หนวยการเรียนรูที่ 1

ระบบกระดูก
Skeletal System
 การจําแนกของกระดูก

1 จําแนกตามตําแหนงทีพ
่ บ

2 จําแนกตามลักษณะ
จําแนกตามตําแหนงที่พบ
กระดูกแกน (Axial Skeleton)

มี 80 ชิน
้
จําแนกตามตําแหนงที่พบ
กระดูกรยางค
(Appendicular Skeleton)

มี 120 ชิน
้
จําแนกตามลักษณะ
กระดูกยาว (Long Bones)

มีประมาณ 90 ชิน ้
ทําหนาทีร่ บ
ั นํา้ หนักทัว
่ รางกาย
เคลือ
่ นไหวไดมากทีส่ ด
ุ
เชน กระดูกตนแขน กระดูกขา นิว
้ มือ
จําแนกตามลักษณะ
กระดูกสั้น (Short Bones)

มีประมาณ 30 ชิน้
ทําหนาทีอ
่ อกแรงเวลาทํางาน
ไมมีการเคลือ
่ นไหวมาก
เชน กระดูกขอมือ กระดูกขอเทา
จําแนกตามลักษณะ
กระดูกแบน (Flat Bones)

มีประมาณ 40 ชิน ้
ทําหนาทีป
่ องกันอวัยวะภายใน
เชน กระดูกซีโ่ ครง กระดูกเชิงกราน กระดูก
หนาอก กระดูกกะโหลกศีรษะ
จําแนกตามลักษณะ
กระดูกรูปรางไมแนนอน
(Irregular Bones)

มี 46 ชิน
้
เชน กระดูกสันหลัง กระดูกขากรรไกร กระดูก
กนกบ กระดูกหู
 สวนตางๆที่สําคัญของกระดูก

กระดูกทึบ (Compact Bones)

ติดกับเนือ
้ เยือ
่ หุมกระดูก
ทําหนาทีค ่ ลายฝาผนัง
ชวยในการพยุงและรับนํา้ หนัก
มีความแข็ งแรงมาก
 สวนตางๆที่สําคัญของกระดูก

กระดูกพรุน (Spongy Bones)

ถัดจากกระดูกทึบเขาไป
มีลก
ั ษณะคลายฟองนํา้ ชองวางเรียกวาโพรง
กระดูก
ชวยในการพยุง
ภายในมีไขกระดูก (Bone Marrow) ทําหนาที่
สรางเซลลเม็ดเลือดตาง ๆ รวมทัง้ เกล็ดเลือด
สวนตางๆที่สําคัญของกระดูก

กระดูกออน (Cartilage)

เปนกระดูกเนือ ้ เยือ
่ เกีย
่ วพัน
มีหนาทีร่ องรับเนือ
้ เยือ
่ ออน และชวยใหกระดูก
เคลือ
่ นไหวสะดวก
สวนตางๆที่สําคัญของกระดูก

ขอตอ (Joints)

เกิดจาดการทีก่ ระดูกตอกระดูก ตัง้ แต 2 ชิน

้ ขึน
้
ไปมาอยูติดกัน
มีเอ็นและกลามเนือ
้ ชวยยึดเหนีย
่ วใหเกิดการ
เชือ
่ มกันเปนโครงกระดูก
ทําใหขอตอแข็ งแรงขึน
้
เชน ขอตอระหวางกระดูกขอเขา ขอศอก ขอ
ไหล ขอสะโพก
หนาที่ของกระดูก
1 เปนโครงสรางของรางกาย ทําใหรางกายคงรูปอยูได และชวยรับ
นํา้ หนักของรางกาย

2 ปองกันอวัยวะทีอ
่ ยูในรางกายไมใหไดรับอันตราย เชน หัวใจ
ปอด สมอง

3 ปองกันหลอดเลือดและเซลลประสาททีท
่ อดอยูตามแนวของกระดูก

4 ไขกระดูกมีหนาทีส่ รางเม็ดเลือด

5 เปนทีย
่ ด
ื เกาะของกลามเนือ
้ เอ็นและพังผืด ทําใหมีการเคลือ
่ นไหว
ได
6 เปนทีเ่ ก็บสํารองแคลเซียมของรางกาย
ปญหาความผิดปกติของกระดูก
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก

โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis)

สาเหตุ
เกิดจากภาวะของเนือ้ กระดูกนอยลง
ทําใหโครงสรางกระดูกเกิดการเปลีย
่ นแปลง
ความแข็ งแรงลดลง
เปนเหตุใหกระดูกมีความเปราะบาง
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก

โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis)

่ งโรคกระดูกพรุน
ปจจัยเสีย
รับประทานอาหารไมถูกสัดสวน เชน ทานเค็มจัด
ดืม
่ กาแฟมากกวา 4 แกว/วัน ขาดแคลเซียม
ผูหญิงหลังหมดประจําเดือน ภาวะขาดฮอรโมน
เอสโตรเจน
การสูบบุหรีแ่ ละดืม
่ แอลกอฮอล
ขาดการออกกําลังกาย
กรรมพันธุ
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก

โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis)

การปองกันและการรักษา
รับประทานอาหารครบ 5 หมู และอาหารประเภท
แคลเซียม
ออกกําลังกายเปนประจํา
ไมสูบบุหรี่ ไมดืม
่ สุรา ไมดืม
่ กาแฟมากจนเกินไป
รับวิตามินดีจากแสงแดด
หากมีอาการผิดปกติใหปรึกษาแพทย
รักษาดวยยา ผูหญิงเพิม่ ฮอรโมนเอสโตรเจน
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก

โรคเกาต (Gout)

สาเหตุ
รางกายมีการสะสมของกรดยูรก
ิ (Uric Acid) ใน
ปริมาณสูงเกินไป และรางกายไมสามารถขับออก
ไดดี
สะสมอยูในเลือดและตกผลึกอยูตามขอตาง ๆ
ของรางกาย เชน ขอมือ ขอเทา ขอเขา ขอนิว
้ มือ
นิว
้ เทา
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก

โรคเกาต (Gout)

อาการ
ปวดตามขอตาง ๆของรางกาย ขอมีอาการบวม
แดง
มักแสดงอาการตอนกลางคืนหรือหลังรับ
ประทานอาหารทีม ่ สี ารเพียวริน (Purine) สูง
หากรางกายมีการสะสมกรดยูรก ิ เพิม่ มากขึน
้ จะ
ทําใหมีตมโทไฟ
ุ (Tophi) ตามขอ
อาจมีอาการรุนแรงถึงขอพิการใชงานไมได
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก

โรคเกาต (Gout)

การรักษาและปองกัน
หากมีอาการปวดตามขอใหพักผอนมาก ๆ ดืม ่ นํา้
บอย ๆ ประคบขอดวยนํา้ อุน งดทานอาหารทีม ่ ี
กรดยูรก
ิ สูง
ออกกําลังกาย
รับประทานยาตามแพทยสัง่ อยางสมํา่ เสมอ พบ
แพทยตามนัด
งดอาหารทีม ่ ก
ี รดยูรก
ิ สูง
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก
โรคปลอกหุมเอ็นอักเสบ
(De quervain's disease)

สาเหตุ
เกิดจากการใชงานขอมือ นิว
้ หัว
ั แมมือ หรือ
บริเวณตามขอตาง ๆ หนักและไมถูกวิธี
อุบต
ั เิ หตุ
ทํางานหนัก
การทํากิจกรรมทีส่ งผลกระทบตอเอ็นตามขอ
ตาง ๆเปนประจํา
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก
โรคปลอกหุมเอ็นอักเสบ
(De quervain's disease)

อาการ
เจ็บ ปวด บวมบริเวณขอทีม ่ อ
ี าการอักเสบ
อาจมีอาการมากขึน้ หากทํากิจกรรมทีก ่ ระทบ
กระเทือนกับบริเวณขอทีอ
่ ก
ั เสบ
บางรายอาจมีกอนบริเวณขอมือ
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก
โรคปลอกหุมเอ็นอักเสบ
(De quervain's disease)

อาการ
เกิดทีข่ อศอกเรียกวา โรคขอศอกนักเทนนิส พบมากใน
นักกีฬาทีใ่ ชการตี ชางไม ชางทาสี
เกิดทีห ่ วั ไหลเรียกวา โรคขอไหลนักวายนํา้ พบมากใน
นักกีฬาทีใ่ ชหัวไหล เชน นักวายนํา้ นักเทนนิส นักยกนํา้
หนัก
เกิดทีข่ อมือเรียกวา โรคเดอเกอรแวงหรือโรคปลอกหุม
เอ็นขอมืออักเสบ พบมากในคนทํางานออฟฟศ
เกิดทีน ่ วิ้ เรียกวา โรคนิว
้ ล็อค พบบอยในนักกีฬาทีต
่ องจับ
ไมแนน ๆ เชน นักเทนนิส นักแบดมินตัน นักกอลฟ คนสวน
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก
โรคปลอกหุมเอ็นอักเสบ
(De quervain's disease)

การรักษา
แบงได 2 ลักษณะ
ใชการผาตัด
ไมใชการผาตัด หลีกเลีย
่ งการใชงานขอทีอ่ ก
ั เสบ
ใสเฝอกออนเพือ่ ลดการเคลือ่ นไหว ทายาแกปวด
แกละอักเสบ นวดและประคบ
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก
โรคหมอนรองกระดูกทับเสนประสาท
(Herniated disc)

สาเหตุ
ยกของหนักเปนประจํา ในทาทางทีผ ่ ด
ิ
ภาวะมีนาํ้ หนักตัวเกิน
นัง่ ทาเดิมนาน ๆโดยไมขยับตัว
มีกจิ กรรมทีต ่ องกม ๆ เงย ๆ
อุบต ั เิ หตุทม
ี่ ก
ี ารประทบกระเทือนตอกระดกสันหลัง
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก
โรคหมอนรองกระดูกทับเสนประสาท
(Herniated disc)

อาการ
ปวดหลังในสวนเอวตอนลาง
ปวด ชาตามแนวกระดูกสันหลัง นิว
้ เทา เทา นอง
ตนขา เอว
กลามเนือ
้ ออนแรง
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก
โรคหมอนรองกระดูกทับเสนประสาท
(Herniated disc)

การรักษา
รับประทานยาแกปวด แกอักเสบ ยาคลายกลามเนือ ้
กายภาพบําบัด
ฉีดยาสเตียรอยดเขาโพรงประสาท
ผาตัดหมอนรองกระดูกผานกลองเอ็นโดสโคป
ผาตัดหมอนรองกระดูกดวยกลองจุลทัศน
ผาตัดเชือ
่ มขอกระดูกโดยใชคอมพิวเตอรนําวิถี
 ปญหาความผิดปกติของกระดูก
โรคหมอนรองกระดูกทับเสนประสาท
(Herniated disc)

การปองกัน
ไมยกของหนัก ยกในทาทีถ
่ ก
ู ตอง ไมยกของหนัก
เปนเวลานาน
ปรับเปลีย่ นอิรย
ิ าบถขณะนัง่ ทํางานบอย ๆ
ออกกําลังกายสมํา่ เสมอ
เพิม่ ความแข็ งแรงของกลามเนือ ้ เปนประจํา
การสรางเสริมและดํารงประสิทธิภาพ
การทํางานของระบบกระดูก
รับประทานอาหารใหครบ 5 หมู
โดยเฉพาะแคลเซียมและฟอสฟอรัส
ออกกําลังกายอยางสมํ่าเสมอ
เคลื่อนไหวรางกายในอิริยาบถตางๆ อยางถูกตอง
ระมัดระวังการเกิดอุบัติเหตุกับกระดูก
หากเกิดอุบัติเหตุใหเรงปฐมพยาบาลอยางถูกวิธีหรือพบแพทยเพื่อทําการรักษา
กิจกรรม