücü belirleme niş bir yelpazede kendine yer bulur. Bu
kamet getirir ve hemen arkamda namaza dururdu. Her seferinde siz geçin dikten sonra, Erzurum Ilıca’da bulunan Yavuz mücadelesi ile karşılaşı- ilim dalları, kendi içlerinde bölümlere
dediğimde “senin kıraatin benden iyi, Hz.Peygamber(sav) emrediyor, sen Selim İlköğretmen Okulu’nu kazandı ve 1970- rız. Sonsuz uzunluktaki bir zincir gibi ayrılırlar. Buradaki ayırım, araştırma
geçeceksin imamete” diyerek beni razı ederdi. Tek başına bir ordu gibiydi 1971 öğretim yılında daha 17 yaşında iken günümüze kadar uzar giden bu süre, sahaları temel alınarak yapılır. Bilimin
Fikret Çelik. Kimseye münadası olmaz, kimsenin önünde eğilmez, kim- mezun oldu. İlk olarak Adıyaman ili Kahta il- ilk insan Hz. Âdem’den günümüze ka- gerçek manasını ihtiva eden bakış açısı
seden ayrıcalık beklemez, menfaatine aykırı bile olsa doğruyu söylemekten çesi Belenli köyünde göreve başladı. Üç (3) Yıl dar devam eden süredir. Yaşadığımız ise, bizim üzerinde duracağımız esas
kaçınmazdı. Farklı okullarda da uzun yıllar hizmetlerine devam etti ve burada görev yaptıktan sonra, Erzurum İli Çat gezegende, aslında Bilim ve Teknoloji noktadır. Bilim, eğer insanı madde-
ben kendisiyle olan irtibatımı son güne kadar kesmedim. Soğuk bir kış İlçesi, Erzurum İli Olur İlçesi Yukarı Çayırlı Kö- sürekli olarak birbirlerini tamamlayıcı den, madde ötesine götürüyorsa, kişiyi
akşamında yine cep telefonum çalmıştı ve arayan Fikret Çelik olarak gö- yü ve Aşağı Karacasu köylerinde değişik süre- iki unsurudur. Bilimin, hiçbir dine, fundamentalizm’den özgür düşünceye,
rünüyordu ekranda. Fakat telefonda yankılanan ses O’nun sesi değil oğlu lerde öğretmenlik görevine devam etti. 1981 millete ve etnik sınıfa mal etmek, doğ- yani, hak ve hakikate yönlendiriyorsa,
Mehmet’in sesiydi. İçime bir sızı saplandı aniden. Mehmet apansızca acı Yılında Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari ru olmaz. Aynı zamanda Bilime katkı doğru yolda ilerlediği anlamı çıkara-
haberi verdi ve bir süre kendimi toparlayamadım. Fikret Çelik Müdürüm Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi bölümünü anlamında, çeşitli milletlerden, farklı biliriz. Gerçek faydalı bilim, yaratı-
spor salonunda antreman esnasında kalp krizi geçirmiş ve Rahmeti Rah- kazanarak Yüksek Öğrenimi süresince Bursa insanların düşünceleri ve katkılarını lanların yaratanına, tefekkür etmesini
mana kavuşmuştu. Daha önce de açık kalp ameliyatı olduğu için kalbine ili Orhaneli İlçesinde görevine devam etti. görmekteyiz. Her türlü bakış açılarını, sağlayandır. Kişiyi ötelere seyahat etti-
fazla yüklenmemesi gerekiyordu. Fakat kalbini yoran fiziksel işler değil 1986 yılında Yurtdışı Öğretmenlik sınavını ka- farklı biçimleri, değişik ihtiyaçların ge- rerek hakikatlere yelken açtırandır.
içine attığı dertleriydi diye düşünüyorum. 1954 yılında dünyaya gelen bu zandı ve 1986 - 1992 yılları arasında Alman- nel sonucu olarak, doğu ve batı insanın
Mayıs 2016

güzel insan 2011 senesinde erken denebilecek bir yaşta hayata gözlerini ya’nın Ausburg Eyaletin‘de Altı (6) yıl süreyle beraber geliştirdiği bilinmektedir. İlim, dinimizin de üzerinde çok titiz-
yummuştu. Her ölüm erkendir elbette lakin Fikret Çelik’in bu ülke için görev yaptı. 1992 Yılında tekrar Türkiye’ye likle durduğu, adeta bir sihirli anahtar-
yapacağı hizmetleri düşününce tüm milletimiz adına “hem de çok erkendi” döndü ve Bursa İl Merkezinde muhtelif İlköğ- Bilime ve özgür düşünce ortamına, dır. Gerçek faydalı ilim, materyalizm,
demek geliyor içimden. İyi ki tanımışım Fikret Müdürümü, iyi ki kendi- retim okullarında İdareci ve Öğretmen olarak değer veren medeniyetlerin, dünyada dogmatik düşünce, skolâstik ve deter-
siyle yolum kesişmiş. Toy bir delikanlıyı tüm hırçınlığına rağmen idare görevine devam etmekte iken 21.01.2011’de her zaman söz sahibi oldukları bir ger- minizmden uzaktır. Kur’an-ı Kerimin
etti ve sabırla tüm bildiklerini öğretti. Her konuda O’na olan minnetimi meslek hayatının 40. Yılında geçirdiği ani çektir. Sanki bu kural, sürekli devam ilk ayeti, “oku” emri de, bu hakikatin
26 ödeyemem. Kendisinin imanına, vakarına, ihlâsına, aşkına, kulluğuna, sa- bir kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Kabri, eden bir tabii kanun gibidir. Bazen de, önemini vurgulamaktadır. Okumak,
mimiyetine, çalışkanlığına, dürüstlüğüne şahidiz. Rabbim ebedi âlemde Bursa Hamitler mezarlığındadır. Evli ve 4 ço- tarih boyunca birçok topluluklar, bu yani yaratıcının yarattıklarını okumak
de komşu kılsın diliyorum. Kendisi Bursa Hamitler Mezarlığında medfun- cuk babasıdır. gerçeği göz ardı ettiklerinden ötürü, anlamına gelir. Okumak sayesinde,
Âsım

dur. Ruhları için El-Fatiha.

 İlk İslam filozof-
larından Kindi,
bilgiyi, eşyanın
hakikatleriyle kav-
ranması şeklinde
tarif eder. Farabi,
bilgiyi; “varlığı ve
devamlılığı insanın
yapıp etmelerine
bağlı olmayan var-
lıkların mevcudi-
yetiyle ilgili olarak,
akılda kesin hük-
mün hâsıl olması”
şeklinde yorumlar.
tefekküre ulaşılır. Daha sonra bu dün-
yaya gönderiliş sebebimizi anlamamıza
yardımcı olur. Bu konu ile ilgili olarak,
Kur’an-ı Kerimde Ali İmran suresi 190.
ayetinde “Muhakkak göklerin ve yerin
yaratışlarında, gece ile gündüzün bir-
biri ardınca gelişinde tefekkür eden
insanlar için elbette birçok ibretler (ve
dersler vardır)” buyurmaktadır. Kâi-
natın sırlarını ortaya çıkaracak olan
Mayıs 2016
bilime, İslam dini önem verir. Kur’an-ı
Kerimde Fatır suresi 28.ayette, “Al-
lahın kulları arasında Ondan en çok
korkan ancak bilginlerdir,” buyurur.
Bilimi elde etmek ve ona ulaşmak için,
insanlığa mâlolan bilim adamlarını ye-
28 terince tanımaktan geçer. Bu önemli
merhaleden sonra onların fikirlerini
anlayarak yorumlamak da bizim önem-
Âsım
li görevimizdir. Farabi, İbn-i Rüşd, Bi-
runi, Kindi, İmam-ı Gazali, İbn-i Sina,
Harezmî, Cabir b.Hayyan gibi önemli
bilim insanları bunlara birkaç örnektir.
Einstein’den 1100 yıl evvel rölativite
teorisini (ışık hızı), ortaya atan Kindi,
Galile’den 600 yıl önce dünyanın
döndüğünü söyleyen Biruni, gi-
bi değerlerimizi yeterince tanı-
mak görevimiz olmalıdır.
Bilimsel gelişmeyi takip eden Av-
rupa’da yıllar boyunca Kilise-Bilim
adamı çatışmalarının tarih şahididir.
Bunun yanı sıra, düşünmeyi, yeniliği
teşvik eden İslam dini ise, üretmeyi,
akıl ve kalbi birlikte kullanmayı öğüt-
ler. Kur’an-ı Kerim ve Hadis’i şerifle-
rin gösterdiği yol, her zaman bizi ilme
teşvik eder. Müslümanların en büyük
gayelerinden biri de, Nam-ı Celil’in
ismini güneşin doğup battığı her ye-
re ulaştırma vazifesini kendine görev
addetmesidir. Eğer toplum olarak biz,
devletler muvazenesinde söz sahibi
olabilmeyi istiyorsak, ilimden ve tek-
nolojiden hiçbir zaman kopmamamız
gerekir. Dünyayı şekillendirmekte olan
bu sihirli iki anahtar, yanlış insanla-
rın eline geçtiğinde, bize yaşanmaz bir
dünya bırakacaklarını unutmamalıyız.
İşte, tüm bu ve buna benzer sebepler-
den dolayı, İlmi değerleri elde etmek ve
onun hakikatlerine daha fazla ilgi gös-
termekte, aceleci davranmalıyız. Kendi
toprağımızda yetişen âlimlerimizi ve
ilmi şahsiyetlerimizi tanımak, bizi es-
ki altın çağ’a yeniden kavuşturacaktır.
Sahip olduğumuz değerleri hatırlatmak
ve bilinçlendirmek yolunda atacağımız
küçük bir adım, neslimize yapılan en
büyük hizmet olacaktır. Bu alanda ya-
pılan çalışmalar yeni neslin, her zaman
ufkunun derinleşmesine neden olur.
İlk İslam filozoflarından Kindi, bilgi-
yi, eşyanın hakikatleriyle kavranma-
sı şeklinde tarif eder. Farabi, bilgiyi;
“varlığı ve devamlılığı insanın yapıp
etmelerine bağlı olmayan varlıkların
mevcudiyetiyle ilgili olarak, akılda ke-
sin hükmün hâsıl olması” şeklinde yo-
rumlar. İhvan-ı Safa’nın bilgi tarifi ise;
“bilenin zihninde bilinenin formunun
oluşması” şeklindedir. Seyyid Şerif
el-Cürcani’ye göre bilgi; “Düşüncenin
gerçeğe tam uygun olmasıdır.” Kur’an-ı
Kerim’de bilgi(ilim), en sık kullanılan
anlamıyla ilahi vahiyden kaynaklanan,
yani bizzat Allah’ın verdiğidir; “Sana
gelen ilimden sonra eğer gerçekten on-
ların hevalarına uyarsan, senin için Al-
lah’tan bir dost ve bir yardımcı yoktur.”
Bakara Suresi 120 ve 145. ayetlerindeki
ilim ile “Ey insanlar! Rabbinizden size
bir burhan (kesin delil) gelmiştir. Ve si-
ze, apaçık bir nur indirdik, ” Nisa sure-
si 174. ayetindeki burhan, kesin ve ka-
nıtlanmış bilgiyi ifade eder. Öncelikle
vahiy, muhatabı olan insanı düşünme-
ye ve bilime, yönlendirir. Bilimin doğ-
ruya, iyiye, güzele ve daha mükemmele
sevk eden nihai ilke ve hükümlere yön-
lendirdiği şeklinde anlamak, daha ger-
çekçi yaklaşımdır. Bilim, başlangıçtan
günümüze kadar birçok devreler ge-
çirdiğini Bilim Tarihi bize anlatır. O,
insanlığın ortak malı olduğuna göre,
onu nerede bulursak almak görevimiz-
dir. Zaten İslam dininin felsefesinde de
bu vardır. Yani, ilmi Çin’de bile olsa
almak ve aramak. Onun talipleri ola-
rak bizler, bilimin çok iyi takip etme-
miz gerekir. Bunun için, Bilim Tarihi
ile içli dışlı olup, onu iyi anlayıp, yeni
nesillere iyi anlatmamız gerekir.
Mısır’da Nil nehri
boyunca bilgi
ve tekniklerin
geliştiği, M.Ö. 2500
yılında Sümerlerin
çarpım tablosunu
kullandıkları,
bilim tarihine göre
önemli gelişmeler
olarak kabul edilir.
Bu nedenle, bilimin doğuş ve gelişme
öyküsünü Bilim Tarihi sınırları içinde,
hayatımızın her döneminde, ilim seya-
hatine çıkmak gerekir. Bu konuda asıl
olan, düşüncenin serbestliğe kavuşma-
sı, akıl ile batıl inançların çarpışması
sonucu insanın doğruyu aramasıdır.
Bilimin kökeninde, insan yaşamını gü-
venilir ve rahat kılma, hedefine doğru
hareket etmesini sağlar. O’nun bazı dö-
nemlerde önemli gelişmeler gösterdiği-
ni gözden kaçırmamalıyız.
Genel hatlarıyla, bilimsel gelişme süre-
ci, dört aşamada daha belirgin olarak
Aneximenes gibi düşünürler, Matema-
tiğe büyük önem atfedip, evrenin yapı
ortaya çıkar. Mısır ve Mezopotamya taşı “sayı” olduğunu iddia ederler. Her
uygarlıkları, eski Yunanlılar dönemi, şeyin fiziksel olarak bölünmeyen atom-
İslam dünyasının parlak başarılarla lardan meydana geldiği, sonradan ya-
dolu dönemi, ve Avrupa’da Rönesans
olarak bilinen dönemdir. İlmi geliş-
ratılmış olmadıkları, ezelden beri var
olduğu, yok edilemeyeceği söylemleri,
meleri bir başka ifade ile ilk çağlardan ateist ve materyalist bir düşünce akı-
başlayarak, Mısır ve Mezopotamya uy- mının ortaya çıkmasına neden olur.
garlıkları, eski Yunan, Ortaçağ İslam Bu dönemde Atina, pek çok matema-
dünyası, Rönesans ve sonrası dönemle-
rinden günümüze kadar gelen halinde
tikçi ve bilge kişilerin uğrak yeridir.
Müdavimlerinden biri de Sokrates’tir.
incelemek de mümkündür. M.Ö 3000 O kendinden önce gelen düşünürlerin
yıllarında, Sümer uygarlığı olarak ta- aksine, insanı ilgilendiren, doğruluk,
nımlanan dönemde, ortaya çıkan ge- iyilik, adalet ve erdem gibi konuların
lişmelerin bazıları şöyleydi; Ateş ile
bazı minerallerden bakır’ı, bakır’dan
önemi üzerinde durur. Bu esnada sah-
neye Sokrates’in öğrencisi Platon ortaya
bronz’u elde edilmesi idi. Mısır’da Nil çıkararak dikkatleri üzerine çeker. Öğ-
nehri boyunca bilgi ve tekniklerin ge- renci ve öğretmen arasında görüş ayrı-
liştiği, M.Ö. 2500 yılında Sümerlerin lığı yeni fikirlere sahne olur. Öğretmen
çarpım tablosunu kullandıkları, bilim Sokrates, 71 yaşında idam cezası aldı-
tarihine göre önemli gelişmeler olarak ğında öğrenci Platon, 30 yaşlarındadır.
kabul edilir. Medeniyetin gelişmesi sü- O da, bir müddet sonra Atina’yı terk
recinde, Sümerler, Babil’ler ve Hamu- eder. Daha sonra tekrar Atina’ya dön-
rabi hanedanlığı peş peşe devam ettirir- düğünde kendi bilimler akademisini
ler. Bu dönemde Geometrik kavramlar, kurar. Bu akademinin kapısına ‘Buraya
Karekök, küp kök ve üçüncü dereceden
denklemlerin hesaplanır. Yine Babil-
Matematik Bilmeyen Giremez’ tabe-
lasını asar. İslam dünyasında Eflatun
ler, dairenin 360 derece, bir saatin 60 adı ile bilinen bir başkası, antik klasik
dakika ve 1 dakikanın 60 saniye ol- Yunan filozofu, matematikçi ve batı
duğunu tespit ederler. Toprağı işleme, dünyasındaki ilk yüksek öğretim ku-
hasat, takvim ve ay ve güneş tutulması
gibi konular da önemli gelişmeler olur.
Gök cisimlerin dünyadan daima aynı
uzaklıkta hareket etmeleri, parlaklığın
değişmesi, gezegenlerin dünyaya bazen
yaklaşması, bazen de uzaklaştığı bilgi-
leri tartışıldığı bu gelişmeler, M.Ö. 400
yıllarında olduğunu hatırdan çıkarma-
mak gerekir.
Antik Yunan filozofu ve Yunan Felsefe-
sinin kurucularından Sokrates öncesi,
ilk filozoflardan ve felsefenin öncüsü
olarak adlandırılan Miletli Thales, ye-
di Bilge’den biri kabul edilir. O, ma-
teryalist felsefeyi başlatır. Dünyanın
suda yüzen bir tahta gibi olduğunu ve
evrenin sudan oluştuğunu ortaya atar.
Yerkürenin hareketsiz olup evrenin do-
ğal merkezi olduğu düşüncesine ulaşır.
Thales’in yanı sıra, Anaximander ve

rumu olan “Atina Akademisi”nin ku-
rucusu Platon’dur. Onun Cumhuriyet
isimli kitabındaki fikirlerine göre; ide-
alar dünyası ve olgular dünyası vardır.
İdealar, fikirlerin formların barındığı
dünyadır. Olgular dünyasında her şey
geçici, kusurlu ve aldatıcıdır. Duyuları-
mıza gerçek gibi görünen olgular aslın-
da birer illüzyon olduğunu iddia etmesi
ile düşünce müdahilleri arasına girer.
Doğa Felsefesi, Mantık, Ahlak, Politi-
ka ve Edebiyat gibi alanların kurucu-
su unvanına sahip Aristoteles (Aristo),
kendi döneminin söz sahibidir. Hoca-
sından aldığı ilimleri geliştirerek ortaya
yepyeni teoriler sunar. Sabit yıldızları
taşıyan en dıştaki kürenin hareket kay-
nağı olduğu ve tüm evreni çevreleyen
ve yöneten ‘Hareketsiz hareket ettirici
Mayıs 2016
bir güç var’ dır, sözü ile bilinendir. O,
dünyanın merkezinde toprak, onun dı-
şında Su ve Hava, en dışında ateşin yer
aldığını savunur. Dünyanın toprak, su,
ateş ve hava ile dört elementten oluştu-
ğu tezi ile dikkatleri üzerine çeker. Bu
30 dönemde, Aristo, biyolojik alanındaki
çalışmaları sonucu 540 hayvan türün-
den söz ettiği bilinir. Yaklaşık 50 farklı
Âsım
tür hayvanın Anatomik yapılarını in-
celeyerek bilimin hizmetine sunar.
Bir başka yerde büyük İskender’in fe-
tihleri ile Yunan kültürü, Atina dı-
şında Mısır’da İskenderiye’de gelişim
gösterir. Bilimsel yaklaşımlarda köklü
değişimler ivme kazanır. Gözlemleme-
ye dayalı inceleme yapılır. Bu geçişin
adına, ‘Helenistik çağ’ adı verilir. Bu
gelişmenin ömrü, Büyük İskender’in
ölümüne kadar sürer. Sağlık alanında
Bergamalı Galen, tıp doktoru, bilim
insanı ve filozof sıfatı ile önemli tes-
pitlerini sunar. Antik Roma’nın en
önemli hekimi, deneysel fizyolojinin
kurucusu ve dünyanın ilk spor hekimi
olarak tanınır. Hatta Galen için, “he-
kimlerin İmparatoru” unvanı ismi uy-
gun görülür. Hayvan derisinden imal
edilen Parşömen kâğıdı ona atfedilir.
Yunanlı Galen, M.S.129’larda Berga-
ma’da, kalbin çalışmasını, omuriliğin
yapı ve görevini anlamaya çalışmak-
la meşguldür. Galen’in ortaya attığı
önemli düşüncesi, ‘İnsan vücudunun
belli bir amaç için Tanrı tarafından
düzenlendiği’ ifadesi ile yaratılışı izah
etmesidir. Tıbbın babası olarak anılan
hekim ise Hipokrat’dır. Anadolu’nun
kuzey illerini gezdikten sonra İstanköy
adasına dönerek hekimliğini sürdüren
Hipokrat, dünyanın çapı ve büyük-
lüğünün hesaplanması konusunda da
bilgiler verir. Bir başka bilim aktörü,
MÖ 330-275 yılları arasında yaşayan
Öklid’ir. İskenderiyeli Matematikçi
Öklid, gelmiş geçmiş matematikçile-
rin içinde adı geometri ile en çok öz-
deşleştirilen kişi olarak bilinir. Güneş
ışınlarının birer doğru çizgi biçiminde
yayıldığını söyleyerek yansıma yasala-
rından söz eder.
İskenderiye okulunun son dönemin
en ünlü bilginlerinden biri Batlam-
yus (MS.85), dünyayı küçük gösteren
hatalı ölçmeyi düzeltir. Gezegenlerin
hareketlerine ilişkin Matematik yön-
temlere ayrılması konularını Almagest
isimli kitabında toplar. Bilimsel ince-
lemeler ve gözlemlerini de, Astronomi
ansiklopedisi kitabında anlatır. Artık
bundan böyle O, tarihe antikçağın en
seçkin coğrafyacısı olarak geçer. Antik
uygarlığın sonunda İtalyan Rönesans’ı
yaklaşık bin yıllık dönem (MS.4-13
yy.), Avrupa için karanlık bir dönem-
dir. Bundan böyle Ortaçağda, Bilim
ve felsefe’de öncülük Müslümanlara
geçer. MS.800-1100 yılları arası İslam
dünyasının bilimsel çalışmaları nede-
niyle Müslümanların altın çağı olur.
Sekizinci yüzyıl sonralarında Harun
Reşid, Aristoteles’in, Hipokrat’ın ve
Galen gibi kişilerin kitaplarını tercü-
me ettirir. Halife Me’mun, Bizans’a
ve Hindistan’a elçi gönderir. Önemli
eserler tercüme edilir. Matematik, Tıp
ve Kimya alanlarında hızlı ilerlemeler
kaydedilir. Dönemin sonlarına doğru
Kimya’nın babası unvanını alan İbn-i
Hayyan’ı bilim çevreleri kısa zamanda
tanır. Halife Me’mun’un kütüphanecisi
el-Harezmî, Cebir üzerine yazdığı ki-
tapları Latince’ye çevrilerek ders kitabı
olarak okutulmaya başlanır. El-Kindi,
optik üzerine, ışığın kırılması konula-
rında, İbn-i Sina, Kanun isimli eseri
ile tüm bilim dallarında, İbn Rüşd ve
Gazali de İslam düşünce alanlarında
yaptıkları çalışmalar ile ün kazanırlar.
Son yüzyıla geldiğimizde, İngiltere’nin
buharlı makineleri kullanması ile “En-
düstri Devrimi” adını alan dönem
başlar. Bu dönemde insan ve hayvan
gücü yerine, buhar ve elektrik gücüyle
çalışan fabrikaların kurulması ile ina-
nılmaz derecede endüstri hızla gelişir.
19.yüzyıldan itibaren de bu endüstrileş-
meyi malum bazı batılı devletler üstle-
nir… Uzun bir zaman, hep önde olan
Müslüman bilim adamları, karanlık
olduğu iddia edilen ortaçağda, insanlı-
ğa hizmetleri ile batıyı etkilemişlerdir.
Princeton Üniversitesi kilisesinin pen-
cerelerinin birinde, Müslüman bilim
adamı Razi’yi temsil eden bir resim
bulunması ve Paris Üniversitesi tıp fa-
kültesinde İbn-i Sina’nın büstü buna
birkaç örnektir. Yukarıda sözü edilen
ilmi gelişmeler, milattan önce, bir baş-
ka ifade ile karanlık çağ olarak bilinen
ortaçağda gerçekleşiyordu… Acaba or-
taçağ karanlık bir çağ mıydı?
Çaresizlik Hasadı
Duymuyor musunuz
Boşlukta birkaç çakıltaşı tıkırtısı
Dünyaya ait ve öyle olduğundan uyumsuz
Bu yüzden yankılanıyor boşlukta
Durmadan, süresiz ve sonsuz
Susturuyor kanunları evren tarafından konulmuş
Çiğniyor kuralları düzene alışamamış
Siyahi bir adam gibi
Yahut kendi söylemiyle; alışmak istemeyen
‘’Bütün topraklarımı alın, insanlarımı bağışlayın
Bana onları verin çünkü onlar çoğaltır toprakları
Bereketlendirir’’ diyen
Yağmurun vardığı yere konulmuş paslı bir kova
Bir uçtan bir uca serilmiş kırmızı branda
Ben ki köşesinden kavramaktan uyuşmuş parmaklarımla
Çocuklarımın saçlarını bir bir okşadım
- doğmuşlardı bir yağmur üzerine-
Limon ağacı yetiştirip onlar için
Ağacı sabırla beklemeyi öğrettim, sonra büyütmeyi
Onlar da çocuklar doğurup
Bir bir okşasınlar diye öğrettim
Yorgunum belki bu yüzden yoruldum
Belki bu yüzden tutmuyor kollarım
Kucaklayamam artık hiçbir boşluğu
Ben eskiden cesurdum
Serçenin karşısında duran karınca kadar
Bir gençlik dönemiydi hatırımda kalan
Kanın zamandan hızlı aktığı o günler
İnsanlardan gitmedim
Ben insanlardan gitmedim, göçe zorlandım
Üstelik yorgun da değildim
Dediler: umut uzaktır, güneş de uzak
Çelimsiz kanatlarımı gökyüzü kadar açarak
İnanın, ben gitmedim göçe zorlandım
Sürünmemek için bir omurga aradım
Yaşamadım
Öğrenemediğim şey belki buydu
Bir kağıdı en fazla kaç defa katlayabilirsiniz
İşte o kadar bile yaşamadım
Katlanamadığımdan
Defalarca, defalarca
Ama defalarca katlanamadığımdan
Bir serinlik aradım hep kendime
Rümeysa YILDIZ
11/E
Bu kez yüzüme tokat gibi çarpan rüzgarı değil
Yüksek dağların batısındaki serinliği aradım
O dağlar ki, nice Ferhatlar görmüştür
Bir beni göremediler bir beni
Yürüdüm, süründüm, süzüldüm,
Kanatlarımı dağlar kadar açtım da göremediler
Çünkü kanatlarımda binlerce kurşun izi
Işık geçiriyordu binlerce küçük güneş gibi
Her birinin ayrı hikayesi.
Beni anlamadılar, ben de anlatmadım
Şimdi vaktidir diyorum konuşmanın
Bir başlasam, susmayacağım
Korkuyorum susmayacağımdan
Ağzımı kocaman elleriyle kapatacaklar
Tuz tadı kalacak dilimde
Ben asla susmayacağım
Yaralar açacaklar, kesikler atacaklar
Sonra alay edecekler
Hele bir dilim dönsün de
Susmayacağım
Ama ürküyorum
Aynadan yansıyan bir yüz, korkunç
Yansımadan kaçarken sendeleyip
Düşüyorum ayna kırıklarından yapılma bir zemine
Bir zemine doğru
O boşlukta başlıyor her şey
Bitmesi gereken yerde bir anka kuşu
Külleri uçuşuyor
Küllerinden anlıyorum
Yeniden doğuşu.
 Osmanlı Son Döneminden
Cumhuriyete Muallimlerimiz 87).Verilen öğütlerde her bir öğrenci-
Enes M. Çiğdem nin değişik sosyo-ekonomik statüye
sahip olabileceği; bu nedenle öğret-
menlerin buna dikkat etmeleri isten-
Fatih’in eğitime verdiği önemi göste- yaslanabilecek bir okullaşma düzeyine
rir. Fatih’in yaptığı bu atılım, Kanuni yeniden ancak 1950’li yıllarda ulaşa-
devrinde de devam etmiştir. Kanuni- bilmiştir. Mesela 1895’te Cumhuriyet
nin 1559’da yaptırdığı Süleymaniye sınırlarına tekabül eden bölgede bine

O
smanlı Devleti pek çok bilinmeyen yönüyle
araştırmacıların ilgisini celbetmeye devam
ediyor. Altı yüzyılı bulan bu uzun süre dünyadaki
pek çok değişimin meydana geldiği; devrimlerin,
rönans ve reformların, uluslaşmanın, keşiflerin,
icatların, sanayinin, ideolojik ayrışmaların,
devasa savaşların yaşandığı bir döneme tekabül ediyor.
Özellikle Osmanlı son dönemi yani Tanzimat ile başlayan ve
Cumhuriyet’in kuruluşuna kadar devam eden süreç adeta
hızlanmış bir zaman dilimini anımsatır. Klasik tarihimiz Osmanlı’yı
üç dönem halinde inceler; Kuruluş-Yükseliş-Duraklama ve
Çöküş. Bu klasik betimlemeye göre bahsettiğimiz son 150 yıllık
dönem duraklama ve çöküşe tekabül ediyor olsa da işin içine
girildiğinde bizleri şaşkınlığa uğratacak şekilde bir değişim ve
ilerleme ile karşılaşırız. Klasik algılama daha çok askeri ve siyasi
kazanımlar üzerinden şekillendiği için olsa gerek Osmanlı’nın bu
son dönemindeki büyük dönüşüm gözlerden kaçabilmektedir.
Osmanlı’da Muallimlik itibaren müesseseler etrafında değil,
Muallim köken olarak ilim kelimesin- muallimler etrafında şekillenmiştir.
den gelen ve “ilmi öğreten kişi” anla- Osmanlı dönemi okulları açısından da
Mayıs 2016
Bu dönüşümü ve ilerlemeyi sağlayan temel unsur hiç şüphesiz
eğitim alanında atılan adımlardır. 1800’lü yılların başından
itibaren atılan bu adımlar meyvelerini yüzyılın sonuna doğru
ortaya çıkan yeni bir neslin varlığıyla kanıtlamıştır; muallimler
nesli. Her biri kendi alanında olduğu kadar yan branşlarda da
yetiştirmiş Osmanlı’nın bu son nesli aynı zamanda Cumhuriyet’in
temelini oluşturacak fikri alt yapının oluşmasını sağlayacaktır.
Yine aynı şekilde İstiklal Mücadelesini vererek Cumhuriyet’i kuran
kadroların da Osmanlı’nın son döneminde kurulan okullarda
bu muallim kadrosunun eğitiminden geçtiğini hatırlatmakta
fayda vardır. Muallim olarak görev yapan bazı isimlerin daha
sonraları “Paşa” olarak da Osmanlı İdaresinde önemli görevler
üstlendiğini görüyoruz. Sadece idari olarak değil aynı zamanda
Osmanlı’nın ihtiyacı olan reformların çerçevesini çizen,
sorunları ele alarak çözüm önerilerini yazan, yeni nesillere
fikir babalığı yapan, yayınladıkları eserlerle bugün dahi takip
edilen isimleri içinde barındıran bir nesildir bahsettiğimiz.
o kurumda görev yapan öğretmenin
itibar ve şöhretiyle doğru orantılıdır.
Osmanlı döneminde eğitimciler, öğ-
miştir. Bu anlamda toplumun mağdur cami ve medreseleri ile Osmanlı örgün yakın (835) ortaokul ve lise bulunu-
kesimlerinden gelen çocuklara daha eğitiminin doruğuna ulaştırdığı bi- yorken 1923’te bu sayı 95’e düşmüştür.
fazla ilgi gösterilmesi ve onlara daha linmektedir. Batılı anlamda en büyük 1895’teki yüz bine yakın öğrenci sayı-
yakın davranılması tavsiye edilmiştir devrimler ise II. Abdulhamit zamanın- sı (97.837), 1950-51 sezonunda aşağı
(Tâşköprîzâde 1313, I,70) Henüz Fa- da gerçekleşmiştir. II. yukarı aynı seviye-
tih Sultan Mehmet zamanında dahi Abdülhamit’in otuz üç de seyretmektedir
ilk muallim medreselerinde uygulanan yıl kaldığı padişahlık Şimdilerde (90.356). Öncesiyle
müfredatta yer alan “Âdab-Mubâhase döneminde bayındır- kıyasladığımızda Ab-
ve Usûl-i Tedris” dersleri konuya veri- lık yanında eğitimin “Öğretmen” olarak dülhamit dönemin-
len ehemmiyetin ilk önemli örnekleri- yayılmasını sağlayacak adlandırdığımız deki eğitim patlaması
dir. Nitekim burada verilen derslerden bazı tedbirlere de baş- mesleğin ilk nüvesi daha görünür hale
ilki Âdab-Mubâhase; tartışma kural- vurulmuştur. II. Ab- gelir. Tahta geçtiği yıl
Osmanlı’da atılmıştır.
ları anlamına gelmektedir. İkincisi ise dülhamit döneminde- 250 olan Rüştiye sa-
Usûl-i Tedris ismiyle öğretim yöntem- ki eğitim ve öğretim, İslâm eğitim yısı 1909’da 900’e, 6
leri olarak anlamlandırılabilecek bir merkeziyetçi ve eğitim geleneğinde tahsil olan idadi sayısı 109’a
derstir. Bunu derinlemesine inceleye- müesseseleri arasın- ve tedris faaliyetleri, çıkmıştır. 1877’de İs-
cek eğitim tarihçileri bahsettiğimiz hu- da dengeye dayanan tanbul’da sadece 200
susun devrim niteliğinde bir uygulama bir siyaset izlenmiştir. başlangıçtan tane modern ilkokul
olduğunu fark edeceklerdir.(Öcal; 173) Modern eğitim, bu dö- itibaren müesseseler varken 1905’te 9 bine
Bunun yanı sıra muallim olarak görev- nemde yerleştiğinden etrafında değil, çıkmıştı. Her yıl orta-
lendirilecek kişilerde belirli hasletlerin devlet, eğitimdeki gö- lama 400 ilkokul açıl-
bulunması şart koşulurdu. Bu bağlam- revinin bilincine var- muallimler etrafında mıştır ki, bu, Cum-
da hem İslam eğitim geleneğinde hem mıştır. Yeni okullara şekillenmiştir. huriyet döneminde
de Osmanlı toplumunda bir muallim devletçe mali yardım bile kırılamamış bir
için şart koşulan kişisel niteliklerin en sağlanması ve yeniden rekordur. Ayrıca eği-
önemlilerini özetlemek gerekirse; iyi Darülfünun eğitim hayatına geçiril- timin, Türklerin çoğunlukta olduğu
niyet, meslek sevgisi, ilme ve ilim ada- mek istenmesi eğitim konusunda yapıl- yerlere, özellikle Anadolu’ya yönelik
mına saygı, adalet, objektiflik, sabır, mak istenen atılımlardan bir kaçıdır. olması eğitimdeki şuurlaşmanın temel
hoşgörü, affedicilik, ağırbaşlılık, alçak İlk kız okulları da II. Abdülhamit za- belirtileridir. Bunda ise halkı bilinçlen-
gönüllülük, şefkat, merhamet, espri manında açılmıştır. Nitekim bilgili bir dirmek amacının yanı sıra devletin en
anlayışı, esneklik, tutarlılık, iyimserlik, kişi olan Abdüllatif Suphi Paşa’nın ilk uzak köşelerine kadar merkezi otorite-

mında kullanılan bir kelimedir. Os-
manlı son dönemine ve Cumhuriyet’e
damga vuran muallimler neslini ayrın-
tılı şekilde irdelemek ve bu neslin nasıl
ortaya çıktığını en başından itibaren
incelemeye ihtiyaç vardır. Şimdilerde
32 “Öğretmen” olarak adlandırdığımız
mesleğin ilk nüvesi Osmanlı’da atıl-
mıştır. İslâm eğitim geleneğinde tah-
Âsım
durum aynıdır. Bu da tabiîdir; çünkü
Osmanlılardan önce oluşan söz konusu
ilim anlayışı ve ilmi mekanizma, 16.
yüzyıla kadar diğer İslâm beldelerin-
den Osmanlı ülkesine taşınmıştır. Her
şeyden önce şunu belirtmek gerekir ki,
Osmanlı eğitim sistemi, öğretmen mer-
kezli bir sistemdir ve bir kurumun nite-
liği önemli ölçüde öğretmenin niteliği
rencilerin öğrenme ortamında homojen
bir topluluk olarak bulunmadıklarının
farkındadırlar. Bu yüzden adab ve nasi-
hat kitaplarında, öğrenci psikolojisinin
öneminin kavrandığına delâlet eden
çok sayıda ifadeler bulmak mümkün-
dür. Örneğin eğitime başlamadan önce
öğretmenden, ilk planda her bir çocu-
ğun yaratılışını, yani huyunu suyunu
koruyuculuk, bilgi inanç ve davranış
bütünlüğü şeklinde ifade etmek müm-
kündür (Tâşköprîzâde, 1313). Yukarıda
da bahsettiğimiz gibi Osmanlı tari-
hinde eğitimdeki büyük atılım, İstan-
bul’un alınışından sonra Fatih Sultan
Mehmet tarafından başlatıldığı görü-
lür. Onun yaptırdığı yapısal özellikleri-
ni bugün bile anlayabileceğimiz, adını
defa bir kız sanat okulu açma teşebbü- nin uzantılarını götürmek, bir anlam-
sünde tereddüt geçirmesi ve titizlenme- da bürokrasiyi ve resmi kurumlaşmayı
si üzerine Abdülhamit, “Sen mektebi yaygınlaştırmak düşüncesi de vardır.
aç, ben arkandayım” diyerek açıktan Öte yandan azınlık ve yabancı okul-
destek vermiş ve çevresini, daima kız- lar az çok kontrol altına alınmış, bu
ların okuması için ilk adımları atmaya okullara Türk öğretmenler ilk olarak
teşvik etmiştir. Osmanlı tarihinin en bu dönemde tayin edilmiştir. Başta bü-
canlı eğitim hamlesi, Abdülhamit dö- yük şehirler olmak üzere Anadolu’nun
nemine rastlar. Varılan tespitlere göre dört bir yanında açılan İbtidai Mek-

sil ve tedris faaliyetleri, başlangıçtan kadardır ve bu kuruma yönelen talep, tespit etmesi talep edilmiştir (Şeker ty, taşıyan cami çevresindeki medreseler Türkiye, Abdülhamit dönemiyle kı- tepler(İlkokul), Sultani Mektepleri(li-
 seler), askeri okullar ile teknik okullar
Osmanlı’nın hem ömrünü uzatmış
hem de yeni kurulacak Cumhuriyetin
nüvesini oluşturacak donanımlı neslin
yetiştirilmesine vesile olmuştur. Sultan
Abdülhamit tarafından yaptırılan bu
okulların pek çoğu bugün dahi eğitim
kurumları olarak kullanılmakta ve bu-
lundukları şehirlerin en gözde eğitim
kurumları olma özelliğini sürdürmektedir.
Sultan Abdülhamit’in özellikle Mual-
lim yetiştirilen okullara büyük önem
verdiğini görüyoruz.Bu okullarda uy-
gulanan müfredata göz attığımızda
verilen eğitimin niteliğini ve niceliğini
daha iyi anlayabiliriz. Türkçe Kita-
bet ve İnşa, Kuran-ı Kerim ve Tecvid,
Sarf ve Nahiv, Arapça, Farsça, Tarih-i
Umumi, Hendese, Cebir, İlm-i Meva-
lid(tabiat tarihi), Hikmet-i Tabiiyye,
Hayvanat, Nebatat, Tabakat, Fizyoloji,
Tarih-i İslam, İmla ve Gramer, Kimya,
Resim, Şiir ve inşa, Fransızca, Mantık,
Hukuk-ı Milel, Meani, Ahlak, Coğraf-
ya, Musiki, Tedbir-i Menzil(ev idaresi
bilgisi), Belagat, Kozmografya, Hüsn-i
Hat, Hıfzıssıhha, Lisan-ı Ecnebi, Ge-
ometri, Trigonometri, Ulum-i Diniyye
bu okullarda okutulan belli başlı ders-
lerdir. Görüleceği üzere oldukça ağır
bir müfredata sahip bu okullardan yeti-
şen muallim nesli her bakımdan dona-
Mayıs 2016
nımlı, çok yönlü ve özgüveni yüksek;
hem batıyı hem de doğuyu sindirmiş
bireyler olarak toplumun arasına karı-
şıyordu. Okullaşma oranının %97’le-
re ulaştığı günümüzden bakıldığında
tüm bu çabalar ve ortaya çıkan netice
34 yetersiz görülebilir. Fakat o dönemde
türlü zorluklar, savaşlar, toprak kayıp-
ları ve her yönden Osmanlı toprakları-
Âsım
na yapılan saldırıların arasında gerçek-
leşen bu devrimler daha çok toplumu
dönüştürecek dehaların tespiti ve yetiş-
tirilmesi üzerine yoğunlaşmıştı. Aşağı-
da vereceğimiz örnekler bu çabanın ne
derece hedefine hizmet ettiğini daha
iyi ortaya koyacaktır.
Meşhur Muallimler
Muallim kelimesini günümüzde öğret-
men olarak ele almakta bazı zorluklar
bulunuyor. Çünkü günümüzün mo-
dern eğitim teknikleri daha çok ihti-
saslaşmaya yönelik alan eğitiminden
geçer. Dolayısıyla her öğretmen aslında
belirli bir alanın eğitimiyle ikame edil-
miştir. Muallimler ise her alanda bilgi
ve tecrübesi ile birer yetenek avcısı mi-
sali öğrencilerini yetiştiren kişileri tem-
sil eder. Ahmet Cevdet Paşa bu neslin
ilk örneklerindendir. İlk mesleği Kadı-
lık ve müderrislik olan Ahmet Cevdet
Paşa pek çok alanda verdiği eserlerle,
Osmanlı Modernleşmesine koyduğu
katkılarla, ilme olan vukufiyetiyle ve
yetiştirdiği nesil ile halen üzerine pek
çok akademik çalışma yapılan isim-
lerdendir. Memuriyetteki(muallimlik)
başarısından ötürü devletin
önemli kademelerinde gö-
rev yaptı. 1848’de Mustafa
Reşid Paşa’nın verdiği bir
görevle Bükreş’e gidip bir ay
kaldıktan sonra geri döndü.
1849’da tedavi için bulun-
duğu Bursa kaplıcalarında
“Kavâid-i Osmâniyye” (Os-
manlıca dil bilgisi) adlı kitabı ve ilk
Türk anonim şirketi olan Şirket-i Hay-
riye’nin kuruluş nizamnamesini yazdı.
Yakın dostu Keçecizade Fuad Paşa ile
birlikte yazdıkları Kavaid-i Osmaniy-
ye, Türk dilinin Türkçe yazılmış ilk
gramer kitabı kabul edilir ve 50 yıl
boyunca okullarda ders kitabı olarak
okutulmuş, Almanca’ya(1855) Arap-
ça’ya( 1866) Bulgarca’ya ve Hırvatça’ya
tercüme edilmiş bir eserdir. 13 Ağus-
tos 1850’de Meclis-i Maarif azalığı ile
birlikte Dar-ül-Muallimin (Öğretmen
okulu) müdürlüğüne getirildi. Bu
mektebi kısa zamanda ıslah ederek,
mektebe giriş ve imtihan usullerini
yönetmeliklerle belirledi. Rüştiyeler-
de din derslerinde okutulmak üzere
“Ma’lûmât-ı Nâfia” (Fâideli Bilgiler)
adlı kitabı kaleme aldı. Her türlü bilim-
sel konunun Türkçe ile yazılabileceğine
inanıyor, herkesin okuryazar olması
için lisanın sadeleştirilmesi ve yazıların
Türkçe kaleme alınması gerektiğine
inanıyordu. Yazılarında bu sadeliğin
örneklerini verdi. Ahmet Cevdet, bili-
min ülkeye yayılması ve genel kültür
düzeyinin yükseltilmesi için çalışacak
Fransız Bilimler Akademisi benzeri
bir akademinin kurulması fikrini des-
teklemekteydi; bunun faydalarını an-
latan bir mazbata hazırlayarak Sultan
Abdülmecit’e sundu. Padişahın uygun
bulmasıyla 1851’de kurulan Encümen-i
Daniş’e (Osmanlı Akademisi) asli üye
seçildi. Yazdığı eserler ise bugün da-
hi geçerliliğini koruyan çapta bir ilmi
derinlik içerir. Ahmet Cevdet Paşa’nın
ilmi derinliğine, ortaya koyduğu eser-
lerin etkisine, pratik çözümler üretme-
deki kabiliyetine bugün dahi ulaşan bir
isim bulmak zordur. Eserleri; Tarih-i
Cevdet (12 cilttir. Osmanlı Devleti’nin
1774-1825 seneleri arasındaki tarihi-
ni anlatır),Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i
Hulefa(12 kısımdır. Cevdet Paşa’nın en
tanınmış eseridir. Âdem’den itibaren
birçok peygamberin, İslam halifeleri-
nin, İkinci Murad’a kadar Osmanlı pa-
dişahlarının tarihinden bahseder),Te-
zakir-i Cevdet(Devrinin siyasi, içtimai,
ahlaki cephesini anlatmıştır),Ma’ruzat
(Sultan İkinci Abdülhamid’e 1839-
1876 yılları arasındaki tarihi ve siyasi
hadiseleri takdim etmek için hazır-
lanmıştır), Mecelle(Mecelle, Tanzimat
Fermanı ile açılan dönemin en önemli
kanunu ve Osmanlı modernleşmesinin
en önemli anıtlarından biridir. Ahmed
Cevdet Paşa başkanlığında bir heyet
tarafından hazırlanmıştır), Divançe-i
Cevdet (Gençliğinde yazdığı şiirleri,
Sultan II. Abdülhamid’in emriyle bu
kitapta toplamıştır), Kavaid-i Osma-
niye(Keçecizade Fuad Paşa’yla birlikte
yazdığı dil bilgisi kitabıdır. Türk dili-
nin Türkçe yazılmış ilk gramer kitabı
kabul edilir). Ayrıca Belagat-ı Osmani-
ye - Kavaid-i Türkiye, Takvim-ül Ed-
var-Miyar-ı Sedad, Adab-ı Sedat fi-İlm-
il-Adab, Hülasatül Beyan fi-Te’lifi’l
-Kur’an, Asar-ı Ahd-i Hamidi, Hilye-i
Seadet, Ma’lumat-ı Nafia adlı eserleri
çeşitli mevzulardan bahsetmektedir.
Bu dönemin diğer bir önemli ismi ise
Hoca Tahsin Efendi’dir. Osmanlı Dev-
leti’nde batılı anlamda ilk üniversite
olarak kurulacak Darülfünun’da görev
almak için bursla Paris’e gönderilen
iki kişiden biridir (diğeri Selim Sabit
Efendi). Özellikle Modern astronomi-
nin tanınmasında büyük emek sarf etti
ve bu alanda halkın da anlayacağı tür-
de çeşitli eserler kaleme aldı. 1870’de
kurulan Darülfünun’un ilk “rektörü”
oldu.
Bu dönemin muallim neslini inceledi-
ğimizde temel bazı özellikler göze çar-
par. Öncelikle bu nesil batı fikriyatını
ve ilmini anlamış, doğunun ve özelde
İslam’ın değerlerini sindirmiş, devletin
selameti için gayret gösteren, çözüm
üreten, yol gösteren, gece gündüz bu
uğurda çaba sarf eden, sorumluluk
alan, birkaç yabancı dil bilen, devletin
en ücra köşelerine kadar gidip gören,
batıyı gezen, düşüncelerini ve önerile-
rini kaleme alan, zevk ve kalem erbabı
kişilerden oluşmaktadır. Bu nesil hem
bedii(estetik) hem de ilmî bakış açı-
ları haiz bir nesildir. Bu bakımdan da
Osmanlı’da pek çok yeniliğin ve dö-
nüşüm gerçekleşmesinde itici güç ol-
muşlardır. Osmanlı’nın son dönemi ile
Cumhuriyet döneminde etkisi oldukça
geniş çevrelere uzanan diğer bir isim ise
Mehmed Fuad Köprülü’dür. Cumhu-
riyet dönemi ilmi araştırma yöntem-
lerini oluşturan, Tarih metodolojisini
kuran, ilk akademik çalışma yöntemle-
rini ortaya koyan, Selçuklu-Osmanlı ve
İlk Türk Kavimlerine ilişkin bilimsel
çalışmaları yapan, Tasavvuf Tarihini
ve İlk Mutasavvıfları ilmi eserleriyle
ortaya koyan Köprülü aynı zamanda
yetiştirdiği ilim adamlarıyla da Cum-
huriyet Tarihine mührünü vurmuştur.
Cumhuriyet dönemi tarihçiliğinin son
kırk yılının önemli isim ve eserlerine
bakıldığında en önlerde, çalışmalarını
Köprülü’nün taslağının çeşitli alan-
larında yapan Köprülü’nün asistan ve
öğrencileriyle karşılaşırız Şamanizm’in
tarihçisi Abdülkadir İnan, Orta As-
ya’dan Anadolu’ya kadar her aşamada
Türk göçebe kabile yaşantısını izleyen
Faruk Sümer, Ortaçağ mezhep ve ta-
rikatlarımızı en iyi bilenlerden Ab-
dülkadır Gölpınarlı, dünya çapındaki
halkbilimcimiz Pertev Naili Boratav,
Selçuklu uzmanı Osman Turan, özgün
araştırmalarında daha çok 16. yüzyıl
sonu buhranı üzerinde duran, fakat
Selçuklu-Osmanlı sosyo-ekonomik
tarihine ilişkin sentetik denemeler de
kaleme alan Mustafa Akdağ ve günü-
müzün en önemli Ottomanist’i sayılan
Halil İnalcık bunlardan bir kaçıdır.
Dünya çapında birçok bilim kurulu-
şunun üyesi olan Köprülü, Türk dini,
hukuku, sosyal hayatı, sanatı, edebiyatı
vd. hususlarda yazdığı eserlerinde, sos-
yolojiden arkeolojiye, antropolojiden
psikolojiye, birçok bilimlerden yarar-
lanmak suretiyle umumi Türk tarihi-
nin problemlerine çözümler sunmuş
ve elde ettiği sonuçlarla bilhassa Batılı
âlimleri etkilemeyi ve ikna etmeyi ba-
şarmıştır. Köprülü, 1500’ün üzerinde
kitap ve makale yazmıştır. Bu anlam-
da da bugün de Üniversitelerimizde ve
enstitülerimizde eserleriyle muallimlik
yapan ender isimlerden biridir.
Bir Bilim Adamının Romanı
Oğuz Atay’ın kaleme aldığı “Bir Bilim
Adamının Romanı; Mustafa İnan”
isimli biyografik romanı Osmanlı’nın
son döneminde yetişmiş Cumhuri-
yet’in kuruluşunda ve gelişmesinde
büyük gayretleri olan bir başka mualli-
min hayatını anlatır. Prof.Dr. Mustafa
İnan Uygulamalı ve teorik mekanik
dalında zamanının önde gelen bilim
insanlarındandır. Yaşamını Türkiye’de
bilimin gelişmesine adamıştır. 1957-
1959 yılları arasında İTÜ’de rektörlük
yapmıştır. TÜBİTAK’ın kurucuların-
dan birisidir. Oğuz Atay’ın da Hocası
olan bu ismin hayatını okuduğumuzda
Osmanlı’dan tebarüz eden ve Cum-
huriyet’e taşınan gayretlerin içeriğini
daha iyi anlayabiliriz. Hayatlarının ta-
mamını çile, özveri, gayret ve zamanı
en iyi şekilde değerlendirerek iz bırak-
mak üzerine kuran bu isimler, güzellik
adına yaşadığımız pek çok ilerlemenin
de kaynağıdırlar. Yahya Kemal, Peyami
Safa, Muallim Naci, Ahmet Haşim,
Cenab Şahabettin, Recaizade Mah-
mud Ekrem, Mahir İz, Mahmud Ce-
laleddin Ökten, Hilmi Ziya Ülken, Ali
Fuad Başgil, Cemil Meriç, Zeki Velidi
Togan, Yusuf Akçura, Ahmet Hamdi
Tanpınar, Nihat Sami Banarlı, Nuret-
tin Topçu bu isimlerden bazılarıdır.
Her birini daha çok eserleriyle tanıdığı-
mız tüm isimler muallimler neslinden
gelen ve bu ülkenin kuruluşunda çok
büyük emekleri bulunan muallimler-
den bazılarıdır. Günümüz eğitimcileri-
ne yol işareti olarak tayin edebileceği-
miz bu isimlerin her birinin her şeyden
önce birer muallim olarak hayat yolcu-
luğuna başladıklarını ve yaşamları bo-
yunca bu uğurda çaba gösterdiklerini
anımsamamız gerekiyor.
Kaynakça
Karpat,Kemal, Osmanlı’dan Bugüne Elitler ve Din, Timaş Yay.
İstanbul,2008
Öcal,Mustafa, Osmanlı Devleti Eğitim Sistemi, Bursa, 2013
Şeker, M. (ty.). Tariku’l-Edeb’de Eğitim. Türkiye 1. Din Eğitimi
Semineri (23-25 Nisan 1981), Ankara: İlahiyat Vakfı Yay. ss. 81
Tâşköprîzâde Ahmed Efendi (1313). Mevzu‘âtü’l-‘ulûm (2 Cilt).
(K. M. Efendi çev.). İstanbul: Dersaadet İkdam Matbaası.
Tâşköprîzâde Ahmed Efendi (1985). eş-Şekâ’iku’n-nu‘mânîye, (A.
S. Furatnşr.). İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.
 ratan Rabbinin adıyla oku! ” ilk nazil
olan ayettir. Neden ilk inen ayet de
rabbimiz bize ilim, irfan sahibi olma-
mızı emretti? Diye soruyorum kendi
kendime. Mü’min bir insan ancak
öğrenmeyle kendini geliştirebilir. Bu
bütün insanlık için de böyledir. Bu ne-
denle çok okuyacağız. Okumak derken
elbette, bize bir şeyler katacak hayatını-
zın rengini değiştirebilecek kitaplardan
bahsediyorum.

“Dost Kitaplar-Dost Öğrenciler”

Kitap “Oku! Yaratan

Okuma Rabbinin adıyla
oku! ” ilk nazil
olan ayettir.
Etkinliği
Hakkı Karatekeli
Meslek Dersleri Öğretmeni

N
izam Karasu Anadolu İmam Hatip Lisesi
Onur Kurulu öncülüğünde, okul öğren-
cilerimiz tarafından, okuma kültürü oluş-
turmak amacıyla, “Dost Kitaplar-Dost Öğ-
renciler” sloganı ile kitap okuma etkinliği
gerçekleştiriyor.
Din öğretimi Genel Müdürlüğünün hedef gösterdiği proje
bu etkinlikte esas alınan temel nokta oldu. Okulumuz öğren-
cileri bu etkinlikteki amacı, okuyan, düşünen, yorumlayan,
Mayıs 2016
Millî Eğitim Bakanlığı’nın özel ve genel amaçlarına aykırılık
içermeyen ve öğrencilerin seviyesine uygun, edebiyat, tarih,
medeniyet, kültür, sanat, bilimsel veya dini konuları içerme-
si esas alındı. Sonra kendilerine okuyan yediler olarak tanı-
tan öğrenciler, yedi kişi olunca bir takım oldular. Aralarında
bir öğrenciyi gönüllü takım lideri olarak belirlediler. Sonra
etkinliği kendi sınıfından veya kendi sınıf seviyesindeki di-
ğer şube öğrencilerinden oluşan yedi kişilik takımlar mey-
dana geldi. Takım lideri belirli aralıklarla yürüttüğü iş ve
işlemlerle ilgili Onur Kurulu öğretmeni ile işbirliği yaptılar.
Kitaplar aslında bizim en iyi dostları-
mızdır. Çünkü insan kitap okurken ha-
yal yolculuğuna çıkar bir nevi, belki de
tek sığınağı olan barınağıdır. Her kitap
kendi hayal dünyamızda bir bilet almak mayalım ki, denize atılan bir şişe, her camayalım. Bilesin ki, zamanı bere-
gibidir. İpliği kopmuş tespih taneleri kitap bir yerlerde keşfedilmeyi bekler” ketli kılmak insanın elinde. Mehmet
gibi her bir tarafa dağılıveren düşünce- diye ifade etti. Akif’in Asım’ın Neslini, Necip Fazıl
lerimiz, beynimizi kemiren sorularımız Kısakürek’in “Büyük Doğu Neslini”
olabilir. Bu soruların cevabını bulmak Bahar Aktaş, son olarak arkadaşlarına ve Sezai Karakoç’un “Diriliş Neslinin”

eleştiren, medeniyetimizin kültürel mirasını değerlendiren,
kültürümüzün söz ve yazı varlığını geliştiren, okumayı bir
yaşam biçimi haline getirmektir. Ayrıca öğrencilerin arka-
daşlarıyla kültürel zeminde yeni bağlar kuran bireyler olarak
yetişmelerini sağlamak ve onların bilimsel, sosyal, kültürel,
sanatsal, edebi ve meslekî gelişimlerine çok yönlü katkıda
36 bulunmak amaçlanmaktadır.
Bu projeye başlarken öncü, okunulması istenilen kitapları
Âsım
Belirlenen yedi kitapların düzenli olarak tüm takım okuma-
sı sağlandı. Daha sonra özet çıkarılması, sunum yapılması
planlandı. Yapılan işlemlerden de sorumlu takım lideri oldu.
Bu konuda Okulumuz 11.Sınıf öğrencilerinden Bahar Aktaş,
arkadaşları adına duygularını bizimle yaptıkları etkinlikleri
hakkında şu şekilde paylaştı: “Cemil Meriç’in güzel bir sözü
ile başlamak istiyorum. ”Kitap bir limandı benim için, ki-
taplarda yaşadım ve kitaplardaki insanları sokaktakilerden
için beraber okumaya karar verdik. Ni-
zam Karasu İmam Hatip Lisesi Onur
Kurulu öncülüğünde “Okuyan 7’ler”
adı altında gruplar oluşturduk. Her
haftanın bir günü kütüphanede topla-
nıp kitap okuyor, ufkumuzu genişleti-
yor ve fikir alışverişinde bulunuyoruz.
Bu da bize iyi geliyor. Çünkü biliyoruz
ki, bir insanı en iyi şekilde anlamanın
hitaben; “Genç arkadaşım! Biliyorum
sen de bir yerlerde kitaplar gibi keşfe-
dilmeyi bekliyorsun, eğer sen kitabı
keşfedersen kendini keşfetmiş olacak-
sın. Haydi, sende bize katıl dava arka-
daşı olup aynı yolda beraber yürüyelim.
Okuyalım, anlayalım, dert edinelim,
yazalım ve paylaşalım. Biliyorsun ki
birlikten kuvvet doğar. Geri gelmeye-
adını birlikte duyuralım” diyerek arka-
daşlarına tavsiyelerde bulundu.
Eğitim öğretim yılının sonuna doğru
etkinlikle ilgili ayrıntılı-müstakil bir
bülten kitap özeti, öğrenci sunumla-
rı ve komisyonun diğer çalışmalarına
yer verilmesi düşünülmektedir. Bu
projede belli bir seviyenin üzerinde-

öğrencilerin talepleri dikkate alınarak tespit edildi. Kitaplar daha çok sevdim” ifadesi beni çok etkilemiştir. “Oku! Ya- yolu kitap okumaktan geçer. Unut- cek olan bu zamanlarımızı boşa har- ki kitap özetlerinden oluşan en iyi ve
 Anı Koleksiyoncusu
seçkin çalışmaların, okul web sitesinde yayımlanması
ve imkânlar dâhilinde kitap olarak basılması hedefle- OKUYAN 7’LER ERKEK GRUBU
niyor. Okul Onur Kurulu tarafından sürdürülen “Dost •10 - B Sınıfı – Yusuf Ekdemir -Takım lideri
Kitaplar-Dost Öğrenciler” Kitap Okuma Etkinliği, okul •10 - B Sınıfı – Abdülkerim yüksel
değerlendirme raporunun Din Öğretimi Genel Müdür- •10 – B Sınıfı - Fatih Karaca Aslı Kandır
lüğüne gönderilmesiyle son bulacaktır. Tavsiye edilen •10 - D sınıfı – Muhammed Osmanoğlu
kitaplar ve bu projeye katılan öğrencilerin bazılarının •10 – F Sınıfı – Umut Delice
isimleri aşağıdadır. •10 – F Sınıfı – Ahmet Faruk Aydın
•11 – C Sınıfı – Emre Toprak

KİTABIN ADI YAZARI YAYINEVİ

MEB 100 Temel Eserleri
Saatleri Ayarlama Enstitüsü
Bülbülü Öldürmek
Bu Ülke
Türkiye’nin Maarif Davası
Doğunun Bilgisi Batının Bilimi
Dünya Okulu
Cahil Hoca
Başarısızlığın Olmadığı Okul
Beyaz Zambaklar Ülkesinde
Çocuklar Neden Başarısız Olur?
Duygusal Zekâ
Eğitim Üzerine
Emile
Ezilenlerin Pedagojisi
Halkın Bilim Tarihi
İçimizdeki Çocuk
İnsan Ne İle Yaşar?
İnsan Ve İnsanlar
Küçük Ağaç’ın Eğitimi
Küçük Prens Antoine De Saint Exupéry
Öğretmen
Sofie’nin Dünyası
Şeker Portakalı JoseMauro De Vasconcelos
Eğitim - Gençlik - Üniversite
Bir Bilim Adamının Romanı
Üniversite (Bir Dekan Anlatıyor)
Öğretmen
Medeniyet Köprüsü: Beş şehirli
Okulsuz Toplum
Bir eğitim tasavvuru olarak mahall
Mayıs 2016
OKUYAN 7’LER. KIZ GRUBLARI
A.Hamdi Tanpınar Dergah 1.Kız grubu
Harper Lee Sel •Bahar Aktaş - Takım Lideri Kelimelerim ekmek sırasına girdi birbiriyle yarışıyor...
Cemil Meriç İletişim •Seda Tokat Öyle kalabalıklar ki cümlenin sonunu üç noktadan
Nurettin Topçu Dergah •Sevgi Kermen aşağısı kurtarmıyor. Gözünü sevdiğim üç noktam! Ne laf
Joseph Needham MAB (Yeni Baskısı Yok) •Sümeyye Bayraktar kalabalığına izin verirsin, ne duygularını âşikar edersin.
Salman KHAN YKY •Zeynep Sevinç Bir akşam sohbete gelsen beni hem ihya ederdin, hem
Metis •Sebahatnur Cengiz sade kahveyle iyi giderdin... Onca yıldır kim bilir ne
Wiiliam Galsser Beyaz Yayınları •Adile Hasar hikâyeler gizlendi o zifiri karanlık noktalarında. Kimler
Grigory Petrov Hayat Yayınlar hangi fikirlerini ve hislerini gömdü koca sayfanın
John Holt Beyaz Yayınları önemsiz gibi görünen ayrıntısına. Diyorum ya seni bir
Daniel Goleman Varlık Bilim 2. Kız grubu dinlemek lazım ve cümlelerinin sonunu sırf şanın yürüsün
Immanuel Kant İz Yayınları •İrem Güler – Takım Lideri diye bol bol noktalandırmalı üçer üçer.
J. J. Rousseau, YKY •Eda Bayraktar
Paulo Freire Ayrıntı •Esmanur Şimşek Biliyorum, eli kalem tutanlar seni de ihmal ediyorlar.
Clifford D. Conner Tübitak •Hatice Yiğit Zannediyorum ki imla kuralları icat edildikten bu
Doğan Cüceloğlu Remzi •Kübra Yılmaz yana insanların o kadar da çok düşünmemeleri buna
Lev Nikolayeviç Tolstoy Akvaryum •Ebru Karaca Daha dolu, daha dişe gelir, daha göz kamaştırıcı, zihin sebep. Yazı da artık yaşam tarzımıza uydu. Koyu reçel
Çiğdem Kağıtçıbaşı Evrim •Hande Kabaçalı bulandırıcı etkinlikler arıyor kendine modern zaman kıvamında... Yoğun ve sıkışık hayatlar, konsantre
Forrest Carter Say insanı. Ard arda, durup kendini dinlemeye zaman paragraflar! Düşünce ve hazmetmek olmaksızın
Hece ayırmamacasına... Çünkü düşünce ne kadar soyut, ne bilgiyi edinmek, ardından hızlıca yaymak en büyük
Frank Mccourt Altın Kitaplar 3. Kız grubu kadar az havalı... Bir kere düşüncenin nesi sergilemeye maharetimiz. Çok şükür bir çoğumuz okuyoruz fakat
JosteinGaarder Pan •Elif Rana Öztürk - Takım Lideri layık? Facebook ya da instagrama bile atamıyorsun hiç düşünmüyoruz. Zihnimiz büyürken gönlümüz güdük
Can •Sevde Dindar fotoğrafını! Derdi olan adamın fikri fayda sağlamıyor kalıyor bunu farkedemiyoruz. Hepimiz açız ve midemiz
Peyami Safa Ötüken •Zehranur Dinç çünkü asil insanımıza. Konu hakkında öz bilgi edindikten çöp öğütmekle meşgul fakat ne yazık ki teşhisi koyacak
Oğuz Atay İletişim •Berra Akoğlu sonra tüm merakınız sönüveriyor hızlıca. Hasılı Âleme ve bizi iyi edecek doktorumuzun peşinden koşmuyoruz.
Henry Rosovsky Tübitak •Ülkü Taştan ayan edilemeyenin değeri kalmadı diyorum ve düşüncemi Modern zamanın en havalı sorusu nedir desem herkes
Frank Mccourt Altın Kitaplar •Özlem Alptekin de üç noktamı da alıp gidiyorum. Tabiatımda ne varsa aynı cevabı verir değil mi?
Kültür ve Turizm bakanlığı •Melike Albayrak onu hissedip yaşamaya...Düşüncelerim hep isyanda, -”Boş zamanlarınızda en çok ne yapmaktan
Ivanllich Şule kelimelerimin sonu üç noktalı... hoşlanırsınız?”
İsmail Kara / Ali birinci Dergah -”Düşünmek.”

Meraklı Zihinler Jhon Brochman Tübitak 4.Kız grubu Selametle... -”Dıııtt. Yanlış cevap.”
Kafa Karıştıran kelimeler Rasim özderen İz •Şevval Aydın – Takım lideri
Modern Dünyanın Bunalımı Rene Guenon hece •Rümeysa Kabakçı
Hızırla Kırk Saat Sezai Karakoç Diriliş •Rümeysa Yıldız
Bürokratlar Erhan Bener Adam •Elsem Koşucu
•Hatice Rana Şanda
38 •İrem Hafızoğlu
•Semanur Seyhan
Âsım