' 2018-2019

-,..-

Güncellenmiş ve Genişletilmiş 5. Baskı

MEZUNiYET
SONRRSI UE
MECBURİ HİZMET
KILRUUZU

istanbul tıp
kitabeuleri
J- Onlıne Alışverış
U lstanbultlp.com.tr

« ,j,ı,ıııbul Medik,ıl Yayıncılık BİLİMSEL ESERLER dizisi

Örnek Reçete ve Acil Yaklaşımlar Cep Kitabı
Fditiir: Doç. Dr. İlyas Yolbaş

5. Baskı 2018

ISBN 978-605-4949-20-5

2018 İstanbul Medikal Sağlık ve Yayıncılık Hiz. Tic. Ltd. Şii.

34104, Çapa-İstanbul-Türkiye
www.istanbultip.com.tr
e-mail: info@istanbultip.com.tr

Yasalar uyarınca, bu yapıtın yayın hakları

İstanbul Medikal Sağlık ve Yayıncılık Hiz. Tic. Ltd. Şti.'ye aittir.
Yazılı izin alınmadan ve kaynak olarak gösterilmeden,
elektronik, mekanik ve diğer yöntemlerle
kısmen veya tamamen kopya edilemez;
fotokopi, teksir, baskı ve diğer yollarla çoğaltılamaz.

MAĞAZALARIMIZ
ÇAPA/MERKEZ KADIKÖY KONYA
Turgut Özal Cad. No: 4/ A Rasimpaşa Mah. Teyyareci İhsaniye Mah. Tacülvezir Sk.
Çapa-İST. Sami Sok. No: 13 Dükkan No: 1 / A Selçuklu-KONYA
Tel: 0212584 20 58 (pbx) 11-12 Kadıköy-İST Tel: 0332.351 32 53
587 94 43 Faks: 0212.587 9-1-15 Tel: 0216.336 20 60

UYARI
Ml'dik.ıl bilgik'r �Ürl'ldi dt•ği�nıt•kll' vt• )'l'llİll'nrnektedir. Standart güvenlik uygulamalan dikkate alınmalı, yeni
,ır,ı�lırnı,ıl,u \'t' klinik. lenübl'lt•r •�ığınd,ı ll'davilerde ve ilaç uygulamalarındaki değişikliklerin gerekli olabileceği
bilinırn•lidir. l )l,._uvunıl,ıı-.ı ıl,ıı.;1,H h,ık\...ınd,ı Lirl'tici firma tarafından sağlanan her ilaca ait en son ürün bilgilerini, dozaj
VL' uygul,ım,ı �·h.illl'rllll \'L' h.{ıntrnıdih.,ı�yonl,m kontrol l'tnıelcri tavsiye cdilir. l lcr hasta için en iyi tedavi şeklini ve
L'n doğru il,ıı_.[.ırı \'l' do/l,ırırıı hl'lirlcııwh. uygul.ımc1yı yc1pan hekimin sorumluluğundadır. Yayıncı ve editörler bu
y,ıyırıd,m dnl,n·ı ııwyd.ırı.ı gt·ll'bilt'Ll'h. h.ı-.t,ıy,ı \'L' L'kipm.ınlara ait herhangi bir Zdrdr veyd h.ıscır<lan :-:ıurumlu değildir.

Y,ıyın,ı hanrlayi.ln İstanbul Medikal Sağlık ve

Yayıncılık Hiz. Tic. Ltd. Şti.
Y,ıyıncı sertifika no 12643
İnıy ,ıdına grafiker Mesut Arslan
Editör Doç. Dr. İlyas Yolbaş
Kapak İmy Tasarım
Baskı ve cilt Gezegen Basım San. ve Tic. Ltd. Şti.
100. Y ıl Mah. Matbaacılar Sitesi
2. Cad. No: 202/ A, Bağcılar-İST
Tel: 0212 325 71 25
 İÇİNDEKİLER

('ıNSÖZ ........................................................................................................xiv
l ;ıiNÇ HEKİMLERE ÖNERİLER. ............................................................ xv
1 lı\STAYA YAKLAŞIM PÜF NOKTALARI ............................................xvi
l{liÇETE NASIL YAZILIR? (DOZ AYARLAMA ŞEKLİ VE
1 ÖRNEK REÇETE) ................................................................................ xvii
il Rl•:ÇETE YAZARKEN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR .................. xvii
: 11.ı\Ç FORMLARI ...................................................................................... xviii

'KBB............................................................................................. 1
l'NÖMONİ, TONSİLLİT, FARENJİT, AKUT OTİTİS MEDİA,
SİNÜZİT ve YYMUŞAK DOKU ENFEKSİYONLARI ...................3
1
l ;RIBAL ENFEKSiYON(NEZLE) ............................................................5
1 1( )NSİLİT VE ADENOİD ........................................................................7
1 ı\KUT FARANJİT.......................................................................................10
l,RONİK FARANJİT .................................................................................. 12
ı\KUT SİNÜZİT..........................................................................................13
ı,RONİK SİNÜZİT .................................................................... ,................15
ı\KUT VE KRONİK OTİTİS MEDİA.......................................................17
l )l'İTİS EXTERNA......................................................................................19
1 l .ı\RENJİT ...................................................................................................21
1
ı\l ,LERJİK RİNİT(Saman Nezlesi) ..........................................................23
, l lRı\L AFT(Aftöz Stomatit) .....................................................................25
: lllJ�ON(KulakKiri) ..................................................................................27
: kl)TÜ AĞIZ KOKUSU(Halitosis) ..........................................................28
1 l, l )CUKLARDA DİŞ SAĞLIĞI İÇİN BİLİNMESİ GEREKENLER .....29

' GÖĞÜS HASTALIKLARl ............................................................. 31

1 İl'İK PNÖMONİ(ZATURE) ...................................................................33
ı\l'İl'İK PNÖMONİ (ZATURE) ................................................................35
'. ı\STIMDA KULLANILAN İLAÇLAR, DOZLARI VE
l'IYASA ISIMLERl................................................................................37
1 • • • •

ı\S'l'IM ..........................................................................................................40
' "-l )ı\H ..........................................................................................................42
: 1 CIBERK�LOZ �Akciğer TBC) .................................................................44
1 klS'rIK FIBROZIS.......................................................................................45
l,'l )l'UKLARDA HIŞILTI (WHEEZİNG) NEDENLERİ........................47
1 ı\RİNGOMALAZİ ve TRAKEOMALAZİ............................................48

iii
KOANAL ATREZİ .....................................................................................49
ÇOCUKLARDA KRONİK ÖKSÜRÜK NEDENLERİ...........................50

CILDIYE ...................................................................................... 53
TİNEA PEDİS (Ayak Mantarı) .................................................................55
TİNEA UNGİUM (Tırnak Mantarı) .........................................................57
TİNEA KAPİTİS (Süperficialis) ve TİNEA (Pitriyazis)
VERSİCOLOR .............................................................................................58
TİNEA KORPORİS VE TİNEA İNGUİNALİS ....................................... 60
SEBOREİK DERMATİT VE SAÇTA KEPEKLENME ............................ 61
VERRUCA VULGARİS (SİĞİL) ............................................................... 63
HERPES LABİALİS (UÇUK) .................................................................... 65
ZONA........................................................................................................... 67
GENİTAL HERPES .................................................................................... 69
AKNE VULGARİS (SİVİLCE) ..................................................................71
DOĞAL KELLİK, SAÇ DÖKÜLMESİ .....................................................73
ALOPESİA AREATA (Saçkıran Hastalığı) ..............................................74
YUMUŞAK DOKU ENFEKSİYONU
(Selülit, İmpetigo, Erizipel, Yılancık) ......................................................75
ABSE, FRONKÜL (Çıban) .........................................................................77
DİABETİK AYAK, PARONİŞİ ..................................................................79
DİAPER DERMATİT (Pişik) (Bebek ve Yetişkin) ..................................81
DERMATİT (EKZEMA) ............................................................................83
ATOPİK DERMATİT .................................................................................85
NEMLENDİRİCİLER, ANTİHİSTAMİNİKLER ....................................87
STEROİDLER..............................................................................................88
GÜNEŞ YANIĞI VE GÜNEŞ ÇARPMASI .............................................89
HİPERKERATOZ (Nasır) ..........................................................................90
EL, AYAK BAKIMI (KREMLERİ).............................................................91
UYUZ (GALE) ............................................................................................92
BİT (PEDİKULOZİS) ..................................................................................94
SSORİASİS (SEDEF HASTALIĞI) ............................................................95
ÜROLOJl ..................................................................................... 97
BASİT İYE (SİSTİT) ....................................................................................99
KOMPLİKE İYE VE PİYELONEFRİT .....................................................101
ÜRETRİT .....................................................................................................103
VAJİNİT .......................................................................................................104
NEFROLİTİAZİS (BÖBREK TAŞLARI) .................................................. 105
ENÜREZİS NOKTURNA (Uykuda İşeme) ............................................107
HİPOSPADİAS, EPİSPADİAS, SÜNNET................................................ 109
iv
ı:MF HASTALIĞI ....................................................................................... 110
ı\KUT POSTSTREPTOKOKAL GLOMERÜLONEFRİT
(ı\PSGN) ...................................................................................................... 111
I IİPERİMMÜNGLOBULİN D SENDROMU ......................................... 112
ı\KUT BÖBREK YETMEZLİĞİ ................................................................ 113
HEMATOLOJl ............................................................................. 115
MEGALOBLASTİK ANEMİ (Bl2, Folik Asit) ........................................ 117
1 )EMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ VE DEMİR EKSİKLİĞİ ........................ 119
'f'ALASEMİ .................................................................................................. 121
ı\KUT İTP .................................................................................................... 123
1 MMÜN YETMEZLİK ............................................................................... 125
KRONİK YORGUNLUK NEDENLERİ .................................................. 126

KARDiYOLOJi ............................................................................ 127

I IİPERTANSİYON TEDAVİ YAKLAŞIMI .............................................. 129
BAZI HİPERTANSİF İLAÇLARIN PİYASA İSİMLERİ ........................ 131

GASTRO-HEPATOLOJI ............................................................... 133

ı\KUT GASTROENTERİT (İSHAL) ....................................................... 135
ROTAVİRÜS TEDAVİSİ .............................................................. ,............. 137
GİARDİASİS ............................................................................................... 139
AMİPLİ DİZANTERİ (AMEBİYAZ) ........................................................ 140
KOLERA ...................................................................................................... 141
KRONİK İSHAL ......................................................................................... 142
KABIZLIK ................................................................................................... 144
İRRİTABL BARSAK SENDROMU (İBH) ................................................ 146
KILKURDU (E. Vermicularis, Oksiyürl er) ............................................. 148
ASKARİSLER, KANCALI KURTLAR .................................................... 150
TENYA SAGİNATA (ŞERİT, SIĞIR TENYASI) ...................................... 152
GASTROÖZOFAGEAL REFLÜ (ÇOCUK VE YETİŞKİN) ................... 153
DİSPEPSİ ..................................................................................................... 155
GASTRİT ..................................................................................................... 156
MİDE ÜLSERİ ............................................................................................. 159
HEMOROİD (BASUR) .............................................................................. 162
ANAL FİSSUR ............................................................................................ 164

ENDOKRiNOLOJi ....................................................................... 167

RAŞİTİZM VE D VİTAMİNİ PROFLAKSİSİ.......................................... 169
İYOT EKSİKLİĞİ ....................................................................................... 171
GUATR ........................................................................................................ 172

V
KONJENİTAL HİPOTİROİDİ...................................................................173
TİP 1 DİYABET ...........................................................................................175
TİP 2 DİYABET ···········................................................................................177
BEBEK VE ÇOCUKLARDA PEM (PROTEİN ENERJİ
MALNÜTRİSYONU) ..........................................................................179
BÜYÜME GELİŞME GERİLİĞİ (BOY KISALIĞI) .................................181
TÜM VÜCUT PERSENTİLLERİ ..............................................................183
KIZ ÇOCUKLARDA VÜCUT PERSENTİLLERİ...................................184
ERKEK ÇOCUKLARDA VÜCUT PERSENTİLLERİ ............................195
ADÖLESAN PROBLEMLERİ...................................................................206
POLİKİSTİK OVER SENDROM ..............................................................207
JİNEKOMASTİ ···························································································208
YEME BOZUKLUKLARI ..........................................................................209
ZAYIFLAMA (DİYET) ...............................................................................210

INTANIYE ................................................................................... 211

SALMONELLA (TİFO) ..............................................................................213
BRUSELLA ..................................................................................................215
HEPATİT A.................................................................................................. 217
HEPATİT B ..................................................................................................219
SEPTİK ARTRİT .........................................................................................221
LENFADENOPATİLERE (LAP) YAKLAŞIM .........................................223
MENENJİTLER (VİRAL, BAKTERİYEL, TBC) ...................................... 225

GÖZ ............................................................................................ 227

BAKTERİYEL KONJONKTİVİT ..............................................................229
VİRAL KONJONKTİVİT ........................................................................... 230
ALERJİK VE VERNAL (MEVSİMSEL) KONJONKTİVİT....................231
KURU GÖZ .................................................................................................233

FiZiK TEDAVi ............................................................................. 235

OSTEOARTRİT (OSTEOARTROZ -KİREÇLENME) ............................237
OSTEOPOROZ, OSTEOMALAZİ (Yetişkin, Yaşlı, Gebe, Puberte) .....239
BEL AĞRISI: (DİSKAL HERNİ) ...............................................................240

NÖROLOJi VE PSiKiYATRi ........................................................ 241

DEPRESYON ..............................................................................................243
BAŞ AĞRILARI ..........................................................................................246
GERİLİM TİPİ (%70) BAŞ AĞRILARl.....................................................247
MİGREN TİPİ (%20) BAŞ AĞRILARI ..................................................... 248

vi
: 1· 1 iMi•: T-ll'İ (%1) BAŞ
• •
ACRISl...
• •
...............................................................249
1
ı.ı ıı llKLARDA FIZIKSEL ISTISMAR ...................................................250
, ı.ı ıı llKLARDA CİNSEL İSTİSMAR ......................................................251

KADIN DOĞUM ......................................................................... 253

\'ı\llNı\L KANDİDİYAZİS .......................................................................255
ı ,1 111·1.İKTE DESTEK TEDAVİSİ ( VİTAMİN ve MİNERAL) ..............256
ı ı!-ı\1. 1 )OCUM KONTROL YÖNTEMİ (OKS) .....................................258
\ı il. KONRASEPTİF (Kontrolsuz ilişki sonrası) .................................259
1\11 · N( WOZ, HORMON REPLASMAN TEDAVİSİ ..............................260
ı ,1·111•:I.IKTE BULANTI VE KUSMA TEDAVİSİ .................................... 261
111.Mı\NA SEVK EDİLMESİ GEREKEN GEBELER .............................262
ı ,1·111•:I.ERDE İLAÇ TEDAVİSİ .................................................................263
: 1\1 ı\STIT VE MEME BAŞI ÇATLAKLARI ..............................................264

, I IALK SAĞLIĞI ........................................................................... 265

, ı ,1 iN( ·ı•:L AŞI TAK VİMİ............................................................................267
:! 11 ll{KIYEDE SATILAN BAZI AŞILARIN TİCARİ İSİMLERİ.............272
i I· 1/ı\MIK ....................................................................................................276
I· 1/ı\MIKÇIK .............................................................................................277
1 ldTl•:MA İNFEKSİYOZUM (Beşinci Hastalık) ....................................278
ı-ı lSl·:t )LA İNFANTUM (Altıncı Hastalık) ...................................: ......... 279
I· l/ll .............................................................................................................280
',11 <,'i(,"ECi (VARİSELLA ZOSTER) ........................................................281
111 ıı";MACA .................................................................................................283
I· l 11 llJZ ........................................................................................................284
1· ı\llı\KULAK ............................................................................................ 286
1\11•:NINGOKOKSEMİ ............................................................................... 287
lll i.111•:Kl,ERDE BESLENME .....................................................................288
111.111•:Kl,ERDE KISACA BESLENME .....................................................292
1\ 1 ı\Mı\ ......................................................................................................... 293
1 il 1/.LIRSUZ 1-2 AYLIK BEBEĞE, YAKLAŞIM ..................................... 295
111-·111•:Kl,ERDE DİŞ ÇIKARMA.................................................................296
11l l/.ll RSUZ BEBEK, İNFANTİL KOLİK (GAZ SANCISI) ..................297
1\11 >Nll,İAZİS (PAMUKÇUK) (Bebek ve Yetişkin) ................................298
1\1 ı\STİT VE MEME BAŞI ÇATLAKLARI ..............................................300
111 .111•:K BAKIM İŞLEMLERİ .....................................................................301
',ı\(;1,ı\M ÇOCUK İZLEMİ ...................................................................... 305
ACiL YAKLAŞIMLAR .................................................................. 307
\1{11•:RiYEL KAN GAZl ...........................................................................309

vii
ENTÜBASYON VE MEKANİK VENTİLASYON ................................. 311
SOLUNUM YETMEZLİĞİ OLAN HASTAYA YAKLAŞIM ................. 314
GLASKOW KOMA SKALASI.................................................................. 316
BÖCEK VE ARI SOKMASI....................................................................... 317
DİŞ AĞRISI VE DİŞ İLTİHABI TEDAVİSİ.............................................. 319
AKUT ÜRTİKER VE ANJİO ÖDEM........................................................ 321
BELİRGİN SOLUNUM SIKINTISI OLAN AKUT ÜRTİKER
VE ANJİYOÖDEM TEDAVİSİ ........................................................... 323
YANIK VE YANIKLI HASTAYA YAKLAŞIM ........................................ 324
YANIK PANSUMANI UYGULAMA ŞEKLİ .......................................... 326
ALEV VE TERMAL YANIKLARINDA İLKYARDIM........................... 327
HAVA YOLU TIKANMASINDA İLKYARDIM ..................................... 329
TAŞ DÜŞÜRME (RENOKOLİK AĞRI) ................................................... 333
KRUP (LARİNKS ÖDEMİ) ....................................................................... 335
KULAĞA SİNEK, BÖCEK VEYA YABANCI CİSİM KAÇMASl......... 337
PROTEİNÜRİ NEDENLERİ ..................................................................... 338
HEMATÜRİ NEDENLERİ ........................................................................ 339
BURUN KANAMALARI (EPİSTAKSİS) ................................................ 340
ASTIM ATAĞI (KRİZİ) (yetişkin ve çocuk)............................................342
KOAH ATAĞI VE KOAH ATAĞl............................................................ 344
BRONŞİOLİT .............................................................................................. 345
PNÖMOTORAKS ...................................................................................... 347
KRİPTİK TONSİLLİT................................................................................. 348
YUMUŞAK DOKU TRAVMASI, EKLEM TRAVMASI
VE BURKULMA................................................................................... 350
AKUT BEL, BOYUN AĞRISI VE BEL TUTULMASI ............................ 352
HİPERTANSİYONUN ACİL TEDAVİSİ ................................................. 354
KARDİYOPULMONER RESÜSİTASYON (CPR) ................................. 355
KARDİYAK ARİTMİLER .......................................................................... 357
EKG'DE DERİVASYONLARI BAĞLAMA ŞEKLİ ................................ 359
14 ADIMDA EKG DEĞERLENDİRME................................................... 360
KONVERSİYON BOZUKLUKLARI VE KONVERSİYON
HASTASINA YAKLAŞIM................................................................... 365
YABANCI CİSİM YUTMA........................................................................ 367
AKUT BATINA YAKLAŞIM (Yetişkin + Çocuk) ................................... 368
DİABETİK KETOASİDOZ ........................................................................ 369
KONVULZİYONA YAKLAŞIM............................................................... 370
STATUS EPİLEPTİKUSTA KULLANILAN İLAÇLAR ......................... 372
FEBRİL KONVÜLZİYON (FK) ................................................................ 373
ENTOKSİKASYONLAR VE ADLİ YAKALARA YAKLAŞIM............. 375

Vlll
MİDE LAVAJI VE UYGULANIŞI.............................................................376
AKTİF KÖMÜR VE UYGULANIŞI .........................................................376
CİLT TEMİZLİCİ ........................................................................................ 377
GÖZ YIKAMA............................................................................................377
BRADİKARDİ TEDAVİSİ .........................................................................377
İDRARIN ALKALİLEŞTİRİLMESİ..........................................................378
TAŞİKARDİ TEDAVİSİ .............................................................................378
BİLİNÇ DECİŞİKLİCİNE YAKLAŞIM....................................................379
MADDE BACIMLILICI ............................................................................379
HEMOLİTİK ÜREMİK SENDROM.........................................................380
SIK GÖRÜLEN OBSTRİKTİF GİS HASTALIKLARI ............................382
YILAN ISIRMASI.......................................................................................384
AKREP SOKMASI......................................................................................386
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KENE ISIRMASI) ....................388
SALİSİLAT ZEHİRLENMESİ ...................................................................390
ASETAMİNOFEN (PARASETAMOL) ZEHİRLENMESİ.....................391
HİDROKARBON ZEHİRLENMESİ ........................................................391
MANTAR ZEHİRLENMESİ .....................................................................392
ORGANİK FOSFOR ZEHİRLENMESİ ...................................................393
TRİSİKLİK ANTİDEPRESAN ZEHİRLENMESİ ................................... 393
KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİ ...............................................394
BETA BLOKÖR VE KALSİYUM KANAL
BLOKÖRÜ ZEHİRLENMESİ .............................................................394
YARA PANSUMANI ................................................................................. 396
SÜTÜR ATMA VE CİLT KESİLERİ .........................................................397
DOCUMDA YENİ DOCANA YAKLAŞIM ............................................398
YENİDOCAN BEBEK İÇİN YAPILMASI GEREKEN ÖNERİLER .....400
ŞOKTAKİ HASTAYA YAKLAŞIM ...........................................................402
ATEŞLİ ÇOCUCA YAKLAŞIM (ATEŞİN DÜŞÜRÜLMESİ) ................404
AKUT ANAFLAKTİK ŞOK TEDAVİSİ...................................................406
MAYİ (SI VI) TEDAVİSİ .............................................................................407
SIK KULLANILAN MAYİLER VE İÇERİKLERİ (1 litre başına) .........409
VÜCUT YÜZEY HESAPLAMASI (M2) VE PRATİK MAYİ
HESAPLAMA CETVELİ.....................................................................411
TÜMÖR LİZİS SENDROM .......................................................................413
KAFA TRAVMASI YAKLAŞIM................................................................414
BEYİN ÖDEMİ YAKLAŞIM .................................................................... .414
ÜST GİS KANAMASI YAKLAŞIM......................................................... .415
GUİLLAEN BARRE SENDROMU ......................................................... .415
KANAMAYI DURDURMAK İÇİN TURNİKE UYGULAMASI .........416

ix
DONMA YAKALARINA YAKLAŞIM....................................................416
HİPERNATREMİ .......................................................................................417
HİPONATREMİ .........................................................................................419
HİPERPOTASEMİ ......................................................................................421
HİPOPOTASEMİ ························································································423
HİPERKALSEMİ ························································································424
HİPOKALSEMİ ..........................................................................................426
HİPOMAGNEZEMİ ..................................................................................428
HİPERMAGNEZEMİ ................................................................................429
HİPOGLİSEMİ............................................................................................430
HİPERGLİSEMİ..........................................................................................431
BAKTERİLERE GÖRE KULLANILAN ANTİBİYOTKİLER ...............432
ANTİBİYOTİKLER VE ENDİKASYONLARI ........................................434

iLAÇ DOZLARI ........................................................................... 437

ANTİBİYOTİK DOZLARI.........................................................................439
ANTİVİRAL VİRAL İLAÇ DOZLARI ....................................................451
ANTİFUNGAL İLAÇ DOZLARI .............................................................453
GENEL İLAÇ DOZLARI VE TİCARİ İSİMLERİ ...................................455
YEŞİL REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR ...........................................484
KIRMIZI REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR..................................... .485
MOR REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR ............................................486
TURUNCU REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR .................................487

LABORATUVAR VE REFERANS PARAMETRELERl.................... 489

GLİKOZ ....................................................................................................... 491
KREATİNİN................................................................................................491
ÜRE (BUN, ÜRE NİTROJENİ) .................................................................492
ÜRİK ASİT (Ürat, ÜA) ...............................................................................493
AMONYAK................................................................................................. 493
SODYUM.....................................................................................................494
POTASYUM................................................................................................495
KLOR ...........................................................................................................496
KALSİYUM ................................................................................................. 496
MAGNEZYUM........................................................................................... 497
FOSFOR PO4 veya FOSFAT (P) ................................................................497
KREATİN KİNAZ ......................................................................................498
ALBUMİN··································································································.498
ALKALEN FOSFOTAZ .............................................................................499
ALANİN AMİNOTRANSFERAZ............................................................500

X
GAMAGLUTAMİL TRANSFERAZ ........................................................ 500
AMİLAZ VE LİPAZ ···················································································500
İNDİREKT BİLİRUBİN .............................................................................501
DİREKT BİLİRUBİN ·················································································.502
SERUM DEMİR .......................................................................................... 502
TOTAL DEMİR BACLAMA KAPASİTESİ .............................................503
FERRİTİN ....................................................................................................503
·rRANSFERRİN ..........................................................................................504
1 IDL KOLESTEROL ...................................................................................504
LDL-KOLESTEROL ...................................................................................504
KOLESTEROL.............................................................................................505
·rRiGLiSERiT ..............................................................................................505
l'T-INR .........................................................................................................506
AKTİVE PARSİYEL TROMBOPLASTİN ZAMANl..............................506
·rROMBİN TiME ........................................................................................506
KANAMA ZAMANI .................................................................................507
FİBRİNOJEN ...............................................................................................507
D-DİMER .....................................................................................................507
C-REAKTİF P ROTEİN ..............................................................................508
SEDİMENTASYON....................................................................................508
KREATİN KİNAZ-MB ...............................................................................509
·rROPONİN I ..............................................................................................509
BİRİNCİ TRİMESTER TARAMA TESTİ .................................................509
BEYAZ KÜRE .............................................................................................510
İNDEKS .......................................................................................................511
KAYNAKLAR .............................................................................................515
 Editör

Doç. Dr. İLYAS YOLBAŞ

Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi,
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı
Halk sağlığı Anabilim Dalı

Yazarlar

Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi,

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı
Halk sağlığı Anabilim Dalı
Doç. Dr. İLYAS YOLBAŞ

İç Hastalıkları ve
Romatoloji Uzmanı
Uzman Dr. SERVET YOLBAŞ
 Kitabı
Biricik kızım esma'ya atfediyorum...
 LÜTFEN

Kitapla ilgili eleştiri ve önerilerinizi

İlyasyolbas@hotmail.com veya www.ilyasyolbas.com
Adresine gönderiniz.
 ÖNSÖZ

Örnek Reçete ve Acil Yaklaşımlar kitabımız, Temel Aile Hekimliği ve Pe­

diatirst Tanı Tedavi Rehberi kitaplarımız gibi çok kısa sürede gördüğü
ilgiden dolayı ülkemizde en çok satılan ve ilgi gören kitaplardan biri ha­
line geldiği için çok mutlu olduk. Kitaba gerek katkıda gerekse de destek
olan herkese teşekkür ediyoruz.
Hekimlik kutsal olan meslek ve sanatların başında gelmektedir. Her
hekim bir sanatçıdır ve sanatını en iyi şekilde icra etmek zorundadır.
<.;ünkü hekim kutsal olan insan hayatıyla uğraşır. Bu yüzden sürekli
kendini güncellemeleri ve yenilikleri takip etmek zorundadır.
Piyasada hekimlere yönelik birçok reçete ve tanı tedavi kitabı bulun­
maktadır. Bu kitapların çoğunda sadece yetişkinlere yönelik tedaviler
var olup çocuklara yönelik tedavi eksik kalmaktadır. Çoğu kitapta te­
davi seçenekleri verilirken her hastalık için birden çok seçenek verilip
kafa karışıklığına neden olmaktadırlar. Ayrıca bu kitaplarda ilaç dozları,
ilaçların ticari isimleri ve laboratuvar referans değerleri eksik kalmakta
dolayısıyla hekim bir kaç kitaba birden ihtiyaç duymaktadır.
Bu kitapta özellikle aile hekimleri, pratisyen hekimler, stajer doktorlar,
intern doktorlar ve pediatristler için; poliklinik hastaları, yatan hastalar ve
acil vakalara yönelik, hem yetişkin hastalar hem de çocuk hastalar için tanı,
tedavi ve takipte gerekli bilgiler, örnek reçeteler, ilaç dozları, ilaçların ticari
isimlerini ve laboratuvar referans değerlerini içeren hekimlerin başka bir
kaynağa ihtiyaç duymayacağı bir kitap hazırlamaya çalıştık.
Kitabı hazırlarken değerli hocalarımıza ait yerli ve yabancı kitaplar,
makaleler, ders notları, derneklere ait web siteleri vb. bir çok kaynaktan
faydalandık. Mümkün olduğunca birçok tedavi seçeneğine yer vermek­
tense en sık tercih edilen tedavileri seçtik. Hekimleri kolay reçete yaza­
bilmeleri için ilaçların etken maddeleri yanında ticari isimlerini de yer
verdik. Kafa karışıklığına neden olmamak için mümkün olduğunca ilk
seçenek tedavileri yazdık. İlaçların ticari isimlerini de mümkün oldukça
ekonomik olan farklı firmaların ilaçlarına yer verdik
Temel amacımız, hekimlerin klinik ve poliklinikte karşılaşacağı has­
talıklara karşı iyi bir tedavi vermelerini sağlamak ve hastalıklarla ilgili
sık karşılaşılan sorulara cevap vermekti.
Bu yeni basımda sizden gelen öneriler ışığında kitap gözden geçirildi
ve yeni hekim arkadaşların katkısıyla güncellendi ve genişletildi.
Bu çalışmanın meslektaşlarıma faydalı olması dileğiyle.

Doç. Dr. İlyas Yolbaş

XV
 GENÇ HEKİMLERE ÖNERİLER

** İyi bir hekim olmak istiyorsanız bir kitabı baştan sona okumak ye­
rine karşılaştığınız veya karşılaşacağınız hastalıklarla ilgili birkaç
kitap veya derleme okumak hem bilgilerinizi pekiştirecek hem de
kalıcı olacaktır. Unutmayın hasta görmeden öğreneceğiniz bilgilerin
çok büyük çoğunluğunu birkaç hafta içinde unutursunuz. Çünkü he­
kimlik pratik yapılarak öğrenilecek bir meslektir. Örneğin pediatri
yan dal sınavında çok iyi derece yapabilirsiniz ama bu sizin iyi bir
hekim olduğunuzu göstermez.
** Eğer çok çok iyi bir hekim olmak istiyorsanız o zaman her karşılaş­
tığınız hastalıkla ilgili (O hastalığı iyi bilseniz bile) o anda kapsamlı
kitaba bakanız.
** Altı yıllık tıp eğitiminden sonra her hekim öncelikle iyi bir pratisyen
hekim olmalıdır.
** Hekim, pratisyenken karşılaşacağı her şeyi öğrenci iken öğrenmeli­
dir. Pratisyen hekimlik yapmayacağım denmemelidir. Çünkü hekim
hangi branş uzmanı olursa olsun öncelikle iyi bir pratisyen hekim
kadar temel bilgisi olmalıdır. Yoksa ne kendine ne hastalarına nede
ailesine hekim olarak yeterince faydalı olamaz.
** Hekimin en önemli görevi öncelikle kendini, hekim arkadaşlarını ve per­
sonelini riske atmamak ve korumaktır (Adli vakalar, kayıtsız müdahaleler
vb. durumlarda) Yaptığı tüm işlemler yasalara uygun ve kayıtlı olmalıdır.
** Kesinlikle etik davranmalı, hekim arkadaşını hastalara karşı kesin­
likle kötülememeli yada suçlamamalıdır. Meslektaşlarına yada birin­
ci derece yakınlarına gerekli ilgiyi göstermeli ve ücret talep etmeme­
lidir (En azından diğer meslekler kadar, polis öğretmen vb.).
** Hekim duruşuyla ve konuşmasıyla hastaya her zaman güven ver­
melidir. Varsa eksiği kısa zamanda gidermelidir. Gereğinde hastaları
meslektaşlarına danışmalıdır. Kesinlikle güvensizlik veren konuşma
tarzı ve davranışlardan kaçınmalıdır.
** Hastaya ve yakınlarına gerekli bilgiyi vermeli hasta kötü ise kötü ol­
duğu söylenmelidir (Hastanız şu an iyi gözüküyor ama şu şu gibi
kötü şeyler her an olabilir vb.). Aksi takdirde hastamız iyi idi neden
öldü. Madem kötü idi neden sevk etmediniz gibi tepkilerle karşıla­
şabilir. Hastaya gereksiz ümit vermemelidir (Kötü olan hastaya has­
tanız iyi, bir şey olmaz dememeli). Gereksiz fazla bilgi verip aileyi
telaşlandırmamalıdır. Emin olmadıkça düşündüğü uç ön tanıları
(Kanser, İKK MI vb) hastaya veya ailesine söylememelidir.
** Hekim kesinlikle kendini aşan durumlarda hastayı sevk etmeli veya
u un şekilde önlendirmelidir. Ucuz kahramanlıklardan kaçınmalı
 yetkisi olmadığı müdahalelerde bulunmamalıdır. Yazamayacağı ila­
cı yazmamalıdır. Hastaya zaman kaybettirmemelidir.
•• Çalışhğı ortamda her zaman çalışhğı personelle iyi ilişkiler kurmalı
ama iş konusunda kesinlikle taviz verilmemelidir. Kontrolü her za­
man elinde tutmalıdır. Laubaliliğe pirim vermemelidir. Çünkü tüm
aksaklıklarda tek sorumlu hekimin kendisidir.
** Hekim NG takma, foley sonda takma, pansuman yapma, damar yolu
açma, entübe ehne, airway takma, sütür alına, enjeksiyon yapma gibi
temel işlemleri pratik ve teorik olarak çok iyi bilmelidir. Mezun ol­
madan önce bunları en az bir kaç kez yapmış olmalıdır. Bunları son­
radan sağlık personelinden öğrenmemelidir.

HASTAYA YAKLAŞIMDA PÜF NOKTALAR!

•• Hastalık yoktur hasta vardır. Yani bir hastalık hastaya göre çok farklı
laboratuar, klinik, semptom ve bulgularla ortaya çıkabilir. Örneğin
Mİ hastası epigastrik ağrıyla, apandisit vakası sadece hafif karın ağrı­
sı ile gelebilir. Bu yüzden hastalar değerlendirilirken geniş perspek­
tifte düşünülmelidir.
** Hekim önce hastaya zarar vermemeli sonra tedavi etmelidir. Yani
emin olmadığı tedaviyi veya uzmanın vermesi gereken tedaviyi ver­
memelidir. Hastaya zaman kaybettirmemelidir.
** İyi niyetli gözükmek için görmediği hastanın karnesine kesinlikle
ilaç (Bilhassa etken maddesini bilmediği ilaçları) yazmamalıdır. Ra­
por vermemelidir (Eczanelerden karne getiren, erkeğin karnesine
oral kontraseptif yazdıran, Ölmüş kişinin karnesi getiren vb kişiler
olacaktır). Kötü bir durumda tüm sorumluluğun hekimin kendisin­
de olacağı unutulmamalıdır. "İyilikten maraz doğar" o sebeple başta
ilkeler ortaya konulursa uygunsuz ve suiistimale yönelik tekliflerin
önü alınır.
** Hastane ortamında IV verilebilen bütün ilaçların IV tercih edilmesi
daha etkili ve uygun olur.
** Ayaktan verilen tablet olan ilaçlar genelde kilo çok dikkate alınmak­
sızın en fazla 1 tablet veya 1 flakon olarak verilir. 2x 2 tablet verilmez.
Bu genelde maksimum dozdur. Tabi bu durum her ilaç için geçerli
değildir.
** İlaçların birçoğunda 30-40 kg bir çocuğa yetişkin dozu verilebilir.
Nadir istisnaları vardır.

xvii
 REÇETE NASIL YAZILIR?
(DOZ AYARLAMA ŞEKLİ VE ÖRNEK REÇETE)

Genelde şurup veya süspansiyonların üstünde 100 mg/5 mi, 200 mg/ 2
ml yazan değerler bir ölçekteki ilaç miktarıdır. Bir ölçek genelde 5cc'dir,
ama 2-10 ml'de olabilir. Tablet formundaki ilaçlarda kutuda yazan bir
tabletteki ilaç miktarıdır.
(Amoksisilin klavunik asit için)
** 10 kg ÇOCUK HASTA: (Doz: 80 mg/kg/gün = 800 mg)
RP 1: KLAMOKS® BID 400 MG SÜSP DIB BiR (1 ölçek = 400 mg)
S: 2xl ölçek (yani günlük 800 mg)
VEYA
** 80 kg YETİŞKİN HASTA: (Doz: 40 mg/kg/gün= 3200 mg max doz: 3 gr)
RP 1: KLAMOKS® BID lGR TABLET DIB BİR
S: 3xl tb (Günlük maksimum doz aşılamaz)

** Pomad, merhem, göz damlası, kulak damlası, suppozatuvar gibi

ilaçların kullanımı reçeteye detaylıca yazılmalıdır.
RP 1: HAMETAN KREM DIB BiR
Haricen: 2x 1 kez (cilde sürülmeli)

REÇETE YAZARKEN
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
** Özellikle çocuklarda ilaçlar uygun dozda yazılmalıdır. Aksi takdirde
hiçbir faydası olmaz. Maalesef çocuk uzmanları dışında çocuk hasta­
lara uygun dozda ilaç yazan çok az hekim vardır.
** Özellikle bebeklere ve çocuklara ilaç yazarken mümkün olduğun­
ca sadece tedavi edici ilaçlar yazılmalı, mümkün olduğunca semp­
tomatik (vitamin, antitüsif, analjezik, mukolitik, vb.) ilaçların hepsi
beraber yazılmamalıdır. Çünkü ilaçların birinin tadı kötü olduğunda
bulantı kusma nedeniyle çocuklar bu ilaçların hiçbirini içmeyebilir.
Ya da aile ilaçlardan biri ile idare etmeye çalışır ve çocuk asıl alması
gereken ilaçtan mahrum kalabilir.
** Hastaya alamayacağı pahalı ilaç yazılmamalıdır. Yoksa ya hiç almaz
ya da eksik alır.
** İlaç yazarken benzer ilaçlardan mümkün olan en ucuz olanı tercih
edilmelidir. Yoksa hem devlete hem de hastaya gereksiz yere masraf
olur. Örneğin 5-10 liralık PPI veya antibiyotik yerine 50-60 liralık ilaç
azılmamalıdır. Pahalı ila her zaman daha etkili ilaç de· ildir.
** Mümkün olduğunca kısa süreli etkili ilaçlar tercih edilmelidir. Çün­
kü hastalar uzun süre ilaç kullanmayı sevmezler.
** Mümkün olduğunca günlük tek 1-2 seferde alınacak ilaçlar tercih
edilmelidir. Çünkü çoğu hasta ilaçları düzenli almaz.
** Oral alımı olmayan veya kusan hastalarda oral ilaç yerine alternatif
yollar tercih edilmelidir.
** Mümkünse ilaçların tadına bakın bazı ilaçları tadından dolayı yetiş­
kin hastaya bile içiremezsiniz

İLAÇ FORMLAR!
Tablet: Efervesan (suda eriyen), pastil (emilen) ve sublingual (dil atında
eriyen)
Kapsül: Katı ve sıvı ilaçların silindirik, yassı vb. koruyucu tabaka içinde
verildiği şekillerdir.
Draje: Acı olan veya GİS'in bir yerinde açılması için üzeri özel bir tabaka
ile kaplı haplardır.
Süspansiyon: Toz şeklinde bulunan su ile karıştırıldıktan sonra kulla-
nılan formdur.
Şurup: Şeker içeren sıvı haldeki ilaç formudur.
Toz: Oral ya da sürülerek kullanılan toz şeklindeki ilaç formudur.
Saşe: Küçük poşetlerdeki toz şeklindeki ilaç formudur.
Granül: Toz ilaçların şurup ile karıştırılarak yassı veya küçük silindir
şeklindeki formudur.
Solüsyon: (Göz, kulak damlaları) İlacın su, bitkisel yağ vb. içinde eritil-
mesiyle oluşan sıvı şeklidir.
Ovül: Vajinal yoldan uygulanan haplardır.
Supozituar: Vajinal veya rektal uygulanan vücut ısısında eriyen fitillerdir.
Pomad (Merhem): Cilde ve mukozaya uygulanan; tereyağı kıvamında
(vazelin, lanolin) yarı katı merhemlerdir.
** Solüsyon ve pomadlar yaygın olarak saçlı deride kullanılırlar.
Losyon: Cilde uygulanan solüsyon, süspansiyon ya da emülsiyon şek-
lindeki ilaçlardır.
Krem: Cilde ve mukozaya uygulanan yumuşak kıvamlı merhemledir.
** Losyon ve kremler yüz ve vücudun her bölgesinde kullanılabilirler.
Jel: Cilde ve mukozaya uygulanan koyu kıvamlı jellerdir.
Ampul: Sıvı halde ampul içinde bulunan ilaç formudur.
Flakon: Toz halinde içindeki ampul ile sulandırıldıktan sonra kullanılan
ilaçlardır.
Aerosol: (İnhaler) solunum yoluyla kullanılan ilaç şekilleridir.

xix
KBB
PNÖMONİ, TONSİLLİT, FARENJİT, AKUT
OTİTİS MEDİA, SİNÜZİT ve YUMUŞAK DOKU
ENFEKSİYONLAR!

'* Poliklinik hastalarının %70-80'nini oluştururlar. Çocuk ve yetişkinle­

rin hemen hepsinde aşağıdaki antibiyotiklerden biri kullanılabilir.
'* Polikliniğe başvuran bir çocukta 39 derece üstü ateş varsa çok büyük
ihtimalle bu kriptik tonsillittir. Bu ateş antibiyoterapiye rağmen 2-3
gün sürebilir. Ancak çok iyi muayene edilirse tanı konulabilir. Alt idrar
yolu enfeksiyonları, vira! tonsillitler, ÜSYE bu derece ateş yapmaz.

ANTİBİYOTİKLER
I. Tercih:
Amok.-Klav. asit: AUGMENTİN® BİD 200/28-400/57 SÜSP (70-100
ml), 625 mg-1 gr 10-14 TAB.
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
'* Otitis media, şiddetli sinüzit ve pnömonilerde 80-90 mg/kg/gün'den
verilir.
• * Atipik pnömonide makrol grubu birinci tercihtir.

DİĞERLERİ
Azitromisin: AZİTRO® 200 mg 15/30 mi SÜSP, 250 mg 6 TABLET, 500
mg 3 TABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400 mg) üç gün tek doz veya ilk gün 10 mg/kg
devamında 4 gün 5 mg/kg/gün (250 mg) verilir (6 aydan küçük
bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün verilebilir.).
'* Azitromisin klaritromisinden daha etkilidir ve kullanımı daha rahat­
tır. Diare yapabilir bu nedenle küçük çocuklarda dikkatli kullanılma­
lıdır.
Klaritromisin: KLORAMİN® 250 mg-500 mg 14 tab 250 mg 50-100 ml
süsp ve 125 mg 70 ml süsp
Doz: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, yetişkin 2 x 500 mg) 10-14 gün (6
aydan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün ve­
rilebilir.)
'* Yetişkinlerde atipik pnömonide kinolonlar AVELOX® 400 mg TB lXl
(moxiflaksosin) tercih edilebilir
Sefaklor: CECLOR 125-250 mg 100 ml süsp, veya CEC 250-500 mg-1000
mg (20 tb) efervesan tablet
Doz: 20-40 mg/kg/gün 3-4 dozda
, Sefalekxin: SEF® 250 mg 80 ml SÜSP, 0.5-1 gr 16 TABLET
Doz: 25-50 m /k / ün 4 dozda

3
Sefiksim: SUPRAX® 100 mg 50/ 100 ml ŞURUP 400 mg disperse 5/ 10
TABLET
Doz: 8 mg/kg/gün tek doz veya 2 dozda (Ağır enfeksiyonlarda 16
mg/kg/gün 2 dozda verilebilir.)
** Diğer kuşak sefalosporinler de rahatlıkla kullanılabilir.
UYARI: Gribal enfeksiyonlarda veya burun akıntısı nedeniyle gerek-
medikçe antibiyotik yazılmamalıdır. Çünkü genelde etken viraldir.
Hastanın antibiyotik talebi dikkate alınmamalıdır.

ANALJEZİK ANTİPİRETİK

Parasetamol: TYLOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya
500 Mg TABLET/TOZ
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 dozda, max: 100 mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500 mg
İbuprofen: PEDİFEN® 100 mg/ 5ml 100 mi şurup, SUPRAFEN® 400mg
20 DRAJE
Doz: < 6 ay: 5 mg/kg/doz po/rektal 6 -8 saatte bir
> 6 ay ve < 39 °C: 5 mg/kg/doz po/rektal 6-8 saatte bir
> 6 ay ve > 39 °C: 10 mg/kg/doz po/pr 6-8 saatte bir (max: 2400mg/gün)

MUKOLİTİK

N asetil sitein: ASİST® veya MUCONEX® 200 mg ŞURUP

Doz: 7 yaş ve yukarısı için 3Xl kapsül, 7 yaştan küçükler için 3xl öl-
çek (30 mg/kg/gün) NOT: Oral gargara, dekonjestan vb ilaçların
faydası sınırlı ve tartışmalıdır.
Dekonjestan: İLİADİN® SPREY (%0.05) - pediatrik DAMLA / SPREY
(%0.025)
Doz: 1-6 yaş: damla: 2xl-2 damla, sprey: 1-2Xl, >6 Yaş ve Yetişkin:
1-3 x 1 puf sadece burun tıkanıklığı durumlarında kullanılır max
3 gün. 1

Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara): 1

OROHEKS PLUS® 30 ml SPREYGARGARA !

1

Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması öne-

rilir.
GRİBAL ENFEKSİYON (NEZLE)

S,ılgın halinde ortaya çıkar. Değişik virüslerin (Rhinovirüsler, İnfluen­

/,1 vb.) oluşturduğu solunum yolları hastalığıdır. Hapşırma, öksürme
yoluyla ve virüs bulaşmış ellerle temas (örneğin tokalaşma) sonrasında
kolaylıkla bulaşır. Enfeksiyon başlamadan 2 gün öncesinden başlayarak,
semptomlar başladıktan 7 gün sonrasında kadar virüs bulaştırabilirler.
Ateş, halsizlik, eklemlerde ağrı ve hastalık duygusu ile başlar. Daha
sonra göz yuvalarında ve alında ağrı, öksürük, burun akıntısı, boğazda
,ığrı gribin belirtilerdir. 4-5 gün içinde ateş düşer ve belirtileri hafifler.
'* Ateşin 3 günden fazla sürmesi kliniği hafiflememesi durumlarında
komplikasyon olarak bakteriyel AOM, sinüzit, larenjit, bronşit gibi
enfeksiyonlar düşünülmelidir.

TEDAVİ
(Antipiretik + antitussif + dekonjestan) kombinasyonu ve (Ca + C vit
"-ombinasyonu) gibi destek tedavisi veya sadece antipiretik verilebilir.
ı\ntibiyoterapiye gerek yoktur.
KATARİN® KAPSÜL-FORT TABLET-PED ŞURUP
Doz: 2-6 yaş: 2-3xl / 2, 6-12 yaş: 3-4x 1 ölçek, yetişkin: 3xl fort tb veya
3x2 tb
CALCİUM® SANDOZ + VİTAMİN C EFERVESAN TABLET (Ca ve
C vit içerir.)
Doz: Çocuklarda ½ tb, yetişkinlerde 1 tb kullanılır.
'* Hastaya yatak istirahati, bol sıvı alması (meyve suyu vb. ) ve meyve
yemesi önerilir.
"* Hastalık belirtileri şiddetli olursa serum desteği verilebilir.
Komplikasyonlar: OM, peritonit, pnömoni, menenjit, plevrit yapabi­
lir. Bu durumlarda antibioterapi verilebilir.
'* Sık grip olan hastalar eylül ekim aylarında grip aşısı yapabilirler ya
da immün sistemi destekleyen ilaçlar kullanabilirler.
İMMUZİNC® 100-200 ml ŞURUP/ 40 KAPSÜL
Doz: 1-3 yaş:1-2 ölçek, 3-7 yaş: 2-4 ölçek, >7 yaş ve yetişkin: 6 ölçek
ve 1 KAPSÜL
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Gribal enfeksiyon (6 yaş çocuk)

RP: KATARİN® PED ŞURUP DIB BİR
S: 2Xl ölçek
CALCİUM® SANDOZ + VİTAMİN C EFERSAN
TABLET DIB BİR
S: lXl / 2 TABLET

ÖRNEK REÇETE

TANI: Gribal enfeksiyon (yetişkin)

RP: KATARİN® FORT TABLET DIB BİR
S: 2Xl TABLET
CALCİUM® SANDOZ + VİTAMİN C EFERSAN
TABLET DIB BİR
S: lXl TABLET
 TONSİLİT VE ADENOİD

Polikliniğe başvuran bir çocukta 39 derece üstü ateş varsa çok büyük
ihtimalle bu kriptik tonsilittir. Bu ateş antibiyoterapiye rağmen 2-3
gün sürebilir. Ancak çok iyi muayene edilirse tanı konulabilir. Alt id­
rar yolu enfeksiyonları, vira! tonsillitler, ÜSYE bu derece ateş yapmaz.
Poliklinik hastalarının% 30'u tonsillit tanısı alır. Tonsillit ve ade­
noid genelde beraberdir. Tonsiller orofarenksin yan duvarlarında
bulunur yuvarlak şeklindedir. Adenoid nazofarenks arka duvarında
bulunur üçgen şeklindedir. Hipertrofisinde tekrarlayan otitis media
ve horlama konuşma bozuklukları ve solunum sıkıntısına neden ola­
bilir. 4-7 yaşına kadar büyür sonra küçülürler. Grafide de görülebilir.
Yaygın lap ve yüksek ateş görüldüğü durumlarda EBV enfeksiyonu
akılda tutulmalıdır.
Hastaların çoğu ani başlayan ateş ve boğaz ağrısı şikayetiyle baş­
vururlar ayrıca sıklıkla buna ağrılı servikal Lenfadenopatiler eşlik
eder.
Bakteriyel, EBV ve adenovirus tonsilit: Lökositoz, ağızda peteşi,
servikal LAP (Özellikle çocukların çoğunda ve ateş vardır.), ateş, ek­
suda, ağız kuruluğu ve kriptler daha belirgin görülür.
Viral tosilit: Hastalarda genelde lökositoz, servikal LAP, ateş ve
tonsillerde eksuda görülmez. Burun akıntısı vardır. Damakta vezikül
olabilir. Antibiyoterapiye gerek yoktur.
· • Özellikle kriptik tonsilitte hastalarda ileri derecede ateş, halsizlik,
baş ağrısı karın ağrısı, bitkinlik, iştahsızlık, oral alımda azalma gibi
bulgular olabilir. Bu şikayetler antibiyoterapi ile 2-3 günde ancak
düzelir. Bu klinik hastaya söylenmelidir. Tanı kriptin görülmesi ile
konur.
• • Tonsilofarenjit sonrası çocuklarda bir aşırı duyarlılık reaksiyonu gibi
KIZIL gelişebilir.

TEDAVİ
Antibiyotik+ antipiretik k ± gargara (Ayaktan tedavide)
• • Vira! tonsilitte sedece septomatik tedavi yeterlidir. Antibiyoterapiye
gerek yoktur.
Bakteriyel tonsilitte normalde İM/IV penisilin kullanmaya gerek
yoktur (Şiddetli vakalarda acilde tek doz sefazolin, seftriakson veya
1 ampisilin sulbaktam yapılabilir.).
I. tercih: Amok-Klav. asit: CROXİLEX® BID 200/28-400/57 SÜSP (70-
1
100 ml), 625 mg-1 gr TB
Doz: Çocuk: 40-50 m /k / ün Yetişkin: 2-3 x 1

7
Parasetamol: PAROL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya
500 MgTB
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 dozda, max: 100 mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500 mg
** Oral alamayan hastalarda sefazolin iM/iV 100 mg/kg/ gün 2 dozda
(yetişkin 2xl gr) tedavi verilebilir (CEFOZİN® 250-500-1 gr FLK)
** Kriptik tonsilit ağır seyredebilir (Şiddetli baş ağrısı, ateş, halsizlik,
karın ağrısı vb). Bu hastalarda oral alım azalır. Bu yüzden hastaya
bol sıvı alması önerilir. Veya bitkinlik varsa bir defalık mayi takılabi­
lir (10-20 cc/kg 1-2 saatte gidecek şekilde.).
** Penisilin alerjisi varsa eritromisin yazılabilir.

Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara):

OROHEKS PLUS® 30 ml SPREYGARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması öne­
rilir.

** Tekrarlayan tonsilit vakalannda ayda bir depo penisilin yapılabilir.

PENADUR -LA® l,200,000-2,400,000 IU FLK (benzatin depo penisilin
aylık yapılır.)
DEPOSİLİN® 6.3.3 FLK (600,000 IU benzatin ve 300,000 IU prokain ve
sodyum)
DEPOSİLİN® 1,2 FLK (1,200,000 benzatin),
DEPOSİLİN® 2,4 FLK (2,400,000 IU benzatin)
Penisilin Doz: lx 50,000/kg çocuklarda ve lx 1-2 flakon yetişkin ve
büyük çocuklarda
Komplikasyonlar: Peritonsiler apse, ARA, AGN, septisemi olabilecek
komplikasyonlardır.
** Tekrarlayan tonsilitlerde immün sistemi güçlendirmek için ilaçlar
kullanılabilir.
İMMUZİNC® 100-200 ml ŞURUP/40 K APSÜL
Doz: 1-3 yaş:1-2 ölçek, 3-7 yaş: 2-4 ölçek, >7 yaş ve yetişkin: 6 ölçek
ve l KAPSÜL

ÖRNEK REÇETE

TANI: Bakteriyel tonsilit (10 kg çocuk)

RP: CROXİLEX® BID 200 mg 100 ml SÜSP DIB BİR
S: 2xl.5 ölçek
PAROL® 250 Mg 100 ml ŞURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek
** Hastaya istirahat ve bol sıvı alması önerilmelidir.

8
 ÔRNEK REÇETE

TANI: Bakteriyel tonsilit (yetişkin)

RP: CROXİLEX® BID 1 gr TABLET DIB BİR
S: 2xl TB
PAROL® TABLET DIB BİR
S: 3-4Xl TB
OROHEKS PLUS® 30 ml SPREY DIB BİR
S: 6X5 puf (Büyük çocuk ve yetişkinlerde hekim
tercihine göre yazılabilir)
1 ..

Hastaya istirahat ve bol sıvı alması önerilmelidir.

ÇOCUKLARDA TONSİLEKTOMİ VE ADENOİDEKTOMİ

ENDİKASYONLARI
Tonsilektomi endikasyonlan: Bir yılda 7' den fazla, 2 yılda her yıl 5 ten
l,ızla, 3 yılda her yıl 3 ten fazla tedavi edilmiş atak ve tek taraflı hipertrofi
v,ıkaları (malignensi için) tonsilektomi için KBB uzmanına yönlendiril­
ıııelidir.
Kesin endikasyonlar: Apne, dispne, yutma bozukluğu, malignensi
ı,·krarlayan Kanama vb.
Adenoidektomi (genizeti) endikasyonlan: Tekrarlayan ve düzel-
• llll'yen otitis media, sinüzit, adenoid, ve seröz otit durumlarında, konuş­
ıııa bozukluğu, büyüme geriliği ve uyku apne durumlarında
• "* Her ne kadar tonsilektomi sonrası büyüme gelişme geriliğine neden
olduğunu iddia eden yayınlar varsada yukarıda bahsettiğimiz başta
uyku apne sendromu ve işitme kaybı komplikasyonları düşünülerek
ciddi klinik durumlarda tonsilektomi ve Adenoidektomi (genizeti)
ertelenmemelidir.

UYKU APNE SENDROMU

ı l•:ıı sık nedeni obezite, adenoid ve tonsiller hipertrofidir. Bu çocuklar sü­
ıl'idi ağızdan nefes alırlar, horlarlar, uykuda huzursuzdurlar, çok uyur-
1.ır ve davranış bozuklukları görülebilir. Hipoksiye bağlı ani ölüm, bü­
ı·ıiıne erili i, kardi ak aritmi örülebilir.

q
 AKUT FARANJİT

Akut farenjit: Genellikle neden viraldir. Ateş olursa sekonder bakteri­

yel enfeksiyon düşünülür. Boğaz ağrısı, kızarıklık, kaşıntı, yanma hissi,
bakteriyel enfeksiyon eşlik ederse boğaz iltihabi ve tonsilit görülebilir.

TEDAVİ:

Akut faranjit:
Sıcak sıvılar içilmesi, tuzlu su ile gargara önerilebilir. Ateş varsa ve bak­
teriyel enfeksiyon düşünülüyorsa antibiyoterapi, gargara, antitussif,
pastiller, mukolitik ajanlar gibi septomatik tedavi verilebilir.

1. Tercih:
Amoksisilin-Klavulanik asit: KLAMOKS® BID 200/28 SÜSP, 400/57
SÜSP (70-100 mi), 625 mg TB, 1 gr 10-14 TABLET
Doz: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin:2-3 x lgr 7-10 gün
Analjezik-Antipiretik:
Parasetamol: CALPOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP
PANADOL® 500 Mg TB DIB BIR 3*1
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün ve yetişkin
3x500 mg
Etodolak: ETOL FORT® 400 MG 14 FİLM TABLET
Doz: 14 yaş üstü 2xl tablet
Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 mi SPREYGARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması öne­
rilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Akut faranjit; bakteriyel etken düşünülüyorsa (yetişkin)

RPl: KLAMOKS® BID 1 gr TB DIB BİR
S:2xl TB (10 gün)
ETOL FORT® 400 MG 14 FİLM TABLET DIB BİR
S:2Xl TB
OROHEKS PLUS® 30 mi SPREY DIB BİR
S:4X4
ASİST® 200MG KAPSÜL DIB BİR
S:3Xl

10
 ANTİBEKSİN® ŞURUP DIB BİR (öksürük şurubu)
S:3x3 ölçek
STREPSİLS® PASTİL DIB BİR
8Xl
"* Hastanın şikayetlerine göre yukarıdaki ilaçlardan bazıları yazılır.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Akut faranjit; bakteriyel etken düşünülüyorsa (8 yaş çocuk)

RP: CROXİLEX® BID 400 mg 100 ml SÜSP DIB BİR
S: 2xl.5 ölçek
CALPOL® 250 Mg 100 ml ŞURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek
OROHEKS PLUS® 30 ml SPREY DIB BİR
S: 6X4 (Hekim tercihine göre yazılabilir)
'* Hastaya istrahat ve bol sıvı alması önerilmelidir.

11
 KRONİK FARANJİT
Kronik farenjit Sigara, alkol, reflü, allerji, kimyasal maddelerle tahriş olan
nazofarenks viral ve bakteriyel etkenlere karşı duyarlı hale gelir. Boğazda sü­
rekli kuruluk hissi, gıok, hafif balgam, postnazal akınlı, boğaz dolgunluğu,
sürekli öksürerek boğazı temizleme nedeniyle klinik daha da kötüleştirir.

TEDAVİ:
Kronik faranjit:
Etken ortadan kaldırılmalıdır. Alkol ve sigara kesilmeli, reflü, allerji varsa teda­
vi edilmelidir. Ev nemlendirilebilir. Bitkisel çaylar denenebilir. Narenciye, asitli
içecekler, domates, aa gibi boğazı tahriş eden şeylerden uzak durulmalıdır.
Etyolojide GÖR (Reflü) düşünülüyorsa PPI kullanılabilir.
Esomeprazol: ESOM 40 MG 28 MİKROPELLET KAPSÜL
Doz: Yetişkin 40-80 mg, Çocuk: 20 kg alh üstü; 10 mg/gün, 20 kg
üstü; 20 mg/gün, 12-17 yaş; 20-40 mg/gün
Allerjik neden düşünülüyorsa antihistaminikler başlanabilir.
Setirizin (antihistaminik):
CET RYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 ml 200 ml ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 ml şurup veya 5-10 damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 mi şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 ml şurup veya 20 damla)
Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 mi SPREYGARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması önerilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kronik farenjit Reflü düşünülüyorsa (10 yaş çocuk)

RP: ESOM 40 MG 28 MİKROPELLET KAPSÜL DIB BİR
S: lxl /2 KAPSÜL
OROHEKS PLUS® 30 mi SPREY DIB BİR
S: 4X4 (Hekim tercihine göre yazılabilir)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kronik farenjit Reflü düşünülüyorsa (yetişkin)

RP: ESOM 40 MG 28 MİKROPELLET KAPSÜL DIB BİR
S: lxl KAPSÜL
OROHEKS PLUS® 30 ml SPREY DIB BİR
S: 6X4 (Hekim tercihine göre yazılabilir)
12
 AKUT SİNÜZİT

Akut sinüzit: Viral etkenlerde konjesyon, burun akınhsı, öksürük belir­

ginken akut bakteriyel sinüzitte (streptokok, H. influenza) baş ve yüz
,ığrısı, ateş, koyu burun akınhsı, periorbital ödem ve öksürük belirgin­
dir. Akut sinüzitte genelde öncesinde ÜSYE hikayesi vardır. Şakaklara
lıası ile ağrı olur.

Tanı: Klinik, anemnez, muayene ve radyoloji bulguları ile konur. Wa­

ll•rs grafisinde sinüslerde havalanma azlığı, hava sıvı seviyesi veya sinüs
dolgunluğu olabilir.
" Waters grafisinin % 40-50'ye yakının normal olduğu kronik Sinüzit
tanısı BT ile konabilir.

l'EDAVİ
Akut sinüzitte: Antibiyotik+ NSAİ (10 gün)

1. Tercih:
Amoksisilin-Klavulanik asit: AMOKLAVİN® BID 200/28 SÜSP, 400/57
�;üSP (70-100 ml), 625 mg-1 gr 10-14 TABLET
Doz: 80-90 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
• • Amoksisilin-klavunik asit normalde 40-50 mg kg'dan verilir, ama otitis
media, şiddetli sinüzit ve pnömonilerde 80-90 mg/kg/gün'den verilir.
Anealjezik:
1 >cksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
lbuprofen: PEDİFEN® 100mg/5ml 100 ml şurup, SUPRAFEN® 400mg
20 DRAJE
Doz: çocuk: lOmg/kg/gün 2-3 dozda, yetişkin: 2-3 X 400mg (max:
2.4 g/gün)

ÖRNEK REÇETE

l'ANI: Akut sinüzit (yetişkin)

RPl: AMOKLAVİN® BID 1 gr 14 TB DIB BiR
S: 3xl TB (10 gün)
RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET DIB BİR
S: 2X1 TB

" 3 gün sonra kontrole çağır düzelme yoksa tedaviyi değiştir veya uz­
mana yönlendir.

13
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Akut sinüzit (30 kg çocuk)

RPl: AMOKLAVİN®, 400 / 57 SÜSP 100 ml DIB BİR
S: 3Xl ölçek
PEDİFEN® 100 mg / 5 ml 100 ml ŞURUP, DIB BİR
S: 3Xl ölçek

** 3 gün sonra kontrole çağır düzelme yoksa tedaviyi değiştir veya uz­
mana yönlendir.

14
 ı, ronik sinüzit: Etken vira!, gram negatif ve anearop bakteriler olabi-
1 lı ı. Klinik genelde aseptomatiktir. Postnazal mukopürülan kötü kokulu
ı , ıkıntı ve burun tıkanıklığı görülebilir. Ataklarda klinik şiddetlenir.
: · · Kronik vakalarda kistik fibrozis ve kartagener sendromu ekarte edil-
,
melidir.
liıııı: Klinik, anemnez, muayene ve radyoloji bulguları ile konur. Wa­
' ı,•rs grafisinde sinüslerde havalanma azlığı, hava sıvı seviyesi veya sinüs
, 1, ılgunluğu olabilir.
.. Waters grafisinin % 40-50'ye yakının normal olduğu kronik Sinüzit
tanısı BT ile konabilir.

'11•:DAVİ
ı, ronik ve akut vira! sinüzitte: Septomatik tedavi yeterlidir.
kronik sinüzit atağında: Gram negatif ve anearob etkili antibiyotik +
NSı\İ (2-3 hafta tedavi verilir.)
\l'I işkin tedavi: Moxiflaksosin (AVELOX® 400 mg tb lxltb)
iti yaş altı tedavi: Sefiksim + Metronidazol

Sl'fiksim: FİXEF® 100 mg 50/ 100 mi ŞURUP 400 mg 5/ 10 TABLET

Doz: 8 mg/kg/gün tek doz veya 2 dozda
Mctronidazol: NİDAZOL® 50-200 mg 100 mi ŞURUP 250-500 mg 20
lı\BLET
Doz: 30 mg/kg/gün 3 dozda

' ı\ ııealjezik:
1 >1.'ksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET
, Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
1

: lhuprofen: PEDİFEN® 100 mg/5 mi 100 mi şurup, SUPRAFEN® 400 mg

1-'ll DRAJE
,' Doz: çocuk: 10 mg/kg/gün 2-3 dozda, yetişkin: 2-3 X 400 mg (max:
2.4 g/gün)
· • ı\ntihistaminik, dekonjestanlar ve mukolitik ajanların faydası tar­
tışmalıdır faydası kanıtlanmamıştır. Ayrıca serum fizyolojik burun
damlaları kullanılabilir.
· • Burun tıkanıklığı varsa nasal spreyler yazılabilir.
',i•FİYOL SPREY
Doz 3-4xl-2 kez
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Kronik sinüzit atağı (yetişkin)

RPl: AVELOX ® 400MG TB DIB BİR
S: lXl (2-3 hafta)
RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET DIB BİR
S: 2Xl TB

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kronik sinüzit atağı (30 kg çocuk)

RPl: FİXEF® 100 mg 100 ml ŞURUP DIB BİR
S: 2Xl.5 ölçek
NİDAZOL® 200 mg 100 ml ŞURUP DIB BİR
S: 3Xl.5 ölçek
PEDİFEN® 100 mg / 5 ml 100 ml ŞURUP, DIB BİR
S: 3Xl ölçek

16
 AKUT VE KRONİK OTİTİS MEDİA

1-:tkenlerin %30'u vira! %70'i bakteriyeldir (Str. pnömoni, H. influenza,

M. kataralis). Kronik otitis mediada en sık etken P. Aeruginosa ve S.
ı\ ureus'tur.

Akut OM: Geceleri devamlı belirgin kulak ağrısı, ateş, kulak akıntısı,
i�itme kaybı, zar hiperemik ve dışarı doğru bombeleşmiştir.
Akut OM: Kulaktan pürülan gri renkte akıntı, zarda perforasyon ve işit­
me kaybı vardır. Ağrı yoktur.
TANI: Otoskopla konur. Çocuklarda pnömotik otoskopla %90 tanı ko­
nur. Normal zar yapısı: gri-pembe, translüsent, nötral pozisyonda ve
serbest mobildir.
AOM: Zar hiperemik, sarı irin, opak, öne doğru bombedir. Azalmış mo­
bilite ve sıvı seviyesi vardır.
Efüzyonlu OM: Zarda bombelik yoktur. içe doğru çökme vardır.
Kronik OM: Kulaktan pürülan gri renkte akıntı ve zarda perforasyon
vardır.
** Çocuklarda otoskopla tanı koymak çok zordur. Bu yüzden 2 yaş al­
tında AOM şüpheleniyorsa bile tedavi başlanmalıdır. Çocuklar ağla­
yınca bile zarda hiperemi olabilir.

TEDAVİ:

AOM: Antibiyotik +NSAİ (10 gün)

1. Tercih:
Amok.-Klav. asit: AUGMENTİN® BİD 200/28-400/57 SÜSP (70-100
mi), 625 mg-1 gr 10-14 TAB
Doz: 80-90 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x 1 gr 7-10 gün
** Amoksisilin-klavunik asit normalde 40-50 mg kg'dan verilir ama otitis
media, şiddetli sinüzit ve pnömonilerde 80-90 mg/kg/gün'den verilir.
** Çoçuklarda tek doz seftriakson (75 mg/kg) önerilir (FORSEF® 0.5-1
gr flk). Yapılan araştırmalarda tek doz sefriaksonun neredeyse oral
tedavi kadar etkili olduğu söyleniyor. O yüzden hafif vakalarda tek
doz, ağır vakalarda tedaviye kombine olarak kullanılabilir.
Antipiretik: Parasetamol
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün ve yetişkin
3x500 mg

17
PİROFEN® 200 Mg sup. (fitil) veya 150 Mg ŞURUP veya 500 Mg TB
** Antibiotik profilaksisi: Son 6 ayda 3 kez, son 12 ayda 4 kez AOM
epizodu öyküsü varsa, Amoksisilin 20 mg/kg/ gün tek dozda oral,
1-6 ay tedavi verilir. Ayrıca aylık depo penisilin yapılabilir.
Kronik OM: KBB uzmanına yönlendirilmelidir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: AOM (10 kg bebek)

RP: AUGMENTİN® BID 400 MG 100 ML SÜSP DIB BiR
S: 2Xl ölçek. (10 gün)
PİROFEN® 150 MG 100 ML ŞURUP DIB BİR
S: 3 Xl ölçek
FORSEF® 1 GR FLK DIB BİR
S: 1X3/4 (tek doz)

** Tedaviye yanıt alınmasa veya tekrarlarsa KBB uzmanına sevk edilir.

ÖRNEK REÇETE
TANI: AOM (yetişkin)
RPl: AMOKLAVİN® BID 1 gr 14 TB DIB BiR
S: 3xl TB (10 gün)
PİROFEN® TABLET DIB BİR
S: 2Xl TB

** Tedaviye yanıt alınmasa veya tekrarlarsa KBB uzmanına sevk edilir.

18
 OTİTİS EXTERNA

ı-:tken: Etkenler en sık psödömonas olmak üzere, stafilokoklar, viral ve

ıııantarlardır. Genelde dış kulak yolunun tahrişine ve anatomik yapısına
1 ı,ığlı gelişir.
Klinik: Dış kulakta kaşıntı, palpasyonla hassasiyet ve ağrı oluşur. Ayrı­
' ,ı işitme kaybı ve kulakta dolgunluk hissi de olabilir.
Tanı: Otolojik öykü ve muayene tanısaldır. Tipik belirti ve semptomlar
t,ınıya yardımcıdır. Fizik muayenede en genel belirti dış kulak yolunda
iidem ve eritem bulunmasıdır. Dış kulak yolu derisinde sekresyon sız­
ıııası, pürülan kulak akıntısı ve kabuklanmada görülebilir. Airucula ve
tragusun palpasyonu ile çiğneme hareketi ağrı nedeni olabilir. Ayrıca
,ıteş yüksekliği, preauriculer, postauriculer ve ön boyunda LAP gözle­
nebilir.

TEDAVİ:
Antibiyotik (damla)+ oral NSAİ (±) oral antibiyotik (şiddetli vakalarda)
(7-10 gün)
Tedavide ilk ve en önemli basamak dış kulak yolunun travmatize
edilmeden temizlenmesidir. Mikroskop altında dikkatli aspirasyon
ve debridman yapılmalıdır.

SİPROGUT® KULAK DAMLASI

Doz: yetişkin: 4x2 çocuk 3x2 (kulak zarı perfore ise kullanılmaz)
Deksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Parasetamol: Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün
ve yetişkin 3x500 mg
TYLOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya 500 Mg T B

Oral antibiyotik
Çocuk:
Amok.-Klav. asit: AMOKLAVİN® BİD 200/28-400/57 SÜSP (70-100
ınl), 625 mg-1 gr 10-14 T B
Doz: 80-90 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
AMOKLAVİN® BID 200/28 SÜSP, 400/57 SÜSP (70-100 ml), 625 mg-1
gr 10-14 TABLET
** Amoksisilin-klavunik asit normalde 40-50 mg kg'dan verilir, ama
otit media, şiddetli sinüzit ve pnömonilerde 80-90 mg/kg/gün' den
verilir

19
Yetişkin: siproflaksosin: CİFLOSİN 500 mg 10 TABLET- 750 m� 1 l"T'> .. T"loT --

Doz: 2xl tb

ÖRNEK REÇETE

TANI: Otit extema (yetişkin) 7-10 günlük tedavi

RPl: SİPROGUT® KULAK DAMLASI DIB BİR
S:4X2 damla
RAST EL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET DIB BİR
S: 2Xl tb
**
Şiddetli vakalarda oral antibiyotik eklenmelidir.
**
3 gün sonra kontrole çağırılır. Düzelme yoksa tedaviyi değiştirilir
veya hasta uzmana yönlendirilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Otit extema (çocuk) 7-10 günlük tedavi

RPl: SİPROGUT® KULAK DAMLASI DIB BİR
S:4X2 damla
TYLOL® 250 mg ŞURUP DIB BİR
S: 3Xl tb
**
Şiddetli vakalarda oral antibiyotik eklenmelidir.
** 3 gün sonra kontrole çağırılır. Düzelme yoksa tedaviyi değiştirilir
veya hasta uzmana yönlendirilir.

20
 LARENJİT

'ıı•s tellerinin veya gırtlağın iltihaplanmasıdır. Bu genellikle çok kullan­

ııı,ı, virüs veya bakteri enfeksiyonuna bağlı gelişir.
Hafif veya orta derece ateş, boğuk kısık ses veya ses kaybı, yutakta
,ıf;rı, gıcık tarzında kuru öksürük görülebilir.

TEDAVİ:

Akut larenjit
( ;melde semptomatik tedavi yeterlidir. Bakteriyel düşünülüyorsa anti­
lıiyotik + NSAİ verilebilir.
Öneriler: Az konuşma, istirahat, su, çay ve meyve suları gibi bol sıvı
,ılınmalıdır. Eğer nefes almada zorluk varsa buhar verilmelidir. Ciddi
, ·nfeksiyon düşünülüyor ise antibiyoterapi verilebilir.

Kronik larenjit:
Asıl neden ortaya çıkarılmalıdır. Sigara bırakılmalıdır. Kronik bronşitten
kaynaklanmışsa antibiyotik verilmelidir. Allerjiden olmuşsa antihista­
ıninik verilmelidir.
1. Tercih:
Amok.-Kla. asit: KLAMOKS ® BID 200/28 SÜSP, 400/57 SÜSP (70-100
mi), 625 mg-, 1 gr 10-14 TB
Doz: 80-90 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x 1 gr 7-10 gün
Deksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FlLM TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Parasetamol: (10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün) ve ye­
tişkin 3x500 mg)
CALPOL® 120 Mg supz. (fitil) veya 120-250 Mg SURUP-PAROL® 500 Mg
TABLET

ÖRNEK REÇETE
TANI: Bakteriyel larenjit (yetişkin)
RP: KLAMOKS® BID lGR TB DIB BiR
S: 2Xl TB (7 gün)
RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET DIB BİR
S: 2 Xl TB
** Tedaviye bir gün içinde yanıt vermelidir.
** Şüpheli vakalar uzmana yönlendirilmelidir.

21
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Bakteriyel larenjit (20 kg çocuk)

RP: KLAMOKS® BID 400 MG 100 ML SÜSP DIB BiR
S: 2Xl ölçek. (10 gün)
PAROL® 250 mg 100 ML ŞURUP D18 BİR
S: 3 Xl ölçek

22
 ALERJİK RİNİT (Saman Nezlesi)

ı\lt > rji kaynaklı burun iltihabıdır. Alerjenlerin (Ev tozlan, polenler, hayvan
ıııylcri, vb) hava yolu mukozasında iltihabi reaksiyonları başlatması ile olu­
·,.ıır. Ömür boyu devam eder fakat yaşla beraber şiddeti azalır. Mevsimsel
, ,l,ınına saman nezlesi denir. Yıl boyunca devam edene pereniyal rinit denir.
Rinore, burun hkanıklığı, burun kaşıntısı, hapşırık, göz yaşarması,
,,, ıcuklarda burun ucunu yukarı itme vardır. Bu bulgulardan 2 veya daha
l.ızlası çoğu günlerde bir saatten daha fazla varsa tanı konur.

l'EDAVİ:
1 · ıı önemli şey alerjen ile karşılaşmaktan kaçınmaktır. Hafif şikayeti olan-
1,ı rda medikal tedaviye gerek yoktur. Tedavi prensibi şikayetlerin şidde­
liııc göredir.
Medikal tedavi: Antilökotrienler ± Oral antihistaminik ± Nazal steroid
'1 lafif vakalarda: 1 veya 2, *Orta şiddetli uzun süreli vakalarda: 3, *Şid­
dl'tli vakalarda: 2+3
1. Antilökotrienler: Montelukast: ZESPİRA® 4-5-10 mg 28 ÇİĞNEME
TABLETİ
Doz: 6 yaş alh 4 mg, 6-15 yaş 5mg, >15yaş ve yetişkin 10 mg akşam-
ları tek doz
'* Uzun süre kullanılabilirler.
2. Antihistaminikler:
Setirizin (antihistaminik):
CETRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 ml 200 ml ŞURUP, ORAL
DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 ml şurup veya 5-10 damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 ml şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 ml şurup veya
20 damla)
3. Steroid: FLİXONASE® AQUEOUS NAZAL SPREY/DAMLA Sprey
Doz: 12 yaş üstü ve yetişkinlerde sabahleyin her burun deliğine 2 kez
(max: 4 kez) bumun ilerisine sıkılır. Yan etkilerinden dolayı Kısa sü­
reli kullanılabilirler. Özellikle şiddetli durumlarda kullanılır. Damla
Doz: Nasal oli tedavisinde >16 üstü ünde 1-2 kez damlatılır.

23
4. Dekonjestan: ILIADİN '� SPREY (%0.05)- pediatrik DAMLA/ SPREY
(%0.025)
Doz: 1-6 yaş: damla: 2xl-2 damla sprey: 1-2Xl, >6 Yaş ve Yetişkin: 1-3xl
puf sadece burun tıkanıklığı dunırnlannda kullanılır max 3 gün.
** Dekonjestanlar burun tıkanıklığı için hafif vakalarda kullanılabilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Allerjik rinit idame tedavisi (8 yaş çocuk)

RPl: ZESPİRA® 5 mg ÇİG TB DIB BİR
S: lXl akşam

** Şiddetli vakalar uzmana yönlendirilmelidir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Allerjik rinit atağı (8 yaş çocuk)

RPl: ZESPİRA® 5 mg ÇİG TABLET DIB BİR
S: ıxı TB (akşam)
CETRYN 5 mg/ 5 mi ŞURUP DIB BİR
S: lXl ölçek (Şikayetler hafifleyinceye kadar)
İLİADİN ® SPREY DIB BİR
S: 2Xl (3 gün)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Allerjik rinit atağı (yetişkin)

RPl: ZESPİRA® 10 mg ÇİG TABLET DIB BİR
S: lXl TB (akşam)
CETRYN 10 MG 20 TABLET DIB BİR
S: lXl TB (Şikayetler hafifleyinceye kadar)
İLİADİN® SPREY DIB BİR
S: 2Xl (3 gün)

24
 ORAL AFT (Aftöz Stomatit)

1 ı\ğız mukozasında üzeri beyaz fibrinle örtülü çevresi kırmızı bir ya da

'lıirkaç adet yüzeysel ülser varlığıyla karakterize sık sık tekrarlayan ne­
, ıll'lli tam olarak bilinmeyen, stres, çölyak, crohn hastalığı, immün süp-
1 n·syon, hijyen bozukluğu gibi faktörlerin suçlandığı durumdur.
• • Tekrarlayan oral ve genital aftlar Behçet hastalığındaki önemli bul­
gulardandır.
, ı\ft dilde, yumuşak damakta, dudak ve yanakların iç kısımlarında görü­
ll'n çok ağrılı ülserlerdir.

ı TEDAVİ:
'* Genelde tedavisiz 7- 10 günde kendiliğinden düzelir. Destek tedavisi
verilebilir. Aşağıdaki ilaçlardan herhangi biri kullanılabilir.
KENACORT-A® ORABASE 3xl afta sürülür.
Veya
PYRALVEX® SOLÜSYON 4xl afta sürülür.
Veya
AFTADUR® SPREY 4xl afta sürülür.
Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 ml SPREY-GARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması öne­
rilir.
Ayrıca aşırı ağrı duyuluyorsa aftın üzerine kısa süre için (7-10 daki­
ka) bir adet aspirin koymak (emmeyin veya yutmayın) faydalı olacaktır.
** Ayrıca oral sprey, gargara, ağzın bikarbonatlı veya tuzlu su ile gar­
gara yapılması beraberinde vitamin desteği de verilebilir.
** Tekrarlayan aftlarda immün sistemi güçlendirmek için ilaçlar kulla­
nılabilir.
İMMUZİNC® 100-200 ml ŞURUP/ 40 KAPSÜL
Doz: 1-3 yaş:1-2 ölçek, 3-7 yaş: 2-4 ölçek, >7 yaş ve yetişkin: 6 ölçek
vel KAPSÜL
** Sık olarak meydana gelen veya uzun süreli devam eden aft duru­
munda uzman hekime yönlendirilmelidir (Behçet hastalığı).
** Birçok malign ve otoümmin hastalıklarla birlikte de tekrarlayıcı aft­
lar örülebilmektedir.

25
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Oral aft (yetişkin veya çocuk)

RPl: PYRALEX® SOLUSYON DIB BİR
S: 4xl (afta sür)
OROHEKS PLUS® 30 ml SPREYGARGARA
S: 6 x4-6 PÜF

** Hastaya gargarada yazılabilir.

** Hasta ağzını bikarbonatlı veya tuzlu su ile çalkalayabilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Sık görülen oral aft (5 yaş çocuk)

RPl: İMMUZİNC® 200 ml ŞURUP DIB BİR
S: lx2 ölçek

** Tekrarlayan oral aftlar diğer hastalıklar açısından tetkik edilmelidir.

26
 BUŞON (Kulak kiri)

Kulak temizlemek için kulağa yabancı cisim sokulması, tozlu ve kirli or-
1,ımlarda bulunma, dış kulak yolunda darlık olması ve buşonun dışarı
,ıtılamaması, yüzme veya duş sırasında dış kulaktaki salgının şişmesi
, nedeniyle gelişebilir.
u Kulak kanalında kulak kiri olarak isimlendirilen ve vücudun doğal
ürünü olan salgı yapan özel bezler vardır. Bu salgı toz ve diğer mad­
deleri tutarak bunların kulak zarına ulaşmalarına engel olmaktır.
Kulak kanalında az miktarda birikerek tuttuğu tozlarla beraber dışa­
rı atılır.

l lafif işitme kaybı, kulak çınlaması, uğultusu, kulak ağrısı, kulakta dolgun­
luk hissi olabilir. Bu şikayetler kulağın tıkandığının habercisi olabilir.
Klinik ve muayene ile konur. Muayene edilirken, kulak kepçesi hafif
dışa (laterale) ve arkaya doğru çekildikten sonra yukarıya ya da aşağıya
doğru hareket ettirilerek kulak zarının tam olarak göründüğü pozisyon
bulunmalıdır.

TEDAVİ
13uşonlar gliserinli damla ile 3-4 gün yumuşattıktan sonra perforasyon
yoksa yıkayarak temizlenebilir.
GLİSERİN® DAMLA 3X 10 DAMLA
Normalde kulak KBB uzmanı tarafından küret ile temizleme, aspira­
tör ile vakumlama, su ile yıkama gibi yöntemlerle temizlenmelidir.
DİKKAT: Kulağınıza dirseğinizden daha küçük bir cisim sokmayınız!
Pamuklu çöpler kulağınızı değil, göbeğinizi temizlemek içindir!

ÖRNEK REÇETE

TANI: Buşon (çocuk veya yetişkin)

RPl: GLİSERİN® DAMLA DIB BİR
S: 3X10 DAMLA (3-4 gün)

•• Hasta 3-4 gün sonra kontrole çağırılır veya uzmana yönlendirilir.

•• Uzman yoksa ağzı büyük özel şırınga ile hasta kafası yan çevrilerek
tasdikli olmayacak şekilde ılık su ile kulak levajı yapılır.

27
 KÖTÜ AĞIZ KOKUSU {Halitosis)

Ağız boşluğu kaynaklı halitosis (%87): Tip-1 ve tip-2 kokulardır. Neden

%51'i dilden, %17'si gingivitis, %15'i periodontitis, %17'si her ikisinden
kaynaklanır. Ağız veya burun kaynaklı bir bakterinin sürekli olarak di­
lin yüzeyinde biriken kükürtlü proteinleri parçalayarak kötü kokular
oluşturması ile oluşur.
Ağız boşluğu kaynaklı olmayan halitosis (%13): Tip-3, tip-4, tip-5 ko­
kulardır. Bunların %4'ü KBB, %3'ü hem oral hem KBB, %1'i ise sindirim
kanalı kaynaklıdır. Bazen bağırsak, akciğerler veya metabolik hastalıklar
nedeniyle olabilirler.
Neden 1: Gece ağız açık yatma, tükürük eksikliği (ağız kuruluğu),
köprü gövdesi altı, gingivitis, çürük kavitesi, yirmi yaş dişi kapşonu,
ağızdaki bütün retantif yüzeyler ve temizlenmeyen protezler. Dolgu al­
tında biriken bakteriler vb.
Neden 2: Nazofarenjit, tonsillit, sinüzit, postnazal akıntısı bulunan
allerjik durumlar vb.
Neden 3: Gastroözefagiyal sifinkter dilatasyonları, reflü ve gastriti
olan hastalarda, sindirim enzimi yetersizliklerinde (mide yanması, ha­
zımsızlık, gaz), kabızlık, başta peynir olmak üzere her gün aşırı miktar­
da yenilen süt ve süt ürünleri vb.
Neden 4: Metabolik hastalıklar (şeker, gut, nefropatiler vb.), hamileler,
kas geliştiricileri, amino asit hapları, kıkırdak, eklem kuvvetlendiriciler, do­
ğum kontrol hapları, antihipertansifler, oruç, akciğer enfeksiyonları (tüber­
küloz, bronşit, pnömoni, bronkopnömoni), obstrüktif akciğer hastalık.lan,
akciğer parankim doku hastalık.lan, allerjik kökenli akciğer hastalıklar vb.
Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 mi SPREY-GARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması önerilir.

TEDAVİ:

Öncelikle neden belli ise tedavi edilmelidir.

** Diş çürükleri, diş eti iltihapları, kötü dolgular, diş ve diş eti hastalık.lan
tedavi edilmelidir. Ağızda var olan protez ve köprüler kontrol ettirilme­
lidir. Sık sık şekersiz sakız çiğnenebilir. Ağız bakterileri ile mücadelede
önemlidir. Yiyecek ve içeceklere tarçın katılabilir. Bol su içilebilir. Böy­
lece ağız kuruluğu önlenir ve ağız temizlenir. Asla burun tıkalı halde
uyunmamalıdır. Şeker ve şekerli ürünlerin tüketimi azaltılmalıdır. Ye­
mekler iyi çiğnenmelidir. Diş ipi kullanılmalıdır. Sigara içmemelidir. vb.
** Bitkisel tedavi sık sık karanfil ve tarcın kullanabilir.

28
 ÇOCUKLARDA DİŞ SAĞLIĞI İÇİN
BİLİNMESİ GEREKENLER

lll'beklerin diş ve diş eti bakımları yapılır ve çürük yapıcı nedenlerde

ıızak durulursa bir çok diş problemi önlenebilir.
'* Süt dişleri yemek yeme, konuşma, estetik, kalıcı dişler için yer açma
gibi çok önemli fonksiyonları vardır. Süt dişleri çürürse çocuklarda
gelişme geriliği, konuşma bozukluğu ve kalıcı dişlerde deformasyon
ve çürük riski artar.
** Bebek diş çıkarırken genelde huzursuzdurlar, tükürük bezlerin­
de büyüdüğü zamana denk geldiği için tükürük artışı olur, objele­
ri ağızlarına götürürler, uyku problemleri olabilir, kulak kaşıması
olabilir ve diş eti kaşıması olabilir. Diş çıktıktan sonra problemler
kaybolur. Bu dönemde diş kaşıyıcıları, soğuk kaşık, ıslak ve soğuk
kumaş parçası kullanılabilir.

Bebek ve Çocuklarda diş çürüğünü önlemek için öneriler

•• Basit karbonhidrat (şeker) içeren içecek ve ek gıdalardan uzak durul­
malı ve gece yatmadan önce bu gıdalardan özellikle uzak durulmalı.
•• Bebeğin kaşığın paylaşılmamalı aksi halde zararlı bakteriler bebeğe
geçer.
•• Anneler bebeğin emziğini ağzında ıslatıp bebeğe vermemelidir. Em­
zik bal şeker gibi gıdalara batırılıp bebeğe verilmemelidir. Aksi halde
zararlı bakteriler ve onları üremesi için uygun şekerli ortam oluşur.
•• Tüm aile ve bakıcıların çürükleri erken dönemde tedavi edilmelidir.
Bebeğe bakteri bulaştırabilir.
** Basit rafine şeker içermeyen doğal sebze, meyve, tüm tahıllar, süt,
peynir, yoğurttu ana ve ara öğünlerde tüketilmelidir.
** Yapay rafine şekerlerle yapılmış meyve suları ve asitli içecekler ke­
sinlikle kullanılmamalıdır. % 100 meyve suları veya meyvenin kendi­
si tüketilebilir.
** Florür miktarı 0.7 to 1.2 mg/L (ppm) olan içme suları kullanılmalı­
dır. Kullanılan şişe,
** Biberon yerine bardak kullanılması ve emzikte uzak durulması önerilir.
** 2 yaş altı çocuklar sürüntü şeklinde florürlü çocuk diş macunlarını
kullanılmalıdır. Ağız fazla su ile çalkalanmamalıdır. Çünkü az mik­
tarda florürlü diş macunun ağızda kalması faydalıdır.
** Çocuklardaki parmak emme, tırnak yeme, dudak ve yanak ısırma
gibi alışkanlıklar engellenmelidir.
** Yatalak, özürlü ve yarık damak dudak gibi anomalisi olan çocuklar­
da di ürü ü riski ok üksektir.

29
Sistemik ve topikal jeli cila, köpük, gargaralar ve vernik
Florürlerin faydalan
** Belirli zamanlarda ve düzenli olarak Profesyonelce uygulan jel veya
vernik gibi topikal florür gerek dişlerin korunmasında ve çürük en­
gellemesinde etkili yöntemlerdir.
** Özellikle cilalar, hemen diş yüzeyine yapıştığı ve yutulma şansının
az olduğu için etkili ve avantajlıdır.

Çocuklarda diş temizliği

1 yaş altı: Aile tarafından yumuşak bir fırça ile yada parmağa sarılmış
yumuşak tülbent yada havlu ile temizlenebilir.
1-2 yaş: Aile tarafında dişleri fırçalar.
2-6 yaş: Bezelye büyüklüğünde florür içeren diş macunu ile günde iki
kere aile gözetiminde ya da aile tarafından dişler fırçalanabilir
6 yaş üstü: Florürlü diş macunu ile çocuğun kendisi tek başına günde iki
kere dişlerini fırçalayabilir.

30
 GÖĞÜS
HASTALIKLARI

31
 TİPİK PNÖMONİ (ZATURE)
1'.tken: Etken S. Pnömonia, M. kataralis, H. influenza
Atipik pnömoni; yaşlılarda, yenidoğan ve okul çağı çocuklarında
en az tipik pnömoni kadar görülmesine rağmen, maalesef çoğu kez
tipik pnömoni gibi tedavi edilmektedir. Unutulmamalı ki penisilin,
sefalosporin, meronem, vankomisin atipik pnömonide etkisizdir.
ı Klinik: Kısacası atipik pnömoni tipik pnömoninin hiçbir klinik özelliği­
1 ni göstermeyebilir.
Tipik pnömoni klinik: Genelde akut gelişir. Ateş, titreme, Produktif ök­
�iirük (balgam), Plevra ağrısı, FM bulgular belirgindir.(Ral), Lober infilt­
r,ısyon, Lökositoz vardır.
'lanı: Klinik muayene ve PA-AC grafisi ile konur. Tam kan sayımı, serum
, ·IL'ktrolitleri, karaciğer ve böbrek fonksiyon testlerinin pnömoni tanısında-
1-.i katkıları sınırlıdır. Takipne pnömoninin en önemli bulgusudur.
" Ronkus (weezing) varsa öncelikle atipik pnömoni düşünülmelidir.
'* 1-3 ay arası bebeklerde ateşsiz pnömoninin en sık nedeni klamidya
ve CMV enfeksiyonlarıdır.
Tekrarlaya pnömoniler: GÖR, kistik fibrozis, pnömoni, immün yet.
vb açısından araştırılmalıdır.
Yatış endikasyonlan: 2 aydan küçük bebeklerin hepsi, 2 aydan büyük
hl'lirgin krepitan raller (İnspiryum sonunda çıtırtı sesi), belirgin solu­
num sıkıntısı, nefes darlığı varsa, SAO2: %93 J, İntercostal çekilme, sub­
nıstal çekilme olan genel durumu kötü ayaktan tedavi alamayacak has­
t,ı lar yatırılarak tedavi edilmelidir.
TEDAVİ
Antibiyotik+ mukolitik+ Antipiretik
1. Tercih: Amoksisilin-Klavulanik asit: Doz: Çocuk: 80-90 mg/kg/gün
YL'tişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
ı\ UGMENTİN® BID 200/28 SÜSP, 400/57 SÜSP (70-100 ml), 625 MG TB,
1 gr TB (10-14 tb)
'* Amoksisilin-klavunik asit normalde 40-50 mg kg'dan verilir, ama otitis
media, şiddetli sinüzit ve pnömonilerde 80-90 mg/kg/gün'den verilir.
2. Tercih (Atipik pnömonide 1. tercih): Klaritromisin veya azitromisin
Azitromisin: AZİTRO® 200 mg 15/ 30 ml SÜSP, 250 mg 6 TABLET, 500
ıng 3 T ABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400 mg) üç gün tek doz veya ilk gün 10 mg/kg
devamında 4 gün 5 mg/kg/gün (250 mg) verilir. (6 aydan küçük
..
bebeklerde ve a ır nömonide 20 m /k / n verilebilir.)

33
** Azitromisin, klaritromisinden daha etkilidir ve kullanımı daha ra­
hattır. Diare yapabilir bu nedenle küçük çocuklarda dikkatli kulla­
nılmalıdır.
Klaritromisin: DEKLARİT® 500 mg 14 tab 250 mg 50-100 ml SÜSP ve
125 mg 70 ml SÜSP
Doz: Çocuk: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, Yetişkin: 2 x 500mg) 10-14
gün (6 aydan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/
gün verilebilir.)
** Yetişkinlerde atipik pnömonide kinolonlar AVELOX® 400 mg TB lXl
(moxiflaksosin) tercih edilebilir
** Hastada yatış endikasyonu açısından kararsız kalınıyorsa veya hasta
yatışı reddediyorsa hastaya seftriakson (Doz: 75 mg/kg/gün tek doz
iM, FORSEF® 0,5-1 gr FLK) iM bir kaç gün yapılır ve devamında oral
antibiyotik yazılarak, hasta ayaktan takip edilebilir.
Antipiretik (Parasetamol): PİROFEN® 200 Mg sup. (fitil} veya 150 Mg
ŞURUP veya 500 Mg TB
Doz: 0-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500 mg

ÖRNEK REÇETE

TANI: Tipik Pnömoni (10 kg bebek)

RP: AUGMENTİN® BID 400 MG 100 ml SÜSP DIB BİR
S: 2Xl ölçek
PİROFEN® 150 MG 100 ML ŞURUP DIB BİR
S: 3 Xl ölçek
ASİST® 200 MG ŞURUP DIB BİR
S: 3Xl ölçek
** Hasta 2 gün sonra kontrole çağrılır. Belirgin düzelme yoksa tekrar
değerlendirilir. Radyoloji bulguları geç düzelebilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Tipik Pnömoni (yetişkin)

RPl: AUGMENTİN® BID lGR TABLET DIB BİR
S: 3Xl TB
PİROFEN® TABLET DIB BİR
S: 3Xl TB
ASİST® KAPSUL DIB BİR
S: 3Xl TB

34
 ATİPİK PNÖMONİ (ZATURE)

Hken: Mikoplazmalar, Klamidya, Lejyonella, virüsler vb.

'• Atipik pnömoni; yaşlılarda, yenidoğan ve okul çağı çocuklarında
en az tipik pnömoni kadar görülmesine rağmen, maalesef çoğu kez
tipik pnömoni gibi tedavi edilmektedir. Unutulmamalı ki penisilin,
sefalosporin, meronem, vankomisin atipik pnömonide etkisizdir.
Atipik pnömoni klinik: Subakut, prodromal dönem, baş ağrısı, Subfebril
.ıteş, halsizlik, bitkinlik, Kuru öksürük vardır. Akciğer dışı semptomlar
(Anormal BK, lökopeni, atralji), FM bulgu olmayabilir (Ronküs olabilir.),
Non-lober infiltrasyon, Genelde lökositoz yok (genelde normaldir).
Tanı: Klinik muayene ve PA-AC grafisi ile konur. Tam kan sayımı, serum
elektrolitleri, karaciğer ve böbrek fonksiyon testlerinin pnömorıi tanısın­
daki katkıları sınırlıdır. Takipne pnömonirıin en önemli bulgusudur.
** Ronkus (weezing) varsa öncelikle atipik pnömoni düşünülmelidir.
** 1-3 ay arası bebeklerde ateşsiz pnömoninin en sık nedeni klamidya
ve CMV enfeksiyonlarıdır.
** Legionella pnömonisi: İlk 24-48 saat içinde halsizlik, kırıklık, kas ağ­
rıları ve şiddetli baş ağrısıyla ortaya çıkan, daha sonra ani yükselen
ateş, göğüs radyografisinde yamalı infiltrasyon, kuru öksürük, bazen
yan ağrısı, bulantı, kusma ve ishal gibi belirtilerin saptandığı pnömo­
ni tablosunda Legionella düşünülmelidir. 39-40° C'nin üstünde ateş,
rölatif bradikardi, konfüzyon, hiponatremi varlığı, ekstrapulmoner
belirtiler ve beta- laktam antibiyotik tedavisine yanıtsızlık Legionella
pnömonisi için diğer ipuçlarıdır. Tedavide siproflaksosin veya klarit­
romisin kullanılabilir.
** Bronşiolitis obliterans: Ağır bir vira! pnömorıi sonrası anormal iyile­
şen endobronşiyal granulasyon dokusu ve peribronşiyal fibrozis ne­
deniyle tam olarak düzelmeyen semptomlları sürekli olan ve ara ara
tekrarlayan pnömoni atakları olan vakalarda bronşiolitis obliterans
düşünülmelidir.

TEDAVİ:
Antibiyotik+ Antipiretik
1. Tercih (Atipik pnömonide 1. tercih): Klaritromisin veya azitromisin
Azitromisin: AZİTRO® 200 mg 15/30 mi SÜSP, 250 mg 6 TABLET, 500
mg3TABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400 mg) üç gün tek doz veya ilk gün 10 mg/kg
devamında 4 gün 5 mg/kg/gün (250 mg) verilir (6 aydan küçük
bebeklerde ve a 'ır nömonide 20 m /k / ün verilebilir.).

35
** Azitromisin, klaritromisinden daha etkilidir ve kullanımı daha ra­
hattır. Diare yapabilir bu nedenle küçük çocuklarda dikkatli kulla­
nılmalıdır.
Klaritromisin: DEKLARİT® 500mg 14 tab 250 mg 50-100 ml SÜSP ve 125
mg70m!SÜSP
Doz: Çocuk: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, Yetişkin: 2x500 mg) 10-14
gün (6 aydan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/
gün verilebilir.)
** Yetişkinlerde atipik pnömonide kinolonlar AVELOX® 400 mg TB lXl
(moxiflaksosin) tercih edilebilir

Antipiretik (Parasetamol): PİROFEN® 200 Mg sup. (fitil} veya 150 Mg

ŞURUP veya 500 Mg TB
Doz: 0-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500 mg

ÖRNEK REÇETE

TANI: Atipik pnömoni (yetişkin)

RP: DEKLARİT® 10 TABLET DIB BİR
S: 2X 1 TB
PİROFEN® TABLET TB DIB BİR
S: 3 Xl TB

ÖRNEK REÇETE

TANI: Atipik pnömoni (10 kg bebek)

RP: DEKLARİT® 125 mg70 ml SÜSP DIB BİR
S: 2X 1 ölçek
PİROFEN® 150 mg 100 ML ŞURUP DIB BİR
S: 3 Xl ölçek

36
 ASTIMDA KULLANILAN İLAÇLAR,
DOZLAR! VE PİYASA İSİMLERİ

LÖKOTRİEN ANTAGONİSTLERİ
Montelukast: SİNGULAİR® 4 mg tb/granül (2-5 yaş için), 5mg tb (6-14
yaş), 10 mg tb (>14 yaş).
Zafirlukkast: CARROX® 10mg tb (7-11 yaş için), 20 mg tb (>12 yaş için).

KISA ETKİLİ B-2 MİMETİKLER:

Salbutamol: VENTOLİN® İNHALER Doz:4-6xl-2 puf.
VENTOLİN® NEBUL 2.5 mg Doz: Hastanede 4- 24xl-2 doz.
Terbutalin: BRİCANYL® İNH ve 250 mcg/doz .
BRİCANYL® TURBOİNHALER 500 mcg/doz Doz:4-6x 1-2 puf.
** Doz: Şiddetli atakta 12 yaş üstü için lx6 puf (max:6 mg/gün) ve 12
yaş altı için lx4 puf

BRİCANYL® ŞURUP 1.5 mg/5 ml ve tb (2.5 mg), Doz: Çocuk 3x0,25 mi/
kg, yetişkin: 3xl tb
** Çocuklarda inhaler tedavi için aurochamber (maske ) kullanılmalı ve
0,5-1 dk bekletilmelidir.
** Oral B2 mimetiklerin faydası tartışmalıdır.

UZUN ETKİLİ ETKİLİ B-2 MİMETİKLER

Salmaterol: SEREVENT®DİSK 50 mcg/doz Doz: 2xl (max: 2x2)
SEREVENT® İNHALER 25mcg/doz
Doz: 4 yaş üstü: 2x2 puf, yetişkin: 2x2-4 puf.

Formoterol: FORADİL inhaler 12 mcg KAPSUL/AEROSOL

Doz: 6 yaş ve üzeri 2xl-2 puf/kapsül
** Gereğinde egzersizden 15 dk önce inhaler 1 kapsül kullanılabilir.

ANTİKOLİNERJİKLER (İPRAPTROPİUM)
ı\TROVENT® NEBUL 250-500 mcg Doz: 3-4xl-2 max: 2mg/gün
ı\TROVENT® İNHALER 20 mcg Doz: 3-4x2 (12 yaş altına deneyim yok).

ANTİKOLİNERJİKLER + KISA ETKİLİ B-2 MİMETİKLER

COMBİVENT® İNHALER (ipraptropium 20 mcg- salbutamol 100 mcg).
Doz: 4x2 puf (max: 12 puf) (12 yaş altı için deneyim yok).

37
 SYMBİCORT® PED 6-12TURBOHALER 80/4.5 mcg/60-120 doz (bu­
desonid/formoterol
FARODİL COMBİ ® İNHALER KAPSUL 12/200 mcg ve 12/400mcg
120 doz (formoterol/budesonid)
VENTOFOR COMBİ İNH KAPSUL® 12/200 mcg ve 12/400 mcg 120
doz (formoterol/budesonid)
COMBİPACK EASYHALER® 12/200 mcg ve 12/400 mcg 120 doz
(formoterol/budesonid)
POSTER 100/6 mcg İNHALER: (beklometazon + formoterol)

ORAL STEROİD (prednisolon:)

DELTACORTRİL ® 5 mg 20 TABLET
Doz: 1-2 mg/kg/gün 2-3 dozda (max: 60 mg)
** Tedavi sonrası 10 günde azaltılarak kesilmelidir.

39
 ASTIM (Yetişkin ve çocuk)

Küçük ve büyük hava yollarında aşırı duyarlılık, eözonofili ve mast hüc­

re infiltrasyonu, bez hipertrofisi, epitel deskuamasyonu, bazal membran
kalınlaşması (en patogonomik bulgu}, inflamasyon, aşırı mukus tıkaç,
düz kas hipertrofisi vazodilatasyon ve ödem olan hava yollarının kronik
inflamatuar reversible bir hastalığıdır.

KLİNİK:
1. Üç kez hışıltılı atak
2. Tekrarlayıcı inatçı öksürük atakları, gece veya sabaha karşı öksürük
3. Egzersiz sonrası nefes darlığı
4. Ailede ve kişide atopi öyküsü (Allerjik rinit, atopik dermatit, gıda
alerjisi)

•• Yukarıdaki bulgulardan biri veya birkaçının beraber olması astımı

düşündürmelidir. Örneğin hastanın sadece öksürük şikayeti olabi­
lir. Genelde yakınmasız dönemler olur. Mevsimlere göre değişiklik
gösterebilir. Özellikle sigara, hava kirliliği, mesleki maruziyet, ev al­
lerjenleri, hayvansal tüyler ve kozmetik ürünler gibi çeşitli faktörler
tetikleyebilir.
•• Aspirin ve NSAİ gibi ilaçlar astımı uyarabilir.

TANI:
Klinik, aile öyküsü ve muayene ile konur. Laboratuar (ECP, IgE, eozono­
fili) ve solunum fonksiyon testleri (reversibil} tanıyı destekler. Özellikle
çocuklarda laboratuar ve testlerin normal olması tanıyı ekarte ettirmez.
TBC, GÖR ve tekrarlayan pnömoniler gibi nedenler ekarte edildikten
sonra tanı konulur.
•• 5 yaş atındaki tanılara bronş hiperaktivitesi denir (geçici olabilir).
•• 5 yaş üstündeki tanılara astım denir.
En önemli dinleme bulgusu ekspiryum uzunluğudur. Ağır vakalar­
da inspiryum uzunluğu, sessiz akciğer ve raller duyulabilir. FEVI / FVC
oranı %80'nin altındadır.

TEDAVİ:
Astımda hastalığın şiddetine göre basamak tedavisi uygulanır.
** Çok hafif vakalarda sadece ataklar için kısa etkili inhaler B2 mimetik­
ler verilir.

40
Kullanılan İlaçlar (Sonraki sayfaya bakınız)
1. Kısa etkili inhaler B2 mimetikler (ataklarda) 2. Lökotrien antagonist-
leri. 3. Düşük doz steroid. 4. Orta doz steroid. 5. Yüksek doz steroid 6.
Uzun etkili inhaler �2 mimetikler 7. Teofilinler. 8. Oral steroid
Tedavi prensibi: hastalığın şiddetine göre yalnızca 1, veya 1+2, veya 1+3
veya 1+3+2 veya 1+2+4, veya 1+2+(4 veya 5)+6, veya 1+2+4+6+7+8, vb
şiddetine göre ilaç sayısı ve dozu arttırılır.
** Yukarıdaki ilaçların kombine formları da kullanılabilir.
** Basamak indirmek için şikayetlerin 3-6 ay olmaması gerekir. Özel-
Jikle yaz aylarına girerken şikayetleri olmayanlarda ilaçlar tamamen
kesilebilir.
** Basamak değiştirirken hasta 15 gün-1 ay içinde kontrole gelmelidir.
** Çocuklarda gelişme geriliği nedeniyle orta-yüksek doz steroid uzun
süre tercih edilmemelidir.
** Küçük çocuklarda inhaler kullanılacaksa maske ile beraber kullanıl-
malıdır. Lökotrien antagonistleri özellikle inhaler kullanamayan kü-
çük çocuklarda kullanım rahatlığı nedeniyle tercih edilebilir.
** Çocuklarda en sık yetersiz tedavi nedeni hatalı veya yetersiz ilaç kul-
lanımıdır (özellikle inhaler tedavi).

ÖRNEK REÇETE

TANI: Hafif bronş hiperaktivitesi (2 yaş çocuk)

RPl: SİNGULAİR® 4 MG GRANUL DIB BİR
S:lXl (gece)
VENTOLİN ® İNHALER DIB BİR
S: 4-6 X 1-2 (Atak sırasında 4-5 gün)
** Oral B2 mimetiklerin faydası tartışmalıdır.
** Bu hastalara ilaç raporu çıkarılmalıdır.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Hafif astım (yetişkin)

RPl: VENTOLİN® İNHALER DIB BİR
S: 4-6 X 2 (Atak sırasında 4-5 gün)
** Oral B2 mimetiklerin faydası tartışmalıdır.
** Bu hastalara ilaç raporu çıkarılmalıdır.

41
 KOAH

Etken: SİCARA
KOAH hastalarının çoğu en az 20 yıl boyunca sigara içen kişilerdir.
Genellikle 50 yaş civarında başvururlar.
** İlerleyici bir hastalıktır. Sırayla önce öksürük, balgam, nefes darlığı
hışıltılı solunum, siyanoz, anoreksi, en son akciğer ödemi, sağ kalp
yetmezliği ve ÖLÜM gerçekleşir.
Klinik: Başlıca şikayetler; öksürük, balgam, nefes darlığı ve hışıltılı solu­
numdur (wheezing). Hastalığın erken dönemlerinde hastaların çoğunda
hiçbir semptom bulunmaz. Hastalar genellikle, FEVl değerleri normalin
%50'si olduğunda hafif egzersizlerde nefes darlığı şikayetleri başlar.
** Normalde beyaz mukoid özellikte olan balgamın miktarının artma­
sı, renginin sarı veya yeşile dönmesi solunum yolu infeksiyonunun
en güvenilir bulgusudur. İnfeksiyon ile seyreden akut ataklar; öksü­
rükte balgam miktarı ve pürülansında artışa, hışıltılı solunum, nefes
darlığı ve bazen de ateşe neden olmaktadır.
Akut atakta klinik bulgular: Nefes darlığında artış, hastalığın ağırlığına
ve birlikte bulunabilecek diğer patolojilere bağlıdır. Atağın şiddeti taşip­
ne, taşikardi, yardımcı solunum kaslarının kullanımı, siyanoz ve solu­
num kaslarının disfonksiyonu veya yorgunluk belirtileri (örneğin göğüs
kafesi hareketinde koordinasyon bozukluğu veya inspirasyon sırasında
karın duvarının paradoksal hareketi) ile kabaca değerlendirilebilir.

TEDAVİ: (tedavi programı)

** Öncelikle sigaranın bıraktırılması, çevresel ve meslek nedenli maru-

ziyetin giderilmesidir.
Uzun süreli tedavi: Kliniğe göre astımda kullanılan ilaçlar ve basamak
tedavisi uygulanır. Basamak çıkılır. Ama basamak inilmez. �2-agonistler,
antikolinerjikler, metilksantinler, steroidler, NSAI, aşılar ve enfeksiyon­
larda antibiyotikler kullanılabilir.
Akut atakların tedavisi: Yılda yaklaşık 1-4 kez akut atak görülür. Atak­
lar genelde hafif olup evde tedavi edilebilir. Ama ağır atak tedavilerinin
hastaneye yatırılarak yapılması gereklidir. Çok şiddetli ve yaşamı tehdit
eden ataklar yoğun bakımda tedavi edilmelidir. Atak tedavisinde atak
nedenlerinin bilinmesi çok önemlidir.

42
Acil serviste atak tedavisi sırasıyla
1. Semptomların şiddeti tayin edilmeli, kan gazları ve akciğer grafisi
değerlendirilmelidir.
2. Oksijen tedavisi başlanmalıdır.
3. Bronkodilatör tedavisi: Salbutamol ve ipratropium
VENTOLİN® NEBUL maske ile 1-2 saatte bir verilebilir.
ATROVENT® NEBUL maske ile 1-2 saatte bir verilebilir.
4. Kortikosteroidler ağır bir atakta İV yolla 0.5-1 mg/kg dozunda pred­
nizon (PREDNOL-L® 20-40 mg AMP) veya eşdeğeri uygulanır.
5. Tek doz İV antibiyotik yapılır. (Oral antibiyotik l.tercih: amoksisilin­
klavulanik asit Doz: 2x lgr 10 gün AMOKLAVİN® BID 1 GR 10-14
TABLET.
6. Balgam varsa İV A SİST® AMP 1-2 tane yapılabilir.
7. Yukarıdaki işlemlere yanıt vermeyen ağır vakalarda teofilin kullanı­
labilir.
TEOBAG® 200 SOLÜSYON 200 mg/100 mi
TEOBAG® 400 SOLÜSYON 400 mg/500 mi
Doz: Yükleme Önce 6 mg/kg'dan yapılır. sonra idame: 0.7 mg/kg/
saatten verilir.
** Şiddetli vakalarda uzman doktor görüşü alınmalıdır.

ÖRNEK REÇETE
TANI: KOA H (yetişkin)
RPt: VENTOLİN® İNHALER DIB BİR
S: 4-6 X 2 (Atak sırasında 4-5 gün)
** Bu hastalara ilaç raporu çıkarılmalıdır.

43
 TÜBERKÜLOZ (Akciğer TBC)

Etken Mikobakterium tüberkülozisdir. Damlacık yoluyla bulaşır.

Klinik: Gece terlemesi, göğüs, sırt ağrısı, halsizlik, çabuk yorulma, kilo
kaybı, çocuklarda büyüme gelişme geriliği, öksürük, hemoptizi, akciğer­
lerde kavitasyon, hiller dolgunluk, plörezi veya nonspesifik bulgular,
akşamları yükselen subfebril ateş vb ..
** Tedaviye dirençli pnömonilerde pulmoner TBC akılda tutulmalıdır.
Özellikle çocuklarda PPD negatif olması tanıyı ekarte ettirmez.
** Ağır seyreden MSS enfeksiyonlarında özellikle nörolojik bulgular
varsa (şaşılık, hidrosefali, şift vb) TBC menejit düşünülmelidir. Me­
nenjitte erken tedavi sekel oluşmasını önler ve hayat kurtarır. 2-3
gün bile geç kalınırsa hastada geri dönüşümsüz sekel kalır o sebeple
TBC'den şüpheleniliyorsa tedavi başlanıp tanı kesinleştirilinceye ka­
dar devam edilmelidir.

TANI:
Tanı klinik, FM, radyoloji, balgamda ARB, TBC hastasına temas öyküsü,
PPD ile konur.
Yetişkinlerde: Balgamda ARB çok önemlidir. Çocuklarda çoğunlukla
negatiftir.
Çocuklarda: PPD çok önemlidir. Mide açlık suyunda ARB bakıla­
bilir. (Hasta sabah yataktan kalkmadan ve bir şey yemeden NG sonda
ile alınmalıdır.). Özellikle çocuklarda PPD negatif olması tanıyı ekarte
ettirmez.

TEDAVİ:
Yetişkin(Yeni olgu):2ayİNH+RİF+PZA+EMB ya daİNH+RİF+PZA+SM,
idame tedavisi olarak da 4 ay İNH+RİF, toplam 6 ay tedavi verilir.
Çocuklar (Yeni olgu): İki ay İNH+RİF+PZA ve 4 ay İNH+RİF olmak
üzere toplam 6 aylık tedavi önerilmektedir.
** Akciğer dışı TBC tedavisinde steroidle beraber 4'lü ve en az 9- 12 ay
tedavi verilir. Kortikosteroidler, 0,5-2 mg/kg prednizolon eşdeğeri
dozda 4-6 hafta verilip doz azaltılarak kesilir.
** Hastaların 10 mg/gün pridoksin (vitamin B6) kullanmaları önerilir.
** İlaçların hepsi günlük bir defada içilmelidir.
** Hastanın günlük ilaç dozu yazılarak Verem Savaş Dispanseri'ne
(VSD) yönlendirilmelidir. Hastanın ilaçlarını VSD'den alması sağ­
lanmalıdır. Takibi de orada a ılmalıdır.

44
 ETKEN
1

1
1 Kistik fibrozis 7. kromozomun uzun kolunda bulunan CFTR proteini
' gl'nindeki mutasyonlardan kaynaklanan vücut sekresyonlarında ko-
vulaşma (akışkanlığın azalması) nedeniyle özellik akciğer (en sık ölüm
, rll'deni), üst solunum yolları, GIS, karaciğer, ter bezleri, pankreas gibi or­
ı;,ınlarda akla gelebilecek her türlü komplikasyona neden olan toplum­
, ıl,ı sık görülen (1 / 2000) otozomal resesif genetik geçişli bir hastalıkhr.
.. KF için 1000 yakın mutasyon tespit edilmiştir. En sık deltaF508 mu­
tasyonu görülür. Her mutasyon farkı derecede hastalık oluşturabilir.
Mutasyon taşıyan hastalar çok ağır kliniğe sahip olabileceği gibi ta­
mamen sağlıklı olabilirler.

KLİNİK
Yt•nidoğan dönemi: Ailede KF öyküsü, anne baba akrabalığı, kardeş­
lı ·rde ölüm öyküsü, mekonyuma bağlı ileus, mekonyuma bağlı perfo­
ı ,ısyon-peritoniti, obstrüktif sarılık ve öpülünce tuzlu tat alınması gibi
dıırumlarda KF düşünülmeli ve ter testi yapılmalıdır.
"iiil çocukluğu dönemi: Büyüme gelişme geriliği, bol pis kokulu yağlı
1
ı•,,ıita, sık yineleyen solunum yolu enfeksiyonları, anemi, ödem, öpülün­
i, ,. tuzlu tat, psödo-Bartter sendromu, rektal prolapsus olması gibi du-
1, ııııılarda KF düşünülmeli ve ter testi yapılmalıdır.
l,'ornkluk, adölesan ve yetişkin: Yineleyen hışılh atakları, yineleyen veya
"'"r,ırlayan akciğer enfeksiyonları, bol pürülan balgam çıkarma, naza! po­
lıı•• ızis varlığı, kronik ve inatçı sinüzit olması, ashm olması, çomak parmak,
1 ll'rııoptizi varlığı, biliyer siroz D. mellitus, puberte tarda, infertilite varlığı
' ı·,ılıi durumlarda KF düşünülmeli ve ter testi yapılmalıdır.

lı\NI
· l ,ııııda en sık ter testi, immünreaktif tripsojen testi (yenidoğan taramala­
r ıı ııl,ı), nazal potansiyel farkı ölçümü ve gen analizi gibi testler kullanılır.

ı, ı: tanısı: (Bir veya daha fazla karakteristik fenopik (klinik) özellik veya
I· 1 ",ırdeş öyküsü olması veya yenidoğan pozitif tarama testi sonucu)
\ 1 (ı\RTI) (farklı günde yapılan iki veya daha fazla kez pozitif ter testi
, ,·ı·,ı iki adet KF mutasyonun gösterilmesi veya anormal naza! potansi­
ı ,·I l,ırkı olması) durumunda konur.
\,ııılış pozitif Ter testi yapan nedenler: Malnütrisyon, G6PD eksikliği,
ı ı, 1, ·ııı var lığı, bazı glikojen depo hastalıkları, adrenal yetmezlik, kronik

45
öksürük, ektodermal displazi, hipoparatiroidi, nefrojenik diyabetus ins­
pidus, hipotirodi,-atopi varlığı , buharlaşma gibi nedenler.
Yanlış negatif Ter testi yapan nedenler: Cihaz hatası, hipotiroidi, PEM,
renal diabetes insibitus, adrenal yetmezlik, ailevi kolestaz, anoreksia
nevrosa, çölyak hastalığı, cilt hastalıkları, yağlanmış cilt, ektodermal
displazi, hipogammaglobulinemi, hipoparotiroidi, tip I glikojen depo
hastalığı, klinefelter sendromu, atopik dermatit, mukopolisakkoridoz

TEDAVİ
Kısacası gelişen komplikasyonlar tedavi edilir ayrıca gelişebilecek
komplikasyonlar için önleyici tedaviler verilir.
Büyüme gelişme ve beslenme durumu için: Düzenli olarak boy kilo
persentilleri, Hb, ferritin, transferin, lökosit ve nötrofil sayısı, prealbu­
min, kolesterol, Trigliserid, kalsiyum, fosfor, karaciğer enzimleri, safra
asitleri, dışkıda yağ tayini, fekal elastaz I tayini, ADEK vitaminleri kont­
rol edilmelidir. Anormal durumlarda destek tedavileri verilmeli ve uy­
gun beslenme sağlanmalıdır.
** Bu hastalara yüksek protein, yüksek kalori ve normal yağ içeren di-
yet verilmelidir. Gereğinde diyete tuz ilavesi yapılabilir.
Pankreatik yetmezlik tedavisi: Gereğinde öğünün başında yarısı ve or­
tasında diğer yarısı şeklinde bebeklerde beslenmede 1 gr yağ için 400-
800 iü lipaz olacak şekilde her bir 120 cc formüla için; CREON 10.000 iu
kapsül'den ¼ya da 1/3'ü önerilirken büyük çocuklarda doz 10.000 iu/
kg/gün olacak şekilde verilir.
Solunum sistemine yönelik tedavi: İnflemasyon tedavisi için oral veya
inhaler steroidler ve antiinflematuar ilaçlar kullanılabilir. Mukosiliyer
klirensin arttırılması için rekombinan DNAaz ve hipertonik tuz solüs­
yonu %7'lik SF kullanılabilir (N-asetil sistein faydası tartışmalı). Akciğer
İnfeksiyonu ve kolinizasyon tedavisi için gereğinde inhaler ve oral anti­
biyotik preperatları kullanılabilir.

46
 ÇOCUKLARDA HIŞILTI (WHEEZİNG) NEDENLERİ

Süt çocuklarında en sık wheezing yapan nedenler

llaşta RSV virüsü olmak üzere vira! enfeksiyonlar, reaktif hava yolu has-
1,ılığı, kistik fibrozis, trakeoösefageal fistül, laringotrakeoösefageal yarık,
1-.onjenital malformasyon, vasküler anomaliler, Pnömoni, bronkopnö­
ınoni, konjenital kalp hastalığı, bronkopulmoner displazi, bronşektazi,
iınmün yetmezlikler, AIDS, aspirasyon, Özofageal kist, faringeal inko­
ordinasyon, Yabancı cisim, gastroösefageal reflü, trakeobronkeal anoma­
liler, Trakeit, akciğer kistleri, timus hiperplazi, LAP, tüberküloz, mantar
,·nfeksiyonları, hipokalsemi.

Oyun ve okul öncesi çocuklarında en sık wheezing yapan nedenler

t,:evre kirliliği, pasif sigara içimi, vira! enfeksiyonlar, astım veya reaktif
lıava yolu hastalığı, yabancı cisim aspirasyonu, lösemi, lenfoma, visse­
ral larva migrans gibi akciğer parazitleri, konjenital kalp hastalığı, AIDS,
iınmün yetmezlikler, lenfosarkom, GÖR, tüberküloz, histoplazmozis ve
diğer mikotik enfeksiyonlar, kistik fibrozis, yabancı cisim aspirasyonu,
pulmoner hemosiderozis, akciğer tümörleri

Okul çağı ve adölesan çağı çocuklarında en sık wheezing yapan

nedenler
Kistik fibrozis, kartagener sendromu, astım, sigara içimi, esrar kullanı­
mı, ilaç kullanımı, vira! enfeksiyonlar, GÖR, lenfoma, lenfosarkom, hi­
persensitivite pnömonileri, tüberküloz, mikotik enfeksiyonlar, tümörler,
,ınjionörotik ödem, psikolojik, lösemi,

Wheezing olan hastalıklarda istenen tetkikler

• Kan incelemesi (lökosit, eozinofil sayıları, CRP, RAST, Virus Ab, alfa-
1, antitripsin, immünolojik değerlendirme)
• Spirometre veya diğer solunum fonksiyon testi
• Akciğer grafisi (iki taraflı)
• Ter testi
• PPD
• Toraks BT
• GÖR sintigrafisi yada ampirik proton pompa inhibitörü kullanımı
• EKO
• Siliyer değerlendirme
• Sitolojik ve mikrobiyolojik balgam incelemesi
• Bronkoskopi

47
 LARİNGOMALAZİ ve TRAKEOMALAZI

LARİNGOMALAZİ
Larenksin nöromusküler immatürite nedeniyle gevşek olan fibrokarti­
lajinöz yapının inspirasyon sırasındaki negatif basınç nedeniyle kollabe
olup larinksin hava yolunu kapaması ile sonuçlanan durumdur. Larink­
sin en sık görülen konjenital anomalisidir.
Klinik: Genellikle doğumdan sonraki ikinci haftada başlayan, bebek
ağlarken ve sırtüstü yatarken artan ve bebek yüzüstü yatarken azalan
stridor vardır. Bu hastalarda klinik kötüleştikçe Beslenme güçlüğü, sup­
raklavikular retraksiyonlar, obstrüktif apne, kor pulmonale ve büyüme
geriliği görülebilir. Genellikle klinik 8-9. Aya kadar kötüleşirken sonra­
sında zamanla hafifleyerek 18-24 aya kadar tamamen düzelir.
Fizik muayene bulguları: Stridor, supraklavikular çekilme görülebilir.
Tanı: Anemnez, Fizik muayene ve direkt laringoskopi ile konur.
Tedavi: Genellikle tedavi gerekmez çünkü çoğu vaka zamanla kendili­
ğinden düzelir. Ağır kliniği olan beslenme problemi nedeniyle büyüme
geriliği olan hastalarda cerrahi tedavi uygulanabilir.

TRAKEOMALAZİ
Trakearun destekleyici kıkırdak yapısının normalden çok gevşek hale gel­
mesi hava yolunun ön arka çapının bir araya gelmesi sonucu hava yolunun
daralması nedeniyle solunum sıkıntısına neden olan bir durumdur.
Klinik: Hava akımının arttığı öksürük ve ağlama gibi durumlarda klinik
daha da belirginleşir. Genellikle bebekler 2-3 aylık olana kadar semptom ver­
mez. Bu semptomsuz dönemin sebebi hala açıklanamamıştır. Çoğu hastada
tek semptom havlar tarzda öksürük ve hafif ekspiratuar stridordur. Ciddi
vakalarda tekrarlayan pnömoniler ve hayatı tehdit eden ciddi entübasyon
gerektirebilen apne atakları görülebilir. Genellikle nefes alma sırasında prob­
lem olmaz iken, nefes verme sırasında solunum sıkıntısı belirgin hale gelir.
Fizik muayene bulguları: Stridor, supraklavikular çekilme görülebilir.
Tanı: Kesin tanı bronkoskopi ile konur. Vasküler ring, özofagus basısı ve
özofagus fistüllerini ekarte etmek için baryumlu özofagus grafisi kulla­
nılabilir.
Tedavi: Genellikle tedavi gerekmez çünkü çoğu vaka 2 yaşından sonra
zamanla kendiliğinden düzelir. Ağır kliniği olan, ekstübe olmayan has­
talarda cerrahi tedavi u ulanabilir.

48
 KOANAL ATREZİ

1 Burunda hava akımını sağlayan arka iç burun deliğinin tek taraflı veya
1 iki taraflı tam hkanıklığıdır.
,ı Klinik: Çocuğun ağzı açıldığında veya ağladığında siyanoz açılır. Ağ-
1,ırken morarmanın açılma sebebi hava akımının ağız içinden sağlanma­
sıdır. Çocuklarda sıklıkla olayı alevlendiren faktör beslenmedir. Çocuk
,ıynı anda hem emme hem de soluk alma olayını gerçekleştiremediğin­
den ilerleyici solunum yolu hkanıklığı başlar. Geç tanı konulan bebekler­
de mortalite ile sonuçlanabilir.
fizik muayene bulguları: Koanal atrez vardır. NG sonda atrezi olan ta­
rafta ilerletilemez.
Tanı: Direk koanal muayene ile konur. Gereğinde nasal BT kullanılır.
Tedavi: Yenidoğan döneminde acilen cerrahi olarak düzeltilmesi gere­
ken bir durumdur. Çünkü bebekler emzirilirken zorunlu olarak burun­
dan nefes alırlar. Bu bebekler ise burundan nefes alamadıkları için bes­
lenemezler.

49
 ÇOCUKLARDA KRONİK ÖKSÜRÜK NEDENLERİ

** Öksürük reseptörleri, dış kulak yolu, larinks, trakea, ana bronşlar,

plevra, perikard ve diyafragmada yer aldığından dolayı bu bölgeleri et­
kileyen patolojiler öksürüğe neden olabilir.
** Çocuklarda kronik non-prodüktif öksürüğün %90-95 nedeni olarak
astım, sinüzit (Post nasal akıntı sendromlerı), Post-infeksiyöz öksürük,
Psikojenik öksürük ve GÖR sayılabilir.

Kronik öksürük nedenleri

Psikolojik öksürük, post infeksiyöz öksürük post nasal akıntı yapan
nedenler, yabancı cisim, TBC, astım, sinüziti, alerjik rinit, postenfeksi­
yöz rinit, pereneal non-allerjik rinit, vazomotor rinit , CMV, eozinofilik
bronşit, GÖR, persistant izole öksürük, bazı ilaçlar, çevresel irritanlar,
adenoid enfeksiyonu, boğmaca, klamidya, pnömoni, bronşektazi, im­
mun yetmezlikler, kistik fibrozis, primer siliyer diskinezi, akciğer LAP,
T ÖF, akciğer tümörleri, akciğer konjenital anatomik anomalileri, , larin­
geal kleft, trakeo/bronkomalazi vb nedenler sayılabilir.

Etyoloji için sorgulanması durumlar

** Balgamlı mı (bronşektazi ?) balgamsız mı, egzersizle artışı (astım ?),
başlangıç zamanı ve şekli, hastada ve ailede astım, atopi, atopik derma­
tit, egzema, alerjik rinit, gıda alerjisi, alerjik konjiktivit öyküsü, yemek­
lerle ilişkisi, belirli zaman, yer yada uykuda kesilmesi, postnazal akıntı,
baş ağrısı birlikteliği, wheezing, stridor, yutma güçlüğü, kusma, göğüs
duvarı deformiteleri, ilaç kullanım öyküsü, sigara içimi yada kirli hava
maruziyeti, evde evcil hayvan besleme, lenfadenopati, sistemik immün
yetmezlik belirtileri, çomak parmak, göğüs deformitesi kardiyak bulgu­
lar, gece terlemesi, açıklanamayan ateş, kilo kaybı, kronik süpüratif oti­
tis media gelişme geriliği, mevsim veya polen ilişkisi, öksürüğün sıklığı
gibi durumlar sorgulanmalıdır.

Tanıya Yönelik Yapılması Gereken testler

Akciğer grafisi, Spirometri, bronkoprovakasyon testleri, indüklenmiş bal­
gam incelemeleri, lgE, periferik yaymada eozinofil sayımı, naza! yayma,
GÖR sintigrafisi, baryumlu ösefagus-mide grafisi, waters grafisi, bronkos­
kopi, Ter testi, dışkıda yağ, dışkıda elastaz, nasal potansiyel ölçümü, gen
mutasyon analizi, PPD, açlık mide suyu, balgam analizi, serolojisi, bronkos­
kop, bronkoalveolar lavaj, HRCT, EKG, ekokardiyografi, kardiak kateteri­
zasyon, uyku testi, Primer silier diskinezi: Naza! sakkarin testi, immünglo­
bulinler, hemo ram arametreleri, kolle·en doku markerleri,

50
Psikolojik öksürük
Altta organik bir neden olmadan genelde daha önce geçirilen bir hastalık
sonucu devam ettirilen tik tarzında öksürük şeklinde ortaya çıkan ve
çoğu kez alta psikiyatrik bir hastalık, konversiyon, anksiyete-depresyon,
daha çok ilgi görme (sekonder kazanç). nedeniyle oluşmaktadır.
Klinik: Genelde kuru, balgamsız, havlar tarzda, boğazı temizleme iste­
mi, kısa kesik kesik, bazen patlayıcı tarzda görülür. Çoğu kez uyurken,
yalnızken, oyun oynarken, aktivitelerde kaybolurken ailenin yanında
iken sıklığı artar. En sık 5 yaş üstü hiperaktif, sabırsız zeki çocuklarda
görülür.
Tanı: organik nedenler ekarte edildikten sonra tanısı konur.

51
CİLDİYE
 TİNEA PEDİS (AYAK MANTAR!)

Genellikle yetişkin erkeklerde görülen ayaktaki mantar enfeksiyonudur.

Çocuklarda da görülebilir. Toplumda en yaygın görülen yüzeye! mantar
enfeksiyonudur.,
•• Kısaca ayakta (topukta, parmakta ve hrnaklarda) görülen her türlü
cilt değişikliklerinde, kaşıntı ve kötü kokuda önce mantar düşünül­
melidir.

TEDAVİ:
Ayak bakımı+ ayak banyoları+ topikal antifungal merhem/sprey/ los­
yonlar ± oral antifungal
•• Dirençli şiddetli vakalarda oral antifungal tedaviye eklenir.
•• Klinik düzelmesinden sonra da 2 hafta topikal tedavi devam edilir.
•• Çocuklarda öncelikle tekli topikal antifungaller günde bir kez tercih
edilebilir.
•• Enfekte ise antibiyotik, id reaksiyonu varsa antihistaminik eklenebilir.

LOKAL TEDAVİ
Krem antifungal:
İzokonazol + steroid: T RAVOGEN® KREM.
Sertokonazol: ZALAİN KREM®
Doz: Günde 1-2 kez , 2-3 hafta sabah akşam, cilde hafif yedirilerek
ince tabaka şeklinde kullanılır. Gazlı beze sürülerek bez parmak
aralarına da bırakılabilir.

Ayak banyosu:
Potasyum permanganat: PERMASOU"ı 250 mg 20 tablet. Doz: Günde 2
kez, 1 hafta kullanılır (12 su bardağı ılık suya 1 tablet atılıp günde 2 kez
15 dakika ayak banyosu yapılır).

Antifungal sprey:
İzokonazol: TRAVOGEN SPREY Doz: 2xl 1 hafta, ayak temizlenip ku­
rulandıktan sonra)

SİSTEMİK (ORAL) ANTİFUNGAL TEDAVİ:

İtrakonazol: FUNirı 100 mg 30 kapsül.
Doz: 1 hafta boyunca günde 2x2 kapsül ve ya 1 ay boyunca günde 1
kapsül verilebilir.
Çocuk doz: 5 mg/kg/gün, hastalığın şiddetine göre 1-4 hafta veri­
lebilir.

55
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Hafif şiddetli tinea pedis (Çocuk veya yetişkin)

RPl: TRAVOGEN® KREM. DIIB İKİ
S: 2xl (3 hafta sabah akşam)

ÖNERİLER: Ayak temiz, serin ve kuru tutulmalıdır. Pamuklu, yün veya

bunlar gibi emici maddelerden yapılmış çoraplar giyilmelidir. Kişisel
Temiz ayakkabı ve terlik tercih edilmelidir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Orta şiddeli tinea pedis (yetişkin)

RPl: TRAVAZOL® KREM. DIIB İKİ
S:2xl (3 hafta sabah akşam)
PERMASOL® 250 MG 20 TABLET DIB BİR
S: Bir hafta haricen günde 2 defa ayak banyosu
TRAVOGEN ® SPREY DIB BİR
S:2xl (Bir hafta boyunca ayak temizlenip
kurulandıktan sonra kullanılır.)
FUNİ'J'ID 100 MG 30 KAPSÜL DIB BİR
S:lxl kapsül (1 hafta) tok kama
** Tedaviye yanıt yoksa egzema düşünülebilir.

ÖNERİLER: Ayak temiz, serin ve kuru tutulmalıdır. Pamuklu, yün veya

bunlar gibi emici maddelerden yapılmış çoraplar giyilmelidir. Kişisel
Temiz ayakkabı ve terlik tercih edilmelidir.

56
 TİNEA UNGİUM (TIRNAK MANTAR!)

Genellikle etken Tinea Rubrumdur.

Tırnaklarda sarı-yeşil veya kahverengi renklenme, hrnaklarda pul
pul kalkma, kalınlaşma, her türlü şekil bozukluğu, hmak altında kir bi­
rikmesi durumlarında mantar düşünülmelidir.
Tanısı %20'lik KOH incelemede direkt mikroskobide mantar ele­
manlarının görülmesi ve klinik muayene ile konur.

TEDAVİ: 3-6 ay arası sistemik antifungaller tercih edilir.

İtrakonazol: FUNİT® 100 MG 30 KAPSÜL

Doz: 1 hafta 2x2 kapsül (tok karna), sonra 3 hafta ara verilir, Tekrar 1
hafta ilaç 3 hafta ara verilir. El hrnaklarında 2 kür, Ayak hrnakla­
rında 3 kür kullanılır.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Ayak hrnağı mantarı (yetişkin)

RP: FUNIT® 100 mg 30 KAPSÜL DIIIB ÜÇ
S: 2x2 kapsül (bir hafta tok karna alınacak 3 hafta
aradan sonra 2x2 tekrarlanacak, 3 kür - 3 aylık tedavi)

57
 TINEA KAPITIS (SÜPERFİCİALİS) VE
TINEA (pitriyazis) VERSİCOLOR

<,·ıınıl,.l,ırd,ı sık giirülen saçlı deri ve saçın dermatofitik enfeksiyonudur.

.. J-:ıı sıl,. 1-H yaş grubunda görülür. Yetişkinlerde görülmez. Salgın
olu�tur,ıbilir.

Tutulumun şiddetine göre; kepeklenme, kırık saçlar, alopesi, sulan­

tılı, ,ığrılı, pürülasyon gösteren papül püstül veya nodüler lezyonlar gö­
riill'l1ilir. iyileşen alanlarda skar ve skatrisyel alopesi görülebilir. LAP ve
,ılt•ş t'Şlik edebilir.

TEDAVİ:
Tüm saçlı deri mantar enfeksiyonlarında sistemik tedavi verilmelidir.
Sekonder enfeksiyon varsa mutlaka sistemik ve topikal antibiyotik ek­
lenmelidir.
Şampuan:
Ketokonazol: KETORAL® ŞAMPUAN
Doz: Haftada 3-4 kez 2-3 hafta kullanılır. Saçlar şampuanla yıkanır
3-5 dk beklenir iyice durulanır).

Sistemik (oral):
İtrakonazol: FUNir•ı 100 MG 30 KAPSÜL
Doz: Günde 1 kez 100 mg - 15 gün veya günde 1 kez 200 mg 7 gün

Terbinafin: FUNil"ı 100 mg 30 KAPSÜL

Doz: Tok karna çocuklarda 5 mg/kg/gün tek doz alınır. Hastalığın
şiddetine göre 4-6 hafta kullanılabilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Şiddetli tinea kapitis (yetişkin)

RPl: FUNIT® 100 mg 30 KAPSÜL DIIIB ÜÇ
S: lx 1 TB (3 ay) tok karna
KETORAL® ŞAMPUAN DIB BİR
S: Haftada 3-4 kez 2-3 hafta

ÖNERİ: Enflamasyonun yoğun olduğu Tinea Kapitis Profunda tipinde

etkilenen bölgedeki enfekte kılların bir cımbız yardımıyla epile edilmesi
tedavinin etkinliği acısından çok önemlidir.

58
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Tinea (Pitriyazis) Versicolor (yetişkin)

RPl: FUNI'J") 100 mg 30 KAPSÜL 28 TB DIB BİR
S: Günde 1 kez 100 mg - 15 gün veya günde
1 kez 200 mg 7 gün

ÖRNEK REÇETE

TANI: Şiddetli tinea kapitis (20 kg çocuk)

RPl: TEKFİN® 250 MG 28 TB DIIIB ÜÇ
S: lx2/5 (4 hafta) tok kama

59
 TİNEA KORPORİS VE TINEA İNGUİNALİS

Tinea korporis: El, ayak ve kasık bölgeleri dışında kalan tüm kılsız de­
ride ortaya çıkan dermatofitik mantar enfeksiyonudur. En sık boyun,
gövde ve extremitlerde görülür.
Tinea İnguinalis: İnguinal bölgenin dermatofitik enfeksiyonudur
•• Kaşıntı hastalığın en önemli özelliğidir.
•• Vezikül varsa herpes enfeksiyonu düşünülmelidir.
Lezyonlar merkezden çevreye doğru genişleyen, keskin sınırlı, ke­
narları kabarık, ortası soluk etrafı eritemli-skuamlı merkezden iyileşme
görülen plak veya plaklar şeklindedir.

TEDAVİ: Topikal + sistemik antifungaller.

Krem antifungal:
İzokonazol + steroid: T RAVOCORT® KREM.
Sertokonazol: ZALAİN KREM®
Doz: Günde 1-2 kez, 2-3 hafta sabah akşam, cilde hafif yedirilerek
ince tabaka şeklinde kullanılır. Gazlı beze sürülerek bez parmak
aralarınada bırakılabilir.

Sistemik (oral) antifungal:

İtrakonazol: FUNIT® 100 mg 15 kapsül
Doz: Günde 1 kez 100 mg - 15 gün veya günde 1 kez 200 mg 7 gün

ÖRNEK REÇETE

TANI: Tinea korporis veya tinea inguinalis (yetişkin)

RP: FUNI'J'I!' 100 mg 15 KAPSÜL DIB BİR
S: lx2 (1 hafta) tok kama
TRAVOCORT® KREM. D11B İKİ ıı:
1

S: 2xl (3 hafta sabah akşam) il1

Öneri: Lezyonlar kuru tutulmalıdır.

60
 SEBOROİK DERMATİT VE SAÇTA KEPEKLENME

l I S,ıçlı deri, kaş, göz kapakları, kulak ve göğüs ortası gibi seboreden zen­

i ı;in bölgelerde kaşıntılı, eritemli sarı, yağlı skuamlı, plaklar görülür. Ay­
rıı:a göbek deliği, kalçalar, koltuk altları, göğüs altları ve kasıklar gibi
dl'ri kıvrımları da tutulabilir.
" Genelde bebeklerde (Özellikle 2. aydan sonra) kafa derisinde ve vü­
cudun kıvrım yerlerinde görülür. Halk arasında Konak olarak ta bi­
linmektedir. 40 yaş üstü yetişkinlerde de görülür.

Kepeklenme; saçlı deride kırmızılık oluşmadan gelişen bir durum­

dur. Sebore ise derinin aşırı yağ salgılamasıdır. Özellikle saçlı deri ve
yüzde görülür. Seboresi olan hastalarda seboreik dermatit gelişebilir.
Seboreik dermatitte ise kızarıklık olabilir ve sarımsı pullanma vardır.
Kronik seyredebilir.

TEDAVİ:
•• Ayırıcı tanı yapıldıktan sonra tedavi verilir.

Erişkinlerde kepek veya seboreik dermatit tedavisi :

Öncelikle ketokanazol, selenyum, çinko içeren şampuan ve kremler me­
dikal şampuanlar kullanır. Şiddetli vakalarda kortizonlu katran, zink
piritione, selenyum sülfit, salisilik asit içeren şampuanlar ve kremler te­
daviye eklenebilir.
•• Yetişkinlerde kepek ve seboreik dermatit için aşağıdakilerden birisi
kullanılabilir

Ketokonazol: KETORAL® ŞAMPUAN ve KREM Şampuan: Haftada 2

kez 2-4 hafta kullanılır. Proflakside haftada 1 kez kullanılır. Saçlar ve
lezyonlu bölge şampuanla köpürtülür 3-5 dk beklenir iyice durulanır.
Krem: günde bir kez kullanılır.
Zn piritiyon: SEBOREKS® ŞAMPUAN
Doz: Haftada 2-3 kez, 1-2 hafta kullanılır. Saçlar yıkandıktan sonra
şampuan ile saç ve hasta bölge köpürtülür, 3-5 dk bekledikten
sonra iyice durulanır. Aynı işlem iki kez daha tekrarlanır.

Bebeklerde Seboreik dermatit tedavisi

Seboreik dermatit (deri iltihabı) kaşıntılı bir hastalık değildir ve bebeği
rahatsız etmez. Seboreik dermatit küçük bebeklerin çoğunda yaklaşık
iki ay içinde geçer
** Dermatiti tahriş edebilece inden sabun kullanmaktan ka imalıdır.

61
** Sabun yerine parfümsüz banyo yağlan kullanılmalıdır.
** AQUEOUS® ya da SORBOLENE® KREM gibi sade nemlendirici
ürünler kullanılabilir.
** Kabukları çıkarmak için baş derisine haftada birkaç defa ZEY TİN
YACI ile masaj yapılabilir.
** Kabuklan çıkarmak için haftada birkaç defa bir kahve fincanı ZEY­
TİN YACI içine bir adet bebek aspirini ezilip katılarak lezyonlu böl­
geye hafif masaj yapılarak kullanılabilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kepek veya seboreik dermatit (yetişkin veya çocuk)

®
RPl: SEBOREKS ŞAMPUAN DIB BİR
S: Haricen (Haftada 2-3 kez 1-2 hafta kullanılır.
Saçlar yıkandıktan sonra şampuan ile saç ve hasta
bölge köpürtülür, 3-5 dk bekledikten sonra iyice
durulanır. Aynı işlem iki kez daha tekrarlanır.)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kepek veya seboreik dermatit (yetişkin veya çocuk)

RPl: KETORAU) ŞAMPUAN DIB BİR
S: Haricen Haftada 2 kez 2-4 hafta kullanılır.
Proflakside haftada 1 kez kullanılır. Saçlar ve hasta
bölge şampuanla köpürtülür 3-5 dk beklenir iyice
durulanır.

62
 VERRUCA VULGARİS (SİĞİL}

Siğil derinin üst tabakasına veya mukozaya yerleşen İnsan papilloma

virüsü (HPV) olarak bilinen virüse ait enfeksiyonlardır. Kişiden kişiye
direkt temasla bulaşır. Deri bütünlüğünün bozulması (tırnak yiyen/
yolan kişiler), bağışıklık sisteminin bozulması, yoğun stresi olanlar, sıkı
diyet veya düzensiz/dengesiz beslenenlerde, aşırı çalışma ve yorgunluk
halleri, çok eşli ve güvenlik önlemi olmaksızın cinsel temasta bulunan­
larda, ortak havlu, bornoz kullananlarda, havuz, hamam, jakuziyi sık
kullananlarda bulaşma riski yüksektir.
Yaygın siğiller/vernıca vulgaris: Ellerde, parmaklarda ve tırnak çevre­
sinde görülen bu tip siğiller çok yaygındır. Deri bütünlüğünün bozuldu­
ğu durumlarda (tırnak yeme/yolma, vb.) daha kolay çıkar. Çocuklarda
sık görülür.
Etek siğilleri/genital warts/kondiloma: Erişkinlerde daha sık görülür
ve yaşam kalitesini etkiler. Farklı büyüklük ve sayıda olabilir. Genital
organların dışında ve bayanlarda vajen, serviks gibi iç kısımlarda da ola­
bilir. Çok eşli ve güvenlik önlemi olmadan cinsel temasta bulunanlarda
rastlanır. Özellikle serviksi (rahim ağzını) tutan lezyonlar uzun süre te­
davi edilmezse kansere neden olabilir.

TEDAVİ:
Tüm siğillerin tedavisinde en çok uygulanan ve başarılı olan yöntem
lezyonun yakılması (koter) ya da dondurulması (kriyoterapi) işlemidir.
Lazer cerrahisi de siğillerde başarı ile uygulanmaktadır.
Medikal tedavi: VERRUTOL SOLÜSYON (salisilik asit + flurourasil)
kullanılabilir.
Doz: S: 3Xl (tam düzelinceye kadar. Normal cilde temas ettirmeden
sadece siğilin üstüne sürülür).
** Genital siğiller çok fazlaysa bağışıklık sistemini uyaran kremler kul­
lanılmaktadır.
** Bayanlarda genital siğillerden korunmak için GARDASİL denilen aşı
yapılabilir.
** Genital siğillerin pek çoğu iyi huylu HPV Tip 6 ve Tip ll'dir.
** Rahim ağzı kanser ve kanser öncüsü durumların% 70'inden HPV
Tip 16 ve 18 sorumludur. Bu nedenle 35 yaş üstü bayanlarda düzenli
Pa Smear testi a ılmalıdır.

63
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Elde siğil (verruka vulgaris)

RPl: VERRUTOL ® SOLÜSYON DIB BİR
S: 3Xl (Tam düzelinceye kadar. Normal cilde temas
ettirmeden sadece siğilin üstüne sürülür).

** T üm siğillerin tedavisinde en çok uygulanan, en hızlı ve başarılı olan

yöntem lezyonun yakılması (koter) ya da dondurulması (kriyotera­
pi) işlemidir.

64
 HERPES LABİALİS (UÇUK)

Herpes labialis ve cilt herpesinde etken HSV tip I olurken, genital her­
peste ise etken HSV tip il virüsüdür. Zonada ise etken Herpes Zoster (su
çiçeği virüsünün) virüsüdür.
Etyoloji; stres, aşırı yorgunluk, uykusuzluk, aşırı güneş ışığı, uv ışın­
lar, adet dönemi, hamilelik, ilaçlar (steroid kemoterapi vb), hastalıklar
(Ienfoma, lösemi, sıradan enfeksiyonlar vb.) ve özellikle immün direncin
düştüğü durumlarda görülme sıklığı artar.
Herpes labialis ve cilt herpesi: Vücudun her yerinde görülebilmekle
beraber özellikle deri ve mukozanın birleştiği ağız ve burun etrafında,
eritematöz alan üzerinde çok sayıda grup yapmış veziküllerle karakteri­
zedir. Aynı yerde tekrar çıkabilirler ve bulaşıcıdırlar.
** Vücudun neresinde olursa olsun eritemli veziküller lezyonlar varsa
önce herpes enfeksiyonları düşünülmelidir.
•• Herpes enfeksiyonlarında kümelenmiş veziküller küçük olduğun­
dan bazen veziküllerin farkına varılamayabilir.
Herpes labialis tedavisi: Topikal asiklovir + aneljzik
ZOVİRAX UÇUK KREMİ Doz: Günde 5 defa lezyonları örtecek şe­
kilde 1 hafta kullanılır.
•• Lezyon çıkmadan kaşıntı varken sürülür yoksa faydası olmaz.
•• Yaygın hastalığı olanlarda, göz tutulumu olanlarda ve ağnsı fazla
olanlarda kortizol içeren ilaçlar kullanılabilir.
Göz tutulumunda: ZOVİRAX Oftalmik POMAD (Günde 5 kez alt kon­
jiktival kese içine sürülür.)

Tekrarlayan hepes labialis, genital herpes, zona zoster, yaygın

herpes tedavisi:
•• Sistemik (oral/ IV) asiklovir kullanılır.
ZOVİRAX® 250 mg FLAKON (5 adet flakon)
ZOVİRAX® 400 mg/ 5ml 100 mi FORT SÜSP
AKLOVİR® 200mg 25 tb, 800 mg 20 tb, 200mg/ 5ml 100ml süsp.
Doz: (Normal immün sisteme sahip hastalar için)
Tekrarlayan hepes labialis: Tedavi dozu: 5X200 mg 5 gün, proflaksi
dozu: 4x200 m 5 ün

65
 ÔRNEK REÇETE

TANI: Herpes labialis (yetişkin veya çocuk)

RPl: ZOVİRAX® UÇUK KREMİ DIB BİR
S: SXl (lezyon çıkmadan kaşınh varken tabaka
şeklinde sürülür.)

** Çok ağrı varsa aneljezik yazılabilir. Enfeksiyon varsa antibakteriyel

kullanılabilir.

ÔRNEK REÇETE

TANI: Tekrarlayan herpes labialis veya yaygın cilt herpesi (30 kg çocuk)
RPl: AKLOVİR® 200 mg/ 5 mi ŞURUP DIIB İKİ
sxı ölçek
ZOVİRAX® UÇUK KREMİ DIB BİR
S: SXl (lezyon çıkmadan kaşınh varken tabaka
şeklinde sürülür.)

66
 ZONA

Etyoloji; stres, aşırı yorgunluk, uykusuzluk, aşırı güneş ışığı, uv ışınlar,

,ıdet dönemi, hamilelik, ilaçlar (steroid kemoterapi vb), hastalıklar (len­
foma, lösemi, sıradan enfeksiyonlar vb.) ve özellikle immün direncin
düştüğü durumlarda görülme sıklığı artar.
Zona: Suçiçeği geçiren kimselerin% 20'si Zona geçirir. Genelde gövdede
ve kalçalarda (sağ veya sol tarafda) tek tarafı saran veya bir hattı izleyen
(dermatomal dağılım) alanda gelişen ağrı, iğnelenme, hassasiyet ile baş­
lar. Ama en çok sırt bölgesinde tek yönlü sinir trasesine paralel lezyonlar
görülür. Beraberinde hafif ateş ve baş ağrısı da olabilir. Genelde 1-3 gün
içinde aynı alanda eritemli grube veziküller gelişir. Bazen yüz, kol ve
bacaklarda da görülebilir. Oluşan Ağrının aylarca, bazen yıllarca süre­
bildiği görülmüştür. Erken tedavi ağrıyı azaltır süresini kısaltır.
** Vücudun neresinde olursa olsun eritemli veziküller lezyonlar varsa
önce herpes enfeksiyonları düşünülmelidir.
** Herpes enfeksiyonlarında kümelenmiş veziküller küçük olduğun­
dan bazen veziküllerin farkına varılamayabilir.

TEDAVİ:
1 Zona zoster tedavisi:
** Sistemik (oral/iV) asiklovir kullanılır.
: ZOVİRAX® 250 mg FLAKON (5 adet flakon)
· ZOVİRAX® 400 mg/5 ml 100 mi FORT SÜSP
AKLOVİR® 200 mg 25 tb, 800 mg 20 tb, 200 mg/5 ml 100 mi süsp.
Doz: (Normal immün sisteme sahip hastalar için)
Zona zoster: oral tedavi: �12 yaş 40 mg/kg/gün 5 dozda 5-7 gün, VEYA
5x800 mg 7 gün.
· I V tedavi: Yetişkin ve çocuk 30 mg/kg/gün 3 dozda 7-10 gün
** Detaylı Asiklovir dozuna bakınız.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Zona (yetişkin)

RPl: AKLOVİR® 200mg 25 TABLET DIB BİR
5Xl T B
ZOVİRAX® UÇUK KREMİ 018 BİR
S: 5Xl (lezyon çıkmadan kaşıntı varken tabaka
şeklinde sürülür.)

67
 ÔRNEK REÇETE

TANI: Zona (30 kg çocuk)

RPl: AKLOVİR® 200 mg / 5 ml ŞURUP D11B İKİ
sxı ölçek
ZOVİRAX® UÇUK KREMİ DIB BİR
S: 5Xl (lezyon çıkmadan kaşınh varken tabaka
şeklinde sürülür.)

68
 GENİTAL HERPES

Genital herpes: Eritemli zeminde, çok ağnlı, kaşıntılı veziküller, genital

bölgeyi etkileyen yumrular, döküntüler ve idrar yaparken duyulan ağn,
bazen ateş, halsizlik, LAP gibi belirtiler olabilir. Bu belirtiler 10 ile 15 gün
sürebilir.
•• Vücudun neresinde olursa olsun eritemli veziküller lezyonlar varsa
önce herpes enfeksiyonları düşünülmelidir.
•• Herpes enfeksiyonlarında kümelenmiş veziküller küçük olduğun­
dan bazen veziküllerin farkına varılamayabilir.
•• Genital herpes enfeksiyonunda tutulan bölge sürtünmeye maruz
kaldığı için sağlam vezikül yerine genelde erode (açılmış vezikül)
alanlar görülür.

TEDAVİ:
Herpes labialis tedavisi: Topikal asiklovir + aneljzik
ZOVİRAX UÇUK KREMİ
Doz: Günde 5 defa lezyonları örtecek şekilde 1 hafta kullanılır.
•• Lezyon çıkmadan kaşıntı varken sürülür yoksa faydası olmaz.
•• Yaygın hastalığı olanlarda, göz tutulumu olanlarda ve ağnsı fazla
olanlarda kortizol içeren ilaçlar kullanılabilir.

Genital herpes tedavisi:

**Sistemik (oral/IV) asiklovir kullanılır.
ZOVİRAX® 250 mg FLAKON (5 adet flakon)
ZOVİRAX® 400 mg/5 mi 100 mi FORT SÜSP
AKLOVİR® 200mg 25 tb, 800mg 20 tb, 200mg/5ml 100ml süsp.
Doz: (Normal immün sisteme sahip hastalar için )
Tekrarlayan hepes labialis: Tedavi dozu: 5X200 mg 5 gün, proflaksi
dozu: 4x200 mg 5 gün
Genital herpes: Oral �12 yaş: 1000-1200 mg/gün 3-5 dozda 7-10 gün.
Oral <12 yaş: 40-80 mg/kg/ gün 3-4 dozda 5-10 gün (max: 1000 mg/
ı;ün). IV tedavi: 15 mg/kg/gün 3 dozda 5-7 gün
Zona zoster: Oral tedavi: �12 yaş 40 mg/kg/gün 5 dozda 5-7 gün, VEYA
�x800 mg 7 gün.
iV tedavi: Yetişkin ve çocuk 30 mg/kg/gün 3 dozda 7-10 gün
.. Deta lı Asiklovir dozuna bakınız.

69
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Genital herpes (yetişkin)

RPl: AKLOVİR® 200 mg 25 TABLET DIB BİR
sxı TB
ZOVİRAX® UÇUK KREMİ DIB BİR
S: 5Xl (lezyon çıkmadan kaşınh varken tabaka
şeklinde sürülür.)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Genital herpes (30 kg çocuk)

RPl: AKLOVİR® 200 mg/5 ml ŞURUP DIIB İKİ
sxı ölçek
ZOVİRAX® UÇUK KREMİ DIB BİR
S: 5Xl (lezyon çıkmadan kaşıntı varken tabaka
şeklinde sürülür.)

70
 AKNE VULGARİS (SİVİLCE)

Sivilce cildimizde bulunan yağ bezlerinin hastalığıdır. 12-30 yaş grubun­

daki herkes, ırktan ve etnik özelliklerden bağımsız olarak bu problemi
yaşayabilir.
Yağ bezleri, avuç içi ayak tabanı ve ayak sırh hariç tüm vücutta mev­
cuttur. Yağ bezleri, en çok yüz, sırt, göğüs ve omuzlarda bulunmaktadır.
Bu bölgedeki yağ bezleri diğer vücut bölgelerine göre daha geniştir. Bu
yüzden sivilce hastalığı en çok yüz ve sırt bölgesinde görülmektedir.
Tıkalı foliküller iki şekilde akne yapabilir; Komedon (inflamasyon­
suz lezyonlar; siyah-beyaz noktalar) ya da papül, püstül ve nodül adı
verilen inflamasyonlu lezyonlar.

TEDAVİ:
** Tedavi en az üç ay verilmelidir.
Hafif vakalarda: Sadece topikal tedavi
Orta şiddetteki vakalarda: Topikal + oral antibiyotik tedavisi
Şiddetli ve iz bırakan vakalarda: Retinoik asit türevi ilaçlar (Dermato­
log tarafından) kullanılır.
Eritromisin benzoil peroksit: BENZAMYCİN® JEL
Doz: 2xl cilt yıkandıktan sonra kullanılır.
Tetrasiklin: İMEX® MERHEM Yada ACNEDUR MERHEM
Doz: 2xl cilt yıkandıktan sonra
! Tetrasiklin: MONODOKS® 100mg 14 KAPSÜL Doz: lxl tb

** Doğum kontrol hapları kadınlarda akneyi önemli derecede iyileştire­

bilirler. Bu amaçla tedavi amacıyla kullanılabilirler.

ÖRNEK REÇETE

ı TANI: Hafif şiddette akne (yetişkin)

RPl: İMEX® MERHEM DIB BİR
S: 2Xl 3 AY (cilt yıkanıp kurulandıktan sonra
sürülmelidir.)

71
 ÔRNEK REÇETE

TANI: Orta şiddette akne (yetişkin)

RPl: İMEX® MERHEM DIB BİR
S: 2Xl 3 ay (Cilt yıkanıp kurulandıktan sonra
sürülmelidir.)
MONODOKS® 100 MG KAPSÜL DIB BİR
S:lXl TB

72
 DOĞAL KELLİK, SAÇ DÖKÜLMESİ

** Genelde genetik nedenlerdendir (İlk suçlanması gereken anne ve ba­

badır.)
'* Kesin tedavisi yoktur. Tedavide bir çok yöntem kullanılır. Saç ektir­
mede yaygın bir yöntemdir.
• * Çocuklarda saç dökülmesi varsa etyoloji araşhnldıktan sonra mine­
ral ve vitamin desteği verilebilir.
'' · • Aşağıdaki iki tedaviden biri seçilebilir.

ÖRNEK REÇETE
!

I " Yetişkinlerde en sık tercih edilen yöntemdir.

ı l'ANI: Saç dökülmesi (yetişkin)
1 RPl: MİNOXİL sol %5 SOLUSYON DIIIB ÜÇ
S: günde 2 sürülecek
FUNGORAL® ŞAMPUAN DIB BİR
S: (haftada 1 kez 2-4 hafta kullanılır. Saçlar şampuanla
köpürtülüp 3-5 dk beklendikten sonra iyice
durulanmalıdır.)

ÖRNEK REÇETE

IANI: Saç dökülmesi (yetişkin)

RPl: PROPECİA® (Finasterid) 1 MG FİLM TABLET DIB BİR
S: lXl tb (en az üç ay) (erekti! disfonk ve libido
azalması yapabilir.)

ÖRNEK REÇETE

1 ı\ N 1: Saç dökülmesi (10 yaş çocuk)

, Rl't: ZİNCO ŞURUP DIB BİR
S: 1X2 ölçek
Vİ-MİNERAL çiğneme TABLETİ DIB BİR
S: lXl T B
" l'.liyoloji mutlaka araşhrmalıdır.

73
 ALOPESİA AREATA {SAÇKIRAN HASTALIĞI)

** Alopesi tıp dilinde saç kaybı anlamına gelmektedir. Alopesi areata

ise saçların aniden yuvarlak saçsız alanlar oluşturacak şekilde dökül­
mesidir.

TEDAVİ
Ne yazık ki hastalıkta kesin çözüm sağlayabilecek tedavi yoktur. Hasta­
lığın %50'si bir yılda yavaş bir şekilde kendiliğinden iyileşir.
** Dermatolog tarafından tedavi edilmesi önerilir.
** Saçsız alana kortizon enjekte edilmesi saçların çıkışını hızlandırabi­
lir. Bu tedavi intralezyonel kortizon enjeksiyonu olarak bilinir. Bu en
sık kullanılan yöntemdir. Steroidli merhemlerde kullanılabilir.
** Kortizon içeren haplar, PUVA dediğimiz ışık tedavisi uygulanabilir.
Fakat bu tedavilerin bir takım an etkileri vardır.

74
 YUMUŞAK DOKU ENFEKSİYONU
(SELÜLİT, İMPETİGO, ERİZİPEL, YILANCIK)

SELÜLİT: En sık görülen klasik cilt enfeksiyonudur. Lokal duyarlılık,

ağrı, ödem ve eritem ile tanınır. İnfekte cilt ile sağlam cilt arasında genel­
likle net bir eritem hath vardır.
İMPETİGO: En sık 2-5 yaş arasında yüzde, bacaklarda ve kollarda ka­
şıntılı, yüzeyi bal sarısı renginde kurutla kaplı sarı veya gri kabuklu par­
lak kırmızı yaralar şeklinde kendini gösterir. Papül şeklinde başlar, etrafı
eritemle çevrilir, papülo veziküler şekilden sonra 4-6 günde kabuklaşır.
ERİZİPEL (YILANCIK): Genelde burun veya çenede parlak kırmızı bir
benek belirir, genişler sıcak ve ağrılı bir hal alır. Sağlam deriden keskin
bir sınırla ayrılır. Buna ateş, üşüme, kas krampları ve titreme eşlik eder.
İkinci sıklıkta da bacaklarda görülür.

TEDAVİ:
Hepsinde hastalığın şiddetine göre:oral / iV / iM antibiyotik + NSAI + to­
pikal antibiyotik. (7-10 Gün.)+ sabunlu su ile yıkamadır.
** Hayvan ve böcek ısırmalarında da Amoksisilin-Klavulanik asit 1.
Tercihtir.
Hafif vakalarda: Oral tedavi yeterlidir.
Orta şiddetteki vakalarda: Ayaktan iM tedavi verilebilir
Şiddetli vakalar, servikal ve submandibular bölge vakalannda: Solu­
num obstrüksiyonu nedeniyle) hastalar yatırılarak iV antibiyoterapi ile
tedavi edilir.

ANTİBİYOTERAPİ SEÇİMİ

** Hemen hepsinde: Ayaktan tedavide 1. tercih Amoksisilin-Klavula­

nik asittir. Ama 1. kuşak sefalosporinlerde tercih edilebilir.
** Hayvan ve böcek ısırmalarında: Amoksisilin-Klavulanik asit 1. Ter­
cihtir.
** Yatan çocuklarda: En sık sefazolin + klindamisin tercih edilir. Tekli
am -sulbaktam da kullanılabilir.

75
 İLAÇLAR (yetişkin ve çocuk)
Oral tedavi:
1. tercih: Amoksisilin-Klavulanik asit: Doz: 40-50 mg/kg/gün Yetiş­
kin: 2-3 x lgr 7-10 gün
KLAMOKS® BID 200/28 SÜSP, 400/57 SÜSP (70-100 ml), 625 MG
TB, 1 gr TB (10-14tb)
Sefaklor: CECLOR 125-250 mg 100 ml SÜSP, veya CEC 250-500 mg-1000
mg (20 TB) EFERSAN TABLET
Doz: 20-40 mg/kg/gün 3-4 dozda
Topikal antibiyotik: BACTROBAN® POMAD/KREM
Doz: Günde 3 kez lezyona sürülür.
Antipiretik: Parasetamol
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün ve yetişkin
3x500 mg)
TYLOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120-250 Mg ŞURUP veya 500 Mg TB
DIB BIR 3*1

ÖRNEK REÇETE
TANI: Selülit (yetişkin)
RPl: KLAMOKS® BID lGR FİLM TB DIB BIR
S: 2Xl TB (7 gün)
TYLOL® 500 mg TB DIB BİR
S: 3 Xl TB
BACTROBAN® POMAD DIB BİR
3Xl

** Sabunlu su ile yıkama önerilir.

** 1-2 gün içinde klinik durmaz ve gerilemezse hasta yatırılarak tedavi
edilmelidir.

ÖRNEK REÇETE
TANI: Yumuşak doku enfeksiyonu (15 kg çocuk)
RP: KLAMOKS® BID 200 mg 100 mi SÜSP DIB BİR
S: 2xl.5 ölçek
TYLOL® 250 Mg 100 mi SURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek
BACTROBAN® POMAD DIB BİR
3Xl
** Sabunlu su ile yıkama önerilir. 1-2 gün içinde klinik gerilemezse has­
ta yatırılarak tedavi edilmelidir.

76
 ABSE, FRONKÜL (ÇIBAN)

ABSE: Abse, dermis veya subkutiste yani derinin derin kısımlarında

içinde cerahat bulunan bir kitledir. Genellikle eritemli bir şişlik görülür.
FRONKÜL (ÇIBAN): Kıl follikülünün stafilokoksik bir absesidir. Orta­
sında kıl ostiumuna uyan bir yerde beyaz veya gri bir tıkaç gösteren fın­
dık veya ceviz iriliğinde akut inflamasyon gösterir. Zamanla tıkacı atılır
ve içindeki cerahat boşalır. İnflamasyon şiddetli ise skar bırakabilir

TEDAVİ:
Hepsinde hastalığın şiddetine göre: Oral/iV/iM antibiyotik + NSAI +
topikal antibiyotik. (7-10 Gün.)+ sabunlu su ile yıkamadır.
** Hayvan ve böcek 1S1rmalarında da Amoksisilin-Klavulanik asit 1.
Tercihtir.
Hafif vakalarda: Oral tedavi yeterlidir.
Orta şiddetteki vakalarda: Ayaktan iM tedavi verilebilir.

ANTİBİYOTERAPİ SEÇİMİ
** Hemen hepsinde: Ayaktan tedavide 1. tercih Amoksisilin-Klavula­
nik asittir. Ama 1. kuşak sefalosporinlerde tercih edilebilir.
** Hayvan ve böcek ısırmalarında: Amoksisilin-Klavulanik asit 1. ter­
cihtir.
** Apsede: Tedaviye metronidazol veya klindamisin eklenmeli, apse
drene edilmelidir.

İLAÇLAR (yetişkin ve çocuk)

Oral tedavi:
1. tercih: Amoksisilin-Klavulanik asit: Doz 40-50 mg/kg/gün Yetişkin:
2-3 x lgr 7-10 gün
KLAMOKS® BID 200/ 28 SÜSP, 400/ 57 SÜSP (70-100 mi), 625 MG
TB, 1 gr TB (10-14tb)
Sefaklor: CECLOR 125-250 mg 100 mi süsp, veya CEC 250-500 mg-1000
mg (20 tb) efersan tablet
Doz: 20-40 mg/kg/gün 3-4 dozda
Topikal antibiyotik: BACTROBAN® POMAD/ KREM
Doz: Günde 3 kez lezyona sürülür.
Antipiretik: Parasetamol
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün ve yetişkin
3x500 m )

77
 TYLOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya 500 Mg
TB DIB BiR 3*1

ÖRNEK REÇETE
TANI: Fronkül (yetişkin)
RPl: AUGMENTİN® BID lGR FİLM TB DIB BiR
S: 2Xl TB (7 gün)
TYLOL® 500 mg TB DIB BİR
S: 3 Xl TB
BACTROBAN® POMAD DIB BİR
3Xl

ÖRNEK REÇETE

TANI: Abse (15 kg çocuk)

RP: AUGMENTİN® BID 200 mg 100 mi SÜSP DIB BİR
S: 2xl.5 ölçek
TYLOL® 250 Mg 100 mi SURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek
BACTROBAN"' POMAD DIB BİR
3Xl

Gereğinde apse boşalhlmalıdır.

78
 DİABETİK AYAK, PARONIŞİ

, niABETİK AYAK: Diabetik ayak yaralarında ve dekübitüs ülserlerinde

, ,·ııfeksiyon genellikle karışık bir flora içerir. Tedavi stafilakoklara, anae­
nıblara ve gram negatif çomaklara yönelik olmalıdır.
l'ARONİŞİ: T ırnak çevresinin enfeksiyonudur. Hafif vakalarda topikal
.ıııtibiyotik tedavisi yeterlidir. Şiddetli olgularda sistemik antibiyotik te-
l ıl,ıvisinin yanı sıra apse drenajı gerekir. tedavi verilmez.

TEDAVİ:
1
ı ıcpsinde hastalığın şiddetine göre:oral/lV /iM antibiyotik+ NSAI+ to­
l pi kal antibiyotik (7-10 Gün)+ sabunlu su ile yıkamadır.
i • • Hayvan ve böcek ısırmalarında da Amoksisilin-Klavulanik asit 1. tercihtir.
Hafif vakalarda: Oral tedavi yeterlidir.
Orta şiddetteki vakalarda: Ayaktan iM tedavi verilebilir

ANTİBİYOTERAPİ SEÇİMİ
" Hemen hepsinde: Ayaktan tedavide 1. tercih Amoksisilin-Klavula­
nik asittir. Ama 1. kuşak sefalosporinlerde tercih edilebilir.
'* Diyabetli hastalarda: Moksifloksasin AVELOX® 40 mg tablet lXl
kullanılabilir.
• • Apsede: Tedaviye metronidazol veya kiindamisin eklenmeli, apse
drene edilmelidir.

iLAÇLAR (yetişkin ve çocuk)

' Oral tedavi:
1. tercih: Arnoksisilin-Klavulanik asit: Doz 40-50 rng/kg/gün Yetişkin:
, 2-3 x 1 gr 7-10 gün
ı KLAMOKS® BID 200/28 SÜSP, 400/57 SÜSP (70-100 mi), 625 MG
'. TB, 1 gr TB (10-14 tb)
: ..
Sefaklor: CECLOR 125-250rng 100 mi SUSP, veya CEC 250-500rng-
' 1000mg (20 TB) EFERSAN TABLET
Doz: 20-40 rng/kg/gün 3-4 dozda
Topikal antibiyotik: BACTROBAN® POMAD/KREM
Doz: Günde 3 kez lezyona sürülür.
1

Antipiretik: Parasetarnol Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/
kg/gün ve yetişkin 3x500 rng)
TYLOL® 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya 500 Mg
. TB DIB BiR 3*1

79
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Paronişi (yetişkin)

RPl: KLAMOKS® BID lGR FİLM TB DIB BiR
S: 2Xl TB (7 gün)
TYLOL® 500 mg TB DIB BİR
S:3 Xl TB
BACTROBAN® POMAD DIB BİR
3Xl

ÖRNEK REÇETE

TANI: Paronişi (15 kg çocuk)

RP: KLAMOKS® BID 200 mg 100 ml SÜSP DIB BİR
S: 2xl.5 ölçek
TYLOL® 250 Mg 100 ml ŞURUP DIB BİR
S:3-4 xı ölçek
BACTROBAN® POMAD DIB BİR
3Xl

80
 DİAPER DERMATİT (PİŞİK) (Bebek ve Yetişkin)

Deri uzun süre ıslak, sıcak ve havasız kaldığında bütünlüğü zarar görür.
Bezin sürtünmesi ile de diaper dermatit görülür. Kıvrım bölgelerinin
sürtünmesi ile daha da kötüleşir.
Daha çok kıvrım bölgelerinde görülür.

Ayırıcı tanı:
** İrritan kontakt dermatit bezin bağlandığı bölgeye lokalizedir. Bez
değiştirilmelidir.
•• Histiosios X'te genelde kıvrım yerleri tutulur ve karında noktasal
tarzda lezyonlar olur.

TEDAVİ:
İlk tercih: Her biri tek başına yada 2 ± 1 veya 3 ± 1 kullanılabilir.
1. OKSİTİN® KREM 3Xl (Zn + zeytinyağı + vitamin + vazelin içerir)
2. TRAVAZOL® KREM 1-2Xl (antifungal + düşük doz steroid)
3. DERMO-TROSYD® KREM 1-2Xl (antifungal + antibakteriyel)
4. HAMETAN® KREM 3Xl (Tahriş varsa tedaviye eklenebilir. Tek başı­
na da kullanılabilir.)
5. PAVLODERM® PİŞİK KREMİ 2Xl (papatya ve nergis özü)
** Sadece rektal bölgedeki koyu kırmızıklıklarda streptokokal en­
feksiyon düşünülebilir ve DERMA-TROSYD tercih edilebilir.
•• Mantar ile enfekte olmuş olgular deride parlak kırmızı lezyon ve
onun çevresinde çok sayıda uydu lezyon şeklindedir. Tedavi 2±1
vaya 3±1 tercih edilir.
** Yüksek doz steroid içeren kremler kesinlikle kullanılmaz (DER­
MOVAT gibi). Çocuklarda cushing sendromu bile yapabilir.
•• Tedaviye dirençli ağır diaper dermatitli bebeklerde akrodermati­
tis enteropatika düşünülebilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Hafif pişik (bebek veya yetişkin)

RPl: TRAVAZOL® KREM DIB BİR
2Xl (ince tabaka şeklinde)

Öneriler
•• Bezlerin değiştirilmesi sırasında, bebeğin alhru temizlemek için yal­
nızca ılık su kullanılmalıdır.

81
** Deriyi daha fazla tahriş etmemek için mendil kullanılmamalıdır.
Aynı nedenle, yıkandıktan sonra deriyi mendil ya da havlu ile kuru­
lamak yerine, açık bırakarak kendi kendine kur:uması sağlanmalıdır.
** Kuruduktan sonra deriye, kalın bir tabaka oluşturacak biçimde koru­
yucu kremler sürülmelidir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Tahriş olmuş pişik (Bebek veya yetişkin)

RPl: DERMO-TROSYD® KREM DIB BİR
2Xl (İnce tabaka şeklinde)
HAMETAN® KREM DIB BİR
3Xl

Öneriler
** Bezlerin değiştirilmesi sırasında, bebeğin alhnı temizlemek için yal­
nızca ılık su kullanılmalıdır.
** Deriyi daha fazla tahriş etmemek için mendil kullanılmamalıdır.
Aynı nedenle, yıkandıktan sonra deriyi mendil ya da havlu ile kuru­
lamak yerine, açık bırakarak kendi kendine kuruması sağlanmalıdır.
** Kuruduktan sonra deriye, kalın bir tabaka oluşturacak biçimde koru­
yucu kremler sürülmelidir.

82
 DERMATİT (EKZEMA)

Kontakt dennatit: Alerjen ile karşılaşıldığında oluşur (Deterjan, elbise,

kimyasal madde vb ..)
** Kontakt dermatit alerjenin temas ettiği bölgede oluşur (Deterjan, bez,
elbise, kimyasal madde vb ..).
Akut ekzema: Eritem, ödem, vezikül ve krutlu lezyonlar görülür.
Kronik ekzema: Likenifikasyon, deskuamasyon, hipo veya hiperpig­
ıııentasyon, bazı olgularda hiperkeratoz görülür.

TEDAVİ:
ı\topik dermatit, kontak dermatit ve hemen hemen diğer bütün derma­
titlerde (ekzema) tedavi hastalığın şiddetine göre belirlenir. İlk tedavi
,ıntijeni uzaklaştırmaktır.
Hafif vakalarda: Sadece nemlendirici krem veya banyolar ± oral antihis­
taminikler (kaşıntı süresince)
Düzelmeyen şiddetli vakalarda: Nemlendirici krem veya banyolar +
topikal steroidler ± oral antihistaminikler (kaşıntı süresince)
Hastanın yaşına, lezyonun şiddetine ve lokalizasyonuna göre güçlü
veya zayıf steroid seçilir.
** Çocuklarda kullanılacaksa zayıf etkili (%1 hidrokortizon) içeren ste­
roidler tercih edilimelidir..
** Steroidler en fazla iki hafta kullanılır. 1 hafta ara verilip tekrar kulla­
nılabilir.
** Sulu lezyonlarda ilacın krem formu, kuru lezyonlarda pomad formu
tercih edilmelidir.
** Akut sulantılı lezyonlarında çok güçlü (klobetazol propiyonat)
kremler tercih edilmelidir.
** Akut sulantılı lezyonlarında sarı bal rengi görüldüğünde 7/10 gün
topikal abtibiyotikler kullanılmalıdır.
** Yaygın veya tedaviye dirençli lezyonlar ileri merkeze sevk edilmelidir.

Setirizin (antihistaminik): CETRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 ml

200 mi ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 ml şurup veya 5-10
damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 ml şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 mi şurup veya 20
damla)

83
 ÖRNEK REÇETE
TANI: Kontakt dermatit (bebek)
RPl: ELİDEL® KREM DIB BİR
S: Sabah akşam iki kez
CETRYN® DAMLA DIB BİR
S:lXlO damla (kaşıntı geçinceye kadar)
** Düzelmese az güçlü steroid denenebilir (HİPOKORT 5 mg/ gr KREM)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Elde şiddetli kontakt dermatit (yetişkin)

RPl: DERMOVATE® KREM DIB BİR
S: Günde 2 kez lezyonlar düzelince günde 1 kez
(toplam 2 hafta)
EXCİPİAL® HYDRO (%2 üre) EMÜLSİYON DIB BİR
S: Günde iki kez lezyonlar düzelinceye kadar
CETRYN® 10 mg 20 TB DIB BİR
S: lXl (Kaşıntı geçinceye kadar)

** Pratisyen hekimler kesinlikle steroid içen merhemler yazmamalıdır.

Endikasyonu uzman hekim koymalıdır.

R4
 ATOPİK DERMATİT

Çocuğun kendi atopik bünyesinden kaynaklanır. Genelde ailede benzer

öykü vardır.
•• Dermatitlerde kaşınhya sekonder deri değişiklikleri görülebilir.
Stres, soğuk, sıcak, kuru hava, ev tozları, yiyecekler, elbiseler tetikle­
yebilir.
En sık bebeklik döneminde genelde ilk 2 ay ila 1 yaş arasında görü­
lür. Kronik tekrarlayan ataklar şeklinde devam eden bir hastalıkhr. Yaş­
la beraber şiddeti azalır. Kendiliğinden iyileşme 5 yaş üzeri çocuklarda
özellikle hafif vakalarda %40-60'tır.
0-2 yaş: En sık yüzde (sıklıkla yanaklarda (SLE ekarte edilmelidir.)), saçlı
deride, diz ve dirsek bölgelerinde ve kulak arkasında görülür. Bez böl­
gesi genellikle etkilenmemiştir
2 yaş üstü ve yetişkin: Daha çok dirsek önü, diz arkası, boyun, el ve
ayak bileği bölgesini tutar. Yüz ve göz kapaklarında bu dönemde lezyon
görülmemeye başlar. Kaşıntıya bağlı deride kalınlaşma, kabalaşma ve
deri çizgilerinin belirginleşmesi gözlenir.
Major tanı kriterleri:
1. Kaşıntı, kızarıklık (temel bulgudur)
2. Kronik olarak tekrarlayan dermatit
3. Lezyonlarda tipik dağılım
4. Ailede atopi öyküsü (ashm, rinit, dermatit.. vb)
•• Atopik dermatitli erişkinlerin %60'ının çocuklarında atopik dermatit
gelişmektedir.

Minör tanı kriterleri:

Yüksek IgE, pozitif deri testi, erken yaş, tekrarlayan kronik konjonktivit,
egzema vb ..
•• 3 major ve en az 3 minör kriter ile tanı konur. hk 3 major bulgu esashr.

KONTAK DERMATİT

••• Alerjenin temas ettiği bölgede oluşur. (Deterjan, bez, elbise, kimyasal
madde vb ..)
Akut ekzema: Eritem, ödem, vezikül ve krutlu lezyonlar görülür.
Kronik ekzema: Likenifikasyon, deskuamasyon, hipo veya hiperpig­
mentas on, bazı ol ularda hi erkeratoz örülür.

85
Atopik dermatit tedavisi: Hafif vakalarda sadece zeytin yağı veya di­
ğer nemlendiriciler kullanılabilir. Yetersiz kalırsa ELİDEL ® KREM 2Xl
(pimecrolimus) kullanılabilir. Yine yeterli yanıt alınamazsa en zayıf ste­
roidlerden başlanarak steroidler kullanılabilir. Kasıntı içinde oral anti­
histaminikler kaşıntı süresince verilebilir.

Ekzema tedavisi:
Atopik dermatit, kontak dermatit ve hemen hemen diğer bütün derma­
titlerde (ekzema) tedavi hastalığın şiddetine göre belirlenir. İlk tedavi
antijeni uzaklaştırmaktır.
Hafif vakalarda: Sadece nemlendirici krem veya banyolar ± oral antihis­
taminikler (kaşıntı süresince)
Düzelmeyen şiddetli vakalarda: Nemlendirici krem veya banyolar +
topikal steroidler ± oral antihistaminikler (kaşıntı süresince)

Setirizin (antihistaminik): CETRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 mi

200 mi ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 mi şurup veya 5-10
damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 mi şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 mi şurup veya 20
damla)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Atopik dermatit (bebek)

RPl: ELİDEL ® KREM DIB BİR
S: Sabah akşam iki kez
CETRYN® DAMLA DIB BİR
S: lXlO damla (kaşıntı geçinceye kadar)

** Düzelmese az güçlü steroid dene (HİPOKORT 5 mg/gr KREM)

86
 NEMLENDİRİCİLER, ANTİHİSTAMİNİKLER

NEMLENDİRİCİLER

1. SAF ZEYTİN YACLARI veya VAZELİN

2. EXCİPİAL® HYDRO (%2 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona
sürülür)
EXCİPİAL® LİPO (%4 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona sü­
rülür)
3. BALMANDOL® TIBBİ YAC BANYOSU: Haftada 2-3 kez kullarulabi­
lir.banyodan çıkmadan küvete 15-30 mi dökülür, su yüzeyine dağıtı­
lır ve küvetten çıkılır. Direk cilde de sürülebilir.

ANTİHİSTAMİNİK
Setirizin (antihistaminik): CETRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 mi
200 mi ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 mi şurup veya 5-10
damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 mi şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 mi şurup veya 20
damla)
Birinci kuşak antihistaminikler (Sedasyon yaparlar. Hızlı ama kısa
etkilidirler): Piperazinler (buklizin, hidroksizizin, sinarazin, meklizin),
fenotiyazinler (alimemazin, prometazin), piperadinler (siproheptadin),
etanolaminler (difenhidramin, dimenhidrinat, karbinoksamin, klorfe­
noksamin) ve etilendiaminler (mepiramin, antazolin, tripelamin), alkila­
minler (deksklorfeniramin, deksbromfeniramin, feniramin).
İkinci kuşak antihistaminikler (Sedasyon yapmazlar. Uzun süreli etki­
leri vardır): Setirizin, levosetirizin, desloratadin, fexofenadin, rupatadin
ebastin, astemizol, akrivastin, loratadin ve ketotifen.

87
 STEROİDLER

•• Bir pratisyen hekim steroid endikasyonu koymamalıdır.

•• En çok 2 hafta kullanılırlar.
•• Özellikle çocuklarda ciddi yan etkileri vardır.

AZ GÜÇLÜ: Hidrokortizon asetat

HİPOKOR'J'ID Smg/gr KREM/POMAD günde 2-3 kez lezyona
HİPOKOR'J'ID lOmg/gr fort KREM/POMAD (Hidrokortizon %1) günde
2-3 kez lezyona
•• Çocuklarda ilk tercihtir. 0-4 yaş çocuklarda en fazla üç hafta kullanılır.

ORTA GÜÇLÜ: Klobetazon butirat

EUMOVATE® KREM/MERHEM günde 2-4 kez
•• Lezyon düzelene kadar sürülür, sonra azaltılarak kesilmelidir

ÇOK GÜÇLÜ: Betometazon valerat

BETNOVATE® KREM
BETNOVATE-C'9 KREM (betametazon %1 + kliokinol}: Bak/mantar
şüphesi varsa
•• Günde 2-3 defa iyileştikten sonra günde 1 defa kullanılır.

EN GÜÇLÜ: Klobetazol propiyonat

DERMOVATE® KREM/saç LOSYONU/MERHEM (.%0.5)
•• Günde 1-2 kez lezyona sürülür.
•• Genelde el ve ayak gibi kalın derili yerlerde çok güçlü olan steroidler
tercih edilebilir.
•• Steroidler genel olarak lezyonlar düzeldikten sonra doz yarıya düşü­
lü 2 hafta a tamamlanabilir.

88
 GÜNEŞ YANIĞI VE GÜNEŞ ÇARPMASI

Kırmızı hassas şişmiş cilt, su dolu kabarcıklar, ateş titreme bulanh hayal
görme olabilir. Güneş yanığının belirtileri güneşe maruz kalındığından
birkaç saat geçmeden ortaya çıkmaz. Fakat güneş yanığı cildin acısı, kır­
mızılığı ve yer yer su toplaması yanılma payı bırakmayan belirtilerdir.
*** Hastada su kaybı vardır. Hipernatremikdir. Hipertermi, terleme
meydana gelir. Hasta soğutulmalıdır, koltuk alhna buz konur, soğuk
su dökülür. Sıvı olarak %5 Dextroz verilmelidir.

TEDAVİ:
STİLEX JEL (Günde 3 defa sürülür.)
Veya
OVADRİL® LOSYON (Günde 3 defa sürülür.)
Veya
ALOE® NEMLENDİRİCİ LOSYON (2-3 defa sürülür.)

** Ciddi vakalarda SİLVERDİN® KREM tedaviye eklenebilir.

** Şiddetli ağrı varsa oral aneljezik yazılabilir.
Uyan: Su toplamış yerlerin daha süratli iyileşmesi için onlara dokunul­
mamalıdır. Eğer kendiliğinden patlarsa deri parçacıklarını alıp açık ala­
na enfeksiyonu önlemek için antibakteryel pomat sürülebilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Güneş yanığı (yetişkin veya çocuk)

RPl: OVADRİL® LOSYON DIB BİR
S: Günde iki kez

** Sıcak çarpması nedeniyle sıvı kaybı ve halsizlik varsa bu hastalara

yeterli mayi verilmelidir.

89
 HİPERKERATOZ {NASIR)

Genelde uzun süreli travma, çok kullanma, ayakkabı, eldivensiz elle ça­
lışma vb. nedenlerle oluşur.
** Fizyolojik olarak cildin kendini savunmak için kalınlaşmasıdır.
Ağrısızdır, el ayasında, parmak içyüzlerinde, ayak tabanlarında to­
pukta, kalınlaşma ve sertleşme buna bağlı çatlaklar.

TEDAVİ:
Önce travma engellenmelidir (Ayakkabı, oturma şekli, eldiven vb).
** Şiddetine göre değişik yüzdedeki keratolitik kremler kullanılır.
Çok hafif vakalarda veya nemlendirici olarak (proflaktik amaçla)
EXCİPİAL® HYDRO (%2 üre) EMÜI.SİYON (Günde 1-2 kez lezyona sürülür)
EXCİPİAL® LİPO (%4 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona sürülür)
Orta şiddette:
ÜREDERM® HYDRO (%10 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona
sürülür)
üREDERM® LİPO (%10 üre) EMÜI.SİYON (Günde 1-2 kez lezyona sürülür)
Şiddetli ayak tabanı, topuk, el palalar yüzeyi ve yuvarlak nasırlarda:
KERASAL® POMAD (%5 salisilik asit+% 10 üre) (Günde 1-2 kez lezyona
sürülür)
KERASAL® FORT POMAD (%10 salisilik asit+%10 üre) (Günde 1-2 kez
lezyona sürülür)
Küçük yuvarlak nasırlarda:
NASIR® BANDI kullanılabilir (Günde 1 kez 3-5 gün akşam).

ÖRNEK REÇETE
TANI: El ve ayaklarda orta şiddette nasır (yetişkin)
RPl: ÜREDERM HYDRO (%10 üre) EMÜLSİYON DIB BİR
S: günde 2 kez
** Kurum ödeme için tanı iktiyosiz yazılmalıdır.

ÖRNEK REÇETE
TANI: Yuvarlak nasır (yetişkin)
RPl: KERASAL® FORT POMAD DIB BİR
S: Günde 1-2 kez lezyona sürülür.
NASIR® BANDI kullanılabilir (Günde 1 kez 3-5 gün akşam).

90
 EL, AYAK BAKiMi (KREMLERİ)

Çok hafif vakalarda veya nemlendirici olarak (proflaktik amaçla)

EXCİPİAL® HYDRO (%2 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona sü-
rülür)
EXCİPİAL® LİPO (%4 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona sürülür)

Orta şiddette:
ÜREDERM® HYDRO (%10 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona
sürülür)
ÜREDERM® LİPO (%10 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona sü­
rülür)

Şiddetli ayak tabanı, topuk, el palatar yüzeyi ve yuvarlak nasırlarda:

KERASAL® POMAD (%5 salisilik asit+%10 üre) (Günde 1-2 kez lezyona
sürülür)
KERASAL® FORT POMAD (%10 salisilik asit+%10 üre) (Günde 1-2 kez
lezyona sürülür)

Küçük yuvarlak nasırlarda:

NASIR® BANDI kullanılabilir (Günde 1 kez 3-5 gün akşam).

NEMLENDİRİCİLER
1. SAF ZEYTİN YACLARI veya VAZELİN
2. EXCİPİAL® HYDRO (%2 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona
sürülür)
EXCİPİAL® LİPO (%4 üre) EMÜLSİYON (Günde 1-2 kez lezyona sü­
rülür)
3. BALMANDOL® TIBBİ YAC BANYOSU: Haftada 2-3 kez kullanılabi­
lir.banyodan çıkmadan küvete 15-30 mi dökülür, su yüzeyine dağıh­
lır ve küvetten çıkılır. Direk cilde de sürülebilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Elde hafif çatlama (yetişkin veya çocuk)

RPl: EXCİPİAL® HYDRO (%2 üre) EMÜLSİYON DIB BİR
S: günde 2 kez

91
 UYUZ (GALE)

Bulaşıcı bir deri hastalığıdır. Bulaşma kaynağı, uyuz paraziti bulaşmış

insanlardır.

KLİNİK:
Uyuzun en önemli belirtisi gece kaşınhsıdır. Kaşınh bulaşmadan 3 gün -
6 hafta arasında başlayabilir ama en sık 15 gün-1 ay sonra başlar. Kaşınh,
tedavi edildikten 2 hafta sonrasına kadar bile devam edebilir.
Tüneller: En çok %85 eller ve bilekler olmak üzere ön kollarda erkekler­
de ise genital bölgede lokalizedir.
Lokalizasyon: En çok el parmaklarının araları, bilekler, kolların iç kı­
sımları, genital bölge, karnın alt kısmı, kalçalar ve bacaklara yerleştiği
görülür. Göğüs, sırt ve baş tutulmayan bölgelerdir. Ancak bebeklerde
tüm vücutta olabilir.

TEDAVİ:
Tedavisinde etkili temel ajan olan permetrin %5'dir (KWELLADA los­
yon, ZALVOR DERİ (30gr) KREMİ.). Kaşınh içinde oral antihistaminik
ve losyonlar kullanılır.
** Uyuz bir kişide de olsa tüm aile bireyleri tedavi edilmelidir.
** Elbiseler yıkanır veya kuru temizleme uygulanır.
Uyan: Hijyene dikkat edilmeli. Uyuz böceği eşyalar üzerinde 2-3 gün
yaşayabildiği için tüm eşyalar ve giysiler kaynar su ile 20 dakika süre ile
yıkanmalı, tüm giysilerin (elbiseler, çarşaf, yastık kılıfları vs.). Özellikle
vücutla temas eden iç bölgeler sıcak ütü ile ütülenmeli, tüm ev ve araba
elektrik süpürgesi ile temizlenmelidir.
Permetrin: ZALVOR DERİ (30 gr) KREMİ.
Doz: Erişkinler ve >12 yaş: Tek uygulamada yaklaşık 1 tüp, 6-12 yaş:
1/2 tüp, 1-5 yaş:¼ tüp, 2 ay-1 yaş: 1/8 tüp kullanılabilir.
Kullanım şekli: Banyodan sonra, ZALVOR DERİ (30 gr) KREMİ bütün
vücuda sürülür. İlaç 12 saat vücutta kaldıktan sonra tekrar banyo yap­
tırılır. Tedaviden sonra yeniden Skabies'e yakalanma 24 saat sonra ola­
bilir. 1 hafta sonra eğer tedavi başarısızlığı varsa 2'nci tedavi uygulanır.
Permetrin: KWELLADA LOSYON (120ml) kullanılabilir.
Doz: Erişkinler ve >12 yaş: Tek uygulamada yaklaşık 30ml (max: 60
mi), 6-12 yaş: 15 mi, 1-5 yaş: 7.5 mi, 2 ay-1 yaş: 3.75 mi kullanılabi­
lir (İlaç Tüm vücuda sürüldükten 8-14 saat sonra vücut ıkarur.).

92
KAŞINTI TEDAVİSİ

Setirizin (antihistaminik): CETRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 ml

200 ml ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 ml şurup veya 5-10 damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 ml şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 ml şurup veya 20
damla)
Kaşıntı önleyici: OVADRİL® LOSYON (günde 3 defa sürülür.)
Veya
KALMASON LOSYON (2-3 defa sürülür.)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Uyuz (6 yaş çocuk)

RP: ZALVOR DERİ (30gr) KREMİ. 018 BİR
S: Haricen tek sefer.
CETRYN® ŞURUP DIB BİR
S: lx2 ölçek (Kasıntı düzelinceye kadar)
KALMASON® LOSYON 018 BİR
S: 3xl (Kaşıntı bitinceye kadar)

** Uyuz bir kişide de olsa tüm aile bireyleri tedavi edilmelidir.

•• Kaşıntı, tedavi bittikten sonra iki hafta daha sürebilir.
•• Tedaviden sonra yeniden Skabiese yakalanma 24 saat sonra olabilir.
1 hafta sonra eğer bariz tedavi başarısızlığı varsa 2. tedavi uygulanır.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Uyuz (yetişkin)

RP: ZALVOR DERİ (30gr) KREMİ. 018 BİR
S: Haricen tek sefer 1 tüp sürülür.
CETRYN® 10 mg 20 TB DIB BİR
S: lxl (Kasıntı düzelinceye kadar)
KALMASON® LOSYON 018 BİR
S: 3xl (Kaşıntı bitinceye kadar)

** Uyuzlu bir kişi de olsa tüm aile bireyleri tedavi edilmelidir.

** Kaşıntı, tedavi bittikten sonra iki hafta daha sürebilir.
•• Tedaviden sonra yeniden Skabiese yakalanma 24 saat sonra olabilir.
l hafta sonra eğer bariz tedavi başarısızlığı varsa 2. tedavi uygulanır.

93
 BiT (PEDİKULOZİS)

Bit çok küçük sarı renkte 2-5 mm boyunda dış parazittir. Memelilerin ve
insanların vücudunda kanlarını günde 2-3 kez emerek yaşarlar.
Bitlenmeyi gösteren ilk ipucu sık sık kafa derisinin kaşınmasıdır. Saç,
gövde ve kasık bitleri mevcuttur.

TEDAVİ:
Permetrin: KWELLADA ŞAMPUAN (%5, 120ml)
Kullanım: Yetişkin ve 24 ay üstü kişilerde saçlar şampuanla iyice köpür­
tülür. 10 dk beklendikten sonra saçlar iyice yıkanır. Gerekirse ince bir
tarakla saçlar taranabilir. Gerekirse 7-10 gün sonra tekrarlanabilir.
Permetrin: KWELLADA SAÇ KREMİ (60-120 mi)
ZALVOR® (lOgr) SAÇ KREMİ
Yetişkin ve 2 yaş üstü kişilerde banyodan sonra havlu ile saçlar kuru­
landıktan sonra saç ve kafa derisini tamamen kaplayıncaya kadar sürü­
lür. 10 dk beklendikten sonra saçlar iyice yıkanır.

Setirizin (antihistaminik): CETRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 mi

200 mi ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 mi şurup veya 5-10 damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 mi şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 mi şurup veya 20
damla)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Saç biti (7 yaş çocuk)

RP: KWELLADA SAÇ KREMİ 60 mi DIB BİR
S: Haricen tek sefer.
 PSORİASİS (SEDEF HASTALIĞI)

Psoriasis, nedeni tam olarak bilinmeyen, poligenik geçiş gösterL'n ve T

hücreleri aracılığı ile yürütülen kronik seyirli bir hastalıktır.
** Hastalığı tetikleyen faktörler; fiziksel travma, enfeksiyonlar, stres,
bazı ilaçların kullanımı (sistemik kortikosteroid tedavisi, -blokerler,
oral lityum) ve alkol alımı şeklinde sıralanabilir. Bu nedenle psoriasis
hastalarının bu tetikleyici faktörlerden uzak durmaları önerilmelidir.
** Hastalık; guttat, klasik plak, inverse (kıvrım yerlerini tutan), palmo­
plantar ve püstüler psoriasis olmak üzere çeşitli klinik tiplerde karşı­
mıza çıkabilir.
** En sık karşılaşılan tip, klasik plak tip olup vücutta özellikle diz­
dirsek, sakral bölge, saçlı deri tutulumu çok sıktır. Bunun yanı sıra
tüm vücut alanlarında lezyon çıkma olasılığı mevcuttur.
** Tanı klinik muayene ile konur. Bazı olgularda deri biyopsisi yapıl­
ması gerekebilir.
** Psoriasis tedavisi geniş bir yelpaze içinde değerlendirilebilir. Has­
talığın süresi, tipi, şiddeti, hastanın daha önce kullandığı tedaviler,
lezyon lokalizasyonu gibi faktörler tedavi seçimini etkiler. Sınırlı ol­
gularda lezyonlar genellikle orta etkili topikal steroid tedavisi (Ad­
vantan® pomad 2x1) ile kontrol altına alınabilir. Tüm hastalar deri
kuruluğuna karşı nemlendirici kullanma konusunda uyarılmalıdır.
** Hastalar klasik topikal tedaviye yanıt vermiyorsa veya hastanın lez­
yonları şiddetli ise hasta tedavi amacı ile mutlaka bir dermatoloğa
yönlendirilmelidir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Psöriasis saçlı deri tutulumu(yetişkin)

RP: PSORCUTAN LOSYON DIB BİR
S: Haricen tek sefer.

95
ÜROLOJİ

97
 BASİT İYE (SİSTİT)

Sistit (alt üriner sistem enfeksiyonları): Mesane ile sınırlı olan enfeksi­
yonlara denir.
Pyelonefrit (üst üriner sistem enfeksiyonları): Enfeksiyonun üreterleri
takip ederek böbreklere ulaşması durumuna ise pyelonefrit denir.

ETKEN: Kızlarda E. Coli (%90), klebsiella, proteus vb iken erkeklerde ise E

Coli (%50), klebsiella (%50), proteus vb. mevcut etkenler arasında yer alır.
** Kızlarda her yaşta benzer oranda görülürken, erkeklerde sıklıkla ilk
3 yaşta sünnetsiz dönemde görülür.
Sistit (Klasik İYE): İdrar yaparken yanma veya ağrı, az miktarda sık
sık idrar yapma, subfebril ateş (>38°C), suprapubik ağrı, ishal, kusma,
çocuklarda ayrıca: huzursuzluk, aktivitede azalma, karın veya sırt ağrısı,
tuvalet eğitimi almış çocuklarda idrar kaçırma, kötü kokulu veya kanlı
idrar, iştahsızlık vb. bulguları mevcut olabilir. Yeni doğanlarda uzamış
sarılık, sepsis ve emmeme olabilir.

TEDAVİ:
Basit İYE: Oral antibiyotik+ bol su içme (ayaktan) veya idrar antiseptiği
Çocukarda:
Nitrofurontoin: PİY ELOSEPTYL 25 mg 100 mi SÜSP ve 50 mg-100 mg
30 KAPSÜL
Doz: Yetişkin: 3-4xl KAPSÜL (max 600 mg çocuk: 5-7 mg/kg/gün
3-4 dozda
*** Nitrofurontoin eskiden sadece idrar antiseptiği olarak kullanılıyordu
ama arlık idrar yolu enfeksiyonlarında etkili şekilde kullanılmaktadır.
Sefiksim: ZİMAKS® 100 mg 50/100 mi ŞURUP 400 mg 5/ 10 TABLET
Doz: 8 mg/kg/doz ilk gün 2 doz sonra tek doz

İdrar antiseptikleri:
Nitrofurontain: PİY ELOSEPTY L 25 mg 100ml SÜSP ve 50 mg KAPSÜL
Doz: Yetişkin: 3-4x1KAPSÜL (max 600mg çocuk: 5-7 mg/kg/ gün
3-4 dozda
Fosfomisin: MüNUROL® ŞASE
Doz: tek doz (Gece yatmadan önce mesane boşaldıktan sonra)
** Özellikle gebelerde basit İYE de tek başına kullanılır.
** Çocuklarda 3. kuşak sefalosporinlere karşı direnç oranları %50-60 ci­
varına gelmiştir. E. co!iye karşı en etkili antibiyotikler amikasin me-
ronem ve Nitrofurontain vb ila !ardır.
! l
99
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Basit İYE (20 kg çocuk)

RPl: PİYELOSEPTYL 25 mg 100 mi SÜSP DIB BİR
S:4X 1.5 ölçek (5-7 gün verilir.)

VEYA

TANI: Basit İYE (20 kg çocuk)

RPl: SUPRAX® 100 mg 100 mi SÜSP 018 BİR
S:lX 1.5 ölçek (ilk gün 2 doz sonra tek doz 5-7 gün verilir.)
** Tedavinin 2. gününde idrarda lökosit negatif olmalıdır.
** Hastalara bol su içmelerini önerilmelidir.

ÖRNEK REÇETE 1

TANI: Basit İYE (yetişkin)

RPl: CİPRO® 500 mg 14 TABLET DIB BİR
S: 2Xl T B (doz 5-7 gün verilir.)
** Tedavinin 2. gününde idrar lökosit negatif olmalıdır.
** Hastalara bol su içmelerini önermektedir

ÖRNEK REÇETE 2

TANI: Basit İYE (gebe veya yetişkin)

RPl: MONUROL® ŞASE DIB BİR
S: Tek doz (Gece yatmadan önce mesane boşaldıktan
sonra kullanılması önerilir.)

100
 KOMPLİKE İYE VE PİYELONEFRİT

Pyelonefrit (üst üriner sistem enfeksiyonları): Enfeksiyonun üreterleri

takip ederek böbreklere ulaşması durumuna ise pyelonefrit denir.
Etken: kızlarda E. Coli (%90), klebsiella, proteus vb iken erkeklerde ise
E Coli (%50), klebsiella (%50), proteus vb. mevcut etkenler arasında yer
alır.
** Kızlarda her yaşta benzer oranda görülürken, erkeklerde sıklıkla ilk
3 yaşta sünnetsiz dönemde görülür.
Piyelonefrit: Yüksek ateş, titreme, bulantı, kusma beraberinde yan ve
arka kısımlarda ağrı varsa piyelonefrit düşünülür ve tanı USG ile des­
teklenir.
Piyelonefrit tanı: Şiddetli klinik, sistemik bulgular (ateş, kusma, bitkin­
lik), sedimentasyon (>20), CRP(+), hemogram (WBC>9000), sedimente
glitter hücresi, lökosit silendirleri, USG, idrar kültürü ve/veya DMSA
ve VSUG (tedaviden sonra ).
** USG: Genişlemiş böbreklerin varlığı ve ekojenite artışı akut piyelo-
nefriti destekler. Bu bulgular olguların %30-60'da tespit edilebilir.
İdrar analizi tanıyı destekler: Sadece Piyüri varsa % 40-70 İYE'dir. Pi­
yüri ve Nitrit (+) varsa % 78-92 İYE'dir. Nitrit, lökosit esteraz, bakteriüri,
piyüri varsa >%95 İYE'dir.
** Komplike İYE ve piyelonfritte Aksiler ateş > 38.8 C üstündedir.
** Bakteriyel üreme olmaksızın lökosit varlığı kısmen tedavi edilmiş
bir enfeksiyona veya steril piyüriye işaret eder. Piyüri büyütmede
5'den fazla lökosit bulunması olarak tanımlanır. Piyüri olması kesin
enfeksiyon tanısı koydurmazken piyüri olmaması enfeksiyonu ekar­
te ettirmez.

TEDAVİ
Komplike İYE ve piyelonefrit: Hastanede 2000cc/m2/gün mayi + oral/
IV antibiyotik (14 gün)
** İmkan varsa önce kütür alınır.
YD ve <3 yaş: Sefotaksim + Ampisilin (sepsis gibi tedavi edilir)
Çocuk ve yetişkin: Seftriakson (Doz: 75-100 mg/kg/gün 2 doz) OESE­
FİN® 0,5-1 gr FLAKON
** Yanıt alınamazsa amikasin tedaviye eklenir.
Amikasin: AMİKETEM 100 mg/500 mg FLAKON Doz: 15 mg/kg/gün
3 doz max 1.5 r)

101
** Yetişkin: Oral siproflaksosin de kullanılabilir.
** Tedavinin 2. gününde idrarda lökosit ve idrar kültürü negatif olma­
lıdır.

Parenteral antibiyotik tedavisi; klinik durumun yanı sıra idrar ve id­

rar kültürü (-) olduktan sonra olabildiğince erken dönemde PO olarak
devam edilir.
** Hastalara bol su icmeleri önerilmelidir.

102
 ÜRETRİT

Genel klinik: Pürülan üretral akıntı, dizüri, vulvar irritasyon, sık idrar,
pyüri görülür. Hem kadın hem de erkelerde görülebilir.
Gonokokal üretrit: Etken N. Gonore'dir. Akut, üretradan daha bol ve
pürülan akıntı, abdominal ağrı ve dizüri görülebilir.
Nongonokokal üretrit: Etken Klamidya Trakomatis'tir. Semptomlar
hafiftir. Subakut, üretradan az ve berrak sulu akıntı, balanit, dizüri,
testislerde ağrı, rektal/ abdominal ağrı, İlişki sırasında ağrı, rektumda
inflamasyon, PID ve İnfertilite görülebilir. En sık görülen bakteriyel
CYBH'dir ve İnkübasyon süresi ilişkiden sonra 1-3 haftadır.

TEDAVİ:
•• Tüm cinsel yolla bulaşan hastalıklarda eşler de tedavi edilmelidir.

ÜRETRİT
Gonokokal üretrit: Seftriakson 500 mg İM (FORSEF® 0.5 gr FLK) veya
Siprofloksasin 500 mg oral tek doz (CİPROXİN® 500 mg TB)
•• Takiben 7 gün süreyle doksisiklin lXlO0 mg (TETRADOX® 100 mg
14 KAPSÜL)
Nongonokoksal üretrit: Doksisiklin 100 mg 2 dozda 7 gün verilir. (TET­
RADOX® 100 mg 14 KAPSÜL) veya azitromisin 1 g tek doz (AZİTRO 500
mg3TABLET)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Gonore (Bel soğukluğu) (yetişkin)

RPl: NOVOSEF® 0.5 GR FLAKON DIB BİR
S: lXl (iM tek doz)
TETRADOX® 100 mg 14 KAPSÜL DIB BİR
S:lXl kapsül (7 gün)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Nongonokoksal uretrit (yetişkin)

RPl: TETRADOX® 100 mg 14 KAPSÜLDIB BİR
S: 2Xl kapsül

103
 VAJİNİT

Genel klinik: Vajinal akıntı, vulvar ve perineal irritasyon görülebilir.

C.albicans: Kandidiyaziste genelde beyaz, sulu peynir görünümlü bir
akıntıya neden olur. Genital bölgede kızarma ve şişme olur.
T.vaginalis ve G. Vaginalis: Bayatlamış balık şeklinde kötü kokulu, ye­
şil-sarı renkli, bol akıntıya neden olur. İşeme ve cinsel birleşme sırasında
ağrı olur. Dış genitallerde enflamasyon olur.
Bakteriyel vajinozis: Bu vajinit türünün en sık görülen belirtisi san-gri renk­
li akıntı ve özellikle cinsel ilişkiden sonra belirginleşen kötü kokudur. Bu
koku çoğu durumda balık kokusuna benzer. Kaşınma ve iritasyon olur ama
cinsel birleşmede aa olmaz. Gardnerella enfeksiyonu gebelerde epey sık gö­
rülür ve mutlaka tedavi edilmelidir. Etiyoloji vajina florasının bozulmasıdır.
** Trikomonas vajiniti sıklıkla Gardnerella vajiniti ile birlikte bulunur.
Genital herpes: Genital bölgede çok ağrılı hiperemik zeminde vezükül­
ler görülür (İlgili sayfaya bakınız)

TEDAVİ:
** Tüm cinsel yolla bulaşan hastalıklarda eşler de tedavi edilmelidir.

VAJİNİT
C.albicans: Flukonazol 150 mg tek doz 1 hafta (TRİFLUCAN® 100 mg
KAPSÜL)
Ketokonazol 200 mg tek doz 1 hafta (FUNGORAL® 200 mg TABLET)
T.vaginalis ve G. Vaginalis: Metronidazol FLAGYL® 500 mg TABLET
Doz: 1. ve 3. gün 2 gr verilir. veya 2x500 mg 7 gün verilir.
Bakteriyel vajinozis: Metronidazol FLAGYL® 500 mg TABLET
Doz: 1. ve 3. gün 2 gr verilir. veya 2x500 mg 7 gün verilir.
Genital herpes: oral ve topikal asiklovir (bakınız sayfa: )

ÖRNEK REÇETE
TANI: C. Albicans vajiniti (yetişkin)
RPl: TRİFLUCAN® 100 mg KAPSÜL DIB BİR
S: 150 mg tek doz
ÖRNEK REÇETE
TANI: Bakteriyel vajinozis (yetişkin)
RPl: FLAGYL® 500 mg TABLET
S: 1. ve 3. gün 2 gr verilir veya 2x500 mg 7 gün verilir.

104
 NEFROLİTİAZİS {BÖBREK TAŞLARI)

Etken: Böbrek taşı hastalığı, idrarda yüksek seviyelerde kalsiyum, okza­

lat, ürik asit maddeleri olduğunda veya kristallerin birbirine yapışması­
nı engelleyen sitrahn az miktarda olduğu durumlarda ortaya çıkmakta­
dır. Çoğunlukla 30-50 yaş aralığında görülür.
** 2 yaşından küçüklerde olguların çoğunluğu (%85) erkektir. Erişkin­
lerde ise %55 erkektir.
** Çocuklar dahil tüm yaş gruplarında böbrek taşlarının yaklaşık %
70-80'i ya kalsiyum oksalat, veya kalsiyum fosfat ya da her ikisinin
bileşiminden oluşur. En önemli faktör "hiperkalsiüri"dir.
Lokalizasyona göre: Kaliks taşı, renal pelvis taşı, üreter taşı, mesane taşı
olarak tanımlanır.

TEDAVİ:
Taş oluşumunu önlemede 3 temel kural: Günde 2,5 litre kadar su tü­
ketilmeli hayvansal proteinler özellikle sakatat az tüketilmeli ve az tuz
tüketilmelidir.
5 mm'ye kadar olan taşlar: Büyük çoğunluğu verilen ağrı kesici, antis­
pazmotik ilaç tedavisi ve bol sıvı alımı ile düşürülebilir. Taşın boyutu
büyüdükçe müdahalesiz düşürme olasılığı azalır.

MEDİKAL TEDAVİ
** Tedavi tekrar taş oluşturma potansiyeli olan hastalara verilir.
Hastalar yeterli bol sıvı almalı, tuz, protein, vit C ve vit D'nin fazla
alımı önlenmelidir.
** Mg, sitrat, pirofosfat ve nefrokalsin Ca fosfat/oksalat kristallerinin
oluşumunu inhibe ederler

HİPERKALSİÜRİK TAŞLAR İÇİN İLAÇ TEDAVİSİ

İlk tercih Potasyum sitrat: UROCİT-5-10 meq (540-1080 mg) 100 TABLET
Çocuk Doz: 1-2 meq/kg/gün 3-4 dozda
Yetişkin hafif hiperkalsiüride Doz: 3x10 meq
Yetişkin ağır hiperkalsiüride Doz: 3x20 meq
** Aylık 24 saatlik idrarda sitrat ve ph bakılarak doz ayarlanır.
** Yemeklerle veya yarım saat sonra alınır.
** Alkalinizasyon, hipokalemi ve hipositratürinin önlenmesi için kulla­
nılır.

105
ÜRİK ASİT TAŞLARI İLAÇ TEDAVİSİ
İdrar alkalinizasyonu: potasyum sitrat: UROCİT-K® 5-10 meq (540-1080
mg) 100 TABLET
Doz: 1-2meq/kg/gün 3-4 dozda
Allopurinol: URİKOLİZ® 300 MG 50 TABLET
Doz: 10 mg/kg/gün, 2 dozda

SİSTİN TAŞLARI İLAÇ TEDAVİSİ

Sıvı, diyet (sodyum kısıtlaması, metionin?), idrar alkalinizasyonu, C vit,
D-Penisilamin (20-50 mg/kg/gün), Kaptopril
** Ayrıca böbrek taşı olan tüm bebelerde ve taşı olan İYE geçiren daha
büyük çocuk ve yetişkinlerde 2 yıla kadar İYE proflaksisi verilir. Bu
süre boyunca komplikasyon gelişmese ve İYE geçirmese proflaksi
kesilebilir (Bakınız İYE sayfa: )

ÖRNEK REÇETE

TANI: Hiperkalsiürik nefroliktiazis (20 kg çocuk)

RP: UROCİT-K® 5mEq (540 mg) 100 TB DIB BiR
4Xl Tablet (yemeklerle veya yarım saat sonra)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Hiperkalsiürik nefroliktiazis (yetişin)

RP: UROCİT-K® 5 mEq (540 mg) 100 TB DIB BiR
3X2 Tablet (yemeklerle veya yarım saat sonra)

106
 ENÜREZİS NOKTURNA (Uykuda işeme)

Primer enürezis: Hastaların %80-90'ını oluşturur. Daha çok genetik yat­

kınlık, biyolojik ve gelişimsel etmenler sorumlu tutulmuştur. Bunların
%75-S0'i bebeklikten beri sürekli altını ıslatan çocuklardır.
Sekonder enürezis: Hastaların %20-25'ni oluşturur. Arada en az 6 aylık
kuru bir dönem geçirdikten sonra tekrar yatak ıslatan çocuklardır. En sık
5-8 yaşlar arasında görülür ve bu grupta daha çok psikolojik etmenlerin
sorunu başlattığı ileri sürülmektedir.
Patolojik nedenler: Mesane boynu darlığı, VUR, üreter anomalisi, diya­
betes insipitus, epilepsi veya psikolojik olabilir.
Yapılacak tetkikler: Biyokimya analizleri, idrar tetkik ve kültürleri, üri­
ner sistem USG, 24 saatlik idrarda protein ve sodyum atılımı, Voiding,
uroflovmetri, MR
** Bu tetkikler yapıldıktan sonra altta patoloji bulunmazsa tanı konur.

TEDAVİ:
Temel tedavi: Tedavide ilk ve en önemli adım, çocuğun tedaviye motive
edilmesidir. Bu amaçla, çocukla sıcak bir ilişki kurulması, ailenin anlayış
ve desteğinin sağlanması, problemin mutlaka çözüleceğine dair güven
vermek ve suçluluk duygusunu gidermek çok önemlidir.
Çocuk gece yatmadan idrar yaptırılmalı, fazla sıvı gıdalar vermeme­
li, çocuğa ıslak ve kuru geceleri takvimde işaretletip, kuru geceler için
ödüllendirmeli, yatağını ıslattığı günler kesinlikle cezalandırılmamalı ve
suçlanmamalıdır. Bu şekilde çocuk motive edilir veya zil yöntemi uy­
gulanır. Bu yöntemlerde çocuğun ve ailenin sıkı ilgisi ve desteği şarttır.
Zil yöntemi: Tedavide çocuklarda %75-100 oranında iyileşme sağlan­
maktadır. Alarm tedavisi sonunda tekrarlama riski %10 dolayındadır.
Çocuk uyurken ilk birkaç damla idrarla birlikte alarm çalışmaya başlar
ve çocuğu uyandırır. Uyanan çocuğun mesanesi kasılarak idrarın tama­
mının salınışını engeller. 2-4 hafta içinde çocuk uykusunda çişi geldiğin­
de alarm çalmadan uyanmaya başlar ve işeme engellenir.
İlaç tedavisi: İmipramin en sık tercih edilen ilaçtır. Dezmopressin gibi
ilaçlar da kullanılmaktadır. İlaç tedavisi ile % 10-60 arasında iyileşme
sağlanmaktadır. Fakat tedavi kesildikten sonra %90'a varan oranda tek­
rar riski bulunmaktadır. Bu nedenle son yıllarda alarm ve ilaç tedavisi­
nin birlikte kullanılması önerilmektedir.
İmipramin: TOFRANİL® 10 m

107
 Doz: 6- 8 yaş: Gece yatmadan 1-2 saat evvel 25 mg / gün,
>8 yaş ve erişkin: 50-75 mg/ gün
Desmopressin: MİNİRİN MELT® 120-240 mcg ağızda eriyen 30 TABLET
Doz ve kullanım şekli: hasta yatmadan 0.5-1 saat önce 120 mcg veri­
lir. 2 hafta içinde yanıt alınmazsa doz 240 mcg'ye çıkılır. 3 ay kullandık­
tan sonra 1-2 hafta ara verilir. Eğer çocuk altını ıslatmazsa ilaç azalhlarak
kesilir. Eğer çocuk altını ıslatmaya devam ediyorsa aynı doz ilaç 3 ay
daha verilir.
** Yarı ömrü 2-3 saattir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Enürezis naktuma (6 yaş çocuk)

RPl: MİNİRİN MELT® 120 mcg ağızda eriyen 30 TABLET DIB BİR
lXl (yatmadan 0.5-1 saat önce)

** Ailenin desteği ve eğitimi ile beraber tedavi verilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Enürezis nakturna (6 yaş çocuk)

RPl: TOFRANİL® 25 mg DRAJE DIB BİR
lXl (yatmada 1-2 saat önce)

** Ailenin desteği ve eğitimi ile beraber tedavi verilir.

108
 HİPOSPADİAS, EPİSPADİAS, SÜNNET

HIPOSPADİAS: Genel olarak üretral mearun, peni! şafbn ventralinden

başlayarak skrotum veya perineye kadar uzanan herhangi bir yerde bu­
lunabilen bir gelişim bozukluğudur. Yenidoğanda 1/250 sıklıkla görülür.
EP İSPADİAS; Eksternal uretral meanın penis şaftının dorsalinde her­
hangi bir yerde olmasıdır. Nadir bir anomali olup her iki cinstede görü­
lebilir, erkek/kız oranı 5/1, tedavi hipospadiasta olduğu gibidir.
** Hipospadias ve Epispadias olan hastalarda kesinlikle tedavi öncesi
sünnet yapılmamalıdır. Aksi halde tedavide kullanılacak prepisyum
dokusu heba olur.

SÜNNET: Sünnet için en ideal zaman 1-2 yaş arası ya da 6 yaş üstü ola­
rak kabul edilmektedir. 1 yaştan önce penis küçük olduğu için komp­
likasyon açısından sünnet önerilmemektedir. 3-5 yaş arasıda çocuğun
psikolojisi bozulabileceğinden sünnet önerilmemektedir. Sünnetti mut­
laka tecrubeli üroloji yada çocuk cerrahları tarafından yapılması önerilir.

TANI: Genital muayenede; anormal uretral anomali, Peni! eğrilik, Peni!

deri defekti, penoskrotal anomali kompanentlerinden biri tespit edilir.
Bu hastalarda sünnet hipospadias tamiri ile birlikte yapılır öncesinde
kesinlikle yapılmamalıdır.

T EDAVİ: Tanı konduğunda ilgili uzman hekime hasta yönlendirilmeli­

dir, operasyon zamanı anomalinin şiddetine göre değişmekle beraber 6
a -18 a arasında a ılır.

109
 FMF HASTALIĞI

* Tanı için Tel Hashomer Kriterleri kullanılır.

Major kriterler:
1. Artrit ve/ veya serözitin ve/ veya eşlik ettiği tekrarlayan ateş atakları.
2. Predispozan bir hastalık olmadan AA tipi amiloidoz olması.
3. Kolşisine iyi yanıt alınması.
Minör kriterler:
1. Tekrarlayan ateş atakları olması.
2. Erizipel benzeri eritem olması.
3. Birinci derece akrabada FMF varlığı olması.
Kesin tanı: 2 major veya bir majör 2 minör kriter ile konur.
Şüpheli tanı: Bir major ve bir minör kriter
** MEFV geninde her iki alelde de mutasyonun olması büyük olasılıkla
tanı koydurur.
** MEFV genler M694V, M680I, M694I, V726A dir.
** Toplumda gen görülme sıklığı %20'dir. FMF tanısı alan hastalarda
gen sıklığı %85 tir. Bu nedenle her gen taşıyan hasta değildir. Ve her
hasta olanda gen taşımayabilir.

TEDAVİ:
Genel tedavisi kolşisindir. Kolşisin atak sıklığını, gelişecek komplikas­
yonları (AA amiloidoz) ve şikayetleri büyük oranda azaltır. Tedavi edil­
meyen vakalarda KBY gelişebilir.
KOLSİN 0.5 mg 60 DRAJE
Doz: <7 yaş: 0.5 mg/ gün, 7-12 yaş: 1 mg/ gün, >12 yaş: 1.5-2 mg/ gün
2-3 doz/ gün, max:4 mg
** Başlangıçta %50 doz başlanıp arttırılırsa GIS yan etkileri azaltılır.
** Ataklarda NSAI gibi ilaçlar kullanılabilir.
** Kolşisin 812 vitamin eksikliği yapabilir.
İlaç kullanmayan hastalarda atak tedavisi: ilaca en erken dönemde baş­
lanmalı başta her saatte 0.6 mg 4 doz, sonra 2 saatte bir 2 doz, sonra 12
saatte bir 4 doz verilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: FMF (10 yaş çocuk)

RPl: KOLSİN 0.5 mg 60 DRAJE 018 BİR
S: 2Xl Draje

110
 AKUT POSTSTREPTOKOKAL
GLOMERÜLONEFRİT (APSGN)

** En sık 5-12 yaş arası görülür.

** Akut farenjit sonrası 7-10 gün veya piyoderma/İmpetigo sonrası 3-6
hafta sonra gelişebilir.

KLİNİK
Bulgular: Hematüri (%100), makroskopik hematüri (%25-33), proteinüri
(%80), ödem (%85-90), hipertansiyon (%60-80), dispne/kalp yetmezliği
(<%5), nefrotik düzeyde proteinüri (%4), azotemi (%25-40), sss semp­
tomları (%10) vb.
Şikayet: Dizüri, pollakiüri, sırt ağrısı, karın ağrısı, bulantı, kusma, ortop­
ne, takipne, dispne, akciğerde raller, taşikardi, gallop ritmi vb.

TEDAVİ
Yatış endikasyonları: Belirgin ödem, hipertansiyon, oligoüri, diğer vo­
lüm yüklenme bulguları, böbrek fonksiyon testlerinin bozuk olması vb.
Tedavi planı: Yatak istirahatı (şart değil), aldığı-çıkardığı sıvı kontrol
edilmeli; su ve tuz kısıtlaması, hipertansiyon tedavisi (furosemid (1-6
mg/kg/gün), hidralazin, diazoksid, sodyum nitroprussid, nifedipin,
kaptopril), hiperpotasemi tedavisi, asidoz tedavisi, hiperfosfatemi teda­
visi, 10 gün süreli sistemik antibiyotik tedavisi işlemleri yapılabilir. Di­
ürez gelişmezse, elektrolit bozukluğu devam ederse diyaliz yapılabilir.
** Ayaktan izlenecek olanlar sıkı yakın takibe alınmalıdır.
** Ayırıcı tanı için streptokok enfeksiyonu kanıtlanmalıdır.
Tedaviye yanıt: Tedavi ile yedi gün içinde iyileşme beklenir (Diürez,
ödemin düzelmesi, kan basıncının normale dönmesi, üre, kreatin düzel­
meye başlar).

111
 HİPERİMMÜNGLOBULİN D SENDROMU

Mevalonate kinaz (MYK) eksikliği nedeniyle gelişir. Hastalarda tekrarla­

yan ateş ve yüksek serum immünglobulin D (IgD) düzeyi vardır
Klinik: Genelde 4-8 haftada ortaya çıkan 3-7 gün süren ateş atakları
vardır. Sadece ataklar sırasında görülen LAP (%94), karın ağrısı (%70),
ishal (%80), baş ağrısı (%50), organomegali, artralji -artrit (%80) ve decilt
döküntüleri (%80) olur. Hastaların yarısında tetikleme zamanı aşı son­
rasıdır.
Laboratuvar: Atak sırasında genelde serum immünglobulin D (IgD) dü­
zeyi lO0ml/UI 'nin üstündedir. Sedim, CRP ve lökositoz görülebilir. İd­
rar mevalonik asit artışı vardır.
Tedavi: Steroid ve kolşisin etkisizdir. Simvastatin atak sayısını azaltabi­
lir. Destek tedavisi verilir.

112
 AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİ

ETKEN
Prerenal renal veya postrenal nedenler nedeniyle böbreğin vücut sıvıla­
rının regülasyonu, elektrolit ve asit-baz homeostazı, toksik atık ürünle­
rin eliminasyonu (üre vb.), metabolitlerin ve ilaçların metabolize edilme­
si ve atılması gibi vücut homeostazını sağlaması için gerekli glomerüler
ve tübüler işlevlerinin akut ve geçici olarak azalmasıdır.
Prerenal nedenler: Hipovolemi (hemoraji, ishal, kusma, GİS kayıplar,
hipoproteinemi, yanıklar, tuz kaybına neden olan renal - adrenal hasta­
lıklar), Hipotansiyon (sepsis, dic, hipotermi, hemoraji, 3. boşluklara ka­
yıp, Santral veya nefrojenik diabetes insipitus, kalp yetmezliği), Hipoksi
(pnömoni, aort klempi, RDS, konjestif kalp yetmezliği, aritmi, kalp tam­
ponadı, sepsis, şok, perikardit).
** Prerenal nedenle azalmış dolaşan etkin arteriyel volümde azalma so­
nucu fonksiyonel böbrek perfüzyon bozukluğu ve GFR'de azalması
sonucu gelişir. Böbrek hasarı bulgusu yoktur. Devam ederse renal
hasar oluşur. İdrar muayenesinde bulgu yoktur. BUN / Cr > 20, Uos­
mol > 500, FENa < %1'dır.
Renal İntrensek böbrek yehnezliği nedenleri: Postenfeksiyöz / poststrepto­
kokal GN, MPGN, SLE nefriti, Kr. enfeksiyon nefriti, sıvı yüklenmesi, hipertan­
siyon, ilaçlar / kemoterapi, multisistem hastalığı, henoch-schönlein purpura
nefriti, ANCA-pozitif GN (Wegener), Anti --GBM pozitif GN (Good-Pasture),
İdiyopatik RPGN, hemolitik-üremik sendrom, akut tübüler nekroz, kortikal
nekroz, renal ven trombozu, rabdomiyolizis, akut interstisyel nefrit: ilaca bağlı
(metisilin, diüretik), postviral, tümör infiltrasyonu, tümör Iizis sendromu.
Postrenal (tıkayıcı üropati) nedenler: Obstrüktif üropati (UP darlık,
ureterosel, uretral valv, tümör), vezikoüreteral reflü, edinse] (taş, pıhtı).

KLİNİK
Dehidratasyon bulguları: Neden pre-renal ise hipotansiyon, turgor-to­
nus bozukluğu, çökük göz küreleri, ağız kuruluğu vb.
Su ve tuz yüklenmesi bulgulan: Hipertansiyon, kalp yetmezliği, ödem,
akciğer ödemi vb.
Hiperpotasemi bulguları: Aritmi - EKG değişiklikleri, kardiak arrest vb.
Asidoz bulguları: Takipne, dolaşım kollapsı vb.
Kalsiyum-fosfor metabolizma bozuklukları: Tetani, konvülziyon vb.
Nitrojen atıkların toksik etkisi (üremi): İştahsızlık, bulantı, kusma, ka­
nama diyatezi (peteşi, purpura, epistaksis, melena), ansefalopati (uyuk­
lama, konfüzyon, hallusinas on, koma) vb.
113
TANI
Tanı anamnez faydalı (travma, taş, ishal, yanık), fizik muayene ve labo­
ratuvar ile konur.
** Oliguri: >2 yaş 400 mi/ gü, <2 yaş 1 mi/ kg/ saat.
ABY'yi tanıma: Laboratuar (Yüksek BUN + Cr), oligürik veya non­
oligürik, anürik ise, kreatinin günde 2.5-3 mg/dl artar.
FeNa(%)=UNa/ PNaXP Cr/ U CrXlO0
RFI = (U Na x 100)/ U Cr /S Cr
ABY' de yapılması gereken laboratuvar tetkikleri: Hemogram, retikü­
losit, periferik yayma, TİT, DİM, idrar volumu, idrar osmolalite idrarNa,
üre, kreatinin miktarı; FENa, Serum üre, kreatinin, Na, K, Ca, P, Mg, al­
kalen fosfataz, t. protein, albumin, kan gazları, serum C3- C4, İdrar, kan,
boğaz kültürü, E KG, telekardiografi, yatarak direk karın grafisi, el bilek
grafisi, abdominal usg, radyonüklid çalışmalar, telekardiyografi

Prerenal böbrek İntrensek böbrek

yetmezliği yetmezliği
İdrar dansitesi >1.020 <1.020
İdrar osmolalitesi >500 <350
İdrar/plazma osmolalitesi >1.3 <1.3
İdrar sodyumu (mEq/L) <20 >20
FENa (%) <1.0 >2.0

TEDAVİ
** Öncelikle etyolojiye yönelik tedavi verilmelidir.
** Dehidretasyon ve/veya hipernatremi varsa dikkatli şekilde tedavi
verilir (ilgili konuya bakınız).
** Prerenal-renal böbrek yetmezliği ayırdedilemez ise tedavide ringer lak­
tat veya %0.9NaCI 20ml/kg saatte yüklenir. İdrar çıkışı var ise prerenal
denir. İdrar çıkışı yok ise tekrar 20ml/kg mayi yüklenir. Hala idrar çıkı­
şı yok ise İV furasemid ve mannitol verilir. Hala idrar yok ise intrensek
böbrek yetmezliği tanısı konur ve sıvı kısıtlamasına geçilir.
İntrensek böbrek yehnezliği paranteral sıvı tedavisi: İnsensible Kayıp (400
mi/m2 / gün) + Günlük idrar miktarı + Diğer Kayıplar (Kusma, Diyare vs.)
Elektrolit bozulukluğu tedavisi: İlgili bölüme bakınız.
ABY' de diyaliz endikasyonlan: Belirgin sıvı yüklenmesi, konjestif kalp
yetmezliği / pulmoner ödem, kontrol edilemeyen metabolik asidoz /
hiperkalemi, üremi / hiperkatabolizma.

114
HEMATOLOJİ

115
 MEGALOBLASTİK ANEMİ {B12, Folik Asit)
Etken: >%95 nedeni vitamin 812 ve folik asit eksikliği veya ikisi beraber.
Folik asit eksikliği: En sık neden beslenmeye bağlıdır. Yeşil sebzeler
(ıspanak), meyveler (portakal) ve karaciğer-böbrekte fazlaca bulunur.
Tahıllarda, sebzelerde, meyvelerde, et ve balıkta da bulunur. Bunlardan
yeterince beslenemeyenlerde görülür. İlaç kullananlarda (fenobarbital,
mtx), prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde de sık görülür.
B12 eksikliği: En sık hayvansal gıdaları (et ve süt ürünleri, yumurta) ye­
terli almayan kişilerde, almayan anne ve gebelerin bebeklerinde görülür.
Daha çok çocuklarda görülür.
Folik asit düzeyi: Serum normal düzeyi 5-20 ng/ml'dir. 3 ng/ml'nin alh
eksiklik olarak kabul edilir
Vitamin B12 düzeyi: Eksiklikte genellikle 200 pg/ml alhndadır. Ancak
genel kural değildir. Nörolojik belirtiler daha megaloblastik belirtiler or­
taya çıkmadan başlar.
** Eğer oral vit.812 verilmesi ile serum vit.812 düzeyi artmıyor ise ne-
den diyet değil, malobsobsiyon kusurudur.
TEDAVİ:
Nörolojik bulgular tedaviye dramatik yanıt verir ve gerilerler .. Hemato­
lojik bulgular 3-4 haftada düzelir.
** Özellikle 812 eksikliğinde erken tanı nörolojik ve psikiyatrik bozuk­
lukların önlenmesi veya gerilemesini sağlar.
** Kesinlikle önce yavaş bir şekilde 812 tedavisi verilmelidir. Önce fo­
lik asit verilirse veya hızlı 812 verilirse hematolojik bulgular düzelir
ama nörolojik bulgular kötüleşebilir (Elde tremor gelişebilir.).
B12 TEDAVİSİ:
Çocuklarda tedavi: Ağır vakalarda 1. 2. ve 3. gün 10 µg/gün IM/SC
Sonra 4. ve 5. gün 100 µg/gün verilip, ardından 1000 µg/gün dozunda 3
gün ara ile en az 5 doz daha verilir. Hafif vakalarda 100 µg/gün dozun-
da başlanabilir.
Yetişkinlerde tedavi: 1000 µg/gün haftada bir iyileşinceye kadar.
** Tedavi sırasında hipokalemi gelişebilir. Hasta izlenmeli ve gerekti­
ğinde K• verilmelidir.
** Tedavi ile Serum demiri 24 saat içinde %50 azalır (Bu durum tanıyı
destekler.)
DODEX® AMPUL (iM) 5xl ml (1000 mcg) (Düşük doz için ampul
izotonikle sulandırılabilir.)

117
FOLİK ASİT TEDAVİSİ: Çocuk: 100-200 mc/kg/gün, yetişkin: Günlük
5 mg (4 ay verilir.), malabsobsiyon varsa bebeklerde 10-15 mg/gün ye­
tişkinlerde 15-30mg/gün verilir. KBY, Talesemi ve kr. hemolitik durum­
larda proflaktik amaçla günde veya haftada 5 mg tek doz verilir.
FOLBİOL® 5 mg 50 TABLET

ÖRNEK REÇETE

TANI: Megaloblastik anemi (yetişkin)

RPl: DODEX® AMPUL (iM) 5xlml DIB BİR
S: Hasta düzelinceye kadar haftada bir kez (iM) yapılır.
FOLBİOL® 5 mg 50 TABLET DIB BİR
S: Hasta düzelinceye kadar haftada bir tablet alınır.

** Ailenin desteği ve eğitimi ile beraber tedavi verilir.

118
 DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ VE DEMİR EKSİKLİĞİ

ihtiyacın artması (gebelik, emzirme, prematür), alımın azalması (diyet,

iııek sütü), kayıp (kanama) vb. durumlarda demir eksikliği görülür.
1 >emir eksikliği: Hemogram bulguları belirginleşmemiştir (Fe 20-30
ııg/ dl arasındadır)
Demir eksikliğ anemisi: Hemogram bulguları belirginleşmiştir (Fe <20
ııg/ dl altındadır)
•• Demir çocuklarda büyüme (motor) ve zeka gelişiminde çok önemlidir.
TANI
Beslenme hikayesi klinik ve laboratuar ile tanı konur. PY hızlı ve doğru
l,ını için çok önemlidir. Özellikle bebeklerde kırmızı ağrılı dil olduğunda
ınegaloblastik anemi düşünülmelidir.
ATEDAVİSİ:
Tedavi: Oral Fe +2 çinko+: Multivitamin
Elementer Fe•2 aneminin ağırlığına göre 4-6 mg/kg/gün kullanılır. Her
gün veya haftada 1-2 gün şeklinde günlük doz 2-3 parçaya bölünerek veri­
' lir. Fe•2 tedavisinin aç kamına ve Fe emilimini arhran limonata veya meyve
suyu ile kanşbrarak alınması emilimi arthrır. Çay demir emilimi azalhr.
Proflaksi tedavisi genelde 1 mg /kg/ gün olarak verilir.
** Demir f + 2 içeren damla, şuruplar, kapsüller kullanılır. Fe içeren iğne­
ler çok nadir durumlarda tercih ediliyor. p• 3 preparatlarının hastala­
rın 1 /3 de etkisiz olduğu söyleniyor.
** Yetişkinlerde aneminin şiddetine göre günde 1-2 kapsül verilir.
Tedaviye yanıt: 24-48 saat sonra huzursuzluk azalır ve iştah artar. İlk
hafta hematokrit değeri günde % 1 artar. Hb değeri ayda 1-2 gr/ dl artar.
5-7. günlerde retikülosit krizi izlenir. Bu sırada retikülosit sayısı %1.5 de­
ğerinin üzerine çıkar. Demir tedavisi 1 ay verildikten sonra Hb değerleri
kontrol edilmesi uygundur.
Tedavi süresi: Hg düzeyi yaşına göre normale gelinceye kadar demir
ilaçlarına devam edilir. Hemoglobin düzeyi normale ulaştıktan sonra
vücudun demir depolarının dolması amacıyla da 3 aya kadar 2-3 mg/
kg/gün tedavi verilebilir. Bu haftalık tek doz olarak verilmesi daha uy­
gundur. Ferritin düzeyi 50 ng/minin üstüne çıkınca tedavi sonlandırıla­
bilir. Ama proflaksiye devam edilebilir.
Fe yan etkileri: Dişler geçici olarak siyaha boyanabilir. Kakada koyu
renk oluşabilir. Geçici bulanh, kusma, ishal, karın ağrısı görülebilir. Ya­
kınmalar sürekli olursa doz azaltılır. Ya da ilaç rubu de i tirilebilir.

119
KULLANILAN İLAÇLAR
** İçerdikleri elementer demir miktarları ile beraber.

FE+2 : FERRO-SANOL® DAMLA (600damla/30ml) (20 damla= 1 ml

= 30 mg Fe•2, 1 damla= 1,1 mg )
FERRO-SANOL B® ŞURUP (150 ml) (1 ölçek/5 ml= 20 mg elementer
f ve Bl,2,6 içerir)
+2

FERROZİNC® 100 ML ŞURUP (40 mg/5 ml Fe +2, Çinko, Folik asit, C

vitamini)
FERRO-SANOL® (50) DRAJE (1 Draje=50mg elenmenter Fe•2)
FERRO-SANOL ® Duodenal (20) KAPSÜL (1 KAPSÜL= 100 mg ele­
menter Fe• 2)
Multivitamin: POLİVİT"' ŞURUP- FİLM TABLET.
Doz: 0-5 yaş:1/3-2/3 ölçek, 6-14 yaş: 2/3-1 ölçek, yetişkin: 1 tablet.
Çinko: ZİNCO® 15mg/5ml 100 ml ŞURUP, 50mg 40 KAPSÜL
Doz: 0-5 yaş:1/3-2/3 ölçek, 6-14 yaş: 2/3-1 ölçek, yetişkin: 1 KAPSÜL

ÖRNEK REÇETE

TANI: Demir eksikliği anemisi (20 kg çocuk)

RPl: FERRO-SANOL-B ŞURUP DIB BİR
S: Haftada 2 gün 3 x 1.5 ölçek (meyve)
POLİVİT ŞURUP DIB BİR
S: 1X2/3 ölçek
ZİNCO ŞURUP DIB BİR
S: 1X2/3 ölçek

** Aynca diyet önerilir. Hasta 1 ay sonra kontrole çağırılır.

** Proflaktik tedavi için haftada 2 gün 1-2 mg/kg/gün verilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Demir eksikliği anemisi (yetişkin)

RPl: FERRO-SANOL® Duodenal KAPSÜL DIB BİR
S: Haftada 2 gün 2 x 1 TB
POLİVİT TABLET DIB BİR
S:lXl TB
ZİNCO KAPSUL DIB BİR
S:lXl kapsül
** Ayrıca diyet önerilir. Hasta 1 ay sonra kontrole çağırılır.

120
 TALASEMİ

T. Minor (taşıyıcı): Tamamen sağlıklı bireylerdir. Tedavi ve takibe gerek

yoktur. Yanlışlıkla Fe eksikliği tanısı alabilirler.
T. İntermedia: Belirtiler ileri yaşlarda başlar. Kan gereksinimleri daha
azdır.
T. Major (Akdeniz anemisi): Erken çocuklukta başlayan, çok ciddi bir
kan hastalığıdır.

TANI
T minör: Hb F: <% 10, HA2: >% 4
T intermedia: Hb F%: % 10-50, HA2: >% 4, HSM: Orta hafif, 2 yaş< , Hb,
8-10
T. major: Hb F: > % 50, HA2 % < 4, HSM: ağır, 2 yaş > , Hb, < 7
Orak hücreli: Hg S: >%85, Hg A yok
** T. intermdia düzenli kan tranfüzyonu alıyorsa hasta arhk T. major
kabul edilir.
Normal Erişkinde Hb: HbA (a2 �2): %97.5, HbA2 (a2 )'2):%2-3,5 , HbF
(a2 )'2):%0.5
Normal yenidoğan ve çocuk Hb: Yenidoğan Hb'nin yaklaşık% 80'ni Hb
F,% 20'si ise Hb A şeklindedir. Hb F; 6. ayda% 5'in altına, 3-4 yaşında ise
% l'in alhna düşerek yetişkin düzeye gelir.

TEDAVİ
Düzenli transfüzyon endikasyonu: Kararı ancak hasta Hb seviyesini 7
g/dl üzerinde korunamıyorsa ve/veya hastada büyüme geriliği gelişir­
se ve/veya hastanın dalak boyutları giderek artmaktaysa ve/veya yüz­
de kemik değişiklikleri gelişirse alınır.
Transfüzyon hedefi: Transfüzyon öncesi hedef Hb: 9.0-9.Sg/dl,
Transfüzyon sonrası hedef Hb: 14-15g/dl
** 3-5 ml/kg eritrosit SÜSP. Hb'de 1 gr/dl arhş sağlar.
Transfüzyon öncesi: Difenhidramin: 1 mg/kg/doz PO/iV veya 5 mg/
kg/doz PO/IV verilebilir.
Paasetamol: 10-15 mg/kg/doz PO verilebilir.
Şelasyona Başlama endikasyonu: Düzenli transfüzyon programı 1. yı­
lını tamamladığında, 10 cc/kg'dan 10-15 kez transfüzyon sonrası serum
: : ferritin lO00µg/L'e ulaştığında veya karaciğer demir yoğunlu u 3.2 m /

121
g' a ulaşhğında başlanır. Çocuklarda büyümeye olumsuz etkisi nedeniy­
le mümkün olduğunca şelasyon tedavisi ertelenir. Şelasyon tedavisi iki
şekilde olur.
a) Deferoksamin: DESFERAL® 0.5 gr FLK (2 yaş<) Başlangiç dozu: 25-
40 mg/gün 5-7 gün/hafta
Deferipron: FERRİPROX® 500 mg TABLET (6 yaş<) Başlangıç dozu:
75 mg/kg/gün VEYA
b) Deferasirox: EXJADE® 125-250-500 mg TABLET (2 yaş) Başlangıç
dozu: 20 mg/kg, ferritine göre doz 5-10 mg/kg arhrılıp veya azalh­
lıp ayarlanır. Exjade® tek başına kullanılır.
** Desferal® ve ferriprox® kumbinede kullanılabilir.
** Ferritin sürekli <500 ng/mi olursa tedavi kesilir.
Kan transfüzyonu ile eş zamanlı İV DESFERAL® infüzyonu: Yüksek
demir yüklü (Ferritin > 2000 µg/L) olgularda kan transfüzyonlarıyla eş
zamanlı olarak aynı damar yolundan (Aynı setten), 40 mg/kg desferal
(Total 1-2 gr) 100 cc izotonik içinde, İ.V. infüzyon yoluyla verilir. Bu şe­
kilde DESFERAL® infüzyonunun gaita ile demir atılımını arttırdığı bil­
dirilmektedir.
Splenektomi endikasyonlan: Geç hemolitik transfüzyon reaksiyonu
yok ve eritrosit süsp. kalitesi yeterli iken transfüzyon öncesi Hb'ni 9-9.5
gr/dl arasında tutmak için gerekli yıllık kan tüketimi 250 mi/kg eritro­
sit süspansiyonu üzerindeyse yapılmalıdır. Postsplenektomi enfeksiyon
(sepsis) riski nedeniyle 5 yaştan önce yapılmamalıdır.
Kemik iliği transferi: Yüksek ferritin düzeyi olmayan ve donör bulan
hastalara uygulanabilir.

TALASEMİ HASTASI TAKİBİ

3 ayda bir: Biyokimya ve ferritin bakılmalıdır.
6 ayda bir: Zn, Cu, selenyum,vit C-E düzeyi bakılmalıdır.
Yılda bir: HCV, INR, PTT, EKG, EKO, TSH, sT 4, CA, P, PTH, GH, KMD,
HbAlc, Kemik yaşı, 24 saatlik idrarda Ca- kreatin bakılmalı ve kardiyo­
loji konsultasyonu alınmalıdır.
12 yaş üstü: Holter, GnRH, testesteron /östradiol bakılmalıdır.
** Evlenecek çiftler OEV <80 fl ve OEHb < 27 pg ise Hb elektroferezi ile
HbA2, HbF ve anormal hemoglobinler için değerlendirilmelidirler.

122
 AKUT İTP

Trombositopeni: Trombosit sayısının 150.000/mm3 altında olmasıdır.

İTP: En sık 5 yaşında görülür. Genelde viral enfeksiyon ve aşılardan 3-4
hafta sonra oluşur ve klinik belirginleşir. Çocukluk çağında en sık karşı­
laşılan kazanılmış trombosit hastalığıdır. Kış ve sonbahar mevsimlerin­
de daha sık görülür.

KLİNİK
Özellikle alt ekstremitelerde ani başlayan peteşi, ekimoz, mukoza! ka­
namalar vardır. Organomegali yoktur. Hastalar %1 İKK ile başvurabilir.
** Trombosit sayısı 10 000/mm3 altında olan hastalarda özellikle diş
eti ve mukoz membran kanamaları vardır. Ayrıca kolay morarma ve
peteşi vardır. İKK ve anemi ye neden olabilecek mukoz membran
kanamaları çok nadirdir.

TANI
Hemogramda sadece trombositopeni vardır. Periferik yaymada iri trom­
bositler olabilir. Kemik iliğinde megakaryositler artmıştır. KZ uzun PT,
APTT, fibrinojen normaldir.
** Kesin tanı diğer hastalıklar ekarte edildikten sonra konur (infeksi­
yon, hepatit, sepsis vb), SLE, ilaçlar, DIC, HÜS, TIP, yapay kalp ka­
pağı, infeksiyonlar, megaloblastik anemi, lösemi, fanconi, TAR send,
hipersplenizm, vb).
** Kemik iliği daha çok lösemiyi ekarte etmek için yapılıyor. Bu yüzden
yapılıp yapılmaması hala tartışmalıdır.

AKUT ITP TEDAVİSİ

Genellikle %80 spontan tedavisiz düzelir. Çoğunlukla tedavi gerekmez.
** Trombosit sayısı 10.000-20.000/mm3 arasında olusa kanama riski
vardır. Tercihe göre yatırılarak veya ayaktan takip edilebilir. Ama
trombosit sayısı< 10.000/mm3 olursa İKK riski nedeniyle hastanede
tedavi edilmelidir.

İLAÇ TEDAVİSİ PRENSİPLERİ

** Trombosit sayısı ve kliniğe göre verilir.
** IVIG ve steroid tedavisi arasında belirgin fark bulunamamıştır.
Trombosit <20.000 mm3 + mukozal kanama varsa veya trombosit
<10.000/mm3 + minör u ura varsa: Steroid ve a IVIG verilir.

123
Trombosit >20.000/mm3 + sadece minör purpura varsa: Tedavi verilmez
takip edilir.
Trombosit 10.000-20.000/mm3 + sadece minör purpura varsa: Tercihe
bağlı IVIG veya steroid tedavisi verilebilir veya tedavisiz takip edilebilir.
IVIG: Multipl odaklı şiddetli mukoza! kanamalarda tercih sebebi olabilir.
IKK varsa: IVIG + Steroid + Trombosit SÜSP transfüzyonu + Tranesamik Asit
** Ayrıca ekstradan tedaviye kanamayı önlemek için IV veya oral Tra-
nesamik asit eklenebilir.

124
 İMMÜN YETMEZLİK

KiMLERDE İMMÜN YETMEZLİK DÜŞÜNÜLMELİDİR.

' 1 lcffrey Modeli Vakfı kriterleri)
1 1. Bir yılda � 8 yeni otitis media görülmesi
1 .'. Bir yıda� 2 ciddi sinüs (sinüzit vb.) enfeksiyonu görülmesi
1. Bir yılda �2 pnömoni görülmesi
·I. Rekürren derin cilt veya organ absesi. görülmesi ..
'i. �ı yaş üstü ağızda veya ciltte persistan moniliyazis görülmesi
h. �2 sepsis, osteomyelit, sellüliti, menenjit vb. ciddi enfeksiyonlar. gö­
rülmesi
7. Enfeksiyon tedavisi intravenöz antibiyotik gereksinimi olması (oral
ilaca yanıt vermeyen).
H. Enfeksiyon tedavisi için� 2ay antibiyotik kullanımı gerekmesi
'I. Büyüme gelişme geriliği, kilo yetersizliği görülmesi
1 O. Ailede immün yetmezlik hikayesinin olması (Kardeş ölüm öyküsü vb.)
•• Yukarıdaki 10 belirtiden 2 tanesi mevcutsa ilgili sistemle ile ilgili ileri
araştırma yapılması gerekmektedir.
lmmün yetmezlik düşündüren diğer belirtiler: Basit enfeksiyonların
bile ağır şekilde geçirilmesi, kan ve kan ürünlerine karşı reaksiyon gelişi­
mi, canlı aşılara karşı reaksiyon, sağlıklı kişilerde hastalık oluşturmayan
patojenlere bağlı enfeksiyon görülmesi gibi belirtiler.
Sık tekrarlayan enfeksiyon yapan nedenler: Kötü beslenme, kötü hij­
yen, prematurite, kalabalık aile, yabancı cisim, Atopi / astına, GÖR, kis­
tik fibrozis, dirençli enfeksiyon, kreşe gitme vb
•• Canlı aşılar hücresel immün yetmezlik ve ciddi antikor yetmezliği
olan çocuklara yapılmamalıdır.

TANI:
•• İmmün yetmezlik tanısı % 40 bir yaş alhnda, % 40 1 ila 5 yaş arasın­
da, % 15 5 ila 16 yaş arasında ve % 5 Erişkin döneminde konur.
İmmün yetmezlik tanısında kullanılan testleri:
Hemogram:
Normal lenfosit: T hücre eksikliği olasılığını azalhr.
Normal nötrofil: Konjenital veya edinse! nötropeni ve lökosit adhez­
yon bozukluğu olasılığını azalhr.
Normal platelet: Wiskott-Aldrich olasılığını azalhr.
Periferik a ma: Howeı-·011

125
Normal sedimentasyon: Bakteriyel ve mantar enfeksiyonu olasılığını
azalhr.
İmmün globülinler (IgA, IgM, IgD, IgE, IgG, IgG ve subgrupları): Nor­
mal değerler B hücre defekti ve eksikliği olasılığını azaltır.
İzohemaglutininler (kan gruplarına bağlı anti A, anti B, anti D vb.): Nor­
mal değerler B hücre defekti ve eksikliği olasılığını azaltır.
Tetanoz, difteri, influenza, pnömoni antikorları: Normal değerler B
hücre defekti ve eksikliği olasılığını azaltır.
Kompleman düzeyleri: CHSO kompleman eksikliğinin taramasında
kullanılır.
Candida albikans deri testi: Pozitifliği T hücre defekti olasılığını azaltır.

KRONİK YORGUNLUK NEDENLERİ

Kronik yorgunluk sendromu, düzensiz yaşam, yetersiz uyku ve uyku

düzensizliği, uyku apnesi, bunaltı ve stres, anemi, vitamin ve mineral
eksiklikleri, alkolizm ve uyuşturucu bağımlılığı, sağlıksız beslenme,
hareketsizlik, aşırı sigara ve al kol tüketimi, aşırı çalışma, enfeksiyonlar;
lyme hastalığı, virüsler, bağırsak paraziti, brusella, hipotiroidizm, hi­
pertiroidizm, sistemik hastalıklar, akciğer hastalıklar, kalp hastalıkları,
karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları, sinir ve damarların kronik
hastalıkları, otoimmün hastalıklar, hormonal hastalıklar, ilacın yan etki­
si, antidepresanlar, antihistaminikler, hipertansiyon ilaçları, bazı kanser
tedavisinde kullanılan ila !ar.

126
KARDİYOLOJİ

127
 HİPERTANSİYON TEDAVİ YAKLAŞIMI

Etyoloji: %92 -95'i esansiyel, %5-6'sı böbrek kaynaklı ve %1-3'ü ise diğer
ııl'denlerden kaynaklanır.
Haşlangıçta yapılması gerekli analizler: TİT, TK, BK (TG, HOL, koleste­
rol dahil}, EKG, PA AC grafisi, bakılmalıdır. Tanıya göre ileri tetkiklerde
is tcnebilir.
Kardiyovasküler risk faktörleri: 55 yaş üstü erkekler, 65 yaş üstü kadın-
, 1,ır, sigara, total kolesterol> 250 mg, diyabet, bozulmuş glukoz toleransı,
,ıilcde erken kardiyovasküler hastalık, HOL kolesterolde azalma, LDL
kolesterolde artma, obesite, diyabette mikroalbuminüri, yüksek fibrino­
jl'n, sedanter yaşam, yüksek riskli sosyo-ekonomik grup vb.
Hedef organ hasarları: Sol ventrikül hipertrofisi (EKG, Tele, EKO),
proeinüri ve/veya serum kreatinin düzeylerinde hafif yükselme (% 1.2-
2.0 mg), aterosklerotik plağa ait ultrasonografik veya radyolojik bulgu
(Aorta, karotis, iliak, femoral}, retina! arterde yaygın ya da foka! daralma
(l,Il) vb.

TEDAVİ YAKLAŞIMI
Yüksek-normal Eğer ciddi risk faktörü yoksa genelde sadece yaşam
(prehipertansif) şeklinin değişikliği yeterli olur. Bu hastalar ileride HT
(130-139/85-89) olma ihtimallerine karşı en az yılda bir kontrol
edilmelidirler. Ama eğer DM, kalp yetmezliği gibi risk
faktörleri varsa ilaç tedavisi hemen başlanmalıdır.
Evre 1 HT Risk faktörü yoksa yaşam şekli değiştirilerek hasta
(140-159/90-99) 6 ay sonra kontrole çağırılır. Eğer hala tansiyon
değerleri düşmezse ilaç tedavisi başlanır. Risk faktörü
varsa ilaç tevdisi hemen başlanır.
Evre 2: 160-179 /100-109 Bu hastalara hemen ilaç tedavisi
Evre 3: sistol: >180/ >110 başlanmalıdır.
Hedef tansiyon değerleri: Tüm hastalarda: <140/90 mmHg, Diyabetik­
lcrde <130/85 mmHg ve Böbrek yetmezliği hastalarında <120/80
İlaçsız tedavi (yaşam şeklini değiştirme): Öncelikli tedavidir. Özellikle
tuz kısıtlaması, zayıflama, alkol ve sigaranın bırakılması, Düzenli eg­
zersiz, hayvansal yağlarla beslenmeyi azaltma, diyetle yeterli K, Mg, Ca
alımı

129
İlaç tedavisi prensipleri: öncelikle en düşük dozda tek ilaç başlanmalı,
tansiyon 3 ayda kontrol alhna alınamazsa ilaç 2 kahna çıkılır. Yine yanıt
alınamazsa diüretik tedaviye eklenir. Eğer yanıt alınırsa ilk ilaç azalhlıp
tedaviye devam edilir. Eğer yanıt alınamazsa ilk ilaç tam doza çıkılır.
Yine yanıt alınamazsa başka ilaç kombinasyonları denenebilir. Hiper­
tansiyon etiyolojisinin araştırılması için hasta gerekli uzmana sevk edil­
melidir.
** Hasta uyumunu arthrmak için uzun etkili, günde tek doz ilaçlar ter­
cih edilmelidir.
** Yüksek riskli hastalar 3 ayda bir, düşük riskli hastalar 6 ayda bir
kontrol edilip tedavi ona göre düzenlenmelidir.
Hedeflenen kan basıncına ulaşamama: Hedeflenen kan basıncına ula­
şılıp ulaşılamadığı konusundaki kararı genellikle üçüncü ayda vermek
gerekir. Yüksek ya da çok yüksek riskli hastalarda bu süre daha kısa
tuhılmalıdır.
Tedaviye dirençli hipertansiyon: Diüretik içeren üçlü antihipertansif
tedaviye karşın kan basıncının 140/90 mmHg'nın altına inmemesi du­
rumudur.

ÖRNEK REÇETE

TANI: hipertansiyon + hiperlipidemi (Tip 1 DM yetişkin)

RPl: DELİX® 5 mg 28 TABLET DIB BİR
lXl tb
LİPİTOR 10 mg TABLET DIB BİR
lXl tb

130
 BAZI HİPERTANSİF İLAÇLARIN PİYASA İSiMLERİ

ACE inhibitörleri:
1 _
, Ramipril: DELIX® 2.5-5-10 mg 28 tablet (tek dozda)
Silazapril: İNHİBACE® 1-2.5-5 mg 28 tablet (tek dozda)
Lisinopril: RİLACE® 5-10-20 mg 28 tablet (tek dozda) (en uzun etkili)
Kaptopril: KAPTORİL® 25-50 mg 50 tablet (2-3 dozda) (en kısa etkili)
Enalapril: ENAPRİL® 5-10-20 mg 20 tablet (tek dozda)

ACE inhibitörleri + diüretik:

Ramipril + hidroklorotiyazid: DELİX PLUS® 2.5-12.5 mg ve 5-25 mg
28 tablet (tek dozda)
Silazapril +hidroklorotiyazid: İNHİBACE PLUS® 5-12.5 mg 28 tab­
let (tek dozda)
Lisinopril + hidroklorotiyazid: RİLACE PLUS® 0-12.5 mg 28 tablet
(tek dozda) (en uzun etkili)
Enalapril + hidroklorotiyazid: KONVERİL® PLUS 20-12.5 mg 20 tab­
let (tek dozda)

Anjiyotensin reseptör blokeri:

Losartan: EKLİPS® 50 mg 28 tablet (tek dozda)
İrbasertan: KARVEA® 75-150-300 mg 28 tablet

Anjiyotensin reseptör blokeri + diüretik:

Losartan + hidroklorotiyazid: EKLİPS® PLUS50-12.5 mg 28 tablet
(tek dozda)
İrbasertan + hidroklorotiyazid: KARVEZİD®E 150-12.5 mg ve 300-
12.5 mg 28 tb (tek dozda)
Diüretikler: Furasemid: DESAL® 40 mg 20 tablet
Spironolakton: AKDACTONE® 25 mg (20 tb)-100 mg (16 tb)
İndapamid: İNDAPEN® 2.5 mg tablet
Alfa bloker: Doksazosin: CARDURA® 2-4 mg 20 tablet
Beta bloker: Metoprolol tartarat: BELOC® DURULES 200 mg 20 tablet
Nebivolol: VASOXEN® 5 mg 28 tablet
Propranolol: DİDERAL® 40 mg 20 tablet
Alfa bloker + Beta bloker: Karvedilol: DİLATREND® 6.25-12.5-25 mg
tablet,
Ca kanal blokeri: Amlodipin: NORVASC® 5-10 mg tablet (tek dozda)
Lasidipin: LACİPİL® 4 mg 28 tablet (tek dozda)

131
NOT: DİÔER KARDİYOLOJİ KONULARI İÇİN LÜTFEN ACİL
YAKLAŞIMLAR KISMINA BAKIN.
 GASTRO­
ENTEROLOJİ
 AKUT GASTROENTERİT (İSHAL)

1 lsı IALDE GENEL TEDAVİ YAKLAŞIMI:

: ,\ııııktan Tedavi: Gereğinde oral antibiyotik + prebiyotik + G ORAL±
1

: ,, ı ııko + bol sıvı alımı.

, \,ı/ıırak Tedavi: Gereğinde oral/iV antibiyotik+ dehidratasyon tedavisi
, ,inko+ prebiyotik.
Yııtış endikasyonu: Belirgin dehidratasyon olanlar, oral alımı olmayan-
1,ır, 3 aydan küçük gaitada kan olanlar, basilli dizanteri olanlar ve kliniği
' ,ığır olan vakalar yatırılarak tedavi edilmelidir.
I >ehidratasyon bulguları: Turgor tonusu bozuk (Karın derisi sıkıldığın-
1

d.ı hamur gibi eski şekline geç dönüyorsa), taşikardi, göz küreleri çökük
Vl' ağız kuru ise 4-6 saat idrar çıkışı yoksa hasta dehidrate demektir.

l)ehidratasyon tedavisi: Hafif DH: 20-50 cc/kg 4 saate, Orta derece DH:
S0-75cc/kg 4 saate, İleri derece DH: lO0cc/kg 4 saatte İZOTONİK® veri­
lir. Çok şiddetli vakalarda idrar çıkarıncaya kadar mayi verilir. Ardın­
dan idame: 2000-2500cc/m2 / gün mayi verilir (bakınız sayfa: )
ORAL SIVI ORS (Oral rehidrasyon sıvısı hazırlanışı): 1 litre kayna­
tılmış su içine, 2 çorba kaşığı toz şeker, 1 çay kaşığı tuz, 1 çay kaşığı
karbonat eklenip karıştırılarak hazırlanır. Veya hazır GE-ORAL ® TOZ
2 POŞET, 1 litre suya 1 poşet katılarak hazırlanır. Kusan bebeklerde az
ve sık beslenme önerilir. Her ishalli dışkıdan sonra 2 yaşın altındakilere
bir çay bardağı, 2 yaşından büyüklere yarım veya bir su bardağı, büyük
çocuk ve yetişkinlerde içebildiği kadar sıvı verilmelidir.
DİYET: Muz, yoğurt, pirinç, çay, ekmek, yağsız çorba, ayran, elma, şef­
tali, yağsız makama, pirinç lapası, haşlanmış patates, çorba (havuçlu,
patatesli, pirinçli ve yağsız) verilebilir. Şekerli, kızartılmış ve baharatlı
yiyecekler verilmez.

DİĞER İLAÇLAR
Çinko: ZİNCO® 15mg/5ml 100 mi ŞURUP, 50mg 40 KAPSÜL (İshalin
süresini kısaltır)
Doz: 0-5 yaş:1/3-2/3 ölçek, 6-14 yaş: 2/3-1 ölçek, yetişkin: 1 KAPSÜL
Prebiyotik: REFLOR ® ŞAŞE / MAFLOR ® ŞASE lXl veya 2xl/2
, K Vit: İshallerde Yit. K eksikliği görülebilir. Libavit K Büyük çocukta
lx5 dzm, bebeklerde lx3 dzm, tüm yenidoğanlara lxldzm tek doz ya­
ılır (K vit eksikli ine ba lı bilhassa eni do anlarda İKK örülebilir.)

135
Antiemetik: AMETİK® DAMLA (Şiddetli kusma varsa kullanılır.)
Doz: 0-7 kg:4x 5 damla, 7-13 kg:4x10 damla, 13-27 kg:4x20 damla,
27-40 kg:4x 30 damla, >40 kg: 4x40 damla

ÖRNEK REÇETE

TANI: AGE vira! (3 yaş hasta)

RPl: REFLOR® ŞAŞE DIB BİR
S: lXl
ZİNCOS' ŞURUP DIB BİR
S:lXl
GE-ORAL® TOZ DIB BİR
S: içebildiği kadar (1 litre suya 1 poşet kahlır.)
TYLOL® 250 mg ŞURUP DIB BİR
3Xl (Ateş olursa)

136
 1 l,ıstaneye yatmayı gerektiren ağır ishallerin yansı Rotavirüs'e bağlıdır.
ve çocuk yuvalarında tekrarlayan ishallerde sık etkendir. Bulaşıcı­
ı ı.._ rL'Ş
' lıl-. ishal öncesi dönemde başlayıp, ishalin kesilmesinden 10 gün sonraya
1-.,ıdar devam edebilir. İshal, hafif ateş, kusma ve bol sulu dışkılama ile
1
; lıirden bire başlar. Dışkıda kan ve mukus yoktur. Kusma 2-3 gün, ishal
•1-5 gün sürer. Seyrek olarak kronikleşebilir. Sıvı ve elektrolit kaybına
lı.ı�lı asidoz gelişebilir. Antibiyotik tedavisine gerek yoktur.
Rotavirüs tedavisi: Antibiyotik tedavisine gerek yoktur.
frdavi: Sıvı ve destek tedavisi yeterlidir.
I >ehidretasyon durumuna göre
GE-ORAL® TOZ 2 POŞET, 1 litre suya 1 poşet kahlarak hazırlanır. Ku­
san bebeklerde az ve sık beslenme önerilir. Her ishalli dışkıdan sonra 2
yaşın alhndakilere bir çay bardağı, 2 yaşından büyüklere yarım veya bir
su bardağı, büyük çocuk ve yetişkinlerde içebildiği kadar sıvı verilme­
lidir.
DİYET: Muz, yoğurt, pirinç, çay, ekmek yağsız çorba, ayran, elma, şef­
tali, yağsız makama, pirinç lapası, haşlanmış patates, çorba (havuçlu,
patatesli, pirinçli ve yağsız) verilebilir. Şekerli, kızarmış ve baharatlı yi­
yecekler verilmez.

DİĞER İLAÇLAR
Çinko: ZİNCO® 15 mg/5 mi 100 mi ŞURUP, 50 mg 40 KAPSÜL (İshalin
süresini kısaltır)
Doz: 0-5 yaş: 1/3-2/3 ölçek, 6-14 yaş: 2/3-1 ölçek, yetişkin: 1 KAPSÜL
Prebiyotik: REFLOR® ŞAŞE/MAFLOR® ŞASE lXl veya 2xl/2
K Vit: İshallerde Vit. K eksikliği görülebilir. Libavit K Büyük çocukta lx5
dzm, bebeklerde lx3 dzm, tüm yenidoganlara lxl dzm tek doz yapılır
(K vit eksikliğine bağlı bilhassa yeni doğanlarda İKK görülebilir.).
Antiemetik: AMETİK® DAMLA (Şiddetli kusma varsa kullanılır.)
Doz: 0-7 kg: 4x 5 damla, 7-13 kg: 4x10 damla, 13-27 kg:4x20 damla,
27-40 k :4x 30 damla, >40 k : 4x40 damla

137
 ÖRNEK REÇETE

TANI: AGE viral (3 yaş hasta)

RPl: REFLOR® ŞAŞE DIB BİR
S:lXl
ZİNCO® ŞURUP DIB BİR
S:lXl
GE-ORAL® TOZ DIB BİR
S: içebildiği kadar (1 litre suya 1 poşet kahlır.)
TYLOL® 250 mg ŞURUP DIB BİR
3Xl (Ateş olursa)

138
 GİARDİASİS

c ,i,ırdiasis, (Etken Giardia lamblia):

1 >ııııyanın her bölgesinde ve tüm yaş gruplarında görülmekle birlikte,
,,ıınıklarda daha sıktır. Kuluçka süresi 1-3 haftadır. Kansız, yeşil, bol,
·.ık, pis kokulu, yağlı dışkılama, kilo kaybı, malabsorbsiyon, kronik ishal,
,. , "·u ki arda gelişme geriliği ve dışkıda giardia görülür.
h•davi: Metronidazol: NİDAZOL 50-200 mg 100 mi SÜSP, 250-500 mg
.'il TABLET
Doz: Çocuk: 30 mg/kg/gün 3 doz, Yetişkin: 3x500-750 (5 günlük te­
davi verilir.)

PRATİK AYIRICI TANI:

1

, t<.:,ınsız, çok volüm, çok dışkılama, fekal lökosit yok ve toksik tablo yok
, isl': Hafif ateş varsa vira!, ateş yoksa giardia, çok fazla volum var ise
, kolera düşünülebilir.
I Kanlı ishal, az volümlü, sık dışkılama, fekal lökosit var, ateş var ve tok­
, .�ik tablo varsa: Şigella, ETEC, salmonella veya membranöz enterokolit
1 (ilaç hikayesi) düşünülebilir.

Kanlı ishal, az volümlü sık dışkılama, fekal lökosit yok, ateş yok ve tok­
sik tablo yok ise: Amip (E. histolitika) düşünülebilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Giardiasis (20 kg çocuk)

RPl: NİDAZOL 200 mg 100 mi SÜSP DIB BİR
S: 3Xl ölçek

ÖRNEK REÇETE

TANI: Giardiasis (yetişkin)

RPl: NİDAZOL TABLET DIB BİR
S: 3Xl TB

139
 AMİPLİ DİZANTERİ (AMEBİYAZ)

Entamoeba histolytica'nın neden olduğu kolittir. Kuluçka dönemi bir

kaç gün- ay arasında olabilir. Klinikte hafif ateş bulanh, kusma, karın
ağrısı, kramplar, ishal, tenezm olabilir. Dışkı bol-kanlı-mukuslu, ancak
cerahatsiz olup, parlak kırmızı renkte ve kırmızı jöleye benzer görünüm­
dedir. Çocuklarda ateşle birlikte ölümcül seyreder. Hastaların ¾'ünde 4
hafta kadar sürer.
** Taşıyıcılarda 2 çekirdekli kist hastalarda 4 çekirdekli kist ve trofo­
zit görülür. Dışkıdaki Charcot-Leyden kristalleri tanı koydurucu bir
özelliktir. Tedavi edilmezse kronikleşebilir.
** Amipte karaciğer tutulduğunda (hepatik amibiazis) ateş terleme ka­
raciğerde hassasiyet ve karaciğer büyümesi görülür. 2-3 haftada tüm
karaciğer tutulur.
** Kalın bağırsak hastalığıyla giden ishallerde dışkı iltihaplı, sümüksü
ve kanlı olur. Bu tabloya dizanteri denir. Bakterilerden şigella bakte­
riyel dizanteri, protozoonlardan amip buna yol açar.
Tedavi: Metronidazol: NİDAZOL 50-200 mg 100 mi SÜSP-250-500 mg 20
TABLET ve 500 mg/100 mi (iV) MEDİFLEKS.
Doz: Çocuk: 30 mg/kg/ gün 3 doz, Yetişkin: 3x500-750 (10 günlük te­
davi verilir.)
Kanlı ishal, az volümlü sık dışkılama, fekal lökosit yok, ateş yok ve
toksik tablo yok ise: Amip (E. histolitika) düşünülebilir.

ÔRNEK REÇETE

TANI: Amipli Dizanteri (20 kg çocuk)

RPl: NİDAZOL 200 mg 100 mi SÜSP DIB BİR
S: 3Xl ölçek

ÔRNEK REÇETE

TANI: Amipli Dizanteri (yetişkin)

RPl: NİDAZOL TABLET DIB BİR
S: 3Xl TB

140
 KOLERA

lıı .. ,ııl.ara su ve besinlerle sindirim kanalından bulaşan; kusma ile başla­

,, '1 '· J>İriııç yıkantı suyu (beyaz su) görünümünde şiddetli ishal ile seyre­
. 1, ıı l,i r ince barsak enfeksiyonudur. Tedavi edilmediğinde dehidratas­
i, ""' ve ölüme yol açabilir.
l(işi sıhhatte iken, boşalır gibi bir kusma, karın ağrısı ve boşalır gibi
,lı.ıı,· ortaya çıkar. Hasta tuvalete gitmeye fırsat bulamaz. Zaman geçtik­
',· kusmuk ve dışkının voli.imleri artar, rengi açılır ve pirinç yıkantı suyu
r,• ,dinümünü alır. Hasta günde 8-10 hatta 15 litre sıvı kaybeder.
rganizmada dokusal bir tahribat olmaz. Kaybedilen sıvı ve elekt­
ı ıılıt ler yerine konur ve asidoz önlenirse 1-2 gün gibi kısa bir sürede şifa
.. ,,.1,ınabilir. Bu tür olgularda eğer gerekli tedavi uygulanmaz ise ölüm
, ,, .ıııı '¾,Sü'ye kadar çıkabilmektedir.
f',·davi: TMP-SMZ, tetrasiklin veya ofloksasin kullanılabilir.

ÖRNEK REÇETE

Tı\NI: kolera (20 kg çocuk)

RPl: BACTRİM SÜSP DIB BİR
S: 3Xl ölçek

141
 Dört haftadan uzun süren ishale denir.
Özellikle çocuklarda en sık etkenler: Amip, özellikle giardia, parazil , 1

]er, inek sütü alerjisi ve salmonella sık görülen etkenlerin başında gelir. 1,
Diğer etkenler: Çölyak hastalığı, laktoz intoleransı, früktoz emilim bıı
zukluğu, pernisyöz anemi, pankreas salgı bozuklukları (kistik fibriiı
veya pankreatit ), kısa bağırsak sendromu (ameliyatla bağırsağın alınını�
olması), radyasyon fibrozu (genelde kanser tedavisinin ardından olur),
bazı ilaçlar (kemoterapide kullanılanlar gibi), ülseratif kolit (kronik kanlı
ishal ve kalın bağırsağın rektuma yakın bölümünün enflamasyonudur.),
crohn hastalığında (Dışkıda lökosit, yağ, pH, redüktan madde, parazil
yumurtası olabilir.
** Çocuklarda bu etkenler ekarte edilirse yani etyoloji bulunamazsa bu
ishale kronik nonspesifik ishal denir.

SIK GÖRÜLEN KRONİK İSHAL NEDENLERİ:

İnek Sütü Alerjisi:

Süt proteini antijenleri yol açar. Çocukluk çağındaki sıklığı %1-7'dir.
Bu hastalığı olan çocukların %50 sinde soya proteini alerjisi de vardır.
Annenin beslenmesindeki antijenler anne sütüne geçerek bebekte aler­
jiye yol açabilirler. Klinikte reflü, yumuşak dışkılama, infantil kolik ile
karışarak yanlış tanı konabilmektedir. En tipik bulgusu dışkıda kan ve
büyüme geriliğidir. Deri döküntüleri, hışıltı eşlik edebileceği gibi, sade­
ce ishal, kabızlık, kusma yada sürekli huzursuzluk gibi semptomlarla da
başvurabilirler. Tanıyı kesin gösterecek bir test olmadığı gibi, spesifik
IgE ve prick testi ile tanıya yaklaşılabilir. Ancak kesin teşhisi bebeğin ve
annenin diyetinden süt ve süt ürünlerinin (klasik bebek formulaları da
buna dahil) çıkarılarak klinik yanıtın izlenmesidir. Ancak bu diyet ve
yanıtı 1 ay süreyle izlenmelidir. Anne sütünün yeterli olmadığı durum­
larda bu bebeklere sadece elementer aminoasit içeren özel formulalar
(Neocate veya Pregomin AS) verilebilir. Diyet klinik duruma göre 6 ay
yapılıp daha sonra uzman kontrolunde challenge testi (inek sütü yükle­
me) ile allerjinin geçip geçmediği anlaşılabilir.

Çölyak Hastalığı:
Buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan protein yapısındaki bir an­
tijen olan glutene karşı bağışıklık yanıtı sonucu proximal ince barsakta
a ır mukoza] hasar ile karakterize bir hastalıktır. Ti ik olarak ishal, iş-

142
 ı.ılısızlık, büyüme geriliği, Fe eksikliği, emilim bozukluğu, vit-mineral
ı•I •;ikliği gibi durumlarından biri veya hepsi görülebilir. Bu tür şikayet­
lı·ıi olan hastalara tanı da en güvenilir testlerden biri olan Doku trans-
, p,lıılaminaz Ig A antikoru bakılmalıdır. Burada dikkat edilecek husus
lııı Lür hastalarda eğer total Ig A düzeyi düşükse testin yalancı negatif
lıi--abileceğidir. Bu yüzden bu hastalara bu testle beraber serum total Ig
ı\ düzeylerine de bakılmalıdır. Eğer Ig A eksikliği varsa doku transglu-
1,ııninaz Ig G testi önem kazanacaktır. Daha sonra hastalara ince barsak
lııyopsisi yapılarak tanı kesinleştirilmeli ve diyete patoloji sonuçları çık-
, lılslan sonra başlanmalıdır. İnce barsak biyopsisi yapılmayanlara kesin­
lı 1--1 diyet başlanmamalıdır.

1 rritabl Barsak Sendromu:

1 linikte ara ara ishal (14 güne kadar süren ishal), aşırı gaz oluşumu,
,ıra ara kabızlık ile karakterize bir hastalıkhr. Ani başlayan karın ağrısı
krampları vardır. Hasta yumuşak dışkılama sonrası rahatlar. Çevre ve
duygusal stresle ilişkili (psikolojik) olabilir. Kesin tanı koydurucu klinik
veya tanı yöntemi yokhır. Hastalar yüksek lifli beslenme ve davranış
IL'davisinden yarar görürler.

Kronik Nonspesifik İshal:

6 ay-3 yaşlar arası çocuklarda görülen, altta yatan hiçbir patolojinin
saptanmadığı, açıklanamayan inatçı ishaldir. Günde 5-10 kez yumuşak
dışkılama olabilir. Beslenme tipinden etkilenebilir. Çocuk aktif, sağlıklı,
büyüme gelişmesi normaldir. Dışkı sulu, yumuşak, çoğu zaman pis ko­
kulu olup içinde sindirilmemiş yiyecek arhkları bulunabilir. Hiç tedavi
edilmese bile olguların % 90'ında 4 yaşına kadar ishalin kaybolacağı,
büyümenin etkilenmediği veya etkilenmeyeceği çocuğun büyüme eğrisi
yardımıyla aileye anlatılmalıdır. Bu tür hastalarda fruktoz içeriğinden
dolayı çocuğun meyve suyu tüketimi sorgulanmalı ve gerekirse meyve
su u di etten tamamen ıkarılmalıdır.

143
 KABIZLIK

İki haftadan uzun süren dışkılamada zorlanma ve/veya sert dışkılama

ve/veya dışkılama sıklığında azalma ve/veya tam olarak dışkılamama
hissi veya haftada 2 defadan az dışkılama olarak tanımlanır.
Bebeklerde kabızlık: Her bebeğin bağırsaklarının çalışma düzeni ve
dışkılama sıklığı farklıdır. Eğer bebek normal sıklığının dışında birkaç
gün dışkı yapmadıysa, sert ve yoğun, zaman zaman çakıl taşı gibi dış­
kılıyorsa, bunu yaparken acı çekiyorsa veya dışkısında kanlı izler varsa
kabız olmuş demektir. En sık 2 yaş civarında görülür.

MEDİKAL TEDAVİ DIŞI ÖNERİLER

Öneriler: Hasta bol su ve sıvı gıdalar almalı ve düzenli yürüyüş veya
spor yapılmalıdır. Bol posa bırakan yiyecekler tercih edilmelidir.(sebze,
erik, armut, kayısı gibi meyveler, kepekli yiyecekler). Yemekler zeytin­
yağı ile yapılmalıdır. Her gün sabah aç kamına bir kaç kaşık zeytinyağı
vel-2 bardak ılık su alınabilir..
•• Koyu çay, kahve, neskafe, kolalar, gazozlar, patates, pirinç, şeftali ve
fazla karbonhiratlı yiyecekler azaltılmalıdır. Çünkü bunlar kabızlık
sebeplerindendir.
Şifalı bitkiler: BADEMYACI: (Küçük çocukların kabızlığında 1 çay ka­
şığı verilirse iyi gelir.) BAL, ELMA ÇAYI, açık limonlu çay ve IHLA­
MUR: (Kabızlığı ve barsak spazmını (kolik) giderir)

AKUT TEDAVİ (ACİLDE LAVMAN)

•• Bebeklerde lavman için sadece idrar sondası makata sokularak iri­
gasyon yapılması çoğu kez yeterlidir. Bebek kendinden dışkılar.
FLEET ENEMA00 66 mi ÇOCUK ve 133 mi YETİŞKİN (makattan yapılır)
Doz: 2-12 yaş: 66 mi (6 kg/mi), >12 yaş ve yetişkin: 13 3 mi yetişkin
formu kullanılır.
LİBALAX® LAVMAN (530 mg sorbitol) makattan yapılır.
Doz: Çocuklarda ½ tüp yetişkinlerde 1 tüp kullanılır.

İDAME TEDAVİSİ
•• öncelikle sadece öneriler uygulanmalıdır. Yanıt alınmasa aşağıdaki
ilaçlardan biri veya birkaçı beraber kullanılabilir. Ama çok uzun süre
üst üste kullanılmamalıdır.
Laktuloz: OSMOLAK® 100 ml-250 mi (667 mg/ml) SOLUSYON (oral
kullanılır)
Doz: Bebekler ve çocuklarda: 0,5-2 k /mi, yetişkin: 15-45 mi

144
 .. Başlangıçta 2 dozda orta doz başlanır sonra doz azaltılarak sabah
kahvaltısıyla beraber tek doza indirilir. Hedef günde 2-3 defa defe­
kasyon sağlayacak şekilde tek doz ayarlanır.
Cliserin: GLİSERİN-KANSUK® 1.4 gr K 10 adet SUPPOZİTUVAR (FİTİL)
GLİSERİN-KANSUK® 3.3 gr B 6 adet SUPPOZİTUVAR (FİTİL)
Doz: Küçük çocuklarda K formu yetişkin ve büyük çocuklarda B for­
mu 2xl kullanılır.
• • Kısa süreli tedavilerde kullanılır.
Trimebutin meleat: DEBRİDAT® 24 mg/5 mi 250 ml SÜSP-100 mg
1
20-40 TB ve 200 mg 40 fort TB
Doz: Tablet: Günde 3 kez 1-2 tablet;
1. Fort tablet: Günde 3 kez 1 tablet;
Süspansiyon: 0-6 ay: günde 2-3 kez 1 / 2 ölçek, 6 ay-1 yaş: günde 2
1
"l'Z 1 ölçek, 1-5 yaş: günde 3 kez 1 ölçek, >5 yaş: günde 2-3 kez 1-2 ölçek
l (Kısacası 5 kiloya bir ölçek verilir.)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kabızlık (3 yaş çocuk)

RPl: DEBRİDAT® 250 mi SÜSP DIB BİR
S:3Xl ölçek
GLİSERİN-KANSUK K® SUPPOZİTUVAR DIB BİR
I1 S:2Xl
.. Tetkiklerden sonra reçete yazılmalıdır.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kabızlık (yetişkin)

RPl: DEBRİDAT® 250 mi SÜSP DIB BİR
S:3Xl ölçek
OSMOLAK® 250 ml (667 mg/ ml) SOLUSYON DIB BİR
S: 3X2 ölçek (Kabızlık düzelince sabah tek doz verilir.)

145
 IRRITABL BARSAK SENDROMU (IBH)

Etiyolojide en sık nedenin psikolojik sorunlar olduğu öne sürülmekte­

dir. İBH genç ve orta yaş erişkin hastalığıdır. Semptomların, hastaların
yaklaşık% 50'sinde 35 yaşından önce,% 40'ında ise 35-50 yaş arasında
ortaya çıkhğı, ayrıca çocuklarda da görülebildiği bildirilmektedir.
Barsak alışkanlıklarında değişiklik (konstipasyon/diyare), karın ağ­
rısı, dispeptik semptomlar (geğirti, mide bulantısı, gaz, şişkinlik, iştah­
sızlık, hazımsızlık, sindirim güçlüğü, mide yanması) olabilir. Bağırsağın
yapısında bir bozukluk olmamasına rağmen işleyişi bozulmuştur.
İBH bağlı diare: Yumuşak kıvamda ve az miktarlar halinde defekasyon
görülmektedir. Stres sonucu diare hemen ortaya çıkabilirken, konstipas­
yonun ortaya çıkması zaman alabilmektedir.
Abdominal ağrı: Karın ağrısı önemli bir semptomdur. Ağrı barsak spaz­
mına bağlı olarak ortaya çıkar şişkinlik ile beraber olabilir. Ağrı, hem nö­
betler halinde gelen kolik tarzda, hem de sürekli olabilmekte ve barsak
hareketleri ile geçmektedir.

TEDAVİ:
•• Tedavi hastanın şikayetlerine göre verilir. Daha çok motilite düzen­
leyicileri kıllanılır.
İlaç tedavisi: İlk tercih edilebilecek ilaç DEBRİDA'J"'l olabilir.
Trimebutin maleat: DEBRİDA'J"'l 24 mg/5 mi 250 mi SÜSP-100 mg 20-
40 TB ve 200 mg 40 fort TB
Doz: Tablet: günde 3 kez 1-2 tablet; Fort tablet: günde 3 kez 1 tablet;
Öneriler: Hasta bol su ve sıvı gıdalar almalı ve düzenli yürüyüş veya
spor yapmalıdır. Bol posa bırakan yiyecekler tercih edilmelidir (sebze,
erik, armut, kayısı gibi meyveler, kepekli yiyecekler). Yemekler zeytin­
yağı ile yapılmalıdır. Her gün sabah aç karnına birkaç kaşık zeytinyağı
ve 1-2 bardak ılık su alınabilir. Dışkılamaya her gün sabah kahvalhdan
sonra çıkılmalı ve hasta buna alıştırılmalıdır. Dışkılama hissi gelince tu­
valete gidilmeli ertelenmemelidir.
•• Koyu çay, kahve, neskafe, kolalar, gazozlar, patates, pirinç, şeftali ve
fazla karbonhiratlı yiyecekler azaltmalıdır. Bunlar kabızlık sebeple­
rindendir.
Şifalı bitkiler: BADEMYACI, BAL, ELMA ÇAYI, açık limonlu çay ve
IHLAMUR: (Kabızlığı ve barsak spazmını (kolik) giderir.
•• Anksiyete giderici uygulamalar (düzenli egzersiz gibi), şiddetli anksi­
yete ve de res on durumlarında siki atrik tedavi verilebilir.

146
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Spastik kolon (yetişkin)

RPl: DEBRİDAT® 40 fort TABLET DIB BİR
S: 3Xl TB

•• Kabızlık barsa onun içinde tedavi yazılır. Gereğinde antidepresan

tedavide verilebilir.

147
 KILKURDU (E. VERMİCULARİS, OKSİYÜRLER}

Sık karın ağrısı kramplar (açlıkta daha fazla), şiddetli gaz, geçici ishal­
ler, dışkıda yumuşama veya keçi pisliği gibi dışkılama, burun kaşınhsı,
anüste kaşıntı, yastığa salya akması, diş gıcırdatma, dil kenarında ka­
bartılar, kilo alamama, sabah bulanhları, ağız kokusu, iştahsızlık veya
aşırı yeme, vücutta kaşıntılar. Hasta çoğunlukla gastrit, ülser zanneder,
doktoru da bu yönde etkiler, ağız bölgesine ait şikayetler diş ve dişetiyle
de ilgili olabilir. Bu durumlarda parazit düşünülmelidir.
** Aşağıda görüleceği gibi Albendazol (ANDAZOL® TB) 3 çeşit para­
zitte rahatlıkla kullanılabilir. Aç veya tok kamına alınabilir, müshile
gerek yoktur.

KILKURDU (E. Verınicularis, Oksiyürler)

** Bulaşıcılığı yüksektir. Tedavinin başarı için ilacın alındığı gün çarşaf
ve çamaşırlar kaynatılmalı, iç çamaşırlar kızgın ütü ile ütülenmelidir.
Tedavi: Albendazol:
ANDAZOL® 200 mg/10 mi 60 mi SÜSP, 200 mg 6-40 TABLET, 400
mg 3-60 TABLET
Doz: 2 yaş altı: Tek doz halinde alınmak üzere, yalnız bir kere 200
mg verilir.
2 yaş üstü ve yetişkin: Tek doz 400 mg alınır 15 gün sonra yine tek
doz 100 rng alınır.
** Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir.

Bütün aile üyelerine aynı tedaviyi uygulanmalıdır. Çocuklarda mey­

i
� e suyu içinde eritilerek içirilebilir. Aç veya tok karnına alınabilir, müs-
L!'ıile gerek yoktur..
. . .

148
 ÖRNEK REÇETE

IANI: Kıl kurdu (2 yaş alh çocuk)

ltPl: ANDAZOL® 200 mg/10 ml 60 ml SÜSP DIB BİR
S: 2x5 ml (1 gün)

ÖRNEK REÇETE

: IANI: Kıl kurdu (2 yaş üstü çocuk veya yetişkin)

1 H.Pl: ANDAZOL® 200 mg 6 TABLET veya 200 mg/10 mi 60 mi SÜS­
PANSİYON DIB BİR
S: 2x 1 TB veya 2x 10 ml (1 gün)

" Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir. Tüm aile bireyleri aynı şekilde
kullanacak, evdeki tüm çarşaflar kaynahlıp temizlenmelidir. Aç veya
tok kamına alınabilir, müshile gerek yoktur.

149
 ASKARİSLER, KANCALI KURTLAR

Klinik: Sık karın ağrısı kramplar (açlıkta daha fazla), şiddetli gaz, geçici
ishaller, dışkıda yumuşama veya keçi pisliği gibi dışkılama, burun ka­
şınhsı, anüste kaşınh, yastığa salya akması, diş gıcırdatma, dil kenarında
kabartılar, kilo alamama, sabah bulantıları, ağız kokusu, iştahsızlık veya
aşırı yeme, vücutta kaşıntılar. Hasta çoğunlukla gastrit, ülser zanneder,
doktoru da bu yönde etkiler, ağız bölgesine ait şikayetler diş ve dişetiyle
de ilgili olabilir. Bu durumlarda parazit düşünülmelidir.
** Aşağıda görüleceği gibi Albendazol (ANDAZOL® T B) 3 çeşit para­
zitte rahatlıkla kullanılabilir. Aç veya tok karnına alınabilir, müshile
gerek yoktur.

ASKARİSLER
Tedavi: Albendazol:
ANDAZOL® 200 mg/10 ml 60 mi SÜSP, 200 mg 6-40 TABLET, 400 mg
3-60TABLET
Doz: 2 yaş altı: Tek doz halinde alınmak üzere, yalnız bir kere 200
mg verilir.
2 yaş üstü ve yetişkin: Tek doz 400 mg alınır 15 gün sonra
yine tek doz 100 mg alınır.
** Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir.

Bütün aile üyelerine aynı tedaviyi uygulanmalıdır. Çocuklarda mey­

ve suyu içinde eritilerek içirilebilir. Aç veya tok kamına alınabilir, müs­
hile gerek yoktur.

KANCALI KURTLAR
** Kedi, köpek, tavşan gibi evcil hayvanlar ilaçlanmalıdır..

Tedavi: Albendazol:
ANDAZOL® 200mg/10ml 60ml SÜSP, 200mg 6-40 TABLET, 400mg 3-60
TABLET
Doz: 2 yaş altı: Tek doz halinde alınmak üzere, yalnız bir kere 200
mg verilir.
2 yaş üstü ve yetişkin: Tek doz 400 mg alınır 15 gün sonra
yine tek doz 100mg alınır.
** Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir.
Bütün aile üyelerine aynı tedaviyi uygulanmalıdır. Çocuklarda mey­
ve suyu içinde eritilerek içirilebilir. Aç veya tok kamına alınabilir, müs­
hile erek oktur.

150
 ÖRNEK REÇETE

l'ANI: Parazit düşünülüyor ama türü bilinmiyorsa eradikasyon için (2

yaş alh çocuk)
RPl: ANDAZOL® 200mg/10ml 60ml SÜSP DIB BİR
S: 2x5ml (1 gün)

. d"
il.ANI: Parazıt .. "l"
uşunu ama türu bÇ�
uyorÖRNE�-� -TE.
ılınmıyorsa · · (2
eradı"kasyon ıçın
yaş üstü çocuk veya yetişkin)
RPl: ANDAZOL® 200 mg 6 TABLET veya 200mg/10 ml 60ml SÜS­
PANSİYON DIB BİR
S: 2x 1 TB veya 2x 10 ml (1 gün)

" Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir. Tüm aile bireyleri aynı şekilde
kullanacak, evdeki tüm çarşaflar kaynahlıp temizlenmelidir. Aç veya
tok karnına alınabilir, müshile gerek yoktur.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kancalıkurt veya askaris veya Trichuns trichiura) (2 yaş alh çocuk)
i RPl: ANDAZOL® 200mg/10ml 60ml SÜSP DIB BİR
1

1
S: 2x5ml (1 gün)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kancalıkurt veya askaris veya Trichuns trichiura) (2 yaş üstü ço­
cuk veya yetişkin)
RPl: ANDAZOL® 200mg 6 TABLET veya 200mg/10ml 60ml SÜSPAN­
SİYON DIB BİR
S: 2x 1 TB veya 2x 10 ml (1 gün)

•• Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir. Tüm aile bireyleri aynı şekilde

kullanacak, evdeki tüm çarşaflar kaynahlıp temizlenmelidir. Aç veya
tok karnına alınabilir, müshile gerek yoktur.

151
 TENYA SAGİNATA (ŞERİT, SIĞIR TENYASI)

Klinik: Sık karın ağrısı kramplar (açlıkta daha fazla), şiddetli gaz, geçici
ishaller, dışkıda yumuşama veya keçi pisliği gibi dışkılama, burun ka­
şıntısı, anüste kaşıntı, yastığa salya akması, diş gıcırdatma, dil kenarında
kabartılar, kilo alamama, sabah bulantıları, ağız kokusu, iştahsızlık veya
aşırı yeme, vücutta kaşıntılar. Hasta çoğunlukla gastrit, ülser zanneder,
doktoru da bu yönde etkiler, ağız bölgesine ait şikayetler diş ve dişetiyle
de ilgili olabilir. Bu durumlarda parazit düşünülmelidir.
** Aşağıda görüleceği gibi Albendazol (ANDAZOL®TB) 3 çeşit parazitle ra­
hatlıkla kullanılabilir. Aç veya tok karnına alınabilir, müshile gerek yoktur.

TENYA SAGİNATA (ŞERİT, SIĞIR TENYASI)

Tedavi: Albendazol:
ANDAZOL® 200 mg/10 mi 60 mi SÜSP, 200 mg 6-40 TABLET, 400 mg
3-60TABLET
Doz: 2 yaş altı: Tek doz halinde alınmak üzere, yalnız bir kere 200 mg
verilir. 3 gün artlarda alınır.
2 yaş üstü ve yetişkin: tek doz 400 mg alınır 15 gün sonra yine
tek doz 100 mg alınır. 3 gün artlarda alınır.
** Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir.

Bütün aile üyelerine aynı tedaviyi uygulanmalıdır. Çocuklarda mey­

ve suyu içinde eritilerek içirilebilir. Aç veya tok karnına alınabilir, müs­
hile gerek yoktur.

ÖRNEK REÇETE
TANI: Tenya (2 yaş altı çocuk)
RPl: ANDAZOL® 200 mg/10 mi 60 mi SÜSP DIB BİR
S: 2x5 mi (3 gün)

ÖRNEK REÇETE
TANI: Tenya (2 yaş üstü çocuk veya yetişkin)
RPl: ANDAZOL® 200 mg 6 TABLET veya 200 mg/lOml 60ml SÜS­
PANSİYON DIB BİR
S: 2x 1TB veya 2x 10 mi (3 gün)
** Tedavi 3 hafta sonra tekrarlanabilir. Tüm aile bireyleri aynı şekilde
kullanacak, evdeki tüm çarşaflar kaynatılıp temizlenmelidir. Aç veya
tok karnına alınabilir, müshile gerek yoktur.

152
 GASTROÖZOFAGEAL REFLÜ (ÇOCUK VE YETİŞKİN)

l ;astroözofageal reflü, mide ve barsak içeriğinin özofagusa geçmesi so­

nucu oluşmaktadır. Kronik öksürüğün en yaygın 3 nedeninden biridir.
Kronik öksürük yakınması olan hastaların %10-20'sinde öksürüğün ne­
deni reflüdür. En önemli belirtisi retrostemal yanma hissidir.

TEDAVİ:
Başlangıçta 1-6 hafta konservatif tedavi verilir yanıt alınamazsa sonra­
ki temel tedavi antiasitlerdir. (PPİ, H2 reseptör blokerlerinden çok daha
etkilidir.)
Tedavi süresi: 4-6 haftadır.
Küçük çocuklarda tedavi: Başlangıçta aljinikasit (GAVİSCON infant po­
şet) başlanır. 1-2 haftada yanıt yoksa antiasit (PPI veya ranitidin) eklenir.
Gerekirse domperidon (motilium) da kullanılabilir.
Büyük çocuk ve yetişkinlerde tedavi: Başta PPI başlanır. 1-2 haftada ya­
nıt alınamazsa aljinikasit (GAVİSCON) eklenir. Gerekirse domperidon
(MOTİLİUM®) da kullanılabilir.
Konservatif tedavi: Tedavide en önemli ve ilk basamak yaşam tarzı
önlemlerinin alınmasıdır. Öğün miktarları küçük tutulmalı, ideal vücut
ağırlığı korunmalı, akşam yemekleri yatmadan en az 2 saat önce yenme­
li, yemeklerden sonra en az 2 saat yatar pozisyon alınmamalı, yüksek
yastık kullanılmalıdır. Bunun dışında sitrik asit içeren gıdalar, domates,
gazlı içecekler, kahve, yağlı gıdalar, çikolata tüketiminden kaçınılmalı­
dır. Bebekler sık aralıklarla uygun pozisyonda az az beslemeli, mamalar
fazla sulandırılmamalıdır.
** Tedavi sonrası klinik düzelme olmayan kronik vakalar, ileri tetkik
edilmeli gereğinde cerrahiye yönlendirilmelidir.
** GÖR'nün gastrit, p. ülser ve dispepsi ile beraber olabileceği unutul­
mamalıdır.

GÖR'DE KULLANILAN İLAÇLAR

Esomeprazol: ESOM 40 MG 28 MİKROPELLET KAPSÜL

Doz: Yetişkin 40-80 mg, Çocuk: 20 kg altı üstü; 10 mg/ gün, 20 kg
üstü; 20 mg/ gün, 12-17 yaş; 20-40 mg/ gün
Lansoprazol: LANSOR® 15 mg (30 cap) 30 mg (14-28 cap) mikropellet
KAPSÜL
Doz: Çocuk: 1 - 1.5 mg/kg/gün 1-2 dozda, yetişkin: 30 mg (1-2 dozda)

153
** Günümüzde 1 - 18 yaş arası çocuklarda FDA onayı almış tek PPİ
Lansaprozoldur.
** 2 yaş altında reflüsü olan çocuklarda etkin bir tedavidir.
Alinik asit: GAVİSCON® infant TOZ, çiğneme TABLET ve SÜSPANSİ­
YON
Doz: Toz: İnfant <4.5 kg: günde 1 poşet, >4.5 kg: Günde 2 poşet,
(>120 mi mama veya >20 mi suy ile hazırlanabilir.)
Şurup: Çocuk: 0.2-0.Sml/kg/doz 3-6 doz/gün veya 4x5-10 ml, yetiş­
kin: 4x10-20ml
Çiğneme Tableti: Çocuk: 4xl, yetişkin 4xl-2 tablet
** Yemeklerden sonra ve yatmadan önce kullanılır.
** İnfantlarda 7 günlük tedaviye rağmen regürjitasyona bağlı semp­
tomlarda iyileşme görülmez veya şikayetler kötüleşir ise hastanın
yeniden değerlendirilmesi gerekir.
Domperidone: MOTİLİUM® lmg/ml SÜSP ve 10mg TABLET
Doz: Çocuk: 0,2 mg/kg/doz 4 dozda, yetişkin: 3xl-2 tablet.
** Yemeklerde 10-30 dk önce kullanılır.
** 1 yaş altında kullanımı yan etkilerden dolayı tartışmalıdır.
Ranitidin: ZANTAC® 150mg/10ml ŞURUP ve 150mg TABLET
Doz: Çocuk: 2-3 mg/kg/doz 3 doz, yetişkin: 2x150mg

ÖRNEK REÇETE

TANI: GÖR (30 kg çocuk)

RPt: ESOM 40 MG 28 MİKROPELLET KAPSÜL DIB BİR.
S: ıxı / 2 Kapsül
(Meyve suyuna katılıp bebeğe içirilecek.)
VEYA
RPt: GAVİSCON® infant TOZ poşet DIB BİR
S: 2 poşet/gün (2 poşet 50 ml su ile hazırlanacak gün
boyunca her beslenmeden sonra bir miktar verilecek.)

ÖRNEK REÇETE

TANI: GÖR (yetişkin)

RPt: ESOM 40 MG 28 MİKROPELLET KAPSÜL DIB BİR.
S:lXl Kapsül

154
 DİSPEPSİ

Gastrit, mide ülseri ve dispepsi her üçü de beraber veya ayrı ayrı ola­
bilir veya birbirlerine bağlı olabilirler. O yüzden hastayı tedavi eder­
ken üçünü de tedavi etmek gerekir. Zaten tedavileri de benzerdir.
" Çoğu kez nonspesifik benzer bulgular verebilirler. Bazende hiç bul­
gu vermezler.

DİSPEPSİ:
Etiyoloji: Her hastada yapısal (organik) bir hastalık (GÖR, peptik ülser,
mide kanseri) bulunması gerekmez. Dispepsi hastalarının çoğunluğu,
organik bozukluğu olmayan bireylerdir. Bunlar fonksiyonel dispepsi
(nonülser dispepsi) hastası olarak kabul edilirler
Klinik: Üst batın ağrısı/rahatsızlığı, midede şişkinlik, hazımsızlık, bu­
lantı ve/veya kusma yanma, ekşime, erken doygunluk, anoreksi gibi
bulgu verebilir.

TEDAVİ:
Öncelikle etiyoloji ortadan kaldırılmalıdır.
** Üçünde de PPI ilk seçenek ilaçtır.
** Uzun süren vakalarda ve ülser vakalarında eradikasyon tedavisi ve­
rilmelidir.
** H. pilori eradikasyonu: PPI (30 gün) + tetrasiklin veya amoksisilin­
klav. + metronidazol (15 gün).
** Ayrıca peptik ülserde büyük çocuk ve yetişkinlerde tedaviye sükral-
fat eklenebilir.
** Çocuklarda H. Pilori yetişkinlere nazaran daha az görülür.

KULLANILAN İLAÇLAR
Lansoprazol: DEGASTROL® 15 mg (28 cap) 30 mg (14-28 cap) mikropel­
let KAPSÜL
Doz: Çocuk: 1 - 1.5 mg/kg/gün 1-2 dozda , yetişkin: 30 mg (1-2 dozda)
** Günümüzde 1 - 18 yaş arası çocuklarda FDA onayı almış tek PPİ
Lansaprozoldur.
** 2 yaş altında reflüsü olan çocuklarda etkin bir tedavidir.

ÖRNEK REÇETE
TANI: Hafif dispepsi (13 yaş çocuk)
RPl: DEGASTROL® 15 mg rnikropellet 30 KAPSÜL DIIB İKİ
S: 2Xl KAPSÜL

155
 GASTRİT

** Gastrit, mide ülseri ve dispepsi her üçü de beraber veya ayrı ayn olabi­
lir veya birbirlerine bağlı olabilirler. O yüzden hastayı tedavi ederken
üçünü de tedavi ehnek gerekir. Zaten tedavileri de benzerdir.
** Çoğu kez nonspesifik benzer bulgular verebilirler. Bazende hiç bul­
gu vermezler.

GASTRİT:
** Mide mukozasının inflamasyonu olarak tanımlanır.
** Çocuklardaki karın ağrılarının en önemli nedenlerinden biridir.
Etiyoloji: En sık akut stres, ilaç kullanımı (nonsteroid antiinflamatuar
ilaç gibi), kafa travması, cerrahi girişim etyolojide rol oynar. Kronik gast­
ritte Helicobacter pylori rol oynar.
Klinik: Gastrit belirtileri sindirim güçlükleri ile başlar.Yemeklerden
sonra midede yanma, basınç ve ağrı olur. Bulantı ve kusma yapar. Has­
talığın ilerlemesi halinde seyrek olarak kanama görülür. Hastalar aç kar­
nına ağrının arttığını, yemek yemekle ağrının azaldığını ifade ederler.
Bulantı ve kusma bunlara eşlik edebilir.

TEDAVİ:
Öncelikle etiyoloji ortadan kaldırılmalıdır.
** Üçünde de PPI ilk seçenek ilaçtır.
** Uzun süren vakalarda ve ülser vakalannda eradikasyon tedavisi ve­
rilmelidir.
** H. pilori eradikasyonu: PPI (30 gün) + tetrasiklin veya amoksisilin­
klav. + metronidazol (15 gün).
** Ayrıca peptik ülserde büyük çocuk ve yetişkinlerde tedaviye sükral­
fat eklenebilir.
** Çocuklarda H. Pilori yetişkinlere nazaran daha az görülür.

KULLANILAN İLAÇLAR
Lansoprazol: DEGASTROL® 15 mg ( 28 cap) 30 mg (14-28 cap) mikropel­
let KAPSÜL
Doz: Çocuk: 1-1.5 mg/kg/gün 1-2 dozda, yetişkin: 30 mg (1-2 dozda)
** Günümüzde 1 - 18 yaş arası çocuklarda FDA onayı almış tek PPİ
Lansaprozoldur.
** 2 yaş alhnda reflüsü olan çocuklarda etkin bir tedavidir.

Ome ellet 14 KAPSÜL

156
I •· Doz: Çocuk: 0,7 mg/kg/gün tek doz (Gerekirse 3 mg/kg/gün'e J<a·
. , dar doz arthrılabilir).
Yetişkin: lx20mg veya 2x20mg)
• • 2 yaş alhnda regürjitasyonu olan bebeklerde etkin bir te avidir. . .
d
.. Başlangıçta yüksek doz başlanıp sonra düşük dozla dev nı edilebılır-
a
·Çocuklarda kapsüller açılarak doz ayarlanır.
.. PPI ilaç grubu içinde mümkün olduğunca ekonomik olanla ın tercı·h
r
edilmesi daha uygundur.

Metronidazol: NİD AZOL® 50-200mg 100 mi SÜSP / 250-500 nıg zoTB

Doz: Çocuk: 30 mg/kg/gün 3 doz, Yetişkin: 3x500-750 15 gün

Amoksisilin-Klav. asit: KLAVUNA'JW BID 200/28-400/57 SÜSP (70-

l 00ml), 625mg-lgr TB
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2x lgr ) 15 gün

Tetrasiklin: TETRA 250-500 MG KAPSÜL, 16 K APSÜL

Doz: Çocuk: 25-50 mg/kg/gün 4 doz Yetişkin: 2x lgr) 14 gün

Sükralfat ANTEPSİN® lg/5ml 250 ml SÜSPANSİYON - lg 60 rA B ·

LET
Doz: Büyük çocuk ve yetişkin: 2x2 ölçek veya 2x2 tb (kahvaitıdart 1
saat önce ve yatarken)

Kolloidal bizmut subsitrat: DE-NOL® 300 MG 60 TABLET

Doz: Büyük çocuk ve yetişkin: 2x2 tb (kahvalhdan yarım saat önce
veya 4xl aç kama)

Lonsoprazol + Amoksisilin + Klaritromisin: TRİO® TED AVİ PAJ(f:Tİ

7-14'lük BİLİSTER.
Doz: 15 yaş üstü 2xl tablet kullanılır.
** _Eradikas on tedavisinde kullanır.

157
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Şiddetli gastrit veya P. Ülser (Yetişkin H. pylori eradikasyon te­

davisi)
RPl: DEMEPRAZOL® 20 mg mikropellet 14 KAPSÜL DIIIB ÜÇ
15 gün 2xl kps sonra 15 gün lxl kps
NİDAZOL® 500 mg 20TB DIIB İKİ
S: 3Xl TB, (14 gün)
Tetra® 500 mg 16 kapsül DIIIB ÜÇ
S:4Xl TB, (14 gün)
De-nol tb 300 mg 60 TABLET DIB BİR
VEYA
RPl: TRİO ® 14 BLİSTERLİK PAKET DIB BİR
S: 2Xl TB(3 farklı TB)
De-nol tb 300 mg 60 TABLET DIB BİR
S:4Xl TB

158
 MİDE ÜLSERİ

· • Gastrit, mide ülseri ve dispepsi her üçü de beraber veya ayrı ayrı ola­
bilir veya birbirlerine bağlı olabilirler. O yüzden hastayı tedavi eder­
ken üçünü de tedavi etmek gerekir. Zaten tedavileri de benzerdir.
Çoğu kez nonspesifik benzer bulgular verebilirler. Bazende hiç bul­
gu vermezler.
: " Karın üst bölgesinde ağrı şikayeti ile gelen bir hastada düşünülmesi
gerekli ön tanılar arasında peptik ülser ve gastritin yanısıra kolesis­
tit, kolelitiazis, özefajit, paraziter enfestasyonlar, pankreatit, piyelo­
nefrit, üreteropelvik bölge darlıkları, ağır metal intoksikasyonları,
Henoch-Schönlein purpurası, spinal kord lezyonu, transvers kolon
patolojileride ayırıcı tanıda düşünülmelidir.

MİDE BAĞIRSAK ÜLSERİ:

•• Mide veya duodenumda ülser olması ile tanımlanır.

'* Üst GIS kanamalarının en sık nedenidir.
Etyoloji: Ülserli olguların çoğunluğunda pozitif aile öyküsü vardır. He­
licobacter pylori %90-100 oranında en önemli etkendir.
** Çocukta ve yetişkinde gastrit veya peptik ülser tanısında ilk seçenek
üst gastrointestinal sistem endoskopisi olmalıdır.
Klimik: Epigastrik ağrı ülserde en sık rastlanan semptomdur. Kronik
yineleyen, gece uyandıran, yemek veya antasitlerle şiddeti azalan büyük
bir çocukta, karın ağrısı öyküsünde, pozitif aile öyküsü de varsa peptik
ülser düşünülmelidir. Bazı olgularda karın ağrısının epigastriyuma lo­
kalize olduğu ve bu bölgenin palpasyonla hassas olduğu görülür. Ağrı
hemen yemeklerden sonra görülür. Aç karnına ağrı olduğu zaman bir
şeyler yiyince geçer. Sabah aç karnına iken ağrı duyulmaz.
** Hasta aç olduğu zaman kendisini daha iyi hissederse mide ülserin­
den şüphelenilmelidir. Eğer ağrı yemeklerden belirli bir zaman sonra
ve aç iken de hissedilir ise bu durumda onikiparmak bağırsağı ülseri
düşünülebilir.
** Ülserde fonksiyonel tekrarlayan karın ağrısı genellikle 5-12 yaş ara­
sında sık görülür. Bu olgularda karın ağrısı iyi lokalize edilemez. Ve
gece de ağrı olur.

TANI:
•• Klinik, endoskopi ve testlerle konabilir.

159
Tanı testleri:
Hızlı üreaz testi: Güvenilir ve hızlı bir yöntemdir.
Histoloji: Spesifitesi %100'dür.
Üre nefes testi: Non-invaziv bir testtir ve özellikle eradikasyon tedavisi
sonrası kullanılır.
Seroloji: Popülasyon taramalarında değerli fakat eradikasyon sonrası
değerlendirmelerde değeri düşüktür.

TEDAVİ:
Öncelikle etiyoloji ortadan kaldırılmalıdır.
** Üçünde de PPI ilk seçenek ilaçbr.
** Uzun süren vakalarda ve ülser vakalarında eradikasyon tedavisi ve­
rilmelidir.
** H. pilori eradikasyonu: PPI (30 gün)+ tetrasiklin veya amoksisilin­
klav. + metronidazol (15 gün).
** Ayrıca peptik ülserde büyük çocuk ve yetişkinlerde tedaviye sükral­
fat eklenebilir.
** Çocuklarda H. Pilori yetişkinlere nazaran daha az görülür.

KULLANILAN İLAÇLAR
Lansoprazol: DEGASTRouı 15 mg (28 cap) 30 mg (14-28 cap) mikropel­
let KAPSÜL
Doz: Çocuk: 1 - 1.5 mg/kg/gün 1-2 dozda, yetişkin: 30 mg (1-2 dozda)
** Günümüzde 1 - 18 yaş arası çocuklarda FDA onayı almış tek PPİ
Lansaprozoldur.
** 2 yaş altında reflüsü olan çocuklarda etkin bir tedavidir.

Omeprazol: DEMEPRAZOL® 20mg mikropellet 14 KAPSÜL

Doz: Çocuk: 0,7 mg/kg/gün tek doz (Gerekirse 3 mg/kg/gün'e ka­
dar doz artbrılabilir). Yetişkin: lx20mg veya 2x20mg)
** 2 yaş albnda regürjitasyonu olan bebeklerde etkin bir tedavidir.
** Başlangıçta yüksek doz başlanıp sonra düşük dozla devam edilebilir.
Çocuklarda kapsüller açılarak doz ayarlanır.
** PPI ilaç grubu içinde mümkün olduğunca ekonomik olanların tercih
edilmesi daha uygundur.
Metronidazol: NİDAZOL® 50-200mg 100 mi SÜSP / 250-500 mg 20TB
Doz: Çocuk: 30 mg/kg/gün 3 doz, yetişkin: 3x500-750 15 gün

160
 j ı\ ınoksisilin-Klav. asit: KLAVUNAT® BID 200/28-400/57 SÜSP (70-100
11 ıııl),625 mg-1 gr TB
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2x lgr) 15 gün
[ ıı•trasiklin: TETRA 250-500 MG KAPSÜL, 16 KAPSÜL
Doz: Çocuk: 25-50 �g/kg/gün 4 doz Yetitkin: 2x l�r ) 14 gün
i
Sükralfat ANTEPSIN® 1g/5ml 250 ml SUSPANSIYON - lg 60 TAB-
1

1.1·:T
Doz: Büyük çocuk ve yetişkin: 2x2 ölçek veya 2x2 tb (kahvaltıdan 1 saat
önce ve yatarken)
Kolloidal bizmut subsitrat: DE-NOL® 300 MG 60 TABLET
Doz: Büyük çocuk ve yetişkin: 2x2 tb (kahvaltıdan yarım saat önce veya
,
: 1
4xl aç karna)
'1 l.onsoprazol + Amoksisilin + Klaritromisin: TRİO® TEDAVİ PAKETİ
: j 7-14'lük BİLİSTER.
ı Doz: 15 yaş üstü 2xl tablet kullanılır.
1

.. Eradikasyon tedavisinde kullanır.

ÖRNEK REÇETE

! TANI: Şiddetli gastrit veya P. Ülser (Yetişkin H. pylori eradikasyon te-

' davisi)
RPl: DEMEPRAZOL® 20 mg mikropellet 14 KAPSÜL DIIIB ÜÇ
15 gün 2xl kps sonra 15 gün lxl kps
NİDAZOL® 500 mg 20TB DIIB İKİ
S: 3Xl TB (14 gün)
TETRA® 500 mg 16 kapsül DIIIB ÜÇ
S: 4Xl TB, (14 gün)
DE-NOL TB 300 mg 60 TABLET DIB BİR
VEYA
RPl: TRİO® 14 BLİSTERLİK PAKET DIB BİR
S: 2Xl TB (3 Farklı tablet)
DE-NOL TB 300 mg 60 TABLET DIB BİR
'ı
1
S: 4Xl TB

161
 HEMOROİD (BASUR)

Hemoroid (basur) toplumda sık görülen bir hastalıkhr. 50 yaş üstünde­

kilerin yaklaşık yarısında görülür. Makattaki hemorodial venlerin geniş­
leyip sarkması ve duvarlarının zayıflaması ile oluşur.
Etiyoloji: Özellikle kalıtsal, kronik kabızlık, şişmanlık, ishal, gebelik, do­
ğum, ayakta uzun süre kalma, uzun süre oturma, şoförlük, baharatlı,
tahriş edici gıdalarla beslenme vb.

TEDAVİ:
Tedavi hastalığın evresine göre verilir.
Konservatif tedavi: Düzenli ve posadan zengin diyet (sebze, meyve,
kepekli ekmek vb.), düzenli ve rahat defekasyon (Her gün aynı saatte
özellikle sabahları tuvalete gitme, tuvalete kısa süre kalmak, fazla ıkın­
mamak), ılık oturma banyoları (15-20 dk), zayıflama, günde en az 2-3
litre su içilmesi, düzenli spor (yürüyüş, yüzme) acı baharatlardan uzak
durulması fayda sağlar.
İlaç tedavisi: Damarlarının toparlanması sağlanır. Sadece 1. ve 2. derece
hemoroidlerde etkilidir. Uzun süre kullanılmazlar ve faydaları tarhşma­
lıdır.
Steroid: KORTOS® KREM/ SUPPOZATUVAR
Doz: Krem dışkılamadan sonra anus çevresine sürülür. Suppozatu­
var 2-3xl kullanılır.
Vazokonstriktif: DAFLON® 30 FİLM TABLET:
Doz: İlk dört gün 6xl tablet, sonraki 3 gün 4xl tb, sonra 2xl tablet
kullanılır.
Yatıştırıcı: HEMORALGİNE ® POMAD
Doz: Başlangıçta tuvaletten sonra günde 3 defa tüpün ¼ ü kullanılır
sonra günde 2-3 kez veya sadece yatarken birkez kulanılır.
Infrared (lazer) Koagülasyon: Işınla kurutma 1 ve 2. derece hemoroid­
lerde uygundur. 3. derecede faydası sınırlıdır.
Skleroterapi: Kılcal iğneler ile enjekte edilen ilaçlar hemoroidleri küçül­
tebilir. 1. ve 2. derece hemoroidlere etkilidir.
Band Ligasyon: Hemoroid köküne band yerleştirerek boğma usulüyle
kurutma yöntemidir, 2. derece hemoroidlerde daha iyi sonuç verir.
Cerrahi Tedavi: Ameliyatla hemorodi tamamen alma yöntemidir. 4. de­
rece hemoroidlerde seçilmesi ereken tedavidir.

162
: • • Prolapsus, ağn ve kanama ile komplike olmuş evre 3-4 hemoroidler-
1 de ise cerrahi tedavi gerekir.
; Bitkisel tedavi: 10 adet kemer patlıcan sapını 10 su bardağı su ile 10 dk
h.aynahn akşam soğuduktan sonra yatmadan önce ve sabah aç karna 5
f;Ün boyunca birer bardak için.

ÔRNEKREÇETE

TANI: 1-2 derece ağrılı hemoroid (yetişkin)

RPl: KORTOS® SUPPOZATUVAR DIB BİR
S: 3Xl
HEMORALGİNE® POMAD DIB BİR
S:3Xl
DAFLON® 30 FİLM TABLET DIB BİR
S:4Xl

163
 ANAL FISSUR

Anal kanalda anüs kenarına kadar uzanan çatlak şeklinde ağrılı bir yara­
dır. En sık bebekler olmak üzere genç ve orta yaşlarda görülür.
Etiyolojisi tam olarak bilinmiyor. En sık sert dışkının anal kanaldan
geçerken neden olduğu söyleniyor, ayrıca rektoskopi, yabancı cisim,
ameliyat, diarede neden olabilir.
** Anal fissür özellikle bebeklerde kabızlığa neden olabilir.
** Ana şikayet ağrıdır. Dışkılama sırasında yırtılma tarzında şiddetli bir
ağrı ortaya çıkar. Daha sonra ağrı giderek hafifleyerek dakikalar ya
da saatlerce sürer. Dışkılama sırasında parlak kırmızı renkli, tuvalet
kağıdı ya da parmaklara bulaşan az miktarda kanama görülebilir.
Islanma, kaşıntı ve akıntıda olabilir.
** Kötü barsak alışkanlıkları devam ettikçe yara kronikleşir. Yaranın
dış kısmında, bazen de iç kısmında meme oluşur. Bu meme çoğu kez
hemoroid zannedilir.

TEDAVİ
İlaç Tedavisi: Amaç rektal kasların gevşetilmesi ve kabızlık varsa tedavi
edilmesidir.
Lidokain: ANESTOL® POMAD
Doz: Günde 3 defa makata sürülür.
Epitelizan-skartizan: BEPANTHEN® MERHEM /KREM 2Xl
FİTO® KREM 2Xl
Laktuloz: OSMOLAK® lO0ml- 250ml SOLUSYON (667mg/ml) (oral kul­
lanılır)
Doz: Bebekler ve çocuklarda: 0,5-2 kg/ml yetişkin: 15-45 ml
** Başlangıçta 2 dozda orta doz başlanır sonra doz azaltılarak sabah
kahvaltısıyla beraber tek doza indirilir. Hedef günde 2-3 defa defe­
kasyon sağlayacak şekilde tek doz ayarlanır.
Gliserin: GLİSERİN-KANSUK® 1.4 gr K 10 adet SUPPOZİTUVAR (FİTİL)
GLİSERİN-KANSUK® 3.3 gr B 6 adet SUPPOZİTUVAR (FİTİL)
Doz: Küçük çocuklarda K formu, yetişkin ve büyük çocuklarda B for-
mu 2xl kullanılır.
Sıcak su oturma banyosu: Sıcak uygulaması makata sıcak havlu, havlu­
ya sarılmış sıcak termofor konularak ya da sabah-akşam 10 dakika sıcak
suya oturarak yaptırılabilir.
Cerrahi Tedavi: İlaç tedavisi ile iyileşmeyen, müzmin çatlaklar ameliyat
edilir.

164
 ÔRNEK REÇETE

IANI: Anal fissur (Bebek)

RPl: ANESTOL ® POMAD DIB BİR
S:3Xl (makata sürülür)
GLİSERİN-KANSUK ® K SUPPOZİT UVAR DIB BİR
S: 2-3Xl
BEPANTHEN® MERHEM DIB BİR
S: 2-3Xl
ı .. Kabızlık varsa tedavi edilmelidir.

ÖRNEK REÇETE

ı
1
TANI: Anal fissur (yetişkin)
RPl: ANESTOL® POMAD DIB BİR
S:3Xl (makata sürülür)
GLİSERİN-KANSUK ® B SUPPOZİTUVAR DIB BİR
S: 2-3Xl
BEPANTHEN® MERHEM DIB BİR
S: 2-3Xl

1 •• Kabızlık varsa tedavi edilmelidir.

165
ENDOKRİNO­
LOJİ

167
 RAŞİTİZM VE D VİTAMİNİ PROFİLAKSİSİ

Yenidoğanlarda en sık karşılaşılan endokrirıolojik sorundur. Önlenebilir

zeka geriliğinin en sık nedenlerinden biridir. Erken tanı ve tedavi zeka
geriliğini önler. Sıklığı 1/ 4000 E/ K:3/ 1'dir.
** Tiroid hormonu intrauterin ve 2 yaşına kadar temel büyüme ve zeka
hormonudur. Geç tedavi edilirse MMR (mental motor retardasyon)
kaha olur.
Kalıcı KH nedenleri: Disgenezi (Agenezi, apoplazi, ektopi) (%75-85),
dishormonogenez (%10-15), sekonder-tersiyer hipotiroidizm (%3-5),
Geçici KH nedenleri: İyot eksikliği veya fazlalığı, annenin antitiroid ilaç
kullanımı, annenin iyot eksikliği,TSH yanıtsızlığı, tiroid hormon direnci,
prematurite, dopamin, steroid vb

TEDAVİ:
D vitamini eksikliğine bağlı raşitizm tanısı konan vakalara sadece bir
sefer ağız yoluyla 150-300.000 ünite D vitamininin ikiye bölünerek veril­
mesi yeterlidir. Gereksiz tekrarlanmamalıdır.
** Başlangıçta bu tedaviye 1 hafta süreyle kalsiyum desteği sağlanmalıdır.
Tedaviye yanıt: Biyokimyasal düzelme 1-2 haftada, radyolojik düzelme
3-4 haftada, tam iyileşme 2-3 ayda sağlanır.
DEVİT-3® AMPUL (300.000 IU/ ml D vitamini)
CA-C SANDOZ® 1000 EFERSAN TABLET (1300mg Ca ve C VİT)
Doz: Günde 1/ 3 veya 1/ 2 tablet kullanılır.
** Bu çocuklar Ca kaynağı olan yoğurt, peynir, çökelek vb. besinlerle
beslenmelidir.
** 6 aydan küçük bebekler, önerilen dozda D vitamini verilmesine kar­
şın raşitizmi düzelmezse bebekler ileri merkeze sevk edilmelidir.

D vitamini toksikasyonu: Yanlış raşitizm tanısı konulan vakalarda

tedavi maksadıyla gereksiz olarak bir defada 100.000 ünitenin üzerinde
D vitamini uygulaması yapılan vakalarda ortaya çıkmaktadır.

D VİTAMİNİ PROFLAKSİSİ
Bütün bebeklere, beslenme şekillerine bakılmaksızın (anne sütü veya
formüla mama) mutlaka günde 400 IU/ gün (3 damla/ gün; günde bir
kez) D vitaminin verilmeli ve 1 yaşın sonuna kadar devam edilmelidir.
Prematüre bebeklere ünde 800 ünite D vitaminin verilmelidir.

169
**
Profilaksi amacı ile uzun süreli olarak günde 400 IU/ gün (3 damla)
fazla D vitamini verilmemelidir. Entoksikasyon olabilir (Polivitamin-
lerde ki D YİT göz önünde bulundurmalıdır).
DVİT-3 ® DAMLA (400 IU/ gün =3 damla/ gün; günde bir kez)
**
Özellikle ailede hiperkalsemiye bağlı taş hikayesi varsa D vit veril-
memesi daha uygundur.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Raşitizm tedavisi (bebek)

RPl: DVİT-3® AMPUL DIB BİR
S: 2X½ampul
CA-C SANDOZ ® 1000 EFERSAN TABLET DIB BİR
S: lX½tb (En az 1 hafta)
**
Bu tedavi sadece kesin tanı konulanlarda verilir. Aksi takdirde bebek
zehirlenir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: D vitamini proflaksisi (bebek)

RPl: DVİT-3® DAMLA DIB BİR
S: 1X3 DAMLA (400 IU/ gün)

170
 İYOT EKSİKLİĞİ

ETKEN
Guatrın en sık nedeni İYOT eksikliğidir. İyot tiroid hormonlarının önem­
li bir bileşenidir.
** İyot eksikliğinin en sık nedeni iyotsuz KAYA TUZU kullanımıdır.
** İyot normal büyüme ve gelişme ile beyin ve vücut işlevleri için temel
bir eser elementtir.
** Dünya'da önlenebilir zeka geriliği ve beyin hasannında tek temel ne­
dendir.
** Ülkemizde ilkokullarda yapılan bir araştırmada %30 iyot eksikliği
bulunmuştur.
** İyot yetersizliği olan toplumlarda çocuklarda okul başarısında % 10-
15 azalma saptanmıştır.
** ÜLKEMİZİN OOCUSUNDA %70'e yakın kaya tuzu kullanımı vardır.

KLİNİK
Gebelerde: Düşük, ölü doğum, doğum anomalileri, perinatal ölümlerde
artış, konjenital hipotiroidi.
Çocuklarda: Nörolojik kretinizm (mental gerilik sağırlık-dilsizlik, şaşı­
lık, spastik displeji), miksödem kretinizm (cücelik, mental gerilik), psi­
komotor bozukluklar, guatr, hipotiroidi, mental fonksiyonlarda bozuk­
luk, okul başarısında düşme, büyüme geriliği
Yetişkin: Guatr ve komplikasyonları, hipotiroidizm, mental fonksiyon­
larda bozukluk, iyot ile uyarılmış hipertiroidizm.

TANI
Kaya tuzu öyküsü, elle muayene, ultrasonografi, sintigrafi, kanda IT3,
IT4, TSH, anti-tg antikor, anti-tpo antikor, tiroglobulin, kalsiyum, parat­
hormon, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri aynca nodül varsa iğne
biyopsisi yapılmalıdır.

TEDAVİ
** Asıl tedavi iyotlu tuz kullanımıdır.
Bu hastalar kesin tanı için ileri merkeze sevk edilmelidirler.

171
 GUATR

GUATR TEDAVİ ŞEKLİ

Hormon yetersizliği varsa: Hormon replasmaru yapılır..
Hormon fazlalığı varsa: Hormon yapımını engelleyecek ilaçlar verilir.
Hormon seviyesi normale inince ameliyat veya radyoaktif iyot ile tedavi
yapılır.
Hormonlar normal ama bezde nodüller varsa: Genellikle ameliyat edilir.

GUATRDA AMELİYAT ENDİKASYONLAR

1. Boynunda büyümüş guatrın oluşturduğu estetik problemi olan has­
talar.
2. Büyümüş guatrın ya da nodüllerin yemek borusunu ve soluk boru­
sunu sıkıştırmalarından kaynaklanan şikayetlerin olması.
3. Büyümüş guatrın hormon dengesizliği yapması.
4. Guatrda kanser tes it edilmesi ve a kanser şü hesi olması.

172
 KONJENİTAL HİPOTİROİDİ

Yenidoğanlarda en sık karşılaşılan endokrinolojik sorundur. önlenebilir

zeka geriliğinin en sık nedenlerinden biridir. Erken tanı ve tedavi zeka
geriliğini önler. Sıklığı 1 / 4000 E/ K:3/1'dir.
** Tiroid hormonu intrauterin ve 2 yaşına kadar temel büyüme ve zeka
hormonudur. Geç tedavi edilirse MMR (mental motor retardasyon)
kalıcı olur.
Kalıcı KH nedenleri: Disgenezi (Agenezi, apoplazi, ektopi)(%75-85),
dishormonogenez (%10-15), sekonder-tersiyer hipotiroidizm (%3-5),
Geçici KH nedenleri: İyot eksikliği veya fazlalığı, annenin antitiroid ilaç
kullanımı, annenin iyot eksikliği,TSH yanıtsızlığı, tiroid hormon direnci,
prematurite, dopamin ,steroid vb.
** Klinik bulgular yenidoğanda genelde olmaz. 3 yaşına kadar klinik
belirginleşir.
Bulgular: Arka fontanelin kapanmaması, büyük arka fontenel, (normal­
de arka fontanel ilk aylarda, ön fontanel ise 16-18 aylarda kapanır), ka­
bızlık, emme güçlüğü, en sık uzamış sarılık, hipotermi, kalın ve kaba
ağlama sesi, kaba yüz hatları, büyük dil, daha büyük çocuklarda mental
ve motor gerilik, hipoaktiflik, deri kuruluğu, dikkat eksikliği, anlama
güçlüğü görülebilir.

TANI:
TSH ve T4 düzeyi ile tanı konur (genelde yenidoğan taraması ve klinik
şüphe ile tanı konur).
Norına1\sH: Prematür: O ,7-27mU/L, 1-7 gün: 1-lOmU/L, 7 gün <:
0,5--6,0 mU/L
** TSH 50 mU/L > ise kesin pozitif, 50 mU/L < ise şüpheli kabul edilir.
** Yenidoğan döneminde klinik tanı güçtür(<% 10) genelde bulgu vermez.
Serumda T4'ün düşük, TSH'nin yüksek olması: Konjenital hipotiroidi tanı­
sını doğrular ve zaman yitirmeden tiroid hormon tedavisine başlanmalıdır.
Serum T4 sınırda düşük TSH hafif yüksek olması: TRH testi yapılır.
TRH testinde 20 dk da TSH yanıh aşırı (>30 mU/L) ise bu primer hiper­
tiroididir.
Serum T4'ün normal TSH'nin yüksek olması: Anne ya da bebeğin iyo­
da maruz kalması, annenin kullandığı ilaçlar, annede tiroid hastalığı,
ailede tiroid hastalığı, anne-baba arasında akrabalık gibi nedenlere bağlı
olabilir.

173
Ek testler: Tiroid otoantikorları, tiroglobulin, idrar iyot düzeyleri, TPO­
tiroglobulin gen mutasyonu.
Radyolojik testler: Sintigrafi ve/veya USG kullanılabilir. Tedaviyi ge­
ciktirmemek koşulu ile tiroid bezinin görüntülenmesi disgenezi vakala­
rında kalıcı hipotiroidi tanısını koymada yararlıdır.

HİPOT İROİDİ TARAMA TESTLERİ ZAMANI

Miad bebeklerde: Gutrie taraması ile eş zamanlı yapılır. İdeal zaman
3-5. günlerdir.
32 haftadan küçük prematüreler: Gebelik yaşları 32 haftaya gelince test
tekrarlanmalıdır.
Kan değişimi yapılacaksa: Değişinden önce kan alınmalıdır. Yapılmışsa
3 gün sonra yapılabilir.
Prematüre ve dopamin kullanan bebeklerde: 7. ve 14. günlerde tekrar­
lanmalıdır.
İyot kontaminasyonu olmuşsa: (antiseptik olarak) Test tekrarlanmalıdır.
** Tüm şüpheli yenidoğanlar ve prematurler taburcu olduktan iki hafta
sonra test tekrarlanmalıdır.

TEDAVİ:
Na-L tiroksin: LEVOTİRON® 0,1 mg (l00ug) 100 TABLET (Günde tek
doz verilir.)
Doz: 0-3 ay:10-15 ug/kg, 3-6 ay: 8-10 ug/kg, 6-12 ay: 6-8 ug/kg,
>lyaş: 100ug/m2
** Yeni doğanlarda tam doz hemen başlanır. Daha büyük çocuklarda 7.
günde tam doza çıkılır.
** İlaç başladıktan 2 hafta sonra ve daha sonra 3-4 haftada bir T4-TSH
düzeyi kontrol edilir.
Hedef ilaç düzeyi: Özellikle 3 yaşa kadar TSH 1/3 alt (0.5-2 mU /L arası)
sınırlarda tutulmalıdır. Bunun için ilaç dozu %10-20 arthrılıp azalblarak
doz ayarlanabilir.
İlaç kesme: Hasta 3 yaşın gelince ilaç 4-6 hafta kesilir. Tekrar T4, TSH se­
viyesine göre hipotiroidinin geçici olup olmadığı araşhnlır (Bölgemizde
sıklıkla iyot eksikliğine bağlıdır).

174
 TİP 1 DİYABET

Çocukluk ve adölesan çağının diyabetidir. Total insülin eksikliğidir.

Başlangıç akut olup klinik belirtilerin ortaya çıkışı ile tanı konulması
arasında geçen süre genellikle 4 haftadan kısadır.
Klasik bulgular: Poliüri, noktüri, polidipsi, polifaji, kusma, iştah artma­
sı, ağız kuruluğu, son günlerde kilo kaybı, halsizlik, gibi semptom ve
bulgular tanıyı kuvvetle düşündürür.
Hafif belirtiler: Tuvalet eğitimi olan bir çocukta enürezisin başlaması,
puberte öncesi kızlarda vajinal kandidiyazis olması, kusma, kr.kilo kaybı
veya çocuğun yeterli kilo alamaması, huzursuzluk ve okul performasın­
da düşme, tekrarlayan yüzeysel deri lezyonları DM'u akla getirmelidir,

TANI:
Klinik şüphe ve laboratuar ile tanı konur.
Laboratuvar testleri: Kan glukozu, elektrolitleri, kan gazları, idrarda
glukoz ve keton bakılması
** Hiperglisemi, glukozüri, ketonüri idrar dansitesinin artması (1030),
ayrıca metabolik asidoz olabilir.
Şüpheli durumlarda: HbAlC (Normal:<% 6), adacık hücre antikoru,
insülin oto antikoru, glutamik asit dekarboksilaz antikoru ve Serum
C-peptid düzeyi bakılmalıdır.
** Yakalarının % 20-40'1 OKA tablosu ile diyabet tanısı alır.

TEDAVİ PRENSİPLERİ
** İlk tedavi mutlaka ileri bir merkezde endokrinolog tarafından dü­
zenlenmelidir.
** İnsülin replasmanı halen tek ve ilk tedavi şeklidir.
** İnsülin dozları normalde yemekten yarım saat önce yapılır. KŞ hafif düşük­
se yemekle beraber. Kan şekeri çok düşükse KŞ yükseldikten sonra yapılır.
• Hemoglobin Ate (HgbAlc): Uzun süreli diyabetin kontrolünü göster­
. mesi açısından yararlıdır. %7-9 arasında tutulması arzu edilir. %7 altın­
daki değerler ağır hipoglisemi ile ilintili olduğu, %9 üzeri kötü kontrol
olarak kabul edilir.
Taburcu olma kriterleri: Gliseminin istenilen düzeye çekilmiş olması,
idrar glukozunun negatif olması, hipoglisemik atakların gözlenmiyor
olması, ailenin glisemi ölçüm ve insülin uygulamasına koopere olması,
diyete uyum, hastalığı kabullenme, egzersiz ve önerilere uyma.

175
Hedef Kan Şeker Düzeyleri: 80-200 mg/dl'lik aralıkta seyretmesi kabul
edilebilir. Normalde haftada en az 1 gün, günde 4 kez KŞ bakılması öne­
rilir veya bazen farklı saatlerde bakılması önerilir.
İnsülin dozu: KŞ ve/veya idrar şekeri ve ketona göre insülün dozu %
5-10 arthrılıp azalhlabilir.
** Hastanın KŞ düşük yada yüksek ise, enfeksiyon varsa veya egzersiz
öncesi 1-2 IÜ az veya fazla insülin yapılabilir.
Aşı: Hastalara (pnömokok) PNÖMO 23 aşısı tek doz yapılabilir (Kurum­
lar karşılıyor).
Diyet prensipleri: Toplam kalorinin %50-60'1 karbonhidrat, %30'dan azı
yağ, %10-20 protein olmalı ve 3/12'si sabah, 1/12'si kuşluk, 3/12'si öğle,
1/12'si ikindin, 3/12'si akşam, 1/12'si yatmadan önce almalıdır.
Hipoglisemi: Kan şekeri 83 mg/dl alhna inerse 10 gr kesme şeker veri­
lebilir. Oral yoksa: 10 gr %25'lik glukoz iV verilir veya iM glukagon <20
kg olanlara 0.5 mg, >20 kg olanlara 1 mg iM yapılır. KŞ kontrolü için
en az 15 dakika sonra yapılır. Bu yüzden hastaların yanlannda sürekli
kesme şeker taşımalan önerilir. Hipoglisemi belirtileri titreme, halsizlik
ve terleme olunca kullanabilir.

176
 TİP 2 DİYABET

TİP 2 DM YÖNÜNDEN TARANMASI GEREKENLER.

45 yaş ve üstü herkes: 3 yılda bir açlık ve tokluk kan şekeri bakılmalıdır.
Daha sık ve daha genç yaşta taranması gerekenler: Aşırı kilolu, 1. de­
rece akrabalarında diyabet olanlar, 4 kilo üzerinde bebek doğuranlar,
hipertansifler (>140/90 mmHg), dislipidemisi olanlar (HOL <35 mg/dl,
TG >250 mg/dl), daha önceki testlerinde IGT (??) veya IFG (??) bulu­
nanlar.

TANI KRİTERLERİ:
Rastgele bakılan KŞ > 200 mg/dl olması veya Açlık KŞ > 126 mg/dl
olması ile tanı konur.
** Açlık KŞ 110-126 mg/dl arası ise gizli şeker veya prediyabet risk gru­
bu olarak kabul edilir. Bu hastalara OGTT yapılmalıdır.

TEDAVİ:
** İyi metabolik kontrol ile göz, böbrek, nörolojik, kardiyak vb. kompli­
kasyonlar engellenebilir.
** Oral antidiyabetikler genelde tekli düşük dozda başlanıp iyi şeker
regülasyonunun sağlandığı en düşük dozda devam edilir. Bazen
kombinede kullanılabilirler. Regülasyon sağlanamazsa insülin teda­
visine başlanır.
Metformin: GLİFOR® 850 mg 100 TB (�oz: İlk iki hafta lxl tb sonra ida-
me 2xl tb)
Gliklazid: DIAMICRON 80 mg 20-60-100 TB (Doz: Başta lx40-80 mg
sonra idame max lxl-2 tb)
Glimepirid: DİAMEPRİD 1-2-3-4 mg 30 TB (Doz: Başta lxl mg sonra
idame lxl-2-3-4-5-6 mg)
Acilde hiperglisemiye yaklaşım: Öncelikle hastaya izotonik takıp hasta
hidrate edilmelidir. Gereğinde verilecek ortalama SC kristalize insülin
dozu (KŞ-200)/20 ünitedir (max 10 ünite). Yani her 200 mg/dl üstündeki
20 gr/dl glikoz için 1 ünite kristalize insülin subkutan yapılır.

İNSÜLİN BAŞLAMA ENDİKASYONLARI:

Maksimum doz OAD tedavisine rağmen glisemik kontrolün sağlanama­
ması, araya giren (infeksiyon, kaza, stres vb) olaylara bağlı dekompan­
sasyon olması, ciddi kilo kaybı (katabolizma artışı), gebelik ve laktasyon
dönemi, karaci er, böbrek etersizli i olması, perioperatuar dönemde

177
tip 2 diyabet tedavisi olması, oral ilaçlara karşı allerji veya reaksiyon ol­
ması, diyabet başlangıcında ağır semptomatik hiperglisemi olması, akut
miyokard infarktüsü hikayesi vb.
İYİ REGULA SYON KRİTERLERİ: Açlık KŞ (öğünler öncesi dahil) 70-
110 mg/dl olması, Postprandial (1. saat) KŞ <160 mg/dl olması, Post­
prandial (2. saat) KŞ <140 mg/dl olması, HbAlc <% 7 olması, İdrarda
glukoz ve keton negatif olması.
DİYABETİK AYAK RİSK FAKTÖRLERİ: Sigara kullanımı, 40 yaşın
üstünde olmak, 10 yıldan fazla süredir diyabetli olmak, periferik nabız­
ların azalması ve his kaybı, ayak başparmağında şekil bozukluğu, ayak
başparmağında kemik çıkınhları, daha önce ayak ülseri hikayesi

178
 BEBEK VE ÇOCUKLARDA PEM
(PROTEİN ENERJİ MALNÜTRİSYONU)

ETKEN: Bir veya daha fazla besin elemanının uzun süre yetersiz veya
dengesiz alınması sonucu ortaya çıkan patolojik tablodur. Sosyoekono­
mik durumu düşük ve çevre şartları kötü toplumlarda sık görülür. En
çok beş yaş altındaki çocuklarda görülür. Sıklığı% 1-7 civarındadır.
Etiyoloji: Başta, erken geç veya uygun olmayan ek gıdaların başlanması
olmak üzere, yetersiz beslenme, anne sütü almama, kusma, ishaller, en­
feksiyonlar, GİS'in anotomik bozuklukları (yarık damak, yarık dudak),
metabolizma ve endokrin hastalıkları (DM, hipotroidi vb.), çölyak, Kis­
tik fibrozis vb.

TEDAVİ:
** Tedavi temelde komplikasyonların önlenmesi diyet (marn veya ha­
zır beslenme solüsyonları) ve vitamin- mineral desteğinden oluşur.
** Ciddi hastalar yatırılarak tedavi edilmeli varsa dehidretasyon ve en-
feksiyon tedavi edilmelidir.
Yatış endikasyonlan: Ağır PEM ve ağızdan alamıyorsa, yaygın ödem,
ciddi dehidretasyon ve elektrolit kaybı, ciddi enfeksiyonlar, yaygın ve
ağır deri lezyonları, ağır vit. A ve D eksiklikleri, derin anemi.
PEMDE KULLANILAN VİTAMİN VE MİNERALLER
1. Ca + D Vit: FOSFOKALSİYUM® GRANUL
Doz: Süt çocuklarında: tok karna lxl ölçek, çocuklarda: 2-3xl ölçek,
yetişkin:3xl-2 ölçek
2. Magnezyum: %50 MAGNEZYUM SÜLFAT ®10 AMPUL
Doz: İlk hafta 0.04 ml/kg İM daha sonra 1-2 hafta 0.16 ml/kg. oral
verilir.
3. Çinko: ZİNCO® 15mg/5ml 100 mi ŞURUP, 50mg 40 KAPSÜL
Doz: 2 Hafta 0-5 yaş:1/2-2 ölçek, 6-14 yaş: 1-3 ölçek, yetişkin: 1-3
kapsül
4. Multivitamin: POLİVİT® ŞURUP- FİLM TABLET.
Doz: 0-5 yaş: 1/2-1 ölçek, 6-14 yaş: 1-2 ölçek, yetişkin: 1-2 tablet.
5. Folik asit: FOLBİOL® TABLET
Doz: (Toplam 1.5-2 ay) Bebek ve yetişkin: Haftada bir gün lxl tablet.
(veya her gün 1 tb)
6. A vitamini: AVİCAP® 30.000 İU KAPSÜL
Doz: (Toplam 3 gün)< 6 ay: lx2 kap, >6 ay: lx3 kap
7. FE+2: FERRO-SANOL® DAMLA (600 damla/30 ml) (20 damla= 1 mi
�. _= �O_!Ilg Fe+2, 1 damla= 1,1 mg)

179
 FERRO-SANOL B® ŞURUP (150ml) (1 ölçek/5ml=20mg f +2 ve Bl,2,6
içerir)
FERRO-SANOL® Duodenal (20) KAPSÜL (1 KAPSÜL= 100mg Fe• 2)
Doz: Genel durum düzeldikten sonra 4 mg/kg/gün haftada gün 2
öğün olarak 2 ay verilir.
8. Potasyum: KCL 10 mi AMPUL® veya KALİNOR TABLET® (1 tb=46
meq)
Doz: Hipopotasemi varsa oral 2-3 mEq/kg/gün 3 dozda verilir.
** Elma, portakal, muz ve havuçta verilebilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: D vitamini proflaksisi (1-2 yaş bebek)

RPl: FERRO-SANOL B® ŞURUP DIB BİR
S: 2X ½ (haftada 2 gün)
FOLBİOL® TABLET DIB BİR
S: haftada 1 tablet
ZİNCO® lSmg/5ml 100 ml ŞURUP DIB BİR
S: 2X 1 ölçek
POLİVİT® ŞURUP DIB BİR
S: 2X 1 ölçek
AVİCAP® 30.000 İU KAPSÜL DIB BİR
S: lX 3 kapsül (Toplam 3 gün)
FOSFOKALSİYUM® GRANUL DIB BİR
S: 2X 1 ölçek

** En önemli tedavi düzgün beslenmedir. Gereğinde mama veya bes­

lenme solüsyonları yazılabilir.

180
 BÜYÜME GELİŞME GERİLİĞİ (BOY KISALIĞI)

Büyüme geriliği, beslenme bozuklukları, malobsorbsiyon, bağırsak pa­

razitleri, hormona! nedenler, ailevi nedenler, kronik hastalıklar gibi de­
ğişik sebeplere bağlı ortaya çıkabilir.
** En sık neden ailevi ve beslenmedir.
** Büyümeyi; kalıtım, hormonlar ve çevresel faktörler etkiler.

TEDAVİ:
Tedavide 3-6 ay sürecek vitamin, mineral (çinko, demir, Ca, D vit ) deste­
ği verilebilir. Gereksiz uzun süre destek tedavisi verilmemelidir. Aileye
diyetin bu destek tedavisinden daha önemli olduğu anlatılmalı ve hasta­
nın 3-6 aylık persentil takipleri yapılmalıdır. Ayrıca parazit eradikasyo­
nu için tek sefer tedavi verilebilir.
Diyet: Çocuklar şekerli yiyecekler, gofret, cips, kola gibi besin değeri
düşük yiyeceklerden uzak tutulmalıdır. Verilecekse yemeklerden sonra
verilmelidir. Sadece evdeki normal yemekler yenmelidir.
Erken pubertede tedavi: Erken puberte kızlarda 8 yaş erkeklerde 9 ya­
şından önce puberte bulgularının başlamasıdır. Bu tür hastalarda pu­
berte geciktirilerek boyun en çok 2-4 cm daha uzun olması sağlanabilir.
ı' Ama bu tedavi hala tartışmalıdır ve bir çok hekim bu tedaviyi
- etik bul-
' mamaktadır.
** Geç puberte kızlarda 13 yaş erkeklerde 14 yaşa kadar puberte bulgu­
larının başlamamasıdır.
Ca•2 ve D vit: CALSİMAX D3 EF 40 TABLET (1000mg Ca, 880 IU D
vitamini içerir.)
Doz: 4-8 yaş: lxl tb >8 yaş: 1-2xl tb)
11
Multivitamin: Vİ-MİNERAL ÇİCNEME TABLETİ •i
Doz: Yetişkin ve çocuk: lxl tablet
Çinko: ZİNCO® 15 mg/5 ml 100 ml ŞURUP, 30mg/5ml 100 ml FORT !
[,
ŞURUP, 50 mg 40 KAPSÜL 1

Doz: 0-5 yaş: 1/3-2/3 ölçek, 6-14 yaş: 2/3-1 ölçek, yetişkin: 1 kapsül
Mebendazol: VERMAZOL ® 100 mg 30 ÇİCNEME TABLETİ
Doz: Çocuk ve yetişkin: 2x100 mg 3 gün kullanılır (Tenya hariç tüm
parazitleri elemine eder.)
** Bu çocul<larcla destek_cimaç_lı bt?s]enme �o_l_�syo!!lıı!1 vt?ri_!_�ilir.

181
 ÔRNEK REÇETE

TANI: Gelişme geriliği veya boy kısalığı (7 yaş çocuk)

RPl: CALSİMAX® D3 EF TB DIB BİR
S: lXl tb
ZİNCO® FORT ŞURUP DIB BİR
S: ıxı ölçek
Vİ-MİNERAL çiğneme TB DIB BİR
S:lXltb
VERMAZOL® 100 mg ÇİCNEME TB DIB BİR
S: 1X2 tb (sadece 3 gün)

** Bu destek tedavisi en fazla 3-6 ay kontrollü olarak verilebilir.

** Gereğinde demir tedavisi verilebilir. Ayrıca aile kaya tuzu kullanı­
yorsa normal iyotlu tuz kullanması ve diyete azami dikkat etmesi
önerilir.

182
 TÜM VÜCUT PERSENTİLLERİ

Çok önemli not

Dünya sağlık örgütü standart bir büyüme persentil cetveli oluşturmuş­
tur. Bunu hazırlarken tüm bölgeleri ve ırkları dikkate almıştır. Ve ço­
cukların gelişim takiplerinde sadece bu persentillerin kullanılmasını
önermektedir.
** Bölgesel yapılan persentil değerlerini kabul etmemektedir. Çünkü
yapılan araştırmada Amerika'da yaşayan Japonlarla Japonya'da ya­
şayan Japonlar arasında 10-12 cm bir boy farkı bulunmuştur. Yani
bireyler bölgeye, beslenme şekline, iklime ve sosyoekonomik düzey­
lerine bağlı olarak gelişimlerinde farklılık görülebilmektedir. Dolayı­
sıyla standart bir persentil olmalıdır. Norveç Finlandiya gibi gelişmiş
ve boy ortalamaları yüksek olan ülkeler kendi persentil değerlerini
kullanmaktadırlar.
** Kimi hekimler persentil tabloları kullanırken kimileri z skoru kullan-
maktadırlar. Bu iki metod arasında kayda değer bir fark yoktur.

AŞAc.";IDAKİ TÜM PERSENTİLLER, TABLO VE GRAFİLERİ DÜN­

YA SACLIK ÖRGÜTÜNÜN (WHO) EN SON OLUŞTURDUc.";U
SATNDART PERSENTİL DECERLERİDİR.

183
 KIZ ÇOCUKLARDA VÜCUT PERSENTİLLERİ
KIZ ÇOCUKLARDA BOY PERSENTİLLERİ (cm)
Yıl: Ay lp 3p Sp 15p 25p 50p 75p 85p 95p 97p 99p
0:0 44.8 45.6 46.1 47.2 47.9 49.1 50.4 51.1 52.2 52.7 53.5
O:1 49.1 50.0 50.5 51.7 52.4 53.7 55.0 55.7 56.9 57.4 58.2
0:2 52.3 53.2 53.7 55.0 55.7 57.1 58.4 59.2 60.4 60.9 61.8
0:3 54.9 55.8 56.3 57.6 58.4 59.8 61.2 62.0 63.3 63.8 64.7
0:4 57.1 58.0 58.5 59.8 60.6 62.1 63.5 64.3 65.7 66.2 67.1
0:5 58.9 59.9 60.4 61.7 62.5 64.0 65.5 66.3 67.7 68.2 69.2
0:6 60.5 61.5 62.0 63.4 64.2 65.7 67.3 68.1 69.5 70.0 71.0
0:7 61.9 62.9 63.5 64.9 65.7 67.3 68.8 69.7 71.1 71.6 72.7
0:8 63.2 64.3 64.9 66.3 67.2 68.7 70.3 71.2 72.6 73.2 74.3
O:9 64.5 65.6 66.2 67.6 68.5 70.1 71.8 72.6 74.1 74.7 75.8
0:10 65.7 66.8 67.4 68.9 69.8 71.5 73.1 74.0 75.5 76.1 77.2
0:11 66.9 68.0 68.6 70.2 71.1 72.8 74.5 75.4 76.9 77.5 78.6
1:O 68.0 69.2 69.8 71.3 72.3 74.0 75.8 76.7 78.3 78.9 80.0
1:1 69.1 70.3 70.9 72.5 73.4 75.2 77.0 77.9 79.5 80.2 81.3
1:2 70.1 71.3 72.0 73.6 74.6 76.4 78.2 79.2 80.8 81.4 82.6
1:3 71.1 72.4 73.0 74.7 75.7 77.5 79.4 80.3 82.0 82.7 83.9
1:4 72.1 73.3 74.0 75.7 76.7 78.6 80.5 81.5 83.2 83.9 85.1
1:5 73.0 74.3 75.0 76.7 77.7 79.7 81.6 82.6 84.4 85.0 86.3
1:6 74.0 75.2 75.9 77.7 78.7 80.7 82.7 83.7 85.5 86.2 87.5
1: 7 74.8 76.2 76.9 78.7 79.7 81.7 83.7 84.8 86.6 87.3 88.6
1:8 75.7 77.0 77.7 79.6 80.7 82.7 84.7 85.8 87.7 88.4 89.7
1:9 76.5 77.9 78.6 80.5 81.6 83.7 85.7 86.8 88.7 89.4 90.8
1:10 77.3 78.7 79.5 81.4 82.5 84.6 86.7 87.8 89.7 90.5 91.9
1:11 78.1 79.6 80.3 82.2 83.4 85.5 87.7 88.8 90.7 91.5 92.9
2:0 78.9 80.3 81.1 83.1 84.2 86.4 88.6 89.8 91.7 92.5 93.9
2:1 79.0 80.4 81.2 83.2 84.4 86.6 88.8 90.0 92.0 92.8 94.2
2:2 79.7 81.2 82.0 84.0 85.2 87.4 89.7 90.9 92.9 93.7 95.2
2:3 80.4 81.9 82.7 84.8 86.0 88.3 90.6 91.8 93.8 94.6 96.1
2:4 81.1 82.6 83.5 85.5 86.8 89.1 91.4 92.7 94.7 95.6 97.1
2:5 81.8 83.4 84.2 86.3 87.6 89.9 92.2 93.5 95.6 96.4 98.0
2:6 82.5 84.0 84.9 87.0 88.3 90.7 93.1 94.3 96.5 97.3 98.9
2:7 83.1 84.7 85.6 87.7 89.0 91.4 93.9 95.2 97.3 98.2 99.8
2:8 83.8 85.4 86.2 88.4 89.7 92.2 94.6 95.9 98.2 99.0 100.6
2:9 84.4 86.0 86.9 89.1 90.4 92.9 95.4 96.7 99.0 99.8 101.5
2:10 85.0 86.7 87.5 89.8 91.1 93.6 96.2 97.5 99.8 100.6 102.3
2:11 85.6 87.3 88.2 90.5 91.8 94.4 96.9 98.3 100.5 101.4 103.1
3:0 86.2 87.9 88.8 91.1 92.5 95.1 97.6 99.0 101.3 102.2 103.9
3:1 86.8 88.5 89.4 91.7 93.1 95.7 98.3 99.7 102.1 103.0 104.7
3:2 87.4 89.1 90.0 92.4 93.8 96.4 99.0 100.5 102.8 103.7 105.5

184
Yıl:Av lp 3p Sp 15p 25p SOı, 75p 85p 95p 97p 99p
3:3 87.9 89.7 90.6 93.0 94.4 97.1 99.7 101.2 103.6 104.5 106.3
3:4 88.5 90.3 91.2 93.6 95.1 97.7 100.4 101.9 104.3 105.2 107.0
3:5 89.0 90.8 91.8 94.2 95.7 98.4 101.1 102.6 105.0 106.0 107.8
3:6 89.6 91.4 92.4 94.8 %.3 99.0 101.8 103.3 105.7 106.7 108.5
3:7 90.1 92.0 92.9 95.4 %.9 99.7 102.4 103.9 106.4 107.4 109.2
3:8 90.7 92.5 93.5 %.O 97.5 100.3 103.1 104.6 107.1 108.1 110.0
3:9 91.2 93.0 94.0 %.6 98.1 100.9 103.7 105.3 107.8 108.8 110.7
3:10 91.7 93.6 94.6 97.2 98.7 101.5 104.4 105.9 108.5 109.5 111.4
3:11 92.2 94.1 95.1 97.7 99.3 102.1 105.0 106.6 109.2 110.2 112.1
4:0 92.7 94.6 95.6 98.3 99.8 102.7 105.6 107.2 109.8 110.8 112.8
4: 1 93.2 95.1 %.2 98.8 100.4 103.3 106.3 107.8 110.5 111.5 113.4
4:2 93.7 95.7 %.7 99.4 100.9 103.9 106.9 108.4 111.1 112.1 114.1
4:3 94.2 %.2 97.2 99.9 101.5 104.5 107.5 109.1 111.8 112.8 114.8
4:4 94.7 96.7 97.7 100.4 102.0 105.0 108.1 109.7 112.4 113.4 115.4
4:5 95.2 97.2 98.2 101.0 102.6 105.6 108.6 110.3 113.0 114.1 116.1
4:6 95.6 97.6 98.7 101.5 103.1 106.2 109.2 110.9 113.6 114.7 116.7
4:7 %.1 98.1 99.2 102.0 103.6 106.7 109.8 111.5 114.3 115.3 117.4
4:8 %.6 98.6 99.7 102.5 104.2 107.3 110.4 112.1 114.9 116.0 118.0
4:9 97.0 99.1 100.2 103.0 104.7 107.8 111.0 112.6 115.5 116.6 118.6
4:10 97.5 99.6 100.7 103.5 105.2 108.4 111.5 113.2 116.1 117.2 119.3
4:11 97.9 100.0 101.1 104.0 105.7 108.9 112.1 113.8 116.7 117.8 119.9
5:0 98.4 100.5 101.6 104.5 106.2 109.4 112.6 114.4 117.2 118.4 120.5
5: 1 98.5 100.6 101.8 104.7 106.4 109.6 112.8 114.5 117.5 118.6 120.7
5:2 98.9 101.1 102.2 105.1 106.9 110.1 113.4 115.1 118.0 119.2 121.3
5:3 99.4 101.5 102.7 105.6 107.4 110.6 113.9 115.7 118.6 119.7 121.9
5:4 99.8 102.0 103.1 106.1 107.9 111.2 114.4 116.2 119.2 120.3 122.5
5:5 100.3 102.4 103.6 106.6 108.4 111.7 115.0 116.8 119.7 120.9 123.1
5:6 100.7 102.9 104.1 107.1 108.8 112.2 115.5 117.3 120.3 121.5 123.7
5:7 101.1 103.3 104.5 107.5 109.3 112.7 116.0 117.8 120.8 122.0 124.2
5:8 101.6 103.8 105.0 108.0 109.8 113.2 116.5 118.4 121.4 122.6 124.8
5:9 102.0 104.2 105.4 108.5 110.3 113.7 117.1 118.9 121.9 123.1 125.4
5:10 102.4 104.6 105.8 108.9 110.7 114.2 117.6 119.4 122.5 123.7 125.9
5:11 102.8 105.1 106.3 109.4 111.2 114.6 118.1 119.9 123.0 124.2 126.5
6:O 103.2 105.5 106.7 109.8 111.7 115.1 118.6 120.4 123.5 124.8 127.0
6: 1 103.6 105.9 107.1 110.3 112.1 115.6 119.1 120.9 124.1 125.3 127.6
6:2 104.0 106.3 107.6 110.7 112.6 116.1 119.6 121.4 124.6 125.8 128.1
6:3 104.4 106.8 108.0 111.2 113.0 116.6 120.1 122.0 125.1 126.4 128.7
6:4 104.8 107.2 108.4 111.6 113.5 117.0 120.6 122.5 125.6 126.9 129.2
6:5 105.3 107.6 108.8 112.0 114.0 117.5 121.1 123.0 126.2 127.4 129.8
6:6 105.7 108.0 109.3 112.5 114.4 118.0 121.5 123.5 126.7 127.9 130.3
6:7 106.1 108.4 109.7 112.9 114.9 118.4 122.0 124.0 127.2 128.5 130.8
6:8 106.5 108.9 110.1 113.4 115.3 118.9 122.5 124.5 127.7 129.0 131.4
6:9 106.9 109.3 110.5 113.8 115.8 119.4 123.0 125.0 128.2 129.5 131.9

185
Yıl:Ay tp 3p Sp 1Sp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
6:10 107.3 109.7 111.0 114.3 116.2 119.9 123.S 125.5 128.8 130.0 132.5
6:11 107.7 110.1 111.4 114.7 116.7 120.3 124.0 126.0 129.3 130.6 133.0
7:0 108.1 110.5 111.8 115.1 117.1 120.8 124.5 126.5 129.8 131.1 133.5
7: 1 108.5 110.9 112.2 115.6 117.6 121.3 125.0 127.0 130.3 131.6 134.1
7:2 108.9 111.4 112.7 116.0 118.0 121.8 125.5 127.5 130.8 132.1 134.6
7:3 109.3 111.8 113.1 116.5 118.5 122.2 126.0 128.0 131.4 132.7 135.1
7:4 109.7 112.2 113.5 116.9 118.9 122.7 126.5 128.5 131.9 133.2 135.7
7:5 110.1 112.6 114.0 117.4 119.4 123.2 127.0 129.0 132.4 133.7 136.2
7:6 110.6 113.1 114.4 117.8 119.9 123.7 127.5 129.5 132.9 134.3 136.8
7:7 111.0 113.5 114.8 118.3 120.3 124.1 128.0 130.0 133.5 134.8 137.3
7:8 111.4 113.9 115.3 118.7 120.8 124.6 128.5 130.5 134.0 135.3 137.9
7:9 111.8 114.4 115.7 119.2 121.2 125.1 129.0 131.0 134.5 135.9 138.4
7:10 112.2 114.8 116.1 119.6 121.7 125.6 129.5 131.5 135.0 136.4 138.9
7:11 112.6 115.2 116.6 120.1 122.2 126.1 130.0 132.1 135.6 136.9 139.5
8:0 113.1 115.7 117.0 120.5 122.6 126.6 130.5 132.6 136.1 137.5 140.0
8: 1 113.5 116.1 117.5 121.0 123.1 127.0 131.0 133.1 136.6 138.0 140.6
8:2 113.9 116.5 117.9 121.5 123.6 127.5 131.5 133.6 137.2 138.5 141.1
8:3 114.3 117.0 118.4 121.9 124.1 128.0 132.0 134.1 137.7 139.1 141.7
8:4 114.8 117.4 118.8 122.4 124.5 128.5 132.5 134.6 138.2 139.6 142.2
8:5 115.2 117.9 119.2 122.9 125.0 129.0 133.0 135.2 138.8 140.2 142.8
8:6 115.6 118.3 119.7 123.3 125.5 129.5 133.5 135.7 139.3 140.7 143.4
8:7 116.1 118.7 120.2 123.8 126.0 130.0 134.0 136.2 139.8 141.2 143.9
8:8 116.5 119.2 120.6 124.3 126.4 130.5 134.5 136.7 140.4 141.8 144.5
8:9 117.0 119.6 121.1 124.7 126.9 131.0 135.1 137.2 140.9 142.3 145.0
8:10 117.4 120.1 121.5 125.2 127.4 131.5 135.6 137.8 141.5 142.9 145.6
8:11 117.8 120.5 122.0 125.7 127.9 132.0 136.1 138.3 142.0 143.4 146.1
9:0 118.3 121.0 122.4 126.2 128.4 132.5 136.6 138.8 142.5 144.0 146.7
9: 1 118.7 121.5 122.9 126.6 128.9 133.0 137.1 139.4 143.1 144.5 147.3
9:2 119.2 121.9 123.4 127.1 129.4 133.5 137.7 139.9 143.6 145.1 147.8
9:3 119.6 122.4 123.8 127.6 129.8 134.0 138.2 140.4 144.2 145.6 148.4
9:4 120.1 122.8 124.3 128.1 130.3 134.5 138.7 141.0 144.7 146.2 149.0
9:5 120.5 123.3 124.8 128.6 130.8 135.0 139.2 141.5 145.3 146.8 149.5
9:6 121.0 123.8 125.2 129.1 131.3 135.5 139.8 142.0 145.8 147.3 150.1
9:7 121.4 124.2 125.7 129.5 131.8 136.1 140.3 142.6 146.4 147.9 150.7
9:8 121.9 124.7 126.2 130.0 132.3 136.6 140.8 143.1 146.9 148.4 151.2
9:9 122.4 125.2 126.7 130.5 132.8 137.1 141.4 143.6 147.5 149.0 151.8
9:10 122.8 125.7 127.2 131.0 133.3 137.6 141.9 144.2 148.0 149.5 152.4
9:11 123.3 126.1 127.6 131.5 133.8 138.1 142.4 144.7 148.6 150.1 152.9
10:0 123.8 126.6 128.1 132.0 134.3 138.6 143.0 145.3 149.2 150.7 153.5
10: 1 124.2 127.1 128.6 132.5 134.8 139.2 143.5 145.8 149.7 151.2 154.1
10:2 124.7 127.6 129.1 133.0 135.3 139.7 144.0 146.4 150.3 151.8 154.7
10:3 125.2 128.1 129.6 133.5 135.8 140.2 144.6 146.9 150.8 152.4 155.2
10:4 125.6 128.5 130.1 134.0 136.4 140.7 145.1 147.5 151.4 152.9 155.8

186
Yıl:Ay lp 3p Sp 1Sp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
10:5 126.1 129.0 130.6 134.5 136.9 141.3 145.6 148.0 152.0 153.5 156.4
10:6 126.6 129.5 131.1 135.0 137.4 141.8 146.2 148.6 152.5 154.1 157.0
10:7 127.1 130.0 131.6 135.5 137.9 142.3 146.7 149.1 153.1 154.6 157.6
10:8 127.6 130.5 132.1 136.0 138.4 142.9 147.3 149.7 153.7 155.2 158.1
10:9 128.1 131.0 132.6 136.6 138.9 143.4 147.8 150.2 154.2 155.8 158.7
10:10 128.6 131.5 133.1 137.1 139.5 143.9 148.4 150.8 154.8 156.3 159.3
10:11 129.0 132.0 133.6 137.6 140.0 144.5 148.9 151.3 155.4 156.9 159.9
11:O 129.5 132.5 134.1 138.1 140.5 145.0 149.5 151.9 155.9 157.5 160.5
11:1 130.0 133.0 134.6 138.6 141.0 145.5 150.0 152.4 156.5 158.1 161.0
11:2 130.5 133.5 135.1 139.1 141.6 146.1 150.6 153.0 157.1 158.6 161.6
11:3 131.0 134.0 135.6 139.7 142.1 146.6 151.1 153.5 157.6 159.2 162.2
11:4 131.5 134.5 136.1 140.2 142.6 147.1 151.7 154.1 158.2 159.8 162.8
11:5 132.0 135.0 136.6 140.7 143.1 147.7 152.2 154.6 158.7 160.3 163.3
11:6 132.5 135.5 137.1 141.2 143.6 148.2 152.7 155.2 159.3 160.9 163.9
11:7 133.0 136.0 137.6 141.7 144.1 148.7 153.3 155.7 159.8 161.4 164.4
11:8 133.4 136.5 138.1 142.2 144.6 149.2 153.8 156.3 160.4 162.0 165.0
11:9 133.9 136.9 138.5 142.7 145.1 149.7 154.3 156.8 160.9 162.5 165.6
11:10 134.4 137.4 139.0 143.2 145.6 150.2 154.8 157.3 161.4 163.1 166.1
11:11 134.9 137.9 139.5 143.7 146.1 150.7 155.3 157.8 162.0 163.6 166.6
12:O 135.3 138.4 140.0 144.1 146.6 151.2 155.8 158.3 162.5 164.1 167.1
12:1 135.8 138.8 140.4 144.6 147.1 151.7 156.3 158.8 163.0 164.6 167.7
12:2 136.2 139.3 140.9 145.1 147.6 152.2 156.8 159.3 163.5 165.1 168.2
12:3 136.7 139.7 141.4 145.5 148.0 152.7 157.3 159.8 164.0 165.6 168.7
12:4 137.1 140.2 141.8 146.0 148.5 153.1 157.8 160.3 164.4 166.1 169.1
12:5 137.5 140.6 142.2 146.4 148.9 153.6 158.2 160.7 164.9 166.5 169.6
12:6 137.9 141.0 142.6 146.8 149.3 154.0 158.7 161.2 165.4 167.0 170.1
12:7 138.3 141.4 143.1 147.3 149.8 154.4 159.1 161.6 165.8 167.4 170.5
12:8 138.7 141.8 143.5 147.7 150.2 154.8 159.5 162.0 166.2 167.9 170.9
12:9 139.1 142.2 143.9 148.1 150.6 155.2 159.9 162.4 166.6 168.3 171.4
12:10 139.5 142.6 144.2 148.4 ısı.o 155.6 160.3 162.8 167.0 168.7 171.8
12:11 139.9 143.0 144.6 148.8 151.3 156.0 160.7 163.2 167.4 169.1 172.1
13:O 140.2 143.3 145.0 149.2 151.7 156.4 161.1 163.6 167.8 169.4 172.5
13:1 140.6 143.7 145.3 149.5 152.0 156.7 161.4 163.9 168.2 169.8 172.9
13:2 140.9 144.0 145.6 149.9 152.4 157.1 161.8 164.3 168.5 170.1 173.2
13:3 141.2 144.3 146.0 150.2 152.7 157.4 162.1 164.6 168.8 170.5 173.6
13:4 141.5 144.6 146.3 150.5 153.0 157.7 162.4 164.9 169.1 170.8 173.9
13:5 141.8 144.9 146.6 150.8 153.3 158.0 162.7 165.2 169.4 171.1 174.2
13:6 142.1 145.2 146.9 151.1 153.6 158.3 163.0 165.5 169.7 171.4 174.5
13:7 142.4 145.5 147.1 151.4 153.9 158.6 163.3 165.8 170.0 171.7 174.8
13:8 142.7 145.8 147.4 151.6 154.2 158.8 163.5 166.0 170.3 171.9 175.0
13:9 142.9 146.0 147.7 151.9 154.4 159.1 163.8 166.3 170.5 172.2 175.3
13:10 143.2 146.3 147.9 152.1 154.7 159.3 164.0 166.5 170.8 172.4 175.5
13:11 143.4 146.5 148.1 152.4 154.9 159.6 164.3 166.8 171.0 172.6 175.7

187
Yıl:Ay tp 3p Sp 1Sp 25p SOp 75p 85p 9Sp 97p 99p
14:0 143.6 146.7 148.4 152.6 155.1 159.8 164.5 167.0 171.2 172.8 175.9
14:1 143.9 146.9 148.6 152.8 155.3 160.0 164.7 167.2 171.4 173.0 176.1
14:2 144.1 147.2 148.8 153.0 155.5 160.2 164.9 167.4 171.6 173.2 176.3
14:3 144.3 147.3 149.0 153.2 155.7 160.4 165.1 167.6 171.8 173.4 176.5
14:4 144.5 147.5 149.2 153.4 155.9 160.6 165.2 167.7 172.0 173.6 176.7
14:5 144.6 147.7 149.3 153.6 156.1 160.7 165.4 167.9 172.1 173.8 176.8
14:6 144.8 147.9 149.5 153.7 156.2 160.9 165.6 168.1 172.3 173.9 177.0
14: 7 145.0 148.0 149.7 153.9 156.4 161.0 165.7 168.2 172.4 174.0 177.1
14:8 145.1 148.2 149.8 154.0 156.5 161.2 165.8 168.3 172.5 174.2 177.2
14:9 145.3 148.3 150.0 154.2 156.7 161.3 166.0 168.5 172.7 174.3 177.4
14:10 145.4 148.5 150.1 154.3 156.8 161.4 166.1 168.6 172.8 174.4 177.5
14:11 145.5 148.6 150.2 154.4 156.9 161.6 166.2 168.7 172.9 174.5 177.6
15:0 145.7 148.7 150.4 154.5 157.0 161.7 166.3 168.8 173.0 174.6 177.7
15:1 145.8 148.8 150.5 154.6 157.1 161.8 166.4 168.9 173.1 174.7 177.8
15:2 145.9 149.0 150.6 154.8 157.2 161.9 166.5 169.0 173.2 174.8 177.8
15:3 146.0 149.1 150.7 154.8 157.3 162.0 166.6 169.1 173.2 174.9 177.9
15:4 146.1 149.2 150.8 154.9 157.4 162.0 166.7 169.1 173.3 174.9 178,0
15:5 146.2 149.2 150.9 155.0 157.5 162.1 166.7 169.2 173.4 175.0 178.0
15:6 146.3 149.3 150.9 155.1 157.6 162.2 166.8 169.3 173.4 175.0 178.1
15:7 146.4 149.4 151.0 155.2 157.6 162.3 166.9 169.3 173.5 175.1 178.1
15:8 146.5 149.5 151.1 155.2 157.7 162.3 166.9 169.4 173.5 175.1 178.2
15:9 146.5 149.6 151.2 155.3 157.8 162.4 167.0 169.4 173.6 175.2 178.2
15:10 146.6 149.6 151.2 155.4 157.8 162.4 167.0 169.5 173.6 175.2 178.3
15:11 146.7 149.7 151.3 155.4 157.9 162.5 167.1 169.5 173.6 175.3 178.3
16:0 146.7 149.8 151.4 155.5 157.9 162.5 167.1 169.6 173.7 175.3 178.3
16:1 146.8 149.8 151.4 155.5 158.0 162.6 167.1 169.6 173.7 175.3 178.3
16:2 146.8 149.9 151.5 155.6 158.0 162.6 167.2 169.6 173.7 175.3 178.3
16:3 146.9 149.9 151.5 155.6 158.1 162.6 167.2 169.6 173.8 175.3 178.4
16:4 146.9 150.0 151.6 155.7 158.1 162.7 167.2 169.7 173.8 175.4 178.4
16:5 147.0 150.0 151.6 155.7 158.1 162.7 167.2 169.7 173.8 175.4 178.4
16:6 147.0 150.0 151.6 155.7 158.2 162.7 167.3 169.7 173.8 175.4 178.4
16:7 147.1 150.1 151.7 155.8 158.2 162.7 167.3 169.7 173.8 175.4 178.4
16:8 147.1 150.1 151.7 155.8 158.2 162.8 167.3 169.7 173.8 175.4 178.4
16:9 147.2 150.2 151.7 155.8 158.3 162.8 167.3 169.8 173.8 175.4 178.4
16:10 147.2 150.2 151.8 155.9 158.3 162.8 167.3 169.8 173.8 175.4 178.4
16:11 147.3 150.2 151.8 155.9 158.3 162.8 167.4 169.8 173.9 175.4 178.4
17:O 147.3 150.3 151.8 155.9 158.3 162.9 167.4 169.8 173.9 175.4 178.4
17:1 147.3 150.3 151.9 155.9 158.4 162.9 167.4 169.8 173.9 175.4 178.4
17:2 147.4 150.3 151.9 156.0 158.4 162.9 167.4 169.8 173.9 175.5 178.4
17:3 147.4 150.4 151.9 156.0 158.4 162.9 167.4 169.8 173.9 175.5 178.4
17:4 147.4 150.4 152.0 156.0 158.4 162.9 167.4 169.8 173.9 175.5 178.4
17:5 147.5 150.4 152.0 156.1 158.5 162.9 167.4 169.8 173.9 175.5 178.4
17:6 147.5 150.5 152.0 156.1 158.5 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4

188
Yıl: Ay lp 3p Sp 15p 25p 50p 75p 85p 95p 97p 99p
17: 7 147.5 150.5 152.1 156.1 158.5 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
17: 8 147.6 150.5 152.1 156.1 158.5 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
17: 9 147.6 150.5 152.1 156.1 158.5 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
17:10 147.6 150.6 152.1 156.2 158.6 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
17:11 147.7 150.6 152.2 156.2 158.6 163.0 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
18: O 147.7 150.6 152.2 156.2 158.6 163.1 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
18:1 147.7 150.7 152.2 156.2 158.6 163.1 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 2 147.7 150.7 152.2 156.2 158.6 163.1 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 3 147.8 150.7 152.3 156.3 158.7 163.1 167.5 169.9 173.9 175.5 178.4
18:4 147.8 150.7 152.3 156.3 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 5 147.8 150.7 152.3 156.3 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 6 147.8 150.8 152.3 156.3 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 7 147.9 150.8 152.3 156.3 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18: 8 147.9 150.8 152.3 156.3 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18:9 147.9 150.8 152.4 156.4 158.7 163.1 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18:10 147.9 150.8 152.4 156.4 158.7 163.2 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
18:11 147.9 150.8 152.4 156.4 158.7 163.2 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4
19: O 147.9 150.9 152.4 156.4 158.7 163.2 167.6 169.9 173.9 175.5 178.4

189
KIZ ÇOCUKLARDA KİLO PERSENTİLLERİ (kg)
Yıl:Ay lp 3p Sp 1Sp 2Sp 50p 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
0:0 2.3 2.4 2.5 2.8 2.9 3.2 3.6 3.7 4.0 4.2 4.4
O: 1 3.0 3.2 3.3 3.6 3.8 4.2 4.6 4.8 5.2 5.4 5.7
0:2 3.8 4.0 4.1 4.5 4.7 5.1 5.6 5.9 6.3 6.5 6.9
0:3 4.4 4.6 4.7 5.1 5.4 5.8 6.4 6.7 7.2 7.4 7.8
0:4 4.8 5.1 5.2 5.6 5.9 6.4 7.0 7.3 7.9 8.1 8.6
0:5 5.2 5.5 5.6 6.1 6.4 6.9 7.5 7.8 8.4 8.7 9.2
0:6 5.5 5.8 6.0 6.4 6.7 7.3 7.9 8.3 8.9 9.2 9.7
0:7 5.8 6.1 6.3 6.7 7.0 7.6 8.3 8.7 9.4 9.6 10.2
0:8 6.0 6.3 6.5 7.0 7.3 7.9 8.6 9.0 9.7 10.0 10.6
0:9 6.2 6.6 6.8 7.3 7.6 8.2 8.9 9.3 10.1 10.4 11.0
0:10 6.4 6.8 7.0 7.5 7.8 8.5 9.2 9.6 10.4 10.7 11.3
0:11 6.6 7.0 7.2 7.7 8.0 8.7 9.5 9.9 10.7 11.0 11.7
1:O 6.8 7.1 7.3 7.9 8.2 8.9 9.7 10.2 11.0 11.3 12.0
1: 1 6.9 7.3 7.5 8.1 8.4 9.2 10.0 10.4 11.3 11.6 12.3
1:2 7.1 7.5 7.7 8.3 8.6 9.4 10.2 10.7 11.5 11.9 12.6
1:3 7.3 7.7 7.9 8.5 8.8 9.6 10.4 10.9 11.8 12.2 12.9
1:4 7.4 7.8 8.1 8.7 9.0 9.8 10.7 11.2 12.1 12.5 13.2
1:5 7.6 8.0 8.2 8.8 9.2 10.0 10.9 11.4 12.3 12.7 13.5
1:6 7.8 8.2 8.4 9.0 9.4 10.2 11.1 11.6 12.6 13.0 13.8
1:7 7.9 8.3 8.6 9.2 9.6 10.4 11.4 11.9 12.9 13.3 14.1
1:8 8.1 8.5 8.7 9.4 9.8 10.6 11.6 12.1 13.1 13.5 14.4
1:9 8.2 8.7 8.9 9.6 10.0 10.9 11.8 12.4 13.4 13.8 14.6
1:10 8.4 8.8 9.1 9.8 10.2 11.1 12.0 12.6 13.6 14.1 14.9
1:11 8.5 9.0 9.2 9.9 10.4 11.3 12.3 12.8 13.9 14.3 15.2
2:0 8.7 9.2 9.4 10.1 10.6 11.5 12.5 13.1 14.2 14.6 15.5
2: 1 8.9 9.3 9.6 10.3 10.8 11.7 12.7 13.3 14.4 14.9 15.8
2:2 9.0 9.5 9.8 10.5 10.9 11.9 12.9 13.6 14.7 15.2 16.1
2:3 9.2 9.6 9.9 10.7 11.1 12.1 13.2 13.8 15.0 15.4 16.4
2:4 9.3 9.8 10.1 10.8 11.3 12.3 13.4 14.0 15.2 15.7 16.7
2:5 9.5 10.0 10.2 11.0 11.5 12.5 13.6 14.3 15.5 16.0 17.0
2:6 9.6 10.1 10.4 11.2 11.7 12.7 13.8 14.5 15.7 16.2 17.3
2:7 9.7 10.3 10.5 11.3 11.9 12.9 14.1 14.7 16.0 16.5 17.6
2:8 9.9 10.4 10.7 11.5 12.0 13.1 14.3 15.0 16.2 16.8 17.8
2:9 10.0 10.5 10.8 11.7 12.2 13.3 14.5 15.2 16.5 17.0 18.1
2:10 10.1 10.7 11.0 11.8 12.4 13.5 14.7 15.4 16.8 17.3 18.4
2:11 10.3 10.8 11.1 12.0 12.5 13.7 14.9 15.7 17.0 17.6 18.7
3:0 10.4 11.0 11.3 12.1 12.7 13.9 15.1 15.9 17.3 17.8 19.0
3: 1 10.5 11.1 11.4 12.3 12.9 14.0 15.3 16.1 17.5 18.1 19.3
3:2 10.6 11.2 11.6 12.5 13.0 14.2 15.6 16.3 17.8 18.4 19.6
3:3 10.8 11.4 11.7 12.6 13.2 14.4 15.8 16.6 18.0 18.6 19.9
3:4 10.9 11.5 11.8 12.8 13.4 14.6 16.0 16.8 18.3 18.9 20.2

190
Yıl:Ay lp 3p Sp 1Sp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
3:5 11.0 11.6 12.0 12.9 13.5 14.8 16.2 17.0 18.6 19.2 20.5
3:6 11.1 11.8 12.1 13.1 13.7 ıs.o 16.4 17.3 18.8 19.5 20.8
3:7 11.3 11.9 12.2 13.2 13.9 15.2 16.6 17.5 19.1 19.7 21.1
3:8 11.4 12.0 12.4 13.4 14.0 15.3 16.8 17.7 19.3 20.0 21.4
:3:9 11.5 12.1 12.5 13.5 14.2 15.5 17.0 17.9 19.6 20.3 21.7
3:10 11.6 12.3 12.6 13.7 14.3 15.7 17.3 18.2 19.9 20.6 22.0
3:11 11.7 12.4 12.8 13.8 14.5 15.9 17.5 18.4 20.1 20.8 22.3
4:0 11.8 12.5 12.9 14.0 14.7 16.1 17.7 18.6 20.4 21.1 22.6
4:1 11.9 12.6 13.0 14.1 14.8 16.3 17.9 18.9 20.6 21.4 22.9
4:2 12.1 12.8 13.2 14.3 ıs.o 16.4 18.1 19.1 20.9 21.7 23.2
4:3 12.2 12.9 13.3 14.4 15.1 16.6 18.3 19.3 21.2 22.0 23.5
4:4 12.3 13.0 13.4 14.5 15.3 16.8 18.5 19.5 21.4 22.2 23.9
4:5 12.4 13.1 13.5 14.7 15.4 17.0 18.7 19.8 21.7 22.5 24.2
4:6 12.5 13.2 13.7 14.8 15.6 17.2 18.9 20.0 22.0 22.8 24.5
4:"7 12.6 13.4 13.8 ıs.o 15.8 17.3 19.1 20.2 22.2 23.1 24.8
4:8 12.7 13.5 13.9 15.1 15.9 17.5 19.3 20.4 22.5 23.3 25.1
4:9 12.8 13.6 14.0 15.3 16.1 17.7 19.6 20.7 22.7 23.6 25.4
4:10 12.9 13.7 14.2 15.4 16.2 17.9 19.8 20.9 23.0 23.9 25.7
4:11 13.1 13.8 14.3 15.5 16.4 18.0 20.0 21.1 23.3 24.2 26.0
5:0 13.2 14.0 14.4 15.7 16.5 18.2 20.2 21.3 23.5 24.4 26.3
5:1 13.4 14.2 14.6 15.8 16.6 18.3 20.2 21.3 23.4 24.3 26.2
5:2 13.5 14.3 14.7 16.0 16.8 18.4 20.4 21.5 23.7 24.6 26.5
5:3 13.6 14.4 14.9 16.1 16.9 18.6 20.6 21.7 23.9 24.9 26.8
5:4 13.7 14.5 ıs.o 16.3 17.1 18.8 20.8 21.9 24.2 25.1 27.1
5:5 13.9 14.7 15.1 16.4 17.2 19.0 21.0 22.2 24.4 25.4 27.4
5:6 14.0 14.8 15.2 16.5 17.4 19.1 21.2 22.4 24.7 25.7 27.7
5:7 14.1 14.9 15.4 16.7 17.5 19.3 21.4 22.6 24.9 25.9 28.0
5:8 14.2 ıs.o 15.5 16.8 17.7 19.5 21.6 22.8 25.2 26.2 28.3
5:9 14.3 15.2 15.6 17.0 17.8 19.6 21.8 23.0 25.4 26.5 28.6
5:10 14.4 15.3 15.8 17.1 ıs.o 19.8 22.0 23.2 25.7 26.7 28.9
5:11 14.5 15.4 15.9 17.2 18.1 20.0 22.2 23.5 25.9 27.0 29.2
6:0 14.6 15.5 16.0 17.4 18.3 20.2 22.4 23.7 26.2 27.3 29.5
6:1 14.8 15.6 16.1 17.5 18.4 20.3 22.6 23.9 26.4 27.5 29.8
6:2 14.9 15.8 16.3 17.7 18.6 20.5 22.8 24.1 26.7 27.8 30.1
6:3 ıs.o 15.9 16.4 17.8 18.7 20.7 23.0 24.3 27.0 28.1 30.4
6:4 15.1 16.0 16.5 17.9 18.9 20.9 23.2 24.6 27.2 28.4 30.8
6:5 15.2 16.1 16.6 18.1 19.0 21.0 23.4 24.8 27.5 28.7 31.1
6:6 15.3 16.3 16.8 18.2 19.2 21.2 23.6 25.0 27.8 28.9 31.4
6:7 15.5 16.4 16.9 18.4 19.4 21.4 23.8 25.3 28.0 29.2 31.7
6:8 15.6 16.5 17.0 18.5 19.5 21.6 24.0 25.5 28.3 29.5 32.1
6:9 15.7 16.6 17.2 18.7 19.7 21.8 24.2 25.7 28.6 29.8 32.4
6:10 15.8 16.8 17.3 18.8 19.9 22.0 24.5 26.0 28.9 30.1 32.7
6:11 15.9 16.9 17.5 19.0 20.0 22.2 24.7 26.2 29.2 30.4 33.1

191
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 25p sop 75p 85p 95p 97p 99p
7:0 16.1 17.0 17.6 19.2 20.2 22.4 24.9 26.5 29.5 30.8 33.5
7:1 16.2 17.2 17.8 19.3 20.4 22.6 25.2 26.7 29.8 31.1 33.8
7:2 16.3 17.3 17.9 19.5 20.6 22.8 25.4 27.0 30.1 31.4 34.2
7:3 16.5 17.5 18.1 19.7 20.7 23.0 25.6 27.3 30.4 31.7 34.6
7:4 16.6 17.6 18.2 19.8 20.9 23.2 25.9 27.5 30.7 32.1 34.9
7:5 16.7 17.8 18.4 20.0 21.l 23.4 26.1 27.8 31.0 32.4 35.3
7:6 16.9 17.9 18.5 20.2 21.3 23.6 26.4 28.1 31.3 32.8 35.7
7:7 17.0 18.1 18.7 20.4 21.5 23.9 26.7 28.4 31.7 33.1 36.1
7:8 17.2 18.2 18.8 20.6 21.7 24.1 26.9 28.7 32.0 33.5 36.5
7:9 17.3 18.4 19.0 20.7 21.9 24.3 27.2 28.9 32.3 33.8 36.9
7:10 17.5 18.6 19.2 20.9 22.1 24.5 27.5 29.2 32.7 34.2 37.4
7:11 17.6 18.7 19.4 21.1 22.3 24.8 27.7 29.5 33.0 34.6 37.8
8:0 17.8 18.9 19.5 21.3 22.5 25.0 28.0 29.8 33.4 34.9 38.2
8:1 17.9 19.1 19.7 21.5 22.7 25.3 28.3 30.2 33.8 35.3 38.6
8:2 18.1 19.2 19.9 21.7 22.9 25.5 28.6 30.5 34.1 35.7 39.1
8:3 18.3 19.4 20.1 21.9 23.2 25.8 28.9 30.8 34.5 36.1 39.5
8:4 18.4 19.6 20.3 22.1 23.4 26.0 29.2 31.1 34.9 36.5 40.0
8:5 18.6 19.8 20.4 22.3 23.6 26.3 29.5 31.4 35.3 36.9 40.5
8:6 18.8 20.0 20.6 22.6 23.8 26.6 29.8 31.8 35.7 37.4 40.9
8:7 18.9 20.1 20.8 22.8 24.1 26.8 30.1 32.1 36.0 37.8 41.4
8:8 19.1 20.3 21.0 23.0 24.3 27.1 30.4 32.5 36.4 38.2 41.9
8:9 19.3 20.5 21.2 23.2 24.5 27.4 30.7 32.8 36.9 38.6 42.4
8:10 19.5 20.7 21.4 23.4 24.8 27.6 31.0 33.2 37.3 39.1 42.9
8:11 19.7 20.9 21.6 23.7 25.0 27.9 31.4 33.5 37.7 39.5 43.4
9:0 19.8 21.1 21.8 23.9 25.3 28.2 31.7 33.9 38.1 40.0 43.9
9:1 20.0 21.3 22.0 24.1 25.5 28.5 32.0 34.2 38.5 40.4 44.4
9:2 20.2 21.5 22.3 24.4 25.8 28.8 32.4 34.6 38.9 40.9 44.9
9:3 20.4 21.7 22.5 24.6 26.0 29.1 32.7 35.0 39.4 41.3 45.5
9:4 20.6 21.9 22.7 24.8 26.3 29.4 33.1 35.3 39.8 41.8 46.0
9:5 20.8 22.1 22.9 25.1 26.6 29.7 33.4 35.7 40.3 42.3 46.5
9:6 21.0 22.3 23.1 25.3 26.8 30.0 33.8 36.1 40.7 42.7 47.1
9:7 21.2 22.6 23.3 25.6 27.1 30.3 34.1 36.5 41.l 43.2 47.6
9:8 21.4 22.8 23.6 25.8 27.4 30.6 34.5 36.9 41.6 43.7 48.1
9:9 21.6 23.0 23.8 26.1 27.6 30.9 34.8 37.3 42.1 44.2 48.7
9:10 21.8 23.2 24.0 26.3 27.9 31.2 35.2 37.7 42.5 44.7 49.3
9:11 22.0 23.4 24.3 26.6 28.2 31.5 35.6 38.1 43.0 45.2 49.8
10:0 22.2 23.7 24.5 26.9 28.5 31.9 35.9 38.5 43.5 45.7 50.4
NOT VE UYARI: 10 yaşında sonra vücut ağırlığı yerine için boya göre kilo ve vücut kitle
indeksi {BMI) kullarulması daha doğru olduğundan 10 yaş üstü kilo persentilleri belirlen-
memiştir.

192
KIZ ÇOCUKLARDA BAŞ ÇEVRESİ PERSENTİLLERİ (CM)
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 25p SOp 75p 85p 95p 9 7p 99p
0:0 31.1 31.7 31.9 32.7 33.1 33.9 34.7 35.1 35.8 36.1 36.6
O: 1 33.8 34.3 34.6 35.3 35.8 36.5 37.3 37.8 38.5 38.8 39.3
O:2 35.4 36.0 36.3 37.0 37.4 38.3 39.1 39.5 40.2 40.5 41.1
O: 3 36.6 37.2 37.5 38.2 38.7 39.5 40.4 40.8 41.6 41.9 42.4
0:4 37.6 38.2 38.5 39.3 39.7 40.6 41.4 41.9 42.7 43.0 43.5
O:5 38.5 39.0 39.3 40.1 40.6 41.5 42.3 42.8 43.6 43.9 44.5
O:6 39.2 39.7 40.1 40.8 41.3 42.2 43.1 43.5 44.3 44.6 45.2
0:7 39.8 40.4 40.7 41.5 41.9 42.8 43.7 44.2 45.0 45.3 45.9
O:8 40.3 40.9 41.2 42.0 42.5 43.4 44.3 44.7 45.6 45.9 46.5
O:9 40.7 41.3 41.6 42.4 42.9 43.8 44.7 45.2 46.0 46.3 46.9
0:10 41.1 41.7 42.0 42.8 43.3 44.2 45.1 45.6 46.4 46.8 47.4
0:11 41.4 42.0 42.4 43.2 43.7 44.6 45.5 46.0 46.8 47.1 47.7
1:0 41.7 42.3 42.7 43.5 44.0 44.9 45.8 46.3 47.1 47.5 48.1
1: 1 42.0 42.6 42.9 43.8 44.3 45.2 46.1 46.6 47.4 47.7 48.3
1:2 42.2 42.9 43.2 44.0 44.5 45.4 46.3 46.8 47.7 48.0 48.6
1:3 42.5 43.1 43.4 44.2 44.7 45.7 46.6 47.1 47.9 48.2 48.8
1:4 42.7 43.3 43.6 44.4 44.9 45.9 46.8 47.3 48.1 48.5 49.1
1:5 42.9 43.5 43.8 44.6 45.1 46.1 47.0 47.5 48.3 48.7 49.3
1:6 43.0 43.6 44.0 44.8 45.3 46.2 47.2 47.7 48.5 48.8 49.5
1:7 43.2 43.8 44.1 45.0 45.5 46.4 47.3 47.8 48.7 49.0 49.6
1:8 43.4 44.0 44.3 45.1 45.6 46.6 47.5 48.0 48.9 49.2 49.8
1:9 43.5 44.1 44.5 45.3 45.8 46.7 47.7 48.2 49.0 49.4 50.0
1:10 43.7 44.3 44.6 45.4 46.0 46.9 47.8 48.3 49.2 49.5 50.1
1:11 43.8 44.4 44.7 45.6 46.1 47.0 48.0 48.5 49.3 49.7 50.3
2:0 43.9 44.6 44.9 45.7 46.2 47.2 48.1 48.6 49.5 49.8 50.4
2:1 44.1 44.7 45.0 45.9 46.4 47.3 48.3 48.8 49.6 49.9 50.6
2:2 44.2 44.8 45.2 46.0 46.5 47.5 48.4 48.9 49.8 50.1 50.7
2: 3 44.3 44.9 45.3 46.1 46.6 47.6 48.5 49.0 49.9 50.2 50.8
2:4 44.4 45.1 45.4 46.3 46.8 47.7 48.7 49.2 50.0 50.3 51.0
2:5 44.6 45.2 45.5 46.4 46.9 47.8 48.8 49.3 50.1 50.5 51.1
2:6 44.7 45.3 45.6 46.5 47.0 47.9 48.9 49.4 50.2 50.6 51.2
2:7 44.8 45.4 45.7 46.6 47.1 48.0 49.0 49.5 50.4 50.7 51.3
2:8 44.9 45.5 45.8 46.7 47.2 48.1 49.1 49.6 50.5 50.8 51.4
2:9 45.0 45.6 45.9 46.8 47.3 48.2 49.2 49.7 50.6 50.9 51.5
2:10 45.1 45.7 46.0 46.9 47.4 48.3 49.3 49.8 50.7 51.0 51.6
2:11 45.1 45.8 46.1 47.0 47.5 48.4 49.4 49.9 50.7 51.1 51.7
3:O 45.2 45.9 46.2 47.0 47.6 48.5 49.5 50.0 50.8 51.2 51.8
3:1 45.3 45.9 46.3 47.1 47.6 48.6 49.5 50.1 50.9 51.3 51.9
3:2 45.4 46.0 46.3 47.2 47.7 48.7 49.6 50.1 51.0 51.3 52.0
3: 3 45.5 46.1 46.4 47.3 47.8 48.7 49.7 50.2 51.1 51.4 52.0
3:4 45.5 46.2 46.5 47.4 47.9 48.8 49.8 50.3 51.2 51.5 52.1

193
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
3:5 45.6 46.2 46.6 47.4 47.9 48.9 49.8 50.4 51.2 51.6 52.2
3:6 45.7 46.3 46.6 47.5 48.0 49.0 49.9 50.4 51.3 51.6 52.3
3:7 45.7 46.4 46.7 47.6 48.1 49.0 50.0 50.5 51.4 51.7 52.3
3:8 45.8 46.4 46.8 47.6 48.1 49.1 50.1 50.6 51.4 51.8 52.4
3:9 45.9 46.5 46.8 47.7 48.2 49.2 50.1 50.6 51.5 51.8 52.5
3:10 45.9 46.5 46.9 47.7 48.3 49.2 50.2 50.7 51.6 51.9 52.5
3:11 46.0 46.6 46.9 47.8 48.3 49.3 50.2 50.7 51.6 51.9 52.6
4:0 46.0 46.7 47.0 47.9 48.4 49.3 50.3 50.8 51.7 52.0 52.6
4:1 46.1 46.7 47.1 47.9 48.4 49.4 50.3 50.9 51.7 52.1 52.7·
4:2 46.1 46.8 47.1 48.0 48.5 49.4 50.4 50.9 51.8 52.1 52.7
4: 3 46.2 46.8 47.2 48.0 48.5 49.5 50.5 51.0 51.8 52.2 52.8
4:4 46.2 46.9 47.2 48.1 48.6 49.5 50.5 51.0 51.9 52.2 52.9.
4:5 46.3 46.9 47.3 48.1 48.6 49.6 50.6 51.1 51.9 52.3 52.9
4:6 46.3 47.0 47.3 48.2 48.7 49.6 50.6 51.1 52.0 52.3 53.0
4:7 46.4 47.0 47.4 48.2 48.7 49.7 50.7 51.2 52.0 52.4 53.0
4:8 46.4 47.1 47.4 48.3 48.8 49.7 50.7 51.2 52.1 52.4 53.1
4:9 46.5 47.1 47.4 48.3 48.8 49.8 50.7 51.3 52.1 52.5 53.1
4:10 46.5 47.2 47.5 48.4 48.9 49.8 50.8 51.3 52.2 52.5 53.1
4:11 46.6 47.2 47.5 48.4 48.9 49.9 50.8 51.4 52.2 52.6 53.2
5:0 46.6 47.2 47.6 48.4 49.0 49.9 50.9 51.4 52.3 52.6 53.2

194
 ERKEK ÇOCUKLARDA VÜCUT PERSENTİLLERİ

ERKEK ÇOCUKLARDA BOY PERSENTİLLERi (CM)

Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 2Sp sop 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p

O:O 45.5 46.3 46.8 47.9 48.6 49.9 51.2 51.8 53.0 53.4 54.3
O:1 50.2 51.1 51.5 52.7 53.4 54.7 56.0 56.7 57.9 58.4 59.3
O:2 53.8 54.7 55.1 56.4 57.1 58.4 59.8 60.5 61.7 62.2 63.1
O:3 56.7 57.6 58.1 59.3 60.1 61.4 62.8 63.5 64.8 65.3 66.2
O:4 59.0 60.0 60.5 61.7 62.5 63.9 65.3 66.0 67.3 67.8 68.7
O:5 61.0 61.9 62.4 63.7 64.5 65.9 67.3 68.1 69.4 69.9 70.8
0:6 62.6 63.6 64.1 65.4 66.2 67.6 69.1 69.8 71.1 71.6 72.6
0:7 64.1 65.1 65.6 66.9 67.7 69.2 70.6 71.4 72.7 73.2 74.2
0:8 65.5 66.5 67.0 68.3 69.1 70.6 72.1 72.9 74.2 74.7 75.7
0:9 66.8 67.7 68.3 69.6 70.5 72.0 73.5 74.3 75.7 76.2 77.2
0:10 68.0 69.0 69.5 70.9 71.7 73.3 74.8 75.6 77.0 77.6 78.6
0:11 69.1 70.2 70.7 72.1 73.0 74.5 76.1 77.0 78.4 78.9 80.0
1:O 70.2 71.3 71.8 73.3 74.1 75.7 77.4 78.2 79.7 80.2 81.3
1:1 71.3 72.4 72.9 74.4 75.3 76.9 78.6 79.4 80.9 81.5 82.6
1:7 72.3 73.4 74.0 75.5 76.4 78.0 79.7 80.6 82.1 82.7 83.8
1:3 73.3 74.4 75.0 76.5 77.4 79.1 80.9 81.8 83.3 83.9 85.0
1:4 74.2 75.4 76.0 77.5 78.5 80.2 82.0 82.9 84.5 85.1 86.2
1:5 75.1 76.3 76.9 78.5 79.5 81.2 83.0 84.0 85.6 86.2 87.4
1:6 76.0 77.2 77.8 79.5 80.4 82.3 84.1. 85.1 86.7 87.3 88.5
1:7 76.8 78.1 78.7 80.4 81.4 83.2 85.1 86.1 87.8 88.4 89.7
1:8 77.7 78.9 79.6 81.3 82.3 84.2 86.1 87.1 88.8 89.5 90.7
1:9 78.4 79.7 80.4 82.2 83.2 85.1 87.1 88.1 89.9 90.5 91.8
1:10 79.2 80.5 81.2 83.0 84.1 86.0 88.0 89.1 90.9 91.6 92.9
1:11 80.0 81.3 82.0 83.8 84.9 86.9 89.0 90.0 91.9 92.6 93.9
2:0 80.7 82.1 82.8 84.6 85.8 87.8 89.9 91.0 92.8 93.6 94.9
2:1 80.7 82.1 82.8 84.7 85.9 88.0 90.1 91.2 93.1 93.8 95.2
2:2 81.4 82.8 83.6 85.5 86.7 88.8 90.9 92.1 94.0 94.8 96.2
2:3 82.1 83.5 84.3 86.3 87.4 89.6 91.8 93.0 94.9 95.7 97.1
2:4 82.8 84.2 85.0 87.0 88.2 90.4 92.6 93.8 95.8 96.6 98.1
2:5 83.4 84.9 85.7 87.7 88.9 91.2 93.4 94.7 96.7 97.5 99.0
2:6 84.0 85.5 86.3 88.4 89.6 91.9 94.2 95.5 97.5 98.3 99.9
2:7 84.6 86.2 87.0 89.1 90.3 92.7 95.0 96.2 98.4 99.2 100.7
2:8 85.2 86.8 87.6 89.7 91.0 93.4 95.7 97.0 99.2 100.0 101.5
2:9 85.8 87.4 88.2 90.4 91.7 94.1 96.5 97.8 99.9 100.8 102.4
2:10 86.4 88.0 88.8 91.0 92.3 94.8 97.2 98.5 100.7 101.5 103.2
2:11 86.9 88.5 89.4 91.6 93.0 95.4 97.9 99.2 101.4 102.3 103.9
3:O 87.5 89.1 90.0 92.2 93.6 96.1 98.6 99.9 102.2 103.1 104.7
3:1 88.0 89.7 90.6 92.8 94.2 96.7 99.3 100.6 102.9 103.8 105.5

195
Yıl:Av lp 3p Sp lSp 25p S()p 75p 85p 95p 97p 99ı,
3:2 88.5 90.2 91.1 93.4 94.8 97.4 99.9 101.3 103.6 104.5 106.2
3:3 89.1 90.8 91.7 94.0 95.4 98.0 100.6 102.0 104.3 105.2 106.9
3:4 89.6 91.3 92.2 94.6 96.0 98.6 101.3 102.7 105.0 105.9 107.7
3:5 90.1 91.9 92.8 95.2 96.6 99.2 101.9 103.3 105.7 106.6 108.4
3:6 90.6 92.4 93.3 95.7 97.2 99.9 102.5 104.0 106.4 107.3 109.1
3:7 91.1 92.9 93.9 96.3 97.7 100.4 103.1 104.6 107.0 108.0 109.8
3:8 91.6 93.4 94.4 96.8 98.3 101.0 103.8 105.2 107.7 108.6 110.4
3:9 92.1 93.9 94.9 97.4 98.9 101.6 104.4 105.8 108.3 109.3 111.1
3:10 92.6 94.4 95.4 97.9 99.4 102.2 105.0 106.5 109.0 109.9 111.8
3:11 93.1 94.9 95.9 98.5 100.0 102.8 105.6 107.1 109.6 110.6 112.4
4:0 93.6 95.4 96.4 99.0 100.5 103.3 106.2 107.7 110.2 111.2 113.1
4: 1 94.0 95.9 96.9 99.5 101.0 103.9 106.7 108.3 110.8 111.8 113.7
4:2 94.5 96.4 97.4 100.0 101.6 104.4 107.3 108.9 111.5 112.5 114.4
4:3 95.0 96.9 97.9 100.5 102.1 105.0 107.9 109.5 112.1 113.1 115.0
4:4 95.5 97.4 98.4 101.1 102.6 105.6 108.5 110.1 112.7 113.7 115.7
4:5 95.9 97.9 98.9 101.6 103.2 106.1 109.1 110.7 113.3 114.3 116.3
4:6 96.4 98.4 99.4 102.1 103.7 106.7 109.6 111.2 113.9 115.0 116.9
4:7 %.9 98.8 99.9 102.6 104.2 107.2 110.2 111.8 114.5 115.6 117.6
4:8 97.3 99.3 100.4 103.1 104.7 107.8 110.8 112.4 115.2 116.2 118.2
4:9 97.8 99.8 100.9 103.6 105.3 108.3 111.4 113.0 115.8 116.8 118.8
4:10 98.3 100.3 101.4 104.1 105.8 108.9 111.9 113.6 116.4 117.4 119.5
4:11 98.7 100.8 101.9 104.7 106.3 109.4 112.5 114.2 117.0 118.1 120.1
5:0 99.2 101.2 102.3 105.2 106.8 110.0 113.1 114.8 117.6 118.7 120.7
5:1 99.6 101.6 102.7 105.5 107.2 110.3 113.4 115.0 117.8 118.9 120.9
5:2 100.0 102.1 103.2 106.0 107.7 110.8 113.9 115.6 118.4 119.5 121.6
5:3 100.5 102.6 103.7 106.5 108.2 111.3 114.5 116.2 119.0 120.1 122.2
5:4 101.0 103.1 104.2 107.0 108.7 111.9 115.0 116.7 119.6 120.7 122.8
5:5 101.4 103.5 104.6 107.5 109.2 112.4 115.6 117.3 120.1 121.3 123.4
5:6 101.9 104.0 105.1 108.0 109.7 112.9 116.1 117.8 120.7 121.8 124.0
5:7 102.3 104.4 105.6 108.5 110.2 113.4 116.7 118.4 121.3 122.4 124.5
5:8 102.8 104.9 106.0 109.0 110.7 113.9 117.2 118.9 121.8 123.0 125.1
5:9 103.2 105.4 106.5 109.4 111.2 114.5 117.7 119.5 122.4 123.5 125.7
5:10 103.6 105.8 106.9 109.9 111.7 115.0 118.2 120.0 123.0 124.1 126.3
5:11 104.1 106.2 107.4 110.4 112.2 115.5 118.8 120.5 123.5 124.7 126.8
6:0 104.5 106.7 107.8 110.8 112.6 116.0 119.3 121.1 124.1 125.2 127.4
6:1 104.9 107.1 108.3 111.3 113.1 116.4 119.8 121.6 124.6 125.8 128.0
6:2 105.3 107.6 108.7 111.8 113.6 116.9 120.3 122.1 125.1 126.3 128.5
6:3 105.8 108.0 109.2 112.2 114.0 117.4 120.8 122.6 125.7 126.9 129.1
6:4 106.2 108.4 109.6 112.7 114.5 117.9 121.3 123.1 126.2 127.4 129.6
6:5 106.6 108.8 110.0 113.1 115.0 118.4 121.8 123.6 126.7 127.9" 130.2
6:6 107.0 109.3 110.5 113.6 115.4 118.9 122.3 124.2 127.3 128.5 130.7
6:7 107.4 109.7 110.9 114.0 115.9 119.4 122.8 124.7 127.8 129.0 131.3
6:8 107.8 110.1 111.3 114.5 116.3 119.8 123.3 125.2 128.3 129.5 131.8

196
 Yıl:Ay lp Sp 1Sp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p
114.9 116.8 120.3
3p
110.S 111.8 123.8 125.7
99p
6:9 108.2 128.9 130.1 132.4
6:10 108.6 111.0 112.2 115.4 117.3 120.8 124.3 126.2 129.4 130.6 132.9
6:11 109.0 111.4 112.6 115.8 117.7 121.3 124.8 126.7 129.9 131.1 133.5
7:0 109.4 111.8 113.0 116.3 118.2 121.7 125.3 127.2 130.4 131.7 134.0
7: 1 109.8 112.2 113.5 116.7 118.6 122.2 125.8 127.7 130.9 132.2 134.6
7:2 110.2 112.6 113.9 117.1 119.1 122.7 126.3 128.2 131.5 132.7 135.1
7:3 110.6 113.0 114.3 117.6 119.5 123.1 126.8 128.7 132.0 133.3 135.7
7:4 111.0 113.4 114.7 118.0 120.0 123.6 127.3 129.2 132.5 133.8 136.2
7:5 111.4 113.8 115.1 118.4 120.4 124.1 127.7 129.7 133.0 134.3 136.7
7:6 111.8 114.3 11S.5 118.9 120.8 124.5 128.2 130.2 133.5 134.8 137.3
7:7 112.2 114.7 116.0 119.3 121.3 125.0 128.7 130.7 134.0 135.3 137.8
7:8 112.6 115.1 116.4 119.7 121.7 125.5 129.2 131.2 134.5 135.9 138.3
7:9 113.0 115.5 116.8 120.2 122.2 125.9 129.7 131.7 135.1 136.4 138.8
7:10 113.4 115.9 117.2 120.6 122.6 126.4 130.1 132.2 135.6 136.9 139.4
7:11 113.7 116.2 117.6 121.0 123.0 126.8 130.6 132.6 136.1 137.4 139.9
8:O 114.1 116.6 118.0 121.4 123.5 127.3 131.1 133.1 136.6 137.9 140.4
8: 1 114.5 117.0 118.4 121.8 123.9 127.7 131.5 133.6 137.1 138.4 140.9
8:2 114.9 117.4 118.8 122.2 124.3 128.2 132.0 134.1 137.5 138.9 141.4
8:3 115.3 117.8 119.2 122.7 124.7 128.6 132.5 134.6 138.0 139.4 142.0
8:4 115.6 118.2 119.6 123.1 125.2 129.0 132.9 135.0 138.5 139.9 142.5
8:5 116.0 118.6 120.0 123.5 125.6 129.5 133.4 135.5 139.0 140.4 143.0
8:6 116.4 119.0 120.3 123.9 126.0 129.9 133.9 136.0 139.5 140.9 143.5
8:7 116.7 119.3 120.7 124.3 126.4 130.4 134.3 136.4 140.0 141.4 144.0
8:8 117.1 119.7 121.1 124.7 126.8 130.8 134.8 136.9 140.5 141.9 144.5
8:9 117.5 120.1 121.5 125.1 127.3 131.3 135.2 137.4 141.0 142.4 145.0
8:10 117.8 120.5 121.9 125.5 127.7 131.7 135.7 137.9 141.5 142.9 145.5
8:11 118.2 120.9 122.3 125.9 128.1 132.1 136.2 138.3 142.0 143.4 146.0
9:0 118.6 121.3 122.7 126.3 128.5 132.6 136.6 138.8 142.5 143.9 146.6
9: 1 118.9 121.6 123.1 126.7 128.9 133.0 137.1 139.3 142.9 144.4 147.1
9:2 119.3 122.0 123.5 127.1 129.3 133.4 137.5 139.7 143.4 144.9 147.6
9:3 119.7 122.4 123.8 127.6 129.8 133.9 138.0 140.2 143.9 145.4 148.1
9:4 120.0 122.8 124.2 128.0 130.2 134.3 138.4 140.7 144.4 145.8 148.6
9:5 120.4 123.2 124.6 128.4 130.6 134.7 138.9 141.1 144.9 146.3 149.1
9:6 120.8 123.5 125.0 128.8 131.0 135.2 139.4 141.6 145.4 146.8 149.6
9:7 121.1 123.9 125.4 129.2 131.4 135.6 139.8 142.1 145.9 147.3 150.1
9:8 121.5 124.3 125.8 129.6 131.8 136.1 140.3 142.5 146.3 147.8 150.6
, , 9:9 121.9 124.7 126.1 130.0 132.2 136.5 140.7 143.0 146.8 148.3 151.1
122.2 125.0 126.5 130.4 132.7 136.9 141.2 143.5 147.3 151.6
,ı' 9:10
i 148.8
' 9:11 122.6 125.4 126.9 130.8 133.1 137.3 141.6 143.9 147.8 149.3 152.1
ı 10:0
10: 1
123.0
123.3
125.8
126.2
127.3
127.7
131.2
131.6
133.5
133.9
137.8
138.2
142.1
142.5
144.4
144.8
148.3
148.7
149.8
150.3
152.6
153.1
110:2 123.7 126.5 128.1 132.0 134.3 138.6 143.0 145.3 149.2 150.7 153.6
[ ıo:3 124.0 126.9 128.4 132.4 134.7 139.1 143.4 145.8 149.7 151.2 154.1

197
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 25p sop 75p 85p 95p 97p 99p
10:4 124.4 127.3 128.8 132.8 135.1 139.5 143.9 146.2 150.2 151.7 154.6
10:5 124.8 127.7 129.2 133.2 135.6 140.0 144.4 146.7 150.7 152.2 155.1
10:6 125.2 128.1 129.6 133.6 136.0 140.4 144.8 147.2 151.2 152.7 155.6
10:7 125.5 128.5 130.0 134.0 136.4 140.8 145.3 147.7 151.7 153.2 156.2
10:8 125.9 128.9 130.4 134.4 136.8 141.3 145.7 148.1 152.2 153.7 156.7
10:9 126.3 129.2 130.8 134.9 137.3 141.7 146.2 148.6 152.7 154.2 157.2
10:10 126.7 129.6 131.2 135.3 137.7 142.2 146.7 149.1 153.2 154.7 157.7
10:11 127.1 130.0 131.6 135.7 138.1 142.7 147.2 149.6 153.7 155.3 158.2
11:0 127.5 130.5 132.0 136.1 138.6 143.1 147.7 150.1 154.2 155.8 158.8
11:1 127.9 130.9 132.5 136.6 139.0 143.6 148.1 150.6 154.7 156.3 159.3
11:2 128.3 131.3 132.9 137.0 139.5 144.1 148.6 151.1 155.2 156.8 159.8
11:3 128.7 131.7 133.3 137.5 139.9 144.5 149.1 151.6 155.7 157.4 160.4
11:4 129.1 132.1 133.7 137.9 140.4 145.0 149.6 152.1 156.3 157.9 160.9
11:5 129.5 132.6 134.2 138.4 140.9 145.5 150.1 152.6 156.8 158.4 161.5
11: 6 129.9 133.0 134.6 138.8 141.3 146.0 150.6 153.1 157.4 159.0 162.1
11:7 130.3 133.4 135.1 139.3 141.8 146.5 151.2 153.7 157.9 159.5 162.6
11:8 130.8 133.9 135.5 139.8 142.3 147.0 151.7 154.2 158.5 160.1 163.2
11:9 131.2 134.3 136.0 140.3 142.8 147.5 152.2 154.8 159.0 160.7 163.8
11:10 131.7 134.8 136.5 140.7 143.3 148.0 152.8 155.3 159.6 161.2 164.4
11:11 132.1 135.3 136.9 141.2 143.8 148.5 153.3 155.9 160.2 161.8 165.0
12:O 132.6 135.8 137.4 141.7 144.3 149.1 153.9 156.4 160.7 162.4 165.6
12:1 133.l 136.2 137.9 142.2 144.8 149.6 154.4 157.0 161.3 163.0 166.2
12:2 133.5 136.7 138.4 142.8 145.4 150.2 155.0 157.6 161.9 163.6 166.8
12:3 134.0 137.2 138.9 143.3 145.9 150.7 155.6 158.2 162.5 164.2 167.4
12:4 134.5 137.7 139.4 143.8 146.4 151.3 156.1 158.8 163.1 164.8 168.0
12:5 135.0 138.3 140.0 144.4 147.0 151.9 156.7 159.4 163.8 165.5 168.7
12:6 135.6 138.8 140.5 144.9 147.5 152.4 157.3 160.0 164.4 166.1 169.3
12:7 136.1 139.3 141.0 145.5 148.1 153.0 157.9 160.6 165.0 166.7 170.0
12:8 136.6 139.9 141.6 146.0 148.7 153.6 158.6 161.2 165.7 167.4 170.6
12:9 137.1 140.4 142.1 146.6 149.3 154.2 159.2 161.8 166.3 168.0 171.3
12:10 137.7 141.0 142.7 147.2 149.9 154.8 159.8 162.5 167.0 168.7 172.0
12:11 138.2 141.5 143.3 147.8 150.4 155.4 160.4 163.1 167.6 169.4 172.7
13:O 138.8 142.1 143.8 148.3 ısı.o 156.0 161.1 163.7 168.3 170.0 173.3
13:1 139.3 142.6 144.4 148.9 151.6 156.7 161.7 164.4 168.9 170.7 174.0
13:2 139.9 143.2 145.0 149.5 152.2 157.3 162.3 165.0 169.6 171.3 174.7
13:3 140.4 143.8 145.5 150.1 152.8 157.9 162.9 165.7 170.2 172.0 175.3
13:4 141.0 144.3 146.1 150.7 153.4 158.5 163.6 166.3 170.9 172.6 176.0
13:5 141.5 144.9 146.7 151.3 154.0 159.l 164.2 166.9 171.5 173.3 176.7
13:6 142.1 145.4 147.2 151.8 154.6 159.7 164.8 167.5 172.2 173.9 177.3
13:7 142.6 146.0 147.8 152.4 155.2 160.3 165.4 168.2 172.8 174.6 178.0
13:8 143.2 146.6 148.4 153.0 155.7 160.9 166.0 168.8 173.4 175.2 178.6
13:9 143.7 147.1 148.9 153.6 156.3 161.5 166.6 169.4 174.0 175.8 179.2
13:10 144.2 147.6 149.5 154.1 156.9 162.l 167.2 170.0 174.6 176.5 179.9

198
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 25p sop 75p 85p 95p 97p 99p
13:11 144.8 148.2 150.0 154.7 157.4 162.6 167.8 170.6 175.2 177.1 180.5
14: O 145.3 148.7 150.5 155.2 158.0 163.2 168.4 171.2 175.8 177.6 181.1
14: 1 145.8 149.2 151.1 155.7 158.5 163.7 168.9 171.7 176.4 178.2 181.7
14: 2 146.3 149.7 151.6 156.3 159.1 164.3 169.5 172.3 177.0 178.8 182.2
14: 3 146.8 150.3 152.1 156.8 159.6 164.8 170.0 172.8 177.5 179.3 182.8
14: 4 147.3 150.7 152.6 157.3 160.1 165.3 170.5 173.3 178.1 179.9 183.3
14: 5 147.8 151.2 153.1 157.8 160.6 165.8 171.1 173.9 178.6 180.4 183.9
14: 6 148.2 151.7 153.5 158.3 161.1 166.3 171.5 174.4 179.1 180.9 184.4
14: 7 148.7 152.2 154.0 158.7 161.5 166.8 172.0 174.8 179.6 181.4 184.9
14: 8 149.1 152.6 154.4 159.2 162.0 167.2 172.5 175.3 180.0 181.9 185.4
14: 9 149.6 153.0 154.9 159.6 162.4 167.7 172.9 175.8 180.5 182.3 185.8
14:10 150.0 153.5 155.3 160.0 162.9 168.1 173.4 176.2 180.9 182.8 186.3
14:11 150.4 153.9 155.7 160.5 163.3 168.5 173.8 176.6 181.4 183.2 186.7
15: O 150.8 154.3 156.1 160.9 163.7 169.0 174.2 177.0 181.8 183.6 187.1
15: 1 151.2 154.7 156.5 161.3 164.1 169.4 174.6 177.4 182.2 184.0 187.5
15: 2 151.6 155.1 156.9 161.6 164.5 169.7 175.0 177.8 182.6 184.4 187.9
15: 3 152.0 155.4 157.3 162.0 164.8 170.1 175.4 178.2 183.0 184.8 188.3
15: 4 152.3 155.8 157.6 162.4 165.2 170.5 175.7 178.6 183.3 185.1 188.6
15: 5 152.7 156.1 158.0 162.7 165.6 170.8 176.1 178.9 183.7 185.5 189.0
15: 6 153.0 156.5 158.3 163.1 165.9 171.1 176.4 179.2 184.0 185.8 189.3
15: 7 153.3 156.8 158.6 163.4 166.2 171.5 176.7 179.6 184.3 186.1 189.6
15: 8 153.6 157.1 159.0 163.7 166.5 171.8 177.0 179.9 184.6 186.4 189.9
15: 9 154.0 157.4 159.3 164.0 166.8 172.1 177.3 180.1 184.9 186.7 190.2
15:10 154.3 157.7 159.6 164.3 167.1 172.4 177.6 180.4 185.2 187.0 190.5
15:11 154.5 158.0 159.8 164.6 167.4 172.6 177.9 180.7 185.4 187.3 190.7
16: O 154.8 158.3 160.1 164.8 167.7 172.9 178.1 ısı.o 185.7 187.5 191.0
16: 1 155.1 158.5 160.4 165.1 167.9 173.1 178.4 181.2 185.9 187.7 191.2
16: 2 155.3 158.8 160.6 165.3 168.2 173.4 178.6 181.4 186.1 188.0 191.4
16: 3 155.6 159.0 160.9 165.6 168.4 173.6 178.8 181.6 186.4 188.2 191.6
16: 4 155.8 159.3 161.1 165.8 168.6 173.8 179.0 181.8 186.6 188.4 191.8
16: 5 156.1 159.5 161.3 166.0 168.8 174.0 179.2 182.0 186.7 188.6 192.0
16: 6 156.3 159.7 161.5 166.2 169.0 174.2 179.4 182.2 186.9 188.7 192.2
16: 7 156.5 159.9 161.7 166.4 169.2 174.4 179.6 182.4 187.1 188.9 192.3
16: 8 156.7 160.1 161.9 166.6 169.4 174.6 179.8 182.6 187.2 189.0 192.5
16: 9 156.9 160.3 162.1 166.8 169.6 174.7 179.9 182.7 187.4 189.2 192.6
16:10 157.0 160.5 162.3 166.9 169.7 174.9 180.1 182.8 187.5 189.3 192.7
16:11 157.2 160.6 162.4 167.1 169.9 175.0 180.2 183.0 187.6 189.4 192.8
17: O 157.4 160.8 162.6 167.2 170.0 175.2 180.3 183.1 187.7 189.5 192.9
17: 1 157.5 160.9 162.7 167.4 170.1 175.3 180.4 183.2 187.8 189.6 193.0
17: 2 157.7 161.1 162.9 167.5 170.3 175.4 180.5 183.3 187.9 189.7 193.1
17: 3 157.8 161.2 163.0 167.6 170.4 175.5 180.6 183.4 188.0 189.8 193.2
17: 4 157.9 161.3 163.1 167.7 170.5 175.6 180.7 183.5 188.1 189.9 193.3
17: 5 158.1 161.4 163.2 167.8 170.6 175.7 180.8 183.5 188.1 189.9 193.3

199
Yıl:Ay lp 3p 5p 15p 25p 50p 75p 85p 95p 97p 99p
17:6 158.2 161.5 163.3 167.9 170.7 175.8 180.9 183.6 188.2 190.0 193.4
17: 7 158.3 161.7 163.4 168.0 170.8 175.8 180.9 183.7 188.3 190.0 193.4
17:8 158.4 161.7 163.5 168.1 170.8 175.9 181.0 183.7 188.3 190.1 193.4
17:9 158.5 161.8 163.6 168.2 170.9 176.0 181.0 183.8 188.3 190.1 193.5
17:10 158.6 161.9 163.7 168.3 171.0 176.0 181.1 183.8 188.4 190.1 193.5
17:11 158.7 162.0 163.8 168.3 171.0 176.1 181.1 183.9 188.4 190.2 193.5
18:O 158.8 162.1 163.9 168.4 171.1 176.1 181.2 183.9 188.4 190.2 193.5
18:1 158.8 162.2 163.9 168.5 171.2 176.2 181.2 183.9 188.5 190.2 193.5
18:2 158.9 162.2 164.0 168.5 171.2 176.2 181.3 183.9 188.5 190.2 193.5
18:3 159.0 162.3 164.1 168.6 171.3 176.3 181.3 184.0 188.5 190.2 193.6
18:4 159.1 162.4 164.1 168.6 171.3 176.3 181.3 184.0 188.5 190.3 193.6
18:5 159.1 162.4 164.2 168.7 171.4 176.4 181.3 184.0 188.5 190.3 193.6
18:6 159.2 162.5 164.2 168.7 171.4 176.4 181.4 184.0 188.5 190.3 193.6
18:7 159.3 162.6 164.3 168.8 171.4 176.4 181.4 184.1 188.5 190.3 193.6
18:8 159.3 162.6 164.3 168.8 171.5 176.4 181.4 184.1 188.5 190.3 193.6
18:9 159.4 162.7 164.4 168.9 171.5 176.5 181.4 184.1 188.5 190.3 193.5
18:10 159.5 162.7 164.5 168.9 171.6 176.5 181.4 184.1 188.5 190.3 193.5
18:11 159.5 162.8 164.5 168.9 171.6 176.5 181.5 184.1 188.5 190.3 193.5
19:O 159.6 162.8 164.5 169.0 171.6 176.5 181.5 184.1 188.5 190.3 193.5

200
ERKEK ÇOCUKLARDA KiLO PERSENTILLERI (KG)
Yıl:Ay lp 3p 5p 15p 25p 50p 75p 85p 95p 97p 99p
0:0 2.3 2.5 2.6 2.9 3.0 3.3 3.7 3.9 4.2 4.3 4.6
O: 1 3.2 3.4 3.6 3.9 4.1 4.5 4.9 5.1 5.5 5.7 6.0
0:2 4.1 4.4 4.5 4.9 5.1 5.6 6.0 6.3 6.8 7.0 7.4
0:3 4.8 5.1 5.2 5.6 5.9 6.4 6.9 7.2 7.7 7.9 8.3
0:4 5.4 5.6 5.8 6.2 6.5 7.0 7.6 7.9 8.4 8.6 9.1
0:5 5.8 6.1 6.2 6.7 7.0 7.5 8.1 8.4 9.0 9.2 9.7
0:6 6.1 6.4 6.6 7.1 7.4 7.9 8.5 8.9 9.5 9.7 10.2
O: 7 6.4 6.7 6.9 7.4 7.7 8.3 8.9 9.3 9.9 10.2 10.7
0:8 6.7 7.0 7.2 7.7 8.0 8.6 9.3 9.6 10.3 10.5 11.1
0:9 6.9 7.2 7.4 7.9 8.3 8.9 9.6 10.0 10.6 10.9 11.4
0:10 7.1 7.5 7.7 8.2 8.5 9.2 9.9 10.3 10.9 11.2 11.8
0:11 7.3 7.7 7.9 8.4 8.7 9.4 10.1 10.5 11.2 11.5 12.1
1:O 7.5 7.8 8.1 8.6 9.0 9.6 10.4 10.8 11.5 11.8 12.4
1: 1 7.6 8.0 8.2 8.8 9.2 9.9 10.6 11.1 11.8 12.1 12.7
1:2 7.8 8.2 8.4 9.0 9.4 10.1 10.9 11.3 12.1 12.4 13.0
1:3 8.0 8.4 8.6 9.2 9.6 10.3 11.1 11.6 12.3 12.7 13.3
1:4 8.1 8.5 8.8 9.4 9.8 10.5 11.3 11.8 12.6 12.9 13.6
1:5 8.3 8.7 8.9 9.6 10.0 10.7 11.6 12.0 12.9 13.2 13.9
1: 6 8.4 8.9 9.1 9.7 10.1 10.9 11.8 12.3 13.1 13.5 14.2
1: 7 8.6 9.0 9.3 9.9 10.3 11.1 12.0 12.5 13.4 13.7 14.4
1: 8 8.7 9.2 9.4 10.1 10.5 11.3 12.2 12.7 13.6 14.0 14.7
1: 9 8.9 9.3 9.6 10.3 10.7 11.5 12.5 13.0 13.9 14.3 15.0
1:10 9.0 9.5 9.8 10.5 10.9 11.8 12.7 13.2 14.2 14.5 15.3
1:11 9.2 9.7 9.9 10.6 11.1 12.0 12.9 13.4 14.4 14.8 15.6
2:0 9.3 9.8 10.1 10.8 11.3 12.2 13.1 13.7 14.7 15.1 15.9
2: 1 9.5 10.0 10.2 11.0 11.4 12.4 13.3 13.9 14.9 15.3 16.1
2:2 9.6 10.1 10.4 11.1 11.6 12.5 13.6 14.1 15.2 15.6 16.4
2:3 9.7 10.2 10.5 11.3 11.8 12.7 13.8 14.4 15.4 15.9 16.7
2:4 9.9 10.4 10.7 11.5 12.0 12.9 14.0 14.6 15.7 16.1 17.0
2:5 10.0 10.5 10.8 11.6 12.1 13.1 14.2 14.8 15.9 16.4 17.3
2: 6 10.1 10.7 11.0 11.8 12.3 13.3 14.4 ıs.o 16.2 16.6 17.5
2:7 10.3 10.8 11.1 11.9 12.4 13.5 14.6 15.2 16.4 16.9 17.8
2:8 10.4 10.9 11.2 12.1 12.6 13.7 14.8 15.5 16.6 17.1 18.0
2:9 10.5 11.1 11.4 12.2 12.8 13.8 ıs.o 15.7 16.9 17.3 18.3
2:10 10.6 11.2 11.5 12.4 12.9 14.0 15.2 15.9 17.1 17.6 18.6
2:11 10.7 11.3 11.6 12.5 13.1 14.2 15.4 16.1 17.3 17.8 18.8
3:0 10.8 11.4 11.8 12.7 13.2 14.3 15.6 16.3 17.5 18.0 19.1
3: 1 11.0 11.6 11.9 12.8 13.4 14.5 15.8 16.5 17.8 18.3 19.3
3:2 11.1 11.7 12.0 12.9 13.5 14.7 15.9 16.7 18.0 18.5 19.6
3:3 11.2 11.8 12.2 13.1 13.7 14.8 16.1 16.9 18.2 18.7 19.8
3:4 11.3 11.9 12.3 13.2 13.8 ıs.o 16.3 17.1 18.4 19.0 20.1

201
Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p
3:5 11.4 12.1 12.4 13.4 14.0 15.2 16.5 17.3 18.6 19.2 20.3
3:6 11.5 12.2 12.5 13.5 14.1 15.3 16.7 17.5 18.9 19.4 20.6
3:7 11.7 12.3 12.7 13.6 14.3 15.5 16.9 17.7 19.1 19.7 20.8
3:8 11.8 12.4 12.8 13.8 14.4 15.7 17.1 17.9 19.3 19.9 21.1
3:9 11.9 12.5 12.9 13.9 14.6 15.8 17.3 18.1 19.5 20.1 21.3
3:10 12.0 12.7 13.0 14.1 14.7 16.0 17.4 18.3 19.8 20.4 21.6
3:11 12.1 12.8 13.2 14.2 14.9 16.2 17.6 18.5 20.0 20.6 21.9
4:0 12.2 12.9 13.3 14.3 ıs.o 16.3 17.8 18.7 20.2 20.9 22.1
4: 1 12.3 13.0 13.4 14.5 15.2 16.5 18.0 18.9 20.4 21.1 22.4
4:2 12.4 13.1 13.5 14.6 15.3 16.7 18.2 19.1 20.7 21.3 22.6
4:3 12.5 13.3 13.7 14.7 15.4 16.8 18.4 19.3 20.9 21.6 22.9
4: 4 12.6 13.4 13.8 14.9 15.6 17.0 18.6 19.5 21.1 21.8 23.2
4:5 12.7 13.5 13.9 ıs.o 15.7 17.2 18.8 19.7 21.4 22.1 23.4
4:6 12.9 13.6 14.0 15.2 15.9 17.3 19.0 19.9 21.6 22.3 23.7
4:7 13.0 13.7 14.1 15.3 16.0 17.5 19.2 20.1 21.8 22.5 24.0
4:8 13.l 13.8 14.3 15.4 16.2 17.7 19.3 20.3 22.1 22.8 24.2
4:9 13.2 13.9 14.4 15.6 16.3 17.8 19.5 20.5 22.3 23.0 24.5
4:10 13.3 14.1 14.5 15.7 16.5 18.0 19.7 20.7 22.5 23.3 24.8
4:11 13.4 14.2 14.6 15.8 16.6 18.2 19.9 20.9 22.8 23.5 25.0
5:0 13.5 14.3 14.7 16.0 16.7 18.3 20.1 21.1 23.0 23.8 25.3
5:1 13.8 14.6 15.0 16.2 17.0 18.5 20.2 21.2 23.0 23.8 25.3
5:2 13.9 14.7 15.1 16.4 17.1 18.7 20.4 21.4 23.3 24.0 25.6
5:3 14.1 14.8 15.3 16.5 17.3 18.9 20.6 21.6 23.5 24.3 25.8
5:4 14.2 15.0 15.4 16.7 17.4 19.0 20.8 21.9 23.7 24.5 26.1
5:5 14.3 15.1 15.6 16.8 17.6 19.2 21.0 22.1 24.0 24.8 26.4
5:6 14.4 15.3 15.7 17.0 17.8 19.4 21.2 22.3 24.2 25.1 26.7
5:7 14.6 15.4 15.8 17.1 17.9 19.6 21.4 22.5 24.5 25.3 27.0
5:8 14.7 15.5 16.0 17.3 18.1 19.8 21.6 22.7 24.7 25.6 27.3
5:9 14.8 15.7 16.1 17.4 18.3 19.9 21.8 23.0 25.0 25.8 27.6
5:10 ıs.o 15.8 16.3 17.6 18.4 20.1 22.1 23.2 25.3 26.1 27.9
5:11 15.1 16.0 16.4 17.7 18.6 20.3 22.3 23.4 25.5 26.4 28.2
6:0 15.2 16.1 16.6 17.9 18.8 20.5 22.5 23.6 25.8 26.7 28.5
6:1 15.4 16.3 16.7 18.1 18.9 20.7 22.7 23.9 26.0 26.9 28.8
6:2 15.5 16.4 16.9 18.2 19.1 20.9 22.9 24.1 26.3 27.2 29.l
6:3 15.7 16.5 17.0 18.4 19.3 21.1 23.1 24.3 26.6 27.5 29.4
6:4 15.8 16.7 17.2 18.6 19.5 21.3 23.4 24.6 26.8 27.8 29.7
6:5 16.0 16.8 17.3 18.7 19.6 21.5 23.6 24.8 27.l 28.1 30.0
6:6 16.1 17.0 17.5 18.9 19.8 21.7 23.8 25.0 27.4 28.3 30.3
6:7 16.2 17.2 17.7 19.1 20.0 21.9 24.0 25.3 27.6 28.6 30.7
6:8 16.4 17.3 17.8 19.2 20.2 22.1 24.2 25.5 27.9 28.9 31.0
6:9 16.5 17.5 18.0 19.4 20.4 22.3 24.5 25.8 28.2 29.2 31.3
6:10 16.7 17.6 18.1 19.6 20.5 22.5 24.7 26.0 28.5 29.5 31.6
6:11 16.8 17.8 18.3 19.8 20.7 22.7 24.9 26.3 28.8 29.8 32.0

202
Yıl:Ay lp 3p Sp 15p 25p SOp 75p 85p 95p 97p 99p
7: O 17.0 17.9 18.4 19.9 20.9 22.9 25.2 26.5 29.1 30.1 32.3
7: 1 17.1 18.1 18.6 20.1 21.1 23.1 25.4 26.8 29.3 30.4 32.7
7: 2 17.3 18.2 18.8 20.3 21.3 23.3 25.6 27.0 29.6 30.7 33.0
7: 3 17.4 18.4 18.9 20.5 21.5 23.5 25.9 27.3 29.9 31.1 33.4
7: 4 17.6 18.5 19.1 20.6 21.6 23.7 26.1 27.5 30.2 31.4 33.7
7: 5 17.7 18.7 19.2 20.8 21.8 23.9 26.4 27.8 30.5 31.7 34.1
7: 6 17.8 18.8 19.4 21.0 22.0 24.1 26.6 28.1 30.8 32.0 34.4
7: 7 ıs.o 19.0 19.6 21.2 22.2 24.3 26.8 28.3 31.1 32.3 34.8
7: 8 18.1 19.1 19.7 21.3 22.4 24.6 27.1 28.6 31.4 32.7 35.2
7: 9 18.3 19.3 19.9 21.5 22.6 24.8 27.3 28.9 31.8 33.0 35.6
7:10 18.4 19.5 20.0 21.7 22.8 25.0 27.6 29.1 32.1 33.3 36.0
7:11 18.6 19.6 20.2 21.9 22.9 25.2 27.8 29.4 32.4 33.7 36.3
8: O 18.7 19.8 20.4 22.0 23.1 25.4 28.1 29.7 32.7 34.0 36.7
8: 1 18.9 19.9 20.5 22.2 23.3 25.6 28.3 30.0 33.1 34.4 37.1
8: 2 19.0 20.1 20.7 22.4 23.5 25.9 28.6 30.2 33.4 34.7 37.6
8: 3 19.1 20.2 20.8 22.6 23.7 26.1 28.8 30.5 33.7 35.1 38.0
8: 4 19.3 20.4 21.0 22.7 23.9 26.3 29.1 30.8 34.1 35.5 38.4
8: 5 19.4 20.5 21.2 22.9 24.1 26.5 29.4 31.1 34.4 35.8 38.8
8: 6 19.6 20.7 21.3 23.1 24.3 26.7 29.6 31.4 34.7 36.2 39.2
8: 7 19.7 20.8 21.5 23.3 24.5 27.0 29.9 31.7 35.1 36.6 39.7
8: 8 19.8 21.0 21.6 23.5 24.7 27.2 30.2 32.0 35.5 37.0 40.1
8: 9 20.0 21.1 21.8 23.6 24.9 27.4 30.4 32.3 35.8 37.4 40.6
8:10 20.1 21.3 22.0 23.8 25.0 27.6 30.7 32.6 36.2 37.8 41.0
8:11 20.3 21.4 22.1 24.0 25.2 27.9 31.0 32.9 36.6 38.2 41.5
9: O 20.4 21.6 22.3 24.2 25.4 28.1 31.3 33.2 36.9 38.6 42.0
9: 1 20.6 21.8 22.4 24.4 25.6 28.3 31.5 33.5 37.3 39.0 42.5
9: 2 20.7 21.9 22.6 24.6 25.9 28.6 31.8 33.8 37.7 39.4 43.0
9: 3 20.9 22.1 22.8 24.7 26.1 28.8 32.1 34.2 38.1 39.8 43.5
9: 4 21.0 22.2 22.9 24.9 26.3 29.1 32.4 34.5 38.5 40.3 44.0
9: 5 21.1 22.4 23.1 25.1 26.5 29.3 32.7 34.8 38.9 40.7 44.5
9: 6 21.3 22.6 23.3 25.3 26.7 29.6 33.0 35.2 39.3 41.1 45.0
9: 7 21.5 22.7 23.5 25.5 26.9 29.8 33.3 35.5 39.7 41.6 45.5
9: 8 21.6 22.9 23.6 25.7 27.1 30.1 33.6 35.8 40.1 42.0 46.1
9: 9 21.8 23.1 23.8 25.9 27.3 30.4 34.0 36.2 40.6 42.5 46.6
9:10 21.9 23.2 24.0 26.1 27.6 30.6 34.3 36.6 41.0 43.0 47.2
9:11 22.1 23.4 24.2 26.3 27.8 30.9 34.6 36.9 41.4 43.5 47.7
10: O 22.2 23.6 24.4 26.6 28.0 31.2 34.9 37.3 41.9 43.9 48.3

203
ERKEK ÇOCUKLARDA BAŞ ÇEVRESİ (CM) PERSENTiLLERi (0-5 yaş)

Yıl:Ay lp 3p Sp lSp 2Sp SOp 7Sp 8Sp 9Sp 97p 99p

0:0 31.5 32.1 32.4 33.1 33.6 34.5 35.3 35.8 36.6 36.9 37.4
O:1 34.6 35.1 35.4 36.1 36.5 37.3 38.1 38.5 39.2 39.5 40.0
0:2 36.4 36.9 37.2 37.9 38.3 39.1 39.9 40.3 41.1 41.3 41.9
0:3 37.8 38.3 38.6 39.3 39.7 40.5 41.3 41.7 42.5 42.7 43.3
0:4 38.9 39.4 39.7 40.4 40.8 41.6 42.4 42.9 43.6 43.9 44.4
0:5 39.7 40.3 40.6 41.3 41.7 42.6 43.4 43.8 44.5 44.8 45.4
0:6 40.5 41.0 41.3 42.1 42.5 43.3 44.2 44.6 45.3 45.6 46.2
0:7 41.1 41.7 42.0 42.7 43.1 44.0 44.8 45.3 46.0 46.3 46.8
O:s,. 41.6 42.2 42.5 43.2 43.7 44.5 45.4 45.8 46.6 46.9 47.4
0:9 42.1 42.6 42.9 43.7 44.2 45.0 45.8 46.3 47.1 47.4 47.9
0:10 42.5 43.0 43.3 44.1 44.6 45.4 46.3 46.7 47.5 47.8 48.4
0:11 42.8 43.4 43.7 44.4 44.9 45.8 46.6 47.1 47.9 48.2 48.7
1:O 43.1 43.6 44.0 44.7 45.2 46.1 46.9 47.4 48.2 48.5 49.1
1:1 43.3 43.9 44.2 45.0 45.5 46.3 47.2 47.7 48.5 48.8 49.3
1:2 43.6 44.1 44.4 45.2 45.7 46.6 47.5 47.9 48.7 49.0 49.6
1:3 43.8 44.3 44.7 45.5 45.9 46.8 47.7 48.2 49.0 49.3 49.8
1:4 44.0 44.5 44.8 45.6 46.1 47.0 47.9 48.4 49.2 49.5 50.1
1:5 44.1 44.7 45.0 45.8 46.3 47.2 48.1 48.6 49.4 49.7 50.3
1:6 44.3 44.9 45.2 46.0 46.5 47.4 48.3 48.7 49.6 49.9 50.5
1:7 44.4 45.0 45.3 46.2 46.6 47.5 48.4 48.9 49.7 50.0 50.6
1:8 44.6 45.2 45.5 46.3 46.8 47.7 48.6 49.1 49.9 50.2 50.8
1:9 44.7 45.3 45.6 46.4 46.9 47.8 48.7 49.2 50.1 50.4 51.0
1:10 44.8 45.4 45.8 46.6 47.1 48.0 48.9 49.4 50.2 50.5 51.1
1:11 45.0 45.6 45.9 46.7 47.2 48.1 49.0 49.5 50.3 50.7 51.3
2:0 45.1 45.7 46.0 46.8 47.3 48.3 49.2 49.7 50.5 50.8 51.4
2:1 45.2 45.8 46.1 47.0 47.5 48.4 49.3 49.8 50.6 50.9 51.6
2:2 45.3 45.9 46.2 47.1 47.6 48.5 49.4 49.9 50.8 51.1 51.7
2:3 45.4 46.0 46.3 47.2 47.7 48.6 49.5 50.0 50.9 51.2 51.8
2:4 45.5 46.1 46.5 47.3 47.8 48.7 49.7 50.2 51.0 51.3 51.9
2:5 45.6 46.2 46.6 47.4 47.9 48.8 49.8 50.3 51.1 51.4 52.1
2:6 45.7 46.3 46.6 47.5 48.0 48.9 49.9 50.4 51.2 51.6 52.2
2:7 45.8 46.4 46.7 47.6 48.1 49.0 50.0 50.5 51.3 51.7 52.3
2:8 45.9 46.5 46.8 47.7 48.2 49.1 50.1 50.6 51.4 51.8 52.4
2:9 45.9 46.6 46.9 47.8 48.3 49.2 50.2 50.7 51.5 51.9 52.5
2:10 46.0 46.6 47.0 47.8 48.3 49.3 50.3 50.8 51.6 52.0 52.6
2:11 46.1 46.7 47.1 47.9 48.4 49.4 50.3 50.8 51.7 52.0 52.7
3:0 46.2 46.8 47.1 48.0 48.5 49.5 50.4 50.9 51.8 52.1 52.8
3:1 46.2 46.9 47.2 48.1 48.6 49.5 50.5 51.0 51.9 52.2 52.8
3:2 46.3 46.9 47.3 48.1 48.6 49.6 50.6 51.1 52.0 52.3 52.9
3:3 46.3 47.0 47.3 48.2 48.7 49.7 50.6 51.2 52.0 52.4 53.0
3:4 46.4 47.0 47.4 48.3 48.8 49.7 50.7 51.2 52.1 52.4 53.1

204
Yıl:Ay lp 3p Sp 15p 25p 50p 75p 85p 95p 97 p 99p
3:5 46.5 47.1 47.4 48.3 48.8 49.8 50.8 51.3 52.2 52.5 53.2
3:6 46.5 47.2 47.5 48.4 48.9 49.9 50.8 51.4 52.2 52.6 53.2
3:7 46.6 47.2 47.6 48.4 49.0 49.9 50.9 51.4 52.3 52.7 53.3
3:8 46.6 47.3 47.6 48.5 49.0 50.0 51.0 51.5 52.4 52.7 53.4
3:9 46.7 47.3 47.7 48.5 49.1 50.1 51.0 51.6 52.4 52.8 53.4
3:10 46.7 47.4 47.7 48.6 49.1 50.1 51.1 51.6 52.5 52.8 53.5
3:11 46.8 47.4 47.8 48.6 49.2 50.2 51.1 51.7 52.6 52.9 53.6
4:0 46.8 47.5 47.8 48.7 49.2 50.2 51.2 51.7 52.6 53.0 53.6
4: 1 46.9 47.5 47.9 48.7 49.3 50.3 51.2 51.8 52.7 53.0 53.7
4: 2 46.9 47.5 47.9 48.8 49.3 50.3 51.3 51.8 52.7 53.1 53.7
4:3 46.9 47.6 47.9 48.8 49.4 50.4 51.3 51.9 52.8 53.1 53.8
4:4 47.0 47.6 48.0 48.9 49.4 50.4 51.4 51.9 52.8 53.2 53.8
4:5 47.0 47.7 48.0 48.9 49.5 50.4 51.4 52.0 52.9 53.2 53.9
4:6 47.1 47.7 48.1 49.0 49.5 50.5 51.5 52.0 52.9 53.3 53.9
4:7 47.1 47.7 48.1 49.0 49.5 50.5 51.5 52.1 53.0 53.3 54.0
4:8 47.1 47.8 48.1 49.0 49.6 50.6 51.6 52.1 • 53.0 53.4 54.0
4:9 47.2 47.8 48.2 49.1 49.6 50.6 51.6 52.2 53.1 53.4 54.1
4:10 47.2 47.9 48.2 49.1 49.7 50.7 51.7 52.2 53.1 53.5 54.1
4:11 47.2 47.9 48.2 49.2 49.7 50.7 51.7 52.2 53.2 53.5 54.2
5:0 47.3 47.9 48.3 49.2 49.7 50.7 51.7 52.3 53.2 53.5 54.2

205
 ADÖLESAN PROBLEMLERİ

Adölesan dönemi: Kızlarda 10-11 yaş (8-13.5) Erkeklerde 12 yaş (9-14)

dönemi olarak tanımlanır.
Adölesan dönemde ortalama boy artışı; Kızlar ortalama 10-20 cm, Er­
kekler ortalama 15-25 cm civarındadır. Adölesanlarda en hızlı boy artışı
zamanı ise erkeklerde 14-15 yaş, Kızlarda 12-13 yaş dönemine denk gelir.
Ağırlık artışı her iki cinste ortalama 7-30 kg arasında olur.
Adölesan dönemi üç döneme ayrılır; Erken ergenlik(adolesan) dönemi
(10-13yaş), Orta ergenlik (adolesan) dönemi (14-16 yaş) ve Geç ergenlik
(adolesan) dönemi (17-19 yaş) arası olarak tanımlanır. Farklı kaynaklar­
da bu yaş aralıklar farklı olabilir.
** Genç Dönemi 15 - 24 yaş arası dönem olarak tanımlanırken gençlik
dönemi 10 - 24 yaşarası dönem olarak tanımlanır.
Adölesanlarda en sık görülen sağlık problemleri: Büyüme geriliği,
Boy kısalığı veya uzunluğu, Pubertal sorunlar, Jinekomasti, jinekolojik
problemler, Skrotal Hastalıklar, Enüresiz nakturna, Hipertrikozis, hirsu­
tismus, Meme hastalıkları, Obesite, Yeme Bozuklukları (anoreksiya nev­
roza, bulmia vb.), Psikososyal problemler, Ortopedik problemler, Der­
matolojik problemler, madde bağımlılığı vb. olarak sayılabilir.

Erken puberte ve Gecikmiş puberte belirtileri

Kızlarda: Meme başı büyümesi(< 8 yaş - > 13 yaş ), Pubik kıllanma artı­
şı(< 9yaş - > 14 yaş), Adet görme zamanı(< 10.5 yaş - > 16 yaş)
İstenilmesi gereken tetkikler: FSH, LH, E2, TSH, ST4, Pelvik USG, Kemik
yaşı(2 yaş üstü için), Beta HCG(2 yaş altı için)
Pubik kıllanma var ise ayrıca total testesteron, DHEA-S, 17-OH proges­
teron istenmelidir.
Erkeklerde: Cinsel Gelişme bulgularının başlaması(< 9 yaş->14 yaş)
** Adolesanda puberte belirtileri 14 yaşına kadar başlamamışsa ve bu
durum adölesanı psikolojik olarak çok olumsuz etkiliyorsa puberteyi
başlatmak için ilaç tedavisi başlanabilir.

206
 POLİKİSTİK OVER SENDROM

Tanı kısaca oligomenore, hiper androjenik bulgular (kıllanma, ses kalın­

laşması vb.) ve USG'de overlerde kistik görülmesi bulgularından ikisi­
nin görülmesi ile konur.

Klinik
Hirsutizm, Adet düzensizlikleri, Body mass'in artması, tip 2 DM, Şişman­
lık, Akne, Akantosiz Nigrikans ve Alopesi en sık görülen bulgulardır.
Adetin 3.-5. gününde istenilmesi gereken tetkikler: FSH, LH, E2, DHEAS,
17 OH progesteron, total testesteron, Pelvik USG

Tedavi
Klinik şikayetlere göre hormon replesmanı ve diğer deştek tedavileri
verilir.

207
 JİNEKOMASTİ

Jinekomasti erkeklerde kızlarda olduğu gibi meme areolası altındaki

dokunun tomurcuk şeklinde büyümesidir. Şişmanlıkta görülen meme
büyümesi jinekomasti değildir. Erkek ergenlerde hormon arhşına bağlı
görülen memenin büyümesi genelde iyi huyludur. Nedeni muhtemelen
fazla salgılanan testesteronun gibi androjenlerin kısmi olarak östrojene
dönüşmesidir. Tedavi gerektirmez ve genellikle 12-18 ay içinde kendili­
ğinden kaybolur. Bazen ilaç kullanımına bağlı olarakta görülebilir.
İstenilmesi gereken tetkikler: FSH, LH, E2, TSH, ST4, ALT Skrotal USG,
Kromozon analizi, Beta HCG

208
 YEME BOZUKLUKLAR!

Obezite
Adölesanlarda çevresel faktörlere bağlı olarak gerek fazla yeme gerekse­
de abur cubur gazlı içecek gibi ürünlerin fazla tüketilmesi sonucu gelişir.
Obezite gelişmesinde ailesel ve hormonal özellikler, beslenme alışkan­
lıkları, psikolojik sorunlar ve sosyo-ekonomik durum etkilidir. Diyet ve
beslenme alışkanlığının düzeltilmesi ile tedavi edilebilir. Özellikle erken
çocukluk döneminde görülen obeziteler ömür boyu kalıcı olurlar.
İstenilmesi gereken tetkikler: TSH, ST4, Lipid profili, ALT, AST, Ca, P,
PTH, 24 saatlik idrarda corizon, açlık glikoz, insülün, düzeyi.

Anoreksiya Nervoza
Özellikle kızlarda kendileri zayıf olmalarına rağmen, algı problemleri
nedeniyle kendilerini aşırı şişman algılamaları sonucu kilo alma kor­
kusu ile yetersizlik veya kilo kaybı vardır. Zayılık nedeniyle amenore
ptoblemi yaşarlar. Tedavisi oldukça zordur ve çoğu kez tekrarlar ve has­
tanede yatırılarak tedavi edilmelidirler.

Bulimia Nervoza (Yediğini İsteyerek çıkarma Hastalığı)

Bu hastalarda atak şeklinde Tekrarlayan hkanırcasına yeme ve sonrasın­
da kendi kendisini kusturma şeklinde olan durum söz konusudur. Bi­
reyler kilo almamak için kendilerini kusmaya zorlarlar. Bu hastalar aşırı
c zersiz ve ememe dönemleri sonrasında yeme atakları örülür.

209
Normal iş yapan 70 kg bir kadının normal günlük kalori ihtiyacı ortala­
ma 2000, erkeklerin ise 2400 kaloridir. Ağır işte çalışanların günlük kalo­
ri ihtiyacı 2000-3000 kaloriye kadar çıkabilir.
Uyan: Katı diyet ile ancak kısa süreli kilo verilir. Yemek alışkanlığı de­
ğişmediğinde verilen kilolar hemen geri alınır.

ZAYIFLAMA İÇİN ALTIN ÖNERİLER 1 (az ye çok spor (hızlı adımlı

yürüyüş) yap)
** Zayıflamak için kişi yediklerini yani aldığı kaloriyi (porsiyonu) yarı­
ya yada üçte birine düşürmeli yaptığı sporu da iki katına çıkarmalı­
dır. Sık sık ama az beslenmelidir. Yemekleri iyi çiğnemeli bol bol sıvı
almalıdır. Bunu bir alışkanlık haline getirmelidir. İstediği bol kalorili
yemeklerden de yemeli ama az yemelidir.

ZAYIFLAMA İÇİN ALTIN ÖNERİLER 2 (doğal beslenin)

Doğal olmayan şeyleri hayatınızdan çıkarız.
Şeker: Rafine şekerler doğal değildir. Şeker kamışından elden edilir. Bu
yüzden şeker içeren içecek ve yiyeceklerden uzak durun.
Beyaz un: Beyaz ekmek yerine kepekli tam buğday ekmeği yeyin. Beyaz
undan yapılan hamur içi gibi şeyleri azaltınız.
Sıvı ve katı yağlar: Bitkilerden elde edilmiş yağları çok az kullanın ama
doğal tereyağı ya da yağlı et yiyebilirsiniz.
Tuz: Tuz doğal değildir. Vücuda yetecek kadar gıdaların içinde zaten
vardır.
Bu şekilde yılda 20-30 kiloya yakın hiç zahmet çekmeden verebilir­
siniz. Ve diyabet hastası iseniz şekeriniz büyük oranda kontrol altına
alınır.
*** Özellikle erken bebeklik döneminde aşırı rafine şeker içeren gıda tü­
ketimi nedeniyle oluşan obesite ömür boyu kalıcı olma ihtimali yük­
sektir.bu nedenle bebeklik döneminden itibaren çocuklar boş kar­
bonhdrat içeren kola, yapay meyve suyu, cips vb. gıdalardan uzak
tutulmalı ve iyi bir beslenme alışkanlığı kazandırılmalıdır.

210
iNTANiYE
■ ■
 SALMONELLA (TİFO)

Etken Salmonella typhi gram negatif enterik bir bakteridir. Kuluçka sü­
resi 10-14 gündür. Enfekte insanların idrar ve dışkıları ile kontamine ol­
muş su ve gıdaların alınması ile bulaşır. Kanalizasyon sularının, içme ve
kullanma sularına karışması sonucu tifo salgınları görülür.

TEDAVİ:
** Tifo kalbi, beyni, böbrekleri, akciğerleri, karaciğeri, göz ve kulak si­
nirlerini etkiler. Bu nedenle iyi tedavi edilmesi şarthr. Hastaya süt,
yoğurt, ayran, hoşaf, meyve sulan, limonata, portakal suyu, yumurta
sarısı, yumurtalı çorbalar, iki kere çekilmiş etten yapılmış köfteler,
sebze ve meyve püreleri verilir. Çok su içirilir. Aynca, antibiyotik
tedavisi uygulanmalıdır.
** Ciddi vakalar yatırılarak tedavi edilmelidirler.
** Şiddetli halsizlik ve bitkinlik şikayeti olan hastalar yatırılarak veya
ayaktan mayi tedavisi verilerek tedavi edilmelidir.

ANTİBİYOTERAPİ:
En iyi seçenek siprofloksasindir.
16 yaş üstü: Siproflaksosin 2x500mg 10 gün (CİPROXİN ® 500-750mg 10
TABLET)
<16 yaş altı: Seftriakson 100 mg/kg/gün max:4gr 10 gün (DESEFİN®
0.5-1 gr FLAKON)
Oral olarak amok/klav 80mg/kg/gün 14 gün verilebilir. Sefiksim
veya sefpodoksimde kullanılabilir.
** Olguların %1-4'ü taşıyıcı olur. Kronik taşıyıcılarda da ampisilin,
amoksisilin ya da kinolon grubu antibiyotikler 4-6 hafta kullanılır.
** Ateş düşürücü ilaçlardan özellikle Aspirin ateşi anormal şekilde aşı­
n düşürebileceğinden kullanılmamalıdır. Ateşi düşürmek amacı ile
ıslak kompres yapılmalıdır. Kabızlık için ilaç ve lavmanlar kullanıl­
maz.

TEDAVİYE YANIT:
** Ateş genellikle 3-5 gün içinde düşer ve klinik düzelir.
** Tifo hastalığı geçiren kişilerde bağışıklık gelişir. Ancak antibiyotik
i tedavisi erken başlanan hastalar ikinci kez tifo geçirebilir.
i ** İyileşen hastaların %5-lO'unda yaklaşık 2 hafta sorıra bulgular ye­
niden ortaya çıkabilir. Relaps çok ciddi seyredebileceği gibi genelde
hastalıktan daha hafif ve daha kısa süreli seyreder.

213
** Nekahat döneminde lökositlerin artmaması ve eozinofillerin görül­
memesi relapsı düşündürür. Lökositozun 10.000 mm3 veya üzerine
çıkması intestinal bir perforasyonu düşündürür.
** Tedaviye yanıt alınamayan ağır toksemik hastalarda steroid kulla­
nılabilir. Perforasyon durumunda 4-6 saat içinde cerrahi müdahale
gerekmektedir.

ÔRNEK REÇETE

TANI: Tifo (6 yaş çocuk)

RPl: DESEFİN® 1 gr FLAKON D X B ON
lXl FLK (10 gün)

** Hastaya bol sıvı alması önerilir. Gereğinde mayi takılabilir.

** Sefriakson yerine 3. kuşak oral sefalosporinde yazılabilir.

ÔRNEK REÇETE

TANI: Tıfo (yetişkin)

RPl: CİPROXİN 500mg 10 TABLET D11B İKİ
2Xl TB (10 gün)

** Hastaya bol sıvı alması önerilir. Gereğinde mayi takılabilir.

214
 BRUSELLA

Enfekte hayvanların etleri, süt, idrar gibi vücut sıvıları, enfekte süt ile
hazırlanan süt ürünleri veya enfekte hayvanın gebelik materyali aracılığı
ile insanlara bulaşır.
Bakteri ilk üremesini bölgesel lenf bezlerinde yaphktan sonra hema­
tojen yolla RES organlarına yayılır. Başlıca KC, dalak, kemik iliği, böb­
rek, MSS, endokard, testis ve over gibi organlara yerleşir.

TEDAVİ:
** Ciddi bir hastalıkhr. Tedaviyi uzman hekim vermelidir. Ağır komp­
likasyonlar görülebilir.
** Tedavide dünveya ortak bir görüş yoktur. Temel ilaç tetrasiklindir.
Gestamisinin relapsları azatlığı söyleniyor. Bu yüzden gentamisin
fazladan 5 gün tedavi eklenebilir.
8 yaş ve yetişkin üstü: Doksosiklin (6 hafta) + Rifampisin (6 hafta) ±
Gentamisin (5-7gün)
8 yaş alh: TMP-SMX (6 hafta)+ Rifampisin (6 hafta)± Gentamisin (5-7
gün)
** Rifampisin yerine streptomisin iM 14 gün tercih edilebilir.
** Kardit, menenjit ve osteomiyelitte 3'lü tedavi 4-6 ay verilir (T+S)
veya (T+G+R)
** Gentamisin tedavisi hastanede yahnlarak verilmesi daha uygundur.

İLAÇLAR
Doksosiklin: TETRADO X® 100 mg 14 KAPSÜL
Doz: Çocuk: 2-4 mg/kg/gün 1-2 dozda, yetişkin: 200 mg/gün 2 doz
6 hafta
TMP-SMX: BACTRİM® 40/200 mg 100 mi SÜSP ve 80/400mg-
160/800mg TABLET
Doz: Çocuk ve yetişkin: 10/50mg/kg/gün max 480/2400mg 3 dozda
6 hafta
Gentamisin: GENTA ® 20-40-80-120-160mg 1 AMPUL (IV/iM)
Doz: Çocuk ve yetişkin: 5 mg/kg/doz 3 dozda sadece 5-7 gün
Rifampisin: RİFCAP® 100mg 80ml SÜSP ve 150-300mg 16 KAPSÜL
300mg 60 KAPSÜL
Doz: Çocuk: 10-20 mg/kg/gün 1-2 dozda, yetişkin: 600-900mg/gün
2 doz 6 hafta
Streptomisin: STREPTOMYCINE ® lgr FLAKON (iM)
Doz: Çocuk ve etişkin: 20-40 m /k / ·· n max: 1 r/ ün

215
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Brusella (20 kg 6 yaş çocuk)

RPl: BACTRİM® 40/200 mg 100 ml SÜSP TB DVIB ALTI
S: 3Xl.5 ölçek (6 hafta)
RİFCAP ® 100 mg 80 mi SÜSP DIB BİR
S: 2Xl.5 ölçek (6 hafta)

** Gentamisin tedavisi hastanede yatırılarak verilebilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Brusella (yetişkin)

RPl: TETRADOX® 100 mg 14 KAPSÜL DIB BİR
S: 2Xl KAPSÜL (6 hafta)
RİFCAP® 300 mg 60 KAPSÜL O11B İKİ
S: 2Xl Kapsül (6 hafta)

** Gentamisin tedavisi hastanede yabrılarak verilebilir.

216
 HEPATİT A

Etken Hepatit A virüsüdür. Dışkı ve ağız yoluyla bulaşır. Kronikleşmez,

çok bulaşıcıdır. Kirli su ve besinler sık rastlanan enfeksiyon kaynağının
başında gelir. Çocuklarda çoğu infeksiyon hafif veya asemptomatiktir.
Sarılık çoğunlukla görülmez.
** Kuluçka süresi 14-15 gündür. Çok nadiren fulminant seyredebilir.
** Erişkinlerin %95'i HAV enfeksiyonu geçirmiştir. Yetişkinlerde çok
daha ağır seyreder.

KLİNİK:
Preikterik Dönem: Başlangıçta sanlık öncesi grip benzeri bulgular, halsiz­
lik, yorgunluk, iştahsızlık, bulanb, kusma, eklem ağrısı, karın ağrısı, ishal,
karnın sağ üst kadranında ağrı olabilir. Bu belirtiler ortalama 3-10 gün sürer.
İkterik Dönem: Göz ve deride sarılık, açık renk dışkı, koyu renk idrar
(Hematüri ile karıştırılabilir. Bilirubin yüksektir.) sanlık belirir, ateş dü­
şer, atralji düzelir, %70 oranında hepatomegali ve %20 oranında spleno­
megali olabilir. Servikal LAP olabilir. Deride kaşınb izleri olabilir.
Klinik: Hastalık genellikle 3-6 hafta sürer ve sarılık kaybolur. Hastaların
%85'inin 3 ayda %85'i 6 ayda % lO0'ü klinik ve laboratuvar olarak tam
iyileşir. Bilirubinler olguların %85'de üç ay içinde normale döner (3).
Gelişebilecek Komplikasyonlar: Vaskülitler, glomerülonefritler, ABY,
artrit, kriyoglobulinemi, toksik epidermal nekroz, miyokardit, optik nö­
rit, transvers miyelit, Guillain-barre sendromu, trombositopeni, trombo­
sitopenik purpura, aplastik anemi, otoimmun hemolitik anemi, kırmızı
hücre aplazisi, üst CIS kanaması, diabet mellitus, otoimmun hepatit,
akut pankreatit, plevral efüzyon, döküntüler vb.

TANI:
Anti-HAV IgM pozitifliği olması tanı koydurur. Aynca INR, ALT, AST
belirgin yükselebilir (2000'ne kadar çıkabilir.). İdrarda ve kanda biliru­
bin artmışbr.
•• Anti-HAV IgM akut infeksiyondan en geç 12 ay sonra negatifleşir.
•• Anti-HAV IgG pozitifliği geçirilmiş infeksiyonu gösterir. Ömür boyu
pozitif kalır.

TEDAVİ:
Oral hidrasyon, beslenme ve gereğinde mayi gibi septomatik tedavi ve­
rilir. İlaç tedavisi yoktur.

217
Yatış endikasyonu: Oral alımı belirgin azalmış, şiddetli kusması olan
dehidretasyon riski olan hastalar yahnlıp IV sıvı desteği verilebilir. ALT,
AST, INR, bilurubin yüksekliği yahş için neden değildir.
** Kolestaza bağlı bilurubin yüksekliği uzun süre olabilir. Ama zaman­
la düzelir.
** Fulminant seyreden hastalar KC nakli için acilen ileri merkeze sevk
edilmelidirler.
Kolestaz: Bilirubin 12-30 mg/ dL seviyesine ulaşabilir. Bilirubinin pik
seviyesi 8 hafta veya daha uzun sürede oluşabilir. Sarılık ve kaşınh > 12
haftadan daha uzun sürebilir. USG ile biliyer obstriksiyon ayırıcı tanı­
sı yapılabilir. Kolestazda kısa süreli steroid (prednisolon 30 mg/ gün)
tedavisinin kaşıntıyı azaltmaya, bilirubin seviyesini düşürmeye ve hal­
sizliğin düzelmesine faydalı olabileceği söyleniyor. Steroid azalhlarak
kesilmelidir. Şiddetli kaşınhda kolestiramin kullanılabilir.

218
ETKEN
Parenteral, perinatal yolla bulaşır. İnkübasyon süresi 30-180 gündür. Ül­
kemizde HBsAg pozitiflik oranı %5-20'dir. HBs Ag (+) olgularda delta
antikor pozitifliği %5'tir.
KLİNİK
Hepatit B bazen sadece hafif kırgınlık, bulantı, ishal, karın ağrısı, bazen
deri döküntüsü, göz ve deride hafif sarılık, açık renk dışkı, koyu sarı
renk idrarla başvurur. Bazen hiçbir bulgu vermeyebilir.
TA NI
Hepatit türü seroloji, HBV PCR ve karaciğer biyopsisi ile konur.
HEPATİT B ENFEKSİYON SEROLOJİ
Anti-HBc Anti-HBc Anti-
HBsAg Anti- HBs IgM IgG HBeAg HBe
Akut enfeksiyon + + +!- +
Geç inkübasyon + +!-
kronik taşıyıcılığı + +/-- + +/-- ++/-
Kr aktif hepatit + +/-- + ++!- +/--
Aşılı bağışık. +
Yakın geçirmiş + +/-- + +
Uzak geçirmiş +/-- ++/-
Kronik hepatit B: HBsAg 6 ayın üzerinde pozitif, Serum HBV DNA
>105 kopya/ mi, ısrar eden ya da aralıklı ALT/ AST yüksekliği, biyopside
nekroinflamatuvar skor ;;?4, HBeAg(+) ya da(-)
Uyumsuz serolojiler: HBsAg pozitif + Anti-HBc negatif, HBsAg, Anti­
HBs (+) + Anti-HBc (+), Tek başına Anti-HBc pozitifliği, Aşılanmamış bi­
rinde yalnız Anti HBs pozitifliği, HBsAg negatif(+) HBeAg pozitif, HBe­
Ag ve Anti-Hbe pozitifliği, Anti-HBc IgG negatif, Anti-HBc IgM pozitif
** Anti-HBc IgM ve IgG, semptomların başlamasıyla ortaya çıkar. IgM
serumda 12-24 ay pozitif kalabilmektedir.
** Anti HBc IgM'nin varlığı akut infeksiyonun en önemli göstergesidir.
** HBe Ag, viral replikasyonun devam ettiğini ve infektiviteyi gösterir.
HBs Ag'den kısa bir süre sonra pozitifleşir. 10 haftadan uzun süre
devam etmesi hastalığın kronikleşeceğinin belirtisidir
** Anti-HBe nispeten düşük infektivitenin güçlü bir göstergesidir.
** HBe Ag'i pozitif anne bebeklerinde enfekte olma sıklığı %70-90, kro­
nikleşme %90'dır.

219
** Taşıyıcı anneden bebeklere bulaşmanın %90'nı doğum esnasında ol­
maktadır. Bu yüzden doğumdan hemen sonra bebeklere Aşı ve Ig
yapılmalıdır.
** HBe Ag'i negatif anne bebeklerinde enfekte olma sıklığı %10-40, kro­
nikleşme %40-70dir. Uterus içi bulaşma nadiren olur.

Hepatit B proflaksisi yapılması gereken durumlar

** HBs pozitif anne bebeğine doğumdan hemen sonra aşı (0,5 mi) ve
HBIG (0,5 mi) yapılmalı bebek hemen yıkanmalıdır. Çünkü özellik
doğum sırasında bebeğe bulaşan anne kanı bebeği enfekte eder.
** Cinsel ilişki sonrası sonra en geç 7 gün içinde aşı (0,06 mi/kg) ve 1
gün içinde HBIG (1 mi) yapılmalıdır.
** Cilde enfekte enjektör veya benzeri madde batması durumunda en geç
7 gün içinde aşı(0,06 mi/kg) ve 1 gün içinde HBIG(1 mi) yapılmalıdır.
** Akut aktif hepatit B olgularla temas durumunda aşı+ HBIG yapıl-
malı iken taşıcılarla temasta aşı yeterli olabilir.

TEDAVİ
Aşı: 0-1-6. aylarda 3 dozda yapılır. Aşıdan sonra koruyucu antikor (anti
HBsAg) titresi 10 mIU/mi'dir. Aşının Koruyuculuğu 25 yıl kadardır. Et­
kinliği %95'dir. Birinci dozdan sonraki 2 hafta içinde %80 cevap vardır.
Temas sonrasında aşı ile birlikte hiperimmunglobulin uygulanır. HBsAg
veya anti-HbsAg olanları aşılamanın yararı ya da zararı yoktur.
** Prematüre bebeklere 4 doz aşı uygulanır.
** Anti- HBs negatif tüm bireyler ücretsiz aşılanma için sağlık ocağına
yönlendirilmelidir.
Kronik Yakalarda Takip: 6 ayda bir HBsAg, HBeAg, HBV ONA, ALT ve
AST bakılmalıdır.
** Tedavide Lamivudin, Tenofovir, Entekavir ve peg- interferon alfa
2a-2b tercih edilmektedir.
** Tedavi çok önemlidir. Hasta tedaviyi ihmal ederse siroz ve kanser
gelişme hızı ve riski artar.
İnterferon Alfa 2: PEGASYS®-PEGINTRON kullanıma hazır şırınga
Doz: Kr hepatit B: Çocuk: 15-30 M.IU/ m2/ doz (haftada 1 gün toplam 6
-12 ay yapılır.)
Erişkin: Peg- interferon alfa 2a-2b 120-180 M.IU haftada bir kez 48 hafta
** HBsAg (+ ), HBeAg ( +) ve HBV ONA> 2000 IU/ ML olupta ALT yük-
sek olan hastalar tedavi için en uygun adaylardır.
** HBV ONA(-) olanlar ilaçtan fayda görmezler.
** Bu hastalar mutlaka Enfeksiyon Hastalıkları uzmanı tarafından takip
edilmelidirler.

220
 SEPTİK ARTRİT

ETKEN
Septik artrit çocuklarda en sık 2 yaş ve alhnda görülür. En sık etken Staf.
aureus' dur. 2-4 yaşlarda ise en sık etken H. influenza tip b' dir.

Yaş grubuna göre en sık etkenler:

Yenidoğan ve <2 ay bebeklerde: Staflar, grup B streptokoklar, aerobik
Gram (-) çomaklar
>2 ay-4 yaş arası çocuklarda ve yaşlılarda: S.aureus ve H. influenza tip b
>4 yaş ve yetişkinlerde: Staf aureus

KLİNİK
Eklem bulguları: Sıklıkla tek eklem tutulur (En sık diz, omuz, kalça).
Eklemde ağrı, ateş (%80), şişlik, kızarıklık, hassasiyet ve oynatamama
şikayetleri olur. Ağırlık taşıyan eklemleri tutan enfeksiyonlarda çocuklar
yürüyemezler.
Bazen eklem üzerinde gelişen bir sellülit septik artrit gibi klinik ve­
rebilir. Ayırıcı tanısı zordur. Ayma tanı için yapılacak eklem ponksiyonu
yüzeysel enfeksiyonu ekleme bulaşhrabilir. Çocuklarda geçici sinovyit
ve septik artrit ayırıcı tanısını yapmak özellikle kalça eklemi tutulumun­
da oldukça güçtür. Fakat ateş, üstüne basamama, 40 mm/saat ve/veya
daha fazla olan sedimentasyon hızı ve plazmada lökositler septik artriti
destekler.

TANI
Lökositoz, sedimantasyon ve CRP yüksekliği beklenir ve tanıyı destekler.
Eklem sıvısı incelemesi: Lökosit: > 100.000/mm3 (PNL >% 80), kültürün
% 90 ( +) olması tanıyı destekler.
** Tedaviden yanıt alınamazsa osteomyelitten şüphelenilmelidir

TEDAVİ
Kültürde izole edilen etkene göre tedavi verilmelidir. Ama öncesinde
ampirik tedavi başlanmalıdır.

Yenidoğan ve <2 ay bebeklerde tedavi

En sık etken olan stafilokoklar, grup B streptokoklar ve aerobik gram
negatif çomaklara karşı etkili antibiyotikler tercih edilmelidir.
İlk tercih: Vankomisin + sefotaksim/ entamisin

221
** Tedavi süresi 4-6 haftadır. Klinik ve laboratuvar (sedim <20, CRP)
düzelse bile oral tedaviye geç başlanılmalıdır. Çünkü bu bebeklerde
septik artrit ve osteomiyelitin beraber olma ihtimali veya tek başına
osteomiyelit olma ihtimali en yüksek yaş grubudur. Zaten bu yüzden
kombine tedavi başlanmalıdır. Oral olarak 3. kuşak sefalosporin ter­
cih edilebilir.
Sefiksim: SUPRAX® 100 mg 50/100 mi ŞURUP 400 mg disperse 5/ 10
TABLET
Doz: 8 mg/kg/ gün tek doz veya 2 dozda

>2 ay-4 yaş arası çocuklarda veya yaşlılarda tedavi

En sık etken olan S.aureus ve H.influenza tip b'ye karşı etkili Seftriakson
(±) sefazolin tercih edilebilir.
Tedavi süresi 4-6 haftadır. Klinik ve laboratuvar (sedim <20, CRP)
düzelince oral tedaviye geçilir. Oral tedavide 3. kuşak sefalosporinler
tercih edilebilir.
Sefiksim: SUPRAX® 100 mg 50/100 ml ŞURUP 400 mg 5/10 TABLET
Doz: 8 mg/kg/gün tek doz veya 2 dozda

>4 yaş ve yetişkinlerde tedavi

En sık etken olan staf. aureusa karşı etkili sefazolin sodyum başlanabilir.
Tedavi süresi 4-6 haftadır. Klinik ve laboratuar (sedim <20, CRP) dü­
zelince oral tedaviye geçilir. Oral tedavide 1. kuşak sefalosporinler tercih
edilebilir.
Sefalekxin: MAKSİPOR® 250mg 100ml SÜSP, 0.5 gr 16 TABLET-1 gr 10
TABLET
Doz: 25-50 mg/kg/ gün 4 dozda

222
 LENFADENOPATİLERE (LAP) YAKLAŞIM

ETKEN
LAP Etyoloji: Yaygın LAP'nin en sık nedeni enfeksiyonlardır. EBV,
CMV, kızamık, kızamıkçık, suçiçeği, septisemi, tifo, tüberküloz, sifiliz,
histoplazmozis, cryptococcosis, coccidioidomycosis toksoplazma, JRA,
SLE, dermatomiyozit, lenfoma, lösemi, nöroblastom, histiositozis, Gauc­
her, Niemann-Pick, fenitoin, pyrimethamine, phenylbutazone, allopu­
rinol, izoniazid, Castleman hastalığı, sarkoidoz, serum hastalığı başlıca
nedenlerdir.
Normal lenf nodlan sınırları: Çocukluk çağında supraklavikuler bölge­
de 0.3 cm, aksiller bölgede 0.5 cm, servikal bölgede 1 cm, inguinal böl­
gede ise 1.5 cm büyüklüğe kadar olan lenf nodları genellikle fizyolojik
olarak kabul edilebilir. 1 cm alhndaki lend nodlan patolojik durum yok­
sa normaldir. Bu boyutların üzerindeki büyümeler mutlaka araşhrılma­
lıdır. 1 cm üstündeki lenf nodların bazen normal sağlıklı bir çocukta da
bulunabilir.

SERVİKAL VE SUBMANDİBULAR LAP TEDAVİSİ

Lökositoz (nötrofil hakimiyeti), sedimantasyon hızı artmış, maligniteyi
düşündürecek hikaye ve FM bulgususu yoksa öncelikle enfeksiyona
yönelik ampirik 10-14 gün antibiyotik tedavisi verilir. (Amoksisilin-Kla­
vulonik asit (40-80mg/kg/gün 2-3 dozda) veya Sefuroksim), sistemik
semptomlar varsa, genel durumu kötü ise IV tedavi verilebilir. Hasta
bu esnada 3-4 günde bir kontrole çağrılıp kontrol edilir. Bu kontrollerde
fluktuasyon, abse saptanırsa insizyon ve direnaj yapılır. Kültür alınır.
•• Antibiyotik tedavisi sonunda tedaviye cevap yoksa (LAP küçülmez-
se) eksizyonel biyopsi yapılır.

BİYOPSİ ENDİKASYONLARI:
Lenf nodu; 2 haftalık tedaviye rağmen büyümeye devam ediyorsa ve
4-6 haftada küçülme yoksa, supraklavikuler LAP varsa, mediastinal kitle
varsa, anormal klinik bulguların varlığı (Zayıflama, ateş, gece terlemesi,
organomegali)
•• Eksizyonal biyopsilerde prensip olarak ulaşılabilen en büyük lenf
nodu, bütünlüğü bozulmadan, kapsülü ile birlikte çıkarılmalıdır.

223
 ÔRNEK REÇETE

TANI: Bakteriyel LAP(lO kg çocuk)

RP: CROXİLEX® BID 200 mg 100 rol SÜSP DIB BİR
S: 2xl.5 ölçek
PAROL® 250 Mg 100 rol ŞURUP DIB BİR
S: 3-4Xl ölçek

** Hastaya istirahat ve bol sıvı alması önerilmelidir.

ÔRNEK REÇETE

TANI: Bakteriyel LAP (yetişkin)

RP: CROXİLEX® BID 1 gr TABLET DIB BİR
S:2xl TB
PAROL® TABLET DIB BİR
S: 3-4Xl TB

** Hastaya istirahat ve bol sıvı alması önerilmelidir.

224
 MENENJİTLER (VİRAL, BAKTERİYEL, TBC)

Menenjit, beyni saran zarların iltihaplanmasıyla oluşan, hemen tedavi

l'dilmezse işitme kaybı, beyin hasarı ve ölümle sonuçlanabilen ciddi bir
bakteriyel enfeksiyondur. Hastalığa yakalananların %95'i 5 yaş altındaki
çocuklardır.

KLİNİK VE BULGULAR:
Çocuk ve yetişkinlerde belirtiler: Yüksek ateş (%94-96'sında 38.5 °C
ve üzeri ateş vardır.), şiddetli baş ağrısı, kusma (genelde fışkırır tarzda
'Y,,80), uyuşukluk, ışık veya sese karşı hassasiyet, kas ağrısı, ense ağrısı
ve sertliği (çene göğse değdirilmede zorlanma olur), uyku hali, konvul­
ziyon, kernig, brudzinski vb.
Bebeklerde belirtiler: Ense sertliği çok nadiridir. Konvulziyon, hiperter­
mi, ateş, ön fontanel bombeliği, apatik donuk bakışlar, uyku hali, toksik
görünüm, çevreye ilginin azalması, duyarlılık, beslenmede isteksizlik,
dokunulduğunda veya altı temizlenmeye çalışıldığında çocuğun huzur­
suz olması, sürekli ağlama vb.
Viral menenjit: Bakteriyel menenjite göre daha hafif seyreder. Eğer her­
pes ensefalitse çok ağır ve mortal seyreder.
TBC menenjit: Genelde klinik çok ağırdır, hidrosefali, şaşılık vb nörolo­
jik bulgular olur. Erken anti TBC tedavisi çok önemli ve hayatidir. PPD
tanıda çok değerlidir.

TANI:
LP (4X10< hücre pozitif kabul edilir.), septom ve bulgular ile konur. Ay­
rıca viral veya TBC menenjitte ya da tedaviye yanıt vermeyen menenjit­
lerde kranial görüntüleme kullanılabilir.

TEDAVİ:
Tedavide antibterapi + steroid (özellikle yenidoğan ve bebeklerde) verilir.
•• Antibiyotikler kesinlikle menenjit dozunda verilmelidir (bakınız an-
tibiyotik dozlar sayfasına)
•• Bazı üniversiteler vankomisini tedaviye rutin eklerken bazıları ise
tekli tedavi vermektedirler.
•• Tedaviye yanıt yoksa ya antibiyoterapi değiştirilmeli veya subdural
efüzyon vb komplikasyonlar düşünülmelidir.
•• Tedaviye yanıt yoksa önce vankomisin veya linezolid tedaviye ekle­
nir. Yine yanıt alınamazsa meronem + amikasin veya kinolon grubu
antibiyotikler tedaviye eklenebilir.

225
GOZ
■■

227
 BAKTERİYEL KONJONKTİVİT
En sık %90 oranında görülen gram ( +) bakterilerdir (s.aureus vb.).
•• En sık görülen göz enfeksiyonudur. Bulaşıcıdır.
Çapaklanmanın rengi, miktarı etkene ve şiddete göre değişir. Göz
kapakları çapaklanma nedeniyle özellikle sabahları birbirine yapışabilir.
Kırmızılık, yaşarma, tahriş, batma hissi, kumlu göz hissi, konjonktivanın
�işmesi görülebilir.
•• Genellikle bilateral tutulum gösteren Enfeksiyon tek göz ile başlar,
ancak 1-2 gün sonra diğer göze de kolayca yayılabilir. Hiperakut­
konjonktivitte (gonore veya meningokoksal) dışarı akan beyaz püy
tipiktir. Ve bunlarda lenfadenopati görülebilir.

TEDAVİ:
Öncelikle sekresyonlar ve çapaklar temizlenmelidir. Başlangıçta tedavi­
de geniş spektrumlu antibiyotikler seçilir. Gündüz damla formu gece ise
pomad formu beraber kullanılır. Tedavi en az 7 gün sürmelidir.
Tobramisin: TOBRASED ® GÖZ DAMLASI (çocuk ve yetişkin)
Doz: Hafif orta vakalarda: 4-6xl-2 damla, şiddetli vakalarda: 12-24xl-2
damla kullanılır.
•• İyileşmeden sonra doz azalhlarak kesilir.
Tobramisin: TOBRASED ® GÖZ MERHEMİ (çocuk ve yetişkin)
Doz: Hafif orta vakalarda: 1-3 kez, şiddetli vakalarda: 3-6 kez kullanılır.
** Damla ile beraber kullanılacaksa sadece gece kullanılır.

ÖNERİLER:
1. Bir gözden diğerine rahatlıkla bulaşabilir. Bu nedenle gözler ovalan­
mamalıdır.
2. Gözdeki iltihap ve çapak sade ılık suyla yıkanarak temizlenmelidir.
:l. Gözler için kullanılan kağıt mendiller tek sefer kullanılmalı ve başka
bir yerde kullanılmamalıdır.

ÔRNEK REÇETE

TANI: Bakteriyel konjoktivit (çocuk ve yetişkin)

RPl: TOBRASED ® GÖZ DAMLASI DIB BİR S:4Xl damla
TOBRASED® GÖZ MERHEMİ DIB BİR S:lXl (gece yatmadan önce)

•• Hastaya önerilerde bulunulmalı (çapak temizlenmesi ve hijyen için)

229
 VİRAL KONJONKTİVİT

Etken: ÜSYE yapan virüsler,herpesvirüs vb ..

Kapak ödemi, peteşiyal konjonktival kanama, kemozis, sulu akıntı,
tahriş, kırmızı göz, enfeksiyon genellikle tek göz ile başlar. Ancak diğer
göze de kolayca yayılabilir. ÜSYE ile beraber olabilir.
** Göz çevresinde vezikül, kızarıklık ağrı vb. bulgular varsa herpes vi­
rüsler düşünülebilir.

TEDAVİ:
Kesin bir tedavisi yoktur. Bununla birlikte, suni gözyaşı ve soğuk komp­
res ile belirtiler dindirilebilir. Proflaktik antibakteriyel tedavi verilebilir.
** Herpesvirüs düşünülüyorsa (Asiklovir kullanılır.)
Asiklovir: ZOVİRAX® OFTALMİK POMAD (piyasada yok üretilmediği
söyleniyor alternatif olarak VİRGAN OFTALMİK JEL.
Doz: Günde 5 kez alt konjonktival keseye uygulanır.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Herpes konjonktivit (yetişkin)

RPl: TOBRASED ZOVİRAX® OFTALMİK POMAD DIB BİR
S:4Xl

** Hastaya önerilerde bulunulmalı (çapak temizlenmesi ve hijyen için)

230
 ALERJİK VE VERNAL (MEVSİMSEL) KONJONKTİVİT

Alerjenler ve alerjik bünyedir. Sıklıkla polen, tozlar, kimyasal maddelere

karşı alerji gelişir.
Esas işareti kaşınhdır. Birlikte göz yaşarması, yanması, batma hissi,
kızarıklık ve gözlerin arkasında basınç hissi olabilir. Aralıklarla tekrarla­
malar görülür. Alerjik hastalıklarla beraber olabilir. Konjonktival hipere­
mi, kemozis, göz ve çevresinde ödem görülebilir. Konjonktivanın sütlü
veya soluk pembe görünümü ödem ve konjonktival damarların dilatas­
yonuna bağlıdır. Sekresyon berrak veya beyazsa akut fazdadır. Kronik­
leşen olayda mukopürülan, kalın, ipliksi akıntı daha sıkhr. Göz kapak­
larında sıklıkla "allerjikshiner" görülür. En sık mevsimsel tipi görülür.
•• Genelde 2-10 yılda düzelir.
Vernal (mevsimsel) Keratokonjonktivit: Yakalarda sıklıkla çok yüksek
IgE düzeyleri bulunur. Vemal KK semptomları kaşınh, fotofobi, blefa­
rospazm, görme bulanıklığı, sabahları gözleri açmada zorluktur.

Atopik Keratokonjonktivit: Atopik erişkinlerde görülür. Kronik, sık

tekrarlayan, ağır göz hasarlarına yol açan bir hastalıktır.

Dev Papiller Konjonktivit: Gözdeki kontakt lens, oküler protez, sutur

vb. yabancı yüzeylerin konjonktivaya sürekli teması ile ortaya çıkar.

TEDAVİ:
Alerjik konjonktivit idame tedavisi: Öncelikle etken olan alerjenlerden
uzak durulmalıdır.
Uzun vadeli tedavisinde etkili ve güvenli mast hücresi stabilizatörle­
ri (kromolin sodyum) ve suni göz yaşı damlaları kullanılır. Daha şiddetli
vakalarda oral/ topikal antihistaminikler tedaviye eklenir.
Akut alerjik konjonktivitin atak tedavisi: Soğuk kompresler, suni göz
yaşları, damar büzücü göz damlaları, oral/ topikal antihistaminikler
veya yanıt alınamazsa topikal steroidli göz damlaları uzman tarafından
yazılması kaydıyla kullanılabilir.

iLAÇLAR
Kromolin sodyum: ALLERGO-COMOD® 20 ml GÖZ DAMLASI
Doz: Çocuk ve yetişkin: 4x1 damla.
Suni göz yaşı: REFRESH GÖZ® DAMLASI (0.4 ml'lik 30 FLAKON)
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl-2 damla damlatılır.

231
Suni göz yaşı: REFRESH TEARS® GÖZ DAMLASI 15 mi ŞİŞE
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl-2 damla damlahlır.
Antihistaminik: RELESTA'I"' GÖZ DAMLASI
Doz: Çocuk ve yetişkin: 2xl damla.
Antihistaminik (Setirizin): CETRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 mi
200 mi ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yanm kaşık, 2.5-5 mi şurup veya 5-10 damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 mi şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 mi şurup veya 20
damla)( nonsedatiftir).

ÔRNEK REÇETE

TANI: Hafif alerjik konjonktivit (çocuk ve yetişkin)

RPt: ALLERGO-COMOD® 20 mi GÖZ DAMLASI DIB BİR
S:4Xl damla
REFRESH TEARS® GÖZ DAMLASI 15 mi ŞİŞE DIB BİR
S: Her göze gerek duyulduğunda4-6xl-2 damla damlatılır
Öneri: Alerjenlerden uzak durulması gerekir.

ÔRNEK REÇETE

TANI: Şiddetli alerjik konjonktivit (çocuk ve yetişkin)

RPt: ALLERGO-COMOD® 20 mi GÖZ DAMLASI DIB BİR
S:4Xl damla
REFRESH TEARS® GÖZ DAMLASI 15 mi ŞİŞE DIB BİR
S: Her göze gerek duyulduğunda4-6xl-2 damla damlatılır
CETRYN ® ŞURUP DIB BİR
S: lx2 ölçek

232
 KURU GÖZ

TEDAVİ:
Suni gözyaşı damla/jel preparatları ve kaşınh varsa antihistaminikler
kullanılır. Bazı durumlarda, gözyaşını buruna boşaltan kanalları kapat­
mak için hkaç takılabilir. Şüpheli durumlarda, altta yatan sistemik has­
talığı araşhrmak gereklidir.
Suni gözyaşı: REFRESH® GÖZ DAMLASI (0.4 ml'lik 30 FLAKON)
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl-2 damla damlatılır.
REFRESH TEARS ® GÖZ DAMLASI 15 ml ŞİŞE
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl-2 damla damlahlır.
THİLO-TEARS ® SE OFTALMİK JEL (0.5 gr 20 adet doz)
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl kullanılır (6 yaş üstü kul­
lanılır.).
THİLO-TEARS ® OFTALMİK JEL (10 gram/balaj)
Doz: Her göze gerek duyulduğunda 4-6xl kullanılır (6 yaş üstü kul­
lanılır.).
Antihistaminik: RELESTAT® GÖZ DAMLASI
Doz: Çocuk ve yetişkin: 2xl damla

ÔRNEK REÇETE

TANI: Kuru göz (çocuk ve yetişkin)

RPl: REFRESH® GÖZ DAMLASI (0.4 ml'lik 30 FLAKON) DIB BİR
S: 6 Xl-2 Damla
RELESTAT® GÖZ DAMLASI DIB BİR
S: 2Xl (Daha çok kaşınh olursa kullanılır.)

233
FİZİK TEDAVİ

235
 OSTEOARTRİT (OSTEOARTROZ-KİREÇLENME)

Osteoartrit halk dilinde kireçlenme olarak bilinir. Eklem kıkırdağını hı­

tan bir hastalıkhr. Eklemdeki kıkırdak tabaka düzgünlüğünü kaybeder
ve incelir. Kıkırdağın altındaki kemik ise kalınlaşır ve kenarlarında oste­
ofit adı verilen küçük kemik çıkınhları oluşur.
Genellikle 45 yaş sonrası başlar. 40 yaşından önce görülmesi ise na­
dirdir. Yaşlılarda en sık görülen eklem ağrısı nedenidir.

TEDAVİ:
Temel tedavi egzesiz ve risk faktörlerinin ortadan kaldırılmasıdır. Ağrı­
lar için NSAİİ içeren tablet ve topikal tedavi verilebilir.
Öneri: Kişiler hareketsiz işlerde çalışmamalı, sık sık yürüyüşe çıkma­
lıdır. Kilo vermeli, sürekli uygunsuz ohıraklarda ohırmamalı, yağlı,
şekerli, tuzlu ve unlu yiyecekler azalhlmalı, merdiven inilmemelidir.
Namaz, hemen hemen bütün eklemleri çalıştıran ideal bir egzersiz ol­
duğundan ve ayrıca ibadet ihtiyacını karşıladığından fizik ve ruh sağlığı
yönünden tavsiye edilmektedir.
Kısacası: Ağrı olmayacak kadar hareket, hıtukluk olmayacak kadar is­
tirahat önerilir.
Deksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM
TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Analjezik, antienflamatuar (Aessin + Dietilamin Salisilat): JELGO 50 gr JEL®
Doz: Günde bir kere veya birkaç kere ince bir tabaka halinde sürülür.
Etofenamat & benzil nikotinat (Analjezik, antienflamatuar): THER­
MO-DOLINE® 50 gr KREM
Doz: Günde 2-3 kere ince bir tabaka halinde sürülür.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Osteoartrit (60 yaş kadın)

RPl: THERMO-DOLINE® 50 gr KREM DIIB (İKİ)
S: 3xl kez (haricen)
RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET DIB (BİR)
S : 2-3xl tb

Öneriler: Egzersiz yapılması ve risk faktörlerinin önlenmesi en önemli

tedavidir.

237
 NSAİİ İLAÇLARIN YARI ÖMÜRLERİ VE
PİYASA İSİMLERİ
Uzun NSAit (> 12 saat) Kısa NSAİİ (< 6 saat)

Etoldolak 16 saat Aspirin o.ıs

(ETOL FORT - ETOL SR) (ASPİRİN ® SOOMG 20 TB)
Azopropazone 15 saat Diklofenak 1.1
(PRODİSAN• KAPSÜL) (VOLTAREN® TB VE AMP.)
Nabumeton 13 saat (REFİLEX"' TB) Etodolak 6 (TADOLAK® 200mg TB)
Naproksen 14 saat lbuprofen 2.1 (SUPRAFEN® DRAJE)
(APRANAX 275mg TB) lndometasin 4.6
Fenilbutazon 68 saat (ENDOL® TB ve SUPPOZ.)
Piroksikam 57 saat (OKSİKAM® TB) Ketoprofen 1.8 (KETOFEN'" KAPSÜL)
Tenoksikam 60 saat (OKSAMEN® TB
Deksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET

238
 OSTEOPOROZ, OSTEOMALAZİ
(Yetişkin, Yaşlı, Gebe, Puberte)

Kemik kitlesinde azalma genellikle 35 yaşından itibaren başlar. Büyüme

tamamlandıktan sonra kadınlarda kemik dokunun % 30-50 erkeklerde
% 20-30'u zaman içinde kaybolur. Kadınlarda menapoz bu kemik kaybı­
nı hızlandıran bir faktördür.
Etyoloji en başta menopoz ve yaşlılık olmak üzere, genetik faktörler,
sedanter yaşam, sigara, gebelik ve emzirme, ilaç kullanımı (heparin, ste­
roid) gibi durumlar risk faktörüdür.
•• Özellikle küçük çocuklarda en sık neden D YİT eksikliğidir

TEDAVİ
Normal günlük Ca• 2 gereksinim 800 mg kadardır. Bir bardak sütte 250
ıng 1 kap yoğurta 400mg, 1 dilim peynirde 200mg kalsiyum bulunmak­
tadır. birçok kadın günlük 500 mg'ın altında kalsiyum almaktadır.
•• Kalsiyum ihtiyacı ergenlikte, hamilelikte, emzirme döneminde ve
menapozdan sonra artmakta günlük 1000-1500 mg'a çıkmaktadır.
Bu yüzden yeterice kalsiyum alamayan risk grubundaki kişilere kal­
siyum başlanmalı ve diyet önerilmelidir.
** D vitamini kalsiyumun bağırsaktan emilimine ve kemikler tarafın­
dan depolanmasına yardımcı olan bir hormondur. Günlük ihtiyacı­
mız olan miktar 400-800 İU'dur.
Kalsiyum ve D vitamininin beraber verilmesi daha uygundur.
ilaç: CALCİA® 90 ADET ÇİCNEME TABLET (666mg Ca, D vit, 81-2-6-
12, C YİT, Fe içerir.)
Doz: 3Xl çiğ tableti.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Osteoporoz yaşlı (yaşlı bayan hasta)

RPl: CALCİA® 90 ADET ÇİCNEME TABLET DIB BİR
S:3Xl çiğ tableti

239
 BEL AĞRISI: (DİSKAL HERNİ)
** Bütün hastalara bel koruma prensipleri ve hastalığın aşamasına göre
egzersizler gösterilmelidir. Hastaların büyük çoğunluğunda 4-6 hafta
içinde iyileşme sağlanır. Gereğinde destek amaçlı oral NSAİİ, Miyore­
laksan ve B Vitaminleri (özellikle nörolojik şikayetlerde) kullanılabilir.
** En iyi ve etkili tedavi düzenli ve sürekli yapılan egzersiz ve fizik tedavidir.
** Ağrı olmayacak kadar hareket, tutukluk olmayacak kadar istirahat
edilmelidir.

KULLANILABİLECEK İLAÇLAR
** Ağrının şiddetine göre bir veya birden fazla ilaç beraber kullanılabilir.
Parasetamol: PAROL® 500mg 20-30 TABLET
Doz: 3-4Xl-2 tablet
Deksketoprofen Trometarnol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Etofenamat & benzil nikotinat (Analjezik, antienflamatuar): THER­
MO-DOLINE® 50 gr KREM
Doz: Günde 2-3 kere ince bir tabaka halinde sürülür.
Analjezik, antienflamatuar (Aessin + Dietilamin Salisilat): JELGO 50 gr JEL®
Doz: Günde bir kere veya birkaç kere ince bir tabaka halinde sürülür.
Deksketoprofen: DEKSALGİN 50 MG AMPUL
Doz: 2-3xl İ.M./1.V. (maksimum 150 mg)
B vitaminleri: APİKOBAL® TABLET (Vitamin Bl, B6 ve B12 yetersizliği)
Doz: 2Xl tablet kullanılabilir.
Miyorelaksan: Tiyokolşikosid (Santral etkili kas gevşetici.): TYOFLEX® 8
mg 14 KAPSUL, 4 mg 20 KAPSUL, 5 MG AMPUL, MERHEM
Doz: 15 yaş üstü ve yetişkinlerde tok karna günde 2xl tb (5-7 gün), Şid­
detli kas kramplarında tedaviye günde 2 defa (3-5 gün) intramüs­
küler uygulanan 1 ampul (4 mg) kullanılır. Merhem 2xl önerilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kronil bel ağrısı (diskal hemi)

RPl: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET DIB BİR
S: 3Xl tb.
APİKOBAL TABLET DIB BİR
S: 2Xl tb.
JELGO 50 gr JEL DIB BİR
S: 3Xl kez
** Uygun egzersiz hastaya öğretilmelidir.

240
NÖROLOJİ VE
PSİKİYATRİ
 DEPRESYON

Genetik (%50), kadın olmak, 40 yaşın üzerinde olmak, dul olmak, dü­
�ük sosyoekonomik düzeye sahip olmak temel risk etkenleridir. Sıklıkla
J0'lu yaşlarda başladığı, genç yaşlarda görülme sıklığının arthğı, orta
yaş grubunda daha yüksek yaygınlık gösterdiği, erkeklerde genç yaşta
başladığı gözlenmiştir.
Depresyon en yaygın görülen ruhsal bozuklukların başında gelmek­
tedir. Prevelansı çocuklarda % 0.5-2.5 yetişkinlerde %0.4-8.3 civarında­
dır. Yaşam boyu yaygınlığı%20 civarındadır.

TEDAVİ PRENSİPLERİ
•• Hastaların %70-80 ilaç tedavisiyle tam düzelir. Geri kalanında da şi­
kayetler hafifler.
•• Tedavide etkinin haftalar içinde ortaya çıkacağı açıklanıp hastaya sa­
bırlı olması söylenir
•• Tedaviye tek ilaçla başlanır. Doz düşük olarak başlanıp aşamalı olarak
arthnlır. Yaşlı hastalann tedavisinde doz azalhmı gerekmektedir.
•• İlaçlar arasında etkinlik yönünden değil, yan etkileri açısından fark
vardır. Trisiklik antidepresanların antikolinerjik, serotonin geri alım
inhibitörlerinin ( SSRI) cinsel fonksiyonlar ve uyku üzerine yan etki­
leri daha çoktur.
** Epileptik, kalp sorunu olan, yaşlı ve yan etkileri tolere edemeyenler­
de SSRI tercih edilmelidir.
** TSAD'ın tedavi dozuna ulaşımı en az 2 hafta gerektirdiği için SSRI
tercih edilebilir.
•• Semptomlar kaybolduktan sonra, tedaviye aynı dozda en az 6 ay de­
vam edilmelidir.
•• Hasta tedavi başladıktan bir hafta sonra yan etki, en az üç hafta sonra
da ilaç etkinliği açısından kontrol edilmelidir ..
•• Tedavinin bitiminde ilaçlar doz azaltılarak kesilmelidir.
•• Tedavi edilemediğinde depresyon'un şiddeti artabilir ya da intihar •
ile sonuçlanabilir.

Depresyondaki hastaların%15 kadarı eninde sonunda intihar etmek­

tedir.
Uzman tarafından tedavi edilmesi gereken hastalar: Psikotik bulguları
olan hastalar, ağır depresyon hastaları, intihar düşüncesi olan veya daha
iince intihara teşebbüs etmiş hastalar, bipolar bozukluk olanlar, daha ön­
ceden eçirilmiş a ır bir siki atrik hastalı ı olanlar

243
DEPRESYON TEDAVİSİNDE KULLANILABİLECEK İLAÇLAR
TRİSİKLİK ANTİDEPREANLAR
Amitriptilin: LAROXYL® 10mg 30 DRAJE - 25 mg 40 DRAJE
Doz: Başlangıçta 2-3x10-25 mg sonra kademeli olarak arthnlarak, ge-
celeyin 50-150 mg tek doz olarak verilmesi önerilir.
En S ık Tercih Edildikleri Durumlar: Ağn, fibromiyalji, migren, sedas­
yon istenilen durumlar, uyku problemi olanlar ve şiddetli depresyonu
olanlarda tercih edilir.
Yan etkiler: Bulanık görme, kabızlık, ağız kuruluğu, terleme, idrar tu­
tukluğu, ajitasyon, deliryum, insomnia, sedasyon, tremor, nöbet, aritmi,
dal bloğu, ortostatik hipotansiyon, supraventriküler taşikardi, kilo artışı,
karında huzursuzluk, impotans, libido azalması en toksik antidepresan­
dır. Etkisi 2 haftadan sonra başlar.
Kontrendikasyonlar: Obezlerde, yaşlılarda, KC hastalığı olanlarda, kalp
hastalığı olanlarda, Akut MI'ın erken döneminde, epilepsi (öz. Maproti­
lin), intihar riski olanlarda ve demansı olanlarda önerilmiyor.
** Amitriptilin'in sedatif, antikolinetjik ve kilo aldırıcı yan etkileri göre­
ce yüksektir. Bunaltı giderici sedatif olarak da kullanılır.

SELEKTİF SEROTONİN GERİ ALIM İNHİBİTÖRLERİ

Fluoksetin: FLORAK® 20 mg 16-24 KAPSÜL
Doz: Sabahlan lx 20mg
** Çocuklarda önemli derecede etkilidir.
En sık Tercih Edildiği Durumlar: Depresyon dışında panik bozukluk,
sosyal fobi, premenstrüel sendrom ve erken boşalmada da etkilidir. KC
hastalannda dikkatli kullanılmalıdır.
S ertralin: ZELEF'J'!> 50- 100mg 14-28 TABLET
Doz: Sabahları başta lx50 mg günlük 50mg artışla max: lx200 mg
kadar çıkılabilir.
En sık Tercih Edildiği Durumlar: Depresyon dışında post travmatik
stres bozukluğunda da etkilidir.
** Yaşlılarda, intihar etme riski olanlarda ve başka ilaç kullananlarda en
güvenilir antidepresan grubudur. Etkileri 2 haftadan önce başlar.
** Yan etki yükleri trisikliklerden daha azdır.
** Uyana etkilerinden dolayı genellikle sabah tek doz şeklinde verilirler.
Yan etkileri: Ajitasyon, anxiete, yorgunluk, uykusuzluk, zayıflama,
uyku hali, cinsel disfonksiyon (ejakulasyon gecikmesi, anorgazmi)

244
Serotonerjik yan etkiler: Ajitasyon, akatizi, anxiete, panik atak, uyku­
suzluk, bulanb, gastrointestinal huzursuzluk, iştahsızlık, karın ağrısı,
ishal, baş ağrısı, esneme, tremor, çarpınh, ateş, delirium, myokloni, mo­
tor aktivite artışı, irritabilite, mizaç değişiklikleri, kardiovasküler şok ve
ölüm görülebilir. Aynca ilaan birdenbire kesilmesiyle baş dönmesi, ter­
leme, bulanh, denge bozukluğu, sersemlik görülebilir. Bunu azaltmak
için ilaç kademeli olarak kesilmelidir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Major depresyon (50 yaşında bayan)

RPl: ZELEFI'® 50 mg 28 TABLET DİB BİR
S: İlk gün 1X50mg (sabahları)
Sonra İdame: lxlO0mg (sabahlan)

** Hastanın şikayetleri düzelttiksen sonra en az 6 ay kullanacak.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Major depresyon (40 yaşında bayan)

RPl: LAROXYL® 25 mg 40 DRAJE DİB BİR
S: Başlangıçta 2-3x10-25 mg sonra kademeli olarak
arthrılarak, geceleyin 50-150 mg tek doz olarak
verilmesi önerilir.

** Hastanın şikayetleri düzelttiksen sonra en az 6 ay kullanacak.

245
 BAŞ AĞRILARI

Nöroloji polikliniklerine başvuran hastaların %70'inde baş ağrısı vardır.

Primer baş ağrısı: Zeminde yatan saptanabilir ek bir neden yoktur.
(Migren, gerilim tipi baş ağrısı, küme tipi baş ağrısı, diğer primer baş
ağrısı nedenleri)
Sekonder baş ağrısı: Zeminde yatan tespit edilebilir bir neden vardır.
(Kafa travması, beyin ve boyun damar hastalıkları (inme), beyin tümör­
leri, intrakranial hiper veya hipotansiyon, meningoensefalit, otit, rinosi­
nüzit, psikosomatik nedenler, kranial nevraljiler).

BAŞ AĞRILI HASTADA DEĞERLENDİRME

Baş ağrısı olan hastada en olası tanımız migrenin ardından gerilim tipi
baş ağrısı olmalıdır. Primer baş ağrıları, sekonder baş ağrılarından daha
sık gözlenir. Hastada primer veya sekonder bir baş ağrısı olup olmadı­
ğını tespit etmek ilk ve temel hedef olmalıdır. Sekonder bir baş ağrısı
(subaraknoid kanama, meningoensefalit) ise acil bir baş ağrısı nedenine
yönelik hızla tanı ve tedaviye gidilmelidir.
Primer baş ağrısının özellikleri: Nörodefisit olmaması, yaşı genç ise
migren, gerilim tipi baş ağrısı veya küme tipi baş ağrısı düşünülür. Cin­
siyet erkekse küme tipi baş ağrısı, kadınsa migren ön planda düşünülür.
Gerilim tipi baş ağrısında cinsiyet ayrımı yoktur. Ağrının süresi ortala­
ma 2-3 gün sürüyorsa migren, 1-2 saat kadar sürüyorsa küme tipi baş ağ­
rısı, saniyeler sürüyorsa trigeminal nevralji düşünülür. Ağrının şiddeti
çok fazla ise küme tipi baş ağrısı veya migren düşünülürken hafif orta
düzeyde başağrılarında gerilim tipi baş ağrısı düşünülebilir.
Sekonder baş ağrısının özellikleri: Hastanın ilk defa çok şiddetli, ani
başlangıçlı bir baş ağrısına maruz kalması (Subaraknoid kanama), daha
önceki baş ağrılarına göre farklı bir karekterde ve sıklıkta ortaya çıkma­
sı (Beyin tümörü), kanser veya HİV gibi bilinen bir hastalığının olması,
50 yaşından sonra yeni ortaya çıkması (temporal arterit, beyin tümörü,
inme ..), baş ağrısına ateş, bulanh, kusma eşlik ediyorsa (meningoensefa­
lit), baş ağrısına epileptik nöbet eşlik etmesi (Beyin tümörü, inme), nöro­
defisit tes it edilmesi halinde nörorad olo"ik inceleme ereklidir.

246
 GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRILARI

Tüm baş ağrılarının %70'şini oluşturur. Bu ağrılar kaslarda gerginlik ve

stres sonucu ortaya çıkar. Başın çevresinde bant şeklinde başın bütü­
nünde ve ense bölgesinde basınç ya da gerilme tarzında rahatsızlık ile
karekterizedir. Genellikle gündüzleri meydana gelir ve duygusal stres
ile bağlantılı olabilir. Posterior servikal ve oksipital kaslar genellikle has­
sastır ve spazm halinde olabilir. Migrenin aksine hafif- orta şiddette sey­
reder. Genelde iki taraflı ve aşırı fiziksel aktiviteyle alevlenmeleri olmaz.
Bulantı, kusma, ışık ve ses hassasiyeti görülmez. Günlerce devam eder.
Ağrı boyun ve sırta doğru yayılır. Fizik aktivite ağrıyı artmaz. Günün
ilerleyen saatlerinde ağrı artar. Ağrı sebebi ile günlük aktiviteler bozul­
maz. Hastalar depresif moda sahip olabilir.

TEDAVİ
Kas gevşeticiler, basit ağrı kesiciler, sıkıntı ve kaygı giderici ilaçlar daha
yararlıdır. Gevşeme teknikleri, stresle mücadele yöntemleri, çeşitli dü­
zenli egzersizler ve masaj oldukça faydalıdır.

Deksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM

TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Tiyokolşikosid (Santral etkili kas gevşetici.): TYOFLEX® 8 mg 14 KAP­
SUL, 4 mg 20 KAPSUL, 5 MG AMPUL, MERHEM
Doz: 15 yaş üstü ve yetişkinlerde tok karna günde 2xl tb (5-7 gün),
Şiddetli kas kramplarında tedaviye günde 2 defa (3-5 gün ) int­
ramüsküler uygulanan 1 ampul (4 mg) kullanılır. Merhem 2xl
önerilir.

ÖRNEK REÇETE

. TANI: Gerilim tipi baş ağrısı (yetişkin)

1 RPl: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET DİB BİR
S: 3Xl draje

** Stresle mücadele yöntemleri, çesitli düzenli egzersizler ve masaj ol­

dukça faydalıdır.

247
 MİGREN TİPİ BAŞ AĞRILARI

T üm baş ağrılarının %20'sini oluşturur. Migren 5 ile 55 yaşlarında daha

sık görülürken çocuklarda da görülebilir. Ağrılar çocukluktan itibaren
artmaya başlar ve 40 yaşında pik yapar. Sonra hafifler.%80'ninde ailede
migren vardır.
Belirtiler: Baş ağrısı 4 ile 72 saat sürer. Fizik aktivite ile artar. Genellikle
başın bir tarafında (tek taraflı) odaklanır. Zonklayıadır. Bulanb, kusma, ışı­
ğa ve sese tahammülsüzlük ve iştahsızlık olabilir. Atak sırasında genelde
hastalar sessiz ve karanlık bir odada yatmak isterler. Öncü belirtiler olarak
da yanıp sönen noktalar, ışık parıldamaları, yüzde, kolda, el parmakların­
da iğnelenmeler, yorgunluk, halsizlik, bitkinlik, aşın neşelenme, kendini
enerjik hissetme, özellikle tatlı gıdalara karşı iştah arhşı olabilir.
Atakları tetikleyen durumlar: Mens, hormon tedavisi (OKS vb) alkol,
konserveler, tatlandırıcılar, çikolata, eski peynir, açlık, stres, üzüntü,
depresyon, aşırı fiziksel aktivite ve yorgunluk, aşırı ve parlak ışıklı, flo­
resan aydınlatmalı mekanlar, uykusuzluk, aşırı uyku, damarlarda geniş­
leme yapan bazı ilaçlar atağı tetikleyebilir..

ATAK TEDAVİSİ
Hasta karanlık ve sesiz odada dinlenmelidir.
Aspirin, NSAID ve (En etkili) sumatriptandır.
İMİGRAN® 50-lOOmg TABLET-SPREY Sadece tek doz kullanılırlar. Gün­
lük max doz 300mg Yanıt yoksa doz tekrarlanmaz. Sadece atakta kullanılır.
ÖNLEYİCİ İDAME TEDAVİSİ: Haftada birden fazla atak geçirenlerde
kullanılır.
DEPAKİN® 500mg TB veya DİDERAL ® 40mg TB
LAROXYL ® 10-25mg TB veya İSOP TİN® 40/80 mg TB

ÔRNEK REÇETE

TANI: Migran atağı (40 yaşında bayan)

RPl: İMİGRAN® 50 mg TABLET DİB BİR
S: Tek sefer bir tablet kullanılır.

ÔRNEK REÇETE

TANI: Mamigren atak önleyici idame tedavisi(40 yaşında bayan)

RPl: DEPAKİN® 500mg TABLET DIB BİR
S: 2Xl tablet

248
 KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI

Toplumda daha çok erkeklerde olmak üzere% 0.1 oranında gözlenir.

En az 5 atak gözlenmiş olacak şekilde, şiddetli veya çok şiddetli tek
taraflı göz, şakak çevresinde 15-180 dakika süren ağrı, tek taraflı konjuk­
tival hiperemi veya lakrimasyon, tek taraflı nazal konjesyon, tek taraflı
myozis veya pitozis, huzursuzluk, atak sıklığı ortalama 1-3/gün ve se­
konder baş ağrısı nedenlerinden biri olmamalıdır.

Atak tedavisi:
Geri solunuma olanak vermeyen yüz maskesi ile 5-15 Lt, %100 oksijen
inhalasyonu oldukça etkili olabilir.
Subkutan sumatriptan 4-6 mg veya Nazal zolmotriptan etkilidir.
Kronik tedavi öncesi geçiş tedavisi:
Prednizolon 80 mg/gün 1 hafta süreyle tedricen azaltılarak verile­
bilir.
Atağın ne zaman geleceği sabit ve belli olan hastalarda ataktan 1 saat
önce ergotamin tartarat verilebilir.

Kronik tedavi:
İsoptin (vera amil) 240-960 m tedricen arttırılarak 3xl verilebilir.

249
 ÇOCUKLARDA FİZİKSEL İSTİSMAR

Başkası tarafından çocuğun vücudunda kaza dışı ekimoz, kırık, yanık ve

benzeri her türlü fiziksel hasar oluşturulmasıdır.

Fiziksel İstismar Belirtileri

** Ebeveynlerden farklı zamanlarda ayrı alınan öykü sırasında anla­
tılan öykünün çocuğun gelişimiyle orantılı olmaması ve çocuktaki
lezyonların açıklayamaması ve belirtilen daha eski dönemde lezyon
olması.
** Farklı renklerdeki ekimozlar farklı zamandaki yaralanma dönemine
işaret eden lezyonların varlığı.
** Aile tarafından mantıklı şekilde açıklanamayan yara, kesik, yanıklar,
morluklar vb. lezyolar.
** Çocuğun Sürekli tetikte olması, dikkatli olması, Kötü bir şeyin olma­
sını beklemesi, korkması vb.
** Yaralanmaların kasık, genital bölge, yüz, boyun gibi normal kaza ile
oluşma ihtimali düşük bölgelerde olması. (çocuklarda diz, dirsek,
bacak ön kısmı vb yerlerde düşüp kalkmaya bağlı yaralanmalar gö­
rülebilir.)
** Yaralarda kemer, sopa, el izi veya sigara izi gibi belirtilerin olması.
** Başkalarının sırtını sıvazlama vb. normal fiziksel dokunmalarından
ani şekilde kaçma, irkilme veya tepki vermesi.
** Eve veya okula gitme korkusu, eve gitmek istememesi.
** Yaralarını gizlemesi için mevsime ve ortama uygun olmayan kıya­
fetlerin giyilmesi veya flaster ve sargıyla saklanmaya çalışılan yara­
ların varlığı.
** Tek bir sebebe bağlı çok sayıda lezyonlar, Halka şeklinde ekimozlar
veya >810 mm halka şeklinde yanıklar, keskin sınırlı batırma yanık­
ları, iki taraflı lezyonların olması, Değişik türde yanık ve kesi lezyon
birlikte olması.
** Fiziksel İstismara işaret edecek yaralanma bölgeleri olan avuç içi, dil,
dudak, el sırtı, boyun, yüz, sırt, kalça, bacakların üst ve arka kısım­
ları, cinsel bölge gibi yerlerdeki lezyonlar.
** Oral veya perioral veya anal bölgede siğil, gonore veya sifilis varlığı
olması, Ampulada dışkı yokken 20 mm üstü dilatasyon olması cinsel
istismara ba lı fiziksel istismar belirtisi olabilir.

250
 ÇOCUKLARDA CİNSEL İSTİSMAR

Bir yetişkinin yada diğer bir çocuk tarafından psikososyal gelişimini

tamamlamamış yaşı küçük kız veya erkek çocuğunu cinsel tatmin için
kullanmasıdır. Bu istismar genital bölgeleri elleme, teşhircilik, gizlice iz­
leme, cinsel ilişki vb. tüm davranışları kapsamaktadır.
** Çocuk istismarı sık rastlanan bir durumdur. 4 kız çocuktan biri ve 6
erkek çocuktan biri 18 yaşından önce bir çeşit cinsel istismara maruz
kaldığı bildirilmiştir.
** Çocuklar çoğunlukla bildikleri ve güvendikleri kişiler tarafından
cinsel istismara uğrar.

Cinsel istismar belirtileri

** Bazı kişilerle yalnız kalmak yada gitmek istememesi, bazı yerlere git-
mek istememesi, güvendiği kişilerle gitmek istemesi.
** Fiziksel aktivitelerden uzaklaşma asosyalleşme.
** Kendi akranları yanında elbiselerini değiştirmek istememesi.
** Genital siğil, herpes, gonere vb. cinsel yolla bulaşan hastalık olması,
gebe kalması
** Eve okula veya belirli bir yere gitmek istememesi.
** Otururken, yürürken zorlanma acı hissetmesi
** Genital bölgelerde istismar belirtileri olması yada kaşıntı veya ağrı
şikayetleri olması.
** Beklenmeyen düzeyde cinsel konularda bilgisi yada merakı olması.

Çocukları cinsel istismarda korumak için öneriler

** Çocuklara vücudun özel bölgeleri doğru adları ile öğretilmeli.
** Sadece yabancıların tehlikeli olduğu düşünülmemelidir. Çünkü çocukla­
rın çoğunluğu tanıdığı ve güvendiği kişiler tarafından istismara uğrar.
•• Çocuklara fiziksel güvenlik ve hangi dokunmanın normal hangisinin
normal olmadığını öğretilmeli.
•• Çocuklar vücutları hakkında kararların kendilerine ait olduğunu ko­
nusunda bilinçlendirilmeli. Başkalarının kendisine dokunmasını is­
temediğinde hayır demeye yüreklendirilmeli, istismar amaçlı olmasa
bile ve başkalarına dokunmamalarını söylenmeli.
•• Çocukların banyoda ya da tuvalete yetişkin ve büyük çocukların asla
vücutlarının parçaları ile ilgili yardıma ihtiyaçlarının olmayacağını
anlahlmalı bundan emin olunmalı.
•• Kendi bedenlerinin bölgelerine kendilerinin bakmalarını öğretilmeli
(Tuvalete, banyoya giderken, tuvalet kağıdı kullanırken vs). Böylece
di er etişkin ve çocukların ardımına ba ımlı olmazlar.

251
** Çocuklarınızı iyi sırlar (sürpriz partiler gibi bunun sakıncası yok
çünkü uzun zaman sır tutmak zorunda değiller) ve kötü sırlar (onlar
çocuğun sonsuza kadar tutmak zorunda olduğu sırlardır, ki bu ka­
bul edilemez) arasındaki fark konusunda eğitilmeli.
** İçgüdünüze güvenin. Eğer çocuğunuzu birine bırakmanın kolay ol­
madığını düşünüyorsanız, bırakmayın. Cinsel istismar konusunda
kaygılanıyorsanız, sorular sorun.
http: //www.psikososyalhizmet.com/cinselistismar.htm

252
 KADIN
DOĞUM

253
 VAJİNAL KANDİDİYAZİS

Vulva ve/veya vajenin mantar infeksiyonudur. Çok pis Kokulu, yoğun

kıvamlı, beyaz-sarımsı akıntı ve kaşınh vardır.
Pis kokulu vajinal akınh vardır.

ltrakonazol: FUNİT 100 mg 4 KAPSÜL.

Doz: 2x2 kapsül - 1 gün

ÔRNEK REÇETE

TANI: Vajinal Kandidyazis (40 yaşında bayan)

RPl: FUNİT 100 MG 4 KAPSÜL DIB (BİR)
S: 2x2 (bir gün)

255
 GEBELİKTE DESTEK TEDAVİSİ
(VİTAMİN VE MİNERAL)

DEMİR (FE•2)
Gebelerde klinik anemi olmasa da günlük demir gereksinimini göz önü­
ne alarak tüm gebelere ikinci trimesterden başlayarak 6 ay ve doğum
sonu 3 ay olmak üzere toplam 9 ay süre ile destek olarak günlük 50-60
mg elementer demir verilmesi öneriliyor.
** Fe eksikliği anemisi erken doğum ve düşük doğum ağırlığı ile ilişki­
lidir.
** Gebelikte 1. ve 3. trimesterde hemoglobin Htc %34 J.., Hb llg/dl J..,
RBC 3-5 milyon J.. düşükse veya 2. trimesterde hemoglobin 10.5 gr/
dl'den düşükse anemi kabul edilir.
Orta şiddette anemi varsa: Hb 7-llg/dl veya avuç içi veya konjonktiva­
da solukluk varsa günde 100-120 mg elementer demir verilir. 1 ay sonra
hemoglobin izleminde en az 1 g/dl'lik artış yoksa bir üst merkeze sevk
edilir.
Şiddetli anemi varsa: Hb < 7 g/dl (kan transfuzyonu? ileri merkeze
sevk edilir.)
** Tedavi ile bir hafta içinde halsizlik ve yorgunlukta azalma, 7-10 gün
sonra retikulositoz, iki hafta sonra hematolojik yanıt gelişir. Hemog­
lobin düzeyinin normale dönmesi için 2 ay gerekir.

FOLİKASİD:
Gebelikte proflaktik folik asit desteği için 400 mikrogram/gün verilir.
Gebelikten en az 2 ay önce başlanmalı ve gebeliğin 3. ayına kadar devam
edilmelidir. Bu şekilde nöral tüp defektleri önlenir.
** Eğer gebede folat yetersizliği varsa günde 1 mg folik asit verilir.
Uygun diyet (600 mcg/gün folata eşdeğer besinler): Yeşil lifli sebzeler,
KC, trunçgiller vb.
** Folat yetersizliği 1. ve 2. trimesterde görülmeyip daha çok 3. trimes­
terde görülür.

GEBELİKTE DES TEKAMAÇLI KULLANILAN İLAÇLAR.

** İstenilen doza ve gebelik haftasına göre aşağıdakı ilaçlardan bazıları
verilebilir.
•• Emziren annelerde de kullanılabilirler
Fe•2 (80 mg) + folik asit (0,35 mg): GYNOFERON® DEPO DRAJE
Fe•2 (100 mg) + folik asit (0,5 mg) + vit B12 (2,5 mcg): GYNO FER­
RO® SANOL KAPSÜL

256
 Fe•3 (100mg) + folik asit (0,35 mg): MALTOFER® çtCNEME TABLET
Fe•3 (60mg), folik asit (0,8mg), B12(4mcg) + vit ve mineraller: SUP­
RADYN® PRONATAL

ÔRNEK REÇETE

TANI: 4 aylık gebeye destek Tedavisi (40 yaşında bayan)

RPl: GYNO FERRO® SANOL KAPSÜL DİB BİR
S:lXl kapsül

257
 ORAL DOĞUM KONTROL YÖNTEMİ (OKS)

** Östrojen ve progesteron içerirler.

YASMİN® TABLET: En sık tercih edilen, yan etkisi en az (kilo vb) ve en
pahalı (15 lira) olanlardandır.
Diğer bazı KOK'lar: DESOLETJ'K' TB (5 lira), GİNERA® TB, MİNULET® TB,
LO- FEMENAL® TB, MİRANOVA® TB, ANOVLAR® TB, OVULEN® TB.
** Oluşmuş gebelik üzerine teratojenik etkileri yoktur.
KOK başlama zamanı: Adetinin ilk 5 günü içindeyse hemen başlana­
bilir. Adetinin 6-28. günlerinde ve gebe olmadığından emin ise (1 hafta
ek yöntem alarak) başlanabilir. Emziriyorsa 6 aydan sonra başlayabilir.
Emzirmiyorsa 21. günden sonra başlanabilir.
Kullanım şekli: Düzenli olarak, her gün aynı saatte (akşam yemeğinden
sonra veya gece yatmadan önce) hap alınmalıdır. 21 gün düzenli alınır.7
gün ara verilir. 8. gün yeni bir kutuya başlanır. Bu düzen kanamaya göre
değişmez.
** Bir hap unutulursa hatırlandığı saatte alınır.
** İki hap unutulursa eğer siklusun ilk iki haftasında ise üst üste iki gün
ikişer hap alınır ve bir hafta ek yöntem kullanılır.
** 2 hap siklusun 3. haftasında unutulmuşsa eski paket atılıp yeni pake­
te başlanmalı ve bir hafta ek yöntem kullanılır.
** 2'den fazla hap unutulursa paket atılıp aynı gün yeni bir pakete baş­
lanmalı ve bir hafta süre ile ek bir yöntem kullanılmalıdır.
** Ampisilin, tetrasiklin, eritromisin, rifampisin, antikonvulzanlar vb.
ilaçlar kullanılırken yetersiz korumaya neden olabilir.
KOK kullanırkenki önemli Uyan İşaretleri: Şiddetli karın ağrısı, şid­
detli göğüs ağrısı, nefes darlığı, şiddetli baş ağrısı, şiddetli uyluk, bacak
ağrısı, ani görme kaybı veya bulanık görme, konuşma bozukluğu
** OKS' de ortalama 1-3 ay sonra fertilizasyon geri döner.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Oral doğum kontrol yöntemi (bayan)

RPl: YASMİN® TABLET DİB BİR
S: lXl tb

258
 ACİL KONTRASEPTİF (Kontrolsuz ilişki sonrası)

PREVEN® DOCUM KONTROL KİTİ (levonorgeserol ve estradiol içerir.

Kutuda 4 tablet ve 1 gebelik testi vardır.)
Kullanım şekli: En geç ilişkiden 72 saat önce 12 saat arayla ikişer tablet
alınır. Gebelik testi pozitif çıkarsa haplar kullanılmamalıdır.
** İlaç alındıktan sonra 21 gün geçmesine rağmen menstrüasyon ol­
mazsa gebelik araşhrılır.
** Eğer acil kontraseptif aldıktan sonra OKS almaya başlanmışsa, 28
gün beklenip gebelik araşhrılır.
** Oluşmuş gebelik üzerine teratojenik etkileri olmadığı söyleniyor.
** Preven kadar güvenli olmasa da aynı şekilde 0.05 mg estradiol içeren
OKS haplar da benzer şekilde kullanılabilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kontrolsüz ilişki sonrası acil konraseptif (bayan)

RPl: PREVEN® DOCUM KONTROL KİTİ DİB BİR
S: En geç ilişkiden 72 saat önce 12 saat arayla ikişer
tablet alınır. Gebelik testi pozitif çıkarsa haplar
kullanılmamalıdır.

259
 MENOPOZ, HORMON REPLASMAN TEDAVİSİ

TEDAVİ
Menopoza giren kadınların %75'inde tedaviye gerek yoktur.
** Hormon replasman tedavisinin endikasyonu, süresi ve kullanılan
ilaçlar hala çok tartışmalıdır.
HRT endikasyonlan: Ateş basması, çarpıntı, terleme, uykusuzluk, yor­
gunluk, halsizlik, depresyon, sinirlilik, vagina! kuruluk, disparanui, sık
idrara çıkma, osteoporozun önlenmesi ve tedavisi, Prematür menopoz
** HRT menstrüasyon gören semptom pozitif kadınlarda başlanabilir.
Laboratuvar bulgusu 3 seri ölçümde FSH 20 IU / mi üzerinde olması
E2'nin 60 pg / ml alında olması durumunda HRT başlanabilir.

İLAÇLAR

Pre Menopozda tedavi: CLİMEN® DRAJE (östrojen + progesteron),

YASMİN® TABLET (OKS)
Menopozda tedavi: CLİMODİEN® DRAJE
ATROFİK VAJİNİT
Özellikle yaşlı kadınlarda sıktır.
Şikayetler: Vaginal kuruluk, ağrı, kaşıntı, yanma, sık idrara çıkma vb.
Tedavi: İntravajinal lokal steroidler şikayetleri geriletir.
PREMARİN® KREM ilk hafta lxl sonra 3-6 ay boyunca haftada 2 kez
kullanılır.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Atrofik vajinit (40 yaşında bayan)

RP1: PREMARİN® KREM DİB BİR
S: İlk hafta lxl sonra 3-6 ay boyunca haftada
2 kez kullanılır.

260
 GEBELİKTE BULANTI VE KUSMA TEDAVİSİ

Gebeliklerin %50'sinde 2.-12. haftalar arasında görülür. Çoğunlukla sa­

bahları daha şiddetlidir. Bazı yemekler ve yemek kokuları başta olmak
üzere diğer kokular bu şikayeti şiddetlendirir. Hafif kuru gıdaların sık
küçük öğünler şeklinde alınması önerilir. Genelde İZOTONİK® veya
1 / 3'lük mayi yeterli olur. Gerekirse Yüksek doz 86 eklenmesi hastayı
rahatlatabilir (86 VİGEN® TABLET 2-3Xl). Çok ciddi durumlarda kus­
mayı durdurucu ilaçlar kullanılabilir. (METPAMİD® TB / AMP 3xl veya
ZOFRAN® TB / AMP 3xl). Aşırı kusma çoğul gebelik veya mol gebelik
işareti olabilir. Aşırı kusma dehidratasyon, ketonüri ve kilo kaybına yol
açarak hiperemesis gravidarum tablosunu ortaya çıkarır. Aşırı tükürük
salınımı bazı gebelerde gözlenebilir. Çok ciddi rahatsızlığa neden oldu­
ğu durumlarda 8-15 mg Belladona ekstresi (güzel avrat otu) ağızdan
günde 4 kez verilebilir.

261
 UZMANA SEVK EDİLMESİ GEREKEN GEBELER

** Hg 7 gr/ dl ve altında olanlar, kanama ve lekelenme olanlar, pre­

eklampsi belirtileri, hipertansiyon (140/90 mmhg üzerinde olanlar,
başlangıç tansiyonunun sistolik 30 veya diastolik 15 mmhg' dan daha
fazla yükselmesi) ve/ veya proteinüri olanlar.
** Uterus yüksekliği değerlendirildiğinde beklenen haftayla uyumlu
olmayanlar (büyük veya küçük).
** Gebenin fetus hareketlerini hissetmemesi veya el doppleri ile fetal
kalp seslerinin duyulamaması.
** Bir önceki izlemde bakteriüri tespit edilen tedaviye rağmen bakteri­
ürisi devam eden gebeler sonuç olarak yüksek riskli gebeler.
** Yeterli değerlendirme yapılamayan ve tedavi olanağı olmayan gebeler.
Bir an önce uzman hekime önlendirilmelidir.

262
 GEBELERDE İLAÇ TE_QAVİSİ

•• Gebelerde hiç bir ilaç güvenilir değildir. Mümkün olduğunca ilaç

kullanılmamalıdır.
•• İlaçlar, gebeliğin ilk trimesterinde doğumsal anomalilere neden ola­
bilir. Malformasyon oluşma riski gebeliğin 3-11 haftaları arası en
yüksektir. Bu yüzden ilk trimesterde hayati tehlike yoksa kesinlikle
ilaç kullanılmamalıdır.
** Sanası olan gebeye mayi takılarak rahatlatılabilir.
•• Çok ihtiyaç durumunda aneljezik olarak parasetamol grubu kulla­
nılabilir. Antibiyotik olarak sefalosporin grubu kullanılabilir. Gebe­
likte antihistaminiklerin ilk trimesterde kullanılmasından kaçınılma­
lıdır. Chlorphenyramine veya diphenhydramine daha güvenlidir.
Sedasyon ya mayanlar önerilmez.

263
 MASTİT VE MEME BAŞI ÇATLAKLAR!

En sık nedeni memelerin uzun süre dolu bırakılması, yanlış emzirme ve

candida enfeksiyonlarıdır.

TEDAVİ:
** Özellikle meme düzenli olarak boşalhlmalı, çok ödem varsa elevas­
yon ve soğuk uygulama yapılmalıdır.
** Mastit varsa oral sefalosporin yazılabilir.

MADECASSOL® MERHEM
Kullanım: Günde 1-2 kez meme başı ve çevresine sürülmelidir. İlaca rağ­
men bebek emzirilebilir.
** Bikarbonatlı su ile memeler her emzirmeden sonra silinmelidir. Su
dolu çay bardağına bir çay kaşığı toz karbonat karışhrılarak da Bi­
karbonatlı su elde edilebilir.
** Annenin memesini düzenli olarak sabunlu su ile yıkaması önerilir.
Gereğinde nistatin'in merhem formuda anneye yazılabilir.
** Bebekte moniliazis varsa tedavi edilmelidir.
Sefiksim: FİXEF® 400 mg 5/10 TABLET
Doz: lxl tb

ÔRNEK REÇETE

TANI: Meme başı çatlağı (anne)

RPl: MADECASSOL® MERHEM DIB BİR
S: Günde 1-2 kez meme başı ve çevresine sürülmelidir.

** Anneye memesini sürekli boşaltması önerilir. Sık sık düzgün pozis­

yonda bebeğini emzirebilir.

ÖRNEK REÇETE
TANI: Mastit (anne)
RPl: MADECASSOL® MERHEM DIB BİR
S: Günde 1-2 kez meme başı ve çevresine sürülmelidir.
FİXEF® 400 mg 5 TABLET DIB BİR
S: lxl tb

** Özellikle meme düzenli olarak boşalhlmalı, çok ödem varsa elevas­

yon ve soğuk uygulama yapılmalıdır. Sık sık düzgün pozisyonda
bebe�ini emzirebilir.

264
 HALK
SAGLIGI
\,J \,J

265
 GÜNCEL AŞI TAKVİMİ

SAc.";LIK BAKANLic.";I 2013 YILI AŞI TAKVİMİ

... .. s
-a
::ıs ı:: s ı:: ı:: s 5 � ":::
...>- ::ı ...
·-
::ı �::ı �::ı ı::
ıo �g �g
>,
>00
ı:: �ı::
o ...; 5l ri 5l � i -.d � ....
ri � � ..,; §
N u,
� ....�
Hep-8 I il ili
BCG I
DaBT-İPA-Hib I il 111 R
KPA I il ili R
KKK I R
DaBT-İPA R
OPA I il
Td
Hep-A I il
Su Çiçeği I

Hep B: Hepatit B aşısı, BCG: Verem aşısı (Bacille Calmette-Guerin)

DaBT-İPA-Hib: Difteri, Aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, He-
mofilus influenza tip b (menenjit) aşısı (Beşli Karma aşı) KPA: Konjuge
Pnömokok (zatürre) aşısı, KKK: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak aşısı,
OPA: Çocuk felci aşısı (Oral Polio aşısı), Td: Erişkin tipi Difteri-Tetanoz
aşısı, R: Rapel (Pekiştirme) *erişkin tip
Özel aşılar: Suçiçeği (12. ay sonunda), hepatit A (12. ve 18/24. ay),
Rota virüs (2, 4, 6. ay sonunda)
İlköğretim birinci sınıfta: OPA, KKK, Td (Erişkin tipi difteri-tetanoz
,ışısı)
İlköğretim 8. sınıfta: Td, Kızamıkçık, Hepatit-B 3 doz (Bu yaş gru-
hundakilerin eksik olan aşıları tamamlanana kadar).
http: //www.thsk.gov.tr/ tr/ index.php/haberler/ 411-asiyla-
lıastaliklari-asiyoruz
••• Kızamık aşısı ülkemizde yeni vakalar görüldüğünden gereğin de 9.
ayda ve okul çağı ve okul öncesi çocuklara yapılabilmektedir.

267
 EKSİK AŞILI İSTİSNAİ DURUMLARDA AŞILAMA

1 YAŞ ÜSTÜ
HİÇ AŞILANMAMIŞ ÇOCUKLAR İÇİN AŞI ŞEMASI

12-71AY (1-5 YAŞ) 6-13YAŞ 14 YAŞ VE ÜZERi

iLK KARŞILAŞMA DaBT-İPA-Hibl,Hep-B, DaBT-İPA, Td,OPA,
KPA2,PPD ile Tüberkülin Hep-B,KKK Hep-B,KKK
Cilt Testi (TCT)
iLK KKK,TCT sonucuna - -
KARŞILAŞMADAN göre gerekiyorsa BCG
2GÜNSONRA
iLK DaBT-İPA-Hib ya da DaBT-IPA,OPA, Td,OPA,
KARŞILAŞMADAN DaBT-IPA,Hep-B, Hep-B,KKK Hep-B,KKK
2AYSONRA' OPA,KPA2
iLK DaBT-IPA,Hep-B,OPA DaBT-IPA, Td,Hep-B,KKK
KARŞILAŞMADAN OPA,Hep-B
SAY SONRA

ÇOCUKLUK DÖNEMİ AŞI TAKVİMİNE

OKUL AŞILARI İLE DEVAM EDİLECEKTİR
1. 59 ayın üzerindeki çocuklara DaBT-İPA şeklinde uygulanmalıdır. 15-
59 ay arası çocuklarda tek doz Hib yeterlidir.
2. 12-23 aylık çocuklara 8 hafta ara ile iki doz yapılmalıdır. 24 aydan
büyük çocuklarda tek doz yeterlidir. \
3. DaBT-İPA-Hib aşısının ilk dozunun 12-14 aylık iken uygulandığı ço-
cuklara ikinci doz da DaBT-İPA-Hib şeklinde uygulanmalıdır.
Not: Hib'in ikinci dozu sadece ilk doz 12-14 ay arasında yapıldıysa ge-
reklidir. 15-59 ay arası çocuklarda tek doz Hib yeterlidir. 59 aylıktan bü-
yüklerde Hib aşısı gerekli değildir.

15-49 YAŞ DOĞURGANLIK ÇAĞINDAKİ VEYA

GEBE KADINLARA YÖNELİK TETANOZ AŞI TAKVİMİ
Tdl Gebeliğin 4. ayında-ilk karşılaşmada (Koruma süresi yok)
Td2 Tdl'den en az 4 hafta sonra (1-3 yıl korur)
Td3 Td2'den en az 6 ay sonra (5 yıl korur)
Td4 Td3'den en az 1 yıl sonra veya bir sonraki gebelikte (10 yıl korur)
Td5 Td4'den en az bir yıl sonra veya bir sonraki gebelikte
(Doınırganlık çağı boyunca koruru)

268
 ÖZEL DURUMLARDA AŞILAMA

Prematür bebeklerde aşılama: Miad bebeklerle aynı aşı dozu ve takvimi

uygulanır sadece hepatit aşısı 2000 gr olunca yapılır.
Gebelikte aşılama: Kombine tetanoz ve difteri aşısı gebelikte önerilen
tek üründür. Risk grubundaki gebelere hepatit B yapılabilir. Rubella, kı­
zamık ve kabakulak aşıları gebelikte kontrendikedir.
İmmünsüpresyonda hastalarda aşılama: Canlı virüs ve bakteri aşıları
kontrendikedir. Ev içinde immünsüprese kişi varsa OPV yapılmamalı­
dır. İmmünsüpresif tedavi sırasında ve 2 hf öncesinde aşılananlara en
erken 3 ay sonra aşı tekrarı, kemoterapisi 3 ay önce biten remisyonda
lösemiliye canlı virüs aşısı yapılabilir. 2 haftadan uzun yüksek doz ste­
roid tedavisinden 3 ay sonrasına dek canlı aşı yapılmamalıdır. Hemofili
hastalarına 23G'lik iğne ile 1-2 dk kompresyonla aşı yapılır.

RİSK GRUPLARINA GÖRE AŞILAMA

Sağlık çalışanları: HBV, MMR, influenza, suçiçeği, BCG
Kreş personeli: MMR, influenza, HAV, HBV
Laboratuvar personeli: HBV ve laboratuar durumuna göre; kuduz, şar­
bon, veba vb.
Lise, üniv.öğrencileri: HBV, MMR
Hapishaneler: HBV, HAV, BCG
Hemodiyaliz hastalan: Pnömokok, influenza, HBV
Askerler: Adenovirus, tetanoz/ difteri, influenza, meningokok, MMR
Uluslar arası seyahate gidilen bölge ve kişinin risk durumuna göre:
I IAV, HBV, sarı humma, tifo, menenjit, polio, kuduz, japon ensefaliti,
, ll'tanoz/ difteri
Cebelik: Tetanoz, sarı humma ve polio (risk yüksekse), influenza, HAV,
ı mv aşılarının zararı gösterilmemesine karşın özellikle ilk trimestrde
· iinerilmez.
1

Uakımevlerinde kalanlar: Grip, BCG

ileri yaşta önerilen aşılar: Pnömokok, İnfluenza, Tetanoz

269
AŞI KONTRENDİKASYONLARI
Aşı Kontrendikasyonlan: Aşı ve içeriğine karşı anaflaksi ve benzeri tab­
lo, ateşli/ ateşsiz ağır ve orta şiddette enfeksiyon varlığı, DBT sonrası 7
gün içinde ortaya çıkan ensefalopatide boğmaca aşısı yapılmamalı, ağır
immünsüpresyonda canlı aşı yapılmamalı, aktif tüberküloz, klinik AIDS
vakalarına BCG, 5 yaş üzerindekilere boğmaca aşısı yapılmaz.
Kontrendike olmayan durumlar: İshal (OPV dahil), ateşli veya ateşsiz
ÜSYE (ateş <38.5 C), önceki aşılamada hafif ve orta dereceli lokal reaksi­
yon, antibiyotik tedavisi, akut bir hastalığın iyileşme dönemi, kötü beslen­
me, diyabet, ileri yaş, malnütrisyon, kontrol altındaki epilepsi, düşük tartılı
bebekler, steroid tedavisi (kısa dönem (<2 hafta), düşük doz (<2 mg/kg/
gün), lokal steroid tedavisi, replasman tedavisi (adrenal yetmezlik)}
Canlı aşı kontrendikasyonlan: Gebe kadınlara, immün yetmezlik duru­
munda, radyoterapi, kemoterapi alan, kr organ hastalığı olan (kalp, böbrek,
kc) hastalar, ateşli ve ateşsiz ağır şiddette infeksiyon olması, 2 yaş altında
tifo ve san ateş ve prematürelerde BCG aşısı yan etkileri nedeniyle, 5 yaşın
üzerindekilere boğmaca ve 9 yaşın üzerindekilere difteri aşısı yapılmaz.

AŞI TİPLERİ
Canlı aşılar: (BCG, MMR, tularemi, OPV, suçiçeği, sarı humma) Konağa
verildikten sonra da mikroorganizma çoğalmaya devam eder.
İnaktive (ölü) aşılar: (Hepatit A, İnfluenza, boğmaca, tifo, İnfluenza,
IPV, kuduz) Bağışıklığın devamı için birden fazla doz gereklidir.
Toksoid aşılar: Difteri, Tetanoz
Polisakkarid aşılar: (HiB, Meningokok, Pnömokok) T-hucrelerinden ba­
ğımsız cevap oluştururlar ve tekrarlanmaları bağışıklığı arttırmaz.
Rekombinan aşılar: Hepatit B

AŞILARIN UYGULAMA YOLLARI

İntramusküler: (DBT), (DBT ve Hib), difteri, tetanoz ve asellüler boğ­

maca (DTaP), Hepatit B, Konjüge H. influenzsa tip b, lnfluenza, Kuduz,
Tetanoz
Subkütan: Kabakulak, kızamık, kızamık-kabakulak-kızamıkçık (MMR),
inaktif poliovirus (IPV), meningokok, sarı humma, şarbon
Oral: Adenovirüs, polio, tifo (Ty21a oral)
İntradermal: Bacille Calmette Guerin (BCG)

270
AŞILARA ÖZEL YAN ETKİLER
BCG: Süpüratif BCG lenfadeniti (%0.1-4), yaygın enfeksiyon, Osteitis
(0.1-0.6/milyon doz)
Kızamık: 39.4 C ve üzeri ateş (%5-15), geçici morbiliform döküntü (%5),
anafilaksi (nadir)
Rubella: Akut artrit (erişkin kadınlarda %13-15, erkeklerde %4), kadın­
da kronik artrit %5, polinöropati
Kabakulak: Nadiren sensorinöral işitme kaybı ?
Kombine MMR: Trombositopeni (1/30 bin-40 bin doz), akut ve kronik
artrit, anafilaksi
DBT: Eritem, endürasyon ve hassasiyet gibi lokal yan etkiler, enjeksiyon
yerinde nodül, steril apse (6-10/milyon doz), ateş (%50'sinde >38 C),
inatçı, durdurulamayan ağlama (%0.1-6), hipotonik hiporesponsif atak
(3.5-291/ lO0bin doz), kısa süreli konvulsiyon (3-7/ lObin doz), ensefalo­
pati (1/ 330bin doz)
Tetanoz: Lokal yan etkiler, nadiren ürtiker, anafilaksi, nadiren nörolojik
komplikasyonlar (periferik nöropati)
Oral polio virüs: Paralitik poliomyelit (1/ 2.4 milyon doz), allerjik reak­
siyon
Hepatit 8: Enjeksiyon yerinde hassasiyet (%3-29), >37.7 C Ateş (%1-6),
,ınafilaksi (1/600bin doz)
Konjuge Hib: Lokal reaksiyonlar (%5-30), DBT-Hib kombine aşıda yan
l'lkiler DBT'ye benzer, konjuge olmayan polisakkarit Hib aşısından 1-2
hf sonra Hib hastalığı (1.62/100 bin doz)
lnfluenza: Lokal reaksiyonlar, ateş, halsizlik vs <%1
Pnömokok aşısı: Hafif lokal yan etkiler (intradermal yapılırsa şiddetli),
,ıteş, myalji gibi orta derecede sistemik etkiler
Suçiçeği: Makülopapüler veya papülovesiküler döküntü (çocuklarda
"{,7, adölesan ve erişkinlerde %8), Enjeksiyon yerinde ağn ve kızarıklık
(%20-35)

271
TÜRKİYEDE SATILAN BAZI AŞILARIN TİCARi İSİMLERİ

** Aşağıda aşıların ortalama fiyatları verilmiştir. Değişmiş olabilir.

POLİO
Adacel Polio Aşı 0.5 ml iM (Hemaglutinin, İnaktif Çocuk Felci Virüsü
Tip 1-2-3, Pertakin, Frimbiya Tip 2-3, 51TL)

DİFTERİ- TETENOZ AŞILARI

Dite Anatoxal Difteri ve Tetanoz Aşısı (difteri + tetanoz formoz tok­
soid),
Dite Anatoxal Pediatrik Difteri ve Tetanoz Aşısı (difteri+ tetanoz for­
moz toksoid)
T d-Vac 0.5 mi iM Ampül (Tetanoz Toksoidi ve Difteri Toksoidi, lOTL)

TETANOZ ANTİTOKSİNİ
Tetavax 0.5 mi 1 Enjektör (Tetanoz Antitoksini, 14TL)

DİFTERİ- TETENOZ- BOĞMAC A-HİB-ÇOCUK FELCİ -HEPATİT B:

Infanrix IPV-HIB (Difteri, Boğmaca ve Tetanoz Aşısı, 25 TL)
Pentaxim Aşı 1 Flakon (Difteri + boğmaca + tetanoz+ polio+ hib asısı,
56TL)
Infanrix Hexa Aşı 0.5 ml (Difteri + tetanoz + boğmaca + haemophilus
infulanzae+ hepatit b asısı)
Boostrix Aşı 0.5 mi 1 Enjektör (Difteri, boğmaca ve tetanoz aşısı, 49 TL),
Infanrix IPV-HIB (Difteri, boğmaca ve tetanoz aşısı, 59TL)
Tetraxim 0.5 mi iM 1 Enjektör (difteri+ tetanoz + asseluler boğmaca+
polio, 27 TL)
Boostrix Polio Aşı 0.5 mi 1 Enjektör (Difteri, Boğmaca, Tetanoz ve Polio
Aşısı, 58 TL).

GRİP AŞILARI
Fluarix Grip Aşısı (lOTL)
Agrippal Grip Aşısı (14 TL)
Fluad Grip Aşısı 0.5 mi iM 1 Enjektör (Brisbane Suşu, 21 TL),
Inflexal V Berna Grip Aşısı (16TL)
Influvac Solüsyon 0.5 mi Grip Aşısı (11 TL)
lntanza Aşı - Grip Aşısı 9 mcg 0.1 mi (25TL)
Vaxi ' Aşı (10 TL)

272
 HEPATİT A AŞILARI
Avaxim Aşı 0.5 mi (45 TL)
Avaxim Pediatrik Aşı (33TL)
Vaqta Aşı (Saflastırılmıs İnaktif Hepatit A Virusu, 29TL)
Epaxal Berna Aşı (Hepatit A Aşısı, 42 TL)
Havrix Aşı (Hepatit A Aşısı, 52TL)
Havrix Pediatrik Aşı (Hepatit A Aşısı 38TL)

HEPATİT B AŞILARI V E HB IG'LER

Engerix-B Aşı (Hepatit B Aşısı, 50 TL)
Engerix-B Pediatrik Aşı (Hepatit B Aşısı, 37 TL)
Euvax-B Aşı 0.5 mi 1 Flakon (Hbs Ag (rekombınant), 11 TL )
Euvax-B Aşı 1 mi 1 Flakon (Hbs Ag (rekombınant), 20TL)
Genhevac B 20 mcg/0.5 mi (Hepatıt B Asısı (HbsAg-20 Mcg), 37fL)
11-Vac Erişkin 1 mi iM 1 Ampül (Rekombinant Hepatit B Virüsü Yüzey
Antijeni, 18TL)
11-Vac Pediatrik 0.5 mi iM 1 Ampül (Rekombinant Hepatit B Virüsü
Yüzey Antijeni, 14TL)
, 118-Vax PRB 5 mcg 1 Flakon (Hepatit B Virüsü Yüzey Antijeni, 16TL)
l 118-Vax PRO 10 mcg 1 Flakon (Hepatit B Virüsü Yüzey Antijeni, 21TL)
1

i KOMBİNE HEPATİT A+HEPATİT B AŞISI:

Twinrix Aşı 1 Şırınga (Hepatit A Aşısı ve Hepatit B Aşısı, 53 TL)
l'winrix Pediatrik Aşı 1 Şırınga (Hepatit A Aşısı ve Hepatit B Aşısı, 40TL)

KIZAMIK
M-Vac 0.5 mi SC 1 Flakon (Kızamık asısı canlı attenue, 9TL)
lt-Vac Aşısı 0.5 mi 1 Flakon (Canlı Atenue Kızamıkçık Virüsü, 9TL)

KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK
l'ıforix Aşısı ( 22 TL)
M-M-R il 0.7 mi Şırınga 1 Flakon ( 29TL)

MENENJİT- HEMOFİLUS İNFLUENZA (HİB)

lliberix (HIB Polısakkaridin, 23 TL)
ı\( 'T-HİB (Hemofilus İnfluenza Tip B) Aşısı, 21tl)
l'ı•dvaxHIB 1 Flakon (Haemophilus B Konjugat Aşısı, 14TL)

1,lll>UZ AŞISI:
lııılirab Kuduz Aşısı 2.5 IU/0.5 mi (lOTL)

273
MENENGİKOK AŞILARI
Menactra Meningokok Aşısı 0.5 mi 1 Flakon (Meningokok A, C, Y ve
W135 Polisakkariti, 155TL)
Menveo Aşı 0.5 mi 1 Flakon (Meningokok A, C, Y ve W135 Oligosak­
kariti, 157 TL)
Menveo Meningokok Aşısı 0.5 mi 5 Flakon (Meningokok A, C, Y ve
W135 Oligosakkariti, 704TL)
Nimenrix Meningokok Aşısı 0.5 mi 1 Flakon (Meningokok A, C, Y ve
W135 Polisakkariti, 151TL)

PNÖMOKOK-23 VALAN POLİSAKKARİT(2 YAŞ ÜST Ü)

Pneumo 23 Aşısı 0.5 mi 1 Enjektör (Streptokokus Pnömoni Polisakka­
ritleri, 22 TL)
Pneumovax 23 Aşısı 0.5 mi 1 Flakon (Streptokokus Pnömoni Polisakka­
ritleri, 37TL),
Synflorix 0.5 mi Enjektör (Streptokokus Pnomoni Polisakkaritleri Sero­
tip 1 + Streptococcus Pneumoniae Polisakkaridi Serotip 4)

PNÖMOKOK-7 VALAN-KONJUGE (2 YAŞ ALTI)

Prevenar 0.5 mi 1 Enjektör (Sakkarin ve CRM 197 Taşıyıcı Protein, 11(!
TL), Prevenar 13/0.5 mi iM 1 Enjektör (Sakkarin ve CRM 197 Taşıyıcı
Protein, 152TL)

ROTAVİRÜS
Rotarix Aşısı 1 Flakon (İnsan Rotavirüs RIX4414 Suşu, 142 TL)
Rotateq Aşı (Rotavirüs Suşları, 114 TL)

SU ÇİÇEĞİ
Okavax Aşı (Su Çiçeği Aşısı 89 TL)
Varilrix Aşı - Su Çiçeği Aşısı (100 TL)
Varivax Aşı (Varisella Virüsü, 82TL)

VEREM BCG AŞILARI

BCG Live Theracys BCG - Verem Aşısı (BCG Tice Suşu, 160TL)
Bcg SSI Kültürü (Mycobacterium Bovis, 289 TL)
Onco-Tice 2 mi 1 Ampül (BCG Tice Suşu (Verem Aşısı), 149TL)
Sil-BCG Tüberküloz (Verem) Aşısı 1 mi 1 Flakon (Canlı Atenue BU; 1

Suşu)

SARI HUMMA AŞISI

Stamaril Pasteur (Sarı Humma Aşısı) 0.5 mi 1 Doz (Sarı Humma Virii
sü)

274
SİĞİL (HPV) AŞILARI:
Cervarix Aşısı 0.5 mi iM 1 Enjektör (HPV tip 6 L1 protein+ HPV tip
18Ll protein, 246 TL)
Gardasil Aşı (HPV tıp 6Ll protein+ HPV tip llLl protein+ HPV tip
16Ll protein+ HPV tip 18Ll protein, 268TL)

275
 KIZAMIK

Döküntülerden 2-4 gün önce ve 4 gün sonra kan, idrar ve damlacık yolu
ile bulaşır. Prodromal dönem 3-5 gün sürer. Düşük ve orta yükseklikte
ateş, kuru öksürük, nezle, konjonktivit ve foto fobi olur. Sonra yüzde
döküntüler başlar. 24 saatte tüm vücuda yayılır. Enfekte olan kişiler vi­
rüsle ilk karşılaştığının 9.-10. günü bulaştırıcı olur. Bunlar 7 gün süre ile,
yani döküntüler çıktıktan sonraki 5. güne kadar bulaştırıcıdır. Döküntü
ortaya çıkmadan yaklaşık 2 gün önce molar dişler hizasında bukkal mu­
kozada membranlarda koplik lekeleri belirir ve 3 günde artarlar. Bildi­
rimi zorunlu hastalıktır. En önemli komplikasyonu yıllar içinde gelişen
SSPE dir.
** Ülkemizde son yıllarda eradike edildiği söyleniyor ama eğer yeni
SSPE vakaları varsa demek ki hala eradike edilmemiştir.
Tedavi: Tedavi semptomatiktir. Komplikasyonların varlığında uygun
antibiyotikler verilir. Gelişmekte olan ülkelerde A vit. 400.000İU kulla­
nılması morbidite ve mortaliteyi azaltmaktadır. Ateşli dönemde antipi­
retikler kullanılabilir.
Parasetamol: PAROL® 120Mg sup. (fitil) veya 120-250Mg ŞURUP veya
500MgTB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max: 100 mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kızamık (15 kg çocuk)

RPl: PAROL® 250 Mg 100 ml SURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek

276
 KIZAMIKÇIK

Damlacık yolu ile bulaşır. Bulaştırıcılık döküntünün başlamasından 7

gün önce ve 4 gün sonrasına kadar devam eder. Kuluçka süresi 14-21
gündür. Çocukluk çağında tehlikeli değildir. Gebeliğin ilk 3 ayında anne
rahmindeki bebek için tehlikelidir. Döküntü yüz ve boyundan başlar.
Gövde ve ekstremitelere kızamıktan daha hızlı bir şekilde yayılır. Birinci
.günün sonunda döküntüler tüm vücuda yayılmışhr. 2. gün başladığı
yerden solmaya başlar. 3. gün tamamen kaybolur.
Tedavi: Septomatik tedavi verilir. Ateşli dönemde antipiretikler kulla­
nılabilir.
Parasetamol: PAROL® 120Mg sup. (fitil) veya 120 -250Mg ŞURUP veya
500MgTB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max: lO0mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg

ÔRNEK REÇETE

TANI: Kızamıkçık (15 kg çocuk)

RPl: PAROL® 250Mg 100 mi SURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek

277
 ERİTEMA İNFEKSİYOZUM (Beşinci Hastalık)

Etken Parvovirüs B19'dur. Kemik iliğinde eritroid seri öncüllerini etki­

ler. Fetal infeksiyonlar hidrops fetalis yapabilir. En sık 5-15 yaşlarında
görülür (erişkinlerde de görülebilir). Baş ağrısı (%20), ateş (%20), boğaz
ağrısı (% 15), kaşıntı (% 15), burun akıntısı (%10), karın ağrısı (%10), art­
ralji (%10) olabilir. Tanı klinik ve seroloji ile konur. Çocuklarda salgın­
lar yapar hafif ateşsiz eritemli bir döküntüdür. Yanaklarda göze çarpan
eritem (tokatlanmış yüz görüntüsü) ve sönüp yenilenen deri kızarıklığı
ile nitelenir. Dantel benzeri yaygın raş olabilir. Güneş ışığında artar öl­
dürücü değildir.
Tedavi: Özgül tedavi yoktur semptomatik tedavi (antipiretik, antihista­
minik.) uygulanabilir. Vakaların aşırı sıcaktan ve güneş ışığından uzak
tutulmaları uygun olur.
Parasetamol: PAROL® 120Mg sup. (fitil) veya 120 -250Mg ŞURUP veya
500MgTB
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 dozda, max: 100 mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg

ÖRNEK REÇETE

TANI: Beşinci hastalık(15 kg çocuk)

RP1: PAROL® 250Mg 100 mi SURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek

278
 ROSEOLA İNFANTUM (Altıncı hastalık)

Etken insan herpes virüs 6' dır. 6ay veya 4 yaş alhnda görülür. Kuluçka
süresi 10 gündür. Şiddetli ateş (40-41 C) 3-5 gün sürer. Genel durum
'iyi seyreder. Döküntü 1-3 gün değişen sürelerde devam eder. Kırmızı
makul veya makülo-papüler 2-3 cm çaplıdır. En fazla ilkbaharda görü­
lür. Eritematöz makülopapüler döküntüler daha çok gövdededir. Hızla
kol, ense, yüz ve bacaklara yayılır. 24 saat içinde solar. Döküntü öncesi
pcriorbital ödem olabilir. Döküntünün görülmesiyle beraber ateş düşer.
ı\teşin ilk 24-36. saatinde lökositoz daha sonra lökopeni olur. Febril kon­
vülziyonla (%6-15) ishal (%68), öksürük (%50). görülebilir. Tanı, seroloji
ile konur.
Tedavi: Spesifik tedavisi yoktur. Ateşli dönemde antipiretikler kullanı­
labilir.
Parasetamol: PAROL® 120
Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya
S00 MgTB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max:lO0mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kızamıkçık (15 kg çocuk)

RPl: PAROL® 250 Mg 100 ml SURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek

279
 KIZIL

Grup A beta-hemolitik streptokok ekzotoksinine bağlıdır. Tonsilit (özel­

likle kriptik tonsilit) ya da cilt infeksiyonu sonrasında görülebilir. 12-24
saat süren ateş, kusma, boğaz ağrısı, baş ağrısı, titreme, Döküntü (ekzan­
teın), tonsil, dil ve damakta lezyonlar vardır. Tonsiller farenks ödemli
ve kızarıktır. İlk 2. gününde beyaz çilek dili, 4-5. günde kırmızı çilek
dili görülür. Döküntüler ince eritematöz papüler tarzda, aksilla, kasık ve
ensede başlar ve tüm vücuda yayılır. Deride zımpara kağıdı görüntüsü
kıvrım yerlerinde döküntüler daha kalın ve yoğundur (Pastia çizgileri).
Ekzantem kırmızı, nokta şeklinde ve küçük papüler döküntüler olup
basmakla solan ve deriye kaz derisi görünümü verir. Döküntü bir hafta
devam eder ve lezyonlar başlama sırası ile deskuamasyon gösterir. El ve
ayak tabanında da deskuamasyon izlenir.
Tanı: Klinik bulgular ile konur. ASO erken tanıda yardıncı değildir.
Tedavi: Atibioterapi ile tedavi edilir.
Amok-Klav. asit: CROXİLEX''ı BID 200/28-400/57 SÜSP (70-1001111), 625
mg-lgr TB
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x 1gr 7-10 gün
Parasetamol: PAROL" 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya
500 Mg TB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max: 100mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kıızıl (15 kg çocuk)

RP: CROXİLEX® BID 200 mg 100 mi SÜSP D1B BİR
S: 2xl.5 ölçek
PAROL"' 250 Mg 100 mi SURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek

280
Tedavi: Çocuklarda semptomatik tedavi verilir. Ateş için parasetamol,
Kaşıntı için Antihistaminik gibi ilaçlar yetelidir. Komplikasyonlar tedavi
edilir (pnömoni vb). Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar ve doğum­
dan 5 gün önce ya da 4 gün sonrası arasında suçiçeği başlayan anne­
nin bebeğine de asiklovir kullanılabilir. Kanser hastaları, yenidoğan ve
gl'belerde aşı + VZIG kullanılabilir. Aşı temastan sonraki ilk 72 saatte
dkilidir. Varisella-zoster imünnglobulin (VZIG) Temastan sonraki ilk 96
s,.ıatte etkilidir. Pnömoni, hepatit, trombositopeni ve ensefalopatisi olan
lwr hastaya İV yoldan asiklovir vakit kaybedilmeden verilmelidir.
Asiklovir: ZOVİRAX"' 250 mg FLAKON (5 adet flakon)
ZOVİRAX® 400 mg/5 mi lO0ml FORT SÜSPANSİYON
AKLOVİR" 200 mg 25 tb, 800mg 20 TB, 200mg/5ml
100ml SÜSP.
Doz: 1500 mg/m 2 / gün 3 dozda IV olarak 7 gün süreyle veya 2 gün
içinde yeni bir lezyon belirlenmeyinceye kadar verilir.
'* Yapılan çalışmalar sağlıklı çocuklarda, adölesanlarda ve erişkinler­
de ilk lezyonun ortaya çıktıktan sonraki 24 saat içinde oral asiklovir
tedavisinin semptomların derecesini hafiflettiğini söyleyen yayınlar
vardır.
Bir çok virus hastalığında olduğu gibi su çiçeği enfeksiyonu da eriş­
kinlerde daha ağır seyreder.
l:nsefalit ve serebellar ataksi: Özellikle 5 yaşından önce ve 20 yaşından
•,()fıra artar. Meningoensefalit, konvülziyonlar, ense sertliği ve şuur deği­
�iklikleri ile serebellar ataksi ise, yürümede güçlük, konuşma bozukluğu
\'t' nistagmus ile karakterizedir. Nörolojik bulgular genellikle döküntü­
dL•n sonraki 2-6 günde ortaya çıkar. Genellikle 2-3 gün içinde iyileşme
ı;iirülür.
Sctirizin: ALLERSET� 10 mg 20 TABLET, DAMLA (20 damla =10 mg)
';iURUP (5mg/5ml)
Doz: 30 kg altına 5 mg tek doz 30 kg üstü 10 mg tekdoz (Nonseda­
tiftir).
l',uasetamol: PAROL" 120 Mg sup. (fitil) veya 120 -250 Mg ŞURUP veya
r;oo MgTB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max:lO0mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg
Kaşıntı için losyon: KALMASON LOSYON (2-3 defa sürülür.)

281
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Su çiçeği (bebek)

RPl: ALLERSET® DAMLA DIB BİR
S: lXlO damla (kaşmh geçinceye kadar)
PAROL® 120 Mg 100 ml SURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek
KALMASON® LOSYON DIB BİR
S: 3xl (Kaşıntı bitinceye kadar)

282
 BOĞMACA

Etken bordetella pertussistir. Kuluçka dönemi 5-15 gündür. Bazen in­

terstisyel pnömoni yapar. Bulaşma öksürük damlacığı ile olur. İndirekt
bulaşma yoktur. Bulaşıcılık 4-6 hafta sürer. Bu süre zarfında hasta izole
edilmelidir. Olguların çoğu 7 yaşın alhndadır. Bir yaş altında mortalite
fazladır. Kış aylarında sık görülür.
Klinik: Başlangıçta ÜSYE benzeri basit bir enfeksiyon şeklinde başlar.
Bu durum 1-2 hafta sürer. Sonra 2-6 hafta süren öksürük nöbetleri başlar.
Öksürük üst üste, kesik ve boğulur gibi olur. Öksürüğü izleyen derin ve
sesli inspiryum, öksürük nöbeti sonrası kusma ile beraber hasta muko­
id balgam çıkarır ve rahatlar. Nöbet sırasında boğulma hissi uyandırır.
Nöbetle birlikte konvülziyon, epistaksis, konjunktiva kanamaları alt göz
kapaklarında şişlik görülebilir. Öksürük nöbetleri hafif vakalarda günde
5-10, ağır vakalarda 40 defadan fazladır. Nöbet aralarında hasta iyidir.
Nöbetler daha çok geceleri gelir.
Tanı: Abeslang ile dile basıldığında nöbetin uyarılması tanıda önemli­
dir. Muayenede akciğer sesleri doğal olabileceği gibi kaba raller de işiti­
lebilinir. Laboratuvarda lökositoz genelde 2. haftadan sonra görülür ve
15-45 bin/mm3 arasında ve lenfositozla birliktedir.
Tedavi: Eritromisin veya klaritromisin kullanılabilir. Hastalığın kliniği
üzerindeki etkileri sınırlıdır. Öksürük ataklarının olduğu dönemde ha­
vayolu açık tutulmalı, oksijen tedavisi, parenteral sıvı ve sedatifler uy­
gulanmalıdır.
Klaritromisin: KLORAMİN® 250-500mg 14 TB 250 mg 50-100 mi SÜSP
ve 125 mg 70 mi SÜSP
Doz: Çocuk: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, yetişkin: 2x 500mg, 10-14
gün tedavi verilir.
6 aydan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün verile­
bilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Boğmaca (10 kg bebek)

RPl: KLORAMİN® 125 mg 70 mi SÜSP DİB BİR
S: 2X2/3 ölçek

283
 KUDUZ

Prodrom dönemi 2-10 gündür. Ateş, halsizlik, baş ağrısı, bulantı, ishal
gibi belirtiler olabilir. %50 yara yerinde ağrı ve parestezi görülür. Isırık
bölgesinde ağrı ve duyu kaybı görülür ki kuduza özgü ilk bulgudur.
Işıktan ve sudan korkma, hırçınlık, gerginlik, konsantrasyon bozukluk­
ları görülebilir. Kaynak köpekler (%91) ve kedilerdir (%2). Hastalık riski
ısırma ile %40, tırmalama ile %1'dir. Ensefalitik kuduz en sık görülen
klinik şekildir. Hiperaktivite, halüsinasyon, oryantasyon bozuklukları
görülür. Hipertermi, taşikardi, hipersalivasyon vardır. Yutma kasların­
da ağrılı spazmlar su sesi ile dahi uyarılabilir(hidrofobi), fotofobi ve ae­
rofobi ortaya çıkar. Önce çizgili daha sonra otonom kaslarda kasılmalar
ortaya çıkar. Aritmi sonucu hasta ölür. Koma dönemi 3-33 gün sürer ve
>%99 fetaldir.

TEDAVİ
Isınk sonrası hayvan aşılı ise: Yara bakımı ve tetanoz proflaksisi ya­
pılır. Hayvan 10 gün içinde ölürse kuduz Ig ve Aşı (0,3,7,14,28) yapılır.
Isınk sonrası hayvan aşısız ise: Kuduz şüphesi varsa yara bakımı ve
tetanoz proflaksisi yapılır. Kuduz Ig ve Aşı (0,3,7,14,28) başlanır. 10 gün
içinde kuduz değilse aşı kesilir.
Temas sonrası yara bakımı: Yara bol su ve sabunla yıkanır. Povidon
iyot veya başka bir virusidal solüsyon uygulanabilir. Çok basit gibi gö­
rülen bu uygulamanın özellikle yüzeysel yaralarda riski % 90 oranında
azalttığı saptanmıştır. Bağışıklama özgeçmişine bakılarak gerekirse teta­
noz aşısı uygulanır. Penisilin grubu antibiyotikler verilir. Dikiş atılmaz.
Dikiş gerekli ise dikiş bölgesine önceden Ig verilmelidir. Toplam Ig do­
zunun yapılabildiği kadarı yara bölgesine, geri kalan miktar kalçadan
verilir.
HRIG: Bağışık insanlardan elde edilir. Yan etkisi düşüktür. Doz: 20 IU /kg
ERIG: Atlardan elde edilir. Serum hastalığı riski var. Doz: 40 IU /kg
Kuduz İmmun globulin (Ig): Aşıdan farklı bölgeye aynı anda İM tek
dozda uygulanır. Uygunsa yara çevresine, geri kalan aşının yapıldığı
yerden farklı bir ekstremiteye kas içine uygulanır.
Kuduz Ig İnsan kaynaklı ise: Kg başına 20 IU, at kaynaklı ise kg başı­
na 40 IU, yapılır. 5ml'lik flakonlarda, 1 flakonda 1000 IU var 50 kg için,
50x40 iV= 2000 IU, 2 flakon (10ml) gereklidir.

284
** Kuduz serumu gerektiren vakalarda sabunla yıkadıktan sonra yara
içine ve etrafına hesaplanan dozda immunglobulin veya kuduz se­
rumu enjekte edilmelidir. Eğer ısırık çok büyükse ve yaraya dikiş
atmak zorunlu ise yara dudakları etrafına mutlaka kuduz serumu ve
immunglobulini uygulanarak dikiş atılmalıdır.
AŞI: O, 3, 7, 14 ve 28. günlerde toplam 5 dozda deltoid kasına (İM) uygu­
lanır. gluteal bölgeden yapılmamalıdır. bebeklerde ise uyluğun antero­
lateral kısmından yapılmalıdır. Kuduzun kuluçka dönemi çok değişken
olduğundan temastan sonra geçen süreye bakılmaksızın aşılama başla­
nır. Hayvanın 10 günlük gözlemi sonunda kuduz olmadığı anlaşılırsa
(ölmezse) aşılamaya son verilir.
** Hasta kuduz olmuşsa tedavisi yoktur. Belirtiler başladıktan sonra aşı
ve serumun faydası yoktur. Hastayı rahatlatmak için morfin dışı se­
datifler uygulanabilir.

285
 KABAKULAK

5-9 yaş arasında daha sık görülür. İki gün veya daha uzun sürebilir. Tek
ya da iki taraflı olarak parotis ve diğer salgı bezleri ile sınırlıdır. Parotis­
lerde ağrılı şişlik olur. Beraberinde ateş, halsizlik, baş ağrısı, orşit, pank­
reatit, aseptik menejit (özellikle yetişkinlerde) vb komplikasyonlar gö­
rülebilir. Laboratuvarda hafif lökopeni ve rölatif lenfositoz görülebilir.
Menenjit, orşit, pankreatit gelişimi halinde genellikle lökositoz ve sola
kayma vardır. Akut dönemde serum amilaz düzeyleri 2-3 hafta süreyle
yüksek kalır. Kabakulağa bağlı pankreatitte de amilaz düzeyleri yükse­
lir. Bulaşıcılığı engellemek için, parotis bezi şişliği düzelene kadar en az
10 gün hasta izole edilmelidir.
Tanı: amilaz seviyesi ve klinik ve muayene ile konur.
Tedavi: septomatik (analjezik, antipiretik) tedavi verilir.
Komplikasyonlar:
Meningoensefalomiyelit: Yakaların % lO'unda görülür. Tutulumdan
3- 10 gün sonra ortaya çıkabilir. Ateş, bulantı, kusma, bilinç değişikliği,
meningeal irritasyon bulguları olabilir. Beyin omurilik sıvısında glukoz
seviyesi düşüktür. AseptikMenenjit'in en sık nedenlerinden biridir.
Orşit ve Epididimit: Adölesan hastaların% 15 - 35'inde görülür. Testis­
ler ağrılı, hiperemik ve ödemlidir. Nadiren infertilite (kısırlık) gelişebilir.
Pankreatit: Genellikle hafif seyreder. Epigastrik ağrı, ateş, bulantı, kus­
ma ile ortaya çıkar. Serum amilaz değeri artar.
Parasetamol: PAROL® 120Mg sup. (fitil) veya 120 -250Mg ŞURUP veya
S00MgTB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max:lO0mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kabakulak (20 çocuk)

RPl: PAROL® 250Mg 100 mi SURUP D18 BİR
S: 3-4 Xl ölçek

286
 MENİNGOKOKSEMİ

Etken Neisseria meningitistir. Genelde 5 yaş alh çocuklarda görülür.

Akut başlangıçlı ateş, ense sertliği, bilinç değişikliği, meningeal irritas­
yon bulgularının varlığı ve özellikle hızla yayılan Peteşiyal veya pur­
pural döküntüler tanıda çok önemlidir. Hızla purpura fulminans, şok
ve ölüme kadar gidebilen meningokoksemi şeklinde görülebilir. Tanı
özellikle hızlı oluşan döküntüler ile konur.
Tedavi: Klinik çok hızlı kötüleşir saniyeler bile önemlidir. Erken tedavi
hayat kurtarır.
** Öncelikle iki tane damar yolu açılmalı, 100 mg/kg Seftriakson (IV)
yapılmalı, 1-2 mg/kg Prednizolon yapılmalı, 20 cc/kg izotonik yük­
lenmeli hastada şok bulguları varsa daha fazla idrar çıkışı oluncaya
kadar yüklenir. Sonra hastaya 5??cc/kg/saat ten izotonik takılarak
yoğun bakım ünitesi olan bir merkeze sevk edilmelidir.

PROFLAKSİ:
** Teması olanlara proflakside seftriakson veya rifampisin yada siprof-
loksasin verilebilir.
Seftriakson: <12 yaş: 250 mg, >12 yaş: 500 mg tek doz verilir.
Rifampisin: <12 yaş: 10 mg/kg/gün, >12 yaş: 600 mg/gün 2 dozda bir
gün verilir.
Siproflaksosin: 2x 500mg bir gün verilir.

287
 BEBEKLERDE BESLENME

BEBEKLERDE ÖĞÜN SÜRESİ VE MİKTARI

0-1 AY: 6-10 öğün ve her öğünde 1.-2. haftada 60-90 ml, 2.-4. haftada 90-
150 ml verilmelidir.
2-7 AY: 4-6 öğün ve her öğünde 150-220 ml verilmelidir.
8-12 AY: 3-5 öğün ve her öğünde 220-240 ml verilmelidir.
** Bebek 2 haftada doğum kilosunu yakalamalı. Ayda ortalama 500gr
almalıdır.
** İkiz gebeliklerde anne sütü tek başına yeterlidir.
Düşük doğum ağırlıklı bebeklerde beslenme miktarı
2500 gr. ve üzeri bebek: 150 ml/kg/gün (3 saatte bir günde 8 kez)
2500 gr. altı bebek: İlk gün 60 mi/kg/gün Her gün 20 mit/kg/gün art­
tırarak toplam miktar 200 mi/kg/gün olana kadar arttırılır. Toplam 8-12
öğünde verilir.
Anne sütünün yetersiz olduğunu gösteren bulgular: 1 ayda 500 gr' dan
az kilo alması veya 2. hafta sonunda doğum tartısından az olması, bir
günde 6 kezden az, koyu sarı, konsantre ve keskin kokulu idrar yapması
önemli bulgulardır.

BESLENMEDE ÖNMELİ NOKTALAR

** Videolu görsel anlatım için www.saglikmeydani.com adresini ziya­
ret edebilirsiniz.
** Anne sütü bebek için en iyi besindir.
** 6 aya kadar anne sütü yetiyorsa bebeğe su dahi verilmemelidir. Çün­
kü bebeğin bünyesi buna hazır değildir. Böbrek yükü artar. İlerde
problemlere neden olabilir. Ek gıdanın erken verilmesi alerjik hasta­
lıklar, ishal vb. hastalıkların sıklığını arttırabilir ayrıca bebekler anne
sütünü red edebilir.
** 6 aydan sonra kesinlikle ek gıdaya geçilmelidir. Yoksa anne sütü ye­
tersiz kalır bebek için farklı tat ve kıvamlara alışmak zorlaşır (çiğneme
ısırma becerisi) ve ilerde besinleri red etmesine sebep olabilir. Ek gıda
olarak da yoğurt, evde hazırlanmış sebze çorbası, muhallebi gibi (ev
yemekleri) yumuşak gıdalardan başlanarak katı gıdalara geçilmelidir.
** Bir bebek 6. ayda doğum ağırlığının 2 katına, bir yaşın sonunda 3
katına ulaşır.
** Destek amacıyla ACD® 3 DAMLA lXlO damla (A,C ve D vit içerir)
verilebilir. Gereksiz uzun süre verilirse hiperkalsemi ve böbrek taşı
yapabilir.

288
** İlaç gibi tadı kötü olan şeyleri bebeğin sütüne, mamasına ve ek gıda­
sına katmak gibi bir hata yapılmamalıdır. Yoksa bebek hayah boyun­
ca o gıdaları red edebilir.

UYGUN EMZİRME ŞEKLİ:

•• Videolu görsel anlatım için www.saglikmeydani.com adresini ziya­
ret edebilirsiniz.
Uygun pozisyonda bebeğin çenesi memeye değmeli, bebek meme
ucunu değil areolayı ağzına almalı, ağzı geniş açık olmalı, alt dudağı
ters dönmüş, yanaklar yuvarlak olmalıdır.
** Anne meme ucunu iki parmağı arsında sıkıştırmamalı, gerekirse me­
mesini yukarıdan aşağıya doğru sıvazlamalıdır.
** Bebeğin ememediği durumlarda anne doğum sonrası sütünü 3 saatte
bir sağmalı (24 saatte en az 8 sağma seansı) ve bebeğe kaşıkla verme­
lidir.

EK GIDA HAZIRLANMASI VE BAŞLAMA ŞEKLİ

•• Videolu görsel anlatım için www.saglikmeydani.com adresini ziya­
ret edebilirsiniz.
** Kilolu bebeklere ek gıdalar şeker eklemesi yapılmadan verilebilir.
** Kabızlığı olan bebeklerin ek gıdalarına 1 çay kaşığı sıvı yağ konula-
bilir.
Muhallebi: 1 çay bardağı soğuk süt veya suya 1 tatlı kaşığı pirinç unu
katılır ve karıştırılarak pişirilir. Ardından 3 kaşık mama veya 1 tatlı ka­
şığı şeker katılır.
Sütlü Pirinç Çorbası: 1 çay bardağı süt (100 cc), 1 silme yemek kaşığı
pirinç, 1 tatlı kaşığı zeytinyağı kullanılarak hazırlanır.
Yayla Çorbası: 1.5 su bardağı yoğurt, 1 su bardağı su, 2 yemek kaşığı
pirinç, 1 tatlı kaşığı sıvı yağ, 1 tatlı kaşığı un kullanılarak hazırlanır.
Sebze çorbasında kullanılabilecek bazı sebzeler: Ispanak, patates (pa­
tates yerine Pirinç, veya mercimek katılabilir.) kabak, sıvı yağ, irmik,
maydanoz, domates, yoğurt vb mevsimsel sebzeler.
** Ayrıca etli veya etsiz mercimek çorbası, ezilmiş nohut, fasulye çorba­
sı, tarhana çorbası gibi çorbalarda bebeğe verilebilir.

EK BESİN BAŞLAMA ŞEKLİ:

1 !er seferinde tek besin bebek aç iken başlanmalı, bebek reddederse bir
müddet sonra yine denenmelidir. Bazen değişik zamanlarda 8-10 defa
denemek gerekebilir. Kesinlikle bebek zorlanmamalıdır.

289
EK BESİNDE ÖNEMLİ NOKTALAR:
Küçük bebekler için özel yemekler hazırlanmalıdır. Yemekler yan kah
veya püre şeklinde olmalı asla blenderize edilmemelidir. Bebek 8-9. ayda
aile sofrası oturmalıdır. Bebek 10. ayda taneli besinlere geçirilmeli aksi hal­
de 15. ayda yeme bozukluğu gelişebilir. 12. ayda bebeğe kah sert besin su­
nulur. Boğulmasına neden olabilecek çiğ havuç, fındık, üzüm vs. verilme­
melidir. Kaşık ve bardak kullanılmalı biberon kesinlikle kullanılmamalıdır.
Yoksa ağız ve diş yapısı ciddi şekilde bozulabilir. Bebeğin doygunluğuna
saygı duyulmalı ve zorlanmamalıdır. Bebek beslenirken sakin, göz teması,
dokunma, gülümseme ve konuşma olması bebeği motive edecektir.

BESLENMEDE ANNE İLE İLGİLİ BESLENME PROBLEMLERİ

Meme başının düz veya çöküklüğü: Beslenme öncesi meme başları
parmaklar arasına alınıp yuvarlanarak masaj yapılabilir. Yeterli olmazsa
meme yüzeyini kaplayan özel cihazlar kullanılabilir. Yine yeterli olmasa
süt sağma pompaları kullanılabilir.
Meme başı çatlakları: Bebeğin düzgün pozisyonda emzirilmesi ile dü­
zelebilir. Ayrıca çatlak meme başlarına bitkisel yağ veya lanolin içeren
krem sürülebilir.
Annede fizyolojik süt yetersizliği: Çok nadirdir. Genelde neden uygun
olmayan zamanlama, yetersiz emzirme süresi, bebeğe ek besin verilme­
si, anne ve bebeğin ayrılması, yanlış emzirme pozisyonu ve annenin ye­
tersiz sıvı almasıdır.
Anne sütünün yetersiz olduğunu gösteren bulgular: 1 ayda 500 gr'dan
az kilo alımı veya 2. hafta sonunda doğum tartısından az olması, bir
günde 6 dan az, koyu sarı, konsantre ve keskin kokulu idrar yapması
önemli bulgulardır.
Mastit (memede aşırı şişme ve ağrı): Tedavi için bebeğin daha sık emzi­
rilmesiyle memedeki süt boşalhlabilir. Gerektiğinde memeden süt sağı­
labilir. Analjezikler kullanılabilir.(Asetaminofen-ibuprofen). Her emzir­
meden önce ıslak sıcak kompresle masaj yapılabilir. Beslenme aralarında
soğuk kompres yapılabilir.

ANNEDE TÜBERKÜLOZ

Annede aktif TBC varsa: Anne bebek ayrılır. Annenin sağılmış sütü be­
beğe verilebilir.
Anne enfekte, PPD ( +) fakat akciğer grafisi normal ise: Anne bebeğine
kendi sütünü verebilir.

290
Memede aktif TBC lezyonu varsa: İyileşinceye kadar süt sağılır ve ahlır.
TBC tedavisi almakta olan anneler: Sütlerinde bu ilaçlar bulunsa da be­
beğe profilaktik INH verilmelidir. 3. ay sonunda bebeğin PPD'si negatif
ise proflaksi kesilir. Negatif değilse 6 aya tamamlanır.
ANNE HEPATİT B İSE: Bebeğe HB Ig ve HB aşısı yapıldıktan sonra
emzirebilir.
EMZİRMEDE KONTRENDİKE İLAÇLAR: Amfetamin, metronidazol,
bromokriptin, doksorubusin, siklosporin, sisplatin, ergotamin, eroin, ko­
kain, siklofosfamid, metotreksat, nikotin, difenhidramin, siproheptadin,
fensiklidin, lityum
** Anneler İKİZ bebekleri için yeterince süt üretim kapasitesine sahip­
tir. Günde 850-2150 mi süt sağlayabilirler.
** Vejeteryan anneler gelişebilecek vit 86-812 vb. eksiklikleri yönünden
uyarılmalıdır.

291
 BEBEKLERDE KISACA BESLENME

0-6. AY:
Sadece ANNE SÜTÜ anne sütü kesilmişse MAMA verilebilir. Anne sütü
varken kesinlikle mama başlanmamalıdır.
** 0-6 ay: 1 numaralı mama, 6-9 ay 2 numaralı mama, 9-12 ay 3 numaralı
mama kullanılmalıdır.
Aile hiç mama alamayacaksa: İNEK SÜTÜ 1. ayda 1:1, 1-4 ayda 2:1, 4.
aydan sonra sulandırmadan inek sütü verilebilir. Ayrıca lO0gr süte 1 sil­
me çay kaşığı toz şeker ve yağ ilave edilebilir. Ayrıca proflaktik olarak
multivitamin ve 1mg/kg/gün FE +2 verilmelidir (FERRO SANOL® DAM­
LA lxkg/damla)
** Hazır inek sütü ve mama arasında ciddi fiyat farkı yoktur.
6. ay: Yoğurt, meyve-sebze suyu, pekmez, yumurta sarısı (1/8), şekersiz
muhallebi, sebze çorbası, muhallebi, pirinç unu çorbası verilebilir.
7. ay: Yoğurt, meyve püresi, sebze püresi, pekmez, tam yumurta sarısı,
bitkisel yağlar, çorbalarına kıyma, kırmızı et, tavuk ilavesi yapabilirsiniz.
8. ay: Tahıl, iyi ezilmiş ev yemekleri, pastörize peynir, ev tarhanasından
yapılmış çorba, şehriye, yayla çorbalarına geçiş yapılır.
12. ay: Normal ev yemekleri
** İlk 12 ayda siyah çay, bitki çayları, bal, şeker, bakla vb yiyecekler
bebeğe verilmemelidir.
** Yeni verilen besin bebek açken verilmelidir. Giderek arttırılmalıdır.
Ek besinler bebeğe kaşık, fincan ya da bardakla verilmelidir. Bebeği
beslerken biberon kullanılmamalıdır.
Anne sütünün yetersiz olduğunu gösteren bulgular: 1 ayda 500 gr'dan
az kilo alması veya 2. hafta sonunda doğum tarhsından az olması, bir
günde 6 kezden az, koyu sarı, konsantre ve keskin kokulu idrar yapması
önemli bulgulardır.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Anne sütü yetersiz 5 aylık bebek (7 kg çocuk)

RPl: BEBELAC 1 NUMARA MAMA DIB BİR
S: 4-6 Xl biberon (Günlük 120-120 ml/kg mama)

292
 MAMA

KULLANIM ŞEKLİ:
** Her 30 mi suya ye BİR OLÇEK (4,5 gr) mama kahlarak hazırlanır.
** 150 mi/kg/gün den az olmamak şartı ile bebek yiyebildiği (tolerc
ettiği) kadar verilir.
Piyasadaki tüm mamalar ileri teknoloji ile üretilirler bu yüzden belir­
gin kalite farkı yoktur. Mümkün olduğunca bebeğin tadını seveceği ve
ailenin alabileceği mama markası terih edilmelidir.
Anne sütünün yetersiz olduğunu gösteren bulgular: 1 ayda 500 gr dan
az kilo alması veya 2. hafta sonunda doğum tartısından az olması, bir
günde 6 kezden az, koyu sarı, konsantre ve keskin kokulu idrar yapması
önemli bulgulardır.

GÜNLÜK BESLENME SÜRESİ

** Bebek her ağladığında beslenmelidir
0-1 AY: 6-10 öğün ve her öğünde 1.-2. haftada 60-90 mi, 2.-4. haftada 90-
150 mi verilmelidir..
2-7 AY: 4-6 öğün ve her öğünde 150-220 mi verilmelidir.
8-12 AY: 3-5 öğün ve her öğünde 220-240 mi verilmelidir.
** Bebek 2 haftada doğum kilosunu yakalamalı. Ayda ortalama 500 gr
almalıdır.
Düşük doğum ağırlıklı bebeklerde beslenme miktarı
2500 gr. ve üzeri bebek: 150 mi/kg/gün (3 saatte bir günde 8 kez)
2500 gr. altı bebek: İlk gün 60 mi/kg/gün Her gün 20 mit/kg/gün arttı­
rarak toplam miktar 200 mi/kg/gün olana kadar arttırılır. Toplam 8-12
iiğünde verilir.

ÖRNEK MAMA ÇEŞİTLERİ

BEBELAC® 1: 0-6 aylık bebeklerde tercih edilir.
BEBELAC® 2: 6-9 aylık bebeklerde tercih edilir.
BEBELAC® 3: 9. aydan sonra kullanılır
1

1
BEBELAC® AR: Kusan bebeklerde doğumdan itibaren
BEBELAC® NENATAL: Prematur ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerdl'
2,5 kg oluncaya kadar verilmeli ardında 1 numaralı mamaya geçilmelidir.
: BEBELAC® LF (laktoz free): İshalli olan bebeklerde tercih edilebilir.

293
BEBELAC® PEPTİ-JUNİOR: PEM'lilerde ve 1 yaş üstü devam sütü ola­
rak kullanılabilir.
BEBELAC® KAŞIK VE KAVANOZ MAMALARI (meyve, sebze püre­
si, pirinçli, tahılı vb): Bebeklere destek amaçlı ek gıda niyetine verilebi­
lir. Veya bunlarla ek gıda hazırlanabilir.
Diğer bazı mama firmaları: Hero Baby®, Milupa, Sımılac®, Sına Gold®,
Hipp Biberon®, Humana®

ÖRNEK REÇETE

TANI: Anne sütü yetersiz 7 aylık bebek (7 kg çocuk)

RPl: BEBELAC 2 NUMARA MAMA DIB BİR
S: 4-6 Xl biberon (Günlük 120-120 mi/kg mama)

294
 HUZURSUZ 1-2 AYLIK BEBEĞE YAKLAŞIM

Özellikle yeni doğan bebeklerde huzursuzluğun en sık nedenleri açlık,

gaz sancısı, pamukçuk, ve pişiktir. Bazen ana! fissürde olabilir.
** Huzursuzluk etkeni neyse tedavi edilmelidir.
Açlık: Bebek yeterince besleniyor ve çişini yapıyorsa beslenme yeterli demek­
tir. Bebek çişini az ve koyu renkte yapıyorsa yetersiz besleniyor demektir.
Gaz sancısı (kolik ağrı): Bebek genelde gaz sancısı esnasında ayaklarını
kendine çeker kendini bazen morarıncaya kadar sıkar. Gaz şikayetleri
genelde doğumdan 2 hafta sonra başlar.
ZİNCO® DAMLA (Zn ve bitkisel yağlar)
Doz: 3x4 damla (Bebeklerin sütüne veya mamaya katılır)
Pamukçuk (moniliazis): Ağızda ve dilde beyazlıklar olur. Aile bazen
bunun süte bağlı olduğunu sanır.
Nistatin: FUNGOSTATİN® SÜSPANSİYON (1 mi = 15-20 damla)
Doz: Yeni doğan bebekler günde 4 kez 2 mi olarak uygulanır. 2 mi
ilacın 1 mi' si ağzın bir tarafına, 1 mi si ağzın diğer tarafına uygu­
lanmalıdır. Prematüre veya zayıf çocuklarda günde 4 kez uygu­
lanan 1 mi ilacın etkili olduğu gösterilmiştir.
Su dolu çay bardağına bir çay kaşığı toz karbonat karıştırılarakta bi­
karbonatlı su elde edilebilir. Bununla bebeğin ağzı dili ve annenin me­
mesi silinebilir.
Pişik (diaper dermatit): Genelde bez bölgesinde görülür.
TRAVAZOL® KREM lXl (Antifungal + düşük doz steroid)
HAMETAN® KREM 3Xl (**Tahriş varsa HAMETAN tedaviye eklenebilir.)
Anal fissur: Kabızlık, gaitada kan olabilir. Muayene ile tanı konur.
** İki ayın altındaki ateşi olan yada pnömonisi olan tüm bebekler hasta­
nede yatırılarak tedavi edilmelidirler.

ÖRNEK REÇETE
TANI: Kolik ağrı + moniliazis + dermatit (1 aylık bebek)
RPl: ZİNCO® DAMLA DIB BİR
Doz: 3x3 damla (Bebeklerin sütüne veya mamaya katılır)
FUNGOSTATİN® SÜSP DIB BİR
S: 4X 2 mi(20-30 damla)
HAMETAN® KREM DIB BİR
S: 3Xl kez

295
 BEBEKLERDE DİŞ ÇIKARMA

Dişetlerinde oluşan kaşıntı ve ağn nedeniyle bebeklerde huzursuzluk

görülebilir. Ayrıca ateş, ishal/kabızlık, iştahsızlık, terleme, uykusuzluk,
tükürük salgısı artış (salya), dişetlerinde kızarıklık, şişme ve morarma
görülebilir.
** Bu dönemde bebekler ellerini veya bazı cisimleri sürekli ağızlarına
götürürler.
Komplikasyon: (Diş kistleri, hematomlar)
Dişin çıkma bölgesinde sert ve mor bir şişlik oluşur. Diş kisti veya
diş çıkarma hematomu denilir. Genelde kendiliğinden patlayarak diş
çıkması beklenirken nadiren cerrahi müdahale gerekebilir. Bunun için
diş hekimine başvurmak gerekebilir.
1) Yumuşak dişlikler kullanılabilir.
2) Diş etine sürülen ağn kesici anestezil jel ve soluyonlar.
Lidokain + setilpiridinyum: CALGEL® JEL
Lidokin + H dodekan + kamomil T: DENTİNOX® JEL
Jel formları kullanım şekli: 7.5 mm jel parmak veya pamuk yardımı
ile diş etlerine sürülür. Bu işlem 20 dk sonra tekrarlanır. Günde 5-6 defa
tekrarlanabilir.
Klorbutenol + fenol + girofle: DİŞİNAU"ı SOLÜSYON
Kullanım şekli: Pamuklu kürdana dürülüp ağrıyan bölgeye sürülür.

3) Ateş (>38 °C) varsa antipiretikler.

Antipiretik: Parasetamol CALPOL® 120 mg SÜSP. (fitil) veya 120-250
Mg ŞURUP
Doz: 10-30 mg/kg/doz 3-4 doz, max: 100 mg/kg/gün

ÖRNEK REÇETE

TANI: Diş çıkarma ağrısı (bebek)

RPl: DENTİNOX® JEL DIB BİR
S:5Xl
CALPOL 120 mg ŞURUP DIB BİR
S:3Xl ölçek

296
 HUZURSUZ BEBEK, İNFANTİL KOLİK (GAZ SANCISI)

Sağlıklı bebeklerde haftada en az 3 gün, en az 3 saat ve 3 haftadan uzun

süren ağlama ile devam eden durumdur. Nedeni tam olarak bilinmiyor.
Ama özellikle mama kullanan bebeklerde daha sık görülür.
Sürekli ağlama 3 saatten fazla sürer. Genellikle saat 18.00-24.00 ara­
sında olur. Akşam saatlerinde şiddetlenir. Bebek son derece huzursuz­
dur. Bacaklarını kendine çeker ve gaz çıkarır.
Gaz sancıları, bebek 2 haftalık olduğunda başlar. 4. haftada şiddetle­
nir. 3. ayda büyük ölçüde kaybolur. Bazen 6-9. aya dek devam edebilir.

KULLANILAN İLAÇLAR

KLOLİK AĞRI TEDAVİSİ

** Aşağıdakilerden herhangi biri kullanılabilir.
** Bebeğe sabahları 1 çay kaşığı zeytin yağı verilebilir.

ZİNCO® DAMLA (Zn ve bitkisel yağlar)

Doz: 3x4 damla (Bebeklerin sütüne veya mamaya katılır)
MELİLA® DAMLA (Doğal bitkiler içerir. Sakinleştirir. Rahat uyuma­
yı sağlar)
Doz: 0-1 yaş: 2 damla 1-7 yaş: 3-4 damla 7-12 yaş 5 damla yetişkin: 6
damla kullanılır.
** Bebeklere masaj yapılmalıdır. Bazen bir kaç damla zentin yağıda fay­
dalı olabilir.

BİOGAİA® DAMLA 5 ML (prebiyotik içerir.)

Doz: Sxl damla
VİCOL BİTKİSEL ŞURUP
Doz: 4xl-1/2 ölçek
NURSE HARVEY'S BİTKİSEL ŞURUP 145 mL
Doz: 4-Sxl mi

DİŞ ÇIKARMA AĞRISI TEDAVİSİ:

CALGEL® JEL (lidokain): Bir miktar parmağa sürülerek bebeğin dişetle­
ri ovulur. Bu işlem gerektiğinde günde 6 defa yapılabilir.

ÖRNEK REÇETE
TANI: Kolik ağrı (bebek)
RPl: ZİNCO® DAMLA DIB BİR
3X4 damla

297
 MONİLİAZİS {PAMUKÇUK) {Bebek ve yetişkin)

Etken olan Candida albicans ağızda bulunan normal flora elemanların­

dandır.
Bebeğin emerken memeyi sık sık bırakması ya da emmeyi reddet­
mesi, emmenin fazla sesli olması, mantarların bebeğin emdiği süte ka­
rışması sonucu bebekte aşırı gaz oluşumu, bebeğin huzursuz olması ve
sakinleştirilmesinin zor olması moniliasiz nedeniyle olabilir.
Annenin meme ucunda kaşıntı, dokunma ile aşırı hassasiyet, meme
uçlarında iyileşmeyen çatlaklar, meme ucu ya da memede renk kaybı,
meme ucunun pembe, kırmızı, soyulmuş ya da döküntülü (küçük ka­
barcıklar) olması durumunda memede kandidiazisten şüphelenilmelidir.
TEDAVİ: Ağız bakımı+ nistatin+ sıvı bikarbonat ile ağız silinmesi.
Nistatin: FUNGOSTATİN® SÜSPANSİYON (1 mi = 15-20 damla)
Doz: Yeni doğan bebekler günde 4 kez 2 mi olarak uygulanır. 2
ml ilacın 1 mi' si ağzın bir tarafına, 1 mi si ağzın diğer tarafına
uygulanmalıdır. Prematüre veya zayıf çocuklarda günde 4 kez
uygulanan 1 mi ilacın etkili olduğu gösterilmiştir. Çocuklar ve
Yetişkinler Günde 4 kez 4-6 mi olarak uygulanır. Dozun yarısı
ağzın bir tarafına, kalan kısmı ağzın diğer tarafına uygulanmalı­
dır. İlaç ağızda uzun süre yutulmadan tutulmalıdır. ağız boşluğu
semptomlarının kaybolmasından sonra en az 3-4 gün daha de­
vam edilmelidir.
Kullanım şekli: Temiz bir tabağın içine damlalık dolusu Nystatin ko­
nulup, temiz bir pamuklu çubuk ilaca batırılarak bununla bebeğin dili,
dudakları ve yanaklarının iç kısmı silinir.
Doğal bir yöntemde: Su dolu çay bardağına bir çay kaşığı toz karbonat
karıştırılarak elde edilen solüsyonla her emzirmeden sonra annenin me­
melerini hafifçe yıkaması ve bebeğin ağzını silmesi önerilebilir.
Bebeği tekrarlayan enfeksiyondan korumak için: Anneye her em­
zirmenin ardından memelerini ılık su ile hafifçe yıkayıp kuruladıktan
sonra Nystatin kremi meme ucuna ve areolaya sürmesi söylenir. Em­
zirmeden önce ilacın temizlenmesine gerek yoktur. Ayrıca memeye her
emzirmeden sonra zeytin yağı sürülmesi önerilebilir.
Antiseptik gargara: TANFLEX DRAJE/SPREY/GARGARA
Doz: Draje: 3xl, Sprey: Her 3 saatte bir 4-8 püskürtme, Gargara: 3xl
(Ağızda en az 30 sn beklemelidir.)

298
 ÖRNEK REÇETE

TANI: Moniliazis (yenidoğan)

RPl: FUNGOSTATİN® SÜSP DIB BİR
S: 4X 2 ml (20-30 damla)
BİKARBONAT® AMP DIB BİR (veya bikarbonatlı su)
S: 4X 1 kez (bebeğin ağzı ve annenin memesi
bezle silinir.)

** Bikarbonat ampul yerine su dolu çay bardağına bir çay kaşığı toz
karbonat karışhrılarak benzer solüsyon elde edilebilir.
** Ayrıca aynı ilaç annenin memesine de sürülebilir. Annenin, memesi­
ni düzenli olarak sabunlu su ile yıkaması önerilir. Gerekirse nistati­
nin merhem formuda anneye yazılabilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Moniliazis (yetişkin)

RPl: FUNGOSTATİN® SÜSP DIB BİR
S: 4X 2 mi (20-30 damla)
BİKARBONAT® AMP D18 BİR (veya bikarbonatlı su)
S: 4X 1 kez (bebeğin ağzı ve annenin memesi
bezle ağız silinir.)
TANFLEX DRAJE/SPREY D18 BİR
S: 6X4 puf

** Bikarbonat ampul yerine su dolu çay bardağına bir çay kaşığı toz
karbonat karışhrılarak benzer solüsyon elde edilebilir.

299
 MASTİT VE MEME BAŞI ÇATLAKLAR!

Ensık nedeni memelerin uzun süre dolu bırakılması, yanlış emzirme ve

candida enfeksiyonlarıdır.

TEDAVİ:
** Özellikle meme düzenli olarak boşalhlmalı, çok ödem varsa elevas­
yon ve soğuk uygulama yapılmalıdır.
** Mastit varsa oral sefalosporin yazılabilir.
MADECASSOL® MERHEM
Kullanım: Günde 1-2 kez meme başı ve çevresine sürülmelidir. İlaca
rağmen bebek emzirilebilir.
** Bikarbonatlı su ile memeler her emzirmeden sonra silinmelidir. Su
dolu çay bardağına bir çay kaşığı toz karbonat karıştırılarak da Bi­
karbonatlı su elde edilebilir.
** Annenin memesini düzenli olarak sabunlu su ile yıkaması önerilir.
Gereğinde nistatin merhem formuda anneye yazılabilir.
** Bebekte moniliazis varsa tedavi edilmelidir.
Sefiksim: FİXEF"' 400 mg 5 / 10 TABLET
Doz: lxl tb

ÖRNEK REÇETE
TANI: Meme başı çatlağı (anne)
RPl: MADECASSOL® MERHEM DIB BİR
S: Günde 1-2 kez meme başı ve çevresine sürülmelidir.

** Anneye memesini sürekli boşalmasını önerilir. Sık sık düz gün pozis­
yonda bebeğini emzirebilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Mastit (anne)

RPl: MADECASSOL® MERHEM DIB BİR
S: Günde 1-2 kez meme başı ve çevresine sürülmelidir
FİXEF"' 400 mg 5 TABLET DIB BİR
S: lxl tb
** Özellikle meme düzenli olarak boşalhlmalı, çok ödem varsa elevas­
yon ve soğuk uygulama yapılmalıdır. Sık düz gün pozisyonda bebe­
ğini emzirebilir.

300
 BEBEK BAKIM İŞLEMLERİ

• • Videolu görsel anlahm için www.saglikmeydani.com adresini ziya­

ret edebilirsiniz.

GÖZ BAKIMI
Malzemeler: Temiz gazlı bez veya tülbent veya pamuk, önceden kay­
nahlmış ılık
Bakım işlemi: Öncelikle eller sabunlu iyice yıkanmalıdır. Temiz gazlı
bez suyla ıslatıldıktan sonra hafifçe sıkılıp bir göz içten dışa doğru bir
kez silinmeli ve bez atılmalı işlem tekrarlanacaksa yeni bez kullanılmalı­
dır. Ardından yeni bezle diğer bez kullanılır.
•• Gözde kızarıklık, çapaklanma bulgular varsa doktora başvurulmalıdır.

GÖBEK BAKIMI
Malzemeler: Temiz gazlı bez veya tülbent veya pamuk, %70 alkol
Bakım işlemi: Göbek kordonu kesildikten sonra kalan göbek kısmı al­
kollü bez ile aşağıdan yukarıya doğru temizlenmelidir. Ardından göbek
kuru gazlı bezle sarılmalıdır.
•• Kesinlikle antibiyotikli merhem, batikon gibi şeyler kullanılması
önerilmemektedir. Batikon kullanılacaksa bakımdan hemen ciltteki
batikon sonra alkol veya izotonikle temizlenmelidir.
** Hafif göbek iltihabında da sadece alkol kullanılması yeterlidir.
** Göbek genelde 6-10 gün içinde kuruyup düşer. Göbek nemli kalırsa
yumuşar ve düşme zamanı uzar. Bu nedenle göbek banyodan hemen
sonra kurulanmalı, bezin dışında kalacak şekilde tutulmalıdır.
** Göbekte kanama ve akıntı varsa doktora danışılmalıdır.
•• Göbek bakımı göbek düştükten sonraki 1-2 günde de yapılmalıdır.

KULAK BAKIMI
Malzemeler: Temiz gazlı bez veya tülbent veya pamuk , önceden kayna­
tılmış ılık (pamuklu kulak çubukları önerilmemektedir.)
Bakım işlemi: Öncelikle eller sabunlu iyice yıkanmalıdır. Temiz gazlı
bez suyla ıslatıldıktan sonra hafifçe sıkılıp kulak deliğinin etrafından
başlanıp kulak kıvrımlarında doğru temizlenmelidir. Kesinlikle kulak
deliğinin içine herhangi bir bez, çubuk ile temizlenmemelidir.
•• Kulakta akıntı ve kızarıklık varsa doktora başvurulmalıdır.

301
** Bebeklerde ileri derece işitme kaybı oranı 1 / 1000 iken, bu orana orta
ve hafif işitme kayıpları eklendiğinde ortalama 6/lO00'dir. Bu ne­
denle tüm yeni doğanlarda işitme testi yapılmalıdır.
AĞIZ BAKIMI
** Ağız bakımı bebeğin beslenmesi için çok önemlidir.
Malzemeler: Temiz gazlı bez veya tülbent, önceden kaynatılmış ılık su
(Eğer bebekte pamukçuk varsa 1 çay bardağına bir çay kaşı toz karbonat
katılarak hazırlanmış su ).
Bakım işlemi: Öncelikle eller sabunlu iyice yıkanmalı, tırnaklar uzun ol­
mamalıdır. Temiz gazlı bez suyla ıslatıldıktan sonra hafifçe sıkılıp serçe
parmağına sarılmalı ve parmak bebeğin dudağına değdirilerek ağzını
açtıktan sonra dil üstü, damak ve yanaklar hafifçe sıvazlanmalıdır. Bu
işlem günde 1-2 kez yeterlidir.
** Hastanede yatan bebeklerde bu işlem hazır ağız bakım setleri ile du­
ruma göre 2-4 defa yapılabilir.
** Bebeğin dil, yanak veya yanaklarda beyaz noktalar varsa mutlaka
pamukçuk düşünülmeli ve tedavi edilmelidir.
BURUN TIKANIKLIĞI
** Bebeklerde burun tıkanıklığı bebeğin beslenmesini ve uyumasını
ciddi oranda bozabilir.
Malzemeler: İzotonik veya burun damlası veya burun spreyi (TONİ­
MER BURUN SPREYİ), puvar veya ağız ile çalışan burun aspiratörü
Bakım işlemi: Öncelikle eller sabunlu iyice yıkanmalı, bebeğin bur­
nundaki sekresyonlar izotonik veya burun damlası veya burun spreyi
yumuşatıldıktan sonra puvar veya ağız ile çalışan burun aspiratörü ile
temizlenmelidir. Bu işlem duruma göre günde 1-6 defa yapılabilir.
** B temizliği özellikle beslenmeden ve uyumadan önce yapılmalıdır.
BEBEK BANYOSU
Gerekli malzemeler: Yumuşak lif, bebek şampuanı, leğen yada küvet,
küvet filesi, su termometresi, 33 °C sıcaklığında su
Vücudun boyun altı ön kısmının yıkanması: Bebek sol kolunuz ile boy­
nunun arka kısmından boynunu da destekleyecek şekilde sol kolundan
(humerus) tutulmalı. Ardında bebek bir miktar su dolu kaba oturtulur
ve bebeğin vücudunun boyun altı ön kısmı yavaş yavaş yumuşak bir lif
yada süngerle yıkanır.
Vücudun boyun altı arka kısmının yıkanması: Bebek sol kolunuz gö­
ğüs ön kısmından vücudu destekleyecek şekilde sağ kolundan (hume-

302
 rus} tutulmalı. Ardında bebek bir miktar su dolu kaba oturtulur ve bebe­
ğin vücudunun boyun alh arka kısmı yavaş yavaş yumuşak bir lif yada
süngerle yıkanır.
Baş kısmının yıkanması: Bebeklerde en çok ısı kaybı baş kısmından
olduğu için baş yıkama işlemi en sona bırakılmalıdır. Bebek sol kolu­
nuz göğüs ön kısmından vücudu destekleyecek şekilde sağ kolundan
(humerus) tutulmalı. Ardında bebek bir miktar su dolu kaba oturtulur
ve bebeğin ağız ve burun kısmı aşağı bakacak şekilde hızlı bir şekilde
yıkanır.
** Bebek bazen ağız ve burun su dışında kalacak şekilde yüzdürülebilir.
Kurulama işlemi: Bebek banyodan hemen sonra serili halde bulunan
sıcak havluya yatırılır. Baş kısmından başlanacak şekilde kurulanır. Al­
tındaki ıslak havlu değiştirildikten Sonra bezi ve elbiseleri giydirilir.
** Bebek banyodan sonra daha huzurlu ve rahat uyur.
** Bebeğin kusmaması için banyo işlemi beslenmeden önce yapılması
önerilir.

BEBEK ODASI VE ısısı

Oda sıcaklığı ve nem: Bebeğin oda sıcaklığı 21-24 °C arasında olmalıdır.
Bu sıcaklık bebeğin rahat uyuması, aşırı terlememesi ve isilik gelişmeme­
si için en ideal sıcaklıktır. Oda gereksiz yere aşırı nemlendirilmemelidir.
Duvarlar: Duvarlar yıkanabilir boya veya duvar kağıtları ile kaplı sade
olmalıdır. Oda sık sık havalandırılmalıdır.
Yatak: Orta sertlikteki yataklar ve Pamuk içeren yastık yorganlar tercih
L·dilmelidir.
Ev akarları nedeniyle yastıklar ve yorganlar 6 haftada bir yıkanma­
lıdır.
'* Anne bebek ayrı yataklarda yatmalıdır.
•• En ideal uyku pozisyonu sırtüstü veya yandır. Bir yaşından önce yashk
veya yorgan kullanmamalıdır. Bebeğin başı yataktan uzak olmalıdır.
'• Yatağında Sivri köşe, küçük oyuncaklar vb. nesneler olmamalıdır.

ALT (BEZ) DEĞİŞTİRME

Bebek her altığını ıslattığında yada kirlettiğinden en kısa zamanda
altı değiştirmelidir. Bebek bezi uzun süre değiştirilmezse pişiğe ve
huzursuzluğa neden olur.
1 Kullanılacak malzemeler: Pamuk, temiz su, bebek bezi (kesinlikle alkol
1
içeren ıslak mendiller kullanılmamalı sadece ıslahlmış hazır mendiller
ı.. u llanılabilir.)

303
Erkek bebekte değiştirme işlemi: Bebeği sırt üstü yatırdıktan sonra kirli
bebeni çıkarılmalı, ardında ıslak pamuk yada mendille en temiz bölge
olan öndeki kasıkları tek seferde temizlenmeli ardından bebeğin pipisi
hafifçe sıvazlanacak şekilde temizlenip sırayla skrotum, anal bölge ve
arka kıvrımlar temizlenmeli ve bebeğin yeni bezi bağlanmalıdır.
Kız bebeklerde alt değiştirme işlemi: Bebeği sırt üstü yatırdıktan sonra
kirli bebeni çıkarılmalı, ardında ıslak pamuk yada mendille en temiz böl­
ge olan öndeki kasıkları tek seferde temizlenmeli ardından sırayla önden
arkaya olacak şekilde genital bölge, anal bölge ve arka kıvrımlar temiz­
lenmeli ve bebeğin yeni bezi bağlanmalıdır.
** Bebeğin kusmaması için bez değiştirme işlemi beslenmeden önce ya­
pılması önerilir.
** Bebek altını çok kirletmiş bol miktarda sıvı kaka yapmış ise bebe­
ğin belden aşağıya kadar ılık su ile yıkanması önerilir. Kesinlikle bu
yıkama esnasında sabun şampuan kullanımı önerilmemektedir. Yı­
kadıktan sonra bebeği havlu ile kurutmak yerine kendi kendine ku­
rumasını beklemek daha az tahrişe neden olacaktır. Altı kuruduktan
sonra bebeğin yeni bezi bağlanabilir.

TIRNAK BAKIMI
** İlk 1-2 aya kadar bebeklerin tırnakları yumuşaktır ve genelde ken­
diliğinde yırtılıp kopar ve bu nedenle kesilmemelidir. Bebeğin yü­
zünün tırmalamaması için bebeğe ilk 2 ay eldiven giydirilmelidir. 2.
aydan sonra bebek uyurken künt uçlu bir makasla bebeğin tırnakları
kesilebilir.

CİLT BAKIMI
** Ciltleri hassas olduğunda gereğinde bebek sık sık yıkanmalı ve gere­
ğinde bebek yağları ile cilt nemlendirilmelidir.
** Bezi ve iç çamaşırları sık sık değiştirilmelidir.
** Oda sıcaklığı 24 ° C'nin üstünde olmamalı aksi halde ciddi pişik ve
isiliğe neden olur.
** Bebeklerde sıcağa bağlı isilik gelişirse bebeğe banyo yaptırılmalı ve
üstü açık bırakılmalıdır.

304
 1 !.ay 2.ay 4.ay 6.ay 9.ay 12.ay IS.ay 18.ay 2.yaş 3.yaş 4.yaş 5.yaş 6.yaş 8.yaş 10.yaş 11/14. 15/17. 18.
hafta yaş yaş yaş yaş
Gelişim + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
Beslenme + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
Boşalhm + + + + + + + Enürezis, enkoprezis, konstipasyon sorgulanma!
Uyku + + + + + + + + + + Parasomnia çocukluk çağ boyuna persiste edebilir
Kilo ve boy + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
Baş çevresi + + + + + + + + + +
Kan basıncı + + + + + + + + +
Baş şekli + + + + + + +
Diş çürükleri + + + + + + + + + + + + + '
Strabismus/ + + + + + + + + + + + + +

;•
nistagmus .:iiı
Kırmız refle + + + + + + +
Fundoskopi + + + + + + + + +
Kalp üfürümü + + + + + + + + + + + + + + + + + + +

,·
Abdominal + + + + + + + +
kitle
Dış ı,:enitaller + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
DKÇ + + + + + + + +
Anormal kas + + + + + + + + +
tonusu
Skolvoz + + + + +
işitme taramas + Yenidoğan - 3.ay işitme kaybı açısından risk varsa + + + + + + + +
YD met. tarama ilk bir ay
Hemoglobin/Hct 9 veya 12. ay 15 veya 18. ay Anemi riski varsa; aşın menstrüel kanamas olan kızlarda
idrar tahlili Okul çağına kadar tarama yapılmamışsa
Lipid taraması Aile hikayesi pozitif ise
Cinsellik/puberte + + + + +

Kaynaklar. Sağlam Çocuk izleminde Genel Prensipler (Oğuzhan Babacan, Erkan San, Salim Özenç), Neyzi O. Pediatri. 2002, Nelson textbook of Pediatrics 2004,
Pediatrics 2000; 105(3):645-<>46.
 ACİL
YAKLAŞIMLAR

307
 ARTERİYEL KAN GAZI

Normal değer Kritik değer

Arteriyrel pH 7.35-7.45 <7. 25, >7. 55
Venöz: pH 7.30-7.40
Arteriyel PaCO2 35-45mmHg < 25, >55 mmHg
Venöz PaCO2 40- 50mmHg
SaO2 %94-100 <%85-90
1'02 (FO2 0.21) 80-lO0mmHg < 60, >200 mmHg
ııco,: 22- 26mEg/lt < 22, >28 mEg/lt
Yeni doğan değerler: PO,: 60-S0mmHg, PaCO,: 30-45mmHg, pH: 7.32-7.4, SaO,:
';,85-95
** Venöz kangazında PH'ya 0.05 eklenir. HC03'den 2 çıkartılırsa arter­
yal değerlere ulaşılır.
'* Kan gazı alınırken enjektörde hava kabarcığı olmamalı (yoksa PO2
yükselir), enjektörde fazla heparin olmamalı (yoksa pH arar), kan 5
dakikadan fazla bekletilmemelidir.
Arteriyel kan ve venöz kan ayrımı: Arteriyel kan genelde enjektöre ken­
diliğinden dolar ve pulsatildir. Venöz kanda PO2 daima < 40 mmHg,
sıklıkla< 30 mmHg'dir. SO2 > % 75'dir. Her iki kanda pH ve PCO2 de­
ğerleri birbirine yakın olduğundan ayırımda kullanılamaz. Ayırımdan
l'ınin olunamıyorsa tekrar kan gazı alınmalıdır.

pH PaC0, HCo,-
Metabolik asidoz Düşük Normal/ Hafif düşük Düşük
Kompanse metabolik asidoz >7,35 Hafif düşük Düşük
Metabolik alkaloz Yüksek Normal/ Hafif yüksek Yüksek
Kompanse metabolik alkaloz <7,45 Hafif Yüksek Yüksek
Respiratuvar asidoz Düşük Yüksek Normal/
Hafif yüksek
Kompanse respiratuar asidoz >7,35 >45 Hafif yüksek
Respiratuvar alkaloz Yüksek Düşük Normal/
Hafif düşük

..
Kompanse respiratuvar alkaloz <7,45 <35 Hafif düşük
Beklenen PCO2 değeri: (1. 5 x HCO3) + 8 ± 2

Artmış anyon gap metabolik asidoz sebepleri (arbnış asit yükü): ABY, KBY,
1 >KA, alkolizm ve açlık ketoasidozu, laktikasidoz (doku hipoksisi, lösemi,
ll·nfoma, ALL, ilaç toksitesi) entoksikasyonlar (etilenglikol, metanol, salisilat)

309
Normal anyon gap metabolik asidoz sebepleri (bikarbonat kaybı):
GİS bikarbonat kaybı, diyare, eksternal fistüller, renal bikarbonat kaybı
proksimal tip RTA (Tip 2), distal tip RTA (Tip 1), Tip 4 RTA, ureteroko­
lostomiler
Metabolik alkaloz nedenleri: Egzojen bikarbonat alımı (Bikarbonat,
asetat, laktat, sitrat), süt-alkali sendromu, potasyum eksikliği ve sekon­
der hiperreninemik hiperaldosteronizm, kusma, gastrik aspirasyon,
villoz adenom, diüretik kullanımı, posthiperkapni, bartter sendromu,
potasyum ve magnezyum eksikliği, mineralokortikoit aktivitede artma,
renin salan tümörler, renal arter darlığı, malign hipertansiyon, primer
hiperaldosteronizm, Cushing sendromu, adrenal enzim eksiklikleri, me­
yan kökü, Liddle sendromu
** Ayon Açığı= [Na•]- [Cl- + HCO3-J. Normalde anyon açığı 8-16 nEq/
L'dir.
** HCO3 Açığı= 0.5 xVücut Ağırlığı x (İstenen HCO3 değeri - Ölçülen
HCO3 değeri)

PERMİSİF HİPERKAPNİ:
** Alveollerin aşırı distansiyonundan sakınmak için öngörülen VT'de,
kısıtlamanın sonucu oluşan hiperkapnidir (Hedef: pH 7.20-7.25,
PaCO2 60-80).
Kontredikasyonu: KİBAS, SV hastalık, aritmi, pulmoner hipertansiyon,
HT, kalp yetmezliği
Endikasyonu: MV travmasının önlenmesi, ARDS, weaning, pnömoto­
rax, status astmatikusta

310
 ENTÜBASYON VE MEKANİK VENTİLASYON

MEKANİK VEN TİLATÖR ENDİKASYONLARI

Kesin Endikasyonlar: Solunum arresti, AC yaralanmaları, nöromüskü­
ler hastalıklar, solunum kası felçleri, yetersiz alveolar ventilasyon, apne,
vital kapasite <15 mi, solunum sayısı >30 veya <8, PaCO 2 >55-60, pH
<7,25, hipoventilasyonu düşündüren bulgular, PaCO 2 giderek artıyorsa,
FiO 2 >0.6 iken PaO/nin <55-70, siyanotik kalp hastalığı olmadan FiO 2
>0.6 iken siyanozun olması Vb.
Relatif Endikasyonlar: Hastanın solunum paterninin veya fonksiyonu­
nun kontrol edilmesi gereken durumlar, KİBAS düşünülüyorsa, dolaşım
yetersizliğinde, pulmoner hipertansiyon vb.
Ventilasyonda temel prensip: Hasta en uygun (hipoksiye girmeden)
ve en geç zamanda ventilatöre bağlanıp en uygun ve en erken zaman­
da ekstube edilmelidir. Mümkün olduğunca non invazif ventilasyon
(CPAP, PEEP) kullanılmalıdır. Çünkü mekanik ventilasyon süresi uza­
dıkça komplikasyonlar ortaya çıkar hastanın mekanik vetilasyondan
çıkma şansı azalır.
Mekanik Ventilasyonun Zararları: Hemodinamik etkiler, barotravma,
ı\C hasarı, oksijen toksisitesi, ventilatörle ilişkili pnömoni, hastanın hu­
ıursuzluğu veya ventilatör ile uyumsuzluk, aşırı sedasyon gereksinimi,
tüp tıkanması, tüpe bağlı zararlar (vokal kord hasarı, kanama vb.)

ENTÜBASYON HAZIRLIĞI VE YAPILIŞI

Tüp numarası: (2 yaşın üstünde): Kafsız tüp = Yaş(yıl)/4 +4, Kaflı tüp
�-.ıpı= Yaş (yıl)/4+3
Dudaktan tüpün hizası: (cm)=Yaş (yıl) / 2 +12 veya 3x tüp çapı
Sedasyon: Midazolam (0.1-0.25 mg/kg), propofol (1-2 mg/kg), tiopental
(2-5 mg/kg).
Analjezi: Fentanil 1-12 yaş: 1-3 mcg/kg, >12yaş: 0.5-1 mcg/kg
l'aralizi: Rocuronyum (1 mg/kg), vecuronyum (0.2 mg/kg) kas fonksi­
vıınları 90 dakikada döner.
Adjuvan: Atropin (0.02 mg/kg}, lidokain (2 mg/kg)
l'.ntübasyonda hastanın başında hazır bulunması gerekli malzemeler:
1 ll'saplanan boy ve ± 0,5 mm küçük-büyük boy entübasyon tüFleri ve

311
tüpler için uygun boy stile, ışığı çalışır durumda yaşa uygun, tercihen bir
eğri, bir düz başlıklı laringoskop, flaster, steteskop, NG sonda, 2 cc en­
jektör, uygun boy maske ve oksijen haznesi olan ve 02 bağlanmış ambu,
çalışır durumda aspiratör ve uygun aspirasyon sondası hastanın başın­
da hazır bulunmalıdır.
Yapılacak işlemler: Hastaya uygun pozisyon verilmeli, entübasyona
engel olabilecek saturasyon, EKG vb. tüm proplar çıkarılmalıdır. Gerek­
li premedikasyonlar uygulanır (sedasyon, kas gevşetici vb.). Ardından
krikoide bası yapılarak hasta entübe edilir.
Önemli noktalar: Mümkün olduğunca çabuk entübe edilmelidir. Eğer
deneme başarısız olursa hastayı hipokside bırakmamak için önce ambu­
lanmalı sonra tekrar entübasyon denenmelidir. Ama hastanın spontan
solunumu varsa yavaş ve dikkatli bir şekilde hastaya zarar vermeden
yapılmalıdır.
Entübasyon sonrası yetersiz ventilasyon nedenleri: Tüpün çok veya az itil­
mesi, trakeal tüpün küçük olması (hava kaçağı), yetersiz basınç, ventilatör
seti bağlanblarında kaçak, yetersiz tidal volüm, fazla TY, hava hapsi, pop-off
valfin basına sınırlaması, yetersiz PEEP, kaynaktan yetersiz 02 gelmesi.

VENTİLATÖR HASTASINA YAKLAŞIM

Ani kötüleşme: Tüp çıkması veya tıkanması, cihaz/ devre sorunu, pnö­
motorax, şok, KY vb.
Havalanma azlığı: Yetersiz tidal volum, akciğer hastalıkları (pnömoni,
atelektazi, pnömotoraks vb), ilerlemiş tüp .. PA AC grafisi çekilip hasta­
nın makine ayarları kontrol edilmelidir.
Azalmış SO2: Ventilasyonla veya dolaşımla (hipotansiyon, şok) ilgili
problemler.
Ani kötüleşmede yaklaşım: Hasta ventilatörden ayırılmalı, % 100 02 ile
ambulanmalıdır. Hipotansiyon, şok veya pnömotorax varsa tedavi edil­
melidir.
Aspirasyon: Gerekmedikçe yapılmamalı, tıkaç yoksa SF veya ASİST kul­
lanılmamalıdır.
Pnömotoraksa acil yaklaşım: 18-20G iğne, 20-50 cc enjektör ile orta
klavikular hattın 2. İKA (3. kostanın üzeri) aralığından iğne ucu apekse
doğru olacak şekilde girilir.
Ani PIP artışı: Ventilatör sette ve endotrakeal tüpde kıvrılma, tıkanmış
tüp,öksürük, bronkospazm, akciğer hastalığının gidişatındaki değişik-

312
lil<ler, akciğer komplikasyonları, ekstemal faktörler (Pnömotoraks, ate­
lektazi, ödem,toraksın restriktif hastalığı, abdominal distansiyon)

EKSTÜBASYON ENDİKASYONLARI (ŞARTLARI)

Hastanın spontan solunumu olması, hasta 2-5 cmH20 CPAP'ta iken

PaC02: <45 mm Hg olması ve Fi02 <%40 iken Pa02: >70 mmHg ve Sa02
>%94 olması ve hastanın bunu birkaç saat tölere etmesidir.
** En önemli endikasyon hastanın gözündeki ışıktır.

EKSTÜBASYON PROSEDÜRÜ:
Gerekli Malzeme: Laringoskop, ET tüp, 02 takılı balon maske, 10 cc en­
jektör, aspiratör, 02 monitör.
İşlem: ET tüp içi ve ağız içi aspire edilir.
Koopere çocuk: Hasta derin nefes alır. Nefesini tutar. Balon söndürülür.
Hızla nefes verirken tüp çıkarılır. Kooperasyon yoksa: Balon söndürü­
lür. Nefes verirken tüp çıkarılır.

313
 SOLUNUM YETMEZLİĞİ OLAN HASTAYA YAKLAŞIM

KLİNİK BULGULAR
Solunum sıkıntısı bulguları: Göğüs kafesinde retraksiyonlar, stridor,
takipne, siyanoz, apne, burun kanadı solunumu, sessiz akciğer, azalmış
solunum sesleri
Solunum yetmezlik bulguları: Bilinç kaybı, siyanoz, periferik dolaşım
bozukluğu, taşipne, hiperpne veya bradipne-hipopne oda havasında
PaCO2 > 50 mmHg, PaO2 < 50 mmHg, pH < 7.25, FiO2 1.0 iken SatO2 <
%80 02 tedavisiyle, > 60 mmHg, PaO2 < 60 mmHg

SOLUNUM YETMEZLİĞİNE YAKLAŞIM

Hafif solunum sıkıntısı varsa: Hasta oral beslenmesi kesilir. Anneden
ayırmaya gerek yoktur. Sadece uygun pozisyonda 02 verilip hasta takip
edilebilir.
Muhtemel solunum yetmezliği: Bebek anneden alınmalı, % 100 02 ve­
rilmeli, kesinlikle oral beslenmemeli, aspire edilmeli (gerekirse), damar
yolu açılıp, saturasyon bakılmalı ve monitorize edilip hasta yakından
takip edilmelidir.
** Bu hastalarda kan gazı bakılmalıdır.
Saturasyon (SpO2): Normal değer: >%97'dir. <%95 ise hipoksi vardır.
<%92 ise 02 tedavisi gerekir.

KAN GAZINA GÖRE YAKLAŞIM

** Hasta aspire edilip 02 verildikten sonra kan gazı bakılması daha uy­
gundur.
** Hastayı iyice aspire etme, uygun pozisyonda uygun 02 verme, düz­
gün ve yeterli şekilde bronkodilatör tedavi verme hastayı belirgin
rahatlatabilir.
PaO2 > 60, PaCO2 < 55: Solunum sıkıntısı yoktur. Hasta sadece izlenir.
PaO2 50-70, PaCO2 40-50, pH >7.25: Hasta izlenip 1 saat sonra tekrar KG
bakılır.
PaO2 < 50, PaCO2 40-50, pH >7.254: Hastaya %50 02 verilir. 15 dakika
sonra KG bakılır. Eğer PaO2 > 50 olur mevcut tedaviye devam edilir.
Eğer, PaO2 < 50, PaCO2 40-50 olursa CPAP başlanır.
PaO2 < 50, PaCO2 > 50, pH < 7.25: Hastaya % 50 02 verilir. 15 dakika
sonra tekrar KG bakılır. Eğer PaO2 < 50, PaCO2 40-50 olursa CPAP baş-

314
!anır. Eğer PaO2 < 50, PaCO2 > 50 olursa hastaya mekanik ventilatörle
IMV başlanır.
CPAP başlangıç ayarları: Basınç 5 cmHp, FiO2: 0.8, Akım: lOL/ dk ile
başlanır.
CPAP hedef: PaCO2 < 55, PaO2 50-70, Sat02 >%92, pH 7.25
** CPAP'ta: FiO2: 1.0, basınç: 10 cmH2O olmasına rağmen PaO2 < 50,
PaCO, > 50, pH < 7.25 ise IMV moduna geçilir.

315
 GLASKOW KOMA SKALASI

GÖZ AÇMA PUAN

Spontan açar, kapatır 4
Sözel uyan ile açar, kapatır 3
Ağrılı uyaran verildiğinde açar, kapatır 2
Hiçbir şekilde açmıyor 1

KONUŞMA-SÖZEL CEVAPLAR
Oryante 5
Konfüze 4
Soruya uygun olmayan cevaplar 3
Cevaplar anlaşılamıyor 2
Cevap yok 1

MOTOR CEVAPLAR
Söyleneni yerine getiriyor 6
Ağrılı uyaranlara amaca uygun hareketler 5
Ağrılı uyaranlara fleksiyonla cevap veriyor 4
Anormal spastik fleksiyon dekortike pozisyon 3
Ekstansiyon pozisyonu (deserebre pozisyonu) 2
Ceva ok 1

316
 BÖCEK VE ARI SOKMASI

TEDAVİ:
•• Her zaman tedaviye gerek yoktur. Şiddete göre tedavi verilir.
HAFİF VAKALARDA TEDAVİ:
•• Oral antihistaminik + buz uygulaması + kaşıntı varsa losyon ve gere­
ğinde anfeksiyon için oral antibiyotik yazılır.
Setirizin: DOXAFİN® 10 MG 20 TB- DAMLA (20 damla =10 mg). 5mg/5
mi ŞURUP
Doz: 30 kg altına: 5 mg tek doz, 30 kg üstü: 10 mg tek doz yapılır.
(nonsedatiftir).
Kaşıntı için: OVADRİL® LOSYON veya KALMASON® LOSYON 3xl
kullanılır.
Amoksisilin-Klav. asit: AUGMENTİN® BID 200/28 -400/57 SÜSP (70-
100 mi), 625 mg-lgr TB
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
ŞİDDETLİ ÜRTİKER V E SOLUNUM SIKINTISI VARSA TEDAVİ
** Bu durum alerjik anaflaksi durumudur. Amaç hastanın şoka girme­
sini engellemektir.
1. Adım: Temel ilaç Adrenalindir.
ADRENALİN 0,25, 0,50 ve 1 mg/ml AMPUL
Yetişkin dozu: 0,3 - 0,5 mg (saf) l:lO00'lik adrenalin SC veya iM (uy­
luktan) arayla solunum sıkıntısı gerileyinceye kadar yapılabilir.
Çocuk dozu: 0,01 mg/kg IV yoluyla sulandırdıktan yapılır.(lcc adre­
ıı,ılin 9cc NaCI ile sulandırılır.(1:10.000'lik) Sonra lml/kg yapılır.
•• 10 - 20 dakikada bir tekrarlanabilir
2. Adım: Solunum yolunun açık tutulması, naza! oksijen uygulanması
ı•,ıpılmalıdır.
.1. Adım: Antihistaminik: AVİL® AMPUL veya SİSTRAL® AMPUL. Ter­
' ilıen kas içine veya damar yoluyla, 5 dakika içinde yavaş puşe şeklinde,
ııygulanır. 6 saat arayla tekrarlanabilir.
Doz: 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, 6-10 yaş çocukta: 1/2 AMP, 2-5 yaş
çocukta: 1/3 AMP.
'-İl•tirizin (antihistaminik):
ı 1-TRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/5 mi 200 mi ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 mi şurup veya 5-10 dam­
la)

317
 6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 ml şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 ml şurup veya 20 damla)
4. Adım: Kortikosteroid: prednisolon (PREDNOL-L® 20-40mg AMP)
Doz: Erişkinde: 50 mg prednisolon damar yoluyla, 6 saatte bir, 2-4 kez
tekrarlanabilir. Kardiyak yan etkileri olabileceği için infüzyonla
uygulanmalıdır.
Çocuklarda: 2 mg/kg (max:60mg/kg/gün) damar yoluyla verilir.
5. Adım: Şiddetli larinks obstriksiyonunda adrenalin sulandırılmadan
0.5 mi/kg (max.Sml) sulandırılmadan nebulizatorle 10 dk süreyle maske
ile uygulanır. Gereğinde tekrarlanır.
** Hastada hipotansiyon varsa (halsizlik, bitkinlik vb.) sıvı replasmanı
hemen başlanmalıdır.
** Bakınız anaflaksi tedavisi sayfa:

ÖRNEK REÇETE

TANI: Sokulan yerde hiperemi ve kaşınh olan böcek sokması (yetişkin)

RPl: CETRYN® 5 MG 20 TB DIB BİR
S:lxl (şikayetler tam düzelinceye kadar)
OVADRİL® LOSYON DIB BİR
S: 3xl (kaşınh varsa)

ÖRNEK REÇETE

TANI: So�ulan yerde hiperemi ve kaşınh olan böcek sokması (8 yaş çocuk)
CETRYN 2.5 mg/5 mi ŞURUP DIB BİR
S: lxl ölçek (Şikayetler tam düzelinceye kadar)
OVADRİL® LOSYON DIB BİR
S: 3xl (kaşınh varsa)

318
 DİŞ AĞRISI VE DİŞ İLTİHABI TEDAVİSİ

TEDAVİ:
•• Antibiyotik (amoksisilin-klav (+-) metronidazol + oral analjezik + lo­
kal analjezik
Amok.-Klav asit: CROXİLEX® BID 200/28-400/57 SÜSP (70-100 mi),
h25 mg-1 gr TB (10-14 tb)
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
Metronidazol: NİDAZOL® 50-200mg 100 mi SÜSP/250-500 mg 20TB
Doz: Çocuk: 30 mg/kg/gün 3 doz, yetişkin: 3x500-750
Lidokin + H dodekan + kamomil T: DENTİNOX'"' JEL
Kullanım şekli: 7.5 mm jel ağrıyan dişe sürülür. Günde 5-6 defa tek­
rarlanabilir.
lbuprofen: İBUFEN® lO0mg/ 5ml 100 mi şurup, SUPRAFEN'"' 400mg 20
l)RAJE
Doz: Çocuk: 10 mg/kg/gün 2-3 dozda, yetişkin: 2-3 X 400mg (max:
2.4 g/gün)
l.idokain: JETOKAİN® AMP
Kullanım şekli: Bir parça pamuğa sürülüp ağrıyan dişin üstüne konur.
Henzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar,antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 mi SPREYGARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması önerilir.
l>eksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM
TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Diş enfeksiyonu + diş ağrısı (5 yaş çocuk)

RPl: CROXİLEX® BID 200/28 -400/ 57 SÜSP DIB BİR
S:3Xl
PEDİFEN® lO0mg/ 5ml 100 mi ŞURUP DIB BİR
S:3Xl ölçek
DENTİNOX® JEL DIB BİR
S:5Xl
OROHEKS PLUS® 30 ml SPREYGARGARA DIB BİR
S:5X4 PÜF

319
*** Hastaya en yakın zamanda diş hekimine gitmesi söylenir. Ama eğer
dişte enfeksiyon varsa enfeksiyon tedavisinden sonra da diş hekimi­
ne gitmesi söylenebilir. Çünkü enfeksiyon varsa diş çekimi yapıla­
maz.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Diş enfeksiyonu + diş ağrısı (yetişkin)

RPl: CROXİLEX® BID lGR TABLET DIB BİR
S: 3Xl T B
RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET DIB BİR
S: 3Xl TB
OROHEKS PLUS® 30 ml SPREYGARGARA DIB BİR
S: SX4PÜF

*** Hastaya en yakın zamanda diş hekimine gitmesi söylenir. Ama eğer
dişte enfeksiyon varsa enfeksiyon tedavisinden sonra da diş hekimine
gitmesi söylenebilir. Çünkü enfeksiyon varsa diş çekimi yapılamaz.

320
 AKUT ÜRKİTER VE ANJİO ÖDEM

Etken: İdiyopatik, yiyecekler, böcek sokması, ilaçlar, kan ürünleri, en­

feksiyonlar vb
** Akut ürtiker ve anjio ödem beraber bulunabilir.

Akut ürtiker: Derinin üst katmanının ödemidir.

** Ani başlayan, basmakla solan değişik biçim ve büyüklüklerde eri-
temli papül ve plaklar vardır. Genelde birkaç saat sürer.
** Şiddetli kaşıntı ve bazen yanma hissi belirgindir.
** Lezyonlar yer değiştirir, aynı yerde kalma süresi 1-24 saatten azdır.
Anjio ödem: Dermisin alt kısmı ve subkutisin ani ve belirgin olarak şiş­
mesidir.
.. Göz kapakları, dudak, dil, dış genital organlar, üst solunum yolu ve
GİS mukoza ödemi ile karakterize
"* Kaşınhdan ziyade ağrı ön plandadır.
'* Düzelme 72 saate kadar uzayabilir.

TEDAVİ:
'* Hastalığın şiddetine göre tedavi verilir.
Genel önlemler: Nedenin (Enfeksiyon, besin, emosyonel stres, ilaç) orta­
dan kaldırılması; neden ilaçsa kesilmesi veya değiştirilmesi sıcak, stres,
.ılkol ve ilaç gibi artırıcı nedenlerden sakınılmalıdır.

SOLUNUM SIKINTISI OLMAYAN AKUT ÜRTİKER VE

ı\NJİYOÖDEM TEDAVİSİ:
l .l'zyonlar çok yaygın değilse veya anjiyoödem yoksa:
İlk seçilecek ilaç oral antihistaminiklerdir.
" Lezyonlar ve kaşıntı tamamen düzelene kadar veya en çok 3 hafta
devam edilir.
• • 1. kuşak antihistaminiklerin sedatif ve antikolinerjik etkilerinin isten­
mediği durumlarda ikinci kuşak antihistaminikler tercih edilebilir.

Sl'lirizin (antihistaminik):
ı 1-TRYN 10 mg 10-20 TABLET, 5 mg/ 5 ml 200 ml ŞURUP, ORAL DAMLA
Doz: 2-6 yaş: lx 2.5-5 mg (yarım kaşık, 2.5-5 mi şurup veya 5-10 damla)
6-12 yaş: lx 5-10 mg (1-2 kaşık, 5-10 ml şurup veya 10-20 damla)
12 yaş üstü ve yetişkin: lxlO mg (2 kaşık, 10 ml şurup veya 20
damla)

321
Desloratadin: LORDES 5 MG 20 veya 30 TABLET
Doz: 12 yaş üstü ve yetiş kin 5 mg (1 tablet)
LORDES 2.5 mg/5 ml ŞURUP
** Aktif araba kullananlarda ilk tercihtir.
Doz: 6 yaştan 11 yaşa kadar olan çocuklar: Günde 1 kez bir ölçek (2.5
mg/5 ml) şurup, aç ya da tok. 1 yaştan 5 yaşa kadar olan çocuk­
lar: Günde 1 kez yarım ölçek (1.25 mg/2.5 ml) şurup, aç ya da tok.
6 aydan 11 aya kadar olan çocuklar: Günde bir kere 1 mg/2 ml
şurup, aç ya da tok. Erişkinler ve 12 yaş üzeri çocuklar: Günde bir
kere iki ölçek (5 mg/10 ml) şurup, aç ya da tok kama.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Akut ürtiker (yetişkin)

RPl: CETRYN 10 MG 20 TB DIB BİR
S: lXl (Şikayetler tam düzelinceye kadar)

** Ağır vakalarda sabah bir sedatif olmayan ve gece de sedatif olan antihis­
taminik denenebilir.
** Ürtiker tedavisinde topikal antihistaminik ve topikal kortikosteroidlerin
yeri yoktur.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Akut ürtiker (8 yaş çocuk)

RPl: CETRYN 5 mg/5 ml ŞURUP DIB BİR
S: lXl ölçek (Şikayetler tam düzelinceye kadar
kullanılabilir)

322
 BELİRGİN SOLUNUM SIKINTISI OLAN AKUT ÜRTİKER
VE ANJİYOÖDEM TEDAVİSİ
** Bu durum alerjik anaflaksi durumudur. Amaç Hastanın şoka girme-
sini engellemektir.
1. Adım: Temel ilaç Adrenalindir (ADRENALİN® amp 0,25, 0,50 ve 1
ıng/ml formları vardır.)
Adrenalin yetişkin dozu: 0,3 - 0,5 mg (saf) 1:lO00'lik adrenalin SC veya
iM (uyluktan) arayla solunum sıkıntısı gerileyinceye kadar yapılabilir.
Yetişkinlerde IV önerilmiyor.
Adrenalin çocuk dozu: 0,01 mg/kg damar yoluyla (sulandırdıktan (1cc
· .ıdrenalin + 9cc NaCI sonra dakikada lml/kg)
1
••10 - 20 dakikada bir tekrarlanabilir.
: 2. Adım: Solunum yolunun açık tutulması, naza! oksijen uygulanması
! vapılmalıdır.
1. Adım: Antihistaminik: AVİL® AMPUL veya SİSTRAL® AMPUL ter­
,·ihen kas içine veya damar yoluyla, 5 dakika içinde yavaş puşe şeklinde
ııygulanır 6 saat arayla tekrarlanabilir.
Doz: 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, 2-5 yaş çocukta 1/3 AMP, 6-10 yaş
çocukta 1/2 AMP
•I. Adım: Kortikosteroid Prednisolon (PREDNOL-L® 20-40mg AMP)
Doz: Erişkinde 50 mg prednisolon damar yoluyla, 6 saatte bir, 2-4
kez tekrarlanabilir. Kardiyak yan etkileri olabileceği için infüz­
yonla uygulanmalıdır. Çocuklarda 2 mg/kg (max:60mg/kg/
gün) damar yoluyla verilir. .
Cı. Adım: Şiddetli larinks obstriksiyonunda adrenalin sulandırılmadan
ıı ',ınl/kg (max.Sml) sulandırılmadan nebulizatorle 10 dk süreyle (mas­
k,· ile) uygulanır. Gereğinde tekrarlanır.
.. Hastada hipotansiyon varsa (halsizlik, bitkinlik vb.) sıvı replasmanı
hemen başlanmalıdır.
" Yanıt yoksa herediter anjioödem düşün: Cl esteraz inhibitör kont­
rastı taze donmuş plazma verilir, trakeaostomi açılır. Atakta steroid,
,ıdrenalin, antihistaminik etkisizdir.

323
 YANIK VE YANIKLI HASTAYA YAKLAŞIM

Deri ve deri altı dokusunun sıcak, sıcak bir madde, yakıcı kimyasal mad­
deler, elektrik akımı veya radyasyon vb. nedenlerle oluşan harabiyetine
yanık denir. Bu tür vakalar adli vakadır.
** Yanıklarda protein ve su kaybı fazla olduğundan dolayı hipovole­
mik şok ve sepsis riski yüksektir. Bu nedenle ciddi vakalar ileri mer­
keze sevk edilmelidir. Ciddi yanıklar yüksek oranda fetal seyreder
TEDAVİ: Pansuman+ çinko+ oral antibiyotik+ analjezik+ multivita-
min+ tetavax
** Öncelikle unutulmamalı ki yanık yarası normal yaralar gibi değildir.
Çok daha kötü komplikasyonlara ve yüksek mortaliteye neden olur­
lar ve oldukça geç iyileşirler.
1. derece yanıklarda: Güneş yanığı gibi yanıklardır. Spontan olarak
iyileşebilir. Genellikle pansuman gerekmez. Ağrıyı azaltmak ve deriyi
nemli tutmak için topikal koruyucular kullanılır.
2. ve 3. derece yanıklar: Günlük değişen pansumanlarla tedavi edilebi­
lir. İlaveten topikal antibakteriyel veya antibiyotikler kullanılır. Bazen
eksizyon ve greftleme gerekebilir.
Yatış endikasyonlan: Yüksek yüzdeli ve dereceli yanıklar ve Eklem,
genital bölge, yüz, vb. bölgelerindeki yanıkları olan vakalar hastanede
veya duruma göre yanık ünitelerinde tedavi edilmelidirler.
** Unutulmamalı ki küçük yanıklar bile sepsise neden olup hastanın
ölmesine neden olabilir. 2 haftadan daha uzun sürede iyileşirler. Sa­
dece basit yanıklar ayaktan tedavi edilebilirler.
** Ağır vakalar gerekirse 20 cc/kg izotonik yüklenir steril pansuman
veya steril bir bezle örtüldükten hemen sonra 5cc/kg/ saat izotonik
gidecek şekilde ileri merkeze sevk edilmelidir.
** Gereğinde hastaya antibakteriyel+ çinko+analjezik+ multivitamin
verilebilir. tetavax yapılır.
Amoksisilin-Klav. asit: AMOKLAVİN® BID 200/28-400/57 SÜSP (70-
100 mi), 625 mg-1 gr TB
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
Multivitamin: VİTABİOL® ŞURUP- FİLM TABLET.
Doz: 0-5 yaş: 1/2-1 ölçek, 6-14 yaş: 1-2 ölçek, yetişkin: 1-2 tablet.
Çinko: ZİNCO® 15mg/5ml 100 mi ŞURUP, 50mg 40 KAPSÜL
Doz: 2 Hafta 0-5 yaş: 1/2-2 ölçek, 6-14 yaş: 1-3 ölçek, yetişkin: 1-3
ka sül

324
İbuprofen: İBUFEN® 100mg/5ml 100 mi şurup, SUPRAFEN® 400mg 20
DRAJE
Doz: 5-10 mg/kg/doz 2-3 dozda

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kolda %2 yanık (2 yaşında çocuk)

RPl: SİLVERDİN® KREM DIB BİR
S: 2Xl kez � .�-
AMOKLAVİN® BID 400/57 SÜSP 'orn BİR
S: 2Xl ölçek (Enfeksiyon riski yoksa gerek yoktur.)
ZİNCO" ŞURUP 018 BİR
S: ıx ½ ölçek
İBUFEN® ŞURUP DIB BİR
S: 2Xl/2 ölçek (Ağrı varsa kullanılır.)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kolda %2 yanık (yetişkin)

RPl: SİLVERDİN® KREM DIB BİR
S: 2Xl kez
AMOKLAVİN® BID 1 gr TABLET DIB BİR
S: 2Xl tb (Enfeksiyon riski yoksa gerek yoktur.)
ZİNCO" KAPSUL DIB BİR
S:lX 1 CAP
SUPRAFEN® 400 mg 20 DRAJE DIB BİR
S: 2Xl TB (Ağrı varsa kullanılır.)

325
 YANIK PANSUMAN! UYGULAMA ŞEKLİ

** Pansuman yanık tedavisinin en önemli parçasıdır.

En başta izotonikle iyice yıkanır. Sevk edilecek hastalarda büller pat­
latılarak yara kontamine edilmemelidir. Çok ağrılıysa başta yanığa önce
ANESTOL® POMAD (anestezik) sürülür. Sonra SİLVERDİN® KREM
(Dünyada en sık tercih edilendir.) veya FUCİDİN® KREM/POMAD gibi
antibakteriyeller yaraya sürülür. Gereğinde pansumandan önce RİFO­
CİN® AMPUL yaraya sürülebilir. Pansuman yapılırken fazla kibar olun­
mamalı yara yeri kabuk ve eski ilaç kalıntılarından temizlendikten sonra
ilaçlar sürülmelidir.
Yanıkta iz kalmaması için: Kesinlikle yarada ölü cilt dokusu kalma­
malı ve kabuklanmaya engel olunmalıdır. Tüm kabuklar kaldırılmalıdır.
Günde en az 2 defa ıslak pansuman yapılmalıdır. Gereğinde yüz yanık­
larında yanık yarasının ıslak pansuman gibi kuruyup kabuklanmasını
engelleyecek nemli tutacak THİOCİLİNE® DERİ POMADI veya VAZE­
LİN gibi yarayı nemli tutacak kremler günde 2-3 defa kullanılabilir.
** Ayrıca nekrotik doku tedavisi için NOV UXOL POMAD (proteolitik)
günde 1-2 kez kullanılabilir.
Islak (sulu) pansuman yapılışı: Temiz bir bez izotonik solüsyona batırı­
lır iyice sıkılır. Sulu değil nemli olacak şekilde iki kat olarak hasta bölge­
ye serilir. Beş dakikada bir bu uygulama tekrar edilir. Hastanın kendisi
sık sık bu işlemi yapabilir.
İz ve Skar oluşumunu engelleme: CONTRACTUBEX® JEL Yara iyileş­
tikten hemen sonra veya eski skarlar için günde 3-4 defa skara yedirile­
rek sürülür.

326
 ALEV VE TERMAL YANIKLARINDA İLKYARDIM
KÜÇÜK ve BASİT YANIKLARDA İLK YARDIM
Birinci derece yanıklar veya İkinci derece yanık çapı 7.5 cm'den küçük ise küçiik
yanık olarak kabul edilir.
• Kişi alevle yanıyorsa koşması engellenip üzeri battaniye gibi bir örtü
ya da elbiseyle örtülüp gereğinde yerde yuvarlanması sağlanıp alev­
ler söndürülmelidir.
• Hastanı solunum kalp gibi hayati fonksiyonları değerlendirilmelidir.
• Hastanın vücuduna yapışmamış elbiseleri hemen çıkarılmalı, vücu­
da yapışmış elbise kısımlarına dokunulmamalıdır. Vücuda yapışma­
yan elbise kısımları makas ile kesilmelidir.
• Vücutta kemer, takı ve dar elbise gibi ödem sonrası sıkıntı çıkaracak
tüm sıkı elbise ve takılar ödem gelişmeden önce çıkarılmalıdır. Gere­
ğinde kesilerek de çıkarılabilir.
1 •
Yanık bölgesini su ile soğutma: Yanan vücut kısımları soğuk su ile
musluk altında 15-20 dakika ağrı hafifleyene kadar soğutulmalıdır.
Yanan kısımlar su dolu kap içine konularak da soğutulabilir. Ya da
ıslak bir havlu ile yanık kısımları örtülmelidir.
• Yanık bülleri kesinlikle patlatılmamalı ve cilt soyulmamalıdır. Soyul­
muş ve patlamış büller sabun ve suyla yıkanmalıdır. Islak yapışma­
yan bir gazlı bez ya da streç ile örtülmelidir.
• Ağrı fazla olduğu durumlarda hastaya parasetamol ve ibubrofen
grubu gibi ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Gereğinde tetanoz aşısı yapılmalıdır.

CİDDİ VE BÜYÜK YANIKLARDA İLKYARDIM

ikinci derece yanık çapı 3 inç (7,6 cm)'den fazla veya 3. derece yanıklar
· ısL' büyük yanık olarak kabul edilir.
Büyük ve ciddi yanıklar için 112 hemen aranmalı ve sağlık ekibi gel­
meden önce aşağıdaki önlemleri alınmalıdır.
• Kişi alevle yanıyorsa koşması engellenip üzeri battaniye gibi bir örtü yada
elbiseyle örtülüp gereğinde yerde yuvarlandırılıp alevler söndürülmelidir.
• Hastanı solunum kalp gibi hayati fonksiyonları değerlendirilmelidir.
Gereğinde CPR yapılmalıdır.
• Hastanın vücuduna yapışmamış elbiseleri hemen çıkarılmalı vücuda
yapışmış elbise kısımlarına dokunulmamalıdır. Vücuda Yapışmayan
elbise kısımları makas ile kesilmelidir.
• Vücutta kemer, takı ve dar elbise gibi ödem sonrası sıkıntı çıkaracak
tüm sıkı elbise ve takılar ödem gelişmeden çıkarılmalıdır.
• Büyük şiddetli yanıklarda yanık bölgesi soğuk su ile musluk altında
soğutulmamalı ya da suda bekletilmemelidir. Bu işlem hastayı hipo-

327
 termiye sokabilir. Yanık kısımlan serin, nemli, bandaj veya temiz bir
bez bir ile örtülmelidir.
• Yanık bülleri kesinlikle patlahlmamalı ve cilt soyulmamalıdır. Soyul­
muş ve patlamış büller sabun ve suyla yıkanmalıdır. Islak yapışma­
yan bir gazlı bez yada streç ile örtülmelidir.
• Yanık bölgeleri elevasyon için mümkün olduğunca kalp seviyesinin
üstünde tutulmalıdır.
• Ağrı fazla olduğu durumlarda hastaya parasetamol ve ibubrofen
grubu gibi ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Tetanoz aşısı yapılmalıdır.

328
 HAVA YOLU TIKANMASINDA İLKYARDIM
Tam bir hava yolu hkanıklığı durumlarında kişilerde bilinç kaybı görül­
mezken.
Tam bir hava yolu tıkanıklığı durumlarında kişiler 4-6 dk içinde bi­
linç kaybı olur.
Kava yolu tıkanıklığı belirtileri: Kişi konuşamaz, yardım için bağıra­
maz, hırıltılı solunum olabilir, eliyle boğazını tutar, tam tıkanıklık du­
rumlarında yüzü morarır.

BİLİNCİ AÇIK BİR YAŞ ÜZERİ ÇOCUK ve YETİŞKİNLERDE TAM

HAVA YOLU TIKANMASINDA İLKYARDIM

1. Kurbanı öksürmeye teşvik etme

Kurbana sürekli olarak öne eğilmesi ve öksürmesi yönünde teşvik edil­
melidir.
2. Sırta vurma işlemi
Kurbanın arkasına geçilip her seferinde kurbanın sırtına iki skapula ara­
sına beşer defa etkili şekilde süpürür tarzda el ayası ile vurulup hasta
kontrol edilmelidir. T ıkanma açıldıysa işlem durdurulur.

1. Karına baskı uygulama veya daha iyi bilinen şekliyle Heimlich

Manevrası uygulama
, l)ksürtme ve sırta vurma işlemlerine rağmen yabancı cisim çıkmıyorsa
· l'l' kurban kötüleşiyorsa Heimlich manevrası yapılmalıdır. Gereksiz yere
y.ıpılan Heimlich manevrası hastaya ciddi zarar verebilir.
lfrimlich manevrası yapılma şekli: Kurbanın arkasında durulur yum­
nık yapılan elin başparmağı göbeğin üstüne ve ksofoidin biraz altına
yı•rleştirilir. Diğer elle yumruk olan ek kavranır ve hızlı kuvvetli şekilde
ı..,ırna içeri ve yukarı itme hareketi yapılır.

329
** Çok şişman veya gebe kadınlarda göğüs sıkışhrma hareketi yapılır
(yumruk yapılan el göğüs ortasına iki meme arasına yerleştirilip gö­
ğüs 1 / 3 oranında sıkışhrılır.)

*** Heimlich Manevrası 5 kez yapılmasına rağmen yabancı cisim çıkmazsa

tekrar 5 kez sırta vurma işlemi yapılır. Bu döngü hastanın bilinci kapa­
nıncaya karda devam edilir. 112'ye haber verilir. Hastanın bilinci kapa­
nırsa kalp ve solunum durumuna göre CPR'a başlanmalıdır.
** Ağızda yabancı cisim aranırken kesinlikle parmak körlemesine ağza
sokulmamalıdır. Ağızda yabancı cisim varsa bakılarak dikkatlice çı­
karılmalıdır.
** Bilinci kapalı hastaya CPR ile birlikte yerde sırta vurma işlemi ve
Heimlich Manevrası yapılabilir.

BİLİNCİ AÇIK BİR YAŞ ALTI BEBEKTE TAM HAVA YOLU

TIKANMASINDA İLKYARDIM

Sırta vurma işlemi

Bebeğin baş ve boynu bir elinizle desteklenmeli, bebeğin başı aşağıda ve
aşağı bakacak şekilde tutulmalı, aşağıda kalan el ile baş desteklenmeli.
Her iki skapula arasında süpürme şeklinde el ayası ile vurulmalıdır. 5
kez arka darbeyi yapılmalı. Vurma işleminden sonra bebek kontrol edil­
meli yabancı cisim çıkamamışsa 5 kez göğüs sıkışhrma hareketi yapıl­
malıdır. Bu şekilde bebeğin bilinci kapanıncaya kadar döngüye devam
edilmelidir.

330
 -1

Göğüs sıkıştırma işlemi

Bebek bir elle yüzü yukarı bakacak baş aşağıda olacak şekilde tutulduk­
tan sonra 2 parmak ile CPR' daki gibi ksifoidin hemen üstünde göğüs 5
kez 1 / 3 oranında sıkıştırılır. Göğüs sıkışhrma işleminden sonra bebek
kontrol edilmeli yabancı cisim çıkamamışsa 5 kez göğüs sıkışhrma hare­
keti yapılmalıdır. Bu şekilde bebeğin bilinci kapanıncaya kadar döngüye
devam edilmelidir.

" Ağızda yabancı cisim aranırken kesinlikle parmak körlemesine ağza

sokulmamalıdır. Ağızda yabancı cisim varsa bakılarak dikkatlice çı­
karılmalıdır.

331
** Bilinci kapalı hastaya CPR ile birlikte yerde sırta vurma işlemi ve
göğüs sıkışhrma işlemi yapılabilir.
Resimler kaynak:firstaidlesscm.blogspot.com.tr/2013/02/foreign-body-airway-obstnıction-choking.
hhnl

332
 TAŞ DÜŞÜRME (RENOKOLİK AĞRI)

Taş hareket edip üreter adı verilen böbrekle mesane arasındaki kanala
girerse idrar akışını tamamen engelleyerek kolik denilen çok şiddetli ağ­
rıya yol açabilir.
Çok şiddetli ağrı bel bölgesinden başlayarak kasığa doğru yayılır ve
1
hastalarda bulantı, kusma, karın şişliği gibi ek yakınmalara yol açabilir.
Taşın idrar yollarını zedelemesine bağlı idrarda kanama görülebilir.
** Taş düşürüldükten hemen sonra hasta rahatlar ve ortaya çıkmış olan
bütün belirtiler kaybolur.
Klinik, taş, kum düşürme hikayesi ve mikroskobik hematüri olmalı
(çok nadiren olmayabilir.)
Radyoloji: DÜS grafisinde:Taş olabilir. USGde: Taş görülebilir.
Hemogramda: Lökositoz olabilir.
Biyokimya: Ayırıcı tanı için kullanılır. (ketoasidoz, safra taşı, pankre­
,ıti t vb ekarte etmek için.)

ACİL TEDAVİDE KADEMELİ OLARAK YAPILACAK İŞLEMLER

SIRASIYLA

1: Analjezik:
Diklofenak Na: DİKLORON® AMP (iM) 1 ampul yapılır (Tekrarla­
ıı,ıbilir)
DİKLORON 25-50 mg TABLET Doz: 2-3xl max: 150 mg/gün, Çocuk:
ı 1 mg/kg
.. Akut batın ekarte edildikten sonra yapılabilir.
2: Antispazmotik: BUSCOPAN® (IV) AMP. (Spazmolitiktir) 1 veya 2
.ııııpul yapılabilir.
1: MAYİ: İzotonik veya 1/3 İzodex tercih edilir.
Mayi üreteri genişletir, taşın inmesini kolaylaştırır hastayı rahatlatır.
.. %5 dextroz (Hipertansiyon problemi olan hastalarda tercih edilir
.. Tansiyon stabilse mayi hızlı verilir. Saatte 1-1,5 lt verilebilir.
·1. Diüretik: Tartışmalı olmakla beraber isteğe bağlı diüretik yapılabilir.
lılr,ır çıkışı hızlanır ve taşın inmesi kolaylaşabilir (LASİX AMPUL 1 am­
ı•ııl yapılabilir.).
'I.Antiemetik: Kusmayı engellemek için EMEDUR® AMP veya METPA­
�1 lll" AMP 1 adet yapılıp, gereğinde 1 adet mayiye de katılabilir.

333
** Verilen mayi bulanh kusmayı arttırdığı için proflaktik olarakta mayi­
ye 1 amp kahlabilir.
** Hastalar bu işlemlerden sonra çoğunlukla 1-2 saat içinde rahatlar.
** Rahatlayan hasta ampirik İYE tedavisi düzenlenip spazmolitik ve
aneljezik yapılıp üroloji uzmanına yönlendirilmelidir.
** Çok şiddetli ve düzelmeyen vakalarda son çare olarak narkotik anel­
jezikler (MORFİN) kullanılabilir. Sık kullanılırsa bağışıklık ve tole­
rans gelişir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Renokolik ağrı (Yetişkin)

RPl: DİKLORON® 50mg TABLET® DIB BİR kutu
S: 2xl
BUSCOPAN® DRAJE DIB BiR kutu
S:3xl
CİPROXİN® 500 mg TABLET DIB BİR
S:2Xl
ESOM 40 MG 28 MİKROPELLET KAPSÜL DIB BİR
S:lXl

** Ağır değilse oral aneljezikte yazılabilir.

** Hastaya bol sıvı alması önerilir

334
 KRUP (LARİNKS ÖDEMİ)

Krup, 6 ay 5 yaş arasındaki çocuklarda görülmekle beraber, bir iki yaşlar

arasında en sıktır. Çocukluk çağında en sık (%75) krup etkeni parainflu­
enzadır. İnfluenza, RSV, adenovirüs, herpes, suçiçeği ve kızamık virüsü
de neden olabilir. Uzayan kruplarda Herpes simpleks düşünülmelidir.
Kızamığa bağlı olarak gelişen kruplu olgularda ise entübasyon oranı
yüksektir.
Çocuklarda krup tipik olarak birkaç gün süren hafif ateş ve burun
akıntısından sonra aniden özellikle de gece gürültülü bir biçimde ortaya
çıkar. Havlar tarzda öksürük, göğüs çekilmesi (klinik çok ağır olabilir
aile çok telaşlıdır). Çok ağır obstruksiyon ile gelirse havlar tarzda oksü­
rük olmaz sadece derin göğüs çekilmesi olur. Tedaviye hızlı yanıt verir.
Tanı: Klinik + FM PA AC grafisinde kalem ucu görünümü tipiktir ve
,ıyırıcı tanıda önemlidir.
Çocuklarda krup dışında akut üst solunum yolu tıkanıklığına sıklık­
la yabancı cisim aspirasyonu, retrofarenjiyal abse, bakteriyel trakeit
ve epiglotit neden olur.

....
-......
/
i KALEMUCU
GÖRÜNÜMÜ

-\ı...:.-- __ ..,..,-
LARINKS -+--r
./1 . ,·
ıq�TRAKE

IRAKE ___..

� TEDAVİ:
il ı-.:ortikosteroid + inhaler adrenalin + oksijen verilmeli + antibiyotik
Çocuklar korku ve endişe içinde ve huzursuzdurlar. Bilinç değişikli-
ı )',i olabilir. Çocukların aşırı soluk veya siyanotik olması acil tedavi gerek-
1 irir. Tedaviye hızlı yanıt alınamazsa yoğun bakıma yatırılır.

Acilde tedavi:
ı\ğır olgularda oksijen tedavisi (4-6 L/dakika) başlanır. Daha sonra sırayla
Dexametazon 0,4 mg/kg (8 mg = 2cc max: 1 anıp) (DEKORl"ı 8mg
ı\ M P) yapılır.
(Dexametazon bulunamazsa prednizolon ve prednison (1-2 mg/ kg)
, l.ı kullanılabilir)

335
 ADRENALİN® sulandırılmadan 0.5 ml/kg (max. 5 ml) sulandırılma­
dan nebulizatorle 10 dakika süreyle uygulanır maske ile hastaya verilir
gereğinde tekrarlanır.
** Steroid ve inhaler adrenalin temel tedavidir.
** Tedaviye dramatik hızlı yanıt verir.
** Soğuk buhar faydasızdır. Oksijen tedavisi daha yararlıdır.
** Epiglotit ihtimaline karşı tek doz IV (Seftriakson lO0mg/kg DESE-
FİN® 0.5-lgr FLAKON) antibiyotik yapılması faydalı olabilir.

Ayaktan tedavi:
Azitromisin: AZİTRO® 200 mg 15/30 ml SÜSP, 250 mg 6 TABLET, 500
mg 3TABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400mg) üç gün tek doz veya ilk gün lOmg/kg
devamında 4 gün 5mg/kg/gün (250mg) verilir. (6 aydan küçük
bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün verilebilir.)
** Aileye tekrarlayabileceği söylenmeli. Oral steroid yazılacaksa uzman
tarafından yazılmalıdır.

336
 KULAĞA SİNEK, BÖCEK VEYA
YABANCI CİSİM KAÇMASI

Canlı böcekler, sinekler kulağa girdikten sonra dışarı çıkamazlar. Özel­

likle çocuklarda kalem ucu, silgi, boncuk gibi malzemelerin kulağa kaç­
ması sıktır.
Böcek ve yabancı cisimlerin hareketleri çok şiddetli ağrıya neden
olurlar.
Kulak muayenesi ile konur.

TEDAVİ:
Mümkün olduğunca tedavi KBB uzmanları tarafından yapılmalıdır.
** Kulağa sinek kaçmalarında öncelikle kulağa alkol damlatılır. Daha
sonra yıkama veya aletler ile çıkarılır.
** Kulağa büyük böcek kaçması durumunda, kulak kanalı yağlı bir
maddeyle doldurularak böceğin 5-10 dakikada ölmesi sağlanır, daha
sonra yıkama veya aletler ile çıkarılır.
** Küçük çocuklarda dış kulak yoluna sıkışan yabancı cisimlerin çıka­
rılması çok ağrılı olduğundan çıkarma işleminin ameliyathanede ve
anestezi altında yapılması gerekebilir.
** Kesinlikle sivri cisimler kullanılmamalı, yabancı cisim derinde ise
hasta mutlaka KBB uzmanına yönlendirilmelidir.

337
 PROTEİNÜRİ NEDENLERİ
GENEL BİLGİ: Normal bir idrarda kalitatif olarak protein miktarı ne­
gatif olmalıdır. 24 saatlik idrarda ise 1-14 mg/ dl arasında protein sapta­
nabilir. Bunun üstündeki değerler patolojik olarak kabul edilir. Protein
sabah ilk idrarda bakılmalıdır. Dilüe idrarda protein saptanamayabilir.
Normal bir kişinin idrarla çıkardığı proteinin 10-15 mg'ı albümindir.
Geri kalanı ise değişik plazma proteini ve renal hücrelerden köken alan
glikoproteinlerdir. Egzersiz, ateşli hastalıklar ya da ağır dehidratasyon
böbrek hastalığı olmadan proteinüriye neden olabilir.
Albumin için 'dibstick' testi genel olarak hafif zincirli globulinleri
saptayamaz ve fazla alkali idrarda yalancı pozitif test sonucu verebilir.

ARTTIĞI DURUMLAR: Nefritler, nefrotik sendrom, nefrosklerozis,

böbrek infeksiyonları, sistemik nedenlerle böbrek tutulumu, amiloido­
zis, DM (şeker hastalığı), polikistik böbrek hastalığı, yanlış kan trans­
füzyonu, gebelik toksemisi, ağır anemi, ağır şok, konjestif kalp yetmez­
liği, renal ven trombozu, konvülzyonlar, bazı karaciğer hastalıkları,
üreterler, prostat ya da üretra taşları, henoch-schönlein purpurası, SLE,
konjenital nefrotik sendrom, herediter nefrit, parsiyel lipodistrofi., foka!
segmental glomeruloskleroz, membranöz nefropati, mezengial prolife­
ratif glomerulonefrit, membranoproliferatif glomerulonefrit, akut post­
streptokoksal glomerulonefrit vb.

YALANCI ARTTIĞI DURUMLAR: Gross hematüri, aşırı yoğun idrar,

aşırı alkali idrar (örneğin üre-indirgeyen bakterilerle üriner sistem en­
feksiyonu), antiseptik kontaminasyonu, phenazopyridine, radyoopak
kontras madde, tolbutamide metabolitleri, yüksek seviyede sefalosporin
veya penisilin anologları, sülfonamid türevleri vb.

338
 HEMATÜRİ NEDENLERİ

** Sağlıklı insanda hematüri görülmez.

GENEL BİLGİ: Mikroskobik hematüride, eritrosit sayısı sebep olan lez­

yonun önemi ile ilişkili değildir. Kan pıhtısı varlığı kanamanın glomerül
kaynaklı olmadığını gösterir. Eritrosit ya da hemoglobin silendirleri ka­
nın glomerül kaynaklı olduğunu gösterir.

NEDENLERİ: Polikistik böbrek. böbrek tümörleri, glomerülonefritler.

üriner TBC, böbrek infarktüsü, goodpasture sendromu, hemofili, üre­
mi, orak hücreli anemi, skorbüt, trombositopeni, antikoagülan tedavisi,
renal ven trombozu, hiperkalsiüri. Ig A nefropatisi, idiopatik hematü­
ri, APGN, RPGN, alport sendromu, membranöz glomerülopati, SLE,
membranoproliferatif glomerülonefrit, anaflaktoid purpura, hemolitik
üremik sendrom. anatomik anormallikler, konjenital anomaliler, trav­
ma, polikistik böbrek, vasküler anomaliler, egzersiz sıtma, sarı humma,
bazı ilaçlar, çiçek hastalığı, karasu humması, gut, sülfonamidler, böbrek
taşı, pelvis renalis iltihapları, hidronefroz, üreterlerde taş, tümör olma­
sı, üreter, mesane tüberkülozu, sistit,yabancı cisim, divertikül, prostatit,
prostat kanseri, üretra yırtılması, üretrit, darlık, yabancı cisim, polip vb.
** Çocuklarda mikroskopik hematürinin en sık nedeni idiopatik hipo-
kalsiüri veya ailevidir.

EN SIK HEMATÜRİ SEBEPLERİ

Gos hematüri Mikroskopik hematüri
Renal hastalıklar %15 %6
Prostat hastalıkları %24 %26
Ü retra hastalıkları 5 %24
Ü reter hastalıkları %6 %1
Mesane hastalıkları %40 %10
'-;istemik hastalıklar(hemofili...) %1 %1
"*Esansiyel hematüri %9 %44 (en sık)

339
 BURUN KANAMALAR! (EPİSTAKSİS)

Adölesan ve erişkinlerde neden genellikle altta yatan kanama hastalığı

ile ilişkili olduğu halde, çocuklarda burunla oynama ilk sırada gelir.
Lokal nedenler: Burundaki iltihaplar, travmalar, burun kanşhrmalan, bu­
rundaki kurutlar, yabancı cisimler, burun içi ve sinüs tümörleri, septum
deviasyonlar, alerjik nedenler, mevsimsel nedenler, damarsal malformas­
yonlar(anevrizma gibi..), ağır egzersizler, uyuşturucu kullanımı vb.
Sistemik nedenler: Hipertansiyon, kan hastalıkları(Kanama diatezileri,
İTP, lösemi vs.), barsak parazitleri, hormona) bozukluklar, idiopatik ne­
denler(% 10) vb.
Akut kanamaya yaklaşım: Burun başparmak ve diğer iki parmakla sı­
kıştırılmış olarak yüze doğru bastırılır. Baş kalp seviyesinin üstünde tu­
tulmalıdır. Baş öne meyilli ve dik olarak 5 dakika beklenmelidir. Burun
ve yanaklara buz (soğuk) uygulanabilir. Tansiyon kontrolü yapılmalı,
gereğinde burundaki tüm pıhtılar sümkürülerek temizlenmelidir. Bu­
run deliklerine 3-4 kez dekonjestan burun spreyi sıkılıp (İLİADİN vb.)
tekrar burun parmaklar arasında sıkılmalıdır.
** Bazen tampon koymadan adrenalinli LİDOKAİN içeren basit pa­
muklu tampon kullanılabilir.
** Gereğinde bu hastalara K vitamini, C vitamini, kalsiyum desteği ve-
rilebilir.
Nemlendirici kremler (VASELİN,VİKS vb.): Burnun orta bölmesine
parmak ucu ile Günde üç defa kullanılması önerilir veya sadece gece
yatmadan önce sürülür. Bu işlem epeyce faydalıdır.
Kimyasal veya elektrokoterizasyon: Hafif derecedeki sık tekrarlayan
kanamalar için kullanılır. Bu yöntem kan hastalığı olan hastalarda etkili
değildir.
Tampon konulması: Basit müdahale ile durmayan kanamalarda kul­
lanılır. Tampon kanayan damar üzerine baskı yaparak kanamayı dur­
durur. Tampon olarak antibiyotikli merhem/pomad (FURASİN vb)
sürülmüş gazlı bezler kullanılabilir. Tamponlar enfeksiyon nedeniyk•
genellikle 48 saat sonra çıkarılmalıdır. Tampon süresince hastaya antibi­
yotik verilmelidir. Burun arka kanamalarında normal tamponla kanama
durmasa arka tampon denilen ve ağız içinden sokularak burnun arka
kısmına yerleştirilen tampon kullanılır.
Damarların Bağlanması: Şiddetli olan ve tampon konmasıyla durma­
yan kanamalarda kullanılır.

340
** Özelikle yaşlı insanlarda, yüksek tansiyon nedeniyle oluşan kana­
malar kolay kolay durmazlar. Bu durumda hem tansiyonu hem de
kanaması kontrol altına alınmalıdır.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Burun kanaması (çocuk veya yetişin)

RPl: VAZELİN DIB BİR
S: Burnun orta bölmesine parmak ucu ile Günde üç
defa kullanılması önerilir veya sadece gece yatmadan
önce sürülür.

** Etyoloji bulunamazsa bu tedavi verilir.

341
 ASTIM ATAĞI (KRİZİ) (yetişkin ve çocuk)

Ashm atağını tetikleyen faktörler: Enfeksiyonlar, egzersiz, alerjenler, si­

gara, stres, üzüntü, kirli hava, iklim değişiklikleri, yetersiz idame tedavi
vb.
Solunum sıkıntısı, wheezing, öksürük ve şiddetli vakalarda sessiz
akciğer olabilir

TEDAVİ:
** Atağın şiddetine göre aşağıdaki işlemlerde biri veya birkaçı beraber
yapılır.
1. Salbutamol: VENTOLİN ® NEBUL (2,5mg = 2cc)
Doz: 0,15 mg/kg, min:2,5mg (yetişkin: 1-2 flk max Doz: 10mg) 1-6
saatte bir bire sulandırılarak maskeyle verilir.(yani saatlikte veri­
lebilir. Ama taşikardiye dikkat edilmelidir.)
** Şiddetli Yakalarda 20 dk arayla 3-4 doz yapılabilir. Dirençlilerde sü­
rekli inhaler verilebilir 0.5-2.0 mg/kg/saat maximum: 20 mg/saat
kullanılabilir.
** Diğer kısa etkili betamimetikler de kullanılabilir.
2. Prednizon: PREDNOL-L® 20-40 mg AMP
Doz: 1-2 mg/kg/doz gereğinde 4-6 saat sonra tekrarlanabilir. (max:
60-90mg/gün)
3. Antikolinerjik: ATROVENT ® NEBUL 250-500 mcg
Doz: 3-4xl-2 flk (max: 2mg/gün)
4. Tedaviye yanıt vermeyen Ağır vakalarda teofilin, Mg, İM/SC adrene­
lin kullanılabilir.
Teofilin: TEOBAG® 200 SOLÜSYON 200mg/100ml
TEOBAG® 400 SOLÜSYON 400mg/500ml
Doz: Önce 6 mg/kg'dan yükleme yapılır. Sonra idameye geçilir. ida­
me: 2-6 aylık bebek için: 0.4 mg/kg/saat, 6- 11 ay: 0.7 mg/kg/
saat, 1-12 yaş: 0.8 mg/kg/saat, >12yaş :0.7 mg/kg/saattir.
Magnezyum: MAGNE:lYUM SULFAT %15 AMPUL (1 cc MgSO4 = 150 mg)
Astım atağında Doz: 25mg/kg (max:2000mg) İV infüzyonla bir sa­
atte verilir.
Adrenalin: ADRENALİN 0.5-1 mg AMPUL (1:1000)
Doz: 1:1000, O.Ol mi/kg/doz SC, max: 0.5 ml her 15-20 dakikada bir
yapılabilir.
** Hafif vakalar inhaler ventolin ile tedavi edilebilir.

342
 ** 1-2 saat içinde tedaviye iyi yanıt vermeyen vakalar hastanede ta­
kip edilmelidir.
** Enfeksiyon varsa antibiyoterapi başlanmalıdır. En sık sekonder
enf. yapan mikoplazmadır.
** Testbooklarda inhaler steroid kullanımı geçmemesine rağmen
bazı uzmanlar kullanmaktadırlar.

ENFEKSİYON TEDAVİSİ
1. Tercih Klaritromisin veya azitromisin
Azitromisin: ZİTROMAX® 200 mg 15/30 ml SÜSP, 500 mg 3 TABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400mg) üç gün tek doz veya ilk gün lümg/kg
devamında 4 gün 5mg/kg/gün (250mg) verilir (6 aydan küçük
bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün verilebilir.)
** Azitromisin, klaritromisinden daha etkilidir ve kullanımı daha ra­
hattır. Diare yapabilir bu nedenle küçük çocuklarda dikkatli kulla­
nılmalıdır.
Klaritromisin: KLAMER® 500mg 14 tab 250 mg 50-100 ml süsp ve 125
ıng 70 ml süsp
Doz: Çocuk: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, Yetişkin: 2x 500 mg) 10-14
gün (6 aydan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/
gün verilebilir.)
** Yetişkinlerde kinolonlar AVELOX® 400 mg TB lXl (moxiflaksosin)
tercih edilebilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Astım atağı sonrası (2 yaş çocuk)

RPl: KLAMER® 125 MG 70ML SÜSP DIB BİR
S: 2Xl ölçek (enfeksiyon düşünülüyorsa verilir.)
VENTOLİN® İNHALER DIB BİR
S: 4-6Xl BİR (bir hafta)

Hastaya ilaçlarını kullanması ve kontrole gitmesi önerilir.

343
 KOAH ATAĞI VE KOAH ATAĞI

KOAH hastalarının çoğu en az 20 yıl boyunca sigara içen kişilerdir. Ge­

nellikle 50 yaş civarında başvururlar.
** İlerleyici bir hastalıktır. Sırayla önce öksürük, balgam, nefes darlığı
hışıltılı solunum, siyanoz, anoreksi, en son akciğer ödemi, sağ kalp
yetmezliği ve ÖLÜM gerçekleşir.

TEDAVi: (tedavi programı)

** Öncelikle sigaranın bıraktırılması, çevresel ve meslek nedenli maru-
ziyetin giderilmesidir.
Uzun süreli tedavi: Kliniğe göre astımda kullanılan ilaçlar ve basamak
tedavisi uygulanır. Basamak çıkılır. Ama basamak inilmez. �2-agonistler,
antikolinerjikler, metilksantinler, steroidler, NSAI, aşılar ve enfeksiyon­
larda antibiyotikler kullanılabilir.
Akut atakların tedavisi: Yılda yaklaşık 1-4 kez akut atak görülür. Atak­
lar genelde hafif olup evde tedavi edilebilir. Ama ağır atak tedavilerinin
hastaneye yatırılarak yapılması gereklidir. Çok şiddetli ve yaşamı tehdit
eden ataklar yoğun bakımda tedavi edilmelidir. Atak tedavisinde atak
nedenlerinin bilinmesi çok önemlidir.
Acil serviste atak tedavisi sırasıyla
1. Semptomların şiddeti tayin edilmeli, kan gazları ve akciğer grafisi
değerlendirilmelidir.
2. Oksijen tedavisi başlanmalıdır.
3. Bronkodilatör tedavisi: Salbutamol ve ipratropium
VENTOLİN® NEBUL maske ile 1-2 saatte bir verilebilir.
ATROVENT") NEBUL maske ile 1-2 saatte bir verilebilir.
4. Kortikosteroidler ağır bir atakta İV yolla 0.5-1 mg/kg dozunda pred­
nizon (PREDNOL-L® 20-40 mg AMP) veya eşdeğeri uygulanır.
5. Tek doz İV antibiyotik yapılır. (Oral antibiyotik l.tercih: amoksisilin­
klavulanik asit Doz: 2x lgr 10 gün AMOKLAVİN® BID 1 GR 10-14
TABLET.
6. Balgam varsa İV ASİST® AMP 1-2 tane yapılabilir.
7. Yukarıdaki işlemlere yanıt vermeyen ağır vakalarda teofilin kullanı­
labilir.
TEOBAG® 200 SOLÜSYON 200mg/100ml
TEOBAG® 400 SOLÜSYON 400mg/500ml
Doz: yükleme Önce 6 mg/kg'dan yapılır. sonra idame: 0.7 mg/kg/
saatten verilir.
iddetli vakalarda uzman doktor örü ü alınmalıdır.

344
 BRONŞİOLİT

En sık görülen etken RSV' dir. 2. Sık etken parainflüenza virüslerdir. Sa­
dece 2 yaş altı çocuklarda görülür.
Nezle ve bazen hafif ateş ile başlayıp birkaç gün içinde öksürük, ta­
kipne, retraksiyonlar, expiryumda uzama, yaygın hışıltı (Wheezing ıslık
çalar tarzda dışarıdan duyulabilir) ve/veya raller ve havalanma artışı ile
seyreden bir akut solunum hastalığıdır.
Ağır bir viral pnömoni sonrası anormal iyileşen endobronşiyal gra­
nulasyon dokusu ve peribronşiyal fibrozis nedeniyle tam olarak düzel­
meyen semptomlları sürekli olan ve ara ara tekrarlayan pnömoni atakla­
rı olan vakalarda bronşiolitis obliterans düşünülmelidir.

TEDAVİ:
Yatış Endikasyonlan: Belirgin wheezing, solunum sıkıntısı, burun ka­
nadı solunumu, interkostal ve subkostal çekilmeler, KY bulguları (HMG,
Taşikardi.)

Tedavi ve Hasta sıkışıksa sırayla yapılacaklar

1. Nasal 02 (Normalde tek tedavi şeklidir.) ve yeterli hidrasyon önem­
lidir.
2. Prednizon: PREDNOL-L® 20-40 mg AMP Doz: 1-2 mg/kg/doz tek
doz
3. Salbutamol: VENTOLİN® NEBUL (2,5 mg = 2 cc) Doz: 0,15 mg/kg/
doz, (min: 2,5 mg) 6xl kere bire bir sulandırılarak maskeyle verilir.
Şiddetli vakalarda 20 dk arayla 3-4 doz da yapılabilir.
** 1. ve 2. işlemler belirgin olarak hastayı rahatlatır.
** En sık sekonder akciğer enfeksiyonunu nedeni mikoplazmadır.
** Kısacası astım atağı tedavisine benzer tedavi denenebilir.

1. Tercih Klaritromisin veya azitromisin

Azitromisin: AZİTRO® 200 mg 15/30 ml SÜSP, 250 mg 6 TABLET, 500
mg3TABLET
Doz: 10 mg/kg (max 400mg) üç gün tek doz veya ilk gün lümg/kg
devamında 4 gün 5 mg/kg/gün (250mg) verilir. (6 aydan küçük
bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün verilebilir.)
** Azitromisin klaritromisinden daha etkilidir ve kullanımı daha
rahattır. Diare yapabilir bu nedenle küçük çocuklarda dikkatli
kullanılmalıdır.
Klaritromisin: KLACİD® 500mg 7-14-20 tab 250 mg 50-100 mi süsp ve
125 mg 70ml süsp

345
 Doz: 15-25 mg/kg/gün 2 dozda, yetişkin 2x 500mg) 10-14 gün (6 ay­
dan küçük bebeklerde ve ağır pnömonide 20 mg/kg/gün veri­
lebilir.)

ÖRNEK REÇETE

TANI: Bronşiolit (10 kg bebek)

RPl: AZİTRO® 200MG 15 ML SÜSP DIB BİR
S:Xl /2 ölçek (üç gün)
BRİCANYL ŞURUP DIB BİR
S: 2Xl

** Hidrasyonun sağlanması önerilir.

346
 PNÖMOTORAKS

Pnömotoraks kısaca plevral boşluğa hava girmesi olarak tanımlanabilir.

** Spontan, künt ya da delici toraks yaralanmaları, kronik interstisyel
akciğer hastalığı, metastatik akciğer hastalığı ve iyatrojenik nedenler
pnömotoraksa yol açabilen nedenlerden bazılarıdır.

Hastalar genellikle ani başlayan göğüs ağrısı ve dispne yakınmala­

rıyla başvururlar.

TANI:
Fizik muayenede, pnömotoraksın büyüklüğüne göre pnömotoraks olan
tarafta solunum seslerinde azalma ya da solunum seslerinde kaybolma
sözkonusu olabilir.
** Kesin tanı akciğer grafisinde pnömotoraks olan tarafta akciğerin sön­
düğünün görülmesi ile konur. Küçük pnömotorakslarda akiğerde
sönme az olmuşsa soluk vererek (ekspiryum grafisi) çekilen akciğer
grafilerinde çökme ortaya çıkarılabilir. Pnömotoraks olan tarafta pa­
rankim doku olmadığında grafide simsiyah görülür. Bazen trakeada
şift yapabilir.
** Grafide sağda pnömotoraks mevcuttur. Okların gösterdiği bölgede
plevra hattı vardır.

TEDAVİ:
Hasta immobilize edilir. 02 verilerek uzman doktora sevk edilir.
Temel tedavi: Tüp torakostomi (Kapalı Su Altı Drenajı)
** Primer ya da sekonder kökenli, çökmesi %15-20'nin altında olan re­
latif olarak asemptomatik kabul edilen pnömotorakslı hastalarda te­
davi ilkesi gözlemdir.
** Eğer travma sonrasında tek yönlü valv oluşursa hava dışarıdan plev­
ra! boşluğa girer ve oradan dışarı çıkamaz. Buna basınçlı (tansiyon)
pnömotoraks denir. Çok acil durumda 16 numaralık enjektör ucu
veya kelebek ile 2. kostal aralıktan (meme başı hizası) yönü apekse
doğru olacak şekilde girilerek acil müdahale yapılmalıdır. (Serum
setinin bir ucu iğneye diğer ucu 5-10 cm derinliğinde suya batırılma­
lıdır.)

347
 KRİPTİK TONSİLİT

** Polikliniğe başvuran bir çocukta 39 derece üstü ateş varsa çok büyük
ihtimalle bu kriptik tonsilittir. Bu ateş antibiyoterapiye rağmen 2-3 gün
sürebilir. Ancak çok iyi muayene edilirse tanı konulabilir. Alt idrar yolu
enfeksiyonları, viral tonsillitler, ÜSYE bu derece ateş yapmaz.
Poliklinik hastalarının% 30'u tonsillit tanısı alır. Tonsillit ve adenoid
genelde beraberdir. Tonsiller orofarenksin yan duvarlarında bulunur yu­
varlak şeklindedir. Adenoid nazofarenks arka duvarında bulunur üçgen
şeklindedir. Hipertrofisinde tekrarlayan otitis media ve horlama konuş­
ma bozuklukları ve solunum sıkıntısına neden olabilir. 4-7 yaşına kadar
büyür sonra küçülürler. Grafide de görülebilir.
** Yaygın lap ve yüksek ateş görüldüğü durumlarda EBV enfeksiyonu
akılda tutulmalıdır.
Hastaların çoğu ani başlayan ateş ve boğaz ağrısı şikayetiyle başvu­
rurlar ayrıca sıklıkla buna ağrılı servikal Lenfadenopatiler eşlik eder.
Bakteriyel, EBV ve adenovirus tonsilit: Lökositoz, ağızda peteşi, ser­
vikal LAP (Özellikle çocukların çoğunda ve ateş vardır.), ateş, eksuda,
ağız kuruluğu ve kriptler daha belirgin görülür.
Viral tosilit: Hastalarda genelde lökositoz, servikal LAP, ateş ve tonsil­
lerde eksuda görülmez. Burun akıntısı vardır. Damakta vezikül olabilir.
Antibiyoterapiye gerek yoktur.
** Özellikle kriptik tonsilitte hastalarda ileri derecede ateş, halsizlik, baş
ağrısı karın ağrısı, bitkinlik, iştahsızlık, oral alımda azalma gibi bulgu­
lar olabilir. Bu şikayetler antibiyoterapi ile 2-3 günde ancak düzelir. Bu
klinik hastaya söylenmelidir. Tanı kriptin görülmesi ile konur.
** Tonsilofarenjit sonrası çocuklarda bir aşırı duyarlılık reaksiyonu gibi
KIZIL gelişebilir.

TEDAVİ
** Kriptik tonsilit ağır seyredebilir (Şiddetli baş ağrısı, ateş, halsizlik,
karın ağrısı vb). Bu hastalarda oral alım azalır. Bu yüzden hastaya
bol sıvı alması önerilir. Veya bitkinlik varsa bir defalık mayi takıla­
bilir (10-20 cc/kg 1-2 saatte gidecek şekilde.). Mayi tedavisi hastaları
büyük oranda rahatlatır ve ateşlerini düşürür.
Antibiyotik+ antipiretik k ± gargara (Ayaktan tedavide)
** Vira! tonsilitte sedece septomatik tedavi yeterlidir. Antibiyoterapiye
gerek yoktur.
** Bakteriyel tonsilitte normalde İM/iV penisilin kullanmaya gerek
yoktur (Şiddetli vakalarda acilde tek doz sefazolin, seftriakson veya
ampisilin sulbaktam yapılabilir.).

348
1. tercih: Amok-Klav. asit: CROXİLEX® BID 200/28 -400/57 SÜSP (70-
100 rol}, 625 mg-lgr TB
Doz: Çocuk: 40-50 mg/kg/gün Yetişkin: 2-3 x lgr 7-10 gün
Parasetamol: PAROL® 120Mg sup. (fitil) veya 120 -250Mg ŞURUP veya
500Mg TB
Doz: 10-30mg/kg/doz 3-4 dozda, max:lO0mg/kg/gün) ve yetişkin
3x500mg
** Oral alamayan hastalarda sefazolin iM/iV 100 mg/kg/gün 2 dozda
(yetişkin 2x lgr) tedavi verilebilir (CEFOZİN® 250-500-lgr FLK)
** Penisilin alerjisi varsa eritromisin yazılabilir.
Benzidamin & klorheksidin: (Antienflamatuar, antiseptik gargara):
OROHEKS PLUS® 30 rol SPREY-GARGARA
Doz: 6 yaş üstü ve yetişkinlerde günde 4-6X4-6 Püf kullanılması önerilir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kriptik tonsilit (10 kg çocuk)

RP: CROXİLEX® BID 200 mg 100 rol SÜSP DIB BİR
S: 2xl.5 ölçek
PAROL® 250Mg 100 rol ŞURUP DIB BİR
S: 3-4 Xl ölçek
OROHEKS PLUS® 30 rol SPREY DIB BİR
S: 6X4 (Büyük çocuk ve yetişkinlerde hekim tercihine
göre yazılabilir)

** Hastaya istirahat ve bol sıvı alması önerilmelidir.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Kriptik tonsilit (yetişkin)

RP: CROXİLEX® BID 1 gr TABLET DIB BİR
S: 2xl TB
PAROL® TABLET DIB BİR
S: 3-4 Xl TB
OROHEKS PLUS® 30 rol SPREY DIB BİR
S: 6X6 (Büyük çocuk ve yetişkinlerde hekim
tercihine göre yazılabilir)

** Hastaya istirahat ve bol sıvı alması önerilmelidir.

349
 YUMUŞAK DOKU TRAVMASI,
EKLEM TRAVMASI ve BURKULMA

Travma sonucu, deri, ve deri altındaki damarların ezilerek yararlanması

ile sızma şeklinde kanamaların oluşması nedeniyle ödem oluşur.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ VE AŞAMALARI

Akut andaki erken müdahale çok önemlidir. İlk müdahale, ödemin bü­
yümesini engellemekte hem de iyileşmenin hızlı olmasını sağlamakta­
dır. Ayrıca iyileşmenin kaliteli olmasında yardımcı olmaktadır.
1. Elastiki bandaj ile baskı: Dışarıdan bandajla basınç uygulaması şek­
linde ifade edilir. Soğuk uygulama ile birlikte uygulanabildiği gibi
tek başına uygulandığında da yarar sağlar. Kompresyonun yarataca­
ğı mekanik etki ile hem yaralanmanın ilerlemesi engellenir hem de
ödemi sınırlanır.
2. Soğuk uygulama: Bu uygulamadan asıl beklenen, metabolizma hızının
düşürülmesi, kan akışının azalhlması, inflamasyonun sınırlandırılması,
ağrı kontrolü, ödem sınırlaması ve nöromusküler etkileridir. Bunlardan
dolayı travma yaralanmanın oluştuğu bölgeye 1-2 saat arayla 15-20 da­
kikalık buz (soğuk) uygulaması ilk 24 saatte yapılır. En sık kullanılan
soğuk uygulama yöntemleri buz torbası, donmuş jel paketi, buzlu suya
daldırma, soğuk kompresyon cihazları ve soğutucu spreylerdir. Akut
yaralanmalarda buz direkt deriye temas etmemeli, ıslak bir havlu içinde
olabildiğince küçük parçalar halinde sarılarak uygulanmalıdır.
*** Bir balonun içine buz parçaları konarak rahatlıkla soğuk uygulama
yapılabilir.
3. Elevasyon: Travmaya uğrayan bölge kol ve bacaktaysa o bölgeyi yu­
karı kaldırmak. Ödemin oluşmasını engeller ve geriletir.
4. Rehabilitasyona çabuk başlama: 24 saatten sonra ağrı sınırında izo­
metrik ve eklem hareket açıklığı egzersizleri yapılabilir. İlerleyen
günlerde ağrının geçmesiyle birlikte güçlendirme egzersizlerine ge­
çilebilir.
5. İlaç tedavisi.: Oral / topikal NSAİİ ilaçlar. (3-10 GÜN)

İLAÇLAR
Deksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM
TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Etofenamat & benzil nikotinat (Analjezik, antienflamatuar): THER­
MO-DOLINE® 50 gr KREM
Doz: Günde 2-3 kere ince bir tabaka halinde sürülür.

350
Analjezik, antienflamatuar (Aessin + Dietilamin Salisilat): JELGO 50
gr JEL®
Doz: Günde bir kere veya birkaç kere ince bir tabaka halinde sürülür.
Heparinoid: LASONİL® POMAD (Daha çok ekimoz/morarma olan ol­
gularda kullanılır.)
Doz: 2-3Xl kez
Etofenamad: DOLİNE® SPREY (100mg/ml)
Doz: günde 3-4 kez 7 puf kullanılır ve sonrasında hafif ovulur.
** Kramplar ve kas tutulmalarıda aynı şekilde tedavi edilir. Sadece
tedaviye kastaki spazmı çözmek için kas gevşeticiler eklenir.
Miyorelaksan: Tiyokolşikosid (Santral etkili kas gevşetici.): TY OF­
LEX® 8 mg 14 KAPSUL, 4 mg 20 KAPSUL, 5 MG AMPUL, MERHEM
Doz: 15 yaş üstü ve yetişkinlerde tok karna günde 2xl tb (5-7 gün),
Şiddetli kas kramplarında tedaviye günde 2

ÖRNEK REÇETE

TANI: Yumuşak doku travması (yetişkin)

RPl: JELGO 50 gr JEL® DIIB (İKİ)
S: 3xl kez (haricen)
RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FILM TABLET DIB (BİR)
S: 2-3xl tb

** Başlangıçtaki öneriler önemli. Ekimoz varsa LASONİL® POMAD te­

daviye eklenebilir.

351
 AKUT BEL, BOYUN AĞRISI VE BEL TUTULMASI
3 aydan daha az süreli, en sık ağır yük kaldırma, uygunsuz pozisyonlar,
bir şeye uzanma, yanlış pozisyonlarda yatma, travma gibi nedenlerle
oluşabilir.
Hasta bazen ağrıdan dolayı hareket bile edemez. Çok ağrı hissedebilir.

TEDAVİ:
** Şiddetine göre tedavi düzenlenir.

1. Fizik tedavi uygulamaları (Masaj, sıcak/soğuk uygulaması): Belirtile­

rin başlangıcını izleyen 48 saat içinde, her seferinde 5-10 dakika süreyle
olmak üzere, sırta soğuk su torbası (ya da buz torbası) uygulanabilir.
Kırk sekiz saatten uzun süren belirtiler için, ağrıyı gidermek amacıyla
bir sıcak su torbası uygulaması ya da sıcak su banyosu denenebilir.
2. Yatak istirahati (3 gün) ve korse: Dizler bükük şekilde sırtüstü pos­
türde uzanılmalıdır.
3. En erken zamanda ağrı oluşturmayacak aktivitelere geçiş: Ağrı geç­
tikten sonra bel kaslarını güçlendirici egzersizler önerilmelidir.
4. Medikal (ilaç) tedavi: Oral/ topikal/ IM/ SPREY NSAİİ'ler
** Hafif vakalarda basit analjezikler (Parasetamol, ibuprofen, aspirin)
daha şiddetli vakalarda oral veya IM naproksen veya etofenamad
kullanılabilir.

KULLANILABİLECEK İLAÇLAR

Deksketoprofen Trometamol: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FILM

TABLET
Doz: Günde 2 veya 3 kez birer tablet (2-3xl tb)
Parasetamol: PAROL 500mg 20-30 TABLET
Doz: 3-4Xl-2 tablet
Naproksen: NAPROSYN CR 750 mg TABLET
Doz: lXl tablet
Etofenamat & benzil nikotinat (Analjezik, antienflamatuar): THER­
MO-DOLINE® 50 gr KREM
Doz: Günde 2-3 kere ince bir tabaka halinde sürülür.
Analjezik, antienflamatuar (Aessin + Dietilamin Salisilat): JELGO 50
gr JEL®
Doz: Günde bir kere veya birkaç kere ince bir tabaka halinde sürülür.
Tiyokolşikosid (Santral etkili kas gevşetici.): TYOFLEX® 8 mg 14 KAP­
SUL, 4 mg 20 KAPSUL, 5 MG AMPUL, MERHEM

352
 Doz: 15 yaş üstü ve yetişkinlerde tok kama günde 2xl tb (5-7 gün),
Şiddetli kas kramplarında tedaviye günde 2 defa (3-5 gün) int­
ramüsküler uygulanan 1 ampul (4 mg) kullanılır. Merhem 2xl
önerilir.

** Kas gevşeticiler kısa süreli kullanılır.

** NSAİİ yetersiz olduğunda opioid analjeziklerde kullanılabilir.
** Korse kullanımı 3 haftadan uzun olmamalıdır.
** Bel ve sırt ekstansiyon egzersizlerinden kaçınılmalıdır
•• 3 aydan uzun süreli istirahatte artan, hareketle geçen bel veya kalça
ağrısı olan ve bununla birlikte yarım saatten fazla sabah tutukluğu
şikayeti olan (inflamatuar karakterde bel ağrısı) genç hastalar FTR
veya romatoloji uzmanlarına yönlendirilmelidir.
** Ağrı 1 haftadan fazla sürerse daha ileri tetkikler yapılmalı ya da in­
vaziv işlemler uygulanmalıdır.

ÖRNEK REÇETE

TANI: Bel tutulması

RPl: RASTEL® 25 MG 20 CENTİKLİ FiLM TABLET DIB BİR
S:lXl
TYOFLEX® 8 mg 14 KAPSUL DIB BİR
S: 2Xl kap.
THERMO-DOLINE® 50 gr KREM
S:3Xl kez

353
 HİPERTANSİYONUN ACİL TEDAVİSİ

** Acil hipertansif durumlarda kan basıncı 2 saat içinde %25 düşüıiilmeli

daha sonraki 4 saat içinde 160 / 100 mmHg civarına indirilmelidir.
** Ortalama tansiyon 180 mmHg civarında olduğunda, serebral ödem
ve ensefalopati gelişir. Ensefalopatide (bulantı, kusma, görme bo­
zukluğu) antihipertansif tedaviye hızlı yanıt tanı koydurucudur.
İlk seçenek ilaçlar: İV nitroprussid, İV nitrogliserin veya nikardipindir.
** MI da dilaltı tercih edilmez IV nitrogliserin kullanılır.
Oral tedavi: Klinik asemptomatikse (Nörolojik bulgu başağrısı yoksa)
oral tedavi yeterlidir.
KAPTOPRİL® 25-50 mg TABLET, furasemid yada diğer antihiper­
tansifler verilebilir.
Ciddi HT ve İV (Nitropnıssid) tedavi: Kesinlikle uygun şartlarda uz­
man doktor tarafından verilmelidir. Pratisyen hekimler uygun olmayan
artlarda tedavi e kalkı mamalıdır.

354
 KARDİYOPULMONER RESÜSİTASYON {CPR)

En başta hastanın pupillerine bakılır. Fix dilate mi? (Fix dilateyse geç ka­
lınmış olabilir. Eğer fix dilate değilse daha uzun süreli resusitasyon yapı­
labilir. Küçük çocuklarda ve yeni doğanlarda pupil ışık refleksinin geri
dönmesi daha sıktır. O yüzden ışık refleksine fazla aldanmamak gerekir.

SIRASIYLA YAPILACAK İŞLEMLER

** Saliselerin bile çok önemli olduğu unutulmamalı bu yüzden zaman

kaybettirecek müdahalelerden) kaçınılmalıdır.
** ABC uygulanır.
1. Hava yolu: Öncelikle hastaya solunum için uygun pozisyon verilir
(İÇİNİ AÇMALI). Ve hava yolnun açık kalması sağlanır. Gerekirse
aspire edilir. Airway takılır ya da entübe edilir. Düzgün bir ambu­
lama ile entübasyona yakın bir havalanma sağlanabilir. Bu yüzden
zaman kaybettirecekse entübasyona kalkışılmamalıdır.
2. Solunum: Hastanın solunumu kontrol edilir. Solunum yoksa suni
solunum yapılmalıdır.
Ağızdan ağza, maske ile veya entübe edilerek hasta ambulanmalıdır.
** Genelde çocuklarda önce solunum sonra kalp durur. Yetişkinlerde
ise önce kalp sonra solunum durur.
** Hasta ambulanacaksa, balon maske (ambu) ağız ve burnu sıkıca ört­
meli ve hava sızdırmamalıdır.
3. Dolaşım: Hastanın kalp atımı kontrol edilir. Kalp atımı yoksa kalp
masajı ve suni solunuma zaman kaybedilmeden başlanmalıdır.
** Düzgün masaj resusitasyonun temelidir. Hastanın uygun bir masaj
ve suni solunumla hayati fonksiyonları korunabilir.
Kardiyak masaj: Çocuk ve erişkinlerde tek kişi ise 30/2 iki kişi ise 15/1
(Kalbin perfüzyon süresini arttırmak için) dakikada en az 100 kere kalp
masajı yapılmalıdır. Yenidoğanda 3/1 masaj yapılır. Göğüs kafesi 5 cm
içe çökmelidir. Kesinlikle sternumun üstünden masaj yapılmalıdır.
4. İlaç tedavisi:
Adrenalin: Adrenalin CPR'da ve bradikardide en yararlı temel ilaçtır.
'* 1/1000 lik amp. Adrenalin 1/10 sulandırılır. 0,25 lik adrenalin SF ile
2,5 cc'ye, 0,5 lik adrenalin 5 cc'ye ve 1 mg'lik adrenalin 10 cc 'ye ta­
mamlanır ve 1/lO000'lik elde edilir.
Doz: Çocuklarda (IV): 1/l0000'den 1 dzm/kg (0.1 mi/kg), Yetişkin­
lerde (IV): 1 mg başlanır. 5 dk'da bir tekrarlanabilir. Damar yolu
yoksa Gereğinde Trakeal tüpten 0.lmg/kg (1:1000;0.1 mi/kg) ad-

355
 renalin verilebilir. Adrenalin sonrası 5ml SF verilmelidir. Kesin­
likle fazla adrenalin verilmemelidir. Çünkü aşırı doz adrenalin
hastaya daha da zarar verir.
Atropin: 0,5 gr = 1ml, 0.01-0.03 mg/kg/doz (Max: 2mg, Min:0,1 mg).
Atropin daha çok, bradikardilerde, vagal uyarının olduğu durumlarda
veya entox larda denenebilir. Yoksa etkisizdir.
** Ventriküler aritmi varsa kardiyoversiyon yapılmalıdır. Aritmi yoksa
yani EKG düz çiziyorsa kardiyoversiyonun faydası yoktur, yapılmaz.
Bikarbonat, kalsiyum: Kullanılabilir ama endikasyonları ve faydası tar­
tışmalıdır. Resusitasyon çok uzamışsa verilebilir.
Nabızsız VT ve VF: de önce (max:3 defa) verilen joul arttırılarak defib­
rilasyon yapılır. Ardından adrenalin yapılır. Düzelmezse tekrar defib­
rilasyon yapılır. Düzelmezse antiaritmik Amiodaron (5 mg/kg/yarım
saatte gidecek şekilde verilir, ardından 5-10 mg/kg/gün idameden de­
vam edilir. 24 saatte infüzyon şeklinde verilir CORDARONE 150 MG 6
AMPUL) veya Lidokain: 1 mg/kg IV/IO bolus yapılmalıdır. Aralarda
mutlaka 2 dk kalp masajı (CPR) yapılıp değerlendirildikten sonra tekrar
defibrilasyon yapılabilir.
** Klinik sürekli değerlendirilmeli Hemodinami bozulduysa derhal
kardiyoversiyon ve gereğinde CPR uygulanmalıdır (silinecek) tek­
rarlanmalıdır.
** Kalp atımı düzelmez atım <50 veya klinik kötüyse kalp masajı uygu­
lanır.
Aritmilerde Kardiyoversiyon için kullanılacak enerji düzeyleri
SVT, atrial flatter, ventriküler taşikardide hastaya defibrilatörün ekg
probları bağlanarak senkronize tip kullanılır.
Çocuk: Sırayla SVT de 0,5 j/kg -1 j/kg -,2 j/kg, -3 j/kg -,4 j/kg (Yani
1-2 J/kg arthrılabilir.)
Yetişkin: Sırayla 50 ,75,100,150 J, 300 (veya maximum seviye) J

Atrial fibrilasyon ve ventrikuler fibrilasyonda asenkronize tip kul­

lanılır.
Çocuklarda: 2 j/kg, - 4 j/kg,- 6 j/kg (Yani 2 J/kg arttırılabilir.)
** Hastanın bilinci açıksa dormicum, ketamin propofol vb. ilaçlarla se­
datize edilmelidir.
Yetişkin: 300 j, - 360 j

356
 KARDİYAK ARİTMİLER

TANI:
** Tanı için detaylı bilgi için örnek EKG'ler sayfasına bakınız.
** 12 derivasyonlu EKG tanıda en iyi yöntemdir.
Ritm: Düzensiz taşikardiler hemen daima atrial fibrillasyondur.
QRS dalgası: QRS<120 ms genellikle SVT düşündürür. QRS>120ms ise
genellikle ventriküler taşikardi düşünülür. Özellikle sol dal bloğu ile
birlikte SVT atağı olduğunda ventriküler taşikardiler ile çok karışıtırılır.
Tanıyı doğrulamak için eski EKG nin görülmesi çok faydalı olacaktır.
P dalgası: P-QRS ilişkisinin 1:1 olması SVT düşündürür. AV disosiasyon
veya ventriküler atriyal blok VT'yi doğrular.

SUPRAVENTRİKÜLER TAŞİKARDİ ve TEDAVİ YAKLAŞIMI

Hastanın durumu stabilse önce vagal manevralar denenir. Eğer vagal
manevralara yanıt alınamazsa medikal tedaviye geçilir. Hastanın genel
durumu kötü, bilinci kapalı, dolaşım yetersizliği bulguları varsa kardi­
yoversiyondan çekinilmemeli hemen 0,5-1 joule/kg'dan CV yapılmalı­
dır. Ayrıca uzun süren stabil SVT'de de kardiyoversiyon yapılabilir.

Vagal uyarı:
Bebek ve çocuklarda: Yüze tatbik edilen buzlu su uygulaması en etkin
yöntemdir. Bunun yanı sıra vagal uyarıyı ortaya çıkaran dil basacağı ile
iiğürme refleksi de yapılabilir.
Yetişkin ve adolesan: Karotid sinüs 5 saniyelik masajı (Karotis üfürümü
yoksa) veya valsalva manevrası, göz küresine masaj veya diğer vagal
manevralar denenebilir

Farmakolojik tedavide kullanılan ilaçlar:

ı\�ağıdaki ilaçlar hastanın hemodinamisi stabil ise kullanılmalıdır.
Aşağıdaki ilaçlar hastanın hemodinamisi stabil ise kullanılmalıdır.
Beta Blokör: Metoprolol 5 mg ampul iv yapılabilir, 5 dk aralıklı 3 kez
tı·krarlanabilir.
'>iltiazem: Diltiazem 25 mg ampul iv, 10 dk aralıklı 3 kez tekrarlanabilir.
. Verapamil: Verapamil 5 mg ampul iv, 10 dk aralıklı 3 kez tekrarlanabilir
I

ı ( ı\ni Hipotansi ona dikkat edilmelidir)

357
Adenozin: SVT'nin tedavisinde ilk tercih edilecek olan ilaçhr. Bebekler,
çocuklar ve ergenlerde başlangıç dozu 100-300 µg/kg/ doz (maklsimum
6 mg) IV bolus olarak verilir. Saniyeler içinde yıkıma uğrayan bir ilaç ol­
duğu için kalbe yakın bir damardan yapılan IV adenozin uygulamasın­
dan hemen sonra 2-5 cc serum fizyolojik puşe olarak yapılır. Ülkemizde
mevcuttur.
Amiodaron: İlk tercihtir. 5mg/kg 20-60dk gidecek şekilde verilir
B Blokör: Metoprolol 0,1 mg/kg/doz (maksimum 5mg/doz) iv yapıla­
bilir, 5 dk aralıklı 3 kez tekrarlanabilir. Metoprolol: 5 mg ampul
Diltiazem: Diltiazem 25 mg ampul iv, 10 dk aralıklı 3 kez tekrarlanabilir.
Verapamil: Verapamil 5 mg ampul iv, 10 dk aralıklı 3 kez tekrarlanabilir
(Ani Hipotansiyona dikkat edilmelidir).
Prokainamid: 15 mg/kg 30-60 dakikada gidecek şekilde verilir.
** İlaç uygulamaları sırasında hemodinamik denge yakından izlenmeli,
devamlı EKG monitörizasyonu yapılmalıdır
Aritmilerde Kardiyoversiyonda kullanılacak enerji seviyesi
SVT, atrial flatter, ventrikuler taşikardide senkronize tip kullanılır.
Yetişkin: Sırayla 50, 75, 100, 150 J
Çocuk: Sırayla SVT de 0,5 j/kg -1 j/kg, 2 j/kg, 3 j/kg, 4 j/kg (Yani 1-2
J/kg arttırılabilir.)
Ventrikuler fibrilasyonda asenkronize tip kullanılır.
Yetişkin: 300 j , - 360 j
Çocuklarda: 2 j/kg,- 4 j/kg,- 6 j/kg (Yani 2 J /kg arttırılabilir.)
** Hastanın bilinci açıksa dormicum, ketamin propofol vb. ilaçlarla has­
ta sedatize edilmelidir.

ARİTMİLERDE TEDAVİDE PÜF NOKTALAR

** Damar yolu açılmalı ve oksijen desteği sağlamalıdır.
** Asistolide direk iv 1 mg adrenalin ve 1 mg atropin 3 dk aralıklarla
uygulanmalı ve CPR başlanmalı
** Nabızsız VT ve VF de önce (max:3 defa) joul arttırılarak defibrilasyon
yapılır. Ardından adrenalin yapılır. Düzelmezse tekrar defibrilasyon
yapılır ve antiaritmik amiodaron 150 mg iv bolus yapılmalıdır.
** Klinik sürekli değerlendirilmeli hemodinami bozulduysa derhal kar-
diyoversiyon ve gereğinde CPR uygulanmalıdır.
** 12 derivasyonlu EKG alınıp değerlendirilmelidir.
** Uzman görüşü alınıp hasta ileri merkeze sevk edilmelidir
Bradiaritmide: Önce ventilasyon ve oksijenasyon düzeltilmelidir. Far­
makolojik tedavi gerekirse en yararlı ilaçlar adrenalin ve atropindir.

358
** Vagal tonus arhşına bağlı bradikardilerde ise ilk kullanılacak ilaç
atropindir. Atropin dozu çocuklarda 0.5 mg, adelosan ve yetişkin 1
mg'dır
** Kalp ahını düzelmez kalp tepe atımı SO'nin altındaysa veya dolaşım
yetersizliği bulguları varsa kalp masajı uygulanır.

EKG'DE DERİVASYONLARI BAĞLAMA ŞEKLİ

EKSTREMİTE DERİVASYONL ARI PREKORDİYAL DERİVASYONLAR

Dl: Sol kola, negatif elektrod sağ kola
D2: Sol bacağa, negatif elektrod sağ kola
D3: Sol bacağa, negatif elektrod sol kola
aVR: Sağ kola, negatif elektrod diğer
ekstremitelere
aVL: Sol kola, negatif elektrod diğer
ekstremitelere
aVF: Sol bacağa, negatif elektrod
diğer ekstremitelere
VI: Sternumun sağ 4. interkostal
aralık ile kesiştiği yere
V2: Sternumun sol 4. interkostal
aralık ile kesiştiği yere
V3: V2 ile V4 arasına yerleştirilir.
V4: Midklavikuler hattın 5.
interkostal aralığı (meme başı alh)
V5: Ön koltuk çizgisinin 5.
interkostal aralık ile kesiştiği yere
V6: Orta koltuk çizgisinin 5.
interkostal aralık ile kesiştiği yere
yerleştirilir.

359
 14 ADIMDA EKG DEĞERLENDİRME

Yaş Atım QRSaks PR QRS R s R s

says
ı ı derecesi aralığı aralğ
ı ı Vl'de Vl'de V6'da V6'da
saniye saniye mm mm mm mm

1. haf 90-160 +60*+180 (+110) 0.08-0.15 0.03-0.08 5-26 0-23 0-12 0-10
1-3 haf 100-180 +45*+160 (+100) 0.08-0.15 0.03-0.08 3 21 0-16 2-16 0-1
1-2 ay 20-180 +30*+135 (+70) 0.08-0.15 0.03-0.08 3-18 0-15 5-21 0-10
3-5 ay 105-185 0*+135 (+65) 0.08-0.15 0.03-0.08 3-20 0-15 6-22 0-10
6-11 ay 110-170 0*+135 (+60) 0.07-0.16 0.03-0.08 2-20 0.5-20 6-23 0-7
1-2yıl 90-165 0*+110 (+6) 0.08-0.16 0.03-0.08 2-18 0.5-21 6-23 0-7
3-4yıl 70-140 0*+110 (+60) 0.09-0.17 0.04-0.08 1-18 0.5-21 4-24 0-5
5-7yıl 65-140 O*+110 (+60) 0.09-0.17 0.04-0.08 0.5-14 0.5-24 4-26 0-4
8-11yıl 60-130 -15*+110 (+60) 0.09-0.17 0.4-0.09 0-14 0.5-25 4-25 0-4
12-15yıl 65-30 -15*+10 (+60) 0.09-0.18 0.04-0.09 0-14 0.5-21 4-25 0-4
> 16yıl 50-120 -15*+110 (+50) 0.12-0.20 0.05-0.10 0-14 0.5-23 4-21 0-4

-
0.04sn
o.1mvl
l
0.5
mV

+-___..I_·�
-.-0.2sn- - QT --- -- ---- ,.

NORMAL YETİŞKİN EKG

f-v- 4--'-
--- ------- ···--------

ı-
�. -�

� �
, �,
111
�
� �- �.
ÖRNEK AKS HESAPLAMA
vı aVF Bulunan AKS derecesi: 30
Başlangıç
1 2 3 4 5

e pozitif

Bitiş

360
 1. ÇEKİMİ DEĞERLENDİRME
Doğru çekilmiş EKG: Dl de P dalgası pozitif ve Hız: 25 msn'dir.
Hatalı çekilmiş EKG: Dl de P dalgasına negatiftir.
2. RİTM DEĞERLENDİRME
Normal Ritm: D2'de P dalgası vardır. R-R eşittir ve düzenli olarak QRS
dalgasını takip eder.
Aritmi: (bakınız aritmi konusuna:)
3. VOLTAJ DEĞERLENDİRME
Normal voltaj: Voltaj nasıl Vl,2..6'da R dalgası >8 küçük kareden bü­
yüktür.
Düşük voltaj: Voltaj nasıl Vl,2..6 'da R dalgası 8 küçük kareden küçüktür.
Düşük voltaj nedenleri: Perikardit, hipotroidi, şişmanlık, KOAH, MI,
sol pnömotorax, tamponat, plevra! efüzyon, KMP, anazarka ödem,
adrenal yetmezlik vb.
4. AKS DEĞERLENDİRME
Aks hesaplaması: Önceki sayfaya bakınız veya ( normal değerlere ba-
1-.ınız)
Sağ aks sapması: Dl ve aVL'de S>R'tür. Sol aks sapması: D2, D3, ve aVF
de S>R'dır.
1 yaş altında sağ ventrikül dominanttır ve fizyolojik sağ aks vardır.
2-3 yaştan sonra sol ventrikül dominantlaşır ve sol aks derivasyonu
belirginleşir.
Sol aks deviasyonu nedenleri: Sol ventrikül hipertrofisi, Sol dal bloğu
Vl' Sol ön hemiblok.

Sağ aks deviasyonu nedenleri: Sağ ventrikül hipertrofisi ve Sağ dal bloğu
Superior aks nedenleri: (aVFde R<S ise. - 30 ve - 90 arasında), Sol ön
lıı'ITiiblok (endokardiyal yastık defekti, triküspit atrezisi) ve Sağ dal bloğu.
r;, P DALGASİ DEĞERLENDİRME
.. D I, Dil, D III ve aVFde defleksiyonu daima pozitif, aVR'de defleksi­
yonu daima negatiftir.
Normal P dalgası: D2'de P boyu 2.5 mV ( 2.5 küçük kare) ve genişliği 0,1
ı ·,ıı' dir. (2.5 küçük kare)
l ı ı,.un P nedenleri: Sağ atrium hipertrofisini gösterir. Nedenleri; Pulmo­
, ııı•r HT, pulmoner veya triküspit kapak darlığı.
1

' ı ;l•niş çift tepeli P nedenleri: Sol atrium hipertrofisini gösterir. Neden-
1, ·ıi; Mitral ka ak darlı "ı, MY

361
Sol atriyal hipertrofi: D I, Dil, D III ve aVF'de çocuklarda;;,: 0.10 sn, be­
beklerde ;;,: 0.08 sn, hörgüçlü. Vl derivasyonunda bifazik olup, negatif
defleksiyonu uzamıştır.
Sağ atriyal hipertrofi: D I, Dil, D III ve aVF'de;;,: 3 mm üstündedir.
6. PR ARALIĞI DEĞERLENDİRME
Normal PR aralığı: Yetişkinlerde: 0,12-0.20 sn'dir ve D2 derivasyona ba­
kılır.
Uzun PR nedenleri: (>0,20sn,> 5 küçük kare) Akut romatizma! ateş, 1.
AV nodal bloklar, vagal uyarı, Miyokardiyal disfonkisyonlar, Dijital in­
toksikasyonu, Miyokarditler, Konj. KH, ASD, Ebstein anomalisi
Kısa PR nedenleri: (<0,12sn, <3 küçük kare) Wolff-Park-White send,
Lown-Ganong-Lev. send. (PR kısa, QRS dar), erken uyarı, glikojen depo
hastalıkları
7. QRS ARALIĞI DEĞERLENDİRME
Normal QRS aralığı: Tabloya bakınız (Yetişkin: 0,06-0.10 sn, 1,5-2,5 kü­
çük kare)
Uzun QRS nedenleri: Sol dal bloğu, Sağ dal bloğu, Hiperkalemi, Ki­
nidin, Miyokardiyal disfonksiyon,WPW, Prematüre ventriküler atımlar,
Ventriküler taşikardi
8. QT ARALIĞI DEĞERLENDİRME
Normal QT aralığı: D2'ye bakılır Yetişkin: <0.44 sn, <11 küçük kare
(hıza bağımlıdır.)
Uzun QT nedenleri: Hipokalsemi, hipopotasemi, hipotroidi, antikoli­
nerjikler, post MI, Kafa travması, Antiaritmikler, Antipsikotikler, Anti­
depresanlar, Organofosfatlar, Antibiyotikler ve Antihistaminikler.
Kısa QT nedenleri: Hiperkalsemi ve Dijital etkisi.
9. Q DALGASI DEĞERLENDİRME
Patolojik Q: Vl, V2, V3 ve D3 deki tüm Q dalgaları patolojiktir. Diğer
derivasyonlardaki Q/R >1/4 ise yine patolojiktir.
** V4R, Vl ve V2 de derin Q dalgası sağ ventrikül hipertrofisini düşün­
dürür.
** Derin ve geniş Q dalgası miyokardiyal enfarktüslerde gözlenir.
** V5 ve V6 derivasyonlarında Q dalgasının görülmemesi Sol dal blo­
ğunda gözlenir.

362
 10. T SİVRİLİĞİ DEĞERLENDİRME:
** V4 VS V6' de T/S >2/3 ise T sivriliği vardır.
T sivriliği: Hiperkalemi, hiperakut Mİ, zayıflarda ve Sol ventrikül hi­
pertrofisinde görülür.
** T dalgası sivri ve bacakları arasındaki mesafe normal ise hiperpota­
semi düşünülmelidir.
T dalgası sivri ve bacaklar arası mesafe geniş ise subendokardial is­
kemi söz konusu iken, sivri ve negatif T dalgası varsa subepikardial
iskemi düşünülebilir.
11. T NEGATİFLİĞİ DEĞERLENDİRME
'* Tüm derivasyonlara bakılır.
Normal T negatifliği: 13 yaşından küçük çocuklarda normalde de T dal­
gası negatif olabilir- Vl V2'deki T (-) olması, aks sapmalarında T nega­
tifliği olabilir.
T düzleşmesi ve negatifliği nedenleri: Hipokalemi, ST depresyonu ya­
pan nedenler, perikarditin geç dönemi, hipotroidi, perikardit, miyokar­
d it (yaygın T negatifliği), iskemide ve digital zehirlenmesinde.
12. ST ARALIĞI DEĞERLENDİRME
" Tüm derivasyonlara bakılır. Normalde ST İzoelektrik hattadır. J şek-
lindeki depresyonu normaldir.
ST elevasyonu nedenleri: Akut MI, akut perikardit, anevrizma, hiper-
1-.,ılemi ve hipotermi
Tüm derivasyonlarda ST çökmesi nedenleri: Perikardit ( frotmanda
v,ırdır.), digital zehirlenmesi ve subendokardial MI
ST depresyonu nedenleri: Mİ, posterior Mİ, digoksin, ventrikül hipert­
nıfisi, sol dal bloğu, pul. emboli
13. BLOK DEĞERLENDİRMESİ
1 derece blok: PR mesafesi aynıdır ve uzundur. Her P yi QRS takip eder.
11 derce blok Mobitz tip 1: PR giderek artar ve bir QRS oluşmaz. Sonra
l'R normale döner yine PR giderek artar ve bir QRS oluşmaz,
11 derce blok: Mobitz tip 2: PR normal veya uzun ama tüm PR aynıdır ve
, .ır,ıda bir QRS oluşmaz,
111 derece A - V blok: (A - V tam blok): P, QRS ilişkisizdir. P-P ve R-R
. ıııL·safeleri e ittir.

363
Sol dal bloğu: Dl, aVL, VS, V6'de pozitif yönlü, geniş, çentikli QRS var­
dır. Vl'de geniş, derin ve çentikli QS dalgası vardır ve V 5,V6'da Q dal­
gası yokluğu gözlenir.
** Sol dal bloğunda V6 da Q ve aVL de Q dalgası olması MI düşündürür.
Sağ dal bloğu: Vl'de RSR görülür. QRS geniş ise komplet, dar ise in­
komplet dal bloğu vardır.
14. HİPERTROFİLERİ DEĞERLENDİRME
** Vent. hipertrofisi tanısında QRS yüksekliği ve R/S oranı önemlidir.
Yaşa göre değişiklik gösterir.
Sol ventrikül hipertrofisi: Vlde S daha derin >26 mV ve RV6'da >35
küçük kare ise sol aks vardır.
Sağ ventrikül hipertrofisi: R, Vl'de S'den daha uzun, S V6'da daha de­
rindir (95%). Sağ aks olabilir.
Sağ atriyal dilatasyon: P dalgası amplitüdü > 2 .5 mm'dir.
Sol atriyal dilatasyon: P dalgası çentikli ve süresi > 0.10 sn'den uzundur.
Sol atriyal hipertrofi: D I, Dil, D III ve aVF'de P çocuklarda: ;:c: 0.10 sn,
bebeklerde: ;:c: 0.08 sn, P dalgası hörgüçlüdür. Vl derivasyonunda difazik
olup, negatif defleksiyonu uzamıştır.
Sağ atriyal hipertrofi: D I, Dil, D III ve aVF'de P ;:c: 3 mm'dir.
** Her iki atriumda da hipertrofi varsa hem genişlik hem de amplitüd
artmıştır.
Sol vent. Hipertrofisi (15 yaş): V4-6 da Q dalgası, V4-6 da yüksek R dal­
gası ve V3-6'de ters T olur.
Sağ vent. hipertrofisi (15 yaş): Vl'de Q dalgası, Vl-3 de yüksek R dalga­
sı ve Vl-2 de ters T dalgası
EKG İÇİN ÖNEMLİ BİLGİLER:
1 günlük yenidoğan: Doğum hipoksisi ve miyokardiyal defekt olan be­
bekte tüm V'lerde ters ve alt derivasyonlarda dar Q dalgası olabilir. Ay­
rıca Miyokardiyal disfonksiyon ve yüksek troponin olabilir.
Miyokardit (18 ay çocuk): Sinüs Taşikardisi ile beraber düşük voltaj ve
Vl-6.de ters T dalgası olur.
Perikardit (3 yaş çocuk): il, III, AVF, Vl-6 'de yaygın ST elvasyonu olur.

364
 KONVERSİYON BOZUKLUKLAR! VE KONVERSİYON
HASTASINA YAKLAŞIM

Konversiyon bozuklukları sıklıkla şiddetli stresle ilgili olarak aniden or­

taya çıkar.
Klasik semptomlar: Paralizi, afoni, bayılma, koordinasyon bozukluk­
ları, akinezi, diskinezi, körlük, anozmi, anestezi ve parasteziyi içerir.
Yalancı nöbetler psikiatriste gönderilen hastaların %10-40'ında görülür.
Hasta semptomların şiddetine göre aldırmazlık içindedir. Bu önemli bir
işarettir ama vakaların yarısında yoktur ve organik bozukluklarda da
sık bulunur.
** Tanı organik patolojiler dışlandıktan sonra konulmalıdır. Medikal
durumların yokluğu tek başına konversiyon bozukluğu tanısı koy­
durmaz. Uygun psikolojik kriterleri karşılamalıdır.

TANI KRİTERLERİ
** Tanı için 5 kriterin de olması gerekir.
1. Bir veya birden fazla belirti veya kayıp olması, fiziksel bozukluklar­
da görülen, fiziksel fonksiyon kaybı veya değişikliği şeklinde açık­
lanmalıdır.
2. Hastanın son zamanlarda psikolojik stres veya çatışması olmalıdır.
3. Hasta semptomları amaçsız ve bilinçsizce üretmelidir.
4. Semptom organik etiyoloji veya kültürel onaylanan cevap paterni ile
açıklanamamalıdır.
5. Semptom ağrı veya sexüel disfonksiyolna sınırlı olmamalıdır.

AYIRICI TANIDA PÜF NOKTALARI:

Bayılma ile gelen konversiyon hastalarında: Kirpiklerine dokunuldu­
ğunda göz kapaklarını kıpraştırır açmaya direnir ve bakışlarını doktor­
dan uzaklaştırır. Uyanık hastalarda kornea refleksi bozulmamıştır. Göz
kapağı açıldığında gözler yukarı doğru yönelir. Gerçek komada gözler
nötral kalır. Gerçek komada ilk başta göz kapakları açıldığında hızla ka­
panır. Uyanık hastalarda ise göz kapakları açık kalır veya açılıp açılıp
kapanır.
Ağrı: Konversiyon hastaları karın ağrısında palpasyon sırasında gözleri­
ni kapatır. Organik kökenli ağrılarda ise hasta ağrıyı lokalize etmek için
muayene edenin elini izler.
Motor: Konversiyona bağlı paralizisi olan hastanın kolu baş parmağın­
dan tutulup kaldırılarak bırakılır. Etkilenen extremitenin daha yavaş

365
düştüğü görülür veya etkilenmemiş extremiteye göre daha abarhlı dü­
şer ve yukarıdan yüze doğru düşürülen bir extremite yüze çarpmaz.
Muayene eden aniden kası extansiyona getirirse bu durum hastanın ger­
çek kas gücünü gösteren bir germe refleksi oluşhırur. Ağrıya tepki verir.
Görme: Değişen siyah ve beyaz çizgileri olan dönen bir davul veya si­
yah-beyaz bölgeleri olan bir parça şerit açık gözün önünden dışa doğru
çekildiğinde bozulmamış görmesi olan hastada nistagmus görülecektir.

TEDAVİ:
Psikiatri uzmanı tarafından tedavi edilmelidir.

366
 YABANCI CİSİM YUTMA
** Mideye inen yabancı cisimlerin %90-95'i hiçbir sorun yaratmadan
bağırsaklara geçer. Ancak barsak sisteminde de muhtelif kısımlar­
da takılabilir. Radyoopak cisimler bağırsaklarda kolayca radyolojik
inceleme ile gösterilebilir. Yemek borusundaki yabancı cisimler öze­
fagoskopi ile cerrahi ile çıkarılır. Çıkarılamayan cisimler mideye iti­
lebilir.
** İ ğne gibi çok keskin ya da sivri uçlu yabancı cisimler ise perforasyo­
na neden olabileceğinde daha midedeyken endoskopik olarak çıka­
rılması düşünülebilir. Cismin uzunluğu 6 cm'den büyük veya geniş­
liği 2 cm'den büyük ise piloru geçemeyebilir. Özofagustakı düğme
bataryalar hemen çıkarılmalıdır. Düğme şeklinde piller midede ise
5 gün hastanın pilin çıkarmasının beklenmesi gerektiğini söyleyen
kişilerde vardır.

TEDAVİ:
Para gibi yuvarlak olan ve keskin kenarı olmayan cisimler 3-4 hafta bo­
yunca seri grafiler ile (3-4 günde bir) ve yapılan gaita incelemesi ile ayak­
tan izlenebilirler.
** Bu hastalara posalı beslenme önerilir.
** Tüm yabancı cisimler midede 4 haftadan fazla kalırsa bunlar çıkarıl­
malıdır.
** Ayrıca rektumdaki yabacı cisimler için FLEET ENEMA ® kullanılabi­
lir. Yalnız rektal kullanılır.
FLEET ENEMA ® 66 ml ÇOCUK ve 133 mi YETİŞKİN (Makattan ya­
pılır)
Doz: 2-12 yaş: 66 mi (6kg/ml) pediatrik form, >12 yaş ve yetişkin: 133
mi yetişkin formu kullanılır.
** Oda ısısında saklanması ve kullanılması yeterlıdır.

CERRAHİ MUDAHALE ENDİKASYONLARI:

Karın ağrısı, bulantı, kusma ve buna eşlik eden fizik muayenede defans
ve/veya rebound vb. akut batın bulgularının varlığı, ayakta direkt batın
grafisinde serbest hava görülmesi, masif GİS hemorajisi varlığı, barsak
obstrüksıyonuna bağlı gaz-gayta çıkaramama ve ileus bulguları olan
hastalarda, uygulanan medikal tedaviye (sıvı-elektrolıt replasmanı ve
lavman) yanıt alınamaması ve cismin endoskopik ve kolonoskopik ola­
rak çıkarılamadığı durumlar cerrahi müdahale endikasyonu vardır.
** Tüm yabancı cisimler midede 4 haftadan fazla kalırsa bunlar çıkarıl­
malıdır.

367
 AKUT BATINA YAKLAŞIM (Yetişkin+ Çocuk)
Klinik: Batında hassasiyet, ağrı Rebaund ( +), defans ( +) olabilir. (MI
akarte etmek için EKG çekilmeli.). Rebaund ve defansın olmaması akut
batını ekarte ettirmez sadece hassasiyet de olabilir.
Sık ağrı yapan nedenler: İYE, AGE, kabızlık, apandisit, travma, disme­
nore, kolit, sistit, DKA, vasküler nedenler olabilir.
Lab: TK (lökositoz olabilir), BK (Kolesistit, pankreatit, diabetik ketoa­
sidoz ekarte edilebilir.), TİT (Hematüri varsa taş olabilir. Lökosit varsa
İYE olabilir)
Radyoloji: ADBG, PA, gereğinde batın pelvik USG

AĞRIYI HAFİFLETME TEDAVİSİ

** TA normalse, çocuklarda 20cc/kg'dan ve yetişkinlerde 1-1.5 litre izo­
tonik bir iki kere bir saatte verilir. Kusma olmasın diye içine METPA­
MİD AMP katılabilir. Hızlı mayi verildiğinde hasta rahatlar. İYE ve
sistitlerde hasta belirgin rahatlar.
** Başlangıçta ULCURAN® AMP ve BUSCOPAN® AMP IV verilir. Ge­
rekirse mayiye katılabilir.
** 1-2 saat içersinde. Hasta rahatlamazsa ileri CERRAHA sevk edilir.

AKUT KARIN AĞRISI NEDENLERİ

Bebeklerde en sık karın ağrısı nedenleri: Kolik (Gaz sancısı), GÖR, süt
protein alerjisi, bağırsak tıkanması, düğümlenmesi vb.
Süt ve okul çocukluğu döneminde karın ağrısı nedenleri: Sindirim ve
beslenme bozuklukları, kabızlık, ishal, GÖR, gastrit, P. Ülser, bazı besin
alerjileri, batındaki organlara ait iltihabi hastalıklar, İYE, kurşun zehir­
lenmesi, ÜSYE, ASYE, bağırsak tıkanması, düğümlenmesi ve apandisit
Ergenlik döneminde karın ağrısı nedenleri: Sindirim ve beslenme bo­
zuklukları, kabızlık, ishal, gastrit, ülser, batındaki organlara ait iltihabi
hastalıklar, iltihabi barsak hastalıkları, apandisit, jinekolojik nedenler,
testislere hastalıkları, ilaç kullanımı, psikolojik nedenler, kanserler vb.

368
 DİABETİK KETOASİDOZ
TİP 1 diyabetin en sık ve en ciddi komplikasyonudur.
Karın ağrısı (Akut batını ayırıcı tanıda kesinlikle düşün), kusma,
asidotik solunum (ekşi elma kokusu), bilinç değişikliği ile de gelebilir.
Poliüri, polidipsi, polifaji sorgulanmalıdır.

TANI:
Tanı klinik, hikaye ve laboratuvar ile konur.
Karın ağrısı (Akut batın ayırıcı tanıda kesinlikle düşün), kusma, asi­
dotik solunum (ekşi elma kokusu), bilinç değişikliği ilede gelebilir. Poli­
üri, polidipsi, polifaji sorgulanmalıdır.
İstenecek tetkikler: TK, BK (Kan şekeri yüksektir. KŞ nadiren düşük­
te olabilir), TİT (Glikoz (1000 +++) ve Ketonüri (150 +++) olur. ADBG
(Akut batın ayırıcı tanısında kullanılır.)
** Hiperglisemi hastaya zara vermez hopoglisemi hastayı komaya so-
kar çok dikkat edilmelidir.

TEDAVİ (Acilde):
l lepsinde mayi tedavisi en faydalı işlemdir. Önce 20cc/ kg izotonik 0,5-
1 saatte verilir. Dehidretasyon çok belirginse gerekirse tekrarlanabilir.
idrar çıkışı olana kadar verilebilir. Aşırı mayi beyin ödemi yapabilece­
ğinde dikkatli olunmalıdır.
'* Hastaya bu işlemlerden sonra tek doz antibiyotik yapılıp, 5cc/kg/
saat dan izotonik gidecek şekilde ileri merkeze sevk edilmelidir
•' Kesinlikle insülin verilmemelidir. En sık ölüm nedeni periferde insülin,
HCOy aşırı ve hızlı mayi verilmesine bağlı gelişen beyin ödemidir.
Asıl tedavi ileri merkezde yoğun bakımda uzman doktor tarafından
verilmelidir.

369
 KONVULZİYONA YAKLAŞIM
ETYOLOJİ İÇİN:
Tüm olgularda: Glukoz, üre ve elektrolitler, kalsiyum, magnezyum.
Antiepileptik kullananlarda: Antiepileptik düzeyi,
Seçilmiş olgularda: Amonyak, laktat, plazma amino asid ve idrar orga­
nik asidleri, toksikolojik değerlendirme, %5 Dekstroz veya %0,45 NaCl
infüzyonu başlanması.
İki yaşından küçük çocuklarda: 100 mg İM piridoksin yapılması.

TEDAVİ
** Etyoloji bulunursa (elektrolit bozuklukları, İKK, vitamin eksiklikleri
vb) ona göre tedavi verilir.
Öncelikle hastanın hava yolu açık tutulur. Sürekli %100 oksijen veri­
lir. Damar yolu açılır.
İlk önce intravenöz diazepam (0,2-0,3 mg/kg yavaşça) veya 5 yaş altı
için 5 mg, 5 yaş üstü için 10 mg rektal diazem veya dormicum (0,2-0,3
mg/kg puşe/İM) kullanılmalıdır. Konvülziyon durmazsa dozlar 10-15
dk. da bir 2-3 kez tekrarlanabilir. Yine durmazsa dormicum infüzyonu,
fenitoin yükleme veya fenobarbital denenebilir. Yine durmazsa propofol
veya tiopental denenebilir.
** Özellikle propofol dirençli konvulziyonlarda çok etkilidir.
** Konvulziyon durmazsa gereğinde hasta entübe edilip yoğun bakım­
da takip edilmelidir.
** Bu ilaçlar hızlı verildiğinde veya diğer sedatiflerle kullanıldığında
apne yapabilir. Hastanın başında ambu bulundurulmalıdır.
** 12 saat boyunca nöbet olmazsa ilaçların dozu azaltılarak kesilir.
** FENİTOİN: Yükleme: Konvulziyonda 15-20 mg/kg iv 20 dk yavaş
infüzyonla, sonra idame: 3-15 mg/kg/gün İV/İM 2-3 dozda (Düzey
10-20 µg/mL sağlanana kadar)
** Maksimum başlangıç dozu: 1000 mg, Max uygulama dozu: 50 mg /
dk veya 1 mg/kg/dk' dır.
Midazolam: DORMİCUM®: Yükleme: 0.15 mg/kg, İdame İnfüzyon: 1-2
mikrogr/kg/dk

370
KONVULZİYONDA NEDENE GÖRE TEDAVİ
Akut tedavi İdame Tedavi
Hipoglisemi Glukoz %10'luk 8 mg/kg/dkİ.V.
5-10 mi/kg puşe.
Hipokalsemi Ca glukonat %10'luk, 75 mg/kg elementer kalsiyum
(1 ml=9,4mg 1-2 mi/kg. 10-20 dk infüz. P.O. veya 8 mi/kg/gün IV 4
elemental Ca) (18 mg elemental Ca/kg) dozda
Hipomagnezemi Magnezyum sulfat %50 0,25 mi/kg,İM; Mg düzeyi
0.2 MI/kgİ.M. (1 mi= normale dönene kadar 12
50 mg elemental Mg/) saat arayla tekrarlanır.
Pridoksin 50 mgİ.V.,İ.M.
noksanlığı
Pridoksin lO0 mgİ.V. 10 mg/gün P.O.
bağımlılığı

371
 STATUS EPİLEPTİKUSTA KULLANILAN İLAÇLAR
Diazepam: DİAZEM® 10mg/2ml AMP (bire bir sulandırılarak yapılır. 1
kg/dzm yapılabilir.)
Genel Doz: 0.1-0.3 mg/kg doz (IV). (Max Doz: <5 yaş 5mg, >5 yaş 10 mg.)
Status Epileptikusda Doz: < 5 yaş: 0.5 mg/kg/doz rektal/iv, 6-11 yaş:
0.3 mg/kg/doz rektal/iv, ;:,12 yaş: 0.2 mg/kg/doz rektal/iv (2 dakikada
bir doz tekrarlanabilir.)
İnfüzyon: 100 cc %5 dextroz içine 10 mg diazem katılır 3 cc/kg/h=0.3
mg/kg/h gönderilir.
REKTAL DİAZEM DESİTİN: 0.5 mg/kg (rektal) max: 20 mg. (apne ris­
ki IV'ye göre çok azdır)
Midazolam: DEMİZOLAM, DORMİCUM®: Yükleme: 0.15 mg/kg, İdame
İnfüzyon: 0.1-0.6 mg/kg/saat
FENOBARBİTAL: Konvulziyonda: 20 mg/kg iv yükleme (max doz: 1000
mg, Yükleme en fazla 40 mg/kg) 15 dakika içinde klinik etki olmasa doz
tekrarlanabilir. Sonra idame: 5 mg/kg/gün iv/po 2 dozda (düzey 15-40
µg/ml sağlanana kadar, Max doz: 1 gr.)
FENİTOİN: Yükleme: Konvulziyonda 15-20 mg/kg iv 20 dk yavaş infüz­
yonla (Serum Fizyolojik içinde), sonra idame: 3-15 mg/kg/gün İV/İM
2-3 dozda (Düzey 10-20 µg/ml sağlanana kadar)
** Maksimum başlangıç dozu: 1000 mg, Max uygulama dozu: 50 mg/
dk veya 1 ml/kg /dk'dır.
LEVATİRASETAM: Keppra® 500 mg/Sml anıp. Yükleme 20 mg/kg iv
serum fizyolojik içinde 30 dk infüzyon. Sonra idame 20 mg/kg/gün İV/
İM 2 dozda
PROPOFOL: Yükleme: 1.5-3 mg/kg/doz 1-2 dakikada verilir. Sonra ida­
me: 0.5-4 mg/kg/h max doz: 12.5 mg/kg/saat. (<3 yaş ve >12 saatten
fazla kullanılmamalıdır.)
LORAZEPAM: 0.05 - 0.1 mg/kg/doz İV/PO 3-6 dozda (Türkiyede pre­
paratı yok)
Status Epileptikusda ve entübasyonda: 0.05 - 0.1 mg/kg (iM, IV -max:
4 mg) klinik cevap alınıncaya kadar 10-15 dakikada bir tekrar edilebilir.
TİOPENTAL (PENTOTAL): 1-5 mg/kg İV, 1.5-5 mg/kg/saat infüzyon
olarak verilir.
%3 NaCl: 10 mi/kg 1 saatte verilir. (hiponatremide)

372
 FEBRİL KONVÜLZİYON {FK)
Etken: MSS enf, elektrolit bozukluğu (hiponatremi, hipoglisemi gibi),
metabolik hast vb patolojik nedenlerin olmadığı, ateşin eşlik ettiği (en
az 38 °C) konvülziyonlara denir. En sık 6 ay-3 yaş arasında görülür. Ço­
cukların %2-5'inde görülür. En sık görülen çocukluk çağı nöbetleridir.
Saptanabilen beyin hasarı yoktur.
Klinik: FK geçiren çocuklarda epilepsi gelişme sıklığı %2'dir. FK'nin yi­
neleme riski ortalama %30'dür. Tekrarlayan FK'larda az oranda da olsa
kalıcı beyin hasarı oluşabilmektedir.
Basit Febril Konvülziyon: İlk FK'ların %80-90'1 basit tiptedir. Genelde
jeneralize, 15 dakikadan kısa ve 24 saat içinde tekrarlamayan tiptir. 6
ay-3 yaş görülür. Ailede epilepsi yoktur.
Komplike Febril Konvülziyon: Genelde fokal başlangıçlı, 15 dakikadan
uzun ve 24 saat içinde birden fazla tekrarlayan tiptir.
Tanı: Tanı için konvülziyon durdurulduktan sonra hasta, öyküsü alındık­
tan sonra fizik ve nörolojik muayene ile ayrıntılı olarak değerlendirilmeli;
ateş odağı saptanmalı. Ayına tanı için hastanın kliniğine göre hemogram,
biyokimya, TİT ve gereğinde LP, BT, MR incelemeleri yapılabilir.
Lomber Ponksiyon endikasyonları: KFK, < 12 ay, toksik, apatik gö­
rünüm, irritabilite, beslenmenin bozulması, letarji, uzamış, fokal veya
tekrarlayan nöbetlerde menenjit veya ensefalit bulgusu varsa, uzamış
post-iktal dönem veya nörolojik defisit varsa, FK öncesi antibiyotik alım
öyküsü varsa LP yapılmalıdır. FK'la hastaneye başvuran çocukların %
2-5'i SSS enfeksiyonudur.
EEG: İlk basit FK sonrası EEG önerilmemektedir. Çünkü EEG anomalisi
saptanma olasılığı fazladır. Ancak bu anomalilerle febril konvulziyonla­
rın rekürrensi ve gelecekte epilepsi gelişimi arasında ilişki saptanmamış­
tır. Ama komplike FK'larda EEG çekilmesi önerilmektedir.
BT veya MR: İlk basit febril konvulziyonda rutin kraniyal görüntüleme
önerilmemektedir. Febril konvulziyonların yapısal beyin hasarına yol
açtığını gösteren kanıt yoktur.
TEDAVİ: Basit febril konvulziyonlar: En az 12-24 saat gözleme alınma­
lıdır.
Komplike febril konvülziyon ve risk faktörü olan hastalar: Yatırılarak
takip edilmelidir.
** Öncelikle hastanın solunum yolu açık tutulmalı, oksijen verilmeli ve
intravenöz diaze anı (0,2-0,3 m /k avaşça) ve a 5 aş altı i · 5

373
 mg, 5 yaş üstü için 10 mg rektal diazepam veya midazolam (Dor­
micum, Demizolam amp) (0,1-0,2 mg/kg iv puşe) kullanılmalıdır.
Konvülziyon durmazsa dozlar tekrarlanabilir. Yine durmazsa status
epileptikus protokolü uygulanabilir. Hastanın başında hazır diaze­
pam, Oksijen ve ambu bulundurulmalıdır.

DİAZEM 10 mg/2 mi AMP (Bire bir sulandırılarak 1 kg/dzm yapı­

labilir.)
Rektal diazepam: DİAZEPAM® desitin rectal 5-10 mg 5 TÜP (yeşil reçete)
Doz: 5 yaş altı için 5 mg, 5 yaş üstü için 10 mg olarak kullanılır. Rektal
ısı > 38.5 c olduğunda başlanır. 12 saat ara ile 4 kez uygulanır.
Veya aylık tek doz rektal diazem yapılabilir.

** Tüm hastalar için aileye tedbir amaçlı rektal diazepam yazılmalıdır.

Hastalar birkaç aylık peryotlarda kontrole çağınlıp ilaç (sodyum valp­
roat, Fenobarbital (düzey 15-40 µg/mL) düzeyleri ayarlanmalıdır. He­
mogram ve karaciğer fonksiyon testleri kontrolleri yapılmalıdır.

374
ENTOKSİKASYONLAR ve ADLİ VAKALARA YAKLAŞIM
** Hekimin ilk görevi kendini korumakhr. O yüzden adli vakalarda
dikkatli olmalıdır.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.

Adli Yakalar: Yüksekten düşme, travma, yaralanmalar, darp, yılan ısır­

ması, böcek, akrep sokması, ilaç içme vb. şüpheli vakalar adli vakalardır.
1. Hastanın ilk başvurduğu merkezde adli bildirimin yapılınası zorunludur.
2. Zehir Danışma Merkezi kesinlikle aranmalı ve önerilere göre müda­
hale yapılmalıdır.
Ulusal Zehir danışma Merkezi (UZEM) Tel: 114 (http:://www.
rshm.saglik.gov.tr/uzem)
Veya gerekirse Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi zehir
danışma merkezi
(O 312 311 89 40, O 312 310 35 45 / 2133-2134)
3. Zehir danışma merkezi mide lavajı, aktif kömür, kusturma vb. acil
müdahale önermişse hastanın ilk baş vurduğu merkezde yapılmalı­
dır. Yapılmazsa yasal suçtur.
4. Hasta ileri merkeze sevk edilmelidir. Çoğu vakada en az 24 saat göz­
lem şarttır.
** Kesinlikle eve gönderilmez. İleri merkezi kabul etmese bile sevkine
veya karnesine sevki yazılır.
** Sağlık ocağında gözleme alınmamalı veya hastanede gerekli imkan
ve gerekli olabilecek uzman hekim (örneğin kraniyal teravmada be­
yin cerrahisi) yoksa yine bir üst merkeze sevk edilmelidir.
** Eğer hasta gözlemde tutulacaksa tüm rutin tetkikleri alınmalıdır
(TK, BK, PTZ, INR, CK, CKMB, TİT, kan gazı, EKG, PA AC grafisi
vb. tetkikleri tanıya bakılmaksızın günlük alınmalıdır.
** Girişi olmayan hastaya hayati tehlikesi yoksa kesinlikle müdahale
yapılmamalıdır. Hastalar en az 24 saat gözlemde kalmalıdır.
** Hasta kesinlikle uygun koşullarda (Gerekiyorsa ambulans vb.) sevk
edilmelidir.
** Prastisyen hekim basit adli vakalar dışında hiçbir zaman kati rapor
vermemeli kati rapor için uzman görüşü istemeli ve sevk etmelidir.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google' dan) indirile­
bilir.

375
 MİDE LAVAJI VE UYGULANIŞI
Kullanılacak NG mümkün olan en büyük numara olmalıdır. Yıkama
sıvısı çocuklarda SF yetişkinlerde SF veya musluk suyu olmalıdır. Ilık
sıvı tercih edilmelidir. Bilinci kapalı hastaya lavaj yapılmaz. Ama entübe
edildikten sonra mide levajı yapılabilir. Hasta sol yana yatırılarak ya­
pılmalıdır. Yıkama işlemine başlamadan önce toksikolojik inceleme için
örnek alıp saklanır. Çocuklarda her seferinde 10-20 mL/kg, yetişkinde
120-300 mL sıvı verilip geri alınarak alınan sıvı duru gelene dek işlem
sürdürülür. Tüp çıkarılacaksa aktif kömür verildikten sonra çıkarılma­
lıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
** Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile­
bilir.

AKTİF KÖMÜR VE UYGULANIŞI

CHAR FLO® (240 ML sıvı içinde 50 gram aktif karbon içerir)
EUCARBON® TAB. çok az aktif kömür içermesi nedeniyle aktif kö­
mür yerine kullanılmaz.
Doz: Çocuk ve yetişkinlerde ortalama 1 g/kg tek doz verilir. NG
veya oral içirilerek verilir.
** Yinelenen dozda aktif kömür 0,25-0,5g/kg (en çok 50 gr/saat) 2-6
saatte bir uygulanır.
** Birçok toksin ve maddeyi bağlayarak sindirim kanalından emilimini
önler. Madde alındıktan sonra 1 saat içinde verilmelidir.
** Gereğinde aktif kömür uygulanması tekrarlanarak verilmelidir.
özellikle fenobarbital, teofilin, trisiklik antidepresanlar, digoksin,
karbamazepin, dapson, nadolol, salisilat, siklosporin, propoksifen ve
fenitoin toksikasyonlarında
** Aktif kömür yakıcı alkali maddeler, siyanür, etanol ve diğer alkoller,
florür, demir, kurşun, lityum, potasyum ve bromür toksikasyonarın­
da faydasızdır.
** Bilinci kapalı hastaya verilmesi aspirasyona neden olabilir.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
** Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile­
bilir.

376
 CİLT TEMİZLİĞİ
Endikasyon: Organofosfat zehirlenmesinde veya ciltten emilen toksik
maddelerde hastanın üstündeki bütün elbiseleri çıkartılır. Göbek, tırnak
içleri, saçlar ve tüm beden (vücut) su ve sabunla en az 30 dakika iyice
yıkanır. Basınçlı su ve krem vb. şeyler kullanılmaz.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile­
bilir.

GÖZ YIKAMA
Endikasyon: Göze kimyasal madde kaçması
Acil yapılması gereken işlemdir. Varsa kontakt lensler çıkarılır. Aci­
len laktatlı ringer ile ringer laktat bulunamazsa serum fizyolojik ya da
çeşme suyu ile en az 20 dakika yıkanır. Yıkama hasta yatarken göze sü­
rekli serum damlatma ile de yapılabilir. Her bir göz için en az 1 Litre
sıvı kullanılır. Kornea zedelenmesi kuşkusu varsa göz kapatılmaz ve göz
hastalıkları uzmanına gönderilir.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile­
bilir.

BRADİKARDİ TEDAVİSİ
Senkop veya hipotansiyon yoksa bradikardi ve atriyoventriküler bloğu
tedavi etmeye gerek yoktur. Hipertansiyona nedeniyle oluşan bradikar­
di tedavi edilmemelidir. Solunum ve oksijen desteği verilir. Gereğinde
hipotermi varsa hasta ısıtılır. Tedavide atropin kullanılabilir.
Atropin: ATROPİN AMPUL
Doz: Yetişkinde: IV 0,5-1 mg (en çok 3 mg), çocukta: IV 0,02 mg/kg
(en çok 0,5 mg) verilir.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile­
bilir.

377
 İDRARIN ALKALİLEŞTİRİLMESİ
Endikasyon: Laroxyl entoksu vb ilaçlar.
Yetişkinde % 8,4'lük sodyum bikarbonat çözeltisinden 225 mL (10
mL'lik ampullerden 23 ampul), çocukta ise 25 ml ven içine 1 saatte veri­
lir. İdrar pH'sı, kan potasyum düzeyi, kan pH'sı ve santral venöz basınç
saatte bir kontrol edilir. Sodyum bikarbonat idrar pH'sı 7,5-8,5 arasında
kalacak, kan pH'sı 7,4'ü geçmeyecek biçimde verilir. Sıvı yüklenmesine
bağlı akciğer ödemi en önemli istenmeyen etkidir. Hafif vakalarda prof­
laktik amaçlı gereğinde mayisine katılacak potasyumun 2 katı bikarbo­
nat katılarak da bu işlem yapılabilir.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google'dan) indirile­
bilir.

TAŞİKARDİ TEDAVİSİ
Hipotansiyon ve göğüs ağrısı ile birlikte değilse, sakin bir odada dinlen­
me ve gözlem yeterlidir.
Ciddi taşikardide esmolol (BREVİBLOC® 10 mg/mL, 10 mL flakon
ve premiks infüzyon çözeltisi) ven içine 0,5 mg/kg hızla bir dakikada
yükleme yapıldıktan sonra, 0,05 mg/kg/dk hızda 4 dakika süreyle uy­
gulanmalıdır. Yetersiz kalındığında doz 0,05 mg/kg/dk aralıklarla ar­
tırılarak hasta izlenmelidir. Ya da propranolol ven içine (yetişkinde 1-3
mg, 1 mg/dakika hızı geçmeyecek biçimde, yanıt alınıncaya dek 5 da­
kikada bir yinelenerek en çok 5 mg, çocukta 0,1 mg/kg % 5 dekstrozun
sudaki çözeltisi içinde 5 dakikada, gerekirse 6-8 saatte bir yinelenerek)
uygulanmalıdır.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

378
 BİLİNÇ DEĞİŞİKLİĞİNİNE YAKLAŞIM
Hava yolu güvenliği sağlanıp solunum desteklenir. Oksijen verilir.
Koma durumunda dekstroz (ven içine yetişkinde %30'1uk çözeltiden 80
mL ya da %50'1ik çözeltiden 50 mL; çocukta % lO'luk dekstroz çözeltisin­
den 2,5-5 mL/kg ya da% 20'1ik çözeltiden 2-4 mL/kg), tiamin (100 mg
ven ya da kas içine), nalokson (yetişkinde 0,4-2 mg, çocukta 0-5 yaş arası
0,1 mg/kg, 5 yaşın üstüne en az 2 mg ven içine uygulanır, 2-3 dakika
aralıklarla 10 mg'a kadar çıkılabilir) ve flumazenil (ven içine; yetişkinde
0,2 mg, yanıt alınamazsa 30 saniyede bir 0,3-0,5 mg, en çok 3 mg, çocukta
0,01 mg/kg, en çok 1 mg) uygulanması entübasyona gereksinimi orta­
dan kaldırabilir. Beden (vücut) sıcaklığı normale getirilir.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ
Tüm acillerde ve hakimlerde bulunmalıdır. İnternetten (google' dan) indirile­
bilir.

MADDE BAĞIMLILIĞI
Adolesan döneminde çocuklar yeni şeyleri denemeyi sevdiği bir dönem
olduğundan bu dönemde çocuklarda alkol, sigara ve uyuşturucu bağım­
lılık gelişmesi riski fazladır.
Madde bağımlılığı belirtileri: Kişilik değişikliği, ruhsal durumda ani
değişiklikler, İştahsızlık, kırmızı ve şiş gözler, sürekli öksürük, sık tek­
rarlayan sağlıkla sorunları, kendine güvensizlik, depresyon, muhakeme
etme ve karar verme yeteneklerinin kaybolması, Çevreye ilgisizlik, so­
rumsuz davranışlar, Ailede ve okulda sürekli kavga etme, tarhşma ve
kuralları önemsememe, ev veya okul ile ilişkisi olmayan yeni arkadaşlar
edinme, sıradı ı i inme, müzik dinleme vb.

379
 HEMOLİTİK ÜREMİK SENDROM
ETKEN
** HÜS, infant ve küçük çocuklarda akut böbrek yetmezliğinin en sık
sebebidir.
** EHEC enfeksiyonu olguların% 75'inde tespit edilebilir. Bir çok bak­
teri ,ilaç ve hastalık HÜS'a neden olabilir.
** Hemolitik anemi, trombositopeni, akut böbrek yetmezliği beraber
görülür.
** Trombositopeni, renal mikrovasküler trombüs ve fibrin depolanma­
sı var iken DİC tablosu yoktur.

KLİNİK
** Çocukluk çağında% 90 diyarenin bulunduğu bir prodromal döneıni izler.
** Klinikte sırasıyla prodromal devre, gastrointestinal, renal, hematolo-
jik, nörolojik belirtiler görülür.
** Prodromal evrede Sulu diyarenin aniden kanlı hale dönüşmesi ciddi
karın ağrısı, artmış batın hassasiyeti, kusma, letarji, irritabilite, soluk­
luk, hafif ateş, ikter, peteşi ve konvülziyon görülebilir.
** GİS'te Tutulum esas olarak kolondadır. Anal sifinkter geniş, rektal
prolapsus, toksik megakolon, barsak duvarı nekrozu görülebilir.
** Böbreklerde Akut nefropati Mikroskopik hematüri, Bazan makrosko­
pik hematüri, Orta derece de proteinüri, Yaygın kortikal nekroz, İr­
reversibl anürik böbrek yetersizliği(%13), Oligoanüri(%50), Nadiren
poliüri, HT görülebilir.
** Hematolojik olarak En önemli bulgusu hemolizdir. Hemoliz günler­
ce tekrarlayabilir.
** Laboratuvarda genelde Kreatinin, Ürik asit, K, PO4, Kolesterol, TG
yüksekliği görülürken Na, Ca, HC0y Albümin düşüklüğü görülür.
PT normal, a PTT normal, Faktör - 5 Yüksek, Faktör - 8 yüksek, Fib­
rinojen yıkımı normal, Fibrin yıkım ürünü artmış olarak bulunur.
Ayrıca hemoglobin düşük, Hematokrit düşük, Lökosit artışı,CRP po­
zitifliği, ESR yüksekliği ve Retikülosit artmış olabilir.

TANI
Süt çocuğu ve küçük çocukta kanlı ishal periyodunun ardından hemoli­
tik anemi, trombositopeni triad ve akut böbrek yetmezliği görülmesi ile
konur. Laboratuvar tanıyı destekler.

TEDAVİ
Destek tedavisi ve gereğinde spesifik tedavi verilir. Oral alım kesilmeli,
anemi, hi er otasemi, dehidretas on tedavi edilmeli. Oli oürik hasta-

380
!arda fazla sıvı replesmarunda kaçınılmalıdır. Gereğinde dializ, Antit­
rombotik tedavi, Steroid, Plazmaferez, ACE inhibitörleri, Synsorb-pk vb
tedaviler verilebilir.

PROGNOZ
Ortalama olarak Sekelsiz düzelme (%65) Mortalite (%10), KBY (%10),
KBY + hipertansiyon (%4) görülür.

381
 SIK GÖRÜLEN OBSTRİKTİF GİS HASTALIKLARI
(KONJENİTAL PİLOR STENOZU, VOLVULUS, MECKEL
DİVERTİKÜLÜ, İNVAJİNASYON, MEONYUM İLEUSU)

KONJENİTAL PİLOR ST ENOZU

Klinik: Term ve preterm bebeklerde doğum sonrası 2-4. haftalarda baş­
layan kusmalar (Genellikle projektil ve safrasız) şeklinde ortaya çıkan
pilor bölgesindeki kas artışına bağlı bir hastalıktır. Hipokalemik hipok­
loremik metabolik alkaloz görülür.
Fizik muayene bulguları: Batın inspeksiyonunda mide dansı (midenin
soldan sağa hareket eden peristaltik dalgalar) görülenbilir. Sağ rektus
kası ile kosta kenarının kesiştiği bölgede olive belirtisi (zeytin çekirdeği
gibi pilor hipertrofisi) hissedilmesi.
Tanı: USG ile konur. Pilor kası kalınlığı 34 mm'den kalın ve pilor bölge
uzunluğu 15 mm'den uzun olarak bulunur.
Tedavi: Cerrahi pilor myotomisi yapılır.

VOLVULUS
Barsağın kendi mezemterik aksı etrafında dönmesi sonucu kısmi veya
tam intestinal obstrüksiyon oluşması nedeniyle bağırsak kanlanmasını
bozularak intestinal iskemi ile sonuçlanan bir durumdur. En sık %65 sig­
moid ve %25 çekum bölgesinde görülür.
Klinik: Genellikle ilk belirti olarak tamamen sağlıklı olan bebekte ani­
den safralı kusmaların başlamasıdır. Bağırsak nekrozuna bağlı olarak
rektal kanama görülebilir. Hastalarda genelde kramp tarzında şiddetli
karın ağrısı, ağrı, kabızlık ve kusma vardır.
Fizik muayene bulguları: Karın muayenesinde kalınlaşmış barsaklar
ve abdominal distansiyon tespit edilebilir. Rektal tuşe muayenesinde de
rektum genelde boştur ve kanama tespit edilebilir.
Tanı: ADBG'de yukarı doğru olan geniş dev fasulye veya orta bölgede
virgül benzer şeklinde kalın barsak ansını görülebilir.
Tedavi: Bağırsağın acilen detorsiyonu yapılmalıdır. Aksi takdirde morta­
lite yada kısa bağırsak sendromu gelişir.

MECKEL DİVERTİKÜLÜ
Kolon divertikülleri kolon duvarının dışa keseleşmesi sonucu oluşur. En
sık si moid kolon böl esinde örülür.

382
Klinik: Sol tarafta yerleşmiş apendisit gibi bulgu verir. Genellikle inter­
mittant ağrısız rektal kanama görülür. En sık 2 yaş civarında bulgu verir.
Tanı: Anemnez ve fizik muayene ile konulur. Tomografi tanıda yardım­
cıdır.
Tedavi: Oral alımı kısıtlanması, antibiyoterapi, cerrahi gibi tedaviler uy­
gulanabilir.

İNVAJİNASYON
Proksimaldeki barsak segmentinin distaldeki barsak içine eldiven par­
mağı gibi girmesidir. En sık 4-10 aylık bebeklerde görülür. 0-2 yaş çocuk­
ların en sık intestinal obstruksiyon nedenidir.
Klinik: Genellikle daha önce sağlıklı olan bebek ağrı ile uyanır. Ayakla­
rını karnına çeker ağlamaya başlar birkaç dakika içinde kustuktan sonra
ağrısı geçer. Kısa bir süre sonra ağrılar tekrar başlar. Hastanın terlemesi
ile beraber safralı kusmalar görülmeye başlar. En son çilek jölesi şeklinde
kanlı mukuslu dışkılama görülür.
Fizik muayene bulguları: Batında genellikle distansiyon görülürken
%85-95'inde karında palpe edilen yumuşak hassas sucuk şeklinde inva­
jinasyon kitlesi tespit edilir.
Tanı: Fizik muayene, baryumlu grafi (şampanya kadehi görünümü), ba­
tın grafisi ve USG ile konulabilir.
Tedavi: Hava veya baryumla redüksiyon veya en son cerrahi tedavi uy­
gulanabilir.

MEONYUM İLEUSU
En sık kistik fibrozis olgularında görülür. Grafilerde hava sıvı seviyesi
genelde görülmez çünkü hava mekonyum içine tuzak.lanmıştır. Grafiler­
de gaita içinde sabun köpüğü görüntüsü vardır.

383
 YILAN ISIRMASI
GENEL OLARAK SIRASIYLA YAPILACAK İŞLEMLER
1. Yara suyla yıkanıp, buz bırakılır. Ödem varsa elevasyon yapılır.
Kesme emme gibi işlemler yapılmaz. Özellikle yılan sokınalarında
kesinlikle kolu atele alınıp elevasyon ve soğuk uygulama yapılır. Ele­
vasyon yapılmazsa y ödeme bağlı kompartman gelişebilir.
2. Sağlam koldan damar yolu açılır.
3. AVİL® AMP ve DEKOR'!"' AMP yapılır. 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, 2-5
yaş çocuklarda: 1/3 AMP, 6-10 yaş çocukarda: 1/2 AMP)
4. TETRAVAX® yapılır.
5. Gereğinde yılan veya akrep serumu yapılır. Antiserolar sadece anf­
laksi gelişirse mudahale edilebilecek tam donanımlı merkezlerde ya­
pılır.
6. Elektrolit bozukluğu varsa düzeltilir (Ca -l- ise tek doz Ca yapılır.).
7. Antibiyotik proflaksisi yapılır (Amp-sulbactam vb). Analjezik oral
veya parenteral verilir.
8. Hasta İLERİ MERKEZE sevk edilir.
** Anflaksi veya Klinikte kötüleşme olursa SC Adrenalin yapılabilir.
(bakınız anaflaksi)
** Unutmayın yılan süründürür akrep öldürür. Akrep sokmalarında
hipersalivasyon, terleme, priapism, el ve ayaklarda soğukluk, soluk­
luk, taşikardi, hipertansiyon vb. bulgular varsa birkaç saatte akciğer
ödemi ve şok sonrası ölüm gerçekleşebilir. Yılan sokmalarında ise
genelde çok nadir olarak extremtelerdeki ödem ve siyanoza bağlı
uzuv kaybı olabilir. Böcek sokınalarında, yılan seromu ve akrep se­
romu yapılanlarda anaflaksiye dikkat edilmelidir.

YILAN ANTİSERUMU UYGULAMASI

** Yılan antiserumu orta şiddetteki zehirlenmelerde 0.2 cc/kg , şiddetli
olgularda >1 mi/kg yapılır.
** İlk 20 dk içinde gelmişse 0.2 cc/kg'dan daha geç gelmişse doz daha
yüksek miktarda verilir.
** Başlangıç yerel bulgularında ilerleme yok ve sistemik bulguları yok­
sa antivenom yapmaya gerek yoktur. Sadece takip yeterlidir.
** Bulgularda ilerleme varsa 5-20cc/kg antiserom %0.9 NaCl ile sulan­
dırılıp 1 saatte infüzyonla uygulanır.
** Turnikeli gelmiş ve yerel bulgu yoksa turnikeyi yavaşça açılır. Bul­
gular artarsa tekrar turnike biraz proksimalden uygulanır. Ardından
1 amp antivenom 5 cc/kg %0.9 NaCl ile sulandırılıp 15 dakikalık in­
füzyona başlanır. Bu sırada turnikeyi açılmaz. 15 dakika bitiminde
turnike yavaş a açılır. Tekrar bul ularda ilerleme olursa "orta şid-

384
 dette zehirlenme" gibi tedavi edilir. Eğer İlerleyici yerel bulgu veya
sistemik bulgu varsa, önce antiserom infüzyonuna başlanır. Ardın­
dan yavaşça turnikeyi açarken 1 saatlik infüzyonu tamamlanır. Bul­
gularda ilerleme olursa 1 saatlik antiserom tekrarlanabilir.
** Klinik geriler laboratuar düzelir ve hasta kendini rahat hissederse
antiseroma yanıt vardır.
** Yılan ısırmalarında ABY, hemoglobinüri, miyoglobinüri (Koyu kah­
verengi idrar), intravasküler hemoliz, rabdomiyoliz olabilir.
** Isırılan ekstremitenin yarıdan fazlasını kapsayan lokal şişlik veya
yara yerinde ekimoz, nekroz ve bül oluşabilir.

ALERJİK REAKSİYON TEDAVİ

Hafif vakalarda Adrenalin: 1:lO00'ten, SC/IM, 0,01 ml/kg, max: 0.5 ml.,
15-20 dakikada bir tekrar edilebilir.
Difenhidramin: Doz: 1,25 mg/kg oral, IV / iM, idame: 5 mg/kg/gün
oral dört dozda, 24-72 saate kadar devam edilir.
Ağır alerji (anaflaktik, nefes darlığı oluşursa) vakalarda Adrenalin:
0,1 ml/kg 1:10.000 sulandırılmış adrenalin, çocuklarda yavaş IV puşe.
Yetişkinlerde ise saf adrenalin IM/SC yapılır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

385
 AKREP SOKMASI
GENEL OLARAK SIRASIYLA YAPILACAK İŞLEMLER
1. Yara suyla yıkanıp, buz bırakılır. Ödem varsa elevasyon yapılır.
Kesme emme gibi işlemler yapılmaz. Özellikle yılan sokmalarında
kesinlikle kolu atele alınıp elevasyon ve soğuk uygulama yapılır. Ele­
vasyon yapılmazsa y ödeme bağlı kompartman gelişebilir.
2. Sağlam koldan damar yolu açılır.
3. AVİL® AMP ve DEKORT® AMP yapılır. 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, 2-5
yaş çocuklarda: l / 3 AMP, 6-10 yaş çocukarda: l / 2 AMP)
4. TETRAVAX® yapılır.
5. Gereğinde yılan veya akrep serumu yapılır. Antiserolar sadece anf­
laksi gelişirse mudahale edilebilecek tam donanımlı merkezlerde ya­
pılır.
6. Elektrolit bozukluğu varsa düzeltilir (Ca .l, ise tek doz Ca yapılır.).
7. Antibiyotik proflaksisi yapılır (Amp-sulbactam vb). Analjezik oral
veya parenteral verilir.
8. Hasta İLERİ MERKEZE sevk edilir.
** Anflaksi veya Klinikte kötüleşme olursa SC Adrenalin yapılabilir.
(bakınız anaflaksi)
** Unutmayın yılan süründürür akrep öldürür. Akrep sokmalarında
hipersalivasyon, terleme, priapism, el ve ayaklarda soğukluk, soluk­
luk, taşikardi, hipertansiyon vb. bulgular varsa birkaç saatte akciğer
ödemi ve şok sonrası ölüm gerçekleşebilir. Yılan sokmalarında ise
genelde çok nadir olarak extremtelerdeki ödem ve siyanoza bağlı
uzuv kaybı olabilir. Böcek sokmalarında, yılan seromu ve akrep se�
romu yapılanlarda anaflaksiye dikkat edilmelidir.

AKREP SOKMASINDA ANTİSERUM VE PRAZOSİN

(MİNİPRES) UYGULAMASI
Akrep sokmalarında sistemik bulgular varsa antiserumu ve pirazosin
uygulanır. Bu hastalar hemen ileri merkeze sevk edilmelidirler.
Sistemik bulgular: Kusma, hipersalivasyon, terleme, priapism, el ve
ayaklarda soğukluk, solukluk, taşikardi, hipertansiyon, miyokardiyal
disfonksiyon, aritmiler, akciğer ödemi vb.

AKREP® ANTİVENOMU:
Doz: 1 anıp. (5 ml), 50 ml %0.9NaCl içinde 30 dakikalık IV infüzyonla·
verilir. Öncesinde test yapılmalıdır.
Antivenom deri testi: 0,1 ml antiseromu 1:10 %0.9 NaCl ile dilüe edi 0

lir. 0,2 ml intradermal a ılır. 10 dk. beklenir. Antivenom ale "ik reaksi-

386
yonlar açısından infüzyon sırasında ve sonrasında dikkatli olunmalıdır.
Alerjik reaksiyon yoksa antivenom tamdoz yapılır.
** 1-2 saatte ağır sistemik bulgular devam ederse antivenom tekrarlanır.
** Antiseromu uygulama öncesinde adrenalin, antihistaminik, steroid
ve acil seti hazır olmalıdır.
Pirazosin: MİNİPRES® TABLET (maalesef çok etkili olmasına rağmen
piyasada zor bulunuyor.)
Doz: 0,03 mg/kg, ORAL veya NG ile verilir.
. Klinik olarak iyileşme bulguları: El ve ayaklarda soğukluk-solukluğun
düzelmesi ve ısınması, el ve ayaklarda terlemenin kaybolması, periferik
venlerin görünür hale gelmesi, hipersalivasyonun azalması veya kaybol­
masıdır. Bu bulgular oluşmamışsa ilk dozdan 3 saat sonra ve ardından 6
saatte bir aynı dozda pirazosin tekrar verilir. Pirazosin verildikten son­
raki ilk 3 saatte 30 dk.da bir, sonraki 6 saatte 60 dk.da bir ve daha sonra
4 saatte bir kan basıncı, nabız ve solunum sayısı-derinliği izlenmelidir.

ALERJİK REAKSİYON TEDAVİ

Hafif vakalarda Adrenalin: 1:lO00'ten, SC/IM, 0,01 ml/kg, max: 0.5 ml.,
15-20 dakikada bir tekrar edilebilir.
Difenhidramin: Doz: 1,25 mg/kg oral, IV / iM, idame: 5 mg/kg/gün
oral dört dozda, 24-72 saate kadar devam edilir.
Ağır alerji (anaflaktik, nefes darlığı oluşursa) vakalarda Adrenalin:
0,1 ml/kg 1:10.000 sulandırılmış adrenalin, çocuklarda yavaş IV puşe.
Yetişkinlerde ise saf adrenalin IM/SC yapılır.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

387
 KiRiM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KENE ISIRMASI)
KENE TUTUNMASI İLE GELEN HASTALARA
YAKLAŞIM ALGORİTMASI
Kene en kısa sürede çıkartılır (yada elle keneye dokunanlarda)

1. Hemogram bakılır
2. Ateş, baş ağnsı, yaygın vücut ağrısı, artralji, halsizlik, ishal ve kanama
Bulgularından (Ekimoz, peteşi, purpura vb) en az ikisinin varlığı sorgulanır.

t t t
KKKA İle uyumlu şikayeti yoksa KKKA ile uyumlu KKKA İle uyumlu
şikayetleri varsa,

+
hemogram normal ise hasta şikayetleri varsa,
semptomları açısından bilgilendirilir, Plt < 150000, hemogram normal ise
Şikilyeti geliştiğinde sağlık Lök < 4000 ise
kuruluşuna başvurması önerilir.

Vaka yönetim algoritmasına göre hareket edilir.

VAKA YÖNETİM ALGORİTMASI

Son 2 hafta içinde endemik Endemik bölgede Vücuduna kene
bölgeyi ziyaret edenlerde yaşayanlarda tutıınanlarda

� t
'
ANİ BAŞLAYAN: Ateş,ani başlayan baş ağnsı, yaygın vücut ağnsı, artralji,
halsizlik ve ishal ile kanama bulgularından en az ikisinin varlığı

EVET EVET

t
F
Tam kan sayımı
Şikayetleri devam
J,
, ediyorsa geçene
Trombosit < 150.000 ve/veya Lökosit < 4000 _. kadar günlük tam
(ALT, AST, LDH, CK yüksekliği) kan takibi

2. Basamak 1. Hasta Yatırılır

'
sağlık kuru• 2. KKKA tanısı için kan alınır
luşuna sevk 3. Günlük hemogram, hemostaz paneli ve biyokimya bakılır
edilir 4. Destek tedavisi başlanır

1. 60 yaşından büyük olanlar.

� 2. Klinik durumu ve laboratuvar değerleri hızla bozulanlar.
3. Şuur bulanıklığı olanlar.

'
4. Trombosit<50.000, aPTT'si uzamış olanlar.
5. KKKA hastalığı tablosunu ağırlaştıracak organ yetmezliği ve
Hematolojik hastalık gibi eşlik eden başka hastalığı olanlar.

3. Basamak Sağlık Kuruluşuna Sevk Edilir

388
Genel klinik: İnkübasyon 3-14 gündür. Başlangıçta ateş, üşüme, titreme,
yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, bulantı-kusma, ishal, yüzde ve konjonkti­
valarda kızarıklık, makülopapüler döküntü olabilir. İlerleyen dönemle­
rinde peteşi, purpura, ekimoz tarzında cilt kanaması, diş eti kanaması,
burun kanaması, vajinal kanama, mide-barsak kanaması, üriner sistem
kanaması, akciğer ve beyin kanamaları görülebilir. Ağır olgularda şuur
değişikliği, ajitasyon, hepatorenal yetmezlik, ARDS ve DİC gelişerek
ölüme kadar gidebilir.

KOSTİK (KOROZİV) MADDE ENTOKSU

Koroziv maddeler: Temizlik maddeleri, siyanür, hidrokarbonlar, tuz

ruhu, çamaşır suyu, deterjanlar, yumuşatıcılar (baz), metal temizleyici­
ler, kuvvetli asid ve alkaliler, saç spreyleri, lavabo açıcıları, yağ çözücü­
ler, bulaşık deterjanı kristalleri.
** Çocuk hastalar çocuk cerrahları tarafın da takip edilirler.
** Herhangi bir semptom veya orofaringeal yanık olmasa bile havayolu
ödemi ve ösefagusta perforasyon yapabilirler. İlk haftada yanık, ar­
dından skar gelişir.
Ağrı, yutma güçlüğü, özefagus perforasyonu, striktür gelişir.
Kusturma kontrendikedir.
** Asit veya bazik maddelerle nötralizasyon ve kusturma kontrendike­
dir. Hiçbir şey içirilmez. METPAMİD yapılır. Eğer fazla miktarda ve
1 saatten önce içmişse ve perforasyon bulguları yoksa; N/G takılıp
mide içeriği geri çekilebilir. Ama kesinlikle NG den bir şey verilmez.
Hastalarda ilk 12 saatte endoskopi yapılır. 12 saatten sonra endosko­
pi yapılması önerilmiyor. Konservatif tedavi gerekir

Önemli bulgular: Stridor, ses kısıklığı, seste kalınlaşma, dispne, uvulada

ödem, afoni, göğüs ağrısı, karın ağrısı, kusma (kan veya doku ile bera­
ber) devamlı salya gelmesi, göğüs grafisinde özefagial perforasyon veya
serbest intraperitoneal hava görülen durumlarda acil endoskopi gerekir.
Asit alkali zehirlenmelerinde Kusturma/lavaj kontrendikedir. Bol su
veya süt içirilir. Nötralizasyon, karbonat verilmez. Özofagus yanığı var­
sa IV sıvı ile beslenir. Prednizon 2 mg/kg/gün, 3-4 hafta verilir.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

389
 SALİSİLAT ZEHİRLENMESİ
Toksik doz: 150 mg/kg'ın üzerindeki alınması ile oluşur. Kan salisilat
düzeyi 6 saat sonra 45-65 mg/dl ise hafif, 65-90 mg/dl ise orta, > 90 mg/
dl ise ağır zehirlenme olarak kabul edilir.
** Kan ve idrar pH, elektrolitler, KŞ ve keton, idrarda aseton, kan gaz-
ları, PTZ ve TK bakılmalıdır.
Komplikasyonlar: Solunum sistemi stimülasyonu, respiratuar alkaloz,
metabolik asidoz, kusma, terleme, hipotermi, konvülsiyon, koma, kana­
ma oluşabilir.
** Gastrik lavaj, aktif kömür, İntravenöz sıvı, soğuk uygulama, vitamin
K, vitamin C, idrarın alkalizasyonu (NaHC03 4-5 mEq/kg dozda 4
saatlik sıvıya eklenir.) yapılabilir.
Başlangıçta alkaloz ve alkali idrar daha sonra Respiratuar alkaloz
ve asitlik idrar oluşur. Potasyum deplesyonu ve son dönemde meta­
bolik asidoz ve asitlik idrar oluşur.
** Semptomları olan ve pik salisilat seviyesi >35 mg/dl (350 mg/L)
olan hastalarda tekrarlayan dozlarda aktif kömür ve alkali diürez
yapılmalıdır.
** Yüksek dozda alıpta anüri gelişenlerde, düzelmeyen met. asidozda,
pul. ödemde, ağır renal bozuklukta, persistan koma veya konvülzi­
yonda, KC bozukluğu olan veya salisilat düzeyi > 100mg/dl olan has­
talarda ve tedaviye yanıt vermeyenlerde hemodializ yapılmalıdır.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

390
 ASETAMİNOFEN {PARASETAMOL) ZEHİRLENMESİ
Toksik doz: 140 mg/kg gibi yüksek bir dozun akut olarak verilmesiyle
ortaya çıkar
Genellikle ilk 24 saatte bulantı, kusma görülür. 24-36 saatte hepato­
toksisite hepatomegali, sarılık, hiperamonemi, PZ uzama görülür. En
son evrede (72-96 saat sonra) sarılık, trombositopeni, uzamış trombop­
lastin time ile birlikte fulminan karaciğer yetersizliği ve hepatik ensefa­
lopati görülür.
** İlk 4 saatte kusturma, mide lavajı, aktif kömür verilir.
** Asetaminofen için 4. saatteki muhtemel toksisite seviyesi 140 mg/
kg'dir ve NAC (asetilsistein) için yükleme dozu 140 mg/kg dan yapı­
lır. Sonra 4 saat arayla 70 mg/kg dozda 16 doz daha verilir. En etkili
olduğu dönem ilk 8 saattir. Ayrıca Fenobarbital, diürez de uygulana­
bilir.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

HİDROKARBON ZEHİRLENMESİ
Hidrokarbon maddeler: Gaz yağı, petrol, yakıcı gazlar, katran, benzin,
toluen, neft yağı, karbontetraklorid, metilenklorid, trikloretan, perklo­
roetilen
** Eğer çocuk 6 saat boyunca asemptomatik ise ve göğüs grafisi normal
ise taburcu edilir. Yok eğer çocuk 6 saat içinde semptomatik hale ge­
liyorsa yatırılır. Rutin antibiyotik ve steroid önerilmiyor.
** Pnömoniyi gelişirse oksijen ve PEEP ile tedavi edilmelidir.
** Kusturma ve lavaj tehlikeli olduğunda yapılmamalıdır.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

391
 MANTAR ZEHİRLENMESİ
** Mantarlar türlerine göre farklı klinik ve bulgu gösterirler.
Bazı mantarlar halusinojen, salivasyon, terleme ve flashing gibi or­
ganik fosfat (muskarinik etkili) benzeri etki gösterir. Bazıları aflatoksin
nedeniyle KC toksisitesi, böbrek yetmezliği, antikolinerjik etkililer gös­
terir. Bazıları ise sadece bulantı kusma ishal yapanlar. Konvulzyon ve
eksitasyon yapanlarda vardır.
** Hasta konvulzyon geçirirse B6 (pridoksin) verilmelidir.
Amanita Muskarina: Bulguları organik fosfor zehirlenmesine benzer.
Genellikle ölümcül değildir.
Tedavi: Tedavi türe göre verilir. İlk önce gastrik lavaj (kusturma), aktif
klömür, tuzlu laksatifler ve hidrasyon sağlanmalıdır. Türe ve bulgulara
göre gereğinde penisilin, ranitidin, atropin, konvulziyonda 25 mg/kg
piridoksin tedavilerde kullanılabilir.
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.

Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI BİRİNCİ BASAMAĞA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

392
 ORGANİK FOSFOR ZEHİRLENMESİ
** Kolinesterazı irreversibl olarak inhibe ederler. Ach parçalanamaz bi­
rikerek belirtilere neden olur. Tükrük, göz yaşı, ter, bronş sekresyon­
ları artar.
Ülkemizde en fazla görülen ve en önemli zehirlenme nedenlerindendir.
Klinik Bulgular: Hipersekresyon, myozis, bradikardi, fasikülasyon,
bronkospazm, kas güçsüzlüğü, hiperglisemi ishal, koma görülebilir.
Tedavi: Oral yolla alımlarda gastrik lavaj veya kusturma, deri ile zehir­
lenmelerde derinin yıkanması, atropin, oksim türevleri (PAM, Toxogonin)
Atropin: 0.015-0.05mg/kg/doz 15-30 dk da bir iv. Atropinize olana ka­
dar verilebilir (midriazis, flusing, taşikardi, sekresyonlarda azalma). At­
ropin ach ile muskarinik reseptör için yarışır.
PAM (Pralidoksim): 25-50 mg/kg (dextroz veya SF içinde 8-12 saatte bir
iv infiizyonla verilir.)
** Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve
önerilerine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

TRİSİKLİK ANTİDEPRESAN ZEHİRLENMESİ

Trisiklikler: İmipramine, amitriptyline (LAROXYL), doxepin, dothie­
pin, clomipramine, desipramine, nortriptyline, protriptyline, amoxapine
Toksik doz: Tedavi dozunun 10 kah ciddi toksisite gösterir. Fatal olabilir.
Toksisite bulguları genelde ilaç alındıktan sonraki 4 saat içinde gelişir.
** Ciddi aritmiler gelişebilir. İletim bozukluğu ilk 6 saatte mevcut ise
hasta en az 12-24 saat EKG monitörizasyonu yapılmalıdır.
Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha Mer­
kezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve önerile­
rine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

393
 KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİ C

En önemli tedavi hiperbarik oksijen tedavisdir. Ama her yerde olmadığı

için exchange transfüzyon yapılabilir. Kan rengi kiraz kırmızısıdır. Şuur
değişikliği, nörolojik bozulma 4-6 saatlik (lOL/dk) oksijen tedavisine
rağmen nörolojik bulguların devam etmesi, Aritmi, anjina, EKG'de is­
kemik değişiklikler veya bilinç bulanıklığı, EKG de iskemi bulgusu veya
Gebelik varsa hemen Exchange transfüzyon yapılmalıdır.
Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha Mer­
kezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve önerile­
rine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

BETA BLOKÖR VE KALSİYUM KANAL BLOKÖRÜ

ZEHİRLENMESİ
Beta bloker zehirlenmesinde Glukagon (GLUCAGEN® HYPOKİT®, 1
mg/mL glukagon) yetişkinde 3-5 mg ven içine 1-2 dakikada verildikten
sonra, yanıt alınıncaya dek 3 dakikada bir yinelelenerek en çok 17 mg
verilir. Ardından 1-5 mg/saat infüzyon yapılır. Çocukta ven içine 0,05
mg/kg her 3 dakikada bir bolus olarak en çok 10 mg verilir. Ardından
0,05- O,1 mg/kg/saat hızda infüzyon yapılır.
Ca kanal blokörü zehirlenmesinde % lü'luk kalsiyum glukonat ven
içine 20 mL (0,3-0,4 mL/kg) 5-10 dk ara ile yinelenen dozlarda verilir.
İlaç tedavisine yanıt vermeyen bradikardide kalp pili takılır.
Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha Mer­
kezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve önerile­
rine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

394
ANTİDOTLAR İLAÇ VEYA TOKSİK MADDE

Flumazenil .................................Benzodiazepinler
Glukagon ...................................Beta blokör, kalsiyum kanal blokörü
Kalsiyum disodyum ................Edta kurşun, çinko tuzları
Kalsiyum glukonat ..................Oksalat, florür, hidroflorik asit, etilen glikol
Kalsiyum kanal blokörleri .....Hipermagnezemi
Metilen mavisi ..........................Methemoglobinemi
N-asetil sistein ..........................Parasetamol, karbon tetraklorür, hepatotoksik
maddeler
Nalokson hidroklorür .............Opiyatlar
Oktreotit (sandostatin) ............Ağızdan alınan antidiyabetikler
(sülfonilüreler; glipizid, gliburid)
Oksijen .......................................Karbonmonoksit, siyanür, hidrojen sülfür
Pralidoksim ...............................Organofosfatlı böcek öldürücüler
Protamin sülfat .........................Heparin
Piridoksin hidroklorür............Etilen glikol, izoniazid, gyromitrin mantarı
Sodyum bikarbonat .................Etilen glikol, metanol, salisilat,
trisiklik antidepresanlar
Antidepresan .............................Klorin gazı, hiperpotasemi,
Metotreksat................................Fenobarbital, kinidin, klorpropamid,
klorfenoksi içeren ot öldürücüler
Tiamin ........................................Etilen glikol, alkolizm (etanol)
K vitamini..................................Varfarin, kemirgen öldürücü (rodentisid)
Müdahale öncesi mutlaka 114 UZEM (Refik Saydam Hıfzıssıhha Mer­
kezi Başkanlığı - Ulusal Zehir Danışma Merkezi) aranmalı ve önerile­
rine uyulmalıdır.
Kaynak: Detaylı bilgi için T.C. SACLIK BAKANLICI BİRİNCİ BASAMACA YÖ­
NELİK ZEHİRLENMELER TANI VE TEDAVİ REHBERLERİ

395
 YARA PANSUMAN!
Pansumanın amacı: Kanamayı durdurmak, yaraya dışarıdan mikrop gir­
mesini önlemek, yaranın kısa zamanda iyileşmesine yardımcı olmakhr.
Çeşitleri: Koruyucu pansuman, emici pansuman, basınçlı pansuman,
yaş pansuman (soğuk, sıcak).
Pansumanın yapılış şekli ve önemli noktalar: Sterilite çok önemlidir.
Ya eller sabunlu suyla yakınmalı veya steril eldiven giyilmelidir. Yaraya
kirli elle dokunulmamalıdır. Pansuman yapılırken steril malzeme kulla­
nılmalıdır. Başlangıçta yara sabunlu su veya izotonikle iyice yıkanmalı­
dır. Yaranın içine rifampisin (RİFOCİN® AMP) sürülebilir. Yaranın dış
yüzeyi BATİCON®'la silinmelidir. Batikon kesinlikle yaranın içine sürül­
memelidir. Yoksa doku harabiyeti yapabilir. Pansuman yapılırken yara
merkezden dışa doğru silinmeli ve karıştırılmamalıdır. Spanç ile mer­
kezden dışa doğru yara temizlendikten sonra tekrar yaranın merkezine
değdirilmemelidir. Alkol ve oksijenli suyun faydası olmadığından pan­
sumanda kullanılmamalıdır. Pansumanda nekroz dokular, apse ve irin
varsa temizlenmelidir. Yüzük saat gibi takılar çıkarılmalıdır. Gereğinde
yaraya sütür ahlmalıdır. Yara steril bir spançla örtülmelidir. Gereğinde
hastaya oral amoksisilin-klavunat ve yaraya sürmek için BACTROBAN®
POMAD (antibakteiryel) yazılabilir.
İz ve Skar oluşumunu engelleme: CONTRACTUBEX® JEL Yara iyileş­
tikten hemen sonra veya eski skarlar için günde 3-4 defa skara yedirile­
rek sürülür.

396
 SÜTÜR ATMA VE CİLT KESİLERİ
** Üstünden 1-2 gün geçmiş enfekte olmuş yaraya sutur ahlmaz.
Yüzde Kesileri: Mümkün olduğunca 5/0, 6/0 numaralı PROLEN® İP
tercih edilir. İpek çok kötü iz bırakır. İpek kesinlikle yüzde kullanılma­
malıdır. Dikişler 3-4 günde alınabilir.
** Özellikle kız çocuklarındaki yüz kesilerinde sütür mümkünse plas-
tik cerrah veya tecrübeli biri tarafından atılmalıdır.
Göz kapağında Kesiler: Kesinlikle sadece göz uzmanı tarafından stur
atılmalıdır. 6/0, 7/0 numaralı prolen ip kullanılır. Dikişler 2-3 günde
alınabilir.
Skalp (kafa derisi) Kesileri: 3/0, 4/0 Prolen veya İpek kullanılabilir.
Dikişler 1 haftada alınabilir.
Bacak, El Ayası ve Ayak Tabanı kesileri: 2/0 veya 3/0 Prolen veya ipek
kullanılabilir. Dikişler 10 gün veya 2 haftada alınabilir.
** Cilt altı dikişlerde eriyen iplikler kullanılır.
** Tendon dikişlerinde Prolen kullanılır.
** Kuduzda kesilere sutur atılmaz.

397
 DOĞUMDA YENİ DOĞANA YAKLAŞIM
Miad çocukta doğum tarihi: Son adet tarihi ( +) 7 gün (-)3 ay
1. KADEME: Bebek doğar doğmaz önce ağız ve yüzden başlanarak sıcak
bir bezle tüm vücut silinmeli. Bu işlem hem bebeğe takdil uyarı ile so­
lunumu stimule eder hem de bebeğin ısı kaybını engeller. Eğer ağzında
sekresyoın yoksa (ki% 90 nında sekresyon yoktur) ağız aspirasyonu ya­
pılmayabilir veya solunum rahatladıktan sonra yapılır.
** Gereksiz, erken ve agresif aspirasyon bebeğin solunumunu deprese
eder.
** En iyi takdil uyarı bebeğin sırtının sıvazlanmasıdır.
** Prematüre yenidoğanlarda en sık ölüm nedeni hipotermiye bağlı ge­
lişen metabolik asidoz, İKK, hipoglisemi, AC kanaması vb. neden­
lerdir. Bu yüzden bebekleri hipotermiye girmelerini engellemek çok
önemlidir. Bebeğin yatırılacağı yenidoğan ünitesindeki hastanede
doğurtulması bu nedenle çok önemlidir.
** Tüm doğum ünitelerinde radyan ısıtıcı, ambu, oksijen, aspiratör,
entübasyon seti, transport kuvözü vb. malzemeler hazır kullanıla­
cak şekilde bulunmalıdır. Bu malzemeler eksikse başhekimliğe yazılı
dilekçe ile başvurulmalıdır. Aksi halde doğacak problemlerde ilk so­
rumlu hekimler suçlanır.
2. KADEME (SORUNLU BEBEĞE YAKLAŞIM): Bebek mekonyumla
kaplı ise (yeşil renkle boyalı) silindikten 10 sn sonra önce ağız daha sonra
burun deliklerinden aspire edilmeli ve gerekirse derin trakeal aspirasyon
yapılmalıdır. Eğer bebeğin spontan solunumu hiç yoksa Trakeal aspira­
yon 30 sn içinde spontan solunumu varsa bir kaç dakika içinde bebek
hipoksiye maruz bırakılmamak şartıyla yapılabilir. Bir çocuğun spontan
solunumu yoksa en geç 30 sn (yoksa beyin hipokside kalır) içinde maske
ile ağız ve burun kapsanacak şekilde bastırılarak oksijen takılı ambu ile
ambulanmalıdır. Düzgün bir ambulama ile bebeklerin % 95'nin 3-5 dk
içinde spontan solunumu başlar. Spontan solonum başlamazsa bebek en­
tübe edilmelidir. Sezaryenda anestezik maddeye (opoid) bağlı solunum
depresyonu düşünülüyorsa bebeğe Naloksan 0.lmg/kg/doz (max doz: 2
mg) İV/İO/ETT/IM yapılabilir. Gereğinde doz tekrarlanabilir.
** Bebeğin kalp atımı 100 atım/dk' nın üstünde ise bebeğe serbest oksi­
jen verilir.
** Bebeğin kalp atımı 60-100 atım/dk arasında ise bebek ambulanır. Be­
beğin kalp atımı 100 atım/dk'nın üstünde olsa bile bebeğin spontan
solunumu yoksa yada direçli siyanozu varsa yine ambulanabilir. Be­
bek ambulanıyorsa duruma göre çocuğun kalp ve solunum durumu
her 30sn'de bir de· erlendirilmelidir.

398
** Bebeğin kalp ahını 60 ahın/ dk'run alhnda ise önce sadece 30 sn ambu­
larur. Yine yükselmezse ve <60 ahın/ dk ise resusitasyon yapılmalıdır
(3 Kalp mesajı 1 suni solunum ve adrenalin). Adrenalin ya trakeadan
verilmeli yada hastaya göbek katateri takılıp oradan verilmelidir.
** Yenidoğan resusitasyonunun temel işlemi ambulamadır. Hastaların
çoğu ambulama ile düzelir. Hasta 5-10 dk ambulanmadan kesinlikle
erken entübasyon denenmemelidir.
** Diafragma hernisi olan bebekler kesinlikle entübe edildikten sonra
ambulanmalıdır.
** Tecrübesiz ebe ve sağlık personeline eğer bebek kötü doğarsa 30 sn
içinde ağzını ve vücudunu sildirkten sonra ambulamaya başlamala­
rını ardından ilgili doktora haber vermelerini söyleyin.
** Maalesfef bir çok kadın doğum uzmanı ve anestezi uzmanı solunu­
mu olmadan doğan bebeği yeterince ambulamadan entübe etmeye
kalkışmakta ve bu esnada bebekler hipoksiye maruz kalmaktadırlar.
Yada gereksiz ve uzun süre aspirasyonla uğraştıkları için bebekler
geç ambulanmaktadırlar.

3. KADEME (FİZİK MUAYENE)

** Bebek satabilleştikten sonra yapılır.)
1. NG her iki burun deliğine sokulur. Bu şekilde koanal atrezi ekarte edilir.
2. NG mideye kadar ilerletilir. Hem mide içeriği aspire edilir hem de
trakeal atrezi ekarte edilir.
3. NG makattan içeri itilir. Bu şekilde ana! atrezi ekarte edilir.
4. Baş Boyun: Yarık damak, yarık dudak, kafada şişlik ve anomali var
mı bakılır.
5. SS: Havalanma azlığı, ince krepitasyonlar olabilir (pnömotorax? me­
konyum aspirasyonu?).
6. CVS: Üfürüm, dextroardi var mı bakılır. Yenidoğanlarda sıklıklar
kısa, 1. derece, sistolik üfürümler olabilir. Genelde masum üfürüm
olarak kabul edilir.
7. GİS: Batında kitle, hidronefroz var mı bakılır.
8. GÜS: Ambigus genitale, inmemiş testis, hipospadias, genital anomali
var mı bakılır.
9. EXT: Erb-Duchenne paralizisi, anomali var mı bakılır. Kalça çıkığı
var mı bakılır.
1 O. NM: Yenidoğan reflekslerine bakılır. (morro reflexi: Bebek kollardan
tutulup hafif kaldırılarak bırakılır veya ayak tabanına yavaşça vuru­
lur eğer kollarını yana açarak tekrar kapatırsa (kucaklama tarzında)
reflex normaldir.
** Solunum sıkınhsı varsa, emme zayıfsa, morro reflexi zayıfsa problem
vardır demektir.

399
0
YENİDOĞAN BEBEK İÇİN YAPILMASI GEREKEN
ÖNERİLER

1. Bebek ısıtılmalı, anneye verilmeli ve çok sık beslenmelidir. Geç bes­

lenirse bebek hipoglisemiye girer. Gerekirse anne sütü sağılıp bebek
kaşıkla beslenmelidir.
** Bebekte emme refleksinin en kuvvetli olduğu dönem ilk 20-30
dakikadır. Eğer bebek emzirilmez ise bu refleks zayıflar ve bu
zayıflama 1-1.5 gün devam eder.
** Diyabetik anne bebeklerinde muhakkak kan şekeri kontrolü
(özellijle 1. Ve 6. saatlerde} birkaç kez yapılmalı ve bebekler ço­
cuk kardiyolojisine yönlendirilmelidir.
2. Göz, göbek bakımı yapılmalıdır.
3. K vit: (İKK önlemek için). İlk tercih Kl vit 1 dzm (1 mg) yapılır. (KO­
NAKİON® mm anıp). Veya menadion (LİBAVİT® K 20mg AMP) 1
dzm (1 mg) anneye 48 saat önce 20mg yapılır.
4. Hepatit B aşısı yapılır. Bebeğin 2. doz aşı için 1 ay sonra sağlık oca­
ğına götürülmesi söylenir.
** Hepatit B'li anneden doğan tüm bebekler doğumdan hemen son­
ra yıkanmalıdır. Çünkü hepatit en sık anne kanı ile bulaşır. Bu
bebeklere 4 doz hepatit aşısı yapılması önerilir.
5. 4 gün sonra tiroid fonksiyon testleri özellikle TSH bakılır. Veya to­
puk kanı için 3-4. günde sağlık ocağına gitmesi söylenir.
** Erken dönemde (4 günden önce) bakılan tüm TSH'lar yüksek çı-
kar.
Normal TSH: 0-1 mU/L (5 güne kadar: 1-20 mU/L, daha büyükler­
de: 1-7 mU/L arasıdır.)
** Bunun üstünde hipotiroidi düşünülmeli ve hasta uzmana yön-
lendirilmelidir.
Na-L tiroksin: LEVOTİRON® 0,1 mg (100 ug) 100 TABLET (Günde
tek doz verilir.)
Doz: 0-3 ay: 10-15 ug/kg, 3-6 ay: 8-10 ug/kg, 6-12 ay: 6-8 ug/kg, >1
yaş: lO0ug /m2
** Miadında doğan 3.5-4.5 kg ağırlığındaki yenidoğanlar için başla­
ma dozu 50 mcg/gün'dür. (ayda bir kontrol edilmeli, düzey TSH
üst sınırda tutulmalıdır. Her seferinde doz %10-20 değiştirilebilir.)
** Fenilketonüri (FKÜ) için sağlık ocağında topuk kanı alınır.
6. Anne-bebek, kan grubu, DCT bakılmalı. Bebekte sarılık olabileceği
aileye anlatılmalı ve sarılık olursa (özellikle ayaklardaki sarılık) he­
men kontrole elmesi sö lenir.

400
7. Bebeğin işitme testi yapılmalıdır.
8. Aileye göz, ortopedi, çocuk (48. Saat) polikliniğine kontrole gitmesi
önerilmelidir.
Önemli notlar: İlk 48 saatteki masum kardiyak üfürüm normaldir. Gö­
bek kordonu 2 hafta içinde düşer. Bebek 2.-3. gün yıkanabilir. Aşı tak­
vimi preterm ile termde aynıdır. Sadece pretermlerde bebek 2-2,5 kilo
olduğunda hepatit aşısı yapılır.
** Göbeğin geç düşmesinin en sık nedeni sık sık ıslatılması yada bebek
bezinin altında terleme nedeniyle nemli kalması nedeniyledir. Bebe­
ğin göbeğine batikon yada antibiyotikli merhemler sürülmemelidir.
Aksi halde hipotiroidiye neden olabilir. Batikon sürülecekse bile
hemen izotonik ile silinmelidir. Hafif omfalit durumlarında sadece
alkolün sürülmesi yeterlidir.

401
 ŞOKTAKİ HASTAYA YAKLAŞIM
Etken: Hipovolemik (En sık görülen tiptir), nöral, kardiyak, anaflaktik
şok
Klinik bulgular: İdrar çıkışının azalması (en erken bulgusudur), satu­
rasyon azalması, hipotansiyon, siyanoz, ekstremitelerde solukluk-so­
ğukluk, zayıf nabız, taşikardi, konfüze veya kapalı bilinç, cutis marma­
ratus vb. bulgular.

HİPOVOLEMİK VE NONSPESİFİK ŞOK TEDAVİSİ

** Tedavide saniyeler bile çok önemlidir.
1. Damar yolu açılması ve 02 verilmesi: Hastaya %100 02 verilir. 1-2
damar yolu yolu açılır.
** 1. denemeden sonra damar yolu açılamayacağı düşünülüyorsa za­
man kaybetmeden intra oseoz girilir. İntraoseoz krista iliaka süperi­
or inferior, bebeklerde tuber oseos tibianın 2-3 cm altından intraose­
oz iğnesi veya kalın enjektör veya biyopsi iğnesiyle girilir.

tuberos

FEMUR
Proksismal
TIBIA

** Yetişkin ve çocuklar için hazır intraoseoz iğne aparatları tüm aciller-

de bulunmalıdır.
2. Sıvı tedavisi: Tüm şoklarda ilk, en önemli ve en faydalı tedavidir.
20cc/kg izotonik çok hızlı bir şekilde verilir. Gerekirse bir çok kere idrar
çıkışı olana kadar tekrarlanabilir.
** Akut kanamaya bağlı şokta bile önce izotonik başlanır. Sonra kan
gelince verilir.
** Mayi verirken akciğerlerin yüklenmemesine dikkat edilmelidir (Kre­
pitan ral hepatomegali vb)
** Hasta bu işlemlerden sonra tek doz antibiyotik yapılıp Scc/kg/saat
ten ma i idecek ekilde ileri merkeze sevk edilmelidir

402
3. Sıvı dirençli ise Dopamin ve Dobutamin tedavisi başlanır:
DOPAMİN: %5 dex içinde iv infüzyon ile verilir.
Doz: 2-5 mikrogram/kg/dk'dan renal, splenik, koroner, serebral kan
akımını arttırmak.
5-10 mikrogram/kg/dk dan kardiak debi ve kan basıncını artırır (Hi­
potansiyonda)
>10 mikrogram/kg/dk' dan periferik vazokonstrüksyon yapar.
Pratik doz ayarlama 1: 100cc %5 dextroz içine 100 mg dopamin kahlırsa
(0.6xkg) ml'den gönderilirse 10 mcg/kg/dk'dan verilmiş olur.
Pratik doz ayarlama 2: XxKgx1440 µg (1 mg = 1000 µg) 12 cc izotoniğe
tamamlanır ve 0,5 cc/h gönderilirse X µg/dk'dan gönderilmiş olur.
** Kesinlikle hastanın sıvı açığı varsa önce sıvı yüklemesi yapılmalı
hala yanıt alınamasa o zaman dopamin başlanmalıdır.
** Dopamin ve dobutamin beraber verilmesi daha etkili ve faydalı bir
yöntemdir. x doz dobutamin x/2 dozunda dopamin olarak verilmesi
önerilir.
DOBUTAMİN: 5 - 25 µg/kg/dk infüzyon ile verilir.
5-10 mikrogr/kg/dk potansiyel inotropik ajan, kardiak debi ve kan
basıncını artırır.
Pratik doz ayarlama 1: 100cc %5 dextroz içine 100mg dopamin katılırsa
(0.6xkg) ml den verilirse 10 mikrogram/kg/dk dan verilmiş olur.
Pratik doz ayarlama 2: XxKgx1440 µg (1 mg = 1000 µg) 12 cc izotoniğe
tamamlanır ve 0,5cc/h gönderilirse X µg/dk' dan gönderilmiş olur.

4. Sıvı, Dopamin ve Dobutamin dirençli ise:

TA normal, soğuk şokta Na-nitroprussid başlanır.
TA düşük, soğuk şokta Adrenalin başlanır.
TA düşük, sıcak şokta Noradrenalin başlanır.
ADRENALİN: İnfüzyon: 0.05-2.0 µg/kg/dak
NORADRENALİN (NOREPİNEFRİN): Doz: 0.05-1 mg/kg/dk
NITROPRUSSIDE: iV: 0.3-8.0 µg/kg/dakikalık devamlı infüzyon, 3
günden sonra kan sodyum tiyosiyanat düzeyine bakılarak verilir. %5
dextroz içinde ışıktan korunarak verilmelidir.
** Tansiyon yakından takip edilmeli ve ilaç en düşük dozdan başlan­
malıdır.
ŞOK HEDEF DEĞERLER: İdrar 2e:0.5ml/kg/h, ScvO2 Sat ;:,,70, CVP=8-12
mmHg, MAP ;:,,65 mmHg.

403
ATEŞLİ ÇOCUĞA YAKLAŞIM {ATEŞİN DÜŞÜRÜLMESİ)
Vücut sıcaklığının üst sınırlan:
Rektal: 36.1-38 C0 (Derece rektumda en az 2 dakika tutmalı)
Oral: 37.8 C 0 (Oral ölçümde derece en az 3 dakika tutulmalı)
Aksiler: 35-37.4 C 0 (Aksiller ölçümde derece en az 4 dakika tutulmalı)
Kulaktan: 38 C0
** Vücut ısısı gün içinde değişiklikler gösterebiliyor. Egzersiz, sıkı gi-
yinme, sıcak hava, sıcak yiyecek ve içecekler ile değişebilir.
Klinik: Hafif dehidratasyon, uykuya eğilim, bilinç değişiklikleri, huzur­
suzluk, iştahsızlık, febril konvulziyon, ısı şoku. bilinç değişikliği olabilir.
Yatış endikasyonlan: Letarjik (toksik) görünümlü, dolaşım bozukluğu,
febril konvülziyon, hipoventilasyon, hiperventilasyon, siyanoze olan ve
özellikle 3 ayın altındaki hastalar hastanede takip edilmelidir.

ATEŞİ DÜŞÜRMEK İÇİN YAPILACAKLAR VE ÖNMELİ

NOKTALAR (sırasıyla)
** Gereksiz ve agresif yaklaşımın hastayı hipotermiye sokabileceği
unutulmamalıdır.
1. Kademe: Öncelikle ateşin yüksekliğine göre ilk aşamada oral sıvı ve­
rilmeli, kalın giysiler çıkarılmalı, aktivite azaltılmalı, hasta titrese bile
örtülmemelidir.
2. Antipiretik ilaç tedavisi: Huzursuzluk yoksa ve ateş 39 C ve altın­
daysa antipiretikler tek başına yeterlidir. Uygun dozlarda antipiretik
verilmesi çok önemlidir. Periferde en sık yapılan hata yetersiz antipi­
retik verilmesidir.
İlaç olarak daha çok oral tercih edilmelidir. Bir çok üniversitede lV
antipiretikler kullanılmamaktadır. Çünkü anaflaksi, şok, agranülositoz,
hipotansiyon yapma riskleri vardır.

Bazı antipiretikler:
Parasetamol: TYLOL® 120 Mg supozituvar (fitil) veya 120 -250 Mg/5ml
ŞURUP veya 500 Mg TB
Doz: 10-15 mg/kg/doz 4 ile 6 saatte bir IV/PO/rektal (fitil) max doz:
100 mg/mg/gün
İbuprofen: PEDİFEN® 100mg/5ml ŞURUP
Doz:< 6 ay: 5 mg/kg/doz po/rektal 6-8 saatde bir,> 6 ay ve< 39 °C:
5 mg/kg/doz po/rektal 6-8 saatde bir,> 6 ay ve > 39 °C: 10 mg/
kg/doz po/pr 6-8 saatte bir (max: 2.4 g/gün)
Metamizol: NOVALGİN® 1 gr/2 mi AMP- 250 mg/5 mi ŞURUP- %50
damla

404
 Doz: AMPUL: 25mg/kg/gün IV olarak 3-4 dozda yapılabilir. DAM­
LA: 4 ay-5 yaş:3-4 x2-6
Damla. >6 yaş:3-4x10-15 damla. (20 damla= 0.5 gr). ŞURUP: 25 mg/
kg/gün 3-4 dozda.
** Birden fazla antipiretiğin ardışık olarak veya birlikte kullanılması­
nın extra bir faydası yoktur.

3. Soğuk uygulama veya duş:

** Soğuk uygulama bez suya (sıcaklığı 29-32 C olmalı, buzlu olmamalı
ve alkol kahlmamalıdır.) bahrıldıktan sonra sıkılır. Ardından kasık­
lar, göbek, koltuk altı vb. büyük damarların geçtiği yerlere konur ve
sık sık değiştirilir. Gereğinde hastaya ılık duşta aldırılabilir.
** Soğuk uygulamada 1-1/2 saat öncesi antipiretik verilmelidir. Yoksa
ateş tekrar çabucak yükselebilir.
** Antipiretik ile beraber soğuk uygulama genellikle antipiretiğe cevap
vermeyen yüksek ateşin olduğu durumlarda yapılır. Yoksa hasta hi­
potermiye sokulabilir.
** Huzurluk, hiperpreksi, febril konvulziyon vb. riskli çocuklarda so­
ğuk uygulamaya hemen başlanabilir.
** Soğuk uygulamayla beraber titreme başlarsa biraz daha sıcak su kul­
lanılabilir.
Tedavi: Enfeksiyon veya etkene göre ayaktan veya yatırılarak hastaya
tedavi verilmelidir.

405
 AKUT ANAFLAKTİK ŞOK TEDAVİSİ
Etyoloji: Alerji (ilaç, yiyecek, bitki vb) veya her hangi bir nedene bağlı
gelişebilir.
** Önce hastanın vital bulguları değerlendirilıneli ve monitörize edilmelidir.
** Temel amaç hastayı şoktan çıkarmaktır.
1. Adım: Temel ilaç adrenalindir. ADRENALİN® amp 0,25, 0,50 ve 1
mg/ml formları vardır.
Yetişkin dozu: 0,3 - 0,5 mg (saf) l:lO00'lik adrenalin SC veya iM (uy­
luktan) arayla solunum sıkıntısı gerileyinceye kadar yapılabilir.
Çocuk dozu: 0,01 mg/kg IV (sulandırdıktan (1cc adrenalin+9cc :NaCl
sonra dakikada lml/kg)
** 10 - 20 dakikada bir tekrarlanabilir.
2. Adım: Solunum yolunun açık tutulmalı ve nazal oksijen uygulanması
yapılmalıdır.
3. Adım: Antihistaminik: AV İL® AMPUL veya SİSTRAL® AMPUL
Doz: 10 yaş ve Erişkin: 1 AMP, 2-5 yaş çocukta 1/3 AMP, 6-10 yaş
çocukta 1/2 AMP
** Tercihen kas içine veya damar yoluyla, 5 dakika içinde yavaş puşe
şeklinde, uygulanır 6 saat arayla tekrarlanabilir.
4. Adım: Kortikosteroid; prednisolon PREDNİSOLON® 25mg AMP)
Doz: Erişkinde: 50 mg prednisolon damar yoluyla, 6 saatte bir, 2-4
kez tekrarlanabilir. Kardiyak yan etkileri olabileceği için infüz­
yonla uygulanmalıdır. Çocuklarda: 2 mg/kg (max: 60mg/kg/
gün) damar yoluyla verilir.
5. Adım: Şiddetli larinks obstriksiyonunda adrenalin sulandırılmadan
0.5 ml/kg (max. 5 ml) sulandırılmadan nebulizatorle lüdk süreyle mas­
ke ile uygulanır. Gereğinde tekrarlanır.
6. Adım: Sıvı replasmanı temel tedavilerdendir. Hiç zaman kaybetmeden sıvı
tedavisi başlanmalıdır. Hastanın hipotansiyona girmesi engellenmeli, hipo­
tansiyonda ise hipotansiyon düzeltilmelidir. Verilecek sıvı izotoniktir. Da­
mar yolu dolana kadar izotonik yüklenmelidir (çocuk 20 cc/kg ve üstü). İdrar
çıkışının olması tansiyonun düzelmesi sıvı yeterliliği için iyi bir göstergedir.
** Unutulmamalıki tüm şoklarda temel tedavi sıvı replesmanıdır.
7. Adım: Hipotansiyon varsa ve sıvı tedavisine rağmen düzelmezse do­
pamin dobutamin başlanmalıdır.
8. Adım: Bronkospazm varsa kısa etkili inhaler B2 agonist verilebilir. IV
aminofilin yapılabilir.
** Etken böcek sokması ise ve ısırık gövdede ise ısırık yerine aynı doz
sc adrenalin a ılır.

406
 MAYİ (SIVI) TEDAVİSİ
Mayi tedavisi: En uygun verme şekli VÜCUT YÜZEYİ (m2) hesaplana­
rak verilendir.
KG hesabıyla da verilebilir ama vücut yüzeyi (m2) hesabı kadar has­
sas değildir.
4 x VA(kg) + 7
** VÜCUT M2 = ------ (Her hekim bu formülü bilmelidir.)
90 + VA (kg)
Örneğin: 10 kg hasta = 47/100 = 0.47 m2
Her 500 cc'ye kablacak POTASYUM= VA (kg) x 500/(24 saatlik toplam mayi)
Örneğin: 10 kg hasta günlük 1000 cc mayi alacak ise her 500 cc'ye
10x500/1000=5cc KCL
Yani toplam 1000 cc mayiye 10 cc kel katılacak.
** Potasyum serum değerine göre KCL miktarı arttırılabilir ama 1000cc
ye max: 40 cc KCL katılabilir (idrar çıkışı varsa)
** İshalde K kaybı çok olduğundan biraz daha fazla K mayiye katılabilir.

İHTİYACA GÖRE M AYİ TEDAVİSİ (metrekare ile)

** 1 mi= 20 damla, damla sayısı: (sıvı (ml)x20)/(verilecek saat x 60)
damla/dakika
** Hastanın ihtiyacına göre ayarlanır. İdrar çıkışı en önemli en basit ta-
kip kriteridir. 0,5-1 ml/kg/saatin üstünde olmalıdır.
Seçilecek mayi: Dehiratasyonun başında izotonik, idame tedavide ise
izodex. (lJ izodex = %33 sf, %66 dx içerir.) olmalıdır. Sadece özel durum­
larda %5 dextroz verilir. Çünkü verilecek mayinin elektrolit içermesi la­
zım yoksa verildiği gibi dışarı atılır.
** Hastalarda özel durum yoksa ilk seçilecek mayi 1/3'tür (Yenidoğan­
larda ilk gün %5-10 dextroz)
** İlk gün izotonik verilirse bile 2. gün 1/3 lük mayiye geçilmelidir (Ör-
neğin yanıkta)

DEFİSİT SIVI TEDAVİSİ (Kişinin kaybettiği sıvıdır.)

İzotonik tercih edilmeli ve verilecek idameden bağımsız olarak ½'si ilk
8 saatte kalanı½ si sonraki 16 saatte verilmelidir. Aynı anda hesaplanan
idame mayisi ile beraber verilir.

Hastalara verilecek sıvı defisit miktarları

Hafif dehidratasyonda (%5): 2000-2500 ml/m2 veya 50ml/kg (bulgu bu-
1 lunmayabilir, anamnezde ishal, kusma, yetersiz alım olabilir, idrar mik­
tarında azalma ada a ız kurulu u olabilir.

407
Orta dehidratasyonda (%10): 2500-3000 ml/m2 veya 100 ml/kg (deri
turgor ve tonusunda bozulma, fontanel ve göz kürelerinde çökme,
mukoz membranlarda (dil, dudak) kuruluk, idrar miktarında azalma,
uyuklama halsizlik hali, asidoz varsa sık solunum olabilir.)
Ağır dehidratasyonda (>%15): 3000-3500 ml/m2 veya 150ml/kg (bulgu­
lar daha belirgin ayrıca şok bulguları, deri soğuk, soluk, periferik siya­
noz, konvülziyon olabilir.)
İDAME SIVI TEDAVİSİ (kişinin ihtiyacı olan kaybedeceği sıvıdır ve
defisitten bağımsız hesaplanır)
Kısıtlı mayi: 900-1200/m2 (pnömoni, NS, KY, HT, oral alımın olduğu
durumlar vb.)
İdame mayi: 1500-1700 cc/m2 (normal oral almayan hastada günlük
mayi ihtiyacıdır.)
** Sıvı ihtiyacının arttığı durumlarda idameden daha fazla mayi verilir.
1. derece sıvı ihtiyacı: 2000-2500/m2 / gün (İYE, kusma, ishal vb. durum-
larda)
2. derece sıvı ihtiyacı: 2500-3000/m2 / gün
3. derece sıvı ihtiyacı: 3000-4000/m2 / gün (yanık, preşok vb. durumlarda)
** Hastaya verilecek mayi miktarı max: 4000cc /m2 / günü aşmamalıdır.
(yaklaşık 5 ml/kg/saat)

AKUT YÜKLEME TEDAVİSİ:

İleri derece dehidratasyon ve şokta: 20xkg/cc izotonik hastanın klini­
ğine göre hızlı şekilde yükleme yapılır. Gereğinde idrar çıkışı oluncaya
kadar tekrarlanır.

VÜCUT A ĞIRLIĞI İLE GÜNLÜK İDAME MAYİ HESAPLAMASI

İlk 10 kilo için: kgxlO0ml
İkinci 10 kilo için: kgx50ml
Sonraki kilolar için: kgx20ml
** En iyi en duyarlı yöntem metrekare hesabıyla mayi vermektir. Ama
10 kilograma kadar olan çocuklar için kilo metrakare hesabı değilde
kilo başı mayi hesabı daha uygundur.
** Günlük kalori hesabı da aynı şekilde yapılabilir.

408
 SIK KULLANILAN MAYİLER VE İÇERİKLERİ
(1 litre başına)
%5 DEXTROZ (253 mosm/1): 100-lSOrnl medifleks-500-lOOml torba veya şişe
Endikasyonlan: Sodyum içermediklerinden hipovolemide ve dehidre­
tasyonda tercih edilmemelidirler. Kan şekerini yükseltmede, minimum
kalori ihtiyacını gidermede veya HT olan hastada mayi ihtiyacını gider­
mede kullanılabilirler.
Dikkat: Bu sıvılar dehidretasyonda, hipotansiyonda, hipovolemide, kan
kaybında ve yanıkta, defisit (yükleme) tedavisinde yetersiz oldukların­
dan tercih edilmemelidirler.
%10-20-30-50 DEXTROZ: 500 ml torba veya şişeler.
Endikasyonlan: Kan şekerini yükseltmek için (artmış kalori gereksimin­
de) kullanılırlar.
1/3'LÜK MAYİ: 1 pay (%0.3) izotonik 2 pay % 5 (%3.3) dextroz içerir.
½'LİK MAYİ: 1 pay izotonik 1 pay % 5 dextroz içerir.
1/5 LİK MAYİ: 1 pay izotonik 4 pay % 5 dextroz içerir.
Endikasyonlan: Hastaların defisit tedavisi sonrası idame mayi tedavi­
sinde kullanılırlar. Bu mayiler potasyum içermediklerinden dolayı po­
tasyum katılarak kullanılmalıdırlar. Bazen kan sodyum seviyesini den­
geli düşürmek içinde kullanılabilirler.

KRİSTALLOİD GRUBU MAYİLER

SERUM FİZ YOLOJİK izotonik (308 mosm/lt): 150ml medifleks-500-
lOOml torba veya şişe): Na:154 meq/1, Cl: 154 meq/1 içerir.
RİNGER SOLÜSYON (310 mosm/lt, 0.5-1 lt şişede): Na:147, meq/1 Cl:
155 meq/1, K: 4meq/1, Ca: 4 meq/1 içerir (Alkalozda tercih edilir)
RİNGER LAKTAT (275 mosm/lt): Na: 130 meq/1 Cl: 109 meq/1, K: 4
meq/1, Ca: 3 meq/1, laktat: 28 meq/1 içerir (Asidozda tercih edilir).
D5 RİNGER LAKTAT (525 mosm/1): Na: 130 meq/1 Cl: 109 meq/1, K: 4
meq/1, Ca: 3 meq/1, laktat: 28 meq/1, 50 gr glikoz içerir.
Endikasyonları: Sodyum içerdiklerinden dolayı bu sıvılar dehidretas­
yonda, hipotansiyonda, hipovolemide, kan kaybında ve yanıkta, defisit
(yükleme) tedavisinde ilk tercih edilecek mayilerdir. Kaybedilen hacmin
en az 3 katı hastaya verilmelidir.
Dikkat: Sıvı yüklenmesi, doku ödemi ve kalp yetersizliklerine neden
olabilirler. Böbrek yetmezliği olan hastalarda kullanılmamalıdır.

409
%3 SODYUM KLORÜR: Na, Cl: 513 meq/l içerir.
Endikasyonları: Daha çok sodyumu acil yükseltme veya diüretik amaçlı
kullanılırlar.
ISOLYTE-P (%5 glukoz) pediatrik (96 mosm/l): Dekstroz 5 %, sodyum
laktat 0.26 %, potasyum klorür 0.13 %, magnezyum 0.031 %, potasyum
fosfat dibazik 0.026 % içerir.
Endikasyonları: Çocuklarda özellikle sıvı kayıplarında ve postoperatif
dönemde kullanılan dengeli idame solüsyondur.
İSOLYTE -M: Dekstroz monohidrat 5 %, sodyum asetat 3Hp 0.28 %,
potasyum klorür 0.15 %, potasyum fosfat dibazik 0.13 %, sodyum klorür
0.091 %, sodyum bisülfit 0.021 % içerir.
Endikasyonları: Ameliyatlardan sonra günlük sıvı ve kalori ihtiyacını
karşılamak için kullanılır.
İSOLYTE-S: Magnezyum klorür 6Hp 0.030 %, potasyum klorür 0.037
%, sodyum asetat 3Hp 0.37 %, sodyum klorür 0.53 %, sodyum gluko­
nat 0.5 %, potasyum fosfat monobazik 0.00082 %, sodyum fosfat dibazik
0.012 % içerir.
Endikasyonları: Ekstraselüler sıvı kayıplarında kullanılır.
%20 MANNİTOL:
Endikasyonları: Kraniyal ödem tedavisinde veya diüretik amaçlı kulla­
nılabilirler.

410
 VÜCUT YÜZEY HESAPLAMASI (M2 ) VE PRATİK MAYİ
HESAPLAMA CETVELİ
M2: Vücut yüzey metrekaresi 24h: 24 saatlik mayi 1 mi = 20 damla
h: saatte gidecek mayi K': her 500 mi mayiye kahlacak potasyum miktarı
1500ml/m' 2000ml/m' 900ml/m' 1200ml/m'
24h h 24h h 24h h 24h h
KG M' K• K• K• K•
2 kg 0,16 mi mi mi mi mi mi mi mi mi mi mi mi
3 0,20
4 0,24
5 0,28
6 0,32 10 kilograma kadar olan çocuklarda kilo başı mayi
hesabı kullanılır. Ortalama idame sıvısı 100-120 mi/kg/gün
7 0,36
8 0,40
9 0,43
10 0,47
11 0,50 757 32 7 1010 42 5 454 19 12 606 25 9
12 0,54 809 34 7 1078 45 6 485 20 12 647 27 9
13 0,57 59 36 8 1146 48 6 516 21 13 687 29 9
14 0,61 909 38 8 1212 50 6 54 23 13 727 30 10
15 0,64 957 40 8 1276 53 6 574 24 13 766 32 10
16 0,67 1005 42 8 1340 56 6 603 25 13 804 33 10
17 0,70 1051 44 8 1402 58 6 631 26 13 841 35 10
18 0,73 1097 46 8 1463 61 6 658 27 14 878 37 10
19 0,76 1142 48 8 1523 63 6 685 29 14 914 38 10
20 0,79 1186 49 8 1582 66 6 712 30 14 949 40 11
21 0,82 1230 51 9 1640 68 6 738 31 14 984 41 11
22 0,85 1272 53 9 1696 71 6 763 32 14 1018 42 11
23 0,88 1314 55 9 1752 73 7 788 33 15 1051 44 11
24 0,90 1355 56 9 1807 75 7 813 34 15 1084 45 11
25 0,93 1396 58 9 1861 78 7 837 35 15 1117 47 11
26 0,96 1435 60 9 1914 80 7 861 36 15 1148 48 11
27 0,98 1474 61 9 1966 82 7 885 37 15 1179 49 11
28 1,01 1513 63 9 2017 84 7 908 38 15 1210 50 12

411
29 1,03 1550 65 9 2067 86 7 930 39 16 1240 52 12
30 1,06 1588 66 9 2117 88 7 953 40 16 1270 53 12
31 1,08 1624 68 10 2165 90 7 974 41 16 1299 54 12
32 1,11 1660 69 10 2213 92 7 996 41 16 1328 55 12
33 1,13 1695 71 10 2260 94 7 1017 42 16 1356 57 12
34 1,15 1730 72 10 2306 96 7 1038 43 16 1384 58 12
35 1,18 1764 74 10 2352 98 7 1058 44 17 1411 59 12
36 1,20 1798 75 10 2397 100 8 1079 45 17 1438 60 13
37 1,22 1831 76 10 2441 102 8 1098 46 17 1465 61 13
38 1,24 1863 78 10 2484 104 8 1118 47 17 1491 62 13
39 1,26 1895 79 10 2527 105 8 1137 47 17 1516 63 13
40 1,28 1927 80 10 2569 107 8 1156 48 17 1542 64 13
41 1,31 1958 82 10 2611 109 8 1175 49 17 1566 65 13
42 1,33 1989 83 11 2652 110 8 1193 50 18 1591 66 13
43 1,35 2019 84 11 2692 112 8 1211 50 18 1615 67 13
44 1,37 2049 85 11 2731 114 8 1229 51 18 1639 68 13
45 1,39 2078 87 11 2770 115 8 1247 52 18 1662 69 14
46 1,40 2107 88 11 2809 117 8 1264 53 18 1685 70 14
47 1,42 2135 89 11 2847 119 8 1281 53 18 1708 71 14
48 1,44 2163 90 11 2884 120 8 1298 54 18 1730 72 14
49 1,46 2191 91 11 2921 122 8 1314 55 19 1753 73 14
50 1,48 2218 92 11 2957 123 8 1331 55 19 1774 74 14

412
1

TUMOR LIZIS SENDROM

•• •• • •

Etyoloji: Non hodgkin lenfoma, ALL, AML, KLL, KML, meme Ca, testi­
küler Ca, akciğer Ca vb. durumlarda kortikosteroid, hormona! tedavi ve
radyoterapi sonrasında veya spontan olarak gelişebilmektedir. Yüksek
ürik asit ve [PO42-Jx[Ca2++] > 60 mg/dL olduğunda kristaller böbreğe
çökerek zarar verir.
Laboratuar: Hiperkalemi, hiperürisemi (>7-15mg/dL), hiperfosfatemi
(> 8 mg/dL), hipokalsemi, akut oligürik veya nonoligürik böbrek yet­
mezliği görülebilir.
** Her 4-6 saatte bir K+, P042-, Ca2+, ürik asit, BUN, kreatin bakılmalıdır.

TEDAVİ
Hidrasyon tedavisi: (3 L/ m2 / gün) Kemoterapi veya radyoterapi öncesi
özellikle yüksek riskli hastalarda hidrasyon 1-2 gün önce başlanıp ve ke­
moterapi sonrası 2-3 güne kadar devam etmelidir.
İdrar alkalileştirme tedavisi: 40-80 meq/lt NaHCO3 (1 mi= 1 meq). id­
rar pH'sı 7-7.5 olmalıdır. İdrar pH'sı > 7.5 olduğunda bikarbonat teda­
visi sonlandırılır.
** Gereğinde Asetozolamid 250-500 mg oral olarak kullanılabilir.
Allopürinol tedavisi: ÜRİKOLİZ 300 mg TABLET
Doz: 300 mg/m2, 2-3 dozda 2-3 gün verilir.
Hiperkalemi: Hiperkalemi acil ve yoğun tedavi gerektiren bir durum­
dur. Hiperkaleminin spesifik tedavisi; potasyumun membran etkisinin
antagonize edilmesi, hücre içine çekilmesi ve vücuttan uzaklaşhrılması­
na yöneliktir. Diyetin K içeriği azalhlmalıdır.
Hemodiyaliz: Medikal tedaviyle çoğu hastada ABY düzelir. Yanıt yeter­
siz olursa eritoneal di aliz ve a hemodi aliz erekebilir.

413
 KAFA TRAVMASINA YAKLAŞIM
** Bradikardi, bradikardi + HT, akut pupil değişikliği varsa:
Hiperventilasyon: Ambu ile hiper ventilasyon gerekirse entübasyon
(hedef PCO2 35 mmHg) Mannitol: 0.5-1 gr/kg/doz 3-4 dozda 3-4 gün
verilir daha sonra her gün 1-2 doz azaltılarak kesilir. IKKda verilmez.
Gereğinde proflaktik anti epileptik: Fenitoin (yükleme yapmadan).
Pozisyon: Baş 30° olmalı.
İdrar çıkışı: 1cc/kg/saat.
Ranitidin, normotermi, göz bakımı: Göz kapaması
Aspirasyon öncesi: Lidokain 1 mg/kg, fentanil 1 mcg/kg, ağrılı işlem­
lerde mutlaka sedas on a ılmalıdır.

BEYİN ÖDEMİ YAKLAŞIM

Kısıtlı mai: 1000-1200 cc/m2'den
Mannitol 0.5-1 gr/kg/doz 3-4 dozda 3-4 gün verilir daha sonra her gün
1-2 doz azaltılarak kesilir.
Dexametazon: 1 mg/kg/gün 4 dozda 2-4 gün, daha sonra azaltılarak
kesilir.
Gereğinde proflaktik anti epileptik: Fenitoin (yükleme yapılmadan).
Gereğinde albümin: 0.5 gr/kg/gün tek dozda toplam 7 gün.

414
 ÜST GİS KANAMASINA YAKLAŞIM
İrrigasyon (lavaj): Hafif soğuk 10 ml/kg izotonik ile irrigasyon yapılır.
Gerekirse lavaj sıvısına 5 mg/lt adrenalin kahlabilir.
Antiasit: Omeprazol: Çocuk: 0,7 mg/kg/gün oral 1-2 dozda Gerekirse 3
mg/kg/gün'e kadar doz arttırılabilir. Yetişkin: lx20mg veya 2x20 mg)
Sükralfat: 60 mg/kg/gün,
H2 reseptör blokörleri: 2 mg/kg/doz İV veya oral 3 dozda,
Somotostatin: 250 µgr/saat
Vasopressin: 0.3 unit/kg bolus takiben 0.2 unit/1.73 m2/dk. Her saat
0.1 unit/1.73M2 / dk yükseltilerek maksimum 0.6 unit/1.73M2 / dk kadar
çıkılabilir.
K vitamini dozu: Yetişkin: 20/40 mg,

GUİLLAEN BARRE SENDROMU

Hikaye: 2-3 hafta öncesinden solunum ya da gastrointestinal bir hastalık
hikayesi
Klinik: Yukarı ilerleyen solunum ve kranial sinirleri tutabilen akut iler­
leyici güçsüzlük, bacaklarda ve sırtta ağrı, fasial sinir tutulumu, duyu
ve DTRkaybı
BOS: Proteini yüksek hücre normal
Tedavi: 400 mg/kg/gün İVİG beş gün tek dozda veya 1 gr/kg/g tek
dozda toplam 2 ün verilir.

415
KANAMAYI DURDURMAK İÇİN TURNİKE UYGULAMASI
** Turnike uygulaması için genişliği en az 8-10 cm genişliğinde sargı
malzemeler kullanılmalıdır. Kesinlikle ip, tel gibi malzemeler kulla­
nılmamalıdır. Turnike kanama bölgesine en yakın bölgeye uygulan­
ması daha uygundur. Sadece tek kemik olan kol ve uyluğa uygulana­
bilir. Uzuv kopması varsa ön kol ve bacağa da turnike uygulanabilir.
** Turnike bağlandıktan sonra bir çubuk yardımı ile kanama durun­
caya kadar sıkılmalıdır. Turnike nedeniyle oluşabilecek siyanozu
görmek için turnike uygulanan bölge açıkta bırakılmalıdır. Turnike
uygulanan bölgede kanamaya göre 15-20 dakikada turnike gevşetil­
melidir. Turnikenin uygulandığı saat mutlaka not edilmelidir.
** KOPMUŞ UZUV TAŞINMASI: Uzun mümkün olduğunca temiz
şartlarda ve soğuk zincire uygun bir kapta taşınmalıdır. Uygun mal­
zemenin olmadığı durumlarda uzun önce su geçirmeyen temiz biı:
poşete konulduktan sonra içinde su ve buz parçaları olan ikinci bir
oşete ada kaba konmalıdır.

DONMA VAKALARINA Y AKLAŞIM

Donma vakalan üç dereceye ayrılır.
1. Derece donma: Deride solukluk, uyuşukluk, halsizlik vardır. Erken
müdahale ile hızlı bir şekilde düzelme görülür.
2. Derece donma: Deride Ödem, şişkinlik, ağrı ve büller görülür.
3. Derece donma: Belirgin bir siyanoz vardır. Doku neredeyse tama-
men ölmüştür.

Tedavi
Hasta normal oda sıcaklığında bir odaya almalı. Üstündeki tüm ıslak
elbiseler çıkarılmalı nazik bir şekilde çıkarılmalı yada kesilmeli ve müm­
kün olduğunca sıcak içecekler içirilerek vücut ısısı yükseltilmelidir.
Mümkün olduğunca hasta hareket ettirilmemeli ve kesinlikle extremite­
ler ovulmamalı, extremiteler kendi pozisyonunda kalmalıdır. Yani kapa­
lı armaklar ve extremiteler zorla a ılmamalıdır.

416
 HİPERNATREMİ
Etiyoloji: Özellikle dehidratasyon başta olmak üzere, diabetes insipi­
dus, AGE, diüretik etkisi, yetersiz su alımı (yetersiz anne sütü alımı),
esansiyel hipernatremi, rehidratasyon (aşırı hipertonik mayiler), hatalı
mamalar (yüksek sodyumlu), sıvı tedavisinde aşırı bikarbonat verilmesi,
sodyum içeren lavman uygulanması, yenidoğanların tuzlanması (kırsal
kesimlerde sık).
Klinik İritabilite, şuur bulanıklığı, letarji, hiperrefleksi, kovülzyonlar,
koma, İKK ve ölüm görülebilir.
Normal değeri: >7 gün ve yetişkin: 140±7,3 mEq/L, Prematüre: 116-140
mEq/L, 0-7 gün: 134-146 mEq/L
Hipematremi: Serum sodyum düzeyinin 150 mEq/L'den yüksek olma­
sıdır.

AYIRICI TANI
Durum Su kısıtlamsı Serum vazopresin Eksojen vazopressin
ile idrar osm (ng/L) (dehidratasyon ile idrar ozmolalite
(müsm/kg) sonrası) artışı
Normal >800 >2 Az veya artış yok
Tam santral Dİ <300 Saptanmaz Kademeli artış
Kısmi santral Dİ 0-800 <1.5 >%10 artış
Nefrojenik Dİ <300-500 >5 Az veya artış yok
Primer polidipsi >500 <5 Az veya artış yok

TEDAVİ:
** . Sıvı açığının düzeltilmesi için kristalloid sıvılar kullanılır.
Tedavi prensipleri: Tedavi sırasında en korkulan komplikasyon sodyu­
mun hızlı düşürülmesine bağlı gelişen beyin ödemidir. Bu nedenle sıvı
replasmanı ile 48-72 saatlik bir periyotta ve saatte 0,5-1 mEq/L nin altın­
da bir hızla düzeltilmelidir. Bundan dolayı tedavi sırasında sık aralarla
(6°24 saat) serum sodyum konsantrasyonu kontrol edilmelidir. Tekrar­
layan hipernatremide kasıtlı tuz zehirlenmesi akla gelmelidir. (Muncha­
usen sendromu)
Hipervolemik hipernatremide: Etiyolojide hipertonik NaCl, NaHCO3
veya tuz tableti verilmesi veya primerhiperaldosteronizm de görülür.
Tedavide ilk basamak tuz kısıtlaması olmalıdır. Daha sonra diüretik kul­
lanımıyla hipernatremi düzeltilmeye çalışılır.

417
HİPOVOLEMİK HİPERNATREMİDE sıvı TEDAVİSİ:
Hipovolemik hipernatremide sıvı replesmanı öncelikle izotonikle baş­
lanmalı yeterince yanıt alınamazsa ardından daha hipotonik sırasıyla
%0.45 NaCl, 1/3, 1/5, %5 dektroz vb mayilerle devam edilebilir.
Verilecek Sıvı Miktan (ml) (sıvı açığı): 0.6 x VA x [(şu anki Na / 140)-1]
+ Hissedilmeyen sıvı kayıpları (400 ml /m2 / gün)
Verilecek 1 Lt Sıvıdaki Na Miktan (mEq/L): Şu anki Na- [((0.6xVAx140/
şu anki Na)+ 1) x 10]
** Bu mayiler oral veya IV verilebilir.
** Plazma ozmolalitesi = 2xNa + glukoz/18 + BUN /2,8 (Beyin ödemi için
dikkat edilmelidir.)
** Dehidretasyona bağlı gelişen hipematremilerde dehidretasyonu
düzeltecek şekilde sıvı replesmanı çoğu kez yeterli olur.

418
 HİPONATREMİ
Etken: Kusma, diyare, yanık, diüretikler, mineralokortikoid eksikliği,
ozmotik diürez, glukokortikoid eksikliği, uygunsuz ADH salınımı, hi­
potiroidizm, ağrı, heyecan, nefrotik sendrom, ABY, KBY, kalp yetmez­
liği, siroz vb.
** Serum glukoz konsantrasyonundaki her 100 mg/dl arhş için serum
sodyumu ort. 1.6 mEq/L düşer.
** Serum trigliserid konsantrasyonundaki her 500 mg/dl arhş için Se-
rum Na ortlama 1 mEq/L düşer.
Psödohiponatremi nedenleri: Hiperosmolar hiponatremi, hiperglisemi,
izoozmolar hiponatremi (Sodyumun laboratuvar analizindeki artefakt,
örneğin hiperlipidemi)

Klinik:
Akut hiponatremi: Bulantı, kusma ve koma hali söz konusu olabilmek­
tedir.
Kronik hiponatremi: Uyuşukluk (örneğin ishalde vb.), susama, kas­
karın krampları, bulantı, kusma, kayıtsızlık, oryantasyon bozukluğu,
ajitasyon, epileptik nöbetler, güçsüzlük, letarji, delirium ve bilinç kaybı
şeklindedir.
** Düşük NaCI iyonize Ca•2 seviyesini düşürerek konvülzyonlara ne­
den olabilir.
** Genel olarak hastalarda Na değeri 115 in altında olduğu zaman kon-
vülzyon gözlenir.
Tanı: Sodyum değerinin normalin alhnda olmasıdır.
Normal değeri: >7 gün ve yetişkin: 140±7,3 mEq/L, Prematüre: 116-140
mEq/L, 0-7 gün: 134-146 mEq/L.

TEDAVİ
Akut semptomatik hiponatremi: Hızla tedavi edilmezse kalıcı nörolojik
hasar riski yüksektir. Hipotonik s1V1lar (%5 dekstroz, 1/ 3 vb) veriliyorsa
hemen kesilmelidir. Serum Na• semptomlar ortadan kalkana kadar, sa­
atte 1-2 mEq/L artacak şekilde düzeltilmelidir. Tedavi boyunca sık ara­
lıklarla ( 2-4 saatte bir) serum Na• tayini yapılmalıdır.
Kronik septomatik hiponatremi: Serum Na•2'u saatte 1-1.5 mEq/L,
günde 12 mEq/L'yi geçmeyecek şekilde düzeltilmelidir. Acil tedaviye
' gerek yoktur. Ön planda sıvı kısıtlaması olmalıdır. Altta yatan neden
1
I tedavi edilmelidir.

419
Uygunsuz ADH sendromu: Yatan hastalarda hiponatreminin en sık ne­
denidir. Klinik olarak normovolemik, Plazma ozmolalitesi< 270 mOsm/
kg Hp, İdrar ozmolalitesi > 100 mOsm/kg Hp, İdrar Na• konsantras­
yonu > 40 mEq/L, Böbrek, karaciğer, kalp, sürrenal, hipofiz ve tiroid
fonksiyonları normal ve diüretik kullanımı yoktur.
** Ölçülen sodyum değeri 120-125'in altında veya üstünde ama septo­
matikse sodyum defisit tedavisi verilir. Etyolojiye göre tedavi veril­
melidir.
1. Hipovolemik hiponatreminin tedavisi: Öncelikle hipovolemi düzel­
tilmelidir. Tedavi ile serum sodyumu, saatte 1-1.5 mEq/L, günde
12 mEq/L'yi geçmeyecek şekilde düzeltilmelidir. 20 cc/kg izotonik
½-1 saatte hastaya verilir. Daha sonra hastaya izotonik takılarak ileri
merkeze sevk edilir. dehidretasyon giderildikten sonra defisit teda­
visi verilebilir.
2. Normovolemik hiponatreminin tedavisi: İdrar Na > 40'dir. Sadece
Uygunsuz ADH da ürik asit düzeyleri artar. Tedevide Na verilmez.
Su kısıtlaması yapılmalıdır. Günlük 1 lt SF verilmelidir. Daha fazla
sıvı verilmez. Ya da demoksiklin veya lityum verilebilir.
3. Gerçek hiponatreminin tedavisi: Tuz kaybı yapan üremi, KBY ve di­
üretiklere bağlı ise idrar Na >20'dir. Beslenememeye bağlı hiponat­
remide ise İdrar Na< 20 altındadır. Gerçek hiponatremi 24-48 saatte
düzeltilmelidir. Hızlı düzeltilirse kuadriparezi ve dizatri meydana
gelir. Oral veya IV tedavi edilebilir.
Na Açığı= (İstenen Na (135)-Ölçülen Na)x kg x 0.6 mEq
** IV defisit tedavisi: 1000 cc %3 NaCl de 513 mEq Na içerir. Sodyum
açığı 24-48 saatlik mayisine katılarak tedavi edilebilir. Veya defisit
tedavisinde pratik formül: 11.6 x kg ml %3 Nacı yarısı ilk 2 saatte di­
ğer yarısı sonraki 6 saatteki normal mayisine katılarak tedavi edilir.
Bitiminde kan Na düzeyi kontrol edilir.
** Oral tuz tedavisi: 1 gr sofra tuzunda ortalama 17 mEq Na bulunur.
Bulunan soyum açığı 6 öğüne bölünerek her hangi bir içecek içinde
verilebilir.
** Gerçek hiponatremi olan hastada kalp yetmezliği varsa hastaya
Nacı verilmeyeceği için hasta diyalize alınmalıdır.

420
 HİPERPOTASEMİ
Etken: DüşükGFH, metabolik asidoz (PH da her 0.1 lik düşme ile serum
K'u 0.6 mmol/L artırır.) Prerenal azotemi, ABY, K BY, Adrenokortikal
yetmezlik, Hipoaldosteronizm, Potasyum tutucu diüretikler, İlaçlar, he­
moliz, Hiperkatabolik durumlar, Doku harabiyeti, yanık, sepsis, İnsülin
eksikliği, hiperpotasemik periyodik paralizi, iatrojenik.
Klinik: Kardiyak aritmi (1.2. derece blok, A-V tam blok, nodal ritim, idi­
oventriküler ritm, ventriküler taşikardi, ventriküler fibrilsyon, ventrikül
arrest), ishal, karıncalanma, uyuşukluk, kuvvetsizlik, flask paralizi, kas
zayıflığı bulunmaktadır. En önemli tehlike ise hiperkalemiye bağlı kar­
diyak aritmi ve arreste bağlı ölümdür.
Tanı: Kan potasyum değerinin normalin üstünde olmasıdır.
Ekg Bulguları: Ciddi hiperpotaseminin en önemli bulgusudur. Tüm
V'lerde T sivriliği olur (T sivriliği: T, R'nin 3/8'den büyüktür.).Sırasıyla
ilk önce T sivriliği oluşur sonra P dalgası düzleşir sonrasında PR mesafe­
si uzar (1 derece AV blok), QRS genişler en son Ventriküler Fibrilasyon

8
IQ � im�(ll- t
ve arrest meydana gelir
HIPOKALEMI HIPOKALEMI

1.7mg/dl
-- - --
u •• ,....
./
�. _.J� 1
'\
BifazlkT
ST depesyonu

TEDAVİ
K+ 5-6 mEq/L: Diyet+ Furosemid (IV ve PO K+ alımı kısıtlanır. Diyetle
0,5 mEq/kg/gün verilir.
K+ 6-6,5 mEq/L: Kayexelat+ NaHCO3+ Ca glukonat+ kısa etkili b2 mi­
metik
K+ >6,5 mEq/L: Ca glukonat+ NaHCO3+Glukoz+ insülin ve gereğinde
T düzelmezse diyaliz.
Kalsiyum glukonat(%10): 0,25-0.5 cc/kg IV (5-10 ml) mayi içinde yavaş
(10-20 dk) verilir. Etkisi 1-2 dk içinde başlar. Hiperpotaseminin kardiyak
yan (Aritmi, A-V blok) etkilerini azaltır. Hastaların digital almamasına
dikkat edilmelidir.
Na Bikarbonat(% 8,4): 1-2 mEq/kg veya lml/kg >10-30 dakikada veri­
lir. Etkisi 30 dk içinde başlar. EKG anormallikleri devam ederse bu doz

421
15 dakikada bir tekrarlanabilir. Ph'da her 0.1 lik artma serum K'unu 0.6
mmol/L düşürür.(Na Bikarbonat(% 8,4) ampulde 1 cc=l mEq), Ca ile
aynı koldan ve arka arkaya verilmemelidir.
Glik oz+ Regulerinsulin: 0,5 gr/kg glikoz(%10 dextroz) içine 0,1 Ü/kg
(5 gr glikoza 1 Ü) kristalize insülin(max: 10 ünite) kahlır. 30 dk -1 saat
içinde IV olarak verilir. Etkisi 10-20 dk içinde başlar.
Albuterol: inha/er: < 10 kg: 2.5 mg, 10 - 40 kg: 5 mg, > 40 kg: 10 mg(0.3
mg/kg/doz max: 10 mg), yetişkin: 10-20 mg/doz 4 ml izotonik içinde
inhaler verilir. Etkisi15-30 dk içinde başlar.
Kayeksalat: Oral lgr/kg(max: 30-40 gr) olarak 20-50 gr Resin, 100-200
mL %70'lik sorbitole katılarak 4 saatte bir oral alınır. Veya lavman olarak
150 gr resin, 50 mL %70'lik sorbitole katılıp, 100-200 mL su eklenir ve
başlangıçta 1-2 saatte, sonra 6 saatte bir rektal olarak uygulanır. Etkileri
2-4 saat içinde başlar
Furosemid: Dehidretasyon yoksa 0.5 mg/kg'dan verilebilir.

422
,
HİPOPOTASEMİ
Etken: Alkaloz, periyodik paralizi, insülin uygulanması, potasyum alı­
mında yetersizlik, anoreksiya nervoza, ter yoluyla (kistik fibroz), kusma­
lar, pilor stenozu, uzamış ishal, aşırı laksatif, uzayan mide aspirasyonu,
renal hastalıklar, RTA, bartter sendromu, fanconi sendromu, artmış mi­
neralokortikoid etki, hiperaldosteronizm, cushing sendromu, ilaçlar ve
diabetes mellitus.
Klinik: İştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrıları, kas krampları, poliüri,
polidipsi, letarji ve hafıza karışıklığı, iskelet kaslarında güçsüzlük, peris­
taltizmde azalma, ileus ve aritmi olabilir.
Tanı: Serum potasyum düzeyinin normalin altında olmasıdır. Düzeyi
2,5 mEq/L altında ise EKG bulguları belirginleşir.
Normal değer: Kord: 5,00-10,20 mEq/L, Prematüre: 3,00-6,00 mEq/L,
0-7 gün: 3,70-5,90 mEq/L, ve >7 gün ve yetişkin: 3,50-5,50 mEq/L.
** EKG ile potasyum düzeyinin doğruluğu tahmin edilebilir.
Ekg bulguları: Düşük voltaj, ST çökmesi, T dalgasında düzleşme, U dal­
gası, PR ve QT aralığında uzama olabilir. Vl de T dalgası bifazikdir. Eğer
U dalgası P'nin boyunu geçerse veya negatif olursa durum ciddidir.

TEDAVİ:
Hastanın günlük mayisi maksimumdan verilir her 1000 cc SF içine max
doz olan 40 cc KCI katılır. Çok ciddi serum K düşüklüğünde daha fazla
potasyumun kullanıldığı (>40cc KCL) tedavi şeklini tercih eden hekim­
lerde mevcuttur. Hafif vakalarda günlük mayisindeki potasyum miktarı
2 katına çıkarılarak tedavi edilebilir. Veya oral K+ verilebilir.
** Hafif hipopotasemilerde veya proflaktik amaçla oral muz veya oral
K• verilir.
KALİNOR EFERVESAN TB (K): 1 tb = 46 meq.
Doz: 1-3 me /k / .. n 2 dozda verilebilir.

423
 HİPERKALSEMİ
Etken: Hiperparatiroidi, hipertiroidi, vitamin D intoksikasyonun (özel­
likle D vit3 damla alan bebeklerde), sedanter yaşam, uzun süreli paren­
teral beslenme, akromegali, dehidratasyon, çeşitli maligniteler, polisi­
temia vera, feokromasitoma, sarkoidozis, oral kalsiyum tedavisi, tiazid
türü diüretikler, granülömatöz hastalıklar (sarkoidoz) vb.

Klinik:
Ca+2 11-12 mg/dl üzerinde iken: Kabızlık, iştahsızlık, karın ağrısı, ile­
us, bulantı-kusma, poliüri, noktüri, polidipsi, konvülzyonlar, böbrek ve
üreter taşları, hiperkalsiüri, peptik ülser, pankreatit, hipertansiyon gö­
rülebilir.
Ca+2 12 mg/dl'nin üzerindeyken: Emosyonal labilite, konfüzyon, deliri­
um ve koma görülebilir.
Ca +2 18 mg/dl'nin üzerindeyken: EKGde Q-T aralığında kısalma, bra­
dikardi ve birinci derece A-V blok, şok, böbrek yetmezliği, ölüm görü­
lebilir.

Tanı:
** Serum iyonize kalsiyum değerinin normalin üstünde olmasıdır.
Serum total kalsiyum düzeyinin normal değeri: 8,5 - 10,5 mg/dl
Serum iyonize kalsiyum düzeyinin normal değeri: 4,5-5,5 mmol/L'dir.
** Plazmada sadece serbest (iyonize) kalsiyum fizyolojik olarak aktiftir.
Total kalsiyumun %50-55'i bu formda bulunur.

TEDAVİ:
** Etiyolojiye göre tedavi verilir. Ca+2 16-20 mg/dL iken hemen tedavi
verilmezse ölüm kaçınılmaz olur. Tedavinin temeli yüksek dozda
izotonik verilmesidir. Hipokalemiyi önlemek için 1 litre sıvıya 20
mEq KCL konur. Dehiretasyon varsa giderildikten sonra tekrar se­
rum Ca'u bakılmalıdır.
** Kalp yetmezliği yoksa 20 cc/kg sıvı 1 saat verilir. Ardında 1 mg/
kg furasemid yapılır. Bu işlem 3-4 kez tekrarlanır. Bu tedaviye yanıt
alınmazsa glukokortikoid (1-2 mg/kg prednizolon) verilebilir.
** Prednizolon; Ca+2 yüksekliği, malignensiye veya D vit yüksekliğine
bağlı ise etkilidir. Yine yanıt alınmazsa Alendronat (Osteoklast inhi­
bitörleri) IV verilebilir. (Aradia 30 mg SF içinde 4 saatte verilir. Daha
sonra 60 m /24 saat SF içinde infüz onla verilmelidir.

424
KRİTER KBY VitD Eks. VitD bağımlı Hipoparatiroidi Pseudohipo
rikets Tip-1 paratiroid
Ca azalır azalı azalır azalır azalır
p artar azalır azalır artar artar
ALP artar artar artar normal normal
PTH artar artar artar azalır artar
25-0HD3 normal azalır normal normal normal

425
 HİPOKALSEMİ
Etken: Hipoparatiroidizm, vitamin D eksikliği, kby, magnezyum eksik­
liği, akut pankreatit, hiperfosfatemi, sistinozis, osteomalizi, alkolizm,
hepatik siroz ve hipoalbuminemide görülebilir.
Klinik: Serum iyonize Ca azalması ile dudak çevresinde, parmak uçla­
rında uyuşma ve karıncalanmalar, hiperaktif tendon refleksleri, chvostek
(yüz kasları spazmı), throusseau (Ebe eli), kas ve abdominal kramplar,
tetani (karpopedal spazm), konvulzyonlar, uzamış QT ve ST, ventriküler
aritmiler, kuru cilt, mat ve kırılgan saçlar, kırılgan tırnaklar, yenidoğan
ve infantlarda (tremor, apne, siyanoz ve letarji) gelişebilir. Ayrıca uzun
süreli hafif hipokalsemi bile katarakt, depresyon, diğer psikiyatrik prob­
lemler, hafıza zayıflığı, okul başarısında azalma ve anksiyeteye neden
olabilir.

Tanı:
** Serum iyonize kalsiyum değerinin normalin altında olmasıdır.
Serum total kalsiyum düzeyinin nonnal değeri: 8,5 - 10,5 mg/dl
Serum iyonize kalsiyum düzeyinin nonnal değeri: 4,5-5,5 mmol/L dir.
** Plazmada sadece serbest (iyonize) kalsiyum fizyolojik olarak aktiftir.
Total kalsiyumun %50-55'i bu formda bulunur.
** Tanı için düzeltilmiş Ca değeri önemlidir. Düşük albüminde total Ca
düşük görülür ama iyonize normaldir.
Düzeltilmiş Ca = Serum Ca + (4 - Serum Albümin) x 0,8 dir.

TEDAVİ
Tedavi için düzeltilmiş Ca değeri önemlidir. Düşük albüminde total Ca
düşük görülür ama iyonize normaldir.
** Etkene göre tedavi verilmelidir.

AKUT TEDAVİ:
0,5-l,5x mi/kg/doz 4 dozda (%10 Ca glukonat) 1/5 sulandırılıp infüz­
yon şeklinde 30 dakikada verilir. Veya 1/1 sulandırılıp kalbi dinleyerek
yavaş puşe şeklinde verilir. Hastaya mayi takılır. Bir seferde en fazla 1-2
ampul Ca+2 verilebilir.
KALSİYUM GLUKONAT %10 (İV) (10% solüsyon (100 mg/ml): 0.5-1
ml/kg veya 50-100 mg/kg İV /İO yavaş bir şekilde kalp dinlenerek veya
monitörize edilerek verilmelidir. İstenen klinik elde edilene kadar doz
tekrarlanabilir.
** Uygulama sırasında bradikardi gelişirse ilaç kesilmeli, damar dışına
kaçması durumunda ciltte nekroz a abilir.

426
İDAME TEDAVİSİ:
Oral Ca verilebilir.

KALSİYUM KARBONAT (ORAL): 60-150 mg/kg/gün oral 3-4 dozda

verilir.
CALCİMED FORT EFERVESAN TABLET (500 mg iyonize Ca içerir)
CALCİMED-D3 EFERVESAN TABLET (600 mg iyonize Ca ve 400 IU D
vit içerir)
** Ciddi Kronik hipokalsemilerde oral Ca ile birlikte D vitamini veril­
melidir. Serum Ca düzeyleri normale dönünce Ca kesilebilir ya da 20
mg/kg/gün dozda devam edilebilir.
** Digital alan hastalarda digital toksisitesini arhrabileceği için kalsi­
yum dikkatle uygulanmalıdır.

427
 HİPOMAGNEZEMİ
Etken: Emilim bozuklukları, şiddetli asidoz, diyetle magnezyum alımı­
nın azalması, akut pankreatit, hipoparatiroidizm, kronik alkolizm, de­
lirium tremens, kronik glomerülonefrit, hiperaldosteronizm, diabetik
ketoasidoz tedavisinde, gebelik, uzun süreli GİS kayıplarında (fistüller),
akut pankreatitte, amfoterisin B verilmesinde, loop diüretik, sisplatin,
siklosporin, termal yanık tedavilerinde görülebilir.
** Potasyum ile birlikte temel intrasellüler katyonlardandır.
Klinik: Hiperirritabilite, tetani, kas güçsüzlüğü, hiperaktif tendon refleks­
leri, konvülsiyonlar ve hipopotasemiye benzer EKG değişiklikleri gibi kli­
nik durumlar görülebilir (hipokalsemiye benzer bulgular görülür.).
Tanı:** Mg +2 seviyesinin <1,5 mg/dL olmasıdır.
Normal değer: 1,5-3,0 mg/dL veya 0.65-1.1 mmol/L' dir,

TEDAVİ
MAGNEZYUM SULFAT %15 AMPUL ((1 cc MgSO4=150 mg)
MAGNEZYUM NUTRİMENT EFERVESAN TABLET (400mg içerir.)
Hafif hipomagnezemide: Magnesium sulfate (10%) 25-50 mg/kg/doz
verilir.
Ciddi Hipomagnezemide: (Mg•2 <1.0 mEq/L veya 0.5 mmol/L veya
semptomatik hastalarda) 100-200 mg/kg IV %5 dextroz ile 5 kat sulan­
dırılarak 60 dakikada hasta monitorize edilerek verilir. Ardından idame
tedevisinde düzey 1 mg/dl üstünde ise 50-100 mg/kg 4 dozda iM veya
oral verilebilir.
** İV tedavide Mg• 2 toksisitesi ve sonucunda kardiak arrest gelişmesini
önlemek için kalsiyum glukonat verilir. Bu tedaviden sonra görülen
düzelme geçicidir. Tedaviye 1-3 hafta, hücre içi seviye düzelinceye
kadar devam etmek gerekir. Ardından idame tedavisi verilir.

428
 HİPERMAGNEZEMİ
Etken: Hipotroidizm, böbrek yetmezliği, addison hastalığı, diyabetik
komaya bağlı dehidratasyon, aşırı miktarda deniz suyu alımı, iatrojenik
nedenler, lavman, bazı diüretikler (furosemid, tiazid), parenteral beslen­
me, lityum karbonat zehirlenmesi, antiasitler, laksatifler, adrenokortikal
yetmezlik, multiple mylelomada vb.
Klinik: Sırasıyla hipermagnezeminin şiddetine göre hipotansiyon, derin
tendon hiporefleksisi, somnolans, solunum yetersizliği, kalp bloğu, so­
lunum durması, kardiyak arrest olabilir.
Tanı: Serum [Mg+2] >2,5 mgdL olmasıdır.
Normal değer: 1,5-3,0 mg/dL veya 0.65-1.1 mmol/L'dir,

TEDAVİ:
** Nöromüsküler ve kardiyak toksisite için Ca verilebilir.
** Kalp yetmezliği yoksa 20 cc/kg sıvı 1 saatte verilir ardından 1 mg/
kg furasemid yapılır bu işlem 3-4 kez tekrarlanabilir. Acil ve semp­
tomatik durumlarda veya renal yetmezlikte magnezyum diyalizle
vücuttan uzaklaştırılabilir.

429
 HİPOGLİSEMİ
Etken: Uzamış açlık, prematürite, SGA bebek, DM, diabetik anne bebek­
leri, enfeksiyonlar, sepsis, KAH, kan değişimi, hiperinsülinemi, soğuk
stress, kalp hastalıkları, malabsorpsiyon bozuklukları, metabolik hasta­
lıklar, kortizon/GH eksikliği toksinler, oral antidiyabetik, aşırı egzersiz,
az karbonhidratlı diyet, KC yetmezliği, aşırı insülin tedavisi vb.
Klinik: Apne, takipne, siyanoz atakları, letarji, apati, zayıf ağlama, zayıf
beslenme, açlık, solukluk, terleme, hipotermi, hipotansiyon, huzursuz­
luk, tremor, dudakta ve dilde karıncalanma, karın ağrısı, bulanık görme,
uyuşukluk, konuşma zorluğu, konvulzyon, bulantı, taşikardi, sinirlen­
me, zayıflık, bilinç bozuklukları, baş ağrısı vb.
Tanı: Genel olarak hipogilisemi KŞ < 50 mg/dl olmasıdır.
Normal Gilkoz Değerleri: Kord kanı: 45-96 mg/dl, Prematüre: 45-60 mg/
dl, 0-1 ay: 45-80 mg/dl, 2 ay-15 yaş: 60-100 mg/dl, >16 yaş: 70-110 mg/dl
Eyoloji için Tanısal Tetkikler: Kanda glukoz, keton, elektrolitler, FFA,
gliserol, keton, kan gazları, insülin ve C-peptid, GH, kortizol, tiroid hor­
monları KCFT, serum laktat, piruvat,alanin düzeyi bakılır. İdrarda ise
redüktan madde, keton, organik asitler bakılır. Ayrıca göz muayenesi,
kraniyal USG/MRI bakılabilir.

TEDAVİ:
Hafif asemptomatik hipoglisemi (Bebek ve yetişkinlerde): (0.5-1 saatte
bir kş ölçülür.)
Oral alım varsa: 2-3 adet çay şekeri, 1 bardak kola, meyve suyu, süt ve­
rilir. Bebek ise emzirilir.
Oral alım yoksa: 6 mg/kg/dk. hızında glikoz infüzyonuna başlanır. KŞ
yükselmezse glikoz miktarı 2 mg/kg/dk arttırılır. (max: 16-20 mg/kg/
dk. ya kadar çıkılabilir.)
Ağır ve semptomatik hipoglisemi (Bebek ve yetişkinlerde): 0.5-1.0 gr/
kg (2-4 ml /kg %25 dextroz veya 5-10 ml/kg % 10 dextroz) dextroz 4-5
dakikada bolus olarak verilir. Ardından 6-8 mg/kg/dk glikoz gidecek
şekilde mayi ayarlanır. 30-60 dk bir kan şekeri ölçülür. KŞ yükselmezse
her seferinde glikoz infüzyonu 2 mg/kg/dk arttırılır. Verilecek mayi­
de glikoz konsantrasyonu % 13 geçmemelidir. Eğer şeker hala düşükse
glukagon > 20kg yetişkin ve çocuk için 1 mg SC, iM, iV, < 20kg için
0.5mg (veya 20-30mcg/kg) SC, iM, iV kullanılabilir. 20 dakikada bir 3
kez tekrar edilebilir (1 mg = 1 ünit). İnfüzyon şekli 15 mikrogram/kg/

430
saat'ten verilebilir. Dirençli hipoglisemide prednizolon (2 mg/kg/gün),
hidrokortizon (5 mg/kg/gün) kullanılabilir.
** Konvülziyon, koma, bilinç kaybı gibi ağır durumlarda hemen gluka­
gon yapılabilir. KŞ düzeyini 15 dakikada bir ölçmek gerekebilir.
** 8-15 mg/kg/gün diazoksit 3-4 dozda oral veya 0.1 Ü/gün growth
hormon kullanılabilen diğer yöntemlerdir.

HİPERGLİSEMİ
Daha çok prematür ve sepsisli bebeklerde görülür.

TEDAVİ
KŞ >300mg/dl ise önce mayideki glikoz miktarı yavaş yavaş düşürülür.
Başarılı olunamazsa SF içinde 0.05-1 IU/kg/saat kristalize insülin verilir
KŞ < 200mg/dl olduğunda insülin kesilir.
** TİP 1-2 diyabetli hastalarda KŞ düzeyleri yüksek seyrederse insülin
dozları ve hastanın diyeti gözden geçirilmelidir.
** Tip 2 DM hastalarda hiperglisemi durumunda verilecek ortalama
kristalize insülin dozu (KŞ-200)/20 Ü insülin (max 10 ünite) SC yapı­
lır. Yani her 200 mg/dl üstündeki 20 gr/dl glikoz için 1 ünite krista­
lize insülin yapılır.
** Ti 1 DM hastalarındaki hi er lisemi i in il ili konu a bakınız.

431
 BAKTERİLERE GÖRE KULLANILAN ANTİBİYOTİLER
Grub A streptokoklar: Tonsillofarenjitin %90 nedenidir.
Tedavi: Penisilin (oral). Amoksisilin klavulanik asit 1-2. kuşak sefalos­
porinlerden herhangi biri yeterince etkilidir.
** Kriptik tonsilit dışında, tonsillitlerin ortalama %60'ı viraldir.
Strept. pnömonia, H influenza, m. catarrhalis: Tipik pnömoni, otit, fa­
renjit, sinüzitin %90 etkenleridir.
Tedavi: Bunların hepsinde en etkili oral ilaç Amoksisilin klavulanik asit'
tir ve 3. kuşak sefalosporinlerdir. Ama toplumda atipik pnömoni en az
toplumsal pnömoni kadar sık görülür. Atipik pnömonide ise klaritromi­
sin, azitromisin ve kinolonlar kullanılabilir.
Staf aures (%90) ve streptokoklar: Yumuşak doku enfeksiyonlarının en­
sık %90 nedenleridir.
Tedavi: Amoksisilin klavulanik asit ve 1-2. kuşak sefalosporinler güven­
le kullanılabilir.
L. monositogenes: Yenidoğanlarda ve yaşlılarda sık görülen enfeksiyon
etkenidir.
Tedavi: Sefalosporinler etkisizdir. Ampisilin-sulbaktam, vankomisin ve
meroneme karşı duyarlıdır. O yüzden ampisilin-sulbaktam yenidoğan­
larda ampirik tedavinin ilk ilacıdır. Vankomisine dirençli L. monositoge­
nesler ve dirençli enterokoklara karşı linezolid denenebilir.
E coli (%90) ve klebsiella: İdrar yolu enfeksiyonlarının en sık nedenidirler.
Tedavi: Çocuklarda sefiksim ilk tercihtir. Yetişkinlerde siproflaksosin
normalde ilk tercihtir. Ama siproflaksosine ve TMP-SMT'e karşı ciddi
direnç olduğu söyleniyor. Ayrıca Amoksisilin klavulanik asit ve 1-2. ku­
şak sefalosporinlerde kullanılabilir.
Dirençli pnömokoklarda tekli meronem veya tedaviye eklenmiş van­
komisin etkilidir.
** Son yayınlanan makalelerde 3. kuşak sefalosporinlere karşı direnç
oranın %50-60 civarında olduğu söyleniyor.

Dirençli hastane enfeksiyonları:

Dirençli gram negatifler (dirençli E.coli, klebsiella, psodomonas, aci­
netobacter): Hastanede özellikle yoğun bakımda yatan hastalardaki en
sık görülen hastane enfeksiyonlarının %90 nedenidirler.
** Bunun dışında hastane pnömonilerinde dirençli pnömokok, veya
ati ik nömoni sık örülebilir. A rıca diren li enterokoklarda örü-

432
 lebilir. MRSA çok nadirdir zaten görüldüğünde klinik karantinaya
alınmalıdır.
Tedavi: Tablodan bunlara etkili antibiyotikler seçilmelidir.
Mikoplazma, Klamidya ve Lejyonella: Atipik pnömoni etkenleridir.
Tedavi: makrolid gurubu antibiyotikler (klaritromisin, azitromisin, erit­
romisin), tetrasiklinler ve kinolonlar etkilidir.
** Sefalosporinler, penisilinler, meronem, vankomisin, linezolid gibi
güçlü antibiyotikler bunlara etkisizdirler. Bu yüzden düzelmeyen
pnömonilerde atipik pnömoni muhakkak düşünülmelidir.
Acinetobacter bovmani: Günümüzde yoğun bakımların en popüler ve
en sık görülen multi-direçli bakterisi haline gelmiştir. Kolimisin ve tige­
silin dışındaki antibiyotikler hariç diğer antibiyotikler karşı hemen he­
men %90 dirence sahiptir.

ÖNEMLİ NOTLAR
Antibiyotik etkileşimleri yapanlar:
Tetrasiklin: (Mg, Ca, Fe)
Kinolon: (Antiasid, antihistaminik)
Makrolid: (Benzodiazepin, digoksin),
Rifampisin: (Oral kontraseptif, antikoagulan, barbiturat)
Karaciğerde metabolize olan ilaçlar: (Makrolidler, klindamisin, doksi­
siklin, nafsisilin, seftriakson) böbrek yetmezliğinde doz ayarlamadan
kullanılabilir.
Kreatinin klirensine göre doz ayarlanması gerekenler: Penisilinler, sefa­
losporinler, aminoglikozidler ve glikopeptidler kullanılabilir.
Karaciğer hastalarında toksik etki yapabilenler: Makrolidler, klindami­
sin, kloramfenikol ve doksisiklin

433
 ANTİBİYOTİKLER VE ENDİKASYONLARI
Oral penisilin: Tonsillitte ve farenjitte (grup A, B, C streptokolar) kul­
lanılabilir.
** İM penisilin hastaya eziyettir, gereksizdir ve oral tedaviden çok farkı
yoktur.
Amoksisilin klavulanik asit: ÜSYE, ASYE, otit, farenjit, tonsillit, İYE,
yumusak doku enf, diş enfeksi yonlarında, birinci tercih antibiyotik ola­
rak güvenle kullanılabilir. Yan etkisi oldukça azdır.
1 ve 2. sefalosporin (Sefuroksim aksetil, sefazolin vb.): Tonsillitlerde,
YDE ve İYE'de (Sefiksim) kullanılabilir.
** Pnömokoklara (pnömoni, otit, farenjit) karşı amoksisilin- kalvulunat
kadar etkili değiller.
Ampisilin sulbactam: Hastanede yatan hafif pnömonilerde seftriak­
sondan önce kullanılabilir.
** Gerek dozunun yüksek olması gerekse orta dirençli pnömokoklara
etkinliğinin zayıf olması gerekse en az 2 dozda kullanılması nedeniy­
le ayaktan tedavilerde kullanımı pek önerilmiyor.
Seftriakson: Gerek doz, spektrum ve gerekse günde tek doz kullanıla­
bilmesi nedeniyle ayaktan İM tedavilerde neredeyse alternatifsiz ilaçtır.
Orta direçli pnömokolarada etkilidir.
** Yatan hastalarda seftriakson (KC metabolize olur) yerine sefotaksim
(özellikle ALT, AST yüksekliğinde) kullanılabilir.
Sefiksim ve sefpodoksim (3. kuşak sefalosporinler): ÜSYE, ASYE, otit,
farenjit, tonsillit, İYE, yumusak doku enf, diş enfeksiyonlarında, birinci
tercih antibiyotik olarak güvenle kullanılabilir. Yan etkisi oldukça azdır.
Orta direçli pnömokolarada etkilidir.
Sefazolin ve Sefuroksim aksetil: Hastanede yatan hastalarda klindami­
sin ile beraber bazı septik artrit, osteomyelit, YDE'larında kullanılabilir.
Veya tek başına cerrahi proflaksilerde kullanılabilir.
Aminoglikozidler (Amikasin, gentamisin, tobramisin.): D irençli gram
negatif enfeksiyonlara karşı ampisilin-sulbaktam, sefalosporinler, me­
ronem veya vankomisin ile kombine olarak kullanılabilir. Bakterilerin
membranlarının antibiyotiklere karşı geçirgenliğini arttırılarak sinerjik
etki yaratırlar. Normalde MSS'ne geçmezler ama menenjitlerde rahatlık­
la kombine olarak kullanılırlar.
Gentamisin: Amikasinden daha güçlü ve nefrotoksitesi daha azdır ama
daha sık direnç örülür ve daha dar s ektrumludur.

434
Tobramisin: Psödomonaslara en etkili olandır.
Amikasin: En az direnç görülen en geniş spekrumlu olandır.
Vankomisin: En çok dirençli pnömokok, dirençli staph. epidermidis
ve dirençli enterokoklara karşı meronem ve sefalosporinlerle kombine
olarak kullanılır. Nadiren dirençli staflara karşıda kullanılırlar. Direçli
staflara en etkili antibiyotiktir. Genelde tek başlarına tercih edilmezler.
Linezolid: Daha çok vankomisine yanıt vermeyen gram pozitif bakteri­
lerde kullanılır. Vankomisin kadar etkili değildir. Ama bazen vankomi­
sinin etki etmediği bekterilere etki eder.
Meropenem ve İmipenem (Tienam): Dirençli gram(-) ve gram(+) en­
feksiyonlara karşı gerek tek başına gerekse vankomisin veya aminogli­
kozitlerle veya kolimisin ile kombine olarak kullanılabilir.
Makrolidler:(klaritromisin, azitromisin, eritromisin)
ÜSYE, ASYE ve atipik pnömonilerde kullanılırlar.
** Azitromisin gerek 3 gün ve günde tek doz kullanılması, klaritromi­
sinden daha etkili olması, daha ucuz olması gerekse klaritromisin
gibi ağızda metalik tat ve gis etkileri olmaması nedeniyle tercih edi­
lebilir. Ama daha sık ishal yapar. Anearoplara etkisizdirler. Özellikle
küçük bebeklerde ishale dikkat edilmelidir.
Seftazidim, piperasilin-tazobaktam, sefoperazon: Psodomonaslara
karşı ilk tercihtirler
Anti anearoblar: Anearoplara karşı kullanılırlar.
Klindamisin: Gram(+) etkinliğide olması nedeniyle daha çok akciğer
enfeksiyonlarında kullanılır.
Metronidazol: Daha çok bahnla ilgili anearoblarda kullanılır.
Kloromfenikol: Yan etkilerinden dolayı bir çok hekim kullanmazken
kullanan hekimlerde vardır.
Rifampisin: Daha çok tüberküloz ve brusellada kullanılıyor.
TMP-SMT: Daha çok shigella, p. carini enfeksiyonlarında kullanılıyor.
Tetrasiklinler: Tetrasiklin kısa etkili doksosiklin uzun etkilidir. Tetra­
siklinler daha çok üretrit ve brucellada kullanılıyor. Genelde doksisiklin
kullanılıyor. Atipik pnömonilerde ve bazı cinsel yolla bulaşan hastalık­
larda da kullanılırlar.
, Kinolonlar: Siproflaksosin: (2. kuşaktır): Gram negatif etkinliği en iyi
olandır.

435
Levoflaksosin: (3. kuşaktır): Gram pozitif, gram negatif etkinliği iyidir.
Moxiflaksosin: (4. kuşaktır): Gram pozitif, negatif ve anearoblara etki­
lidir.
Kolimisin: Özellikle dirençli acinetobacter ve psödomonas gibi gram
negatif bakterilere karşı hemen hemen % 100' e yakın etkilidir. Tek başla­
rına kullanılamazlar gram pozitif etkinliği olan bir antibiyotikle beraber
kullarulmalıdırlar.

436
 iLAÇ
DOZLARI

437
 ANTİBİYOTİK DOZLARI
İLAÇ İSMİ DOZLARI VE TİCARİ İSİMLERİ Max.
•• Yeni doğan dahil Günlük
DOZ

AMİKASİN < 35 gestasyon haftası: 2.5mg/kg/doz, 18 saatte bir

(İM/İV) < 28 gestasyon haftası; 2.Smg/kg/doz, tek dozda ...
< 1 hafta: < 2000 g: 15mg/kg/gün iki dozda "'
> 2000 g: 20 mg/kg/gün iki dozda "'
1 hafta-1 ay: < 2000 gr: 22,5mg/kg/gün üç dozda "'
>,

>2000 gr: 30- 22,5 mg/kg/gün üç dozda

ı:
,o
bO
>1 ay: 15-22,Smg/kg/gün 3 doz ağır enf: 22,Smg/kg/gün 3 doz
.5>,
YeHş: 15-22,Smg/kg/gün 3 doz (ağır enf: 22,Smg/kg/gün 3 doz)
AMIJEKSIN 100mg/2ml iM/iV 1 AMP AMIKETEM 2ml 100mg 1 AMP
.,
N
,:,
AMIJEKSIN 500mg/2ml iM/iV 1 AMP AMIKETEM 500mg 1 AMP ı:ı
AMIKAVER 100mg 2ML X 1 AMP AMIKOZIT 100mg 1 FLK
ı::"'
AMIKAVER 250mg 2ML X 1 AMP AMIKOZIT 500mg iM/iV 1 FLK �
AMIKAVER 500mg 1 AMP MIKASIN 100mg/2ml iM/iV 1 AMP
AMIKAVER 500mg 1 FLK MIKASIN 500mg 1 AMP
AMIKAVER 100mg 2mlX100 AMP MIKASIN 500mg 1 AMP
AMIKAVER 500mg 2mlX50 AMP

GENTAMİSİN > 35 gestasyon haftası:<1 hafta: 7.5mg/kg/doz, 2 dozda

(IV,IM) >1 hafta: 7.Smg/kg/doz, 3 dozda
30-34 gestasyon haftası:<1 hafta: 10mg/kg/doz, tek dozda
>1 hafta: 7.5mg/kg/doz, 2 dozda
<29 gestasyon haftası:<1 hafta: 7.Smg/kg/doz; tek dozda
>1 hafta: l0mg/kg/doz; 2 dozda
Miad bebek:< ı hafta: 2.Smg/kg/doz 2 dozda
1 hafta-1 ay: < 2000gr: 2.5mg/kg/doz 3 dozda
>2000 gr: 2.5mg/kg/doz 3 dozda ...
>1 ay: 1-2.Smg/kg/doz 3 dozda
Yetişkin: 1-l.75mg/kg/doz 3 dozda "'
GENSIF 20mg/2ml 50 AMP GENTAMED G/K 5ml DAMLA "'
>,

GENSIF 20mg/2ml AMP GENTHAVER 20mg 1 AMP ı:

,o
GENSIF 40mg/1ml S0 AMP GENTHAVER 40mg 1 AMP .,
bO

GENSIF 40mg/2ml AMP
GENSIF 80mg/2ml 50 AMP
GENSIF 80mg/2ml AMP
GENTA 20mg 1 AMP
GENTA 40mg 1 AMP
GENTA 80mg 1 AMP
GENTA 120mg 1 AMP
GENTA 160mg 1 AMP
GENTA OFT. % 0,3 5ml DAMLA
GENTAGUT % 0,3 5ml DAMLA
GENTAMED 20mg 1 AMP
GENTAMED 40mg 1 AMP
GENTAMED 80mg 1 AMP
GENMISIN 80mg 1 AMP
TOMYGEN 5mg 10ml DAMLA
.5
GENTHAVER 80mg 1 AMP
GENTHAVER 120mg 2ml X 1 AMP .,
N
,:,
GENTHAVER 160mg iM/iV ı:ı
SOLUSYON !CEREN 2MLX 1 AMP ı::"'
GENTHAVER 20mg 2MLX100 AMP �
GENTHAVER 40mg JMLXS0 AMP
GENTHAVER 80mg 2MLXIO0 AMP
GENTHAVER OFT. %3 5ml DAMLA
GENTREKS 40mg 1 AMP
GENTREKS 80mg 1 AMP
GENTREKS iM-iV 120mg 1 AMP
GENTREKS iM-iV 160mg 1 AMP
O GENMJSIN 160mg/2ml
iM/iV 1 FLK
GENMISIN 40mg 1 AMP

439
AMOKSİSİLİN Ülkemizde daha çok 7:1 formu kullanılmaktadır.
**
KLAVULANİK 7:1 formül: 25-45rng/kg/ gün 2-3 dozda
ASİT (PO,İV) 7:1 formül: Otit, sinusit, ve pnörnoni 80-90rng/kg/ gün 2-3 doz
4:1 formül: 40mg/kg/ gün 2-3 dozda
AMOKLAVIN BID 1000mg 10 TABLET
AMOKLAVIN BID 1000mg 14 TABLET
AMOKLAVIN BID 200/28 100mlSÜSP.
AMOKLAVIN BID 200/28mg 70mlSÜSP.
AMOKLAVIN BID 400/57 lOOmlSÜSP.
AMOKLAVIN BID 400/57mg 35ml SÜSP.
AMOKLAVIN BID 400/57mg 70mlSÜSP.
AMOKLAVIN BID 400/57mg
FORTE 140mlSUS.
AMOKLAVIN BID 625mg 14 TABLET
AMOKLAVIN ES 600/42,9mg SÜSP.
100ml
AMOKLAVIN IV 1,2gr 1 FLK
AMOKSILAV BID 1000mg 10 TABLET
AMOKSILAV BID 625mg 10 TABLET
AMOKSILAV BID FORT SÜSP.
AMOKSILAV BID PEDIATRIK
SÜSP. TOZ
AUGMENTIN 1,2 IU iV 1 FLK
AUGMENTIN BID 1000mg lOTABLET
AUGMENTIN BID 1000mg 14TABLET
AUGMENTIN BID 200/28 SÜSP. 100ml
AUGMENTIN BID 400/57 FORTE
SÜSP. lOOml
AUGMENTIN BID 625mg 14TABLET
AUGMENTIN ES 600/42,9mg
lOOmlSÜSP.
AUGMENTIN-BID 200/28mg
70mlSÜSP.
AUGMENTJN-BID 400/57 35ml SÜSP.
AUGMENTIN-BID 400/57 FORTE
SÜSP. 70ml
AUGMENTIN-BID 625mg 10 TABLET
BIOMENT BID 200/28 70mlSÜSP.
BIOMENT BID 625mg 10 TABLET
BIOMENT BID 625mg 14 TABLET
BIOMENT BID FORTE 400/57 70mlSÜSP.
BIOMENT-BID 1000mg 10 TABLET
BIMENT-BID 1000mg 14 TABLET
AMPİSİLİN Sepsis: 50-lOOrng/kg/doz 2 dozda,
(İV/İM) >1 hafta: 50-l00rng/kg/doz 3 dozda
(Yenidoğanlarda) Menenjitte: 75-lO0rng/kg/ doz 4 dozda.
ALFASILIN 250mg 1 FLK
ALFASILIN 500mg 1 FLK
ALFASILIN 500mg 16 KAPSUL
ALFASILIN lgr 1 FLK
ALFASILIN lgr 16 TABLET
ALFASILIN 250mg 80mlSÜSP.
AMPISINA lgr 1 FLK
440
KLAMOKS 625mg 10 TABLET
KLAMOKS 625mg 14 TABLET
KLAMOKS 625mg 15 TABLET
KLAMOKS BID lgr 10 TABLET
KLAMOKS BID 1000mg 14 TAB.
KLAMOKS BID 200mg 70mlSÜSP.
KLAMOKS BID 200/28 SÜSP.100ml
KLAMOKS BID 400/57 SÜSP. 100ml
KLAMOKS BID FORT 400/57
SÜSP.140ml
KLAMOKS BID FORT 70mlSÜSP.
KLAMOKS ES 600/42,9mg
SÜSP.100ml
KLAVUNAT 156,25mg 100mlSÜSP.
KLAVUNAT 625mg 10 TABLET
KLAVUNAT 625mg 15 TABLET
KLAVUNAT BID lGR 10 TABLET
KLAVUNAT BID lGR 14 TABLET 00
KLAVUNAT BID 200/28mg "'
lOOmISÜSP.
KLAVUNAT BID 200/28mg
70mlSÜSP.
KLAVUNAT BID 400/57mg
100mlSÜSP.
KLAVUNAT BID 400/57mg
70m!SÜSP.
KLAVUNAT FORT 100mlSÜSP.
KLAVUPEN 625mg 15 TABLET
KLAVUPEN BID 1000mg !O TABLET
KLAVUPEN FORT 312,5mg
lOOmlSÜSP.
KLAVUPEN PED.156,25mg
lOOmISÜSP.
CROXILEX BID 625mg 14 TABLET
CROXILEX-BID 200/28 SÜSP. 100ml
CROXILEX-BID 200/28 SÜSP.
CROXILEX-BID 400/57 SÜSP. 100ml
CROXILEX-BID 1000mg 10 F.TABLET
CROXILEX-BID 1000mg 14 TABLET
CROXILEX-BID 625mg 10 TABLET
CROXILEX-BID FORT SÜSP.
MAKROSILIN 250mg 80mlSÜSP.
MAKROSILIN 500mg 16 TABLET 00
PENBISIN lgr 1 FLK 00
PENBISIN 250mg 1 FLK
PENBISIN 500mg 1 FLK
SILINA 250mg 1 FLK
SILINA 250mg 16 KAPSUL
 AMPISINA lgr 16 TABLET
AMPISINA 125mg 80mlSÜSP.
AMPISINA 250mg 1 FLK
AMPISINA 250mg 80mlSÜSP.
AMPISINA 500mg 1 FLK
AMPISINA 500mg 16 KAPSUL
MAKROSILIN lgr 16 TABLET
SILINA 500mg 1 FLK
SILINA 500mg 16 TABLET
SILINA 1000mg 1 FLK
SILINA 1000mg 16 TABLET
SILINA 125mg 80mlSÜSP.
SILINA 250mg 80mlSÜSP.

AMPİSİLİN ** Doz ampisiline göre ayarlanır.

SULBAKTAM İnfant: 100-lS0mg/kg/gün 4 dozda
(PO,İM,İV) Menenjit (infant): 200-300 mg/kg/gün 4 dozda
Çocuk: 100-200mg/kg/gün 4 dozda
Menenjit (çocuk): 200-400mg/kg/gün 4 dozda
ALFASID lgr iM ENJ. 1 FLK
ALFASID 250mg iM EN). FLK
ALFASID 250mg iM/iV EN). FLK.
ALFASID 500mg iM ENJ. FLK
ALFASID 500mg iM/iV ENJ. FLK
ALFASID iM/iV lgr 1 FLK
ALFASID iM/iV lgr 1 FLK
AMPISID iM lgr 1 FLK
AMPISID iM 250mg 1 FLK
AMPISID iM 500mg 1 FLK
AMPISID IV. lgr 1 FLK
AMPISID IV. 250MG 1 FLK
AMPISID iV. 500mg 1 FLK
COMBICID iM 1000mg 1 FLK
COMBICID iM 250mg 1 FLK
COMBICID iM 500mg 1 FLK
COMBICID iM-iV 500mg 1 FLK
COMBICID iM-iV 1000mg 1 FLK
COMBICID iM-iV 250mg 1 FLK
DUOBAK iM 0,25gr 1 FLK
DUOBAK iM 0,25gr 1 FLK
DUOBAK iM 0,Sgr 1 FLK
DUOBAK iM lgr 1 FLK
DUOBAK iM/iV 0,25gr 1 FLK
DUOBAK iM/iV 0,25gr 1 FLK
DUOBAK iM/iV 0,Sgr 1 AMP ı;,,
CX)
DUOBAK iM/iV lgr 1 FLK
DUOBAK iM/iV 2gr 1 FLK
DUOBAK iM/iV 2gr 1 FLK
DUOCID 250mg 1 FLK
DUOCID 500mg 1 FLK
DUOCID iV lgr 1 FLK
DUOCID LID.IM lgr 1 FLK
DUOCID LID.IM 250mg 1 FLK
DUOCID LID.IM 500mg 1 FLK

AZITROMİSİN Otitis Media ve pnömoni: l. gün lOmg/kg/doz tek dozda sonra

(PO) 4 gün Smg/kg/doz tek doz veya 3 gün lOmg/kg/doz tek doz
Otitis Media: 30mg/kg/doz tek dozda
Group A strep. faranjit: 5 gün 12mg/kg/doz tek dozda
<6 ay bebeklerde: 5 gün lOmg/kg/doz tek dozda
AZAX 500mg 3 TABLET AZRO 5ml200mg 15mlSÜSP.
AZELTIN 200mg 15mlSÜSP. AZRO 5ml200mg 30mlSÜSP.
AZELTIN 200mg 30mlSÜSP. AZRO 500mg 3 TABLET
AZELTIN 250mg 6 TABLET AZYTER 15mg/G TEK DOZLUK ın
AZELTIN 500mg 3 TABLET GOZ DAMLASI 6 FLK
o
AZITRO 250mg 6 TABLET TREMAC 200mg/5ml 15mlSÜSP.
AZITRO 5ml200mg 15mlSÜSP. TREMAC 200mg/5ml30mlSÜSP.
AZITRO 5ml200mg 30mlSÜSP. TREMAC 500mg 3 TABLET
AZITRO 500mg 3 TABLET ZITROMAX 200mg 30mlSÜSP.
AZOMAX 500mg 3 TABLET ZITROMAX 500mg 3 TABLET
AZOMAX 5ml200mg 30mlTOZ ZITROMAX PED. 15mlSÜSP.
AZOMAXml200mg 15mlTOZ ZITROTEK 500mg 2 TABLET

441
ERİTROMİSİN < 1 hafta: lOmg/kg/ doz 2 dozda
(PO) 1 hafta-1 ay:< 2000gr: lOmg/kg/ doz 3 dozda
>2000 gr: 10-12.Smg/kg/doz 3 dozda
>1 ay: lOmg/kg/ doz 3 dozda veya 15mg/kg/ doz 2 dozda
Yetişkin: 4 x 0.25-0.Sgr
AKNILOX % 2 30gr JEL
AKNILOX % 4 30gr JEL
ERITRO 500mg 16 TABLET
ERYTHROCIN 100mg 100ml SÜSP.
KLARİT- Çocuk: 15-25mg/kg/gün 2 dozda, Yetişkin: 2x 500mg
ROMİSİN <6 ay ve ağır pnömonide 20-30mg/kg/gün verilebilir.
CLABEL 500mg 14 TABLET
CLARICIDE 250mg 14 TABLET
CLARICIDE 500mg 14 TABLET
CLEANOMISIN 500mg 14 TABLET
CLEANOMISIN 500mg 14 TABLET
DEKLARIT 125MG/5ML 70ml SÜSP.
DEKLARIT 250mg 100ml SÜSP.
DEKLARIT 250mg 50ml SÜSP.
DEKLARIT 500mg 14 TABLET
KLACID 250mg/5ml SÜSP. 100ml
KLACID 250MG/5ml SÜSP. 1 50ml
KLACID 500mg 14 TABLET
KLACID iV 500mg 1 FLK
KLACID MR 500mg 14 TABLET
KLACID MR 500mg 20. TABLET
KLACID MR 7 KONT. SAL. TABLET
KLAMAXIN 500mg 14 TABLET
KLAMER 125mg 70ml SÜSP.
KLAMER 250mg 100ml SÜSP.
KLAMER 250mg 50ml SÜSP.
KLAMER 500mg 14 TABLET
METRONİ- < 1 hafta: 7.5mg/kg/doz 2 dozda
DAZOL 1 hafta-1 ay:< 2000gr: 7.5mg/kg/ doz 2 dozda
(PO,IV) >2000 gr: 15mg/kg/doz 2 dozda
>1 ay: 5-12mg/kg/ doz 3 dozda
Yetişkin: 7.5mg/kg/doz 4 dozda
BIOFLEKS METROSEL %0,5 iV
PERF. SOL 100ml SETLi
BIOFLEKS METROSEL %0,5 iV
PERF. SOL 100ml SETSiZ
FLAGYL %0,5 lOOml(SETLI)
FLAGYL %0,5 lOOml(SETSIZ)
FLAGYL %0,5 EN). 100ml
COZELTI (SETLi)
FLAGYL %0,5 EN). 100ml
COZELTI (SETSiZ)
FLAGYL 125mg/5ml SÜSP.
FLAGYL 500mg 20 TABLET
MET.RAZOL 5mg 125ml SÜSP.
METRONIDAZOL 500mg
100ml SOLUSYON
442
b'o
N
ERYTHROCIN 200mg 100ml SÜSP.
ERYTHROCIN 500mg 16 TABLET
ERITROSIF 250MG 16 KAPSUL
ERYACNE %4 30gr JEL
KLAX 125mg 70ml SÜSP.
KLAX 250mg 100ml SÜSP.
KLAX 250mg 14 TABLET
KLAX 250mg 50ml SÜSP.
KLAX 500mg 14 TABLET
MACROL 125mg/5ml 70ml SÜSP.
MACROL 125mg/5ml SÜSP. 100ml
MACROL 250mg 14 TABLET
MACROL 250mg/5ml 100ml SÜSP
MACROL 250mg/5ml 50ml SÜSP
MACROL 500mg 14 TABLET .....
MACROL 500mg MR 14 TABLET
MACROL 500mg MR 20 TABLET
MACROL 500mg MR 7 TABLET
UNIKLAR 5ml 250mg 50ml SÜSP.
UNIKLAR 250mg 14 TABLET
UNIKLAR 5ml 125mg 70ml SÜSP.
UNIKLAR 500mg 14 TABLET
UNIKLAR iV 500MG 1 FLK
KLAROMIN 250mg 14 TABLET
KLAROMIN 500mg 14 TABLET
NIDAZOL PED 50mg SOL.
NIDAZOL 250mg 20 TABLET
NIDAZOL 5ml 200mg 100ml SOL
NIDAZOL 500mg 20 F.TABLET
...b'o
NIDAZOL iV %05 500mg 100ml
SOLUSYON (SETSiZ)
POLGYL %0,5 iV PERFUZYON
SOL 100ml SETLi
POLGYL %0,5 IV PERFU2YON
SOL 100ml SETSiZ
ROZA 30gr JEL
KLİNDA- 1 hafta:< 2000gr: Smg/kg/doz, 3 dozda
MİSİN >2000 gr: Smg/kg/doz, 2 dozda
(PO,IV) 1 hafta-1 ay:< 2000gr: Smg/kg/doz, 4 dozda
>2000 gr: Smg/kg/doz, 3 dozda
>1 ay: 2.5-7.Smg/kg/doz 4 dozda
Yetişkin: 0.15-0.45gr 4 dozda
Oral: 10-30mg/kg/gün 3-4 dozda
Oral (kemik-eklem hast): 40mg/kg/gün 4 dozda
BIOCUNE300mg 1 AMP
BIOCLINE 600mg 1 AMP
CLAMINE-T 10mg30ml LOSYON
CLEOCIN 150mg 16 KAPSUL
CLEOCIN 150mg 16 KAPSUL
CLEOCIN FOSFAT300mg 1 AMP
CLEOCIN FOSFAT 300mg IM/N 1AMP
CLEOCIN FOSFAT 600mg IM/N 1AMP.
CLEOCIN T %1TOPIKAL COZ30ml
CLEOCIN-T30ml SOLUSYON
CUN 150mg 16KAPSUL
CUN300mg 1 AMP
CUN 600mg 1AMP
KLORAM- < 1 hafta: 25mg/kg/doz tek dozda
FENİKOL 1 hafta-1 ay: 25mg/kg/doz tek dozda
(PO,IV) >1 ay: 12.5-18.75mg/kg/doz 4 dozda
Menenjit: 18.75-25mg/kg/doz 4 dozda
Yetişkin: 12.5-25mg/kg/doz 4 dozda
ARMISETIN 250mg 24KAPSUL
ARMISETIN 5ml 125mg 100ml SURUP
GEMYSETIN 250mg 24KAPSUL
GEMYSETIN 125mg 100ml SÜSP.
GEMYSETIN 250mg 6OVUL
GEMYSETIN OFTALMIK % 1 Sgr
POMAD
GEMYSETIN SUKSINAT lgr
iM/iV LIYOFILIZE 1FLK
SİPROFLOK- IV: 20-30mg/kg/gün 2 dozda
SASİN Oral: 20-40mg/kg/gün 2 dozda
Kistik fibrozis IV: 30mg/kg/gün 3-4 dozda
40mg/kg/gün 2 dozda
CIFLOSIN 500mg l0TABLET
CIFLOSIN 750mg 14TABLET
CIFLOSIN 200mg/100ml iV INF .
SOLUSYONU
CIFLOSIN 400mg 200ml IV INF. SOL.
CILOXAN %0.3 5ml GOZ DAMLASI
CILOXAN 3,Sgr OFfALMIK POMAD
CIPRASID 500mg 14 TABLET
CIPRASID 500mg 14 TABLET
CIPRASID 750mg 14 TABLET
CIPRASID 750mg 14TABLET
CIPRO 250mg 14TABLET
CIPRO 500mg 14TABLET
443
bO ..._
bO
KUNDAN 300mg 1 AMP ..._
KUNDAN 600mg 1 AMP be)
be) oq
KUNDAN 150mg 16KAPSUL ........
00
KUNDAVER 300mg 1 AMP ��
KUNDAVER 600mg 1 AMP
KLINOKSIN 600mg 1 AMP
KLITOPSIN 150mg 16 KAPSUL
KLITOPSIN 300mg 1 AMP
KUTOPSIN 600mg 1 AMP
MENEKUN300mg 1 AMP
MENEKUN 600mg 1 AMP
ZINDACUN %1 JEL30grAM
KEMICETINE 250mg 6OVUL
KEMICETINE OFfALMIK % 1 Sgr
POMAD
KEMICETINE OFfALMIK % 1 Sgr
POMAD
KEMICETINE SUKSINAT lgr 1FLK
KEMICETINE SUKSINAT lgr 1FLK
CIPROXIN 0,2gr 1FLK
CIPROXIN 400mg 1FLK
CIPROXIN 500mg lOTABLET bO '"
oEi bO
CIPROXIN 750mg 10TABLET
o "l.
....
FLOTIC 200mg/100ml IV INF. 00
COZ.ICEREN FLK ��
FLOTIC 400mg/200ml IV INF.
COZ.ICEREN FLK
LOXASID 500mg 14 TABLET
PROXACIN 500mg 14TABLET
PROXACIN 750mg 14TABLET
QUINOX 500mg 14 TABLET
QUINOX 750mg 14 TABLET
 CIPRO 750mg 14TABLET
CIPRO %0.3 GOZ 5ml DAMLA
CIPRO 400mg/200ml IV INFUZ.FLK
CIPRO IV 200mg 1FLK
CIPROKTAN 500mg lOTABLET
CIPROKTAN 500mg 14TABLET
CIPROKTAN IV 200mg/100ml
INFUZYON İÇİN FLK
CIPROLON 250mg 10TABLET
CIPRONATIN 250mg 14TABLET
CIPRONATIN 500mg 14TABLET
CIPRONATIN 750mg 14TABLET
SIPROSAN 500mg 14TABLET
SIPROSAN 750mg 14TABLET
SIPROGUT %0.3 5ml GOZ DAMLASI
SIPROGUT %0.3 5ml KULAK DAMLASI
LEVO- < 5 yaş: 10-20mg/kg/ gün 2 dozda
FLOKSASİN > 5 yaş: 5-lOmg/kg/ gün 2 dozda
(iV/PO) BERAXIN 500mg 7TABLET
BERAXIN 750mg 7TABLET
CRAVIT 500mg 100ml FLK
CRAVIT 500mg 7TABLET
CRAVIT 750mg 5TABLET
FLOXILEVO 500mg 7TABLET
FLOXILEVO 500mg/100ml IV
ENFUZ.COZELTISI
FLOXILEVO 750mg 7TABLET
INFECUR 500mg 5TABLET
INFECUR 500mg 5TABLET
INFECUR 750mg 5TABLET
INFECUR 750mg 7 TABLET
INFECUR 750mg 7TABLET
KINOFLOX 500mg 7TABLET
LEBEL 250mg 10 TABLET
LEBEL 500mg 7TABLET
LEBEL 750mg 7TABLET
LEFOSIN 500mg 7TABLET
OFLOKSASİN 15 mg/kg/ gün 2 dozda
DROVID 200mg 10TABLET
EXOCIN %0,3 5ml STERiL OFT. SOL.
GIRASID % 0,3 5ml KULAK DAMLASI
MENEFLOKS 200mg 10TABLET
UROSIN 200mg 10TABLET
İMİPENEM- İn/ant 1-3 ay: 100mg/kg/ gün 4 dozda
SİLASTİN >3 ay: 60-lOOmg/kg/ gün 4 dozda
CILAPEM 500/500mg IV INF.FLK
SILANEM 500/500mg IV !NF . FLK
444
ROFACID 200mg/100ml IV FLK
ROFLAZIN 500mg 14TABLET
ROFLAZIN 750mg 14TABLET
ROXIN 200mg/100ml IV FLK
ROXIN 400mg/200ml IV INF FLK
ROXIN 500mg 14 TABLET
ROXIN 750mg 14 TABLET
...
SANFLOKS 750mg 14TABLET
00
SANSET 250mg 14TABLET
SANSET 500mg 14TABLET
SANSET 750mg 14TABLET
SIFLOKS 500mg 10TABLET
SIFLOKS 750mg 10TABLET
SIFLOKS 750mg 14TABLET
SIPROBEL 750mg 14 TABLET
LEVOZER 750mg 7TABLET
LEXUR 500mg 7TABLET
LEXUR 750mg 7TABLET
LIEVO 500mg 7TABLET
LIEVO 750mg 5TABLET
LOREN 500mg 7TABLET
LOREN 750mg 7TABLET
NEVOTEK 500mg 7TABLET
NEVOTEK 500mg/100ml IV INF FLK 00
NEVOTEK 750mg 7TABLET '"'
PISAN 750mg 7TABLET
POTANT 500mg 7TABLET
POTANT 750mg 7TABLET
QUFONS 500mg 7TABLET
QUFONS 750mg 7TABLET
RAVIVO 500mg 7TABLET
RAVIVO 500mg/100ml IV
INFUZ.FLK
RAVIVO 750mg 7TABLET
TAVANIC 500mg 1FLK
TAVANIC 500mg 7TABLET
MENEFLOKS 400mg 5TABLET
OFKOZIN 200mg 10TABLET
TARJVlD 200mg 10TABLET
TARIVID 200mg 100ml FLK
TARIVID 400mg 5TABLET
TIENAM 500mgiM ...
00
TIENAM IV 500mg 1FLK
LİNEZOLİD Çocuk ve yetişkin: 30mg/kg/ gün 3 dozda
LINEZONE 2mg/mlIV
INFU2YON COZELTISİ
LINEZONE 2mg/mlIV 300ml FLK
LINOXID 2mg/1ml LV. 300ml FLK
ZIZOLID 100mg 5ml SÜSP. 150ml
ZIZOLID 2MG/MLINFI10x300ml FLK
ZIZOLID 2MG/MLINF 300ml FLK
ZYVOXID 20mg/ml150ml SÜSP.
ZYVOXID 600mg 10 TABLET
ZYVOXID 600mg 2 TABLET
::ı
00
ZYVOXID IV 2mf/ML 300ml 1 IV
ENF.SOL.
ZYVOXID IV 2300ml 10 IV
ENF.SOL.

MERONEPEM Çocuk ve yetişkin: 60-80mg/kg/ gün 3-4 dozda

Menenjit: 120mg/kg/ doz/ gün 3 dozda
MERONEM lgr IV EN). 1 FLK
MERONEM 500mg IV ENJ. 1 FLK
MEROSID lgr IV l FLK
MEROSID 500mg IV 1 FLK
MEROZAN lgr 1 FLK
MEROZAN 500mg 1 FLK "'
MOPEM lgr IV 1 FLK
MOPEM 500mg IV 1 FLK

PİPERASİLİN İnfant <6 ay: 150-300mg/kg/ gün (piperacillin) 3-4 dozda

TAZO- Çocuk >6 ay: 240-300mg/kg/ gün (piperacillin) 3 dozda
BAKTAM Kistik fibrozis: 300-400mg/kg/ gün 4 dozda
PANIZARO 2,25 G IV FLK TAZOCIN EF 4,5 G IV FLK o'o
PANIZARO 4,5 G IV FLK TAZOJECT 2,25 G IV FLK �
TAZOCIN 2,25 G IV l FKAKON TAZOJECT 4,5gr IV FLK
TAZOCIN 4,50 G IV 1 FKAKON TAZOPER 2,25 G IV FLK
TAZOCIN EF 2,25 G IV FLK TAZOPER 4,5gr IV FLK

TOBRAMİSİN Çocuk ve yetişkin: 5-7.Smg/kg/ gün 3 dozda

Kistik fibrosiz: 7.5-lOmg/kg/ gün 3 dozda;
Nebulizatörle: >6 y: 300mg 2 dozda
·»
PROMESIN GOZ 5ml DAMLA TOBRASED GOZ % 0,3 5ml DAMLA ,:,
TOBEL 80mg 1 AMP TOBSIN % 0,3 5ml OFTALMIK ı::
TOBI 300mg/5ml NEBULIZOR iLE SOLUSYON
INHALASYON 56 AMP TOBREX 5ml OFT. SOL
TOBRASED GOZ % 0,3 5gr MERHEM TOBREX OINTMENT 3.5gr OFT.
MERHEM

SEFADROK- Doz: 30mg/kg/ gün 2 doz, Osteomyelit: 50mg/kg/ gün 2 doz

SİL(PO) CEFRADUR (TABLET)
CEFRADUR (KAPSÜL)
DURICEF (KAPSÜL)
DURICEF (SÜSPANSİYON) ...
00

CEFRADUR (SÜSPANSİYON)

SEFAKLOR Çocuk ve yetişkin: 20-40mg/kg/ gün 3-4 dozda

(PO) CEC 1000mg 20 EFERVESAN TABLET
CEC 250mg 20 EFERVESAN TABLET
CEC 500mg 20 EFERVESAN TABLET
CECLOR 125mg SÜSP.
CECLOR 250mg SÜSP.
CECLOR MR 375mg 10 TABLET
CECLOR MR 750mg10 TABLET
CEKLOTEVA250mg / 5m!SUS.100ml
KEFSID 125mg 100ml SÜSP.
SANOCEF 750mg 10 MR TABLET
KEFSID 250mg 100ml SÜSP.
KEFSID 500mg 12 KAPSUL
KEFSID 500mg 21 KAPSUL
LOSEFAR 125mg 100ml SÜSP. o'o
LOSEFAR 250mg 100ml SÜSP.
LOSEFAR 250mg 16 KAPSUL ;!;
LOSEFAR 500mg 21 KAPSUL
SANOCEF 125mg/5ml SÜSP. 100ml
SANOCEF 250MG/5ML SÜSP. 100ml
SANOCEF 375mg 10 MR TABLET

445
SEFALEKSİN Çocuk: 25-50mg/kg/gün 3-4 dozda, Yetişkin: O.�lg 4 doz
(PO) Kemik eklem infeksiyonlannda: 100-150mg/kg/gün 4 dozda
MAKSIPOR 5ml 250mg 100ml SÜSP. SEF lgr 20 TABLET
MAKSIPOR lgr 10 TABLET SEF 250mg/5ml SÜSP. 100ml TOZ
MAKSIPOR lgr 20 TABLET SEF 5ml 250mg 80ml SÜSP. ....00
MAKSIPOR 500mg 16 TABLET SEF 500mg 16 TABLET
SEF lgr 16 TABLET

SEFAZOLİN Çocuk ve yetişkin: 50-lOOmg/kg/gün 2-4doz

(İM,İV) max doz: Çocuk: 6gr, Yetişkin: 12gr
CEFAMEZIN iM 250mg 1 FLK
CEFAMEZIN iM 500mg 1 FLK
CEFAMEZIN iM 1000mg 1 FLK
CEFAMEZIN iM/iV 250mg 1 FLK
CEFAMEZIN iM/iV 500mg 1 FLK
CEFAMEZIN iM/iV 1000mg 1 FLK
CEFOZIN iM LID. 1000mg 1 FLK
CEFOZIN iM LID. 250mg 1 FLK
CEFOZIN iM LID. 500mg 1 FLK
CEFOZIN iM-iV 250mg 1 AMP
CEFOZIN iM-iV 500mg 1 AMP
CEFOZIN iM-iV 1000mg 1 AMP
CEZOL IM lgr 1 FLK
CEZOL iM 250mg 1 FLK
CEZOL iM 500mg 1 FLK
CEZOL iM/iV lgr 1 FLK
CEZOL iM/iV 250mg 1 FLK
CEZOL iM/iV 500mg 1 FLK
6-12gr
IESPOR iM lgr 1 FLK
IESPOR iM 250mg 1 AMP
IESPOR iM 500mg 1 AMP
IESPOR iV /iM lgr 1 FLK
IESPOR iV /iM 250mg 1 FLK
IESPOR IV /iM 500mg 1 FLK
MAKSIPORIN 1000mg iM 1 FLK
MAKSIPORIN 500mg iM 1 FLK
MAKSIPORIN 500mg iM/iV E 1 FLK 00
N
MAKSIPORIN IV /iM lgr 1 FLK
SEFAZOL iM lgr 1 FLK 1
SEFAZOL iM 250mg 1 FLK
SEFAZOL iM 500mg 1 FLK
SEFAZOL IV 500mg 1 FLK

SEFOPERA- Çocuk ve yetişkin: 20-30mg/kg/gün 2-4 dozda

ZONİM,İV CEFOBID lgr 1 FLK

SEFİKSİM Çocuk ve yetişkin: Smg/kg/gün 1-2 dozda

(PO) Akut iye: 1. gün 16mg/kg/gün 2 doz sonra 8 mg/kg/gün tek doz
CEPHIX 200mg 10 TABLET
CEPHIX 400mg 10 TABLET
CEPHIX 400mg 5 TABLET
CEPHIX PEDIATRIK SÜSP.
100mg/5ml (50ml)
FIXEF lOOmg/5ml PED SÜSP. 100ml
FIXEF lOOmg/5ml PED SÜSP. 50ml
FIXEF 400mg 10 TABLET
FIXEF 400mg 5 TABLET
FIXEF-DT 400mg 10 TABLET
FIXEF-DT 400mg 5 TABLET
INNOCEF 400mg 10 AGIZDA
DAGILAN TABLET
MOLCEF 200mg 20 TABLET
MOLCEF 400mg 10 TABLET
OLECEF 100mg 20 EFER. TABLET
OLECEF 200mg 20 EFER. TABLET
SANCEFIX 100mg/5ml
SUS.HAZ. lOOml
SANCEFIX 400mg 10 TABLET
SANCEFIX 400mg 5 TABLET
SUPRAX 100mg 100ml SÜSP.
SUPRAX 100mg 50ml SÜSP.
SUPRAX 400mg 10 TABLET
SUPRAX 400mg 5 TABLET
SUPRAX-DT 400mg 10 TABLET
SUPRAX-DT 400mg 5 TABLET 00
o
VITACEF 100mg 20 EFER. TABLET
VITACEF 200mg 20 EFER. TABLET ....
o
VITACEF 400mg 10 EFER. TABLET
ZIMAKS 100mg 100ml SÜSP.
ZIMAKS 400mg 5 TABLET
ZIMAKS 400mg 10 TABLET
ZIMAKS lOOmg/5ML 50ml SÜSP
SANCEFIX 100mg/5ml
SUS.HAZ. 50ml

446
SEFOTAKSİM < 1 hafta: 50mg/kg/doz 2 dozda
(İV, İM) 1 hafta-1 ay: 50mg/kg/doz 3 dozda
>1 ay: 25-50mg/kg/doz 4 dozda, Yetişkin: 1-2gr 2-6 dozda
Menenjit: 200-300mg/ kg/gün 4 dozda
BETAKSIM lgr 1 AMP
BETAKSIM 500mg 1 AMP
OOKSETIL O,Sgr 1 FLK
OOKSETIL lgr 1 FLK
EQITAX O,Sgr iM/iV EN). 1 FLK
EQITAX Jgr iM/iV EN). 15ml 1 FLK
EQITAX 2gr iM/iV EN). 15ml 1 FLK
IEFORAN lgr iM/iV ISML FLK
IEFORAN 500mg iM/iV ISML FLK
TAXOCEF -iM/iV 1000mg 1 FLK
TAXOCEF- IV 2gr 1 FLK
SEFPROZİL 7.5-15mg/kg/gün 2 dozda
(PO)
SEFTAZİDİM < 1 hafta: < 2000gr: 50mg/kg/doz 2 dozda
(İM, İV) >2000 gr: 50mg/kg/doz 3 dozda
1 hafta-1 ay: 50mg/kg/doz 3 dozda
>1 ay: 25-50mg/kg/doz 4 dozda
Yetişkin: 0.5-2 g /doz 2-3 dozda
Menenjit: 150-200mg/kg/gün 3 dozda
FORTUM lgr 1 FLK iM/iV
IESETUM IM/IV+ERT 2gr 1 FLK
IESETUM IM/IV+ERT 500mg 1 FLK
SEFTİZOK- 150-200mg/kg/gün 3-4 dozda
SİM(İM,İV) CEFIZOX lgr 1 FLK
CEFIZOX lgr iM EN). FLK
CEFIZOX lgr iM/iV EN). FLK
CEFIZOX 500mg 1 FLK
CEFIZOX 500mg iM EN). FLK
SEFTRİAK- Menenjit: 100mg/kg/gün IV 2 dozda
SON(İM, İV) İYE: 50mg/kg/gün (İM: Tek dozda, IV: 2 dozda)
Diğer enfeksiyonlarda: 75mg/kg/gün
(İM: Tek dozda, IV:2 dozda)
Yetişkin: 0.5-2 g tek dozda (İM: Tek dozda, IV: 2 dozda)
BAKTISEF iM lgr 1 FLK
CEFADAY iM lgr 1 FLK
CEFADAY iM 500mg 1 FLK
CEFADAY iM 250mg 1 FLK
CEFADAY IV lgr 1 FLK
CEFADAY IV 250mg 1 FLK
CEFADAY IV 500mg 1 FLK
CEFRIDEM 0.5 G l.M. FLK
CEFRIDEM 0.5 G 1.V. FLK
CEFRIDEM lgr l.M. FLK
CEFRIDEM lgr l.V. FLK
CEFRIDEM 2gr l.M. FLK
447
SEFAGEN 2gr IV 1 FLK
SEFAGEN 500mg IV / iM 1 FLK
SEFAGEN 1000mg IV / iM 1 FLK
SEFDI 0,5 G IV/ iM EN). FLK bO
SEFDI 1 G IV / iM ENJ. FLK �
SEFOKSIM 500mg IV / iM 1 FLK
SEFOTAK 1000mg 1 FLK
SEFOTAK 500mg 1 FLK
TAKSIDEM 0,5 G iM/iV FLK
TAKSIDEM 1 G iM/iV FLK
TAXOCEF- IM/IV 500mg 1 FLK
b'b
,....
...
'°
bO
IESETUM iV /iM 10ml 1 FLK
ZIDIM 0,Sgr 1 FLK
ZIDIM lgr 1 FLK
CEFIZOX 500mg iM/iV EN). FLK
CEFIZOX iM LIOOKAINLI b'b
1000mg 1 FLK �
CEFIZOX iM LIDOKAINLI
500mg 1 FLK
EQICEFT- iM 1000mg 1 FLK
EQICEFT- iV 500mg 1 FLK
EQICEFT- iV 1000mg 1 FLK
...
FORSEF iM 500mg 1 FLK
FORSEF iM 1000mg 1 FLK ...
bO
FORSEF IV 500mg 1 FLK
FORSEF IV 1000mg 1 FLK
!ESEF iM O,Sgr 1 FLK
!ESEF iM lgr iM 1 FLK
!ESEF IV 0,5gr 1 FLK
!ESEF IV lgr IV 1 FLK
NEVAKSON iM lgr 1 FLK
 CEFRIDEM 2grI.V. FLK
CEPHAXON iM 500mg 1FLK
CEPHAXON iM 1000mg 1FLK
CEPHAXON iV 500mg 1FLK
CEPHAXON IVIOOOmglFLK
DESEFIN iM 0,Sgr 1FLK
DESEFIN iMlgr 1FLK
DESEFIN iV 0,5gr 1FLK
DESEFIN iVlgr 1FLK
EQICEFT- iM 500mg 1FLK
UNACEFIN 0,5gr iM ENJ. FLK
UNACEFIN iMlgr 1FLK
UNACEFIN iV 0,5gr iV FLK
UNACEFIN iVlgr 1FLK
ROCEPHINlgr iV ENJ. FLK
SEFUROK- 75-150mg/kg/ gün 3 dozda
SİM(İM,İV) AKSEF iM/iV 1500mg 1FLK
AKSEF iM/iV 250mg 1FLK
AKSEF iM/iV 750mg 1FLK
CEFAKS iV 1,5gr 1FLK
CEFAKS iV/iM 250mg 1FLK
CEFAKS iV/iM 750mg 1FLK
CEFUROL 1,5gr iM/iV EN). 1FLK
CEFUROL 250mg iM/iV ENJ. 1FLK
CEFUROL 750mg IM/N EN). 1FLK
ENFEXIA 750mg iM EN). FLK
ENFEXIA 750mg iM/iV EN). FLK
MULTISEF 250mg 1FLK
MULTISEF 250mg iM ENJ. 1FLK
MULTISEF 750mg 1FLK
MULTISEF 750mg iM EN). 1FLK
SEFUROK- Farenjit: 20mg/kg/ gün 2 dozda
SİMAKSETİL Otitis media, sinusit, impetigo, pnömoni: 30mg/kg/ gün 2 dozda
(PO) AKSEF 250mg 10TABLET
AKSEF 250mg 14 TABLET
AKSEF 250mg 20TABLET
AKSEF 500mg 10TABLET
AKSEF 500mg 14 TABLET
AKSEF 500mg 20TABLET
CEFAKS 250mg 10TABLET
CEFAKS 250mg 14 TABLET
CEFAKS 250mg/5ml 100ml SÜSP.
CEFAKS 5ml 125mg 100mlSÜSP.
CEFAKS 5ml 125mg 50mlSÜSP.
CEFAKS 500mg 10TABLET
CEFAKS 500mg 14 TABLET
CEFAKS 500mg 20TABLET
CEFUROL 500mg 10TABLET
CEFUROL 500mg 14 TABLET
CEFUROL 500mg 20 TABLET
ENFEXIA 125mg 10TABLET
ENFEXIA 250mg 10TABLET
ENFEXIA 500mg 10TABLET
ENFEXIA 250mg 14 TABLET
448
NEVAKSON iM 500mg 1FLK
NEVAKSONIVlgr!FLK
NEVAKSON N 500mg 1FLK
NOVOSEF 1000mg iM 1FLK
NOVOSEF 1000mg iV 1FLK
NOVOSEF 2G INF TOZ
NOVOSEF 500mg iM 1FLK
NOVOSEF 500mg iV 1FLK
REKSON 1G iM 1FLK
REKSON 500mg iM 1FLK
REKSON SET 1G iV 1FLK
ROCEPHIN 0,5gr iM . FLK
ROCEPHIN 0,5gr iV FLK
ROCEPHINlgr iM ENJ.FLK
SEFFUR 1,5mg iV FLK
SEFFUR 250mg iM FLK
SEFFUR 250mg/1V FLK
SEFFUR 750mg iM FLK
SEFFUR 750mg/1V FLK
TUGENS 250mg iM COZELTI 1FLK
"'
TUGENS 750mg iM COZELTI 1FLK 00
ZINNAT 1,Sgr 1FLK
ZINNAT 250mg 1FLK
ZINNAT 750mg 1FLK
AKSEF 750mg iM EN). 1FLK
CEFAKS 250mg iM EN). FLK
CEFAKS 750mg iM EN). FLK
SEFAKTIL 250mg 10 TABLET
SEFAKTIL 250mg 20 TABLET
SEFAKTIL 500mg 10TABLET
SEFAKTIL 500mg 14 TABLET
SEFAKTIL 500mg 20TABLET
SEFUROKS 125mg 100mlSÜSP.
SEFUROKS 125mg 50mlSÜSP.
SEFUROKS 125mg 70mlSÜSP.
SEFUROKS 250mg 14 TABLET
SEFUROKS 250mg 20TABLET 00
,-<
SEFUROKS 500mg 10 TABLET
ZINNAT FORTE 250mg/5ml
l00mlSÜSP.
ZINNAT 125mg 100mlSURUP
ZINNAT 125mg 50mlSURUP
ZINNAT 250mg 10TABLET
ZINNAT 250mg 14 TABLET
ZINNAT 250mg 20TABLET
ZINNAT 500mg 10 TABLET
ZINNAT 500mg 14 TABLET
ZINNAT 500mg 20TABLET
 ENFEXIA 250mg 20TABLET
ENFEXIASOOmg 14TABLET
ENFEXIASOOmg 20TABLET
INCEPTUM 250mg 10 TABLET
INCEPTUM 500mg 10TABLET
INCEPTUM 500mg 14 TABLET
INCEPTUM 500mg 20TABLET
ORACEFTIN 250mg 10TABLET
ORACEFTIN 500mg 10TABLET
ORACEFTIN 500mg 20TABLET
ORAKSETIL 125mg 100ml SÜSP.
ORAKSETIL 125mg 50ml SÜSP.
ORAKSETIL 250mg 10 F.TABLET
ORAKSETIL 250mg 20TABLET
ORAKSETIL 500mg 10 F.TABLET
ORAKSETIL 500mg 14 F.TABLET
ORAKSETIL 500mg 20 F.TABLET
POWERCEF 250mg 10 TABLET
POWERCEF 500mg 10 TABLET
POWERCEF 500mg 20 TABLET

SEFEPİM Doz: lOOmg/kg/gün 2 dozda bO

Menenjit veya ciddi enfeksiyonlarda: 150mg/kg/gün 3 dozda �

SEFPO- 10 mg/kg/ gün 2 dozda bO

DOKSİM EKIPIM 0,Sgr iM/iV 1 FLK UNISEF iM/iV lgr 1 FLK

Ei
o
o
(PO) EKIPIMlgr iM/iV 1 FLK

VANKO- < 1 hafta: < 2000gr: 10mg/kg/doz 2 dozda

MİSİN(IV) >2000 gr: 15mg/kg/doz 2 dozda
1 hafta-1 ay: lOmg/kg/doz 3 dozda
>1 ay: 10-15mg/kg/doz 4 dozda
Yetişkin: 15mg/kg/doz 2 dozda veya 6.5-Smg/kg/doz 4 dozda
Menenjit: 30mg/kg/doz 4 dozda
ANKO-L 1 G iV INFUZYON 1 FLK
EDlgr 1 FLK
ED 500mg 1 FLK
VANCORIN 500mg 1 FLK
VANCOTEK 0,Sgr iV FLK
bO
VANKOMISIN HCLlgr N
INFUZ.AMP
;1;
VANKOMISIN HCL 500mg iV INF.
VANKOMISIN HCL DBLlgr 1 FLK
VANKOMISIN HCL DBL
500mgl FLK
VANCOTEK lgr iV S FLK

TEİKOPLA- 10 mg/kg/doz (ilk gün 2 doz sonra tek dozda verilir)

b()
NİN TARGOCID 200mg 1 FLK TEKOSIT 200mg iM/iV 1 AMP N
TARGOCID 400mg 1 FLK TEKOSIT 400mg IM/N 1 FLK
.....

TMP-SMX >1 ay: 4--8mg/kg/doz TMP/20-40mg/kg/doz SMX 2 dozda

(PO,IV) Pneuaycystosis: 5mg/kg/doz TMP, 25mg/kg/doz SMX 4 doz
Yetişkin: 0.16 g TMP/0.8 g SMX 2 dozda
İYE proflaksisi: 2mg/kg/doz TMP her gün veya 5mg/kg/doz
TMP haftada 2 gün
BACTRIM 200/ 40mg SÜSP. 100ml MEWPRIM 5ml 200mg 100ml SÜSP.
BACTRIM30 TABLET METOPRIM FORT 20 TABLET
BACTRIM 400MG/80MG 5ml 1 AMP MIKROSID 100ml SÜSP. Ei
BACTRIM 400MG/80MG iV EN). AMP MIKROSID30TABLET o
o
BACTRIM FORT 20 TABLET
CO-TRIPIRIM 5ml 1 AMP
MIKROSID FORT 20TABLET
SEPTRIN 30 TABLET
---�o
o
COTRIVER 30 TABLET SEPTRIN FORT 20 TABLET N
COTRIVER 100ml SÜSP. SEPTRIN IV 5ml 10 AMP
COTRIVER FORT 20 TABLET SEPTRIN PED. 100ml SURUP
KEMOPRIM 100ml SÜSP. TRIFEN 100ml SUS.
KEMOPRIM 30TABLET TRIFEN FORT 800/160 20 TABLET
KEMOPRIM FORT 20 TABLET TRIMOKS30 TABLET
METOPRIM 30 TABLET TRIMOKS FORT 20 TABLET
TRIMOKS PED. 100ml SÜSP.

449
DOKSİ- >7yaş: 2-4mg/kg/gün 2 dozda
00
SİKLİN TETRADOX 100mg 14 KAPSUL MONODOKS 100mg 14 KAPSUL o
o
(PO,IV)

TETRASİKLİN >8 yaş: 25-50mg/kg/doz/ gün 4 dozda

(PO, IV) Yetişkin: 0.25----0.5gr 4 dozda ....
ACNEDUR 20gr MERHEM TETRA250mg 16 KAPSUL 00
o
o
IMEX lOOgr MERHEM TETRA500mg 16 KAPSUL
IMEX 20gr MERHEM TETRALET 500mg 16 KAPSUL
IMEX 50gr MERHEM

RİFAMPİSİN >1 ay: 10-20mg/kg/gün 1-2 dozda,

(PO) Yetişkin: 0.6gr/gün 1-2 dozda
Meningokok proflaksisi: <12 yaş: 10mg/kg/gün,
>12 yaş: 600mg/gün 2 dozda toplam 2 gün verilir.
Staphylococcal endocarditis: Standart tedavi 10-20 mg/kg/doz 00
RIF 250mg 1 AMP RIFADIN 100mg 80ml SÜSP. E
RIF 250mg 1 AMP RIFADIN 150mg 16 KAPSUL o
o
RIF 125mg 1 AMP RIFADIN 300mg 16 KAPSUL '°
RIFETEM 250mg 3ml 1 AMP RIFCAP 100mg 80ml SÜSP.
RIFOCIN 10mg 5ml GOZ DAMLASI RIFCAP 100mg 80ml SÜSP.
RIFOCIN 100mg 10ml KULAK DAMLA RIFCAP 150mg 16 KAPSUL
RIFOCIN 125mg/1,5ml 1 AMP RIFCAP 300mg 16 KAPSUL
RIFOCIN 250mg /3ml 1 AMP RIFCAP 300mg 60 KAPSUL

PROKAİN >1 ay: 25,000-50,000 U/kg 1-2 dozda

PENİSİLİN Yetişkin: 25,000-50,000 U/kg 1-2 dozda
(iM) DEVAPEN 400 IU 1 FLK PENCAIN K-400 1 FLK
DEVAPEN 800 IU 1 FLK PENCAIN K-800 1 FLK
IECILLINE 400000 IU 1 FLK PROCAIN PEN 400000 IU 1 FLK
IECILLINE 800000 IU 1 FLK PROCAIN PEN 800000 IU 1 FLK

PENİSİLİN 25-50mg/kg/gün 3-4 dozda

V(PO) CLIACIL 1,2 MEGA20 TABLET CLIACIL60gr GRANUL "'00
PENİSİLİN G Genel doz: 25-50 milyon ünite/kg 3-4 haftada bir yapılır.
(BENZATİN) <27 kg: 6.3.3 milyon ünite 3-4 haftada bir yapılır.
(DEPO >27 kg: 1,2 milyon ünite 3-4 haftada bir yapılır.
PENİSİLİN) Karditli hasta/arada: Vücut ağırlığına bakılmasızın
(İM) bakılmaksızın 1,2 milyon ünite 3-4 haftada bir yapılır.
BENZAPEN-LA 1,2 IU 1 FLK DEPOSILIN 2,4 IU 1 FLK
BENZAPEN-LA2,4 IU 1 FLK PENTIN -LA 1.2 FLK
DEPOSILIN 1,2 IU 1 FLK PENTIN -LA2.4 FLK
BENZAPEN 6.3.3 IU 1 FLK
DEPOSILIN 6,3,3 IU 1 FLK

450
Yeni doğan (HSV) infek. IV
HSV ensephalit IV
IV
Varicella (Normal Oral
immun hasta) IV
Varicella IV
(immun zayıf hasta) IV
Zoster IV
(normal immun hasta) Oral
Herpes-zoster IV
(immun zayıf hasta)
HSV infection (immun IV
zayıf hasta) (lokal IV
yaygın veya sistemik) Oral
Proflaksi tedavisi HSV Oral
(immun zayıf hasta)
HSV seropositive hasta IV
Genital HSV Oral
infeksiyonu ilk atak
Oral
IV
Tekrarlayan Genital HSV Oral
Kronik supresif terapi, Oral
tekrarlayan genital ve
cilt (ocular) HSV
atakları için
ACYL %5 10 GR KREM
ACYL 200 MG 25 TABLET
AKLOVIR %5 10 GR KREM
AKLOVIR 200 MG 100 ML SUSP.
AKLOVIR 200 MG 25 TABLET
AKLOVIR 800 MG 20 TABLET
ASIVIRAL %5 10 GR KREM
ASIVIRAL 200 MG 25 TABLET
ASIVIRAL 400 MG 25 TABLET
HERNOVIR %5 10 GR KREM
HERNOVIR 200 MG 25 TABLET
60mg/kg/gün 3 dozda 2-3 hafta
60mg/kg/gün 3 dozda 2-3 hafta
30mg/kg/gün 3 dozda 2-3 hafta
uyaş 80mg/kg/gün 4 dozda 5 gün, max:3,2gr
;;,2 yaş 30mg/kg/gün 7-10 gün or 1500mg/m2
3 dozda7-10 gün
<1 yaş 30mg/kg/gün 3 dozda 7-10 gün
;el yaş 1500mg/m2 3 dozda 7-10 gün diğer
önerilen 30mg/kg/gün 3 dozda
Tüm yaş 30mg/kg/gün 3 dozda 7-10 gün
;;,12 yaş 40mg/kg/gün 5 dozda 5-7 gün
<12 yaş 60mg/kg/gün 3 dozda 7-10 gün
;;,12 yaş 30mg/kg/gün 3 dozda 7 gün
<12 yaş 30mg/kg /gün 3 dozda7-14 gün
:e12 yaş 15mg/kg /gün 3 dozda7-14 gün
"2 yaş l000mg/gün 3-5 dozda7-14 gün
;e2 yaş 600-lO00mg/gün 3-5 dozda risk
periyodu boyunca
Tüm yaş 15mg/kg/gün 3 dozda risk boyunca
;;,12 yaş 1000-1200mg/gün 3-5 dozda 7-10 gün.
(max: lgr/gün)
<12 yaş 40-80mg/kg/gün 3-4 dozda 5-l0gün
(max: lgr/gün)
;;,12 yaş 15mg/kg/gün 3 dozda 5-7 gün
;;,12 yaş 1000-1200mg/ gün 3 dozda 3-5 gün
;;,12 yaş 800-1200mg/gün 2 sürekli en fazla 12 ay
HERNOVIR 400 MG 25 TABLET
HERNOVIR 800 MG 25 TABLET
KLOVIREKS-L 250 MG 1 FLK
VIROSIL %5 10 GR KREM
VIROSIL 200 MG 25 TABLET
VIROSIL 800 MG 25 TABLET
VIRUPOS 4,5 GR GOZ MERHEMi
ZOVIRAX 250 MG 5 FLK
ZOVIRAX 2 GR KREM
ZOVIRAX 4,5 GR OFT.MERHEM
ZOVIRAX FORTE 400 MG 100 ML SUSP.
451
Influenza A and
B: Treatment and
prophylaxis
ENFLUVIR 12 MG/MLSUSP. roz Oral 1-12 yaş 1-12 yaş:
ENFLUVIR 75 MG 10 KAPSUL <15 kg: 30 mg, 2 doz
OSEFLU 30 MG 10 KAPSUL 15-23 kg: 45 mg günde 2 kere
OSEFLU 30 MG 10 SASE 23-40 kg: 60 mg günde 2 kere
OSEFLU 45 MG 10 KAPSUL >40 kg: 75 mg, günde 2 kere
OSEFLU 75 MG 10 KAPSUL
TAMIFLU 30 MG 10 KAPSUL Oral ;,13 yaş 75 mg, tedavi için günde 2 kere
TAMIFLU 45 MG 10 KAPSUL Proflaksi için günde 1 kere
TAMIFLU 75 MG 10 KAPSUL

452
 ANTİFUNGAL İLAÇ DOZLARI
İLAÇ YOL DOZ ve TİCARİ İSMİ
AMFOTERİSİN B IV 5 mg/kg, 2 saatten uzun infüzyon ile verilir.
LİPİD KOMPLEX
(ABELCET) ABELCET 100 MG / 20 ML IV INF 1 FLK

AMFOTERİSİN B IV 3-6 mg/kg, lmg/kg/saat te gidecek

KOLESTERİL şekilde infüzyon ile verilir.
SULFATE
COMPLEX
(AMPHOCİL) AMPHOCİL 50-mg-İV-İNFUZYON-FLAKON

LİPOSOMAL IV 3-Smg/kg, 2 saatten uzun infüzyon ile verilir

AMFOTERİSİN AMBISOME 50 MG 1 FLK
B (AMBİSOME) AMBISOME 50 MG IV INFU2YON LIYOFILIZE 10 FLK

FLUKONAZOL IV Çocuk: 3-6mg/kg/gün, tek dose

Ciddi enfeksiyonlarda: 12mg/kg/gün
PO Çocuk
Orofarengeal ve özofagus kandidasında:
İlk gün 6mg/kg sonra 3 mg/kg/gün
İnvaziv mantar enfeksiyonlannda:
6-12 mg/kg/gün
İmmün suprese HIV hastalannda:
6 mg/kg/gün
Yetişkin
Orofarengeal ve ozofagus kandidasında:
İlk gün 200mg sonra lO0mg/gün
İnvaziv mantar enfex: 400-B00mg/gün
CANDIDIN 150 MG 1 KAPSUL TRIFLUCAN IV INF 50 ML
CANDIDIN 150 MG 2 KAPSUL 2 MC 1 FLK
CANDIMAX 100 MG 7 KAPSUL TRIZOL 100 MC 7 KAPSUL
CANDIMAX 150 MG 1 KAPSUL TRIZOL 150 MC 1 KAPSUL
CANDIMAX 150 MG 2 KAPSUL TRIZOL 150 MC 1 KAPSUL
CANDIMAX 200 MC 7 KAPSUL TRIZOL 50 MC 7 KAPSUL
CANDIMAX 50 MG 7 KAPSUL ZOFUNOL 100 MG/50 ML
CANDISEPT 200MG/100 ML IV INF FLK
IVJNFl FLK ZOLAX 100 MC 7 KAPSUL
FLUCAN 150 MG 1 KAPSUL ZOLAX 150 MC 2 KAPSUL
FLUCAN 150 MC 12 KAPSUL ZOLAX 150 MC 1 KAPSUL
FLUCAN 150 MC 2 KAPSUL ZOLAX 200 MC 7 KAPSUL
FUNOLTEVA 150 MG 1 KAPSUL ZOLAX 50 MC 7 KAPSUL
FLUCAN 150 MC 6 KAPSUL FUNOLTEVA150MC 2 KAPSUL
FLUCAN 150 MC 8 KAPSUL KANDIZOL 150 MC 1 KAPSUL
FLUZOLE 100 MG 7 KAPSUL KANDIZOL 150 MG 2 KAPSUL
FLUZOLE 150 MC 1 KAPSUL LUMEN 100 2 MC 50 ML FLK
FLUZOLE 150 MG 2 KAPSUL TRIFLUCAN 100 MC 7 KAPSUL
FLUZOLE 50 MC 7 KAPSUL TRIFLUCAN 200 MC 7 KAPSUL
FUNGAN 150 MC 1 KAPSUL TRJFLUCAN 5 MC
FUNGAN 150 MC 2 KAPSUL 70 ML SURUP
FUNGAN 2 MG/ML50ML1 FLK

453
GRİSEOFULVİN PO En düşük doz: 5-lSmg/kg, tek doz;
En düşük doz maksimum dozu: 750mg
Düşük doz: 10-20mg/kg/gün 2 dozda
Düşük doz maksimum dozu: 1000mg
GEFULVIN FORTE 500 MG 30 TABLET
İTRAKONAZOL IV,PO Çocuk: 5-lOmg/kg/gün 1-2 dozda
Yetişkin: 200-400mg/gün 1-2 dozda;
ITRASPOR 100 MG 4 MIKROPELLET KAPSUL
ITRASPOR 100 MG 15 MIKROPELLET KAPSUL
ITRASPOR 100 MG 28 MIKROPELLET KAPSUL
SPORANOX 10 MG/ML SOLUSYON
SPORANOX IV 10 MG/ML 25 ML 1 AMPUL
KETOKANAZOL PO Çocuk: 3.3-6.6mg/kg/gün, tek dozda
Yetişkin: İlk gün 200mg, 2 dozda, sonra
200 mg, tek dozda
KETORAL % 2 60 ML SAMPUAN
KETORAL % 2 100 ML SAMPUAN
KETORAL % 2 40 GR KREM
KETORAL 200 MG 10 TABLET
KETORAL 200 MG 30 TABLET
KETORAL VAG. 400 MG 3 SUPOZITUAR
KETORAL VAG. 400 MG 10 SUPOZITUAR
NİSTATİN PO İnfant: 200,000 U, 4 dozda (yemekten sonra)
Çocuk ve yetişkin: 400,000-600,000 Ü 3 doz,
(yemekten sonra)
FUNGOSTATIN 100000 IU 50 ML SUSP.
MIKOSTATIN SUSP. 48 ML
TERBİNAFİN PO Yetişkin ve >40 kg: 250mg tek dozda
Çocuk: <20 kg: 67.5mg/gün; 20-40 kg: 125mg/gün;
TEKFiN %1 15 GR KREM
TEKFiN %1 30 GR KREM
TEKFiN 250 MG 14 TABLET
TEKFiN 250 MG 28 TABLET
TEKFiN 30 ML SPREY DERMAL %1
VORİKONAZOL IV Çocuk: İlk gün 6-8mg/kg 2 dozda, sonra
6mg/kg 2 dozda
Yetişkin: İlk gün 6mg/kg 2 dozda, sonra
4mg/kg 2 dozda
PO Çocuk: İlk gün 8mg/kg 2 dozda 1 gün sonra
6mg/kg 2 dozda
<40 kg: İlk gün 200mg 2 dozda sonra 100mg 2 dozda
>40 kg: İlk gün 400mg 2 sonra 200mg 2 dozda
VFEND 200 MG 14 FiLM TABLET
VFEND 200 MG 30 FiLM TABLET
VFEND 50 MG 14 FiLM TABLET
VFEND 50 MG 30 FiLM TABLET
VFEND IV 200 MG 1 FLK

454
 GENEL İLAÇ DOZLARI ve TİCARİ İSİMLERİ
Birimleri birbirne çevirme
1 gr = 1000 mg, 1 gr/lt = 100 mg/dl, 1 mi= 20 damla,
1 mg = 1000 mikrogram, 1 dl = 10 mi

ADENOZİNE:
Doz: 0.05mg/kg İV çok hızlı puşe ile verilir. Hemen yanıt alınmas­
sa doz 0.05mg/kg arhrılır. Max doz: 0.25mg/kg veya 12mg/doz
(Total doz: 30mg)
** Şiddetli bradikardi durumunda antidotu aminofilindir. Aminofilin
5-6 mg/kg dozunda 5 dakika içinde uygulanmalıdır. Atropin kont­
rendikedir.
ADENOSIN-L.M. 5 MG/ML ENJ/INF. COZ. !CEREN 10ML 10FLK
ADENOSIN-L.M. 5 MG/ML ENJ/INF. COZ. !CEREN 2 ML lOFLK
ADENOSIN-L.M. 5 MG/ML ENJ/INF. COZ. !CEREN 50ML 10FLK

ADRENALİN (EPİNEFRİN):
** Sadece 1:10.000 (sulandırılmış) IV yapılır. Diğer uygulamalarda
(1:1.000)'lik kullanılır..
İV: O.Ol mg/kg/doz. Adrenalin 10 katı sulandırılıp 1 dzm/kg'dan ya­
pılır. (1 mg 10 cc ye, 0.5mg 5 cc ye tamamlanır. ** Damar dışına kaçarsa
ciltte nekroz yapar.
İnfüzyon: 0.05-2.0 µg/kg/dk
Subkutan, IM ve endotrakeal: (1:1,000) O.Olmg/kg/ doz (max 0.3ml)
Endotrakeal: (1:1,000) O.lmg/kg/doz
Rasemik adrenalin (inhaler) 0.25 - 0.5 cc (%2.25%)
İnhaler adrenalin:< 5 kg: O.Smg/kg/doz> 5 kg: 2.5-5.0mg/doz (2-3ml
SF ile dilule edilerek)
ADRENALiN 0,25 MG 10AMPUL ADRENALiN BIOFARMA 0,25 MG 10AMPUL
ADRENALiN 0,5 MG 10AMPUL ADRENALiN BIOFARMA 0,50MG 10AMPUL
ADRENALiN 1 MG 10AMPUL ADRENALiN BIOFARMA 1 MG 10AMPUL
ADRENALiN 1 MG 1 ML 100AMPUL ADRENALiN BIOFARMA 0,25 MG/1 ML
ADRENALiN 1MG BIOSEL lO0AMPUL
1 MLX100AMPUL ADRENALiN BIOFARMA 0,5MG/1 ML
ADRENALiN 1/2 MG 1 ML 100AMPUL lO0AMPUL
ADRENALiN 1/2 MG BIOSEL ADRENALiN BIOFARMA 1 MG/1 ML
1 MLXlO0AMPUL lO0AMPUL
ADRENALiN 1/4 MG 1ML 100AMPUL ADRENALiN COD.GALEN 0,5MG 10AMPUL
ADRENALiN 1/4 MG BIOSEL 1 MLX ADRENALiN CODEX 1/2MG 1ML 100 AMPUL
lO0AMPUL ADRENALiN DROG. 0,25 MG 10AMPUL
ADRENALiN 1/ 4MG lML 100AMPUL ADRENALiN DROGSAN 0,5MG 10AMPUL
ADRENALiN lMG lML 100AMPUL ADRENALiN DROGSAN 1MG 10AMPUL
ADRENALiN BAS GALEN 1MG 10AMP ADRENALiN BAS.GALEN 0,25 MG 10AMPUL

455
ALBÜMİN: 0.5-lgr/kg/doz 45-120 dakikada İV infüzyonla verilir. Bu
esnada en az yarım saatte bir tansiyon takibi yapılmalıdır.
ALBUMAN 200 MG/ML 100 ML IV INF FLK PLASBUMIN %20 100 ML 1 FLK
CEALB ALBUMIN %20 100 ML 1 ADET SiSE PLASBUMIN %20 50 ML 1 FLK
CEALB ALBUMIN %20 50 ML 10 GR PLASBUMIN %25 100 ML 1 FLK
HUMAN ALBUMIN %20 100 ML 1 FLK PLASBUMIN %25 50 ML 1 FLK
HUMAN ALBUMIN %20 BERK 100 ML UMAN ALBUMIN %20 100 ML 1 FLK
HUMAN ALBUMIN %20 BERK 50 ML UMAN ALBUMIN %20 50 ML 1 FLK
HUMAN ALBUMIN %20 FARMATEK 50 ML VIALEBEX 200 MG/ML 100 ML INF FLK
HUMAN ALBUMIN %20 FARMATEK 100 ML ZENALB HUMAN ALB.%20 100 ML 1 FLK

ALUMİNYUM OH (ALLUGEL): lOOmg/kg/gün 3 dozda olarak verilir.

ALLOPÜRİNOL (ALLOGUT): lOmg/kg/gün 3 dozda olarak verilir.
ALLOGUT 300 MG 50 TABLET
URIKOLIZ 300 MG 50 TABLET

AMİNOFİLİN = TEOFİLİN (AMİNOKARDOL): 5mg/kg yükleme (en

az 20 dakikada), 8 saat sonra 6mg/kg/gün 3 dozda idame İV veya PO
verilir.
AMINOCARDOL 100 MG 20 TABLET FILINSEL 24 MG/ML 10 ML 100 AMPUL
AMINOCARDOL 240MG/10 ML 3 AMPUL FILINSEL 24MG/ML 10 ML X 3 AMPUL
ASMAFILIN FORTE 200 MG 30 KAPSUL TALOTREN 350 MG 30 KAPSUL
CARENA 240 MG 6AMPUL TALOTREN 200 MG 30 KAPSUL
CARENA 240 MG 100 AMPUL TECAR240MG/10 MLIVINFUZ\'ON6AMPUL

AMİNOKAPROİK ASİT: 75-lOOmg/kg İV yükleme, sonra 15-30mg/

kg/saat kanama durana kadar verilir. Max doz: 30gr/gün

AMİODORANE: Doz: 5mgr/kg/gün tek doz (idame) verilir.

VF/VT arrestte: 5 mg/kg İV/İO bolus olarak verilir.
Aritmi (stabil olmayan): 5 mgr/kg IV yükleme >1 saatte yapılır, daha
sonra 5-15 µgr/kg/dk devam edilir (>2mg/ml santral ver)
AMIDOVIN 150 MG/3 ML iV 6 AMPUL CORDARONE 150 MG 6 AMPUL
CORDALIN 150 MG 3 ML X 6AMPUL CORDARONE BT 200 MG 30 TABLET

AMİLODİPİNE:
Doz: İlk 0.1-0.2 mg/kg/gün PO, idame doz 2-4 dozda 0.3mg/kg'a
kadar çıkılabilir (max doz: 12 mgr)
AMLODIS 5 MG 20 TABLET
AMLODIS 10 MG 20 TABLET

AMRİNONE:
Yükleme dozu: 0.5-3.0mg/kg, daha sonra infuzyon dozu: 5-20 µgr/kg/
dak olarak devam edilir.

456
ANTİASİDLER: lml/kg NG ile her 2 saate bir verilebilir.

ASETAMİNOFEN = PARASETAMOL:
Doz: 10-lSmg/kg/doz 4 ile 6 saate bir IV/PO/rektal (max doz:
100mg/mg/gün
** Antipiretiktir. Antienflamatuar etkisi yoktur.
A-PER SURUP 120MG 150ML
BABINOKS PEDIATRIK 120MG/5ML 150ML ELIKSIR
BERKO-SETAMOL 120MG 100ML SURUP
BERKO-SETAMOL 120MG 150ML SURUP
CALPOL 120MG 150ML SUSP.
CALPOL-6PLUS 250MG/5ML 150ML SURUP
EFPA 10 EFERVESAN TABLET
GRIPIN BEBE 120MG/5ML 100ML SURUP
GRIPIN BEBE 120MG/5ML 150ML SURUP
KALMET 500MG 20TABLET
MINAFEN 120MG 100CC SURUP
MINAFEN 120MG 150CC SURUP
MINOSET 500MG 20TABLET
MINOSET 150MG/5ML 100ML PEDIATRIK SURUP
PANADOL 500MG 24FiLM TABLET
PARACET JUNOR 160MG 20TABLET
PARACETAMOL PED.120MG/5ML150ML SURUP
PARA-COLD 120MG/5ML 100 ML SURUP
PARANOX 120MG/5ML PEDIYATRIKSURUP 150 ML
PARANOX 500MG 20TABLET
PARANOX FORT 240MG 10SUPPOZITUAR
PARANOX S 120MG 10SUPPOZITUAR
PARASEDOL 10MG/ML INFUZYON COZ. 12FLK
PARASEDOL 500MG 20TABLET
PARASEDOL PED. 120MG/5ML 150ML SURUP
PARCETOL 120MG/5ML SURUP 100ML
PAROL 10MG/ML INFUZYON COZELTI
!CERENi FLK
PAROL 10MG/ML INFUZYON SOLUSYONU
PAROL 120MG/5ML 150ML SUSP.
PAROL 250MG/5ML 150ML PLUS SUSP.
PAROL 500MG 20TABLET
PAROL 500 MG 30TABLET
TYLOL FORT 240MG 10SUPOZITUAR
PARTEMOL 1G/IOOMLINFU2YONCOZELTI 1FLK
PEDIPAR 120 MG/5 ML 150ML SUSP.
PEDIPAR PLUS 250MG/5ML 150ML SUSP.
PERFALGAN 10MG/ML 100ML 12FLK
PHARMADOL 500MG 60TABLET
PIROFEN 500MG 20TABLET
PIROFEN PEDIATRIK 150ML SURUP
POLMOFEN PEDIATRIK 120MG 100ML SUSP.
SEDALON 120MG/5 ML 150ML SURUP
SEDALON 500MG 20TABLET
SETAMOL 500MG 20TABLET
SETAMOL ELIKSIR 120MG/5ML 150ML SURU!'
TAMOL 500 MG 20TABLET
TAMOLPED. 120MG/5ML 150ML SURUP
TAMOLPLUS 250MG/5ML 150ML SUSP.
TEMPO 0,5GR 20TABLET
TEMPO ELIKSIR 150ML
TERMACET 120MG/5ML 100ML SUSP.
TERMACET 120MG/5ML 150ML SUSP.
TERMACET 500MG 20FiLM TABLET
TERMACET PLUS 250MG/5ML 100 ML SUSP.
TERMACET PLUS 250MG/5ML 150ML SUSP.
TERMALGINE PED. 100MG 10SUPOZITUAR
TYLOL 120 MG 10SUPOZITUAR
TYLOL 500MG 20TABLET
TYLOL 6PLUS 250MG/5ML 150ML SUSP.
TYLOL PED. 120MG/5ML 100ML SUSP.
VERMIDON PED. 160MG/5ML 120ML SURUP
VOLPAN 500MG 20TABLET
VOLPAN PED. 120MG/5ML 150MLSURUP
ZALDAKS 120MG/5ML 150ML SURUP
GERALGINE-P 120MG/5ML 150ML
MEDASET 650MG 20TABLET

ASETAZOLAMİD:
Diüretik ve idrar alkalizasyonu için: 5-lümg/kg/doz 8 saate bir verilir.
(max doz: 330mg)
İKB artışında: 25mg/kg doz 25'er mg/kg arhrılarak maksimun lO0mg/
kg'a ulaşılabilir. (Hidrosefaliye bağlı KİBASTA)
DIAZOMID 250 MG 10 TABLET

457
ASETİLSİSTEİN:
Doz: 30mg/kg/ gün 2-3 dozda, Nebülize doz: 3-Sml % 20'lik içine 2
veya dört doz/gün
Asetaminofen zehirlenmesinde: 140mg/kg 1:4 oranında dilüle edilerek
verilir, daha sonra 70mg/kg 4 saate bir toplam 17 doz verilir.
ACITYLCYSTEIN 600 TROM 10 EFERVESAN TABLET 200 MG 30 KAPSUL
ACITYLCYSTEIN 600 TROM 20 EFERVESAN TABLET ASIST 200 MG 30 SASE
ACT 100 MG TEK DOZLUK EFF.GRANUL 30 POSET ASIST % 4 100 ML GRANUL
ACT 100 MG TEK DOZLUK EFF.GRANUL 60 POSET ASIST %10 3 ML 300 MG 5 AMPUL
ACT 200 MG TEK DOZLUK EFF.GRANUL 30 POSET ASIST %10 3 ML 300 MG 10 AMPUL
ACT 300MG/3ML (%10) SOLUSYON 10 AMPUL ASIST 1200 MG 20 SASE
ACT 300MG/3ML (%10) SOLUSYON 5 AMPUL ASIST 1200 MG 30 SASE
ALLES 600 MG 10 EFERVESAN TABLET ASIST 60 GR 150 ML GRANUL
ALLES 600 MG 20 EFERVESAN TABLET ASIST 900 MG 20 SASE
ASIST PLUS 600 MG 30 SASE ASIST PLUS 600 MG 10 SASE
NAC 200 MG 20 EFERVESAN TABLET OXXA % 4 HAZIRLAMAK 100 ML
NAC 600 MG 20 EFERVESAN TABLET OXXA 200 MG 30 KAPSUL
NAC 900 MG 20 EFERVESAN TABLET ASIST OXXA 40 MG 150 ML SURUP

ASETİLSALİSİLİK ASİT (ASPİRİN): Antiagregan: 3-lümg/kg, Antipi­

retik: 10-20mg/kg Antienflamatuar: 75-lO0mg/kg PO 4-6 dozda verilir.
** Çocuklarda viral enf (ateş) varsa kesinlikle verilmemelidir.
ASINPIRINE 100 MG 100 TABLET CORASPIN 300 MG 30 TABLET
ASINPIRINE 300 MG 100 TABLET DISPRIL 300 MG 24 TABLET
ASINPIRINE 500 MG 20 TABLET ECOPIRIN 100 MG 20 ENTERIK KAPLI TABLET
ASPiRiN 100 MG 20 TABLET ECOPIRIN 100 MG 30 ENTERIK KAPLI TABLET
ASPiRiN 500 MG 20 TABLET ECOPIRIN 150 MG 20 ENTERIK KAPLI TABLET
ATASPIN 80 MG 20 TABLET ECOPIRIN 150 MG 30 ENTERIK KAPLI TABLET
ATASPIN 500 MG 20 TABLET ECOPIRIN 300 MG 20 ENTERIK KAPLI TABLET
CORASPIN 100 MG 30 TABLET ECOPIRIN 300 MG 30 ENTERIK KAPLI TABLET
OPON 500 MG 20 TABLET ECOPIRIN 500 MG 20 TABLET
PHARMASPIRIN 300 MG 100 TABLET ALKA-SELTZER 324 MG 10 TABLET

ATARAX (HİDROKSİZİN HCI): 1-2 mg/kg/gün 3-4 dozda PO. (1 öl­

çek 10 mg)
ATARAX 200 ML SURUP VALIDOL 10 ML DAMLA
ATARAX 30 FiLM TABLET VALIDOL 20 ML DAMLA

ATENOLOL: 1-2 mg/kg/gün PO verilir.

ATOLTEVA 100 MG 30 TABLET
ATOLTEVA 50 MG 30 TABLET

ATRAKÜRYUM: İV:0.3-0.Smg /kg, İnfuzyon: 5-10 mcg/kg/dak verilir.

DEMATRAC 25 MG 10 AMPUL TRACRIUM 25 MG 5 AMPUL
DEMATRAC 50 MG 10 AMPUL TRACRIUM 50 MG 5 AMPUL

ATROPİN: Antikolinetjik etkiye bağlı Semptomatik bradikardide kul­

lanılır.

458
IV: 0.02mg/kg/doz (Min doz: 0.1mg, çocuk max doz: 0.5mg, Adolesan
max doz:lmg),
IM/IT: 0.02- 0.04mg/kg. Bu doz bir kez tekrar edilebilir.
Antikolinesteraz zehirlenmesinde: 0.05mg/kg (IV) klinik sonuç alınınca­
ya kadar tekrarlanabilir.
Succinylcholine'e bağlı bradikardiyi önlemek için: Uygulamadan önce
veya aynı anda 0.02mg/kg (IV) veya 0.02 -0.04mg/kg (iM) olarak ya­
pılır.
** Bradikardinin tedavisinde oksijenasyon ve ventilasyon ilk yaklaşım­
dır. Eğer etkili değilse adrenalin ilk seçenek olarak kullanılır.
ATROPiN BIOSEL 0,25 MG 10 AMPUL
ATROPiN BIOSEL 0,5 MG 10 AMPUL
ATROPiN BIOSEL 1 MG 10 AMPUL

A-VİTAMİN: <1 yaş: 50 000 ü 2 gün >1 yaş: 100 000 ü 2 gün
AVICAP 30 MG 30 YUM.KAPSUL
UNICAP-THERAPEUTIC 30 FiLM TABLET

BİKARBONATE: (NA BİKARBONAT(% 8,4) AMP 1 cc=l mEq)

** Kardiak arrest durumunda başlangıçta rutin uygulanımı önerilmez.
Resusitasyon uzarsa kullanılır.
** Metabolik asidoz durumlarında etkili ventilasyon sonrası kullanıl­
malıdır.
** Dehidratasyon varsa önce giderilir. Eğer hala metabolik asidoz varsa
kullanılır.
** Trisiklik antidepressan toksikasyonlarında yüksek doz uygulanır
(1-2 mEq/kg IV)
** Acil durmlarda: 1 mEq/kg = 1 cc/kg İV/İO yavaş infüzyonla verile-
bilir (Diabetik ketosidoz hariç).
Bikarbonat defisit: Verilecek miktar: (15-Hastanın HCO3 değeri)x0.3(<5
kg hastalarda 0.5 ile çarpılır.). Defisitte Veriliş Şekli: Yarısı 2-5 kat su­
landırılarak (%5 dex veya izotonik içinde) 30-120 dk da verilir. Kalan
yarısını 6-8 saatlik maiye içinde verilir. Öncesinde hipokalsemi için 1ml/
kg Ca gukonat yapılması önerilir.
MOLAR SODYUM BIKAR. 10 ML 10 AMPUL SODYUM BICAR.%8.4 10 ML 10 AMPUL
MOLAR SODYUM BIKAR. BIOSEL SODYUM BiKARBONAT % 8,4 100 AMPUL
10 MLXlO0 AMP.
SODYUM BIC.MOL.%8.4 10 ML 10 AMPUL SODYUM BiKARBONAT % 8,4 100 AMPUL

oı�t ı YLİUM: 5mg/kg hızlı İV. gerekli olursa 15-30 dakikada bir ıum0,
'
/ ~' a çıkılabilir.
1
,.,,...
1

459
CİSATRAKÜRYUM: İdame (İV): 0.1-0.2mg/kg/saat, Entübasyon için
(İV): 0.2mg/kg/doz
NIMBEX 5 MG/2,5 ML5 AMPUL
NIMBEX 10 MG/5 ML5 AMPUL
NIMBEX 20 MG/10 ML5 AMPUL

DEKSAMETAZON (DEKORT):
Doz: 0.1 - 0.6mg/kg/doz (max doz: 10mg) İV/PO 3 dozda .
Menenjitte Doz: 0.15mg/kg/doz İV dört dozda 2-3 gün verilir. (Antibi­
yoktikten yarım saat önce)
Beyin tümörü nedeniyle artmış kafa içi basıncının acil tedaviside:
Yükleme: 1-2mg/kg (IV), idame dozu: 1mg / kg / gün 4 dozda
Krup sendromu tedavisi: 0.6mg/kg (IV, PO, iM) tek doz olarak (Krupta
2 mg/kg/gün 1-2 dozda prednisolonda verilebilir.)
DEXA-SINE 1 MG5ML DAMLA DEKSAMET 0,05MG 100 ML SURUP
DEXA-SINE SE0.4ML 1,3 MG 10 DOZ OFT.SOL DEKSAMET 8 MG 2 ML 1 AMPUL
KORDEXA0,5MG 20 TABLET DEKSAMET 8 MG 2 MLXlO0 AMPUL
KORDEXA0,75MG 20 TABLET DEXOJECT 8 MG/2 ML iM/iV EN). AMPUL
KORDEXA 4 MG 20 TABLET GADEXON 8 MG/2 MLIM/IV EN). IOOAMPUL
KORDEXA 8 MG 20 TABLET GADEXON 8 MG/2 ML iM/iV EN). AMPUL
CEBEDEX5ML GOZ VE KULAK DAMLASI MAXIDEX O, 1 MG5ML OFT.SOL.
DEKORT0,5MG 20 TABLET MAXIDEX OINTMENT 3.5GR OFT. SOL
DEKORT 0,75MG 20 TABLET ONADRON 2 ML 8 MG 1 AMPUL
DEKORT 2 ML 8 MG 1 AMPUL ONADRON G/K 1 ML 1 MG5MLDAMLA
DEKORT G/K % 0,55ML DAMLA

DEKSTROZ: İn/ant ve daha büyük çocuklarda: hipoglisemi durumun­

da: 0.5-1.0gr/kg İV (2-4ml/kg %25 dextroz veya 5-lüml/kg % 10 dext­
roz) verilir.

DEFEROKSAMİN:
Doz: 25-60mg/kg subkutan haftada haftada 5 gün verilir.
Kan transfüzyondan hemen sonra: lümg/kg uygulanır.
DESFERAL500 MG10 FLK

DESMOPRESİN (DDAVP):
Diabetes İnsipidusta 5-40 mcg/gün 1-3 dozda nazal, 2-4 mcg/gün IV/
SC/IM (max doz: 4mg/gün), Çocuklarda: 0.25-1 µgr/doz IV 12-24 saatte
verilir. (kg dozu yoktur)
Kanamada: 0.3 mcg/kg (müdahaleden etmeden 30 dakika önce verilir.
max 25 µg İV)
DESMOVITAL %0,1 MG/ML 6 ML MINIRIN 4 MCG/ML10 AMPUL
BURUN SPREYi MINIRIN MELT 120 MCG LIYOFILIZAT

460
MINIRIN 0,1MG / ML NAZAL
SPYREY 2,5ML
MINIRIN 0,1MG /ML INTRANAZAL
SOL 2,5ML
MINIRIN 0,1MG 30TABLET
MINIRIN 0,2MG 30TABLET
30TABLET
MINIRIN MELT 60MCG UYOFIUZAT
30TABLET
OCTOSTIM 15MCG/ML IV/SC 1AMPUL

DİLTİAZEM:
> 1 yaş yükleme: 0.25mg/kg İV 20 dakikada, sonra 0.l-0.2mg/kg/saat
İV infüzyon olarak verilir.
ALTIZEM-SR 60MG 30KAPSUL DILTIZEM 240MG 16TABLET
ALTIZEM-SR 120MG 30KAPSUL DILTIZEM 30MG 48 TABLET
DILTIZEM 25MG 1FLK DILTIZEM SR 120MG 48 TABLET
DILTIZEM 60MG 48 TABLET DILTIZEM SR 90MG 48 TABLET

DİAZEPAM: Doz: 0.1-0.3 mg/kg doz IV. (max doz: <5 yaş: 5mg, >5 yaş:
lOmg.)
Status Epileptikusda: < 5 yaş: 0.Smg/kg/doz REKTAL/İV, 6-11 yaş:
0.3mg/kg/doz REKTAL/İV,;;, 12 yaş: 0.2mg/kg/doz REKTAL/İV, 2-3
dakikada bir doz tekrarlanabilir.
İnfüzyon: (0.3mg/kg/h) 100ml %5 dextroz içine 10mg diazem katılırsa,
3 cc/kg/h=0.3mg/kg/saatten gitmiş olur.
Rektal diazem desitin: 0.5mg / kg (rektal) max: 20mg. (Apne yapma
riski IV'ye göre çok azdır)
** Hızlı verildiğinde veya diğer sedatiflerle kullanıldığında apne ya­
pabilir. Hastanın başında ambu bulundurulmalıdır. Ambulama ile
düzelir. Rektal diazem çok daha az solunum depresyonu yapar.
DIAPAM 10MG 10AMPUL DIAZEM 5MG 25KAPSUL
DIAPAM 10MG 2MLX100AMPUL DIAZEPAM DESITIN 5MG 5REKTAL TUP
DIAZEM 10MG 10AMPUL DIAZEPAM DESITIN REC 10MG 5REKTAL TUP
DIAZEM 10MG 25KAPSUL UZAN 2MG 25KAPSUL
DIAZEM 2MG 25KAPSUL UZAN 5MG 25KAPSUL
NERVIUM 5MG 50TABLET

DİAZOXİDE:
Akut hipertansif krizde: 1-3mg/kg/doz (puşe) verilir.
IV: 1-3mg/kg/doz, max doz: 150mg, 5-15 dk sonra tekrarlanabilir. 4 saat
aralıklarla kullanılabilir.
** 3-5mg/kg dozda iV yoldan 30 dakikada uygulandığında daha az hi­
potansiyon ve hiperglisemiye yol açtığı söylenmektedir.
** Dirençli hipoglisemi tedavisinde de kullanılmaktadır.
PROGUCEM 100MG 100TB.
PROGUCEM 25MG 100TB.
PROGUCEM 50MG 30ML SUSP

461
DİFENHİDRAMİN: Doz: 2-5mg/kg/gün 2-4 dozda PO/İM/İV (max
doz: 50mg)
** Distoni ve alerjik reaksiyonlarda kullanılabilir.
** Diğer sedatiflerle birlikte kullanılırsa sedasyona neden olabilir. Hi-
potansiyona neden olabilir.
ALLENIK 20 MG 2 ML 100 AMPUL BENISON 2 ML 100 AMPUL
ALLERJIN 10 MG/4 ML 100 ML SURUP FENOTRAL 5 ML 12.5 MG 100 ML SURUP
BENISON 20 MG 2 ML 5 AMPUL

DİGOKSİN: Prematur: 30 µgr/kg,> 37 hafta - 2 yaş: 40 µgr/kg, 2-5 yaş:

30 µgr/kg, 5-10 yaş 20 µgr/kg/doz, > 10 yaş: 10 µgr/kg max doz: 1 mg.
(piyasada 0.25 mg tablet ve damla bulunur.}
(** 1 damla: 0.016 mg'dır.** 60 damla: 1 mg = 1000 µgr, ** 3 damla:
0.05 mg = 50 µgr.)
Veriliş Şekli: Total doz=Y dersek, Y /2'si hemen verilir (yükleme). Y/ 4'ü
6-8 h sonra, Y/4'ü 6-8 saat sonra, ve sonra İdame olarak günde 2 dozda
2 xY/8 olarak devam edilir.
DIGOXIN 0,5 MG 30 ML DAMLA
DIGOXIN 0,5 MG /2 ML 5 AMPUL
DIGOXIN 0,25 MG 50 TABLET

DİKLOFENAK NA•2: 2-3mg/kg/gün 2 dozda verilir.

ACTINOMA 30 MG 30 GR JEL
DICLOMEC 3 ML 75 MG 10 AMPUL
DICLOMEC 3 ML 75 MG 4 AMPUL
DICLOMEC SR 100 MG 10 TABLET
DICLOMEC SR 75 MG 10 TABLET
DICLOMEC SR 75 MG 20 TABLET
DIKLORON 100 MG 10 RETARD TABLET
DIKLORON 25 MG 30 FiLM TABLET
DIKLORON 50 MG 20 ENTERIK TABLET
DIKLORON 75 MG iM 4 AMPUL
DIKLORON 75 MG iM 10 AMPUL
VOLTAREN SR 75 MG 10 TABLET
VOLTAFLAM 100 MG 10 TABLET
VOLTAFLAM 100 MG 30 TABLET
VOLTAREN 100 MG 5 SUPOZITUAR
VOLTAREN 100 MG 10 SUPOZITUAR
VOLTAREN 25 MG 30 TABLET
VOLTAREN 50 MG 20 TABLET
VOLTAREN iM 75 MG 3 ML 10 AMPUL
VOLTAREN iM 75 MG 3 ML 5 AMPUL
VOLTAREN OPHTA 1 MG 5 ML OFT. SOL
VOLTAREN RETARD 100 MG 10 TABLET
VOLTAREN SR 75 MG 20 TABLET
VOLTAREN RETARD 100 MG 30 TABLET

DİPİRİDAMOL: 5 mg/kg/g 2 dozda verilir.

DRISENTIN 75 MG 90 FiLM TABLET TROMBOLIZ 75 MG 90 DRAJE
TROMBOLIZ 75 MG 50 DRAJE VAZODIL 75 MG 50 DRAJE

DOBUTAMİN: 5 - 25 µg/kg/dk infüzyon ile verilir.

** Dobutamin 5-10 mikrogr/kg/dk potansiyel inotropik ajan, kardiak
debi ve kan basıncını artırır.
*** Pratik olarak: 100cc %5 dextroz içine 100 mg dopamin kahlırsa
(0.6xkg) ml'den verilirse 10 mikrogram/kg/dk'dan verilmiş olur.
** Dopamin ve dobutamin beraber verilmesi daha etkili ve faydalı bir
yöntemdir. X doz dobutamin x/2 dozunda dopamin olarak verilme­
si önerilir.

462
DOBCARD 250 MG/20 ML INFUZYON KONSANTRE COZLETI !CEREN 10 AMPUL
DOBUTABAG lO00MCG/ML STERiL IV INFUZYON SOLUSYONU 250ML PVC TORBA
DOBUTABAG 2000MCG/ML STERiL IV INFUZYON SOLUSYONU 250ML PVC TORBA
DOBUTABAG 4000MCG/ML STERiL IV INFUZYON SOLUSYONU 250ML PVC TORBA
DOBUTAMINE DBL 250MG/20ML KONSANTRE SOLUSYON 1 FLK
KONSANTRE DOBUTAMIN IV INFUZYON COZELTISI 250 MG/20 ML 1 FLK
STERiLE DOBUTAMIN CON. 250 MG/20 ML

DOPAMİN: %5 dex içinde iv infüzyon verilir.

Doz: 2-5 mikrogram/kg/dk'dan renal, splenik, koroner, serebral kan
akımını artırmak.
5-10 mikrogram/kg/dk'dan kardiak debi ve kan basıncını artırır.(hi­
potansiyonda)
> 10 mikrogram/kg/dk'dan periferik vazokonstrüksyon yapar.
Pratik doz ayarlama: 100cc %5 dextroz içine 100mg dopamin katılırsa
(0.6xkg) ml'den gönderilirse 10 mcg/kg/dk dan verilmiş olur.
** Kesinlikle hastanın sıvı açığı varsa önce sıvı yüklemesi yapılmalı
eğer yanıt alınamasa o zaman dopamin başlanmalıdır.
** Dopamin ve dobutamin beraber verilmesi daha etkili ve faydalı bir
yöntemdir. X doz dobutamin x/ 2 dozunda dopamin olarak verilme­
si önerilir.
DOPADREN 200 MG/5 ML SOLUSYON !CEREN 5 AMPUL
DOPAMIN FRESENIUS 10 AMPUL
DOPAMINE DBL 200 MG/5ML IV INF.ICIN SOL.ICEREN AMPUL
PREDOPAM 50 MG/5 ML INF. HAZ. KON.COZ.ICEREN 5 AMPUL
PREDOPAM 50 MG/5 ML iV INF. HAZ. KON.COZ.ICEREN 30 AMPUL x 5 ML
STERiL OOPAMIN ANTIGEN 200 MG 10 AMPUL

DORMİCUM (MİDAZOLAM): Yükleme: 0.15mg/kg, İdame infüzyon:

1-2 mikrogram/kg/dk
Sedasyon ve entübasyon için: tek doz 0.15mg/kg yapılabilir.

D-PENİSİLAMİN: Doz: 20mg/kg/gün, adolesanlarda: 1-2gr/gün 2-4

dozda. Yemeklerden 30 dk önce veya 2 saat sonra.

EDROFONYUM: SVT: 0.l-0.2mg/kg/doz IV 3 dk içinde (max doz: 10

mg/doz)

EMEDUR: (TRİMETOBENZAMİN + BENZOKAİN)

Doz: 15 mg/kg/gün 3 dozda verilir.
AMETIK 100 MG 15 ML DAMLA VOMET 2 ML 200 MG 6 AMPUL
EMEDUR 200 MG 20 TABLET VOMITIN 100 MG 6 AMPUL
EMEDUR 200 MG 5 SUPOZITUAR VOMITIN 200 MG 6 AMPUL
EMEDUR IM 200MG/2ML6 AMPUL VOSELMIT 200 MG 2 ML6 AMPUL

463
ENALAPRİL: IV: 0.02-0.lmg/kg/gün 1-3 dozda verilir.
Çocuklarda: 0.2-1.0mg/kg/gün 1-2 dozda, Yetişkinlerde: 2.5-40mg/gün
2 dozda verilir.

ENOXAPARİN:
Tedavide:< 2ay: l.5mg/kg/doz SC 2 dozda, > 2 ay: l.0mg/kg/doz SC
2 dozda
Profilakside: < 2ay: 0.75mg/kg/doz SC 2 dozda,> 2 ay: 0.Smg/kg/doz
SC 2 dozda
** DVT tedavisi için 2. dozdan 4-6 saat sonra anti-Xa düzeyini kontrol
edilmelidir.
CLEXANE 10000ANTI-XA IU /1 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
CLEXANE 120 MG 10ENJ.
CLEXANE 2000ANTI-XA IU /0,2 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
CLEXANE 4000ANTI-XA IU /0,4 ML 10 HAZIR ENJEKTOR
CLEXANE 6000ANTI-XA IU /0,6 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
CLEXANE 8000ANTI-XA IU /0,8 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
OKSAPAR 2000ANTI-XA IU /0,2 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
OKSAPAR 4000ANTI-XA IU /0,4 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
OKSAPAR 6000ANTI-XA IU /0,6 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR
OKSAPAR 8000ANTI-XA IU /0,8 ML KULL.HAZIR ENJEKTOR

ERİTROPOİETİN: Doz: 50-150 ü/kg haftada 3 kez (SC, IV)

EPOBEL 1000IU /0,3 ML IV STERiL EPORON 10000IU /1,0 ML HAZIR
6 HAZ. ENJ. 10ENJEKTOR
EPOBEL 10000IU /1 ML IV STERiL EPORON 10000IU /1,0 ML HAZIR
6 HAZ. ENJ. 5ENJEKTOR
EPOBEL 2000IU /0,6 ML IV STERiL EPORON 10000IU /1,0 ML HAZIR
6 HAZ. ENJ. 6ENJEKTOR
EPOBEL 3000IU /0,9 ML IV STERiL EPORON 2000IU /0,5 ML HAZIR
6 HAZ. ENJ. 10ENJEKTOR
EPOBEL 4000IU /0,4 ML IV STERiL EPORON 2000IU /0,5 ML HAZIR
6 HAZ. ENJ. 5ENJEKTOR
EPOBEL 5000IU /0,5 ML IV STERiL EPORON 2000IU /0,5 ML HAZIR
6 HAZ. ENJ. 6ENJEKTOR
EPOBEL 6000 ıu /0,6 ML IV STERiL EPORON 4000 ıu /0,4 ML HAZIR
6 HAZ. ENJ. 10ENJEKTOR
EPOBEL 8000IU /0,8 ML IV STERiL EPORON 4000IU /0,4 ML HAZIR
6 HAZ. ENJ. 5ENJEKTOR
EPORON 4000IU /0,4 ML HAZIR
6ENJEKTOR

ERİTROSİT SÜSPANSİYONU: Doz: 10-20ml/kg 2-6 saate verilir. (10

ml/kg Hct'i 10 yükseltir.)

464
ESMOLOL:
Yükleme: 100-500 µg/kg 1 dakika üzeri sürede verilir, sonra 50-300 µg/
kg/dak infuzyon olarak verilir. Gerekirse 10 dakikada bir 50 µg/kg/dk
dozunda titre edilebilir.
BREVIBLOC 10 MG 1 FLK
BREVIBLOC PREMIKS 10 MG 250 ML INF. SOLUSYON

ETOMİDATE: Doz: İV 0.3mg/kg/doz Entübasyon için kullanılabilir.

HYPNOMIDATE 2 MG / 10 ML 5 AMPUL

ETOSÜKSİMİD: Doz: 10-25mg/kg/gün tek doz olarak verilir.

PETIMID 250 MG 50 KAPSUL

EOPROTEİN: 100ml anne sütüne 3 ölçek (3 gr) katılarak prematürler

için zenginmiş süt elde edilir.

FAMOTİDİNE: Doz: 0.Smgr/kg/doz İV 2-3 dozda verilir.

FAMODIN 20 MG 60 TABLET
FAMODIN 40 MG 30 TABLET

FENİLEFRİN: Bolus: 5-20 µgr/kg/doz, infüzyon: 0.1-5 µgr/kg/dk

**Kan basıncı dikkatle izlenmelidir.
DEFLU 20 TABLET DEFLU 100 CC SURUP
DEFLU 20 TABLET DEFLU FORT 20 TABLET
DEFLU 100 CC SURUP DEFLU FORT 20 TABLET

FENİTOİN:
Konvulziyonda: 15-20mg/kg İV yükleme yavaş 20 dakikalık infüzyon-
la, sonra idame 3-15mg/kg/gün İV/İM 2-3 dozda (düzey 10-20 µg/ml
sağlanana kadar)
Maksimum başlangıç dozu: 1000 mg. Maksimum uygulama dozu: 50
mg/dk veya 1 mg/kg/dk'dır.
**Yenidoğanlarda önerilmiyor. Ama kullanılacaksa düşük dozlarda
verilmelidir.
Epilepside Doz: <6 yaş: 4-8mg/kg/gün 2 dozda, >6 yaş: 200mg/gün 2 doz
başlanır. Yetişkin: 300-400mg/gün doz başlanır. Max doz: 600mg/gün
** Doz haftalık 100mg arttırılabilir.

EPANUTIN 100 MG 100 KAPSUL

EPANUTIN PARENTERAL READY MIXED 250 MG 5 AMPUL
EPDANTOIN 100 MG 100 TABLET
EPITOIN 250 MG/5 ML ENJ. SOLUSYON AMPUL
HIDANTIN 100 MG 80 TABLET
PHENYTOIN ANTIGEN 250MG/5 ML 10 AMPUL

465
FENOBARBİTAL:
Konvulziyonda: Yükleme 20 mg/kg İV ((Yükleme en fazla 40 mg/kg,
max doz: 1000 mg) 15 dakika içinde klinik etki olmasa doz tekrarlana­
bilir.
İdame: Smg/kg/gün İV/PO 2 dozda kan düzeyi 15-40 µg/ml sağlanana
kadar. Max doz: 1 gr.)
LUMINAL10 TABLET
LUMINALETTEN15 MG 30 TABLET

FENOKSİBENZAMİN:
Yükleme: 1 mg/kg IV 1 saatte ve takiben 0.5-2.0mg/kg/gün 6 veya 12
saate bir verilir.

FENTANİL: Doz: 1-2 µg/kg/doz İV yapılır. Sonra 1-10 µg/kg/saat İn­

füzyonla verilir.
Entübasyon için: 10-15 µ/kg/doz iv kullanılabilir.
Analjezi için: <lyaş: 0.5-5 mcg/kg/h, >lyaş: 1-5 mcg/kg/h; >12y 0.5-2
mcg/kg
Anestezi için: 2-50 mcg/kg/h
** Bir kaç dakika içinde yavaş olarak uygulanmalıdır. Hızlı uygulan­
dığında glottis ve göğüs duvarı rijiditesine neden olur. Sedatiflerle,
özellikle benzodiazepinlerle birlikte uygulandığında apne görülme
sıklığı artar. Gereğinde hastanın başında naloxone bulundurulmalı­
dır. Hastanın monitorize edilmesi yararlı olur.
FENTANYL0,05 MG/ ML 10 ML iV 50 AMPUL
FENTANYL0,05 MG/ ML 2 ML IV 50 AMPUL
FENTANYL CITRATE BP ANTIGEN IV EN). SOL. 0,1 MG/2 ML lOAMPUL
FENTANYL CITRATE 50 MCG/ ML10 ML COZELTI !CEREN FLK
FENTANYL CITRATE 50 MCG/ ML 2 ML10 AMPUL
FENTANYL CITRATE BP ANTIGEN iV EN). SOL0,5 MG/10 ML lOAMPUL
TALINAT 0,1 MG/2ML 10 AMPUL
TALINAT 0,5 MG/ l0 ML1 AMPUL

FİZOSTİGMİN:
Doz: < 5 yaş: 0.5mg İV 5 dakikada verilir. (max doz: 2mg), > 5 yaş:
1-2mg İV (max doz: 4 mg/30dk)
NEOSTIGMINE 6 AMPUL
PLANTIGMIN0,5 GR/1 ML1 ML 6 AMPUL

FLUMAZENİL:
Doz: 0.005-0.0lmg/kg İV (max doz: 0.2mg) verilir. 1-3 dk beklenir,
daha sonra maksimum 0.0lmg/kg olana kadar 1-3 dakikada bir
dozu tekrarlanır. (max doz: toplam 1 mg),
İnfüzııon: 0.005-0.0lmg/kg (max doz: toplam 1mg)

466
** Benzodiazepine toksikasyonlarında yararlıdır. Etki süresi benzodi­
azepinlerden kısa olduğundan tekrar sedasyon gerekebilir. Bu ne­
denle son dozdan en az 2 saat sonrasına kadar sedasyon gereksinimi
açısından takip edilmelidir.
ANEXATE 0,5 MG 5 AMPUL ANEXATE 1 MG/10 ML IV ENJ. COZ. 5 AMPUL
ANEXATE 0,5 MG/5 ML IV ENJ. COZ. MAZENIL 0,50 MG/5 ML IV ENJ. COZ. 5 AMPUL
5 AMPUL
ANEXATE 1 MG 5 AMPUL MAZENIL 1 MG/10 ML IV ENJ. COZ. 5 AMPUL

FRAXİPARİN (NADROPARIN KALSiYUM): FXa'yı inhibe eder.

Doz: 75 Ü/kg/gr 1-2 dozda SC (sepsis, DIC varsa) 100 ü/kg/doz 2
dozda (tromboz varsa) verilir.
FRAXIPARINE 2850 ıu/0.3 ML FRAXODI 11400 ıu AXA/0,6 ML sc
2 ENJEKTOR 2 ENJEKTOR
FRAXIPARINE 3800 IU/0.4 ML FRAXODI 15200 IU AXA/0,8 ML SC
2 ENJEKTOR 2 ENJEKTOR
FRAXIPARINE 5700 IU/0.6 ML FRAXODI 190001V AXA/1 ML SC
2 ENJEKTOR 2 ENJEKTOR

FUROSEMİDE: İV: 1-2mg/kg/doz 2-4 dozda: 1-4 mg/kg/doz 2-4 doz­

da (max doz: 6 mg/kg/doz}, infüzyon: 0.25-0.05 mg/kg/saat olarak ve­
rilebilir.
** Sıvı yüklenmesi ve konjestif kalp yetmezliğinde faydalıdır. Bunlarda
temel ilaçlardandır.
DESAL 20 MG/2 ML iM/iV 100 AMPUL LASIX 20 MG/2 ML 5 AMPUL
DESAL 20MG/2 ML iM/IV 5 AMPUL LASIX 40 MG 12 TABLET
DESAL 40 MG 50 TABLET URADEX 20MG/2 ML iM/iV ENJ. COZ
5 AMPUL
FUROJECT 20MG/2 ML iM/iV ENJ. COZ UREVER 20 MG 5 AMPUL
5 AMPUL
FUROMID 20 MG 5 AMPUL UREVER 20 MG/2 ML 100 ML AMPUL

GLİKOZ (DEKSTROZ): İnfant ve daha büyük çocuklarda hipoglisemi

durumunda 0.5-1.0 g/kg İV ( 2-4ml /kg %25dextroz veya 5-lOml/kg %
10 dextroz )
Hipoglisemide idame dozu: 7 mg/kg/dk devamlı infüzyon şeklinde
başlanır. Saatlik KŞ bakılır KŞ düşükse 2 mg/kg/dk arttırılır. Verilecek
mayide glikoz konsantrasyonu %13 geçmemelidir.
GLUKAGON: Hipoglisemide: > 20kg çocuk ve yetişkinde 1mg SC, iM,
iV, < 20 kg 0.5mg (veya 20-30 mcg/kg) SC, iM, iV) kullanılabilir. 20 da­
kikada bir 3 kez tekrar edilebilir. (1 mg = 1 ünit), İnfüzyon şekli 15 mik­
rogram/kg/saat'ten verilebilir
** Artmış insuline bağlı hipoglisemi veya dirençli hipoglisemide kulla­
nılabilir.

467
Beta bloker veya Ca kanal blokeri aşın doz uygulanımında: 0.05--0.15
mg/kg'lık dozu takiben 0.07mg/kg/saat infüzyon şeklinde verilebilir.
GLUCAGEN HYPOKIT 1MG 1 FLK

GRANİSETRON: Doz: 10-20mg/kg/g PO.İV

EMETRIL 1MG 10 FiLM TABLET KYTRIL 1MG 10TABLET
EMETRIL 2MG 5 FiLM TABLET KYTRIL 3MG 1AMPUL
EMETRIL 3MG/3ML iV INFUZYON 1AMPUL KYTRIL 3MG 5 AMPUL
GRANEXA 3MG/3ML iV INFUZYON 1AMPUL KYTRIL ROCHE 2MG 5 FiLM TABLET

HALOPERİDOL: Sedasyon için: 3-12 yaş: 0.5-1.0 mg, > 12 yaş: 2-5 mg
İM,PO
Ajitasyonlu psikozda: 0.lmg/kg (IM,IV) saatte bir tekrar edilebilir. ma-
kimum tek doz: 5mg'dır.
** Hipotansiyon ve distonik reaksiyon görülebilir.
NORODOL 5MG 50 TABLET NORODOL 10MG 30TABLET
NORODOL DEKANOAT 50MG/ML iM NORODOL10MG 5 AMPUL
ENJ. 1ML 1AMPUL NORODOL 20MG 20 TABLET
NORODOL DEKANOAT 50MG/ML iM NORODOL 20ML 2MG DAMLA
ENJ.1ML5AMPUL NORODOL5MG 5 AMPUL
NORODOL DEKANOAT50MG/ML iM SEDAPERIDOL 5MG 5AMPUL
ENJ. 3ML 1AMPUL
NORODOL DEKANOAT 50MG/ML iM
ENJ. 3ML5AMPUL
SEDAPERIDOL5MG 1MLXlO0AMPUL

HEPARİN: Yükleme (İV puşe): 75 Ü/kg yüklemeden sonra 30 dakika içinde

İdame doz:< 1 yaş:28 ü/kg/saat, > 1 yaş: 20 ü/kg/saat
** AmaçPTT'yi 60-85 arası tutmaktır. Takip içinPTT bakılır.

HİDRALAZİN: İV: 0.1 - 0.8mg/kg/doz 4 dozda (max doz: 25mg veya

3.5 mg/kg/gün IV)
•
HİDROKORTİZON: Stres dozu (İV): 50mg/m2 / doz (max doz: 100mg),
sonra 20 mg/m2 / doz (max doz: 30mg) İV 8 saatte bir verilir.
İdame doz: 5mg/m2 / doz (max 7.5mg) iv/po 8 saatte bir verilir.
Akut astım atağında: 5 mg/kg/doz İV 4-6 saate bir, Anaflaksi: 5-lümg/kg/
doz iv, Septik şok: 35-50mg/m2, idame 50-150mg/kg/gün 4 dozda verilir.
** Minerocortikoid etki için: 1 mg Deksametazon = 5mg Metilprednizo-
lon = 20 mg Hidrokortizone

HİDROKSİZİN: Miad bebek: 2-5mg/kg/gün

3.5-4.5 kg ağırlığındaki yenidoğan için: başlama dozu: 50 mikrogr/gün.
ATARAX 200ML SURUP VALIDOL 10ML DAMLA
ATARAX 30FiLM TABLET VALIDOL 20ML DAMLA

468
HİDROMORFON: Doz: 0.015mg/kg/ doz İV 6 saate bir verilir.
JURNISTA 16 MG 28 UZATILMIS SALIMLI TABLET
JURNISTA 32 MG 28 UZATILMIS SALIMLI TABLET
JURNISTA 8 MG 28 UZATILMIS SALIMLI TABLET

İSOPROTERENOL: Doz: 0.05 µg/kg/dk İV gereğinde 1 µg/kg/dak'ya

kadar çıkılabilir

İBUPROFEN:
Doz: < 6 ay: 5 mg/kg/doz PO/rektal 6-8 saatte bir, > 6 ay ve < 39 °C:
5 mg/kg/doz po/rektal 6-8 saatte bir, > 6 ay ve > 39 °C: 10mg/
kg/doz PO/Rektal 6-8 saatte bir (max doz: 2.4gr /gün)

PDA tedavisinde: 15-20mg/kg/ doz 12 saat ara ile toplam 3 doz yeter­
lidir.
DOLGIT AKUT 400 MG 30 KAPSUL PROFEN 400 MG 20 TABLET
DOLGIT KREM%5 50 GR KREM PROFEN FORT 600 MG 30 TABLET
DOLVEN PEDIYATRIK 100 ML SURUP PROFEN FORT 600 MG 100 TABLET
DOLVEN PEDIYATRIK 120 ML SURUP PROFEN FORT 600 MG 20 TABLET
NEOPROFEN%5 JEL 40 GR SUPRAFEN %5 JEL 40 GR
NEOPROFEN%5 JEL 60 GR SUPRAFEN 400 MG 30 DRAJE
NUROFEN 200 MG 20 DRAJE SUPRAFEN 400 MG 30 FiLM TABLET
NUROFEN 200 MG 30 DRAJE SUPRAFEN 400 MG 100 DRAJE
NUROFEN 400 MG 30 DRAJE SUPRAFEN 400 MG 100 FiLM TABLET
PEDIFEN 100 MG 100 ML SURUP SUPRAFEN 400 MG 20 DRAJE
PROFEN% 5 40 GR JEL SUPRAFEN 400 MG 20 FiLM TABLET
PROFEN 400 MG 100 TABLET

İBUTİLİDE: 0.01-0.025mg/kg 10 dakikada verilir, 10 dakika sonra tek­

rarlanır, sinüs ritmine dönünce infüzyon stoplanır (max doz: 1mg/doz)

ILOPROST: Doz: 250 ng/kg/doz

ILOMEDIN 20 MCG/ML 5 AMPUL
ILOMEDIN 20 MCG/ML 5 AMPUL
VENTAVIS 10 MCG/ML NEBULIZATOR SOLUSYON !CEREN 30 AMPUL
VENTAVIS 10 MCG/ML NEBULIZATOR SOLUSYON !CEREN 30 AMPUL

İNDOMETAZİN: Doz: 1-3mg/kg/gün 2 veya 4 dozda verilir.

PDA tedavisinde: 0.2mg/kg/doz 12 saat ara ile toplam 3 doz verilir.
ENDOL 100 MG 10 SUPOZITUAR ENDOSETIN-SR 75 MG 30
ENDOL 25 MG 25 KAPSUL MIKROPELLET KAPSUL
ENDOSETIN 100 MG 10 SUPPOZITUAR INDOCOLIR GOZ DAMLASI% 0,1
ENDOSETIN 25 MG 30 KAPSUL INDOCOLIR GOZ DAMLASI% 0,1
ENDOSETIN-SR 75 MG 10
MIKROPELLET KAPSUL

469
İNSULİN (REGÜLER): Diabet tedavisinde: 1 Ü/kg/gün dört dozda SC
verilir. Küçük bebek ve çocuklarda: 0.5 Ü/kg dan verilir.
OKA da: 0.5-0.1 ü/kg iv yapılıp, sonra 0,5- 0.1 ü/kg/saat Sc veya infüz­
yon olarak verilir. Kesinlikle Dehidretasyon (SF yükleme) giderildikten
sonra insülin başlanmalıdır.
Hiperkalemide: 0.1 ü/kg insulin 400mg/kg glikoz ile birlikte uygulan­
malıdır. Her bir 4gr glikoz'a karşılık 1 ünite insulin uygulanmalıdır.
** İnsülin alan hastanın potasyum düzeyleri yakından izlenmelidir.
HUMULIN-R 100 IU/ML 10 ML 1 FLK
HUMULIN-R 100 IU/ML 3 ML 5 KARTUS

İNTERFERON:
Kr hepatit B: 5-10 mil/m2/doz (haftada 3 gün toplam 6 ay)
** HBsAg, HBeAg ve HBV DNA (+) olup ALT ve AST yüksek olan has­
talar tedavi için en uygun adaylardır,
** HBV DNA (+) olup enzimleri normal olan hastalar ve HBV DNA
negatif olanlar ilaçtan fayda görmezler.

İPEKA SURUP: Doz: 6 ay -1 yaş: 10ml (po), 1 yaş: 15ml (po)

*** 120-180ml sıvı ile birlikte verilir. İlk dozdan 25 dakika sonra % 90
oranında etkili olur. Bir kez daha tekrar edilebilir. Konvülziyonlu
veya bilinci kapalı uygulanmamalıdır. Kostik ve hidrokarbon alı­
mında kontrendikedir. Günümüzde hastane şartlarında aktif kömür
daha çok kullanılmaktadır.

İPRATROPİUM: İnhalasyon: 250-500 µg/doz 3ml SF içine konarak 4-6

saate bir verilir.
** Şiddetli astım atağında saatlik alarak da verilebilir.
BERODUAL INHALASYON OLCULU DOZLU AEROSOL 200 DOZ
ATROVENT 250 MCG/2 ML TEK DOZLUK INHALASYON SOLUSYON 20 FLK
ATROVENT 500 MCG/2 ML TEK DOZLUK INHALASYON SOLUSYON 20 FLK
COMBIVENT OLCULU DOZ INHALATORLU AEROSOL 10 ML
IPSAVENT 20/100 MCG INHALASYON OLCULU DOZLU AEROSOL
COMBIVENT TEK DOZ 20 FLK
IPRASAL NEBULIZASYON TEK DOZLUK INHALASYON FLK 20x2,5 ML FLK/KUTU

İSOPROTERENOL: Doz: 0.1 - 1.0 µg/kg/dk İV olarak verilir.

İVİG: Sepsiste: 0.Sgr/kg tek doz, Rh uyuşmazlığında: 0.5-1 gr/kg tek

doz, İTP lgr/kg tek doz verilir.
RONSENGLOB %5100 ML IV INFUZYON COZELTI !CEREN FLK
IG VENA 10 GR/200 ML IV INF. SOLUSYON !CEREN FLK
IG VENA 5 GR/100 ML IV INF. SOLUSYON !CEREN FLK
KIOVIG 10 GR/100 ML iV INFUZYON COZELTI !CEREN FLK

470
KIOVIG 2,5 GR/25 ML IV INFUZYON COZELTI !CEREN FLK
KIOVIG 5 GR/50 ML IV INFUZYON COZELTI !CEREN FLK
KALSİTRİOL(ROCALTROL): Doz: 0.01-0.05 mic/kg/gün tek dozda verilir.
ROCALTROL 0,5 MCG 100 YUMUSAK KAPSUL
ROCALTROL 0,25 MCG 30 YUMUSAK KAPSUL
ROCALTROL 0,25 MCG 100 YUMUSAK KAPSUL
ROCALTROL 0,5 MCG 30 YUMUSAK KAPSUL

KALSİYUM:
CALCİUM GLUCONATE (İV): 10% solüsyon (100mg/ml) Doz: 0.5-
lml/kg = 50-lO0mg/kg İV/İO yavaş bir şekilde kalp dinlenerek veya
monitorize edilerek verilmelidir. İstenen klinik elde edilene kadar doz
tekrarlanabilir.
** İyonize hipokalsemi, Hiperkalemi, Hipermagnezemi, Kalsium kanal
bloker toksisitesi, kardiak resusitasyon için verilebilir.
** Uygulama sırasında bradikardi gelişirse ilaç kesilmeli,
** Damar dışına kaçması durumunda ciltte nekroz yapar.
CALCIUM PICKEN % 10 10 ML 5 AMPUL

KALSİYUM KARBONAT ():Doz: 60-200mg/kg/gün po 3-4 dozda ve­

rilir.
İnfantlarda: 125mg verilir. Çocuklarda: 250mg verilir.
Ca Carbonate: 80mg/m1Ca++ veya 2 mmol/ml Ca++ içerir.
Ca sondaz: 22mg/m1Ca++ veya 0.55 mmol/ml Ca•• içerir.
CALCİMED FORT EFERSAN. TABLET (500mg iyonize Ca içerir)
CALCİED-D3 EFERSAN TABLET (600mg iyonize Ca ve 400 IU D vit içerir)

** Kronik hipokalsemilerde Ca ile birlikte D vit verilmelidir. Serum Ca

düzeyleri normale dönünce Ca kesilebilir ya da 20mg/kg/gün doz­
da devam edilebilir.

KAPTOPRİL:
ORAL: Yenidoğanda: 0.05-0. lmg/kg/doz, günde 1-4 dozda verilebilir.
Bebek ve çocuklarda: 0.15-0.Smg /kg/dozda 3 dozda verilir (max doz: 6
mg/kg/gün), yetişkinlerde: 50-lS0mg/gün 2-3 dozda verilebilir. (max
doz: 300mg/gün)
** Çocuklarda kullanımı pek önerilmiyor.
KAPRIL 25 MG 48 TABLET
KAPTORIL 25 MG 50 TABLET
KAPTORIL 50 MG 50 TABLET

KARBAMAZEPİN (tegretol):
Doz: İlk 5 gün lümg/kg/gün verilir. sonra 20mg/kg/gün 2 dozda
devam edilir.

471
KARAZEPIN 200 MG 25 TABLET
KARAZEPIN 200 MG 160 TABLET
KARAZEPIN 400 MG 30 TABLET
KARBALEX RETARD 300 MG 50 TABLET
KARBALEX RETARD 600 MG 50 TABLET
KARBASIF 200 MG 24 TABLET
KARBEROL 200 MG 160 TABLET
KARBEROL 200 MG 24 TABLET
TERIL CR 400 MG 20 TABLET
TEGRETOL %2 100 ML SURUP
TEGRETOL 200 MG 160 TABLET
TEGRETOL 200 MG 24 TABLET
TEGRETOL CR 200 MG 20 TABLET
TEGRETOL CR 400 MG 20 TABLET
TEMPOROL 200 MG 160 TABLET
TEMPOROL 200 MG 24 TABLET
TERIL CR 200 MG 20 TABLET

KASKADİL (ANTI HEMOFILIK FAKTOR IX,11,VIl,X): Doz: 20 Ü/kg

KASKADIL 250 IU FLK

KAYEKSALAT: Doz: lgr/kg (max 15gr) her 6 saatte bir ve lg/kg rektal
(max 50gr) her 2-6 saatte bir uygulanır.
**
Küçük çocuklar ve bebeklerde doz azaltılmalıdır.
**
Hiperkalemi tedavisinde kullanılır.
ANTI-POTASIUM 20 GRANUL POSET (POLISTIREN SULFONAT + KALSiYUM TUZU)

KETAMİN:
Sedasyon için: İM:1-4mg/kg/doz, İV: 0.5-2mg/kg/doz,: 4-8mg/kg/doz
İnfüzyon: yükleme 0.1-0.5mg/kg ve sonra idame: 10-30 µg/kg/dak ola-
rak verilir.
Entübasyon için: 1-2 mg / kg IV veya 3-7mg/kg/doz İM yapılabilir.
**
Salya artışı olursa atropin kullanılabilir. Laringospazm oluşursa ok-
sijen uygulaması ile düzelir. Hastanın başında ambu bulunmalıdır.
intrakranial ve intraokuler basınç artışında kullanılmamalıdır.
KETALAR 500 MG 1 FLK

KETOROLAK: Doz: 8-12.5 kg: 4mg İV 6 saate bir 72 saat, 12.5-25 kg:
7.5mg İV 6 saate bir 72 saat 25-50 kg: 15mg İV 6 saate bir 72 saat , >50 kg:
30mg İV 6 saatte bir 72 saat kullanılır.
ACULAR GOZ DAMLASI %0,5
ACULAR LS STERiL GOZ DAMLASI %0,4 5 ML

KLONAZEPAM (RİVOTRİL): Doz: Başlama dozu: 0.0l-0.03mg/kg/

gün başlanır. bir hafta sonra idame olarak: 0.05-0,1mg/kg/gün dozuna
geçilir. (max doz: 0.2mg/kg/gün)
RIVOTRIL 2 MG 30 TABLET RIVOTRIL 2,5 MG 1 ML DAMLA
RIVOTRIL 2 MG 30 TABLET RIVOTRIL 2,5 MG 10 ML DAMLA

KLONİDİN: Doz: 5-25 µgr/kg/gün 4 dozda

KLORALHİDRAT: Sedative olarak: 25-50mgr/kg/doz olarak 6-8 saat-
te bir verilir.
Hipnotik etki için: 50mgr/kg/doz veya rektal olarak verilir. (max doz:
1000mg)

472
KLOROTİAZİD: Doz: 5-lOmg/kg/doz iv 2 dozda (max 500mg), < 6 ay:
10-30mg/kg/doz po 2 dozda (max doz: 200mg}, ;;o, 6 ay: 10-20mg/kg/
doz 2 dozda (max doz: 1000mg)

KLORPROMAZİN: Afterloadu azaltmak için: İV 0.025-0.0Smg/kg ***

Sedasyon için: PO/ İV 0.Smgr /kg/doz ve Bulantı ve kusma için: PO/ İV
0.Smg/kg/doz verilir.
LARGACTIL 100 MG KAPLANMIS 30 TABLET
LARGACTIL 25 MG 10 AMPUL

KODEİN: Doz: 0.5-1.0mg/kg/doz 4-6 dozda verilir.

FENOKODIN 20 TABLET (KODEiN+ DIONIN )
APRANAX PLUS 20 FiLM TABLET (KODEiN FOSFAT+ NAPROKSEN)
CUT 20 FiLM TABLET (KODEiN FOSFAT+ NAPROKSE)

KOLESTERAMİN: Doz: 80mg/kg/gün PO 2-3 dozda (max doz: 4gr)

KOLŞİSİN: Doz: <5 yaş: 2x0,25mg,5-8 yaş 2x0.5mg, 8-12 yaş 3x0.5mg, >
12 yaş 4x0.5mg
COLCHICUM DISPERT 0,5 MG 50 DRAJE
COLCHICUM DISPERT 0,5 MG 50 DRAJE
KOLSIN 0,5 MG 60 DRAJE

KRİYOPRESİPİTAT: Doz: 1 ünit/10 kg

KVİTAMİNİ:
Fitomenadion (Kl): KONAKİON-MM 2 mg/0.2 ml-10 mg/1 mi AMP
**yenidoğanda ilk tercihtir.)
Menadion sodyumbisülfit: LİBAVİT-K 20mg/2ml AMP
Proflaktik doz: yenidoğan: 1 mg = 1 dzm (IV /IM)
Tedavi dozu: Yetişkin: 20/ 40 mg, Yenidoğan ve çoçuklarda: 1 mg/kg
dozda yapılabilir. (IV /IM)

LABETALOL: Doz: 0.25-lmg/kg/doz İV 4-6 saate bir verilir.

IV: 0.2-1,0mg/kg/doz (maksimum 20mg/ doz) verildikten sonra 0.4-3.0
mg/kg/saat devamlı infüzyon verilir.
PO: 4-40mg/kg/ gün, 2 dozda

LAKTULOZ: Hepatik ensefalopati: <1 yaş: 2.5ml PO,>1 yaş 10-30ml PO

DUPHALAC SURUP 670 MG/ML 300 ML LAEVOLAC 660 MG 250 ML SURUP
LACTULAC 670MG/ML 100 ML SURUP OSMOLAK 667 MG 100 ML SOLUSYON
LACTULAC 670MG/ML 200 ML SURUP OSMOLAK 667 MG 250 ML SOLUSYON
LACTULAC 670MG/ML 250 ML SURUP

473
LARGACTİL (Klorpromain) 25mg AMP, 100mg tb bulunur
Hıçkırıkta İV: Yavaş 5 dk da 25mg puşe veya ¼ ü İM yapılır.
** Largactil eğer hipotansiyon yaparsa noradrenalin verilir.
LARGACTIL 100 MG KAPLANMIS 30 TABLET
LARGACTIL 25 MG 10 AMPUL

LİDOKAİN: Doz: lmg/kg/doz iV yavaş bolus/İO/İTT (max: 60mg),

infüzyon dozu: 20-50 µg/kg/dak İV /İO (renal yetmezlikte doz azaltıl­
malıdır.)
Ventriküler aritmide: 1 m /kg (iV ) tek doz yavaş olarak uygulanır. Kli­
nik etki elde edilene veya maksimum doz 3 m/kg'a erişilinceye kadar
5-10 dakikada bir tekrar edilebilir.
ARITMAL %2 100 MG 5 ML 5 AMPUL ARITMAL %2 2ML*10 AMPUL
ARITMAL %10 500 MG 5 ML 3 AMPUL ARITMAL %2 2MLX100 AMPUL
ARITMAL %10 5MLX100 AMPUL ARITMAL %2 5MLX100 AMPUL

LORAZEPAM: Doz: 0.05 - 0.lmg/kg/doz İV /PO 3-6 dozda

Status Epileptikusda ve entübasyonda: 0.05 - 0.1 mg/kg (iM, iV, max:
4 mg) klinik cevap alınıncaya kadar 10-15 dakikada bir tekrar edilebilir.
ATIVAN EXPIDET 1 MG 20 TABLET
ATIVAN EXPIDET 2,5 MG 20 TABLET

MAGNEZYUM
MAGNEZYUM SULFAT %15 AMP (1 cc mg SO, = 150 mg)
MAGNEZYUM NUTRİMENT EFERSAN TABLET (400 mg içerir)

Ciddi Hipomagnezemide: (Mg +2 <1.0 mEq/L veya 0.5 mmol/L) veya

semptomatik hastalarda) 100-200mg/kg iV (60 dakika içinde hasta mo­
nitorize edilerek verilir), İdame tedevisinde: (Düzey 1 mEq/L üstünde
ise) 50-lO0mg/kg 4 dozda iM veya verilebilir.
Astım atağında: 25-50mg/kg (max: 2000 mg) İV bir saatte verilir.
Yenidoğanda pulmoner hipertansiyonda: 1 cc/kg dan %5 dextroz ile 5
kat sulandırılır 20-30 dk da iV yükleme yapılır. Sonra 50 mg/kg/saat iV
infüzyon (idame) olarak (1 ml mg SO4 = 150 mg) verilir.

MANNİTOL:
Beyin ödeminde: 1. gün 0.5-1 gr/kg/doz 3 dozda, 2. gün 2 dozda, 3. gün
tek dozda verilir sonra kesilir. Veya 0.25 gr/kg/doz 4 dozda 3-4 günde
azaltılarak kesilir.
Diüretik olarak: 0.2 gr/kg İV olarak verilir.
%20 MANNITOL SUDAKi SOLUSYON 1000 ML (CAM SiSE) SETLi
%20 MANNITOL SUDAKi SOLUSYON 1000 ML (CAM SiSE) SETSiZ
%20 MANNITOL SUDAKi SOLUSYON 500 ML (CAM SiSE) SETLi
%20 MANNITOL SUDAKi SOLUSYON 500 ML (CAM SiSE) SETSIZ

474
MEPERİDİNE:
Ağrıda: 1-1.5 mgr/kg/doz PO, İV, İM, SC 3-4 saate bir klinik etki görü­
lene kadar verilebilir.

METADONE: Doz: 0.7mg/kg/gün 4 ve 6 saat aralıklı olarak PO, SC

olarak verilir. veya 25 - 75 µg/kg/doz IV 4-6 saate bir verilir.

METİL PREDNİZOLONE: Doz: lmg/kg/doz iv 2-4 dozdaPO/İV ola­

rak verilir.
Astım atağında: Yükleme: 1-2 mg/kg/doz ve idame: 0.5-4mg/kg/doz
4-6 saate bir (max doz: 250mg )
Krup sendromda: 1-2 mg/kg (IV) sonra 0.5mg/kg dozunda 6-8 saatte bir
verilebilir.
Spinal kord travmasıda: 30mg / kg (IV) 15 dakikalık infüzyon şeklinde.
45. dakikada 5-6 mg/kg/saat dozunda devamlı infüzyon halinde uygu­
lanmaya başlanır ve 24 saate tamamlanır.
PREDNOL-L 20MG 1 AMPUL PREDNOL 4 MG 20TABLET
PREDNOL-L 40MG 1 AMPUL PREDNOL 16 MG 20 TABLET
PREDNOL-L 250MG 1 AMPUL

METİLEN MAVİSİ: Doz: lmgr/kg İV yavaş olarak 15 dakikada verilir.

METOKLOPRAMİD: Doz: 0.1 - 0.2mg/kg/doz (max doz: 50mg) PO/

İV 4 dozda verilir
< 5 yaş: 0.5 mg/kg/günPO/İV, 5-14 yaş: 2.5-5mg PO/İV,> 14 yaş: 5-10
mgPO/İV
METPAMID 10MG 30 TABLET
METPAMID 10MG 5 AMPUL
METPAMID lMG 125 ML SOLUSYON

METOZALON: Doz: 0.2-0.4mg/kg/gün 2 dozda verilir.

METPAMİD: Doz: lmg/kg/doz IV 0.lmg/kg/doz PO olarak verilir.
Gereğinde doz tekrarlanır.

MİDOZOLAM (DORMİCUM):
Yükleme: 0.15mg/kg, İdame infüzyon: 1-2 mikrogram/kg/dk
Sedasyon ve entübasyon için: Tek doz 0.15mg/kg yapılabilir.
DORMICUM 15 MG 5 AMPUL MILOZ 15 MG/3ML 5 AMPUL
DORMICUM 15 MG/3ML 5 AMPUL MILOZ 5 MG/5ML 10 AMPUL
DORMICUM 5 MG 10 AMPUL MILOZ 5 MG/5ML iM/iV ENJ. 5 AMPUL
DORMICUM 5 MG/5 ML 10 AMPUL ZOLAMID 15 MG/3 ML IV 5 AMPUL
DORMICUM50MG/ 10ML5 AMPUL ZOLAMID5 MG/5 ML 5 AMPUL
DORMICUM 50MG/ 10ML 5 AMPUL ZOLAMID 50MG/ 10ML 5 AMPUL

475
MİKOSTATİN: Doz: 50 000 ü/kg/gün 4 dozda verilir. (MİKOSTATİN
solüsyon 100.000 ü/ml)
FUNGOSTATIN100000 IU50 ML SUSP.
MIKOSTATIN SUSP. 48 ML

MİLRİNONE: Yükleme: 0.05mg/kg (10 dakikada), sonra idame: 0.25-

0.75 µg/kg/dk olarak verilir.

MORFİN: Doz: 0.05-0.2mg/kg/doz İV, İM, SC, İnfüzyon: 0.05-0.2mg/

kg/saat olarak verilir gereğinde saatlik doz İV olarakta verilebilir. To-
lerans gelişir.
MORFiN HCL0,01 GR/1 ML lMLxlOAMP. M-ESLON100 MG7 MIKROPELLET
MORPHINE HCL0,01 GR10 AMPUL KAPSUL
M-ESLON 60 MG7 MIKROPELLET KAPSUL M-ESLON 30 MG14 MIKROPELLET
M-ESLON10 MG21 MIKROPELLET KAPSUL KAPSUL
MORPHINE CHL0,02 GR5 AMPUL

NALOXONE:
Opioidlerle oluşan solunum depresyonunda: 0.1mg/kg/doz (max doz: 2
mg) İV/İO/ETT gereğinde doz tekrarlanabilir.
Ağrı tedavisi sırasındaki solunum depresyonu için: Az dozlarda (O.Ol
mg/kg veya lOµg/kg başlanmalı gerekirse doz arthrılmalıdır.
**
Opioid bağımlılarında eksiklik bulguları oluşabilir. Son dozdan son-
ra en az 2 saat takip edilmelidir.
NALOKSON HCL USP0.4MG/ ML lML10 AMP

NAPROKSEN NA: Doz: 10-20mg/kg/gün 2 dozda verilir.

APRANAX 275 MG10 TABLET APRANAX FORTE550 MG10 TABLET
APRANAX 275 MG10 TABLET APRANAX FORTE550 MG10 TABLET
APRANAX 275 MG20 TABLET APRANAX FORTE550 MG20 TABLET
APRANAX 275 MG20 TABLET APRANAX FORTE550 MG20 TABLET

NEOSTİGMİN: SVT: 0.0l-0.04mg/kg/doz İV,

Nondepolarizan ajanlar için: 0.07mg/kg İV (max doz: 5mg) olarak ve-
rilir.
NEOSTIGMINE 6 AMPUL
PLANTIGMIN0,5 GR /1 ML1 ML 6 AMPUL

n cu:, ı n. Mır.ıh: Doz: 0.07mg/kg iv (max doz: 5mg)

NEUPOJEN (FILGRASTIM): Doz: 0.5 milyon Ü/kg tek doz SC olarak

yapılır (Hastalığa göre doz değişir.)
NEUPOGEN ROCHE 30 MIU/0,5 ML5 HAZIR SIRINGA
NEUPOGEN ROCHE48 MIU/0,5 ML5 HAZIR SIRINGA

... ·- -� ., .. -� -kapsül

476
DİLALTI: 0.25-0.5mg/kg/doz, 4-6 saat aralarla tekrarlanabilir. (max
doz: lOmg/doz)
PO: 0.25-0.Smg/kg/doz, 4-6 saat aralarla tekrarlanabilir. (max doz: 10
mg/doz).
ADALAT CRONO 30 MG 20 KONTROLLU SALIM TABLETi
ADALAT CRONO 60 MG 20 KONTROLLU SALIM TABLETi
NIDICARD 10 MG 30 KAPSUL
NIDILAT 10 MG 30 YUM.KAPSUL

NİKARDİPİN: Doz: 0.5-3 mcg/kg/dk olarak verilir.

NİTROFURANTOİN: Doz: 5-7mg/kg/gün 3 dozda olarak verilir.

PIYELOSEPTYL 50 MG 30 KAPSUL PIYELOSEPTYL 25 MG 100 ML SUSP.
PIYELOSEPTYL 100 MG 30 TABLET PIYELOSEPTYL 25 MG / 5 ML 300 ML SUSP.

NİTROGLİSERİN: Doz: 0.5-10 µg/kg/dk olarak verilir.

NITROPRUSSIDE:
IV: 0.3-8.0 µg/kg/dakikalık devamlı infüzyon, 3 günden sonra kan sod-
yum tiyosiyanat düzeyine bakılarak verilir. (%5 dextroz içinde ışıktan
korunarak verilmelidir)
** Tansiyon yakından takip edilmeli ve en düşük dozdan ilaç başlan-
malıdır.
NIPRUSS AMPUL 60 MG 5 ML 5 AMPUL

NORADRENALİN (NOREPİNEFRİN): Doz: 0.05-lmg/kg/dk

L IV INF. KON.COZ.ICEREN 10 AMPUL

NORCURON (VEKURONYUM): Doz: 0.lmg/kg/saat infüzyon olarak

verilir.
NORCURON 10 MG 10 FLK
NORCURON 10 MG IV LIYOFILIZE 10 FLK
NORCURON 4 MG 10 AMPUL

OKTREOTİDE: GİS kanamasında: 1-5 µg/kg/saat İV infüzyon (max

doz: 50 µg/st) olrak verilir.
SANDOSTATIN 0,1 MG 5 AMPULSANDOSTATIN LAR 20 MG 1 FLK
SANDOSTATIN LAR 10 MG 1 FLK SANDOSTATIN LAR 30 MG 1 FLK

OMEPRAZOL: Doz: 0.7-1.4mg/kg/gün olarak 1-2 dozda verilir. (max

doz: 40mg)
DEMEPRAZOL 20 MG 14 KAPSUL
ERBOLIN 20 MG 14 TABLET
ESELAN 40 MG IVICIN LIYOFILIZE FLK
LOSEC 40 MG 1 FLK
OMEPRAZID 20 MG 14 KAPSUL
OMEPROL 20 MG 14 KAPSUL
OMESEK 20 MG 14 MIKROPELLET KAPSUL
PROSEK 20 MG 14 KAPSUL

477
ONDANSETRON (ZOFER): Doz:< 30 kg: 1 mg İV/PO 8 saatte bir,> 30
kg: 2 mg İV/PO 8 saatte bir veya 0.15 mg/kg/doz PO/İV (Kemoterapi-
den 30 dk önce verilir.)
ZOFER 4 MG 10 TABLET ZOFER 8 MG 10 TABLET
ZOFER 4 MG 6 TABLET ZOFER 8 MG 4 ML 1 AMPUL
ZOFER 8 MG 6 TABLET ZOFER SOL. !CEREN AMP. 4 MG / 2 ML 1 AMPUL

PANKÜRONYUM: 0.lmg/kg/doz ve 0.lmg/kg/saat olaıu� veı ·

PAVULON 4 MG /2 ML 10 AMPUL

PENTOBARBİTAL: Sedasyon İçin: 2-6mgr/kg/doz Komada: 5- lümgr/

kg İV yükleme ve idame 1-4mgr/kg/saat olarak verilir. Entübasyon İçin
4 - 6 mg/kg İV verilir.

PENTOLAMİN: Doz: 0.05-0.lmg/kg/doz verilir.

PİROKSİKAM: Doz: 0.3mg/kg/gün

OKSIKAM 20 MG 10 TABLET
OKSIKAM 20 MG 30 TABLET

POTASYUM FOSFAT: (1 mmol P=l.5 mEq) Doz: 0.5- 1 mEq/kg (max

30 mEq) İV x 1 Ekle İV sıvıya (KCL yerine) 10-70 mEq/L (7-50 mmol/L
fosfor) ve 175 mEq'ına kadar (120 mmol/L fosfor) çıkılabilir

POTASYUM KLORİD: (Acil durumlarda) Doz: 0.5-1.0 mEq/kg (max:

30 mEq) İV 1-2 saatlik Maiye eklenir: PİV (max 80 mEq/L) SİY (max 200)
POTASYUM (ORAL): Hipopotasemide 2 meq/kg/ gün (kalinor tb 46
meq)
K ALİNOR TB (46 meq) (K): Doz: 1-3 meq/kg/gün 2 dozda verilir. Po-
tasyum dengesini sağlamak amacıyla kullanılır. Aşırı dijital entoksikas-
yon ve entoleransı, böbrek taşlarının yeniden oluşmaması için profilak-
tik tedavide, hipokalemi profilaksi ve tedavisinde endikedir.

PRALİDOXİM (PAM): Doz: 25-50mg/kg/doz %5 dextroz veya normal

mayi içinde 5-10 dk da verilir. 4-6 saatte bir tekrarlanır.
SUMMER'S EVE MEDICATED DOUCHE 133 ML SOLUSYON

PR.ı\ZOSİN: Doz: 0.lmgr/kg/gün 6 saate bir (max=0.4mg/kg)

MINIPRESS TABLET

PREDNİSOLON: Doz: 0.5-2mgr/kg/gün 2-4 dozda (Oral max: 60mg),

Fizyolojik replasman: 4-5mg/m2 / gün
PRECORT % 0,125 30 GR POMAD
PREDNOL % 0,125 30 GR KREM
PREDNOL % 0,125 30 GR POMAD

478
PROKAİNAMİD: Yükleme: 15mg/kg (max doz: 500mg) 30-60 dakikada
verilir, sonra idame: 20-80 mcg/kg/dk (max doz: 2gr/gün)
** Kompleks taşikardide kullanılabilir.

PROPOFOL: Yükleme: 1-3 mg/kg/doz 1-2 dakikada verilir. Sonra ida-

me: 0.5-4 mcg/kg/saat (1-5 mg/kg/saat) (<3yaş veya >12 saat kullan-
ma) max doz: 12.5 mg/kg/saat
Entübasyon için: 1-3 mg/kg/doz İV olarak verilir.
POFOL 200 MG 20 ML IV 5AMPUL
PROPOFOL% 1 FRESENIUS 1*50 ML
PROPOFOL% 1 FRESENIUS 10 GR 20 ML 5AMPUL
PROPOFOL%2 FRESENIUS 50 ML FLK
PROPOFOL-LIPURO%1lOMG/MLINFUZVONLUK VEYAEMULSIYON ICERENlOOMLFLK
PROPOFOL-LIPURO%110MG/ML INFUZVONLUK VEYAEMULSIYON !CEREN 50 ML FLK
PROPOFOL-LIPURO %1(10 MG/ML)IV INFUZYONLUK VE EMULSIYON !CEREN 20 ML
5AMPUL

PROPRANOLOL:
IV: 0.01-0.lmg/kg/doz 15-20 dakikalık infüzyon, 6-8 saatte bir tekrar-
!anabilir, maksimum doz bebeklerde 1.0 mg/kg/gün ve çocuklarda 3.0
mg/kg/gün.
PO: 0.5-5mg/kg/gün, 3-4 doza bölerek, yavaş yavaş artırılarak verilme-
lidir.
Aritmi: O.Ol-0.15mg/kg/doz İV, Hipertansiyon: 0.1-lmg/kg/doz 6-8
saatte bir verilir.
DIDERAL 40 MG 50 TABLET

PROSTOGLANDİN El: Doz: 0.1 - 0.05 veya 0.025 - O.Ol mcg/kg/dk

dozunda % 5 glikoz solusyonu içinde İV infüzyon olarak başlanır.
ALPROSTADIL 20 MCG/ML INF. 1 MLx5AMPUL
ALPROSTADIL 500 MCG/ML INF. 1 MLx5AMPUL

PROSTOSİKLİN: PHT: 5-200 ng/kg/dk, genelde 25 ng/kg/dk gidiş

süresine göre sulandırılır.

PROTAMİN: Heparin son dozunun hemen sonrası ise her 100 ünite için
1-1 .Smgverilir.
PROTAMIN %1 5 ML 1AMPUL
PROTAMIN ICN 5000IU / 5 ML N KULLANIM SOLUSYON !CEREN AMPUL

RANİTİDİN: Doz: İV: 1-2mg/kg/doz (max doz: 60mg) 2-3 dozda veya
Oral: 2-3mg/kg/doz (max doz: 150mg) 2 dozda verilir.
RANITAB 150 MG 60 FiLM TABLET ULTIDIN 50 MG/2 ML iM/iV C 10AMPUL
RANITAB 300 MG 30 FiLM TABLET ULTIDIN 50MG/2MLIM/N lO0AMPUL
RANITAB 50 MG 5AMPUL ZANDID 150 MG 30 TABLET
RANITAB 50 MG/2 ML 5AMPULZANDID 150 MG 30 TABLET

479
RANITINE 150 MG 60 TABLET
RANIVER 50 MG/2 ML 10 AMPUL
RANIXEL 50 MG/2 ML iM/iV 10 AMPUL
ULCURAN 150 MG 30 FiLM TABLET
ULCURAN 25 MG/ML 2MLX10 AMPUL
ULCURAN 50 MG 10 AMPUL
ZANDID 150 MG 60 TABLET
ZANDID 150 MG 60 TABLET
ZANTAC 150 MG 150 ML SURUP
ZANTAC 150 MG 14 EFF. TABLET
ZANTAC 300 MG 10 EFF. TABLET

ROKURONYUM: Doz: 0.6-l.2mg/kg/doz, 0.2mg/kg 20-30 dk ara ile verilir.

İnfüzyon: 10-12 mcg/kg/dk olarak verilir.
Entübasyon İçin: 0.6 - l.2mg/kg/doz İV verilir.
ESMERON 100 MG/10 ML 10 FLK ESMERON 50 MG/5 ML IV 10 FLK
ESMERON 100 MG /10 ML ENJ. 10 FLK MYOCRON 100 MG/10 ML IV COZELTI 1 FLK
ESMERON 50 MG 5 ML ENJ. SOL. 10 FLK MYOCRON 50 MG/5 ML IV COZELTI 1 FLK
ESMERON 50 MG 5 ML iV 12 FLK

SALBUTAMOL (VENTOLİN): Nebulizasyon: 0.15mg/kg/doz 3ml SF ile

sulandırılarak (1-24 dozda) veya devamlı 0.5mg/kg/saat olarak verilir.
İnhalasyon olarak: 1-2 puf 4-6 h te bir verilir.
BRECUR 100 MCG INHAL. 200 DOZ SALRES 100 MCG INHAL. 200 DOZ
SALBUTAM SR 4 MG 14 KAPSUL VENTOLIN 2 MG 150 ML SURUP
SALBUTAM SR 4 MG 56 KAPSUL VENTOLIN 4 MG 100 TABLET
SALBUTAM SR 8 MG 14 KAPSUL VENTOLIN 2 MG 100 TABLET
SALBUTAM SR 8 MG 56 KAPSUL VENTOLIN INHALER 100 MCG 200 DOZ
SALBUTOL 5 ML 2 MG 100 ML SURUP VENTOLIN NEBULES 2,5ML 20 DOZ
SALBUTOL O, 1 MG 200 DOZ INHALER VENT-O-SAL INHALER
SALBUTOL 2 MG 100 TABLET

SHOLL SOLÜSYONU: Doz: 2 cc/kg/doz 3 dozda verilir.

SİLDENAFİL: Doz: 0.25-0.S0mg/kg/doz 6 saate bir verilir.

VIAGRA 100 MG 4 FiLM TABLET VIAGRA 25 MG 4 FiLM TABLET
VIAGRA 100 MG 8 TABLET VIAGRA 50 MG 4 FiLM TABLET

:,ıMtı ı ııJINE: Doz: 20-30mg /kg/gün her 4 saate bir İV olarak verilir.

SİSATRAKURYUM:
İndüksiyon dozu: 0.08-0.lmgr/kg/doz İV İdame dozu: 0.1-02 mg/kg/
saat İV

SODYUM: Hiponatremide hedef Na'yı 24 saatte 8-12 düzeltme,

Acil durumlarda (konvülzyon): 1 ml/kg % 3 NaCl (serum Na'unu 1
mEq/L yükseltir.)

SPİRİNOLAKTON: Doz: 1-1.Smg/kg/doz 2 dozda (max 100mg)

PO: Yenidoğanda 1-3mg/kg/gün 1-2 doza bölerek, Çocuklarda: 1.5-3.3
mg/kg/gün 1-3 doza bölerek
** K tutucu özelliği vardır.

480
 STEROİDLER:

Glukokortikoit etki Mineralokortikoit etki

Kortizon 1 ++
Hidrokortizon 1,25 +
Prednizon 5 ++
Prednizolon 5 ++
MTP 6 o
Fluidrokortizon 20 +++++
Dexametazon 50 o
STREPTOKİNAZ:
Trombozda: 3500-40000/kg İV 30 dk. yükleme sonrasında idame dozu
1000-1500 Ü/kg/saat.
Kateter açma: 10.000-20.000 U SF içinde katatere bırak, 1 h sonra aspire et.
STREPTASE 1500000 IU 1 FLK

STRES ÜLSER PROFİLAKSİSİ:

Hl- antogonistleri Simetidin: 20-30mgr/kg/gün her 4 saate bir İV, Ra­
nitidine: 1-5mg/kg/gün 3-4 dozda İV veya devamlı infüzyon: 0.04mg/
kg/h şeklinde, Famotidine: 0.Smgr/kg/doz İV her 8-12 saate bir.
Antiasidler: Sükralfate: 1 mi/kg NG her 2 saate bir, 10-15mgr/kg/doz
NG her 4-6 saate bir. Omeprazole: 0.Smgr/kg/doz NG her 12-24 saate
bir verilir.

SÜRFAKTAN: Doz: 4 cc/kg/doz lO0mg/kg/doz intra trakeal tüpten

verilir.
SURVANTA INTRATRAKEAL SUSP. 8 ML FLK (BERAKTANT)
CUROSURF 120 MG/1,5 ML INTRATRAKEAL SUSP. 1 ADET TEK DOZLUK FLK (ALFA
PORAKTANT)
CUROSURF 240 MG/3 ML INTRATRAKEAL SUSP. I ADET TEK DOZLUK FLK (ALFA
PORAKTANT)

SÜKRALFAT: Doz: 10-20mg/kg/gün 3-4 dozda verilir.

ANTEPSIN 250 ML SUSP.
ANTEPSIN 60 TABLET

SÜKSÜNİLKOLİN: Doz: 1-2 mg/kg/doz iv,< lyaş doz: 2mg/kg/doz,

Entübasyon için: 3-4mg/kg/doz İM(< 5 yaş atropin ver)
LYSTHENON FORT %2 50 AMPUL
LYSTHENON FORT 5 MG 25 AMPUL

TAZE DONMUŞ PLAZMA: Doz: 10-15ml/kg verilir.

481
TEOFİLİN: Doz: yükleme Önce 6mg/kg'dan yapılır. sonra idame: 2-6
ay: 0.4mg/kg/saat, 6-11 ay: 0.7mg/kg/saat, 1-12 yaş: 0.8mg/kg/saat,
> 12yaş :0.7mg/kg/saatten verilir.
TEOBAG 200 100 ML(SETLI) TEOKAP SR 100 MG 30 KAPSUL
TEOBAG 200 100 ML(SETSIZ) TEOKAP SR 200 MG 30 KAPSUL
TEOBAG 400 500 ML(SETLI) TEOKAP SR 300 MG 30 KAPSUL
TEOBAG 400 500 ML(SETSIZ)

TERBUTALİNE: Doz: yükleme 10 µg/kg verilir. sonra ideme: 0.4 - 10

µg/kg/dak İV verilir.
BRICANYL 2,5 MG 50 TABLET
BRICANYL DURULES 5 MCG KONTROLLU SALIM 50 TABLET
BRICANYL TURBUHALER TOZ INHALATOR 0,50 MG 100 DOZ
BRICANYL TURBUHALER TOZ INHALATOR 0,50 MG 200 DOZ

TİOPENTAL: Doz: 1-5mgr/kg İV, 1.5-5mg/kg/saat olarak verilir.

EKIPENTAL 0,5 GR 1 FLK PENTAL 0,5 GR 1 FLK
EKIPENTAL 1 GR 1 FLK PENTAL 1 GR 1 FLK

TOBUKÜRARİN: Doz: 0.2-0.6mg/kg verilir.

TPA: İV kateter açılması için: 0.5-2 mg 2 saat kalacak

Göğüs tüpü için: 4 mg 16 ml SF içerisine bir saat kalacak

TRANSAMİN: Doz: 30-50mg/kg/gün 3 dozda PO/İV verilir.

** Gereğinde kanayan yaranın üsüne pamukla koyulabilir.
TRANSAMINE %10 A/H IV ENJ. COZELTI 10 AMPUL
TRANSAMINE %5 5 ML 250 MG 10 AMPUL
TRANSAMINE 500 MG 50 FiLM TABLET

TROMBOSİT:
Doz: 1 ünit/lükg trombosit sayısını 50.000 yükseltir. Aferez setten
trombosit verilmesi daha uygundur.

URSOFALK (URSODEOKSIKOLIK ASiT): YD da: lümg/kg/gün 2

dozda İnfantta: 30mg/kg/gün 2-3 dozda verilir.
URSOFALK 250 MG 100 KAPSUL
URSOFALK 250 MG/5 ML 250 ML SUSP.

VALPROİK ASİT: 10 mg/kg 3 gün 2 dozda sonra 20 mg/kg 3 gün 2

dozda sonra idame 30 mg/kg/gün 2 dozda (max: 50 mg/kg/gün)
Konvulziyonda: yükleme 30 mg/kg dan verilir sonra idame: 20mg/kg/
gün 2 dozda verilir.
CONVULEX CR 500 MG 50 TABLET VALPOSIM 200 MG 40 ENTERIK TABLET
CONVULEX 50 MG 100 ML SURUP VALPOSIM 500 MG 40 ENTERIK TABLET
CONVULEX CR 300 MG 50 TABLET DEPAKIN CHRONO BT 500 MG
DEPAKIN 500 MG 40 ENTERIK UZUN ETKiLi 30 FiLM TABLET

482
 KAPLI TABLET
DEPAKIN 200 MG 40 ENTERIK
KAPLI TABLET
DEPAKIN 200 MG 40 ML SOLUSYON
DEPAKIN 400MG/4ML ENJ. SOL.
4 FLK + 4 COZUCU AMPUL
DEPALEX XR 300 MG UZUN ETKILI
30 FiLM TABLET
NAVARIN XR 500 MG UZUN ETKiLi
30 FiLM TABLET
DEPAKIN 400MG/4ML IV ENJ. COZ.
LIYOFILIZE 4 FLK+4 COZUCU AMPUL

VAZOPRESİN (DESMOPRESİN):
Diabetus inspidusta: 0.5 - 10 ü/kg/saat, GIS kanamasında: 1.5 ü/kg/
saat
Diabetus inspidusta: 0.0001-0.00025 ü/kg/dk, infüzyon Şokta: 0.0003-
0.002 ü/kg/dk, Sepsiste: 0.0001-0.001 ü/kg/dak
MINIRIN 0,1 MG / ML NAZAL SPYREY 2,5 ML MINIRIN 4 MCG/ML 10 AMPUL
MINIRIN 0,1 MG /ML INTRANAZAL SOL 2,5 ML MINIRIN MELT 120 MCG
MINIRIN 0,1 MG 30 TABLET LIYOFILIZAT 30 TABLET
MINIRIN 0,2 MG 30 TABLET MINIRIN MELT 60 MCG
LIYOFILIZAT 30 TABLET

VEKÜRONYUM: Doz: Yükleme 0.05-0.lmg/kg saat başı İdame: 0.lmg/

kg/saat İV
Entübasyon için: 0.1 - 0.2mg/kg/doz İV
BLOK-L 10 MG IVICIN LIYOFILIZE NORCURON 10 MG IV LIYOFILIZE 10 FLK
lFLK+lCOZUCU NORCURON 4 MG 10 AMPUL
NORCURON 10 MG 10 FLK

VERAPAMİL: Doz: 0.l-0.3mg/kg İV, 4-Smg/kg/ gün 3-4 dozda verilir.

ISOPTIN 40 MG 30 FiLM TABLET ISOPTIN KKH 120 MG 50 YAVAS SALIMLI
ISOPTIN 80 MG 50 FiLM TABLET TABLET
ISOPTIN SR 240 MG 50 FiLM TABLET

483
 YEŞİL REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR
AKINETON 2 MG 100 TABLET biperiden ASSOS
AKINETON 5 MG/ML EN). 1 ML X 5 AMPUL biperiden ABBOTT
AKINETON 5 MG/ML EN). 1 ML X 5 AMPUL biperiden ASSOS
ATIVAN EXPIDET 1 MG 20 TABLET lorazepam PFIZER
ATIVAN EXPIDET 2,5 MG 20 TABLET lorazepam PFIZER
CONTRAMAL 100 MG 10 ML DAMLA tramadol ABDI IBRAHIM
CONTRAMAL 100 MG 5 AMPUL tramadol ABDI IBRAHIM
CONTRAMAL 50 MG 20 KAPSUL tramadol ABDI IBRAHIM
CONTRAMAL RETARD 100 MG 30 TABLET tramadol ABDI IBRAHIM
DEMIZOLAM 15 MG/3 ML iM/iV EN). SOL. midazolam DEM
DEMIZOLAM 5 MG 5 AMPUL midazolam DEM
DIAZEM 10 MG 10 AMPUL diazepam DEVA
DIAZEM 10 MG 25 KAPSUL diazepam DEVA
DIAZEM 2 MG 25 KAPSUL diazepam DEVA
DIAZEM 5 MG 25 KAPSUL diazepam DEVA
DIAZEPAM DESITIN 5 MG 5 REKTAL TUP diazepam MEDSAN
DIAZEPAM DESITIN REC 10 MG 5 REKTAL TUP diazepam MEDSAN
DORMICUM 15 MG/3ML 5 AMPUL midazolam DEVA
DORMICUM 5 MG/5 ML 10 AMPUL midazolam DEVA
DORMICUM 50 MG/10 ML 5 AMPUL midazolam DEVA
EKIPENTAL 0,5 GR 1 FLAKON thiopental TUMEKIP
EKIPENTAL 1 GR 1 FLAKON thiopental TUMEKIP
FENOKODIN 20 TABLET combinations ADEKA
IMOVANE 7.5 MG 20 TABLET zopiclone ECZACIBASI ILAC
KETALAR 500 MG ENJEKTABL 1 FLAKON ketamine PFIZER
KLIPAKS 5 MG 40 DRAJE clidinium and 1.E ULAGAY
psycholeptics
LUMINAL 10 TABLET phenobarbital BAYER
LUMINALETTEN 15 MG 30 TABLET phenobarbital BAYER
MILOZ 15 MG/3ML 5 AMPUL midazolam BIEM
NERVIUM 5 MG 50 TABLET diazepam SABA
PENTAL 0,5 GR 1 FLAKON thiopental I.E ULAGAY
PENTAL 1 GR 1 FLAKON thiopental I.E ULAGAY
RIVOTRIL 2 MG 30 TABLET clonazepam DEVA
RIVOTRIL 2,5 MG 1 ML DAMLA clonazepam DEVA
STABINA 0,5 MG 30 TABLET alprazolam EGIS
STABINA 1 MG 30 TABLET alprazolam EGIS
STABLON 12,5 MG 60 TABLET tianeptine SERVIER
TRADOLEX 100 MG/2 ML iM/iV/SC tramadol KEYMEN
ENJEKSiYONLUK 5 AMPUL
TRANXILENE 5 MG 30 KAPSUL Pot. clorazepate SANOFI AVENTIS
ULTRAMEX 100 MG/2ML EN). SOL 5 AMPUL tramadol ADEKA
XANAX 0,5 MG 30 TABLET alprazolam PFIZER
XANAX 1 MG 50 TABLET alprazolam PFIZER
ZALDIAR 20 FiLM TABLET tramadol, ABDI IBRAHIM
combinations
ZOLAMID 15 MG/3 ML iV EN). 5 AMPUL midazolam DEFARMA
ZOLAMID 5 MG / 5 ML ENJEK. 5 AMPUL midazolam DEFARMA
ZOLAMID 50 MG/10 ML 5 AMPUL midazolam DEFARMA
http://www.iegm.gov.tr/

484
 KIRMIZI REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR
ACTIQ 200 MCG OROMUKOZAL fentanyl GENESIS
APLIKATORLU 3 PASTiL
ACTIQ 400 MCG OROMUKOZAL fentanyl GENESIS
APLIKATORLU 3 PASTiL
ACTIQ 800 MCG OROMUKOZAL fentanyl GENESIS
APLIKATORLU 3 PASTiL
ALDOLAN GEROT 100 MG 5 AMPUL pethidine LIBA
CONCERTA 18 MG 30 KONT. SALIM TAB. methylphenidate JOHNSON&JOHNSON
CONCERTA 27 MG 30 KONT. SALIM TAB. methylphenidate JOHNSON&JOHNSON
CONCERTA 36 MG 30 KONT. SALIM TAB. methylphenidate JOHNSON&JOHNSON
CONCERTA 54 MG 30 KONT. SALIM TAB. methylphenidate JOHNSON&JOHNSON
DUROGESIC 100 MCG 5 TIS FLASTER fentanyl JOHNSON&JOHNSON
DUROGESIC 12 MCG 5 TIS FLASTER fentanyl JOHNSON&JOHNSON
DUROGESIC 25 MCG 5 TIS FLASTER fentanyl JOHNSON&JOHNSON
DUROGESIC 50 MCG 5 TIS FLASTER fentanyl JOHNSON&JOHNSON
DUROGESIC 75 MCG 5 TIS FLASTER fentanyl JOHNSON&JOHNSON
FENTANYL 0,05 MG/ML 10 ML IV 50 AMPUL fentanyl JOHNSON&JOHNSON
JURNISTA 16 MG 28 U SALIMLI TABLET hydromorphone JOHNSON&JOHNSON
JURNISTA 32 MG 28 SALIMLI TABLET hydromorphone JOHNSON&JOHNSON
JURNISTA 8 MG 28 SALIMLI TABLET hydromorphone JOHNSON&JOHNSON
M-ESLON 10 MG 21 MIKROPELLET KAPSUL morphine NOBEL ILAC
M-ESLON 100 MG 7 MIKROPELLET KAPSUL morphine NOBEL ILAC
M-ESLON 30 MG 14 MIKROPELLET KAPSUL morphine NOBEL ILAC
M-ESLON 60 MG 7 MIKROPELLET KAPSUL morphine NOBEL ILAC
MORFiN HIDROKLORUR 0,01 GR/1 ML morphine OSEL
1 MLxl0 AMPUL
MORPHINE HCL 0,01 GR 10 AMPUL morphine GALEN
MORPHINE HCL 0,D2 GR 5 AMPUL morphine GALEN
OXOPANE 10 MG 56 KAPSUL oxycodone ACTAVIS
OXOPANE 20 MG 56 KAPSUL oxycodone ACTAVIS
OXOPANE 5 MG 28 KAPSUL oxycodone ACTAVIS
OXOPANE 5 MG 56 KAPSUL oxycodone ACTAVIS
PETHIDINE ANTiJEN INJ. lO0MG 10 AMP pethidine FiLiZ ECZA DEPOSU
RITALINE 10 MG 30 TABLET methylphenidate NOVARTIS
SUBOXONE 2 MG/0,5MG 28 DiLALTI TB buprenorphine LIBA
SUBOXONE 8 MG/2 MG 28 DiLALTI TB buprenorphine LIBA
TALINAT 0,1MG/2ML 10 AMPUL fentanyl VEM ILAC
TALINAT 0,5MG/10ML 1 AMPUL fentanyl VEM ILAC
ULTIVA 2 MG 5 FLAKON remifentanil GLAXO SMITHKLINE
http://www.iegm.gov.tr/

485
 MOR REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR
İMMÜNOGLOBULİN İÇERENLER
TEGELİNE 0,5 GR 10 ML ER-KİM
SANDOGLOBULİN 1 GR. NOVARTİS
ISIVEN 1 GR KOÇSEL
BIAVEN 1 GR ONKO
NORDIMMUN 1 GR ONKO
Ig VENA lGR ONKO
ISIVEN 2,5 GR KOÇSEL
OCTAGAM 2,5 GR. 50 ML. BERK
BIAVEN 2,5 GR. ONKO
TEGELİNE LFB 2,5 GR.50 ML. ER-KİM
GAMMAGARD 2,5 GR.
ECZACIBAŞI-BAXTER
GAMMİMUNE-N %5 2,5 GR.50 ML. BİEM
ISIVEN 5 GR. KOÇSEL
OCTAGAM 5 GR 100 ML. BERK
VİGAM-S 5 GR. SODHAN
VİGAM LİQUİD 5 GR. SODHAN
NORDİMMUN 5 GR. ONKO
BİAVEN 5 GR. ONKO
TEGELİNE LFB 5 GR. 100 ML. ER-KİM
GAMMAGARD 5 GR. ECZACIBAŞI-BAXTER
IgVENA 5 GR. ONKO
FLEBOGAMMA IV %5 5 GR. DEM
GAMMİMUNE-N %5 100 ML. 5 GR. BİEM
SANDOGLOBULIN 6 GR NOVARTIS
FLEBOGAMMA %5 10 GR. DEM
Ig VENA 10 GR. ONKO
OCTAGAM 10 GR.200 ML. BERK
TEGELİNE LFB 10 GR 200 ML. ER-KİM
GAMMİMUNE-N %5 250 ML- 12,5 GR. BİEM
GLOBUMAN BERNA 2 ML YENİ ŞARK
GLOBUMAN BERNA 5 ML. YENİ ŞARK
PENTAGLOBİN 10 ML. RAK
PENTAGLOBİN 50 ML. RAK
PENTAGLOBİN 100 ML. RAK
UMAN GAMMA %16 2 ML. ONKO
ANTİ RABİES İMMÜNOGLOBULİN
İÇERENLER
İMOGAM RABİES 2 ML. 300 IU AVENTİS
CEALB HUMAN ALBUMİN %20 50 ML
ANTİTROMBİN III İÇERENLER
KYBERNİN 500 IU FARMA-TEK
KYBERNİN-P 1000 IU FARMA-TEK
ATENATİV 500 IU PHARMACIA-UPJOHN
ANTİ CMV İMMÜNGLOBULİN
İÇERENLER
CYTOTECT 50 IU/ML RAK
CYTOGAM 2,5 GR./FLAKON ODİTAŞ
486
HUMAN ALBUMİN İÇERENLER
HUMAN ALBUMİN %20 50 ML. ODİTAŞ
UMAN ALBUMİN %20 50 ML ONKO
HUMAN ALB.%20 50 ML. FARMA-TEK
BUMİNATE %20 50 ML. ECZACIBAŞI
HUMAN ALBUMİN %20 50 ML. ECZACIBAŞI
HUMAN ALB.%20 50 ML. BERK
ALBUMAN BERNA %20 50 ML. YENİ ŞARK
HUMAN ALBUMİN %20 50 ML. PHAR DESSAU
ALBUMİN LFB %20 50 ML. ER-KİM
ALBUMİNAR %20 50 ML. FARMA-TEK
ALBUMİN HEMASURE %20 50 ML. ONKO
ZENALB H.ALBUMİN %20 50 ML. SODHAN
ALBUMİNA UMANA iSi %20 50 ML. KOÇSEL
HUMAN ALBUMİN GRİFOLS %20-50 ML. DEM
PLASMUBİN %20 50 ML. BİEM
HUMAN ALBUMİN %20 100 ML. ODİTAŞ
UMAN ALBUMİN %20 100 ML. ONKO
HUMAN ALBUMİN %20 100 ML. FARMA-TEK
HUMAN ALBUMİN %20 100 ML. RAK
ZENALB HUMAN ALBUMİN %20 100 ML.
HUMAN ALBUMİN %20 100 ML. BERK
HUMAN ALBUMİN %20 l00ML.
PHAR. DESSAU
ALBUMAN BERNA %20 100 ML. YENİ ŞARK
ALBUMAN LFB %20 100 ML. ER-KİM
HUMAN ALBUMİN %20 100 ML. DEM
PLASMUBİN %20 100 ML. BİEM
HUMAN ALBUMİN %20 100 ML.
ECZACIBAŞI
PLASMUBİN %25 50 ML. BİEM
ALBUMİNA UMANA iSi %25 50 ML. KOÇSEL
HUMAN ALBUMİN %25 50 ML. BERK
HUMAN ALBUMİN %25 50 ML. ECZACIBAŞI
PLASMUBİN %25 100 ML. BİEM
HUMAN ALBUMİN %25 100 ML. BERK
HUMAN ALBUMİN %5 100 ML. PHARMA
HUMAN ALBUMİN %5 250 ML PHARMA
ALBUMİNAR %5 250 ML. FARMA-TEK
BİSEKO 250 ML. RAK
ANTİ D (Anti Rho lg) İÇERENLER
WIN RHO SOF 120 MCG RA
WIN RHO SOF 250 MCG RA
PARTOBULİN 250 MCG ECZACIBAŞI
RHOGAM 300 MCG HEMAT
WIN RHO SOF 300 MCG RA
RHESUMAN BERNA 2 ML 300 MCG
YENİ ŞARK
BAY RHO-D 300 MCG BİEM
TETANOZ İMMÜNGLOBULİN
İÇERENLER
TETUMAN BERNA 2 ML.250 IU YENİ ŞARK
GAMMATETANOS 2 ML.250 IU ER-KİM
TETAGAM-Pl ML 250 ML
ANTİCYTOMEGALOVİRUS
İMMÜNGLOBULİN
CYTOTECT 50 IU /ML RAK
CYTOGAM 2,5 GR./FLAKON ODİTAŞ
�NTİHEPATİT B Ig (HBs ANTİKOR)
iÇERENLER
HEPUMAN BERNA 1 ML.200 IU YENİ ŞARK BERİPLAST -P COMBİ SET 3 ML. FARMA-TEK
HEPUMAN BERNA 2 ML 400 IU YENİ ŞARK
HEPATECT 10 ML. RAK
HEPATECT 2 ML. RAK
TURUNCU REÇETEYE TABİ İLAÇ LİSTESİDİR
FAKTÖR VII A 60 IU İÇERENLER
NOVO SEVEN (1,2 MG.) ENJEKSİYON
İÇİN TOZ İÇEREN FLAKON
FAKTÖR VII A 120 IU İÇERENLER
NOVO SEVEN (24 MG) ENJEKSİYON
İÇİN TOZ İÇEREN FLAKON
FAKTÖR VIII 250 IU İÇERENLER
KOATE HP 250 IU
KOATE DVI-250 IU
HEMOFİL -M 250 IU
FACTOR IX
KOATE HP 300 IU
DRİED FACTOR BY 250 IU
RECOMBİNATE 250 IU
KOGENATE FS 250 IU
FAKTÖR VIII 500 IU İÇERENLER
KOATE DVI 500 IU
KOATE HP 500 IU
OCTANATE 500 IU
FACTÖR VIII-LFB 500 IU
HAEMATE P 500 IU
UMAN CRY 0.1.500 IU
EMOCLOT 500 IU
BERİATE
HAEMOCTİN SDH 500IU
HEMOFİL -M 500 IU
DRİED FACTOR BY 500 IU
FANHDİ 500 IU
İMMUNATE 500 IU
FEİBA 500 IU
RECOMBİNATE 500 IU
KOGENATE FS 500 IU FLAKON
ANTİ THYMOSİTE İMMÜNGLOBULİN
İÇERENLER
LYMPHOGLOBULİN 25 MG AVENTİS
THYMOGLOBULİN 25 MG AVENTİS
İNSAN FİBRİNOJENİ İÇERENLER
HAEMOCOMPLETTAN-P 1 GR. FARMA-TEK
FİBRİN DOKU YAPIŞTIRICI İÇERENLER
TİSSEL KİT ST4 ECZACIBAŞI-BAXTER
TİSSEL KİT ST2 ECZACIBAŞI-BAXTER
BERİPLAST-P COMBİ SET 1 ML. FARMA-TEK
ANTİ T LENFOSİT İMMÜNGLOBULİN
İÇERENLER
ATG FRESENIUS -S 5 ML. FRESENIUS
FAKTÖR VIII 1000 IU İÇERENLER
UMAN CRY D.1.1000 IU
KOATE HP 1000 IU
KOATE-DVI 1270
OCTANATE 1000 IU
FACTOR VIII-LFB 1000 IU
EMOCLOT 1000 IU
HEMOFİL-M 1000 IU
RECOMBİNATE 1000 IU
KOGENATE FS 1000 IU FLAKON
FACTÖR IX 500 IU İÇERENLER
KONYNE 80 500 IU
OCTAYNE 500 IU
REPLENİNE 500 IU
FAKTÖR IX 500 IU
AİMAFİX 500 IU
İMMUNİNE 600 IU
BERİNİN-P 600 IU
FAKTÖR IX 250 IU İÇERENLER
KASKADİL 250 IU
FACTOR YON WİLLEBRAND İÇERENLER
FACTOR W LFB 1000 IU ERKİM
487
 ÇOCUK VE YETİŞKİN

LABORATUVAR
VE REFERANS
PARAMETRELERİ
VE ANORMAL DEĞERLERDE
KARŞILAŞILAN HASTALIKLAR

489
 GLİKOZ

GENEL BİLGİ: Kan alındıktan sonra bekletildiğinde, her saatte bir, kan
glukoz değeri 6-7 mg/dl düşer. Serum olarak ise oda ısısında yaklaşık
4-6 saat, buzdolabında 24-48 saat stabil olarak kalır.
NORMAL DEĞER: Kord kanı: 45-96 mg/dl, Prematüre: 45-60 mg/dl,
0-1 ay: 45-80 mg/dl, 2 ay-15 yaş: 60-100 mg/dl, >16 yaş: 70-110 mg/dl

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

DM, jigantizm, bazı ilaçlar,
sepsis akromegali, akut
stres, feokromasitoma,
dışarıdan adrenalin veril­
mesi, vitamin Bl eksikliği,
ağır tirotoksikoz, gluka­
gonoma, akut pankreatit,
yaygın pankreas kanseri,
periton diyalizi, hemodi­
yaliz
Açlık, hipotermi, polisitemi, İUGR, prema­
türe, postmatür bebekler, hipopitüitarizm,
glukagon eksikliği, katekolamin, adrenal
yetersizliği, insülinoma, endotoksik şok, ka­
şeksi, pankreas dışı malign tümörler, siroz,
ağır hepatit, karaciğer konjesyonu, ilaçlar,
ağır malnütrisyon, gebelik, enzim defektle­
ri, alkol hipoglisemisi, yalancı hipoglisemi,
gh eksikliği, hipotiroidizm, kortizol eksikli­
ği, metabolik hastalıklar, sepsis, asfiksi

GENEL BİLGİ: Böbrek fonksiyonlarını değerlendirmede üreden daha

spesifik ve duyarlıdır. Üre kreatinin düzeyi böbrek fonksiyonunun %50'si
bozuluncaya kadar normal olabilir. Bu nedenle erken böbrek yetmezliği
tanısında yeterince duyarlı değiller. Kreatin klirensi daha duyarlıdır.
NORMAL DEĞER: 0-3 yaş: 0.3-0.7 mg/dl, 3-18 yaş: 0.5-l.0 mg/dl, Er­
kek: 0,8-1,2 mg/dl, Kadın: 0,7-1,3 mg/dl, gebelerde: 0.4-0.6 mg/dl üre/
kreatinin oranı: 10 - 20

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

En sık dehidretasyon, kanama, konj.
kalp hastalığı, hipotansiyon, enfeksi-
yonlar, GN, DIC, üreter hasarı, üriner
sistem obstrüksiyonu, ilaçlar, nefrotik
sendrom, hepatosellür hastalıklar tıkan-
ma sarılığı, orak hücreli anemi, amiloi-
dozis, akromegali, jigantizm, kanserler,
şok, nefrotoksisite, kronik nefritler, pi-
yelonefritler, diabetik nefropati, M. gra-
vis, tübüler obstrüksi on,
Düşük proteinli diyet, nefrotik
sendrom gebelik (3. trimes­
ter), infantlar, akromegali, ağır
karaciğer hastalıkları, çölyak
sprue, karaciğer yetmezliği,
böbrek yetmezliği oluşmamış
nefrotik sendrom, kaşeksi, uy­
gunsuz ADH

491
Yalancı yüksek: ketoasidoz, yüksek C Yalancı düşük: Hemoliz, yük­
vitamini, sefalosporinler, yüksek prote- sek şeker ve bilirubin
inli diyet

Üre/kreatin >20:1 ve normal kreatin: Y ükselmiş üre, GİS kanaması, pro­

teinli diyet, dehidretasyon, Kalp yetmezliği, tuz alımı
Üre/kreatin >20:1 ve yüksek kreatin: Renal azotemi, üriner trak obstrük­
siyonu
Üre/kreatin <10:1 ve düşük üre: ATN, tekrarlayan diyaliz, gebelik, düşük
üre üretimi (KC hast)
Üre/kreatin <10:1 ve yüksek kreatin: Rabdomiyoliz, böbrek yetmezliği
yapmış muskuler hastalıklar

ÜRE (BUN, ÜRE NİTROJENİ)

GENEL BİLGİ: Böbrek fonksiyon testlerinden biridir.
NORMAL DEĞER: Çocuk: 5-18 mg/dl, yetişkin:> 7-18 mg/dl, >60 yaş:
7-28 mg/dl
Panik değer: >100 mg/dl.

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Dehidratasyon (en sık), kusma, diare,
diürez, terleme, Şok, stres, kanam, yaş
ve diyetteki protein içeriği arttıkça BUN
düzeyi de artar. renal perfüzyonun azal­
dığı durumlar, konjestif kalp yetmezli­
ği, ABY; KBY, postrenal obstrüksiyon ve
yüksek proteinli diyet, GİS kanaması,
Akut MI, Stres
Düşük proteinli diyet, nefrotik
sendrom gebelik (3. trimes­
ter ), infantlar, akromegali, ağır
karaciğer hastalıkları, çölyak
sprue, karaciğer yetmezliği,
böbrek yetmezliği oluşmamış
nefrotik sendrom, kaşeksi, uy­
gunsuz ADH

492
 ÜRİK ASİT {Ürat, ÜA)

GENEL BİLGİ: Gut, böbrek yet, lökemi ve pürin metabolizma bozuk.

tanı ve takibinde kullanılır.
NORMAL DEĞER: Erkek: 3,4-7,0 mg/dl, Kadın: 2,6-5,7 mg/dl, Çocuk:
2,0-5,5 mg/dl

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Gut, böbrek yetmezliği, prerenal azotemi, lo-
kemia, stres, ağır egzersiz, lösemiler, multiple
myeloma, polistemi, lenfoma, gebelik tokse-
misi, psöriazis, polikistik böbrek hastalığı,
pürinden zengin diyet (karaciğer, böbrek vb.),
ağır egzersizde, asemptomatik hiperürisemi,
kanser tedavisi, orak hücreli anemi, metabo-
lik asidoz, alkol tüketimi, bazı ilaçlar (leva-
dopa, fenitoin, tiazidler, barbitüratlar, metil
alkol, mitomisin, down sendromu, polikistik
böbrek, kronik kurşun zehirlenmesi, primer
hiperparatroidizm, hipotroidizm, sarkoidoz,
açlık, vücut kitlesindeki artış, preeklampsi
ve eklampside, pnömoni, hemolitik anemi-
ler, pernisiyöz anemi, psöriazis, polisitemiler,
lenfomalar, iskemik kalp hastalığı, glikojen
depo hastalığı, a-alfa lipoproteinemi, Tip III
hiperlipoproteinemi, şişmanlık
Wilson hastalığı, fanconi
sendromu, ksantinüri, dü­
şük pürin içeren diyetler,
çölyak hastalığı, hodgkin
hast, m. myeloma, bazı ilaç­
lar (ACTH, allopurinol, ku­
marin vb), ksantinüri, akut
hepatit, uygunsuz ADH
send, akromegali, insülin
enjeksiyonu, neoplastik has­
talıklar, ksantiüri, aspirin

AMONYAK {NH 3, NH 4, Amonyum)

GENEL BİLGİ: Hepatik ensefalopati tanısı ve hiperalimentasyon teda­
visi takibinde kullanılır.
NORMAL DEĞER: Kord kanı: 0,9-1,5 Ug/ml Prematüre: 0,9-4,0 Ug/ml
0-7 gün: 0,9-4,0 Ug/ml 7 gün-1 ay 0,3-2,0 Ug/ml 2-3 ay: 0,3-1,5 Ug/ml
4-12 ay: 0,3-1,4 Ug/ml >1 yaş: 0,17-1,20 Ug/ml
ARTTIĞI DURUMLAR:
Karaciğer yetmezliği, reye sendromu, siroz, gastrointestinal kanama,
portalsistemik şantlar ve bazı böbrek hastalıklarında da amonyak dü­
zeyi artabilir. Üre siklusunun bozulduğu hastalıklardan hiperamonyemi
tip ı, argininemi, ve ornitinemide açlık amonyak düzeyleri artarken, hi­
peramonyemi tip il, sitrüllinüri, argininosüksinik asidüri ve !izin intole­
ransında ise di etle rotein alımını takiben amonyak düze i artar.
493
 SODYUM: (Na)

GENEL BİLGİ: Düzeyi ADH, vazopresin, renin, hipofiz bezi tarafından

kontroedilir.
NORMAL DEĞER: Prematüre: 130-140 mEq/L, 0-7 gün: 134-142 mEq/L,
>7 gün: 135-145 mEq/L Panic değerler: <120 mEq/L: Halsizlik dehidra­
tasyon, 90-105 mEq/L: Şiddetli nörolojik ve vasküler bulgular, >155
mEq/L: Kalp ve böbrek bulguları, >160 mEq/L: kalp yetmezliği

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Yetersiz sıvı veya aşırı tuz
alımı, aşırı izotonik yükle­
me, hiper adrenokortisizm
ile primer aldosteronizm,
diabetes inspidus, diüre­
tikler, conrı send. cushing
send, steroid, Ca, flor
Adrenal yetmezlik., diüretiklerin aşırı kul­
lanımı, tuz kaybettiren nefritler, KBY, poli­
kistik böbrek, RTA, medüller kistik hastalık,
kr. piyelonefrit, bebeklerde ve çocuklarda
renal tuz kaybı, böbrek hastalığı, 21-hid­
roksilaz eksikliği ile konjenital adrenal hi­
perplazi (KAH), 20-22 desmolaz eksikliği ile
(KAH), 3-beta-OH dehidrojenaz eksikliği ile
(KAH), İzole hipoaldosteronizm, pseudohy­
po-aldosteronizm, aşırı terlemede, yeterli su
alımının olduğu halde yeterli tuz alımının
olmadığı durumlarda., GİS den kayıp, pilor
stenozu, ishal, heparin, laktasifler, sülfat,
diüretikler, kusma ve sürekli yapılan mide
aspirasyonu, ince barsak aspirasyonu ya da
fistülü, diyete tuz tutan resin maddesinin
eklenmesi ya da düşük sodyum klorürlü
diyet, potasyum eksikliği, uygunsuz ADH
sendromu.
** Yalancı düşük: Nefrotik sendromda (hi­
erli idemi), ödem

494
 POTASYUM

GENEL BİLGİ: Hemolizli kanda potasyuma bakılmamalıdır. Asit baz ve

sıvı imbalansında kullanılır.
NORMAL DEĞER: Kord kanı: 5,0-10,2 mEq/L, Prematüre 3,0-6,0
mEq/L, 0-7 gün 3,7-5,9 mEq/L, 7 gün- 1 yıl: 4.1-5.3 mEq/L, 1-18 yaş:
3.4-4.7mEq/L yetişkin: 3,5-5,3 mEq/L
Panik değerler: <2.5 mEq/L: Ventriküler fibrilasyon, >7.0 mEq/L: Kalp
kasını etkiler.

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Trombositoz, lösemi, hemoliz,
doku hasarı, status epileptikus,
malign hiperpireksi, asidoz, ABY,
KBY, düşük insülin, kontrolsuz
DM, addison, pseudohipoaldoste-
ronizm, ağır egzersiz, şok, dehid-
ratasyonda, potasyum ile oral ya
da paranteral aşırı tedavi, yanıklar,
rabdomiyolizis, ağır enfeksiyonlar,
travmalar, anesteziye girecek olan
metabolik sidozlu olgular, aneste-
ziye bağlı malign hiperpreksi, ma-
sif hemolize neden olan durum-
lar, anüriye neden olan durumlar,
hiperkalemik periyodik paralizi,
hiperkinetik aktivite, lenfoma ve
lösemilerin tedavisinde, diabetik
ketoasidoz.
En sık neden potasyumsuz mayi
tedavisidir. kronik açlık, diare, kus­
ma, intestinal fistüler, RTA, fanco­
ni sendromu, primer ve sekonder
aldosteronizm, şiddetli yanık, cus­
hing sendromu, bartter, alkaloz,
osmotik diürezde, açlık, alkolizm,
folik asit ve vit B12 tedavisinde, hi­
perinsülinemide, asidoz, metabolik
alkaloz, minerelokortikoid fazlalığı,
bartter, konjenital tübüler defektler,
KBY, cushing send, kortizon, korti­
kosteron, amfoterisin B, hiperglise­
mi, aminoglikozidler, karbenisilin
ya da tikarsilin), cisplatinium, ince
barsak fistülü., laksatifler, villöz
adenom, terleme, yanık, kistik fib-
rozis.

495
 KLOR

GENEL BİLGİ: Asit baz dengesi ve seram ozmolaritesini kontrolünde

önemlidir.
NORMAL DEĞER: Yenidoğan: 95-110 mEq/L çocuk ve yetişkin: 98-106
mEq/L
Panik değer: <70 mEq/L veya >120 mEq/L

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Dehidratasyon, RTA, ABY, Dİ, sa- Aşırı kusma, ishal, aldosteronizm,
lisilat intoksikasyonu, respratuar respratuar asidoz ve su intoksikas­
alkalozda, Hiperkloremik asidoz. yonu, aşırı sıvı alımı, pnömoni ve
Aşırı DOCA ya da steroid, böb- hipotermik glükozlu sıvı enfüzyo­
rekler fazla na atabildikleri halde nu ile oluşur, kronik respiratuar asi­
klorü atamazlar ve hiperkloremik doz, renal tübüler hasar, akut inter­
asidoz oluşur, primer hiperparati- mittan porfiri
roidi, KBY'de aşırı izotonik alımı,
böbrekler fazla sodyumu atabil-
dikleri halde klorü atamazlar ve
hiperkloremik asidoz oluşur, ase-
tozolamid tedavisi, respiratuvar
asidoz.

KALSİYUM
GENEL BİLGİ: Düzeltilmiş kalsiyum: Total Ca düzeyinin %50'si kandaki
proteine bağlanır. Protein miktarı 1 g/ dl artarsa, kalsiyum miktarı yak­
laşık O .8 mg/ dl azalır.
İyonize kalsiyum: İyonize Ca aktif olan formudur. Total Ca'mun %50-
55'i iyonize formda bulunur. Anormal total kalsiyum sonuçlarının ve
yenidoğanın Ca dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Primer hi­
perparatiroidizm, fazla D vitamini alımı ve bazı malignitelerde iyoni­
ze Ca düzeyi artarken, primerve pseudo hipoparatiroidizm, D vitamini
eksikliği, Mg eksikliği, postoperatif durumlar, travma, sepsis, yanıklar,
pankreatit ve multiple organ yetmezliğinde ise iyonize kalsiyum düzeyi
düşer.
NORMAL DEĞER: Total kalsiyum: 8,6 - 10,3 mg/ dl, Yenidoğan: 7.6-
10.4 mg/ dl, İyoniz ca: yenidoğan: 4.40-5.48 mg/ dl, 1-18 yaş: 4.80-5.52 mg/
dl, Yetişkin: 4.65-5.28 mg/ dl,
Panik değerler: Total ca: <6 mg/dl: (iyonize: <2.0 mg/ dl) tetani ve kon­
vulzi on a abilir.

496
Total ca: >13 mg/dl: (iyonize: >7.0 mg/dl) kardiyotoksit, aritmi ve koma
yapabilir.

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Hiperparatiroidi (en sık), hipertiroidi,
MM, yüksek vitamin D (özellikle D vit3
damla alan bebeklerde), sedanter yaşam,
uzun süreli parenteral beslenme, akro-
megali, dehidratasyon, çeşitli malignite-
!er, polisitemiavera, Burnett's sendrom,
feokromasitoma, sarkoidozis, oral kalsi-
yum tedavisi, tiazid türü diüretikler, gra-
nülömatöz hastalıklar (sarkoidoz)
Hipoalbuminemi (en sık), Vi­
tamin D eksikliği, rikets, KBY,
Mg eksikliği, akut pankreatit,
hiperfosfatemi, sistinozis, os­
teomalizi, alkolizm, hepatik
siroz , Hipoparatiroidizm

MAGNEZYUM (Mg)
GENEL BİLGİ: GİS'ten emilir ve böbreklerden atılan bir hücre içi enzim
kofaktörüdür.
NORMAL DEĞER: 1,20-2,50 mg/dl
Panik değerler: (<1.0 mg/dl (tetani), >5.0 mg/dl), 5.0-10.0 mg/dl: Sss
depresyonu, kusma, bulantı, yorgunluk, 10-15 mg/dl: koma, EKG deği­
şiklikleri, respiratory paralizi 30 mg/dl: tam kalp bloğu
34-40 mg/dl: arest

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Hipotroidizm, KBY, dehidretasyon, şid­
detli DKA, addison, diabetik komaya
bağlı dehidratasyon, aşırı miktarda de­
niz suyu alımı, iatrojenik nedenler, fu­
rasemid, tiazid diüretikler, parenteral
beslenme, lityum karbonat zehirlnmesi,
antiasitler, laksatifler, böbrek yetmezliği,
adrenokortikal yetmezlik, multiple myle­
loma, antiasit, yumurta, laktasif
Emilim bozuklukları, diyetle
yetersiz alım, akut pankrea­
tit, hiperkalsemi, gebelik (3.
trimestır), hipoparatiroidizm,
kr glumerulonefreit, kr. alko­
lizm, delirium tremens,hiper
aldosterinizm, hiperelemen­
tasyon, kronik glomerülonef­
rit, hiperaldosteronizm, DKA

FOSFOR P0 4 veya FOSFAT (P)

GENEL BİLGİ: Yaklaşık %80'ni kemiklerde kalsiyumla beraber bulunur.
Böbrek ve sindirim sistemi hastalıklarının ve bazı ilaçların etkilerinin ta­
kibinde kullanılır.
NORMAL DEĞER: Yenidoğan: 4.5-9.0, çocuk: mg/dl, 4,50-5,50 mg/dl,
Yetişkin: 2,5-4,5 mg/dl Panik değer: <l mg/dl

497
KREATİN KİNAZ (CK, CPK, KREATİNİN FOSFOKİNAZ)
GENEL BİLGİ: İskelet ve kalp kasında dejenerasyonunu değerlendiril­
mesinde kullanılır.
NORMAL DEĞER: 0-7 gün: 22-500 IU/L, 7 gün-1 ay: 22-240 IU/L, >1 ay
ve yetişkin: 22-200 IU/L
MM CK3: 96%-100%, MB CK2: 0%-4%, BB CKl: 0%

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

MI (Serum düzeyi 4-6 Saatte artar, 24 Saat Kas atrofisi; ileri yaş, malnut­
içinde pik yapar, 3-4. günde normal dü- risyon, alkolizm, romatoid
zeye iner.), şok, KBY, kas travması müs- artrit, cushing hastalığı, me­
küler distrofide (50 kat yükselebilir.), tastatik karaciğer ümörleri,
polimiyozitis, serebral iskemi ve anoksi, multible organ yetmezliği.
ağır hemofililer (Kas içi kanamada artar.
Eklem içine kanamada artar.) tetanoz. hi-
potiroidizm. malign hipertermi, tifo, reye
sendromu, brusella,. CO2 zehirlenmesi,
hipotermi, alkolizm. mc ardle send, bazı
ilaçlar enjeksiyonu, ampisilin ve karbeni-
silinin İM enjeksiyonu.

ALBUMİN

GENEL BİLGİ: Karaciğerde üretilir. En çok buılunan plasma proteinidir.

Yağ asitleri, hormonlar ilaçlar, kalsiyum gibi çok sayıda mineralin ve or­
ganik molekülllerin taşınmasında görev alır.
NORMAL DEĞER: 3,5 - 5,5 g/dl

AZALDIĞI DURUMLAR:
Enteral beslenme, hızlı hidrasyon, siroz, KC hastalıkları, alkolizm, gebe­
lik, nefrotik sendom, malabsorbsiyon, malnutrisyon, neoplaziler, protein
kaybettiren enteropatiler (crohn hast, ülseratif kolit), Hipertiroidizm, ya­
nıklar, ödem, sedante yaşam, kalp yetmezliği, Akut enflamatuar, olaylar
** Nadiren dehidratasyon ve ampisilin kullanımına bağlı olarak artabilir.

498
 ALKALEN FOSFATAZ (ALP)

GENEL BİLGİ: %95'inden fazlası KC ve kemik kaynaklıdır. KC safra

kesesi ve kemik hastalıklarında kullanılır. Çocuklarda büyüme çağında
yetişkinlerden 3-4 katı yüksek olabilir.
REFERANS ARALIĞI: Prematüre: 105-500 IU/L, <15 yaş: 350-1000 IU/L,
>15 yaş: 25-250 IU-L

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Hiperparatroidizm, KC hastalıkları, paget
hastalığı, osteoblastik kemik tümörleri,
KBY, sarkoidoz, hipofosfatemi, osteogene-
siz imperfekta, osteomalasia, rikets, oste-
omyelit, hodgkin hastalığı, hipertroidizm,
safra taşı, primer biliyer siroz, DM, Paren-
teral yüksek glukoz tedavisi, fenitoin, feno-
barbital.
Aşırı D vitamini alımı, konj
hipofosfatemi, milk-alkali
(burnett) send, akondrop­
lazi, hipotroidizm, pernisi­
yöz anemi, çöliyak hastalı­
ğı, malnütrisyon, çinko ve
Mg eksik

ALANİN AMİNOTRANSFERAZ (ALT, SGPT)

GENEL BİLGİ: AST enzimine paralellik gösterir. Karaciğer, böbrek,
kalp, iskelet kası ve pankreas da bulunur. Hemolizli serum örnekleri ne­
deniyle yanlışlıkla yüksek saptanabilir.
NORMAL DEĞER: Yenidoğan: 10-90 U/L çocuk ve yetişkin: 10-60 U/L,
>61 yaş 10-70 U/L

ARTTIĞI DURUMLAR:
Hepatitler (TORCH, hepatit A B C D E), EMN, Sağ kalp yetmezliği, şid­
detli şok, yanık veya travma, Akut anoksi, Siroz, Tıkanma Sarılığı, KC
tümörleri, MI, Myozit, Myokardit, Musküler distrofi, Preeklempsi, Kas
travması, pankreatit, Yağlı KC, alkolizm, tifo, brusella, ilaçlar, ağır eg­
zersiz
** Böbrek yetmezliği, Gebelik, Piridoksin yetmezliği, malnütrisyon ve
İYE durumlarında azalabilir.

499
 ASPARTAT AMİNOTRANSFERAZ (AST)

GENEL BİLGİ: Kalp ve KC hastalıklarında kullanılır.

NORMAL DEĞER: 0-5 gün: 35-140 IU/L çocuk: 10-55 IU/L, yetişkin: 10-
45 IU/L

ARTTIĞI DURUMLAR:
KC hastalıkları ve metastazları;viral, kr. ve alkolik hepatit, EMN, hkan­
ma sarılığı, hepatoma,siroz, safra yolu hastalıkları, arı sokması, TORCH,
Eklempsi, hepatatoksik ilaçlar, kas kemik hastalıkları, travma, yanıklar,
kurşun zehirlenmesi, emboli, mantar zehirlenmesi, hemolitik anemi,
akut hipotansiyon, akut pankreatit, mantar zehirlenmesi, pulmoner in­
farkt, serebral infarkt ve tümörler, myoglobinüri, İM enjeksiyon, aşırı
egzersiz, Mİ
** Azotemi, KBY'ye bağlı dializ durumlarında azalabilir.

GAMAGLUTAMİLTRANSFERAZ (GGT)

GENEL BİLGİ: GGT özellikle böbrekler, pankreas, biliyer sistem, ince

barsak, dalak, kalp ve beyinde bulunur. Obst sarılık, intrahepatik ko­
lestazis, pankreatit ve karaciğerdeki metastatik karsinomların tanısında
duyarlı testtir. KC hastalıklarında ALP ile paralel iken, kemik hastalıkla­
rında paralel değildir.
NORMAL DEĞER: Yenidoğan: 10-300 IU/L, <4 ay: 7-180 IU/L, erkek:
7-80 IU/L kadın: 5-55 IU/L

ARTTIĞI DURUMLAR:
KC hastalıkları, akut- kr. hepatitler, tıkanma sarılığı, EMN, kolanjitis, KC
metastazları, alkolik hepatit, siroz, primer biliyer siroz, yağlı karaciğer,
tıkanma sarılığı, hipertiroidizm, kolestaz, pankreatitler, pankreas, meme
ve kanseri, DM, konjestif kalp yetmezliği, MI, nefrotik sendrom, renal
tümör, beyin tümörleri, ilaçlar, primer ve sekonder hiperlipidemiler.

AMİLAZ ve LİPAZ

GENEL BİLGİ: Amilaz vücutta şekerin sindiriminde rol oynar. En

önemli oluşum yeri pankreastır. Karaciğer, tükürük bezleri ve pankreas­
tan sal ılanan az miktarda amilazda kanda bulunur

500
** Pankreas akut hasarlarında amilaz 24 saat içinde zirve yapar. lipazda
paralelliği önemlidir.
** Akut pankreatitte idrar amilazının 2 haftadan uzun süre yüksek kal-
ması pseudokist oluşumunu düşündürür.

NORMAL DEĞER: Amilaz: Yenidoğan: 6-65 U/L yetişkin: 25-125 U/L,

yaşlı: 21-160 U/
Lipaz normal değer: Yetişkin: 10-140 U/L, >60 yaş: 18-180 U /Lpanik lipaz
değeri: >600 IU/L

AMİLAZIN ARTTIĞI DURUMLAR: AMİLAZIN AZALDIĞI

** Akut pankreatitte, şiddetli üremide ve DURUMLAR:
şiddetli diyabetik ketoasidozda norma- Yaygın pankreas hasarı,
lin 5-10 misli artar. akut ve kronik hepatit,
bazen gebelik toksemisi
Yüksek amilaz, normal lipaz: Kabakulak, pankeas yetmezliği, kistik
p. ülcer, bağırsak obstriksiyonu, inf bağır­ fibrozis, ağır karaciğer has­
sak hast, talıkları ve pankeatektomi
Yüksek lipaz: Kolesistit, stranguler veya sonrası
bağırsak infarktı, peritonit, organ transpla­
tasyonu,
Yüksek amilaz: Alkol zehirlenmesi, kafa
travması, kr pankreatit atağında, perfore p.
ülser, aff-loop obst, posterior gastrektomi,
kolesistitis, pankreas duktus taşı, ilaçlar,
diyabetik koma, akrep sokması, süppüratif
parotitis, kabakulak (sadece amilaz yükse­
lir), tükürük bezinin taş ve obstrüksüyonu.

İNDİREKT BİLİRUBİN {İB)

GENEL BİLGİ: KC ve safra kesesi fonksiyonlarının değerlendirilmesin­
de kullanılır
NORMAL DEĞER: 0,3- 1 mg/dL Total bilirübin: 0.2-1.3mg/dl, yenido­
ğan: 0-10 mg/dl

ARTTIĞI DURUMLAR:
Serum direk Bilir. Serum indirek Bili. İdrar bili. İdrar ürobili.
Hepatik sarılık +++ ++ +++ ++
Obstrüktif sarılık ++++ Normal/ hafif yüksek ++++ negatif
Hemolitik sarılık normal ++ negatif +++

501
Hemolitik anemi, büyük hematomlar (yenidoğan kaput suksedenum).
hepatoselüler hasarlar (inflamatuar, toksik, neoplastik), intrahepatik ve
ekstrahepatik safra yolları tıkanıklıkları, hemolitik hastalıklar, neonatal
fizyolojik sarılık, Crigler-Najar sendromu, Gilbert hastalığı, Dubin-John­
son sendromu, fruktoz intoleransı hipotiroidizm, İnefektif eritropoezis,
Lucey-Driscoll Sendromu, konjestif KY, hemorajik; AC enfarktüsü, ri­
fampisin, izoniazid, novobiyosin

DİREKT BİLİRUBİN (DB)

GENEL BİLGİ: Karaciğer ve safra kesesi fonksiyonlarının değerlendiril­

mesinde kullanılır.
NORMAL DEĞER: 0,0 - 0,2 mg/dL Total bilirübin: 0.2-1.3 mg/dl

ARTTIĞI DURUMLAR:
İntrahepatik ve ekstrahepatik safya yolları tıkanıklıkları, hepatoselüler
hasar, kolestazis, Dubin-Johnson sendromu ve Rotor sendromund, Bili­
yer atrezi, primer sklerozan kolanjitit, siroz, gebelik, hepatit, oral kontra­
septifler, idiopatik rekürren intrahepatik kolestazis, ekstrahepatik koles­
tazis, enfeksiyonlar, ilaçlar, toksinler

SERUM DEMİR (FE)

GENEL BİLGİ: Transferrine bağlı ferrik (Fe• 3) demiri yansıtır. Anemile­

rin ayırıcı tanısında, hemokromatozis ve hemosiderozis tanısında, özel­
likle çocuklarda görülen akut demir zehirlenmesi tanısında kullanılır. 10
Saatlik açlık sonrasında numune alınmalıdır. Sabah örneklerdeki serum
Fe öğleden sonra alınanlardan daha yüksektir. Numunenin sabah alın­
ması daha uygundur.

NORMAL DEĞER: Yenidoğan: 100-250 mg/dl, çocuk: 50-120 mg/dl, >15

yaş: 50-175 mg/dl
Fe entoksunda panik değer: 280-2550 µg/dl; fetal değer: >1800 µg/dl.

502
ARTTIĞI DURUMLAR:
İdiopatik hemokromatozis, pernisyöz,
aplastik ve hemolitik anemiler (talase­
mi pernisyöz anemi), hemokromatozis
akut KC hastalıkları, progesteron içe­
ren doğum kontrol haplarının kullanı­
mı, gebelik, demir zehirlenmesi, kur­
şun zehirlenmesi, vitamin B6 eksikliği,
nefrit, akut lösemi, talasemi, tekrarla­
yan transfüzyonlar ve akut demir en­
tokslarında.
AZALDIĞI DURUMLAR:
Demir eksikliği anemisi, kr
kan kaybı, kronik hastalıklar
ve akut-kronik enfeksiyonlar,
emilim bozukluğu, mens döne­
minde (%10-30 azalma), gebe­
lik, hipotroidizm, karsinoma,
pernisyöz anemi remisyonu,
hemolitik anemi, nefroz, ame­
liyat sonrası dönem, Kwashi­
orkor

TOTAL DEMİR BAĞLAMA KAPASİTESİ (TDBK, TIBC)

GENEL BİLGİ: Serum transferrin konsantrasyonunu gösterir.
NORMAL DEĞER: <1 yaş: 100-400 mg/dl, >1 yaş ve yetişkin: 240-450
mg/dl

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Demir eksikliği, akut veya
kronik kan kaybı, akut hepa­
tit, progesteron içeren doğum
kontrol hapı kullanımı, gebeli­
ğin 2. ve 3. trimesteri, hipokro­
mik anemiler,
Hcmokromotosis, hipoproteinemi (ya­
nık malnutrisyon), hidronefroz, talase­
mi, siroz, hipertroidizm, demir eksikliği
olmayan anemiler, kronik hastalıklar,
böbrek hastalıkları, transferrin eksikliği
(kalıtımsal veya kazanılmış)

FERRİTİN
GENEL BİLGİ: Demir eksikliği, kr hastalık anemisi, talasemi, hemakro­
matozis ve demir yükleme tedavisi takibinde kullanılır. KC hastalıkları­
nın varlığında demir eksikliğine rağmen normal olabilir.
NORMAL DEĞER: <7 ay: 50-300 ng/ml, >7 ay çocuk: 15-140 ng/ml, ka­
dın: 18-270 ng/ml, erkek: 18-160 ng/ml, >60 yaş 18-250 ng/ml, panik
değer: <10 ng/ml, >400 ng/ml

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Oral Fe tedavisi, hemokromatozis, hemo-
siderozis, inflamatuar hastalıklar, hiperti-
roidizm, hemolitik anemi, megaloblastik
anemi, tümörler, kr KC hast, talasemi
(yüksek veya normal)
Demir eksikliği anemisi, kro­
nik hastalık anemisinde dü­
şük veya normal olabilir.

503
 TRANSFERRİN (Siderofilin)

GENEL BİLGİ: Kanda en önemli Fe+3 taşıyan proteindir. Aneminin ayı­

rıcı tanısında kullanılır.
NORMAL DEĞER: Yenidoğan: 130-275 mg/dl, çocuk: 200-360 mg/dl, ye­
tişkin: 250-425 mg/dl

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Demir eksikliği anemisi,
gebelik, östrojen tedavisi
veya hiperöstrojenizm, her
türlü iltihabi durumda
Kronik hastalıkların hipokromik mikrositik
anemisi, renal hastalıklar, akut inflamas­
yon, protein eksikliği veya kaybı (malnut­
risyon, yanık vb.), kronik enfeksiyonlar,
kronik hastalıklar, nefrotik sendrom, M.
myeloma, KC hastalıkları ..

HDL KOLESTEROL
GENEL BİLGİ: Doku ve damarları lipidlerden temizler. Ateroskleroz ve
kalp krizi riski olanlarda bakılmalıdır. Ayrıca lipid düşürücü tedavinin
takibinde kullanılır. Yüksek HDL faydalıdır.
NORMAL DEĞER: Erkek: 30-70 mg/dl, Kadın: 40-85 mg/dl, Panik de­
ğer: <35mg/ dl (yüksek risk)

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Ailevi a lipoproteinemi, Tangier hast, ailevi hiper TG, hepatoselüler
siroz, alkolizm, hepatit, dü­ hast, üremi, NS, KBY, Niemann-Pick, Apo
zenli egzersiz C-III eksikliği, ilaçlar, sigara, obezite, stres,
steroid, anti HT, diüretik, B-bloker, TG

LDL-KOLESTEROL
GENEL BİLGİ: Yüksekliğinin ateroskleroz ve MI riskini arttırdığı söy­
lensede bazı bilim adamları bunun vucudun savunma mekanizması ol­
duğunu söylemektedir.
NORMAL DEĞER: Normal: 60-130 mg/dl, Sınırda risk: 130-160 mg/dL,
yüksek risk: >160 mg/dL
Child and Adolescent: Normal: <110 mg/dl sınırda risk: 110-130 mg/dl
yüksek risk: >130 mg/dl

504
ARTTIĞI DURUMLAR:
Familial tip II hiperlipidemi, fa-
milial hipercholesterolemi, yük-
sek kolesterol ve yağlı diyet, hi-
potiroidism, nefrotik sendrom, M
myeloma, KC obst ve hast, A ner-
vosa, DM, KBY, porfiria, gebelik,
steroid, progestin.
AZALDIĞI DURUMLAR:
Hipolipoproteinemia Tangier's hast,
Tip I hiperlipidemia, Apo C-II eksik­
liği, hipertiroidizm, kr anemi, şid­
detli hepatoselüler hast, Reye's send,
akut stres (yanık, hastalık), eklem
hast, kr AC hast, östrojen

KOLESTEROL
GENEL BİLGİ: Hipolipidemi ve hiperlipidemi tanısı, atheroskleroz ve
MI riski değerlendirilir.
NORMAL DEĞER: Panik değer: >250-500 mg/dL
Yetişkin: 140-199 mg/dL, sınırda yüksek: 200-239 mg/dL, yüksek: >240
mg/dL or >6.20 mmol/L
Çocuk: (12-18 yaş): <170 mg/dL, sınırda yüksek: 170-199 mg/dL yüksek
>200 mg/dL

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Hiperlipoproteinemia tip I, II, IV,
V ve B, NS, Pankreatik ca, alko-
lizm, KC hast, biler siroz, obezite,
hipotroidizm, MI, kötü kontrollü
DM, üremi, KBY, Von Gierke's
hast, ağır MI, esansiyel hiperli-
pidemiler, yüksek kolesterollü
diyet, Werner's sendromu
Hipo-a-lipoproteinemia, Şiddetli KC
hast, miyeloproliferatif hast, hipotiro­
idizm, megaloblastik anemi, siderob­
lastik anemi, şiddetli yanık, mental
gerilik, inflamasyon, malnutrisyon,
malabsorpsiyon send, kr hast, infeksi­
yonlar, kr obs. AC hast

TRİGLİSERİT
GENEL BİLGİ: Hipolipidemi ve hiperlipidemi tanısı ve atherosklerotik
risk değerlendirilir.
NORMAL DEĞER: Çocuk: 30-130 mg/dl, erkek: 40-160 mg/dl, kadın:
35-135 mg/dl,
Panik değer: >250-500 mg/dL

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Hyperlipoproteinemia tip I, llb, III, iV ve Familya! plazma LCAT ek-
8, NS, Pankreatit, alkolizm, MI, OKS kul- sikliği, a-b lipoproteinemi,
!anım, DM, Üremi, Glikojen depo hastalığı, kilo kaybı, malnütrisyon
Ağır MI, Esansiyel hiperlipidemiler

505
PT (protrombin time- PZ)-INR (standardize edilmiş PT)

GENEL BİLGİ: PT ekstrinsik koagülasyon yolunun taranmasında kulla­

nılır. Temel olarak faktör YIia ve doku faktöründen faktör Xa oluştura­
bilme kapasitesini ölçmektedir. Oral antikoagülan tedavisinin izlenme­
sinde kullanılır. K vitamin eksikliğine bağlı uzamış PT değeri, vitamin
K yüklenmesinden 12- 24 saat sonra normal veya düşük seviyelere iner.
NORMAL DEĞER: PT: 10-14 sn, INR: 0.8-1.2
Panik değer: PT: > 30-40sn, INR: >2.5-3,5

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Faktör I, il, V, VII, X ve vitamin K eksikliği, Ovarian hipofonksiyon, rej­
yenidoğan hemorajik hastalığı, fibrinoliz, yona! enterit ve ileit.
disfibrinojenemi, KC hastalıkları (alkol,
hepatit vb.), oral antikuagulan, warfarin
(Coumadin) tedavisi, bilier obst, heparin,
çölyak, kr. diare, hipervitaminoz, DIC, Zol-
linger-Ellison send, SLE.

AKTİVE PARSİYEL TROMBOPLASTİN ZAMANI (aPTT)

GENEL BİLGİ: İntrensek yolunun (faktör XII,Xl,V,IX) taranmasında kulla­
nılır. Heparin tedavisinin takibi, hemofili A, B taramasında kullanılır.
NORMAL DEĞER: 23-35 sn, panik değer: >100 sn

UZADIĞI DURUMLAR: KISALDIĞI DURUMLAR:

Hemofili A and hemofili B konj faktör Akut kanamadan hemen
Fitzgerald eksikliği, pre-kallikrein eksikli- sonra, DIC'in erken dönemi,
ği, Heparin, streptokinaz, ürokinaz, war- KC tümörleri.
farin (Coumadin) tedavisi, vit K eksikliği,
hiperfibrinojenemi, KC hast, DIC, fibrin
yıkım ürünleri.

TROMBİN TiME (TT)

GENEL BİLGİ: Stage III fibrinogen defekti, DİC ve hipofibrinojemide
tarama amaçlı streptokinaz tedavisinin ise takibinde kullanılabilir.
NORMAL DEĞER: 7.0-12.0 sn

UZADIĞI DURUMLAR: KISALDIĞI DURUMLAR:

Hipofibrinojenemi, heparin, DIC, fibrinolo- Hiperfibrinojemi, yüksek Hct
zis, M. myeloma, üremi, şiddetli KC hastalığı. (>55% ).
506
 KANAMA ZAMANI (KZ)
GENEL BİLGİ: Trombosit sayı ve fonksiyonunu değerlendirmede kul­
lanılır.
Testin yapılış şekli: Önkolun kılsız ve dirseğin 5-10 cm altından yapılır.
Kola takılı manşonla tansiyon 40 mm Hg sabitlenmelidir. Çizik 3 mm
derinliğinde ve 5 mm uzunluğunda olmalıdır. 4x4 cm filtre kağıdıyla her
30sn' de bir kan damlalarına kibarca emdirilir. Kanamanın durduğu za­
man KZ' dir.
NORMAL DEĞER: 3-9.5 dakika, Kritik değer: >15 dakika.

UZADIĞI DURUMLAR:
Trombositopeni (<80000 mm3), trombosit fonksiyon bozukluğu, von Wil­
lebrand faktör ve fibrinojen eksikliği veya bozukluğu, ileri KBY, küçük
ven veya damar anomalilerinde, şiddetli KC hast, Leukemi, myeloproli­
feratif hastalıklar, DIC, aspirin.

FİBRİNOJEN (Faktör 1)
GENEL BİLGİ: Fibrinojen, trombin tarafından fibrine dönüştürülen bir
plazma proteinidir. Karaciğerde sentezlenir ve akut faz reaktanıdır. Fib­
rinojen eksikliği PT, aPTT testlerinde uzama yapar.
NORMAL DEĞER: 180-400 mg/dl
Panik değerler: <50 mg/dl: Travma sonrası kanama yapabilir.
>700 mg/dl: Kardiyo vasküler ve serebral vaskuler patolojiler için
risk oluşturur.

AZALDIĞI DURUMLAR: ARTTIĞI DURUMLAR:

RA, pnömoni, TBC, MI, streptomisin, NS, KC hast, tümörler, hipofib­
tümörler, M. mieloma, Hodgkin hastalığı, rinojenemi, disfibrinojene-
gebelik, serebral hastalıklar ve kalazar. mi, DIC.

D-DİMER
GENEL BİLGİ: Bir fibrin yıkım ürünüdür. Bir çok hastalığın tanısında
kullanılır.
NORMAL DEĞER: 0-500 µg/L
ARTTIĞI DURUMLAR:
Derin ven trombozu, pulmoner emboli, dissemine intravasküler koagü­
lasyonda, akut MI, ameliyat sonrası yara iyileşmesinde, KBY, kanserler­
de, arteriyal venöz trombozda, primer fibrinolozis, orak hücre anemisi
krizi, tPA tedavisi, gebelik, RF varlığında yalancı artış olabilir.

507
 C-REAKTİF PROTEİN (CRP)

GENEL BİLGİ: Çok erken dönemde yükselir ve İyileşme döneminde çok er­
ken düşer. Yükselen CRP akut bir enfeksiyon veya inflamasyonu gösterir. Düş­
me eğiliminde olan CRP enfeksiyonun iyileşmeye başladığını gösterir.
NORMAL DEĞER: 0-3 mg/L

ARTTIĞI DURUMLAR:
RA, infalamtura barsak hastalıkları, tümörler, artritler, otoimmun has­
talıklar, pelvik inflamatuar hastalık, gebeliğin virüs ya da bakteri infek­
siyonu, ARA, lupus hastalıkları, crohn hastalığı MI (geç dönemlerinde),
obezlerde ve oral kontraseptif kullananlarda yüksek olabilir.
** ESR yani eritrosit sedimantasyon oranı da inflamasyon varlığında
yükselir. Ancak yükselme ve düşme hızı CRP de daha hızlıdır. Yani
infeksiyon veya artrit atağı iyileştiğinde CRP düşmüş, ESR hala yük­
sek görünüyor olabilir.
** CRP steroid veya salisilat kullanımıyla kaybolabilir.

SEDİMENTASYON (ESH)

GENEL BİLGİ: Eritrosit çökme hızıdır. Plazma proteinide sedimentas­

yonu etkiler. Arttığı hastalıklarda tanıyı destekler. P. Vera, konj kalp hast,
purivat kinaz, H. sferositoz da normaldir.
NORMAL DEĞER: Erkek: 0-15 mm/st, kadın: 0-20 mm/st, çocuk: 0-10
mm/st

ARTTIĞI DURUMLAR: AZALDIĞI DURUMLAR:

Enfeksiyonlar, anemi, metal zehirlenmesi, Virüs hastalıkları, EMY, Poli­
iltihabi hastalıklar. Tümörler, TBC, ARA, sitemi, Talesemi minör.
RA, bağ doku hastalıkları, glomerülorefrit, ** Yenidoğan ve bebeklerde
MI, RA, gut, artrit, Waldenström's makrog - çok düşük olabilir.
lobulinernisi, subakut bakteriyel endokar- ** Steroid kullanımıda düşük
dit, SLE, kollagen hast, lenfoma, pnömoni, seyredebilir.
sifiliz, nefroz, MM, akut alerji, p. ülser,
** Yaşhlarda nedensiz olarak hafifçe yükse­
lebilir. Menste belirgin bir artış göstermez.
Gebeliğin 4. ayında yükselmeye başlar ve
doğumdan sonraki 3-8 hafta yüksek kalır.
** Çok aşırı yükselme kolon ca, meme ca,
MM ve RA' da örülür.

508
 KREATİN KİNAZ-MB {CK-MB)

GENEL BİLGİ: AMI tanısında kullanılır. CK/CK-MB oranı tercih edilir.

AMI sonrasında 4-8 saatte yükselmeye başlar ve 24 saatte pik yapar.
NORMAL DEĞER: İmmünoinhibisyon: 0-25 U/L, MEIA: 0-5 ng/ml

ARTTIĞI DURUMLAR
AMI, Kardiyak kontüzyon, Açık kalp ameliyahndan sonra, Myokardit,
Uzun süreli supraventriküler taşikardi, Kardiyomypatiler, Kalbi tutan
kollejen hastalıklar, Koroner anjiografi, p transluminal koroner anjiyop­
lasti, kardiyak travmalar, konjestif kalp yetmezliği, koroner anjiografi, M
distrofi, polimyozit, SLE, yanıklar, Reye send, hipotermi ve hipertermi.

TROPONİN 1

GENEL BİLGİ: AMI tanısında kullanılır. AMI'dan 2-6 saat sonra kardi­
yak troponin I yükselir ve 15-24 saat sonra pik yapar. CK-MB, myoglobin
vb enzimlerin aksine günlerce (-7 gün) yüksek kalır
NORMAL DEĞER: 0-2,00 ng/ml

ARTTIĞI DURUMLAR:
AMI, Konjestif kalp yetmezliği, kardiyak travma, unstabil anjina ve kar­
diyak cerrahi sonrasında artar.

BİRİNCİ TRİMESTER TARAMA TESTİ {İkili Test)

GENEL BİLGİ: Aileye gerekli bilgi verilmelidir. Yani tirizomi şüphesi
olduğunda aileye gebeliği sonlandırıp sonlandırmayacağı önceden so­
rulmalıdır. Zira aile kürtajı kabul etmeyecekse tarama testini yapmanın
bir anlamıda yoktur.
Trizomi 21 için gebeliğin erken döneminde (9 hafta-13 hafta 6 gün)
yapılan prenatal tarama testidir Kesin sonuç genetik inceleme ile konur.
Hesaplanan riskin >1/250 olması gebeliğin trizomi 21 açısından riskli
olduğunu gösterir. Maternal serumda ölçülen free b-hCG ve PAPP-A
konsantrasyonları ile yüksek rezolüsyonlu USG kullanılarak ölçümü
yapılan NT /ense saydamlığı değeri, gebelik haftası, anne yaşı ve diğer
bilgiler kombine edilerek kantitatif risk değerlendirmesi yapılmaktadır.

509
 NORMAL HEMOGRAM DEĞERLERİ
YAŞ WBC RBC Hb HCT MCV MCH MCHC PLTlO' RDW
103 mm' 106 mm' (g/dL) (%) (fL) (pg/cell) (g/dL) mm' (%)
YD-2hft 9.0-30.0 4.1-6.1 14.5-24.5 44-64 98--112 34--40 33--37 150-450 -
2-8hft 5.0-21.0 4.0-6.0 12.5-20.5 39-59 98--112 30-36 32-36
2-6mo 5.0-19.0 3.8--5.6 10.7-17.3 35-49 83--97 27-33 31-35
6 ay-1 yaş 5.0-19.0 3.8--5.2 9.9-14.5 29-43 73-87 24-30 32-36
1-6 yaş 5.0-19.0 3.9-5.3 9.5-14.1 30-40 70-84 23-29 31-35
6--16 yaş 4.8--10.8 4.0-5.2 10.3--14.9 32-42 73--87 24-30 32-36
16--18 yaş 4.8--10.8 4.2-5.4 11.1-15.7 34--44 75-89 25-31 32-36
>18 yaş E 5.0-10.0 4.5-5.5 14.0-17.4 42-52 84-96 28--34 32-36 140-400 11.5-
14.5
>18 yaş K 5.0-10.0 4.0-5.0 12.0-16.0 36-48 84-96 28--34 32-36 140-400 11.5-
14.5

PATOLOJİK KRİTİK DEĞERLER

WBClO'mm' Hb (g/dL) HCT(%) PLTlO'mm'
< 1500/mm'> 30.000 <6,5 g/ dL > 22g/ dL < % 21 >% 65 < 40.000/mm 3
YD: < 9.Sg/ dL >22g/ dL YD: <%33 >%70 > l.000.000/mm 3

BEYAZ KÜRE (WBC)

GENEL BİLGİ: Bazı hastalıkların tanısında kullanılır.
** Lökosit artışı ile beraber çomak artışı iyi prognozdur.
** Lökosit artışı olmayan çomak artışı kötü prognozdur.

NORMAL DEĞER: Lökositoz: >10,000/mm3, lökopeni: <4000/mm3

Panik değerler: <500-1000/mm3 ve >30,000/mm3

LÖKOSİTOZ NEDENLERİ LÖKOPENİ NEDENLERİ

Özellikle bakteriyel enfeksiyon­
lar, lökemi, miyeloproliferatif
hast, yumuşak doku travması,
tümörler, koma, toksinler, üre­
mi, eklampsi, tiroid fırtınası, ad­
renalin, CSF, p. vera, splenekto­
mi, akut hemoliz, doku nekrozu,
güneş ışığı, stres, egzersiz, ağrı,
soğuk, anestezi, konvulziyon,
kusma, bulantı, steroid tedavisi,
ACTH.
Vira! infek, tifo, brucella, mikoplazma,
lejyonella, hipersplenizm, _barbituratlar,
antimetabolitler, metal zehirlenmesi,
antibiyotikler, antihistaminikler, arse­
nik, benzin, anti tiroid ilaçlar, kardiyak
ilaçlar, pernisiyöz anemi, aplastik ane­
mi, analjezik, antienflematuar, retiküler
agenezi, Shwachman-Diamond send,
immün nötropeni, demir eksikliği ane­
misi, mantar enfeksiyonları, kemik me­
testaz tümörleri.

510
 İNDEKS
A Bakteriyel konjonktivit205
Abse, fronkül (çıban) 69 Basit iye (sistit) 91
Acil konraseptif (kontrolsuz ilişki sonrası) Baş ağrıları222
235 Bazı hipertansif ilaçların piyasa isimleri117
Adolesan problemleri206 Bebek bakım işlemleri277
Akne vulgaris (sivilce) 63 Bebek ve çocuklarda pem (protein enerji
Akrep sokması350 malnütrisyonu) 163
Aktif kömür ve uygulanışı344 Bebeklerde beslenme264
Aktive parsiyel tromboplastin zamanı470 Bebeklerde diş çıkarma272
Akut anaflaktik şok tedavisi370 Bebeklerde kısaca beslenme268
Akut babna yaklaşım (yetişkin + çocuk) 336 Bel ağrısı: (diskal hemi) 216
Akut bel, boyun ağrısı ve bel tutulması320 Belirgin solunum sıkıntısı olan akut ürtiker
Akut böbrek yetmezliği113 Beta blokör ve kalsiyum kanal blokörü
Akut faranjit10 zehirlenmesi358
Akut gastroenterit (ishal)121 Beyaz küre474
Akut İTP123 Beyin ödemi yaklaşım378
Akut poststreptokokal glomerülonefrit Bilinç değişikliğine yaklaşım347
(apsgn) 103 Birinci trimester tarama testi473
Akut sinüzit13 Bit (pedikulozis) 86
Akut ürtiker ve anjio ödem297 Boğmaca259
Akut ve kronik otitis media17 Böcek ve arı sokması293
Alanin aminotransferaz 464 Bradikardi tedavisi345
Albumin462 Bronşiolit313
Alerjik ve vernal (mevsimsel) konjonktivit Brusella195
207 Burun kanamaları (epistaksis)308
Alev ve termal yanıklarında ilkyardım327 Buşon (kulak kiri) 27
Alkalen fosfotaz463 Büyüme gelişme geriliği (boy kısalığı) 165
Alletjik rinit (saman nezlesi) 23
Alopesia areata (saçkıran hastalığı) 66 C, Ç
Amilaz ve lipaz 464 Cilt temizliği345
Amipli dizanteri (amebiyaz) 126 C-reaktif protein472
Amonyak457 Çocuklarda cinsel istismar227
Ana! fissur150 Çocuklarda diş sağlığı için bilinmesi
Antibiyotik dozları403 gerekenler29
Antibiyotikler ve endikasyonları398 Çocuklarda fiziksel istismar226
Antifungal ilaç dozları417 Çocuklarda hışıltı (wheezing) nedenleri47
Antiviral vira! ilaç dozları415 Çocuklarda kronik öksürük nedenleri 50
Arteriyel kan gazı285
Asetaminofen (parasetamol) zehirlenmesi355 D
Askarisler, kancalı kurtlar136 D-dimer471
Astım atağı (krizi) (yetişkin ve çocuk) 310 Demir eksikliği anemisi ve demir eksikliği
Astım40 109
Astımda kullanılan ilaçlar, dozları ve piyasa Depresyon219
isimleri37 Dermatit (ekzema) 75
Ateşli çocuğa yaklaşım (ateşin düşürülmesi) Diabetik ayak, paronişi71
368 Diabetik ketoasidoz337
Atipik pnömoni (zature) 35 Diaper dermatit (pişik) (bebek ve yetişkin)
Atopik dermatit 77 73
Direkt bilirubin466
B Dispepsi141
Bakterilere göre kullanılan antibiyotkiler396 Diş ağrısı ve diş iltihabı tedavisi295

511
Doğal kellik, saç dökülmesi65 Hipergliserni 395
Doğumda yeni doğana yaklaşım362 Hiperimmünoglobülin D sendromu112
Donma vakalanna yaklaşım380 Hiperkalsemi388
Hiperkeratoz (nasır) 82
E Hipermagnezemi 393
Ekg' de derivasyonları bağlama şekli327 Hipematremi 381
El, ayak bakımı (kremleri) 83 Hiperpotasemi385
Ekg değerlendirme328 Hipertansiyon tedavi yaklaşımı115
Entübasyon ve mekanik ventilasyon287 Hipertansiyonun acil tedavisi322
Enürezis noktuma (uykuda işeme) 99 Hipoglisemi394
Eritema infeksiyozum (beşinci hastalık) 254 Hipokalsemi390
Erkek çocuklarda vücut persentilleri179 Hipomagnezemi392
Hiponatremi383
F Hipopotasemi387
Febril konvülziyon (fk) 341 Hipospadias, epispadias, sünnet101
Ferritin467 Huzursuz1-2 aylık bebeğe, yaklaşım271
Fibrinojen471 Huzursuz bebek, infantil kolik (gaz sancısı)
Fmf hastalığı102 273
Fosfor po4 veya fosfat (p) 461

G İdrarın alkalileştirilmesi346
Gamaglutamil transferaz464 İlaç formları xviii
Gastrit142 İmmün yetmezlik111
Gastroözofageal reflü (çocuk ve yetişkin) İndirekt bilirubin465
139 İrritabl barsak sendromu (ibh) 132
Gebelerde ilaç tedavisi239 İyot eksikliği171
Gebelikte bulanh ve kusma tedavisi237
Gebelikte destek tedavisi (vitamin ve J
mineral) 232 Jinekomasti208
Genç hekimlere öneriler xv
Genel ilaç dozları ve ticari isimleri419 K
Genital herpes61 Kabakulak262
Gerilim tipi (%70 ) baş ağrıları223 Kabızlık130
Giardiasis125 Kafa travması yaklaşım378
Glaskow koma skalası292 Kalsiyum460
Glikoz455 Kanama zamanı471
Göz yıkama345 Kanamayı durdurmak için turnike
Gribal enfeksiyon (nezle) 5 uygulaması380
Guatr172 Karbonmonoksit zehirlenmesi358
Guillaen barre sendromu379 Kardiyak aritmiler325
Güncel aşı takvimi243 Kardiyopulmoner resüsitasyon (cpr) 323
Güneş yanığı ve güneş çarpması81 Kılkurdu (e Vermicularis, oksiyürler) 134
Kırım kongo kanamalı ateşi (kene ısırması)
H 352
Hastasına yaklaşım333 Kırmızı reçeteye tabi ilaç listesidir449
Hastaya yaklaşım püf noktaları xvi Kız çocuklarda vücut persentilleri168
Hava yolu hkanmasında ilkyardım329 Kızamık252
Hdl kolesterol468 Kızamıkçık253
Hematüri nedenleri339 Kızıl256
Hemoroid (basur) 148 Kistik fibrozis45
Hepatit A197 Klor460
Hepatit B 219 Koah42
Herpes labialis (uçuk) 57 Koah atağı ve koah atağı312
Hidrokarbon zehirlenmesi 355 Koanal atrezi49

512
Kolera127 Oral doğum kontrol yöntemi(oks) 234
Kolesterol469 Organik fosfor zehirlenmesi357
Komplike iye ve piyelonefrit 93 Osteoartrit(osteoartroz-kireçlenme) 213
Konjenital hipotiroidi157 Osteoporoz, osteomalazi(yetişkin, yaşlı,
Konversiyon bozukluk.lan ve konversiyon gebe, puberte) 215
Konvulziyona yaklaşım338 Otitis externa19
Kötü ağız kokusu(halitosis) 28 Örnek reçete, xvii
Kreatin kinaz462
Kreatin kinaz-mb473 p
Kreatinin455 Pnömotoraks315
Kriptik tonsillit 316 Polikistik over sendrom207
Kronik faranjit12 Potasyum459
Kronik ishal128 Proteinüri nedenleri338
Kronik sinüzit15 Pt-ınr470
Kronik yorgunluk nedenleri 126
Krup(larinks ödemi) 305 R
Kuduz260 Raşitizm ve d vitamini proflaksisi155
Kulağa sinek, böcek veya yabancı cisim Reçete nasıl yazılır? (doz ayarlama şekli ve
kaçması307 Reçete yazarken dikkat edilecek noktalar
Kuru göz209 xvii
Küme tipi(%1 ) baş ağrısı225 Roseola infantum(altıncı hastalık)255
Rotavirüs tedavisi123
L
Laboratuvar ve referans parametreleri453 s,ş
Larenjit21 Sağlam çocuk izlemi281
Laringomalazi ve trakeomalazi48 Salisilat zehirlenmesi354
Ldl-kolesterol468 Salmonella(tifo) 193
Lenfadenopatilere(lap) yaklaşım199 Seboreik dermatit ve saçta kepeklenme53
Sedimentasyon472
M Septik artrit221
Madde bağımlılığı347 Serum demir466
Magnezyum461 Sık kullanılan mayiler ve içerikleri (1 litre
Mama269 başına) 373
Mantar zehirlenmesi356 Sodyum458
Mastit ve meme başı çatlakları240 Solunum yetmezliği olan hastaya yaklaşım
Mastit ve meme başı çatlakları276 290
Mayi(sıvı) tedavisi371 Ssoriasis(sedef hastalığı) 87
Megaloblastik anemi(b12 , folik asit) 107 Status epileptikusta kullanılan ilaçlar340
Menenjitler (vira!, bakteriyel, tbc) 201 Steroidler80
Meningokoksemi263 Su çiçeği(varisella zoster) 257
Menopoz, hormon replasman tedavisi236 Sütür atma ve cilt kesileri361
Mide lavajı ve uygulanışı344 Şoktaki hastaya yaklaşım366
Mide ülseri145
Migren tipi(%20 ) baş ağrıları224 T
Moniliazis(pamukçuk) (bebek ve yetişkin) Talasemi121
274 Taş düşürme(renokolik ağrı) 303
Mor reçeteye tabi ilaç listesidir448 Taşikardi tedavisi346
Tenya saginata(şerit, sığır tenyası) 138
N Tinea kapitis(süperficialis) ve tinea(pitriya-
Nefrolitiazis(böbrek taşları) 97 zis) versicolor 50
Nemlendiriciler, antihistaminikler79 Tinea korporis ve tinea inguinalis52
Tinea pedis(ayak mantarı) 47
O,Ö Tinea ungium(hrnak mantarı) 49
Oral aft(aftöz stomatit) 25 Tip1 diyabet159

513
Tip2 diyabet 161 Vajinit96
Tipik pnömoni (zature) 33 Ve anjiyoödem tedavisi299
Tonsilit ve adenoid7 Verruca vulgaris (siğil) 55
Total demir bağlama kapasitesi467 Vira! konjonktivit206
Transferrin468 Vücut yüzey hesaplaması (m2 ) ve pratik
Trigliserit469 mayi hesaplama cetveli375
Trisiklik antidepresan zehirlenmesi357
Trombin tıme470 y
Troponin ı473 Yabancı cisim yutma335
Turuncu reçeteye tabi ilaç listesidir451 Yanık pansumanı uygulama şekli302
Tüberküloz (akciğer tbc) 44 Yanık ve yanıklı hastaya yaklaşım300
Tüm vücut persentilleri167 Yara pansumanı360
Tümör lizis sendrom377 Yeme bozuklukları209
Türk.iyede satılan bazı aşıların ticari isimleri Yenidoğan bebek için yapılması gereken
248 öneriler364
Yeşil reçeteye tabi ilaç listesidir 448
U,Ü Yılan ısırması348
Uyuz (gale) 84 Yumuşak doku enfeksiyonu (selülit,
Uzmana sevk edilmesi gereken gebeler 238 impetigo, erizipel, yılancık) 67
Üre (bun, üre nitrojeni) 456 Yumuşak doku travması, eklem travması ve
Üretrit95 burkulma318
Ürik asit (ürat, üa) 457
Üst gis kanaması yaklaşım379
z
V Zayıflama (diyet) 190
Vajinal kandidiyazis231 Zona59

514
KAYNAKLAR
1. T.C. Sağlık Bakanlığı Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberi
2. T.C. Sağlık Bakanlığı Üreme Sağlığı Eğitim Programı
3. T.C. Sağlık Bakanlığı Aile Planlaması Klinik Uygulama El Kitabı
4. T.C. Sağlık bakanlığı birinci basamağa yönelik zehirlenmeler tanı ve tedavi rehberleri 2007
5. Larsen: Williams Textbook of Endocrinology, 10th ed. 2003
6. www.infeksiyon.org (Türk İnfeksiyon Web Sitesi)
7. www.klimik.org.tr (Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Web Sitesi)
8. www.ulakbim.gov.tr
9. Pediatric Emergency Manual Editor: Erica A. Kirsch, M.D.
10. www.mc.metu.edu.tr. (ODTÜ Sağlık ve Rehberlik Merkezi Web Sitesi)
11. Clinical Dermatology Third Edition Thomas P. Habif M.D.
12. www.Emedicine.com
13. Nelson Textbook of Pediatrics 17th edition (May 2003): by Richard E., Md. Behrman
14. Infectious Disease 2nd edition (September 22, 2003) by Jonathan Cohen,
15. Wintrobe's Clinical Hematology, 11th Ed by John P. Greer John Foerster
16. www.tkd.org.tr (Türk Kardiyoloji Derneği Web Sitesi)
17. www.thd.org.tr (Türk Hematoloji Derneği Web Sitesi)
18. www.turkdermatoloji.org (Türk Dermatoloji Derneği Web Sitesi)
19. A Manual of Laboratory and Diagnostic Tests 7th edition Quly 2003): By Frances T Fisc-
hbach RN
20. www.laboratuvar.com
21. www. Pubmed.com
22. www.toraks.org.tr (Türk Toraks Derneği Web Sitesi)
23. www.neonatology.org.tr (!ürk neonatoloji derneği)
24. Manual of Clinical Problems in Pediatrics 5th edition (November 2000): By Kenneth B
Roberts M
25. Child Neurology 6th edition (April 15, 2000): by John H. Menkes
26. AHFS Drug Information 2004 by Gerald K. McEvoy Publisher
27. Pediyatri 1-2 Cilt. Prof.Dr. Olcay Neyzi (4. Baskı)
28. Yenidoğan Bakımında Hacettepe Uygulamaları. Gülsevin Tekinalp (2. baskı)
29. Current Pediatric Diagnosis & Treatment 16th. William W. Hay Jr,
30. Handbook of Dialysis 3rd edition (2000): by John T., MD Daugirdas
31. Baum's Textbook of Pulmonary Diseases 7th edition ( 2003): by Gerald L. Baum
32. Principles and Practice of Pediatric Infectious Diseases 2nd Edition Sarah S. Long
33. Oski's Pediatrics: Principles and Practice, 3rd Edition (1999): By Julia A. McMillan
34. Pediatride rutinler. prof dr. Ömer Devecioğlu (2. baskı)
35. The Sanford Guide To Antimicrobial Thrapy 2007 david N. Gilbert, M.D.
36. Mayo clinic Antimicrobial Thrapy Quick Guide. John W. Wilson, MD (2007)
37. Amerikan Psikiyatri Birliği: Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
Elkitabı, Yeniden Gözden Geçirilmiş Dördüncü Baskı (DSM-IV-TR), Amerikan Psikiyatri
Birliği, Washington DC, 2000'den çeviren Köroğlu E, Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2001.
38. www.saglikdanis.com
39. Patterson's Allergic Diseases 6th edition ( 2002) By Roy Patterson
40. www.pediatrikdermatoloji.net (Pediatrik Dermatoloji Derneği Web Sitesi )
41. www.ctf.edu.tr (İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Web Sitesi)
42. The Pediatric Cardiology Handbook: Mobile Medicine Series, 4th Edition, by Myung K.
43. Disease & Drug Consult: Cardiovascular Disorders Springhouse (Lippincott Williams &
Wilkins)
44. The ECG Manual: An Evidence-Based Approach By Marc Gertsch
45. Mandell, Douglas, and Bennett's Prindples and Practice of Infectious Diseases, By Gerald L.
46. Current Diagnosis & Treatment in Gastroenterology. Scott Friedman,
47. A Manual of Laboratory and Diagnostic Tesis 6th Edition.Corrinne Strandell

515