Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA 

Kertas Model UPSA

Ujian Pertengahan Sesi Akademik
Masa: Dua jam
Bahagian A
[20 markah]
Jawab semua soalan.

1. Sistem saraf manusia terdiri daripada sistem saraf 5. Rajah di bawah menunjukkan satu proses yang
pusat dan sistem saraf periferi. berlaku pada manusia.
Antara pernyataan berikut, yang manakah benar
tentang sistem saraf periferi?
A Terdiri daripada saraf kranium dan saraf
tunjang.
B Terdiri daripada otak dan saraf tunjang.
C Terdapat 12 pasang saraf kranium yang
menghubungkan otak dengan otot rangka.
D Terdapat 31 pasang saraf spina yang
menghubungkan saraf tunjang dengan otot
rangka.

Apakah proses tersebut?
2. Tindakan luar kawal yang melibatkan saraf tunjang A Proses menghembus nafas
dikenali sebagai B Proses perkumuhan
A Tindakan refleks C Proses pernafasan
B Tindakan impuls D Proses menarik nafas
C Tindakan segera
D Tindakan perlahan 6. Apakah fungsi hemoglobin dalam sistem respirasi
manusia?
3. Struktur telinga yang manakah tidak akan memberi A Menyingkirkan oksigen dari sel badan ke
kesan terhadap mekanisme pendengaran alveolus.
sekiranya rosak? B Menyingkirkan air dari sel badan ke alveolus.
A Koklea C Mengangkut oksigen dari alveolus ke sel
B Jendela bujur badan.
C Cuping telinga D Mengangkut karbon dioksida dari alveolus ke
D Salur separuh bulat sel badan.

7. Berikut merupakan ciri-ciri bahan J yang

4. Antara berikut, yang manakah betul tentang
memudaratkan sistem respirasi manusia.
tropisme gerak balas tumbuhan?
• Bahan J melekat dan membunuh sel-sel
Jenis Gerak balas terhadap
di dalam laluan pernafasan seperti farinks,
tropisme rangsangan
bronkus, bronkiol dan alveolus.
A Hidrotropisme Cahaya • Bahan J menambahkan pengeluaran mukus
dan penghasilan kahak di dalam peparu.
B Geotropisme Graviti

Apakah bahan J?
C Fototropisme Air A Tar rokok
B Sulfur dioksida
D Tigmotropisme Cahaya C Nitrogen dioksida
D Karbon monoksida

1
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA

8. Apakah ciri-ciri trakeol pada serangga yang

Apakah X?
meningkatkan kecekapan pertukaran gas semasa A Platlet
proses respirasi? B Plasma darah
A Mempunyai dinding yang tebal dan lembap. C Sel darah putih
B Mempunyai bilangan trakeol yang sedikit. D Sel darah merah
C Mempunyai dinding yang nipis dan kering.
D Mempunyai dinding yang nipis dan lembap. 13. Jadual di bawah menunjukkan siri kereaktifan
logam.
9. Rajah di bawah menunjukkan dua salur darah
utama dalam manusia, iaitu salur darah M dan N. K Kalium
Na Natrium
Ca Kalsium
Lumen
Mg Magnesium
Al Aluminium
C Karbon
M N Zn Zink

Apakah salur darah N? H Hidrogen Kereaktifan
A Vena C Ventrikel logam terhadap
Fe Ferum
B Arteri D Kapilari darah Y bertambah
Sn Timah
10. Septum merupakan dinding berotot yang Pb Plumbum
memisahkan jantung sebelah kiri dengan jantung Cu Kuprum
sebelah kanan. Apakah fungsi septum?
A Membenarkan pengaliran darah satu hala Hg Merkuri
sahaja. Ag Argentum
B Menambah halaju pengaliran darah sewaktu Au Emas
proses mengepam darah keluar dari jantung.
C Menghalang darah beroksigen bercampur
Logam disusun dalam siri kereaktifan logam
dengan darah terdeoksigen. berdasarkan tindak balas logam terhadap Y.
D Meningkatkan tekanan di dalam jantung agar Apakah Y?
darah dapat dipam keluar dari jantung. A Karbon
B Oksigen
11. Kadar denyutan nadi perempuan lebih tinggi C Hidrogen
daripada kadar denyutan nadi lelaki. Mengapakah D Karbon dioksida
hal ini terjadi?
A Bilangan otot perempuan lebih banyak 14. Berikut ialah beberapa logam yang boleh diekstrak
daripada lelaki. daripada bijihnya.
B Lelaki lebih aktif daripada perempuan.
C Jisim badan perempuan adalah lebih
daripada lelaki. • Kalium, K
D Saiz jantung perempuan lebih kecil daripada • Natrium, Na
lelaki. • Kalsium, Ca
• Magnesium, Mg
12. Rajah di bawah menunjukkan komponen darah • Aluminium, Al
manusia.

Apakah kaedah yang digunakan untuk
mengekstrak logam-logam di atas daripada
bijihnya?
X A Pemanasan terus sebatian logam.
B Wujud dalam bentuk unsur dalam kerak
Bumi.
C Penurunan oksida logam oleh karbon.
D Elektrolisis sebatian logam dalam keadaan
leburan.

2
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA 

15. Rajah di bawah menunjukkan relau bagas yang 18. Rajah di bawah menunjukkan tindak balas antara
digunakan untuk mengekstrak besi. garam ammonium klorida dan air.

Termometer

Garam
ammonium
klorida

Air

X

Apakah yang berlaku terhadap bacaan
termometer?
A Menurun

Apakah bahan yang dialirkan keluar dari relau
B Meningkat
bagas melalui bahagian yang berlabel X?
C Tidak tetap
A Sanga
D Kekal tidak berubah
B Arang kok
C Udara panas
D Leburan besi 19. Selepas menjalankan aktiviti berlari, Luqman
dapat merasakan suhu badannya meningkat. Hal
ini terjadi disebabkan kadar respirasi meningkat
16. Rajah di bawah menunjukkan susunan radas
semasa menjalankan aktiviti fizikal yang cergas.
suatu aktiviti untuk mengkaji tindak balas bagi
Apakah jenis tindak balas yang berlaku?
suatu logam terhadap gas P.
A Eksotermik
Serbuk B Endotermik
logam
Wul kaca
C Penyejatan
D Perkumuhan
Piring Hablur kalium
manganat(VII) 20. Pemanasan global merupakan salah satu kesan
porselin
tindak balas eksotermik. Salah satu langkah
Panaskan Panaskan mengatasi masalah tersebut ialah penanaman
semula pokok terutamanya di kawasan bandar.
Hal ini akan meningkatkan proses Q yang dapat
menurunkan suhu persekitaran.

Apakah gas P?

Apakah proses Q?
A Oksigen
A Respirasi
B Hidrogen
B Transpirasi
C Karbon dioksida
C Fotosintesis
D Karbon monoksida
D Perkumuhan

17. Antara berikut, yang manakah menerangkan

tindak balas eksotermik?
A Haba diserap dari persekitaran.
B Suhu persekitaran menurun.
C Bekas menjadi panas.
D Semua tindak balas adalah berbalik.

3
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA

Bahagian B
[20 markah]
Jawab semua soalan.

1. (a) Rajah di bawah menunjukkan urutan aliran impuls dalam tindakan terkawal.

Bunyi jam loceng

Afektor (reseptor)
X: di dalam telinga
Otak
Mematikan jam
Gerak balas Y:

Labelkan X dan Y dalam rajah di atas.

[2 markah]

(b) Rajah di bawah menunjukkan urutan aliran impuls dalam tindakan luar kawal (tindakan refleks).

R:

Efektor

S:

Labelkan R dan S dalam rajah di atas.

[2 markah]
2. (a) Rajah di bawah menunjukkan struktur pada permukaan daun.

Sel pengawal Liang stoma Sel epidermis

X:

Y:

Labelkan struktur X dan Y dengan memilih perkataan yang diberikan dengan betul.
[2 markah]

4
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA 

(b) Gariskan jawapan yang betul.

Pada waktu siang, air meresap masuk ke dalam sel pengawal secara (osmosis / resapan). Hal ini
menyebabkan kedua-dua sel pengawal membengkok dan liang stoma (tertutup / terbuka).
[2 markah]

3. (a) Rajah di bawah menunjukkan struktur jantung manusia.

Ventrikel kiri
Atrium kanan
P: Septum
Ventrikel kanan
Atrium kiri
Q:

Labelkan struktur P dan Q yang terdapat di dalam jantung manusia dengan memilih perkataan yang
diberikan dengan betul.
[2 markah]

(b) Terdapat 4 injap pada jantung manusia bagi memastikan darah mengalir dalam satu hala sahaja. Isikan
tempat kosong di bawah dengan perkataan yang betul.

(i) Injap membenarkan pengaliran darah satu hala dari atrium kiri ke ventrikel kiri.

(ii) Injap pada arteri pulmonari dan aorta memastikan darah mengalir dalam satu
hala dan tidak berpatah balik ke ventrikel.
[2 markah]

4. (a) Kelaskan mineral-mineral berikut ke dalam kumpulan unsur atau sebatian.

Hematit Emas Bauksit Perak

Mineral

Unsur Sebatian

[2 markah]

5
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA

(b) Lengkapkan persamaan perkataan di bawah.

(i) Kalsium karbonat + asid hidroklorik → kalsium klorida + + air

(ii) Kalsium karbonat → + karbon dioksida

[2 markah]

5. (a) Tandakan (✓) pada gambar yang melibatkan tindak balas eksotermik.
(i) Fotosintesis (ii) Pengaratan (iii) Membuat kek (iv) Respirasi

[2 markah]

(b) Gariskan perkataan dalam kurungan yang betul bagi pernyataan yang berikut.
(i) Tindak balas endotermik menyebabkan bacaan termometer (meningkat / menurun) disebabkan haba
dibebaskan ke persekitaran.
(ii) Tindak balas eksotermik menyebabkan bacaan termometer (meningkat / menurun) disebabkan haba
diserap dari persekitaran.
[2 markah]

6
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA 

Bahagian C
[60 markah]
Jawab semua soalan.

6. Yasmin mendapati dia tidak dapat melihat objek yang jauh dengan jelas. Setelah membuat pemeriksaan
mata, doktor telah mengesahkan bahawa Yasmin rabun jauh.
(a) Berikan dua sebab yang menyebabkan Yasmin mengalami rabun jauh.

[2 markah]

(b) Rajah di bawah menunjukkan penglihatan orang yang rabun jauh apabila melihat objek yang jauh.

Penglihatan
A A
Penglihatan orang
orang

Penglihatan
normal orang normal
normal Penglihatan orang
Penglihatan
rabun jauh
Penglihatan orang rabun
orang jauhjauh
rabun

Mengapakah objek itu kelihatan kabur bagi seseorang yang rabun jauh?

[1 markah]

(c) Bagaimanakah cara untuk membetulkan rabun jauh agar seseorang itu dapat melihat objek jauh dengan
lebih jelas?

[1 markah]

(d) Rajah di bawah menunjukkan bagaimana rabun dekat terjadi.

Objek dekat

Imej terbentuk
di belakang retina

Lukiskan cara untuk membetulkan rabun dekat di dalam ruang yang disediakan di bawah.

[2 markah]

7
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA

(e) Seseorang yang dapat melihat sebahagian objek lebih jelas daripada bahagian yang lain dikatakan
menghidap kecacatan penglihatan yang disebut astigmatisme.
(i) Apakah yang menyebabkan astigmatisme?

[1 markah]
(ii) Bagaimanakah astigmatisme ini dapat dibetulkan?

[1 markah]

7. Rajah di bawah menunjukkan sebuah model ringkas yang digunakan untuk menunjukkan mekanisme
pernafasan.

Tiub kaca
Balang kaca berbentuk Y

Belon

Kepingan
getah nipis

(a) Nyatakan bahagian sistem respirasi manusia yang diwakili oleh bahagian yang berikut:
(i) Tiub kaca berbentuk Y:

(ii) Belon:
[2 markah]

(b) Nyatakan proses dalam pernafasan yang ditunjukkan oleh tindakan terhadap kepingan getah nipis yang
berikut:
(i) Kepingan getah nipis ditarik ke bawah

(ii) Kepingan getah nipis ditolak ke atas

[2 markah]

(c) Mengapakah balang kaca dalam model di atas gagal berfungsi seperti sangkar rusuk dalam mekanisme
pernafasan?

[2 markah]

(d) Berikan dua ciri pada alveolus yang membolehkan proses pertukaran gas berlaku dengan cekap dan
cepat.
(i)
(ii)
[2 markah]

8
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA 

8. Liyana menjalankan satu eksperimen untuk mengkaji kesan aktiviti fizikal ke atas kadar denyutan nadi manusia.
Jadual di bawah menunjukkan bacaan nadi yang diperoleh apabila dia selesai melakukan dua jenis aktiviti
fizikal yang berbeza.

Jenis aktiviti fizikal Kadar denyutan nadi (bpm)

Berjalan 115

Berlari 165

(a) Nyatakan pemerhatian anda berdasarkan maklumat dalam jadual di atas.

[1 markah]

(b) Berikan inferens berdasarkan pemerhatian anda di atas.

[2 markah]

(c) Apakah pemboleh ubah bergerak balas dalam eksperimen ini?

[1 markah]

(d) Nyatakan satu hipotesis untuk eksperimen ini.

[1 markah]

(e) Selepas menjalankan semua aktiviti, Liyana berehat selama 15 minit. Ramalkan kadar denyutan nadi
Liyana selepas dia berehat.

[1 markah]

(f) Selain daripada jenis aktiviti fizikal, nyatakan dua faktor lain yang memberi kesan terhadap kadar denyutan
nadi.

[2 markah]

(g) Pemahaman dan pengetahuan tentang kesihatan jantung dalam kalangan masyarakat perlu dipertingkatkan
kerana kesihatan jantung perlu diberikan perhatian yang serius. Wajarkan.

[2 markah]

9
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA

9. Rajah di bawah menunjukkan keratan rentas batang suatu tumbuhan.

(a) Apakah A dan B?

A: B:
[2 markah]

(b) Nyatakan fungsi A dan B.

A:

B:
[2 markah]

(c) Rajah di bawah menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji laluan makanan dalam tumbuhan.

(i) Lukis dan labelkan pemerhatian perubahan pada bahagian batang dengan kulit yang telah dibuang
selepas dua hingga tiga bulan di dalam ruangan yang disediakan.

[2 markah]

10
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA 

(ii) Berikan inferens bagi pemerhatian di atas.

[2 markah]

(d) Rajah di bawah menunjukkan keratan rentas batang pokok keembung sebelum direndam selama tiga
hari ke dalam air berwarna merah.

Ramalkan bahagian manakah yang akan berwarna merah selepas tiga hari. Jelaskan jawapan anda.

[2 markah]

10. Rajah di bawah menunjukkan susunan radas satu eksperimen yang dijalankan di dalam makmal untuk
mengkaji kereaktifan beberapa logam terhadap oksigen.

Serbuk
logam
Wul kaca

Piring Hablur kalium

porselin manganat(VII)

Panaskan Panaskan

(a) Nyatakan dua langkah berjaga-jaga yang perlu dipatuhi semasa menjalankan eksperimen ini.

[2 markah]

(b) Nyatakan
(i) pemboleh ubah dimanipulasikan:

(ii) pemboleh ubah bergerak balas:

[2 markah]

11
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA

(c) Nyatakan fungsi setiap bahan yang berikut:

(i) Hablur kalium manganat(VII)

(ii) Wul kaca

[2 markah]

(d) Tandakan (✓) pada pemerhatian yang betul bagi keputusan eksperimen dalam jadual di bawah.

Kecergasan tindak balas dengan oksigen

Tandakan (✓)
Logam
Logam Logam Logam Logam
bernyala Logam
bernyala bernyala membara
dengan amat membara
dengan cepat dengan dengan
cepat dan dengan malap
dan terang perlahan terang
terang

Magnesium ✓

Aluminium

Zink

Ferum

Plumbum

[4 markah]

(e) Berdasarkan keputusan di atas, lengkapkan urutan yang berikut untuk menunjukkan susunan logam
daripada yang paling reaktif kepada yang paling kurang reaktif terhadap oksigen.

[2 markah]

11. Rajah di bawah menunjukkan dua eksperimen bagi membanding dan membezakan tindak balas eksotermik
dengan tindak balas endotermik.
Termometer

Natrium Ammonium
hidroksida klorida

Air Cawan Air

suling polistirena suling

12
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA 

(a) Lengkapkan jadual di bawah.

Natrium hidroksida Garam ammonium klorida dan

Bahan tindak balas
dan air air

Suhu sebelum tindak balas (°C) 27°C 27°C

Suhu selepas tindak balas (°C)

[2 markah]

(b) Nyatakan ciri yang boleh digunakan dalam eksperimen ini untuk mengelaskan tindak balas sebagai:
(i) Eksotermik

(ii) Endotermik

[2 markah]

(c) Nyatakan pemboleh ubah:

(i) Dimanipulasikan:

(ii) Bergerak balas:

[2 markah]

(d) Nyatakan jenis tindak balas bagi tindak balas dalam eksperimen di atas.
(i) Tindak balas natrium hidroksida dan air:

(ii) Tindak balas garam ammonium klorida dan air:

[2 markah]

(e) Rajah di bawah menunjukkan pek panas dan pek sejuk segera yang merupakan contoh aplikasi tindak
balas endotermik dan eksotermik. Pek panas dan pek sejuk digunakan di hospital untuk melegakan
kekejangan otot dan mengurangkan bengkak.

Pek sejuk Pek panas

13
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA

Anda dibekalkan dengan beberapa bahan seperti dalam rajah di bawah. Dengan menggunakan bahan-
bahan ini, anda dikehendaki mereka cipta pek sejuk dan pek panas.

Dua beg plastik berzip tebal Dua beg plastik berzip nipis
Air
(saiz besar) (saiz kecil)

Pencungkil gigi Kalsium klorida Ammonium nitrat

Lakarkan cara-cara anda membuat pek panas dan pek sejuk dalam ruang di bawah.

14
   Sains Tingkatan 3  Kertas Model UPSA 

Penerangan:

[4 markah]

15