Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηµατικότητα :

Η πρόκληση εν µέσω κρίσης

……..µπορούµε να δηµιουργήσουµε προστιθέµενη αξία, να

αλλάξουµε την πορεία της οικονοµίας και της απασχόλησης, να
επιστρέψουµε σε συνθήκες ανάπτυξης και να διαµορφώσουµε το
µέλλον που αξίζει στην τόπο µας και στις µελλοντικές γενιές.

∆ρ. Ιωάννης ∆. Μπουρής

kαθηγητής ΤΕΙ_Αθήνας
Ε_mail: jbouris@teiath.gr
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
 Στο Ναδίρ η Ανταγωνιστικότητα

Η θέση της χώρας µας στη διεθνή κατάταξη για την

ανταγωνιστικότητα παραµένει ανησυχητικά χαµηλή.
Στο διάστηµα 2001-2012 σύµφωνα µε τις Εκθέσεις
του Παγκόσµιου Οικονοµικού Φόρουµ (World
Economic Forum), η Ελλάδα κατατάσσεται στις
χαµηλότερες θέσεις, χειροτερεύοντας την στην
κλίµακα του δείκτη ολικής ανταγωνιστικότητας
(Global Competitiveness Index)

(http://www.weforum.org/)
Η υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας,
σύµφωνα µε τις έκθεσεις World Economic Report
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Υ = 62,08 - 6,95 t ( ετήσια δεδοµένα µε αρχή 1/1/2006

(1,67) (0,48)

Υ = 100 - 6,95 t ( ετήσια δεδοµένα µε αρχή IOYN. 2001)

R=97%
F=204
 ΘΕΣΗ ∆ΕΙΚΤΗΣ ∆ΕΙΚΤΗΣ
ΕΤΟΣ ΑΝΤ-ΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ
( 144 ΧΩΡΕΣ) (2001=100) (2009=100)

2012 96η 32 74

2011 90η 34 79
2010 83η 37 86
2009 71η 43 100
2008 67η 46 107
2007 65η 48 112
2006 47η 66 153
2005 47η 66 153
2004 37η 84 195
2003 35η 89 200
2002 31η 100 233
2001 31η 100 233
 Παράγοντες ανταγωνιστικότητας: Συγκριτική
Αξιολόγηση
1. την παραγωγικότητα
εργασίας,
2. τις εξαγωγές ως
ποσοστό του ΑΕΠ,
3 παραγωγή εµπορεύσιµης
καινοτοµίας
4. το επιχειρηµατικό
περιβάλλον,
5. τον τραπεζικό δανεισµό,
6. το επίπεδο εκπαίδευσης-
τεχνογνωσίας των
εργαζοµένων,
7. την ενεργειακή ένταση
στη βιοµηχανία και
8. τις επενδύσεις σε
εξοπλισµό
Πηγή:Industrial Performance Scoreboard, 2012 Edition
ΥΠΕΡΧΡΕΩΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ
ΠΛΑΝΗΤΗ
 ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΤΩΧΕΥΣΕΙΣ

….Ποιος είδε κράτος λιγοστό σ’ όλη τη γη μοναδικό εκατό να εξοδεύη

και ̟πενήντα να μαζεύει…… Γ.Σουρής
…….κοτσαμπάσηδες
Ιωάννης Καποδίστριας / Τα δάνεια της
Ανεξαρτησίας / παύση πληρωμών αποκλεισμός
1827 από τις διεθνείς χρηματαγορές (άτυπος ΔΟΕ)
ΟΑ=2.800.000
ΠΑ=1.582.000-933.887=648.113£

Επανάσταση 3 η Σεπτ./ Δ. Καλλέργης

ΟΘΩΝ. προσωρινό χρεοστάσιο (παύση Το Σύνταγμα του 1844
1843
πληρωμών)

...δυστυχώς επτωχεύσαμεν ..Χ.Τρικούπης

Τρικούπης-Δηλιγιάνης-Κουμουνδούρος/ Ξένος
1893
δανεισμός 643(463) εκτ. Χρυσα φράγκα
…τις πταίει ; ο βασιλιεύς Γεώργιος Α’
Οι χρυσοκάνθαροι ( Ανδρεας Συγγρός)
«Ο Τρικούπης κολυμπά εις πέλαγος δανείων, χωρίς να βρίσκει πάτο»

κρίση του 1929 με το κραχ της Γουόλ Στριτ

Ελευθέριος Βενιζέλος/ προσωρινό χρεοστάσιο
Η χώρα αποσυνδέει τη δραχμή από το χρυσό και το εθνικό
1932 (παύση πληρωμών) νόμισμα στρέφεται στις κυμαινόμενες ισοτιμίες
η Ελλάδα χρωστάει στο εξωτερικό 2,868,1
εκατ. χρυσά φράγκα.
 Χρέος της γενικής κυβέρνησης, 2010 και 2011 (1)
(ενοποιηµένο ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης, % του
ΑΕγχΠ) - Πηγή: Eurostat (gov_dd_edpt1)

"Ή το έθνος θα αφανίσει το χρέος, ή το χρέος

θα αφανίσει το έθνος".
Γράφηµα-Ευρωπαικές αµυντικές δαπάνες (% ΑΕΠ)
 ΤΟ ∆.Χ
το ΙΟΥΝ’12
=303,5δισ
ΝΟΜΟΣ του OKUN-Okun’s Law
TO
Υ∆
ΡΑ
ΥΛ
ΙΚΟ
ΥΠ
Ο∆
ΕΙΓ
Μ ΑN
EW
LY
N&
ΜΑ
ΚΡ
ΟΟ
ΙΚΟ
ΝΟ
ΜΙ
ΚΑ
ΜΕ
ΓΕ
ΘΗ
TO
Υ∆
ΡΑ
ΥΛ
ΙΚ Ο
ΥΠ
Ο∆
ΕΙΓ
Μ ΑN
EW
LY
N&
ΜΑ
ΚΡ
ΟΟ
ΙΚΟ
ΝΟ
Μ ΙΚ
ΑΜ
ΕΓ
ΕΘ
Η
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ ΣΕ ∆ΙΣ. €
 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ ΣΕ ∆ΙΣ. €

Μόνο που λίµναζε. Τα χρήµατα που είχαν οι Ελληνες στο πορτοφόλι τους,
σε θυρίδες, χρηµατοκιβώτια,
σεντούκια, στρώµατα ή σε άλλες κρυψώνες ήταν υπερδιπλάσια
από αυτά που συνήθως κυκλοφορούσαν στην αγορά.
Από τα επίπεδα των 20 δισ. ευρώ που ήταν η αξία των χαρτονοµισµάτων
σε κυκλοφορία πριν από την κρίση, στην κορύφωσή της,
λίγο πριν από τις εκλογές του περασµένου Ιουνίου,
εκτινάχθηκε στα 48 δισ. ευρώ! ∆ηλαδή οι Ελληνες διακρατούσαν 28 δισ. Ευρώ
µετρητά παραπάνω από το συνηθισµένο.
Με όλα τα µέτρα πρόκειται για ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσό.
Ενώ σύµφωνα µε όσα ισχύουν στις ανεπτυγµένες οικονοµίες η αξία των
χαρτονοµισµάτων
σε κυκλοφορία αντιστοιχεί στο 6%-8% του ΑΕΠ της χώρας,
στην Ελλάδα είχε ξεπεράσει το 25% του ΑΕΠ
 Κυκλική ανεργία

Κυκλική ανεργία. Η κυκλική ανεργία ακολουθεί τις µεταπτώσεις της

οικονοµικής δραστηριότητας: είναι µικρή
σε περιόδους αυξηµένης δραστηριότητας, ενώ αυξάνει όσο η
οικονοµική δραστηριότητα επιβραδύνεται.
Το επίπεδο του εσωτερικού προϊόντος καθορίζει πρακτικά τις ανάγκες
σε εργατικά χέρια σε µια δεδοµένη στιγµή.
Κάθε επιβράδυνση της παραγωγής ελαττώνει τις ανάγκες
της οικονοµίας για εργασία: για το δεδοµένο ύψος µισθών οι
επιχειρήσεις
ζητούν λιγότερη εργασία. Η ελάττωση της ζήτησης εργασίας
ακολουθείται από ελάττωση της διάρκειας εργασίας,
από απολύσεις, από µη ανανέωση συµβολαίων εργασίας και συνεπώς
από αύξηση της ανεργίας.
Real GDP growth rate in the EU27 2011-12
TO ΒΑΡΥΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ ΜΙΑΣ ΧΩΡΑΣ ΣΤΙΣ ∆ΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Ο τύπος του Ray S. Cline, όπου η αντιλαµβανόµενη ισχύς ισούται µε το άθροισµα

της κρίσιµης µάζας (πληθυσµού και εδαφικότητας), των οικονοµικών και
στρατιωτικών δυνατοτήτων επί του αθροίσµατος του στρατηγικού σκοπού και της
θέλησης της ηγεσίας να εφαρµόσει την εθνική στρατηγική.
 Τα εµπόδια εστιάζονται :

1) στη δηµοσιονοµική κατάσταση της χώρας,

2) στη γενικότερη λειτουργία του κράτους, το οποίο, σε καθηµερινή
µάλιστα βάση, δεν διευκολύνει την ανάπτυξη της επιχειρηµατικής
δραστηριότητας στη χώρα και παρέχει κατά κοινή οµολογία χαµηλής
ποιότητας υπηρεσίες στους πολίτες,
3) στην ατέλειωτη γραφειοκρατία και στη γενικότερη αναξιοπιστία του
δηµόσιου τοµέα µε την ύπαρξη εκτεταµένης διαφθοράς,
4) στην αγορά εργασίας και στη διαχρονική ύπαρξη δοµικής ανεργίας,
5) στη στρεβλή λειτουργία του ανταγωνισµού, ο οποίος αποτελεί µέγιστο
πρόσκοµµα για τις εγχώριες µικροµεσαίες επιχειρήσεις,
6) στην απουσία σύνδεσης του εκπαιδευτικού συστήµατος µε την αγορά
εργασίας,
7) στην εκτεταµένη παραοικονοµία, που συνιστά το µεγαλύτερο µέρος του
αθέµιτου ανταγωνισµού για όλες τις επιχειρήσεις.
8) στη χαµηλή δαπάνη για έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογικών
καινοτοµιών τόσο στον επιχειρηµατικό όσο και στο δηµόσιο τοµέα, µε
αποτέλεσµα την πολύ περιορισµένη ενσωµάτωση νέας γνώσης στο
παραγωγικό σύστηµα
 ∆ιαπιστώσεις (1/4 CONT.)

1. Η θέση της χώρας µας είναι η χαµηλότερη µεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής
Ένωσης
2. Η θέση της χώρας µας παραµένει στην χαµηλότερη θέση µεταξύ και αυτής των
ανατολικών χωρών που συµπεριλήφθησαν ως νέα κράτη µέλη στο πλαίσιο της
‘ανατολικής’ διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης
3. H ελληνική οικονοµία στα θέµατα καινοτοµίας ευρίσκεται σε εµβρυώδη
4. Η ανταγωνιστική καθήλωση της χώρας µας, καταδικάζει το εθνικό µας µέλλον. Η
σηµερινή ανταγωνιστική άπνοια που στηρίζεται στην κουλτούρα του ……ΣΩΖΕΙΝ
ΤΕ ΤΑ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ…. προδιαγράφει το µέλλον των χαµηλών αποδόσεων και
της αθέµιτης κοινωνικής ανισότητας. νοοτροπία πολιτών …..καινοτόµων µε
εγκαιρότητα στην επινόηση …….ΝΕΩΤΕΡΟΠΟΙΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΝΟΗΣΑΙ ΟΞΕΙΣ …
( Θουκυδίδης Ιστορία Α,70).
 ∆ιαπιστώσεις (3/4 CONT.)

Το δεύτερο σηµείο προβληµατισµού είναι το πως µπορεί

να αντληθεί ανθρώπινο δυναµικό και τεχνογνωσία από
τις εξής βασικές δεξαµενές σκέψης/γνώσης
(thinking tank):

1) ο ελληνισµός της διασποράς ( έλληνες επιχειρηµατίες,

επιστήµονες, διοικητικά στελέχη επιχειρήσεων)
2) τα πανεπιστήµια ( συµπράξεις ΑΕΙ/ΤΕΙ µε βιοµηχανίες),
3) οι Ένοπλες ∆υνάµεις

έτσι ώστε να αναπτυχθούν οι δοµές για να γίνει εµπορικά

εκµεταλλεύσιµη η καινοτοµία
 ∆ιαπιστώσεις (4/4 CONT.)

την ενδυνάµωση της έρευνας και της ανάπτυξης

τεχνολογικών καινοτοµιών ως τη βάση στο εποικοδόµηµα της
ελληνικής ανταγωνιστικότητας . Τους πυλώνες του
οικοδοµήµατος θα αποτελέσουν οι
ΜµΕ , ευέλικτες επιχειρήσεις, συµπεριλαµβανοµένων
α) των start-ups, (Νέες ιδέες, Εστίες Ενδιαφέροντος,
Θύλακες Καινοτοµίας)
β) των spin-offs - spin-outs, (Επιχειρήσεις - Τεχνο βλαστοί)
σε συνεργαζόµενους οργανισµούς επιχειρηµατικών
συµµετοχών ( Venture Capitals) ώστε να οικοδοµήσουν µια
ανεξάρτητη εθνική στρατηγική.
1) Αφού και η Ελλάδα είναι αναγκασµένη να συντηρεί δυσανάλογα µεγάλοστρατό
και να προβαίνει σε δυσανάλογα µεγάλες αµυντικές δαπάνες (ως προς τους
άλλους Ευρωπαίους), δεν θα µπορούσε
άραγε να σχηµατίσει ένα οικοσύστηµα εταιρειών έρευνας,
σχεδιασµού και ανάπτυξης υψηλής τεχνολογίας,
παρόµοιο υπό κλίµακα µε χώρες συναφών γεωπολιτικών χαρακτηριστικών
2) παρά τα αλλεπάλληλα κοινοτικά πακέτα στήριξης,
παρά τα έργα υποδοµής µε ευρωπαϊκά χρήµατα,
ο λάθος εστιασµός εδράζεται στο :
α) πώς δηλαδή θα καταργήσουµε τις τοξικές χωµατερές
β) πώς θα διευθετήσουµε τα λύµατα;
γ) πως θα νοµιµοποίηθουν οι αυθαίρετες οικοδοµές
δ) Μπάζωµα, τσιµέντωµα
ε) διόγκωση του εισαγωγικού εµπορίου µε σηµαντικές επιπτώσεις
στο έλλειµµα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ,
στ)δαπάνες ισεκατοµµυρίων ευρώ για την ενίσχυση τραπεζών προτρέποντας
τον δανεισµό υποθηκεύοντας την αγοραστική δύναµη των καταναλωτών και
µετατρέποντας έτσι την αόρατη χείρα του ‘Ανταµ Σµιθ (Laissez Faire )
σε ορατό χέρι των τραπεζιτών.
Aναπτυξιακές βάσεις σε σηµαντικούς
οικονοµικούς κλάδους
 Aναπτυξιακές βάσεις σε σηµαντικούς οικονοµικούς κλάδους (1/2)

1. Ο Τουρισµός
2. Ο Αγροτοδιατροφικός τοµέας
• ∆υναµική ανάπτυξη και αξιοποίηση της παράδοσης
• Τυποποιηµένα ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες στις διεθνείς αγορές
• ΠΟΠ και ΠΓΕ
• Αγροτικά ∆ίκτυα ( rural network)
3. Ναυτιλία - Μεταφορές - Logistics
4. Η Περιβαλλοντική βιοµηχανία
5. Ο Τοµέας της Υγείας (Υπηρεσίες, Φάρµακα, Τουρισµός)
6. Η παραγωγή και εξοικονόµηση ενέργειας, τα υλικά
• Βιοµηχανία Παραγωγής Ενέργειας
• ∆οµικά Προϊόντα και Μεταλλικές Κατασκευές
7. Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών
• Τοµέας ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών):
• Συστήµατα διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων-ERP
• Ηλεκτρονικές υπηρεσίες προς τους πολίτες, όπως το Taxisnet ή το syzefxis
8. Οι δηµιουργικές βιοµηχανίες (π.χ. ελληνικό design) και ο Πολιτισµός
• Έτοιµο ένδυµα και «δηµιουργική» βιοµηχανία (creative industries):
Aναπτυξιακές βάσεις σε σηµαντικούς
οικονοµικούς κλάδους( 2/2)

1. Κύριοι κλάδοι
• Τουρισµός
• Ενέργεια
• Βιοµηχανία – Μεταποίηση τροφίµων
• Αγροτική παραγωγή – Γεωργικές καλλιέργειες
2. Αναδυόµενοι Αστέρες
• Παραγωγή γενοσήµων φαρµάκων
• Ιχθυοκαλλιέργειες
• Ιατρικός τουρισµός
• Φροντίδα για την τρίτη ηλικία και τους χρόνια ασθενείς
• ∆ηµιουργία περιφερειακών διαµετακοµιστικών κόµβων
• ∆ιαχείριση αποβλήτων
 Προκλήσεις…..
Βασική Ερευνα-εφευρετική καινοτοµία-δεξαµενες γνώσης

Εφαρµοσµένη έρευνα->επιχειρηµατική δραστηριότητα (των spin-offs - spin-

outs, (Επιχειρήσεις - Τεχνο βλαστοί)

δηµιουργία ενός οικοσυστήµατος ανάπτυξης της επιχειρηµατικότητας ( .

,
νεωφυείς-start up επώαση ιδεών-θερµοκοιτίδες-incubators,accelarators)
Χρηµατοδοτικοί θεσµοί : venture capital, επιχειρηµατικοί άγγελοι
Εξωστρέφεια

Κουλτούρα-νοοτροπία… νεωτεροποιών & επινοησαι οξεις ( Θουκυδίδης

Ιστορία Α,70).
συντονιστικές και διαχειριστικές δράσεις-διαδικασίες ανάδρασης- συνεχής
βελτίωση
 Ευχαριστώ πολύ
για την προσοχή σας

∆ρ. Ιωάννης ∆. Μπουρής

kαθηγητής ΤΕΙ_Αθήνας
Ε_mail: jbouris@teiath.gr