ΑΣΤΥΝΟΜΕΥΣΗ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ

ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ

ΑΠΟ
Ανδρούλλα Λοΐζου (Αστ. 3945)

Τμήμα Νομικής
Πανεπιστήμιο Κύπρου
Νοέμβριος, 2019
Ιστορία Γιουγκοσλαβίας 1918 - 1992

Εκατομμύρια πολίτες του νεοσύστατου κράτους του

«Βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων»
επιθυμούσαν την ένωση των Νοτιοσλάβων το οποίο έλαβε
χώρα την 1η Δεκεμβρίου του 1918 όταν ο Αλέξανδρος
Καραγεώργης κήρυξε από μόνος του την ίδρυση του. Τα
βασίλεια της Σερβίας, του Μαυροβουνίου (δημιουργήθηκε το
1910) και της Κροατίας είχαν ενωθεί στο νέο κράτος. Παρόλο
που ο πόθος του λαού για ένωση ήταν τεράστιος, εντούτοις
αμφισβητούνταν όλα τα πράγματα από την αρχή όπως για
παράδειγμα ο τρόπος που συγκροτήθηκε, το σύνταγμα του, οι
εκλογές που έγιναν, το πολίτευμα κτλ. Ο Αλέξανδρος
προσδιόρισε από μόνος του το πολίτευμα που ήταν βασιλεία
και δεν θέσπισε το νέο σύνταγμα με τα δύο τρίτα των μελών
της Συντακτικής Συνέλευσης.1 Επίσης από το 1921 που έγινε
η ψήφιση του συγκεντρωτικού συντάγματος μέχρι το 1928,
άλλαξαν 24 κυβερνήσεις στο πολιτικό χώρο. Ο Αλέξανδρος
στις 6 Ιανουαρίου το 1929 διέλυσε τη Βουλή και κατ’
επέκταση έθεσε το Σύνταγμα εκτός ισχύος με πρόφαση τη
πολιτική κρίση αποφασίζοντας να αναλάβει προσωπικά τη
διακυβέρνηση της χώρας. 2 Άλλαξε τη διοικητική του

1
ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ TOΥ
ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ HERING GUNNAR
http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.546

2
ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ TOΥ
ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ HERING GUNNAR
http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.546
οργάνωση από 33 επαρχίες σε 9 περιφέρειες, τις Banovive με
τους Σέρβους να έχουν 6 από τις 9. 3 Έτσι, στις 3 Οκτωβρίου
1929 μετονόμασε το κράτος σε Βασίλειο της
Γιουγκοσλαβίας.4 Το Σύνταγμα που θεσπίστηκε στις 3
Σεπτεμβρίου 1931 το οποίο είχε αυξημένα δικαιώματα στο
βασιλιά και είχε πρόνοιες για δεύτερη Βουλή (τη Γερουσία),
εκ των οποίων τα μισά της μέλη θα τα όριζε ο μονάρχης και η
υπευθυνότητα της κυβέρνησης περιοριζόταν έναντι του
βασιλέα και όχι της Βουλής. Ο Αλέξανδρος δολοφονήθηκε
στις 9 του Οκτωβρίου το 1934 και τη θέση του ανήλικου
διάδοχου του Petar ανέλαβε το συμβούλιο της Αντιβασιλείας.
Με την εισβολή της Γερμανίας και της Ιταλίας στη χώρα το
1941 το κράτος είχε διασπαστεί. Τον ίδιο χρόνο ο Μουσολίνι
είχε καταλάβει το Μαυροβούνιο το οποίο είχε προστεθεί στο
βασίλειο της Ιταλίας αλλά τελικά του δόθηκε ανεξαρτησία
διότι η βασίλισσα της Ιταλίας που ήταν από το Μαυροβούνιο
το ζήτησε από το σύζυγο της. Όταν αποχώρησαν οι Ιταλοί,
έμεινε στην κατοχή των Γερμανών και υπήρξαν αναρίθμητες
αιματηρές συγκρούσεις με τους αντάρτες. Το Δεκέμβριο του
1944 οι Γερμανοί υποχώρησαν και το 1945, αμέσως μετά το
Β’ Παγκόσμιο πόλεμο ιδρύθηκε η Λαοκρατική
Ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία 5
η οποία το 1946
μετονομάστηκε σε Ομοσπονδιακή Λαϊκή Δημοκρατία της
3
ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ TOΥ
ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ HERING GUNNAR
http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.546
4
http://dione.lib.unipi.gr/xmlui/bitstream/handle/unipi/5707/
Chitopoulou.pdf?sequence=2&isAllowed=y
5
http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-18731.pdf
Γιουγκοσλαβίας. Με την επικράτηση του Τίτο αφού τελείωσε
ο πόλεμος, δημιουργήθηκαν 6 Ομόσπονδες Δημοκρατίες, της
Σλοβενίας, της Κροατίας, της Βοσνίας – Ερζεγοβίνη, του
Μαυροβουνίου, της Σερβίας και της Μακεδονίας. 6 Τον
Απρίλη του 1963 μετονομάστηκε σε Σοσιαλιστική
Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας 7 εμπνευστής
της ιδέας αυτής ήταν ο Τίτο 8. Όταν απεβίωσε το Τίτο το 1980
και κατέρρευσε η οικονομία της χώρας το καθεστώς άλλαξε.
Το 1990 βίαιες εθνικιστικές ταραχές κλιμάκωσαν την ένταση
ανάμεσα στις γιουγκοσλαβικές εθνότητες. Στο Κοσσυφοπέδιο
ξεκίνησαν συγκρούσεις ανάμεσα στους αλβανόφωνους
αντάρτες και τη σερβική αστυνομία. Έτσι η Σερβία τον Ιούλιο
προχώρησε στην κατάργηση των πολιτικών θεσμών των
αλβανόφωνων κατοίκων.9

Συνοδοιπόροι Σερβία και Μαυροβούνιο (Γιουγκοσλαβία)

Στις 27 Απριλίου 1992 η Δημοκρατία της Σερβίας (με τις

επαρχίες Βοϊβοντίνας και Κοσσυφοπεδίου) και η Δημοκρατία
του Μαυροβουνίου ψήφισαν την ανακήρυξη τους ως

http://amitos.library.uop.gr/xmlui/bitstream/handle/123456789/52
74/%ce%a7%ce%ac%ce%bd%cf%84%ce%b6%ce%bf%cf%82%20%ce
%92%ce%b1%cf%83%ce%af%ce%bb%ce%b5%ce%b9%ce%bf%cf
%82.pdf?sequence=1&isAllowed=y
7

https://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/16070/3/PaschalidisEm
manouilMsc2014.pdf
8
http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-18731.pdf
9
http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-18731.pdf
Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας όσο και το
νέο Σύνταγμα τους 10 και έτσι η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή
Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας διαμελίστηκε με τη
Σλοβενία, την Κροατία, την Πρώην Γιουγκοσλαβική
Δημοκρατία της Μακεδονίας, τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη να
δημιουργούν ανεξάρτητα κράτη11.

Η αστυνομία του Μαυροβουνίου μαζί με τις στρατιωτικές

δυνάμεις συνέπραξαν με τα στρατεύματα της Σερβίας στις
επιθέσεις του Dubrovnic κατά τη διάρκεια του πολέμου στη
Βοσνία και τη Κροατία από το 1991-1995.12

Στις 24 Μαΐου 1992 οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου έκαναν

δημοψήφισμα και ψήφισαν πρόεδρο και κοινοβούλιο κάτω
από παράνομες, όπως αναφέρονται από τους Σέρβους εκλογές
από την Δημοκρατία του Κοσσυφοπεδίου. Σαν
συνεπακόλουθο, στα εσωτερικά ζητήματα της
Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας άρχισαν να
αναμιγνύονται για παράδειγμα η Αλβανία που ήταν υπέρ των
αλβανόφωνων του Κοσσυφοπεδίου, η Τουρκιά που ήταν υπέρ
των Βοσνιακών της Βοσνίας – Ερζεγοβίνη κτλ.13

10
Κυριάκος Κεντρωτής ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ
ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ: ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ
ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ
11
http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-18731.pdf
12

http://dione.lib.unipi.gr/xmlui/bitstream/handle/unipi/5707/Chitop
oulou.pdf?sequence=2&isAllowed=y
13
http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-18731.pdf
Το σερβικό Δικαστήριο τον Ιούλιο του 1995, καταδίκασε
εξήντα οκτώ αλβανόφωνους του Κοσσυφοπεδίου σε
φυλάκιση μέχρι οκτώ χρόνια κατηγορώντας τους ότι
δημιούργησαν ένα παράλληλο αστυνομικό σώμα.14

Κάπου στο τέλος του 1995 και στις αρχές του 1996 ο
Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου (ΑΣΚ –
UCK), ομάδα άτακτων ανταρτών, έκανε την εμφάνιση του με
βομβιστικές επιθέσεις διεκδικώντας την ανεξαρτησία του
Κοσσυφοπεδίου.15

Ο UCK (ΑΣΚ) τον Σεπτέμβριο του 1997 οργάνωσε επιθέσεις

κατά της σερβικής αστυνομίας, τοπικών παραγόντων και των
αλβανόφωνων του Κοσσυφοπεδίου οι οποίοι έκριναν ότι
συνεργάζονται με τους Σέρβους. Η σερβική αστυνομία τον
επόμενο μήνα αντιμετώπισε βίαια τις διαδηλώσεις των
αλβανόφωνων φοιτητών του Κοσσυφοπεδίου πράγμα που
οδήγησε σε νέες επιθέσεις του UCK. Έτσι ξέσπασαν ξανά
διαδηλώσεις και κινητοποιήσεις των αλβανόφωνων φοιτητών
στο Κοσσυφοπέδιο οι οποίες αντιμετωπίστηκαν βίαια από τη
γιουγκοσλαβική αστυνομία. Ο Μιλόσεβιτς εκλέχθηκε
πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της
Γιουγκοσλαβίας διότι για συνταγματικούς λόγους δεν
μπορούσε να εκλεγεί ξανά σαν πρόεδρος της Σερβίας. Ο
Μίλαν Μιλουτίνοβιτς είχε εκλεγεί το Δεκέμβριο του 1997 σαν
πρόεδρος της Σερβίας. Ο Ιμπραήμ Ρουγκόβα, σαν ηγέτης των
αλβανόφωνων, κατήγγειλε το Βελιγράδι ότι άρχισε τις εθνικές
14
http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-18731.pdf
15
http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-18731.pdf
εκκαθαρίσεις και δήλωσε με σαφή τρόπο τη διεκδίκηση των
αλβανόφωνων για πλήρη ανεξαρτησία. Ο Μιλόσεβιτς αφού
αρνήθηκε να διαπραγματευτεί με τρίτες δυνάμεις για
τερματισμό της κρίσης, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ
επέβαλε οικονομικό αποκλεισμό στις πωλήσεις όπλων στη
Γιουγκοσλαβία. Οι συγκρούσεις στο Κοσσυφοπέδιο
συνεχίζονταν αν και τον Ιούνιο του 1998 ύστερα από
συνάντηση του Μιλόσεβιτς με το πρόεδρο της Ρωσίας Μπορίς
Γιέλτσιν και με τη πίεση του ΝΑΤΟ και της διεθνούς
κοινότητας αρνήθηκε να αποσύρει τις γιουγκοσλαβικές
δυνάμεις από το Κοσσυφοπέδιο αν και είχε κάνει ορισμένες
υποχωρήσεις. Στις 7 Μαΐου 1998 συγκλήθηκε η Σύνοδος των
8 ή αλλιώς G8 δηλαδή των πιο ισχυρότερων κρατών (των
ΗΠΑ, της Γερμανίας, του Καναδά, της Γαλλίας, της Μεγάλης
Βρετανίας, της Ιταλία, της Ιαπωνίας και της Ρωσίας) θέλοντας
να εξετάσουν το θέμα των εθνικιστικών συγκρούσεων και
εξεγέρσεων των διαφόρων εθνοτήτων που αποτελούσαν την
Γιουγκοσλαβία. Κάποιες από τις αποφάσεις της Συνόδου ήταν
α) ότι θα πρέπει να αποσυρθούν άμεσα όλες οι δυνάμεις όπως
αστυνομικές, στρατιωτικές και παραστρατιωτικές από το
Κοσσυφοπέδιο β) το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να
εγκαθιδρύσει μια προσωρινή διοίκηση στο Κοσσυφοπέδιο
έτσι ώστε να διασφαλίσουν συνθήκες ειρήνης και να έχουν
φυσιολογική ζωή οι κάτοικοι του Κοσσυφοπεδίου. Στις 10
Μαΐου η κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας ανακοίνωσε ότι θα
αποχωρήσει τις στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις από
το Κοσσυφοπέδιο. Αυτή την απόφαση την αιτιολόγησε με
τους πιο κάτω τρόπους: α) από τη στιγμή που οι επιχειρήσεις
στο Κόσοβο εναντίων του ΑΣΚ ολοκληρώθηκαν, η Ανώτατη
Διοίκηση διέταξε όπως ξεκινήσει η επιστροφή από το Κόσοβο
και Μετόχια τμήματος του στρατού και της αστυνομίας β) θα
μπορούσε να μπει σε εφαρμογή το σχέδιο με το οποίο οι
στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις που βρίσκονταν στο
Κόσοβο και Μετόχι να επανέλθουν σε μια ειρηνική
κατάσταση όπως ήταν πριν την έναρξη των επιθέσεων γ) ο
αριθμός των ανδρών του στρατού και της αστυνομίας σε
ειρηνική κατάσταση εγγυάται την ασφάλεια των πολιτών και
των περιουσιακών τους στοιχείων σε όλη την επικράτεια του
Κοσόβου και του Μετοχίου στα κρατικά σύνορα με την
αποτροπή της διείσδυσης από την Αλβανία και τα Σκόπια. 16

Οι συνομιλίες του Ραμπουγιέ το Μάρτιο του 1999

επαναλήφθηκαν και γιουγκοσλαβική κυβέρνηση δέχτηκε να
παραχωρήσει αυτονομία στο Κοσσυφοπέδιο αλλά αρνήθηκε
να δεχτεί στην επικράτεια της να αναπτυχθούν ξένες
στρατιωτικές δυνάμεις και την διενέργεια δημοψηφίσματος
στο Κοσσυφοπέδιο για την ανεξαρτησία του μετά από τρία
χρόνια. Το ΝΑΤΟ άρχισε βομβαρδισμούς εναντίων της
Γιουγκοσλαβίας χωρίς την εκ των προτέρων έγκριση του
Συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ βρίσκοντας πρόφαση την
προστασία των μειονοτικών και ανθρωπιστικών δικαιωμάτων
των Κοσοβάρων. Με βάση τα πιο πάνω γεγονότα, ζητήθηκαν
να υλοποιηθούν τα πιο κάτω: α) να τερματιστεί η βία και η
καταπίεση στο Κόσοβο άμεσα και να επαληθευτεί β) να
αποχωρήσουν από το Κόσοβο όλες οι στρατιωτικές,

16
http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-18731.pdf
αστυνομικές και παραστρατιωτικές δυνάμεις στα πλαίσια ενός
σύντομου χρονοδιαγράμματος και να επαληθευτεί γ) ο ΟΗΕ
θα πρεσβεύει την ανάπτυξη του Κοσόβου για μια
αποτελεσματική διεθνή πολιτική και στρατιωτική παρουσία δ)
με τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ , η διεθνής δύναμη ασφάλειας να
αναπτυχθεί με βάση τον ενιαίο έλεγχο και διοίκηση και η
αρμοδιότητα της να είναι η διασφάλιση ενός ασφαλούς
περιβάλλοντος για τα άτομα που ζουν στο Κόσοβο καθώς και
τη διασφάλιση ότι οι εκτοπισθέντες και οι πρόσφυγες θα
επιστρέψουν στους τόπους τους ε)το Συμβούλιο Ασφαλείας
θα αποφασίσει για την εγκαθίδρυση προσωρινής διοίκησης
στο Κόσοβο και υπό την οποία (διοίκηση) θα υπάρχει
αυτονομία εντός της Γιουγκοσλαβίας. 17

Η UCK ιδρύθηκε το 1993 και το Σεπτέμβριο του 1999

αποστρατηκοποιήθηκε επίσημα και διαλύθηκε. Κάποια από τα
μέλη του ασχολήθηκαν με τη πολιτική, άλλα
στρατολογήθηκαν στην αστυνομική υπηρεσία του
Κοσσυφοπεδίου (KPS) ή στα Σώματα Προστασίας του
Κοσσυφοπεδίου(ΤΜΚ) σε αντίθεση με τους υπόλοιπους που
δραστηριοποιούνταν παράνομα όπως η παράνομη διακίνηση
και εμπορία όπλων, ναρκωτικών αλλά και ανθρώπων. Αξίζει
να σημειωθεί ότι από το 1989 έως το 1998 η διοίκηση της
αστυνομίας απόλυσε περίπου 1500 αλβανόφωνους.18

17
http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-18731.pdf
18

https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/ekke/article/view/9
535/9722
Όταν τελείωσε ο πόλεμος στο Κοσσυφοπέδιο, οι
αλβανόφωνοι Κοσοβάροι και οι Σέρβοι συνεργάστηκαν για να
εμπορεύονται και να διακινούν αγαθά. Οι Σέρβοι εγκληματίες
εμπορεύονταν γυναίκες τις οποίες έβρισκαν από
ανατολικοευρωπαίους εμπόρους δίνοντας το αντίτιμο των
2200 δολαρίων και μετέπειτα τις πουλούσαν σε
αλβανόφωνους Κοσοβάρους ή Αλβανούς. Σύμφωνα με τον
υπεύθυνο της μονάδας της διεθνής αστυνομικής δύναμης της
CIVPOL των ΗΕ, Gordon Moon, για να καταπολεμηθεί η
πορνεία και η εμπορία ανθρώπων, «είναι μια μεγάλου
μεγέθους επιχείρηση απολύτως ανεπηρέαστη από την
πολιτική κατάσταση» (Institute for War and Peace Reporting,
2000, No 328).19

Επίσης στο Κοσσυφοπέδιο είχαν εντοπιστεί αστυνομικοί

επανειλημμένα να προστατεύουν μπαρ ή/και να συμμετέχουν
στο εμπόριο θυμάτων σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Αν είχαμε
διεθνείς αστυνομικούς ή στρατιώτες και επαναπατρίζονταν
λόγω της συμμετοχής τους σε παράνομες δραστηριότητες
εμπορίας και διακίνησης, δεν ασκείτο καμία ποινική δίωξη. 20

Η ερευνήτρια του ΟΑΣΕ της Βαρσοβίας, Jill Thompson, που

είναι υπεύθυνη για θέματα διακίνησης και εμπορίας
ανθρώπων, είχε πει ότι σε χώρες με αδύνατα συστήματα για
εφαρμογή των νόμων, οι υπεύθυνοι για την αστυνόμευση

19
Institute for War and Peace Reporting, 2001, Kosovo prostitution
rackets flourishes, No 328
20
TraCC and UNICRI, 2002, Trafficking, slavery, and peacekeeping,
Conference Report, May, Turin, Italy.
εμπλέκονται στην παράνομη διακίνηση και εμπορία α) ως
πελάτες β) για να προστατεύσουν τα κέντρα διασκέδασης γ)
ως ενεργοί παράγοντες στα εγκληματικά στοιχεία. Κάτω υπό
τέτοιες περιστάσεις τα θύματα διστάζουν να παρέχουν
οποιεσδήποτε πληροφορίες είτε να αναφέρουν τους
παραβάτες στην αστυνομία, μήπως και τους κάνουν αντίποινα
αλλά και λόγω της έλλειψης μηχανισμού για προστασία των
μαρτύρων.21

Η παράνομη διακίνηση και εμπορία ανθρώπων στο

Κοσσυφοπέδιο ανάγκασε μια ομάδα εργασίας να σχεδιάσει
έναν κανονισμό για την επίλυση αυτού το θέματος ο οποίος
δημοσιεύτηκε στις 12 Ιανουαρίου 2000. Αυτές οι νομοθετικές
αλλαγές προήλθαν από τα Ηνωμένα Έθνη, το ΔΟΜ και τον
Οργανισμό για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη
(ΟΑΣΕ). Η αποτελεσματική εφαρμογή αυτών των μέτρων
περιορίζεται στην έλλειψη θεσμοθετημένου προγράμματος
προστασίας των θυμάτων και συνειδητοποίησης των
δραματικών συνεπειών αυτών των πράξεων. Μέσα στα
πλαίσια ενός ευρύτερου κλίματος ανασφάλειας, έχει
επηρεαστεί η άσκηση του δικαστικού λειτουργήματος διότι
φοβούνται τα αντίποινα, επιδικάζουν στις ελάχιστες ποινές ή
ακόμα και καθόλου τους παραβάτες. Ένας σημαντικός
παράγοντας ενίσχυσης της θέσπισης ενός κράτους δικαίου και
καταπολέμησης των παράνομων δραστηριοτήτων στο
Κοσσυφοπέδιο ήταν η ενίσχυση των τοπικών πρωτοβουλιών
21

https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/ekke/article/view/9
535/9722
για ανάπτυξη κάποιου ανεξάρτητου καθώς και αμερόληπτου
δικαστικού συστήματος. Ένα άλλο εξίσου σημαντικό θέμα
ήταν η ανεπαρκής επιβολή του νόμου στο Κοσσυφοπέδιο
Αρμόδιοι για την αστυνόμευση ήταν οι στρατιωτικές δυνάμεις
(KFOR), η διεθνής CIVPOL (Civil Police) και η τοπική
αστυνομία KPS (Kosovo Police Service). Συγκεκριμένα η
KFOR αναλάμβανε συλλήψεις και αφοπλισμούς
εγκληματιών, τη φύλαξη των συνόρων, να προστατεύει τις
μειονότητες των ανθρώπων και να παρέχει ασφάλεια στα
σχολεία και τα δημόσια κτίρια. Αν και η ομάδα αστυνόμευσης
της Πριστίνα ήταν ιδιαίτερα αποδοτική κατά την έρευνα
υποθέσεων εμπορίας ανθρώπων, εντούτοις η έλλειψη
προσωπικού σε συνδυασμό με τις δυσκολίες συνεννόησης της
γλώσσας μείωναν το συνολικό της έργο. Άλλες αιτίες που θα
μπορούσαμε να αναφέρουμε είναι η ανεπαρκής κατάρτιση, τα
εμπόδια που είχαν στο χειρισμό των περίπλοκων υποθέσεων,
η δωροδοκία και οι εκβιασμοί σε συνδυασμό με τη χαμηλή
αμοιβή. 22

Σερβία - Μαυροβούνιο

Η γιουγκοσλαβική ομοσπονδιακή βουλή στις 4 Φεβρουαρίου

2003 ενέκρινε τη συνταγματική διακήρυξη του νέου κράτους
υπό το όνομα Σερβία – Μαυροβούνιο με αποτέλεσμα να
διαλυθεί η Γιουγκοσλαβία. 23

22

https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/ekke/article/view/9
535/9722
23
http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-18731.pdf
Στις 7 Μαρτίου 2003 εξελέγη πρώτος πρόεδρος της Σερβίας –
Μαυροβουνίου ο Μαυροβούνιος Σβέτοζαρ Μάροβιτς. Σε
συνέντευξη που είχε για το ρόλο της Σερβικής αστυνομίας
κατά τη διάρκεια του πολέμου μέχρι τώρα που είναι πρόεδρος
απάντησε ότι κατά τη δεκαετία του 80’ οι μη δημοκρατικές
δομές της κυβέρνησης Μιλόσεβιτς χρησιμοποίησαν με
λανθασμένο τρόπο τις αστυνομικές δυνάμεις στο Βελιγράδι.
Αναφερόμενος κατά τη διάρκεια που κυβερνούσε, είπε ότι
στη Σερβία αλλά και στο Μαυροβούνιο οι αστυνομικές
δυνάμεις ενεργούν με δημοκρατικό και δημόσιο έλεγχο και
οποιεσδήποτε αλλαγές γίνουν στο σύστημα ασφάλειας
γίνονται υπό την επίβλεψη διεθνών παραγόντων. Η αστυνομία
αποτελεί Υπηρεσία καταστολής κάθε είδους εγκλήματος και
προστασίας όλων των συγχρόνων επιτευγμάτων, με άλλα
λόγια ασχολείται μόνο με την προστασία των πολιτών, τη
δημοσία τάξη και ασφάλεια. Επίσης, ανάφερε ότι η
αστυνομικές Υπηρεσίες της Σερβίας και του Μαυροβουνίου
συνεργάζονται με συναρμόδιες υπηρεσίες γειτονικών
περιοχών, το οποίο είναι πολύ σημαντικό λαμβάνοντας υπόψη
ότι η περιοχή των Βαλκανίων αποτελεί σύνδεσμο μεταξύ
Δύσης και Ανατολής και απαιτούνται προσπαθείς εκ μέρους
όλων για την πρόληψη όλων των μορφών διεθνούς
οργανωμένου εγκλήματος. 24

Μαυροβούνιο

24
http://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&lang=
%27..%27&perform=view&id=1407&Itemid=1822&lang=
Το Κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου ανεξαρτητοποιήθηκε στις
3 Ιουνίου το 2006. Μια από τις πιο σημαντικές
μεταρρυθμιστικές διαδικασίες στο Μαυροβούνιο είναι αυτή
της αστυνομίας. Τον Οκτώβριο του 2005, η αστυνομία
αποτελεί ξεχωριστή αρχή δηλαδή ήταν υπό την διεύθυνση
Αστυνομικού Διευθυντή διοριζόμενο από την Κυβέρνηση
κατόπιν προτάσεως του Υπουργού Εσωτερικών. Ο τομέας της
κρατικής ασφάλειας μετονομάστηκε σε Υπηρεσία Εθνικής
Ασφάλειας, τη μοναδική υπηρεσία πληροφοριών που
βρίσκεται υπό την εποπτεία της κυβέρνησης.25

Η οργάνωση και η δομή της Αστυνομικής διοίκησης από

γεωγραφικής άποψης χωρίζεται σε οκτώ Περιφερειακές
Αστυνομικές Μονάδες, με ευθύνη την αστυνόμευση και την
ποινική έρευνα στο έδαφος της δικαιοδοσίας τους. Υπάρχουν
επίσης επτά Περιφερειακές Μονάδες Συνοριακής Αστυνομίας.
Κάθε Περιφερειακή Αστυνομική Μονάδα ασκεί τη δική της
πολιτική. Όλες οι μονάδες (εκτός από τη Budva) είναι επίσης
υπεύθυνες για την αστυνόμευση μεταξύ ενός και τριών
μικρότερων γειτονικών δήμων, έχοντας στην κατοχή τους τις
αντίστοιχες Δημοτικές Αστυνομικές Μονάδες (ispostava)
δικαιοδοσία. Αυτές οι οκτώ περιφερειακές αστυνομικές
μονάδες και 13 δημοτικές αστυνομικές μονάδες αντανακλούν
την εδαφική συνοχή του Μαυροβουνίου διαίρεση σε 21
δήμους. Επιπλέον, λειτουργικά χωρίζονται σε δύο τμήματα:
ομοιόμορφα την αστυνόμευση και την ποινική έρευνα. 26

25
https://www.osce.org/montenegro/97001?download=true
26
https://www.osce.org/montenegro/97001?download=true
Λειτουργικά, η Αστυνομική Διοίκηση είναι στο κεντρικό
επίπεδο και αποτελείται από πέντε τομείς, δύο τμήματα, δύο
κέντρα και δύο ειδικές μονάδες. Οι τομείς είναι: (1)
Αστυνομικός τομέας γενικού σκοπού (δηλ. αστυνομία), (2)
Τομέας Ποινικών Ερευνών, (3) Τομέας Συνοριακής
Αστυνομίας, (4) Τομέας Προστασίας ατόμων και
εγκαταστάσεων (5) Τομέας Ανθρωπίνων Πόρων, Νομικών
Υποθέσεων, Τηλεπικοινωνιών και Πληροφοριακά Συστήματα.
Κάθε ένας από τους πέντε τομείς είναι επικεφαλής ενός
Βοηθού Διευθυντή Αστυνομίας. Δύο τμήματα είναι: (6)
Τμήμα Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας και Ευρωπαϊκής
Ολοκλήρωσης και (7) Τμήμα για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη
και την ανάλυση. Τα δύο κέντρα της Αστυνομικής
Διεύθυνσης είναι τα (8) Επιχειρησιακά και το κέντρο
επικοινωνίας και το (9) δικαστικό κέντρο. Τέλος, οι δύο
ειδικές μονάδες είναι (10) Ειδικές Αντιτρομοκρατική Μονάδα
και (11) Ειδική Μονάδα Αστυνομίας. Η δωδέκατη
οργανωτική μονάδα της Αστυνομικής Διεύθυνσης κεντρικό
επίπεδο είναι το (12) υπουργικό συμβούλιο του υπουργικού
συμβουλίου. Τα τμήματα κεντρικού επιπέδου και η
ιατροδικαστική Το Κέντρο, καθώς και τα τμήματα εντός των
τομέων, υποδιαιρούνται περαιτέρω σε ομάδες, ενώ ειδικές
μονάδες υποδιαιρούνται περαιτέρω σε ομάδες. Το Κέντρο
Επιχειρήσεων και Επικοινωνιών υποδιαιρείται σε 21
δημοτικές υπηρεσίες παροχής δασμών. 27 Με βάση τα πιο
πάνω, το μοντέλο αστυνόμευσης του Μαυροβουνίου είναι

27
https://www.osce.org/montenegro/97001?download=true
κατά τη δική μου άποψη Ενιαίο Συγκεντρωτικό διότι
διοικητικά υπάγονται όλα κάτω από αυτό.

Το Τμήμα Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας και

Ευρωπαϊκών Ενοτήτων της Αστυνομικής Διεύθυνσης είναι
υπεύθυνο για τη στρατηγική διμερή συνεργασία με τις
υπηρεσίες επιβολής του νόμου των ξένων χωρών (κυρίως με
εκείνους της περιοχής και με εκείνους των κρατών μελών της
Ευρωπαϊκής Ένωσης), καθώς και με διεθνείς οργανισμούς
(Ηνωμένα Έθνη, ΟΑΣΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης, Ιντερπόλ,
Europol, Κέντρο SECI, κτλ). Ενώ το Εθνικό Κεντρικό
Γραφείο της Ιντερπόλ (τοποθετημένο στον τομέα της
Ποινικής Έρευνας) ασκεί επιχειρησιακή αστυνομική
συνεργασία με άλλες αστυνομικές υπηρεσίες και διεθνείς
αστυνομικούς οργανισμούς, το Τμήμα Διεθνούς Αστυνομικής
Συνεργασίας και το Ευρωπαϊκό είναι υπεύθυνο για το
στρατηγικό επίπεδο Διεθνής συνεργασίας. 28

Όσο αφορά το ανθρώπινο δυναμικό, εργοδοτούνται τόσο

άντρες όσο και γυναίκες. Η εθνική δομή της Αστυνομικής
Διεύθυνσης αντανακλά τον πληθυσμού του Μαυροβουνίου. 29

Η Αστυνομική Ακαδημία είναι ένα πλήρως οργανωμένο

ίδρυμα βασικής εκπαίδευσης επαγγελματικής αστυνομίας. Η
ικανότητά του έχει αναγνωριστεί με την ένταξή του στην
Ένωση Ευρωπαϊκών Σχολείων Αστυνομίας (AEPC) το 2009
και ενισχύθηκε από την την εταιρική σχέση που έχει συνάψει

28
https://www.osce.org/montenegro/97001?download=true
29
https://www.osce.org/montenegro/97001?download=true
με τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μαυροβουνίου,
η οποία επιτρέπει τους αποφοίτους του να συνεχίσουν την
εκπαίδευση σε αυτό το τμήμα για να λάβουν πτυχίο στην
εγκληματολογία. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2010, η βασική
εκπαίδευση της αστυνομίας ήταν 18 μήνες και μετά αυξήθηκε
σε δύο έτη. Αποτελείται από ένα έτος θεωρητικής και
πρακτικής κατάρτισης, την τετράμηνη πρακτική εξάσκηση σε
περιφερειακές αστυνομικές μονάδες και τρεις μήνες επιπλέον
θεωρητικές σπουδές και την πρακτική εξάσκηση στην
Αστυνομική Ακαδημία.30

Η δημοσιονομική διαχείριση είναι ένας από τους βασικούς

τομείς για τη μεταρρύθμιση της αστυνομίας στο
Μαυροβούνιο. Η έλλειψη χρηματοδότησης και οι χαμηλοί
μισθοί συχνά θεωρούνται ως σημαντικός παράγοντας
αποθάρρυνσης των αστυνομικών και θεωρούνται συχνά ως το
κύριο εμπόδιο για τη μεταρρύθμιση της αστυνομίας στο
Μαυροβούνιο. 31

Το οργανωμένο έγκλημα έχει επηρεάσει βαθιά τον κοινωνικό,

οικονομικό και πολιτικό τομέα στο Μαυροβούνιο. Είναι
ευρέως αποδεκτό ότι το οργανωμένο έγκλημα παραμένει μια
από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της μετάβασης της χώρας
από τον κομμουνισμό στην φιλελεύθερη δημοκρατία. Μετά τη
διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Μαυροβουνίου, όταν
υπήρχαν εκτεταμένες δραστηριότητες οργανωμένου
30
https://www.osce.org/montenegro/97001?download=true
31
https://www.osce.org/montenegro/97001?download=true
εγκλήματος, αποτελούσαν αντικείμενο ανησυχίας για τους
φορείς χάραξης πολιτικής της ΕΕ. Έξι τομείς του
οργανωμένου εγκλήματος που προσδιορίστηκαν το 2010 ως
οι πιο συνηθισμένοι στο Σχέδιο Δράσης του Υπουργείου
Εσωτερικών ήταν: (1) τα ναρκωτικά με μεθόδους
ταλαιπωρίας, (2) την παράνομη μετανάστευση και την
εμπορία ανθρώπων(3) λαθρεμπόριο οχημάτων με κινητήρα,
(4) ξέπλυμα χρήματος, (5) τεχνολογία υψηλής τεχνολογίας
(ηλεκτρονικών υπολογιστών) το έγκλημα και (6) το
λαθρεμπόριο υπερβολικών αγαθών.32

Η έκθεση πεντάχρονης αστυνομικής μεταρρύθμισης του

ΟΑΣΕ από το 2001-2006 αξιολόγησε την συνοριακή
αστυνόμευση ως την ταχύτερη και πληρέστερη τον τομέα της
αστυνομικής μεταρρύθμισης στο Μαυροβούνιο. Η
αξιολόγηση αυτή παραμένει έγκυρη και κατά τη περίοδο
2006-2011. Η αστυνομία των συνόρων εμφανίζει τα
υψηλότερα επίπεδα ορατής προόδου. Στην πραγματικότητα,
αυτή η έκθεση διαπιστώνει ότι έχει περάσει το σημείο της
διαρθρωτικής μεταρρύθμισης και εισήλθε σε μια φάση
εκσυγχρονισμού της υποδομής και του οργανισμού. Η
Συνοριακή αστυνόμευση απέκτησε την εξέχουσα θέση της
στην αστυνομική μεταρρύθμιση για δύο λόγους:
εξυπηρετούσε την επιβεβαίωση του Μαυροβουνίου για
ανεξαρτησία και είναι ένας από τους βασικούς τομείς στις
πολιτικές, οικονομικές και ασφαλιστικές σχέσεις του
Μαυροβουνίου με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μετά την

32
https://www.osce.org/montenegro/97001?download=true
ανεξαρτησία του το 2006 έχει 28 συνοριακούς σταθμούς
σημεία: 21 στην ξηρά (19 οδικές και 2 σιδηροδρομικές), πέντε
θαλάσσιους λιμένες και δύο αεροδρόμια. Η κοινοτική
αστυνόμευση των συνόρων αποτελεί ένα μοναδικό τρόπο
αστυνόμευσης που εξυπηρετεί ολόκληρη τη κοινότητα.
Επίσης η συνεργασία με οργανισμούς όπως η Interpol,
μπορούν να εντοπίσουν άτομα που αναζητούνται και
κλεμμένα οχήματα μέσω της σύνδεσης που έχουν με τις
βάσεις δεδομένων τους.33

Η κοινοτική αστυνόμευση είναι ο τομέας που έχει μεγάλη

σημασία για τις αστυνομικές σχέσεις που παρουσιάζει το
δημόσιο πρόσωπο μιας μεταμορφωμένης σχέσης μεταξύ της
αστυνομίας και του κοινού. Το μοντέλο της Κροατίας που
υιοθέτησε έδωσε έμφαση στον εντοπισμό, την κατάρτιση και
την ανάπτυξη των ορισθέντων αστυνομικών επαφών σε
καθορισμένες γεωγραφικές περιοχές (rejoni) στο
Μαυροβούνιο. Ο αστυνομικός για τη κοινοτική αστυνόμευση
έπρεπε να εργαστεί σχετικά με την οικοδόμηση εταιρικών
σχέσεων, την πρόληψη του εγκλήματος, την εκπαίδευση των
μαθητών και την επίλυση προβλημάτων μέσω συστηματικών
περιπολιών και ενεργώντας ως διαμεσολαβητής μεταξύ των
ενδιαφερομένων πολιτών και άλλων αρχών.34

33
https://www.osce.org/montenegro/97001?download=true
34
https://www.osce.org/montenegro/97001?download=true
Βιβλιογραφία / Διαδίκτυο

 ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΗ

ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ TOΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ
HERING GUNNAR
http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.546

 http://dione.lib.unipi.gr/xmlui/bitstream/handle/
unipi/5707/Chitopoulou.pdf?
sequence=2&isAllowed=y
 http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-
18731.pdf

 http://amitos.library.uop.gr/xmlui/bitstream/handle/
123456789/5274/%ce%a7%ce%ac%ce%bd%cf
%84%ce%b6%ce%bf%cf%82%20%ce%92%ce
%b1%cf%83%ce%af%ce%bb%ce%b5%ce%b9%ce
%bf%cf%82.pdf?sequence=1&isAllowed=y
 https://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/16070/3/
PaschalidisEmmanouilMsc2014.pdf
 http://ikee.lib.auth.gr/record/288068/files/GRI-2017-
18731.pdf
 Κυριάκος Κεντρωτής, ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΑ
ΒΑΛΚΑΝΙΑ: ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ
ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ
 https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/ekke/
article/view/9535/9722
 Institute for War and Peace Reporting, 2001, Kosovo
prostitution rackets flourishes, No 328
 TraCC and UNICRI, 2002, Trafficking, slavery, and
peacekeeping, Conference Report, May, Turin, Italy.
 http://www.astynomia.gr/index.php?
option=ozo_content&lang=
%27..%27&perform=view&id=1407&Itemid=1822&l
ang=

 https://www.osce.org/montenegro/97001?
download=true