You are on page 1of 253

‫الدك تورة‬

‫ك فاح جمعة وجر الساعدي‬


‫اهدوهيسيا في عهد احمد سىكارهى ‪1967-1945‬‬
‫د‪ .‬كفاح جمعة وجر الساعدي‬

‫الطبعة الثاهية ‪2019 :‬‬


‫جميع الحلىق محفىظة للىاشر‪ :‬اشىرباهيبال للثلافة‬
‫التركيم الدولي(‪978-9922-9104-2-0 :)ISBN‬‬
‫ان الدار غير مسؤولة عن اراء املؤلف وافكاره اهما يعبر الكتاب عن اراء مؤلفه‬
‫املىكع الالكترووي‪https://ashurbanipalbook.blogspot.com :‬‬
‫‪https://www.facebook.com/ashurbanipal627‬‬

‫يمى ععع وو ععع او اس ععتعمال اي ج ع ء م ععن ة ععيا الكت ععاب نيي ععة وس ععيلة ث ععى ر ة او الكتروهي ععة او ميكاهيكي ععة‬
‫ويش ععمك الع ع الت ععى ر الفىث ععىغرافي والاو ععضيك ع ععت اش ععر ة او اكع عرا م ع ع ى ة او اس ععت دا اي ععة‬
‫وسيلة وشر اخري نما في ال حفظ املعلىمات واسترجاعها دون اان خطي من الىاشر‪.‬‬

‫‪Prevent copying or use of any part of this book by any means graphic or electronic or‬‬
‫‪mechanical, including photography and recording on tape or CD-ROM, or use any other‬‬
‫‪means publishing, including the preservation and retrieval of information, without the‬‬
‫‪written permission of the publisher.‬‬
‫االهداء‬
‫الى‬
‫سندي في الحياة‬
‫بعد ربي‬
‫امي الحنون‬

‫كفاح‬
‫‪9‬‬ ‫تقديم‪.................................................................................................................................................‬‬
‫‪11‬‬ ‫املقدمة‪..............................................................................................................................................‬‬
‫‪19‬‬ ‫مدخل تاريخي‪...................................................................................................................................‬‬
‫‪43‬‬ ‫الفصل الاول‬
‫استقالل اندونيسيا والنزاع مع هولندا ‪5494-5491‬‬
‫‪45‬‬ ‫املبحث الاول‪ :‬اعالن الاسحقالل ومىقف الحلفاء مىه‪.................................................................‬‬
‫‪68‬‬ ‫املبحث الثاوي‪ :‬املفاوضات الاهدوهيسية‪-‬الهىلىدية وعقد اثفاقية ليىغاجاجي‪............................‬‬
‫‪93‬‬ ‫املبحث الثالث‪ :‬فشل املفاوضات ودور ألامم املححدة في حل النزاع‪...........................................‬‬
‫‪125‬‬ ‫الفصل الثاني‬
‫الاوضاع السياسية في اندونيسيا ‪5411-5494‬‬
‫‪127‬‬ ‫املبحث ألاول‪ :‬ألاوضاع الداخلية بعد اهحقال السلطة‪................................................................‬‬
‫‪141‬‬ ‫املبحث الثاوي‪ :‬جسلم الحزب الىطني للسلطة‪.............................................................................‬‬
‫‪157‬‬ ‫املبحث الثالث‪ :‬الاهحخابات البرملاهية العامة وبدايات الححىل هحى الديمقراطية املىجهة‬
‫‪171‬‬ ‫الفصل الثالث‬
‫الديمقراطية املوجهة وسقوط سوكارنو ‪5491-5491‬‬
‫‪173‬‬ ‫املبحث الاول‪ :‬الديمقراطية املىجهة ومىقف القىي املعارضة‪................................................‬‬
‫‪198‬‬ ‫املبحث الثاوي‪ :‬مشكالت اهدوهيسيا الاقليمية‪............................................................................‬‬
‫‪215‬‬ ‫املبحث الثالث‪ :‬حركة الاول من جشرين الاول وسقىط سىكارهى‪............................................‬‬
‫‪235‬‬ ‫الخاتمة‪..........................................................................................................................................‬‬
‫‪239‬‬ ‫املصادر‪.........................................................................................................................................‬‬
‫ً‬
‫‪239‬‬ ‫اوال‪ :‬املصادر العربية‪...................................................................................................................‬‬
‫ً‬
‫‪244‬‬ ‫ثانيا‪ :‬املصادر ألاجنبية‪.................................................................................................................‬‬
8
‫تع ددلدرالار د تدراو دداديخ د الادي د ان درا ددل الاده ددلحنودة د درالار د تدر ددود ر لحن ددود د د‬
‫ةجد الادرار د ان د ر جد ىتدهاددة د ل ددلودت اددةد ذدر رند ا وندااددادرا ع د دة د در ر د ارتد ددل د‬
‫ره د د درهده ددتمدرا ددل الادي رر ددادي انهد د دمةد د ان داعل ددلرد د د ه دة د د ه ود ع ا ددود د د در د د درا د دةد‬
‫هن د د ن د د د دةد دةدراعند ددحاند تد د هداد ددادهتد دةد د د ديا ددحن در جر ع د د تده ددلحنوند د د دة حة د د د‬
‫د د ود راود ددادت اد ددةد د ددل دراك د ددح در د ددل ند ةك د د درا د دةدرااحا ح لح د د اند‬ ‫لد ددودر ر‬ ‫هجر‬
‫را حايند راشنرحيد يره ند‬
‫رهدهددتمدراشددعحضدا لددةد د دةدةد ددة هدةد درارةد هدلدةر دةةندةردةد درا ددح در اجلددود‬
‫ةددودراحا لددود ار ج د داا د دار عددود د د‬ ‫ه ددرع انودرا ةعددود د دايررر د دهة دةدراددتيدجعددودر‬
‫د د دهحنددودهددتمدراشددعحضدإلن د درا ددل ة د ر د ندهدرن د دجعرددةدة د د‬ ‫هاددعلدراددحاداد راددل‬
‫له د ل د عة داعارن اد يح لقده ر عالان‬
‫رهدي د د ان دنشد ددح دهد ددتمدراد ددل الاداعد ددلده د ددر عالاد راع د ددود د د در د د ا درا د د ده رن د د ايد‬
‫را ل د اد هجر د ق ند ة ة ددودةح د ىتدرا ة ددودة د د ددودرا ددح دراع ل ددودرا ددت دت د هدة د ىد‬
‫د ددةده ددتمدرا ددل الادةد د دراد ددرهر دةد د دت ددودر د د ضدرارهر د د د‬ ‫ي ددرحقدرالار ددود رارحرل ددوندرادي‬
‫ر ج ددود ها د د ة تدرالرارل ددوند ها ددعاداش دداودةو د دةداح ددحدرار ددلذد رار ددحادارند د درا د د ذد‬
‫لع ود ح بدا دم ضد ده رن ادراع اماد ي سد ح در رن ا ودكبر ن‬
‫ةد داددعالادتددوداادداد دداهداار ددوديد ان دراددل الاده ددلحنود رارعددة د د دةةرمددودر ددر عا د‬
‫د دارر د دا ددادره ل ددودكب ددر دار د م يهد د دراع دةراد را ددحا دراعة د ندتحن د دي ددوداار د تدة ل ددل د‬
‫ل ددة انودت ر د ادير ددادرا ددل الاد ددل دا ددل الادراع د ا درا ا د د د درا د د رار ددحاند د در ددة دة د د‬
‫ا رةودرانةر تدرالرارلود رارهر د يره ن‬
‫رهديرددادراددل الادتد اة دةد درارعددلادرا يدردةد درا ملددودرال نلددود هتنلددود رار حنددودهدرن د د‬
‫دا الادةحمل د حنود ةراهة ن‬ ‫يج زتدتوديرادهاةدا‬

‫‪9‬‬
‫رهدرارل د د ادرا م د ددودرا د ددلكرحا دك د د درا د د ليدا د ددتردر حلد ددح دت د د هدرارل د د ارد د ددج د‬
‫ةح دتحاادة در حرلل دراندع ود ر ع دل ند نحرد درمد دةند اادةر ح دود ر د تد دل ندهدرن د د‬
‫د ددةدة د د داد ددعالادنش د د ا درا ي د درد رل د دةراه د رد ددحدرارار د د دة د د دراحل د دحالادرم د د در ةد ددودر ن د د ااد‬ ‫ي‬
‫ددةدت ةرلد د زد د د دي حن ددبداا ددودر عرحةد د تد‬ ‫ددة داا ند دحالاد د د در عرحةد د تند ددلدا‬ ‫راحتد د قدر‬
‫يحرلر د ر ة دتنر جدة ود ةع ود دهتمدرالار ون‬
‫ي اددةدرا م ددود شدداودا لددقد ة نددودةةرمددودر ددر عالادرال ا ددل د رانددعح تدراودداد‬
‫رج دى ل درارلاعتدر اجلود ه ل درالرارلوندك د دي ة دةدرا م دوداأل دسدرا ةندود‬
‫راو ددادر ددخ لتدرا د درارجة ددودهال ا ددلوررال ح ةرالودر حج ددوسدر ددكدارلار ددوداع ددلرد ةن د د‬
‫الحض ددسده ددسدراو ددادر ددخ لدرا د د درا د د ا دهال ا ددليهد ة ددعد د د درا د د ا دها ددةن د د د دراعد د ا د‬
‫ن‬ ‫را ا د د ل ا دترلرن دت يج مده ر عالاد راحمل د را‬
‫د ر لودت ديرد دقد‬ ‫درهدياحهداار‬ ‫ت اةدرا م ودمةننوداشاودك يرد ة تدرا لر ود‬
‫ر د ادراعرمددادرا ددرل نداددتردتددتاةدج ددلردك يرررك ددةدري اعددادتاعجد ضدك يددرسدارحلدحالادرمد درهددلر د‬
‫د دهددتمدرالار ددوند ةددعد د درهدرا م ددودير رد دتنددبردك يدرد راددعادا لعددودجعرددةدار ددة دهتددلر د‬
‫ي ر ود راوادرتةزدمر ر دراعر لوند حدهاعاد رانبرد هارا ن‬
‫اددترد ددان درت د ايدارر لددتت دراعرنددر دراددلكرحا دك د درا د ليدهددتردهاج د زدراعرمددادر د د‬
‫ري دىده ر ةراد دهتلر د رارااقد را حدا دت ارح لقدرالر ن‬

‫الاستاذ الدكتور‬
‫موس ى محمد ال طويرش‬
‫‪6152 /4 /51‬‬

‫‪01‬‬
00
12
‫اندونيظيا وبحدة من بدندو‪ ٤‬يطني ال بد ن تتمتنّ مممين بت ُندة دندةسة مادث ن ‪ ،‬أهمهنا‬
‫بمل ‪ٛ‬ننّ تطننيجبتيمله بمله ن بدننرم دِاهننا م ننى بنٌنناز بملظننتِمسا مشننر بد‪ٜ‬ننس بدظننا ض ُؼننس ‪ ،‬بذ‬
‫ع‬
‫مش هننا بد٘سؿننل ملمازطننل وزهننا لننه بمل اٗننل ت‪ٛ‬ايميننل وبددوديننل ِنند تطننت‪ٗ ،٤ ٜ‬لن ُن ذدنن‪٣‬‬
‫لننه اندونيظننيا بنننل شننل ؼنن‪٢‬ل طننا ‪ ،‬بذ‬ ‫طن‬ ‫ٗبنهننا تلن أ‪ٟ‬ملننج بملظننامي لننه بدِنناد ‪ ،‬ومننا ةمين‬
‫لنه بد‪ٜ‬نسو‬ ‫ُ هسا‪ ٝ‬بدتجاز بملظامي بدرة وؿا ب بلى تا‪ ٣‬بدث‬ ‫تط‬ ‫بُتش‪ ٝ‬ندونيظي‬
‫بدظام‪ٜ‬ل ‪.‬‬
‫تطننت‪ ُ ٤ ٜ‬نا ‪ 1945‬تو ن زبت طياطننيل مهمننل‪ ،‬بمسشهننا‬ ‫ػننهدت اندونيظننيا ِنند بُ ن‬
‫بدن بَ مّ ه دشدب ؼؤ بني بَ تُينجبٖ ماسطنت‪ ،٤ ٜ‬ثن بدندوز بدثنازش بدنرم ‪ٛ‬امن منل مني بدندو‪٤‬‬
‫يط نني ال وقٗسا‪ٜ‬ي ننل‪ ،‬بد ننرم تجظ نند من ن شن ن ‪ ٤‬بحتل ننانها و‪ ٤‬م ننئتمس د نندو‪ ُ ٤‬نند تن ي نناش ل ننه‬
‫ماندونج ُا ‪.1955‬‬
‫‪ٛ‬ظم بددزبطل ُلى م‪ٜ‬دمل ومدشل تازاخه وث ثل ٗـ ‪ ٤‬وشاتمل‪ ،‬وحاودشا لنه بملندشل‬
‫اُو نناب نث ننرة تازا ي ننل ُ ن اندونيظ ننيا ح ن ُننا ‪ ،1945‬وث ن بدتو ننس‪ ٚ‬بل ننى بمل ‪ ٛ‬ننّ وأهميت ننل وُ نند‬
‫بلج ننصز وبملش ننا ‪ٟ ،‬م ننا توس‪ٛ‬ش ننا بل ننى بدظ نن‪٢‬ا م ن حي ن أُ نسب‪ٛ‬ه و ةانننا ه ودٔ ن ه ‪ ،‬و‪ ٟ‬ننرد‪ ٣‬حاودش ننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بملننسوز طننسعِا ُلننى مسحاننل ش ن ‪ ٤‬ط ن بلننى اندونيظننيا وؿ ن س بلننى بد‪ٜ‬ننس بدظننا ض ُؼننس بدننرم‬
‫يِنند مسحاننل ٗاؿننال لننه تننازا اندونيظننيا ‪ ،‬اذ ونب تطننتِماز بدتجأنناله هننرد بدننث ‪٘ٗ ،‬سننب مننرد‪٣‬‬
‫ملنندة تـننل بلننى ث ثننل ‪ٛ‬ننسو ونـنن‪،ٙ‬‬ ‫أشننس واننه ه دشنندب بد ن بطننتِمست بدننث‬ ‫بملجننا‪ ٤‬أمننا ‪ٛ‬ن‬
‫طننش بت ونـنن‪ُ ٙ‬ما ن ش دهننا ُلننى اس ن يج بدؼننِ ل دمننل‬ ‫ث ن بديامننا بد ن بحتا هننا ملنندة ث ن‬
‫ؼنن‪٢‬ل‬ ‫مجه هننا بلبس‪ .‬ن ‪ .‬ود ن ة٘تشننا ب نتوننس‪ ٚ‬بلننى بلبس‪ٟ‬ننل بد هشيننل تندونيظننيل بد ن أطننهم‬
‫ع‬
‫ٗاُننل لننه م‪ٜ‬اومننل بملظننتِمسا ‪ ،‬وبد ن بت ننرت أػنن‪٢‬اس ُنندة‪ ،‬بد ن وؿننا ذزو هننا ُننا ‪ ،1945‬بذ‬
‫و‪ ٤‬مسة‪ ،‬مشر بد‪ٜ‬س بدظا ض ُؼس ُلى بطت‪ ٜ‬ده ‪.‬‬ ‫حـل ندونيظي‬
‫أما بد٘ـل قو‪ٜٗ ٤‬د شـف ددزبطنل‪ :‬بطنت‪ ٤ ٜ‬اندونيظنيا وبدنن بَ منّ ه دشندب ‪-1945‬‬
‫تطننت‪٤ ٜ‬‬ ‫‪ ،1949‬و‪ٛ‬ظن ُلننى ث ثننل مثاحن ‪ٟ‬ثننا ه ٗـن ‪ ٤‬بددزبطننل تشنناو‪ ٤‬بملث ن قو‪ :٤‬بُن‬
‫وأهن تدنسبببت بد ن بت ننر ها بلب‪ ٢‬مننل تندونيظننيل بلجدةنندة وم ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بلبا٘نناب سطننيما ه دشنندب‬

‫‪13‬‬
‫من ن تط ننت‪ ٤ ٜ‬و‪ٟ‬ي نن‪ ٙ‬اِامان ن بلب‪ ٢‬م ننل بده دشدةن نل م ننّ مملل ننه بلجمه زا ننل بد٘تي ننل ح ن ن بنه ننا‬
‫ندونيس ن ‪ٗ .‬يم ننا تش نناو‪ ٤‬بملث ن بدل ننا ‪:‬‬ ‫بك ننوست مجت ننجة دا نندش ‪ ٤‬ل ننه م٘اوك ننات م ننّ بلجان ن‬
‫بمل٘اوك ننات بدسط ننميل وٓي ننج بدسط ننميل م نني بلج ننانثي وم ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بملِازك ننل تندونيظ ننيل م ه ننا‪ ،‬وتن ن‬
‫ُند بدين ب‬ ‫بدتوس‪ ٚ‬بلى بملِاهدة بد ‪٠‬ان ثمسة بمل٘اوكات‪ ،‬ت بنها د تشل بدن بَ بد‪ٜ‬نات ظن‬
‫بلننى بش٘ننا‪ ٚ‬تانن‪ ٣‬بمل٘اوكننات ويادتنناله ‪ٛ‬يننا ه دشنندب‬ ‫بلجان ن بده دشنندم متوثينن‪ ٝ‬مش هننا‪ ،‬ممننا ب‬
‫بدلاد ‪ :‬وز قم بملت دة له حل بدن بَ من‬ ‫ؼ هج ُلى أزبض بلجمه زال‪ .‬وتشاو‪ ٤‬بملث‬
‫ش ن ‪ ٤‬اِيي ه ننا دملجش ننل بملظ نناله بلبمي نندة بد ن ط ننِ بل ننى ب‪ٛ‬ش نناَ بدو ننسٗي دا نندش ‪ ٤‬ل ننه م٘اوك ننات‬
‫ِ‪ٜ‬د مئتمس بدواودل بملظتدةسة وتُيجبٖ ماطت‪ ٤ ٜ‬اندونيظيا‪.‬‬ ‫ددةدة‪ ،‬بن ه‬
‫أم ننا بد٘ـ ننل بدل ننا ٗ نندزض‪ :‬توك نناَ بدظياط ننيل ل ننه اندونيظ ننيا دام نندة م ن ُ ننا ‪-1949‬‬
‫‪ ،1957‬تل ننم بملث ن قو‪ٗ ٤‬ي ننل‪ :‬توك نناَ بددبشاي ننل ِ نند بنت‪ ٜ‬ننا‪ ٤‬بدظ نناول وبدٔ نناب بد٘يدزبدي ننل‬
‫ع‬
‫وبُن ن بددود ننل بمل ح نندة ‪ٟ‬م ننا تش نناو‪ ٤‬بدشٌ ننا بدظيا ن ن بلجدة نند ل ننه بدن نث بد ننرم بؿ ننث نٌام ننا‬
‫مسملاني ن ننا ٗيم ن ننا تش ن نناو‪ ٤‬بملث ن ن ن بدل ن ننا أهن ن ن بدن ن ن شبزبت بد ن ن ن اؼ ن نن‪٢‬ا مستاط ن ننل بلب ن ننص بدن ن ن ه‬
‫وتوننس‪ ٚ‬بملث ن بدلاد ن بلننى تنت امننات بدتجملانيننل بدِامننل‪ ،‬ومنند تؤثيجهننا لننه بد كننّ‬ ‫ندونيس ن‬
‫و‪ٟ‬ينن‪ ٙ‬أ ت نتاتجهننا بلننى بُننا ة بدشٌننس لننه بدشٌننا بدتجملننا ‪ ،‬بدننرم ًهننس مؤنننل س‬ ‫بدظيا ن لننه بدننث‬
‫‪.‬‬ ‫ةشاط اندونيظيا طثا ل ـ له نهاةل بملث‬
‫أمننا بد٘ـننل بدلاد ن ٗتشنناو‪ :٤‬مسحاننل بددةم‪ٜ‬سبهيننل بمل دهننل وطنن‪ ٜ‬ن ط ن ‪٠‬ازن دامنندة م ن‬
‫طن ن ن ‪٠‬ازن ملث ن نندأ بددةم‪ٜ‬سبهي ن ننل بمل ده ن ننل‬ ‫ُ ن ننا ‪ٗ ،1967-1957‬تو ن ننس‪ ٚ‬بملث ن ن ن قو‪ ٤‬بل ن ننى‪ :‬بُن ن ن‬
‫وم ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بد‪ ٜ‬ن بملِازكننل م ن بملثنندأ‪ٗ ،‬يمننا تشنناو‪ ٤‬بملث ن بدلننا ‪ :‬أه ن بملؼنن‪ ١‬ت ت‪ٛ‬ايميننل بد ن‬
‫ع‬
‫وبده ن اندونيظ ننيا ش ن ‪ ٤‬تا نن‪ ٣‬بملسحا ننل‪ .‬وأشي نجب تش نناو‪ ٤‬بملث ن بدلاد ن ‪ :‬حس‪ ٟ‬ننل تو‪ ٤‬م ن اؼ ننسا‬
‫بملثاػننس لننه تش نه طن ‪٠‬ازن ُن بدظنناول ُننا ‪ ، 1967‬ونهاةننل‬ ‫تو‪ُ ٤‬نا ‪ ،1965‬بد ن ‪٠‬انن بدظن‬
‫مسحال بددةم‪ٜ‬سبهيل بمل دهل‪.‬‬
‫بُتم نندت بددزبطن نل ُل ننى ُ نند من ن بد ث ننات‪ ٝ‬وبملـ ننا ز بدستيظ ننل قدش ي ننل وبدِسيي ننل‪ ،‬م ه ننا‬
‫وث ننات‪ ٝ‬بد ننث ن بملا‪٢‬ن ن ُل ننى ػ نن‪٢‬ل ت‪ ٜ‬ننازاس دام٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا بد ن ن أٓشن ن بددزبط ننل‬

‫‪14‬‬
‫ممِا مننات مهمننل ُ ن قوكنناَ بدظياطننيل بددبشايننل لننه اندونيظ نيا آنننرب‪ ،ٞ‬سطننيما لننه بد٘ـنناي‬
‫بدلا وبدلاد ‪ .‬وله بدظيا‪ ٚ‬ن٘ظل أٗا ت بد ثات‪ ٝ‬قمسا‪١‬يل بملنؼ زة بملِش نل‪:‬‬
‫‪A Decade of American Foreign Policy, Basic Document, 1941-1949‬‬
‫لن ننه ت ثين نن‪ ٝ‬بملِا من ننات بملهمن ننل ُ ن ن م ‪ٛ‬ن نن‪ ٙ‬مجان ننع قم ن ن م ن ن بدن ن ن بَ تندونيس ن ن – بده دشن نندم‪،‬‬
‫وبملِاهن نندبت بد ن ن ُ‪ٜ‬ن نندت من نني بلجن ننانثي ‪ ،‬سطن ننيما لن ننه بد٘ـن ننل قو‪ٟ .٤‬ن ننرد‪ ٣‬بد ثن ننات‪ ٝ‬قمسا‪١‬ين ننل‬
‫بل اؿل مادِ ‪ٛ‬ات بل ازديل دا سةات بملت دة وبمل ط مل‪:‬‬
‫‪Foreign Relations of the United States‬‬
‫بد ُلى بدسٓ م ‪ٛ‬ا ها‪ٗ ،‬ؤنها أٗا ت بدسطادل‪ ،‬سطيما بد ثي‪ٜ‬ل بمل ط مل‪:‬‬
‫‪The United States Position in the Netherlands Indonesia Conflict 1945-1949.‬‬
‫بد ن ت ضننب م ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بد سةننات بملت نندة م ن بدن ن بَ تندونيس ن –بده دشنندم ش ن ‪ ٤‬قُ ن ب ‪-1945‬‬
‫‪.1949‬‬
‫م ن ن بد ثن ننات‪ ٝ‬قشن ننس بد ن ن أطن ننهم ل ن نه زٗن نند بددزبطن ننل ماملِا من ننات بملهمن ننل‪ ،‬وثن ننات‪ ٝ‬قم ن ن‬
‫بدلاد م بد٘ـل قو‪ ،٤‬ملا ٗيها من مِا منات ت ضنب م ‪ٛ‬ن‪ٙ‬‬ ‫بملت دة بد بُتمد ُايها بملث‬
‫مجاننع تمن من بدنن بَ‪ ،‬واِييشننل دملجشننل بملظنناله بلبمينندة‪ ،‬و وز أُلنناب بدملجشننل لننه بمل٘اوكننات‬
‫ع‬
‫بد ن ن د ننست م نني بدو ننسٗي ‪ٗ .‬لن ن ُن ن تا نن‪ ٣‬بد ث ننات‪ ٜٗ ،ٝ‬نند أط ننهم بد ث ننات‪ ٝ‬بدتجةواني ننل ل ننه زٗ نند‬
‫بددزبطننل ممِا مننات ُ ن مش ن بملِاهنندبت بد ن ُ‪ٜ‬نند ها اندونيظننيا مننّ ه دشنندب ومادي ةننا‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬لننه‬
‫بد٘ـل بدلاد ‪.‬‬
‫أم ننا بملـ ننا ز قدش ي ننل‪ ٜٗ ،‬نند بُتم نندت بددزبط ننل ُل ننى بدِدة نند من ن بملـ ننا ز بد ن ن ٓون ن‬
‫ع‬
‫مٌِ ٗـ دها ت‪ٜ‬ساثا‪ ،‬م ها بملـدز بملِش ‪:‬‬
‫‪Indonesia the Sukarno years‬‬
‫بدـا ز ُ مئطظل(‪ )Facts on File‬قمسا‪١‬يل دام سز(‪ ،)Hal Kosut‬بدرم أطه هرب بملـندز لنه‬
‫آشنناب بددزبطننل منناد‪١‬ليج م ن بملِا مننات ح ن بنننل ٓون مٌِ ن ؿنن٘ ا ها‪ .‬وتننؤا أهميتننل من حين‬
‫له مدة بددزبطل ن٘ظها‪.‬‬ ‫بنل م‬

‫‪15‬‬
‫وم بملـا ز تشس بملهمل بملـدز بملِش ‪:‬‬
‫‪Sukarno A political Biography‬‬
‫دامئدن‪ )J. D. Legge(ٙ‬ولنه هنرب بملـندز تشناو‪ ٤‬بد‪٢‬اتن بدظنيجة بدربتينل دظن ‪٠‬ازن مشنر وس تنل ح ن‬
‫وٗاتل‪ ،‬مما ٗيها طياطتل بددبشايل وبل ازديل‪.‬‬
‫وم ن ن كن ننم بملـن ننا ز قدش ين ننل بد ن ن تشاود ن ن بدِ ‪ٛ‬ن ننات تندونيظن ننيل–بده دشدةن ننل‪ ،‬بد ن ن‬
‫أٗا ت بددزبطل ممِا مات مهمنل ُن تان‪ ٣‬بدِ ‪ٛ‬نات‪ ،‬سطنيما لنه بد٘ـناي قو‪ ٤‬وبدلنا ‪ .‬بملـندز‬
‫بملِش ‪:‬‬
‫‪Indonesia and the Dutch‬‬
‫دامئد‪ )Leslie H. Palmer(ٙ‬وتشاو‪ ٤‬هرب بملـدز بدِ ‪ٛ‬ات مي بدثادة مشنر بطنت‪ ٤ ٜ‬اندونيظنيا‬
‫ُن ننا ‪ 1945‬ح ن ن نهاةن ننل تان نن‪ ٣‬بدِ ‪ٛ‬ن ننات ُن ننا ‪ ،1962‬أم ح ن ن حـ ن ن ‪ ٤‬اندونيظن ننيا ُلن ننى بةسا ن نا‬
‫بدٔسييل‪.‬‬
‫يِد ‪ٟ‬تا ‪:‬‬
‫‪Indonesia Independence and the United Notations‬‬
‫وز‬ ‫دامئدن‪ )Alastair M. Tylor(ٙ‬من بملـننا ز بملهمنل بد ن أٓشن بددزبطننل ممِا منات مهمنل ُن‬
‫قم بملت دة له بدن بَ تندونيس ‪-‬بده دشدم‪ ،‬سطيما له بد٘ـنل قو‪ .٤‬وتنؤا أهمينل بملـندز من‬
‫ع‬
‫حين ب بملئدنن‪٠ ٙ‬ننا ُلن ب لننه طنن‪١‬ستازال قمن بملت نندة بدِاماننل ماسػننيجب‪ ٞ‬مننّ يديننل بمليدبنيننل‬
‫ملجان ننع قم ن ن لن ننه اندونيظن ننيا‪ ،‬ولن ننه هن ننرب بملـن نندز حن نناو‪ ٤‬بملئدن نن‪ ٙ‬بةلن ننا بد‪ٜ‬لن نناةا ذبت بدـن ننال‬
‫مادشل ننا‪ ٤‬تندونيس ن ل ننه م نندة م ننا ِ نند بلب ننس ‪ ،‬وبد نندوز بد ننرم ‪ٛ‬ام ن م ننل قم ن بملت نندة ل ننه ه ننرب‬
‫بملجا‪ ،٤‬سطيما ب بد‪ٜ‬ليل تندونيظنيل ‪٠‬انن من أوبتنل بد‪ٜ‬لناةا بد ن هسحن داش‪ٜ‬ناغ لنه قمن‬
‫ع‬
‫بملت نندة لننه بدظننشل تولننى ا ؼننادها وبد ن ُنندت مملامننل بشتثننازب ح‪ٜ‬ي‪ٜ‬يننا د‪ٜ‬نندزة بملشٌمننل ُلننى بنهنناب‬
‫ع‬
‫بد‪ٜ‬ت ننا‪ ٤‬بد نندبتس ل ننه اندونيظ ننيا‪ٗ .‬ل ن ُ ن ذد نن‪ٗ ٣‬هش ننا‪ ٞ‬بدِدة نند م ن بملـ ننا ز قدش ي ننل بد ن ط ننيج‬
‫ذ‪ٟ‬سها له ‪ٛ‬اتمل بملـا ز‪.‬‬

‫‪16‬‬
‫أم ننا بملـ ننا ز بدِسيي ننل ‪ِٗ ،‬ل ننى بد ننسٓ م ن ُ نند بحت بده ننا ُل ننى مِا م ننات وبٗي ننل ُ ن م نندة‬
‫بددزبطننل‪ٗ ،‬ؤنشننا بطننتوِشا تٗننا ة م هننا سطننيما لننه بدتمهينند‪ .‬ومننس ذدنن‪ ٣‬بلننى ب تانن‪ ٣‬بملـننا ز ز‪ٟ‬ننصت‬
‫ُلى تازا اندونيظيا ‪ٛ‬ثل ُا ‪ ،1945‬له بد ‪ ٛ‬بدنرم دن يؼنس أم مـندز بلنى أحندب اندونيظنيا‬
‫ِم بملِا مات بملت٘س‪ٛ‬ل وبد‪ٜ‬ايال له ِم بملـا ز ‪.‬‬ ‫ِد ذد‪ ٣‬بدِا ‪ ،‬ط‬
‫كم بملر‪ٟ‬سبت بدش ـيل‪ ،‬أٗا ت مر‪ٟ‬سبت بدظ٘يج قمسا‪٢‬ن لنه اندونيظنيا هن بز دن نص‬
‫بددزبطننل ممِا مننات وبٗيننل ُن قوكنناَ بددبشايننل لننه اندونيظننيا‪ ،‬وم ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بد سةننات بملت نندة من‬
‫بدظن٘يج ملهامنل‬ ‫تا‪ ٣‬قوكاَ‪ ،‬سطيما ش ‪ ٤‬مسحال بددةم‪ٜ‬سبهيل بمل دهل بد تصبمش منّ بطنت‬
‫له اندونيظيا‪.‬‬
‫أما بددوزاات ٗ‪ٜ‬ند أطنهم لنه زٗند بددزبطنل ممِا منات مهمنل‪ ،‬سطنيما بملجن ت قدش ينل‬
‫بد ن بحت ن ت ُل ننى م ن وم‪ ٜ‬نناست ‪ٛ‬يم ننل‪ ،‬و‪ ٛ‬نند ‪ٛ‬مش ننا مج ننس ُ نندب مجا ننل‪،)Foreign Affairs(:‬‬
‫ع‬
‫ومجا ننل‪ ،)Eastern World (:‬ومجا ننل‪ٗ )Asian Survey(:‬ل ن ُ ن بدث ن وبمل‪ ٜ‬نناست بدِسيي ننل‪،‬‬
‫بملنؼن زة لننه مجاننل بدظياطننل بددوديننل‪ .‬ولننه بدظننيا‪ ٚ‬ن٘ظننل بٗنندنا من بدث ن ٓيننج‬ ‫وأهمهننا بدث ن‬
‫زبطل ُ اندونيظيا بدنرم ‪٠‬نا ُثنازة ُن م ن تس‪ٛ‬ينل‬ ‫بملنؼ ز دا‪٢‬ات ممدو ؿث ه وبملِش‬
‫م‪ٜ‬د بلى مِهد بل دمل بل ازديل له وشبزة بل ازديل‪.‬‬
‫الباحثــت‬

‫‪17‬‬
18
‫‪-‬املوكع الجغزافي‪.‬‬
‫له بدتو زبت بدظياطيل بد ػنهد ها‪ٗ ،‬لن‬ ‫‪٠‬ا مل ‪ ّٛ‬بندونيظيا بلجٔسبله وز أطا‬
‫‪ ٠‬نهننا مس‪ ٟ‬نصب داتشنناٗع بدتجننازم‬ ‫ُ ن بدتو ن زبت بدظياطننيل دامشو‪ٜ‬ننل بد‪ٜ‬ساثننل م هننا‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬ظ ن‬
‫وبدِظ‪١‬سم وبد٘‪١‬سم‪ ،‬ومشوا‪ٜ‬ا ومِتجب دِد م بد‪ ٜ‬بددوديل ُتج بد٘يجبت بدتازا يل بدظام‪ٜ‬ل‪.‬‬
‫ت‪ ّٜ‬بندونيظيا له ب‪ٛ‬اي دش ػس ه آطيا‪ ،‬بدرم ّ‬
‫يِند من أٓ ن أ‪ٛ‬نادي بدِناد بملدبزانل‪.‬‬
‫و‪ٛ‬نند تمي ن ش ن ‪ ٤‬بدِـ ن ز بدتازا يننل بد‪ٜ‬دةمننل م ؿنن٘ل مشو‪ٜ‬ننل سدت‪ٜ‬نناب بدنؼننان بدتجننازم مننا منني‬
‫هننرب بدنؼننان منندوزد بلننى اِسكننل‬ ‫بدهشنند وبدـنني م ن دهننل‪ ،‬وآطننيا بدٔسييننل م ن دهننل أشننس ‪ .‬وأ‬
‫ِ نند ذد نن‪ ٣‬بددةان ننل‬ ‫دِ‪ٜ‬ات نند ةني ننل متِ نند ة‪ .‬بذ ‪ ٛ‬ننا بدهشن ن م م ننل بدث ذة ننل بدي ننل‪ ،‬ثن ن وؿ ننا‬
‫ط ن ميل بل ننى بندونيظ ننيا شاؿ ننل‪ ،‬وس ت نصب‪ ٤‬بدو ننس‪ ٚ‬بملاتي ننل بدث سا ننل م ه ننا وبد هسا ننل تئد نن‪ ٙ‬بدو ننس‪ٚ‬‬
‫وز ظيى ددب(‪.)1‬‬ ‫بدتجازال بدستيظل‪ ،‬ود ة‪ ١‬داوس‪ ٚ‬بدتجةل ط‬
‫و‪ ٤‬ذد نن‪ٛ ٣‬ا نني وتمي ن ت مم ‪ِٛ‬هننا بمله ن بد ننرم يؼ نن‪٢‬ل مِت نجب‬ ‫اؼ نن‪٢‬ل بندونيظ ننيا اح نند‬
‫ةسيى مي ‪ٛ‬ازا آطيا وبطيجبديا‪ٗ ،‬ل ُن ‪ ٠‬نهنا دظنسب ةنسيى مني بمل يوني بدهنا م وبدهشندم(‪.)2‬‬
‫‪ٛ‬اي ن‬ ‫وأُو ن هننرب بمل ‪ٛ‬ننّ اندونيظننيا وزب حاطننما ملمازطننل ؼنناهها بدِ٘لننه ُلننى بدـننِيدة‬
‫وبد ن نندوله بذ أؿ ن ننث ُلن ن ن ب ل ن ننه مشٌم ن ننل و‪ ٤‬دشن ن ن ػ ن ننس ه آط ن ننيا (‪ ،)ASEAN‬ول ن ننه بدملجش ن ننل‬
‫ع‬
‫ت‪ٛ‬تـا ةل وتدتماُيل طيا وبدثاط٘ي‪ٗ ،)ESCAP( ٣‬ل ُ ‪ ٠‬نهنا ُلن ب لنه مشٌمنل بدندو‪٤‬‬
‫بملـدزة داش٘ى أوي‪ ،)OPEC(٣‬و‪ٟ‬رد‪ ٣‬له قم بملت دة(‪.)3‬‬
‫يؼنيج م ‪ٛ‬ننّ بندونيظنيا الننى أ مٌِن مظنناح ها ت نندها بدث ناز من دمينّ بلجهننات ت‪ٜ‬ساثننا‪،‬‬
‫وبدٔنس بمل نيى بدهشندم‪.‬‬ ‫ٗم بدؼما‪ ٤‬ة دها ملي‪ ٝ‬ما‪ٜ‬ا وي س بدـي بلجش ‪ ، .‬وم بلجشن‬

‫(‪ )1‬م‪ ٢‬م مد ُصاص‪ ،‬آطيا بمل طميل زبطل دٔسبٗيل‪ ،‬بد‪ ٢‬ا ‪ ،1986 ،‬ؾ‪.215‬‬
‫(‪ )2‬ممنندو ؿننث ه‪ ،‬زبطننل ُ ن بندونيظننيا‪ ،‬م ن ٓيننج منؼ ن ز م‪ٜ‬نند بلننى مِهنند بل دمننل بل ازديننل لننه وشبزة بل ازديننل‪،‬‬
‫ٔدب ‪،1988 ،‬ؾ‪.3‬‬
‫‪3‬‬
‫)‪) Indonesia, Encyclopedia Britannica, 2001.(C.D‬‬
‫‪19‬‬
‫أمننا م ن بدؼننس‪ٗ ٚ‬ي نندها م ننس بزبٗ ن زب وٓينيننا بلجدةنندة(‪ .)1‬واؼننيج‪ ٞ‬بندونيظننيا م نندو ماتيننل مننّ‬
‫‪٠‬ل م ‪ :‬بد٘اثي ‪ ،‬وطشٔاٗ زة‪ ،‬ومادي ةا‪ ،‬وبطيجبديا ُتج مجم ُل م بدث از(‪ .)2‬أمنا حندو ها بدتجةنل‬
‫ٗت‪ٜ‬تـس ُلى حدو ها مّ مادي ةا‪ ،‬و ودل مام ب ني ٓينيا له ػس ه دصاسة بةساا (‪.)3‬‬
‫من‬ ‫بندونيظيا ودل وبطِل تثإ مظاح ها(‪ُ ،)4(2 ٟ)1.948.700‬لى ػ‪٢‬ل أزشثينل م‪٢‬ن‬
‫ُد ‪ٟ‬ثيج م بلجصز تثإ(‪ )17.508‬دصاسة(‪ ،،)5‬وبملؤه ‪ ٤‬م ها مادظ‪٢‬ا (‪ )6.044‬دصاسة ٗ‪ٜ‬ى(‪.)6‬‬
‫تا نن‪ ٣‬بلج ننصز بل ننى أز‪ ِ.‬ننل أ‪ٛ‬ظ ننا وا ننه‪ ،‬بملجم ُننل بدٔسيي ننل‪:‬‬ ‫وبلجٔسبٗي ن‬ ‫ة‪ٜ‬ظ ن بدث نناحل‬
‫واؼمل دصز م زني ‪ ،‬وطن موسة‪ ،‬ودناوة وتمتناش هنرد بلجنصز مبحاه هنا مث ناز ديظن ُمي‪ٜ‬نل‪ ،‬ممنا‬
‫‪ُ ٤‬لننى بنهننا ‪٠‬انن ُلننى ؿننال مننادتج يطنني م‪ ،‬واِننسٖ هننرد بملجم ُننل ممجم ُننل بدـن ند بد‪١‬تننج ‪.‬‬
‫بما بملجم ُل بدؼس‪ٛ‬يل‪ :‬واه مجم ُل م بلجصز بد تمتد ح بد٘اثي ‪ ،‬واؼنمل دنصز طنياثيع‬
‫وبملا ن ن ‪ ،ٞ‬وهش ن ننا‪ ٞ‬دصا ن ننسة ٓيني ن ننا بلجدة ن نندة بد ن ن تت‪ٜ‬اط ن ن بدظ ن ننيا ة ُايه ن ننا م ن ننّ بط ن ننيجبديا‪ ،‬تمتا ن نن‪٣‬‬
‫ع‬
‫بندونيظ ننيا بد‪ٜ‬ظن ن بدٔس‪.‬ن ن م ه ننا بد ننرم يظن ن (بةسا ننا بدٔسيي ننل)‪ٗ ،‬لن ن ُن ن تا نن‪ ٣‬بلج ننصز ت د نند‬
‫مجم ُ ننل م ن بلج ننصز بدـ ننٔس ‪ ،‬وا ننه طاظ ننال م ن بلج ننصز بدـ ننٔيجة بد ن تمت نند م ن ػ ننس ه د نناوة‬
‫ماتج نناد بط ننيجبديا واِ ننسٖ مج ننصز بدـن ن ند بدـ ننٔس (‪ ،)7‬وبػ ننهسها د ننصز م نناله‪ ،‬د مثن ن ‪ ،ٞ‬طن ن مثاوب‪،‬‬
‫ط مثا‪ٗ ،‬ا زعع‪ ،‬وتيم ز(‪.)8‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) The New Encyclopedia Britannica, Vol. 6, U. S.A, 1985, P.298.‬‬
‫(‪ )2‬ممدو ؿث ه‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.3‬‬
‫(‪ )3‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪3‬‬
‫‪Encyclopedia Third World, Vol. II, London, 1980, P.813.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Indonesia, Encyclopedia Britannica, 2001.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid, 2001.‬‬
‫[بنٌس شساول ز‪.]1 ٛ‬‬
‫(‪ )6‬د ة حظشي د ة‪ ،‬دٔسبٗيل آطيا ‪ٛ‬ايميل‪ ،‬ط‪١‬شدزال‪،1980 ،‬ؾ‪.348‬‬
‫ط ميل له بطيا‪ -‬بندونيظيا‪ ،‬ميجوت‪،1979 ،‬ؾ ؾ‪.13-12‬‬ ‫(‪ )7‬م م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬م به بدؼِ‬
‫‪8‬‬
‫‪) L. Dudley Stamp, Asia A Regional and Economic Geography ,8th ed., London, 1957, P.435.‬‬
‫‪20‬‬
‫امننا ت‪ ٢‬ا هننا بدو ين ٓسبله‪ٗ ،‬تلن قزبضن تندونيظننيل مجم ُننل من بدظ طننل بلجثايننل‬
‫بدِاديننل‪ ،‬بد ن ةـننل بزت٘اُهننا الننى ب‪ٟ‬ملننج من (‪ٛ )9000‬نند ‪ ،‬تت ااهننا مشنناه‪ ٝ‬طننهايل وبطننِل تنظننا‬
‫ٗيهننا م ننات قنهنناز بدـننٔيجة‪ٗ ،‬ل ن ُ ن مجم ُننل م ن بدث ي نجبت بددبشايننل بد ن تش ؼننس لننه بلجننصز‬
‫تندونيظيل وم ها م يجبت ط موسة وطياثيع(‪.)1‬‬
‫ة ؿنن‪ ٙ‬بملشننا تندونيس ن مؤنننل مشننا بطننت بث ‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬د ‪ُ ٛ‬هننا ُلننى شننى تطننت بب(‪،)2‬‬
‫واتمين هننرب بملشننا ظنن‪ ٜ‬ن قمونناز ُلننى منندبز بدظننشل(‪ ،)3‬و‪ٟ‬ننرد‪ ٣‬مادسه يننل بدِاديننل بد ن تـننل الننى‬
‫‪ .)4(%82‬و‪ٛ‬د طاُد هرب بملشا ُلى نمن بدٔامنات بد‪١‬لي٘نل بد ن أون مٌِن أزدناب بدنث ‪ ،‬واِند‬
‫ع ع‬
‫هرد بدٔامات مـدزب مهما دألشؼا (‪.)5‬‬
‫ع‬
‫أها ن ن ن ن ن ن نن‪ُ ٝ‬ل ن ن ن ن ن ن ننى بلج ن ن ن ن ن ن ننصز تندونيظ ن ن ن ن ن ن ننيل أط ن ن ن ن ن ن ننماب متِ ن ن ن ن ن ن نند ة‪ ،‬بذ ط ن ن ن ن ن ن ننمي ‪ ٛ‬ن ن ن ن ن ن نندةما‬
‫ن طنننتازب(‪ ،)Nusantara‬س "ن طننا" اِ ن بلجصبتننس‪ ،‬و"بنتننازب" اِ ن "منني " أم بلجننصز بد ب‪ِٛ‬ننل منني‬
‫بد‪ٜ‬ننازتي آطننيا وبطننيجبديا‪ ،‬وينني بمل يونني بدهننا م وبدهشنندم(‪ .)6‬و‪ٛ‬نند بهانن‪ ٝ‬بوض ‪ٟ‬ننس ( ‪Dowes‬‬
‫‪ُ )7()Dekker‬لننى هننرد بلجننصز بط ن ب ظ ن دشدب (‪ )Insulinda‬أم دصبتننس بدهشنند(‪ٟ .)8‬مننا طننماها ِننم‬
‫بلجٔنسبٗيي ماطن مادي ةننا(‪ )Malaysia‬ممِ ن دننصز م ةن بو أزشثيننل م ةن (‪.)9‬وطننماها بده دشنندة‬
‫ٗنؤها‪ ٜ‬ب ُلنى ‪٠‬نل بندونيظنيا بطن (دصانسة دناوة)‪،‬‬ ‫دصبتس بدهشد بدؼس‪ٛ‬يل بده دشدةل‪ .‬أمنا بملظنام‬
‫سنها تل ب‪ٟ‬ملج بدظ‪٢‬ا (‪.)10‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) An Official Handbook, Op.Cit, P.9.‬‬
‫(‪ )2‬م‪ ٢‬م مد ُصاص‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.283‬‬
‫ط ميل‪ ،‬ط‪١‬شدزال‪ ،1981 ،‬ؾ‪.319‬‬ ‫(‪ )3‬يظس ُثد بدسشب‪ ٚ‬ألج بهسم‪ ،‬دٔسبٗيل بدؼِ‬
‫(‪ )4‬دمِيل بددزبطات ط ميل‪ ،‬ت‪ ٜ‬ا بدِاد ط م ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪ ،1970 ،‬ؾ‪.235‬‬
‫(‪ )5‬م م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.18‬‬
‫(‪ٛ )6‬هس بددة تندونيس ‪ ،‬هرد اه بندونيظيا‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪،1947 ،‬ؾ‪.17‬‬
‫(‪ )7‬بوض ‪ٟ‬س‪ُ:‬نناد ه دشنندم د‪ ٜ‬ن ن٘ظننل ماتننا ت ن له‪ ،‬و‪٠‬ننا م ن بده دشنندةي بد‪ ٜ‬تننل بدننرة بِٗ ن ب ُ ن بندونيظننيا مننّ‬
‫بدصُماب قودي ‪ .‬ةشٌس‪ :‬بملس‪ٟ‬ص بدِا لجمِيات بطت‪ ٤ ٜ‬بندونيظيا‪ ،‬بندونيظيا بدلاتسة‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪،1946 ،‬ؾ‪.67‬‬
‫(‪ )8‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.67‬‬
‫(‪ )9‬م مد ُلى بد‪ ٜ‬شم وحظا ح ‪ ،ٚ‬تازا بدؼس‪ ٚ‬ق‪ٛ‬ص بلبدة وبملِاؿس‪ ،‬ن‪ ،1‬ميجوت‪،2001 ،‬ؾ‪.283‬‬
‫(‪ )10‬م م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.13‬‬
‫‪21‬‬
‫مشنر بدشـنن‪ ٙ‬بدلننا من بد‪ٜ‬ننس بدتاطننّ ُؼننس بشنر بطن بندونيظننيا ئان ُلننى طن بد من‬
‫قط ننماب ومِش نناد د ننصز بدهش نند‪ ،‬س ‪٠‬ام ننل بندونيظ ننيا تت‪ ٢‬ن م ن ‪٠‬امت نني أح نندهما (بن نندو) ومِشاه ننا‬
‫ع‬
‫بدهش نند‪ ،‬وبدلاني ننل (نيظ ننيا) ومِشاه ننا بلج ننصز‪ .‬وأو‪ ٤‬من ن بط ننتِمل ‪٠‬ام ننل بندونيظ ننيا بط ننما ُل ننى تا نن‪٣‬‬
‫بلجننصز بدِ نناد تثش د ن ه قمسا‪ ٢‬ن د ن ٓ ‪ُ Logan‬ننا ‪ 1850‬ل ننه مجا ننل قزشثي ننل بدهش نندم وبط ننيا‬
‫بد‪ٜ‬اهش ننل هشن نا‪ .)1(ٞ‬ومش ننر تط ننت‪ ٤ ٜ‬ت‪ ٜ‬ننسز أ اظن ن ه ننرد‬ ‫بدؼ ننس‪ٛ‬يل ُش نند ‪ ٟ‬م ننل ُن ن بدؼ ننِ‬
‫بملشو‪ٜ‬ل مالجمه زال تندونيظيل(‪.)2‬‬
‫أمننا طنن‪٢‬ا بندونيظننيا بدننرة ماننٕ اِنندب ه م ظن احـنناب ُننا ‪)232.073.071( 2002‬‬
‫الننى دنننع بمل ةن ‪ ،‬وهن دماُننل من قؿننل بملشٔن له هننادسوب ‪ٛ‬ثننل بملنني‬ ‫ظنمل(‪ٗ ،)3‬ننؤنه ةنتمن‬
‫ػننس ه آطننيا واننه بدثانندب بملِسوٗننل أس مادهشنند بدـننيشيل(‪ٟ .)4‬مننا ة دنند‬ ‫ممنندة ه ااننل م ن دش ن‬
‫بدِشـننس بدصنمل ننه‪ ،‬وه ن أ‪ ٛ‬نند بدِشاؿننس بد ؼ ننسال بد ن بط ننت هش بندونيظننيا مش ننر ُـ ن ز م ننا ‪ٛ‬ث ننل‬
‫بدتننازا ‪ ،‬و‪ٛ‬ثننل ‪ٛ‬نندو ُشـننس بمل ة ن ‪ .‬وامتنناش هننرب بدِشـننس ماد‪ٜ‬امننل بد‪ٜ‬ـننيجة وبد ؼننسة بدظ ن بب بو‬
‫لننه بدٔام ننات‬ ‫بدظننمسبب بددب‪ٟ‬شننل وبدؼ ننِس بدـ ن له وقننن‪ ٙ‬قٗو ننع‪ ،‬وس ة نصب‪ُ ٤‬نند م ن ه يِيؼ ن‬
‫تندونيظيل(‪.)5‬‬
‫ةتمي ن بملجتمننّ تندونيس ن مننادتش َ بد بطننّ م ن حي ن قُ نسب‪ ٚ‬وق ةننا وبدأننات‪ ،‬وُلننى‬
‫بدن ننسٓ م ن ن ذدن نن‪ٗ ٣‬ن ننا ػن ننِاز تندونيظن ننيي (بد حن نندة زٓ ن ن تشن ننت ٖ)‪ .‬وهشن ننا‪ ٞ‬ب‪ٟ‬مل ن نج م ن ن ‪300‬‬
‫مجم ُننل من بملجم ُننات بدِس‪ٛ‬يننل بمل تا٘ننل و‪ 250‬دٔننل‪ٟ ،‬مننا تمننازض ٗيهننا ب‪ٟ‬ملننج بدنندةانات بملتمين ة‬
‫ل ن ننه بدِ ن نناد ‪ٗ ،‬لن ن ن ُ ن ن بد ن نندةانات بمل اي ن ننل(‪ .)6‬ويادنظ ن ننثل دألُ ن نسب‪ٗ ،ٚ‬تل ن ن دصا ن ننسة د ن نناوة ب‪ٟ‬ت ن ننج‬
‫بملجم ُن ننات بدِس‪ٛ‬ين ننل بملتملان ننل مادظ ن ن ندبنيل (‪ ،)Sundane‬وبملا وزا ن نل (‪ .)Madure‬واِن ننيؽ هن ننرد‬

‫(‪ )1‬م م ُله بد‪ ٜ‬شم وحظا ح ‪ ،ٚ‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.184‬‬


‫(‪ )2‬حظ م مد د هس وُثد بلبميد مي م ‪ ،‬بندونيظيا‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪،1959 ،‬ؾ‪.27‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) The People of Indonesia, Encarta Reference Library, 2003 ( CD ) .‬‬
‫(‪ٛ )4‬هس بددة تندونيس ‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.32‬‬
‫(‪ )5‬حظ م مد د هس وُثد بلبميد مي م ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.46‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Indonesia, Encyclopedia Britannica, 2001.‬‬
‫‪22‬‬
‫بملجم ُ ننات ل ننه د نناوة وبلج ننصز بملج نناوزة ده ننا‪ .‬أم ننا دصا ننسة طن ن موسة ٗتِ ننيؽ دماُ ننات بمليشان‪ ٢‬ننام‬
‫(‪ ،)Minanakabau‬وبدثات ن ننا‪ ،)Batak( ٞ‬وتاؼ ن نني (‪ٟ ،)Achinese‬م ن ننا اِ ن ننيؽ دماُن ن ننات ‪ٟ‬ثين ن ننجة‬
‫أش ن ن ننس ل ن ن ننه م ن ن نناله وما‪ٟ‬ظ ن ن نناز(‪ .)1‬ول ن ن ننه ػ ن ن ننماله ط ن ن ننياثيع ة د ن ن نند ُ ن ن ننس‪ ٚ‬بمليشاهاط ن ن ننا(‪،)Minahasa‬‬
‫ب‪ٟ‬تنج مجم ُننل ُس‪ٛ‬ينل من ٓيننج تندونيظنيي ‪ ،‬و‪ٛ‬نند‬ ‫وتمث نين (ِ‪ .)Ambonese‬وعؼن‪٢‬ل بدـننيشي‬
‫ُاػ ن ب لننه بندونيظننيا مشننر أديننا‪ُ ٤‬نندة‪ٟ ،‬مننا اِننيؽ لننه بندونيظننيا أ‪ٛ‬ايننات م ن قوزيينني وبدهش ن‬
‫وبدِس (‪.)2‬‬
‫ظن ننثل‪ %92‬م ن ن‬ ‫اِن نند بندونيظن ننيا ب‪ٟ‬تن ننج ودن ننل بط ن ن ميل لن ننه بدِن نناد ‪ ،‬بذ يؼن نن‪٢‬ل بملظن ننام‬
‫ػننس ه‬ ‫طن‪٢‬انها(‪ ،)3‬يِننيؽ مٌِمهن لنه ا‪ٛ‬انني باؼننل(‪ٓ )Ache‬س‪.‬ن طن موسة‪ ،‬وٓس‪.‬ن دناوة‪ ،‬ودشن‬
‫م زني ن ‪ ،‬و‪ ِ.‬ننم د ننصز ؿ ن ندب بدـ ننٔس ‪ .‬أم ننا بملظ نني ي ‪ ،‬بد ننرة يؼ نن‪٢‬ل بدتجواظ ننتان أ‪ٟ‬مل ننج م ن‬
‫ثالن ننيه ‪ ،‬وبدثن ننا ه م ن ن بد‪٢‬اث دين نن‪ ٣‬بدسومن ننانيي ‪ٗ ،‬يش ؼن ننسو لن ننه ‪٠‬ن ننل أن ن نناب بدن ننث ‪ٟ .‬من ننا يِن ننيؽ لن ننه‬
‫بدنندةانتي بدث ذةننل‬ ‫ٗيِتش‪ٜ‬ن‬ ‫بندونيظننيا بدهشنندوض بدننرة ةيج‪ٟ‬ننصو لننه دصاننسة منناله‪ .‬أمننا بدـننيشي‬
‫وبد‪ ٢‬ن٘ ػي طيل‪ٗ ،‬ل ُ تا‪ ٣‬بددةانات ٗهشا‪ ٞ‬ةانات ‪ٛ‬ثايل تمازض له بملشاه‪ ٝ‬بدثِيدة(‪.)4‬‬
‫تنت ن بدأننات بمل د ن ة لننه بندونيظننيا الننى ُاتاننل بدأننات بد ن اظ ن م ة ن م دينظننيل(‪،)5‬‬
‫ع‬
‫وس ت‪ٜ‬تـ ننس ه ننرد بدأ ننل ُلن ننى دشن ن ػ ننس ه آطن ننيا ٗ ظن ن ‪ ،‬م ننل تش ؼ ننس بةلن ننا ل ننه د ننصز بمل ن ننيى‬
‫دٔننات أطاطننيل‪:‬‬ ‫بدهننا م(‪ .)6‬وتتننؤد‪ ٙ‬هننرد بدأننل م ن ‪ 16‬مجم ُننل و ‪ 100‬دٔننل‪ .‬وتل ن دنناوة ث ن‬
‫بدأننل بلجاواننل وات نند ها ن ن ‪ %50-40‬م ن بدظنن‪٢‬ا ‪ ،‬وبدأننل بدظ ن ندبنيل وات نند ها ن ن ‪،%15‬‬
‫وبدأ ن ننل بملا وزا ن ننل ويت ن نند ها ن ن ن ‪ .)7( %10-5‬أم ن ننا بدأ ن ننل بمل اي ن ننل ٗا ن ن دٔ ن ننل هاط ن ننا بندونيظ ن ننيا‬

‫‪1‬‬
‫‪) The Encyclopedia American, American Corporation, Vol. 15, New York, 1980, P.78.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) The Encyclopedia New Britannica, Op. Cit., P. 298.‬‬
‫(‪ )3‬م مد ُله بد‪ ٜ‬شم وحظا ح ‪ ،ٚ‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.184‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) The Encyclopedia New Britannica, Op. Cit., P. 298.‬‬
‫(‪ )5‬حظ طيد بحمد أم بدِيشي ‪ُ ،‬اد بمل يى بدها م دٔسبٗيل دصزد وأػثاد بلجصز‪ ،‬ميجوت‪،1978 ،‬ؾ‪.194‬‬
‫(‪ )6‬ة ٍ ع طمي ‪ ،‬بندونيظيا ػِبها وأزكها‪ ،‬تسدمل حظ م م ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪،1962 ،‬ؾ‪.202‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Encyclopedia Third world, Op. Cit., P.815.‬‬
‫‪23‬‬
‫لننه‬ ‫هننا تندونيظنني‬ ‫( ‪ ،)1()Bahasa Indonesia‬واسدننّ منؼننئها الننى دهجننل بمل ة ن بد ن ةت نند‬
‫مشو‪ٜ‬ل زا دامب له ػس ه ط موسة(‪ .)2‬وله ُا ‪ 1928‬ت ُ‪ٜ‬د منئتمس داؼنثا تم نم ُشنل ُند‬
‫هننرد بدأننل اننه بدأننل بد هشيننل و قطاطننيل‪ ،‬بد ن تننئ م الننى ت حينند بدؼننِ تندونيس ن ‪ٟ ،‬مننا تن‬
‫بؿنندبز مجاننل ُسٗ ن ماط ن (ة دانجامننازو) أم بد‪٢‬ات ن بلجدة ند‪٠ ،‬ننا دهننا وز مه ن لننه ؼننس هننرد‬
‫بدأ ن ننل م ن نني بملل‪ ٜ٘‬ن نني بدن ن ن هشيي وُسٗن ن ن ه ن ننرد بدأ ن ننل مادأ ن ننل تندونيظ ن ننيل(‪.)3‬وتون ن ن زت بدأ ن ننل‬
‫ُلننى ؼنسها دت‪٢‬ن‬ ‫تندونيظنيل شن ‪ ٤‬مندة تحننت ‪ ٤‬بديامنا (‪ ،)1945-1942‬بذ ُمننل بديامناني‬
‫حا‪ ٜ‬ننل بتـ ننا‪ ٤‬مين ن ه وي نني ط نن‪٢‬ا بندونيظ ننيا ِ نند م ننشِه بط ننت دب بدأ ننل بده دشدة ننل‪ .‬و‪.‬ظن ن‬
‫ؿننِ يل بطننت دب بدأننل بديامانيننل ٓيننج بملِسوٗننل لننه بندونيظننيا‪ ،‬بكننوس بديامنناني‬
‫بلننى بطننت دب‬
‫ع‬
‫بدأننل تندونيظننيل‪ ،‬نهننا ب‪ٟ‬ملننج بدأننات بن ؼننازب‪ .‬و‪ِ.‬نند تطننت‪ ٤ ٜ‬أؿننث بدأننل تندونيظننيل اننه‬
‫بدأننل بدسطننميل دادودننل(‪ ،)4‬بذ ب شا ن ُايهننا مجم ُننل ‪ٟ‬ثيننجة م ن بد‪٢‬امننات بملظننتِازة م ن بدأننات‬
‫قوزييل وبدِسييل‪ ،‬ويرد‪ ٣‬بشتا٘ ُ دٔل بمل ة قؿايل(‪.)5‬‬
‫‪-‬الاحخالل الاجىبي‪.‬‬
‫ل ن ن ننه بد‪ ٜ‬ن ن ننس بدلاد ن ن ن ُؼ ن ن ننس بمل ن ن نني م ‪٠‬ان ن ن ن بندونيظ ن ن ننيا شاك ن ن ننِل دظ ن ن ننيوسة ُ ن ن نند م ن ن ن‬
‫متجبه زا ننات بدهشدة ننل بد ن ةسد ننّ ت ننازا ؼ ن دها بل ننى بد‪ ٜ‬ننس بل ننامع بمل نني م(‪ ،)6‬اس ب بد ننث‬
‫اِسك دأصو بدـي ُا ‪ُ 1283‬لى ةد ‪ٛ‬ث م شا ح٘يد تيم زدشگ(‪ .)7‬ولنه بملندة ن٘ظنها مندأ‬

‫(‪ )1‬حظ طيد بحمد بم بدِيشي ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.194‬‬


‫‪2‬‬
‫‪) An official Handbook, Op. Cit., P.11.‬‬
‫(‪ )3‬ة ع طمي ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.204‬‬
‫(‪ٗ )4‬ئب م مد ٗ س بددة ‪ ،‬تازا بندونيظيا ت ‪ .‬وبدت ساسم وتط م ‪. ، .. ،‬ت‪ ،‬ؾ‪.56-51‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Encyclopedia Third world, Op . Cit., p.815.‬‬
‫(‪ )6‬م مد ُله بد‪ ٜ‬شم وحظا ح ‪ ،ٚ‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.86‬‬
‫(‪ )7‬م م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.24‬‬
‫‪24‬‬
‫بلجننصز تندونيظننيل ُ ن هسانن‪ ٝ‬بدتجننازة(‪ )1‬بد ن ‪ٛ‬ننا هننا ُنند م ن‬ ‫ماسن ؼنناز منني ػننِ‬ ‫طن‬
‫بدتجنناز بملظننامي بدِننس وبد٘ننسض وبدهشن (‪.)2‬ومن بلجنندةس مادننر‪ٟ‬س ب طن بن ؼننس لننه بندونيظننيا‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫بن ؼن ننازب وبطن ننِا‪ )3(،‬بذ بُتشن نن‪ُ ٝ‬ؼ ن نسبت بمل ةن نني بدن نندة تط ن ن م لن ننه من نندة س تتجن نناوش ‪ٛ‬سنن ننا(‪)4‬م ن ن‬
‫بدصم (‪.)5‬‬
‫ةش ؼننس لننه بد‪ٜ‬ننسو بد ح‪ٜ‬ننل‪٠ ،‬ان ن بدنندو‪ ٤‬قوزييننل‬ ‫ش ن ‪ ٤‬بد ‪ ٛ‬ن بدننرم ‪٠‬ننا ٗيننل ط ن‬
‫اؼنهد أينجبت مهمنل من مي هننا حمانل تطت‪١‬ؼناٗات بلجٔسبٗينل بد ن ‪ٛ‬ا هنا بدتجأنادي ‪ .‬و‪ٛ‬ند ملننل‬
‫ػننس ه آطننيا‪ ،‬وم هننا بلجننصز‬ ‫بد‪ٜ‬ننس بدظننا ض ُؼننس مدبةننل داظننيوسة بدتجأاديننل ُلننى مشو‪ٜ‬ننل دش ن‬

‫(‪٠ )1‬انن ن بدتج ننازة بدِام ننل تطن نناض وبدِ ننا ل ننه بن ؼن نناز تطن ن ‪ ،‬ثن ن طن نناُد ها ٗيم ننا ِ نند م ن نناوست ؼ ننس بد نندُ ة‪ ،‬ثن ن‬
‫تش ن ننت ن وبدي ن ن بول م ن نني بد‪ ٜ‬ن ننا مي بملظ ن ننامي وبدظ ن نن‪٢‬ا تؿ ن ننايي ‪ .‬ةشٌ ن ننس‪ :‬وشبزة تُ ن ن تندونيظ ن ننيل‪ ،‬مل ن ننل ُ ن ن‬
‫بندونيظيا‪ ،‬تسدمل د عع ن يال‪. ، . ،‬ت‪ ،‬ؾ‪.26‬‬
‫(‪ )2‬بملس‪ٟ‬ص بدِا لجمِيات بطت‪ ٤ ٜ‬بندونيظيا‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ؾ‪.49-48‬‬
‫(‪ )3‬تلنناٗست ُ بمننل ُنندة طنناُدت ُلننى بن ؼنناز تطن لننه بندونيظننيا‪ ،‬بهمهننا بملثننا ة بد ن دنناب هننا تطن ‪ ،‬بد ن ُن‬
‫بلننى زٗننّ ػننؤ بد٘ننس وت ‪ٜ‬ينن‪ ٝ‬ذبتننل وبد‪ٜ‬لنناب ُلننى طنناول بد‪١‬هشننل بدتنجبهميي وبدشٌننا بدوث‪ٜ‬ن بدهشدو ن بملٔانن‪ٗ ،ٝ‬لن‬
‫ع‬ ‫ُ بد‪ٜ‬ي بد حماها تط ‪ ،‬بذ ‪٠‬ا ‪٠‬ل مظا ّ‬
‫يِد ن٘ظل بُيل متو ُا دنؼس تطن ‪ .‬وملنا ‪٠‬نا تطن ‪ٛ‬ند بُتمند‬
‫ُلى ُاة ظواب كد نٌا بزطت‪ٜ‬سبه ‪ٟ‬هش ا له بدشٌا بدتجبه ‪ .‬بدهشدو ‪ٗ ،‬ؤ تطنس بدشاٗنرة ودندت لنه تطن‬
‫شيج ط سشبدل بدهشدوض وبطت بدظاول‪ٗ ،‬ل ُ ذد‪ٜٗ ٣‬د ب‪ٛ‬ثان دمناهيج بدؼنِ ُلنى بدندة بلجدةند ماُتثنازد‬
‫ة ن نندُ بل ن ننى زٗ ن ننّ ػ ن ننؤ بد٘ ن ننس وبملظ ن نناوبة تدتماُي ن نل‪ .‬ةشٌ ن ننس‪ٗ :‬يـ ن ننل بدظ ن ننامس‪ ،‬تؿ ن ن ‪ ٤‬بدتازا ي ن ننل دملبل ن ننازة بدِسيي ن ننل‬
‫وتط ميل له بدؼس‪ ٚ‬ت‪ٛ‬ص ‪ٔ ،‬دب ‪،1977 ،‬ؾ ؾ ‪. 49-47‬‬
‫(‪ )4‬بت٘‪ ٝ‬بٓا بدثاحلي ُلى ب شن ‪ ٤‬تطن بلنى بندونيظنيا ‪٠‬نا لنه بد‪ٜ‬نس بدلادن ُؼنس بملني م‪ ،‬مظن شدة لنه ذدن‪٣‬‬
‫ُلى ما ذ‪ٟ‬سد بدسحادل تةواله ماز‪ ٠‬م د ‪ ،‬بدرم شبز بدؼاهئ بدؼماله م دصانسة طن موسة ُنا ‪ ،1292‬بذ بػناز بلنى "ب‬
‫طنن‪٢‬ا منند هننرد بملما‪١‬ننل مظننام " "وب بد‪١‬ليننجة ‪ٛ ...‬نند ت د ن ب بلننى ة ن م منند ُ ن هسانن‪ ٝ‬بدتجنناز بدؼننس‪ٛ‬يي بدننرة‬
‫ع‬
‫ةتِاما ‪ٟ‬ليجب مِه "‪ٟ .‬ما د ت‪ ٟ‬ؼاٗات تثسال بمل‪١‬ت يل مأل بمل ة ويادسط بدِس‪.‬ن ُلنى ب بن ؼناز تطن ‪٠‬نا‬
‫ع‬
‫منني طننش بت ‪702‬ه ن– ‪779‬ه ن ‪ .‬وام‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب تننازا ش ن ‪ ٤‬تط ن بلننى بندونيظننيا ‪٠‬ننا م ـ ن زب منني بوبشننس بد‪ٜ‬ننس‬
‫بدلا ُؼس وبوبتل بد‪ٜ‬س بدلاد ُؼس بملي م‪ .‬ةشٌس‪ :‬م مد ُله بد‪ ٜ‬شم وحظا ح ‪ ،ٚ‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.188‬‬
‫(‪ )5‬م م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.29‬‬
‫‪25‬‬
‫تندونيظ ننيل‪ُ ،‬ش نندما تم‪ ١‬ن بد‪ٜ‬ات نند بدتجأ نناله بد٘ ظ ن م بدث ن ‪ٟ‬يج‪ )1(ٞ‬م ن بدظ ننيوسة ُل ننى ما‪ ٜ‬ننا‬
‫ُا ‪.)2(1511‬‬
‫ع‬
‫ةني ننل بةل ننا(‪ ،)3‬بذ بتثِن ن ب‬ ‫دن ن ت‪١‬ن ن أه نندبٖ بدتجأ نناديي ب‪ٛ‬تـ ننا ةل ٗ ظن ن ‪ ،‬م ننل ‪٠‬انن ن‬
‫طياطننل زهننا وبد‪ٜ‬ظ ن ة كنند طنن‪٢‬ا بندونيظننيا سطننيما كنند بملظننامي ‪ ،‬وُما ن ب ُلننى بطننت٘صبش‬
‫مؼناُسه وتُتنندبب ُلننى زمن شه بددةنيننل(‪ .)4‬وت بدن حمن ت بدتجأنناديي ِنند ذدنن‪ُ ٣‬لننى بدـنني‬
‫وطننيا ودننصز بمل د ن ‪ ٞ‬بو بدبهننازبت هنندٖ تط ن ي ب ُلننى بدبهننازبت (بدت بمننل) وبحت‪٢‬ازهننا دـننالبه‬
‫بدثِلننات بدت ؼننيجةل بملظنني يل بلننى تانن‪ ٣‬بلجننصز‬ ‫وحننده ‪ٗ .‬لن ُن ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند بزطننل بدتجأننادي‬
‫داِمل ُلى ؼس بددةانل بملظي يل ٗيها‪ .‬و شل ُند ٍ ‪ٛ‬اينل من طن‪٢‬ا بندونيظنيا لنه تان‪ ٣‬بددةاننل‪،‬‬
‫ع‬
‫ُننده بدتجأننادي بتثاُننا دهن ومئانندة دظياطن ه تطننتِمازال لننه بدننث ‪ .‬وب هننرب بد كننّ بلننى‬

‫ع ع‬
‫(‪ )1‬بد٘ ظ م بدث ‪ٟ‬يج‪ :ٞ‬بؿث بدث ‪ٟ‬يج‪ ٞ‬حا‪ٟ‬ما ُاما داتجأنا‪ ٤‬لنه بدهشند شن ‪ ٤‬بملندة من (‪ ،)1515-1509‬وُمنل مشنر‬
‫بطننت مل مشـننثل ُلننى ت ظنني بوكنناَ تطننو ‪ ٤‬بدتجأنناله لننه بدث ننس‪ ،‬بذ تننس‪ِ ٞ‬نند وٗاتننل بطننع بمتجبه زاننل دهننا ‪ ٛ‬بُنند‬
‫ع‬
‫م ساننل دينندة وٗس‪ٛ‬ننا م ساننل اظننيوس ُلننى هننس‪ ٚ‬بدتجننازة وطياطننل متماطنن‪١‬ل بلننى حنند مننا مننّ بدتجنناز تطنني اي ‪ٟ ،‬مننا ٗننسق‬
‫بدث ‪ٟ‬يج‪ ٞ‬بزبتل ُلى بد‪١‬ليج م ت ؼول بدتجأاديل له بدؼس‪ ،ٚ‬وح‪ٜ‬ن‪ ٝ‬بنتـنازبت وبضنبل‪ ،‬ح ن ب بحند مِاؿنسال ‪ٛ‬نا‪:٤‬‬
‫"ب تط ن ن د ن ن يِن نند لن ننه وطن ننِل ب ةش ؼن ننس ِن نند ت "‪ .‬ةشٌن ننس‪ :‬د ن ن ‪ ٤‬ة ن ن ‪ ،‬بدِن نناد تط ن ن م بلبن نندة وبملِاؿن ننس‪،‬‬
‫تط‪١‬شدزال‪ ،1989 ،‬ؾ‪.525‬‬
‫(‪ )2‬اؼظيجبمي ‪ ،‬بدؼس‪ ٚ‬ت‪ٛ‬ص م دص تازاخه‪ ،‬تسدمل حظي بلب ت‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪ ،1958 ،‬ؾ‪.43‬‬
‫(‪ )3‬بتض ننب ته نندبٖ بددةني ننل داتجأ نناديي ش ن ‪ ٤‬بل و ننا بد ننرم بد‪ ٜ‬نناد م بدث ن ‪ٟ‬يج‪ُ ٞ‬ل ننى دش ن د ِ نند هج م ننل ُل ننى‬
‫مدةشننل ما‪ٜ‬ننا بذ ‪ٛ‬ننا‪..." :٤‬ب بل دمننل بد ن طننش‪ٜ‬دمها دسيشننا موننس بمل ن ز م ن هننرد بدننث ‪ ،‬اننه به٘نناب ننناز ة ن م منند‪ ،‬ود ن‬
‫ع‬
‫تش ؼننس تانن‪ ٣‬بدشنناز ِنند ذدنن‪ ٣‬بمنندأ ‪ ...‬بنننا وبثنن‪ ٝ‬دنندب‪ ،‬بذب بطننت ديشا ُلننى تجننازة ما‪ٜ‬نا من هننئسب (بملن ز) طن ت و بد‪ٜ‬نناهسة‪،‬‬
‫وم‪١‬ننل وٗيشننا‪ ،‬ود ن ت ـننل ُلننى بدبهننازبت ت بذب ذه ن تجننازه وبػننيجوها م ن بدتجأننا‪ ."٤‬ةشٌننس‪ :‬حامنند بد‪ٜ‬ننا زم‪ٟ٘ ،‬ننا‬
‫بمشنناب بدِننس كنند تطننتِماز بده دشنندم لننه بندونيظننيا‪ ،‬بديجدمننل م ن بدأننل تندونيظننيل دانند‪ٟ‬ت ز ش‪ ٠‬ن ؿننالب طننايما ‪،‬‬
‫‪ ،1998 ، .‬ؾ‪.60‬‬
‫(‪ )4‬ب‪ٛ‬د بدتجأنادي ُلنى مشناب حـن مةجنازة بني ُ هنا من بد‪ٜ‬ثن ز تطن ميل‪ .‬ةشٌنس ‪ :‬ةن ع طنمي ‪ ،‬بملـندز بدظنام‪،ٝ‬‬
‫ؾ ؾ‪.60-59‬‬
‫‪26‬‬
‫و وطنناهل بدتجنناز‬ ‫‪ٟ‬ملننجة طنن٘س بدتجنناز قوزيينني بلننى بندونيظننيا وبدتِامننل مننّ تجازهننا مثاػننسة من‬
‫بدِس دي ‪ ٜٜ‬ب ب‪ٟ‬تج ‪ٛ‬دز م بدسي ‪ ،‬وديلِ٘ ب بدِس م دهل أشس (‪.)1‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ػ ن نن‪٢‬ل تط ن ننتِماز بدتجأ ن نناله ت ن نندةا ‪ٟ‬ثي ن نجب أم ن ننا بدؼ ن ننِ تندونيس ن ن بد ن ننرم د ن ن ةسض ن ن‬
‫د ح ننت ‪٢ٗ ،٤‬انن ن تط ننتجامل م ننسوش بلبس‪ ٟ‬ننل بد هشي ننل بد ن ن بش ننرت شم ننا بمل‪ٜ‬اوم ننل وي نندأت ؼن ن‬
‫بدِدة ن نند من ن ن بدهجم ن ننات ٗ٘ن ن ن ُ ن ننا ‪ ٛ 1513‬ن ننا بط ن ننو ‪ٟ ٤‬ثي ن ننج من ن ن د ن نناوة ؼن ن ن هجن ن ن ُل ن ننى‬
‫بدتجأاديي (‪ .)2‬وش ‪ ٤‬بملدة بملمتدة م ‪ٛ 1580-1550‬ا ت بملماد‪ ٣‬طن ميل هجمنات ُندة كند‬
‫بدتجأ نناديي (‪ٟ ،)3‬م ننا ‪ ٛ‬ننا بملظ ننام مل ن زبت بت ننرت ه ننا ّ بلب ننس ك نند بملظ نني يي سط ننيما ِ نند‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫م‪ٜ‬تل ما‪١‬ه هازو طاوا تسنات بدرم ‪ٛ‬تل ٓدزب ُلى ةد بدتجأناديي ُنا ‪ٗ .)4(1570‬لن ُن‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫تا‪ ٣‬بملؼ‪ ١‬ت ٗب بن ؼاز تمنسبق وتوي نل مني بملن ً٘ي بدتجأناديي ‪ ،‬بثنس تنؤثيجب ‪ٟ‬ثينجب لنه بش ةنا‬
‫بلننى ت ن ‪٘ٛ‬ه ُ ن بدت طننّ(‪ .)5‬لننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظ ننل شا ن بدتجأننا‪ ٤‬لننه مشاٗظننل‬ ‫مـنناُبه ‪ ،‬ممننا ب‬
‫م سال ُلى بملشو‪ٜ‬ل مّ تطثا بدرة تم‪١‬شن ب من بدظنيوسة ُلنى ِنم بلجنصز تندونيظنيل ملنل‬
‫حننس منني بدنندودتي (‪ )6‬بطننتمست ح ن نهاةننل بد‪ٜ‬ننس بدظننا ض‬ ‫لننه ؼن‬ ‫دصاننسة تيمن ز‪ ،‬ممننا اظن‬
‫ُؼس‪ ،‬بكم ا ُلى بثسها بد‪ ٜ‬ة بدث سال تطثانيل ِد مِس‪ٟ‬ل تزما ب ُا ‪.)7(1588‬‬
‫د تنتل بملشاٗظل بددوديل ُلى بملشو‪ٜ‬ل‪ ،‬مل ًهست ‪ ٛ‬ة ددةدة ُلى مظنس تحندب ‪ ،‬أس‬
‫وا ن ننه ه دش ن نندب بد ن ن حاود ن ن بد ؿ ن ن ‪ ٤‬بل ن ننى بلج ن ننصز تندونيظ ن ننيل ملت ن ننجزبت تجازا ن ننل‪ٗ .‬ثِ ن نندما ‪ ٠‬ن ننا‬
‫بلنى ميشناب دؼنث نل‪١ٗ ،‬نسوب لنه‬ ‫مندوز بملن شَ دابهنازبت بد ن ةنؤا هنا بدتجأنادي‬ ‫ة‪ ٜ‬م‬ ‫بده دشدة‬

‫(‪ )1‬بط ن ننماُيل بحم ن نند ة ن ننا‪،‬ه وم من ن ن ػ ن ننا‪ٟ‬س‪ ،‬ت ن ننازا بدِ ن نناد تطن ن ن م بلب ن نندة وبملِاؿ ن ننس‪ .‬ل‪ ،1‬بلجش ن ننا تط ن نني م‪،‬‬
‫بدسااق‪،1984،‬ؾ‪.225‬‬
‫(‪ )2‬د ‪ ٤‬ة ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.537‬‬
‫(‪ )3‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.550‬‬
‫(‪ )4‬ة ع طمي ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.62‬‬
‫(‪ )5‬د ‪ ٤‬ة ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.537‬‬
‫(‪ُ )6‬ثد بدسشب‪ ٚ‬موا‪ ٣‬بد٘هد‪ ،‬بدتو زبت بدظياطيل وبد هشيل لنه بندونيظنيا ‪ ،1965-1920‬مجانل ‪٠‬اينل بديجمينل داثشنات‪،‬‬
‫بملجاد ‪ ،2002 ،13‬ؾ‪.274‬‬
‫(‪ُ )7‬له حيدز طايما ‪ ،‬تازا بلبلازة توزييل بلبدةلل‪ٔ ،‬دب ‪ ،1990‬ؾ‪.111‬‬
‫‪27‬‬
‫بلبـ ن ‪ُ ٤‬ايهننا م ن م ه هننا تؿننله(‪ .)1‬دننرد‪ ٣‬بتجه ن بز‪.‬ننّ طنن٘ تجازاننل ه دشدةننل بلننى بندونيظننيا‬
‫بو‪ ٤‬م ننسة ل ننه مدةش ننل منت ننا ل ننه د نناوة بدٔسيي ننل‪ ،‬وح نندث بػ ن ثا‪٠‬ات‬ ‫ُ ننا ‪ .1596‬ون ننص‪ ٤‬بده دش نندة‬
‫مي ه ويي بدظ‪٢‬ا ‪ٟ ،‬ما حدث مّ بدتجأاديي من ‪ٛ‬نثاه ‪ ،‬اس ب تمنس أينج ِند ُندة ػنه ز‪ ،‬بذ‬
‫ٓي ن ننج بدظ ن نن‪٢‬ا م ن ن ‪٘ٛ‬ه تج ن نناد بده دش ن نندةي ‪ ،‬وبش ن ننروب ةشٌ ن ننسو بد ن ننيه حا٘ ن نناب ده ن ن ك ن نند بُ ن نندبده‬
‫بده دشنندةي ‪ ،‬بذ بزطننا ب ط نن٘ ه م ن ما‪ٜ‬ننا وٓ ن ب دٔننسق بدتـ نندم‬ ‫بدتجأنناديي (‪ٛ.)2‬نناو بدتجأننادي‬
‫دألط ننو ‪ ٤‬بده دش نندم‪ ،‬وُ نندوب ‪ ٠‬ننل ط نن٘يشل ديظن ن مسأادي ننل ا ننه ٓشيم ننل دهن ن ةؤش ننرونها‪ ،‬مل ننم ها‬
‫منّ تندونيظنيي و جنص بطنو ده ُن ت ‪ٜ‬ين‪ٝ‬‬ ‫بدظ٘ تندونيظيل‪ ،‬درد‪ ٣‬بؿود بدتجأنادي‬
‫(‪)3‬‬
‫ٓاةتننل‪ .‬وه‪١‬ننرب منندأت بدتجأننا‪ ٤‬ت٘‪ٜ‬نند مس‪ٟ‬صهننا لننه تانن‪ ٣‬بلجننصز‪ُ ،‬لننى بدننسٓ م ن بحت٘اًهننا مما‪ٜ‬ننا‬
‫ع‬
‫مدة بز‪ِ.‬ي ُاما‪ٟ ،‬ما ًا ت تٍ٘ مجصب م دصاسة تيم ز ومسب‪ٟ‬ص ؿٔيجة أشس (‪.)4‬‬
‫مندأت ه دشندب متيثين مس‪ٟ‬صهنا لننه بلجنصز تندونيظنيل من شن ‪ُٜ ٤‬نندها مِاهندة ت نناد‪ٙ‬‬
‫مننّ تندونيظننيي ُننا ‪ 1600‬لننه دصاننسة بمث نيننا‪ .‬و‪ٛ‬نند نـن هننرد بملِاهنندة ُلننى مننش بده دشنندةي‬
‫دانندٗاَ ُن بلجصاننسة‪ ،‬م‪ٜ‬امننل بحت‪٢‬ننازه دتجننازة بدبهننازبت‪ ،‬وتستن ُلننى ُ‪ٜ‬نند‬ ‫حنن‪ ٝ‬ب‪ٛ‬امننل بلبـن‬
‫تا نن‪ ٣‬بملِاه نندة ‪ٛ‬ي ننا ُ نند من ن بدؼ ننس‪٠‬ات بده دشدة ننل ماط ننتٔ ‪ ٤‬من ن بز بدمل ننجوة ل ننه بد ننث ‪ ،‬اس ب‬
‫بلنى كنسبز ممـنالب بده دشندةي ‪ ،‬ممننا ٗنّ بلب‪ ٢‬منل بده دشدةننل‬ ‫بدتشناٗع مني هننرد بدؼنس‪٠‬ات ب‬
‫دت حينند تانن‪ ٣‬بدؼننس‪٠‬ات لننه ػننس‪ٟ‬ل وبحنندة اننه "ػننس‪ٟ‬ل بدهشنند بدؼننس‪ٛ‬يل بده دشدةننل"ُا ‪،)5(1602‬‬
‫بد ن ن ‪٠‬ان ن ن ُلن ننى ٓ ن نسبز ػن ننس‪ٟ‬ل بدهشن نند بدؼن ننس‪ٛ‬يل بدتجةوانين ننل بد ن ن تؤطظ ن ن ُن ننا ‪.)6(1599‬وش د ن ن‬
‫ح‪ ٢‬مننل ه دشنندب هننرد بدؼننس‪ٟ‬ل حنن‪ُٜ ٝ‬نند مِاهنندبت د٘ننت مننا اؼنناب م ن قزبض ن ويشنناب بلبـ ن‬
‫م ايننل دٔننسق هننس بدتجأنناديي‬ ‫وٓيننج ذدنن‪ .٣‬وُصمن بدؼننس‪ٟ‬ل ُلننى ُ‪ٜ‬نند مِاهنندبت مننّ و‪ ٤‬و‪ٛ‬ن‬

‫(‪ُ )1‬ثد بدسشب‪ ٚ‬موا‪ ٣‬بد٘هد‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.274‬‬


‫(‪ٛ )2‬هس بددة تندونيس ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.80‬‬
‫(‪ )3‬بحتٍ٘ بدتجأادي مما‪ٜ‬ا ح ُا ‪ .1641‬ةشٌس‪ :‬بملـدز ن٘ظل ‪ ،‬ؾ‪.78‬‬
‫(‪ )4‬م م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.40‬‬
‫(‪ )5‬بطماُيل بحمد ةا‪،‬ه وم م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.226‬‬
‫(‪ )6‬م م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.40‬‬
‫‪28‬‬
‫من ن بدهش نند وبندونيظ ننيا‪ .‬ول ننه ُ ننا ‪ ُ 1610‬نني بو‪ ٤‬ح ننا‪ ٟ‬ه دش نندم من ن ػ ننس‪ٟ‬ل بدهش نند بدؼ ننس‪ٛ‬يل‬
‫(‪ .)Veter Pope‬و‪ٛ‬نند أ ز‪ ٞ‬هننرب‬ ‫بده دشدةننل‪ ،‬د هتمننا م نؤم ز بدؼننس‪ٟ‬ل وبط ن لمازب ها ه ن ٗييننج م ن‬
‫م ‪ٛ‬ن‪ ٙ‬حنا‪ ٟ‬بملشو‪ٜ‬نل وطن‪٢‬انها‪ .‬دنرب‪ ،‬آثنست‬ ‫‪ٛ‬امنل لنه منتنا ت بدنل ؿنِ يات ظن‬ ‫بلبنا‪ ٟ‬ب‬
‫بدؼس‪ٟ‬ل تنت‪ٜ‬ا‪ ٤‬بلى دا‪٠‬ازتا‪ .‬و‪٠‬ا بدِ‪ٜ‬ند بمل ‪ٛ‬نّ مني بدؼنس‪ٟ‬ل وبدظناوا مملامنل م‪ٜ‬دمنل أطاطنيل‬
‫تندونيظيل(‪.)1‬‬ ‫سطت‪ٜ‬سبز ه دشدب له بدث‬
‫منندأت بملشاٗظننل منني هننرد بدؼننس‪ٟ‬ل وػننس‪ٟ‬ل بدهشنند بدؼننس‪ٛ‬يل بدتجةوانيننل مشننر مواننّ بد‪ٜ‬ننس‬
‫ع‬
‫بدظننا ّ ُؼننس‪ٜٗ ،‬ثننل ا ؼنناب بدؼننس‪ٟ‬ل بده دشدةننل ِننا وبحنند‪ ،‬تا‪ ٜ‬ن بدؼننس‪ٟ‬ل بدتجةوانيننل مسط ن ما‬
‫من بملا‪١‬ننل بدي بمي ن مش هننا حنن‪ ٝ‬بحت‪٢‬نناز بدتجننازة لننه بدؼننس‪ ،ٚ‬وذدنن‪ ٣‬هميننل بدت بمننل دإلن‪٢‬اين ‪ .‬و‪ٛ‬نند‬
‫بدلننا ُننا ‪ 1601‬م‪ٜ‬يننا ة بدسيننا‬ ‫أم ننست أو‪ ٤‬طنن٘يشل بلننى بدؼننس‪ ٚ‬لننه بدسب ننّ وبدِؼننسا م ن ‪٠‬ننان‬
‫سن‪١‬ظ ننيج (‪ ، )Lancaster‬حي ن وؿ ننا بل ننى مشو‪ ٜ‬ننل باؼ ننل مجصا ننسة ط ن موسة وُ ننا ت ِ نند ُ ننامي‬
‫ونـ نن‪ ٙ‬بدِ ننا م م د ننل مأ ن شن ه ننا ‪1.30.000‬زه ننل م ن بد٘ا٘ ننل(‪ .)2‬ويم ننسوز بد ‪ ٛ‬ن ت د ن ه ننرد‬
‫بملشاٗظننل بلننى حننس ‪ ٘ٗ ،‬ن ُننا ‪ 1618‬بنتـ ننس بدتجةوننانيي ممظنناُدة قه نناله ُلننى زتننيع بدؼ ننس‪ٟ‬ل‬
‫‪٠‬ن ن (‪ ،)Coon‬وبدت ننجود ُل ننى بد٘ن نسبز بل ننى د ننصز بمل دن ن ‪ ،)3(ٞ‬اس بنه ن ن بش٘‪ ٜ‬ن ن ب ٗ ن ن تط ي ن ن ب ُ ن ننلى‬
‫من ننسة بشننس (‪،)5‬بذ ‪ٛ‬ننا م هنندة واح نسب‪ٚ‬‬ ‫حـن ن متاٗي ننا ٗن ن بدِ ننا بدتنناله (‪ ،)4‬ممننا مه نند دِ ن ة ‪ٟ‬ن ن‬
‫بد بطت لى ُايها بدتجةوانيي وقهاله(‪.)6‬‬ ‫دميّ بلبـ‬

‫(‪ )1‬حظا ح ‪ ،ٚ‬تازا بدؼِ تط ميل بلبدة وبملِاؿس‪ ،‬ن‪،1‬ميجوت ‪ ،2000،‬ؾ‪.213‬‬


‫(‪ )2‬ماني‪٢‬از‪ ،‬آطيا وبدظيوسة بدٔسييل‪ ،‬تسدمل ُثد بدِصاص داواد‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪ ،1962 ،‬ؾ‪.60‬‬
‫(‪ )3‬د ننصز بمل د ن ‪٠ : ٞ‬ان ن ه ننرد بلج ننصز اِ ننسٖ مج ننصز بدت بم ننل‪ ،‬وب‪ٟ‬تجه ننا دصا ننسة هامل نناهيجب ‪.‬ةشٌ ننس‪ .‬م م ن ػ ننا‪ٟ‬س ‪ ،‬بملـ نندز‬
‫بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.117‬‬
‫(‪ )4‬بطماُيل بحمد ةا‪،‬ه‪ ،‬وم م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.227‬‬
‫ع‬
‫(‪ )5‬بلجنندةس مادننر‪ٟ‬س ب ‪٠‬ن ‪ٟ‬تن بلننى زتيظننل ت‪ٜ‬سانسب ِنند بطن ي تل ُلننى دا‪٠‬ازتننا‪ ،‬دنناب ٗيننل‪":‬ب م‪٢‬ننا بدا‪ٜ‬نناب بدننرم حامشننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫مل وما ‪ٛ‬د ت مشاإد ت ‪ ،‬وب بلجصب ت‪ٟ‬تج م بٓ بدثادب وبٓ بدث ناز من بلجنصز تندونيظنيل بؿنث ت ما‪٢‬نا‬
‫داؼس‪ٟ‬ل بدتجازال بده دشدةل"‪ .‬ةشٌس‪ :‬حامد بد‪ٜ‬ا زم‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.61‬‬
‫(‪ٛ )6‬هس بددة تندونيس ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.85‬‬
‫‪29‬‬
‫ع ع‬
‫لننه ُننا ‪ 1633‬تن اِنني بنو ن ٗننا أ ت (‪ )Antone Van Adet‬حا‪ٟ‬مننا ُامننا داؼننس‪ٟ‬ل‪،‬‬
‫ع‬
‫وهن بدننرم ػننا ؿننس متجبه زاننل بده دشدةننل‪ ،‬و‪ٛ‬طن نهاتيننا ُلننى بدتجأنناديي (‪ ،)1‬بذ بطننت لى ُلننى‬
‫ما‪ٜ‬ننا ُننا ‪ٟ،1641‬م ننا بط ننت لى ُل ننى ‪ ٠‬اؼ نني ُننا ‪ .1660‬و‪ ِ.‬نند ذد نن‪ ٣‬بش ننرت بمل و ننات بدتجازا ننل‬
‫بدتجأادي ننل بدـ ننٔيجة مادظ نن‪ ٜ‬ن ل ننه ة نند بده دش نندةي بد بح نندة تا ن قش ننس ‪ ،‬وي ننرد‪ ٣‬ت ن داه دش نندةي‬
‫بدظ ن ننيوسة ُل ن ننى دمي ن ننّ بلج ن ننصز تندونيظ ن ننيل(‪ .)2‬وُل ن ننى بد ن ننسٓ م ن ن قزي ن ننا بد‪١‬ثي ن ننجة بد ن ن ح‪ ٜٜ‬ه ن ننا‬
‫بدؼس‪ٟ‬ل‪ ،‬اس بنها بشنرت مادلنِ‪ ٙ‬ممنسوز بد ‪ٛ‬ن ‪ ،‬ظن بل ظناتس بد ن اِسكن دهنا‪ ،‬وبد ن ‪٠‬انن‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ن يجل دِد قمانل لنه بلبظنامات‪ ،‬وُند ‪ٟ٘‬نابة بملن ً٘ي ‪ ،‬و‪ٟ‬ملنجة تشت طنات‪ٗ .‬لن ُن ذدن‪،٣‬‬
‫ٗ ننا ازٓ ننا ه دش نندب ُل ننى ادٔ نناب بحت‪٢‬ازه ننا بدتج ننازم ل ننه بندونيظ ننيا وبدهش نند ك نناُ‪ ٙ‬من ن شظ نناتس‬
‫بدؼننس‪ٟ‬ل‪ ،‬ح ن بنهننا ٗ‪ ٜ‬نندت طنناوا ها بدتجازاننل‪ ،‬وت د ن بل ننى بدظياطننل وبلب‪ ١‬ن ‪ .‬ولننه ُننا ‪1799‬‬
‫بن ه بدؼس‪ٟ‬ل مـ٘ل نهاتيل(‪ .)3‬وش ‪ ٤‬بلبسو بدشاماي نينل بد ن بدتاحن أوزينا لنه بد‪ٜ‬نس بدتاطنّ‬
‫ُؼس‪ ،‬بحتا بد‪ ٜ‬بت بد٘س ظيل ه دشدب‪ ،‬وحاود ب تمد ن٘ ذها بلنى بملظنتِمسبت بده دشدةنل لنه‬
‫بندونيظ ننيا اس ب بدتجةو ننانيي ط ننث‪ ٜ‬ه ل ننه ذد نن‪ ،٣‬بذ بحتا ن ب د نناوة و‪ ِ.‬ننم بلج ننصز قش ننس ُ ننا‬
‫بندونيظننيا ت ن ح‪ ١‬ن ػننس‪ٟ‬ل بدهشنند بدؼننس‪ٛ‬يل بدتجةوانيننل‪،‬‬ ‫‪ .)4(1811‬ومشننر ذدنن‪ ٣‬بد ‪ ٛ‬ن أؿننث‬
‫واظنا ت منناض طننتام٘ ز زبٗا نص (‪ )5()Tomas Stamford Ravils‬مشـن بد‪ٜ‬ننات مؤُمننا‪ ٤‬بلبا‪ ٟ‬ن‬
‫أػسبٖ بدا ز ميش (‪ )Meno‬بلبا‪ ٟ‬بدِا بدتجةوا له بدهشد(‪.)6‬‬ ‫بدِا لجاوة وت ب ِها ت‬
‫وحـ ن ‪ ٤‬ه دشنندب ُلننى بطننت‪ ٜ‬دها ُننا ‪ُ ،1814‬ننا ت بندونيظننيا بلننى‬ ‫ِنند هصامننل ننناماي‬
‫بلب‪ ١‬بده دشدم‪ ،‬مم د بت٘نا‪ُٜ ٚ‬ند مي هنا ويني مساوانينا لنه بدِنا ن٘ظنل‪ ،‬م‪ٜ‬امنل ت لنه ه دشندب‬

‫(‪ )1‬حظا ح ‪ ،ٚ‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.214‬‬


‫(‪ٛ )2‬هس بددة تندونيس ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.87‬‬
‫(‪ )3‬بطماُيل بحمد ةا‪،‬ه وم م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظثا‪ ،ٚ‬ؾ‪.227‬‬
‫(‪ )4‬م مد ُله بد‪ ٜ‬شم وحظا ح ‪ ،ٚ‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.196‬‬
‫(‪ ٛ )5‬ننا زبٗا ننص ِ نندة بؿ ن حات ل ننه بندونيظ ننيا‪ ،‬بذ ‪ٛ‬ظ ن د نناوة بل ننى ثم ننا م نندةساات‪ٟ ،‬م ننا ب ؼ ننؤ ل ننه ‪ ٠‬ننل مدةسا ننل م ‪١‬م ننل‬
‫بهايننل‪ ،‬وبد ننى بدِمننل تدثننازم بمل٘ننسوق ُلننى قهنناله ماطننتيشاب قُمننا‪ ٤‬بد شمننل دثشنناب بدوننس‪ ٚ‬وبلجظن ز‪ .‬ةشٌننس‪ :‬ممنندو‬
‫ؿث ه‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.28‬‬
‫(‪ٛ )6‬هس بددة تندونيس ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ‪.93‬‬
‫‪30‬‬
‫أٗسا‪ٜ‬ي ننا اس ب بدتش نناٗع دن ن ةنتن ننل‪ ،‬س‬ ‫وبد‪ ٢‬ننا ودشن ن‬ ‫ُن ن مظ ننتِمسب ها ل ننه ‪ ٠‬ننل من ن ط نني‬
‫م ‪ِٛ‬هننا بدظننيجبتيمله بملمتنناش لننه مشو‪ٜ‬ننل بدؼننس‪ٚ‬‬ ‫مساوانيننا بطننت د ُلننى دصاننسة طننشٔاٗ زة‪ ،‬ظ ن‬
‫ِند ب تشاشدن دهنا‬ ‫ػس ه آطيا‪ .‬و‪ٛ‬د بحتج ه دشدب ُلى ذدن‪ ،٣‬اس بنهنا وبٗ‪ٜ‬ن‬ ‫ق‪ٛ‬ص ودش‬
‫مساواني ننا ُ ن مشو‪ ٜ‬ننل م ن قزبض ن ل ننه ٓس‪ .‬ن ط ن موسة مم د ن بت٘ ننا‪ ٚ‬ددة نند ُ‪ ٜ‬نند مي هم ننا ُ ننا‬
‫‪ ،1824‬اِه ن نند ٗي ن ننل بدوسٗ ن ننا م ن نناحيجب ح ن نندو مظ ن ننتِمسب هما‪ .‬وي ن ننرد‪ ٣‬بنتا ن ن بدتش ن نناٗع بدتج ن ننازم‬
‫وبن٘ننس وب مادظننيوسة ُلننى‬ ‫وبدظيا ن منني بدنندودتي لننه بدؼننس‪ ٚ‬ق‪ٛ‬ص ن (‪.)1‬وه‪١‬ننرب ُننا بده دشنندة‬
‫بندونيظ ننيا و مش نناشَ‪ ،‬وزبٗ نن‪ ُ ٝ‬ن ه تا نن‪ ٣‬بن نندسَ ح ننسو ُدة نندة ل ننه م تا نن‪ ٙ‬بلج ننصز(‪ ،)2‬مم ننا‬
‫ِٗه ن بلننى ا شننا‪ِ ٤‬ننم ؿ ن حات‪ ،‬وم هننا ‪ٛ‬يننا بلبننا‪ ٟ‬بدِننا ٗننا زي ن غ (‪)Van Drbosh‬‬
‫ع‬
‫ُا ‪ ،1830‬مب شنا‪ ٤‬بدشٌنا بلبلنازم(‪ .)3‬اس ب هنرب بدشٌنا ب بلنى بطنتٔ ‪ ٤‬قهناله بطنتٔ س‬
‫ع‬
‫طي ا ِٗه له ‪ٟ‬ليج م بلباست بلى اهما‪ ٤‬شزبُ ه بل اؿل(‪.)4‬‬
‫م ن ننّ موا ن ننّ بد‪ ٜ‬ن ننس بدِؼ ن ننسا بنتهجن ن ن بلب‪ ٢‬م ن ننل بده دشدة ن ننل طياط ن ننل ددة ن نندة ُسٗن ن ن‬
‫مادظياط ننل تش ‪ٛ‬ي ننل‪ .‬وت‪ٜ‬ن ن ه ننرد بدظياط ننل ُل ننى تهتم ننا م ننادتِاي وبد ننبل وبملظ نناُدة ٗن ن ن‬
‫بل ن ن نندمات بدِامن ن ننل(‪ .)5‬ولن ن ننه ُن ن ننا ‪ 1918‬ت ن ن ن ا ؼن ن نناب أو‪ ٤‬مجان ن ننع نين ن ننا‪ُ .‬ن ن ننسٖ م ن ن ن بد٘ د‪١‬ظ ن ن نسب‬
‫ع‬
‫(‪ .)6()Volksraad‬ب هنرب بملجاننع دن ةملننل بدؼنِ موا‪ٜ‬ننا‪ ،‬بذ دن ة‪١‬ن دنل حنن‪ ٝ‬لننه بد ؼننسعّ‪ ،‬ودن‬

‫(‪ )1‬بطماُيل بحمد ةا‪،‬ه وم م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ، ٝ‬ؾ‪.228‬‬


‫(‪ )2‬م ن بم ننسش بلب ننسو بد ن شاك ننها بده دش نندة ل ننه بندونيظ ننيا ح ننس تمي ننج ةث ننا نيج ننازب بد ن بط ننتمست شمظ ننل بُ ن ب‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫(‪ ،)1830-1825‬وحننسو ‪ ٛ‬ن منندزم بد ن بطننتمست طننتل ُؼننس ُامننا (‪ٗ ،)1837-1821‬ل ن ُ ن حننسو مما‪١‬ننل باؼننل‬
‫ع‬
‫بد بطتمست بحد وث ثي ُاما (‪ ،)1904-1873‬ةشٌس‪ :‬م م ػا‪ٟ‬س بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.43‬‬
‫(‪ )3‬بدشٌ ننا بلبل ننازم ‪ ٠ :‬ننا ه ننرب بدشٌ ننا ة‪ٜ‬ط ن ماُ٘ نناب بدظ نن‪٢‬ا م ن بدل نسبت بملت ننؤشسة‪ُ ،‬ل ننى ب ة ــ ن ب شم ننع‬
‫بزبكننيه دصزبُننل بمل اؿننيل بد ن ت نند ها بلب‪ ٢‬مننل‪ ،‬و‪ِ.‬نند ذدنن‪ ٣‬ت‪ ٜ‬ن بلب‪ ٢‬مننل م ظننا بمل اؿننيل‪ .‬ةشٌننس‪ :‬اؼظ نسبمي ‪،‬‬
‫بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.119‬‬
‫(‪ )4‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ ‪.119‬‬
‫(‪ )5‬ة ع طمي ‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ ؾ‪.92-91‬‬
‫ع‬
‫(‪ )6‬بد٘ د‪١‬ظسب ‪٠ :‬ا هرب بملجاع ةت‪٢‬ن من طنتي ُلن ب‪ ،‬ث ثن من ه ٗ‪ٜ‬نى من تندونيظنيي ‪ ،‬وشمظنل وُؼنسو‬
‫م توزييي ‪ ،‬وشمظنل من بدؼنس‪ٛ‬يي تدانن ‪ ،‬و‪٠‬نا ‪ٛ‬ظن من ه يِني ّ ماسنت نا ٓينج بملثاػنس‪ ،‬بمنا بد‪ٜ‬ظن تشنس ٗينت‬
‫اِيي ه م ‪ٛ‬ثل بلب‪ ٢‬مل‪ .‬ةشٌس‪ُ :‬لى بدوشواوم‪ ،‬له بندونيظيا‪ ،‬مؼ‪،1960 ، ٝ‬ؾ‪.153‬‬
‫‪31‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ت‪ ١‬ن بلب‪ ٢‬مننل مظ نئودل أمامننل‪ ،‬م ننل ‪ ٠‬ننا مجاظننا بط ؼ ننازاا‪ .‬د ننرب‪ ،‬هاد ن بدصُم نناب تندونيظ نني‬
‫مب ؼن نناب مسملن ننا ح‪ٜ‬ي‪ ٜ‬ن ن ‪ ،‬اس ب بلب‪ ٢‬من ننل بده دشدةن ننل زٗل ن ن ذدن نن‪.)1(٣‬ومن ننّ ًه ن ن ز م ن ن ب ز بلبن ننس‬
‫ةشنا و ممثندأ بدتِناو منّ تندونيظنيي ‪ ،‬سطنيما ِند تحنت ‪٤‬‬ ‫بدِامليل بدلانينل‪ ،‬مندأ بده دشندة‬
‫زبض ن ه دش نندب ُ ننا ‪.1940‬ويامل‪ٜ‬ام ننل بػ ننتدت بملوادث ننل مبةج ننا ط ننت ز ح‪ٜ‬ي‪ ٜ‬ن ة ‪ ٜ‬نن‪ٝ‬‬ ‫تمل ننا‬
‫زٓث ننل بدؼ ننِ ل ننه تػ ننيجب‪ ٞ‬م ننالب‪ ١‬بدِ٘ل ننه‪ .‬اس ب ه دش نندب زٗل ن ه ننرد بملواد ن ‪ ،‬وًا ن ُل ننى‬
‫هرد بلبا‪ ٤‬ح تحت ‪ ٤‬بدياما اندونيظيا ُا ‪.)2(1942‬‬
‫بحتا ن بد‪ ٜ‬ن بت بديامانيننل بندونيظننيا لننه بدلننام م ن بذبز ُننا ‪ِ .)3(1942‬نند ب شاك ن‬
‫بندونيظنيا‬ ‫مِاز‪ ٞ‬ملدة ث ثل بةنا بط ظنا ُلنى بثسهنا بلجنيؽ بده دشندم(‪ .)4‬و‪ٛ‬ند ‪ٛ‬ظن بديامناني‬
‫مشاه‪ُ ٝ‬ظ‪١‬سال د ظهل ُايه بدظيوسة ُلى بدث (‪ ،)5‬وهرد بملشاه‪ ٝ‬اه‪:‬‬ ‫بلى ث‬
‫املىطلــت الاى ـ ‪ :‬ػننما دنناوة ومننا وزب‪ ،‬و‪٠‬ان ن ت ن طننيوسة بلجننيؽ بدظننا ض ُؼننس‪ ،‬وبت ننرت‬
‫م دا‪٠‬ازتا مس‪ٟ‬صب دا‪ٜ‬يا ة‪.‬‬
‫املىطلــت الثاه ــت‪ :‬ػننما ط ن موسة وبمل ة ن ‪ ،‬و‪٠‬ان ن ت ن طننيوسة بلجننيؽ بل ننامع وبدِؼننسا ‪،‬‬
‫ع‬
‫وبت ننرت من ن ط ننشٔاٗ زة مس‪ٟ‬ن نصب دا‪ٜ‬ي ننا ة‪ .‬بم ننا طن ن موسة ٗ‪٢‬انن ن ده ننا ح‪ ٢‬م ننل ُظ نن‪١‬سال شاؿ ننل‪،‬‬
‫وبت رت م مدةشل م ‪ٟ‬ي تيشٔ‪ ٢‬له ط موسة بدٔسييل ُاؿمل دها‪.‬‬

‫(‪ُ )1‬له بدوشواوم ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.153‬‬


‫(‪ )2‬بطماُيل بحمد ةا‪،‬ه وم م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.236‬‬
‫(‪ )3‬بزت ننثى تح ننت ‪ ٤‬بديام ننا سندونيظ ننيا متون ن ز بديام ننا ت‪ٛ‬تـ ننا م شن ن ‪ ٤‬بد‪ ٜ‬ننس بدتاط ننّ ُؼ ننس‪ ،‬بذ م نندأت بديامن ننا‬
‫مادث ن ُن مجنا‪ ٤‬حين م دهننا لنه بدندو‪ ٤‬بملجناوزة‪ ،‬شاؿننل ِند بش ةنا ُند طن‪٢‬انها‪ ،‬وبش ةننا تنتنال بدـنشاله ٗيهنا‪ ،‬دننرب‬
‫ٗ‪ٜ‬د نا ت ممثدأ " آطيا د طي اي "‪ ،‬وُما ُلى مشّ تدشل بددو‪ ٤‬توزييل له بدؼس‪ ٚ‬ت‪ٛ‬ص ‪ ،‬ثن بشنرت تتوانّ بلنى‬
‫بندونيظ ننيا‪ ،‬وحاودن ن ب ش ننا‪ ٤‬بندونيظ ننيا ل ننه مل ننماز تت ننا ت‪ٛ‬تـ ننا م بد ننرم بها‪ٜ‬ن ن ُاي ننل بطن ن " مشو‪ ٜ‬ننل بدسش نناب‬
‫تطنني ال" بملؼننيج‪ٟ‬ل‪ ،‬هنندٖ ب ِننا بدش٘ ن ذ تدشب ن ُ ن بملشو‪ٜ‬ننل تطنني ال‪ .‬ت ب ه دشنندب زٗل ن تنلننما ‪ ،‬لننه بد ‪ ٛ‬ن‬
‫بدرم بؿنست ٗينل بديامنا ُلنى تش٘ينر ذدن‪ ٣‬مناد‪ ٜ‬ة‪ٜٗ ،‬امن مناحت ‪ ٤‬بندونيظنيا‪ .‬ةشٌنس‪ :‬حظنا حن ‪ ،ٚ‬بملـندز بدظنام‪،ٝ‬‬
‫ؾ‪.225‬‬
‫(‪ )4‬زملا سوند‪ ،‬بلبس بدِامليل بدلانيل‪ ،‬ن‪،5‬ميجوت‪ ،1977 ،‬ؾ‪.210‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Keith Buchanan, The Southeast Asian World, London, 1967, P.119.‬‬
‫‪32‬‬
‫ػن ننس ه تزشثي ننل‪ ،‬ودن ننصز بمل د ن ن ‪،ٞ‬‬ ‫املىطل ــت الثالثـ ــت‪ :‬ػ ننما دن ننصز م زنين ن وطن ننياثيع‪ ،‬ودشن ن‬
‫وبةسا ننا بدٔسيي ننل‪ .‬و‪٠‬ان ن ه ننرد بملشو‪ ٜ‬ننل ت ن ط ننيوسة بد‪ ٜ‬ن بت بدث سا ننل بدياماني ننل‪ ،‬وبت ننرت م ن‬
‫ع‬
‫بملدةشننل بدظنناحايل "ما‪ٟ‬ظنناز" بد ن ت‪ٜ‬ننّ لننه دشن ‪ .‬ط سيسن مس‪ٟ‬نصب دا‪ٜ‬يننا ة‪ .‬ودتنظنني‪ ٝ‬بدِمننل منني‬
‫ع‬
‫هرد بملشاه‪ ٝ‬أ ؼئ هي ل بتـا‪ ٤‬بت رت م دا‪٠‬ازتا مس‪ٟ‬صب دها(‪.)1‬‬
‫ُ ن بدؼ ننِ تندونيظن ن د نل ن بب ت ن ح‪١‬مه ن مش ننر‬ ‫ُل ننى ‪ٟ‬ظن ن‬ ‫ُم ننل بديامانين ن‬
‫بحتن ن ده اندونيظ ننيا‪ .‬ودت ‪ٜ‬ي نن‪ ٝ‬ذد نن‪ ٠ ٣‬ننا ُا ننيه ب ةئط ننظ ب ُن ن ‪ٛ‬ل ُم ننل مؼ ننيج‪ٟ‬ل م ننّ ‪ ٛ‬ننا ة‬
‫بلبس‪ ٟ‬ننل بد هشين ننل بد ننرة ‪ ٠‬ننان ب م د ة ن ن ‪ٛ‬ث ننل بلب ننس ‪ ،‬ومن ن ش ن ن ‪ ٤‬ب‪ٛ‬شن نناَ بد‪ ٜ‬ننا ة ُل ننى بُتث نناز‬
‫بديامانيي م سزا ‪ ،‬ةم‪ ١‬ه ب ة‪ ٢‬ن ب حا‪ٜ‬ل وؿل مي بدظناوات بديامانينل وبلجمناهيج‪ ،‬دنرب ودنل‬
‫‪ٛ‬ات نند مشو‪ ٜ‬ننل ط ن موسة بد نندُ ة بل ننى طن ن ‪٠‬ازن (‪ ،)2()Sukarno‬وبد ننرم دب ن تا نن‪ ٣‬بد نندُ ة(‪.)3‬وش ن ‪٤‬‬
‫بدا‪ٜ‬اب بدنرم دنس مني بد‪ٜ‬اتند بديامنا وطن ‪٠‬ازن ‪ ،‬بطنتنتج طن ‪٠‬ازن ب بدش يجنل بد هاتينل د حنت ‪٤‬‬
‫بطنت‪ ٤ ٜ‬بندونيظنيا‪ ،‬دنرب ‪ٛ‬نسز بدتِناو مِهن (‪.)4‬وس مند من تػنازة بلنى تطنثا بد ن‬ ‫ط ٖ ت‪٢‬‬
‫ِٗن ‪ٟ‬ن بدوننسٗي بلننى بدتِنناو مي همننا‪ٗ .‬ثادنظننثل دايامننانيي ‪ٗ ،‬ثِنند بحننت ده اندونيظننيا بزب وب‬
‫تل ين طننيوس ه ُايهننا م ن ش ن ‪ ٤‬تُتمننا ُلننى بم ن اؾ م ث ن ‪ٗ ٚ‬ننيه وبطننتواُ ب ب ة ـننا ب‬
‫ُلن ننى زكن ننا بدؼن ننِ تندونيس ن ن وتؤةين نندد‪ ،‬وُن نند ط ن ن ‪٠‬ازن بمن ننسش م ن ن ةمتان نن‪ ٣‬هن ننرد بدـن نن٘ات‪ .‬بمن ننا‬

‫(‪ )1‬ممندو ؿنث ه‪ ،‬بملـندز بدظنام‪،ٝ‬ؾ‪ 32‬مـننملب ٗلنل ػنس ه بلجثن زم‪ ،‬طياطننل بندونيظنيا بل ازدينل تجناد بدِنسب‪ٚ‬‬
‫‪ ،2000-1980‬زط ننادل مادظ ننتيج ٓي ننج منؼن ن زة‪ ،‬بملِه نند بدِ نناله دادزبط ننات بدظياط ننيل وبددودي ننل‪ ،‬بلجامِ ننل بملظ شـ ننسال‪،‬‬
‫‪ ،2001‬ؾ‪.34‬‬
‫(‪ )2‬طن ‪٠‬ازن ‪ :‬ودنند ُننا ‪ 1901‬لننه مدةشننل طن زبةاةا لننه دنناوة بدؼننس‪ٛ‬يل‪ ،‬وتا‪ٜ‬ن اِايمنل لننه بملنندبزض تطننتِمازال بده دشدةننل‬
‫بلبدةلننل‪ .‬ولننه ُننا ‪ 1926‬ت ننسل من ‪٠‬ايننل بدهشدطننل لننه ماننندو ٕ‪ .‬ومشننر ؿننثاد نمن ددةنل بدننسو بد هشيننل‪ ،‬بذ ‪ٛ‬طن منندة‬
‫زبطتل له مي تج‪١‬سو بميش ت بحد بدصُماب بدظياطيي بدن هشيي ‪ .‬ولنه ُنا ‪ .1927‬بطنع بلبنص بدن ه تندونيسن‬
‫بدنرم ‪٠‬ننا فهندٖ بلننى بطننت‪ ٤ ٜ‬بندونيظنيا‪ .‬و‪ِ.‬نند ُننامي بد‪ٜ‬ن بدظنناوات بده دشدةنل بد‪ٜ‬ننثم ُايننل‪ ،‬ت بنهنا بٗسدن ُشننل‬
‫ُا ‪ٗ ،1931‬اُا ؼاهل بدظيا مسد بشس ‪ .‬وله ُا ‪ 1933‬بُت‪ٜ‬نل دامنسة بدلانينل‪ .‬ون٘ن بلنى دصانسة ٗان زض ثن ن‪ٜ‬نل‬
‫بلى ط موسة وًل هشا‪ ٞ‬ح ُا ‪ ،1942‬بذ بٗسد ُشل بدظاوات بديامانيل‪ ،‬وُا بلى دا‪٠‬ازتا‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Colin Brown, Sukarno, Encarta Reference Library, 2003 .‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J.D. Legge, Sukarno A political Biography, London, 1972. P.151.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P. 151.‬‬
‫‪33‬‬
‫ط ‪٠‬ازن ٗ‪٢‬ان دل ودهنل نٌنس أشنس ‪ ،‬بذ اننل ‪٠‬نا ة نن من ب ة همنل بدؼنِ مال ياننل ٗيمنا دن‬
‫اِنناو مننّ بديامننانيي ‪ ،‬اس بنننل ‪٠‬ننا ةنندز‪ ٞ‬ب بدتِنناو مِهن يِنند مسحاننل بولننى دت‪ ٜ‬اننل مس‪ٟ‬ننصة‪ ،‬بذ س‬
‫ة دد له بندونيظيا م ف بشس يظتويّ ب ةل بلجمناهيج واشٌمهنا ُشند بملوادثنل ماسطنت‪.٤ ٜ‬‬
‫ع‬
‫ٗلن ُن ذدنن‪ٜٗ ٣‬نند ‪٠‬ننا د‪١‬ن بدوننسٗي ُنندو مؼننيج‪ ٞ‬هن متجةاديننل بدٔسييننل‪)1(.‬ومن بدننل تؤ‪ٟ‬ينند‬
‫ع‬
‫صننبل نيننا ه بًهننس بديامنناني لننه مدبةننل تحننت ‪ ٤‬حماطننل د٘‪١‬ننسة بطننت‪ ٤ ٜ‬بندونيظننيا دي‪١‬ظننث ب‬
‫م ننل بملشٌمننات بدظياطننيل وٓيننج‬ ‫زك نا بدؼننِ (‪ ،)2‬اس ب تمننس أيننج ِنند منندة‪ ،‬بذ ‪ٛ‬ننا بديامنناني‬
‫بدظياطن ن ننيل‪ ،‬وطن ن ننِ ب بلن ن ننى ٗن ن ننسق بطن ن ننادي بلبين ن نناة بديامانين ن ننل وهسبتن ن نن‪ ٝ‬ت٘‪١‬ين ن ننجه ُلن ن ننى بدؼن ن ننِ‬
‫تندونيس (‪.)3‬‬
‫‪ ٠‬ننا ه نندٖ بديام ننانيي م ن بح ننت ده اندونيظ ننيا ه ن وك ننِها ل ننه شدمننل بملجه ن بلبس‪ .‬ن‬
‫بديام ننا ‪ ،‬وبو‪ ٤‬م اود ننل دتِث ن ننل بلجهن ن تندونيظ ننيل كن ننم ذد نن‪ ٣‬بملجهن ن زٗن ننّ ػ ننِاز بلبس‪ٟ‬ن ننل‬
‫بدل ثيننل بملظن شدة بلننى ث ثننل بطننع اننه بديامننا ‪ٛ‬اتنندة بطننيا‪ ،‬بديامننا حاميننل آطننيا‪ ،‬بديامننا ػننِال‬
‫ه ننرد قط ننع‪ُ ،‬ل ننى بد ننسٓ من ن من ن بٗ‪ ٜ‬ه ُايه ننا‪ .‬د ننرب‪ ،‬ح نناو‪٤‬‬ ‫آط ننيا(‪.)4‬ودن ن ة‪ٜ‬تش ننّ تندونيظ نني‬
‫طن ن ‪٠‬ازن ب‪ٛ‬ش نناَ ت بزة بدياماني ننل مبم‪ ٢‬ننا تندونيظ ننيي ت‪ ٜ‬نندة بملظ نناُد دهن ن ُن ن هسا نن‪ ٝ‬ب‪ٛ‬ام ننل‬
‫تشٌ نني يِت ننج ُن ن هم ح ننا ه بلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ننل وب ةتِ نناو بدوسٗ ننا ُت ننج ه ننرب بدتشٌ نني (‪ .)5‬و‪ ٛ‬نند وبٗ نن‪ٝ‬‬
‫بديام نناني ُل ننى ذد نن‪ ،٣‬وب‪ ٛ‬نني بدتشٌ نني ٗ ن ن بدتاط ننّ م ن ن بذبز ُ ننا ‪ ،1943‬وُن ننسٖ ماطن ن مين ن تسب‬
‫ع‬
‫ومِشاد (مس‪ٟ‬ص ‪ ٛ‬ة بدؼِ )(‪ ،)Center of The People Power‬وت اِي ط ‪٠‬ازن زتيظا دل(‪.)6‬‬
‫ع‬
‫ُن ّند اؼنن‪١‬يل مي ن تسب نـ نسب دظ ن ‪٠‬ازن م ن بدشاحيننل بدٌاهساننل‪ ،‬اس ب بديامننانيي د ن ة‪ ٢‬ن ن ب‬
‫دننا ة لننه ت‪ٜ‬نندة تشنناشست ِٗايننل دانسأم بمل لننه‪ِٗ ،‬لننى بدننسٓ من ودن بدِشاؿننس تندونيظننيل لننه‬

‫‪1‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit, p.152.‬‬
‫(‪ )2‬بطماُيل بحمد ةا‪،‬ه وم م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.238‬‬
‫(‪ )3‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم‪ ،‬بندونيظيا بملِاؿسة‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪ . ،‬ت‪،‬ؾ‪.25‬‬
‫(‪ُ )4‬ثد بدسشب‪ ٚ‬موا‪ ٣‬بد٘هد‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.227‬‬
‫(‪ )5‬بملـدز ن٘ظل‪،‬ؾ‪.227‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.166.‬‬
‫‪34‬‬
‫مجا ننع بدثي ن تسب بملس‪ ٟ‬ننصم ول ننه بد٘ ننسوَ بمل اي ننل‪ ،‬اس ب بدظ نناوات بدِظ نن‪١‬سال د ن اِوه ننا ط نناوات‬
‫ح‪ٜ‬ي‪ٜ‬يننل‪ ،‬مننل بطننت دم بدثي ن تسب دتِمننل ُلننى اِث ننل بدنندُ وبدتؤةينند دامجه ن بلبس‪.‬ن بديامننا ‪،‬‬
‫ع‬
‫ومن ن ذد نن‪ ٣‬بدِم ننل ُل ننى شدم ننل مسن ننامج بدِم ننل مادسن ن سة بدسومؼ ننا(‪ٗ.)1‬لن ن ُن ن ذد نن‪ ٜٗ ٣‬نند تن ن‬
‫تؤطيع بملجاع تط ؼازم بملس‪ٟ‬صم‪ ،‬بدرم ‪٠‬ا مستاطنل طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬ت بننل دن ة‪١‬ن ةمتان‪ ٣‬طناول‬
‫ح‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ن ننل‪ ،‬بذ س ة ن نن‪ُ ٝ‬ل ن نناتل بت ن نناذ أم بد ن نسبب و بط ؼ ن ننازة بديام ن ننانيي (‪.)2‬وم ن ن تد ن نسبببت‬
‫شن ن ‪ ُ ٤‬ننا ‪ 1943‬اؼ نن‪١‬يل (د ننيؽ بملتون ن ُي بمل نندبِٗي ُن ن‬ ‫قش ننس بد ن ن بت ننرها بديام نناني‬
‫بدن ه ) بدننرم ُنسٖ ماطن بدثيتنا (‪ .)Pata‬و‪٠‬انن هنرد بد‪ٜ‬ن ة تتنؤد‪ ٙ‬من تندونيظنيي بدننرة ةننت‬
‫ت نندزابه ُل ننى ة نند بديام ننانيي ومن ن وده ننل بدشٌ ننس بدياماني ننل ٗ ننب وًي٘ ننل بدثيت ننا ‪٠‬انن ن اُ نندب ‪ٛ‬ن ن ة‬
‫ٗاُي ننل بندونيظ ننيل ك نند تن ننصتت بمل تما ننل من ن بلبا٘ نناب‪ .‬بم ننا وده ننل بدشٌ ننس تندونيظ ننيل ٗان ن‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫م تا٘ننل تمامننا‪ ،‬بذ ب اؼنن‪١‬يل هننرد بد‪ٜ‬ن ة يِون تنندزاثا ُظنن‪١‬ساا دإلندونيظنيي ‪ .‬وُلننى بدننسٓ من‬
‫ه ننرد بد‪ٜ‬ن ن ة ت ن ن تػن نسبٖ بديام ننا ‪ ،‬اس بنه ننا ‪٠‬انن ن ‪ٛ‬ن ن ة بندونيظ ننيل ت ن ن ‪ٛ‬ي ننا ة ك ننثان‬ ‫‪٠‬ن ن‬
‫بدثيتنا نن بة بلجنيؽ‬ ‫مادر‪٠‬اب وبدت٘‪١‬يج بد ه ‪ ،‬ويمسوز بد ‪ ٛ‬أؿث‬ ‫بندونيظيي ‪٠‬ان ب ةتمتِ‬
‫تندونيس (‪.)3‬‬
‫ُن بد‪ٜ‬نا ة بملظنامي بدنرة ‪٠‬ننان ب يظنيوسو ُلنى بُندب ‪ٟ‬ثيننجة‬ ‫‪ٟ‬ظن‬ ‫حناو‪ ٤‬بديامناني‬
‫ُمه ةم‪ ١‬بلبـ ‪ُ ٤‬لى ُن دمناهيجم ‪ٟ‬ثينج ة ند‬ ‫م بلجماهيج بدسا٘يل‪ .‬وم ش ‪ٟ ٤‬ظ‬
‫ط نناوات تح ننت ‪ ،٤‬د ننرد‪ ٣‬ب ؼ ننؤت مشٌم ننل بطن ن ميل ُ ننا ‪ُ 1943‬سٗن ن ماملاػن ن م (‪)Masjumi‬‬

‫(‪ )1‬ةتلم نٌا بدسومؼا هرب بدشٌا تجشيد بدِما‪ ٤‬تندونيظيي ل دمل بلجنيؽ بديامنا من شن ‪ ٤‬ب‪ٛ‬امنل بد‪ ٜ‬بُند‬
‫بدِظ‪١‬سال وشزَ تدهنصة‪ ،‬وبدِدةند من بملهمنات تشنس بددبشانل لنه ُن آدينات بلبنس بديامانينل‪ .‬وُلنى بدنسٓ من ُند‬
‫ودن بز‪ٛ‬ننا تثنني منند تننؤثيج هننرد بدشٌننا ‪ٜٗ ،‬نند ‪ٛ‬نندز مننؤ ب‪ٟ‬ملننج م ن ز‪.‬ننّ ماين ُامننل ت ن بزطنناده بلننى ح‪ٜ‬ن ‪ ٤‬بديامننانيي‬
‫ع‬
‫ومِاماه ‪ ،‬ود يِد م ه بلى بندونيظيا اس طثِ بد٘ا‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid., P.166.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪)Dorothy Woodman, The Republic of Indonesia, London, 1955, P. 186.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P. 171.‬‬
‫‪35‬‬
‫ُل ننى‬ ‫ومِشاه ننا مجا ننع بدؼن ن ز تندونيسن ن دامظ ننامي (‪ٗ .)1‬لن ن ُن ن ذد نن‪ ،٣‬ح ننسؾ بديام نناني‬
‫ُ بدؼثا م ش ‪ ٤‬دمِه وتدزابه كم بدِدةد م بملشٌمات بدؼثاميل(‪.)2‬‬ ‫‪ٟ‬ظ‬
‫لن ننه بوبشن ننس ُن ننا ‪ 1943‬ودن نند بديامن نناني ب مشٌمن ننل بدثي ن ن تسب د ن ن ت ‪ٜ‬ن نن‪ ٝ‬تهن نندبٖ بد ن ن‬
‫ع‬
‫ب ؼنؤت من بداهنا‪ ،‬دننرد‪ٛ ٣‬نام ب م اهنا وب ؼننؤوب مندس ُ هنا مشٌمنل تشن ؾ بدؼنِب بد ن بػن هست‬
‫ع‬
‫ماسط ن بديام ننا داوبه ‪٠‬ا‪ ٠‬ننام‪ ،‬وأؿ ننث ط ن ‪٠‬ازن زتيظ ننا ده ننا اس ب ط ننيوسة بدظ نناوات بدياماني ننل‬
‫ُلى تا‪ ٣‬بملشٌمل ٗا‪ ٛ‬طيوس ه ُلى بدثي تسب(‪.)3‬‬
‫له ُا ‪ 1944‬حد أيج درزم له بدظياطنل بديامانينل‪ ،‬بذ بؿنث بلبنا‪ ٟ‬بدِنا بدظنام‪ٝ‬‬
‫ع‬
‫د‪ ٢‬زا ننا ‪ٟ‬ي ن شو (‪ )Kioso‬زتيظ ننا دا ن شزبب‪ ،‬وبُا ن ل ننه بدظ ننا ّ م ن بةا ن ‪ ُ ٤‬ننا ‪ 1944‬م ننؤ بط ننت‪٤ ٜ‬‬
‫ع‬
‫بندونيظيا طيت له بد‪ٜ‬سان بدِادنل‪ ،‬ود‪١‬ن من و ب ة ند م ُندب دنرد‪ .)4(٣‬وُلنى بدنسٓ من‬
‫ُ نند ت دة نند بمل ُ نند‪ ،‬اس ب من ن ب ز تط ننت‪ ٤ ٜ‬م نندأت م ننادٌه ز مش ننر اؼ ننسا تو‪ ،٤‬بذ دن ن يِ نند‬
‫زّٗ بدِا بد ه ‪ٟ .‬ما ت لى ُند من تندونيظنيي ِنم بملشاؿن بدِادينل‬ ‫ةسٗل‬ ‫بدياماني‬
‫ُن تطنت‪ ٤ ٜ‬مـنسبحل‪ٟ ،‬مننا‬ ‫لنه ت بزبت ت‪ٛ‬ايمينل لنه دناوة‪ ،‬وبشنر طن ‪٠‬ازن وشمن إد ةت ندث‬
‫ت ا ؼاب مِهد بندونيظيا بلبسة‪ ،‬وبد‪ٜ‬ي ٗيل بمل اكنسبت ُلنى بدواثنل ُن بد‪ ٜ‬مينل وت‪ٛ‬تـنا‬
‫وبدِا بدظياطيل وٓيجها(‪.)5‬‬
‫بوك نناَ بديام ننانيي ط نني ل‪ ،‬ويا ننٕ ت ننرمس بدؼ ننِ تندونيسن ن‬ ‫شن ن ‪ ُ ٤‬ننا ‪ 1945‬أؿ ننث‬
‫بت ن نناذ ِ ن ننم تد ن نسبببت بد ن ن تٌه ن ننس زٓث ن ن ه ل ن ننه م ن ننش‬ ‫ب‪ٛ‬ص ن ن ذزوت ن ننل‪ .‬د ن ننرب‪ ،‬ح ن نناو‪ ٤‬بديام ن نناني‬

‫(‪ٗ )1‬اةص ؿالب بم دامس‪ ،‬تطتِماز له دش ػس ه بطيا‪ ،‬ن‪ُ،1‬ما ‪ ،1991 ،‬ؾ ‪188‬‬
‫‪Jan M. Pluveir, Confrontations A Study in Indonesia Politics, Malaysia, 1965, P.21.‬‬
‫(‪ )2‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.28‬‬
‫(‪ )3‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.28‬‬
‫(‪ )4‬زومي ‪ ،‬بطيا بملِاؿسة بدِاؿ٘ل‪ ،‬ل‪ ،5‬تسدمل بحمد ٗ شم ُوا هللا‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪،1964 ،‬ؾ‪.83‬‬
‫(‪ )5‬زومي بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.84‬‬
‫‪36‬‬
‫بطننت‪ ٜ‬ده مش ننل ةامانيننل‪،‬‬ ‫تندونيظننيي بطننت‪ ٜ‬ده ‪ ،‬اس ب بدصُمنناب بدن هشيي زٗلن ب ب ة‪٢‬ن‬
‫وبُاش ب بطت‪ ٤ ٜ‬بندونيظيا له بدظا ّ ُؼس م آ ‪.)1(1945‬‬
‫‪-‬الحزكت الوطى ت الاهدىهيط ت‪.‬‬
‫شلننِ بندونيظننيا ومشننر بد‪ٜ‬ننس بدظننا ض ُؼننس سحننت ‪ُ ٤‬نند م ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ،‬ت ب ذدنن‪٣‬‬
‫د ن ة‪ٜ‬ا ننل م ن ‪ ٛ‬ن ة وُصام ننل بدؼ ننِ تندونيس ن بد ننرم ‪ ٛ‬ننا ود‪ ٜ‬ننسو ُ نندة حس‪ ٟ‬ننل وهشي ننل متمي ن ة‬
‫مأ ن ذزو ه ننا ش ن ‪ ٤‬بد‪ ٜ‬ننس بدِؼ ننسا ‪ ،‬بذ شا ن بلبس‪ ٟ‬ننل بد هشي ننل تندونيظ ننيل مسحا ننل ددة نندة‬
‫تمي ت متؤطيع تحصب وبلجمِيات‪ .‬و‪٠‬ا داتٔيجبت بددوديل بد ن حندث موانّ بد‪ٜ‬نس بدِؼنسا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بثن نسب ‪ٟ‬ثين نجب ل ننه بدت ننؤثيج ل ننه بملل‪ ٜ٘‬نني تندونيظ ننيي ‪ .‬ومن ن م نني تا نن‪ ٣‬بدتٔين نجبت بلبس‪ ٠‬ننات تؿن ن حيل‬
‫ع‬
‫بدتجدةدةننل بد ن حنندث لننه بديامننا ِنند ُننا ‪ٗ ،1900‬ل ن ُ ن هجننسة ُنند ‪ٟ‬ثيننج م ن بدـننيشيي‬
‫بملتِامنني وبدتجنناز وبطننت‪ٜ‬سبزه لننه دنناوة وط ن موسة وٓيجهننا م ن بلجننصز(‪.)2‬لننه بد ‪ٛ‬ن ن٘ظننل تننؤثست‬
‫ه دشدب هرد بدتٔيجبت‪ ،‬ويدأت ماسهتما منادتِاي وب ؼناب بدِدةند من بملندبزض‪ ،‬اس بنهنا تجاهان‬
‫بلبس‪ ٟ‬ن ننل بد‪ ٜ‬مي ن ننل وُ ن ن ّند ها م‪ٜ‬تـ ن ننسة ُل ن ننى ٗ ن ننل ؿ ن ننٔيجة م ن ن بدل ن ن زاي (‪ .)3‬د ن ننرب‪ُ ،‬م ن ننل بملل‪ ٜ٘‬ن ن‬
‫ُلى ا ؼاب دمِيات ‪٠‬انن مهم هنا تهتمنا منادتِاي وبدل‪ٜ‬اٗنل وم هنا دمِينل من م‬ ‫تندونيظي‬
‫بوت م ن (‪ )4( )Budii Otomo‬أم( تش ن ‪ ٚ‬بد٘اك ننال)‪ ،‬بد ن تؤطظ ن ل ننه بدِؼ ننسا م ن بة نناز ُ ننا‬
‫‪.)5(1908‬‬
‫له ُا ‪ 1911‬أطع بلبنال طنم ه م زبمونل من ؿنٔاز بدتجناز وبلبنسٗيي تندونيظنيي‬
‫(‪ ،)Sarikat Daaong Islam‬هنندٖ بدنندٗاَ ُ ن مـننالب زدننا‪٤‬‬ ‫ُسٗن ماطن ػننس‪ٟ‬ل ب ننٕ اط ن‬

‫(‪ )1‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ؾ‪. 29-28‬‬


‫(‪ٗ )2‬يـل بدظامس‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.135‬‬
‫(‪ٗ )3‬يـل بدظامس‪،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.135‬‬
‫(‪ )4‬دمِيل م م بوت م ‪ :‬أطع هرد بلجمِيل ث ثل م هاثل بدو ‪ ،‬وؿاز بحنده ٗيمنا ِند وهن طن ت م ‪Sotomo‬‬
‫م ن بهن ن شُم نناب حس‪ ٟ‬ننل بدت سا ننس تندونيظ ننيل‪ .‬و‪٠‬ان ن مهم ننل بلجمِي ننل ا ننه بدت ُي ننل بدل‪ٜ‬اٗي ننل‪ ،‬و‪ ٛ‬نند حٌي ن ل ننه بدث نندب‬
‫ماهتمنا شنناؾ من ‪ٛ‬ثننل بدوث‪ٜ‬نات بدِامننل‪ ،‬ت ب دنروزها وبٗ‪٢‬ازهننا بن ؼنست و‪٠‬ننا دهنا بثننس وبضنب ٗيمننا ِند لننه بلبس‪ٟ‬ننل‬
‫بد٘‪١‬سال وبدظياطيل له بندونيظيا‪ .‬ةشٌس‪ :‬م مد ُله بد‪ ٜ‬شم وحظا ح ‪ ،ٚ‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.216‬‬
‫(‪ٗ )5‬ئب م مد ٗ س بددة ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.45‬‬
‫‪37‬‬
‫قُما‪ ٤‬بد هشيي كد بد‪ٜ‬هس تطتِمازم(‪ ،)1‬ث ح ‪ ٤‬بدصُي بملظا تج‪١‬نسو بميش تن ب ( ‪(Tjokro‬‬
‫مستاطتل ُسٖ ؼس‪ٟ‬ل اط (‪.)3‬‬ ‫‪ (2) Aminoto‬هرد بدسبمول بلى حص طيا‬
‫له منا ة قمنس طياطنل بدتِناو منّ بلب‪ ٢‬منل بده دشدةنل‪ٜٗ ،‬ند‬ ‫بنتهج حص ػس‪ٟ‬ل اط‬
‫مب ؼنناب‬ ‫منر‪ٟ‬سة ُسٗن ماطن مننر‪ٟ‬سة تج‪١‬ننسو و‪ِٛ‬هنا بمننسش زدناست بندونيظننيا‪ .‬و‪ٛ‬نند هادن بمل ‪ِٛ‬ن‬
‫ح‪ ٢‬مل وهشيل ذبت مسملا ‪ُ ٗ ،‬دت بلب‪ ٢‬مل بده دشدةل له سهنام ا ؼناب تان‪ ٣‬بلب‪ ٢‬منل‪ ،‬ت بنهنا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ب ؼؤت ِد بلبس مجاظا م تاونا س ةملنل بدؼنِ ‪ٗ ،‬نؤ ز‪ ٞ‬بلبنص ح‪ٜ‬ي‪ٜ‬نل بدشينات بده دشدةنل‪،‬‬
‫ٗ‪ٜ‬سز بتثاَ طياطل بد اِاو مّ بدظاوات بده دشدةل(‪.)4‬‬
‫ًه ننست بلبس‪ ٟ‬ننل تػ ننيجب‪ٟ‬يل ل ننه بندونيظ ننيا ‪ٛ‬ث ننل ُ ننا ‪ ،1914‬و‪٠‬انن ن مصُام ننل ط ننني٘يا‬
‫(‪ )5()Sneevielt‬بملِ ننسوٖ ماطن ن "م ننازاشج"(‪ ،)6‬وبد ننرم أط ننع م ننّ بملاز‪ٟ‬ظ ننيي بده دش نندةي بدسبمو ننل‬
‫تػ ن ننيجب‪ٟ‬يل بددةم‪ٜ‬سبهي ن ننل لج ن ننصز بدهش ن نند بدؼ ن ننس‪ٛ‬يل ُ ن ننا ‪ .)7(1914‬و‪ ٛ‬ن نند حاودن ن ن ه ن ننرد بدسبمون ن ننل‬
‫بد ظاظننل بلننى حننص ػننس‪ٟ‬ل بط ن ‪ ،‬ون‪،‬بن لننه ذدنن‪ ،٣‬بذ بن٘ـننل بلجشننا تيظننس دؼننس‪ٟ‬ل بط ن‬

‫(‪ )1‬مـملب ٗلل ػ ه بلجث زم‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪35‬‬


‫(‪ (2‬تج‪١‬سو بميش ت ‪ :‬ودد ُا ‪ 1882‬له مدةشل ما ة له دصاسة داوة‪ ،‬وه م بطسة ُادينل بدؼنؤ ‪ ،‬ت نسل من مدزطنل‬
‫بملن ن ً٘ي بمل اي نني ُ ننا ‪ ،1902‬د‪١‬ش ننل ت ننس‪ ٞ‬بل دم ننل بلب‪ ٢‬مي ننل وبط ننت‪ٜ‬س ل ننه طن ن زبماةا‪ ،‬و‪ ٠‬ننا بح نند بُل نناب بملجا ننع‬
‫بدشيا‪( .‬بد٘ د‪١‬ظسب ) م ُا ‪ .1921-1918‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Robin Jeffrey, Asia -The Wining of Independence, London, 1981,P. 291.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Keith Buchanan, Op. Cit., P.119.‬‬
‫(‪ )4‬م منند دشينندم‪ ،‬بد هلننل بدظياطننيل لننه بندونيظننيا‪ ،‬مجاننل بد‪٢‬ات ن بملـننسم‪ ،‬بدِنند ‪ ،12‬بد‪ٜ‬نناهسة‪ ،‬بةا ن ‪ ،1946 ٤‬ؾ‬
‫ؾ‪. 665-664‬‬
‫(‪ )5‬طن ننني٘ا ‪ :‬بػن ننيجب‪ ٠‬ه دشن نندم‪ ،‬بزطن نناتل بدهي ن ننل تػن ننيجب‪ٟ‬يل بدِاملين ننل لن ننه زوطن ننيا بلن ننى بدؼن ننس‪ ٚ‬ت‪ٛ‬ص ن ن دنؼن ننس بدن ننسو‬
‫تػننيجب‪ٟ‬يل ٗيهننا‪ ،‬ووؿننل بلننى بندونيظننيا ُننا ‪ٗ ،1913‬ثنندأ ماستـننا‪ ٤‬مننثِم بدِمننا‪ ٤‬وبمل ن ً٘ي بده دشنندةي لننه مدةشننل‬
‫طيمازب ٕ‪ ،‬وبطتواَ م تجتل بد بطِل در ن٘ ض بدِمنا‪ ٤‬وبملن ً٘ي بلنى بد٘‪١‬نسة تػنيجب‪ٟ‬يل بدِاملينل‪ٗ ،‬تنجش من ه ُند‬
‫م ذوم بملي ‪ ٤‬بملتوسٗل‪ .‬ةشٌس‪ :‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.666‬‬
‫(‪ )6‬ل‪ .‬ه ن ‪٠ .‬ن ‪ ،٤‬تننازا بد٘‪١‬نس تػننيجب‪ ، ٠‬ل‪،2‬بملجانند بدسب ننّ‪ ،‬تسدمنل ُثنند بد‪١‬ننسا بحمنند‪ ،‬مسبدِنل بمنسبهي طننِد بدنندة ‪،‬‬
‫بد‪ٜ‬اهسة‪. ،‬ت‪ ،‬ؾ‪417‬‬
‫(‪ )7‬بدي نناض مس‪ٛ‬ف‪،‬بدل ن زة تندونيظ ننيل وبلب ننص بدؼ نني له‪ ،‬مجا ننل زبط ننات ُسيي ننل‪ ،‬بدِ نند ‪ ،12‬مي ننجوت‪ ،‬اؼ ننسا قو‪٤‬‬
‫‪،1967‬ؾ‪.37‬‬
‫‪38‬‬
‫ع‬
‫ُنا ‪ ،1921‬وبنلن بلننى حننص ػنس‪ٟ‬ل زُين (‪ )1‬أم حننص بلجمنناهيج‪ ٢ٗ ،‬ننا مِننا بلبننص بدؼنني له‬
‫تندونيسن ‪ ،‬بدننرم شانن‪ ٙ‬بملشٌمننل تػننيجب‪ٟ‬يل بددةم‪ٜ‬سبهيننل‪ ،‬و‪ٛ‬ننا هننرب بلبننص ملن زة منني ُننام‬
‫‪ ،1927-1926‬ت ب بدظنناوات بده دشدةننل تم‪١‬شن من بد‪ٜ‬لنناب ُايهننا‪ ،‬ون٘ن شُمابهننا بلننى دصاننسة‬
‫بةساا بدٔسييل(‪.)2‬‬
‫لنه ُننا ‪ 1930‬أطنع بدنند‪ٟ‬ت ز طن ت م (‪ )3‬حنص بت ننا بدؼننِ تندونيسن ‪ ،‬بدننرم بت ننر‬
‫ع‬
‫د ننل بط ننما بش ننس ه ن ح ننص بندونيظ ننيا بدٌِ نني (‪ .)4‬وش ن ‪ ٤‬تا نن‪ ٣‬بمل نندة ػ نند ت بدظنناوات بده دشدة ننل‬
‫‪ٛ‬ثل ن ها ُل ننى بلبس‪ ٟ‬ننل بد هشي ننل‪ ،‬بذ ٗسك ن ز‪ٛ‬ام ننل ػ نندةدة ُل ننى تح نصب بدظياط ننيل وبلجمِي ننات‬
‫بددةني ننل‪ٟ ،‬م ننا ‪ٛ‬ي نندت حسا ننل بد ننباٗل وبدنؼننس‪ ،‬وبد‪ ٜ‬ن بد‪ ٜ‬ننثم ُل ننى بدصُم نناب بد ن هشيي (‪ .)5‬وم ننّ‬
‫ل ننه‬ ‫ذد نن‪، ٣‬د ن ت ننش‪،‬ب ه ننرد تط ننادي ل ننه ‪ٛ‬م ننّ بلبس‪ ٟ‬ننل بد هشي ننل‪ ،‬بذ بط ننتمس بدصُم نناب بدظياط نني‬
‫بملوادث ننل م ننؤدسبب اِ نندة ت ل ننه نٌ ننا بلب‪١‬ن ن وت‪٢‬ن ن ا ح‪ ٢‬م ننل مظ ننت‪ٜ‬ال ل ننه بندونيظ ننيا(‪ٓ ،)6‬ي ننج ب‬
‫بندونيظننيا ُننا‬ ‫بدظنناوات بده دشدةننل زٗل ن ذدنن‪ ،٣‬وبطننتمس هننرب بد كننّ ح ن بحتننل بديامنناني‬
‫‪.)7(1942‬‬

‫(‪)1‬حنص ػننس‪ٟ‬ل زُين ‪٠ :‬ننا هنرب بلبننص يِننسٖ ماطن حننص بد‪ٜ‬مـنا بلبمنسبب‪ ،‬ودن ة‪١‬ن ةننئم ظياطنل بدتِنناو مننّ‬
‫بلب‪ ٢‬مننل‪ُ ،‬لننى ُ‪١‬ننع حننص بد‪ٜ‬مـننا بل ل نسبب بدننرم بشننر ممثنندأ بدتِنناو ‪ .‬و‪ِ.‬نند ‪ٛ‬يننا بدل ن زة بدسوطننيل ُننا ‪1917‬‬
‫اظننسي بٗ‪٢‬ازهننا بلننى بندونيظننيا‪،‬ووددت ؿنندبها دنند بُلنناب هننرب بلبننص ‪ ،‬دننرد‪ٓ ٣‬يننج بلبننص بطننمل بلننى حننص ػننس‪ٟ‬ل‬
‫زُي أم حص بلجماهيج‪ ،‬ث بنل بديل بلجشا تيظس لبص ػس‪ٟ‬ل بط ‪ ،‬وبدنرم ‪٠‬نا يؼنيج‪ ٞ‬منّ حنص بد‪ٜ‬مـنا‬
‫بل لسبب له مثدأ طياطل بدتِاو ‪ .‬ت ب ٗؼل تجسيل بملجاع بدشينا‪ .‬دِان هنرب بلجشنا ةشلن بلنى حنص بلجمناهيج‪.‬‬
‫ةشٌس‪ :‬بطماُيل بحمد ةا‪،‬ه وم م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.233‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) ( Janm Pluveir, Op. Cit., P. 10.‬‬
‫(‪ )3‬ط ن ت م ‪ :‬ود نند ُ ننا ‪ 1888‬ل ننه دصا ننسة د نناوة‪ ،‬وه ن بح نند مئطس ن دمِي ننل م ن م بوت م ن ‪ ،‬ب‪ٟ‬م ننل زبط ننتل ل ننه ه دش نندب‬
‫ع‬
‫وحـننل ُلننى ػننها ة بدو ن ‪ٟ ،‬مننا أطننع نننا م بددزبطننل تندونيس ن لننه ط ن زبماةا‪ ،‬بدننرم ‪٠‬ننا مِسوٗننا منؼنناهل بد ن ه‬
‫وأشيجب ًهس بدشا م ُلى ػ‪٢‬ل حص ُسٖ مناط مازندب )‪ .1935(Parindira‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Robin Jeffrey, Op . Cit., P 289‬‬
‫(‪ )4‬م م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.46‬‬
‫(‪ )5‬بطماُيل بحمد ةا‪،‬ه وم م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ‪.235‬‬
‫(‪ )6‬وشبزة تُ تندونيظيل‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ؾ‪.41-40‬‬
‫‪.236‬‬
‫(‪ )7‬بطماُيل بحمد ةا‪،‬ه وم م ػا‪ٟ‬س‪ ،‬بملـس بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‬
‫‪39‬‬
‫شا ن بلبس‪ٟ‬ننل بد هشيننل تندونيظننيل مسحاننل ددةنندة ش ن ‪ ٤‬منندة تحننت ‪ ٤‬بديامننا ‪ ،‬س‬
‫تح ننت ‪ ٤‬بط ننه ل ننه ت‪ ٜ‬ا ننل تا نن‪ ٣‬بلبس‪ ٟ‬ننل م ن ش ن ‪ ُ ٤‬بم ننل ُ نندة‪ ،‬م ن مي ه ننا بدِام ننل بدش٘س ن ‪ ،‬بذ‬
‫بش ب ت ث‪ ٜ‬ننل تندونيظ ننيي مؤن٘ظ ننه ِ نند تشت٘ نناب بمل٘ ننا ا دملب‪ ٢‬م ننل بده دشدة ننل‪ ِ ،‬نند ب ‪ ٠‬ننا‬
‫تُت‪ ٜ‬ننا بدظ نناتد من نني ب‪ٟ‬مل ننج تندونيظ ننيي من ننا ه ننرب بلب‪ ١‬ن ن ٓي ننج ‪ٛ‬ام ننل داتٔين ننج‪ٟ .‬م ننا ب بػن ننٔا‪٤‬‬
‫ع‬
‫تندونيظننيي دامشاؿ ن ت بزاننل بد ن ‪٠‬ان ن طننام‪ٜ‬ا تنندبز م ن دان ن توزيينني دِاه ن يؼننِسو‬
‫م ننانه ‪ ٛ‬ننا زو ُل ننى ب بب مه ننامه بلجدة نندة‪ ،‬و ِٗه ن بل ننى م بؿ ننال بد‪ ٘١‬ننا م ن بد ننل مش ننّ ُ ن ة‬
‫بده دشن نندةي بلن ننى تان نن‪ ٣‬بملشاؿ ن ن ‪ٗ .‬ل ن ن ُ ن ن بمل ‪ ٛ‬ن نن‪ ٙ‬بملتمي ن ن دملجين ننل بدؼن ننا ‪ ،‬بدن ننرم ػن نناز‪ ٞ‬ل ن ننه‬
‫بدِ٘ادي ننات بدِظ نن‪١‬سال وػ ننثل بدِظ نن‪١‬سال شن ن ‪ ٤‬م نندة تحن نت ‪ ٤‬ح ن ن بؿ ننث ‪ٛ‬ن ن د بِٗ ننل شا نن‪ٙ‬‬
‫بد هشيي (‪.)1‬‬
‫مننسشت ثمنناز تانن‪ ٣‬بد‪ ٜ‬ن د ش ن ‪ ٤‬بحنندب بدظننا ّ ُؼننس م ن آ ‪ٟ .1945‬مننا ‪٠‬ننا دامشٌمننات‬
‫وز ‪ٟ‬ثيننج لننه ت‪ ٜ‬اننل بلبس‪ٟ‬ننل بد هشيننل‪ ،‬بذ ‪٠‬ان ن تانن‪ ٣‬بملشٌمننات‬ ‫بدؼننِثيل بد ن ب ؼننؤها بديامنناني‬
‫وبمس بديامانيي واِمنل ل دمنل مـنالبه ‪ ،‬ت بنهنا لنه بد ‪ٛ‬ن ن٘ظنل ‪٠‬انن اِند ن٘ظنها‬ ‫اظتجي‬
‫دملبـ ‪ُ ٤‬لى تطت‪.)2(٤ ٜ‬‬
‫م ننسش وز بد‪ ٜ‬ننا ة بدظياطننيي شن ن ‪ ٤‬م نندة تحننت ‪ ٤‬بةلننا‪ٗ ،‬ثِ نند به ن ‪ ٚ‬ط نسب ط ‪٠‬ازن ن‬
‫وحت ننا (‪ )3()Hatta‬م ن بملِت‪ٜ‬ن ننل‪ ،‬ودن نندب من ننا حس‪ ٟ‬ننل بمل‪ٜ‬اوم ننل بدظسا ننل بملشناهلن ننل د حت ن ‪ ٤‬بش ننرت‬
‫مدبه ن ننا مصُامن ننل ػهسا ن ننس (‪ ،)4()Sjahrir‬وبمي ننج ػ ننسٖ بد نندة (‪ .)1()Amir sjarifddin‬و‪ ِ.‬نند ب دبن ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Jan M. Pluveir, Op. Cit., P. 18.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., P.18.‬‬
‫(‪ )3‬م منند حتننا‪ :‬ودنند ُننا ‪ 1902‬لننه طن موسة‪ ،‬تا‪ٜ‬ن اِايمننل تو‪ ٤‬لننه مننا ب ٕ‪ ،‬وحـننل ُلننى مش ننل دادزبطننات لننه مدزطننل‬
‫هانددص هن ‪ .‬ل له زوتنس ب لنه ه دشندب‪ .‬و‪ِ.‬ند ُ تنل بلنى بندونيظنيا ‪ٛ‬نا مين ُ بلبنص بدن ه تندونيسن (منيند ةندة‪٢‬ا )‪.‬‬
‫و‪ٛ‬ند بد‪ٜ‬ن بدظنناوات بده دشدةنل بد‪ٜ‬ننثم ُايننل ُنا ‪ ،1934‬ون٘ن بلننى ئن ‪ ٤‬ثن ن‪ٜ‬ننل بلننى مانندب ُننا ‪ ،1936‬وًننل هشننا‪ٞ‬‬
‫ح ُا ‪ ،1942‬بذ بٗسل ُشل ِد تحت ‪ ٤‬بدياما سندونيظيا‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Robin Jeffrey, Op. Cit., P.29.‬‬
‫(‪ )4‬ػهساس‪ :‬ودد ُا ‪ 1909‬له ط موسة‪ ،‬بدت ‪ ٝ‬ممدزطل ميدب له ط موسة ‪.‬وله ُنا ‪ 1929‬طناٗس بلنى ه دشندب ديندزض‬
‫بد‪ٜ‬ان له دامِل ديد ‪ ،‬و‪ِ.‬د ُ تل بلى بندونيظيا ُنا ‪ 1932‬بنٌن بلنى بلبنص بدن ه تندونيسن ‪ .‬ولنه ُنا ‪1934‬‬
‫‪40‬‬
‫طن ‪٠‬ازن ُ ن ة بديامننانيي داِمننل مِه ن م ن ش ن ‪ٟ ٤‬ظ ن تؤةينند بلجمنناهيج تندونيظننيل د نل ن بب‬
‫ت ن ح‪١‬مه ن ‪ ،‬بدتم ننّ بدصُم نناب م ننّ ػ ننهساس وبمي ننج ػ ننسٖ بد نندة وبت٘‪ ٜ‬ن ب ُل ننى ب بٗل ننل هسا‪ ٜ‬ننل‬
‫داظ ن ه لننه هسانن‪ ٝ‬بنجننا ‪ٛ‬لنني ه اننه بدظ نيج لننه هننسا‪ٜ‬ي م تا٘نني ‪٢ٗ ،‬ننا ُلننى ط ن ‪٠‬ازن وحتننا ب‬
‫يِم ن ُلننى م ن بملثننا ة تطننت‪ ٜ‬ديل ُ ن هسانن‪ ٝ‬تٌاهسهمننا مادتِنناو مننّ بديامننانيي ‪ ،‬ويننرد‪ ٣‬ةتننا‬
‫دهم ننا ب ة ـ ن ُل ننى بمتي نناشبت دـ ننالب بد ننث ‪ .‬بم ننا ػ ننهساس وبمي ننج ػ ننسٖ بد نندة ٗ‪ ٢‬ننا ُايهم ننا ب‬
‫(‪)2‬‬
‫بدثِم ‪.‬‬ ‫ةمليا له ‪ٛ‬يا ة بلبس‪ٟ‬ل بدظسال ُلى ب ةٌ ُلى بتـا‪ ٤‬وثي‪ ٝ‬مّ ِله‬
‫ُمن ننل شُمن نناب بلبس‪ٟ‬ن ننل بدظن ننسال ُلن ننى تتـن ننا‪ ٤‬من ننّ بملشٌمن ننات بد ن ن ب ؼن ننؤها بديامن نناني ‪،‬‬
‫ٗاتـننا ب ملننثان بدثيتننا وينندأوب مت ن ديهه وبُنندب ه م ن بدننل م‪ٜ‬اومننل بديامننانيي لننه حننا‪ ٤‬نننصو‪٤‬‬
‫ع‬
‫بلبا٘اب(‪ٟ .)3‬ما بن ؼست حس‪ٟ‬ل بمل‪ٜ‬اومل له دصانسة دناوة ‪٠‬اهنا ت‪ٜ‬ساثنا‪ .‬وب‪ٟ‬ملنج تان‪ ٣‬بملسب‪ٟ‬نص ِٗادينل هن‬
‫بملس‪ٟ‬ننص بدننرم ة‪ ٜ‬ن د ػننهساس‪ ،‬بدننرم بطننتواَ ب ة‪١‬ظ ن بدؼننثا تندونيس ن ‪ .‬بمننا بملسب‪ٟ‬ننص تشننس‬
‫ٗ‪٢‬ان م‪ٜ‬ينا ة م مند ناؿنس‪ .‬وبت نرت تان‪ ٣‬بملسب‪ٟ‬نص ػن‪٢‬ل نن ب ٍ زبطنيل‪ ،‬ود‪ ١‬هنا لنه بلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬نل مسب‪ٟ‬نص‬
‫دادُاةل بد هشيل(‪.)4‬‬
‫ٓ نناٗاي ُ ن تا نن‪ ٣‬بلبس‪ ٟ‬ننل‪ ،‬بذ ت ن بُ نندب ُ نند م ن بُلنناب بلبس‪ ٟ‬ننل‬ ‫د ن ة‪ ١‬ن بديام نناني‬
‫بد هشي ننل ُ ننا ‪ ،1944‬وبط ننتواَ طن ن ‪٠‬ازن بن‪ ٜ‬نناذ بمي ننج ػ ننسٖ بد نندة من ن تُ نندب (‪.)5‬وزٓن ن ذد نن‪٣‬‬
‫وبؿننل ندونيظننيي نلنناده م ن بدننل بلبـ ن ‪ُ ٤‬لننى تطننت‪ ٤ ٜ‬بدننرم ت ‪ٜ‬نن‪ ٝ‬لننه بدظننا ّ ُؼننس‬

‫بد‪ٜ‬ن بدظناوات بده دشدةننل بد‪ٜ‬نثم ُاينل وفننجشتل لنه مِت‪ٜ‬ننل ئن ‪ ،٤‬ثن ن‪ٜ‬ننل بلنى دننصز بملان ‪ ،ٞ‬وًنل هشننا‪ ٞ‬ح ن ُننا‬
‫‪ ،1942‬بذ بٗسد ُشل بدظاوات بديامانيل ِد بحت دها سندونيظيا‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid ., P.289.‬‬
‫ع‬
‫(‪ )1‬بميج ػسٖ بددة ‪ :‬ودد ُا ‪ 1907‬له ط موسة‪ ،‬وه م ُاتانل مظنامل‪ ،‬د‪١‬شنل بزتند بلنى بملظني يل ُشندما ‪٠‬نا هادثنا‪،‬‬
‫ب‪ٟ‬مننل زبطننتل لننه ه دشنندب‪ ،‬وحـننل ُلننى ػننها ة بد‪ٜ‬ننان مننّ زدننل تطننتاذةل م ن متاٗيننا ‪ ،1933‬و‪٠‬ننا ُل ن ب ناتثننا لننه‬
‫حص مازتيشدو‪ .‬ةشٌس‪.I bid, p.289 :‬‬
‫(‪ )2‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ؾ‪. 27-26‬‬
‫(‪ )3‬زومي ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.87‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Dorothy Woodman, Op.Cit., P.190.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P. 127.‬‬
‫‪41‬‬
‫م ن آ ُ ننا ‪.)1( 1945‬وس م نند م ن تػ ننازة بل ننى وز ط ن ‪٠‬ازن ل ننه ٗي ننجة تح ننت ‪ ٤‬بديام ننا ‪ ،‬بذ تؤ‪ ٟ‬نند‬
‫وزد من شن ‪ ٤‬تهنندبٖ بدت‪١‬تي‪١‬يننل بد ن طن ى بديهننا‪ ،‬وم هننا اؼنن‪١‬يل مشٌمننل بدثيتننا بد ن ‪٠‬انن دهننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بهميننل ٌُ ن لننه بملظننت‪ٜ‬ثل‪ ،‬بذ وٗننست بطاطننا ما ةننا دا‪ٜ‬ن ة بلجمه زاننل بملشاكننال‪ٟ .‬مننا ب اؼنن‪١‬يل‬
‫نٌا بملجادع بمل ايل وٗس بهاز ُمل دملب‪ ٢‬مل بمل ايل‪ٗ ،‬م ش دها تم‪١‬ش ح‪ ٢‬منل بلجمه زانل‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫م ن ت ط ننيّ ط نناو ها(‪ٗ.)2‬ل ن ُ ن ذد نن‪ ٗ ٣‬ننا ود ن ط ن ‪٠‬ازن ‪ٛ‬ات نندب زط ننميا داؼ ننِ تندونيس ن‬
‫ع‬
‫كننم بلب‪ ١‬ن بدِظنن‪١‬سم طنناُد لننه ت‪ ٜ‬اننل بد ن له بلجمنناهيجم ح دننل م ؿنن٘ل ‪ٛ‬اتنندب دؼننِثل‪ٟ ،‬مننا‬
‫ع‬
‫شا ن نن‪ ٝ‬وُي ن ننا هدبٗ ن ننل بملـ ن ننس ه ن ننا‪ .‬و‪ ٛ‬ن نند م‪١‬شت ن ننل بُ ن ن ب بلب ن ننس م ن ن بم ن ننت ‪ٛ ٞ‬ش ن ن بت بتـ ن ننا‪٤‬‬
‫ع‬
‫مالجماهيج‪ ،‬د ة‪ ١‬ةما‪١‬ها طام‪ٜ‬ا(‪.)3‬‬

‫(‪ )1‬ممدو ؿث ه‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.36‬‬


‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.178.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid.,PP.178-179.‬‬
‫‪42‬‬
1949 1945

43
44
‫املبحث ألاىل‬
‫اعالن الاضخلالل ىموكف الحلفاء مىه‬
‫‪-‬اعالن الاضخلالل‪.‬‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫بطننت‪ ٤ ٜ‬بندونيظننيا حنندثا ُننامسب بو يظننيجب‪ ،‬مننل بنننل من ّنس ممسبحننل ُدةنندة‪،‬‬ ‫د ن ة‪ ١‬ن بُ ن‬
‫‪ٟ‬ي شو له بدظا ّ من بةان ‪ُ ٤‬نا ‪ ،1944‬بدنرم تلنم بمل بٗ‪ٜ‬نل ُلنى منش تطنت‪٤ ٜ‬‬ ‫ٗمشر بُ‬
‫و ت دةن نند آدي ن نل بو دن نندو‪ ٤‬شم ن ن دت ‪ٜ‬ين نن‪ ٝ‬هن ننرب تطن ننت‪ُ ،)1(٤ ٜ‬ما ن ن ت بزة‬ ‫سندونيظن ننيا م ن ن‬
‫بملننر‪ ٠‬ز‪ .‬وم ن منني هننرد‬ ‫بديامانيننل ُلننى بت نناذ شو ن بت وبد نسبببت ُنندة لننه طننِيها دتش٘يننر تُ ن‬
‫تدنسبببت بدِمننل ُلننى ت طننيّ بملئطظننات بد ن تلننم ب‪ٟ‬تننج ‪ٛ‬نندز مم‪ ١‬ن م ن بملؼنناز‪ٟ‬ل بدظياطننيل‬
‫ع‬
‫دامن ن ن بهشي تندونيظ ن ننيي ‪ٗ ،‬لن ن ن ُن ن ن اِصا ن ننص ٗاُاي ن ننل بملج ن ننادع ت‪ٛ‬ايمي ن ننل وت ط ن ننيّ مؼ ن نناز‪ٟ‬ل‬
‫بمل ن ن بهشي ل ن ننه ب بزة ػ ن ننئو م ه ن ن م ن ن ش ن ن ‪ ٤‬ت ن نندزابه واِيي ن ن ه ل ن ننه مج ن نناست ت بزة بملدني ن ننل‬
‫ع‬
‫وبدِظن نن‪١‬سال(‪.)2‬وتؤ‪ٟ‬ين نندب د ُ ن ن بملن ننر‪ ٠‬ز وبدِمن ننل ُلن ننى تش٘ين ننرد‪ ،‬ػن نن‪٢‬ا ت بزة بديامانين ننل لجشن ننل‬
‫شاؿننل ددزبطننل بلج بن ن بملتِا‪ٜ‬ننل مت ‪ٜ‬ينن‪ ٝ‬بطننت‪ ٤ ٜ‬بندونيظننيا لننه ػننثان ُننا ‪ ،1945‬وُسٗن‬
‫ه ننرد بدملجش ننل ماط ن لجش ننل بدت ‪ٜ‬ي‪ ٜ‬ننات(‪ .)3‬وُل ننى بد ننسٓ م ن م اود ننل بديام ننانيي بدت نندشل ل ننه ُم ننل‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بدملجش ننل بو م اود ننل بث ننازة بل ٗ ننات م نني بُل ننادها‪ ،‬ت ب وز طن ن ‪٠‬ازن ‪ ٠‬ننا بطاط ننيا وٗ نناُ ل ننه‬
‫كما بطتمسبز ُمل بدملجشل مانتٌا وٗاُايل(‪ِٗ .)4‬شند مندب مشا‪ٛ‬ؼنات بدملجشنل لنه بةناز ُنا ‪1945‬‬
‫م ننسش وز طن ن ‪٠‬ازن ل ننه بد ‪ٛ‬ن ن ٖ م د ننل تشت ٗ ننات بدِمي‪ ٜ‬ننل ل ننه وده ننات بدشٌ ننس م نني بُل نناب تا نن‪٣‬‬
‫بدملجشن ننل‪ .‬ولن ننه شون ننا دن ننل بمن ننا بُلن نناب بدملجشن ننل حن نند ط ن ن ‪٠‬ازن بملثن ننا ة تطاطن ننيل بد ن ن تجمن ننّ‬

‫(‪ )1‬زومي ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.83‬‬


‫‪2‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit, P. 193.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Howard Palfrey Jones, Indonesia the Possible Dream, New York , 1980, P.90.‬‬
‫(‪ )4‬تتضننب بهنندبٖ بديامننانيي لننه مظننؤدل بثننازة بل ٗننات م ن ش ن ‪ ٤‬بدتملي نل بد بط ننّ سُلنناب بدملجشننل‪ ،‬بذ كننم (‪)50‬‬
‫ع‬
‫ُل ب ةنتم دملجماُات بدِس‪ٛ‬ينل تندونيظنيل بدستيظنل وداتينازبت وبملشٌمنات بد هشينل‪ٟ .‬منا بُتمندت ؼن‪٢‬ل ‪ٟ‬ثينج ُلنى‬
‫بُلاب ذوم بُماز ‪ٟ‬ثيجة س ُلى بدؼثا وُلى بد هشيي بددني اي س بدسأم تط م ‪ .‬ةشٌس ‪:‬‬
‫‪D. Legge, Op. Cit., P.183.‬‬
‫‪45‬‬
‫تندونيظن ننيي وتئطن ننع ودن ننل ‪ ٛ‬ان ننل وم حن نندة(‪ . )1‬وهن ننرد بملثن ننا ة ان ننه‪ :‬بد‪ ٜ‬مين ننل‪ ،‬بددةم‪ٜ‬سبهين ننل‪،‬‬
‫ع‬
‫بدِدبدل تدتماُيل‪ ،‬ت ظانيل‪ ،‬وتةمنا مناه(‪ .)2‬و‪ٛ‬ند بؿنث هنرد بملثنا ة دنصبب من بملن زو‬
‫طت ز ُا ‪.)3(1945‬‬ ‫بد ه داؼِ تندونيس بلى دان‬ ‫بدظيا‬
‫ن‪،‬ب ط ‪٠‬ازن له دِل بد‪ ٜ‬ميل به مثدأ دألمنل تندونيظنيل بد ن ةجن ُايهنا ب تتٔان‬
‫ُلننى مننا يظن ماملجتمِننات بدِس‪ٛ‬يننل‪ ،‬وب ت٘هن بد‪ ٜ‬ميننل ممِشاهننا بدؼننم له‪ٗ .‬اد‪ ٜ‬ميننل سةجن ب‬
‫اِ ن ن " بد‪ ٜ‬مين ننل بلجاوان ننل بو بدظ ن ن موسال وس ‪ ٛ‬مين ننل م زني ن ن بو ‪ ٛ‬مين ننل طن ننياثيع بو ‪ ٛ‬مين ننل من نناله‬
‫وٓيجها‪ ،‬مل بد‪ ٜ‬ميل تندونيظيل بد ن ةجن ب تـنث بطناض بددودنل بد هشينل"‪ٗ .‬لن ُن ذدن‪٣‬‬
‫‪ٜٗ،‬نند ب‪ٟ‬نند ُلننى مثنندأ تةمننا منناه‪ ،‬بذ ‪ٛ‬ننا‪ ": ٤‬س ةج ن ُلننى بدؼننِ تندونيس ن ب ةننئم منناه‬
‫بد بحنند ٗ ظن ‪ ،‬مننل ‪٠‬ننل بندونيسن ةجن ُايننل ب ةننئم مبدهننل بل نناؾ مننل‪ٗ ،‬املظنني ه ةجن ب‬
‫م ظن اِنادي بدسطن ‪ ٤‬م مند‪ ،‬وبدث ذةن‬ ‫يِثند هللا م ظن اِنادي بدظنيد بملظني ‪ ،‬وبملظنام‬
‫ُ نا ‪٠‬اشا نئم ماه"(‪.)4‬‬ ‫ةج ب ةئ وب ه‪ ٜ‬طه بددةنيل م ظ ‪ٟ‬تا ه ‪ ،‬ود‪١‬‬
‫ًهننست ‪ٛ‬نندزة ط ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬وحش‪١‬تننل بدظياطننيل م ن ش ن ‪ ٤‬هننرد بدوسوحننات‪ٜٗ ،‬نند بزب بةجننا م ن ز‬
‫م حنند لجميننّ تندونيظننيي ة‪ٜ‬اننل م ن تشت ٗننات بددةنيننل وبدِس‪ٛ‬يننل بمل د ن ة لننه بدننث ‪ .‬وُلننى‬
‫ع‬
‫بدسٓ م ب بددةانل بدٔادثل اه تط ‪ ،‬ت بنل حناو‪ ٤‬بمل بشننل لنه هنرب بمل كن َ بمن لنه ت ‪ٜ‬ين‪ٝ‬‬
‫بد ح نندة بد هشي نل‪ .‬وت ن تت٘ ننا‪ ٚ‬ل ننه بدتم نناَ بدملجش ننل ُل ننى اؼ نن‪١‬يل لجش ننل ٗسُي ننل مهم ه ننا بدشٌ ننس ل ننه‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid, P. 184.‬‬
‫(‪ )2‬بها‪ُ ٝ‬لى هرد بملثا ة بط (بدثان ؼاطي ) واِ (بملثا ة بل مظل)‪ .‬و‪ٛ‬ند بطنتِاز طن ‪٠‬ازن ث ثنل من هنرد بملثنا ة‬
‫وا ننه (بددةم‪ٜ‬سبهي ننل‪ ،‬بدِدبد ننل تدتماُي ننل‪ ،‬ت ظ ننانيل) م ن بد٘ياظ ن ٖ بدـ نني ؿ ن ة ننات ؿ ن ‪ .‬ةشٌ ننس‪ُ :‬ث نند بداوي نن‪ٙ‬‬
‫حظن ن طن ن ‪ ،‬بديان ؼاط نني بط نناض بددود ننل ل ننه بلجمه زا ننل تندونيظ ننيل‪ ،‬مجا ننل بددما ما ن ن ‪ ،‬بدِ نند بدلادن ن ‪ ،‬مِه نند‬
‫بددزبطات بددما ماطيل‪ ،‬وشبزة بل ازديل‪ ،‬بملما‪١‬ل بدِسييل بدظِ ةل‪ ،‬تم ش ‪ ،1987‬ؾ‪115‬‬
‫‪Jstus M. Van der kroef, An Indonesion Ideological Lexicon, Asian Survy , Vol.II, No.5 , London, July,‬‬
‫‪1962,P.24.‬‬
‫(‪ )3‬وشبزة تُ تندونيظيل‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.45‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.185.‬‬
‫‪46‬‬
‫بمل‪ٜ‬يجحن ن ننات بمل‪ٜ‬دمن ن ننل ُ ن ن ن بددطن ن ننت ز(‪ .)1‬وكن ن ننم تان ن نن‪ ٣‬بدملجشن ن ننل بدصُمن ن نناب تط ن ن ن ميي وبدصُمن ن نناب‬
‫بد هشيي ‪ ،‬بدرة وكنِ ب وثي‪ٜ‬نل ُسٗن مؤطن "ميلنا‪ ٚ‬دا‪٠‬ازتنا"(‪ ، )2‬بد ن و‪ِٛ‬هنا بُلناب بدملجشنل لنه‬
‫بدلا وبدِؼسا م حصاسب ُا ‪.)3(1945‬‬
‫لننه بدِاػ ننس م ن تم ن ش ُننا ‪ 1945‬بدتمِ ن بدملجش ننل‪ ،‬ونا‪ٛ‬ؼ ن تط ننع بد ن يظ ن شد ُايه ننا‬
‫ع‬
‫بددطننت ز وبد ن حٌي ن م‪ٜ‬ث ن ‪ ٤‬دميننّ بُل نناب بدملجشننل‪ .‬و‪ ٛ‬نند ب‪ٛ‬ننس مث نندأ بددودننل بمل ح نندة منندس م ن‬
‫ع‬
‫بددود ننل بد٘يدزبدي ننل‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ب‪ ٛ‬نسبز ؿ ن حيات بدظ نناوات بدتش٘يرة ننل وبد ؼ ننسعِيل بد ن بُو ن‬
‫مظنئودي بمامنل‬ ‫زتيع بددودل ؿ حيات وبطِل‪ٗ ،‬اد شزبب ةت بشتيازه م بدنستيع‪ ،‬وا‪ ٢‬نن‬
‫ودننيع بمننا بلجمِيننل بملشت ثننل‪ٟ .‬مننا تن وكننّ ػننسون و‪ٛ‬ن بني د ؼنن‪١‬يل "دمِيننل تنندبو‪ ٤‬ػننِثيل"‬
‫م نندوزها بد ننستيع وناتث نل وت نند بل و ن ن بدستيظ ننل دظياط ننل بددود ننل‪ ،‬د‪ ١‬ه ننا ٓي ننج‬ ‫بد ن ط ننتنت‬
‫م دننل مممازطننل طنناول ‪ٟ‬ثيننجة ُلننى بدننستيع ِنند ب ةنت ن ‪ .‬وتات‪ ٜ‬ن هننرد بلجمِيننل ‪٠‬ننل شمننع‬
‫ع‬
‫طش بت‪ .‬بما "مجاع بدش ب بدؼِب " ٗ‪ٜ‬د ‪٠‬نا شاكنِا دانستيع‪ ،‬ودن ت‪١‬ن ددةنل طناول لنه ب بزة‬
‫بدظ نناول بدتش٘يرة ننل‪ ،‬ح ن ب ط نناواتل بد ؼ ننسعِيل ةم‪ ١‬ن ب ة ننت تجاهاه ننا م ن ش ن ‪ ٤‬بط ننت دب‬
‫ع‬
‫بدننستيع دظنناواتل بدوازت نل اؿ نندبز بنٌمننل و‪ ٛ‬بُنند‪ٟ .‬مننا ‪ ٠‬ننا هشننا‪ ٞ‬بةلننا "بملجاننع تط ؼ ننازم‬
‫ع‬
‫تُل ننى" بد ننرم ة ننت بشتي ننازد من ن بد ننستيع وت‪٢‬ن ن ط نناواتل بط ؼ ننازال(‪.)4‬ونا‪ٛ‬ؼن ن بدملجش ننل بةل ننا‬
‫مظ ننؤدل بلب نندو ت‪ٛ‬ايمي ننل‪ ،‬وهسحن ن بزبب ؼ ننا كن ن بملظ ننتِمسبت بدتجةواني ننل بدظ ننام‪ٜ‬ل (م ةن ن‬

‫(‪ )1‬بنت‪ٜ‬نند طن ‪٠‬ازن ُلننى م ‪٘ٛ‬ننل هننرب من ‪ٛ‬ثننل تُلنناب بملظننامي لننه بدملجشننل‪ ،‬ت بنننل ب‪ٟ‬نند ُلننى بنننل مظننا ود‪١‬شننل ةننسٗم‬
‫ٗ‪١‬سة بةجا ودل بط ميل‪ .‬و‪ٛ‬د ‪ٛ‬ا‪ " ٤‬بذب ٗت ت ؿدزم ٗا تجدوب ط تط " ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid., P.185.‬‬
‫(‪ )2‬ميلننا‪ ٚ‬دا‪٠‬ازتننا‪٠ :‬ننا هننرب بمليلننا‪ ٚ‬ةميننل زكنناب بدنسأم تطن م ‪ ،‬بذ بػنناز بلننى ب دمه زاننل بندونيظننيا طن ٖ دن ةننت‬
‫ع‬
‫تؤطيظننها بُتمننا ب ُلننى مثنندأ بد حنندة وت ظننانيل وبددةم‪ٜ‬سبهيننل وبدِدبدننل تدتماُيننل ٗ ظ ن ‪ ،‬مننل ُلننى مثنندأ تةمننا‬
‫ع‬
‫ماه‪ ،‬مّ ود ممازطل بد‪ ٜ‬بني تط ميل مادنظثل مل ةدُ هرب بددة بةلا"‪ ،‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid.,P188.‬‬

‫(‪ُ )3‬ثد بداوي‪ ٙ‬حظ ط ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.115‬‬


‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., PP.189-190.‬‬
‫‪47‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫وي زني ن ن ) بلن ننى بددود ن ننل بلجدةن نندة‪ٗ ،‬ل ن ن ُ ك ن ن بد٘ياثن نني وٓيجهن ننا‪ .‬ت ب ُ ن نند ب م ن ن تُل ن نناب‬
‫ُازك ن ب هننرب بمل‪ٜ‬يننج وب‪ٛ‬يجح ن ب ب ت‪ٜ‬تـننس بددود نل تندونيظننيل ُلننى بملظننتِمسة بده دشدةننل وتننس‪ٞ‬‬
‫ط‪٢‬ا بملشاه‪ ٝ‬تشس دي‪ٜ‬سزوب مـيجه ماسنلما بلى بددودل بلجدةدة بو تطت‪.)1(٤ ٜ‬‬
‫بت ننا بدت ظن ن بد‪١‬ثي ننج ل ننه بمل ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بدظ ننيجبتيمله ل ننه بلب ننس دـ ننالب بلبا٘ نناب وبنهي نناز و‪٤‬‬
‫بمل ن ز د ندونيظ نني ٗسؿ ننل ‪ٟ‬ثي ننجة دا ننت اف من ن بديام ننانيي بد ننرة ح نناود ب بش٘ نناب ه ننصام ه م ننّ‬
‫ع‬
‫حا ن ن ‪ ُ ٤‬ن ننا ‪ )2(1945‬ت ب ذد ن نن‪ ٣‬دن ن ن ة‪ ١‬ن ن شاٗي ن ننا ُل ن ننى بلبس‪ ٟ‬ن ننل بد هشي ن ننل بد ن ن ن ُمان ن ن ُل ن ننى‬
‫بةج ننا ‪ٛ‬شن ن بت بتـ ننا‪ ٤‬م ننّ بلب‪ ٢‬م ننل‬ ‫بطن ن لمازهرد بد٘سؿ ننل دـ ننالبها(‪ ..)3‬و‪ ٛ‬نند ح نناو‪ ٤‬بديام نناني‬
‫بدظ ن ٗي يل(‪ ، )4‬سط ننيما ِ نند بح ننت ‪ ٤‬بد‪ ٜ‬ن بت تمسا‪١‬ي ننل مدةش ننل م نناني م‪ٜ‬ي ننا ة م ننا‪ ٞ‬بزثننس ( ‪Mac‬‬
‫‪ )5()Arthur‬له بدسب ّ ُؼس م ػثان ‪.)6(1945‬‬
‫بما هرد بدتو زبت بدش ُينل دملبس‪ٟ‬نل بد هشينل تندونيظنيل‪ٗ ،‬لن ُن ت ظن بمل ‪ٛ‬ن‪ٙ‬‬
‫بلبس‪.‬ن دملبا٘نناب ُلنى حظننا بمل ن ز‪ ،‬هينؤت بد٘سؿننل سدثناز بديامننانيي ُلننى أيينج طياطن ه تجنناد‬
‫بندونيظننيا‪ ،‬وسطننيما ِنند بش٘ننا‪ٛ‬ه لننه بلبـ ن ‪ُ ٤‬لننى أم تجنناو ط ن ٗي ‪ٗ ،‬ل ن ُ ن بد‪ ٜ‬نسبزبت‬
‫بد ن ؿنندزت ُن مننئتمس م اظنندب منني بدنندو‪ ٤‬بلباي٘ننل‪ ،‬بد ن ‪٠‬ان ن لننه ؿننالب تندونيظننيي ‪ .‬و‪ٛ‬نند‬
‫بطن ن ننتواَ وشان ن ننس بل ازدين ن ننل بديامن ن ننا ت د ن ن ن (‪ )Tojo‬ب‪ٛ‬شن ن نناَ ح‪ ٢‬متن ن ننل ملن ن ننسوزة من ن ننش تطن ن ننت‪٤ ٜ‬‬

‫‪(1) Ibid., PP.190-191.‬‬


‫‪)2(William Carr, A History of Germany 1815-1945, London, 1974, PP.409-410.‬‬
‫‪)3(Dorthy Wood man, Op. Cit., P.193.‬‬
‫(‪ )4‬د ن يِا ن تت ننا بدظ ن ٗي بلب ننس ُل ننى بديام ننا ح ن بدل ننام م ن آ ُ ننا ‪ .1945‬ةشٌ ننس‪ :‬ل‪ . .‬زوشا ننل‪ ،‬بدت ننازا‬
‫بددما ما ن ‪ ،‬تننازا بدِنناد م ن بلبننس بدِامليننل بدلاني ننل بلننى بدي ن ‪ ،‬تسدمننل ن ن ز بدنندة حنناه ‪ ،‬ن‪ ،2‬مي ننجوت‪،1978 ،‬‬
‫ؾ‪.95‬‬
‫(‪ )5‬مننا‪ ٞ‬بزثننس (‪ٛ :)1964-1880‬اتنند ُظنن‪١‬سم حنناز لننه ٗس ظننا بمننا بلبننس بدِامليننل تولننى‪ ،‬و‪ٛ‬ننا بد‪ ٜ‬ن بت تمسا‪١‬يننل لننه‬
‫بدؼننس‪ ٚ‬ت‪ٛ‬ص ن بثشنناب بلبننس بدِامليننل بدلانيننل‪ ،‬وبد‪ ٜ‬ن بت بملت اد٘ننل بد ن بحتا ن بديامننا ِنند بلبننس بدِامليننل بدلانيننل‪.‬‬
‫ُصدنل بدننستيع تمسا‪٢‬ن هننازم تسومنا ُننا ‪ 1951‬من مس‪ٟ‬ننصد سشنت ٖ ودهننل نٌسهمنا ٗيمننا ة نف بدظياطننل تمسا‪١‬يننل‬
‫ع‬
‫بد ن ةج ن بتثاُهننا تجنناد بدـنني بدؼننِثيل‪ .‬ث ن ُنني زتيظننا سحنند بملئطظننات ُننا ‪ .1952‬ةشٌس‪ُ:‬ثنند بد هننا بد‪١‬ينناله‬
‫و‪٠‬امل بدصهيجم‪ ،‬بمل ط ُل بدظياطيل‪ ،‬ميجوت‪ ،1974 ،‬ؾ‪.477‬‬
‫(‪ )6‬م نس ٗاسش‪ٟ ،‬ي‪ ٙ‬طام بدياما ‪ ،‬مجال بمل تاز‪ ،‬بملجاد‪ ،9‬بدِد ‪ ،49‬بد‪ٜ‬اهسة‪ ،‬بةا ‪ ،1947 ٤‬ؾ‪.17‬‬
‫‪48‬‬
‫"بدظننو ه" بملثاػننس داهشنند بدؼننس‪ٛ‬يل بده دشدةننل بدظننام‪ٜ‬ل ُلننى ب ةثنندو ذدنن‪ ٣‬مانننل بت ننر م ن دانن‬
‫بدؼِ تندونيس (‪.)1‬‬
‫ل ننه بلب ننا م وبدِؼ ننسا م ن تم ن ش ت ن ن‪ ٜ‬ننل ه ننرب بد‪ ٜ‬نسبز‪ ِ ،‬نند ب‪ ٛ‬نسبزد م ن مجا ننع بد ن شزبب‬
‫بلبس‪ ، .‬بلى ‪ٛ‬اتد بلجيؽ بدظا ض ُؼس بلجنجب‪ ٤‬ة ػيجو ٔان (‪ )Yuichiro Nagano‬لنه دا‪٠‬ازتنا‪.‬‬
‫‪ٟ‬مننا اظننا بد‪ٜ‬اتنند بملينندب اننه ػننام ن تيجو ن (‪ٛ )Hisaichi Terauchi‬اتنند دننيؽ بملشو‪ٜ‬ننل‬
‫ع‬
‫بلجش يين نل م ننّ بملسب‪ ٟ‬ننص بد‪ٜ‬يا ة ننل ل ننه ط ننائ ‪ ،‬اِايم ننات بػ ننازت م ننا ُا ننيه ب ةملن ن ب ‪ ٛ‬نندما ل ننه‬
‫شن ‪٤‬‬ ‫و بُوناب أم تـنسا ح ن ةـنث‬ ‫بطتِدب بت تطت‪ ٤ ٜ‬ماطسَ و‪ ٛ‬مم‪ ، ١‬د‪ ١‬من‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بدظ ٗي بلبس بمسب مئ‪ٟ‬دب(‪..)2‬‬
‫بلجن‬ ‫بشرت بوكاَ بدياما ماسنهياز شن ‪ ٤‬ػنهس ب ُنا ‪ ،1945‬سطنيما ِند ‪ٛ‬ينا طن‬
‫تمسا‪ ٢‬ن ماد‪ ٜ‬نناب بد‪ٜ‬شثا ننل بدرزا ننل ُل ننى مدةش ننل هيجوػ ننيما ل ننه بدظ ننا ض من ن ب وُل ننى نا‪ ٠‬نناشب‪ ٠‬ل ننه‬
‫ُ تؤطيع لجشل د طنتِدب ملنش بندونيظنيا بطنت‪ ٜ‬دها‪،‬‬ ‫بدتاطّ مشل(‪ .)3‬درد‪ ٣‬بُا له طائ‬
‫وُسٗن ن ه ننرد بدملجش ننل ماطن ن لجش ننل تط ننتِدب بت‪ ٠ ،‬ننا ه نندٗها اظ ننسعّ ُماي ننل اؼ نن‪١‬يل ح‪ ٢‬م ننل‬
‫بندونيظيل مظت‪ٜ‬ال(‪.)4‬‬
‫وله بدلام م ب ُا ‪ 1945‬ودل بد‪ٜ‬اتد بديامنا تيجو ن بدندُ ة دظن ‪٠‬ازن وحتنا د دتمناَ منل‬
‫له طائ ‪ .‬وش ‪ ٤‬تدتماَ ت‪ٜ‬سز ب اِ‪ٜ‬د بدملجشل بو‪ ٤‬بدتماَ دهنا لنه بدتاطنّ ُؼنس من ب من‬
‫بدِا ن٘ظل(‪.)5‬‬
‫ع‬
‫م ن ننّ ه ن ننرد بدتو ن ن زبت بدظياط ن ننيل‪ ،‬م ن نندأت مٌن ن ناهس بل ن ن ٖ تت ن ننجش وبض ن ننبل م ن نني بد‪ ٜ‬ن ننا ة‬
‫تطننت‪ ٘ٗ .٤ ٜ‬ن بد ‪ ٛ‬ن بدننرم ‪٠‬ننا ٗيننل‬ ‫تملننل سُ ن‬ ‫بد ن هشيي لننه بندونيظننيا ؼ نؤ تطننا‬

‫‪1‬‬
‫‪) Benedict R.O G.Anderson, Java in A Time of Revolution, Occupation and Resistanc, 1944-‬‬
‫‪1946,London, 1972, P. 61.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Benedict R.O G.Anderson Op. Cit,, P. 61-62.‬‬
‫(‪ )3‬ل‪ . .‬زوشال‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.95‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) D. G.E. Hall, A History of South East Asia, London, 1958, P.718.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid, P.718.; Benedict R.O G. Anderson, Op. Cit., PP.62-63.‬‬
‫‪49‬‬
‫ُن ن هسا نن‪ ٝ‬تت٘ ننا‪ ٚ‬م ننّ بد‪ٜ‬ن ن بت بدياماني ننل‬ ‫تط ننت‪ ٤ ٜ‬ةجن ن ب ة‪٢‬ن ن‬ ‫طن ن ‪٠‬ازن ة ننس أ بُن ن‬
‫و‬ ‫بملت بد نندة ُل ننى تزبض ن تندونيظ ننيل(‪ً، )1‬ه ننس تي نناز بش ننس ةواد ن م ننؤ يِا ن تط ننت‪ ٤ ٜ‬م ن‬
‫بلبادننل بلننى ُ‪ٜ‬نند بت٘ننا‪ ٚ‬مننّ بديامننانيي ‪ .‬و‪٠‬ننا هننرب بدتينناز م‪ٜ‬يننا ة ػننهساس مننّ ُنند من زٗا‪ٛ‬ننل بدننرة‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بػننازوب ُلننى طن ‪٠‬ازن مننا يِان تطننت‪ٗ ٤ ٜ‬ن زب وبنو ‪ٛ‬ننا من ب بديامننانيي ‪ٛ‬نند بط ظننام ب ودن‬
‫يِد ماطتواُ ه ت دم هرب بد‪ٜ‬سبز(‪.)2‬‬
‫تـاُدت حدة بل ٖ ُشدما ‪ٛ‬نسزت مجم ُنل من هاثنل بملِهند بدوبن ت ندم طن ‪٠‬ازن‬
‫تطننت‪ ٤ ٜ‬اس ب ط ن ‪٠‬ازن م‪ ٜ‬ن ُشنند ‪ ٛ‬نسبزد ُلننى بطنناض ب ذدنن‪٣‬‬ ‫وزٗا‪ٛ‬ننل وبدثننازه ُلننى بُ ن‬
‫‪ٛ‬د ةئ م بلى "ط٘‪ ٣‬ماب سهاتل م ها" ‪ ،‬و ُاه بلى بدـنتج وبدِمنل منادوسبت‪ ٝ‬بدظناميل‬ ‫تطا‬
‫مّ بد‪ ٜ‬بت بديامانيل دا ؿ ‪ ٤‬بلى تطت‪ٓ .)3(٤ ٜ‬ينج ب هنرب بدنس دن ةنسق همن حه ‪ ،‬دنرب‪ٛ ،‬نسزوب‬
‫تطت‪.)4(٤ ٜ‬‬ ‫بد‪ٜ‬يا مم اودل بشيجة س‪ٛ‬شاَ ط ‪٠‬ازن ملسوزة بُ‬
‫حنناو‪ ٤‬ط ن ‪٠‬ازن وزٗا‪ٛ‬ننل م‪ٜ‬اماننل بد‪ٜ‬اتنند بديامننا بدِظنن‪١‬سم بلجن نجب‪ٓ ٤‬نظنني‪ )Gunesike( ٣‬د كننّ‬
‫تطننت‪ ،٤ ٜ‬ت ب هننرب بد‪ٜ‬اتنند ‪٠‬ننا ‪ٛ‬نند تا‪ٜ‬ن‬ ‫بديجتيثننات بد شمننل وبملؼننيج‪ٟ‬ل بد ن ت٘ط ن بلننى بُن‬
‫وي ظن‬ ‫اِايمات تاصمل مامل اٌٗل ُلنى بد كنّ بدنسبه لنه بملشناه‪ ٝ‬بد ن يظنيوس ُايهنا بديامناني‬
‫ع‬
‫مننا نـ ن ُايننل وثي‪ٜ‬ننل تط ظ ن ‪ ،‬دننرب بزطننل منندس ُشننل زتننيع ‪ٛ‬ظ ن بدؼننئو بدِامننل لننه ت بزة‬
‫بدِظ نن‪١‬سال بدياماني ننل بلجن نجب‪ ٤‬نيؼ ننيم زب (‪ )Nishimura‬دٔ ننسق م‪ٜ‬اما ننل بد ٗ ند تندونيس ن بد ننرم‬
‫بطت٘ظس ُ مظت‪ٜ‬ثل بل وى بل اؿل ماسطت‪.)5(٤ ٜ‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) J. D. Leege, Op. Cit, P. 193.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.194.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J. D. Leege, Op. Cit., P.198.‬‬
‫(‪ٛ )4‬ا بود ‪ ٣‬بدواثل ماشتواٖ ط ‪٠‬ازن وحتا بلى ‪ٛ‬سال زاشٔاطد ٔ‪٢‬ا ‪ Rengasde Ngklok ٞ‬لنه دناوة بدٔسيينل ؿنثا‬
‫ةن بدظننا ض ُؼننس من ب ‪ ،‬و‪ٛ‬ننام ب ما‪ٛ‬شاُهمننا م دن بُن تطننت‪ ٤ ٜ‬وحؼنند دمنناهيج بدؼننِ دام‪ٜ‬اومننل بملظننملبل‪.‬‬
‫ةشٌس‪ :‬ممدو ؿث ه‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪37‬‬
‫‪J. D. Leege, Op. Cit., P.199.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Benedict R. O.G. Anderson, Op. Cit., PP.79-80.‬‬
‫‪50‬‬
‫ِن نند أةن ننل حس‪ٟ‬ن ننل ن ن ن تطن ننت‪ ٤ ٜ‬حس‪ٟ‬ن ننل ٓين ننج م‪ٜ‬ث دن ننل‪ ،‬بذ ب‬ ‫دن نناب ز بلجن ن نجب‪ ٤‬بديامن ننا‬
‫بدظناوات بدِظنن‪١‬سال مجتننجة ُلنى بمل اٌٗننل ُلننى بد كنّ بدنسبه ‪ ،‬وطن ٖ ت ‪ٛ‬نّ ب‪ٛ‬صن بدِ‪ ٜ‬يننات‬
‫ع‬
‫ُل ننى م ن ة نناو‪ ٤‬بشي نجب‪ ٚ‬ه ننرب بد ك ننّ وشـ ؿ ننا لجش نل تط ننتِدب بت ‪ ،‬سنه ننا ب ؼ ننئ م ن ‪ٛ‬ث ننل‬
‫بديامننانيي ‪ ،‬ويادتنناله ٗا ن شاكننِل دؼننسون تط ظ ن ‪ُ .‬شدتننر حننرز بد ٗنند تندونيس ن مننؤ هننرب‬
‫هننا بُلنناب بدثيم ن ب هنندٖ بنهنناب‬ ‫بمل ‪ٛ‬نن‪ٛ ٙ‬نند ةننئ م بلننى شاننا ة بُمننا‪ ٤‬بدِشنن‪ ٙ‬بد ن ط ن ٖ ة‪ ٜ‬ن‬
‫بدظنناول بدياماني ننل‪ ،‬وب‪ٛ‬ي ننج ب ة ننت بدظننما داِشاؿننس بدؼ ننامل بد ن اننه ش ننازل بدظننيوسة بديامانيننل‬
‫تطت‪.)1(٤ ٜ‬‬ ‫ماُ‬
‫بُيننجق بد‪ٜ‬اتنند بديامننا ُلننى بمل‪ٜ‬يننج لننه مننا ة تمننس‪ ،‬ت بنننل بػنناز بلننى بم‪٢‬ننا حنندو ذدنن‪٣‬‬
‫له حا‪ٛ ٤‬يا تندونيظيي مل‪ ،‬شازل بهاز لجشل تطنتِدب بت وشنازل بدندوبتس بدسطنميل ‪٠‬اسذبُنل‬
‫وبد ب‪ ،ٙ‬واِهند دهن ِند تندشل بلجنيؽ بديامنا لنه حنا‪ ٤‬حندو ذدن‪ )2(٣‬ومن دهن ه حنسؾ‬
‫ُلننى بُنندب وثي‪ٜ‬ننل بطننت‪ٛ ٤ ٜ‬ـننيجة وم تـننسد وشاديننل م ن بدت٘ـنني ت‪،‬‬ ‫بد‪ٜ‬ننا ة تندونيظنني‬
‫ِمننل‬ ‫ٗل ن ُ ن ‪ ٠‬نهننا شاديننل م ن بدِثننازبت بد‪ ٜ‬اننل بو بملِازكننل دايامننانيي ح ن بنهننا د ن تواد ن‬
‫حنناله داظننيوسة ُلننى بةننل طنناول‪ ،‬و‪٠‬ننل مننا دنناب ٗيهننا‪" :‬ن ن ػننِ بندونيظننيا ِا ن هشننا بطننت‪٤ ٜ‬‬
‫بندونيظننيا‪ .‬و‪٠‬ننل تمن ز بملستثوننل مش‪ٜ‬ننل بدظنناول طن ٖ ةننت تش٘يننرها ؼنن‪٢‬ل ٗاُننل لننه ب‪ٛ‬ننس و‪ٛ‬ن‬
‫مم‪ ١‬ن "(‪ .)3‬و‪ٛ‬نند و‪ٛ‬ننّ ‪٠‬ننل م ن ط ن ‪٠‬ازن وحتننا ُلننى هننرد بد ثي‪ٜ‬ننل ماط ن بدؼننِ تندونيس ن ‪ ،‬وت ن‬
‫بُ نننل م ن من ن ‪ ٤‬ط ن ‪٠‬ازن ٗجننس ة ن بدظننا ّ ُؼننس م ن ب ُننا ‪ ،)4(1945‬وُشنند بدظنناُل بدِاػننسة‬
‫ع‬
‫ؿثاحا بُا ط ‪٠‬ازن ميا تطت‪ ٤ ٜ‬زطميا(‪.)5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Benedict R. O.G. Anderson, Op. Cit.,.P. 80.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., P. 80.‬‬
‫‪3‬‬
‫; ‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.201 ; Dorthy Wood man, Op. Cit., PP.165-166‬‬
‫زومي ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.90‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit., P.83.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P. 201.‬‬
‫‪51‬‬
‫ع‬
‫تطننت‪ُٜ ،٤ ٜ‬نندت لجشننل تطننتِدب بت بدتماُننا حلننسد بدِدةنند‬ ‫لننه بدين بدتنناله سُن‬
‫من ن بد‪ ٜ‬ننا ة تندونيظ ننيي وبُل نناب بدثيمن ن ب‪ .‬وشن ن ‪ ٤‬تدتم نناَ هادن ن بُل نناب بدثيمن ن ب م‪ٜ‬و ننّ‬
‫ودننل مظننت‪ٜ‬ال‪ٟ ،‬مننا هننادث ب متٔييننج‬ ‫بدِ ‪ٛ‬ننات مننّ بدظنناول بديامانيننل هاملننا ب بندونيظننيا بؿننث‬
‫بط ن لجش ننل تط ننتِدب بت بل ننى بدملجش ننل بد هشي ننل تندونيظ ننيل‪ .‬وبت ننرت بدملجش ننل ِ ننم بد‪ٜ‬ن نسبزبت‬
‫بملهم ننل‪ ،‬وم ه ننا بمل بٗ‪ ٜ‬ننل ُل ننى مظ ن ة بددط ننت ز بد ن وك ننِ ها بدملجش ننل بدظياط ننيل بد٘سُي ننل دملجش ننل‬
‫بدت ‪ٜ‬ي‪ٜ‬ننات ِنند حننرٖ بدِثننازبت بد ن تمتنند تمتجبه زاننل بديامانيننل لننه بطننيا(‪ ،)1‬وحننرٖ ٗ‪ٜ‬ننسة‬
‫توثي نن‪ ٝ‬بدؼ ننسعِل تط ن ميل ُل ننى مِتش‪ٜ‬يه ننا" م ن ميل ننا‪ ٚ‬دا‪٠‬ازت ننا‪ ،‬بد ن تتِا نن‪ ٝ‬م ك ننّ‬ ‫"م ننّ ود ن‬
‫ل ننه بددط ننت ز(‪ .)2‬وتن ن ذد نن‪ ِ ٣‬نند ب‪ٛ‬ش نناَ بد‪ ٜ‬ننا ة بملئا نندة دام ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬تطن ن م ل ننه بدملجش ننل‬ ‫تطن ن‬
‫مؤهمين ننل بد حن نندد بد هشين ننل م ن ن ش ن ن ‪ ٤‬ب ِن ننا ت‪ٛ‬اين ننات بملظن نني يل بملهمن ننل ُ ن ن تن ننؤثيج بده دشن نندةي‬
‫بدِاتندة ‪ ،‬ووكنِه لنه م بهشنل من بددزدنل بدلانينل(‪ٗ.)3‬لن ُن ذدن‪ٜٗ ،٣‬ند تن بت ناذ مجم ُنل‬
‫م ن ن بدتشٌيمن ننات تنت‪ٜ‬ادين ننل دادطن ننت ز‪ ،‬وم هن ننا بدظن ننما دملجشن ننل تطن ننتِدب بت مانت ن ننا بدن ننستيع‬
‫ع‬
‫وناتثل(‪ ،)4‬و‪ٛ‬د ت ذد‪ ٣‬له بدي ن٘ظل‪ ،‬بذ بنت طن ‪٠‬ازن زتيظنا دملجمه زانل‪ ،‬وم مند حتنا ناتثنا‬
‫دانستيع(‪ٟ ،)5‬منا مش ن بدملجشنل طناول مئ‪ٛ‬تننل لبني اؼن‪١‬يل بدملجشننل بد هشينل تندونيظنيل ؼنن‪٢‬ل‬
‫زط ن ‪ ،‬بد ن طتئطننع دٔننسق اؼنن‪١‬يل بدتجملننا وبملجاننع بددطننت زم تُلننى بداننرة ب‪ ٛ‬نسب كننم‬
‫مظ ن ن ة لجشن ننل بدت ‪ٜ‬ي‪ٜ‬ن ننات‪ٗ ،‬ل ن ن ُ ن ن بدتشٌن نني بدن ننرم مش ن ن مم دثن ننل لجشن ننل تطن ننتِدب بت‬
‫ع‬
‫بد ننستيع بملشت ن ن ط نناوات ٓي ننج م نند د مل نندة ط ننتل ػ ننه ز‪ .‬وتثِ ننا د٘‪ٜ‬ن نسبت بددط ننت ز بلجدة نند ‪،‬‬
‫بدت‪ ٜ‬بدملجشل له بدي بدتاله‪ ،‬وبشرت تدُ ن٘ظها و‪ ٤‬مسة مادملجشل بد هشيل تندونيظيل(‪.)6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Benedict R.O G. Anderson, Op. Cit., PP.85-87.‬‬
‫(‪ُ )2‬ثد بداوي‪ ٙ‬حظ ط ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.115‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Benedict R.O G. Anderson, Op.Cit., P.87.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid, P.88.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.343.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Benedict R.O G. Anderson, Op. Cit., P.88.‬‬
‫‪52‬‬
‫ع‬
‫بلننى ثمننا م اٌٗننات واننه دنناوة بدٔسييننل‪،‬‬ ‫بؿنندزت بدملجشننل ‪ ٛ‬نسبزب ة‪ٜ‬ط ن مت‪ٜ‬ظنني بدننث‬
‫دنناوة بد طننو ‪ ،‬دنناوة بدؼننس‪ٛ‬يل‪ ،‬ط ن موسة‪،‬م زني ‪ ،‬طننياثيع‪ ،‬منناد ‪ ، ٠‬ودننصز ط ن ندب بدـننٔس ‪،‬‬
‫‪ٟ‬ما ت اِيي بمل اٌٗي واِيي لجا م ايل(‪.)1‬‬
‫بد‪ ٜ‬ن ط ن ‪٠‬ازن بو‪ ٤‬شوننا دننل م ؿنن٘ل زتيظننا دملجمه زاننل لننه بدلاد ن وبدِؼننسا م ن آ‬
‫ُننا ‪ ،1945‬وحنناو‪ ٤‬م ن ش دننل ت٘ظننيج بهنندبٖ بلجمه زاننل وبد ؼنندةد ُلننى بهميننل بلبـ ن ‪ُ ٤‬لننى‬
‫بُي ن نجبٖ ول ن ننه ه ن ننا‪ ،‬و ُ ن ننا تم ن ننل تندونيظ ن ننيل ملظ ن نناندتل و ُم ن ننل ل ن ننه ط ن ننِيل ه ن ننرب‪ .‬ول ن ننه بدتاط ن ننّ‬
‫وبدِؼ ننسا م ن ن بدؼن ننهس ن٘ظ ننل ‪ٛ‬ن ننسز ط ن ن ‪٠‬ازن ح ننل لجشن ننل تطن ننتِدب بت واؼ نن‪١‬يل لجشن ننل ددةن نندة‬
‫ع‬
‫ط ننمي (بدملجش ننل بد هشي ننل بملس‪ٟ‬صا ننل)(‪ ،)2‬بد ن ك ننم ‪ُ 137‬ل ن ب ‪ ٠‬ننا ب‪ٟ‬مل ننجه م ن بلج نناواي ‪ ،‬بذ‬
‫وؿننل ُنند ه بلننى ‪ُ 85‬لن ب‪ٗ ،‬لن ُن بد‪ٜ‬ننا ة بملظننامي وبُلنناب بدثيمن ب‪ ،‬وُنند من بد‪ٜ‬ننا ة‬
‫بدظياطيي (‪.)3‬‬
‫بو‪ ٤‬تُم ننا‪ ٤‬بد ن ن ‪ ٛ‬ننا ه ننا طن ن ‪٠‬ازن اؼ نن‪١‬يل بو‪ ٤‬وشبزة مستاط ننتل ل ننه بدسب ننّ من ن بةان ن ‪،٤‬‬
‫ع‬
‫كننم وشزبب ‪٠‬ننان ب يِما ن طننام‪ٜ‬ا مظ ؼننازا لننه بشتـاؿننا ه ت ن بد‪ٜ‬يننا ة بديامانيننل(‪ .)4‬ومشننر‬
‫مدبة ننل ُماهن ننا وبده ن ن بلب‪ ٢‬من ننل تندونيظن ننيل مِازكن ننل م ن ن دهن ننات ُن نندة‪ ،‬م ن ن مي هن ننا مجم ُن ننل‬
‫بدؼننثا بدلن زاي بدننرة ُازكن ب بدشٌننا بدستا ن وهنادث ب ممؼنناز‪ٟ‬ل ب‪ٟ‬تننج لننه بلب‪ ٢‬مننل‪ٟ .‬مننا ‪ٛ‬نند‬
‫ع‬
‫شمظ ن م ن بُل نناب بدملجش ننل بد هشي ننل بملس‪ٟ‬صا ننل بدتماط ننا بل ننى بد ننستيع د ؼ نن‪١‬يل مجا ننع اؼ ننسع ه‬
‫ع‬
‫ةسب‪ ٛ‬ب بب بلب‪ ٢‬مل‪ .‬ويشابب ُلى ذد‪ ،٣‬ؿدز مسط دمه زم له بدلام ُؼنس من بةان ‪ ٤‬مش ن‬
‫مم دثل بدملجشنل بد هشينل بملس‪ٟ‬صانل ؿن حيا ها بلنى لجشنل نيامينل مـنٔسة ُسٗن مادملجشنل بدِامانل(‪،)5‬‬
‫تا‪ ٣‬بدملجشل بتمل ت ِ‪ٜ‬ا ‪ٟ ،‬ما بنها مظئودل بما بدملجشل بد هشيل(‪.)1‬‬ ‫وت‪ٜ‬سز ب ت‪٢‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.343.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.209.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Benedict R.O.G. Anderson, Op. Cit., P.91.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Robin Jeffrey , Op. Cit., P. 141.‬‬
‫(‪ )5‬تاد٘ بدملجشل بدِامال م م ـيات ‪٠‬ا دها وز له بدشلنا‪ ٤‬بدظنسم وهن ػنهساس بدنرم بؿنث زتنيع بدملجشنل وبمينج‬
‫ع‬
‫ػسٖ بددة بدرم بؿث ناتثا داستيع‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪53‬‬
‫حاودن بدملجشننل بدِامانل ممازطننل ؿن حيات وبطننِل من شن ‪ ٤‬مؼنناز‪ٟ‬ل زتننيع بددودننل لننه‬
‫وكننّ بد‪ ٜ‬ن بني وب بزة بددودننل‪ .‬وبه ن تدنسبببت بد ن بت ننر ها اؼنن‪١‬يل لجننا م ايننل اِمننل ‪ٟ‬ننؤ بزة‬
‫ب‪ٛ‬ايمين ننل‪ٟ ،‬من ننا ُما ن ن ُلن ننى بدت لن ننه ُ ن ن نٌن ننا بلبن ننص بد بحن نند (‪ )2‬وبدظن ننما م ؼن نن‪١‬يل بح ن نصب‬
‫ع‬
‫طياطننيل متِنند ة(‪ .)3‬وهث‪ٜ‬ننا دننرد‪ٜٗ ٣‬نند ت ن اؼنن‪١‬يل ُنندة بح نصب ‪ ،‬م ن بمسشهننا بلبننص تػننيجب‪٠‬‬
‫تو‪ ،)4(٤‬و‪ ٟ‬ننرد‪ ٣‬ح ننص‬ ‫بد ننرم تؤط ننع ِ نند م ننج ح ننصيي طياط ننيي ل ننه بدظ ننا ّ ُؼ ننس من ن ‪ ٠‬ننان‬
‫ع‬
‫مجا ننع بدؼ ن ز تط ن م تندونيس ن وبد ننرم يِ ننسٖ بشتـ ننازب من ن (بملاػ ن م ‪ .)Masjumi‬وعِ نند‬
‫ه ننرب بلب ننص من ن ب‪ٟ‬ت ننج تحن نصب بدظياط ننيل‪ ،‬وعِتم نند تطن ن ل ننه مثا ت ننل‪ ،‬و‪ ٛ‬نند اؼ نن‪٢‬ل م ؿ نن٘ل‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫مشٌمننل بط ن ميل ش ن ‪ ٤‬منندة تحننت ‪ ٤‬بديامننا ‪ ،‬وت ن تُي نجبٖ مننل حصيننا طياطننيا لننه بدظننا ّ م ن‬
‫ع‬
‫اؼننسا بدلننا ُننا ‪ٗ، )5(1945‬لن ُن بلبننص بدن ه بدننرم ‪٠‬ننا ب‪ٟ‬ملننج تحنصب م‪٢‬انننل وػننِثيل‬
‫ل ننه ذد نن‪ ٣‬بد ‪ ٛ‬ن ‪ ،‬ذد نن‪ ٣‬سن ننل ة م ننل تود ا ننات ن٘ظ ننها بد ن ‪ ٠‬ننا ة ماه ننا ح ننص ط ن ‪٠‬ازن مل ننا ‪ٛ‬ث ننل‬
‫بلبن ننس (‪، )6‬و‪ٟ‬ن ننرد‪ ٣‬بلبن ننص بدؼن نني له بد ن نرم تؤطن ننع لن ننه بلبن ننا م وبدِؼن ننسا م ن ن اؼن ننسا تو‪٤‬‬
‫ع‬
‫مستاطنل م منند ة طنن‪ ،ٙ‬وتن تُن ُشننل زطننميا لنه بدظننا ض ُؼننس من اؼننسا بدلننا ‪ ،‬ودن ة‪١‬ن‬
‫ملئطس هرب بلبص بنتماب بلى بلبص بدؼي له بمل ٌ ز ش ‪ ٤‬طش بت بدل ثيشات(‪.)7‬‬

‫‪Dorthy Wood man, Op. Cit.,P.344.‬‬


‫‪1‬‬
‫‪) Ibid., P.344.‬‬
‫(‪ )2‬هنس طن ‪٠‬ازن ٗ‪١‬ننسة بةجنا حننص وبحنند د‪٢‬ن ة‪ٜ‬ن متِث ننل بدؼنِ شانن‪ ٙ‬بلب‪ ٢‬مننل بلجدةندة‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬شن ‪ ٤‬بدتمنناَ‬
‫بدملجشل بد هشيل تندونيظيل له بدتاطّ ُؼس م ب ‪ ،‬ود‪ ١‬د ةت تت٘ا‪ُ ٚ‬لى هرد بد٘‪١‬سة‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit., P.90.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., PP.345-346.‬‬
‫(‪ )4‬د‪ٜ‬ند بنندمج بلبنص تػنيجب‪ ٠‬بدننرم تؤطنع لنه تو‪ ٤‬من اؼننسا بدلنا مستاطنل بمينج ػننسٖ بدندة منّ حنص بدؼننِ‬
‫تػننيجب‪ ٠‬بو ‪ Paras‬بدننرم تؤطننع لنه بدتاطننّ من اؼنسا بدلننا مستاطننل ػننهساس‪ ،‬ويننرد‪ ٣‬تن اؼنن‪١‬يل حننص وبحنند ُننسٖ‬
‫مالبص تػيجب‪ . ٠‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit.,PP.202-203.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.355.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) J. R. E. Waddell, An Introduction to South East Asia Politics, Australasia, 1972, P.199.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Benedict R.O G. Anderson, Op. Cit., P.217.‬‬
‫‪54‬‬
‫و‪ ِ.‬نند ب تن ن بدتو ننس‪ ٚ‬بل ننى تدن نسبببت بد ن ن بت ننر ها بلب‪ ٢‬م ننل تندونيظ ننيل ِ نند بُن ن‬
‫تط ننت‪ ،٤ ٜ‬سم نند من ن تػ ننازة بل ننى م ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بديام ننانيي بد ننرة بؿ ننث ب ل ننه وك ننّ ؿ ننِ ‪ ،‬بذ من ن‬
‫ُ ن ن ح٘ن ننٍ بد‪ٜ‬ن ننان‬ ‫بمل٘ين ننجق ب بندونيظن ننيا ست ن نصب‪ ٤‬ت ن ن طن نناو ه ‪ ،‬ويادتن نناله ٗه ن ن مظن ننئود‬
‫وبدشٌ ننا ‪ .‬وم ن ده ننل بش ننس ‪ ٠ ،‬ننا ُا ننيه بُا ه ننا بل ننى بلبا٘ نناب‪ ،‬ود‪ ١‬ن من ن كِها بدظام ن ن‪ ٝ‬مل ن نا ‪ٛ‬ث ننل‬
‫ع‬
‫بلبس (‪ .)1‬وتثِا درد‪ ٣‬بت ر بدياماني بدسبببت ُدة تد‪ُ ٤‬لى زٗله درد‪ ٣‬تطنت‪ ،٤ ٜ‬وم هنا‬
‫ع‬
‫‪ٛ‬ي ننامه ماشث نناز ط ن ‪٠‬ازن وحت ننا زط ننميا ماط ننتمسبز ت بزة بدِظ نن‪١‬سال ل ننه د نناوة ت ن ‪ٛ‬ي ننا ة زت ننيع‬
‫ل ب ني‬ ‫وبدشٌننا لننه بدننث‬
‫تز‪٠‬ننا تُلننى دملجننيؽ بديامننا ‪ ،‬و‪ٟ‬ننرد‪ٛ ٣‬يننامه مامل اٌٗننل ُلننى بدظن‬
‫ع‬
‫ن‪ٜ‬ننل ‪٠‬ننل ن ب دملبا٘نناب(‪ٗ ، )2‬ل ن ُ ن ‪ٛ‬يننامه مت٘‪١‬ينن‪ ٣‬بملشٌمننات بد ن بطظ ن ها ِنند بحننت ده‬
‫بندونيظيا‪ ،‬وذد‪ ٣‬سنها ب ؼئ مل‪ٜ‬اتال بلبا٘اب(‪.)3‬‬
‫تطننت‪ ٤ ٜ‬مسحاننل ددةنندد لننه ٓاةننل‬ ‫بمننا ُلننى ؿننِيد بمل ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بدؼننِب ‪ٗ ،‬ننيم‪ُ ١‬ن ّند بُن‬
‫بدـ ننِ يل م ن مسبح ننل بدشل ننا‪ ٤‬بدؼ ننِب بذ ‪ ٠‬ننا ُل ننى بدؼ ننِ تندونيسن ن ب ة بد ننل بدظ نناول‬
‫ع‬
‫بديامانيننل وتطننس م ن بد‪ ٜ‬ن بت بده دشدة ننل لننه بدنندبشل‪ٗ ،‬ل ن ُ ن م بده ننل بدلننٔ ن بدؼ نندةدة‬
‫بد ‪٠‬ا بلبا٘اب ةمازط نها له بل ازل سطيماممازطات بدتجةوانيي وبده دشدةي (‪..)4‬‬
‫ةم‪ ١‬بد‪ٜ‬ن ‪ ٤‬ب بشثناز تطنت‪ ٤ ٜ‬ب هؼن مٌِن تندونيظني ‪،‬و‪٠‬ا بدنثِم تشنس ‪ٛ‬ند‬
‫بد‪ٜ‬دماب بدرة ‪٠‬ان ب مشاهلني دايامنانيي مشنر‬ ‫هيؤ ن٘ظل مللل تا‪ ٣‬بدتو زبت وم ه بدظياطي‬
‫بدثدبة ننل‪ٗ ،‬لن ن ُن ن بدؼ ننثا بدٔاك ننثي بد ننرة دمِن ن ه بدظ نناول بدياماني ننل د‪ ١‬ه ننا بش٘‪ٜ‬ن ن ل ننه‬
‫بدظيوسة ُايه (‪.)5‬‬
‫تطننت‪ ٤ ٜ‬منندأ بدت نندم بلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ن داظنناول بديامانينل من شن ‪٤‬‬ ‫مشننر تةننا تولننى اُن‬
‫ُ‪ٜ‬ند بدتجمِنات بدؼنِثيل ُلنى بدنسٓ من ‪ٛ‬منّ بمل تاني دهنا‪ .‬و‪ٛ‬ند تجان من ب ز بدتلنام بدؼنِب‬

‫‪1‬‬
‫‪) Howard Palfrey Jones, Op. Cit., P.99.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit., P.85.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P.99.‬‬
‫(‪ )4‬ممدو ؿث ه‪،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.36‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Robin Jeffrey, Op. Cit., P. 142.‬‬
‫‪55‬‬
‫لن ننه اؼن نن‪١‬يل مشٌمن ننل مـن نناله بدن ننش٘ى لن ننه بلبن ننا م وبدِؼن ننسا م ن ن آ ُن ننا ‪ ،1945‬بد ن ن ُ‪ٜ‬ن نندت‬
‫ع‬
‫بدتماُننا لننه بدظننا ّ ُؼننس من بةان ‪ُ ٤‬ن بدِمننا‪ ٤‬من ش دننل بلننى كننسوزة بدظننيوسة تندونيظننيل‬
‫ُلننى دميننّ بملسبٗنن‪ ٝ‬وبملثننا وبدنندوبتس بلب‪ ٢‬ميننل وتوهيجهننا م ن بدظننيوسة بديامانيننل(‪ .)1‬ولننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ٌُ‪ٜ‬نند تجمننّ دمنناهيجم لننه بدتاطننّ ُؼننس م ن بةا ن ‪ ٤‬مستاطننل ط ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬بد‪ ٜ‬ن ش ن ‪ ٤‬شوامننا ‪ٛ‬ـننيجب‬
‫ود ن بد‪ ٜ‬ن بت بدياماني ننل ل ننه م‪٢‬ننا بدتجم ننّ بل ننى‬ ‫ب‪ ٟ‬نند ٗي ننل ُل ننى مث ننا ة بلبسا ننل بد هشي ننل‪ .‬و‪ ٛ‬نند ب‬
‫شا ن ن ننا ة بدت ن ن ن تس‪ ،‬ود‪ ١‬ن ن ن ط ن ن ن ‪٠‬ازن تم‪ ١‬ن ن ن م ن ن ن بدظ ن ن ننيوسة ُل ن ن ننى بمل ‪ ٛ‬ن ن نن‪ ٙ‬وها ن ن ن م ن ن ن بلجم ن ن نناهيج‬
‫تنـ نسبٖ(‪ٗ.)2‬ل ن ُ ن ذد نن‪ ٠ ٣‬ننا ُل ننى تندونيظ ننيي ب ة بده ن ب تط ننس بده دش نندةي ل ننه د نناوة‬
‫بدياما ‪ .‬و‪٠‬نا بود ن‪٣‬‬ ‫بدرة شسد ب م بملِت‪ ٜ‬ت ِد ت٘‪١‬ي‪ ٣‬بلبسض بل اؾ ُلى بثس بط ظ‬
‫‪ ٛ‬ن نند اِسكن ن ن ب د ُت‪ ٜ‬ن ننا‪ ِ ٤‬ن نند بح ن ننت ‪ ٤‬بديام ن ننا سندونيظ ن ننيا ُ ن ننا ‪ ،1942‬و‪ ِ.‬ن نند ش ن ننسوده من ن ن‬
‫بملِ ننت‪ ٜ‬ت وُن ن ه بل ننى مش نناشده ود نندوب ب ممتا‪ ٢‬ننا ه ‪ ٛ‬نند ؿن ن زت من ن بديام ننانيي ‪ ،‬وتن ن مي ننّ‬
‫بدنثِم تشنس‪ .‬وُلنى بدنسٓ من ذدن‪ ٣‬دن‬ ‫بدثِم م ها بلنى بدـنيشيي ‪ٟ ،‬منا بطنتِا تندونيظني‬
‫ت نند مـننا مات مين ه وينني تندونيظننيي ‪ ،‬ود‪١‬ن بد كننّ أيننج مننّ ‪ٛ‬ننس وؿن ‪ ٤‬بلبا٘نناب بدننرة‬
‫بلننى شانن‪ ٝ‬م نناوٖ ُدةنندة دنند‬ ‫مننجِ ب بده دشنندةي ُلننى بطننتِا ة ح‪ ٜ‬ن ‪ٛ‬ه وم‪٢‬ننان ه وهننرب ب‬
‫تندونيظيي بدرة بشروب ةشٌسو بديه و‪ٟ‬ؤنه زم ش دِ ة بلب‪١‬ن تطنتِمازم وديظن ب أطنس‬
‫طام‪ٜ‬ي (‪.)3‬‬
‫‪-‬موكف الحلفاء مً الاضخلالل‪.‬‬
‫‪٠‬انن ن بندونيظ ننيا (ماط ننتيشاب طن ن موسة) تا ِ ننل دا‪ٜ‬ن ن بت تمسا‪١‬ي ننل م‪ٜ‬ي ننا ة بلجنن نجب‪ ٤‬م ننا‪ٞ‬‬
‫ع‬
‫بزثن ننس(‪ ،)4‬ود‪ ١‬ن ن ِن نند بط ظ ن ن بديامن ننا زطن ننميا لن ننه بدلن ننا م ن ن بةا ن ن ‪ُ ٤‬ن ننا ‪ ،)5(1945‬ت ن ن ت ان ننل‬

‫‪1‬‬
‫‪) Benedict R . O G. Anderson, Op. Cit., PP.126-127.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.210.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Benedict R.OG. Anderson, Op. Cit., PP.126-127.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Dorthy Woodman , Op . Cit., p.201.‬‬
‫‪ٗ )5‬ازو‪ ٚ‬بلبساسم‪،‬حم ت بلبس بدِامليل بدلانيل وبددزوض بملظتنثول م ‪٠‬ل حمال‪،‬ل‪،3‬بندحاز بمل ز ‪-1943‬‬
‫‪ٔ ،1945‬دب ‪،1984،‬ؾ‪.248‬‬
‫‪56‬‬
‫ػننس ه بط ننيا ت ن ‪ٛ‬ي ننا ة بدا ن ز ماون ث ننات‬ ‫بندونيظننيا ‪٠‬اه ننا بلننى ‪ٛ‬ي ننا ة ‪ ٛ‬ن بت بلبا٘ نناب لننه دش ن‬
‫ع‬
‫طننشٔاٗ زة بد‪ٜ‬اُنندة بدستيظننل‬ ‫‪ Mountbatten‬بد‪ٜ‬اتنند تُلننى دتانن‪ ٣‬بد‪ٜ‬ن بت‪ ،‬وتثِننا دهننرب بؿننث‬
‫دملبا٘ن نناب(‪ )1‬ومش ن ننر مشتـ ن نن‪ ٙ‬بةا ن ن ‪ ُ ٤‬ن ننا ‪ ،1945‬م ن نندأ بد‪ٜ‬ات ن نند بدِظن نن‪١‬سم بلجدة ن نند دملبا٘ ن نناب ُما ن ننل‬
‫ػ ننس ه بط ننيا(‪ ،)2‬و‪ ٛ‬ننا مازط ننا‪ ٤‬لجش ننل بل ننى بندونيظ ننيا‬ ‫بديام ننا ل ننه دش ن‬ ‫وثي‪ ٜ‬ننل بط ظ ن‬ ‫ماط ننت‬
‫م‪ٜ‬يننا ة ناتثننل ت مي نجب‪ ٤‬ماتسط ن (‪،)3()Patterson‬وذدنن‪ ٣‬ديجتي ن بوكنناَ بد‪ ٜ‬ن بت بديامانيننل وتش٘يننر‬
‫تانن‪ ٣‬بد‪ٜ‬ن بت بد ن وؿننل اِنندب ها بلننى (‪ )283.000‬م‪ٜ‬اتننل‪،‬‬ ‫ػننسون تط ظن ‪ ،‬وبهمهننا نننصَ طن‬
‫ع‬
‫ٗل ن ُ ن مهم ننل به ن ‪ ٚ‬ط نسب تط ننس وبمل تج ننصا د نند بد‪ ٜ‬ن بت بدياماني ننل‪ ،‬و‪ ٟ‬ننرد‪ ٣‬بمل اٌٗ ننل‬
‫ُلى تم وبدشٌا ح ةت بدث له مـيج ت‪ٛ‬اي (‪.)4‬‬
‫د ة‪ ١‬بلبا٘اب ُلى مِسٗل ديدة م ‪ٜ‬ي‪ٜ‬ل بمل ‪ ٙٛ‬له بندونيظيا‪ ،‬ح ن بنهن دن ةجهنصوب‬
‫‪ ٛ‬ن بت ‪٠‬اٗيننل ةم‪ ١‬هننا بدظننيوسة ُلننى بد كننّ لبنني وؿ ن ‪ ٤‬بد‪ ٜ‬ن بت بده دشدةننل(‪ .)5‬و‪ٛ‬نند دِاه ن هننرب‬
‫ع‬
‫بمل ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬يِنندد مئ‪ٛ‬تننا ُ ن مظننؤدل بُننا ة بدظنناول بده دشدةننل بلننى بندونيظننيا‪ ،‬وت‪ٟ‬ت٘نناب م ش٘يننر‬
‫بملهننا بملا‪ٜ‬نناة ُلننى ُننات‪ٜ‬ه (‪ .)6‬وام‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب ُنند ت‪ٜ‬نندةس ‪ٛ‬ننا ة بدظاطننل بدتجةوننانيي لننه دشنند‬
‫وطن ننشٔاٗ زة لب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ن ننل بمل ‪ٛ‬ن نن‪ ٙ‬لن ننه بندونيظن ننيا وبُتمن ننا ه ُلن ننى بدت‪ٜ‬ن ننازاس تطن ننت ثازبتيل بدهصاان ننل‬
‫وبملِتمدة ؼ‪٢‬ل ‪ٟ‬ثيج ُلى بملـا ز بده دشدةل طن يا دتِسكنه دهنرب بمل ‪ٛ‬ن‪.)7(ٙ‬وبلجندةس مادنر‪ٟ‬س ب‬
‫ع‬
‫‪ ٛ‬بت بلبا٘اب ‪٠‬ا٘ ممها بشنس ٗلن ُن مهم ن ننصَ بدظن بديامنا وحماةنل بدسنجشاب‪ .‬ومن‬
‫تا نن‪ ٣‬بمله ننا تسحي ننل ن ن ‪ 37000‬ةام ننا ل ننه د نناوة وحماة ننل وت ننؤمي ط ن مل ن ن ‪ 100000‬ف ننجي‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Woodman , Op . Cit., p.202.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Leslie Palmer, Indonesia and the Dutch,London,1962,P.47.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Howard Palfrey Jones, Op.cit,P.101.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer , Op . Cit ., P. 47.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Dorthy Woodman , Op . Cit ., P . 205 .‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer , Op . Cit ., PP. 47-48 .‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Dorthy Woodman , Op . Cit ., P . 205 .‬‬
‫‪57‬‬
‫بوز‪ .‬له م يمنات تُت‪ٜ‬نا‪ ٤‬لنه بملشناه‪ ٝ‬بددبشاينل‪ .‬ودِند بمنت ‪ ٞ‬بلبا٘ناب ‪ٛ‬ن بت ‪٠‬اٗينل بكنوسوب‬
‫د ُتما ُلى ‪ ٛ‬بت هشدةل(‪.)1‬‬
‫و بدتِ ن نناو م ن ننّ بد‪ ٜ‬ن ننا ة‬ ‫ب ز‪ ٞ‬بلبا٘ ن نناب ؿ ن ننِ يل تش٘ي ن ننر توبم ن ننس بملا‪ ٜ‬ن نناة ُل ن ننى ُ ن ننات‪ٜ‬ه‬
‫بلننى كننسوزة بدتِنناو بد ثينن‪ ٝ‬منني‬ ‫بمل اينني وبدؼننِ تندونيس ن ‪ .‬وم ن بدننل ذدنن‪ ٣‬بشننروب ةنندُ‬
‫تندونيظيي وبده دشدةي ‪ .‬وتجظد ذد‪ ٣‬م ش ‪ ٤‬م‪ ٜ‬دنل بد‪ٜ‬اتند تُلنى ماونتنات "ن ن نساند ب‬
‫ديـث ب بؿد‪ٛ‬اب وم ث ننسب "(‪.)2‬‬ ‫وتندونيظي‬ ‫ةتِان‪ ٝ‬بده دشدة‬
‫لننه بدتاطننّ وبدِؼننسا م ن بةا ن ‪ ٤‬نصد ن بلننى تزبض ن تندونيظننيل ث ثننل ٗينناد‪ ٝ‬م ن ‪ ٛ‬ن بت‬
‫(‪،)3( )Sir Philip Christison‬بدننرم حنند‬ ‫بلبا٘ناب م‪ٜ‬يننا ة بد٘سانن‪ ٝ‬بدلننا بدظننيج ٗياين ‪ٟ‬سط ظن‬
‫له شوا دل تهدبٖ بد تش م مساوانيا ت ‪ٜ‬ي‪ٜ‬ها له بندونيظيا بد اؼتمل ُلى(‪:)4‬‬
‫‪.1‬حماةل وبد ب بطس بلبس توزييي ‪.‬‬
‫‪ .2‬ت٘‪١‬ي‪ ٣‬بد‪ ٜ‬بت بديامانيل وتسحياها م بدث ‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫بشل بدث‬ ‫‪ .3‬ؼس بدشٌا وبد‪ٜ‬ان‬
‫ع‬
‫وم ن ن بدن ننل ت ‪ٜ‬ين نن‪ ٝ‬ذدن نن‪ ،٣‬ها ن ن م ن ن تندونيظن ننيي بحصبمن ننا وطياطن ننيي بدتِن نناو مِن ننل و ُمن ننل‪،‬‬
‫وبكنناٖ لننه شوامننل ب بد‪ٜ‬ن بت بدتجةوانيننل طن ٖ د ن تت ننس‪ ٞ‬شننازل مشو‪ٜ‬ننل تحننت ‪ ٤‬بمل‪ٜ‬ننسزد دهننا‬

‫‪1‬‬
‫‪) Benedict R. O. G. Anderson , Op. Cit., P. 134 .‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid,P.135.‬‬
‫(‪ٗ )3‬ياي ‪ٟ‬سط ظ ‪ :‬بحند بد‪ٜ‬نا ة وبدثازوننات بدتجةونانيي بد‪١‬ثناز‪ ،‬ودند لنه بدظنا ّ ُؼنس من اؼنسا بدلنا ُنا ‪.1893‬‬
‫ت ننسل من دامِننل بو‪ٟ‬ظنن٘ ز وحـننل ُلننى بدث‪٢‬نناد زا ض م هننا‪ .‬زض لننه ب‪٠‬ا ةميننل بةنندنثيجْ‪ .‬وتنندزل لننه بدستن بدِظنن‪١‬سال‬
‫ٗ ـل ُلى زتثل ‪٠‬امي ُا ‪ ،1915‬وبؿث ‪ ٠‬د ني ُا ‪ ،1938‬ومل بك تل وبدي بمل بدِناديي حـنل ُلنى زتثنل ميجن ز‬
‫ع‬
‫دن ن نجب‪ ُ ٤‬ن ننا ‪ ،1941‬وحـ ن ننل ُل ن ننى زتث ن ننل دن ن نجب‪ ُ ٤‬ن ننا ‪ ُ .1947‬ن نني ‪ٛ‬ات ن نندب دا٘يا ن نن‪ ٝ‬بدهش ن ندم بل ن ننامع ُؼ ن ننس‪ ،‬وبدلاد ن ن‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫وبدِؼننسا ‪ .‬ث ن ُنني ‪ٛ‬اتنندب دملجننيؽ بدسب ننّ ُننا ‪ .1945‬ث ن ‪ٛ‬اتنندب دا‪ ٜ‬ن بت بده دشدةننل بملت اد٘ننل لننه بدهشنند بدؼننس‪ٛ‬يل ُننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫‪ ،1946-1945‬ث ُي ‪ٛ‬اتدب دا‪ ٜ‬بت تط‪١‬تشاشدةل وحا‪ٟ‬ما م‪ٜ‬اِل ب نتجة مامي ‪ .1949-1947‬وػٔل دا٘يجة من ‪-1957‬‬
‫‪ 1958‬زتاطل حص تت ا قط‪١‬تاشدم ث بؿث نات دستيع بط‪١‬تشاشدب‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Who„s Who, An Annual Biographical Dictionary, London, 1972, PP.464-465 .‬‬
‫(‪ ) 4‬ممدو ؿث ه‪،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.37‬‬
‫‪58‬‬
‫‪ ٠‬ن ننا (‪.)1‬ويامل‪ٜ‬ام ن ننل‪ ٜٗ ،‬ن نند ُ ن نندت ح‪ ٢‬م ن ننل‬ ‫وا ن ننه دا‪٠‬ازت ن ننا وطن ن ن زبماةا وم ن نندة ويان ن نندو ٕ م ط ن ن‬
‫بلجمه زاننل هننرد بدتـ ننسا ات بػننازة و ة نل‪ ،‬دننرب ٗ‪ ٜ‬نند أمننس ط ن ‪٠‬ازن ػننِثل مادتِ نناو مننّ بد‪ ٜ‬ن بت‬
‫بملت اد٘نل لنه ح٘نٍ بدشٌنا وبد‪ٜ‬نان ‪ ،‬و‪ٛ‬نا‪ " :٤‬ب بلبس‪ٟ‬نل بد هشينل ديظن حس‪ٟ‬نل مشاوتنل داثننيم‬
‫كند بطنتمسبزال‬ ‫‪ ...‬وس ت دد هشا‪ ٞ‬مؼاُس مشاوتل داتجةوانيي له دناوة ب تندونيظنيي ة‪ٜ‬ناتا‬
‫بدظياطل تطتِمازال بده دشدةل له بطتٔ ‪ ٤‬تندونيظيي (‪.)2‬‬
‫ٗ‪ٜ‬نند بطننتمس ُل ننى م ‪٘ٛ‬ننل بدظننام‪ ٝ‬م ن ش ن ‪ ٤‬بدتـننسا ات بد ن‬ ‫بمننا بلجن نجب‪ٟ ٤‬سط ظ ن‬
‫‪ ٠‬ننا ة نندله هننا‪ ،‬بذ ‪ ٛ‬ننا‪ ٤‬ل ننه ه ننرب بدـ نند ‪ُ " :‬ماشننا بد حي نند‪ ،‬ه ن بن‪ ٜ‬نناذ ف ننجشاب بلبننس ونننصَ ط ن‬
‫بديامننانيي ‪ .‬ن ن دن نتنندشل لننه بد كننّ بدظيا ن لننه دنناوة" ‪ٟ .‬مننا بوضننب مانننل طننيِمل ُلننى ُ‪ٜ‬نند‬
‫مئتمس هاودل مظتدةسة مي ‪ٛ‬ا ة بلبس‪ٟ‬ل بد هشيل وبلب‪ ٢‬مل بده دشدةل(‪.)3‬‬
‫ع‬
‫بث ننازت ه ننرد بدتـ ننسا ات بلب‪ ٢‬م ننل بده دشدة ننل‪ ،‬بذ ‪ ٠‬ننا ز ه ننا ط ننسعِا ومثاػ نسب‪،‬ع ٗاُاش ن‬
‫مِازكن ها بدؼنندةدة دتاطننيع بلجمه زاننل تندونيظننيل‪ٟ ،‬مننا ؿنندز تـننسا لننه تو‪ ٤‬من اؼننسا‬
‫تو‪ ٤‬بػناز بلننى ب ه دشنندب دن اِيننجٖ مشٌننا بلب‪١‬ن بو تت٘نناوق مِننل‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬س طن ‪٠‬ازن "طننم‬
‫دش٘ظل ما ة‪ ٢‬ميل ميد بديامانيي "(‪.)4‬‬
‫ع‬
‫بمننا ل ننه ط ننشٔاٗ زة ٗث نندب وبض نبا ب مجا ننع بد ن شزبب بدتجةو ننا د ن ة‪ ٜ‬نندز بمل ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بو ‪ ٛ‬ن ة‬
‫بلجمه زانل ؼنن‪٢‬ل ديند‪ُ .‬لننى بةننل حنا‪ٜٗ ،٤‬نند بتضنب تهنندبٖ بدتجةوانيننل بلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ينل ِنند نننصو‪٤‬‬
‫بذ بمنس بد‪ٜ‬اتند بدتجةونا بلجشن‬ ‫‪ ٛ‬ب ها ووؿ دها بلى مسب‪ٟ‬ص بلجنيؽ بد ن ‪٠‬نا يؼنٔاها بديامناني‬
‫مسٗ ننّ بدِا ن بده دش نندم(‪ .)5‬ود ن ة‪ٜ‬تـ ننس تم ننس ُل ننى ه ننرب م ننل ب بد‪ ٜ‬ن بت بده دشدة ننل م نندأت م ننادن و‪٤‬‬
‫حماةل بد‪ ٜ‬بت بدتجةوانيل(‪.)6‬‬ ‫ت‬

‫‪1‬‬
‫‪) Benedict R.O G Anderson, Op. Cit., P.135.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., PP.207-208.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid, P.208.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Indonesia the Sukarno Years,Edited by Hal Kosut, New York, 1967, P.9.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op.Cit.,PP.208-209.‬‬
‫(‪ )6‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.30‬‬
‫‪59‬‬
‫واث نندو ب هش ننا‪ ٞ‬بط ننثا ُدة نندة ِٗ ن ن بدتجةو ننانيي ملظ نناُدة بده دش نندة و ُمهن ن سطن ننتِا ة‬
‫طيوس ه ُلى بندونيظيا‪ .‬وبه تا‪ ٣‬تطثا ‪:‬‬
‫‪.1‬زإوض تم ب‪ ٤‬بدتجةوانيل بدض مل وبملظ لمسة له بندونيظيا مشنر شمن ِيند‪ ،‬وبد ن مأن ‪ٛ‬ثنل‬
‫ع‬
‫بلبس بدِامليل بدلانيل ن بز‪ِ.‬ماتل وشمظي ماي نا م بدسوييات‪.‬‬
‫بدظ ن نناّ وبل ن نندمات وتم ن ن ب‪ ٤‬بد ن ن ‪ ٛ‬ن نندم ها‬ ‫بمليجب‪ٟ‬م ن ننل ُل ن ننى ه دش ن نندب دتجةواني ن ننا ظ ن ن‬ ‫‪.2‬بد ن نندة‬
‫مساوانيننا ده دشنندب بثشنناب ب‪ٛ‬امننل ح‪ ٢‬م هننا لننه دشنند شن ‪ ٤‬طننش بت بلبننس ‪ ،‬ودن ة‪١‬ن ده دشنندب مننس و‬
‫مظتِمسب ها‪ .‬ومن بدوثي نه منا ه دشندب دن اظنتويّ ب اظند تان‪٣‬‬ ‫ط‬ ‫مِي د ظدةد بددة‬
‫له حا‪ ٤‬بن٘ـا‪ ٤‬بندونيظيا ُ ها(‪.)1‬‬ ‫بددة‬
‫‪.3‬ش ٖ مساوانيا م ب ةئثس بنتـاز تندونيظيي ُلى بلبس‪٠‬ات بملشاهلل دتجةوانيا له بمل ة ‪.‬‬
‫‪٠.4‬انن مساوانيننا ت٘لننل طننيوسة ه دشنندب ُلننى بندونيظننيا‪ ،‬دِنند ٗسننب بملجننا‪ ٤‬دا‪ ٜ‬ن بت تدش يننل‬
‫بد س تما‪ ٣‬نيات حظشل تجاد مساوانيا(‪.)2‬‬
‫‪.5‬تت٘ ننا‪ ٚ‬بد ننرم ُ‪ ٜ‬نند م نني مساواني ننا وه دش نندب ل ننه بدسب ننّ وبدِؼ ننسا م ن ب ُ ننا ‪ ،1945‬وبد ننرم‬
‫تلم ت اد‪ ٙ‬بدوسٗي سُا ة بحت ‪ ٤‬بندونيظيا(‪.)3‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫م ‪ ٘ٛ‬ن ننا حاشم ن ننا‬ ‫ته ن نندبٖ بلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ين ن نل دملبا٘ ن نناب‪ ،‬بت ن ننر تندونيظ ن نني‬ ‫ُل ن ننى بث ن ننس وكن ن ن‬
‫تج نناهه ‪ ،‬و‪٠‬انن ن دصا ننسة د نناوة بح نند ط نناحات ه ننرد بملـ ننا مات(‪ .)4‬وشن ن ‪ ٤‬ذد نن‪ ٣‬بش ب ك ننٔى‬
‫بدسأم بدِا توز‪.‬ن ُلنى مـنيج تطنس بملت بدندة لنه مشناه‪ ٝ‬بشاينل من بندونيظنيا ِيندة ُن‬
‫بل ؼ ننيل ُل ننى حي ننا ه م ن بدل ن بز تندونيظ ننيي ‪ .‬مم ننا دِ ننل ماون ث ننات‬ ‫ط ننيوسة بلبا٘ نناب‪ ،‬ظ ن‬

‫(‪ٛ )1‬هس بددة تندونيس ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ؾ ‪.156-155‬‬


‫‪2‬‬
‫‪) Eorves Pondent in Singapore, British Policy Towards Indonesea, Eastern World,The Asian Monthly‬‬
‫‪,Vol.I I I, No. 2, London, Februry, 1948, P.8.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Benedict R.O G. Anderson, OP. Cit., P. 132.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.10.‬‬
‫‪60‬‬
‫م نند ط نناحايل زتيظ نل وا ننه داز‪٠‬ازت ننا وط ننيمازب ٕ‬ ‫يِم ننل ُل ننى ٗ ننسق ط ننيوستل وبديج‪ٟ‬ي ن ُل ننى ث ن‬
‫‪ Semarang‬وط زبماةا(‪.)1‬‬
‫د ن ت‪ٜ‬تـ ننس بملـ ننا مات م نني تندونيظ ننيي و‪ ٛ‬ن بت بلبا٘ نناب‪ ،‬وبنم ننا بمت نندت بل ننى م بده ننل‬
‫بد‪ٜ‬ن ن بت بدياماني ننل بد ن ن ت اد٘ن ن م ننّ ‪ٛ‬ن ن بت بلبا٘ نناب‪ ،‬شؼ ننيل من ن ط ننيوسة بدلن ن بز ُل ننى م نناش‬
‫تطملبل وبدرشيجة‪ ،‬مما يِ بش ةا ‪ٛ‬دزب ه (‪.)2‬‬
‫بل ننى ت م ننل‬ ‫د ن ت‪ ١‬ن بمل بده ننات م نني بدل ن بز وبد‪ ٜ‬ن بت تدش يننل مت‪٢‬اٗ ننل‪ ،‬تم ننس بد ننرم ب‬
‫بدلن ن ن بز شظ ن نناتس ‪ٟ‬ثي ن ننجة(‪ ،)3‬ل ن ننه بد ‪ٛ‬ن ن ن بد ن ننرم بط ن ننتمست ٗي ن ننل بد‪ٜ‬ن ن ن بت بده دشدة ن ننل ماد ؿن ن ن ‪ ٤‬بل ن ننى‬
‫داوة‪،‬وطِ سح‪٢‬ا طيوس ها ُلى توكناَ هشنا‪.)4(ٞ‬ولنه م اودنل مشنل د٘هن بد ب‪ٛ‬نّ تندونيسن ‪،‬‬
‫ؿن ننس بلبن ننا‪ ٟ‬بده دشن نندم بدِن ننا ٗن ننا م ن ن ‪ Van Mook ٞ‬لن ننه بدسب ن ننّ ُؼن ننس م ن ن اؼن ننسا تو‪٤‬‬
‫بد هشيننل لنه بندونيظننيا وُلنى زأطننها طن ‪٠‬ازن ‪ .‬ت ب‬ ‫دا نب٘يي مؤنننل مظنتِد داتِامننل منّ بد‪ٜ‬ن‬
‫بلب‪ ٢‬مننل بده دشدةننل زٗل ن تُي نجبٖ ظ ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬وبُاش ن مانهننا مظننتِدد دت‪ٜ‬نندة ح‪ ٢‬مننل ذبتيننل‬
‫ع‬
‫ندونيظن ننيا كن ننم تت ن ننا بده دشن نندم‪ .‬و‪ٛ‬ن نند دن نناب ز بلب‪ ٢‬من ننل تندونيظن ننيل طن ننسعِا‪ ،‬بذ زٗن ننم‬
‫م منند حتننا أة ننل م‪ٜ‬يجحننات ه دشدةننل دامؼ نناز‪ٟ‬ل لننه تمتجبه زاننل بده دشدة ننل‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬ش ن ‪ ٤‬بمل ننئتمس‬
‫بد ننب٘ بد ننرم ُ‪ ٜ‬نند ل ننه بدل ننام ُؼ ننس م ن اؼ ننسا تو‪ ،٤‬بذ ‪ ٛ‬ننا‪ ٤‬ل ننه ه ننرب بدـ نند ‪" :‬د ن اؼ نن‪٢‬ل‬
‫بندونيظ ننيا ل ننه أة ننل لبٌ ننل د ن ع‬
‫نصب م ن بملظ ننتِمسبت مهم ننا ‪ ٠‬ننا بدؼ نن‪٢‬ل بلجدة نند بد ننرم طن ن ت رد بو‬
‫تطن ن بد ننرم ةم ننش دش ننا"‪ٟ .‬م ننا ب‪ ٟ‬نند ُل ننى ب بلب ننس بو بدلن ن زة بد ن ن ‪٠‬انن ن اظ ننتِس مش ننر ط ننش بت‬
‫ه ننرد ا ننه ٗ‪ ١‬ننسة بده دش نندةي لجا ن بدظ ن‬ ‫ا ننه بدش يج ننل بد حي نندد‪ ،‬و‪ ٛ‬نند ت‪ ٢‬ن‬ ‫وط ننش بت ط ننت‪٢‬‬
‫وبدشٌ نا دا ننث ‪ ،‬ود‪ ١‬ه ننا مادتؤ‪ٟ‬ي نند د ن تنتا ن م ك ننّ بندونيظ ننيا ت ن بدظ ننيوسة بده دشدة ننل(‪ .)5‬ث ن‬
‫ب زل حتا بهدبٖ ح‪ ٢‬متل بد تس‪ٟ‬صت ُلى‪ :‬ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Benedict R.O G. Anderson, Op. Cit., PP.137-138.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid,PP.138-142.‬‬
‫(‪ )3‬دسادة بدصما ‪ ،‬بدِد ‪ 13 ،2449‬اؼسا تو‪.1945 ٤‬‬
‫(‪ )4‬دسادة بدصما ‪ ،‬بدِد ‪ 15 ،2451‬اؼسا تو‪.1945 ٤‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit.,PP. 209-211.‬‬
‫‪61‬‬
‫‪.1‬بشسبل بلجش بده دشدةي م داوة ‪.‬‬
‫‪ُ.2‬ن نند بدظن ننما س نن نصب‪ ٤‬بملصان نند م ن ن بد‪ ٜ‬ن ن بت بده دشدةن ننل‪ ،‬بد ن ن دن ننابت م ماةن ننل بلبا٘ن نناب سُن ننا ة‬
‫بدظيوسة بده دشدةل‪.‬‬
‫‪.3‬بحادل بدن بَ بده دشدم – تندونيس بلى هي ل وديل دات طى له حال(‪.)1‬‬
‫ل ننه بلب ننا م وبدِؼ ننسا من ن اؼ ننسا تو‪ ٤‬بتـ ننل طن ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬ك ننم ؼ نناهل بده ننا ٖ بل ننى‬
‫‪ٟ‬ظ ن بدتؤةي نند بد نندوله د‪ٜ‬ل ننيتل‪ ،‬م ننادستيع تمسا‪ ٢‬ن ه ننازم تسوم ننا ‪ Harry Trumen‬ةوا ن مشننل‬
‫من‬ ‫بدتنندشل د ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬تجهين بد‪ٜ‬ن بت بده دشدةننل لننه دنناوة(‪ٟ .)2‬مننا حننرز طن ‪٠‬ازن بلجننجب‪ٟ ٤‬سط ظن‬
‫"‬ ‫مظ ننؤدل بش ة ننا بد‪ٜ‬ن ن بت بدتجةواني ننل ل ننه بندونيظ ننيا‪ ،‬وبوض ننب د ننل مؤن ننل بذ م ننا بط ننتمس بدتجةو نناني‬
‫ظياط ن ه سُ ننا ة ٗ ننسق بلب‪ ١‬ن بده دش نندم ُل ننى بندونيظ ننيا‪ ٗ ،‬ننا بدش يج ننل بلبتمي ننل ا ننه بٓ نسب‪ٚ‬‬
‫بندونيظيا م ما م بدد "(‪.)3‬‬
‫ُل ننى بد ننسٓ م ن تحتجاد ننات بدِدة نندد بد ن ‪ ٛ‬نندمها ط ن ‪٠‬ازن وناتث ننل م م نند حت ننا‪ ،‬ت ب‬
‫بدان ن ز ماون ث ننات بُي ننجٖ م ‪ ٢‬م ننل بدهش نند بده دشدة ننل ُل ننى بنه ننا بدظ نناول بد حي نندة ل ننه بندونيظ ننيا‬
‫وهاد ن ماسط نسبَ ل ننه وؿ ن ‪ ٛ ٤‬ن بت ددة نندة دملبا٘ نناب‪ ،‬ود‪١‬ش ننل ل ننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظ ننل ح ن بده دش نندةي‬
‫دات ؿ ننل بل ننى بت٘ا‪ٛ‬ي ننل ط نناميل م ننّ بلجمه ن زاي ‪ .‬و‪ ِ.‬نند ٗي ننجد ودي ن د ُ‪ ٜ‬نند بدتم نناَ ٓي ننج زط ن م نني‬
‫بلبننا‪ ٟ‬بدِننا بده دشنندم ٗ ننا م ن ‪ ٞ‬وبد‪ٜ‬ننا ة بلجمه ن زاي ‪ .‬وش ن ‪ ٤‬تدتمنناَ زٗننم بلجمه زا ن‬
‫‪ٛ‬ن نسبز بلبا٘ نناب‪ ،‬وبُاشن ن ب م ننانه مظ ننتِدو دات٘ نناوق ل ننه ح ننا‪ ٤‬ودن ن ه ننسٖ ثادن ن يِم ننل وط ننيوا‬
‫مي ه (‪.)4‬وله بلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ل د ت‪ ١‬بوكاَ بندونيظيا بددبشايل اظنم مندش ‪ ٤‬بدونسٗي لنه م٘اوكنات‬
‫شاؿ ننل ل ننه بح نندب طن ن زبماةا بد ن ن م نندأت ل ننه بل ننامع وبدِؼ ننسا من ن اؼ ننسا تو‪ ٤‬بذ نصدن ن‬
‫بد‪ ٜ‬ن ن ن بت بدتجةواني ن ن ننل ل ن ن ننه ط ن ن ن زبماةا م‪ٜ‬ي ن ن ننا ة بلجن ن ن نجب‪ ٤‬ماسم ن ن نام ‪ .Mallaby‬و‪ ٛ‬ن ن نند بشت ن ن ننج ماسم ن ن نام‬
‫تندونيظيي ما تا‪ ٣‬بد‪ ٜ‬بت دابت هدٖ بد ب تطنس وبٗنسب بلجنيؽ بديامنا وبنهنا طنتٔا ز‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P. 10.‬‬
‫(‪)2‬دسادة بدصما ‪ ،‬بدِد ‪ 21 ،2456‬اؼسا تو‪.1945 ٤‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P. 211.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit., P.48.‬‬
‫‪62‬‬
‫حننا‪ ٤‬بن هنناب مهم هننا‪ ،‬ت ب تمننس أيننج ِنند ة ن مي (‪ )1‬بذ بد‪ ٜ‬ن بد‪ ٜ‬ن بت بدتجةوانيننل منؼ ن زبت تننؤمس‬
‫بدؼنِ تندونيسن ماة‪ٜ‬نناٖ بمل‪ٜ‬اومننل واظنناي بطننملبتل وبلجن ب ُن بمل ب‪ٛ‬ننّ بدث ساننل وبدتجةننل بد ن‬
‫بطننت لى ُايهننا م ن بد‪ ٜ‬ن بت بديامانيننل(‪ٟ .)2‬مننا ُ ن بملنؼ ن زبت بلننى تشٌينن‪ ٗ ٙ‬ن زم ملشو‪ٜ‬ننل بمليشنناب‬
‫ع‬
‫بطننتِدب ب دِمايننات تد ن ب‪ ،‬وبمننست ‪ٟ‬ننرد‪ ٣‬مانهنناب م‪ٜ‬اهِننل بده دشنندةي وتوزبطننيي لننه بملدةشننل‬
‫وبدثنندب م يننّ بمل ن ب بدٔربتيننل ده ن ‪ ،‬وبُوي ن ده ن مهاننل بز‪.‬ننّ وُؼننسا طنناُل ٗ‪ٜ‬ننى‪ .‬و‪ٛ‬نند ؿنندزت‬
‫تا‪ ٣‬بملنؼ زبت مؤمس م ‪ٛ‬اتد ‪ ٛ‬بت بلبا٘اب له دا‪٠‬ازتا بدا بب ه ثسو (‪.)3()Hawthron‬‬
‫بح ننسل ه ننرب بد ك ننّ م ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬ماسة ننام بد ننرم د ن ة‪ ١‬ن ُل ننى ُا ن م ننؤمس بملنؼ ن زبت‪ ،‬وح نناو‪٤‬‬
‫و ٗاتنندة‪ ،‬ونتجننل دننرد‪ ٣‬بنننددِ بمل بدهننات منني بدوننسٗي ‪ ،‬ممننا بكننوس‬ ‫بدتنندشل لننه تمننس د‪ ١‬ن‬
‫بدتجةو ننانيي بل ننى بط ننتدُاب طن ن ‪٠‬ازن دات نندشل ل ننه تم ننس(‪ .)4‬و‪ ٛ‬نند وؿ ننل طن ن ‪٠‬ازن بل ننى طن ن زبماةا ل ننه‬
‫بدتاطننّ وبدِؼننسا من اؼننسا تو‪ ،٤‬وهان من م‪ٜ‬نناتله بدثيمن ب بدهنندوب وبدت‪ٜ‬ينند‪ ،‬وتن بدت ؿننل‬
‫بلى بت٘نا‪ ٚ‬يظنم دا‪ٜ‬ن بت بدتجةوانينل بدنسبب ُماهنا بمل ند لنه بشن ب بملظنادي (‪ .)5‬ولنه بدين بدتناله‬
‫بلن ن ننى شان ن ننا ة‬
‫طن ن ننابت توكن ن نناَ ظ ن ن ن م‪ٜ‬تن ن ننل بلجن ن ن نجب‪ ٤‬م من ن ننام لن ن ننه ًن ن ننسوٖ ٓامل ن ن نل ممن ن ننا ب‬
‫ع‬
‫تكنوسبمات‪ ،‬بذ ودننل بلجننجب‪ٟ ٤‬سط ظن ت نرةسب بلننى تندونيظنيي م ؿنن٘ه بملنرنثي ‪ ،‬ودنناب لننه‬
‫ُن ن من ن ت ماسم ننام وش ننس‪ ٚ‬بدهدن ننل د‪ٜ‬ن ن با‬ ‫بملظ ننئود‬ ‫بدت ننرةس "م نناد يظ ظ ننا تندونيظ نني‬
‫ٗظنؤدِل ‪٠‬ننل بد‪ ٜ‬ن بت بدتجةننل وبدث ساننل وبلج اننل ت ن بمسا ن ‪ ،‬وبطننت دمها مننّ بطننملب ها بلبدةلننل‬
‫بمسانناب ٗننا بملظننئوديل طننت‪ُ ّٜ‬لننى ُننات‪ٝ‬‬ ‫دسننب‪ٜ‬ه ‪ ،‬وبذ مننا ‪ٛ‬تننل شن ‪ ٤‬هننرد بدِمايننل بندونيظنني‬
‫تندونيظ ننيي بد ننرة بزت‪١‬ث ن ب بلجسام ننل بد ن ذ‪ٟ‬س ه ننا ط ننام‪ٜ‬ا"(‪ .)6‬ول ننه م اود ننل مش ننل د هدت ننل بد ك ننّ‬
‫تنندشل ط ن ‪٠‬ازن مِاشننا‪" :‬د‪ٜ‬نند ُام ن مثننادٕ تطنن‪ ٙ‬مننؤ بد‪ٜ‬تننا‪ٛ ٤‬نند بطننتئن‪ ٙ‬وب ماسمننام‪ ،‬بدننرم‬

‫‪1‬‬
‫‪) Benedict R. O G . Anderson, Op. Cit.,PP.158- 159.‬‬
‫(‪ )2‬مـملب ٗلل ػس ه‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.40‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit.,PP. 159-160.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., PP. 160-167.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) J.D.Legge, Op.Cit.,P.216.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Dorothy Wood man, Op. Cit., PP.212-213.‬‬
‫‪63‬‬
‫ع‬
‫‪ٟ‬ش ن ػنناهدب ُلننى مننجاُتل‪٠ ،‬ننا ضننبيل هننرد تػ ن ثا‪٠‬ات‪ .‬و‪ٛ‬نند بمسنننا م ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بد‪ٜ‬تننا‪ ٤‬وط ن ت ر‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫تد نسبببت بد شمننل داظ ننيوسة ُلننى بد كننّ‪ .‬وبن ننا مش٘س ن طؤك ننم اِاونننا وثي‪ٜ‬ننا م نني ‪ ٛ‬ن بت د ننيؽ‬
‫بلبا٘ نناب‪ ،‬وبذ م ننا ح نندث ب ظ ننى مؼ نن‪٢‬ال ٗظ نناُالجها مش٘س ن "(‪.)1‬وم ننّ مدبة ننل اؼ ننسا بدل ننا ش نني‬
‫ع‬
‫بدهدوب ن ُنا منا ُلنى طن زبماةا ويندأت ‪ٛ‬ن بت بلبا٘ناب مناد ب تطنس بذ تن ن‪ٜ‬نل منا مني ‪-6000‬‬
‫‪ 8000‬بطن ننيج‪ .‬ولن ننه بدتاطن ننّ م ن ن اؼن ننسا بدلن ننا بن ه ن ن ُماين ننات تد ن ن ب‪ُ .‬شدتن ننر بًهن ننس بلبا٘ن نناب‬
‫ع‬
‫ح‪ ٜ‬ن ننده وبزب وب بدل ن ننؤز مل‪ٜ‬ت ن ننل بلجنن ن نجب‪ ٤‬ماسم ن ننام‪ ٗ ،‬دهن ن ن ب بن ن ننربزب ل ن ننه بدين ن ن ن٘ظ ن ننل بل ن ننى بدلن ن ن بز‬
‫تندونيظ ننيي وبم ننسوه ماد‪ ٜ‬نناب بدظن ن ‪ٟ ،‬م ننا ه ننادث ب بملظ ننئودي بملثاػ ننسا ُن ن م‪ٜ‬ت ننل ماسم ننام‬
‫ع‬
‫م ظاي بطملب ه ‪ ،‬وبؿندزوب بمنسب م‪ٜ‬تنل ‪٠‬نل بندونيسن ة منل بدظن ِند بدظناُل بدظا طنل من‬
‫ؿثا ة بدِاػس م اؼسا بدلا (‪.)2‬‬
‫زٗننم ‪ٟ‬ثنناز شُمنناب ط ن زبماةا و‪ٛ‬ننا ة ث ن بز ميم ن ب تنننربز و‪ٛ‬ننسزوب بمل‪ٜ‬اومننل ح ن بد هاةننل(‪.)3‬‬
‫ون يجننل دننرد‪ ٣‬ػ ن بدتجةونناني ُمايننات تنندميج د اننل ويساننل وي ساننل ػننامال ُلننى بملدةشننل‪ ،‬وبملننى‬
‫ع‬
‫تندونيظ ن نني ش ن ن ‪ ٤‬تا ن نن‪ ٣‬تػ ن ن ثا‪٠‬ات م ن ن عب حظ ن ننشا بذ‪ُ ،‬ل ن ننى بد ن ننسٓ م ن ن بم ن ننت ‪ٟ‬ه د ط ن ننملبل‬
‫مان٘ظننه بمننا تطننملبل بدتجةوانيننل‬ ‫بد ظننيول بد ن س تتِنند بدظنن‪٢‬ا‪ٟ‬ي وبدِص ن ‪٠ ،‬ننان ب ةسم ن‬
‫ؼ‪٢‬ل بنت ازم(‪.)4‬‬
‫ع‬
‫حاودن ن بلب‪ ٢‬م ننل تندونيظ ننيل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا ت٘ ننا م تم ننس‪ ٜٗ ،‬نند طن ن ‪٠‬ازن بدتماط ننا بل ننى‬
‫زتننيع بدن شزبب بدتجةوننا بتلننه ‪ Attlee‬حلننل ٗيننل ُلننى و‪ٛ‬نن‪ ٙ‬تنندشل بد‪ٜ‬ن بت بدتجةوانيننل وبدهشدةننل لننه‬
‫ندبب بلننى د شانن‪ ٙ‬طنتادي (‪ )Josiph Stalin‬لننه بدتاطننّ ُؼننس‬ ‫بمل ‪ٛ‬ن‪ ٙ‬دـننالب ه دشنندب(‪ٟ ،)5‬مننا ودنل نن ع‬
‫م اؼسا بدلا وها مشل بدتدشل دـالب تندونيظيي (‪.)6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid.,P.214.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Benedict R.O G .Anderson, Op. Cit., PP. 164-165.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P.165.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Robin Jeffrey, Op. Cit., P. 144.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.213.‬‬
‫(‪ )6‬دسادة بدصما ‪ ،‬بدِد ‪ ،2477‬بدتازا ‪19‬اؼسا بدلا ‪.1945‬‬
‫‪64‬‬
‫ةم‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب مِ نناز‪ ٞ‬ط ن زبماةا ‪٠‬ان ن تجسي ننل ‪ٛ‬اط ننيل داتجةو ننانيي ‪ ،‬بذ بدت ننج ه ُل ننى ممازط ننل‬
‫بدلننٔى ُلننى بده دشنندةي دانندش ‪ ٤‬لننه م٘اوكننات مننّ بلجانن تندونيسن ‪ .‬ومن دهننل بشننس ٗ‪ٜ‬نند‬
‫‪٠‬ان تا‪ ٣‬بملِاز‪ ٞ‬د ندونيظيي حا ثل مملبميل له ط يل بدل زة(‪.)1‬‬
‫ُل ننى بد ننسٓ من ن تا نن‪ ٣‬تك ننوسبمات‪ ٜٗ ،‬نند ح نناو‪ ٤‬بلب ننا‪ ٟ‬بده دش نندم ٗ ننا م ن ‪ ٞ‬وبد‪ ٜ‬ننا ة‬
‫ع‬
‫بلجمه زان بدنندش ‪ ٤‬لنه م٘اوكننات من بدننل مشنّ ت٘جننس بمل ‪ٛ‬ن‪ ٙ‬ب‪ٟ‬ملننج‪ .‬ووٗ‪ٜ‬نا دننرد‪ ،٣‬بدت‪ٜ‬ن ٗننا‬
‫ز من ض (‪ )2()Charles van –derplas‬ماد‪ٜ‬نا د بلجمهن زاي وُلننى زأطنه طن ‪٠‬ازن لننه‬ ‫من ‪ ٞ‬وٗننا‬
‫مي ن ن ن بلجن ن ن نجب‪ٟ ٤‬سعظ ظ ن ن ن ‪ .‬ود‪ ١‬ن ن ن بلب‪ ٢‬من ن ننل بده دشدةن ن ننل ؿن ن ننسح مثاػن ن ننسة ُلن ن ننى دظن ن ننا وشان ن ننس‬
‫مظتِمسب ها مانها " ماي مل ممثدبها ِد بدتِامل مّ بملتمس ة "(‪.)3‬‬
‫زبٗ‪ ٜ‬ن ه ننرب بدتـ ننسا تو ن زبت بشاي ننل ل ننه بندونيظ ننيا بذ بط ننتواَ ػ ننهساس ‪،‬م ن ش ن ‪٤‬‬
‫ع‬
‫ؼننسد د‪١‬تيثننل "نل ننادشا" لننه مدبة ننل اؼننسا بدل ننا ‪ ،‬ب ة دننل بنت‪ٜ‬ننا ب بل ننى بود نن‪ ٣‬بد ننرة اِننان ب م ننّ‬
‫بديامانيي (‪ .)4‬و‪ٛ‬د بػاز له بنت‪ٜ‬ا د هرب ؼ‪٢‬ل كنم بلنى طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬بذ ‪٠‬نا ة نن من ب ةتِناو‬
‫ع‬
‫ط ن ‪٠‬ازن ة مننا م ن تةننا عمننّ بدتجةوننانيي ‪ ،‬وبحننع مننا بلجمه زاننل ت ن ‪ٛ‬يا تننل تث‪ ٜ‬ن لننه شوننس‪،‬‬
‫ود‪١‬ش ننل ل ننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظ ننل ب ز‪ ٞ‬م ننا ط ن ‪٠‬ازن ه ن ‪ٛ‬ات نند بدل ن زة بمل ا ننف ل ننه نٌ ننس بدش نناض‪ ،‬د ننرب‪ ،‬س‬
‫ةم‪ ١‬ن دملجمه زا ننل ب ت‪٢‬ن ن م نندو ط ن ‪٠‬ازن ‪ .‬من ن ده ننل بش ننس زب ػ ننهساس م ننا بلجمه زا ننل بد ن ن‬
‫ع‬
‫ة‪ ٜ‬هننا ط ن ‪٠‬ازن ت٘ت‪ٜ‬ننس سم م ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬لننه نٌننس بدِنناد ‪ ،‬دننرب هننس ح ن ُلننى بدملجش نل بدِامانل بدتا ِننل‬
‫دملجش ننل بد هشي ننل بملس‪ٟ‬صا ننل ل ننه بلب ننا م ُؼ ننس من ن اؼ ننسا بدل ننا ‪ ،‬تل ننم بةج ننا م ‪ ٛ‬ننّ مش٘ـ ننل‬
‫داننستيع ُ ن م ‪ٛ‬ننّ بدننستيع بدتش٘يننرم‪ .‬وُلننى بدننسٓ م ن ب بددطننت ز نننف ُلننى ح‪ ٢‬مننل زتاطننيل‪،‬‬
‫ٗ‪ٜ‬د ب‪ٛ‬يج ػهساس ب ة بٗ‪ ٝ‬بدستيع ُلنى ‪ٛ‬ثن ‪ ٤‬بملجنادع بد ن ت ـنل ُلنى ُن بدملجشنل بد هشينل‬

‫‪1‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P. 217.‬‬
‫زي ن ض‪ :‬بملشنندو بده دشنندم بدننرم وؿننل بلننى بندونيظننيا مننّ لجشننل بلبا٘نناب لننه بدظننا ض م ن بةان ‪ُ ٤‬ننا ‪1945‬‬ ‫(‪ٗ )2‬ننا‬
‫ةشٌس‪:‬‬
‫‪Haward Palfrey Jones, Op. Ci t.,101.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, Op. Cit., P.213.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P. 212.‬‬
‫‪65‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بدظناول بدِ٘اينل ميند زتنيع‬ ‫بملس‪ٟ‬صال‪ ،‬وهرب طيجِل مشـن بدنستيع مشـنثا ػن‪٢‬ايا‪ ،‬ميشمنا ت‪٢‬ن‬
‫بد شزبب وبملجاع بدرم يظيوس ُايل مملا تمل له بدملجشل بد هشيل بملس‪ٟ‬صال(‪.)1‬‬
‫‪٠‬ننا طن ‪٠‬ازن شننازل دا‪٠‬ازتننا وس يِان أم ن ب ُن بمل‪ٜ‬يجحننات‪ ،‬ومننّ هننرب ٗ‪ٜ‬نند وبٗنن‪ ٝ‬حتننا‬
‫ُلى بمل‪ٜ‬يجحات وها م ػهساس اؼ‪١‬يل ح‪ ٢‬مل‪ ،‬ت ب بملجاع تؿله زٗنم هنرب بد‪ٜ‬نسبز‪ .‬و‪ٛ‬ند‬
‫ت ن بط ننتدُاب ط ن ‪٠‬ازن بل ننى دا‪٠‬ازت ننا‪ ،‬وح نند د‪ ٜ‬نناب م نني بُل نناب بلب‪ ٢‬ن متي ‪ .‬وش ن ‪ ٤‬بدا‪ ٜ‬نناب بُا ن‬
‫ع‬
‫ط ن ن ‪٠‬ازن مانن ننل ة‪ٜ‬ثن ننل ممظن ننئوديل بملجان ننع‪ ،‬وبػن نناز بلن ننى زٓثتن ننل لن ننه ‪ٛ‬ث ن ن ‪ ٤‬ح‪ ٢‬من ننل ػن ننهساس ح‪ ٢‬من ننل‬
‫دمه زا ننل(‪ ،)2‬وبػ ننيجن ػ ننهساس م ننا ة ت نناز ه ن مجا ننع وشزبت ننل‪ .‬ويش ن عناب ُل ننى ذد نن‪ ٣‬بُا ن ػ ننهساس ُ ن‬
‫اؼ‪١‬يل وشبزتل له بدسب ّ ُؼس م اؼسا بدلنا ‪ ،‬بد ن كنم وشزبب ‪٠‬نان ب لنه تطناض شمن عب دنل لنه‬
‫م تج ه ت بزال(‪.)3‬‬ ‫بدشلا‪ ٤‬بدظسم وه بم اؾ مِسوٗ‬
‫ع‬
‫حٌي ن ن هن ننرد بد ن ن شبزد م‪ٜ‬ث ن ن ‪ ٤‬بلب‪ ٢‬من ننل بده دشدةن ننل بد ن ن ُن نندت ػن ننهساس م ـن ننا ةم‪ ١‬ن ن‬
‫بدت٘نناوق مِننل‪ ،‬وبدننرم ب‪ٟ‬نند م ن دانثننل مانننل ةسٓ ن لننه بدث ن ُ ن بزق مؼننيج‪ٟ‬ل تئطننع ُايهننا‬
‫م ‪ٜ‬شنا لنه تطنت‪٤ ٜ‬‬ ‫تت٘ا‪ٛ‬ات مي بدوسٗي (‪ .)4‬و‪ٛ‬د ؿس ػهساس ‪ٛ‬ات ‪:‬بذ ما بُيجٖ بده دشندة‬
‫ٗؤنش ننا ط ننش‪ٜ‬ثل مادتِ نناو بده دش نندم ل ننه بملج نناست ت‪ٛ‬تـ ننا ةل وبدت‪ٜ‬شي ننل ون ن مظ ننتِدو مل ننش ه‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫م ‪ ِٛ‬ننا متمي ن ب ةؤش ننر مشٌ ننس تُتث نناز بزتث نناهه بدو ا ننل مج ننصز بدهش نند"(‪ .)5‬وتماػ ننيا م ننّ ه ننرب بد ننشهج‪،‬‬
‫تو‪ُ ٤‬ن ن زٓث ه ننا ل ننه بدت٘ نناوق م ننّ بلجانن ن تندونيسن ن ‪.‬‬ ‫بُاش ن بلب‪ ٢‬م ننل بده دشدة ننل ل ننه ‪ ٠‬ننان‬
‫واثدو ب بوكاَ ه دشدب بدِظ‪١‬سال دن ت‪١‬ن اظنم دهنا ماطنت دب بد‪ٜ‬ن ة كند بلجمه زانل‪ ،‬سنهنا‬
‫‪ٛ‬نندزت مانهننا طننت تال بلننى ‪ 75.000‬دشنندم لننه حننا‪ ٤‬بطننت دبمها دا‪ ٜ‬ن ة بدِظنن‪١‬سال‪ ،‬ت ب مننا ‪٠‬ننا‬
‫م د ن ب د نندفها د ن ة‪ ١‬ن ةتج نناوش ‪ 20.000‬دش نندم‪ ،‬ود ن ة‪ ١‬ن مام‪٢‬انه ننا دا ن دش ن ب‪ٟ‬ملج‪،‬سزتث ننان‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بطنو دها م‪ٜ‬ن بت بلبا٘ناب‪ .‬وتثِننا دهنرب ٗنا ن‪ٜ‬ننل بلجشن ‪٠‬نا يِتمند ُلننى م بٗ‪ٜ‬نل بلبا٘ناب‪ٗ ،‬لن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid., P.213.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., , P.213.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, Op. Cit., P.347.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit., PP.49-50.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, Op. Cit, P. 219.‬‬
‫‪66‬‬
‫ُ ن ب‪ٛ‬تـ ننا ها بملسهنن‪ ٝ‬بد ننرم حنند م ن ‪ٛ‬نندز ها ُل ننى ُ ن بدِماي ننات بدِظنن‪١‬سال(‪.)1‬ون يجننل د ننرد‪،٣‬‬
‫ُ‪ٜ‬د بدتماَ مي بلب‪ ٢‬ميي بده دشدةل وبدتجةوانيل له م‪ٜ‬س زتيع بد شزبب بدتجةوا ‪ ،‬وبُ‪ٜ‬ن هنرب‬
‫تدتم نناَ شو ننا مؼ ننيج‪ ٞ‬بػ نناز م ننؤ ‪ ٟ‬ن بلب‪ ٢‬ن متي وبٗ‪ٜ‬ت نا ُل ننى تُي نجبٖ م نن‪ ٝ‬بندونيظ ننيا ل ننه‬
‫تط ننت‪ ،٤ ٜ‬وت‪ ٜ‬ننسز اِي نني بح نند بددما ماط ننيي بدتجةو ننانيي دي‪ ٜ‬ن م نندوز بد ط ننيى م نني بدو ننسٗي‬
‫تندونيس ن وبده دشنندم‪ ،‬وت ن بطننشا ه ننرد بملهمننل بل ننى بزػننيثادد ‪ ٟ‬ن ز‪ٟ ٞ‬يننج ( ‪Archibald clark‬‬
‫‪ .)2()kerr‬تب هننرد بدتون زبت د ن تشننل بدنن بَ بد‪ٜ‬ننات ‪ ،‬بذ بطننتمست بمل بدهننات منني بدوننسٗي ح ن‬
‫بلن ننى ؿ نندوز ‪ ٛ‬ن نسبز طن ننسم بنت‪ٜ‬ا ن ن‬ ‫تو‪ ،٤‬ممن ننا ب‬ ‫ٓين ننج أمشن ننل بوبش ننس ‪٠‬ن ننان‬ ‫ب دا‪٠‬ازت ننا بؿن ننث‬
‫بدل ننا ‪ ٓ 1946‬ننا ز ‪ ٠‬ننل م ن ط ن ‪٠‬ازن‬ ‫مم دث ننل بدِاؿ ننمل بل ننى د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازت ننا‪ .‬ول ننه بدسب ننّ م ن ‪ ٠‬ننان‬
‫وحتا دا‪٠‬ازتا‪ ،‬ميشما م‪ ٜ‬ػهساس دي اٍٗ ُلى تتـا‪ ٤‬مّ بد‪ ٜ‬بت بدتجةوانيل وبده دشدةل(‪.)3‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit, P.50.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit,P. 50.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J . D. Legge, Op. Cit.,P. 219.‬‬
‫‪67‬‬
‫املبحث الثاوي‬
‫املفاىضاث الاهدىهيط ت‪-‬الهولىديت ىعلد اجفاك ت ل ىغاجاحي‬
‫‪-‬عزض اللض ت الاهدىهيط ت عل مجلظ ألامً‪.‬‬
‫‪٠‬ن ننا د‪٘١‬ن ننا تندونيظن ننيي م ن ن بدن ننل تطن ننت‪ ٤ ٜ‬وم‪ٜ‬ن نناوم ه د حن ننت ‪ ٤‬بثن ننس لن ننه حـ ن ن ‪٤‬‬
‫بدلننا‬ ‫‪ٛ‬لنني ه ُلننى بدنندُ بدِنناد ‪ .‬و‪ٛ‬نند ت نصبم ذدنن‪ ٣‬مننّ بٗتتننا هي ننل قم ن بملت نندة لننه ‪٠‬ننان‬
‫ُننا ‪ ،1946‬بذ بزطننل زتننيع بد ٗنند تو‪ٟ‬سب ن بدنند‪ٟ‬ت ز ةميننجم مان دظنن‪)Dimitri Manilsky( ٢‬‬
‫بدلا داب ٗيها‪" :‬شن ‪ُ ٤‬ندة ػنه ز‬ ‫زطادل بلى زتيع مجاع قم له بدلا وبدِؼسا م ‪٠‬ان‬
‫وده ن بُم ننا‪ ٤‬حسيي ننل ك نند ته نناله بدن ن هشيي ل ننه بندونيظ ننيا‪ ،‬بػ ننيج‪ٗ ٟ‬يه ننا بد‪ٜ‬ن ن بت بدتجةواني ننل‬
‫بدشٌامي ننل‪ٟ ،‬م ننا بػ ننيج‪ٗ ٟ‬يه ننا بد‪ ٜ‬ن بت بدياماني ننل بملظ ننملبل‪ .‬واِت‪ ٜ‬نند بلب‪ ٢‬م ننل تو‪ٟ‬سبني ننل ب ه ننرب‬
‫ع‬
‫بمل ‪ٛ‬ن‪ ٙ‬ة ان‪ ٝ‬حادنل هند بدظنا وقمن بدِناد وٗ‪ٜ‬نا دامنا د بدسب ِنل وبدل ثني من ميلنا‪ ٚ‬تمن‬
‫بملت نندة"‪ .‬و ه ننرد بدسط ننادل هان ن بملش نندو تو‪ٟ‬سب ن ن ب زبل ‪ٛ‬ل ننيل بندونيظ ننيا ل ننه د نندو‪ ٤‬بُم ننا‪٤‬‬
‫ع‬
‫بملجاننع(‪ .)1‬ولننه دا‪٠‬ازتننا‪ ،‬بشتننج ػننهساس بد ننباٗل مننا بدِمننل تو‪ٟ‬سب ن د ن ة‪ ١‬ن مِسوٗننا وس ح ن‬
‫ع‬
‫مت ‪ ِٛ‬ننا من ن ح‪ ٢‬مت ننل‪ ،‬وب‪ ٟ‬نند ُل ننى ب أم هان ن ماس س ننبا دا‪ٜ‬ن ن بت بدتجةواني ننل من ن بندونيظ ننيا‬
‫بد‪ ٜ‬بت بديامانينل‪ٟ ،‬منا ةجن ب اظنا هنرد بملهمنل بلنى هي نات ح٘نٍ‬ ‫ةج ب ةسبٗ‪ٜ‬ل نصَ دظ‬
‫ماسم‪ ٢‬ن ن ننا مٔ ن ن ننا زة‬ ‫تندونيظ ن ن ننيل‪ .‬ول ن ن ننه حن ن ننا‪ ٤‬اظ ن ن ننايمها د ندونيظ ن ن ننيي ٗظ ن ن ن ٖ ة‪ ٢‬ن ن ن‬ ‫بدظ ن ن ن‬
‫بدتجةوانيي له أم و‪.)2( ٛ‬‬
‫بطننتا مجاننع تم ن بدوا ن تو‪ٟ‬سب ن لننه بدظننا ّ م ن ػننثان‪ .‬وش ن ‪ ٤‬بلبنندة بدسط ن‬
‫د ةتوس‪ ٚ‬بد ٗد تو‪ٟ‬سب ن بلنى بطنثا ودن بد‪ٜ‬ن بت بدتجةوانينل لنه بلجنصز وس ح ن بلنى ودن أةنل‬
‫حس‪ٟ‬ل وهشيل بو نٌا حنا‪ ٟ‬ونصبُهنا منّ ه دشندب‪ .‬ود‪١‬ن ‪ ،‬منّ باظناَ مجنس بحندب بملشا‪ٛ‬ؼنات لنه‬
‫بملجا ننع ت ن ت ط ننيّ بلب نندة تؿ ننله م ن دانث ننل‪ٗ ،‬ل ن ُ ن مظ نناندة زت ننيع بد ٗ نند بدظن ن ٗي‬

‫(‪ )1‬م مد ُله بد‪ ٜ‬شم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ؾ‪.209-208‬‬


‫‪2‬‬
‫‪) Alastair M.Tylor, Indonesia Independence and the United Nations , London, 1960. P.15.‬‬
‫‪68‬‬
‫دن ننل(‪.)1‬وبػ ن ناز مان دظ ن نن‪ ٢‬بلن ننى ب ت ن نندشل بد‪ ٜ‬ن ن بت بدتجةواني ن ننل وبده دشدةن ننل ل ن ننه بدؼ ن ننئو بددبشاي ن ننل‬
‫سندونيظننيا ةتِننازق ؼنن‪٢‬ل مثاػننس مننّ بد٘‪ٜ‬ننستي (‪ )1‬و(‪ ،)2‬و‪ٟ‬ننرد‪ ٣‬مننّ بد٘‪ٜ‬ننسة (‪ )73‬م ن ميلننا‪ٚ‬‬
‫تم ن بملت نندة(‪.)2‬وبلجنندةس مادننر‪ٟ‬س ب بد ٗنند تو‪ٟ‬سب ن د ن ةواد ن ما سننبا بد‪ ٜ‬ن بت بدتجةوانيننل‪،‬‬
‫ود‪١‬شل هاد بملجاع متِيي لجشل م‪٢‬ا٘ل مادرها بلنى بندونيظنا دت‪ٜ‬صن بلب‪ٜ‬نات‪ ،)3(ٝ‬وب‪ٛ‬ينج ب‬
‫بُل ن ن نناإها من ن ن ن (بدـ ن ن نني ‪ ،‬ه دش ن ن نندب‪ ،‬بملما‪ ١‬ن ن ننل بملت ن ن نندة‪ ،‬تت ن ن ننا بدظن ن ن ن ٗي ‪،‬وبد سةات‬ ‫ة‪ ٢‬ن ن ن‬
‫بملت نندة)(‪ .)4‬ت ب وشاننس بل ازديننل بدتجةوننا بز ظ ن منني٘ ُننازق هننرب بمل‪ٜ‬يننج وبشننر ةئ‪ٟ‬نند ُلننى‬
‫مظؤدل طيا ة ه دشدب ُلى بندونيظيا وبد ت هسحها داش‪ٜ‬اغ له بملجاع(‪.)5‬‬
‫ٗيم ننا ة ننف م ب‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بد نندو‪ ٤‬بش ننل بملجا ننع‪ ٜٗ ،‬نند ُمن ن بد سة ننات بملت نندة بمل ‪ ٛ‬نن‪ٙ‬‬
‫ه ننا‬ ‫بدتجةو ننا (‪ ،)6‬وبػ نناز وٗ نندها بل ننى مظ ننؤدل ُ نند ودن ن حاد ننل داثن ن ل ننه بدِ٘ادي ننات بد ن ن ة‪ٜ‬ن ن‬
‫بلجش ن بدتجةو نناني ‪ٟ ،‬م ننا ب بزط ننا‪ ٤‬بدملجش ننل ط ن ٖ د ن ة ننئ م بل ننى أم ت‪ ٜ‬نند ل ننه بمل ا ث ننات بد ن‬
‫تجننسم ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪ .‬بمننا بد ٗ نند بد٘س س ن ٗ‪ٜ‬نند ُ ن ّند بمل ا ث ننات بدوسا‪ٜ‬ننل بد ننبي ل دتجش ن طنن٘‪٣‬‬
‫بد نندماب‪ ،‬ول ننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظ ننل د ن يِ ننازق مث نندأ اِي نني لجش ننل دت‪ٜ‬ص ن بلب‪ ٜ‬ننات‪ .ٝ‬ود ن ةـ ننس بد ٗ نند‬
‫بدـنني ُلننى ملننل هننرد بل و ن د ش ن ‪ ٤‬بدٌننسوٖ بلباديننل‪ .‬ميشمننا ها ن بدشات ن تطننيجبله مؼنناز‪ٟ‬ل‬
‫ح‪ ٢‬متننل لننه بُمننا‪ ٤‬بدملجشننل ٗيمننا دن ُن تهنسبٖ ذبت بدِ ‪ٛ‬ننل بلننى اؼنن‪١‬ياها‪ .‬ودنناب هننرب بدوان‬
‫"س بندونيظن ننيا ت‪ٜ‬ن ننّ لن ننه مشو‪ٜ‬ن ننل دٔسبٗين ننل بًهن ننست بلبن ننس بديامانين ننل بنهن ننا ذبت بهمين ننل حي ان ننل‬
‫ع‬
‫سطيجبديا"‪ .‬بما بد ٗد بمل‪١‬ظي‪ٜٗ ٢‬د ب‪ٛ‬يج اؼ‪١‬يل لجشل اِمل وطنيوا لنه بمل٘اوكنات بلجازانل لنه‬
‫طيا ة ح‪ ٢‬م ه ُلنى بملشو‪ٜ‬نل‪ .‬وه‪١‬نرب حٌين مظن ة‬ ‫دا‪٠‬ازتا ُلى ػسن ب ةلم بده دشدة‬

‫‪1‬‬
‫‪) Alastair M.Tylor,Op.Ci, P.15.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) U.N.O.R.S.C,No. 1, London, 7 February 1946, P.177.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) John C.Campbell and others, The United States in World Affairs 1945-1947, “Soviet Charges Against‬‬
‫‪Britain: Grecce and Indonesia, New york, 1947, P.91.‬‬
‫(‪ )4‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.43‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., P.16.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪ Indonesia Conflict 1945-1949,‬ن‪) F. R. U. S, 1952-1954,The United States Position in the Netherlands‬‬
‫‪Vol .III,Washington,1979, P.1151.‬‬
‫‪69‬‬
‫بد‪ ٜ‬نسبز تو‪ٟ‬سب ن متؤط ننيع لجش ننل ت ‪ٜ‬ي‪ ٜ‬ننات م نندُ تت ننا بدظ ن ٗي وي دش نندب ٗ‪ ٜ‬ننى ُش نندما ت ن‬
‫بدتـن ا ُايهننا لننه بدلادن ُؼننس من ػننثان(‪ .)1‬وشن ‪ ٤‬ذدنن‪ٛ ، ٣‬نند بد ٗنند بملـننسم م‪ٜ‬يجحننا ةنندُ‬
‫ع‬
‫بلننى ب سننبا بد‪ ٜ‬ن بت بدتجةوانيننل هاملننا ب "بٓسبكننها بمل نندو ة دنندب" ‪ٛ‬نند ت ن تش٘يننرها‪ٟ ،‬مننا ُ نا‬
‫ع‬
‫بمل‪ٜ‬يج بلى بلب٘اي ُلى ح‪ ٚ ٜ‬بملجاع د‪ " ٢‬ةش٘نر أم ُمنل بشنس حظن منا ةنسبد كنسوزاا "‪ .‬و‪ٛ‬ند‬
‫ت ن ت ن اس هننرب بمل‪ٜ‬يننج م ن دان ن بد ٗنند بدظ ن ٗي ‪ ،‬بدننرم تلننم بزطننا‪ ٤‬لجشننل ُلننى بد ؼنن‪١‬يال‬
‫ن٘ظنها بد ن ب‪ٛ‬يجحهنا بد ٗند تو‪ٟ‬سب ن ‪ ،‬و‪ٛ‬ند حـنل هنرب بد‪ٜ‬نسبز ُلنى ُن م دشندب وبمل‪١‬ظني‪ٜٗ ٣‬ننى‪.‬‬
‫بما بمل‪ٜ‬يج بملـسم ٗ‪ٜ‬د حـل ُلى ُ مـس وي دشدب‪ .‬ون يجل درد‪ ٣‬بُا زتيع مجانع تمن‬
‫بٓ ‪ ٚ‬بد‪ٜ‬ليل تندونيظيل(‪.)2‬‬
‫‪-‬املفاىضاث غير الزضم ت ىموكف املعارضت الاهدىهيط ت منها‪.‬‬
‫وم‪ٜ‬ناوم ه د حنت ‪ ٤‬بثنس ‪ٟ‬ثينج لنه أيينج‬ ‫‪٠‬ا دام ‪ ٙٛ‬بدثو له بدرم ‪ٛ‬ا مل تندونيظني‬
‫بدظياطننل بده دشدة ننل تج نناهه بذ ب ز‪ ٞ‬بده دش نندة ك ننسوزة بدنندش ‪ ٤‬ل ننه م٘اوك ننات مثاػ ننسة م ننّ‬
‫ع‬
‫بلجان تندونيس شاؿل وب م ‪٘ٛ‬ه بدِظ‪١‬سم ‪٠‬ا كِي٘ا(‪ .)3‬وش ‪ ٤‬ػنهس ‪٠‬نان تو‪ُ ٤‬نا‬
‫‪ 1945‬دننست م ا ثننات لننه بندونيظننيا منني بلبننا‪ ٟ‬بده دشنندم بدِننا ٗننا م ن ‪ ٞ‬وُنند م ن ممللننه‬
‫بلب‪ ٢‬م ننل تندونيظ ننيل‪ ،‬ت بنه ننا دن ن ت‪ ١‬ن ملم ننسد‪ ،‬مم ننا بك ننوس ٗ ننا م ن ‪ ٞ‬داظ نن٘س بل ننى ه دش نندب ل ننه‬
‫بل ننامع ُؼ ننس من ن بدؼ ننهس ن٘ظ ننل وذد نن‪ ٣‬ه نندٖ بدتِ ننسٖ ُل ننى تدي ننل بد ن ن ط ننتِالج ه ننا بملظ ننؤدل‬
‫تندونيظيل(‪.)4‬‬
‫ع‬
‫ُ ننا ٗ ننا من ن ‪ ٞ‬بل ننى بندونيظ ننيا ح ننام مِ ننل م‪ٜ‬يجح ننات ح‪ ٢‬مت ننل بد ن ن أُاشن ن زط ننميا ل ننه‬
‫بدِاػس م ػثان ُا ‪.1946‬و‪ٛ‬د نـ ب بدؼِ تندونيس و‪ِ.‬ند ٗينجة بُندب ‪٠‬اٗينل طن ٖ‬
‫ع‬
‫ة‪ ٢‬ن ح نسب ل ننه ت‪ٜ‬سا ننس مـ ننيجد بدظيا ن ‪ .‬وش ن ‪ ٤‬بد٘ي ننجة تنت‪ٜ‬ادي ننل ٗ ننا ه دش نندب ُاشم ننل ُل ننى شا نن‪ٝ‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit., P. 17.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., P. 18.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit., P.50.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Benedict R.O G. Anderson, Op. Cit., P.298.‬‬
‫‪70‬‬
‫"‪ ٠‬مش دن لنه بندونيظيا"طننيتؤد‪ ٙ‬من ب‪ٛ‬نادي تمتانن‪ ٣‬زدنات م تا٘نل من بلب‪١‬ن بدنربا (‪ٟ ،)1‬مننا‬
‫لن ننه‬ ‫طن ننيت اؼن نن‪١‬يل مسملن ننا مشت ن ن ةل ن ن بٓاثين ننل تندونيظن ننيي ‪ ،‬و‪ٟ‬ن ننرد‪ ٣‬اؼن نن‪١‬يل وشبزة ت‪ ٢‬ن ن‬
‫ب سن ن ننجا طيا ن ن ن من ن ننّ بدتجملن ن ننا وت ن ن ن زتاطن ن ننل مملن ن ننل بدتن ن ننال بده دشن ن نندم(‪ .)2‬و‪ِ.‬ن ن نند ب ت ـن ن ننل‬
‫بد‪ ٢‬مش اا ُلى من دل ‪٠‬امال ٗا ه دشدب ط ٖ توا ب شادها دألم بملت دة‪.‬‬
‫حناو‪ٗ ٤‬ننا من ‪ ٞ‬ت كنني بهميننل هنرد بمل‪ٜ‬يجحننات مادنظننثل دإلندونيظننيي ‪ ،‬بذ ‪ٛ‬ننا‪" :٤‬دامننسة‬
‫تولننى لننه تننازا بدِ ‪ٛ‬ننات بده دشدةننل‪-‬تندونيظننيل ةننت ت دةنند هنندٖ مِنني داتو ن ز بدظيا ن لننه‬
‫ع‬
‫بندونيظ ننيا"‪ ،‬بذ ب بدهي ننل بد ن ن تمل ننل بد‪ ٢‬مش اان ن تلن ن بُ نندب ب ب‪ٟ‬ت ننج من ن ندونيظ ننيي مم ننا‬
‫كننمتل بد٘ د‪١‬ظنسب بدظننام‪ٜ‬ل دملبننس ‪ .‬ومن دهننل بشننس ٗننا مملننل بدتننال ةمانن‪" ٣‬طنناوات شاؿننل‬
‫دل ننما ح‪ ٜ‬ن ‪ ٚ‬بطاط ننيل وب بزا ننل ٗاُا ننل‪ ،‬ت ب ه ننرد بدظ نناوات د ن تم ننازض ت ل ننه ح ننا‪ ٤‬اِ ننسق‬
‫بدنرم ٗنّ بده دشندةي بلنى‬ ‫بلب‪ ٚ ٜ‬وبملـالب ذبت بدِ ‪ٛ‬نل بلنى طن ب(‪ .)3‬وام‪١‬ن بد‪ٜ‬ن ‪ ٤‬ب بدظن‬
‫ع‬
‫ب‪ٛ‬يجب تؤطيع ودل بت ا ةل يِ بلى بنه ‪٠‬ان ب ةدز‪ ٠‬ديدب ما ‪ ٛ‬ب ه بدِظن‪١‬سال ٓينج ‪ٛ‬نا زة‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ُلى بدت س‪ِ ٞ‬يدب ُ مسب‪ٟ‬صه له داوة وط موسة‪ٗ ،‬لن ب بدتجةونانيي دن ة‪ ٢‬نن ب زبٓثني‬
‫بطنت دب بلجنصز بل ازدينل ‪ٛ‬اُندة د حاهنل‬ ‫له بدث‪ٜ‬اب د٘يجة ه اال‪ .‬ودهرب د ة‪ ١‬مام‪٢‬انه طن‬
‫له بلجمه زال(‪.)4‬‬ ‫ممسب‪ٟ‬ص بد‪ٜ‬‬
‫ع‬
‫د ن تجنند تانن‪ ٣‬بمل‪ٜ‬يجحننات ‪ٛ‬ث ن س دنند ػننهساس‪ ،‬ت ب بدظننيج بزػننيثادد ‪ ٟ‬ن ز‪ٟ ٞ‬يننج ب‪ٟ‬نند دننل‬
‫م ننا ه ننرد ا ننه بٗل ننل ٗسؿ ننل داتجةو ننانيي بو بد نندو‪ ٤‬بدستيظ ننل د ُي نجبٖ مالجمه زا ننل ‪،‬مم ننا دِ ننل‬
‫تطتجامل دام‪ٜ‬يجحات بده دشدةل(‪.)5‬تب هنرب تمنس دن‬ ‫بد شزبة اؼِس مانل ديع بمامها شياز ط‬
‫ع‬
‫ة‪١‬ن ن هيش ننا ظن ن بملِازك ننل بد ن ن وبده ه ننا بدن ن شبزة وبد ن ن ُازكن ن بة ننل م٘اوك ننات م ننّ بلجانن ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit., P.51.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) D. G. E. Hall, Op. Cit., P.720.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit., P.19.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Robin Jeffery, Op. Cit., P.150.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Benedict R.O G. Anderson, Op. Cit., P.304.‬‬
‫‪71‬‬
‫بده دشدم ش ‪ ٤‬تان‪ ٣‬بد٘ينجة‪ .‬و‪ٛ‬ند ‪٠‬انن تان‪ ٣‬بملِازكنل مصُامنل تنا م ‪٠‬نا (‪ )1()Tan Malaka‬بدنرم‬
‫بطننتواَ ت‪ ٢‬ن ا حس‪ٟ‬ننل دماهيجةننل زٗل ن أةننل م٘اوكننات مننّ تُدبب‪.‬وبمتنندأت تانن‪ ٣‬بلبس‪ٟ‬ننل مشننر‬
‫بٗتتا ػهساس دام٘اوكات مّ ٗنا من ‪ .)2(ٞ‬و‪ٛ‬ند شندم بدٌنسوٖ تنا م ‪٠‬نا لنه ذدن‪ ٣‬بد ‪ٛ‬ن ‪ ،‬بذ‬
‫‪ٟ‬ت بد نباٗل لنه دا‪٠‬ازتنا بوبشنس ‪٠‬نان تو‪ ٤‬م‪ٜ‬ناست بوضنب ٗيهنا طنيجة م ‪٠‬نا و‪ٟ٘‬احنل شن ‪٤‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بدِؼننسا ُامننا بد ن ‪ٛ‬لنناها لننه شدمننل بدت ساستندونيس ن ‪ .‬و‪ٛ‬نند س‪ ٛ‬ن تانن‪ ٣‬بمل‪ٜ‬نناست بطت ظننانا‬
‫ع‬
‫دد بدِامل‪ ،‬بذ ‪٠‬ان ب طِيدة دظماَ بشثاز ُ تنل و‪٠‬نا ت ‪ٛ‬ي هنا ديندب ٗ‪ٜ‬ند ‪٠‬انن شيثنل تمنل‬
‫بدلنا‬ ‫له وشبزة ػهساس مش ؼنسة‪ .‬وشن ‪ ٤‬بملنئتمس بدنرم ُ‪ٜ‬ند لنه دناوة بملس‪ٟ‬صانل لنه بدلادن من ‪٠‬نان‬
‫ع‬
‫ُا ‪ 1946‬بد‪ ٜ‬م ‪٠‬ا شواما ‪٠‬ا تو‪ ٤‬دل مشر ُا ‪ ،1922‬وش دل ب‪ٟ‬د ُلى كسوزة ت حند ‪٠‬نل‬
‫بملجم ُ ننات م ن بػ ننيجب‪ٟ‬يي وم ـ ننيات ةني ننل ووهشي ننل ل ننه دبه ننل ػ ننِثيل ل ننه مسن ننامج ةس‪ ٟ‬ننص ُل ننى‬
‫"بط ن ننت‪ "%100 ٤ ٜ‬و‪ ِ.‬ن نند بل و ن ننا ‪ٟ‬ؼ ن نن‪ ٙ‬م ‪ ٠‬ن ننا ُ ن ن ذد ن نن‪ ٣‬بدتجن ن ننامج بد ن ننرم ُ ن ننسٖ مادتجن ن ننامج‬
‫بدلننا ت ن‬ ‫بملـننٔس(‪ .)3‬ولننه بملننئتمس بدلننا بدننرم ُ‪ٜ‬نند لننه ط ن زب‪٠‬ازتا لننه بل ننامع ُؼننس م ن ‪٠‬ننان‬

‫(‪)1‬تننا م ‪٠‬ننا‪ :‬ودنند ُننا ‪ 1897‬لننه مدةشننل ميشاننن‪٠ ٣‬ننام ‪Minang – Kabau‬لننه ط ن موسة‪ ،‬زض لننه م ن ‪ٟ‬تشمله لننه ٓس‪ .‬ن‬
‫ط ن موسة لننه ‪٠‬ايننل بملِامنني ‪ ،‬ث ن زض لننه ه دشنندب ش ن ‪ ٤‬تُ ن ب (‪ ،)1919-1913‬نمننا بهتمامننل ماملاز‪ٟ‬ظننيل ُشنندما ‪٠‬ننا‬
‫ةنندزض لننه مصزُننل لننه ػننس ه ط ن موسة (‪ ،)1921-1919‬بدت نن‪ ٝ‬مننالبص بدؼنني له تندونيس ن لننه طننيمازب ٕ ُننا ‪1921‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫وبؿث زتيظا دل ح ن٘ينل ُنا ‪ ،1922‬بشتنازد بد‪٢‬ن مشيجو دي‪٢‬ن ممنل دنل لنه دشن ػنس ه بطنيا لنه ‪٠‬نانت (‪-1923‬‬
‫‪ )1925‬ث ن منناني (‪ .)1926-1925‬ت ب مِازكننتل بدؼنندةدة سنت٘اكننل بلبننص منني (‪ٗ ،)1927-1926‬ل ن ُ ن بةمانننل‬
‫مالجبه ننل بمل ح نندد دامشٌم ننات تط ن ميل دِات ننل ةش٘ـ ننل ُ ن بدؼ نني ُيي ‪ .‬بط ننع بلب ننص تندونيس ن ل ننه م ننان‪ ُ ٞ ٢‬ننا‬
‫ع‬
‫‪ ،1927‬ث ن بش ننر ة ش‪ ٜ‬ننل م ننا م نني ‪ ٠‬ننانت ل ننه بدـ نني وه ننٕ ‪ ٠‬ننٕ وط ننشٔاٗ زة (‪ ُ ،)1942-1937‬ننا ط نسب بل ننى بندونيظ ننيا‬
‫ش ن ‪ٗ ٤‬ي ننجة تح ننت ‪ ٤‬بديامننا وُم ننل ل ننه م ننشج دا٘ ن ل ننه م ننانتي ‪ ، Banten‬ود ن ةٌهسلننه دا‪٠‬ازت ننا ح ن ب ُ ننا ‪.1945‬‬
‫ةشٌس‪:‬‬
‫‪Robin Jefery Op.Cit.,P290.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, OP. Cit.,P. 219;Guy J.Pauker,The Role of the Military in Indonesia,Research in The Role of‬‬
‫‪the Military in Underdeveloped Countries,Edited by John J. Johnson,New Jersey,N.D.,P.202.‬‬
‫(‪ )3‬تلم بدتجنامج بملـٔسطثّ ن‪ٜ‬ان‪،‬واه‪:‬‬
‫‪ .1‬ةج ن ُل ننى بددودننل ب اؼ نند ُلننى تُي نجبٖ بد‪٢‬امننل مادظ ننيا ة‪ٟ ،‬م ننا ةج ن ب أ ننا ز ‪٠‬ننل بلجي ن غ سدش يننلبملياد‬
‫تندونيظيل‪.‬‬
‫‪ .2‬اؼ‪١‬يل بلب‪ ٢‬مل بدؼِثيل‪.‬‬
‫‪72‬‬
‫تت٘ ن ننا‪ُ ٚ‬ل ن ننى أيي ن ننج بط ن ن "بلجبه ن ننل بدؼ ن ننِثيل" بل ن ننى "وح ن نندة بدشل ن ننا‪ "٤‬بو ميجط ن ننات ب ميجد ٔ ن ننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫‪ Persatuan Perdjuangan‬واِسٖ بشتـازب من ‪.)1( PP‬و‪ٛ‬ثل بُ بمل‪ٜ‬يجحات زطنميا حناو‪ ٤‬ػنهساس‬
‫كننما ‪ٛ‬ث ن ‪ ٤‬بملِازك ننل ُل ننى تا نن‪ ٣‬بمل‪ٜ‬يجح ننات‪ .‬ودتش٘ي ننر ذدنن‪ ٣‬ذه ن بل ننى دا‪٠‬ازت ننا ل ننه بدظ ننا ض م ن‬
‫ػنثان‪ ،‬سدنسبب م ا ثننات مننّ ‪ٛ‬ننا ة وحنندة بدشلننا‪ .٤‬وُلننى بدننسٓ من بلجهن بد ن مننردها ػننهساس لننه‬
‫ب‪ٛ‬شاَ بملِازكل مانل ُلى كن ب ‪ٛ‬ن ة بلبا٘ناب وم ب‪ٛ‬ن‪ ٙ‬بدتجةونانيي ٗانيع هشنا‪ ٞ‬من مندةل وب‪ ٛ‬نه‬
‫دام٘اوكات بملثاػسة مّ بده دشدةي ‪ ،‬ت ب ذد‪ ٣‬د ةمل ِ بملِازكل ُ بدتشاش‪ ُ ٤‬م ‪٘ٛ‬ها(‪.)2‬‬
‫ع‬
‫ِ نند بُن ن بمل‪ٜ‬يجح ننات زط ننميا ل ننه بدِاػ ننس من ن ػ ننثان بش ب ك ننٔى بدن نسأم بدِ ننا ُل ننى‬
‫بد شبزة بذ وؿا بد‪١‬ليج م بدسطاتل وبدتأسبٗات بلى ػهساس م بملشٌمنات لنه ‪٠‬نل دناوة وبلجنصز‬
‫بل ازديل‪ ،‬بد ُتجت ُن ث‪ ٜ‬هنا لنه م ـنل‪ ،‬ود‪ ١‬هنا هادثتنل ِند ت‪ٜ‬ندة بةنل تشناشست داه دشندةي‬
‫وبدت٘اوق ُلى بطاض بلبـ ‪ُ ٤‬لى بطت‪ %100 ٤ ٜ‬وه‪١‬نرب بدتنجت بدن شبزة ُلنى تن شناب بمنا‬
‫بدلنٔى‪ ،‬وبكننوس ػنهساس بلننى ت‪ٜ‬ندة بطننت‪ٜ‬ادتل لننه بدلادن وبدِؼننسا من ػننثان‪ ،‬وبد ن دن ة‪ٜ‬ثاهننا‬
‫ط ‪٠‬ازن تله بدلام وبدِؼسا م بدؼهس ن٘ظل(‪.)3‬‬
‫ِد بطت‪ٜ‬ادل ػهساس ُسق ط ‪٠‬ازن ُلى ‪ٛ‬نا ة وحندة بدشلنا‪ ٤‬تنلنما بلنى بدن شبزة بد ن‬
‫وشبزد بتت ٗين ننل‪ ،‬ت بنه ن ن زٗل ن ن ب ت‪ٜ‬ن نندة أم مسمن ننبي ُ ن ن ه ‪ ،‬ت ُلن ننى بطن نناض مسنن ننامج‬ ‫طن ننت‪٢‬‬
‫بملِازكننل بدٔيننج مت بٗنن‪ ٝ‬مننّ بمل٘اوكننات(‪ .)4‬ويمننا ب طن ‪٠‬ازن وحتنا ‪٠‬انننا مِازكنني دننرد‪ ٣‬بدتجنننامج‪،‬‬

‫اؼ‪١‬يل بلجيؽ بدؼِب‬ ‫‪.3‬‬


‫نصَ بدظ م ‪٠‬ل بلجش بديامانيي‬ ‫‪.4‬‬
‫مٔا زة ‪٠‬ل بمل تجصا توزييي ‪.‬‬ ‫‪.5‬‬
‫مـا زة ‪٠‬ل بملصبزَ‪.‬‬ ‫‪.6‬‬
‫مـا زة ‪٠‬ل بملئطظات بدـشاُيل‪ .‬ةشٌس‪:‬‬ ‫‪.7‬‬
‫‪Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit., PP. 288-290.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪) Ibid., p292.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪304.‬ن‪) Ibid., P. 292‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P. 305-306.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit.,PP.220-221.‬‬
‫‪73‬‬
‫ع‬
‫دننرب ‪٠‬ننا سمنند من بدِن ة بلننى ػننهساس‪ .‬ووٗ‪ٜ‬ننا دننرد‪ ٣‬بُان حتننا لننه بدلننا من بذبز وشن ‪ ٤‬بدتمنناَ‬
‫بدملجشننل بد هشيننل بملس‪ٟ‬صاننل مؤنننل ت ن بشتينناز ػننهساس د ؼنن‪١‬يل بد ن شبزة بلجدةنندة‪ .‬ت ب ‪ٛ‬ننا ة وحنندة‬
‫هنرب تمنس بلنى‬ ‫بدشلا‪ُ ٤‬ازك ب اؼن‪١‬يل بدن شبزة‪ ،‬سنهنا دن اِتمند ُلنى مسننامج بملِازكنل‪ ،‬و‪ٛ‬ند ب‬
‫بش ةا حدة بل ٗات‪ ،‬ويدب م بدـِ اؼ‪١‬يل وشبزة بتت ٗيل لنه حنا‪ ٤‬بطنتمسبز تان‪ ٣‬بملِازكنل‪.‬‬
‫ع‬
‫وتثِ ننا ده ننرب ‪ ٠‬ننا سم نند م ن ت ويمه ننا م ن بد نندبشل‪ .‬ويادِ٘ ننل ٗ‪ ٜ‬نند م ننرد ده ن حليل ننل م ن بد ننل‬
‫ذدنن‪ ،٣‬ح ن ب بدِدةنند من بملشٌمننات بُاشن ب سننبا ها من مشٌمننل وحنندة بدشلننا‪ .)1(٤‬ولننه بدلننا‬
‫ُؼس م بذبز بُا ػهساس ُ اؼن‪١‬يل وشبزتنل بد ن بًهنست طنيوسة بلبنص تػنيجب‪ُ ٠‬ايهنا‪ُ ،‬لنى‬
‫بدسٓ م بلجه بد مرد د ؼ‪١‬يل وشبزة بتت ٗيل(‪.)2‬‬
‫ةث ن نندو ب بملِازك ن ننل ‪ ٠‬ن ننا ده ن ننا ت ن نناثيج وبض ن ننب ُل ن ننى بمل٘اوك ن ننات‪ ،‬وبتض ن ننب ذد ن نن‪ ٣‬م ن ن ش ن ن ‪٤‬‬
‫بمل‪ٜ‬يجحات بد ‪ٛ‬دمها ػنهساس د٘نا من ‪ِ ٞ‬ند اؼن‪١‬يال دان شبزة مين وبحند‪ ،‬وبد ن تلنمش زٗنم‬
‫أة ننل تس‪ٟ‬يث ننل ٗيدزبدي ننل‪ ،‬وتُي نجبٖ مالجمه زا ننل ُل ننى بنه ننا ط نناول ذبت ط ننيا ة ُل ننى ب‪ٛ‬ا نني "بدهش نند‬
‫بدؼننس‪ٛ‬يل بده دشدةننل بدظننام‪ٜ‬ل"‪ ،‬و‪ٟ‬ننرد‪ ٣‬زٗننم مظننؤدل ود ن ٗي نجة بنت‪ٜ‬اديننل بد ن ‪٠‬ننا بده دشنندة‬
‫‪ٛ‬نند هننادث ب هننا‪ .‬ود‪١‬شننل لننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظننل‪ُ ،‬ننا بلننى بةجننا وحنندة ٗيدزبديننل ت ‪٠‬ننل ب بزة بدؼننئو‬
‫بل ازديننل وبدنندٗاَ لننه ذةشنن‪ ٣‬بدثانندة بلننى هي ننل اؼنن‪٢‬ل م ن بده دشنندةي وتندونيظننيي ‪ٟ ،‬مننا هننت‬
‫ماملهمننل بد ن بم‪ٜ‬اهننا ٗننا من ‪ ٞ‬ململننل بدتننال بده دشنندم واننه تهتمننا مننالب‪ ٚ ٜ‬تطاطننيل ومثننا ة‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بلب‪ ٢‬مل بلجيدة وت بزة بملاديل بد‪ ٘١‬بة‪ٟ ،‬ما بكاٖ ػنهساس م‪ٜ‬يجحنا ددةندب ُنا من ش دنل بلنى‬
‫ب سننبا بلجشن بده دشنندةي من بندونيظننيا مثاػننسة ِنند بشتتننا بت٘ا‪ٛ‬يننل منني بدثانندة ‪ .‬ولننه تانن‪٣‬‬
‫تثشنناب ةننت بة‪ٜ‬نناٖ ‪٠‬ننل ت س‪٠‬ننات بلجشن ‪ ،‬وتتِهنند طنناوات بلجمه زاننل منناه ‪٠ ٚ‬ننل بمل تجننصا ‪ .‬ت‬
‫بل ن ننى وؿن ن ن ‪ ٤‬بدو ن ننسٗي بل ن ننى ن‪ٜ‬ون ن نل‬ ‫ب ٗ ن ننا من ن ن ‪ ٞ‬زٗ ن ننم ه ن ننرد بمل‪ٜ‬يجح ن ننات مثاػ ن ننسة‪ ،‬مم ن ننا ب‬
‫مظدو ة(‪.)3‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit., PP.316-318.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., PP. 319-320.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit.,P.20.‬‬
‫‪74‬‬
‫ٗيهننا ٗي شننا‬ ‫زبٗنن‪ ٝ‬تانن‪ ٣‬توكنناَ ت ‪ٛ‬يننّ بت٘ا‪ٛ‬يننل منني ‪٠‬ننل من ٗس ظننا وٗي شننا (‪ ،)1‬بؿننث‬
‫ودل حسة له بت ا بدهشد بدـنيشيل‪ .‬و‪ٛ‬ند بطنت٘ا ٗنا من ‪ ٞ‬من ذدن‪ ٣‬وبزب ت ‪ٛ‬ينّ بت٘ا‪ٛ‬ينل ػنثيهل‬
‫ع‬
‫ها مّ بندونيظيا‪ .‬بذ ب‪ٛ‬يج ب تـث بلجمه زال دصبب م ودنل بندونيظنيل بت ا ةنل حنسة‪ ،‬وانت‬
‫ع‬
‫بدظ ننما دملجشن ن بده دش نندةي م ننادن و‪ ٤‬دتش٘ي ننر مهم ننات بلبا٘ نناب‪ ،‬وبة‪ ٜ‬نناٖ بدِ نندوب ‪ٗ ،‬لن ن ُن ن‬
‫تشٌنني مؼنناوزبت مؼننيج‪ٟ‬ل مننّ ‪٠‬ننل مشنندو‪ .‬بدنصبب بلجننصز بدهشدةننل وبملجم ُننات تشنس دات٘نناوق‬
‫ؼؤ بديج‪ٟ‬يثل بدظياطيل ددودل بندونيظيا بملظت‪ٜ‬ثايل(‪.)2‬‬
‫ُن نند بُتث نناز ه ننرد بمل‪ٜ‬يجح ننات ُل ننى بنه ننا م‪ٜ‬يجحن ننات‬ ‫بش ننر ٗ ننا من ن ‪ ٞ‬ةئ‪ ٟ‬نند ُل ننى ودن ن‬
‫ظن‬ ‫ه دشدةل‪ ،‬مل اه م اودل م ـيل م دانثل دمل سول من بد هاةنل بملظندو ة بد ن حـنا‬
‫ع‬
‫بؿ نسبز بلجمه زا ننل ُل ننى تُي نجبٖ بملثاػ ننس ظ ننيا ها(‪ .)3‬من ن ده ننل بش ننس ٗ ننا ػ ننهساس ‪ ٠‬ننا مت ننؤثسب‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ظ ننيجبتيجيل ه ان ن ن مش ننل‪ٗ ،‬ل ن ن ُن ن بنن ننل ‪ ٠‬ننا م‪ٜ‬تشِن ننا ِ نند ام‪٢‬ن ننا بدت ؿ ننل بلن ننى ن يج ننل لن ننه‬
‫بمل٘اوكننات مننا د ن يِننى تش نناشست مهمننل‪ ،‬شاؿ ننل وب بده دشنندةي ن‪،‬ب ن ب لننه ٓ ننصو بلجننصب بدؼ ننس ه‬
‫ملجم ُل بلجصز تندونيظيل‪ .‬وه‪١‬رب ٗ‪ٜ‬د ‪٠‬ان بمل‪ٜ‬يجحات بدظسال بد ‪ٛ‬ندمها لنه بد هاةنل بلنى ٗنا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫م ‪ ٞ‬له بدظا ّ وبدِؼسا م بذبز تٌهس تسبدِا متمي ب ُ تا‪ ٣‬ت ت‪ٜ‬دةمها ‪ٛ‬ثنل بطنث ُي ‪ .‬ولنه‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫هننرد بمل‪ٜ‬يجحننات هادن ػننهساس منناُيجبٖ بده دشنندةي بُيجبٗننا زطننميا ظنناول بلجمه زاننل لننه ‪٠‬ننل من‬
‫دن نناوة ومن ننا وزب(‪ )4‬وط ن ن موسة(‪ٗ .)5‬ل ن ن ُ ن ن ذدن نن‪ٗ ٣‬ن ننا بلجمه زان ننل ط ن ن تِاو لن ننه اؼن نن‪١‬يل ودن ننل‬

‫(‪ُٜ )1‬دت هرد تت٘ا‪ٛ‬ينل لنه بدظنا ض من بذبز ‪ 1946‬مني ح‪٢‬ن م ٗي شنا وٗس ظنا‪ ،‬وبد ن بُيجٗن ٗيهنا ٗس ظنا م٘ي شنا‬
‫ع‬ ‫ع ع‬
‫" ودل حسة دها ح‪ ٢‬م ها بملظت‪ٜ‬ال ويسملانها ومي بني ها بملش٘ـال ُلى ب تٌنل دنصبب من تت نا بد٘يندزبله داهشند بدـنيشيل‬
‫وم تت ا بدٔس‪ . .‬و‪٠‬انن هنرد تت٘ا‪ٛ‬ينل تتلنم بمل بٗ‪ٜ‬نل ُلنى ُن ة ‪ 15000‬دشندم ٗس سن بلنى ٗي شنا ُلنى ب ةنت‬
‫ع‬
‫ب س ننبا ه نهاتي ننا ِ نند ذد نن‪ ٣‬ل ننه ط ننشل ‪ 1952‬م‪ٜ‬ام ننل ب س ننبا ‪ 20.000‬دش نندم ؿ نني من ن دشن ن ‪ .‬بد‪ ٢‬مشت ننانج بدـ نني‬
‫بدسد ننه‪ .‬ةشٌننس‪ :‬بمن طنني‪ ٙ‬ة طنن‪ ٙ‬وبشننسو ‪ ،‬ت ظننا بملشاكننل‪ ،‬مجاننل بدوايِننل‪ ،‬بدِنند بدِاػننس‪،‬بد‪ٜ‬اهسة‪ ،‬اؼننسا تو‪٤‬‬
‫‪،1969‬ؾ‪ .125‬ل‪ .‬زوشال‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.284‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit., P.51.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit ., PP. 20-21.‬‬
‫(‪ )4‬ما وزب‪ :‬دصاسة ت‪ ّٜ‬له بدؼما‪ ٤‬بدؼس ه لجصاسة داوة‪ .‬ةشٌس‪ :‬ة ع طمي ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.40‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit., P.323.‬‬
‫‪75‬‬
‫بت ا ةل وػسا‪١‬ل له بد حدة بدظياطيل مّ ه دشندب‪ ،‬وتسحن م‪٢‬نل ‪ٛ‬ن بت بلبا٘ناب ح ن بده دشندةي‬
‫لننه دنناوة وط ن موسة وت ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بدِنندوب ِنند ت ‪ٛ‬يننّ تت٘ا‪ٛ‬يننل‪ ،‬وت ٘ننٍ ح‪ ٜ‬ن ‪ ٚ‬ت‪ٛ‬ايننات‪ ،‬و‪ٟ‬ننرد‪٣‬‬
‫وبٗ‪ ٜ‬ن ن بلب‪ ٢‬م ن ننل ُل ن ننى مث ن نندأ بدت دة ن نند بد ن ننربا سندونيظن ننيا ِ ن نند ٗي ن ننجة ٗاؿ ن ننال ت ن ن بدظ ن ننيا د‬
‫بده دشدةننل‪ٟ .‬مننا ب‪ٛ‬يننج بده دشنندة ‪ .‬و‪ِ.‬نند ت ؿننل بدوننسٗي بلننى بت٘ننا‪ ٚ‬ػننثل مئ‪ٟ‬نند‪ٛ ،‬ننسز ٗننا من ‪ٞ‬‬
‫ن‪ ٜ‬ننل بمل ا ث ننات بل ننى ه دش نندب(‪ .)1‬و‪ٛ‬ث ننل ذد نن‪ ٠ ٣‬ننا ُل ننى ػ ننهساس ب يظ نن‪ ١‬بملِازك ننل س م‪ٜ‬يجحات ننل‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بدظننسال ط ن ٖ ت ظننس ُنناد بو بدن ‪ .‬و‪ٛ‬نند ُمننل ُلننى تش٘يننر ذدنن‪ٛ ٣‬ثننل ب ة‪ٜ‬نند بمل‪ٜ‬يجحننات بلننى‬
‫ٗ ننا من ن ‪ ،ٞ‬بذ بزط ننل زط ننادل ط ننسال بل ننى د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازت ننا ل ننه بدلاد ن ُؼ ننس من ن بذبز ت‪ٜ‬طن ن ماُت‪ ٜ‬ننا‪٤‬‬
‫بد‪ٜ‬ننا ة بد‪١‬ثنناز لننه وحنندة بدشلننا‪ ،)2(٤‬و‪ٛ‬نند هيننؤت بدٌننسوٖ بنننرب‪ٗ ٞ‬سؿننل سُت‪ٜ‬نناده وذدنن‪ ٣‬ش ن ‪٤‬‬
‫بملننئتمس بدننرم ُ‪ٜ‬نندد بود نن‪ ٣‬بد‪ٜ‬ننا ة لننه بل ننامع ُؼننس م ن بذبز لننه مننا ة ‪ .‬و‪ِ.‬نند نهاةننل بملننئتمس لننه‬
‫بدظا ّ ُؼس م بذبز ت بُت‪ٜ‬ا‪ ٤‬تا م ‪٠‬ا و‪ِ.‬م مئادةل له بدي ن٘ظل(‪.)3‬‬
‫لن ننه بدلن ننا وبدِؼن ننسا م ن ن بذبز ؿن ننسح بلب‪ ٢‬من ننل من ننا تُت‪ٜ‬ن نناست بدسا ن ن م ن ن دان ن ن‬
‫بدظ ن نناوات بدسط ن ننميل ملش ن ننّ أم بهتي ن ننال ل ن ننه بملجتم ن ننّ بو بدت و ن ننيى سح ن نندب بن‪ٜ‬ظ ن ننامات ‪.‬وه‪ ١‬ن ننرب‬
‫بطتواُ بلب‪ ٢‬مل بطن‪٢‬ات بملِازكنل وملن لنه مظنؤدل بمل٘اوكنات منّ بلجانن بده دشندم‪ .‬ولنه‬
‫بدتاطننّ وبدِؼننسا من بذبز تن اظننميل وٗنند بندونيسن داظنن٘س بلننى ه دشنندب هنندٖ بدنسبب م ا ثننات‬
‫مّ بلب‪ ٢‬مل بده دشدةل(‪.)4‬‬
‫‪-‬املفاىضاث الزضم ت ىمؤجمز مال ىو‪.‬‬
‫ت‪ ٜ‬ننسز ن‪ ٜ‬ننل بمل٘اوك ننات بل ننى ه دش نندب ِ نند ب بط ننتواَ بلجانث ننا تندونيسن ن وبده دش نندم‬
‫ع‬
‫تت٘نا‪ُ ٚ‬لنى م‪ٜ‬يجحننات م ند ة ت‪٢‬ن بطاطننا دام٘اوكنات بد ن طننتجسم منّ بلب‪ ٢‬منل بده دشدةننل‪،‬‬
‫ت ب تان‪ ٣‬بمل٘اوكنات بد ن بطنتمست مندة ُؼنسة بةننا ( من بدسب نّ ُؼنس بلنى بدسب نّ وبدِؼنسا من‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op.Cit., P.52.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Guy J. Paukery, Op.Cit., P.202.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit.,PP.323-326.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid.,PP.327-329.‬‬
‫‪76‬‬
‫نيظننا ) د ن اظنن٘س ُ ن ن يجننل مسكننيل دملجان ن تندونيس ن (‪ ،)1‬دِنند بدي ن ب بلب‪ ٢‬مننل بده دشدةننل‬
‫هنرد بمل‪ٜ‬يجحنات‪ ،‬ملنل ُنند بُيجبٗهنا ظناول بلجمه زانل ُلننى طن موسة وت‪ٛ‬تـناز ُلنى تُينجبٖ‬
‫ظنناو ها ُلننى دنناوة ٗ‪ٜ‬ننى(‪ .)2‬و‪٠‬ان ن هج هننا لننه ذدنن‪ُ ٣‬نند ‪ٛ‬نندزة ح‪ ٢‬مننل بلجمه زاننل ُلننى ٗننسق‬
‫ع‬
‫ط ننيوس ها هش ننا‪ ٞ‬ظ ن بد‪ ٜ‬ن بت بملتـ ننازُل‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ك ننسوزة بش ننر زأم بدؼ ننِ ٗيم ننا د ن بزب‬
‫تنلما بلنى بلجمه زانل ب س‪ .‬ودن ة ِ‬
‫نسق هنرب بمل ‪ٛ‬ن‪ ٙ‬بد ٗند تندونيسن س ذدن‪ ٣‬يِ ن اظناي‬
‫‪٠‬ننل ط ن موسة لننه بد ‪ ٛ‬ن بدننرم ‪٠‬ان ن ٗيننل طنناول بلجمه زاننل مننازشة هشننا‪ ٞ‬ماُنندب ِننم بملشنناه‪ٝ‬‬
‫ع‬
‫بد اظيوس ُايهنا ‪ٛ‬ن بت بلبا٘ناب(‪ٗ.)3‬لن ُن ذدن‪ٜٗ ،٣‬ند تن بدتونس‪ ٚ‬بلنى بدؼن‪٢‬ل بدنرم طن ت رد‬
‫‪ٛ‬ند ب‪ٟ‬ندوب ُلنى ب بمل‪ٜ‬يجحنات بد ن ‪ٛ‬ندم ها لنه‬ ‫أةل بت٘ا‪ٛ‬يل اِ‪ٜ‬د مي بدوسٗي ‪ .‬و‪٠‬ا بلجمه زا‬
‫بدظ ننا ّ وبدِؼ ننسا م ن بذبز ‪ ٛ‬نند وك ننِ ل ننه ػ نن‪٢‬ل مِاه نندة ِ نند ب تم ن ؿ ننيآ ها ُل ننى نم ن ذل‬
‫تت٘ا‪ٛ‬ين ننل بد٘س ظن ننيل‪-‬بد٘ي شامين ننل‪ ،‬ويادتن نناله ٗن ننا هن ننرب يِ ن ن ب بلجمه زان ننل ‪٠‬ان ن ن متِاون ن نل ُلن ننى‬
‫بطنناض م ظن ٍناو مننّ بده دشنندةي لننه اؼنن‪١‬يل بددودننل تندونيظننيل بلجدةنندة‪ٜٗ ،‬نند دنا ‪ ٤‬بده دشنندة‬
‫بل ازدينل‬ ‫له ذد‪ُ ٣‬لى بطاض ب بد‪ٜ‬ان بده دشدم يظم ده دشندب مت ‪ٛ‬ينّ مِاهندبت منّ بد‪ٜ‬ن‬
‫ع‬
‫ٗ‪ٜ‬نى‪ ،‬وهننرب س ةشوثنن‪ُ ٝ‬لننى بلجمه زاننل سنهننا ٓيننج طنت زال‪ .‬ويندة دننرد‪ ٣‬تن تستين ػنن‪٢‬ل مملبنن‪ٝ‬‬
‫بت٘ا‪ٛ‬يل ة ي تُيجبٖ مالجمه زال ُلى بنها بدوسٖ تشس له تت٘ا‪ٛ‬يل(‪.)4‬‬
‫من تمن ز تشننس بد ن تن بدتوننس‪ ٚ‬بديهننا مظننؤدل مـننوملب بددودننل تندونيظننيل بلجدةنندد‬
‫مـننوملب "بددودننل بلبننسة"‪ ،‬س هننرب ةئ‪ٟ‬نند ُلننى م٘هن تطننت‪ .٤ ٜ‬ت ب‬ ‫بذ ٗلننل تندونيظنني‬
‫بددط ننت زم‪،‬‬ ‫بده دش نندةي بُيجكن ن ب ُل ننى بط نناض ب بددود ننل بلب ننسة ت٘‪ ٜ‬نند بملِ ن ن بمل نند دا‪ ٜ‬ننان‬
‫ةننستثى مادش ـننيل بد٘يدزبديننل دادودننل‬ ‫ميشمننا مـننوملب "‪ ٠‬مش اا ن " بدننرم ُننا بديننل بده دشنندة‬
‫بمل‪ٜ‬يجحل بلجدةدد(‪.)5‬ون يجل درد‪ ٣‬دن ةت ؿنل بدوسٗنا بلنى بت٘نا‪ .ٚ‬واثندو ب بلب‪ ٢‬منل بده دشدةنل‬

‫‪1‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit., P. 22.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit., P. 52.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit, P.22.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit, P.23.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid., P.23.‬‬
‫‪77‬‬
‫د ن ت‪ ١‬ن زبٓث ننل ل ننه بد ؿ ن ‪ ٤‬بل ننى بت٘ا‪ٛ‬ي ننل م ننّ بلجان ن تندونيس ن ‪ ،‬سنه ننا ‪٠‬ان ن ح‪ ٢‬م ننل مئ‪ٛ‬ت ننل‬
‫مانتٌنناز تنت امننات بد ن ‪٠‬ننا م ن بمل‪ٜ‬ننسز بدسبدهننا لننه ػننهس بةنناز‪ .‬ح ن ب زتننيع بد ن شزبب بده دشنندم‬
‫بُا ما بمل‪ٜ‬يجحات بده دشدةل ‪٠‬ان ‪ٛ‬د هسح دامشا‪ٛ‬ؼل ٗ‪ٜ‬ى(‪.)1‬‬
‫له بندونيظيا ‪٠‬ان ن يجل ٗؼل بمل٘اوكات نصو‪ ٤‬بد‪ ٜ‬بت بده دشدةل له ‪ٟ‬ليج من بملشناه‪ٝ‬‬
‫تندونيظيل‪ ،‬و‪ٟ‬رد‪ ٣‬اظناي بد‪ٜ‬ن بت بدتجةوانينل و‪.‬ؼن‪٢‬ل زطن بملشناه‪ ٝ‬بد ن اظنيوس ُايهنا ‪ٛ‬ن بت‬
‫بلجمه زال م بدشاحيل بد ب‪ِٛ‬يل شازل داوة وما وزب وط موسة بلى بد‪ ٜ‬بت بده دشدةل(‪.)2‬‬
‫بما له دشد ٗ‪ٜ‬ند بطنت‪ٜ‬ثل ٗؼنل بمل٘اوكنات م ي ينل أمنل‪ ،‬س ذدن‪ٛ ٣‬ند ةنئ م بلنى بحادنل‬
‫بد‪ٜ‬لننيل بلننى مجاننع تم ن ‪ٟ ،‬مننا ب ب سننبا بد‪ ٜ‬ن بت بدتجةوانيننل بمل وننى دننل لننه اؼننسا بدلننا‬
‫يِسق بملشاه‪ ٝ‬بملجاوزة دمل ونس ملنل بمل ةن ‪.‬‬ ‫‪٘ٛ‬ا بن٘جاز عاا له مجم ُل بلجصز وزيما ّ‬
‫ع‬
‫زيما ة ا‪ ٝ‬م‬
‫دننرب بطننتمس زتننيع بد ن شزبب بدتجةوننا وشم ن إد لننه بدلننٔى ُلننى بده دشنندةي من بدننل بدت ؿننل بلننى‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بت٘ا‪ٛ‬ين ننل‪ٟ ،‬من ننا ت ن ن اِن نني بدا ن ن ز ‪ٟ‬يان ننس (‪ )3()Killearn‬مشن نندويا شاؿن ننا لن ننه دش ن ن ػن ننس ه بطن ننيا‪،‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ووطن ننيوا لن ننه بمل٘اوكن ننات(‪ .)4‬وتؤطيظن ننا ُا ن ن ذدن نن‪ ٣‬بُا ن ن وشان ننس بملظن ننتِمسبت بده دشن نندم ب نٌن ننا‬
‫ع‬
‫ط ن ‪٠‬ازن بلبننا‪ٛ " ٟ‬نند ت ن ُنندد ممننل داهنندٖ بد ن ه ح ن م ن بود نن‪ ٣‬بدننرة د ن ة‪ ١‬ن ده ن بةننل‬
‫ع‬
‫ُ ‪ٛ‬ل مالجمه زال "‪ ،‬د‪١‬شل ‪ٛ‬ا‪ ٤‬بةلا ب بده دشدة ةـسو ُلى ب بلجنصز تندونيظنيل تشنس‬
‫‪ٛ‬نا زة ُلنى بدتِثينج ُن زٓث هنا بل اؿنل ٗيمنا ة نف م‪٢‬ان هنا بملظنت‪ٜ‬ثايل‬ ‫ٓيج داوة "ةج ب ت‪٢‬ن‬
‫مّ بندونيظيا"(‪.)5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit., P.52.‬‬
‫(‪ )2‬ممدو ؿث ه ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.38‬‬
‫(‪ٟ )3‬ياننس ‪ ،‬منناةاص سم ظن (‪ :)1964-1880‬طيا ن مساوننا ُمننل لننه وشبزة بل ازديننل ‪٠ ،1903‬ننا طنن‪١‬ستيج ِلننل دننازتس‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع ع‬
‫مادياة ننا ‪ُ .1906‬م ننل ط نن‪١‬ستيجب ثاني ننا مو ‪ٟ‬ي ن (‪ ،)1910-1908‬وؿ ن ٗيا ‪ ،1911‬وي‪ ١‬نني ‪ُ ،1916‬م ننل مش نندويا ط نناميا ل ننه‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫طننيثيجةا ‪ُ ،1930‬نني وشا نسب م٘ كننا لننه بدـنني (‪ُ .)1933-1926‬نني مشنندويا طنناميا لننه مـننس وبدظ ن ب (‪.)1936-1934‬‬
‫بؿ ننث ط نن٘يج مساواني ننا ل ننه مـ ننس (‪ ،)1946-1936‬م ننش د‪ ٜ‬ن د ن ز وبؿ ننث ُل ن ب ملجا ننع بدا ن ز بت‪ .‬ةشٌ ننس‪ :‬بمل ط ن ُل‬
‫بدِسييل بمليظسة‪ ،‬ل‪،2‬ميجوت‪،1987،‬ؾ ‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Alstair M. Taylor, Op. Cit., P.24.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.12.‬‬
‫‪78‬‬
‫ل ننه ‪ 17‬بة نناز ُ ننا ‪ 1946‬بدسان ن تنت ام ننات بدِام ننل ل ننه ه دش نندب(‪ ،)1‬و‪ ٛ‬نند ‪ ٠‬ننا ده ننا ؿ نند‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫وبط ننِا ل ننه بندونيظ ننيا‪ .‬بذ م نندب وبض ننبا ب بد نسأم بده دش نندم بتج ننل م نندد بل ننى بديم نني ِ نند ب ًه ننس‬
‫ح ننص بدؼ ننِ بد‪ ٢‬نناث دي‪ُ ٢‬ل ننى بن ننل ب‪ٟ‬ت ننج ح ننص ل ننه بملجا ننع بدل ننا ‪ ،‬ميشم ننا تن ن لى ‪ٛ‬ي ننا ة بلب ننص‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫تػننيجب‪ ٠‬ػننيجمسه ‪، Schermerhorn‬بدننرم ‪٠‬ننا د ن شبزة ػ ننهساس ث‪ ٜ‬نل ‪ٟ‬ثيننجة مننل‪ ،‬م ‪ِٛ‬ننا ثان ا ننا‪.‬‬
‫ون يجننل دننرد‪ ٣‬ب ز‪ ٟ‬ن بملِازكننل تندونيظننيل مظننؤدل ؿننِ يل بدت ؿننل بلننى بت٘ننا‪ ٚ‬ما ما ن مننّ‬
‫بلى بش ةا بدلنٔى سدنسبب اِندة ت وشبزانل‪ .‬وشن ‪ ٤‬ذدن‪ُٜ ٣‬ند منئتمس كن ‪٠‬نل‬ ‫ه دشدب‪ ،‬مما ب‬
‫تحصب بدستيظيل‪ٗ ،‬لن ُن بُلناب وحندة بدشلنا‪ .٤‬و‪٠‬نا هندٖ بملنئتمس مشا‪ٛ‬ؼنل مظنؤدل ٗؼنل‬
‫بمل٘اوك ننات‪ .‬وهان ن بمل ننئتمس من ن بلب‪ ٢‬م ننل بت نناذ م ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬ح نناش بشبب بده دش نندةي (‪.)2‬ول ننه بد ‪ٛ‬ن ن‬
‫دؼننهساس بلننى ب تُا‪ٛ‬ننل تطاطننيل لننه ُنند بدت ؿننل بلننى بت٘ننا‪ ٚ‬ت‪١‬م ن لننه‬ ‫ن٘ظننل بػنناز بده دشنندة‬
‫مظننؤدل ُنند بزتيننا بد نسأم بدِننا بده دشنندم م ن بمل ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬لننه دنناوة‪ ،‬وم ن ناحيننل بشننس ب‪ٟ‬نندوب دننل‬
‫م نند ث‪ ٜ‬ن ه م ننل وؿ ننِ يل بدت ؿ ننل بل ننى بت٘ ننا‪ ٚ‬مِ نني م ننّ م ن ف ٓي ننجد‪ .‬و‪ ٛ‬نند بح ننسل ه ننرب بمل ‪ ٛ‬نن‪ٙ‬‬
‫ػ ننهساس ٗ٘ ن بد ‪ ٛ‬ن بد ننرم بُتم نندت ٗي ننل ‪ ٛ‬ت ننل بدظياط ننيل ُل ننى م نند ‪ٛ‬ث د ننل ُش نند بد نسأم بدِ ننا‬
‫بده دشدم‪ٗ ،‬ا هرب بدِامل ةمشِل م مشناب ‪ٛ‬اُندة ُن ثامتنل لنه بندونيظنيا‪ .‬و‪٠‬نا ػنهساس يِت‪ٜ‬ند‬
‫ب ت نؤدي‪ ٙ‬وشبزة م ط ننِل زيم ننا اِوين نل ه ننرب بد نندُ بمل ل ننه‪ ،‬د‪ ١‬ه ننا طن ن ٖ تل ننِ‪ ٙ‬م ن ‪ ٛ‬ت ننل ل ننه‬
‫بدتِامن ننل وبدت٘ن نناوق ؼ ن نؤ بدظن نناول لن ننه ه دشن نندب بذ ب أم تشن نناش‪ ٤‬ملواد ن ن بملِازكن ننل طيشن ننجّ‬
‫بده دشدةي ُلى ملاُ٘ل كٔوه م بدنل بد‪ٜ‬ينا ملنسيل كند بلجمه زانل‪ .‬دنرد‪ ٣‬ب ز‪ ٞ‬ػنهساس‬
‫مننا ‪ٛ‬دزتننل ُلننى بدتِامننل مننّ بده دشنندةي اِتمنند مدزدننل ‪ٟ‬ثيننجة ُلننى نجاحننل لننه بطنن‪٢‬ات بملِازكننل‬
‫و ت‪ٜ‬نندة أم تشنناش‪ِٗ ٤‬لننه دهننا‪ .‬وو‪٘ٛ‬ننا دننرد‪ ٣‬بُاشن بلب‪ ٢‬منل حادننل بدون بزة‪ ،‬وذدن‪ ٣‬ل انن‪ ٝ‬دن‬
‫بلب‪ ٢‬منل(‪.)3‬ولنه بد ‪ٛ‬ن ن٘ظنل‬ ‫م تشمل بد هشيل بد م ػانها ب تئ م بلى تجميّ بددُ ن‬

‫(‪ )1‬بًهننست نتنناتج هننرد تنت امننات ‪ٛ‬ن ة بدش ن ب بد‪٢‬اث دينن‪ ،٣‬وت ن اؼنن‪١‬يل ح‪ ٢‬مننل ُماديننل ‪٠‬اث دي‪١‬يننل‪ٗ ،‬اؿننث بدنند‪ٟ‬ت ز‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫د عع ميل (‪٠‬اث دي‪ ) ٢‬زتيظا دا شزبب‪ ،‬ميشما بؿث بدد‪ٟ‬ت ز د ن‪١‬ما (ُماله) وشاسب دامظتِمسبت‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Alstair M. Taylor, Op. Cit., P. 25.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit., PP.378-379.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Benedict R. O G. Anderson, Op. Cit P.380.‬‬
‫‪79‬‬
‫‪ٛ‬نسز ػنهساس بُننا ة ٗنت بمل٘اوكننات بملِا‪ٜ‬نل(‪ٗ ،)1‬ؤزطننل م‪ٜ‬يجحاتنل بلننى بلبنا‪ ٟ‬بده دشنندم ٗنا من ‪ٞ‬‬
‫ل ننه بدظ ننا ّ ُؼ ننس م ن حصا نسب بد ن تل ننمش ُ‪ ٜ‬نند مِاه نندة اِم ننل ه دش نندب م ن ش ده ننا ُل ننى م ننش‬
‫"بُين ن نجبٖ زطن ن ن " م ‪ ٢‬م ن ننل بلجمه زا ن ننل‪ ،‬وو‪ ٛ‬ن نن‪ ٙ‬بهن ن ن ‪ ٚ‬بدش ن نناز وُن ن ن ة بد‪ٜ‬ن ن ن بت تندونيظ ن ننيل‬
‫وبده دشدةننل بلننى م ب‪ِٛ‬هننا‪ٗ ،‬ل ن ُ ن بدتِنناو بده دشنندم لننه تؤطننيع ودننل بندونيظننيل حننسة وبد ن‬
‫تتلم بلجصز بد ديظ له بلجمه زال(‪.)2‬‬
‫ُ ن ن ّندت بلب‪ ٢‬م ن ننل بده دشدة ن ننل ه ن ننرد بمل‪ٜ‬يجح ن ننات ُل ن ننى بنهن ننا بن سبٗن ننات شوي ن نجد لن ننه بمل ‪ ٛ‬ن نن‪ٙ‬‬
‫تندونيس ن ‪ ،‬بذ طننا ػننِ ز مننا بلجمه زاننل س تسانند ب اِيننجٖ مادظننيا ة بده دشدةننل ح ن ش ن ‪٤‬‬
‫بد٘يجة تنت‪ٜ‬اديل(‪.)3‬‬
‫بما له بندونيظيا‪ِٗ ،‬لى بدسٓ من طنسال بمل‪ٜ‬يجحنات‪ ،‬ت بنهنا مندأت ماد ظنس وشاؿنل لنه‬
‫بل ننى بش ة ننا تك ننوسبمات‪ .‬و‪ ٛ‬نند زبٗ نن‪ ٝ‬تا نن‪ ٣‬توك نناَ‬ ‫بد ننباٗل بده دشدة ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪ ،‬مم ننا ب‬
‫ت ن بمنسة‬ ‫أيجبت له بلجيؽ‪ ،‬بذ ت ن‪ٜ‬ل مظئوديل بدؼسهل بد هشيل م وشبزة بددبشايل دت‪٢‬ن‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ػننهساس مثاػننسة‪ .‬و‪ٛ‬نند ب ت هننرد بدتٔينجبت بلننى شاننا ة ‪ٛ‬انن‪ ٝ‬بملِازكننل‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬ش ٗننا من ت‪١‬ننسز مظننؤدل‬
‫تُت‪ٜ‬نناست بد ن حنندث لننه بذبز بد ن تصبمش ن مننّ بد‪ٜ‬يننا ممثننا زة ما ماطننيل‪ .‬وت ن تس بد كننّ ب‪ٟ‬ملننج‬
‫ِنند وؿ ن ‪ ٤‬بمل‪ٜ‬يجحننات بلننى بده دشنندةي ‪ ،‬س بملِازكننل ب ز‪ ٟ‬ن مننا بلب‪ ٢‬مننل طتلننوس اطنن‪٢‬ا ها‪.‬‬
‫دننرب‪ٛ ،‬ننسز ‪ٛ‬ننا ة بملِازكننل بت نناذ شو ن ة تجت نج بلب‪ ٢‬مننل ُلننى بديجبدننّ(‪ .)4‬و‪٠‬ان ن هننرد بل و ن ة اننه‬
‫بُت‪ٜ‬ا‪ ٤‬ػهساس مّ وٗد بندونيس ‪٠‬ا مسٗ‪ٜ‬تل له بدظا ّ ُؼس م حصاسب (‪.)5‬‬
‫بث نناز بشتو نناٖ ػ ننهساس ‪ٛ‬ا نن‪ ٝ‬طن ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬بذ بُان ن حاد ننل بدون ن بزة‪ ،‬وشاهن ن بدؼ ننِ من ن‬
‫ش ‪ ٤‬حدة بذبله بدتمع مشل مِازكل بود ‪ ٣‬بدرة ةسادو بدظيوسة ُلى بدظناول‪ ،‬و‪ٛ‬نا‪ ٤‬ب‬
‫بملننسب ‪ٛ‬نند ةت ‪ٛ‬ننّ حنندو ُنندبب من بده دشنندةي تجنناد بلجمه زاننل‪ ،‬ود‪١‬ن مننا هن بشوننس هن تُنندبب‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid, P.380.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Facts on File, Op, Cit., P.12.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alstair M. Taylor, Op. Cit., P.25.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Benedic R.O G. Anderson, Op. Cit.,PP.381-384.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.12.‬‬
‫‪80‬‬
‫بدنندبشايي بدننرة دن ةنندز‪ ٠‬ب حندو بملِازكننل بدؼننسُيل ود ن ةمين وب منني "بملِازكننل" بو "بدنندماز"‪.‬‬
‫ع‬
‫و‪ٛ‬ا‪ ٤‬بةلا‪" :‬ن ن س ن ناٖ من بل ونس بد‪ٜ‬نا من بل نازل ‪ ...‬نشنا ظنتويّ زإاتنل‪ .‬ود‪١‬ن بل ونس‬
‫ع‬
‫ت‪ٟ‬ملننج هدةنندب ه ن بد‪ٜ‬ننا م ن بدنندبشل‪ٟ .)1("...‬مننا بػنناز ط ن ‪٠‬ازن بلننى شو ن زة هننرب بدِمننل‪ ،‬بذ ‪ٛ‬ننا‪٤‬‬
‫مِننل طن ٖ يظننم داه دشنندةي ب ة‪ ٜ‬دن ب‬ ‫منا بشتونناٖ زتننيع بدن شزبب ومن ً٘ي زٗي ننه بملظنت‬
‫داِ نناد من ننا بندونيظن ننيا س اظ ننتويّ ب ت ‪ ١‬ن ن ن٘ظن ننها‪ ،‬وب بد٘ ضن ن وتكن ننوسب فهن ننيم ُلن ننى‬
‫ع‬
‫توكاَ هشا‪ .ٞ‬وبػاز بةلا بلى ب بت اذد د‪٢‬ل بدظناوات س يِ ن بننل ‪ٟ‬تنات ز‪ ،‬منل ب ذدن‪٠ ٣‬نا‬
‫هندٖ كنما ِنم تطننت‪ٜ‬سبز‪ٟ ،‬منا اِهند مبُننا ة بدظناوات بلنى بدن شبزة حاملننا اِن توكناَ بلننى‬
‫هثيِ ها(‪.)2‬‬
‫ةث نندو ب بطن ن ش‪٢‬از طن ن ‪٠‬ازن بد‪ٜ‬ن ن م دِماين ننل تشتو نناٖ م ننّ ‪٠‬امات ننل تطيجكن ناتيل ِن ننم‬
‫بدن ب تجاد بُلاب بدثيم ب بدرة ن٘روها‪٠ ،‬ان ذبت بثس‪ ،‬بذ ت بهن ‪ ٚ‬طنسب ػنهساس مثاػنسة‬
‫ع‬
‫وبُيد بلى ط زب‪٠‬ازتا‪ ،‬وم هشا‪ُ ٞ‬ا مظسُا بلى د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتا(‪.)3‬‬
‫بن هن حادننل بدون بزة لننه بدلادن ُؼننس م ن ب وبطننتٔ ط ن ‪٠‬ازن ُن طنناواتل بدوازتننل‪،‬‬
‫وتن بُننا ة تشـنني بلب‪ ٢‬مننل بدتجملانيننل‪ ،‬بذ هان طن ‪٠‬ازن من ػننهساس اؼنن‪١‬يل وشبزة ددةنندة‪ ،‬تن‬
‫ُن ن اؼ نن‪١‬ياها ل ننه بدل ننا من ن اؼ ننسا تو‪ .٤‬وبمل ح ننٍ ُل ننى تا نن‪ ٣‬بدن ن شبزة تل ننمي ها د‪ ٢‬ننل‬ ‫تُن ن‬
‫تح ن نصب بدستيظن ننل‪ٟ ،‬من ننا كن ننم مملان نني ُ ن ن ت‪ٛ‬اين ننات تندونيظن ننيل‪ .‬وم ن ن به ن ن تح ن نصب بد ن ن‬
‫بنلننم دتانن‪ ٣‬بد ن شبزة‪ :‬بلبننص تػننيجب‪ ، ٠‬بلبننص بدن ه ‪ ،‬وحننص ماػ ن م تطن م ‪ .‬و‪ٛ‬نند ت ن لى‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ػ ننهساس مشـ ن وشا ننس بل ازدي ننل‪ٗ ،‬ل ن ُ ن مشـ ننثل زتيظ ننا دا ن شزبب(‪ .)4‬وش ن ‪ ٤‬ذد نن‪ ٣‬بد ‪ ٛ‬ن أ‬
‫ع‬
‫بلبننا‪ ٟ‬بده دشنندم ٗننا من ‪ُ ٞ‬لننى ت ‪ٜ‬ينن‪ ٝ‬هدٗننل لننه تؤطننيع ودننل ٗيدزبديننل ح٘اًننا ُلننى تـننسا‬
‫ناٖ لنه بملشناه‪ٓ ٝ‬ينج بلجمه زانل‪ ،‬وب‪ٛ‬ينج‬
‫بدِاػس من ػنثان بذ بشتنج ه دشندب ُن ودن بطنت‪ٜ‬سبز ‪ٍ ٠‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.220.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Benedick R.O G. Anderson, Op. Cit., P.397.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Benedick R.O G. Anderson, Op. Cit. P.397.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit.,PP.12-13.‬‬
‫‪81‬‬
‫ُ‪ ٜ‬نند م ننئتمس دتا نن‪ ٣‬بملش نناه‪ ٝ‬ه نندٖ ت دة نند مظ ننت‪ٜ‬ثاها‪ .‬ويادِ٘ ننل ُ‪ ٜ‬نند ه ننرب بمل ننئتمس بد ننرم ُ ننسٖ‬
‫ممئتمس ماديش (‪ )1()Malino‬ش ‪ ٤‬بملدة م ‪16‬م تم ش ح ‪ 22‬م بدؼهس ن٘ظل(‪.)2‬‬
‫تث ن بملنئتمسو ‪ٛ‬نسبز ةتلنم تؤطنيع بد سةننات بملت ندة تندونيظنيل كنم بهناز بملما‪١‬ننل‬
‫بده دشدة ننل‪ .‬وتل ن تا نن‪ ٣‬بد سة ننات بز‪ ِ.‬ننل بد نصبب‪ :‬م زني ن ‪ ،‬د نناوة‪ ،‬ط ن موسة‪ ،‬وم ننا ة نندلى من ن "ب‪ ٛ‬ننادي‬
‫بدؼس‪ ٚ‬بدٌِي ‪ "،‬وبد تتلنم بلجنصب تؿنٔس من ػنثل بلجصانسة تندونيظنيل‪ .‬وبت٘ن‪ ٝ‬بملنئتمسو‬
‫ُل ن ننى ُ‪ ٜ‬ن نند م ن ننئتمس سح ن نن‪ ٝ‬دت دة ن نند بمن ن ن ز ُ ن نندة‪ ،‬م ه ن ننا ت دة ن نند م ن نندة اِ ن نناو بد سة ن ننات بملت ن نندة‬
‫تندونيظ ننيل م ننّ ح‪ ٢‬م ننل ه دش نندب‪ ،‬بد ؼ نناوز ل ننه مظ ننؤدل تؤط ننيع ُ ‪ ٛ‬ننات مؼ ننيج‪ٟ‬ل م نني بد سة ننات‬
‫بملت دة تندونيظيل وه دشدب ؼ‪٢‬ل بت (‪.)3‬‬
‫ع‬
‫ُ ن ب‪ٛ‬ننادي بدهشنند بدؼننس‪ٛ‬يل بده دشدةننل ‪٠‬اهننا بد ن تتلننم ‪ ٟ‬ن من‬ ‫حلننس بملننئتمس مملا ن‬
‫م زنين ‪ ،‬طننياثيع‪ ،‬منناله‪ ،‬د مثن ‪ ،ٞ‬م د ‪٠‬نناض‪ ،‬وٓينيننا بلجدةنندة بدٔسييننل‪ .‬بمننا بلجمه زاننل ٗان ةننت‬
‫تملياهنا لنه هننرب بملنئتمس‪ .‬واثندو ب بده دشنندةي ‪٠‬نان ب ُناشمي ُلننى ُنص‪ ٤‬بلجمه زانل ُن منا ه بلجننصز‬
‫بل ازدي ننل‪ ٘ٗ .‬ن ن بدسب ن ننّ وبدِؼن ننسا م ن ن آ بُاشن ن بدظن نناوات بده دشدةن ننل ُ ن ن تؤطن ننيع مجان ننع‬
‫بملجان ننع م ن ن طن ننتل م ن ن ً٘ي‬ ‫بط ؼن ننازم دث زني ن ن وب‪ٛ‬ن ننادي بدؼن ننس‪ ٚ‬بدٌِن نني لن ننه دا‪٠‬ازتن ننا‪ ،‬وت‪ ٢‬ن ن‬
‫ه دشدةي وطثِل بُلاب بندونيظيي م بدملجشل بدِامل دث زني وب‪ٛ‬ادي بدؼس‪ ٚ‬بدٌِي (‪.)4‬‬
‫‪-‬معاهدة ل ىغاجاحي (‪.)Linggadjati‬‬
‫‪ ٛ‬ننسزت بلب‪ ٢‬م ننل بده دشدة ننل م بؿ ننال بمل٘اوك ننات ِ نند ٗي ننجة بن‪ٜ‬و نناَ‪ ،‬بذ بزط ننا ل ننه ب‬
‫لجشننل ُام نل بل ننى دنناوة‪ ،‬وذد نن‪ ٣‬دات٘ نناوق مننّ بمل ن دهي بلجمه ن زاي ‪ .‬و‪٠‬ان ن ه ننرد بدملجشننل مستاطننل‬

‫مناديش ‪ :‬طن بملنئتمس هننرب تطن ظنثل بلننى مشتجننّ مناديش بدننرم ة‪ٜ‬نّ بلننى بدؼننس‪ ٚ‬من م‪٢‬اطننس لننه دشن ‪ .‬دصاننسة طننياثيع‪.‬‬
‫ةشٌس‪:‬‬
‫‪Alastir M. Taylor, Op. Cit, P. 26-27.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., PP.26-27.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.13.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid, P.13.‬‬
‫‪82‬‬
‫ع‬
‫ػننسمسه ز وهن زتننيع وشزبب ه دشنندم طننام‪ٗ ،ٝ‬ل ن ُن ث ث ننل بُل نناب بشننسا (‪ٟ.)1‬مننا كننم لننه‬
‫ُل ن ا ها بلبننا‪ ٟ‬بده دشنندم ٗننا م ن ‪.)2(ٞ‬ول نه بدظننا ض م ن اؼننسا تو‪ ٤‬منندأت بملشا‪ٛ‬ؼننات منني‬
‫بلجننانثي مستاطننل بدا ن ز ‪ٟ‬ياننس (‪ .)3‬و‪ٛ‬نند بُان ػننهساس لننه ذدنن‪ ٣‬بد ‪ٛ‬ن دا ننباٗل مننا أةننل اظ ن ال‬
‫طياط ننيل س ةم‪ ١‬ن ب ت نند ‪ٛ‬ث ننل ب ة ننت تش٘ي ننر ػ ننسون ُ نندة ‪،‬بهمه ننا اِسا نن‪ٛ ٙ‬ي نن‪ ٝ‬مؤ‪ ٛ‬ننادي‬
‫بلجمه زاننل‪ ،‬واِسانن‪ ٙ‬داِ ‪ٛ‬ننل منني بلجمه زاننل وي ننا ه بد نصبب بندونيظننيا وم ن ث ن منني بلجمه زا ننل‬
‫وه دشدب‪ ،‬وبديجتي ست٘ا‪ٛ‬يل ُ بدؼئو بدِظ‪١‬سال ملل ُد بد‪ٜ‬ن بت بده دشدةنل بد ن تتمس‪ٟ‬نص لنه‬
‫بندونيظننيا وت دةنند مهامهننا مد‪ٛ‬ننل‪ ،‬وبدتمليننل بل نناز ه دملجمه زاننل وبدأننل بدسطننميل داننث ‪ ،‬وبملثنندأ‬
‫بدننرم طننتِتمد ُايننل بدِ ‪ٛ‬ننات ت‪ٛ‬تـ ننا ةل وبملاديننل بملظننت‪ٜ‬ثايل(‪.)4‬ول ننه بدسب ننّ ُؼننس م ن اؼننسا‬
‫تو‪ ٤‬ت ؿننل بدوسٗننا بلننى بت٘ا‪ٛ‬يننل هدنننل بػننيجه و‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بد‪ٜ‬تننا‪ ٤‬وبحت٘نناي ‪٠‬ننل دان ن مم ‪ ِٛ‬ننل‬
‫بدِظ ن نن‪١‬سم‪ ،‬و‪ ٟ‬ن ننرد‪ ٣‬تؤط ن ننيع لجش ن ننل هدن ن ننل مؼ ن ننيج‪ٟ‬ل اؼ ن ننسٖ ُل ن ننى بلج بن ن ن بد٘شي ن ننل ل ن ننه ٗ ن ننسق‬
‫ع‬
‫بدهدن ننل(‪.)5‬وشن ن ‪ ٤‬اؼ ننسا بدل ننا بط ننتمست بملثاحل ننات م نني بدو ننسٗي ‪ ،‬وبط نن٘ست بشين نجب ُن ن ُ‪ٜ‬ن ند‬
‫مِاه ن نندة ُسٗن ن ن ممِاه ن نندة ديشٔاد ن نناا (‪.)6‬و‪ ٛ‬ن نند و‪ِٛ‬ه ن ننا ‪ ٠‬ن ننل من ن ن ػ ن ننهساس نيام ن ننل ُن ن ن بندونيظ ن ننيا‬
‫ع‬
‫وػننسمسه ز نيامننل ُن ه دشنندب لننه بل ننامع ُؼننس من اؼننسا بدلننا ُننا ‪.)7(1946‬تلننمش هننرد‬
‫بملِاهدة مش ُدة‪ ،‬أهمها‪:‬‬

‫(‪ )1‬ل‪ . .‬زوشال‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.278‬‬


‫‪2‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit., P.28.‬‬
‫(‪ )3‬ل‪ . .‬زوشال‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.278‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, OP, Cit., P.226.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., PP.13-14.‬‬
‫(‪ )6‬ديشٔادنناا ‪ :‬طننمي تت٘ا‪ٛ‬يننل هننرب تطن ظننثل بلننى مدةشننل ديشٔادنناا بد‪ٜ‬ساثننل من ميشنناب طننيمازب ٕ لننه ػننماله دنناوة‪.‬‬
‫ةشٌس‪ٛ :‬هس بددة تندونيس ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.166‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Jan Romein, The Asian Century A History of modern Nationalist in Asia, Berkeley and Los Angeles,‬‬
‫‪1962, P. 363.‬‬
‫‪83‬‬
‫‪ :‬د ن نناوة‪،‬‬ ‫‪.1‬بُين ن نجبٖ ه دش ن نندب مادظ ن نناول بدِ٘اي ن ننل دملجمه زا ن ننل تندونيظ ن ننيل ُل ن ننى بلج ن ننصز بد ن ننل‬
‫ط ن موسة‪ ،‬ومننا وزب‪ .‬وٗيمننا ة ننف بملشنناه‪ ٝ‬بمل تاننل كننم بملشنناه‪ ٝ‬بلجمه زاننل م ن دان ن ‪ ٛ‬ن بت‬
‫بلبا٘اب وبد‪ ٜ‬بت بده دشدةل ٗظيت بلبا‪ٛ‬ها وكمها بلى بلجمه زال ُلى ن ٍ تدزامله(‪.)1‬‬
‫‪.2‬اِنناو بلب‪ ٢‬ن متي بده دشدةننل وتندونيظننيل ُلننى ب ؼنناب "بد سةننات بملت نندة تندونيظننيل" ُل ننى‬
‫هرد بد سةات م ث ثل بدصبب ‪:‬‬ ‫بطاض ٗيدزبله‪ .‬وتت‪٢‬‬
‫أ‪ .‬بلجمه زال‪.‬‬
‫‪ .‬م زني ‪.‬‬
‫ل‪ .‬بدؼس‪ ٚ‬بدٌِي (بندونيظيا بدؼس‪ٛ‬يل)‪.‬‬
‫ةننل م‪ٜ‬اهِننل س تسٓن لننه تنلننما بلننى بد سةننات بملت نندة بلجدةنندة ماسحت٘نناي م ‪ٜ‬هننا‬ ‫‪.3‬بدظننما‬
‫دها بلبن‪ ٝ‬لنه بشتيناز ؿن٘ل بدِ ‪ٛ‬نل بل اؿنل منّ بدِنسغ‬ ‫له تمتِا ُ ها‪ ،‬وله بد ‪ ٛ‬ن٘ظل ة‪٢‬‬
‫بده دشدم‪.‬‬
‫‪.4‬ل ننه ح ننا‪ ٤‬بنل ننما ِ ننم بمل‪ٜ‬اهِ ننات بل ننى بد سة ننات بملت نندة بلجدة نندة ٗ ننا ب بزة بدتٔيي نجبت ل ننه‬
‫بمسة ط‪٢‬ا بمل‪ٜ‬اهِل(‪.)2‬‬ ‫ت‬ ‫بمل‪ٜ‬اهِل ت‪٢‬‬
‫‪.5‬بنت ننا دمِيننل تؤطيظننيل تلن مملانني ُن "بلجمه زاننل" وي‪ٜ‬يننل ت‪ٛ‬ننادي وتؤشننر ُلننى ُات‪ٜ‬هننا‬
‫ب‪ٛ‬سبز طت ز بددودل تت ا ةل‪.‬‬
‫ع‬
‫‪.5‬بدظ ه بلى ‪ٛ‬ث ‪" ٤‬بد سةات بملت دة تندونيظيل" ُل ب له تم بملت دة‪.‬‬
‫‪.6‬ب ة‪٢‬ن ن "تت ننا بده دش نندم تندونيسن ن " ٗن ن ‪ ٚ‬بددود ننل تت ا ة ننل تندونيظ ننيل‪ ،‬والن ن بل ننى‬
‫ع‬
‫دان "بد سةات بملت دة تندونيظيل" ‪ٟ‬ن من ه دشندب وٓ ااننا و‪ ٠‬زطناو‪ ،‬وت‪ٜ‬تـنس طناواتل ُلنى‬
‫ما‪١‬نل ه دشندب ُلنى زأض هنرب‬ ‫بدظياطل بل ازديل وبددٗاَ وبملاديل وت‪ٛ‬تـا وبدل‪ٜ‬اٗنل(‪ ،)3‬وت‪٢‬ن‬
‫بدلا ُا ‪1949.‬‬ ‫تت ا ‪ٟ ،‬ما ب اؼ‪١‬يل هرب تت ا ةج ب س ةتجاوش ‪٠‬ان‬

‫(‪ٛ )1‬هس بددة تندونيس ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.166‬‬


‫‪2‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit., PP.29-30.‬‬
‫(‪ )3‬زان نناق بدـن ننمد‪ ،‬بدِ ‪ٛ‬ن ننات بددودين ننل لن ننه بد‪ٜ‬ن ننس بدِؼن ننسا ‪ ،‬ل‪ 2‬د٘ين ننجة من ننا ِن نند بلبن ننس بدِاملين ننل بدلانين ننل‪ ،‬ن‪، . ،1‬‬
‫‪،1983‬ؾ ؾ‪.187-186‬‬
‫‪84‬‬
‫‪.6‬ت‪ٜ‬ايف بد‪ ٜ‬بت بدِظ‪١‬سال مـ زة مؼيج‪ٟ‬ل‪.‬‬
‫‪.7‬بش ب بملشاه‪ ٝ‬بدتا ِل دملجمه زال م بد‪ ٜ‬بت بده دشدةل‪.‬‬
‫‪.8‬اِيجٖ بلجمه زال م ‪ ٚ ٜ‬وممتا‪٢‬ات تدان ‪ٟ ،‬ما تتِهد متِ الها وبمل اٌٗل ُايها‪.‬‬
‫‪.9‬بدي ب بدوسٗي م ظ ال أم نصبَ ةت ُ هسا‪ ٝ‬ت ‪١‬ي بمل ‪١‬مي ‪.‬‬
‫‪.10‬اِيي مدةس شاؾ م ‪ ٛ‬مينل بشنس ُن هسان‪ ٝ‬بدتـن ا وُلنى وٗن‪ ٝ‬بت٘نا‪ ٚ‬ةنت مني بد ٗن ‪.‬‬
‫وبذب د ةت بدت ؿل بلى ملل هرد تت٘ا‪ٛ‬يل ة ا‪ ٤‬بمل ك َ بلى زتيع م ‪١‬مل بدِد‪ ٤‬بددوديل(‪.)1‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ةم‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب هننرد بملِاهنندة ‪ٛ‬ثا ن ُلننى بد ن ز‪ ٚ‬مالجمه زاننل ‪ٟ‬يانننا ‪ٛ‬اتمننا‪ ،‬وهننرب م نند‬
‫ع‬
‫ذبتل أيج له بدظياطل بده دشدةل‪ ،‬ود‪ ١‬ها له بد ‪ ٛ‬ن٘ظل مش ها بُيجبٗا م ندو بدشونا‪ ،ٚ‬بذ ب‬
‫ع‬
‫بملشنناه‪ ٝ‬بمل‪ ٢‬نننل دملجمه زاننل واننه دناوة وطن موسة ومننا وزب ‪٠‬انن تلن بُنندب ب ‪ٟ‬ثيننجة من بد‪ٜ‬ن بت‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بده دشدةننل وهننرب م نند ذبتننل يؼنن‪٢‬ل هدةنندب دملجمه زاننل‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ذدنن‪ٗ ،٣‬ننا مشنناه‪ ٝ‬بدظننيوسة‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بده دشدة ننل ل ننه م زنين ن وبدؼ ننس‪ ٚ‬تٌُن ن ػ نن‪٢‬ا زؿ نني٘ا دي نندب ةم‪١‬ن ن من ن ش د ننل بدت و ننيى م‬
‫هج كد بلجمه زال‪ .‬و‪ِ.‬د ت ‪ٛ‬يّ بملِاهدة ٓا زت بد‪ ٜ‬بت بدتجةوانيل بندونيظيا(‪.)2‬‬
‫وده ن ن بنت‪ٜ‬ن ننا بت ُدةن نندة دامِاهن نندة م ن ن ‪ ٟ‬ن ن بلجن ننانثي ‪ِٗ .‬شن نند ُن ننسق مظ ن ن ها ُلن ننى‬
‫تو‪ ٤‬حاود ن بملجم ُ ننات بمل اٌٗ ننل بُين نجبق‬ ‫بدتجمل ننا بده دش نندم ل ننه بدظ ننا ض ُؼ ننس من ن ‪ ٠‬ننان‬
‫بمل ناوست بلجازاننل دتث ن هننرد بملِاهندة وتُينجبٖ هنا‪ٗ ،‬لن ُن حنندو ب ؼن‪ٜ‬ا‪ ٚ‬بشننل بلبننص‬
‫ع‬
‫بد‪٢‬نناث دي‪ ، ٢‬بذ ‪ ٛ‬نند بح نند بُل نناتل ممظ نناُدة ُل ن ُم نناله م‪ٜ‬يجح ننا ل ننه بدتاط ننّ ُؼ ننس م ن ‪ ٠‬ننان‬
‫تو‪ ٤‬يؼننيجن ب ة‪ٜ‬ن زتننيع بدملجشننل بل اؿنل دامِاهنندة مت‪ٜ‬نندة ت كنني ات وػننسوحات شاؿننل‬
‫ها‪ .‬ت ب هرب بمل‪ٜ‬يج دن ة ـنل ُلنى بؿن بت ‪٠‬اٗينل(‪.)3‬ولنه بدين بدتناله وبٗن‪ ٝ‬بدتجملنا بده دشندم‬
‫ُلى بملِاهدة(‪.)4‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Lesile H.Palmer, OP. Cit., P.54.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, Op. Cit., P. 226.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit., P.31.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.15.‬‬
‫‪85‬‬
‫ِ ننم مش ن بملِاه نندة وشاؿ ننل بدثش نند بل نناؾ‬ ‫ل ننه بندونيظ ننيا بنت‪ ٜ‬نند بدتجمل ننا تندونيس ن‬
‫مبُو نناب تدانن ن دمي ننّ ح‪ٜ‬ن ن ‪ٛ‬ه وممتا‪ ٢‬ننا ه ‪ ،‬و‪ ٟ‬ننرد‪ ٣‬بدثش نند بل نناؾ م ؼ نن‪١‬يل تت ننا ت ن ن‬
‫شُامننل ما‪ ١‬نل ه دشنندب‪ .‬وُلننى بدننسٓ م ن ذدنن‪ٜٗ ٣‬نند ؿننا ‪ ٚ‬بدتجملننا ُلننى بملِاهنندة لننه بل ننامع م ن‬
‫بذبز ُا ‪ ،1947‬ودابت مـا ‪ٛ‬تل ُلى بطاض بطن ثِا بدت٘ظنيجبت بده دشدةنل وت‪ٟ‬ت٘ناب منادسأم‬
‫تندونيس ن ن ٗ‪ ٜ‬ن ننى(‪.)1‬ول ن ننه بل ن ننامع وبدِؼ ن ننسا م ن ن بذبز ُ ن ننا ‪ 1947‬و‪ ٛ‬ن ننّ بدش ن ن ب بده دش ن نندة‬
‫ُلى بملِاهدة له دا‪٠‬ازتا(‪.)2‬‬ ‫وتندونيظي‬
‫بشتان‪ ٙ‬بدوسٗنا لنه ت٘ظنيج مشن بملِاهندة بثشناب توثني‪ٜ‬ه دهننا‪ .‬و‪٠‬نا تشنت ٖ لنه مظنناتل‬
‫ُنندة‪ ،‬بهمهننا بدتِنناو وبد٘يدزبديننل‪٘ٗ .‬يمننا ة ننف بدتِنناو ‪ٜٗ ،‬نند ب ُ ن ه دشنندب مننا بدتِنناو مننّ‬
‫بلجمه زال ه م بدل توثي‪ ٝ‬بطتمسبزال بملظئوديل بده دشدةل بد حيدة لبي اؼن‪١‬يل بد سةنات‬
‫بملت نندة تندونيظن ننيل‪ ،‬ميشمن ننا ّ‬
‫ٗظ ن نست بلجمه زان ننل مـن ننوملب بدتِن نناو ُلن ننى بنن ننل يِ ن ن بملظن ننئوديل‬
‫بملؼ ننيج‪ٟ‬ل و‪ ٟ‬ننرد‪ ٣‬بد ؼ نناوز بملؼ ننيج‪ ٞ‬م ن بد ننل ب‪ٛ‬ام ننل بد٘يدزبدي ننل بدها ٗ ننل‪ .‬بم ننا بد٘يدزبدي ننل ٗ‪ ٜ‬نند‬
‫ٗظ ننس ها ه دش نندب ُل ننى بنه ننا اِ ن ن اظ نناوم بلب‪ ٢‬م ننات م ننّ اظ نناوم تؿ ن بت وبد ن ت ننت ب مـن ن زة‬
‫زتيظل منّ ه دشندب‪ .‬ميشمنا ٗظنست بلجمه زانل بد٘يدزبدينل ُلنى بنهنا س ت ش‪١‬نس دظنيا ة بلجمه زانل وس‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫مل ‪ِٛ‬هننا ػننسا‪٢‬ا مظنناواا ده دشنندب م ن بدننل بد‪ٜ‬يننا مسُاةننل بد سةننات بملت نندة تندونيظننيل(‪ٗ.)3‬ل ن‬
‫ُ ن ذد نن‪ ٜٗ ،٣‬نند ُم نند بلب ننا‪ ٟ‬بده دش نندم ٗ ننا م ن ‪ُ ٞ‬ل ننى ش ننس‪ ٚ‬بملِاه نندة م ن ش ن ‪ ٤‬بط ننتدُاتل‬
‫ع‬
‫ململا نني ُ ن (‪ )65‬ب‪ٛ‬ايم ننا ل ننه بدل ننام ُؼ ننس م ن ‪ ٠‬ننان تو‪ ُ ٤‬ننا ‪ ،1946‬وذد نن‪ ٣‬م ن بد ننل ط ن‬
‫ط ننت ز دادود ننل بلجدة نندة بملظ ننماة (بندونيظ ننيا بدؼ ننس‪ٛ‬يل) بد ن ن طن ن ٖ تتمت ننّ مشن ن َ من ن بدربتي ننل‬
‫بمل ايننل‪ .‬ود‪١‬ن بدؼننئو بل ازديننل‪ ،‬بدنندٗاَ‪ ،‬بملاديننل‪ ،‬بدتجننازة‪ ،‬وبدتِانني طننتدبز من ‪ٛ‬ثننل ه دشنندب‪.‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫و‪ٛ‬ن نند ُن نني بلبن ننا‪ ٟ‬بده دشن نندم زد ن ن بندونيظن ننيا متِاونن ننا مِه ن ن بطن ننمل ط ن ن ا‪٢‬اوبا (‪)Soekawati‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫دي‪ ٢‬ن زتيظننا دهننرد بددودننل‪ .‬و‪ٛ‬نند ُن ّندت بلجمه زاننل هننرب بدِمننل شس‪ٛ‬ننا داثشنند بدلننا م ن بملِاهنندة‬

‫‪1‬‬
‫‪( Alastair M.Taylor, Op. Cit., P.37.‬‬
‫‪2‬‬
‫;‪) An Official Hand book, Op. Cit., P.34‬‬
‫ٗاةص ؿالب بم دامس‪،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.190‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit.,P.55.‬‬
‫‪86‬‬
‫بد ننرم ة ننشف ُل ننى ب بلجمه زا ننل وه دش نندب " ط ن تِاونا دل ننما تؤط ننيع ود ننل ةم‪ٜ‬سبهي ننل ذبت‬
‫طننيا ة ُل نى بطنناض ٗينندزبله وطننتِسٖ ماد سةننات بملت نندة تندونيظننيل"‪ٟ .‬مننا ٗظننس بلجمه زا ن‬
‫هننرب بدِمننل ُلننى بنننل يِ ن ب دنندفه بلبنن‪ ٝ‬ن٘ظننل لننه اؼنن‪١‬يل وااننل ‪ٟ‬مننا ِٗننل بده دشنندة ‪ .‬ود‪١‬ن‬
‫ع‬
‫بلب ننا‪ ٟ‬بدِ ننا م ننسز ُما ننل ُل ننى بط نناض ب بملِاه نندة د ن ت‪ ١‬ن ‪ ٛ‬نند و‪ ِٛ‬ن زط ننميا وبنم ننا م ننالبسوٖ‬
‫ع‬
‫تولن ننى ٗ‪ٜ‬ن ننى‪ .‬واثن نندو ب ت ‪ٛ‬ين ننّ بملِاهن نندة زطن ننميا د ن ن ئين ننج م ن ن مظن ننؤدل بُ ن ن ِن ننم بد سةن ننات‬
‫بطننت‪ ٜ‬دها(‪ .)1‬بذ بُان بحنند تحنصب وه ن حننص بدؼننِ بدظ ن ندب بطننت‪ٓ ٤ ٜ‬س‪.‬ن دنناوة حين‬
‫يِن ننيؽ ‪ 12‬ماي ن ن م ن ن ف م ن ن بد‪ ٜ‬مين ننل بدظ ن ن ندبنيل‪ ،‬وها ن ن ه ن ننرب بلبن ننص مظ ن نناندة بد‪ ٜ‬ن ن بت‬
‫ع‬
‫بده دشدةننل لننه بُن بطننت‪ ٤ ٜ‬هننرد بددودننل لننه بدسب ننّ ُؼننس من بةنناز ُننا ‪ٗ .1947‬لن ُن ذدنن‪،٣‬‬
‫ٗ‪ٜ‬ند بُاشن ٓس‪.‬ن م زاشن بنهننا ودننل مظننت‪ٜ‬ال بشنل بهنناز بد٘يدزبديننل‪ٟ ،‬مننا و‪ٛ‬ننّ بز‪ِ.‬ننل طن هي لننه‬
‫ػننس ه م زني ن ُلننى بت٘ا‪ٛ‬يننل د ؼنن‪١‬يل وااننل مظننت‪ٜ‬ال‪ .‬وبمل حننٍ ب ه دشنندب د ن اؼننس‪ ٞ‬بلجمه زاننل‬
‫ع‬
‫له هرد بدِ٘اديات‪ ،‬ش ٗا ملا ت تت٘ا‪ُ ٚ‬ايل له بدثشد بدلا م بملِاهدة(‪.)2‬‬
‫م ن ده ننل بش ننس ‪ُ ،‬ما ن بلجمه زا ننل ُل ننى ت ط ننيّ ُ ‪ٛ‬ا ه ننا بل ازدي ننل‪ ،‬و‪ٛ‬ام ن مؤزط ننا‪٤‬‬
‫ِلننل بلننى بدهشنند وبدؼننس‪ ٚ‬توطننى‪ .‬وشن ‪ ٤‬ػننهس حصانسب من ُننا ‪ ،1947‬بُيجٗن ‪٠‬ننل من بملما‪١‬ننل‬
‫بملت دة‪ ،‬بد سةنات بملت ندة‪ ،‬بطنيجبديا‪ ،‬بدـني ‪ ،‬بدهشند‪ ،‬مـنس‪ ،‬طن زاا‪ ،‬وبةنسب هنرد بلجمه زانل(‪.)3‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫و‪ٛ‬ن نند بثن نناز هن ننرب بدِمن ننل بط ن ن ياب ه دشن نندب بد ن ن ُدتن ننل بن ها‪٠‬ن ننا ؿن ننازشا دامِاهن نندة‪ ،‬وبوضن ننب من ننا‬
‫بلجمه زا ننل ٓي ننج مدز‪ٟ‬ن نل د ش ننت ٖ بو بد٘ ننس‪ ٚ‬م نني بدظ نناول بدِ٘اي ننل وبدظ نناول بدؼ ننسُيل‪ ،‬أم دن ن‬
‫ت٘ه تشت ٖ مي تُيجبٖ ظاول ِٗايل وت‪ٛ‬سبز ظاول ػنسُيل بو ب بدظناوات بلجمه زانل‬
‫ع‬
‫‪٠‬ان اظ ى دتؤطيع بلجمه زال تندونيظيل ِيدب ُ مؼسوَ بد سةنات بملت ندة تندونيظنيل‪.‬‬
‫ول ن ننه بد ‪ ٛ‬ن ن ن٘ظ ن ننل هادث ن ن ه دش ن نندب متوثي ن نن‪ ٝ‬ط ن ننسعّ دا٘‪ ٜ‬ن ننسة بد ن ن ت ن نندُ بل ن ننى بُن ننا ة بملمتا‪٢‬ن ننات‬
‫بده دشدةننل صننبا ها وحماةننل بده دشنندةي لننه بندونيظننيا كنند ُمايننات تُتنندبب ُاننيه من دانن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, Op. Cit.,PP.228-229.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid, PP.229-230.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit., P.55.‬‬
‫‪87‬‬
‫بملتو ننسٗي وبمل ننسيي ‪ ،‬و‪ ٛ‬نند وُ نندت د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازت ننا م ش٘ي ننر ه ننرد بد٘‪ ٜ‬ننسة د‪ ١‬ه ننا بػ ننازت بل ننى ك ننسوزة‬
‫بدسبب ُمايل دس ‪ٛ‬ي‪ٜ‬ل داممتا‪٢‬ات (تدش يل) ‪٠‬اٗل م بدل حماةل بملـالب بد هشيل(‪.)1‬‬
‫ع‬
‫هننرب تمننس الننى تننؤش بمل ‪ٛ‬نن‪ ،ٙ‬بذ ٗننسق زتننيع بز‪٠‬ننا بدث ساننل بده دشدةننل حـننازب ُلننى‬ ‫ب‬
‫من ن ن ب ئ بلجمه زا ن ننل‪ ،‬وبُان ن ن بط ن ننتِدب د دسٗ ن ننّ بلبـ ن نناز ل ن ننه ح ن ننا‪ ٤‬بُ ن ننا ة بملمتا‪ ٢‬ن ننات بده دشدة ن ننل‬
‫وممتا‪ ٢‬ننات زد ننا‪ ٤‬تُم ننا‪ ٤‬توزيين ني بد ن ن ‪٠‬انن ن دهن ن ‪ٛ‬ث ننل بلب ننس ‪ .‬ول ننه بد ‪ٛ‬ن ن ن٘ظ ننل‪ ،‬بُاشن ن‬
‫بلجمه زانل منا ُلنى ه دشندب ب تٌهنس حظن ني هنا من شن ‪ ٤‬فنب ‪ ٛ‬ب هنا من دناوة وطن موسة‪،‬‬
‫هم ن نا بلب‪ ٢‬من ننل بده دشدةن ننل مشن نناه‪ ٝ‬تا ِ ن نل دملجمه زان ننل‪ .‬ود‪ ١‬ن ن ه دشن نندب بُاش ن ن ب‬ ‫وبد ن ن بُيجٗ ن ن‬
‫مظئوديل اؼ‪١‬يل بد سةنات بملت ندة تندونيظنيل ت‪ٜ‬نّ ُلنى ُات‪ٜ‬هنا‪ .‬ويمنا انهنا ‪٠‬انن اؼن‪ ٣‬لنه نينات‬
‫بلجمه ن زاي ٗيم نا ة ننف بملمتا‪٢‬ننات توزييننل مننا ‪ٛ‬ثننل بلبننس ‪ٗ ،‬انهننا د ن اسننب ‪ ٛ‬ب هننا ح ن ةننت‬
‫بط ننتِا ة تا نن‪ ٣‬بملمتا‪ ٢‬ننات‪ .‬وُش نند ه ننرد بدش‪ٜ‬و ننل بنه ننازت بدِ ‪ ٛ‬ننات‪ ،‬و‪ ٠‬ننا من ن بملت ‪ ٛ‬ننّ ب ةت٘جن نس‬
‫بد كّ(‪.)2‬‬
‫له تا‪ ٣‬تثشاب وؿل زتنيع بدن شزبب بده دشندم بدند‪ٟ‬ت ز مينل ووشانس بملظنتِمسبت د ن‪١‬منا‬
‫ع‬
‫بلى دا‪٠‬ازتا‪ ،‬وُشد بدتماُهما مّ بُلاب بدملجشل ًهنس ب بلبنا‪ ٟ‬بده دشندم ‪٠‬نا م‪ٜ‬تشِنا ملنسوزة‬
‫بطت دب بد‪ ٜ‬د كد بلجمه زال‪ ،‬ت ب زتيع و‪ٛ‬اتد بلبص بدِماله ػسمسه ز بمد زٓثتنل لنه‬
‫ع‬
‫بطننتمسبز بدش‪ٜ‬اػننات و‪٠‬ننا سمنند من بدنن و‪ُ ٤‬شنند زٓثتننل‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬ح٘اًنا ُلننى تتننت ٖ بلبننا‪ ٟ‬م ن‬
‫تن ن ن ‪ ٤‬وط نن‪ ٜ‬ن ح‪ ٢‬م ننل مي ننل‪ .‬و‪ ِ.‬نند مٔن نا زة مي ننل ود ن‪١‬م ننا بل ننى ه دش نندب ‪ ٛ‬ننسز ػ ننسمسه ز‬
‫ت‪ٜ‬نندة ُننسق بشننس دملجمه زاننل‪ ،‬و‪ٛ‬ننا‪ ٤‬مؤنننل دن يِننازق أم ُمننل ت‪ٜ‬ن مننل بلب‪ ٢‬مننل بده دشدةننل لننه‬
‫حاد ننل زٗل ننل(‪ .)3‬ويش نناب ُل ننى ذد نن‪ ٣‬تن ن ت‪ ٜ‬نندة م‪ٜ‬يجح ننات ُ نندة دملب‪ ٢‬م ننل تندونيظ ننيل ل ننه بدظ ننا ّ‬
‫وبدِؼننسا م ن بةنناز ُننا ‪ .1947‬و‪ٛ‬نند تلننمش هننرد بمل‪ٜ‬يجحننات بطننتمسبز بدظ نيا ة بده دشدةننل ُلننى‬
‫بدلننا ُ ننا ‪ ،1949‬واؼنن‪١‬يل ح‪ ٢‬مننل ٗيدزبدي ننل بنت‪ٜ‬اديننل تل ن‬ ‫بندونيظننيا ح ن تو‪ ٤‬م ن ‪٠‬ننان‬

‫‪1‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit.,PP.33-34.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, OP. Cit., PP.230-231.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid, P.231.‬‬
‫‪88‬‬
‫ع‬
‫مملان نني ُ ن ن م تان نن‪ ٙ‬بد‪١‬يانن ننات بدظياطن ننيل بمل د ن ن ة لن ننه بندونيظن ننيا‪ٗ ،‬ل ن ن ُ ن ن مملان نني م ن ن‬
‫ه دش نندب‪ ،‬و‪ ٟ‬ننرد‪ ٣‬دِ ننل بدِ ‪ ٛ‬ننات بل ازدي ننل ك ننم ؿ ن حيات بلب‪ ٢‬م ننل تنت‪ٜ‬ادي ننل وؿن ن حيات‬
‫وشاننس بل ازديننل بده دشدةننل‪ ،‬واؼنن‪١‬يل ‪ٛ‬ن بت ػننسهل مؼننيج‪ٟ‬ل من بلب‪ ٢‬مننل تنت‪ٜ‬اديننل ومن ه دشنندب‬
‫ع‬
‫دام اٌٗنل ُلننى بدشٌننا وبدهنندوب(‪ٗ ،)1‬لن ُن بدين ب ه دشنندب مادنندٗاَ ُن بندونيظننيا من شن ‪٤‬‬
‫بم‪ٜ‬نناب ديؼننها لننه بلجننصز مانتٌنناز اؼنن‪١‬يل ‪ ٛ‬ن بت مظننملبل بندونيظننيل حدةلننل(‪ .)2‬و‪ٛ‬نند بزٗ‪ ٜ‬ن هننرد‬
‫ع‬
‫بمل‪ٜ‬يجحات مر‪ٟ‬سد ‪ٛ‬دمها بلبا‪ ٟ‬بده دشدم بلنى ػنهساس دناب ٗيهنا "ةجند بلبنا‪ ٟ‬بدِنا ن٘ظنل ماصمنا‬
‫ع‬
‫مننا ةوادن بدثِلنل بلجمه زاننل مننادس ُلننى هننرد بمل‪ٜ‬يجحننات شن ‪ ٤‬بز‪ِ.‬ننل ُؼننس ة مننا‪ .‬وبذب ‪٠‬ننا بدننس‬
‫ع‬
‫مسق ٗظيجد بلبا‪ ، ٟ‬ودألط‪ ،ٙ‬بطت ادل تطتمسبز له بدش‪ٜ‬اػات‪ ،‬وطنيوس هنرب‬ ‫طاثيا بو ٓيج ٍ‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بما بلب‪ ٢‬مل بده دشدةل اظاإس ُما طي د سح‪ٜ‬ا(‪. )3‬‬
‫ع‬
‫زٗل ن تح نصب بدظياطننيل وتت ننا بت بدتجازاننل هننرب تنننربز بد هنناث لننه بلبننا‪ٗ .٤‬ل ن‬
‫ُن ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند زٗننم ػننهساس بمل‪ٜ‬يننج بدننرم ةنندُ بلننى اؼنن‪١‬يل ‪ٛ‬ن بت ػننسهل مؼننيج‪ٟ‬ل ُلننى بطنناض‬
‫ب "بلب٘نناي ُلننى تم ن وبدشٌننا كننم مشنناه‪ ٝ‬بلجمه زاننل م ن بندونيظننيا ه ن م ن كننم مهننا‬
‫ػن ننسهل بلجمه زان ننل س م ن ن مه ن ننا بلجن ننيؽ بده دشن نندم"‪ٟ ،‬من ننا بُي ن ننجق ُلن ننى مظن ننؤدل بدن نندٗاَ ُ ن ن‬
‫ع‬
‫بندونيظيا ‪ٛ‬ات ما هنرد بملظنادل انه من مهنا بلب‪ ٢‬منل تندونيظنيل‪ ،‬ود‪١‬ن ذدن‪ ٣‬س ة ن ‪ ٤‬و‬
‫‪ٛ‬ث ن ‪ ٤‬بملظ نناُدة بده دشدة نل بد ن ط ننت‪ُ ٢‬ل ننى ػنن‪٢‬ل مِ نندبت ومه ننازبت ت‪ٜ‬شي ننل(‪ .)4‬ول ننه بدل ننام م ن‬
‫ع‬
‫حصا ن نسب دن نناب ز بلب‪ ٢‬من ننل تندونيظن ننيل بدن ننرم تلن ننم بم ن ن زب ُن نندة‪ ،‬بهمهن ننا م بٗ‪ٜ‬ن ننل بلب‪ ٢‬من ننل‬
‫نـنن‪ ٙ‬بُلننادها من بلجمهن زاي‬ ‫تندونيظننيل ُلننى اؼنن‪١‬يل ح‪ ٢‬مننل مئ‪ٛ‬تنل ُلننى ػننسن ب ة‪٢‬ن‬
‫م ممل ننل‬ ‫وبدشـ نن‪ ٙ‬تشننس مملا نني م ن بندونيظ ننيا بدؼ ننس‪ٛ‬يل وي زني ن بدٔسيي ننل م ننّ ُ نند بدظ ننما‬
‫بت نناذ بد‪ ٜ‬نسبزبت ك ننم ؿ ن حيات ندونيظ ننيي وذد نن‪ ُ ٣‬ن هسا نن‪ ٝ‬بدتـ ن ا‬ ‫ه دش نندم‪ ،‬وا‪ ٢‬ن‬
‫ما ٓاثيننل‪ .‬بمننا زأم بململننل بده دشنندم ٗي‪ٜ‬تـننس ُلننى بد‪ٜ‬لنناةا بد ن ت ننف ه دشنندب ٗ‪ٜ‬ننى‪ ،‬واجن ب‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit., P.56.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.16.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, Op, Cit., P.232.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid, P.233.‬‬
‫‪89‬‬
‫ة‪٢‬ن هشننا‪ ٞ‬مملان دملب‪ ٢‬مننل بملئ‪ٛ‬تنل لننه بل ننازل‪ ،‬وت‪ٜ‬ن د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتنا متؤطننيع م‪٢‬اتن داشٌننس لننه‬
‫ع‬
‫مـ ننالب بلجمه زا ننل بل اؿ ننل‪ٗ ،‬لن ن ُن ن ذد نن‪ ٜٗ ٣‬نند زٗلن ن بلجمه زا ننل مظ ننادل ودن ن ‪ٛ‬ن ن بت‬
‫مؼننيج‪ٟ‬ل‪ٟ ،‬مننا هادثن مننبدسبب تـن ا ُننا لننه بندونيظننيا بدؼننس‪ٛ‬يل وي زنين بدٔسييننل ملِسٗننل ٗيمننا‬
‫اذب ‪٠‬ا ط‪٢‬انها ةسادو تنلما دملجمه زال ب س(‪.)1‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫س‪ٛ‬ن ن ه ننرد بمل‪ٜ‬يجحن ننات زٗل ننا ‪ٛ‬اهِن ننا من ن زتن ننيع بدملجشن نل‪ ،‬ممن ننا ٗ ننّ ػن ننهساس بل ننى بدن نسبب‬
‫م اودننل دات ٘ينن‪ ٙ‬م ن حنندة بل ٗننات منني بدوننسٗي ‪ ،‬بذ بُا ن لننه بدِؼننسا م ن حصا نسب ‪ٛ‬ث دننل‬
‫مامل‪ٜ‬يجحننات بده دشدةنل بل اؿننل مالب‪ ٢‬مننل بده دشدةننل ومن كننم ها تُينجبٖ ؼننسُي ها‪ ،‬وتُينجبٖ‬
‫مادـن حيات بملمش حننل ململننل بدِننسغ بده دشنندم‪ .‬ت ب هننرد بدتشنناشست دن ت‪ٜ‬شننّ بدملجشنل بملظننئودل‬
‫بلننى بة‪ٜ‬نناٖ بملثاحلننات بدنندبتسة وبزدنناَ تمننس بلننى بلب‪ ٢‬مننل بده دشدةننل داثن‬ ‫ُن بملِاهنندة‪ ،‬ممننا ب‬
‫ٗين ننل‪ .‬و‪ِ.‬ن نند ث ثن ننل بةن ننا ‪ٛ‬ن نندم بلب‪ ٢‬من ننل بده دشدةن ننل من ننر‪ٟ‬سة تواد ن ن ٗيهن ننا بلجمه زان ننل من نناد‪ٜ‬ث ‪٤‬‬
‫مم‪ٜ‬يجحات بدظا ّ وبدِؼسا م بةناز(‪ .)2‬ولنه بد ‪ٛ‬ن ن٘ظنل ب ت بدتشناشست بد ن ‪ٛ‬ندمها ػنهساس بلنى‬
‫بدثازد ُلى تطت‪ٜ‬ادل له بدظا ّ وبدِؼسا م حصاسب (‪.)3‬‬
‫ل ننه تان نن‪ ٣‬تثشن نناب حاود ن ن بد سةن ننات بملت ن نندة تمسا‪١‬ي ننل بدتن نندشل لبن ننل تشمن ننل م ن ن ش ن ن ‪٤‬‬
‫بزطادها مر‪ٟ‬سة داوسٗي له بدي ن٘ظل‪ .‬و‪ٛ‬د تلمش تا‪ ٣‬بملر‪ٟ‬سة مشاػدة بدؼنِ تندونيسن‬
‫مامل بٗ‪ٜ‬ننل ُلننى بمل‪ٜ‬يجحننات بده دشدةننل وتننؤدي‪ ٙ‬ح‪ ٢‬مننل مئ‪ٛ‬ت نل‪ٟ .‬مننا ناػنندت ه دشنندب ماسطننتمسبز لننه‬
‫ع‬
‫بمل٘اوكننات وتجشن تحت‪٢‬ننا بلننى بد‪ٜ‬ن ة‪ٗ ،‬لن ُن ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند وُنندت بد سةننات بملت نندة مت‪ٜ‬نندة‬
‫بملظ نناُدبت ت‪ٛ‬تـ ننا ةل اندونيظ ننيا ل ننه ح ننا‪ ٤‬اؼ نن‪١‬يل بلب‪ ٢‬م ننل بملئ‪ٛ‬ت ننل(‪ .)4‬واث نندو ب تمسا‪ ٢‬ننا‬
‫بُت‪ٜ‬دوب ما ُسكنه هنرب طن ٖ يِنصش م ‪ٛ‬ن‪ ٙ‬ػنهساس‪ ،‬وهن بدسدنل بد حيند بدنرم ‪٠‬نا ةساند ٗنت‬
‫ع‬
‫بمل٘اوكننات ح ن ودن دٔننسق ‪ٟ‬ظن بد ‪ٛ‬ن ‪ .‬ت ب تشيننج ‪٠‬ننا م‪ٜ‬تشِننا هننرد بملننسة مننؤ تُتنندبببت‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ط ن شددّ م ننسة بش ننس ‪ .‬و‪ ِ.‬نند ذد نن‪ ٣‬اظ ننازُ تح نندب ‪ ،‬بذ ُ نني ط ن ‪٠‬ازن ػ ننهساس مظ ؼ ننازب شاؿ نا‬

‫‪1‬‬
‫‪) Alastair M. Tayior, Op. Cit., P.36.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid, P.36.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit., P.56.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) F. R. U. S, 1952- 1954, Op. Cit., P.1151.‬‬
‫‪90‬‬
‫ع‬
‫دملب‪ ٢‬مننل ل ننه بدل ث نني م ن حصا نسب ‪ٟ ،‬م ننا ت ن اِي ني بمي ننج ػ ننسٖ بد نندة زتيظ ننا دا ن شزبب ل ننه ح‪ ٢‬م ننل‬
‫بتت ٗيل ت ٌن مندُ بلجشنا بديظنازم داماػن م وبلبنص بدن ه تندونيسن وذدن‪ ٣‬لنه بدلادن‬
‫م ن تم ن ش(‪ .)1‬ول ننه بدل ننام م ن تم ن ش بُا ن زت ننيع بد ن شزبب تندونيس ن بلجدة نند ز ح‪ ٢‬مت ننل بد ننرم‬
‫تلم ‪:‬‬
‫بملمتنناش ململننل بدتننال بده دشنندم‪ٟ ،‬مننا ت بٗنن‪ٝ‬‬ ‫‪.1‬ت بٗنن‪ ٝ‬بلجمه زاننل تندونيظننيل ُلننى بملس‪ٟ‬ننص بد‪ٜ‬ننان‬
‫(‪)2‬‬
‫م مملاي ُ بدتال ومملاي ُ "بددودل تندونيظيل"‪.‬‬ ‫ُلى ت‪ ٢‬ا ح‪ ٢‬مل بنت‪ٜ‬اديل تت‪٢‬‬
‫ع‬
‫‪.2‬ب تُي نجبٖ مادظننيا ة بده دشدةننل وطنناوا ها بدؼننسُيل ش ن ‪ ٤‬بد٘يننجة تنت‪ٜ‬اديننل س ة ن ‪ ٤‬موا‪ٜ‬ننا‬
‫و بدسبب مؼاوزبت ؼؤ ُ ‪ٛ‬ات بلجمه زال تندونيظيل بل ازديل‪.‬‬
‫‪.3‬ب م ك ن ن َ بط ن ننتِا ة بو بزد ن نناَ بملمتا‪ ٢‬ن ننات تدش ي ن ننل بل ن ننى بص ن ننبا ها (بده دش ن نندةي ) ة ت ن ننال بل ن ننى‬
‫ن‪ٜ‬اػات ومدبوست ه اال‪.‬‬
‫ع‬
‫اؼنن‪١‬يل ‪ ٛ‬ن ة ػننسهل مؼننيج‪ٟ‬ل وب‪ٛ‬يجح ن ب منندس ُ هننا بناهننل مهمننل تم ن بلننى‬ ‫‪.4‬زٗننم تندونيظنني‬
‫مشٌمننل مس‪ٟ‬صاننل بمشي ننل تمننش ٗيهننا بددودننل بدؼننسا‪١‬ل م‪ٜ‬اُنند تملياي ننل‪ ،‬وطننت تٍ٘ ‪ ٠‬ننل ودننل م‪ ٜ‬ن ة‬
‫ػسهل شاؿل ها وبد طيت بطت دبمها بشل بد سةل بو بددودل بد تنت دها(‪.)3‬‬
‫ع‬
‫ةا‪ ٝ‬هرب بدس ‪ٛ‬ثن س دند بدظناوات بده دشدةنل‪ .‬ومنسد بشنس دنست م اودنل بشينجد لبنل‬
‫د ِ‬
‫بلننى اؼنن‪١‬يل ‪ٛ‬ن د ػننسهل مؼننيج‪ٟ‬ل‪ ،‬وبة‪ٜ‬نناٖ ُمايننات بدت سان‬ ‫تشمننل بدِاد‪ٜ‬ننل‪ ،‬بذ ُنا بده دشنندة‬
‫بد ن ن تتِ ننسق ده ننا بملمتا‪ ٢‬ننات بده دشدة ننل‪ ٟ ،‬ننرد‪ ٣‬بم نند بده دش نندةي بط ننتِدب ه دسٗ ننّ بمل‪ٜ‬اهِ ننل‬
‫ت‪ٛ‬تـ ننا ةل بمل٘سوك ننل ُل ننى بملش نناه‪ ٝ‬وبمل‪ٜ‬اهِ ننات بد ن ة تا نه ننا ل ننه بندونيظ ننيا‪ .‬و‪ ٛ‬نند بزٗ نن‪ ٝ‬ه ننرد‬
‫بد٘‪ٜ‬سبت بنربز نهاث داظناوات تندونيظنيل ةندُ د ٗيهنا ملنسوزة بدنس لنه م ُند ب‪ٛ‬ـناد بدظنا ض‬
‫ُؼس م تم ش(‪.)4‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, Op. Cit, PP.234-235.‬‬
‫(‪ )2‬ممدو ؿث ه‪،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.39‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op.Cit., 47.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid, P.38.‬‬
‫‪91‬‬
‫وبٗ‪ ٜ‬بدظاوات تندونيظيل ُلى و‪ ٙٛ‬به ‪ ٚ‬بدشاز لنه حنا‪ ٤‬بدين ب بده دشندةي مادنن ب‬
‫ن٘ظل‪ ،‬ود‪ ١‬ها بؿست ُلى زٗلها ملظؤدل اؼ‪١‬يل ‪ ٛ‬د ػنسهل مؼنيج‪ٟ‬ل‪ .‬و‪ِ.‬ند وؿن ‪ ٤‬بدونسٗي بلنى‬
‫ع‬
‫هسانن‪ ٝ‬مظنندو ب‪ٛ‬يجح نا بحادننل تمننس ماطننسد بلننى م ‪١‬مننل بدِنند‪ ٤‬بددوديننل هث‪ٜ‬ننا دا٘‪ ٜ‬نسة بد ن ب‪ٛ‬س هننا‬
‫مِاه نندة ديشٔاد نناا (‪ .)1‬ت ب تم ن ز مأ ن بل ننى ذزو ه ننا ل ننه بدِؼ ننسا م ن تم ن ش‪ ،‬بذ بُا ن بلب ننا‪ٟ‬‬
‫بده دشنندم ‪ٛ‬ننا ة بلجمه زانل مننا ةننؤا ‪" :‬ت ننتٍ٘ بلب‪ ٢‬مننل بده دشدةننل م ساننل بت نناذ بدِمننل بملشاطن‬
‫وتت ننر تد نسبببت بد ن تلننّ نهاةننل دهننرب بمل ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬وت انن‪ ً ٝ‬نسوٖ قم ن وتطننت‪ٜ‬سبز بد ن طننتجِل‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫تش٘ي ننر بدت نجبمج بمل ننر‪ ٠‬زة بن٘ ننا مم‪١‬ش ننا و‪ٟ‬م ننا ت ن بدتِثي ننج ُش ننل ل ننه بت٘ا‪ٛ‬ي ننل ديشٔاد نناا (‪ .)2‬ول ننه بدايا ننل‬
‫ن٘ظها هادم بد‪ ٜ‬بت بده دشدةل بلجمه زال م بلج وبدتج وبدث س(‪.)3‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid, P38.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.235.‬‬
‫(‪ )3‬ممدو ؿث ه‪،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.39‬‬
‫‪92‬‬
‫املبحث الثالث‬
‫فشل املفاىضاث ىدىر ألامم املخحدة في حل النزاع‬
‫‪ -‬الهجوم الهولىدي الاىل ىاملوكف الدى ي مىه‪.‬‬
‫بزب ت ه دشدب ت ‪ٜ‬ي‪ ٝ‬هندٗي من شن ‪ٛ ٤‬يامهنا ما ُمنا‪ ٤‬بدث ديظنيل‪ .‬و‪٠‬نا بدهندٖ تو‪٤‬‬
‫ت نندميج بلج ننيؽ بلجمه ن زم(‪ ،)1‬بذ ‪ٛ‬ام ن م‪ٜ‬و ننّ تجهي ن بت بدٔ ننربب ُ ن بلجش ن تندونيظ ننيي ِ نند‬
‫طيوس ها ُلى مشاه‪ ٝ‬حي ال له ‪٠‬ل م داوة وط موسة(‪ .)2‬بمنا بدهندٖ بدلنا ٗهن حـنس بملشو‪ٜ‬نل‬
‫بلجمه زال مؤؿٔس مظاحل مم‪١‬شل‪ .‬ويادِ٘ل ن‪،‬ب لنه ت ‪ٜ‬ين‪ ٝ‬هنرب بدهندٖ‪ ،‬ممنا بكنوس بد‪ٜ‬ن بت‬
‫بلجمه زال داِ ة بلى حس بدِـامات(‪ .)3‬له بدي ن٘ظنل بدنرم هادمن ٗينل بد‪ٜ‬ن بت بده دشدةنل‬
‫بلجمه زاننل‪ ،‬بُان بلبننا‪ ٟ‬بده دشنندم مننؤ ه دشنندب "دن اِتتننج ن٘ظننها ماصمننل" مات٘ا‪ٛ‬يننل بدهدنننل بد ن‬
‫و‪ ِٛ‬له بدسب ّ ُؼس من اؼنسا تو‪ ٤‬ومِاهندة ديشٔادناا و"اظنتؤن‪ ٙ‬حسانل بُمادهنا"‪ .‬وبكناٖ‬
‫ع‬
‫مننا بػننهسب من بمل٘اوكننات مننّ مظننئوله بلجمه زاننل بًهننست مننؤنه بمننا ٓيننج زبٓثنني بو ٓيننج ‪ٛ‬ننا زا‬
‫ُلننى تش٘يننر أم م ن هننرد تت٘ا‪ٛ‬ننات(‪ٟ .)4‬مننا بُا ن زتننيع بد ن شزبب بده دشنندم مننؤ ح‪ ٢‬متننل بُو ن‬
‫بدظناول دامن ً٘ي بده دشنندةي لنه بندونيظننيا د‪٢‬ن " تش٘نر بدؼننسهل بدسببب هننا‪ ...‬من بدننل ت ‪ٜ‬ي‪ٜ‬نل‬
‫ع‬
‫ما اعجص ُ ت ‪ٜ‬ي‪ ٝ‬بلجمه زانل"‪ .‬و‪ٛ‬نا‪ ٤‬بةلنا منا ه دشندب دن اِند ‪ٛ‬نا زة ُلنى ت منل منا ت‪ٜ‬ن منل‬
‫بلجمه زان ننل م ن ن " بن ها‪٠‬ن ننات ة مين ننل ملِاهن نندة ديشٔادن نناا "(‪.)5‬لن ننه بد ‪ ٛ‬ن ن ن٘ظن ننل حاود ن ن بلب‪ ٢‬من ننل‬
‫بده دشدة ننل تتجة ننس ُماه ننا بم ننا هي ننل قم ن بملت نندة‪ ،‬بذ بشت ننجت قم نني بدِ ننا دألم ن بملت نندة ِ نند‬
‫ع‬
‫ة ن مي من بدهج ن مننا هشننا‪ ٞ‬بطننثاما ُدةنندة ِٗ هننا دا‪ٜ‬يننا مننرد‪ ،٣‬بهمهننا تنندميج زإوض تم ن ب‪٤‬‬
‫ع‬
‫وبملن ن بز ت‪ٛ‬تـ ننا ةل‪ٗ ،‬لن ن ُن ن بمل‪ٜ‬اهِ ننل بدٔربتي ننل‪ ،‬وبددُاةن نل بدِدبتي ننل‪ ،‬وبػ ننازت بل ننى ُ نند‬
‫بم‪٢‬ننا بطننتمسبز ذدنن‪ ،٣‬س بلجمه زا ننل ٓيننج ‪ ٛ‬ننا زة ُلننى ؼ ننس بدشٌننا وتم ن ‪ .‬وم ن ناحي ننل بش ننس ‪،‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit.،P.59.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Milton Osbovne, South East Asia, An Introductory History, 1sted.,Australia,1979, P.141.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H.palmer, Op.Cit., P.59.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit, P.17.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid, P.18.‬‬
‫‪93‬‬
‫ب‪ٟ‬ندت بلب‪ ٢‬منل بده دشدةنل ُلننى ‪ٛ‬سبزهنا بدلامن وبدسبمن بلنى تش٘ينر بدتجنننامج بدظيا ن بدنرم نـن‬
‫ُايننل مشن مِاهنندة ديشٔادناا ‪ٟ ،‬مننا تؤمننل مننؤ اظننم بدٌننسوٖ بمل يوننل مؤطننتئشاٖ بدتِنناو مننّ‬
‫ع‬
‫بلجمه زاننل ُنناد ‪ٟ‬مننا ةسٓن ُنند س ة صن وس يِنند من ندونيظننيي لننه م‪ٜ‬اهِننل بلجمه زاننل‬
‫ن٘ظها(‪.)1‬‬
‫بثنناز بدهج ن بده دشنندم بد نسأم بدِنناد ‪ ،‬بذ بُا ن مان ندة نهننسو (‪ )2()Nehru‬مننؤ "س ة نن‪ٝ‬‬
‫م مانند بوز‪.‬ن مهمننا ‪٠‬ننا ب ةلنّ ديؼنل لننه بطننيا بو ة دهننل كنند ػننِ بطننيا‪ .‬وبدننسو تطنني ال‬
‫بلجدةنندة دن ت ظننام مننّ ه‪١‬ننرب بػننياب"‪ .‬ولننه بطننيجبديا طنناند زتننيع وشزبدهننا بدِمنناله بلجمه زاننل(‪.)3‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ووٗ‪ ٜ‬ننا د ننرد‪ ٛ ٣‬نندم بدهش نند وبط ننيجبديا هاث ننا بل ننى مجا ننع تم ن دت‪ ٢‬ن مظ ننؤدل بندونيظ ننيا ك ننم‬
‫بملظنناتل بد ن ةث هننا(‪.)4‬ولننه بلبننا م وبدل ثنني من تمن ش ُ‪ٜ‬نند مجاننع تمن داظننتل‪ .‬وشن ‪ ٤‬هننرد‬
‫بلننى‬ ‫بلجاظننل هادن زتننيع بد ٗنند تطننيجبله ملننسوزة بت نناذ بدنسبب طننسعّ د ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بد‪ٜ‬تننا‪ ٤‬بدننرم ب‬
‫‪ٛ‬ت نل بدِدةنند م ن ندونيظننيي ‪ٟ ،‬مننا ُننا لننه مظ ن ة ‪ ٛ‬نسبزد بلننى بة‪ٜ‬نناٖ تُتنندبببت وبدِمننل ُلننى‬
‫ع‬
‫شانن‪ً ٝ‬ننسوٖ مشاط نثل لبننل تشم نل(‪ .)5‬ولننه بدي ن بدتنناله بت ننر مجاننع تم ن ‪ ٛ‬نسبزب تلننم بة‪ٜ‬نناٖ‬

‫‪1‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit., P.47.‬‬
‫(‪ ) 2‬نهسو‪ :‬ودد د بهس س‪ ٤‬نهسو له مدةشل هللا بما ُا ‪ .1889‬تا‪ ٜ‬زبطتل بدلان انل بدِاينا لنه ‪٠‬اينل هنازو م‪١‬متنج ل‪ .‬ولنه‬
‫ُننا ‪ُ 1912‬ننا بلننى بدهشنند حي ن مننازض بمل امنناة‪ .‬ث ن بشننر ةمننازض بدنؼننان بدظيا ن مصُامننل ٓاننندم بلننى ب وؿننل بلننى‬
‫مشـن ن زت ننيع بمل ننئتمس بدن ن ه بدهش نندم‪ .‬ت ننؤثس ُ ننا ‪ 1933‬ماملاز‪ٟ‬ظ ننيل‪ .‬ت نند ُن ن تط ننت‪ ٤ ٜ‬ت‪ٛ‬تـ ننا م بل ننى دانن ن‬
‫تطننت‪ ٤ ٜ‬بدظيا ن ‪ .‬شننل بدسننج ُنندة م نسبت لننه حس‪ٟ‬ننل بدِـننيا بملنند ‪ .‬أدنن‪ٟ ٙ‬تامننل "تننؤزا بدهشنند" و"شوام نات بلننى‬
‫بم "‪ُٜ .‬د ؿ ت ٗ‪١‬سال وطياطيل م ص بد ٗد بملـسم‪ ،‬ث ؿ ت ٗ‪١‬سال وطياطيل مجما‪ُ ٤‬ثد بدشاؿنس‪ .‬من شُمناب‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫ٗ‪ ١‬ننسة ُ نند تن ي نناش‪ ،‬ت ننصُ ح ننص بمل ننئتمس بدهش نندم يِ نند بٓتي ننا‪ٓ ٤‬ان نندم‪ .‬و‪ ِ.‬نند ب أمطن ن ُام ننا وبح نندب ناتث ننا د ننستيع‬
‫ع‬
‫بلب‪ ٢‬مل تنت‪ٜ‬اديل بملئ‪ٛ‬تل‪ ،‬ت‪ٜ‬اد مشـ بو‪ ٤‬زتنيع وشزبب هشندم وًنل م تٌ٘نا منل ح ن وٗاتنل ُنا ‪ .1964‬و‪٠‬نا ةنشهج‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫لنه طياطننتل ت‪ٛ‬تـننا ةل بددبشاينل شوننا بػننيجب‪ٟ‬يا مِتند‪ .٤‬ولننه طياطننتل بل ازدينل شننى بلبيننا وُند تن ينناش‪ .‬ةشٌننس‪:‬‬
‫ُثد بد ها بد‪١‬ياله و‪٠‬امل بدصهيجم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.547‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit,P.237.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Vidya Dharmajan, International Politic Since 1900,.New Delhi ,1964, P.500;Harold M. Vinacke, Far‬‬
‫‪Eastern Politics in the Postwar Period, New York ,1956, P.35.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit.,PP. 49-50.‬‬
‫‪94‬‬
‫تُتنندبببت بلباؿننال‪ ،‬واظن ال بدن بُننات بد‪ٜ‬اتمننل منني بدوننسٗي بمننا مننادت ‪١‬ي بو م طنناتل طنناميل‬
‫مجاع تم مادت‪ٜ‬د بلباؿل ؼؤ بد ظ ال(‪.)1‬‬ ‫بشس وبُ‬
‫بُاش ن ح‪ ٢‬مننل بدهشنند بدؼننس‪ٛ‬يل بده دشدةننل لننه بدسب ننّ م ن ب م بٗ‪ ٜ‬هننا ُلننى و‪ٛ‬نن‪ ٙ‬به ن ‪ٚ‬‬
‫بدشاز‪ ،‬ود‪ ١‬ها بوضب ما تمن بملت ندة س تمان‪ ٣‬حن‪ ٝ‬بدتندشل لنه بدنن بَ‪ ،‬وب ‪ٛ‬نسبز و‪ٛ‬ن‪ ٙ‬بهن ‪ٚ‬‬
‫ع‬
‫بدشنناز من بملجاننع يِ ن ّد تنندش لننه ػننئو ه دشنندب‪ٟ ،‬مننا ب م بٗ‪ٜ‬ننل ه دشنندب ُل نى بد‪ٜ‬نسبز بت ننر د‪ ٢‬ن‬
‫تل ن " مننسة بشننس مانهننا س تسانند ب تتجاهننل أة نل بحتماديننل" د كننّ نهاةننل "دام ‪ٛ‬نن‪ٓ ٙ‬يننج بمل تمننل‬
‫وٓيجبدؼسله"(‪ٗ .)2‬ل ُ ذد‪ٜٗ ،٣‬ند بُاشن بلجمه زانل لنه بدين ن٘ظنل ُن م بٗ‪ ٜ‬هنا وبدي بمهنا‬
‫م‪ٜ‬سبز و‪ ٙٛ‬به ‪ ٚ‬بدشاز(‪.)3‬‬
‫ِ نند ة ن مي م ن بُ ن ‪ ٟ‬ن بدو ننسٗي بدي بمهم ننا م‪ ٜ‬نسبز و‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬به ن ‪ ٚ‬بدش نناز تج نند بد‪ٜ‬ت ننا‪٤‬‬
‫ع‬
‫مي هما‪ .‬وُشدتر ُسك بملؼ‪٢‬ال تندونيظيل ُلى مجاع تمن مجند ب‪ .‬ولنه بدلنا ُؼنس من آ‬
‫ع‬
‫ؿ ن ت بملجا ننع م ن بد ننل تطننتماَ بل ننى ػ ننهساس م ؿنن٘ل مم ننل دملجمه زاننل‪ ،‬ت ب مملننل ه دش نندب‬
‫ود نل ذبت طننيا ة‪ ،‬وُايننل ٗبنهننا ٓيننج مهيننؤة س ة‪ ٢‬ن‬ ‫بُيننجق ُلننى بطنناض ب بلجمه زاننل ديظ ن‬
‫دهننا م‪ِٜ‬ند‪ ،‬وبةنندت ‪٠‬ننل من مساوانيننا وٗس ظننا ويملجي‪١‬يننا هننرب تُينجبق(‪ .)4‬ولننه بد ‪ٛ‬ن ن٘ظننل ‪ٛ‬نند‬
‫ع‬
‫ممل ننل ه دش نندب‪ ،‬م‪ٜ‬يجح نا ة ننشف ُل ننى تط ننتماَ ملثِ ن ثي م ن ػ ننس ه بندونيظ ننيا وي زني ن (‪ ،)5‬ت ب‬
‫بملجاننع زٗننم هننرب بمل‪ٜ‬يننج ‪ .‬ويتِثينج آشننس ٗ‪ٜ‬نند زٗننم ت ُنناب بده دشنندم بدننرم ُن ّند بدنن بَ ُلننى بنننل‬
‫مظنؤدل بشايننل(‪ .)6‬و‪ٛ‬نند ‪٠‬ننا ػنهساس بو‪ ٤‬بندونيسن ةت دننل م وننا داِناد ‪ ،‬و‪ٛ‬نند ‪ٛ‬نند ةنندد بٗلننل‬

‫‪1‬‬
‫‪) Selected Resolutions of the Security Council on The Indonesian Case During the Year 1947, A Dicade‬‬
‫‪of American foreign Policy, Basic Documents, 1941-49, prepared at the Request of the Senate‬‬
‫‪Committee on foreign Relations by the Staff of the Committee and the Department of State,‬‬
‫‪Washington, 1950, P.789.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Facts on File Op. Cit., P.19.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., P. 50.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Leslie H.palmer, Op. Cit., P. 60.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.238.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Leslie H.Palmcr, Op. Cit., P.60.‬‬
‫‪95‬‬
‫ت‪ٜ‬ن نندة ‪ ،‬وبشت ن نت شوامن ننل ؼن ننس ت٘ـن ننيله ُ ن ن بدظياطن ننل بده دشدةن ننل لن ننه ٗين ننجة من ننا ِن نند بلبن ننس ‪،‬‬
‫ػننس ه بطننيا‪،‬‬ ‫وبدننتمع م ن بملجاننع مظنناندة ‪ٛ‬لننيل بط نت‪ ٤ ٜ‬بندونيظننيا وأم ن وبطننت‪ٜ‬سبز دش ن‬
‫و‪٠‬ا شوامل بدش‪ٜ‬ول ت‪ٟ‬ملج بهميل له مجاع قم (‪.)1‬‬
‫بثشنناب ذد نن‪ ُ ،٣‬ننا ممل ننل بط ننيجبديا بل ننى اؼ نن‪١‬يل هي ننل بو لجش ننل ة ننت بزط ننادها بل ننى بندونيظ ننيا‬
‫دٔسق بطتو َ بد كّ بدسبه وبشثاز بملجاع ِد ذد‪ ٣‬مآشس تو زبتنل مشنر تو‪ ٤‬من آ ‪ٟ ،‬منا‬
‫بػ ناز بلننى بم‪٢‬ننا ‪ٛ‬يننا ممللننه بد‪ٜ‬شـننايات لننه دا‪٠‬ازتننا مت‪ٜ‬نندة ت‪ٜ‬ساننس ُ ن بد كننّ لننه بندونيظننيا(‪.)2‬‬
‫ع‬
‫وهث‪ٜ‬ننا دننرد‪ٛ ٣‬ننسز مجاننع تمن لننه بل ننامع وبدِؼننسا من ب بدوان من بدنندو‪ ٤‬تُلنناب بد ن‬
‫دنندفها ‪ٛ‬شاؿننل لننه دا‪٠‬ازتننا بُنندب ت‪ٜ‬ساننس ُن بد كننّ هشننا‪ ،)3(ٞ‬وهننرد بدنندو‪ ٤‬اننه بد سةننات بملت نندة‪،‬‬
‫مساواني ننا‪ٗ ،‬س ظن ننا‪ ،‬ويملجي‪٢‬ن ننا(‪.)4‬وسمن نند م ن ن تػن ننازة بلن ننى م ‪ٛ‬ن نن‪٠ ٙ‬ن ننل م ن ن بندونيظن ننيا وه دشن نندب م ن ن‬
‫بدت ‪١‬ي ‪ ٘ٗ .‬بد ‪ ٛ‬بدرم ‪٠‬انن ٗينل بندونيظنيا توان بدتندشل بملثاػنس من ‪ٛ‬ثنل مجانع تمن‬
‫لبن نل بد‪ٜ‬ل ننيل‪٠ ،‬انن ن ه دش نندب ت٘ل ننل بط ننت دب وط نناتل وهسبتن ن‪ٗ ٝ‬شي ننل مظن ن ثِدة بتث نناَ ط ننثل‬
‫ع‬
‫ت ‪١‬يميل شازل حدو ونوا‪ ٚ‬تم بملت دة تماػيا مّ ٗسكني ها بد‪ٜ‬ان نينل وبدؼنسُيل ومـنالبها‬
‫بدِظنن‪١‬سال‪ ،‬و‪٠‬ننا مللننل هننرد بمل ب‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بملِا ةننل بثننس ‪ٟ‬ثيننج لننه دِننل دميننّ بد‪ٜ‬لنناةا بدظياطننيل ت ن‬
‫ذد نن‪ ٣‬ح نند تو ن ز ل ننه بمل ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بده دش نندم‪ ،‬بذ ب‪ٛ‬ي ننج ممل ننل‬ ‫مؼ ن زة مجا ننع تم ن ‪ .‬ول ننه ٓل ن‬
‫ه دشنندب مننا ة نند ‪٠‬ننل هننسٖ لننه بدن ن بَ ود نل‪ ،‬وهاتننا بدنندودتا ت‪ ٜ‬مننا منندوزهما مت دةنند ودننل‬
‫ثادلننل تؤشننر ُلننى ُات‪ٜ‬هننا مهمننل تػنسبٖ ُلننى تش٘يننر ‪ٛ‬نسبز و‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بهن ‪ ٚ‬بدشنناز(‪ ،)5‬ومن بمل تمننل ب‬
‫ة ننت ِ نند ذد نن‪ ٣‬م ننش ح نن‪ ٝ‬وؿ ن حيل بط ننتئشاٖ ٗ ن زم دامثاحل ننات بدسط ننميل م نني بدو ننسٗي ‪ .‬ومن ن‬
‫دان ن بش ننس بؿ ننست ه دش نندب ُل ننى ك ننسوزة مؼ نناز‪ٟ‬ل بندونيظ ننيا بدؼ ننس‪ٛ‬يل وي زني ن بدٔسيي ننل ل ننه أة نل‬
‫ع‬
‫م٘اوك ننات ت ننف مظ ننت‪ٜ‬ثل بد سة ننات بملت نندة تندونيظ ننيل‪ٟ ،‬م ننا د ن ت‪ ٜ‬نند تش نناشس ُ ن م ‪٘ٛ‬ه ننا‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., PP.238- 239.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., P.52.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Haroted M. Vinacke, Op. Cit.,P.352.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.239.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op.Cit., P.53.‬‬
‫‪96‬‬
‫بدظ ننام‪ ٝ‬ؼ ننؤ زٗل ننها ت ‪ ١‬نني تمن ن بملت نندة أو زُاة ه ننا‪ .‬ولبن نل ده ننرب بمل ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬ب‪ٛ‬يجحن ن م دش نندب‬
‫ع‬
‫اؼ نن‪١‬يل لجش ننل ت‪ ٜ‬ن مامله ننا بملا‪ ٜ‬نناة ُل ننى ُات‪ٜ‬ه ننا نيام ننل ُ ن مجا ننع تم ن وا‪ ٢‬ن وزه ننا وط ننيوا‬
‫ع‬
‫وح‪١‬م نا لننه حننل بدن ن بَ(‪ .)1‬لننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظننل ب‪ٛ‬يجح ن بطننيجبديا ‪ٛ‬يننا ‪٠‬ننل هننسٖ متِي ني م ‪ ١‬ن دننل‪،‬‬
‫وا‪ ٜ‬بملجاع م دانثل متِي م ‪ ١‬ثاد ‪ٗ .‬ل ُ ذدن‪ٜٗ ٣‬ند حن مملنل بد سةنات بملت ندة‬
‫مجاع تم ُلى كسوزة تجش ٗسق أةل اظ ال شاؿل ُلنى ‪ٟ‬ن بدونسٗي ‪ٟ ،‬منا ب‪ٛ‬ينج اؼن‪١‬يل‬
‫ود ننل بو ُل ن ‪ ،‬ث ن ة‪ ٜ‬ن ‪ ٟ‬ن بدِل ن ا‬ ‫لجش ننل م ن ث ث ننل بُل نناب ة‪ ٜ‬ن ‪ ٠‬ننل ه ننسٖ ٗيه ننا متِي ني‬
‫ع‬
‫بملشت ثنني متِنني هننسٖ ثاد ن ؼ ن‪٢‬ل مثاػننس‪ .‬ووٗ‪ ٜ‬ننا دننرد‪ ٣‬تث ن بملجا ننع بمل‪ٜ‬يننج تمسا‪ ٢‬ن بد ننرم‬
‫بل ننى اؼ نن‪١‬يل لجش ننل بملظ نناله بلبمي نندة بل اؿ ننل مادت٘ نناوق اةج ننا ح ننل م ننّ هسل ننه بدن ن بَ ل ننه‬ ‫ب‬
‫تا ِ ننل دامجا ننع(‪ .)2‬و‪ ٛ‬نند بشت ننازت بلجمه زا ننل بط ننيجبديا ميشم ننا‬ ‫بد‪ٜ‬ل ننيل تندونيظ ننيل بد ن ط ننت‪٢‬‬
‫بشتازت ه دشدب مملجي‪٢‬ا‪ ،‬ث ‪ٛ‬ام هاتا بددودتا ماشتياز بد سةات بملت دة(‪.)3‬‬
‫ُل ن ننى بد ن ننسٓ م ن ن اِين ن ني مجا ن ننع تم ن ن دملجش ن ننل بملظ ن نناله بلبمي ن نندة‪ ،‬ت ب بده دش ن نندةي‬
‫بطتمسوب له طياط ه بد‪ٜ‬اتمل ُلى ُد تُيجبٖ مالجمه زال‪ ٘ٗ .‬بدظنا ض وبدِؼنسا من ب‬
‫بُا ن ُ ن تؤطننيع مجاننع ٗينندزبله د سةننل م زني ن بدؼننس‪ٛ‬يل‪ ،‬و‪ٛ‬ننا‪ ٤‬بلبننا‪ ٟ‬بده دشنندم لننه شوننا‬
‫بد‪ٜ‬اد لنه ح٘نل تؤطنيع بملجانع ب "تؤطنيع بملجانع تت نا م يِند شون د ماتجناد بُنا ة تشٌني‬
‫ع‬
‫م زني ن و‪٠‬ننل بندونيظننيا طننت زاا"‪ٟ .‬مننا ُتننج ُ ن بما نل لننه منندب مؼننسوَ ‪ٟ‬ثيننج لننه بدثشنناب وتُمنناز لننه‬
‫ٓس‪.‬ن ن د نناوة وػ ننس‪ٛ‬ها‪ ،‬ولن ننه دشن ن ‪ .‬طن ن موسة‪ ،‬و‪ ٟ‬ننرد‪ ٣‬بدظ ن ناحل بدؼ ننس ه د‪ ٢‬ننل بملش نناه‪ ٝ‬بدتا ِن ننل‬
‫دملجمه زا ننل ‪ٛ‬ث ننل تح ننت ‪ ٤‬بده دش نندم بدِظ نن‪١‬سم ده ننا‪ .‬و‪ ِ.‬نند ث ث ننل بة ننا بُا ن بلب ننا‪ ٟ‬بده دش نندم‬
‫حنندو بمل‪ٜ‬اهِننات وتزبض ن بدتا ِننل لب‪ ٢‬مننل بدهشنند بدؼننس‪ٛ‬يل ده دشدةننل بد ن بهانن‪ُ ٝ‬ايهننا بط ن "‬
‫شننى ٗننا من ‪ٟ ،"ٞ‬مننا بُاشن تانن‪ ٣‬بلب‪ ٢‬مننل ُنند بُيجبٗهننا م ‪١‬ن بلجمه زاننل بلباديننل ُلننى تانن‪٣‬‬
‫بملش نناه‪ ،ٝ‬ومشِن ن ط نن‪٢‬انها من ن بتث نناَ توبم ننس بلجمه زا ننل‪ ،‬و ُن ن ه بل ننى بملؼ نناز‪ٟ‬ل ل ننه بملؼ ن ناوزبت‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid., P.54.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid, P. 54.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H.palmer, Op. Cit., p.67; Nathaniel Puffer, The Far East A Modern History, Edited by Allan‬‬
‫‪Nevins and Howard M. Ehrmann, New York, 1958, P. 438.‬‬
‫‪97‬‬
‫دنل مملنل لنه‬ ‫له تا‪ ٣‬بملشاه‪ ،ٝ‬وبدرم م بملم‪ ١‬ب ة‪٢‬ن‬ ‫بلجازال م بدل ب‪ٛ‬امل تشٌي طيا‬
‫بلب‪ ٢‬من ن نل بملئ‪ٛ‬تن ن نل بد ن ن ن ط ن ننيت اؼ ن نن‪١‬ياها ل ن ننه بدِاد ن ننل شون ن ن ة بول ن ننى س‪ٛ‬ام ن ننل بد سة ن ننات بملت ن نندة‬
‫تندونيظيل(‪.)1‬‬
‫و‪٘ٛ‬ن د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتنا كنند هنرد بل ون ة وبُاشن زٗلنها بدـننسا دهنا لنه بدلننا من بةان ‪،٤‬‬
‫و‪ٛ‬نند طنناند ها لننه ذدنن‪ ٣‬بدملجشننل بد‪ٜ‬شـننايل(‪ )2‬بد ن شبزت دنناوة وطن موسة‪ ،‬وبد ن بُيجٗن لننه ت‪ٜ‬ساسهننا‬
‫بد ننرم بزط نناتل بل ننى مجا ننع تم ن مان ننل " س ة د نند هش ننا‪ ٞ‬ػ نن‪ ٣‬ل ننه ب بط ننتمسبز تُم ننا‪ ٤‬بدِدبتي ننل‬
‫ط ن ثل زٓث نل بدظ نناوات بده دشدة ننل ل ننه ٗ ننسق ط ننيوس ها ‪ُ ...‬ل ننى بملش نناه‪ ٝ‬بد ن ة ند ها ش ننى ٗ ننا‬
‫م ‪ٟ ،ٞ‬ما وؿ٘ بلجمه زال مؤنها "ماشبد له م ‪ِٛ‬ها ‪ ...‬وبنها تتِسق دِمايات توهيج"(‪.)3‬‬
‫لننه بدلاد ن من اؼننسا تو‪ ٤‬بدتمننّ مجاننع تم ن ددزبطننل ت‪ٜ‬ساننس بدملجشننل بد‪ٜ‬شـننايل‪ .‬وش ن ‪ ٤‬هننرب‬
‫تدتماَ ُا مملل تت ا بدظ ٗي له بملجاع بلى ب سبا ‪ ٛ‬بت ‪ٟ‬ن بدونسٗي وُ همنا بلنى‬
‫م ب‪ِٛ‬هما بد ‪٠‬انا ُايها ‪ٛ‬ثل بندسَ بلبس ‪ ،‬ميشما ُا مملل بطنيجبديا بلنى كنسوزة‪ ،‬ب سنبا ‪ٟ‬ن‬
‫بدوننسٗي بلننى مظنناٗل شمظننل ‪ٟ‬يان ميجبت شانن‪ ٙ‬بمل ب‪ٛ‬ننّ بد ن ‪٠‬انن ٗيه نا ‪ ٛ‬ب هم نا لننه تو‪ ٤‬م ن آ ‪.‬‬
‫ت ب بملجا ننع زٗ ننم ‪ ٟ‬ن بمل‪ٜ‬ي ننجحي ‪ .‬ول ننه تو‪ ٤‬م ن اؼ ننسا بدل ننا تث ن بملجا ننع مظ ن ة بد‪ ٜ‬نسبز‬
‫تمسا‪ ٢‬ن ِنند تش‪ٜ‬ي نل م ن ‪ٛ‬ثننل لجشننل ثان اننل‪ ،‬و‪ٛ‬نند نننف هننرب بمل‪ٜ‬يننج ُلننى مشننّ ‪ ٟ‬ن بدوننسٗي م ن‬
‫أييج بمل‪ٜ‬اهِات بل اكِل دظيوس هما مشر بدسب ّ م آ (‪.)4‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Alastiar M. Taylor, Op.Cit., PP.58-59.‬‬
‫(‪ )2‬بط ننتمست شان ننازبت بدملجشن ننل بد‪ٜ‬شـن ننايل ملشن نناه‪ ٝ‬بلجمه زان ننل من ن بدظن ننا ّ ح ن ن بدتاطن ننّ وبدِؼن ننسا من ن بةان ن ‪،1947 ٤‬‬
‫ودامصاد ُ بدت‪ٜ‬ازاس بد ‪٠‬ان تسطاها بدملجشل بلى مجاع تم ‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪U.N.O.R.S.C., Report By the Consular Commission at Batavia to the Security Council, N.4, New York,‬‬
‫‪1950, PP.24-130.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.240.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., PP. 61-62.‬‬
‫‪98‬‬
‫‪-‬معاهدة رهف ل‪.‬‬
‫وؿ ننا لجش ننل بملظ نناله بلبمي نندة(‪ )1‬بل ننى دا‪٠‬ازت ننا ل ننه بدظ ننا ّ وبدِؼ ننسا م ن اؼ ننسا تو‪٤‬‬
‫ؼن‪٢‬ل مظنت‪ٜ‬ل منّ ‪ٟ‬ن بدونسٗي ‪ .‬و‪ِ.‬ند ذدن‪ُ ٣‬سكن بدملجشنل‬ ‫ُا ‪ .1947‬و‪ِ.‬د وؿ دها بدتمِ‬
‫مظ نناُد ها وبوض ننب م ننا ذد نن‪ ٣‬يِتم نند ُل ننى م بٗ‪ ٜ‬ننل بدو ننسٗي ‪ ،‬ول ننه ح ننا‪ ٤‬زٗل ننها ٗ ننا مهم ه ننا‬
‫طت‪ٜ‬تـس ُلى بزطا‪ ٤‬بدت‪ٜ‬ازاس بلى مجاع تم (‪.)2‬‬
‫‪ٛ‬ثا ن ه دش نندب ممظ نناُدة بدملجش ننل دتل ننم مسب‪ٛ‬ث ننل و‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬به ن ‪ ٚ‬بدش نناز‪ ،‬و‪٠‬ان ن مظ ننتِدة‬
‫دثنندب بملشا‪ٛ‬ؼننات هننرب بل ـ ن ؾ مثاػننسة‪ ،‬وز‪ٟ‬ننصت ُلننى بد‪ٜ‬لنناةا بدِظنن‪١‬سال و بدظياطننيل(‪،)3‬‬
‫ع‬
‫ميشم ننا ‪٠‬ان ن بلجمه زا ننل متاه٘ ننل داث نندب ماملشا‪ٛ‬ؼ ننات بدِظ نن‪١‬سال وبدظياط ننيل مِ ننا‪ ،‬وب‪ٛ‬يجح ن م ننا‬
‫يِنني ‪٠‬ننل هننسٖ لجشننل شاؿننل اِمننل ُلننى و‪ٛ‬نن‪ ٙ‬به ن ‪ ٚ‬بدشنناز وتمانن‪" ٣‬طنناول ذبت مظننت ُن ٍنا‪٤‬‬
‫دٔ ننسق بدت ؿ ننل بل ننى بد‪ٜ‬ن نسبزبت ظ ننسُل"‪ٗ .‬لن ن ُن ن ذد نن‪ ٜٗ ،٣‬نند ُن ن بلجمه زا ننل بل ننى ودن ن‬
‫مظاُدة لجشل بملظاله بلبميدة دتان‪ ٣‬بدملجنا لنه بملشا‪ٛ‬ؼنات بدِظن‪١‬سال وبدظياطنيل‪ .‬وُلنى كن ب‬
‫هرد يزبب ‪ٛ‬سزت بدملجشل ٗت مجنس بُمادهنا بملثاػنسة‪ ،‬و‪ٛ‬امن لنه بدلنا ُؼنس من اؼنسا بدلنا‬
‫متِنني طننتل نن ب ‪ ،‬بثشننا ُن ‪٠‬ننل وبحنند م ن وٗ هننا مل‪ٜ‬اماننل بدملجننا بمل تننازة من ‪ٛ‬ثننل ته نسبٖ‪،‬‬
‫ع‬
‫وت ن ت دةنند ة ن بدسب ننّ ُؼننس م ن اؼننسا بدلننا م ُنندب د دتمنناَ تو‪ ٤‬دملجننا بل اؿننل م ش٘يننر‬
‫‪ٛ‬نسبز مجاننع تمن دننألو‪ ٤‬من اؼننسا بدلننا (‪.)4‬ولننه بدين بمل نند بدتمِن بدملجننا بل اؿننل د‪١‬ن‬
‫بدونسٗي ‪ ،‬وهاثن من بدملجشننل بل اؿننل بدتا ِننل دملجشننل بملظنناله بلبمينندة وكننّ م‪ٜ‬يجحننات م نند ة‬
‫دتش٘ي ننر ‪ ٛ‬نسبز مجا ننع تم ن ‪ .‬ول ننه بدي ن بدت نناله ت ن ه ننس ثم ننا م‪ٜ‬يجح ننات‪ ،‬ت ب تا نن‪ ٣‬بملشا‪ٛ‬ؼ ننات‬

‫‪)C . Kirby‬‬ ‫(‪ )1‬كم ن بدملجش نل ٗ ن ُلن ا ها ث ثننل بُلنناب هن بدِلن تطننيجبله زا ؼنناز ن ‪ٟ‬يج‪.‬ن (‪Richard‬‬
‫و‪ٛ‬ند ‪٠‬نا يِمنل لنه م ‪١‬منل بد‪ ٢‬مش اان تطنيجبديل‪ .‬بمنا بدِلن بدثملجي‪٢‬ن من ‪ٗ ٤‬نا شا نند ( ‪٢ٗ )Paul van Zeeland‬نا‬
‫ع‬
‫زدننل ب‪ٛ‬تـننا ‪ٗ ،‬لن ُن ‪ ٠‬نننل زتننيع وشزبب طننام‪ ٝ‬ووشاننس شازديننل لننه مملجي‪٢‬ننا‪ .‬ميشمننا بد ٗنند تمسا‪٢‬ن بدنند‪ٟ‬ت ز ٗسبننن‪٣‬‬
‫ع ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫ٓسبها (‪ )Frank. P. Graham‬زد تسي اا مِسوٗا ددب‪ ،‬وزتيع دامِل ‪٠‬ازوديشا‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid, P. 66.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) U.N.O.R.S.C, Preliminary Phases of the Commutes Work, Vol. I, No.1, New York, 1950, P.2-3.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., P.67.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., P. 67.‬‬
‫‪99‬‬
‫ت هام ننات بملتثا د ننل م نني بدو ننسٗي (‪ .)1‬وٗيم ننا ة ننف بدش‪ٜ‬اػ ننات بدظياط ننيل‪ ٜٗ ،‬نند‬ ‫ظن ن‬ ‫ٗؼ ننا‬
‫تو‪ُ ٤‬ا ‪ .1947‬و‪ِ.‬د ةن مي من بدش‪ٜ‬اػنات دن ةنش‪،‬ب بدوسٗنا لنه‬ ‫بمتدأت له بدلام م ‪٠‬ان‬
‫نسق‪ ،‬ممننا ٗننّ بململننل تمسا‪٢‬ن الننى ب‪ٛ‬ينجب مظننؤدل بشننر مِاهنندة ديشٔادنناا‬ ‫بدت ؿننل بلننى بت٘ننا‪ ٚ‬من ٍ‬
‫ع‬
‫أطاطن نا داش‪ ٜ‬نناغ ٔ ننم بدشٌ ننس ُن ن حاد ه ننا بمل دن ن ة‪ ،‬بد ن ن زيم ننا اظ ننه ل ننه اِ نندةل م ب‪ٛ‬ن ن‪ٟ ٙ‬ن ن‬
‫بدو ننسٗي (‪ .)2‬ويش نناب ُل ننى ذد نن‪ٟ ٣‬ت ن بُل نناب لجش ننل بملظ نناله بلبمي نندة زط ننادل دأله نسبٖ بملِشي ننل ل ننه‬
‫تو‪ُ ٤‬سٗ ن ن "مسطن ننادل ُين نند بملن نني "‪ٛ ،‬ن نند تلن ننمش م‪ٜ‬يجحن ننات‬ ‫بل ن ننامع وبدِؼن ننسا م ن ن ‪٠‬ن ننان‬
‫ُظنن‪١‬سال داهدنننل‪ٗ ،‬ل ن ُ ن بمل‪ٜ‬يجحننات بدظياطننيل‪ ،‬وٗيمننا ة ننف بمل‪ٜ‬يجحننات بدِظنن‪١‬سال داهدنننل‬
‫ٗ‪ٜ‬د تلمش طتل مثا ة اه‪:‬‬
‫‪.1‬و‪ ٙٛ‬به ‪ ٚ‬بدشاز ُلى ه ‪ ٤‬شى ٗا م ‪ ٞ‬مثاػسة‪.‬‬
‫و تك نسبز م ‪ ٜ‬ن ‪ ٚ‬ته نسبٖ بملِشي ننل‪،‬‬ ‫‪.2‬ت ‪ٛ‬ي ننّ مِاه نندة هدن ننل دتؤط ننيع مش نناه‪ ٝ‬حدو ة ننل م ن‬
‫ويت بٗ‪ُ ٝ‬ا مّ شى ٗا م ‪.)3(ٞ‬‬
‫ُلنى‬ ‫وبدشٌا وت ٗيج تم له بملشناه‪ ٝ‬بملجنس ة من بدظن‬ ‫‪.3‬ت‪ ّٜ‬مظئوديل بلب٘اي ُلى بد‪ٜ‬ان‬
‫بدتننا ِ‬ ‫ُننات‪ ٛ ٝ‬ن بت ػننسهل مدني نل شاؿننل م‪ ١‬ن بدوننسٗي ‪ٟ ،‬مننا ة‪ ٜ‬ن بملظنناُدو بدِظنن‪١‬سا‬
‫دملجشل بملظاله بلبميدة مت‪ٜ‬دة بدش ب د‪ ١‬بدوسٗي ‪.‬‬
‫‪.4‬بدظننما ممصبودننل بُمننا‪ ٤‬بدتجننازة وتتـننا‪ُ ٤‬لننى ‪ٛ‬نندز تم‪٢‬ننا ‪ٟ ،‬مننا ةننت تت٘ننا‪ ٚ‬منني بدوننسٗي‬
‫ذد‪ ٣‬ممظاُدة بدملجشل بذب توا تمس‪.‬‬ ‫ُلى ِم بدتِدة ت بدلسوزال‪ ،‬وا‪٢‬‬
‫بملظن ن نناُدو بدِظن ن نن‪١‬سا من ن ننبدسبب ت ‪ٜ‬ين ن نن‪ ٝ‬ؼ ن ننا مظن ن ننؤدل بطن ن ننتمسبز م‪ٜ‬اومن ن ننل بد‪ ٜ‬ن ن ن بت‬ ‫‪.5‬ة‪ٜ‬ن ن ن‬
‫ع‬
‫زاننل دا‪ ٜ‬ن بت بده دشدةننل وشـ ؿننا لننه دنناوة بدٔسييننل‪ ،‬ولننه حننا‪ ٤‬بدتؤ‪ٟ‬نند م ن تانن‪ ٣‬بملظننادل‬ ‫بلجمه‬
‫ع‬
‫ُل ننى بد‪ٜ‬ن ن بت بلجمه زا ننل ت س ننبا ٗن ن زب وت ن ن بة ننل ً ننسوٖ ل ننه و‪ٛ‬ن ن وبح نند وشن ن ‪٤‬‬ ‫ٗيجن ن‬
‫ع‬
‫ة ما‪.‬‬ ‫ُؼسا‬

‫‪1‬‬
‫‪) U.N.O.R.S.C., Work of the Special Committees Established to Implement the Security Council„s‬‬
‫‪Resolution of November 1947, Vol II, No.1,New York,1950,PP.78.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., PP.77-78.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid, P. 83.‬‬
‫‪100‬‬
‫ظن ‪ ،‬وت ن مسب‪ٛ‬ثننل بملظنناُدة‬ ‫‪.6‬ةجن ُلننى ‪ٟ‬ن بدوننسٗي بشن ب بملشنناه‪ ٝ‬بملجنس ة من بدظن‬
‫بدِظنن‪١‬ساي بدتننا ِي دملجشننل بملظنناله بلبمينندة‪ٗ .‬ل ن ُ ن ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند تلننمش تانن‪ ٣‬بمل‪ٜ‬يجحننات‬
‫بُا ة مل‪ٜ‬يجحات بدملجشل بد وكِ له بدسب ّ ُؼس م اؼسا بدلا (‪.)1‬‬
‫ع‬
‫وٗيمننا ةتِانن‪ ٝ‬مامل‪ٜ‬يجحننات بدظياطننيل ٗ‪ٜ‬نند تلنمش بث ن ُؼننس م‪ٜ‬يجحنا‪ ،‬بشننرت بز‪ِ.‬ننل من‬
‫تا‪ ٣‬بمل‪ٜ‬يجحات م مِاهدة ديشٔاداا ‪ ،‬بما بمل‪ٜ‬يجحات بدلما ٗا م‪ٜ‬يجحات ددةدة واه‪:‬‬
‫‪.1‬ت‪ٜ‬ن لجشننل بملظنناله بلبمينندة مبمنندبب مظنناُد ها من بدننل بدت ؿننل بلننى حننل طيا ن لننه ‪٠‬ننل من‬
‫داوة وط موسة وما وزب‪.‬‬
‫‪.2‬بة‪ٜ‬اٖ ‪٠‬ل بدِ٘اديات بملستثول ماةل هسا‪ٜ‬ل دتشٌي بد سةات له بلجصز بُ د‪.‬‬
‫‪.3‬ةج بُا ة ت بزبت بملدنيل بد ‪٠‬انن اِمنل مشنر بدِؼنسا من تمن ش ُنا ‪ ،1947‬وذدن‪ِ ٣‬ند‬
‫ت ‪ٛ‬يّ تت٘ا‪ٛ‬يل بدظياطيل له مدة س تتجناوش ث ثنل بػنهس‪ ،‬و‪ٟ‬نرد‪ ٣‬ت سنبا بملـناح دملجشن‬
‫بده دشدةي مل ب‪ِٛ‬ه له ذد‪ ٣‬بدتازا (‪.)2‬‬
‫‪.4‬بدت‪ٜ‬ايل بدتدزامله دا‪ ٜ‬بت بملظملبل‪.‬‬
‫‪.5‬ةجن ن بُ ننا ة ممازط ننل ِٗادي ننات بدتج ننازة بلب ننسة وبدش‪ ٜ‬ننل وتتـ نناست وبدِ٘ادي ننات ت‪ٛ‬تـ ننا ةل‬
‫‪٠‬اٗل‪ ،‬وذد‪ِ ٣‬د ب ةت ت ‪ٛ‬يّ تت٘ا‪ٛ‬يل بدظياطيل‪.‬‬
‫‪.6‬بدنسبب بنت امنات حننسة ِند ت ‪ٛ‬يننّ تت٘ا‪ٛ‬ينل بدظياطنيل‪ ،‬وب تجننسم تان‪ ٣‬تنت امننات شن ‪ٗ ٤‬يننجة‬
‫ع‬
‫تين نجبو م ننا م نني ط ننتل بػ ننهس بل ننى بث ن ن ُؼ ننس ػ ننهسب‪ ،‬وذد نن‪ ٣‬دتم‪ ١‬نني بدؼ ننِ من ن ت دة نند ُ ‪ٛ‬ت ننل‬
‫بدظياطيل مّ بلجمه زال وبد سةات بملت دة تندونيظيل‪.‬‬
‫ع‬
‫‪.7‬وكّ مِاهدة طت زال م تازة ةم‪ٜ‬سبهيا د كّ طت ز دا سةات بملت دة تندونيظيل‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Truce (Renville) Agreement Between the Netherlands and the Republic of Indonesia, 17 January,‬‬
‫‪1948, A Decade of American foreign Policy, Basic Documents, 1941-49. Prepared at the Request of the‬‬
‫‪Senate Committee on foreign Relations by the Staff of the Committee and the Department of State‬‬
‫‪Washington, 1950, P.792.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit, P.84.‬‬
‫‪101‬‬
‫‪.8‬مام‪٢‬ا بحند بدونسٗي بدوان من و‪٠‬ادنل تمن بملت ندة اِيني م٘ كنيل ملسب‪ٛ‬ثنل بدٌنسوٖ شن ‪٤‬‬
‫بد٘يننجة بد ن تنت‪ ٜ‬ننل ٗيهننا بدظ ننيا ة م ن ح‪ ٢‬مننل تزبض ن بملش ٘ل ننل بلننى ح‪ ٢‬م ننل بد سة ننات بملت نندة‬
‫تندونيظيل(‪.)1‬‬
‫بما بمل‪ٜ‬يجحات بملؤش ذة م مِاهدة ديشٔاداا ٗ‪ٜ‬د ت تمل يـها له بز‪ِ.‬ل مثا ة‪ ،‬واه‪:‬‬
‫‪.1‬بطت‪ ٤ ٜ‬بدؼِ تندونيس ‪.‬‬
‫‪.2‬بدتِاو مي بدؼِثي تندونيس وبده دشدم‪.‬‬
‫ع‬
‫‪.3‬ب ؼاب ودل ُلى بطاض ٗيدزبله تمتا‪ ٣‬طت زب ة كّ ُ هسا‪ُ ٝ‬مايات ةم‪ٜ‬سبهيل‪.‬‬
‫‪.4‬بد حدة مي بد سةات بملت دة تندونيظيل وتهسبٖ تشس ملما‪١‬ل تزبض بملش ٘لل(‪.)2‬‬
‫ُ‪ٜ‬دت بدملجشنل بدتماُنات ٓينج زطنميل منّ ‪ٟ‬ن بدونسٗي شن ‪ ٤‬تطنث َ بدنرم تن بزطنادها ملظن ة‬
‫زطادل بملي (‪.)3‬‬
‫بدل ننا بط ننتام بدملجش ننل ؼ نن‪٢‬ل ٓي ننج زطن ن من ن بد ٗ نند بده دش نندم‬ ‫ل ننه بدل ننا من ن ‪ ٠‬ننان‬
‫م‪ٜ‬يجح ن ننات ددة ن نندد ست٘ا‪ٛ‬ي ن ننل هدنن ن نل ويي ن ننا ملماني ن ننل مث ن ننا ة طياط ن ننيل‪ .‬و‪ ٛ‬ن نند بُتم ن نندت مٌِن ن ن‬
‫م ننّ ‪ٛ‬ث ن ‪ِ ٤‬ل ننها وزٗ ننم‬ ‫بمل‪ٜ‬يجح ننات بلجدة نندة ُل ننى بمل‪ٜ‬يجح ننات بمل د ن ة ل ننه زط ننادل ُي نند بمل نني‬
‫واِنندةل بدننثِم تشننس‪ .‬و‪ٛ‬نند ؿننس بد ٗنند بده دشنندم مننا هننرد بملثننا ة بدلمانيننل طن ال مننّ بملثننا ة‬
‫ع‬
‫تز‪ِ.‬نل ملِاهندة دئادنناا ‪ ،‬بد ن تلننمش ها مظن ة زطننادل ُيند بملنني دملجشنل طن ٖ اؼن‪٢‬ل بطاطننا‬
‫دام٘اوك ننات من ن بد ننل بت٘ا‪ٛ‬ي ننل طياط ننيل ل ننه ح ننا‪ٛ ٤‬ث ده ننا(‪ .)4‬وبوض ننب بد ٗ نند م ننؤ "ه ننرد بملث ننا ة‬
‫بدظياطيل اِ ّد نهاتيل‪ ،‬ود ت‪ ٢‬م٘ت حل م ن‪ٜ‬اغ بشس"‪ .‬وش ‪ ٤‬تةا بد ح‪ٜ‬ل أمن ح‪ ٢‬منل‬

‫‪1‬‬
‫‪) Basic Principles for the Negotiations Between the Netherlands and Republic of Indonesia, 17 January‬‬
‫‪1948, A Decade of American foreign Policy, Basic Documents, 1941-49. Prepared at the Request of the‬‬
‫‪Senate Committee on foreign Relations by the Staff of the Committee and the Department of State‬‬
‫‪Washington, 1950, P.793‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid ., P.793.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) U.N.O.R.S.C., Negotiations Leading Up to the Truce Agreement and Acceptance of the Political‬‬
‫‪Principles, Vol. Iv, No. 1, New York, 1950, P.17‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P.18.‬‬
‫‪102‬‬
‫ع‬
‫بلجمه زا ننل ُل ننى بدت٘‪١‬ي ننج متا نن‪ ٣‬بمل‪ٜ‬يجح ننات‪ ،‬شاؿ ننل وبنه ننا ‪٠‬ان ن نهاتي ننل وٓي ننج ‪ٛ‬اما ننل داش‪ ٜ‬نناغ‪ .‬وم ن‬
‫تو‪ ٤‬مِسٗ ننل بد ‪ ٛ‬ن بمل نند د ننس بلجمه زا ننل‪ ،‬و‪ ٛ‬نند‬ ‫ده ه ننا حاود ن بدملجش ننل ل ننه بدل ننام م ن ‪ ٠‬ننان‬
‫طن نناُل ٗ‪ٜ‬ن ننى دا ننس ُلن ننى هن ننرد‬ ‫بوض ننب بد ٗن نند بده دش نندم من ننا بلجمه زان ننل د نندفها ثمانين ننل وبز‪ِ.‬ن ن‬
‫بمل‪ٜ‬يجحات‪ ،‬وله حا‪ ٤‬زٗلها ٗظ ٖ اظتؤن‪ ٙ‬ح‪ ٢‬مل ه دشدب حسال بدتـسٖ(‪.)1‬‬
‫أ ز‪ٟ‬ن لجشننل بملظنناله بلبمينندة شون زة بمل ‪ٛ‬نن‪ ،ٙ‬شاؿننل وب هشننا‪ ٞ‬ت دةنند لننه بد ‪ٛ‬ن مننّ ُثننازة‬
‫ع‬
‫بطن ننتئشاٖ حسان ننل بدتـن ننسٖ‪ ،‬وح ن ن دهن ننرب بمل ‪ٛ‬ن نن‪ ٙ‬بملتن ننؤش ‪ٛ ،‬امن ن بدملجشن ننل مـن ننيآل طن ننتل مثن ننا ة‬
‫ع‬
‫طياط ن ننيل بك ن نناٗيل ل ن ننه بدِاػ ن ننس من ن ن ‪ ٠‬ن ننان تو‪ ،٤‬ةج ن ن حظن ن ن زأفه ن ننا‪ ،‬ب اؼ ن نن‪٢‬ل د ن ننصبب من ن ن‬
‫ع‬
‫تت٘ا‪ٛ‬يل‪ٟ ،‬ما ةج ب اؼ‪٢‬ل بطاطا دام٘اوكات ؼؤ بلبل بدظيا (‪ .)2‬وتا‪ ٣‬بملثا ة اه‪:‬‬
‫‪.1‬أ تث‪ٜ‬ن بدظننيا ة ُلننى ح‪ ٢‬مننل بدهشنند بدؼننس‪ٛ‬يل مننّ مما‪١‬ننل ه دشنندب ح ن ةننت ن‪ٜ‬اهننا بلننى بد سةننات‬
‫ودنل‬ ‫بملت دة تندونيظيل‪ .‬وُشدما ةت بةجا ها ٗا بد سةات بملت دة تندونيظنيل طن ٖ ت‪٢‬ن‬
‫ُلنى زأطنل ما‪١‬نل ه دشنندب‪،‬‬ ‫ذبت طنيا ة ومظنت‪ٜ‬ال لنه مؼناز‪ٟ‬ل م ظناوال منّ ه دشنندب لنه بت نا ت‪٢‬ن‬
‫وسةل كم بد سةات بملت دة تندونيظيل‪.‬‬ ‫وٗيما ة ف م‪٢‬انل بلجمه زال ٗظ ٖ ت‪٢‬‬
‫‪.2‬ل ننه أة نل ح‪ ٢‬م ننل ٗيدزبدي ننل مئ‪ٛ‬ت نل ة ننت تشـ ننيبها ‪ٛ‬ث ننل بدتـ نندة‪ُ ٝ‬ل ننى ط ننت ز بد سة ننات بملت نندة‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫تندونيظيل بملظت‪ٜ‬ال تمش دميّ بد سةات تملي ُا س له ‪٠‬ل بمل اٗل‪.‬‬
‫‪.3‬ة نن‪ ٝ‬د‪١‬ن ن بدو ننسٗي بدوان ن من ن لجش ننل بملظ نناله بلبمي نندة تط ننتمسبز ل ننه مظ نناُد هما دتِ نندةل‬
‫ت‪ٛ‬يجبحن ننات بد ن ن ‪ ٛ‬ن نند تٌهن ننس ش ن ن ‪ ٤‬بد٘ي ن ننجة بد٘اؿن ننال‪ .‬ول ن ننه تان نن‪ ٣‬بلبادن ننل س ة ن نن‪ ٝ‬داون ننسٖ تشن ننس‬
‫تُيجبق‪ ،‬وتت لى ه دشدب مظؤدل بم ْ مجاع تم هرب بدوا ‪.‬‬
‫‪.4‬ةننت بد نسبب بط ننت٘تاب ػننِب ش ن ‪ ٤‬منندة س ت‪ٜ‬ننل ُ ن طننتل بػننهس وس تصانند ُ ن طننشل م ن ت ‪ٛ‬ي ننّ‬
‫ت‪ٛ‬نادي لنه دناوة وطن موسة ومنا وزب‬ ‫تت٘ا‪ٛ‬ينل بدظياطنيل دٔنسق ت دةند ٗيمنا اذب ‪٠‬انن ػنِ‬

‫‪1‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., P.87.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) U.N.O.R.S.C., Negotiations Leading Up to the Truce Agreement and the Acceptance of the Political‬‬
‫‪Principles, Vol. IV, No.7, New York,1950, P.17.‬‬
‫‪103‬‬
‫تسٓ له اؼ‪١‬يل دصب م بلجمه زال بو وسةل بشنس كنم بد سةنات تندونيظنيل وحظن هان‬
‫أم م تهسبٖ بملِشيل بد ‪ٛ‬د ت٘لل ت ًي‪ ٙ‬هسا‪ٜ‬ل بشس داتؤ‪ٟ‬يد ُلى زأم بدؼِ (‪.)1‬‬
‫‪.5‬ةننت وكننّ بُ نسبٖ طننت زال ِنند ت دةنند بد سةننات م ظ ن تد نسبببت بمل ضننبل بُ ن د‪ ،‬وذدنن‪٣‬‬
‫من ش ن ‪ ٤‬بد نسبببت ةم‪ٜ‬سبهيننل دٔننسق اؼنن‪١‬يل مظ ن ة طننت ز بد سةننات بملت نندة تندونيظننيل‪.‬‬
‫ظثل ط‪٢‬انها(‪.)2‬‬ ‫بما بد سةات بمل تا٘ل ٗيت تملياها له تت٘ا‪ٛ‬يل بددطت زال م ظ‬
‫‪.6‬بذب ما ‪ٛ‬سزت أةل وسةل ُد بملـا ‪ٛ‬ل ُلنى بددطنت ز وزٓثن لنه بدت٘ناوق دت دةند ُ ‪ ٛ‬هنا منّ‬
‫بد سة ننات بملت نندة تندونيظ ننيل ومما‪ ١‬ننل تزبض ن بملش ٘ل ننل ؼ نن‪٢‬ل مت٘ نن‪ ٝ‬م ننّ بملث نندأة بدلاد ن‬
‫وبدسب ّ م مِاهدة ديشٔاداا ٗ ة ‪ ٝ‬م هسٖ تُيجبق‪.‬‬
‫له بدي بدتاله طام بدملجشل م‪ٜ‬يجحا ها داظاوات بده دشدةل‪ .‬و‪ِ.‬د ة وبحد بطنتام بدنس ُن‬
‫هسانن‪ ٝ‬زطننادل تلننمش م بٗ‪ ٜ‬هننا ُلننى تانن‪ ٣‬بمل‪ٜ‬يجحننات‪ ،‬ود‪ ١‬ن ُلننى وٗنن‪ ٝ‬بطننع مِيشننل بذ بُاش ن‬
‫مانها ط ٖ د اظتمس له بمل ا ثات بدظياطيل بذب دن تنت مسب‪ٛ‬ثنل بدهدننل ؼن‪٢‬ل ‪ٛ‬ين‪ٟ ،ٝ‬منا بنهنا‬
‫د اِمل له أم حا‪ ٤‬م تحن ب‪ُ ٤‬لنى مشا‪ٛ‬ؼنل شونل هدننل ددةندة بو مِددنل‪ .‬وحند ت بدسطنادل‬
‫بدس بلجمهن زم ُلنى م‪ٜ‬يجحا هنا‪ ،‬ولنه حنا‪٤‬‬ ‫ٗيجة شمشيل ددةدة س تتجاوش بث ُؼس طاُل سطت‬
‫تجاوش تا‪ ٣‬بد٘يجة ٗبنها " طت‪ٜ‬سز بطتئشاٖ حسال بُمادها"(‪.)3‬‬
‫ع‬
‫بمنند بد ٗنند بلجمه ن زم ت٘ادننؤد م ن بد٘يننجة بمل نند ة‪ ،‬ت بنننل وبٗنن‪ ٝ‬بشي نجب ُلننى م‪ٜ‬يجحننات‬
‫بدهدنننل وُلننى بملثننا ة بدظياطننيل بده دشدةننل تث ن ُؼننس وبملثننا ة تكنناٗيل بدظننتل دملجشننل بملظنناله‬
‫بلبمينندة‪ ،‬وذدنن‪ِ ٣‬نند ب ت ن ت كنني ها من دانن بد ٗنند بده دشنندم‪ ،‬ودننابت هننرد بمل بٗ‪ٜ‬ننل و‬

‫‪1‬‬
‫‪) U.N.O.R.S.C., Six Additional Principles for the Negotiations Towards a Political Settlement Submitted‬‬
‫‪by the Committee of Good Offices at the Fourth Meeting of the Committee with the Parties on 17‬‬
‫‪January 1948, and Accepted at the Fifth Meeting of the Committee with the Parties on 19 January 1948,‬‬
‫‪Vol. III, No.1, New York1950, P.67.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., P.67.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alastair M. Taylors, Op. Cit., PP.88-90.‬‬
‫‪104‬‬
‫أم ػ ن ن ننسن‪ ،‬م ن ن ننل ب بلجمه زا ن ن ننل بط ن ن ننت دم بملـ ن ن ننوملبات ن٘ظ ن ن ننها بد ن ن ن ن بط ن ن ننت دمها بد ٗ ن ن نند‬
‫بده دشدم(‪.)1‬‬
‫بدلنا و‪ٛ‬نّ بدوسٗنا ‪ ،‬وي لن ز بدملجشنل‪ُ ،‬لنى مِاهندة بدهدننل‬ ‫له بدظا ّ ُؼس من ‪٠‬نان‬
‫وُلننى ميننا بملثننا ة بدظياطننيل تث ن ُؼننس‪ .‬ولننه تدتمنناَ ن٘ظننل ‪ٛ‬ام ن بدملجشننل مت‪ٜ‬نندة مثا دهننا‬
‫ع‬
‫تك نناٗيل بدظ ننتل د‪ ١‬ن بدو ننسٗي زط ننميا‪ ،‬وهاث ن م هم نا بد ننس ش ن ‪ ٤‬ثم ننا وبز‪ ِ.‬نني ط نناُل‪ .‬و‪ ِ.‬نند‬
‫ة مي ‪ ،‬ش ‪ ٤‬بدتمناَ بد ٗندة ‪ ،‬ؿنس بد ٗند بده دشندم منا ح‪ ٢‬متنل ‪ٛ‬ثان ماملثنا ة بدظنتل ُلنى‬
‫ع‬
‫بنهننا اؼنن‪٢‬ل مننّ بملثننا ة تث ن ُؼننس بملت٘نن‪ُ ٝ‬ايهننا مظننث‪ٜ‬ا وطننيال دات ؿننل بلننى حننل طيا ن ‪ٟ .‬مننا‬
‫ع‬
‫ؿس بد ٗد بةلا مانل ةشن م بدتِاين‪ُ ٝ‬لنى بملثنا ة كناٗيل بدظنتل لنه زطنادل سح‪ٜ‬نل‪ .‬ولنه بد ‪ٛ‬ن‬
‫ن٘ظننل ؿننس وٗنند بلجمه زاننل مانننل ة بٗنن‪ُ ٝ‬لننى بملثننا ة تكنناٗيل بدظننتل وي ظ ن ‪ ٛ‬ن ة بمل٘نناهي‬
‫وبدت كن نني ات بد ن ن اِويهن ننا لجشن ننل بملظن نناله بلبمين نندة(‪ .)2‬و‪ٛ‬ن نند ُسٗ ن ن هن ننرد بملِاهن نندة ممِاهن نندة‬
‫زن٘يننل(‪ )Renville‬ظننثل بلننى بدظ نن٘يشل بلبسييننل تمسا‪١‬يننل بد ن دننست ُلننى ًهسهننا بمل ا ثننات م نني‬
‫ع‬
‫بدوسٗي ونتج ُ ها بملِاهدة بشيجب(‪.)3‬‬
‫ع‬
‫ةم‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب مِاهنندة زن٘يننل د ن ت‪ ١‬ن ب‪ٟ‬ملننج نجاحننا م ن مِاهنندة ديشٔادنناا (‪ ،)4‬وذدنن‪٣‬‬
‫نها ‪٠‬ان له ؿالب بده دشدةي ‪ ،‬بذ ت مثاز‪ٟ‬نل شنى ٗنا من ‪ُ ٞ‬لنى بننل هن بملشو‪ٜ‬نل بملِينجٖ هنا‪،‬‬
‫توكن نناَ‬ ‫‪ٟ‬من ننا ت ن ن ت‪ٜ‬ان ننيف مشو‪ٜ‬ن ننل بلجمه زان ننل بلن ننى بز بٖ دن نناوة وط ن ن موسة(‪ .)5‬وُلن ننى مظن ننت‬
‫ُ‪ ٜ‬نند بملِاه نندة بلننى بط ننت‪ٜ‬ادل زتننيع بد ن شزبب بمي ننج ػننسٖ بد نندة ل ننه‬ ‫بدظياطننيل ل ننه بندونيظننيا‪ ،‬ب‬
‫نهاةل ‪٠‬ان بدلا ‪ ،‬وذد‪ ٣‬ظ بلجد‪ ٤‬بدرم بثينج ؼنؤ بملِاهندة‪ُ .‬شدتنر ‪ٛ‬نسز طن ‪٠‬ازن اؼن‪١‬يل‬
‫ع‬
‫مجا ننع زتا ن مظ ننئو‪ ٤‬بمام ننل ود ننيع بم ننا بدملجش ننل بد هشي ننل بملس‪ٟ‬صا ننل‪ .‬و‪ ٠‬ننا م ن س دِ٘ ننل ذد نن‪٣‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid., P.93.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) U.N.O.R.S.C, Negotiations Leading Up to the Truce Agreement and the Acceptance of the Political‬‬
‫‪Principles, Vol. IV, No.1, New York,1950, PP. 19-20.‬‬
‫(‪)3‬مجم ُل م بملئد٘ي بدٔسييي ‪ ،‬تازا ُـسنا مشر ُا ‪ ،1945‬تسدمل ن ز بددة حاه ‪ ،‬ميجوت‪– 1970 ،‬‬
‫‪ ،1971‬ؾ‪ٗ 564‬سب ظ ب ٓ وما ‪ ،‬نهلل بطيا‪ ،‬تسدمل نٌيج داهل‪. ، . ،‬ت‪ ،‬ؾ‪.124‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) D.G.E. Hall, Op. Cit., P. 722.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.240.‬‬
‫‪105‬‬
‫ع‬
‫طننت ز ُننا ‪ .1945‬وهث‪ٜ‬ننا دهننرب بطن ِ‬
‫نشدت بد ن شبزة بلننى م منند حتننا بدننرم ن‪،‬ننب لننه ت حينند‬ ‫م ظن‬
‫بلبص بد ه وبملاػ م ‪ ،‬له بد ‪ ٛ‬بدرم د ةشل ٗيل مملا بلجشا بديظازم بلى بد شبزة(‪.)1‬‬
‫منندأت لجشننل بملظنناله بلبمينندة م ش٘يننر مشن بملِاهنندة‪ .‬ويادنظننثل داثشن بدِظنن‪١‬سال ةم‪١‬ن‬
‫بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬بنهننا تم ن مشجننا ‪ ،‬بذ ‪ٛ‬ام ن بلجمه زاننل سننب ‪ 35000‬دشنندم م ن بد‪ٜ‬وِننات بدشٌاميننل‬
‫بد ن ‪٠‬انن حن ‪ ٤‬شننى و‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بهن ‪ ٚ‬بدشنناز‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬لننه بدظننا ض وبدِؼننسا من ػننثان ُننا ‪.1948‬‬
‫ندونيظننيي لننه ػننهس حصانسب (‪ .)2‬ت‬ ‫مننبه ‪ ٚ‬طنسب ‪ 1000‬أطننيج من تطننس‬ ‫‪ٟ‬منا ‪ٛ‬ننا بده دشنندة‬
‫ب بملظن ننؤدل بشتا٘ ن ن لن ننه توثين نن‪ ٝ‬بملثن ننا ة بدظياطن ننيل‪ ،‬وذدن نن‪ ٣‬س بده دشن نندةي د ن ن ةاي م ن ن ب متان نن‪٣‬‬
‫بملث ننا ة‪ ،‬م ننل ب بلب ننا‪ ٟ‬بده دشن نندم ‪ ٠‬ننا ‪ ٛ‬نند من نندأ متؤط ننيع ح‪ ٢‬م ننل ٗيدزبدين ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا ‪ٛ‬ثن ننل‬
‫ع‬
‫بدت ‪ٛ‬يننّ ُلننى بملِاهنندة ‪،‬لننه بدلاد ن ُؼننس م ن ‪٠‬ننان بدلننا ُننا ‪ 1948‬ت دةنندب‪ ،‬وذدنن‪ ٟ ٣‬و ن ة‬
‫مثدتيل ن تؤطيع بد سةات بملت دة تندونيظيل بمل‪ٜ‬يجحل‪ .‬وت تسػني ح‪ ٢‬منل بدهشند بدؼنس‪ٛ‬يل‬
‫ع‬
‫بده دشدة ن ننل زتيظ ن نل دملب‪ ٢‬م ن ننل تت ا ة ن ننل وزب ب ُث ن نند بد‪ ٜ‬ن ننا ز(‪ )3‬ناتث ن ننا دملب ن ننا‪ ٟ‬بدِ ن ننا ‪ .‬وتل ن ننم‬
‫بديج‪ٟ‬ي ن ت‪ٛ‬اي ن دملب‪ ٢‬مننل بد٘يدزبديننل وسةننات ُنندة اننه ‪٠‬ننل م ن بندونيظننيا بدؼننس‪ٛ‬يل‪ ،‬ط ن موسة‬
‫بدؼس‪ٛ‬يل‪ ،‬ما وزب‪ ،‬داوة بدٔسييل‪ ،‬داوة بدؼس‪ٛ‬يل‪ ،‬وط موسة بلجش ييل‪ .‬بما ب‪ٛ‬نادي بلب‪١‬ن بدنربا‬
‫ع‬
‫ٗان م زنين بد ن تلن شمننع وسةننات‪ٗ ،‬لن ُن ب‪ٛ‬اي ن مان‪٢‬ننا ويياتن (‪ .)4‬وسمنند من تػننازة بلننى‬
‫بد سة ننات بد ن ن تن ن تؤطيظ ننها ل ننه بملش نناه‪ ٝ‬بدِات نندة دملجمه زا ننل‪ ،‬ومن ن مي ه ننا م ننا وزب بد ن ن تن ن ٗيه ننا‬
‫تشـي بدظيد تجا‪ٟ‬سب نيشجسبت(‪ )Tjakra Ningrat‬وه شُي ب‪ٛ‬واله دِاتال ت ‪١‬ن بلجصانسة مشنر‬
‫ع‬
‫بديننا‪ُ ٤‬نندة‪ .‬ودنناب تؤطننيع هننرد بد سةننل وٗ‪ٜ‬ننا سطننتو َ بُيجٗن ح ن بدثِلنل بده دشدةننل مانننل ‪ٛ‬نند‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ت ن لننه و‪ ٛ‬ن "د ن ة‪ ١‬ن ٗيننل مٌِ ن بدشنناض ‪ٛ‬نند ُننا وب م ن ت ٓننا‪ ٤‬بد ن بت ننروها مملجننؤ ش ٗننا م ن‬
‫بدٔصو بده دشدم"‪ .‬ويادوسا‪ٜ‬ل ن٘ظها‪ ،‬وش ‪ ٤‬بد٘يجة بد ‪٠‬ان ٗيها ٓس‪ .‬دناوة ت ن ًنل تح‪٢‬نا‬

‫‪1‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P.227.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit., P.63.‬‬
‫(‪ )3‬زب ب ُثد بد‪ٜ‬ا ز ه زتيع بد ٗد بده دشدم بدرم شل له م٘اوكات مّ بلجان تندونيس ‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Alastair M. Taylor, OP. Cit., P.77.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.24.‬‬
‫‪106‬‬
‫بدِسٗيل‪ ،‬مسش بدظيد ‪٠‬ازتنا ديجناو(‪. )Karta Legawa‬و‪ٛ‬ند ‪٠‬نا هنرب ُامنل شدمنل مدنينل لنه ح‪ ٢‬منل‬
‫ع‬
‫بلجصز بدهشدةل بده دشدةل‪ ،‬وبؿث ٗجؤة ‪ٛ‬اتدب لبنص بطنمل حنص بدؼنِ بدظن ندب بدنرم ‪ٛ‬نا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫مننادت ويى سن‪ ٜ‬ن ل ننه م د ن ز‪ٗ .‬ل ن ُ ن ذد نن‪ ٜٗ ،٣‬نند ود نند بلبننا‪ ٟ‬بده دش نندم ُم نا ‪٠‬اٗي نا ل ننه‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫قزطت‪ٜ‬سبهيل ‪ٛ‬واُيل وكثاهه بملت‪ٜ‬اُدة ديؼ‪٢‬ا ب هي‪ ١‬ب بزاا له ط موسة (‪.)1‬‬
‫بُيجك ن بلجمه زا ننل ُلننى مظ ننؤدل تؤطننيع بد سة ننات كننم بملشنناه‪ ٝ‬بدتا ِننل دهننا‪ ،‬وذدنن‪٣‬‬
‫ش ‪ ٤‬ن‪ٜ‬اػات مجاع تم ؼؤ نتاتج بملِاهدة‪ ،‬بذ ب ه بململل تندونيس بده دشندةي م نس‪ٚ‬‬
‫مش مِاهدة زن٘يل م ش ‪ ٤‬تدسبببت بد ‪٠‬ان اظيج له ت‪ٜ‬د م بدنل شان‪ ٝ‬وسةنات ددةندة‬
‫لننه مننا وزب وٓس‪.‬ن دنناوة‪ ،‬وبوضننب مننا هننرد تدنسبببت اؼننيج بلننى "ح‪ٜ‬ي‪ٜ‬ننل ثامتننل واننه تكنسبز ممثنندأ‬
‫تط ننت٘تاببت بلب ننسة "‪ .‬و‪ ٛ‬نند ز بململ ننل بده دش نندم م ننا ه دش نندب ت ي ننج مث نندأ تط ننت‪ ٤ ٜ‬بدؼ ننِب ‪،‬‬
‫ود‪ ١‬ن ل ننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظ ننل هش ننا‪ ٜٗ ٞ‬ننسد ل ننه مِاه نندة زن٘ي ننل نـ ن ُل ننى بدتِثي ننج بلب ننس ُ ن بلبس‪ ٠‬ننات‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بدؼِثيل بد ن انه مؼنسوَ مشٌمنات طياطنيل بطن شا ب ُلنى مِاهندة ديشٔادناا ‪ٗ .‬لن ُن ذدن‪،٣‬‬
‫ع‬
‫ٗا بدتو زبت بدظياطيل له ٓس‪ .‬داوة ‪٠‬ان ‪ٛ‬د "حـا ؼن‪٢‬ل ‪٠‬امنل ِيندب ُن أةنل مؼناز‪ٟ‬ل‬
‫بو تدشل مثاػس بوٓيج مثاػس‪ ،‬بوح أةل كنٔ ن " من بلب‪ ٢‬منل بده دشدةنل‪ .‬ون يجنل دنرد‪ ٣‬تث ن‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بملجانع لنه بدلنام وبدِؼنسا من ػنثان م‪ٜ‬يجحنا ؿنيشيا ةوان من لجشنل بملظناله بلبمينندة " ب‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ت ن له بهتمام ننا شاؿ ننا هرد بدتو ن زبت بدظياط ننيل " ل ننه م ننا وزب وٓس‪ .‬ن د نناوة و"ب تثا ننٕ ُ ن ذد نن‪٣‬‬
‫ش ن ‪ ٗ ٤‬بؿننل شمشيننل مشٌمننل "(‪.)2‬وبلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ننل أ بده دشنندةي بطننتمسوب لننه طياط ن ه بد‪ٜ‬اتمننل ُلننى‬
‫و بلجمه زاننل‪ .‬و‪ٛ‬نند ًهننس ذدنن‪ ٣‬ش ن ‪ ٤‬بملننئتمس بد ننرم‬ ‫ب ؼنناب بد سةننات بملت نندة تندونيظننيل م ن‬
‫ُ‪ٜ‬دد بلبا‪ ٟ‬بده دشندم لنه مانندو ٕ دا٘ينجة من بدظنا ّ وبدِؼنسا من بةناز ح ن بدظنا ّ ُؼنس من‬
‫تم ش ُا ‪ .1948‬و‪ٛ‬د ك هرب بملئتمس مملاي ُ ث ثل ُؼسة وسةل ٓيج دمه زانل‪ .‬و‪ٛ‬ند وؿن‪ٙ‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P.242.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, OP. Cit., P.99.‬‬
‫‪107‬‬
‫مجا ننع قمن ن زإط نناب تا نن‪ ٣‬بد سة ننات م ننؤنه "بدهمن ن ب و ُمن ن ب وبػ ننسٖ ُا ننيه من ن ‪ٛ‬ث ننل‬ ‫مثِن ن‬
‫بدظاوات بده دشدةل "(‪.)1‬‬
‫ع‬
‫بثاز ُ‪ٜ‬د هنرب بملنئتمس بطن ياب بلجمه زانل‪ ،‬بذ ُدتنل شس‪ٛ‬نا ملِاهندة زن٘ينل‪ ،‬ت ب بلبنا‪ٟ‬‬
‫ع‬
‫بده دشنندم حنناو‪ ٤‬تتجةننس ُماننل م ن ش ن ‪ ٤‬بػننازتل بلننى ب بملننئتمس ‪٠‬ننا موثيِتننل " بط ؼننازاا ٗ‪ٜ‬ننى "‬
‫ع‬
‫وديع بدصبميا‪ .‬ومهما ة‪ ١‬من بمنس ٗ‪ٜ‬ند بطنتمست تحتجادنات وت هامنات بملتثا دنل مني بدونسٗي‬
‫ح ت ػ يما‪ ٤‬له بم‪٢‬ا بدت ؿل بلى بت٘ا‪ٛ‬يل طياطيل(‪.)2‬‬
‫أ بُل نناب(‪ )3‬لجشن ننل بملظ نناله بلبمي نندة ُلن ننى بةج ننا هسا‪ٜ‬ن ننل‬ ‫مش ننر موا ننّ ػن ننهس حصان نسب‬
‫ع‬
‫دمل سول م بد كّ بملتؤش ‪ .‬وتثِا دهرب ‪ٛ‬ا بدِلن ب تطنيجبله ت‪ٟ. .‬ساؼنله (‪،)T.C.Critchley‬‬
‫وتمسا‪ ٠ ٢‬زت و‪.‬ع (‪ )Coret Dubois‬م‪١‬تامل وت‪ٜ‬ندة وز‪ٛ‬نل ُمنل د‪١‬ن بدونسٗي لنه بدسب نّ من‬
‫ع‬
‫حصا نسب ُسٗ ن مم‪ٜ‬يجحننات ‪ٟ‬ساؼننله‪ -‬و‪ .‬نع‪ .‬و‪ٛ‬نند تلننمش هننرد بد ز‪ٛ‬ننل م‪ٜ‬يجحننا ةنندُ بلننى ب‪ٛ‬امننل‬
‫بنت ام ننات ل ننه ُم ن بندونيظ ننيا د ؼ نن‪١‬يل دمِي ننل ت‪١‬مياي نل ت ننل م ننل بدتجمل نا بملئ‪ ٛ‬ن ‪ ،‬وت‪٢‬ن ن‬
‫ع‬
‫ه دشنندب وبلجمه زاننل وس مظننت‪ٜ‬ال وذبت طننيا ة " م حنندد لننه ػنسب‪ ٟ‬ها وُلننى ‪ٛ‬نند بملظنناوبة"‪ .‬و‪ٛ‬نند‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫‪ٛ‬ثا بلجمه زال هرد بمل‪ٜ‬يجحات أطاطا دام٘اوكات‪ ،‬ت ب بده دشدةي زٗل ها حاس(‪.)4‬‬
‫ع‬
‫بطتمست بدملجشل له مظناُيها شن ‪ ٤‬ػنهس تمن ش‪ ،‬بذ ُ‪ٜ‬ند بُلناإها منئتمسب لنه بدتاطنّ من‬
‫تم ن ش ل ننه ‪ ٠‬ننادي زب ٕ ك ن ‪ ٟ‬ن بدو ننسٗي ‪ ،‬وذد نن‪ ٣‬ه نندٖ بدت ؿ ننل بل ننى ح ننل دا ك ننّ بملت ننؤش ‪ .‬وش ن ‪٤‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dothy Wood man , Op.Cit., P. 243.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., PP. 122-124.‬‬
‫(‪ )3‬ت ن أيي ننج بُل نناب لجش ننل بملظ نناله بلبمي نندة ِ نند ت ‪ٛ‬ي ننّ بت٘ا‪ٛ‬ي ننل زن٘ي ننل‪ ،‬بذ بش ننر ت‪ٟ.ٞ.‬ساؼ ننله م‪ ٢‬ننا ‪ٟ‬يج‪ .‬ن ‪ ،‬و‪ ٠‬ننا‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫‪ٟ‬ساؼننله كنناموا يِمننل لننه بدن شبزة تطننيجبديل داؼننئو بل ازديننل‪ ،‬و‪ٛ‬نند ‪ٟ‬ظن ٗهمننا دينندب دتون زبت مننا ِنند بلبننس لننه‬
‫دشن ػننس ه بطننيا‪ .‬بمننا ٓسبهننا ٗ‪ٜ‬نند بطن ثد‪ ٤‬م‪٢‬ن زت و‪.‬ننع‪ ،‬و‪٠‬ننا هننرب م ًنن‪ ٙ‬شدمننل شازديننل مت‪ٜ‬اُنند لننه بد سةننات‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بملت ندة‪ٟ ،‬منا ُمنل لنه ٗينجة طننام‪ٜ‬ل ‪ٛ‬شـن لنه دا‪٠‬ازتنا وم٘ ؼنا لنه بد‪ٜ‬شـننايات تمسا‪١‬ينل لنه مظناحل وبطنِل من دشن ‪.‬‬
‫بمل نيى بدهنا م‪ .‬بمنا ٗنا شا نند ٗ‪ٜ‬ند بطن ثد‪ ٤‬م ن زام نند هينيمنا ع (‪ )Raymond Henemans‬بدنرم ‪٠‬نا مستثنل وشانس لننه‬
‫ع‬
‫بل دمل بددما ماطيل بدثملجي‪١‬يل وكاموا ذب شدمل ‪ٟ‬ثيجة‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid,PP.102-103‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op.Cit., P.245.‬‬
‫‪108‬‬
‫بملئتمس ‪ٟ‬سز بد ٗد بده دشدم زٗلل دام‪ٜ‬يجحات بمل‪ٜ‬دمل‪ ،‬وبػناز بلنى ب ذدن‪ ٣‬بد كنّ مئ‪ٛ‬ن لبني‬
‫بدسبب تنت امات بده دشدةل بدِامل‪ .‬وم دهتل بُا بد ٗد بلجمه زم لنه بدلادن وبدِؼنسا من‬
‫زٗ ن نم هن ن ن دشدب دام‪ٜ‬يجحن ننات وُ نند ت‪ٜ‬ن نندةمها مل‪ٜ‬يجحن ننات‬ ‫تمن ن ش ب سن ننبامل من ن بمل ا ثن ننات‪ ،‬ظ ن ن‬
‫م‪ٜ‬امال (‪.)1‬‬
‫د ن ت ننؤت تنت ام ننات بده دشدة ننل بدِام ننل م٘ات نندة دام ا ث ننات‪ ،‬س نتاتجه ننا أًه ننست هيمش ننل‬
‫بديمنني بملتوننسٖ‪ .‬و‪٠‬ان ن بملظ ننؤدل تندونيظننيل م ن بملظنناتل بدستيظ نل بد ن ز‪ٟ‬ننصت ُايهننا بلب‪ ٢‬م نل‬
‫ع‬
‫بلجدةندة بذ ‪٠‬انن ُاشمنل ُلنى بت نناذ طياطننل م ؼند ة بشبب تانن‪ ٣‬بملظنؤدل(‪ .)2‬ووٗ‪ٜ‬نا دننرد‪ ٣‬بدننست‬
‫تان نن‪ ٣‬بلب‪ ٢‬من ننل اِن نندة ت ُلن ننى تت ن ننا بده دشن نندم‪-‬تندونيس ن ن لن ننه ‪ٛ‬لن نناةا ُن نندة ملن ننل بدِ ‪ٛ‬ن ننات‬
‫بل ازدي ن ن ننل‪ ،‬بد‪ٜ‬ل ن ن نناةا بملادي ن ن ننل‪ ،‬بد ن ن نندٗاَ‪ ،‬وبد‪ٜ‬ل ن ن نناةا ت‪ٛ‬تـ ن ن ننا ةل وبدل‪ٜ‬اٗي ن ن ننل‪ .‬وبػ ن ن ننيجه ه ن ن ننرد‬
‫ع‬
‫بدتِ نندة ت م ننا ت‪ ٢‬ن بد سة ننات بملت نندة ندونيظننيل "م‪ ٢‬ن ننل ٗي نندزبديا م ن وسة ننات بُلنناب ُل ننى‬
‫بطنناض بدت‪٢‬نناٗئ"‪ٟ ،‬مننا ةجن ب ةلننم حنن‪ ٝ‬أم دننصب م ن بندونيظننيا لننه بمل اٌٗننل ُلننى ُ ‪ٛ‬اتننل‬
‫ع‬
‫بملثاػ ننسة م ننّ ه دش نندب ن٘ظ ننها‪ .‬و‪ ٛ‬نند ‪٠‬انن ن ه ننرد بدتِ نندة ت طن ن ثا ل ننه شا ننا ة بدتن ن تسبت‪ ،‬بذ زٗ ننم‬
‫‪ٛ‬ث ‪ ٤‬أةل بت٘ا‪ٛ‬يل اظ ال ت ف من دل تت ا وتس‪ٟ‬يثل(‪.)3‬‬ ‫بلجمه زا‬
‫ع‬
‫م ن ده نل بشننس بت ننرت بلب‪ ٢‬مننل بلجدةنندة بد نسبببت بًهننست ش دهننا أيننجب لننه طياط ن ها‬
‫تج نناد بندونيظ ننيا‪ ،‬ومن ن م نني تا نن‪ ٣‬تدن نسبببت ‪ٛ‬يامه ننا متٔيي ننج مشـن ن بلب ننا‪ ٟ‬بدِ ننا بل ننى مشـن ن‬
‫ع‬
‫بملثِ بدظام داتال بده دشدم(‪ .)4‬وتثِا دهرب تس‪ ٞ‬بلبا‪ ٟ‬بدِنا ٗنا من ‪ ٞ‬مشـنثل‪ ،‬وشا٘نل لنه‬
‫بملشـ ن بلجدة نند زتننيع بد ن شزبب بده دش نندم بدظننام‪ ٝ‬بد نند‪ٟ‬ت ز د ن عع مي ننل بد ننرم بشننر م‪٢‬ان ننل ود نني‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫زاننص(‪ )Willem Drees‬زتيظ نا بد ن شزبب‪ٗ .‬ل ن ُ ن ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند ت ن بُننا ة اظننميل بدهشنند بدؼننس‪ٛ‬يل‬
‫اِسٖ مؤط بندونيظيا(‪.)5‬‬ ‫بده دشدةل وأؿث‬

‫‪1‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., PP.128-129.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit., P.64.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Alastair M>Taylor, Op. Cit.,PP.137-138.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit., P.64.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P. 24.‬‬
‫‪109‬‬
‫ع‬
‫ؼننؤ‬ ‫ت هامننات بملتثا دننل م ن ‪ ٟ‬ن بدوننسٗي‬ ‫ظن‬ ‫بش ب بد كننّ تؤشمننا ش ن ‪ ٤‬ػننهس ب‬
‫ش ننس‪ ٚ‬مِاه نندة بدهدن نل‪ .‬ول ننه شل ن ه ننرد تح نندب بملت ن تسة وؿ ننل بل ننى بندونيظ ننيا ممل ننل بد سة نات‬
‫بملت دة بلجدةد ميج‪ ٠ ٤‬دسب (‪ .)Merle Cochran‬وُشند وؿن دل بدنس م ا ثنات ٓينج زطنميل منّ‬
‫بدوننسٗي ‪ .‬ولننه بدِاػننس م ن بةا ن ‪ٛ ٤‬نند ‪ ٠‬ن دسب وز‪ٛ‬ننل ُمننل ُسٗ ن م وننل ‪ ٠‬ن دسب (‪ ،)1‬تلننمش‬
‫ع‬
‫م‪ٜ‬يجحا ةدُ بلى بدسبب بنت امات حسة وتؤطيع ح‪ ٢‬مل مملال(‪.)2‬‬
‫ع‬
‫ش ن ‪ ٤‬ذد نن‪ ٣‬بد ‪ ٛ‬ن ‪٠‬ان ن بلجمه زا ننل ت بد ننل ت نندةا م ن بلب ننص بدؼ نني له تندونيس ن‬
‫بدننرم ػنن‪٢‬ل طننيجبتيجيل ش ن ‪ُ ٤‬ننا ‪ ،1948‬ذدنن‪ ٣‬مِ٘ننل بدتو ن زبت بمل ايننل وبدتٔيننجبت بدظياطننيل‬
‫لننه بلبس‪ٟ‬ننل بدؼنني ُيل بددوديننل‪ ،‬بذ بش ب بدت ن تس منني بدؼنني ُيي وٓيننج بدؼنني ُيي لننه ‪٠‬ننل م‪٢‬ننا‬
‫اؼنن‪١‬يل "مننره بملِظنن‪١‬سا " بلننى أيننج لننه تهنناز بدننرم اِمننل كننمشل‬ ‫ِنند ُننا ‪ٟ ،1947‬مننا ب‬
‫تحنصب بدؼنني ُيل بملش٘ننس ة‪ ،‬وبنت‪ٜ‬ننل هننرب بدتٔيننج بلننى بندونيظننيا مننثىب(‪ .)3‬و‪ٛ‬نند طنناُدت بدٌنسوٖ‬
‫ع‬
‫بد ‪٠‬ان طاتدة آننرب‪ ،ٞ‬من تنس م بد كنّ ت‪ٛ‬تـنا م ظن بلبـناز بده دشندم(‪ٗ ،)4‬لن ُن‬
‫ع‬
‫تحثان بدرم ‪٠‬ا مش ؼسب ظ ُ‪ٜ‬د مِاهندة زن٘ينل‪ُ ،‬لنى ًهن ز م دنل مِازكنل تصُمهنا ‪ٛ‬نا ة‬
‫بلبص بدؼي له تندونيس بدؼثا (‪.)5‬‬
‫ع‬
‫ودنندت تانن‪ ٣‬بمل دننل تؤةينندب دهننا من زتننيع بدن شزبب تندونيسن بدظننام‪ ٝ‬بميننج ػننسٖ بدنندة‬
‫بدننرم بن٘ـننل ُ ن بلبننص تػننيجب‪ ٠‬بدننرم ‪٠‬ننا ‪ٛ‬نند بطظننل مننّ ػننهساس(‪ ،)6‬ث ن بنل ن مننّ بتثاُننل‬
‫تػ ن ننيجب‪ٟ‬يي بل ن ننى بلب ن ننص بدؼ ن نني له‪ ،‬وح ن ننص بدِم ن ننا‪ .٤‬و‪ ٛ‬ن ننا بود ن نن‪ ٣‬مت‪ ٢‬ن ن ا "بلجبه ن ننل بدؼ ن ننِثيل‬

‫‪1‬‬
‫‪) Alastair M. Taylor, Op. Cit., PP. 141-142.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) F. R. U. S. 1952-1954, Op. Cit., P.1152.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P. 228.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., PP.244-245.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.228.‬‬
‫(‪ )6‬مساا ‪ٟ‬سوشاس‪ ،‬بدلاتسو ‪ ،‬تسدمل شيجم حما ‪ ،‬ن‪ ،1‬ميجوت‪،1961 ،‬ؾ ؾ‪.172-171‬‬
‫‪110‬‬
‫بددةم‪ٜ‬سبهيل" بد بت رت بملظناز ن٘ظنل بدنرم بت نرد م ‪٠‬نا‪ ،‬و ُن بلنى مشناب دبهنل م حندد تلن‬
‫ع‬
‫‪٠‬ل بملشٌمات بملتِاه٘ل مّ بهدبٗها‪ ،‬ودِا تا‪ ٣‬بلجبهل م وشبزة حتا هدٗا دش‪ٜ‬دها(‪.)1‬‬
‫ع‬
‫شن ‪ ٤‬تػننهس بدتاديننل بش ب كننٔى بدؼنني ُيي ُلننى بلب‪ ٢‬مننل‪ ،‬شاؿننل ِنند وؿن ‪ٛ ٤‬اتنند‬
‫بلبننص بدؼنني له بدظننام‪ ٝ‬م طن (‪ )Musso‬لننه بدلننا ُؼننس من ب ُننا ‪ِ ،)2(1948‬نند ب ‪ٛ‬طن‬
‫مٌِ حياتل له م ط‪ . ٢‬ود ةدشل م طن بندونيظنيا ؼن‪٢‬ل ُا ن ‪ ،‬منل بننل شنل ماطن مظنتِاز‬
‫ع‬
‫هن ن طن ن يازت (‪ٗ .)3()Suparto‬لن ن ُن ن ذد نن‪ ٜٗ ٣‬نند ش ننل بندونيظ ننيا مـ نن٘تل ط نن‪١‬ستيجب دظن ن زا ش‬
‫‪ Suripno‬وه ن ن ُل ن ن لن ننه بلبن ننص بدؼن نني له تندونيس ن ن بدن ننرم ‪٠‬ن ننا ةملن ننل بلجمه زان ننل لن ننه بوزين ننا‬
‫بدؼس‪ٛ‬يل(‪.)4‬‬
‫م نندأ م ط ن مت دي ننل بدش‪ ٜ‬نند بل ننى ط ن ‪٠‬ازن وحت ننا ِ نند وؿ ن دل بل ننى بندونيظ ننيا(‪.)5‬ول ننه بدلاد ن‬
‫ع‬
‫وبدِؼ ننسا من ن آ ؼ ننست بحن ند بد ننب‪ ٙ‬م‪ ٜ‬نناس مل طن ن د نناب ٗي ننل‪ " :‬د‪ ٜ‬نند أشو ننؤت بدلن ن زة ل ننه‬
‫تؤ‪ٟ‬ينندها ُلننى بدت٘نناوق وبد ظ ن ال‪ ...‬د‪ٜ‬نند ِٗ نل ط ن ‪٠‬ازن وحتننا ‪٠‬ننل مننا م طننِه دـ ن بدا ن ُلننى‬
‫حننم بدسن٘ي ننل واج ن بدتـنندة‪ُ ٝ‬ل ننى بدِ ‪ٛ‬ننات م ننّ‬ ‫ٗؼننل بدل ن زة ممِ ننص‪ ُ ٤‬ن بن٘ظننه ‪ ،‬ةج ن‬
‫زوطنيا بدظن ٗي يل دا‪ٜ‬لناب ُلنى بدلنٔ ن بده دشدةنل وتمسا‪١‬ينل بملظناول ُلنى بلجمه زانل‪ .‬ةجن‬
‫ب ةن ننت ‪ٛ‬ين ننا ة بمتشن ننا م ن ن بدوث‪ٜ‬ن ننل بدِمادين ننل ودن ننيع م ن ن بدِشاؿن ننس بدتجد بشان ننل‪ ،‬س بدِمن ننا‪ ٤‬ه ن ن‬
‫بدوث‪ٜ‬ل ت‪ٟ‬ملج ث زال‪ ،‬وت‪ٟ‬ملنج مشاهلنل د متجةادينل‪ ."...‬وه‪١‬نرب هادن م طن م ‪ ٢‬منل دبهنل وهشينل‬
‫مظيوس ُايها م ‪ٛ‬ثل بدؼي ُيي (‪.)6‬له بد ‪ ٛ‬ن٘ظل حناو‪ ٤‬م طن ب‪ٛ‬شناَ بُلناب بلبنص بدن ه‬
‫وبملاػ ن ن ن ن م ماسنل ن ن ن نما بلن ن ن ننى بلبن ن ن ننص بدؼن ن ن نني له هن ن ن نندٖ شان ن ن نن‪ ٝ‬دبهن ن ن ننل وهشين ن ن ننل ووشبزد وهشين ن ن ننل‬

‫‪1‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., PP. 228-229; Guy J. Pauker, Op.Cit., P. 203.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P. 229; Max Beloff, Soviet Policy in the Far East, 1944-1951, London, 1953,P. 217.‬‬
‫(‪ )3‬مساا ‪ٟ‬سوشيس‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.172‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.229.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Max Beloff, Op.Cit.,P.217.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Arnold C.Brackman, Indonesian Communism A History, New york, 1963, P.82.‬‬
‫‪111‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ددةدة(‪،)1‬ود‪١‬شل ٗؼل له ذد‪ ٣‬س بُلاب ‪ ٟ‬بلبصيي زٗل ب بددُ ة بدؼي ُيل زطنميا‪ٗ ،‬لن‬
‫ُ ن بنه ن ‪ ٛ‬ننا وب مٌ نناهسبت مئا نندة لب‪ ٢‬م ننل حت ننا ل ننه د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازت ننا(‪.)2‬ول ننه بدل ننام ُؼ ننس م ن بةا ن ‪٤‬‬
‫ع‬
‫بُاش ن ن بدل ن ن زة ل ن ننه م ن ننا ة زط ن ننميا(‪،)3‬وبط ن ننت لى بدؼ ن نني ُيي ُل ن ننى بمل‪٢‬اتن ن ن بدسط ن ننميل بل اؿ ن ننل‬
‫مالجمه زان ن ننل وم هن ن ننا م ون ن ننل بدؼن ن ننسهل‪ٟ ،‬من ن ننا بذبَ زب ة ن ن ن من ن ننا ة‬
‫بدن ن ننرم بؿن ن ننث ت ن ن ن طن ن نناول‬
‫ع‬
‫بدؼي ُيي ميانا حاو‪ ٤‬بدؼي ُي م ش دل ت سام بدؼِ ُلى بلب‪ ٢‬مل(‪.)4‬‬
‫ُ ‪ٛ‬يا ودل بندونيظيا بدظن ٗياتيل‪ ،‬وتن لى بمينج ػنسٖ‬ ‫له بدي بدتاله بُا له ما ة‬
‫بد ن نندة (‪ ،)5‬زتاط ن ننل بلب‪ ٢‬م ن ننل بدؼ ن نني ُيل ميشم ن ننا ت ن ن لى م ط ن ن بد‪ٜ‬ي ن ننا ة بدِام ن ننل دال ن ن زة(‪ .)6‬بُاش ن ن‬
‫بلب‪ ٢‬مننل حادننل بدون بزة وتن مننش طن ‪٠‬ازن طنناوات ٓيننج م نندو د ملنندة ث ثننل بػننهس(‪ٗ )7‬لن ُن‬
‫ذد‪ٜٗ ،٣‬د ُمل ط ‪٠‬ازن ُلى م بدهل بدؼي ُيي من شن ‪ ٤‬بل ونا بدنرم ودهنل بلنى بدؼنِ ‪،‬‬
‫وبدننرم دنناب ٗيننل‪" :‬بفه ننا تش ن ة‪ ...‬ب بلبننص بدؼ نني له ت ن ‪ٛ‬ي ننا ة م ط ن ة نناو‪ ٤‬بدظ ننيوسة ُل ننى‬
‫بدظ نناول ل ننه ما نندنا‪ .‬بش ن ا ويؤط ن ؿ نسبَ بندونيظ ننيا م ن بد ننل تط ننت‪ ...٤ ٜ‬بزا نند ب بٗظ ننس د‪ ١‬ن‬
‫منؤن‪ ١‬ةجن ب ت تننازوب مني ب ت ثِن ب م طن وحصينل بدننرم طننيدمس ٗ‪١‬نسة بندونيظننيا بملظننت‪ٜ‬ال بو‬
‫ت ثِ ن ب ط ن ‪٠‬ازن وحتننا بداننرة ‪ ،‬ممِ نننل هللا‪ ،‬طنني‪ ٜ‬بن‪ ١‬دوسانن‪ ٝ‬بطننت‪ ٤ ٜ‬بندونيظننيا وت ساسهننا‬

‫‪1‬‬
‫‪) Charles B. Mclane, Soviet Strategies in South East Asia, An Exploration of Eastern Policy Under Lenin‬‬
‫‪and Stalin, New York, 1966, PP.406-407.‬‬
‫‪2‬‬
‫;‪) Arnold C. Brack man, Op. Cit, PP. 90-91‬‬
‫مجم ُل م بملئد٘ي بدٔسييي ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ‪.565‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Max Beloff, Op.Cit.,P.218.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Arnold C. Brackman , Op.Cit P. 93 .‬‬

‫(‪ ) 5‬د‪ٜ‬نند بُا ن بُلنناب بلجبهننل بدؼننِثيل بددةم‪ٜ‬سبهيننل ممننا ٗننيه بػننيجب‪ٟ‬ي بميننج وحننص بدِمننا‪ُ ٤‬لننى بنه ن شا ن ب بلبننص‬
‫ع‬
‫بدؼي له تندونيس ملظاندة م ط له ث زتل ‪ ،‬وُشدتر بُا ػسٖ بددة مانل ‪٠‬ا ػي ُيا مشرُا ‪ .1935‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Charles B . Mclane, Op. Cit ., PP. 406-407 .‬‬
‫(‪ )6‬م مد بطد ػها ‪ ،‬ؿ٘ ات م تازا بندونيظيا بملِاؿسة ‪ ،‬ن‪ ، 2‬ميجوت ‪، 1971 ،‬ؾ ‪.58‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Fact on File , Op . Cit ., P . 29 .‬‬

‫‪112‬‬
‫م ن ‪٠‬ننل ًا ن "(‪.)1‬وُلننى بدننسٓ م ن م اودننل بدؼنني ُيي تلنني‪ ٝ‬نوننا‪ ٚ‬بدتم نس م ن ش ن ‪ ٤‬تؤ‪ٟ‬يننده‬
‫ع‬
‫ُلننى ب بلب‪ ٢‬مننل بملئطظ نل لننه م ننا ة ‪٠‬ان ن "ب بزد ػ ننِثيل ب‪ٛ‬ايمي نل و‪ ...‬دننصبب م ن بلجمه زا ننل‬
‫بددةم‪ٜ‬سبهي ننل تندونيظ ننيل"‪ ،‬ت ب ه ننرد بل وام ننات دن ن أي ننج من ن م ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بلب‪ ٢‬م ننل(‪ ،)2‬بذ ػن ن‬
‫وثن‬ ‫بلجيؽ تندونيس حمال له بدلاد وبدِؼسا م بةا ‪ ٤‬بطن هدٗ بملتمنس ة لنه منا ة‬
‫منند ؿننٔيجة بشنس ‪ٛ‬ساثنل‪ ،‬وشن ‪ ٤‬تانن‪ ٣‬تػن ثا‪٠‬ات تن ‪ٛ‬تننل م طن ‪ٟ ،‬مننا تن بُت‪ٜ‬ننا‪ ٤‬أمينج ػننسٖ‬
‫بددة له بدل ثي م اؼسا بدلا (‪.)3‬‬
‫‪ٛ‬اننل ُنند بملتمننس ة‬ ‫د ن ة‪ ١‬ن ظ ن‬ ‫ةم‪١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب ٗؼننل ث ن زة بدؼنني ُي لننه مننا ة‬
‫ت‪ٟ‬ملننج بهميننل ‪٠‬ننا ُنند بهتمننا بحنند مـنن٘ل‬ ‫وُنند حـ ن ده ُلننى ت ندزا دينند‪ ،‬مننل ب بدظ ن‬
‫شاؿل مدُ ة م ط بلى حمل بدظ ‪ ،‬وذد‪ ٣‬سنها ‪٠‬ان م دهل كد ط ‪٠‬ازن وحتنا بدانرة ُندب‬
‫بده دشنندةي ‪ .‬ولننه هننرب‬ ‫بدؼننِ ‪ ،‬وهمننا بداننرب ح‪ٜٜ‬ننا تطننت‪ ٤ ٜ‬من بُنندبب بدننث‬ ‫موانني لننه ُين‬
‫بدـ نند ‪ٟ‬ت ن " ط ن زا ش " ل ننه مر‪ٟ‬سبت ننل بد ن ‪ٟ‬تبه ننا بثش نناب ود ن د ل ننه بدس ننج ‪" :‬ب بد نندزض بد ننرم‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫اِامشاد زض ثمي ددب وب ‪٠‬ا ‪ٛ‬اطيا‪ .‬اِامشا ب بدؼِ د ة‪ ١‬ةئادنا"(‪.)4‬‬
‫شن ‪ ٤‬ذدنن‪ ٣‬بد ‪ٛ‬ن بطننتمست لجشنل بملظنناله بلبمينندد لننه ُماهنا‪ ،‬و‪ٛ‬نند وبٗ‪ٜ‬ن بلجمه زاننل‬
‫ُلننى م‪ٜ‬يجحننات شوننل ‪ ٠‬ن دسب ‪ ،‬ميشمننا تننؤشس بدننس بده دشنندم أ‪ٟ‬ملننج م ن ػننهس‪ .‬ولننه بدسب ننّ ُؼننس م ن‬
‫ع‬
‫اؼ ننسا تو‪ٛ ٤‬ثا ن ه دش نندب متا نن‪ ٣‬بمل‪ٜ‬يجح ننات بطاط ننا داش‪ ٜ‬نناغ‪ ،‬ود‪ ١‬ه ننا ‪ ٛ‬نندم ل ننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظ ننل‬
‫بُيجكات ذبت هثيِل شويجة ُلى ِم بدصبب بل ول ُسٗ مامل‪ٜ‬يجحات بمل‪ٜ‬امال(‪.)5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Guy J. Pauker , The Soviet Challenge in Indonesia Forgin Affairs , Vol: 40 , No.4, New York , July 1962,‬‬
‫‪P.612 ; J . D. Legge , Op. Cit., pp.230-231.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Charles B. Mclane, Op . Cit ., P. 407 .‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File , Op. Cit ., P. 29 .‬‬
‫(‪ )4‬مساا ‪ٟ‬سوشاس‪ ،‬بدـسبَ بددوله له دش ػس ه بطيا‪ ،‬تسدمل ماهس ظي ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪ ،1967 ،‬ؾ ؾ ‪.93-92‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., P. 146.‬‬
‫‪113‬‬
‫ةث نندو ب ه دش نندب د ن اِ نند اِي ننجٖ م نندوز لجش ننل بملظ نناله بلبمي نندة‪ ،‬بذ ِ نند بط ننث ُي م ن‬
‫ِل ن نل ه دشدة ن ننل مستاطن ننل ط ن ننت‪١‬س(‪ )1()Stikker‬دا ن نندش ‪ ٤‬ل ن ننه‬ ‫ت‪ٜ‬ن نندةمها دام‪ٜ‬يجح ن ننات بمل‪ٜ‬اما ن ننل بزطن ننا‬
‫م ا ث ننات مثاػ ننسة م ننّ بلجانن ن تندونيس ن ‪ .‬وشن ن ‪ ٤‬ه ننرد بمل ا ث ننات د ن تتو ننس‪ ٚ‬بدثِلن نل ل ون نل‬
‫‪٠‬ن ن دسب بو بمل‪ٜ‬يجح ننات بمل‪ٜ‬اما ننل(‪ ،)2‬م ننل ب بمل ا ث ننات بزت حن ن ‪ ٤‬مظ ننؤدل ط نناوات ممل ننل بدت ننال‬
‫بده دشنندم لننه بلب‪ ٢‬مننل بد٘يدزبديننل بملئ‪ٛ‬تنل‪ .‬و‪ٛ‬نند وبٗنن‪ ٝ‬زتننيع بدن شزبب تندونيسن م منند حتننا ُلننى‬
‫مننش بململننل بده دشنندم طنناوات وبطنِل لننه بلبنناست تكننوسبزال(‪ .)3‬ت ب بدوننسٗي بشتا٘ننا ؼننؤ‬
‫مظننؤدل وك ننّ بلج ننيؽ بلجمه ن زم ت ن ط ننيوسة بلب ننا‪ ٟ‬بده دش نندم تُلننى ش ن ‪ٗ ٤‬ي ننجة بلب‪ ٢‬م ننل‬
‫وًي٘ ننل بلب ننا‪ ٟ‬وًي٘ن نل‬ ‫بملئ‪ٛ‬تن نل‪ .‬و‪ ٛ‬نند وبٗ نن‪ ٝ‬حت ننا ُل ننى ه ننرد بملظ ننؤدل‪ ،‬ود‪١‬ن ن ؼ ننساول ب ت‪٢‬ن ن‬
‫ع‬
‫بط ؼن ننازال ؿن ننسٖ‪ٗ .‬ل ن ن ُ ن ن ذدن نن‪ٜٗ ٣‬ن نند بمن نندت بلجمه زان ننل بطن ننتِدب ها د كن ننّ ‪٠‬ن ننل بد‪ ٜ‬ن ن بت‬
‫تندونيظن ننيل ت ن ن طن ننيوسة بد‪ٜ‬ين ننا ة بده دشدةن ننل لن ننه حن نناست بدو ن ن بزة(‪ .)4‬وُلن ننى بدن ننسٓ م ن ن تان نن‪٣‬‬
‫بدتش نناشست‪ ،‬ت ب بد ك ننّ ت ننؤش شاؿ ننل ِ نند مٔ ننا زة بدثِل ننل بده دشدة ننل ل ننه بل ننامع من ن ‪ ٠‬ننان‬
‫ع‬
‫تو‪.)5(٤‬وبشي ن نجب‪ ،‬بنهن ننازت بمل٘اوكن ننات لن ننه بلبن ننا م ُؼ ن نس م ن ن ‪٠‬ن ننان تو‪ ،٤‬ذدن نن‪ُ ٣‬شن نندما بُام ن ن‬
‫بدظ نناوات بده دشدة ننل لجش ننل بملظ نناله بلبمي نندة م ننؤ " بمل٘اوك ننات ت ن ن زُاة ننل بدملجش ننل ل ننه ه ننرد‬
‫بملسحاننل اننه م٘اوكننات ُ‪ٜ‬يمننل‪ ،‬اذ بنهننا طننت‪ ٜ‬دش‪ٜ‬اػننات س هاتننل م هننا"‪ .‬وُشدتننر حنناو‪ ٤‬بدنند‪ٟ‬ت ز‬
‫حت ننا بُ ننا ة ٗ ننت بمل٘اوك ننات ُن ن هسا نن‪ ٝ‬ت ط ننى بدظ ننيد ‪٠‬ن ن دسب ‪ ،‬ت ب بدظ نناوات بده دشدة ننل‬
‫بُاش ن م ننا بمل٘اوك ننات ط ننت‪ٓ ٢‬ي ننج م٘ي نندة م نناد تا ننص بلجمه زا ننل ن٘ظ ننها م‪ٜ‬ث ن ‪ ٤‬وده ننل بدشٌ ننس‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بده دشدةل بطاطا داش‪ٜ‬اغ‪،‬وذد‪ ٣‬يؼمل تش٘ينر بدهدننل‪ .‬وتثِنا دنرد‪ ،٣‬ودهن بدظناوات بده دشدةنل‬

‫(‪٠ )1‬ا طت‪١‬س يؼٔل مشـ وشاس بل ازديل بده دشدم‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Facts on File, Op. Cit, P.22.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Alastair M.Taylor, Op. Cit., P.146.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit., P.65.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P. 227.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.22.‬‬
‫‪114‬‬
‫ع‬
‫تو‪.)1(٤‬حنناو‪ ٤‬بدظننيد ‪ ٠‬ن دسب‬ ‫بنننربزب بلننى بلجمه زاننل دت‪ٜ‬نندة ز هننا ‪ٛ‬ثننل بدلننام ُؼننس م ن ‪٠‬ننان‬
‫بدتنندشل لننه تمننس‪ ،‬بذ بزطننل زطننادل بلننى بد ٗنند بده دشنندم دنناب ٗيهننا‪ " :‬طن ت٘‪ ٝ‬م ننه‪ ،‬وبنننا وبثنن‪ ٝ‬من‬
‫هرب‪ ،‬مان له ملل هرد بدٌسوٖ س بطتويّ ب بكٔى ُلى بدد‪ٟ‬ت ز حتا دت‪ٜ‬ندة ز طنسعّ ُلنى‬
‫دظننيوسة‬ ‫زطننادل س تنندُ د سًهنناز زٓثننل ب‪ٟ‬تننج لننه بطننتئشاٖ بمل٘اوكننات ٗ ظ ن وبنمننا د ط ظ ن‬
‫ح‪ ٢‬مت‪ ٣‬له ‪٠‬ل ن‪ٜ‬ول ما ةل"(‪.)2‬‬
‫د ن ت ننس بلجمه زا ننل ُل ننى تن ننربز بد ه نناث ‪ ،‬ول ننه بلبا ة ننل ُؼ ننس وبدشـ نن‪ ٙ‬م ن ديا ننل بدل ننام‬
‫تو‪ ٤‬بُان بدظننيد ‪٠‬ن دسب مننا بده دشنندةي ‪ٛ‬نند شس‪ٛ‬ن ب بدهدننل‪ٛ ،‬ثننل ب اظننتا‬ ‫ُؼننس من ‪٠‬ننان‬
‫بدملجشل مر‪ٟ‬سة بلبس هرد(‪.)3‬‬
‫‪-‬الهجوم الهولىدي الثاوي ىاملوكف الدى ي مىه‪.‬‬
‫بُم نناده م ن ش ن ‪ ٤‬ت٘جي ننج ه نناتسة ميدبني ننل ل ننه د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازت ننا‪ ،‬ث ن ‪ ٛ‬ننام ب‬ ‫م نندأ بده دش نندة‬
‫ماُت‪ ٜ‬ننا‪ ٠ ٤‬ننل م ن ط ن ‪٠‬ازن وحت ننا وػ ننهساس وم ننا ة‪ ٜ‬نناز نـ نن‪ ٙ‬بد ن شبزة بلجمه زا ننل وت ن ن٘ ننيه بل ننى‬
‫ط موسة‪ ،‬وله بدي بدتاله ن‪ٜ‬ا ب بلى دصاسة مجاوزة اه مان‪٢‬ا(‪.)4‬وله بلبنا م وبدِؼنسا من ‪٠‬نان‬
‫تو‪ ٤‬وبٗ‪ ٝ‬بدتجملا بده دشدم ُلى ‪ٛ‬سبز بلب‪ ٢‬مل بده دشدةنل مؤطنتئشاٖ بد‪ٜ‬تنا‪ ٤‬لنه بندونيظنيا‪ .‬و‪ٛ‬ند‬
‫زانص تتجةنس ذدن‪ ٣‬بدِمنل من شن ‪ ٤‬تؤ‪ٟ‬يندد ُلنى ب بلجمه زانل‬ ‫حاو‪ ٤‬زتيع بد شزبب بده دشدم ودني‬
‫‪ٛ‬امن م ننس‪ ٚ‬مِاهنندة زن٘يننل مشننر ػننهس تمن ش‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬من شن ‪ ٤‬بزطننادها تٖ بلجشن بلننى ت‪ٛ‬انني‬
‫بدرم اظيوس ُايل ه دشدب‪ ،‬وبدرم ب سبث مشل مم دن ػنسون بدهدننل(‪.)5‬ولنه بندونيظنيا بُان‬
‫وشاس بدؼئو ت‪ٛ‬تـا ةل بدد‪ٟ‬ت ز ػسٖ بددة (‪ )6‬بدرم ‪٠‬ا حيشرب‪ ٞ‬ذب‪ ٞ‬لنه طن موسة ح‪ ٢‬منل‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P. 227.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., P.228.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P.228.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer , Op. Cit ., P. 63 .‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File, OP.Cit., P.23.‬‬
‫(‪ )6‬ػسٖ بددة ‪:‬ودد له ٓس‪ .‬داوة‪ ،‬وه ةش ظن بلنى بؿنل طن ب ‪ ،‬وانت ن بلنى ت‪ٛ‬اينل من بٗنسب بلجادينل بدظن بنيل‪.‬‬
‫ع‬
‫ت ننسل م ن ‪٠‬ايننل بلب‪ ٜ‬ن ‪ ٚ‬لننه دا‪٠‬ازتننا وت ـننف لننه ‪ٛ‬ظ ن بدل نسبت ‪ .‬بؿننث م اٌٗننا لننه بملـننسٖ بملس‪ٟ‬ننصم و‪٠‬ننا يشننجّ‬
‫‪115‬‬
‫ه ن بزة(‪ )1‬ت ن زتاطننتل‪ ،‬وح ند بدؼننسون بد ن طننتات‪ُ ٜ‬لننى بطاطننها بلجمه زاننل مننّ بدظنناوات‬
‫بده دشدةنل وبهمهنا بهن ‪ ٚ‬طنسب بملِت‪ٜ‬اني بلجمهن زاي مثاػنسة‪ ،‬ب سنبا بد‪ٜ‬ن بت بده دشدةنل من‬
‫تو‪ ،٤‬تُي نجبٖ ظننيا ة بلجمه زاننل ُلننى دنناوة وط ن موسة ومننا وزب‪ ،‬اؼنن‪١‬يل‬ ‫شننى ما‪ٛ‬ثننل ‪٠‬ننان‬
‫ح‪ ٢‬مننل بندونيظننيل ػننِثيل من ش ن ‪ ٤‬بنت امننات حننسة ِينندة ُن بدتنندشل بده دشنندم‪ ،‬وب سننبا‬
‫بد‪ ٜ‬بت بده دشدةل م بندونيظيا مؤطسَ و‪ ٛ‬مم‪ِ ١‬د اؼ‪١‬يل بلب‪ ٢‬مل بدؼِثيل(‪.)2‬‬
‫بدظ ن ننيوسة ُل ن ننى ‪ ٠‬ن ننل بمل ن نند بد‪١‬ثي ن ننجة وبدو ن ننس‪ ٚ‬بدستيظ ن ننل ل ن ننه د ن نناوة‬ ‫بط ن ننتواَ بده دش ن نندة‬
‫وط ن موسة ش ن ‪ ٤‬بطننث ُي م ن بدهج ن ‪ ،‬ت بنه ن ٗؼننا ب لننه بدظننيوسة ُلننى بدسانن‪ ٙ‬تندونيس ن ‪.‬‬
‫تندونيس ن ُل ننى ذد نن‪ ٣‬م‪ ٜ‬د نل‪" :‬ب ط نن‪ ٜ‬ن د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازت ننا ‪ ...‬ه ن مدبة ننل ‪...‬‬ ‫و‪ ٛ‬نند ُا نن‪ ٝ‬وشا ننس تُ ن‬
‫ِي نندة ل ننه بملظ ننت‪ٜ‬ثل‪ ...‬ب بمل نند بد‪١‬ثي ننجة م ن بملم‪ ١‬ن ب ة ننت‬ ‫بملؼننا‪٠‬ل ده دش نندب‪ .‬ب بد هاة ننل ت‪ ٢‬ن‬
‫بحت ده ننا من ن ه دش نندب‪ .‬ود‪١‬ن ن بملش نناه‪ ٝ‬بدسا٘ي ننل س ةم‪١‬ن ن بدظ ننيوسة ُايه ننا وبحت ده ننا‪ .‬ب ه دش نندب‬
‫تش‪ٜ‬ـ نها بد‪ ٜ‬ن ة بدل ننسوزال داظ ننيوسة ُل ننى ‪ ٠‬ننل بملشو‪ ٜ‬ننل بلجمه زا ننل‪ ،‬و‪ ٛ‬نند ةش‪ٜ‬ـ ننه بمل ننا‪ ٤‬بم ننل‬
‫م ن تهميننل بد‪١‬تننج مننؤ ه دشنندب ‪ٛ‬نند‬ ‫تٖ بلجشن م ن تجهي ن بت و‪٠‬امننل ت بمننل‪ .‬وزيمننا ‪ٛ‬نند ة‪٢‬ن‬

‫ش ن ‪ ٤‬زأض بملننا‪ ٤‬تدشب ن بلننى بدننث ‪ ،‬دلننسوزتل لننه مؼننازعّ تنمنناب‪ .‬بو ن مننادت ٗيج ماان٘ننا‪ ٚ‬بلب‪ ٢‬ن م وحننرز بلب‪ ٢‬مننل‬
‫ُا ‪1953‬م ب ن٘‪ٜ‬ا ها ب‪ٟ‬ملج م وبز ب ها‪ ،‬وحرزها م تٗ ض ‪ .‬ةشٌس‪ :‬مساا ‪ٟ‬سوشاس‪ ،‬بدلاتسو ‪ ،‬ؾ‪.99‬‬
‫(‪ُ )1‬ما ح‪ ٢‬مل بدو بزة ُلى بنها مس‪ٟ‬ص بملئطظل بدِظ‪١‬سال و ‪٠‬ان م‪ٜ‬ينا ة بد‪ ٢‬د نينل هندةات (‪ ٠ )Hidyat‬ننل زتنيع‬
‫تز‪٠‬ا و‪ٛ‬اتند بد‪ٜ‬ن بت بلجمه زانل ت‪ٛ‬ايمينل لنه طن موسة‪ٟ .‬منا تن اِيني بلجننجب‪ ٤‬طن ةسما ديؼنٔل بملشـن ن٘ظنل لنه‬
‫ع‬
‫د نناوة‪ٗ .‬لن ن ُن ن ذد نن‪ ٜٗ ،٣‬نند تن ن ت‪ٜ‬ظ نني ‪ٟ‬ن ن بلجصا ننستي بل ننى ب‪ ٛ‬ننادي ُظ نن‪١‬سال ت ن ن ‪ٛ‬ي ننا ة ‪ ٛ‬ننا ة ُظ نن‪١‬ساي ةتا‪ٜ‬ن ن‬
‫بوبمننسه م ن ح‪ ٢‬مننل بدو ن بزة‪ .‬وبلجنندةس مادننر‪ٟ‬س ب بملشٌمننل بدِظنن‪١‬سال ‪٠‬ان ن اِمننل متنظنني‪٠ ٝ‬امننل مننّ ت بزة بملدنيننل‪،‬‬
‫دهرب تس‪ ٞ‬بدِدةد م م ً٘ بل دمل بلجمه زاي مشاؿبه له مدنه وطيجوب ُماه م بدسان‪ .ٙ‬و‪٠‬نا هنئسب ة ٌن‬
‫متِنناو و ُ ن بدشنناض‪ ،‬دهننرب ٗ‪ٜ‬نند بطننتواُ ب ٗننسق بدِدبدننل ودمننّ بدل نسبت وبلب٘نناي ُلننى بدِماننل بلجمه زاننل‪ .‬ود ن‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫جننص ‪ ٛ‬بتننل ُن أويننل بملشو‪ٜ‬ننل‬ ‫ة‪١‬ن بلجننيؽ بده دشنندم ‪ٛ‬ننا زب ُلنى ت ديننل ز ب بطننيجبتيمله طننادي بدِـننامات‪ ،‬ظن‬
‫ما‪ٟ‬ماهننا‪ .‬و‪ٛ‬نند ػننا حننس بدِـننامات بملشٌمننل حس‪ٟ‬ننل تم اننل بلجننيؽ بده دشنندم وشون ن ت س‪ٟ‬نل وبتـنناستل وبطننتن ٗ‬
‫ع‬
‫‪٠‬ل ‪ ٛ‬تل‪ .‬و‪ٛ‬د بُيجٖ ‪ٛ‬اتد بد‪ٜ‬ن بت بده دشدةنل لنه طن زبماةا منا توكناَ ؿنِثل دندب مادنظنثل د‪ ٜ‬بتنل و من ٓينج بملم‪١‬ن‬
‫دها بحت ‪ ٤‬بدث ‪٠‬اها‪ ،‬س هرب يِ ؼس ‪ ٛ‬بت ‪ٛ‬ايال ُلى مشو‪ٜ‬ل وبطِل‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Dorthy Wood man, OP.Cit., P.251.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid , P.250.‬‬
‫‪116‬‬
‫ع‬
‫ُصد ن بدِ نناد شازد ننا"(‪.)1‬وُل ننى بد ننسٓ م ن نج ننا ه دش نندب ل ننه ت ‪ٜ‬ي نن‪ ٝ‬به نندبٗها ُظ نن‪١‬ساا‪ ،‬ت بنه ننا‬
‫ع‬
‫ٗؼا طياطيا بذ ب بن لجشل بملظاله بلبميدة بدِمل بده دشندم لنه ت‪ٜ‬ساسهنا بدنرم بزطناتل بلنى‬
‫مجاننع تم ن لننه بدِؼننسا م ن ‪٠‬ننان تو‪ ،٤‬وبدننرم نننف ُلننى شننس‪ ٚ‬ه دشنندب ملِاهنندة زن٘يننل م ن‬
‫ع‬
‫ش ن ‪ٗ ٤‬ؼ نناها ل ننه بُو نناب م ننر‪ٟ‬سة مظ ننث‪ٜ‬ل ؼ ننا نيا ه ننا ل ننه ش ننس‪ ٚ‬بدهدن نل(‪ٗ .)2‬ل ن ُ ن ذد نن‪ ٜٗ ٣‬نند‬
‫بو‪٘ٛ‬ن ن بد سة ننات بملت نندة تمسا‪١‬ي ننل مش ه ننا بديجشيـ ننات داه دش نندةي لجان ن مِ نندبت وتجهين ن بت‬
‫تو‪ٟ ،٤‬م ننا م ننا زت‪ ،‬ويادتِ نناو م ننّ‬ ‫سط ننت دبمها ل ننه بندونيظ ننيا ل ننه بدل ننا وبدِؼ ننسا من ن ‪ ٠‬ننان‬
‫بطننيجبديا‪ ،‬الننى مشاػنندة مجاننع تم ن لننه وزتننل بد ن ‪٠‬ننا م ن بمل‪ٜ‬ننسز ب تثنندأ لننه بدلننا وبدِؼننسا‬
‫من ‪٠‬ننان تو‪.)3(٤‬ويشن عناب ُلننى ذدنن‪ ٣‬بدتمننّ مجاننع تمن ‪ .‬وشن ‪ ٤‬تدتمنناَ ؿننس مملننل بد سةننات‬
‫بملت نندة مننؤ ه دشنندب بشيج‪ ٛ‬ن مِاهنندا ديشٔادننا وزن٘يننل وميل نا‪ ٚ‬تم ن بملت نندة(‪ .)4‬ولننه بدسب ننّ‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫وبدِؼننسا من ‪٠‬ننان تو‪ ٤‬بؿنندز مجاننع تمن ‪ٛ‬نسبزب ةننشف ُلننى و‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بهن ‪ ٚ‬بدشنناز مثاػننسة من‬
‫‪ٛ‬ثل ‪ ٟ‬بدوسٗي ‪،‬وبه ‪ ٚ‬طسب ط ‪٠‬ازن و‪ٛ‬ا ة بلجمه زال تندونيظيل تشسا م مان‪٢‬ا(‪.)5‬‬
‫ؿ ننِ يل م ن ‪٘ٛ‬ه ‪،‬د ننرب م ننا زوب الننى م اودننل دٔننسق بدـ ننملب وبد ظ ن ال‬ ‫ب ز‪ ٞ‬بده دشنندة‬
‫بدل ننا ُ ننا ‪ 1949‬بُاش ن ب ب بلب‪ ٢‬م ننل تنت‪ٜ‬ادي ننل ةج ن ب اؼ نن‪٢‬ل‬ ‫ول ننه بدسب ننّ ُؼ ننس م ن ‪ ٠‬ننان‬
‫ش ‪ٗ ٤‬يجة ػهس‪ ،‬وطتِمل هرد بلب‪ ٢‬منل ُلنى بدنسبب بنت امنات ُامنل تندُ ش دهنا مسب‪ٛ‬بن تمن‬
‫بملت نندة‪ ،‬و‪ ِ.‬نند ذد نن‪ ٣‬ت‪ ٜ‬ن بدهي ننل بدتملياي ننل بملشت ث ننل م ك ننّ مظ ن ة ط ننت ز بد سة ننات بملت نندة‬
‫ع‬
‫تندونيظ ن ننيل‪ٗ .‬لن ن ن ُن ن ن ذد ن نن‪ٗ ،٣‬ظ ن ننيت ُ‪ ٜ‬ن نند م ن ننئتمس هاود ن ننل مظ ن ننتدةسة م ن نني مملل ن ننه ه دش ن نندب‬
‫وبندونيظننيا ملشا‪ٛ‬ؼننل طننت ز تت ننا ‪ .‬و‪ِ.‬نند بن هنناب هننرد بملسحاننل ت‪ ٜ‬ن ه دشنندب مش‪ٜ‬ننل بدظننيا ة بلننى‬
‫بد سة ننات بملت نندة تندونيظننيل وذد نن‪ ٣‬ش ن ‪ ُ ٤‬ننا ‪ .1950‬ت ب ه ننرب بدتـ ننسا د ن ة‪ٜ‬ش ننّ مجا ننع‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op.Cit., P.66.‬‬
‫‪2‬‬
‫;‪) Facts on File, Op. Cit., P.23.‬‬
‫تو‪.1948 ٤‬‬ ‫دسادة د بب تطت‪ ٤ ٜ‬بدِد ‪٠21 ،556‬ان‬
‫‪3‬‬
‫‪) F. R. U. S, 1952-1954, Op.Cit., P.1152.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) F. R. U. S, 1952-1954, Op.Cit P.1152.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Fact on File, Op.Cit ., P.26.‬‬
‫‪117‬‬
‫ع‬
‫تم ن ن (‪ .)1‬وش ن ن ‪ ٤‬ذدن نن‪ ٣‬بد ‪ ٛ‬ن ن ُ‪ٜ‬ن نند زتن ننيع بد ن ن شزبب بدهشن نندم نهن ننسو من ننئتمسب دان نندو‪ ٤‬تط ن ن ال لن ننه‬
‫نين دا (‪.)2‬و‪٠‬ننا هنندٖ بملننئتمس زٗننّ ت ؿننيات بلننى مجاننع تمن داشٌننس لننه بد‪ٜ‬لنيل تندونيظننيل(‪.)3‬‬
‫ع‬
‫ولنه بدلننام وبدِؼننسا من ‪٠‬نان بدلننا ُننا ‪ 1949‬بؿنندز مجاننع تمن ‪ٛ‬نسبزب تلننم مشن ُنندة‬
‫بهمهننا تؤطننيع بلب‪ ٢‬مننل تت ا ةننل بملئ‪ٛ‬تنل لننه بندونيظننيا لننه بل ننامع ُؼننس من بذبز ُننا ‪،1949‬‬
‫وت ا ننل بدظن ننيا ة بلن ننى بد سةن ننات بملت ن نندة تندونيظن ننيل لن ننه تو‪ ٤‬م ن ن تم ن ن ش ُن ننا ‪ ،1950‬وبدن نسبب‬
‫ع‬
‫بنت ام ننات م ن بد ننل بشتي نناز مملا نني ‪ٗ .‬ل ن ُ ن ذد نن‪ ٜٗ ٣‬نند ‪ ٟ‬ننسز بملجا ننع بد نندُ بت بدظ ننام‪ٜ‬ل ل ننه‬
‫تة‪ ٜ‬ن نناٖ بد٘ن ن ن زم داِماي ن ننات بدِظ ن نن‪١‬سال بده دشدة ن ننل‪ ،‬وبة‪ ٜ‬ن نناٖ ح ن ننس بدِـ ن ننامات بملظ ن ننملبل ل ن ننه‬
‫وح٘ ننٍ بد‪ ٜ‬ننان ‪ ،‬وبهن ن ‪ ٚ‬طن نسب‬ ‫بلجمه زا ننل تندونيظ ننيل‪ ،‬وبدتِ نناو من ن بد ننل بُ ننا ة بدظن ن‬
‫ع‬
‫دميننّ تطننس بدظياطننيي ٗ ن زب و ‪ٛ‬ينند بو ػننسن‪ .‬وكننم هننرب بد‪ ٜ‬نسبز ت ن بُننا ة اظننميل لجشننل‬
‫ع‬
‫بملظاله بلبميندة ُلنى بنهنا لجشنل تمن بملت ندة سندونيظنيا(‪ ،)4‬وبد ن طنتِمل مشندويا ُن مجانع‬
‫تم ن ل ننه بندونيظ ننيا‪ ،‬و‪ ٛ‬نند مش ن ه ننرد بدملجش ننل ؿ ن حيات بوط ننّ م ن ؿ ن حيات لجش ننل بملظ نناله‬
‫بلبمينندة(‪ .)5‬ولننه بدلننام من ػننثان وؿننل مملننل بد سةننات بملت نندة بدظننام‪٠ ٝ‬ن دسب بلننى ه دشنندب‪،‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op.Cit., PP.66-67; Alstair M. Taylor, Op.Cit., P.180.‬‬
‫(‪ُٜ )2‬نند هننرب بملننئتمس شن ‪ ٤‬بملنندة م ن بدِؼننسا ح ن بدلادن وبدِؼننسا م ن ‪٠‬ننان بدلننا ‪ .1949‬و‪ٛ‬نند حلننسد مملا ن‬
‫ُن شمننع ُؼننسة ودننل بطن ال من كننم ها بدهشنند بدثانند بدنندبله دِ‪ٜ‬نندد‪ ،‬وبدنندو‪ ٤‬بملؼنناز‪ٟ‬ل اننه (بٗٔا ظننتا ‪ ،‬بطننيجبديا ‪،‬‬
‫م زم ننا ‪ ،‬ط نني ‪ ،‬بلب ؼ ننل ‪ ،‬بةن نسب ‪ ،‬ما‪ٟ‬ظ ننتا ‪ ،‬وبد٘اث نني )‪ٗ .‬لن ن ع ُن ن ذد نن‪ ٜٗ ٣‬نند حل ننس مملان ن ُن ن ِ ننم بد نندو‪٤‬‬
‫بدِسييننل واننه (بدِنسب‪ ، ٚ‬مـننس ‪ ،‬بملما‪١‬ننل بدِسييننل بدظننِ ةل ‪ ،‬بدننيم ‪ ،‬دثشننا ‪ ،‬و طن زاا) ةشٌننس‪.ٞ. :‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن‬
‫بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311/4944 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،18‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه ‪ٟ‬سبانن ‪ ،‬مننئتمس بندونيظننيا‪ ،‬و ز‪ٛ‬ن‬
‫وتازا ‪،‬ؾ‪.35‬‬
‫(‪ )3‬دامصا نند ُن ن بهن ن بد‪ٜ‬ن نسبزبت وبدت ؿ ننيات بد ن ن ت ؿ ننل بديه ننا بمل ننئتمس ‪ .‬ةشٌ ننس‪.ٞ. .‬و‪ ،.‬ز‪ٛ‬ن ن بملا نن‪ ، 311/4944 ٙ‬ز‪ٛ‬ن ن‬
‫بد ثي‪ٜ‬ل‪ ،19‬ت‪ٜ‬ساس بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له ‪ٟ‬سبان ‪ ،‬مئتمس بندونيظيا‪ ،‬و ز‪ ٛ‬وتازا ‪، ،‬ؾ ؾ ‪.37-36‬‬
‫(‪ )4‬دامصاد ُ وبدثات هرد بدملجشل ةشٌس‪:‬‬
‫‪Resolution by the Security Council on the Indonesian Question, 28 January 1949, A Decade of American‬‬
‫‪Foreign Policy, Basic Documents, 1941-49, Prepared at the Re Quest of the Senate Committee on‬‬
‫‪Foreign Relations, by the Staff of the Committee and the Department of State, Washington, 1950,‬‬
‫‪PP.798-800‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid., PP.798-800.‬‬
‫‪118‬‬
‫حسبدنل من ‪٘ٛ‬ه شاؿنل ِند ب‬ ‫و‪ِ.‬د بدسبب م ا ثات مّ بلب‪ ٢‬منل بده دشدةنل ب ز‪ ٞ‬بده دشندة‬
‫بًهننس دهن ‪٠‬ن دسب مننا بد سةننات بملت نندة دن ت‪ٜ‬نن‪ ٙ‬هننرد بملننسة م ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بلبيننا ‪ ،‬مننل بنهننا دن تنندُ‬
‫بده دشدةي له طياط ه تجاد بندونيظيا(‪.)1‬‬
‫من بد بضنب ب هشنا‪ ٞ‬بطنثا ُدةندة ِٗن بد سةنات بملت ندة تمسا‪١‬ينل دتٔيينج م ‪٘ٛ‬هنا‬
‫تج نناد بد‪ٜ‬ل ننيل تندونيظ ننيل‪ ،‬وبهمه ننا بملظ ننؤدل بدؼ نني ُيل‪ٗ .‬مش ننر ُ ننا ‪ً 1947‬ه ننس بدـن نسبَ م نني‬
‫بدؼ ننس‪ ٚ‬وبدٔ ننس ‪ ،‬مم ننا دِ ننل بد سة ننات بملت نندة ت نن ن من ن ب ة ننئ م ٗؼ نناها ل ننه ُن ن بد هشي ننل‬
‫تندونيظننيل ال ننى لج ن ب بد ن هشيي تندونيظ ننيي بل ننى بدؼ نني ُيي ‪ .‬وم ن دهننل بش ننس ٗ ننا بمل ‪ ٛ‬نن‪ٙ‬‬
‫بدـسا بدرم بت رتل بلب‪ ٢‬مل تندونيظيل بشبب مشاهلل بدؼي ُيل له بةان ‪ُ ٤‬نا ‪ ،1948‬بتنا‬
‫بم‪٢‬اني ننل ب‪ٟ‬مل ننج د٘هن ن موادي ن تندونيظ ننيي بدؼ ننسُيل ل ننه بدظ ننيا ة بد‪٢‬اما ننل(‪ .)2‬واث نندو ب بدظن ن‬
‫تو‪ ٤‬ه ت‪ٛ‬س بلى بد ب‪.ّٛ‬‬
‫ش ن ‪ ٤‬ػننهس بذبز بطننتمس مجاننع قم ن لننه ُ‪ٜ‬نند داظنناتل ملشا‪ٛ‬ؼننل بد‪ٜ‬لننيل تندونيظننيل‪،‬‬
‫ولننه بدلادن وبدِؼننسا من بذبز وبٗنن‪ ٝ‬بملجاننع ُلننى ‪ٛ‬نسبز ‪ٟ‬شنندم م ندُ ة بدملجش نل بمل‪٢‬ا٘ نل من تم ن‬
‫بملت نندة بل ننى تستي ن م ننئتمس ه دش نندم‪-‬بندونيس ن بول ننه وتش٘ي ننر ‪ ٛ‬نسبزبت مجا ننع تم ن تشي ننجة بد ن‬
‫تننستثى مادهدننل وُن ة بلب‪ ٢‬مننل بلجمه زاننل بلننى د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتننا وبهن ‪ ٚ‬طنسب بدسننجشاب بدظياطنني‬
‫ع‬
‫بدننرة بُت‪ٜ‬ان ه بد‪ٜ‬ن بت بده دشدةننل(‪ .)3‬وتؤطيظننا ُلننى ذدنن‪ ،٣‬منندأت بملثاحلننات ت ن زُاةننل بدملجشنل‬
‫ل ننه بدل ننا ُؼ ننس م ن نيظ ننا م نني بد ٗ نندة بده دش نندم وتندونيس ن (‪ .)4‬ول ننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظ ننل بُاش ن‬
‫ه دش ن نندب ُن ن ن ؿ ن نندوز وثي‪ ٜ‬ن ننل من ن ن دصا ن ننسة مان‪ ٢‬ن ننا تل ن ننمش بت٘ا‪ٛ‬ي ن ننل م ن نني بدس ن ننجشاب بلجمهن ن ن زاي‬
‫(ط ن ‪٠‬ازن وحتننا) تندونيظننيي‬ ‫وبده دشنندةي ‪ .‬وكننم تانن‪ ٣‬تت٘ا‪ٛ‬يننل ح ن بدسننجشاب بلجمه زا ن‬
‫وبدشٌننا ‪،‬‬ ‫وبلب٘نناي ُلننى بد‪ٜ‬ننان‬ ‫ُلننى بة‪ٜ‬نناٖ حننس بدِـنناةات‪ ،‬وبدتِنناو لننه بطننتِا ة بدظ ن‬
‫وبملؼ نناز‪ٟ‬ل ل ننه م ننئتمس هاودن نل مظ ننتدةسة ل ننه ه دش نندب ةؤش ننر مشٌ ننس تُتث نناز "تنت‪ ٜ‬ننا‪ ٤‬بدظ ننسعّ وٓي ننج‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., PP.252-253.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) F. R. U. S, 1952-1954, Op. Cit., P. 1153.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.27.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Leslie H.palmer, Op. Cit., P. 68.‬‬
‫‪119‬‬
‫بملؼننسون داظننيا ة بد‪٢‬اماننل دا سةننات بملت نندة تندونيظننيل"‪ .‬وم ن ده هننا بُاش ن ه دشنندب م بٗ‪ ٜ‬هننا‬
‫ُلى ُ ة بلب‪ ٢‬مل بلجمه زال بلى د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتا‪ ،‬وبة‪ٜ‬اٖ ‪٠‬ل بدِمايات بدِظ‪١‬سال وبهن ‪ ٚ‬طنسب‬
‫ع‬
‫‪٠‬ننل بملِت‪ٜ‬انني (‪ .)1‬ولننه بدظننا ّ م ن بةنناز ُننا ‪ُٜ 1949‬نند ‪ ٟ‬ن بدوننسٗي مننئتمسب لننه دا‪٠‬ازتننا م ل ن ز‬
‫بدملجشننل بمل‪٢‬ا٘ننل م ن تم ن بملت نندة‪ ،‬و‪ٛ‬نند أطنن٘س هننرب بملننئتمس ُ ن ت ‪ٛ‬يننّ مِاهنندة(‪ )2‬منني بدوننسٗي ‪.‬‬
‫وبلجندةس مادنر‪ٟ‬س ب بد ٗند تندونيسن تث ن بمل‪ٜ‬نسزبت بدظنام‪ٜ‬ل بدنر‪ٟ‬س لنه وثي‪ٜ‬نل مان‪٢‬نا‪ ،‬ميشمنا وكننّ‬
‫بد ٗد بده دشدم م‪ٜ‬يجحنات ب‪ٟ‬ملنج من تان‪ ٣‬بد ن ‪ٟ‬ت ن لنه بد ثي‪ٜ‬نل بُن د(‪ .)3‬وبطنتجامل د‪ٜ‬نسبز مجانع‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., PP. 254-255.‬‬
‫(‪ )2‬طن ننمي هن ننرد بملِاهن نندة ممِاهن نندة زو ‪ -‬زوان نني ظن ننثل بلن ننى م ‪ِٛ‬يهن ننا وشان ننس بل ازدين ننل تندونيس ن ن م من نند زو ووشان ننس‬
‫بل ازديل بده دشدم ٗا زواي ‪ .‬ةشٌس‪ :‬ممدو ؿث ه‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.43‬‬
‫(‪ )3‬ةم‪ ١‬تمل يف بدثش بد وكِها بد ٗد بده دشدم مما ةله‪:‬‬
‫‪.1‬ب ت بٗنن‪ ٝ‬ه دش نندب ُل ننى ُ ن ة بلب‪ ٢‬م ننل بلجمه زاننل بل ننى د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازت ننا‪ٟ ،‬م ننا ت بٗ نن‪ُ ٝ‬لننى اِي نني لجش ننل بو ب‪ٟ‬مل ننج مؼ ننيج‪ٟ‬ل‬
‫ويسُاةل بدملجشل بمل‪٢‬ا٘ل بدتا ِل د م بملت دة له بندونيظيا د ٓسبق بدتاديل‪.‬‬
‫‪.2‬بد‪ٜ‬يا مت ‪ٜ‬ي‪ٜ‬ات كسوزال وبطتِدب بت تمهيدةل م بدل بزداَ بلب‪ ٢‬مل بلجمه زال بلى د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتا ‪.‬‬
‫‪ .3‬زبط ننل تد نسبببت بد ن ةج ن بت اذه ننا م ن بد ننل بدِم ننل ُل ننى بة‪ ٜ‬نناٖ ح ننس بدِـ ننامات وبدتِ نناو ل ننه بُ ننا ة بد‪ ٜ‬ننان‬
‫وبدشٌا وحٌ٘ها‪.‬‬
‫‪.4‬ب ت بٗ نن‪ ٝ‬ح‪ ٢‬م ننل تزبض ن بملش ٘ل ننل ُل ننى ب ت‪ ٢‬ن بلب‪ ٢‬م ننل بلجمه زا ننل ح ننسة ل ننه ممازط ننل وًات٘ه ننا بملشاط ننثل ل ننه‬
‫مشو‪ٜ‬ل بدستاطل له د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتا‪ ،‬واِد هرد شونل منؤش ذة وٗن‪ ٝ‬تمنس بدتن ديا ملجانع تمن لنه بدلادن وبدِؼنسا من‬
‫بذبز ُا ‪1949.‬‬
‫‪.5‬تتِهنند ه دشنندب ِنند ب‪ٛ‬امننل بةننل ودننل بو مشنناه‪ ٝ‬ذبت بطننت‪ ٤ ٜ‬ذبا ن ‪٠‬ان ن ت ن طننيوسة بلجمه ن زاي ‪ٛ‬ثننل بدتاطننّ‬
‫ُؼس م ‪٠‬ان تو‪ُ ٤‬ا ‪.1948‬‬
‫‪.6‬تـ ننث بلجمه زا ننل وسة ننل ك ننم بد سة ننات بملت نندة تندونيظ ننيل‪ ،‬وُش نند تؤط ننيع هي ننل مملل ننه بندونيظ ننيا ٗظ نني‪٢‬‬
‫نـ‪ ٙ‬مملله تا‪ ٣‬بدهي ل م بلجمه زاي ‪.‬‬
‫ع‬
‫‪.7‬تتِهنند ح‪ ٢‬مننل تزبضن بملش ٘لننل ِ‪ٜ‬نند مننئتمس هاودننل مظننتدةسة وٗ‪ٜ‬ننا د‪ٜ‬نسبز مجاننع تمن لننه بدلادن وبدِؼننسا من‬
‫بذبز‪ .‬وطننيِ‪ٜ‬د هننرب بملننئتمس ِنند ُ ن ة ح‪ ٢‬مننل بلجمه زاننل بلننى د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتننا‪ .‬وطننيت بُتثنناز بد‪ ٜ‬نسبزبت بد ن ةت ؿننل بديهننا‬
‫بدوسٗ ننا ُل ننى بنه ننا بدوسا نن‪ ٝ‬تمل ننل داتعجي ننل ل ننه ُماي ننل بدت ا ننل ٓي ننج بملؼ ننسون داظ ننيا ة بلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ي ننل وبد‪٢‬اما ننل دا سة ننات‬
‫ع‬
‫بملت دة تندونيظيل هث‪ٜ‬ا ملثا ة زن٘يل‪.‬‬
‫‪.8‬ب ت بٗ‪ ٝ‬ح‪ ٢‬مل تزبض بملش ٘لل ُلى بُا ة بملظئودي بدسطميي وبملدنيي وبدؼسهل بلى بدِمل لنه بملشناه‪ ٝ‬بد ن‬
‫ت‪ ّٜ‬شازل د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتا وبد اه ت بدظيوسة بدِظ‪١‬سال بده دشدةل ‪ .‬ةشٌس‪.‬‬
‫‪120‬‬
‫تمن ن ‪ٛ‬ام ن ن بد‪ ٜ‬ن ن بت بده دشدة ننل من نناش ب د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتن ننا شن ن ‪ ٤‬بملن نندة من ن بدسب ننّ وبدِؼن ننسا ح ن ن‬
‫بدتاطن ننّ وبدِؼن ننسا م ن ن حصا ن نسب ‪ ،‬وبط ن ن ثدد ‪ ٛ‬ب هن ننا م‪ ٜ‬ن ن بت دمه زان ننل‪ .‬و‪ِ.‬ن نند ب‪ٟ‬تمن ننا‪ ٤‬تش ن ن ب‬
‫بده دشنندم ت ن به ن ‪ ٚ‬ط نسب ط ن ‪٠‬ازن وحشننا وبدسننجشاب تشننسا من مان‪٢‬ننا(‪ .)1‬وسمنند م ن تػننازة بلننى‬
‫بد سة ننات بد٘يدزبدي ننل بد ن ب ؼ ننؤها بلب ننا‪ ٟ‬بده دش نندم ل ننه بندونيظ ننيا‪،‬بذ ُل ننى بد ننسٓ م ن بدشج ننا‬
‫بدننرم ح‪ٜٜ‬ننل لننه هننرب تتجنناد‪ ،‬ت بنننل د ن يظننتوّ بلبـ ن ‪ُ ٤‬لننى ُمهننا ِنند بدهج ن بده دشنندم‬
‫د‪٢‬ل من بندونيظنيا بدؼنس‪ٛ‬يل ودناوة بدٔسيينل(‪ .)2‬واثندو ب‬ ‫بدلا ‪ ،‬بذ بطت‪ٜ‬ا‪ ٤‬بلب‪٢‬ا بد٘يدزبدي‬
‫بدهج ‪٠‬ا دل بثس له ت ٘ي بمل‪ٜ‬اومل بلجمه زال وزٗنّ بدنسو بملِش انل‪ ،‬ممنا ٗنّ بد٘يندزبديي بلنى‬
‫بُنا ة بدشٌننس لنه من ‪٘ٛ‬ه ‪ .‬ومن دهننل بشنس ‪ٜٗ ،‬نند بدصمن ح‪ ٢‬مننل ه دشندب مننا تؤشنر مشٌننس تُتثنناز‬
‫هرب بدتِاو بدٔيج مت ‪ ّٛ‬ما مي بلجمه زاي وبد٘يدزبديي (‪.)3‬‬
‫ل ن ننه بدِؼ ن ننسا م ن ن تم ن ن ش ُ‪ ٜ‬ن نند م ن ننئتمس ل ن ننه د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازت ن ننا حل ن ننسد ‪ ٠‬ن ننل م ن ن بلجمهن ن ن زاي‬
‫وبد٘ينندزبديي ‪ٗ ،‬ل ن ُ ن حل ن ز لجشننل تم ن بملت نندة‪ ،‬و‪ٛ‬نند وؿنن‪ ٙ‬ط ن ‪٠‬ازن ه نرب بملننئتمس مانننل‪:‬‬
‫"لبٌ ننل تازا ي ننل ط ننت‪ٜ‬سز مـ ننيج بندونيظ ننيا د‪ ٜ‬ننسو ‪ٛ‬ا م ننل"(‪ .)4‬وبط ننتواَ بمل ننئتمسو بدت ؿ ننل بل ننى‬
‫بت٘ا‪ ٚ‬تلم ُدة بم ز بهمها‪:‬‬
‫ُلى ب طيا ة بد سةات بملت دة تندونيظيل ةجن ب تنثنّ من بلجمه زانل‬ ‫‪.1‬وبٗ‪ ٝ‬بد٘يدزبدي‬
‫ع‬
‫ٗل ُ ه دشدب‪.‬‬
‫ع‬
‫بد‪ ٜ‬ن بت بلجمه زاننل ن ن بة بلجننيؽ بد٘ينندزبله وديظ ن دي ػنا‬ ‫ُلننى ب ت‪ ٢‬ن‬ ‫‪ .2‬وبٗنن‪ ٝ‬بد٘ينندزبدي‬
‫مت٘س‪ٛ‬ل‪.‬‬

‫‪Agreement Between the Netherlands and Republic of Indonesia, Letter From Netherlands‬‬
‫‪Representative to President of Security Council, 7 May 1949, A Decade of American Foreign Policy Basic‬‬
‫‪Documens 1941-49, Prepared at the Request of the Senate Committee on Foreign Relations by the Staff‬‬
‫‪of the Committee and the Department of State, Washington, 1950, PP.800-801.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.28.‬‬
‫(‪ )2‬دسادة د بب تطت‪ ،٤ ٜ‬بدِد ‪٠ ،556،21‬ان تو‪.1948 ٤‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit., P. 254.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P. 257.‬‬
‫‪121‬‬
‫طيوس ها له شم زاش٘ل‪.‬‬ ‫‪ .3‬ت‪ ٜ‬بلجمه زال ماطتِا ة بملشاه‪ ٝ‬بد ‪٠‬ان ت‬
‫‪ .4‬وبٗ‪ ٝ‬بدوسٗا ُلى ب‪ٛ‬امل لجشل مؼيج‪ٟ‬ل م بدل ت حيد ؼاها ه ‪.‬‬
‫ُلن ننى ب بد سة ن نات بملت ن نندة تندونيظن ننيل بد ن ن تملن ننل بد حن نندبت‬ ‫‪.5‬ويامل‪ٜ‬امن ننل وبٗن نن‪ ٝ‬بلجمه زا ن ن‬
‫دهنا بدتملينل لنه‬ ‫بد٘يدزبديل بل مظل ُؼسة وبد تم ب‪ٛ‬ام هنا من ‪ٛ‬ثنل لنه ه دشندب ةجن ب ة‪٢‬ن‬
‫مجا ننع بدشن ن ب ‪ ،‬ميشم ننا ةتمت ننّ مجا ننع بدؼ نني ‪ ،‬مادظ نناوات بد ؼ ننسعِيل ماسػ ننيجب‪ ٞ‬م ننّ مجا ننع‬
‫بدشن ن ب ل ننه بد‪ٜ‬ل نناةا بد ن ن ت ننف بدِ ‪ ٛ‬ننات م نني بلب‪ ٢‬م ننل بملس‪ٟ‬صا ننل وبد نندو‪ ٤‬بملجن نصأة‪ .‬و‪ ٛ‬نند ة‪ ٜ‬ننسز‬
‫ع‬
‫مجا ننع بدؼ نني بةن نا من ن ه ننرد بد‪ٜ‬ل نناةا بد ن ن ت‪ ٜ‬ننّ ك ننم ه ننرد تشتـاؿ ننات‪ ،‬و‪ ٛ‬نند تا ننى ه ننرد‬
‫بد‪ٜ‬سبزبت ٗ‪ٜ‬ى له حادل مـا ‪ٛ‬ل ثاث م بؿ بت تٓاثيل له مجاع بدش ب (‪.)1‬‬
‫ل ننه بدلادن ن وبدِؼ ننسا من ن ب ُ ننا ‪ 1949‬أٗت ننت م ننئتمس بدواود ننل بملظ ننتدةسة زط ننميا ل ننه‬
‫ُن ه دشنندب وبلجمه زاننل‪ٗ ،‬لن ُ ن ممللننه بد سةننات بد٘يدزبديننل‪،‬‬ ‫ه دشنندب‪ ،‬و‪ٛ‬نند حلننسد مملا ن‬
‫وي لن ز لجشننل قمن بملت نندة‪ .‬و‪ِ.‬نند ن‪ٜ‬اػننات مو دننل بنتان بملننئتمس لننه بدلننا من اؼننسا بدلننا‬
‫مت ‪ٛ‬يّ مِاهدة(‪ُ .)2‬سٗ ممِاهدة بدواودل بملظتدةسة‪ .‬و‪ٛ‬د تلمش مش ُدة بهمها‪:‬‬
‫‪ .1‬ت ن ‪ ٤‬مما‪١‬ننل تزبضن بملش ٘لننل بدظننيا ة بد‪٢‬اماننل و ‪ٛ‬ينند بو ػننسن بلننى دمه زاننل بد سةننات‬
‫تو‪ .)3(1949 ٤‬واؼننمل تانن‪ ٣‬بد سةننات‬ ‫بملت نندة تندونيظننيل لننه تننازا ب‪ٛ‬ـنناد بدل ثنني من ‪٠‬ننان‬
‫بلجمه زاننل تندونيظننيل‪ ،‬وبد سةننات بد٘يدزبديننل بل مظننل ُؼننسة بد ن ت ن بةجا هننا كننم بػنسبٖ‬
‫بلب ننا‪ ٟ‬بده دش نندم‪ ،‬واؼ ننمل تا نن‪ ٣‬بملش نناه‪ ٝ‬وسة ننات م زني ن بل مظ ننل‪ٗ ،‬ل ن ُ ن وسة ننات وب‪ ٛ‬ننادي‬
‫ذبتيل بلب‪ ١‬له دصز ط موسة وداوة وبلجصز بدـٔيجة تشس (‪.)4‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, OP. Cit., PP. 69-70.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) D. G. E. Hall, Op. Cit., P.723.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) The Hague Round Table Conference on Indonesia, Draft Charter of Transfer of Sovereignty, 2‬‬
‫‪November 1949, A Decade of American Foreign Policy, Basic Documents, 1941-49, Prepared at the‬‬
‫‪Request of the Senate Committee on Foreign Relations By the Staff of the Committee and the‬‬
‫‪Department of State, Washington, 1950, P. 892.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.30.‬‬
‫‪122‬‬
‫‪.2‬تث‪ ٜ‬ن مشو‪ ٜ‬ننل ٓيني ننا بلجدة نندة ت ن بدظ ننيوسة بده دشدة ننل مل نندة ط ننشل وبح نندة م ن ت ننازا ت ا ننل‬
‫بدظيا ة بلى بد سةات بملت دة تندونيظنيل لنه بنتٌناز م٘اوكنات بندونيظنيل ه دشدةنل بشنس لبنل‬
‫‪ٛ‬ليل بدن بَ هرد(‪.)1‬‬
‫‪ .3‬تتِه ن نند بد سة ن ننات بملت ن نندة تندونيظ ن ننيل م ماة ن ننل تطن ن ن لمازبت بده دشدة ن ننل وحماة ن ننل بملـ ن ننالب‬
‫بدتجازال بدض مل‪.‬‬
‫‪.4‬اظ ن ن ى بد سةن ننات بملت ن نندة تندونيظن ننيل بلن ننى مؼن نناز‪ٟ‬ل تزبض ن ن بملش ٘لن ننل لن ننه بت ن ننا ه دشن نندم‬
‫بندونيسن ‪ ،‬وهن دمِيننل ه ُيننل ملؼنناز‪ٟ‬ي م ظنناواي (‪ .)2‬واتِنناو بدثانندب كننم هننرب تت ننا لننه‬
‫مج نناست بد نندٗاَ وبدِ ‪ ٛ‬ننات بل ازدي ننل‪ ،‬وت‪ٛ‬تـ ننا ‪ ،‬وبد نندُ بمل نناله‪ ،‬وتم ن ز بدل‪ٜ‬اٗي ننل(‪ٗ .)3‬ل ن‬
‫ػ ناهدب ُلننى بد ظ ن ال بل اؿننل‬ ‫ُن ذدنن‪ٗ ،٣‬ظننيت بةجننا م ‪١‬مننل م ا٘ ن تت ننا وبد ن طننت‪٢‬‬
‫مادن بُنات بدؼنسُيل بد ن تنؼنؤ ُن تت نا ‪ ،‬وُلننى تت٘ا‪ٛ‬ينات تشننس بد ن ت ـننل مني بدثانندة ‪،‬‬
‫و‪ٟ‬ننرد‪ُ ٣‬لننى بد‪ٜ‬نسبزبت بملت ننرة ُن هسانن‪ ٝ‬بملننئتمسبت بد شبزاننل بد ن ةننت بملـننا ‪ٛ‬ل ُايهننا من ‪ٛ‬ثننل‬
‫من ‪ٛ‬ثنل ‪٠‬ننل ‪ٛ‬ونس وملندة ُؼننس‬ ‫مسملنا بدثاندة ‪ .‬وطن تؤد‪ ٙ‬هنرد بمل ‪١‬منل من ث ثنل بُلناب يِيشن‬
‫طش بت‪ ،‬واج ب ت ٌ بد‪ٜ‬سبزبت مؤٓاثيل تؿ بت‪ .‬وله حا‪ ٤‬اظاوم تؿن بت ِٗلنى بمل ‪١‬منل‬
‫ب تا ننتمع م ن زت ننيع م ‪١‬م ننل بدِ نند‪ ٤‬بددودي ننل بو أة نل ط نناول ودي ننل ػ ننسُيل بش ننس مت٘ نن‪ُ ٝ‬ايه ننا‬

‫‪1‬‬
‫‪) The Hague Round Table Conference on Indonesia Draft Charter of Transfer of Sovereignty, 2‬‬
‫‪November 1949, A Decade of American Foreign Policy, Basic Document, 1941-49, Prepared at the‬‬
‫‪Request of the Senate Committee on Foreign Relations by the Staff of the Committee and the‬‬
‫‪Department of State, Washington, 1950, P.803.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Independence of Indonesia, Statement by Secretary Acheson, 3 November, 1949, A Decade of‬‬
‫‪American Foreign Policy, Basic Documents, 1941049 , Prepared at the Request of the Senate Committee‬‬
‫‪on Foreign Relations by the Staff of the Committee and the Department of State, Washington, 1950,‬‬
‫‪P.803.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.30.‬‬
‫‪123‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ُل ن ب طننام‪ٜ‬ا لننه بمل ‪١‬مننل وُايننل ب ةؤش نر‬ ‫بد‪ٜ‬يننا متِي ني م ن ف م ن ‪ ٛ‬ميننل بشننس ‪ ٟ‬نؤ ة‪ ٢‬ن‬
‫هرب تتجاد مستاطل ما‪١‬ل ه دشدب(‪.)1‬‬ ‫وزد ٗيما ة ف بهميل بدن بَ وبت اذ بد‪ٜ‬سبز حيادل‪ .‬وا‪٢‬‬
‫‪.5‬تنسب بد‪ ٜ‬بت بده دشدةل م بندونيظيا ِد طتل بػهس م اظاي بدظيا ة‪.‬‬
‫‪.6‬تدّٗ بلجمه زال مثإ بز‪ِ.‬ل مايازبت ش دد (بدِمال بده دشدةنل) بلنى ه دشندب ت ٘ي٘نا من بُثناب‬
‫بد ُايها(‪.)2‬‬ ‫بددة‬
‫‪.7‬ة نت تت٘ ننا‪ُ ٚ‬ل ننى تث ننا ‪ ٤‬بدثِل ننات بدِظ نن‪١‬سال م نني بدثا نندة ِ نند بنت‪ ٜ‬ننا‪ ٤‬بدظ ننيا ة بل ننى بد سة ننات‬
‫بملت دة تندونيظيل(‪.)3‬‬
‫ةم‪١‬ن ن بد‪ٜ‬ن ن ‪ ٤‬ب مِاه نندة بدواود ننل بملظ ننتدةسة دن ن تان ن ِ هم ح ننات تندونيظن نيي ‪ِٗ .‬ل ننى‬
‫بدننسٓ م ن مش هننا تطننت‪ ،٤ ٜ‬أ هننرب تطننت‪٠ ٤ ٜ‬ننا نا‪ٛ‬ـننا ظ ن بدثش ن بد ن تلننمش ها تانن‪٣‬‬
‫بملِاه نندة‪ ،‬وم ن مي ه ننا ت‪٢‬اي نن‪ ٙ‬بندونيظ ننيا م نندّٗ مث ننادٕ هاتا ننل ‪ ٟ‬نندة ‪ ،‬وبد ن د ن ة‪ ١‬ن اندونيظ ننيا‬
‫هننا ه دشنندب كنند‬ ‫بدِمايننات بدِظنن‪١‬سال بد ن ‪ٛ‬ام ن‬ ‫ظن‬ ‫شننل ٗيهننا‪ ،‬مننل بنهننا حـننا وتسب‪ٟ‬م ن‬
‫بلجمه زا ننل‪ٗ .‬لن ن ُن ن ذد نن‪ ٜٗ ٣‬نند بط ننتيش بملِاه نندة مشو‪ ٜ‬ننل ٓيني ننا بدٔسيي ننل بلجدة نندة وبدان ن‬
‫اظايمها بلى تندونيظيي ملندة ُنا (‪ٟ .)4‬منا بثنازت هنرد بملِاهندة فن ى بدِمنا‪ ٤‬وبد٘ حني ‪ ،‬نهنا‬
‫ل ننه مش ننا ّ بدثي ننجو‪ ٤‬ل ننه بملئطظ ننات تدش ي ننل بد ن‬ ‫بث ننست ل ننه مـ ننالب بدِم ننا‪ ٤‬بد ننرة ‪ ٠‬ننان ب يِما ن‬
‫تو‪٤‬‬ ‫بط ننت د ُل ننى بملن نصبزَ تدش ي ننل وٗملب ه ننا مؤن٘ظ ننه (‪.)5‬ول ننه بلب ننا م وبدِؼ ننسا من ن ‪ ٠‬ننان‬
‫ؿن ننا ‪ ٛ‬تهن نسبٖ بملِشين ننل ُل ن نى بملِاهن نندة‪ .‬ولن ننه بدظن ننا ّ وبدِؼن ننسا م ن ن بدؼن ننهس ن٘ظن ننل ت ن ن ن‪ٜ‬ن ننل‬
‫بدظاول زطميا‪ٟ ،‬ما ت بُا ة بدِاؿمل بلى دا‪٠‬ازتا(‪.)6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op.Cit., P.71.‬‬
‫(‪ )2‬ممدو ؿث ه‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.44‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op.Cit., P.258.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op.Cit., P.72.‬‬
‫(‪ )5‬ممدو ؿث ه ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.44‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op.Cit., P.72.‬‬
‫‪124‬‬
1957 1949

125
126
‫املبحث ألاىل‬
‫ألاىضاع الداخل ت بعد اهخلال الطلطت‬
‫‪-‬إلغاء الف درال ت ىإعالن الدىلت املوحدة‪.‬‬
‫بندونيظ ننيا ِ نند تط ننت‪ ٤ ٜ‬ود ننل ٗيدزبدي ننل تلن ن بلجمه زا ننل وشم ننع ُؼ ننسة‬
‫بؿ ننث‬
‫ع‬
‫وسةل وب‪ٛ‬ايما ذبا بلب‪ . ١‬و‪٠‬ا ُد بد سةات ط ُسٗ مادشئازبت (‪ )Negaras‬وانه ‪٠‬نل من ‪:‬‬
‫وسة نل ماطن ندب ‪ ،‬ػنس ه دنناوة ‪،‬منا وزب ‪،‬ػنس ه طن موسة ‪ ،‬دشن ‪ .‬طن موسة ‪ ،‬وػنس ه بندونيظننيا‬
‫ع‬
‫‪ٗ،‬ل ن ُ ن اظننِل أ‪ٛ‬ننادي ذبت ح‪ ١‬ن ذبا ن ُسٗ ن مادنندةازبت واننه ‪ ٠‬نل م ن ‪ :‬ا‪ٛ‬انني وطننى دنناوة‪،‬‬
‫ػ ننس ه م زني ن (‪ .)1‬وت ن‬ ‫مشٔ‪ ٢‬ننا ‪،‬ميايت ن ‪ ،‬زان ن ‪ٓ ،‬س‪ .‬ن م زني ن ‪ ،‬بة ننا‪ ٞ‬بد‪١‬ت ننج ‪ ،‬م ننانجس ‪ ،‬ودش ن‬
‫ع‬
‫وكننّ طننت ز ٗينندزبله اندونيظننيا أؿننث دننصبب م ن ‪ ٛ‬نسبزبت مننئتمس بدواودننل بملظننتدةسة‪ ،‬أػنناز الننى‬
‫ع‬
‫‪٠‬ن ن بد سة ننات بملت نندة ندونيظ ننيل ود ننل ةم‪ٜ‬سبهي ننل ذبت مني ننل ٗيدزبدي ننل‪ ،‬م‪ٜ‬يجح ننا م ننؤ تا نن‪٣‬‬
‫بد٘يدزبديننل ةجن أ اِتمنند ُلننى زٓثننات بملن هشي بد ن ةننت بدتِثيننج ُ هننا م ساننل من شن ‪ ٤‬وطننيال‬
‫ع‬
‫ةم‪ٜ‬سبهيل‪ٟ .‬ما ُد هرب بددطت ز بلجمه زال وسةل كم بد سةات بملت دة ندونيظيل(‪.)2‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫د ة‪١‬ن ندونيظني م‪ٜ‬تشِني هنرب بدؼن‪٢‬ل تت نا م‪ ،‬اذ ُندود ‪ٟ‬ياننا مـنوشِا شا‪ٜ‬نل‬
‫ع‬
‫تطننتِماز بده دشنندم هث‪ٜ‬ننا دامثنندأ تطننتِمازم "ٗننس‪ ٚ‬اظنند"‪ .‬و‪ٛ‬نند ُتننج ُ ن ذدنن‪ ٣‬وشاننس بل ازديننل‬
‫ندونيس آنرب‪ ٞ‬بلبال آٓ ض طاد م‪ِ ٜ‬دل "‪٠‬ا شا‪ ٝ‬هنرب بدِند بملي بةند من بدندو‪ ٤‬بملؼنيج‪ٟ‬ل‬
‫ع‬
‫ل ننه تت ننا بؿ ننوشاُا شا٘ ننل بده دش نندة وهن ن يظن ن هدٗ مش ننل تجشن ن تُين نجبٖ ٓي ننج بملؼ ننسون‬
‫ظ ننيا ة بلجمه زا ننل ندونيظ ننيل‪ ،‬ويادت نناله تجصت ننل بلجمه زا ننل دت ننتم‪ ١‬بلب‪ ٢‬م ننل بده دشدة ننل م ن‬
‫ع‬
‫اُننا ة اػنسبٗها وطننيوس ها ُلننى امتجبه زتيهننا بملظننتِمسة بدظننام‪ٜ‬ل موسا‪ٜ‬ننل ددةنندة "(‪ٗ .)3‬لن ُن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit ., P.268.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid ., P.269.‬‬
‫(‪)3‬مساا ‪ٟ‬سوشاس‪،‬بدلاتسو ‪ ،‬ؾ ؾ‪.95 -94‬‬
‫‪127‬‬
‫ذدنن‪ٜٗ ٣‬نند ‪٠‬ننا د د ن ح‪ ٢‬ن متي لننه آ وبحنند‪ ،‬بت ا ةننل لننه دا‪٠‬ازتننا و دمه زاننل لننه د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتننا‪،‬‬
‫بثس له بًهاز بلب‪ ٢‬مل ؼ‪٢‬ل ُا ُلى انها دهاش ُؼ بث ٓيج مظت‪ٜ‬س(‪.)1‬‬
‫م ن ن بد بضن ننب ا بد د ن ن بملظن ننتمس دا سةن ننات بملتِن نند ة أؿن ننث ٓين ننج ُملن ننه‪ ،‬شاؿن ننل وا‬
‫بدل ننا ُ ننا‬ ‫بدِدة نند م ن تا نن‪ ٣‬بد سة ننات أًه نست زٓث ه ننا ل ننه تنل ننما ال ننى بلجمه زا ننل مش ننر ‪ ٠‬ننان‬
‫‪ . 1950‬و‪٠‬انن وسةننل ماطن ندب أو‪ ٤‬وسةننل هادثن مت اننل طنناو ها بمل ايننل الننى بدظنناول بملس‪ٟ‬صاننل‪.‬‬
‫زد تدتمنناَ قو‪ ٤‬داتجملننا لننه بل ننامع ُؼننس من‬
‫و‪ٛ‬نند أػنناز طن ‪٠‬ازن الننى ذدنن‪ ٣‬بدوان ُشنند حلن ِ‬
‫ػثان‪ ،‬اذ أُا ُن نينل بلب‪ ٢‬منل لنه اُندب مظن ة ‪ٛ‬نان ددزبطنل ُناوم بدؼنِ و مواديثنل‬
‫ع‬
‫ُلى وٗ‪ ٝ‬أطادي ػسُيل وطاميل‪ .‬و‪ٛ‬د ؿدزت تان‪ ٣‬بملظن ة لنه آذبز ُنا ‪ 1950‬م ؿن٘ها ‪ٛ‬ان ننا‬
‫ع‬
‫هازتا دت ‪ٜ‬ي‪ ٝ‬ؿ حات بدظياطيل‪ .‬وبػيجن بد‪ٜ‬ان ا بدتِثيج ُن بمل ‪ٛ‬ن‪ ٙ‬بدؼنِب ةجن أ‬
‫ع‬
‫ةت أما م ش ‪ ٤‬بطت٘تاب ُنا أو من شن ‪ ٤‬مجانع مملاني يؼن‪٢‬ل دهنرب بدٔنسق(‪ .)2‬وهث‪ٜ‬نا دهنرب‬
‫‪ ٛ‬ننسزت وسة ننات وأ‪ ٛ‬ننادي ُنندة تنل ننما ال ننى بلجمه زا ننل ‪ ،‬م ن مي ه ننا ػ ننس ه دن ناوة ‪ ،‬د نناوة‬ ‫بد‪ٜ‬ننان‬
‫بملس‪ٟ‬صا ننل‪ ،‬وم ننا وزب ‪ ،‬بد ن ن بنل ننم ل ننه بدتاط ننّ من ن آذبز ُ ننا ‪ ،1950‬ثن ن تثِ ه ننا ‪ ٠‬ننل من ن ػ ننس ه‬
‫ع‬
‫اندونيظ ننيا ‪ .‬و ػ ننس ه طن ن موسة ل ننه بدتاط ننّ من ن أة نناز ‪ٗ،‬لن ن ُن ن بنل ننما بدِدة نند من ن بد سة ننات‬
‫وق‪ٛ‬ادي قشس (‪ .)3‬ود ة ل ‪ٛ‬سبز تنلنما النى بلجمه زانل من بدِ‪ٜ‬ثنات بلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ينل ‪،‬اذ طنسُا‬
‫ما حدث تمس بت له وسةات ُدة ُازك مظؤدل بد حندة ‪ ،‬من مي هنا بدتمنس بدنرم ‪ٛ‬نا د بد‪٢‬نامي‬
‫بده دشنندم زام ننند وعظننيجدشٕ (‪ )4()Raymond Westrling‬لننه ٓس‪.‬ن دنناوة‪ ،‬اذ ‪ٛ‬ننا م ظنناي انننربز الننى‬
‫بلب‪ ٢‬مننل بد٘يدزبديننل وح‪ ٢‬مننل دنناوة بدٔسييننل لننه بدِاػننس م ن ‪٠‬ننان بدلننا ُننا ‪ 1950‬أُا ن ٗين ِنل‬
‫ب مجم ُت ن ِنل بملتم ننس ة ُاشم ننل ُل ننى بمل اٌٗ ننل ُل ننى بط ننت‪ٓ ٤ ٜ‬س‪.‬ن ن د نناوة ‪،‬وأؿ ننس ُل ننى أ ة ننت‬

‫‪1‬‬
‫‪) Fred Greene, The Far East, New York, 1957, P.469.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Dorthy Wood man, Op. Cit ., P.269-770.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., PP. 33-34.‬‬
‫ع‬
‫(‪ )4‬وطننيجديشٕ ‪ :‬من به ه دشنندم يِننسٖ مؤطن تس‪٠‬ن ظن بؿننال بديج‪٠‬ن ‪٠ ،‬ننا ُلن ب لننه بلجننيؽ بده دشنندم بدظننام‪،ٝ‬‬
‫‪ٛ‬ننا م ؼنن‪١‬يل ‪ٛ‬ن ة ُظنن‪١‬سال ٓيننج مشٌمننل ُسٗن ماطن "دننيؽ من ‪ ٞ‬بدظننماب"‪ ،‬و‪ٛ‬نند كننم بندونيظننيي بن٘ـنناديي‬
‫وبوزييي وبطيي ا ‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Leslie H. Palmer, Op. Cit ., P.75.‬‬
‫‪128‬‬
‫تُي نجبٖ م‪ ٜ‬بتن ِنل ُلننى انهننا دننيؽ ٓس‪ .‬ن دنناوة بدسط ن ‪ .‬و‪٠‬ننا متننجزد لننه ذدنن‪ ٣‬ا ‪ ٛ‬ن بت بلب‪ ٢‬مننل‬
‫بملس‪ٟ‬صال ٓيج ‪ٛ‬ا زة ُلنى بمل اٌٗنل ُلنى بدشٌنا هشنا‪ٟ .ٞ‬منا أُون وعظنيجديشٕ مهانل دانس ُلنى هاث ِنل‬
‫تنتان لننه بدلننا وبدِؼننسا من ‪٠‬ننان بدلننا ‪ ،‬وحننرز بلب‪٢‬ن متي من مظننؤدل تجاهننل نننربز‪ ،‬نننل‬
‫دادل له هرب بمل ك َ(‪.)1‬‬
‫ب لى ُد ‪ٛ‬دز ِتل ُلى بدظيوسة ُلى ز ِ‬
‫ع‬
‫لننه بدلادن وبدِؼننسا من ‪٠‬ننان بدلننا ن٘ننر وعظننيجديشٕ هدةنندد و‪ٛ‬ننا تمننس ب تم‪١‬ن ش دن ِنل‬
‫من تط ن ي ب ُلننى مدةشننل ةاننندو ٕ ‪ٗ ،‬ل ن ُن ‪ٛ‬يامننل مم اودننل د طن ي ب ُلننى دا‪٠‬ازتننا(‪ .)2‬اس ا‬
‫ٗؼننل بدتمننس‬ ‫دشن ِد(‪ .)3‬و‪ٛ‬نند أ‬ ‫الننى ٗؼننل تمننس ِد وبط ظن‬ ‫تـنندم بد‪ٜ‬ن بت بلب‪ ٢‬ميننل دننل أ‬
‫الى بُت‪ٜ‬ا‪ُ ٤‬د م بد‪ٜ‬ا ة بمل ايي له داوة بدرة أةندوب بدتمنس أو بطنهم ب م ِنل ملنل زتنيع وشزبب‬
‫داوة بدٔسييل(‪.)4‬‬
‫د ن ة‪ ١‬ن تمننس وعظ ننيجدشٕ ه ن بدِ‪ٜ‬ثننل بد حي نندة بد ن وبده ن بددود ننل بد دينندة وانمننا ‪٠‬ان ن‬
‫هشا‪ ٞ‬حاست تمس أشنس لنه ػنس ه اندونيظنيا‪ ،‬سطنيما بدتمنس بدنرم ‪ٛ‬نا د ُثند بدِصانص لنه ما‪ٟ‬ظناز‬
‫ُاؿننمل ػننس ه بندونيظننيا‪ ،‬وذدنن‪ُ ٣‬شنندما زٗننم بطننت‪ٜ‬ثا‪ ٤‬دش ن مسطنناي م ن بلب‪ ٢‬مننل بملس‪ٟ‬صاننل‬
‫حاميتل وبُت‪ٜ‬ادنل ماُتثنازد شنازل ُن بد‪ٜ‬نان (‪ .)5‬ولنه بملشو‪ٜ‬نل‬ ‫‪،‬اس ا تمس د ٗؼل ِد بط ظ‬
‫ن٘ظننها (ػ ننس ه مبندونيظ ننيا) حـ ننل تمننس ل ننه مدةش ننل أمث ني ننا ل ننه بدظ ننا ض وبدِؼ ننسا م ن نيظ ننا‬
‫ُن ننا ‪1950‬م ن ن دان ن ن مجم ُ ن ننل م ن ن دش ن ن بلج ن ننيؽ بده دش ن نندم بدظ ن ننام‪ ،ٝ‬بد ن ننرة أُاش ن ن ب ‪ٛ‬ي ن ننا‬
‫دمه زاننل مظننت‪ٜ‬ال‪ ،‬وأ‪ٟ‬نندوب ُلننى ا ػننس ه اندونيظننيا د ن اِنند ‪ٛ‬ننا زة ُلننى كننما بمل اٌٗننل ُلننى‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., P.34.‬‬
‫(‪ )2‬دسادة د بب تطت‪ ،٤ ٜ‬بدِد ‪٠ 24 ،884‬ان بدلا ‪.1950‬‬
‫(‪ )3‬هننس وعظننيجدشٕ ِنند ٗؼننل تمننس د بلننى طننشٔاٗ زة‪ ،‬وبُت‪ٜ‬ننل هشننا‪ ٞ‬ظن ش دننل مـنن٘ل ٓيننج ػننسُيل‪ ،‬ثن ن٘ن بلننى‬
‫ع‬
‫بل ننازل‪ .‬و‪ِ.‬نند ُننامي شننل ط نسب بلننى ه دشنندب‪ ،‬وبحتجننص هشننا‪ ٞ‬ملنندة ةن وبحنند‪ ،‬ثن بٗننسل ُشننل و‪ٛ‬نند هادثن بلب‪ ٢‬مننل‬
‫تندونيظ ننيل م ظ ننايمل دهن ننا‪ ،‬ت ب بلب‪ ٢‬م ننل بده دشدةن ننل زٗلن ن ذد نن‪ُ ٣‬لن ننى بُتث نناز ب وطن ننيجديشٕ ة م ننل بلجنظن ننيل‬
‫بده دشدةل‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Leslie H . Palmer, Op. Cit ., P.76.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File Op. Cit ., P.35.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit ., PP.77-78.‬‬
‫‪129‬‬
‫ع‬
‫م ‪ِٛ‬هن ننا وسةن ننل كن ننم بد سةن ننات بملت ن نندة ندونيظن ننيل(‪ .)1‬و‪ٛ‬ن نند تن ننؤشس ز بلب‪ ٢‬من ننل ح ن ن بلبن ننا م‬
‫وبدل ثني من أةناز‪ ،‬اذ ٗنسق حـناز م نسم ُلننى مشو‪ٜ‬نل بدتمنس ‪ .‬ولنه بدلنام وبدِؼنسا من أةان ‪٤‬‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع ع‬
‫ػن بد‪ ٜ‬بت بلب‪ ٢‬مينل هج منا مسانا وي سانا ود انا ُلنى أمث نينا وأطنتمس بد‪ٜ‬تنا‪ ٤‬ح ن بدلادن من‬
‫اؼسا بدلا ‪ ،‬وبنتا مبشما بدتمس واُا ة بدظيوسة ُلى بملشو‪ٜ‬ل(‪.)2‬‬
‫ود ن نندت ح‪ ٢‬م ن ننل بد سة ن ننات بملت ن نندة ندونيظ ن ننيل ا ود ن ن هيا‪ ٠‬ن ننل بلجن ننيؽ بده دش ن نندم‬
‫بدظ ننام‪ ٝ‬ل ننه أ‪ٛ‬اديمه ننا يؼ نن‪٢‬ل ُام ننل ك ننٔى ُل ننى بد ح نندة بد هشي ننل من ن شن ن ‪ ُ ٤‬نند وست ن ِنل دتا نن‪٣‬‬
‫بد ح نندة‪ ،‬د ننرب ت‪ ٜ‬ننسز ت٘‪١‬ي نن‪ ٣‬ه ننرب بلج ننيؽ ُن ن هسا نن‪ ٝ‬م ننج ‪ٛ‬ظن ن مش ننل م ننّ بلج ننيؽ ندونيسن ن‬
‫وتسحيننل بد‪ٜ‬ظن يشننس الننى ه دشنندب(‪ .)3‬ولننه ًننل قوكنناَ ٓيننج بملظننت‪ٜ‬سة لننه ُنند من ق‪ٛ‬ننادي ‪ُٜ،‬نند‬
‫بدتماَ له تم ش ُا ‪ 1950‬ك مجاع بد شزبب له بد سةنات بملت ندة ندونيظنيل ‪ ،‬وطنا بتجناد‬
‫ُننا ملننسوزة أشننر بدتنندبميج بد شمننل دتؤطننيع منيننل بددودننل ندونيظننيل بمل حنندة(‪ .)4‬ولننه بل ننامع‬
‫ُؼ ن ن ننس م ن ن ن آ ُ ن ن ننا ‪ 1950‬أُا ن ن ن ادٔ ن ن نناب بد سة ن ن ننات بملت ن ن نندة ندونيظ ن ن ننيل واؼ ن ن نن‪١‬يل بددود ن ن ننل‬
‫بمل حدة(‪،)5‬بد ُسٗن منن(بلجمه زال ندونيظنيل)(‪ ، )6‬بد ن كنم ‪٠‬نل دنصز اندونيظنيل ماطنتيشاب‬
‫ع‬
‫أةساا بدٔسييل‪ ،‬وأ‪ٛ‬ست دا‪٠‬ازتا ُاؿمل دادودل ‪،‬وأؿث طن ‪٠‬ازن زتيظنا دملجمه زانل(‪.)7‬ولنه بد ‪ٛ‬ن‬
‫م ن دان ن لجشننل ت ن بشتينناز أُلننادها م ن منني أُلنناب بدتجملننا‬ ‫ن٘ظننل وكننّ طننت ز ددةنند داننث‬
‫بدظ ننام‪ ٝ‬دا سة ننات بملت نندة ندونيظ ننيل(‪.)8‬و‪ ٛ‬نند أُتم نند بددط ننت ز بدشٌ ننا بدتجمل ننا (بملِ ننسوٖ ل ننه‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., P.36.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid ., P.36.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit ., P.80.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Dorthy Woodman , Op. Cit ., P. 270.‬‬
‫‪ )5‬ك ننم بددود ننل بمل ح نندة ُؼ ننس وسة ننات ا ننه ٓس‪.‬ن ن د نناوة‪ ،‬ػ ننس ه د نناوة‪ ،‬د نناوة بد ط ننو ‪ ،‬ػ ننماله ط ن موسة‪ ،‬طن ن موسة‬
‫بد طو ‪ ،‬دش ‪ .‬ط موسة‪ ،‬م زني ‪ ،‬دصز ط ند بدـٔس ‪ ،‬طيايع‪ ،‬وم د ‪٠‬اض‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid, P.270 ; L. Duley Stamp, Op. Cit ., P 334.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪( Harold M. Vinkacke Op. Cit ., P 355.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Facts on File , Op. Cit ., P. 33.‬‬
‫‪8‬‬
‫‪) J. D. Legge Op. Cit ., P. 241 .‬‬
‫‪130‬‬
‫ع‬
‫ندونيس ن ‪ ،‬وحنند وز بدننستيع ُلننى انننل وز ؿ ن زم(‪.)1‬و ُلننى‬ ‫أوزيننا) أطاطننا داشٌننا بدظيا ن‬
‫بدننسٓ من ذدنن‪ٜٗ ، ٣‬نند مننش بددطننت ز بلجدةنند بدننستيع ؿن حيات مهمننل من مي هننا بشتينناز بُلنناب‬
‫بدظاول بدتش٘يرةل ‪٠‬اد شزبب ونات بدستيع‪ٗ ،‬لن ُن بلبـنانل بد ن ةتمتنّ هنا بدنستيع كند أم‬
‫ب ه ننا بو ها ن مت ننجز دا‪ ٜ‬نسبزبت بد ن ةت ننرها‪ٟ .‬م ننا ك ن بددط ننت ز ٗ‪ ٜ‬ننسة ت ننشف ُل ننى ُ نند بم‪ ٢‬ننا‬
‫بط ن ثدب‪ ٤‬بدننستيع بو ناتثننل ‪ٛ‬ثننل ب ةجتمننّ مجاننع طننت زم مشت ن ُلننى وكننّ مظ ن ة طننت ز‬
‫ػننازة‬ ‫ددةنند يِون بد٘‪ٜ‬نسبت بدلننسوزال دا‪ٜ‬يننا ماسنت ننا من بدننل هننرد بملشاؿن (‪.)2‬وسمنند من‬
‫ع‬
‫هشننا الننى ا بددطننت ز بلجدةنند ‪٠‬ننا ٓاملننا لننه اِسانن‪ ٙ‬وكننّ بدننستيع و وزد ‪ ،‬ويادتنناله أُو ن هننرب‬
‫ع‬
‫بدٔمن ن ق ٗسؿ ننل دظن ن ‪٠‬ازن د‪٢‬ن ن ة٘ظ ننس ِ ننم بد٘‪ٜ‬ن نسبت م ننادوسبت‪ ٝ‬بد ن ن اظ ننم د ننل دي‪ٜ‬ن ن م نندوز‬
‫ةتجنناوش من ش دن ِنل بدظنناوات بمل نند ة دننل‪ ،‬ود‪١‬ن ؼن‪٢‬ل مشاطن ومتننجز‪ .‬ومن أمننسش بمل بكننيّ بد ن‬
‫ع‬
‫د ة‪ ١‬بددطت ز وبضبا ٗيها ‪،‬ما وز لنه بد٘‪ٜ‬نسة (‪ ،)83‬بد ن أُون بدـن حيات بد‪٢‬امانل دان شبزة‬
‫و ت دةنند ؿ ن حيات ‪٠‬ننل دهننل (‪ .)3‬ةلنناٖ الننى هننرب انهننا تلننمش‬ ‫وبدتجملننا لننه اؼننسعّ بد‪ ٜ‬ن بني‬
‫حادن ننل‬ ‫حن نن‪ ٝ‬بدن ننستيع ماد ؼن نناوز من ننّ بد ن ن شبزة لن ننه اؿن نندبز بملسبطن نني بملهمن ننل ‪ ٟ‬ن ننل بدتجملن ننا أو اُ ن ن‬
‫بدون ن بزة أو اؼ نن‪١‬يل مجا ننع وشزبب ددة نند‪ .‬وه ن ِ‬
‫نرد بمل بك ننيّ من ن قمن ن ز بملهم ننل بد ن ن ‪ ٛ‬نند تجِن ننل‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بد ننستيع ةم ننازض وزب مس‪ٟ‬صا ننا ل ننه ا بزة بددود ننل(‪.)4‬ل ننه بد ‪ٛ‬ن ن ن٘ظ ننل دن ن يؼ ننس بددط ننت ز ال ننى ادث نناز‬
‫بدنستيع ُلنى بدتـندة‪ُ ٝ‬لنى ت ؿننيات و‪ٛ‬نسبزبت مجانع بدن شزبب ‪ ،‬ممننا دِنل بدنستيع يِمنل ؼنن‪٢‬ل‬
‫ٓي ننج ُا ن ن ُل ننى ن‪ ٜ‬ننم أو ت ننؤشيج بد ؼ ننسعِات بد ن ن س ة بٗ نن‪ُ ٝ‬ايه ننا‪ ،‬قم ننس بد ننرم ة ننئ م ال ننى احن نسبل‬
‫بد شبزة أما بدتجملا ح تلوس دمل ل َ داستيع أو تجتج ُلنى تطنت‪ٜ‬ادل(‪.)5‬ود‪٢‬ن ت‪١‬تمنل هيمشنل‬
‫بدننستيع ُلننى بد ب‪ٛ‬ننّ بدظيا ن ‪ ،‬أػنناز بددطننت ز بلجدةنند لننه بد٘‪ٜ‬ننسة (‪ُ )127‬لننى ا بدننستيع "ه ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) David A. Wilson and others , Government and Politics of South East Asia ,Edited by George Mckahin,‬‬
‫‪New York , 1959,P.195.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) HAROLD C. HINTON AND OTHERS , MAJOR GOVERNMENT OF ASIA , EDITED BY GEORGE‬‬
‫‪MCKAHIN , 2ND ED., NEW YORK , 1963, PP.601-602 .‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P. 602.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op.Cit ., P.242.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op.Cit ., P.663.‬‬
‫‪131‬‬
‫بد‪ٜ‬اتد قُلى دا‪ ٜ‬بت بملظملبل"‪ ،‬ومش مم د ذد‪ ٣‬ح‪ ٝ‬اِيي ‪ٟ‬ثاز بدلثان‪ .‬وتؤا أهمينل ذدن‪٣‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫له ا بدظيوسة ُلى بد‪ ٜ‬بت بملظملبل اِد ُام حاطما لنه بد ب‪ٛ‬نّ بدظيا ن ندونيسن لنه تان‪٣‬‬
‫بملسحاننل (‪.)1‬وبلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ننل ب ط ن ‪٠‬ازن بطننتاب م ن بد‪ٜ‬ي ن بمل٘سوكننل ُاين ِنل ‪ ،‬نننل د ن ة‪ ١‬ن ةننس ن٘ظننل‬
‫مج ننس ‪ٛ‬ات نند ػ نن‪١‬له (‪ .)2‬و‪ ٟ‬ن نا ‪ ٛ‬ن ند أنت‪ ٜ‬ن ند قُ ن نسبٖ بدٔسيي ن نل ‪ٛ‬ث ن نل اُن ن بد ح نندة ِ نندة ػه ن ن ز‪،‬‬
‫ع‬
‫‪٠‬امتل تٗتتاحيل بد أد‪ٜ‬اها ُشدما ‪٠‬ا زتيظا دا سةات بملت دة ندونيظنيل‪ .‬وُلنى‬ ‫ِ‬ ‫وت دةدب له‬
‫بد ننسٓ م ن ذد نن‪ ،٣‬أش٘ ن ط ن ‪٠‬ازن بط ن يابد وُم ننل مج نند ُل ننى بدت نندشل ل ننه قم ن ز بدظياط ننيل ُ ن‬
‫هسا نن‪ ٝ‬بدن نسبب مش نناوزبت ُ نندة ؼ نن‪٢‬ل س ةتِ ننازق م ننّ بددط ننت ز‪٘ٗ ،‬ن ن ِ ننم قحي ننا ‪ ٠‬ننا ة‪ٜ‬ن ن‬
‫مت‪ٜ‬نندة بدتماطننات مثاػننسة الننى بدؼننِ ‪ ،‬ة ثننّ م ن ش دهننا طياطننل مِازكننل دظياطننل بد ن شبزة (‪.)3‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ٗل ن ُ ن انننل ‪٠‬ننا حساـننا ُلننى ت‪ ٜ‬اننل ُ ‪ٛ‬اتن ِنل مننّ بلبننص بد ن ه ندونيس ن بشننل بدتجملننا ‪،‬‬
‫وذد‪ ٣‬سطت دبمل له م بدهل بو زٗم ِم بمل ب‪ ٙٛ‬بد تت ر له بد شبزة أو بدتجملا (‪.)4‬‬
‫من ن بد بضن ننب ا من د ننل ط ن ن ‪٠‬ازن بد‪١‬ثي ننجة واؿ ن نسبزد بملظ ننتمس ُلن ننى ت٘ل ننيل ممازطن ننل وز‬
‫بد‪ٜ‬ات نند بدل ن زم بد ن ه ُل ننى ممازط ننل وز بد ننستيع ‪ٗ،‬ل ن ُ ن ٓم ن ق ط ننت ز ُ ننا ‪ 1950‬ل ننه‬
‫ع‬
‫نِل ‪ٗ ،‬سننب دننل بملجننا‪ ٤‬لننه ممازطننل طنناوات ُايننا وبت نناذ ‪ٛ‬نسبزبت و أ ة‪٢‬ن ماصمننا‬
‫اِسانن‪ ٙ‬وكن ِ‬
‫أُمادل(‪.)5‬‬
‫ِ‬ ‫مادسد َ الى بملظئوديل بددطت زال أو داِ ب‪ ٛ‬بلباؿال م‬
‫تم ا بزة بدظاول له اندونيظيا ش ‪ ٤‬بملدة م ُنا ‪ُ 1957-1949‬ن هسان‪ُ ٝ‬ند من‬
‫بدن ن شبزبت بملِتم نندة ُل ننى قحن نصب بدظياط ننيل ‪ .‬وُل ننى بد ننسٓ من ن م ننسوش ح ننصيي زتيظ نني ل ننه ا بزة‬
‫ندونيس ن )‪،‬اس ا هش ننا‪ٞ‬‬ ‫بدظ نناول ش ن ‪ ٤‬تا نن‪ ٣‬بمل نندة وهم ننا (حننص بملاػ ن م ) و(بلبننص بد ن ه‬
‫ع‬
‫أحصبمنا أشنس ‪٠‬ننا أمسشهنا بلبننص بدؼني له بدننرم أُنا ؼنناهل ِند هصامتننل لنه ثن زة منا ة ُننا‬
‫‪ ،1948‬وحننص ػننهساس تػننيجب‪ ٠‬بدننرم ‪٠‬ننا دننل تننؤثيج ُلننى بدش ثننل بلبا‪ٟ‬مننل مـ ن زة ُامننل سطننيما‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op.Cit ,PP603-604.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Fred Greene, Op.Cit ., P.469.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op.Cit ., P.604.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid ., P.604.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid ., P. 605.‬‬
‫‪132‬‬
‫ع‬
‫لن ننه بملظن ننت اات بدِاين ننا دن ننإل بزة وبلجن ننيؽ‪ٗ ،‬ل ن ن ُ ن ن ود ن ن أح ن نصب ؿن ننٔيجة أشن ننس ملن ننل حص‪ .‬ن ن‬
‫بد‪٢‬اث دي نن‪ ٣‬وبدثاز‪ٟ‬يش نندو‪ ،‬وح ننص م زي ننا ‪،‬وح ننص ػ ننس‪ٟ‬ل اط ن ‪ ،‬وُ نند م ن بلجماُ ننات بدـ ننٔس‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫قش ننس ‪ ،‬اس ا ِٗن نادي ها ‪ٟ‬نانن ن م ن ندو ة م‪ٜ‬نازنن نل م ن نّ بلبنصيين ن بد ن ن ه وبملاػ ن ن م (‪ٗ.)1‬ل ن ُ ن‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ٗاُاي ننل ‪ٟ‬ن ن بلب ننصيي ‪ ،‬اس ا بلجين نؽ(‪،)2‬ػن ن‪٢‬ل ُشن نـسب مهن نما ل ننه بمل بشن ننل بدظين ناطيل دملجمه زا ننل‬
‫ش ‪ ٤‬تا‪ ٣‬بد٘يجة(‪.)3‬‬
‫‪-‬حطلم حشب املاشومي للطلطت‪.‬‬
‫‪٠‬ن ننا حن ننص بملاػ ن ن م م ن ن قح ن نصب بدظياطن ننيل بدستيظن ننل لن ننه اندونيظن ننيا ‪،‬اذ ح ن ن ِن نند‬
‫ب سبا حص (نهلل بدِاماب)(‪ )4‬م ُل ال بلبص له مشتـن‪ُ ٙ‬نا ‪ً ،1952‬نل هنرب بلبنص‬
‫ع‬
‫م اٌٗا ُلى أ‪ٟ‬تج ظنثل من بمل‪ٜ‬اُند لنه بدتجملنا بملئ‪ٛ‬ن بدنرم اؼن‪٢‬ل ُنا ‪ ،1950‬و‪ٛ‬ند ٗناش منن(‪)44‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫م‪ ِٜ‬نندب من ن مجمن ن َ (‪ )234‬م‪ ِٜ‬نندب‪ .‬ول ننه بنت ام ننات ُ ننا ‪ 1955‬حـ ننل ه ننرب بلب ننص ُل ننى بملس‪ ٟ‬ننص‬

‫‪1‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit .,PP. 244 –245.‬‬
‫(‪ )2‬تثا ز بتجاد بلجيؽ تندونيس ن بدظياطل ش ‪ٗ ٤‬يجة حنس بدِـنامات تندونيظنيل بملظنملبل كند بده دشندةي ‪،‬‬
‫بذ ٗسكن تان‪ ٣‬بلبنس تجشيند بدش ـنيات بدِظن‪١‬سال لنه ت‪ٛ‬نادي بد ن ‪٠‬انن ت‪ٜ‬اتنل ٗيهنا‪ ،‬وتثِنا دهنرب ‪٠‬نا ُلنى بلجننيؽ‬
‫ب ة هند ُ ‪ٛ‬اتننل مننّ بدظنن‪٢‬ا هنندٖ ت ‪ٜ‬ينن‪ ٝ‬حننس ُـننامات ناوبنل‪ .‬ويادِ٘ننل ت حنند بلجننيؽ مننّ طنن‪٢‬ا ت‪ٛ‬ننادي بد ن‬
‫ُما ب ٗيها مما ودد نصُل دد بلجش وبدلثان دِد بن٘ظنه مملاني ُن بدظن‪٢‬ا بمل ايني ‪ .‬و‪ٛ‬ند بطنتمس هنرب تُت‪ٜ‬نا‬
‫ح ن ِند تطنت‪ .٤ ٜ‬ةلنناٖ بلنى ذدن‪ ،٣‬ب بدِدةنند من بدلنثان تندونيظننيي بُتنا وب شن ‪ ٤‬بدلن زة ُلنى بد‪ٜ‬ينا مننؤ وبز‬
‫ذبت هثيِننل طياطننيل دصتيننل‪ٗ ،‬لن ُن ‪ ٠‬نهننا ُظنن‪١‬سال‪ ،‬ممننا دِننل بٓاننبه يِنندو بن٘ظننه نٌنناتس دا‪ٜ‬ننا ة بدظياطننيي‬
‫لننه د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتننا وديظ ن ب ه ثننّ دال ن زة‪ٗ .‬ل ن ُ ن ب هثيِننل بدشلننا‪ ٤‬بدِظنن‪١‬سم كنند بده دشنندةي ٓادثننا مننا توا ن م ن‬
‫بد‪ٜ‬ا ة ممازطل م تا‪ ٙ‬بد ًنات‪ ٙ‬بدِظن‪١‬سال وت بزانل لنه بملشناه‪ ٝ‬بد ن ‪٠‬نان ب يِمان ٗيهنا‪ .‬ون يجنل دهنرب بؿنث بدِدةند‬
‫ع‬
‫م ه مِتا ب ُلى بد‪ٜ‬يا هرب بددوز ٓيج بدِظ‪١‬سم ددزدل بنه تس وب له بدت له ُشل ِد بدل زة‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Harold C. Hinton and others, Op.Cit .,PP.584 – 585.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit ., P. 244.‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫(‪ )4‬حص نهلل بدِاماب‪ :‬تؤطع هرب بلبص ُا ‪ 1926‬م ؿ٘ل تجمِا بط ميا ٓيج طيا ‪ ،‬ث بنلن داماػن م ُنا‬
‫‪ ،1946‬ود‪١‬ش ننل ب سن ننب ُن ننا ‪ .1952‬و‪ ٛ‬نند ‪٠‬ن ننا بدن نندة بدظن ن بدن ننستيع وزبب ب سن ننبامل‪ ،‬بذ ‪ ٠‬ننا بُلن نناب هن ننرب بلبن ننص‬
‫من‬ ‫متمظنن‪١‬ي مادؼ نن‪٢‬ل بمل نناٍٗ دإلط ن ومِازك نني دا٘‪ ١‬ننس بدظيا ن بملظ ننت د ‪ ،‬وذد نن‪ ٣‬سنه ن ‪ ٠‬ننان ب ةش نندزو‬
‫بملشاه‪ ٝ‬بدسا٘يل له داوة بدؼس‪ٛ‬يل‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Facts on File, Op. Cit .,P.44.‬‬
‫‪133‬‬
‫ع‬
‫بدل ننا ل ننه ُ نند قؿن ن بت بذ حـ ننل ُل ننى (‪ ،)7.903.88‬وي ننرد‪ ٗ ٣‬نناش من نن(‪ )57‬م‪ ِٜ‬نندب من ن مجمن ن َ‬
‫ع‬
‫(‪ )260‬م‪ ِٜ‬نندب ل ننه بدتجمل ننا بملشت ن (‪ .)1‬ود ن ة‪ ١‬ن ح ننص بملاػ ن م ُل ننى ُ ‪ ٛ‬ننل و ة ننل م ننّ بد ننستيع‬
‫ط ن ‪٠‬ازن بد ننرم ‪ٟ‬ل نن‪ ٙ‬ده ن د ش ن ‪ ٤‬شمظ ننيشات بد‪ٜ‬ننس بملاض ن اك ننِاٖ ط نناول ه ننرب بلب ننص (‪.)2‬‬
‫مات٘ا‪ٛ‬ل منّ حس‪ٟ‬نل بز تطن (‪ )3‬لنه ؼناهها‬ ‫ِ‬ ‫وعِ ذد‪ ٣‬الى أطثا ُدةدة ‪ ،‬أهمها‪ :‬ب ها بلبص‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بملِننازق دملب‪ ٢‬مننل‪ ،‬بدننرم بت ننر أحيانننا ػنن‪٢‬ل حننس بدِـننامات ‪ .‬ودنناب هننرب ت هننا ن يجننل ديننج‬
‫ع‬
‫بلبننص لننه ا بنننل أُمننا‪ ٤‬بلبس‪ٟ‬ننل ؼنن‪٢‬ل ؿننسا ‪ُ ،‬لننى بدننسٓ م ن بمتِننا د ُ هننا(‪ٗ .)4‬ل ن ُ ن ب‬
‫أُل نناب ه ننرب بلب ننص (ماط ننتيشاب طن ن ‪ٟ‬يما وأُل نناب ح ننص نهل ننل بدِام نناب ‪ٛ‬ث ننل ب س ننبا ه ُ ننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫‪٠ )1952‬ننان ب أ‪ٛ‬ننل شل ن ُا دش٘ ن ذ ط ن ‪٠‬ازن م‪ٜ‬ازنننل ماد‪ٜ‬ننا ة بد‪١‬ثنناز ٗ ن بلبننص بد ن ه ‪ٟ ،‬مننا ا‬
‫ع‬
‫بمننت ‪ ٞ‬هننرب بلبننص ُمننا ‪ ٛ‬اننا لننه بلجننصز بل ازديننل بملشاهلننل لجنناوة شب م ن حنندة بل ن ٖ منني‬
‫بدننستيع وبلب ننص (‪.)5‬و‪ ِ.‬نند بط ننت‪ٜ‬ادل م م نند حت ننا م ن زتاط ننل بد ن شبزة ل ننه أةا ن ‪ ُ ٤‬ننا ‪ ،1950‬اظ ننا‬
‫(‪)6‬‬
‫نرد بدن شبزة‬
‫دشاحل ؿ حه م مد ناؿنس زتاطن ها ‪ .‬و‪ٛ‬ند اؼن‪٢‬ا ه ِ‬ ‫ِ‬ ‫زتيع حص بملاػ م و‪ٛ‬اتد‬
‫م ن بت ننت ٖ كن ن ح ننص بملاػن ن م ‪ ،‬و‪ ِ.‬ننم قح نصب بدـ ننٔيجة قش ننس ‪ ،‬وا ننه أح نصب بػ ننيجب‪ٟ‬يل‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others , Op. Cit ., P.610.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid ., P. 600.‬‬
‫(‪ )3‬حس‪ٟ‬ل بز تط ‪ :‬اِ دروز تا‪ ٣‬بلبس‪ٟ‬ل بلى ؼان شُيمها ‪٠‬ازت طن واسد (‪ )Karto Suwirjo‬بدنرم ‪٠‬نا مِسوٗنا‬
‫منؼاهل ووهشيتل بةا تطتِماز بده دشدم‪ .‬ػاز‪ ٞ‬ط واسد له تشٌي متو له حص هللا بدنرم ‪٠‬نا ذزبُنا داماػن م ‪.‬‬
‫ول ننه نهاة ننل بلب ننس بدِاملي ننل بدلاني ننل ط نناُد ط ن واسد ُل ننى ت ا ننل ح ننص بملاػ ن م بل ننى ح ننص طيا ن بط ن م ‪ ،‬ود‪١‬ش ننل‬
‫ب سن ننب من ننّ بُ بنن ننل دِن نند بدت بٗن نن‪ ٝ‬من ننّ بزبب ‪ٛ‬ين ننا بت بملاػ ن ن م تط ن ن ميل م ـ ن ن ؾ مشن نناوزب ه بدظياطن ننيل ‪ٛ‬ثين ننل‬
‫تط ننت‪ .٤ ٜ‬ول ننه ُ ننا ‪ 1947‬م نندأ ط ن واسد متجمي ننّ تُل نناب دت‪ ٢‬ن ا حس‪ ٟ‬ننل ُسٗ ن م س‪ ٟ‬ننل بز تط ن ‪ .‬و‪ ِ.‬نند ت ‪ٛ‬ي ننّ‬
‫مِاهنندة زن٘يننل لننه ‪٠‬ننان بدلننا ‪ 1948‬بُا ن ط ن واسد ُ ن اؼنن‪١‬يل بلجننيؽ تط ن م تندونيس ن (ا ن ‪ .‬أم‪ .‬أم) بدننرم‬
‫من نندأ مم‪ٜ‬اومن ننل بده دشن نندةي ‪ ،‬ت ب هن ننرب بد كن ننّ أين ننج ِن نند بنتـن نناز بلجمه زان ننل‪ ،‬بذ من نندأ ط ن ن واسد مم‪ٜ‬اومن ننل بلب‪ ٢‬من ننل‬
‫تندونيظيل له داوة‪ ،‬وبُا له بدظا ّ من ب ُنا ‪ُ 1949‬ن تؤطنيع ودنل بندونيظنيا تطن ميل‪ .‬ومشنر ذدن‪ ٣‬بد ‪ٛ‬ن‬
‫بننددِ بمل بدهنات منني هنرد بلبس‪ٟ‬نل وبلجننيؽ تندونيسن ‪ ،‬بد ن بطنتمست مندة ث ثننل ُؼنس ُامنا‪ ،‬بذ بد‪ٜ‬ن بد‪ٜ‬نثم ُلننى‬
‫ط واسد ُا ‪ .1962‬ةشٌس‪ :‬دسادة مامل‪ ،‬بدِد ‪ 17 ،3506‬اؼسا بدلا ‪.2002‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Jan M. Plavier, Op. Cit., P. 33.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others , Op. Cit., P.618 .‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Frid Greene, Op. Cit ., P 469 .‬‬
‫‪134‬‬
‫ع‬
‫ندونيس ن ن وبلب ن ننص بدؼ ن نني له بد ن ننرم ‪ ٠‬ن ننا ؿ ن ننٔيجب‬ ‫ومظ ن نني يل‪ ،‬م ن ننّ بط ن ن ثِا بلب ن ننص بد ن ن ه‬
‫آنرب‪.)1(ٞ‬‬
‫د ن اظ ننتوّ تانن‪ ٣‬بد ن شبزة بدث‪ٜ‬نناب ل ننه بدظنناول د٘ي ننجة ه ااننل‪ ،‬اذ اؼ نن‪٢‬ا لننه بدظ ننا ض م ن‬
‫أةان ن ‪ ُ ٤‬ننا ‪ ،1950‬وبط ننت‪ٜ‬اد ل ننه بدظ ننا ّ وبدِؼ ننسا من ن نيظ ننا ُ ننا ‪ ،)2(1951‬وذد نن‪ ٣‬ظن ن‬
‫بملؼ نن‪ ١‬ت بد ن ن وبده ه ننا‪ ،‬وأمسشه ننا مؼ نن‪٢‬ال أةسا ننا بدٔسيي ننل (‪ )3‬بد ن ن حٌين ن ماهتم ننا ش نناؾ من ن‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بد ننستيع ط ن ‪٠‬ازن بد ننرم ‪ ٟ‬ننسض د ننصبب ‪ٟ‬ثي نجب م ن شوام ن ِنل ل ننه ة ن تط ننت‪ ُ ٤ ٜ‬ننا ‪ 1950‬مل ك ن َ‬
‫نرد ديظن مظننؤدل ؿننٔيجة ‪ ،‬اذ ا مظننؤدل أةساننا بدٔسييننل مظننؤدل‬ ‫بةساننا بدٔسييننل ُشنندما ‪ٛ‬ننا‪ " : ٤‬هن ِ‬
‫ع‬
‫بطنتِماز أوس ‪،‬مظننؤدل بطننتِماز أو حساننل ‪ ..‬نشننا أ‪ٛ‬ظننمشا مانشنا طش بؿننل بد‪ٜ‬تننا‪ ٤‬ح ن ةن بد‪ٜ‬يامننل‬
‫ع‬
‫هاملنا هشنا‪ ٞ‬دنصب من ماندنا‪ ،‬ودن ‪٠‬نا دصانسة ؿنٔيجة دندب ‪،‬ودن ‪٠‬انن مةجن س ةصاند ُلنى مٌاننل ‪،‬‬
‫قو‪ُ ٤‬ننا ‪ 1950‬بطننتئن٘ بمل٘اوكننات لننه ه دشنندب ؼننؤ أةساننا‬ ‫د ن ةت ننسز ِنند"(‪ .)4‬ولننه ‪٠‬ننان‬
‫بدٔسيي ن ننل(‪ ،)5‬اذ ُ‪ ٜ‬ن نند م ن ننئتمس ه دش ن نندم‪-‬اندونيسن ن ن ‪ ُ ،‬ن ننسق ش د ن ننل بد ٗ ن نند ندونيسن ن ن أٗلن ن ننل‬
‫بدلننمانات لبماةننل بملـننالب بده دشدةننل لننه ‪ٛ‬انني م‪ٜ‬امننل طننيا ة اندونيظننيا ُاين ِنل‪ ،‬اس ا ه دشنندب‬
‫زٗل ن ن ذدن نن‪ ٣‬وب‪ٛ‬يجح ن ن من ننؤ ةن ننت ن‪ٜ‬ن ننل بدظن ننيا ة ُلن ننى هن ننرب ‪ٛ‬ان نني الن ننى تت ن ننا بده دشن نندم –‬
‫ع‬
‫ندونيس ن ن من ننّ طن ننيوسة ه دشدةن ننل ُاين ن ِنل ‪ٗ .‬ل ن ن ُ ن ن هن ننرب‪ ،‬ب‪ٛ‬يجح ن ن ه دشن نندب اؼن نن‪١‬يل مجان ننع‬
‫ع‬
‫ٗيل م ظناواا مني بده دشندةي و ندونيظنيي ‪ ،‬وتشنان هنرب بملجانع وًي٘نل‬ ‫دإل‪ٛ‬اي ة‪ ٢‬بدتمليل ِ‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others , Op. Cit., P.618 .‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid . , P 618 .‬‬
‫(‪ )5‬بةسانا بدٔسييننل‪ :‬بةساننا هن تطن تندونيسن دملجصاننسة بد‪١‬تنج بملِسوٗننل مؤطن (ٓينيننا بلجدةندة)‪ ،‬وت٘ننّ هننرد بلجصاننسة‬
‫ػننماله بطننيجبديا‪ ،‬وػننما‪ ٤‬ػننس ه دنناوة‪ ،‬واننه م‪ٜ‬ظننمل بلننى مشو‪ٜ‬تنني ب بزاتنني بدشثيتنني ‪ ،‬ت‪ٜ‬ننّ بدٔسييننل م هننا ت ن بلب‪ ١‬ن‬
‫تط ننتِمازم بده دش نندم‪ ،‬بم ننا بدؼ ننس‪ٛ‬يل ٗت‪ ٜ‬ننّ ت ن ن٘ن ن ذ ت بزة تط ننيجبديل‪ .‬ةشٌ ننس‪ :‬مجا ننل بندونيظ ننيا‪ ،‬بدِ نند ‪ 77‬ن ن‪، 78‬‬
‫ٔدب ‪ ،‬بةا ‪ ٤‬ن اؼسا تو‪ ،1954 ٤‬ؾ‪.3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P. 248.‬‬
‫(‪ )5‬منندأت بمل٘اوكننات ؼننا بةساننا بدٔسييننل مشننر نيظننا ُننا ‪ ،1950‬بذ ُ‪ٜ‬نند مننئتمس ه دشنندم بندونيسن ‪ ،‬وت‪ٜ‬ننسز اؼنن‪١‬يل‬
‫لجشل مؼيج‪ٟ‬ل م بدونسٗي ‪ ،‬و‪ٛ‬امن بدملجشنل مصانازة بلجصانسة شانازة ت٘تيؼنيل‪ .‬ةشٌنس‪ :‬م من بدؼنس‪ٛ‬اوم‪ ،‬بملـندز بدظنام‪،ٝ‬‬
‫ؾ‪.91‬‬
‫‪135‬‬
‫وبح نندة وا ننه بط ننت ت‪ٜ‬سا ننس ط ننش م من ن ‪ٛ‬ا نني ُم ننا ‪ٛ‬امن ن م ن ِنل من ن ؼ نناهات ‪ ،‬واذب دن ن ةسٓن ن‬
‫ندونيظ ن نني ه ن ننرب بملجا ن ننع ٗ ن ننيم‪ ١‬اناه ن ننل مهم ن ننل اُ ن نندب بدت‪ٜ‬سا ن ننس ال ن ننى مجا ن ننع وشزبب تت ن ننا‬
‫بده دشدم‪ -‬ندونيس (‪.)1‬‬
‫نرد بمل‪ٜ‬يجحننات ‪ ،‬نهننا تسم ن ال نى ظننى بدظننيوسة تطننتِمازال‬
‫زٗننم بد ٗنند ندونيس ن هن ِ‬
‫ُلننى أةساننا ‪،‬لننه بد ‪ٛ‬ن بدننرم ‪٠‬انن ٗين ِنل اندونيظننيا اظن ى الننى ت ساننس هننرب ‪ٛ‬انني من تطننتِماز‬
‫وكمل الى بد ه ‪ .‬وه‪١‬رب ٗؼا بمل٘اوكات مي بدوسٗي (‪. )2‬‬
‫ِ‬
‫ع‬
‫‪٠‬ا ز بلب‪ ٢‬مل ندونيظيل ‪ ٛ‬اا كد هرب بد٘ؼل ‪،‬اذ أُا زتنيع بدن شزبب ندونيسن‬
‫ٗ‪ٜ‬ننى ُلنى أطنناض ن‪ٜ‬ننل بدظننيا ة ُلننى‬ ‫م مند ناؿننس مننا أةننل م٘اوكنات مظننت‪ٜ‬ثايل ةجن أ ن‪٢‬ن‬
‫أةساننا بدٔسييننل الننى اندونيظننيا(‪ ،)3‬اس ا طن ‪٠‬ازن هادن مم ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬اندونيسن ‪ٛ‬ن م وحن بلب‪ ٢‬مننل‬
‫ُلنى ادٔناب بت٘ا‪ٛ‬ينات بملاتنندة بملظنتدةسة‪ .‬ود‪١‬ن مجاننع بدن شزبب زٗنم م ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬طن ‪٠‬ازن هنرب وحننرزد‬
‫م ن مٔث ننل تمتش نناَ ُ ن بت نناذ م ب‪ ٛ‬نن‪ُ ٙ‬اشي ننل ل ننه بملظ ننت‪ٜ‬ثل ت تا نن‪ ُ ٙ‬ن م ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬ح‪ ٢‬مت ن ِنل ن ننل‬
‫زتيع طت زم(‪.)4‬‬
‫أثنناز هننرب بدتـننسٖ ٓل ن ط ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬اس انننل د ن ةٌهننسد ؼنن‪٢‬ل ُا ن ‪ ،‬مننل حنناو‪ ٤‬مسبوٓننل‬
‫‪ٛ‬يامل ِ‪ٜ‬د بدتماَ له م‪ٜ‬س بد ب٘يي دت كني م ‪ِ ٘ٛ‬نل ‪،‬و‪ٛ‬ند‬ ‫ِ‬ ‫ُايل م ش ‪٤‬‬ ‫بد‪ٜ‬ي بمل٘سوكل ِ‬
‫توننس‪ ٚ‬ش ن ‪ ٤‬حدةلن ِنل الننى ا بدشٌننا بدتجملننا ة٘ننسق ُلننى بدننستيع ُنند بت نناذ زأم ُا ن ة تانن‪ٙ‬‬
‫ُ زأم ح‪ ٢‬مت ِنل ‪ ،‬د‪١‬شنل أػناز النى ا أةسانا بدٔسيينل انه دنصب من بندونيظنيا مم دن بددطنت ز‪،‬‬
‫وم هرب بملشوا‪ٗ ٝ‬ه ةتِهد ماد سب دادطت ز(‪.)5‬‬
‫من دهننل أشننس حنناو‪ ٤‬طن ‪٠‬ازن ت نندم بد‪ٜ‬ين بمل٘سوكننل ُاين ِنل من شن ‪ ٤‬اػنناز ِتل الننى ا‬
‫ع‬
‫بلبنندة ُن بلب‪ٜ‬ن ‪ ٚ‬وبدِنند‪ ٤‬دننيع ‪٠‬اٗيننا بذب ‪٠‬ننا مم‪ٜ‬نندوز بد‪٘١‬ننا بدظيا ن بملظن شد الننى بد‪ٜ‬ن ة‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit., P.81.‬‬
‫(‪ )2‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.93‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit., P.81.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P. 249.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid ., P. 250.‬‬
‫‪136‬‬
‫ندونيس يظتويّ اُا ة ذد‪ٛ ٣‬اي اذ ما أطنشد موادثت ِنل‬ ‫أ ةش‪،‬ب‪ ،‬ث أػاز الى ا بدؼِ‬
‫الى ‪ ٛ‬ة ح‪ٜ‬ي‪ٜ‬يل(‪.)1‬‬
‫ُلننى أةننل حننا‪ ٤‬بكننوست بد ن شبزة الننى ت‪ٜ‬نندة بطننت‪ٜ‬اد ها لننه بدظننا ّ وبدِؼننسا م ن نيظننا‬
‫ُا ‪ِ ،1951‬د بش ةا بل ٗات مي زتيع بدن شزبب وطن ‪٠‬ازن ؼنا مظنؤدل بٗت‪ٜ‬ناز م مند ناؿنس‬
‫ع‬
‫دا‪ٜ‬نسبز بلباطن لننه بدتِامنل مننّ مظنؤدل أةساننا بدٔسيينل ‪ٗ،‬لن ُن بشت ٗهمنا ؼننا ت٘ظنيج بدنندوز‬
‫بد بي داستيع له بلب‪ ٢‬مل(‪.)2‬‬
‫ِنند بطننت‪ٜ‬ادل بدن شبزة ‪٠‬انن‪ ٙ‬طن ‪٠‬ازن م ـنني من بلبننصيي بدستيظنني د ؼنن‪١‬يل بدن شبزة‪،‬‬
‫نرد بملهمنل ‪،‬ولنه بدظنا ّ وبدِؼنسا من نيظنا ‪٠‬ان‪ ٙ‬بدند‪ٟ‬ت ز طن ‪ٟ‬يما ‪ ،‬وهن‬
‫اس انهما ٗؼ له ه ِ‬
‫م ن ن بلجشن ننا بملئا ن نند دان ننستيع ط ن ن ‪٠‬ازن ل ن ننه حن ننص بملاػ ن ن م م ؼ ن نن‪١‬يل وشبزة باظن ننم مؤنه ن ننا وشبزة‬
‫بتت ٗيل كم بلبصيي بدستيظي منّ أحنصب ؿنٔيجة أشنس (‪ .)3‬وينادشٌس دتؤةيند طن ‪ٟ‬يما بملظنث‪ٝ‬‬
‫دظ ن ‪٠‬ازن ‪ ٜٗ ،‬نند تمي ن ت بدِ ‪ ٛ‬ننل م نني بد ن شبزة وبد ننستيع مادتِ نناو وت س ننجا ‪ ،‬بذ ‪ ٠‬ننا ‪ ٠‬ننل م هم ننا‬
‫ةدُ يشس(‪.)4‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بت نرت بدن شبزة بلجدةنندة م ‪٘ٛ‬نا حاشمننا من مظنؤدل بدِ ‪ٛ‬ننات ندونيظنيل – بده دشدةننل‪،‬‬
‫اذ أُاش ن ل ننه بدتاط ننّ م ن حصا نسب م ننؤ بدِ ‪ ٛ‬ننات ندونيظ ننيل –بده دشدة ننل ط ن ٖ ة ننت اِ نندةاها‬
‫ع‬
‫دتؤ‪ٟ‬ين نند تت٘ا‪ٛ‬ين ننات بملِتن ننا ة من نني أةن ننل ودتن نني ذبت بطن ننت‪ ٤ ٜ‬طن ننيا م ‪٠‬امن ننل‪ .‬وتثِن ننا دهن ننرب ٗ‪ٜ‬ن نند‬
‫حـ ننا ن‪ٜ‬اػ ننات ٓي ننج زط ننميل ل ننه آ ‪ ،‬اس ا بٗتت ننا بمل٘اوك ننات بدسط ننميل ت ننؤشس أ‪ٟ‬مل ننج م ن أز‪ ِ.‬ننل‬
‫بدلننا ُنا ‪ 1950‬مندأت بمل٘اوكننات بدسطنميل بد ن تس‪ٟ‬ننصت ُلنى مظنؤدتي همننا‬ ‫أػنهس(‪.)5‬ولنه ‪٠‬نان‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid ., P. 250.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit .,PP. 618 – 619.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit ., ., P. 619.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge , Op. Cit ., P. 237.‬‬
‫(‪ )5‬يِ ن ط ن ت ننؤشس م نندب بمل٘اوك نات بدسط ننميل بل ننى مظ ننؤدتي تتِا‪ ٜ‬ننا ماةسا ننا بدٔسيي ننل‪ :‬بودهم ننا ب‪ٛ‬ي نجب ه دش نندب اِ نندةل‬
‫طننت زها م ي ن يؼننمل ذدنن‪ ٣‬ت‪ٛ‬انني ‪ .‬و‪ٛ‬نند بُيجك ن بلب‪ ٢‬مننل تندونيظننيل ُلننى هننرب بمل‪ٜ‬يننج ‪ ،‬ميشمننا بطننتابت ه دشنندب‬
‫وبػننازت بلننى بنهننا د ن اِيننجق ُلننى بندونيظننيا ُشنندما ‪ٛ‬ام ن متٔييننج طننت زها‪ .‬وتثِننا دهننرب ٗننا بُي نجبق اندونيظننيا ٓيننج‬
‫داتص‪ .‬بما بملظادل بدلانيل ٗتتِا‪ ٝ‬ماطن ي ب بلب‪ ٢‬منل تندونيظنيل ُلنى حم دنل طن٘ينتي من تطنملبل ‪٠‬انن متجهنل بلنى‬
‫‪137‬‬
‫ندونيس ن ن – بده دش ن نندم(‪ .)1‬وٗيم ن ننا ة ن ننف بملظ ن ننؤدل قول ن ننى‪ ،‬ب‪ٛ‬ي ن ننج‬ ‫أةسا ن ننا بدٔسيي ن ننل‪ ،‬وتت ن ننا‬
‫ندونيظننيي زٗل ن ب ُلننى‬ ‫ت اننل ‪ٛ‬لننيل أةساننا بدٔسييننل الننى م ‪١‬مننل وديننل‪ ،‬اس ا‬ ‫بده دشنندة‬
‫بطنناض ب تانن‪ ٣‬بملظننؤدل مظننؤدل طياطننيل وديظ ن ‪ٛ‬لنناتيل(‪ .)2‬و‪ِ.‬نند ذدنن‪ ٣‬هننس بد ٗنند بده دشنندم‬
‫بط ننت‪ٜ‬ادل‬ ‫ظن‬ ‫بزة بملؼ ننيج‪ٟ‬ل دإل‪ٛ‬ا نني ‪ ،‬اس ا بملشا‪ٛ‬ؼ ننات ت ‪ ٘ٛ‬ن‬ ‫م‪ٜ‬يجح ننات ُ نندة م ن أد ننل‬
‫ُل ننى بطن ن ثدب‪ ٤‬تت ننا ممِاه نندة‬ ‫بدن ن شبزة ندونيظ ننيل(‪ .)3‬ول ننه بد ‪ٛ‬ن ن ذبت ن ِنل وبٗ نن‪ ٝ‬بده دش نندة‬
‫بُتيا ةل(‪.)4‬‬
‫وبده ن طياط ننل بد ن شبزة بل ازدي ننل مِازك ننل من ن ‪ٛ‬ث ننل بد ننستيع وبدتجمل ننا ‪ِٗ ،‬ش نند ت ‪ٛ‬ي ننّ‬
‫بديامانيننل‪ ،‬بزت٘ننّ بلجنند‪ ٤‬ؼننا تانن‪ ٣‬بملظننؤدل وأػننازت أ‪ٟ‬ملننج يزبب‬ ‫أندونيظننيا ُلننى مِاهنندة بدظ ن‬
‫ال ننى ا ذد نن‪ ٣‬يِ ن تمتِ ننا ُ ن بدظياط ننل بل ازدي ننل بملظ ننت‪ٜ‬ال(‪ .)5‬ث ن د ننابت بملظ ننؤدل بد ن ‪٠‬ان ن‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ط ن ثا مثاػ نسب ل ننه بط ننت‪ٜ‬ادل بد ن شبزة‪ُ ،‬ش نندما و‪ ٛ‬ننّ وشا ننس بل ازدي ننل قندونيس ن ط ن يازد مِاه نندة‬
‫طننسال مننّ بدظنن٘يج قمسا‪٢‬ن لننه أندونيظننيا ميننج‪ ٠ ٤‬ػ نسب ؼننا م كن َ بدنندُ بملنناله(‪ ،)6‬اذ وبٗنن‪ٝ‬‬
‫وسز(‪.)7‬‬ ‫ط يازد ُلى ‪ٛ‬ث ‪ٛ ٤‬سق أمسا‪ ٢‬مم‪ٜ‬دبز (‪ )50‬ماي‬
‫نرد تت٘ا‪ٛ‬يننل ٓل ن مجاننع بد ن شزبب ُشنندما ُسك ن ُاين ِنل لننه بدلننام م ن‬ ‫أثنناز ُ‪ٜ‬نند هن ِ‬
‫نِل ‪ٛ‬ثن ن ‪ ٤‬بملظ ننئوديل ُن ن تا نن‪٣‬‬
‫ػ ننثان ‪ ،‬اذ أُان ن ح ننص طن ن يازد بملاػن ن م م ننؤ د ننيع ل ننه وط ن ِ‬
‫ع‬
‫تت٘ا‪ٛ‬ي ننل‪ ،‬وت ننس‪ ٞ‬قم ننس داتجمل ننا د‪٢‬ن ن ة‪ ٜ‬ننسز مـ ننيج مجا ننع بد ن شزبب‪ٗ .‬لن ن ُن ن ذد نن‪ ٜٗ ٣‬نند زٗ ننم‬

‫بد‪ٜ‬ن ن بت بده دشدة ننل ل ننه بةسا ننا بدٔسيي ننل‪ ،‬و‪ ٛ‬نند بُيجكن ن بلب‪ ٢‬م ننل بده دشدة ننل ُل ننى ذد نن‪ ،٣‬ت ب بلب‪ ٢‬م ننل تندونيظ ننيل‬
‫بُاش ما ه دشدب س تمتا‪ ٣‬بطاطا ُمادها له بةساا بدٔسييل ةشٌس‪:‬‬
‫‪Leslie H. Palmer, Op. Cit ., PP. 82 – 83.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪) Ibid ., P. 82.‬‬
‫(‪ )2‬م مد مـنو٘ ؿن٘ ت‪ ،‬بلجمه زانل بلبدةلنل‪ ،‬ن‪ ،1‬تطن‪١‬شدزال‪ ،1958 ،‬ؾ‪ 176‬مجانل بندونيظنيا‪ ،‬بدِند ‪ 77 ،‬ن‬
‫‪ٔ ،78‬دب ‪ ،‬بةا ‪ ٤‬ن اؼسا تو‪ ،1954 ٤‬ؾ‪.13‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer , Op. Cit ., P. 83.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid ., P. 83.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) F. S. Northedge , The Foreign Policies of the Powers, 1st ed., New York , 1975,PP. 354 – 355.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, Op.Cit.,PP.349 – 350.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) F. S. Northedge, Op. Cit., P. 355.‬‬
‫‪138‬‬
‫أُلنناب بلبننص بد ن ه لننه مجاننع بد ن شزبب تت٘ا‪ٛ‬يننل وهننادث ب ماطننت‪ٜ‬ادل بد ن شبزة‪ .‬دننرب‪ٛ ،‬نند وشاننس‬
‫بل ازديننل بطننت‪ٜ‬ادتل لننه بلبننا م وبدِؼننسا م ن ػننثان ‪،‬وتثِننل زتننيع بد ن شزبب ومجاننع وشزبتن ِنل لننه‬
‫ذد‪ِ ٣‬د ة مي ‪ ،‬ح ‪ٛ‬ثل أ يِ‪ٜ‬د بدتجملا بدتماُل(‪.)1‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Dorthy Woodman, Op. Cit., P. 410.‬‬
‫‪139‬‬
‫املبحث الثاوي‬
‫حطلم الحشب الوطني للطلطت‬
‫‪٠‬ن ننا بلبن ننص بد ن ن ه ندونيس ن ن ثن ننا أ‪ٟ‬تن ننج حن ننص لن ننه اندونيظن ننيا ‪ٛ‬ثن ننل بنت امن ننات ُن ننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫‪ٟ‬ل(‪ )42‬م‪ِٜ‬دب م مجم َ (‪)234‬م‪ِٜ‬دب له بدتجملا بملئ‪، ٛ‬ميشما أؿث أ‪ٟ‬تنج حنص‬ ‫‪،1955‬سمت ِ‬
‫لنه بدنث ِند تنت امنات‪ ،‬اذ حـنل ُلنى ُند أؿن بت ة٘ن ‪ُ ٚ‬ند قؿن بت بد ن حـنا ُايهننا‬
‫ع‬
‫بتل الننى (‪ )8.343.653‬ؿن تا‪ .‬وٗنناش هننرب بلبننص مننؤ‪ٟ‬تج ُنند‬
‫قحنصب قشننس ‪ .‬و‪ٛ‬نند وؿننل ُنند أؿن ِ‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫م بمل‪ٜ‬اُد له بدتجملا بملشت ‪،‬اذ حـل ُلى(‪)57‬م‪ِٜ‬دب م مجم َ (‪ )260‬م‪ِٜ‬دب(‪.)1‬‬
‫باظم بدِ ‪ٛ‬نل مني هنرب بلبنص وطن ‪٠‬ازن ماد ةنل دت‪ٜ‬ناز أٗ‪٢‬ازهمنا ؼنا بدِدةند من‬
‫ع‬
‫بملظاتل ‪ ،‬وأمسشها بمل ‪ ٙٛ‬بد‪ٜ‬ا‪ ٝ‬من حنص بملاػن م ن يجنل دِند بطنت‪ٜ‬سبز ِد ُلنى اِسان‪ ٙ‬دادودنل‬
‫ع‬
‫طن ميل(‪ٗ ،)2‬لن ُن مظنناندة بلبننص دنندُ بت طن ‪٠‬ازن لننه ممازطننل بدلننٔى ُلننى ه دشنندب لننه‬
‫مظؤدل بطتِا ة أةساا بدٔسييل(‪.)3‬‬
‫ُلننى أةننل حننا‪ٗ ،٤‬ثِنند بطننت‪ٜ‬ادل وشبزة طن ‪ٟ‬يما منندب من بدـننِ اؼنن‪١‬يل وشبزة ددةنندة‪،‬‬
‫منني بلبننص بد ن ه وحننص بملاػ ن م ‪ .‬ومننّ ذدنن‪ ٣‬بشتنناز ط ن ‪٠‬ازن‬ ‫بل ٗننات بد ن تسف ن‬ ‫ظن‬
‫م ـي د ؼ‪١‬يل بد شبزة‪ ،‬أحدهما م بلبص بد ه وه ؿدة‪ ،ٝ‬ويشنس من حنص بملاػن م‬
‫وه مسبوت (‪ ،)Prawoto‬ود‪ ١‬هما د ةش‪،‬با له اؼ‪١‬يل بد شبزة(‪.)4‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit .,P. 614.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid ., P. 599.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J. D. Legge , Op. Cit ., P. 250.‬‬
‫(‪ )4‬ةم‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب بش ننت ٖ ؿ نندة‪ ٝ‬ويسبوت ن ل ننه بدظياط ننل ‪ ٠‬ننا ط ن ثا مثاػ نسب ل ننه ٗؼ نناهما‪ ،‬بذ ‪ ٠‬ننا ؿ نندة‪ ٝ‬ةنت ن بل ننى‬
‫بلجشا بدسب ة‪٢‬اله له بلبص بد ه وبدرم ‪٠‬ا ط ‪٠‬ازن متِاه٘نا مِنل‪ ،‬ميشمنا ‪٠‬نا مسبوتن ةنت ن بلنى دشنا م مند ناؿنس‬
‫لننه ح ننص بملاػ ن م ‪ ،‬بد ننرم ‪٠‬ان ن د ننل مؼ نن‪ ١‬ت مظ ننث‪ٜ‬ل مننّ ط ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬مم ننا دِاهم ننا ُننادصا ُ ن بمل بٗ‪ ٜ‬ننل ُل ننى ‪ٛ‬اتم ننل‬
‫بد شزبب‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid .,PP. 252 – 253.‬‬
‫‪140‬‬
‫ُلى أثس ذد‪ُ ٣‬ي ط ‪٠‬ازن واا ي (‪ )Wilopo‬وه ‪ٛ‬اتد بلبص بدن ه ندونيسن بدنرم ن‪،‬نب لنه‬
‫ع‬
‫اؼ نن‪١‬يل وشبزة بتت ٗي ننل ك ننم بلب ننص بد ن ه وح ننص بملاػ ن م ‪ٗ ،‬ل ن ُ ن بلب ننص تػ ننيجب‪٠‬‬
‫وبلبصيي بملظي يي ‪،‬و‪ٛ‬د ت اؼ‪١‬ياها له بدلاد م نيظا ُا ‪.)1(1952‬‬
‫ؼ نندة ال ننى دان ن أُل نناب ‪ ٟ‬ن‬ ‫ت ننس ط ن ‪٠‬ازن ل ننه ‪ٛ‬ث ن ‪ ٤‬بد ؼ نن‪١‬يال بد شبزا ننل ‪ ،‬نه ننا ماد ن‬
‫ط ن ‪٠‬ازن ‪.‬‬ ‫ط ننا‬ ‫بلب ننصيي (بد ن ه وبملاػ ن م ) بد ننرة ‪ ٠‬ننان ب مِازك نني ل ننه أط ننا ه بدظيا ن‬
‫و‪ِ.‬د تؤديل ملدة ة مي ‪ٛ‬ثل ط ‪٠‬ازن ماد ؼ‪١‬يال بد شبزال(‪.)2‬‬
‫ح نند ت بدن ن شبزة مسنامجه ننا بد ننرم تل ننم بدت ل ننيج د نت ام ننات بدِام ننل‪ ،‬وشا ننا ة نت ننال‬
‫ع‬
‫بدن ه ‪ ،‬وبت نناذ طياطننل شازديننل ٗاُاننل ومظننت‪ٜ‬ال ‪ٗ ،‬لن ُ ن ُننص بدن شبزة ُلننى ادٔنناب تت ننا‬
‫بده دشدم‪ -‬ندونيس وبطتِا ة أةساا بدٔسييل(‪.)3‬وُلنى بدنسٓ من ا زتاطنل بدن شبزة ‪٠‬انن تا ِنل‬
‫زتنيع بدن شزبب حناو‪٤‬‬ ‫ندونيس ‪ ،‬اس ا ط ن ‪٠‬ازن ود ند ؿنِ يل لنه مظناةس ها‪،‬‬ ‫دملبص بد ه‬
‫وز ط ن ‪٠‬ازن ‪ِٗ ،‬لننى ط ن يل بمللننا‪ ،٤‬تنندشل ادٔنناب شاننازة ط ن ‪٠‬ازن الننى اةواديننا‪ٟ ،‬مننا انننل‬ ‫بلبنند م ن‬
‫ُمننل ُلننى تنند‪ٛ‬ي‪ ٝ‬شواماتننل بدسطننميل وبدتنندشل لننه ؿننيآ ها‪ ،‬قمننس بدننرم دن ةننسق طن ‪٠‬ازن بدننرم‬
‫ع‬
‫منندأ مانت‪ٜ‬ننا بد ن شبزة مظننت دما بملشاطننثات بدسطننميل‪ ٗ ،‬ن ‪ ٤‬تحت٘ننا‪ ٤‬بدننرم أ‪ٛ‬نني ممشاطننثل ة ن‬
‫قموا‪( ٤‬بدر‪ٟ‬س بدظش ال ملِس‪ٟ‬ل ط زبماةا) مل ط ‪٠‬ازن الى ٗؼل بلب‪ ٢‬مل له بد‪ٜ‬يا ة (‪.)4‬‬
‫ب سن ننب بل ن ن ٖ من نني بد ن ن شبزة وبدن ننستيع ط ن ن ‪٠‬ازن الن ننى بلجن ننيؽ ‪ُ،‬شن نندما تثن ن ن بد ن ن شبزة‬
‫(‪)5‬‬ ‫ع‬
‫نرد بل و ن ة ‪٠‬ان ن‬
‫ب‪ٛ‬يجبحننا د ن شاس بدنندٗاَ ندونيس ن دت نندة بلجننيؽ ‪ .‬وُلننى بدننسٓ م ن ا هن ِ‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit., P. 619.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge , Op. Cit ., P. 253.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Republic of Indonesia in 1952 of Cabinet Change, Encarta, Reference Library 2003.‬‬
‫‪(2) J.D. Legge, Op. Cit ., P. 253.‬‬
‫(‪٠ )5‬ننا بلجننيؽ تندونيس ن ةلن مجم ُننل من بدِشاؿننس بمل تا٘ننل‪٘ٗ ،‬لن ُن ُشاؿننس بلجننيؽ بده دشنندم بدظننام‪،ٝ‬‬
‫‪٠‬ان ن هش ننا‪ُ ٞ‬شاؿ ننس بلج ننيؽ بد ن ت نندزي ُل ننى ة نند بديام ننانيي ‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ُشاؿ ننس بلج ننيؽ بدل ن زم بد ننرم ‪ ٠‬ننا بػ ننثل‬
‫مادِـامات‪ ،‬وبدرم ‪ٛ‬ا مدوز ‪ٟ‬ثيج له م‪ٜ‬اومل بده دشدةي ‪ ،‬ث بنل بلى بلجيؽ تندونيس سح‪ٜ‬ا‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Peter Polomka, Indonesia Since Sukarno, Australia, 1971, P. 79; Cavin Kennedy, The Military in the‬‬
‫‪Third World, London, 1974, P. 96.‬‬
‫‪141‬‬
‫ذبت هننا ّ ُظنن‪١‬سم‪ ،‬اس انهننا د ن ت‪ ١‬ن ت ا ن م ن بُتثننازبت أو م‪ٜ‬اؿنند طياطننيل‪ ،‬م ن مي هننا بزتثننان‬
‫وشاننس بدنندٗاَ وبد‪ٜ‬ننا ة بدِظنن‪١‬ساي بمل يننجٗي ِ ‪ٛ‬ننل ؿنندب‪ٛ‬ل مننّ ‪ٛ‬اتنند بلبننص تػننيجب‪ ٠‬ػننهساس‪،‬‬
‫ع‬
‫ٗل ن ُ ن ت دهننا ه بدل‪ٜ‬اٗيننل وبدِظنن‪١‬سال ن ن بدٔننس ‪ ،‬و‪ٟ‬ننرد‪ ٣‬اِنناونه مننّ بدثِلننل بدِظنن‪١‬سال‬
‫بده دشدةل(‪.)1‬‬
‫ع‬
‫نرد ؿن حات بنت‪ٜ‬نا بت وبطنِل من ‪ٛ‬ثنل طن ‪٠‬ازن بدنرم ودند ٗيهنا ا ِنا ب دِند‬ ‫أثازت ه ِ‬
‫ع‬
‫‪ٟ‬ثي ننج م ن بدل ننثان بملئا نندة د ننل(‪ٗ ،)2‬ل ن ُ ن تنت‪ ٜ‬ننا بت بد ن د ننابت م ن ُ نند م ن بد‪ٜ‬ي ننا بت‬
‫بلبصييننل لننه بدتجملننا و بد ن شبزة ‪ ،‬و بد ن ُمهننا بدننستيع ط ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬م ن مي هننا موادثننل ُل ن بدتجملننا‬
‫مش ننام ط ن ٗيا ل ننه اد نسبب ت ‪ٜ‬ي نن‪ ٝ‬م ننّ بد‪ٜ‬ي ننا ة بدِاي ننا ووشا ننس بد نندٗاَ ُ ن م نناوست اُ ننا ة تشٌ نني‬
‫بلجن ننيؽ(‪ .)3‬و‪ٛ‬ن نند تم ن ن بمل بٗ‪ٜ‬ن ننل ُلن ننى هن ننرب ت‪ٛ‬ي ن نجب لن ننه بدظن ننا ض ُؼن ننس م ن ن اؼن ننسا قو‪ُ ٤‬ن ننا‬
‫‪.)4(1952‬‬
‫بت نناذ هننرب بد‪ٜ‬نسبز الننى ‪ٛ‬يننا مٌنناهسة ػننِثيل لننه دا‪٠‬ازتننا لننه بدين بدتنناله ‪ ،‬هادن ٗيهننا‬ ‫أ‬
‫(‪)5‬‬
‫نرد بلبس‪ٟ‬ن ننل ‪٠‬ان ن ن م دهن ننل كن نند ط ن ن ‪٠‬ازن وبدلن ننثان‬‫بملتٌن نناهسو م ن ننل بدتجملن ننا ‪ .‬واثن نندو ا هن ن ِ‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بمل‪ٜ‬سيي مشل أ‪ٟ‬ملج مما ‪٠‬ان م دهل كد بدتجملا ن٘ظ ِنل‪ ،‬طن ‪٠‬ازن ‪٠‬نا ةمتان‪ُ ٣‬منا ‪ٟ‬ثينجب من‬
‫بدلن ننثان بدن ننرة ‪٠‬ن ننان ب يِازك ن ن ُماين ننل تشٌن نني بلجن ننيؽ‪ ،‬ددزدن ننل تم‪١‬شن ننل م ن ن بد ‪ ٛ‬ن ن ٖ م دن ننل‬
‫بددبُي الى ت٘‪١‬ي‪ ٣‬بدتجملا (‪.)6‬‬
‫ع‬
‫تم‪ ١‬ن ط ن ‪٠‬ازن م ن بدظننيوسة ُلننى بمل ‪ٛ‬نن‪ ،ٙ‬اذ أد‪ ٜ‬ن شوامننا أمننا بملتٌنناهسا ‪،‬أ‪ٟ‬نند م ن‬
‫ش دننل ُلننى ب تنت امننات ط ن ٖ تجننسم حاملننا ةننت بطننتِا ة أةساننا بدٔسييننل(‪ِ .)7‬نند ذدنن‪ ٣‬بدت‪ ٜ‬ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Fred Greene, Op. Cit .,PP. 470 – 471.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit ., P.619.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit ., P. 258.‬‬
‫(‪)4‬بض‪ .‬زوش‪ ،‬تػيجب‪ٟ‬يل له بطيا‪ ،‬تسدمل شيجم حما ‪ ،‬ميجوت‪،1961 ،‬ؾ‪.253‬‬
‫(‪ )5‬بملـنندز ن٘ظننل‪ ،‬ؾ‪ 254‬دننا‪ ٠ ٞ‬زن ن ب وبشننسو ‪ ،‬بلجننيؽ وبلبس‪ٟ‬ننل بد هشيننل‪ ،‬تسدمننل حظ ن ‪ٛ‬ثننيع‪ ،‬بػ نسبٖ‬
‫بن ز ُثد بملا‪ ،٣‬ميجوت‪ ،1970 ،‬ؾ‪.225‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op.Cit ., P.620.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., P. 40.‬‬
‫‪142‬‬
‫ع‬
‫وٗنندب ك ن بدِدةنند م ن ‪ ٛ‬ننا ة بلجننيؽ بدننرة هاث ن ب مشننل ح ننل بدتجملننا بملِنني ومجاننع بد ن شزبب(‪.)1‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ود‪ ١‬ن ط ن ‪٠‬ازن زٗ ننم ذد نن‪ ٣‬وُ نندد أم نسب مظ ننت ي (‪.)2‬وٗيم ننا ة ننف م ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بد ن شبزة‪ ٜٗ ،‬نند ؿ ننس‬
‫زت ننيع بدن ن شزبب ل ننه بلب ننا م وبدِؼ ننسا من ن اؼ ننسا قو‪ ٤‬م ننؤ بدٔ ننسق من ن مٌ نناهسة دا‪٠‬ازت ننا هن ن‬
‫ٗي ن ِنل بلب‪ ٢‬م ننل ٓي ننج ‪ ٛ‬ننا زة ُل ننى أ‬ ‫"بة‪ ٜ‬نناٖ بدظ نناول بد ن ن ةما‪١‬ه ننا بدتجمل ننا وشا نن‪ ٝ‬م ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬ت‪٢‬ن ن‬
‫تتـننسٖ أو ب تننئ م وًي٘ هننا"(‪ .)3‬ون يجل ن درد ن‪ ٣‬وده ن بلب‪ ٢‬م نل ب هام نات كن ند ‪ٛ‬ن نا ة بلج نيؽ‪،‬‬
‫ومن ن مين ه ن زتننيع أز‪ٟ‬ن نا بلجي نؽ ُثن ند بلب ن ناز نناط ين ن (‪ ،)4()Abdul Haris Nasution‬بدننرم‬
‫قو‪ ،1952 ٤‬ممن ننا ٗن ننّ وشان ننس بدن نندٗاَ بلن ننى ت‪ٜ‬ن نندة‬ ‫نثل لن ننه بل ن ننامع م ن ن ‪ ٠‬ن نان‬
‫ٗـن ننل م ن ن مشـن ن ِ‬
‫بطت‪ٜ‬ادتل(‪ .)5‬وله ك ب ذد‪ ٣‬د اِد بد شبزة ‪ٛ‬ا زة ُلى تطنتمسبز لنه وًي٘ هنا شاؿنل منّ بدلنٔى‬
‫أم ن ب ُل ننى اك ننِاٖ ط نناو ها م ننل واط نن‪ٜ‬اهها‪.‬‬ ‫بملظ ننتمس م ن ط ن ‪٠‬ازن و‪ ٛ‬ننا ة بلب ننص بد ن ه بد ننرة‬
‫زٗننم ِننم بُلنناب بدتجملننا وم ن مي ن ه ‪ٛ‬ننا ة بلبننص بد ن ه‬ ‫ويادِ٘ننل طنن‪ٜ‬و بد ن شبزة ظ ن‬
‫(‪)6‬‬
‫زبضن ن ن بدتث ن ننٕ بد ن ن ن تمتا‪١‬ه ن ننا بلب‪ ٢‬م ن ننل ل ن ننه ػ ن ننماله‬ ‫م اود ه ن ننا ا ِ ن ننا بد٘ ح ن نني بملظ ن ننتؤدسا‬
‫ط موسة(‪ ،)1‬وُلى أثس ذد‪ٛ ٣‬د مجاع بد شزبب بطت‪ٜ‬ادتل له بدلاد م حصاسب ُا ‪.)2(1953‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Cavin Kennedy, Op. Cit ., P.97.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit ., P. 255.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., P. 40.‬‬
‫(‪ُ )9‬ثنند بلبنناز ناط ن ي ‪ :‬ودنند لننه بدلاد ن ُؼننس م ن ‪٠‬ننان تو‪ُ ٤‬ننا ‪ 1916‬لننه مدةشننل (‪ ٠‬تننا ت دننا ) ظ ن موسة‪.‬‬
‫ع‬
‫شنل بد‪٢‬اينل بملا‪١‬ينل بدِظن‪١‬سال بده دشدةنل لنه مانندو ٕ‪ ،‬بؿنث م شمنا ثانينا لنه بلجنيؽ بده دشندم بدهشندم ُننا ‪.1939‬‬
‫ع‬
‫ت ن لى زتاط ننل (بلب ننسض ػ ننثل بدِظ نن‪١‬سم) ش ن ‪ٗ ٤‬ي ننجة تح ننت ‪ ٤‬بديام ننا ل ننه د نناوة بدٔسيي ننل‪ ،‬ث ن زتيظ ننا سز‪ ٠‬ننا بد‪ٜ‬ي ننا ة‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بدلانيننل لننه ماننندو ٕ مستثننل م‪ٜ‬نند ‪ ،‬ثن ‪ٛ‬اتنندب دا٘س‪ٛ‬ننل بدلادلننل لننه طن وت‪ ٢‬مستثننل دن بب‪ ،‬ثن ‪ٛ‬اتنندب دا‪ٜ‬يننا ة بدِظنن‪١‬سال لننه‬
‫ع‬
‫د نناوة‪ .‬بؿ ننث زتيظ ننا ز‪ ٠‬ننا بلج ننيؽ تندونيس ن ُ ننا ‪ ٠ .1949‬ننا ةمي ننل لب ننص بملاػن ن م ‪ .‬ةشٌ ننس‪.ٞ. :‬و‪ ،.‬ما٘ ننات‬
‫بدث ن بملا‪ ، ٢‬ز‪ ٛ‬بملان‪،311/5074 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬نل ‪ ،29‬ت‪ٜ‬سانس بمل٘ كنيل بدِسب‪ٛ‬ينل لنه دا‪٠‬ازتنا‪ ،‬بملنس‪ ٛ‬ض‪ 18/5/‬لنه‬
‫‪ 9‬بةا ‪ ،1957 ٤‬ؾ‪.82‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit .,PP.40-41.‬‬
‫(‪ )6‬اِ ن مؼ نن‪٢‬ال بملظ ننتؤدسا بل ننى ٗي ننجة تح ننت ‪ ٤‬بديام ننا وبدل ن زة‪ .‬بذ بط ننت‪ٜ‬س تسٖ م ن بمله ننادسا ٓي ننج بدؼ ننسُي‬
‫ش ‪ ٤‬تا‪ ٣‬بد٘ينجة ُلنى تزبضن بد ن ‪٠‬انن منئدسد دامنصبزُي توزييني وبملئطظنات بدٔسيينل‪ .‬و‪ِ.‬ند تطنت‪ ٤ ٜ‬وبٗن‪ٝ‬‬
‫بود نن‪ُ ٣‬لننى بدت لننه ُن دننصب ‪ٟ‬ثيننج من تانن‪ ٣‬تزبضن ‪ ،‬م‪ٜ‬امننل ب تلننم دهن بلب‪ ٢‬مننل تطننت دب بد‪٢‬امننل ملننا تث‪ٜ‬ن‬
‫ع‬
‫م ها‪ .‬ووٗ‪ٜ‬ا درد‪ ٣‬وكِ بلب‪ ٢‬مل شول بُا ة بطنت‪ٜ‬سبز تتلنم ن‪ٜ‬نل بملؼنس ة بلنى مشناه‪ ٝ‬بشنس ‪ِ ،‬ند ب وٗنست‬
‫‪143‬‬
‫ةم‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ا ط‪ ٜ‬ن ن وشبزة واا ي ن ‪٠‬ننا اػ نازة دإل ؼ‪ ٜ‬نا‪ ٚ‬بملي بة ند بد نرم ‪ ٟ‬نا ةتو ن ز‬
‫مي ن بلبننص بد ن ه وحننص بملاػن م ‪ .‬وُلننى بدننسٓ من بمل نناوست بدِدةنندة بد ن مننرد من أد نل‬
‫ع‬
‫اؼ‪١‬ينل وشبزة تلن بتت ٗنا من ‪ ٟ‬بلبصيي ‪ ،‬اس ا هرد بمل اوست د تش‪،‬ب(‪.)3‬‬
‫لننه بدلننا ُؼننس من آ تن اؼنن‪١‬يل وشبزة مستاطننل ُلننه طاطننيجو أميج دن ( ‪Ali Sastro‬‬
‫(‪)4‬‬
‫نرد بد ن شبزة بلبننص بد ن ه وحننص‬ ‫‪، )Amidjojo‬وه ن ُل ن لننه بلبننص بد ن ه ‪ .‬و‪ٛ‬نند كننم هن ِ‬
‫ع‬
‫نهلننل بدِامنناب‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ِننم قح نصب بدـننٔيجة قشننس ‪ ،‬لننه بد ‪ ٛ‬ن بدننرم ت ن ٗين ِنل بط ن ثِا‬
‫ع‬
‫حص‪ ّ .‬بملاػ م وتػيجب‪ٗ،)5( ٠‬ل ُ بط ثِا بلبص بملظي ه(‪.)6‬‬
‫نرد بدن شبزة بدث‪ٜ‬نناب لننه بدظنناول د٘يننجة ه ااننل بمن ُننامي ‪ .‬وعِننص ذدنن‪ ٣‬الننى‬ ‫بطننتواُ هن ِ‬
‫ع‬
‫بد نندُ بد ننرم ‪ٛ‬دم ننل ط ن ‪٠‬ازن د ننستيع وشزبده ننا ‪ٗ،‬ل ن ُ ن بد نندُ بد ننرم م ننش ده ننا ل ننه بدتجمل ننا م ن‬
‫ع‬
‫دان ن ن بلبن ننص بدؼن نني له ندونيس ن ن (‪.)7‬واثن نندو ا هشن ننا‪ ٞ‬أطن ننثاما ُدةن نندة ِٗ ن ن ‪ ٟ‬ن ن بلبن ننصيي‬

‫ده بدصبب ؿٔيجة م تزبض و‪ِ.‬م بد‪ٜ‬سوق بملاديل‪ .‬ود‪ ١‬بملهنادسا ُازكن ب طياطنل بلب‪ ٢‬منل و‪ٛ‬نام ب ماُمنا‪٤‬‬
‫ُشنن‪ ٙ‬ب ت بلننى ‪ٛ‬تننل طننتل بم ن اؾ‪ ،‬و‪ٛ‬نند بطننت د بُلنناب بلبننص بد ن ه وبدؼنني ُيي لننه بدتجملننا هننرد بلبا ثننل‬
‫دالٔى ُلى بد شبزة م ش ‪ُ ٤‬مه دا‪ٜ‬سبز بدرم ُا بلى اِدةل طياطل ت شعّ تزبض ‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Republic of Indonesia In 1953 of Resignation of Wilopo Cabinet, Encarta, Reference Library 2003.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit ., P.620.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit, P.41.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit ., P.620.‬‬
‫)‪ُ )4‬لى طاطيجو ‪ :‬ودد له بلبا م وبدِؼسا م بةاز ُا ‪ 1903‬له داوة بد طو ‪ ،‬ت سل م دامِل ديد لنه ه دشندب‬
‫ع‬
‫ُننا ‪ . 1927‬وبثش نناب زبط ننتل ‪ ٠‬ننا ُل ن ب ل ننه بلجمِي ننل تندونيظننيل ( مسهمث ن ن بندونيظ ننيا ) ل ننه ه دش نندب ‪ .‬م ننازض مهش ننل‬
‫بمل اماة ِد ُ تل من بوزينا لنه د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتنا ‪ .‬ػناز‪ ٞ‬لنه بؿندبز بملجانل تطنث ُيل ( دانمن ) ‪ .‬ةشٌنس ‪ :‬مجانل بدؼنئو‬
‫تندونيظيل ‪ ،‬بدِد بدلا ‪ ،‬دا‪٠‬ازتا ‪ ،‬ب ‪ ، 1956‬ؾ ‪25‬‬
‫(‪ )5‬د‪ٜ‬نند ت ن بط ن ثِا حص‪ .‬ن بملاػ ن م وتػننيجب‪ ٠‬م ن بد ن شبزد ظ ن ت هامننات بد ن وده ن كنندهما ش ن ‪ ٤‬بد٘يننجة‬
‫بد ن بُ‪ٜ‬ثن طنن‪ ٜ‬ن وشبزة واا ين ‪ .‬بذ ب هن حننص بملاػن م متن ٗيجد أويننل ػننسُيل لبس‪ٟ‬ننل بز تطن ‪ ،‬ميشمننا ب هن‬
‫بلبننص تػننيجب‪ ٠‬ممظنناندتل ُمننا‪ ٤‬بدِشنن‪ ٙ‬بد ن حنندث لننه دا‪٠‬ازتننا لننه بدظننا ّ ُؼننس من اؼننسا تو‪ُ ٤‬ننا ‪.1952‬‬
‫ةشٌس‪:‬‬
‫‪Facts on File, Op.Cit ., P.42.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit ., P.620.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Ibid, P. 620.‬‬
‫‪144‬‬
‫دات‪ٜ‬نناز ‪ ،‬أمسشهننا نٌننسة بلبننص بد ن ه الننى بلبننص بدؼنني له ُلننى انننل مشنناٗع أ‪ٛ‬ننل شو ن زة م ن‬
‫حننص بملاػن م ‪ ،‬بدننرم ‪٠‬ننا يؼنناهسد بدظنناول لننه وشبزبت بتت ٗيننل ُنندة (‪ ،)1‬لننه بد ‪ٛ‬ن بدننرم ودنند‬
‫ع‬
‫ٗين ِنل بلبننص بدؼنني له ا بدت‪ٜ‬ننس بلننى بلبننص بد ن ه ةمش ننل حماةننل ‪٠‬اٗيننل‪ ،‬شاؿننل ِنند اِننسق‬
‫‪ٛ‬ا تن ِنل د ُت‪ٜ‬ننا‪ ٤‬م همننل تنندميج مننئبمسة كنند ح‪ ٢‬مننل طن ‪ٟ‬يما لننه آ ُننا ‪ .)2(1952‬و‪ٛ‬نند ‪٠‬ننا دهننرب‬
‫أثس له أييج بطيجبتيجيل بلبص بدؼي له‪ ،‬اذ أُا ‪ٛ‬ا تل بلجد وأمسشه أةدة ( ‪Aidit,‬‬ ‫بلبا‬
‫‪ ُ )3()Dipa Nusantara‬ن اد نسبب أيي ننج د ننرزم ل ننه طياط ننل بلبننص وبدت ن ‪ ٤‬م ن ح ننص بدش ث ننل‬
‫بدـٔيجة الى حص ذم تشٌي دماهيجم ‪،‬وبٗتتنا مسننامج بلجبهنل بد هشينل من شن ‪ ٤‬بدندُ ة النى‬
‫وز ط ننت زم‪ ،‬واةج ننا اِ نناو م ننّ قحن نصب بملشاهلن ننل دإلمتجةادي ننل(‪.)4‬و‪ ٛ‬نند ن ننتج ُن ن ه ننرب بت ن نناذ‬
‫بملشنناٗع قشوننس م ن منني قح نصب‬ ‫طياطننل ُدوبنيننل تجنناد بملاػ ن م بدننرم زأ ٗين ِنل بدؼنني ُي‬
‫ُلى مظاندة بلبنص بدن ه ا زب‪ٟ‬هن منؤ مظنت‪ٜ‬ثل‬ ‫أ بدؼي ُي‬ ‫قشس ‪ .‬ومشر ذد‪ ٣‬بد ‪ٛ‬‬
‫ُن‬ ‫ُم ننل دننل(‪.)5‬ول ننه بد ‪ ٛ‬ن ذبت ن ِنل ن‪ ،‬ننب بلبننص بدؼ نني له لننه ‪ٟ‬ظ ن‬ ‫حننص ه ةت ‪ ٛ‬نن‪ُ ٙ‬لننى م نند‬
‫نيوستل ُلننى مشٌمننل ط عظننا بد ن اِنند أ‪ٟ‬تننج مشٌمننل ست ننا بدِمننا‪٤‬‬
‫ِ‬ ‫بدوث‪ٜ‬نل بدِماديننل من شن ‪ ٤‬طن‬
‫ع‬
‫لننه اندونيظننيا ‪ٗ،‬ل ن ُ ن نجاحن ِنل لننه ‪ٟ‬ظ ن ُ ن بد٘ حنني م ن ش ن ‪ ٤‬مجن ِنل ملشٌمتن ِنل بل اؿننل‬

‫‪1‬‬
‫‪) Jan M.Pluvier, Op. Cit ., P.40.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ruth T. Mcvey, Indonesian Communism and the Transition To Guided Democracy, Research in‬‬
‫‪Communist Strategies in Asia, Edited by A. Doak Barnett, London, 1963, P.152.‬‬
‫(‪ )3‬بة نندة ‪ :‬ود نند بة نندة ُ ننا ‪1922‬ل ننه ط ن موسة‪ ،‬تا‪ ٜ‬ن زوط ننل تمتدبتي ننل ل ننه مدزط ننل بط ن ميل ل ننه مظ نن‪ٜ‬ى زبط ننل‪.‬‬
‫ع‬
‫بنت‪ ٜ‬ننل بل ننى دا‪٠‬ازت ننا مل بؿ ننال زبط ننتل بدلان ا ننل‪ ٠ .‬ننا م دِ ننا م نناد‪ٜ‬سببة وشاؿ ننل بد‪١‬ت ن بملاز‪ٟ‬ظ ننيل‪ .‬حـ ننل ُل ننى مش ننل‬
‫زبطننيل بلننى م طنن‪ِ ٢‬نند ب بنا ن زبطننتل بدلان اننل‪ ،‬وً ننل هشننا‪ ٞ‬ح ن ب‪ٟ‬مننل زبطننتل بلجامِيننل‪٠ .‬ننا ُلننى ُ ‪ ٛ‬ننل‬
‫م‪ٜ‬اتد بدل زة بدؼي ُيل له بندونيظيا ُا ‪ 1948‬بميج ػسٖ بددة ‪ .‬و‪ِ.‬ند ٗؼنل بدلن زة ٓنا ز بدنث لنه بدِنا ن٘ظنل‬
‫‪ ،‬ذه ن بل ننى م ط نن‪ ٢‬ث ن بل ننى م‪ ١‬نني ‪ ُ ،‬ننا بل ننى بندونيظ ننيا ُ ننا ‪ .1950‬ةشٌ ننس‪ :‬م م نند بط نند ػ ننها ‪ ،‬بملـ نندز بدظ ننام‪،ٝ‬‬
‫ؾ‪.217‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit .,PP.616-617.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid,617.‬‬
‫‪145‬‬
‫نرد بملشٌمننل‬
‫هن ِ‬ ‫(زو‪٠‬ننا تننا اندونيظننيا) مننّ مشٌمننل (مازعظننا تننا اندونيظننيا) ‪ ،‬ويننرد‪ ٣‬أؿننث‬
‫أ‪ٟ‬تج مشٌمل ٗاُال له بدث (‪.)1‬‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫حنند ت بد ن شبزة مسنامجهننا بدننرم وكننّ مظننؤدل قم ن بدنندبشله هنندٗا أطاطننا‪ٗ ،‬ل ن ُ ن‬
‫قُم ننا‪ ٤‬قش ننس بد ن تل ننمش ا‪ٟ‬م ننا‪ ٤‬تط ننتِدب بت اد نسبب تنت ام ننات بدِام ننل‪ ،‬و‪ ٟ‬ننرد‪ ٣‬بت نناذ‬
‫م ‪ ٛ‬ن نن‪ ٙ‬ح ن نناش ك ن نند ه دش ن نندب‪ ،‬م ن ن أد ن ننل بط ن ننتِا ة أةسا ن ننا بدٔسيي ن ننل وانه ن نناب تت ن ننا بده دش ن نندم‪-‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ندونيس (‪.)2‬وٗيما ةتِا‪ ٝ‬ممؼ‪٢‬ال ت شعّ قزبض له ػماله ط موسة ‪ ،‬بد ن ‪٠‬انن طن ثا مثاػنسب‬
‫ل ننه اطن نن‪ٜ‬ان بد ن ن شبزة بدظن ننام‪ٜ‬ل‪ ٛ ،‬ننسزت بد ن ن شبزة اؼن نن‪١‬يل لجشن ننل ادن نسبب ت ظن ننيشات ُلن ننى بد‪ ٜ‬ن ن بني‬
‫بمل د ة‪ ،‬أما ٗيما ة ف بدظياطل بل ازدينل‪ٜٗ ،‬ند أػناز مسننامج بدن شبزة النى بدتِناو منّ بدندو‪٤‬‬
‫ع‬
‫يط نني ال وقٗسا‪ٜ‬ي ننل وبدِسيي ننل مم ننا ة نند بدظن ن بدِ نناد ‪ٗ،‬لن ن ُن ن بت نناذ طياط ننل حظن ن‬
‫بلج بز مّ بددو‪ ٤‬بملجاوزة مما ة د بملشو‪ٜ‬ل(‪.)3‬‬
‫م نندأت بد ن شبزة ل ننه تش٘ي ننر مسنامجه ننا ُل ننى ؿ ننِيد بدِ ‪ ٛ‬ننات م ننّ ه دش نندب‪ ،‬اذ ‪ٛ‬ام ن مبنه نناب‬
‫ع‬
‫بدثِلننل بدِظنن‪١‬سال بده دشدةننل ُننا ‪ٗ .)4(1953‬ل ن ُ ن ذدنن‪ٜٗ ٣‬نند ت ن بدنندش ‪ ٤‬لننه م٘اوكننات مننّ‬
‫بلجان ن بده دشنندم ؼننؤ مظنناد تت ننا و بةساننا بدٔسييننل ‪ ،‬وٗيمننا ة ننف تت ننا ٗ‪ٜ‬نند بموننل‬
‫وتن بطن ثدبدل مات٘ا‪ٛ‬يننل وكننِ أطننع ددةنندة داِ ‪ٛ‬ننات بددما ماطننيل وبملاديننل ت‪ٛ‬تـننا ةل منني‬
‫ُند حـن دها‬ ‫بدثادة ‪ ،‬ت بدت ‪ٛ‬يّ ُايها له بدتاطّ م آ ُا ‪ ،1954‬ود‪ ١‬هنا دن تش٘نر ظن‬
‫ندونيس (‪.)5‬أما مظؤدل أةساا بدٔسييل ٗ‪ٜ‬د زٗلن ه دشندب مشا‪ٛ‬ؼن ها‬ ‫ُلى تؤةيد مجاع بدش ب‬
‫ع‬
‫‪ .‬ون يجننل دننرد‪ ٣‬ت‪ٜ‬نندم بلب‪ ٢‬مننل ندونيظننيل موا ن زط ن الننى قم ن بملت نندة لننه بدلننام ُؼننس‬
‫من ن آ ُ ننا ‪ .)6(1954‬ا زبل بملظ ننؤدل ل ننه أُم ننا‪ ٤‬بلجمِي ننل بدِام ننل‪ .‬وُش نند هسحه ننا أم ننا بدملجش ننل‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ruth T.Mc Very, Op. Cit ., P. 555.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Republic of Indonesia in 1953 of Resignation Wilop Cabinet , Encarta, Reference Library 2003 .‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid .‬‬
‫‪ )4‬مـو٘ هيج نـاز ‪ ،‬بملئبمسة تمسا‪١‬يل كد بندونيظيا ‪ ،‬ن ‪ ، 1‬بد‪ٜ‬اهسة ‪ ، 1958 ،‬ؾ ‪. 25‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., P. 46.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Laslie H. Palmer Op. Cit ., P . 84 .‬‬
‫‪146‬‬
‫بدظياط ننيل بدتا ِ ننل دألمن ن بملت نندة ‪،‬بشتا٘ن ن م ب‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بد نندو‪ ٤‬ؼ ننا ه ن ِ‬
‫نرد بملظ ننؤدل‪ ،‬اذ ب‪ٛ‬يجحن ن‬
‫ِ ننم بد نندو‪ ٤‬بط ننتمسبز بدو ننسٗي ل ننه م ننر‪ ٤‬ده هم ننا بدظ نناميل لب ننل بملظ ننؤدل ك ننم نو ننا‪ ٚ‬قم ن‬
‫بملت نندة(‪ ،)1‬ميشم ننا ُازك ن بط ننيجبديا ه ننرب بمل‪ٜ‬ي ننج (‪.)2‬ول ننه بدل ث نني م ن اؼ ننسا بدل ننا ُ ننا ‪1954‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ؿ ن ننا ‪ ٛ‬بدملجش ن ننل ُل ن ننى ت‪ٛ‬ي ن نجب م ن نن(‪ )34‬ؿ ن ن تا م‪ٜ‬ام ن ننل (‪ )14‬ؿ ن ن تا وبمتش ن نناَ (‪ )10‬بُل ن نناب ُ ن ن‬
‫قو‪ ٤‬د ن ة ـ ننل‬ ‫بدتـ ن ا ود‪ ١‬ن ُش نند ُسك ن ِنل ُل ننى بلجمِي ننل بدِم مي ننل ل ننه بدِاػ ننس م ن ‪ ٠‬ننان‬
‫نجا بده دشدةي له احدب تـن ا مِنازق‪ ،‬و‪ٛ‬ند‬ ‫بمل‪ٜ‬يج ُلى قؿ بت بملئادة بد‪٢‬اٗيل ظ‬
‫هرب قمس الى ٗؼل اندونيظيا له بطتِا ة ‪ٛ‬اي (‪.)3‬‬ ‫أ‬
‫ُلننى ؿننِيد بدظياطننل بل ازديننل‪ ،‬ن‪،‬ب ن وشبزة ُلننه طاطننيجو لننه أ ت ‪ٜ‬نن‪ ٝ‬اندونيظننيا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫حل ن زب وبط ننِا م نني بد نندو‪ ٤‬يط نني ال‪ ،‬وذد نن‪ ٣‬م ن ش ن ‪ ٤‬مؼ نناز‪ ٟ‬ها ل ننه م ننئتمس ‪ ٠‬د مث ن (‪ ،)4‬بد ننرم‬
‫ُ‪ ٜ‬نند ل ننه بل ننامع م ن نيظ ننا ُ ننا ‪ 1954‬ل ننه بدِاؿ ننمل بدظ نني نيل ‪ ٠‬د مث ن ‪ .‬و‪ ٠‬ننا بده نندٖ م ن‬
‫بملئتمس انهناب حادنل بلبنس بدندبتسة لنه بدهشند بدـنيشيل مني بد‪ٜ‬ن بت بد٘س ظنيل وبد‪ٜ‬ن بت بد هشينل(‪.)5‬‬
‫ع‬
‫ٗل ن ُ ن ذد نن‪ ٜٗ ٣‬نند ن ننا‪ٛ‬ؽ بمل ننئتمس بدِدة نند م ن بد‪ٜ‬ل نناةا بدظياط ننيل بددودي ننل قش ننس ل ننه آط ننيا‬
‫ع‬
‫وأٗسا‪ٜ‬يننا(‪ .)6‬وش ن ‪ ٤‬بملننئتمس ‪ٛ‬نند زتننيع بد ن شزبب ندونيس ن ُلننه طاطننيجو م‪ٜ‬يجحننا ة‪ٜ‬ط ن ِ‪ٜ‬نند‬

‫(‪ )3‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ، ٝ‬ؾ ‪. 95‬‬


‫ع‬
‫(‪ُ )2‬ازك بطيجبديا ت‪ٛ‬يجب ‪ ،‬ذد‪ ٣‬د‪ ٢‬نها دازد اندونيظيا‪ٗ ،‬ل ُ بنها ‪٠‬ان اظيوس ُلى بدشـ‪ ٙ‬بدؼس ه م‬
‫تا‪ ٣‬بلجصاسة‪ .‬و‪.‬ؼ‪٢‬ل ُا ٗا م‪ٜ‬اب بدشـ‪ ٙ‬بدٔس‪ .‬ت بدظيوسة بده دشدةل ط ٖ ةلم مـالب بطيجبديا له‬
‫بملشو‪ٜ‬ل بد اظيوس ُايها‪ .‬ةشٌس‪.ٞ. :‬و‪ ،.‬ما٘ات بدث ن بملا‪ ، ٢‬ز‪ ٛ‬بملا‪ ،311/5070 ٙ‬ز‪ ٛ‬بد ثي‪ٜ‬ل ‪ ،46‬ت‪ٜ‬ساس‬
‫بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له دا‪٠‬ازتا‪ ،‬بملس‪ ٛ‬ض‪ 546/54/‬له ‪ 31‬آ ‪ ،1954‬ؾ‪89‬‬
‫‪Richard P. Stebbins and others, The United States in World Affairs 1954, New Guinea, Cuprous, and‬‬
‫‪Africa, New York, 1956. P.449‬‬
‫‪3‬‬
‫‪(Ibid ., P.449.‬‬
‫(‪ )4‬ك ن ن من ننئتمس ‪ ٠‬د مث ن ن زإطن نناب وشزبب شمن ننع و‪ ٤‬بطن نني ال ان ننه ‪٠‬ن ننل م ن ن (بندونيظن ننيا‪ ،‬م زمن ننا‪ ،‬طن نني ‪ ،‬بدهشن نند‪،‬‬
‫وبدثا‪ٟ‬ظ ن ننتا )‪ .‬ةشٌ ن ننس‪ٗ :‬سا ن نن‪ ٝ‬بددزبط ن ننات تط ن ننيجبتيجيل‪ ،‬تجسي ن ننل بدِ ن نناد بدلادن ن ن ‪ ،‬مِه ن نند تنم ن نناب بدِس‪ .‬ن ن ‪ ،‬مي ن ننجوت‪،‬‬
‫‪،1976‬ؾ‪ 27‬م تاز مسشب‪ ،ٚ‬حس‪ٟ‬ل ُد تن ياش له بدِ ‪ٛ‬ات بددوديل‪ ،‬ن‪،1984 ، . ،1‬ؾ‪.23‬‬
‫‪ )5‬دسانندة بلجمه زاننل‪ ،‬بدِنند ‪ ،3686‬بةا ن ‪ 1979 ٤‬بنتـنناز ُلننه ُثنند نج ن بملؼننهدب ‪ ،‬د ن بهس س‪ ٤‬نهننسو وم بٗ‪ٜ‬ننل‬
‫م بد‪ٜ‬لاةا بدِسييل‪ ،‬زطادل مادظتيج ٓيج منؼ زة‪٠ ،‬ايل بديجميل بم زػد‪ ،‬دامِل ٔدب ‪ ،2002 ،‬ؾ ؾ‪.54-53‬‬
‫(‪ )6‬بملـدز ن٘ظل ‪.‬‬
‫‪147‬‬
‫ع‬
‫م ننئتمس د نندو‪ ٤‬آط ننيا وأٗسا‪ٜ‬ي ننا‪ ،‬و‪ ٛ‬نند وبٗ نن‪ ٝ‬بمل ننئتمسو ُل ننى ه ننرب بمل‪ٜ‬ي ننج ماادم نناَ(‪ .)1‬ووٗ‪ ٜ‬ننا د ننرد‪٣‬‬
‫بدتمننّ زإطنناب ح‪ ٢‬مننات ‪ ٠‬د مثن لننه مدةشننل م دن ز ندونيظننيل لننه بدلننام وبدِؼننسا من ‪٠‬ننان‬
‫قو‪ ،)2(1954 ٤‬د ك ننّ بديجتيث ننات بد هاتي ننل دام ننئتمس بمل‪ٜ‬ي ننج ‪ٟ ،‬م ننا تن ن وك ننّ بل ون ن ن بل ازدي ننل‬
‫ِ‪ٜ‬نند مننئتمس ةاننندو ٕ بدننرم ُ‪ٜ‬نند ش ن ‪ ٤‬بملنندة م ن‬ ‫دظياطننل بملننئتمس(‪ .)3‬و‪ٛ‬نند ت‪٢‬اا ن تانن‪ ٣‬بلجه ن‬
‫ُن (‪ )29‬ودنل‬ ‫بدلام ُؼس الى بدسب ّ وبدِؼسا م نيظنا ُنا ‪ ،)4(1955‬و‪ٛ‬ند حلنسد مملان‬
‫ع‬
‫آط نني ال وأٗسا‪ٜ‬ي نل(‪.)5‬وُش نند بٗتتننا بمل ننئتمس أد‪ ٜ‬ن ط ن ‪٠‬ازن شوام ننا ‪ ٛ‬ننا‪ٗ ٤‬ي ن ِنل "انش ننا ننت ن ال ننى و‪٤‬‬
‫‪ٟ‬لي ن ننجة م تا٘ ن ننل ‪ ،‬ذبت نٌ ن ن بدتماُي ن ننل م تا٘ ن ننل وث‪ٜ‬اٗ ن ننات م تا٘ ن ننل‪ ...‬وهسا‪ ٜ‬ن ننل حياتش ن ننا ديظ ن ن‬
‫ؼننستشا م تانن‪ٟ ٙ‬ننرد‪، ٣‬ود‪١‬ن مننا أهميننل‬ ‫وبحنندة‪...‬ون ن ننت ن الننى أدشنناض م تا٘ننل‪ ،‬مننل ا دن‬
‫نرد قػننياب ا ننه بد ن ت حنند أو ت٘ننس‪ ٚ‬بد ؼ ننس‪ .‬ان ن م‪ٜ‬تشننّ مننؤ م ننا‬ ‫‪٠‬ننل هننرب ومننا ‪ٛ‬يمت ننل ديظ ن هن ِ‬
‫ع‬
‫ة ح نند مينش ننا دميِ ننا‪ ،‬سهن ن م‪١‬لي ننج م ن ‪ ٠‬ننل م ننا ةث نندو أن ننل ة٘ ننس‪ ٚ‬مينش ننا‪ ،‬انش ننا مت نندو ل ننه ‪ٟ‬سبهي ننل‬
‫ػ‪٢‬ل ‪٠‬ا ‪ .‬انشنا مت ندو لنه ‪ٟ‬نسد مؼنيج‪ ٞ‬داِشـنسال‪ٟ ،‬منا انشنا لنه بد هاةنل‬
‫مؼيج‪ٟ‬ل د طتِماز ‪،‬مؤم ٍ‬
‫مت دو له تـمي مؼيج‪ ٞ‬دام اٌٗل ُلى ط بدِاد واِصاصد…"(‪.)6‬‬

‫(‪ُ )1‬د تن ياش م مأسب بلنى ٔندب ‪ ،‬منؼن زبت بدِناد بدِس‪.‬ن ‪ ،‬ن‪ ،1982 ،1‬ؾ‪ 48‬م مند مـنو٘ ؿن٘ ت‪،‬‬
‫بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪175‬‬
‫‪J.D.Legge, Op. Cit., P.262.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) David Kimche, The Afro-Asian Movement, Ideology and Foreign Policy of Third World, Jerusalam,‬‬
‫‪1973, P.50.‬‬
‫‪ )3‬دسادة بلجمه زال ‪ ،‬بدِد ‪ ، 3686‬بةا ‪. 1979 ٤‬‬
‫(‪ٗ )4‬اةص ؿالب بم دامس ‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.197‬‬
‫(‪ )5‬بددو‪ ٤‬بد ػاز‪ ٟ‬لنه بملنئتمس انه (بندونيظنيا‪ ،‬بدهشند‪ ،‬ما‪ٟ‬ظنتا ‪ ،‬طني ‪ ،‬م زمنا‪ٟ ،‬مث ةنا‪ ،‬بٗٔا ظنتا ‪ ،‬بدـني‬
‫بدؼننِثيل‪ ،‬بةنسب ‪ ،‬بديامننا ‪ ،‬تز ‪ ،‬دثشننا ‪ ،‬بدشيثننا‪ ،٤‬بد٘اثنني ‪ ،‬بدظننِ ةل‪ ،‬ط ن زاا‪ ،‬تاةاشنند‪ ،‬تس‪ٟ‬يننا‪ٗ ،‬ي شننا بدؼننماديل‪،‬‬
‫ٗي شا بلجش ييل‪ ،‬سوض‪ ،‬بديم ‪ ،‬مـس‪ ،‬بلب ؼل‪ ،‬طاحل بدره (ٓانا)‪ ،‬دي ينا‪ ،‬بدظن ب ‪ ،‬ديثيجةنا‪ ،‬وبدِنسب‪ )ٚ‬ةشٌنس‪:‬‬
‫ُد تن ياش م مأسب بلى ٔدب ‪ ،‬بملـندز بدظنام‪ ،ٝ‬ؾ‪ 91‬م مند بطند ػنها ‪ ،‬بملـندز بدظنام‪ ،ٝ‬ؾ‪ 83‬حثين‬
‫داماا ‪ ،‬بلجصز بل لسبب "هشدونيظيا"‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪ ،1957 ،‬ؾ ؾ‪.59-58‬‬
‫(‪ )6‬مـو٘ هيج نـاز‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪ 28‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.80‬‬
‫‪148‬‬
‫ع‬
‫حنند بملننئتمسو أهنندبٗا ُامننل دامننئتمس من أمسشهننا تشميننل بدِ ‪ٛ‬ننات منني بدنندو‪ ٤‬يطنني ال‬
‫–قٗسا‪ٜ‬ي ن ننل ‪ ،‬وبدتِ ن نناو ل ن ننه بملج ن نناست ت‪ٛ‬تـ ن ننا ةل وتدتماُي ن ننل وبدل‪ٜ‬اٗي ن ننل ‪،‬واشبد ن ننل تط ن ننتِماز‬
‫ع‬
‫و متجةاديننل وحننل بملؼنن‪ ١‬ت بد ن تمننع ػننِ بد‪ٜ‬ننازتي وت ‪ٜ‬ينن‪ ٝ‬بدظ ن بدِنناد (‪ٗ .)1‬ل ن ُ ن‬
‫ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند نننا‪ٛ‬ؽ بملننئتمس ِننم بد‪ٜ‬لنناةا بملهمننل ‪ ،‬ملننل ‪ٛ‬لننيل ٗاظننوي ‪ ،‬اذ أةنند بملننئتمس ح‪ٜ‬ن ‪ٚ‬‬
‫بدؼننِ بد٘اظ ننوي و ُننا ال ننى توثينن‪ ٛ ٝ‬نسبزبت قم ن بملت نندة ؼننؤ ٗاظ ننوي ‪ٟ .‬مننا أة نند بمل ننئتمس‬
‫حنن‪ ٝ‬اندونيظننيا لننه بطننتِا ة أةساننا بدٔسييننل(‪.)2‬و‪ِ.‬نند بشتتننا داظننات بملننئتمس‪ ،‬ت ؿننل بملننئتمسو‬
‫(‪)3‬‬
‫نرد‬
‫ال ننى ؿ ننيآل ُؼ ننسة مث ننا ة داش‪ ٜ‬نناغ بدظ ننا ُسٗ ن م نن" مث ننا ة مان نندو ٕ " ‪ ،‬و‪ ٛ‬نند أؿ ننث ه ن ِ‬
‫بملث ننا ة بد‪ٜ‬اُ نندة بد ن ت‪ ٜ‬ن ُايه ننا بدِ ‪ ٛ‬ننات بددوديننل ل ننه تا نن‪ ٣‬بلب‪ٜ‬ث ننل(‪ .)4‬وم ن م نني تانن‪ ٣‬بملث ننا ة‬
‫‪٠‬ان بملثا ة بل مظل (بدثان ؼاطي ) بد وددت لنه ةثادنل تت٘نا‪ ٚ‬بدـني – بدهشندم‪ ،‬بدنرم‬
‫ه ننا بد نندو‪٤‬‬ ‫ُ‪ ٜ‬نند ل ننه بدتاط ننّ وبدِؼ ننسا م ن نيظ ننا ‪ٗ ،)5(1954‬ل ن ُ ن مث ننا ة بش ننس ت‪ ٜ‬نندم‬
‫بملؼاز‪ٟ‬ل له بملئتمس‪ ،‬ود ت سل تا‪ ٣‬بملثا ة ُ نوا‪ ٚ‬مثا ة تم بملت دة(‪.)6‬‬
‫‪٠‬ننا دِ‪ٜ‬نند هننرب بملننئتمس لننه بندونيظننيا بهميننل شاؿننل دظن ‪٠‬ازن ‪ ،‬بذ مش ننل ٗسؿننل داٌهن ز‬
‫مسة بشس م ؿ٘ل ‪ٛ‬اتدب مل م حندة‪ٗ ،‬لن ُن ‪ ٠‬ننل ‪ٛ‬اتندب داِناد بدلادن (‪ .)7‬ومن دهنل بشنس‬
‫مننش بملننئتمس بلبننص بدن ه بهميننل شاؿننل ‪ ٠‬نننل زتيظننا دان شبزة بد ن بحتلننن بملننئتمس‪ .‬و‪ٛ‬نند ‪٠‬ننا‬
‫ادن نسبب‬ ‫ت ‪ٛ‬ين ن بمل ننئتمس ت ‪ٛ‬يت ننا دي نندب‪ ،‬ن ننل ُ‪ ٜ‬نند شن ن ‪ ٤‬بد٘ي ننجة بد ن ن ‪٠‬انن ن اظ ننتِد ٗيه ننا بد ننث‬
‫تنت امات بدتجملانيل بدِامل(‪.)8‬وتماػيا منّ طياطنل بندونيظنيا بل ازدينل بملظنت‪ٜ‬ال‪ ،‬زٗلن وشبزة‬

‫(‪ )1‬م مد بطد ػها ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.83‬‬


‫(‪ )2‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.83‬‬
‫(‪ُ )3‬له ػ٘ي‪ ،ٝ‬بدِ ‪ٛ‬ات بددوديل له بدِـس بلبدة ‪ ،‬بدسيان‪. ،‬ت‪ ،‬ؾ‪.238‬‬
‫(‪ )4‬بنتـاز ُله‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.56‬‬
‫(‪ُ )5‬د تن ياش م مأسب بلى ٔدب ‪ ،‬ؾ‪.48‬‬
‫(‪ )6‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.96‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) J.D.Legge, Op. Cit ., P.266.‬‬
‫‪8‬‬
‫‪) F.S. Northedge, Op. Cit ., P.356.‬‬
‫‪149‬‬
‫ػننس ه بطننيا(‪ ،)1()SEATO‬بدننرم أ ن ن مل بدهننل حس‪٠‬ننات‬ ‫ُلننه طاطننيجو بملؼنناز‪ٟ‬ل لننه حانن‪ ٙ‬دش ن‬
‫ػس ه بطيا(‪.)2‬‬ ‫بدت سز له دش‬
‫ُل ننى بد ننسٓ م ن بدشج ننا بد‪١‬ثي ننج بد ننرم ح‪ٜٜ‬ت ننل وشبزة ُل ننه طاط ننيجو ل ننه مي نندب بدظياط ننل‬
‫بل ازديل‪ ،‬ت بنها ٗؼا له م بدهل بملؼ‪ ١‬ت بددبشايل بد بكِ٘ م طاو ها‪ ،‬بد ن تملان‬
‫ه نندٖ تؤط ننيع مش نناه‪ ٝ‬ذبت‬ ‫مالبس‪ ٠‬ننات تن٘ـ نناديل بد ن ح نندث ل ننه مش نناه‪ ٝ‬م تا٘ ننل م ن بد ننث‬
‫لننه ٓس‪ .‬ن دنناوة‪ ،‬بد ن ‪٠‬ان ن تنندُ بلننى ب‪ٛ‬امننل‬ ‫ح‪ ١‬ن ذبا ن ‪ .‬وبمننسش هننرد بلبس‪٠‬ننات حس‪ٟ‬ننل بز بدظ ن‬
‫ود ن ن ننل بطن ن ن ن ميل‪ٗ )3(،‬لن ن ن ن ُن ن ن ن حس‪ ٟ‬ن ن ن ن ط ن ن ننياثيع بلجش يي ن ن ننل(‪ ،)4‬وحس‪ ٟ‬ن ن ننل باؼ ن ن ننل ل ن ن ننه ػ ن ن ننماله‬
‫ط موسة(‪.)5‬وت‪١‬م بهميل تا‪ ٣‬بلبس‪٠‬ات له نجاحها لنه ت حيند ده هنا ُن هسان‪ ٝ‬تت٘نا‪ ٚ‬بدنرم‬

‫(‪ )1‬حا‪ ٙ‬دشن ػنس ه بطنيا‪ُٜ :‬ند هنرب بلبان‪ ٙ‬لنه بدلنام من بةان ‪ُ ٤‬نا ‪ 1954‬لنه مدةشنل مناني لنه بد٘اثني ‪ ،‬و‪ٛ‬ند‬
‫ك ن و‪ ُ ٤‬ندة واننه (بد سةننات بملت نندة‪ ، ،‬مساوانيننا‪ٗ ،‬س ظننا‪ ،‬ني شدشنندة‪ ،‬ما‪ٟ‬ظننتا ‪ ،‬تاةاشنند‪ ،‬و بد٘اثنني )‪ .‬ةشٌننس‪ُ :‬ثنند‬
‫بمل ننشِ شن نناميله‪ ،‬تو ن ز م٘ه ن بلبي ننا ُت ننج بمل ننئتمسبت بددودي ننل‪ ،‬مؼ نن‪ ،1977 ،ٝ‬ؾ‪ 86‬ة ن زبط نن‪ ،٣‬بك ن بب ُل ننى‬
‫طياطل بمسا‪٢‬نا بل ازدينل ‪ ،‬م تنازبت من شون ةن زبطن‪ ٣‬وشانس شازدينل بد سةنات بملت ندة‪ ،‬تسدمنل م مند طنِيد‬
‫ط مل‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪ ،1963 ،‬ؾ‪.177‬‬
‫(‪ )2‬مـن ننو٘ هن ننيج بنـن نناز‪ ،‬بملـن نندز بدظن ننام‪ ،ٝ‬ؾ‪ 31‬بة شٔن ننس مياي‪١‬ين ننا ‪ ،‬بلبين ننا وبدِـن ننس بلباكن ننس‪ ،‬تسدمن ننل بز‬
‫بدت‪ٜ‬د ‪ ،‬م ط‪. ، ٢‬ت‪ ،‬ؾ‪.86‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) The Pattern of Asia, Edited by Norton Ginsburg and others, London, 1958 , P.356.‬‬
‫(‪ )4‬حس‪ٟ‬ل طياثيع بلجش ييل‪ :‬مدأت هرد بلبس‪ٟ‬ل ُا ‪ُ 1950‬شندما ُازكن ميايؼنيات ‪ٛ‬اتند ت‪ٛ‬اني مصُامنل ‪ٛ‬هناز‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫مر‪ٟ‬س ُمايات بدت٘‪١‬ي‪ ٣‬بد ‪ٛ‬ام هنا بد‪ٜ‬ينا ة بدِظن‪١‬سال بلجاوانل‪ ،‬وذدن‪ ٣‬سنهنا ‪٠‬انن تؤمنل لنه منش ه دن ببب شاؿنا‬
‫م ننا‪ٛ‬ايمه مصُام ننل ‪ٛ‬ه نناز م ننر‪ٟ‬س وت ن زبة ننل بلج ننيؽ تندونيس ن م‪٢‬اٗ ننؤة لجه ن ه بد ن م ننرد ها ل ننه ش ن ‪ ٤‬ط ننش بت‬
‫بدل ن زة‪ ،‬بذ بنل ن ػننثا طننياثيع بددزبطنني لننه دنناوة ُننا ‪ 1945‬مصُامننل ‪ٛ‬هنناز مننر‪ٟ‬س بلننى بملايؼننيات بد ن ‪ٛ‬اوم ن‬
‫بملظتِمسا ‪ .‬ةشٌس‪ :‬دسادة مامل‪ ،‬بدِد ‪ 17 ،3506‬اؼسا بدلا ‪.2002‬‬
‫ع‬
‫(‪ )5‬حس‪ ٟ‬ننل باؼ ننل‪ :‬د‪ ٜ‬نند ‪ ٠‬ننا ب‪ٛ‬ا نني باؼ ننل مش٘ـ ن مش ننر ُ ننا ‪ ِ 1945‬نند ب ط ننيوست ُل ننى بدظ نناول مشٌم ننل ت نندلى‬
‫ع‬
‫مشٌمل بدِاماب بددةنيي له باؼنل مصُامنل بو م زاينل (‪ )Daud Beureuh‬و‪ِ.‬ند ن‪ٜ‬نل بدظنيا ة بؿنث ت‪ٛ‬اني دنصبب‬
‫م ط موسة بدؼماديل‪ .‬دابت ن‪ٜ‬ول بدـدب مّ بلب‪ ٢‬مل ظ بد‪ٜ‬سبز بدرم مشّ تاؼنيي من ممازطنل بدتجنازة‬
‫بملثاػننسة مننّ طننشٔاٗ زد‪ ،‬سنننل يِ ن حسمننا تاؼننيي من تجننازة بملوننان بملسي ل‪.‬دننرب‪ ،‬بُان بو م زايننل مننا باؼننل‬
‫ع‬
‫بؿث دصبب م بددودل تط ميل له بندونيظيا‪ ،‬و‪ٛ‬د حاود بلب‪ ٢‬مل بزكناب تاؼنيي من شن ‪ ٤‬بدظنما دهن‬
‫ماسحت٘اي منظثل بدظثِي له بمل ل م بدِمال تدش يل بد ة ـا ُايها م بدِاتدبت‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Leslie H.Palmer, Op. Cit . ,P.92.‬‬
‫‪150‬‬
‫‪٠‬ازت ط ن واسد وشُمنناب ‪ ٟ‬ن بلبننس‪ٟ‬تي لننه ُننا ‪ .)1(1952‬وش ن ‪٤‬‬ ‫ت ن منني شُنني حس‪ٟ‬ننل بز تط ن‬
‫ُا ‪ 1953‬مدأت بدل زبت وتكوسبمات له تان‪ ٣‬بملشناه‪٘ٗ ،ٝ‬ن ٓس‪.‬ن دناوة ‪ٛ‬تنل منا ة‪ٜ‬ناز (‪)655‬‬
‫م ً٘ننا م ن م ن ً٘ بلب‪ ٢‬مننل وبلب نسبض‪ٗ ،‬ل ن ُ ن بل ظنناتس بملا ةننل بد ن ‪ٛ‬نندزت م ن ‪ 10000‬وسز‬
‫د‪٢‬نل ةن (‪.)2‬بمنا لنه طنياثيع بلجش يينل ٗ‪ٜ‬ند بُان ‪ٛ‬هناز منر‪ٟ‬س ( ‪ )Kahar Muzakker‬شُني بلبس‪ٟ‬نل‬
‫له بدظا ّ م ب ما ب‪ٛ‬ايمل بؿث دصبب م بددودل تط ميل زطميا‪ .‬وُلى بدنسٓ من بلجهن‬
‫د‪ٜ‬مننّ بلبس‪ٟ‬ننل(‪ .)3‬ولنه ب‪ٛ‬انني باؼننل بنننددِ‬ ‫بد ن مننردها بلجننيؽ ت بننل دن ة ‪ٜ‬نن‪ ٝ‬بدشجننا بملوان‬
‫بدل ن زة ل ننه بدِؼ ننسا م ن بةان ن ‪ ُ ٤‬ننا ‪ ،1953‬بذ ه نناد بملتم ننس و ‪ ٛ‬بُ نند بلج ننيؽ وبدؼ ننسهل ل ننه‬
‫بملنند ‪ ،‬و شان ب لننه مِنناز‪ُ ٞ‬نندة مِهن بطنن٘ست ُن ‪ٛ‬تننل ن ن ‪ 100‬متمننس ‪ .‬وُلننى بدننسٓ من ذدنن‪٣‬‬
‫بطن ننتواَ بملتمن ننس و بدثن نناز وحن نندبت بلجن ننيؽ وبدؼن ننسهل ُلن ننى بديجبدن ننّ بلن ننى بدظن نناحل‪ .‬ت ب تان نن‪٣‬‬
‫بد حنندبت تم‪١‬شن من بُننا ة طننيوس ها ُلننى ت‪ٛ‬انني لننه نهاةننل اؼننسا بدلننا من بدِننا ن٘ظننل(‪ .)4‬و‬
‫باؼ ننل بط ننتمست شن ن ‪ ٤‬تُن ن ب بدتادي ننل ٗ٘ن ن ُ ننا ‪ 1955‬ؼ ننست بح نند‬ ‫بلب‪ٜ‬ي‪ ٜ‬ننل ب حن ن ب‬
‫بد ننب‪ ٙ‬بدـننا زة لننه ‪ ٠‬تازبدننا ُاؿننمل باؼننل شت نجب ُ ن بملننربم بد ن ‪٠‬ان ن تست‪ ١‬ن كنند تهنناله‬
‫هشننا‪ .ٞ‬و‪ٛ‬نند ذ‪ٟ‬ننست بد ننبي٘ل ب ‪ ٛ‬ن بت بلجننيؽ ه ‪ ٛ‬ن طنن‪٢‬ا بحنند بد‪ٜ‬ننس لننه ة ن بدظننا ض‬
‫وبدِؼننسا م ن ػننثان وب‪ٛ‬تننا ه بلننى مصزُننل ‪ٛ‬ساثننل‪ ،‬حي ن ت ن بُنندبمه دميِننا زميننا مادسؿنناؾ‪.‬‬
‫و‪ ِ.‬نند ة ن مي ت‪ ١‬ننسزت بدِماي ننل ن٘ظ ننها ل ننه ‪ٛ‬سا ننل بش ننس (‪ .)5‬و‪ ٛ‬نند بث نناز ه ننرب بل ت ننج ض ننجل ‪ٟ‬ثي ننجة م نني‬
‫بل ننى حن ننا‪ ٟ‬طن ن موسة بدؼ ننماديل‪ٟ ،‬من ننا‬ ‫تاؼ ننيي ‪ ،‬بذ ت‪ ٜ‬نندم دبه ننل بدؼن ننثا تاؼ ننيي ؼ نن‪٢‬‬
‫بزطنا بلنى بلب‪ ٢‬مننل بملس‪ٟ‬صانل ‪ٛ‬سبزهننا بدنرم هادثن ٗينل مننادت ‪ٜ‬ي‪ ٝ‬حناس‪ ،‬وحنند ت دملب‪ ٢‬منل مهاننل‬

‫‪1‬‬
‫‪) Jan M.Pluvier, Op. Cit ., P.33.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) David A. Wilson and others, Op. Cit ., P. 221.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Op. Cit ., PP.91-92.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., PP.42-43.‬‬
‫(‪.ٞ. )5‬و‪ ،.‬ما٘نات بدنث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملان‪ ،311/5070ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬نل ‪ ،22‬ت‪ٜ‬سانس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬ينل لنه دا‪٠‬ازتننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 76/8/‬له ‪ 18‬بذبز ‪ ،1955‬ؾ‪.44‬‬
‫‪151‬‬
‫بمنندها ‪ 44‬ة مننا ‪ ،‬وت ٗظ ن ٖ اِننسق بد‪ٜ‬لننيل ُلننى تم ن بملت نندة(‪ٗ.)1‬ل ن ُن ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند ت ن‬
‫د٘ بن ثاد بدتجملا بلى تا‪ ٣‬بملربم م ش ‪ ٤‬تطتج ب بدنرم ت‪ٜ‬ند منل بدشاتثنا تاؼنيا بمانص‬
‫ونن ز تمسبهي ن دملب‪ ٢‬مننل(‪ .)2‬وُلننى بثننس ذدنن‪ ٣‬بوٗنند مجاننع بدن شزبب وشاننس بددبشايننل بلننى باؼننل‪ٟ ،‬مننا‬
‫بزط ننل م نندةس تط ننت ثازبت ل ننه وشبزة بد نندٗاَ دات ‪ٜ‬ي نن‪ .ٝ‬وش ن ‪ ٤‬ذد نن‪ ٣‬بد ‪ ٛ‬ن شبز ح ننا‪ ٟ‬ط ن موسة‬
‫زدن ن ن ػ ن نني ا‪ ،‬بم ن ننا بدلاني ن ننل ٗ د ن نندها‬ ‫بدؼ ن ننماديل بملشو‪ ٜ‬ن ننل ٗان ن ن ةج ن نند ل ن ننه بد‪ٜ‬سا ن ننل تول ن ننى طن ن ن‬
‫شاديل(‪.)3‬وش ‪ ٤‬بدت ‪ٜ‬ي‪ ٝ‬ط ى ‪ٛ‬اتد بملشو‪ٜ‬نل بدِظن‪١‬سال تولنى بلنى تتجةنس ُمانل من شن ‪ ٤‬بؿندبزد‬
‫هنا بهناله بد‪ٜ‬نس بشبب بلجشن وبد ن ب ت بلنى ‪ٛ‬تنل ‪15‬‬ ‫ميانا بػاز ٗيل بلى بمللاة‪ٜ‬ات بد ‪٠‬ا ة‪ٜ‬ن‬
‫دشنندةا لننه ةن بدلننا وبدِؼننسا من ػننثان‪ٟ .‬مننا بػنناز بلننى اِننسق بحنند بدنندوزاات بثشنناب ‪ٛ‬يامهننا‬
‫ِمايل ت٘تيؼنيل ُن بحند بدِـنامات بلنى بدهجن مادِصن وتطنملبل بلبنا ة ُشند وؿن دها بلنى‬
‫ننج ن٘ظنها دتتجةننس بُمنا‪ ٤‬ةن بدلننام‬ ‫بد‪ٜ‬سانل ةن بدظنا ض وبدِؼننسا من ػننثان‪ ،‬وبطنت د بل‬
‫وبدِؼننسا م ن ػننثان(‪ . )4‬و‪ٛ‬نند بثنناز هننرب بدثيننا تاؼننيي ‪ ،‬بذ بش ب ت ُمايننات بد‪ٜ‬تننل وبدتِننرة‬
‫ومهادمننل مسب‪ٟ‬ننص بدؼننسهل‪ .‬ودت٘ننا م هننرد بملؼنن‪ ١‬ت بؿنندز زتننيع بز‪٠‬ننا بلجننيؽ ميانننا بلننى مش ظننب‬
‫بلجننيؽ ‪٠‬اٗننل ح ن ه ٗيننل مامل اٌٗننل ُلننى كننثى بدننش٘ع وتحت‪٢‬ننا بلننى بدِ‪ٜ‬ننل(‪ٗ.)5‬ل ن ُ ن تانن‪٣‬‬
‫بملؼ نن‪ ١‬ت‪ ،‬وبده ن وشبزة ُل ننه طاط ننيجو بشم ننل ب‪ٛ‬تـ ننا ةل ح ننا ة د نندب ُ ننا ‪ ،1954‬بذ ما ننٕ بدعج ننص‬
‫بملنناله‪ 3,6‬ماي نناز زويي ننل‪ ،‬وبُا ن زت ننيع بدملجش ننل ت‪ٛ‬تـ ننا ةل لننه مجا ننع بدش ن ب مانننل ل ننه ح ننا‪ ُ ٤‬نند‬
‫بدش‪ٜ‬ندم بمل دن حادينا‪ .‬وبشبب‬ ‫أويل هرب بدعجص مادثلاثّ ٗظ ٖ ةئ م ذد‪ ٣‬بلى شانا ة بدتضن‬

‫(‪.ٞ. )1‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311/5070ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،22‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 76/8/‬له ‪ 18‬بذبز ‪ ،1955‬ؾ‪.44‬‬

‫(‪.ٞ. )2‬و‪ ،.‬ما٘ات بدث ن بملا‪ ، ٢‬ز‪ ٛ‬بملا‪ ،311/5070 ٙ‬ز‪ ٛ‬بد ثي‪ٜ‬نل ‪ ،21‬ت‪ٜ‬سانس بمل٘ كنيل بدِسب‪ٛ‬ينل لنه دا‪٠‬ازتنا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 81/8/‬له ‪ 24‬بذبز ‪ ،1955‬ؾ‪.40‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،.‬ما٘نات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311 /5070ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬نل ‪ ،22‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 76 /8 /‬له بذبز ‪ ،1955‬ؾ‪.44‬‬
‫(‪ )4‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪44‬‬
‫(‪ )5‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.45‬‬
‫‪152‬‬
‫ذدن‪ ٣‬حاودن بلب‪ ٢‬منل بت ناذ بدنسبببت ُنندة هندٖ بةجنا حان ‪ ٤‬دامؼن‪ ١‬ت ت‪ٛ‬تـنا ةل(‪ .)1‬ومن‬
‫زويين ننل‪ ،‬وشان ننا ة ظن ننثل‬ ‫م نني تان نن‪ ٣‬تدن نسبببت ‪ٛ‬يامهن ننا مو ننس طن ننشدبت ‪ٛ‬ن ننسق م‪ٜ‬يمن ننل(‪ )300‬ماين ن‬
‫بدلسبت بمل٘سوكل ُلى بدت ال بل از ه‪ٗ ،‬ل ُ بد‪ٜ‬سوق بد ن طت ـنل ُايهنا من ٗس ظنا‬
‫زوييل‪ ،‬و‪ٟ‬نرد‪ ٣‬بد‪ٜ‬نسوق بد ن حاودن بلبـن ‪ُ ٤‬ايهنا من ه دشندب بو بملانينا‬ ‫وبدثادٔل(‪ )400‬ماي‬
‫بدٔسيي ننل‪ ،‬ة ننت اظ نندةدها شن ن ‪ ٤‬شم ننع ط ننش بت منظ ننثل‪.)2(%5‬واث نندو ب ه ننرد تدن نسبببت ستمل ننل‬
‫حا ن س درزاننل دامؼنن‪ ١‬ت ت‪ٛ‬تـننا ةل بمليج ةننل بد ن ػنن‪٢‬ا ُث ننا ث‪ٜ‬نني ُلننى ‪٠‬اهننل بد ن شبزة‪ ،‬سنهننا‬
‫طياطن ها بددبشاينل لنه‬ ‫ط ثا مثاػسب دت ديل بدش‪ٜ‬ند دهنا‪ٗ ،‬لن ُن بدش‪ٜ‬ند بمل دنل ظن‬ ‫بؿث‬
‫م بده ن ننل بملؼ ن نن‪ ١‬ت وتك ن ننوسبمات‪ .‬و‪ ٛ‬ن نند تصُمن ن ن تحن ن نصب ه ن ننرد بمل د ن ننل‪ ،‬بذ ػ ن ننما بحن ن نصب‬
‫بملِازكننل‪ٗ ،‬لن ُن تحنصب بملؼنناز‪ٟ‬ل لننه بلب‪ ٢‬مننل‪٘ٗ .‬يمننا ة ننف بحنصب بملِازكننل ‪٠‬ننا حننص‬
‫بملاػ ن م ل ننه م‪ ٜ‬نندم ها‪ ،‬بذ ب ه ن بلب ننص بد ن ه مان نل ح ننص م ن و مسن ننامج مِ نني ‪ ،‬سن ننل اِ نناو‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫موسا‪ٜ‬ل بن هاشال مّ بدؼي ُيي ‪ٗ ،‬ل ُ بنت‪ٜ‬ا د دستيع بد شزبب م ؿ٘ل زتيظا ػن‪٢‬ايا دنيع اس‬
‫بطتواَ ط ‪٠‬ازن م ش دل ممازطل بدظاول بدِ٘ايل ؼ‪٢‬ل ةتجاوش اؼسعّ بدث (‪.)3‬‬
‫ٗيما ة ف تحصب بملؼاز‪ٟ‬ل له بد شبزة‪٢ٗ ،‬ا حص بندونيظنيا بد‪١‬تنج لنه م‪ٜ‬ندم ها‪ ،‬بذ‬
‫بؿنندز ميانننا بُان ٗيننل مننا ُلننى بلب‪ ٢‬مننل ت‪ٜ‬نندة بطننت‪ٜ‬اد ها ‪ٛ‬ثننل بل ننامع وبدِؼننسا من اؼننسا‬
‫تو‪ُ ٤‬ا ‪ ،1954‬وله ش ٖ ذد‪ ٣‬طي‪ ٜ‬بلبص سب وشزبتنل بدل ثنل من بدن شبزة‪ .‬ودناب هنرب‬
‫بمل ‪ ٛ‬ن نن‪ ٙ‬ن يج ن ننل دملبس‪ ٟ‬ن ننل بد ن ن ‪ٛ‬ا ه ن ننا تح ن نصب تط ن ن ميل ل ن ننه بدتجمل ن ننا ‪ ،‬بد ن ن ن تئد ن نن‪ ٙ‬بلجمِي ن ننل‬
‫تط ميل‪ ،‬واه حص نهلل بدِاماب وحص بدتِاو تطن م تندونيسن ‪ ،‬وذدن‪ِ ٣‬ند ب بتضنب‬
‫م ننا مٌِ ن ن تح ن نصب دن ن ت‪ ١‬ن ن زبكن ننيل ُن ن طياطن ننل بلب‪ ٢‬من ننل‪ ،‬بذ بنه ننا ُ ن ن ش ن ن ‪ ٤‬مئتمسب هن ننا‬
‫بدظش ال بد ُ‪ٜ‬ندت شن ‪ ٤‬تان‪ ٣‬بد٘ينجة بلنى بنهناب ح‪١‬ن بدن شبزة بو ب شنا‪ُ ٤‬شاؿنس ددةندة وبشنسبل‬
‫ِننم بد ن شبزبب بدظننام‪ٜ‬ي ‪ ،‬وشاؿننل وشاننسم بملاديننل وت‪ٛ‬تـننا وهمننا م ن بلبننص بد ن ه ‪ ،‬و‪ٟ‬ننرد‪٣‬‬

‫(‪.ٞ. )1‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،31 /5070 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،19‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 1315 /70 /‬له ‪ 30‬بذبز ‪ ،1954‬ؾ‪.18‬‬
‫(‪ )2‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.18‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Fred Greene, Op. Cit ., P. 470.‬‬
‫‪153‬‬
‫وشاس بددبشايل من حنص بندونيظنيا بد‪١‬تنج (‪ .)1‬وُلنى بثنس ذدن‪ُٜ ٣‬ند مجانع بدن شزبب داظنات ُندة‬
‫‪ٛ‬ننسز ٗيهننا ُنند ت‪ٜ‬نندة بطننت‪ٜ‬ادتل وتطننتمسبز ُلننى اظننييج ٗننل بلب‪ ١‬ن لننه بدننث ‪ِ ،‬نند ب بت٘‪ ٜ‬ن‬
‫مٌِ ن تح نصب مننّ بح نصب بلجمِيننل تط ن ميل ُلننى أييننج وشاننسم ت‪ٛ‬تـننا وبملاديننل ُلننى ػننسن‬
‫هرة بملشـثي ‪ ،‬ت ب هنرب تدنسبب دن ةنسق حنص بندونيظنيا بد‪١‬تنج ‪،‬‬ ‫بحت٘اي بلبص بد ه‬
‫بذ ‪ ٛ‬ن نند وشزبإد بط ن ننت‪ٜ‬اد ه من ن ن بدن ن ن شبزة‪ ،‬مم ن ننا بك ن ننوس بلب ن ننص بدن ن ن ه بل ن ننى بػ ن ننٔا‪ ٤‬بملشاؿن ن ن‬
‫بدؼآسة(‪.)2‬‬
‫ع‬
‫ةم‪ ١‬ن ن ُن نند تطن ننثا تن٘ن ننل بدن ننر‪ٟ‬س بطن ننثاما ٓين ننج مثاػن ننسة بطن ننهم لن ننه بطن نن‪ٜ‬ان بد ن ن شبزة‪.‬‬
‫وبلجن نندةس مادن ننر‪ٟ‬س ب بد ن ن شبزة ‪٠‬ان ن ن اظ ن ن ى داث‪ٜ‬ن نناب لن ننه بدظن نناول لبن نني بد ن نسبب تنت امن ننات بمل‪ٜ‬ن ننسز‬
‫ع‬
‫بدسبإه ننا ل ننه بدتاط ننّ وبدِؼ ننسا م ن بةا ن ‪ ُ ٤‬ننا ‪ ،1955‬س ط نن‪ ٜ‬هها ‪ ٠‬ننا يِ ن بحثاه ننا لجمي ننّ‬
‫بملؼ ننازعّ بد ن ن ت ش ه ننا م ننّ بلب ننص بدؼ نني له دل ننما ‪ٟ‬ظن ن نت نناتج تنت ام ننات(‪ .)3‬ود‪١‬ن ن ذد نن‪ ٣‬دن ن‬
‫بملثاػ ننس ل ننه بطنن‪ٜ‬اهها ‪ٛ‬ث ننل م ُ نند بد نسبب‬ ‫ش ٗه ننا م ننّ بلج ننيؽ‪ ،‬بد ننرم ‪ ٠‬ننا بدظ ن‬ ‫ظن‬ ‫ة نند‬
‫تنت امات(‪.)4‬‬
‫م ن ن نندأت مؼ ن ن نن‪٢‬ال بد ن ن ن شبزة م ن ن ننّ بلج ن ن ننيؽ ِ ن ن نند بط ن ن ننت‪ٜ‬ادل زت ن ن ننيع بز‪ ٠‬ن ن ننا بلج ن ن ننيؽ بدا ن ن ن بب‬
‫ع‬
‫ط ن دشٕ(‪ )Sugeng‬ل ننه بدل ننا م ن بة نناز ُ ننا ‪ ،1955‬س بد ن شبزة ُين ن م ـ ننا ٓي ننج م‪ٜ‬ث ن ‪ ٤‬د نند‬
‫ك ننثان بلج ننيؽ وهن ن بدِ‪ٜ‬ي نند بوت دن ن (‪ )Utojo‬بد ننرم تن ن تس‪ٛ‬يت ننل بل ننى زتث ننل دن ن بب ل ننه بدتاط ننّ من ن‬
‫حصان نسب ُ ننا ‪.)5(1955‬و‪ ٛ‬نند ُ ننازق ك ننثان بلج ننيؽ ول ننه م‪ ٜ‬نندم ه ناتن ن زت ننيع بز‪ ٠‬ننا بلج ننيؽ‬

‫(‪.ٞ. )1‬و‪ ،.‬ما٘ات بدث ن بملا‪ ، ٢‬ز‪ ٛ‬بملان‪ ،311 /5070 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬نل ‪ ،27‬ت‪ٜ‬سانس بمل٘ كنيل بدِسب‪ٛ‬ينل لنه دا‪٠‬ازتنا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 8 /82 /‬له ‪ 19‬اؼسا تو‪ ،1954 ٤‬ؾ‪.60‬‬
‫(‪.ٞ. )2‬و‪ ،.‬ما٘ ن ننات بد ن ننث ن بملا‪ ٢‬ن ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن ن بملا ن نن‪ ،311 /5070 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن ن بد ثي‪ ٜ‬ن ننل ‪ ،25‬ت‪ٜ‬سا ن ننس بمل٘ ك ن ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ن ننل ل ن ننه‬
‫دا‪٠‬ازتا‪ ،‬بملس‪ ٛ‬ض‪ 91 /8 /‬له ‪ 26‬اؼسا تو‪ ،1954 ٤‬ؾ‪.42‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311 /5070 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،5‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 197 /9 /‬له ‪ 31‬ب ‪ ،1955‬ؾ‪.7‬‬
‫(‪ )4‬مجال بدؼئو تندونيظيل‪ ،‬بدِد بدلاد ‪ ،‬ب ‪ ،1955‬ؾ‪.49‬‬
‫(‪.ٞ. )5‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311 /5070 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،5‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 197 /9 /‬له ‪ 31‬ب ‪ ،1955‬ؾ ؾ‪.9-7‬‬
‫‪154‬‬
‫طنثا طياطنيل‪ٗ .‬لن‬ ‫بدِ‪ٜ‬يد ذو بد‪١‬ن‪ ٙ‬دن ييع(‪ )Zulkifi Lubis‬اِيني بوت دن ‪ ،‬س اِيشنل تن‬
‫هننرب بد كننّ بلننى‬ ‫ُن ذدنن‪ٜٗ ٣‬نند ب هن كننثان بلجننيؽ بوت دن ِنند بد‪٘١‬ننابة دامشـن ‪ ،‬و‪ٛ‬نند ب‬
‫بة‪ٜ‬نناٖ د ن ييع م همننل ُنند تنـننياَ دألوبمننس(‪.)1‬وش ن ‪ ٤‬ذدنن‪ ،٣‬بؿنندز بدلننثان ميانننا ُننسٖ م يننا‬
‫د ‪ٟ‬جا‪ٟ‬ست ننا‪ ،‬ن ننف ُلن ننى ُ نند بدظ ننما دملب‪ ٢‬من ننل مادت نندشل ل ننه ‪ٛ‬لن نناةا بلج ننيؽ(‪ٟ ، )2‬م ننا تون ننس‪ٚ‬‬
‫د‪ٜ‬لننيل زتاطننل بز‪٠‬ننا بلجننيؽ‪ ،‬بذ ب‪ٛ‬يننج فننب اِينني زتننيع بز‪٠‬ننا بلجننيؽ بلجدةنند وبدٔنناب بمننس‬
‫فن ننب بدِ‪ٜ‬ين نند د ن ن ييع‪ٗ ،‬ل ن ن ُ ن ن بدن نسبب م٘اوكن ننات لبن ننل بملؼن نن‪٢‬ال من نني بدِ‪ٜ‬ين نند و بلب‪ ٢‬من ننل‬
‫وبدنندو م بزت‪٢‬ننا‪ . )3(٤‬ودن اظنن٘س بمل٘اوكننات بد ن ُ‪ٜ‬نندت منني تهنسبٖ بملتشاشُننل ُن ن يجننل ‪ ،‬ممننا‬
‫بكننوس بد ن شبزة بلننى ت‪ٜ‬نندة بطننت‪ٜ‬اد ها لننه بدسب ننّ وبدِؼننسا م ن تمن ش(‪.)4‬وش ن ‪ ٤‬بد٘يننجة بد ن بُ‪ٜ‬ثن‬
‫ع‬
‫ط نن‪ ٜ‬ن وشبزة ُل ننه طاط ننيجو‪ ،‬د ننست م نناوست ُ نندة د ؼ نن‪١‬يل وشبزة تلن ن بتت ٗ ننا من ن بلب ننصيي‬
‫بدستيظني ‪ ،‬ت ب بل ٗنات مي همنا ‪٠‬انن ‪ٛ‬ند بشننرت مندبها شن ‪ ٤‬بدظننتي بملاكنيتي ‪ ،‬ممنا دِننل‬
‫مظ ننادل بت٘ا‪ٛ‬هم ننا مظ ننادل ؿ ننِثل د نندب(‪.)5‬وُل ننى بث ننس ذد نن‪ ٣‬اظ ننا ح ننص بملاػ ن م بدن ن شبزة مستاط ننل‬
‫مسه ننا بد نندة هازبه ننا ل ننه بدلاد ن ُؼ ننس م ن ب (‪ .)6‬و‪ ٛ‬نند ك ننم ه ننرد بد ن شبزة ح ننص بملاػ ن م ‪،‬‬
‫وحص نهلل بدِاماب وبلبص تػيجب‪ٗ ، ٠‬ل ُ بحصب ؿٔيجة بشس ‪ .‬وت اِيني ‪٠‬ا زهنا من‬
‫ِنند ب اِننسق دهصامننل لننه ‪ٛ‬لننيل‬ ‫مٔننا زة طن ‪٠‬ازن بدننث‬ ‫‪ٛ‬ثننل ناتن بدننستيع م منند حتننا‪ ،‬ظن‬
‫بلجيؽ(‪.)7‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., P.43.‬‬
‫)‪(5‬‬
‫‪Peter Polomka, Op. Cit ., P.81.‬‬
‫(‪ )3‬اِ ن ن بدن نندو م بزت‪٢‬ن ننا‪ ٤‬بدن ننستيع وناتثن ننل‪ .‬ةشٌن ننس‪.ٞ. :‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بدن ننث ن بملا‪٢‬ن ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن ن بملان نن‪ ،311 /5070 ٙ‬ز‪ٛ‬ن ن‬
‫بد ثي‪ٜ‬ل ‪ ،5‬ت‪ٜ‬ساس بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له دا‪٠‬ازتا بملس‪ ٛ‬ض‪ 197 /9 /‬له ‪ 31‬ب ‪ ،1955‬ؾ‪.8‬‬
‫ع‬
‫(‪ٛ )4‬امن بدن شبزة بد ن بُ‪ٜ‬ث ن وشبزة ُلننه طاطننيجو م‪ٜ‬ث ن ‪ ٤‬بطننت‪ٜ‬ادل بوت دن ‪ ،‬وبُننا ة اِينني دن ييع زتيظننا د ز‪٠‬ننا‬
‫ماد ‪٠‬ادل‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Facts on File, Op. Cit., P. 43‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Indonesia in 1955 of Resignation of Ali Cabint, Encarta, Reference Library 2003.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit ., P. 627.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Ibid ., P. 621.‬‬
‫‪155‬‬
‫ح نند ت بد ن ن شبزة مسنامجن ننا سُماده ننا تمل ن ننف لن ننه بد ن نسبب تنت ام ننات بدِامن ننل وحن ننل ‪ٛ‬لن ننيل‬
‫بلجننيؽ بد ن ‪٠‬ان ن طن ثا لننه طنن‪ ٜ‬ن بدن شبزة بدظننام‪ٜ‬ل‪ ،‬و‪ٟ‬ننرد‪ ٣‬بد‪ٜ‬لنناب ُلننى بد٘ظننا ‪ ،‬وبلبيا دننل‬
‫و بطتمسبز بدعجص بملاله‪ٗ ،‬ل ُ بدِمل ُلى بطتِا ة بةساا بدٔسييل(‪.)1‬‬

‫(‪ )1‬مجال بدؼئو تندونيظيل‪ ،‬بدِد بدلاد ‪ ،‬ب ‪ ،1955‬ؾ‪.53‬‬


‫‪156‬‬
‫املبحث الثالث‬
‫الاهخخاباث البرملاه ت العامت ىبداياث الخحول هحو الديملزاط ت املوجهت‬
‫‪٠‬نا بدنسبب تنت امنات بدتجملانيننل بدِامنل لننه بدتاطننّ وبدِؼنسا من بةان ‪ُ ٤‬ننا ‪ .1955‬من‬
‫بمسش تُما‪ ٤‬بد ‪٠‬ا ُلى بد شبزة بد‪ٜ‬يا ها‪ .‬و‪ٛ‬د ن‪،‬بن وشبزة هازبهنا لنه بتمنا هنرد بدِماينل‬
‫بد ن بػننيج‪ٗ ٞ‬يهننا(‪ )168‬حصيننا(‪ .)1‬و‪ٛ‬نند بطنن٘ست نتنناتج تنت امننات ُ ن مننسوش بز‪ِ.‬ننل بح نصب زتيظننل‪،‬‬
‫ع‬
‫وا ننه بلب ننص بدن ن ه تندونيسن ن بد ننرم حـ ننل ُل ننى(‪ )8,434,653‬ؿن ن تا وُل ننى(‪ )57‬م‪ ِٜ‬نندب ل ننه‬
‫ع‬
‫بملجاننع بد ؼننسع ه‪ ،‬وحننص بملاػ ن م بدننرم حـننل ُلننى (‪ )7,903,886‬ؿ ن تا وُلننى (‪ )57‬م‪ِٜ‬نندب‬
‫ع‬
‫بةل ننا‪ ،‬وح ننص نهل ننل بدِام نناب بد ننرم حـ ننل ُل ننى(‪ )1,955,141‬ؿ ن تا وُل ننى(‪ )45‬م‪ ِٜ‬نندب‪ ،‬وبشي نجب‬
‫ع‬
‫بلبنص بدؼنني له بدنرم حـننل ُلننى(‪ )6,176,914‬ؿن تا وُلننى(‪ )39‬م‪ِٜ‬نندب(‪ٗ ،)2‬لن ُن تحنصب‬
‫تش ن ن ننس بد ن ن ن حـ ن ن ننا ُل ن ن ننى م‪ٜ‬اُ ن ن نند م تا٘ ن ن ننل‪ ،‬و‪ ٛ‬ن ن نند ما ن ن ننٕ ُ ن ن نند بمل‪ٜ‬اُ ن ن نند ل ن ن ننه بدتجمل ن ن ننا (‪)260‬‬
‫م‪ِٜ‬دب(‪.)3‬وام‪ ١‬بد‪ ٤ ٜ‬ب نتاتج تنت امنات ‪٠‬انن ٓينج مت ‪ِٛ‬نل‪ ،‬وذدن‪ ٣‬داتٔينج بد‪١‬ثينج بدنرم حند‬
‫ل ننه ُ نند تؿ ن بت بد ن حـ ننا ُايه ننا تح نصب بدستيظ ننل بذ تسبدِ ن ػ ننِثيل ح ننص بملاػ ن م‬
‫بد ن ننرم د ن ن ة‪ ١‬ن ن ةت ‪ ٛ‬ن ننّ تا ن نن‪ ٣‬بدش يج ن ننل‪ ،‬م ن نندديل بن ن ننل ‪ ٠‬ن ننا ب‪ٟ‬مل ن ننج تح ن نصب موادث ن ننل م ن ننبدسبب ه ن ننرد‬
‫تنت امات‪ ،‬و‪٠‬ا تسبدِل ن يجل داشجا بدرم ح‪ٜٜ‬ل حص نهلل بدِاماب بدرم ب ؼ‪ُ ٝ‬شنل ُنا‬
‫‪ ،1952‬بذ حـ ن ن ننل ه ن ن ننرب بلب ن ن ننص ُل ن ن ننى م‪ٜ‬اُ ن ن نند م‪ٜ‬ازي ن ن ننل دام‪ٜ‬اُ ن ن نند بد ن ن ن حـ ن ن ننل ُايه ن ن ننا ح ن ن ننص‬
‫بملاػن م (‪ٗ.)4‬لن ُن هنرب‪ٗ ،‬نا بدشجنا بدنرم ح‪ٜٜ‬نل بلبنص بدؼني له(‪٠ )5‬نا ن يجنل بشنس ٓينج‬
‫ع‬
‫مت ‪ِٛ‬ل‪ ،‬بذ حـل هرب بلبص ُلى ُد م‪ٜ‬اُد ة٘ ‪ٟ ٚ‬ليجب ما ‪٠‬ا ‪ٛ‬د حـل ُايل من م‪ٜ‬اُند‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., P. 44.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Fred Greene, Op. Cit ., PP.471-472.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) David A. Wilson and others, Op. Cit ., P.178.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Fred Green, Op. Cit ., P.471.‬‬
‫ع‬
‫(‪٠ )5‬ا بلبص بدؼي له ةمتا‪ 14 ٣‬م‪ِٜ‬دب له بدتجملا بدظام‪ .ٝ‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪David A. Wilson and others, Op. Cit, P.177.‬‬
‫‪157‬‬
‫ل ننه بدتجمل ننا بدظ ننام‪ٗ .ٝ‬ل ن ُ ن ذد نن‪ ٜٗ ،٣‬نند تسبد ننّ بلب ننص تػ ننيجب‪ ،)1( ٠‬بذ حـ ننل ُل ننى شمظ ننل‬
‫م‪ٜ‬اُنند ٗ‪ٜ‬ننى(‪.)2‬وم ن بلجنندةس مادننر‪ٟ‬س ب نتنناتج تنت امننات بًهننست بد‪ ٜ‬بُنند بد ن بط ن شدت ُايهننا‬
‫تح نصب بدظياط ننيل ل ننه حـ ن دها ُل ننى ُ نند تؿ ن بت‪ ٘ٗ .‬ن بد ‪ ٛ‬ن بد ننرم ح‪ ٜٜ‬ن ٗي ننل بح نصب‬
‫بدن ه ‪ ،‬وبدؼنني له‪ ،‬ونهلننل بدِامنناب‪ ،‬نجاحننا طنناح‪ٜ‬ا لننه دنناوة وشاؿننل لننه دنناوة بدؼننس‪ٛ‬يل ودنناوة‬
‫بد طو ‪ٜٗ ،‬د ح‪ ٜٝ‬حص بملاػن م نجاحنا ‪ٟ‬ثينجب لنه بلجنصز بل ازدينل‪ٗ ،‬لن ُن بدشجنا بدنرم‬
‫ح‪ٜٜ‬ل له داوة بدٔسييل(‪.)3‬ود بدساشا م‪ٜ‬ازننل مني بدتجملنا بدظنام‪ ٝ‬وبدتجملنا بملشت ن ةتضنب دشنا ب‬
‫ع‬
‫بدتجملاني د ة تا٘ا له مظؤدل ت‪١‬تل تحصب ‪ .‬بذ ‪٠‬ا بدتجملا بدظام‪ ٝ‬ةل ن بمنا ةملان ُؼنسا‬
‫حصيا‪ ،‬و تتِا ‪ٗ ٤‬يل ‪ٟ٘‬ل تحصب بد ن ت منل بد٘‪١‬نسة بددةنينل منّ تحنصب ذبت بدت دنل بد‪ٜ‬ن م‬
‫بو بدت‪ ٜ‬نندم ‪ .‬بم ننا بدتجمل ننا بملشت ن ن ٗلن ن ثماني ننل وُؼ ننسا حصي ننا اِا دن ن ٗي ننل ‪ٟ٘‬ت ننا تتج نناهي‬
‫بدندة وبد‪ٜ‬ن م (‪.)4‬وت‪ٟ‬ملننج من ذدن‪ ٣‬ب بدتجملننا بملشت ن بًهننس بن‪ٜ‬ظنا بدت‪١‬ننت ت ُلننى ن٘ظننها‪ ،‬أم‬
‫بلب ننصيي بدن ن ه وبدؼ نني له من ن ده ننل‪ ،‬وح ننص بملاػن ن م ونهل ننل بدِام نناب من ن ده ننل بش ننس ‪ ،‬ل ننه‬
‫بد ‪ ٛ‬بدرم د ةتٔيج ٗيل ُد تحصب بملظي يل له بدتجملاني (‪.)5‬‬
‫ُل ننى بة ننل ح ننا‪ٗ ،٤‬ثِ نند ًه ن ز نت نناتج تنت ام ننات بؿ ننث م ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬وشبزة هازبه ننا ك ننِي٘ا‪،‬‬
‫بدشجا بدرم ح‪ٜٜ‬ل بلبص بد ه م ـ دل ُلنى ُند بؿن بت ب‪ٟ‬ملنج من حنص بملاػن م‬ ‫ظ‬
‫له تنت امات‪ٗ ،‬ل ُ بٗت‪ٜ‬از بد شبزة دندُ طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬بدنرم بتضنب من شن ‪ُ ٤‬ند مظناندتل‬
‫دها له ش ٗها مّ بد‪ ٜ‬ة بلج ال‪ ،‬بذ طاند ط ‪٠‬ازن زتيع بد‪ٜ‬ن ة بلج انل لنه زٗلنل اِيني ناتن ٍ دنل‬

‫ع‬
‫(‪٠ )1‬ا بلبص تػيجب‪ ٠‬ةمتا‪ 15 ٣‬م‪ِٜ‬دب له بدتجملا بدظام‪ .ٝ‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid ., P. 177.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Fred Green, Op. Cit ., P. 471.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit ., P. 267.‬‬
‫(‪.ٞ. )4‬و‪ ،.‬ما٘نات بدنث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملان‪ ،311 /5072 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬نل ‪ ،59‬ت‪ٜ‬سانس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬ينل لنه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 138 /8 /‬له ‪ 4‬نيظا ‪ ،1956‬ؾ‪.47‬‬
‫(‪.ٞ. )5‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311 /5072 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،59‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 138 /8 /‬له ‪ 4‬نيظا ‪ ،1956‬ؾ‪47‬‬
‫‪158‬‬
‫هننرب بمل ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بلنى ٗ‪ٜ‬نندب بدن شبزة هيث هننا(‪ٗ.)1‬لن ُن هننرب‪،‬‬ ‫ت ن بػنسبٖ بدن شبزة‪ .‬و‪ٛ‬ند ب‬ ‫ة‪٢‬ن‬
‫ٗ‪ٜ‬نند ‪٠‬ننا مل ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بد ن شبزة م ن بمل٘اوكننات مننّ ه دشنندب (‪ ،)2‬بثننس لننه تشننا‪ٛ‬ف هيث هننا‪ ،‬س بد ن شبزة د ن‬
‫هننت م‪ٜ‬لننيل بدظننيا ة ُلننى بةساننا بدٔسييننل م‪ٜ‬نندز بهتمامهننا منناسم ز ت‪ٛ‬تـننا ةل وبملاديننل‪ ،‬بذ ُنندت‬
‫ب م بٗ‪ ٜ‬ننل ه دش نندب ُل ننى م ن بمل بك ننيّ بد ن د ننيع ده ننا مظ نناض مم ك ن َ بدظ ننيا ة ُل ننى بةسا ننا‬
‫ع‬
‫بدٔسييل نـسب دها‪ ،‬س ه دشدب ‪٠‬ان تسٗم طام‪ٜ‬ا بددش ‪ ٤‬له م٘اوكات م أم نن َ ؼنا تان‪٣‬‬
‫بملظننؤدل(‪.)3‬و‪ِ.‬نند بنت‪ٜ‬ننا‪ ٤‬بمل٘اوكننات بلننى دشينن‪ ،ٙ‬د ن يظننتوّ بدوسٗننا بدت ؿننل بلننى ن يجننل‪ ،‬مم ننا‬
‫بدلا ‪ ،‬دٔسق مؼاوزة ‪٠‬ل هسٖ لب‪ ٢‬متل(‪.)4‬‬ ‫بلى اِاي‪ ٝ‬بمل٘اوكات له بدظا ّ م ‪٠‬ان‬ ‫ب‬
‫دن تجنند تانن‪ ٣‬بمل٘اوكننات ‪ٛ‬ثن س دنند مٌِن تحنصب بدظياطننيل لننه بندونيظننيا‪ ،‬بذ ؿننس‬
‫بلبننص بد ن ه بملِننازق مننا مجننس زٗننم مشا‪ٛ‬ؼننتل مظننؤدل بدظننيا ة ُلننى بةساننا بدٔسييننل يِ ن‬
‫ٗؼننل بمل٘اوكننات‪ٗ ،‬ل ن ُ ن بُي نجبق تح نصب بملؼنناز‪ٟ‬ل لننه بلب‪ ٢‬مننل‪ ،‬وبمسشهننا حننص بدسبموننل‬
‫تط م ‪ ،‬بدارب بطنت‪ٜ‬ا‪ ٤‬بُلناإهما من بدن شبزة‪ ،‬بحتجادنا‬ ‫تط ميل وحص تت ا بدظيا‬
‫ُلى بطتئشاٖ بمل٘اوكات مّ ه دشدب(‪.)5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit ., P.621.‬‬
‫(‪ )2‬ت بطتئشاٖ بمل٘اوكنات لنه بدِاػنس من ‪٠‬نان تو‪ُ ٤‬نا ‪ 1955‬لنه ه دشندب‪ ،‬و‪ٛ‬ند تلنمش بملِامانل تندونيظنيل‬
‫دامؼن ن ثل هن ن من ن بده دشن نندةي ‪ٗ ،‬لن ن ُن ن بملظن نناتل بملتِا‪ ٜ‬ننل ماطن ن ثدب‪ ٤‬بد٘‪ٜ‬ن نسبت ت‪ٛ‬تـ ننا ةل وبملادي ننل‪ ،‬و‪ٟ‬ن ننرد‪٣‬‬
‫بملظاتل بملتِا‪ٜ‬ل ماةساا بدٔسييل‪ ،‬و‪ِ.‬د بةا ت‪ٜ‬سز ن‪ٜ‬ل بمل٘اوكات بلى دشي‪.ٙ‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Leslie H. Palmer, Op. Cit ., PP. 93-94.‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن بملانن‪ ،311 /5072 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل‪ ،8‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 5 /8 /‬له ‪٠‬ان بدلا ‪ ،1956‬ؾ‪.15‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., P.46.‬‬
‫(‪ )5‬ولننه ه دشنندب بُيننجق بدتجملننا بده دشنندم ُلننى بمل٘اوكننات‪ ،‬سنهننا دننست لننه ت ‪ٛ‬ي ن ن ب‪ ،‬بذ ب ح‪ ٢‬مننل هازبهننا‬
‫ح‪ ٢‬من ننل مئ‪ٛ‬تن ننل‪ ،‬وتثِن ننا دهن ننرب ٗم ن ن ٓين ننج بملئمن ننل ب تاي ن ن بلب‪ ٢‬من ننل بلجدةن نندة ماست٘ا‪ٛ‬ين ننات بد ن ن و‪ ِٛ‬هن ننا بلب‪ ٢‬من ننل‬
‫بدظام‪ٜ‬ل‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid ., P. 47.‬‬
‫‪159‬‬
‫بطننتئن٘ بمل٘اوكننات لننه بدظننا ّ من ػننثان‪ ،‬وت ؿننل بدوسٗننا بلننى بت٘ا‪ٛ‬يننل ؼننا بدٔنناب‬
‫تت نا ‪ٗ ،‬لن ُن بدٔناب تت٘ا‪ٛ‬ينات ت‪ٛ‬تـنا ةل وبملادينل(‪ .)1‬ود‪١‬ن بلب‪ ٢‬منل بده دشدةنل ُازكن‬
‫مننا ت ؿننل بديننل وٗنندها‪ ،‬ويادش يجننل ٗؼننا بمل٘اوكننات‪ ،‬وُننا بد ٗنند تندونيسن بلننى دا‪٠‬ازتننا شنناله‬
‫بد ٗنناق لننه بدلننا ُؼننس من ػننثان ‪ .‬وُلننى بثننس ذدنن‪ ٣‬بذبَ زتننيع بدن شزبب تندونيسن ميانننا بُان‬
‫ٗي نل ‪ ٛ‬نسبز بلب‪ ٢‬مننل مادٔ ناب تت ننا (‪)2‬م ن هننسٖ وبحنند‪ ،‬سنننل د ن يِنند مشاطننثا اندونيظننيا(‪.)3‬وُلننى‬
‫ؼننؤ تت ننا ‪ ،‬ت ب وكننِها ‪ ٠‬ن شبزة‬ ‫بدننسٓ م ن بمل ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بلبنناش بدننرم بت رت ننل وشبزة هازبهننا‬
‫و‪ٟ‬يال مانتٌاز اؼ‪١‬يل وشبزة ددةدة مظن شدة ُلنى نتناتج تنت امنات‪ٛ ،‬انل من ٗاُاي هنا‪ ،‬دنرب ‪ٛ‬ند‬
‫مجاننع بد ن شزبب بطننت‪ٜ‬ادتل(‪ .)4‬و‪ِ.‬نند بطننت‪ٜ‬ادل وشبزة مسهننا بدنندة هازبهننا ‪٠‬ننا سمنند م ن اؼنن‪١‬يل‬
‫وشبزة اظن شد ُلننى نتنناتج تنت امننات‪ .‬ونٌنسب دِنند حـن ‪ ٤‬بم من تحنصب ُلننى ُنند ة٘ن ‪ُ ٚ‬نند‬
‫تح نصب تش ننس ل ننه م‪ٜ‬اُ نند بدتجمل ننا ‪ ٠ ،‬ننا سم نند م ن اؼ نن‪١‬يل وشبزة بتت ٗي ننل‪ .‬ووٗ‪ ٜ‬ننا د ننرد‪ُ ٣‬ه نند‬
‫ط ن ‪٠‬ازن بلننى ُلننه طاطننيجو م ؼنن‪١‬يل تانن‪ ٣‬بد ن شبزة(‪ .)5‬و‪ٛ‬نند تم‪ ١‬ن ُلننه طاطننيجو م ن اؼنن‪١‬يل وشبزة‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit ., P. 95.‬‬
‫(‪ )2‬تمن بملـننا ‪ٛ‬ل ُلننى ‪ٛ‬نسبز بدٔنناب تت ننا من ‪ٛ‬ثننل وشبزة ُلننه طاطننيجو بدلانيننل‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬لننه بلبننا م وبدِؼننسا من‬
‫نيظا ُا ‪ .1956‬و‪ٛ‬د بط ش‪١‬س بد‪ٜ‬سبز ‪٠‬ل تت٘ا‪ٛ‬يات بد ت ت ‪ٛ‬يِها له مئتمس بدواودنل بملظنتدةسة لنه ه دشندب ُنا‬
‫ع‬
‫‪ ،1949‬وُد بدِ ‪ٛ‬ل بملؼنيج‪ٟ‬ل مني ه دشندب وبندونيظنيا من ت ٗـناُدب ُ ‪ٛ‬نل بُتيا ةنل ‪٠‬اةنل ُ ‪ٛ‬نل مني ودتني‬
‫ع‬
‫مظ ننت‪ٜ‬اتي ؼ نن‪٢‬ل ‪٠‬ام ننل واظن ن شد ُل ننى بد‪ ٜ‬ننان بد نندوله‪ .‬ووٗ‪ ٜ‬ننا ده ننرب بد‪ٜ‬ن نسبز بدٔين ن تمتي نناشبت بد ن ن ‪ ٠‬ننا ةتم ننّ ه ننا‬
‫بمل بهش ن بده دش نندة ل ننه بندونيظ ننيا‪ ،‬ماط ننتيشاب ح‪ ٜ‬ن ‪ ٚ‬تمتي نناش بد ن س تتِ ننازق م ننّ مـ ننالب بو تو ن ز بندونيظ ننيا‪.‬‬
‫ةشٌ ننس‪.ٞ. :‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪٢‬ن ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن ن بملا نن‪ ،311/5072 ٙ‬ز‪ٛ‬ن ن بد ثي‪ ٜ‬ننل ‪ ،60‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه‬
‫دا‪٠‬ازتا بملس‪ ٛ‬ض‪ 173/5/‬له ‪ 3‬بةاز ‪ ،1956‬ؾ‪85‬‬
‫‪Leslie H. Palmer, Op. Cit,PP.95-96.‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،.‬ما٘ات بدنث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملان‪ ،311/5072 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬نل ‪ ،40‬ت‪ٜ‬سانس بمل٘ كنيل بدِسب‪ٛ‬ينل لنه دا‪٠‬ازتنا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 96/8/‬له ‪ 1‬بذبز ‪ ،1956‬ؾ ‪.53‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit ., P.621.‬‬
‫(‪.ٞ. )5‬و‪ ،.‬ما٘ات بدنث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملان‪ ،311/5072 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬نل ‪ ،58‬ت‪ٜ‬سانس بمل٘ كنيل بدِسب‪ٛ‬ينل لنه دا‪٠‬ازتنا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 126/8/‬له ‪ 22‬بذبز ‪،1956‬ؾ‪.49‬‬
‫‪160‬‬
‫بتت ٗيل كم ‪ ٟ‬م بلبص بد ه ‪ ،‬حص بملاػن م ‪ ،‬وحنص نهلنل بدِامناب‪ٗ ،‬لن ُن ُندة‬
‫بحصب بشس ؿٔيجة(‪.)1‬‬
‫ُلى بدسٓ م تؤةيد بُلاب بلبص بدؼي له دا شبزة ‪ ،‬ت ب ُند بػنيجب‪ ٞ‬حنص ه وهن‬
‫بحنند تحننصب تز‪ِ.‬ننل بد‪١‬تننج بثنناز تننرمسه وبط ن ياده ‪ٗ ،‬لن ُ ن تننرمس وبط ن ياب طن ‪٠‬ازن بدننرم‬
‫بزب بػ نسب‪ُ ٞ‬ل ن وبحنند (ت‪ٜ‬نندم ) ُلننى ق‪ٛ‬ننل لننه بد ن شبزة‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬بزكنناب دملبننص بدؼنني له‪ .‬ودهننرب‬
‫بُت ننرز ط ن ‪٠‬ازن ُ ن ‪ٛ‬ث ن ‪ ٤‬بد ؼ نن‪١‬يال بد شبزا ننل بد ن ‪ ٛ‬نندمها د ننل طاط ننيجو ل ننه بدظ ننا ض ُؼ ننس م ن‬
‫بذبز‪ ،‬مةجن ننل كن ننسوزة زبط ن ن ها‪ ،‬ث ن ن ب‪ٛ‬ين ننج تن ننؤدي‪ ٙ‬وشبزة مؤط ن ن وشبزة بدِ ‪ٛ‬ن ننات بدتجملانين ننل ت‪ ٢‬ن ن‬
‫مستاطننل وشاننس ت‪ٜ‬نندم (‪ .)2‬وش ن ‪ ٤‬تةننا بد ح‪ٜ‬ننل دننست م٘اوكننات مننّ تحنصب بدل ثننل ؼننا هننرب‬
‫بمل‪ٜ‬ي ننج ‪ ،‬ود‪١‬شن ننل زٗن ننم ظ ن ن زٗن ننم حص‪ .‬ن ن ّ بملاػ ن ن م ونهلن ننل بدِامن نناب تػن ننيجب‪ ٞ‬لن ننه أةن ننل وشبزة‬
‫ة نندشاها (ت‪ ٜ‬نندم ) بو (ػ نني له)‪ .‬و‪ ٛ‬نند ط نناند ه ننرب بلبصي ننا ِ ننم بدِشاؿ ننس بملهم ننل ل ننه بلج ننيؽ‪.‬‬
‫وه‪١‬رب بكوس طن ‪٠‬ازن دات ‪ٛ‬ينّ ُلنى بملسطن بدن شبزم لنه بلبنا م وبدِؼنسا من بذبز‪ ،‬وت‪ٜ‬نسز ب‬
‫بمتدبب م بدظا ض وبدِؼسا م بدؼهس ن٘ظل ُا ‪.)3(1956‬‬ ‫ع‬ ‫اظتا بد شبزة بلجدةدة بلب‪١‬‬
‫حن نند ت بد ن ن شبزة م هادهن ننا بدن ننرم تلن ننم بدٔن نناب بت٘ا‪ٛ‬ين ننل بدواودن ننل بملظن ننتدةسة م ن ن دان ن ن‬
‫وبحنند‪ ،‬وم بؿننال بد‪٘١‬ننا دت ساننس بةساننا بدٔسييننل‪ ،‬وبدِمننل ُلننى بُننا ة تمن بدنندبشله‪ٗ ،‬لن ُن‬
‫تهتما ماسم ز ت‪ٛ‬تـا ةل وبملاديل(‪.)4‬‬
‫باظننم هننرد بد ن شبزة م‪ ٢‬نهننا وشبزة كننِي٘ل‪ ،‬دِنند حـ ن دها ُلننى ُ ن ط ن ‪٠‬ازن ‪ٗ ،‬ل ن‬
‫ُ ن ُنند ود ن بت٘ننا‪ ٚ‬منني بلبننصيي بدستيظنني (بملاػ ن م وبد ن ه )‪ ،‬ممننا دِننل بد ن شبزة ُننادصة‬
‫ُ ن ن بت ن نناذ بد ن نسبببت حاشمن ننل مل بدهن ننل بم ن ن ز مهمن ننل‪ ،‬ملن ننل مشاهلن ننل بد٘ظن ننا ‪ ،‬ت ٘ن ننيم ن٘‪ٜ‬ن ننات‬

‫(‪ )1‬مجال بدؼئو تندونيظيل‪ ،‬بدِد بدلا ‪ ،‬نيظا ‪،1956‬ؾ‪.1‬‬


‫(‪.ٞ. )2‬و‪ ،.‬ما٘ات بدنث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملان‪ ،311/5072 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬نل ‪ ،58‬ت‪ٜ‬سانس بمل٘ كنيل بدِسب‪ٛ‬ينل لنه دا‪٠‬ازتنا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 126/8/‬له بذبز ‪ ،1956‬ؾ‪.49‬‬
‫(‪ )3‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.49‬‬
‫(‪ )4‬مجال بدؼئو تندونيظيل‪ ،‬بدِد بدلا ‪ ،‬نيظا ‪ ،1956‬ؾ‪.4‬‬
‫‪161‬‬
‫بل دمننل بملدنيننل‪ ،‬وبة‪ٜ‬نناٖ ُمايننات هسا ن بدثلنناثّ لننه ط ن موسة وطننياثيع(‪ٗ .)1‬ل ن ُ ن ذدنن‪،٣‬‬
‫بهتمامنل مادؼنئو بل ازدينل وػنئو حصينل‬ ‫ٗ‪ٜ‬د وده ب هامات ُدة كند زتنيع بدن شزبب ظن‬
‫ب‪ٟ‬ملننج من بهتمامننل ممِالجننل بملؼنن‪ ١‬ت بددبشايننل وبمسشهننا بملؼنن‪ ١‬ت ت‪ٛ‬تـننا ةل وت بزاننل(‪.)2‬ومن‬
‫بم ننسش بملؼ نن‪ ١‬ت بد ن ن وبدهن ن وشبزة ُل ننه طاط ننيجو بدلاني ننل مؼ نن‪٢‬ال بش ة ننا بدسن ن ى ت‪ٛ‬اي ن ن (‪،)3‬‬
‫ٗؼننل بلب‪ ٢‬مننل لننه بةجننا حا ن ‪ ٤‬دامؼنن‪ ١‬ت ت‪ٛ‬تـننا ةل بد ن ‪٠‬ان ن اِننا م هننا ت‪ٛ‬ننادي‬ ‫ظن‬
‫بل ازديننل‪ .‬و‪ٛ‬نند ٗننّ هننرب بد كننّ تانن‪ ٣‬ت‪ٛ‬ننادي بلننى موادثننل بلب‪ ٢‬مننل ماد مس‪ٟ‬صاننل وبدظننما ده ن‬
‫مت له ت بزة مؤن٘ظه ‪ٗ .‬ل ُ ن ذدن‪ ٜٗ ،٣‬ند ‪ ٟ‬نا د ُت‪ ٜ‬نا بدظاتد ما دا‪٠‬ازتا ‪٠‬انن اظت ند‬
‫ظث نل ‪ٟ‬ثيننجة م ن بدِم نال تدش ي نل بدت ن ةت ن ‪ٟ‬ظبه نا م ن بملشاه ن‪ ٝ‬بل ازدي نل دـاد ن د ناوة بث نس لننه‬
‫بش ة نا بدس نى(‪.)4‬وُلنى بدننسٓ من تنت‪ٜ‬نا بت وبملؼن‪ ١‬ت بدِدةنندة بد ن وبدهن بدن شبزة‪ ،‬ت بنهننا‬
‫‪٠‬ان ن ن ب‪ٛ‬ن ننل تن ننؤثيجب م ن ن مؼن نن‪ ١‬ها من ننّ بلجن ننيؽ(‪ ،)5‬وبد ن ن ب ت بلن ننى بُن ننا ة بدشٌن ننس س لن ننه بلب‪ ٢‬من ننل‬
‫ٗ ظن ‪ ،‬مننل لننه بدشٌننا بدتجملننا ‪٢ٟ‬ننل‪ .‬و‪ٛ‬نند بمتنندأ بدـنسبَ منني بلب‪ ٢‬مننل وبلجننيؽ مشننر بدشـنن‪ٙ‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) J. D.Legge, Op. Cit .,P. 298.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit ., P.622.‬‬
‫(‪ )3‬اِد مؼ‪٢‬ال بدس ى بملي بةد تجاد دصاسة داوة م بملؼ‪ ١‬ت بملهمل بد ن وبدهن بلب‪ ٢‬منل ِند تطنت‪ .٤ ٜ‬ودن‬
‫ة‪١‬ن ذدنن‪ ٣‬سُتثننازبت ُس‪ٛ‬يننل بو ةنيننل‪ ،‬مننل سُتثننازبت ب‪ٛ‬تـننا ةل‪ ،‬بذ ‪٠‬انن بلجننصز بل ازديننل اؼنن‪٢‬ل ظننثل ‪ %85‬من‬
‫ش ن ننل بدتـ ن نندةس تندونيس ن ن ‪ ،‬ت ب ه ن ننرد بمل‪٢‬اط ن ن اظ ن ننت د د ن نندّٗ بط ن ننتيجب بت د ن نناوة م ن ن تٓرة ن ننل وبدثل ن نناثّ‬
‫تط ن ه ‪ٟ‬يل‪ .‬وعِ ننص ذد نن‪ ٣‬بل ننى ‪ ٠‬ن دصا ننسة د نناوة ٗ‪ٜ‬ي ننجة مم بز ه ننا ت‪ٛ‬تـ ننا ةل ظ ن بد‪١‬لاٗ ننل بدظ نن‪٢‬انيل بدِادي ننل‪.‬‬
‫ةشٌس‪:‬‬
‫‪Jan M. Pluvier, Op. Cit., P.32.‬‬
‫(‪4‬‬
‫‪Harold C.Hinton and others, Op.Cit ., P.622.‬‬
‫(‪ )5‬يِن تمننس بلجننيؽ بلننى بطننثا ُنندة بهمهننا حادننل بدثننئض بدظنناتدد منني ؿنن٘ ٗل‪ ،‬وبدت‪ٜ‬تيننج ُايننل‪ ،‬ممننا ٗننّ ِننم‬
‫‪ٛ‬ا ة بملشاه‪ ٝ‬بلى بشر بملظئوديل ُلى ُات‪ٜ‬ه وبد‪ٜ‬يا م س‪ٟ‬ل هسان وبطنِل يِن نِ٘هنا دملجنيؽ ودامتِناوني مِنل‪.‬‬
‫‪ٟ‬ما ب بن ؼاز حادل بد٘ظا وبدسػ ة له بدث ددزدل ت‪٢‬ا تثإ بط بملسب‪ٟ‬ص دِا ِم ُشاؿنس بلجنيؽ اِت‪ٜ‬ند‬
‫ع‬
‫مانها بح‪ ٝ‬ماسنت٘اَ ماسم ب‪ ٤‬م ٓيجها‪ٗ ،‬ل ُ تدشل ِم بدِشاؿس بدظياطنيل وتحنصب لنه ؿن٘ ٖ بلجنيؽ‬
‫س‪ ٛ‬ام ننل ل ننه بدظياط ننل ٔي ننل تؤةي نند مثا ده ننا‪ .‬ةشٌ ننس‪.ٞ. :‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث بملا‪٢‬ن ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن ن بملا نن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن ن‬
‫بد ثي‪ٜ‬ل ‪ ،13‬ت‪ٜ‬ساس بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له دا‪٠‬ازتا بملس‪ ٛ‬ض‪ 400/5/‬له ‪٠ 6‬ان تو‪ ،1956 ٤‬ؾ‪.63‬‬
‫‪162‬‬
‫بدل ننا من ن ُ ننا ‪ ،)1(1956‬بذ ح نناو‪ ٤‬دشن ن ‪ٛ‬ات نند بملشو‪ ٜ‬ننل بدٔسيي ننل بدِظ نن‪١‬سال ل ننه د نناوة بدِ‪ٜ‬ي نند‬
‫ُث نند بدٔ ن (‪ )2‬م هم ننل‬ ‫زط ن‬ ‫‪ ٠‬نناوا زب ٕ (‪ )A.E.Kawiliarang‬بُت‪ ٜ‬ننا‪ ٤‬وشا ننس بل ازدي ننل تندونيس ن‬
‫بد٘ظا وبدسػ ة‪ ،‬و‪ٛ‬د ‪٠‬ا تشيج ُلى وػ‪ ٣‬بدظ٘س بلى دشد دامؼاز‪ٟ‬ل لنه منئتمس بدظن عع‪ ،‬وتن‬
‫بدننرم بؿنندز بمنسب‬ ‫بحثننان هننرد بمل اودننل من دانن زتننيع بز‪٠‬ننا حننس بلجننيؽ بلجننجب‪ ٤‬ناطن ي‬
‫م ننبه ‪ ٚ‬ط نسب بد ن شاس(‪.)3‬وبلب‪ٜ‬ي‪ ٜ‬ننل ب بدِ‪ٜ‬ي نند ‪ ٠‬نناوا زب ٕ د ن ة‪ ١‬ن وحي نندب ل ننه حس‪ٟ‬ت ننل‪ ،‬بذ بُا ن‬
‫بدِ‪ٜ‬ينند ذو بد‪١‬نن‪ ٙ‬دن ييع ُن مظنناندتل دتانن‪ ٣‬بلبس‪ٟ‬ننل‪ ،‬ثن منندأ تثشننا مجمننّ ُنند من بدلننثان‬
‫ُد بمل اٌٗل ُلنى طنسا ها‪ .‬ولنه بل نامع من‬ ‫ظ‬ ‫بمل بديي ده ‪ .‬ت ب تا‪ ٣‬بملئبمسة بن‪١‬ؼ٘‬
‫ُظنن‪١‬سم كنند بلب‪ ٢‬مننل‪ ،‬وُلننى‬ ‫ُن ود ن م اودننل بن‪ٜ‬ن‬ ‫اؼننسا تو‪ ٤‬بُان بلجننجب‪ ٤‬ناطن ي‬
‫بثننس ذدنن‪ ٣‬ت ن بُت‪ٜ‬ننا‪ُ ٤‬نند من بدلننثان م همننل بدتننؤمس د‪ٜ‬ان بلب‪ ٢‬مننل(‪.)4‬بمننا بدِ‪ٜ‬ينند د ن ييع ٗ‪ٜ‬نند‬
‫بطننتمس لننه م بؿننال ُماننل ح ن بدتاطننّ م ن اؼننسا بدلننا ُننا ‪ ،1956‬بذ ت ن بطننتدُاإد دامل ن ‪٤‬‬
‫م همن ننل ُ نند بهاُن ننل توبمن ننس بدِظ نن‪١‬سال‪ ،‬ود‪ ١‬ن ن دن ن ييع(‪ )5‬بشت٘ن ن ‪ .‬ولن ننه‬ ‫بم ننا بلجن ن نجب‪ ٤‬ناطن ن ي‬
‫بلب ننا م وبدِؼ ننسا م ن بدؼ ننهس ن٘ظ ننل بؿ نندزت ‪ٛ‬ي ننا ة بلج ننيؽ ميان ننا ب هم ن ٗي ننل د ن ييع مت نندميج‬
‫مئبمسة د‪ٜ‬ا بلب‪ ٢‬مل‪ٟ ،‬ما وده بديل همل بد٘سبز م بلجيؽ(‪.)6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op.Cit .,P.622.‬‬
‫(‪ )2‬زط ن ُثنند بدٔ ن ‪ :‬ودنند لننه بدسب ننّ وبدِؼننسا م ن ‪٠‬ننان تو‪ُ ٤‬ننا ‪ 1914‬لننه مدةشننل ط ن زبماةا لننه دنناوة‪٠ ،‬ننا ذب‬
‫ع‬
‫ؼان مام ض له بلبس‪ٟ‬ل بدظياطيل (بندونيظيا م ب) حيشمنا ‪٠‬نا هادثنا‪ ،‬و‪ٛ‬ند تن لى زتاطنل بلبس‪ٟ‬نل‪٠ .‬نا ُلن ب لنه‬
‫بلبننص بدن ه تندونيسن ‪ .‬ةشٌننس‪.ٞ. :‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311/5074ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،29‬ت‪ٜ‬ساننس‬
‫بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له دا‪٠‬ازتا بملس‪ ٛ‬ض‪ 18/5/‬له ‪ 9‬بةا ‪ ،1957 ٤‬ؾ‪.82‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J.D.Legge, Op. Cit. , P.266.‬‬
‫(‪ )4‬مساا ‪ٟ‬سوشاس‪ ،‬بدلاتسو ‪ ،‬ؾ‪.181‬‬
‫ع‬
‫(‪ )5‬بلجنندةس مادننر‪ٟ‬س ب د ن ييع بزطننل بلننى دسانندا بندونيظننيا زبةننا و مينندوما ‪ ،‬ميانننا بوضننب ٗيننل ط ن بشت٘اتننل دنناب‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ٗيننل‪" :‬مننا ب بدننرة ميننده بلب‪ ١‬ن ةننسو تط ن بميلننا وتمننيم بط ن ب ‪٠‬ننا م ن بد بد ن ُلن ّنه بةلننا بمل ‪ٛ‬نن‪ٙ‬‬
‫بلب‪ٜ‬ي‪ ٜ‬بلى بدسأم بدِا "‪ .‬وذ‪ٟ‬س له ميانل بدٌسوٖ وبمل ظات ؼا بطتدُاتل بلنى بمل‪ٜ‬نس بدِنا ومنا بطنتد‪ ٤‬منل ُلنى‬
‫طن ب بدشيننل لننه هننرب بدِمننل‪ .‬ةشٌننس‪.ٞ. :‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪،13‬ت‪ٜ‬ساننس‬
‫بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له دا‪٠‬ازتا بملس‪ ٛ‬ض‪ 40/5/‬له ‪٠ 6‬ان تو‪،1956 ٤‬ؾ‪.64‬‬
‫(‪ )6‬مساا ‪ٟ‬سوشاس‪ ،‬بدلاتسو ‪ ،‬ؾ‪.182‬‬
‫‪163‬‬
‫م ن ن بد بض ن ننب ب وشبزة ُل ن ننه طاطن ننيجو بدلاني ن ننل وا ن ننه بو‪ ٤‬وشبزة اؼن نن‪٢‬ل ِ ن نند تنت ام ن ننات‬
‫بدِام ننل دن ن اظ ننتوّ ح ننل بملؼ نن‪ ١‬ت بد ن ن وبده ه ننا بندونيظ ننيا مش ننر بط ننت‪ ٜ‬دها‪ ،‬ل ننه بد ‪ٛ‬ن ن بد ننرم‬
‫بُت‪ٜ‬نند ٗيننل بٓا ن تندونيظننيي مننا بدنسبب تنت امنات ط ن ٖ ةننئ م بلننى بطننت‪ٜ‬سبز بوكنناَ بدننث ‪.‬‬
‫ع‬
‫و‪ٛ‬نند ودنند هننرب بد٘ؼننل ػننِ زب م يثننل قمننل س لننه بدن شبزة ٗ ظن ‪ ،‬مننل لننه بدشٌننا بدتجملننا ؼنن‪٢‬ل‬
‫ُننا (‪ .)1‬و‪ٛ‬نند هيننؤت هننرد بدٌننسوٖ بد٘سؿننل دظ ن ‪٠‬ازن د‪٢‬ن ةنت‪ٜ‬نند بد ن شبزة بد ن د ن ةمش هننا ُمننل‪،‬‬
‫م ننل ب بنت‪ ٜ‬ننا د ػ ننمل ح ن بدشٌننا بدتجمل ننا ‪ .‬ول ننه شوامننل بد ننرم بد‪ ٜ‬نناد ممشاطننثل ة ن بدؼ ننثا ل ننه‬
‫بدل ننام وبدِؼ ننسا من ن اؼ ننسا تو‪ ُ ٤‬ننا ‪ ُ ،1956‬ننا طن ن ‪٠‬ازن بل ننى بدٔ نناب تحن نصب بدظياط ننيل‬
‫دميِهنا‪ٟ ،‬منا ُنا بلنى ُ‪ٜ‬ند بدتمناَ دصُمناب تحنصب دامنرب‪ٟ‬سة لنه " ٗن " بحنصب ه ‪ ،‬و‪ٛ‬نا‪ ٤‬لنه هننرب‬
‫‪ٟ‬تننات زب‬ ‫بدـنند مننا نـننل‪" :‬بن ن دظن ممنندةس س بزة بلجمه زاننل تندونيظننيل‪ ،‬وس بزانند ب ب‪٠‬ن‬
‫س ذد‪ ٣‬م اد‪ ٙ‬ملا له كنميجم‪ ،‬منل ُلنى بدِ‪١‬نع من ذدن‪ ٣‬بزاند ةم‪ٜ‬سبهينل م دهنل ‪٠‬ناد ةسٓن‬
‫ٗيها بدؼِ تندونيس مشنر شمن ه انل‪ .‬ودظن بحان م نل تحنصب دميِهنا ٗ ظن ‪ ،‬منل بزاند‬
‫ب ةجتمّ زإطاب تحصب بن٘ظه داترب‪ٟ‬س له ٗ بحصب ه "(‪.)2‬‬
‫م بد بضب ب ط ‪٠‬ازن ‪٠‬ا ماكيا له مظؤدل أييج بدشٌا بدظيا ن دانث ‪ ،‬بذ ‪ٟ‬نسز منا‬
‫‪ٛ‬اد ننل ط ننام‪ٜ‬ا ُش نندما بد‪ ٜ‬ن شوام ننل بم ننا م ننئتمس دمِي ننل بملِام نني تندونيظ ننيي بدل ننام ‪ ،‬بذ ‪ ٛ‬ننا‪:٤‬‬
‫"ديع هشا‪ٗ ٞ‬س ةتم‪ ١‬م تتجةس ود ‪ 40‬حصيا له هرد بدنث ‪ .‬ب هنرد تحنصب ةجن ب ت نل‬
‫ن٘ظ ننها دميِ ننا وُل ننى بدصُمن ناب ت ة نناود ب ٗ ننّ ِل ننه ِل ننا وعظ ننت دم ب بحن نصب ه ملش نناِٗه ‪.‬‬
‫وهشا‪ ٞ‬بمس ةتوا تهتما وهن تنؤدي‪ ٙ‬م ‪٠‬نات مِيشنل مـن زة وبطنِل مظنتمسة ملامنا ػناهدتل‬
‫ع‬
‫له بدث بمل تا٘ل بد شز ها حدةلا (‪( )3‬بدث بدؼي ُيل)‪ .‬وسمد له ب بإ‪ٟ‬د هشا منان ‪ٛ‬ند اِامن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit ., P.622.‬‬
‫(‪.ٞ. )2‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،13‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 400/5/‬له ‪٠‬ان تو‪ ،1956 ٤‬ؾ‪.62‬‬
‫(‪ٛ )3‬ننا بدننستيع طن ‪٠‬ازن مصاننازة بلننى ‪٠‬ننل من زوطننيا وا ٓظن ٗيا واؼي‪ ٢‬طننا ٗا‪ٟ‬يا وبدـنني شن ‪ ٤‬ػننهسم ب وبةان ‪٤‬‬
‫م ُا ‪ .1956‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪J.D.Legge, Op. Cit ., P.270.‬‬
‫‪164‬‬
‫بدؼي ُيل) ب‪ٟ‬ملج مما اِامتل له د د تولى (بد سةات بملت دة و‪ِ.‬نم‬ ‫له د د بلبدةلل (بدث‬
‫بدٔسييننل)‪ ،‬و‪ٛ‬نند ب جثن دنندب ممننا ػنناهدتل لننه دن د بدلانيننل شاؿننل وب م نننا اننه لننه وز‬ ‫بدننث‬
‫بُننا ة تُمنناز وت ؼنناب"(‪.)1‬ولننه بدِاػننس من اؼننسا بدلننا بد‪ٜ‬ن طن ‪٠‬ازن شوامننا ممشاطننثل بٗتتننا‬
‫بملجاننع بددطننت زم‪ٟ ،‬ننسز ٗيننل ُ تننل بذ ‪ٛ‬ننا‪" :٤‬ب حساننل اؼنن‪١‬يل تح نصب بدظياطننيل س اؼنن‪٢‬ل‬
‫ع‬
‫بدوسا‪ٜ‬ننل بد حينندة ام‪ٜ‬نناب بدشٌننا بدنندةم‪ٜ‬سبه مظننتمسب‪ ،‬وب بددةم‪ٜ‬سبهيننل تندونيظننيل ةجن ب‬
‫س ن ن ل م ن ن بنٌم ن ننل مظ ن ننت ز ة‪ٟ .‬م ن ننا ةج ن ن ب ت ن ننت حماة ن ننل بملجم ُ ن ننات‬ ‫ممي ن ن ة وديظ ن ن‬ ‫ت‪ ٢‬ن ن‬
‫تك ننِ‪ ٙ‬من ن بملجم ُ ننات تش ننس ل ننه بملجتم ننّ تندونيسن ن ‪ ،‬وس ة ننت ذد نن‪ ٣‬ت من ن شن ن ‪ ُ ٤‬نند‬
‫بط ننتٔ ‪ ٤‬بح نند بملجم ُ ننات دامجم ُ ننات تش ننس ‪ .‬ودت ‪ٜ‬ي نن‪ ٝ‬ذد نن‪ ٣‬ل ننه بد ‪ ٛ‬ن بلب نناله ةج ن ب‬
‫ةم‪ٜ‬سبهي شا ةم‪ٜ‬سبهيل م دهل"(‪.)2‬‬ ‫ت‪٢‬‬
‫بثننازت هننرد بل ون ٓلن بدنسبم بدِننا ‪ ،‬بذ ذ‪ٟ‬ننست دسانندة (بندونيظننيا زبةننا) ب "بحن "‬
‫بدننستيع م ننل تحنصب بدظياطننيل دان بٌُن ُ‪ ٜ‬يننل ةم‪١‬ن ب ة٘سكننها ُلننى تحنصب بدظياطننيل‬
‫بد‪ٜ‬اتمننل مننالب‪ ١‬بدين …‪ٟ ،..‬مننا ‪ٛ‬ادن دسانندة (بمننا م) بدشاه‪ٜ‬ننل ماطن حننص بملاػن م ‪" :‬دن حان‬
‫تحنصب ت ٗننا بدتجملننا سحنن‪ ٝ‬دننل لننه بدث‪ٜ‬نناب س تمنل مملاننل ٗيننل ُلننى بطنناض تحنصب ‪ .‬و‪ٟ‬ننرد‪٣‬‬
‫بلب‪ ٢‬مننل بلباكننسة بد ن دهننا ب‪ٟ‬ملجة نل لننه بدتجملننا ةج ن ب ت ننل بةلننا……"(‪.)3‬وته ن م ن ذدنن‪ ٣‬ب‬
‫ُ ة طن ‪٠‬ازن دادةم‪ٜ‬سبهينل بمل دهنل وهج منل ُلنى بددةم‪ٜ‬سبهينل بدتجملانينل وطنِا ت ؼن‪ٜ‬ا‪ ٚ‬ميشنل‬
‫تو‪ُ ٤‬ن ننا‬ ‫وين نني م من نند حتن ننا بدن ننرم بنتا ن ن ماطن ننت‪ٜ‬ادل تشين ننج م ن ن مشـن ننثل لن ننه تو‪ ٤‬م ن ن ‪٠‬ن ننان‬
‫‪.)4(1956‬و‪ٛ‬د ‪ ٛ‬يا هرد تطت‪ٜ‬ادل م يثل بمل دد ت‪ٛ‬ادي بل ازديل وشاؿنل طن موسة‪ ،‬نهنا‬
‫ذد نن‪ ٣‬بل ننى بش ة ننا بدس ن ى ك نند‬ ‫‪٠‬ان ن اِ نند م م نند حت ننا مم ننلاه بد ننستيع ل ننه بلب‪ ٢‬م ننل‪ .‬و‪ ٛ‬نند ب‬

‫(‪.ٞ. )1‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،13‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 400/5/‬له ‪٠‬ان تو‪ ،1956 ٤‬ؾ‪.63‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit ., P.624.‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن ‪ 311/5073‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪،13‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا بملننس‪ٛ‬‬
‫ض‪ 400/5/‬له ‪٠ 6‬ان تو‪ ،1956 ٤‬ؾ‪.63‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit ., P.624.‬‬
‫‪165‬‬
‫دا‪٠‬ازت ننا‪ ،‬مم ننا بط نن٘س ُن ن بد‪ٜ‬ي ننا مادِدة نند من ن بلبس‪ ٠‬ننات تن٘ـ نناديل(‪.)1‬و‪ ٛ‬نند ح نندث بول ننى ه ننرد‬
‫بلبس‪٠‬ات له ط موسة بد طو ‪ ،‬بذ بُاش م ول م ‪ٟ‬ي تش‪٢‬ن لنه طن موسة بد طنو لنه بلبنا م‬
‫تو‪ُ ٤‬ن اظنا ب بزة بملشو‪ٜ‬ننل من ‪ٛ‬ثننل مجانع مستاطننل بمننس لباميننل هشننا‪ٞ‬‬ ‫وبدِؼنسا من ‪٠‬ننان‬
‫ذد نن‪ ٣‬يِن ن دملباد ننل ٓي ننج بملسك ننيل بدظ نناتدة ل ننه‬ ‫بحم نند حظ نني ‪ .‬و‪ ٛ‬نند بوض ننب بمل و ننل ب طن ن‬
‫تو‪ ،٤‬بُان ‪ٛ‬اتنند بملشو‪ٜ‬ننل بدِظنن‪١‬سال تولنى لننه ػننماله‬ ‫بدنث (‪ .)2‬ولننه بدلننا وبدِؼننسا من ‪٠‬ننان‬
‫(‪ُ )3()Maludin Simbalon‬ن ن تن ناطيع مجاننع ثن ن زم‪ٟ ،‬مننا بُا ن‬ ‫ط ن موسة بدِ‪ٜ‬ينند طننيمثاد‬
‫ل ننه شوام ننل بد ننرم بذبُ ننل م ن م و ننل‬ ‫بن٘ـ ننادل ُ ن بلب‪ ٢‬مننل بملس‪ٟ‬صا ننل(‪ .)4‬و‪ ٛ‬نند بوض ننب ط ننيمثاد‬
‫بلباد ننل‬ ‫تن٘ـ ننا‪ ٤‬يِن ن بل ننى شيث ننل تم ننل ل ننه ام‪ ٢‬ننا ‪ٛ‬ي ننا بلب‪ ٢‬م ننل ماؿن ن‬ ‫مي نندب ‪ ،‬ب طن ن‬
‫بددبشايل‪ٟ ،‬منا ‪ٛ‬نا‪ ٤‬ب بدٔاةنل من ‪ٛ‬ونّ بدِ ‪ٛ‬نل منّ بلب‪ ٢‬منل بملس‪ٟ‬صانل انه دتمهيند بدوسان‪ ٝ‬داثن‬
‫منناش ؾ ت ‪ٜ‬ينن‪ ٝ‬بمننا‪ ٤‬بدؼننِ ‪،‬‬ ‫وبدؼننِ ممظنناندة بدصُمنناب بدننرة يظ ن هدٗ‬ ‫لننه مـننيج بدننث‬
‫‪ٟ‬ما بُا وسبد دملجمه زال ودظ ‪٠‬ازن (‪.)5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid ., P.624.‬‬
‫(‪.ٞ. )2‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن ‪ 311/5073‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،11‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا بملننس‪ٛ‬‬
‫ض‪ 3/5/‬له ‪٠ 3‬ان بدلا ‪ ،1957‬ؾ‪Leslie H. Palmer, Op.Cit ., P.161 46‬‬
‫(‪ )3‬طننيمثاد ‪ :‬ودنند لننه بدلاد ن ُؼننس م ن ‪٠‬ننان تو‪ُ ٤‬ننا ‪ 1916‬لننه ط ن موسة‪ .‬مظنني ه م ن ‪ٛ‬ثياننل بدثاتننا‪ .ٞ‬بػننتٔل‬
‫ع‬
‫مدزطننا لننه بملدزطننل بملظنني يل تمتدبتيننل لننه ط ن زب‪٠‬ازتا ولننه طنناز‪ ٟ‬دامنندة م ن ُننا ‪ .1939-1938‬ةننت‪٢‬ا تن‪٢‬اي ةننل‬
‫وبده دشدةل وبديامانيل مدزدل ديندة‪ٛ .‬نا مندوز ٗاُنل شن ‪ ٤‬بدلن زة‪ ،‬وعِند من تمن اؾ بدنرة دهن م‪٢‬اننل ُاينا لنه‬
‫بدلن زة تندونيظننيل‪ .‬تن لى مشـن ‪ٛ‬اتنند بلجنيؽ لننه دشن ‪ .‬طن موسة ِنند تطنت‪ ٤ ٜ‬مستثننل ُ‪ٜ‬ينند لنه وسةننل (سهننات)‪.‬‬
‫ع‬
‫ُي ِد ذد‪ ٣‬زتنيع بز‪٠‬نا بدؼنِثل تولنى (تطنت ثازبت) لنه (ميندب ) ؼنما‪ ٤‬طن موسة‪٠ .‬نا مئاندب لبس‪ٟ‬نل بدظنا ّ‬
‫ُؼس م اؼسا تو‪ُ ٤‬ا ‪ٛ .1952‬ا ‪ ٛ‬بتنل ُنا ‪ 1953‬د‪ٜ‬منّ ثن زة ( بو م زاينل) لنه م‪ٜ‬اهِنل باؼنل لنه طن موسة‬
‫ع‬
‫بدؼماديل وبشمدها‪ُ .‬ي ‪ٛ‬اتدب دامشو‪ٜ‬ل بدِظ‪١‬سال تولى ؼنماله طن موسة لنه ‪٠‬نان تو‪ُ ٤‬نا ‪ .1956‬بدند بُندبب‬
‫بدؼي ُيل وشـ ُشيد داستيع ط ‪٠‬ازن ‪ .‬تسيول ؿدب‪ٛ‬ل متيشل مادِ‪ٜ‬يد ‪٠‬اوا زب ٕ‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪.ٞ.‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن بملا نن‪ ،311/5074 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ ٜ‬ننل ‪ ،20‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 71/5/‬له ‪ 20‬اؼسا بدلا ‪،1957‬ؾ‪.7‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., P.64.‬‬
‫(‪.ٞ. )5‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،11‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 3/5/‬له ‪٠ 3‬ان بدلا ‪،1957‬ؾ‪.46‬‬
‫‪166‬‬
‫وبده ن ن بلب‪ ٢‬من ننل بملس‪ٟ‬صان ننل هن ننرد بلبس‪٠‬ن ننات م ن ن ش ن ن ‪ ٤‬بت ن نناذ مجان ننع بد ن ن شزبب ‪ ٛ‬ن نسبزا‬
‫مهمنني ‪ ،‬تلننم بد‪ٜ‬نسبز تو‪ ٤‬بزطننا‪ ٤‬وٗنند بلننى طن موسة بد طننو دات٘نناوق مننّ مجاننع مننان شٕ‪ .‬بمننا‬
‫ُلننى بدت‪ٜ‬اُنند ووكننّ حاميننل آاؼننل وبد‪١‬تيثننل بدسب ِننل لننه‬ ‫بد‪ ٜ‬نسبز بدلننا ٗتلننم بحادننل طننيمثاد‬
‫ط ن ن موسة بد طن ننو ت ن ن بمن ننسة زتن ننيع بز‪ ٠‬ن ننا بلجن ننيؽ‪ ،‬و‪ٟ‬ن ننرد‪ٗ ٣‬ن ننسق بلبـن نناز بدث ن ننسم ُل ن ننى‬
‫طن ن موسة بدؼ ننماديل(‪ .)1‬ودن ن اِي ننجٖ ‪ٛ‬ي ننا ة بملشو‪ ٜ‬ننل بدِظ نن‪١‬سال تول ننى (ػ ننماله طن ن موسة) م‪ٜ‬ن نسبز‬
‫ُلننى بدت‪ٜ‬اُنند‪ٟ .‬مننا ت ن تننؤدي‪ٛ ٙ‬يننا ة مننؤمسة زتننيع أز‪٠‬ننا بملشو‪ٜ‬ننل‬ ‫بلب‪ ٢‬مننل لننه احادننل طننيمثاد‬
‫قول ننى بمل‪ ٜ‬نند دم نني ‪ٟ‬يش يش ننٕ‪ .‬أم ننا ل ننه ط ن موسة بد ط ننو ٗ‪ ٜ‬نند أُا ن بمل‪ ٜ‬نند بحم نند حظ نني م ننا‬
‫حس‪ٟ‬ت ننل س ُ ‪ ٛ‬ننل ده ننا م س‪ ٟ‬ننل طن ن موسة بدؼ ننماديل‪ ،‬و‪ ٛ‬ننا‪ ٤‬مؤن ننل مظ ننتِد دات٘ نناوق م ننّ بلب‪ ٢‬م ننل‬
‫بملس‪ٟ‬صانل ػننسن ب ة ـننل بد ٗند ُلننى ت اننل من بدننستيع طن ‪٠‬ازن وب س ت نسل بمل٘اوكننات ُن‬
‫أطع موادي ػِ ط موسة بد طو (‪.)2‬‬
‫ُلن ننى بةن ننل حن ننا‪ ،٤‬ت ن ن بٗؼن ننا‪ ٤‬حس‪ٟ‬ن ننل ط ن ن موسة بدؼن ننماديل ِن نند من ننا اظن ننا بمل‪ٜ‬ن نند دمن نني‬
‫تو‪ُ ٤‬ن بُنا ة ُ ‪ٛ‬ننل‬ ‫‪ٟ‬يش ينينٕ مظننئوديات بملشو‪ٜ‬نل‪ ،‬بذ بُان لنه بدظننا ّ وبدِؼنسا من ‪٠‬نان‬
‫بل ننى بده ننس (‪ .)3‬ول ننه ط ن موسة‬ ‫ط ن موسة بدؼ ننماديل م ننّ بلب‪ ٢‬م ننل بملس‪ٟ‬صا ننل‪ ،‬مم ننا بك ننوس ط ننيمثاد‬
‫بلجش يي ننل بُا ن ‪ٛ‬ات نند بملشو‪ ٜ‬ننل وسبد دملب‪ ٢‬م ننل‪ ،‬وبؿ نندز بوبم ننس مؼ نند ة ملش ننّ ت نندشل بدل ننثان ل ننه‬
‫بد‪ٜ‬ل ن نناةا بدظياط ن ننيل‪ .‬ت ب مشو‪ ٜ‬ن ننل دامب ن ن ل ن ننه ( ػ ن ننماله ماملث ن ننا ٕ) بُاش ن ن تاةي ن نندها دظ ن ن موسة‬
‫بد طنو وبنلنمامها ملجاظنها‪ .‬وتثِننا دهنرب شنن حنا‪ ٟ‬طن موسة بلجش يينل من بنت‪ٜ‬نا‪ ٤‬بدِـننيا‬
‫بلنى بلجشن ‪ ،‬وبُان مانننل طننيت ر ُلننى مظننئوديتل ِننم بل ون بت بملهمننل‪ ،‬وب دميننّ بدلنسبت‬
‫وبمل‪ ٢‬ن ض بملجثنناة م ن مشو‪ٜ‬تننل طننيت ؿننسٗها لننه بُمنناز بملشو‪ٜ‬ننل‪ٟ .‬م نا هاد ن بلب‪ ٢‬مننل ممظنناُدة‬
‫مادي ن ننل تثا ن ننٕ ن ن ن ‪ 100.000.000‬زويي ن ننل(‪ .)4‬ود ن ن ة‪ٜ‬تـ ن ننس بدتم ن ننس ُل ن ننى ط ن ن موسة‪ ،‬م ن ننل بمت ن نند بل ن ننى‬

‫(‪ )1‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.47‬‬


‫(‪ )2‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ ‪.47‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts On File, Op. Cit ., P.65.‬‬
‫(‪.ٞ. )4‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،11‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 3/5/‬له ‪٠ 3‬ان بدلا ‪،1957‬ؾ‪.47‬‬
‫‪167‬‬
‫تو‪ ُ ٤‬ننا ‪ ،1956‬وذد نن‪ ٣‬م ن ‪ٛ‬ث ننل‬ ‫ط ننياثيع‪ ،‬بذ ح نند تم ننس ل ننه بدتاط ننّ وبدِؼ ننسا م ن ‪ ٠‬ننان‬
‫مجاننع ك ن ‪ُ 51‬ل ن ب‪٠ ،‬ننان ب م ن بلجننيؽ وم ن ً٘ بدؼننسهل وبمل ن ً٘ي بملنندنيي لننه طننياثيع‪،‬‬
‫و‪ٛ‬د بطتواَ هئسب تط ي ب ُلى بز‪ِ.‬ل ب‪ٛ‬ادي ػس‪ٛ‬يل له طياثيع(‪.)1‬‬
‫هرب بد كّ بملتؤش بلى بزت٘اَ تؿ بت بملوادثل مت له بد شبزة ُن مظنئوديا ها وشاؿنل من‬ ‫ب‬
‫تحنصب بملؼننيج‪ٟ‬ل مِهننا لننه بدن شبزة‪ ،‬بذ فننب حننص (بمي‪٢‬ن ) حننص بدنندٗاَ ُن حساننل بندونيظننيا‬
‫وشا ننسد بد حي نند لن ننه بدن ن شبزة‪ٟ ،‬من ننا ت‪ ٜ‬نند ح ننص (ماز‪ٟ‬يشن نندو) بلب ننص بملظن نني ه تندونيسن ن موا ن ن‬
‫بد ن ش ‪ ،‬و‪ٛ‬نند هنند‬ ‫دا ن شبزة ةوادبهننا ٗيننل ماسطننتجامل بلننى موادي ن ط ن موسة بدؼننماديل لننه تؿ ن‬
‫سب وشزببد بذب د اظتج بد شبزة ملواديثل‪ .‬ومن بلجندةس مادنر‪ٟ‬س ب هنرب بلبنص ‪٠‬نا ةمتان‪٣‬‬
‫ن٘ ذب ‪ٟ‬ثيجب له تا‪ ٣‬بملشو‪ٜ‬ل(‪.)2‬‬
‫بمنا بلبننص بد‪٢‬نناث دي‪ٜٗ ٢‬ننسز تطننتمسبز مادِمننل مننّ بدن شبزة ؼننسن بدنسبب اِنندةل وشبزم‪،‬‬
‫وت ‪ٜ‬ي نن‪ ٝ‬م ننش ت بزة بدربتي ننل دامش نناه‪ ٝ‬بل ازدي ننل‪ ،‬وتشٌ نني بدِ ‪ ٛ‬ننات بملادي ننل م نني ه ننرد بملش نناه‪ٝ‬‬
‫وبلب‪ ٢‬مننل بملس‪ٟ‬صاننل‪ ،‬وبُننا ة وحنندة بلجننيؽ‪ .‬بمننا حننص بملاػ ن م ٗ‪ٜ‬نند بُا ن زتيظننل ُ ن كننسوزة‬
‫تننادي‪ ٙ‬ب بزة ُمننل ددةنندة ةسبطننها زدننل ‪ٛ‬ن م‪ .‬واظ ن ل من تانن‪ ٣‬تحنصب بلبننص بدن ه (حننص‬
‫بلب‪ ٢‬م ننل) بد ننرم ‪ ٛ‬ننسز ُ نند بدت ل ننه ُ ن بد ن شبزة وتط ننتمسبز م ننالب‪ ١‬مهم ننا ‪٠‬ان ن بدٌ ننسوٖ‪ ،‬ول ننه‬
‫بد ‪ ٛ‬ن٘ظل بُا بلبص بدؼي له ُ بطتِدب د د ػيجب‪ ٞ‬مالب‪.)3( ١‬‬
‫له ك ب ما ت‪ٜ‬د ةم‪ ١‬بد‪ ٤ ٜ‬ب بدِدةند من تندونيظنيي بدن بُي طياطنيا بؿنث ب‪،‬‬
‫من ننّ مدبة ن ننل ُ ن ننا ‪ ،1957‬مئا ن نندة بو ُل ن ننى ت‪ ٛ‬ن ننل مظن ننتجيثي اح ن نندب أيي ن ننج طيا ن ن لن ننه نٌن ننا‬
‫ح‪٢‬ن م ه ‪ ،‬شاؿننل ِنند ب ب ز‪ ٠‬ن ٗؼننل بدشٌننا بدتجملننا بدننرم بطننتمس ملنندة طننثّ طننش بت(‪ .)4‬وهشننا‬
‫سمنند م ن تػننازة بلننى به ن تطننثا بد ن ب ت بلننى ٗؼننل هننرب بدشٌننا ‪ ،‬وبهمهننا بنننل د ن ة‪ ١‬ن نٌامننا‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit ., P.65.‬‬
‫(‪.ٞ. )2‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪٢‬ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن بملانن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،11‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 3/5/‬له ‪٠ 3‬ان بدلا ‪،1957‬ؾ‪.47‬‬
‫(‪ )3‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪. 47‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op.Cit ., P.626.‬‬
‫‪168‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫مننؤش ذب ُ ن بحنند تنٌمننل بدٔسييننل‪ ،‬وسح ن تس‪ٟ‬يثننا م تمننا داِشاؿننس بدٔسييننل وبدت‪ٜ‬ايدةننل‪ ،‬مننل بنننل‬
‫ع‬
‫‪٠‬ا مظ شدب ُلى طت ز مِد‪ ٤‬ؼ‪٢‬ل مثدث ددطت ز ه دشدب‪ ،‬ود ة‪ ١‬ماسم‪٢‬نا بدنت‪١‬ه ِند‬
‫م بمننل هننرب بددطننت ز داٌننسوٖ تندونيظننيل ت ِنند توثي‪ٜ‬يننل وممازطننتل لننه بندونيظننيا‪ ،‬بذ د ن‬
‫ة‪ ١‬ن ن ماسم‪ ٢‬ن ننا ُ‪ ١‬ن ننع بد‪ ٜ‬ن نني بدل‪ٜ‬اٗي ن ننل بده دشدة ن ننل‪ ،‬وبديج‪ٟ‬ي ن ن تدتم ن نناله بده دش ن نندم‪ ،‬وبدتو ن ن ز‬
‫ت‪ٛ‬تـننا م وبدظيا ن بده دشنندم ُلننى بد ب‪ٛ‬ننّ تندونيس ن (‪ٗ .)1‬ل ن ُ ن تنناثيج تطننتِماز بدو اننل‬
‫بلى ت‪ٜ‬ييد بدش ثل تندونيظنيل‪ ،‬وتٗت‪ٜ‬ناز بلنى تدمناَ لنه بدنسأم ؼنا‬ ‫ُلى بندونيظيا‪ ،‬بدرم ب‬
‫بد ن ‪٠‬انن أان ُلنى بد٘ينجة بد ن تن ٗيهنا توثين‪ٝ‬‬ ‫ِم بد‪ٜ‬لاةا بملهمل وشـ ؿا م بشننل بد‪ٜ‬ن‬
‫بدشٌا (‪ .)2‬و‪ٟ‬رد‪ٗ ٣‬ا ُند منش بلجنصز بل ازدينل ح‪١‬منا ذبتينا‪ ،‬وطنيوسة دناوة ُلنى وبز بت تان‪٣‬‬
‫بلى ‪ٛ‬يا حس‪٠‬ات بن٘ـاديل كد بلب‪ ٢‬مل بملس‪ٟ‬صانل(‪.)3‬ومن تطنثا تشنس بد ن ب ت‬ ‫بلجصز‪ ،‬ب‬
‫هثيِننل بلب‪١‬ن‬ ‫بلننى ٗؼننل بدشٌننا بدتجملننا لننه بندونيظننيا نٌننسة بد٘ننس بلننى بلب‪ ٢‬مننل‪ ،‬و ذدنن‪ ٣‬ظن‬
‫تط ننتِمازم بده دش نندم ث ن تح ننت ‪ ٤‬بديام ننا ‪ ،‬بد ننرم دِ ننل تندونيظ ننيي ةشٌ ننسو بل ننى بلب‪ ٢‬م ننل‬
‫ع‬
‫ُلننى بنهننا ح‪ ٢‬مننل بوت ‪ٛ‬سبهيننل‪ ،‬ذدنن‪ ٣‬سنهن مش ن ب لننه بد٘ينجبت بدظننام‪ٜ‬ل ٗسؿننا ‪ٛ‬اياننل‪ ،‬ب دن ت‪١‬ن‬
‫مِدومننل‪ ،‬اػ ننٔا‪ ٤‬مشاؿ ن طياط ننيل بو ب بزا ننل‪ ،‬ويادش يجننل ٗا ن ة٘هم ن ب بو يِسٗ ن ب ُم ننل بدشٌ ننا‬
‫بدتجملننا ‪ ،‬ممننا دِاه ن ةشٌننسو نٌننسة طنناثيل ومِازكننل تجنناد بلب‪ ٢‬مننل ‪٢ٟ‬ننل(‪ٗ.)4‬ل ن ُ ن ذدنن‪،٣‬‬
‫ٗ‪ ٜ‬نند ‪٠‬ان ن نٌ ننسة تح نصب بدظياط ننيل بل ننى بدظ نناول نٌ ننسة مِازك ننل‪ ،‬س مٌِ ن تح نصب ًه ننست‬
‫شن ‪ ٤‬بد٘يننجة تطنتِمازال‪ ،‬و‪ٛ‬نند ‪٠‬نا ؼنناهها م دهنا كنند ت بزة‪ ،‬ودن اظننتوّ أيينج نٌس هننا ح ن‬
‫بدهي ننل بد هشي ننل داظ نناول(‪.)5‬و‪ ٟ‬ننرد‪٠ ٣‬انن ن ٗ‪ ١‬ننسة بددود ننل بدِاماني ننل م‪ٜ‬ام ننل بددود ننل‬ ‫ِ نند بط ننت‬
‫تط ميل اِد م بشوس بملؼ‪ ١‬ت بد بطهم له ٗؼل بدشٌا وذد‪ ٣‬س بملجتمنّ تندونيسن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op.Cit .,..P627.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid ., P.627.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J.D.Legge, Op. Cit ., P.272.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op.Cit ., P.629.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) C. A. Fisher, Indonesia Physical and Social Geography, Research in The Far East and Australasia 1976-‬‬
‫‪77 Asurvey and Directory of Asia and the Pacific, 8th ed., London, 1976, P.451.‬‬
‫‪169‬‬
‫بؿننث مش‪ٜ‬ظننما ؼنن‪٢‬ل مي بةنند ؼننا هننرد بد٘‪١‬ننسة‪ ،‬ح ن بنهننا هيمشن ُلننى ‪٠‬ننل ن ب لننه بدش‪ٜ‬اػننات‬
‫تنندشل بلجننيؽ لننه بدظياطننل بلننى ٗؼننل بدشٌننا ‪ ،‬وذدنن‪ ٣‬سنننل‬ ‫بل اؿنل(‪.)1‬شاننا ة ُلننى ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند ب‬
‫بطن ن ننه لن ن ننه بطن ن نن‪ٜ‬ان بدِدةن ن نند م ن ن ن بد ن ن ن شبزبت‪ٗ ،‬ل ن ن ن ُ ن ن ن ‪ٛ‬يامن ن ننل م س‪٠‬ن ن ننات ُـن ن ننيا دت ن ن نندم‬
‫طنت ز ُنا ‪ 1950‬بمل‪٢‬اننل بمل تمنل دظن ‪٠‬ازن ‪ٛ‬ند‬ ‫بلب‪ ٢‬مل(‪.)2‬وتهن من ذدن‪٠ ٣‬انل‪ ،‬ب ُند منش‬
‫ٗؼننل بدشٌننا بدتجملننا ‪ ،‬شاؿننل وب ط ن ‪٠‬ازن ‪٠‬ننا طنناشوا وم ثوننا م ن مظننؤدل م‪ٜ‬اتننل شننازل‬ ‫ب‬
‫بلب‪ ٢‬منل‪ .‬ودت ون هننرب بدت‪ٜ‬ييند ُمنل طن ‪٠‬ازن ُلنى بةجننا هسبتن‪ُ ٝ‬ندة دت٘ظننيج بددطنت ز‪ ،‬تم‪١‬ن‬
‫من ش دهننا من ممازطننل ن٘ن ذ طيا ن مهن لننه بلب‪ ٢‬مننل ؼنن‪٢‬ل س ةتِننازق مننّ بددطننت ز(‪ُ .)3‬لننى‬
‫هننرب بد كننّ بلننى بكننِاٖ طنناول بلب‪ ٢‬مننات‪ ،‬مننل وبكننِاٖ طنناول بدشٌننا‬ ‫بةننل حننا‪ٜٗ ،٤‬نند ب‬
‫ؼنن‪٢‬ل ُننا ‪ .‬وزيمننا دن بُون طن ‪٠‬ازن مشننر بدثدبةننل بدنندوز بدننرم ‪٠‬ننا ة شاطن مننّ م‪٢‬انتننل‬ ‫بدتجملننا‬
‫بددطت زال د‪٢‬ا بدشٌا ب‪ٟ‬ملج ٗاُايل(‪.)4‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op.Cit ., P.629.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) C. A. Fisher, Op. Cit ., P.451.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op.Cit ., P.631.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P.631.‬‬
‫‪170‬‬
1967 1957

171
172
‫املبحث الاىل‬
‫الديملزاط ت املوجهت ىموكف اللوى املعارضت‬
‫‪-‬اعالن الديملزاط ت املوجهت‪.‬‬
‫بنوا‪ ٝ‬ط ‪٠‬ازن له تثنيل د٘‪١‬سة بددةم‪ٜ‬سبهيل بمل دهل م بٗ‪٢‬ناز ُندة‪ ،‬يِن لنه بٓابهنا بلنى‬
‫بمل ن زو تدتم نناله وبدظيا ن تندونيس ن ‪ ،‬بد ننرم ُ نندد تط نناض بد٘‪ ١‬ننسم بد ننرم ةج ن ب اظ ننيج‬
‫ُاي ننل بندونيظ ننيا ل ننه ب بزة ػ ننئونها بددبشاي ننل‪ ،‬وب أة ننل ٗ‪ ١‬ننسة ش ننازل ه ننرب ته نناز اِ نند شيا ننل ُل ننى‬
‫ُ ن بم ننل‬ ‫بد ب‪ٛ‬ننّ تندونيس ن ‪ .‬و‪ ٛ‬نند بػ نناز لننه بح نند شوث ننل بل ننى ب بددةم‪ٜ‬سبهيننل " س ن ل ‪ٟ‬سي ن‬
‫بشن ننس … ٗ‪ ٜ‬ن نند ‪٠‬ان ن ن دش ن ننا ةم‪ٜ‬سبهي ن ننل مشن ننر تشم ن ننا بدٔ ن ننامسة… وبددةم‪ٜ‬سبهين ننل ذبت بدصُام ن ننل ان ننه‬
‫بددةم‪ٜ‬سبهي ننل تندونيظ ننيل بلب‪ ٜ‬ننل"(‪ .)1‬واظ ن شد ٗ‪ ١‬ننسة بددةم‪ٜ‬سبهي ننل بمل ده ننل د نند ط ن ‪٠‬ازن ُل ننى‬
‫ث ثننل بطننع‪ :‬بودهننا‪ ،‬بملازهينيننل بد ن تـنن‪ ٙ‬نلننا‪ ٤‬بدؼننِ تندونيس ن لننه م‪ٜ‬اومتننل دامظننتِمس‪،‬‬
‫ُل ننى بد ننسٓ م ن حاد ننل بد٘‪ ٜ‬ننس وبدث ننئض بد ن ن ‪ ٠‬ننا يِيؼ ننها بدؼ ننِ وشاؿ ننل بد٘ ح نني بملِ نندمي ‪،‬‬
‫و‪ٟ‬ينن‪ ٙ‬بثمننس ذدنن‪ ٣‬ل ننه حـ ن ‪ ٤‬ندونيظننيي ُلننى بط ننت‪ ٜ‬ده متجنناوشا تثاُنند بلجننصز وبش ننت ٖ‬
‫تُسب‪ ٚ‬وت ةنا ‪ .‬ولنه هنرد بد٘‪١‬نسة طن ى طن ‪٠‬ازن بلنى بديج‪ٟ‬ين ُلنى تشن ة تندونيظنيل بد ن ةجن‬
‫ب تٌل بدسبمول بد ةشل م ت ها ‪٠‬ل بندونيس (‪.)2‬‬
‫بمن ننا تطن نناض بدلن ننا ٗ‪ٜ‬ن نند تملن ننل مادصُامن ننل بد‪ ٜ‬ان ننل وبدت دين ننل م ن ن بد‪ٜ‬من ننل‪ .‬وكن ننم هن ننرب‬
‫تط نناض ط ن ى ط ن ‪٠‬ازن بل ننى ُ نند ن٘ظ ننل بمل ن ز تط نناض بمل ننس‪ ٞ‬بد ننستيع دظياط ننل بددود ننل‪ ،‬م ن‬
‫ش ن ن ‪ٛ ٤‬دزتن ننل ُلن ننى م بدهن ننل م ن نناهس تشت ٗن ننات بد ن ن ‪ٛ‬ن نند تن ننئ م بلن ننى تك ن نسبز ممـن ننملبل تمن ننل‬
‫تندونيظيل‪ .‬وكم هرب بدظيا‪ ٚ‬شاه ط ‪٠‬ازن بُلناب بدتجملنا تندونيسن ُنا ‪ٛ 1960‬نات ‪:‬‬
‫بشننت ٖ شويننج لننه ودهننات‬ ‫" بذب د ن اظننتويِ ب بدت ؿننل بلننى بت نناذ ‪ ٛ‬نسبز ؼننا ‪ٛ‬لننيل مننا ظ ن‬

‫(‪ )1‬زااق ُصاص ها م‪ ،‬بملؼ‪ ١‬ت بدظياطيل له بدِاد بدلاد ‪ ،‬ل‪ ،1‬م اكسبت موث ُل مادسوني بد‪ٜ‬ي ُلى هاثل‬
‫بدِا بدظياطيل‪،1987-1986 ،‬ؾ‪.91‬‬
‫(‪ )2‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.93-92‬‬
‫‪173‬‬
‫بدشٌس‪ٗ ،‬ان بها م زتاطل بدتجملا ب تتجل بلنى بدنستيع وبد‪ٜ‬اتند تُلنى‪ ،‬ست ناذ ‪ٛ‬نسبز بطاطنل‬
‫‪٠‬ل تا‪ ٣‬تزبب بد تم ل ُ ها ن‪ٜ‬اػات‪.)1(" ١‬‬
‫تشناو‪ ٤‬تطنناض بدلادن مظننؤدل بملؼنناوزة بد ن اِ ن بدنسبب حا‪ٜ‬ننل ن‪ٜ‬نناغ لبننل بملؼنن‪ ١‬ت بمل دن ة‪،‬‬
‫وبُو نناب ‪ ٠‬ننل ٗ ننس زأة ننل بل نناؾ ح ن ة ننتم‪ ١‬بلجمي ننّ م ن بدت ٗي نن‪ ٝ‬م نني تا نن‪ ٣‬تزبب ػ نني ا ٗؼ نني ا‬
‫وبد ؿ ن ‪ ٤‬بلننى زبم م حنند ؼننؤ بد‪ٜ‬لننيل بملوسوحننل و بدملج ن ب بلننى بد نسبب ُمايننل بدتـ ن ا لننه‬
‫بت اذ بد‪ٜ‬سبز(‪.)2‬‬
‫له بلبا م وبدِؼسا م ػثان بُان طن ‪٠‬ازن ٗ‪١‬ستنل بمنا تسٖ من بدِمنا‪ ٤‬وزإطناب‬
‫تح نصب وزدننا‪ ٤‬بلب‪ ٢‬مننل وممللننه م تانن‪ ٙ‬هث‪ٜ‬ننات قمننل‪ ،‬و‪ٛ‬نند بها‪ ٜ‬ن وشبزة تطننتِ مات ُلننى‬
‫م ن (زطننادل بدننستيع لبماةننل بددةم‪ٜ‬سبهيننل لننه بدننث )(‪ .)3‬ولننه بدثدبةننل بػنناز طن ‪٠‬ازن بلننى‬ ‫هننرب تُن‬
‫كننسوزة بحنندب أييننج دننرزم لننه بدشٌننا بدظيا ن بلب‪ ٢‬ن م ‪ ،‬ث ن بػنناز بلننى تشمننات بد ن وبده ن‬
‫بٗت‪ٜ‬ازه ن ننا داظ ن نناول‪ٗ ،‬ل ن ن ُ ن ن بملِازك ن ننل بملظن ننتمسة م ن ن م تا ن نن‪ٙ‬‬ ‫بد ن ن شبزبت بملتِا‪ٛ‬ث ن ننل ظ ن ن‬
‫بملجم ُ ننات بد‪ ٜ‬ا ننل ل ننه بدتجمل ننا (‪ .)4‬و لب ننل ه ننرد بملؼ نن‪ ١‬ت ه ننس طن ن ‪٠‬ازن ٗ‪١‬ست ننل بلجدة نندة بد ن ن‬
‫تلن ن ننمش اؼن ن نن‪١‬يل وشبزة ُلن ن ننى بطن ن نناض وشبزة بدتِن ن نناو بملتثن ن ننا ‪ ٤‬بد ن ن ن اؼن ن ننمل دمين ن ننّ تح ن ن نصب‬
‫ع‬
‫وبلجماُن ننات بململان ننل لن ننه بدتجملن ننا (‪ٗ .)5‬ل ن ن ُ ن ن ذدن نن‪ٜٗ ، ٣‬ن نند تلن ننم تُ ن ن ب‪ٛ‬يجبحن ننا د ؼن نن‪١‬يل‬
‫بملجاع بد ه بدرم طيل مملاي م دميّ هث‪ٜ‬ات بدؼِ ‪٠ ،‬ادِمنا‪ ٤‬وبد٘ حني وبدؼنثا‬
‫مستاطننل زتننيع بددود ننل‪،‬‬ ‫وُامنناب بدنندة وبدنظنناب وزإطنناب بز‪٠‬ننا بد‪ ٜ‬ن بت بملظننملبل بدل ثننل‪ ،‬وا‪ ٢‬ن‬

‫(‪)1‬زااق ُصاص ها م‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.93‬‬


‫(‪ )2‬بملـدز ن٘ظل ؾ‪.95‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن بملا نن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ ٜ‬ننل‪ ،50‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 80/5/‬له ‪ 28‬ػثان ‪،1957‬ؾ‪.19‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others , Op. Cit, P.624.‬‬
‫(‪.ٞ. )5‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن بملا نن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ ٜ‬ننل‪ ،50‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 80/5/‬له ‪ 28‬ػثان ‪،1957‬ؾ‪.19‬‬
‫‪174‬‬
‫‪ٟ‬مننا طنني‪ٜ‬د بملجاننع بزببد دا ن شبزة ط ن بب ‪٠‬ان ن م ادننل دهننا ب س(‪ .)1‬وبلجنندةس مادننر‪ٟ‬س ب بدشٌننا‬
‫بلجدة ن نند ن ن ننف ُل ن ننى بػ ن ننيجب‪ ٞ‬بلب ن ننص بدؼ ن نني له تندونيس ن ن ل ن ننه بلب‪ ١‬ن ن ‪ ،‬وسةل ن ننا ذد ن نن‪ ٣‬بم ن ننا‬
‫بملجتمِ نني ‪ ٛ‬ننا‪ ٤‬طن ن ‪٠‬ازن ‪ " :‬وب ن ن بُان ن بفه ننا تشن ن ب ب ُ نند ب م ننش‪ ١‬بو ُ نند ب من ن بلجماُ ننات‬
‫اِننازق بػننيجب‪ ٞ‬بلبننص بدؼنني له لننه بد ن شبزة‪ ،‬ود‪١‬ش ن بطنناد‪ ١‬مننبش ؾ هننل نننتم‪ ١‬م ن بهم نا‪٤‬‬
‫ه ننرد بلجماُننل بد ن ناد ن ل ننه تنت امننات ط ننتل م ة نني ؿ ن تا"(‪ .)2‬وبك نناٖ بةل ننا‪ ٛ " :‬نند ة‪ ٜ‬ننا‪ ٤‬ب‬
‫ط ن ن ‪٠‬ازن ةسا ن نند بدت د ن ننل ن ن ن بديظ ن نناز ود‪ ١‬ن ن س بُ ن ننسٖ هش ن ننا‪ ٞ‬يظ ن ننازب ب ةميش ن ننا م ن ننل بُ ن ننسٖ بم ن ننل‬
‫ع‬
‫بندونيظيل وبحدة" (‪ .)3‬وبشيجب بمهل ط ‪٠‬ازن تحصب بطث ُا داشٌس له هرد بل وى(‪.)4‬‬
‫ُلى تشٌي بملٌاهسبت وزّٗ بد ٗتنات وتُ ننات‪،‬‬ ‫ش ‪ ٤‬هرب تطث َ أ بدؼي ُي‬
‫‪ٟ‬ما بمتألت بدؼ بزَ ماد‪١‬تامات بملئادة د٘‪١‬سة ط ‪٠‬ازن ‪ .‬ولنه بدسب نّ وبدِؼنسا من ػنثان ُ‪ٜ‬ندت‬
‫بملشٌم ننات بدؼ نني ُيل بدتماُن ننا حل ننسد بد ننستيع ط ن ن ‪٠‬ازن ‪ ٛ ،‬نندم ٗيه ننا ُسالن ننل دا ننستيع تئان نند‬
‫بزبب ٗس ةنل‪ .‬ودن ة‪ٜ‬ن‪ٙ‬‬ ‫ٗ‪١‬ستل‪ٟ ،‬ما بُاش ما ب‪ٟ‬ملجةنل قمنل تئاندد وب بزبب تحنصب ديظن طن‬
‫تم ننس ُش نند ه ننرب بلب نند‪ ،‬م ننل تن ن بز ت تنث نناب ُن ن م اود ننل بدؼ نني ُيي بد‪ٜ‬ي ننا ماشتو نناٖ بو ‪ٛ‬ت ننل‬
‫زإط نناب تح نصب تط ن ميل وبملظ نني يل بملِازك ننل دا٘‪ ١‬ننسة‪ٟ ،‬م ننا بػ ننازت تا نن‪ ٣‬تنث نناب بل ننى م اود ننل‬
‫بشتواٖ بدد‪ٟ‬ت ز م مد حتا(‪.)5‬‬
‫بدتماُ ننات ُ نندة‪ ،‬من ن مي ه ننا تدتم نناَ بد ننرم ُ‪ ٜ‬نند ل ننه بدظ ننا ّ‬ ‫من ن ده ننل بشن نس نٌن ن بملظ ننام‬
‫وبدِؼن ننسا م ن ن ػ ن ننثان‪ ،‬بدن ننرم ؿ ن ننا ٖ ذ‪ ٟ‬ن ننس ة ن ن بملِ ن نسبل‪ .‬وش ن ن ‪ ٤‬تدتمن نناَ ُم ن ننل بدصُم ن نناب‬

‫(‪ )1‬بملـندز ن٘ظنل‪،‬ؾ‪ 20‬ػن‪١‬سم نجناز‪ ،‬بمللنا‪ ٤‬بدنرم بُوتنل بندونيظنيا‪ ،‬مجانل بدوسان‪ ،ٝ‬بدِند ‪، 8‬ميننجوت‪ ،‬بذبز ‪،1960‬‬
‫ؾ‪25‬‬
‫‪Hward Palfrey Jones Op. Cit, P 237.‬‬
‫(‪ .ٞ. )2‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن بملانن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل‪ ،50‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 80/5/‬له ‪ 28‬ػثان ‪،1957‬ؾ‪.20‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.76.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.283.‬‬
‫‪.ٞ. )5‬و‪ ،.‬ز‪ ٛ‬ن بملا نن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ ٜ‬ننل‪ ،50‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪ ،‬بمل ننس‪ ٛ‬ض‪ 80/5/‬ل ننه ‪28‬‬
‫ػثان ‪،1957‬ؾ‪.20‬‬
‫‪175‬‬
‫ُلى ت سام بدشاض مل‪ٜ‬اومل ٗ‪١‬سة طن ‪٠‬ازن ‪ .‬و‪ٛ‬ند بُان بحند ‪ٛ‬نا ة حنص بملاػن م منا‬ ‫بملظام‬
‫زٗم بػيجب‪ ٞ‬بلبص بدؼي له يِ بلى ب وسب هرب بلبص مل ط‪ ٢‬ودنيع اندونيظنيا(‪.)1‬‬ ‫ط‬
‫مثنندأ بددةم‪ٜ‬سبهيننل بمل دهننل‪ ،‬بذ‬ ‫وسمنند م ن تػننازة بلننى م ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بدنند‪ٟ‬ت ز م منند حتننا ِنند بُ ن‬
‫بػ نناز بل ننى ب ب ش ننا‪ ٤‬بدؼ نني ُيي ل ننه بلب‪ ١‬ن ط ن ٖ ةـ ننِد بدتماط نن‪ ٣‬بدظيا ن ‪ ،‬د‪١‬ش ننل طيؼ نن‪٢‬ل‬
‫مؤهنندبٖ م تا٘ننل تمامننا ُ ن بهنندبٖ تح نصب تشننس ‪،‬‬ ‫ُشـننس شننس‪ ،ٚ‬بذ ب بدؼنني ُيي ماي م ن‬
‫ود ن ت ن ٗ ننسق ذد نن‪ُ ٣‬ل ننى تح نصب ٗظ نني ب بدِ نندبب بلب نناله وطيـ ننث مؼ ننسوَ بد ح نندة بد هشي ننل‬
‫ب ِنند م‪١‬لي ننج‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ب بػ نسب‪ٟ‬ه ل ننه بلب‪ ١‬ن ط ننيمشّ بندونيظننيا م ن بتث نناَ طياط ننل شازدي ننل‬
‫مـالب بندونيظيا دسوطيا بدظ ٗي يل(‪.)2‬‬ ‫مظت‪ٜ‬ال‪ ،‬س بدؼي ُيي طي لِ‬
‫له بدلنام وبدِؼنسا من ػنثان ‪ٛ‬ند زإطناب تحنصب وبدهينؤت بزببهن بلنى بدنستيع‪ ،‬و‪ٛ‬ند‬
‫ع‬
‫بت٘‪ ٜ‬ن بدٔادثي ننل ُل ننى ُ نند بم‪ ٢‬ننا توثي نن‪ ٝ‬ه ننرب بملؼ ننسوَ ُماي ننا‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ‪ ٠‬ن ننل متشا‪ٛ‬ل ننا م ننّ‬
‫بددطت ز تندونيس ‪ .‬وُلى بدسٓ من م اودنل تحنصب ‪ ،‬ماطنتيشاب بلبنصيي (بدن ه وبدؼني له)‪،‬‬
‫ب‪ٛ‬شاَ بدستيع مادِدو‪ ُ ٤‬مؼسوُل هرب‪ ،‬ت بنل بؿس ُلى بم‪٢‬ا توثي‪ٜ‬نل وُلنى بد٘ بتند بلجمنل‬
‫بد ن يِت‪ٜ‬نند مننا بندونيظننيا طننتجشيها مشننل‪ٟ ،‬مننا بؿننس ُلننى ب هننرب بملؼننسوَ ه ن بدوسانن‪ ٝ‬بد حينند‬
‫لبل مؼ‪ ١‬ت بندونيظيا بد‪ٜ‬اتمل(‪.)3‬‬
‫بث نناز ه ننرب تم ننس ف ن ى ت‪ ٛ‬ننادي بل ازدي ننل‪ ،‬بذ بُا ن بلب ننا‪ ٟ‬بمل ل ننه دؼ ننس ه بندونيظ ننيا‬
‫بد‪ ٢‬د ني ن ننل ؿ ن ننم ال (‪ )Samuel‬ل ن ننه بدل ن ننا م ن ن بذبز ُ ن ننا ‪ ،1957‬حاد ن ننل بلب ن ننس وبلبـ ن نناز ُل ن ننى‬
‫طيوستل‪ .‬و‪ِ.‬د ث ثل بةا طيوس بد‪ ٢‬د نينل مازدينا (‪ُ )Barlian‬لنى ت بزة‬ ‫بملشو‪ٜ‬ل بد ت‪ ّٜ‬ت‬
‫بملدنين ننل لن ننه دش ن ن ‪ .‬ط ن ن موسة ‪ .‬و ‪٠‬ن ننا بدٔن ننسق م ن ن ‪ ٟ‬ن ن بلبن ننس‪ٟ‬تي وكن ننّ ت بزة بملدنين ننل ت ن ن‬

‫(‪ )1‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.20‬‬


‫‪2‬‬
‫‪) Harold C. Hintonm and others, Op. Cit., P.625.‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪٢‬ن ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن ن بملا نن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن ن بد ثي‪ ٜ‬ننل‪ ،6‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 104/5/‬له ‪ 21‬بذبز ‪،1957‬ؾ‪.22‬‬
‫‪176‬‬
‫"ميلنا‪ ٚ‬بدـنسبَ بدؼناثّ" بدنرم ُنا بلنى ُن ة بملؼناز‪ٟ‬ل لنه‬ ‫بدظيوسة بدِظن‪١‬سال‪ ،‬وزبٗ‪ٜ‬همنا بُن‬
‫ع‬
‫بدظاول مي ط ‪٠‬ازن وحتا ‪ٗ ،‬ل ُ طاظال بدواثات ت‪ٛ‬تـا ةل وبدظياطيل(‪.)1‬‬
‫بدت طى مني دا‪٠‬ازتنا وبد‪ٜ‬نا ة بمل ايني ‪ ،‬بذ بدتمنّ‬ ‫حاو‪ ٤‬زتيع تز‪٠‬ا بلجنجب‪ ٤‬ناط ي‬
‫م ننّ بد ننستيع ط ن ‪٠‬ازن ل ننه بل ننامع م ن بذبز‪ ،‬وب‪ٛ‬ي ننج تستي ن بدتمنناَ م نني بدننستيع وناتثننل م م نند‬
‫حاد ننل‬ ‫حت ننا‪ .‬ت ب ط ن ‪٠‬ازن زٗ ننم ه ننرب بمل‪ٜ‬ي ننج ‪ ،‬ميشم ننا وبٗ نن‪ُ ٝ‬ل ننى م‪ٜ‬ي ننج بش ننس ة ننشف ُل ننى بُ ن‬
‫بلبننس وبلبـنناز لننه بندونيظننيا(‪ .)2‬وُلننى بدننسٓ م ن ب هننرد بلبادننل ‪٠‬ان ن ‪ٛ‬اتمننل مشننر ب بُا هننا‬
‫‪ ٛ‬ننا ة م تا نن‪ ٙ‬بملش نناه‪ ٝ‬بدِظ نن‪١‬سال مـ ن زة مش٘ ننس ة‪ ،‬ةث نندو ب ط ن ‪٠‬ازن ‪ ٠‬ننا ةئا نند تا نن‪ ٣‬بلبس‪ ٠‬ننات‬
‫كننمشا‪ ،‬بو ُلننى ت‪ٛ‬ننل ‪٠‬ننا ملننوسب دا‪ٜ‬ث ن ‪ ٤‬مننا مس بد ب‪ٛ‬ننّ‪ .‬ولننه بدسب ننّ ُؼننس م ن بذبز ‪ٛ‬نند مجاننع‬
‫ُل ننه طاط ننيجو بط ننت‪ٜ‬ادتل‪ ِ ،‬نند ب بُان ن حصي ننا (بد‪ ٢‬نناث دي‪ ) ٢‬و(ػ ننس‪ ٟ‬بطن ن ) مانهم ننا طيس ننبثا‬
‫وشزببهما ماد يظنتمّ طن ‪٠‬ازن دن زبب بد هاتينل مل تان‪ ٙ‬تحنصب وبدهينؤت ِند بن هناب مندة تطنث َ‬
‫بمل د (‪.)3‬‬
‫ةم‪ ١‬بد‪ ٤ ٜ‬ب ط‪ ٜ‬ن بد شبزة وكّ بد‪ٜ‬سبز بملثاػس له ةد طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬بذ مهند ذدن‪ ٣‬بمامنل‬
‫بدوسا نن‪ ٝ‬د ؼ نن‪١‬يل بلب‪ ٢‬م ننل بدتادي ننل‪ .‬ويم ننا بن ننل دن ن ة‪١‬ن ن ةسا نند بُو نناب ط نناول دا‪ ٜ‬ننا ة بمل اي نني بو‬
‫بلج ننيؽ من ن شن ن ‪ُ ٤‬ن ن ة م م نند حتن ننا د ؼ نن‪١‬يل مجا ننع وشزبب(‪ ،)4‬م نندأ م ننادسبب ت س‪٠‬ات ننل وبودهن ننا‬
‫ت‪٢‬اي‪ ٙ‬شُي بلبص بد ه ط واسا د ؼن‪١‬يل وشبزة بتت ٗينل لنه بل نامع ُؼنس من بذبز‪ ،‬ود‪١‬ن‬
‫طن واسا ٗؼننل لننه تانن‪ ٣‬بملهمننل دِنند ‪ٛ‬دزتننل ُلننى ب‪ٛ‬شنناَ تح نصب ممظننؤدل تلننمي بدؼنني ُيي لننه‬
‫بد شبزة(‪.)5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P.286.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., P.286.‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪٢‬ن ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن ن بملا نن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن ن بد ثي‪ ٜ‬ننل‪ ،6‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بدس‪ 104/5/ ٛ‬له ‪ 21‬بذبز ‪،1957‬ؾ‪.22‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., PP.286-287.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others , Op. Cit., P.643.‬‬
‫‪177‬‬
‫ع‬
‫ها ن ط ن ‪٠‬ازن م ن ط ن واسا دامننسة بدلانيننل اؼنن‪١‬يل وشبزة تل ن بم اؿننا ذوم ‪ٟ٘‬نناببت‬
‫ُاديل ٔم بدشٌس ُ مثا ده بلبصيينل وبدظياطنيل‪ .‬ت ب تمن اؾ بدنرة ٗاوكن ب طن واسا‬
‫ع‬
‫‪٠‬ا ُايه بشر م بٗ‪ٜ‬نل بحنصب ه مظنث‪ٜ‬ا‪ٗ .‬لن ُن ذدن‪ٜٗ ،٣‬نند ٗؼنل طن واسا دامنسة بدلانينل لنه‬
‫ب‪ٛ‬ش ن نناَ تح ن نصب بملِازك ن ننل ل ن ننه مظ ن ننادل تل ن ننمي بدؼ ن نني ُيي ل ن ننه بد ن ن شبزة‪ .‬وش ن ن ‪ ٤‬ذد ن نن‪ ، ٣‬ه ن نند‬
‫ع‬
‫بدؼن نني ُي ماطن ننت دب ن‪ٜ‬امن ننات بدِمن ننا‪ ٤‬بدثن ننادٕ ُن نند بُلن ننادها طن ننتل م ةن نني م ـن ننا من نناُ‬
‫بكنسب ُننا لننه دميننّ بن نناب بندونيظننيا‪ ،‬وبد‪ٜ‬يننا م س‪٠‬ننات تننئ م بلننى بحثننان م اودننل تننؤدي‪ ٙ‬بةننل‬
‫وشبزة سيؼننيج‪ٗ ٞ‬يهننا بدؼنني ُيي ‪ .‬وُلننى بثننس ذدنن‪ ٣‬بُتننرز طن واسا داننستيع‪ُ ،‬شدتننر ؿننس طن ‪٠‬ازن‬
‫ُنا طن ‪٠‬ازن ‪ٛ‬نا ة حنص منّ‬ ‫مانل طيجد ح ش ‪ ٤‬ة مي بو ث ثل بةا (‪ .)1‬ولنه بدسب نّ من نيظنا‬
‫ِم بملظئودي بدسطميي وبد‪ٜ‬ا ة بدِظ‪١‬ساي دملبل ز بلى دا‪٠‬ازتا‪ .‬وله تدتماَ بدظنسم بُان‬
‫مان ننل ة‪ٜ‬ي ننج اِي نني مجا ننع وشزبب مش٘ظ ننل ‪ ،‬بذ ‪ ٛ‬ننا‪" :٤‬ب بد ننستيع ط ن ‪٠‬ازن ُ ننا بمل ن به ط ن ‪٠‬ازن‬
‫هش ننا‪ ٞ‬مجاننع وشزبب ُادننل وٗ ن ‪ ٚ‬بدتجملننا ل ننه‬ ‫دا‪ٜ‬ث ن ‪ ٤‬ممظننئوديل اؼ نن‪١‬يل بلب‪ ٢‬مننل‪ ،‬بذ طنني‪٢‬‬
‫طاوتل"(‪ٗ.)2‬لن ُن ذدن‪ٜٗ ،٣‬ند بُان ُن نيتنل ٗن تؤدين‪ ٙ‬بد ن شبزة بلجدة ندة ش ن ‪ ٤‬ث ث نل بة نا ‪،‬‬
‫وبدتن ن ُاهن نا (وشبزة بدو ن بزمب ٓي ننج بدتجملاني ننل وم ن ذوم تشتـ نناؾ)(‪ .)3‬ث ن ‪ٛ‬ن نا متمسان نس بوزب‪ٚ‬‬
‫بدتـ ا ن ن ُا ن ن بلباكسا ن ن د‪ ١‬ن ن ة‪ ٜ‬ن ن م ن ن ة ن نسٓ ماسنلم ن نا بد ن ن بملجا ن نع متدوا ن ن بطمن ن نل‪،‬‬
‫ٗسٗ نم ِله ن ٗ ن حي ن بُ نسي تٓاثي نل ُ ن زٓث ه نا ٗ ن ذدن ن‪ .)4(٣‬ولنه بدلنام من نيظنا ن‪،‬ننب‬
‫ط ن ‪٠‬ازن ل ننه مظ نناُيل‪ ،‬بذ وبٗ نن‪ٗ ٝ‬سا نن‪ ٝ‬م ن تم ن اؾ ُل ننى بدِم ننل ت ن بم ننسة بد نند‪ٟ‬ت ز د بن نندب‬

‫(‪.ٞ. )1‬و‪ ،.‬ما٘ات بدث ن بملا‪ ، ٢‬ز‪ ٛ‬بملا‪ 311/5073 ٙ‬ز‪ ٛ‬بد ثي‪ٜ‬ل‪ ،4‬ت‪ٜ‬ساس بمل٘ كنيل بدِسب‪ٛ‬ينل لنه دا‪٠‬ازتنا‪ ،‬بملنس‪ٛ‬‬
‫ض‪ 106/5/‬له ‪ 3‬نيظا ‪ ،1957‬ؾ‪.15‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P.287.‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪٢‬ن ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن ن بملا نن‪ 311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن ن بد ثي‪ ٜ‬ننل ‪ ،3‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 124/5/‬له‪ 11‬نيظا ‪ ،1957‬ؾ‪.11‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.287.‬‬
‫‪178‬‬
‫بدرم د ة‪ُ ١‬ل ب له أم حص ‪ ،‬و‪٠‬ا يؼٔل مشـ وشانس بدت ونيى لنه ح‪ ٢‬منل ُلنه طاػنيجو‬
‫بدلانيل(‪.)1‬‬
‫ُازك ن مٌِ ن تح نصب بدظياط ننيل اؼ نن‪١‬يل بد ن شبزة بلجدة نندة‪ ،‬بذ بنت‪ ٜ‬نند زت ننيع ح ننص‬
‫بملاػ ن ن م م من نند ناؿن ننس بدن ننستيع ط ن ن ‪٠‬ازن متِين نني ن٘ظن ننل مئد٘ن ننا دا ن ن شبزة م‪ ٜ‬دن ننل بنن ننل ُمن ننل ٓين ننج‬
‫حاد ننل بدون ن بزمب سةت ننجز بن ه ننا‪ ٞ‬بد ننستيع لبسم ننل ‪ٛ‬ن ن بني بد ننث‬ ‫ط ننت زم‪ ،‬وبػ نناز بل ننى ب بُن ن‬
‫وشاؿل بددطت ز تندونيس ‪ٟ .‬ما ؿس ما بلبص ‪ٛ‬وّ ُ ‪ٛ‬تل منّ منان‪١‬يجب م مند نن ز بدنرم‬
‫‪ٛ‬ثل ممشـ (وشاس تػٔا‪ ٤‬بدِامل) له بد شبزة بلجدةدة(‪.)2‬‬
‫بم ننا زت ننيع ح ننص نهل ننل بدِام نناب ٗ‪ ٜ‬نند ؿ ننس م ننا بػ ننيجب‪ ُ ٞ‬نند من ن بُل نناب حصي ننل ل ننه بدن ن شبزة‬
‫بلجدةدة داب ُلى بطاض مظئوديل ‪٠‬ل م ه بدش ـنيل ودنيع دملبنص ُ ‪ٛ‬نل هن ‪ ،‬و‪ٛ‬ند منش ه‬
‫بلب ننص ٗسؿ ننل ث ث ننل بػ ننهس دي‪ ٜ‬ننسز ِ نندها مـ ننيجه ‪ٗ .‬ل ن ُ ن ذد نن‪ ٜٗ ،٣‬نند ت ننس زت ننيع بلب ننص‬
‫بد‪ ٢‬نناث دي‪ ٢‬ل ننه ‪ٛ‬ثن ن ‪ ٤‬مشـ ن وشبزة بدؼ ننئو تدتماُي ننل‪ ،‬س حصي ننل و‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬م ‪ ٘ٛ‬ننا مِازك ننا م ننّ‬
‫تح نصب بددةنيننل تشننس لننه مظننؤدل بػننيجب‪ ٞ‬بدؼنني ُيي لننه بد ن شبزة‪ ،‬ت بنننل وبٗنن‪ ٝ‬بشي نجب ِنند ب‬
‫حـل ُلى م بٗ‪ٜ‬ل حصيل(‪.)3‬‬
‫وك ننِ بد ن شبزة بلجدة نندة م هاد ننا تل ننم ن‪ ٜ‬ننان ُ نندة بهمه ننا‪ :‬ت ننؤدي‪ ٙ‬بملجا ننع بدن ن ه ‪،‬‬
‫بل ننى وك ننِها بدوثي ننه بدظننام‪ ،ٝ‬تط ننتمسبز ل ننه تش٘ي ننر بت٘ا‪ٛ‬ي ننات‬ ‫بُ ننا ة بلباد ننل بددبشايننل ل ننه بد ننث‬

‫(‪ )1‬ةم‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب بد ن شبزة بلجدة نندة د ن تت٘ نن‪ ٝ‬م ننّ بل و ننل تؿ ننايل بد ن وك ننِها ط ن ‪٠‬ازن بد ن ‪٠‬ان ن اؼ ننمل دمي ننّ‬
‫تحصب بدظياطيل‪ ،‬س بد‪ٜ‬اتمل بد شبزال بُتمدت ُلى حصيي بد ه ونهلل بدِاماب‪ ،‬بدارة ‪٠‬نا دهمنا بز‪ِ.‬نل بُلناب‬
‫ل ننه بد ن شبزة‪ ،‬ميشم ننا زٗ ننم ح ننص ماػ ن م بدظ ننما سُل نناتل ماسنل ننما بل ننى بد ن شبزة‪ ،‬و‪ ٛ‬ننا م٘ـ ننل بدِل ن بد ننرم ‪ٛ‬ث ننل‬
‫م ًي٘ننل لننه بلب‪ ٢‬مننل‪ٗ .‬ل ن ُن ذدنن‪ٗ ،٣‬ان تل ن بد ن شبزة بُلنناب م ن بلبننص بدؼنني له‪ ،‬ود‪١‬ن ‪٠‬ننا هشننا‪ ٞ‬بُلنناب لننه‬
‫بد شبزة متِاه٘ي مّ بلبص ‪ ،‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪J. D. Legge, Op. Cit., PP.287-288.‬‬
‫(‪.ٞ. )2‬و‪ ،.‬ما٘ننات بدننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن بملانن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،13‬ت‪ٜ‬ساننس بمل٘ كننيل بدِسب‪ٛ‬يننل لننه دا‪٠‬ازتننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ ،124/5/‬متازا ‪ 11‬نيظا ‪ ،1957‬ؾ‪.12‬‬
‫(‪ )3‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.13‬‬
‫‪179‬‬
‫م ن ننئتمس بدواود ن ننل بملظ ن ننتدةسة‪ ،‬م بؿ ن ننال بد‪ ٘١‬ن ننا م ن ن بد ن ننل ت سا ن ننس بةسا ن ننا بدٔسيي ن ننل وبُا ه ن ننا بل ن ننى‬
‫بندونيظيا‪ ،‬وملاُ٘ل بلجه له ط يل تُماز(‪.)1‬‬
‫مدأت بد شبزة م ش٘ير هرب بمل هال م ش ‪ ٤‬ت ‪ٛ‬يّ ط ‪٠‬ازن ود بندب له بدظا ض م بةناز‬
‫وزد‬ ‫ُل ن ننى مسط ن ن ه ن ن بزمب بط ن ننع مم دث ن ننل بملجا ن ننع بد ن ن ه بد ن ننرم ك ن ن ‪ُ 43‬ل ن ن ب‪ ،‬و‪ ٠‬ن ننا‬
‫بط ؼازاا ٗ‪ٜ‬ى(‪ٗ .)2‬لن ُن ذدن‪ٜٗ ،٣‬ند ُمان بدن شبزة ُلنى حنل مؼن‪٢‬ال بدِ ‪ٛ‬نات بملتن تسة مني‬
‫‪ ،‬و‪ِ.‬نند‬ ‫ق‪ٛ‬ننادي وبلب‪ ٢‬مننل بملس‪ٟ‬صاننل‪ .‬و‪ٛ‬ننا زتننيع بد ن شبزة د بننندب مصاننازة ملشنناه‪ ٝ‬ط ن موسة بدننل‬
‫ن‪ٜ‬اػات ُدة وُده م ؼن‪١‬يل لجشنل من ذوم تشتـناؾ دت‪ٜ‬ن مدزبطنل منش ت‪ٛ‬نادي ب‪ٛ‬صن‬
‫ح نند م ن بد مس‪ٟ‬صا ننل‪ .‬ويادِ٘ ننل مش ن بد ن شبزة تا نن‪ ٣‬ت‪ ٛ‬ننادي مث ننادٕ ض ن مل‪ ،‬مم ننا بث ننس ط نناثا ُل ننى‬
‫جنص‪ .‬ومنّ ذدن‪ ٣‬بطنتمست ت‪ٛ‬نادي موان بملصاند من تمن ب‪.٤‬‬ ‫بملي بنيل بد ‪٠‬انن اِنا بؿن من‬
‫‪ٟ‬م ن ننا شبز د بن ن نندب دصا ن ننسة ط ن ننياثيع‪ ،‬و‪ ِ.‬ن نند ُ ت ن ننل بؿ ن نندز بم ن نسب ة‪ٜ‬ط ن ن م ش ي ن ننل ‪ٛ‬ات ن نند بملشو‪ ٜ‬ن ننل‬
‫بدِظ ن‪١‬سال هش ننا‪ ٞ‬بد‪ ٢‬د ني ننل ؿ ننم تيل‪ ،‬ت ب زت ننيع بز‪ ٠‬ننا بلج ننيؽ د ن ةش٘ ننر ه ننرب تم ننس ظ ن‬
‫بد ك ننّ بملت ننؤش م نني بلج ننيؽ وبلب‪ ٢‬م ننل(‪ .)3‬ول ننه مشتـ نن‪ ُ ٙ‬ننا ‪ 1957‬ػ ننهدت بندونيظ ننيا وك ننِا‬
‫نجن ننا بلبن ننص بدؼن نني له لن ننه بنت ن ننا مجن ننادع بمل‪ٜ‬اهِن ننات وبملجن ننادع‬ ‫طياطن ننيا متؤشمن ننا‪ ،‬ظ ن ن‬
‫بدثادةل‪ ،‬بد دست له وطى وػس ه داوة(‪ ،)4‬بذ حـنل بلبنص بدؼني له ُلنى ظنثل ‪ %27.5‬من‬
‫تؿن ن بت وًه ننس بن ننل ب‪ٟ‬ت ننج ح ننص (‪ ،)5‬ميشم ننا بحتان ن تحن نصب تطن ن ميل بد‪ ٜ‬ا ننل بد نندزدتي بدلادل ننل‬
‫وبدسب ِن ننل ِن نند ب ‪٠‬ان ن ن لن ننه بددزدن ننل تولن ننى‪ٗ .‬ل ن ن ُ ن ن ذدن نن‪ ، ٣‬بشن ننر شُمن نناب بلبن ننص بدؼن نني له‬
‫ممهادمل تحصب تشس مـ زة ُاشيل‪ ،‬وم ذد‪ ٣‬ب ها بلبص بد ه ماد٘ظنا وبدسػن ة‪ ،‬ممنا‬

‫(‪.ٞ. )1‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن بملا نن‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ ٜ‬ننل ‪ ،13‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ ،124/5/‬متازا ‪ 11‬نيظا ‪ ،1957‬ؾ‪. 13‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit, P.289.‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،.‬ما٘ننات بد ننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن بملا نن‪ ، 311/5073 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،2‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 180/5/‬له ‪ 23‬بةاز ‪،1957‬ؾ‪.8‬‬
‫(‪.ٞ. )4‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪٢‬ن ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن ن بملا نن‪ 311/5073 ٙ‬ز‪ٛ‬ن ن بد ثي‪ ٜ‬ننل ‪ ،1‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 3/5/‬له‪ 5‬تم ش ‪ ،1957‬ؾ‪.3‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit., P.644.‬‬
‫‪180‬‬
‫ّٗ بحد شُماب بلبص بدؼثا بلى بد‪ٜ‬اب شوا حنرز ٗينل بدؼنِ من بلبنص بدؼني له وذ‪ٟ‬نسد‬
‫ش ده ننا بٓتـ ننا بلب‪١‬ن ن م نناد‪ ٜ‬ة(‪ .)1‬وُل ننى بد ننسٓ من ن‬ ‫بد ن ن بزب بدؼ نني ُي‬ ‫م ننا ة‬ ‫م نن ب‬
‫ب زب‪ ٞ‬مٌِ ن تح نصب بدظياطننيل ملظننؤدل كننسوزة بدتِنناو كنند بدؼنني ُيي ‪ ،‬ت ب تشت ٗننات‬
‫بد ن ن ن ‪٠‬ان ن ن ن ميجف ن ن ن ل من ن نني تان ن نن‪ ٣‬تح ن ن نصب مشِ هن ن ننا م ن ن ن اؼن ن نن‪١‬يل دبهن ن ننل م حن ن نندة كن ن نند تمن ن ننا م‬
‫بدؼ ن نني ُيي (‪.)2‬م ن ن ده ن ننل بش ن ننس م ن نندأ بدظ ن ن ندبنيي (‪ )3‬ل ن ننه ٓس‪ .‬ن ن د ن نناوة ماط ن ننتِما‪ ٤‬بدِش ن نن‪ ٙ‬ك ن نند‬
‫بد ن‬ ‫بدؼي ُيي ‪ ،‬بذ بد‪ ٜ‬ب ب‪ٟ‬ملج م اظّ ‪ٛ‬شامل ُلى م‪ٜ‬س بلبص بدؼين له له ػهنس تم ش‪ ،‬ممننا ب‬
‫شان ن ننا ة تك ن ننوسبمات ل ن ننه بد ن ننث (‪ .)4‬ول ن ننه بد ‪ ٛ‬ن ن ن٘ظ ن ننل بط ن ننتمست ت‪ ٛ‬ن ننادي بل ازدي ن ننل ممِا ب ه ن ننا‬
‫دملب‪ ٢‬مننل بملس‪ٟ‬صاننل‪ٗ ،‬لن ُن بطننتمسبزها ماملوادثننل ملننسوزة ُن ة م منند حتننا دملب‪١‬ن وتشـننيثل‬
‫ع‬
‫زتيظا دا شزبب(‪.)5‬‬
‫له شل هرد تحندب بملتن تسة ُمنل زتنيع بدن شزبب ُلنى تشٌني منئتمس لنه دا‪٠‬ازتنا ةلن‬
‫دمي ننّ تهن نسبٖ بملتش نناحسة(‪ ُ ،)6‬ننسٖ مم ننئتمس بدت نندبو‪ ٤‬بدن ن ه ‪ ،‬بد ننرم دم ننّ بد‪ ٜ‬ننا ة بدِظ نن‪١‬ساي‬
‫وبملدنيي م ‪٠‬ل بن اب بندونيظنيا ومن كنم ها ق‪ٛ‬نادي بملنؼن‪ٜ‬ل لنه طن موسة بدٔسيينل وطن موسة‬
‫بلجش ييل وطياثيع‪ٗ ،‬ل ُ حل ز ط ‪٠‬ازن وحتا(‪.)7‬‬
‫بٗتننت د بننندب بملننئتمس لننه بدِاػننس م ن بةا ن ‪ ُ ٤‬نا ‪ .)8(1957‬وم ن بمننسش تم ن ز بد ن تشاودهننا‬
‫مظ ننؤدل بدتـ ننالب م نني طن ن ‪٠‬ازن وحت ننا ‪ٗ ،‬لن ن ُن ن مظ ننؤدل بنه نناب بل ٗ ننات بد‪ٜ‬اتم ننل م نني بلج ننصز‬

‫(‪.ٞ. )1‬و‪ ،.‬ما٘ننات بد ننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن بملا ن‪ ، 311/5073 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل ‪ ،1‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 3/5/‬له‪ 5‬تم ش ‪ ،1957‬ؾ‪.3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others , Op. Cit., P.644.‬‬
‫(‪٠ )3‬ننا بدظ ن ندبنيي م ن دماُننل بدِ‪ٜ‬ي نند د ن ييع‪ ،‬و‪٠‬ننان ةش ننا و مم ازي ننل بدؼنني ُيل‪ ،‬ةشٌ ننس‪.ٞ. :‬و‪ ،.‬ما٘ ننات بد ننث ن‬
‫بملا‪ ، ٢‬ز‪ ٛ‬بملا‪ ،311/5073 ٙ‬ز‪ ٛ‬بد ثي‪ٜ‬ل‪ ،1‬ت‪ٜ‬ساس بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له دا‪٠‬ازتا ‪ ،‬بملس‪ ٛ‬ض‪ 3/5/‬لنه ‪ 5‬ب ‪،1957‬‬
‫ؾ‪.3‬‬
‫(‪ )4‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.3‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit., P.644.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Howard Palfrey Jones, Op. Cit., P.74.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P.290.‬‬
‫‪8‬‬
‫‪) Ibid., P.290.‬‬
‫‪181‬‬
‫بل ازديل وبلب‪ ٢‬مل بملس‪ٟ‬صال‪ ،‬ت ب بملئتمس د ةش‪،‬ب له حنل تان‪ ٣‬بملظناتل‪ ،‬دِند ‪ٛ‬ندزة تهنسبٖ‬
‫ُل ننى تت٘ ننا‪ ٚ‬ؼ ننا بد نندوز بد ننرم ط ننيت سد م م نند حت ننا لن نه أة ننل وشبزة ددة نندة ت ننل م ننل وشبزة‬
‫د بندب‪ٗ ،‬ل ُن بشت ٗهمنا ُلنى مظنؤدل ب شنا‪ ٤‬بدؼني ُيي لنه بدن شبزة‪ .‬و‪.‬ؼن‪٢‬ل ُنا ‪ ،‬دن ة‪١‬ن‬
‫ه ننا حت ننا ٗيم ننا ة ننف زد ننل بدظ نناول بد ن‬ ‫ط ن ‪٠‬ازن زبٓث ننا ل ننه تاثي ننل ب‪ ٛ‬ننل بدؼ ننسون بد ن هاد ن‬
‫طيمازطننها لننه أةننل وشبزة(‪ .)1‬و‪ٛ‬ثننل نهاةننل بملننئتمس ت‪ٜ‬ننسز اِينني لجشننل اِمننل لبننل بملؼنن‪ ١‬ت بد ن د ن‬
‫ة ننش‪،‬ب بمل ننئتمس ل ننه حاهن ننا(‪.)2‬وشن ن ‪ ٤‬ػ ننهس اؼ ننسا تو‪ٟ ٤‬لن نن‪ ٙ‬طن ن ‪٠‬ازن دهن ن د سط ننتِا ة بةسان ننا‬
‫تمننل م ن بدننل ت ساننس هننرب ت‪ٛ‬انني (‪ .)4‬وتماػننيا‬ ‫بدٔسييننل(‪ ،)3‬وػننن بلب‪ ٢‬مننل حماننل ُلننى مظننت‬
‫مّ تا‪ ٣‬بدظياطل‪ُٜ ،‬د تجمّ ‪ٟ‬ثيج له بدلام ُؼنس وبدتاطنّ ُؼنس من اؼنسا بدلنا لنه دا‪٠‬ازتنا‪،‬‬
‫ع‬
‫ك ن ن بم ننا م ن بملشٌم ننات بدظياط ننيل وبدِظ نن‪١‬سال وبدؼ ننثاميل م ن بن نناب بندونيظ ننيا ‪٠‬اٗ ننل‪ ،‬وح ن‬
‫بود نن‪ ٣‬بلب‪ ٢‬مننل ُلننى كننسوزة بت نناذ بدنسبببت بنت‪ٜ‬اميننل كنند بملـننالب ت‪ٛ‬تـننا ةل بده دشدةننل لننه‬
‫حا‪ ٤‬زٗم تم بملت دة ها بندونيظيا له مظادل بطتِا ة بةساا بدٔسييل(‪.)5‬‬
‫ل ننه بدتاط ننّ وبدِؼ ننسا من ن اؼ ننسا بدل ننا زٗلن ن بلجمِي ننل بدِام ننل ل ننه تمن ن بملت نندة‬
‫بد‪ٜ‬ن نسبز تندونيسن ن بد ننرم ‪ ٠‬ننا ة نندُ بل ننى بدن نسبب م ا ث ننات بندونيظ ننيل‪ -‬ه دشدة ننل ؼ ننا بةسا ننا‬
‫ُنند حـ ن ‪ ٤‬بد‪ ٜ‬نسبز ُل ننى ظننثل بدلال نني بملوا ي ننل دتثني ننل(‪ .)6‬ول ننه‬ ‫بدٔسييننل‪ ،‬ود نناب بد ننسٗم ظ ن‬
‫بدي بدتاله حدث م اودل سٓتيا‪ ٤‬بدستيع ط ‪٠‬ازن ُشند شسودنل من ح٘انل مدزطنيل لنه بحند‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others , Op. Cit., P.645.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P.290.‬‬
‫(‪ )3‬مدبت بملشا‪ٛ‬ؼات ؼا مظؤدل بةسانا بدٔسيينل لنه قمن بملت ندة مشنر ػنثان ُنا ‪ ٗ .1957‬ن ‪ ٤‬هنرب بدؼنهس ‪ٛ‬ندم‬
‫بلجمِيل بدِامل دألم بملت دة م‪ٜ‬يجحنا ةنشف ُلنى اظنهيل مظنادل بدت٘ناوق مني ه دشندب وبندونيظنيا‪ ،‬ولنه اؼنسا تو‪٤‬‬
‫ُ بلجمِيل ‪ ٟ‬بدوسٗي دات٘اوق م بدل بدت ؿل بلى حل‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid., P.292.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P.292.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit., P.101.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.50.‬‬
‫‪182‬‬
‫‪٠‬ننا ن يجننل مت ‪ِٛ‬ننل داـ نسبَ بدِشينن‪ ٙ‬بدننرم ‪٠‬ننا‬ ‫منندبزض دا‪٠‬ازتننا(‪ .)1‬وام‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب بلبننا‬
‫‪ٛ‬اتم ننا من نني بلب ننص بدؼن نني له وتح ن نصب بددةني ننل وبد هشين ننل‪ .‬بذ ‪٠‬ن ننا د ش ننجيّ ط ن ن ‪٠‬ازن بملظن ننتمس‬
‫و تشنر مشٌنس تُتثناز زٓثنل ٓادثينل تحنصب ‪ ،‬بثنس‬ ‫دملبص بدؼي له وطِيل سػنسب‪ٟ‬ل لنه بلب‪١‬ن‬
‫ل ننه حـن ن ‪ ٤‬تا نن‪ ٣‬بلبا ث ننل‪ .‬و‪ ِ.‬نند بلبا ث ننل م نندبت ت هام ننات بملتل ننا ة م نني بد ننب‪ ٙ‬بدؼ نني ُيل‬
‫م اودننل‬ ‫وبد هشيننل‪ ،‬وبشننرت ‪٠‬ننل م هننا مننسيى بلجهننل تشننس مم اودننل تٓتيننا‪ .)2(٤‬وبمله ن لننه حننا‬
‫ملـ ننملبل بةسا ننا بدٔسيي ننل ٗ٘ ن تو‪ ٤‬م ن ‪ ٠‬ننان‬ ‫تٓتي ننا‪ ٤‬ه ن بط ننتٔ ‪ ٤‬بلب‪ ٢‬م ننل ه ننرب بلب ننا‬
‫تو‪ ٤‬بذبَ زتنيع بدن شزبب تندونيسن شوامننا دنناب ٗينل‪" :‬ب ُلننى بدؼنِ تندونيسن ب ةت‪٢‬ننات‪ٙ‬‬
‫‪ٟ٘‬ننا كنند تطننتِماز بده دشنندم(‪ .)3‬ولننه‬ ‫وا هيننؤ لننه هننرد بدملبٌننل بد ن تجامننل ٗيهننا بندونيظننيا ب‪ٛ‬ن‬
‫بدين بدتنناله بذبَ وشاننس تطننتِ مات شوامننا حن ٗيننل ‪٠‬ننل ُمننا‪ ٤‬ومن ً٘ بملئطظننات وبدؼننس‪٠‬ات‬
‫هننرب تمننس بلننى ػننل حس‪ٟ‬ننل بدثانند ت‪ٜ‬ساثننا‪ ،‬دِنند‬ ‫بده دشدةننل ُلننى تكنسب ملنندة‪ 24‬طنناُل‪ .‬و‪ٛ‬نند ب‬
‫ود ن و‪ ٛ‬ن داظننيازبت(‪ .)4‬ولننه بدي ن بدلاد ن بطننت لى ُمننا‪ ٤‬ػننس‪ٟ‬ل )‪ )K.P.M‬بده دشدةننل دام حننل‬
‫تو‪ ٤‬بطننت لى بدِمننا‪٤‬‬ ‫ُلننى م‪٢‬ات ن بدؼننس‪ٟ‬ل وممتا‪٢‬ا هننا لننه ميشنناب دا‪٠‬ازتننا(‪ .)5‬ولننه بدسب ننّ م ن ‪٠‬ننان‬
‫ُلننى ث ثننل مش ن ‪ ٞ‬ه دشدةننل‪ ،‬م ن مي هننا مجمننّ بدتجننازة بده دشنندم بدننرم يظننيوس ُلننى (‪ ) %70‬م ن‬
‫بدتجن ن ننازة تدش ين ن ننل لن ن ننه بندونيظن ن ننيا‪ .‬ولن ن ننه بدي ن ن ن ن٘ظن ن ننل بمن ن ننست بلب‪ ٢‬من ن ننل تندونيظن ن ننيل من ن ننآ ‪ٚ‬‬
‫بد‪ٜ‬شـنايات بده دشدةننل لنه بندونيظننيا(‪ ،)6‬وبُاشن ُن ودن شوننل ت‪ٜ‬طن ميجحيننل ن ن ‪50 ، 000‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit., p.102; Donald Wilhelm, Emerging Indonesia, 1st ed., New York, 1980,P 29.‬‬
‫(‪.ٞ. )2‬و‪ ،،‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ز‪ ٛ‬ن بملا نن‪ ،311/5074 ٙ‬ز‪ ٛ‬ن بد ثي‪ ٜ‬ننل ‪ ،2‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 86/5/‬له ‪٠ 5‬ان تو‪ ،1957 ٤‬ؾ‪.2‬‬
‫(‪.ٞ. )3‬و‪ ،،‬ما٘ ننات بد ننث ن بملا‪٢‬ن ن ‪ ،‬ز‪ٛ‬ن ن بملا نن‪ ،311/5074 ٙ‬ز‪ٛ‬ن ن بد ثي‪ ٜ‬ننل ‪ ،2‬ت‪ٜ‬سا ننس بمل٘ ك ننيل بدِسب‪ٛ‬ي ننل ل ننه دا‪٠‬ازت ننا‪،‬‬
‫بملس‪ ٛ‬ض‪ 86/5/‬له ‪٠ 5‬ان تو‪ ،1957 ٤‬ؾ‪.4‬‬
‫(‪ )4‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.4‬‬
‫(‪ )5‬مـو٘ هيج نـاز ‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.47‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Facts on File , OP. Cit ., P 53 .‬‬
‫‪183‬‬
‫تو‪ ٤‬بُا ن زتننيع بد ن شزبب تندونيس ن مننا بلب‪ ٢‬مننل‬ ‫م ن به ه دشنندم(‪.)1‬ولننه بدتاطننّ م ن ‪٠‬ننان‬
‫ط ؼسٖ ُلى دميّ بملصبزَ وت‪ٛ‬واُيات بده دشدةل(‪.)2‬‬
‫‪-‬جمزداث ضومطزة ىض ابيظ‪.‬‬
‫‪٠‬ن ننا داظياطن ننل بد ن ن بتثِهن ننا ط ن ن ‪٠‬ازن بشبب تن ننؤمي بملمتا‪٢‬ن ننات بده دشدةن ننل‪ ،‬بثن ننس لن ننه بط ن ن ياب‬
‫بدِدةنند من تندونيظننيي ‪ ،‬ولننه م‪ٜ‬نندم ه م منند حتننا ‪ٗ ،‬لن ُن بطن ياب ‪ٛ‬ننا ة حننص بملاػن م ‪.‬‬
‫و‪ٛ‬نند وبدننل بود نن‪ ٣‬بنت‪ٜ‬ننا ب ػنندةدب لننه بد ننب‪ ٙ‬بد ن ‪٠‬ننا يظننيوس ُايهننا طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬بذ ب همن ب مننؤنه‬
‫داه دشندةي ‪ ،‬وبنهن ة٘ت‪ٜ‬نسو دانسو بد هشينل‪ .‬وُلنى بثنس ذدن‪ ٣‬اِنسق مٌِمهن دا هدةندبت‬ ‫م ب دن‬
‫بملظ ننتمسة من ن بٗن نسب بملجم ُ ننات بدؼ ننثاميل ذوم بملي ن ن ‪ ٤‬بدؼ نني ُيل‪ ،‬ومن ن مين ن ه زت ننيع بد ن ن شزبب‬
‫بدظ ننام‪ ٝ‬وزت ننيع ح ننص بملاػ ن م م م نند ناؿ ننس‪ ،‬و‪ ٟ‬ننرد‪ ٣‬م نناٍٗ مش نن‪ ٣‬بندونيظ ننيا ػ ننسٖ بد نندة‬
‫ع‬
‫مسب ةشٔازب بدنرم بطنت‪ٜ‬ا‪ ٤‬من مشـنثل‪ٗ ،‬لن ُن زتنيع بدن شزبب بدظنام‪ ٝ‬مسهنا بدندة هازبهنا ‪.‬‬
‫ت نا‬ ‫ود يظتويّ بود ‪ ٣‬ها بلبماةل م بلجيؽ بو بدؼسهل‪ ،‬س كثان بلجنيؽ سةما‪٢‬ن‬
‫هن ننرب بد كن ننّ بلن ننى بدتجن نناب بود ن نن‪ ٣‬بلن ننى من ننا ب ٕ ُاؿن ننمل ط ن ن موسة‬ ‫مثاػ ن نسب م ن ن ط ن ن ‪٠‬ازن (‪ .)3‬وب‬
‫بد ط ننو ‪ ،‬بد ن ن ‪٠‬انن ن ت ن ن ط ننيوسة بد‪ ٢‬د ني ننل بحم نند حظ نني ‪ .‬و‪ ِ.‬نند ٗي ننجة ودين ن ة بنلن ن بد ننيه‬
‫بدلننا ُننا ‪ 1958‬بنل ن هننئسب‬ ‫بدنند‪ٟ‬ت ز ط ن مييجو)‪ ،)4()Sumitro‬وبدِ‪ٜ‬ينند د ن ييع(‪ .)5‬ولننه ‪٠‬ننان‬
‫بلى بد‪ٜ‬ا ة بدِظ‪١‬سا (‪ )6‬لنه ب‪ٛ‬اني طن موسة‪ ،‬وهن بدِ‪ٜ‬ندبب بحمند حظني ‪ ،‬مازدينا ‪ ،‬طنيمثاد ‪،‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Arend Lijphart, The Indonesian Image of West Irian, Asian Survey, Vol.I, No.5, London, July 1961, P.9.‬‬
‫(‪ )2‬ػ‪١‬سم نجاز‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪ 27‬مـو٘ هيج نـاز‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.47‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit., PP.646-647.‬‬
‫ع‬
‫(‪ )4‬ط مييجو‪٠ :‬ا ط مييجو ُل ٗاُ لنه بلبنص تػنيجب‪ٗ ، ٠‬لن ُن ‪ ٠‬ننل بطنتاذ ت‪ٛ‬تـنا لنه دامِنل بندونيظنيا‪.‬‬
‫ت‪ٜ‬اد مشاؿ وشبزال ُدة بهمهنا مشـن وشانس بدتجنازة وبدـنشاُل لنه وشبزة م مند ناؿنس‪ ،‬ووشانس بملادينل لنه وشبزة واا ين ‪.‬‬
‫هس م دا‪٠‬ازتا ُلى بثس بحدب ُا ‪ .1956‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪J.D. Legge, Op. Cit., P.291.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit., P. 647.‬‬
‫(‪ )6‬بلجنندةس مادننر‪ٟ‬س ب بود نن‪ ٣‬بدِ‪ٜ‬نندبب ‪٠‬ننان ب ‪ٛ‬نند بدتمِن ب لننه بدلننام من نيظننا ‪ 1957‬لننه ماملثننا ٕ لننه دشن ‪ .‬طن موسة‪،‬‬
‫وبؿندزوب وثي‪ٜ‬ننل ُسٗن م ن " وثي‪ٜ‬نل ماسمثننا ٕ" هننادث ب ٗيهنا بلب‪ ٢‬مننل ماُنا ة م منند حتننا دتن له ػننئو بلب‪١‬ن لننه بددودننل‪،‬‬
‫‪184‬‬
‫ٗل ن ُ ن ح ننا‪ ٟ‬ػ ننس ه بندونيظ ننيا ؿ ننم تيل ل ننه ط ننياثيع‪ .‬و‪ ٛ‬ننام ب مت‪ ٢‬ن ا ‪ٟ‬تا ننل ُسٗ ن م‪١‬تا ننل‬
‫ما ب ٕ(‪.)1‬‬
‫لنه منا ب ٕ ت ندم بلب‪ ٢‬منل بملس‪ٟ‬صانل‪ ،‬شاؿنل ِند ب‬ ‫اظازُ تحدب و‪ٛ‬نسز بملجتمِن‬
‫ت ‪ِٛ‬ن ن ب بلبـن ن ‪ُ ٤‬ل ننى ُن ن ش نناز ه‪ ،‬ب‪ ٛ‬ننشِه م ننل بدِمن ن ب تدانن ن ‪ ،‬بذ وؿ ننا م ننبشل ط نن٘‬
‫م مان ننل من ننادتجهي بت بلن ننى من ننا ب ٕ ‪ٛ‬ثن ننل بنن نندسَ بدتمن ننس ‪ٟ ،‬من ننا وؿن ننا ‪ٟ‬مين ننات ‪ٟ‬ثين ننجة م ن ن بملِن نندبت‬
‫بدِظنن‪١‬سال تمسا‪١‬يننل بلبدةلننل من ٗسمن شب‪ .‬وممننا مننجِه ب‪ٟ‬ملننج ُلننى بدتمننس ٓيننا طن ‪٠‬ازن شننازل‬
‫بدث (‪ .)2‬ولنه بدِاػنس من ػنثان ُنا ‪ 1958‬بؿندز بد‪ ٢‬د نينل بحمند حظني منر‪ٟ‬سة بلنى بلب‪ ٢‬منل‬
‫بملس‪ٟ‬صا ن ننل(‪ ،)3‬هاد ن ن ٗيه ن ننا ماط ن ننت‪ٜ‬ادل وشبزة د بن ن نندب وت ن ننؤدي‪ ٙ‬وشبزة ددة ن نندة مستاط ن ننل م م ن نند حت ن ننا‬
‫وطنناوا د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتننا وشاننس بدنندٗاَ بدظننام‪ .ٝ‬وحنند ت بملننر‪ٟ‬سة منندة شمظننل بةننا ٗ‪ٜ‬ننى داننس ُلننى‬
‫موادبها(‪ ،)4‬وله حا‪ ٤‬زٗنم بملنر‪ٟ‬سة ٗظنيت اؼن‪١‬يل ح‪ ٢‬منل ددةندة لنه طن موسة (‪ .)5‬و‪ٛ‬ند زٗلن‬
‫ح‪ ٢‬مننل د بننندب هننرد بملواد ن (‪ .)6‬ولننه بل ننامع ُؼننس م ن ػننثان بُا ن بد‪ ٢‬د نيننل بحمنند حظنني‬
‫ُ اؼ‪١‬يل "ح‪ ٢‬مل بدل زة لجمه زال بندونيظيا" مستاطل ػسٖ بددة (‪ٟ .)7‬ما تن اِيني بململبن‪ٝ‬‬
‫بدِظ نن‪١‬سم تندونيس ن ل ننه وبػ ننشو بدِ‪ٜ‬ي نند ‪ ٠‬نناوا زب ٕ ‪ٛ‬ات نندب ُام ننا دال ن زة(‪ .)8‬ول ننه بدي ن ن٘ظ ننل‬
‫بُا ن ػننسٖ بدنندة مننا ح‪ ٢‬مننل بملتمننس ة ديظ ن "حس‪ٟ‬ننل بن٘ـنناديل م ن بدننل ت٘‪١‬ينن‪ ٣‬تماطنن‪٣‬‬

‫وبطن ثدب‪ ٤‬زتننيع بز‪٠‬ننا بلجننيؽ ُثنند بلبننازض ناط ن ي بدننرم بُننس ُ ن وستننل داننستيع‪ ،‬و‪ٛ‬يننا بد مس‪ٟ‬صاننل لننه بلب‪ ١‬ن ‪،‬‬
‫ومننش تطننت‪ ٤ ٜ‬بدننربا د ‪ٛ‬ننادي ‪ ،‬وب ؼنناب مجاننع يؼننسٖ ُلننى بملـننالب ت‪ٛ‬ايميننل‪ ،‬وت ننسا بدؼنني ُيل لننه بندونيظننيا‪.‬‬
‫ةشٌس‪ :‬مساا ‪ٟ‬سوشاس‪ ،‬بدلاتسو ‪،‬ؾ‪.97‬‬
‫‪1‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.294.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit., P.647.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Howard Palfrey Jones, Op. Cit., P.75.‬‬
‫(‪ )4‬مساا ‪ٟ‬سوشاس‪ ،‬بدلاتسو ‪ ،‬ؾ‪184‬‬
‫‪Leslie H. Palmer, Op. Cit., P.165‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Howard Palfrey Jones, Op. Cit., P.75.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Ibid., P.75.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.295.‬‬
‫(‪ )8‬مساا ‪ٟ‬سوشاس‪ ،‬بدلاتسو ‪ ،‬ؾ‪.183‬‬
‫‪185‬‬
‫دمه زاننل بندونيظننيا"‪ ،‬وب‪ٟ‬نند ُلننى بنهننا تملننل "نلنناس دتاطننيع ودننل بندونيظننيل ُا دننل ومص هننسة‬
‫اظ ن شد ُل ننى بةمانه ننا م ننادس بدٌِ نني "(‪ .)1‬ول ننه بدي ن بدت نناله وؿ ننل ط ن ‪٠‬ازن بل ننى بندونيظ ننيا‪ .‬وش ن ‪٤‬‬
‫تطث ُي بدتاديي م بُ بدتمس ُ‪ٜ‬د ط ‪٠‬ازن بدتماُي مّ حتا داشٌس لنه بملظنؤدل‪ ،‬ود‪١‬شنل‬
‫ع‬
‫‪ٛ‬نسز بشينجب بطننت دب بلبنل بدِظن‪١‬سم وطننيال دا‪ٜ‬لناب ُلننى بدتمنس (‪ .)2‬ولنه بلبننا م وبدِؼنسا من‬
‫ػ ننثان ٗ ننسق بلبـ نناز ت‪ٛ‬تـ ننا م ُل ننى مش نناه‪ ٝ‬بملتم ننس ة (‪ .)3‬ول ننه بدين ن بدت نناله ‪ ٛ‬ننا بدوي ننازو‬
‫بلب‪٢‬ن ميي م‪ٜ‬ـنن‪ ٙ‬ومهادمننل بملشنناه‪ ٝ‬بد ن يظننيوس ُايهننا بملتمننس و لننه وطننى طن موسة و ػننماله‬
‫طياثيع‪ ،‬وت ت وي تذبُل بدستيظل دامتمس ة له ‪ ٟ‬بلجصاستي (‪.)4‬‬
‫بط ننتمست بمل بده ننات ش ن ‪ ٤‬تػ ننهس بدتادي ننل‪ ٘ٗ ،‬ن بدظ ننا ّ م ن نيظ ننا بط ننت د بد‪ ٜ‬ن بت‬
‫بلب‪ ٢‬ميل ُلى ما ب ٕ‪ ،‬مما ّٗ بملتمس ة د نت‪ٜ‬ا‪ ٤‬بلنى من ‪ٟ‬تيشمله بد ن تثِند ‪ 60‬مني ُن منا ب ٕ‪،‬‬
‫ت ب بد‪ ٜ‬ن بت بلب‪ ٢‬ميننل ت س‪ ٟ‬ن ن ن بملشو‪ٜ‬ننل‪ ،‬وبدتننجت بملتمننس ة ُلننى بديجبدننّ ح ن بكننوسوب‬
‫داهننس بل ننى ػ ننماله ط ننياثيع ل ننه بدسب ننّ م ن بة نناز(‪ .)5‬ول ننه بدسب ننّ وبدِؼ ننسا م ن بة نناز بُاش ن بذبُ ننل‬
‫أٖ‬ ‫بملتم ننس ة ل ننه ميش ننا و ُاؿ ننمل ط ننياثيع ُ ن اؼ نن‪١‬يل وشبزة و‪ٟ‬يا ننل مستاط ننل بد‪ ٢‬د ني ننل د ن‬
‫وبزو(‪ ،)Joop F. Warouw‬وبد حا م ل بلب‪ ٢‬مل بملتثِملجة لنه طن موسة بد طنو ‪ .‬ولنه بدتاطنّ‬
‫ُؼننس من حصانسب تم‪١‬شن بد‪ٜ‬ن بت بلب‪ ٢‬ميننل من بشينجب‪ ٚ‬شون ن ٗنناَ بملتمننس ة لننه طننياثيع‪،‬‬
‫وبدتن ن ننج ه ُلن ن ننى ت سن ن ننبا ‪ .‬وه‪١‬ن ن ننرب ن‪،‬ب ن ن ن بد‪ ٜ‬ن ن ن بت بلب‪ ٢‬مين ن ننل لن ن ننه بد‪ٜ‬لن ن نناب ُلن ن ننى م‪ٜ‬اومن ن ننل‬
‫بل ازدي ننل ل ننه بدتم ننس وشاؿ ننل بد سة ننات بملت نندة‪.‬‬ ‫بملتمننس ة (‪ .)6‬وسم نند م ن تػ ننازة بل ننى وز بد‪ ٜ‬ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.66.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J.D..Legge, Op. Cit., P. 295.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit., P.165.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.67.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid. , P.69.‬‬
‫(‪ )6‬لننه بلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ننل دن ةنتننل بدتمننس لننه ُننا ‪ ،1958‬مننل ب بد‪ ٜ‬ن بت بلب‪ ٢‬ميننل بطننتمست لننه م بدهننل م‪ٜ‬اةننا دش ن بملتمننس ة‬
‫ح ن بدسب ننّ من نيظننا ُننا ‪ ،1961‬بذ بط ظننا (‪ )25000‬متمننس ‪ ،‬من مين ه ػننسٖ بدنندة وطننيمثاد وبحمنند حظنني‬
‫ود ييع ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid., P.71.‬‬
‫‪186‬‬
‫ٗ٘ ن بدظ ننا ض وبدِؼ ننسا م ن ػ ننثان ُ ننا ‪ 1958‬ؿ ننس وشا ننس شازدي ننل بد سة ننات بملت نندة د ن‬
‫طننِيدة دنندب مننا‬ ‫ٗ طننيج تض (‪ٛ )1959 – 1953()1( )John Foster Dulles‬ننات " طننش‪٢‬‬
‫نننس بدِشاؿننس ٓيننج بدؼنني ُيل بد ن اؼنن‪٢‬ل تٓاثيننل‪...‬واننه تمننازض ن٘ ن ذب ‪ٟ‬ثي نجب لننه بندونيظننيا …ب‬
‫ماةنندلى مشٌساننل ط ن ‪٠‬ازن دادةم‪ٜ‬سبهيننل بمل دهننل‪ ،‬بد ن اننه بط ن ذو زنننل دينندة‪ ،‬بشن ن ب ةنتا ن‬
‫م‪ ٢‬نل مسنامجا ػي ُيا"(‪.)2‬‬
‫ِ نند بن نندسَ بدتم ننس ح نناو‪ٟ ٤‬ن ن بدو ننسٗي بلبـن ن ‪ُ ٤‬ل ننى ُن ن بد سة ننات بملت نندة‪٘ٗ .‬ن ن‬
‫بدلاد م بذبزُا ‪ 1958‬بُا زتيع وشزبب بملتمس ة مانل طني‪ ٜ‬موان بطنملبل من بد سةنات‬
‫بملت ندة لنه حنا‪ٛ ٤‬ينا طن ‪٠‬ازن موان بطنملبل من تت نا بدظن ٗي ‪ ،‬وبكناٖ م نرزب "دنيع من‬
‫مـننملبل بد سةننات بملت نندة ب تـننث ه ننرد بملشو‪ٜ‬ننل ػنني ُيل"(‪ ،)3‬ول ننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظ نل ها ن وشا نس‬
‫بل ازدين ننل تندونيس ن ن ط ن ن ياندزا (‪ )4()Subandrio‬م ن ن بد سةن ننات بملت ن نندة تذ دؼن نسبب بطن ننملبل‬
‫تض زٗنم هان ‪ٟ‬ن بدوننسٗي ‪ ،‬وبُان حينا من د‬ ‫وسز(‪ .)5‬ود‪١‬ن‬ ‫وهناتسبت م‪ٜ‬يمنل ‪ 120‬ماين‬
‫بذ ‪ٛ‬ننا‪" ٤‬ب بد سةننات بملت نندة تشٌننس بلننى تانن‪ ٣‬بملؼنن‪٢‬ال ُلننى بنهننا مؼ ن‪٢‬ال بشايننل‪ .‬ون ن ن نناو‪ ٤‬ب‬
‫نت ر م ‪٘ٛ‬ا طايما له مظا‪١‬شا بددوله م ها"(‪.)6‬‬

‫(‪ )1‬تض‪ :‬وشاننس بل ازديننل تمسا‪١‬يننل لننه ُهنند بدننستيع بةصنهنناوز ش ن ‪ ٤‬بد٘يننجة بد ب‪ِٛ‬ننل منني ُننام (‪ُ .)1959-1953‬م ننل‬
‫ع‬
‫دظن ننش بت ه اان ننل مظ ؼن ننازب داؼن ننئو بدظياطن ننيل بل ازدين ننل لن ننه بلبن ننص بلجمه ن ن زم‪ .‬بػ ن ن هس ؼن نندة ُدبتن ننل داؼن نني ُيل‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ودظياط ننيل ُ نند تن ي نناش بد ن ‪٠‬ان ن تا‪ ٜ‬ن تاةي نندب وبط ننِا ل ننه بط ننيا وبٗسا‪ٜ‬ي ننا وبمسا‪ ٢‬ننا بد تيني ننل وسط ننيما د نند بدؼ ننِ‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بدِسيينل‪ .‬مننازض وزب ‪ٟ‬ثينجب لننه ب ؼنناب تحن ٖ بدِظنن‪١‬سال ‪.‬ةشٌنس‪ُ :‬ثنند بد هننا بد‪١‬يناله و‪٠‬امننل بدصهينجم‪ ،‬بملـنندز بدظننام‪،ٝ‬‬
‫ؾ ؾ‪.263-262‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Richard P. Steebbins and others, The United States in World Affairs1958, New York, 1959, P.297.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File Op. Cit., P.73.‬‬
‫(‪ )4‬طن ياندزا ‪ :‬ودنند ُننا ‪ 1915‬لننه دنناوة بدؼننس‪ٛ‬يل من بطننسة ثساننل‪ ،‬زض بدون لننه دامِننل دا‪٠‬ازتننا وت ننسل ُننا ‪.1941‬‬
‫ُمن ننل دسبحن ننا ش ن ن ‪ٗ ٤‬ين ننجة تحن ننت ‪ ٤‬بديامن ننا ح ن ن ُن ننا ‪ .1944‬بنل ن ن بلن ننى حس‪ٟ‬ن ننل بدت سان ننس تندونيظن ننيل ِن نند بُ ن ن‬
‫تطننت‪ .٤ ٜ‬ت ن لى مشـ ن بو‪ ٤‬طنن٘يج دادودننل بلجدةنندة لننه دشنند ‪ .‬لننه ُننا ‪ 1954‬ن‪ٜ‬ننل بلننى م طنن‪ُ . ٢‬نني وشا نسب دمل ازديننل‬
‫دا٘يجة م ‪.1965-1956‬ةشٌس‪ :‬بحمد ُويل هللا ‪ ،‬بد‪ٜ‬ام ض بدظيا ‪،‬ن‪ ،3‬ميجوت‪،1968،‬ؾ‪.640‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File Op. Cit., P.72.‬‬
‫(‪ )6‬ة٘يد وبةص وت ماض زوض‪ ،‬بلب‪ ٢‬مل بل ٘يل‪ ،‬تسدمل د زل ُصاص‪ ،‬ن‪ ،2‬بد‪ٜ‬اهسة‪. ،‬ت‪ ،‬ؾ‪.179‬‬
‫‪187‬‬
‫ه ننرب بد ننسٗم بل ننى ‪ٛ‬ي ننا بندونيظ ننيا ؼن نسبب بط ننملبل من ن تت ننا بدظن ن ٗي وي دش نندب‬ ‫ب‬
‫واؼي‪ ٢‬ط ننا ٗا‪ٟ‬يا وا ٓظن ن ٗيا‪ ،‬تل ننمش ه نناتسبت ‪ٛ‬اذٗ ننل وشوبز‪ ٚ‬م سا ننل من ن بنن ن بَ م تا٘ ننل(‪.)1‬‬
‫و‪ٛ‬نند بثنناز هننرب بدتـننسٖ بط ن ياب بد سةننات بملت نندة‪ ،‬بذ ؿننس بملت نند ماط ن بل ازديننل تمسا‪١‬يننل‬
‫‪ ٛ‬ننات "ةئط نن٘شا أ تملج ننؤ بندونيظ ننيا بل ننى بد‪١‬تا ننل بدؼ نني ُيل دؼ نسبب بط ننملبل ‪ ٛ‬نند اظ ننت د ل ننه ‪ٛ‬ت ننل‬
‫ع‬
‫بندونيظيي يِازك دهازب نم بدش٘ ذ بدؼي له له بندونيظيا"(‪.)2‬‬
‫ز ت بلب‪ ٢‬من ننل تندونيظن ننيل ُلن ننى بدتـن ننسا ماهجن ننل ٓاكن ننثل‪ ،‬و‪ٛ‬اد ن ن بنهن ننا د ن ن تملجن ننؤ بلن ننى‬
‫بدؼنني ُيي ت ِنند ب زٗل ن بد سةننات بملت نندة هابهننا ؼ نسبب تطننملبل‪ .‬ولننه نهاةننل نيظننا ُننا‬
‫ع‬
‫‪ 1958‬بش ب ت تم ن ز ط ن بب م نني بدو ننسٗي ‪ ،‬بذ بُا ن زت ننيع بد ن شزبب تندونيس ن م ننا ددة ننل ب د ننل‬
‫ع‬
‫ُلننى ب بملتمننس ة "ة ـننا ُاشننا ُلننى ُ ن بدشب ن لننه ػنن‪٢‬ل هنناتسبت وبطننملبل أوت ماتي‪١‬يننل"(‪.)3‬‬
‫ٗل ن ُ ن ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند ب ه ن ط ن ‪٠‬ازن بد سةننات بملت نندة مادتنندشل ُاشننا‪ ،‬وحننرزها ‪ٛ‬ننات "ستاِث ن ب‬
‫ح ننس‬ ‫مادش نناز"(‪ ،)4‬وبك نناٖ بةل ننا‪" :‬ود ننت٘ه أمسا‪ ٢‬ننا بمل ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬وتدز‪ ٟ‬ننل ح نن‪ ٝ‬بدت‪ ٜ‬نندةس‪ ،‬وت ؼن ن‬
‫ُامليل ثادلل‪.)5("...‬‬
‫بن‪١‬ننس زتننيع بد سةننات بملت نندة بةصنهنناوز( ‪ ٛ ُ )Dwight David Eisenhawer‬نل بد سةننات‬
‫ع‬
‫بملت نندة منندُ بملتمننس ة ‪ ،‬و‪ٛ‬ننا‪" :٤‬ب دش ن بملننا‪ُ ٤‬ننا ة مننا ةشجننرم بلننى أم تمننس ة ـننل"‪ٟ .‬مننا‬
‫بدـسبَ تندونيس (‪.)6‬‬ ‫بؿس ُلى ب طياطل بد سةات بملت دة اه ذبت حيا ةل حرزة ن‬
‫مأن قمن ز ذزو هننا لنه بدلننام ُؼننس من بةناز ُننا ‪ ،1958‬بذ تن بطن‪ٜ‬ان هينناز بمسا‪٢‬ن لننه‬
‫(‪ .)1()Allen pope‬ولننه بدظننا ّ وبدِؼننسا م ن بدؼننهس‬ ‫ميشننا و ُاؿننمل طننياثيع ةنندله أد ن م ن‬

‫و بملِا مات‪،‬‬ ‫وبشسو ‪ ،‬بد‪ ٜ‬بت بملظملبل بدظ ٗياتيل ‪٠‬ا بة طياطيل‪ ،‬تسدمل مس‪ٟ‬ص بدث‬ ‫‪ )1‬ط ي٘ ‪ .‬بض ‪٠‬ام‬
‫‪. ، .‬ت‪ ،‬ؾ ‪.284‬‬
‫(‪ )2‬ة٘يد وبةص وت ماض زوض‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.180‬‬
‫(‪ )3‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪180‬‬
‫‪Howard Palfrey Jones, Op. Cit., P.130.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P. 132.‬‬
‫(‪ )5‬ة٘يد وبةص وت ماض زوض‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.181‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Fact on File, Op. Cit., PP. 73-74.‬‬
‫‪188‬‬
‫‪٠‬ا يِمل دـالب بملتمس ة مشر بلبا م وبدِؼنسا من نيظنا‬ ‫ن٘ظل ؿسح دا‪٠‬ازتا ما م‬
‫مسبت ن ن ‪ٛ‬ن نندزد ‪ 10.000‬وسز ػن ننهساا(‪ .)2‬وحن ننا‪ ٤‬بد‪ٜ‬ن نناب بد‪ٜ‬ن ننثم ُلن ننى م ن ن ‪ ،‬بؿن نندز طن نن٘يج بد سةن ننات‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بملت نندة لننه بندونيظننيا ه ن بز د ن نص ميانننا ‪ٛ‬ننا‪ٗ ٤‬يننل ب م ن "م ن به بمسا‪ ٢‬ن ُننا م ت‪ٜ‬اض ن أد نسب‬
‫أينج بدظياطنل تمسا‪١‬ينل تجناد بندونيظنيا‪.‬‬ ‫‪ٟ‬ؤم م ف م بملستص‪ٛ‬ل"(‪ .)3‬وما فهمشنا لنه ‪ٛ‬لنيل من‬
‫نف دتـ نندةس م ننا‬
‫ٗ ننّ بد سة ننات بملت نندة زش ن ٍ‬ ‫ٗ٘ ن بلب ننا م وبدِؼ ننسا م ن بة نناز ؿ ننس تض ُ ن‬
‫وسز م ن بد نصبب‬ ‫‪ٛ‬يمت ننل(‪ٛ )146.000‬وِ ننل م ن تط ننملبل تمسا‪١‬ي ننل بدـ ننٔيجة‪ ،‬وم ننا ‪ٛ‬يمت ننل ماي ن‬
‫بدو نناتسبت بل ننى بندونيظ ننيا(‪ .)4‬ول ننه بل ننامع ُؼ ننس من ن أ وؿ ننا بل ننى دا‪٠‬ازت ننا هاتست ننا تا ِت ننا‬
‫د‪ٜ‬يا ة بدش‪ٜ‬ل له ديؽ بد سةات بملت دة‪ ،‬وبٗسٓ منبشات بطنملبل ؿنٔيجة دملجنيؽ تندونيسن ‪،‬‬
‫ٗلن ُن وؿن ‪ ٤‬طننتل كننثان من دننيؽ بد سةننات بملت نندة‪٠ ،‬ننا من بمل‪ٜ‬ننسز ب ة‪ ٜ‬من ب متنندزا‬
‫ع‬
‫بلجننيؽ تندونيس ن ُلننى بطننت دب تانن‪ ٣‬تطننملبل(‪ .)5‬وام‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب بطننثاما ُنندة بطننهم لننه‬
‫ٗؼ ن ننل بدتم ن ننس ‪ ،‬وبهمه ن ننا تٗيجبك ن ننات بد ن ن وك ن ننِها بملتم ن ننس و ‪ ،‬بدتن ن ن بُت‪ ٜ‬ن ن ندوب من ن ن شن ن ن دها ب‬
‫ماطتواُ ه ت ‪ٜ‬ين‪ ٝ‬بدشجا ‪ ،‬وام‪١‬ن تمل يف تا‪ ٣‬تٗيجبكات مما ةؤا ‪:‬‬

‫(‪ )1‬بدن من ‪ :‬هينناز بمسا‪٢‬ن تون َ دا‪ٜ‬تننا‪ ٤‬لننه بلبننس بد‪ ٢‬زاننل ‪ ،‬بتـننا مننل و‪٠‬ادننل بمل ننامسبت بملس‪ٟ‬صاننل تمسا‪١‬يننل لننه ‪٠‬ننان‬
‫تو‪ُ ٤‬ننا ‪ 1957‬وهاثن مشننل ب ة‪ٜ‬ن ‪ٛ‬اذٗننل ‪ٛ‬شامننل من هنسبش" ‪ "26‬لبظننا بملتمننس ة تندونيظننيي ‪ .‬ةشٌننس‪ :‬ة٘ينند‬
‫وبةص وت ماض زوض‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ ؾ‪.176-175‬‬
‫ع‬
‫(‪ٛ )2‬نند من دام ا‪ٟ‬مننل لننه بدلننام وبدِؼننسا من ‪٠‬ننان تو‪ُ ٤‬ننا ‪ ،1959‬م همننل ‪ٛ‬يامننل م‪ٜ‬تننل طننثِل ُؼننس بندونيظننيا‬
‫ش ‪ ٤‬بدٔازبت بد ‪٠‬ا ة‪ ٜ‬ها دـالب بملتمس ة ‪ .‬ح‪ُ ١‬ايل ماسُدب ‪ ،‬ت بنل ش٘‪ِ ٙ‬ند ذدن‪ ٣‬بذ ػنمل منادِ٘ ُنا‬
‫‪ِ 1962‬د تدشل مثاػس م ط ‪٠‬ازن ‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Howard Palfrey Jones, Op. Cit., PP. 130-142.‬‬
‫(‪ )3‬ة٘يد وبةص وت ماض زوض‪ ،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.170‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.73.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Arslan Humbaraci, U. S. Probe in Indonesia, Eastern World, Vol. XIV, No.1, Londan, January 1960,‬‬
‫‪P.16.‬‬
‫‪189‬‬
‫‪.1‬بٗيجق ‪ٛ‬ا ة بدتمنس ب ‪ٛ‬ينا ب ه طنت اٍٗ ُلنى ت حندها‪ ،‬ود‪١‬ن ه ٗؼنا ب لنه ذدن‪ ٣‬س ِلنه‬
‫بل ٗ ننات م نني بد‪ٜ‬ي ننا بت‬ ‫بلب‪ ٢‬م ننل بدل زا ننل بملظ ننت‪ٜ‬ال‪ٗ .‬ل ن ُ ن ؼ ن‬ ‫ُ ننازق مظ ننؤدل بُ ن‬
‫بملدنيل وبدِظ‪١‬سال داتمس (‪.)1‬‬
‫‪.2‬بُت‪ٜ‬د بد‪ٜ‬ا ة ما ‪ٛ‬اتد مشو‪ٜ‬ل ط موسة بلجش ييل مازديا طيشل بديه ‪ ،‬ت بننل بُان حينا د‬
‫ِد بدتمس ‪ ،‬مما طاُد بلب‪ ٢‬مل بملس‪ٟ‬صال له تش٘ير ُمايا ها بدِظ‪١‬سال(‪.)2‬‬
‫‪.3‬بُت‪ ٜ‬نند بد‪ ٜ‬ننا ة م ننا ناتن ن بد ننستيع بدظ ننام‪ ٝ‬م م نند حت ننا (‪ )3‬وط نناوا د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازت ننا ط ننيدُم‬
‫بلبس‪ٟ‬ل‪ ،‬ت بنهما زٗلا تنلما دامتمس ة (‪.)4‬‬
‫‪.4‬ت ‪ ٛ‬ننّ بد‪ ٜ‬ننا ة م ننا ػ ننس‪٠‬ات بد ننش٘ى ط ننت ‪ ٤‬بزي ننا زإوض بم بده ننا بل ننى بلب‪ ٢‬م ننل بدل زا ننل‪ ،‬بد ن‬
‫ط ننتِمل من نندوزها ُلن ننى من ننش ه تمتي نناشبت بدش٘وين ننل بد ن ن طن ننِ ب هن ن ا دملبـ ن ن ‪ُ ٤‬ايهن ننا‪ ،‬ود‪ ١‬ن ن‬
‫بدؼس‪٠‬ات زٗل ذد‪.٣‬‬
‫‪.5‬بُت‪ ٜ‬نندوب ب بمل ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بمل نناله لب‪ ٢‬م ننل دا‪٠‬ازت ننا ك ننِي‪ ٙ‬د نندب م ي ن ة ننئ م بلبـ ن ‪ُ ٤‬ل ننى زأض‬
‫و ش ق بد‪ٜ‬تا‪ ٤‬كده ‪.‬‬ ‫دا‪٠‬ازتا م‬ ‫بملا‪ ٤‬تدشب وبدِ بتد بدلسا يل بلى بط ظ‬
‫مِهن ِ ‪ٛ‬ننات‬ ‫بدٔسييننل‪ ،‬بدننرة ةستثو ن‬ ‫بلبـ ن ‪ُ ٤‬لننى بملظنناُدة من بد‪ٜ‬ن‬ ‫‪٠.6‬ننان ب ةت ‪ِٛ‬ن‬
‫ؿدب‪ٛ‬ل و ةل‪ ،‬ت ب بماه شا له ذد‪ ٣‬بةلا(‪.)5‬‬
‫بدتمننس ‪ .‬ول ننه هننرب بدـ نند ةننر‪ٟ‬س ط نن٘يج‬ ‫ٗل ن ُ ن ذد نن‪ٜٗ ٣‬نند اظ ننسَ بملتمننس و ل ننه بُ ن‬
‫بد سة ننات بملت نندة ل ننه بندونيظ ننيا ه ن بز د ن نص ل ننه مر‪ٟ‬سبت ننل بن ننل ط ننؤ‪ ٤‬ػ ننسٖ بد نندة ل ننه بدظ ننش بت‬
‫بدتمننس ‪،‬‬ ‫بد ح‪ٜ‬ننل ُ ن تطننثا بد ن ح٘صت ننل ُلننى بدتمننس ‪ٗ ،‬ؤدام ننل مانننل بُي ننجق ُل ننى ‪ ٛ‬نسبز بُ ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Benjamin and Jean Higgins, Indonesia Anaw or Never, Foreign Affairs, Vol.37, No.1. New York,‬‬
‫‪October 1958, P.157.‬‬
‫(‪ )2‬مساا ‪ٟ‬سوشاس‪ ،‬بدلاتسو ‪ ،‬ؾ‪.183‬‬
‫(‪ )3‬بدننس ‪ٛ‬ننا ة بدتمننس م نناوست ُدةنندة بطن ش٘رت بد‪١‬ليننج من بد ‪ٛ‬ن س‪ٛ‬شنناَ م منند حتننا متن له ‪ٛ‬يننا ة بدتمننس ‪ٟ .‬مننا دننست‬
‫بتـنناست ُنندة مِننل بثشنناب شاازتننل دث‪١‬نني ِنند بن هنناب بمل ننئتمس بد ن ه ‪ .‬وت‪١‬ننسزت بمل نناوست بثشنناب ُ ن ة حتننا م ن ه ‪ٟ‬ي ن بل ننى‬
‫دا‪٠‬ازتا‪ ،‬ود‪١‬شل زٗم تػيجب‪ ٞ‬له أم ُمل ة اد‪ ٙ‬بددطت ز‪ .‬ةشٌس‪ :‬بملـدز ن٘ظل‪،‬ؾ‪.184‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Benjamin and Jean Higgins, Op. Cit., P.157.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) ibid, P.157.‬‬
‫‪190‬‬
‫وهان ن من ن بد‪ ٢‬د ني ننل حظ نني تنتٌ نناز م نندة بط ننث ُي ُل ننى ت‪ ٛ‬ننل‪ ،‬ت ب حظ نني زٗ ننم و‪ ٠‬ننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ُشينندب د نندب‪ ،‬بذ ‪ٛ‬ننا‪ ٤‬طؤمط ن ‪ ٛ‬نندما "مِنن‪ ٣‬بو م نندون‪ ."٣‬وبكنناٖ ػننسٖ بد نندة مانننل ه ن وم منند‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫ناؿ ننس ‪٠‬ان ننا زبٗل نني اؿن نسبز حظ نني ‪ ،‬ت ب بد ‪ٛ‬ن ن ‪ ٠‬ننا مت ننؤشسب د نندب د س ننبا ‪ .‬و د نني ُل ننى‬
‫م ‪٘ٛ‬ل‪ ،‬ذ‪ٟ‬س ػسٖ بددة مانل د ة ‪ُ ّٛ‬لى بملر‪ٟ‬سة‪ ،‬مل و‪ِٛ‬ها حظي ن٘ظل(‪.)1‬‬
‫بدظياط ن ننيل لن ننه‬ ‫‪٠‬ن ننا د٘ؼ ن ننل بدتم ن ننس ل ن ننه بندونيظ ن ننيا‪ ،‬بث ن ننس وبضن ننب ل ن ننه أي ن ننج مي ن ن ب بد‪ ٜ‬ن ن‬
‫بندونيظ ننيا‪٘ٗ .‬يم ننا ةتِا نن‪ ٝ‬تم ننس ظ ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬مل ننل ‪ٛ‬م ننّ بدتم ننس بك ننِاٖ داِدة نند م ن ن‪ ٜ‬ننا د‪ ،‬ول ننه‬
‫م‪ٜ‬نندم ه حننص بملاػ ن م بدننرم ‪ ٠‬ننا يِازكننل م‪ ٜ‬ن ة‪ٗ ،‬ل ن ُ ن بلبننص تػ ننيجب‪ ، ٠‬بدننرم‪ُ ،‬ل ننى‬
‫بدنسٓ من ُند مظنناندتل داتمنس ‪ ،‬ت ب بػننيجب‪ ٞ‬بحند بُلنناتل وهن طن مييجو‪ ،‬بكنِ‪ ٙ‬طنناوتل‬
‫ع‬
‫وبهميت ننل(‪ .)2‬م ن ناحي ننل بش ننس ٗ ننا ‪ٛ‬م ننّ بدتم ننس بًه ننس ب بلج ننيؽ ب‪ٟ‬مل ننج ت ح نندب م ن ذم ‪ٛ‬ث ننل‪ ،‬بذ‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫مش ننل ‪ٛ‬ن ن ة طياط ننيل ون٘ن ن ذب ‪ٟ‬ثين نجب ب‪ٟ‬مل ننج مم ننا ‪ ٠‬ننا ُاي ننل ‪ٛ‬ث ننل بدتم ننس (‪ .)3‬وٗيم ننا ة ننف تحن نصب‬
‫ح ننص ‪ ،‬دِ نند ت ننؤثسد م ننادتٔيجبت بد ن ن‬ ‫بدظياط ننيل‪ ٜٗ ،‬نند بًه ننس بدتم ننس ب بلب ننص بدؼ نني له ب‪ٛ‬ن ن‬
‫ِد بدتمس ‪ ،‬مل بنل ن‪،‬ب ش ‪ ٤‬بدظشل تولى داتمس له مشاب ‪ ٛ‬تل وبشينجب‪ِ ٚ‬نم تمنا‪ٟ‬‬ ‫حدث‬
‫بلجدة نندة مل ننل بدن نصبب من ن طن ن موسة بملس‪ٟ‬صا ننل‪ ،‬س بُل ننابد مش ن ن ب ط نناول ل ننه بدؼ ننئو بملدني ننل‬
‫هشا‪ ٞ‬م ؿ٘ه مِازكي داتمس (‪.)4‬‬
‫‪-‬جطب م الديملزاط ت املوجهت‪.‬‬
‫‪ ٠‬ننا د٘ؼ ننل تم ننس ط ن موسة بث ننس ‪ٟ‬ثي ننج ل ننه دِ ننل بدوسا نن‪ ٝ‬ن ن بددةم‪ٜ‬سبهي ننل بمل ده ننل ب‪ٟ‬مل ننج‬
‫بن٘تاح ننا بم ننا ط ن ‪٠‬ازن وبلج ننيؽ‪ ،‬بدا ننرة ‪٠‬ان ننا مت٘‪ ٜ‬نني ؼ ننا بدِدة نند م ن بملظ نناتل بد ن تتِا نن‪ٝ‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Howard Palfrey Jones, Op. Cit., P.76.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others , Op. Cit., P.649.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P.649.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P.649.‬‬
‫‪191‬‬
‫متوثين‪ ٝ‬هنرب بملثندأ‪ ،‬وبهمهنا مظنؤدل بدٔناب تحنصب بدظياطنيل وتؤطنيع بلجبهنل بد هشينل(‪ .)1‬ت ب‬
‫ع‬
‫بدٌننسوٖ بد ن بُ‪ٜ‬ث ن بدتمننس ‪ ،‬شاؿننل بزت٘نناَ ػننؤ بلجننيؽ بدننرم بؿننث ب‪ٟ‬ملننج ت حنندب وب‪ٟ‬ملننج ‪ ٛ‬ن ة‬
‫م بدشاحيل بدظياطيل‪ ،‬دِل ط ‪٠‬ازن يِيد بدشٌنس لنه تان‪ ٣‬بملظنادل‪ ،‬بذ ‪٠‬نا ة نن من ب يِنص‪٤‬‬
‫ع‬
‫ن٘ظننل واـننث ملننوسب دا ‪ ٛ‬ن ٖ وحنندد لننه م بدهننل بلجننيؽ ُلننى مشـننل بدظنناول(‪ .)2‬ومشننر نهاةننل‬
‫ُننا ‪ 1958‬منندأ ط ن ‪٠‬ازن ة٘‪١‬ننس لننه بةجننا مئطظننل يظننتويّ م ن ش دهننا بكننِاٖ طنناول تح نصب‬
‫ع‬
‫و بدٔاده ننا‪ ،‬وبُو نناب بلج ننيؽ ن ُ ننا من ن بدظ نناول بدؼ ننسُيل بددبتمي ننل‪ ،‬د‪١‬ن ن و ب ت‪٢‬ن ن د ننل‬
‫هيمشننل وطننيوسة سةم‪ ١‬ن ت نندفهما‪ .‬ودتش٘يننر ذدنن‪ ٣‬ودنند ط ن ‪٠‬ازن ب ت طننيّ بملجاننع بد ن ه م ن‬
‫بٗل ننل وطننيال دت ‪ٜ‬ينن‪ ٝ‬هدٗ ننل(‪.)3‬‬ ‫مجننس مجاننع وه ن ت ويو ن بلننى مسملننا م ن ػننانل ب ة‪ ٢‬ن‬
‫وُلننى بدننسٓ من ‪ٛ‬ثن ‪ ٤‬تحنصب بدظياطنيل ممثنندب بدتمليننل بدِ٘لننه‪ ،‬تبنهننا بشتا٘ن مننّ ط ن ‪٠‬ازن‬
‫له ت٘اؿنيل م‪ٜ‬دمنل هنرب بملثندأ(‪٘ٗ .)4‬ن بد ‪ٛ‬ن بدنرم بو ن بملجانع بدن ه وطن ‪٠‬ازن منا ظنثل‬
‫‪ ،%50‬زٓثن تحنصب مت دةنند بدنظننثل بلننى ‪.)5(%33.5‬‬ ‫بدتمليننل لننه بدتجملننا بمل‪ٜ‬ثننل ةجن ب ت‪٢‬ن‬
‫وُلننى بدننسٓ من ‪ٛ‬نندزة طن ‪٠‬ازن ُلننى بطننت دب بلجننيؽ لبننل هننرب تػنن‪٢‬ا‪ ،٤‬شاؿننل وب بلجننيؽ‬
‫ع‬
‫‪٠‬ننا ماي مننا ل ننه ُمننل دننل‪ ،‬ت بن ننل ٗلننل ب يِتمنند ُل ننى طياطننل ت‪ٛ‬شنناَ وبملشا‪ٛ‬ؼ ننل منني به نسبٖ‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫تح نصب بملتشاشُ ننل‪ ،‬م نندس م ن ب ةـ ننث ف ننجيشا بو تا ِ ننا دملج ننيؽ(‪ .)6‬ومش ننر بل ننامع م ن ‪ ٠‬ننان‬
‫تو‪ ُ ٤‬ننا ‪ 1958‬م نندبت بملشا‪ٛ‬ؼ ننات بملو د ننل م نني بد ننستيع وتحن نصب ‪ .‬وبشين نجب ن‪ ،‬ننب طن ن ‪٠‬ازن ل ننه‬
‫ت ‪ٜ‬ينن‪ ٝ‬هدٗننل‪ ،‬بذ ؿنندزت ؿننئل نهاتيننل ت‪ٜ‬ننسز مم دبهننا بُونناب ظننثل(‪ ) %50‬من م‪ٜ‬اُنند بدتجملننا‬

‫(‪ )1‬بلجبهل بد هشيل‪ :‬اِد هرد بلجبهل بحد بٗ‪٢‬از ط ‪٠‬ازن بد حاو‪ ٤‬اؼ‪١‬ياها مشنر ٗؼنال لنه اؼن‪١‬يل حنص وبحند ُنا‬
‫‪ ،1945‬و‪ ٠‬ننا بده نندٖ م ن اؼ نن‪١‬ياها ك ن ‪ ٠‬ننل تح نصب وبلجمِي ننات بد٘اُا ننل ت ن ‪ٛ‬يا ت ننل‪ ،‬دت‪ ٢‬ن ‪ ٛ‬ننا زة ُل ننى ت سا نن‪٣‬‬
‫بلجماهيج ؼ‪٢‬ل ة‪ ٘١‬ددُ بدظياطل بد هشيل‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪J. D. Legge, Op. Cit, P.299.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit, PP.649-650.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.299.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P.300.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Horold C. Hinton and others, Op. Cit., P.662.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) J. D. legge, Op. Cit., P.300.‬‬
‫‪192‬‬
‫بل ننى مملل ننه بملجم ُ ننل بد٘اُا ننل م ين ن تـ ننث دملج ننيؽ ظ ننثل (‪ ) %35‬من ن بمل‪ٜ‬اُ نند من ن مجمن ن َ‬
‫ع‬
‫(‪ )260‬م‪ ِٜ‬ن نندب‪ ،‬وا ن ننت بنت ن ننا بملسم ن ننبي م ن ن ش ن ن ‪ ٤‬اؼ ن نن‪١‬يل بلجبه ن ننل بد هشي ن ننل بد ن ن ط ن ننت‪ٜ‬‬
‫ماشتي ن ننازه ‪ ،‬ت ب ه ن ننرد بدـ ن ننئل دن ن ن ت ن ننٍ مم بٗ‪ ٜ‬ن ننل مٌِن ن ن تحن ن نصب بدظياط ن ننيل(‪ .)1‬و‪ ِ.‬ن نند‬
‫مشا‪ٛ‬ؼ ننات مو د ننل بم ن ب‪ٟ‬مل ننج م ن ػ ننهسا ‪ٛ،‬سز مجا ننع بد ن شزبب ل ننه بدِؼ ننسا م ن ػ ننثان ‪ٛ‬و ننّ‬
‫بملؼ نناوزبت وبدث نندأ متوثي نن‪ ٝ‬بددةم‪ٜ‬سبهي ننل بمل ده ننل م ن ش ن ‪ ٤‬م‪ٜ‬ي ننج بدِ ن ة بل ننى ط ننت ز(‪ ُ )2‬ننا‬
‫ع‬
‫‪ .)3(1945‬و‪ ِ.‬نند ػ ننهسا ط نناٗس طن ن ‪٠‬ازن ل ننه زحا ننل بل ننى ش ننازل بد ننث تاز‪ ٠‬ننا مجا ننع بدن ن شزبب ةج ننسم‬
‫مشا‪ٛ‬ؼات مّ تحصب بدظياطيل ؼا هرب بمل‪ٜ‬يج ‪ ،‬بدنرم حٌن مندُ بلبنص بدن ه وبلبنص‬
‫بدؼنني له‪ ،‬ميشمننا ‪٠‬ننا حننص بملاػن م من بملِازكنني (‪ .)4‬ومن بمننسش تمن ز بد ن بز بدش‪ٜ‬نناغ ح دهننا‬
‫ع‬
‫مظ ننؤدل تط ن ل ننه بددط ننت ز‪ ُ ٘ٗ.‬ننا ‪ 1945‬ت ن ح ننرٖ بدِث ننازة بد ن اِو ن د ط ن م ‪ ِٛ‬ننا ل ننه‬
‫بددطننت ز كننم ميلننا‪ ٚ‬دا‪٠‬ازت ننا‪ ،‬ودهننرب وكننّ بملظ ننام بمنناده ‪٠‬اهننا ُل ننى بُننا ة بدِمننل مميل ننا‪ٚ‬‬
‫ع‬
‫دا‪٠‬ازت ننا ُ ننا ‪ .1959‬وهاد ن ح ننص نهل ننل بدِام نناب م ث ن ميل ننا‪ ٚ‬دا‪٠‬ازت ننا ط ننت زب دادود ننل‪ ،‬ت ب‬
‫ع‬
‫مجا ننع بدن ن شزبب زٗ ننم ه ننرب بدوان ن ‪ .‬و‪ ٛ‬ننا‪ ٤‬د بنن ندب ب بلب‪ ٢‬م ننل ط ننتِد ميل ننا‪ ٚ‬دا‪٠‬ازت ننا وثي‪ ٜ‬ننل‬
‫ع‬
‫تازا يننل‪ ،‬وديظ ن دننصبب م ن بددطننت ز‪ ،‬ث ن ب‪ٛ‬يننج ب ةننت تلننمي بدننشف بد‪٢‬امننل دهننرب بمليلننا‪ ٚ‬لننه‬
‫وثي‪ٜ‬ننل اِننسٖ مؤط ن "ميلننا‪ ٚ‬ماننندو ٕ"(‪ .)5‬ت ب هننرب بمليلننا‪ ٚ‬وكننّ لننه ةثادننل بددطننت ز‪ ،‬وم ن ث ن‬
‫ٗه دصب ٓيج ُامل(‪.)6‬‬
‫بطننتمس حننص نهلننل بدِامنناب لننه ت‪ٜ‬نندة بمل‪ٜ‬يجحننات بل اؿننل مميلننا‪ ٚ‬دا‪٠‬ازتننا‪ ،‬بذ ‪ٛ‬نند لننه‬
‫ع‬
‫بدتاطننّ وبدِؼننسا م ن بةنناز م‪ٜ‬يجحننا ةنندُ بلننى بُننا ة ‪ٟ‬تامننل ميلننا‪ ٚ‬دا‪٠‬ازتننا د‪ ٢‬ن ةـننث بددطننت ز‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid., P.301.‬‬
‫‪ )2‬د ت‪١ٗ ١‬سة بدِ ة بلى طت ز ‪١ٗ 1945‬سة ددةدة‪ ،‬مل بنها هسح له بدِا بملاض م ‪ٛ‬ثل ناط ي بما‬
‫بملجاع بد ه ‪ ،‬وعؼيجن هرب بددطت ز ما ة تل بدستيع بمل ‪ ّٛ‬بدستيع داظاول‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Harold C. Hinton, Op. Cit., P.662.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P.664.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op.Cit., P.303.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid., P.303.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Harold C. Hinton, Op. Cit., P.663.‬‬
‫‪193‬‬
‫تطا ن ‪ ،‬ت ب بمل‪ٜ‬يننج زٗننم‪ ،‬ث ن ؿ ن ت بملجاننع بددطننت زم كنند بددطننت ز ن٘ظننل(‪ .)1‬ون يجننل‬
‫دهننرب بمل ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬ت ن بد نسبب ث ثننل تـ ن اتات طننسال دننست ل نه بدل ثنني م ن بةنناز‪ ،‬وتو‪ ،٤‬وبدلننا م ن‬
‫مِازكنل حص‪.‬ن‬ ‫حصاسب ‪ ،‬وله ‪٠‬ل مسة ة ـل م‪ٜ‬يج بلب‪ ٢‬مل ُلى ‪ %49-47‬م تؿ بت ظ‬
‫مـنن٘تل زتننيع بدظنناول‬ ‫نهلننل بدِامنناب بملاػن م (‪.)2‬ودمل ننسول من هننرب تػنن‪٢‬ا‪ ،٤‬تنندشل ناطن ي‬
‫ُننا ط ن ‪٠‬ازن‬ ‫بدِظنن‪١‬سال بدِايننا‪ ،‬و‪ٛ‬ننا م٘ننسق بلبٌننس وبملشننّ ُلننى ‪٠‬ننل بدنؼنناهات بدظياطننيل‪ ،‬ث ن‬
‫داِ ن ة بلننى بدننث وتجنناوش ‪ ٛ‬نسبز بملجاننع بددطننت زم‪ ،‬وتش٘يننر بددطننت ز ُ ن هسانن‪ ٛ ٝ‬نسبز زتا ن (‪.)3‬‬
‫ع‬
‫ولننه بل ننامع م ن تم ن ش ُننا ‪ٛ 1959‬ننا ط ن ‪٠‬ازن مت٘‪١‬ينن‪ ٣‬بملجاننع بددطننت زم‪ ،‬وبؿنندز مسط ن ما‬
‫ع‬
‫ةشف ُلى بدِ ة بلى طت ز ُا ‪ 1945‬مدس م طت ز ‪.)4(1950‬‬
‫م نندأ ط ن ‪٠‬ازن متوثي نن‪ ٝ‬بددةم‪ٜ‬سبهي ننل بمل ده ننل م ن ش ن ‪ ٤‬تسأط ننل دا ن شبزة بلجدة نندة‪ ِ ،‬نند‬
‫ع‬
‫بطننت‪ٜ‬ادل وشبزة د بننندب لننه بدظننا ض من تمن ش‪ .‬وكننم بدن شبزة بلجدةنندة طن ‪٠‬ازن زتيظننا دان شزبب‪،‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ود بن ن نندب وشا ن نسب بو‪ٗ ،٤‬ل ن ن ُ ن ن اِ ن نني ث ث ن ننل وث ث ن نني وشا ن نسب‪٠ ،‬ا ن نن‪ ٙ‬اظ ن ننِل وشزبب م ن ن ه م ن ننا بزة‬
‫بد ن ن شبزبت بدستيظن ننل ملن ننل قم ن ن ‪ ،‬بدن نندٗاَ‪ ،‬بملادين ننل‪ ،‬بدؼن ننئو بل ازدين ننل‪ ،‬بددبشاين ننل‪ .‬بمن ننا تز‪ِ.‬ن ننل‬
‫ٗننت اِيين ه لنه وشبزبت ب‪ٛ‬ننل مستثننل ملننل تُن ‪ ،‬بدصزبُننل‪ ،‬بدِمننل وبدؼننئو‬ ‫وبدِؼنسو بدثننا‪ٛ‬‬
‫تدتماُيننل‪ ،‬تتـنناست‪ٗ ،‬لن ُن اِينني ث ثننل زإطنناب بو منندزبب داؼننسهل وبد‪ٜ‬لنناب(‪ .)5‬و‪ٛ‬نند مشننّ‬
‫ط ن ‪٠‬ازن بد ن شزبب م ن تنتم نناب بل ننى أم ح ننص طيا ن (‪.)6‬وهث‪ ٜ‬ننا ددط ننت ز ُ ننا ‪ 1945‬ت ن تؤط ننيع‬
‫مجان ننع بدتن نندبو‪ ٤‬بدؼن ننِب بدن ننرم ‪٠‬ن ننا ةت ن ن لى مهمن ننل بشتين نناز بدن ننستيع وناتثن ننل‪ ،‬وت دةن نند بل و ن ن ن‬
‫بدستيظننل دظياطننيل بددودننل(‪ٗ .)7‬ل ن ُ ن ذدنن‪ ،٣‬ت ن تؤطننيع بملجاننع تط ؼننازم تُلننى منندس م ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit, P.303.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., PP.77-78.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit., P.665.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Howard Palfrey Jones, Op. Cit., P.231; S. Takdir Alisjahbana, Indonesia; Social and Cultural Revolution,‬‬
‫‪Singapore, 1966, P.147.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P.312.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit., P.664‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) J .D. Legge, Op. Cit., P.312.‬‬
‫‪194‬‬
‫بملجانع بدن ه بدظننام‪ ،ٝ‬وبؿننث طن ‪٠‬ازن زتيظننا دامجاننع‪ ،‬ميشمننا بؿنث زطن ُثنند بدٔ ن ناتثننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫داننستيع‪ .‬وك ن بملجاننع ‪ُ44‬ل ن ب‪ ،‬م ن مي ن ه تمنني بدِننا دملبننص بدؼنني له بةنندة ‪ٗ ،‬ل ن ُ ن‬
‫ثمانيل بحصب بشس ‪ ،‬ماطتيشاب حص بملاػ م بدرم ت بط ثِا د(‪.)1‬‬
‫بكنناٖ ط ن ‪٠‬ازن مجاظننا بشننس ُننسٖ م ن "مجاننع بدت وننيى بد ن ه "‪٠ ،‬ان ن مهمتننل هي ننل‬
‫م و ننى دتو ن اس ت‪ٛ‬تـ ننا تندونيس ن ت ن ‪ٛ‬ي ننا ة بددةم‪ٜ‬سبهي ننل بمل ده ننل‪ .‬وت ن اِي نني م م نند‬
‫ع‬
‫مامي زتيظا دامجاع(‪،)2‬بدرم ك ( ‪ُ ) 77‬ل ب (‪ٗ.)3‬لن ُ ن ت نا‪ ٣‬بملج نادع‪ٜٗ ،‬ند ت ن تؤطنيع‬
‫بلجبه ننل بد هشي ننل‪ ،‬دت ننل م ن نل " بلجبه ننل بد هشي ننل دت سا ن نس بةسا ن نا بدٔسيي ن نل" وبد ن ن ‪٠‬ان ن ن ت ن ن‬
‫طيو نسة بلجي نؽ‪ .‬و‪٠‬ا طن ‪٠‬ازن فهندٖ من شن ‪ ٤‬تان‪ ٣‬بلجبهنل بدش٘ناذ وبدندش ‪ ٤‬بلنى بلجمناهيج بد ن‬
‫طننتم‪١‬شل م ن ُننص‪ ٤‬تح نصب بدظياطننيل(‪ .)4‬ولننه بل ننامع م ن بذبز ُننا ‪ 1960‬طنند ط ن ‪٠‬ازن بشننس‬
‫ك ننسيل ك نند م ننا تث‪ ٜ‬ن م ن بدشٌ ننا بدتجمل ننا ‪ ،‬بذ ‪ ٛ‬ننا مت٘‪١‬ي نن‪ ٣‬بدتجمل ننا ِ نند زٗل ننل د‪ٜ‬ث ن ‪ ٤‬مي بني ننل‬
‫بُلناإد ُلنى مظنت‬ ‫بلب‪ ٢‬مل(‪ .)5‬وحا‪ ٤‬ت٘‪١‬ي‪١‬ل بُا ط ‪٠‬ازن مانل طئيج بدتجملا م ين ة‪٢‬ن‬
‫طت ز ‪.)6(1945‬‬ ‫زو‬
‫وبده ن مظننؤدل ت٘‪١‬ينن‪ ٣‬بدتجملننا مِازكننل م ن بدِـننثل بددةم‪ٜ‬سبهيننل‪ ،‬بد ن تؤطظ ن م ن‬
‫ع‬
‫بدنل مشاهلنل بدؼني ُيل ؼنن‪٢‬ل شناؾ‪ ،‬وتنصُ تان‪ ٣‬بدِـننثل حصينا بملاػن م وتػنيجب‪ٗ ، ٠‬لن‬
‫ُ بلبص بدتجواظتان ‪ ،‬وبد‪٢‬اث دي‪ ، ٢‬وحص بمل اٌٗي ُلنى تطنت‪ٟ .)7(٤ ٜ‬منا ُنازق بلبنص‬
‫بدؼنني له مظننؤدل بدت٘‪١‬ينن‪ ،٣‬وهادن تمنني بدِننا دملبننص بةنندة لننه تو‪ ٤‬من نيظننا ُننا ‪1960‬‬
‫بلبـن ن ‪ُ ٤‬ل ننى ُؼ ننسة‬ ‫م ننادسبب تنت ام ننات ؼ نن‪٢‬ل مثاػ ننس‪ ،‬وب ل ننى م ننا بدؼ نني ُيي يظ ننتويِ‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.79.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op. Cit., P.663.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Howard Palfrrey Jones, Op. Cit., P.232.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P.314.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Justus M.Van der kroef, Indonesia′s New Palament , Eastern World , Vol. XIV, No. 9, London ,‬‬
‫‪Seotember 1960, . P.16 .‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Harold C.Hinton, Op. Cit., P.665‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Justus M.Van der kroef , Op. Cit., P.17.‬‬
‫‪195‬‬
‫م ةنني من تؿن بت ُلننى ت‪ٛ‬ننل‪ ،‬لننه حننا‪ ٤‬بدنسبب بنت امننات حننسة(‪.)1‬وُلننى بدننسٓ من تُيجبكننات‬
‫بد‪١‬لين ننجة‪ُ ،‬ن نني ط ن ن ‪٠‬ازن بدتجملن ننا بلجدةن نند لن ننه بل ن ننامع وبدِؼن ننسا م ن ن حصا ن نسب ‪ .‬ولن ننه بلجاظن ننل‬
‫طنناوات بط ؼننازال وديظن اؼننسعِيل‪،‬‬ ‫تٗتتاحيننل بوضننب طن ‪٠‬ازن مننا طنناوات بدتجملننا طننت‪٢‬‬
‫ع‬
‫ٗل ُ بنل طيمازض طاول نهاتيل ُلى ‪٠‬ل بد‪ٜ‬سبزبت بدتجملانيل(‪.)2‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ك ن ن بدتجملن ننا بلجدةن نند (‪ُ )262‬ل ن ن ب‪٠ ،‬ن ننا م ن ن مي ن ن ه (‪ُ ) 132‬ل ن ن ب م ن ن بملجم ُن ننات‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بد ًي٘ي ننل‪ٗ ،‬لن ن ُن ن (‪ُ )130‬لن ن ب من ن تحن نصب بدظياط ننيل‪ ،‬وت شُن ن بمل‪ٜ‬اُ نند ُل ننى مٌِن ن‬
‫ع‬
‫تح نصب ‪ ،‬بذ دِ ننل بلبننص بد ن ه ُل ننى (‪ )44‬م‪ِٜ‬نندب‪ ،‬وحـ ننل ح ننص نهل ننل بدِام نناب ُل ننى ( ‪)36‬‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫م‪ ِٜ‬نندب‪ ،‬ميشم ننا حـ ننل بلب ننص بدؼ نني له ُل ننى (‪ )30‬م‪ ِٜ‬نندب‪ٗ ،‬ل ن ُن ن ( ‪ ) 20‬م‪ ِٜ‬نندب د حن نصب‬
‫ع‬
‫بدلان ال تشس (‪ .)3‬وم بدل ب شا‪ ٤‬بدؼي ُيي له بلب‪ ، ١‬بُا ط ‪٠‬ازن ُنا ‪ 1960‬دنصبب من‬
‫توثين نن‪ ٝ‬بددةم‪ٜ‬سبهين ننل بمل دهن ننل‪ ،‬بت ن نناذ مثن نندأ بدشاطن ننا‪ ،)4()Nasakom( ٠‬وبدن ننرم يِ ن ن بػ ن نسب‪ٞ‬‬
‫بد هشيي وبددةنيي وبدؼي ُيي له بلب‪.)5( ١‬‬
‫ك ننم طياط ننل طن ن ‪٠‬ازن ل ننه وك ننّ تحن نصب بدظياط ننيل ت ن ن ط ننيوستل‪ ٛ ،‬ننا ل ننه تمن ن ش‬
‫تو‪٤‬‬ ‫ُننا ‪1960‬م ش٘يننر توبمننس بدستاطننيل بد ن ‪٠‬ان ن ‪ٛ‬نند ؿنندزت لننه بلبننا م وبدل ثنني م ن ‪٠‬ننان‬
‫ُ ننا ‪ ،1959‬بد ن تل ننمش ت٘‪١‬ي نن‪ ٣‬أم ح ننص طيا ن ة٘ؼ ننل ل ننه تؤةي نندد دادود ننل تندونيظ ننيل بو‬
‫ع‬
‫نٌا ط ‪٠‬ازن بلبا‪ . ٟ‬و‪ٛ‬ند حند طن ‪٠‬ازن ػنسوها مِيشنل د ُينجبٖ ؼنسُيل تان‪ ٣‬تحنصب ‪ .‬ومن‬
‫ع‬
‫م نني تا نن‪ ٣‬بدؼ ننسون ت‪ٜ‬اي ننل ُل ن ال ‪ ٠‬ننل ح ننص ‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ك ننسوزة بًه نناز وسب تح نصب لب‪ ٢‬م ننل‬
‫ط ن ‪٠‬ازن م ن ش ن ‪ ٤‬ت اد٘هننا تةنندة د ه بد‪٢‬امننل مِننل(‪ .)6‬وام‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب هننرد توبمننس وٗننست‬
‫تزكننيل بملشاطننثل دسننب ػننسُيل حص‪ .‬ن بملاػ ن م وتػننيج‪ ، ٠‬بذ ؿنندز لننه بدظننا ّ ُؼننس م ن ب‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.80.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., P.80.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Harold C.Hinton, Op. Cit., P.665.‬‬
‫‪ )4‬مساا ‪ٟ‬سوشاس ‪ ،‬بدـسبَ بددوله‪،‬ؾ‪. 227‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Francis J. Galbraith , Indonesia s Worldview and Foreign Policies , Orbis Ajournal of World Affairs, vol.‬‬
‫‪XIX, No.3, (N.P. ) , 1975. P. 1103-1104 ; Justus M.Van der Kroef, An Indonesia Ideological Lexicon, P. 26.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Ibid., P.666.‬‬
‫‪196‬‬
‫ُننا ‪ ،1960‬بمن ٌنس ةننشف ُلننى ت٘‪١‬ينن‪ ٣‬بلبننصيي م ؿنن٘هما "مِننا ةي دال ن زة"(‪ .)1‬ولننه بل ننامع ُؼننس‬
‫ع‬
‫م ن نيظ ننا ُ ننا ‪ ،1961‬بؿ نندز ط ن ‪٠‬ازن مسط ن ما ة ننشف ُل ننى ت دة نند ُ نند تح نصب بدظياط ننيل‪،‬‬
‫ودِاه ننا ثماني ننل بح نصب ٗ‪ ٜ‬ننى‪ ،‬وا ننه بلب ننص بد ن ه ‪ ،‬بلب ننص بدؼ نني له‪ ،‬ح ننص نهل ننل بدِام نناب‪،‬‬
‫بلب ننص بد‪ ٢‬نناث دي‪ ، ٢‬ح ننص بدسبمو ننل تطن ن ميل‪ ،‬حن ننص م زي ننا (ح ننص من ن ٍب‪ ٤‬داؼ نني ُيل)‪ ،‬حن ننص‬
‫ع‬
‫مازتيش نندو‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ُـ ننثل تط ننت‪ ٤ ٜ‬تندونيس ن ‪ .‬وم ننش بملسط ن دظ ن ‪٠‬ازن ط نناول ُل ننى ‪ ٠‬ننل‬
‫بملشٌمننات بدظياطننيل(‪.)2‬وُلننى ؿننِيد بدتشٌيمننات تُ ميننل‪ٛ ،‬ننا طن ‪٠‬ازن ممشننّ ‪٠‬ننل بنن بَ بدش‪ٜ‬نند‪،‬‬
‫ماطن ن ننتيشاب " بدش‪ٜ‬ن ن نند بدثشن ن نناب" دظياطن ن نناتل‪ٟ ،‬من ن ننا ؿن ن نندزت توبمن ن ننس بلن ن ننى بد ن ن ننب‪ ٙ‬منؼن ن ننس تهن ن نندبٖ‬
‫وبدظياطننات بلب‪ ٢‬ميننل‪ ،‬وت ن بة‪ٜ‬نناٖ صننبي٘ل مينندوما ُ ن بدـنندوز‪ ،‬واننه ب‪ٟ‬تننج صننبي٘ل ة ميننل‬
‫ع‬
‫اِم ننل ل ننه بد ننث ‪ٗ ،‬لن ن ُن ن ص ننبي٘ل ن ط ننانتازب وا ننه بد ننبي٘ل بد حي نندة بملتث‪ٜ‬ي ننل بملشاهل ننل‬
‫داؼي ُيل(‪.)3‬‬
‫ُل ننى ؿ ننِيد ت‪ٛ‬تـ ننا بُا ن مجا ننع بدت و ننيى بد ن ه ل ننه بدلاد ن ُؼ ننس م ن ب ُ ننا‬
‫‪ ُ 1960‬ن وك ننّ شو ننل تو ن اس ب‪ٛ‬تـ ننا ةل بم نندها ثم ننا ط ننش بت‪ ،‬بذ ُ ننا بل ننى مسن ننامج بط ن لمازم‬
‫‪ٟ‬ثيج(‪ ،)4‬مإ (‪ )5.4‬ماياز وسز‪ .‬و ُ بل ول بلى بطن لماز منا ة‪ٜ‬ندز (‪ )%13‬من بدندشل بدن ه‬
‫تندونيس بدظش م بدرم ة‪ٜ‬دز من( ‪ )236‬ماياز زوييل‪ ،‬وذدن‪ ٣‬دت ‪ٜ‬ين‪ ٝ‬شانا ة منظنثل ( ‪ )%11.6‬لنه‬
‫ع‬
‫بددشل بد ه دظشل ‪ .1969‬وددُ بملؼسوَ ماديا ب‪ٛ‬تط تمنس هان ن ن (‪ )1.5‬مايناز وسز من‬
‫بملظاُدبت بل ازديل(‪.)5‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.81; S.Takdir Alsjahbana, Op. Cit., P.154.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Facts on File , Op.Cit., P.82.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File , Op.Cit P.87.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit.,P.360.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File , Op. Cit., P.82.‬‬
‫‪197‬‬
‫املبحث الثاوي‬
‫مشكالث اهدىهيط ا الاكل م ت‬
‫‪-‬حل النزاع الاهدىهيس ي ىالهولىدي حول ايزيان الغزب ت‪.‬‬
‫ِ ن ن نند ب تم‪ ١‬ن ن ن ط ن ن ن ‪٠‬ازن م ن ن ن تط ن ن ن ي ب ُل ن ن ننى بدظ ن ن نناول م ن ن ن ش ن ن ن ‪ ٤‬توثي‪ ٜ‬ن ن ننل مث ن ن نندأ‬
‫بددةم‪ٜ‬سبهيل بمل دهل‪ ،‬بتجل مثاػسة بلى بملظادل بد أػٔا حي ب ‪ٟ‬ثيجب م ت٘‪١‬ينجد مشنر حـن ‪٤‬‬
‫بندونيظننيا ُلننى بطننت‪ ٜ‬دها‪ ،‬ت واننه مظننادل بةساننا بدٔسييننل (أنٌننس شازهننل ز‪ٛ‬ن ‪ .)2‬و‪ِ.‬نند ب ةننئع‬
‫م بم‪٢‬ا حل بملظؤدل ُ هسا‪ ٝ‬قمن بملت ندة‪ٛ ،‬نسز طن ‪٠‬ازن شن ق بدـنسبَ منّ ه دشندب شنازل‬
‫بهنناز تانن‪ ٣‬بدهينناة‪٘ٗ .‬ن بلبننا م وبدل ثنني من تمن ش ُننا ‪ 1959‬ؿننس وشاننس بل ازديننل تندونيسن‬
‫ط ياندزا مؤ م د ط ٖ د اظ ى دت‪ٜ‬دة نصبُها مّ ه دشدب ؼا مظؤدل بةساا بدٔسيينل بلنى‬
‫تم بملت دة‪ ،‬مل طتدشل له ؿسبَ مثاػس مّ ه دشدب سطتِا ة ذد‪ ٣‬ت‪ٛ‬اي (‪.)1‬‬
‫شن ‪ ٤‬بل وننا بدننرم بد‪ٜ‬نناد طن ‪٠‬ازن لننه بدظننا ّ ُؼننس من ب ُننا ‪ 1959‬ممشاطننثل مننسوز‬
‫بز‪ِ.‬ن ننل ُؼن ننس ُامن ننا ُلن ننى بطن ننت‪ ٤ ٜ‬بندونيظن ننيا‪ ،‬حن ننرز بلب‪ ٢‬من ننل بده دشدةن ننل م ن ن مظن ننؤدل مـن ننا زة‬
‫بندونيظيا ‪٠‬ل بملمتا‪٢‬ات بده دشدةل له حا‪ُ ٤‬د بحيجب ه دشدب دامواد تندونيظنيل لنه بةسانا‬
‫بدٔسييل(‪.)2‬‬
‫م بد بضب ب بلب‪ ٢‬مل بده دشدةنل ‪٠‬انن ُاشمنل ُلنى م ‪٘ٛ‬هنا بدظنام‪ ٝ‬من تان‪ ٣‬بملظنادل‪،‬‬
‫ٗ٘ ن بدظننا ّ وبدِؼننسا م ن نيظننا ُننا ‪ ،1960‬بُاش ن ُ ن شوههننا لننه اِصاننص ‪ ٛ‬ب هننا لننه بةساننا‬
‫بدٔسييل م ش ‪ ٤‬بزطا‪ ٤‬حام ت داواتسبت وٗس‪ٛ‬ل مؼاة وم‪ٜ‬ات ت ن٘اثل(‪ .)3‬وله بدِاػنس من بةناز‬

‫‪1‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit.,P.130; Justus M.Van der kroef, Nasution,Sukarno and West New Guinea‬‬
‫‪Dispute,Asian Survey, Vol. I, No. 6, London, August 1961,P.20.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.53.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪)Arend Lijphart,Op. Cit., P.12.‬‬

‫‪198‬‬
‫ع‬
‫وبٗنن‪ ٝ‬بدتجملننا بده دشنندم ُلننى بدت س‪٠‬ننات بدِظنن‪١‬سال دملب‪ ٢‬مننل(‪ .)1‬و ز ب ُلننى ذدنن‪ ،٣‬بُا ن ط ن ‪٠‬ازن‬
‫له بدظا ض ُؼس م ب ُا ‪ٛ 1960‬وّ بدِ ‪ٛ‬ات بددما ماطيل مي بندونيظيا وه دشدب(‪.)2‬‬
‫بطننتمست بلب‪ ٢‬مننل بده دشدةننل لننه طياط ن ها بد‪ٜ‬اتمننل ُل نى بدتمظنن‪ ٣‬هننرب ت‪ٛ‬انني ‪ ،‬و‪ٛ‬ننسزت‬
‫مش ننل ح‪١‬مننا ذبتيننا ت ن زُاةننل ه دشنندب‪ .‬وشن ‪ ٤‬بملنندة من بدلادن ُؼننس ح ن بل ننامع وبدِؼننسا‬
‫م ن ػننثان ُ ننا ‪ 1961‬ب‪ٛ‬يم ن لننه بةسا ننا بدٔسييننل بنت امننات ا ننه تولننى لننه ت ننازا بلجصاننسة‪ ،‬ه نندٖ‬
‫ع‬
‫بشتين ن نناز مملان ن نني دامجان ن ننع بدن ن ننرم ت‪ٜ‬ن ن ننسز ب ةل ن ن ن (‪ُ )32‬ل ن ن ن ب‪ ،‬ة شاؿن ن نن‪ٗ ٙ‬ين ن ننل بده دشن ن نندة‬
‫ط نن‪٢‬ا بةسا ننا بدٔسيي ننل بمل‪ٜ‬اُ نند‪ ،‬وت‪ ٜ‬ننسز ب ة‪ ٜ‬ن بلب ننا‪ ٟ‬بده دش نندم مم ننلب بمل‪ٜ‬اُ نند‬ ‫بدثام نناوبني‬
‫بمل ــل داه دشدةي م ش ‪ ٤‬بدتِيي (‪.)3‬‬
‫لننه تو‪ ٤‬من بذبز ُسك ن بلب‪ ٢‬مننل بده دشدةننل ُلننى بدتجملننا شوننل تو ن اس ب‪ٛ‬تـننا م ملنندة‬
‫ُؼننس طننش بت ‪ ،‬م ن بدننل مظنناُدة بدثام نناوبنيي لننه بةساننا بدٔسييننل دت ‪ٜ‬ينن‪ ٝ‬بطننت‪ ٜ‬ده ‪ ،‬و‪٠‬ان ن‬
‫وسز لننه طننشل ‪ 1961‬وتننص ب‬ ‫هننرد بل وننل تنندُ بلننى ت دةنند ن٘‪ٜ‬ننات طننش ال تثنندأ م ن (‪ ) 300‬ماي ن‬
‫ع‬
‫‪٠‬ننل طننشل مم‪ٜ‬نندبز ‪ 36‬ماي ن وسزب(‪ .)4‬وبلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ننل ب ط ن ‪٠‬ازن ب ز‪ ٞ‬بؿ نسبز ه دشنندب ُلننى بدتمظنن‪٣‬‬
‫هننرب ت‪ٛ‬انني ‪ ،‬دننرب طن ى بلننى بةجننا وطننيال يظننتويّ من ش دهننا بدثازهننا ُلننى بدتشنناش‪ُ ٤‬شننل‪ ،‬وهننرد‬
‫بد طننيال اننه بدلننٔى ٓيننج بملثاػننس ُلننى بد سةننات بملت نندة بد ن ‪٠‬انن بدنندبُ بدننستيع ده دشنندب لننه‬
‫مظننادل تمظنن‪١‬ها هننرب ت‪ٛ‬انني ‪ .‬ودتش٘يننر ذدنن‪ ٣‬ط ن ى ط ن ‪٠‬ازن دملبـ ن ‪ُ ٤‬لننى بدنندُ بدظ ن ٗي (‪،)5‬‬
‫وبدرم ‪٠‬ا متاه٘ا مامل‪ٜ‬امل ددُ بندونيظيا(‪.)6‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit, P.54‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit, P.129; Justus M.Van der kroef, Nasution,Sukarno and West New Guinea‬‬
‫‪Dispute, P.20.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit, P.54 .‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P.54.‬‬
‫(‪)5‬حـا بندونيظيا ُلى بو‪ٛ ٤‬سق ط ٗي ُا ‪ 1956‬م‪ٜ‬يمل ‪ 100‬ماي وسز‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪A.y. Drugo, Indonesia, Research in Southeastasia, History, Economy Policy, Translated by David‬‬
‫‪Fidlon, Moscow, 1972, P.227.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Tempie Wanamaker, Amercan Foreign Policy Today, London, (N.P.), P.179.‬‬
‫‪199‬‬
‫ٗ ن ن ػث ن نان ُ ن نا ‪ ٛ 1960‬ن نا ش نسوػن ن ن ٖ(‪ )1()N.S. Khrushcihev‬من نصاازة بندونيظ ننيا(‪.)2‬‬
‫وش ‪ ٤‬هرد بدصاازة ت مش بندونيظيا مظاُدة ط ٗي يل تيجبو ‪ٛ‬يم هنا مني (‪ ) 800 -700‬ماين‬
‫وسز(‪ُ ،)3‬دت ‪ 250‬ماي وسز م ها ‪ٛ‬سوكنا ب‪ٛ‬تـنا ةل(‪ ،)4‬بمنا بملثانٕ بملتث‪ٜ‬ن وبدنرم ‪٠‬نا ةينجوب‬
‫ع‬
‫منني ‪ 450‬ن ن ن ن ‪ 550‬ماي ن وسزب ٗ‪ٜ‬نند ‪ٛ‬نند ‪ٟ‬مظنناُدبت ُظنن‪١‬سال(‪ .)5‬ولننه شتننا بدصاننازة ؿنندز ميننا‬
‫بطتِا ة بةساا بدٔسييل(‪ .)6‬وله نهاةنل بةان ‪1960 ٤‬‬ ‫مؼيج‪ ٞ‬بػاز بلى تـمي بددودتي ُلى ود‬
‫اظام بندونيظيا من تت نا بدظن ٗي طن٘ينتي م‪ٜ‬ناتاتي حندةيتي منّ ملنّ ‪ٛ‬ن بز ه زييند‬
‫ع‬
‫وٓ بؿ ن يي ‪ٗ ،‬ل ن ُ ن م‪ ٜ‬ننات ت ‪ GMT‬و‪ٛ‬اؿ نن٘تيي ‪ .‬ول ننه ‪ ٠‬ننان تو‪ ٤‬شبز بلجن نجب‪ ٤‬ناط ن ي‬
‫م ط‪ ، ٢‬وو‪ٛ‬نّ بت٘ا‪ٛ‬ينل منّ بلجانن بدظن ٗي نـن ُلنى تجهين بندونيظنيا ماسطنملبل ممثانٕ ‪ٟ‬ثينج‬
‫وسز‪ .‬وُلننى بدش‪ٜ‬ننيم من ذدنن‪٠ ٣‬انن بد‪ٜ‬ن ة بده دشدةننل لننه بةساننا‬ ‫وؿنا ‪ٛ‬يمتننل بلننى (‪ )400‬ماين‬
‫ط ن نن٘يشل م‪ٜ‬اتا ن ننل م ن ننّ م ن ننس‪ٟ‬ثي م ن ننساي و (‪)200‬‬ ‫بدٔسيي ن ننل ش ن ن ‪ ٤‬بدِ ن ننا ن٘ظ ن نل ‪ ،‬ستما ن نن‪ ٣‬ط ن ن‬
‫دشدم(‪.)7‬‬
‫بلنى بنهن ةندُم‬ ‫ةنصوز م طن‪ ، ٢‬بػناز بدظن ٗي ي‬ ‫ش ‪ ٤‬بد٘يجة بد ‪٠‬ا ٗيها ناطن ي‬
‫بندونيظننيا لننه موادث هننا ماةساننا بدٔسييننل‪ .‬لننه بد ‪ٛ‬ن ن٘ظننل بوضننب طن ‪٠‬ازن مننا تطننملبل بلبدةلننل‬

‫(‪ )1‬شسوػ ن ن ٖ‪ :‬ود ن نند ني‪١‬يت ن ننا ط ن ننسدي٘ ؽ شسػ ن ن ٖ ُ ن ننا ‪ .1894‬بنل ن ن دملب ن ننص بدؼ ن نني له ُ ن ننا ‪ ،1918‬بؿ ن ننث‬
‫بدظن‪١‬ستيج تو‪ ٤‬دامجانع ت‪ٛ‬اي ن دملبنص مم طن‪ 1935( ٢‬ن ‪ )1938‬و (‪ 1949‬ن‪ )1953‬ودملبنص بدؼني له قو‪ٟ‬سب ن‬
‫(‪ 1938‬ن‪ ،)1947‬وُلن ب بطاطننيا ُننا ‪ 1939‬لننه بدث دي ث ن زو‪ .‬بطننتا زتاطننل بلبننص بدؼنني له ِنند وٗنناة طننتادي ‪،‬‬
‫ث بؿث زتيظا دا شزبب ُا ‪ٗ 1958‬ل ُ مشـنثل‪ .‬يِند بو‪ ٤‬من دمنّ مني زتاطنل ‪٠‬نل من بلبنص وبلب‪ ٢‬منل‪.‬‬
‫ةشٌس‪ :‬بمل ط ُل بدِسييل بمليظسة‪،‬ل‪ ،1‬ميجوت‪،1987 ،‬ؾ‪.754‬‬
‫‪2‬‬
‫;‪) Tempie Wanamaker, Op. Cit., P.179‬‬
‫ط ي٘ بض‪٠ .‬ام وبشسو ‪،‬بملـدز بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.284‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Guy J. Pauker, The Soviet Challenge in Indonesia,P.614.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Guy J. Pauker, Current Communist Tactics in Indonesia, Asian Survey, Vol.I, No.3, London, May 1961,‬‬
‫‪P.30.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Guy J. Pauker, The Soviet Challenge in Indonesia,P.614.‬‬
‫(‪ )6‬مجم ُننل م ن ‪ٟ‬ثنناز بد‪١‬ت ننا بدظ ن ٗيات‪ ،‬بدظياطننيل بل ازدي ننل بدظ ن ٗياتيل م نني ُ ننام ‪1955‬ن ن‪ ،1965‬تسدم ننل شي ننجم‬
‫حما ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪. ،‬ت‪ ،‬ؾ‪.112‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Leslie H. Palmer, Op. Cit, P. 130.‬‬
‫‪200‬‬
‫بد ن تن بلبـن ‪ُ ٤‬ايهنا من تت نا بدظن ٗي ط ظنت د مل بدهنل ه دشندب لنه بطنتِا ة ت‪ٛ‬انني ‪.‬‬
‫ٗلن ُن ذدنن‪ٜٗ ٣‬نند بُان وشاننس بل ازديننل تندونيسن بثشنناب شاازتننل بد ن ‪ٛ‬ننا هننا مننّ طن ‪٠‬ازن بلننى‬
‫وبػ ننشو ل ننه نيظ ننا ُ ننا ‪ ،1961‬م ننا ٓ ننصو بةسا ننا بدٔسيي ننل بم ن ٌنس مم‪١‬ن ن بلبـن ن ‪ .)1(٤‬و‪ ِ.‬نند ب‬
‫ع‬
‫بطتواَ طن ‪٠‬ازن تجهين ‪ ٛ‬بتنل ماسطنملبل بد‪٢‬اٗينل مل بدهنل بده دشندةي ‪ ،‬بؿندز مسطن ما لنه بدتاطنّ‬
‫قو‪ُ ٤‬ننا ‪ُ 1961‬ننا من ش دننل بدؼنِ تندونيسن داتِث ننل بد‪٢‬امانل من بدننل‬ ‫ُؼنس من ‪٠‬نان‬
‫بطيجداَ بةساا بدٔسييل(‪ .)2‬و‪ِ.‬د ٗينجة ‪ٛ‬ـنيجة تن اؼن‪١‬يل ‪ٛ‬ن ة ُظن‪١‬سال م‪ٜ‬ينا ة بلجننجب‪ ٤‬طن هازت‬
‫(‪ ،)3()Suharto‬ت‪ ٢‬نن م ن ‪ ٛ‬ن بت م ساننل ود اننل ويساننل‪ ،‬بو‪٠‬ان بديننل مهمننل ‪ٛ‬يننا ة حماننل ُظنن‪١‬سال‬
‫ك ن نند بده دش ن نندةي بملت بد ن نندة ل ن ننه بةسا ن ننا بدٔسيي ن ننل‪ ،‬وبت ن ننرت تا ن نن‪ ٣‬بد‪ ٜ‬ن ن ة م ن ن ما‪ٟ‬ظ ن نناز مس‪ ٟ‬ن نصب‬
‫دا‪ٜ‬يا ة(‪.)4‬‬
‫بدل ن ننا م ن نندبت بمل بده ن ننات بدِظ ن نن‪١‬سال م ن نني بدو ن ننسٗي (‪،)5‬‬ ‫ل ن ننه بل ن ننامع ُؼ ن ننس م ن ن ‪ ٠‬ن ننان‬
‫مننآسب‪ ٚ‬ث ثننل مسب‪ ٟ‬ن‬ ‫وبطنن‪ٜ‬و ش دهننا بد‪ ٜ‬ن بت تندونيظننيل هنناتسة ه دشدةننل‪ ،‬وز بده دشنندة‬
‫بندونيظ ننيل ل ننه بملي نناد ت‪ٛ‬ايمي ننل سةسا ننا بدٔسيي ننل(‪ .)6‬و‪ ِ.‬نند ة ن مي ت ‪ ٘ٛ‬ن بمل بده ننات ُش نند ت نندشل‬
‫تم نني بدِ ننا دألمن ن بملت نندة بثش ننات (‪ ،)Uthnat‬بد ننرم ُ ننا بدو ننسٗي بل ننى ح ننل بدنن ن بَ م ننادوسبت‪ٝ‬‬
‫بدظاميل(‪.)7‬وشن ‪ ٤‬ػنهس ػنثان ‪ٛ‬نا بمل نام بدِنا دا سةنات بملت ندة زوينست بٖ ‪ٟ‬يشندم( ‪Robert‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid. ,P. 131.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Douglas Hyde, Confrontation in the East, A Backgroundbook, London, 1965, P. 48;G. A. An reev,‬‬
‫‪Indonezeyskaya Iasudarstva, Moscow, 1974, P. 192.‬‬
‫(‪ )3‬ط ن هازت ‪ :‬ود نند ُ ننا ‪ ،1921‬بنلن ن بل ننى بلج ننيؽ بده دش نندم ُ ننا ‪ ،1940‬و‪ ِ.‬نند تح ننت ‪ ٤‬بديام ننا سندونيظ ننيا ُ ننا‬
‫‪ 1942‬بدت نن‪ ٝ‬م ننالجيؽ بدن ن ه بد ننرم ت نندز ُل ننى ة نند بديام ننانيي ‪ .‬ػ نناز‪ ٞ‬ل ننه ح ننس بدت سا ننس بد ن ن ح نندث ِ نند بُن ن‬
‫تندونيظيي بطنت‪ ٜ‬ده لنه ب ‪ .1945‬ػناز‪ ٞ‬لنه بشمنا ثن زة طنياثيع ُنا ‪ُ ،1953‬ني ناتثنا دنستيع بز‪٠‬نا بلجنيؽ‬
‫تندونيس ُا ‪ٛ ،1960‬ا بد‪ ٜ‬بت تندونيظيل بد ‪ٛ‬ام موس بده دشندةي من بةسانا بدٔسيينل ُنا ‪ .1962‬ةشٌنس‪:‬‬
‫بحمد ُويل هللا‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.655‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Howard Palfrey Jones, Op. Cit., p. 204.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Douglas Hyde, Op. Cit., P.48.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.55.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Ibid., P.57.‬‬
‫‪201‬‬
‫‪ ،)F. Kennedy‬مصاننازة بلننى ‪٠‬ننل م ن بندونيظننيا وه دشنندب هنندٖ بدت ؿننل بلننى حننل‪ .‬و‪ِ.‬نند مشا‪ٛ‬ؼننات‬
‫مو دن ننل وبٗن نن‪ ٝ‬بدوسٗن ننا ُلن ننى بد ن نسبب م ا ثن ننات طن ننسال لن ننه وبػن ننشو ‪ ،‬م ل ن ن ز بدظن نن٘يج تمسا‪ ٢‬ن ن‬
‫بدظ ننام‪ ٝ‬ل ننه تم ن بملت نندة بدي ن وز م ننان‪١‬س(‪ .)1()Ellsworth Bunker‬وام‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب بد سة ننات‬
‫بملت نندة تمسا‪١‬يننل ب ز‪ ٟ‬ن مننا ُايهننا أييننج م ب‪٘ٛ‬هننا م ن مظننادل بدن ن بَ تندونيس ن ن ن ن ن ن ن بده دشنندم‬
‫ؼننا بةساننا بدٔسييننل‪ ،‬سطننيما ِنند تطننت٘صبشبت بدِدةنندة بد ن مازطننها طن ‪٠‬ازن كنندها‪ ،‬وبمسشهننا‬
‫بد‪ ٜ‬ننسوق بد ن ن حـ ننل ُايه ننا من ن تت ننا بدظن ن ٗي (‪ .)2‬من ن ده ننل ش ننس ٗ‪ ٜ‬نند شؼ نني بد سة ننات‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بملت نندة م ن ب ُنند مظنناند ها سندونيظننيا‪ٛ ،‬نند ة دنند بنت‪ٜ‬امننا ب‪ٛ‬تـننا ةا دامـننالب تمسا‪١‬يننل لننه‬
‫بندونيظننيا‪ٗ .‬ل ن ُ ن ذد نن‪ ٗ ،٣‬ننا بكننِاٖ م ‪ ٛ‬نن‪ ٙ‬بلب‪ ٢‬مننل تندونيظننيل ‪ ٛ‬نند ةننئ م بل ننى ت‪ ٜ‬اننل‬
‫مس‪ٟ‬ص بلبص بدؼي له تندونيس بدرم ‪٠‬ا بملِازق بدستيع د ميج‪ٟ‬يي له بدث (‪.)3‬‬
‫له بدِؼنسا من بذبز مندأت بمل ا ثنات مني بدونسٗي لنه م ‪ٛ‬نّ طنسم لنه وبػنشو ‪ ،‬ت بنهنا‬
‫ِند طنتل بةنا ُلنى بثنس ب سنبا بد ٗند تندونيسن (‪ .)4‬وبػناز وشانس بل ازدينل تندونيسن‬ ‫ت ‪٘ٛ‬ن‬
‫ت س ننبا يِن ن بل ننى ب ه دش نندب دن ن ت‪١‬ن ن مظ ننتِدة ِٗن ن د ظ نناي بندونيظ ننيا ه ننرب‬ ‫م ننا طن ن‬
‫ت‪ٛ‬اي ‪٘ٗ .‬ن بد ‪ٛ‬ن بدنرم شان ٗينل بندونيظنيا بمل٘اوكنات ُلنى بطناض ُند مما ِنل ه دشندب‬
‫ع‬
‫له اظاي ت‪ٛ‬اي بلى بندونيظيا م‪ٜ‬دما‪ ،‬ت س‪ ٟ‬بدظن٘ بلبسيينل بده دشدةنل من بدث نس بد‪٢‬نازاب‬
‫بلننى بمل ننيى بدهننا م‪ .‬و هننرب ب ز‪ٟ‬ن بلب‪ ٢‬مننل تندونيظننيل مننا ه دشنندب ب شان بمل٘اوكننات دٔننسق‬

‫‪1‬‬
‫‪) Howard Paltry Jones, Op. Cit., PP.205-206.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Jan M. Pluvier, Op. Cit., P.78; G. A. An reev, Op. Cit., P. 129.‬‬
‫(‪ )3‬بلجدةس مادر‪ٟ‬س ب بد سةات بملت دة بتثِ طياطل تطيجكاب مّ ط ‪٠‬ازن ‪ ،‬بذ مش ن بندونيظنيا مظناُدبت مادينل‬
‫مأ ن ‪ٛ‬يم هننا‪ 523,1‬ماي ن وسز منني بُ ن ب ‪1950‬ن ن‪ ،1961‬ت ب مٌِمهننا مش ن ِنند ُننا ‪ .1956‬وم ن دهننل بشننس‬
‫بتثننّ ط ن ‪٠‬ازن طياطننل ستتِننازق ؼنن‪٢‬ل ‪ٟ‬ثيننج دنندب مننّ بد سةننات بملت نندة‪ِٗ ،‬لننى بدننسٓ م ن ‪ٛ‬يننا بمللنناهسبت بدِدةنندة‬
‫بد ن ‪٠‬انن تشنند منناسميج‪ٟ‬يي ‪ ،‬ت ب م ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بلب‪ ٢‬مننل ‪٠‬ننا ثامتننا (ح ن ُننا ‪ )1965‬لننه ُنند مِازكننل بد سةننات بملت نندة‪،‬‬
‫وذد‪ ٣‬د‪ ٢‬سيِتمد ؼ‪٢‬ل ‪ٛ‬و ه ُلى تت ا بدظ ٗي بو بدـي ‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Jan M. Pluvier, Op. Cit., P.79.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Haward Palfrey Jones, Op. Cit., P.207.‬‬
‫‪202‬‬
‫ش ن نندبَ بد ن نسبم بدِ ن ننا ود‪١‬ظ ن ن بد ن نندُ بدِ ن نناد (‪ .)1‬وم ن ننّ بنهي ن نناز بمل٘اوك ن ننات‪ ،‬بط ن ننتؤن٘ بد‪ ٜ‬ن ن بت‬
‫تندونيظن ننيل بملظن ننملبل حما هن ننا داظن ننيوسة ُلن ننى بةسان ننا بدٔسيين ننل بوبشن ننس بذبز ُن ننا ‪ ،1962‬ويأ ن ن‬
‫ُن نند بم‪٢‬ن ننا حـ ن ن ده ُلن ننى بدن نندُ‬ ‫بملـن ننا مات ذزو هن ننا لن ننه بةن نناز‪ .‬و‪ِ.‬ن نند ب ب ز‪ ٞ‬بده دشن نندة‬
‫تمسا‪ ٢‬ن ‪ ،‬ها ن زت ننيع بد ن شزبب بده دش نندم م ن تم نني بدِ ننا د م ن بملت نندة ح ن بندونيظننيا ُل ننى‬
‫بة‪ٜ‬اٖ ‪٠‬ل تُما‪ ٤‬بدِدوبنيل له بةسانا بدٔسيينل‪ .‬ومن دهتنل حن تمني بدِنا ‪ٟ‬ن بدونسٗي ُلنى‬
‫بطننتئشاٖ بدش‪ٜ‬اػننات بد ن دننست لننه بذبز م ن ش ن ‪ ٤‬مظنناله بدظنن٘يج بدظننام‪ ٝ‬لننه بد سةننات بملت نندة‬
‫بةاصوز مان‪١‬س(‪ .)2‬وله بدلاد وبدِؼسا م بةناز دند منان‪١‬س وطناهتل من بدنل حنل بدنن بَ‪ ،‬و‪ِ.‬ند‬
‫ٗيننجة م ن بمل٘اوكننات وكننّ شوننل اؼننيجن ن‪ٜ‬ننل ب بزة بةساننا بدٔسييننل بلننى بندونيظننيا لننه تو‪ ٤‬م ن‬
‫بة ن نناز ‪ ِ 1963‬ن نند ط ن ننيوسة مئ‪ٛ‬ت ن ننل دألم ن ن بملت ن نندة(‪ ،)3‬م ن ننّ تؿ ن نسبز ُل ن ننى مث ن نندأ بدت دة ن نند بد ن ننربا‬
‫وحلي تا‪ ٣‬بل ول مم بٗ‪ٜ‬ل ‪ ٟ‬بدوسٗي مثدتيا(‪ .)5‬وله بل امع ُؼس من ب‬ ‫(‪)4‬‬
‫داثاماوبنيي‬
‫لنه ني ان ز‪ ٞ‬م لن ز منان‪١‬س‪ ،‬وو‪ِٛ‬ن ب ُلنى‬ ‫وتندونيظ‬ ‫ُا ‪ 1962‬بدتمّ بململا بده دشدة‬
‫ع‬
‫تت٘ا‪ٛ‬يل بد تلمش مش ب ُدة بهمها(‪:)6‬‬
‫‪.1‬بدي ن ب ه دشنندب مننادت له ُ ن بةساننا بدٔسييننل واظننايمها بلننى ب بزة قم ن بملت نندة لننه اؼننسا تو‪٤‬‬
‫‪ ،1962‬بد ط ظا مدوزها ت‪ٛ‬اي بلى بندونيظيا له مدة ب‪ٛ‬ـاها تو‪ ٤‬م بةاز ُا ‪.)7(1963‬‬
‫‪.2‬تتِه ن نند بندونيظ ن ننيا م ن ننادسبب بط ن ننت٘تاب(‪ )8‬دظ ن نن‪٢‬ا ت‪ٛ‬ا ن نني ل ن ننه نهاة ن ننل ُ ن ننا ‪ ،1969‬دي‪ ٜ‬ن ننسزوب بم ن ننا‬
‫تنلما بلى بندونيظيا بو ‪ٛ‬وّ ُ ‪ٛ‬ا ه مِها(‪.)1‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.57.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid PP. 58 – 60.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P.67.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Howard Palfrey Jones, Op. Cit., P.209.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.61.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Ibid., P. 61.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) Tempie Wanamaker, Op. Cit., P.80;Paul W.Van der veur,West Irian: A New Ear,Asian Survey ,Vol‬‬
‫‪.II, No.8, London, October,1962,P.1;G.A.Anreev, Op. Cit.,P.130.‬‬
‫ع‬
‫بطت٘تاب دظ‪٢‬ا بةساا بدٔسييل‪ .‬ةشٌس‪:‬‬ ‫(‪ )8‬بُا ط ‪٠‬ازن له بدتاطّ ُؼس م نيظا ُا ‪ 1965‬مانل د ةجسم‬
‫‪203‬‬
‫‪.3‬بة‪ٜ‬اٖ به ‪ ٚ‬بدشاز مي بدوسٗي (‪.)2‬‬
‫‪.4‬ة‪ ٜ‬قمي بدِا د من بملت ندة متِيني زتنيع داظناول ت بزانل د ‪ٛ‬اني ‪ُ ،‬لنى ب ة ٌن هنرب‬
‫بدستيع م‪ٜ‬ث ‪ ٤‬بدوسٗي ‪.‬‬
‫‪.5‬ةسط ننل تم نني بدِ ننا د من ن بملت نندة ‪ٛ‬ن ن بت تا ِ ننل د ننل تتِ نناو م ننّ بد‪ٜ‬ن ن بت بدثاماوبني ننل لب٘ ننٍ‬
‫بدشٌا له ت‪ٛ‬اي (‪.)3‬‬
‫‪.6‬تت‪ٜ‬اط بندونيظيا وه دشدب ‪٠‬ا٘ل تم ال ‪ ٛ‬ة تم بملت دة وبدش٘‪ٜ‬ات ت بزال تشس ‪.‬‬
‫‪.7‬ةننت بشنسبل بد‪ٜ‬ن بت بده دشدةننل ماطننسَ و‪ٛ‬ن مم‪١‬ن من ت‪ٛ‬انني ‪ ،‬بمننا بد‪ٜ‬ن بت بدثا‪ٛ‬يننل ٗظننت‪٢‬‬
‫طاول تم بملت دة مانتواز بل سول(‪.)4‬‬ ‫ت‬
‫بدظ نناول ُل ننى بةسا ننا بدٔسيي ننل اِا نني بدؼ ننِ وم ازي ننل‬ ‫بملهم ننل تطاط ننيل ِ نند بط ننت‬ ‫‪.8‬ت‪٢‬ن ن‬
‫قميل‪ ،‬وتشميل بدتو ز تدتماله وت‪ٛ‬تـا م داؼِ (‪.)5‬‬
‫‪-‬املواجهت مع ماليزيا‪.‬‬
‫لننه ُننا ‪ 1961‬ب‪ٛ‬يننج زتننيع وشزبب م ة ن تش‪ ٢‬ن ُثنند بدننسحم اؼنن‪١‬يل بت ننا ةل ن بمل ة ن ‪،‬‬
‫ط ننشٔاٗ زة‪ ،‬ط نسبوب‪ ،ٞ‬م زني ن بدؼ ننماديل‪ ،‬و مسو ن (‪( )1‬أنٌ ننس شازه ننل ز‪ ٛ‬ن ‪ . )3‬وبوض ننب ح‪ ٢‬م ننل‬

‫‪Facts on File, Op. Cit., P.63.‬‬


‫‪1‬‬
‫;‪) Charles A. Fisher, South- East Asia, Asocial, Economic and Political Geography, London, 1967, P.403‬‬
‫‪Paul W.Van der veur, Op. Cit., P.1.‬‬
‫(‪ )2‬شا بدهدنل حين بدتش٘ينر لنه بدظنا ّ ُؼنس من ب ‪ ،‬و‪ٛ‬ند وؿنل بملظ ؼناز بدِظن‪١‬سم د مني بدِنا د من بملت ندة لنه‬
‫ع‬
‫بلبننا م وبدِؼنسا من ب بلننى بةساننا بدٔسييننل د ػنسبٖ ُلننى تش٘يننر بدهدنننل و‪٠‬ننا يظنناُدد لننه ذدنن‪ ٣‬ن ن ‪ 20‬ن‪ 25‬كنناموا‬
‫م ‪ ٛ‬ة بدو بزمب د م بملت دة له بدؼس‪ ٚ‬توطى‪ ،‬و‪ٛ‬ن ة بد‪ٔ ٢‬ن لنه تمن بملت ندة‪ٟ ،‬منا تن بزطنا‪ ٤‬منا ة‪ٜ‬ناز ‪1000‬‬
‫زدل بلى بةساا بدٔسييل دملب٘اي ُلى بدشٌا ش ‪ ٤‬بد٘يجة تنت‪ٜ‬اديل‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Facts on File, Op. Cit, P.61.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) British and Foreign State Papers 1961-62, Vol.166, London, 1968, Agreement Between Indonesia and‬‬
‫‪the Netherlands Concerning West New Guinea (West Irian), New York,15th August 1962, P.931; Paul‬‬
‫‪W.Van der veur, Op. Cit., P.1.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.62.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) British and Foreign State Papers 1961-62, Vol.166, P.934.‬‬
‫‪204‬‬
‫‪ ٠‬تسمث ن ز ب ود ن بلبنندو بملؼننيج‪ٟ‬ل وبدننسوبمى بلجنظننيل وبدِشـننسال ووحنندة بدأننل وبدنندة‬
‫وبد كننّ بلجٔسبلننه منني بمل ةن وتانن‪ ٣‬بد سةننات يِنند ُننام مهمننا د ؼنن‪١‬يل تت ننا ‪ٗ .‬لن ُن ذدنن‪٣‬‬
‫ٗن ننا بده ن نندٖ م ن ن ب ؼن نناب تت ن ننا بش ن نسبل تان نن‪ ٣‬بد سة ن ننات م ن ن وك ن ننّ بملظن ننتِمسبت بو بمل مين ننات‬
‫وت ااه ننا بلن ننى وسة ننات تتمتن ننّ مادظ ننيا ة بد‪٢‬امان ننل من ن ش ن ن ‪ ٤‬بنل ننمامها بلن ننى تت ننا ‪ٗ ،‬ل ن ن ُن ن‬
‫مظ نناُدة بد سة ننات بلجدة نندة ل ننه اِصا ننص وك ننِها ت‪ٛ‬تـ ننا م(‪ ،)2‬وت ن ٗيج بلبماة ننل ده ننا م ن تهم نناَ‬
‫ت‪ٛ‬ايميل بدـيشيل وتندونيظيل(‪.)3‬‬
‫بشتا٘ ن ز و بِٗننا‪ ٤‬بد سةننات بملِشيننل ؼننا ب‪ٛ‬ي نجب تش‪ ٢‬ن ُثنند بدننسحم ‪ ،‬بذ وبٗ‪ ٜ‬ن طننشٔاٗ زة‬
‫ُل ننى تنل ننما بلن ننى تت ننا ‪ ِ ،‬نند تدتمن نناَ بد ننرم د ننس من نني زت ننيع وشزبب م ةن ن وزتن ننيع وشزبب‬
‫طشٔاٗ زة له ‪ ٠‬ب ة له بدسب ّ ُؼس م بةا ‪ُ ٤‬ا ‪ .)4(1961‬بما مسو ن ٗ‪ٜ‬ند ُازكن تنلنما‬
‫بلننى تت ننا ‪ .‬ومن بمننسش دماُننات بملِازكننل حننص بدؼننِ بدننرم ‪٠‬ننا مصُامننل تشهننسم بدننرم بُان‬
‫ودننل مظننت‪ٜ‬ال دث زنين (‪ .)5‬ت ب بدظنناوات‬ ‫تو‪ُ ٤‬ننا ‪ ،1962‬وطن ى بلننى ت‪٢‬ن ا‬ ‫بدتمننس لننه ‪٠‬ننان‬
‫بدتجةوانينل تندشا د‪ٜ‬مننّ حس‪ٟ‬نل تشهننسم‪ ،‬ممنا ٗنّ تشيننج بلنى بدملجن ب بلنى مناني وم هننا بلنى دا‪٠‬ازتننا‪.‬‬
‫ود ن تيننج ح‪ ٢‬مننل بندونيظننيا لننه تؤةينندها دملبس‪ٟ‬ننل‪ ،‬مننل بنهننا هنند ت مازطننا‪ ٤‬مظنناُدبت ُظنن‪١‬سال‬
‫ومتو ُي ‪ ،‬وبُاش بنها تئاد ط‪٢‬ا مسو له ح‪ٜ‬ه له ت‪ٜ‬ساس بملـيج(‪.)6‬‬
‫د تتضب مِاد بمل ‪ ٙٛ‬م ـ ؾ زٓثل ػِ ػنما‪ ٤‬م زنين وطنازبوب‪ ٞ‬لنه تت نا منّ‬
‫بمل ةن ن ‪ .‬د ننرب‪ ،‬لج ننات بلب‪ ٢‬م ننل بدتجةواني ننل ٗن ن زب بل ننى اؼ نن‪١‬يل لجش ننل بها نن‪ُ ٝ‬ايه ننا لجش ننل ‪ ٠‬ي د نند‪،‬‬
‫داتِننسٖ ُلننى ودهننات نٌننس طنن‪٢‬ا هننرة ت‪ٛ‬ايمنني لننه هننرب بمل ك ن َ‪ .‬وتلننى ذدنن‪ ٣‬بد نسبب مننا ة‪ٜ‬نناز‬

‫(‪ )1‬بطن ننماُيل ؿن ننتجم م‪ٜ‬ان نند‪ ،‬بندونيظن ننيا ومؼن نن‪٢‬ال مادي ةن ننا‪ ،‬مجان ننل بدظياطن ننل بددودين ننل‪ ،‬بدِن نند ‪ ،6‬بد‪ٜ‬ن نناهسة‪ ،1966،‬ؾ‬
‫ؾ‪.140 -138‬‬
‫(‪ ،)2‬موث ُات بدِـس بلجدةد‪ ،‬ح‪ٜ‬ات‪ ُ ٝ‬مادي ةا‪ ٠ ،‬تسمث ز‪ ،1964 ،‬ؾ ؾ‪.14-11‬‬
‫(‪ )3‬بطماُيل ؿتجم م‪ٜ‬اد‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.141‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) O. P.Singhal, The United States of Malaysia, Asian Survey, Vol. I, No.8, London, October 1961, P.16.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit, p. 360.‬‬
‫(‪ )6‬بطماُيل ؿتجم م‪ٜ‬اد‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.142‬‬
‫‪205‬‬
‫ِدها بدملجشل ت‪ٜ‬ساسهنا بدنرم بوضنب ٗينل ب بدٔادثينل‬ ‫م بز‪ِ.‬ل تٖ م‪ٜ‬امال م ـيل‪ٛ ،‬دم‬
‫بدٌِ م ط‪٢‬ا ػماله م زني وطازبوب‪٠ ٞ‬ان ب م بنـاز تندمال مّ بمل ة وطشٔاٗ زة(‪.)1‬‬
‫اؼ نن‪٢‬ا لجش ننل بش ننس ُسٗ ن مملجش ننل س ظ نندو دث ن ت٘اؿ ننيل بت ننا ه ننرد بملش نناه‪ ٝ‬م ننّ‬
‫بمل ة ن وط ننشٔاٗ زة وبدت ؿ ننل بل ننى بت٘ ننا‪ ٚ‬ه ننرب بدؼ ننا (‪ .)2‬ول ننه ب ُ ننا ‪ 1963‬و‪ ٛ‬ننّ تت٘ ننا‪ ٚ‬م نني‬
‫بد سةن ننات بملِشين ننل‪ ،‬وبدن ننرم نن ننف ُلن ننى من ننش تطن ننت‪ ٤ ٜ‬دظن ننشٔاٗ زة‪ ،‬وب‪ٛ‬ن ننادي م زني ن ن (‪ )3‬بدتا ِن ننل‬
‫دتجةواني ننا‪ ،‬مؤط ننتيشاب مسو ن بد ن زٗل ن تنل ننما د ت ننا (‪.)4‬وُل ننى بدننسٓ م ن م بٗ‪ٜ‬ننل مٌِ ن‬
‫بد سةات ُلى تنلما د ت ا ‪ ،‬ت ب ِنم بدندو‪ ٤‬بملجناوزة‪ ،‬وشاؿنل بد٘اثيني (‪ )5‬وبندونيظنيا‪،‬‬
‫ُازك ن اؼ نن‪١‬يل تت ننا ‪ .‬و‪ ٛ‬نند ُ نندت بندونيظ ننيا ب ه ننرب تت ننا ة ننتٍ٘ م ننسوبمى ب‪ٛ‬تـ ننا ةل‬
‫م ةن ُلن ب لننه بدظننيات ‪ ،‬ت‬ ‫تطننتِمازال بدظننام‪ٜ‬ل‪ .‬وُلننى بدننسٓ من ُنند ‪٠‬ن‬ ‫‪ ٛ‬اننل مننّ بد‪ٜ‬ن‬
‫بدٌِ ن ُلننى بزكننها‪،‬‬ ‫بلننى بد‪ ٜ‬ن‬ ‫م د ن ‪ ٛ‬ن ة ُظنن‪١‬سال ض ن مل م ن بدننرة ةنتم ن‬ ‫بنهننا طننم‬
‫ٗل ن ُ ن ب م ة ن ‪٠‬ان ن ت ثننّ مظننازب م بديننا دأننس ‪ .‬وته ن م ن ذدنن‪ ٣‬ب بندونيظننيا د ن تنننع‬
‫اِاه‪ ٙ‬م ة مّ متمس م ط موسة ُا ‪.)6(1958‬‬

‫(‪)1‬بطماُيل ؿتجم م‪ٜ‬اد‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ، ٝ‬ؾ‪.142‬‬


‫(‪ )2‬بملـدز ن٘ظل‪ ،‬ؾ‪.142‬‬
‫(‪ )3‬لننه ُننا ‪ 1946‬تشنناش‪ ٤‬شُنني طننازبوب‪ ٞ‬دننازدع مننسو‪ ُ ٞ‬ن بدصُامننل بد ن ت د هننا ُاتاتننل مشننر ُننا ‪ 1841‬بلننى بلب‪ ٢‬مننل‬
‫بدتجةوانيننل‪ ،‬ولننه بدِننا ن٘ظننل ت د ن مساوانيننا بلب‪ ٜ‬ن ‪ ٚ‬وبملظننئوديات لننه ة زني ن بدؼننماديل‪ ،‬بد ن ‪٠‬ان ن اِ ن بلننى ػننس‪ٟ‬ل‬
‫م زني بدؼماديل بدتجةوانيل‪ .‬و هرب بؿث طسبوب‪ ٞ‬وي زني بدؼماديل مظتِمسبت مساوانيل ةشٌس‪:‬‬
‫‪Peter Calvocoressi, World Politics Since 1945,2nd ed, London., 1971, PP. 294- 295.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit, P. 362.‬‬
‫(‪ )5‬بن ل‪ ٜ‬ن مِازكننل بد٘اثنني ست ننا مادي ةننا م ن وب‪ٛ‬ننّ موادبهننا لننه دننصب م ن ب‪ٛ‬انني م زني ن ‪ ،‬وبط ؼنن‪٢‬ادها ٗيمننا د ن ‪٠‬ننا‬
‫بلجصب بدرم بُواد طاوا ط د داثازو بوٗسيي‪ُ ٣‬ا ‪٠ ،1878‬نا ُلنى طن يل بدتناديج بو بدتشناش‪ُ ٤‬شنل‪ .‬و‪ٛ‬ند بؿنست‬
‫مساوانيننا ُلننى ب هننرب بلجننصب ‪ٛ‬نند ت ن بدتشنناش‪ُ ٤‬شننل نهاتيننا‪ .‬ود‪ ١‬ن بد ثي‪ٜ‬ننل بد ن ‪٠‬ان ن ت ننتٍ٘ هننا بد٘اثنني ُ ن تت٘ننا‪ٚ‬‬
‫ت تا نن‪ُ ٙ‬ن ن بدنسن ن ل بد ن ن ت ننتٍ٘ هن ننا مساواني ننا ٗيمن ننا ةتِان نن‪ ٝ‬ه ننرد بدش‪ٜ‬ون ننل ماد ننربت‪ .‬وي دن ننل ُ ننا ٗن ننا بلب‪ ٢‬من ننل‬
‫بدتجةواني ن ننل دن ن ن ت‪١‬ين ن ننج هن ن ننرد بملوادن ن ن بد٘اي ين ن ننل ودن ن ن اِسهن ن ننا بهتمامن ن ننا‪ .‬ةشٌن ن ننس‪ :‬بطن ن ننماُيل ؿن ن ننتجم م‪ٜ‬ان ن نند‪ ،‬بملـن ن نندز‬
‫بدظام‪،ٝ‬ؾ‪.143‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Jan M. Pluvier, Op. Cit., PP. 67- 68.‬‬
‫‪206‬‬
‫بدل ن ننا ُ ن ننا ‪ ،1963‬بذ زٗ ن ننم‬ ‫د ن ن تٌه ن ننس بملِازك ن ننل تندونيظ ن ننيل د ت ن ننا ح ن ن ‪ ٠‬ن ننان‬
‫ط ‪٠‬ازن ٗ‪١‬سة مادي ةا‪ ،‬و‪ِ.‬ند ٗينجة ‪ٛ‬ـنيجة بُان وشانس بل ازدينل تندونيسن طن ياندزا (‪ )1‬م بدهنل‬
‫لنه بدؼنهس بدتناله مازطنا‪ ٤‬بملجم ُنل تولنى‬ ‫بندونيظيا د ت ا بلجدةند‪ٟ ،‬منا ‪ٛ‬نا بلجننجب‪ ٤‬ناطن ي‬
‫بلنى حندو مـنا مات مني تندونيظنيي و‪ٛ‬ن‬ ‫من تندونيظنيي ُتنج حندو طنازبوب‪ ،ٞ‬ممنا ب‬
‫تم بدتجةوانيل(‪.)2‬‬
‫د ننست م نناوست ُدة نندة لب ننل تشم ننل‪٘ٗ ،‬ن ن بوبش ننس بة نناز ُ ننا ‪ ُ 1963‬ننا ط ن ‪٠‬ازن زت ننيع‬
‫وشزبب م ة د دتمناَ منل لنه ه ‪ٟ‬ين ‪ ،‬وحناو‪ ٤‬بدوسٗنا بدت ؿنل بلنى بت٘نا‪ ٚ‬ةسضن بلجنانثي ‪ٗ .‬لن‬
‫ُن ن ذد نن‪ ٜٗ ٣‬نند ُ ننا بد ننستيع بد٘اثي ن ن وشزبب شازدي ننل ‪ ٠‬ننل من ن بندونيظ ننيا وم ةن ن د دتم نناَ لن ننه‬
‫ع‬
‫ماني (‪ .)3‬وله بدسب ّ م حصاسب بدتمنّ بود ن‪ ٣‬وت ؿنا ب بلنى بمن زب ُندة بهمهنا ب تت‪ٜ‬اطن بدندو‪٤‬‬
‫مظننئوديل بودينل من بدننل ح٘نٍ تطننت‪ٜ‬سبز وقمن من أم بُتنندبب بو ت سان ‪ٟ ،‬مننا بت٘‪ٜ‬ن ب‬ ‫بدنل‬
‫ُلى مظؤدل ح‪ ٝ‬م‪ٜ‬اهِات م ة له ت‪ٜ‬ساس مـيجها‪ ،‬وذد‪ ٣‬م ش ‪ ٤‬بدسبب بطنت٘تاب ة ضنب زٓثنل‬
‫ذدنن‪ ٣‬م ل ن ز قمنني بدِننا د م ن‬ ‫بدؼننِ لننه تنلننما بلننى تت ننا بو ُنند تنلننما ‪ ،‬وا‪ ٢‬ن‬
‫ملنسوزة ُ‪ٜ‬ند بدتمناَ ةلن زإطناب ح‪ ٢‬منا ه لنه‬ ‫بملت دة بو مملنل ُشنل‪ٟ ،‬منا بو ن بملجتمِن‬
‫منناني ‪ُ ،‬لننى ب سةتننؤشس ذدنن‪ِ ٣‬نند من تمن ش ُننا ‪ .)4(1963‬وشن ‪ ٤‬بملنندة من بلبننا م وبدل ثنني‬
‫لنه مناني ‪ ،‬و‪ٟ‬نسزوب مات ؿنل بدينل‬ ‫م تم ش ودٔاةل بل امع م ب ‪ ،‬بدتمنّ زإطناب بدندو‪ ٤‬بدنل‬
‫وشزبب شننازدي ه ؼننا مظننؤدل بد نسبب بنت امننات لننه ط نسبوب‪ ٞ‬وػننماله م زني ن ت ن بػ نسبٖ قم ن‬

‫(‪ )1‬بلجدةس مادر‪ٟ‬س ب ط ياندزا ؿس له بةا ‪ُ ٤‬ا ‪ 1961‬ما هرب تت ا فه بدندو‪ ٤‬بد ن يِشيهنا بمنسد‪ ،‬ودن ة‪١‬ن يِ ن‬
‫بندونيظ ننيا ل ننه ‪ٛ‬اي ننل بو ‪ٟ‬لي ننج‪ .‬وعِن ن ذد نن‪ ٣‬بل ننى ب ؼ ننٔا‪ ٤‬بندونيظ ننيا م ننادن بَ م ننّ ه دش نندب ؼ ننا بةسا ننا بدٔسيي ننل‪ .‬ةشٌ ننس‪:‬‬
‫بطماُيل ؿتجم م‪ٜ‬اد‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.144‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., PP. 363-365.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid, PP. 365-366; Bernard K. Gordon,The Dimensions of Conflict in Southeast Asia,New‬‬
‫‪Jersey,1966,P.70.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Brith and Forign State Papers1963_64,Vol.167,London ,1971,Manila Accord Between the Federation‬‬
‫‪of Malaya ,Indonesia and the Philippines-Manila,31st July1968,PP.246_248.‬‬
‫‪207‬‬
‫بملت نندة(‪ .)1‬واِه نندت بندونيظ ننيا وبد٘اث نني مامل بٗ‪ ٜ‬ننل ُل ننى اؼ نن‪١‬يل تت ننا ل ننه ح ننا‪ ٤‬م بٗ‪ ٜ‬ننل تا نن‪٣‬‬
‫مناني بدنرم ننف ُلنى‬ ‫ُلى بُن‬ ‫ت‪ٛ‬ادي ُلى تنلما ‪ٗ .‬ل ُ ذد‪ٜٗ ،٣‬د و‪ ّٛ‬بملجتمِ‬
‫تاط ن ن ننيع هي ن ن ننؤة بط ؼ ن ن ننازال بتم ن ن ننل(‪ ،)2‬تت ن ن ن لى تم ن ن ن ز ذبت تهمي ن ن ننل بدظياط ن ن ننيل وت‪ٛ‬تـ ن ن ننا ةل‬
‫وبدِظ‪١‬سال بملتثا دل له بملشو‪ٜ‬ل(‪.)3‬‬
‫لننه بدظننا ض وبدِؼننسا م ن ب ُننا ‪ 1963‬منندأ مملننل تم ن بملت نندة زبطننتل بمليدبنيننل‬
‫ُ زأم م زني ‪ .‬و‪ٛ‬د زبٗ‪ٗ ٝ‬سا‪ ٝ‬تم بملت دة بز‪ِ.‬ل من بملنسب‪ٛ‬ثي بمل واني ‪ ،‬وبز‪ِ.‬نل مساونانيي ‪،‬‬
‫ميشم ننا زٗل ن بندونيظ ننيا وبد٘اث نني بزط ننا‪ ٤‬م نسب‪ٛ‬ثي ‪ ،‬وذد نن‪ ِ ٣‬نند زٗ ننم ها ن بندونيظ ننيا بزط ننا‪٤‬‬
‫ُؼننسة م نسب‪ٛ‬ثي ُ ن ‪٠‬ننل ودننل(‪ .)4‬ولننه بدسب ننّ ُؼننس م ن بةا ن ‪ ٤‬بزطننا بدملجشننل ت‪ٜ‬ساسهننا بلننى تمنني‬
‫بدِا د م بملت دة‪ ،‬بدنرم بػناز بلنى م بٗ‪ٜ‬نل طنسبوب‪ ٞ‬وػنماله م زنين ُلنى تنلنما بلنى تت نا‬
‫بملادي م(‪ .)5‬وله بدظا ض ُؼس م بةا ‪ُ ٤‬ا ‪ 1963‬تن اؼن‪١‬يل تت نا بملنادي م زطنميا‪ ،‬وب‪ٛ‬يمن‬
‫مسبطي تؤطيع هرب تت ا لنه ت‪ٛ‬نادي تز‪ِ.‬نل (م ةن ‪ ،‬طنشٔاٗ زة‪ ،‬طنازبوب‪ ،ٞ‬ػنماله م زنين )‪.‬‬
‫وبؿ ننث م‪ ٜ‬ننس بدظ نناول ل ننه ‪ ٠‬تسمثن ن ز‪ ،‬و بؿ ننث زت ننيع وشزبب م ةن ن ُث نند بد ننسحم زتيظ ننا دن ن شزبب‬
‫مادي ةا(‪.)6‬‬
‫د ي ن ننل اؼ ن نن‪١‬يل تت ن ننا م ن ننسٗم ‪ ٠‬ن ننل م ن ن بندونيظ ن ننيا وبد٘اث ن نني ‪ ،‬و‪ ٛ‬ن ننا‪ ٤‬وشا ن ننس بل ازدي ن ننل‬
‫تندونيس ن م ننا م ن د ط ن ٖ اِا نن‪ ٝ‬تُي نجبٖ ماست ننا ح ن ت‪ ٜ‬ن تم ن بملت نندة مت ننبي ات‬
‫ملسبدِل تنت امات بد دنست لنه م زنين بدؼنماديل وطنسبوب‪ٗ .ٞ‬لن ُن ذدن‪ٜٗ ،٣‬ند ‪ٛ‬ادن وشبزة‬

‫‪1‬‬
‫‪) Douglas Hyde, Op. Cit., P. 81.‬‬
‫(‪ )2‬طمي هرد بدهي ل من ( ماٗيايشدو ‪ )Maphilindo‬ظثل بلى بمل‪ٜ‬وّ تو‪ ٤‬سط ‪٠‬ل م بدثادب بدل ‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Bernard K.Gorden, Op. Cit., P.71. .‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.85.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P.85.‬‬
‫(‪)5‬موث ُات بدِـس بلجدةد‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.21‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., PP.85-86.‬‬
‫‪208‬‬
‫بل ازدين ننل بد٘اثينين ننل من ننا بدظن نن٘ازة بمل وان ننل طن ننيت ت ااهن ننا بلن ننى م‪١‬ت ن ن بط ؼن ننازم ح ن ن اِين ننجٖ‬
‫بد٘اثي ماست ا ‪ٟ ،‬ما بطتدله ط٘يج بد٘اثي له ‪ ٠‬تسمث ز داِ ة بلى م د(‪.)1‬‬
‫‪ ٠‬ننا ز بدِ٘ ننل ُشي نن‪ ٙ‬ل ننه بندونيظ ننيا ؼ ننا اؼ نن‪١‬يل تت ننا ‪ ،‬بذ ه نناد شمظ ننل تٖ‬
‫ِند‬ ‫بندونيس بدظ٘ازتي بدتجةوانيل وبملادي ةل لنه بدين بدنرم ػن‪٢‬ل ٗينل تت نا ‪ ،‬وت‪١‬نسز بدهجن‬
‫ة مي ٗ هندم بدظن٘ازة بدتجةوانينل ونهثن بملمتا‪٢‬نات بدتجةوانينل وبملادي ةنل‪ٗ .‬لن ُن ذدن‪ٜٗ ،٣‬ند‬
‫بُامن بندونيظنيا بدظن٘يج بملنادي م ماننل ٓينج مِينجٖ منل لنه دا‪٠‬ازتنا‪ .‬ولنه بدِؼنسا من بةان ‪ ٤‬بُان‬
‫ط ‪٠‬ازن م‪ٜ‬اهِنل مادي ةنا م‪ٜ‬اهِنل تامنل(‪ٟ ،)2‬منا بؿندز بمنسب ماسطن ي ب ُلنى تمن ‪ ٞ‬بدتجةوانينل لنه‬
‫وسز(‪ .)3‬ول ننه بدسب ننّ وبدِؼ ننسا من ن بةان ن ‪ ُ ٤‬ننا‬ ‫بندونيظ ننيا‪ ،‬بد ن ن تـ ننل ‪ٛ‬يم ه ننا بل ننى ‪ 500‬ماين ن‬
‫‪ 1963‬حنند بو‪ ٤‬ؿنندب ُظنن‪١‬سم منني بندونيظننيا ومادي ةننا‪ ،‬بذ ت ن بهن ‪ ٚ‬بز‪.‬ننّ ‪ٛ‬شامننل هنناو ُلننى‬
‫ط ن نسبوب‪ ٞ‬لن ننه ذدن نن‪ ٣‬بدي ن ن ‪ٟ ،‬من ننا بزطن ننا بدث سان ننل تندونيظن ننيل وحن نندة ٗن نندبتيي دتِصان ننص بلجش ن ن‬
‫بدشٌنناميي ُلننى هن ‪ ٤‬بلبنندو مننّ مادي ةننا(‪ .)4‬لننه مواننّ ُننا ‪ 1964‬تنندشا بد سةننات بملت نندة لبننل‬
‫بدنن ن ن بَ ُن ن ن هسا ن نن‪ ٝ‬وط ن نناهل زوي ن ننست ‪ٟ‬يش ن نندم بد ن ننرم بد ن ننس م ا ث ن ننات م ن ننّ تهن ن نسبٖ بملتشاشُ ن ننل‬
‫(بندونيظيا‪ ،‬مادي ةا‪ ،‬وبد٘اثي ) ش ‪ ٤‬بملدة م بدظا ض ُؼس بلى بدظنا ض وبدِؼنسا من ‪٠‬نان‬
‫بدلننا ‪ ،‬ون‪،‬ننب لننه ب‪ٛ‬شنناَ بندونيظننيا ومادي ةننا م ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬به ن ‪ ٚ‬بدشنناز‪ ،‬بدننرم بُا ن زطننميا لننه بدلاد ن‬
‫بدل ننا (‪ٟ .)5‬م ننا ُ ننا ته نسبٖ بدل ث ننل سد نسبب بدتم نناَ ل ننه م ننان‪ ٞ ٢‬ل ننه ػ ننهس‬ ‫وبدِؼ ننسا م ن ‪ ٠‬ننان‬
‫ملشا‪ٛ‬ؼل مِازكنل دا‪٠‬ازتنا ومناني‬ ‫بدسبب مئتمس مي زإطاب بددو‪ ٤‬بدل‬ ‫ػثان‪ ،‬شو ة بولى ن‬
‫ملادي ةننا(‪ .)6‬و‪ِ.‬نند مٔننا زة ‪ٟ‬يشنندم م ‪ٛ‬ن ‪ٛ‬ـننيج‪ ،‬أُان ط ن ‪٠‬ازن مننا بندونيظننيا ماشبد ن ُاشمننل ُلننى‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid., P.86.‬‬
‫(‪ )2‬موث ُات بدِـس بلجدةد‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ؾ‪.33-32‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P. 87.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid.,88.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) J.A. C. Mackie, Konfrontast the Indonesia- Malaysia Dispute 1963-1966, London, 1974,P.225.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.89.‬‬
‫‪209‬‬
‫فننب‪ ٝ‬مادي ةننا(‪ .)1‬وُلننى بثننس ذدنن‪ ٣‬تجنند بد‪ٜ‬تننا‪ ٤‬منني بدوننسٗي ‪ ،‬ووده ن بدظنناوات تندونيظننيل لننه‬
‫بدلننا ننندببب بلننى ُـنناما ها بملظننملبل تننامسه ٗيننل مادث‪ٜ‬نناب لننه م ن ب‪ِٛ‬ه وبدننس‬ ‫بدل ثنني م ن ‪٠‬ننان‬
‫ُلن ننى أةن ننل بشيجب‪ٛ‬ن ننات(‪ .)2‬وُلن ننى بدن ننسٓ م ن ن هن ننرب بد كن ننّ بملتن ننؤش ‪ُٜ ،‬ن نند وشزبب شازدين ننل بندونيظن ننيا‬
‫ومادي ةننا وبد٘اثنني ‪ ،‬مننئتمسب لننه مننان‪ ٞ ٢‬لننه تاةاشنند دامنندة م ن بل ننامع بلننى بدِاػننس من ػننثان ُننا‬
‫ع‬
‫‪ ،1964‬و‪ٛ‬سزوب اِيي ح‪ ٢‬مل تاةاشد مسب‪ٛ‬ثا ُلنى بدهدننل بملادي ةنل‪ -‬تندونيظنيل‪ ،‬ود‪١‬ن ه ٗؼنا ب لنه‬
‫بدت ؿنل بلنى بت٘نا‪ ٚ‬ؼننؤ مظنؤدل بدِـنامات تندونيظنيل بملت بدنندة لنه طنسبوب‪ ٞ‬وػنماله م زنين ‪.‬‬
‫ُ‪ٜ‬نند مننئتمس بشننس‪ُٜ ،‬نند مادِ٘ننل لننه ػننهس بذبز‪ .‬ت بنهن ٗؼننا ب دامننسة بدلانيننل‬ ‫دننرب‪ٛ ،‬ننسز بملجتمِن‬
‫بدظ ننام‪ ٝ‬ن٘ظ ننل‪ .‬ول ننه نهاة ننل بمل ننئتمس ت‪ ٜ‬ننسز بزط ننا‪ٗ ٤‬سا نن‪ ٝ‬تاةاش نندم‬ ‫ل ننه بدت ؿ ن ‪ ٤‬بل ننى بت٘ ننا‪ ٚ‬داظ ن‬
‫د ػ نسبٖ ُل ننى بدهدن ننل ل ننه مش نناه‪ ٝ‬بد‪ٜ‬ت ننا‪ ٤‬ل ننه م زني ن (‪ .)3‬وم ننّ ت نناش بد ك ننّ وبؿ نسبز ط ن ‪٠‬ازن ُل ننى‬
‫بمل بدهن ن ننل‪ ،‬حاود ن ن ن بد سةن ن ننات بملت ن ن نندة بدلن ن ننٔى ُاين ن ننل م ن ن ن ش ن ن ن ‪ ٤‬هدةن ن نندد م‪ٜ‬ون ن ننّ بملظن ن نناُدة‬
‫مل بده ننل‪ .‬ود‪ ١‬ن ط ن ‪٠‬ازن د ن يِ ننس بهتمام ننا د ننرد‪ ،٣‬م ننل‬ ‫ت‪ٛ‬تـ ننا ةل(‪ٗ )4‬يم ننا د ن بط ننتمس ل ننه بط ننا‬

‫(‪ )1‬ةم‪١‬ن بد‪ٜ‬ن ‪ ٤‬ب هشننا‪ ٞ‬طن ثي ‪٠‬انننا وزبب بُن طن ‪٠‬ازن بطننتمسبز بمل بدهننل ِنند مٔننا زة ‪ٟ‬شنندم‪ .‬وعِن بدظن تو‪٤‬‬
‫ع‬
‫بل ننى ب بلب ننص بدؼ نني له م ننازض ك ننٔوا ُل ننى ط ن ‪٠‬ازن دتجش ن بملـ ننالبل م ننّ مادي ة ننا‪ .‬بم ننا بدظ ن تش ننس ٗه ن بش ننت ٖ‬
‫بدوسٗي له ت٘ظيج ‪ٛ‬نسبز و‪ٛ‬ن‪ ٙ‬بهن ‪ ٚ‬بدشناز‪٘ٗ ،‬ن بد ‪ٛ‬ن بدنرم بُت‪ٜ‬ند ٗينل بملنادي ة ب و‪ٛ‬ن‪ ٙ‬بهن ‪ ٚ‬بدشناز يِ ن فنب‬
‫بلجش تندونيظيي م م زني بملادي ةل‪٠ ،‬ا ط ‪٠‬ازن ةشٌس بديل ُلى بنل ديع ب‪ٟ‬ملج م نهاةل سه ‪ ٚ‬بدشاز‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪J.A.C. Mackie, op. Cit, P.226.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., P.226.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., PP.91-92.‬‬
‫(‪٠ )4‬ان بندونيظيا تمس ماشمل ب‪ٛ‬تـا ةل حنا ة ُنا ‪ ،1962‬دنرب ُتنجت بد سةنات بملت ندة ُن ُصمهنا سمندبب بملظناُدة‪،‬‬
‫و‪ ٛ‬ننا ٗسا نن‪ ٝ‬بمسا‪٢‬ن ن دامس ننب ت‪ٛ‬تـ ننا م مصا ننازة سندونيظ ننيا بؿ نندز ل ننه بُ‪ٜ‬ا ه ننا ت‪ٜ‬سان نسب ة ن ما ؼ نناب مسن ننامج شم ننع‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫طش بت سُانل بندونيظيا م‪ٜ‬يمنل ‪ 390‬ماين وسزب‪ُ ،‬لنى ب اظناه بد سةنات بملت ندة م ن ‪ 233‬ماين وسزب من بؿنل‬
‫بملثاننٕ‪ .‬و‪٠‬ننا هننرب بدِ ن مؼننسوها متِنناو بندونيظننيا مننّ ؿننشدو‪ ٚ‬بدش‪ٜ‬نند بدنندوله لننه مظنناتل ت ٘ننيم ‪ٛ‬يمننل بدسوييننل‬
‫وت‪ٜ‬انيف بمل بشننل بدِامننل‪ .‬و‪ٛ‬ند ت دهن ِلنل من بدـنشدو‪ ٚ‬بلنى بندونيظننيا ملظناُدة بلب‪ ٢‬مننل لنه بمت‪٢‬نناز مسننامج ة ‪ٜ‬نن‪ٝ‬‬
‫ع‬
‫تطننت‪ٜ‬سبز بدش‪ٜ‬نندم‪ .‬ولننه بذبز ُننا ‪ُ 1963‬سك ن بد سةننات بملت نندة ‪ٛ‬سكننا ملنندة ُؼننس طننش بت م‪ٜ‬يمننل ‪ 13‬ماي ن وسزب‬
‫م بدل ت ال بد بز بت بد ةتوابها مسنامج تل ي بدش‪ٜ‬د‪ .‬وله حصاسب مش مجاع مظناُدة بدتشمينل بدتنا ّ ملشٌمنل‬
‫بدتِاو ت‪ٛ‬تـا م وبدتشميل مظاُدة سندونيظيا مأ ‪ 400‬ماي وسز‪ ،‬دظد بدعجنص لنه مين ب مندٗ ُا ها‪ .‬و‪٠‬انن‬
‫طننيجبتيجيل بد سةننات بملت نندة ت‪ٜ‬طن مننا اظننه اننه وبدثشنن‪ ٣‬بدنندوله وؿننشدو‪ ٚ‬بدش‪ٜ‬نند بدنندوله مش ن نـنن‪ ٙ‬بملثاننٕ‪ُ ،‬لننى‬
‫‪210‬‬
‫بُا ن ن ن لن ن ننه بل ن ن ننامع وبدِؼن ن ننسا م ن ن ن بذبز بط ن ن ن يابد م ن ن ن بملظن ن نناُدة تمسا‪١‬ين ن ننل و‪ٛ‬ا‪ٗ":٤‬اتن ن ننره‬
‫مظ نناُدبت‪ ١‬بل ننى بل ب نني ن ن ن ظ ننتويّ ب نمطن ن م نندو بملظ نناُدة‪ .‬طن ن ٖ دن ن ن ه نناز بم نندب‪.‬ب‬
‫بندونيظننيا ٓشيننل مننامل بز بدوثيِيننل وبد‪ ٜ‬ن ة بد ؼننسال ِنند طنن‪٢‬انها بدننرم ةـننل بلننى (‪ )103‬ماي ن‬
‫وديظ ملل مادي ةنا ظن‪٢‬انها بدِؼنسة م ةني "(‪ .)1‬ولنه بدين بدتناله بُاشن وبػنشو مانهنا دن ت‪ٜ‬ند‬
‫سندونيظننيا بةننل مظنناُدة اظننه لننه ُ ن طياط ن ها بملاديننل‪ ،‬ممننا بثنناز ط ن ‪٠‬ازن و ِٗننل د طننتمسبز‬
‫مادتشدةنند ماملظنناُدة تمسا‪١‬يننل‪٘ٗ .‬ن بدلادن م ن بةنناز ‪ 1964‬بد‪ٜ‬ن شوامننا بمننا ‪ 400,000‬من ف‬
‫ٗات ن ننره‬ ‫تجمِ ن ن ب لن ننه متن ن ن د بمن ننا طن نن٘ازة بد سةن ننات بملت ن نندة لن ننه دا‪٠‬ازتن ننا‪ ،‬و‪ٛ‬ن ننا‪ " :٤‬د‪ٜ‬ن نند ‪ٛ‬ا ن ن‬
‫مظن نناُدبت‪ ١‬بلن ننى بل بن نني ‪ ،‬ود‪ٜ‬ن نند ُشي ن ن من ننرد‪ ٣‬بد سةن ننات بملت ن نندة وذدن نن‪ ٣‬س هشن ننا‪ ٞ‬وبتن ننس لن ننه‬
‫مادي ةا"(‪.)2‬‬ ‫بد سةات بملت دة زيو مظاُدب ها ؼسن ت ‪ ٙٛ‬بندونيظيا ُ م بده ها ن‬
‫ُل ننى بة ننل ح ننا‪ ٜٗ ،٤‬نند بط ننتؤن٘ بد٘اث نني ده ه ننا ل ننه م اود ننل بشي ننجة دات ؿ ننل بل ننى بت٘ ننا‪ٚ‬‬
‫ةسض ن دمي ننّ ته نسبٖ‪ .‬ول ننه بدِؼ ننسا م ن حصا نسب ُ‪ ٜ‬نند م ننئتمس ل ننه ه ‪ٟ‬ي ن ك ن زإط نناب بد نندو‪٤‬‬
‫‪ ،‬وش ‪ ٤‬بملئتمس ب‪ٛ‬يج بدستيع بد٘اثي تؤطيع لجشنل مـنالبل بطني ال ن بٗسا‪ٜ‬ينل ددزبطنل‬ ‫بدل‬
‫بدن ن بَ وبدت ؿ ننل بل ننى ح ننل مشاط ن (‪.)3‬و‪ ٛ‬نند وبٗ نن‪ ٝ‬زت ننيع وشزبب مادي ة ننا ُل ننى بمل‪ٜ‬ي ننج مث نندتيا‪ ،‬د‪١‬ش ننل‬
‫بػيجن ب سبا بلجش تندونيظيي م ػماله م زني وطنسبوب‪ ،ٞ‬ميشمنا بؿنس طن ‪٠‬ازن ُلنى ب‬
‫ت سنبا ةجن ب ةنتٌننس ت‪ٜ‬ند هننرد بدملجشنل ن ن بةجنا بلبنل بدظيا ن ‪ .‬وُلنى بثننس ذدن‪ٗ ٣‬ؼننل‬
‫بملئتمس له بدت ؿل بلى بت٘ا‪.)4(ٚ‬‬

‫ب ة ننئم بُل نناب بد‪ ٢‬ظ ن زاش تز‪ ِ.‬ننل تش ننسو مساواني ننا‪ٗ ،‬س ظ ننا‪ ،‬بملاني ننا بدٔسيي ننل‪ ،‬وبديام ننا م‪ٜ‬ي ننل بملثا ننٕ‪ .‬ول ننه ب‬
‫بت٘‪ ٜ‬ن بندونيظننيا مننّ ؿننشدو‪ ٚ‬بدش‪ٜ‬نند بدنندوله‪ ،‬م شننجيّ م ن بد سةننات بملت نندة‪ُ ،‬لننى بد نسبببت ت نني دهننا ب اسننب‬
‫ع‬
‫مثأننا سةتجنناوش ‪ 50‬ماين وسزب لننه بدِننا بدتنناله‪ .‬ةشٌننس‪ :‬ػننسيل منناةس‪ٗ ،‬ن بد‪ٜ‬ننسوق بل ازديننل‪ ،‬ؿننشدو‪ ٚ‬بدش‪ٜ‬نند بدنندوله‬
‫وبدِاد بدلاد ‪ ،‬تسدمل مياز ُ‪ٜ‬ل‪ ،‬ميجوت‪ ،1977 ،‬ؾ ؾ‪.77-76‬‬
‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.92.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid,92.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Douglas Hyde, Op. Cit., P.94.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on file, Op. Cit., P.93.‬‬
‫‪211‬‬
‫ُلننى بدننسٓ من بلجهن بددما ماطننيل بدِدةنندة‪ ،‬ت ب بدنن بَ بطننتمس منني بندونيظننيا ومادي ةننا‪ .‬دننرب‬
‫بلنى تمن بملت ندة تن ه ٗيهنا بندونيظنيا مادِندوب ٓينج بملتنجز‪ ،‬ت ب بد ٗند‬ ‫ت‪ٜ‬دم مادي ةا ؼن‪٢‬‬
‫تندونيس منسز ذدن‪ُ ٣‬لنى بننل هجن كند بد‪ٜ‬ن تطنتِمازال ودنيع كند مادي ةنا(‪ .)1‬ولنه بلبنا م‬
‫ع‬
‫وبدل ثي م ‪٠‬ان تو‪ُ ٤‬ا ‪ 1964‬بنت ث مادي ةا ُل ب ٓيج بت له مجاع تمن ملندة طنشل‬
‫وبحنندة(‪ .)2‬وز ب ُلننى ذدنن‪ ٣‬بُاشن بندونيظننيا ب سننبا ها من تمن بملت نندة(‪ )3‬لننه بدظننا ّ من ‪٠‬ننان‬
‫بدلا ‪ ،1965‬و‪ٛ‬د بُا ط ‪٠‬ازن بد‪ٜ‬سبز تندونيس وطى حؼد هاتل له دا‪٠‬ازتا‪ ،‬بذ ‪ٛ‬ا‪" :٤‬بن ن‬
‫م ن ننا ل ننه تمن ن‬ ‫بُان ن ب س ننبا بندونيظ ننيا من ن تمن ن بملت نندة‪ .‬ومن ن ت ٗـ نناُدب دن ن ت‪٢‬ن ن‬
‫بملت دة ودتره قم بملت دة بلى بل بي "(‪.)4‬‬
‫ش ‪ ٤‬تػنهس بدتادينل بش ب بطن ياب طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬سطنيما ِند ‪ٛ‬ينا بد سةنات بملت ندة مت ‪ٛ‬ينّ‬
‫وسز لنه بدظنا ّ من بذبز‪ .‬و‪ٟ‬نس ِٗنل دنرد‪ٛ ٣‬امن‬ ‫مِاهدة ميّ بطملبل ملادي ةنا م‪ٜ‬يمنل ‪ 400‬ماين‬
‫ػنس‪٠‬ات ن٘نى تا ِنل دا سةنات بملت ندة لنه بدتاطنّ من‬ ‫بلب‪ ٢‬مل تندونيظيل ماسطن ي ب ُلنى ثن‬
‫بذبز‪ٟ ،‬م ننا بط ننت د ُل ننى بدؼ ننس‪٠‬ات تمسا‪١‬ي ننل ل ننه بندونيظ ننيا‪ٗ .‬ل ن ُ ن ‪ٛ‬ي ننا بت ننا بت بدِم ننا‪٤‬‬
‫بدؼي ُيل م‪ٜ‬وّ بدٔاش وبد‪١‬هسياب ُلى م ً٘ ط٘ازة بد سةات بملت دة له دا‪٠‬ازتا(‪.)5‬‬
‫شا ن بملؼ نن‪٢‬ال تندونيظ ننيل ن ن ن ن ن ن ن بملادي ة ننل مسحا ننل ددة نندة م ننّ ب س ننبا ط ننشٔاٗ زة م ن‬
‫بل ٗنات بدِشـنسال بد ن ‪٠‬انن م دن ة مني طنشٔاٗ زة بد ن‬ ‫تت نا لنه ب ُنا ‪ ،1965‬ظن‬
‫بٓاثي ننل ط نناح‪ٜ‬ل ٗيه ننا‪ .‬ود ننابت‬ ‫‪ ٠‬ننا مٌِ ن ط نن‪٢‬انها م ن بدـ ننيشيي ‪ ،‬وم ة ن بد ن يؼ نن‪٢‬ل بمل وا ن‬
‫ن‪ٜ‬و ننل بدـ نندب م نني ط ننشٔاٗ زة ويساواني ننا‪ ،‬س تت٘ا‪ٛ‬ي ننل بد ن ن ُ‪ ٜ‬نندت م نني زت ننيع وشزبب م ةن ن‬
‫وزت ننيع وشزبب ط ننشٔاٗ زة ل ننه ُ ننا ‪ ،1961‬نـن ن ُل ننى بحت٘ نناي مساواني ننا م‪ ٜ‬بُ نندها بدِظ نن‪١‬سال‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid., PP. 97-99.‬‬
‫(‪ )2‬دسادة بد٘جس بلجدةد ‪ ،‬بدِد ‪٠ 3 ، 894‬ان بدلا ‪. 1965‬‬
‫(‪ )3‬بلجدةس مادر‪ٟ‬س ب بندونيظيا بنلم بلى مشٌمل تم بملت دة ُا ‪ . 1950‬ةشٌس ‪:‬‬
‫‪Donald Wilhelm Op. Cit., P. 23.‬‬
‫(‪ُ٘ )4‬اٖ بملٔسيل‪ ،‬بندونيظيا وتم بملت دة‪ ،‬مجال بدظياطل بددوديل‪ ،‬بدِد ‪،7‬بد‪ٜ‬اهسة‪،1967 ،‬ؾ‪.162‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., P.103.‬‬
‫‪212‬‬
‫وبدث سا ننل ل ننه ط ننشٔاٗ زة‪ .‬و‪ ِ.‬نند ب س ننبا ط ننشٔاٗ زة بُاشن ن بندونيظ ننيا مانه ننا ط ظن ن ى دس ننب‪ٝ‬‬
‫بد‪ ٜ‬بُد بدتجةوانيل بذ د ت‪ ٜ‬طشٔاٗ زة مادٔاب تا‪ ٣‬بد‪ ٜ‬بُد(‪.)1‬‬
‫بن هن مؼنن‪٢‬ال بندونيظننيا مننّ مادي ةننا ُننا ‪ِ ،1966‬نند ب ٗ‪ٜ‬نند ط ن ‪٠‬ازن مٌِ ن طنناواتل‬
‫ُلننى بثننس بمل اودننل تن‪ ٜ‬ميننل بد٘اػننال لننه اؼننسا تو‪ُ ٤‬ننا ‪ .1965‬و‪ِ.‬نند اظننا ط ن هازت مٌِ ن‬
‫طنناوات ط ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬بُا ن لننه نيظننا ُننا ‪ 1966‬مننا بمل بدهننل تندونيظننيل مننا شبد ن مظننتمسة(‪.)2‬‬
‫ود‪١‬ش ننل ب‪ ٟ‬نند م ننا بندونيظ ننيا ط ن ٖ ت‪ٜ‬ث ننل مادي ة ننا‪ ،‬بذب بط ننتواُ تشي ننجة ب تل ن م ننا م ن به‬
‫بد سةات بملادي ةل طسبوب‪ ٞ‬وػماله م زني ةساندو ِٗن بدث‪ٜ‬ناب لنه تت نا (‪ .)3‬ودن ة‪١‬ن ماطنتواُل‬
‫ط هازت بنهاب بمل بدهل زطميا‪ ،‬س ط ‪٠‬ازن ‪٠‬نا سةنصب‪ ٤‬زتيظنا دادودنل‪ ،‬و‪٠‬نا ُاشمنا ُلنى بطنتمسبز‬
‫بمل بدهننل‪ ،‬بذ مشننّ وشاننس بل ازديننل ب مادنن‪ )4(٣‬م ن بد نسبب م ا ثننات طننايمل مننّ مادي ةننا(‪ .)5‬وزٓ ن‬
‫ذد نن‪ ٣‬طن ن ى طن ن هازت وماد نن‪ ٣‬بل ننى بنه نناب بمل بده ننل‪ ،‬بذ ذهن ن ماد نن‪ُ ٣‬ل ننى زبض وٗ نند بندونيسن ن بل ننى‬
‫مننّ بد ٗنند بملننادي م‪ ،‬و‪ٛ‬نند ب‪ٟ‬نند مادنن‪ُ ٣‬لننى ب‬ ‫مننان‪ ٞ ٢‬لننه بةنناز ُننا ‪ ،1965‬سد نسبب م ا ثننات ط ن‬
‫م ا ثننات طننتجسم ُلننى بطنناض بت٘ننا‪ ٚ‬منناني بدننرم و‪ٛ‬ننّ لننه ُننا ‪ .)6(1963‬و‪٠‬ننا ط ن هازت ومادنن‪٣‬‬
‫م‪ٜ‬تشِ نني مل ننسوزة بنه نناب بمل بده ننل ح ن بنهم ننا دن ن ةـ نسب ُل ننى مظ ننادل بدن نسبب بط ننت٘تاب ل ننه ػ ننماله‬
‫م زنين ن وطن نسبوب‪ ،ٞ‬ود‪ ١‬هم ننا دن ن يظ ننتويِا بدثن ن ل ننه أة ننل بت٘ا‪ٛ‬ي ننل م ننا ب طن ن ‪٠‬ازن ةمتا نن‪ ِ ٣‬ننم‬
‫بل ننى ٗؼ ننل م ا ث ننات‬ ‫بدظ نناوات‪ ،‬د ننرب تجشث ننا بد نندش ‪ ٤‬ل ننه ؿن نسبَ مثاػ ننس م ننّ طن ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬مم ننا ب‬
‫ُننا مجاننع ػ ن ز بدؼننِ بلننى‬ ‫وكننّ ط ن هازن ِنند ب‬ ‫مننان‪ .)7(ٞ ٢‬ولننه تم ن ش ُننا ‪ 1966‬ت‪ ٜ‬ن‬
‫اؼ نن‪١‬يل وشبزة ت ن ‪ٛ‬يا ت ننل‪ .‬ول ننه بدل ننام وبدِؼ ننسا م ن تم ن ش ب‪ٟ‬م ننل ط ن هازت اؼ نن‪١‬يل بد ن شبزة‬

‫‪1‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit, PP.104-105.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid,P.106.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J. A. C. Mackie, Op. Cit., P.319.‬‬
‫(‪ )4‬بؿث ب ماد‪ ٣‬وشاسب دمل ازديل ِد بشسبل ط ياندزا م بلب‪ ٢‬مل ُلى بثس بحدب ُا ‪ .1965‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Facts on File , Op. Cit., P.105.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid., P. 106.‬‬
‫(‪ )6‬بطماُيل ؿتجم م‪ٜ‬اد‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.148‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) J. A.C. Mackie, Op. Cit. ,P. 319.‬‬
‫‪213‬‬
‫بلجدةنندة بد ن ‪٠‬ان ن ت مننل هننا ّ نٌننا بلب‪ ١‬ن بلجدةنند‪ .‬و‪ِ.‬نند بو‪ ٤‬بدتمنناَ وشبزم لننه بدسب ننّ م ن‬
‫ب بُا ن ط ن هازت مننا بمل بدهننل طننتنتا لننه ة ن تطننت‪ .)1(٤ ٜ‬ولننه بلبننا م ُؼننس م ن ب و‪ٛ‬ننّ‬
‫وشاننس بل ازديننل تندونيس ن ب مادنن‪ ٣‬ووشاننس شازديننل مادي ةننا ُثنند بدننسشب‪ ٚ‬بت٘ا‪ٛ‬يننل منني بدثانندة ‪،‬‬
‫ع‬
‫تل ننمش مش ن ب ُ نندة بهمه ننا تُ ننا ة بد٘ زا ننل داِ ‪ ٛ‬ننات بددما ماط ننيل م نني بندونيظ ننيا ومادي ة ننا‪،‬‬
‫وبة‪ٜ‬اٖ بدِندوب ٓينج بملِان ُلنى حندو هما‪ ،‬وبشبدنل بدِ بتن‪ ٝ‬بدستيظنل بمنا بدنسوبمى تندونيظنل ن‬
‫بملادي ة ننل بدظ نناميل‪ٟ .‬م ننا وبٗ‪ ٜ‬ن مادي ة ننا ُل ننى بد نسبب بط ننت٘تاب ػ ننِب ل ننه ػ ننماله م زني ن وط نسبوب‪ٞ‬‬
‫دت دةد زٓثل ط‪٢‬انهما له بدث‪ٜ‬اب له تت ا بو بل سول مشل(‪.)2‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid, P.322.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Facts on File ,Op. Cit., P.106.‬‬
‫‪214‬‬
‫املبحث الثالث‬
‫حزكت الاىل مً حشزيً الاىل ىضلوط ضوكارهو‬
‫‪-‬جطور الصزاع بين الجيش ىالحشب الش وعي الاهدىهيس ي‪.‬‬
‫تملا ن ن‬ ‫‪ٛ‬نن‬ ‫بدظياط ن ننيل ل ن ننه بندونيظ ن ننيا ِ ن نند ُ ن ننا ‪ُ 1958‬ل ن ننى ث ن ن‬ ‫بزت‪ ١‬ن ننصت بد‪ ٜ‬ن ن‬
‫ظ ن ‪٠‬ازن وبلجننيؽ ٗل ن ُ ن بلبننص بدؼنني له‪ .‬ومش ننر ذدنن‪ ٣‬بد ‪ ٛ‬ن ُم ننل ط ن ‪٠‬ازن ُلننى بح‪ ٢‬ننا‬
‫طننيوستل ُلننى ‪ ٟ‬ن بد‪ ٜ‬ن تي وبةجننا ن ن َ م ن بدت ن بش مي همننا‪ ،‬م ي ن س يظننم سحنندهما ب ة‪ ٢‬ن‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫‪ ٛ‬ا ننا ديؼ نن‪٢‬ل ت نندةا دظ نناواتل بد بط ننِل ل ننه بلب‪١‬ن ن ‪ ،‬بو ة‪٢‬ن ن ٓي ننج ‪ ٛ‬ننا ز ُل ننى م بده ننل بدو ننسٖ‬
‫ع‬
‫تشننس(‪ .)1‬وهث‪ٜ‬ننا دظياطننل بدت بشنننات هننرد‪ُ ،‬مننل طن ‪٠‬ازن ُلننى ُن بلبننص بدؼنني له لننه م بدهننل‬
‫تـنناُد ن٘ن ذ بلجننيؽ وتننؤثيجد لننه بد طننى بدظيا ن ‪ ،‬بدننرم حنند ن يجننل سمن ز ُنندة‪ ،‬م هننا بُن‬
‫تح‪ ٢‬ننا بدِسٗي ننل ل ننه مدبة ننل ُ ننا ‪ ،1957‬ونجاح ننل ل ننه بد‪ٜ‬ل نناب ُل ننى بدتم ننس بت بد ن ن ح نندث ُ ننا‬
‫ع‬
‫‪ .)2(1958‬وُشد توثي‪ ٝ‬مثدأ بددةم‪ٜ‬سبهيل بمل دهل مندبب من ُنا ‪ 1959‬بش ب ت ‪ٛ‬ن ة بلجنيؽ من‬
‫ع‬
‫ش ن ‪ ٤‬تملياننل لننه بدهي ننات بدظياطننيل‪٠ ،‬ادتجملننا ومجاننع بد ن شزبب‪ٗ .‬ل ن ُ ن ذدنن‪ٜٗ ٣‬نند ب‪ ٟ‬ظ ن‬
‫بلجننيؽ ‪ٛ‬ن ة ٗاُاننل من شن ‪ ٤‬وزد لننه هيننؤا (بد‪٢‬ن ا ‪ )Koti‬بد ن ب ؼننؤت من بدننل ت ساننس بةساننا‬
‫بدٔسيي ننل ُ ننا ‪ ،1962‬وهي ننل (بدثيتجان ن ‪ )Peperti‬بد ن ن ت دن ن مهم ننل تػن نسبٖ ُل ننى ب بزة تح‪ ٢‬ننا‬
‫ع ع‬
‫بدِسٗيل(‪ .)3‬و‪ِ.‬د ب ت بد‪ٜ‬لاب ُلى حنص بملاػن م بدنرم ‪٠‬نا نندب ‪ ٛ‬انا دملبنص بدؼني له‪ ،‬بشنر‬
‫بلجننيؽ شمننا بملثننا زد و ب ُلننى بحت ن بب بلبننص وم اودننل ‪ٟ‬ننث ؼنناهاتل ‪٠‬اٗننل‪ ٘ٗ .‬ن بةا ن ‪ُ ٤‬ننا‬
‫‪ُ 1959‬مننل بلجننيؽ ُلننى تؤديننل ُ‪ٜ‬نند بملننئتمس بد ن ه بدظننا ض دملبننص بدؼنني له م نسبت ُنندة ‪،‬‬
‫ع‬
‫ود‪ ١‬ن ط ن ‪٠‬ازن تنندشل وبؿننس ُلننى مننش بلبننص تذ دِ‪ٜ‬نند بملننئتمس(‪ ،)4‬مننل بنننل بد‪ ٜ‬ن شوامننا ب‪ٟ‬نند‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C.Hinton and others, Op.Cit., P.650.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Peter Polomka, Op. Cit., P.60.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Harold Grouch, The Army and Politics in Indonesia, Research in Politics and International Relations of‬‬
‫‪Southeast Asia, Edited by Georye Mc. T. Kahin, (N. P.) 1978, P.48.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.321.‬‬
‫‪215‬‬
‫ٗين ننل ُمن ننل دملبن ننص بدؼن نني له‪ ،‬بذ ‪ٛ‬ن ننا‪" :٤‬مشن ننر ؿن ننثام وح ن ن بد ‪ ٛ‬ن ن بلباكن ننس اِا‪ ٜ‬ن ن ممؼن نناُس‬
‫ؿدب‪ٛ‬ل حميمل مّ بلبص بدؼي له تندونيس (‪.)1‬‬
‫ل ننه ُ ننا ‪ ٛ 1960‬ننا بد‪ ٜ‬ننا د بدِظ نن‪١‬سا مت دة نند ؼ ننان بلب ننص بدؼ نني له ل ننه بملش نناه‪ٝ‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫بدتا ِ ننل دهن ن ‪ ،‬م اود ننل دا‪ٜ‬ل نناب ُل ننى ن٘ن ن ذد هش ننا‪ .ٞ‬وم ننسة بش ننس طن ن ى طن ن ‪٠‬ازن داه نندب سدٔ نناب‬
‫تدنسبببت بملت ننرة كنند بلبننص ‪٠‬اٗننل‪ ،‬بد ن بطننتمست ح ن بوبشننس ُننا ‪ .)2(1961‬وُلننى بدننسٓ من‬
‫م نناوست ‪ ٛ‬ننا ة بلج ننيؽ بدِدة نندة سحت ن بب بلب ننص بدؼ نني له‪ ،‬ت ب ط ن ‪٠‬ازن بط ننتمس ل ننه حماةت ننل‬
‫دملبننص وطن ى س شادننل لننه بدن شبزة من شن ‪ ٤‬بُننا ة تشٌنني وشبزتننل لننه بذبز ُننا ‪ ،1962‬بذ ب شننل‬
‫بثش نني م ن بد‪ ٜ‬ننا ة بدؼ نني ُيي (بة نندة ود ‪ٛ‬م ننا ) ل ننه بد ن شبزة‪ ،‬و م ننش ه ح‪ٜ‬يث ننل وشبزا ننل‪ .‬ود ن‬
‫ة‪ٜ‬ا ننل ذد نن‪ ٣‬م ن ن٘ ن ذ بلج ننيؽ ل ننه بملجا ننع بد ن شبزم بملِ نند‪ ،٤‬م ننل ب ن٘ ن ذد بش ب ُم ننا ‪ ٠‬ننا ُاي ننل‬
‫ع‬
‫طام‪ٜ‬ا(‪.)3‬‬
‫ط نناول ‪ ٛ‬ا ننل من ن بدـ ننِ‬ ‫من ن بد بض ننب ب طن ن ‪٠‬ازن ب ز‪ ٞ‬م ننا ‪ ٛ‬ننا ة بلج ننيؽ ةما‪٢‬ن ن‬
‫ت نندفها‪ .‬د ننرب‪ ،‬ط ن ى بل ننى بك ننِاٖ تا نن‪ ٣‬بد‪ ٜ‬ن ة ُ ن هسانن‪ ٝ‬بد نسبببت ُ نندة‪ ،‬بهمه ننا بكننِاٖ ط نناول‬
‫بدننرم ‪٠‬ننا يِنندد بدلننامى ت‪ٟ‬ملننج ‪ٛ‬نندزة ُلننى‬ ‫زتننيع بز‪٠‬ننا بلجننيؽ ووشاننس بدنندٗاَ بلجننجب‪ ٤‬ناطن ي‬
‫وزد لننه بدظنناول ما ِننا د ُ ن زتاطننل بز‪٠‬ننا بلجننيؽ‬ ‫‪ٛ‬ا ن بلجننيؽ كنندد‪ ،‬دننرب ط ن ى بلننى تةجنني‬
‫وتشـي بحد مشاؿسال وه بحمد ةا مدس ُشل(‪ .)4‬م دهل بشس ُمل طن ‪٠‬ازن ُلنى بكنِاٖ‬
‫ط نناول بلج ننيؽ ل ننه بدؼ ننئو بملدني ننل من ن شن ن ‪ ٤‬بدٔ نناب تح‪ ٢‬ننا بدِسٗي ننل م ننّ ن‪ ٜ‬ننل ب بزة بةسا ننا‬

‫‪1‬‬
‫‪) Guy J. Pauker, Indonesia The PKI„S “Road to Power” , Research in the Communist Revolution in Asia,‬‬
‫‪Tactics, Goals and Achivements, Edited by Bert A. Scal apino, New Jersey, 1965, P.280.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Peter Polomka, Op. Cit., P.62.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others , Op. Cit., P.657.‬‬
‫(‪ )4‬بمتنندأت شوننل طن ‪٠‬ازن مشننر مشتـنن‪ُ ٙ‬ننا ‪ ،1962‬بذ ُننسق ُلننى ناطن ي تن له مشـن ‪ٛ‬اتنند بد‪ٜ‬ن بت بملظننملبل مننّ‬
‫طنناول ‪٠‬اماننل ُلننى بد‪ ٜ‬ن بت بملظننملبل تز‪ِ.‬ننل (بدتجةننل‪ ،‬بلج اننل‪ ،‬بدث ساننل‪،‬و بدؼننسهل)‪ ،‬م‪ٜ‬امننل م بٗ‪ٜ‬ننل قشيننج ُلننى بدت لننه‬
‫ع‬
‫ُ ن مشـننثل زتيظننا سز‪٠‬ننا بلجننيؽ‪ .‬ت ب مِازكننل زتننيع بز‪٠‬ننا بد‪ ٜ‬ن ة بلج اننل ُمننس ب ن دننرد‪ ٣‬تمننس‪ ،‬ب ت بلننى بدٔنناب‬
‫بملشـ بمل‪ٜ‬يج وب‪ٛ‬تـاز ناط ي ُلى مشـ وشاس بددٗاَ وقم ‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Harold Grouch, Op. Cit., P. 52.‬‬
‫‪216‬‬
‫بدٔسيينل بلننى بندونيظننيا ُنا ‪ٗ .)1(1963‬لن ُن ت‪ٜ‬اينل طنناوتل لننه هي نل بد‪٢‬ن ا (‪ ،)2‬و‪ٟ‬ننرد‪ ٣‬بدٔنناب‬
‫بل دمل تدصبميل له بةاز ُا ‪.)3(1963‬‬
‫له بد ‪ ٛ‬بدرم مدأ ٗينل مس‪ٟ‬نص بلجنيؽ مناديجبدّ ن يجنل دظياطنل بدنستيع طن ‪٠‬ازن كندد‪،‬‬
‫بشننر وز بلبننص بدؼنني له مننادتجوش سطننيما ش ن ‪ ٤‬حماننل بمل بدهننل كنند مادي ةننا (‪.)4()1966-1963‬‬
‫بدصزبل ننه ل ننه‬ ‫ٗل ن ُ ن ذد نن‪ ٜٗ ،٣‬نند بش ب ت ‪ ٛ‬ن ة بلب ننص بدؼ نني له ِ نند بثازت ننل د‪ٜ‬ل ننيل تؿ ن‬
‫تزبضن ‪،‬‬ ‫بملؼناز‪ٟ‬ل لنه بمل اؿنيل وبؿن‬ ‫بندونيظيا‪ُ ٘ٗ .‬ا ‪ 1960‬تم بملـا ‪ٛ‬ل ُلى ‪ٛ‬ان‬
‫د ن ةش٘ ننر ؼ نن‪٢‬ل ِٗل ننه‪ .‬د ننرب طن ن ى بلب ننص دتوثي نن‪ ٝ‬بدظياط ننيات بلب‪ ٢‬مي ننل‬ ‫ت ب ه ننرب بد‪ ٜ‬ننان‬
‫بلننى حنندو ؿ نسبَ منني بد٘ حنني‬ ‫واشننجيّ بد٘ حنني داظننيوسة ُلننى تزبض ن بدصزبُيننل‪ ،‬ممننا ب‬
‫ومنناد‪ ٢‬تزبض ن بدننرة ‪٠‬ننا مٌِمه ن مننستثوي مننّ بلبننص بد ن ه وحننص نهلننل بدِامنناب‪ .‬ود ن‬
‫ةت ‪ ٙٛ‬تمنس ُشند هنرب بلبند‪ ،‬منل ب بُلناب بلبنص منجِ ب بد٘ حني د طن ي ب ُلنى بملمتا‪٢‬نات‬
‫بلب‪ ٢‬ميل بد ‪٠‬ان تدبز م ‪ٛ‬ثل م ـيات ُظ‪١‬سال(‪.)5‬‬
‫م ن ده ننل بش ننس بش ب ت م‪٢‬ان ننل بلب ننص ل ننه بلب‪ ٢‬م ننل ُش نندما بزب ط ن ‪٠‬ازن توثي نن‪ ٝ‬مث نندأ‬
‫بد٘اط ننا‪ ، ٠‬بذ ‪ ٛ‬ننا متِي نني بدِل ن ن بدلادن ن ل ننه بلب ننص بدؼن نني له (نج تن ن ) ل ننه ب ُن ننا ‪1964‬‬
‫ُ ن ن بدهي ن ننل بدستاطن ننيل م ن نّ بُون نناده مظن ننئوديات‬ ‫م ؿن نن٘ل أحن نند بد ن ن شزبب بدل ثن ننل بدن ننرة ةش ي ن ن‬
‫تزبض (‪.)6‬‬ ‫بػسبٗيل له مجا‪ ٤‬بطتـ‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold C. Hinton and others, Op. Cit., P.658.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Harold Grouch, Op. Cit., P. 54.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P. 325.‬‬
‫(‪ )4‬بلجنندةس مادننر‪ٟ‬س ب م ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بلبننص بملِننازق م ن تت ننا بملننادي م طننث‪ ٝ‬م ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬بلب‪ ٢‬مننل تندونيظننيل‪ ٘ٗ ،‬ن ‪٠‬ننان‬
‫ع‬
‫بدلننا ُننا ‪ُ 1961‬ننازق بلبننص ٗ‪١‬ننسة تت ننا وُنندها ػنن‪ ١‬م ن بػنن‪٢‬ا‪ ٤‬تطننتِماز بلجدةنند و‪ِ.‬نند بُ ن تت ننا لننه‬
‫بةا ‪ُ ٤‬ا ‪ 1963‬ن‪،‬ب بلبص له بلبـ ‪ُ ٤‬لى ُن وبطنّ من شن ‪ ٤‬طنيوستل ُلنى بملمتا‪٢‬نات وبملؼنازعّ بدتجةوانينل لنه‬
‫بندونيظيا ‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Harold Grouch, Op. Cit., P.63.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Harold Grouch, Op. Cit., PP. 63-64.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Ibid., P. 77.‬‬
‫‪217‬‬
‫بشبب تصبةن نند ن٘ ن ن ذ بلبن ننص بدؼن نني له ًهن ننست حس‪ٟ‬ن ننل مشاوتن ننل دملبن ننص طن ننِ دات‪ٜ‬ن ننس م ن ن‬
‫بُلناب هنرد بلبس‪ٟ‬نل هي نل ُسٗن‬ ‫ط ‪٠‬ازن وبدت‪ٜ‬ايل م م‪٢‬انل بلبص بدؼني له ددةنل‪ .‬و‪ٛ‬ند ‪٠‬ن‬
‫(مادظ ‪٠‬ازنيل) له بةا ‪ُ ٤‬ا ‪٠ ،1964‬ا هدٗها تث ن بٗ‪٢‬ناز طن ‪٠‬ازن وبدت ؼنيج هنا‪ ،‬و‪٠‬انن مصُامنل‬
‫مجم ُن ننل م ن ن م ن ننسزم بد ن ننب‪ ٙ‬بملشاهلن ننل داؼن نني ُيل‪ .‬ت ب تان نن‪ ٣‬بدهي ن ننل د ه ن ن ممِازكن ننل‬
‫ع‬
‫ػنندةدة من ‪ٛ‬ثننل طن ‪٠‬ازن بدننرم ُنندها بكننِاٗا دملبننص بدؼنني له‪ٟ ،‬مننا بُت‪ٜ‬نند مانهننا مدُ مننل من‬
‫بلجننيؽ‪ .‬و‪٠‬ننا د٘ؼننل تانن‪ ٣‬بلبس‪ٟ‬ننل بثننس لننه مننش بلبننص ‪ ٛ‬ن د ب‪ٟ‬تننج من ش ن ‪ ٤‬بطنن‪٢‬ات مِازكننيل(‪.)1‬‬
‫ولننه نهاةننل ُننا ‪ 1964‬بؿننث م ن بد بضننب ب بلبننص بدؼنني له ة تننل م‪٢‬انننل ُاديننل‪ ،‬شاؿننل مننّ‬
‫ت دننل بندونيظننيا ن ن بدـنني بد ن ُم ن بمل بدهننل ك نند مادي ةننا‪ ،‬وبُتت ننجت ب اؼنن‪١‬يل تت ننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫يِ ن هدةنندب مثاػ نسب سم ن ونم ن و‪ ٤‬دش ن ػننس ه بطننيا(‪ .)2‬ولننه بدظننا ّ وبدِؼننسا م ن اؼننسا‬
‫بدلننا شبز وشاننس بل ازديننل بدـنني ػ ن ب سم بندونيظننيا‪ ،‬وش ن ‪ ٤‬تانن‪ ٣‬بدصاننازة مش ن بندونيظننيا‬
‫ع‬
‫مظاُدة ب‪ٛ‬تـا ةل م‪ٜ‬يمل ‪ 50‬ماي وسزب(‪.)3‬‬
‫بدل ننا‬ ‫بش ب بتج نناد بندونيظ ننيا ن ن ن بملِظ نن‪١‬س بدؼ نني له شن ن ‪ ُ ٤‬ننا ‪٘ٗ .1965‬ن ن ‪ ٠‬ننان‬
‫بُا ن ُ ن اؼنن‪١‬يل م ن ز دا‪٠‬ازتننا ‪ -‬م‪١‬نني ت‪ٛ‬تـننا م لننه بد ‪ ٛ‬ن بدننرم ب سننبث ٗيننل بندونيظننيا‬
‫م تم بملت دة له بدؼنهس ن٘ظنل ظن ‪ٛ‬لنيل بل ن ٖ منّ مادي ةنا‪ .‬و‪ٛ‬ند أطنهم تان‪ ٣‬بدِ بمنل‬
‫ع‬
‫لننه وؿ ن ‪ ٤‬بلبننص بدؼ نني له بل ننى ب‪ٟ‬ملننج مسبحا ننل ت ننؤثيجب‪ ،‬ح ن بؿ ننث تُت‪ ٜ‬ننا بدظنناتد م نني بمل اا نني‬
‫بدظياطننيي مننا بلبننص طننيت ‪ ١‬مادظنناول مم تانن‪ ٙ‬د بنبهننا ُ ن هننسا‪ٜ‬ي ‪ :‬بمننا مادظننيوسة ُلننى‬
‫ع‬
‫بدظنناول منناد‪ ٜ‬ة‪ ،‬بو ُن هسانن‪ ٝ‬تـن ا ؿن زم مصانن‪ .)4(ٙ‬وبشبب ذدنن‪ ٣‬دن ة‪١‬ن بلجننيؽ ‪ٛ‬ننا زب ُلننى‬
‫ع‬
‫ت نندم ط ن ‪٠‬ازن ؼ نن‪٢‬ل ؿ ننسا ‪ٟ ،‬م ننا بن ننل د ن ة‪ ١‬ن مظ ننتِدب دات ل ننه ُ ن بد ‪ ٛ‬ن ٖ م د ننل بلب ننص‬

‫‪1‬‬
‫‪) J. D. Legge, OP. Cit., P.375.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Armstrong, Revolutionary Diplomacy, Chinese Foreign Policy and the United Front Doctvine,‬‬
‫‪London, 1977, P.129.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) David Mozingo, Chinese Policy Toward Indonesiy 1949-1967, 1st ed., 1976, PP.208-209.‬‬
‫(‪)4‬بلجنندةس ماد ننر‪ٟ‬س ب ‪ٛ‬ننا ة بلب ننص بدؼنني له ؿ ننسح ب لننه بوبش ننس ُننا ‪ 1964‬م ننا ُنند بُل نناب بلبننص ةـ ننل بلننى ث ث ننل‬
‫ع‬
‫م ةي ُل ب‪ٗ ،‬ل ُ طتل ُؼس ماي بشسا ةنتم بلى مشٌمات وهي ات تا ِل دل وله ‪ٛ‬ثلتل ةشٌس‪:‬‬
‫‪Peter Polomca, Op. Cit., P.69.‬‬
‫‪218‬‬
‫ع‬
‫بدؼني له‪ .‬دنرب بزتنؤ ‪ٛ‬نا ة بلجنيؽ مجنازبة طن ‪٠‬ازن ػن٘ اا لنه ُن طياطنتل‪ ،‬سطنيما ؿنسبُل مننّ‬
‫مادي ةننا‪ .‬ولننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظننل أم ن ب ُلننى بد نسبب بتـنناست طننسال مننّ بلب‪ ٢‬مننل بملادي ةننل "اِامه ن مننا‬
‫بلج ننيؽ د ن ة‪ ١‬ن ة نندُ ت ط ننيّ بدـ نسبَ"(‪.)1‬وُل ننى بد ننسٓ م ن بمل‪٢‬ان ننل بد‪١‬ثي ننجة بد ن حـ ننل ُايه ننا‬
‫بلبننص بدؼنني له لننه بد طننى بدظيا ن تندونيسن ‪ ،‬ت ب ‪ٛ‬ا تننل ‪٠‬ننان ب يؼننِسو مننا مظننت‪ٜ‬ثاه‬
‫‪٠‬نا طنيهد م‪٢‬اننل بلبنص ‪ .‬دنرب‬ ‫مستثى م د ط ‪٠‬ازن ُلنى زبض بدظناول‪ ،‬وب ٓيامنل سم طن‬
‫بلننى بت نناذ بد نسبببت ُنندة‪ ،‬م ن مي هننا م اودننل بدت‪ٜ‬ننس م ن ِننم ‪ٛ‬ننا ة‬ ‫ط ن ى بد‪ٜ‬ننا ة بدؼنني ُي‬
‫بلجننيؽ‪ ،‬من مين ه زتننيع بز‪٠‬ننا بد‪ٜ‬ن ة بلج اننل (ُمننس ب ن ) بدننرم ‪٠‬انن ددةننل مين ‪ ٤‬تجنناد بلبننص‬
‫بدلننا‬ ‫بدؼنني له(‪ٗ .)2‬ل ن ُ ن ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند ب‪ٛ‬يننج ‪ٛ‬ننا ة بلبننص لننه بدظننا ّ وبدِؼننسا م ن ‪٠‬ننان‬
‫ُ ننا ‪ 1965‬بك نناٗل اؼ نن‪١‬يل ددة نند بل ننى ؿ نن٘ ٖ بلج ننيؽ بملِسوٗ ننل (بدتجة ننل‪ ،‬بلج ا ننل‪ ،‬بدؼ ننسهل‪،‬‬
‫هننرب بد ؼنن‪١‬يل من ُنند من بدِمننا‪ ٤‬وبد٘ حنني (ُلننى ػنن‪٢‬ل ميايؼننيات) دنندُ‬ ‫بدث سانل)‪ ،‬وات‪٢‬ن‬
‫بدظ نناول وبدشٌ ننا بدِ ننا ل ننه بددود ننل(‪ٟ .)3‬م ننا ب‪ٛ‬يجح ن ب تؤط ننيع ٗ ننس‪ ٚ‬بط ؼ ننازال ل ننه بلج ننيؽ (تمل ننل‬
‫بدِشاؿس بدشاط ‪ ٠‬ميل) وذد‪ ٣‬داِمل مّ ‪ٛ‬ا ة اؼ‪١‬ي ت بلجيؽ بمل تا٘ل(‪.)4‬‬
‫من بد بضننب ب دهننرد بمل‪ٜ‬يجحننات بهنندبٖ طياطننيل من مي هننا طن ه بدؼنني ُيي دملبـن ‪٤‬‬
‫ُلى مِا مات تتِا‪ ٝ‬مادتو زبت بلباؿال بشل بلجيؽ‪ ،‬سطيما له بد‪ ٜ‬بت بدتجةنل بملشاوتنل دهن ‪.‬‬
‫ع‬
‫‪ٟ‬م ننا بنه ن يظ ننِ بل ننى دِ ننل بد ؼ نن‪١‬ي ت بلجدة نندة م بدي ننل ده ن ‪ ،‬ويادت نناله ة‪ ٢‬ن ن٘ ن ذه م بشا ننا‬
‫دش٘ ن ذ ‪ٛ‬ننا ة بلجننيؽ(‪ .)5‬وام‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب تشت ٗننات بد ن ‪٠‬ان ن م د ن ة منني بؿننشاٖ بد‪ ٜ‬ن بت‬
‫بملظملبل تز‪ِ.‬ل طاُدت بلبص ُلنى هنس تان‪ ٣‬بمل‪ٜ‬يجحنات‪٘ٗ ،‬ن بد ‪ٛ‬ن بدنرم ُنازق ٗينل ‪ٛ‬نا ة‬
‫مننا "م ن ٓيننج‬ ‫بد‪ ٜ‬ن ة بدتجةننل وبدث ساننل وبدؼننسهل م‪ٜ‬يجحننات بلبننص ‪ ،‬وذدنن‪ُ ٣‬شنندما بُا ن ناط ن ي‬
‫‪ٛ‬اتنندها م ن بلبننص بد ن ه مننّ ن ن ب م ن‬ ‫بملم‪ ١‬ن د‪ ٜ‬ن ة مِيشننل ب اِمننل بذ ‪٠‬ننا ةج ن ب ة‪ ٢‬ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold Grouch Op. Cit., P.70.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid,PP. 83-84.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.380.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Harold Grouch, Op. Cit., P. 85.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid., P. 87.‬‬
‫‪219‬‬
‫بملجم ُننات بددةنيننل وبدؼنني ُيل "‪ٗ ،‬ننا زتننيع بز‪٠‬ننا بد‪ ٜ‬ن ة بلج اننل ُمننس ب ن بشتننج بد ننب٘يي‬
‫مانننل زبٓن م‪ٜ‬ثن ‪ ٤‬مظ ؼننازم بدشاطننا‪ ٠‬ميل‪ ،‬وبكنناٖ مانهننا طننت‪ ٢‬م٘ينندة دا‪ٜ‬ن بت بملظننملبل‪ٟ .‬مننا‬
‫ع‬
‫زح ن ن م٘‪ ١‬ن ننسة بد‪ ٜ‬ن ن ة بل امظ ن ننل‪ ،‬بذ ‪ ٛ‬ن ننا‪" :٤‬م ن ن بدسبث ن ننّ ب تج ن نند بدؼ ن ننِ مظ ن ننملبا مل ن ننل بد‪ ٜ‬ن ن بت‬
‫تشننس "(‪ .)1‬وُلننى بدننسٓ م ن مِازكننل ‪ٛ‬ننا ة بلجننيؽ دتانن‪ ٣‬بمل‪ٜ‬يجحننات‪ ،‬ت بنه ن بت٘‪ ٜ‬ن ب ُلننى ُنند‬
‫ع‬
‫م بدهل ط ‪٠‬ازن مثاػسة و ُ بمل‪ٜ‬يجحات ػن٘ اا‪ .‬لنه بد ‪ٛ‬ن ن٘ظنل ُمان ب ُلنى ُس‪ٛ‬انل تش٘ينرها‪،‬‬
‫هننرد بد‪ ٜ‬ن ة ت ن‬ ‫بذ ‪ٛ‬ننام ب متنندزا بُنندب م نندو ة م ن بد٘ حنني وبدِمننا‪ ٤‬مادؼنن‪٢‬ل بدننرم ت‪ ٢‬ن‬
‫طيوس ه (‪.)2‬‬
‫بما ط ‪٠‬ازن ‪ٗ ،‬ا ة بٗ‪ ٝ‬مثاػسة ُلى تا‪ ٣‬بمل‪ٜ‬يجحات‪ ،‬سننل ب ز‪ ٞ‬كنسوزة بمل اٌٗنل ُلنى‬
‫بمل بشن ننل بدظياط ننيل من ن شن ن ‪ ُ ٤‬نند دِ ننل ‪ ٛ‬ننا ة بلج ننيؽ ةل ننوسو دا ‪ٛ‬ن ن ٖ ك نندد‪ .‬ومن ن ه ننرب‬
‫بملشوا‪ ٝ‬ط ى بلى بةجنا بدت٘ظنيجبت بد ن ت ضنب م ‪٘ٛ‬نل‪ ،‬بذ شاهن بد‪ٜ‬نا ة ت‪ٛ‬ايميني لنه بدظنا ّ‬
‫ع‬
‫وبدِؼ ننسا م ن بة نناز ُ ننا ‪ 1965‬وبوض ننب ده ن مان ننل د ن ة‪ ١‬ن يِ ن بم نندب مان ننل "بذب ‪ ٠‬ننا بد‪ٜ‬ات نند م ن‬
‫ناتثننل من مجم ُننل ػنني ُيل بو ةنينل‪ ،‬د‪١‬ن ما‪٠‬ننا يِشيننل هن‬ ‫مجم ُننل وهشيننل‪ٗ ،‬يجن ب ة‪٢‬ن‬
‫ماي منل منسو ووحندة بدشاطنا‪ .)3(" ٠‬ولنه بد ‪ٛ‬ن‬ ‫ب ‪٠‬ل ؿنش ٖ بد‪ٜ‬ن بت بملظنملبل ةجن ب ت‪٢‬ن‬
‫ن٘ظن ننل بػن نناز ط ن ن ‪٠‬ازن بلن ننى كن ننسوزة اظن نناي بدِمن ننا‪ ٤‬وبد٘ حن نني ‪ ،‬د‪ ١‬ن ن ‪ٟ‬من ننا ‪ٛ‬ن ننا‪" :٤‬بذ ‪٠‬ن ننا ذدن نن‪٣‬‬
‫ع‬
‫كسوزاا"(‪.)4‬‬
‫‪-‬حزكت الاىل مً حشزيً الاىل‪.‬‬
‫تل ن نناٗست ُ بم ن ننل ُ ن نندة بط ن ننهم ل ن ننه ح ن نندو حس‪ ٟ‬ن ننل تو‪ ٤‬من ن ن اؼ ن ننسا تو‪ ،٤‬بهمه ن ننا‬
‫تن‪ٜ‬ظننامات بلباؿننال منني ‪ٛ‬يننا بت بلجننيؽ‪ ،‬بد ن ب ت بلننى مننسوش بز‪.‬ننّ مجنناميّ ُظنن‪١‬سال‪ ،‬تلننمش‬
‫بملجم ُننل تولننى مئانندم بلجن نجب‪ ٤‬بحمنند مننا ‪ ،‬ميشمننا تلننمش بملجم ُننل بدلانيننل مئانندم بلجن نجب‪٤‬‬
‫طن ن هازت بد ننرم ‪ ٠‬ننا يؼ ننٔل مشـن ن (‪ٛ‬ات نند بد‪ٜ‬ن ن بت تحتياهي ننل)‪ٗ ،‬لن ن ُن ن مئا نندم بلجنن نجب‪٤‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid., PP. 88-91.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.378.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Harold Grouch, OP. Cit., P. 89.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P. 90.‬‬
‫‪220‬‬
‫ناط ن ن ن ي ‪ٗ ،‬يمن ن ننا تلن ن ننمش بملجم ُن ن ننل بدسب ِن ن ننل بدلن ن ننثان بدت‪ٜ‬ن ن نندميي بدن ن ننرة ‪٠‬ن ن ننان ب مظن ن نناندة‬
‫م ـن ننيات ثان ان ننل لن ننه‬ ‫داؼن نني ُيل ومشن نناوتي دا‪ٜ‬ين ننا بت بدِاين ننا دملجن ننيؽ‪ .‬ود ن ن ة‪ ١‬ن ن بود ن نن‪ ٣‬ط ن ن‬
‫بلجيؽ(‪ٗ .)1‬ل ُ ذد‪ٜٗ ،٣‬د ‪٠‬ا ملسق ط ‪٠‬ازن ُا ‪ ،1965‬بثس له بش ةا بدـنسبَ بدظيا ن‬
‫ؼؤ بدظاول‪ .‬و‪ٛ‬د زٗم ط ‪٠‬ازن تمتلا‪ ٤‬سوبمس تهثاب بدرة ن نب د ملنسوزة بدنسبب ُماينل‬
‫دسبحي ننل د‪٢‬اي ي ننل‪ ،‬وبنت‪ ٜ‬نند بدؼ نناثِات بد‪ٜ‬اتا ننل مان ننل م ػ نن‪ُ ٣‬ل ننى بملن ن ت‪ ،‬ت ب اِسك ننل د ُ‪ ١‬ننل‬
‫صبيل له بل امع م ب ش ‪ ٤‬بحد بدتماُاتنل‪ ،‬شب من تان‪ ٣‬بدؼناثِات‪ٟ ،‬منا بشب ت بمل ناوٖ‬
‫م حدو ؿسبَ ؼؤ بدظاول(‪.)2‬‬
‫ةن ن ن‬ ‫زبٗن ن نن‪ ٝ‬تان ن نن‪ ٣‬بدتو ن ن ن زبت تن ن ننده ز وبضن ن ننب لن ن ننه توكن ن نناَ ت‪ٛ‬تـن ن ننا ةل‪ ،‬بذ وؿن ن ننا‬
‫وسز بمسا‪٢‬ن ن (‪ .)3‬وعِ ننص ذد نن‪ ٣‬بل ننى بهتم ننا‬ ‫بندونيظ ننيا بل ازدي ننل ُ ننا ‪ 1965‬بل ننى (‪ )2.400‬ماين ن‬
‫مامل ننل‬ ‫ط ن ‪٠‬ازن ش ن ‪ٗ ٤‬يننجة بددةم‪ٜ‬سبهيننل بمل دهننل مننالجيؽ‪ ،‬بذ ‪٠‬ننا ةننت بن٘ننا‪ ٚ‬ما‪ٛ‬يمتننل ثمننان‬
‫من ن ن مي بني ن ننل بددود ن ننل ُلن ن ننى بل ن نندمات بدِظ ن نن‪١‬سال‪ ،‬ل ن ننه بد ‪ٛ‬ن ن ن بد ن ننرم بهمان ن ن ٗي ن ننل بل ن نندمات‬
‫تشس ‪ِٗ،‬ل ننى طن ن يل بملل ننا‪ ٠ ٤‬ننا بد ننسش ة ننتِ٘ ُل ننى بزؿ نن٘ل بملن ن ب ب ل ننه بد ‪ٛ‬ن ن بد ننرم ‪ ٠‬ننا ٗي ننل‬
‫ع‬
‫بدؼِ داثِا‪ .‬وعِ ذد‪ ٣‬بلنى ُند بهتمنا بلب‪ ٢‬منل متن ٗيج هنس‪ ٚ‬بدش‪ٜ‬نل بملشاطنثل(‪ٗ .)4‬لن ُن‬
‫بهتمننا طن ‪٠‬ازن مـننسٖ تمن ب‪ ٤‬بدِامننل ُلننى مؼننازعّ ٓيننج م٘ينندة ملننل ب ؼنناب بمل ُن بدسااكننيل‪،‬‬
‫ويشاب بد٘شا ‪ ٚ‬بد٘ مل(‪.)5‬‬
‫وؿنل بدـنسبَ ذزوتننل لنه ديانل تو‪ ٤‬من اؼنسا تو‪ ،٤‬بذ ‪ٛ‬نا بدان بب بونت نٕ ‪ٛ‬اتند ‪ٟ‬تيثننل‬
‫تج‪١‬سبمينجب بدتا ِننل دملبننسض بل نناؾ ‪ ،‬حس‪ٟ‬ننل ُسٗن ن٘ظننها مانهننا حس‪ٟ‬ننل تو‪ ٤‬من اؼننسا تو‪،٤‬‬
‫و‪ ٛ‬ن نند بػ ن ننيج‪ ٟ‬ل ن ننه تش٘ي ن ننرها ‪ٟ‬تي ت ن ننا م ن ن بد‪ ٢‬مان ن نندوش بدات ن نني ‪٠‬انت ن ننا ل ن ننه دا‪٠‬ازت ن ننا دامؼ ن نناز‪ٟ‬ل ل ن ننه‬

‫‪1‬‬
‫‪) Peter Polomka, Op. Cit., P. 72.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge Op. Cit., P.385.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P. 386.‬‬
‫‪) (Claude A. Buss, Asia in the modern World, A History of china, Japan, South and Southeast Asia, 1 st ed.,‬‬
‫‪4‬‬

‫‪New York, 1964, P. 730.‬‬


‫‪5‬‬
‫‪) Ibid, P. 730.‬‬
‫‪221‬‬
‫تطنتِسبق بدِظنن‪١‬سم ممشاطننثل ذ‪ٟ‬ننس تؤطننيع بد‪ٜ‬ن بت بملظننملبل لننه بل ننامع من اؼننسا تو‪،٤‬‬
‫و‪ٟ‬رد‪ٟ ٣‬تيثل ‪ ٠‬ماندوش تا ِل دا‪ ٜ‬ة بلج ال(‪.)1‬‬
‫‪٠‬انن تانن‪ ٣‬بلبس‪ٟ‬ننل م دهننل كنند بلجنننجتت بد‪١‬ثنناز‪ ،‬بذ وكننّ ‪ٛ‬ننا ة بلبس‪ٟ‬ننل شوننل ت‪ٜ‬طن‬
‫وتتـ نناست(‪ .)3‬ول ننه‬ ‫ماشتو نناٖ ط ننثِل دن ننجتت(‪ ،)2‬وبدظ ننيوسة ُل ننى ػ ننث‪٢‬ات تذبُ ننل وبدتا٘صا ن‬
‫بدظ نناُل بدلادل ننل م ن ؿ ننثا ة ن تو‪ ٤‬م ن اؼ ننسا تو‪ ٤‬ن٘ ننرت بل و ننل‪ ،‬وي نندأ بلجش ن ماُت‪ ٜ‬ننا‪٤‬‬
‫ع‬
‫بلجنجتت‪ ،‬ت بنه د ةش‪،‬ب ب له بُت‪ٜ‬اده دميِا‪ ،‬س بلجنجب‪ ٤‬ناط ي بطتواَ بدهسو ِند‬
‫ب ‪٘ٛ‬ننص ل نه ماحننل بدظ نن٘ازة بدِسب‪ٛ‬ي ننل بملجنناوزة ملن د ننل‪ ،‬ميشمننا شو نن‪ ٙ‬ث ث ننل دنننجتت و‪ٛ‬ت ننل بدل ث ننل‬
‫تشننسو ن يجننل مل‪ٜ‬نناوم ه م ن مي ن ه بلجن نجب‪ ٤‬ةننا (‪ .)4‬و‪ِ.‬نند وؿ ن ‪ ٤‬بلجنننجتت بدل ثننل بلننى ‪ٛ‬اُنندة‬
‫حاي مس‪ٟ‬ص مش٘رم بلبس‪ٟ‬ل ت ‪ٛ‬تاه مـ زة وحؼيل م ل ز بدؼثا بدؼي ُيي (‪.)5‬‬
‫لنه بدظنناُل بدظنا ِل من ؿنثا ةن تو‪ ٤‬من اؼننسا تو‪ ،٤‬بذبَ ‪ٛ‬اتند بلبس‪ٟ‬ننل بونت ننٕ‬
‫ع‬
‫ميان ننا بُا ن ٗي ننل ب حس‪ ٟ‬ننل تو‪ ٤‬م ن اؼ ننسا تو‪ٛ ٤‬ام ن ماُت‪ ٜ‬ننا‪ ٤‬بُل نناب مجا ننع بلجن ننجتت‬
‫ع ع‬
‫بد ننرم ‪ ٠‬ننا ت ن بػ نسبٖ بمل ننامسبت بملس‪ٟ‬صا ننل قمسا‪١‬ي ننل‪ ،‬وبد ننرم بؿ ننث ٗ نناُ د نندب ِ نند م ننسق‬
‫ع‬
‫بد ننستيع ل ننه ب ‪ .‬وب ل ننى بدثي ننا ب مجا ننع بلجن ننجتت ‪ ٠‬ننا ‪ ٛ‬نند دان ن دشن ن ب من ن ٓس‪.‬ن ن وػ ننس ه‬
‫ووطننى دنناوة بلننى دا‪٠‬ازتننا دتش٘يننر بن‪ٜ‬ن لننه بل ننامع من اؼننسا تو‪ ٤‬ةن بد‪ٜ‬ن بت بملظننملبل(‪.)6‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ول ننه بدظ نناُل بدلاني ننل مظ ننابب بُا ن بونت ننٕ ُ ن اؼ نن‪١‬يل مجا ننع ث ن زم ةل ن (‪ُ )45‬ل ن ب‪ .‬و‪ ٛ‬نند‬
‫ِننم بد‪ٜ‬ننا ة بدظياطننيي لننه بدننث ‪ ،‬ودن‬ ‫‪ٟ ،‬مننا تلننمش‬ ‫تلننمش بد‪ٜ‬اتمننل بطننماب ‪ٛ‬ننا ة تن‪ ٜ‬ن‬
‫تتل ننم بطن ن طن ن ‪٠‬ازن (‪ .)7‬وبلج نندةس ماد ننر‪ٟ‬س ب طن ن ‪٠‬ازن بُان ن م بط ننول ‪ ٛ‬ننا ة بلبس‪ ٟ‬ننل م د ن ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Peter Polomka, Op. Cit., PP. 72-73.‬‬
‫(‪ )2‬بلجنجتت ه (ةا ‪ ،‬ط يسبمت ‪ ،‬مازما ‪ ،‬هازد ن ‪ ،‬مانددياتا ‪،‬و ػيظ ميهازدي )‪ .‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪Ibid., P.74.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., PP.72-73.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D.Legge. Op. Cit., P. 387.‬‬
‫(‪ )5‬ن يل ش‪ ، ٠‬بدث ُ بلب‪ٜ‬ي‪ٜ‬ل له بندونيظيا‪ ،‬مجال بد‪٢‬ات ‪ ،‬بدِد ‪،61‬بد‪ٜ‬اهسة‪ ،1966 ،‬ؾ‪.82‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Harold Grouch, Op. Cit, P.97.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P.389.‬‬
‫‪222‬‬
‫ع‬
‫ُل ننى ة نند بدِظ نن‪١‬ساي بديمشي نني ‪ ،‬وب‪ٛ‬ش ننّ مل ننسوزة بد ننرها بل ننى ‪ٛ‬اُ نندة حا نني ح٘اً ننا ُل ننى‬ ‫بن‪ ٜ‬ن‬
‫ط متل(‪.)1‬‬
‫ِنند ب ُا ن ط ن هازت م ننؤمس بلبس‪ ٟ‬ننل وبٓتي ننا‪ ٤‬بحمنند ة ننا ‪ ٛ ،‬ننسز ت ن له مظ ننئوديل بلج ننيؽ‬
‫و بنتٌنناز بشننر قذ م ن ط ن ‪٠‬ازن بدننرم د ن ة‪ ١‬ن م‪٢‬ننا ود ن د يِننسٖ ِنند‪ .‬ودنناب ‪ ٛ‬نسبزد هننرب‬
‫ِ نند ب بد ننس بتـ نناست م ننّ ‪ ٛ‬ننا ة بدث سا ننل وبدؼ ننسهل بد ننرة وبٗ‪ ٜ‬ن ب ُل ننى بدِم ننل ت ن ‪ٛ‬يا ت ننل‪،‬‬
‫ميشمننا زٗننم ‪ٛ‬ننا ة بد‪ٜ‬ن ة بلج اننل ذدنن‪ .٣‬و‪ٛ‬نند ٗننّ هننرب تمننس طن هازت بلننى ُنند بدنندش ‪ ٤‬لننه ؿنسبَ‬
‫طاول ‪ ٛ‬ال(‪.)2‬‬ ‫مّ ‪ٛ‬ا ة بد‪ ٜ‬ة بلج ال بدرة ‪٠‬ان ب ةمتا‪٢‬‬
‫ط ن ن ى ط ن ن هازت لن ننه من ننا ة قمن ننس بلن ننى ب‪ٛ‬شن نناَ ‪ٟ‬تيث ن ن بد‪ ٢‬مانن نندوش بملت بدن نندتي لن ننه طن نناحل‬
‫ع‬
‫(مس ة‪٢‬ننا) بد ن ت‪ٜ‬ننّ وطننى دا‪٠‬ازتننا د نلننما ت ن ‪ٛ‬يا تننل‪ ،‬مظننتٔ طن ب بوكنناَ بلجشن بدننرة‬
‫ُد ت ٗيج ‪ٛ‬نا ة بلبس‪ٟ‬نل‬ ‫بلج َ وبدِوؽ‪ٗ ،‬ل ُ بػِل بدؼمع بلبازة‪ ،‬ظ‬ ‫‪٠‬ان يِان‬
‫بملننئ بد شمننل دهن ‪ .‬و‪ِ.‬نند ب وُننده طن هازت مت‪ٜ‬نندة بملظنناُدة‪ ،‬بنلن بلننى دانثننل دشن بحنند‬
‫ع‬
‫بد‪١‬تي ت نني ل ننه بدظ نناُل بدسب ِ ننل مظ ننابب‪ ،‬ميشم ننا زٗ ننم ‪ٛ‬ات نند ٗس‪ ٛ‬ننل ( ةثاني‪ ٢‬ننازب) بد ننرم ‪ ٠‬ننا ة ننستثى‬
‫مـدب‪ٛ‬ل ‪ ٛ‬ال مّ بونت ٕ تنلما بلى ط هازت وٗلنل ت سنبا بلنى ‪ٛ‬اُندة حاني بلج انل لنه‬
‫ع‬
‫بدظاُل بدظا طل مظابب‪ .‬وه‪١‬رب ن‪،‬نب طن هازت لنه بدظنيوسة ُلنى طناحل مس ة‪٢‬نا بد ن اِند بملس‪ٟ‬نص‬
‫بدستيع داظيوسة ُلى بد‪ٜ‬ـس بدستا وم ول بدسب ة بدسط ومس‪ٟ‬ص تتـاست بدستيع(‪.)3‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ش ن ‪ ٤‬ذدنن‪ ٣‬بد ‪ ٛ‬ن حنناو‪ ٤‬ط ن ‪٠‬ازن بًهنناز طننيوستل ُلننى بمل ‪ٛ‬نن‪،ٙ‬بذ ُنني م ـننا م بديننا‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫دننل هن بلجننجب‪( ٤‬مسبن تن ‪ )Pranoto‬دي‪٢‬ن ‪ٛ‬اتنندب دملجننيؽ منندس ُن ةننا (‪ ،)4‬ت ب طن هازت زٗننم‬
‫ع‬
‫بدتِينني وُنند ن٘ظننل ‪ٛ‬اتنندب دملجننيؽ‪ٟ .‬مننا بماننٕ زط ن ‪ ٤‬ط ن ‪٠‬ازن مننا ُلننى ط ن ‪٠‬ازن مٔننا زة ‪ٛ‬اُنندة‬
‫حا نني بلج ا ننل‪ ،‬س دش ن ‪ ٛ‬ن بت تحتي ننان طيظ ننوسو ُايه ننا‪ .‬ول ننه بد ‪ ٛ‬ن ن٘ظ ننل م نندأ ط ن هازت‬
‫مادت ُ ن لننه بمل ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬دـننالبل‪ ٘ٗ .‬ن بد ‪ ٛ‬ن بدننرم زٗننم ٗيننل تش٘يننر بمننس ط ن ‪٠‬ازن متِينني ٓيننجد‪،‬‬

‫(‪ )1‬ن يل ش‪ ، ٠‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ‪.82‬‬


‫‪2‬‬
‫‪) Harold Grouch, Op. Cit., PP.130-131.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P.131.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.389.‬‬
‫‪223‬‬
‫ع‬
‫بُا ن لننه بدظنناُل بدتاطننِل مظننابب مننا بلجننيؽ تم‪ ١‬ن م ن بد‪ٜ‬لنناب ُلننى حس‪ٟ‬ننل تو‪ ٤‬م ن اؼننسا‬
‫تو‪ ٤‬بد ن ن ‪٠‬ان ن ن م دهن ننل كن نند بدن ننستيع ط ن ن ‪٠‬ازن وب بلجن ننيؽ ةن نندة من نناد سب بلن ننى ‪ٛ‬اتن نندد تُلن ننى‬
‫بلن ننى بدتشـن ننل م ن ن مظن ننئوديل‬ ‫ط ن ن ‪٠‬ازن (‪ .)1‬و‪ ِ.‬ن ند ب بتضن ننب ٗؼن ننل بلبس‪ٟ‬ن ننل طن ننِ دمين ننّ بد‪ ٜ‬ن ن‬
‫‪ٛ‬يامهننا‪ ،‬وم ن مي ن ه قمنني بدِننا دملبننص بدؼنني له بةنندة (‪ )2‬بدننرم ‪ٛ‬ننسز بدننرها بلننى د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازتننا‬
‫ملشننّ ًه ن ز ت ن زن بلبننص بدؼنني له لننه بلبس‪ٟ‬ننل‪ .‬وم ن دهننل بشننس منندأ ‪ٛ‬ننا ة بلبس‪ٟ‬ننل مننادهس م ن‬
‫‪ٛ‬اُ نندة حا نني ت نناز‪ٟ‬ي ‪ ٛ‬ن ة ‪ٛ‬ايا ننل مل بده نل ‪ ٛ‬ن بت ط ن هازت بد ن بط ننتواُ بح ننت ‪ ٤‬بد‪ٜ‬اُ نندة ل ننه‬
‫ؿثا بدي بدتاله و بددش ‪ ٤‬له م بدهات ُشي٘ل(‪.)3‬‬
‫ُل ننى بة ننل ح ننا‪ ِ ،٤‬نند ٗؼ ننل بلبس‪ ٟ‬ننل ح نناو‪ ٠ ٤‬ننل ه ننسٖ (بلب ننص بدؼ نني له وبلج ننيؽ) زي ننى‬
‫بدو ننسٖ تش ننس م ش٘ي ننرها‪ ٘ٗ .‬ن بد ‪ ٛ‬ن بد ننرم بوض ننب ٗي ننل بونت ننٕ م ننا بلبس‪ ٟ‬ننل ‪٠‬ان ن ُث ننازة ُ ن‬
‫ح ن ننا ُظ ن نن‪١‬سم ش ن نناؾ م ن ننالجيؽ وح ن نندد(‪ ٗ ،)4‬ن ننا بلج ن ننيؽ طن ن ن ى سُتثازه ن ننا حس‪ ٟ‬ن ننل ػ ن نني ُيل‬
‫ع‬
‫مظ ننت دما اِ نناه‪ ٙ‬بدؼ ننِ م ننّ مظ ننؤدل بٓتي ننا‪ ٤‬بلجن ننجتت‪ ،‬و‪ٛ‬ت ننل بمش ننل ناطن ن ي (‪ .)5‬من ن ده ننل‬
‫بشس ‪ ،‬هشا‪ ٞ‬بمن ز ُندة ٗسنب دملجنيؽ بم‪٢‬انينل تن زاى بلبنص بدؼني له لنه بلبس‪ٟ‬نل‪ ،‬من مي هنا‬
‫ُ ‪ٛ‬ننل بدؼ ننثا بدؼنني ُيي ل ننه ‪ٛ‬تننل بلجن ننجتت‪ ،‬ومؼنناز‪ ٟ‬ه ل ننه بنت٘اكننل د ‪ٟ‬جا‪٠‬ازت ننا بدؼ ننِثيل‬
‫بد ن تٌ نناهست ك نند مجا ننع بلجن ننجتت وبة نندت بلبس‪ ٟ‬ننل‪ ،‬وتٗتتاحي ننل بد ن وز ت ل ننه بد ننبي٘ل‬
‫بدؼنني ُيل هازاننا زبد‪٢‬ننات لننه بدلننا م ن اؼننسا تو‪ ،٤‬بد ن بػننازت لننه ؿ ن زة ‪٠‬ازا‪٢‬ات زاننل بلننى‬
‫حس‪ ٟ‬ن ننل تو‪ ٤‬م ن ن اؼ ن ننسا تو‪ ٤‬وزيو ن ن بلجن ن ننجتت م ‪٠‬اد ن ننل تط ن ننت ثازبت بملس‪ٟ‬صا ن ننل تمسا‪١‬ي ن ننل‪،‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Peter Polomka, Op. Cit., P.74.‬‬
‫(‪ )2‬ت ن بطننتدُاب بةنندة بلننى ‪ٛ‬اُنندة حانني م ن ‪ٛ‬ثننل بو نت ننٕ ِنند تش٘يننر بلبس‪ٟ‬ننل‪ .‬ةشٌننس‪ :‬د طننيا زبم‪ ،‬بد‪ٜ‬ـننل بد‪٢‬اماننل‬
‫مل اودل تن‪ ٜ‬تشيج له بندونيظيا‪ ،‬مجال زبطات ُسييل‪ ،‬بدِد ‪ ، 7‬ميجوت‪ ،1966 ،‬ؾ‪.91‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) J.D. Legge, Op. Cit., P.389.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Peter Polomka, Op. Cit., P. 74.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid., P. 84.‬‬
‫‪224‬‬
‫وبُي نجبٖ مظ ننئو‪ ٤‬بلب ننص ل ننه دا‪٠‬ازت ننا نج ت ن مت به ننئ بلب ننص م ننّ بلبس‪ ٟ‬ننل‪ ،‬وبد ننرم بن‪ ١‬ننس بُيجبٗ ننل‬
‫ع‬
‫سح‪ٜ‬ا(‪.)1‬‬
‫بمننا ط ن ‪٠‬ازن ‪ٗ ،‬ا ن ة‪ ١‬ن م ن بدظننه دل مم‪٢‬ننا ب هامننل مننادت زن م س‪ٟ‬ننل تو‪ ٤‬م ن اؼننسا‬
‫تو‪ ٤‬سُتثننازبت ُنندة‪ ،‬بهمهننا بمل‪٢‬انننل بد‪١‬ثيننجة بد ن ‪٠‬ننا ةتمتننّ هننا منني بدِدةند من كننثان بلجننيؽ‬
‫بلجنناويي ‪ .‬ومننّ ذدنن‪٘ٗ ،٣‬ن بوبشننس ُننا ‪ً 1970‬هننست وثي‪ٜ‬ننل ‪٠‬ان ن ُثننازة ُن اسننجيل سطننتج ب‬
‫مظنناُد طن ‪٠‬ازن بدظننام‪ ٝ‬بد‪ ٢‬د نيننل مامثننا ٕ بدننرم ذ‪ٟ‬ننس ب طن ‪٠‬ازن ‪ٛ‬ننسز هننس ةننا واِينني ناتثننل‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫تو‪ ٤‬مسػنند ‪ٛ‬اتنندب ددةنندب دملجننيؽ‪ .‬وينندأ هننرب قمننس مشننر حصا نسب ُننا ‪ ٘ٗ .1965‬ن بدظننا ض م ن‬
‫بدؼنهس ن٘ظنل وبثشناب بحت٘نا‪ ٤‬طن ‪٠‬ازن ِيند مني د بدسب نّ وبدظنتي لنه ‪ٛ‬ـنسد لنه مناله‪ ،‬بػنت‪ ٢‬من‬
‫م ‪ ٛ‬ن نن‪ ٙ‬بلجن ن ننجتت بد‪١‬ثن ن نناز وبشت ن ننج ‪ٛ‬ات ن نند بلج ن ننيؽ ت‪ٛ‬اي ن ن ن ل ن ننه م ن نناله د‪٢‬ن ن ن ة ن ننت٘ ف وسب ‪ٛ‬ن ن ننا ة‬
‫بلج ننيؽ(‪.)2‬وبك نناٖ مامث ننا ٕ ب طن ن ‪٠‬ازن ط ننا‪ ٤‬بونت ننٕ ل ننه بدسب ننّ من ن ب ُن ن م نند بط ننتِدب د‬
‫دا‪ٜ‬يا ِمل كد بلجنجتت ٓيج بمل اـي ‪ ،‬ويامل‪ٜ‬امل بمد بونت ٕ بطتِدب د درد‪.٣‬‬
‫لن ن ننه بدلاد ن ن ن وبدِؼن ن ننسا م ن ن ن بةا ن ن ن ‪ ٤‬وش ن ن ن ‪ ٤‬تدتمن ن نناَ بدن ن ننرم حلن ن ننستل مجم ُن ن ننل م ن ن ن‬
‫بدش ـ ننيات بمل‪ٜ‬سي ننل م ن ط ن ‪٠‬ازن م ن مي ن ه مامث ننا ٕ ن٘ظ ننل‪ ،‬ذ‪ ٟ‬ننس نات ن ة ننا مسػ نند م ننا هش ننا‪ٞ‬‬
‫مجاع دملجنجتت ٓيج م انف ومِنازق دظياطنات طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬وُشندها بشتنج طن ‪٠‬ازن ‪ٛ‬اتند حنسض‬
‫ع‬
‫بد‪ٜ‬ـ ننس ط ننام ز د‪ ٢‬ن ة‪ ٜ‬ن ِم ننل ك نند بلجن ننجتت ماط ننسَ م نناةم‪ . ١‬وبشي نجب ل ننه بدل ث نني م ن بةا ن ‪٤‬‬
‫بط ننتا ط ن ‪٠‬ازن زط ننادل م ن بونت ننٕ بثش نناب حل ن زد سح نند بدتماُات ننل‪ .‬و‪ ِ.‬نند ‪ ٛ‬نسببة بدسط ننادل ‪ ٛ‬ننسز‬
‫ط ‪٠‬ازن مٔا زة تدتماَ‪ ،‬و‪ٛ‬ا متمصا‪ٜ‬ها له بدي بدتاله(‪.)3‬‬
‫س ةم‪ ١‬ن تُتمننا ُلننى تانن‪ ٣‬بد ثي‪ٜ‬ننل مدزدننل ‪ٟ‬ثيننجة طننثا ُنندة‪ ،‬بودهننا بنهننا اِتمنند ُلننى‬
‫ػن ننها ة ػن نناهد وبحن نند‪ ،‬د ن ن ةن ننر‪ٟ‬س لن ننه ػن ننها تل بدظن ننام‪ٜ‬ل لن ننه بمل ‪١‬من ننل أةن ننل مِا من ننات ُ ن ن ت ن ن زن‬
‫طن ‪٠‬ازن ‪ٗ .‬لن ُن ذدنن‪ٗ ،٣‬ننا حنندة طن ‪٠‬ازن ماطننتمسبز ُن زٓثتننل لننه بدننت اف من ةننا يِنند‬

‫(‪ )1‬د طيا زبم‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ؾ‪.96- 95‬‬


‫‪2‬‬
‫‪) Harold Grouch, Op. Cit., P.119.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Ibid., P.120.‬‬
‫‪225‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ت تس بدِ ‪ٛ‬ل مي هما ِد مشتـن‪ُ ٙ‬نا ‪ .1965‬و‪ٟ‬نرد‪ٗ ٣‬نا حدةلنل لنه بدلادن‬ ‫بمسب هثيِيا ظ‬
‫وبدِؼسا م بةا ‪ ٤‬بما بمل‪ٜ‬سيي مشل زيما ‪٠‬ا فهندٖ بلنى بدتؤ‪ٟ‬ند من صنبل بد‪ٜ‬نسبز بدنرم بت نرد‬
‫ع‬
‫وهننل طنني‪ ٢‬هننرب قمننس م‪ٜ‬ث ن س دنند بد‪ٜ‬واُننات بدستيظننل لننه بد‪ ٜ‬ن بت بملظننملبل‪ .‬ويادِ٘ننل ب‪ٟ‬نند دننل‬
‫‪٠‬ننل من طننام ز وُمننس ب ن ُمهمننا د‪ٜ‬نسبزد‪ .‬دننرب ‪ٛ‬ننسز طن ‪٠‬ازن بطننتدُاب ةننا لننه تو‪ ٤‬من اؼننسا‬
‫كنند بلجنننجتت لننه تانن‪٣‬‬ ‫تو‪ ٤‬وبُواتننل بمننس بدوننس ‪ .‬ت ب بونت ننٕ طننث‪ٜ‬ل لننه بت نناذ شو ن ة ب‪ ٛ‬ن‬
‫بدايانل‪ ،‬وبتضننب ذدن‪ ٣‬من زطننادل بونت ننٕ بلننى طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬ت ب تشيننج ‪ٛ‬ننسز بدنصب ن٘ظننل ح ن ةتضننب‬
‫قم ننس(‪ .)1‬ومن ن بمل ننسوب ب طن ن ‪٠‬ازن دن ن ة‪١‬ن ن د ننل ة نند م ننادت ويى لبس‪ ٟ‬ننل تو‪ ٤‬من ن اؼ ننسا تو‪٤‬‬
‫مادؼ نن‪٢‬ل بد ننرم د ننست ُاي ننل‪ ،‬سط ننيما بٓتي ننا‪ ٤‬بلجن ننجتت بد‪١‬ث نناز‪ ،‬س طن ن ‪٠‬ازن ‪ ٠‬ننا ة نندز‪ ٞ‬ح نندة‬
‫بدـن نسبَ بدظيا ن ن بلباؿ ننل ل ننه تا نن‪ ٣‬بد٘ي ننجة‪ ،‬وب بلج ننيؽ دن ن ة‪ٜ‬ث ننل ه‪ ١‬ننرب مظ ننؤدل‪ .‬و‪ ٛ‬نند دن ن‬
‫ع‬
‫بحنندب ُننا ‪ُ 1965‬لننى تسبدننّ ط ن ‪٠‬ازن ن ُننا مننا ُ ن ُمننل دملب نص بدؼنني له وم اودننل ‪ٟ‬ظ ن‬
‫زكا بلجيؽ ُ هسان‪ ٝ‬بدتا‪٢‬نئ لنه مظناندة ب‪ٛ‬يجبحنات بلبنص بد ن تملان ما ؼناب بد‪ٜ‬ن ة بل امظنل‬
‫واِين نني بدملجن ننا تط ؼن ننازال‪ .‬ود‪ ١‬ن ن زيمن ننا ب حن نندة ط ن ن ‪٠‬ازن وبط ن ن يابد م ن ن ةن ننا وبلجنن ننجتت‬
‫ُن بدننستيع دتان‪ ٣‬بلبس‪ٟ‬ننل‪،‬‬ ‫بد‪١‬ثنناز‪ ،‬مننجّ بدلننثان بديظننازاي ُلننى بد‪ٜ‬يننا م ننس‪ ٟ‬ه ‪ ،‬مت ن ‪ِٛ‬ي‬
‫ت ب تشيننج ب ز‪ ٞ‬شو ن زة بمل ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬ود ن يظنناند بدل ننثان مثاػننسة‪ ،‬مننل بنننل ٗلننل تنتٌنناز ح ن‬
‫ةتضب تمس‪.‬‬
‫ودن د‪ ،‬ود‪١‬شنل ن٘ن ُشنل همنل بدتنؤمس ُلنى‬ ‫مادنظثل ملجاع بلجنجتت ٗا ةش‪١‬س ناطن ي‬
‫طن ‪٠‬ازن و‪ٛ‬نا‪ ٤‬ب مهمتنل ‪٠‬انن زوتينينل‪ ،‬وبننل ‪٠‬ننا ةشنا‪ٛ‬ؽ بديج‪ٛ‬ينات بل اؿنل ماملشاؿن بدِاينا لننه‬
‫بلج ننيؽ(‪ .)2‬من ن ده ننل بش ننس ٗ‪ ٜ‬نند بًه ننست بدت ‪ٜ‬ي‪ ٜ‬ننات ودن ن ه ننرب بملجا ننع من ن شن ن ‪ ٤‬ػ ننها ة‬
‫ع‬
‫بمليج ز زو ةت (‪ )Rhudito‬بدرم ‪٠‬ا ػاهدب بثشاب م ا‪ٟ‬مل بونت نٕ‪ ،‬و بػناز بلنى ب طن ‪٠‬ازن ‪٠‬نا‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫ةمانن‪ ٣‬ؿنن‪٠ ٢‬ا مسطننال م ن بل ننازل بلننى مجاننع بلجنننجتت‪ٟ ،‬مننا ‪ٛ‬ننا‪ ٤‬بنننل طننمّ دنني مسننج ُلننى‬
‫بمل ون ننى دن ننل لن ننه‬ ‫ػن ننساى بٗن ننا من ننا بلجنن ننجتت ػن نن‪٢‬ا ب وشبزة د‪ ٢‬ن ن تت ن ن لى بد‪ٜ‬ين ننا ة ِن نند تن‪ ٜ‬ن ن‬

‫‪1‬‬
‫‪) Harold Grouch, Op. Cit P.122.‬‬
‫ُ بلبل مادسؿاؾ‪ ،‬مجال زوش بدي ط‪ ،ٙ‬بدِد ‪ ،1965‬بد‪ٜ‬اهسة‪ ،1966 ،‬ؾ‪.19‬‬ ‫(‪ٗ )2‬ت ه شايل‪ ،‬بندونيظيا تث‬
‫‪226‬‬
‫بل ن ننامع م ن ن اؼ ن ننسا تو‪ .٤‬وذ‪ ٟ‬ن ننس زو ةت ن ن بط ن ننماب بد ن ن شزبب بد ن ننرة ‪ ٠‬ن ننا ل ن ننه م‪ ٜ‬ن نندم ه بلجن ن نجب‪٤‬‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫ناط ن ي ‪ ،‬بذ ت ن اظننميتل زتيظننا دا ن شزبب‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ةننا بدننرم ط ن ناتثننا بو‪ ٤‬دننستيع بد ن شزبب‪،‬‬
‫ميشمننا ت شُ ن بملشاؿن بملتث‪ٜ‬يننل ُلننى بلجنننجتت بدننرة ‪ٛ‬تا ن ب لننه تو‪ ٤‬م ن اؼننسا تو‪ .)1(٤‬ةثنندو‬
‫ٓيننج‬ ‫ُنند بمننت ‪ ٞ‬بدؼنناهد دننل‪ .‬وح ن مننّ ود ن د ٗسيمننا ة‪ ٢‬ن‬ ‫ب هننرب بدنندديل ٓيننج ‪٠‬نناٖ‪ ،‬ظ ن‬
‫بمل ننامسبت بملس‪ٟ‬صانل تمسا‪١‬يننل ‪ٛ‬نند وكنِتل هنندٖ بطننت٘صبش‬ ‫بؿنله‪ ،‬بذ دننيع من بملظن ثِد ب ت‪٢‬ن‬
‫بدؼ نني ُيي ‪ ،‬بو ب بدؼ نني ُيي بط ننت دم د سث ننازة بدل ننثان بدظ نناشوي (‪ .)2‬وت ننس بدثاحل ننل ُ نند‬
‫تت٘ا‪ ٚ‬مّ زأم بد‪٢‬ات بدرم يظ ثِد ود مجاع دملجنجتت‪ ،‬سطثا ُندد‪ :‬بهمهنا ب بلجنيؽ‬
‫ع ع‬
‫‪٠‬ننا من جننا دنندب من طياطننل طن ‪٠‬ازن شن ‪ٗ ٤‬يننجة بددةم‪ٜ‬سبهيننل بمل دهننل‪ ،‬وبد ن ب ؼننٔل ش دهننا‬
‫من ن ننالبسو ‪ ،‬سطن ن ننيما حمان ن ننل ت سان ن ننس بةسان ن ننا بدٔسيين ن ننل وبمل بدهن ن ننل من ن ننّ مادي ةن ن ننا‪ ،‬وبهمن ن ننل توكن ن نناَ‬
‫ت‪ٛ‬تـا ةل له بدث ‪ .‬و‪ٛ‬د ب ت هرد بلبنسو وشاؿنل بمل بدهنل منّ مادي ةنا بلنى بمتِنا بندونيظنيا‬
‫ُ بدظياطل بملظت‪ٜ‬ال‪ ،‬وتتجناد ن ن بدـني بدؼني ُيل وت سنبا من تمن بملت ندة‪ٗ ،‬لن‬
‫ع‬
‫ُ مظاله ط ‪٠‬ازن سكنِاٖ طناول بلجنيؽ‪ ،‬لنه بد ‪ٛ‬ن بدنرم منش ٗينل بلبنص بدؼني له ُمنا‬
‫ع‬
‫ٓي ننج م نندو ‪ .‬وتثِ ننا ده ننرب ٗم ن بدوثي ننه ب يظ ن ى بلج ننيؽ سةج ننا وط ننيال يظ ننتويّ م ن ش ده ننا‬
‫بد‪ٜ‬لاب ُلى ط ‪٠‬ازن ‪ .‬واثدو ب مسق تشيج مجّ بلجنيؽ ُلنى بملطن لنه هسا‪ٜ‬نل‪ ،‬بذ ب مسكنل‬
‫م ن بدظ ننهل بدظ ننيوسة ُل ننى شم ننا‬ ‫بمل ننصم بٗ‪ ٜ‬نند بلب ننص بدؼ نني له به ن حماة ننل د ننل‪ ،‬ويادت نناله ة‪ ٢‬ن‬
‫تم ز وبد‪ٜ‬لاب ُلى بدؼي ُيي ‪.‬‬
‫ُلنى بةننل حننا‪ٗ ،٤‬ثِنند ٗؼننل حس‪ٟ‬ننل تو‪ ٤‬من اؼننسا تو‪ ٤‬وطننيوسة بلجننيؽ ُلننى بد كننّ‬
‫بدظيا ‪ ،‬ط ى ط ‪٠‬ازن سًهاز ن٘ظل له مٌهس بملظيوس ُلى توكاَ‪ .‬وله بدظنا ض من اؼنسا‬
‫ع‬
‫تو‪ ُٜ ٤‬نند بدتماُ ننا ملجا ننع بدن ن شزبب حل ننسد ‪ ٠‬ننل من ن بدشاتن ن تو‪ ٤‬دملب ننص بدؼ نني له تج تن ن ‪،‬‬
‫وبدشات ن بدل ننا د ‪ٛ‬م ننا ‪ .‬وش ن ‪ ٤‬تدتم نناَ ها ن ط ن ‪٠‬ازن ت ن ٗيج بلج ن بده ننا ة بملظ ننت‪ٜ‬س ل ننه بد ننث‬

‫‪1‬‬
‫‪) Brian May, The Indonesia Tragedy, 1st .ed., London, 1978, P.127.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) I bid., P.128.‬‬
‫‪227‬‬
‫دا ؿ ‪ ٤‬بلى بلبا ‪ ٤‬بملوا يل‪ٟ ،‬ما ُا‪ُ ٝ‬لى بحندب تو‪ ٤‬من اؼنسا تو‪ ٤‬وبؿن٘ا بةاهنا م سانس‬
‫بملاب له م يى بدل زة(‪.)1‬‬
‫د تشّ٘ ُن ة طن ‪٠‬ازن بلنى بدين ب بدهندوب وتطنت‪ٜ‬سبز‪ ،‬س بلجنيؽ مندأ ومشنر بدلنام من‬
‫اؼننسا تو‪ ٤‬م ماننل بُت‪ٜ‬نناست وبطننِل بدشوننا‪ ٚ‬كنند بُلنناب بلبننص بدؼنني له م همننل ب بلبننص‬
‫بد٘اػ ننل‪ .‬وش ن ‪ ٤‬تا نن‪ ٣‬بلبما ننل ه دم ن م ب‪ ٛ‬ننّ بلب ننص ل ننه دا‪٠‬ازت ننا وبمل نند‬ ‫‪ ٛ‬ننا م نندُ تن‪ ٜ‬ن‬
‫‪ ،‬وٗسك ن‬ ‫تشننس ‪ٟ ،‬مننا ت ن حٌننس ‪٠‬ننل بدنؼنناهات بدظياطننيل بد ن يؼنن‪ ٣‬لننه بػننيجب‪ٟ‬ها لننه تن‪ٜ‬ن‬
‫بدظيوسة بدِظ‪١‬سال ُلى بد ب‪ ٙ‬وبمل وات تذبُيل بدتا ِل داؼي ُيي (‪.)2‬‬
‫وؿننا حماننل بلجننيؽ كنند بدؼنني ُيي بلننى حننس‪ ٚ‬وتنندميج ‪ٛ‬نس مؤ‪ٟ‬ماهننا لننه دنناوة وينناله(‪،)3‬‬
‫ع‬
‫ز ب ُلننى طننيوسة بدؼنني ُيي ُل ننى تزبض ن بدصزبُيننل ُننا ‪ .1964‬ود ن ت‪ٜ‬تـننس تانن‪ ٣‬بملننربم ُل ننى‬
‫بدؼ نني ُيي ٗ‪ ٜ‬ننى‪ ،‬م ننل ب بدِدة نند من ن تمسا نناب ذهثن ن ب ض ننبي ها‪ ،‬ودن ن ة نند ز‪ٛ‬ن ن دِ نند بد ننرة‬
‫‪ٛ‬تيل(‪.)4‬‬ ‫‪ٛ‬تا ب‪ ،‬ت ب بدثِم بػاز بلى ب بدِد وؿل بلى ز‪ ّ.‬ماي‬
‫حن نناو‪ ٤‬ط ن ن ‪٠‬ازن بدتن نندشل د ‪ٛ‬ن نن‪ ٙ‬تان نن‪ ٣‬بملن ننربم م ن ن ش ن ن ‪ ٤‬بػن ننا تل متضن ننبيات بلبن ننص‬
‫بدؼنني له دال ن زة‪ ،‬بذ ‪ٛ‬ننا‪ ٤‬بنننل بلبننص بد حينند بدننرم ‪ٛ‬نند تضننبيات مهمننل لننه بدـ نسبَ م ن بدننل‬
‫بلبٌننس ُلننى بلبننص ُلننى بدننسٓ من ب هامننل مننادت زن لننه‬ ‫تطننت‪ ،)5(٤ ٜ‬دننرب ٗانننل بمتشننّ ُن بُن‬
‫بد٘اػل(‪.)6‬‬ ‫تن‪ٜ‬‬
‫بلبٌ ننس ُل ننى بلب ننص ‪ٗ ،‬س ننب بملج ننا‪ ٤‬بم ننا‬ ‫ةم‪ ١‬ن بد‪ ٜ‬ن ‪ ٤‬ب بمتش نناَ ط ن ‪٠‬ازن ُ ن بُ ن‬
‫ُمنل دملبنص ‪ٛ‬ند ةنئ م بلنى ت‪ ٜ‬انل مس‪ٟ‬نصد‪ ،‬ويادتناله‬ ‫ط هازت د هاحل مل‪ ،‬س ت له طن ‪٠‬ازن ُن‬
‫ةننش‪،‬ب لننه ب بزة ٗننل بلب‪١‬ن من ددةنند‪ .‬ومن دهننل بشننس ٗان ة‪١‬ن ماطننتواُل طن هازت بدنندش ‪٤‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.388; O.G.Roeder, The Smiling General, President Soeharto of Indonesia, 1 st ed.,‬‬
‫‪Djakarta, 1969, PP. 26 – 27.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Factis on File , Op. Cit, PP. 111-112 .‬‬
‫(‪ٗ )3‬سب ظ ب ٓ وما ‪ ،‬مـدز طام‪ ، ٝ‬ؾ‪. 265‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J.D.Legge, Op. Cit, P. 398.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Ibid., P.400; Brian May, Op. Cit., P.136.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) O. G.Roeder, Op. Cit., P.27.‬‬
‫‪228‬‬
‫ل ننه ؿن نسبَ مثاػ ننس م ننّ طن ن ‪٠‬ازن ‪ ،‬س تشي ننج ‪ ٠‬ننا ةمل ننل زم ننص بد ح نندد بد هشي ننل وودن ن د ك ننسوزم‬
‫ددةم مل بد حدد لنه بدنث ‪ .‬ومن هنرب بملشوان‪ ٝ‬طن ى طن هازت بلنى بًهناز تمظن‪١‬ل مناد سب دانستيع‪،‬‬
‫ع‬
‫بذ ‪ٛ‬ننا‪ ٤‬لننه بحنند شوثننل بد ن بد‪ٜ‬اهننا مـنن٘تل ‪ٛ‬اتنندب دملجننيؽ‪" :‬ط ن ٖ د ن أشننسل ُ ن بوبمننس زتننيع‬
‫بلجمه زال"(‪ .)1‬له بد ‪ ٛ‬ن٘ظل مدأ طن هازت مادث ن ُن وطنيال يظنتويّ من ش دهنا بكنِاٖ‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫طاول طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬منل وبطن‪ٜ‬اهل‪ .‬وتثِنا دهنرب مندأ مشنر موانّ ُنا ‪ 1966‬ماطنت دب بدواثنل وطنيال‬
‫ع‬
‫دال ننٔى ُل ننى بد ننستيع‪ ،‬مظ ننتٔ م ‪ ٘ٛ‬ننل م ن بلب ننص بدؼ نني له وت ننس م توك نناَ ت‪ٛ‬تـ ننا ةل ل ننه‬
‫بد ن ننث (‪ .)2‬وبلج ن نندةس ماد ن ننر‪ٟ‬س ب بمل ن ننامسبت بملس‪ٟ‬صا ن ننل تمسا‪١‬ي ن ننل ‪٠‬انن ن ن بدسبُي ن ننل وبددبُم ن ننل دتا ن نن‪٣‬‬
‫بملٌنناهسبت‪ ،‬مننل بنهننا مننجِ ط ن هازت ُلننى بملط ن لننه هسا‪ٜ‬ننل(‪.)3‬وه‪١‬ننرب شسد ن بملٌنناهسبت بد ن‬
‫تواد ن ن م ٌن ننس بلب ن ننص بدؼن نني له‪ ،‬ومِالج ن ننل توكن نناَ ت‪ٛ‬تـن ننا ةل(‪ .)4‬و‪٠‬ان ن ن تان نن‪ ٣‬بملٌن نناهسبت‬
‫مصُام ننل مجم ُ ننل هاث ننل بلجامِ ننات بملِسوٗ ننل ماطن ن ‪ ٠‬ننام ‪ٗ ،Kami‬لن ن ُن ن مجم ُ ننل هن ن‬
‫بملدبزض بدلان ال بد‪٢‬ا‪.)5()Kapi( .‬‬
‫بدلا ‪ ،‬بذ مدأت متجمينّ شمظنماتل هادن‬ ‫بنوا‪ ٜ‬بملٌاهسة تولى له بدِاػس م ‪٠‬ان‬
‫مي مظا ومظي ه له بلبس بلجنام ه‪ .‬و‪ٛ‬ند ودند بود ن‪ ٣‬بدؼناحشات مانتٌنازه دنش‪ٜ‬اه بلنى مشاةنل‬
‫بمانل بددودل‪ .‬ود تجد تا‪ ٣‬بدؼاحشات ُس‪ٛ‬ال له بدوسا‪ ،ٝ‬مل ب بدؼسهل ُما ُلى بٓن ‪٠ ٚ‬نل‬
‫م نندبشل بدؼن ن بزَ بلجان ي ننل م ي ن ن يظ ننتويّ بمل ‪ٟ‬ن ن بدت‪ ٜ‬نند ظن ننه دل(‪ .)6‬دن ن ة‪١‬ن ن بملتٌن نناهسو‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ناض ننجي ٗ‪١‬سا ننا بو ُاه٘ي ننا‪ ،‬م ننل ب بدِدة نند من ن ه بنل ننم ب بل ننى بُم ننا‪ ٤‬بدِش نن‪ ٙ‬س بؿ نند‪ٛ‬ابه‬

‫‪1‬‬
‫‪) Peter Polomka, Op. Cit., P.87.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., P.87.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Brian May, Op. Cit., P.137.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Guy J Pauker, Toward A New Order in Indonesia, Foreign Affairs, Vol. 45, No.3, New York, April 1967,‬‬
‫‪P.505.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Leslie H.Palmer, Suharto„s Indonesia, Asian Affairs Journal of The Royal Central Asian Soian Society,‬‬
‫‪Vol. 57, Part III,London, October 1970, P.278.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪) Brian May, Op. Cit., P.133.‬‬
‫‪229‬‬
‫ُما ن ب ذد نن‪ ،٣‬بو م ن بد ننل بملتِ ننل ‪٠‬اد ننرة تو ُ ن ب دا‪ٜ‬تننا‪ ٤‬ل ننه مادي ة ننا‪ ،‬م ننّ ود ن ُ نند ‪ٛ‬اي ننل م ن‬
‫ع‬
‫بدرة ‪٠‬ان ب ةوادث ممِالجل توكاَ ت‪ٛ‬تـا ةل ِٗ (‪.)1‬‬
‫بنت‪ٜ‬د ط ‪٠‬ازن تا‪ ٣‬بملٌاهسبت‪ ،‬وب ه بمل امسبت بملس‪ٟ‬صال تمسا‪١‬ينل مانهنا بمل نس‪ ٞ‬بدنستيع‬
‫سود ن ن نن‪ ٣‬بدواثن ن ننل‪ .‬وُلن ن ننى بدن ن ننسٓ م ن ن ن ُن ن نند ‪ٛ‬دزتن ن ننل ُلن ن ننى ت‪ٜ‬ن ن نندة دين ن ننل مام ن ن ن ض‪ ،‬ت ب بحن ن نند‬
‫ع‬
‫تندونيظننيي بُيننجٖ ملسبطننل صننب٘ ِنند طننش بت ُنندة‪ ،‬مانننل ‪٠‬ننا يِو ن د‪ٜ‬ننا ة بدواثننل بم ن ت‬
‫م‪ٜ‬دمل م بد سةات بملت دة تمسا‪١‬يل(‪.)2‬‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫د ن ت نمل ِ تانن‪ ٣‬بملٌنناهسبت ط ن ‪٠‬ازن ُ ن ممازطننل وزد زتيظننا داننث ‪ ،‬مننل بنننل ‪٠‬ننا مـننمما‬
‫ُلى بدث‪ٜ‬اب له مس‪ٟ‬ص تحدب ‪ ٤ ٗ .‬ػهس ػثان ‪ٛ‬ا م ؼن‪١‬يل ح‪ ٢‬منل ددةندة بطنتٔ ٗيهنا ُن‬
‫ناط ي ‪ٗ ،‬ل ُ ب تا‪ ٣‬بلب‪ ٢‬مل ‪ٛ‬ام م ٌس ؼاهات بد‪٢‬ام (‪.)3‬‬
‫ه ننرب تم ننس بل ننى ت ننؤش بد ك ننّ ون ننصو‪ ٤‬بُ نندب هاتا ننل م ن بدواث ننل بل ننى بدؼ ن بزَ‪ ،‬وح نناو‪٤‬‬ ‫ب‬
‫بدهج ن ن ُلن ننى بد‪ٜ‬ـن ننس بدستا ن ن ‪ٟ ،‬من ننا بمتشِ ن ن ب ُ ن ن بدتـ ن ن ا ُلن ننى بملجان ننع‬ ‫مئان نندم ناط ن ن ي‬
‫بلجدةن نند‪ .‬وش ن ن ‪ ٤‬ػن ننهس بذبز ز‪ٟ‬ن ننص بملتٌن نناهسو ُلن ننى ط ن ن ياندزا ‪ ،‬وبدن ننس بدواثن ننل م ن نناوست ُن نندة‬
‫سشي نجب‪ ٚ‬م‪٢‬ات ن وشبزة بل ازدي ننل‪ ،‬ول ننه بل ننامع م ن بذبز تم‪١‬ش ن ب م ن بدهج ن ُل ننى تا نن‪ ٣‬بمل‪٢‬ات ن‬
‫ع‬
‫وبحسب‪ٛ‬ه ننا(‪ .)4‬وم اود ننل من ن طن ن ‪٠‬ازن داظ ننيوسة ُل ننى بمل ‪ ٛ‬نن‪ ،ٙ‬بط ننتدلى بد‪ ٜ‬ننا ة بدظياط ننيي بل ننى‬
‫بد‪ٜ‬ـن ننس لن ننه بدِاػن ننس م ن ن بذبز وها ن ن م ن ن ه ب بنن ننل بدتٌن نناهسبت بدو مين ننل‪ .‬ت ب تمن ننس شن ننسل ُ ن ن‬
‫طننيوستل لننه بدي ن بدتنناله‪ ،‬سنننل بكننوس بلننى مٔننا زة بد‪ٜ‬ـننس مادونناتسة بلننى م د ن ز ِنند ب ُا ن مننا‬
‫بد‪ٜ‬ـس ‪ٛ‬د ت تو ا‪ٜ‬ل م ‪ٛ‬ثل ‪ٛ‬وِات ُظ‪١‬سال ٓينج مِسوٗنل‪ .‬ولنه بدين ن٘ظنل بزطنل طن هازت‬
‫ث ثل كثان بلى م د ز دات٘اه منّ طن ‪٠‬ازن ‪ .‬و‪ِ.‬ند مشا‪ٛ‬ؼنات مو دنل باظنم مادٔلن (‪ٛ ،)5‬نا‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid., P. 133.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid, P.133.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) O. G. Roeder, Op. Cit.,PP.40- 41.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., PP.118-119‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P. 402.‬‬
‫‪230‬‬
‫ط ن ‪٠‬ازن مت ‪ٛ‬يننّ ها ن م دننل بلننى بلجن نجب‪ ٤‬ط ن هازت ةتلننم بت نناذ دميننّ بل و ن بت بدلننسوزال‬
‫دلما قم وبدهدوب وتطت‪ٜ‬سبز(‪.)1‬‬
‫له بدي بدتاله مدأ ط هازت م ش٘ير بملسط م ش ‪ ٤‬حٌسد دملبص بدؼني له وبُت‪ٜ‬نا‪٤‬‬
‫ع‬
‫شمظننل ُؼننس ُل ن ب لننه بملجاننع بد ن شبزم م ن مي ن ه ط ن ياندزا واؼننازو‪ ٤‬ؿننالب(‪ .)2‬ولننه بدظننا ّ‬
‫وبدِؼننسا م ن بذبز ت ن اؼنن‪١‬يل مجاننع وشزبب ددةنند ت ن ن٘ ن ذ بد‪ ٜ‬ن بت بملظننملبل‪ ،‬ك ن اظننِل‬
‫ع‬
‫وُؼننسا وشانسب لننه م‪ٜ‬نندم ه ناطن ي ‪ ،‬ميشمننا بطن ثِد ‪٠‬ننل بدن شزبب بملن بدي دايظننازال‪ .‬وكننم هننرب‬
‫ع‬ ‫بملجا ننع بح ننتٍ٘ ط ن ‪٠‬ازن ماد‪ٜ‬ام ننل زتيظ ن عنا دادود ننل وز ع‬
‫تيظ نا سز‪ ٠‬ننا بد‪ ٜ‬ن بت بملظ ننملبل و ‪ٛ‬ات نندب بُل ننى‬
‫ع‬
‫دال ن ن زة وزتيظ ن ننا بد ن ن شزبب‪ .‬و‪ ِ.‬ن نند ب ت ن ن اؼ ن نن‪١‬يل بملجا ن ننع حن نناو‪ ٤‬ط ن ن ‪٠‬ازن بًهن نناز ط ن ننيوستل ُل ن ننى‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫توكاَ‪ ،‬بذ بؿس ُلى بنل ‪ٛ‬د ُي بد شزبب و تدشل شاز ه و‪ٛ‬ا‪" :٤‬بنا دظ زتيظا ػ‪٢‬ايا"(‪.)3‬‬
‫ِ نند‬ ‫ُل ننى بد ننسٓ من ن م نناوست طن ن ‪٠‬ازن داث‪ ٜ‬نناب ل ننه بدظ نناول‪ ،‬ت ب ط نناوتل تل ننابد‬
‫مسط بلبا م ُؼس م بذبز‪ .‬وله بدِؼسا م حصاسب بدتمنّ بملجانع بدؼنِب بملئ‪ٛ‬ن ‪ ،‬و‪ٛ‬نسز‬
‫بحت٘ نناي ط ن ‪٠‬ازن ما‪ ٜ‬ن بد‪ٜ‬ات نند بدِ ننا دال ن زة‪ ،‬ت بن ننل ‪ ٠‬ننا مج ننس د‪ ٜ‬ن زم ننصم و أة ننل ط نناول‬
‫‪ٛ‬ان نيننل‪ٟ ،‬مننا ت‪ٜ‬ننسز بدٔنناب د‪ ٜ‬ن زتننيع منند بلبينناة بدننرم مننش دننل ُننا ‪ٗ ،1963‬ل ن ُ ن ذدنن‪،٣‬‬
‫ع‬
‫ٗ‪ ٜ‬نند ت‪ ٜ‬ننسز اِ نني ط ن هازت زتيظ ننا ماد ‪٠‬اد ننل ل ننه ح ننا‪ ٤‬ط نن٘س ط ن ‪٠‬ازن ش ننازل بد ننث (‪ٟ ،)4‬م ننا بػ ننيجن‬
‫بملجاننع بدنسبب بنت امننات لننه ُننا ‪ .)5(1969‬ولننه بدظننا ّ من تم ن ش ‪ٛ‬ننا طن هازت م ؼنن‪١‬يل مجاننع‬
‫وشزبب ددةنند ت ن زتاطننتل‪ ،‬وينندأ م ش٘يننر طياطننتل‪ ،‬بد ن ‪٠‬ننا م ن بو‪ ٤‬مهامهننا بنهنناب بمل بدهننل مننّ‬

‫(‪ )1‬ممدو ؿث ه‪ ،‬بملـدز بدظام‪ ،ٝ‬ؾ ‪54‬‬


‫‪Guy. J. Puker, Toward A new Order in Indonesia, P. 505.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) Ibid., PP. 505-506.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op. Cit., PP. 120-121.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., PP. 404-405.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) Factis on File, Op. Cit., P.122 .‬‬
‫‪231‬‬
‫ع‬
‫مادي ةن ن ننا‪ ،‬و بُن ن ننا ة بنلن ن ننما (‪ )1‬بندونيظن ن ننيا بلن ن ننى قم ن ن ن بملت ن ن نندة‪ٗ ،‬ل ن ن ن ُ ن ن ن مِالجن ن ننل توكن ن نناَ‬
‫ت‪ٛ‬تـا ةل بمليج ةل(‪.)2‬‬
‫بش ب ك ننٔى بلج ننيؽ ُل ننى ط ن ‪٠‬ازن ش ن ‪ ٤‬تػ ننهس بدتادي ننل‪ ،‬سط ننيما م ن ش ن ‪ ٤‬م ا‪ٟ‬م ننل‬
‫زدادل‪ ،‬ملل بملدةس بدظام‪ ٝ‬دثش‪ ٣‬بندونيظيا وطن ياندزا وُمنس ب ن ‪ٗ .‬لن ُن ذدن‪ٜٗ ،٣‬ند ‪ٟ‬ملنجت‬
‫بدؼاثِات له نهاةنل ُنا ‪ 1966‬ؼنا ‪ٛ‬ينا بلجنيؽ مسطن شونل طنيجبتيجيل دِنص‪ ٤‬طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬بد ن‬
‫تلن ننمش به ن ن ‪ ٚ‬وثي‪ٜ‬ن ننل تدةشن ننل ماسن ها‪٠‬ن ننات بملادين ننل وبدظياطن ننيل وتش ‪ٛ‬ين ننل‪ .‬و‪ٛ‬ن نند وبده ن ن تان نن‪٣‬‬
‫بملظننؤدل مِازكننل ‪ ٛ‬اننل م ن بنـنناز ط ن ‪٠‬ازن بدننرة ب‪ٟ‬نندوب ُمه ن داننستيع(‪ .)3‬وش ن ‪ ٤‬ػننثان ُننا‬
‫‪ 1967‬بش ب ت بمل بدهن ننات م ن نني بدو ن ننسٗي ‪ ،‬ح ن ن ب بدظ ن نن٘ بلبسيي ن ننل بدتا ِن ننل دا‪ ٜ‬ن ن بت بدث سا ن ننل‬
‫وده ن م نندبِٗها ن ن مث ننا وشبزة بد نندٗاَ‪ٟ ،‬م ننا ح ننرز ‪ٛ‬ات نند بدث سا ننل ماد ‪٠‬اد ننل‪ ،‬ط ن هازت م‪ ٜ‬د نل‪:‬‬
‫"بنٌننس ط ن هازت … بذب بزب ط ن ‪٠‬ازن بدتش ننه ُ ن بدستاطننل مازب تننل… ٗانني‪ ١‬ذدنن‪ .٣‬ود‪ ١‬ن بذ مننا ت ن‬
‫ع‬
‫بدلٔى ُايل وبدثازد ُلى ذد‪ٗ ،٣‬ا بدث سال طتنت٘م واِا حسيا ػِ بب(‪.)4‬‬
‫ُل ننى بد ننسٓ م ن م اود ننل ط ن ‪٠‬ازن ت‪ٜ‬ظ نني بد‪ ٜ‬ن بت بملظ ننملبل د‪ ٢‬ن ة ننتم‪ ١‬م ن بدث‪ ٜ‬نناب ل ننه‬
‫نجنا طن هازت لنه ب‪ٛ‬شناَ بود ن‪ ٣‬بد‪ٜ‬نا د ملنسوزة تش نه طن ‪٠‬ازن ‪.‬‬ ‫بدظاول‪ ،‬ت بنل د ة٘ملنب ظن‬
‫وله بدِؼنسا من ػنثان ُنا ‪ 1967‬تشناش‪ ٤‬طن ‪٠‬ازن ُن طناواتل بدتش٘يرةنل بلنى طن هازت (‪ .)5‬ولنه‬
‫ع‬
‫بدظننا ّ وبدِؼننسا م ن بذبز ب ط ن هازت بديمنني بددطننت زم زتيظننا ماد ‪٠‬ادننل ح ن م ُنند بد نسبب‬
‫تنت امات‪ .‬وش ‪ ٤‬تا‪ ٣‬بلجاظنل ‪ٛ‬نسز بملجانع بدؼنِب تط ؼنازم بدظنما دظن ‪٠‬ازن ماسحت٘ناي‬
‫ع‬
‫ما‪ٜ‬ثننل زتيظننا دملجمه زاننل‪ ،‬ود‪ ١‬ن ت ن فننب ‪٠‬ننل بلب‪ ٜ‬ن ‪ ٚ‬وبدظنناوات بلب‪ ٢‬ميننل بملمش حننل دننل م ن‬
‫‪ٛ‬ث ن ننل ط ن ننت ز ُ ن ننا ‪ٟ ،1945‬م ن ننا مش ن ننّ م ن ن تش٘ي ن ننر أة ن ننل ؼ ن نناهات طياط ن ننيل ح ن ن م ُ ن نند بد ن نسبب‬

‫(‪ُ )3‬ا ت بندونيظيا بلى ُل ال تم بملت دة له بدتاطّ ُؼس م بةا ‪ُ ٤‬ا ‪ . 1966‬ةشٌس ‪:‬‬
‫‪Sydney D.Bailey, The Procedure of the U.N. Security Council, (N.P.) , 1975, P.233.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪) J. D. Legge, Op. Cit., P.404.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Peter Polomka, Op. Cit., P. 90.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪) Ibid., P. 91.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪) O. G. Roeder, Op. Cit., P.67, Facts on File, Op. Cit., P.26.‬‬
‫‪232‬‬
‫ع‬
‫تنت امننات(‪.)1‬وُلننى بدننسٓ من بُتثنناز طن ‪٠‬ازن زتيظننا و ؿن حيات‪ ،‬ت ب طن هازت دننس د من‬
‫ع‬
‫هننرب بدا‪ٜ‬ن لننه بدِاػننس من بةنناز‪ٟ ،‬مننا مشننّ من بطننت دب بد‪ٜ‬امننل بدظننام‪ٜ‬ل‪ٗ .‬لن ُن ذدنن‪ٜٗ ،٣‬نند‬
‫ٗننسق ُلننى ط ن ‪٠‬ازن (‪ )2‬مٔننا زة بد‪ٜ‬ـننس بدستا ن لننه دا‪٠‬ازتننا‪ ،‬وه ن بد‪ٜ‬ـننس بدننرم ‪٠‬ننا يظنن‪ٗ ١‬يننل‬
‫مشر ُا ‪. )3(1945‬‬

‫‪1‬‬
‫‪) Ibid.,P.127.‬‬
‫(‪ٗ )2‬سكن ت‪ٛ‬امننل بلجتجةننل ُلننى طن ‪٠‬ازن ِنند تشاشدننل ُ ن بدظنناول‪ٟ ،‬مننا هاث ن شوداتننل بدننل بدو ن ‪ ٚ‬مشننل ماطننتيشاب‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫هازتي ‪ .‬ومشنر ذدن‪ ٣‬بد ‪ٛ‬ن بؿنث طن ‪٠‬ازن يِنيؽ وحيندب مش٘نس ب ُن بملجتمنّ‪ ،‬ممنا شب من طن ب حادتنل بد نبيل ح ن‬
‫ت له له ة تحد بمل بٗ‪ ٝ‬بلبا م وبدِؼسا م حصاسب ُا ‪ 1970‬له مظ ؼ٘ دا‪٠‬ازتا بدِظ‪١‬سم‪ .‬و‪ٛ‬ثنل وٗاتنل ‪٠‬نا‬
‫‪ٛ‬د وكّ وؿيل اؼيج بلى ٗشل له حدة‪ٜ‬نل من دنل بد ب‪ٛ‬نّ لنه منات ت دي ب‪ ،‬سةماننل ماهمينل بل جنازة بملت‪٢‬ن م هنا هنرب بمل ‪ٛ‬نّ‬
‫ع‬
‫وبمل و هننل لننه بد‪ٜ‬ننس بل ننامع ُؼننس‪ ،‬بذ بُتتجهننا مـنندزب دا‪ٜ‬ن ة بدسوحيننل‪ ،‬ود‪١‬ن طن هازت زٗننم ذدنن‪ُ ٣‬لننى بدننسٓ من‬
‫ت طننل شودننل طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬وعِننص طن بدننسٗم بلننى ب طن هازت دن ة‪١‬ن ةسٓن لننه ب ؼنناب م‪٢‬ننا دامنصبزبت ‪ٛ‬ننس دا‪٠‬ازتننا‪،‬‬
‫درد‪ ٗ ٣‬ط ‪٠‬ازن ‪ٛ‬س وبددتل له مادة ماتيناز‪ .‬بمنا طن هازت ٗ‪ٜ‬ند بؿنث بدنستيع بدِ٘لنه دانث ِند بدنسبب تنت امنات‬
‫له بذبزُا ‪ .1968‬ةشٌس‪:‬‬
‫‪J. D. Legge, Op. Cit.,PP.407-409‬‬
‫‪3‬‬
‫‪) Facts on File, Op., Cit, P. 127.‬‬
‫‪233‬‬
234
‫ت ؿا بددزبطل بلى مجم ُل م تطتنتادات بد ةم‪ ١‬ادما‪ ٤‬أهمها مما ةؤا ‪:‬‬
‫بطنت‪ ٜ‬ده‬ ‫‪ ،‬اذ نا‪ ٤‬تندونيظني‬ ‫‪ -‬ػ‪٢‬ل ُا ‪ 1945‬ن‪ٜ‬ول ت ‪ ٤‬له تازا بندونيظيا بدظيا‬
‫ِد أ ‪ٛ‬ا وب حس‪ٟ‬ل وهشيل ُلى مس بدِـ ز ‪ ،‬بشتا٘ مبشت ٖ أطنادي بملظنتِمسا ‪ ،‬وأثمنست‬
‫تطت‪ ٤ ٜ‬له بدظا ّ ُؼس م آ ُا ‪. 1945‬‬ ‫نتاتجها مبُ‬
‫لننه نلنناده ِنند ُننا ‪ ، 1945‬اذ شا ن ب لننه ؿ نسبَ مننّ ه دشنندب ملنندة أز‪.‬ننّ‬ ‫‪ -‬بطننتمس تندونيظنني‬
‫دسٓث ننل ه ننرب بدؼ ننِ‬ ‫ط ننش بت ‪ ٛ ،‬نندم ب ش ده ننا تض ننبيات ُ نندة أدت ننجت بملظ ننتِمس ُل ننى بدسكن ن‬
‫ماسطت‪ ، ٤ ٜ‬وبدرم ت تُيجبٖ مل ُا ‪. 1949‬‬
‫‪٠-‬نا دتٔينج بدٌنسوٖ ِند نهاةننل بلبنس بدِامليننل بدلانينل ‪ ،‬أثنس ‪ٟ‬ثيننج لنه ُن بد‪ٜ‬لنيل تندونيظننيل‪،‬‬
‫سطننيما ا ؼنناب مشٌمننل قم ن بملت نندة بد ن ‪٠‬ننا دهننا وز مننازش لننه مِالجننل تانن‪ ٣‬بد‪ٜ‬لننيل م ن ش ن ‪٤‬‬
‫ؼ‪٢‬ل أو منآشس لنه منش تندونيظنيي بطنت‪ ٜ‬ده ‪.‬‬ ‫اؼ‪١‬ياها دملجشل بملظاله بلبميدة بد أطهم‬
‫ع‬
‫ٗل ُ ذد‪ٗ ، ٣‬ب حـن ‪ ٤‬أٓان بدندو‪ ٤‬يطني ال ُلنى طنت‪ِ ٤ ٜ‬ند نهاةنل بلبنس بدِاملينل‬
‫و ُ ن بحنندبهما دألشننس ‪ ،‬وتملننل ذدنن‪ ٣‬لننه ُ ن‬ ‫بدلانيننل أطننه لننه ت‪ٜ‬نناز أهنندبٖ تانن‪ ٣‬بدؼننِ‬
‫زتننيع وشزبب بدهشنند نهننسو دا‪ٜ‬لننيل تندونيظننيل من شن ‪ ٤‬مِازكننتل سطننت دب بلجشن بدهشن لننه‬
‫ع‬
‫م‪ٜ‬اتاننل تندونيظننيي ‪ٗ ،‬ل ن ُ ن ُ‪ٜ‬نندد دامننئتمس يطنني م ُننا ‪ 1949‬هنندٖ زٗننّ ت ؿننيات بلننى‬
‫مجاع قم داشٌس له ُتدبببت بده دشدةل ُلى بلجمه زال تندونيظيل ‪.‬‬
‫ع‬
‫‪-‬وبدهن ن ن أندونيظ ن ننيا ِ ن نند ط ن ننت‪ ٤ ٜ‬مؼ ن نن‪ ١‬ت ُ ن نندة ‪ ،‬أث ن ننست ط ن نناثا ُل ن ننى بد ك ن ننّ بدظيا ن ن ن‬
‫و ‪ٛ‬تـ ننا م ‪ ،‬و‪ ٛ‬نند بشتا٘ن ن تا نن‪ ٣‬بملؼ نن‪ ١‬ت م نني مؼ نن‪ ١‬ت م زوث ننل من ن بدِه نند ط ننتِمازم ‪،‬‬
‫ومؼنن‪ ١‬ت أشننس ًهننست ِنند طننت‪ ، ٤ ٜ‬سطننيما تمن ز بملتِا‪ٜ‬ننل مم‪ٜ‬ننسزبت بدواودننل بملظننتدةسة‪،‬‬
‫بد نـ ُلى بطتمسبز تثان مي بندونيظيا وه دشدب م ن بحه ّ‬
‫ُدة ‪.‬‬ ‫ز‬
‫‪-‬شن ‪ ٤‬بلبننس بدِامليننل بدلانيننل ‪ ،‬هيننؤ دألندونيظننيي ‪ٛ‬اتنند ذو حش‪١‬ننل طياطننيل وهن بدننستيع أحمنند‬
‫ؼ نناهل‬ ‫ط ن ‪٠‬ازن بد ننرم اِ ننسق دإلُت‪ ٜ‬ننا‪ ٤‬م نسبت ُدة نندة ُل ننى ة نند بدظ نناوات بده دشدة ننل ‪ ،‬ظ ن‬
‫بملِازق دظياطل بملظنتِمسا ‪ ،‬وبدنرم ‪ٛ‬نا بدؼنِ بلنى تطنت‪ ٤ ٜ‬شن ‪ٗ ٤‬ينجة حنت ‪ ٤‬بديامنا‬
‫‪235‬‬
‫من ن شن ن ‪ ٤‬بزتثاه ننل م‪ ٜ‬ننا ة بلبس‪ ٟ‬ننل بد هشي ننل بدظ ننسال بد ننرة بت٘‪ٜ‬ن ن ب مِ ننل ُل ننى ك ننسوزة مج ننازبة‬
‫بديامننانيي ل نه مظنناُيه بد‪ٜ‬اتمننل ُلننى تنندزا بدؼننِ تندونيس ن لننه بدهي ننات وبملشٌمننات ل دمننل‬
‫مـننالبه ‪ ،‬واُنندب ه مل‪ٜ‬اومننل بلبا٘نناب لننه حننا‪ ٤‬وؿن ده بلننى بندونيظننيا لننه بد ‪ٛ‬ن ن٘ظننل ُمننل‬
‫تطت‪. ٤ ٜ‬‬ ‫بد‪ٜ‬ا ة ُلى اُدب أود ‪ ٣‬بدؼثا مل‪ٜ‬اومل بديامانيي له حا‪ ٤‬بُ‬
‫د يظتمس ط ‪٠‬ازن له ممازطل وز بد‪ٜ‬اتد بد ه ِد حـ ‪ ٤‬بندو ظيا ُلنى تطنت‪ ،٤ ٜ‬بذ بننل‬
‫ع‬
‫ط ى دات٘س لنه بلب‪١‬ن من شن ‪ ٤‬دِنل ن٘ظنل بد‪ٜ‬اتند قوحند دادودنل ‪ ،‬ح ن بننل دن ة‪١‬ن م‪ٜ‬تشِنا‬
‫مات نناذ بدشٌننا بدتجملننا ‪ ،‬وبُتثننازد مجننس ‪ٛ‬اتنند ػنن‪١‬له ‪ .‬و‪ٛ‬نند ِٗننل هننرب قمننس بلننى ت ديننل تنت‪ٜ‬ننا‬
‫بلننى بدشٌننا بدتجملننا وبدنندُ ة بلننى اةجننا نٌننا آشننس يظنناُد بندونيظننيا لننه م بدهننل بملؼنن‪ ١‬ت بد ن‬
‫اِا م ها ‪.‬‬
‫‪ِ -‬ن ن نند أ بش٘‪ٜ‬ن ن ن تجسي ن ننل بدشٌ ن ننا بدتجمل ن ننا ل ن ننه بندونيظ ن ننيا ‪ ،‬أود ن نند بد ن ننستيع طن ن ن ‪٠‬ازن مث ن نندأ‬
‫بددةم‪ٜ‬سبهيل بمل دهل بدرم ‪٠‬ا بدهدٖ من بت ناذد دِنل ن٘ظنل بمل ن ز بدنرم تست‪١‬نص ُاينل دمينّ‬
‫‪ ،‬ويادتاله ةتم‪ ١‬م ت ‪ٜ‬ي‪ ٝ‬هم حاتل بدظياطيل ‪.‬‬ ‫بدظياطيل له بدث‬ ‫بد‪ٜ‬‬
‫‪ُ -‬ل ننى بد ننسٓ م ن ن ُ نند ط ن ن ‪٠‬ازن مث نندأ بددةم‪ٜ‬سبهي ننل بمل دهن ننل مملام ننل بلبن ننل بملشاطن ن ملؼن نن‪ ١‬ت‬
‫ع‬
‫بندونيظيا ‪ٗ ،‬ب هرب بدشٌا د ة ل هرد بملؼن‪ ١‬ت منل شب هنا اِ‪ٜ‬يندب ‪ ،‬ظن اهمنا‪ ٤‬طن ‪٠‬ازن‬
‫دا كّ ‪ٛ‬تـا م ‪ ،‬واهتمامل مادظياطل بل ازديل م شن ‪ٛ ٤‬يامنل مؤشنر بد‪ٜ‬نسوق بدِظن‪١‬سال‬
‫من تت ننا بدظن ٗي وبطننت دبمها دت‪ ٜ‬اننل بلجننيؽ بدننرم ٗننّ مننل مل ازيننل بده دشنندةي لننه بةساننا‬
‫ع‬
‫بدٔسييل ‪ ،‬ث بددش ‪ ٤‬له ؿسبَ مّ مادي ةا ‪ ،‬ممنا أثنس طناثا لنه توكناَ ت‪ٛ‬تـنا ةل ‪ ،‬سطنيما ِند‬
‫أ زٗم ط ‪٠‬ازن بملظاُدة ب‪ٛ‬تـا ةل قمسا‪١‬يل ‪.‬‬
‫ع‬
‫بدظياطنيل تندونيظنيل‬ ‫‪ٗ -‬ل ُ ذد‪ٗ ، ٣‬ب طياطنل بمل بشننل بد ن بتثِهنا طن ‪٠‬ازن اشبب بد‪ٜ‬ن‬
‫دن تننش‪،‬ب لننه اظننييج ٗننل بلب‪١‬ن ‪ ،‬سزتثاههننا م‪ٜ‬ن ة طن ‪٠‬ازن وطننيوستل ُلننى قوكنناَ‪ٗ .‬ثِنند مسكننل‬
‫ُ ننا ‪ ، 1965‬أؿ ننث بد كن ننّ بدظيا ن ن ل ننه أندونيظن ننيا ةش ننرز م ننال وس ‪ ،‬سطن ننيما ب بدـن نسبَ من نني‬
‫بلبص بدؼي له وبلجيؽ ‪٠‬ا ‪ٛ‬د وؿل ذزوتل له ذدن‪ ٣‬بدِنا ‪ ،‬ممنا دِنل قشينج يظنتٔل كنِ‪ٙ‬‬

‫‪236‬‬
‫طنناول طن ‪٠‬ازن ‪ ،‬دإلة‪ٜ‬نناَ مال ـن بدننرم هاملننا ‪٠‬ننا طن ‪٠‬ازن ةدُمننل ت وهن بلبننص بدؼنني له ‪،‬‬
‫ويادتاله بط‪ٜ‬ان ط ‪٠‬ازن ن٘ظل ‪.‬‬
‫بل ازدينل أثنس ‪ٟ‬ثينج لنه بدتون زبت بدظياطنيل بلباؿنال لنه أندونيظنيا دا٘ينجة من ُننا‬ ‫‪٠ -‬نا دا‪ٜ‬ن‬
‫ط ن ننت‪ ٤ ٜ‬حاودن ن ن ه دش ن نندب اُ ن ننا ة ط ن ننيوس ها ُل ن ننى‬ ‫‪ ٗ .1967-1945‬ن ن ن ‪ ٤‬بملسحا ن ننل قول ن ننى من ن ن‬
‫أندونيظ ن ننيا ‪ ،‬اس بنه ن ننا ٗؼ ن ننا ل ن ننه اُ ن ننا ة بدظ ن ننيوسة بملثاػ ن ننسة وبك ن ننوست بل ن ننى م ن ننش قندونيظ ن ننيي‬
‫بطننت‪ ٜ‬ده مم د ن م‪ ٜ‬ننسزبت مِاهنندة بدواود ننل بملظ ننتدةسة بد ن أ شا ن أندونيظ ننيا ل ننه مؼ نن‪ ١‬ت‬
‫ع‬
‫ُ ن نندة من ن ن مي هن ن ننا بملؼ ن نن‪ ١‬ت بدظياط ن ننيل و ‪ٛ‬تـن ن ننا ةل ‪ٗ ،‬لن ن ن ُن ن ن تمظن ن نن‪١‬ها مؤح ن نند ق‪ٛ‬ن ن ننادي‬
‫قندونيظيل وه بةساا بدٔسييل ‪ .‬وُلى بدسٓ م ذد‪ ٣‬ط ى قندونيظنيي داهندة بلنى ت وني‬
‫مشن ن تا نن‪ ٣‬بملِاه نندة بد بح نندة تان ن قش ننس ‪ ،‬ح ن ن بط ننتواُ ب بط ننتِا ة بةسا ننا بدٔسيي ننل ل ننه ُ ننا‬
‫‪.1962‬‬
‫ػننؤنها ػننؤ‬ ‫بل ازديننل ُلننى ه دشنندب ٗ‪ٜ‬ننى ‪ ،‬مننل ب أندونيظننيا أؿننث‬ ‫‪-‬د ن ة‪ٜ‬تـننس وز بد‪ ٜ‬ن‬
‫و‪ ٤‬بدِ نناد قش ننس ‪ ،‬ط نناحل ط نناششل شن ن ‪ ٤‬مسحا ننل بلب ننس بدث نناز ة ‪ ،‬اذ حاودن ن ‪ٟ‬ن ن بد‪ٜ‬ن ن تي‬
‫(بد سةننات بملت نندة ‪ ،‬و ت ننا بدظ ن ٗي ) دننر أندونيظننيا بلننى ده هننا ‪ .‬ودِنند مظنناندة بد سةننات‬
‫بملت دة دألندونيظنيي لنه ؿنسبُ منّ ه دشندب شن ‪ ٤‬مسحانل حنس طنت‪ٗ ، ٤ ٜ‬نب طن ‪٠‬ازن ُ ّند‬
‫ندو د ندونيظننيي ‪ ،‬ونٌننس اديهننا ‪ٟ‬شٌستننل بلننى ه دشنندب ‪ ،‬لننه بد ‪ٛ‬ن بدننرم‬
‫بد سةننات بملت نندة مملامننل ُن ٍ‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ط ن ى ٗيننل دات‪ٜ‬ننس م ن ت ننا بدظ ن ٗي م ؿنن٘ل ؿنندة‪ٜ‬ا مظنناندب دوم حننات تندونيظننيي لننه‬
‫طت‪. ٤ ٜ‬‬
‫‪-‬بنت‪ ٜ‬ننل بدـن نسبَ م نني بد‪ٜ‬ن ن تي بل ننى أندونيظ ننيا شن ن ‪ ٤‬مسحا ننل بددةم‪ٜ‬سبهي ننل بمل ده ننل ‪ ،‬سط ننيما ل ننه‬
‫مظ ن ننؤدل بدن ن ن بَ قندونيس ن ن – بده دش ن نندم ؼ ن ننؤ بةسا ن ننا بدٔسيي ن ننل بد ن ن ‪ٟ‬ل ن نن‪ ٙ‬ط ن ن ‪٠‬ازن ده ن ن د‬
‫ت ننا بدظ ن ٗي ح ن أؿننث بلجننيؽ‬ ‫اطننتِا ها ‪ ،‬وُمننل ُلننى أشننر بد‪ٜ‬ننسوق بدِظنن‪١‬سال م ن‬
‫ػننس ه أطننيا آنننرب‪ ، ٞ‬قمننس بدننرم أدتننج بد سةننات بملت نندة ُلننى‬ ‫دننيؽ لننه دشن‬ ‫قندونيسن أ‪ٛ‬ن‬
‫بدت له ُ مظاندة ه دشدب ‪ ،‬ويادتاله اُا ة اةساا بدٔسييل بلى أندونيظيا ‪.‬‬

‫‪237‬‬
‫‪ -‬د ن ةت ‪ٛ‬نن‪ ٙ‬ط ن ‪٠‬ازن لننه م بدهتننل دإلمتجةاديننل ‪ ،‬اذ ُننازق ا ؼنناب ت ننا بملننادي م ُننا ‪، 1963‬‬
‫بلى ت تس بدِ ‪ٛ‬ات مي أندونيظيا من دهنل وبد سةنات بملت ندة ويساوانينا من دهنل أشنس‬ ‫مما أ‬
‫‪ .‬وُلننى بدننسٓ م ن م اود ننل بد سةننات بملت نندة هدة ند ط ن ‪٠‬ازن م‪ٜ‬وننّ بملظ نناُدة ‪ٛ‬تـننا ةل بد ن‬
‫‪٠‬ان ن أندونيظننيا مننؤمع بلبادننل اديهننا ‪ٗ ،‬ننب ط ن ‪٠‬ازن زٗننم تانن‪ ٣‬بملظنناُدة ‪ ،‬ث ن ‪ٛ‬ننا مادظننيوسة‬
‫ُلى بملـالب ‪ٛ‬تـا ةل بدتا ِل دا سةات بملت دة له أندونيظيا ُا ‪. 1965‬‬
‫ػننس ه أطننيا ‪،‬‬ ‫‪ -‬ػنن‪٢‬ل ط ن ‪٠‬ازن مـنندز اشُننال و‪ٛ‬انن‪ ٝ‬ملـننالب بد سةننات بملت نندة لننه مشو‪ٜ‬ننل دش ن‬
‫م ‪ِٛ‬ها بدظيجبتيمله ‪ ،‬درب طِ دانت اف‬ ‫وشاؿل له أندونيظيا بد ت تل أهميل شاؿل ظ‬
‫مش ن ننل ُن ن ن هسا ن نن‪ ٝ‬مظ ن نناندة ‪ ٛ‬ن ننا ة بلج ن ننيؽ بد ن ننرة ‪ ٠‬ن ننان ب زبٗل ن نني د ن نندُ طن ن ن ‪٠‬ازن بد م ن نندو‬
‫ع‬ ‫ع‬ ‫ع‬
‫داؼ نني ُيي ‪ ،‬ث ن ط نناندوب ‪ ،‬م ننل ُم ن ب ط ن هازت ُم ننا ما ة ننا ومِش ا ننا ل ننه ؿ نسبُل م ننّ ط ن ‪٠‬ازن‬
‫ش ‪ُ ٤‬ام ‪ ، 1967-1966‬بدرم بنتا م شاش‪ ٤‬ط ‪٠‬ازن ُ بدظاول دـالب ط هازت ‪.‬‬

‫‪238‬‬
‫ً‬
‫اىال‪ :‬املصادر العزب ت‪.‬‬
‫‪.1‬الوزائم غير امليشورة‪:‬‬
‫‪-‬الوزائم العزاك ت املوجودة في دار الكخب ىالوزائم في بغداد‪.‬‬
‫‪-‬ىزائم البالط امللكي‪:‬‬
‫ُش ب بملا‪ٙ‬‬ ‫ز‪ ٛ‬بملا‪ٙ‬‬
‫ت‪ٜ‬ساس بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له ‪ٟ‬سبتمله‬ ‫‪4944‬‬
‫ت‪ٜ‬ساس بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له دا‪٠‬ازتا‬ ‫‪311/5070‬‬
‫ت‪ٜ‬ساس بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له دا‪٠‬ازتا‬ ‫‪311/5072‬‬
‫ت‪ٜ‬ساس بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له دا‪٠‬ازتا‬ ‫‪311/5073‬‬
‫ت‪ٜ‬ساس بمل٘ كيل بدِسب‪ٛ‬يل له دا‪٠‬ازتا‬ ‫‪311/5074‬‬
‫‪.2‬الكخب العزب ت ىاملعزبت‪:‬‬
‫‪-‬آض‪ .‬زوش ‪ ،‬الاشتراك ت في آض ا ‪ ،‬تسدمل شيجم حما ‪ ،‬ميجوت ‪. 1961 ،‬‬
‫‪-‬بطماُيل بحمد ةنا‪،‬ه وم من ػنا‪ٟ‬س ‪،‬جـاري العـالم الاضـالمي الحـديث املعاصـز ج ‪1‬ج الجىـا‬
‫آلاض وي‪ ،‬بدسااق‪. 1984 ،‬‬
‫‪-‬أة شٔس مياي‪١‬يا ‪ ،‬الح اد ىالعصز الحاضز ‪ ،‬تسدمل بز بدت‪ٜ‬د ‪ ،‬م ط‪. ، ٢‬ت‪.‬‬
‫‪-‬ماني‪٢‬از ‪ ،‬آض ا ىالط طزة الغزب ت ‪ ،‬تسدمل ُثد بدِصاص داواد ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. 1962 ،‬‬
‫‪-‬مساا ‪ٟ‬سوشاس ‪ ،‬الثائزىن ‪ ،‬تسدمل شيجم حما ‪ ،‬ن‪ ، 1‬ميجوت ‪. 1961 ،‬‬
‫___________‪ ،‬الصزاع الدى ي في جىوب شزقي آض ا ‪ ،‬تسدمل ماهس ظي ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪.1967 ،‬‬
‫‪-‬اؼظيجب مي ‪ ،‬الشزق ألاكص ى موجش جاريخي‪ ،‬تسدمل حظي بلب ت ‪،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. 1958 ،‬‬
‫‪-‬د ننا‪ ٠ ٞ‬زن ن ب وآش ننسو ‪ ،‬الج ــيش ىالحزك ــت الوطى ــت ‪ ،‬تسدم ننل حظ نني ‪ٛ‬ثيس ن ‪ ،‬أػ نسبٖ أن ن ز‬
‫ُثد بملا‪ ، ٣‬ميجوت ‪.1970 ،‬‬

‫‪239‬‬
‫‪-‬ل‪ . .‬زوشاننل‪ ،‬الخــاري الدبلوماي ـ ي ج جــاري العــالم مــً الحــزب العامل ــت الثاه ــت ا ـ ال ــوم ‪،‬‬
‫تسدمل ن ز بددة حاه ‪ ،‬ن‪ ، 2‬ميجوت ‪. 1978 ،‬‬
‫‪ ،‬العالم الاضالمي الحديث ىاملعاصز ‪ ،‬تط‪١‬شدزال ‪. 1989 ،‬‬ ‫‪-‬د ‪ ٤‬ة‬
‫‪-‬دمِيل بددزبطات تط ميل‪ ،‬جلويم العالم الاضالمي ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. 1970 ،‬‬
‫‪-‬ل‪ .‬هن نن‪ ٠ .‬ن ن ‪ ،٤‬جـ ــاري الفكـ ــز الاشـ ــتراكي‪ ،‬ل‪ 2‬م ن ن بملجان نند بدسب ن ننّ ‪ ،‬تسدمن ننل ُثن نند بد‪١‬ن ننسا بحمن نند ‪،‬‬
‫مسبدِل امسبهي طِد بددة ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. ،‬ت‪.‬‬
‫‪-‬د ة حظشي د ة‪ ،‬جغزاف ت آض ا الاكل م ت‪ ،‬تط‪١‬شدزال ‪. 1985 ،‬‬
‫‪-‬حام نند بد‪ ٜ‬ننا زم‪ ،‬كف ــا ءبى ــاء الع ــزب ض ــد الاض ــخعمار الهولى ــدي ف ــي اهدىهيط ـ ا‪ ،‬بديجدم ننل م ن‬
‫بدأل تندونيظيل داد‪ٟ‬ت ز ش‪ ٠‬ؿالب طاما ‪. 1998 ، . ،‬‬
‫‪-‬حثي داماا ‪ ،‬الجشر الخضزاء "هىدىهيط ا" ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. 1957 ،‬‬
‫‪-‬حظا ح ‪ ،ٚ‬جاري الشعوب الاضالم ت الحديث ى املعاصز ‪ ،‬ن‪ ، 1‬ميجوت‪.2000،‬‬
‫‪-‬حظن طنيد بحمنند أمن بدِيشنني ‪ ،‬عـالم املحـ ل الهـادي جغزاف ــت جـشره ىاشــباه الجـشر‪ ،‬ميننجوت‬
‫‪.1978 ،‬‬
‫حظ م مد د هس وُثد بلبميد مي م ‪،‬اهدىهيط ا ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪.1959 ،‬‬
‫ة ع طمي ‪،‬اهدىهيط ا شعبها ىءرضها ‪ ،‬تسدمل حظ م م ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪.1962،‬‬
‫ة٘يد وبةص و ت ماض زوض‪ ،‬الحكومت الخف ت‪ ،‬تسدمل د زل ُصاص ‪ ،‬ن‪ ،2‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. ،‬ت‪.‬‬
‫ة ن زبط نن‪ ٣‬وشا ننس‬ ‫‪ -‬ة ن زأط نن‪ ،٣‬اض ــواء عل ـ ض اض ــت ءمزيك ــا الخارج ــت ‪،‬م ت ننازبت م ن شو ن‬
‫شازديل بد سةات بملت دة‪ ،‬تسدمل م مد طِيد ط مل ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. 1963 ،‬‬
‫‪-‬زملا سوند‪ ،‬الحزب العامل ت الثاه ت‪،‬ن‪ ،5‬ميجوت ‪.1977،‬‬
‫‪-‬زومي ‪ ،‬آض ا املعاصزة العاصفت ‪،‬ل‪ ، 5‬تسدمل بحمد ٗ شم ُوا هللا ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة‪. 1964،‬‬
‫‪-‬زا نناق بدـ ننمد‪ ،‬العالك ــاث الدىل ــت ف ــي الل ــزن العش ــزيً ‪،‬ل‪ 2‬د٘ي ننجة من نا ِ نند بلب ننس بدِاملي ننل‬
‫بدلانيل ‪ ،‬ن‪.1983 ، . ،1‬‬

‫‪240‬‬
‫‪-‬زا ن نناق ُصا ن ننص ه ن ننا م‪ ،‬املش ـ ــكالث الط اضـ ـ ـ ت ف ـ ــي الع ـ ــالم الثال ـ ــث ‪،‬ل‪ ،1‬م اكن ن نسبت موث ُ ن ننل‬
‫مادسوني بد‪ٜ‬ي ُلى هاثل ‪٠‬ايل بدِا بدظياطيل ‪.1987-1986 ،‬‬
‫وآش ننسو ‪،‬الل ــواث املط ــفحت الط ــوف اج ت ك ـ داة ض اض ـ ت ‪ ،‬تسدم ننل مس‪ ٟ‬ننص‬ ‫‪-‬ط ن ي٘ آض ‪ ٠‬ننام‬
‫وبملِا مات ‪. ، . ،‬ت‪.‬‬ ‫بدث‬
‫‪-‬ػ ن ننسال م ن نناةس‪ ،‬فـ ـ ـ الل ـ ــزىض الخارج ـ ــت‪ :‬ص ـ ــىدىق الىل ـ ــد ال ـ ــدى ي ىالع ـ ــالم الثال ـ ــث‪ ،‬تسدم ن ننل‬
‫ميازُ‪ٜ‬ل‪،‬ميجوت‪.1977،‬‬
‫‪ُ-‬ثد بملشِ شناميله ‪،‬جطور مفهوم الح اد عبر املؤجمزاث الدىل ت ‪ ،‬مؼ‪.1977، ٝ‬‬
‫‪-‬عدم الاهح اس مً بلغزاد ا بغداد ‪،‬منؼ زبت بدِاد بدِس‪، .‬ن‪ ،1‬مازعع ‪.1982،‬‬
‫‪ُ-‬له حيدز طايما ‪ ،‬جاري الحضارة ألاىرب ت الحديثت ‪ٔ ،‬دب ‪.1990،‬‬
‫‪ُ-‬له ػ٘ي‪، ٝ‬العالكاث الدىل ت في العصز الحديث‪ ،‬بملٔس ‪.1985،‬‬
‫‪ُ-‬له بدوشواوم ‪،‬في اهدىهيط ا ‪ ،‬مؼ‪.1960، ٝ‬‬
‫‪ٗ-‬ن ن ن ننازو‪ ٚ‬بلبسان ن ن ننسم‪ ،‬حمـ ـ ـ ــالث الحـ ـ ـ ــزب العامل ـ ـ ـ ــت الثاه ـ ـ ـ ــت ىالـ ـ ـ ــدرىص املطـ ـ ـ ــخيبطت مـ ـ ـ ــً كـ ـ ـ ــل‬
‫حملت‪،‬ل‪،3‬بندحاز بمل ز‪ٔ ،1945-1943‬دب ‪.1984،‬‬
‫‪ٗ-‬اةص ؿالب أم دامس ‪ ،‬الاضخعمار في جىوب شزقي آض ا ‪ ،‬ن‪ُ، 1‬ما ‪.1991،‬‬
‫‪ٗ-‬سب ظ ب ٓ ما ‪ ،‬نهضت آض ا ‪ ،‬تسدمل نٌيج داهل ‪. ، . ،‬ت‪.‬‬
‫‪ٗ-‬سا‪ ٝ‬بددزبطات تطيجبتيجيل ‪ ،‬ججزبت العالم الثالث ‪ ،‬ميجوت ‪. 1976 ،‬‬
‫‪ٗ-‬ئب م مد ٗ س بددة ‪،‬جاري اهدىهيط ا ألادبي ىالخحزيزي ىالاضالمي ‪. ، . ،‬ت‪.‬‬
‫‪ٗ-‬يـل بدظامس ‪ ،‬ألاصول الخاريخ ت لفحضـارة العزب ـت ىالاضـالم ت فـي الشـزق ألاكصـ ى‪ٔ ،‬ندب‬
‫‪.1977،‬‬
‫ندونيس ‪ ،‬هذه هي إهدىهيط ا ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. 1947،‬‬ ‫‪ٛ-‬هس بددة‬
‫‪-‬مجم ُ ننل من ن ‪ٟ‬ث نناز بد‪١‬ت ننا بدظن ن ٗيات ‪،‬بلط اض ــت الخارج ــت الط ــوف اج ت ب ــين ع ــامي ‪-1555‬‬
‫‪، 1565‬تسدمل شيجم حما ‪،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. ،‬ت‪.‬‬

‫‪241‬‬
‫‪-‬مجم ُ ننل م ن بمل ننئد٘ي بدٔ ننسيي ‪ ،‬ج ــاري عص ــزها مى ــذ ع ــام ‪، 1545‬تسدم ننل ن ن ز بد نندة ح نناه‬
‫‪،‬ميجوت ‪. 1971-1970،‬‬
‫‪-‬م مد أطد ػها ‪ ،‬صفحاث مً جاري اهدىهيط ا املعاصزة ‪،‬ن‪،2‬ميجوت ‪. 1971،‬‬
‫‪-‬م من نند ُلن ننه بد‪ ٜ‬ن ن شم و حظن ننا ح ن ن ‪ ،ٚ‬جـ ــاري الشـ ــزق ألاكص ـ ـ ى الحـ ــديث ى املعاصـ ــز ‪ ،‬ن‪،1‬‬
‫ميجوت‪. 2001،‬‬
‫‪-‬م مد مـو٘ ؿ٘ ت ‪،‬الجمهوريت الحديثت ‪ ،‬ن‪ ،1‬ط‪١‬شدزال ‪. 1958 ،‬‬
‫‪-‬م م ػا‪ٟ‬س ‪ ،‬مواطً الشعوب الاضالم ت في آض ا‪-‬اهدىهيط ا‪ ،‬ميجوت ‪. 1979 ،‬‬
‫‪-‬م م بدؼس‪ٛ‬اوم‪ ،‬اهدىهيط ا املعاصزة ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. ،‬ت‪.‬‬
‫‪-‬م تاز مسشب‪، ٚ‬حزكت عدم الاهح اس في العالكاث الدىل ت ‪،‬ن‪. 1984 ، . ،1‬‬
‫‪-‬بملس‪ٟ‬ص بدِا لجمِيات بطت‪ ٤ ٜ‬بندونيظيا ‪ ،‬اهدىهيط ا الثائزة ‪ ،‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. 1946،‬‬
‫‪-‬مـو٘ هيج نـاز ‪ ،‬املؤامزة ألامزيك ت ضد اهدىهيط ا ‪،‬ن‪،1‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. 1958،‬‬
‫‪-‬موث ُات بدِـس بلجدةد ‪،‬حلائم عً ماليزيا ‪ ٠ ،‬تملث ز‪. 1964 ،‬‬
‫‪-‬م‪ ٢‬م مد ُصاص ‪ ،‬آض ا املوضم ت دراضت جغزاف ت ‪،‬بد‪ ٢‬ا ‪. 1986،‬‬
‫تندونيظيل ‪ ،‬ملحت عً اهدىهيط ا ‪،‬تسدمل د عع ن يال ‪. ، . ،‬ت‪.‬‬ ‫‪-‬وشبزة قُ‬
‫‪-‬يظس ُثد بدسشب‪ ٚ‬بلج بهسم‪ ،‬جغزاف ت الشعوب الاضالم ت ‪ ،‬تط‪١‬شدزال ‪. 1981 ،‬‬
‫‪.3‬امللاالث ىالبحور العزب ت‪.‬‬
‫‪-‬بطماُيل ؿتجم م‪ٜ‬اد‪ ،‬اهدىهيط ا ىمشكلت ماليزيا‪ ،‬مجال بدظياطل بددوديل‪،‬بدِند ‪،6‬بد‪ٜ‬ناهسة‪،‬‬
‫‪.1966‬‬
‫‪-‬بدي ن نناض م ن ننس‪ٛ‬ف ‪،‬الث ـ ــورة الاهدىهيط ـ ـ ت ىالح ـ ــشب الش ـ ـ وعي ‪ ،‬مجا ن ننل زبط ن ننات ُسيي ن ننل ‪،‬بدِ ن نند‬
‫‪،12‬ميجوت ‪،‬اؼسا قو‪. 1967 ٤‬‬
‫‪-‬م نس ٗاسز ‪،‬ك ف ضلمذ ال ابان ‪،‬مجال بمل تاز ‪،‬بملجاد ‪ ،9‬بدِد ‪، 49‬بد‪ٜ‬اهسة ‪،‬أةا ‪.1947 ٤‬‬
‫‪-‬أم ن ط نني‪ ٙ‬ة ط نن‪ ٙ‬و آش ننسو ‪،‬الاوط ــان املىاض ــل ‪،‬مجا ننل بدوايِ ننل ‪،‬بدِ نند بدِاػ ننس‪ ،‬بد‪ ٜ‬نناهسة‪،‬‬
‫اؼسا قو‪. 1969 ٤‬‬

‫‪242‬‬
‫‪-‬ػ‪١‬سم نجاز ‪،‬املثال الذي اعطخه اهدىهيط ا ‪ ،‬مجال بدوسا‪، ٝ‬بدِد ‪، 8‬ميجوت ‪،‬آذبز ‪.1960‬‬
‫‪ُ-‬ث ن ن نند بد ن ن ننسشب‪ ٚ‬موا ن ن نن‪ ٣‬بد٘ه ن ن نند ‪،‬بلخط ـ ـ ــوراث الط اض ـ ـ ـ ت ىالوطى ـ ـ ــت ف ـ ـ ــي اهدىهيط ـ ـ ـ ا ‪– 1521‬‬
‫‪،1565‬مجال ‪٠‬ايل بديجميل داثشات ‪،‬بملجاد ‪. 2002، 13‬‬
‫‪،‬البـا هدشاضـ ال ءضــاص الدىلـت فــي الجمهوريـت الاهدىهيطـ ت‪ ،‬مجاننل‬ ‫‪ُ-‬ثند بداوينن‪ ٙ‬حظن طن‬
‫بددما ما ن ‪،‬بدِ نند بدلاد ن ‪،‬مِه نند بددزبطننات بددما ماط ننيل ‪،‬وشبزة بل ازدي ننل ‪،‬بملما‪ ١‬ننل بدِسيي ننل‬
‫بدظِ ةل ‪،‬تم ش ‪. 1987‬‬
‫‪ُ٘-‬اٖ بملٔسيل ‪،‬اهدىهيط ا ىألامم املخحدة‪ ،‬مجال بدظياطل بددوديل ‪،‬بدِد ‪،7‬بد‪ٜ‬اهسة‪.1967،‬‬
‫‪ ،‬مجا ن ن ننل زوش بدي ط ن ن نن‪، ٙ‬بدِ ن ن نند‬ ‫‪ٗ-‬ت ن ن ننه شاي ن ن ننل ‪،‬اهدىهيط ـ ـ ـ ا جبحـ ـ ــث ع ـ ـ ــً الحـ ـ ــل بالزصـ ـ ــا‬
‫‪،1965‬بد‪ٜ‬اهسة ‪. 1966،‬‬
‫‪-‬دن طننيا زبم ‪،‬اللصــت الكاملــت ملحاىلــت الاهلــالب ألاخيــر فــي اهدىهيطـ ا ‪،‬مجاننل زبطننات ُسييننل‪،‬‬
‫بدِد ‪ ، 7‬ميجوت‪. 1966 ،‬‬
‫‪-‬م مد دشيدم ‪،‬النهضت الط اض ت في اهدىهيط ا ‪،‬مجانل بد‪٢‬اتن بملـنسم ‪ ،‬بدِند ‪ ، 12‬بد‪ٜ‬ناهسة‬
‫‪،‬أةا ‪. 1946 ٤‬‬
‫ٓيج منؼ ز م‪ٜ‬د بلى مِهد بل دمل بل ازديل لنه‬ ‫‪-‬ممدو ؿث ه ‪،‬دراضت عً اهدىهيط ا ‪،‬م‬
‫وشبزة بل ازديل ‪ٔ ،‬دب ‪. 1988،‬‬
‫‪.4‬املوضوعاث العزب ت‪.‬‬
‫‪-‬بحمد ُويل هللا‪ ،‬اللاموص الط اي ي ‪،‬ن‪، 3‬ميجوت ‪. 1968،‬‬
‫‪ُ-‬ثد بد ها بد‪١‬ياله و‪٠‬امل بدصهيجم ‪،‬املوضوعت الط اض ت ‪،‬ميجوت ‪. 1974،‬‬
‫‪-‬املوضوعت العزب ت امليطزة‪،‬ل‪، 1‬ل‪ ، 2‬ميجوت ‪. 1987،‬‬
‫‪.5‬الزضائل الجامع ت‪.‬‬
‫‪-‬بنتـ نناز ُل ننه ُث نند نج ن بملؼننهدب ‪ ،‬ج ــواهز الل نهــزى ىموافلــت م ــً اللضــايا العزب ــت ‪،‬زط ننادل‬
‫مادظتيج ٓيج منؼ زة‪٠ ،‬ايل بديجميل (بم بدسػد) دامِل ٔدب ‪. 2002،‬‬

‫‪243‬‬
‫‪-‬مـ ن ن ننالب ٗل ن ن ننل ػ ن ن ننس ه بلجث ن ن ن زم ‪،‬ض اض ـ ـ ــت اهدىهيط ـ ـ ـ ا الخارج ـ ـ ــت جج ـ ـ ــاه الع ـ ـ ـزاق‪– 1591‬‬
‫‪،2111‬زطادلمادظن ننتيج ٓين ننج منؼ ن ن زة ‪،‬بملِهن نند بدِن نناله دادزبطن ننات بدظياطن ننيل و بددوديل‪،‬بلجامِن ننل‬
‫بملظ شـسال ‪. 2001،‬‬
‫‪.6‬املجالث ىالصحف‪.‬‬
‫‪-‬املجالث‪.‬‬
‫‪-‬مجل ـ ــت اهدىهيطـ ـ ـ ا‪ ،‬ؼ ن ننسة ةـ ن نندزها ‪ٛ‬ظن ن ن تط ن ننتِ مات و بدنؼ ن ننس ل ن ننه م٘ ك ن ننيل بلجمه زا ن ننل‬
‫تندونيظيل له ٔدب ‪،‬بدِد ‪، 78-77‬أةا ‪– ٤‬اؼسا قو‪. 1954 ٤‬‬
‫‪-‬مجل ــت الش ــؤىن الاهدىهيطـ ـ ت‪ ،‬مجا ننل ُسيي ننل تـ نندزها وشبزة تط ننتِ مات ل ننه دا‪٠‬ازت ننا ‪،‬بدِ نند‬
‫بدلاد ‪ ،1955‬بدِد بدلا نيظا ‪-‬ب ‪. 1956‬‬
‫‪-‬الصحف العزاك ت‪.‬‬
‫‪-‬بابل‪ ،‬اؼسا بدلا ‪2002‬‬
‫‪-‬الجمهوريت‪ ،‬أةا ‪1979 ٤‬‬
‫‪-‬الشمان‪ ،‬اؼسا قو‪1945 ٤‬‬
‫بدلا ‪1965‬‬ ‫‪-‬الفجز الجديد‪٠ ،‬ان‬
‫قو‪1948 ٤‬‬ ‫‪-‬لواء الاضخلالل‪٠ ،‬ان‬
‫ً‬
‫زاه ا‪ :‬املصادر ألاجىب ت‪.‬‬
‫‪.1‬الوزائم امليشورة ‪:‬‬
‫‪-‬الوزائم ألامزيك ت امليشورة‪.‬‬
‫‪-F.R.U.S,1952-1954,Vol.III,Washington,1979.‬‬
‫‪-A Decade of American Foreign Policy, Basic Documents,1941-49,Prepared‬‬
‫‪at the Request of the Senate Committee on Foreign Relations ,by the Staff‬‬
‫‪of the Committee and the Department of State , Washington ,1950.‬‬

‫‪244‬‬
:‫ ىزائم ألامم املخحدة‬-‫ب‬
-U. N. O. R. S. C, New York, 1946.
-U.N.O.R.S.C ,V o L.I ,Vo L. II, V o L. III ,Vo L. IV, New York ,1950.
:‫الوزائم البريطاه ت امليشورة‬-
-British and Foreign State Papers 1961-62,Vol-166,London ,1968.
-British and Foreign State Papers 1963-64,Vol-167, London ,1971
.‫الكخب الوزائل ت الاهكليزيت امليشورة‬.2
-Join C .Campbell and others, The United State in World Affairs 1945-1947, new
york, 1947.
-Richard P. Stebbins and others, The United States in World Affairs 1954, New
york, 1956.
-Richard P. Stebbins and others , The United States in World Affairs 1958 ,New
york ,1959.
.‫املذكزاث الشخص ت‬.3
Howard Palfrey Jones , Indonesia the Possible Dream , New york , 1980.
.‫الكخب ألاجىب ت‬.4
.‫الاهكلـيزيــت‬-
-Alastair M .Tyler ,Indonesia Independence and the United Nations ,London ,
1960.
-An Official handbook , Indonesia 2001 , Jakarta, 2001.
-Arnold C. Brakeman ,Indonesia Communism A History ,New york ,1963.

245
-A. y. Drugo , Indonesia ,Research in South East Asia History Economy Policy ,
Translated by David Fidlon , Moscow ,1972.
-Benedict R.O G Anderson, Java in A Time of Revolution , Occupation and
Resistance 1944-1946, London , 1972.
-Bernard k. Gordon , The Dimensions of Conflict in South East Asia , New
jersey,1966.
-Brian May , Indonesia Tragedy ,1st ed. , London ,1978.
-C.A. Fisher ,Indonesia Physical and Social Geography, Research in the Far East
and Australasia 1976-77,A Survey and Directory of Asia and the Pacific , 8th
ed.,London , 1976.
-Cavin Kennedy, The Military in the Third World, London ,1974.
-Charles A. Fisher , South-East Asia, A Social, Economic and Political
Geography,London ,1967.
-Charles B. Mclane, Soviet Strategies in South East Asia , An Exploration of
Eastern Policy Under Lenin and Stalin ,New york ,1960.
-Claude A. Buss , Asia in the Modern in World, A History of China , Japan ,South
and South East Asia, 1sted ,New york,1964.
-David A. Wilson and others, Government and Politic of South East Asia , Edited
by Georg Mc kahin ,New york ,1959.
-David kimche, The Afro-Asian Movement, Ideology and Foreign Policy of Third
World, Jerusalam,1973.
-David Mozinao, Chinese Policy Toward Indonesia,1949-1967,1st ed, New york,
1976.

246
-D.G.E. Hall, A History of South East Asia, London ,1958.
-Donald Wilhelm, Emerging Indonesia,1sted,New york,1980.
-Dorothy Woodman ,The Republic of Indonesia,London,1955.
-Douglas Hyde, Confrontation in the East , A Back ground book ,London 1965.
-Facts on File ,Indonesia the Sukarno Yours, Edited by Hal Kosut, New york,1967.
-Fred Greene, The Far East ,New york,1957.
-F.S. Northede, The Foreign Policies of the Powers ,1st ed., New york ,1975.
-Guy J. Pauker, Indonesia PIK S “Road to Power”, Research in the Communist
Revolution in Asia, Tactics, Goals and A Achievements, Edited by Bert A.
Scalapino, New jersey ,1965.
_______,The Role of the Military in Indonesia, Research in The Role of the
Military in Under Developed Countries , Edited by Join J. Johnson, New
Jersey,(N.D.).
-Harold C. Hinton and others, Major Government of Asia, Edited by George
Mckahin, 2nd ed. , New york,1963.
-Harold Grouch , The Army and Politics in Indonesia, Research in Politics and
International Relations of South East Asia, Edited by George Mc. kahin,
(N.P.),1978.
-Harold M. Vinache, Far Eastern Politics in the Postwar Period ,New york ,1956.
-J.A.C .Mackie, Konfrontast the Indonesia-Malaysia Dispute 1963-1966, London
,1974.
-Jan M.Pluveir, Confrontations A Study in Indonesia Politics ,Malaysia , 1956.

247
-Jan Roman ,The Asian Century A History of Modern Nationalist in Asia
,Berkeley and Leangles ,1962.
-J.D. Armstrong, Revolutionary Diplomacy Chinese Foreign Policy and the
United Front Doctrine, London ,1977.
-J.D .Legge, Sukarno A Political Biography, London,1972.
-J.R.E .Waddell, An Introduction to South East Asia Politics , Australia ,1972.
-Keith Bushman, The South East Asia World ,London,1967.
-L .Dudley Stamp ,Asia A Regional and Economic Geography, 8th ed.,Lndon,1957.
-Leslie H. Palmer, Indonesia and the Dutch, Lndon,1962.
-Max Belief, Soviet Policy in the Far East 1944-1951, London,1953.
-Milton Osborne ,South East Asia,Anntroductoryory,1sed.,Australia,1979.
-Nathaniel Peffer, The Far East A Modern History ,Edited by Allennevins and
Howard M.E Hrman, New york,1958.
-O. G. Roeder, The Smiling General, President Soeharto of Indonesia,1st ed.,
Djakarta,1969.
-Peter Calvocoressi, World Politice Since 1945,2nd ed. ,London ,1971.
-Peter Polomka, Indonesia Since Sukarno, Australia ,1971.
-Robin Jeffrey, Asia-the Wining of Indonesia Politics, Malaysia, 1965.
-Ruth T. M c vey, Indonesia Communism and the Transition to Guided
Democracy, Research in Communist Strategies in Asia, Edited by A .Doak
Barnett,London,1963.
-S. Takdir, Alisjahbana, Indonesia: Social and Cultural Revolution, Singapore,
1960.

248
-Sidney D. Bailey, The Procedure of the UN Security Council, (N.P.), 1975.
-The Pattern of Asia, Edited by Norton Ginsburg and others, London, 1958.
-Vidya D Harmahajan, International Politic Since 1900,New Delhi, 1964.
-William Carr, A History of Germany 1915-1945,London, 1974.
.‫الزىض ــت‬-
-G . Anreev, Indonezeyskaya Iasudartva,Moscow,1974.
.‫البحور ألاجىب ت‬.5
-Arend Lijphart, The Indonesian Image of West Irian, Asian survey, vol. I, No.5,
London, 1961.
-Arslan Humbaraci, U.S. Probe in Indonesia, Eastern World , VoL.XIV, N
o.1,London,January1960.
-Benjamin Jean Higgin, Indonesia A New or Never, Foreign Affairs, VoL.37, No.1,
New york October 1958.
-D.P. Singhal, The United States of Malaysia, Asian Survey, VoL.I, No.8, London,
October 1961.
-____________Eroves Pendent in Singapore, British Policy Towards Indonesia,
Eastern World ,VoL.III,No.2,London, February 1948.
-Francis J.Galbraith, Indonesia’s World View and Foreign Policies, Oribs A Journal
of World Affairs, VoL. XIX, No.3,(N.P),1975.
-Guy J. Paukre ,Current Communist Tactics in Indonesia, Asian Survey
,VoL.I,No.3,London,May 1961.
________, The Soviet Challenge in Indonesia, Foreign Affairs, Vol.40, No.4, New
York, July 1962.

249
________, Toward A New Order in Indonesia, Foreign Affairs, VoL.45, No.3, New
York, April 1967.
Justus M. Van der Kroef, An Indonesian Ideological Lexicon, Asian Survey,
VoL.II,No.5, London, July 1962.
________, Indonesia’s New Parliament, Eastern World, VoL. XIV, No.9, London,
September 1960.
_______, Nasution, Sukarno and the West New Guinea Dispute, Asian Survey
,Vol.I,No.6,London,August 1961.
-Leslie H. Palmer, Suharto's Indonesia, Asian Affairs Journal of the Royal Central
Asian Society, VoL.57, Part III, London, October 1970.
-Paul W. Van der veur, West Irian :A New Ear, Asian
Survey,VoL,II,No.8,London,October,1962.
.‫املوضوعاث ألاجىب ت‬.6
-The New Encyclopedia Britannica, VoL.6, U.S.A.,1985.
-Encyclopedia Third World, VoL.II, London, 1980.
-The Encyclopedia American, American Corporation, Vol.15, New York, 1980.
-Encyclopedia Britannica, 2001.(CD) .
-Encarta Reference Library, 2003,(CD).
-Who’s Who, An Annual Biographical Dictionary,London,1972.

250

You might also like