Professional Documents
Culture Documents
-,..-
MEZUNiYET
SONRRSI UE
MECBURİ HİZMET
KILRUUZU
istanbul tıp
kitabeuleri
J- Onlıne Alışverış
U lstanbultlp.com.tr
5. Baskı 2018
ISBN 978-605-4949-20-5
MAĞAZALARIMIZ
ÇAPA/MERKEZ KADIKÖY KONYA
Turgut Özal Cad. No: 4/ A Rasimpaşa Mah. Teyyareci İhsaniye Mah. Tacülvezir Sk.
Çapa-İST. Sami Sok. No: 13 Dükkan No: 1 / A Selçuklu-KONYA
Tel: 0212584 20 58 (pbx) 11-12 Kadıköy-İST Tel: 0332.351 32 53
587 94 43 Faks: 0212.587 9-1-15 Tel: 0216.336 20 60
UYARI
Ml'dik.ıl bilgik'r �Ürl'ldi dt•ği�nıt•kll' vt• )'l'llİll'nrnektedir. Standart güvenlik uygulamalan dikkate alınmalı, yeni
,ır,ı�lırnı,ıl,u \'t' klinik. lenübl'lt•r •�ığınd,ı ll'davilerde ve ilaç uygulamalarındaki değişikliklerin gerekli olabileceği
bilinırn•lidir. l )l,._uvunıl,ıı-.ı ıl,ıı.;1,H h,ık\...ınd,ı Lirl'tici firma tarafından sağlanan her ilaca ait en son ürün bilgilerini, dozaj
VL' uygul,ım,ı �·h.illl'rllll \'L' h.{ıntrnıdih.,ı�yonl,m kontrol l'tnıelcri tavsiye cdilir. l lcr hasta için en iyi tedavi şeklini ve
L'n doğru il,ıı_.[.ırı \'l' do/l,ırırıı hl'lirlcııwh. uygul.ımc1yı yc1pan hekimin sorumluluğundadır. Yayıncı ve editörler bu
y,ıyırıd,m dnl,n·ı ııwyd.ırı.ı gt·ll'bilt'Ll'h. h.ı-.t,ıy,ı \'L' L'kipm.ınlara ait herhangi bir Zdrdr veyd h.ıscır<lan :-:ıurumlu değildir.
('ıNSÖZ ........................................................................................................xiv
l ;ıiNÇ HEKİMLERE ÖNERİLER. ............................................................ xv
1 lı\STAYA YAKLAŞIM PÜF NOKTALARI ............................................xvi
l{liÇETE NASIL YAZILIR? (DOZ AYARLAMA ŞEKLİ VE
1 ÖRNEK REÇETE) ................................................................................ xvii
il Rl•:ÇETE YAZARKEN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR .................. xvii
: 11.ı\Ç FORMLARI ...................................................................................... xviii
'KBB............................................................................................. 1
l'NÖMONİ, TONSİLLİT, FARENJİT, AKUT OTİTİS MEDİA,
SİNÜZİT ve YYMUŞAK DOKU ENFEKSİYONLARI ...................3
1
l ;RIBAL ENFEKSiYON(NEZLE) ............................................................5
1 1( )NSİLİT VE ADENOİD ........................................................................7
1 ı\KUT FARANJİT.......................................................................................10
l,RONİK FARANJİT .................................................................................. 12
ı\KUT SİNÜZİT..........................................................................................13
ı,RONİK SİNÜZİT .................................................................... ,................15
ı\KUT VE KRONİK OTİTİS MEDİA.......................................................17
l )l'İTİS EXTERNA......................................................................................19
1 l .ı\RENJİT ...................................................................................................21
1
ı\l ,LERJİK RİNİT(Saman Nezlesi) ..........................................................23
, l lRı\L AFT(Aftöz Stomatit) .....................................................................25
: lllJ�ON(KulakKiri) ..................................................................................27
: kl)TÜ AĞIZ KOKUSU(Halitosis) ..........................................................28
1 l, l )CUKLARDA DİŞ SAĞLIĞI İÇİN BİLİNMESİ GEREKENLER .....29
ı\S'l'IM ..........................................................................................................40
' "-l )ı\H ..........................................................................................................42
: 1 CIBERK�LOZ �Akciğer TBC) .................................................................44
1 klS'rIK FIBROZIS.......................................................................................45
l,'l )l'UKLARDA HIŞILTI (WHEEZİNG) NEDENLERİ........................47
1 ı\RİNGOMALAZİ ve TRAKEOMALAZİ............................................48
iii
KOANAL ATREZİ .....................................................................................49
ÇOCUKLARDA KRONİK ÖKSÜRÜK NEDENLERİ...........................50
CILDIYE ...................................................................................... 53
TİNEA PEDİS (Ayak Mantarı) .................................................................55
TİNEA UNGİUM (Tırnak Mantarı) .........................................................57
TİNEA KAPİTİS (Süperficialis) ve TİNEA (Pitriyazis)
VERSİCOLOR .............................................................................................58
TİNEA KORPORİS VE TİNEA İNGUİNALİS ....................................... 60
SEBOREİK DERMATİT VE SAÇTA KEPEKLENME ............................ 61
VERRUCA VULGARİS (SİĞİL) ............................................................... 63
HERPES LABİALİS (UÇUK) .................................................................... 65
ZONA........................................................................................................... 67
GENİTAL HERPES .................................................................................... 69
AKNE VULGARİS (SİVİLCE) ..................................................................71
DOĞAL KELLİK, SAÇ DÖKÜLMESİ .....................................................73
ALOPESİA AREATA (Saçkıran Hastalığı) ..............................................74
YUMUŞAK DOKU ENFEKSİYONU
(Selülit, İmpetigo, Erizipel, Yılancık) ......................................................75
ABSE, FRONKÜL (Çıban) .........................................................................77
DİABETİK AYAK, PARONİŞİ ..................................................................79
DİAPER DERMATİT (Pişik) (Bebek ve Yetişkin) ..................................81
DERMATİT (EKZEMA) ............................................................................83
ATOPİK DERMATİT .................................................................................85
NEMLENDİRİCİLER, ANTİHİSTAMİNİKLER ....................................87
STEROİDLER..............................................................................................88
GÜNEŞ YANIĞI VE GÜNEŞ ÇARPMASI .............................................89
HİPERKERATOZ (Nasır) ..........................................................................90
EL, AYAK BAKIMI (KREMLERİ).............................................................91
UYUZ (GALE) ............................................................................................92
BİT (PEDİKULOZİS) ..................................................................................94
SSORİASİS (SEDEF HASTALIĞI) ............................................................95
ÜROLOJl ..................................................................................... 97
BASİT İYE (SİSTİT) ....................................................................................99
KOMPLİKE İYE VE PİYELONEFRİT .....................................................101
ÜRETRİT .....................................................................................................103
VAJİNİT .......................................................................................................104
NEFROLİTİAZİS (BÖBREK TAŞLARI) .................................................. 105
ENÜREZİS NOKTURNA (Uykuda İşeme) ............................................107
HİPOSPADİAS, EPİSPADİAS, SÜNNET................................................ 109
iv
ı:MF HASTALIĞI ....................................................................................... 110
ı\KUT POSTSTREPTOKOKAL GLOMERÜLONEFRİT
(ı\PSGN) ...................................................................................................... 111
I IİPERİMMÜNGLOBULİN D SENDROMU ......................................... 112
ı\KUT BÖBREK YETMEZLİĞİ ................................................................ 113
HEMATOLOJl ............................................................................. 115
MEGALOBLASTİK ANEMİ (Bl2, Folik Asit) ........................................ 117
1 )EMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ VE DEMİR EKSİKLİĞİ ........................ 119
'f'ALASEMİ .................................................................................................. 121
ı\KUT İTP .................................................................................................... 123
1 MMÜN YETMEZLİK ............................................................................... 125
KRONİK YORGUNLUK NEDENLERİ .................................................. 126
V
KONJENİTAL HİPOTİROİDİ...................................................................173
TİP 1 DİYABET ...........................................................................................175
TİP 2 DİYABET ···········................................................................................177
BEBEK VE ÇOCUKLARDA PEM (PROTEİN ENERJİ
MALNÜTRİSYONU) ..........................................................................179
BÜYÜME GELİŞME GERİLİĞİ (BOY KISALIĞI) .................................181
TÜM VÜCUT PERSENTİLLERİ ..............................................................183
KIZ ÇOCUKLARDA VÜCUT PERSENTİLLERİ...................................184
ERKEK ÇOCUKLARDA VÜCUT PERSENTİLLERİ ............................195
ADÖLESAN PROBLEMLERİ...................................................................206
POLİKİSTİK OVER SENDROM ..............................................................207
JİNEKOMASTİ ···························································································208
YEME BOZUKLUKLARI ..........................................................................209
ZAYIFLAMA (DİYET) ...............................................................................210
vi
: 1· 1 iMi•: T-ll'İ (%1) BAŞ
• •
ACRISl...
• •
...............................................................249
1
ı.ı ıı llKLARDA FIZIKSEL ISTISMAR ...................................................250
, ı.ı ıı llKLARDA CİNSEL İSTİSMAR ......................................................251
vii
ENTÜBASYON VE MEKANİK VENTİLASYON ................................. 311
SOLUNUM YETMEZLİĞİ OLAN HASTAYA YAKLAŞIM ................. 314
GLASKOW KOMA SKALASI.................................................................. 316
BÖCEK VE ARI SOKMASI....................................................................... 317
DİŞ AĞRISI VE DİŞ İLTİHABI TEDAVİSİ.............................................. 319
AKUT ÜRTİKER VE ANJİO ÖDEM........................................................ 321
BELİRGİN SOLUNUM SIKINTISI OLAN AKUT ÜRTİKER
VE ANJİYOÖDEM TEDAVİSİ ........................................................... 323
YANIK VE YANIKLI HASTAYA YAKLAŞIM ........................................ 324
YANIK PANSUMANI UYGULAMA ŞEKLİ .......................................... 326
ALEV VE TERMAL YANIKLARINDA İLKYARDIM........................... 327
HAVA YOLU TIKANMASINDA İLKYARDIM ..................................... 329
TAŞ DÜŞÜRME (RENOKOLİK AĞRI) ................................................... 333
KRUP (LARİNKS ÖDEMİ) ....................................................................... 335
KULAĞA SİNEK, BÖCEK VEYA YABANCI CİSİM KAÇMASl......... 337
PROTEİNÜRİ NEDENLERİ ..................................................................... 338
HEMATÜRİ NEDENLERİ ........................................................................ 339
BURUN KANAMALARI (EPİSTAKSİS) ................................................ 340
ASTIM ATAĞI (KRİZİ) (yetişkin ve çocuk)............................................342
KOAH ATAĞI VE KOAH ATAĞl............................................................ 344
BRONŞİOLİT .............................................................................................. 345
PNÖMOTORAKS ...................................................................................... 347
KRİPTİK TONSİLLİT................................................................................. 348
YUMUŞAK DOKU TRAVMASI, EKLEM TRAVMASI
VE BURKULMA................................................................................... 350
AKUT BEL, BOYUN AĞRISI VE BEL TUTULMASI ............................ 352
HİPERTANSİYONUN ACİL TEDAVİSİ ................................................. 354
KARDİYOPULMONER RESÜSİTASYON (CPR) ................................. 355
KARDİYAK ARİTMİLER .......................................................................... 357
EKG'DE DERİVASYONLARI BAĞLAMA ŞEKLİ ................................ 359
14 ADIMDA EKG DEĞERLENDİRME................................................... 360
KONVERSİYON BOZUKLUKLARI VE KONVERSİYON
HASTASINA YAKLAŞIM................................................................... 365
YABANCI CİSİM YUTMA........................................................................ 367
AKUT BATINA YAKLAŞIM (Yetişkin + Çocuk) ................................... 368
DİABETİK KETOASİDOZ ........................................................................ 369
KONVULZİYONA YAKLAŞIM............................................................... 370
STATUS EPİLEPTİKUSTA KULLANILAN İLAÇLAR ......................... 372
FEBRİL KONVÜLZİYON (FK) ................................................................ 373
ENTOKSİKASYONLAR VE ADLİ YAKALARA YAKLAŞIM............. 375
Vlll
MİDE LAVAJI VE UYGULANIŞI.............................................................376
AKTİF KÖMÜR VE UYGULANIŞI .........................................................376
CİLT TEMİZLİCİ ........................................................................................ 377
GÖZ YIKAMA............................................................................................377
BRADİKARDİ TEDAVİSİ .........................................................................377
İDRARIN ALKALİLEŞTİRİLMESİ..........................................................378
TAŞİKARDİ TEDAVİSİ .............................................................................378
BİLİNÇ DECİŞİKLİCİNE YAKLAŞIM....................................................379
MADDE BACIMLILICI ............................................................................379
HEMOLİTİK ÜREMİK SENDROM.........................................................380
SIK GÖRÜLEN OBSTRİKTİF GİS HASTALIKLARI ............................382
YILAN ISIRMASI.......................................................................................384
AKREP SOKMASI......................................................................................386
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KENE ISIRMASI) ....................388
SALİSİLAT ZEHİRLENMESİ ...................................................................390
ASETAMİNOFEN (PARASETAMOL) ZEHİRLENMESİ.....................391
HİDROKARBON ZEHİRLENMESİ ........................................................391
MANTAR ZEHİRLENMESİ .....................................................................392
ORGANİK FOSFOR ZEHİRLENMESİ ...................................................393
TRİSİKLİK ANTİDEPRESAN ZEHİRLENMESİ ................................... 393
KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİ ...............................................394
BETA BLOKÖR VE KALSİYUM KANAL
BLOKÖRÜ ZEHİRLENMESİ .............................................................394
YARA PANSUMANI ................................................................................. 396
SÜTÜR ATMA VE CİLT KESİLERİ .........................................................397
DOCUMDA YENİ DOCANA YAKLAŞIM ............................................398
YENİDOCAN BEBEK İÇİN YAPILMASI GEREKEN ÖNERİLER .....400
ŞOKTAKİ HASTAYA YAKLAŞIM ...........................................................402
ATEŞLİ ÇOCUCA YAKLAŞIM (ATEŞİN DÜŞÜRÜLMESİ) ................404
AKUT ANAFLAKTİK ŞOK TEDAVİSİ...................................................406
MAYİ (SI VI) TEDAVİSİ .............................................................................407
SIK KULLANILAN MAYİLER VE İÇERİKLERİ (1 litre başına) .........409
VÜCUT YÜZEY HESAPLAMASI (M2) VE PRATİK MAYİ
HESAPLAMA CETVELİ.....................................................................411
TÜMÖR LİZİS SENDROM .......................................................................413
KAFA TRAVMASI YAKLAŞIM................................................................414
BEYİN ÖDEMİ YAKLAŞIM .................................................................... .414
ÜST GİS KANAMASI YAKLAŞIM......................................................... .415
GUİLLAEN BARRE SENDROMU ......................................................... .415
KANAMAYI DURDURMAK İÇİN TURNİKE UYGULAMASI .........416
ix
DONMA YAKALARINA YAKLAŞIM....................................................416
HİPERNATREMİ .......................................................................................417
HİPONATREMİ .........................................................................................419
HİPERPOTASEMİ ......................................................................................421
HİPOPOTASEMİ ························································································423
HİPERKALSEMİ ························································································424
HİPOKALSEMİ ..........................................................................................426
HİPOMAGNEZEMİ ..................................................................................428
HİPERMAGNEZEMİ ................................................................................429
HİPOGLİSEMİ............................................................................................430
HİPERGLİSEMİ..........................................................................................431
BAKTERİLERE GÖRE KULLANILAN ANTİBİYOTKİLER ...............432
ANTİBİYOTİKLER VE ENDİKASYONLARI ........................................434
X
GAMAGLUTAMİL TRANSFERAZ ........................................................ 500
AMİLAZ VE LİPAZ ···················································································500
İNDİREKT BİLİRUBİN .............................................................................501
DİREKT BİLİRUBİN ·················································································.502
SERUM DEMİR .......................................................................................... 502
TOTAL DEMİR BACLAMA KAPASİTESİ .............................................503
FERRİTİN ....................................................................................................503
·rRANSFERRİN ..........................................................................................504
1 IDL KOLESTEROL ...................................................................................504
LDL-KOLESTEROL ...................................................................................504
KOLESTEROL.............................................................................................505
·rRiGLiSERiT ..............................................................................................505
l'T-INR .........................................................................................................506
AKTİVE PARSİYEL TROMBOPLASTİN ZAMANl..............................506
·rROMBİN TiME ........................................................................................506
KANAMA ZAMANI .................................................................................507
FİBRİNOJEN ...............................................................................................507
D-DİMER .....................................................................................................507
C-REAKTİF P ROTEİN ..............................................................................508
SEDİMENTASYON....................................................................................508
KREATİN KİNAZ-MB ...............................................................................509
·rROPONİN I ..............................................................................................509
BİRİNCİ TRİMESTER TARAMA TESTİ .................................................509
BEYAZ KÜRE .............................................................................................510
İNDEKS .......................................................................................................511
KAYNAKLAR .............................................................................................515
Editör
Yazarlar
İç Hastalıkları ve
Romatoloji Uzmanı
Uzman Dr. SERVET YOLBAŞ
Kitabı
Biricik kızım esma'ya atfediyorum...
LÜTFEN
XV
GENÇ HEKİMLERE ÖNERİLER
** İyi bir hekim olmak istiyorsanız bir kitabı baştan sona okumak ye
rine karşılaştığınız veya karşılaşacağınız hastalıklarla ilgili birkaç
kitap veya derleme okumak hem bilgilerinizi pekiştirecek hem de
kalıcı olacaktır. Unutmayın hasta görmeden öğreneceğiniz bilgilerin
çok büyük çoğunluğunu birkaç hafta içinde unutursunuz. Çünkü he
kimlik pratik yapılarak öğrenilecek bir meslektir. Örneğin pediatri
yan dal sınavında çok iyi derece yapabilirsiniz ama bu sizin iyi bir
hekim olduğunuzu göstermez.
** Eğer çok çok iyi bir hekim olmak istiyorsanız o zaman her karşılaş
tığınız hastalıkla ilgili (O hastalığı iyi bilseniz bile) o anda kapsamlı
kitaba bakanız.
** Altı yıllık tıp eğitiminden sonra her hekim öncelikle iyi bir pratisyen
hekim olmalıdır.
** Hekim, pratisyenken karşılaşacağı her şeyi öğrenci iken öğrenmeli
dir. Pratisyen hekimlik yapmayacağım denmemelidir. Çünkü hekim
hangi branş uzmanı olursa olsun öncelikle iyi bir pratisyen hekim
kadar temel bilgisi olmalıdır. Yoksa ne kendine ne hastalarına nede
ailesine hekim olarak yeterince faydalı olamaz.
** Hekimin en önemli görevi öncelikle kendini, hekim arkadaşlarını ve per
sonelini riske atmamak ve korumaktır (Adli vakalar, kayıtsız müdahaleler
vb. durumlarda) Yaptığı tüm işlemler yasalara uygun ve kayıtlı olmalıdır.
** Kesinlikle etik davranmalı, hekim arkadaşını hastalara karşı kesin
likle kötülememeli yada suçlamamalıdır. Meslektaşlarına yada birin
ci derece yakınlarına gerekli ilgiyi göstermeli ve ücret talep etmeme
lidir (En azından diğer meslekler kadar, polis öğretmen vb.).
** Hekim duruşuyla ve konuşmasıyla hastaya her zaman güven ver
melidir. Varsa eksiği kısa zamanda gidermelidir. Gereğinde hastaları
meslektaşlarına danışmalıdır. Kesinlikle güvensizlik veren konuşma
tarzı ve davranışlardan kaçınmalıdır.
** Hastaya ve yakınlarına gerekli bilgiyi vermeli hasta kötü ise kötü ol
duğu söylenmelidir (Hastanız şu an iyi gözüküyor ama şu şu gibi
kötü şeyler her an olabilir vb.). Aksi takdirde hastamız iyi idi neden
öldü. Madem kötü idi neden sevk etmediniz gibi tepkilerle karşıla
şabilir. Hastaya gereksiz ümit vermemelidir (Kötü olan hastaya has
tanız iyi, bir şey olmaz dememeli). Gereksiz fazla bilgi verip aileyi
telaşlandırmamalıdır. Emin olmadıkça düşündüğü uç ön tanıları
(Kanser, İKK MI vb) hastaya veya ailesine söylememelidir.
** Hekim kesinlikle kendini aşan durumlarda hastayı sevk etmeli veya
u un şekilde önlendirmelidir. Ucuz kahramanlıklardan kaçınmalı
yetkisi olmadığı müdahalelerde bulunmamalıdır. Yazamayacağı ila
cı yazmamalıdır. Hastaya zaman kaybettirmemelidir.
•• Çalışhğı ortamda her zaman çalışhğı personelle iyi ilişkiler kurmalı
ama iş konusunda kesinlikle taviz verilmemelidir. Kontrolü her za
man elinde tutmalıdır. Laubaliliğe pirim vermemelidir. Çünkü tüm
aksaklıklarda tek sorumlu hekimin kendisidir.
** Hekim NG takma, foley sonda takma, pansuman yapma, damar yolu
açma, entübe ehne, airway takma, sütür alına, enjeksiyon yapma gibi
temel işlemleri pratik ve teorik olarak çok iyi bilmelidir. Mezun ol
madan önce bunları en az bir kaç kez yapmış olmalıdır. Bunları son
radan sağlık personelinden öğrenmemelidir.
•• Hastalık yoktur hasta vardır. Yani bir hastalık hastaya göre çok farklı
laboratuar, klinik, semptom ve bulgularla ortaya çıkabilir. Örneğin
Mİ hastası epigastrik ağrıyla, apandisit vakası sadece hafif karın ağrı
sı ile gelebilir. Bu yüzden hastalar değerlendirilirken geniş perspek
tifte düşünülmelidir.
** Hekim önce hastaya zarar vermemeli sonra tedavi etmelidir. Yani
emin olmadığı tedaviyi veya uzmanın vermesi gereken tedaviyi ver
memelidir. Hastaya zaman kaybettirmemelidir.
** İyi niyetli gözükmek için görmediği hastanın karnesine kesinlikle
ilaç (Bilhassa etken maddesini bilmediği ilaçları) yazmamalıdır. Ra
por vermemelidir (Eczanelerden karne getiren, erkeğin karnesine
oral kontraseptif yazdıran, Ölmüş kişinin karnesi getiren vb kişiler
olacaktır). Kötü bir durumda tüm sorumluluğun hekimin kendisin
de olacağı unutulmamalıdır. "İyilikten maraz doğar" o sebeple başta
ilkeler ortaya konulursa uygunsuz ve suiistimale yönelik tekliflerin
önü alınır.
** Hastane ortamında IV verilebilen bütün ilaçların IV tercih edilmesi
daha etkili ve uygun olur.
** Ayaktan verilen tablet olan ilaçlar genelde kilo çok dikkate alınmak
sızın en fazla 1 tablet veya 1 flakon olarak verilir. 2x 2 tablet verilmez.
Bu genelde maksimum dozdur. Tabi bu durum her ilaç için geçerli
değildir.
** İlaçların birçoğunda 30-40 kg bir çocuğa yetişkin dozu verilebilir.
Nadir istisnaları vardır.
xvii
REÇETE NASIL YAZILIR?
(DOZ AYARLAMA ŞEKLİ VE ÖRNEK REÇETE)
Genelde şurup veya süspansiyonların üstünde 100 mg/5 mi, 200 mg/ 2
ml yazan değerler bir ölçekteki ilaç miktarıdır. Bir ölçek genelde 5cc'dir,
ama 2-10 ml'de olabilir. Tablet formundaki ilaçlarda kutuda yazan bir
tabletteki ilaç miktarıdır.
(Amoksisilin klavunik asit için)
** 10 kg ÇOCUK HASTA: (Doz: 80 mg/kg/gün = 800 mg)
RP 1: KLAMOKS® BID 400 MG SÜSP DIB BiR (1 ölçek = 400 mg)
S: 2xl ölçek (yani günlük 800 mg)
VEYA
** 80 kg YETİŞKİN HASTA: (Doz: 40 mg/kg/gün= 3200 mg max doz: 3 gr)
RP 1: KLAMOKS® BID lGR TABLET DIB BİR
S: 3xl tb (Günlük maksimum doz aşılamaz)
REÇETE YAZARKEN
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
** Özellikle çocuklarda ilaçlar uygun dozda yazılmalıdır. Aksi takdirde
hiçbir faydası olmaz. Maalesef çocuk uzmanları dışında çocuk hasta
lara uygun dozda ilaç yazan çok az hekim vardır.
** Özellikle bebeklere ve çocuklara ilaç yazarken mümkün olduğun
ca sadece tedavi edici ilaçlar yazılmalı, mümkün olduğunca semp
tomatik (vitamin, antitüsif, analjezik, mukolitik, vb.) ilaçların hepsi
beraber yazılmamalıdır. Çünkü ilaçların birinin tadı kötü olduğunda
bulantı kusma nedeniyle çocuklar bu ilaçların hiçbirini içmeyebilir.
Ya da aile ilaçlardan biri ile idare etmeye çalışır ve çocuk asıl alması
gereken ilaçtan mahrum kalabilir.
** Hastaya alamayacağı pahalı ilaç yazılmamalıdır. Yoksa ya hiç almaz
ya da eksik alır.
** İlaç yazarken benzer ilaçlardan mümkün olan en ucuz olanı tercih
edilmelidir. Yoksa hem devlete hem de hastaya gereksiz yere masraf
olur. Örneğin 5-10 liralık PPI veya antibiyotik yerine 50-60 liralık ilaç
azılmamalıdır. Pahalı ila her zaman daha etkili ilaç de· ildir.
** Mümkün olduğunca kısa süreli etkili ilaçlar tercih edilmelidir. Çün
kü hastalar uzun süre ilaç kullanmayı sevmezler.
** Mümkün olduğunca günlük tek 1-2 seferde alınacak ilaçlar tercih
edilmelidir. Çünkü çoğu hasta ilaçları düzenli almaz.
** Oral alımı olmayan veya kusan hastalarda oral ilaç yerine alternatif
yollar tercih edilmelidir.
** Mümkünse ilaçların tadına bakın bazı ilaçları tadından dolayı yetiş
kin hastaya bile içiremezsiniz
İLAÇ FORMLAR!
Tablet: Efervesan (suda eriyen), pastil (emilen) ve sublingual (dil atında
eriyen)
Kapsül: Katı ve sıvı ilaçların silindirik, yassı vb. koruyucu tabaka içinde
verildiği şekillerdir.
Draje: Acı olan veya GİS'in bir yerinde açılması için üzeri özel bir tabaka
ile kaplı haplardır.
Süspansiyon: Toz şeklinde bulunan su ile karıştırıldıktan sonra kulla-
nılan formdur.
Şurup: Şeker içeren sıvı haldeki ilaç formudur.
Toz: Oral ya da sürülerek kullanılan toz şeklindeki ilaç formudur.
Saşe: Küçük poşetlerdeki toz şeklindeki ilaç formudur.
Granül: Toz ilaçların şurup ile karıştırılarak yassı veya küçük silindir
şeklindeki formudur.
Solüsyon: (Göz, kulak damlaları) İlacın su, bitkisel yağ vb. içinde eritil-
mesiyle oluşan sıvı şeklidir.
Ovül: Vajinal yoldan uygulanan haplardır.
Supozituar: Vajinal veya rektal uygulanan vücut ısısında eriyen fitillerdir.
Pomad (Merhem): Cilde ve mukozaya uygulanan; tereyağı kıvamında
(vazelin, lanolin) yarı katı merhemlerdir.
** Solüsyon ve pomadlar yaygın olarak saçlı deride kullanılırlar.
Losyon: Cilde uygulanan solüsyon, süspansiyon ya da emülsiyon şek-
lindeki ilaçlardır.
Krem: Cilde ve mukozaya uygulanan yumuşak kıvamlı merhemledir.
** Losyon ve kremler yüz ve vücudun her bölgesinde kullanılabilirler.
Jel: Cilde ve mukozaya uygulanan koyu kıvamlı jellerdir.
Ampul: Sıvı halde ampul içinde bulunan ilaç formudur.
Flakon: Toz halinde içindeki ampul ile sulandırıldıktan sonra kullanılan
ilaçlardır.
Aerosol: (İnhaler) solunum yoluyla kullanılan ilaç şekilleridir.
xix
KBB
PNÖMONİ, TONSİLLİT, FARENJİT, AKUT
OTİTİS MEDİA, SİNÜZİT ve YUMUŞAK DOKU
ENFEKSİYONLAR!
ANTİBİYOTİKLER
I. Tercih:
Amok.-Klav. asit: AUGMENTİN® BİD 200/28-400/57 SÜSP (70-100
ml), 625 mg-1 gr 10-14 TAB.
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
'* Otitis media, şiddetli sinüzit ve pnömonilerde 80-90 mg/kg/gün'den
verilir.
• * Atipik pnömonide makrol grubu birinci tercihtir.
DİĞERLERİ
Azitromisin: AZİTRO® 200 mg 15/30 mi SÜSP, 250 mg 6 TABLET, 500
mg 3 TABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400 mg) üç gün tek doz veya ilk gün 10 mg/kg
devamında 4 gün 5 mg/kg/gün (250 mg) verilir (6 aydan küçük
bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün verilebilir.).
'* Azitromisin klaritromisinden daha etkilidir ve kullanımı daha rahat
tır. Diare yapabilir bu nedenle küçük çocuklarda dikkatli kullanılma
lıdır.
Klaritromisin: KLORAMİN® 250 mg-500 mg 14 tab 250 mg 50-100 ml
süsp ve 125 mg 70 ml süsp
Doz: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, yetişkin 2 x 500 mg) 10-14 gün (6
aydan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün ve
rilebilir.)
'* Yetişkinlerde atipik pnömonide kinolonlar AVELOX® 400 mg TB lXl
(moxiflaksosin) tercih edilebilir
Sefaklor: CECLOR 125-250 mg 100 ml süsp, veya CEC 250-500 mg-1000
mg (20 tb) efervesan tablet
Doz: 20-40 mg/kg/gün 3-4 dozda
, Sefalekxin: SEF® 250 mg 80 ml SÜSP, 0.5-1 gr 16 TABLET
Doz: 25-50 m /k / ün 4 dozda
3
Sefiksim: SUPRAX® 100 mg 50/ 100 ml ŞURUP 400 mg disperse 5/ 10
TABLET
Doz: 8 mg/kg/gün tek doz veya 2 dozda (Ağır enfeksiyonlarda 16
mg/kg/gün 2 dozda verilebilir.)
** Diğer kuşak sefalosporinler de rahatlıkla kullanılabilir.
UYARI: Gribal enfeksiyonlarda veya burun akıntısı nedeniyle gerek-
medikçe antibiyotik yazılmamalıdır. Çünkü genelde etken viraldir.
Hastanın antibiyotik talebi dikkate alınmamalıdır.
ANALJEZİK ANTİPİRETİK
Parasetamol: TYLOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya
500 Mg TABLET/TOZ
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 dozda, max: 100 mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500 mg
İbuprofen: PEDİFEN® 100 mg/ 5ml 100 mi şurup, SUPRAFEN® 400mg
20 DRAJE
Doz: < 6 ay: 5 mg/kg/doz po/rektal 6 -8 saatte bir
> 6 ay ve < 39 °C: 5 mg/kg/doz po/rektal 6-8 saatte bir
> 6 ay ve > 39 °C: 10 mg/kg/doz po/pr 6-8 saatte bir (max: 2400mg/gün)
MUKOLİTİK
TEDAVİ
(Antipiretik + antitussif + dekonjestan) kombinasyonu ve (Ca + C vit
"-ombinasyonu) gibi destek tedavisi veya sadece antipiretik verilebilir.
ı\ntibiyoterapiye gerek yoktur.
KATARİN® KAPSÜL-FORT TABLET-PED ŞURUP
Doz: 2-6 yaş: 2-3xl / 2, 6-12 yaş: 3-4x 1 ölçek, yetişkin: 3xl fort tb veya
3x2 tb
CALCİUM® SANDOZ + VİTAMİN C EFERVESAN TABLET (Ca ve
C vit içerir.)
Doz: Çocuklarda ½ tb, yetişkinlerde 1 tb kullanılır.
'* Hastaya yatak istirahati, bol sıvı alması (meyve suyu vb. ) ve meyve
yemesi önerilir.
"* Hastalık belirtileri şiddetli olursa serum desteği verilebilir.
Komplikasyonlar: OM, peritonit, pnömoni, menenjit, plevrit yapabi
lir. Bu durumlarda antibioterapi verilebilir.
'* Sık grip olan hastalar eylül ekim aylarında grip aşısı yapabilirler ya
da immün sistemi destekleyen ilaçlar kullanabilirler.
İMMUZİNC® 100-200 ml ŞURUP/ 40 KAPSÜL
Doz: 1-3 yaş:1-2 ölçek, 3-7 yaş: 2-4 ölçek, >7 yaş ve yetişkin: 6 ölçek
ve 1 KAPSÜL
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
Polikliniğe başvuran bir çocukta 39 derece üstü ateş varsa çok büyük
ihtimalle bu kriptik tonsilittir. Bu ateş antibiyoterapiye rağmen 2-3
gün sürebilir. Ancak çok iyi muayene edilirse tanı konulabilir. Alt id
rar yolu enfeksiyonları, vira! tonsillitler, ÜSYE bu derece ateş yapmaz.
Poliklinik hastalarının% 30'u tonsillit tanısı alır. Tonsillit ve ade
noid genelde beraberdir. Tonsiller orofarenksin yan duvarlarında
bulunur yuvarlak şeklindedir. Adenoid nazofarenks arka duvarında
bulunur üçgen şeklindedir. Hipertrofisinde tekrarlayan otitis media
ve horlama konuşma bozuklukları ve solunum sıkıntısına neden ola
bilir. 4-7 yaşına kadar büyür sonra küçülürler. Grafide de görülebilir.
Yaygın lap ve yüksek ateş görüldüğü durumlarda EBV enfeksiyonu
akılda tutulmalıdır.
Hastaların çoğu ani başlayan ateş ve boğaz ağrısı şikayetiyle baş
vururlar ayrıca sıklıkla buna ağrılı servikal Lenfadenopatiler eşlik
eder.
Bakteriyel, EBV ve adenovirus tonsilit: Lökositoz, ağızda peteşi,
servikal LAP (Özellikle çocukların çoğunda ve ateş vardır.), ateş, ek
suda, ağız kuruluğu ve kriptler daha belirgin görülür.
Viral tosilit: Hastalarda genelde lökositoz, servikal LAP, ateş ve
tonsillerde eksuda görülmez. Burun akıntısı vardır. Damakta vezikül
olabilir. Antibiyoterapiye gerek yoktur.
· • Özellikle kriptik tonsilitte hastalarda ileri derecede ateş, halsizlik,
baş ağrısı karın ağrısı, bitkinlik, iştahsızlık, oral alımda azalma gibi
bulgular olabilir. Bu şikayetler antibiyoterapi ile 2-3 günde ancak
düzelir. Bu klinik hastaya söylenmelidir. Tanı kriptin görülmesi ile
konur.
• • Tonsilofarenjit sonrası çocuklarda bir aşırı duyarlılık reaksiyonu gibi
KIZIL gelişebilir.
TEDAVİ
Antibiyotik+ antipiretik k ± gargara (Ayaktan tedavide)
• • Vira! tonsilitte sedece septomatik tedavi yeterlidir. Antibiyoterapiye
gerek yoktur.
Bakteriyel tonsilitte normalde İM/IV penisilin kullanmaya gerek
yoktur (Şiddetli vakalarda acilde tek doz sefazolin, seftriakson veya
1 ampisilin sulbaktam yapılabilir.).
I. tercih: Amok-Klav. asit: CROXİLEX® BID 200/28-400/57 SÜSP (70-
1
100 ml), 625 mg-1 gr TB
Doz: Çocuk: 40-50 m /k / ün Yetişkin: 2-3 x 1
7
Parasetamol: PAROL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya
500 MgTB
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 dozda, max: 100 mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500 mg
** Oral alamayan hastalarda sefazolin iM/iV 100 mg/kg/ gün 2 dozda
(yetişkin 2xl gr) tedavi verilebilir (CEFOZİN® 250-500-1 gr FLK)
** Kriptik tonsilit ağır seyredebilir (Şiddetli baş ağrısı, ateş, halsizlik,
karın ağrısı vb). Bu hastalarda oral alım azalır. Bu yüzden hastaya
bol sıvı alması önerilir. Veya bitkinlik varsa bir defalık mayi takılabi
lir (10-20 cc/kg 1-2 saatte gidecek şekilde.).
** Penisilin alerjisi varsa eritromisin yazılabilir.
ÖRNEK REÇETE
8
ÔRNEK REÇETE
q
AKUT FARANJİT
TEDAVİ:
Akut faranjit:
Sıcak sıvılar içilmesi, tuzlu su ile gargara önerilebilir. Ateş varsa ve bak
teriyel enfeksiyon düşünülüyorsa antibiyoterapi, gargara, antitussif,
pastiller, mukolitik ajanlar gibi septomatik tedavi verilebilir.
1. Tercih:
Amoksisilin-Klavulanik asit: KLAMOKS® BID 200/28 SÜSP, 400/57
SÜSP (70-100 mi), 625 mg TB, 1 gr 10-14 TABLET
Doz: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin:2-3 x lgr 7-10 gün
Analjezik-Antipiretik:
Parasetamol: CALPOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP
PANADOL® 500 Mg TB DIB BIR 3*1
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün ve yetişkin
3x500 mg
Etodolak: ETOL FORT® 400 MG 14 FİLM TABLET
Doz: 14 yaş üstü 2xl tablet
Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 mi SPREYGARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması öne
rilir.
ÖRNEK REÇETE
10
ANTİBEKSİN® ŞURUP DIB BİR (öksürük şurubu)
S:3x3 ölçek
STREPSİLS® PASTİL DIB BİR
8Xl
"* Hastanın şikayetlerine göre yukarıdaki ilaçlardan bazıları yazılır.
ÖRNEK REÇETE
11
KRONİK FARANJİT
Kronik farenjit Sigara, alkol, reflü, allerji, kimyasal maddelerle tahriş olan
nazofarenks viral ve bakteriyel etkenlere karşı duyarlı hale gelir. Boğazda sü
rekli kuruluk hissi, gıok, hafif balgam, postnazal akınlı, boğaz dolgunluğu,
sürekli öksürerek boğazı temizleme nedeniyle klinik daha da kötüleştirir.
TEDAVİ:
Kronik faranjit:
Etken ortadan kaldırılmalıdır. Alkol ve sigara kesilmeli, reflü, allerji varsa teda
vi edilmelidir. Ev nemlendirilebilir. Bitkisel çaylar denenebilir. Narenciye, asitli
içecekler, domates, aa gibi boğazı tahriş eden şeylerden uzak durulmalıdır.
Etyolojide GÖR (Reflü) düşünülüyorsa PPI kullanılabilir.
Esomeprazol: ESOM 40 MG 28 MİKROPELLET KAPSÜL
Doz: Yetişkin 40-80 mg, Çocuk: 20 kg alh üstü; 10 mg/gün, 20 kg
üstü; 20 mg/gün, 12-17 yaş; 20-40 mg/gün
Allerjik neden düşünülüyorsa antihistaminikler başlanabilir.
Setirizin (antihistaminik):
CET RYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 ml 200 ml ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 ml şurup veya 5-10 damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 mi şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 ml şurup veya 20 damla)
Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 mi SPREYGARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması önerilir.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
l'EDAVİ
Akut sinüzitte: Antibiyotik+ NSAİ (10 gün)
1. Tercih:
Amoksisilin-Klavulanik asit: AMOKLAVİN® BID 200/28 SÜSP, 400/57
�;üSP (70-100 ml), 625 mg-1 gr 10-14 TABLET
Doz: 80-90 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
• • Amoksisilin-klavunik asit normalde 40-50 mg kg'dan verilir, ama otitis
media, şiddetli sinüzit ve pnömonilerde 80-90 mg/kg/gün'den verilir.
Anealjezik:
1 >cksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
lbuprofen: PEDİFEN® 100mg/5ml 100 ml şurup, SUPRAFEN® 400mg
20 DRAJE
Doz: çocuk: lOmg/kg/gün 2-3 dozda, yetişkin: 2-3 X 400mg (max:
2.4 g/gün)
ÖRNEK REÇETE
" 3 gün sonra kontrole çağır düzelme yoksa tedaviyi değiştir veya uz
mana yönlendir.
13
ÖRNEK REÇETE
** 3 gün sonra kontrole çağır düzelme yoksa tedaviyi değiştir veya uz
mana yönlendir.
14
ı, ronik sinüzit: Etken vira!, gram negatif ve anearop bakteriler olabi-
1 lı ı. Klinik genelde aseptomatiktir. Postnazal mukopürülan kötü kokulu
ı , ıkıntı ve burun tıkanıklığı görülebilir. Ataklarda klinik şiddetlenir.
: · · Kronik vakalarda kistik fibrozis ve kartagener sendromu ekarte edil-
,
melidir.
liıııı: Klinik, anemnez, muayene ve radyoloji bulguları ile konur. Wa
' ı,•rs grafisinde sinüslerde havalanma azlığı, hava sıvı seviyesi veya sinüs
, 1, ılgunluğu olabilir.
.. Waters grafisinin % 40-50'ye yakının normal olduğu kronik Sinüzit
tanısı BT ile konabilir.
'11•:DAVİ
ı, ronik ve akut vira! sinüzitte: Septomatik tedavi yeterlidir.
kronik sinüzit atağında: Gram negatif ve anearob etkili antibiyotik +
NSı\İ (2-3 hafta tedavi verilir.)
\l'I işkin tedavi: Moxiflaksosin (AVELOX® 400 mg tb lxltb)
iti yaş altı tedavi: Sefiksim + Metronidazol
' ı\ ııealjezik:
1 >1.'ksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET
, Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
1
ÖRNEK REÇETE
16
AKUT VE KRONİK OTİTİS MEDİA
Akut OM: Geceleri devamlı belirgin kulak ağrısı, ateş, kulak akıntısı,
i�itme kaybı, zar hiperemik ve dışarı doğru bombeleşmiştir.
Akut OM: Kulaktan pürülan gri renkte akıntı, zarda perforasyon ve işit
me kaybı vardır. Ağrı yoktur.
TANI: Otoskopla konur. Çocuklarda pnömotik otoskopla %90 tanı ko
nur. Normal zar yapısı: gri-pembe, translüsent, nötral pozisyonda ve
serbest mobildir.
AOM: Zar hiperemik, sarı irin, opak, öne doğru bombedir. Azalmış mo
bilite ve sıvı seviyesi vardır.
Efüzyonlu OM: Zarda bombelik yoktur. içe doğru çökme vardır.
Kronik OM: Kulaktan pürülan gri renkte akıntı ve zarda perforasyon
vardır.
** Çocuklarda otoskopla tanı koymak çok zordur. Bu yüzden 2 yaş al
tında AOM şüpheleniyorsa bile tedavi başlanmalıdır. Çocuklar ağla
yınca bile zarda hiperemi olabilir.
TEDAVİ:
1. Tercih:
Amok.-Klav. asit: AUGMENTİN® BİD 200/28-400/57 SÜSP (70-100
mi), 625 mg-1 gr 10-14 TAB
Doz: 80-90 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x 1 gr 7-10 gün
** Amoksisilin-klavunik asit normalde 40-50 mg kg'dan verilir ama otitis
media, şiddetli sinüzit ve pnömonilerde 80-90 mg/kg/gün'den verilir.
** Çoçuklarda tek doz seftriakson (75 mg/kg) önerilir (FORSEF® 0.5-1
gr flk). Yapılan araştırmalarda tek doz sefriaksonun neredeyse oral
tedavi kadar etkili olduğu söyleniyor. O yüzden hafif vakalarda tek
doz, ağır vakalarda tedaviye kombine olarak kullanılabilir.
Antipiretik: Parasetamol
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün ve yetişkin
3x500 mg
17
PİROFEN® 200 Mg sup. (fitil) veya 150 Mg ŞURUP veya 500 Mg TB
** Antibiotik profilaksisi: Son 6 ayda 3 kez, son 12 ayda 4 kez AOM
epizodu öyküsü varsa, Amoksisilin 20 mg/kg/ gün tek dozda oral,
1-6 ay tedavi verilir. Ayrıca aylık depo penisilin yapılabilir.
Kronik OM: KBB uzmanına yönlendirilmelidir.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
TANI: AOM (yetişkin)
RPl: AMOKLAVİN® BID 1 gr 14 TB DIB BiR
S: 3xl TB (10 gün)
PİROFEN® TABLET DIB BİR
S: 2Xl TB
18
OTİTİS EXTERNA
TEDAVİ:
Antibiyotik (damla)+ oral NSAİ (±) oral antibiyotik (şiddetli vakalarda)
(7-10 gün)
Tedavide ilk ve en önemli basamak dış kulak yolunun travmatize
edilmeden temizlenmesidir. Mikroskop altında dikkatli aspirasyon
ve debridman yapılmalıdır.
Oral antibiyotik
Çocuk:
Amok.-Klav. asit: AMOKLAVİN® BİD 200/28-400/57 SÜSP (70-100
ınl), 625 mg-1 gr 10-14 T B
Doz: 80-90 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
AMOKLAVİN® BID 200/28 SÜSP, 400/57 SÜSP (70-100 ml), 625 mg-1
gr 10-14 TABLET
** Amoksisilin-klavunik asit normalde 40-50 mg kg'dan verilir, ama
otit media, şiddetli sinüzit ve pnömonilerde 80-90 mg/kg/gün' den
verilir
19
Yetişkin: siproflaksosin: CİFLOSİN 500 mg 10 TABLET- 750 m� 1 l"T'> .. T"loT --
Doz: 2xl tb
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
20
LARENJİT
TEDAVİ:
Akut larenjit
( ;melde semptomatik tedavi yeterlidir. Bakteriyel düşünülüyorsa anti
lıiyotik + NSAİ verilebilir.
Öneriler: Az konuşma, istirahat, su, çay ve meyve suları gibi bol sıvı
,ılınmalıdır. Eğer nefes almada zorluk varsa buhar verilmelidir. Ciddi
, ·nfeksiyon düşünülüyor ise antibiyoterapi verilebilir.
Kronik larenjit:
Asıl neden ortaya çıkarılmalıdır. Sigara bırakılmalıdır. Kronik bronşitten
kaynaklanmışsa antibiyotik verilmelidir. Allerjiden olmuşsa antihista
ıninik verilmelidir.
1. Tercih:
Amok.-Kla. asit: KLAMOKS ® BID 200/28 SÜSP, 400/57 SÜSP (70-100
mi), 625 mg-, 1 gr 10-14 TB
Doz: 80-90 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x 1 gr 7-10 gün
Deksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FlLM TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Parasetamol: (10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün) ve ye
tişkin 3x500 mg)
CALPOL® 120 Mg supz. (fitil) veya 120-250 Mg SURUP-PAROL® 500 Mg
TABLET
ÖRNEK REÇETE
TANI: Bakteriyel larenjit (yetişkin)
RP: KLAMOKS® BID lGR TB DIB BiR
S: 2Xl TB (7 gün)
RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET DIB BİR
S: 2 Xl TB
** Tedaviye bir gün içinde yanıt vermelidir.
** Şüpheli vakalar uzmana yönlendirilmelidir.
21
ÖRNEK REÇETE
22
ALERJİK RİNİT (Saman Nezlesi)
ı\lt > rji kaynaklı burun iltihabıdır. Alerjenlerin (Ev tozlan, polenler, hayvan
ıııylcri, vb) hava yolu mukozasında iltihabi reaksiyonları başlatması ile olu
·,.ıır. Ömür boyu devam eder fakat yaşla beraber şiddeti azalır. Mevsimsel
, ,l,ınına saman nezlesi denir. Yıl boyunca devam edene pereniyal rinit denir.
Rinore, burun hkanıklığı, burun kaşıntısı, hapşırık, göz yaşarması,
,,, ıcuklarda burun ucunu yukarı itme vardır. Bu bulgulardan 2 veya daha
l.ızlası çoğu günlerde bir saatten daha fazla varsa tanı konur.
l'EDAVİ:
1 · ıı önemli şey alerjen ile karşılaşmaktan kaçınmaktır. Hafif şikayeti olan-
1,ı rda medikal tedaviye gerek yoktur. Tedavi prensibi şikayetlerin şidde
liııc göredir.
Medikal tedavi: Antilökotrienler ± Oral antihistaminik ± Nazal steroid
'1 lafif vakalarda: 1 veya 2, *Orta şiddetli uzun süreli vakalarda: 3, *Şid
dl'tli vakalarda: 2+3
1. Antilökotrienler: Montelukast: ZESPİRA® 4-5-10 mg 28 ÇİĞNEME
TABLETİ
Doz: 6 yaş alh 4 mg, 6-15 yaş 5mg, >15yaş ve yetişkin 10 mg akşam-
ları tek doz
'* Uzun süre kullanılabilirler.
2. Antihistaminikler:
Setirizin (antihistaminik):
CETRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 ml 200 ml ŞURUP, ORAL
DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 ml şurup veya 5-10 damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 ml şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 ml şurup veya
20 damla)
3. Steroid: FLİXONASE® AQUEOUS NAZAL SPREY/DAMLA Sprey
Doz: 12 yaş üstü ve yetişkinlerde sabahleyin her burun deliğine 2 kez
(max: 4 kez) bumun ilerisine sıkılır. Yan etkilerinden dolayı Kısa sü
reli kullanılabilirler. Özellikle şiddetli durumlarda kullanılır. Damla
Doz: Nasal oli tedavisinde >16 üstü ünde 1-2 kez damlatılır.
23
4. Dekonjestan: ILIADİN '� SPREY (%0.05)- pediatrik DAMLA/ SPREY
(%0.025)
Doz: 1-6 yaş: damla: 2xl-2 damla sprey: 1-2Xl, >6 Yaş ve Yetişkin: 1-3xl
puf sadece burun tıkanıklığı dunırnlannda kullanılır max 3 gün.
** Dekonjestanlar burun tıkanıklığı için hafif vakalarda kullanılabilir.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
24
ORAL AFT (Aftöz Stomatit)
ı TEDAVİ:
'* Genelde tedavisiz 7- 10 günde kendiliğinden düzelir. Destek tedavisi
verilebilir. Aşağıdaki ilaçlardan herhangi biri kullanılabilir.
KENACORT-A® ORABASE 3xl afta sürülür.
Veya
PYRALVEX® SOLÜSYON 4xl afta sürülür.
Veya
AFTADUR® SPREY 4xl afta sürülür.
Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 ml SPREY-GARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması öne
rilir.
Ayrıca aşırı ağrı duyuluyorsa aftın üzerine kısa süre için (7-10 daki
ka) bir adet aspirin koymak (emmeyin veya yutmayın) faydalı olacaktır.
** Ayrıca oral sprey, gargara, ağzın bikarbonatlı veya tuzlu su ile gar
gara yapılması beraberinde vitamin desteği de verilebilir.
** Tekrarlayan aftlarda immün sistemi güçlendirmek için ilaçlar kulla
nılabilir.
İMMUZİNC® 100-200 ml ŞURUP/ 40 KAPSÜL
Doz: 1-3 yaş:1-2 ölçek, 3-7 yaş: 2-4 ölçek, >7 yaş ve yetişkin: 6 ölçek
vel KAPSÜL
** Sık olarak meydana gelen veya uzun süreli devam eden aft duru
munda uzman hekime yönlendirilmelidir (Behçet hastalığı).
** Birçok malign ve otoümmin hastalıklarla birlikte de tekrarlayıcı aft
lar örülebilmektedir.
25
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
26
BUŞON (Kulak kiri)
Kulak temizlemek için kulağa yabancı cisim sokulması, tozlu ve kirli or-
1,ımlarda bulunma, dış kulak yolunda darlık olması ve buşonun dışarı
,ıtılamaması, yüzme veya duş sırasında dış kulaktaki salgının şişmesi
, nedeniyle gelişebilir.
u Kulak kanalında kulak kiri olarak isimlendirilen ve vücudun doğal
ürünü olan salgı yapan özel bezler vardır. Bu salgı toz ve diğer mad
deleri tutarak bunların kulak zarına ulaşmalarına engel olmaktır.
Kulak kanalında az miktarda birikerek tuttuğu tozlarla beraber dışa
rı atılır.
l lafif işitme kaybı, kulak çınlaması, uğultusu, kulak ağrısı, kulakta dolgun
luk hissi olabilir. Bu şikayetler kulağın tıkandığının habercisi olabilir.
Klinik ve muayene ile konur. Muayene edilirken, kulak kepçesi hafif
dışa (laterale) ve arkaya doğru çekildikten sonra yukarıya ya da aşağıya
doğru hareket ettirilerek kulak zarının tam olarak göründüğü pozisyon
bulunmalıdır.
TEDAVİ
13uşonlar gliserinli damla ile 3-4 gün yumuşattıktan sonra perforasyon
yoksa yıkayarak temizlenebilir.
GLİSERİN® DAMLA 3X 10 DAMLA
Normalde kulak KBB uzmanı tarafından küret ile temizleme, aspira
tör ile vakumlama, su ile yıkama gibi yöntemlerle temizlenmelidir.
DİKKAT: Kulağınıza dirseğinizden daha küçük bir cisim sokmayınız!
Pamuklu çöpler kulağınızı değil, göbeğinizi temizlemek içindir!
ÖRNEK REÇETE
27
KÖTÜ AĞIZ KOKUSU {Halitosis)
TEDAVİ:
28
ÇOCUKLARDA DİŞ SAĞLIĞI İÇİN
BİLİNMESİ GEREKENLER
29
Sistemik ve topikal jeli cila, köpük, gargaralar ve vernik
Florürlerin faydalan
** Belirli zamanlarda ve düzenli olarak Profesyonelce uygulan jel veya
vernik gibi topikal florür gerek dişlerin korunmasında ve çürük en
gellemesinde etkili yöntemlerdir.
** Özellikle cilalar, hemen diş yüzeyine yapıştığı ve yutulma şansının
az olduğu için etkili ve avantajlıdır.
30
GÖĞÜS
HASTALIKLARI
31
TİPİK PNÖMONİ (ZATURE)
1'.tken: Etken S. Pnömonia, M. kataralis, H. influenza
Atipik pnömoni; yaşlılarda, yenidoğan ve okul çağı çocuklarında
en az tipik pnömoni kadar görülmesine rağmen, maalesef çoğu kez
tipik pnömoni gibi tedavi edilmektedir. Unutulmamalı ki penisilin,
sefalosporin, meronem, vankomisin atipik pnömonide etkisizdir.
ı Klinik: Kısacası atipik pnömoni tipik pnömoninin hiçbir klinik özelliği
1 ni göstermeyebilir.
Tipik pnömoni klinik: Genelde akut gelişir. Ateş, titreme, Produktif ök
�iirük (balgam), Plevra ağrısı, FM bulgular belirgindir.(Ral), Lober infilt
r,ısyon, Lökositoz vardır.
'lanı: Klinik muayene ve PA-AC grafisi ile konur. Tam kan sayımı, serum
, ·IL'ktrolitleri, karaciğer ve böbrek fonksiyon testlerinin pnömoni tanısında-
1-.i katkıları sınırlıdır. Takipne pnömoninin en önemli bulgusudur.
" Ronkus (weezing) varsa öncelikle atipik pnömoni düşünülmelidir.
'* 1-3 ay arası bebeklerde ateşsiz pnömoninin en sık nedeni klamidya
ve CMV enfeksiyonlarıdır.
Tekrarlaya pnömoniler: GÖR, kistik fibrozis, pnömoni, immün yet.
vb açısından araştırılmalıdır.
Yatış endikasyonlan: 2 aydan küçük bebeklerin hepsi, 2 aydan büyük
hl'lirgin krepitan raller (İnspiryum sonunda çıtırtı sesi), belirgin solu
num sıkıntısı, nefes darlığı varsa, SAO2: %93 J, İntercostal çekilme, sub
nıstal çekilme olan genel durumu kötü ayaktan tedavi alamayacak has
t,ı lar yatırılarak tedavi edilmelidir.
TEDAVİ
Antibiyotik+ mukolitik+ Antipiretik
1. Tercih: Amoksisilin-Klavulanik asit: Doz: Çocuk: 80-90 mg/kg/gün
YL'tişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
ı\ UGMENTİN® BID 200/28 SÜSP, 400/57 SÜSP (70-100 ml), 625 MG TB,
1 gr TB (10-14 tb)
'* Amoksisilin-klavunik asit normalde 40-50 mg kg'dan verilir, ama otitis
media, şiddetli sinüzit ve pnömonilerde 80-90 mg/kg/gün'den verilir.
2. Tercih (Atipik pnömonide 1. tercih): Klaritromisin veya azitromisin
Azitromisin: AZİTRO® 200 mg 15/ 30 ml SÜSP, 250 mg 6 TABLET, 500
ıng 3 T ABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400 mg) üç gün tek doz veya ilk gün 10 mg/kg
devamında 4 gün 5 mg/kg/gün (250 mg) verilir. (6 aydan küçük
..
bebeklerde ve a ır nömonide 20 m /k / n verilebilir.)
33
** Azitromisin, klaritromisinden daha etkilidir ve kullanımı daha ra
hattır. Diare yapabilir bu nedenle küçük çocuklarda dikkatli kulla
nılmalıdır.
Klaritromisin: DEKLARİT® 500 mg 14 tab 250 mg 50-100 ml SÜSP ve
125 mg 70 ml SÜSP
Doz: Çocuk: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, Yetişkin: 2 x 500mg) 10-14
gün (6 aydan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/
gün verilebilir.)
** Yetişkinlerde atipik pnömonide kinolonlar AVELOX® 400 mg TB lXl
(moxiflaksosin) tercih edilebilir
** Hastada yatış endikasyonu açısından kararsız kalınıyorsa veya hasta
yatışı reddediyorsa hastaya seftriakson (Doz: 75 mg/kg/gün tek doz
iM, FORSEF® 0,5-1 gr FLK) iM bir kaç gün yapılır ve devamında oral
antibiyotik yazılarak, hasta ayaktan takip edilebilir.
Antipiretik (Parasetamol): PİROFEN® 200 Mg sup. (fitil} veya 150 Mg
ŞURUP veya 500 Mg TB
Doz: 0-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500 mg
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
34
ATİPİK PNÖMONİ (ZATURE)
TEDAVİ:
Antibiyotik+ Antipiretik
1. Tercih (Atipik pnömonide 1. tercih): Klaritromisin veya azitromisin
Azitromisin: AZİTRO® 200 mg 15/30 mi SÜSP, 250 mg 6 TABLET, 500
mg3TABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400 mg) üç gün tek doz veya ilk gün 10 mg/kg
devamında 4 gün 5 mg/kg/gün (250 mg) verilir (6 aydan küçük
bebeklerde ve a 'ır nömonide 20 m /k / ün verilebilir.).
35
** Azitromisin, klaritromisinden daha etkilidir ve kullanımı daha ra
hattır. Diare yapabilir bu nedenle küçük çocuklarda dikkatli kulla
nılmalıdır.
Klaritromisin: DEKLARİT® 500mg 14 tab 250 mg 50-100 ml SÜSP ve 125
mg70m!SÜSP
Doz: Çocuk: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, Yetişkin: 2x500 mg) 10-14
gün (6 aydan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/
gün verilebilir.)
** Yetişkinlerde atipik pnömonide kinolonlar AVELOX® 400 mg TB lXl
(moxiflaksosin) tercih edilebilir
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
36
ASTIMDA KULLANILAN İLAÇLAR,
DOZLAR! VE PİYASA İSİMLERİ
LÖKOTRİEN ANTAGONİSTLERİ
Montelukast: SİNGULAİR® 4 mg tb/granül (2-5 yaş için), 5mg tb (6-14
yaş), 10 mg tb (>14 yaş).
Zafirlukkast: CARROX® 10mg tb (7-11 yaş için), 20 mg tb (>12 yaş için).
BRİCANYL® ŞURUP 1.5 mg/5 ml ve tb (2.5 mg), Doz: Çocuk 3x0,25 mi/
kg, yetişkin: 3xl tb
** Çocuklarda inhaler tedavi için aurochamber (maske ) kullanılmalı ve
0,5-1 dk bekletilmelidir.
** Oral B2 mimetiklerin faydası tartışmalıdır.
ANTİKOLİNERJİKLER (İPRAPTROPİUM)
ı\TROVENT® NEBUL 250-500 mcg Doz: 3-4xl-2 max: 2mg/gün
ı\TROVENT® İNHALER 20 mcg Doz: 3-4x2 (12 yaş altına deneyim yok).
37
SYMBİCORT® PED 6-12TURBOHALER 80/4.5 mcg/60-120 doz (bu
desonid/formoterol
FARODİL COMBİ ® İNHALER KAPSUL 12/200 mcg ve 12/400mcg
120 doz (formoterol/budesonid)
VENTOFOR COMBİ İNH KAPSUL® 12/200 mcg ve 12/400 mcg 120
doz (formoterol/budesonid)
COMBİPACK EASYHALER® 12/200 mcg ve 12/400 mcg 120 doz
(formoterol/budesonid)
POSTER 100/6 mcg İNHALER: (beklometazon + formoterol)
39
ASTIM (Yetişkin ve çocuk)
KLİNİK:
1. Üç kez hışıltılı atak
2. Tekrarlayıcı inatçı öksürük atakları, gece veya sabaha karşı öksürük
3. Egzersiz sonrası nefes darlığı
4. Ailede ve kişide atopi öyküsü (Allerjik rinit, atopik dermatit, gıda
alerjisi)
TANI:
Klinik, aile öyküsü ve muayene ile konur. Laboratuar (ECP, IgE, eozono
fili) ve solunum fonksiyon testleri (reversibil} tanıyı destekler. Özellikle
çocuklarda laboratuar ve testlerin normal olması tanıyı ekarte ettirmez.
TBC, GÖR ve tekrarlayan pnömoniler gibi nedenler ekarte edildikten
sonra tanı konulur.
•• 5 yaş atındaki tanılara bronş hiperaktivitesi denir (geçici olabilir).
•• 5 yaş üstündeki tanılara astım denir.
En önemli dinleme bulgusu ekspiryum uzunluğudur. Ağır vakalar
da inspiryum uzunluğu, sessiz akciğer ve raller duyulabilir. FEVI / FVC
oranı %80'nin altındadır.
TEDAVİ:
Astımda hastalığın şiddetine göre basamak tedavisi uygulanır.
** Çok hafif vakalarda sadece ataklar için kısa etkili inhaler B2 mimetik
ler verilir.
40
Kullanılan İlaçlar (Sonraki sayfaya bakınız)
1. Kısa etkili inhaler B2 mimetikler (ataklarda) 2. Lökotrien antagonist-
leri. 3. Düşük doz steroid. 4. Orta doz steroid. 5. Yüksek doz steroid 6.
Uzun etkili inhaler �2 mimetikler 7. Teofilinler. 8. Oral steroid
Tedavi prensibi: hastalığın şiddetine göre yalnızca 1, veya 1+2, veya 1+3
veya 1+3+2 veya 1+2+4, veya 1+2+(4 veya 5)+6, veya 1+2+4+6+7+8, vb
şiddetine göre ilaç sayısı ve dozu arttırılır.
** Yukarıdaki ilaçların kombine formları da kullanılabilir.
** Basamak indirmek için şikayetlerin 3-6 ay olmaması gerekir. Özel-
Jikle yaz aylarına girerken şikayetleri olmayanlarda ilaçlar tamamen
kesilebilir.
** Basamak değiştirirken hasta 15 gün-1 ay içinde kontrole gelmelidir.
** Çocuklarda gelişme geriliği nedeniyle orta-yüksek doz steroid uzun
süre tercih edilmemelidir.
** Küçük çocuklarda inhaler kullanılacaksa maske ile beraber kullanıl-
malıdır. Lökotrien antagonistleri özellikle inhaler kullanamayan kü-
çük çocuklarda kullanım rahatlığı nedeniyle tercih edilebilir.
** Çocuklarda en sık yetersiz tedavi nedeni hatalı veya yetersiz ilaç kul-
lanımıdır (özellikle inhaler tedavi).
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
41
KOAH
Etken: SİCARA
KOAH hastalarının çoğu en az 20 yıl boyunca sigara içen kişilerdir.
Genellikle 50 yaş civarında başvururlar.
** İlerleyici bir hastalıktır. Sırayla önce öksürük, balgam, nefes darlığı
hışıltılı solunum, siyanoz, anoreksi, en son akciğer ödemi, sağ kalp
yetmezliği ve ÖLÜM gerçekleşir.
Klinik: Başlıca şikayetler; öksürük, balgam, nefes darlığı ve hışıltılı solu
numdur (wheezing). Hastalığın erken dönemlerinde hastaların çoğunda
hiçbir semptom bulunmaz. Hastalar genellikle, FEVl değerleri normalin
%50'si olduğunda hafif egzersizlerde nefes darlığı şikayetleri başlar.
** Normalde beyaz mukoid özellikte olan balgamın miktarının artma
sı, renginin sarı veya yeşile dönmesi solunum yolu infeksiyonunun
en güvenilir bulgusudur. İnfeksiyon ile seyreden akut ataklar; öksü
rükte balgam miktarı ve pürülansında artışa, hışıltılı solunum, nefes
darlığı ve bazen de ateşe neden olmaktadır.
Akut atakta klinik bulgular: Nefes darlığında artış, hastalığın ağırlığına
ve birlikte bulunabilecek diğer patolojilere bağlıdır. Atağın şiddeti taşip
ne, taşikardi, yardımcı solunum kaslarının kullanımı, siyanoz ve solu
num kaslarının disfonksiyonu veya yorgunluk belirtileri (örneğin göğüs
kafesi hareketinde koordinasyon bozukluğu veya inspirasyon sırasında
karın duvarının paradoksal hareketi) ile kabaca değerlendirilebilir.
42
Acil serviste atak tedavisi sırasıyla
1. Semptomların şiddeti tayin edilmeli, kan gazları ve akciğer grafisi
değerlendirilmelidir.
2. Oksijen tedavisi başlanmalıdır.
3. Bronkodilatör tedavisi: Salbutamol ve ipratropium
VENTOLİN® NEBUL maske ile 1-2 saatte bir verilebilir.
ATROVENT® NEBUL maske ile 1-2 saatte bir verilebilir.
4. Kortikosteroidler ağır bir atakta İV yolla 0.5-1 mg/kg dozunda pred
nizon (PREDNOL-L® 20-40 mg AMP) veya eşdeğeri uygulanır.
5. Tek doz İV antibiyotik yapılır. (Oral antibiyotik l.tercih: amoksisilin
klavulanik asit Doz: 2x lgr 10 gün AMOKLAVİN® BID 1 GR 10-14
TABLET.
6. Balgam varsa İV A SİST® AMP 1-2 tane yapılabilir.
7. Yukarıdaki işlemlere yanıt vermeyen ağır vakalarda teofilin kullanı
labilir.
TEOBAG® 200 SOLÜSYON 200 mg/100 mi
TEOBAG® 400 SOLÜSYON 400 mg/500 mi
Doz: Yükleme Önce 6 mg/kg'dan yapılır. sonra idame: 0.7 mg/kg/
saatten verilir.
** Şiddetli vakalarda uzman doktor görüşü alınmalıdır.
ÖRNEK REÇETE
TANI: KOA H (yetişkin)
RPt: VENTOLİN® İNHALER DIB BİR
S: 4-6 X 2 (Atak sırasında 4-5 gün)
** Bu hastalara ilaç raporu çıkarılmalıdır.
43
TÜBERKÜLOZ (Akciğer TBC)
TANI:
Tanı klinik, FM, radyoloji, balgamda ARB, TBC hastasına temas öyküsü,
PPD ile konur.
Yetişkinlerde: Balgamda ARB çok önemlidir. Çocuklarda çoğunlukla
negatiftir.
Çocuklarda: PPD çok önemlidir. Mide açlık suyunda ARB bakıla
bilir. (Hasta sabah yataktan kalkmadan ve bir şey yemeden NG sonda
ile alınmalıdır.). Özellikle çocuklarda PPD negatif olması tanıyı ekarte
ettirmez.
TEDAVİ:
Yetişkin(Yeni olgu):2ayİNH+RİF+PZA+EMB ya daİNH+RİF+PZA+SM,
idame tedavisi olarak da 4 ay İNH+RİF, toplam 6 ay tedavi verilir.
Çocuklar (Yeni olgu): İki ay İNH+RİF+PZA ve 4 ay İNH+RİF olmak
üzere toplam 6 aylık tedavi önerilmektedir.
** Akciğer dışı TBC tedavisinde steroidle beraber 4'lü ve en az 9- 12 ay
tedavi verilir. Kortikosteroidler, 0,5-2 mg/kg prednizolon eşdeğeri
dozda 4-6 hafta verilip doz azaltılarak kesilir.
** Hastaların 10 mg/gün pridoksin (vitamin B6) kullanmaları önerilir.
** İlaçların hepsi günlük bir defada içilmelidir.
** Hastanın günlük ilaç dozu yazılarak Verem Savaş Dispanseri'ne
(VSD) yönlendirilmelidir. Hastanın ilaçlarını VSD'den alması sağ
lanmalıdır. Takibi de orada a ılmalıdır.
44
ETKEN
1
1
1 Kistik fibrozis 7. kromozomun uzun kolunda bulunan CFTR proteini
' gl'nindeki mutasyonlardan kaynaklanan vücut sekresyonlarında ko-
vulaşma (akışkanlığın azalması) nedeniyle özellik akciğer (en sık ölüm
, rll'deni), üst solunum yolları, GIS, karaciğer, ter bezleri, pankreas gibi or
ı;,ınlarda akla gelebilecek her türlü komplikasyona neden olan toplum
, ıl,ı sık görülen (1 / 2000) otozomal resesif genetik geçişli bir hastalıkhr.
.. KF için 1000 yakın mutasyon tespit edilmiştir. En sık deltaF508 mu
tasyonu görülür. Her mutasyon farkı derecede hastalık oluşturabilir.
Mutasyon taşıyan hastalar çok ağır kliniğe sahip olabileceği gibi ta
mamen sağlıklı olabilirler.
KLİNİK
Yt•nidoğan dönemi: Ailede KF öyküsü, anne baba akrabalığı, kardeş
lı ·rde ölüm öyküsü, mekonyuma bağlı ileus, mekonyuma bağlı perfo
ı ,ısyon-peritoniti, obstrüktif sarılık ve öpülünce tuzlu tat alınması gibi
dıırumlarda KF düşünülmeli ve ter testi yapılmalıdır.
"iiil çocukluğu dönemi: Büyüme gelişme geriliği, bol pis kokulu yağlı
1
ı•,,ıita, sık yineleyen solunum yolu enfeksiyonları, anemi, ödem, öpülün
i, ,. tuzlu tat, psödo-Bartter sendromu, rektal prolapsus olması gibi du-
1, ııııılarda KF düşünülmeli ve ter testi yapılmalıdır.
l,'ornkluk, adölesan ve yetişkin: Yineleyen hışılh atakları, yineleyen veya
"'"r,ırlayan akciğer enfeksiyonları, bol pürülan balgam çıkarma, naza! po
lıı•• ızis varlığı, kronik ve inatçı sinüzit olması, ashm olması, çomak parmak,
1 ll'rııoptizi varlığı, biliyer siroz D. mellitus, puberte tarda, infertilite varlığı
' ı·,ılıi durumlarda KF düşünülmeli ve ter testi yapılmalıdır.
lı\NI
· l ,ııııda en sık ter testi, immünreaktif tripsojen testi (yenidoğan taramala
r ıı ııl,ı), nazal potansiyel farkı ölçümü ve gen analizi gibi testler kullanılır.
ı, ı: tanısı: (Bir veya daha fazla karakteristik fenopik (klinik) özellik veya
I· 1 ",ırdeş öyküsü olması veya yenidoğan pozitif tarama testi sonucu)
\ 1 (ı\RTI) (farklı günde yapılan iki veya daha fazla kez pozitif ter testi
, ,·ı·,ı iki adet KF mutasyonun gösterilmesi veya anormal naza! potansi
ı ,·I l,ırkı olması) durumunda konur.
\,ııılış pozitif Ter testi yapan nedenler: Malnütrisyon, G6PD eksikliği,
ı ı, 1, ·ııı var lığı, bazı glikojen depo hastalıkları, adrenal yetmezlik, kronik
45
öksürük, ektodermal displazi, hipoparatiroidi, nefrojenik diyabetus ins
pidus, hipotirodi,-atopi varlığı , buharlaşma gibi nedenler.
Yanlış negatif Ter testi yapan nedenler: Cihaz hatası, hipotiroidi, PEM,
renal diabetes insibitus, adrenal yetmezlik, ailevi kolestaz, anoreksia
nevrosa, çölyak hastalığı, cilt hastalıkları, yağlanmış cilt, ektodermal
displazi, hipogammaglobulinemi, hipoparotiroidi, tip I glikojen depo
hastalığı, klinefelter sendromu, atopik dermatit, mukopolisakkoridoz
TEDAVİ
Kısacası gelişen komplikasyonlar tedavi edilir ayrıca gelişebilecek
komplikasyonlar için önleyici tedaviler verilir.
Büyüme gelişme ve beslenme durumu için: Düzenli olarak boy kilo
persentilleri, Hb, ferritin, transferin, lökosit ve nötrofil sayısı, prealbu
min, kolesterol, Trigliserid, kalsiyum, fosfor, karaciğer enzimleri, safra
asitleri, dışkıda yağ tayini, fekal elastaz I tayini, ADEK vitaminleri kont
rol edilmelidir. Anormal durumlarda destek tedavileri verilmeli ve uy
gun beslenme sağlanmalıdır.
** Bu hastalara yüksek protein, yüksek kalori ve normal yağ içeren di-
yet verilmelidir. Gereğinde diyete tuz ilavesi yapılabilir.
Pankreatik yetmezlik tedavisi: Gereğinde öğünün başında yarısı ve or
tasında diğer yarısı şeklinde bebeklerde beslenmede 1 gr yağ için 400-
800 iü lipaz olacak şekilde her bir 120 cc formüla için; CREON 10.000 iu
kapsül'den ¼ya da 1/3'ü önerilirken büyük çocuklarda doz 10.000 iu/
kg/gün olacak şekilde verilir.
Solunum sistemine yönelik tedavi: İnflemasyon tedavisi için oral veya
inhaler steroidler ve antiinflematuar ilaçlar kullanılabilir. Mukosiliyer
klirensin arttırılması için rekombinan DNAaz ve hipertonik tuz solüs
yonu %7'lik SF kullanılabilir (N-asetil sistein faydası tartışmalı). Akciğer
İnfeksiyonu ve kolinizasyon tedavisi için gereğinde inhaler ve oral anti
biyotik preperatları kullanılabilir.
46
ÇOCUKLARDA HIŞILTI (WHEEZİNG) NEDENLERİ
47
LARİNGOMALAZİ ve TRAKEOMALAZI
LARİNGOMALAZİ
Larenksin nöromusküler immatürite nedeniyle gevşek olan fibrokarti
lajinöz yapının inspirasyon sırasındaki negatif basınç nedeniyle kollabe
olup larinksin hava yolunu kapaması ile sonuçlanan durumdur. Larink
sin en sık görülen konjenital anomalisidir.
Klinik: Genellikle doğumdan sonraki ikinci haftada başlayan, bebek
ağlarken ve sırtüstü yatarken artan ve bebek yüzüstü yatarken azalan
stridor vardır. Bu hastalarda klinik kötüleştikçe Beslenme güçlüğü, sup
raklavikular retraksiyonlar, obstrüktif apne, kor pulmonale ve büyüme
geriliği görülebilir. Genellikle klinik 8-9. Aya kadar kötüleşirken sonra
sında zamanla hafifleyerek 18-24 aya kadar tamamen düzelir.
Fizik muayene bulguları: Stridor, supraklavikular çekilme görülebilir.
Tanı: Anemnez, Fizik muayene ve direkt laringoskopi ile konur.
Tedavi: Genellikle tedavi gerekmez çünkü çoğu vaka zamanla kendili
ğinden düzelir. Ağır kliniği olan beslenme problemi nedeniyle büyüme
geriliği olan hastalarda cerrahi tedavi uygulanabilir.
TRAKEOMALAZİ
Trakearun destekleyici kıkırdak yapısının normalden çok gevşek hale gel
mesi hava yolunun ön arka çapının bir araya gelmesi sonucu hava yolunun
daralması nedeniyle solunum sıkıntısına neden olan bir durumdur.
Klinik: Hava akımının arttığı öksürük ve ağlama gibi durumlarda klinik
daha da belirginleşir. Genellikle bebekler 2-3 aylık olana kadar semptom ver
mez. Bu semptomsuz dönemin sebebi hala açıklanamamıştır. Çoğu hastada
tek semptom havlar tarzda öksürük ve hafif ekspiratuar stridordur. Ciddi
vakalarda tekrarlayan pnömoniler ve hayatı tehdit eden ciddi entübasyon
gerektirebilen apne atakları görülebilir. Genellikle nefes alma sırasında prob
lem olmaz iken, nefes verme sırasında solunum sıkıntısı belirgin hale gelir.
Fizik muayene bulguları: Stridor, supraklavikular çekilme görülebilir.
Tanı: Kesin tanı bronkoskopi ile konur. Vasküler ring, özofagus basısı ve
özofagus fistüllerini ekarte etmek için baryumlu özofagus grafisi kulla
nılabilir.
Tedavi: Genellikle tedavi gerekmez çünkü çoğu vaka 2 yaşından sonra
zamanla kendiliğinden düzelir. Ağır kliniği olan, ekstübe olmayan has
talarda cerrahi tedavi u ulanabilir.
48
KOANAL ATREZİ
1 Burunda hava akımını sağlayan arka iç burun deliğinin tek taraflı veya
1 iki taraflı tam hkanıklığıdır.
,ı Klinik: Çocuğun ağzı açıldığında veya ağladığında siyanoz açılır. Ağ-
1,ırken morarmanın açılma sebebi hava akımının ağız içinden sağlanma
sıdır. Çocuklarda sıklıkla olayı alevlendiren faktör beslenmedir. Çocuk
,ıynı anda hem emme hem de soluk alma olayını gerçekleştiremediğin
den ilerleyici solunum yolu hkanıklığı başlar. Geç tanı konulan bebekler
de mortalite ile sonuçlanabilir.
fizik muayene bulguları: Koanal atrez vardır. NG sonda atrezi olan ta
rafta ilerletilemez.
Tanı: Direk koanal muayene ile konur. Gereğinde nasal BT kullanılır.
Tedavi: Yenidoğan döneminde acilen cerrahi olarak düzeltilmesi gere
ken bir durumdur. Çünkü bebekler emzirilirken zorunlu olarak burun
dan nefes alırlar. Bu bebekler ise burundan nefes alamadıkları için bes
lenemezler.
49
ÇOCUKLARDA KRONİK ÖKSÜRÜK NEDENLERİ
50
Psikolojik öksürük
Altta organik bir neden olmadan genelde daha önce geçirilen bir hastalık
sonucu devam ettirilen tik tarzında öksürük şeklinde ortaya çıkan ve
çoğu kez alta psikiyatrik bir hastalık, konversiyon, anksiyete-depresyon,
daha çok ilgi görme (sekonder kazanç). nedeniyle oluşmaktadır.
Klinik: Genelde kuru, balgamsız, havlar tarzda, boğazı temizleme iste
mi, kısa kesik kesik, bazen patlayıcı tarzda görülür. Çoğu kez uyurken,
yalnızken, oyun oynarken, aktivitelerde kaybolurken ailenin yanında
iken sıklığı artar. En sık 5 yaş üstü hiperaktif, sabırsız zeki çocuklarda
görülür.
Tanı: organik nedenler ekarte edildikten sonra tanısı konur.
51
CİLDİYE
TİNEA PEDİS (AYAK MANTAR!)
TEDAVİ:
Ayak bakımı+ ayak banyoları+ topikal antifungal merhem/sprey/ los
yonlar ± oral antifungal
•• Dirençli şiddetli vakalarda oral antifungal tedaviye eklenir.
•• Klinik düzelmesinden sonra da 2 hafta topikal tedavi devam edilir.
•• Çocuklarda öncelikle tekli topikal antifungaller günde bir kez tercih
edilebilir.
•• Enfekte ise antibiyotik, id reaksiyonu varsa antihistaminik eklenebilir.
LOKAL TEDAVİ
Krem antifungal:
İzokonazol + steroid: T RAVOGEN® KREM.
Sertokonazol: ZALAİN KREM®
Doz: Günde 1-2 kez , 2-3 hafta sabah akşam, cilde hafif yedirilerek
ince tabaka şeklinde kullanılır. Gazlı beze sürülerek bez parmak
aralarına da bırakılabilir.
Ayak banyosu:
Potasyum permanganat: PERMASOU"ı 250 mg 20 tablet. Doz: Günde 2
kez, 1 hafta kullanılır (12 su bardağı ılık suya 1 tablet atılıp günde 2 kez
15 dakika ayak banyosu yapılır).
Antifungal sprey:
İzokonazol: TRAVOGEN SPREY Doz: 2xl 1 hafta, ayak temizlenip ku
rulandıktan sonra)
55
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
56
TİNEA UNGİUM (TIRNAK MANTAR!)
ÖRNEK REÇETE
57
TINEA KAPITIS (SÜPERFİCİALİS) VE
TINEA (pitriyazis) VERSİCOLOR
TEDAVİ:
Tüm saçlı deri mantar enfeksiyonlarında sistemik tedavi verilmelidir.
Sekonder enfeksiyon varsa mutlaka sistemik ve topikal antibiyotik ek
lenmelidir.
Şampuan:
Ketokonazol: KETORAL® ŞAMPUAN
Doz: Haftada 3-4 kez 2-3 hafta kullanılır. Saçlar şampuanla yıkanır
3-5 dk beklenir iyice durulanır).
Sistemik (oral):
İtrakonazol: FUNir•ı 100 MG 30 KAPSÜL
Doz: Günde 1 kez 100 mg - 15 gün veya günde 1 kez 200 mg 7 gün
ÖRNEK REÇETE
58
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
59
TİNEA KORPORİS VE TINEA İNGUİNALİS
Tinea korporis: El, ayak ve kasık bölgeleri dışında kalan tüm kılsız de
ride ortaya çıkan dermatofitik mantar enfeksiyonudur. En sık boyun,
gövde ve extremitlerde görülür.
Tinea İnguinalis: İnguinal bölgenin dermatofitik enfeksiyonudur
•• Kaşıntı hastalığın en önemli özelliğidir.
•• Vezikül varsa herpes enfeksiyonu düşünülmelidir.
Lezyonlar merkezden çevreye doğru genişleyen, keskin sınırlı, ke
narları kabarık, ortası soluk etrafı eritemli-skuamlı merkezden iyileşme
görülen plak veya plaklar şeklindedir.
ÖRNEK REÇETE
60
SEBOROİK DERMATİT VE SAÇTA KEPEKLENME
l I S,ıçlı deri, kaş, göz kapakları, kulak ve göğüs ortası gibi seboreden zen
i ı;in bölgelerde kaşıntılı, eritemli sarı, yağlı skuamlı, plaklar görülür. Ay
rıı:a göbek deliği, kalçalar, koltuk altları, göğüs altları ve kasıklar gibi
dl'ri kıvrımları da tutulabilir.
" Genelde bebeklerde (Özellikle 2. aydan sonra) kafa derisinde ve vü
cudun kıvrım yerlerinde görülür. Halk arasında Konak olarak ta bi
linmektedir. 40 yaş üstü yetişkinlerde de görülür.
TEDAVİ:
•• Ayırıcı tanı yapıldıktan sonra tedavi verilir.
61
** Sabun yerine parfümsüz banyo yağlan kullanılmalıdır.
** AQUEOUS® ya da SORBOLENE® KREM gibi sade nemlendirici
ürünler kullanılabilir.
** Kabukları çıkarmak için baş derisine haftada birkaç defa ZEY TİN
YACI ile masaj yapılabilir.
** Kabuklan çıkarmak için haftada birkaç defa bir kahve fincanı ZEY
TİN YACI içine bir adet bebek aspirini ezilip katılarak lezyonlu böl
geye hafif masaj yapılarak kullanılabilir.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
62
VERRUCA VULGARİS (SİĞİL}
TEDAVİ:
Tüm siğillerin tedavisinde en çok uygulanan ve başarılı olan yöntem
lezyonun yakılması (koter) ya da dondurulması (kriyoterapi) işlemidir.
Lazer cerrahisi de siğillerde başarı ile uygulanmaktadır.
Medikal tedavi: VERRUTOL SOLÜSYON (salisilik asit + flurourasil)
kullanılabilir.
Doz: S: 3Xl (tam düzelinceye kadar. Normal cilde temas ettirmeden
sadece siğilin üstüne sürülür).
** Genital siğiller çok fazlaysa bağışıklık sistemini uyaran kremler kul
lanılmaktadır.
** Bayanlarda genital siğillerden korunmak için GARDASİL denilen aşı
yapılabilir.
** Genital siğillerin pek çoğu iyi huylu HPV Tip 6 ve Tip ll'dir.
** Rahim ağzı kanser ve kanser öncüsü durumların% 70'inden HPV
Tip 16 ve 18 sorumludur. Bu nedenle 35 yaş üstü bayanlarda düzenli
Pa Smear testi a ılmalıdır.
63
ÖRNEK REÇETE
64
HERPES LABİALİS (UÇUK)
Herpes labialis ve cilt herpesinde etken HSV tip I olurken, genital her
peste ise etken HSV tip il virüsüdür. Zonada ise etken Herpes Zoster (su
çiçeği virüsünün) virüsüdür.
Etyoloji; stres, aşırı yorgunluk, uykusuzluk, aşırı güneş ışığı, uv ışın
lar, adet dönemi, hamilelik, ilaçlar (steroid kemoterapi vb), hastalıklar
(Ienfoma, lösemi, sıradan enfeksiyonlar vb.) ve özellikle immün direncin
düştüğü durumlarda görülme sıklığı artar.
Herpes labialis ve cilt herpesi: Vücudun her yerinde görülebilmekle
beraber özellikle deri ve mukozanın birleştiği ağız ve burun etrafında,
eritematöz alan üzerinde çok sayıda grup yapmış veziküllerle karakteri
zedir. Aynı yerde tekrar çıkabilirler ve bulaşıcıdırlar.
** Vücudun neresinde olursa olsun eritemli veziküller lezyonlar varsa
önce herpes enfeksiyonları düşünülmelidir.
•• Herpes enfeksiyonlarında kümelenmiş veziküller küçük olduğun
dan bazen veziküllerin farkına varılamayabilir.
Herpes labialis tedavisi: Topikal asiklovir + aneljzik
ZOVİRAX UÇUK KREMİ Doz: Günde 5 defa lezyonları örtecek şe
kilde 1 hafta kullanılır.
•• Lezyon çıkmadan kaşıntı varken sürülür yoksa faydası olmaz.
•• Yaygın hastalığı olanlarda, göz tutulumu olanlarda ve ağnsı fazla
olanlarda kortizol içeren ilaçlar kullanılabilir.
Göz tutulumunda: ZOVİRAX Oftalmik POMAD (Günde 5 kez alt kon
jiktival kese içine sürülür.)
65
ÔRNEK REÇETE
ÔRNEK REÇETE
TANI: Tekrarlayan herpes labialis veya yaygın cilt herpesi (30 kg çocuk)
RPl: AKLOVİR® 200 mg/ 5 mi ŞURUP DIIB İKİ
sxı ölçek
ZOVİRAX® UÇUK KREMİ DIB BİR
S: SXl (lezyon çıkmadan kaşınh varken tabaka
şeklinde sürülür.)
66
ZONA
TEDAVİ:
1 Zona zoster tedavisi:
** Sistemik (oral/iV) asiklovir kullanılır.
: ZOVİRAX® 250 mg FLAKON (5 adet flakon)
· ZOVİRAX® 400 mg/5 ml 100 mi FORT SÜSP
AKLOVİR® 200 mg 25 tb, 800 mg 20 tb, 200 mg/5 ml 100 mi süsp.
Doz: (Normal immün sisteme sahip hastalar için)
Zona zoster: oral tedavi: �12 yaş 40 mg/kg/gün 5 dozda 5-7 gün, VEYA
5x800 mg 7 gün.
· I V tedavi: Yetişkin ve çocuk 30 mg/kg/gün 3 dozda 7-10 gün
** Detaylı Asiklovir dozuna bakınız.
ÖRNEK REÇETE
67
ÔRNEK REÇETE
68
GENİTAL HERPES
TEDAVİ:
Herpes labialis tedavisi: Topikal asiklovir + aneljzik
ZOVİRAX UÇUK KREMİ
Doz: Günde 5 defa lezyonları örtecek şekilde 1 hafta kullanılır.
•• Lezyon çıkmadan kaşıntı varken sürülür yoksa faydası olmaz.
•• Yaygın hastalığı olanlarda, göz tutulumu olanlarda ve ağnsı fazla
olanlarda kortizol içeren ilaçlar kullanılabilir.
69
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
70
AKNE VULGARİS (SİVİLCE)
TEDAVİ:
** Tedavi en az üç ay verilmelidir.
Hafif vakalarda: Sadece topikal tedavi
Orta şiddetteki vakalarda: Topikal + oral antibiyotik tedavisi
Şiddetli ve iz bırakan vakalarda: Retinoik asit türevi ilaçlar (Dermato
log tarafından) kullanılır.
Eritromisin benzoil peroksit: BENZAMYCİN® JEL
Doz: 2xl cilt yıkandıktan sonra kullanılır.
Tetrasiklin: İMEX® MERHEM Yada ACNEDUR MERHEM
Doz: 2xl cilt yıkandıktan sonra
! Tetrasiklin: MONODOKS® 100mg 14 KAPSÜL Doz: lxl tb
ÖRNEK REÇETE
71
ÔRNEK REÇETE
72
DOĞAL KELLİK, SAÇ DÖKÜLMESİ
ÖRNEK REÇETE
!
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
73
ALOPESİA AREATA {SAÇKIRAN HASTALIĞI)
TEDAVİ
Ne yazık ki hastalıkta kesin çözüm sağlayabilecek tedavi yoktur. Hasta
lığın %50'si bir yılda yavaş bir şekilde kendiliğinden iyileşir.
** Dermatolog tarafından tedavi edilmesi önerilir.
** Saçsız alana kortizon enjekte edilmesi saçların çıkışını hızlandırabi
lir. Bu tedavi intralezyonel kortizon enjeksiyonu olarak bilinir. Bu en
sık kullanılan yöntemdir. Steroidli merhemlerde kullanılabilir.
** Kortizon içeren haplar, PUVA dediğimiz ışık tedavisi uygulanabilir.
Fakat bu tedavilerin bir takım an etkileri vardır.
74
YUMUŞAK DOKU ENFEKSİYONU
(SELÜLİT, İMPETİGO, ERİZİPEL, YILANCIK)
TEDAVİ:
Hepsinde hastalığın şiddetine göre:oral / iV / iM antibiyotik + NSAI + to
pikal antibiyotik. (7-10 Gün.)+ sabunlu su ile yıkamadır.
** Hayvan ve böcek ısırmalarında da Amoksisilin-Klavulanik asit 1.
Tercihtir.
Hafif vakalarda: Oral tedavi yeterlidir.
Orta şiddetteki vakalarda: Ayaktan iM tedavi verilebilir
Şiddetli vakalar, servikal ve submandibular bölge vakalannda: Solu
num obstrüksiyonu nedeniyle) hastalar yatırılarak iV antibiyoterapi ile
tedavi edilir.
ANTİBİYOTERAPİ SEÇİMİ
75
İLAÇLAR (yetişkin ve çocuk)
Oral tedavi:
1. tercih: Amoksisilin-Klavulanik asit: Doz: 40-50 mg/kg/gün Yetiş
kin: 2-3 x lgr 7-10 gün
KLAMOKS® BID 200/28 SÜSP, 400/57 SÜSP (70-100 ml), 625 MG
TB, 1 gr TB (10-14tb)
Sefaklor: CECLOR 125-250 mg 100 ml SÜSP, veya CEC 250-500 mg-1000
mg (20 TB) EFERSAN TABLET
Doz: 20-40 mg/kg/gün 3-4 dozda
Topikal antibiyotik: BACTROBAN® POMAD/KREM
Doz: Günde 3 kez lezyona sürülür.
Antipiretik: Parasetamol
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün ve yetişkin
3x500 mg)
TYLOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120-250 Mg ŞURUP veya 500 Mg TB
DIB BIR 3*1
ÖRNEK REÇETE
TANI: Selülit (yetişkin)
RPl: KLAMOKS® BID lGR FİLM TB DIB BIR
S: 2Xl TB (7 gün)
TYLOL® 500 mg TB DIB BİR
S: 3 Xl TB
BACTROBAN® POMAD DIB BİR
3Xl
ÖRNEK REÇETE
TANI: Yumuşak doku enfeksiyonu (15 kg çocuk)
RP: KLAMOKS® BID 200 mg 100 mi SÜSP DIB BİR
S: 2xl.5 ölçek
TYLOL® 250 Mg 100 mi SURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek
BACTROBAN® POMAD DIB BİR
3Xl
** Sabunlu su ile yıkama önerilir. 1-2 gün içinde klinik gerilemezse has
ta yatırılarak tedavi edilmelidir.
76
ABSE, FRONKÜL (ÇIBAN)
TEDAVİ:
Hepsinde hastalığın şiddetine göre: Oral/iV/iM antibiyotik + NSAI +
topikal antibiyotik. (7-10 Gün.)+ sabunlu su ile yıkamadır.
** Hayvan ve böcek 1S1rmalarında da Amoksisilin-Klavulanik asit 1.
Tercihtir.
Hafif vakalarda: Oral tedavi yeterlidir.
Orta şiddetteki vakalarda: Ayaktan iM tedavi verilebilir.
ANTİBİYOTERAPİ SEÇİMİ
** Hemen hepsinde: Ayaktan tedavide 1. tercih Amoksisilin-Klavula
nik asittir. Ama 1. kuşak sefalosporinlerde tercih edilebilir.
** Hayvan ve böcek ısırmalarında: Amoksisilin-Klavulanik asit 1. ter
cihtir.
** Apsede: Tedaviye metronidazol veya klindamisin eklenmeli, apse
drene edilmelidir.
77
TYLOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya 500 Mg
TB DIB BiR 3*1
ÖRNEK REÇETE
TANI: Fronkül (yetişkin)
RPl: AUGMENTİN® BID lGR FİLM TB DIB BiR
S: 2Xl TB (7 gün)
TYLOL® 500 mg TB DIB BİR
S: 3 Xl TB
BACTROBAN® POMAD DIB BİR
3Xl
ÖRNEK REÇETE
78
DİABETİK AYAK, PARONIŞİ
TEDAVİ:
1
ı ıcpsinde hastalığın şiddetine göre:oral/lV /iM antibiyotik+ NSAI+ to
l pi kal antibiyotik (7-10 Gün)+ sabunlu su ile yıkamadır.
i • • Hayvan ve böcek ısırmalarında da Amoksisilin-Klavulanik asit 1. tercihtir.
Hafif vakalarda: Oral tedavi yeterlidir.
Orta şiddetteki vakalarda: Ayaktan iM tedavi verilebilir
ANTİBİYOTERAPİ SEÇİMİ
" Hemen hepsinde: Ayaktan tedavide 1. tercih Amoksisilin-Klavula
nik asittir. Ama 1. kuşak sefalosporinlerde tercih edilebilir.
'* Diyabetli hastalarda: Moksifloksasin AVELOX® 40 mg tablet lXl
kullanılabilir.
• • Apsede: Tedaviye metronidazol veya kiindamisin eklenmeli, apse
drene edilmelidir.
Antipiretik: Parasetarnol Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/
kg/gün ve yetişkin 3x500 rng)
TYLOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya 500 Mg
. TB DIB BiR 3*1
79
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
80
DİAPER DERMATİT (PİŞİK) (Bebek ve Yetişkin)
Deri uzun süre ıslak, sıcak ve havasız kaldığında bütünlüğü zarar görür.
Bezin sürtünmesi ile de diaper dermatit görülür. Kıvrım bölgelerinin
sürtünmesi ile daha da kötüleşir.
Daha çok kıvrım bölgelerinde görülür.
Ayırıcı tanı:
** İrritan kontakt dermatit bezin bağlandığı bölgeye lokalizedir. Bez
değiştirilmelidir.
•• Histiosios X'te genelde kıvrım yerleri tutulur ve karında noktasal
tarzda lezyonlar olur.
TEDAVİ:
İlk tercih: Her biri tek başına yada 2 ± 1 veya 3 ± 1 kullanılabilir.
1. OKSİTİN® KREM 3Xl (Zn + zeytinyağı + vitamin + vazelin içerir)
2. TRAVAZOL® KREM 1-2Xl (antifungal + düşük doz steroid)
3. DERMO-TROSYD® KREM 1-2Xl (antifungal + antibakteriyel)
4. HAMETAN® KREM 3Xl (Tahriş varsa tedaviye eklenebilir. Tek başı
na da kullanılabilir.)
5. PAVLODERM® PİŞİK KREMİ 2Xl (papatya ve nergis özü)
** Sadece rektal bölgedeki koyu kırmızıklıklarda streptokokal en
feksiyon düşünülebilir ve DERMA-TROSYD tercih edilebilir.
•• Mantar ile enfekte olmuş olgular deride parlak kırmızı lezyon ve
onun çevresinde çok sayıda uydu lezyon şeklindedir. Tedavi 2±1
vaya 3±1 tercih edilir.
** Yüksek doz steroid içeren kremler kesinlikle kullanılmaz (DER
MOVAT gibi). Çocuklarda cushing sendromu bile yapabilir.
•• Tedaviye dirençli ağır diaper dermatitli bebeklerde akrodermati
tis enteropatika düşünülebilir.
ÖRNEK REÇETE
Öneriler
•• Bezlerin değiştirilmesi sırasında, bebeğin alhru temizlemek için yal
nızca ılık su kullanılmalıdır.
81
** Deriyi daha fazla tahriş etmemek için mendil kullanılmamalıdır.
Aynı nedenle, yıkandıktan sonra deriyi mendil ya da havlu ile kuru
lamak yerine, açık bırakarak kendi kendine kur:uması sağlanmalıdır.
** Kuruduktan sonra deriye, kalın bir tabaka oluşturacak biçimde koru
yucu kremler sürülmelidir.
ÖRNEK REÇETE
Öneriler
** Bezlerin değiştirilmesi sırasında, bebeğin alhnı temizlemek için yal
nızca ılık su kullanılmalıdır.
** Deriyi daha fazla tahriş etmemek için mendil kullanılmamalıdır.
Aynı nedenle, yıkandıktan sonra deriyi mendil ya da havlu ile kuru
lamak yerine, açık bırakarak kendi kendine kuruması sağlanmalıdır.
** Kuruduktan sonra deriye, kalın bir tabaka oluşturacak biçimde koru
yucu kremler sürülmelidir.
82
DERMATİT (EKZEMA)
TEDAVİ:
ı\topik dermatit, kontak dermatit ve hemen hemen diğer bütün derma
titlerde (ekzema) tedavi hastalığın şiddetine göre belirlenir. İlk tedavi
,ıntijeni uzaklaştırmaktır.
Hafif vakalarda: Sadece nemlendirici krem veya banyolar ± oral antihis
taminikler (kaşıntı süresince)
Düzelmeyen şiddetli vakalarda: Nemlendirici krem veya banyolar +
topikal steroidler ± oral antihistaminikler (kaşıntı süresince)
Hastanın yaşına, lezyonun şiddetine ve lokalizasyonuna göre güçlü
veya zayıf steroid seçilir.
** Çocuklarda kullanılacaksa zayıf etkili (%1 hidrokortizon) içeren ste
roidler tercih edilimelidir..
** Steroidler en fazla iki hafta kullanılır. 1 hafta ara verilip tekrar kulla
nılabilir.
** Sulu lezyonlarda ilacın krem formu, kuru lezyonlarda pomad formu
tercih edilmelidir.
** Akut sulantılı lezyonlarında çok güçlü (klobetazol propiyonat)
kremler tercih edilmelidir.
** Akut sulantılı lezyonlarında sarı bal rengi görüldüğünde 7/10 gün
topikal abtibiyotikler kullanılmalıdır.
** Yaygın veya tedaviye dirençli lezyonlar ileri merkeze sevk edilmelidir.
83
ÖRNEK REÇETE
TANI: Kontakt dermatit (bebek)
RPl: ELİDEL® KREM DIB BİR
S: Sabah akşam iki kez
CETRYN® DAMLA DIB BİR
S:lXlO damla (kaşıntı geçinceye kadar)
** Düzelmese az güçlü steroid denenebilir (HİPOKORT 5 mg/ gr KREM)
ÖRNEK REÇETE
R4
ATOPİK DERMATİT
KONTAK DERMATİT
••• Alerjenin temas ettiği bölgede oluşur. (Deterjan, bez, elbise, kimyasal
madde vb ..)
Akut ekzema: Eritem, ödem, vezikül ve krutlu lezyonlar görülür.
Kronik ekzema: Likenifikasyon, deskuamasyon, hipo veya hiperpig
mentas on, bazı ol ularda hi erkeratoz örülür.
85
Atopik dermatit tedavisi: Hafif vakalarda sadece zeytin yağı veya di
ğer nemlendiriciler kullanılabilir. Yetersiz kalırsa ELİDEL ® KREM 2Xl
(pimecrolimus) kullanılabilir. Yine yeterli yanıt alınamazsa en zayıf ste
roidlerden başlanarak steroidler kullanılabilir. Kasıntı içinde oral anti
histaminikler kaşıntı süresince verilebilir.
Ekzema tedavisi:
Atopik dermatit, kontak dermatit ve hemen hemen diğer bütün derma
titlerde (ekzema) tedavi hastalığın şiddetine göre belirlenir. İlk tedavi
antijeni uzaklaştırmaktır.
Hafif vakalarda: Sadece nemlendirici krem veya banyolar ± oral antihis
taminikler (kaşıntı süresince)
Düzelmeyen şiddetli vakalarda: Nemlendirici krem veya banyolar +
topikal steroidler ± oral antihistaminikler (kaşıntı süresince)
ÖRNEK REÇETE
86
NEMLENDİRİCİLER, ANTİHİSTAMİNİKLER
NEMLENDİRİCİLER
ANTİHİSTAMİNİK
Setirizin (antihistaminik): CETRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 mi
200 mi ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 mi şurup veya 5-10
damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 mi şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 mi şurup veya 20
damla)
Birinci kuşak antihistaminikler (Sedasyon yaparlar. Hızlı ama kısa
etkilidirler): Piperazinler (buklizin, hidroksizizin, sinarazin, meklizin),
fenotiyazinler (alimemazin, prometazin), piperadinler (siproheptadin),
etanolaminler (difenhidramin, dimenhidrinat, karbinoksamin, klorfe
noksamin) ve etilendiaminler (mepiramin, antazolin, tripelamin), alkila
minler (deksklorfeniramin, deksbromfeniramin, feniramin).
İkinci kuşak antihistaminikler (Sedasyon yapmazlar. Uzun süreli etki
leri vardır): Setirizin, levosetirizin, desloratadin, fexofenadin, rupatadin
ebastin, astemizol, akrivastin, loratadin ve ketotifen.
87
STEROİDLER
88
GÜNEŞ YANIĞI VE GÜNEŞ ÇARPMASI
Kırmızı hassas şişmiş cilt, su dolu kabarcıklar, ateş titreme bulanh hayal
görme olabilir. Güneş yanığının belirtileri güneşe maruz kalındığından
birkaç saat geçmeden ortaya çıkmaz. Fakat güneş yanığı cildin acısı, kır
mızılığı ve yer yer su toplaması yanılma payı bırakmayan belirtilerdir.
*** Hastada su kaybı vardır. Hipernatremikdir. Hipertermi, terleme
meydana gelir. Hasta soğutulmalıdır, koltuk alhna buz konur, soğuk
su dökülür. Sıvı olarak %5 Dextroz verilmelidir.
TEDAVİ:
STİLEX JEL (Günde 3 defa sürülür.)
Veya
OVADRİL® LOSYON (Günde 3 defa sürülür.)
Veya
ALOE® NEMLENDİRİCİ LOSYON (2-3 defa sürülür.)
ÖRNEK REÇETE
89
HİPERKERATOZ {NASIR)
Genelde uzun süreli travma, çok kullanma, ayakkabı, eldivensiz elle ça
lışma vb. nedenlerle oluşur.
** Fizyolojik olarak cildin kendini savunmak için kalınlaşmasıdır.
Ağrısızdır, el ayasında, parmak içyüzlerinde, ayak tabanlarında to
pukta, kalınlaşma ve sertleşme buna bağlı çatlaklar.
TEDAVİ:
Önce travma engellenmelidir (Ayakkabı, oturma şekli, eldiven vb).
** Şiddetine göre değişik yüzdedeki keratolitik kremler kullanılır.
Çok hafif vakalarda veya nemlendirici olarak (proflaktik amaçla)
EXCİPİAL® HYDRO (%2 üre) EMÜI.SİYON (Günde 1-2 kez lezyona sürülür)
EXCİPİAL® LİPO (%4 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona sürülür)
Orta şiddette:
ÜREDERM® HYDRO (%10 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona
sürülür)
üREDERM® LİPO (%10 üre) EMÜI.SİYON (Günde 1-2 kez lezyona sürülür)
Şiddetli ayak tabanı, topuk, el palalar yüzeyi ve yuvarlak nasırlarda:
KERASAL® POMAD (%5 salisilik asit+% 10 üre) (Günde 1-2 kez lezyona
sürülür)
KERASAL® FORT POMAD (%10 salisilik asit+%10 üre) (Günde 1-2 kez
lezyona sürülür)
Küçük yuvarlak nasırlarda:
NASIR® BANDI kullanılabilir (Günde 1 kez 3-5 gün akşam).
ÖRNEK REÇETE
TANI: El ve ayaklarda orta şiddette nasır (yetişkin)
RPl: ÜREDERM HYDRO (%10 üre) EMÜLSİYON DIB BİR
S: günde 2 kez
** Kurum ödeme için tanı iktiyosiz yazılmalıdır.
ÖRNEK REÇETE
TANI: Yuvarlak nasır (yetişkin)
RPl: KERASAL® FORT POMAD DIB BİR
S: Günde 1-2 kez lezyona sürülür.
NASIR® BANDI kullanılabilir (Günde 1 kez 3-5 gün akşam).
90
EL, AYAK BAKiMi (KREMLERİ)
Orta şiddette:
ÜREDERM® HYDRO (%10 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona
sürülür)
ÜREDERM® LİPO (%10 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona sü
rülür)
NEMLENDİRİCİLER
1. SAF ZEYTİN YACLARI veya VAZELİN
2. EXCİPİAL® HYDRO (%2 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona
sürülür)
EXCİPİAL® LİPO (%4 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona sü
rülür)
3. BALMANDOL® TIBBİ YAC BANYOSU: Haftada 2-3 kez kullanılabi
lir.banyodan çıkmadan küvete 15-30 mi dökülür, su yüzeyine dağıh
lır ve küvetten çıkılır. Direk cilde de sürülebilir.
ÖRNEK REÇETE
91
UYUZ (GALE)
KLİNİK:
Uyuzun en önemli belirtisi gece kaşınhsıdır. Kaşınh bulaşmadan 3 gün -
6 hafta arasında başlayabilir ama en sık 15 gün-1 ay sonra başlar. Kaşınh,
tedavi edildikten 2 hafta sonrasına kadar bile devam edebilir.
Tüneller: En çok %85 eller ve bilekler olmak üzere ön kollarda erkekler
de ise genital bölgede lokalizedir.
Lokalizasyon: En çok el parmaklarının araları, bilekler, kolların iç kı
sımları, genital bölge, karnın alt kısmı, kalçalar ve bacaklara yerleştiği
görülür. Göğüs, sırt ve baş tutulmayan bölgelerdir. Ancak bebeklerde
tüm vücutta olabilir.
TEDAVİ:
Tedavisinde etkili temel ajan olan permetrin %5'dir (KWELLADA los
yon, ZALVOR DERİ (30gr) KREMİ.). Kaşınh içinde oral antihistaminik
ve losyonlar kullanılır.
** Uyuz bir kişide de olsa tüm aile bireyleri tedavi edilmelidir.
** Elbiseler yıkanır veya kuru temizleme uygulanır.
Uyan: Hijyene dikkat edilmeli. Uyuz böceği eşyalar üzerinde 2-3 gün
yaşayabildiği için tüm eşyalar ve giysiler kaynar su ile 20 dakika süre ile
yıkanmalı, tüm giysilerin (elbiseler, çarşaf, yastık kılıfları vs.). Özellikle
vücutla temas eden iç bölgeler sıcak ütü ile ütülenmeli, tüm ev ve araba
elektrik süpürgesi ile temizlenmelidir.
Permetrin: ZALVOR DERİ (30 gr) KREMİ.
Doz: Erişkinler ve >12 yaş: Tek uygulamada yaklaşık 1 tüp, 6-12 yaş:
1/2 tüp, 1-5 yaş:¼ tüp, 2 ay-1 yaş: 1/8 tüp kullanılabilir.
Kullanım şekli: Banyodan sonra, ZALVOR DERİ (30 gr) KREMİ bütün
vücuda sürülür. İlaç 12 saat vücutta kaldıktan sonra tekrar banyo yap
tırılır. Tedaviden sonra yeniden Skabies'e yakalanma 24 saat sonra ola
bilir. 1 hafta sonra eğer tedavi başarısızlığı varsa 2'nci tedavi uygulanır.
Permetrin: KWELLADA LOSYON (120ml) kullanılabilir.
Doz: Erişkinler ve >12 yaş: Tek uygulamada yaklaşık 30ml (max: 60
mi), 6-12 yaş: 15 mi, 1-5 yaş: 7.5 mi, 2 ay-1 yaş: 3.75 mi kullanılabi
lir (İlaç Tüm vücuda sürüldükten 8-14 saat sonra vücut ıkarur.).
92
KAŞINTI TEDAVİSİ
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
93
BiT (PEDİKULOZİS)
Bit çok küçük sarı renkte 2-5 mm boyunda dış parazittir. Memelilerin ve
insanların vücudunda kanlarını günde 2-3 kez emerek yaşarlar.
Bitlenmeyi gösteren ilk ipucu sık sık kafa derisinin kaşınmasıdır. Saç,
gövde ve kasık bitleri mevcuttur.
TEDAVİ:
Permetrin: KWELLADA ŞAMPUAN (%5, 120ml)
Kullanım: Yetişkin ve 24 ay üstü kişilerde saçlar şampuanla iyice köpür
tülür. 10 dk beklendikten sonra saçlar iyice yıkanır. Gerekirse ince bir
tarakla saçlar taranabilir. Gerekirse 7-10 gün sonra tekrarlanabilir.
Permetrin: KWELLADA SAÇ KREMİ (60-120 mi)
ZALVOR® (lOgr) SAÇ KREMİ
Yetişkin ve 2 yaş üstü kişilerde banyodan sonra havlu ile saçlar kuru
landıktan sonra saç ve kafa derisini tamamen kaplayıncaya kadar sürü
lür. 10 dk beklendikten sonra saçlar iyice yıkanır.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
95
ÜROLOJİ
97
BASİT İYE (SİSTİT)
Sistit (alt üriner sistem enfeksiyonları): Mesane ile sınırlı olan enfeksi
yonlara denir.
Pyelonefrit (üst üriner sistem enfeksiyonları): Enfeksiyonun üreterleri
takip ederek böbreklere ulaşması durumuna ise pyelonefrit denir.
TEDAVİ:
Basit İYE: Oral antibiyotik+ bol su içme (ayaktan) veya idrar antiseptiği
Çocukarda:
Nitrofurontoin: PİY ELOSEPTYL 25 mg 100 mi SÜSP ve 50 mg-100 mg
30 KAPSÜL
Doz: Yetişkin: 3-4xl KAPSÜL (max 600 mg çocuk: 5-7 mg/kg/gün
3-4 dozda
*** Nitrofurontoin eskiden sadece idrar antiseptiği olarak kullanılıyordu
ama arlık idrar yolu enfeksiyonlarında etkili şekilde kullanılmaktadır.
Sefiksim: ZİMAKS® 100 mg 50/100 mi ŞURUP 400 mg 5/ 10 TABLET
Doz: 8 mg/kg/doz ilk gün 2 doz sonra tek doz
İdrar antiseptikleri:
Nitrofurontain: PİY ELOSEPTY L 25 mg 100ml SÜSP ve 50 mg KAPSÜL
Doz: Yetişkin: 3-4x1KAPSÜL (max 600mg çocuk: 5-7 mg/kg/ gün
3-4 dozda
Fosfomisin: MüNUROL® ŞASE
Doz: tek doz (Gece yatmadan önce mesane boşaldıktan sonra)
** Özellikle gebelerde basit İYE de tek başına kullanılır.
** Çocuklarda 3. kuşak sefalosporinlere karşı direnç oranları %50-60 ci
varına gelmiştir. E. co!iye karşı en etkili antibiyotikler amikasin me-
ronem ve Nitrofurontain vb ila !ardır.
! l
99
ÖRNEK REÇETE
VEYA
ÖRNEK REÇETE 1
ÖRNEK REÇETE 2
100
KOMPLİKE İYE VE PİYELONEFRİT
TEDAVİ
Komplike İYE ve piyelonefrit: Hastanede 2000cc/m2/gün mayi + oral/
IV antibiyotik (14 gün)
** İmkan varsa önce kütür alınır.
YD ve <3 yaş: Sefotaksim + Ampisilin (sepsis gibi tedavi edilir)
Çocuk ve yetişkin: Seftriakson (Doz: 75-100 mg/kg/gün 2 doz) OESE
FİN® 0,5-1 gr FLAKON
** Yanıt alınamazsa amikasin tedaviye eklenir.
Amikasin: AMİKETEM 100 mg/500 mg FLAKON Doz: 15 mg/kg/gün
3 doz max 1.5 r)
101
** Yetişkin: Oral siproflaksosin de kullanılabilir.
** Tedavinin 2. gününde idrarda lökosit ve idrar kültürü negatif olma
lıdır.
102
ÜRETRİT
Genel klinik: Pürülan üretral akıntı, dizüri, vulvar irritasyon, sık idrar,
pyüri görülür. Hem kadın hem de erkelerde görülebilir.
Gonokokal üretrit: Etken N. Gonore'dir. Akut, üretradan daha bol ve
pürülan akıntı, abdominal ağrı ve dizüri görülebilir.
Nongonokokal üretrit: Etken Klamidya Trakomatis'tir. Semptomlar
hafiftir. Subakut, üretradan az ve berrak sulu akıntı, balanit, dizüri,
testislerde ağrı, rektal/ abdominal ağrı, İlişki sırasında ağrı, rektumda
inflamasyon, PID ve İnfertilite görülebilir. En sık görülen bakteriyel
CYBH'dir ve İnkübasyon süresi ilişkiden sonra 1-3 haftadır.
TEDAVİ:
•• Tüm cinsel yolla bulaşan hastalıklarda eşler de tedavi edilmelidir.
ÜRETRİT
Gonokokal üretrit: Seftriakson 500 mg İM (FORSEF® 0.5 gr FLK) veya
Siprofloksasin 500 mg oral tek doz (CİPROXİN® 500 mg TB)
•• Takiben 7 gün süreyle doksisiklin lXlO0 mg (TETRADOX® 100 mg
14 KAPSÜL)
Nongonokoksal üretrit: Doksisiklin 100 mg 2 dozda 7 gün verilir. (TET
RADOX® 100 mg 14 KAPSÜL) veya azitromisin 1 g tek doz (AZİTRO 500
mg3TABLET)
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
103
VAJİNİT
TEDAVİ:
** Tüm cinsel yolla bulaşan hastalıklarda eşler de tedavi edilmelidir.
VAJİNİT
C.albicans: Flukonazol 150 mg tek doz 1 hafta (TRİFLUCAN® 100 mg
KAPSÜL)
Ketokonazol 200 mg tek doz 1 hafta (FUNGORAL® 200 mg TABLET)
T.vaginalis ve G. Vaginalis: Metronidazol FLAGYL® 500 mg TABLET
Doz: 1. ve 3. gün 2 gr verilir. veya 2x500 mg 7 gün verilir.
Bakteriyel vajinozis: Metronidazol FLAGYL® 500 mg TABLET
Doz: 1. ve 3. gün 2 gr verilir. veya 2x500 mg 7 gün verilir.
Genital herpes: oral ve topikal asiklovir (bakınız sayfa: )
ÖRNEK REÇETE
TANI: C. Albicans vajiniti (yetişkin)
RPl: TRİFLUCAN® 100 mg KAPSÜL DIB BİR
S: 150 mg tek doz
ÖRNEK REÇETE
TANI: Bakteriyel vajinozis (yetişkin)
RPl: FLAGYL® 500 mg TABLET
S: 1. ve 3. gün 2 gr verilir veya 2x500 mg 7 gün verilir.
104
NEFROLİTİAZİS {BÖBREK TAŞLARI)
TEDAVİ:
Taş oluşumunu önlemede 3 temel kural: Günde 2,5 litre kadar su tü
ketilmeli hayvansal proteinler özellikle sakatat az tüketilmeli ve az tuz
tüketilmelidir.
5 mm'ye kadar olan taşlar: Büyük çoğunluğu verilen ağrı kesici, antis
pazmotik ilaç tedavisi ve bol sıvı alımı ile düşürülebilir. Taşın boyutu
büyüdükçe müdahalesiz düşürme olasılığı azalır.
MEDİKAL TEDAVİ
** Tedavi tekrar taş oluşturma potansiyeli olan hastalara verilir.
Hastalar yeterli bol sıvı almalı, tuz, protein, vit C ve vit D'nin fazla
alımı önlenmelidir.
** Mg, sitrat, pirofosfat ve nefrokalsin Ca fosfat/oksalat kristallerinin
oluşumunu inhibe ederler
105
ÜRİK ASİT TAŞLARI İLAÇ TEDAVİSİ
İdrar alkalinizasyonu: potasyum sitrat: UROCİT-K® 5-10 meq (540-1080
mg) 100 TABLET
Doz: 1-2meq/kg/gün 3-4 dozda
Allopurinol: URİKOLİZ® 300 MG 50 TABLET
Doz: 10 mg/kg/gün, 2 dozda
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
106
ENÜREZİS NOKTURNA (Uykuda işeme)
TEDAVİ:
Temel tedavi: Tedavide ilk ve en önemli adım, çocuğun tedaviye motive
edilmesidir. Bu amaçla, çocukla sıcak bir ilişki kurulması, ailenin anlayış
ve desteğinin sağlanması, problemin mutlaka çözüleceğine dair güven
vermek ve suçluluk duygusunu gidermek çok önemlidir.
Çocuk gece yatmadan idrar yaptırılmalı, fazla sıvı gıdalar vermeme
li, çocuğa ıslak ve kuru geceleri takvimde işaretletip, kuru geceler için
ödüllendirmeli, yatağını ıslattığı günler kesinlikle cezalandırılmamalı ve
suçlanmamalıdır. Bu şekilde çocuk motive edilir veya zil yöntemi uy
gulanır. Bu yöntemlerde çocuğun ve ailenin sıkı ilgisi ve desteği şarttır.
Zil yöntemi: Tedavide çocuklarda %75-100 oranında iyileşme sağlan
maktadır. Alarm tedavisi sonunda tekrarlama riski %10 dolayındadır.
Çocuk uyurken ilk birkaç damla idrarla birlikte alarm çalışmaya başlar
ve çocuğu uyandırır. Uyanan çocuğun mesanesi kasılarak idrarın tama
mının salınışını engeller. 2-4 hafta içinde çocuk uykusunda çişi geldiğin
de alarm çalmadan uyanmaya başlar ve işeme engellenir.
İlaç tedavisi: İmipramin en sık tercih edilen ilaçtır. Dezmopressin gibi
ilaçlar da kullanılmaktadır. İlaç tedavisi ile % 10-60 arasında iyileşme
sağlanmaktadır. Fakat tedavi kesildikten sonra %90'a varan oranda tek
rar riski bulunmaktadır. Bu nedenle son yıllarda alarm ve ilaç tedavisi
nin birlikte kullanılması önerilmektedir.
İmipramin: TOFRANİL® 10 m
107
Doz: 6- 8 yaş: Gece yatmadan 1-2 saat evvel 25 mg / gün,
>8 yaş ve erişkin: 50-75 mg/ gün
Desmopressin: MİNİRİN MELT® 120-240 mcg ağızda eriyen 30 TABLET
Doz ve kullanım şekli: hasta yatmadan 0.5-1 saat önce 120 mcg veri
lir. 2 hafta içinde yanıt alınmazsa doz 240 mcg'ye çıkılır. 3 ay kullandık
tan sonra 1-2 hafta ara verilir. Eğer çocuk altını ıslatmazsa ilaç azalhlarak
kesilir. Eğer çocuk altını ıslatmaya devam ediyorsa aynı doz ilaç 3 ay
daha verilir.
** Yarı ömrü 2-3 saattir.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
108
HİPOSPADİAS, EPİSPADİAS, SÜNNET
SÜNNET: Sünnet için en ideal zaman 1-2 yaş arası ya da 6 yaş üstü ola
rak kabul edilmektedir. 1 yaştan önce penis küçük olduğu için komp
likasyon açısından sünnet önerilmemektedir. 3-5 yaş arasıda çocuğun
psikolojisi bozulabileceğinden sünnet önerilmemektedir. Sünnetti mut
laka tecrubeli üroloji yada çocuk cerrahları tarafından yapılması önerilir.
109
FMF HASTALIĞI
TEDAVİ:
Genel tedavisi kolşisindir. Kolşisin atak sıklığını, gelişecek komplikas
yonları (AA amiloidoz) ve şikayetleri büyük oranda azaltır. Tedavi edil
meyen vakalarda KBY gelişebilir.
KOLSİN 0.5 mg 60 DRAJE
Doz: <7 yaş: 0.5 mg/ gün, 7-12 yaş: 1 mg/ gün, >12 yaş: 1.5-2 mg/ gün
2-3 doz/ gün, max:4 mg
** Başlangıçta %50 doz başlanıp arttırılırsa GIS yan etkileri azaltılır.
** Ataklarda NSAI gibi ilaçlar kullanılabilir.
** Kolşisin 812 vitamin eksikliği yapabilir.
İlaç kullanmayan hastalarda atak tedavisi: ilaca en erken dönemde baş
lanmalı başta her saatte 0.6 mg 4 doz, sonra 2 saatte bir 2 doz, sonra 12
saatte bir 4 doz verilir.
ÖRNEK REÇETE
110
AKUT POSTSTREPTOKOKAL
GLOMERÜLONEFRİT (APSGN)
KLİNİK
Bulgular: Hematüri (%100), makroskopik hematüri (%25-33), proteinüri
(%80), ödem (%85-90), hipertansiyon (%60-80), dispne/kalp yetmezliği
(<%5), nefrotik düzeyde proteinüri (%4), azotemi (%25-40), sss semp
tomları (%10) vb.
Şikayet: Dizüri, pollakiüri, sırt ağrısı, karın ağrısı, bulantı, kusma, ortop
ne, takipne, dispne, akciğerde raller, taşikardi, gallop ritmi vb.
TEDAVİ
Yatış endikasyonları: Belirgin ödem, hipertansiyon, oligoüri, diğer vo
lüm yüklenme bulguları, böbrek fonksiyon testlerinin bozuk olması vb.
Tedavi planı: Yatak istirahatı (şart değil), aldığı-çıkardığı sıvı kontrol
edilmeli; su ve tuz kısıtlaması, hipertansiyon tedavisi (furosemid (1-6
mg/kg/gün), hidralazin, diazoksid, sodyum nitroprussid, nifedipin,
kaptopril), hiperpotasemi tedavisi, asidoz tedavisi, hiperfosfatemi teda
visi, 10 gün süreli sistemik antibiyotik tedavisi işlemleri yapılabilir. Di
ürez gelişmezse, elektrolit bozukluğu devam ederse diyaliz yapılabilir.
** Ayaktan izlenecek olanlar sıkı yakın takibe alınmalıdır.
** Ayırıcı tanı için streptokok enfeksiyonu kanıtlanmalıdır.
Tedaviye yanıt: Tedavi ile yedi gün içinde iyileşme beklenir (Diürez,
ödemin düzelmesi, kan basıncının normale dönmesi, üre, kreatin düzel
meye başlar).
111
HİPERİMMÜNGLOBULİN D SENDROMU
112
AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİ
ETKEN
Prerenal renal veya postrenal nedenler nedeniyle böbreğin vücut sıvıla
rının regülasyonu, elektrolit ve asit-baz homeostazı, toksik atık ürünle
rin eliminasyonu (üre vb.), metabolitlerin ve ilaçların metabolize edilme
si ve atılması gibi vücut homeostazını sağlaması için gerekli glomerüler
ve tübüler işlevlerinin akut ve geçici olarak azalmasıdır.
Prerenal nedenler: Hipovolemi (hemoraji, ishal, kusma, GİS kayıplar,
hipoproteinemi, yanıklar, tuz kaybına neden olan renal - adrenal hasta
lıklar), Hipotansiyon (sepsis, dic, hipotermi, hemoraji, 3. boşluklara ka
yıp, Santral veya nefrojenik diabetes insipitus, kalp yetmezliği), Hipoksi
(pnömoni, aort klempi, RDS, konjestif kalp yetmezliği, aritmi, kalp tam
ponadı, sepsis, şok, perikardit).
** Prerenal nedenle azalmış dolaşan etkin arteriyel volümde azalma so
nucu fonksiyonel böbrek perfüzyon bozukluğu ve GFR'de azalması
sonucu gelişir. Böbrek hasarı bulgusu yoktur. Devam ederse renal
hasar oluşur. İdrar muayenesinde bulgu yoktur. BUN / Cr > 20, Uos
mol > 500, FENa < %1'dır.
Renal İntrensek böbrek yehnezliği nedenleri: Postenfeksiyöz / poststrepto
kokal GN, MPGN, SLE nefriti, Kr. enfeksiyon nefriti, sıvı yüklenmesi, hipertan
siyon, ilaçlar / kemoterapi, multisistem hastalığı, henoch-schönlein purpura
nefriti, ANCA-pozitif GN (Wegener), Anti --GBM pozitif GN (Good-Pasture),
İdiyopatik RPGN, hemolitik-üremik sendrom, akut tübüler nekroz, kortikal
nekroz, renal ven trombozu, rabdomiyolizis, akut interstisyel nefrit: ilaca bağlı
(metisilin, diüretik), postviral, tümör infiltrasyonu, tümör Iizis sendromu.
Postrenal (tıkayıcı üropati) nedenler: Obstrüktif üropati (UP darlık,
ureterosel, uretral valv, tümör), vezikoüreteral reflü, edinse] (taş, pıhtı).
KLİNİK
Dehidratasyon bulguları: Neden pre-renal ise hipotansiyon, turgor-to
nus bozukluğu, çökük göz küreleri, ağız kuruluğu vb.
Su ve tuz yüklenmesi bulgulan: Hipertansiyon, kalp yetmezliği, ödem,
akciğer ödemi vb.
Hiperpotasemi bulguları: Aritmi - EKG değişiklikleri, kardiak arrest vb.
Asidoz bulguları: Takipne, dolaşım kollapsı vb.
Kalsiyum-fosfor metabolizma bozuklukları: Tetani, konvülziyon vb.
Nitrojen atıkların toksik etkisi (üremi): İştahsızlık, bulantı, kusma, ka
nama diyatezi (peteşi, purpura, epistaksis, melena), ansefalopati (uyuk
lama, konfüzyon, hallusinas on, koma) vb.
113
TANI
Tanı anamnez faydalı (travma, taş, ishal, yanık), fizik muayene ve labo
ratuvar ile konur.
** Oliguri: >2 yaş 400 mi/ gü, <2 yaş 1 mi/ kg/ saat.
ABY'yi tanıma: Laboratuar (Yüksek BUN + Cr), oligürik veya non
oligürik, anürik ise, kreatinin günde 2.5-3 mg/dl artar.
FeNa(%)=UNa/ PNaXP Cr/ U CrXlO0
RFI = (U Na x 100)/ U Cr /S Cr
ABY' de yapılması gereken laboratuvar tetkikleri: Hemogram, retikü
losit, periferik yayma, TİT, DİM, idrar volumu, idrar osmolalite idrarNa,
üre, kreatinin miktarı; FENa, Serum üre, kreatinin, Na, K, Ca, P, Mg, al
kalen fosfataz, t. protein, albumin, kan gazları, serum C3- C4, İdrar, kan,
boğaz kültürü, E KG, telekardiografi, yatarak direk karın grafisi, el bilek
grafisi, abdominal usg, radyonüklid çalışmalar, telekardiyografi
TEDAVİ
** Öncelikle etyolojiye yönelik tedavi verilmelidir.
** Dehidretasyon ve/veya hipernatremi varsa dikkatli şekilde tedavi
verilir (ilgili konuya bakınız).
** Prerenal-renal böbrek yetmezliği ayırdedilemez ise tedavide ringer lak
tat veya %0.9NaCI 20ml/kg saatte yüklenir. İdrar çıkışı var ise prerenal
denir. İdrar çıkışı yok ise tekrar 20ml/kg mayi yüklenir. Hala idrar çıkı
şı yok ise İV furasemid ve mannitol verilir. Hala idrar yok ise intrensek
böbrek yetmezliği tanısı konur ve sıvı kısıtlamasına geçilir.
İntrensek böbrek yehnezliği paranteral sıvı tedavisi: İnsensible Kayıp (400
mi/m2 / gün) + Günlük idrar miktarı + Diğer Kayıplar (Kusma, Diyare vs.)
Elektrolit bozulukluğu tedavisi: İlgili bölüme bakınız.
ABY' de diyaliz endikasyonlan: Belirgin sıvı yüklenmesi, konjestif kalp
yetmezliği / pulmoner ödem, kontrol edilemeyen metabolik asidoz /
hiperkalemi, üremi / hiperkatabolizma.
114
HEMATOLOJİ
115
MEGALOBLASTİK ANEMİ {B12, Folik Asit)
Etken: >%95 nedeni vitamin 812 ve folik asit eksikliği veya ikisi beraber.
Folik asit eksikliği: En sık neden beslenmeye bağlıdır. Yeşil sebzeler
(ıspanak), meyveler (portakal) ve karaciğer-böbrekte fazlaca bulunur.
Tahıllarda, sebzelerde, meyvelerde, et ve balıkta da bulunur. Bunlardan
yeterince beslenemeyenlerde görülür. İlaç kullananlarda (fenobarbital,
mtx), prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde de sık görülür.
B12 eksikliği: En sık hayvansal gıdaları (et ve süt ürünleri, yumurta) ye
terli almayan kişilerde, almayan anne ve gebelerin bebeklerinde görülür.
Daha çok çocuklarda görülür.
Folik asit düzeyi: Serum normal düzeyi 5-20 ng/ml'dir. 3 ng/ml'nin alh
eksiklik olarak kabul edilir
Vitamin B12 düzeyi: Eksiklikte genellikle 200 pg/ml alhndadır. Ancak
genel kural değildir. Nörolojik belirtiler daha megaloblastik belirtiler or
taya çıkmadan başlar.
** Eğer oral vit.812 verilmesi ile serum vit.812 düzeyi artmıyor ise ne-
den diyet değil, malobsobsiyon kusurudur.
TEDAVİ:
Nörolojik bulgular tedaviye dramatik yanıt verir ve gerilerler .. Hemato
lojik bulgular 3-4 haftada düzelir.
** Özellikle 812 eksikliğinde erken tanı nörolojik ve psikiyatrik bozuk
lukların önlenmesi veya gerilemesini sağlar.
** Kesinlikle önce yavaş bir şekilde 812 tedavisi verilmelidir. Önce fo
lik asit verilirse veya hızlı 812 verilirse hematolojik bulgular düzelir
ama nörolojik bulgular kötüleşebilir (Elde tremor gelişebilir.).
B12 TEDAVİSİ:
Çocuklarda tedavi: Ağır vakalarda 1. 2. ve 3. gün 10 µg/gün IM/SC
Sonra 4. ve 5. gün 100 µg/gün verilip, ardından 1000 µg/gün dozunda 3
gün ara ile en az 5 doz daha verilir. Hafif vakalarda 100 µg/gün dozun-
da başlanabilir.
Yetişkinlerde tedavi: 1000 µg/gün haftada bir iyileşinceye kadar.
** Tedavi sırasında hipokalemi gelişebilir. Hasta izlenmeli ve gerekti
ğinde K• verilmelidir.
** Tedavi ile Serum demiri 24 saat içinde %50 azalır (Bu durum tanıyı
destekler.)
DODEX® AMPUL (iM) 5xl ml (1000 mcg) (Düşük doz için ampul
izotonikle sulandırılabilir.)
117
FOLİK ASİT TEDAVİSİ: Çocuk: 100-200 mc/kg/gün, yetişkin: Günlük
5 mg (4 ay verilir.), malabsobsiyon varsa bebeklerde 10-15 mg/gün ye
tişkinlerde 15-30mg/gün verilir. KBY, Talesemi ve kr. hemolitik durum
larda proflaktik amaçla günde veya haftada 5 mg tek doz verilir.
FOLBİOL® 5 mg 50 TABLET
ÖRNEK REÇETE
118
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ VE DEMİR EKSİKLİĞİ
119
KULLANILAN İLAÇLAR
** İçerdikleri elementer demir miktarları ile beraber.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
120
TALASEMİ
TANI
T minör: Hb F: <% 10, HA2: >% 4
T intermedia: Hb F%: % 10-50, HA2: >% 4, HSM: Orta hafif, 2 yaş< , Hb,
8-10
T. major: Hb F: > % 50, HA2 % < 4, HSM: ağır, 2 yaş > , Hb, < 7
Orak hücreli: Hg S: >%85, Hg A yok
** T. intermdia düzenli kan tranfüzyonu alıyorsa hasta arhk T. major
kabul edilir.
Normal Erişkinde Hb: HbA (a2 �2): %97.5, HbA2 (a2 )'2):%2-3,5 , HbF
(a2 )'2):%0.5
Normal yenidoğan ve çocuk Hb: Yenidoğan Hb'nin yaklaşık% 80'ni Hb
F,% 20'si ise Hb A şeklindedir. Hb F; 6. ayda% 5'in altına, 3-4 yaşında ise
% l'in alhna düşerek yetişkin düzeye gelir.
TEDAVİ
Düzenli transfüzyon endikasyonu: Kararı ancak hasta Hb seviyesini 7
g/dl üzerinde korunamıyorsa ve/veya hastada büyüme geriliği gelişir
se ve/veya hastanın dalak boyutları giderek artmaktaysa ve/veya yüz
de kemik değişiklikleri gelişirse alınır.
Transfüzyon hedefi: Transfüzyon öncesi hedef Hb: 9.0-9.Sg/dl,
Transfüzyon sonrası hedef Hb: 14-15g/dl
** 3-5 ml/kg eritrosit SÜSP. Hb'de 1 gr/dl arhş sağlar.
Transfüzyon öncesi: Difenhidramin: 1 mg/kg/doz PO/iV veya 5 mg/
kg/doz PO/IV verilebilir.
Paasetamol: 10-15 mg/kg/doz PO verilebilir.
Şelasyona Başlama endikasyonu: Düzenli transfüzyon programı 1. yı
lını tamamladığında, 10 cc/kg'dan 10-15 kez transfüzyon sonrası serum
: : ferritin lO00µg/L'e ulaştığında veya karaciğer demir yoğunlu u 3.2 m /
121
g' a ulaşhğında başlanır. Çocuklarda büyümeye olumsuz etkisi nedeniy
le mümkün olduğunca şelasyon tedavisi ertelenir. Şelasyon tedavisi iki
şekilde olur.
a) Deferoksamin: DESFERAL® 0.5 gr FLK (2 yaş<) Başlangiç dozu: 25-
40 mg/gün 5-7 gün/hafta
Deferipron: FERRİPROX® 500 mg TABLET (6 yaş<) Başlangıç dozu:
75 mg/kg/gün VEYA
b) Deferasirox: EXJADE® 125-250-500 mg TABLET (2 yaş) Başlangıç
dozu: 20 mg/kg, ferritine göre doz 5-10 mg/kg arhrılıp veya azalh
lıp ayarlanır. Exjade® tek başına kullanılır.
** Desferal® ve ferriprox® kumbinede kullanılabilir.
** Ferritin sürekli <500 ng/mi olursa tedavi kesilir.
Kan transfüzyonu ile eş zamanlı İV DESFERAL® infüzyonu: Yüksek
demir yüklü (Ferritin > 2000 µg/L) olgularda kan transfüzyonlarıyla eş
zamanlı olarak aynı damar yolundan (Aynı setten), 40 mg/kg desferal
(Total 1-2 gr) 100 cc izotonik içinde, İ.V. infüzyon yoluyla verilir. Bu şe
kilde DESFERAL® infüzyonunun gaita ile demir atılımını arttırdığı bil
dirilmektedir.
Splenektomi endikasyonlan: Geç hemolitik transfüzyon reaksiyonu
yok ve eritrosit süsp. kalitesi yeterli iken transfüzyon öncesi Hb'ni 9-9.5
gr/dl arasında tutmak için gerekli yıllık kan tüketimi 250 mi/kg eritro
sit süspansiyonu üzerindeyse yapılmalıdır. Postsplenektomi enfeksiyon
(sepsis) riski nedeniyle 5 yaştan önce yapılmamalıdır.
Kemik iliği transferi: Yüksek ferritin düzeyi olmayan ve donör bulan
hastalara uygulanabilir.
122
AKUT İTP
KLİNİK
Özellikle alt ekstremitelerde ani başlayan peteşi, ekimoz, mukoza! ka
namalar vardır. Organomegali yoktur. Hastalar %1 İKK ile başvurabilir.
** Trombosit sayısı 10 000/mm3 altında olan hastalarda özellikle diş
eti ve mukoz membran kanamaları vardır. Ayrıca kolay morarma ve
peteşi vardır. İKK ve anemi ye neden olabilecek mukoz membran
kanamaları çok nadirdir.
TANI
Hemogramda sadece trombositopeni vardır. Periferik yaymada iri trom
bositler olabilir. Kemik iliğinde megakaryositler artmıştır. KZ uzun PT,
APTT, fibrinojen normaldir.
** Kesin tanı diğer hastalıklar ekarte edildikten sonra konur (infeksi
yon, hepatit, sepsis vb), SLE, ilaçlar, DIC, HÜS, TIP, yapay kalp ka
pağı, infeksiyonlar, megaloblastik anemi, lösemi, fanconi, TAR send,
hipersplenizm, vb).
** Kemik iliği daha çok lösemiyi ekarte etmek için yapılıyor. Bu yüzden
yapılıp yapılmaması hala tartışmalıdır.
123
Trombosit >20.000/mm3 + sadece minör purpura varsa: Tedavi verilmez
takip edilir.
Trombosit 10.000-20.000/mm3 + sadece minör purpura varsa: Tercihe
bağlı IVIG veya steroid tedavisi verilebilir veya tedavisiz takip edilebilir.
IVIG: Multipl odaklı şiddetli mukoza! kanamalarda tercih sebebi olabilir.
IKK varsa: IVIG + Steroid + Trombosit SÜSP transfüzyonu + Tranesamik Asit
** Ayrıca ekstradan tedaviye kanamayı önlemek için IV veya oral Tra-
nesamik asit eklenebilir.
124
İMMÜN YETMEZLİK
TANI:
•• İmmün yetmezlik tanısı % 40 bir yaş alhnda, % 40 1 ila 5 yaş arasın
da, % 15 5 ila 16 yaş arasında ve % 5 Erişkin döneminde konur.
İmmün yetmezlik tanısında kullanılan testleri:
Hemogram:
Normal lenfosit: T hücre eksikliği olasılığını azalhr.
Normal nötrofil: Konjenital veya edinse! nötropeni ve lökosit adhez
yon bozukluğu olasılığını azalhr.
Normal platelet: Wiskott-Aldrich olasılığını azalhr.
Periferik a ma: Howeı-·011
125
Normal sedimentasyon: Bakteriyel ve mantar enfeksiyonu olasılığını
azalhr.
İmmün globülinler (IgA, IgM, IgD, IgE, IgG, IgG ve subgrupları): Nor
mal değerler B hücre defekti ve eksikliği olasılığını azaltır.
İzohemaglutininler (kan gruplarına bağlı anti A, anti B, anti D vb.): Nor
mal değerler B hücre defekti ve eksikliği olasılığını azaltır.
Tetanoz, difteri, influenza, pnömoni antikorları: Normal değerler B
hücre defekti ve eksikliği olasılığını azaltır.
Kompleman düzeyleri: CHSO kompleman eksikliğinin taramasında
kullanılır.
Candida albikans deri testi: Pozitifliği T hücre defekti olasılığını azaltır.
126
KARDİYOLOJİ
127
HİPERTANSİYON TEDAVİ YAKLAŞIMI
Etyoloji: %92 -95'i esansiyel, %5-6'sı böbrek kaynaklı ve %1-3'ü ise diğer
ııl'denlerden kaynaklanır.
Haşlangıçta yapılması gerekli analizler: TİT, TK, BK (TG, HOL, koleste
rol dahil}, EKG, PA AC grafisi, bakılmalıdır. Tanıya göre ileri tetkiklerde
is tcnebilir.
Kardiyovasküler risk faktörleri: 55 yaş üstü erkekler, 65 yaş üstü kadın-
, 1,ır, sigara, total kolesterol> 250 mg, diyabet, bozulmuş glukoz toleransı,
,ıilcde erken kardiyovasküler hastalık, HOL kolesterolde azalma, LDL
kolesterolde artma, obesite, diyabette mikroalbuminüri, yüksek fibrino
jl'n, sedanter yaşam, yüksek riskli sosyo-ekonomik grup vb.
Hedef organ hasarları: Sol ventrikül hipertrofisi (EKG, Tele, EKO),
proeinüri ve/veya serum kreatinin düzeylerinde hafif yükselme (% 1.2-
2.0 mg), aterosklerotik plağa ait ultrasonografik veya radyolojik bulgu
(Aorta, karotis, iliak, femoral}, retina! arterde yaygın ya da foka! daralma
(l,Il) vb.
TEDAVİ YAKLAŞIMI
Yüksek-normal Eğer ciddi risk faktörü yoksa genelde sadece yaşam
(prehipertansif) şeklinin değişikliği yeterli olur. Bu hastalar ileride HT
(130-139/85-89) olma ihtimallerine karşı en az yılda bir kontrol
edilmelidirler. Ama eğer DM, kalp yetmezliği gibi risk
faktörleri varsa ilaç tedavisi hemen başlanmalıdır.
Evre 1 HT Risk faktörü yoksa yaşam şekli değiştirilerek hasta
(140-159/90-99) 6 ay sonra kontrole çağırılır. Eğer hala tansiyon
değerleri düşmezse ilaç tedavisi başlanır. Risk faktörü
varsa ilaç tevdisi hemen başlanır.
Evre 2: 160-179 /100-109 Bu hastalara hemen ilaç tedavisi
Evre 3: sistol: >180/ >110 başlanmalıdır.
Hedef tansiyon değerleri: Tüm hastalarda: <140/90 mmHg, Diyabetik
lcrde <130/85 mmHg ve Böbrek yetmezliği hastalarında <120/80
İlaçsız tedavi (yaşam şeklini değiştirme): Öncelikli tedavidir. Özellikle
tuz kısıtlaması, zayıflama, alkol ve sigaranın bırakılması, Düzenli eg
zersiz, hayvansal yağlarla beslenmeyi azaltma, diyetle yeterli K, Mg, Ca
alımı
129
İlaç tedavisi prensipleri: öncelikle en düşük dozda tek ilaç başlanmalı,
tansiyon 3 ayda kontrol alhna alınamazsa ilaç 2 kahna çıkılır. Yine yanıt
alınamazsa diüretik tedaviye eklenir. Eğer yanıt alınırsa ilk ilaç azalhlıp
tedaviye devam edilir. Eğer yanıt alınamazsa ilk ilaç tam doza çıkılır.
Yine yanıt alınamazsa başka ilaç kombinasyonları denenebilir. Hiper
tansiyon etiyolojisinin araştırılması için hasta gerekli uzmana sevk edil
melidir.
** Hasta uyumunu arthrmak için uzun etkili, günde tek doz ilaçlar ter
cih edilmelidir.
** Yüksek riskli hastalar 3 ayda bir, düşük riskli hastalar 6 ayda bir
kontrol edilip tedavi ona göre düzenlenmelidir.
Hedeflenen kan basıncına ulaşamama: Hedeflenen kan basıncına ula
şılıp ulaşılamadığı konusundaki kararı genellikle üçüncü ayda vermek
gerekir. Yüksek ya da çok yüksek riskli hastalarda bu süre daha kısa
tuhılmalıdır.
Tedaviye dirençli hipertansiyon: Diüretik içeren üçlü antihipertansif
tedaviye karşın kan basıncının 140/90 mmHg'nın altına inmemesi du
rumudur.
ÖRNEK REÇETE
130
BAZI HİPERTANSİF İLAÇLARIN PİYASA İSiMLERİ
ACE inhibitörleri:
1 _
, Ramipril: DELIX® 2.5-5-10 mg 28 tablet (tek dozda)
Silazapril: İNHİBACE® 1-2.5-5 mg 28 tablet (tek dozda)
Lisinopril: RİLACE® 5-10-20 mg 28 tablet (tek dozda) (en uzun etkili)
Kaptopril: KAPTORİL® 25-50 mg 50 tablet (2-3 dozda) (en kısa etkili)
Enalapril: ENAPRİL® 5-10-20 mg 20 tablet (tek dozda)
131
NOT: DİÔER KARDİYOLOJİ KONULARI İÇİN LÜTFEN ACİL
YAKLAŞIMLAR KISMINA BAKIN.
GASTRO
ENTEROLOJİ
AKUT GASTROENTERİT (İSHAL)
d.ı hamur gibi eski şekline geç dönüyorsa), taşikardi, göz küreleri çökük
Vl' ağız kuru ise 4-6 saat idrar çıkışı yoksa hasta dehidrate demektir.
l)ehidratasyon tedavisi: Hafif DH: 20-50 cc/kg 4 saate, Orta derece DH:
S0-75cc/kg 4 saate, İleri derece DH: lO0cc/kg 4 saatte İZOTONİK® veri
lir. Çok şiddetli vakalarda idrar çıkarıncaya kadar mayi verilir. Ardın
dan idame: 2000-2500cc/m2 / gün mayi verilir (bakınız sayfa: )
ORAL SIVI ORS (Oral rehidrasyon sıvısı hazırlanışı): 1 litre kayna
tılmış su içine, 2 çorba kaşığı toz şeker, 1 çay kaşığı tuz, 1 çay kaşığı
karbonat eklenip karıştırılarak hazırlanır. Veya hazır GE-ORAL ® TOZ
2 POŞET, 1 litre suya 1 poşet katılarak hazırlanır. Kusan bebeklerde az
ve sık beslenme önerilir. Her ishalli dışkıdan sonra 2 yaşın altındakilere
bir çay bardağı, 2 yaşından büyüklere yarım veya bir su bardağı, büyük
çocuk ve yetişkinlerde içebildiği kadar sıvı verilmelidir.
DİYET: Muz, yoğurt, pirinç, çay, ekmek, yağsız çorba, ayran, elma, şef
tali, yağsız makama, pirinç lapası, haşlanmış patates, çorba (havuçlu,
patatesli, pirinçli ve yağsız) verilebilir. Şekerli, kızartılmış ve baharatlı
yiyecekler verilmez.
DİĞER İLAÇLAR
Çinko: ZİNCO® 15mg/5ml 100 mi ŞURUP, 50mg 40 KAPSÜL (İshalin
süresini kısaltır)
Doz: 0-5 yaş:1/3-2/3 ölçek, 6-14 yaş: 2/3-1 ölçek, yetişkin: 1 KAPSÜL
Prebiyotik: REFLOR ® ŞAŞE / MAFLOR ® ŞASE lXl veya 2xl/2
, K Vit: İshallerde Yit. K eksikliği görülebilir. Libavit K Büyük çocukta
lx5 dzm, bebeklerde lx3 dzm, tüm yenidoğanlara lxldzm tek doz ya
ılır (K vit eksikli ine ba lı bilhassa eni do anlarda İKK örülebilir.)
135
Antiemetik: AMETİK® DAMLA (Şiddetli kusma varsa kullanılır.)
Doz: 0-7 kg:4x 5 damla, 7-13 kg:4x10 damla, 13-27 kg:4x20 damla,
27-40 kg:4x 30 damla, >40 kg: 4x40 damla
ÖRNEK REÇETE
136
1 l,ıstaneye yatmayı gerektiren ağır ishallerin yansı Rotavirüs'e bağlıdır.
ve çocuk yuvalarında tekrarlayan ishallerde sık etkendir. Bulaşıcı
ı ı.._ rL'Ş
' lıl-. ishal öncesi dönemde başlayıp, ishalin kesilmesinden 10 gün sonraya
1-.,ıdar devam edebilir. İshal, hafif ateş, kusma ve bol sulu dışkılama ile
1
; lıirden bire başlar. Dışkıda kan ve mukus yoktur. Kusma 2-3 gün, ishal
•1-5 gün sürer. Seyrek olarak kronikleşebilir. Sıvı ve elektrolit kaybına
lı.ı�lı asidoz gelişebilir. Antibiyotik tedavisine gerek yoktur.
Rotavirüs tedavisi: Antibiyotik tedavisine gerek yoktur.
frdavi: Sıvı ve destek tedavisi yeterlidir.
I >ehidretasyon durumuna göre
GE-ORAL® TOZ 2 POŞET, 1 litre suya 1 poşet kahlarak hazırlanır. Ku
san bebeklerde az ve sık beslenme önerilir. Her ishalli dışkıdan sonra 2
yaşın alhndakilere bir çay bardağı, 2 yaşından büyüklere yarım veya bir
su bardağı, büyük çocuk ve yetişkinlerde içebildiği kadar sıvı verilme
lidir.
DİYET: Muz, yoğurt, pirinç, çay, ekmek yağsız çorba, ayran, elma, şef
tali, yağsız makama, pirinç lapası, haşlanmış patates, çorba (havuçlu,
patatesli, pirinçli ve yağsız) verilebilir. Şekerli, kızarmış ve baharatlı yi
yecekler verilmez.
DİĞER İLAÇLAR
Çinko: ZİNCO® 15 mg/5 mi 100 mi ŞURUP, 50 mg 40 KAPSÜL (İshalin
süresini kısaltır)
Doz: 0-5 yaş: 1/3-2/3 ölçek, 6-14 yaş: 2/3-1 ölçek, yetişkin: 1 KAPSÜL
Prebiyotik: REFLOR® ŞAŞE/MAFLOR® ŞASE lXl veya 2xl/2
K Vit: İshallerde Vit. K eksikliği görülebilir. Libavit K Büyük çocukta lx5
dzm, bebeklerde lx3 dzm, tüm yenidoganlara lxl dzm tek doz yapılır
(K vit eksikliğine bağlı bilhassa yeni doğanlarda İKK görülebilir.).
Antiemetik: AMETİK® DAMLA (Şiddetli kusma varsa kullanılır.)
Doz: 0-7 kg: 4x 5 damla, 7-13 kg: 4x10 damla, 13-27 kg:4x20 damla,
27-40 k :4x 30 damla, >40 k : 4x40 damla
137
ÖRNEK REÇETE
138
GİARDİASİS
, t<.:,ınsız, çok volüm, çok dışkılama, fekal lökosit yok ve toksik tablo yok
, isl': Hafif ateş varsa vira!, ateş yoksa giardia, çok fazla volum var ise
, kolera düşünülebilir.
I Kanlı ishal, az volümlü, sık dışkılama, fekal lökosit var, ateş var ve tok
, .�ik tablo varsa: Şigella, ETEC, salmonella veya membranöz enterokolit
1 (ilaç hikayesi) düşünülebilir.
Kanlı ishal, az volümlü sık dışkılama, fekal lökosit yok, ateş yok ve tok
sik tablo yok ise: Amip (E. histolitika) düşünülebilir.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
139
AMİPLİ DİZANTERİ (AMEBİYAZ)
ÔRNEK REÇETE
ÔRNEK REÇETE
140
KOLERA
ÖRNEK REÇETE
141
Dört haftadan uzun süren ishale denir.
Özellikle çocuklarda en sık etkenler: Amip, özellikle giardia, parazil , 1
]er, inek sütü alerjisi ve salmonella sık görülen etkenlerin başında gelir. 1,
Diğer etkenler: Çölyak hastalığı, laktoz intoleransı, früktoz emilim bıı
zukluğu, pernisyöz anemi, pankreas salgı bozuklukları (kistik fibriiı
veya pankreatit ), kısa bağırsak sendromu (ameliyatla bağırsağın alınını�
olması), radyasyon fibrozu (genelde kanser tedavisinin ardından olur),
bazı ilaçlar (kemoterapide kullanılanlar gibi), ülseratif kolit (kronik kanlı
ishal ve kalın bağırsağın rektuma yakın bölümünün enflamasyonudur.),
crohn hastalığında (Dışkıda lökosit, yağ, pH, redüktan madde, parazil
yumurtası olabilir.
** Çocuklarda bu etkenler ekarte edilirse yani etyoloji bulunamazsa bu
ishale kronik nonspesifik ishal denir.
Çölyak Hastalığı:
Buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan protein yapısındaki bir an
tijen olan glutene karşı bağışıklık yanıtı sonucu proximal ince barsakta
a ır mukoza] hasar ile karakterize bir hastalıktır. Ti ik olarak ishal, iş-
142
ı.ılısızlık, büyüme geriliği, Fe eksikliği, emilim bozukluğu, vit-mineral
ı•I •;ikliği gibi durumlarından biri veya hepsi görülebilir. Bu tür şikayet
lı·ıi olan hastalara tanı da en güvenilir testlerden biri olan Doku trans-
, p,lıılaminaz Ig A antikoru bakılmalıdır. Burada dikkat edilecek husus
lııı Lür hastalarda eğer total Ig A düzeyi düşükse testin yalancı negatif
lıi--abileceğidir. Bu yüzden bu hastalara bu testle beraber serum total Ig
ı\ düzeylerine de bakılmalıdır. Eğer Ig A eksikliği varsa doku transglu-
1,ııninaz Ig G testi önem kazanacaktır. Daha sonra hastalara ince barsak
lııyopsisi yapılarak tanı kesinleştirilmeli ve diyete patoloji sonuçları çık-
, lılslan sonra başlanmalıdır. İnce barsak biyopsisi yapılmayanlara kesin
lı 1--1 diyet başlanmamalıdır.
143
KABIZLIK
İDAME TEDAVİSİ
•• öncelikle sadece öneriler uygulanmalıdır. Yanıt alınmasa aşağıdaki
ilaçlardan biri veya birkaçı beraber kullanılabilir. Ama çok uzun süre
üst üste kullanılmamalıdır.
Laktuloz: OSMOLAK® 100 ml-250 mi (667 mg/ml) SOLUSYON (oral
kullanılır)
Doz: Bebekler ve çocuklarda: 0,5-2 k /mi, yetişkin: 15-45 mi
144
.. Başlangıçta 2 dozda orta doz başlanır sonra doz azaltılarak sabah
kahvaltısıyla beraber tek doza indirilir. Hedef günde 2-3 defa defe
kasyon sağlayacak şekilde tek doz ayarlanır.
Cliserin: GLİSERİN-KANSUK® 1.4 gr K 10 adet SUPPOZİTUVAR (FİTİL)
GLİSERİN-KANSUK® 3.3 gr B 6 adet SUPPOZİTUVAR (FİTİL)
Doz: Küçük çocuklarda K formu yetişkin ve büyük çocuklarda B for
mu 2xl kullanılır.
• • Kısa süreli tedavilerde kullanılır.
Trimebutin meleat: DEBRİDAT® 24 mg/5 mi 250 ml SÜSP-100 mg
1
20-40 TB ve 200 mg 40 fort TB
Doz: Tablet: Günde 3 kez 1-2 tablet;
1. Fort tablet: Günde 3 kez 1 tablet;
Süspansiyon: 0-6 ay: günde 2-3 kez 1 / 2 ölçek, 6 ay-1 yaş: günde 2
1
"l'Z 1 ölçek, 1-5 yaş: günde 3 kez 1 ölçek, >5 yaş: günde 2-3 kez 1-2 ölçek
l (Kısacası 5 kiloya bir ölçek verilir.)
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
145
IRRITABL BARSAK SENDROMU (IBH)
TEDAVİ:
•• Tedavi hastanın şikayetlerine göre verilir. Daha çok motilite düzen
leyicileri kıllanılır.
İlaç tedavisi: İlk tercih edilebilecek ilaç DEBRİDA'J"'l olabilir.
Trimebutin maleat: DEBRİDA'J"'l 24 mg/5 mi 250 mi SÜSP-100 mg 20-
40 TB ve 200 mg 40 fort TB
Doz: Tablet: günde 3 kez 1-2 tablet; Fort tablet: günde 3 kez 1 tablet;
Öneriler: Hasta bol su ve sıvı gıdalar almalı ve düzenli yürüyüş veya
spor yapmalıdır. Bol posa bırakan yiyecekler tercih edilmelidir (sebze,
erik, armut, kayısı gibi meyveler, kepekli yiyecekler). Yemekler zeytin
yağı ile yapılmalıdır. Her gün sabah aç karnına birkaç kaşık zeytinyağı
ve 1-2 bardak ılık su alınabilir. Dışkılamaya her gün sabah kahvalhdan
sonra çıkılmalı ve hasta buna alıştırılmalıdır. Dışkılama hissi gelince tu
valete gidilmeli ertelenmemelidir.
•• Koyu çay, kahve, neskafe, kolalar, gazozlar, patates, pirinç, şeftali ve
fazla karbonhiratlı yiyecekler azaltmalıdır. Bunlar kabızlık sebeple
rindendir.
Şifalı bitkiler: BADEMYACI, BAL, ELMA ÇAYI, açık limonlu çay ve
IHLAMUR: (Kabızlığı ve barsak spazmını (kolik) giderir.
•• Anksiyete giderici uygulamalar (düzenli egzersiz gibi), şiddetli anksi
yete ve de res on durumlarında siki atrik tedavi verilebilir.
146
ÖRNEK REÇETE
147
KILKURDU (E. VERMİCULARİS, OKSİYÜRLER}
Sık karın ağrısı kramplar (açlıkta daha fazla), şiddetli gaz, geçici ishal
ler, dışkıda yumuşama veya keçi pisliği gibi dışkılama, burun kaşınhsı,
anüste kaşıntı, yastığa salya akması, diş gıcırdatma, dil kenarında ka
bartılar, kilo alamama, sabah bulanhları, ağız kokusu, iştahsızlık veya
aşırı yeme, vücutta kaşıntılar. Hasta çoğunlukla gastrit, ülser zanneder,
doktoru da bu yönde etkiler, ağız bölgesine ait şikayetler diş ve dişetiyle
de ilgili olabilir. Bu durumlarda parazit düşünülmelidir.
** Aşağıda görüleceği gibi Albendazol (ANDAZOL® TB) 3 çeşit para
zitte rahatlıkla kullanılabilir. Aç veya tok kamına alınabilir, müshile
gerek yoktur.
148
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
" Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir. Tüm aile bireyleri aynı şekilde
kullanacak, evdeki tüm çarşaflar kaynahlıp temizlenmelidir. Aç veya
tok kamına alınabilir, müshile gerek yoktur.
149
ASKARİSLER, KANCALI KURTLAR
Klinik: Sık karın ağrısı kramplar (açlıkta daha fazla), şiddetli gaz, geçici
ishaller, dışkıda yumuşama veya keçi pisliği gibi dışkılama, burun ka
şınhsı, anüste kaşınh, yastığa salya akması, diş gıcırdatma, dil kenarında
kabartılar, kilo alamama, sabah bulantıları, ağız kokusu, iştahsızlık veya
aşırı yeme, vücutta kaşıntılar. Hasta çoğunlukla gastrit, ülser zanneder,
doktoru da bu yönde etkiler, ağız bölgesine ait şikayetler diş ve dişetiyle
de ilgili olabilir. Bu durumlarda parazit düşünülmelidir.
** Aşağıda görüleceği gibi Albendazol (ANDAZOL® T B) 3 çeşit para
zitte rahatlıkla kullanılabilir. Aç veya tok karnına alınabilir, müshile
gerek yoktur.
ASKARİSLER
Tedavi: Albendazol:
ANDAZOL® 200 mg/10 ml 60 mi SÜSP, 200 mg 6-40 TABLET, 400 mg
3-60TABLET
Doz: 2 yaş altı: Tek doz halinde alınmak üzere, yalnız bir kere 200
mg verilir.
2 yaş üstü ve yetişkin: Tek doz 400 mg alınır 15 gün sonra
yine tek doz 100 mg alınır.
** Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir.
KANCALI KURTLAR
** Kedi, köpek, tavşan gibi evcil hayvanlar ilaçlanmalıdır..
Tedavi: Albendazol:
ANDAZOL® 200mg/10ml 60ml SÜSP, 200mg 6-40 TABLET, 400mg 3-60
TABLET
Doz: 2 yaş altı: Tek doz halinde alınmak üzere, yalnız bir kere 200
mg verilir.
2 yaş üstü ve yetişkin: Tek doz 400 mg alınır 15 gün sonra
yine tek doz 100mg alınır.
** Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir.
Bütün aile üyelerine aynı tedaviyi uygulanmalıdır. Çocuklarda mey
ve suyu içinde eritilerek içirilebilir. Aç veya tok kamına alınabilir, müs
hile erek oktur.
150
ÖRNEK REÇETE
. d"
il.ANI: Parazıt .. "l"
uşunu ama türu bÇ�
uyorÖRNE�-� -TE.
ılınmıyorsa · · (2
eradı"kasyon ıçın
yaş üstü çocuk veya yetişkin)
RPl: ANDAZOL® 200 mg 6 TABLET veya 200mg/10 ml 60ml SÜS
PANSİYON DIB BİR
S: 2x 1 TB veya 2x 10 ml (1 gün)
" Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir. Tüm aile bireyleri aynı şekilde
kullanacak, evdeki tüm çarşaflar kaynahlıp temizlenmelidir. Aç veya
tok karnına alınabilir, müshile gerek yoktur.
ÖRNEK REÇETE
TANI: Kancalıkurt veya askaris veya Trichuns trichiura) (2 yaş alh çocuk)
i RPl: ANDAZOL® 200mg/10ml 60ml SÜSP DIB BİR
1
1
S: 2x5ml (1 gün)
ÖRNEK REÇETE
TANI: Kancalıkurt veya askaris veya Trichuns trichiura) (2 yaş üstü ço
cuk veya yetişkin)
RPl: ANDAZOL® 200mg 6 TABLET veya 200mg/10ml 60ml SÜSPAN
SİYON DIB BİR
S: 2x 1 TB veya 2x 10 ml (1 gün)
151
TENYA SAGİNATA (ŞERİT, SIĞIR TENYASI)
Klinik: Sık karın ağrısı kramplar (açlıkta daha fazla), şiddetli gaz, geçici
ishaller, dışkıda yumuşama veya keçi pisliği gibi dışkılama, burun ka
şıntısı, anüste kaşıntı, yastığa salya akması, diş gıcırdatma, dil kenarında
kabartılar, kilo alamama, sabah bulantıları, ağız kokusu, iştahsızlık veya
aşırı yeme, vücutta kaşıntılar. Hasta çoğunlukla gastrit, ülser zanneder,
doktoru da bu yönde etkiler, ağız bölgesine ait şikayetler diş ve dişetiyle
de ilgili olabilir. Bu durumlarda parazit düşünülmelidir.
** Aşağıda görüleceği gibi Albendazol (ANDAZOL®TB) 3 çeşit parazitle ra
hatlıkla kullanılabilir. Aç veya tok karnına alınabilir, müshile gerek yoktur.
Tedavi: Albendazol:
ANDAZOL® 200 mg/10 mi 60 mi SÜSP, 200 mg 6-40 TABLET, 400 mg
3-60TABLET
Doz: 2 yaş altı: Tek doz halinde alınmak üzere, yalnız bir kere 200 mg
verilir. 3 gün artlarda alınır.
2 yaş üstü ve yetişkin: tek doz 400 mg alınır 15 gün sonra yine
tek doz 100 mg alınır. 3 gün artlarda alınır.
** Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir.
ÖRNEK REÇETE
TANI: Tenya (2 yaş altı çocuk)
RPl: ANDAZOL® 200 mg/10 mi 60 mi SÜSP DIB BİR
S: 2x5 mi (3 gün)
ÖRNEK REÇETE
TANI: Tenya (2 yaş üstü çocuk veya yetişkin)
RPl: ANDAZOL® 200 mg 6 TABLET veya 200 mg/lOml 60ml SÜS
PANSİYON DIB BİR
S: 2x 1TB veya 2x 10 mi (3 gün)
** Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir. Tüm aile bireyleri aynı şekilde
kullanacak, evdeki tüm çarşaflar kaynatılıp temizlenmelidir. Aç veya
tok karnına alınabilir, müshile gerek yoktur.
152
GASTROÖZOFAGEAL REFLÜ (ÇOCUK VE YETİŞKİN)
TEDAVİ:
Başlangıçta 1-6 hafta konservatif tedavi verilir yanıt alınamazsa sonra
ki temel tedavi antiasitlerdir. (PPİ, H2 reseptör blokerlerinden çok daha
etkilidir.)
Tedavi süresi: 4-6 haftadır.
Küçük çocuklarda tedavi: Başlangıçta aljinikasit (GAVİSCON infant po
şet) başlanır. 1-2 haftada yanıt yoksa antiasit (PPI veya ranitidin) eklenir.
Gerekirse domperidon (motilium) da kullanılabilir.
Büyük çocuk ve yetişkinlerde tedavi: Başta PPI başlanır. 1-2 haftada ya
nıt alınamazsa aljinikasit (GAVİSCON) eklenir. Gerekirse domperidon
(MOTİLİUM®) da kullanılabilir.
Konservatif tedavi: Tedavide en önemli ve ilk basamak yaşam tarzı
önlemlerinin alınmasıdır. Öğün miktarları küçük tutulmalı, ideal vücut
ağırlığı korunmalı, akşam yemekleri yatmadan en az 2 saat önce yenme
li, yemeklerden sonra en az 2 saat yatar pozisyon alınmamalı, yüksek
yastık kullanılmalıdır. Bunun dışında sitrik asit içeren gıdalar, domates,
gazlı içecekler, kahve, yağlı gıdalar, çikolata tüketiminden kaçınılmalı
dır. Bebekler sık aralıklarla uygun pozisyonda az az beslemeli, mamalar
fazla sulandırılmamalıdır.
** Tedavi sonrası klinik düzelme olmayan kronik vakalar, ileri tetkik
edilmeli gereğinde cerrahiye yönlendirilmelidir.
** GÖR'nün gastrit, p. ülser ve dispepsi ile beraber olabileceği unutul
mamalıdır.
153
** Günümüzde 1 - 18 yaş arası çocuklarda FDA onayı almış tek PPİ
Lansaprozoldur.
** 2 yaş altında reflüsü olan çocuklarda etkin bir tedavidir.
Alinik asit: GAVİSCON® infant TOZ, çiğneme TABLET ve SÜSPANSİ
YON
Doz: Toz: İnfant <4.5 kg: günde 1 poşet, >4.5 kg: Günde 2 poşet,
(>120 mi mama veya >20 mi suy ile hazırlanabilir.)
Şurup: Çocuk: 0.2-0.Sml/kg/doz 3-6 doz/gün veya 4x5-10 ml, yetiş
kin: 4x10-20ml
Çiğneme Tableti: Çocuk: 4xl, yetişkin 4xl-2 tablet
** Yemeklerden sonra ve yatmadan önce kullanılır.
** İnfantlarda 7 günlük tedaviye rağmen regürjitasyona bağlı semp
tomlarda iyileşme görülmez veya şikayetler kötüleşir ise hastanın
yeniden değerlendirilmesi gerekir.
Domperidone: MOTİLİUM® lmg/ml SÜSP ve 10mg TABLET
Doz: Çocuk: 0,2 mg/kg/doz 4 dozda, yetişkin: 3xl-2 tablet.
** Yemeklerde 10-30 dk önce kullanılır.
** 1 yaş altında kullanımı yan etkilerden dolayı tartışmalıdır.
Ranitidin: ZANTAC® 150mg/10ml ŞURUP ve 150mg TABLET
Doz: Çocuk: 2-3 mg/kg/doz 3 doz, yetişkin: 2x150mg
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
154
DİSPEPSİ
Gastrit, mide ülseri ve dispepsi her üçü de beraber veya ayrı ayrı ola
bilir veya birbirlerine bağlı olabilirler. O yüzden hastayı tedavi eder
ken üçünü de tedavi etmek gerekir. Zaten tedavileri de benzerdir.
" Çoğu kez nonspesifik benzer bulgular verebilirler. Bazende hiç bul
gu vermezler.
DİSPEPSİ:
Etiyoloji: Her hastada yapısal (organik) bir hastalık (GÖR, peptik ülser,
mide kanseri) bulunması gerekmez. Dispepsi hastalarının çoğunluğu,
organik bozukluğu olmayan bireylerdir. Bunlar fonksiyonel dispepsi
(nonülser dispepsi) hastası olarak kabul edilirler
Klinik: Üst batın ağrısı/rahatsızlığı, midede şişkinlik, hazımsızlık, bu
lantı ve/veya kusma yanma, ekşime, erken doygunluk, anoreksi gibi
bulgu verebilir.
TEDAVİ:
Öncelikle etiyoloji ortadan kaldırılmalıdır.
** Üçünde de PPI ilk seçenek ilaçtır.
** Uzun süren vakalarda ve ülser vakalarında eradikasyon tedavisi ve
rilmelidir.
** H. pilori eradikasyonu: PPI (30 gün) + tetrasiklin veya amoksisilin
klav. + metronidazol (15 gün).
** Ayrıca peptik ülserde büyük çocuk ve yetişkinlerde tedaviye sükral-
fat eklenebilir.
** Çocuklarda H. Pilori yetişkinlere nazaran daha az görülür.
KULLANILAN İLAÇLAR
Lansoprazol: DEGASTROL® 15 mg (28 cap) 30 mg (14-28 cap) mikropel
let KAPSÜL
Doz: Çocuk: 1 - 1.5 mg/kg/gün 1-2 dozda , yetişkin: 30 mg (1-2 dozda)
** Günümüzde 1 - 18 yaş arası çocuklarda FDA onayı almış tek PPİ
Lansaprozoldur.
** 2 yaş altında reflüsü olan çocuklarda etkin bir tedavidir.
ÖRNEK REÇETE
TANI: Hafif dispepsi (13 yaş çocuk)
RPl: DEGASTROL® 15 mg rnikropellet 30 KAPSÜL DIIB İKİ
S: 2Xl KAPSÜL
155
GASTRİT
** Gastrit, mide ülseri ve dispepsi her üçü de beraber veya ayrı ayn olabi
lir veya birbirlerine bağlı olabilirler. O yüzden hastayı tedavi ederken
üçünü de tedavi ehnek gerekir. Zaten tedavileri de benzerdir.
** Çoğu kez nonspesifik benzer bulgular verebilirler. Bazende hiç bul
gu vermezler.
GASTRİT:
** Mide mukozasının inflamasyonu olarak tanımlanır.
** Çocuklardaki karın ağrılarının en önemli nedenlerinden biridir.
Etiyoloji: En sık akut stres, ilaç kullanımı (nonsteroid antiinflamatuar
ilaç gibi), kafa travması, cerrahi girişim etyolojide rol oynar. Kronik gast
ritte Helicobacter pylori rol oynar.
Klinik: Gastrit belirtileri sindirim güçlükleri ile başlar.Yemeklerden
sonra midede yanma, basınç ve ağrı olur. Bulantı ve kusma yapar. Has
talığın ilerlemesi halinde seyrek olarak kanama görülür. Hastalar aç kar
nına ağrının arttığını, yemek yemekle ağrının azaldığını ifade ederler.
Bulantı ve kusma bunlara eşlik edebilir.
TEDAVİ:
Öncelikle etiyoloji ortadan kaldırılmalıdır.
** Üçünde de PPI ilk seçenek ilaçtır.
** Uzun süren vakalarda ve ülser vakalannda eradikasyon tedavisi ve
rilmelidir.
** H. pilori eradikasyonu: PPI (30 gün) + tetrasiklin veya amoksisilin
klav. + metronidazol (15 gün).
** Ayrıca peptik ülserde büyük çocuk ve yetişkinlerde tedaviye sükral
fat eklenebilir.
** Çocuklarda H. Pilori yetişkinlere nazaran daha az görülür.
KULLANILAN İLAÇLAR
Lansoprazol: DEGASTROL® 15 mg ( 28 cap) 30 mg (14-28 cap) mikropel
let KAPSÜL
Doz: Çocuk: 1-1.5 mg/kg/gün 1-2 dozda, yetişkin: 30 mg (1-2 dozda)
** Günümüzde 1 - 18 yaş arası çocuklarda FDA onayı almış tek PPİ
Lansaprozoldur.
** 2 yaş alhnda reflüsü olan çocuklarda etkin bir tedavidir.
156
I •· Doz: Çocuk: 0,7 mg/kg/gün tek doz (Gerekirse 3 mg/kg/gün'e J<a·
. , dar doz arthrılabilir).
Yetişkin: lx20mg veya 2x20mg)
• • 2 yaş alhnda regürjitasyonu olan bebeklerde etkin bir te avidir. . .
d
.. Başlangıçta yüksek doz başlanıp sonra düşük dozla dev nı edilebılır-
a
·Çocuklarda kapsüller açılarak doz ayarlanır.
.. PPI ilaç grubu içinde mümkün olduğunca ekonomik olanla ın tercı·h
r
edilmesi daha uygundur.
157
ÖRNEK REÇETE
158
MİDE ÜLSERİ
· • Gastrit, mide ülseri ve dispepsi her üçü de beraber veya ayrı ayrı ola
bilir veya birbirlerine bağlı olabilirler. O yüzden hastayı tedavi eder
ken üçünü de tedavi etmek gerekir. Zaten tedavileri de benzerdir.
Çoğu kez nonspesifik benzer bulgular verebilirler. Bazende hiç bul
gu vermezler.
: " Karın üst bölgesinde ağrı şikayeti ile gelen bir hastada düşünülmesi
gerekli ön tanılar arasında peptik ülser ve gastritin yanısıra kolesis
tit, kolelitiazis, özefajit, paraziter enfestasyonlar, pankreatit, piyelo
nefrit, üreteropelvik bölge darlıkları, ağır metal intoksikasyonları,
Henoch-Schönlein purpurası, spinal kord lezyonu, transvers kolon
patolojileride ayırıcı tanıda düşünülmelidir.
TANI:
•• Klinik, endoskopi ve testlerle konabilir.
159
Tanı testleri:
Hızlı üreaz testi: Güvenilir ve hızlı bir yöntemdir.
Histoloji: Spesifitesi %100'dür.
Üre nefes testi: Non-invaziv bir testtir ve özellikle eradikasyon tedavisi
sonrası kullanılır.
Seroloji: Popülasyon taramalarında değerli fakat eradikasyon sonrası
değerlendirmelerde değeri düşüktür.
TEDAVİ:
Öncelikle etiyoloji ortadan kaldırılmalıdır.
** Üçünde de PPI ilk seçenek ilaçbr.
** Uzun süren vakalarda ve ülser vakalarında eradikasyon tedavisi ve
rilmelidir.
** H. pilori eradikasyonu: PPI (30 gün)+ tetrasiklin veya amoksisilin
klav. + metronidazol (15 gün).
** Ayrıca peptik ülserde büyük çocuk ve yetişkinlerde tedaviye sükral
fat eklenebilir.
** Çocuklarda H. Pilori yetişkinlere nazaran daha az görülür.
KULLANILAN İLAÇLAR
Lansoprazol: DEGASTRouı 15 mg (28 cap) 30 mg (14-28 cap) mikropel
let KAPSÜL
Doz: Çocuk: 1 - 1.5 mg/kg/gün 1-2 dozda, yetişkin: 30 mg (1-2 dozda)
** Günümüzde 1 - 18 yaş arası çocuklarda FDA onayı almış tek PPİ
Lansaprozoldur.
** 2 yaş altında reflüsü olan çocuklarda etkin bir tedavidir.
160
j ı\ ınoksisilin-Klav. asit: KLAVUNAT® BID 200/28-400/57 SÜSP (70-100
11 ıııl),625 mg-1 gr TB
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2x lgr) 15 gün
[ ıı•trasiklin: TETRA 250-500 MG KAPSÜL, 16 KAPSÜL
Doz: Çocuk: 25-50 �g/kg/gün 4 doz Yetitkin: 2x l�r ) 14 gün
i
Sükralfat ANTEPSIN® 1g/5ml 250 ml SUSPANSIYON - lg 60 TAB-
1
1.1·:T
Doz: Büyük çocuk ve yetişkin: 2x2 ölçek veya 2x2 tb (kahvaltıdan 1 saat
önce ve yatarken)
Kolloidal bizmut subsitrat: DE-NOL® 300 MG 60 TABLET
Doz: Büyük çocuk ve yetişkin: 2x2 tb (kahvaltıdan yarım saat önce veya
,
: 1
4xl aç karna)
'1 l.onsoprazol + Amoksisilin + Klaritromisin: TRİO® TEDAVİ PAKETİ
: j 7-14'lük BİLİSTER.
ı Doz: 15 yaş üstü 2xl tablet kullanılır.
1
ÖRNEK REÇETE
161
HEMOROİD (BASUR)
TEDAVİ:
Tedavi hastalığın evresine göre verilir.
Konservatif tedavi: Düzenli ve posadan zengin diyet (sebze, meyve,
kepekli ekmek vb.), düzenli ve rahat defekasyon (Her gün aynı saatte
özellikle sabahları tuvalete gitme, tuvalete kısa süre kalmak, fazla ıkın
mamak), ılık oturma banyoları (15-20 dk), zayıflama, günde en az 2-3
litre su içilmesi, düzenli spor (yürüyüş, yüzme) acı baharatlardan uzak
durulması fayda sağlar.
İlaç tedavisi: Damarlarının toparlanması sağlanır. Sadece 1. ve 2. derece
hemoroidlerde etkilidir. Uzun süre kullanılmazlar ve faydaları tarhşma
lıdır.
Steroid: KORTOS® KREM/ SUPPOZATUVAR
Doz: Krem dışkılamadan sonra anus çevresine sürülür. Suppozatu
var 2-3xl kullanılır.
Vazokonstriktif: DAFLON® 30 FİLM TABLET:
Doz: İlk dört gün 6xl tablet, sonraki 3 gün 4xl tb, sonra 2xl tablet
kullanılır.
Yatıştırıcı: HEMORALGİNE ® POMAD
Doz: Başlangıçta tuvaletten sonra günde 3 defa tüpün ¼ ü kullanılır
sonra günde 2-3 kez veya sadece yatarken birkez kulanılır.
Infrared (lazer) Koagülasyon: Işınla kurutma 1 ve 2. derece hemoroid
lerde uygundur. 3. derecede faydası sınırlıdır.
Skleroterapi: Kılcal iğneler ile enjekte edilen ilaçlar hemoroidleri küçül
tebilir. 1. ve 2. derece hemoroidlere etkilidir.
Band Ligasyon: Hemoroid köküne band yerleştirerek boğma usulüyle
kurutma yöntemidir, 2. derece hemoroidlerde daha iyi sonuç verir.
Cerrahi Tedavi: Ameliyatla hemorodi tamamen alma yöntemidir. 4. de
rece hemoroidlerde seçilmesi ereken tedavidir.
162
: • • Prolapsus, ağn ve kanama ile komplike olmuş evre 3-4 hemoroidler-
1 de ise cerrahi tedavi gerekir.
; Bitkisel tedavi: 10 adet kemer patlıcan sapını 10 su bardağı su ile 10 dk
h.aynahn akşam soğuduktan sonra yatmadan önce ve sabah aç karna 5
f;Ün boyunca birer bardak için.
ÔRNEKREÇETE
163
ANAL FISSUR
Anal kanalda anüs kenarına kadar uzanan çatlak şeklinde ağrılı bir yara
dır. En sık bebekler olmak üzere genç ve orta yaşlarda görülür.
Etiyolojisi tam olarak bilinmiyor. En sık sert dışkının anal kanaldan
geçerken neden olduğu söyleniyor, ayrıca rektoskopi, yabancı cisim,
ameliyat, diarede neden olabilir.
** Anal fissür özellikle bebeklerde kabızlığa neden olabilir.
** Ana şikayet ağrıdır. Dışkılama sırasında yırtılma tarzında şiddetli bir
ağrı ortaya çıkar. Daha sonra ağrı giderek hafifleyerek dakikalar ya
da saatlerce sürer. Dışkılama sırasında parlak kırmızı renkli, tuvalet
kağıdı ya da parmaklara bulaşan az miktarda kanama görülebilir.
Islanma, kaşıntı ve akıntıda olabilir.
** Kötü barsak alışkanlıkları devam ettikçe yara kronikleşir. Yaranın
dış kısmında, bazen de iç kısmında meme oluşur. Bu meme çoğu kez
hemoroid zannedilir.
TEDAVİ
İlaç Tedavisi: Amaç rektal kasların gevşetilmesi ve kabızlık varsa tedavi
edilmesidir.
Lidokain: ANESTOL® POMAD
Doz: Günde 3 defa makata sürülür.
Epitelizan-skartizan: BEPANTHEN® MERHEM /KREM 2Xl
FİTO® KREM 2Xl
Laktuloz: OSMOLAK® lO0ml- 250ml SOLUSYON (667mg/ml) (oral kul
lanılır)
Doz: Bebekler ve çocuklarda: 0,5-2 kg/ml yetişkin: 15-45 ml
** Başlangıçta 2 dozda orta doz başlanır sonra doz azaltılarak sabah
kahvaltısıyla beraber tek doza indirilir. Hedef günde 2-3 defa defe
kasyon sağlayacak şekilde tek doz ayarlanır.
Gliserin: GLİSERİN-KANSUK® 1.4 gr K 10 adet SUPPOZİTUVAR (FİTİL)
GLİSERİN-KANSUK® 3.3 gr B 6 adet SUPPOZİTUVAR (FİTİL)
Doz: Küçük çocuklarda K formu, yetişkin ve büyük çocuklarda B for-
mu 2xl kullanılır.
Sıcak su oturma banyosu: Sıcak uygulaması makata sıcak havlu, havlu
ya sarılmış sıcak termofor konularak ya da sabah-akşam 10 dakika sıcak
suya oturarak yaptırılabilir.
Cerrahi Tedavi: İlaç tedavisi ile iyileşmeyen, müzmin çatlaklar ameliyat
edilir.
164
ÔRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
ı
1
TANI: Anal fissur (yetişkin)
RPl: ANESTOL® POMAD DIB BİR
S:3Xl (makata sürülür)
GLİSERİN-KANSUK ® B SUPPOZİTUVAR DIB BİR
S: 2-3Xl
BEPANTHEN® MERHEM DIB BİR
S: 2-3Xl
165
ENDOKRİNO
LOJİ
167
RAŞİTİZM VE D VİTAMİNİ PROFİLAKSİSİ
TEDAVİ:
D vitamini eksikliğine bağlı raşitizm tanısı konan vakalara sadece bir
sefer ağız yoluyla 150-300.000 ünite D vitamininin ikiye bölünerek veril
mesi yeterlidir. Gereksiz tekrarlanmamalıdır.
** Başlangıçta bu tedaviye 1 hafta süreyle kalsiyum desteği sağlanmalıdır.
Tedaviye yanıt: Biyokimyasal düzelme 1-2 haftada, radyolojik düzelme
3-4 haftada, tam iyileşme 2-3 ayda sağlanır.
DEVİT-3® AMPUL (300.000 IU/ ml D vitamini)
CA-C SANDOZ® 1000 EFERSAN TABLET (1300mg Ca ve C VİT)
Doz: Günde 1/ 3 veya 1/ 2 tablet kullanılır.
** Bu çocuklar Ca kaynağı olan yoğurt, peynir, çökelek vb. besinlerle
beslenmelidir.
** 6 aydan küçük bebekler, önerilen dozda D vitamini verilmesine kar
şın raşitizmi düzelmezse bebekler ileri merkeze sevk edilmelidir.
D VİTAMİNİ PROFLAKSİSİ
Bütün bebeklere, beslenme şekillerine bakılmaksızın (anne sütü veya
formüla mama) mutlaka günde 400 IU/ gün (3 damla/ gün; günde bir
kez) D vitaminin verilmeli ve 1 yaşın sonuna kadar devam edilmelidir.
Prematüre bebeklere ünde 800 ünite D vitaminin verilmelidir.
169
**
Profilaksi amacı ile uzun süreli olarak günde 400 IU/ gün (3 damla)
fazla D vitamini verilmemelidir. Entoksikasyon olabilir (Polivitamin-
lerde ki D YİT göz önünde bulundurmalıdır).
DVİT-3 ® DAMLA (400 IU/ gün =3 damla/ gün; günde bir kez)
**
Özellikle ailede hiperkalsemiye bağlı taş hikayesi varsa D vit veril-
memesi daha uygundur.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
170
İYOT EKSİKLİĞİ
ETKEN
Guatrın en sık nedeni İYOT eksikliğidir. İyot tiroid hormonlarının önem
li bir bileşenidir.
** İyot eksikliğinin en sık nedeni iyotsuz KAYA TUZU kullanımıdır.
** İyot normal büyüme ve gelişme ile beyin ve vücut işlevleri için temel
bir eser elementtir.
** Dünya'da önlenebilir zeka geriliği ve beyin hasannında tek temel ne
dendir.
** Ülkemizde ilkokullarda yapılan bir araştırmada %30 iyot eksikliği
bulunmuştur.
** İyot yetersizliği olan toplumlarda çocuklarda okul başarısında % 10-
15 azalma saptanmıştır.
** ÜLKEMİZİN OOCUSUNDA %70'e yakın kaya tuzu kullanımı vardır.
KLİNİK
Gebelerde: Düşük, ölü doğum, doğum anomalileri, perinatal ölümlerde
artış, konjenital hipotiroidi.
Çocuklarda: Nörolojik kretinizm (mental gerilik sağırlık-dilsizlik, şaşı
lık, spastik displeji), miksödem kretinizm (cücelik, mental gerilik), psi
komotor bozukluklar, guatr, hipotiroidi, mental fonksiyonlarda bozuk
luk, okul başarısında düşme, büyüme geriliği
Yetişkin: Guatr ve komplikasyonları, hipotiroidizm, mental fonksiyon
larda bozukluk, iyot ile uyarılmış hipertiroidizm.
TANI
Kaya tuzu öyküsü, elle muayene, ultrasonografi, sintigrafi, kanda IT3,
IT4, TSH, anti-tg antikor, anti-tpo antikor, tiroglobulin, kalsiyum, parat
hormon, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri aynca nodül varsa iğne
biyopsisi yapılmalıdır.
TEDAVİ
** Asıl tedavi iyotlu tuz kullanımıdır.
Bu hastalar kesin tanı için ileri merkeze sevk edilmelidirler.
171
GUATR
172
KONJENİTAL HİPOTİROİDİ
TANI:
TSH ve T4 düzeyi ile tanı konur (genelde yenidoğan taraması ve klinik
şüphe ile tanı konur).
Norına1\sH: Prematür: O ,7-27mU/L, 1-7 gün: 1-lOmU/L, 7 gün <:
0,5--6,0 mU/L
** TSH 50 mU/L > ise kesin pozitif, 50 mU/L < ise şüpheli kabul edilir.
** Yenidoğan döneminde klinik tanı güçtür(<% 10) genelde bulgu vermez.
Serumda T4'ün düşük, TSH'nin yüksek olması: Konjenital hipotiroidi tanı
sını doğrular ve zaman yitirmeden tiroid hormon tedavisine başlanmalıdır.
Serum T4 sınırda düşük TSH hafif yüksek olması: TRH testi yapılır.
TRH testinde 20 dk da TSH yanıh aşırı (>30 mU/L) ise bu primer hiper
tiroididir.
Serum T4'ün normal TSH'nin yüksek olması: Anne ya da bebeğin iyo
da maruz kalması, annenin kullandığı ilaçlar, annede tiroid hastalığı,
ailede tiroid hastalığı, anne-baba arasında akrabalık gibi nedenlere bağlı
olabilir.
173
Ek testler: Tiroid otoantikorları, tiroglobulin, idrar iyot düzeyleri, TPO
tiroglobulin gen mutasyonu.
Radyolojik testler: Sintigrafi ve/veya USG kullanılabilir. Tedaviyi ge
ciktirmemek koşulu ile tiroid bezinin görüntülenmesi disgenezi vakala
rında kalıcı hipotiroidi tanısını koymada yararlıdır.
TEDAVİ:
Na-L tiroksin: LEVOTİRON® 0,1 mg (l00ug) 100 TABLET (Günde tek
doz verilir.)
Doz: 0-3 ay:10-15 ug/kg, 3-6 ay: 8-10 ug/kg, 6-12 ay: 6-8 ug/kg,
>lyaş: 100ug/m2
** Yeni doğanlarda tam doz hemen başlanır. Daha büyük çocuklarda 7.
günde tam doza çıkılır.
** İlaç başladıktan 2 hafta sonra ve daha sonra 3-4 haftada bir T4-TSH
düzeyi kontrol edilir.
Hedef ilaç düzeyi: Özellikle 3 yaşa kadar TSH 1/3 alt (0.5-2 mU /L arası)
sınırlarda tutulmalıdır. Bunun için ilaç dozu %10-20 arthrılıp azalblarak
doz ayarlanabilir.
İlaç kesme: Hasta 3 yaşın gelince ilaç 4-6 hafta kesilir. Tekrar T4, TSH se
viyesine göre hipotiroidinin geçici olup olmadığı araşhnlır (Bölgemizde
sıklıkla iyot eksikliğine bağlıdır).
174
TİP 1 DİYABET
TANI:
Klinik şüphe ve laboratuar ile tanı konur.
Laboratuvar testleri: Kan glukozu, elektrolitleri, kan gazları, idrarda
glukoz ve keton bakılması
** Hiperglisemi, glukozüri, ketonüri idrar dansitesinin artması (1030),
ayrıca metabolik asidoz olabilir.
Şüpheli durumlarda: HbAlC (Normal:<% 6), adacık hücre antikoru,
insülin oto antikoru, glutamik asit dekarboksilaz antikoru ve Serum
C-peptid düzeyi bakılmalıdır.
** Yakalarının % 20-40'1 OKA tablosu ile diyabet tanısı alır.
TEDAVİ PRENSİPLERİ
** İlk tedavi mutlaka ileri bir merkezde endokrinolog tarafından dü
zenlenmelidir.
** İnsülin replasmanı halen tek ve ilk tedavi şeklidir.
** İnsülin dozları normalde yemekten yarım saat önce yapılır. KŞ hafif düşük
se yemekle beraber. Kan şekeri çok düşükse KŞ yükseldikten sonra yapılır.
• Hemoglobin Ate (HgbAlc): Uzun süreli diyabetin kontrolünü göster
. mesi açısından yararlıdır. %7-9 arasında tutulması arzu edilir. %7 altın
daki değerler ağır hipoglisemi ile ilintili olduğu, %9 üzeri kötü kontrol
olarak kabul edilir.
Taburcu olma kriterleri: Gliseminin istenilen düzeye çekilmiş olması,
idrar glukozunun negatif olması, hipoglisemik atakların gözlenmiyor
olması, ailenin glisemi ölçüm ve insülin uygulamasına koopere olması,
diyete uyum, hastalığı kabullenme, egzersiz ve önerilere uyma.
175
Hedef Kan Şeker Düzeyleri: 80-200 mg/dl'lik aralıkta seyretmesi kabul
edilebilir. Normalde haftada en az 1 gün, günde 4 kez KŞ bakılması öne
rilir veya bazen farklı saatlerde bakılması önerilir.
İnsülin dozu: KŞ ve/veya idrar şekeri ve ketona göre insülün dozu %
5-10 arthrılıp azalhlabilir.
** Hastanın KŞ düşük yada yüksek ise, enfeksiyon varsa veya egzersiz
öncesi 1-2 IÜ az veya fazla insülin yapılabilir.
Aşı: Hastalara (pnömokok) PNÖMO 23 aşısı tek doz yapılabilir (Kurum
lar karşılıyor).
Diyet prensipleri: Toplam kalorinin %50-60'1 karbonhidrat, %30'dan azı
yağ, %10-20 protein olmalı ve 3/12'si sabah, 1/12'si kuşluk, 3/12'si öğle,
1/12'si ikindin, 3/12'si akşam, 1/12'si yatmadan önce almalıdır.
Hipoglisemi: Kan şekeri 83 mg/dl alhna inerse 10 gr kesme şeker veri
lebilir. Oral yoksa: 10 gr %25'lik glukoz iV verilir veya iM glukagon <20
kg olanlara 0.5 mg, >20 kg olanlara 1 mg iM yapılır. KŞ kontrolü için
en az 15 dakika sonra yapılır. Bu yüzden hastaların yanlannda sürekli
kesme şeker taşımalan önerilir. Hipoglisemi belirtileri titreme, halsizlik
ve terleme olunca kullanabilir.
176
TİP 2 DİYABET
TANI KRİTERLERİ:
Rastgele bakılan KŞ > 200 mg/dl olması veya Açlık KŞ > 126 mg/dl
olması ile tanı konur.
** Açlık KŞ 110-126 mg/dl arası ise gizli şeker veya prediyabet risk gru
bu olarak kabul edilir. Bu hastalara OGTT yapılmalıdır.
TEDAVİ:
** İyi metabolik kontrol ile göz, böbrek, nörolojik, kardiyak vb. kompli
kasyonlar engellenebilir.
** Oral antidiyabetikler genelde tekli düşük dozda başlanıp iyi şeker
regülasyonunun sağlandığı en düşük dozda devam edilir. Bazen
kombinede kullanılabilirler. Regülasyon sağlanamazsa insülin teda
visine başlanır.
Metformin: GLİFOR® 850 mg 100 TB (�oz: İlk iki hafta lxl tb sonra ida-
me 2xl tb)
Gliklazid: DIAMICRON 80 mg 20-60-100 TB (Doz: Başta lx40-80 mg
sonra idame max lxl-2 tb)
Glimepirid: DİAMEPRİD 1-2-3-4 mg 30 TB (Doz: Başta lxl mg sonra
idame lxl-2-3-4-5-6 mg)
Acilde hiperglisemiye yaklaşım: Öncelikle hastaya izotonik takıp hasta
hidrate edilmelidir. Gereğinde verilecek ortalama SC kristalize insülin
dozu (KŞ-200)/20 ünitedir (max 10 ünite). Yani her 200 mg/dl üstündeki
20 gr/dl glikoz için 1 ünite kristalize insülin subkutan yapılır.
177
tip 2 diyabet tedavisi olması, oral ilaçlara karşı allerji veya reaksiyon ol
ması, diyabet başlangıcında ağır semptomatik hiperglisemi olması, akut
miyokard infarktüsü hikayesi vb.
İYİ REGULA SYON KRİTERLERİ: Açlık KŞ (öğünler öncesi dahil) 70-
110 mg/dl olması, Postprandial (1. saat) KŞ <160 mg/dl olması, Post
prandial (2. saat) KŞ <140 mg/dl olması, HbAlc <% 7 olması, İdrarda
glukoz ve keton negatif olması.
DİYABETİK AYAK RİSK FAKTÖRLERİ: Sigara kullanımı, 40 yaşın
üstünde olmak, 10 yıldan fazla süredir diyabetli olmak, periferik nabız
ların azalması ve his kaybı, ayak başparmağında şekil bozukluğu, ayak
başparmağında kemik çıkınhları, daha önce ayak ülseri hikayesi
178
BEBEK VE ÇOCUKLARDA PEM
(PROTEİN ENERJİ MALNÜTRİSYONU)
ETKEN: Bir veya daha fazla besin elemanının uzun süre yetersiz veya
dengesiz alınması sonucu ortaya çıkan patolojik tablodur. Sosyoekono
mik durumu düşük ve çevre şartları kötü toplumlarda sık görülür. En
çok beş yaş altındaki çocuklarda görülür. Sıklığı% 1-7 civarındadır.
Etiyoloji: Başta, erken geç veya uygun olmayan ek gıdaların başlanması
olmak üzere, yetersiz beslenme, anne sütü almama, kusma, ishaller, en
feksiyonlar, GİS'in anotomik bozuklukları (yarık damak, yarık dudak),
metabolizma ve endokrin hastalıkları (DM, hipotroidi vb.), çölyak, Kis
tik fibrozis vb.
TEDAVİ:
** Tedavi temelde komplikasyonların önlenmesi diyet (marn veya ha
zır beslenme solüsyonları) ve vitamin- mineral desteğinden oluşur.
** Ciddi hastalar yatırılarak tedavi edilmeli varsa dehidretasyon ve en-
feksiyon tedavi edilmelidir.
Yatış endikasyonlan: Ağır PEM ve ağızdan alamıyorsa, yaygın ödem,
ciddi dehidretasyon ve elektrolit kaybı, ciddi enfeksiyonlar, yaygın ve
ağır deri lezyonları, ağır vit. A ve D eksiklikleri, derin anemi.
PEMDE KULLANILAN VİTAMİN VE MİNERALLER
1. Ca + D Vit: FOSFOKALSİYUM® GRANUL
Doz: Süt çocuklarında: tok karna lxl ölçek, çocuklarda: 2-3xl ölçek,
yetişkin:3xl-2 ölçek
2. Magnezyum: %50 MAGNEZYUM SÜLFAT ®10 AMPUL
Doz: İlk hafta 0.04 ml/kg İM daha sonra 1-2 hafta 0.16 ml/kg. oral
verilir.
3. Çinko: ZİNCO® 15mg/5ml 100 mi ŞURUP, 50mg 40 KAPSÜL
Doz: 2 Hafta 0-5 yaş:1/2-2 ölçek, 6-14 yaş: 1-3 ölçek, yetişkin: 1-3
kapsül
4. Multivitamin: POLİVİT® ŞURUP- FİLM TABLET.
Doz: 0-5 yaş: 1/2-1 ölçek, 6-14 yaş: 1-2 ölçek, yetişkin: 1-2 tablet.
5. Folik asit: FOLBİOL® TABLET
Doz: (Toplam 1.5-2 ay) Bebek ve yetişkin: Haftada bir gün lxl tablet.
(veya her gün 1 tb)
6. A vitamini: AVİCAP® 30.000 İU KAPSÜL
Doz: (Toplam 3 gün)< 6 ay: lx2 kap, >6 ay: lx3 kap
7. FE+2: FERRO-SANOL® DAMLA (600 damla/30 ml) (20 damla= 1 mi
�. _= �O_!Ilg Fe+2, 1 damla= 1,1 mg)
179
FERRO-SANOL B® ŞURUP (150ml) (1 ölçek/5ml=20mg f +2 ve Bl,2,6
içerir)
FERRO-SANOL® Duodenal (20) KAPSÜL (1 KAPSÜL= 100mg Fe• 2)
Doz: Genel durum düzeldikten sonra 4 mg/kg/gün haftada gün 2
öğün olarak 2 ay verilir.
8. Potasyum: KCL 10 mi AMPUL® veya KALİNOR TABLET® (1 tb=46
meq)
Doz: Hipopotasemi varsa oral 2-3 mEq/kg/gün 3 dozda verilir.
** Elma, portakal, muz ve havuçta verilebilir.
ÖRNEK REÇETE
180
BÜYÜME GELİŞME GERİLİĞİ (BOY KISALIĞI)
TEDAVİ:
Tedavide 3-6 ay sürecek vitamin, mineral (çinko, demir, Ca, D vit ) deste
ği verilebilir. Gereksiz uzun süre destek tedavisi verilmemelidir. Aileye
diyetin bu destek tedavisinden daha önemli olduğu anlatılmalı ve hasta
nın 3-6 aylık persentil takipleri yapılmalıdır. Ayrıca parazit eradikasyo
nu için tek sefer tedavi verilebilir.
Diyet: Çocuklar şekerli yiyecekler, gofret, cips, kola gibi besin değeri
düşük yiyeceklerden uzak tutulmalıdır. Verilecekse yemeklerden sonra
verilmelidir. Sadece evdeki normal yemekler yenmelidir.
Erken pubertede tedavi: Erken puberte kızlarda 8 yaş erkeklerde 9 ya
şından önce puberte bulgularının başlamasıdır. Bu tür hastalarda pu
berte geciktirilerek boyun en çok 2-4 cm daha uzun olması sağlanabilir.
ı' Ama bu tedavi hala tartışmalıdır ve bir çok hekim bu tedaviyi
- etik bul-
' mamaktadır.
** Geç puberte kızlarda 13 yaş erkeklerde 14 yaşa kadar puberte bulgu
larının başlamamasıdır.
Ca•2 ve D vit: CALSİMAX D3 EF 40 TABLET (1000mg Ca, 880 IU D
vitamini içerir.)
Doz: 4-8 yaş: lxl tb >8 yaş: 1-2xl tb)
11
Multivitamin: Vİ-MİNERAL ÇİCNEME TABLETİ •i
Doz: Yetişkin ve çocuk: lxl tablet
Çinko: ZİNCO® 15 mg/5 ml 100 ml ŞURUP, 30mg/5ml 100 ml FORT !
[,
ŞURUP, 50 mg 40 KAPSÜL 1
Doz: 0-5 yaş: 1/3-2/3 ölçek, 6-14 yaş: 2/3-1 ölçek, yetişkin: 1 kapsül
Mebendazol: VERMAZOL ® 100 mg 30 ÇİCNEME TABLETİ
Doz: Çocuk ve yetişkin: 2x100 mg 3 gün kullanılır (Tenya hariç tüm
parazitleri elemine eder.)
** Bu çocul<larcla destek_cimaç_lı bt?s]enme �o_l_�syo!!lıı!1 vt?ri_!_�ilir.
181
ÔRNEK REÇETE
182
TÜM VÜCUT PERSENTİLLERİ
183
KIZ ÇOCUKLARDA VÜCUT PERSENTİLLERİ
KIZ ÇOCUKLARDA BOY PERSENTİLLERİ (cm)
Yıl: Ay lp 3p Sp 15p 25p 50p 75p 85p 95p 97p 99p
0:0 44.8 45.6 46.1 47.2 47.9 49.1 50.4 51.1 52.2 52.7 53.5
O:1 49.1 50.0 50.5 51.7 52.4 53.7 55.0 55.7 56.9 57.4 58.2
0:2 52.3 53.2 53.7 55.0 55.7 57.1 58.4 59.2 60.4 60.9 61.8
0:3 54.9 55.8 56.3 57.6 58.4 59.8 61.2 62.0 63.3 63.8 64.7
0:4 57.1 58.0 58.5 59.8 60.6 62.1 63.5 64.3 65.7 66.2 67.1
0:5 58.9 59.9 60.4 61.7 62.5 64.0 65.5 66.3 67.7 68.2 69.2
0:6 60.5 61.5 62.0 63.4 64.2 65.7 67.3 68.1 69.5 70.0 71.0
0:7 61.9 62.9 63.5 64.9 65.7 67.3 68.8 69.7 71.1 71.6 72.7
0:8 63.2 64.3 64.9 66.3 67.2 68.7 70.3 71.2 72.6 73.2 74.3
O:9 64.5 65.6 66.2 67.6 68.5 70.1 71.8 72.6 74.1 74.7 75.8
0:10 65.7 66.8 67.4 68.9 69.8 71.5 73.1 74.0 75.5 76.1 77.2
0:11 66.9 68.0 68.6 70.2 71.1 72.8 74.5 75.4 76.9 77.5 78.6
1:O 68.0 69.2 69.8 71.3 72.3 74.0 75.8 76.7 78.3 78.9 80.0
1:1 69.1 70.3 70.9 72.5 73.4 75.2 77.0 77.9 79.5 80.2 81.3
1:2 70.1 71.3 72.0 73.6 74.6 76.4 78.2 79.2 80.8 81.4 82.6
1:3 71.1 72.4 73.0 74.7 75.7 77.5 79.4 80.3 82.0 82.7 83.9
1:4 72.1 73.3 74.0 75.7 76.7 78.6 80.5 81.5 83.2 83.9 85.1
1:5 73.0 74.3 75.0 76.7 77.7 79.7 81.6 82.6 84.4 85.0 86.3
1:6 74.0 75.2 75.9 77.7 78.7 80.7 82.7 83.7 85.5 86.2 87.5
1: 7 74.8 76.2 76.9 78.7 79.7 81.7 83.7 84.8 86.6 87.3 88.6
1:8 75.7 77.0 77.7 79.6 80.7 82.7 84.7 85.8 87.7 88.4 89.7
1:9 76.5 77.9 78.6 80.5 81.6 83.7 85.7 86.8 88.7 89.4 90.8
1:10 77.3 78.7 79.5 81.4 82.5 84.6 86.7 87.8 89.7 90.5 91.9
1:11 78.1 79.6 80.3 82.2 83.4 85.5 87.7 88.8 90.7 91.5 92.9
2:0 78.9 80.3 81.1 83.1 84.2 86.4 88.6 89.8 91.7 92.5 93.9
2:1 79.0 80.4 81.2 83.2 84.4 86.6 88.8 90.0 92.0 92.8 94.2
2:2 79.7 81.2 82.0 84.0 85.2 87.4 89.7 90.9 92.9 93.7 95.2
2:3 80.4 81.9 82.7 84.8 86.0 88.3 90.6 91.8 93.8 94.6 96.1
2:4 81.1 82.6 83.5 85.5 86.8 89.1 91.4 92.7 94.7 95.6 97.1
2:5 81.8 83.4 84.2 86.3 87.6 89.9 92.2 93.5 95.6 96.4 98.0
2:6 82.5 84.0 84.9 87.0 88.3 90.7 93.1 94.3 96.5 97.3 98.9
2:7 83.1 84.7 85.6 87.7 89.0 91.4 93.9 95.2 97.3 98.2 99.8
2:8 83.8 85.4 86.2 88.4 89.7 92.2 94.6 95.9 98.2 99.0 100.6
2:9 84.4 86.0 86.9 89.1 90.4 92.9 95.4 96.7 99.0 99.8 101.5
2:10 85.0 86.7 87.5 89.8 91.1 93.6 96.2 97.5 99.8 100.6 102.3
2:11 85.6 87.3 88.2 90.5 91.8 94.4 96.9 98.3 100.5 101.4 103.1
3:0 86.2 87.9 88.8 91.1 92.5 95.1 97.6 99.0 101.3 102.2 103.9
3:1 86.8 88.5 89.4 91.7 93.1 95.7 98.3 99.7 102.1 103.0 104.7
3:2 87.4 89.1 90.0 92.4 93.8 96.4 99.0 100.5 102.8 103.7 105.5
184
Yıl:Av lp 3p Sp 15p 25p SOı, 75p 85p 95p 97p 99p
3:3 87.9 89.7 90.6 93.0 94.4 97.1 99.7 101.2 103.6 104.5 106.3
3:4 88.5 90.3 91.2 93.6 95.1 97.7 100.4 101.9 104.3 105.2 107.0
3:5 89.0 90.8 91.8 94.2 95.7 98.4 101.1 102.6 105.0 106.0 107.8
3:6 89.6 91.4 92.4 94.8 %.3 99.0 101.8 103.3 105.7 106.7 108.5
3:7 90.1 92.0 92.9 95.4 %.9 99.7 102.4 103.9 106.4 107.4 109.2
3:8 90.7 92.5 93.5 %.O 97.5 100.3 103.1 104.6 107.1 108.1 110.0
3:9 91.2 93.0 94.0 %.6 98.1 100.9 103.7 105.3 107.8 108.8 110.7
3:10 91.7 93.6 94.6 97.2 98.7 101.5 104.4 105.9 108.5 109.5 111.4
3:11 92.2 94.1 95.1 97.7 99.3 102.1 105.0 106.6 109.2 110.2 112.1
4:0 92.7 94.6 95.6 98.3 99.8 102.7 105.6 107.2 109.8 110.8 112.8
4: 1 93.2 95.1 %.2 98.8 100.4 103.3 106.3 107.8 110.5 111.5 113.4
4:2 93.7 95.7 %.7 99.4 100.9 103.9 106.9 108.4 111.1 112.1 114.1
4:3 94.2 %.2 97.2 99.9 101.5 104.5 107.5 109.1 111.8 112.8 114.8
4:4 94.7 96.7 97.7 100.4 102.0 105.0 108.1 109.7 112.4 113.4 115.4
4:5 95.2 97.2 98.2 101.0 102.6 105.6 108.6 110.3 113.0 114.1 116.1
4:6 95.6 97.6 98.7 101.5 103.1 106.2 109.2 110.9 113.6 114.7 116.7
4:7 %.1 98.1 99.2 102.0 103.6 106.7 109.8 111.5 114.3 115.3 117.4
4:8 %.6 98.6 99.7 102.5 104.2 107.3 110.4 112.1 114.9 116.0 118.0
4:9 97.0 99.1 100.2 103.0 104.7 107.8 111.0 112.6 115.5 116.6 118.6
4:10 97.5 99.6 100.7 103.5 105.2 108.4 111.5 113.2 116.1 117.2 119.3
4:11 97.9 100.0 101.1 104.0 105.7 108.9 112.1 113.8 116.7 117.8 119.9
5:0 98.4 100.5 101.6 104.5 106.2 109.4 112.6 114.4 117.2 118.4 120.5
5: 1 98.5 100.6 101.8 104.7 106.4 109.6 112.8 114.5 117.5 118.6 120.7
5:2 98.9 101.1 102.2 105.1 106.9 110.1 113.4 115.1 118.0 119.2 121.3
5:3 99.4 101.5 102.7 105.6 107.4 110.6 113.9 115.7 118.6 119.7 121.9
5:4 99.8 102.0 103.1 106.1 107.9 111.2 114.4 116.2 119.2 120.3 122.5
5:5 100.3 102.4 103.6 106.6 108.4 111.7 115.0 116.8 119.7 120.9 123.1
5:6 100.7 102.9 104.1 107.1 108.8 112.2 115.5 117.3 120.3 121.5 123.7
5:7 101.1 103.3 104.5 107.5 109.3 112.7 116.0 117.8 120.8 122.0 124.2
5:8 101.6 103.8 105.0 108.0 109.8 113.2 116.5 118.4 121.4 122.6 124.8
5:9 102.0 104.2 105.4 108.5 110.3 113.7 117.1 118.9 121.9 123.1 125.4
5:10 102.4 104.6 105.8 108.9 110.7 114.2 117.6 119.4 122.5 123.7 125.9
5:11 102.8 105.1 106.3 109.4 111.2 114.6 118.1 119.9 123.0 124.2 126.5
6:O 103.2 105.5 106.7 109.8 111.7 115.1 118.6 120.4 123.5 124.8 127.0
6: 1 103.6 105.9 107.1 110.3 112.1 115.6 119.1 120.9 124.1 125.3 127.6
6:2 104.0 106.3 107.6 110.7 112.6 116.1 119.6 121.4 124.6 125.8 128.1
6:3 104.4 106.8 108.0 111.2 113.0 116.6 120.1 122.0 125.1 126.4 128.7
6:4 104.8 107.2 108.4 111.6 113.5 117.0 120.6 122.5 125.6 126.9 129.2
6:5 105.3 107.6 108.8 112.0 114.0 117.5 121.1 123.0 126.2 127.4 129.8
6:6 105.7 108.0 109.3 112.5 114.4 118.0 121.5 123.5 126.7 127.9 130.3
6:7 106.1 108.4 109.7 112.9 114.9 118.4 122.0 124.0 127.2 128.5 130.8
6:8 106.5 108.9 110.1 113.4 115.3 118.9 122.5 124.5 127.7 129.0 131.4
6:9 106.9 109.3 110.5 113.8 115.8 119.4 123.0 125.0 128.2 129.5 131.9
185
Yıl:Ay tp 3p Sp 1Sp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
6:10 107.3 109.7 111.0 114.3 116.2 119.9 123.S 125.5 128.8 130.0 132.5
6:11 107.7 110.1 111.4 114.7 116.7 120.3 124.0 126.0 129.3 130.6 133.0
7:0 108.1 110.5 111.8 115.1 117.1 120.8 124.5 126.5 129.8 131.1 133.5
7: 1 108.5 110.9 112.2 115.6 117.6 121.3 125.0 127.0 130.3 131.6 134.1
7:2 108.9 111.4 112.7 116.0 118.0 121.8 125.5 127.5 130.8 132.1 134.6
7:3 109.3 111.8 113.1 116.5 118.5 122.2 126.0 128.0 131.4 132.7 135.1
7:4 109.7 112.2 113.5 116.9 118.9 122.7 126.5 128.5 131.9 133.2 135.7
7:5 110.1 112.6 114.0 117.4 119.4 123.2 127.0 129.0 132.4 133.7 136.2
7:6 110.6 113.1 114.4 117.8 119.9 123.7 127.5 129.5 132.9 134.3 136.8
7:7 111.0 113.5 114.8 118.3 120.3 124.1 128.0 130.0 133.5 134.8 137.3
7:8 111.4 113.9 115.3 118.7 120.8 124.6 128.5 130.5 134.0 135.3 137.9
7:9 111.8 114.4 115.7 119.2 121.2 125.1 129.0 131.0 134.5 135.9 138.4
7:10 112.2 114.8 116.1 119.6 121.7 125.6 129.5 131.5 135.0 136.4 138.9
7:11 112.6 115.2 116.6 120.1 122.2 126.1 130.0 132.1 135.6 136.9 139.5
8:0 113.1 115.7 117.0 120.5 122.6 126.6 130.5 132.6 136.1 137.5 140.0
8: 1 113.5 116.1 117.5 121.0 123.1 127.0 131.0 133.1 136.6 138.0 140.6
8:2 113.9 116.5 117.9 121.5 123.6 127.5 131.5 133.6 137.2 138.5 141.1
8:3 114.3 117.0 118.4 121.9 124.1 128.0 132.0 134.1 137.7 139.1 141.7
8:4 114.8 117.4 118.8 122.4 124.5 128.5 132.5 134.6 138.2 139.6 142.2
8:5 115.2 117.9 119.2 122.9 125.0 129.0 133.0 135.2 138.8 140.2 142.8
8:6 115.6 118.3 119.7 123.3 125.5 129.5 133.5 135.7 139.3 140.7 143.4
8:7 116.1 118.7 120.2 123.8 126.0 130.0 134.0 136.2 139.8 141.2 143.9
8:8 116.5 119.2 120.6 124.3 126.4 130.5 134.5 136.7 140.4 141.8 144.5
8:9 117.0 119.6 121.1 124.7 126.9 131.0 135.1 137.2 140.9 142.3 145.0
8:10 117.4 120.1 121.5 125.2 127.4 131.5 135.6 137.8 141.5 142.9 145.6
8:11 117.8 120.5 122.0 125.7 127.9 132.0 136.1 138.3 142.0 143.4 146.1
9:0 118.3 121.0 122.4 126.2 128.4 132.5 136.6 138.8 142.5 144.0 146.7
9: 1 118.7 121.5 122.9 126.6 128.9 133.0 137.1 139.4 143.1 144.5 147.3
9:2 119.2 121.9 123.4 127.1 129.4 133.5 137.7 139.9 143.6 145.1 147.8
9:3 119.6 122.4 123.8 127.6 129.8 134.0 138.2 140.4 144.2 145.6 148.4
9:4 120.1 122.8 124.3 128.1 130.3 134.5 138.7 141.0 144.7 146.2 149.0
9:5 120.5 123.3 124.8 128.6 130.8 135.0 139.2 141.5 145.3 146.8 149.5
9:6 121.0 123.8 125.2 129.1 131.3 135.5 139.8 142.0 145.8 147.3 150.1
9:7 121.4 124.2 125.7 129.5 131.8 136.1 140.3 142.6 146.4 147.9 150.7
9:8 121.9 124.7 126.2 130.0 132.3 136.6 140.8 143.1 146.9 148.4 151.2
9:9 122.4 125.2 126.7 130.5 132.8 137.1 141.4 143.6 147.5 149.0 151.8
9:10 122.8 125.7 127.2 131.0 133.3 137.6 141.9 144.2 148.0 149.5 152.4
9:11 123.3 126.1 127.6 131.5 133.8 138.1 142.4 144.7 148.6 150.1 152.9
10:0 123.8 126.6 128.1 132.0 134.3 138.6 143.0 145.3 149.2 150.7 153.5
10: 1 124.2 127.1 128.6 132.5 134.8 139.2 143.5 145.8 149.7 151.2 154.1
10:2 124.7 127.6 129.1 133.0 135.3 139.7 144.0 146.4 150.3 151.8 154.7
10:3 125.2 128.1 129.6 133.5 135.8 140.2 144.6 146.9 150.8 152.4 155.2
10:4 125.6 128.5 130.1 134.0 136.4 140.7 145.1 147.5 151.4 152.9 155.8
186
Yıl:Ay lp 3p Sp 1Sp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
10:5 126.1 129.0 130.6 134.5 136.9 141.3 145.6 148.0 152.0 153.5 156.4
10:6 126.6 129.5 131.1 135.0 137.4 141.8 146.2 148.6 152.5 154.1 157.0
10:7 127.1 130.0 131.6 135.5 137.9 142.3 146.7 149.1 153.1 154.6 157.6
10:8 127.6 130.5 132.1 136.0 138.4 142.9 147.3 149.7 153.7 155.2 158.1
10:9 128.1 131.0 132.6 136.6 138.9 143.4 147.8 150.2 154.2 155.8 158.7
10:10 128.6 131.5 133.1 137.1 139.5 143.9 148.4 150.8 154.8 156.3 159.3
10:11 129.0 132.0 133.6 137.6 140.0 144.5 148.9 151.3 155.4 156.9 159.9
11:O 129.5 132.5 134.1 138.1 140.5 145.0 149.5 151.9 155.9 157.5 160.5
11:1 130.0 133.0 134.6 138.6 141.0 145.5 150.0 152.4 156.5 158.1 161.0
11:2 130.5 133.5 135.1 139.1 141.6 146.1 150.6 153.0 157.1 158.6 161.6
11:3 131.0 134.0 135.6 139.7 142.1 146.6 151.1 153.5 157.6 159.2 162.2
11:4 131.5 134.5 136.1 140.2 142.6 147.1 151.7 154.1 158.2 159.8 162.8
11:5 132.0 135.0 136.6 140.7 143.1 147.7 152.2 154.6 158.7 160.3 163.3
11:6 132.5 135.5 137.1 141.2 143.6 148.2 152.7 155.2 159.3 160.9 163.9
11:7 133.0 136.0 137.6 141.7 144.1 148.7 153.3 155.7 159.8 161.4 164.4
11:8 133.4 136.5 138.1 142.2 144.6 149.2 153.8 156.3 160.4 162.0 165.0
11:9 133.9 136.9 138.5 142.7 145.1 149.7 154.3 156.8 160.9 162.5 165.6
11:10 134.4 137.4 139.0 143.2 145.6 150.2 154.8 157.3 161.4 163.1 166.1
11:11 134.9 137.9 139.5 143.7 146.1 150.7 155.3 157.8 162.0 163.6 166.6
12:O 135.3 138.4 140.0 144.1 146.6 151.2 155.8 158.3 162.5 164.1 167.1
12:1 135.8 138.8 140.4 144.6 147.1 151.7 156.3 158.8 163.0 164.6 167.7
12:2 136.2 139.3 140.9 145.1 147.6 152.2 156.8 159.3 163.5 165.1 168.2
12:3 136.7 139.7 141.4 145.5 148.0 152.7 157.3 159.8 164.0 165.6 168.7
12:4 137.1 140.2 141.8 146.0 148.5 153.1 157.8 160.3 164.4 166.1 169.1
12:5 137.5 140.6 142.2 146.4 148.9 153.6 158.2 160.7 164.9 166.5 169.6
12:6 137.9 141.0 142.6 146.8 149.3 154.0 158.7 161.2 165.4 167.0 170.1
12:7 138.3 141.4 143.1 147.3 149.8 154.4 159.1 161.6 165.8 167.4 170.5
12:8 138.7 141.8 143.5 147.7 150.2 154.8 159.5 162.0 166.2 167.9 170.9
12:9 139.1 142.2 143.9 148.1 150.6 155.2 159.9 162.4 166.6 168.3 171.4
12:10 139.5 142.6 144.2 148.4 ısı.o 155.6 160.3 162.8 167.0 168.7 171.8
12:11 139.9 143.0 144.6 148.8 151.3 156.0 160.7 163.2 167.4 169.1 172.1
13:O 140.2 143.3 145.0 149.2 151.7 156.4 161.1 163.6 167.8 169.4 172.5
13:1 140.6 143.7 145.3 149.5 152.0 156.7 161.4 163.9 168.2 169.8 172.9
13:2 140.9 144.0 145.6 149.9 152.4 157.1 161.8 164.3 168.5 170.1 173.2
13:3 141.2 144.3 146.0 150.2 152.7 157.4 162.1 164.6 168.8 170.5 173.6
13:4 141.5 144.6 146.3 150.5 153.0 157.7 162.4 164.9 169.1 170.8 173.9
13:5 141.8 144.9 146.6 150.8 153.3 158.0 162.7 165.2 169.4 171.1 174.2
13:6 142.1 145.2 146.9 151.1 153.6 158.3 163.0 165.5 169.7 171.4 174.5
13:7 142.4 145.5 147.1 151.4 153.9 158.6 163.3 165.8 170.0 171.7 174.8
13:8 142.7 145.8 147.4 151.6 154.2 158.8 163.5 166.0 170.3 171.9 175.0
13:9 142.9 146.0 147.7 151.9 154.4 159.1 163.8 166.3 170.5 172.2 175.3
13:10 143.2 146.3 147.9 152.1 154.7 159.3 164.0 166.5 170.8 172.4 175.5
13:11 143.4 146.5 148.1 152.4 154.9 159.6 164.3 166.8 171.0 172.6 175.7
187
Yıl:Ay tp 3p Sp 1Sp 25p SOp 75p 85p 9Sp 97p 99p
14:0 143.6 146.7 148.4 152.6 155.1 159.8 164.5 167.0 171.2 172.8 175.9
14:1 143.9 146.9 148.6 152.8 155.3 160.0 164.7 167.2 171.4 173.0 176.1
14:2 144.1 147.2 148.8 153.0 155.5 160.2 164.9 167.4 171.6 173.2 176.3
14:3 144.3 147.3 149.0 153.2 155.7 160.4 165.1 167.6 171.8 173.4 176.5
14:4 144.5 147.5 149.2 153.4 155.9 160.6 165.2 167.7 172.0 173.6 176.7
14:5 144.6 147.7 149.3 153.6 156.1 160.7 165.4 167.9 172.1 173.8 176.8
14:6 144.8 147.9 149.5 153.7 156.2 160.9 165.6 168.1 172.3 173.9 177.0
14: 7 145.0 148.0 149.7 153.9 156.4 161.0 165.7 168.2 172.4 174.0 177.1
14:8 145.1 148.2 149.8 154.0 156.5 161.2 165.8 168.3 172.5 174.2 177.2
14:9 145.3 148.3 150.0 154.2 156.7 161.3 166.0 168.5 172.7 174.3 177.4
14:10 145.4 148.5 150.1 154.3 156.8 161.4 166.1 168.6 172.8 174.4 177.5
14:11 145.5 148.6 150.2 154.4 156.9 161.6 166.2 168.7 172.9 174.5 177.6
15:0 145.7 148.7 150.4 154.5 157.0 161.7 166.3 168.8 173.0 174.6 177.7
15:1 145.8 148.8 150.5 154.6 157.1 161.8 166.4 168.9 173.1 174.7 177.8
15:2 145.9 149.0 150.6 154.8 157.2 161.9 166.5 169.0 173.2 174.8 177.8
15:3 146.0 149.1 150.7 154.8 157.3 162.0 166.6 169.1 173.2 174.9 177.9
15:4 146.1 149.2 150.8 154.9 157.4 162.0 166.7 169.1 173.3 174.9 178,0
15:5 146.2 149.2 150.9 155.0 157.5 162.1 166.7 169.2 173.4 175.0 178.0
15:6 146.3 149.3 150.9 155.1 157.6 162.2 166.8 169.3 173.4 175.0 178.1
15:7 146.4 149.4 151.0 155.2 157.6 162.3 166.9 169.3 173.5 175.1 178.1
15:8 146.5 149.5 151.1 155.2 157.7 162.3 166.9 169.4 173.5 175.1 178.2
15:9 146.5 149.6 151.2 155.3 157.8 162.4 167.0 169.4 173.6 175.2 178.2
15:10 146.6 149.6 151.2 155.4 157.8 162.4 167.0 169.5 173.6 175.2 178.3
15:11 146.7 149.7 151.3 155.4 157.9 162.5 167.1 169.5 173.6 175.3 178.3
16:0 146.7 149.8 151.4 155.5 157.9 162.5 167.1 169.6 173.7 175.3 178.3
16:1 146.8 149.8 151.4 155.5 158.0 162.6 167.1 169.6 173.7 175.3 178.3
16:2 146.8 149.9 151.5 155.6 158.0 162.6 167.2 169.6 173.7 175.3 178.3
16:3 146.9 149.9 151.5 155.6 158.1 162.6 167.2 169.6 173.8 175.3 178.4
16:4 146.9 150.0 151.6 155.7 158.1 162.7 167.2 169.7 173.8 175.4 178.4
16:5 147.0 150.0 151.6 155.7 158.1 162.7 167.2 169.7 173.8 175.4 178.4
16:6 147.0 150.0 151.6 155.7 158.2 162.7 167.3 169.7 173.8 175.4 178.4
16:7 147.1 150.1 151.7 155.8 158.2 162.7 167.3 169.7 173.8 175.4 178.4
16:8 147.1 150.1 151.7 155.8 158.2 162.8 167.3 169.7 173.8 175.4 178.4
16:9 147.2 150.2 151.7 155.8 158.3 162.8 167.3 169.8 173.8 175.4 178.4
16:10 147.2 150.2 151.8 155.9 158.3 162.8 167.3 169.8 173.8 175.4 178.4
16:11 147.3 150.2 151.8 155.9 158.3 162.8 167.4 169.8 173.9 175.4 178.4
17:O 147.3 150.3 151.8 155.9 158.3 162.9 167.4 169.8 173.9 175.4 178.4
17:1 147.3 150.3 151.9 155.9 158.4 162.9 167.4 169.8 173.9 175.4 178.4
17:2 147.4 150.3 151.9 156.0 158.4 162.9 167.4 169.8 173.9 175.5 178.4
17:3 147.4 150.4 151.9 156.0 158.4 162.9 167.4 169.8 173.9 175.5 178.4
17:4 147.4 150.4 152.0 156.0 158.4 162.9 167.4 169.8 173.9 175.5 178.4
17:5 147.5 150.4 152.0 156.1 158.5 162.9 167.4 169.8 173.9 175.5 178.4
17:6 147.5 150.5 152.0 156.1 158.5 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
188
Yıl: Ay lp 3p Sp 15p 25p 50p 75p 85p 95p 97p 99p
17: 7 147.5 150.5 152.1 156.1 158.5 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
17: 8 147.6 150.5 152.1 156.1 158.5 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
17: 9 147.6 150.5 152.1 156.1 158.5 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
17:10 147.6 150.6 152.1 156.2 158.6 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
17:11 147.7 150.6 152.2 156.2 158.6 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
18: O 147.7 150.6 152.2 156.2 158.6 163.1 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
18:1 147.7 150.7 152.2 156.2 158.6 163.1 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 2 147.7 150.7 152.2 156.2 158.6 163.1 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 3 147.8 150.7 152.3 156.3 158.7 163.1 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
18:4 147.8 150.7 152.3 156.3 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 5 147.8 150.7 152.3 156.3 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 6 147.8 150.8 152.3 156.3 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 7 147.9 150.8 152.3 156.3 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 8 147.9 150.8 152.3 156.3 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18:9 147.9 150.8 152.4 156.4 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18:10 147.9 150.8 152.4 156.4 158.7 163.2 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18:11 147.9 150.8 152.4 156.4 158.7 163.2 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
19: O 147.9 150.9 152.4 156.4 158.7 163.2 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
189
KIZ ÇOCUKLARDA KİLO PERSENTİLLERİ (kg)
Yıl:Ay lp 3p Sp 1Sp 2Sp 50p 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
0:0 2.3 2.4 2.5 2.8 2.9 3.2 3.6 3.7 4.0 4.2 4.4
O: 1 3.0 3.2 3.3 3.6 3.8 4.2 4.6 4.8 5.2 5.4 5.7
0:2 3.8 4.0 4.1 4.5 4.7 5.1 5.6 5.9 6.3 6.5 6.9
0:3 4.4 4.6 4.7 5.1 5.4 5.8 6.4 6.7 7.2 7.4 7.8
0:4 4.8 5.1 5.2 5.6 5.9 6.4 7.0 7.3 7.9 8.1 8.6
0:5 5.2 5.5 5.6 6.1 6.4 6.9 7.5 7.8 8.4 8.7 9.2
0:6 5.5 5.8 6.0 6.4 6.7 7.3 7.9 8.3 8.9 9.2 9.7
0:7 5.8 6.1 6.3 6.7 7.0 7.6 8.3 8.7 9.4 9.6 10.2
0:8 6.0 6.3 6.5 7.0 7.3 7.9 8.6 9.0 9.7 10.0 10.6
0:9 6.2 6.6 6.8 7.3 7.6 8.2 8.9 9.3 10.1 10.4 11.0
0:10 6.4 6.8 7.0 7.5 7.8 8.5 9.2 9.6 10.4 10.7 11.3
0:11 6.6 7.0 7.2 7.7 8.0 8.7 9.5 9.9 10.7 11.0 11.7
1:O 6.8 7.1 7.3 7.9 8.2 8.9 9.7 10.2 11.0 11.3 12.0
1: 1 6.9 7.3 7.5 8.1 8.4 9.2 10.0 10.4 11.3 11.6 12.3
1:2 7.1 7.5 7.7 8.3 8.6 9.4 10.2 10.7 11.5 11.9 12.6
1:3 7.3 7.7 7.9 8.5 8.8 9.6 10.4 10.9 11.8 12.2 12.9
1:4 7.4 7.8 8.1 8.7 9.0 9.8 10.7 11.2 12.1 12.5 13.2
1:5 7.6 8.0 8.2 8.8 9.2 10.0 10.9 11.4 12.3 12.7 13.5
1:6 7.8 8.2 8.4 9.0 9.4 10.2 11.1 11.6 12.6 13.0 13.8
1:7 7.9 8.3 8.6 9.2 9.6 10.4 11.4 11.9 12.9 13.3 14.1
1:8 8.1 8.5 8.7 9.4 9.8 10.6 11.6 12.1 13.1 13.5 14.4
1:9 8.2 8.7 8.9 9.6 10.0 10.9 11.8 12.4 13.4 13.8 14.6
1:10 8.4 8.8 9.1 9.8 10.2 11.1 12.0 12.6 13.6 14.1 14.9
1:11 8.5 9.0 9.2 9.9 10.4 11.3 12.3 12.8 13.9 14.3 15.2
2:0 8.7 9.2 9.4 10.1 10.6 11.5 12.5 13.1 14.2 14.6 15.5
2: 1 8.9 9.3 9.6 10.3 10.8 11.7 12.7 13.3 14.4 14.9 15.8
2:2 9.0 9.5 9.8 10.5 10.9 11.9 12.9 13.6 14.7 15.2 16.1
2:3 9.2 9.6 9.9 10.7 11.1 12.1 13.2 13.8 15.0 15.4 16.4
2:4 9.3 9.8 10.1 10.8 11.3 12.3 13.4 14.0 15.2 15.7 16.7
2:5 9.5 10.0 10.2 11.0 11.5 12.5 13.6 14.3 15.5 16.0 17.0
2:6 9.6 10.1 10.4 11.2 11.7 12.7 13.8 14.5 15.7 16.2 17.3
2:7 9.7 10.3 10.5 11.3 11.9 12.9 14.1 14.7 16.0 16.5 17.6
2:8 9.9 10.4 10.7 11.5 12.0 13.1 14.3 15.0 16.2 16.8 17.8
2:9 10.0 10.5 10.8 11.7 12.2 13.3 14.5 15.2 16.5 17.0 18.1
2:10 10.1 10.7 11.0 11.8 12.4 13.5 14.7 15.4 16.8 17.3 18.4
2:11 10.3 10.8 11.1 12.0 12.5 13.7 14.9 15.7 17.0 17.6 18.7
3:0 10.4 11.0 11.3 12.1 12.7 13.9 15.1 15.9 17.3 17.8 19.0
3: 1 10.5 11.1 11.4 12.3 12.9 14.0 15.3 16.1 17.5 18.1 19.3
3:2 10.6 11.2 11.6 12.5 13.0 14.2 15.6 16.3 17.8 18.4 19.6
3:3 10.8 11.4 11.7 12.6 13.2 14.4 15.8 16.6 18.0 18.6 19.9
3:4 10.9 11.5 11.8 12.8 13.4 14.6 16.0 16.8 18.3 18.9 20.2
190
Yıl:Ay lp 3p Sp 1Sp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
3:5 11.0 11.6 12.0 12.9 13.5 14.8 16.2 17.0 18.6 19.2 20.5
3:6 11.1 11.8 12.1 13.1 13.7 ıs.o 16.4 17.3 18.8 19.5 20.8
3:7 11.3 11.9 12.2 13.2 13.9 15.2 16.6 17.5 19.1 19.7 21.1
3:8 11.4 12.0 12.4 13.4 14.0 15.3 16.8 17.7 19.3 20.0 21.4
:3:9 11.5 12.1 12.5 13.5 14.2 15.5 17.0 17.9 19.6 20.3 21.7
3:10 11.6 12.3 12.6 13.7 14.3 15.7 17.3 18.2 19.9 20.6 22.0
3:11 11.7 12.4 12.8 13.8 14.5 15.9 17.5 18.4 20.1 20.8 22.3
4:0 11.8 12.5 12.9 14.0 14.7 16.1 17.7 18.6 20.4 21.1 22.6
4:1 11.9 12.6 13.0 14.1 14.8 16.3 17.9 18.9 20.6 21.4 22.9
4:2 12.1 12.8 13.2 14.3 ıs.o 16.4 18.1 19.1 20.9 21.7 23.2
4:3 12.2 12.9 13.3 14.4 15.1 16.6 18.3 19.3 21.2 22.0 23.5
4:4 12.3 13.0 13.4 14.5 15.3 16.8 18.5 19.5 21.4 22.2 23.9
4:5 12.4 13.1 13.5 14.7 15.4 17.0 18.7 19.8 21.7 22.5 24.2
4:6 12.5 13.2 13.7 14.8 15.6 17.2 18.9 20.0 22.0 22.8 24.5
4:"7 12.6 13.4 13.8 ıs.o 15.8 17.3 19.1 20.2 22.2 23.1 24.8
4:8 12.7 13.5 13.9 15.1 15.9 17.5 19.3 20.4 22.5 23.3 25.1
4:9 12.8 13.6 14.0 15.3 16.1 17.7 19.6 20.7 22.7 23.6 25.4
4:10 12.9 13.7 14.2 15.4 16.2 17.9 19.8 20.9 23.0 23.9 25.7
4:11 13.1 13.8 14.3 15.5 16.4 18.0 20.0 21.1 23.3 24.2 26.0
5:0 13.2 14.0 14.4 15.7 16.5 18.2 20.2 21.3 23.5 24.4 26.3
5:1 13.4 14.2 14.6 15.8 16.6 18.3 20.2 21.3 23.4 24.3 26.2
5:2 13.5 14.3 14.7 16.0 16.8 18.4 20.4 21.5 23.7 24.6 26.5
5:3 13.6 14.4 14.9 16.1 16.9 18.6 20.6 21.7 23.9 24.9 26.8
5:4 13.7 14.5 ıs.o 16.3 17.1 18.8 20.8 21.9 24.2 25.1 27.1
5:5 13.9 14.7 15.1 16.4 17.2 19.0 21.0 22.2 24.4 25.4 27.4
5:6 14.0 14.8 15.2 16.5 17.4 19.1 21.2 22.4 24.7 25.7 27.7
5:7 14.1 14.9 15.4 16.7 17.5 19.3 21.4 22.6 24.9 25.9 28.0
5:8 14.2 ıs.o 15.5 16.8 17.7 19.5 21.6 22.8 25.2 26.2 28.3
5:9 14.3 15.2 15.6 17.0 17.8 19.6 21.8 23.0 25.4 26.5 28.6
5:10 14.4 15.3 15.8 17.1 ıs.o 19.8 22.0 23.2 25.7 26.7 28.9
5:11 14.5 15.4 15.9 17.2 18.1 20.0 22.2 23.5 25.9 27.0 29.2
6:0 14.6 15.5 16.0 17.4 18.3 20.2 22.4 23.7 26.2 27.3 29.5
6:1 14.8 15.6 16.1 17.5 18.4 20.3 22.6 23.9 26.4 27.5 29.8
6:2 14.9 15.8 16.3 17.7 18.6 20.5 22.8 24.1 26.7 27.8 30.1
6:3 ıs.o 15.9 16.4 17.8 18.7 20.7 23.0 24.3 27.0 28.1 30.4
6:4 15.1 16.0 16.5 17.9 18.9 20.9 23.2 24.6 27.2 28.4 30.8
6:5 15.2 16.1 16.6 18.1 19.0 21.0 23.4 24.8 27.5 28.7 31.1
6:6 15.3 16.3 16.8 18.2 19.2 21.2 23.6 25.0 27.8 28.9 31.4
6:7 15.5 16.4 16.9 18.4 19.4 21.4 23.8 25.3 28.0 29.2 31.7
6:8 15.6 16.5 17.0 18.5 19.5 21.6 24.0 25.5 28.3 29.5 32.1
6:9 15.7 16.6 17.2 18.7 19.7 21.8 24.2 25.7 28.6 29.8 32.4
6:10 15.8 16.8 17.3 18.8 19.9 22.0 24.5 26.0 28.9 30.1 32.7
6:11 15.9 16.9 17.5 19.0 20.0 22.2 24.7 26.2 29.2 30.4 33.1
191
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 25p sop 75p 85p 95p 97p 99p
7:0 16.1 17.0 17.6 19.2 20.2 22.4 24.9 26.5 29.5 30.8 33.5
7:1 16.2 17.2 17.8 19.3 20.4 22.6 25.2 26.7 29.8 31.1 33.8
7:2 16.3 17.3 17.9 19.5 20.6 22.8 25.4 27.0 30.1 31.4 34.2
7:3 16.5 17.5 18.1 19.7 20.7 23.0 25.6 27.3 30.4 31.7 34.6
7:4 16.6 17.6 18.2 19.8 20.9 23.2 25.9 27.5 30.7 32.1 34.9
7:5 16.7 17.8 18.4 20.0 21.l 23.4 26.1 27.8 31.0 32.4 35.3
7:6 16.9 17.9 18.5 20.2 21.3 23.6 26.4 28.1 31.3 32.8 35.7
7:7 17.0 18.1 18.7 20.4 21.5 23.9 26.7 28.4 31.7 33.1 36.1
7:8 17.2 18.2 18.8 20.6 21.7 24.1 26.9 28.7 32.0 33.5 36.5
7:9 17.3 18.4 19.0 20.7 21.9 24.3 27.2 28.9 32.3 33.8 36.9
7:10 17.5 18.6 19.2 20.9 22.1 24.5 27.5 29.2 32.7 34.2 37.4
7:11 17.6 18.7 19.4 21.1 22.3 24.8 27.7 29.5 33.0 34.6 37.8
8:0 17.8 18.9 19.5 21.3 22.5 25.0 28.0 29.8 33.4 34.9 38.2
8:1 17.9 19.1 19.7 21.5 22.7 25.3 28.3 30.2 33.8 35.3 38.6
8:2 18.1 19.2 19.9 21.7 22.9 25.5 28.6 30.5 34.1 35.7 39.1
8:3 18.3 19.4 20.1 21.9 23.2 25.8 28.9 30.8 34.5 36.1 39.5
8:4 18.4 19.6 20.3 22.1 23.4 26.0 29.2 31.1 34.9 36.5 40.0
8:5 18.6 19.8 20.4 22.3 23.6 26.3 29.5 31.4 35.3 36.9 40.5
8:6 18.8 20.0 20.6 22.6 23.8 26.6 29.8 31.8 35.7 37.4 40.9
8:7 18.9 20.1 20.8 22.8 24.1 26.8 30.1 32.1 36.0 37.8 41.4
8:8 19.1 20.3 21.0 23.0 24.3 27.1 30.4 32.5 36.4 38.2 41.9
8:9 19.3 20.5 21.2 23.2 24.5 27.4 30.7 32.8 36.9 38.6 42.4
8:10 19.5 20.7 21.4 23.4 24.8 27.6 31.0 33.2 37.3 39.1 42.9
8:11 19.7 20.9 21.6 23.7 25.0 27.9 31.4 33.5 37.7 39.5 43.4
9:0 19.8 21.1 21.8 23.9 25.3 28.2 31.7 33.9 38.1 40.0 43.9
9:1 20.0 21.3 22.0 24.1 25.5 28.5 32.0 34.2 38.5 40.4 44.4
9:2 20.2 21.5 22.3 24.4 25.8 28.8 32.4 34.6 38.9 40.9 44.9
9:3 20.4 21.7 22.5 24.6 26.0 29.1 32.7 35.0 39.4 41.3 45.5
9:4 20.6 21.9 22.7 24.8 26.3 29.4 33.1 35.3 39.8 41.8 46.0
9:5 20.8 22.1 22.9 25.1 26.6 29.7 33.4 35.7 40.3 42.3 46.5
9:6 21.0 22.3 23.1 25.3 26.8 30.0 33.8 36.1 40.7 42.7 47.1
9:7 21.2 22.6 23.3 25.6 27.1 30.3 34.1 36.5 41.l 43.2 47.6
9:8 21.4 22.8 23.6 25.8 27.4 30.6 34.5 36.9 41.6 43.7 48.1
9:9 21.6 23.0 23.8 26.1 27.6 30.9 34.8 37.3 42.1 44.2 48.7
9:10 21.8 23.2 24.0 26.3 27.9 31.2 35.2 37.7 42.5 44.7 49.3
9:11 22.0 23.4 24.3 26.6 28.2 31.5 35.6 38.1 43.0 45.2 49.8
10:0 22.2 23.7 24.5 26.9 28.5 31.9 35.9 38.5 43.5 45.7 50.4
NOT VE UYARI: 10 yaşında sonra vücut ağırlığı yerine için boya göre kilo ve vücut kitle
indeksi {BMI) kullarulması daha doğru olduğundan 10 yaş üstü kilo persentilleri belirlen-
memiştir.
192
KIZ ÇOCUKLARDA BAŞ ÇEVRESİ PERSENTİLLERİ (CM)
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 25p SOp 75p 85p 95p 9 7p 99p
0:0 31.1 31.7 31.9 32.7 33.1 33.9 34.7 35.1 35.8 36.1 36.6
O: 1 33.8 34.3 34.6 35.3 35.8 36.5 37.3 37.8 38.5 38.8 39.3
O:2 35.4 36.0 36.3 37.0 37.4 38.3 39.1 39.5 40.2 40.5 41.1
O: 3 36.6 37.2 37.5 38.2 38.7 39.5 40.4 40.8 41.6 41.9 42.4
0:4 37.6 38.2 38.5 39.3 39.7 40.6 41.4 41.9 42.7 43.0 43.5
O:5 38.5 39.0 39.3 40.1 40.6 41.5 42.3 42.8 43.6 43.9 44.5
O:6 39.2 39.7 40.1 40.8 41.3 42.2 43.1 43.5 44.3 44.6 45.2
0:7 39.8 40.4 40.7 41.5 41.9 42.8 43.7 44.2 45.0 45.3 45.9
O:8 40.3 40.9 41.2 42.0 42.5 43.4 44.3 44.7 45.6 45.9 46.5
O:9 40.7 41.3 41.6 42.4 42.9 43.8 44.7 45.2 46.0 46.3 46.9
0:10 41.1 41.7 42.0 42.8 43.3 44.2 45.1 45.6 46.4 46.8 47.4
0:11 41.4 42.0 42.4 43.2 43.7 44.6 45.5 46.0 46.8 47.1 47.7
1:0 41.7 42.3 42.7 43.5 44.0 44.9 45.8 46.3 47.1 47.5 48.1
1: 1 42.0 42.6 42.9 43.8 44.3 45.2 46.1 46.6 47.4 47.7 48.3
1:2 42.2 42.9 43.2 44.0 44.5 45.4 46.3 46.8 47.7 48.0 48.6
1:3 42.5 43.1 43.4 44.2 44.7 45.7 46.6 47.1 47.9 48.2 48.8
1:4 42.7 43.3 43.6 44.4 44.9 45.9 46.8 47.3 48.1 48.5 49.1
1:5 42.9 43.5 43.8 44.6 45.1 46.1 47.0 47.5 48.3 48.7 49.3
1:6 43.0 43.6 44.0 44.8 45.3 46.2 47.2 47.7 48.5 48.8 49.5
1:7 43.2 43.8 44.1 45.0 45.5 46.4 47.3 47.8 48.7 49.0 49.6
1:8 43.4 44.0 44.3 45.1 45.6 46.6 47.5 48.0 48.9 49.2 49.8
1:9 43.5 44.1 44.5 45.3 45.8 46.7 47.7 48.2 49.0 49.4 50.0
1:10 43.7 44.3 44.6 45.4 46.0 46.9 47.8 48.3 49.2 49.5 50.1
1:11 43.8 44.4 44.7 45.6 46.1 47.0 48.0 48.5 49.3 49.7 50.3
2:0 43.9 44.6 44.9 45.7 46.2 47.2 48.1 48.6 49.5 49.8 50.4
2:1 44.1 44.7 45.0 45.9 46.4 47.3 48.3 48.8 49.6 49.9 50.6
2:2 44.2 44.8 45.2 46.0 46.5 47.5 48.4 48.9 49.8 50.1 50.7
2: 3 44.3 44.9 45.3 46.1 46.6 47.6 48.5 49.0 49.9 50.2 50.8
2:4 44.4 45.1 45.4 46.3 46.8 47.7 48.7 49.2 50.0 50.3 51.0
2:5 44.6 45.2 45.5 46.4 46.9 47.8 48.8 49.3 50.1 50.5 51.1
2:6 44.7 45.3 45.6 46.5 47.0 47.9 48.9 49.4 50.2 50.6 51.2
2:7 44.8 45.4 45.7 46.6 47.1 48.0 49.0 49.5 50.4 50.7 51.3
2:8 44.9 45.5 45.8 46.7 47.2 48.1 49.1 49.6 50.5 50.8 51.4
2:9 45.0 45.6 45.9 46.8 47.3 48.2 49.2 49.7 50.6 50.9 51.5
2:10 45.1 45.7 46.0 46.9 47.4 48.3 49.3 49.8 50.7 51.0 51.6
2:11 45.1 45.8 46.1 47.0 47.5 48.4 49.4 49.9 50.7 51.1 51.7
3:O 45.2 45.9 46.2 47.0 47.6 48.5 49.5 50.0 50.8 51.2 51.8
3:1 45.3 45.9 46.3 47.1 47.6 48.6 49.5 50.1 50.9 51.3 51.9
3:2 45.4 46.0 46.3 47.2 47.7 48.7 49.6 50.1 51.0 51.3 52.0
3: 3 45.5 46.1 46.4 47.3 47.8 48.7 49.7 50.2 51.1 51.4 52.0
3:4 45.5 46.2 46.5 47.4 47.9 48.8 49.8 50.3 51.2 51.5 52.1
193
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
3:5 45.6 46.2 46.6 47.4 47.9 48.9 49.8 50.4 51.2 51.6 52.2
3:6 45.7 46.3 46.6 47.5 48.0 49.0 49.9 50.4 51.3 51.6 52.3
3:7 45.7 46.4 46.7 47.6 48.1 49.0 50.0 50.5 51.4 51.7 52.3
3:8 45.8 46.4 46.8 47.6 48.1 49.1 50.1 50.6 51.4 51.8 52.4
3:9 45.9 46.5 46.8 47.7 48.2 49.2 50.1 50.6 51.5 51.8 52.5
3:10 45.9 46.5 46.9 47.7 48.3 49.2 50.2 50.7 51.6 51.9 52.5
3:11 46.0 46.6 46.9 47.8 48.3 49.3 50.2 50.7 51.6 51.9 52.6
4:0 46.0 46.7 47.0 47.9 48.4 49.3 50.3 50.8 51.7 52.0 52.6
4:1 46.1 46.7 47.1 47.9 48.4 49.4 50.3 50.9 51.7 52.1 52.7·
4:2 46.1 46.8 47.1 48.0 48.5 49.4 50.4 50.9 51.8 52.1 52.7
4: 3 46.2 46.8 47.2 48.0 48.5 49.5 50.5 51.0 51.8 52.2 52.8
4:4 46.2 46.9 47.2 48.1 48.6 49.5 50.5 51.0 51.9 52.2 52.9.
4:5 46.3 46.9 47.3 48.1 48.6 49.6 50.6 51.1 51.9 52.3 52.9
4:6 46.3 47.0 47.3 48.2 48.7 49.6 50.6 51.1 52.0 52.3 53.0
4:7 46.4 47.0 47.4 48.2 48.7 49.7 50.7 51.2 52.0 52.4 53.0
4:8 46.4 47.1 47.4 48.3 48.8 49.7 50.7 51.2 52.1 52.4 53.1
4:9 46.5 47.1 47.4 48.3 48.8 49.8 50.7 51.3 52.1 52.5 53.1
4:10 46.5 47.2 47.5 48.4 48.9 49.8 50.8 51.3 52.2 52.5 53.1
4:11 46.6 47.2 47.5 48.4 48.9 49.9 50.8 51.4 52.2 52.6 53.2
5:0 46.6 47.2 47.6 48.4 49.0 49.9 50.9 51.4 52.3 52.6 53.2
194
ERKEK ÇOCUKLARDA VÜCUT PERSENTİLLERİ
195
Yıl:Av lp 3p Sp lSp 25p S()p 75p 85p 95p 97p 99ı,
3:2 88.5 90.2 91.1 93.4 94.8 97.4 99.9 101.3 103.6 104.5 106.2
3:3 89.1 90.8 91.7 94.0 95.4 98.0 100.6 102.0 104.3 105.2 106.9
3:4 89.6 91.3 92.2 94.6 96.0 98.6 101.3 102.7 105.0 105.9 107.7
3:5 90.1 91.9 92.8 95.2 96.6 99.2 101.9 103.3 105.7 106.6 108.4
3:6 90.6 92.4 93.3 95.7 97.2 99.9 102.5 104.0 106.4 107.3 109.1
3:7 91.1 92.9 93.9 96.3 97.7 100.4 103.1 104.6 107.0 108.0 109.8
3:8 91.6 93.4 94.4 96.8 98.3 101.0 103.8 105.2 107.7 108.6 110.4
3:9 92.1 93.9 94.9 97.4 98.9 101.6 104.4 105.8 108.3 109.3 111.1
3:10 92.6 94.4 95.4 97.9 99.4 102.2 105.0 106.5 109.0 109.9 111.8
3:11 93.1 94.9 95.9 98.5 100.0 102.8 105.6 107.1 109.6 110.6 112.4
4:0 93.6 95.4 96.4 99.0 100.5 103.3 106.2 107.7 110.2 111.2 113.1
4: 1 94.0 95.9 96.9 99.5 101.0 103.9 106.7 108.3 110.8 111.8 113.7
4:2 94.5 96.4 97.4 100.0 101.6 104.4 107.3 108.9 111.5 112.5 114.4
4:3 95.0 96.9 97.9 100.5 102.1 105.0 107.9 109.5 112.1 113.1 115.0
4:4 95.5 97.4 98.4 101.1 102.6 105.6 108.5 110.1 112.7 113.7 115.7
4:5 95.9 97.9 98.9 101.6 103.2 106.1 109.1 110.7 113.3 114.3 116.3
4:6 96.4 98.4 99.4 102.1 103.7 106.7 109.6 111.2 113.9 115.0 116.9
4:7 %.9 98.8 99.9 102.6 104.2 107.2 110.2 111.8 114.5 115.6 117.6
4:8 97.3 99.3 100.4 103.1 104.7 107.8 110.8 112.4 115.2 116.2 118.2
4:9 97.8 99.8 100.9 103.6 105.3 108.3 111.4 113.0 115.8 116.8 118.8
4:10 98.3 100.3 101.4 104.1 105.8 108.9 111.9 113.6 116.4 117.4 119.5
4:11 98.7 100.8 101.9 104.7 106.3 109.4 112.5 114.2 117.0 118.1 120.1
5:0 99.2 101.2 102.3 105.2 106.8 110.0 113.1 114.8 117.6 118.7 120.7
5:1 99.6 101.6 102.7 105.5 107.2 110.3 113.4 115.0 117.8 118.9 120.9
5:2 100.0 102.1 103.2 106.0 107.7 110.8 113.9 115.6 118.4 119.5 121.6
5:3 100.5 102.6 103.7 106.5 108.2 111.3 114.5 116.2 119.0 120.1 122.2
5:4 101.0 103.1 104.2 107.0 108.7 111.9 115.0 116.7 119.6 120.7 122.8
5:5 101.4 103.5 104.6 107.5 109.2 112.4 115.6 117.3 120.1 121.3 123.4
5:6 101.9 104.0 105.1 108.0 109.7 112.9 116.1 117.8 120.7 121.8 124.0
5:7 102.3 104.4 105.6 108.5 110.2 113.4 116.7 118.4 121.3 122.4 124.5
5:8 102.8 104.9 106.0 109.0 110.7 113.9 117.2 118.9 121.8 123.0 125.1
5:9 103.2 105.4 106.5 109.4 111.2 114.5 117.7 119.5 122.4 123.5 125.7
5:10 103.6 105.8 106.9 109.9 111.7 115.0 118.2 120.0 123.0 124.1 126.3
5:11 104.1 106.2 107.4 110.4 112.2 115.5 118.8 120.5 123.5 124.7 126.8
6:0 104.5 106.7 107.8 110.8 112.6 116.0 119.3 121.1 124.1 125.2 127.4
6:1 104.9 107.1 108.3 111.3 113.1 116.4 119.8 121.6 124.6 125.8 128.0
6:2 105.3 107.6 108.7 111.8 113.6 116.9 120.3 122.1 125.1 126.3 128.5
6:3 105.8 108.0 109.2 112.2 114.0 117.4 120.8 122.6 125.7 126.9 129.1
6:4 106.2 108.4 109.6 112.7 114.5 117.9 121.3 123.1 126.2 127.4 129.6
6:5 106.6 108.8 110.0 113.1 115.0 118.4 121.8 123.6 126.7 127.9" 130.2
6:6 107.0 109.3 110.5 113.6 115.4 118.9 122.3 124.2 127.3 128.5 130.7
6:7 107.4 109.7 110.9 114.0 115.9 119.4 122.8 124.7 127.8 129.0 131.3
6:8 107.8 110.1 111.3 114.5 116.3 119.8 123.3 125.2 128.3 129.5 131.8
196
Yıl:Ay lp Sp 1Sp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p
114.9 116.8 120.3
3p
110.S 111.8 123.8 125.7
99p
6:9 108.2 128.9 130.1 132.4
6:10 108.6 111.0 112.2 115.4 117.3 120.8 124.3 126.2 129.4 130.6 132.9
6:11 109.0 111.4 112.6 115.8 117.7 121.3 124.8 126.7 129.9 131.1 133.5
7:0 109.4 111.8 113.0 116.3 118.2 121.7 125.3 127.2 130.4 131.7 134.0
7: 1 109.8 112.2 113.5 116.7 118.6 122.2 125.8 127.7 130.9 132.2 134.6
7:2 110.2 112.6 113.9 117.1 119.1 122.7 126.3 128.2 131.5 132.7 135.1
7:3 110.6 113.0 114.3 117.6 119.5 123.1 126.8 128.7 132.0 133.3 135.7
7:4 111.0 113.4 114.7 118.0 120.0 123.6 127.3 129.2 132.5 133.8 136.2
7:5 111.4 113.8 115.1 118.4 120.4 124.1 127.7 129.7 133.0 134.3 136.7
7:6 111.8 114.3 11S.5 118.9 120.8 124.5 128.2 130.2 133.5 134.8 137.3
7:7 112.2 114.7 116.0 119.3 121.3 125.0 128.7 130.7 134.0 135.3 137.8
7:8 112.6 115.1 116.4 119.7 121.7 125.5 129.2 131.2 134.5 135.9 138.3
7:9 113.0 115.5 116.8 120.2 122.2 125.9 129.7 131.7 135.1 136.4 138.8
7:10 113.4 115.9 117.2 120.6 122.6 126.4 130.1 132.2 135.6 136.9 139.4
7:11 113.7 116.2 117.6 121.0 123.0 126.8 130.6 132.6 136.1 137.4 139.9
8:O 114.1 116.6 118.0 121.4 123.5 127.3 131.1 133.1 136.6 137.9 140.4
8: 1 114.5 117.0 118.4 121.8 123.9 127.7 131.5 133.6 137.1 138.4 140.9
8:2 114.9 117.4 118.8 122.2 124.3 128.2 132.0 134.1 137.5 138.9 141.4
8:3 115.3 117.8 119.2 122.7 124.7 128.6 132.5 134.6 138.0 139.4 142.0
8:4 115.6 118.2 119.6 123.1 125.2 129.0 132.9 135.0 138.5 139.9 142.5
8:5 116.0 118.6 120.0 123.5 125.6 129.5 133.4 135.5 139.0 140.4 143.0
8:6 116.4 119.0 120.3 123.9 126.0 129.9 133.9 136.0 139.5 140.9 143.5
8:7 116.7 119.3 120.7 124.3 126.4 130.4 134.3 136.4 140.0 141.4 144.0
8:8 117.1 119.7 121.1 124.7 126.8 130.8 134.8 136.9 140.5 141.9 144.5
8:9 117.5 120.1 121.5 125.1 127.3 131.3 135.2 137.4 141.0 142.4 145.0
8:10 117.8 120.5 121.9 125.5 127.7 131.7 135.7 137.9 141.5 142.9 145.5
8:11 118.2 120.9 122.3 125.9 128.1 132.1 136.2 138.3 142.0 143.4 146.0
9:0 118.6 121.3 122.7 126.3 128.5 132.6 136.6 138.8 142.5 143.9 146.6
9: 1 118.9 121.6 123.1 126.7 128.9 133.0 137.1 139.3 142.9 144.4 147.1
9:2 119.3 122.0 123.5 127.1 129.3 133.4 137.5 139.7 143.4 144.9 147.6
9:3 119.7 122.4 123.8 127.6 129.8 133.9 138.0 140.2 143.9 145.4 148.1
9:4 120.0 122.8 124.2 128.0 130.2 134.3 138.4 140.7 144.4 145.8 148.6
9:5 120.4 123.2 124.6 128.4 130.6 134.7 138.9 141.1 144.9 146.3 149.1
9:6 120.8 123.5 125.0 128.8 131.0 135.2 139.4 141.6 145.4 146.8 149.6
9:7 121.1 123.9 125.4 129.2 131.4 135.6 139.8 142.1 145.9 147.3 150.1
9:8 121.5 124.3 125.8 129.6 131.8 136.1 140.3 142.5 146.3 147.8 150.6
, , 9:9 121.9 124.7 126.1 130.0 132.2 136.5 140.7 143.0 146.8 148.3 151.1
122.2 125.0 126.5 130.4 132.7 136.9 141.2 143.5 147.3 151.6
,ı' 9:10
i 148.8
' 9:11 122.6 125.4 126.9 130.8 133.1 137.3 141.6 143.9 147.8 149.3 152.1
ı 10:0
10: 1
123.0
123.3
125.8
126.2
127.3
127.7
131.2
131.6
133.5
133.9
137.8
138.2
142.1
142.5
144.4
144.8
148.3
148.7
149.8
150.3
152.6
153.1
110:2 123.7 126.5 128.1 132.0 134.3 138.6 143.0 145.3 149.2 150.7 153.6
[ ıo:3 124.0 126.9 128.4 132.4 134.7 139.1 143.4 145.8 149.7 151.2 154.1
197
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 25p sop 75p 85p 95p 97p 99p
10:4 124.4 127.3 128.8 132.8 135.1 139.5 143.9 146.2 150.2 151.7 154.6
10:5 124.8 127.7 129.2 133.2 135.6 140.0 144.4 146.7 150.7 152.2 155.1
10:6 125.2 128.1 129.6 133.6 136.0 140.4 144.8 147.2 151.2 152.7 155.6
10:7 125.5 128.5 130.0 134.0 136.4 140.8 145.3 147.7 151.7 153.2 156.2
10:8 125.9 128.9 130.4 134.4 136.8 141.3 145.7 148.1 152.2 153.7 156.7
10:9 126.3 129.2 130.8 134.9 137.3 141.7 146.2 148.6 152.7 154.2 157.2
10:10 126.7 129.6 131.2 135.3 137.7 142.2 146.7 149.1 153.2 154.7 157.7
10:11 127.1 130.0 131.6 135.7 138.1 142.7 147.2 149.6 153.7 155.3 158.2
11:0 127.5 130.5 132.0 136.1 138.6 143.1 147.7 150.1 154.2 155.8 158.8
11:1 127.9 130.9 132.5 136.6 139.0 143.6 148.1 150.6 154.7 156.3 159.3
11:2 128.3 131.3 132.9 137.0 139.5 144.1 148.6 151.1 155.2 156.8 159.8
11:3 128.7 131.7 133.3 137.5 139.9 144.5 149.1 151.6 155.7 157.4 160.4
11:4 129.1 132.1 133.7 137.9 140.4 145.0 149.6 152.1 156.3 157.9 160.9
11:5 129.5 132.6 134.2 138.4 140.9 145.5 150.1 152.6 156.8 158.4 161.5
11: 6 129.9 133.0 134.6 138.8 141.3 146.0 150.6 153.1 157.4 159.0 162.1
11:7 130.3 133.4 135.1 139.3 141.8 146.5 151.2 153.7 157.9 159.5 162.6
11:8 130.8 133.9 135.5 139.8 142.3 147.0 151.7 154.2 158.5 160.1 163.2
11:9 131.2 134.3 136.0 140.3 142.8 147.5 152.2 154.8 159.0 160.7 163.8
11:10 131.7 134.8 136.5 140.7 143.3 148.0 152.8 155.3 159.6 161.2 164.4
11:11 132.1 135.3 136.9 141.2 143.8 148.5 153.3 155.9 160.2 161.8 165.0
12:O 132.6 135.8 137.4 141.7 144.3 149.1 153.9 156.4 160.7 162.4 165.6
12:1 133.l 136.2 137.9 142.2 144.8 149.6 154.4 157.0 161.3 163.0 166.2
12:2 133.5 136.7 138.4 142.8 145.4 150.2 155.0 157.6 161.9 163.6 166.8
12:3 134.0 137.2 138.9 143.3 145.9 150.7 155.6 158.2 162.5 164.2 167.4
12:4 134.5 137.7 139.4 143.8 146.4 151.3 156.1 158.8 163.1 164.8 168.0
12:5 135.0 138.3 140.0 144.4 147.0 151.9 156.7 159.4 163.8 165.5 168.7
12:6 135.6 138.8 140.5 144.9 147.5 152.4 157.3 160.0 164.4 166.1 169.3
12:7 136.1 139.3 141.0 145.5 148.1 153.0 157.9 160.6 165.0 166.7 170.0
12:8 136.6 139.9 141.6 146.0 148.7 153.6 158.6 161.2 165.7 167.4 170.6
12:9 137.1 140.4 142.1 146.6 149.3 154.2 159.2 161.8 166.3 168.0 171.3
12:10 137.7 141.0 142.7 147.2 149.9 154.8 159.8 162.5 167.0 168.7 172.0
12:11 138.2 141.5 143.3 147.8 150.4 155.4 160.4 163.1 167.6 169.4 172.7
13:O 138.8 142.1 143.8 148.3 ısı.o 156.0 161.1 163.7 168.3 170.0 173.3
13:1 139.3 142.6 144.4 148.9 151.6 156.7 161.7 164.4 168.9 170.7 174.0
13:2 139.9 143.2 145.0 149.5 152.2 157.3 162.3 165.0 169.6 171.3 174.7
13:3 140.4 143.8 145.5 150.1 152.8 157.9 162.9 165.7 170.2 172.0 175.3
13:4 141.0 144.3 146.1 150.7 153.4 158.5 163.6 166.3 170.9 172.6 176.0
13:5 141.5 144.9 146.7 151.3 154.0 159.l 164.2 166.9 171.5 173.3 176.7
13:6 142.1 145.4 147.2 151.8 154.6 159.7 164.8 167.5 172.2 173.9 177.3
13:7 142.6 146.0 147.8 152.4 155.2 160.3 165.4 168.2 172.8 174.6 178.0
13:8 143.2 146.6 148.4 153.0 155.7 160.9 166.0 168.8 173.4 175.2 178.6
13:9 143.7 147.1 148.9 153.6 156.3 161.5 166.6 169.4 174.0 175.8 179.2
13:10 144.2 147.6 149.5 154.1 156.9 162.l 167.2 170.0 174.6 176.5 179.9
198
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 25p sop 75p 85p 95p 97p 99p
13:11 144.8 148.2 150.0 154.7 157.4 162.6 167.8 170.6 175.2 177.1 180.5
14: O 145.3 148.7 150.5 155.2 158.0 163.2 168.4 171.2 175.8 177.6 181.1
14: 1 145.8 149.2 151.1 155.7 158.5 163.7 168.9 171.7 176.4 178.2 181.7
14: 2 146.3 149.7 151.6 156.3 159.1 164.3 169.5 172.3 177.0 178.8 182.2
14: 3 146.8 150.3 152.1 156.8 159.6 164.8 170.0 172.8 177.5 179.3 182.8
14: 4 147.3 150.7 152.6 157.3 160.1 165.3 170.5 173.3 178.1 179.9 183.3
14: 5 147.8 151.2 153.1 157.8 160.6 165.8 171.1 173.9 178.6 180.4 183.9
14: 6 148.2 151.7 153.5 158.3 161.1 166.3 171.5 174.4 179.1 180.9 184.4
14: 7 148.7 152.2 154.0 158.7 161.5 166.8 172.0 174.8 179.6 181.4 184.9
14: 8 149.1 152.6 154.4 159.2 162.0 167.2 172.5 175.3 180.0 181.9 185.4
14: 9 149.6 153.0 154.9 159.6 162.4 167.7 172.9 175.8 180.5 182.3 185.8
14:10 150.0 153.5 155.3 160.0 162.9 168.1 173.4 176.2 180.9 182.8 186.3
14:11 150.4 153.9 155.7 160.5 163.3 168.5 173.8 176.6 181.4 183.2 186.7
15: O 150.8 154.3 156.1 160.9 163.7 169.0 174.2 177.0 181.8 183.6 187.1
15: 1 151.2 154.7 156.5 161.3 164.1 169.4 174.6 177.4 182.2 184.0 187.5
15: 2 151.6 155.1 156.9 161.6 164.5 169.7 175.0 177.8 182.6 184.4 187.9
15: 3 152.0 155.4 157.3 162.0 164.8 170.1 175.4 178.2 183.0 184.8 188.3
15: 4 152.3 155.8 157.6 162.4 165.2 170.5 175.7 178.6 183.3 185.1 188.6
15: 5 152.7 156.1 158.0 162.7 165.6 170.8 176.1 178.9 183.7 185.5 189.0
15: 6 153.0 156.5 158.3 163.1 165.9 171.1 176.4 179.2 184.0 185.8 189.3
15: 7 153.3 156.8 158.6 163.4 166.2 171.5 176.7 179.6 184.3 186.1 189.6
15: 8 153.6 157.1 159.0 163.7 166.5 171.8 177.0 179.9 184.6 186.4 189.9
15: 9 154.0 157.4 159.3 164.0 166.8 172.1 177.3 180.1 184.9 186.7 190.2
15:10 154.3 157.7 159.6 164.3 167.1 172.4 177.6 180.4 185.2 187.0 190.5
15:11 154.5 158.0 159.8 164.6 167.4 172.6 177.9 180.7 185.4 187.3 190.7
16: O 154.8 158.3 160.1 164.8 167.7 172.9 178.1 ısı.o 185.7 187.5 191.0
16: 1 155.1 158.5 160.4 165.1 167.9 173.1 178.4 181.2 185.9 187.7 191.2
16: 2 155.3 158.8 160.6 165.3 168.2 173.4 178.6 181.4 186.1 188.0 191.4
16: 3 155.6 159.0 160.9 165.6 168.4 173.6 178.8 181.6 186.4 188.2 191.6
16: 4 155.8 159.3 161.1 165.8 168.6 173.8 179.0 181.8 186.6 188.4 191.8
16: 5 156.1 159.5 161.3 166.0 168.8 174.0 179.2 182.0 186.7 188.6 192.0
16: 6 156.3 159.7 161.5 166.2 169.0 174.2 179.4 182.2 186.9 188.7 192.2
16: 7 156.5 159.9 161.7 166.4 169.2 174.4 179.6 182.4 187.1 188.9 192.3
16: 8 156.7 160.1 161.9 166.6 169.4 174.6 179.8 182.6 187.2 189.0 192.5
16: 9 156.9 160.3 162.1 166.8 169.6 174.7 179.9 182.7 187.4 189.2 192.6
16:10 157.0 160.5 162.3 166.9 169.7 174.9 180.1 182.8 187.5 189.3 192.7
16:11 157.2 160.6 162.4 167.1 169.9 175.0 180.2 183.0 187.6 189.4 192.8
17: O 157.4 160.8 162.6 167.2 170.0 175.2 180.3 183.1 187.7 189.5 192.9
17: 1 157.5 160.9 162.7 167.4 170.1 175.3 180.4 183.2 187.8 189.6 193.0
17: 2 157.7 161.1 162.9 167.5 170.3 175.4 180.5 183.3 187.9 189.7 193.1
17: 3 157.8 161.2 163.0 167.6 170.4 175.5 180.6 183.4 188.0 189.8 193.2
17: 4 157.9 161.3 163.1 167.7 170.5 175.6 180.7 183.5 188.1 189.9 193.3
17: 5 158.1 161.4 163.2 167.8 170.6 175.7 180.8 183.5 188.1 189.9 193.3
199
Yıl:Ay lp 3p 5p 15p 25p 50p 75p 85p 95p 97p 99p
17:6 158.2 161.5 163.3 167.9 170.7 175.8 180.9 183.6 188.2 190.0 193.4
17: 7 158.3 161.7 163.4 168.0 170.8 175.8 180.9 183.7 188.3 190.0 193.4
17:8 158.4 161.7 163.5 168.1 170.8 175.9 181.0 183.7 188.3 190.1 193.4
17:9 158.5 161.8 163.6 168.2 170.9 176.0 181.0 183.8 188.3 190.1 193.5
17:10 158.6 161.9 163.7 168.3 171.0 176.0 181.1 183.8 188.4 190.1 193.5
17:11 158.7 162.0 163.8 168.3 171.0 176.1 181.1 183.9 188.4 190.2 193.5
18:O 158.8 162.1 163.9 168.4 171.1 176.1 181.2 183.9 188.4 190.2 193.5
18:1 158.8 162.2 163.9 168.5 171.2 176.2 181.2 183.9 188.5 190.2 193.5
18:2 158.9 162.2 164.0 168.5 171.2 176.2 181.3 183.9 188.5 190.2 193.5
18:3 159.0 162.3 164.1 168.6 171.3 176.3 181.3 184.0 188.5 190.2 193.6
18:4 159.1 162.4 164.1 168.6 171.3 176.3 181.3 184.0 188.5 190.3 193.6
18:5 159.1 162.4 164.2 168.7 171.4 176.4 181.3 184.0 188.5 190.3 193.6
18:6 159.2 162.5 164.2 168.7 171.4 176.4 181.4 184.0 188.5 190.3 193.6
18:7 159.3 162.6 164.3 168.8 171.4 176.4 181.4 184.1 188.5 190.3 193.6
18:8 159.3 162.6 164.3 168.8 171.5 176.4 181.4 184.1 188.5 190.3 193.6
18:9 159.4 162.7 164.4 168.9 171.5 176.5 181.4 184.1 188.5 190.3 193.5
18:10 159.5 162.7 164.5 168.9 171.6 176.5 181.4 184.1 188.5 190.3 193.5
18:11 159.5 162.8 164.5 168.9 171.6 176.5 181.5 184.1 188.5 190.3 193.5
19:O 159.6 162.8 164.5 169.0 171.6 176.5 181.5 184.1 188.5 190.3 193.5
200
ERKEK ÇOCUKLARDA KiLO PERSENTILLERI (KG)
Yıl:Ay lp 3p 5p 15p 25p 50p 75p 85p 95p 97p 99p
0:0 2.3 2.5 2.6 2.9 3.0 3.3 3.7 3.9 4.2 4.3 4.6
O: 1 3.2 3.4 3.6 3.9 4.1 4.5 4.9 5.1 5.5 5.7 6.0
0:2 4.1 4.4 4.5 4.9 5.1 5.6 6.0 6.3 6.8 7.0 7.4
0:3 4.8 5.1 5.2 5.6 5.9 6.4 6.9 7.2 7.7 7.9 8.3
0:4 5.4 5.6 5.8 6.2 6.5 7.0 7.6 7.9 8.4 8.6 9.1
0:5 5.8 6.1 6.2 6.7 7.0 7.5 8.1 8.4 9.0 9.2 9.7
0:6 6.1 6.4 6.6 7.1 7.4 7.9 8.5 8.9 9.5 9.7 10.2
O: 7 6.4 6.7 6.9 7.4 7.7 8.3 8.9 9.3 9.9 10.2 10.7
0:8 6.7 7.0 7.2 7.7 8.0 8.6 9.3 9.6 10.3 10.5 11.1
0:9 6.9 7.2 7.4 7.9 8.3 8.9 9.6 10.0 10.6 10.9 11.4
0:10 7.1 7.5 7.7 8.2 8.5 9.2 9.9 10.3 10.9 11.2 11.8
0:11 7.3 7.7 7.9 8.4 8.7 9.4 10.1 10.5 11.2 11.5 12.1
1:O 7.5 7.8 8.1 8.6 9.0 9.6 10.4 10.8 11.5 11.8 12.4
1: 1 7.6 8.0 8.2 8.8 9.2 9.9 10.6 11.1 11.8 12.1 12.7
1:2 7.8 8.2 8.4 9.0 9.4 10.1 10.9 11.3 12.1 12.4 13.0
1:3 8.0 8.4 8.6 9.2 9.6 10.3 11.1 11.6 12.3 12.7 13.3
1:4 8.1 8.5 8.8 9.4 9.8 10.5 11.3 11.8 12.6 12.9 13.6
1:5 8.3 8.7 8.9 9.6 10.0 10.7 11.6 12.0 12.9 13.2 13.9
1: 6 8.4 8.9 9.1 9.7 10.1 10.9 11.8 12.3 13.1 13.5 14.2
1: 7 8.6 9.0 9.3 9.9 10.3 11.1 12.0 12.5 13.4 13.7 14.4
1: 8 8.7 9.2 9.4 10.1 10.5 11.3 12.2 12.7 13.6 14.0 14.7
1: 9 8.9 9.3 9.6 10.3 10.7 11.5 12.5 13.0 13.9 14.3 15.0
1:10 9.0 9.5 9.8 10.5 10.9 11.8 12.7 13.2 14.2 14.5 15.3
1:11 9.2 9.7 9.9 10.6 11.1 12.0 12.9 13.4 14.4 14.8 15.6
2:0 9.3 9.8 10.1 10.8 11.3 12.2 13.1 13.7 14.7 15.1 15.9
2: 1 9.5 10.0 10.2 11.0 11.4 12.4 13.3 13.9 14.9 15.3 16.1
2:2 9.6 10.1 10.4 11.1 11.6 12.5 13.6 14.1 15.2 15.6 16.4
2:3 9.7 10.2 10.5 11.3 11.8 12.7 13.8 14.4 15.4 15.9 16.7
2:4 9.9 10.4 10.7 11.5 12.0 12.9 14.0 14.6 15.7 16.1 17.0
2:5 10.0 10.5 10.8 11.6 12.1 13.1 14.2 14.8 15.9 16.4 17.3
2: 6 10.1 10.7 11.0 11.8 12.3 13.3 14.4 ıs.o 16.2 16.6 17.5
2:7 10.3 10.8 11.1 11.9 12.4 13.5 14.6 15.2 16.4 16.9 17.8
2:8 10.4 10.9 11.2 12.1 12.6 13.7 14.8 15.5 16.6 17.1 18.0
2:9 10.5 11.1 11.4 12.2 12.8 13.8 ıs.o 15.7 16.9 17.3 18.3
2:10 10.6 11.2 11.5 12.4 12.9 14.0 15.2 15.9 17.1 17.6 18.6
2:11 10.7 11.3 11.6 12.5 13.1 14.2 15.4 16.1 17.3 17.8 18.8
3:0 10.8 11.4 11.8 12.7 13.2 14.3 15.6 16.3 17.5 18.0 19.1
3: 1 11.0 11.6 11.9 12.8 13.4 14.5 15.8 16.5 17.8 18.3 19.3
3:2 11.1 11.7 12.0 12.9 13.5 14.7 15.9 16.7 18.0 18.5 19.6
3:3 11.2 11.8 12.2 13.1 13.7 14.8 16.1 16.9 18.2 18.7 19.8
3:4 11.3 11.9 12.3 13.2 13.8 ıs.o 16.3 17.1 18.4 19.0 20.1
201
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
3:5 11.4 12.1 12.4 13.4 14.0 15.2 16.5 17.3 18.6 19.2 20.3
3:6 11.5 12.2 12.5 13.5 14.1 15.3 16.7 17.5 18.9 19.4 20.6
3:7 11.7 12.3 12.7 13.6 14.3 15.5 16.9 17.7 19.1 19.7 20.8
3:8 11.8 12.4 12.8 13.8 14.4 15.7 17.1 17.9 19.3 19.9 21.1
3:9 11.9 12.5 12.9 13.9 14.6 15.8 17.3 18.1 19.5 20.1 21.3
3:10 12.0 12.7 13.0 14.1 14.7 16.0 17.4 18.3 19.8 20.4 21.6
3:11 12.1 12.8 13.2 14.2 14.9 16.2 17.6 18.5 20.0 20.6 21.9
4:0 12.2 12.9 13.3 14.3 ıs.o 16.3 17.8 18.7 20.2 20.9 22.1
4: 1 12.3 13.0 13.4 14.5 15.2 16.5 18.0 18.9 20.4 21.1 22.4
4:2 12.4 13.1 13.5 14.6 15.3 16.7 18.2 19.1 20.7 21.3 22.6
4:3 12.5 13.3 13.7 14.7 15.4 16.8 18.4 19.3 20.9 21.6 22.9
4: 4 12.6 13.4 13.8 14.9 15.6 17.0 18.6 19.5 21.1 21.8 23.2
4:5 12.7 13.5 13.9 ıs.o 15.7 17.2 18.8 19.7 21.4 22.1 23.4
4:6 12.9 13.6 14.0 15.2 15.9 17.3 19.0 19.9 21.6 22.3 23.7
4:7 13.0 13.7 14.1 15.3 16.0 17.5 19.2 20.1 21.8 22.5 24.0
4:8 13.l 13.8 14.3 15.4 16.2 17.7 19.3 20.3 22.1 22.8 24.2
4:9 13.2 13.9 14.4 15.6 16.3 17.8 19.5 20.5 22.3 23.0 24.5
4:10 13.3 14.1 14.5 15.7 16.5 18.0 19.7 20.7 22.5 23.3 24.8
4:11 13.4 14.2 14.6 15.8 16.6 18.2 19.9 20.9 22.8 23.5 25.0
5:0 13.5 14.3 14.7 16.0 16.7 18.3 20.1 21.1 23.0 23.8 25.3
5:1 13.8 14.6 15.0 16.2 17.0 18.5 20.2 21.2 23.0 23.8 25.3
5:2 13.9 14.7 15.1 16.4 17.1 18.7 20.4 21.4 23.3 24.0 25.6
5:3 14.1 14.8 15.3 16.5 17.3 18.9 20.6 21.6 23.5 24.3 25.8
5:4 14.2 15.0 15.4 16.7 17.4 19.0 20.8 21.9 23.7 24.5 26.1
5:5 14.3 15.1 15.6 16.8 17.6 19.2 21.0 22.1 24.0 24.8 26.4
5:6 14.4 15.3 15.7 17.0 17.8 19.4 21.2 22.3 24.2 25.1 26.7
5:7 14.6 15.4 15.8 17.1 17.9 19.6 21.4 22.5 24.5 25.3 27.0
5:8 14.7 15.5 16.0 17.3 18.1 19.8 21.6 22.7 24.7 25.6 27.3
5:9 14.8 15.7 16.1 17.4 18.3 19.9 21.8 23.0 25.0 25.8 27.6
5:10 ıs.o 15.8 16.3 17.6 18.4 20.1 22.1 23.2 25.3 26.1 27.9
5:11 15.1 16.0 16.4 17.7 18.6 20.3 22.3 23.4 25.5 26.4 28.2
6:0 15.2 16.1 16.6 17.9 18.8 20.5 22.5 23.6 25.8 26.7 28.5
6:1 15.4 16.3 16.7 18.1 18.9 20.7 22.7 23.9 26.0 26.9 28.8
6:2 15.5 16.4 16.9 18.2 19.1 20.9 22.9 24.1 26.3 27.2 29.l
6:3 15.7 16.5 17.0 18.4 19.3 21.1 23.1 24.3 26.6 27.5 29.4
6:4 15.8 16.7 17.2 18.6 19.5 21.3 23.4 24.6 26.8 27.8 29.7
6:5 16.0 16.8 17.3 18.7 19.6 21.5 23.6 24.8 27.l 28.1 30.0
6:6 16.1 17.0 17.5 18.9 19.8 21.7 23.8 25.0 27.4 28.3 30.3
6:7 16.2 17.2 17.7 19.1 20.0 21.9 24.0 25.3 27.6 28.6 30.7
6:8 16.4 17.3 17.8 19.2 20.2 22.1 24.2 25.5 27.9 28.9 31.0
6:9 16.5 17.5 18.0 19.4 20.4 22.3 24.5 25.8 28.2 29.2 31.3
6:10 16.7 17.6 18.1 19.6 20.5 22.5 24.7 26.0 28.5 29.5 31.6
6:11 16.8 17.8 18.3 19.8 20.7 22.7 24.9 26.3 28.8 29.8 32.0
202
Yıl:Ay lp 3p Sp 15p 25p SOp 75p 85p 95p 97p 99p
7: O 17.0 17.9 18.4 19.9 20.9 22.9 25.2 26.5 29.1 30.1 32.3
7: 1 17.1 18.1 18.6 20.1 21.1 23.1 25.4 26.8 29.3 30.4 32.7
7: 2 17.3 18.2 18.8 20.3 21.3 23.3 25.6 27.0 29.6 30.7 33.0
7: 3 17.4 18.4 18.9 20.5 21.5 23.5 25.9 27.3 29.9 31.1 33.4
7: 4 17.6 18.5 19.1 20.6 21.6 23.7 26.1 27.5 30.2 31.4 33.7
7: 5 17.7 18.7 19.2 20.8 21.8 23.9 26.4 27.8 30.5 31.7 34.1
7: 6 17.8 18.8 19.4 21.0 22.0 24.1 26.6 28.1 30.8 32.0 34.4
7: 7 ıs.o 19.0 19.6 21.2 22.2 24.3 26.8 28.3 31.1 32.3 34.8
7: 8 18.1 19.1 19.7 21.3 22.4 24.6 27.1 28.6 31.4 32.7 35.2
7: 9 18.3 19.3 19.9 21.5 22.6 24.8 27.3 28.9 31.8 33.0 35.6
7:10 18.4 19.5 20.0 21.7 22.8 25.0 27.6 29.1 32.1 33.3 36.0
7:11 18.6 19.6 20.2 21.9 22.9 25.2 27.8 29.4 32.4 33.7 36.3
8: O 18.7 19.8 20.4 22.0 23.1 25.4 28.1 29.7 32.7 34.0 36.7
8: 1 18.9 19.9 20.5 22.2 23.3 25.6 28.3 30.0 33.1 34.4 37.1
8: 2 19.0 20.1 20.7 22.4 23.5 25.9 28.6 30.2 33.4 34.7 37.6
8: 3 19.1 20.2 20.8 22.6 23.7 26.1 28.8 30.5 33.7 35.1 38.0
8: 4 19.3 20.4 21.0 22.7 23.9 26.3 29.1 30.8 34.1 35.5 38.4
8: 5 19.4 20.5 21.2 22.9 24.1 26.5 29.4 31.1 34.4 35.8 38.8
8: 6 19.6 20.7 21.3 23.1 24.3 26.7 29.6 31.4 34.7 36.2 39.2
8: 7 19.7 20.8 21.5 23.3 24.5 27.0 29.9 31.7 35.1 36.6 39.7
8: 8 19.8 21.0 21.6 23.5 24.7 27.2 30.2 32.0 35.5 37.0 40.1
8: 9 20.0 21.1 21.8 23.6 24.9 27.4 30.4 32.3 35.8 37.4 40.6
8:10 20.1 21.3 22.0 23.8 25.0 27.6 30.7 32.6 36.2 37.8 41.0
8:11 20.3 21.4 22.1 24.0 25.2 27.9 31.0 32.9 36.6 38.2 41.5
9: O 20.4 21.6 22.3 24.2 25.4 28.1 31.3 33.2 36.9 38.6 42.0
9: 1 20.6 21.8 22.4 24.4 25.6 28.3 31.5 33.5 37.3 39.0 42.5
9: 2 20.7 21.9 22.6 24.6 25.9 28.6 31.8 33.8 37.7 39.4 43.0
9: 3 20.9 22.1 22.8 24.7 26.1 28.8 32.1 34.2 38.1 39.8 43.5
9: 4 21.0 22.2 22.9 24.9 26.3 29.1 32.4 34.5 38.5 40.3 44.0
9: 5 21.1 22.4 23.1 25.1 26.5 29.3 32.7 34.8 38.9 40.7 44.5
9: 6 21.3 22.6 23.3 25.3 26.7 29.6 33.0 35.2 39.3 41.1 45.0
9: 7 21.5 22.7 23.5 25.5 26.9 29.8 33.3 35.5 39.7 41.6 45.5
9: 8 21.6 22.9 23.6 25.7 27.1 30.1 33.6 35.8 40.1 42.0 46.1
9: 9 21.8 23.1 23.8 25.9 27.3 30.4 34.0 36.2 40.6 42.5 46.6
9:10 21.9 23.2 24.0 26.1 27.6 30.6 34.3 36.6 41.0 43.0 47.2
9:11 22.1 23.4 24.2 26.3 27.8 30.9 34.6 36.9 41.4 43.5 47.7
10: O 22.2 23.6 24.4 26.6 28.0 31.2 34.9 37.3 41.9 43.9 48.3
203
ERKEK ÇOCUKLARDA BAŞ ÇEVRESİ (CM) PERSENTiLLERi (0-5 yaş)
204
Yıl:Ay lp 3p Sp 15p 25p 50p 75p 85p 95p 97 p 99p
3:5 46.5 47.1 47.4 48.3 48.8 49.8 50.8 51.3 52.2 52.5 53.2
3:6 46.5 47.2 47.5 48.4 48.9 49.9 50.8 51.4 52.2 52.6 53.2
3:7 46.6 47.2 47.6 48.4 49.0 49.9 50.9 51.4 52.3 52.7 53.3
3:8 46.6 47.3 47.6 48.5 49.0 50.0 51.0 51.5 52.4 52.7 53.4
3:9 46.7 47.3 47.7 48.5 49.1 50.1 51.0 51.6 52.4 52.8 53.4
3:10 46.7 47.4 47.7 48.6 49.1 50.1 51.1 51.6 52.5 52.8 53.5
3:11 46.8 47.4 47.8 48.6 49.2 50.2 51.1 51.7 52.6 52.9 53.6
4:0 46.8 47.5 47.8 48.7 49.2 50.2 51.2 51.7 52.6 53.0 53.6
4: 1 46.9 47.5 47.9 48.7 49.3 50.3 51.2 51.8 52.7 53.0 53.7
4: 2 46.9 47.5 47.9 48.8 49.3 50.3 51.3 51.8 52.7 53.1 53.7
4:3 46.9 47.6 47.9 48.8 49.4 50.4 51.3 51.9 52.8 53.1 53.8
4:4 47.0 47.6 48.0 48.9 49.4 50.4 51.4 51.9 52.8 53.2 53.8
4:5 47.0 47.7 48.0 48.9 49.5 50.4 51.4 52.0 52.9 53.2 53.9
4:6 47.1 47.7 48.1 49.0 49.5 50.5 51.5 52.0 52.9 53.3 53.9
4:7 47.1 47.7 48.1 49.0 49.5 50.5 51.5 52.1 53.0 53.3 54.0
4:8 47.1 47.8 48.1 49.0 49.6 50.6 51.6 52.1 • 53.0 53.4 54.0
4:9 47.2 47.8 48.2 49.1 49.6 50.6 51.6 52.2 53.1 53.4 54.1
4:10 47.2 47.9 48.2 49.1 49.7 50.7 51.7 52.2 53.1 53.5 54.1
4:11 47.2 47.9 48.2 49.2 49.7 50.7 51.7 52.2 53.2 53.5 54.2
5:0 47.3 47.9 48.3 49.2 49.7 50.7 51.7 52.3 53.2 53.5 54.2
205
ADÖLESAN PROBLEMLERİ
206
POLİKİSTİK OVER SENDROM
Klinik
Hirsutizm, Adet düzensizlikleri, Body mass'in artması, tip 2 DM, Şişman
lık, Akne, Akantosiz Nigrikans ve Alopesi en sık görülen bulgulardır.
Adetin 3.-5. gününde istenilmesi gereken tetkikler: FSH, LH, E2, DHEAS,
17 OH progesteron, total testesteron, Pelvik USG
Tedavi
Klinik şikayetlere göre hormon replesmanı ve diğer deştek tedavileri
verilir.
207
JİNEKOMASTİ
208
YEME BOZUKLUKLAR!
Obezite
Adölesanlarda çevresel faktörlere bağlı olarak gerek fazla yeme gerekse
de abur cubur gazlı içecek gibi ürünlerin fazla tüketilmesi sonucu gelişir.
Obezite gelişmesinde ailesel ve hormonal özellikler, beslenme alışkan
lıkları, psikolojik sorunlar ve sosyo-ekonomik durum etkilidir. Diyet ve
beslenme alışkanlığının düzeltilmesi ile tedavi edilebilir. Özellikle erken
çocukluk döneminde görülen obeziteler ömür boyu kalıcı olurlar.
İstenilmesi gereken tetkikler: TSH, ST4, Lipid profili, ALT, AST, Ca, P,
PTH, 24 saatlik idrarda corizon, açlık glikoz, insülün, düzeyi.
Anoreksiya Nervoza
Özellikle kızlarda kendileri zayıf olmalarına rağmen, algı problemleri
nedeniyle kendilerini aşırı şişman algılamaları sonucu kilo alma kor
kusu ile yetersizlik veya kilo kaybı vardır. Zayılık nedeniyle amenore
ptoblemi yaşarlar. Tedavisi oldukça zordur ve çoğu kez tekrarlar ve has
tanede yatırılarak tedavi edilmelidirler.
209
Normal iş yapan 70 kg bir kadının normal günlük kalori ihtiyacı ortala
ma 2000, erkeklerin ise 2400 kaloridir. Ağır işte çalışanların günlük kalo
ri ihtiyacı 2000-3000 kaloriye kadar çıkabilir.
Uyan: Katı diyet ile ancak kısa süreli kilo verilir. Yemek alışkanlığı de
ğişmediğinde verilen kilolar hemen geri alınır.
210
iNTANiYE
■ ■
SALMONELLA (TİFO)
Etken Salmonella typhi gram negatif enterik bir bakteridir. Kuluçka sü
resi 10-14 gündür. Enfekte insanların idrar ve dışkıları ile kontamine ol
muş su ve gıdaların alınması ile bulaşır. Kanalizasyon sularının, içme ve
kullanma sularına karışması sonucu tifo salgınları görülür.
TEDAVİ:
** Tifo kalbi, beyni, böbrekleri, akciğerleri, karaciğeri, göz ve kulak si
nirlerini etkiler. Bu nedenle iyi tedavi edilmesi şarthr. Hastaya süt,
yoğurt, ayran, hoşaf, meyve sulan, limonata, portakal suyu, yumurta
sarısı, yumurtalı çorbalar, iki kere çekilmiş etten yapılmış köfteler,
sebze ve meyve püreleri verilir. Çok su içirilir. Aynca, antibiyotik
tedavisi uygulanmalıdır.
** Ciddi vakalar yatırılarak tedavi edilmelidirler.
** Şiddetli halsizlik ve bitkinlik şikayeti olan hastalar yatırılarak veya
ayaktan mayi tedavisi verilerek tedavi edilmelidir.
ANTİBİYOTERAPİ:
En iyi seçenek siprofloksasindir.
16 yaş üstü: Siproflaksosin 2x500mg 10 gün (CİPROXİN ® 500-750mg 10
TABLET)
<16 yaş altı: Seftriakson 100 mg/kg/gün max:4gr 10 gün (DESEFİN®
0.5-1 gr FLAKON)
Oral olarak amok/klav 80mg/kg/gün 14 gün verilebilir. Sefiksim
veya sefpodoksimde kullanılabilir.
** Olguların %1-4'ü taşıyıcı olur. Kronik taşıyıcılarda da ampisilin,
amoksisilin ya da kinolon grubu antibiyotikler 4-6 hafta kullanılır.
** Ateş düşürücü ilaçlardan özellikle Aspirin ateşi anormal şekilde aşı
n düşürebileceğinden kullanılmamalıdır. Ateşi düşürmek amacı ile
ıslak kompres yapılmalıdır. Kabızlık için ilaç ve lavmanlar kullanıl
maz.
TEDAVİYE YANIT:
** Ateş genellikle 3-5 gün içinde düşer ve klinik düzelir.
** Tifo hastalığı geçiren kişilerde bağışıklık gelişir. Ancak antibiyotik
i tedavisi erken başlanan hastalar ikinci kez tifo geçirebilir.
i ** İyileşen hastaların %5-lO'unda yaklaşık 2 hafta sorıra bulgular ye
niden ortaya çıkabilir. Relaps çok ciddi seyredebileceği gibi genelde
hastalıktan daha hafif ve daha kısa süreli seyreder.
213
** Nekahat döneminde lökositlerin artmaması ve eozinofillerin görül
memesi relapsı düşündürür. Lökositozun 10.000 mm3 veya üzerine
çıkması intestinal bir perforasyonu düşündürür.
** Tedaviye yanıt alınamayan ağır toksemik hastalarda steroid kulla
nılabilir. Perforasyon durumunda 4-6 saat içinde cerrahi müdahale
gerekmektedir.
ÔRNEK REÇETE
ÔRNEK REÇETE
214
BRUSELLA
Enfekte hayvanların etleri, süt, idrar gibi vücut sıvıları, enfekte süt ile
hazırlanan süt ürünleri veya enfekte hayvanın gebelik materyali aracılığı
ile insanlara bulaşır.
Bakteri ilk üremesini bölgesel lenf bezlerinde yaphktan sonra hema
tojen yolla RES organlarına yayılır. Başlıca KC, dalak, kemik iliği, böb
rek, MSS, endokard, testis ve over gibi organlara yerleşir.
TEDAVİ:
** Ciddi bir hastalıkhr. Tedaviyi uzman hekim vermelidir. Ağır komp
likasyonlar görülebilir.
** Tedavide dünveya ortak bir görüş yoktur. Temel ilaç tetrasiklindir.
Gestamisinin relapsları azatlığı söyleniyor. Bu yüzden gentamisin
fazladan 5 gün tedavi eklenebilir.
8 yaş ve yetişkin üstü: Doksosiklin (6 hafta) + Rifampisin (6 hafta) ±
Gentamisin (5-7gün)
8 yaş alh: TMP-SMX (6 hafta)+ Rifampisin (6 hafta)± Gentamisin (5-7
gün)
** Rifampisin yerine streptomisin iM 14 gün tercih edilebilir.
** Kardit, menenjit ve osteomiyelitte 3'lü tedavi 4-6 ay verilir (T+S)
veya (T+G+R)
** Gentamisin tedavisi hastanede yahnlarak verilmesi daha uygundur.
İLAÇLAR
Doksosiklin: TETRADO X® 100 mg 14 KAPSÜL
Doz: Çocuk: 2-4 mg/kg/gün 1-2 dozda, yetişkin: 200 mg/gün 2 doz
6 hafta
TMP-SMX: BACTRİM® 40/200 mg 100 mi SÜSP ve 80/400mg-
160/800mg TABLET
Doz: Çocuk ve yetişkin: 10/50mg/kg/gün max 480/2400mg 3 dozda
6 hafta
Gentamisin: GENTA ® 20-40-80-120-160mg 1 AMPUL (IV/iM)
Doz: Çocuk ve yetişkin: 5 mg/kg/doz 3 dozda sadece 5-7 gün
Rifampisin: RİFCAP® 100mg 80ml SÜSP ve 150-300mg 16 KAPSÜL
300mg 60 KAPSÜL
Doz: Çocuk: 10-20 mg/kg/gün 1-2 dozda, yetişkin: 600-900mg/gün
2 doz 6 hafta
Streptomisin: STREPTOMYCINE ® lgr FLAKON (iM)
Doz: Çocuk ve etişkin: 20-40 m /k / ·· n max: 1 r/ ün
215
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
216
HEPATİT A
KLİNİK:
Preikterik Dönem: Başlangıçta sanlık öncesi grip benzeri bulgular, halsiz
lik, yorgunluk, iştahsızlık, bulanb, kusma, eklem ağrısı, karın ağrısı, ishal,
karnın sağ üst kadranında ağrı olabilir. Bu belirtiler ortalama 3-10 gün sürer.
İkterik Dönem: Göz ve deride sarılık, açık renk dışkı, koyu renk idrar
(Hematüri ile karıştırılabilir. Bilirubin yüksektir.) sanlık belirir, ateş dü
şer, atralji düzelir, %70 oranında hepatomegali ve %20 oranında spleno
megali olabilir. Servikal LAP olabilir. Deride kaşınb izleri olabilir.
Klinik: Hastalık genellikle 3-6 hafta sürer ve sarılık kaybolur. Hastaların
%85'inin 3 ayda %85'i 6 ayda % lO0'ü klinik ve laboratuvar olarak tam
iyileşir. Bilirubinler olguların %85'de üç ay içinde normale döner (3).
Gelişebilecek Komplikasyonlar: Vaskülitler, glomerülonefritler, ABY,
artrit, kriyoglobulinemi, toksik epidermal nekroz, miyokardit, optik nö
rit, transvers miyelit, Guillain-barre sendromu, trombositopeni, trombo
sitopenik purpura, aplastik anemi, otoimmun hemolitik anemi, kırmızı
hücre aplazisi, üst CIS kanaması, diabet mellitus, otoimmun hepatit,
akut pankreatit, plevral efüzyon, döküntüler vb.
TANI:
Anti-HAV IgM pozitifliği olması tanı koydurur. Aynca INR, ALT, AST
belirgin yükselebilir (2000'ne kadar çıkabilir.). İdrarda ve kanda biliru
bin artmışbr.
•• Anti-HAV IgM akut infeksiyondan en geç 12 ay sonra negatifleşir.
•• Anti-HAV IgG pozitifliği geçirilmiş infeksiyonu gösterir. Ömür boyu
pozitif kalır.
TEDAVİ:
Oral hidrasyon, beslenme ve gereğinde mayi gibi septomatik tedavi ve
rilir. İlaç tedavisi yoktur.
217
Yatış endikasyonu: Oral alımı belirgin azalmış, şiddetli kusması olan
dehidretasyon riski olan hastalar yahnlıp IV sıvı desteği verilebilir. ALT,
AST, INR, bilurubin yüksekliği yahş için neden değildir.
** Kolestaza bağlı bilurubin yüksekliği uzun süre olabilir. Ama zaman
la düzelir.
** Fulminant seyreden hastalar KC nakli için acilen ileri merkeze sevk
edilmelidirler.
Kolestaz: Bilirubin 12-30 mg/ dL seviyesine ulaşabilir. Bilirubinin pik
seviyesi 8 hafta veya daha uzun sürede oluşabilir. Sarılık ve kaşınh > 12
haftadan daha uzun sürebilir. USG ile biliyer obstriksiyon ayırıcı tanı
sı yapılabilir. Kolestazda kısa süreli steroid (prednisolon 30 mg/ gün)
tedavisinin kaşıntıyı azaltmaya, bilirubin seviyesini düşürmeye ve hal
sizliğin düzelmesine faydalı olabileceği söyleniyor. Steroid azalhlarak
kesilmelidir. Şiddetli kaşınhda kolestiramin kullanılabilir.
218
ETKEN
Parenteral, perinatal yolla bulaşır. İnkübasyon süresi 30-180 gündür. Ül
kemizde HBsAg pozitiflik oranı %5-20'dir. HBs Ag (+) olgularda delta
antikor pozitifliği %5'tir.
KLİNİK
Hepatit B bazen sadece hafif kırgınlık, bulantı, ishal, karın ağrısı, bazen
deri döküntüsü, göz ve deride hafif sarılık, açık renk dışkı, koyu sarı
renk idrarla başvurur. Bazen hiçbir bulgu vermeyebilir.
TA NI
Hepatit türü seroloji, HBV PCR ve karaciğer biyopsisi ile konur.
HEPATİT B ENFEKSİYON SEROLOJİ
Anti-HBc Anti-HBc Anti-
HBsAg Anti- HBs IgM IgG HBeAg HBe
Akut enfeksiyon + + +!- +
Geç inkübasyon + +!-
kronik taşıyıcılığı + +/-- + +/-- ++/-
Kr aktif hepatit + +/-- + ++!- +/--
Aşılı bağışık. +
Yakın geçirmiş + +/-- + +
Uzak geçirmiş +/-- ++/-
Kronik hepatit B: HBsAg 6 ayın üzerinde pozitif, Serum HBV DNA
>105 kopya/ mi, ısrar eden ya da aralıklı ALT/ AST yüksekliği, biyopside
nekroinflamatuvar skor ;;?4, HBeAg(+) ya da(-)
Uyumsuz serolojiler: HBsAg pozitif + Anti-HBc negatif, HBsAg, Anti
HBs (+) + Anti-HBc (+), Tek başına Anti-HBc pozitifliği, Aşılanmamış bi
rinde yalnız Anti HBs pozitifliği, HBsAg negatif(+) HBeAg pozitif, HBe
Ag ve Anti-Hbe pozitifliği, Anti-HBc IgG negatif, Anti-HBc IgM pozitif
** Anti-HBc IgM ve IgG, semptomların başlamasıyla ortaya çıkar. IgM
serumda 12-24 ay pozitif kalabilmektedir.
** Anti HBc IgM'nin varlığı akut infeksiyonun en önemli göstergesidir.
** HBe Ag, viral replikasyonun devam ettiğini ve infektiviteyi gösterir.
HBs Ag'den kısa bir süre sonra pozitifleşir. 10 haftadan uzun süre
devam etmesi hastalığın kronikleşeceğinin belirtisidir
** Anti-HBe nispeten düşük infektivitenin güçlü bir göstergesidir.
** HBe Ag'i pozitif anne bebeklerinde enfekte olma sıklığı %70-90, kro
nikleşme %90'dır.
219
** Taşıyıcı anneden bebeklere bulaşmanın %90'nı doğum esnasında ol
maktadır. Bu yüzden doğumdan hemen sonra bebeklere Aşı ve Ig
yapılmalıdır.
** HBe Ag'i negatif anne bebeklerinde enfekte olma sıklığı %10-40, kro
nikleşme %40-70dir. Uterus içi bulaşma nadiren olur.
TEDAVİ
Aşı: 0-1-6. aylarda 3 dozda yapılır. Aşıdan sonra koruyucu antikor (anti
HBsAg) titresi 10 mIU/mi'dir. Aşının Koruyuculuğu 25 yıl kadardır. Et
kinliği %95'dir. Birinci dozdan sonraki 2 hafta içinde %80 cevap vardır.
Temas sonrasında aşı ile birlikte hiperimmunglobulin uygulanır. HBsAg
veya anti-HbsAg olanları aşılamanın yararı ya da zararı yoktur.
** Prematüre bebeklere 4 doz aşı uygulanır.
** Anti- HBs negatif tüm bireyler ücretsiz aşılanma için sağlık ocağına
yönlendirilmelidir.
Kronik Yakalarda Takip: 6 ayda bir HBsAg, HBeAg, HBV ONA, ALT ve
AST bakılmalıdır.
** Tedavide Lamivudin, Tenofovir, Entekavir ve peg- interferon alfa
2a-2b tercih edilmektedir.
** Tedavi çok önemlidir. Hasta tedaviyi ihmal ederse siroz ve kanser
gelişme hızı ve riski artar.
İnterferon Alfa 2: PEGASYS®-PEGINTRON kullanıma hazır şırınga
Doz: Kr hepatit B: Çocuk: 15-30 M.IU/ m2/ doz (haftada 1 gün toplam 6
-12 ay yapılır.)
Erişkin: Peg- interferon alfa 2a-2b 120-180 M.IU haftada bir kez 48 hafta
** HBsAg (+ ), HBeAg ( +) ve HBV ONA> 2000 IU/ ML olupta ALT yük-
sek olan hastalar tedavi için en uygun adaylardır.
** HBV ONA(-) olanlar ilaçtan fayda görmezler.
** Bu hastalar mutlaka Enfeksiyon Hastalıkları uzmanı tarafından takip
edilmelidirler.
220
SEPTİK ARTRİT
ETKEN
Septik artrit çocuklarda en sık 2 yaş ve alhnda görülür. En sık etken Staf.
aureus' dur. 2-4 yaşlarda ise en sık etken H. influenza tip b' dir.
KLİNİK
Eklem bulguları: Sıklıkla tek eklem tutulur (En sık diz, omuz, kalça).
Eklemde ağrı, ateş (%80), şişlik, kızarıklık, hassasiyet ve oynatamama
şikayetleri olur. Ağırlık taşıyan eklemleri tutan enfeksiyonlarda çocuklar
yürüyemezler.
Bazen eklem üzerinde gelişen bir sellülit septik artrit gibi klinik ve
rebilir. Ayırıcı tanısı zordur. Ayma tanı için yapılacak eklem ponksiyonu
yüzeysel enfeksiyonu ekleme bulaşhrabilir. Çocuklarda geçici sinovyit
ve septik artrit ayırıcı tanısını yapmak özellikle kalça eklemi tutulumun
da oldukça güçtür. Fakat ateş, üstüne basamama, 40 mm/saat ve/veya
daha fazla olan sedimentasyon hızı ve plazmada lökositler septik artriti
destekler.
TANI
Lökositoz, sedimantasyon ve CRP yüksekliği beklenir ve tanıyı destekler.
Eklem sıvısı incelemesi: Lökosit: > 100.000/mm3 (PNL >% 80), kültürün
% 90 ( +) olması tanıyı destekler.
** Tedaviden yanıt alınamazsa osteomyelitten şüphelenilmelidir
TEDAVİ
Kültürde izole edilen etkene göre tedavi verilmelidir. Ama öncesinde
ampirik tedavi başlanmalıdır.
221
** Tedavi süresi 4-6 haftadır. Klinik ve laboratuvar (sedim <20, CRP)
düzelse bile oral tedaviye geç başlanılmalıdır. Çünkü bu bebeklerde
septik artrit ve osteomiyelitin beraber olma ihtimali veya tek başına
osteomiyelit olma ihtimali en yüksek yaş grubudur. Zaten bu yüzden
kombine tedavi başlanmalıdır. Oral olarak 3. kuşak sefalosporin ter
cih edilebilir.
Sefiksim: SUPRAX® 100 mg 50/100 mi ŞURUP 400 mg disperse 5/ 10
TABLET
Doz: 8 mg/kg/ gün tek doz veya 2 dozda
222
LENFADENOPATİLERE (LAP) YAKLAŞIM
ETKEN
LAP Etyoloji: Yaygın LAP'nin en sık nedeni enfeksiyonlardır. EBV,
CMV, kızamık, kızamıkçık, suçiçeği, septisemi, tifo, tüberküloz, sifiliz,
histoplazmozis, cryptococcosis, coccidioidomycosis toksoplazma, JRA,
SLE, dermatomiyozit, lenfoma, lösemi, nöroblastom, histiositozis, Gauc
her, Niemann-Pick, fenitoin, pyrimethamine, phenylbutazone, allopu
rinol, izoniazid, Castleman hastalığı, sarkoidoz, serum hastalığı başlıca
nedenlerdir.
Normal lenf nodlan sınırları: Çocukluk çağında supraklavikuler bölge
de 0.3 cm, aksiller bölgede 0.5 cm, servikal bölgede 1 cm, inguinal böl
gede ise 1.5 cm büyüklüğe kadar olan lenf nodları genellikle fizyolojik
olarak kabul edilebilir. 1 cm alhndaki lend nodlan patolojik durum yok
sa normaldir. Bu boyutların üzerindeki büyümeler mutlaka araşhrılma
lıdır. 1 cm üstündeki lenf nodların bazen normal sağlıklı bir çocukta da
bulunabilir.
BİYOPSİ ENDİKASYONLARI:
Lenf nodu; 2 haftalık tedaviye rağmen büyümeye devam ediyorsa ve
4-6 haftada küçülme yoksa, supraklavikuler LAP varsa, mediastinal kitle
varsa, anormal klinik bulguların varlığı (Zayıflama, ateş, gece terlemesi,
organomegali)
•• Eksizyonal biyopsilerde prensip olarak ulaşılabilen en büyük lenf
nodu, bütünlüğü bozulmadan, kapsülü ile birlikte çıkarılmalıdır.
223
ÔRNEK REÇETE
ÔRNEK REÇETE
224
MENENJİTLER (VİRAL, BAKTERİYEL, TBC)
KLİNİK VE BULGULAR:
Çocuk ve yetişkinlerde belirtiler: Yüksek ateş (%94-96'sında 38.5 °C
ve üzeri ateş vardır.), şiddetli baş ağrısı, kusma (genelde fışkırır tarzda
'Y,,80), uyuşukluk, ışık veya sese karşı hassasiyet, kas ağrısı, ense ağrısı
ve sertliği (çene göğse değdirilmede zorlanma olur), uyku hali, konvul
ziyon, kernig, brudzinski vb.
Bebeklerde belirtiler: Ense sertliği çok nadiridir. Konvulziyon, hiperter
mi, ateş, ön fontanel bombeliği, apatik donuk bakışlar, uyku hali, toksik
görünüm, çevreye ilginin azalması, duyarlılık, beslenmede isteksizlik,
dokunulduğunda veya altı temizlenmeye çalışıldığında çocuğun huzur
suz olması, sürekli ağlama vb.
Viral menenjit: Bakteriyel menenjite göre daha hafif seyreder. Eğer her
pes ensefalitse çok ağır ve mortal seyreder.
TBC menenjit: Genelde klinik çok ağırdır, hidrosefali, şaşılık vb nörolo
jik bulgular olur. Erken anti TBC tedavisi çok önemli ve hayatidir. PPD
tanıda çok değerlidir.
TANI:
LP (4X10< hücre pozitif kabul edilir.), septom ve bulgular ile konur. Ay
rıca viral veya TBC menenjitte ya da tedaviye yanıt vermeyen menenjit
lerde kranial görüntüleme kullanılabilir.
TEDAVİ:
Tedavide antibterapi + steroid (özellikle yenidoğan ve bebeklerde) verilir.
•• Antibiyotikler kesinlikle menenjit dozunda verilmelidir (bakınız an-
tibiyotik dozlar sayfasına)
•• Bazı üniversiteler vankomisini tedaviye rutin eklerken bazıları ise
tekli tedavi vermektedirler.
•• Tedaviye yanıt yoksa ya antibiyoterapi değiştirilmeli veya subdural
efüzyon vb komplikasyonlar düşünülmelidir.
•• Tedaviye yanıt yoksa önce vankomisin veya linezolid tedaviye ekle
nir. Yine yanıt alınamazsa meronem + amikasin veya kinolon grubu
antibiyotikler tedaviye eklenebilir.
225
GOZ
■■
227
BAKTERİYEL KONJONKTİVİT
En sık %90 oranında görülen gram ( +) bakterilerdir (s.aureus vb.).
•• En sık görülen göz enfeksiyonudur. Bulaşıcıdır.
Çapaklanmanın rengi, miktarı etkene ve şiddete göre değişir. Göz
kapakları çapaklanma nedeniyle özellikle sabahları birbirine yapışabilir.
Kırmızılık, yaşarma, tahriş, batma hissi, kumlu göz hissi, konjonktivanın
�işmesi görülebilir.
•• Genellikle bilateral tutulum gösteren Enfeksiyon tek göz ile başlar,
ancak 1-2 gün sonra diğer göze de kolayca yayılabilir. Hiperakut
konjonktivitte (gonore veya meningokoksal) dışarı akan beyaz püy
tipiktir. Ve bunlarda lenfadenopati görülebilir.
TEDAVİ:
Öncelikle sekresyonlar ve çapaklar temizlenmelidir. Başlangıçta tedavi
de geniş spektrumlu antibiyotikler seçilir. Gündüz damla formu gece ise
pomad formu beraber kullanılır. Tedavi en az 7 gün sürmelidir.
Tobramisin: TOBRASED ® GÖZ DAMLASI (çocuk ve yetişkin)
Doz: Hafif orta vakalarda: 4-6xl-2 damla, şiddetli vakalarda: 12-24xl-2
damla kullanılır.
•• İyileşmeden sonra doz azalhlarak kesilir.
Tobramisin: TOBRASED ® GÖZ MERHEMİ (çocuk ve yetişkin)
Doz: Hafif orta vakalarda: 1-3 kez, şiddetli vakalarda: 3-6 kez kullanılır.
** Damla ile beraber kullanılacaksa sadece gece kullanılır.
ÖNERİLER:
1. Bir gözden diğerine rahatlıkla bulaşabilir. Bu nedenle gözler ovalan
mamalıdır.
2. Gözdeki iltihap ve çapak sade ılık suyla yıkanarak temizlenmelidir.
:l. Gözler için kullanılan kağıt mendiller tek sefer kullanılmalı ve başka
bir yerde kullanılmamalıdır.
ÔRNEK REÇETE
229
VİRAL KONJONKTİVİT
TEDAVİ:
Kesin bir tedavisi yoktur. Bununla birlikte, suni gözyaşı ve soğuk komp
res ile belirtiler dindirilebilir. Proflaktik antibakteriyel tedavi verilebilir.
** Herpesvirüs düşünülüyorsa (Asiklovir kullanılır.)
Asiklovir: ZOVİRAX® OFTALMİK POMAD (piyasada yok üretilmediği
söyleniyor alternatif olarak VİRGAN OFTALMİK JEL.
Doz: Günde 5 kez alt konjonktival keseye uygulanır.
ÖRNEK REÇETE
230
ALERJİK VE VERNAL (MEVSİMSEL) KONJONKTİVİT
TEDAVİ:
Alerjik konjonktivit idame tedavisi: Öncelikle etken olan alerjenlerden
uzak durulmalıdır.
Uzun vadeli tedavisinde etkili ve güvenli mast hücresi stabilizatörle
ri (kromolin sodyum) ve suni göz yaşı damlaları kullanılır. Daha şiddetli
vakalarda oral/ topikal antihistaminikler tedaviye eklenir.
Akut alerjik konjonktivitin atak tedavisi: Soğuk kompresler, suni göz
yaşları, damar büzücü göz damlaları, oral/ topikal antihistaminikler
veya yanıt alınamazsa topikal steroidli göz damlaları uzman tarafından
yazılması kaydıyla kullanılabilir.
iLAÇLAR
Kromolin sodyum: ALLERGO-COMOD® 20 ml GÖZ DAMLASI
Doz: Çocuk ve yetişkin: 4x1 damla.
Suni göz yaşı: REFRESH GÖZ® DAMLASI (0.4 ml'lik 30 FLAKON)
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl-2 damla damlatılır.
231
Suni göz yaşı: REFRESH TEARS® GÖZ DAMLASI 15 mi ŞİŞE
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl-2 damla damlahlır.
Antihistaminik: RELESTA'I"' GÖZ DAMLASI
Doz: Çocuk ve yetişkin: 2xl damla.
Antihistaminik (Setirizin): CETRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 mi
200 mi ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yanm kaşık, 2.5-5 mi şurup veya 5-10 damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 mi şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 mi şurup veya 20
damla)( nonsedatiftir).
ÔRNEK REÇETE
ÔRNEK REÇETE
232
KURU GÖZ
TEDAVİ:
Suni gözyaşı damla/jel preparatları ve kaşınh varsa antihistaminikler
kullanılır. Bazı durumlarda, gözyaşını buruna boşaltan kanalları kapat
mak için hkaç takılabilir. Şüpheli durumlarda, altta yatan sistemik has
talığı araşhrmak gereklidir.
Suni gözyaşı: REFRESH® GÖZ DAMLASI (0.4 ml'lik 30 FLAKON)
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl-2 damla damlatılır.
REFRESH TEARS ® GÖZ DAMLASI 15 ml ŞİŞE
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl-2 damla damlahlır.
THİLO-TEARS ® SE OFTALMİK JEL (0.5 gr 20 adet doz)
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl kullanılır (6 yaş üstü kul
lanılır.).
THİLO-TEARS ® OFTALMİK JEL (10 gram/balaj)
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl kullanılır (6 yaş üstü kul
lanılır.).
Antihistaminik: RELESTAT® GÖZ DAMLASI
Doz: Çocuk ve yetişkin: 2xl damla
ÔRNEK REÇETE
233
FİZİK TEDAVİ
235
OSTEOARTRİT (OSTEOARTROZ-KİREÇLENME)
TEDAVİ:
Temel tedavi egzesiz ve risk faktörlerinin ortadan kaldırılmasıdır. Ağrı
lar için NSAİİ içeren tablet ve topikal tedavi verilebilir.
Öneri: Kişiler hareketsiz işlerde çalışmamalı, sık sık yürüyüşe çıkma
lıdır. Kilo vermeli, sürekli uygunsuz ohıraklarda ohırmamalı, yağlı,
şekerli, tuzlu ve unlu yiyecekler azalhlmalı, merdiven inilmemelidir.
Namaz, hemen hemen bütün eklemleri çalıştıran ideal bir egzersiz ol
duğundan ve ayrıca ibadet ihtiyacını karşıladığından fizik ve ruh sağlığı
yönünden tavsiye edilmektedir.
Kısacası: Ağrı olmayacak kadar hareket, hıtukluk olmayacak kadar is
tirahat önerilir.
Deksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM
TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Analjezik, antienflamatuar (Aessin + Dietilamin Salisilat): JELGO 50 gr JEL®
Doz: Günde bir kere veya birkaç kere ince bir tabaka halinde sürülür.
Etofenamat & benzil nikotinat (Analjezik, antienflamatuar): THER
MO-DOLINE® 50 gr KREM
Doz: Günde 2-3 kere ince bir tabaka halinde sürülür.
ÖRNEK REÇETE
237
NSAİİ İLAÇLARIN YARI ÖMÜRLERİ VE
PİYASA İSİMLERİ
Uzun NSAit (> 12 saat) Kısa NSAİİ (< 6 saat)
238
OSTEOPOROZ, OSTEOMALAZİ
(Yetişkin, Yaşlı, Gebe, Puberte)
TEDAVİ
Normal günlük Ca• 2 gereksinim 800 mg kadardır. Bir bardak sütte 250
ıng 1 kap yoğurta 400mg, 1 dilim peynirde 200mg kalsiyum bulunmak
tadır. birçok kadın günlük 500 mg'ın altında kalsiyum almaktadır.
•• Kalsiyum ihtiyacı ergenlikte, hamilelikte, emzirme döneminde ve
menapozdan sonra artmakta günlük 1000-1500 mg'a çıkmaktadır.
Bu yüzden yeterice kalsiyum alamayan risk grubundaki kişilere kal
siyum başlanmalı ve diyet önerilmelidir.
** D vitamini kalsiyumun bağırsaktan emilimine ve kemikler tarafın
dan depolanmasına yardımcı olan bir hormondur. Günlük ihtiyacı
mız olan miktar 400-800 İU'dur.
Kalsiyum ve D vitamininin beraber verilmesi daha uygundur.
ilaç: CALCİA® 90 ADET ÇİCNEME TABLET (666mg Ca, D vit, 81-2-6-
12, C YİT, Fe içerir.)
Doz: 3Xl çiğ tableti.
ÖRNEK REÇETE
239
BEL AĞRISI: (DİSKAL HERNİ)
** Bütün hastalara bel koruma prensipleri ve hastalığın aşamasına göre
egzersizler gösterilmelidir. Hastaların büyük çoğunluğunda 4-6 hafta
içinde iyileşme sağlanır. Gereğinde destek amaçlı oral NSAİİ, Miyore
laksan ve B Vitaminleri (özellikle nörolojik şikayetlerde) kullanılabilir.
** En iyi ve etkili tedavi düzenli ve sürekli yapılan egzersiz ve fizik tedavidir.
** Ağrı olmayacak kadar hareket, tutukluk olmayacak kadar istirahat
edilmelidir.
KULLANILABİLECEK İLAÇLAR
** Ağrının şiddetine göre bir veya birden fazla ilaç beraber kullanılabilir.
Parasetamol: PAROL® 500mg 20-30 TABLET
Doz: 3-4Xl-2 tablet
Deksketoprofen Trometarnol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Etofenamat & benzil nikotinat (Analjezik, antienflamatuar): THER
MO-DOLINE® 50 gr KREM
Doz: Günde 2-3 kere ince bir tabaka halinde sürülür.
Analjezik, antienflamatuar (Aessin + Dietilamin Salisilat): JELGO 50 gr JEL®
Doz: Günde bir kere veya birkaç kere ince bir tabaka halinde sürülür.
Deksketoprofen: DEKSALGİN 50 MG AMPUL
Doz: 2-3xl İ.M./1.V. (maksimum 150 mg)
B vitaminleri: APİKOBAL® TABLET (Vitamin Bl, B6 ve B12 yetersizliği)
Doz: 2Xl tablet kullanılabilir.
Miyorelaksan: Tiyokolşikosid (Santral etkili kas gevşetici.): TYOFLEX® 8
mg 14 KAPSUL, 4 mg 20 KAPSUL, 5 MG AMPUL, MERHEM
Doz: 15 yaş üstü ve yetişkinlerde tok karna günde 2xl tb (5-7 gün), Şid
detli kas kramplarında tedaviye günde 2 defa (3-5 gün) intramüs
küler uygulanan 1 ampul (4 mg) kullanılır. Merhem 2xl önerilir.
ÖRNEK REÇETE
240
NÖROLOJİ VE
PSİKİYATRİ
DEPRESYON
Genetik (%50), kadın olmak, 40 yaşın üzerinde olmak, dul olmak, dü
�ük sosyoekonomik düzeye sahip olmak temel risk etkenleridir. Sıklıkla
J0'lu yaşlarda başladığı, genç yaşlarda görülme sıklığının arthğı, orta
yaş grubunda daha yüksek yaygınlık gösterdiği, erkeklerde genç yaşta
başladığı gözlenmiştir.
Depresyon en yaygın görülen ruhsal bozuklukların başında gelmek
tedir. Prevelansı çocuklarda % 0.5-2.5 yetişkinlerde %0.4-8.3 civarında
dır. Yaşam boyu yaygınlığı%20 civarındadır.
TEDAVİ PRENSİPLERİ
•• Hastaların %70-80 ilaç tedavisiyle tam düzelir. Geri kalanında da şi
kayetler hafifler.
•• Tedavide etkinin haftalar içinde ortaya çıkacağı açıklanıp hastaya sa
bırlı olması söylenir
•• Tedaviye tek ilaçla başlanır. Doz düşük olarak başlanıp aşamalı olarak
arthnlır. Yaşlı hastalann tedavisinde doz azalhmı gerekmektedir.
•• İlaçlar arasında etkinlik yönünden değil, yan etkileri açısından fark
vardır. Trisiklik antidepresanların antikolinerjik, serotonin geri alım
inhibitörlerinin ( SSRI) cinsel fonksiyonlar ve uyku üzerine yan etki
leri daha çoktur.
** Epileptik, kalp sorunu olan, yaşlı ve yan etkileri tolere edemeyenler
de SSRI tercih edilmelidir.
** TSAD'ın tedavi dozuna ulaşımı en az 2 hafta gerektirdiği için SSRI
tercih edilebilir.
•• Semptomlar kaybolduktan sonra, tedaviye aynı dozda en az 6 ay de
vam edilmelidir.
•• Hasta tedavi başladıktan bir hafta sonra yan etki, en az üç hafta sonra
da ilaç etkinliği açısından kontrol edilmelidir ..
•• Tedavinin bitiminde ilaçlar doz azaltılarak kesilmelidir.
•• Tedavi edilemediğinde depresyon'un şiddeti artabilir ya da intihar •
ile sonuçlanabilir.
243
DEPRESYON TEDAVİSİNDE KULLANILABİLECEK İLAÇLAR
TRİSİKLİK ANTİDEPREANLAR
Amitriptilin: LAROXYL® 10mg 30 DRAJE - 25 mg 40 DRAJE
Doz: Başlangıçta 2-3x10-25 mg sonra kademeli olarak arthnlarak, ge-
celeyin 50-150 mg tek doz olarak verilmesi önerilir.
En S ık Tercih Edildikleri Durumlar: Ağn, fibromiyalji, migren, sedas
yon istenilen durumlar, uyku problemi olanlar ve şiddetli depresyonu
olanlarda tercih edilir.
Yan etkiler: Bulanık görme, kabızlık, ağız kuruluğu, terleme, idrar tu
tukluğu, ajitasyon, deliryum, insomnia, sedasyon, tremor, nöbet, aritmi,
dal bloğu, ortostatik hipotansiyon, supraventriküler taşikardi, kilo artışı,
karında huzursuzluk, impotans, libido azalması en toksik antidepresan
dır. Etkisi 2 haftadan sonra başlar.
Kontrendikasyonlar: Obezlerde, yaşlılarda, KC hastalığı olanlarda, kalp
hastalığı olanlarda, Akut MI'ın erken döneminde, epilepsi (öz. Maproti
lin), intihar riski olanlarda ve demansı olanlarda önerilmiyor.
** Amitriptilin'in sedatif, antikolinetjik ve kilo aldırıcı yan etkileri göre
ce yüksektir. Bunaltı giderici sedatif olarak da kullanılır.
244
Serotonerjik yan etkiler: Ajitasyon, akatizi, anxiete, panik atak, uyku
suzluk, bulanb, gastrointestinal huzursuzluk, iştahsızlık, karın ağrısı,
ishal, baş ağrısı, esneme, tremor, çarpınh, ateş, delirium, myokloni, mo
tor aktivite artışı, irritabilite, mizaç değişiklikleri, kardiovasküler şok ve
ölüm görülebilir. Aynca ilaan birdenbire kesilmesiyle baş dönmesi, ter
leme, bulanh, denge bozukluğu, sersemlik görülebilir. Bunu azaltmak
için ilaç kademeli olarak kesilmelidir.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
245
BAŞ AĞRILARI
246
GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRILARI
TEDAVİ
Kas gevşeticiler, basit ağrı kesiciler, sıkıntı ve kaygı giderici ilaçlar daha
yararlıdır. Gevşeme teknikleri, stresle mücadele yöntemleri, çeşitli dü
zenli egzersizler ve masaj oldukça faydalıdır.
ÖRNEK REÇETE
247
MİGREN TİPİ BAŞ AĞRILARI
ATAK TEDAVİSİ
Hasta karanlık ve sesiz odada dinlenmelidir.
Aspirin, NSAID ve (En etkili) sumatriptandır.
İMİGRAN® 50-lOOmg TABLET-SPREY Sadece tek doz kullanılırlar. Gün
lük max doz 300mg Yanıt yoksa doz tekrarlanmaz. Sadece atakta kullanılır.
ÖNLEYİCİ İDAME TEDAVİSİ: Haftada birden fazla atak geçirenlerde
kullanılır.
DEPAKİN® 500mg TB veya DİDERAL ® 40mg TB
LAROXYL ® 10-25mg TB veya İSOP TİN® 40/80 mg TB
ÔRNEK REÇETE
ÔRNEK REÇETE
248
KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI
Atak tedavisi:
Geri solunuma olanak vermeyen yüz maskesi ile 5-15 Lt, %100 oksijen
inhalasyonu oldukça etkili olabilir.
Subkutan sumatriptan 4-6 mg veya Nazal zolmotriptan etkilidir.
Kronik tedavi öncesi geçiş tedavisi:
Prednizolon 80 mg/gün 1 hafta süreyle tedricen azaltılarak verile
bilir.
Atağın ne zaman geleceği sabit ve belli olan hastalarda ataktan 1 saat
önce ergotamin tartarat verilebilir.
Kronik tedavi:
İsoptin (vera amil) 240-960 m tedricen arttırılarak 3xl verilebilir.
249
ÇOCUKLARDA FİZİKSEL İSTİSMAR
250
ÇOCUKLARDA CİNSEL İSTİSMAR
251
** Çocuklarınızı iyi sırlar (sürpriz partiler gibi bunun sakıncası yok
çünkü uzun zaman sır tutmak zorunda değiller) ve kötü sırlar (onlar
çocuğun sonsuza kadar tutmak zorunda olduğu sırlardır, ki bu ka
bul edilemez) arasındaki fark konusunda eğitilmeli.
** İçgüdünüze güvenin. Eğer çocuğunuzu birine bırakmanın kolay ol
madığını düşünüyorsanız, bırakmayın. Cinsel istismar konusunda
kaygılanıyorsanız, sorular sorun.
http: //www.psikososyalhizmet.com/cinselistismar.htm
252
KADIN
DOĞUM
253
VAJİNAL KANDİDİYAZİS
ÔRNEK REÇETE
255
GEBELİKTE DESTEK TEDAVİSİ
(VİTAMİN VE MİNERAL)
DEMİR (FE•2)
Gebelerde klinik anemi olmasa da günlük demir gereksinimini göz önü
ne alarak tüm gebelere ikinci trimesterden başlayarak 6 ay ve doğum
sonu 3 ay olmak üzere toplam 9 ay süre ile destek olarak günlük 50-60
mg elementer demir verilmesi öneriliyor.
** Fe eksikliği anemisi erken doğum ve düşük doğum ağırlığı ile ilişki
lidir.
** Gebelikte 1. ve 3. trimesterde hemoglobin Htc %34 J.., Hb llg/dl J..,
RBC 3-5 milyon J.. düşükse veya 2. trimesterde hemoglobin 10.5 gr/
dl'den düşükse anemi kabul edilir.
Orta şiddette anemi varsa: Hb 7-llg/dl veya avuç içi veya konjonktiva
da solukluk varsa günde 100-120 mg elementer demir verilir. 1 ay sonra
hemoglobin izleminde en az 1 g/dl'lik artış yoksa bir üst merkeze sevk
edilir.
Şiddetli anemi varsa: Hb < 7 g/dl (kan transfuzyonu? ileri merkeze
sevk edilir.)
** Tedavi ile bir hafta içinde halsizlik ve yorgunlukta azalma, 7-10 gün
sonra retikulositoz, iki hafta sonra hematolojik yanıt gelişir. Hemog
lobin düzeyinin normale dönmesi için 2 ay gerekir.
FOLİKASİD:
Gebelikte proflaktik folik asit desteği için 400 mikrogram/gün verilir.
Gebelikten en az 2 ay önce başlanmalı ve gebeliğin 3. ayına kadar devam
edilmelidir. Bu şekilde nöral tüp defektleri önlenir.
** Eğer gebede folat yetersizliği varsa günde 1 mg folik asit verilir.
Uygun diyet (600 mcg/gün folata eşdeğer besinler): Yeşil lifli sebzeler,
KC, trunçgiller vb.
** Folat yetersizliği 1. ve 2. trimesterde görülmeyip daha çok 3. trimes
terde görülür.
256
Fe•3 (100mg) + folik asit (0,35 mg): MALTOFER® çtCNEME TABLET
Fe•3 (60mg), folik asit (0,8mg), B12(4mcg) + vit ve mineraller: SUP
RADYN® PRONATAL
ÔRNEK REÇETE
257
ORAL DOĞUM KONTROL YÖNTEMİ (OKS)
ÖRNEK REÇETE
258
ACİL KONTRASEPTİF (Kontrolsuz ilişki sonrası)
ÖRNEK REÇETE
259
MENOPOZ, HORMON REPLASMAN TEDAVİSİ
TEDAVİ
Menopoza giren kadınların %75'inde tedaviye gerek yoktur.
** Hormon replasman tedavisinin endikasyonu, süresi ve kullanılan
ilaçlar hala çok tartışmalıdır.
HRT endikasyonlan: Ateş basması, çarpıntı, terleme, uykusuzluk, yor
gunluk, halsizlik, depresyon, sinirlilik, vagina! kuruluk, disparanui, sık
idrara çıkma, osteoporozun önlenmesi ve tedavisi, Prematür menopoz
** HRT menstrüasyon gören semptom pozitif kadınlarda başlanabilir.
Laboratuvar bulgusu 3 seri ölçümde FSH 20 IU / mi üzerinde olması
E2'nin 60 pg / ml alında olması durumunda HRT başlanabilir.
İLAÇLAR
ÖRNEK REÇETE
260
GEBELİKTE BULANTI VE KUSMA TEDAVİSİ
261
UZMANA SEVK EDİLMESİ GEREKEN GEBELER
262
GEBELERDE İLAÇ TE_QAVİSİ
263
MASTİT VE MEME BAŞI ÇATLAKLAR!
TEDAVİ:
** Özellikle meme düzenli olarak boşalhlmalı, çok ödem varsa elevas
yon ve soğuk uygulama yapılmalıdır.
** Mastit varsa oral sefalosporin yazılabilir.
MADECASSOL® MERHEM
Kullanım: Günde 1-2 kez meme başı ve çevresine sürülmelidir. İlaca rağ
men bebek emzirilebilir.
** Bikarbonatlı su ile memeler her emzirmeden sonra silinmelidir. Su
dolu çay bardağına bir çay kaşığı toz karbonat karışhrılarak da Bi
karbonatlı su elde edilebilir.
** Annenin memesini düzenli olarak sabunlu su ile yıkaması önerilir.
Gereğinde nistatin'in merhem formuda anneye yazılabilir.
** Bebekte moniliazis varsa tedavi edilmelidir.
Sefiksim: FİXEF® 400 mg 5/10 TABLET
Doz: lxl tb
ÔRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
TANI: Mastit (anne)
RPl: MADECASSOL® MERHEM DIB BİR
S: Günde 1-2 kez meme başı ve çevresine sürülmelidir.
FİXEF® 400 mg 5 TABLET DIB BİR
S: lxl tb
264
HALK
SAGLIGI
\,J \,J
265
GÜNCEL AŞI TAKVİMİ
267
EKSİK AŞILI İSTİSNAİ DURUMLARDA AŞILAMA
1 YAŞ ÜSTÜ
HİÇ AŞILANMAMIŞ ÇOCUKLAR İÇİN AŞI ŞEMASI
268
ÖZEL DURUMLARDA AŞILAMA
269
AŞI KONTRENDİKASYONLARI
Aşı Kontrendikasyonlan: Aşı ve içeriğine karşı anaflaksi ve benzeri tab
lo, ateşli/ ateşsiz ağır ve orta şiddette enfeksiyon varlığı, DBT sonrası 7
gün içinde ortaya çıkan ensefalopatide boğmaca aşısı yapılmamalı, ağır
immünsüpresyonda canlı aşı yapılmamalı, aktif tüberküloz, klinik AIDS
vakalarına BCG, 5 yaş üzerindekilere boğmaca aşısı yapılmaz.
Kontrendike olmayan durumlar: İshal (OPV dahil), ateşli veya ateşsiz
ÜSYE (ateş <38.5 C), önceki aşılamada hafif ve orta dereceli lokal reaksi
yon, antibiyotik tedavisi, akut bir hastalığın iyileşme dönemi, kötü beslen
me, diyabet, ileri yaş, malnütrisyon, kontrol altındaki epilepsi, düşük tartılı
bebekler, steroid tedavisi (kısa dönem (<2 hafta), düşük doz (<2 mg/kg/
gün), lokal steroid tedavisi, replasman tedavisi (adrenal yetmezlik)}
Canlı aşı kontrendikasyonlan: Gebe kadınlara, immün yetmezlik duru
munda, radyoterapi, kemoterapi alan, kr organ hastalığı olan (kalp, böbrek,
kc) hastalar, ateşli ve ateşsiz ağır şiddette infeksiyon olması, 2 yaş altında
tifo ve san ateş ve prematürelerde BCG aşısı yan etkileri nedeniyle, 5 yaşın
üzerindekilere boğmaca ve 9 yaşın üzerindekilere difteri aşısı yapılmaz.
AŞI TİPLERİ
Canlı aşılar: (BCG, MMR, tularemi, OPV, suçiçeği, sarı humma) Konağa
verildikten sonra da mikroorganizma çoğalmaya devam eder.
İnaktive (ölü) aşılar: (Hepatit A, İnfluenza, boğmaca, tifo, İnfluenza,
IPV, kuduz) Bağışıklığın devamı için birden fazla doz gereklidir.
Toksoid aşılar: Difteri, Tetanoz
Polisakkarid aşılar: (HiB, Meningokok, Pnömokok) T-hucrelerinden ba
ğımsız cevap oluştururlar ve tekrarlanmaları bağışıklığı arttırmaz.
Rekombinan aşılar: Hepatit B
270
AŞILARA ÖZEL YAN ETKİLER
BCG: Süpüratif BCG lenfadeniti (%0.1-4), yaygın enfeksiyon, Osteitis
(0.1-0.6/milyon doz)
Kızamık: 39.4 C ve üzeri ateş (%5-15), geçici morbiliform döküntü (%5),
anafilaksi (nadir)
Rubella: Akut artrit (erişkin kadınlarda %13-15, erkeklerde %4), kadın
da kronik artrit %5, polinöropati
Kabakulak: Nadiren sensorinöral işitme kaybı ?
Kombine MMR: Trombositopeni (1/30 bin-40 bin doz), akut ve kronik
artrit, anafilaksi
DBT: Eritem, endürasyon ve hassasiyet gibi lokal yan etkiler, enjeksiyon
yerinde nodül, steril apse (6-10/milyon doz), ateş (%50'sinde >38 C),
inatçı, durdurulamayan ağlama (%0.1-6), hipotonik hiporesponsif atak
(3.5-291/ lO0bin doz), kısa süreli konvulsiyon (3-7/ lObin doz), ensefalo
pati (1/ 330bin doz)
Tetanoz: Lokal yan etkiler, nadiren ürtiker, anafilaksi, nadiren nörolojik
komplikasyonlar (periferik nöropati)
Oral polio virüs: Paralitik poliomyelit (1/ 2.4 milyon doz), allerjik reak
siyon
Hepatit 8: Enjeksiyon yerinde hassasiyet (%3-29), >37.7 C Ateş (%1-6),
,ınafilaksi (1/600bin doz)
Konjuge Hib: Lokal reaksiyonlar (%5-30), DBT-Hib kombine aşıda yan
l'lkiler DBT'ye benzer, konjuge olmayan polisakkarit Hib aşısından 1-2
hf sonra Hib hastalığı (1.62/100 bin doz)
lnfluenza: Lokal reaksiyonlar, ateş, halsizlik vs <%1
Pnömokok aşısı: Hafif lokal yan etkiler (intradermal yapılırsa şiddetli),
,ıteş, myalji gibi orta derecede sistemik etkiler
Suçiçeği: Makülopapüler veya papülovesiküler döküntü (çocuklarda
"{,7, adölesan ve erişkinlerde %8), Enjeksiyon yerinde ağn ve kızarıklık
(%20-35)
271
TÜRKİYEDE SATILAN BAZI AŞILARIN TİCARi İSİMLERİ
TETANOZ ANTİTOKSİNİ
Tetavax 0.5 mi 1 Enjektör (Tetanoz Antitoksini, 14TL)
GRİP AŞILARI
Fluarix Grip Aşısı (lOTL)
Agrippal Grip Aşısı (14 TL)
Fluad Grip Aşısı 0.5 mi iM 1 Enjektör (Brisbane Suşu, 21 TL),
Inflexal V Berna Grip Aşısı (16TL)
Influvac Solüsyon 0.5 mi Grip Aşısı (11 TL)
lntanza Aşı - Grip Aşısı 9 mcg 0.1 mi (25TL)
Vaxi ' Aşı (10 TL)
272
HEPATİT A AŞILARI
Avaxim Aşı 0.5 mi (45 TL)
Avaxim Pediatrik Aşı (33TL)
Vaqta Aşı (Saflastırılmıs İnaktif Hepatit A Virusu, 29TL)
Epaxal Berna Aşı (Hepatit A Aşısı, 42 TL)
Havrix Aşı (Hepatit A Aşısı, 52TL)
Havrix Pediatrik Aşı (Hepatit A Aşısı 38TL)
KIZAMIK
M-Vac 0.5 mi SC 1 Flakon (Kızamık asısı canlı attenue, 9TL)
lt-Vac Aşısı 0.5 mi 1 Flakon (Canlı Atenue Kızamıkçık Virüsü, 9TL)
KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK
l'ıforix Aşısı ( 22 TL)
M-M-R il 0.7 mi Şırınga 1 Flakon ( 29TL)
1,lll>UZ AŞISI:
lııılirab Kuduz Aşısı 2.5 IU/0.5 mi (lOTL)
273
MENENGİKOK AŞILARI
Menactra Meningokok Aşısı 0.5 mi 1 Flakon (Meningokok A, C, Y ve
W135 Polisakkariti, 155TL)
Menveo Aşı 0.5 mi 1 Flakon (Meningokok A, C, Y ve W135 Oligosak
kariti, 157 TL)
Menveo Meningokok Aşısı 0.5 mi 5 Flakon (Meningokok A, C, Y ve
W135 Oligosakkariti, 704TL)
Nimenrix Meningokok Aşısı 0.5 mi 1 Flakon (Meningokok A, C, Y ve
W135 Polisakkariti, 151TL)
ROTAVİRÜS
Rotarix Aşısı 1 Flakon (İnsan Rotavirüs RIX4414 Suşu, 142 TL)
Rotateq Aşı (Rotavirüs Suşları, 114 TL)
SU ÇİÇEĞİ
Okavax Aşı (Su Çiçeği Aşısı 89 TL)
Varilrix Aşı - Su Çiçeği Aşısı (100 TL)
Varivax Aşı (Varisella Virüsü, 82TL)
Suşu)
274
SİĞİL (HPV) AŞILARI:
Cervarix Aşısı 0.5 mi iM 1 Enjektör (HPV tip 6 L1 protein+ HPV tip
18Ll protein, 246 TL)
Gardasil Aşı (HPV tıp 6Ll protein+ HPV tip llLl protein+ HPV tip
16Ll protein+ HPV tip 18Ll protein, 268TL)
275
KIZAMIK
Döküntülerden 2-4 gün önce ve 4 gün sonra kan, idrar ve damlacık yolu
ile bulaşır. Prodromal dönem 3-5 gün sürer. Düşük ve orta yükseklikte
ateş, kuru öksürük, nezle, konjonktivit ve foto fobi olur. Sonra yüzde
döküntüler başlar. 24 saatte tüm vücuda yayılır. Enfekte olan kişiler vi
rüsle ilk karşılaştığının 9.-10. günü bulaştırıcı olur. Bunlar 7 gün süre ile,
yani döküntüler çıktıktan sonraki 5. güne kadar bulaştırıcıdır. Döküntü
ortaya çıkmadan yaklaşık 2 gün önce molar dişler hizasında bukkal mu
kozada membranlarda koplik lekeleri belirir ve 3 günde artarlar. Bildi
rimi zorunlu hastalıktır. En önemli komplikasyonu yıllar içinde gelişen
SSPE dir.
** Ülkemizde son yıllarda eradike edildiği söyleniyor ama eğer yeni
SSPE vakaları varsa demek ki hala eradike edilmemiştir.
Tedavi: Tedavi semptomatiktir. Komplikasyonların varlığında uygun
antibiyotikler verilir. Gelişmekte olan ülkelerde A vit. 400.000İU kulla
nılması morbidite ve mortaliteyi azaltmaktadır. Ateşli dönemde antipi
retikler kullanılabilir.
Parasetamol: PAROL® 120Mg sup. (fitil) veya 120-250Mg ŞURUP veya
500MgTB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max: 100 mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg
ÖRNEK REÇETE
276
KIZAMIKÇIK
ÔRNEK REÇETE
277
ERİTEMA İNFEKSİYOZUM (Beşinci Hastalık)
ÖRNEK REÇETE
278
ROSEOLA İNFANTUM (Altıncı hastalık)
Etken insan herpes virüs 6' dır. 6ay veya 4 yaş alhnda görülür. Kuluçka
süresi 10 gündür. Şiddetli ateş (40-41 C) 3-5 gün sürer. Genel durum
'iyi seyreder. Döküntü 1-3 gün değişen sürelerde devam eder. Kırmızı
makul veya makülo-papüler 2-3 cm çaplıdır. En fazla ilkbaharda görü
lür. Eritematöz makülopapüler döküntüler daha çok gövdededir. Hızla
kol, ense, yüz ve bacaklara yayılır. 24 saat içinde solar. Döküntü öncesi
pcriorbital ödem olabilir. Döküntünün görülmesiyle beraber ateş düşer.
ı\teşin ilk 24-36. saatinde lökositoz daha sonra lökopeni olur. Febril kon
vülziyonla (%6-15) ishal (%68), öksürük (%50). görülebilir. Tanı, seroloji
ile konur.
Tedavi: Spesifik tedavisi yoktur. Ateşli dönemde antipiretikler kullanı
labilir.
Parasetamol: PAROL® 120
Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya
S00 MgTB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max:lO0mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg
ÖRNEK REÇETE
279
KIZIL
ÖRNEK REÇETE
280
Tedavi: Çocuklarda semptomatik tedavi verilir. Ateş için parasetamol,
Kaşıntı için Antihistaminik gibi ilaçlar yetelidir. Komplikasyonlar tedavi
edilir (pnömoni vb). Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar ve doğum
dan 5 gün önce ya da 4 gün sonrası arasında suçiçeği başlayan anne
nin bebeğine de asiklovir kullanılabilir. Kanser hastaları, yenidoğan ve
gl'belerde aşı + VZIG kullanılabilir. Aşı temastan sonraki ilk 72 saatte
dkilidir. Varisella-zoster imünnglobulin (VZIG) Temastan sonraki ilk 96
s,.ıatte etkilidir. Pnömoni, hepatit, trombositopeni ve ensefalopatisi olan
lwr hastaya İV yoldan asiklovir vakit kaybedilmeden verilmelidir.
Asiklovir: ZOVİRAX"' 250 mg FLAKON (5 adet flakon)
ZOVİRAX® 400 mg/5 mi lO0ml FORT SÜSPANSİYON
AKLOVİR" 200 mg 25 tb, 800mg 20 TB, 200mg/5ml
100ml SÜSP.
Doz: 1500 mg/m 2 / gün 3 dozda IV olarak 7 gün süreyle veya 2 gün
içinde yeni bir lezyon belirlenmeyinceye kadar verilir.
'* Yapılan çalışmalar sağlıklı çocuklarda, adölesanlarda ve erişkinler
de ilk lezyonun ortaya çıktıktan sonraki 24 saat içinde oral asiklovir
tedavisinin semptomların derecesini hafiflettiğini söyleyen yayınlar
vardır.
Bir çok virus hastalığında olduğu gibi su çiçeği enfeksiyonu da eriş
kinlerde daha ağır seyreder.
l:nsefalit ve serebellar ataksi: Özellikle 5 yaşından önce ve 20 yaşından
•,()fıra artar. Meningoensefalit, konvülziyonlar, ense sertliği ve şuur deği
�iklikleri ile serebellar ataksi ise, yürümede güçlük, konuşma bozukluğu
\'t' nistagmus ile karakterizedir. Nörolojik bulgular genellikle döküntü
dL•n sonraki 2-6 günde ortaya çıkar. Genellikle 2-3 gün içinde iyileşme
ı;iirülür.
Sctirizin: ALLERSET� 10 mg 20 TABLET, DAMLA (20 damla =10 mg)
';iURUP (5mg/5ml)
Doz: 30 kg altına 5 mg tek doz 30 kg üstü 10 mg tekdoz (Nonseda
tiftir).
l',uasetamol: PAROL" 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya
r;oo MgTB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max:lO0mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg
Kaşıntı için losyon: KALMASON LOSYON (2-3 defa sürülür.)
281
ÖRNEK REÇETE
282
BOĞMACA
ÖRNEK REÇETE
283
KUDUZ
Prodrom dönemi 2-10 gündür. Ateş, halsizlik, baş ağrısı, bulantı, ishal
gibi belirtiler olabilir. %50 yara yerinde ağrı ve parestezi görülür. Isırık
bölgesinde ağrı ve duyu kaybı görülür ki kuduza özgü ilk bulgudur.
Işıktan ve sudan korkma, hırçınlık, gerginlik, konsantrasyon bozukluk
ları görülebilir. Kaynak köpekler (%91) ve kedilerdir (%2). Hastalık riski
ısırma ile %40, tırmalama ile %1'dir. Ensefalitik kuduz en sık görülen
klinik şekildir. Hiperaktivite, halüsinasyon, oryantasyon bozuklukları
görülür. Hipertermi, taşikardi, hipersalivasyon vardır. Yutma kasların
da ağrılı spazmlar su sesi ile dahi uyarılabilir(hidrofobi), fotofobi ve ae
rofobi ortaya çıkar. Önce çizgili daha sonra otonom kaslarda kasılmalar
ortaya çıkar. Aritmi sonucu hasta ölür. Koma dönemi 3-33 gün sürer ve
>%99 fetaldir.
TEDAVİ
Isınk sonrası hayvan aşılı ise: Yara bakımı ve tetanoz proflaksisi ya
pılır. Hayvan 10 gün içinde ölürse kuduz Ig ve Aşı (0,3,7,14,28) yapılır.
Isınk sonrası hayvan aşısız ise: Kuduz şüphesi varsa yara bakımı ve
tetanoz proflaksisi yapılır. Kuduz Ig ve Aşı (0,3,7,14,28) başlanır. 10 gün
içinde kuduz değilse aşı kesilir.
Temas sonrası yara bakımı: Yara bol su ve sabunla yıkanır. Povidon
iyot veya başka bir virusidal solüsyon uygulanabilir. Çok basit gibi gö
rülen bu uygulamanın özellikle yüzeysel yaralarda riski % 90 oranında
azalttığı saptanmıştır. Bağışıklama özgeçmişine bakılarak gerekirse teta
noz aşısı uygulanır. Penisilin grubu antibiyotikler verilir. Dikiş atılmaz.
Dikiş gerekli ise dikiş bölgesine önceden Ig verilmelidir. Toplam Ig do
zunun yapılabildiği kadarı yara bölgesine, geri kalan miktar kalçadan
verilir.
HRIG: Bağışık insanlardan elde edilir. Yan etkisi düşüktür. Doz: 20 IU /kg
ERIG: Atlardan elde edilir. Serum hastalığı riski var. Doz: 40 IU /kg
Kuduz İmmun globulin (Ig): Aşıdan farklı bölgeye aynı anda İM tek
dozda uygulanır. Uygunsa yara çevresine, geri kalan aşının yapıldığı
yerden farklı bir ekstremiteye kas içine uygulanır.
Kuduz Ig İnsan kaynaklı ise: Kg başına 20 IU, at kaynaklı ise kg başı
na 40 IU, yapılır. 5ml'lik flakonlarda, 1 flakonda 1000 IU var 50 kg için,
50x40 iV= 2000 IU, 2 flakon (10ml) gereklidir.
284
** Kuduz serumu gerektiren vakalarda sabunla yıkadıktan sonra yara
içine ve etrafına hesaplanan dozda immunglobulin veya kuduz se
rumu enjekte edilmelidir. Eğer ısırık çok büyükse ve yaraya dikiş
atmak zorunlu ise yara dudakları etrafına mutlaka kuduz serumu ve
immunglobulini uygulanarak dikiş atılmalıdır.
AŞI: O, 3, 7, 14 ve 28. günlerde toplam 5 dozda deltoid kasına (İM) uygu
lanır. gluteal bölgeden yapılmamalıdır. bebeklerde ise uyluğun antero
lateral kısmından yapılmalıdır. Kuduzun kuluçka dönemi çok değişken
olduğundan temastan sonra geçen süreye bakılmaksızın aşılama başla
nır. Hayvanın 10 günlük gözlemi sonunda kuduz olmadığı anlaşılırsa
(ölmezse) aşılamaya son verilir.
** Hasta kuduz olmuşsa tedavisi yoktur. Belirtiler başladıktan sonra aşı
ve serumun faydası yoktur. Hastayı rahatlatmak için morfin dışı se
datifler uygulanabilir.
285
KABAKULAK
5-9 yaş arasında daha sık görülür. İki gün veya daha uzun sürebilir. Tek
ya da iki taraflı olarak parotis ve diğer salgı bezleri ile sınırlıdır. Parotis
lerde ağrılı şişlik olur. Beraberinde ateş, halsizlik, baş ağrısı, orşit, pank
reatit, aseptik menejit (özellikle yetişkinlerde) vb komplikasyonlar gö
rülebilir. Laboratuvarda hafif lökopeni ve rölatif lenfositoz görülebilir.
Menenjit, orşit, pankreatit gelişimi halinde genellikle lökositoz ve sola
kayma vardır. Akut dönemde serum amilaz düzeyleri 2-3 hafta süreyle
yüksek kalır. Kabakulağa bağlı pankreatitte de amilaz düzeyleri yükse
lir. Bulaşıcılığı engellemek için, parotis bezi şişliği düzelene kadar en az
10 gün hasta izole edilmelidir.
Tanı: amilaz seviyesi ve klinik ve muayene ile konur.
Tedavi: septomatik (analjezik, antipiretik) tedavi verilir.
Komplikasyonlar:
Meningoensefalomiyelit: Yakaların % lO'unda görülür. Tutulumdan
3- 10 gün sonra ortaya çıkabilir. Ateş, bulantı, kusma, bilinç değişikliği,
meningeal irritasyon bulguları olabilir. Beyin omurilik sıvısında glukoz
seviyesi düşüktür. AseptikMenenjit'in en sık nedenlerinden biridir.
Orşit ve Epididimit: Adölesan hastaların% 15 - 35'inde görülür. Testis
ler ağrılı, hiperemik ve ödemlidir. Nadiren infertilite (kısırlık) gelişebilir.
Pankreatit: Genellikle hafif seyreder. Epigastrik ağrı, ateş, bulantı, kus
ma ile ortaya çıkar. Serum amilaz değeri artar.
Parasetamol: PAROL® 120Mg sup. (fitil) veya 120 -250Mg ŞURUP veya
S00MgTB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max:lO0mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg
ÖRNEK REÇETE
286
MENİNGOKOKSEMİ
PROFLAKSİ:
** Teması olanlara proflakside seftriakson veya rifampisin yada siprof-
loksasin verilebilir.
Seftriakson: <12 yaş: 250 mg, >12 yaş: 500 mg tek doz verilir.
Rifampisin: <12 yaş: 10 mg/kg/gün, >12 yaş: 600 mg/gün 2 dozda bir
gün verilir.
Siproflaksosin: 2x 500mg bir gün verilir.
287
BEBEKLERDE BESLENME
288
** İlaç gibi tadı kötü olan şeyleri bebeğin sütüne, mamasına ve ek gıda
sına katmak gibi bir hata yapılmamalıdır. Yoksa bebek hayah boyun
ca o gıdaları red edebilir.
289
EK BESİNDE ÖNEMLİ NOKTALAR:
Küçük bebekler için özel yemekler hazırlanmalıdır. Yemekler yan kah
veya püre şeklinde olmalı asla blenderize edilmemelidir. Bebek 8-9. ayda
aile sofrası oturmalıdır. Bebek 10. ayda taneli besinlere geçirilmeli aksi hal
de 15. ayda yeme bozukluğu gelişebilir. 12. ayda bebeğe kah sert besin su
nulur. Boğulmasına neden olabilecek çiğ havuç, fındık, üzüm vs. verilme
melidir. Kaşık ve bardak kullanılmalı biberon kesinlikle kullanılmamalıdır.
Yoksa ağız ve diş yapısı ciddi şekilde bozulabilir. Bebeğin doygunluğuna
saygı duyulmalı ve zorlanmamalıdır. Bebek beslenirken sakin, göz teması,
dokunma, gülümseme ve konuşma olması bebeği motive edecektir.
ANNEDE TÜBERKÜLOZ
Annede aktif TBC varsa: Anne bebek ayrılır. Annenin sağılmış sütü be
beğe verilebilir.
Anne enfekte, PPD ( +) fakat akciğer grafisi normal ise: Anne bebeğine
kendi sütünü verebilir.
290
Memede aktif TBC lezyonu varsa: İyileşinceye kadar süt sağılır ve ahlır.
TBC tedavisi almakta olan anneler: Sütlerinde bu ilaçlar bulunsa da be
beğe profilaktik INH verilmelidir. 3. ay sonunda bebeğin PPD'si negatif
ise proflaksi kesilir. Negatif değilse 6 aya tamamlanır.
ANNE HEPATİT B İSE: Bebeğe HB Ig ve HB aşısı yapıldıktan sonra
emzirebilir.
EMZİRMEDE KONTRENDİKE İLAÇLAR: Amfetamin, metronidazol,
bromokriptin, doksorubusin, siklosporin, sisplatin, ergotamin, eroin, ko
kain, siklofosfamid, metotreksat, nikotin, difenhidramin, siproheptadin,
fensiklidin, lityum
** Anneler İKİZ bebekleri için yeterince süt üretim kapasitesine sahip
tir. Günde 850-2150 mi süt sağlayabilirler.
** Vejeteryan anneler gelişebilecek vit 86-812 vb. eksiklikleri yönünden
uyarılmalıdır.
291
BEBEKLERDE KISACA BESLENME
0-6. AY:
Sadece ANNE SÜTÜ anne sütü kesilmişse MAMA verilebilir. Anne sütü
varken kesinlikle mama başlanmamalıdır.
** 0-6 ay: 1 numaralı mama, 6-9 ay 2 numaralı mama, 9-12 ay 3 numaralı
mama kullanılmalıdır.
Aile hiç mama alamayacaksa: İNEK SÜTÜ 1. ayda 1:1, 1-4 ayda 2:1, 4.
aydan sonra sulandırmadan inek sütü verilebilir. Ayrıca lO0gr süte 1 sil
me çay kaşığı toz şeker ve yağ ilave edilebilir. Ayrıca proflaktik olarak
multivitamin ve 1mg/kg/gün FE +2 verilmelidir (FERRO SANOL® DAM
LA lxkg/damla)
** Hazır inek sütü ve mama arasında ciddi fiyat farkı yoktur.
6. ay: Yoğurt, meyve-sebze suyu, pekmez, yumurta sarısı (1/8), şekersiz
muhallebi, sebze çorbası, muhallebi, pirinç unu çorbası verilebilir.
7. ay: Yoğurt, meyve püresi, sebze püresi, pekmez, tam yumurta sarısı,
bitkisel yağlar, çorbalarına kıyma, kırmızı et, tavuk ilavesi yapabilirsiniz.
8. ay: Tahıl, iyi ezilmiş ev yemekleri, pastörize peynir, ev tarhanasından
yapılmış çorba, şehriye, yayla çorbalarına geçiş yapılır.
12. ay: Normal ev yemekleri
** İlk 12 ayda siyah çay, bitki çayları, bal, şeker, bakla vb yiyecekler
bebeğe verilmemelidir.
** Yeni verilen besin bebek açken verilmelidir. Giderek arttırılmalıdır.
Ek besinler bebeğe kaşık, fincan ya da bardakla verilmelidir. Bebeği
beslerken biberon kullanılmamalıdır.
Anne sütünün yetersiz olduğunu gösteren bulgular: 1 ayda 500 gr'dan
az kilo alması veya 2. hafta sonunda doğum tarhsından az olması, bir
günde 6 kezden az, koyu sarı, konsantre ve keskin kokulu idrar yapması
önemli bulgulardır.
ÖRNEK REÇETE
292
MAMA
KULLANIM ŞEKLİ:
** Her 30 mi suya ye BİR OLÇEK (4,5 gr) mama kahlarak hazırlanır.
** 150 mi/kg/gün den az olmamak şartı ile bebek yiyebildiği (tolerc
ettiği) kadar verilir.
Piyasadaki tüm mamalar ileri teknoloji ile üretilirler bu yüzden belir
gin kalite farkı yoktur. Mümkün olduğunca bebeğin tadını seveceği ve
ailenin alabileceği mama markası terih edilmelidir.
Anne sütünün yetersiz olduğunu gösteren bulgular: 1 ayda 500 gr dan
az kilo alması veya 2. hafta sonunda doğum tartısından az olması, bir
günde 6 kezden az, koyu sarı, konsantre ve keskin kokulu idrar yapması
önemli bulgulardır.
1
BEBELAC® AR: Kusan bebeklerde doğumdan itibaren
BEBELAC® NENATAL: Prematur ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerdl'
2,5 kg oluncaya kadar verilmeli ardında 1 numaralı mamaya geçilmelidir.
: BEBELAC® LF (laktoz free): İshalli olan bebeklerde tercih edilebilir.
293
BEBELAC® PEPTİ-JUNİOR: PEM'lilerde ve 1 yaş üstü devam sütü ola
rak kullanılabilir.
BEBELAC® KAŞIK VE KAVANOZ MAMALARI (meyve, sebze püre
si, pirinçli, tahılı vb): Bebeklere destek amaçlı ek gıda niyetine verilebi
lir. Veya bunlarla ek gıda hazırlanabilir.
Diğer bazı mama firmaları: Hero Baby®, Milupa, Sımılac®, Sına Gold®,
Hipp Biberon®, Humana®
ÖRNEK REÇETE
294
HUZURSUZ 1-2 AYLIK BEBEĞE YAKLAŞIM
ÖRNEK REÇETE
TANI: Kolik ağrı + moniliazis + dermatit (1 aylık bebek)
RPl: ZİNCO® DAMLA DIB BİR
Doz: 3x3 damla (Bebeklerin sütüne veya mamaya katılır)
FUNGOSTATİN® SÜSP DIB BİR
S: 4X 2 mi(20-30 damla)
HAMETAN® KREM DIB BİR
S: 3Xl kez
295
BEBEKLERDE DİŞ ÇIKARMA
ÖRNEK REÇETE
296
HUZURSUZ BEBEK, İNFANTİL KOLİK (GAZ SANCISI)
KULLANILAN İLAÇLAR
ÖRNEK REÇETE
TANI: Kolik ağrı (bebek)
RPl: ZİNCO® DAMLA DIB BİR
3X4 damla
297
MONİLİAZİS {PAMUKÇUK) {Bebek ve yetişkin)
298
ÖRNEK REÇETE
** Bikarbonat ampul yerine su dolu çay bardağına bir çay kaşığı toz
karbonat karışhrılarak benzer solüsyon elde edilebilir.
** Ayrıca aynı ilaç annenin memesine de sürülebilir. Annenin, memesi
ni düzenli olarak sabunlu su ile yıkaması önerilir. Gerekirse nistati
nin merhem formuda anneye yazılabilir.
ÖRNEK REÇETE
** Bikarbonat ampul yerine su dolu çay bardağına bir çay kaşığı toz
karbonat karışhrılarak benzer solüsyon elde edilebilir.
299
MASTİT VE MEME BAŞI ÇATLAKLAR!
TEDAVİ:
** Özellikle meme düzenli olarak boşalhlmalı, çok ödem varsa elevas
yon ve soğuk uygulama yapılmalıdır.
** Mastit varsa oral sefalosporin yazılabilir.
MADECASSOL® MERHEM
Kullanım: Günde 1-2 kez meme başı ve çevresine sürülmelidir. İlaca
rağmen bebek emzirilebilir.
** Bikarbonatlı su ile memeler her emzirmeden sonra silinmelidir. Su
dolu çay bardağına bir çay kaşığı toz karbonat karıştırılarak da Bi
karbonatlı su elde edilebilir.
** Annenin memesini düzenli olarak sabunlu su ile yıkaması önerilir.
Gereğinde nistatin merhem formuda anneye yazılabilir.
** Bebekte moniliazis varsa tedavi edilmelidir.
Sefiksim: FİXEF"' 400 mg 5 / 10 TABLET
Doz: lxl tb
ÖRNEK REÇETE
TANI: Meme başı çatlağı (anne)
RPl: MADECASSOL® MERHEM DIB BİR
S: Günde 1-2 kez meme başı ve çevresine sürülmelidir.
** Anneye memesini sürekli boşalmasını önerilir. Sık sık düz gün pozis
yonda bebeğini emzirebilir.
ÖRNEK REÇETE
300
BEBEK BAKIM İŞLEMLERİ
GÖZ BAKIMI
Malzemeler: Temiz gazlı bez veya tülbent veya pamuk, önceden kay
nahlmış ılık
Bakım işlemi: Öncelikle eller sabunlu iyice yıkanmalıdır. Temiz gazlı
bez suyla ıslatıldıktan sonra hafifçe sıkılıp bir göz içten dışa doğru bir
kez silinmeli ve bez atılmalı işlem tekrarlanacaksa yeni bez kullanılmalı
dır. Ardından yeni bezle diğer bez kullanılır.
•• Gözde kızarıklık, çapaklanma bulgular varsa doktora başvurulmalıdır.
GÖBEK BAKIMI
Malzemeler: Temiz gazlı bez veya tülbent veya pamuk, %70 alkol
Bakım işlemi: Göbek kordonu kesildikten sonra kalan göbek kısmı al
kollü bez ile aşağıdan yukarıya doğru temizlenmelidir. Ardından göbek
kuru gazlı bezle sarılmalıdır.
•• Kesinlikle antibiyotikli merhem, batikon gibi şeyler kullanılması
önerilmemektedir. Batikon kullanılacaksa bakımdan hemen ciltteki
batikon sonra alkol veya izotonikle temizlenmelidir.
** Hafif göbek iltihabında da sadece alkol kullanılması yeterlidir.
** Göbek genelde 6-10 gün içinde kuruyup düşer. Göbek nemli kalırsa
yumuşar ve düşme zamanı uzar. Bu nedenle göbek banyodan hemen
sonra kurulanmalı, bezin dışında kalacak şekilde tutulmalıdır.
** Göbekte kanama ve akıntı varsa doktora danışılmalıdır.
•• Göbek bakımı göbek düştükten sonraki 1-2 günde de yapılmalıdır.
KULAK BAKIMI
Malzemeler: Temiz gazlı bez veya tülbent veya pamuk , önceden kayna
tılmış ılık (pamuklu kulak çubukları önerilmemektedir.)
Bakım işlemi: Öncelikle eller sabunlu iyice yıkanmalıdır. Temiz gazlı
bez suyla ıslatıldıktan sonra hafifçe sıkılıp kulak deliğinin etrafından
başlanıp kulak kıvrımlarında doğru temizlenmelidir. Kesinlikle kulak
deliğinin içine herhangi bir bez, çubuk ile temizlenmemelidir.
•• Kulakta akıntı ve kızarıklık varsa doktora başvurulmalıdır.
301
** Bebeklerde ileri derece işitme kaybı oranı 1 / 1000 iken, bu orana orta
ve hafif işitme kayıpları eklendiğinde ortalama 6/lO00'dir. Bu ne
denle tüm yeni doğanlarda işitme testi yapılmalıdır.
AĞIZ BAKIMI
** Ağız bakımı bebeğin beslenmesi için çok önemlidir.
Malzemeler: Temiz gazlı bez veya tülbent, önceden kaynatılmış ılık su
(Eğer bebekte pamukçuk varsa 1 çay bardağına bir çay kaşı toz karbonat
katılarak hazırlanmış su ).
Bakım işlemi: Öncelikle eller sabunlu iyice yıkanmalı, tırnaklar uzun ol
mamalıdır. Temiz gazlı bez suyla ıslatıldıktan sonra hafifçe sıkılıp serçe
parmağına sarılmalı ve parmak bebeğin dudağına değdirilerek ağzını
açtıktan sonra dil üstü, damak ve yanaklar hafifçe sıvazlanmalıdır. Bu
işlem günde 1-2 kez yeterlidir.
** Hastanede yatan bebeklerde bu işlem hazır ağız bakım setleri ile du
ruma göre 2-4 defa yapılabilir.
** Bebeğin dil, yanak veya yanaklarda beyaz noktalar varsa mutlaka
pamukçuk düşünülmeli ve tedavi edilmelidir.
BURUN TIKANIKLIĞI
** Bebeklerde burun tıkanıklığı bebeğin beslenmesini ve uyumasını
ciddi oranda bozabilir.
Malzemeler: İzotonik veya burun damlası veya burun spreyi (TONİ
MER BURUN SPREYİ), puvar veya ağız ile çalışan burun aspiratörü
Bakım işlemi: Öncelikle eller sabunlu iyice yıkanmalı, bebeğin bur
nundaki sekresyonlar izotonik veya burun damlası veya burun spreyi
yumuşatıldıktan sonra puvar veya ağız ile çalışan burun aspiratörü ile
temizlenmelidir. Bu işlem duruma göre günde 1-6 defa yapılabilir.
** B temizliği özellikle beslenmeden ve uyumadan önce yapılmalıdır.
BEBEK BANYOSU
Gerekli malzemeler: Yumuşak lif, bebek şampuanı, leğen yada küvet,
küvet filesi, su termometresi, 33 °C sıcaklığında su
Vücudun boyun altı ön kısmının yıkanması: Bebek sol kolunuz ile boy
nunun arka kısmından boynunu da destekleyecek şekilde sol kolundan
(humerus) tutulmalı. Ardında bebek bir miktar su dolu kaba oturtulur
ve bebeğin vücudunun boyun altı ön kısmı yavaş yavaş yumuşak bir lif
yada süngerle yıkanır.
Vücudun boyun altı arka kısmının yıkanması: Bebek sol kolunuz gö
ğüs ön kısmından vücudu destekleyecek şekilde sağ kolundan (hume-
302
rus} tutulmalı. Ardında bebek bir miktar su dolu kaba oturtulur ve bebe
ğin vücudunun boyun alh arka kısmı yavaş yavaş yumuşak bir lif yada
süngerle yıkanır.
Baş kısmının yıkanması: Bebeklerde en çok ısı kaybı baş kısmından
olduğu için baş yıkama işlemi en sona bırakılmalıdır. Bebek sol kolu
nuz göğüs ön kısmından vücudu destekleyecek şekilde sağ kolundan
(humerus) tutulmalı. Ardında bebek bir miktar su dolu kaba oturtulur
ve bebeğin ağız ve burun kısmı aşağı bakacak şekilde hızlı bir şekilde
yıkanır.
** Bebek bazen ağız ve burun su dışında kalacak şekilde yüzdürülebilir.
Kurulama işlemi: Bebek banyodan hemen sonra serili halde bulunan
sıcak havluya yatırılır. Baş kısmından başlanacak şekilde kurulanır. Al
tındaki ıslak havlu değiştirildikten Sonra bezi ve elbiseleri giydirilir.
** Bebek banyodan sonra daha huzurlu ve rahat uyur.
** Bebeğin kusmaması için banyo işlemi beslenmeden önce yapılması
önerilir.
303
Erkek bebekte değiştirme işlemi: Bebeği sırt üstü yatırdıktan sonra kirli
bebeni çıkarılmalı, ardında ıslak pamuk yada mendille en temiz bölge
olan öndeki kasıkları tek seferde temizlenmeli ardından bebeğin pipisi
hafifçe sıvazlanacak şekilde temizlenip sırayla skrotum, anal bölge ve
arka kıvrımlar temizlenmeli ve bebeğin yeni bezi bağlanmalıdır.
Kız bebeklerde alt değiştirme işlemi: Bebeği sırt üstü yatırdıktan sonra
kirli bebeni çıkarılmalı, ardında ıslak pamuk yada mendille en temiz böl
ge olan öndeki kasıkları tek seferde temizlenmeli ardından sırayla önden
arkaya olacak şekilde genital bölge, anal bölge ve arka kıvrımlar temiz
lenmeli ve bebeğin yeni bezi bağlanmalıdır.
** Bebeğin kusmaması için bez değiştirme işlemi beslenmeden önce ya
pılması önerilir.
** Bebek altını çok kirletmiş bol miktarda sıvı kaka yapmış ise bebe
ğin belden aşağıya kadar ılık su ile yıkanması önerilir. Kesinlikle bu
yıkama esnasında sabun şampuan kullanımı önerilmemektedir. Yı
kadıktan sonra bebeği havlu ile kurutmak yerine kendi kendine ku
rumasını beklemek daha az tahrişe neden olacaktır. Altı kuruduktan
sonra bebeğin yeni bezi bağlanabilir.
TIRNAK BAKIMI
** İlk 1-2 aya kadar bebeklerin tırnakları yumuşaktır ve genelde ken
diliğinde yırtılıp kopar ve bu nedenle kesilmemelidir. Bebeğin yü
zünün tırmalamaması için bebeğe ilk 2 ay eldiven giydirilmelidir. 2.
aydan sonra bebek uyurken künt uçlu bir makasla bebeğin tırnakları
kesilebilir.
CİLT BAKIMI
** Ciltleri hassas olduğunda gereğinde bebek sık sık yıkanmalı ve gere
ğinde bebek yağları ile cilt nemlendirilmelidir.
** Bezi ve iç çamaşırları sık sık değiştirilmelidir.
** Oda sıcaklığı 24 ° C'nin üstünde olmamalı aksi halde ciddi pişik ve
isiliğe neden olur.
** Bebeklerde sıcağa bağlı isilik gelişirse bebeğe banyo yaptırılmalı ve
üstü açık bırakılmalıdır.
304
1 !.ay 2.ay 4.ay 6.ay 9.ay 12.ay IS.ay 18.ay 2.yaş 3.yaş 4.yaş 5.yaş 6.yaş 8.yaş 10.yaş 11/14. 15/17. 18.
hafta yaş yaş yaş yaş
Gelişim + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
Beslenme + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
Boşalhm + + + + + + + Enürezis, enkoprezis, konstipasyon sorgulanma!
Uyku + + + + + + + + + + Parasomnia çocukluk çağ boyuna persiste edebilir
Kilo ve boy + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
Baş çevresi + + + + + + + + + +
Kan basıncı + + + + + + + + +
Baş şekli + + + + + + +
Diş çürükleri + + + + + + + + + + + + + '
Strabismus/ + + + + + + + + + + + + +
;•
nistagmus .:iiı
Kırmız refle + + + + + + +
Fundoskopi + + + + + + + + +
Kalp üfürümü + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
,·
Abdominal + + + + + + + +
kitle
Dış ı,:enitaller + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
DKÇ + + + + + + + +
Anormal kas + + + + + + + + +
tonusu
Skolvoz + + + + +
işitme taramas + Yenidoğan - 3.ay işitme kaybı açısından risk varsa + + + + + + + +
YD met. tarama ilk bir ay
Hemoglobin/Hct 9 veya 12. ay 15 veya 18. ay Anemi riski varsa; aşın menstrüel kanamas olan kızlarda
idrar tahlili Okul çağına kadar tarama yapılmamışsa
Lipid taraması Aile hikayesi pozitif ise
Cinsellik/puberte + + + + +
Kaynaklar. Sağlam Çocuk izleminde Genel Prensipler (Oğuzhan Babacan, Erkan San, Salim Özenç), Neyzi O. Pediatri. 2002, Nelson textbook of Pediatrics 2004,
Pediatrics 2000; 105(3):645-<>46.
ACİL
YAKLAŞIMLAR
307
ARTERİYEL KAN GAZI
pH PaC0, HCo,-
Metabolik asidoz Düşük Normal/ Hafif düşük Düşük
Kompanse metabolik asidoz >7,35 Hafif düşük Düşük
Metabolik alkaloz Yüksek Normal/ Hafif yüksek Yüksek
Kompanse metabolik alkaloz <7,45 Hafif Yüksek Yüksek
Respiratuvar asidoz Düşük Yüksek Normal/
Hafif yüksek
Kompanse respiratuar asidoz >7,35 >45 Hafif yüksek
Respiratuvar alkaloz Yüksek Düşük Normal/
Hafif düşük
..
Kompanse respiratuvar alkaloz <7,45 <35 Hafif düşük
Beklenen PCO2 değeri: (1. 5 x HCO3) + 8 ± 2
Artmış anyon gap metabolik asidoz sebepleri (arbnış asit yükü): ABY, KBY,
1 >KA, alkolizm ve açlık ketoasidozu, laktikasidoz (doku hipoksisi, lösemi,
ll·nfoma, ALL, ilaç toksitesi) entoksikasyonlar (etilenglikol, metanol, salisilat)
309
Normal anyon gap metabolik asidoz sebepleri (bikarbonat kaybı):
GİS bikarbonat kaybı, diyare, eksternal fistüller, renal bikarbonat kaybı
proksimal tip RTA (Tip 2), distal tip RTA (Tip 1), Tip 4 RTA, ureteroko
lostomiler
Metabolik alkaloz nedenleri: Egzojen bikarbonat alımı (Bikarbonat,
asetat, laktat, sitrat), süt-alkali sendromu, potasyum eksikliği ve sekon
der hiperreninemik hiperaldosteronizm, kusma, gastrik aspirasyon,
villoz adenom, diüretik kullanımı, posthiperkapni, bartter sendromu,
potasyum ve magnezyum eksikliği, mineralokortikoit aktivitede artma,
renin salan tümörler, renal arter darlığı, malign hipertansiyon, primer
hiperaldosteronizm, Cushing sendromu, adrenal enzim eksiklikleri, me
yan kökü, Liddle sendromu
** Ayon Açığı= [Na•]- [Cl- + HCO3-J. Normalde anyon açığı 8-16 nEq/
L'dir.
** HCO3 Açığı= 0.5 xVücut Ağırlığı x (İstenen HCO3 değeri - Ölçülen
HCO3 değeri)
PERMİSİF HİPERKAPNİ:
** Alveollerin aşırı distansiyonundan sakınmak için öngörülen VT'de,
kısıtlamanın sonucu oluşan hiperkapnidir (Hedef: pH 7.20-7.25,
PaCO2 60-80).
Kontredikasyonu: KİBAS, SV hastalık, aritmi, pulmoner hipertansiyon,
HT, kalp yetmezliği
Endikasyonu: MV travmasının önlenmesi, ARDS, weaning, pnömoto
rax, status astmatikusta
310
ENTÜBASYON VE MEKANİK VENTİLASYON
311
tüpler için uygun boy stile, ışığı çalışır durumda yaşa uygun, tercihen bir
eğri, bir düz başlıklı laringoskop, flaster, steteskop, NG sonda, 2 cc en
jektör, uygun boy maske ve oksijen haznesi olan ve 02 bağlanmış ambu,
çalışır durumda aspiratör ve uygun aspirasyon sondası hastanın başın
da hazır bulunmalıdır.
Yapılacak işlemler: Hastaya uygun pozisyon verilmeli, entübasyona
engel olabilecek saturasyon, EKG vb. tüm proplar çıkarılmalıdır. Gerek
li premedikasyonlar uygulanır (sedasyon, kas gevşetici vb.). Ardından
krikoide bası yapılarak hasta entübe edilir.
Önemli noktalar: Mümkün olduğunca çabuk entübe edilmelidir. Eğer
deneme başarısız olursa hastayı hipokside bırakmamak için önce ambu
lanmalı sonra tekrar entübasyon denenmelidir. Ama hastanın spontan
solunumu varsa yavaş ve dikkatli bir şekilde hastaya zarar vermeden
yapılmalıdır.
Entübasyon sonrası yetersiz ventilasyon nedenleri: Tüpün çok veya az itil
mesi, trakeal tüpün küçük olması (hava kaçağı), yetersiz basınç, ventilatör
seti bağlanblarında kaçak, yetersiz tidal volüm, fazla TY, hava hapsi, pop-off
valfin basına sınırlaması, yetersiz PEEP, kaynaktan yetersiz 02 gelmesi.
312
lil<ler, akciğer komplikasyonları, ekstemal faktörler (Pnömotoraks, ate
lektazi, ödem,toraksın restriktif hastalığı, abdominal distansiyon)
EKSTÜBASYON PROSEDÜRÜ:
Gerekli Malzeme: Laringoskop, ET tüp, 02 takılı balon maske, 10 cc en
jektör, aspiratör, 02 monitör.
İşlem: ET tüp içi ve ağız içi aspire edilir.
Koopere çocuk: Hasta derin nefes alır. Nefesini tutar. Balon söndürülür.
Hızla nefes verirken tüp çıkarılır. Kooperasyon yoksa: Balon söndürü
lür. Nefes verirken tüp çıkarılır.
313
SOLUNUM YETMEZLİĞİ OLAN HASTAYA YAKLAŞIM
KLİNİK BULGULAR
Solunum sıkıntısı bulguları: Göğüs kafesinde retraksiyonlar, stridor,
takipne, siyanoz, apne, burun kanadı solunumu, sessiz akciğer, azalmış
solunum sesleri
Solunum yetmezlik bulguları: Bilinç kaybı, siyanoz, periferik dolaşım
bozukluğu, taşipne, hiperpne veya bradipne-hipopne oda havasında
PaCO2 > 50 mmHg, PaO2 < 50 mmHg, pH < 7.25, FiO2 1.0 iken SatO2 <
%80 02 tedavisiyle, > 60 mmHg, PaO2 < 60 mmHg
314
!anır. Eğer PaO2 < 50, PaCO2 > 50 olursa hastaya mekanik ventilatörle
IMV başlanır.
CPAP başlangıç ayarları: Basınç 5 cmHp, FiO2: 0.8, Akım: lOL/ dk ile
başlanır.
CPAP hedef: PaCO2 < 55, PaO2 50-70, Sat02 >%92, pH 7.25
** CPAP'ta: FiO2: 1.0, basınç: 10 cmH2O olmasına rağmen PaO2 < 50,
PaCO, > 50, pH < 7.25 ise IMV moduna geçilir.
315
GLASKOW KOMA SKALASI
KONUŞMA-SÖZEL CEVAPLAR
Oryante 5
Konfüze 4
Soruya uygun olmayan cevaplar 3
Cevaplar anlaşılamıyor 2
Cevap yok 1
MOTOR CEVAPLAR
Söyleneni yerine getiriyor 6
Ağrılı uyaranlara amaca uygun hareketler 5
Ağrılı uyaranlara fleksiyonla cevap veriyor 4
Anormal spastik fleksiyon dekortike pozisyon 3
Ekstansiyon pozisyonu (deserebre pozisyonu) 2
Ceva ok 1
316
BÖCEK VE ARI SOKMASI
TEDAVİ:
•• Her zaman tedaviye gerek yoktur. Şiddete göre tedavi verilir.
HAFİF VAKALARDA TEDAVİ:
•• Oral antihistaminik + buz uygulaması + kaşıntı varsa losyon ve gere
ğinde anfeksiyon için oral antibiyotik yazılır.
Setirizin: DOXAFİN® 10 MG 20 TB- DAMLA (20 damla =10 mg). 5mg/5
mi ŞURUP
Doz: 30 kg altına: 5 mg tek doz, 30 kg üstü: 10 mg tek doz yapılır.
(nonsedatiftir).
Kaşıntı için: OVADRİL® LOSYON veya KALMASON® LOSYON 3xl
kullanılır.
Amoksisilin-Klav. asit: AUGMENTİN® BID 200/28 -400/57 SÜSP (70-
100 mi), 625 mg-lgr TB
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
ŞİDDETLİ ÜRTİKER V E SOLUNUM SIKINTISI VARSA TEDAVİ
** Bu durum alerjik anaflaksi durumudur. Amaç hastanın şoka girme
sini engellemektir.
1. Adım: Temel ilaç Adrenalindir.
ADRENALİN 0,25, 0,50 ve 1 mg/ml AMPUL
Yetişkin dozu: 0,3 - 0,5 mg (saf) l:lO00'lik adrenalin SC veya iM (uy
luktan) arayla solunum sıkıntısı gerileyinceye kadar yapılabilir.
Çocuk dozu: 0,01 mg/kg IV yoluyla sulandırdıktan yapılır.(lcc adre
ıı,ılin 9cc NaCI ile sulandırılır.(1:10.000'lik) Sonra lml/kg yapılır.
•• 10 - 20 dakikada bir tekrarlanabilir
2. Adım: Solunum yolunun açık tutulması, naza! oksijen uygulanması
ı•,ıpılmalıdır.
.1. Adım: Antihistaminik: AVİL® AMPUL veya SİSTRAL® AMPUL. Ter
' ilıen kas içine veya damar yoluyla, 5 dakika içinde yavaş puşe şeklinde,
ııygulanır. 6 saat arayla tekrarlanabilir.
Doz: 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, 6-10 yaş çocukta: 1/2 AMP, 2-5 yaş
çocukta: 1/3 AMP.
'-İl•tirizin (antihistaminik):
ı 1-TRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 mi 200 mi ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 mi şurup veya 5-10 dam
la)
317
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 ml şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 ml şurup veya 20 damla)
4. Adım: Kortikosteroid: prednisolon (PREDNOL-L® 20-40mg AMP)
Doz: Erişkinde: 50 mg prednisolon damar yoluyla, 6 saatte bir, 2-4 kez
tekrarlanabilir. Kardiyak yan etkileri olabileceği için infüzyonla
uygulanmalıdır.
Çocuklarda: 2 mg/kg (max:60mg/kg/gün) damar yoluyla verilir.
5. Adım: Şiddetli larinks obstriksiyonunda adrenalin sulandırılmadan
0.5 mi/kg (max.Sml) sulandırılmadan nebulizatorle 10 dk süreyle maske
ile uygulanır. Gereğinde tekrarlanır.
** Hastada hipotansiyon varsa (halsizlik, bitkinlik vb.) sıvı replasmanı
hemen başlanmalıdır.
** Bakınız anaflaksi tedavisi sayfa:
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
TANI: So�ulan yerde hiperemi ve kaşınh olan böcek sokması (8 yaş çocuk)
CETRYN 2.5 mg/5 mi ŞURUP DIB BİR
S: lxl ölçek (Şikayetler tam düzelinceye kadar)
OVADRİL® LOSYON DIB BİR
S: 3xl (kaşınh varsa)
318
DİŞ AĞRISI VE DİŞ İLTİHABI TEDAVİSİ
TEDAVİ:
•• Antibiyotik (amoksisilin-klav (+-) metronidazol + oral analjezik + lo
kal analjezik
Amok.-Klav asit: CROXİLEX® BID 200/28-400/57 SÜSP (70-100 mi),
h25 mg-1 gr TB (10-14 tb)
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
Metronidazol: NİDAZOL® 50-200mg 100 mi SÜSP/250-500 mg 20TB
Doz: Çocuk: 30 mg/kg/gün 3 doz, yetişkin: 3x500-750
Lidokin + H dodekan + kamomil T: DENTİNOX'"' JEL
Kullanım şekli: 7.5 mm jel ağrıyan dişe sürülür. Günde 5-6 defa tek
rarlanabilir.
lbuprofen: İBUFEN® lO0mg/ 5ml 100 mi şurup, SUPRAFEN'"' 400mg 20
l)RAJE
Doz: Çocuk: 10 mg/kg/gün 2-3 dozda, yetişkin: 2-3 X 400mg (max:
2.4 g/gün)
l.idokain: JETOKAİN® AMP
Kullanım şekli: Bir parça pamuğa sürülüp ağrıyan dişin üstüne konur.
Henzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar,antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 mi SPREYGARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması önerilir.
l>eksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM
TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
ÖRNEK REÇETE
319
*** Hastaya en yakın zamanda diş hekimine gitmesi söylenir. Ama eğer
dişte enfeksiyon varsa enfeksiyon tedavisinden sonra da diş hekimi
ne gitmesi söylenebilir. Çünkü enfeksiyon varsa diş çekimi yapıla
maz.
ÖRNEK REÇETE
*** Hastaya en yakın zamanda diş hekimine gitmesi söylenir. Ama eğer
dişte enfeksiyon varsa enfeksiyon tedavisinden sonra da diş hekimine
gitmesi söylenebilir. Çünkü enfeksiyon varsa diş çekimi yapılamaz.
320
AKUT ÜRKİTER VE ANJİO ÖDEM
TEDAVİ:
'* Hastalığın şiddetine göre tedavi verilir.
Genel önlemler: Nedenin (Enfeksiyon, besin, emosyonel stres, ilaç) orta
dan kaldırılması; neden ilaçsa kesilmesi veya değiştirilmesi sıcak, stres,
.ılkol ve ilaç gibi artırıcı nedenlerden sakınılmalıdır.
Sl'lirizin (antihistaminik):
ı 1-TRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/ 5 ml 200 ml ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 mi şurup veya 5-10 damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 ml şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 ml şurup veya 20
damla)
321
Desloratadin: LORDES 5 MG 20 veya 30 TABLET
Doz: 12 yaş üstü ve yetiş kin 5 mg (1 tablet)
LORDES 2.5 mg/5 ml ŞURUP
** Aktif araba kullananlarda ilk tercihtir.
Doz: 6 yaştan 11 yaşa kadar olan çocuklar: Günde 1 kez bir ölçek (2.5
mg/5 ml) şurup, aç ya da tok. 1 yaştan 5 yaşa kadar olan çocuk
lar: Günde 1 kez yarım ölçek (1.25 mg/2.5 ml) şurup, aç ya da tok.
6 aydan 11 aya kadar olan çocuklar: Günde bir kere 1 mg/2 ml
şurup, aç ya da tok. Erişkinler ve 12 yaş üzeri çocuklar: Günde bir
kere iki ölçek (5 mg/10 ml) şurup, aç ya da tok kama.
ÖRNEK REÇETE
** Ağır vakalarda sabah bir sedatif olmayan ve gece de sedatif olan antihis
taminik denenebilir.
** Ürtiker tedavisinde topikal antihistaminik ve topikal kortikosteroidlerin
yeri yoktur.
ÖRNEK REÇETE
322
BELİRGİN SOLUNUM SIKINTISI OLAN AKUT ÜRTİKER
VE ANJİYOÖDEM TEDAVİSİ
** Bu durum alerjik anaflaksi durumudur. Amaç Hastanın şoka girme-
sini engellemektir.
1. Adım: Temel ilaç Adrenalindir (ADRENALİN® amp 0,25, 0,50 ve 1
ıng/ml formları vardır.)
Adrenalin yetişkin dozu: 0,3 - 0,5 mg (saf) 1:lO00'lik adrenalin SC veya
iM (uyluktan) arayla solunum sıkıntısı gerileyinceye kadar yapılabilir.
Yetişkinlerde IV önerilmiyor.
Adrenalin çocuk dozu: 0,01 mg/kg damar yoluyla (sulandırdıktan (1cc
· .ıdrenalin + 9cc NaCI sonra dakikada lml/kg)
1
••10 - 20 dakikada bir tekrarlanabilir.
: 2. Adım: Solunum yolunun açık tutulması, naza! oksijen uygulanması
! vapılmalıdır.
1. Adım: Antihistaminik: AVİL® AMPUL veya SİSTRAL® AMPUL ter
,·ihen kas içine veya damar yoluyla, 5 dakika içinde yavaş puşe şeklinde
ııygulanır 6 saat arayla tekrarlanabilir.
Doz: 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, 2-5 yaş çocukta 1/3 AMP, 6-10 yaş
çocukta 1/2 AMP
•I. Adım: Kortikosteroid Prednisolon (PREDNOL-L® 20-40mg AMP)
Doz: Erişkinde 50 mg prednisolon damar yoluyla, 6 saatte bir, 2-4
kez tekrarlanabilir. Kardiyak yan etkileri olabileceği için infüz
yonla uygulanmalıdır. Çocuklarda 2 mg/kg (max:60mg/kg/
gün) damar yoluyla verilir. .
Cı. Adım: Şiddetli larinks obstriksiyonunda adrenalin sulandırılmadan
ıı ',ınl/kg (max.Sml) sulandırılmadan nebulizatorle 10 dk süreyle (mas
k,· ile) uygulanır. Gereğinde tekrarlanır.
.. Hastada hipotansiyon varsa (halsizlik, bitkinlik vb.) sıvı replasmanı
hemen başlanmalıdır.
" Yanıt yoksa herediter anjioödem düşün: Cl esteraz inhibitör kont
rastı taze donmuş plazma verilir, trakeaostomi açılır. Atakta steroid,
,ıdrenalin, antihistaminik etkisizdir.
323
YANIK VE YANIKLI HASTAYA YAKLAŞIM
Deri ve deri altı dokusunun sıcak, sıcak bir madde, yakıcı kimyasal mad
deler, elektrik akımı veya radyasyon vb. nedenlerle oluşan harabiyetine
yanık denir. Bu tür vakalar adli vakadır.
** Yanıklarda protein ve su kaybı fazla olduğundan dolayı hipovole
mik şok ve sepsis riski yüksektir. Bu nedenle ciddi vakalar ileri mer
keze sevk edilmelidir. Ciddi yanıklar yüksek oranda fetal seyreder
TEDAVİ: Pansuman+ çinko+ oral antibiyotik+ analjezik+ multivita-
min+ tetavax
** Öncelikle unutulmamalı ki yanık yarası normal yaralar gibi değildir.
Çok daha kötü komplikasyonlara ve yüksek mortaliteye neden olur
lar ve oldukça geç iyileşirler.
1. derece yanıklarda: Güneş yanığı gibi yanıklardır. Spontan olarak
iyileşebilir. Genellikle pansuman gerekmez. Ağrıyı azaltmak ve deriyi
nemli tutmak için topikal koruyucular kullanılır.
2. ve 3. derece yanıklar: Günlük değişen pansumanlarla tedavi edilebi
lir. İlaveten topikal antibakteriyel veya antibiyotikler kullanılır. Bazen
eksizyon ve greftleme gerekebilir.
Yatış endikasyonlan: Yüksek yüzdeli ve dereceli yanıklar ve Eklem,
genital bölge, yüz, vb. bölgelerindeki yanıkları olan vakalar hastanede
veya duruma göre yanık ünitelerinde tedavi edilmelidirler.
** Unutulmamalı ki küçük yanıklar bile sepsise neden olup hastanın
ölmesine neden olabilir. 2 haftadan daha uzun sürede iyileşirler. Sa
dece basit yanıklar ayaktan tedavi edilebilirler.
** Ağır vakalar gerekirse 20 cc/kg izotonik yüklenir steril pansuman
veya steril bir bezle örtüldükten hemen sonra 5cc/kg/ saat izotonik
gidecek şekilde ileri merkeze sevk edilmelidir.
** Gereğinde hastaya antibakteriyel+ çinko+analjezik+ multivitamin
verilebilir. tetavax yapılır.
Amoksisilin-Klav. asit: AMOKLAVİN® BID 200/28-400/57 SÜSP (70-
100 mi), 625 mg-1 gr TB
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
Multivitamin: VİTABİOL® ŞURUP- FİLM TABLET.
Doz: 0-5 yaş: 1/2-1 ölçek, 6-14 yaş: 1-2 ölçek, yetişkin: 1-2 tablet.
Çinko: ZİNCO® 15mg/5ml 100 mi ŞURUP, 50mg 40 KAPSÜL
Doz: 2 Hafta 0-5 yaş: 1/2-2 ölçek, 6-14 yaş: 1-3 ölçek, yetişkin: 1-3
ka sül
324
İbuprofen: İBUFEN® 100mg/5ml 100 mi şurup, SUPRAFEN® 400mg 20
DRAJE
Doz: 5-10 mg/kg/doz 2-3 dozda
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
325
YANIK PANSUMAN! UYGULAMA ŞEKLİ
326
ALEV VE TERMAL YANIKLARINDA İLKYARDIM
KÜÇÜK ve BASİT YANIKLARDA İLK YARDIM
Birinci derece yanıklar veya İkinci derece yanık çapı 7.5 cm'den küçük ise küçiik
yanık olarak kabul edilir.
• Kişi alevle yanıyorsa koşması engellenip üzeri battaniye gibi bir örtü
ya da elbiseyle örtülüp gereğinde yerde yuvarlanması sağlanıp alev
ler söndürülmelidir.
• Hastanı solunum kalp gibi hayati fonksiyonları değerlendirilmelidir.
• Hastanın vücuduna yapışmamış elbiseleri hemen çıkarılmalı, vücu
da yapışmış elbise kısımlarına dokunulmamalıdır. Vücuda yapışma
yan elbise kısımları makas ile kesilmelidir.
• Vücutta kemer, takı ve dar elbise gibi ödem sonrası sıkıntı çıkaracak
tüm sıkı elbise ve takılar ödem gelişmeden önce çıkarılmalıdır. Gere
ğinde kesilerek de çıkarılabilir.
1 •
Yanık bölgesini su ile soğutma: Yanan vücut kısımları soğuk su ile
musluk altında 15-20 dakika ağrı hafifleyene kadar soğutulmalıdır.
Yanan kısımlar su dolu kap içine konularak da soğutulabilir. Ya da
ıslak bir havlu ile yanık kısımları örtülmelidir.
• Yanık bülleri kesinlikle patlatılmamalı ve cilt soyulmamalıdır. Soyul
muş ve patlamış büller sabun ve suyla yıkanmalıdır. Islak yapışma
yan bir gazlı bez ya da streç ile örtülmelidir.
• Ağrı fazla olduğu durumlarda hastaya parasetamol ve ibubrofen
grubu gibi ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Gereğinde tetanoz aşısı yapılmalıdır.
327
termiye sokabilir. Yanık kısımlan serin, nemli, bandaj veya temiz bir
bez bir ile örtülmelidir.
• Yanık bülleri kesinlikle patlahlmamalı ve cilt soyulmamalıdır. Soyul
muş ve patlamış büller sabun ve suyla yıkanmalıdır. Islak yapışma
yan bir gazlı bez yada streç ile örtülmelidir.
• Yanık bölgeleri elevasyon için mümkün olduğunca kalp seviyesinin
üstünde tutulmalıdır.
• Ağrı fazla olduğu durumlarda hastaya parasetamol ve ibubrofen
grubu gibi ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Tetanoz aşısı yapılmalıdır.
328
HAVA YOLU TIKANMASINDA İLKYARDIM
Tam bir hava yolu hkanıklığı durumlarında kişilerde bilinç kaybı görül
mezken.
Tam bir hava yolu tıkanıklığı durumlarında kişiler 4-6 dk içinde bi
linç kaybı olur.
Kava yolu tıkanıklığı belirtileri: Kişi konuşamaz, yardım için bağıra
maz, hırıltılı solunum olabilir, eliyle boğazını tutar, tam tıkanıklık du
rumlarında yüzü morarır.
329
** Çok şişman veya gebe kadınlarda göğüs sıkışhrma hareketi yapılır
(yumruk yapılan el göğüs ortasına iki meme arasına yerleştirilip gö
ğüs 1 / 3 oranında sıkışhrılır.)
330
-1
331
** Bilinci kapalı hastaya CPR ile birlikte yerde sırta vurma işlemi ve
göğüs sıkışhrma işlemi yapılabilir.
Resimler kaynak:firstaidlesscm.blogspot.com.tr/2013/02/foreign-body-airway-obstnıction-choking.
hhnl
332
TAŞ DÜŞÜRME (RENOKOLİK AĞRI)
Taş hareket edip üreter adı verilen böbrekle mesane arasındaki kanala
girerse idrar akışını tamamen engelleyerek kolik denilen çok şiddetli ağ
rıya yol açabilir.
Çok şiddetli ağrı bel bölgesinden başlayarak kasığa doğru yayılır ve
1
hastalarda bulantı, kusma, karın şişliği gibi ek yakınmalara yol açabilir.
Taşın idrar yollarını zedelemesine bağlı idrarda kanama görülebilir.
** Taş düşürüldükten hemen sonra hasta rahatlar ve ortaya çıkmış olan
bütün belirtiler kaybolur.
Klinik, taş, kum düşürme hikayesi ve mikroskobik hematüri olmalı
(çok nadiren olmayabilir.)
Radyoloji: DÜS grafisinde:Taş olabilir. USGde: Taş görülebilir.
Hemogramda: Lökositoz olabilir.
Biyokimya: Ayırıcı tanı için kullanılır. (ketoasidoz, safra taşı, pankre
,ıti t vb ekarte etmek için.)
1: Analjezik:
Diklofenak Na: DİKLORON® AMP (iM) 1 ampul yapılır (Tekrarla
ıı,ıbilir)
DİKLORON 25-50 mg TABLET Doz: 2-3xl max: 150 mg/gün, Çocuk:
ı 1 mg/kg
.. Akut batın ekarte edildikten sonra yapılabilir.
2: Antispazmotik: BUSCOPAN® (IV) AMP. (Spazmolitiktir) 1 veya 2
.ııııpul yapılabilir.
1: MAYİ: İzotonik veya 1/3 İzodex tercih edilir.
Mayi üreteri genişletir, taşın inmesini kolaylaştırır hastayı rahatlatır.
.. %5 dextroz (Hipertansiyon problemi olan hastalarda tercih edilir
.. Tansiyon stabilse mayi hızlı verilir. Saatte 1-1,5 lt verilebilir.
·1. Diüretik: Tartışmalı olmakla beraber isteğe bağlı diüretik yapılabilir.
lılr,ır çıkışı hızlanır ve taşın inmesi kolaylaşabilir (LASİX AMPUL 1 am
ı•ııl yapılabilir.).
'I.Antiemetik: Kusmayı engellemek için EMEDUR® AMP veya METPA
�1 lll" AMP 1 adet yapılıp, gereğinde 1 adet mayiye de katılabilir.
333
** Verilen mayi bulanh kusmayı arttırdığı için proflaktik olarakta mayi
ye 1 amp kahlabilir.
** Hastalar bu işlemlerden sonra çoğunlukla 1-2 saat içinde rahatlar.
** Rahatlayan hasta ampirik İYE tedavisi düzenlenip spazmolitik ve
aneljezik yapılıp üroloji uzmanına yönlendirilmelidir.
** Çok şiddetli ve düzelmeyen vakalarda son çare olarak narkotik anel
jezikler (MORFİN) kullanılabilir. Sık kullanılırsa bağışıklık ve tole
rans gelişir.
ÖRNEK REÇETE
334
KRUP (LARİNKS ÖDEMİ)
....
-......
/
i KALEMUCU
GÖRÜNÜMÜ
-\ı...:.-- __ ..,..,-
LARINKS -+--r
./1 . ,·
ıq�TRAKE
IRAKE ___..
� TEDAVİ:
il ı-.:ortikosteroid + inhaler adrenalin + oksijen verilmeli + antibiyotik
Çocuklar korku ve endişe içinde ve huzursuzdurlar. Bilinç değişikli-
ı )',i olabilir. Çocukların aşırı soluk veya siyanotik olması acil tedavi gerek-
1 irir. Tedaviye hızlı yanıt alınamazsa yoğun bakıma yatırılır.
Acilde tedavi:
ı\ğır olgularda oksijen tedavisi (4-6 L/dakika) başlanır. Daha sonra sırayla
Dexametazon 0,4 mg/kg (8 mg = 2cc max: 1 anıp) (DEKORl"ı 8mg
ı\ M P) yapılır.
(Dexametazon bulunamazsa prednizolon ve prednison (1-2 mg/ kg)
, l.ı kullanılabilir)
335
ADRENALİN® sulandırılmadan 0.5 ml/kg (max. 5 ml) sulandırılma
dan nebulizatorle 10 dakika süreyle uygulanır maske ile hastaya verilir
gereğinde tekrarlanır.
** Steroid ve inhaler adrenalin temel tedavidir.
** Tedaviye dramatik hızlı yanıt verir.
** Soğuk buhar faydasızdır. Oksijen tedavisi daha yararlıdır.
** Epiglotit ihtimaline karşı tek doz IV (Seftriakson lO0mg/kg DESE-
FİN® 0.5-lgr FLAKON) antibiyotik yapılması faydalı olabilir.
Ayaktan tedavi:
Azitromisin: AZİTRO® 200 mg 15/30 ml SÜSP, 250 mg 6 TABLET, 500
mg 3TABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400mg) üç gün tek doz veya ilk gün lOmg/kg
devamında 4 gün 5mg/kg/gün (250mg) verilir. (6 aydan küçük
bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün verilebilir.)
** Aileye tekrarlayabileceği söylenmeli. Oral steroid yazılacaksa uzman
tarafından yazılmalıdır.
336
KULAĞA SİNEK, BÖCEK VEYA
YABANCI CİSİM KAÇMASI
TEDAVİ:
Mümkün olduğunca tedavi KBB uzmanları tarafından yapılmalıdır.
** Kulağa sinek kaçmalarında öncelikle kulağa alkol damlatılır. Daha
sonra yıkama veya aletler ile çıkarılır.
** Kulağa büyük böcek kaçması durumunda, kulak kanalı yağlı bir
maddeyle doldurularak böceğin 5-10 dakikada ölmesi sağlanır, daha
sonra yıkama veya aletler ile çıkarılır.
** Küçük çocuklarda dış kulak yoluna sıkışan yabancı cisimlerin çıka
rılması çok ağrılı olduğundan çıkarma işleminin ameliyathanede ve
anestezi altında yapılması gerekebilir.
** Kesinlikle sivri cisimler kullanılmamalı, yabancı cisim derinde ise
hasta mutlaka KBB uzmanına yönlendirilmelidir.
337
PROTEİNÜRİ NEDENLERİ
GENEL BİLGİ: Normal bir idrarda kalitatif olarak protein miktarı ne
gatif olmalıdır. 24 saatlik idrarda ise 1-14 mg/ dl arasında protein sapta
nabilir. Bunun üstündeki değerler patolojik olarak kabul edilir. Protein
sabah ilk idrarda bakılmalıdır. Dilüe idrarda protein saptanamayabilir.
Normal bir kişinin idrarla çıkardığı proteinin 10-15 mg'ı albümindir.
Geri kalanı ise değişik plazma proteini ve renal hücrelerden köken alan
glikoproteinlerdir. Egzersiz, ateşli hastalıklar ya da ağır dehidratasyon
böbrek hastalığı olmadan proteinüriye neden olabilir.
Albumin için 'dibstick' testi genel olarak hafif zincirli globulinleri
saptayamaz ve fazla alkali idrarda yalancı pozitif test sonucu verebilir.
338
HEMATÜRİ NEDENLERİ
339
BURUN KANAMALAR! (EPİSTAKSİS)
340
** Özelikle yaşlı insanlarda, yüksek tansiyon nedeniyle oluşan kana
malar kolay kolay durmazlar. Bu durumda hem tansiyonu hem de
kanaması kontrol altına alınmalıdır.
ÖRNEK REÇETE
341
ASTIM ATAĞI (KRİZİ) (yetişkin ve çocuk)
TEDAVİ:
** Atağın şiddetine göre aşağıdaki işlemlerde biri veya birkaçı beraber
yapılır.
1. Salbutamol: VENTOLİN ® NEBUL (2,5mg = 2cc)
Doz: 0,15 mg/kg, min:2,5mg (yetişkin: 1-2 flk max Doz: 10mg) 1-6
saatte bir bire sulandırılarak maskeyle verilir.(yani saatlikte veri
lebilir. Ama taşikardiye dikkat edilmelidir.)
** Şiddetli Yakalarda 20 dk arayla 3-4 doz yapılabilir. Dirençlilerde sü
rekli inhaler verilebilir 0.5-2.0 mg/kg/saat maximum: 20 mg/saat
kullanılabilir.
** Diğer kısa etkili betamimetikler de kullanılabilir.
2. Prednizon: PREDNOL-L® 20-40 mg AMP
Doz: 1-2 mg/kg/doz gereğinde 4-6 saat sonra tekrarlanabilir. (max:
60-90mg/gün)
3. Antikolinerjik: ATROVENT ® NEBUL 250-500 mcg
Doz: 3-4xl-2 flk (max: 2mg/gün)
4. Tedaviye yanıt vermeyen Ağır vakalarda teofilin, Mg, İM/SC adrene
lin kullanılabilir.
Teofilin: TEOBAG® 200 SOLÜSYON 200mg/100ml
TEOBAG® 400 SOLÜSYON 400mg/500ml
Doz: Önce 6 mg/kg'dan yükleme yapılır. Sonra idameye geçilir. ida
me: 2-6 aylık bebek için: 0.4 mg/kg/saat, 6- 11 ay: 0.7 mg/kg/
saat, 1-12 yaş: 0.8 mg/kg/saat, >12yaş :0.7 mg/kg/saattir.
Magnezyum: MAGNE:lYUM SULFAT %15 AMPUL (1 cc MgSO4 = 150 mg)
Astım atağında Doz: 25mg/kg (max:2000mg) İV infüzyonla bir sa
atte verilir.
Adrenalin: ADRENALİN 0.5-1 mg AMPUL (1:1000)
Doz: 1:1000, O.Ol mi/kg/doz SC, max: 0.5 ml her 15-20 dakikada bir
yapılabilir.
** Hafif vakalar inhaler ventolin ile tedavi edilebilir.
342
** 1-2 saat içinde tedaviye iyi yanıt vermeyen vakalar hastanede ta
kip edilmelidir.
** Enfeksiyon varsa antibiyoterapi başlanmalıdır. En sık sekonder
enf. yapan mikoplazmadır.
** Testbooklarda inhaler steroid kullanımı geçmemesine rağmen
bazı uzmanlar kullanmaktadırlar.
ENFEKSİYON TEDAVİSİ
1. Tercih Klaritromisin veya azitromisin
Azitromisin: ZİTROMAX® 200 mg 15/30 ml SÜSP, 500 mg 3 TABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400mg) üç gün tek doz veya ilk gün lümg/kg
devamında 4 gün 5mg/kg/gün (250mg) verilir (6 aydan küçük
bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün verilebilir.)
** Azitromisin, klaritromisinden daha etkilidir ve kullanımı daha ra
hattır. Diare yapabilir bu nedenle küçük çocuklarda dikkatli kulla
nılmalıdır.
Klaritromisin: KLAMER® 500mg 14 tab 250 mg 50-100 ml süsp ve 125
ıng 70 ml süsp
Doz: Çocuk: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, Yetişkin: 2x 500 mg) 10-14
gün (6 aydan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/
gün verilebilir.)
** Yetişkinlerde kinolonlar AVELOX® 400 mg TB lXl (moxiflaksosin)
tercih edilebilir.
ÖRNEK REÇETE
343
KOAH ATAĞI VE KOAH ATAĞI
344
BRONŞİOLİT
En sık görülen etken RSV' dir. 2. Sık etken parainflüenza virüslerdir. Sa
dece 2 yaş altı çocuklarda görülür.
Nezle ve bazen hafif ateş ile başlayıp birkaç gün içinde öksürük, ta
kipne, retraksiyonlar, expiryumda uzama, yaygın hışıltı (Wheezing ıslık
çalar tarzda dışarıdan duyulabilir) ve/veya raller ve havalanma artışı ile
seyreden bir akut solunum hastalığıdır.
Ağır bir viral pnömoni sonrası anormal iyileşen endobronşiyal gra
nulasyon dokusu ve peribronşiyal fibrozis nedeniyle tam olarak düzel
meyen semptomlları sürekli olan ve ara ara tekrarlayan pnömoni atakla
rı olan vakalarda bronşiolitis obliterans düşünülmelidir.
TEDAVİ:
Yatış Endikasyonlan: Belirgin wheezing, solunum sıkıntısı, burun ka
nadı solunumu, interkostal ve subkostal çekilmeler, KY bulguları (HMG,
Taşikardi.)
345
Doz: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, yetişkin 2x 500mg) 10-14 gün (6 ay
dan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün veri
lebilir.)
ÖRNEK REÇETE
346
PNÖMOTORAKS
TANI:
Fizik muayenede, pnömotoraksın büyüklüğüne göre pnömotoraks olan
tarafta solunum seslerinde azalma ya da solunum seslerinde kaybolma
sözkonusu olabilir.
** Kesin tanı akciğer grafisinde pnömotoraks olan tarafta akciğerin sön
düğünün görülmesi ile konur. Küçük pnömotorakslarda akiğerde
sönme az olmuşsa soluk vererek (ekspiryum grafisi) çekilen akciğer
grafilerinde çökme ortaya çıkarılabilir. Pnömotoraks olan tarafta pa
rankim doku olmadığında grafide simsiyah görülür. Bazen trakeada
şift yapabilir.
** Grafide sağda pnömotoraks mevcuttur. Okların gösterdiği bölgede
plevra hattı vardır.
TEDAVİ:
Hasta immobilize edilir. 02 verilerek uzman doktora sevk edilir.
Temel tedavi: Tüp torakostomi (Kapalı Su Altı Drenajı)
** Primer ya da sekonder kökenli, çökmesi %15-20'nin altında olan re
latif olarak asemptomatik kabul edilen pnömotorakslı hastalarda te
davi ilkesi gözlemdir.
** Eğer travma sonrasında tek yönlü valv oluşursa hava dışarıdan plev
ra! boşluğa girer ve oradan dışarı çıkamaz. Buna basınçlı (tansiyon)
pnömotoraks denir. Çok acil durumda 16 numaralık enjektör ucu
veya kelebek ile 2. kostal aralıktan (meme başı hizası) yönü apekse
doğru olacak şekilde girilerek acil müdahale yapılmalıdır. (Serum
setinin bir ucu iğneye diğer ucu 5-10 cm derinliğinde suya batırılma
lıdır.)
347
KRİPTİK TONSİLİT
** Polikliniğe başvuran bir çocukta 39 derece üstü ateş varsa çok büyük
ihtimalle bu kriptik tonsilittir. Bu ateş antibiyoterapiye rağmen 2-3 gün
sürebilir. Ancak çok iyi muayene edilirse tanı konulabilir. Alt idrar yolu
enfeksiyonları, viral tonsillitler, ÜSYE bu derece ateş yapmaz.
Poliklinik hastalarının% 30'u tonsillit tanısı alır. Tonsillit ve adenoid
genelde beraberdir. Tonsiller orofarenksin yan duvarlarında bulunur yu
varlak şeklindedir. Adenoid nazofarenks arka duvarında bulunur üçgen
şeklindedir. Hipertrofisinde tekrarlayan otitis media ve horlama konuş
ma bozuklukları ve solunum sıkıntısına neden olabilir. 4-7 yaşına kadar
büyür sonra küçülürler. Grafide de görülebilir.
** Yaygın lap ve yüksek ateş görüldüğü durumlarda EBV enfeksiyonu
akılda tutulmalıdır.
Hastaların çoğu ani başlayan ateş ve boğaz ağrısı şikayetiyle başvu
rurlar ayrıca sıklıkla buna ağrılı servikal Lenfadenopatiler eşlik eder.
Bakteriyel, EBV ve adenovirus tonsilit: Lökositoz, ağızda peteşi, ser
vikal LAP (Özellikle çocukların çoğunda ve ateş vardır.), ateş, eksuda,
ağız kuruluğu ve kriptler daha belirgin görülür.
Viral tosilit: Hastalarda genelde lökositoz, servikal LAP, ateş ve tonsil
lerde eksuda görülmez. Burun akıntısı vardır. Damakta vezikül olabilir.
Antibiyoterapiye gerek yoktur.
** Özellikle kriptik tonsilitte hastalarda ileri derecede ateş, halsizlik, baş
ağrısı karın ağrısı, bitkinlik, iştahsızlık, oral alımda azalma gibi bulgu
lar olabilir. Bu şikayetler antibiyoterapi ile 2-3 günde ancak düzelir. Bu
klinik hastaya söylenmelidir. Tanı kriptin görülmesi ile konur.
** Tonsilofarenjit sonrası çocuklarda bir aşırı duyarlılık reaksiyonu gibi
KIZIL gelişebilir.
TEDAVİ
** Kriptik tonsilit ağır seyredebilir (Şiddetli baş ağrısı, ateş, halsizlik,
karın ağrısı vb). Bu hastalarda oral alım azalır. Bu yüzden hastaya
bol sıvı alması önerilir. Veya bitkinlik varsa bir defalık mayi takıla
bilir (10-20 cc/kg 1-2 saatte gidecek şekilde.). Mayi tedavisi hastaları
büyük oranda rahatlatır ve ateşlerini düşürür.
Antibiyotik+ antipiretik k ± gargara (Ayaktan tedavide)
** Vira! tonsilitte sedece septomatik tedavi yeterlidir. Antibiyoterapiye
gerek yoktur.
** Bakteriyel tonsilitte normalde İM/iV penisilin kullanmaya gerek
yoktur (Şiddetli vakalarda acilde tek doz sefazolin, seftriakson veya
ampisilin sulbaktam yapılabilir.).
348
1. tercih: Amok-Klav. asit: CROXİLEX® BID 200/28 -400/57 SÜSP (70-
100 rol}, 625 mg-lgr TB
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
Parasetamol: PAROL® 120Mg sup. (fitil) veya 120 -250Mg ŞURUP veya
500Mg TB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max:lO0mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg
** Oral alamayan hastalarda sefazolin iM/iV 100 mg/kg/gün 2 dozda
(yetişkin 2x lgr) tedavi verilebilir (CEFOZİN® 250-500-lgr FLK)
** Penisilin alerjisi varsa eritromisin yazılabilir.
Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 rol SPREY-GARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması önerilir.
ÖRNEK REÇETE
ÖRNEK REÇETE
349
YUMUŞAK DOKU TRAVMASI,
EKLEM TRAVMASI ve BURKULMA
İLAÇLAR
Deksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM
TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Etofenamat & benzil nikotinat (Analjezik, antienflamatuar): THER
MO-DOLINE® 50 gr KREM
Doz: Günde 2-3 kere ince bir tabaka halinde sürülür.
350
Analjezik, antienflamatuar (Aessin + Dietilamin Salisilat): JELGO 50
gr JEL®
Doz: Günde bir kere veya birkaç kere ince bir tabaka halinde sürülür.
Heparinoid: LASONİL® POMAD (Daha çok ekimoz/morarma olan ol
gularda kullanılır.)
Doz: 2-3Xl kez
Etofenamad: DOLİNE® SPREY (100mg/ml)
Doz: günde 3-4 kez 7 puf kullanılır ve sonrasında hafif ovulur.
** Kramplar ve kas tutulmalarıda aynı şekilde tedavi edilir. Sadece
tedaviye kastaki spazmı çözmek için kas gevşeticiler eklenir.
Miyorelaksan: Tiyokolşikosid (Santral etkili kas gevşetici.): TY OF
LEX® 8 mg 14 KAPSUL, 4 mg 20 KAPSUL, 5 MG AMPUL, MERHEM
Doz: 15 yaş üstü ve yetişkinlerde tok karna günde 2xl tb (5-7 gün),
Şiddetli kas kramplarında tedaviye günde 2
ÖRNEK REÇETE
351
AKUT BEL, BOYUN AĞRISI VE BEL TUTULMASI
3 aydan daha az süreli, en sık ağır yük kaldırma, uygunsuz pozisyonlar,
bir şeye uzanma, yanlış pozisyonlarda yatma, travma gibi nedenlerle
oluşabilir.
Hasta bazen ağrıdan dolayı hareket bile edemez. Çok ağrı hissedebilir.
TEDAVİ:
** Şiddetine göre tedavi düzenlenir.
KULLANILABİLECEK İLAÇLAR
352
Doz: 15 yaş üstü ve yetişkinlerde tok kama günde 2xl tb (5-7 gün),
Şiddetli kas kramplarında tedaviye günde 2 defa (3-5 gün) int
ramüsküler uygulanan 1 ampul (4 mg) kullanılır. Merhem 2xl
önerilir.
ÖRNEK REÇETE
353
HİPERTANSİYONUN ACİL TEDAVİSİ
354
KARDİYOPULMONER RESÜSİTASYON {CPR)
En başta hastanın pupillerine bakılır. Fix dilate mi? (Fix dilateyse geç ka
lınmış olabilir. Eğer fix dilate değilse daha uzun süreli resusitasyon yapı
labilir. Küçük çocuklarda ve yeni doğanlarda pupil ışık refleksinin geri
dönmesi daha sıktır. O yüzden ışık refleksine fazla aldanmamak gerekir.
355
renalin verilebilir. Adrenalin sonrası 5ml SF verilmelidir. Kesin
likle fazla adrenalin verilmemelidir. Çünkü aşırı doz adrenalin
hastaya daha da zarar verir.
Atropin: 0,5 gr = 1ml, 0.01-0.03 mg/kg/doz (Max: 2mg, Min:0,1 mg).
Atropin daha çok, bradikardilerde, vagal uyarının olduğu durumlarda
veya entox larda denenebilir. Yoksa etkisizdir.
** Ventriküler aritmi varsa kardiyoversiyon yapılmalıdır. Aritmi yoksa
yani EKG düz çiziyorsa kardiyoversiyonun faydası yoktur, yapılmaz.
Bikarbonat, kalsiyum: Kullanılabilir ama endikasyonları ve faydası tar
tışmalıdır. Resusitasyon çok uzamışsa verilebilir.
Nabızsız VT ve VF: de önce (max:3 defa) verilen joul arttırılarak defib
rilasyon yapılır. Ardından adrenalin yapılır. Düzelmezse tekrar defib
rilasyon yapılır. Düzelmezse antiaritmik Amiodaron (5 mg/kg/yarım
saatte gidecek şekilde verilir, ardından 5-10 mg/kg/gün idameden de
vam edilir. 24 saatte infüzyon şeklinde verilir CORDARONE 150 MG 6
AMPUL) veya Lidokain: 1 mg/kg IV/IO bolus yapılmalıdır. Aralarda
mutlaka 2 dk kalp masajı (CPR) yapılıp değerlendirildikten sonra tekrar
defibrilasyon yapılabilir.
** Klinik sürekli değerlendirilmeli Hemodinami bozulduysa derhal
kardiyoversiyon ve gereğinde CPR uygulanmalıdır (silinecek) tek
rarlanmalıdır.
** Kalp atımı düzelmez atım <50 veya klinik kötüyse kalp masajı uygu
lanır.
Aritmilerde Kardiyoversiyon için kullanılacak enerji düzeyleri
SVT, atrial flatter, ventriküler taşikardide hastaya defibrilatörün ekg
probları bağlanarak senkronize tip kullanılır.
Çocuk: Sırayla SVT de 0,5 j/kg -1 j/kg -,2 j/kg, -3 j/kg -,4 j/kg (Yani
1-2 J/kg arthrılabilir.)
Yetişkin: Sırayla 50 ,75,100,150 J, 300 (veya maximum seviye) J
356
KARDİYAK ARİTMİLER
TANI:
** Tanı için detaylı bilgi için örnek EKG'ler sayfasına bakınız.
** 12 derivasyonlu EKG tanıda en iyi yöntemdir.
Ritm: Düzensiz taşikardiler hemen daima atrial fibrillasyondur.
QRS dalgası: QRS<120 ms genellikle SVT düşündürür. QRS>120ms ise
genellikle ventriküler taşikardi düşünülür. Özellikle sol dal bloğu ile
birlikte SVT atağı olduğunda ventriküler taşikardiler ile çok karışıtırılır.
Tanıyı doğrulamak için eski EKG nin görülmesi çok faydalı olacaktır.
P dalgası: P-QRS ilişkisinin 1:1 olması SVT düşündürür. AV disosiasyon
veya ventriküler atriyal blok VT'yi doğrular.
Vagal uyarı:
Bebek ve çocuklarda: Yüze tatbik edilen buzlu su uygulaması en etkin
yöntemdir. Bunun yanı sıra vagal uyarıyı ortaya çıkaran dil basacağı ile
iiğürme refleksi de yapılabilir.
Yetişkin ve adolesan: Karotid sinüs 5 saniyelik masajı (Karotis üfürümü
yoksa) veya valsalva manevrası, göz küresine masaj veya diğer vagal
manevralar denenebilir
357
Adenozin: SVT'nin tedavisinde ilk tercih edilecek olan ilaçhr. Bebekler,
çocuklar ve ergenlerde başlangıç dozu 100-300 µg/kg/ doz (maklsimum
6 mg) IV bolus olarak verilir. Saniyeler içinde yıkıma uğrayan bir ilaç ol
duğu için kalbe yakın bir damardan yapılan IV adenozin uygulamasın
dan hemen sonra 2-5 cc serum fizyolojik puşe olarak yapılır. Ülkemizde
mevcuttur.
Amiodaron: İlk tercihtir. 5mg/kg 20-60dk gidecek şekilde verilir
B Blokör: Metoprolol 0,1 mg/kg/doz (maksimum 5mg/doz) iv yapıla
bilir, 5 dk aralıklı 3 kez tekrarlanabilir. Metoprolol: 5 mg ampul
Diltiazem: Diltiazem 25 mg ampul iv, 10 dk aralıklı 3 kez tekrarlanabilir.
Verapamil: Verapamil 5 mg ampul iv, 10 dk aralıklı 3 kez tekrarlanabilir
(Ani Hipotansiyona dikkat edilmelidir).
Prokainamid: 15 mg/kg 30-60 dakikada gidecek şekilde verilir.
** İlaç uygulamaları sırasında hemodinamik denge yakından izlenmeli,
devamlı EKG monitörizasyonu yapılmalıdır
Aritmilerde Kardiyoversiyonda kullanılacak enerji seviyesi
SVT, atrial flatter, ventrikuler taşikardide senkronize tip kullanılır.
Yetişkin: Sırayla 50, 75, 100, 150 J
Çocuk: Sırayla SVT de 0,5 j/kg -1 j/kg, 2 j/kg, 3 j/kg, 4 j/kg (Yani 1-2
J/kg arttırılabilir.)
Ventrikuler fibrilasyonda asenkronize tip kullanılır.
Yetişkin: 300 j , - 360 j
Çocuklarda: 2 j/kg,- 4 j/kg,- 6 j/kg (Yani 2 J /kg arttırılabilir.)
** Hastanın bilinci açıksa dormicum, ketamin propofol vb. ilaçlarla has
ta sedatize edilmelidir.
358
** Vagal tonus arhşına bağlı bradikardilerde ise ilk kullanılacak ilaç
atropindir. Atropin dozu çocuklarda 0.5 mg, adelosan ve yetişkin 1
mg'dır
** Kalp ahını düzelmez kalp tepe atımı SO'nin altındaysa veya dolaşım
yetersizliği bulguları varsa kalp masajı uygulanır.
359
14 ADIMDA EKG DEĞERLENDİRME
1. haf 90-160 +60*+180 (+110) 0.08-0.15 0.03-0.08 5-26 0-23 0-12 0-10
1-3 haf 100-180 +45*+160 (+100) 0.08-0.15 0.03-0.08 3 21 0-16 2-16 0-1
1-2 ay 20-180 +30*+135 (+70) 0.08-0.15 0.03-0.08 3-18 0-15 5-21 0-10
3-5 ay 105-185 0*+135 (+65) 0.08-0.15 0.03-0.08 3-20 0-15 6-22 0-10
6-11 ay 110-170 0*+135 (+60) 0.07-0.16 0.03-0.08 2-20 0.5-20 6-23 0-7
1-2yıl 90-165 0*+110 (+6) 0.08-0.16 0.03-0.08 2-18 0.5-21 6-23 0-7
3-4yıl 70-140 0*+110 (+60) 0.09-0.17 0.04-0.08 1-18 0.5-21 4-24 0-5
5-7yıl 65-140 O*+110 (+60) 0.09-0.17 0.04-0.08 0.5-14 0.5-24 4-26 0-4
8-11yıl 60-130 -15*+110 (+60) 0.09-0.17 0.4-0.09 0-14 0.5-25 4-25 0-4
12-15yıl 65-30 -15*+10 (+60) 0.09-0.18 0.04-0.09 0-14 0.5-21 4-25 0-4
> 16yıl 50-120 -15*+110 (+50) 0.12-0.20 0.05-0.10 0-14 0.5-23 4-21 0-4
-
0.04sn
o.1mvl
l
0.5
mV
+-___..I_·�
-.-0.2sn- - QT --- -- ---- ,.
f-v- 4--'-
--- ------- ···--------
ı-
�. -�
� �
, �,
111
�
� �- �.
ÖRNEK AKS HESAPLAMA
vı aVF Bulunan AKS derecesi: 30
Başlangıç
1 2 3 4 5
e pozitif
Bitiş
360
1. ÇEKİMİ DEĞERLENDİRME
Doğru çekilmiş EKG: Dl de P dalgası pozitif ve Hız: 25 msn'dir.
Hatalı çekilmiş EKG: Dl de P dalgasına negatiftir.
2. RİTM DEĞERLENDİRME
Normal Ritm: D2'de P dalgası vardır. R-R eşittir ve düzenli olarak QRS
dalgasını takip eder.
Aritmi: (bakınız aritmi konusuna:)
3. VOLTAJ DEĞERLENDİRME
Normal voltaj: Voltaj nasıl Vl,2..6'da R dalgası >8 küçük kareden bü
yüktür.
Düşük voltaj: Voltaj nasıl Vl,2..6 'da R dalgası 8 küçük kareden küçüktür.
Düşük voltaj nedenleri: Perikardit, hipotroidi, şişmanlık, KOAH, MI,
sol pnömotorax, tamponat, plevra! efüzyon, KMP, anazarka ödem,
adrenal yetmezlik vb.
4. AKS DEĞERLENDİRME
Aks hesaplaması: Önceki sayfaya bakınız veya ( normal değerlere ba-
1-.ınız)
Sağ aks sapması: Dl ve aVL'de S>R'tür. Sol aks sapması: D2, D3, ve aVF
de S>R'dır.
1 yaş altında sağ ventrikül dominanttır ve fizyolojik sağ aks vardır.
2-3 yaştan sonra sol ventrikül dominantlaşır ve sol aks derivasyonu
belirginleşir.
Sol aks deviasyonu nedenleri: Sol ventrikül hipertrofisi, Sol dal bloğu
Vl' Sol ön hemiblok.
Sağ aks deviasyonu nedenleri: Sağ ventrikül hipertrofisi ve Sağ dal bloğu
Superior aks nedenleri: (aVFde R<S ise. - 30 ve - 90 arasında), Sol ön
lıı'ITiiblok (endokardiyal yastık defekti, triküspit atrezisi) ve Sağ dal bloğu.
r;, P DALGASİ DEĞERLENDİRME
.. D I, Dil, D III ve aVFde defleksiyonu daima pozitif, aVR'de defleksi
yonu daima negatiftir.
Normal P dalgası: D2'de P boyu 2.5 mV ( 2.5 küçük kare) ve genişliği 0,1
ı ·,ıı' dir. (2.5 küçük kare)
l ı ı,.un P nedenleri: Sağ atrium hipertrofisini gösterir. Nedenleri; Pulmo
, ııı•r HT, pulmoner veya triküspit kapak darlığı.
1
' ı ;l•niş çift tepeli P nedenleri: Sol atrium hipertrofisini gösterir. Neden-
1, ·ıi; Mitral ka ak darlı "ı, MY
361
Sol atriyal hipertrofi: D I, Dil, D III ve aVF'de çocuklarda;;,: 0.10 sn, be
beklerde ;;,: 0.08 sn, hörgüçlü. Vl derivasyonunda bifazik olup, negatif
defleksiyonu uzamıştır.
Sağ atriyal hipertrofi: D I, Dil, D III ve aVF'de;;,: 3 mm üstündedir.
6. PR ARALIĞI DEĞERLENDİRME
Normal PR aralığı: Yetişkinlerde: 0,12-0.20 sn'dir ve D2 derivasyona ba
kılır.
Uzun PR nedenleri: (>0,20sn,> 5 küçük kare) Akut romatizma! ateş, 1.
AV nodal bloklar, vagal uyarı, Miyokardiyal disfonkisyonlar, Dijital in
toksikasyonu, Miyokarditler, Konj. KH, ASD, Ebstein anomalisi
Kısa PR nedenleri: (<0,12sn, <3 küçük kare) Wolff-Park-White send,
Lown-Ganong-Lev. send. (PR kısa, QRS dar), erken uyarı, glikojen depo
hastalıkları
7. QRS ARALIĞI DEĞERLENDİRME
Normal QRS aralığı: Tabloya bakınız (Yetişkin: 0,06-0.10 sn, 1,5-2,5 kü
çük kare)
Uzun QRS nedenleri: Sol dal bloğu, Sağ dal bloğu, Hiperkalemi, Ki
nidin, Miyokardiyal disfonksiyon,WPW, Prematüre ventriküler atımlar,
Ventriküler taşikardi
8. QT ARALIĞI DEĞERLENDİRME
Normal QT aralığı: D2'ye bakılır Yetişkin: <0.44 sn, <11 küçük kare
(hıza bağımlıdır.)
Uzun QT nedenleri: Hipokalsemi, hipopotasemi, hipotroidi, antikoli
nerjikler, post MI, Kafa travması, Antiaritmikler, Antipsikotikler, Anti
depresanlar, Organofosfatlar, Antibiyotikler ve Antihistaminikler.
Kısa QT nedenleri: Hiperkalsemi ve Dijital etkisi.
9. Q DALGASI DEĞERLENDİRME
Patolojik Q: Vl, V2, V3 ve D3 deki tüm Q dalgaları patolojiktir. Diğer
derivasyonlardaki Q/R >1/4 ise yine patolojiktir.
** V4R, Vl ve V2 de derin Q dalgası sağ ventrikül hipertrofisini düşün
dürür.
** Derin ve geniş Q dalgası miyokardiyal enfarktüslerde gözlenir.
** V5 ve V6 derivasyonlarında Q dalgasının görülmemesi Sol dal blo
ğunda gözlenir.
362
10. T SİVRİLİĞİ DEĞERLENDİRME:
** V4 VS V6' de T/S >2/3 ise T sivriliği vardır.
T sivriliği: Hiperkalemi, hiperakut Mİ, zayıflarda ve Sol ventrikül hi
pertrofisinde görülür.
** T dalgası sivri ve bacakları arasındaki mesafe normal ise hiperpota
semi düşünülmelidir.
T dalgası sivri ve bacaklar arası mesafe geniş ise subendokardial is
kemi söz konusu iken, sivri ve negatif T dalgası varsa subepikardial
iskemi düşünülebilir.
11. T NEGATİFLİĞİ DEĞERLENDİRME
'* Tüm derivasyonlara bakılır.
Normal T negatifliği: 13 yaşından küçük çocuklarda normalde de T dal
gası negatif olabilir- Vl V2'deki T (-) olması, aks sapmalarında T nega
tifliği olabilir.
T düzleşmesi ve negatifliği nedenleri: Hipokalemi, ST depresyonu ya
pan nedenler, perikarditin geç dönemi, hipotroidi, perikardit, miyokar
d it (yaygın T negatifliği), iskemide ve digital zehirlenmesinde.
12. ST ARALIĞI DEĞERLENDİRME
" Tüm derivasyonlara bakılır. Normalde ST İzoelektrik hattadır. J şek-
lindeki depresyonu normaldir.
ST elevasyonu nedenleri: Akut MI, akut perikardit, anevrizma, hiper-
1-.,ılemi ve hipotermi
Tüm derivasyonlarda ST çökmesi nedenleri: Perikardit ( frotmanda
v,ırdır.), digital zehirlenmesi ve subendokardial MI
ST depresyonu nedenleri: Mİ, posterior Mİ, digoksin, ventrikül hipert
nıfisi, sol dal bloğu, pul. emboli
13. BLOK DEĞERLENDİRMESİ
1 derece blok: PR mesafesi aynıdır ve uzundur. Her P yi QRS takip eder.
11 derce blok Mobitz tip 1: PR giderek artar ve bir QRS oluşmaz. Sonra
l'R normale döner yine PR giderek artar ve bir QRS oluşmaz,
11 derce blok: Mobitz tip 2: PR normal veya uzun ama tüm PR aynıdır ve
, .ır,ıda bir QRS oluşmaz,
111 derece A - V blok: (A - V tam blok): P, QRS ilişkisizdir. P-P ve R-R
. ıııL·safeleri e ittir.
363
Sol dal bloğu: Dl, aVL, VS, V6'de pozitif yönlü, geniş, çentikli QRS var
dır. Vl'de geniş, derin ve çentikli QS dalgası vardır ve V 5,V6'da Q dal
gası yokluğu gözlenir.
** Sol dal bloğunda V6 da Q ve aVL de Q dalgası olması MI düşündürür.
Sağ dal bloğu: Vl'de RSR görülür. QRS geniş ise komplet, dar ise in
komplet dal bloğu vardır.
14. HİPERTROFİLERİ DEĞERLENDİRME
** Vent. hipertrofisi tanısında QRS yüksekliği ve R/S oranı önemlidir.
Yaşa göre değişiklik gösterir.
Sol ventrikül hipertrofisi: Vlde S daha derin >26 mV ve RV6'da >35
küçük kare ise sol aks vardır.
Sağ ventrikül hipertrofisi: R, Vl'de S'den daha uzun, S V6'da daha de
rindir (95%). Sağ aks olabilir.
Sağ atriyal dilatasyon: P dalgası amplitüdü > 2 .5 mm'dir.
Sol atriyal dilatasyon: P dalgası çentikli ve süresi > 0.10 sn'den uzundur.
Sol atriyal hipertrofi: D I, Dil, D III ve aVF'de P çocuklarda: ;:c: 0.10 sn,
bebeklerde: ;:c: 0.08 sn, P dalgası hörgüçlüdür. Vl derivasyonunda difazik
olup, negatif defleksiyonu uzamıştır.
Sağ atriyal hipertrofi: D I, Dil, D III ve aVF'de P ;:c: 3 mm'dir.
** Her iki atriumda da hipertrofi varsa hem genişlik hem de amplitüd
artmıştır.
Sol vent. Hipertrofisi (15 yaş): V4-6 da Q dalgası, V4-6 da yüksek R dal
gası ve V3-6'de ters T olur.
Sağ vent. hipertrofisi (15 yaş): Vl'de Q dalgası, Vl-3 de yüksek R dalga
sı ve Vl-2 de ters T dalgası
EKG İÇİN ÖNEMLİ BİLGİLER:
1 günlük yenidoğan: Doğum hipoksisi ve miyokardiyal defekt olan be
bekte tüm V'lerde ters ve alt derivasyonlarda dar Q dalgası olabilir. Ay
rıca Miyokardiyal disfonksiyon ve yüksek troponin olabilir.
Miyokardit (18 ay çocuk): Sinüs Taşikardisi ile beraber düşük voltaj ve
Vl-6.de ters T dalgası olur.
Perikardit (3 yaş çocuk): il, III, AVF, Vl-6 'de yaygın ST elvasyonu olur.
364
KONVERSİYON BOZUKLUKLAR! VE KONVERSİYON
HASTASINA YAKLAŞIM
TANI KRİTERLERİ
** Tanı için 5 kriterin de olması gerekir.
1. Bir veya birden fazla belirti veya kayıp olması, fiziksel bozukluklar
da görülen, fiziksel fonksiyon kaybı veya değişikliği şeklinde açık
lanmalıdır.
2. Hastanın son zamanlarda psikolojik stres veya çatışması olmalıdır.
3. Hasta semptomları amaçsız ve bilinçsizce üretmelidir.
4. Semptom organik etiyoloji veya kültürel onaylanan cevap paterni ile
açıklanamamalıdır.
5. Semptom ağrı veya sexüel disfonksiyolna sınırlı olmamalıdır.
365
düştüğü görülür veya etkilenmemiş extremiteye göre daha abarhlı dü
şer ve yukarıdan yüze doğru düşürülen bir extremite yüze çarpmaz.
Muayene eden aniden kası extansiyona getirirse bu durum hastanın ger
çek kas gücünü gösteren bir germe refleksi oluşhırur. Ağrıya tepki verir.
Görme: Değişen siyah ve beyaz çizgileri olan dönen bir davul veya si
yah-beyaz bölgeleri olan bir parça şerit açık gözün önünden dışa doğru
çekildiğinde bozulmamış görmesi olan hastada nistagmus görülecektir.
TEDAVİ:
Psikiatri uzmanı tarafından tedavi edilmelidir.
366
YABANCI CİSİM YUTMA
** Mideye inen yabancı cisimlerin %90-95'i hiçbir sorun yaratmadan
bağırsaklara geçer. Ancak barsak sisteminde de muhtelif kısımlar
da takılabilir. Radyoopak cisimler bağırsaklarda kolayca radyolojik
inceleme ile gösterilebilir. Yemek borusundaki yabancı cisimler öze
fagoskopi ile cerrahi ile çıkarılır. Çıkarılamayan cisimler mideye iti
lebilir.
** İ ğne gibi çok keskin ya da sivri uçlu yabancı cisimler ise perforasyo
na neden olabileceğinde daha midedeyken endoskopik olarak çıka
rılması düşünülebilir. Cismin uzunluğu 6 cm'den büyük veya geniş
liği 2 cm'den büyük ise piloru geçemeyebilir. Özofagustakı düğme
bataryalar hemen çıkarılmalıdır. Düğme şeklinde piller midede ise
5 gün hastanın pilin çıkarmasının beklenmesi gerektiğini söyleyen
kişilerde vardır.
TEDAVİ:
Para gibi yuvarlak olan ve keskin kenarı olmayan cisimler 3-4 hafta bo
yunca seri grafiler ile (3-4 günde bir) ve yapılan gaita incelemesi ile ayak
tan izlenebilirler.
** Bu hastalara posalı beslenme önerilir.
** Tüm yabancı cisimler midede 4 haftadan fazla kalırsa bunlar çıkarıl
malıdır.
** Ayrıca rektumdaki yabacı cisimler için FLEET ENEMA ® kullanılabi
lir. Yalnız rektal kullanılır.
FLEET ENEMA ® 66 ml ÇOCUK ve 133 mi YETİŞKİN (Makattan ya
pılır)
Doz: 2-12 yaş: 66 mi (6kg/ml) pediatrik form, >12 yaş ve yetişkin: 133
mi yetişkin formu kullanılır.
** Oda ısısında saklanması ve kullanılması yeterlıdır.
367
AKUT BATINA YAKLAŞIM (Yetişkin+ Çocuk)
Klinik: Batında hassasiyet, ağrı Rebaund ( +), defans ( +) olabilir. (MI
akarte etmek için EKG çekilmeli.). Rebaund ve defansın olmaması akut
batını ekarte ettirmez sadece hassasiyet de olabilir.
Sık ağrı yapan nedenler: İYE, AGE, kabızlık, apandisit, travma, disme
nore, kolit, sistit, DKA, vasküler nedenler olabilir.
Lab: TK (lökositoz olabilir), BK (Kolesistit, pankreatit, diabetik ketoa
sidoz ekarte edilebilir.), TİT (Hematüri varsa taş olabilir. Lökosit varsa
İYE olabilir)
Radyoloji: ADBG, PA, gereğinde batın pelvik USG
368
DİABETİK KETOASİDOZ
TİP 1 diyabetin en sık ve en ciddi komplikasyonudur.
Karın ağrısı (Akut batını ayırıcı tanıda kesinlikle düşün), kusma,
asidotik solunum (ekşi elma kokusu), bilinç değişikliği ile de gelebilir.
Poliüri, polidipsi, polifaji sorgulanmalıdır.
TANI:
Tanı klinik, hikaye ve laboratuvar ile konur.
Karın ağrısı (Akut batın ayırıcı tanıda kesinlikle düşün), kusma, asi
dotik solunum (ekşi elma kokusu), bilinç değişikliği ilede gelebilir. Poli
üri, polidipsi, polifaji sorgulanmalıdır.
İstenecek tetkikler: TK, BK (Kan şekeri yüksektir. KŞ nadiren düşük
te olabilir), TİT (Glikoz (1000 +++) ve Ketonüri (150 +++) olur. ADBG
(Akut batın ayırıcı tanısında kullanılır.)
** Hiperglisemi hastaya zara vermez hopoglisemi hastayı komaya so-
kar çok dikkat edilmelidir.
TEDAVİ (Acilde):
l lepsinde mayi tedavisi en faydalı işlemdir. Önce 20cc/ kg izotonik 0,5-
1 saatte verilir. Dehidretasyon çok belirginse gerekirse tekrarlanabilir.
idrar çıkışı olana kadar verilebilir. Aşırı mayi beyin ödemi yapabilece
ğinde dikkatli olunmalıdır.
'* Hastaya bu işlemlerden sonra tek doz antibiyotik yapılıp, 5cc/kg/
saat dan izotonik gidecek şekilde ileri merkeze sevk edilmelidir
•' Kesinlikle insülin verilmemelidir. En sık ölüm nedeni periferde insülin,
HCOy aşırı ve hızlı mayi verilmesine bağlı gelişen beyin ödemidir.
Asıl tedavi ileri merkezde yoğun bakımda uzman doktor tarafından
verilmelidir.
369
KONVULZİYONA YAKLAŞIM
ETYOLOJİ İÇİN:
Tüm olgularda: Glukoz, üre ve elektrolitler, kalsiyum, magnezyum.
Antiepileptik kullananlarda: Antiepileptik düzeyi,
Seçilmiş olgularda: Amonyak, laktat, plazma amino asid ve idrar orga
nik asidleri, toksikolojik değerlendirme, %5 Dekstroz veya %0,45 NaCl
infüzyonu başlanması.
İki yaşından küçük çocuklarda: 100 mg İM piridoksin yapılması.
TEDAVİ
** Etyoloji bulunursa (elektrolit bozuklukları, İKK, vitamin eksiklikleri
vb) ona göre tedavi verilir.
Öncelikle hastanın hava yolu açık tutulur. Sürekli %100 oksijen veri
lir. Damar yolu açılır.
İlk önce intravenöz diazepam (0,2-0,3 mg/kg yavaşça) veya 5 yaş altı
için 5 mg, 5 yaş üstü için 10 mg rektal diazem veya dormicum (0,2-0,3
mg/kg puşe/İM) kullanılmalıdır. Konvülziyon durmazsa dozlar 10-15
dk. da bir 2-3 kez tekrarlanabilir. Yine durmazsa dormicum infüzyonu,
fenitoin yükleme veya fenobarbital denenebilir. Yine durmazsa propofol
veya tiopental denenebilir.
** Özellikle propofol dirençli konvulziyonlarda çok etkilidir.
** Konvulziyon durmazsa gereğinde hasta entübe edilip yoğun bakım
da takip edilmelidir.
** Bu ilaçlar hızlı verildiğinde veya diğer sedatiflerle kullanıldığında
apne yapabilir. Hastanın başında ambu bulundurulmalıdır.
** 12 saat boyunca nöbet olmazsa ilaçların dozu azaltılarak kesilir.
** FENİTOİN: Yükleme: Konvulziyonda 15-20 mg/kg iv 20 dk yavaş
infüzyonla, sonra idame: 3-15 mg/kg/gün İV/İM 2-3 dozda (Düzey
10-20 µg/mL sağlanana kadar)
** Maksimum başlangıç dozu: 1000 mg, Max uygulama dozu: 50 mg /
dk veya 1 mg/kg/dk' dır.
Midazolam: DORMİCUM®: Yükleme: 0.15 mg/kg, İdame İnfüzyon: 1-2
mikrogr/kg/dk
370
KONVULZİYONDA NEDENE GÖRE TEDAVİ
Akut tedavi İdame Tedavi
Hipoglisemi Glukoz %10'luk 8 mg/kg/dkİ.V.
5-10 mi/kg puşe.
Hipokalsemi Ca glukonat %10'luk, 75 mg/kg elementer kalsiyum
(1 ml=9,4mg 1-2 mi/kg. 10-20 dk infüz. P.O. veya 8 mi/kg/gün IV 4
elemental Ca) (18 mg elemental Ca/kg) dozda
Hipomagnezemi Magnezyum sulfat %50 0,25 mi/kg,İM; Mg düzeyi
0.2 MI/kgİ.M. (1 mi= normale dönene kadar 12
50 mg elemental Mg/) saat arayla tekrarlanır.
Pridoksin 50 mgİ.V.,İ.M.
noksanlığı
Pridoksin lO0 mgİ.V. 10 mg/gün P.O.
bağımlılığı
371
STATUS EPİLEPTİKUSTA KULLANILAN İLAÇLAR
Diazepam: DİAZEM® 10mg/2ml AMP (bire bir sulandırılarak yapılır. 1
kg/dzm yapılabilir.)
Genel Doz: 0.1-0.3 mg/kg doz (IV). (Max Doz: <5 yaş 5mg, >5 yaş 10 mg.)
Status Epileptikusda Doz: < 5 yaş: 0.5 mg/kg/doz rektal/iv, 6-11 yaş:
0.3 mg/kg/doz rektal/iv, ;:,12 yaş: 0.2 mg/kg/doz rektal/iv (2 dakikada
bir doz tekrarlanabilir.)
İnfüzyon: 100 cc %5 dextroz içine 10 mg diazem katılır 3 cc/kg/h=0.3
mg/kg/h gönderilir.
REKTAL DİAZEM DESİTİN: 0.5 mg/kg (rektal) max: 20 mg. (apne ris
ki IV'ye göre çok azdır)
Midazolam: DEMİZOLAM, DORMİCUM®: Yükleme: 0.15 mg/kg, İdame
İnfüzyon: 0.1-0.6 mg/kg/saat
FENOBARBİTAL: Konvulziyonda: 20 mg/kg iv yükleme (max doz: 1000
mg, Yükleme en fazla 40 mg/kg) 15 dakika içinde klinik etki olmasa doz
tekrarlanabilir. Sonra idame: 5 mg/kg/gün iv/po 2 dozda (düzey 15-40
µg/ml sağlanana kadar, Max doz: 1 gr.)
FENİTOİN: Yükleme: Konvulziyonda 15-20 mg/kg iv 20 dk yavaş infüz
yonla (Serum Fizyolojik içinde), sonra idame: 3-15 mg/kg/gün İV/İM
2-3 dozda (Düzey 10-20 µg/ml sağlanana kadar)
** Maksimum başlangıç dozu: 1000 mg, Max uygulama dozu: 50 mg/
dk veya 1 ml/kg /dk'dır.
LEVATİRASETAM: Keppra® 500 mg/Sml anıp. Yükleme 20 mg/kg iv
serum fizyolojik içinde 30 dk infüzyon. Sonra idame 20 mg/kg/gün İV/
İM 2 dozda
PROPOFOL: Yükleme: 1.5-3 mg/kg/doz 1-2 dakikada verilir. Sonra ida
me: 0.5-4 mg/kg/h max doz: 12.5 mg/kg/saat. (<3 yaş ve >12 saatten
fazla kullanılmamalıdır.)
LORAZEPAM: 0.05 - 0.1 mg/kg/doz İV/PO 3-6 dozda (Türkiyede pre
paratı yok)
Status Epileptikusda ve entübasyonda: 0.05 - 0.1 mg/kg (iM, IV -max:
4 mg) klinik cevap alınıncaya kadar 10-15 dakikada bir tekrar edilebilir.
TİOPENTAL (PENTOTAL): 1-5 mg/kg İV, 1.5-5 mg/kg/saat infüzyon
olarak verilir.
%3 NaCl: 10 mi/kg 1 saatte verilir. (hiponatremide)
372
FEBRİL KONVÜLZİYON {FK)
Etken: MSS enf, elektrolit bozukluğu (hiponatremi, hipoglisemi gibi),
metabolik hast vb patolojik nedenlerin olmadığı, ateşin eşlik ettiği (en
az 38 °C) konvülziyonlara denir. En sık 6 ay-3 yaş arasında görülür. Ço
cukların %2-5'inde görülür. En sık görülen çocukluk çağı nöbetleridir.
Saptanabilen beyin hasarı yoktur.
Klinik: FK geçiren çocuklarda epilepsi gelişme sıklığı %2'dir. FK'nin yi
neleme riski ortalama %30'dür. Tekrarlayan FK'larda az oranda da olsa
kalıcı beyin hasarı oluşabilmektedir.
Basit Febril Konvülziyon: İlk FK'ların %80-90'1 basit tiptedir. Genelde
jeneralize, 15 dakikadan kısa ve 24 saat içinde tekrarlamayan tiptir. 6
ay-3 yaş görülür. Ailede epilepsi yoktur.
Komplike Febril Konvülziyon: Genelde fokal başlangıçlı, 15 dakikadan
uzun ve 24 saat içinde birden fazla tekrarlayan tiptir.
Tanı: Tanı için konvülziyon durdurulduktan sonra hasta, öyküsü alındık
tan sonra fizik ve nörolojik muayene ile ayrıntılı olarak değerlendirilmeli;
ateş odağı saptanmalı. Ayına tanı için hastanın kliniğine göre hemogram,
biyokimya, TİT ve gereğinde LP, BT, MR incelemeleri yapılabilir.
Lomber Ponksiyon endikasyonları: KFK, < 12 ay, toksik, apatik gö
rünüm, irritabilite, beslenmenin bozulması, letarji, uzamış, fokal veya
tekrarlayan nöbetlerde menenjit veya ensefalit bulgusu varsa, uzamış
post-iktal dönem veya nörolojik defisit varsa, FK öncesi antibiyotik alım
öyküsü varsa LP yapılmalıdır. FK'la hastaneye başvuran çocukların %
2-5'i SSS enfeksiyonudur.
EEG: İlk basit FK sonrası EEG önerilmemektedir. Çünkü EEG anomalisi
saptanma olasılığı fazladır. Ancak bu anomalilerle febril konvulziyonla
rın rekürrensi ve gelecekte epilepsi gelişimi arasında ilişki saptanmamış
tır. Ama komplike FK'larda EEG çekilmesi önerilmektedir.
BT veya MR: İlk basit febril konvulziyonda rutin kraniyal görüntüleme
önerilmemektedir. Febril konvulziyonların yapısal beyin hasarına yol
açtığını gösteren kanıt yoktur.
TEDAVİ: Basit febril konvulziyonlar: En az 12-24 saat gözleme alınma
lıdır.
Komplike febril konvülziyon ve risk faktörü olan hastalar: Yatırılarak
takip edilmelidir.
** Öncelikle hastanın solunum yolu açık tutulmalı, oksijen verilmeli ve
intravenöz diaze anı (0,2-0,3 m /k avaşça) ve a 5 aş altı i · 5
373
mg, 5 yaş üstü için 10 mg rektal diazepam veya midazolam (Dor
micum, Demizolam amp) (0,1-0,2 mg/kg iv puşe) kullanılmalıdır.
Konvülziyon durmazsa dozlar tekrarlanabilir. Yine durmazsa status
epileptikus protokolü uygulanabilir. Hastanın başında hazır diaze
pam, Oksijen ve ambu bulundurulmalıdır.
374
ENTOKSİKASYONLAR ve ADLİ VAKALARA YAKLAŞIM
** Hekimin ilk görevi kendini korumakhr. O yüzden adli vakalarda
dikkatli olmalıdır.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google' dan) indirile
bilir.
375
MİDE LAVAJI VE UYGULANIŞI
Kullanılacak NG mümkün olan en büyük numara olmalıdır. Yıkama
sıvısı çocuklarda SF yetişkinlerde SF veya musluk suyu olmalıdır. Ilık
sıvı tercih edilmelidir. Bilinci kapalı hastaya lavaj yapılmaz. Ama entübe
edildikten sonra mide levajı yapılabilir. Hasta sol yana yatırılarak ya
pılmalıdır. Yıkama işlemine başlamadan önce toksikolojik inceleme için
örnek alıp saklanır. Çocuklarda her seferinde 10-20 mL/kg, yetişkinde
120-300 mL sıvı verilip geri alınarak alınan sıvı duru gelene dek işlem
sürdürülür. Tüp çıkarılacaksa aktif kömür verildikten sonra çıkarılma
lıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
** Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile
bilir.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
** Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile
bilir.
376
CİLT TEMİZLİĞİ
Endikasyon: Organofosfat zehirlenmesinde veya ciltten emilen toksik
maddelerde hastanın üstündeki bütün elbiseleri çıkartılır. Göbek, tırnak
içleri, saçlar ve tüm beden (vücut) su ve sabunla en az 30 dakika iyice
yıkanır. Basınçlı su ve krem vb. şeyler kullanılmaz.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile
bilir.
GÖZ YIKAMA
Endikasyon: Göze kimyasal madde kaçması
Acil yapılması gereken işlemdir. Varsa kontakt lensler çıkarılır. Aci
len laktatlı ringer ile ringer laktat bulunamazsa serum fizyolojik ya da
çeşme suyu ile en az 20 dakika yıkanır. Yıkama hasta yatarken göze sü
rekli serum damlatma ile de yapılabilir. Her bir göz için en az 1 Litre
sıvı kullanılır. Kornea zedelenmesi kuşkusu varsa göz kapatılmaz ve göz
hastalıkları uzmanına gönderilir.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile
bilir.
BRADİKARDİ TEDAVİSİ
Senkop veya hipotansiyon yoksa bradikardi ve atriyoventriküler bloğu
tedavi etmeye gerek yoktur. Hipertansiyona nedeniyle oluşan bradikar
di tedavi edilmemelidir. Solunum ve oksijen desteği verilir. Gereğinde
hipotermi varsa hasta ısıtılır. Tedavide atropin kullanılabilir.
Atropin: ATROPİN AMPUL
Doz: Yetişkinde: IV 0,5-1 mg (en çok 3 mg), çocukta: IV 0,02 mg/kg
(en çok 0,5 mg) verilir.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile
bilir.
377
İDRARIN ALKALİLEŞTİRİLMESİ
Endikasyon: Laroxyl entoksu vb ilaçlar.
Yetişkinde % 8,4'lük sodyum bikarbonat çözeltisinden 225 mL (10
mL'lik ampullerden 23 ampul), çocukta ise 25 ml ven içine 1 saatte veri
lir. İdrar pH'sı, kan potasyum düzeyi, kan pH'sı ve santral venöz basınç
saatte bir kontrol edilir. Sodyum bikarbonat idrar pH'sı 7,5-8,5 arasında
kalacak, kan pH'sı 7,4'ü geçmeyecek biçimde verilir. Sıvı yüklenmesine
bağlı akciğer ödemi en önemli istenmeyen etkidir. Hafif vakalarda prof
laktik amaçlı gereğinde mayisine katılacak potasyumun 2 katı bikarbo
nat katılarak da bu işlem yapılabilir.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile
bilir.
TAŞİKARDİ TEDAVİSİ
Hipotansiyon ve göğüs ağrısı ile birlikte değilse, sakin bir odada dinlen
me ve gözlem yeterlidir.
Ciddi taşikardide esmolol (BREVİBLOC® 10 mg/mL, 10 mL flakon
ve premiks infüzyon çözeltisi) ven içine 0,5 mg/kg hızla bir dakikada
yükleme yapıldıktan sonra, 0,05 mg/kg/dk hızda 4 dakika süreyle uy
gulanmalıdır. Yetersiz kalındığında doz 0,05 mg/kg/dk aralıklarla ar
tırılarak hasta izlenmelidir. Ya da propranolol ven içine (yetişkinde 1-3
mg, 1 mg/dakika hızı geçmeyecek biçimde, yanıt alınıncaya dek 5 da
kikada bir yinelenerek en çok 5 mg, çocukta 0,1 mg/kg % 5 dekstrozun
sudaki çözeltisi içinde 5 dakikada, gerekirse 6-8 saatte bir yinelenerek)
uygulanmalıdır.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
378
BİLİNÇ DEĞİŞİKLİĞİNİNE YAKLAŞIM
Hava yolu güvenliği sağlanıp solunum desteklenir. Oksijen verilir.
Koma durumunda dekstroz (ven içine yetişkinde %30'1uk çözeltiden 80
mL ya da %50'1ik çözeltiden 50 mL; çocukta % lO'luk dekstroz çözeltisin
den 2,5-5 mL/kg ya da% 20'1ik çözeltiden 2-4 mL/kg), tiamin (100 mg
ven ya da kas içine), nalokson (yetişkinde 0,4-2 mg, çocukta 0-5 yaş arası
0,1 mg/kg, 5 yaşın üstüne en az 2 mg ven içine uygulanır, 2-3 dakika
aralıklarla 10 mg'a kadar çıkılabilir) ve flumazenil (ven içine; yetişkinde
0,2 mg, yanıt alınamazsa 30 saniyede bir 0,3-0,5 mg, en çok 3 mg, çocukta
0,01 mg/kg, en çok 1 mg) uygulanması entübasyona gereksinimi orta
dan kaldırabilir. Beden (vücut) sıcaklığı normale getirilir.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google' dan) indirile
bilir.
MADDE BAĞIMLILIĞI
Adolesan döneminde çocuklar yeni şeyleri denemeyi sevdiği bir dönem
olduğundan bu dönemde çocuklarda alkol, sigara ve uyuşturucu bağım
lılık gelişmesi riski fazladır.
Madde bağımlılığı belirtileri: Kişilik değişikliği, ruhsal durumda ani
değişiklikler, İştahsızlık, kırmızı ve şiş gözler, sürekli öksürük, sık tek
rarlayan sağlıkla sorunları, kendine güvensizlik, depresyon, muhakeme
etme ve karar verme yeteneklerinin kaybolması, Çevreye ilgisizlik, so
rumsuz davranışlar, Ailede ve okulda sürekli kavga etme, tarhşma ve
kuralları önemsememe, ev veya okul ile ilişkisi olmayan yeni arkadaşlar
edinme, sıradı ı i inme, müzik dinleme vb.
379
HEMOLİTİK ÜREMİK SENDROM
ETKEN
** HÜS, infant ve küçük çocuklarda akut böbrek yetmezliğinin en sık
sebebidir.
** EHEC enfeksiyonu olguların% 75'inde tespit edilebilir. Bir çok bak
teri ,ilaç ve hastalık HÜS'a neden olabilir.
** Hemolitik anemi, trombositopeni, akut böbrek yetmezliği beraber
görülür.
** Trombositopeni, renal mikrovasküler trombüs ve fibrin depolanma
sı var iken DİC tablosu yoktur.
KLİNİK
** Çocukluk çağında% 90 diyarenin bulunduğu bir prodromal döneıni izler.
** Klinikte sırasıyla prodromal devre, gastrointestinal, renal, hematolo-
jik, nörolojik belirtiler görülür.
** Prodromal evrede Sulu diyarenin aniden kanlı hale dönüşmesi ciddi
karın ağrısı, artmış batın hassasiyeti, kusma, letarji, irritabilite, soluk
luk, hafif ateş, ikter, peteşi ve konvülziyon görülebilir.
** GİS'te Tutulum esas olarak kolondadır. Anal sifinkter geniş, rektal
prolapsus, toksik megakolon, barsak duvarı nekrozu görülebilir.
** Böbreklerde Akut nefropati Mikroskopik hematüri, Bazan makrosko
pik hematüri, Orta derece de proteinüri, Yaygın kortikal nekroz, İr
reversibl anürik böbrek yetersizliği(%13), Oligoanüri(%50), Nadiren
poliüri, HT görülebilir.
** Hematolojik olarak En önemli bulgusu hemolizdir. Hemoliz günler
ce tekrarlayabilir.
** Laboratuvarda genelde Kreatinin, Ürik asit, K, PO4, Kolesterol, TG
yüksekliği görülürken Na, Ca, HC0y Albümin düşüklüğü görülür.
PT normal, a PTT normal, Faktör - 5 Yüksek, Faktör - 8 yüksek, Fib
rinojen yıkımı normal, Fibrin yıkım ürünü artmış olarak bulunur.
Ayrıca hemoglobin düşük, Hematokrit düşük, Lökosit artışı,CRP po
zitifliği, ESR yüksekliği ve Retikülosit artmış olabilir.
TANI
Süt çocuğu ve küçük çocukta kanlı ishal periyodunun ardından hemoli
tik anemi, trombositopeni triad ve akut böbrek yetmezliği görülmesi ile
konur. Laboratuvar tanıyı destekler.
TEDAVİ
Destek tedavisi ve gereğinde spesifik tedavi verilir. Oral alım kesilmeli,
anemi, hi er otasemi, dehidretas on tedavi edilmeli. Oli oürik hasta-
380
!arda fazla sıvı replesmarunda kaçınılmalıdır. Gereğinde dializ, Antit
rombotik tedavi, Steroid, Plazmaferez, ACE inhibitörleri, Synsorb-pk vb
tedaviler verilebilir.
PROGNOZ
Ortalama olarak Sekelsiz düzelme (%65) Mortalite (%10), KBY (%10),
KBY + hipertansiyon (%4) görülür.
381
SIK GÖRÜLEN OBSTRİKTİF GİS HASTALIKLARI
(KONJENİTAL PİLOR STENOZU, VOLVULUS, MECKEL
DİVERTİKÜLÜ, İNVAJİNASYON, MEONYUM İLEUSU)
VOLVULUS
Barsağın kendi mezemterik aksı etrafında dönmesi sonucu kısmi veya
tam intestinal obstrüksiyon oluşması nedeniyle bağırsak kanlanmasını
bozularak intestinal iskemi ile sonuçlanan bir durumdur. En sık %65 sig
moid ve %25 çekum bölgesinde görülür.
Klinik: Genellikle ilk belirti olarak tamamen sağlıklı olan bebekte ani
den safralı kusmaların başlamasıdır. Bağırsak nekrozuna bağlı olarak
rektal kanama görülebilir. Hastalarda genelde kramp tarzında şiddetli
karın ağrısı, ağrı, kabızlık ve kusma vardır.
Fizik muayene bulguları: Karın muayenesinde kalınlaşmış barsaklar
ve abdominal distansiyon tespit edilebilir. Rektal tuşe muayenesinde de
rektum genelde boştur ve kanama tespit edilebilir.
Tanı: ADBG'de yukarı doğru olan geniş dev fasulye veya orta bölgede
virgül benzer şeklinde kalın barsak ansını görülebilir.
Tedavi: Bağırsağın acilen detorsiyonu yapılmalıdır. Aksi takdirde morta
lite yada kısa bağırsak sendromu gelişir.
MECKEL DİVERTİKÜLÜ
Kolon divertikülleri kolon duvarının dışa keseleşmesi sonucu oluşur. En
sık si moid kolon böl esinde örülür.
382
Klinik: Sol tarafta yerleşmiş apendisit gibi bulgu verir. Genellikle inter
mittant ağrısız rektal kanama görülür. En sık 2 yaş civarında bulgu verir.
Tanı: Anemnez ve fizik muayene ile konulur. Tomografi tanıda yardım
cıdır.
Tedavi: Oral alımı kısıtlanması, antibiyoterapi, cerrahi gibi tedaviler uy
gulanabilir.
İNVAJİNASYON
Proksimaldeki barsak segmentinin distaldeki barsak içine eldiven par
mağı gibi girmesidir. En sık 4-10 aylık bebeklerde görülür. 0-2 yaş çocuk
ların en sık intestinal obstruksiyon nedenidir.
Klinik: Genellikle daha önce sağlıklı olan bebek ağrı ile uyanır. Ayakla
rını karnına çeker ağlamaya başlar birkaç dakika içinde kustuktan sonra
ağrısı geçer. Kısa bir süre sonra ağrılar tekrar başlar. Hastanın terlemesi
ile beraber safralı kusmalar görülmeye başlar. En son çilek jölesi şeklinde
kanlı mukuslu dışkılama görülür.
Fizik muayene bulguları: Batında genellikle distansiyon görülürken
%85-95'inde karında palpe edilen yumuşak hassas sucuk şeklinde inva
jinasyon kitlesi tespit edilir.
Tanı: Fizik muayene, baryumlu grafi (şampanya kadehi görünümü), ba
tın grafisi ve USG ile konulabilir.
Tedavi: Hava veya baryumla redüksiyon veya en son cerrahi tedavi uy
gulanabilir.
MEONYUM İLEUSU
En sık kistik fibrozis olgularında görülür. Grafilerde hava sıvı seviyesi
genelde görülmez çünkü hava mekonyum içine tuzak.lanmıştır. Grafiler
de gaita içinde sabun köpüğü görüntüsü vardır.
383
YILAN ISIRMASI
GENEL OLARAK SIRASIYLA YAPILACAK İŞLEMLER
1. Yara suyla yıkanıp, buz bırakılır. Ödem varsa elevasyon yapılır.
Kesme emme gibi işlemler yapılmaz. Özellikle yılan sokınalarında
kesinlikle kolu atele alınıp elevasyon ve soğuk uygulama yapılır. Ele
vasyon yapılmazsa y ödeme bağlı kompartman gelişebilir.
2. Sağlam koldan damar yolu açılır.
3. AVİL® AMP ve DEKOR'!"' AMP yapılır. 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, 2-5
yaş çocuklarda: 1/3 AMP, 6-10 yaş çocukarda: 1/2 AMP)
4. TETRAVAX® yapılır.
5. Gereğinde yılan veya akrep serumu yapılır. Antiserolar sadece anf
laksi gelişirse mudahale edilebilecek tam donanımlı merkezlerde ya
pılır.
6. Elektrolit bozukluğu varsa düzeltilir (Ca -l- ise tek doz Ca yapılır.).
7. Antibiyotik proflaksisi yapılır (Amp-sulbactam vb). Analjezik oral
veya parenteral verilir.
8. Hasta İLERİ MERKEZE sevk edilir.
** Anflaksi veya Klinikte kötüleşme olursa SC Adrenalin yapılabilir.
(bakınız anaflaksi)
** Unutmayın yılan süründürür akrep öldürür. Akrep sokmalarında
hipersalivasyon, terleme, priapism, el ve ayaklarda soğukluk, soluk
luk, taşikardi, hipertansiyon vb. bulgular varsa birkaç saatte akciğer
ödemi ve şok sonrası ölüm gerçekleşebilir. Yılan sokmalarında ise
genelde çok nadir olarak extremtelerdeki ödem ve siyanoza bağlı
uzuv kaybı olabilir. Böcek sokınalarında, yılan seromu ve akrep se
romu yapılanlarda anaflaksiye dikkat edilmelidir.
384
dette zehirlenme" gibi tedavi edilir. Eğer İlerleyici yerel bulgu veya
sistemik bulgu varsa, önce antiserom infüzyonuna başlanır. Ardın
dan yavaşça turnikeyi açarken 1 saatlik infüzyonu tamamlanır. Bul
gularda ilerleme olursa 1 saatlik antiserom tekrarlanabilir.
** Klinik geriler laboratuar düzelir ve hasta kendini rahat hissederse
antiseroma yanıt vardır.
** Yılan ısırmalarında ABY, hemoglobinüri, miyoglobinüri (Koyu kah
verengi idrar), intravasküler hemoliz, rabdomiyoliz olabilir.
** Isırılan ekstremitenin yarıdan fazlasını kapsayan lokal şişlik veya
yara yerinde ekimoz, nekroz ve bül oluşabilir.
385
AKREP SOKMASI
GENEL OLARAK SIRASIYLA YAPILACAK İŞLEMLER
1. Yara suyla yıkanıp, buz bırakılır. Ödem varsa elevasyon yapılır.
Kesme emme gibi işlemler yapılmaz. Özellikle yılan sokmalarında
kesinlikle kolu atele alınıp elevasyon ve soğuk uygulama yapılır. Ele
vasyon yapılmazsa y ödeme bağlı kompartman gelişebilir.
2. Sağlam koldan damar yolu açılır.
3. AVİL® AMP ve DEKORT® AMP yapılır. 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, 2-5
yaş çocuklarda: l / 3 AMP, 6-10 yaş çocukarda: l / 2 AMP)
4. TETRAVAX® yapılır.
5. Gereğinde yılan veya akrep serumu yapılır. Antiserolar sadece anf
laksi gelişirse mudahale edilebilecek tam donanımlı merkezlerde ya
pılır.
6. Elektrolit bozukluğu varsa düzeltilir (Ca .l, ise tek doz Ca yapılır.).
7. Antibiyotik proflaksisi yapılır (Amp-sulbactam vb). Analjezik oral
veya parenteral verilir.
8. Hasta İLERİ MERKEZE sevk edilir.
** Anflaksi veya Klinikte kötüleşme olursa SC Adrenalin yapılabilir.
(bakınız anaflaksi)
** Unutmayın yılan süründürür akrep öldürür. Akrep sokmalarında
hipersalivasyon, terleme, priapism, el ve ayaklarda soğukluk, soluk
luk, taşikardi, hipertansiyon vb. bulgular varsa birkaç saatte akciğer
ödemi ve şok sonrası ölüm gerçekleşebilir. Yılan sokmalarında ise
genelde çok nadir olarak extremtelerdeki ödem ve siyanoza bağlı
uzuv kaybı olabilir. Böcek sokmalarında, yılan seromu ve akrep se�
romu yapılanlarda anaflaksiye dikkat edilmelidir.
AKREP® ANTİVENOMU:
Doz: 1 anıp. (5 ml), 50 ml %0.9NaCl içinde 30 dakikalık IV infüzyonla·
verilir. Öncesinde test yapılmalıdır.
Antivenom deri testi: 0,1 ml antiseromu 1:10 %0.9 NaCl ile dilüe edi 0
lir. 0,2 ml intradermal a ılır. 10 dk. beklenir. Antivenom ale "ik reaksi-
386
yonlar açısından infüzyon sırasında ve sonrasında dikkatli olunmalıdır.
Alerjik reaksiyon yoksa antivenom tamdoz yapılır.
** 1-2 saatte ağır sistemik bulgular devam ederse antivenom tekrarlanır.
** Antiseromu uygulama öncesinde adrenalin, antihistaminik, steroid
ve acil seti hazır olmalıdır.
Pirazosin: MİNİPRES® TABLET (maalesef çok etkili olmasına rağmen
piyasada zor bulunuyor.)
Doz: 0,03 mg/kg, ORAL veya NG ile verilir.
. Klinik olarak iyileşme bulguları: El ve ayaklarda soğukluk-solukluğun
düzelmesi ve ısınması, el ve ayaklarda terlemenin kaybolması, periferik
venlerin görünür hale gelmesi, hipersalivasyonun azalması veya kaybol
masıdır. Bu bulgular oluşmamışsa ilk dozdan 3 saat sonra ve ardından 6
saatte bir aynı dozda pirazosin tekrar verilir. Pirazosin verildikten son
raki ilk 3 saatte 30 dk.da bir, sonraki 6 saatte 60 dk.da bir ve daha sonra
4 saatte bir kan basıncı, nabız ve solunum sayısı-derinliği izlenmelidir.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
387
KiRiM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KENE ISIRMASI)
KENE TUTUNMASI İLE GELEN HASTALARA
YAKLAŞIM ALGORİTMASI
Kene en kısa sürede çıkartılır (yada elle keneye dokunanlarda)
1. Hemogram bakılır
2. Ateş, baş ağnsı, yaygın vücut ağrısı, artralji, halsizlik, ishal ve kanama
Bulgularından (Ekimoz, peteşi, purpura vb) en az ikisinin varlığı sorgulanır.
t t t
KKKA İle uyumlu şikayeti yoksa KKKA ile uyumlu KKKA İle uyumlu
şikayetleri varsa,
+
hemogram normal ise hasta şikayetleri varsa,
semptomları açısından bilgilendirilir, Plt < 150000, hemogram normal ise
Şikilyeti geliştiğinde sağlık Lök < 4000 ise
kuruluşuna başvurması önerilir.
� t
'
ANİ BAŞLAYAN: Ateş,ani başlayan baş ağnsı, yaygın vücut ağnsı, artralji,
halsizlik ve ishal ile kanama bulgularından en az ikisinin varlığı
EVET EVET
t
F
Tam kan sayımı
Şikayetleri devam
J,
, ediyorsa geçene
Trombosit < 150.000 ve/veya Lökosit < 4000 _. kadar günlük tam
(ALT, AST, LDH, CK yüksekliği) kan takibi
'
sağlık kuru• 2. KKKA tanısı için kan alınır
luşuna sevk 3. Günlük hemogram, hemostaz paneli ve biyokimya bakılır
edilir 4. Destek tedavisi başlanır
'
4. Trombosit<50.000, aPTT'si uzamış olanlar.
5. KKKA hastalığı tablosunu ağırlaştıracak organ yetmezliği ve
Hematolojik hastalık gibi eşlik eden başka hastalığı olanlar.
388
Genel klinik: İnkübasyon 3-14 gündür. Başlangıçta ateş, üşüme, titreme,
yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, bulantı-kusma, ishal, yüzde ve konjonkti
valarda kızarıklık, makülopapüler döküntü olabilir. İlerleyen dönemle
rinde peteşi, purpura, ekimoz tarzında cilt kanaması, diş eti kanaması,
burun kanaması, vajinal kanama, mide-barsak kanaması, üriner sistem
kanaması, akciğer ve beyin kanamaları görülebilir. Ağır olgularda şuur
değişikliği, ajitasyon, hepatorenal yetmezlik, ARDS ve DİC gelişerek
ölüme kadar gidebilir.
389
SALİSİLAT ZEHİRLENMESİ
Toksik doz: 150 mg/kg'ın üzerindeki alınması ile oluşur. Kan salisilat
düzeyi 6 saat sonra 45-65 mg/dl ise hafif, 65-90 mg/dl ise orta, > 90 mg/
dl ise ağır zehirlenme olarak kabul edilir.
** Kan ve idrar pH, elektrolitler, KŞ ve keton, idrarda aseton, kan gaz-
ları, PTZ ve TK bakılmalıdır.
Komplikasyonlar: Solunum sistemi stimülasyonu, respiratuar alkaloz,
metabolik asidoz, kusma, terleme, hipotermi, konvülsiyon, koma, kana
ma oluşabilir.
** Gastrik lavaj, aktif kömür, İntravenöz sıvı, soğuk uygulama, vitamin
K, vitamin C, idrarın alkalizasyonu (NaHC03 4-5 mEq/kg dozda 4
saatlik sıvıya eklenir.) yapılabilir.
Başlangıçta alkaloz ve alkali idrar daha sonra Respiratuar alkaloz
ve asitlik idrar oluşur. Potasyum deplesyonu ve son dönemde meta
bolik asidoz ve asitlik idrar oluşur.
** Semptomları olan ve pik salisilat seviyesi >35 mg/dl (350 mg/L)
olan hastalarda tekrarlayan dozlarda aktif kömür ve alkali diürez
yapılmalıdır.
** Yüksek dozda alıpta anüri gelişenlerde, düzelmeyen met. asidozda,
pul. ödemde, ağır renal bozuklukta, persistan koma veya konvülzi
yonda, KC bozukluğu olan veya salisilat düzeyi > 100mg/dl olan has
talarda ve tedaviye yanıt vermeyenlerde hemodializ yapılmalıdır.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
390
ASETAMİNOFEN {PARASETAMOL) ZEHİRLENMESİ
Toksik doz: 140 mg/kg gibi yüksek bir dozun akut olarak verilmesiyle
ortaya çıkar
Genellikle ilk 24 saatte bulantı, kusma görülür. 24-36 saatte hepato
toksisite hepatomegali, sarılık, hiperamonemi, PZ uzama görülür. En
son evrede (72-96 saat sonra) sarılık, trombositopeni, uzamış trombop
lastin time ile birlikte fulminan karaciğer yetersizliği ve hepatik ensefa
lopati görülür.
** İlk 4 saatte kusturma, mide lavajı, aktif kömür verilir.
** Asetaminofen için 4. saatteki muhtemel toksisite seviyesi 140 mg/
kg'dir ve NAC (asetilsistein) için yükleme dozu 140 mg/kg dan yapı
lır. Sonra 4 saat arayla 70 mg/kg dozda 16 doz daha verilir. En etkili
olduğu dönem ilk 8 saattir. Ayrıca Fenobarbital, diürez de uygulana
bilir.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
HİDROKARBON ZEHİRLENMESİ
Hidrokarbon maddeler: Gaz yağı, petrol, yakıcı gazlar, katran, benzin,
toluen, neft yağı, karbontetraklorid, metilenklorid, trikloretan, perklo
roetilen
** Eğer çocuk 6 saat boyunca asemptomatik ise ve göğüs grafisi normal
ise taburcu edilir. Yok eğer çocuk 6 saat içinde semptomatik hale ge
liyorsa yatırılır. Rutin antibiyotik ve steroid önerilmiyor.
** Pnömoniyi gelişirse oksijen ve PEEP ile tedavi edilmelidir.
** Kusturma ve lavaj tehlikeli olduğunda yapılmamalıdır.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
391
MANTAR ZEHİRLENMESİ
** Mantarlar türlerine göre farklı klinik ve bulgu gösterirler.
Bazı mantarlar halusinojen, salivasyon, terleme ve flashing gibi or
ganik fosfat (muskarinik etkili) benzeri etki gösterir. Bazıları aflatoksin
nedeniyle KC toksisitesi, böbrek yetmezliği, antikolinerjik etkililer gös
terir. Bazıları ise sadece bulantı kusma ishal yapanlar. Konvulzyon ve
eksitasyon yapanlarda vardır.
** Hasta konvulzyon geçirirse B6 (pridoksin) verilmelidir.
Amanita Muskarina: Bulguları organik fosfor zehirlenmesine benzer.
Genellikle ölümcül değildir.
Tedavi: Tedavi türe göre verilir. İlk önce gastrik lavaj (kusturma), aktif
klömür, tuzlu laksatifler ve hidrasyon sağlanmalıdır. Türe ve bulgulara
göre gereğinde penisilin, ranitidin, atropin, konvulziyonda 25 mg/kg
piridoksin tedavilerde kullanılabilir.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
392
ORGANİK FOSFOR ZEHİRLENMESİ
** Kolinesterazı irreversibl olarak inhibe ederler. Ach parçalanamaz bi
rikerek belirtilere neden olur. Tükrük, göz yaşı, ter, bronş sekresyon
ları artar.
Ülkemizde en fazla görülen ve en önemli zehirlenme nedenlerindendir.
Klinik Bulgular: Hipersekresyon, myozis, bradikardi, fasikülasyon,
bronkospazm, kas güçsüzlüğü, hiperglisemi ishal, koma görülebilir.
Tedavi: Oral yolla alımlarda gastrik lavaj veya kusturma, deri ile zehir
lenmelerde derinin yıkanması, atropin, oksim türevleri (PAM, Toxogonin)
Atropin: 0.015-0.05mg/kg/doz 15-30 dk da bir iv. Atropinize olana ka
dar verilebilir (midriazis, flusing, taşikardi, sekresyonlarda azalma). At
ropin ach ile muskarinik reseptör için yarışır.
PAM (Pralidoksim): 25-50 mg/kg (dextroz veya SF içinde 8-12 saatte bir
iv infiizyonla verilir.)
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
393
KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİ C
394
ANTİDOTLAR İLAÇ VEYA TOKSİK MADDE
Flumazenil .................................Benzodiazepinler
Glukagon ...................................Beta blokör, kalsiyum kanal blokörü
Kalsiyum disodyum ................Edta kurşun, çinko tuzları
Kalsiyum glukonat ..................Oksalat, florür, hidroflorik asit, etilen glikol
Kalsiyum kanal blokörleri .....Hipermagnezemi
Metilen mavisi ..........................Methemoglobinemi
N-asetil sistein ..........................Parasetamol, karbon tetraklorür, hepatotoksik
maddeler
Nalokson hidroklorür .............Opiyatlar
Oktreotit (sandostatin) ............Ağızdan alınan antidiyabetikler
(sülfonilüreler; glipizid, gliburid)
Oksijen .......................................Karbonmonoksit, siyanür, hidrojen sülfür
Pralidoksim ...............................Organofosfatlı böcek öldürücüler
Protamin sülfat .........................Heparin
Piridoksin hidroklorür............Etilen glikol, izoniazid, gyromitrin mantarı
Sodyum bikarbonat .................Etilen glikol, metanol, salisilat,
trisiklik antidepresanlar
Antidepresan .............................Klorin gazı, hiperpotasemi,
Metotreksat................................Fenobarbital, kinidin, klorpropamid,
klorfenoksi içeren ot öldürücüler
Tiamin ........................................Etilen glikol, alkolizm (etanol)
K vitamini..................................Varfarin, kemirgen öldürücü (rodentisid)
Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha Mer
kezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve önerile
rine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
395
YARA PANSUMAN!
Pansumanın amacı: Kanamayı durdurmak, yaraya dışarıdan mikrop gir
mesini önlemek, yaranın kısa zamanda iyileşmesine yardımcı olmakhr.
Çeşitleri: Koruyucu pansuman, emici pansuman, basınçlı pansuman,
yaş pansuman (soğuk, sıcak).
Pansumanın yapılış şekli ve önemli noktalar: Sterilite çok önemlidir.
Ya eller sabunlu suyla yakınmalı veya steril eldiven giyilmelidir. Yaraya
kirli elle dokunulmamalıdır. Pansuman yapılırken steril malzeme kulla
nılmalıdır. Başlangıçta yara sabunlu su veya izotonikle iyice yıkanmalı
dır. Yaranın içine rifampisin (RİFOCİN® AMP) sürülebilir. Yaranın dış
yüzeyi BATİCON®'la silinmelidir. Batikon kesinlikle yaranın içine sürül
memelidir. Yoksa doku harabiyeti yapabilir. Pansuman yapılırken yara
merkezden dışa doğru silinmeli ve karıştırılmamalıdır. Spanç ile mer
kezden dışa doğru yara temizlendikten sonra tekrar yaranın merkezine
değdirilmemelidir. Alkol ve oksijenli suyun faydası olmadığından pan
sumanda kullanılmamalıdır. Pansumanda nekroz dokular, apse ve irin
varsa temizlenmelidir. Yüzük saat gibi takılar çıkarılmalıdır. Gereğinde
yaraya sütür ahlmalıdır. Yara steril bir spançla örtülmelidir. Gereğinde
hastaya oral amoksisilin-klavunat ve yaraya sürmek için BACTROBAN®
POMAD (antibakteiryel) yazılabilir.
İz ve Skar oluşumunu engelleme: CONTRACTUBEX® JEL Yara iyileş
tikten hemen sonra veya eski skarlar için günde 3-4 defa skara yedirile
rek sürülür.
396
SÜTÜR ATMA VE CİLT KESİLERİ
** Üstünden 1-2 gün geçmiş enfekte olmuş yaraya sutur ahlmaz.
Yüzde Kesileri: Mümkün olduğunca 5/0, 6/0 numaralı PROLEN® İP
tercih edilir. İpek çok kötü iz bırakır. İpek kesinlikle yüzde kullanılma
malıdır. Dikişler 3-4 günde alınabilir.
** Özellikle kız çocuklarındaki yüz kesilerinde sütür mümkünse plas-
tik cerrah veya tecrübeli biri tarafından atılmalıdır.
Göz kapağında Kesiler: Kesinlikle sadece göz uzmanı tarafından stur
atılmalıdır. 6/0, 7/0 numaralı prolen ip kullanılır. Dikişler 2-3 günde
alınabilir.
Skalp (kafa derisi) Kesileri: 3/0, 4/0 Prolen veya İpek kullanılabilir.
Dikişler 1 haftada alınabilir.
Bacak, El Ayası ve Ayak Tabanı kesileri: 2/0 veya 3/0 Prolen veya ipek
kullanılabilir. Dikişler 10 gün veya 2 haftada alınabilir.
** Cilt altı dikişlerde eriyen iplikler kullanılır.
** Tendon dikişlerinde Prolen kullanılır.
** Kuduzda kesilere sutur atılmaz.
397
DOĞUMDA YENİ DOĞANA YAKLAŞIM
Miad çocukta doğum tarihi: Son adet tarihi ( +) 7 gün (-)3 ay
1. KADEME: Bebek doğar doğmaz önce ağız ve yüzden başlanarak sıcak
bir bezle tüm vücut silinmeli. Bu işlem hem bebeğe takdil uyarı ile so
lunumu stimule eder hem de bebeğin ısı kaybını engeller. Eğer ağzında
sekresyoın yoksa (ki% 90 nında sekresyon yoktur) ağız aspirasyonu ya
pılmayabilir veya solunum rahatladıktan sonra yapılır.
** Gereksiz, erken ve agresif aspirasyon bebeğin solunumunu deprese
eder.
** En iyi takdil uyarı bebeğin sırtının sıvazlanmasıdır.
** Prematüre yenidoğanlarda en sık ölüm nedeni hipotermiye bağlı ge
lişen metabolik asidoz, İKK, hipoglisemi, AC kanaması vb. neden
lerdir. Bu yüzden bebekleri hipotermiye girmelerini engellemek çok
önemlidir. Bebeğin yatırılacağı yenidoğan ünitesindeki hastanede
doğurtulması bu nedenle çok önemlidir.
** Tüm doğum ünitelerinde radyan ısıtıcı, ambu, oksijen, aspiratör,
entübasyon seti, transport kuvözü vb. malzemeler hazır kullanıla
cak şekilde bulunmalıdır. Bu malzemeler eksikse başhekimliğe yazılı
dilekçe ile başvurulmalıdır. Aksi halde doğacak problemlerde ilk so
rumlu hekimler suçlanır.
2. KADEME (SORUNLU BEBEĞE YAKLAŞIM): Bebek mekonyumla
kaplı ise (yeşil renkle boyalı) silindikten 10 sn sonra önce ağız daha sonra
burun deliklerinden aspire edilmeli ve gerekirse derin trakeal aspirasyon
yapılmalıdır. Eğer bebeğin spontan solunumu hiç yoksa Trakeal aspira
yon 30 sn içinde spontan solunumu varsa bir kaç dakika içinde bebek
hipoksiye maruz bırakılmamak şartıyla yapılabilir. Bir çocuğun spontan
solunumu yoksa en geç 30 sn (yoksa beyin hipokside kalır) içinde maske
ile ağız ve burun kapsanacak şekilde bastırılarak oksijen takılı ambu ile
ambulanmalıdır. Düzgün bir ambulama ile bebeklerin % 95'nin 3-5 dk
içinde spontan solunumu başlar. Spontan solonum başlamazsa bebek en
tübe edilmelidir. Sezaryenda anestezik maddeye (opoid) bağlı solunum
depresyonu düşünülüyorsa bebeğe Naloksan 0.lmg/kg/doz (max doz: 2
mg) İV/İO/ETT/IM yapılabilir. Gereğinde doz tekrarlanabilir.
** Bebeğin kalp atımı 100 atım/dk' nın üstünde ise bebeğe serbest oksi
jen verilir.
** Bebeğin kalp atımı 60-100 atım/dk arasında ise bebek ambulanır. Be
beğin kalp atımı 100 atım/dk'nın üstünde olsa bile bebeğin spontan
solunumu yoksa yada direçli siyanozu varsa yine ambulanabilir. Be
bek ambulanıyorsa duruma göre çocuğun kalp ve solunum durumu
her 30sn'de bir de· erlendirilmelidir.
398
** Bebeğin kalp ahını 60 ahın/ dk'run alhnda ise önce sadece 30 sn ambu
larur. Yine yükselmezse ve <60 ahın/ dk ise resusitasyon yapılmalıdır
(3 Kalp mesajı 1 suni solunum ve adrenalin). Adrenalin ya trakeadan
verilmeli yada hastaya göbek katateri takılıp oradan verilmelidir.
** Yenidoğan resusitasyonunun temel işlemi ambulamadır. Hastaların
çoğu ambulama ile düzelir. Hasta 5-10 dk ambulanmadan kesinlikle
erken entübasyon denenmemelidir.
** Diafragma hernisi olan bebekler kesinlikle entübe edildikten sonra
ambulanmalıdır.
** Tecrübesiz ebe ve sağlık personeline eğer bebek kötü doğarsa 30 sn
içinde ağzını ve vücudunu sildirkten sonra ambulamaya başlamala
rını ardından ilgili doktora haber vermelerini söyleyin.
** Maalesfef bir çok kadın doğum uzmanı ve anestezi uzmanı solunu
mu olmadan doğan bebeği yeterince ambulamadan entübe etmeye
kalkışmakta ve bu esnada bebekler hipoksiye maruz kalmaktadırlar.
Yada gereksiz ve uzun süre aspirasyonla uğraştıkları için bebekler
geç ambulanmaktadırlar.
399
0
YENİDOĞAN BEBEK İÇİN YAPILMASI GEREKEN
ÖNERİLER
400
7. Bebeğin işitme testi yapılmalıdır.
8. Aileye göz, ortopedi, çocuk (48. Saat) polikliniğine kontrole gitmesi
önerilmelidir.
Önemli notlar: İlk 48 saatteki masum kardiyak üfürüm normaldir. Gö
bek kordonu 2 hafta içinde düşer. Bebek 2.-3. gün yıkanabilir. Aşı tak
vimi preterm ile termde aynıdır. Sadece pretermlerde bebek 2-2,5 kilo
olduğunda hepatit aşısı yapılır.
** Göbeğin geç düşmesinin en sık nedeni sık sık ıslatılması yada bebek
bezinin altında terleme nedeniyle nemli kalması nedeniyledir. Bebe
ğin göbeğine batikon yada antibiyotikli merhemler sürülmemelidir.
Aksi halde hipotiroidiye neden olabilir. Batikon sürülecekse bile
hemen izotonik ile silinmelidir. Hafif omfalit durumlarında sadece
alkolün sürülmesi yeterlidir.
401
ŞOKTAKİ HASTAYA YAKLAŞIM
Etken: Hipovolemik (En sık görülen tiptir), nöral, kardiyak, anaflaktik
şok
Klinik bulgular: İdrar çıkışının azalması (en erken bulgusudur), satu
rasyon azalması, hipotansiyon, siyanoz, ekstremitelerde solukluk-so
ğukluk, zayıf nabız, taşikardi, konfüze veya kapalı bilinç, cutis marma
ratus vb. bulgular.
tuberos
FEMUR
Proksismal
TIBIA
402
3. Sıvı dirençli ise Dopamin ve Dobutamin tedavisi başlanır:
DOPAMİN: %5 dex içinde iv infüzyon ile verilir.
Doz: 2-5 mikrogram/kg/dk'dan renal, splenik, koroner, serebral kan
akımını arttırmak.
5-10 mikrogram/kg/dk dan kardiak debi ve kan basıncını artırır (Hi
potansiyonda)
>10 mikrogram/kg/dk' dan periferik vazokonstrüksyon yapar.
Pratik doz ayarlama 1: 100cc %5 dextroz içine 100 mg dopamin kahlırsa
(0.6xkg) ml'den gönderilirse 10 mcg/kg/dk'dan verilmiş olur.
Pratik doz ayarlama 2: XxKgx1440 µg (1 mg = 1000 µg) 12 cc izotoniğe
tamamlanır ve 0,5 cc/h gönderilirse X µg/dk'dan gönderilmiş olur.
** Kesinlikle hastanın sıvı açığı varsa önce sıvı yüklemesi yapılmalı
hala yanıt alınamasa o zaman dopamin başlanmalıdır.
** Dopamin ve dobutamin beraber verilmesi daha etkili ve faydalı bir
yöntemdir. x doz dobutamin x/2 dozunda dopamin olarak verilmesi
önerilir.
DOBUTAMİN: 5 - 25 µg/kg/dk infüzyon ile verilir.
5-10 mikrogr/kg/dk potansiyel inotropik ajan, kardiak debi ve kan
basıncını artırır.
Pratik doz ayarlama 1: 100cc %5 dextroz içine 100mg dopamin katılırsa
(0.6xkg) ml den verilirse 10 mikrogram/kg/dk dan verilmiş olur.
Pratik doz ayarlama 2: XxKgx1440 µg (1 mg = 1000 µg) 12 cc izotoniğe
tamamlanır ve 0,5cc/h gönderilirse X µg/dk' dan gönderilmiş olur.
403
ATEŞLİ ÇOCUĞA YAKLAŞIM {ATEŞİN DÜŞÜRÜLMESİ)
Vücut sıcaklığının üst sınırlan:
Rektal: 36.1-38 C0 (Derece rektumda en az 2 dakika tutmalı)
Oral: 37.8 C 0 (Oral ölçümde derece en az 3 dakika tutulmalı)
Aksiler: 35-37.4 C 0 (Aksiller ölçümde derece en az 4 dakika tutulmalı)
Kulaktan: 38 C0
** Vücut ısısı gün içinde değişiklikler gösterebiliyor. Egzersiz, sıkı gi-
yinme, sıcak hava, sıcak yiyecek ve içecekler ile değişebilir.
Klinik: Hafif dehidratasyon, uykuya eğilim, bilinç değişiklikleri, huzur
suzluk, iştahsızlık, febril konvulziyon, ısı şoku. bilinç değişikliği olabilir.
Yatış endikasyonlan: Letarjik (toksik) görünümlü, dolaşım bozukluğu,
febril konvülziyon, hipoventilasyon, hiperventilasyon, siyanoze olan ve
özellikle 3 ayın altındaki hastalar hastanede takip edilmelidir.
Bazı antipiretikler:
Parasetamol: TYLOL® 120 Mg supozituvar (fitil) veya 120 -250 Mg/5ml
ŞURUP veya 500 Mg TB
Doz: 10-15 mg/kg/doz 4 ile 6 saatte bir IV/PO/rektal (fitil) max doz:
100 mg/mg/gün
İbuprofen: PEDİFEN® 100mg/5ml ŞURUP
Doz:< 6 ay: 5 mg/kg/doz po/rektal 6-8 saatde bir,> 6 ay ve< 39 °C:
5 mg/kg/doz po/rektal 6-8 saatde bir,> 6 ay ve > 39 °C: 10 mg/
kg/doz po/pr 6-8 saatte bir (max: 2.4 g/gün)
Metamizol: NOVALGİN® 1 gr/2 mi AMP- 250 mg/5 mi ŞURUP- %50
damla
404
Doz: AMPUL: 25mg/kg/gün IV olarak 3-4 dozda yapılabilir. DAM
LA: 4 ay-5 yaş:3-4 x2-6
Damla. >6 yaş:3-4x10-15 damla. (20 damla= 0.5 gr). ŞURUP: 25 mg/
kg/gün 3-4 dozda.
** Birden fazla antipiretiğin ardışık olarak veya birlikte kullanılması
nın extra bir faydası yoktur.
405
AKUT ANAFLAKTİK ŞOK TEDAVİSİ
Etyoloji: Alerji (ilaç, yiyecek, bitki vb) veya her hangi bir nedene bağlı
gelişebilir.
** Önce hastanın vital bulguları değerlendirilıneli ve monitörize edilmelidir.
** Temel amaç hastayı şoktan çıkarmaktır.
1. Adım: Temel ilaç adrenalindir. ADRENALİN® amp 0,25, 0,50 ve 1
mg/ml formları vardır.
Yetişkin dozu: 0,3 - 0,5 mg (saf) l:lO00'lik adrenalin SC veya iM (uy
luktan) arayla solunum sıkıntısı gerileyinceye kadar yapılabilir.
Çocuk dozu: 0,01 mg/kg IV (sulandırdıktan (1cc adrenalin+9cc :NaCl
sonra dakikada lml/kg)
** 10 - 20 dakikada bir tekrarlanabilir.
2. Adım: Solunum yolunun açık tutulmalı ve nazal oksijen uygulanması
yapılmalıdır.
3. Adım: Antihistaminik: AV İL® AMPUL veya SİSTRAL® AMPUL
Doz: 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, 2-5 yaş çocukta 1/3 AMP, 6-10 yaş
çocukta 1/2 AMP
** Tercihen kas içine veya damar yoluyla, 5 dakika içinde yavaş puşe
şeklinde, uygulanır 6 saat arayla tekrarlanabilir.
4. Adım: Kortikosteroid; prednisolon PREDNİSOLON® 25mg AMP)
Doz: Erişkinde: 50 mg prednisolon damar yoluyla, 6 saatte bir, 2-4
kez tekrarlanabilir. Kardiyak yan etkileri olabileceği için infüz
yonla uygulanmalıdır. Çocuklarda: 2 mg/kg (max: 60mg/kg/
gün) damar yoluyla verilir.
5. Adım: Şiddetli larinks obstriksiyonunda adrenalin sulandırılmadan
0.5 ml/kg (max. 5 ml) sulandırılmadan nebulizatorle lüdk süreyle mas
ke ile uygulanır. Gereğinde tekrarlanır.
6. Adım: Sıvı replasmanı temel tedavilerdendir. Hiç zaman kaybetmeden sıvı
tedavisi başlanmalıdır. Hastanın hipotansiyona girmesi engellenmeli, hipo
tansiyonda ise hipotansiyon düzeltilmelidir. Verilecek sıvı izotoniktir. Da
mar yolu dolana kadar izotonik yüklenmelidir (çocuk 20 cc/kg ve üstü). İdrar
çıkışının olması tansiyonun düzelmesi sıvı yeterliliği için iyi bir göstergedir.
** Unutulmamalıki tüm şoklarda temel tedavi sıvı replesmanıdır.
7. Adım: Hipotansiyon varsa ve sıvı tedavisine rağmen düzelmezse do
pamin dobutamin başlanmalıdır.
8. Adım: Bronkospazm varsa kısa etkili inhaler B2 agonist verilebilir. IV
aminofilin yapılabilir.
** Etken böcek sokması ise ve ısırık gövdede ise ısırık yerine aynı doz
sc adrenalin a ılır.
406
MAYİ (SIVI) TEDAVİSİ
Mayi tedavisi: En uygun verme şekli VÜCUT YÜZEYİ (m2) hesaplana
rak verilendir.
KG hesabıyla da verilebilir ama vücut yüzeyi (m2) hesabı kadar has
sas değildir.
4 x VA(kg) + 7
** VÜCUT M2 = ------ (Her hekim bu formülü bilmelidir.)
90 + VA (kg)
Örneğin: 10 kg hasta = 47/100 = 0.47 m2
Her 500 cc'ye kablacak POTASYUM= VA (kg) x 500/(24 saatlik toplam mayi)
Örneğin: 10 kg hasta günlük 1000 cc mayi alacak ise her 500 cc'ye
10x500/1000=5cc KCL
Yani toplam 1000 cc mayiye 10 cc kel katılacak.
** Potasyum serum değerine göre KCL miktarı arttırılabilir ama 1000cc
ye max: 40 cc KCL katılabilir (idrar çıkışı varsa)
** İshalde K kaybı çok olduğundan biraz daha fazla K mayiye katılabilir.
407
Orta dehidratasyonda (%10): 2500-3000 ml/m2 veya 100 ml/kg (deri
turgor ve tonusunda bozulma, fontanel ve göz kürelerinde çökme,
mukoz membranlarda (dil, dudak) kuruluk, idrar miktarında azalma,
uyuklama halsizlik hali, asidoz varsa sık solunum olabilir.)
Ağır dehidratasyonda (>%15): 3000-3500 ml/m2 veya 150ml/kg (bulgu
lar daha belirgin ayrıca şok bulguları, deri soğuk, soluk, periferik siya
noz, konvülziyon olabilir.)
İDAME SIVI TEDAVİSİ (kişinin ihtiyacı olan kaybedeceği sıvıdır ve
defisitten bağımsız hesaplanır)
Kısıtlı mayi: 900-1200/m2 (pnömoni, NS, KY, HT, oral alımın olduğu
durumlar vb.)
İdame mayi: 1500-1700 cc/m2 (normal oral almayan hastada günlük
mayi ihtiyacıdır.)
** Sıvı ihtiyacının arttığı durumlarda idameden daha fazla mayi verilir.
1. derece sıvı ihtiyacı: 2000-2500/m2 / gün (İYE, kusma, ishal vb. durum-
larda)
2. derece sıvı ihtiyacı: 2500-3000/m2 / gün
3. derece sıvı ihtiyacı: 3000-4000/m2 / gün (yanık, preşok vb. durumlarda)
** Hastaya verilecek mayi miktarı max: 4000cc /m2 / günü aşmamalıdır.
(yaklaşık 5 ml/kg/saat)
408
SIK KULLANILAN MAYİLER VE İÇERİKLERİ
(1 litre başına)
%5 DEXTROZ (253 mosm/1): 100-lSOrnl medifleks-500-lOOml torba veya şişe
Endikasyonlan: Sodyum içermediklerinden hipovolemide ve dehidre
tasyonda tercih edilmemelidirler. Kan şekerini yükseltmede, minimum
kalori ihtiyacını gidermede veya HT olan hastada mayi ihtiyacını gider
mede kullanılabilirler.
Dikkat: Bu sıvılar dehidretasyonda, hipotansiyonda, hipovolemide, kan
kaybında ve yanıkta, defisit (yükleme) tedavisinde yetersiz oldukların
dan tercih edilmemelidirler.
%10-20-30-50 DEXTROZ: 500 ml torba veya şişeler.
Endikasyonlan: Kan şekerini yükseltmek için (artmış kalori gereksimin
de) kullanılırlar.
1/3'LÜK MAYİ: 1 pay (%0.3) izotonik 2 pay % 5 (%3.3) dextroz içerir.
½'LİK MAYİ: 1 pay izotonik 1 pay % 5 dextroz içerir.
1/5 LİK MAYİ: 1 pay izotonik 4 pay % 5 dextroz içerir.
Endikasyonlan: Hastaların defisit tedavisi sonrası idame mayi tedavi
sinde kullanılırlar. Bu mayiler potasyum içermediklerinden dolayı po
tasyum katılarak kullanılmalıdırlar. Bazen kan sodyum seviyesini den
geli düşürmek içinde kullanılabilirler.
409
%3 SODYUM KLORÜR: Na, Cl: 513 meq/l içerir.
Endikasyonları: Daha çok sodyumu acil yükseltme veya diüretik amaçlı
kullanılırlar.
ISOLYTE-P (%5 glukoz) pediatrik (96 mosm/l): Dekstroz 5 %, sodyum
laktat 0.26 %, potasyum klorür 0.13 %, magnezyum 0.031 %, potasyum
fosfat dibazik 0.026 % içerir.
Endikasyonları: Çocuklarda özellikle sıvı kayıplarında ve postoperatif
dönemde kullanılan dengeli idame solüsyondur.
İSOLYTE -M: Dekstroz monohidrat 5 %, sodyum asetat 3Hp 0.28 %,
potasyum klorür 0.15 %, potasyum fosfat dibazik 0.13 %, sodyum klorür
0.091 %, sodyum bisülfit 0.021 % içerir.
Endikasyonları: Ameliyatlardan sonra günlük sıvı ve kalori ihtiyacını
karşılamak için kullanılır.
İSOLYTE-S: Magnezyum klorür 6Hp 0.030 %, potasyum klorür 0.037
%, sodyum asetat 3Hp 0.37 %, sodyum klorür 0.53 %, sodyum gluko
nat 0.5 %, potasyum fosfat monobazik 0.00082 %, sodyum fosfat dibazik
0.012 % içerir.
Endikasyonları: Ekstraselüler sıvı kayıplarında kullanılır.
%20 MANNİTOL:
Endikasyonları: Kraniyal ödem tedavisinde veya diüretik amaçlı kulla
nılabilirler.
410
VÜCUT YÜZEY HESAPLAMASI (M2 ) VE PRATİK MAYİ
HESAPLAMA CETVELİ
M2: Vücut yüzey metrekaresi 24h: 24 saatlik mayi 1 mi = 20 damla
h: saatte gidecek mayi K': her 500 mi mayiye kahlacak potasyum miktarı
1500ml/m' 2000ml/m' 900ml/m' 1200ml/m'
24h h 24h h 24h h 24h h
KG M' K• K• K• K•
2 kg 0,16 mi mi mi mi mi mi mi mi mi mi mi mi
3 0,20
4 0,24
5 0,28
6 0,32 10 kilograma kadar olan çocuklarda kilo başı mayi
hesabı kullanılır. Ortalama idame sıvısı 100-120 mi/kg/gün
7 0,36
8 0,40
9 0,43
10 0,47
11 0,50 757 32 7 1010 42 5 454 19 12 606 25 9
12 0,54 809 34 7 1078 45 6 485 20 12 647 27 9
13 0,57 59 36 8 1146 48 6 516 21 13 687 29 9
14 0,61 909 38 8 1212 50 6 54 23 13 727 30 10
15 0,64 957 40 8 1276 53 6 574 24 13 766 32 10
16 0,67 1005 42 8 1340 56 6 603 25 13 804 33 10
17 0,70 1051 44 8 1402 58 6 631 26 13 841 35 10
18 0,73 1097 46 8 1463 61 6 658 27 14 878 37 10
19 0,76 1142 48 8 1523 63 6 685 29 14 914 38 10
20 0,79 1186 49 8 1582 66 6 712 30 14 949 40 11
21 0,82 1230 51 9 1640 68 6 738 31 14 984 41 11
22 0,85 1272 53 9 1696 71 6 763 32 14 1018 42 11
23 0,88 1314 55 9 1752 73 7 788 33 15 1051 44 11
24 0,90 1355 56 9 1807 75 7 813 34 15 1084 45 11
25 0,93 1396 58 9 1861 78 7 837 35 15 1117 47 11
26 0,96 1435 60 9 1914 80 7 861 36 15 1148 48 11
27 0,98 1474 61 9 1966 82 7 885 37 15 1179 49 11
28 1,01 1513 63 9 2017 84 7 908 38 15 1210 50 12
411
29 1,03 1550 65 9 2067 86 7 930 39 16 1240 52 12
30 1,06 1588 66 9 2117 88 7 953 40 16 1270 53 12
31 1,08 1624 68 10 2165 90 7 974 41 16 1299 54 12
32 1,11 1660 69 10 2213 92 7 996 41 16 1328 55 12
33 1,13 1695 71 10 2260 94 7 1017 42 16 1356 57 12
34 1,15 1730 72 10 2306 96 7 1038 43 16 1384 58 12
35 1,18 1764 74 10 2352 98 7 1058 44 17 1411 59 12
36 1,20 1798 75 10 2397 100 8 1079 45 17 1438 60 13
37 1,22 1831 76 10 2441 102 8 1098 46 17 1465 61 13
38 1,24 1863 78 10 2484 104 8 1118 47 17 1491 62 13
39 1,26 1895 79 10 2527 105 8 1137 47 17 1516 63 13
40 1,28 1927 80 10 2569 107 8 1156 48 17 1542 64 13
41 1,31 1958 82 10 2611 109 8 1175 49 17 1566 65 13
42 1,33 1989 83 11 2652 110 8 1193 50 18 1591 66 13
43 1,35 2019 84 11 2692 112 8 1211 50 18 1615 67 13
44 1,37 2049 85 11 2731 114 8 1229 51 18 1639 68 13
45 1,39 2078 87 11 2770 115 8 1247 52 18 1662 69 14
46 1,40 2107 88 11 2809 117 8 1264 53 18 1685 70 14
47 1,42 2135 89 11 2847 119 8 1281 53 18 1708 71 14
48 1,44 2163 90 11 2884 120 8 1298 54 18 1730 72 14
49 1,46 2191 91 11 2921 122 8 1314 55 19 1753 73 14
50 1,48 2218 92 11 2957 123 8 1331 55 19 1774 74 14
412
1
Etyoloji: Non hodgkin lenfoma, ALL, AML, KLL, KML, meme Ca, testi
küler Ca, akciğer Ca vb. durumlarda kortikosteroid, hormona! tedavi ve
radyoterapi sonrasında veya spontan olarak gelişebilmektedir. Yüksek
ürik asit ve [PO42-Jx[Ca2++] > 60 mg/dL olduğunda kristaller böbreğe
çökerek zarar verir.
Laboratuar: Hiperkalemi, hiperürisemi (>7-15mg/dL), hiperfosfatemi
(> 8 mg/dL), hipokalsemi, akut oligürik veya nonoligürik böbrek yet
mezliği görülebilir.
** Her 4-6 saatte bir K+, P042-, Ca2+, ürik asit, BUN, kreatin bakılmalıdır.
TEDAVİ
Hidrasyon tedavisi: (3 L/ m2 / gün) Kemoterapi veya radyoterapi öncesi
özellikle yüksek riskli hastalarda hidrasyon 1-2 gün önce başlanıp ve ke
moterapi sonrası 2-3 güne kadar devam etmelidir.
İdrar alkalileştirme tedavisi: 40-80 meq/lt NaHCO3 (1 mi= 1 meq). id
rar pH'sı 7-7.5 olmalıdır. İdrar pH'sı > 7.5 olduğunda bikarbonat teda
visi sonlandırılır.
** Gereğinde Asetozolamid 250-500 mg oral olarak kullanılabilir.
Allopürinol tedavisi: ÜRİKOLİZ 300 mg TABLET
Doz: 300 mg/m2, 2-3 dozda 2-3 gün verilir.
Hiperkalemi: Hiperkalemi acil ve yoğun tedavi gerektiren bir durum
dur. Hiperkaleminin spesifik tedavisi; potasyumun membran etkisinin
antagonize edilmesi, hücre içine çekilmesi ve vücuttan uzaklaşhrılması
na yöneliktir. Diyetin K içeriği azalhlmalıdır.
Hemodiyaliz: Medikal tedaviyle çoğu hastada ABY düzelir. Yanıt yeter
siz olursa eritoneal di aliz ve a hemodi aliz erekebilir.
413
KAFA TRAVMASINA YAKLAŞIM
** Bradikardi, bradikardi + HT, akut pupil değişikliği varsa:
Hiperventilasyon: Ambu ile hiper ventilasyon gerekirse entübasyon
(hedef PCO2 35 mmHg) Mannitol: 0.5-1 gr/kg/doz 3-4 dozda 3-4 gün
verilir daha sonra her gün 1-2 doz azaltılarak kesilir. IKKda verilmez.
Gereğinde proflaktik anti epileptik: Fenitoin (yükleme yapmadan).
Pozisyon: Baş 30° olmalı.
İdrar çıkışı: 1cc/kg/saat.
Ranitidin, normotermi, göz bakımı: Göz kapaması
Aspirasyon öncesi: Lidokain 1 mg/kg, fentanil 1 mcg/kg, ağrılı işlem
lerde mutlaka sedas on a ılmalıdır.
414
ÜST GİS KANAMASINA YAKLAŞIM
İrrigasyon (lavaj): Hafif soğuk 10 ml/kg izotonik ile irrigasyon yapılır.
Gerekirse lavaj sıvısına 5 mg/lt adrenalin kahlabilir.
Antiasit: Omeprazol: Çocuk: 0,7 mg/kg/gün oral 1-2 dozda Gerekirse 3
mg/kg/gün'e kadar doz arttırılabilir. Yetişkin: lx20mg veya 2x20 mg)
Sükralfat: 60 mg/kg/gün,
H2 reseptör blokörleri: 2 mg/kg/doz İV veya oral 3 dozda,
Somotostatin: 250 µgr/saat
Vasopressin: 0.3 unit/kg bolus takiben 0.2 unit/1.73 m2/dk. Her saat
0.1 unit/1.73M2 / dk yükseltilerek maksimum 0.6 unit/1.73M2 / dk kadar
çıkılabilir.
K vitamini dozu: Yetişkin: 20/40 mg,
415
KANAMAYI DURDURMAK İÇİN TURNİKE UYGULAMASI
** Turnike uygulaması için genişliği en az 8-10 cm genişliğinde sargı
malzemeler kullanılmalıdır. Kesinlikle ip, tel gibi malzemeler kulla
nılmamalıdır. Turnike kanama bölgesine en yakın bölgeye uygulan
ması daha uygundur. Sadece tek kemik olan kol ve uyluğa uygulana
bilir. Uzuv kopması varsa ön kol ve bacağa da turnike uygulanabilir.
** Turnike bağlandıktan sonra bir çubuk yardımı ile kanama durun
caya kadar sıkılmalıdır. Turnike nedeniyle oluşabilecek siyanozu
görmek için turnike uygulanan bölge açıkta bırakılmalıdır. Turnike
uygulanan bölgede kanamaya göre 15-20 dakikada turnike gevşetil
melidir. Turnikenin uygulandığı saat mutlaka not edilmelidir.
** KOPMUŞ UZUV TAŞINMASI: Uzun mümkün olduğunca temiz
şartlarda ve soğuk zincire uygun bir kapta taşınmalıdır. Uygun mal
zemenin olmadığı durumlarda uzun önce su geçirmeyen temiz biı:
poşete konulduktan sonra içinde su ve buz parçaları olan ikinci bir
oşete ada kaba konmalıdır.
Tedavi
Hasta normal oda sıcaklığında bir odaya almalı. Üstündeki tüm ıslak
elbiseler çıkarılmalı nazik bir şekilde çıkarılmalı yada kesilmeli ve müm
kün olduğunca sıcak içecekler içirilerek vücut ısısı yükseltilmelidir.
Mümkün olduğunca hasta hareket ettirilmemeli ve kesinlikle extremite
ler ovulmamalı, extremiteler kendi pozisyonunda kalmalıdır. Yani kapa
lı armaklar ve extremiteler zorla a ılmamalıdır.
416
HİPERNATREMİ
Etiyoloji: Özellikle dehidratasyon başta olmak üzere, diabetes insipi
dus, AGE, diüretik etkisi, yetersiz su alımı (yetersiz anne sütü alımı),
esansiyel hipernatremi, rehidratasyon (aşırı hipertonik mayiler), hatalı
mamalar (yüksek sodyumlu), sıvı tedavisinde aşırı bikarbonat verilmesi,
sodyum içeren lavman uygulanması, yenidoğanların tuzlanması (kırsal
kesimlerde sık).
Klinik İritabilite, şuur bulanıklığı, letarji, hiperrefleksi, kovülzyonlar,
koma, İKK ve ölüm görülebilir.
Normal değeri: >7 gün ve yetişkin: 140±7,3 mEq/L, Prematüre: 116-140
mEq/L, 0-7 gün: 134-146 mEq/L
Hipematremi: Serum sodyum düzeyinin 150 mEq/L'den yüksek olma
sıdır.
AYIRICI TANI
Durum Su kısıtlamsı Serum vazopresin Eksojen vazopressin
ile idrar osm (ng/L) (dehidratasyon ile idrar ozmolalite
(müsm/kg) sonrası) artışı
Normal >800 >2 Az veya artış yok
Tam santral Dİ <300 Saptanmaz Kademeli artış
Kısmi santral Dİ 0-800 <1.5 >%10 artış
Nefrojenik Dİ <300-500 >5 Az veya artış yok
Primer polidipsi >500 <5 Az veya artış yok
TEDAVİ:
** . Sıvı açığının düzeltilmesi için kristalloid sıvılar kullanılır.
Tedavi prensipleri: Tedavi sırasında en korkulan komplikasyon sodyu
mun hızlı düşürülmesine bağlı gelişen beyin ödemidir. Bu nedenle sıvı
replasmanı ile 48-72 saatlik bir periyotta ve saatte 0,5-1 mEq/L nin altın
da bir hızla düzeltilmelidir. Bundan dolayı tedavi sırasında sık aralarla
(6°24 saat) serum sodyum konsantrasyonu kontrol edilmelidir. Tekrar
layan hipernatremide kasıtlı tuz zehirlenmesi akla gelmelidir. (Muncha
usen sendromu)
Hipervolemik hipernatremide: Etiyolojide hipertonik NaCl, NaHCO3
veya tuz tableti verilmesi veya primerhiperaldosteronizm de görülür.
Tedavide ilk basamak tuz kısıtlaması olmalıdır. Daha sonra diüretik kul
lanımıyla hipernatremi düzeltilmeye çalışılır.
417
HİPOVOLEMİK HİPERNATREMİDE sıvı TEDAVİSİ:
Hipovolemik hipernatremide sıvı replesmanı öncelikle izotonikle baş
lanmalı yeterince yanıt alınamazsa ardından daha hipotonik sırasıyla
%0.45 NaCl, 1/3, 1/5, %5 dektroz vb mayilerle devam edilebilir.
Verilecek Sıvı Miktan (ml) (sıvı açığı): 0.6 x VA x [(şu anki Na / 140)-1]
+ Hissedilmeyen sıvı kayıpları (400 ml /m2 / gün)
Verilecek 1 Lt Sıvıdaki Na Miktan (mEq/L): Şu anki Na- [((0.6xVAx140/
şu anki Na)+ 1) x 10]
** Bu mayiler oral veya IV verilebilir.
** Plazma ozmolalitesi = 2xNa + glukoz/18 + BUN /2,8 (Beyin ödemi için
dikkat edilmelidir.)
** Dehidretasyona bağlı gelişen hipematremilerde dehidretasyonu
düzeltecek şekilde sıvı replesmanı çoğu kez yeterli olur.
418
HİPONATREMİ
Etken: Kusma, diyare, yanık, diüretikler, mineralokortikoid eksikliği,
ozmotik diürez, glukokortikoid eksikliği, uygunsuz ADH salınımı, hi
potiroidizm, ağrı, heyecan, nefrotik sendrom, ABY, KBY, kalp yetmez
liği, siroz vb.
** Serum glukoz konsantrasyonundaki her 100 mg/dl arhş için serum
sodyumu ort. 1.6 mEq/L düşer.
** Serum trigliserid konsantrasyonundaki her 500 mg/dl arhş için Se-
rum Na ortlama 1 mEq/L düşer.
Psödohiponatremi nedenleri: Hiperosmolar hiponatremi, hiperglisemi,
izoozmolar hiponatremi (Sodyumun laboratuvar analizindeki artefakt,
örneğin hiperlipidemi)
Klinik:
Akut hiponatremi: Bulantı, kusma ve koma hali söz konusu olabilmek
tedir.
Kronik hiponatremi: Uyuşukluk (örneğin ishalde vb.), susama, kas
karın krampları, bulantı, kusma, kayıtsızlık, oryantasyon bozukluğu,
ajitasyon, epileptik nöbetler, güçsüzlük, letarji, delirium ve bilinç kaybı
şeklindedir.
** Düşük NaCI iyonize Ca•2 seviyesini düşürerek konvülzyonlara ne
den olabilir.
** Genel olarak hastalarda Na değeri 115 in altında olduğu zaman kon-
vülzyon gözlenir.
Tanı: Sodyum değerinin normalin alhnda olmasıdır.
Normal değeri: >7 gün ve yetişkin: 140±7,3 mEq/L, Prematüre: 116-140
mEq/L, 0-7 gün: 134-146 mEq/L.
TEDAVİ
Akut semptomatik hiponatremi: Hızla tedavi edilmezse kalıcı nörolojik
hasar riski yüksektir. Hipotonik s1V1lar (%5 dekstroz, 1/ 3 vb) veriliyorsa
hemen kesilmelidir. Serum Na• semptomlar ortadan kalkana kadar, sa
atte 1-2 mEq/L artacak şekilde düzeltilmelidir. Tedavi boyunca sık ara
lıklarla ( 2-4 saatte bir) serum Na• tayini yapılmalıdır.
Kronik septomatik hiponatremi: Serum Na•2'u saatte 1-1.5 mEq/L,
günde 12 mEq/L'yi geçmeyecek şekilde düzeltilmelidir. Acil tedaviye
' gerek yoktur. Ön planda sıvı kısıtlaması olmalıdır. Altta yatan neden
1
I tedavi edilmelidir.
419
Uygunsuz ADH sendromu: Yatan hastalarda hiponatreminin en sık ne
denidir. Klinik olarak normovolemik, Plazma ozmolalitesi< 270 mOsm/
kg Hp, İdrar ozmolalitesi > 100 mOsm/kg Hp, İdrar Na• konsantras
yonu > 40 mEq/L, Böbrek, karaciğer, kalp, sürrenal, hipofiz ve tiroid
fonksiyonları normal ve diüretik kullanımı yoktur.
** Ölçülen sodyum değeri 120-125'in altında veya üstünde ama septo
matikse sodyum defisit tedavisi verilir. Etyolojiye göre tedavi veril
melidir.
1. Hipovolemik hiponatreminin tedavisi: Öncelikle hipovolemi düzel
tilmelidir. Tedavi ile serum sodyumu, saatte 1-1.5 mEq/L, günde
12 mEq/L'yi geçmeyecek şekilde düzeltilmelidir. 20 cc/kg izotonik
½-1 saatte hastaya verilir. Daha sonra hastaya izotonik takılarak ileri
merkeze sevk edilir. dehidretasyon giderildikten sonra defisit teda
visi verilebilir.
2. Normovolemik hiponatreminin tedavisi: İdrar Na > 40'dir. Sadece
Uygunsuz ADH da ürik asit düzeyleri artar. Tedevide Na verilmez.
Su kısıtlaması yapılmalıdır. Günlük 1 lt SF verilmelidir. Daha fazla
sıvı verilmez. Ya da demoksiklin veya lityum verilebilir.
3. Gerçek hiponatreminin tedavisi: Tuz kaybı yapan üremi, KBY ve di
üretiklere bağlı ise idrar Na >20'dir. Beslenememeye bağlı hiponat
remide ise İdrar Na< 20 altındadır. Gerçek hiponatremi 24-48 saatte
düzeltilmelidir. Hızlı düzeltilirse kuadriparezi ve dizatri meydana
gelir. Oral veya IV tedavi edilebilir.
Na Açığı= (İstenen Na (135)-Ölçülen Na)x kg x 0.6 mEq
** IV defisit tedavisi: 1000 cc %3 NaCl de 513 mEq Na içerir. Sodyum
açığı 24-48 saatlik mayisine katılarak tedavi edilebilir. Veya defisit
tedavisinde pratik formül: 11.6 x kg ml %3 Nacı yarısı ilk 2 saatte di
ğer yarısı sonraki 6 saatteki normal mayisine katılarak tedavi edilir.
Bitiminde kan Na düzeyi kontrol edilir.
** Oral tuz tedavisi: 1 gr sofra tuzunda ortalama 17 mEq Na bulunur.
Bulunan soyum açığı 6 öğüne bölünerek her hangi bir içecek içinde
verilebilir.
** Gerçek hiponatremi olan hastada kalp yetmezliği varsa hastaya
Nacı verilmeyeceği için hasta diyalize alınmalıdır.
420
HİPERPOTASEMİ
Etken: DüşükGFH, metabolik asidoz (PH da her 0.1 lik düşme ile serum
K'u 0.6 mmol/L artırır.) Prerenal azotemi, ABY, K BY, Adrenokortikal
yetmezlik, Hipoaldosteronizm, Potasyum tutucu diüretikler, İlaçlar, he
moliz, Hiperkatabolik durumlar, Doku harabiyeti, yanık, sepsis, İnsülin
eksikliği, hiperpotasemik periyodik paralizi, iatrojenik.
Klinik: Kardiyak aritmi (1.2. derece blok, A-V tam blok, nodal ritim, idi
oventriküler ritm, ventriküler taşikardi, ventriküler fibrilsyon, ventrikül
arrest), ishal, karıncalanma, uyuşukluk, kuvvetsizlik, flask paralizi, kas
zayıflığı bulunmaktadır. En önemli tehlike ise hiperkalemiye bağlı kar
diyak aritmi ve arreste bağlı ölümdür.
Tanı: Kan potasyum değerinin normalin üstünde olmasıdır.
Ekg Bulguları: Ciddi hiperpotaseminin en önemli bulgusudur. Tüm
V'lerde T sivriliği olur (T sivriliği: T, R'nin 3/8'den büyüktür.).Sırasıyla
ilk önce T sivriliği oluşur sonra P dalgası düzleşir sonrasında PR mesafe
si uzar (1 derece AV blok), QRS genişler en son Ventriküler Fibrilasyon
8
IQ � im�(ll- t
ve arrest meydana gelir
HIPOKALEMI HIPOKALEMI
1.7mg/dl
-- - --
u •• ,....
./
�. _.J� 1
'\
BifazlkT
ST depesyonu
TEDAVİ
K+ 5-6 mEq/L: Diyet+ Furosemid (IV ve PO K+ alımı kısıtlanır. Diyetle
0,5 mEq/kg/gün verilir.
K+ 6-6,5 mEq/L: Kayexelat+ NaHCO3+ Ca glukonat+ kısa etkili b2 mi
metik
K+ >6,5 mEq/L: Ca glukonat+ NaHCO3+Glukoz+ insülin ve gereğinde
T düzelmezse diyaliz.
Kalsiyum glukonat(%10): 0,25-0.5 cc/kg IV (5-10 ml) mayi içinde yavaş
(10-20 dk) verilir. Etkisi 1-2 dk içinde başlar. Hiperpotaseminin kardiyak
yan (Aritmi, A-V blok) etkilerini azaltır. Hastaların digital almamasına
dikkat edilmelidir.
Na Bikarbonat(% 8,4): 1-2 mEq/kg veya lml/kg >10-30 dakikada veri
lir. Etkisi 30 dk içinde başlar. EKG anormallikleri devam ederse bu doz
421
15 dakikada bir tekrarlanabilir. Ph'da her 0.1 lik artma serum K'unu 0.6
mmol/L düşürür.(Na Bikarbonat(% 8,4) ampulde 1 cc=l mEq), Ca ile
aynı koldan ve arka arkaya verilmemelidir.
Glik oz+ Regulerinsulin: 0,5 gr/kg glikoz(%10 dextroz) içine 0,1 Ü/kg
(5 gr glikoza 1 Ü) kristalize insülin(max: 10 ünite) kahlır. 30 dk -1 saat
içinde IV olarak verilir. Etkisi 10-20 dk içinde başlar.
Albuterol: inha/er: < 10 kg: 2.5 mg, 10 - 40 kg: 5 mg, > 40 kg: 10 mg(0.3
mg/kg/doz max: 10 mg), yetişkin: 10-20 mg/doz 4 ml izotonik içinde
inhaler verilir. Etkisi15-30 dk içinde başlar.
Kayeksalat: Oral lgr/kg(max: 30-40 gr) olarak 20-50 gr Resin, 100-200
mL %70'lik sorbitole katılarak 4 saatte bir oral alınır. Veya lavman olarak
150 gr resin, 50 mL %70'lik sorbitole katılıp, 100-200 mL su eklenir ve
başlangıçta 1-2 saatte, sonra 6 saatte bir rektal olarak uygulanır. Etkileri
2-4 saat içinde başlar
Furosemid: Dehidretasyon yoksa 0.5 mg/kg'dan verilebilir.
422
,
HİPOPOTASEMİ
Etken: Alkaloz, periyodik paralizi, insülin uygulanması, potasyum alı
mında yetersizlik, anoreksiya nervoza, ter yoluyla (kistik fibroz), kusma
lar, pilor stenozu, uzamış ishal, aşırı laksatif, uzayan mide aspirasyonu,
renal hastalıklar, RTA, bartter sendromu, fanconi sendromu, artmış mi
neralokortikoid etki, hiperaldosteronizm, cushing sendromu, ilaçlar ve
diabetes mellitus.
Klinik: İştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrıları, kas krampları, poliüri,
polidipsi, letarji ve hafıza karışıklığı, iskelet kaslarında güçsüzlük, peris
taltizmde azalma, ileus ve aritmi olabilir.
Tanı: Serum potasyum düzeyinin normalin altında olmasıdır. Düzeyi
2,5 mEq/L altında ise EKG bulguları belirginleşir.
Normal değer: Kord: 5,00-10,20 mEq/L, Prematüre: 3,00-6,00 mEq/L,
0-7 gün: 3,70-5,90 mEq/L, ve >7 gün ve yetişkin: 3,50-5,50 mEq/L.
** EKG ile potasyum düzeyinin doğruluğu tahmin edilebilir.
Ekg bulguları: Düşük voltaj, ST çökmesi, T dalgasında düzleşme, U dal
gası, PR ve QT aralığında uzama olabilir. Vl de T dalgası bifazikdir. Eğer
U dalgası P'nin boyunu geçerse veya negatif olursa durum ciddidir.
TEDAVİ:
Hastanın günlük mayisi maksimumdan verilir her 1000 cc SF içine max
doz olan 40 cc KCI katılır. Çok ciddi serum K düşüklüğünde daha fazla
potasyumun kullanıldığı (>40cc KCL) tedavi şeklini tercih eden hekim
lerde mevcuttur. Hafif vakalarda günlük mayisindeki potasyum miktarı
2 katına çıkarılarak tedavi edilebilir. Veya oral K+ verilebilir.
** Hafif hipopotasemilerde veya proflaktik amaçla oral muz veya oral
K• verilir.
KALİNOR EFERVESAN TB (K): 1 tb = 46 meq.
Doz: 1-3 me /k / .. n 2 dozda verilebilir.
423
HİPERKALSEMİ
Etken: Hiperparatiroidi, hipertiroidi, vitamin D intoksikasyonun (özel
likle D vit3 damla alan bebeklerde), sedanter yaşam, uzun süreli paren
teral beslenme, akromegali, dehidratasyon, çeşitli maligniteler, polisi
temia vera, feokromasitoma, sarkoidozis, oral kalsiyum tedavisi, tiazid
türü diüretikler, granülömatöz hastalıklar (sarkoidoz) vb.
Klinik:
Ca+2 11-12 mg/dl üzerinde iken: Kabızlık, iştahsızlık, karın ağrısı, ile
us, bulantı-kusma, poliüri, noktüri, polidipsi, konvülzyonlar, böbrek ve
üreter taşları, hiperkalsiüri, peptik ülser, pankreatit, hipertansiyon gö
rülebilir.
Ca+2 12 mg/dl'nin üzerindeyken: Emosyonal labilite, konfüzyon, deliri
um ve koma görülebilir.
Ca +2 18 mg/dl'nin üzerindeyken: EKGde Q-T aralığında kısalma, bra
dikardi ve birinci derece A-V blok, şok, böbrek yetmezliği, ölüm görü
lebilir.
Tanı:
** Serum iyonize kalsiyum değerinin normalin üstünde olmasıdır.
Serum total kalsiyum düzeyinin normal değeri: 8,5 - 10,5 mg/dl
Serum iyonize kalsiyum düzeyinin normal değeri: 4,5-5,5 mmol/L'dir.
** Plazmada sadece serbest (iyonize) kalsiyum fizyolojik olarak aktiftir.
Total kalsiyumun %50-55'i bu formda bulunur.
TEDAVİ:
** Etiyolojiye göre tedavi verilir. Ca+2 16-20 mg/dL iken hemen tedavi
verilmezse ölüm kaçınılmaz olur. Tedavinin temeli yüksek dozda
izotonik verilmesidir. Hipokalemiyi önlemek için 1 litre sıvıya 20
mEq KCL konur. Dehiretasyon varsa giderildikten sonra tekrar se
rum Ca'u bakılmalıdır.
** Kalp yetmezliği yoksa 20 cc/kg sıvı 1 saat verilir. Ardında 1 mg/
kg furasemid yapılır. Bu işlem 3-4 kez tekrarlanır. Bu tedaviye yanıt
alınmazsa glukokortikoid (1-2 mg/kg prednizolon) verilebilir.
** Prednizolon; Ca+2 yüksekliği, malignensiye veya D vit yüksekliğine
bağlı ise etkilidir. Yine yanıt alınmazsa Alendronat (Osteoklast inhi
bitörleri) IV verilebilir. (Aradia 30 mg SF içinde 4 saatte verilir. Daha
sonra 60 m /24 saat SF içinde infüz onla verilmelidir.
424
KRİTER KBY VitD Eks. VitD bağımlı Hipoparatiroidi Pseudohipo
rikets Tip-1 paratiroid
Ca azalır azalı azalır azalır azalır
p artar azalır azalır artar artar
ALP artar artar artar normal normal
PTH artar artar artar azalır artar
25-0HD3 normal azalır normal normal normal
425
HİPOKALSEMİ
Etken: Hipoparatiroidizm, vitamin D eksikliği, kby, magnezyum eksik
liği, akut pankreatit, hiperfosfatemi, sistinozis, osteomalizi, alkolizm,
hepatik siroz ve hipoalbuminemide görülebilir.
Klinik: Serum iyonize Ca azalması ile dudak çevresinde, parmak uçla
rında uyuşma ve karıncalanmalar, hiperaktif tendon refleksleri, chvostek
(yüz kasları spazmı), throusseau (Ebe eli), kas ve abdominal kramplar,
tetani (karpopedal spazm), konvulzyonlar, uzamış QT ve ST, ventriküler
aritmiler, kuru cilt, mat ve kırılgan saçlar, kırılgan tırnaklar, yenidoğan
ve infantlarda (tremor, apne, siyanoz ve letarji) gelişebilir. Ayrıca uzun
süreli hafif hipokalsemi bile katarakt, depresyon, diğer psikiyatrik prob
lemler, hafıza zayıflığı, okul başarısında azalma ve anksiyeteye neden
olabilir.
Tanı:
** Serum iyonize kalsiyum değerinin normalin altında olmasıdır.
Serum total kalsiyum düzeyinin nonnal değeri: 8,5 - 10,5 mg/dl
Serum iyonize kalsiyum düzeyinin nonnal değeri: 4,5-5,5 mmol/L dir.
** Plazmada sadece serbest (iyonize) kalsiyum fizyolojik olarak aktiftir.
Total kalsiyumun %50-55'i bu formda bulunur.
** Tanı için düzeltilmiş Ca değeri önemlidir. Düşük albüminde total Ca
düşük görülür ama iyonize normaldir.
Düzeltilmiş Ca = Serum Ca + (4 - Serum Albümin) x 0,8 dir.
TEDAVİ
Tedavi için düzeltilmiş Ca değeri önemlidir. Düşük albüminde total Ca
düşük görülür ama iyonize normaldir.
** Etkene göre tedavi verilmelidir.
AKUT TEDAVİ:
0,5-l,5x mi/kg/doz 4 dozda (%10 Ca glukonat) 1/5 sulandırılıp infüz
yon şeklinde 30 dakikada verilir. Veya 1/1 sulandırılıp kalbi dinleyerek
yavaş puşe şeklinde verilir. Hastaya mayi takılır. Bir seferde en fazla 1-2
ampul Ca+2 verilebilir.
KALSİYUM GLUKONAT %10 (İV) (10% solüsyon (100 mg/ml): 0.5-1
ml/kg veya 50-100 mg/kg İV /İO yavaş bir şekilde kalp dinlenerek veya
monitörize edilerek verilmelidir. İstenen klinik elde edilene kadar doz
tekrarlanabilir.
** Uygulama sırasında bradikardi gelişirse ilaç kesilmeli, damar dışına
kaçması durumunda ciltte nekroz a abilir.
426
İDAME TEDAVİSİ:
Oral Ca verilebilir.
427
HİPOMAGNEZEMİ
Etken: Emilim bozuklukları, şiddetli asidoz, diyetle magnezyum alımı
nın azalması, akut pankreatit, hipoparatiroidizm, kronik alkolizm, de
lirium tremens, kronik glomerülonefrit, hiperaldosteronizm, diabetik
ketoasidoz tedavisinde, gebelik, uzun süreli GİS kayıplarında (fistüller),
akut pankreatitte, amfoterisin B verilmesinde, loop diüretik, sisplatin,
siklosporin, termal yanık tedavilerinde görülebilir.
** Potasyum ile birlikte temel intrasellüler katyonlardandır.
Klinik: Hiperirritabilite, tetani, kas güçsüzlüğü, hiperaktif tendon refleks
leri, konvülsiyonlar ve hipopotasemiye benzer EKG değişiklikleri gibi kli
nik durumlar görülebilir (hipokalsemiye benzer bulgular görülür.).
Tanı:** Mg +2 seviyesinin <1,5 mg/dL olmasıdır.
Normal değer: 1,5-3,0 mg/dL veya 0.65-1.1 mmol/L' dir,
TEDAVİ
MAGNEZYUM SULFAT %15 AMPUL ((1 cc MgSO4=150 mg)
MAGNEZYUM NUTRİMENT EFERVESAN TABLET (400mg içerir.)
Hafif hipomagnezemide: Magnesium sulfate (10%) 25-50 mg/kg/doz
verilir.
Ciddi Hipomagnezemide: (Mg•2 <1.0 mEq/L veya 0.5 mmol/L veya
semptomatik hastalarda) 100-200 mg/kg IV %5 dextroz ile 5 kat sulan
dırılarak 60 dakikada hasta monitorize edilerek verilir. Ardından idame
tedevisinde düzey 1 mg/dl üstünde ise 50-100 mg/kg 4 dozda iM veya
oral verilebilir.
** İV tedavide Mg• 2 toksisitesi ve sonucunda kardiak arrest gelişmesini
önlemek için kalsiyum glukonat verilir. Bu tedaviden sonra görülen
düzelme geçicidir. Tedaviye 1-3 hafta, hücre içi seviye düzelinceye
kadar devam etmek gerekir. Ardından idame tedavisi verilir.
428
HİPERMAGNEZEMİ
Etken: Hipotroidizm, böbrek yetmezliği, addison hastalığı, diyabetik
komaya bağlı dehidratasyon, aşırı miktarda deniz suyu alımı, iatrojenik
nedenler, lavman, bazı diüretikler (furosemid, tiazid), parenteral beslen
me, lityum karbonat zehirlenmesi, antiasitler, laksatifler, adrenokortikal
yetmezlik, multiple mylelomada vb.
Klinik: Sırasıyla hipermagnezeminin şiddetine göre hipotansiyon, derin
tendon hiporefleksisi, somnolans, solunum yetersizliği, kalp bloğu, so
lunum durması, kardiyak arrest olabilir.
Tanı: Serum [Mg+2] >2,5 mgdL olmasıdır.
Normal değer: 1,5-3,0 mg/dL veya 0.65-1.1 mmol/L'dir,
TEDAVİ:
** Nöromüsküler ve kardiyak toksisite için Ca verilebilir.
** Kalp yetmezliği yoksa 20 cc/kg sıvı 1 saatte verilir ardından 1 mg/
kg furasemid yapılır bu işlem 3-4 kez tekrarlanabilir. Acil ve semp
tomatik durumlarda veya renal yetmezlikte magnezyum diyalizle
vücuttan uzaklaştırılabilir.
429
HİPOGLİSEMİ
Etken: Uzamış açlık, prematürite, SGA bebek, DM, diabetik anne bebek
leri, enfeksiyonlar, sepsis, KAH, kan değişimi, hiperinsülinemi, soğuk
stress, kalp hastalıkları, malabsorpsiyon bozuklukları, metabolik hasta
lıklar, kortizon/GH eksikliği toksinler, oral antidiyabetik, aşırı egzersiz,
az karbonhidratlı diyet, KC yetmezliği, aşırı insülin tedavisi vb.
Klinik: Apne, takipne, siyanoz atakları, letarji, apati, zayıf ağlama, zayıf
beslenme, açlık, solukluk, terleme, hipotermi, hipotansiyon, huzursuz
luk, tremor, dudakta ve dilde karıncalanma, karın ağrısı, bulanık görme,
uyuşukluk, konuşma zorluğu, konvulzyon, bulantı, taşikardi, sinirlen
me, zayıflık, bilinç bozuklukları, baş ağrısı vb.
Tanı: Genel olarak hipogilisemi KŞ < 50 mg/dl olmasıdır.
Normal Gilkoz Değerleri: Kord kanı: 45-96 mg/dl, Prematüre: 45-60 mg/
dl, 0-1 ay: 45-80 mg/dl, 2 ay-15 yaş: 60-100 mg/dl, >16 yaş: 70-110 mg/dl
Eyoloji için Tanısal Tetkikler: Kanda glukoz, keton, elektrolitler, FFA,
gliserol, keton, kan gazları, insülin ve C-peptid, GH, kortizol, tiroid hor
monları KCFT, serum laktat, piruvat,alanin düzeyi bakılır. İdrarda ise
redüktan madde, keton, organik asitler bakılır. Ayrıca göz muayenesi,
kraniyal USG/MRI bakılabilir.
TEDAVİ:
Hafif asemptomatik hipoglisemi (Bebek ve yetişkinlerde): (0.5-1 saatte
bir kş ölçülür.)
Oral alım varsa: 2-3 adet çay şekeri, 1 bardak kola, meyve suyu, süt ve
rilir. Bebek ise emzirilir.
Oral alım yoksa: 6 mg/kg/dk. hızında glikoz infüzyonuna başlanır. KŞ
yükselmezse glikoz miktarı 2 mg/kg/dk arttırılır. (max: 16-20 mg/kg/
dk. ya kadar çıkılabilir.)
Ağır ve semptomatik hipoglisemi (Bebek ve yetişkinlerde): 0.5-1.0 gr/
kg (2-4 ml /kg %25 dextroz veya 5-10 ml/kg % 10 dextroz) dextroz 4-5
dakikada bolus olarak verilir. Ardından 6-8 mg/kg/dk glikoz gidecek
şekilde mayi ayarlanır. 30-60 dk bir kan şekeri ölçülür. KŞ yükselmezse
her seferinde glikoz infüzyonu 2 mg/kg/dk arttırılır. Verilecek mayi
de glikoz konsantrasyonu % 13 geçmemelidir. Eğer şeker hala düşükse
glukagon > 20kg yetişkin ve çocuk için 1 mg SC, iM, iV, < 20kg için
0.5mg (veya 20-30mcg/kg) SC, iM, iV kullanılabilir. 20 dakikada bir 3
kez tekrar edilebilir (1 mg = 1 ünit). İnfüzyon şekli 15 mikrogram/kg/
430
saat'ten verilebilir. Dirençli hipoglisemide prednizolon (2 mg/kg/gün),
hidrokortizon (5 mg/kg/gün) kullanılabilir.
** Konvülziyon, koma, bilinç kaybı gibi ağır durumlarda hemen gluka
gon yapılabilir. KŞ düzeyini 15 dakikada bir ölçmek gerekebilir.
** 8-15 mg/kg/gün diazoksit 3-4 dozda oral veya 0.1 Ü/gün growth
hormon kullanılabilen diğer yöntemlerdir.
HİPERGLİSEMİ
Daha çok prematür ve sepsisli bebeklerde görülür.
TEDAVİ
KŞ >300mg/dl ise önce mayideki glikoz miktarı yavaş yavaş düşürülür.
Başarılı olunamazsa SF içinde 0.05-1 IU/kg/saat kristalize insülin verilir
KŞ < 200mg/dl olduğunda insülin kesilir.
** TİP 1-2 diyabetli hastalarda KŞ düzeyleri yüksek seyrederse insülin
dozları ve hastanın diyeti gözden geçirilmelidir.
** Tip 2 DM hastalarda hiperglisemi durumunda verilecek ortalama
kristalize insülin dozu (KŞ-200)/20 Ü insülin (max 10 ünite) SC yapı
lır. Yani her 200 mg/dl üstündeki 20 gr/dl glikoz için 1 ünite krista
lize insülin yapılır.
** Ti 1 DM hastalarındaki hi er lisemi i in il ili konu a bakınız.
431
BAKTERİLERE GÖRE KULLANILAN ANTİBİYOTİLER
Grub A streptokoklar: Tonsillofarenjitin %90 nedenidir.
Tedavi: Penisilin (oral). Amoksisilin klavulanik asit 1-2. kuşak sefalos
porinlerden herhangi biri yeterince etkilidir.
** Kriptik tonsilit dışında, tonsillitlerin ortalama %60'ı viraldir.
Strept. pnömonia, H influenza, m. catarrhalis: Tipik pnömoni, otit, fa
renjit, sinüzitin %90 etkenleridir.
Tedavi: Bunların hepsinde en etkili oral ilaç Amoksisilin klavulanik asit'
tir ve 3. kuşak sefalosporinlerdir. Ama toplumda atipik pnömoni en az
toplumsal pnömoni kadar sık görülür. Atipik pnömonide ise klaritromi
sin, azitromisin ve kinolonlar kullanılabilir.
Staf aures (%90) ve streptokoklar: Yumuşak doku enfeksiyonlarının en
sık %90 nedenleridir.
Tedavi: Amoksisilin klavulanik asit ve 1-2. kuşak sefalosporinler güven
le kullanılabilir.
L. monositogenes: Yenidoğanlarda ve yaşlılarda sık görülen enfeksiyon
etkenidir.
Tedavi: Sefalosporinler etkisizdir. Ampisilin-sulbaktam, vankomisin ve
meroneme karşı duyarlıdır. O yüzden ampisilin-sulbaktam yenidoğan
larda ampirik tedavinin ilk ilacıdır. Vankomisine dirençli L. monositoge
nesler ve dirençli enterokoklara karşı linezolid denenebilir.
E coli (%90) ve klebsiella: İdrar yolu enfeksiyonlarının en sık nedenidirler.
Tedavi: Çocuklarda sefiksim ilk tercihtir. Yetişkinlerde siproflaksosin
normalde ilk tercihtir. Ama siproflaksosine ve TMP-SMT'e karşı ciddi
direnç olduğu söyleniyor. Ayrıca Amoksisilin klavulanik asit ve 1-2. ku
şak sefalosporinlerde kullanılabilir.
Dirençli pnömokoklarda tekli meronem veya tedaviye eklenmiş van
komisin etkilidir.
** Son yayınlanan makalelerde 3. kuşak sefalosporinlere karşı direnç
oranın %50-60 civarında olduğu söyleniyor.
432
lebilir. MRSA çok nadirdir zaten görüldüğünde klinik karantinaya
alınmalıdır.
Tedavi: Tablodan bunlara etkili antibiyotikler seçilmelidir.
Mikoplazma, Klamidya ve Lejyonella: Atipik pnömoni etkenleridir.
Tedavi: makrolid gurubu antibiyotikler (klaritromisin, azitromisin, erit
romisin), tetrasiklinler ve kinolonlar etkilidir.
** Sefalosporinler, penisilinler, meronem, vankomisin, linezolid gibi
güçlü antibiyotikler bunlara etkisizdirler. Bu yüzden düzelmeyen
pnömonilerde atipik pnömoni muhakkak düşünülmelidir.
Acinetobacter bovmani: Günümüzde yoğun bakımların en popüler ve
en sık görülen multi-direçli bakterisi haline gelmiştir. Kolimisin ve tige
silin dışındaki antibiyotikler hariç diğer antibiyotikler karşı hemen he
men %90 dirence sahiptir.
ÖNEMLİ NOTLAR
Antibiyotik etkileşimleri yapanlar:
Tetrasiklin: (Mg, Ca, Fe)
Kinolon: (Antiasid, antihistaminik)
Makrolid: (Benzodiazepin, digoksin),
Rifampisin: (Oral kontraseptif, antikoagulan, barbiturat)
Karaciğerde metabolize olan ilaçlar: (Makrolidler, klindamisin, doksi
siklin, nafsisilin, seftriakson) böbrek yetmezliğinde doz ayarlamadan
kullanılabilir.
Kreatinin klirensine göre doz ayarlanması gerekenler: Penisilinler, sefa
losporinler, aminoglikozidler ve glikopeptidler kullanılabilir.
Karaciğer hastalarında toksik etki yapabilenler: Makrolidler, klindami
sin, kloramfenikol ve doksisiklin
433
ANTİBİYOTİKLER VE ENDİKASYONLARI
Oral penisilin: Tonsillitte ve farenjitte (grup A, B, C streptokolar) kul
lanılabilir.
** İM penisilin hastaya eziyettir, gereksizdir ve oral tedaviden çok farkı
yoktur.
Amoksisilin klavulanik asit: ÜSYE, ASYE, otit, farenjit, tonsillit, İYE,
yumusak doku enf, diş enfeksi yonlarında, birinci tercih antibiyotik ola
rak güvenle kullanılabilir. Yan etkisi oldukça azdır.
1 ve 2. sefalosporin (Sefuroksim aksetil, sefazolin vb.): Tonsillitlerde,
YDE ve İYE'de (Sefiksim) kullanılabilir.
** Pnömokoklara (pnömoni, otit, farenjit) karşı amoksisilin- kalvulunat
kadar etkili değiller.
Ampisilin sulbactam: Hastanede yatan hafif pnömonilerde seftriak
sondan önce kullanılabilir.
** Gerek dozunun yüksek olması gerekse orta dirençli pnömokoklara
etkinliğinin zayıf olması gerekse en az 2 dozda kullanılması nedeniy
le ayaktan tedavilerde kullanımı pek önerilmiyor.
Seftriakson: Gerek doz, spektrum ve gerekse günde tek doz kullanıla
bilmesi nedeniyle ayaktan İM tedavilerde neredeyse alternatifsiz ilaçtır.
Orta direçli pnömokolarada etkilidir.
** Yatan hastalarda seftriakson (KC metabolize olur) yerine sefotaksim
(özellikle ALT, AST yüksekliğinde) kullanılabilir.
Sefiksim ve sefpodoksim (3. kuşak sefalosporinler): ÜSYE, ASYE, otit,
farenjit, tonsillit, İYE, yumusak doku enf, diş enfeksiyonlarında, birinci
tercih antibiyotik olarak güvenle kullanılabilir. Yan etkisi oldukça azdır.
Orta direçli pnömokolarada etkilidir.
Sefazolin ve Sefuroksim aksetil: Hastanede yatan hastalarda klindami
sin ile beraber bazı septik artrit, osteomyelit, YDE'larında kullanılabilir.
Veya tek başına cerrahi proflaksilerde kullanılabilir.
Aminoglikozidler (Amikasin, gentamisin, tobramisin.): D irençli gram
negatif enfeksiyonlara karşı ampisilin-sulbaktam, sefalosporinler, me
ronem veya vankomisin ile kombine olarak kullanılabilir. Bakterilerin
membranlarının antibiyotiklere karşı geçirgenliğini arttırılarak sinerjik
etki yaratırlar. Normalde MSS'ne geçmezler ama menenjitlerde rahatlık
la kombine olarak kullanılırlar.
Gentamisin: Amikasinden daha güçlü ve nefrotoksitesi daha azdır ama
daha sık direnç örülür ve daha dar s ektrumludur.
434
Tobramisin: Psödomonaslara en etkili olandır.
Amikasin: En az direnç görülen en geniş spekrumlu olandır.
Vankomisin: En çok dirençli pnömokok, dirençli staph. epidermidis
ve dirençli enterokoklara karşı meronem ve sefalosporinlerle kombine
olarak kullanılır. Nadiren dirençli staflara karşıda kullanılırlar. Direçli
staflara en etkili antibiyotiktir. Genelde tek başlarına tercih edilmezler.
Linezolid: Daha çok vankomisine yanıt vermeyen gram pozitif bakteri
lerde kullanılır. Vankomisin kadar etkili değildir. Ama bazen vankomi
sinin etki etmediği bekterilere etki eder.
Meropenem ve İmipenem (Tienam): Dirençli gram(-) ve gram(+) en
feksiyonlara karşı gerek tek başına gerekse vankomisin veya aminogli
kozitlerle veya kolimisin ile kombine olarak kullanılabilir.
Makrolidler:(klaritromisin, azitromisin, eritromisin)
ÜSYE, ASYE ve atipik pnömonilerde kullanılırlar.
** Azitromisin gerek 3 gün ve günde tek doz kullanılması, klaritromi
sinden daha etkili olması, daha ucuz olması gerekse klaritromisin
gibi ağızda metalik tat ve gis etkileri olmaması nedeniyle tercih edi
lebilir. Ama daha sık ishal yapar. Anearoplara etkisizdirler. Özellikle
küçük bebeklerde ishale dikkat edilmelidir.
Seftazidim, piperasilin-tazobaktam, sefoperazon: Psodomonaslara
karşı ilk tercihtirler
Anti anearoblar: Anearoplara karşı kullanılırlar.
Klindamisin: Gram(+) etkinliğide olması nedeniyle daha çok akciğer
enfeksiyonlarında kullanılır.
Metronidazol: Daha çok bahnla ilgili anearoblarda kullanılır.
Kloromfenikol: Yan etkilerinden dolayı bir çok hekim kullanmazken
kullanan hekimlerde vardır.
Rifampisin: Daha çok tüberküloz ve brusellada kullanılıyor.
TMP-SMT: Daha çok shigella, p. carini enfeksiyonlarında kullanılıyor.
Tetrasiklinler: Tetrasiklin kısa etkili doksosiklin uzun etkilidir. Tetra
siklinler daha çok üretrit ve brucellada kullanılıyor. Genelde doksisiklin
kullanılıyor. Atipik pnömonilerde ve bazı cinsel yolla bulaşan hastalık
larda da kullanılırlar.
, Kinolonlar: Siproflaksosin: (2. kuşaktır): Gram negatif etkinliği en iyi
olandır.
435
Levoflaksosin: (3. kuşaktır): Gram pozitif, gram negatif etkinliği iyidir.
Moxiflaksosin: (4. kuşaktır): Gram pozitif, negatif ve anearoblara etki
lidir.
Kolimisin: Özellikle dirençli acinetobacter ve psödomonas gibi gram
negatif bakterilere karşı hemen hemen % 100' e yakın etkilidir. Tek başla
rına kullanılamazlar gram pozitif etkinliği olan bir antibiyotikle beraber
kullarulmalıdırlar.
436
iLAÇ
DOZLARI
437
ANTİBİYOTİK DOZLARI
İLAÇ İSMİ DOZLARI VE TİCARİ İSİMLERİ Max.
•• Yeni doğan dahil Günlük
DOZ
.5
GENSIF 40mg/2ml AMP
GENSIF 80mg/2ml 50 AMP
GENTHAVER 80mg 1 AMP
GENTHAVER 120mg 2ml X 1 AMP .,
N
,:,
GENSIF 80mg/2ml AMP GENTHAVER 160mg iM/iV ı:ı
GENTA 20mg 1 AMP SOLUSYON !CEREN 2MLX 1 AMP ı::"'
GENTA 40mg 1 AMP GENTHAVER 20mg 2MLX100 AMP �
GENTA 80mg 1 AMP GENTHAVER 40mg JMLXS0 AMP
GENTA 120mg 1 AMP GENTHAVER 80mg 2MLXIO0 AMP
GENTA 160mg 1 AMP GENTHAVER OFT. %3 5ml DAMLA
GENTA OFT. % 0,3 5ml DAMLA GENTREKS 40mg 1 AMP
GENTAGUT % 0,3 5ml DAMLA GENTREKS 80mg 1 AMP
GENTAMED 20mg 1 AMP GENTREKS iM-iV 120mg 1 AMP
GENTAMED 40mg 1 AMP GENTREKS iM-iV 160mg 1 AMP
GENTAMED 80mg 1 AMP O GENMJSIN 160mg/2ml
GENMISIN 80mg 1 AMP iM/iV 1 FLK
TOMYGEN 5mg 10ml DAMLA GENMISIN 40mg 1 AMP
439
AMOKSİSİLİN Ülkemizde daha çok 7:1 formu kullanılmaktadır.
**
KLAVULANİK 7:1 formül: 25-45rng/kg/ gün 2-3 dozda
ASİT (PO,İV) 7:1 formül: Otit, sinusit, ve pnörnoni 80-90rng/kg/ gün 2-3 doz
4:1 formül: 40mg/kg/ gün 2-3 dozda
AMOKLAVIN BID 1000mg 10 TABLET KLAMOKS 625mg 10 TABLET
AMOKLAVIN BID 1000mg 14 TABLET KLAMOKS 625mg 14 TABLET
AMOKLAVIN BID 200/28 100mlSÜSP. KLAMOKS 625mg 15 TABLET
AMOKLAVIN BID 200/28mg 70mlSÜSP. KLAMOKS BID lgr 10 TABLET
AMOKLAVIN BID 400/57 lOOmlSÜSP. KLAMOKS BID 1000mg 14 TAB.
AMOKLAVIN BID 400/57mg 35ml SÜSP. KLAMOKS BID 200mg 70mlSÜSP.
AMOKLAVIN BID 400/57mg 70mlSÜSP. KLAMOKS BID 200/28 SÜSP.100ml
AMOKLAVIN BID 400/57mg KLAMOKS BID 400/57 SÜSP. 100ml
FORTE 140mlSUS. KLAMOKS BID FORT 400/57
AMOKLAVIN BID 625mg 14 TABLET SÜSP.140ml
AMOKLAVIN ES 600/42,9mg SÜSP. KLAMOKS BID FORT 70mlSÜSP.
100ml KLAMOKS ES 600/42,9mg
AMOKLAVIN IV 1,2gr 1 FLK SÜSP.100ml
AMOKSILAV BID 1000mg 10 TABLET KLAVUNAT 156,25mg 100mlSÜSP.
AMOKSILAV BID 625mg 10 TABLET KLAVUNAT 625mg 10 TABLET
AMOKSILAV BID FORT SÜSP. KLAVUNAT 625mg 15 TABLET
AMOKSILAV BID PEDIATRIK KLAVUNAT BID lGR 10 TABLET
SÜSP. TOZ KLAVUNAT BID lGR 14 TABLET 00
AUGMENTIN 1,2 IU iV 1 FLK KLAVUNAT BID 200/28mg "'
AUGMENTIN BID 1000mg lOTABLET lOOmISÜSP.
AUGMENTIN BID 1000mg 14TABLET KLAVUNAT BID 200/28mg
AUGMENTIN BID 200/28 SÜSP. 100ml 70mlSÜSP.
AUGMENTIN BID 400/57 FORTE KLAVUNAT BID 400/57mg
SÜSP. lOOml 100mlSÜSP.
AUGMENTIN BID 625mg 14TABLET KLAVUNAT BID 400/57mg
AUGMENTIN ES 600/42,9mg 70m!SÜSP.
lOOmlSÜSP. KLAVUNAT FORT 100mlSÜSP.
AUGMENTIN-BID 200/28mg KLAVUPEN 625mg 15 TABLET
70mlSÜSP. KLAVUPEN BID 1000mg !O TABLET
AUGMENTJN-BID 400/57 35ml SÜSP. KLAVUPEN FORT 312,5mg
AUGMENTIN-BID 400/57 FORTE lOOmlSÜSP.
SÜSP. 70ml KLAVUPEN PED.156,25mg
AUGMENTIN-BID 625mg 10 TABLET lOOmISÜSP.
BIOMENT BID 200/28 70mlSÜSP. CROXILEX BID 625mg 14 TABLET
BIOMENT BID 625mg 10 TABLET CROXILEX-BID 200/28 SÜSP. 100ml
BIOMENT BID 625mg 14 TABLET CROXILEX-BID 200/28 SÜSP.
BIOMENT BID FORTE 400/57 70mlSÜSP. CROXILEX-BID 400/57 SÜSP. 100ml
BIOMENT-BID 1000mg 10 TABLET CROXILEX-BID 1000mg 10 F.TABLET
BIMENT-BID 1000mg 14 TABLET CROXILEX-BID 1000mg 14 TABLET
CROXILEX-BID 625mg 10 TABLET
CROXILEX-BID FORT SÜSP.
440
AMPISINA lgr 16 TABLET SILINA 500mg 1 FLK
AMPISINA 125mg 80mlSÜSP. SILINA 500mg 16 TABLET
AMPISINA 250mg 1 FLK SILINA 1000mg 1 FLK
AMPISINA 250mg 80mlSÜSP. SILINA 1000mg 16 TABLET
AMPISINA 500mg 1 FLK SILINA 125mg 80mlSÜSP.
AMPISINA 500mg 16 KAPSUL SILINA 250mg 80mlSÜSP.
MAKROSILIN lgr 16 TABLET
441
ERİTROMİSİN < 1 hafta: lOmg/kg/ doz 2 dozda
(PO) 1 hafta-1 ay:< 2000gr: lOmg/kg/ doz 3 dozda
>2000 gr: 10-12.Smg/kg/doz 3 dozda
>1 ay: lOmg/kg/ doz 3 dozda veya 15mg/kg/ doz 2 dozda
Yetişkin: 4 x 0.25-0.Sgr b'o
N
AKNILOX % 2 30gr JEL ERYTHROCIN 200mg 100ml SÜSP.
AKNILOX % 4 30gr JEL ERYTHROCIN 500mg 16 TABLET
ERITRO 500mg 16 TABLET ERITROSIF 250MG 16 KAPSUL
ERYTHROCIN 100mg 100ml SÜSP. ERYACNE %4 30gr JEL
...b'o
FLAGYL %0,5 lOOml(SETLI) NIDAZOL iV %05 500mg 100ml
FLAGYL %0,5 lOOml(SETSIZ) SOLUSYON (SETSiZ)
FLAGYL %0,5 EN). 100ml POLGYL %0,5 iV PERFUZYON
COZELTI (SETLi) SOL 100ml SETLi
FLAGYL %0,5 EN). 100ml POLGYL %0,5 IV PERFU2YON
COZELTI (SETSiZ) SOL 100ml SETSiZ
FLAGYL 125mg/5ml SÜSP. ROZA 30gr JEL
FLAGYL 500mg 20 TABLET
MET.RAZOL 5mg 125ml SÜSP.
METRONIDAZOL 500mg
100ml SOLUSYON
442
KLİNDA- 1 hafta:< 2000gr: Smg/kg/doz, 3 dozda
MİSİN >2000 gr: Smg/kg/doz, 2 dozda
(PO,IV) 1 hafta-1 ay:< 2000gr: Smg/kg/doz, 4 dozda
>2000 gr: Smg/kg/doz, 3 dozda
>1 ay: 2.5-7.Smg/kg/doz 4 dozda
Yetişkin: 0.15-0.45gr 4 dozda
Oral: 10-30mg/kg/gün 3-4 dozda
Oral (kemik-eklem hast): 40mg/kg/gün 4 dozda
bO ..._
bO
BIOCUNE300mg 1 AMP KUNDAN 300mg 1 AMP ..._
BIOCLINE 600mg 1 AMP KUNDAN 600mg 1 AMP be)
be) oq
CLAMINE-T 10mg30ml LOSYON KUNDAN 150mg 16KAPSUL ........
00
oEi bO
SOLUSYONU CIPROXIN 750mg 10TABLET
o "l.
....
CIFLOSIN 400mg 200ml IV INF. SOL. FLOTIC 200mg/100ml IV INF. 00
443
CIPRO 750mg 14TABLET ROFACID 200mg/100ml IV FLK
CIPRO %0.3 GOZ 5ml DAMLA ROFLAZIN 500mg 14TABLET
CIPRO 400mg/200ml IV INFUZ.FLK ROFLAZIN 750mg 14TABLET
CIPRO IV 200mg 1FLK ROXIN 200mg/100ml IV FLK
CIPROKTAN 500mg lOTABLET ROXIN 400mg/200ml IV INF FLK
CIPROKTAN 500mg 14TABLET ROXIN 500mg 14 TABLET
CIPROKTAN IV 200mg/100ml ROXIN 750mg 14 TABLET
...
INFUZYON İÇİN FLK SANFLOKS 750mg 14TABLET
00
CIPROLON 250mg 10TABLET SANSET 250mg 14TABLET
CIPRONATIN 250mg 14TABLET SANSET 500mg 14TABLET
CIPRONATIN 500mg 14TABLET SANSET 750mg 14TABLET
CIPRONATIN 750mg 14TABLET SIFLOKS 500mg 10TABLET
SIPROSAN 500mg 14TABLET SIFLOKS 750mg 10TABLET
SIPROSAN 750mg 14TABLET SIFLOKS 750mg 14TABLET
SIPROGUT %0.3 5ml GOZ DAMLASI SIPROBEL 750mg 14 TABLET
SIPROGUT %0.3 5ml KULAK DAMLASI
444
LİNEZOLİD Çocuk ve yetişkin: 30mg/kg/ gün 3 dozda
LINEZONE 2mg/mlIV ZYVOXID 20mg/ml150ml SÜSP.
INFU2YON COZELTISİ ZYVOXID 600mg 10 TABLET
LINEZONE 2mg/mlIV 300ml FLK ZYVOXID 600mg 2 TABLET
::ı
00
LINOXID 2mg/1ml LV. 300ml FLK ZYVOXID IV 2mf/ML 300ml 1 IV
ZIZOLID 100mg 5ml SÜSP. 150ml ENF.SOL.
ZIZOLID 2MG/MLINFI10x300ml FLK ZYVOXID IV 2300ml 10 IV
ZIZOLID 2MG/MLINF 300ml FLK ENF.SOL.
CEFRADUR (SÜSPANSİYON)
445
SEFALEKSİN Çocuk: 25-50mg/kg/gün 3-4 dozda, Yetişkin: O.�lg 4 doz
(PO) Kemik eklem infeksiyonlannda: 100-150mg/kg/gün 4 dozda
MAKSIPOR 5ml 250mg 100ml SÜSP. SEF lgr 20 TABLET
MAKSIPOR lgr 10 TABLET SEF 250mg/5ml SÜSP. 100ml TOZ
MAKSIPOR lgr 20 TABLET SEF 5ml 250mg 80ml SÜSP. ....00
MAKSIPOR 500mg 16 TABLET SEF 500mg 16 TABLET
SEF lgr 16 TABLET
446
SEFOTAKSİM < 1 hafta: 50mg/kg/doz 2 dozda
(İV, İM) 1 hafta-1 ay: 50mg/kg/doz 3 dozda
>1 ay: 25-50mg/kg/doz 4 dozda, Yetişkin: 1-2gr 2-6 dozda
Menenjit: 200-300mg/ kg/gün 4 dozda
BETAKSIM lgr 1 AMP SEFAGEN 2gr IV 1 FLK
BETAKSIM 500mg 1 AMP SEFAGEN 500mg IV / iM 1 FLK
OOKSETIL O,Sgr 1 FLK SEFAGEN 1000mg IV / iM 1 FLK
OOKSETIL lgr 1 FLK SEFDI 0,5 G IV/ iM EN). FLK bO
EQITAX O,Sgr iM/iV EN). 1 FLK SEFDI 1 G IV / iM ENJ. FLK �
EQITAX Jgr iM/iV EN). 15ml 1 FLK SEFOKSIM 500mg IV / iM 1 FLK
EQITAX 2gr iM/iV EN). 15ml 1 FLK SEFOTAK 1000mg 1 FLK
IEFORAN lgr iM/iV ISML FLK SEFOTAK 500mg 1 FLK
IEFORAN 500mg iM/iV ISML FLK TAKSIDEM 0,5 G iM/iV FLK
TAXOCEF -iM/iV 1000mg 1 FLK TAKSIDEM 1 G iM/iV FLK
TAXOCEF- IV 2gr 1 FLK TAXOCEF- IM/IV 500mg 1 FLK
447
CEFRIDEM 2grI.V. FLK NEVAKSON iM 500mg 1FLK
CEPHAXON iM 500mg 1FLK NEVAKSONIVlgr!FLK
CEPHAXON iM 1000mg 1FLK NEVAKSON N 500mg 1FLK
CEPHAXON iV 500mg 1FLK NOVOSEF 1000mg iM 1FLK
CEPHAXON IVIOOOmglFLK NOVOSEF 1000mg iV 1FLK
DESEFIN iM 0,Sgr 1FLK NOVOSEF 2G INF TOZ
DESEFIN iMlgr 1FLK NOVOSEF 500mg iM 1FLK
DESEFIN iV 0,5gr 1FLK NOVOSEF 500mg iV 1FLK
DESEFIN iVlgr 1FLK REKSON 1G iM 1FLK
EQICEFT- iM 500mg 1FLK REKSON 500mg iM 1FLK
UNACEFIN 0,5gr iM ENJ. FLK REKSON SET 1G iV 1FLK
UNACEFIN iMlgr 1FLK ROCEPHIN 0,5gr iM . FLK
UNACEFIN iV 0,5gr iV FLK ROCEPHIN 0,5gr iV FLK
UNACEFIN iVlgr 1FLK ROCEPHINlgr iM ENJ.FLK
ROCEPHINlgr iV ENJ. FLK
"'
CEFUROL 1,5gr iM/iV EN). 1FLK TUGENS 750mg iM COZELTI 1FLK 00
CEFUROL 250mg iM/iV ENJ. 1FLK ZINNAT 1,Sgr 1FLK
CEFUROL 750mg IM/N EN). 1FLK ZINNAT 250mg 1FLK
ENFEXIA 750mg iM EN). FLK ZINNAT 750mg 1FLK
ENFEXIA 750mg iM/iV EN). FLK AKSEF 750mg iM EN). 1FLK
MULTISEF 250mg 1FLK CEFAKS 250mg iM EN). FLK
MULTISEF 250mg iM ENJ. 1FLK CEFAKS 750mg iM EN). FLK
MULTISEF 750mg 1FLK
MULTISEF 750mg iM EN). 1FLK
448
ENFEXIA 250mg 20TABLET ORAKSETIL 125mg 100ml SÜSP.
ENFEXIASOOmg 14TABLET ORAKSETIL 125mg 50ml SÜSP.
ENFEXIASOOmg 20TABLET ORAKSETIL 250mg 10 F.TABLET
INCEPTUM 250mg 10 TABLET ORAKSETIL 250mg 20TABLET
INCEPTUM 500mg 10TABLET ORAKSETIL 500mg 10 F.TABLET
INCEPTUM 500mg 14 TABLET ORAKSETIL 500mg 14 F.TABLET
INCEPTUM 500mg 20TABLET ORAKSETIL 500mg 20 F.TABLET
ORACEFTIN 250mg 10TABLET POWERCEF 250mg 10 TABLET
ORACEFTIN 500mg 10TABLET POWERCEF 500mg 10 TABLET
ORACEFTIN 500mg 20TABLET POWERCEF 500mg 20 TABLET
449
DOKSİ- >7yaş: 2-4mg/kg/gün 2 dozda
00
SİKLİN TETRADOX 100mg 14 KAPSUL MONODOKS 100mg 14 KAPSUL o
o
(PO,IV)
450
Yeni doğan (HSV) infek. IV 60mg/kg/gün 3 dozda 2-3 hafta
HSV ensephalit IV 60mg/kg/gün 3 dozda 2-3 hafta
IV 30mg/kg/gün 3 dozda 2-3 hafta
Varicella (Normal Oral uyaş 80mg/kg/gün 4 dozda 5 gün, max:3,2gr
immun hasta) IV ;;,2 yaş 30mg/kg/gün 7-10 gün or 1500mg/m2
3 dozda7-10 gün
Varicella IV <1 yaş 30mg/kg/gün 3 dozda 7-10 gün
(immun zayıf hasta) IV ;el yaş 1500mg/m2 3 dozda 7-10 gün diğer
önerilen 30mg/kg/gün 3 dozda
Zoster IV Tüm yaş 30mg/kg/gün 3 dozda 7-10 gün
(normal immun hasta) Oral ;;,12 yaş 40mg/kg/gün 5 dozda 5-7 gün
Herpes-zoster IV <12 yaş 60mg/kg/gün 3 dozda 7-10 gün
(immun zayıf hasta) ;;,12 yaş 30mg/kg/gün 3 dozda 7 gün
HSV infection (immun IV <12 yaş 30mg/kg /gün 3 dozda7-14 gün
zayıf hasta) (lokal IV :e12 yaş 15mg/kg /gün 3 dozda7-14 gün
yaygın veya sistemik) Oral "2 yaş l000mg/gün 3-5 dozda7-14 gün
Proflaksi tedavisi HSV Oral ;e2 yaş 600-lO00mg/gün 3-5 dozda risk
(immun zayıf hasta) periyodu boyunca
HSV seropositive hasta IV Tüm yaş 15mg/kg/gün 3 dozda risk boyunca
Genital HSV Oral ;;,12 yaş 1000-1200mg/gün 3-5 dozda 7-10 gün.
infeksiyonu ilk atak (max: lgr/gün)
Oral <12 yaş 40-80mg/kg/gün 3-4 dozda 5-l0gün
(max: lgr/gün)
IV ;;,12 yaş 15mg/kg/gün 3 dozda 5-7 gün
Tekrarlayan Genital HSV Oral ;;,12 yaş 1000-1200mg/ gün 3 dozda 3-5 gün
Kronik supresif terapi, Oral ;;,12 yaş 800-1200mg/gün 2 sürekli en fazla 12 ay
tekrarlayan genital ve
cilt (ocular) HSV
atakları için
ACYL %5 10 GR KREM HERNOVIR 400 MG 25 TABLET
ACYL 200 MG 25 TABLET HERNOVIR 800 MG 25 TABLET
AKLOVIR %5 10 GR KREM KLOVIREKS-L 250 MG 1 FLK
AKLOVIR 200 MG 100 ML SUSP. VIROSIL %5 10 GR KREM
AKLOVIR 200 MG 25 TABLET VIROSIL 200 MG 25 TABLET
AKLOVIR 800 MG 20 TABLET VIROSIL 800 MG 25 TABLET
ASIVIRAL %5 10 GR KREM VIRUPOS 4,5 GR GOZ MERHEMi
ASIVIRAL 200 MG 25 TABLET ZOVIRAX 250 MG 5 FLK
ASIVIRAL 400 MG 25 TABLET ZOVIRAX 2 GR KREM
HERNOVIR %5 10 GR KREM ZOVIRAX 4,5 GR OFT.MERHEM
HERNOVIR 200 MG 25 TABLET ZOVIRAX FORTE 400 MG 100 ML SUSP.
451
Influenza A and
B: Treatment and
prophylaxis
ENFLUVIR 12 MG/MLSUSP. roz Oral 1-12 yaş 1-12 yaş:
ENFLUVIR 75 MG 10 KAPSUL <15 kg: 30 mg, 2 doz
OSEFLU 30 MG 10 KAPSUL 15-23 kg: 45 mg günde 2 kere
OSEFLU 30 MG 10 SASE 23-40 kg: 60 mg günde 2 kere
OSEFLU 45 MG 10 KAPSUL >40 kg: 75 mg, günde 2 kere
OSEFLU 75 MG 10 KAPSUL
TAMIFLU 30 MG 10 KAPSUL Oral ;,13 yaş 75 mg, tedavi için günde 2 kere
TAMIFLU 45 MG 10 KAPSUL Proflaksi için günde 1 kere
TAMIFLU 75 MG 10 KAPSUL
452
ANTİFUNGAL İLAÇ DOZLARI
İLAÇ YOL DOZ ve TİCARİ İSMİ
AMFOTERİSİN B IV 5 mg/kg, 2 saatten uzun infüzyon ile verilir.
LİPİD KOMPLEX
(ABELCET) ABELCET 100 MG / 20 ML IV INF 1 FLK
453
GRİSEOFULVİN PO En düşük doz: 5-lSmg/kg, tek doz;
En düşük doz maksimum dozu: 750mg
Düşük doz: 10-20mg/kg/gün 2 dozda
Düşük doz maksimum dozu: 1000mg
GEFULVIN FORTE 500 MG 30 TABLET
İTRAKONAZOL IV,PO Çocuk: 5-lOmg/kg/gün 1-2 dozda
Yetişkin: 200-400mg/gün 1-2 dozda;
ITRASPOR 100 MG 4 MIKROPELLET KAPSUL
ITRASPOR 100 MG 15 MIKROPELLET KAPSUL
ITRASPOR 100 MG 28 MIKROPELLET KAPSUL
SPORANOX 10 MG/ML SOLUSYON
SPORANOX IV 10 MG/ML 25 ML 1 AMPUL
KETOKANAZOL PO Çocuk: 3.3-6.6mg/kg/gün, tek dozda
Yetişkin: İlk gün 200mg, 2 dozda, sonra
200 mg, tek dozda
KETORAL % 2 60 ML SAMPUAN
KETORAL % 2 100 ML SAMPUAN
KETORAL % 2 40 GR KREM
KETORAL 200 MG 10 TABLET
KETORAL 200 MG 30 TABLET
KETORAL VAG. 400 MG 3 SUPOZITUAR
KETORAL VAG. 400 MG 10 SUPOZITUAR
NİSTATİN PO İnfant: 200,000 U, 4 dozda (yemekten sonra)
Çocuk ve yetişkin: 400,000-600,000 Ü 3 doz,
(yemekten sonra)
FUNGOSTATIN 100000 IU 50 ML SUSP.
MIKOSTATIN SUSP. 48 ML
TERBİNAFİN PO Yetişkin ve >40 kg: 250mg tek dozda
Çocuk: <20 kg: 67.5mg/gün; 20-40 kg: 125mg/gün;
TEKFiN %1 15 GR KREM
TEKFiN %1 30 GR KREM
TEKFiN 250 MG 14 TABLET
TEKFiN 250 MG 28 TABLET
TEKFiN 30 ML SPREY DERMAL %1
VORİKONAZOL IV Çocuk: İlk gün 6-8mg/kg 2 dozda, sonra
6mg/kg 2 dozda
Yetişkin: İlk gün 6mg/kg 2 dozda, sonra
4mg/kg 2 dozda
PO Çocuk: İlk gün 8mg/kg 2 dozda 1 gün sonra
6mg/kg 2 dozda
<40 kg: İlk gün 200mg 2 dozda sonra 100mg 2 dozda
>40 kg: İlk gün 400mg 2 sonra 200mg 2 dozda
VFEND 200 MG 14 FiLM TABLET
VFEND 200 MG 30 FiLM TABLET
VFEND 50 MG 14 FiLM TABLET
VFEND 50 MG 30 FiLM TABLET
VFEND IV 200 MG 1 FLK
454
GENEL İLAÇ DOZLARI ve TİCARİ İSİMLERİ
Birimleri birbirne çevirme
1 gr = 1000 mg, 1 gr/lt = 100 mg/dl, 1 mi= 20 damla,
1 mg = 1000 mikrogram, 1 dl = 10 mi
ADENOZİNE:
Doz: 0.05mg/kg İV çok hızlı puşe ile verilir. Hemen yanıt alınmas
sa doz 0.05mg/kg arhrılır. Max doz: 0.25mg/kg veya 12mg/doz
(Total doz: 30mg)
** Şiddetli bradikardi durumunda antidotu aminofilindir. Aminofilin
5-6 mg/kg dozunda 5 dakika içinde uygulanmalıdır. Atropin kont
rendikedir.
ADENOSIN-L.M. 5 MG/ML ENJ/INF. COZ. !CEREN 10ML 10FLK
ADENOSIN-L.M. 5 MG/ML ENJ/INF. COZ. !CEREN 2 ML lOFLK
ADENOSIN-L.M. 5 MG/ML ENJ/INF. COZ. !CEREN 50ML 10FLK
ADRENALİN (EPİNEFRİN):
** Sadece 1:10.000 (sulandırılmış) IV yapılır. Diğer uygulamalarda
(1:1.000)'lik kullanılır..
İV: O.Ol mg/kg/doz. Adrenalin 10 katı sulandırılıp 1 dzm/kg'dan ya
pılır. (1 mg 10 cc ye, 0.5mg 5 cc ye tamamlanır. ** Damar dışına kaçarsa
ciltte nekroz yapar.
İnfüzyon: 0.05-2.0 µg/kg/dk
Subkutan, IM ve endotrakeal: (1:1,000) O.Olmg/kg/ doz (max 0.3ml)
Endotrakeal: (1:1,000) O.lmg/kg/doz
Rasemik adrenalin (inhaler) 0.25 - 0.5 cc (%2.25%)
İnhaler adrenalin:< 5 kg: O.Smg/kg/doz> 5 kg: 2.5-5.0mg/doz (2-3ml
SF ile dilule edilerek)
ADRENALiN 0,25 MG 10AMPUL ADRENALiN BIOFARMA 0,25 MG 10AMPUL
ADRENALiN 0,5 MG 10AMPUL ADRENALiN BIOFARMA 0,50MG 10AMPUL
ADRENALiN 1 MG 10AMPUL ADRENALiN BIOFARMA 1 MG 10AMPUL
ADRENALiN 1 MG 1 ML 100AMPUL ADRENALiN BIOFARMA 0,25 MG/1 ML
ADRENALiN 1MG BIOSEL lO0AMPUL
1 MLX100AMPUL ADRENALiN BIOFARMA 0,5MG/1 ML
ADRENALiN 1/2 MG 1 ML 100AMPUL lO0AMPUL
ADRENALiN 1/2 MG BIOSEL ADRENALiN BIOFARMA 1 MG/1 ML
1 MLXlO0AMPUL lO0AMPUL
ADRENALiN 1/4 MG 1ML 100AMPUL ADRENALiN COD.GALEN 0,5MG 10AMPUL
ADRENALiN 1/4 MG BIOSEL 1 MLX ADRENALiN CODEX 1/2MG 1ML 100 AMPUL
lO0AMPUL ADRENALiN DROG. 0,25 MG 10AMPUL
ADRENALiN 1/ 4MG lML 100AMPUL ADRENALiN DROGSAN 0,5MG 10AMPUL
ADRENALiN lMG lML 100AMPUL ADRENALiN DROGSAN 1MG 10AMPUL
ADRENALiN BAS GALEN 1MG 10AMP ADRENALiN BAS.GALEN 0,25 MG 10AMPUL
455
ALBÜMİN: 0.5-lgr/kg/doz 45-120 dakikada İV infüzyonla verilir. Bu
esnada en az yarım saatte bir tansiyon takibi yapılmalıdır.
ALBUMAN 200 MG/ML 100 ML IV INF FLK PLASBUMIN %20 100 ML 1 FLK
CEALB ALBUMIN %20 100 ML 1 ADET SiSE PLASBUMIN %20 50 ML 1 FLK
CEALB ALBUMIN %20 50 ML 10 GR PLASBUMIN %25 100 ML 1 FLK
HUMAN ALBUMIN %20 100 ML 1 FLK PLASBUMIN %25 50 ML 1 FLK
HUMAN ALBUMIN %20 BERK 100 ML UMAN ALBUMIN %20 100 ML 1 FLK
HUMAN ALBUMIN %20 BERK 50 ML UMAN ALBUMIN %20 50 ML 1 FLK
HUMAN ALBUMIN %20 FARMATEK 50 ML VIALEBEX 200 MG/ML 100 ML INF FLK
HUMAN ALBUMIN %20 FARMATEK 100 ML ZENALB HUMAN ALB.%20 100 ML 1 FLK
AMİLODİPİNE:
Doz: İlk 0.1-0.2 mg/kg/gün PO, idame doz 2-4 dozda 0.3mg/kg'a
kadar çıkılabilir (max doz: 12 mgr)
AMLODIS 5 MG 20 TABLET
AMLODIS 10 MG 20 TABLET
AMRİNONE:
Yükleme dozu: 0.5-3.0mg/kg, daha sonra infuzyon dozu: 5-20 µgr/kg/
dak olarak devam edilir.
456
ANTİASİDLER: lml/kg NG ile her 2 saate bir verilebilir.
ASETAMİNOFEN = PARASETAMOL:
Doz: 10-lSmg/kg/doz 4 ile 6 saate bir IV/PO/rektal (max doz:
100mg/mg/gün
** Antipiretiktir. Antienflamatuar etkisi yoktur.
A-PER SURUP 120MG 150ML PARTEMOL 1G/IOOMLINFU2YONCOZELTI 1FLK
BABINOKS PEDIATRIK 120MG/5ML 150ML ELIKSIR PEDIPAR 120 MG/5 ML 150ML SUSP.
BERKO-SETAMOL 120MG 100ML SURUP PEDIPAR PLUS 250MG/5ML 150ML SUSP.
BERKO-SETAMOL 120MG 150ML SURUP PERFALGAN 10MG/ML 100ML 12FLK
CALPOL 120MG 150ML SUSP. PHARMADOL 500MG 60TABLET
CALPOL-6PLUS 250MG/5ML 150ML SURUP PIROFEN 500MG 20TABLET
EFPA 10 EFERVESAN TABLET PIROFEN PEDIATRIK 150ML SURUP
GRIPIN BEBE 120MG/5ML 100ML SURUP POLMOFEN PEDIATRIK 120MG 100ML SUSP.
GRIPIN BEBE 120MG/5ML 150ML SURUP SEDALON 120MG/5 ML 150ML SURUP
KALMET 500MG 20TABLET SEDALON 500MG 20TABLET
MINAFEN 120MG 100CC SURUP SETAMOL 500MG 20TABLET
MINAFEN 120MG 150CC SURUP SETAMOL ELIKSIR 120MG/5ML 150ML SURU!'
MINOSET 500MG 20TABLET TAMOL 500 MG 20TABLET
MINOSET 150MG/5ML 100ML PEDIATRIK SURUP TAMOLPED. 120MG/5ML 150ML SURUP
PANADOL 500MG 24FiLM TABLET TAMOLPLUS 250MG/5ML 150ML SUSP.
PARACET JUNOR 160MG 20TABLET TEMPO 0,5GR 20TABLET
PARACETAMOL PED.120MG/5ML150ML SURUP TEMPO ELIKSIR 150ML
PARA-COLD 120MG/5ML 100 ML SURUP TERMACET 120MG/5ML 100ML SUSP.
PARANOX 120MG/5ML PEDIYATRIKSURUP 150 ML TERMACET 120MG/5ML 150ML SUSP.
PARANOX 500MG 20TABLET TERMACET 500MG 20FiLM TABLET
PARANOX FORT 240MG 10SUPPOZITUAR TERMACET PLUS 250MG/5ML 100 ML SUSP.
PARANOX S 120MG 10SUPPOZITUAR TERMACET PLUS 250MG/5ML 150ML SUSP.
PARASEDOL 10MG/ML INFUZYON COZ. 12FLK TERMALGINE PED. 100MG 10SUPOZITUAR
PARASEDOL 500MG 20TABLET TYLOL 120 MG 10SUPOZITUAR
PARASEDOL PED. 120MG/5ML 150ML SURUP TYLOL 500MG 20TABLET
PARCETOL 120MG/5ML SURUP 100ML TYLOL 6PLUS 250MG/5ML 150ML SUSP.
PAROL 10MG/ML INFUZYON COZELTI TYLOL PED. 120MG/5ML 100ML SUSP.
!CERENi FLK VERMIDON PED. 160MG/5ML 120ML SURUP
PAROL 10MG/ML INFUZYON SOLUSYONU VOLPAN 500MG 20TABLET
PAROL 120MG/5ML 150ML SUSP. VOLPAN PED. 120MG/5ML 150MLSURUP
PAROL 250MG/5ML 150ML PLUS SUSP. ZALDAKS 120MG/5ML 150ML SURUP
PAROL 500MG 20TABLET GERALGINE-P 120MG/5ML 150ML
PAROL 500 MG 30TABLET MEDASET 650MG 20TABLET
TYLOL FORT 240MG 10SUPOZITUAR
ASETAZOLAMİD:
Diüretik ve idrar alkalizasyonu için: 5-lümg/kg/doz 8 saate bir verilir.
(max doz: 330mg)
İKB artışında: 25mg/kg doz 25'er mg/kg arhrılarak maksimun lO0mg/
kg'a ulaşılabilir. (Hidrosefaliye bağlı KİBASTA)
DIAZOMID 250 MG 10 TABLET
457
ASETİLSİSTEİN:
Doz: 30mg/kg/ gün 2-3 dozda, Nebülize doz: 3-Sml % 20'lik içine 2
veya dört doz/gün
Asetaminofen zehirlenmesinde: 140mg/kg 1:4 oranında dilüle edilerek
verilir, daha sonra 70mg/kg 4 saate bir toplam 17 doz verilir.
ACITYLCYSTEIN 600 TROM 10 EFERVESAN TABLET 200 MG 30 KAPSUL
ACITYLCYSTEIN 600 TROM 20 EFERVESAN TABLET ASIST 200 MG 30 SASE
ACT 100 MG TEK DOZLUK EFF.GRANUL 30 POSET ASIST % 4 100 ML GRANUL
ACT 100 MG TEK DOZLUK EFF.GRANUL 60 POSET ASIST %10 3 ML 300 MG 5 AMPUL
ACT 200 MG TEK DOZLUK EFF.GRANUL 30 POSET ASIST %10 3 ML 300 MG 10 AMPUL
ACT 300MG/3ML (%10) SOLUSYON 10 AMPUL ASIST 1200 MG 20 SASE
ACT 300MG/3ML (%10) SOLUSYON 5 AMPUL ASIST 1200 MG 30 SASE
ALLES 600 MG 10 EFERVESAN TABLET ASIST 60 GR 150 ML GRANUL
ALLES 600 MG 20 EFERVESAN TABLET ASIST 900 MG 20 SASE
ASIST PLUS 600 MG 30 SASE ASIST PLUS 600 MG 10 SASE
NAC 200 MG 20 EFERVESAN TABLET OXXA % 4 HAZIRLAMAK 100 ML
NAC 600 MG 20 EFERVESAN TABLET OXXA 200 MG 30 KAPSUL
NAC 900 MG 20 EFERVESAN TABLET ASIST OXXA 40 MG 150 ML SURUP
458
IV: 0.02mg/kg/doz (Min doz: 0.1mg, çocuk max doz: 0.5mg, Adolesan
max doz:lmg),
IM/IT: 0.02- 0.04mg/kg. Bu doz bir kez tekrar edilebilir.
Antikolinesteraz zehirlenmesinde: 0.05mg/kg (IV) klinik sonuç alınınca
ya kadar tekrarlanabilir.
Succinylcholine'e bağlı bradikardiyi önlemek için: Uygulamadan önce
veya aynı anda 0.02mg/kg (IV) veya 0.02 -0.04mg/kg (iM) olarak ya
pılır.
** Bradikardinin tedavisinde oksijenasyon ve ventilasyon ilk yaklaşım
dır. Eğer etkili değilse adrenalin ilk seçenek olarak kullanılır.
ATROPiN BIOSEL 0,25 MG 10 AMPUL
ATROPiN BIOSEL 0,5 MG 10 AMPUL
ATROPiN BIOSEL 1 MG 10 AMPUL
A-VİTAMİN: <1 yaş: 50 000 ü 2 gün >1 yaş: 100 000 ü 2 gün
AVICAP 30 MG 30 YUM.KAPSUL
UNICAP-THERAPEUTIC 30 FiLM TABLET
oı�t ı YLİUM: 5mg/kg hızlı İV. gerekli olursa 15-30 dakikada bir ıum0,
'
/ ~' a çıkılabilir.
1
,.,,...
1
459
CİSATRAKÜRYUM: İdame (İV): 0.1-0.2mg/kg/saat, Entübasyon için
(İV): 0.2mg/kg/doz
NIMBEX 5 MG/2,5 ML5 AMPUL
NIMBEX 10 MG/5 ML5 AMPUL
NIMBEX 20 MG/10 ML5 AMPUL
DEKSAMETAZON (DEKORT):
Doz: 0.1 - 0.6mg/kg/doz (max doz: 10mg) İV/PO 3 dozda .
Menenjitte Doz: 0.15mg/kg/doz İV dört dozda 2-3 gün verilir. (Antibi
yoktikten yarım saat önce)
Beyin tümörü nedeniyle artmış kafa içi basıncının acil tedaviside:
Yükleme: 1-2mg/kg (IV), idame dozu: 1mg / kg / gün 4 dozda
Krup sendromu tedavisi: 0.6mg/kg (IV, PO, iM) tek doz olarak (Krupta
2 mg/kg/gün 1-2 dozda prednisolonda verilebilir.)
DEXA-SINE 1 MG5ML DAMLA DEKSAMET 0,05MG 100 ML SURUP
DEXA-SINE SE0.4ML 1,3 MG 10 DOZ OFT.SOL DEKSAMET 8 MG 2 ML 1 AMPUL
KORDEXA0,5MG 20 TABLET DEKSAMET 8 MG 2 MLXlO0 AMPUL
KORDEXA0,75MG 20 TABLET DEXOJECT 8 MG/2 ML iM/iV EN). AMPUL
KORDEXA 4 MG 20 TABLET GADEXON 8 MG/2 MLIM/IV EN). IOOAMPUL
KORDEXA 8 MG 20 TABLET GADEXON 8 MG/2 ML iM/iV EN). AMPUL
CEBEDEX5ML GOZ VE KULAK DAMLASI MAXIDEX O, 1 MG5ML OFT.SOL.
DEKORT0,5MG 20 TABLET MAXIDEX OINTMENT 3.5GR OFT. SOL
DEKORT 0,75MG 20 TABLET ONADRON 2 ML 8 MG 1 AMPUL
DEKORT 2 ML 8 MG 1 AMPUL ONADRON G/K 1 ML 1 MG5MLDAMLA
DEKORT G/K % 0,55ML DAMLA
DEFEROKSAMİN:
Doz: 25-60mg/kg subkutan haftada haftada 5 gün verilir.
Kan transfüzyondan hemen sonra: lümg/kg uygulanır.
DESFERAL500 MG10 FLK
DESMOPRESİN (DDAVP):
Diabetes İnsipidusta 5-40 mcg/gün 1-3 dozda nazal, 2-4 mcg/gün IV/
SC/IM (max doz: 4mg/gün), Çocuklarda: 0.25-1 µgr/doz IV 12-24 saatte
verilir. (kg dozu yoktur)
Kanamada: 0.3 mcg/kg (müdahaleden etmeden 30 dakika önce verilir.
max 25 µg İV)
DESMOVITAL %0,1 MG/ML 6 ML MINIRIN 4 MCG/ML10 AMPUL
BURUN SPREYi MINIRIN MELT 120 MCG LIYOFILIZAT
460
MINIRIN 0,1MG / ML NAZAL 30TABLET
SPYREY 2,5ML MINIRIN MELT 60MCG UYOFIUZAT
MINIRIN 0,1MG /ML INTRANAZAL 30TABLET
SOL 2,5ML OCTOSTIM 15MCG/ML IV/SC 1AMPUL
MINIRIN 0,1MG 30TABLET
MINIRIN 0,2MG 30TABLET
DİLTİAZEM:
> 1 yaş yükleme: 0.25mg/kg İV 20 dakikada, sonra 0.l-0.2mg/kg/saat
İV infüzyon olarak verilir.
ALTIZEM-SR 60MG 30KAPSUL DILTIZEM 240MG 16TABLET
ALTIZEM-SR 120MG 30KAPSUL DILTIZEM 30MG 48 TABLET
DILTIZEM 25MG 1FLK DILTIZEM SR 120MG 48 TABLET
DILTIZEM 60MG 48 TABLET DILTIZEM SR 90MG 48 TABLET
DİAZEPAM: Doz: 0.1-0.3 mg/kg doz IV. (max doz: <5 yaş: 5mg, >5 yaş:
lOmg.)
Status Epileptikusda: < 5 yaş: 0.Smg/kg/doz REKTAL/İV, 6-11 yaş:
0.3mg/kg/doz REKTAL/İV,;;, 12 yaş: 0.2mg/kg/doz REKTAL/İV, 2-3
dakikada bir doz tekrarlanabilir.
İnfüzyon: (0.3mg/kg/h) 100ml %5 dextroz içine 10mg diazem katılırsa,
3 cc/kg/h=0.3mg/kg/saatten gitmiş olur.
Rektal diazem desitin: 0.5mg / kg (rektal) max: 20mg. (Apne yapma
riski IV'ye göre çok azdır)
** Hızlı verildiğinde veya diğer sedatiflerle kullanıldığında apne ya
pabilir. Hastanın başında ambu bulundurulmalıdır. Ambulama ile
düzelir. Rektal diazem çok daha az solunum depresyonu yapar.
DIAPAM 10MG 10AMPUL DIAZEM 5MG 25KAPSUL
DIAPAM 10MG 2MLX100AMPUL DIAZEPAM DESITIN 5MG 5REKTAL TUP
DIAZEM 10MG 10AMPUL DIAZEPAM DESITIN REC 10MG 5REKTAL TUP
DIAZEM 10MG 25KAPSUL UZAN 2MG 25KAPSUL
DIAZEM 2MG 25KAPSUL UZAN 5MG 25KAPSUL
NERVIUM 5MG 50TABLET
DİAZOXİDE:
Akut hipertansif krizde: 1-3mg/kg/doz (puşe) verilir.
IV: 1-3mg/kg/doz, max doz: 150mg, 5-15 dk sonra tekrarlanabilir. 4 saat
aralıklarla kullanılabilir.
** 3-5mg/kg dozda iV yoldan 30 dakikada uygulandığında daha az hi
potansiyon ve hiperglisemiye yol açtığı söylenmektedir.
** Dirençli hipoglisemi tedavisinde de kullanılmaktadır.
PROGUCEM 100MG 100TB.
PROGUCEM 25MG 100TB.
PROGUCEM 50MG 30ML SUSP
461
DİFENHİDRAMİN: Doz: 2-5mg/kg/gün 2-4 dozda PO/İM/İV (max
doz: 50mg)
** Distoni ve alerjik reaksiyonlarda kullanılabilir.
** Diğer sedatiflerle birlikte kullanılırsa sedasyona neden olabilir. Hi-
potansiyona neden olabilir.
ALLENIK 20 MG 2 ML 100 AMPUL BENISON 2 ML 100 AMPUL
ALLERJIN 10 MG/4 ML 100 ML SURUP FENOTRAL 5 ML 12.5 MG 100 ML SURUP
BENISON 20 MG 2 ML 5 AMPUL
462
DOBCARD 250 MG/20 ML INFUZYON KONSANTRE COZLETI !CEREN 10 AMPUL
DOBUTABAG lO00MCG/ML STERiL IV INFUZYON SOLUSYONU 250ML PVC TORBA
DOBUTABAG 2000MCG/ML STERiL IV INFUZYON SOLUSYONU 250ML PVC TORBA
DOBUTABAG 4000MCG/ML STERiL IV INFUZYON SOLUSYONU 250ML PVC TORBA
DOBUTAMINE DBL 250MG/20ML KONSANTRE SOLUSYON 1 FLK
KONSANTRE DOBUTAMIN IV INFUZYON COZELTISI 250 MG/20 ML 1 FLK
STERiLE DOBUTAMIN CON. 250 MG/20 ML
463
ENALAPRİL: IV: 0.02-0.lmg/kg/gün 1-3 dozda verilir.
Çocuklarda: 0.2-1.0mg/kg/gün 1-2 dozda, Yetişkinlerde: 2.5-40mg/gün
2 dozda verilir.
ENOXAPARİN:
Tedavide:< 2ay: l.5mg/kg/doz SC 2 dozda, > 2 ay: l.0mg/kg/doz SC
2 dozda
Profilakside: < 2ay: 0.75mg/kg/doz SC 2 dozda,> 2 ay: 0.Smg/kg/doz
SC 2 dozda
** DVT tedavisi için 2. dozdan 4-6 saat sonra anti-Xa düzeyini kontrol
edilmelidir.
CLEXANE 10000ANTI-XA IU /1 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
CLEXANE 120 MG 10ENJ.
CLEXANE 2000ANTI-XA IU /0,2 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
CLEXANE 4000ANTI-XA IU /0,4 ML 10 HAZIR ENJEKTOR
CLEXANE 6000ANTI-XA IU /0,6 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
CLEXANE 8000ANTI-XA IU /0,8 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
OKSAPAR 2000ANTI-XA IU /0,2 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
OKSAPAR 4000ANTI-XA IU /0,4 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
OKSAPAR 6000ANTI-XA IU /0,6 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
OKSAPAR 8000ANTI-XA IU /0,8 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
464
ESMOLOL:
Yükleme: 100-500 µg/kg 1 dakika üzeri sürede verilir, sonra 50-300 µg/
kg/dak infuzyon olarak verilir. Gerekirse 10 dakikada bir 50 µg/kg/dk
dozunda titre edilebilir.
BREVIBLOC 10 MG 1 FLK
BREVIBLOC PREMIKS 10 MG 250 ML INF. SOLUSYON
FENİTOİN:
Konvulziyonda: 15-20mg/kg İV yükleme yavaş 20 dakikalık infüzyon-
la, sonra idame 3-15mg/kg/gün İV/İM 2-3 dozda (düzey 10-20 µg/ml
sağlanana kadar)
Maksimum başlangıç dozu: 1000 mg. Maksimum uygulama dozu: 50
mg/dk veya 1 mg/kg/dk'dır.
**Yenidoğanlarda önerilmiyor. Ama kullanılacaksa düşük dozlarda
verilmelidir.
Epilepside Doz: <6 yaş: 4-8mg/kg/gün 2 dozda, >6 yaş: 200mg/gün 2 doz
başlanır. Yetişkin: 300-400mg/gün doz başlanır. Max doz: 600mg/gün
** Doz haftalık 100mg arttırılabilir.
465
FENOBARBİTAL:
Konvulziyonda: Yükleme 20 mg/kg İV ((Yükleme en fazla 40 mg/kg,
max doz: 1000 mg) 15 dakika içinde klinik etki olmasa doz tekrarlana
bilir.
İdame: Smg/kg/gün İV/PO 2 dozda kan düzeyi 15-40 µg/ml sağlanana
kadar. Max doz: 1 gr.)
LUMINAL10 TABLET
LUMINALETTEN15 MG 30 TABLET
FENOKSİBENZAMİN:
Yükleme: 1 mg/kg IV 1 saatte ve takiben 0.5-2.0mg/kg/gün 6 veya 12
saate bir verilir.
FİZOSTİGMİN:
Doz: < 5 yaş: 0.5mg İV 5 dakikada verilir. (max doz: 2mg), > 5 yaş:
1-2mg İV (max doz: 4 mg/30dk)
NEOSTIGMINE 6 AMPUL
PLANTIGMIN0,5 GR/1 ML1 ML 6 AMPUL
FLUMAZENİL:
Doz: 0.005-0.0lmg/kg İV (max doz: 0.2mg) verilir. 1-3 dk beklenir,
daha sonra maksimum 0.0lmg/kg olana kadar 1-3 dakikada bir
dozu tekrarlanır. (max doz: toplam 1 mg),
İnfüzııon: 0.005-0.0lmg/kg (max doz: toplam 1mg)
466
** Benzodiazepine toksikasyonlarında yararlıdır. Etki süresi benzodi
azepinlerden kısa olduğundan tekrar sedasyon gerekebilir. Bu ne
denle son dozdan en az 2 saat sonrasına kadar sedasyon gereksinimi
açısından takip edilmelidir.
ANEXATE 0,5 MG 5 AMPUL ANEXATE 1 MG/10 ML IV ENJ. COZ. 5 AMPUL
ANEXATE 0,5 MG/5 ML IV ENJ. COZ. MAZENIL 0,50 MG/5 ML IV ENJ. COZ. 5 AMPUL
5 AMPUL
ANEXATE 1 MG 5 AMPUL MAZENIL 1 MG/10 ML IV ENJ. COZ. 5 AMPUL
467
Beta bloker veya Ca kanal blokeri aşın doz uygulanımında: 0.05--0.15
mg/kg'lık dozu takiben 0.07mg/kg/saat infüzyon şeklinde verilebilir.
GLUCAGEN HYPOKIT 1MG 1 FLK
HALOPERİDOL: Sedasyon için: 3-12 yaş: 0.5-1.0 mg, > 12 yaş: 2-5 mg
İM,PO
Ajitasyonlu psikozda: 0.lmg/kg (IM,IV) saatte bir tekrar edilebilir. ma-
kimum tek doz: 5mg'dır.
** Hipotansiyon ve distonik reaksiyon görülebilir.
NORODOL 5MG 50 TABLET NORODOL 10MG 30TABLET
NORODOL DEKANOAT 50MG/ML iM NORODOL10MG 5 AMPUL
ENJ. 1ML 1AMPUL NORODOL 20MG 20 TABLET
NORODOL DEKANOAT 50MG/ML iM NORODOL 20ML 2MG DAMLA
ENJ.1ML5AMPUL NORODOL5MG 5 AMPUL
NORODOL DEKANOAT50MG/ML iM SEDAPERIDOL 5MG 5AMPUL
ENJ. 3ML 1AMPUL
NORODOL DEKANOAT 50MG/ML iM
ENJ. 3ML5AMPUL
SEDAPERIDOL5MG 1MLXlO0AMPUL
468
HİDROMORFON: Doz: 0.015mg/kg/ doz İV 6 saate bir verilir.
JURNISTA 16 MG 28 UZATILMIS SALIMLI TABLET
JURNISTA 32 MG 28 UZATILMIS SALIMLI TABLET
JURNISTA 8 MG 28 UZATILMIS SALIMLI TABLET
İBUPROFEN:
Doz: < 6 ay: 5 mg/kg/doz PO/rektal 6-8 saatte bir, > 6 ay ve < 39 °C:
5 mg/kg/doz po/rektal 6-8 saatte bir, > 6 ay ve > 39 °C: 10mg/
kg/doz PO/Rektal 6-8 saatte bir (max doz: 2.4gr /gün)
PDA tedavisinde: 15-20mg/kg/ doz 12 saat ara ile toplam 3 doz yeter
lidir.
DOLGIT AKUT 400 MG 30 KAPSUL PROFEN 400 MG 20 TABLET
DOLGIT KREM%5 50 GR KREM PROFEN FORT 600 MG 30 TABLET
DOLVEN PEDIYATRIK 100 ML SURUP PROFEN FORT 600 MG 100 TABLET
DOLVEN PEDIYATRIK 120 ML SURUP PROFEN FORT 600 MG 20 TABLET
NEOPROFEN%5 JEL 40 GR SUPRAFEN %5 JEL 40 GR
NEOPROFEN%5 JEL 60 GR SUPRAFEN 400 MG 30 DRAJE
NUROFEN 200 MG 20 DRAJE SUPRAFEN 400 MG 30 FiLM TABLET
NUROFEN 200 MG 30 DRAJE SUPRAFEN 400 MG 100 DRAJE
NUROFEN 400 MG 30 DRAJE SUPRAFEN 400 MG 100 FiLM TABLET
PEDIFEN 100 MG 100 ML SURUP SUPRAFEN 400 MG 20 DRAJE
PROFEN% 5 40 GR JEL SUPRAFEN 400 MG 20 FiLM TABLET
PROFEN 400 MG 100 TABLET
469
İNSULİN (REGÜLER): Diabet tedavisinde: 1 Ü/kg/gün dört dozda SC
verilir. Küçük bebek ve çocuklarda: 0.5 Ü/kg dan verilir.
OKA da: 0.5-0.1 ü/kg iv yapılıp, sonra 0,5- 0.1 ü/kg/saat Sc veya infüz
yon olarak verilir. Kesinlikle Dehidretasyon (SF yükleme) giderildikten
sonra insülin başlanmalıdır.
Hiperkalemide: 0.1 ü/kg insulin 400mg/kg glikoz ile birlikte uygulan
malıdır. Her bir 4gr glikoz'a karşılık 1 ünite insulin uygulanmalıdır.
** İnsülin alan hastanın potasyum düzeyleri yakından izlenmelidir.
HUMULIN-R 100 IU/ML 10 ML 1 FLK
HUMULIN-R 100 IU/ML 3 ML 5 KARTUS
İNTERFERON:
Kr hepatit B: 5-10 mil/m2/doz (haftada 3 gün toplam 6 ay)
** HBsAg, HBeAg ve HBV DNA (+) olup ALT ve AST yüksek olan has
talar tedavi için en uygun adaylardır,
** HBV DNA (+) olup enzimleri normal olan hastalar ve HBV DNA
negatif olanlar ilaçtan fayda görmezler.
470
KIOVIG 2,5 GR/25 ML IV INFUZYON COZELTI !CEREN FLK
KIOVIG 5 GR/50 ML IV INFUZYON COZELTI !CEREN FLK
KALSİTRİOL(ROCALTROL): Doz: 0.01-0.05 mic/kg/gün tek dozda verilir.
ROCALTROL 0,5 MCG 100 YUMUSAK KAPSUL
ROCALTROL 0,25 MCG 30 YUMUSAK KAPSUL
ROCALTROL 0,25 MCG 100 YUMUSAK KAPSUL
ROCALTROL 0,5 MCG 30 YUMUSAK KAPSUL
KALSİYUM:
CALCİUM GLUCONATE (İV): 10% solüsyon (100mg/ml) Doz: 0.5-
lml/kg = 50-lO0mg/kg İV/İO yavaş bir şekilde kalp dinlenerek veya
monitorize edilerek verilmelidir. İstenen klinik elde edilene kadar doz
tekrarlanabilir.
** İyonize hipokalsemi, Hiperkalemi, Hipermagnezemi, Kalsium kanal
bloker toksisitesi, kardiak resusitasyon için verilebilir.
** Uygulama sırasında bradikardi gelişirse ilaç kesilmeli,
** Damar dışına kaçması durumunda ciltte nekroz yapar.
CALCIUM PICKEN % 10 10 ML 5 AMPUL
KAPTOPRİL:
ORAL: Yenidoğanda: 0.05-0. lmg/kg/doz, günde 1-4 dozda verilebilir.
Bebek ve çocuklarda: 0.15-0.Smg /kg/dozda 3 dozda verilir (max doz: 6
mg/kg/gün), yetişkinlerde: 50-lS0mg/gün 2-3 dozda verilebilir. (max
doz: 300mg/gün)
** Çocuklarda kullanımı pek önerilmiyor.
KAPRIL 25 MG 48 TABLET
KAPTORIL 25 MG 50 TABLET
KAPTORIL 50 MG 50 TABLET
KARBAMAZEPİN (tegretol):
Doz: İlk 5 gün lümg/kg/gün verilir. sonra 20mg/kg/gün 2 dozda
devam edilir.
471
KARAZEPIN 200 MG 25 TABLET TEGRETOL %2 100 ML SURUP
KARAZEPIN 200 MG 160 TABLET TEGRETOL 200 MG 160 TABLET
KARAZEPIN 400 MG 30 TABLET TEGRETOL 200 MG 24 TABLET
KARBALEX RETARD 300 MG 50 TABLET TEGRETOL CR 200 MG 20 TABLET
KARBALEX RETARD 600 MG 50 TABLET TEGRETOL CR 400 MG 20 TABLET
KARBASIF 200 MG 24 TABLET TEMPOROL 200 MG 160 TABLET
KARBEROL 200 MG 160 TABLET TEMPOROL 200 MG 24 TABLET
KARBEROL 200 MG 24 TABLET TERIL CR 200 MG 20 TABLET
TERIL CR 400 MG 20 TABLET
KAYEKSALAT: Doz: lgr/kg (max 15gr) her 6 saatte bir ve lg/kg rektal
(max 50gr) her 2-6 saatte bir uygulanır.
**
Küçük çocuklar ve bebeklerde doz azaltılmalıdır.
**
Hiperkalemi tedavisinde kullanılır.
ANTI-POTASIUM 20 GRANUL POSET (POLISTIREN SULFONAT + KALSiYUM TUZU)
KETAMİN:
Sedasyon için: İM:1-4mg/kg/doz, İV: 0.5-2mg/kg/doz,: 4-8mg/kg/doz
İnfüzyon: yükleme 0.1-0.5mg/kg ve sonra idame: 10-30 µg/kg/dak ola-
rak verilir.
Entübasyon için: 1-2 mg / kg IV veya 3-7mg/kg/doz İM yapılabilir.
**
Salya artışı olursa atropin kullanılabilir. Laringospazm oluşursa ok-
sijen uygulaması ile düzelir. Hastanın başında ambu bulunmalıdır.
intrakranial ve intraokuler basınç artışında kullanılmamalıdır.
KETALAR 500 MG 1 FLK
KETOROLAK: Doz: 8-12.5 kg: 4mg İV 6 saate bir 72 saat, 12.5-25 kg:
7.5mg İV 6 saate bir 72 saat 25-50 kg: 15mg İV 6 saate bir 72 saat , >50 kg:
30mg İV 6 saatte bir 72 saat kullanılır.
ACULAR GOZ DAMLASI %0,5
ACULAR LS STERiL GOZ DAMLASI %0,4 5 ML
472
KLOROTİAZİD: Doz: 5-lOmg/kg/doz iv 2 dozda (max 500mg), < 6 ay:
10-30mg/kg/doz po 2 dozda (max doz: 200mg}, ;;o, 6 ay: 10-20mg/kg/
doz 2 dozda (max doz: 1000mg)
KOLŞİSİN: Doz: <5 yaş: 2x0,25mg,5-8 yaş 2x0.5mg, 8-12 yaş 3x0.5mg, >
12 yaş 4x0.5mg
COLCHICUM DISPERT 0,5 MG 50 DRAJE
COLCHICUM DISPERT 0,5 MG 50 DRAJE
KOLSIN 0,5 MG 60 DRAJE
KVİTAMİNİ:
Fitomenadion (Kl): KONAKİON-MM 2 mg/0.2 ml-10 mg/1 mi AMP
**yenidoğanda ilk tercihtir.)
Menadion sodyumbisülfit: LİBAVİT-K 20mg/2ml AMP
Proflaktik doz: yenidoğan: 1 mg = 1 dzm (IV /IM)
Tedavi dozu: Yetişkin: 20/ 40 mg, Yenidoğan ve çoçuklarda: 1 mg/kg
dozda yapılabilir. (IV /IM)
473
LARGACTİL (Klorpromain) 25mg AMP, 100mg tb bulunur
Hıçkırıkta İV: Yavaş 5 dk da 25mg puşe veya ¼ ü İM yapılır.
** Largactil eğer hipotansiyon yaparsa noradrenalin verilir.
LARGACTIL 100 MG KAPLANMIS 30 TABLET
LARGACTIL 25 MG 10 AMPUL
MAGNEZYUM
MAGNEZYUM SULFAT %15 AMP (1 cc mg SO, = 150 mg)
MAGNEZYUM NUTRİMENT EFERSAN TABLET (400 mg içerir)
MANNİTOL:
Beyin ödeminde: 1. gün 0.5-1 gr/kg/doz 3 dozda, 2. gün 2 dozda, 3. gün
tek dozda verilir sonra kesilir. Veya 0.25 gr/kg/doz 4 dozda 3-4 günde
azaltılarak kesilir.
Diüretik olarak: 0.2 gr/kg İV olarak verilir.
%20 MANNITOL SUDAKi SOLUSYON 1000 ML (CAM SiSE) SETLi
%20 MANNITOL SUDAKi SOLUSYON 1000 ML (CAM SiSE) SETSiZ
%20 MANNITOL SUDAKi SOLUSYON 500 ML (CAM SiSE) SETLi
%20 MANNITOL SUDAKi SOLUSYON 500 ML (CAM SiSE) SETSIZ
474
MEPERİDİNE:
Ağrıda: 1-1.5 mgr/kg/doz PO, İV, İM, SC 3-4 saate bir klinik etki görü
lene kadar verilebilir.
MİDOZOLAM (DORMİCUM):
Yükleme: 0.15mg/kg, İdame infüzyon: 1-2 mikrogram/kg/dk
Sedasyon ve entübasyon için: Tek doz 0.15mg/kg yapılabilir.
DORMICUM 15 MG 5 AMPUL MILOZ 15 MG/3ML 5 AMPUL
DORMICUM 15 MG/3ML 5 AMPUL MILOZ 5 MG/5ML 10 AMPUL
DORMICUM 5 MG 10 AMPUL MILOZ 5 MG/5ML iM/iV ENJ. 5 AMPUL
DORMICUM 5 MG/5 ML 10 AMPUL ZOLAMID 15 MG/3 ML IV 5 AMPUL
DORMICUM50MG/ 10ML5 AMPUL ZOLAMID5 MG/5 ML 5 AMPUL
DORMICUM 50MG/ 10ML 5 AMPUL ZOLAMID 50MG/ 10ML 5 AMPUL
475
MİKOSTATİN: Doz: 50 000 ü/kg/gün 4 dozda verilir. (MİKOSTATİN
solüsyon 100.000 ü/ml)
FUNGOSTATIN100000 IU50 ML SUSP.
MIKOSTATIN SUSP. 48 ML
NALOXONE:
Opioidlerle oluşan solunum depresyonunda: 0.1mg/kg/doz (max doz: 2
mg) İV/İO/ETT gereğinde doz tekrarlanabilir.
Ağrı tedavisi sırasındaki solunum depresyonu için: Az dozlarda (O.Ol
mg/kg veya lOµg/kg başlanmalı gerekirse doz arthrılmalıdır.
**
Opioid bağımlılarında eksiklik bulguları oluşabilir. Son dozdan son-
ra en az 2 saat takip edilmelidir.
NALOKSON HCL USP0.4MG/ ML lML10 AMP
... ·- -� ., .. -� -kapsül
476
DİLALTI: 0.25-0.5mg/kg/doz, 4-6 saat aralarla tekrarlanabilir. (max
doz: lOmg/doz)
PO: 0.25-0.Smg/kg/doz, 4-6 saat aralarla tekrarlanabilir. (max doz: 10
mg/doz).
ADALAT CRONO 30 MG 20 KONTROLLU SALIM TABLETi
ADALAT CRONO 60 MG 20 KONTROLLU SALIM TABLETi
NIDICARD 10 MG 30 KAPSUL
NIDILAT 10 MG 30 YUM.KAPSUL
NITROPRUSSIDE:
IV: 0.3-8.0 µg/kg/dakikalık devamlı infüzyon, 3 günden sonra kan sod-
yum tiyosiyanat düzeyine bakılarak verilir. (%5 dextroz içinde ışıktan
korunarak verilmelidir)
** Tansiyon yakından takip edilmeli ve en düşük dozdan ilaç başlan-
malıdır.
NIPRUSS AMPUL 60 MG 5 ML 5 AMPUL
477
ONDANSETRON (ZOFER): Doz:< 30 kg: 1 mg İV/PO 8 saatte bir,> 30
kg: 2 mg İV/PO 8 saatte bir veya 0.15 mg/kg/doz PO/İV (Kemoterapi-
den 30 dk önce verilir.)
ZOFER 4 MG 10 TABLET ZOFER 8 MG 10 TABLET
ZOFER 4 MG 6 TABLET ZOFER 8 MG 4 ML 1 AMPUL
ZOFER 8 MG 6 TABLET ZOFER SOL. !CEREN AMP. 4 MG / 2 ML 1 AMPUL
478
PROKAİNAMİD: Yükleme: 15mg/kg (max doz: 500mg) 30-60 dakikada
verilir, sonra idame: 20-80 mcg/kg/dk (max doz: 2gr/gün)
** Kompleks taşikardide kullanılabilir.
PROPRANOLOL:
IV: 0.01-0.lmg/kg/doz 15-20 dakikalık infüzyon, 6-8 saatte bir tekrar-
!anabilir, maksimum doz bebeklerde 1.0 mg/kg/gün ve çocuklarda 3.0
mg/kg/gün.
PO: 0.5-5mg/kg/gün, 3-4 doza bölerek, yavaş yavaş artırılarak verilme-
lidir.
Aritmi: O.Ol-0.15mg/kg/doz İV, Hipertansiyon: 0.1-lmg/kg/doz 6-8
saatte bir verilir.
DIDERAL 40 MG 50 TABLET
PROTAMİN: Heparin son dozunun hemen sonrası ise her 100 ünite için
1-1 .Smgverilir.
PROTAMIN %1 5 ML 1AMPUL
PROTAMIN ICN 5000IU / 5 ML N KULLANIM SOLUSYON !CEREN AMPUL
RANİTİDİN: Doz: İV: 1-2mg/kg/doz (max doz: 60mg) 2-3 dozda veya
Oral: 2-3mg/kg/doz (max doz: 150mg) 2 dozda verilir.
RANITAB 150 MG 60 FiLM TABLET ULTIDIN 50 MG/2 ML iM/iV C 10AMPUL
RANITAB 300 MG 30 FiLM TABLET ULTIDIN 50MG/2MLIM/N lO0AMPUL
RANITAB 50 MG 5AMPUL ZANDID 150 MG 30 TABLET
RANITAB 50 MG/2 ML 5AMPULZANDID 150 MG 30 TABLET
479
RANITINE 150 MG 60 TABLET ZANDID 150 MG 60 TABLET
RANIVER 50 MG/2 ML 10 AMPUL ZANDID 150 MG 60 TABLET
RANIXEL 50 MG/2 ML iM/iV 10 AMPUL ZANTAC 150 MG 150 ML SURUP
ULCURAN 150 MG 30 FiLM TABLET ZANTAC 150 MG 14 EFF. TABLET
ULCURAN 25 MG/ML 2MLX10 AMPUL ZANTAC 300 MG 10 EFF. TABLET
ULCURAN 50 MG 10 AMPUL
:,ıMtı ı ııJINE: Doz: 20-30mg /kg/gün her 4 saate bir İV olarak verilir.
SİSATRAKURYUM:
İndüksiyon dozu: 0.08-0.lmgr/kg/doz İV İdame dozu: 0.1-02 mg/kg/
saat İV
480
STEROİDLER:
481
TEOFİLİN: Doz: yükleme Önce 6mg/kg'dan yapılır. sonra idame: 2-6
ay: 0.4mg/kg/saat, 6-11 ay: 0.7mg/kg/saat, 1-12 yaş: 0.8mg/kg/saat,
> 12yaş :0.7mg/kg/saatten verilir.
TEOBAG 200 100 ML(SETLI) TEOKAP SR 100 MG 30 KAPSUL
TEOBAG 200 100 ML(SETSIZ) TEOKAP SR 200 MG 30 KAPSUL
TEOBAG 400 500 ML(SETLI) TEOKAP SR 300 MG 30 KAPSUL
TEOBAG 400 500 ML(SETSIZ)
TROMBOSİT:
Doz: 1 ünit/lükg trombosit sayısını 50.000 yükseltir. Aferez setten
trombosit verilmesi daha uygundur.
482
KAPLI TABLET DEPALEX XR 300 MG UZUN ETKILI
DEPAKIN 200 MG 40 ENTERIK 30 FiLM TABLET
KAPLI TABLET NAVARIN XR 500 MG UZUN ETKiLi
DEPAKIN 200 MG 40 ML SOLUSYON 30 FiLM TABLET
DEPAKIN 400MG/4ML ENJ. SOL. DEPAKIN 400MG/4ML IV ENJ. COZ.
4 FLK + 4 COZUCU AMPUL LIYOFILIZE 4 FLK+4 COZUCU AMPUL
VAZOPRESİN (DESMOPRESİN):
Diabetus inspidusta: 0.5 - 10 ü/kg/saat, GIS kanamasında: 1.5 ü/kg/
saat
Diabetus inspidusta: 0.0001-0.00025 ü/kg/dk, infüzyon Şokta: 0.0003-
0.002 ü/kg/dk, Sepsiste: 0.0001-0.001 ü/kg/dak
MINIRIN 0,1 MG / ML NAZAL SPYREY 2,5 ML MINIRIN 4 MCG/ML 10 AMPUL
MINIRIN 0,1 MG /ML INTRANAZAL SOL 2,5 ML MINIRIN MELT 120 MCG
MINIRIN 0,1 MG 30 TABLET LIYOFILIZAT 30 TABLET
MINIRIN 0,2 MG 30 TABLET MINIRIN MELT 60 MCG
LIYOFILIZAT 30 TABLET
483
YEŞİL REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR
AKINETON 2 MG 100 TABLET biperiden ASSOS
AKINETON 5 MG/ML EN). 1 ML X 5 AMPUL biperiden ABBOTT
AKINETON 5 MG/ML EN). 1 ML X 5 AMPUL biperiden ASSOS
ATIVAN EXPIDET 1 MG 20 TABLET lorazepam PFIZER
ATIVAN EXPIDET 2,5 MG 20 TABLET lorazepam PFIZER
CONTRAMAL 100 MG 10 ML DAMLA tramadol ABDI IBRAHIM
CONTRAMAL 100 MG 5 AMPUL tramadol ABDI IBRAHIM
CONTRAMAL 50 MG 20 KAPSUL tramadol ABDI IBRAHIM
CONTRAMAL RETARD 100 MG 30 TABLET tramadol ABDI IBRAHIM
DEMIZOLAM 15 MG/3 ML iM/iV EN). SOL. midazolam DEM
DEMIZOLAM 5 MG 5 AMPUL midazolam DEM
DIAZEM 10 MG 10 AMPUL diazepam DEVA
DIAZEM 10 MG 25 KAPSUL diazepam DEVA
DIAZEM 2 MG 25 KAPSUL diazepam DEVA
DIAZEM 5 MG 25 KAPSUL diazepam DEVA
DIAZEPAM DESITIN 5 MG 5 REKTAL TUP diazepam MEDSAN
DIAZEPAM DESITIN REC 10 MG 5 REKTAL TUP diazepam MEDSAN
DORMICUM 15 MG/3ML 5 AMPUL midazolam DEVA
DORMICUM 5 MG/5 ML 10 AMPUL midazolam DEVA
DORMICUM 50 MG/10 ML 5 AMPUL midazolam DEVA
EKIPENTAL 0,5 GR 1 FLAKON thiopental TUMEKIP
EKIPENTAL 1 GR 1 FLAKON thiopental TUMEKIP
FENOKODIN 20 TABLET combinations ADEKA
IMOVANE 7.5 MG 20 TABLET zopiclone ECZACIBASI ILAC
KETALAR 500 MG ENJEKTABL 1 FLAKON ketamine PFIZER
KLIPAKS 5 MG 40 DRAJE clidinium and 1.E ULAGAY
psycholeptics
LUMINAL 10 TABLET phenobarbital BAYER
LUMINALETTEN 15 MG 30 TABLET phenobarbital BAYER
MILOZ 15 MG/3ML 5 AMPUL midazolam BIEM
NERVIUM 5 MG 50 TABLET diazepam SABA
PENTAL 0,5 GR 1 FLAKON thiopental I.E ULAGAY
PENTAL 1 GR 1 FLAKON thiopental I.E ULAGAY
RIVOTRIL 2 MG 30 TABLET clonazepam DEVA
RIVOTRIL 2,5 MG 1 ML DAMLA clonazepam DEVA
STABINA 0,5 MG 30 TABLET alprazolam EGIS
STABINA 1 MG 30 TABLET alprazolam EGIS
STABLON 12,5 MG 60 TABLET tianeptine SERVIER
TRADOLEX 100 MG/2 ML iM/iV/SC tramadol KEYMEN
ENJEKSiYONLUK 5 AMPUL
TRANXILENE 5 MG 30 KAPSUL Pot. clorazepate SANOFI AVENTIS
ULTRAMEX 100 MG/2ML EN). SOL 5 AMPUL tramadol ADEKA
XANAX 0,5 MG 30 TABLET alprazolam PFIZER
XANAX 1 MG 50 TABLET alprazolam PFIZER
ZALDIAR 20 FiLM TABLET tramadol, ABDI IBRAHIM
combinations
ZOLAMID 15 MG/3 ML iV EN). 5 AMPUL midazolam DEFARMA
ZOLAMID 5 MG / 5 ML ENJEK. 5 AMPUL midazolam DEFARMA
ZOLAMID 50 MG/10 ML 5 AMPUL midazolam DEFARMA
http://www.iegm.gov.tr/
484
KIRMIZI REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR
ACTIQ 200 MCG OROMUKOZAL fentanyl GENESIS
APLIKATORLU 3 PASTiL
ACTIQ 400 MCG OROMUKOZAL fentanyl GENESIS
APLIKATORLU 3 PASTiL
ACTIQ 800 MCG OROMUKOZAL fentanyl GENESIS
APLIKATORLU 3 PASTiL
ALDOLAN GEROT 100 MG 5 AMPUL pethidine LIBA
CONCERTA 18 MG 30 KONT. SALIM TAB. methylphenidate JOHNSON&JOHNSON
CONCERTA 27 MG 30 KONT. SALIM TAB. methylphenidate JOHNSON&JOHNSON
CONCERTA 36 MG 30 KONT. SALIM TAB. methylphenidate JOHNSON&JOHNSON
CONCERTA 54 MG 30 KONT. SALIM TAB. methylphenidate JOHNSON&JOHNSON
DUROGESIC 100 MCG 5 TIS FLASTER fentanyl JOHNSON&JOHNSON
DUROGESIC 12 MCG 5 TIS FLASTER fentanyl JOHNSON&JOHNSON
DUROGESIC 25 MCG 5 TIS FLASTER fentanyl JOHNSON&JOHNSON
DUROGESIC 50 MCG 5 TIS FLASTER fentanyl JOHNSON&JOHNSON
DUROGESIC 75 MCG 5 TIS FLASTER fentanyl JOHNSON&JOHNSON
FENTANYL 0,05 MG/ML 10 ML IV 50 AMPUL fentanyl JOHNSON&JOHNSON
JURNISTA 16 MG 28 U SALIMLI TABLET hydromorphone JOHNSON&JOHNSON
JURNISTA 32 MG 28 SALIMLI TABLET hydromorphone JOHNSON&JOHNSON
JURNISTA 8 MG 28 SALIMLI TABLET hydromorphone JOHNSON&JOHNSON
M-ESLON 10 MG 21 MIKROPELLET KAPSUL morphine NOBEL ILAC
M-ESLON 100 MG 7 MIKROPELLET KAPSUL morphine NOBEL ILAC
M-ESLON 30 MG 14 MIKROPELLET KAPSUL morphine NOBEL ILAC
M-ESLON 60 MG 7 MIKROPELLET KAPSUL morphine NOBEL ILAC
MORFiN HIDROKLORUR 0,01 GR/1 ML morphine OSEL
1 MLxl0 AMPUL
MORPHINE HCL 0,01 GR 10 AMPUL morphine GALEN
MORPHINE HCL 0,D2 GR 5 AMPUL morphine GALEN
OXOPANE 10 MG 56 KAPSUL oxycodone ACTAVIS
OXOPANE 20 MG 56 KAPSUL oxycodone ACTAVIS
OXOPANE 5 MG 28 KAPSUL oxycodone ACTAVIS
OXOPANE 5 MG 56 KAPSUL oxycodone ACTAVIS
PETHIDINE ANTiJEN INJ. lO0MG 10 AMP pethidine FiLiZ ECZA DEPOSU
RITALINE 10 MG 30 TABLET methylphenidate NOVARTIS
SUBOXONE 2 MG/0,5MG 28 DiLALTI TB buprenorphine LIBA
SUBOXONE 8 MG/2 MG 28 DiLALTI TB buprenorphine LIBA
TALINAT 0,1MG/2ML 10 AMPUL fentanyl VEM ILAC
TALINAT 0,5MG/10ML 1 AMPUL fentanyl VEM ILAC
ULTIVA 2 MG 5 FLAKON remifentanil GLAXO SMITHKLINE
http://www.iegm.gov.tr/
485
MOR REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR
İMMÜNOGLOBULİN İÇERENLER HUMAN ALBUMİN İÇERENLER
TEGELİNE 0,5 GR 10 ML ER-KİM HUMAN ALBUMİN %20 50 ML. ODİTAŞ
SANDOGLOBULİN 1 GR. NOVARTİS UMAN ALBUMİN %20 50 ML ONKO
ISIVEN 1 GR KOÇSEL HUMAN ALB.%20 50 ML. FARMA-TEK
BIAVEN 1 GR ONKO BUMİNATE %20 50 ML. ECZACIBAŞI
NORDIMMUN 1 GR ONKO HUMAN ALBUMİN %20 50 ML. ECZACIBAŞI
Ig VENA lGR ONKO HUMAN ALB.%20 50 ML. BERK
ISIVEN 2,5 GR KOÇSEL ALBUMAN BERNA %20 50 ML. YENİ ŞARK
OCTAGAM 2,5 GR. 50 ML. BERK HUMAN ALBUMİN %20 50 ML. PHAR DESSAU
BIAVEN 2,5 GR. ONKO ALBUMİN LFB %20 50 ML. ER-KİM
TEGELİNE LFB 2,5 GR.50 ML. ER-KİM ALBUMİNAR %20 50 ML. FARMA-TEK
GAMMAGARD 2,5 GR. ALBUMİN HEMASURE %20 50 ML. ONKO
ECZACIBAŞI-BAXTER ZENALB H.ALBUMİN %20 50 ML. SODHAN
GAMMİMUNE-N %5 2,5 GR.50 ML. BİEM ALBUMİNA UMANA iSi %20 50 ML. KOÇSEL
ISIVEN 5 GR. KOÇSEL HUMAN ALBUMİN GRİFOLS %20-50 ML. DEM
OCTAGAM 5 GR 100 ML. BERK PLASMUBİN %20 50 ML. BİEM
VİGAM-S 5 GR. SODHAN HUMAN ALBUMİN %20 100 ML. ODİTAŞ
VİGAM LİQUİD 5 GR. SODHAN UMAN ALBUMİN %20 100 ML. ONKO
NORDİMMUN 5 GR. ONKO HUMAN ALBUMİN %20 100 ML. FARMA-TEK
BİAVEN 5 GR. ONKO HUMAN ALBUMİN %20 100 ML. RAK
TEGELİNE LFB 5 GR. 100 ML. ER-KİM ZENALB HUMAN ALBUMİN %20 100 ML.
GAMMAGARD 5 GR. ECZACIBAŞI-BAXTER HUMAN ALBUMİN %20 100 ML. BERK
IgVENA 5 GR. ONKO HUMAN ALBUMİN %20 l00ML.
FLEBOGAMMA IV %5 5 GR. DEM PHAR. DESSAU
GAMMİMUNE-N %5 100 ML. 5 GR. BİEM ALBUMAN BERNA %20 100 ML. YENİ ŞARK
SANDOGLOBULIN 6 GR NOVARTIS ALBUMAN LFB %20 100 ML. ER-KİM
FLEBOGAMMA %5 10 GR. DEM HUMAN ALBUMİN %20 100 ML. DEM
Ig VENA 10 GR. ONKO PLASMUBİN %20 100 ML. BİEM
OCTAGAM 10 GR.200 ML. BERK HUMAN ALBUMİN %20 100 ML.
TEGELİNE LFB 10 GR 200 ML. ER-KİM ECZACIBAŞI
GAMMİMUNE-N %5 250 ML- 12,5 GR. BİEM PLASMUBİN %25 50 ML. BİEM
GLOBUMAN BERNA 2 ML YENİ ŞARK ALBUMİNA UMANA iSi %25 50 ML. KOÇSEL
GLOBUMAN BERNA 5 ML. YENİ ŞARK HUMAN ALBUMİN %25 50 ML. BERK
PENTAGLOBİN 10 ML. RAK HUMAN ALBUMİN %25 50 ML. ECZACIBAŞI
PENTAGLOBİN 50 ML. RAK PLASMUBİN %25 100 ML. BİEM
PENTAGLOBİN 100 ML. RAK HUMAN ALBUMİN %25 100 ML. BERK
UMAN GAMMA %16 2 ML. ONKO HUMAN ALBUMİN %5 100 ML. PHARMA
HUMAN ALBUMİN %5 250 ML PHARMA
ALBUMİNAR %5 250 ML. FARMA-TEK
BİSEKO 250 ML. RAK
ANTİ RABİES İMMÜNOGLOBULİN ANTİ D (Anti Rho lg) İÇERENLER
İÇERENLER WIN RHO SOF 120 MCG RA
İMOGAM RABİES 2 ML. 300 IU AVENTİS WIN RHO SOF 250 MCG RA
CEALB HUMAN ALBUMİN %20 50 ML PARTOBULİN 250 MCG ECZACIBAŞI
ANTİTROMBİN III İÇERENLER RHOGAM 300 MCG HEMAT
KYBERNİN 500 IU FARMA-TEK WIN RHO SOF 300 MCG RA
KYBERNİN-P 1000 IU FARMA-TEK RHESUMAN BERNA 2 ML 300 MCG
ATENATİV 500 IU PHARMACIA-UPJOHN YENİ ŞARK
ANTİ CMV İMMÜNGLOBULİN BAY RHO-D 300 MCG BİEM
İÇERENLER
CYTOTECT 50 IU/ML RAK
CYTOGAM 2,5 GR./FLAKON ODİTAŞ
486
TETANOZ İMMÜNGLOBULİN ANTİ THYMOSİTE İMMÜNGLOBULİN
İÇERENLER İÇERENLER
TETUMAN BERNA 2 ML.250 IU YENİ ŞARK LYMPHOGLOBULİN 25 MG AVENTİS
GAMMATETANOS 2 ML.250 IU ER-KİM THYMOGLOBULİN 25 MG AVENTİS
TETAGAM-Pl ML 250 ML
ANTİCYTOMEGALOVİRUS İNSAN FİBRİNOJENİ İÇERENLER
İMMÜNGLOBULİN HAEMOCOMPLETTAN-P 1 GR. FARMA-TEK
CYTOTECT 50 IU /ML RAK
CYTOGAM 2,5 GR./FLAKON ODİTAŞ FİBRİN DOKU YAPIŞTIRICI İÇERENLER
TİSSEL KİT ST4 ECZACIBAŞI-BAXTER
�NTİHEPATİT B Ig (HBs ANTİKOR) TİSSEL KİT ST2 ECZACIBAŞI-BAXTER
iÇERENLER BERİPLAST-P COMBİ SET 1 ML. FARMA-TEK
HEPUMAN BERNA 1 ML.200 IU YENİ ŞARK BERİPLAST -P COMBİ SET 3 ML. FARMA-TEK
HEPUMAN BERNA 2 ML 400 IU YENİ ŞARK
HEPATECT 10 ML. RAK ANTİ T LENFOSİT İMMÜNGLOBULİN
HEPATECT 2 ML. RAK İÇERENLER
ATG FRESENIUS -S 5 ML. FRESENIUS
487
ÇOCUK VE YETİŞKİN
LABORATUVAR
VE REFERANS
PARAMETRELERİ
VE ANORMAL DEĞERLERDE
KARŞILAŞILAN HASTALIKLAR
489
GLİKOZ
GENEL BİLGİ: Kan alındıktan sonra bekletildiğinde, her saatte bir, kan
glukoz değeri 6-7 mg/dl düşer. Serum olarak ise oda ısısında yaklaşık
4-6 saat, buzdolabında 24-48 saat stabil olarak kalır.
NORMAL DEĞER: Kord kanı: 45-96 mg/dl, Prematüre: 45-60 mg/dl,
0-1 ay: 45-80 mg/dl, 2 ay-15 yaş: 60-100 mg/dl, >16 yaş: 70-110 mg/dl
491
Yalancı yüksek: ketoasidoz, yüksek C Yalancı düşük: Hemoliz, yük
vitamini, sefalosporinler, yüksek prote- sek şeker ve bilirubin
inli diyet
492
ÜRİK ASİT {Ürat, ÜA)
494
POTASYUM
495
KLOR
KALSİYUM
GENEL BİLGİ: Düzeltilmiş kalsiyum: Total Ca düzeyinin %50'si kandaki
proteine bağlanır. Protein miktarı 1 g/ dl artarsa, kalsiyum miktarı yak
laşık O .8 mg/ dl azalır.
İyonize kalsiyum: İyonize Ca aktif olan formudur. Total Ca'mun %50-
55'i iyonize formda bulunur. Anormal total kalsiyum sonuçlarının ve
yenidoğanın Ca dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Primer hi
perparatiroidizm, fazla D vitamini alımı ve bazı malignitelerde iyoni
ze Ca düzeyi artarken, primerve pseudo hipoparatiroidizm, D vitamini
eksikliği, Mg eksikliği, postoperatif durumlar, travma, sepsis, yanıklar,
pankreatit ve multiple organ yetmezliğinde ise iyonize kalsiyum düzeyi
düşer.
NORMAL DEĞER: Total kalsiyum: 8,6 - 10,3 mg/ dl, Yenidoğan: 7.6-
10.4 mg/ dl, İyoniz ca: yenidoğan: 4.40-5.48 mg/ dl, 1-18 yaş: 4.80-5.52 mg/
dl, Yetişkin: 4.65-5.28 mg/ dl,
Panik değerler: Total ca: <6 mg/dl: (iyonize: <2.0 mg/ dl) tetani ve kon
vulzi on a abilir.
496
Total ca: >13 mg/dl: (iyonize: >7.0 mg/dl) kardiyotoksit, aritmi ve koma
yapabilir.
MAGNEZYUM (Mg)
GENEL BİLGİ: GİS'ten emilir ve böbreklerden atılan bir hücre içi enzim
kofaktörüdür.
NORMAL DEĞER: 1,20-2,50 mg/dl
Panik değerler: (<1.0 mg/dl (tetani), >5.0 mg/dl), 5.0-10.0 mg/dl: Sss
depresyonu, kusma, bulantı, yorgunluk, 10-15 mg/dl: koma, EKG deği
şiklikleri, respiratory paralizi 30 mg/dl: tam kalp bloğu
34-40 mg/dl: arest
497
KREATİN KİNAZ (CK, CPK, KREATİNİN FOSFOKİNAZ)
GENEL BİLGİ: İskelet ve kalp kasında dejenerasyonunu değerlendiril
mesinde kullanılır.
NORMAL DEĞER: 0-7 gün: 22-500 IU/L, 7 gün-1 ay: 22-240 IU/L, >1 ay
ve yetişkin: 22-200 IU/L
MM CK3: 96%-100%, MB CK2: 0%-4%, BB CKl: 0%
ALBUMİN
AZALDIĞI DURUMLAR:
Enteral beslenme, hızlı hidrasyon, siroz, KC hastalıkları, alkolizm, gebe
lik, nefrotik sendom, malabsorbsiyon, malnutrisyon, neoplaziler, protein
kaybettiren enteropatiler (crohn hast, ülseratif kolit), Hipertiroidizm, ya
nıklar, ödem, sedante yaşam, kalp yetmezliği, Akut enflamatuar, olaylar
** Nadiren dehidratasyon ve ampisilin kullanımına bağlı olarak artabilir.
498
ALKALEN FOSFATAZ (ALP)
ARTTIĞI DURUMLAR:
Hepatitler (TORCH, hepatit A B C D E), EMN, Sağ kalp yetmezliği, şid
detli şok, yanık veya travma, Akut anoksi, Siroz, Tıkanma Sarılığı, KC
tümörleri, MI, Myozit, Myokardit, Musküler distrofi, Preeklempsi, Kas
travması, pankreatit, Yağlı KC, alkolizm, tifo, brusella, ilaçlar, ağır eg
zersiz
** Böbrek yetmezliği, Gebelik, Piridoksin yetmezliği, malnütrisyon ve
İYE durumlarında azalabilir.
499
ASPARTAT AMİNOTRANSFERAZ (AST)
ARTTIĞI DURUMLAR:
KC hastalıkları ve metastazları;viral, kr. ve alkolik hepatit, EMN, hkan
ma sarılığı, hepatoma,siroz, safra yolu hastalıkları, arı sokması, TORCH,
Eklempsi, hepatatoksik ilaçlar, kas kemik hastalıkları, travma, yanıklar,
kurşun zehirlenmesi, emboli, mantar zehirlenmesi, hemolitik anemi,
akut hipotansiyon, akut pankreatit, mantar zehirlenmesi, pulmoner in
farkt, serebral infarkt ve tümörler, myoglobinüri, İM enjeksiyon, aşırı
egzersiz, Mİ
** Azotemi, KBY'ye bağlı dializ durumlarında azalabilir.
GAMAGLUTAMİLTRANSFERAZ (GGT)
ARTTIĞI DURUMLAR:
KC hastalıkları, akut- kr. hepatitler, tıkanma sarılığı, EMN, kolanjitis, KC
metastazları, alkolik hepatit, siroz, primer biliyer siroz, yağlı karaciğer,
tıkanma sarılığı, hipertiroidizm, kolestaz, pankreatitler, pankreas, meme
ve kanseri, DM, konjestif kalp yetmezliği, MI, nefrotik sendrom, renal
tümör, beyin tümörleri, ilaçlar, primer ve sekonder hiperlipidemiler.
AMİLAZ ve LİPAZ
500
** Pankreas akut hasarlarında amilaz 24 saat içinde zirve yapar. lipazda
paralelliği önemlidir.
** Akut pankreatitte idrar amilazının 2 haftadan uzun süre yüksek kal-
ması pseudokist oluşumunu düşündürür.
ARTTIĞI DURUMLAR:
Serum direk Bilir. Serum indirek Bili. İdrar bili. İdrar ürobili.
Hepatik sarılık +++ ++ +++ ++
Obstrüktif sarılık ++++ Normal/ hafif yüksek ++++ negatif
Hemolitik sarılık normal ++ negatif +++
501
Hemolitik anemi, büyük hematomlar (yenidoğan kaput suksedenum).
hepatoselüler hasarlar (inflamatuar, toksik, neoplastik), intrahepatik ve
ekstrahepatik safra yolları tıkanıklıkları, hemolitik hastalıklar, neonatal
fizyolojik sarılık, Crigler-Najar sendromu, Gilbert hastalığı, Dubin-John
son sendromu, fruktoz intoleransı hipotiroidizm, İnefektif eritropoezis,
Lucey-Driscoll Sendromu, konjestif KY, hemorajik; AC enfarktüsü, ri
fampisin, izoniazid, novobiyosin
ARTTIĞI DURUMLAR:
İntrahepatik ve ekstrahepatik safya yolları tıkanıklıkları, hepatoselüler
hasar, kolestazis, Dubin-Johnson sendromu ve Rotor sendromund, Bili
yer atrezi, primer sklerozan kolanjitit, siroz, gebelik, hepatit, oral kontra
septifler, idiopatik rekürren intrahepatik kolestazis, ekstrahepatik koles
tazis, enfeksiyonlar, ilaçlar, toksinler
502
ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:
İdiopatik hemokromatozis, pernisyöz, Demir eksikliği anemisi, kr
aplastik ve hemolitik anemiler (talase kan kaybı, kronik hastalıklar
mi pernisyöz anemi), hemokromatozis ve akut-kronik enfeksiyonlar,
akut KC hastalıkları, progesteron içe emilim bozukluğu, mens döne
ren doğum kontrol haplarının kullanı minde (%10-30 azalma), gebe
mı, gebelik, demir zehirlenmesi, kur lik, hipotroidizm, karsinoma,
şun zehirlenmesi, vitamin B6 eksikliği, pernisyöz anemi remisyonu,
nefrit, akut lösemi, talasemi, tekrarla hemolitik anemi, nefroz, ame
yan transfüzyonlar ve akut demir en liyat sonrası dönem, Kwashi
tokslarında. orkor
FERRİTİN
GENEL BİLGİ: Demir eksikliği, kr hastalık anemisi, talasemi, hemakro
matozis ve demir yükleme tedavisi takibinde kullanılır. KC hastalıkları
nın varlığında demir eksikliğine rağmen normal olabilir.
NORMAL DEĞER: <7 ay: 50-300 ng/ml, >7 ay çocuk: 15-140 ng/ml, ka
dın: 18-270 ng/ml, erkek: 18-160 ng/ml, >60 yaş 18-250 ng/ml, panik
değer: <10 ng/ml, >400 ng/ml
503
TRANSFERRİN (Siderofilin)
HDL KOLESTEROL
GENEL BİLGİ: Doku ve damarları lipidlerden temizler. Ateroskleroz ve
kalp krizi riski olanlarda bakılmalıdır. Ayrıca lipid düşürücü tedavinin
takibinde kullanılır. Yüksek HDL faydalıdır.
NORMAL DEĞER: Erkek: 30-70 mg/dl, Kadın: 40-85 mg/dl, Panik de
ğer: <35mg/ dl (yüksek risk)
LDL-KOLESTEROL
GENEL BİLGİ: Yüksekliğinin ateroskleroz ve MI riskini arttırdığı söy
lensede bazı bilim adamları bunun vucudun savunma mekanizması ol
duğunu söylemektedir.
NORMAL DEĞER: Normal: 60-130 mg/dl, Sınırda risk: 130-160 mg/dL,
yüksek risk: >160 mg/dL
Child and Adolescent: Normal: <110 mg/dl sınırda risk: 110-130 mg/dl
yüksek risk: >130 mg/dl
504
ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:
Familial tip II hiperlipidemi, fa- Hipolipoproteinemia Tangier's hast,
milial hipercholesterolemi, yük- Tip I hiperlipidemia, Apo C-II eksik
sek kolesterol ve yağlı diyet, hi- liği, hipertiroidizm, kr anemi, şid
potiroidism, nefrotik sendrom, M detli hepatoselüler hast, Reye's send,
myeloma, KC obst ve hast, A ner- akut stres (yanık, hastalık), eklem
vosa, DM, KBY, porfiria, gebelik, hast, kr AC hast, östrojen
steroid, progestin.
KOLESTEROL
GENEL BİLGİ: Hipolipidemi ve hiperlipidemi tanısı, atheroskleroz ve
MI riski değerlendirilir.
NORMAL DEĞER: Panik değer: >250-500 mg/dL
Yetişkin: 140-199 mg/dL, sınırda yüksek: 200-239 mg/dL, yüksek: >240
mg/dL or >6.20 mmol/L
Çocuk: (12-18 yaş): <170 mg/dL, sınırda yüksek: 170-199 mg/dL yüksek
>200 mg/dL
TRİGLİSERİT
GENEL BİLGİ: Hipolipidemi ve hiperlipidemi tanısı ve atherosklerotik
risk değerlendirilir.
NORMAL DEĞER: Çocuk: 30-130 mg/dl, erkek: 40-160 mg/dl, kadın:
35-135 mg/dl,
Panik değer: >250-500 mg/dL
505
PT (protrombin time- PZ)-INR (standardize edilmiş PT)
UZADIĞI DURUMLAR:
Trombositopeni (<80000 mm3), trombosit fonksiyon bozukluğu, von Wil
lebrand faktör ve fibrinojen eksikliği veya bozukluğu, ileri KBY, küçük
ven veya damar anomalilerinde, şiddetli KC hast, Leukemi, myeloproli
feratif hastalıklar, DIC, aspirin.
FİBRİNOJEN (Faktör 1)
GENEL BİLGİ: Fibrinojen, trombin tarafından fibrine dönüştürülen bir
plazma proteinidir. Karaciğerde sentezlenir ve akut faz reaktanıdır. Fib
rinojen eksikliği PT, aPTT testlerinde uzama yapar.
NORMAL DEĞER: 180-400 mg/dl
Panik değerler: <50 mg/dl: Travma sonrası kanama yapabilir.
>700 mg/dl: Kardiyo vasküler ve serebral vaskuler patolojiler için
risk oluşturur.
D-DİMER
GENEL BİLGİ: Bir fibrin yıkım ürünüdür. Bir çok hastalığın tanısında
kullanılır.
NORMAL DEĞER: 0-500 µg/L
ARTTIĞI DURUMLAR:
Derin ven trombozu, pulmoner emboli, dissemine intravasküler koagü
lasyonda, akut MI, ameliyat sonrası yara iyileşmesinde, KBY, kanserler
de, arteriyal venöz trombozda, primer fibrinolozis, orak hücre anemisi
krizi, tPA tedavisi, gebelik, RF varlığında yalancı artış olabilir.
507
C-REAKTİF PROTEİN (CRP)
GENEL BİLGİ: Çok erken dönemde yükselir ve İyileşme döneminde çok er
ken düşer. Yükselen CRP akut bir enfeksiyon veya inflamasyonu gösterir. Düş
me eğiliminde olan CRP enfeksiyonun iyileşmeye başladığını gösterir.
NORMAL DEĞER: 0-3 mg/L
ARTTIĞI DURUMLAR:
RA, infalamtura barsak hastalıkları, tümörler, artritler, otoimmun has
talıklar, pelvik inflamatuar hastalık, gebeliğin virüs ya da bakteri infek
siyonu, ARA, lupus hastalıkları, crohn hastalığı MI (geç dönemlerinde),
obezlerde ve oral kontraseptif kullananlarda yüksek olabilir.
** ESR yani eritrosit sedimantasyon oranı da inflamasyon varlığında
yükselir. Ancak yükselme ve düşme hızı CRP de daha hızlıdır. Yani
infeksiyon veya artrit atağı iyileştiğinde CRP düşmüş, ESR hala yük
sek görünüyor olabilir.
** CRP steroid veya salisilat kullanımıyla kaybolabilir.
SEDİMENTASYON (ESH)
508
KREATİN KİNAZ-MB {CK-MB)
ARTTIĞI DURUMLAR
AMI, Kardiyak kontüzyon, Açık kalp ameliyahndan sonra, Myokardit,
Uzun süreli supraventriküler taşikardi, Kardiyomypatiler, Kalbi tutan
kollejen hastalıklar, Koroner anjiografi, p transluminal koroner anjiyop
lasti, kardiyak travmalar, konjestif kalp yetmezliği, koroner anjiografi, M
distrofi, polimyozit, SLE, yanıklar, Reye send, hipotermi ve hipertermi.
TROPONİN 1
GENEL BİLGİ: AMI tanısında kullanılır. AMI'dan 2-6 saat sonra kardi
yak troponin I yükselir ve 15-24 saat sonra pik yapar. CK-MB, myoglobin
vb enzimlerin aksine günlerce (-7 gün) yüksek kalır
NORMAL DEĞER: 0-2,00 ng/ml
ARTTIĞI DURUMLAR:
AMI, Konjestif kalp yetmezliği, kardiyak travma, unstabil anjina ve kar
diyak cerrahi sonrasında artar.
509
NORMAL HEMOGRAM DEĞERLERİ
YAŞ WBC RBC Hb HCT MCV MCH MCHC PLTlO' RDW
103 mm' 106 mm' (g/dL) (%) (fL) (pg/cell) (g/dL) mm' (%)
YD-2hft 9.0-30.0 4.1-6.1 14.5-24.5 44-64 98--112 34--40 33--37 150-450 -
2-8hft 5.0-21.0 4.0-6.0 12.5-20.5 39-59 98--112 30-36 32-36
2-6mo 5.0-19.0 3.8--5.6 10.7-17.3 35-49 83--97 27-33 31-35
6 ay-1 yaş 5.0-19.0 3.8--5.2 9.9-14.5 29-43 73-87 24-30 32-36
1-6 yaş 5.0-19.0 3.9-5.3 9.5-14.1 30-40 70-84 23-29 31-35
6--16 yaş 4.8--10.8 4.0-5.2 10.3--14.9 32-42 73--87 24-30 32-36
16--18 yaş 4.8--10.8 4.2-5.4 11.1-15.7 34--44 75-89 25-31 32-36
>18 yaş E 5.0-10.0 4.5-5.5 14.0-17.4 42-52 84-96 28--34 32-36 140-400 11.5-
14.5
>18 yaş K 5.0-10.0 4.0-5.0 12.0-16.0 36-48 84-96 28--34 32-36 140-400 11.5-
14.5
510
İNDEKS
A Bakteriyel konjonktivit205
Abse, fronkül (çıban) 69 Basit iye (sistit) 91
Acil konraseptif (kontrolsuz ilişki sonrası) Baş ağrıları222
235 Bazı hipertansif ilaçların piyasa isimleri117
Adolesan problemleri206 Bebek bakım işlemleri277
Akne vulgaris (sivilce) 63 Bebek ve çocuklarda pem (protein enerji
Akrep sokması350 malnütrisyonu) 163
Aktif kömür ve uygulanışı344 Bebeklerde beslenme264
Aktive parsiyel tromboplastin zamanı470 Bebeklerde diş çıkarma272
Akut anaflaktik şok tedavisi370 Bebeklerde kısaca beslenme268
Akut babna yaklaşım (yetişkin + çocuk) 336 Bel ağrısı: (diskal hemi) 216
Akut bel, boyun ağrısı ve bel tutulması320 Belirgin solunum sıkıntısı olan akut ürtiker
Akut böbrek yetmezliği113 Beta blokör ve kalsiyum kanal blokörü
Akut faranjit10 zehirlenmesi358
Akut gastroenterit (ishal)121 Beyaz küre474
Akut İTP123 Beyin ödemi yaklaşım378
Akut poststreptokokal glomerülonefrit Bilinç değişikliğine yaklaşım347
(apsgn) 103 Birinci trimester tarama testi473
Akut sinüzit13 Bit (pedikulozis) 86
Akut ürtiker ve anjio ödem297 Boğmaca259
Akut ve kronik otitis media17 Böcek ve arı sokması293
Alanin aminotransferaz 464 Bradikardi tedavisi345
Albumin462 Bronşiolit313
Alerjik ve vernal (mevsimsel) konjonktivit Brusella195
207 Burun kanamaları (epistaksis)308
Alev ve termal yanıklarında ilkyardım327 Buşon (kulak kiri) 27
Alkalen fosfotaz463 Büyüme gelişme geriliği (boy kısalığı) 165
Alletjik rinit (saman nezlesi) 23
Alopesia areata (saçkıran hastalığı) 66 C, Ç
Amilaz ve lipaz 464 Cilt temizliği345
Amipli dizanteri (amebiyaz) 126 C-reaktif protein472
Amonyak457 Çocuklarda cinsel istismar227
Ana! fissur150 Çocuklarda diş sağlığı için bilinmesi
Antibiyotik dozları403 gerekenler29
Antibiyotikler ve endikasyonları398 Çocuklarda fiziksel istismar226
Antifungal ilaç dozları417 Çocuklarda hışıltı (wheezing) nedenleri47
Antiviral vira! ilaç dozları415 Çocuklarda kronik öksürük nedenleri 50
Arteriyel kan gazı285
Asetaminofen (parasetamol) zehirlenmesi355 D
Askarisler, kancalı kurtlar136 D-dimer471
Astım atağı (krizi) (yetişkin ve çocuk) 310 Demir eksikliği anemisi ve demir eksikliği
Astım40 109
Astımda kullanılan ilaçlar, dozları ve piyasa Depresyon219
isimleri37 Dermatit (ekzema) 75
Ateşli çocuğa yaklaşım (ateşin düşürülmesi) Diabetik ayak, paronişi71
368 Diabetik ketoasidoz337
Atipik pnömoni (zature) 35 Diaper dermatit (pişik) (bebek ve yetişkin)
Atopik dermatit 77 73
Direkt bilirubin466
B Dispepsi141
Bakterilere göre kullanılan antibiyotkiler396 Diş ağrısı ve diş iltihabı tedavisi295
511
Doğal kellik, saç dökülmesi65 Hipergliserni 395
Doğumda yeni doğana yaklaşım362 Hiperimmünoglobülin D sendromu112
Donma vakalanna yaklaşım380 Hiperkalsemi388
Hiperkeratoz (nasır) 82
E Hipermagnezemi 393
Ekg' de derivasyonları bağlama şekli327 Hipematremi 381
El, ayak bakımı (kremleri) 83 Hiperpotasemi385
Ekg değerlendirme328 Hipertansiyon tedavi yaklaşımı115
Entübasyon ve mekanik ventilasyon287 Hipertansiyonun acil tedavisi322
Enürezis noktuma (uykuda işeme) 99 Hipoglisemi394
Eritema infeksiyozum (beşinci hastalık) 254 Hipokalsemi390
Erkek çocuklarda vücut persentilleri179 Hipomagnezemi392
Hiponatremi383
F Hipopotasemi387
Febril konvülziyon (fk) 341 Hipospadias, epispadias, sünnet101
Ferritin467 Huzursuz1-2 aylık bebeğe, yaklaşım271
Fibrinojen471 Huzursuz bebek, infantil kolik (gaz sancısı)
Fmf hastalığı102 273
Fosfor po4 veya fosfat (p) 461
G İdrarın alkalileştirilmesi346
Gamaglutamil transferaz464 İlaç formları xviii
Gastrit142 İmmün yetmezlik111
Gastroözofageal reflü (çocuk ve yetişkin) İndirekt bilirubin465
139 İrritabl barsak sendromu (ibh) 132
Gebelerde ilaç tedavisi239 İyot eksikliği171
Gebelikte bulanh ve kusma tedavisi237
Gebelikte destek tedavisi (vitamin ve J
mineral) 232 Jinekomasti208
Genç hekimlere öneriler xv
Genel ilaç dozları ve ticari isimleri419 K
Genital herpes61 Kabakulak262
Gerilim tipi (%70 ) baş ağrıları223 Kabızlık130
Giardiasis125 Kafa travması yaklaşım378
Glaskow koma skalası292 Kalsiyum460
Glikoz455 Kanama zamanı471
Göz yıkama345 Kanamayı durdurmak için turnike
Gribal enfeksiyon (nezle) 5 uygulaması380
Guatr172 Karbonmonoksit zehirlenmesi358
Guillaen barre sendromu379 Kardiyak aritmiler325
Güncel aşı takvimi243 Kardiyopulmoner resüsitasyon (cpr) 323
Güneş yanığı ve güneş çarpması81 Kılkurdu (e Vermicularis, oksiyürler) 134
Kırım kongo kanamalı ateşi (kene ısırması)
H 352
Hastasına yaklaşım333 Kırmızı reçeteye tabi ilaç listesidir449
Hastaya yaklaşım püf noktaları xvi Kız çocuklarda vücut persentilleri168
Hava yolu hkanmasında ilkyardım329 Kızamık252
Hdl kolesterol468 Kızamıkçık253
Hematüri nedenleri339 Kızıl256
Hemoroid (basur) 148 Kistik fibrozis45
Hepatit A197 Klor460
Hepatit B 219 Koah42
Herpes labialis (uçuk) 57 Koah atağı ve koah atağı312
Hidrokarbon zehirlenmesi 355 Koanal atrezi49
512
Kolera127 Oral doğum kontrol yöntemi(oks) 234
Kolesterol469 Organik fosfor zehirlenmesi357
Komplike iye ve piyelonefrit 93 Osteoartrit(osteoartroz-kireçlenme) 213
Konjenital hipotiroidi157 Osteoporoz, osteomalazi(yetişkin, yaşlı,
Konversiyon bozukluk.lan ve konversiyon gebe, puberte) 215
Konvulziyona yaklaşım338 Otitis externa19
Kötü ağız kokusu(halitosis) 28 Örnek reçete, xvii
Kreatin kinaz462
Kreatin kinaz-mb473 p
Kreatinin455 Pnömotoraks315
Kriptik tonsillit 316 Polikistik over sendrom207
Kronik faranjit12 Potasyum459
Kronik ishal128 Proteinüri nedenleri338
Kronik sinüzit15 Pt-ınr470
Kronik yorgunluk nedenleri 126
Krup(larinks ödemi) 305 R
Kuduz260 Raşitizm ve d vitamini proflaksisi155
Kulağa sinek, böcek veya yabancı cisim Reçete nasıl yazılır? (doz ayarlama şekli ve
kaçması307 Reçete yazarken dikkat edilecek noktalar
Kuru göz209 xvii
Küme tipi(%1 ) baş ağrısı225 Roseola infantum(altıncı hastalık)255
Rotavirüs tedavisi123
L
Laboratuvar ve referans parametreleri453 s,ş
Larenjit21 Sağlam çocuk izlemi281
Laringomalazi ve trakeomalazi48 Salisilat zehirlenmesi354
Ldl-kolesterol468 Salmonella(tifo) 193
Lenfadenopatilere(lap) yaklaşım199 Seboreik dermatit ve saçta kepeklenme53
Sedimentasyon472
M Septik artrit221
Madde bağımlılığı347 Serum demir466
Magnezyum461 Sık kullanılan mayiler ve içerikleri (1 litre
Mama269 başına) 373
Mantar zehirlenmesi356 Sodyum458
Mastit ve meme başı çatlakları240 Solunum yetmezliği olan hastaya yaklaşım
Mastit ve meme başı çatlakları276 290
Mayi(sıvı) tedavisi371 Ssoriasis(sedef hastalığı) 87
Megaloblastik anemi(b12 , folik asit) 107 Status epileptikusta kullanılan ilaçlar340
Menenjitler (vira!, bakteriyel, tbc) 201 Steroidler80
Meningokoksemi263 Su çiçeği(varisella zoster) 257
Menopoz, hormon replasman tedavisi236 Sütür atma ve cilt kesileri361
Mide lavajı ve uygulanışı344 Şoktaki hastaya yaklaşım366
Mide ülseri145
Migren tipi(%20 ) baş ağrıları224 T
Moniliazis(pamukçuk) (bebek ve yetişkin) Talasemi121
274 Taş düşürme(renokolik ağrı) 303
Mor reçeteye tabi ilaç listesidir448 Taşikardi tedavisi346
Tenya saginata(şerit, sığır tenyası) 138
N Tinea kapitis(süperficialis) ve tinea(pitriya-
Nefrolitiazis(böbrek taşları) 97 zis) versicolor 50
Nemlendiriciler, antihistaminikler79 Tinea korporis ve tinea inguinalis52
Tinea pedis(ayak mantarı) 47
O,Ö Tinea ungium(hrnak mantarı) 49
Oral aft(aftöz stomatit) 25 Tip1 diyabet159
513
Tip2 diyabet 161 Vajinit96
Tipik pnömoni (zature) 33 Ve anjiyoödem tedavisi299
Tonsilit ve adenoid7 Verruca vulgaris (siğil) 55
Total demir bağlama kapasitesi467 Vira! konjonktivit206
Transferrin468 Vücut yüzey hesaplaması (m2 ) ve pratik
Trigliserit469 mayi hesaplama cetveli375
Trisiklik antidepresan zehirlenmesi357
Trombin tıme470 y
Troponin ı473 Yabancı cisim yutma335
Turuncu reçeteye tabi ilaç listesidir451 Yanık pansumanı uygulama şekli302
Tüberküloz (akciğer tbc) 44 Yanık ve yanıklı hastaya yaklaşım300
Tüm vücut persentilleri167 Yara pansumanı360
Tümör lizis sendrom377 Yeme bozuklukları209
Türk.iyede satılan bazı aşıların ticari isimleri Yenidoğan bebek için yapılması gereken
248 öneriler364
Yeşil reçeteye tabi ilaç listesidir 448
U,Ü Yılan ısırması348
Uyuz (gale) 84 Yumuşak doku enfeksiyonu (selülit,
Uzmana sevk edilmesi gereken gebeler 238 impetigo, erizipel, yılancık) 67
Üre (bun, üre nitrojeni) 456 Yumuşak doku travması, eklem travması ve
Üretrit95 burkulma318
Ürik asit (ürat, üa) 457
Üst gis kanaması yaklaşım379
z
V Zayıflama (diyet) 190
Vajinal kandidiyazis231 Zona59
514
KAYNAKLAR
1. T.C. Sağlık Bakanlığı Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberi
2. T.C. Sağlık Bakanlığı Üreme Sağlığı Eğitim Programı
3. T.C. Sağlık Bakanlığı Aile Planlaması Klinik Uygulama El Kitabı
4. T.C. Sağlık bakanlığı birinci basamağa yönelik zehirlenmeler tanı ve tedavi rehberleri 2007
5. Larsen: Williams Textbook of Endocrinology, 10th ed. 2003
6. www.infeksiyon.org (Türk İnfeksiyon Web Sitesi)
7. www.klimik.org.tr (Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Web Sitesi)
8. www.ulakbim.gov.tr
9. Pediatric Emergency Manual Editor: Erica A. Kirsch, M.D.
10. www.mc.metu.edu.tr. (ODTÜ Sağlık ve Rehberlik Merkezi Web Sitesi)
11. Clinical Dermatology Third Edition Thomas P. Habif M.D.
12. www.Emedicine.com
13. Nelson Textbook of Pediatrics 17th edition (May 2003): by Richard E., Md. Behrman
14. Infectious Disease 2nd edition (September 22, 2003) by Jonathan Cohen,
15. Wintrobe's Clinical Hematology, 11th Ed by John P. Greer John Foerster
16. www.tkd.org.tr (Türk Kardiyoloji Derneği Web Sitesi)
17. www.thd.org.tr (Türk Hematoloji Derneği Web Sitesi)
18. www.turkdermatoloji.org (Türk Dermatoloji Derneği Web Sitesi)
19. A Manual of Laboratory and Diagnostic Tests 7th edition Quly 2003): By Frances T Fisc-
hbach RN
20. www.laboratuvar.com
21. www. Pubmed.com
22. www.toraks.org.tr (Türk Toraks Derneği Web Sitesi)
23. www.neonatology.org.tr (!ürk neonatoloji derneği)
24. Manual of Clinical Problems in Pediatrics 5th edition (November 2000): By Kenneth B
Roberts M
25. Child Neurology 6th edition (April 15, 2000): by John H. Menkes
26. AHFS Drug Information 2004 by Gerald K. McEvoy Publisher
27. Pediyatri 1-2 Cilt. Prof.Dr. Olcay Neyzi (4. Baskı)
28. Yenidoğan Bakımında Hacettepe Uygulamaları. Gülsevin Tekinalp (2. baskı)
29. Current Pediatric Diagnosis & Treatment 16th. William W. Hay Jr,
30. Handbook of Dialysis 3rd edition (2000): by John T., MD Daugirdas
31. Baum's Textbook of Pulmonary Diseases 7th edition ( 2003): by Gerald L. Baum
32. Principles and Practice of Pediatric Infectious Diseases 2nd Edition Sarah S. Long
33. Oski's Pediatrics: Principles and Practice, 3rd Edition (1999): By Julia A. McMillan
34. Pediatride rutinler. prof dr. Ömer Devecioğlu (2. baskı)
35. The Sanford Guide To Antimicrobial Thrapy 2007 david N. Gilbert, M.D.
36. Mayo clinic Antimicrobial Thrapy Quick Guide. John W. Wilson, MD (2007)
37. Amerikan Psikiyatri Birliği: Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
Elkitabı, Yeniden Gözden Geçirilmiş Dördüncü Baskı (DSM-IV-TR), Amerikan Psikiyatri
Birliği, Washington DC, 2000'den çeviren Köroğlu E, Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2001.
38. www.saglikdanis.com
39. Patterson's Allergic Diseases 6th edition ( 2002) By Roy Patterson
40. www.pediatrikdermatoloji.net (Pediatrik Dermatoloji Derneği Web Sitesi )
41. www.ctf.edu.tr (İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Web Sitesi)
42. The Pediatric Cardiology Handbook: Mobile Medicine Series, 4th Edition, by Myung K.
43. Disease & Drug Consult: Cardiovascular Disorders Springhouse (Lippincott Williams &
Wilkins)
44. The ECG Manual: An Evidence-Based Approach By Marc Gertsch
45. Mandell, Douglas, and Bennett's Prindples and Practice of Infectious Diseases, By Gerald L.
46. Current Diagnosis & Treatment in Gastroenterology. Scott Friedman,
47. A Manual of Laboratory and Diagnostic Tesis 6th Edition.Corrinne Strandell
515