Εγχειρίδιο για

ΜΟΥΣΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

Δηµήτρης Ψύχας 2011

1
 Εισαγωγή

Το αντικείµενο αυτού του εγχειρίδιου είναι να προσφέρει σε δασκάλους και συντονιστές οµάδων µία
ποικιλία µουσικών παιχνιδιών για οµάδες πολλών µεγεθών και ηλικιών. Τα παιχνίδια χρησιµοποιούν
τον ήχο και την µουσική σαν εργαλείο διδασκαλίας και ενδυνάµωσης των τεχνικών ακρόασης,
συγκέντρωσης, διάδρασης και έκφρασης, έχοντας παράλληλα και εκπαιδευτικό χαρακτήρα.

Η µουσική σαν παιχνίδι

Η ιδέα της χρήσης της µουσικής σαν πηγή έµπνευσης για παιχνίδια δεν είναι καθόλου καινούρια.
Εδώ, εξετάζουµε ειδικά τα παιχνίδια που βρίσκουν εφαρµογή σε οµαδικές δραστηριότητες στις οποίες
το ζητούµενο δεν είναι το µουσικό αποτέλεσµα, αλλά η κοινωνική, συναισθηµατική και δηµιουργική
ανάπτυξη των συµµετεχόντων. Τα επιλεγµένα µουσικά και ηχητικά παιχνίδια πάνω απ' όλα είναι
κοινωνικά παιχνίδια. Με αυτήν την οπτική η µουσική και οι ήχοι χρησιµοποιούνται σαν εργαλεία για
να πυροδοτήσουν µία οµαδική διαδικασία που έχει την κοινωνική, συναισθηµατική και δηµιουργική
ανάπτυξη σαν στόχο.

2
 Πληροφορίες

Παίζοντας µε µουσική και ήχο

Γιατί παίζουµε;

Τα παιχνίδια µουσικής και ήχου που περιλαµβάνονται σε αυτό το εγχειρίδιο, αντιµετωπίζουν το

παιχνίδι σαν δραστηριότητα της οποίας η διαδικασία καθορίζεται περισσότερο από τον χαρακτήρα και
τις δεξιότητες των µελών της οµάδας, και όχι τις οργανοπαιχτικές δεξιότητες κάποιων µελών αυτής.
Θεωρητικά υπάρχουν δύο όψεις σε αυτού του τύπου µουσικά παιχνίδια: η εξωτερική και η εσωτερική.
Για αυτούς που παρατηρούν µόνο την εξωτερική, ένα παιχνίδι αποκτά ενδιαφέρον µόνο όταν εµπλέκει
πολύ ξεκάθαρα τον ενθουσιασµό, που ακολουθεί το στοιχείο του ανταγωνισµού: ποιός θα είναι ο
νικητής; Άλλα στοιχεία που παίζουν σηµαντικό ρόλο είναι σε µεγάλο βαθµό κρυµµένα από την
εξωτερική παρατήρηση. Παρατηρώντας την εσωτερική όψη, µόνο τότε ανακαλύπτουµε πολλές
θεµελιώδεις πτυχές που µας βοηθούν να πλησιάσουµε πολύ πιό κοντά την ουσία του παιχνιδιού.
Αναφερόµαστε εδώ στην εσωτερική εµπειρία των συµµετεχόντων που µπορεί να περιγραφεί ως εξής:

− Παιχνίδι είναι: ένα διάλλειµµα από την καθηµερινή ρουτίνα.

Για αυτούς που πραγµατικά εµπλέκονται στο παιχνίδι, η καθηµερινή πραγµατικότητα παύει να
υπάρχει. Αυτή σβήνεται από την συνειδητότητα τους κατά την διάρκεια του παιχνιδιού. Μόνο µετά το
τέλος του παιχνιδιού επιστρέφει η αίσθηση της πραγµατικότητας.
− Παιχνίδι είναι: ανταπόκριση µέσω της αµέριστης συµµετοχής στο δρώµενο.
Τα παιχνίδια έχουν την εξαιρετική ποιότητα να ενθουσιάζουν τους ανθρώπους, να τους κινητοποιούν,
να τους απορροφούν τελείως – σε ακραίες περιπτώσεις ακόµη και σε σηµείο εξάρτησης. Αν και
υπάρχουν και άλλες καταστάσεις που βιώνουµε την εµπλοκή, αυτή σπάνια είναι τόσο ολοκληρωτική
όσο στο παιχνίδι.
− Παιχνίδι είναι: ταυτόχρονη σκέψη, αίσθηση και δράση.
Στην καθηµερινή µας ζωή είναι σπάνια απαραίτητο να σκεφτούµε, να αισθανθούµε και να δράσουµε
ταυτόχρονα. Είναι ακριβώς αυτός ο συνδυασµός των διανοητικών, συναισθηµατικών και κινητικών
δυνάµεων που χαρακτηρίζει το παιχνίδι.

3
 Τύποι παιχνιδιών

− Παιχνίδια που συνεισφέρουν στην ατοµική ανάπτυξη

Σε αυτήν την κατηγορία το άτοµο είναι το κέντρο του παιχνιδιού. Προσπαθούµε µέσω των
εξειδικευµένων παιχνιδιών να αναπτύξουµε τις δεξιότητες της ακρόασης και συγκέντρωσης. Οι
δεξιότητες αυτές είναι ουσιώδεις προυποθέσεις για την διαδικασία οποιασδήποτε µορφής µάθησης.
Αυτά τα παιχνίδια έχουν λοιπόν να κάνουν µε την στοχευµένη και επιλεκτική ακρόαση, την εγρήγορση
και την προσοχή και γενικότερα την ενεργοποίηση της ικανότητας της λειτουργίας της ακρόασης.
Περιλαµβάνονται τρείς τύποι παιχνιδιών:

α. Παιχνίδια ακρόασης
β. Παιχνίδια συγκέντρωσης
γ. Μουσικά πάζλ και κουιζ

− Παιχνίδια που συνεισφέρουν στην κοινωνική ανάπτυξη

Με αυτού του τύπου παιχνιδιών αρχικά στοχεύουµε στην λειτουργία της οµάδας σαν σύνολο. Πάνω
απ' όλα, οι συµµετέχοντες ενδυναµώνουν τα στοιχεία της ενότητας και επικοινωνίας της οµάδας.
Επίσης µπορούν να επηρρεάσουν τον τρόπο αποδοχής του µέλους στην οµάδα και ένταξης του σε
αυτήν. Είναι τυπικά οµαδικά παιχνίδια. Ανάλογα µε τον τύπο του παιχνιδιού, υπηρετούν και
κατευθύνουν τις απαραίτητες διαδικασίες στις πρώτες συναντήσεις µιάς οµάδας: γνωριµία µεταξύ των
µελών, “σπάσιµο του πάγου”, αίσθηση ασφάλειας, µείωση του φόβου, “ζέσταµα”, αίσθηµα
αυτοπεποίθησης, δηµιουργία κλίµατος εµπιστοσύνης, συµµετοχή κλπ. Επιλέγοντας τις κατάλληλες
δραστηριότητες, προσπαθούµε να εξασφαλίσουµε ότι µία νέα οµάδα θα λειτουργήσει στο συντοµότερο
δυνατό χρόνο συµµετοχικά και δεµένα, και δεν θα παραµείνει µία τυχαία συνάθροιση ατόµων που
απλά συµβαίνει να βρίσκονται στον ίδιο χώρο κάποια χρονική στιγµή. Αν και αυτά τα παιχνίδια
προτείνονται για τις πρώτες συναντήσεις της οµάδας, µπορούν κάλλιστα να επαναχρησιµοποιούνται
όποτε κρίνεται ότι το “δέσιµο”της οµάδας µπορεί να βελτιωθεί ή έχει “χαλαρώσει”.
Οι παρακάτω τύποι παιχνιδιών ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία:

α. Παιχνίδια γνωριµίας
β. Διαδραστικά παιχνίδια
γ. Παιχνίδια εµπιστοσύνης

− Παιχνιδια που συνεισφέρουν στην δηµιουργικότητα

Ο κύριος στόχος µε αυτά τα παιχνίδια είναι να δυναµώσουµε την σιγουριά των δηµιουργικών
δυνατοτήτων των συµµετεχόντων. Αν και η δηµιουργικότητα είναι έµφυτη σε όλους τους ανθρώπους,

4
ωστόσο λόγω πεποιθήσεων, αντιλήψεων, εκπαίδευσης και άλλων κοινωνικών και ψυχολογικών
παραγόντων, πολλές φορές είναι δύσκολο να αναδυθεί στην επιφάνεια και να εφαρµοστεί µε
αυθορµητισµό, αλλά και µεθοδικότητα, υποµονή και επιµονή σε ένα οµαδικό πειβάλον.
Οι παρακάτω τύποι παιχνιδιών ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία:

α. Παιχνίδια έκφρασης και αυτοσχεδιασµού

β. Παιχνίδια επιλογής και διαίσθησης
γ. Παιχνίδια µουσικής αναγνώρισης

Μερικά συµπεράσµατα

Από τα παραπάνω θα θέλαµε να τονίσουµε τα παρακάτω συµπεράσµατα όσον αφορά τους στόχους
των παιχνιδιών και από τις τρείς κατηγορίες.

Δεν στοχεύουν στο να Στοχεύουν στο να

- απλά δραστηριοποιήσουν χαρούµενα την οµάδα. - δηµιουργήσουν ατµόσφαιρα εµπιστοσύνης και
µάθησης στην οµάδα.
- διδάξουν συγκεκριµένες δεξιότητες. - δηµιουργήσουν και ενεργοποιήσουν οµαδικές
διαδικασίες µέσω των οποίων δηµιουργικές,
κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες
µπορούν να αναπτυχθούν.
- αντικαταστήσουν απλά µαθήµατα µουσικής. - προετοιµάσουν για µουσική εκπαίδευση
- αναπληρώσουν την έλλειψη δηµιουργικότητας - δείξουν τι µπορεί να επιτευχθεί µε την χρήση
άλλων δραστηριοτήτων ή µαθηµάτων του ήχου και της µουσικής

Πρακτικές συµβουλές

Εξοπλισµός

Αρχικά πολύ συχνά θα χρειαστείτε κάποιο µέσο αναπαραγωγής µουσικής: cd player, mp3 player κλπ.
Όσον αφορά µουσικά όργανα πρωταρχικά µικρά σε µέγεθος, φορητά µουσικά όργανα όπως µπόνγκος,
τουµπερλέκια, ντέφια, τρίγωνα, πιατίνια, κρόταλα, ξυλόφωνα, µεταλλόφωνα, σφυρίχτρες, ακόµη και
απλά έγχορδα όργανα. Και φυσικά – ΦΩΝΕΣ!
Επίσης ιδιοκατασκευές , και εαν δεν υπάρχουν διαθέσιµα όργανα, άλλες ηχογόνες πηγές µπορούν
κάλλιστα να χρησιµοποιηθούν. Εαν σκέφτεστε να προβείτε σε αγορές µουσικών οργάναων, φροντίστε
να εξασφαλίσετε την καλύτερη δυνατή σχέση ποιότητας – τιµής, και όπου δυνατόν προτιµείστε φυσικά
υλικά όπως ξύλο, δέρµα κλπ αντί πλαστικών.

Επιλογή µουσικών παιχνιδιών

Για την επιλογή του εκάστοτε κατάλληλου παιχνιδιού πρέπει να λαµβάνετε πάντα υπόψη τον
χαρακτήρα και τις ιδιαιτερότητες της οµάδας που πρόκειται να εργαστείτε. Τα ακόλουθα είναι
ιδιαίτερα ουσιώδη:

5
 − το µέγεθος και η σύνθεση της οµάδας
− η ηλικία των µελών της οµάδας
− το πεδίο ενδιαφέροντος (σε σχέση µε την µουσική)
− το κοινωνικό περιβάλον
− η φυσική κατάσταση
− το επίπεδο ανάπτυξης

Εξωτερικοί παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο στην επιλογή του παιχνιδιού όπως η χρονική στιγµή (πριν
ή µετά το φαγητό, αν η οµάδα συµµετείχε πριν σε δύσκολες δραστηριότητες κλπ), η καταλληλότητα
του χώρου και η διαθεσιµότητα του εξοπλισµού.
Επιπρόσθετα θα πρέπει να λάβετε υπόψη την δοµή του ίδιου του παιχνιδιού και τις ψυχολογικές
απαιτήσεις που θα δηµιουργήσει. Όσο αφορά την δοµή γενικά µπορούµε να χωρίσουµε τα παιχνίδια σε
δύο κατηγορίες: ανοιχτά και κλειστά. Τα κλειστά παιχνίδια έχουν µία καθορισµένη δοµή και κανόνες
που δεν αλλάζουν. Αυτού του είδους τα παιχνίδια συνήθως είναι κατάλληλα για παιδιά επειδή
προσφέρουν ένα συγκεκριµένο πλαίσιο, κάτι το οποίο τα παιδιά έχουν µεγάλη ανάγκη. Τα ανοιχτά
παιχνίδια έχουν γενικά πιο εύπλαστη δοµή και λιγότερους κανόνες. Αυτός ο τύπος παιχνιδιών τείνει να
επιτρέπει περισσότερη ατοµική συνεισφορά, κάτι στο οποίο τα παιδιά αντιµετωπίζουν περισσότερο
πρόβληµα. Γενικά, το καλύτερο είναι να ακολουθείτε την αρχή: όσο πιο δοµηµένη είναι η ψυχολογία
της εκάστοτε οµάδας, τόσο πιο ανοιχτή δοµή ενδείκνυται. Όσο λιγότερο δοµηµένη, τόσο πιο δοµηµένη
δραστηριότητα απαιτείται. Σηµειωτέον ότι οι κανόνες έχουν πάντα εξαιρέσεις...

Ο ρόλος του συντονιστή (group leader)

Μία καλά προετοιµασµένη και εκπαιδευτικά δοµηµένη παρουσίαση έχει πρωταρχικό ρόλο στην
διεξαγωγή και επίτευξη των στόχων κάθε παιχνιδιού µέσα σε οποιαδήποτε οµάδα. Γι αυτόν τον λόγο
θα εµβαθύνουµε περισσότερο στις ερωτήσεις που προκύπτουν σχετικά µε την παρουσίαση και τον
συντονισµό αυτών των δραστηριοτήτων: ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος παρουσίασης του παιχνιδιού
στην οµάδα ή την τάξη; Τι θα πρέπει να προσέξουµε περισσότερο και τι είναι το προσδοκώµενο από
µέρους µας; Γενικά ποιά είναι η θέση και ο ρόλος του συντονιστή;
Ο συντονιστής είναι ο διοργανωτής και ταυτόχρονα ο παρατηρητής, ο εµψυχωτής και ο “διαιτητής”.
Σαν διοργανωτής έχει την ευθύνη για την παροχή των απαραίτητων υλικών και εξοπλισµού καθώς και
την προετοιµασία του χώρου για την διεξαγωγή του παιχνιδιού. Είναι πολύ αποκαρδιωτικό αν πρέπει
τα µέλη πρώτα να προετοιµάσουν τον χώρο, να βρούν τα κατάλληλα όργανα και εξοπλισµό πριν
ξεκινήσουν. Ο χρόνος που θα πρέπει να τριγυρνούν ψάχνοντας για όλ' αυτά µπορεί να έχει
καταστροφικά αποτελέσµατα, να δηµιουργήσει εκνευρισµό, και να µειώσει έως και να καταστείλει τον
αρχικό ενθουσιασµό. Εκτός αυτού, ο συντονιστής πρέπει να είναι σε θέση να εξηγήσει τους κανόνες ή
τα στάδια του παιχνιδιού και αυτό προυποθέτει λεπτοµερή προετοιµασία. Επιπρόσθετα, ο συντονιστής
πρέπει να έχει ξεκάθαρη την γενικότερη εικόνα των κανόνων ή και της ροής του παιχνιδιού και των
συνεπειών εαν πρόκειται να παίξει τον ρόλο του διαιτητή κατά την διάρκεια του παιχνιδιού. Τι θα
συµβεί εαν κάποιος παραβιάσει κάποιον κανόνα; Όσο καλύτερα προετοιµασµένος είναι τόσο καλύτερα
θα µπορέσει να κρίνει οποιαδήποτε κατάσταση προκύψει, για την οµαλή διεξαγωγή του παιχνιδιού.
Ειδικότερα στην αρχή, ο συντονιστής θα πρέπει ενδεχοµένως να παίξει τον ρόλο του εµψυχωτή µέχρι
να αρχίσει να κυλάει το παιχνίδι. Ένα παιχνίδι δεν κυλάει από µόνο του πολλές φορές, και χρειάζεται
ένα “σπρώξιµο” µέχρι να κεντριστεί το ενδιαφέρον και η συµµετοχή. Μία θετική προσέγγιση είναι
πολύ ουσιώδης. Ο συντονιστής πρέπει να πιστεύει στην αποτελεσµατικότητα του παιχνιδιού στην

6
οµάδα και να είναι ο ίδιος πεπεισµένος για την αξία και την δυνατή επιτυχία αυτού που συντονίζει. Με
λίγα λόγια, ο συντονιστής είναι αυτός που πολλές φορές χρειάζεται να ενθουσιάσει και να κεντρίσει το
ενδιαφέρον των µελών ώστε να εµπλακούν ολοκληρωτικά σε κάποιο παιχνίδι.
Κατά την διάρκεια του παιχνιδιού είναι ευθύνη του συντονιστή να παρατηρεί στενά, αλλά διακριτικά
την οµάδα. Επειδή είναι αδύνατον να προβλέψει εξαρχής οτιδήποτε ίσως συµβεί, πρέπει να δώσει
απόλυτη προσοχή καθ' όλη την διάρκεια του παιχνιδιού. Με αυτόν τον τρόπο θα είναι σε θέση να πάρει
αντικειµενικές αποφάσεις για οτιδήποτε συµβεί. Αυτό δεν έχει να κάνει µόνο µε την τήρηση των
κανόνων του παιχνιδιού, αλλά και µε την σωστή χρήση των µουσικών οργάνων ή και του εξοπλισµού.
Επίσης θέµατα όπως χωρισµός της οµάδας σε υπό οµάδες χρειάζονται προσεκτική σκέψη και κρίση:
µήπως τα ίδια µέλη πάντα συνεργάζονται µε συγκεκριµένα, και είναι αυτό επιθυµητό; Ή σε παιχνίδια
άµιλλας οι υπό οµάδες έχουν τις ίδιες δυνατότητες; Πάνω απ' όλα είναι πολύ ουσιώδες να παρατηρεί
και να θυµάται συµπεριφορές και αντιδράσεις κατά την διάρκεια του παιχνιδιού ώστε να είναι σε θέση
να κάνει παρατηρήσεις ή να ανακαλέσει στο τέλος.
Η επόµενη ερώτηση εµφανίζεται πολύ συχνά: θα πρέπει ο συντονιστής να συµµετέχει στο παιχνίδι ή
όχι; Το θετικό στοιχείο της συµµετοχής είναι η εµπειρία του παιχνιδιού και της αποτελεσµατικότητας
του εκ των έσω. Αυτό µπορεί να ενδυναµώσει την σχέση µε την οµάδα και µπορεί να αυξήσει την
δυνατότητα της ενεργοποίησης των µελών στη συµµετοχή στο παιχνίδι. Από την άλλη πλευρά, µπορεί
να αποδυναµώσει την συνολική οπτική του συντονιστή λόγω της προσωπικής εµπλοκής. Είναι πάντως
ευκολότερο να εµπλακεί προσωπικά ο συντονιστής αποκοµίζοντας τα θετικά στοιχεία της συµµετοχής,
όταν η οµάδα είναι µικρή σε αριθµό (κάτω από δέκα άτοµα).
Για την ολοκλήρωση αυτού του κεφαλαίου, ορισµένες πρακτικές συµβουλές για την διεξαγωγή των
παιχνιδιών. Η εµπειρία µας έχει διδάξει ότι παίρνοντας υπόψη αυτές τις συµβουλές, πολλές
απογοητεύσεις και λανθασµένες αρχές µπορούν να αποφευχθούν.

Επίπεδο δυσκολίας

Είναι ευθύνη του συντονιστή να γνωρίζει και να καθορίζει τον βαθµό δυσκολίας των παιχνιδιών. Δεν
είναι όλα τα παιχνίδια κατάλληλα για όλες τις οµάδες. Αναλογιστείτε εκ των προτέρων αν κάποιο
παιχνίδι ανταποκρίνεται στις ανάγκες ή και δεξιότητες της οµάδας που πρόκειται να συντονίσετε.
Μήπως οι στόχοι είναι πολύ υψηλοί, ή µήπως είναι το παιχνίδι πολύ παιδαριώδες; Εδώ, οι στόχοι και
οι προσδοκίες πρέπει να είναι πολύ ξεκάθαροι.

Χρόνος και χώρος

Λάβετε υπόψη τον διαθέσιµο χρόνο και χώρο.Κάποια παιχνίδια έχουν πολύ µικρή διάρκεια, ενώ άλλα,
πολύ µεγάλη.Γενικά, είναι προτιµότερο ένα παιχνίδι να διαρκεί λίγο, παρά πολύ χρονικά. Κάποια
παιχνίδια απαιτούν χώρους χωρίς ενοχλήσεις (θορύβους, κουδούνια κλπ). Εάν αυτό δεν µπορεί να
διευθετηθεί, καλύτερα να µην συµπεριλάβετε παιχνίδια συγκέντρωσης, ή εµπιστοσύνης. Επίσης, πολύ
σηµντικό είναι, εαν ο χρόνος και ο χώρος επιτρέπουν, να γίνει σωστή επιλογή παιχνιδιών, και η σωστή
ταξινόµηση τους στον διαθέσιµο χρόνο.

Κανόνες του παιχνιδιού

Εξηγήστε τους κανόνες συνοπτικά, καθαρά, αλλά όχι πολύ σύντοµα, ώστε να γίνουν κατανοητοί.
Κανείς δεν θέλει να σταµατά το παιχνίδι για διευκρινίσεις. Κατά προτίµηση σχηµατίστε κύκλο µε τα
7
µέλη της οµάδας, ωστε να µπορούν όλοι και να σας βλέπουν και να σας ακούν. Ξεκινήστε τις
εξηγήσεις όταν έχετε σιγουρευτεί ότι όλοι προσέχουν και ακούν, και µην ξεκινήσετε το παιχνίδι
προτού βεβαιωθείτε ότι όλοι έχουν καταλάβει τους κανόνες ή και τα στάδια του παιχνιδιού.

Μουσικά όργανα – εξοπλισµός

Εαν πρόκειται να χρησιµοποιηθούν µουσικά όργανα, δεν πρέπει να παρουσιάζονται σαν αντικείµενα
γενικής και αυθαίρετης χρήσης. Ειδικότερα αν δουλεύετε για πρώτη φορά µε οµάδα παιδιών, εξηγήστε
το κόστος των µουσικών οργάνων και αφιερώστε χρόνο για οδηγίες χρήσης.Τα όργανα κοστίζουν,
είναι ο εξοπλισµός σας, και δεν θέλετε µετά από κάθε οµάδα, να τον ανανεώνετε. Καλό είναι να δίνετε
τα όργανα µόνο αφού έχετε εξηγήσει τον τρόπο χρήσης τους. Μην ξεχνάτε ότι τα µουσικά όργανα
συναρπάζουν.

Πειθαρχία

Κατά την διάρκεια του παιχνιδιού ο συντονιστής πρέπει να λειτουργεί όπως µία καλοφορτισµένη
µπαταρία, στέλνοντας µία συνεχή ροή έµπνευσης. Πρέπει όµως να έχετε υπόψη, ότι η συµπεριφορά
των παιδιών θα πρέπει να είναι υπό έλεγχο. Τα παιδιά µπορούν εύκολα να χάσουν την εµπιστοσύνη
τους απέναντι από έναν συντονιστή ή δάσκαλο ανίκανο να διατηρήσει τον έλεγχο. Η ελευθερία της
µουσικής έκφρασης δεν σηµαίνει ούτε ανταρσία, ούτε ότι ο καθένας κάνει του κεφαλιού του.

Άµιλλα – ανταγωνισµός

Η άµιλλα ή και ο υγιής ανταγωνισµός µπορεί να λειτουργήσουν σαν στοιχείο ενεργοποίησης και
συµµετοχής, ιδιαίτερα σε παιδιά που αντιµετώπίζουν τέτοια θέµατα για οποιουσδήποτε λόγους. Πρέπει
να εισάγονται στην οµάδα µε τέτοιο τρόπο, ώστε ασχέτα από τις µουσικές ή άλλες δεξιότητες, όλοι να
έχουν την δυνατότητα να διακριθούν.
Τα Παιχνίδια

Παιχνίδια ακρόασης

Αυτά τα παιχνίδια έχουν να κάνουν µε την προσεκτική ακρόαση και τις αντιδράσεις σε διαφορους
ήχους. Οι αντιδράσεις µπορεί να έχουν την µορφή µιµητισµού, σηµειώσεων, σχεδίων ζωγραφικής κλπ.
Υπάρχει µία διαφορά ανάµεσα στα παιχνίδια ακρόασης και στα παιχνίδια συγκέντρωσης, αν και
κάποιες φορές είναι δύσκολο να γίνει κάποιος διαχωρισµός. Στην συµµετοχή σε παιχνίδια ακρόασης,
η ελεύθερη ή επιλεκτική ακρόαση είναι επαρκής, ενώ σε αυτά της συγκέντρωσης, απαιτείται
επιλεκτική ή και αναλυτική ακρόαση. Τα παιχνίδια ακρόασης είναι πιο εύκολα, και ενδείνυνται για
παιδιά που έχουν δυσκολίες συγκέντρωσης, πριν περάσουν σε αυτά της συγκέντρωσης. Μόνο όταν τα
καταφέρνουν καλά σε αυτά περνάµε στο επόµενο στάδιο, αυτό των παιχνιδιών συγκέντρωσης.

Χαρακτηριστικά

− Η σύγκριση και αναγνώριση ήχων είναι το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της κατηγορίας

8
 παιχνιδιών.
− Εκτός από τις δεξιότητες ακρόασης, τα παιχνίδια αυτά βασίζονται στη µνήµη και την
ευφυία,καθώς επίσης και στην ικανότητα αντίδρασης και αυτοσχεδιασµού των συµµετεχόντων.
− Παίζονται συχνά µε τα µάτια κλειστά για να εστιαστεί η προσοχή περισσότερο στην ακοή,
χωρίς οπτικά ερεθίσµατα.
− Τα περισσότερα από τα παιχνίδια αυτής της κατηγορίας απευθύνονται σε µικρές ηλικιακά
οµάδες, ή αρχάριους σε αυτού του είδους παιχνίδια.

1. Ανακάλυψη

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: διαφορετικό όργανο ή ηχητική πηγή για κάθε µέλος
Διάρκεια: εξαρτάται από το µέγεθος της οµάδας.

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο, και κάθε µέλος κρατά διαφορετικό όργανο. Ένας παίχτης µε τα µάτια
δεµένα τοποθετείται στη µέση του κύκλου. Ο συντονιστής κατονοµάζει ένα όργανο, για παράδειγµα
τουµπερλέκι. Αυτό το όργανο πρέπει να ανακαλυφτεί από τον παίχτη µε τα δεµένα µάτια ως εξής: µε
το σήµα του συντονιστή, η οµάδα αρχίζει να παίζει τα όργανα ταυτόχρονα (θα πρέπει να παίζουν όλοι
µε την ίδια ένταση). Ακούγοντας προσεκτικά, ο παίχτης που βρίσκεται στη µέση, πρέπει να
ανακαλύψει που βρίσκεται το τουµπερλέκι. Αφού βρεί την κατεύθυνση, θα προσπαθήσει να το αγγίξει.
Η οµάδα συνεχίζει το παίξιµο µέχρι να συµβεί αυτό. Αυτός που παίζει το τουµπερλέκι, αλλάζει ρόλο
µε αυτόν που τον ανακάλυψε, οπότε και µπαίνει στη µέση µε τα µάτια δεµένα. Ο συντονιστής ορίζει
νέο όργανο για ανακάλυψη και αν κρίνει αναγκαίο, οι παίχτες αλλάζουν σιωπηλά θέσεις.

Σηµείωση: Ο συντονιστής θα πρέπει εκ των προτέρων να σιγουρευτεί ότι όλα τα µέλη της οµάδας
γνωρίζουν τα ονόµατα των οργάνων που χρησιµοποιούνται για το παιχνίδι. Πρακτικά, αυτό µπορεί να
µην είναι τόσο εύκολο, όσο ακούγεται.
Τ ο παιχνίδι µπορεί να παιχτεί και χωρίς όργανα: σε αυτήν την περίπτωση, ο κάθε παίχτης πρέπει να
κάνει ένα συγκεκριµένο ήχο µόνο µε την φωνή του.

2. Ποιό όργανο λείπει;

Ηλικία: οποιαδήποτε ηλικία

Εξοπλισµός: διαφορετικό όργανο ή ηχητική πηγή για κάθε µέλος
Διάρκεια: εξαρτάται από το µέγεθος της οµάδας.

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο. Κάθε µέλος έχει από ένα όργανο, εκτός από έναν. Ενώ αυτό το άτοµο
ακούει προσεκτικά, οι υπόλοιποι µε την σειρά παίζουν κάτι µε τα όργανα τους, έτσι ώστε να γίνουν
κατανοητοί οι διαφορετικοί ήχοι.
Κατόπιν, το µέλος χωρίς µουσικό όργανο κάθεται µε την πλάτη γυρισµένη στην υπόλοιπη οµάδα και
τα µάτια κλειστά. Ο συντονιστής υποδεικνύει το όργανο που δεν θα παίξει. Οι υπόλοιποι πλην αυτού
ξεκινούν να παίζουν ταυτόχρονα. Ο ακροατής πρέπει να βρεί ποιό όργανο δεν παίζει.

Σηµείωση: Και σε αυτό το παιχνίδι, ο συντονιστής πρέπει να βεβαιωθεί ότι όλοι γνωρίζουν πως
ονοµάζονται τα όργανα. Εαν υπάρχουν, µπορεί να χρησιµοποιηθούν και µεγάλα όργανα ( πιάνο, κλπ.)

9
 3. Παιχνίδι µίµισης

Ηλικία: παιδιά (µικρή οµάδα)

Εξοπλισµός: µουσικά όργανα, δύο από το κάθε ένα
Διάρκεια: εξαρτάται από το µέγεθος της οµάδας.

Η οµάδα χωρίζεται σε δύο υπό οµάδες. Κάθε οµάδα καθέται πλάτη µε πλάτη. Μπροστά σε κάθε οµάδα
τοποθετούνται τα ίδια όργανα. Με το σινιάλο του συντονιστή ένα µέλος της µίας οµάδας παίζει κάτι σε
κάποιο από τα όργανα. Η άλλη οµάδα πρέπει να βρεί ποιό όργανο χρησιµοποιήθηκε, και κάποιο µέλος
της πρέπει να παίξει κάτι σε αυτό (για µεγαλύτερο βαθµό δυσκολίας πρέπει να παίξει το ίδιο µοτίβο).
Αν το µιµηθεί σωστά, η οµάδα κερδίζει έναν βαθµό.
Κατόπιν, κάποιος από την δεύτερη οµάδα παίζει κάτι µε κάποιο από τα όργανα, οπότε η πρώτη οµάδα
πρέπει να βρεί το όργανο κοκ.

Σηµείωση: Ο συντονιστής πρέπει να βεβαιωθεί ότι το παιχνίδι βασίζεται στην ακρόαση και ότι τα µέλη
δεν κρυφοκοιτούν. Εν ανάγκη, καθορίζει συνέπειες (αφαίρεση βαθµών, η οµάδα χάνει την σειρά της
κλπ). Επίσης, µπορεί να οριστεί η λήξη του παιχνιδιού µε την συµπλήρωση συγκεκριµένου αριθµού
βαθµών.

4. Παιχνίδι ονόµατος.

Ηλικία: παιδιά (µικρή οµάδα)

Εξοπλισµός: µουσικά όργανα, ένα για κάθε µέλος
Διάρκεια: εξαρτάται από το µέγεθος της οµάδας.

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο. Κάθε µέλος µε την σειρά λέει το όνοµα του, παίζοντας ταυτόχρονα ένα
ρυθµό µε το όργανο. Η υπόλοιπη οµάδα, επαναλαµβάνει τον ρυθµό µία, δύο, ή και περισσότερες
φορές. Αφού περάσουν όλα τα µέλη, κάποιος παίζει τον ρυθµό του ονόµατος κάποιου άλλου, και οι
υπόλοιποι προσπαθούν να ανακαλύψουν σε ποιό µέλος ανήκει ο ρυθµός.

Σηµείωση: Κάποια παιδιά, ίσως χρειαστούν βοήθεια στην αρχή, έως ότου βρούν τον κατάλληλο ρυθµό
για το όνοµα τους.

5. Που βρίσκοµαι;

Ηλικία: οποιαδήποτε
Διάρκεια: ανάλογα µε την οµάδα

Ένα άτοµο µε κλεισµένα τα µάτια µε µαντήλι, τοποθετείται από τους υπόλοιπους σε κάποιο σηµείο
του χώρου άγνωστο προς αυτό και παραµένει εκεί. Τα υπόλοιπα µέλη, στέκονται σε οποιοδήποτε
σηµείο στο χώρο, και παραµένουν επίσης ακίνητα. Για όσες φορές χρειαστεί, ο παίχτής µε τα κλειστά
µάτια φωνάζει το όνοµα κάποιου, και αυτός χωρίς να κινηθεί πρέπει να κάνει κάποιο ήχο
χρησιµοποιώντας κάποιο αντικείµενο χωρίς να κινηθεί (πχ χτυπά κάποιο έπιπλο, πόρτα κλπ). Αφού
γίνει αυτό αρκετές φορές ο παίχτης µε τα κλειστά µάτια πρέπει να µαντέψει που βρίσκεται στο χώρο.
10
6. Μουσική συνοµιλία.

Ηλικία: έφηβοι και ενήλικες (µικρή οµάδα)

Εξοπλισµός:µουσικά όργανα
Διάρκεια: τουλάχιστον µισή ώρα

Η οµάδα στέκεται σε δύο σειρές αντικρυστά πρόσωπο µε πρόσωπο. Κάθε παίχτης έχει ένα όργανο. Με
τη σειρά κάθε παίχτης από τη µία σειρά παίζει κάτι µε το όργανο του, που πρέπει να µιµηθεί όσο το
δυνατό πιο πιστά από τον παίχτη αντίκρυ του. Αφού παίξουν όλοι, ξεκινούν οι παίχτες της δεύτερης
σειράς και επαναλαµβάνεται όλη η διαδικασία.
Σε δεύτερη φάση, ξαναπαίζει κάτι ο πρώτος παίχτης της πρώτης σειράς, και αυτή τη φορά ο παίχτης
αντίκρυ του, πρέπει να παίξει µία παραλλαγή αυτού που άκουσε, για παράδειγµα, σε φόρµα ερώτηση,
απάντηση. Και πάλι, αφού παίξουν όλοι οι παίχτες της πρώτης σειράς, παίζουν µε τη σειρά τους οι
παίχτες της δεύτερης σειράς.
Σε τρίτη φάση, δύο ζευγάρια ενώνονται σε µία οµάδα των τεσσάρων. Οι υπόλοιποι κάθονται γύρω
τους και παρατηρούν τι συµβαίνει. Η οµάδα των τεσσάρων ξεκινά µία µουσική συνοµιλία. Η ιδέα
είναι, κάποιος ξεκινά παίζοντας κάτι µε το όργανο του, και κάποιος άλλος ανταποκρίνεται...ακριβώς
όπως συµβαίνει σε µία συζήτηση.
Μετά από λίγο σταµατά η “συζήτηση” και η οµάδα των παρατηρητών σχολιάζει. Ποιός “µίλησε”
περισσότερο και ποιός λιγότερο, αν ο τρόπος παιξίµατος δηµιούργησε κάποια εντύπωση κλπ. Μετά τις
παρατηρήσεις αλλάζουν οι ρόλοι των οµάδων.

Σηµείωση: Αυτό το παιχνίδι αν παίζεται σε οµάδες µε τακτές συναντήσεις, εξελίσσεται όσο

διεύρυνεται το δέσιµο της οµάδας, η επικοινωνία µεταξύ των µελών και η συνεργασία, και αν οι
συναντήσεις ηχογραφούνται µπορεί να παρακολουθείται η όλη εξέλιξη της οµάδας.

7. Ποιός τραγουδά πιό δυνατά

Ηλικία: παιδιά
Διάρκεια: σχετικά µικρή

Η οµάδα στέκεται ή κάθεται σε κύκλο. Ένας παίχτης µε τα µάτια δεµάνα στέκεται στο κέντρο. Η ιδέα
είναι ότι όλη η οµάδα τραγουδά ένα τραγούδι αλλά καθένας τραγουδά µε διαφορετική ένταση. Αυτό
σηµαίνει ότι µυστικά όλοι πλήν του παίχτη στο κέντρο, συννενοούνται για την ένταση που πρόκειται
να τραγουδήσει κάθε ένας. Ο παίχτης στο κέντρο πρέπει να ανακαλύψει ποιός τραγουδά πιό δυνατά,
και όταν το βρεί, αλλάζουν θέσεις.

Σηµείωση: Βεβαιωθείτε ότι το τραγούδι είναι γνωστό σε όλους.

8. Τραγούδι λάθος

Ηλικία: παιδιά
Διάρκεια: σχετικά µικρή

11
Στόχος εδώ είναι για την οµάδα να βρεί και να διορθώσει λάθη σε τραγούδια που γίνονται επίτηδες. Ο
συντονιστής τραγουδά ένα γνωστό τραγούδι αρκετές φορές, και χωρίς να γίνεται πολύ φανερό, κάνει
λάθη είτε στους στίχους, είτε στη µελωδία. Ο πρώτος που θα βρεί και θα διορθώσει το λάθος, κερδίζει
ένα βαθµό.

Σηµείωση: Κάποιος παίχτης τραγουδά το δικό του τραγούδι, γνωστό σε όλους ωστόσο, και οι
υπόλοιποι πρέπει να βρούν το λάθος.

9. Φύλακας

Ηλικία: παιδιά
Χώρος: µεγάλο δωµάτιο ή εξωτερικός χώρος
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Κάθε παίχτης έχει ένα αριθµό και σκέφτεται τον ήχο κάποιου ζώου, εκτός από έναν. Αυτός ο ένας,
είναι ο “φύλακας”. Οι υπόλοιποι κρύβονται κάπου στο χώρο. Αφού έχουν κρυφτεί όλοι, δίνεται το
σύνθηµα από τον συντονιστή (ή ο ένας µετρά όπως στο “κρυφτό”) και ο “φύλακας” µπαίνει στο χώρο,
( ή ανοίγει τα µάτια). Φωνάζει έναν αριθµό, και ο παίχτης µε αυτόν µιµείται τον ήχο του ζώου που έχει
διαλέξει. Αν µαντέψει σωστά, ο παίχτης εµφανίζεται, και ο “φύλακας” προσπαθεί να τον πιάσει. Αν δεν
µαντέψει σωστά, δεν εµφανίζεται κανένας, και ο “φύλακας” ξαναπροσπαθεί να µαντέψει.

Σηµείωση: Σε µικρότερο χώρο, ο “φύλακας” µπορεί να έχει τα µάτια δεµένα και οι υπόλοιποι παίχτες
απλά να µιµούνται τη φωνή του ζώου. Το παιχνίδι αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον όταν παίζεται σε
εξωτερικό χώρο το σούρουπο.

10. Θυµάµαι τους ήχους

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µολύβι και χαρτί για όλους
Διάρκεια: περίπου δέκα λεπτά

Τα µέλη της οµάδας χαλαρώνουν είτε ξαπλωµένα, είτε σε καρέκλες µε τα µάτια κλειστά. Για περίπου
έξι λεπτά ο συντονιστής χρησιµοποιώντας αντικείµενα του χώρου, παράγει διάφορους ήχους (πχ χτυπά
κάποιο έπιπλο, κουνά τις κουρτίνες, ανοίγει την πόρτα κλπ). Στο τέλος όλοι προσπαθούν να θυµηθούν
τους ήχους που άκουσαν, και αν είναι δυνατόν, µε τη σειρά που τους άκουσαν, και το γράφουν στο
χαρτί.

Σηµείωση: Εκτός από το ότι αυτή είναι µία πολύ καλή άσκηση ακρόασης, εξασκεί επίσης την
συγκέντρωση. Αυτή και παρόµοιες ασκήσεις αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όταν επαναλαµβάνονται
συχνά και συγκρίνονται τα αποτελέσµατα για την παρακολούθηση της οποιασδήποτε βελτίωσης.

11. Παίζοντας “µε το αυτί”

Ηλικία: µικρά παιδιά

Εξοπλισµός: µουσικά όργανα
12
Διάρκεια: µικρή

Ο συντονιστής παίρνει δύο πολύ διαφορετικά όργανα (τουµπερλέκι και φλογέρα πχ) και τα κρατά
κρυµµένα από την οµάδα. Κάθε παιδί έχει επίσης ένα όργανο. Συµφωνείται ότι η οµάδα παίζει µόνο
όταν ακούσει τον ήχο ενός συγκεκριµένου οργάνου ( από τα δύο κρυµµένα). Έτσι, µε το αυτί πρέπει να
αποφασίσουν πότε θα παίξουν και πότε όχι. Ο συντονιστής αλλάζει συνεχώς όργανο.

Σηµείωση: Αυτό το παιχνίδι µπορεί φυσικά να συντονισθεί από κάποιο παιδί. Επίσης, αν τα µπορεί τα
κρυµµένα όργανα να είναι περισσότερα και από διαφορετικές κατηγορίες (κρουστά, πνευστά κλπ)
αλλά τα παιδιά να παίζουν µόνο στο άκουσµα του συγκεκριµένου οργά νου, µε παραλλαγή στο
άκουσµα της κατηγορίας (πχ όταν ακούγεται πνευστό).

12. Μουσική σκυταλοδροµία

Ηλικία: µεγάλα παιδιά, έφηβοι

Εξοπλισµός: κρουστά όργανα
Χώρος: εξωτερικός (ανοικτός)
Διάρκεια: µισή ώρα

Οι παίκτες χωρίζονται σε οµάδες των τεσσάρων, και οι παίχτες κάθε οµάδας παίρνουν αριθµό από ένα
έως τέσσερα. Για κάθε οµάδα, ο συντονιστής έχει έτοιµο ένα κρουστό όργανο (πχ µπόνγκο, ντέφι,
τουµπερλέκι κλπ).
Μπαίνουν τέσσερα σηµεία στο χώρο, αρκετά µακριά το ένα από το άλλο και αριθµούνται µε ένα
σηµάδι, σηµαία κλπ. Οι παίχτες από κάθε οµάδα µε τον αριθµό ένα στέκονται στο σηµείο ένα, οι
παίχτες µε τον αριθµό δύο στο σηµείο δύο κοκ. Ο συντονιστής παίζει ένα ρυθµό γνωστού τραγουδιού
στον παίχτη ένα κάθε οµάδας, µε το κρουστό όργανο της οµάδας. Αφού παίξει και τους τέσσερεις
ρυθµούς, ο συντονιστής δίνει το σήµα, και οι παίχτες ένα τρέχουν από το σηµείο ένα στο σηµείο δύο,
και αφού παίξουν ο κάθε ένας τον ρυθµό της οµάδας του, παραδίδουν το κρουστό στον παίχτη δύο της
οµάδας τους. Ο παίχτης δύο µε τη σειρά του, τρέχει στο σηµείο τρία και επαναλαµβάνει τη διαδικασία
µε τον αντίστοιχο συµπαίχτη του. Ο παίχτης τρία επαναλαµβάνει παραδίδοντας τον ρυθµό και την
σκυτάλη – κρουστό, στον παίχτη τέσσερα, ο οποίος πρέπει να τρέξει γρήγορα προς το σηµείο ένα.
Η οµάδα της οποίας ο παίχτης τέσσερα φτάσει πρώτος στο σηµείο ένα ( όπου στέκεται ο συντονιστής)
και παίξει το ρυθµό σωστά είναι νικήτρια. Εαν ο ρυθµός δεν παιχτεί σωστά, νικήτρια είναι η επόµενη
οµά δα που θα το καταφέρει.

Παιχνίδια Συγκέντρωσης

13
Τα παιχνίδια συγκέντρωσης µοιάζουν µε αυτά της ακρόασης µε την έννοια ότι η ακρόαση συνήθως
παίζει πρωταρχικό ρόλο. Για την επιτυχή έκβαση του παιχνιδιού απαιτούνται προσοχή και πειθαρχία.

Τα παιχνίδια αυτού του τύπου συχνά χαρακτηρίζονται σαν δύσκολα και κουραστικά, επειδή απαιτούν
διανοητική, κυρίως, προσπάθεια. Για τον λόγο αυτό, είναι προτιµότερο η διάρκεια τους να είναι
σχετικά µικρή. Είναι πολύ σηµαντικό να σιγουρευτούµε ότι στον χώρο διεξαγωγής τους, δεν θα
υπάρχουν συνεχείς ενοχλήσεις, διακοπές, παρεµβολές κλπ.

Χαρακτηριστικά

− Για να πάει καλά το παιχνίδι, η προσοχή των παιχτών πρέπει να είναι όσο το δυνατόν
στραµµένη στο δρώµενο και όχι στον συντονιστή ή σε άλλο παίχτη της οµάδας.
− Ακριβώς τη στιγµή που συµβαίνουν εσκεµµένα παρεµβολές ή ενοχλήσεις πρέπει να
διακόπτονται.
− Η προσοχή είναι συνήθως στραµµένη στην ακρόαση, ωστόσο κάποιες φορές και στην όραση, ή
και στα συναισθήµατα.
− Συχνά απαιτείται η συµµετοχή και ανταπόκριση των συµµετεχόντων, η οποίες είναι εφικτές
µόνο εαν οι αυτοί είναι προσεκτικοί και συγκεντρωµένοι καθ' όλη την διάρκεια του παιχνιδιού.

1. Αίσθηση του ρυθµού

Ηλικία: παιδιά
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο. Ένα µέλος σκέφτεται ένα τραγούδι, και χωρίς να το αποκαλύψει, παίζει τα
πρώτα µέτρα του ρυθµού του στην πλάτη του διπλανού του, ο οποίος κάνει το ίδιο στον διπλανό του
και ούτω καθ' εξής, µέχρι να παιχτεί ο ρυθµός στην πλάτη όλων των παιχτών.

Έπειτα, ο ρυθµός που αισθάνθηκε ο τελευταίος πρέπει να παιχτεί από αυτόν δυνατά µε παλαµάκια –
και να συγκριθεί µε τον αρχικό ρυθµό. Το παιχνίδι συνεχίζεται µε ρυθµό από άλλο παίχτη.

Σηµείωση: Συνήθως ο τελικός ρυθµός διαφέρει από τον αρχικό. Είναι αρκετοί οι λόγοι που µπορεί να
συµβαίνει αυτό, και ο συντονιστής πρέπει να προσέξει αν ο ρυθµός είναι είτε πολύ µεγάλος σε
διάρκεια, είτε πολύπλοκος. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να ζητήσει να είναι απλούστερος, ή και
µικρότερος σε διάρκεια. Εαν πάλι, η αλλαγή του τελικού ρυθµού οφείλεται σε ελλειπή προσοχή, ζητά
από τους παίχτες να δωσουν µεγαλύτερη προσοχή στον επόµενο γύρο.

2. Παλαµάκια

14
Ηλικία: µεγάλα παιδιά και έφηβοι
Εξοπλισµός: ένα κρουστό όργανο
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Η οµάδα χωρίζεται σε δύο (ή και περισσότερες, ανάλογα µε τον αριθµό των µελών) υπό οµάδες, και
κάθε οµάδα στέκεται ή κάθεται σε διαφορετικό σηµείο στο χώρο.Ο συντονιστής παίζει έναν απλό και
σταθερό ρυθµό, µε τέτοιο τρόπο σαν να ακούγεται µετρονόµος. Δίνεται η οδηγία σε κάθε οµάδα να
χτυπά παλαµάκια σε διαφορετικό µέρος του ρυθµού (πχ οµάδα 1 στο 1 και 2, οµάδα δύο στο 1 και 3).
Μόλις δώσει το σύνθηµα ο συντονιστής, το παιχνίδι ξεκινά. Προσπαθείστε να κρατηθεί ο ρυθµός
αρχικά για ένα ή δύο λεπτά. Συνεχίστε µέχρι να παίζουν όλοι σωστά.
Έπειτα, µπορεί κάποιο µέλος να βγεί εκτός της οµάδας του, και να παίξει λάθος, για να µπερδέψει τους
υπόλοιπους. Στόχος είναι, να συνεχίσει να παίζεται σωστά ο ρυθµός.Όσο βελτιώνεται η οµάδα, µπορεί
να δυσκολεύει, ή και να επιταχύνεται ο ρυθµός.

Σηµείωση: Αντί για παλαµάκια, µπορούν να χρησιµοποιηθούν κρουστά από διαφορετικές οικογένειες
σε κάθε οµάδα (πχ µία οµάδα µε µεµβρανόφωνα, µία µε ιδιόφωνα κλπ). Στην αρχή ξεκινάµε µε απλούς
και αργούς ρυθµούς.

3. Στοπ

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: Cd player
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Παίζουµε έντονα ρυθµική µουσική, αλλά όχι µε πολύ γρήγορο τέµπο. Τα µέλη της οµάδας κινούνται ή
χορεύουν ελεύθερα στο χώρο.
Ξαφνικά η µουσική σταµατά. Μόλις σταµατήσει η µουσική, όλοι “παγώνουν” στην στάση που
βρίσκονται. Ο συντονιστής διασφαλίζει ότι όλοι µένουν ακίνητοι και µετά από 20'' ας πούµε, η
µουσική παίζει και πάλι, µέχρι την επόµενη παύση.

Σηµείωση: Μπορεί να γίνει παραλλαγή µε µουσικά όργανα, αντί για προηχογραφηµένη µουσική. Σε
αυτήν την εκδοχή, ο συντονιστής φωνάζει “Στοπ” και όλοι παγώνουν , µέχρι να δώσει σύνθηµα µε
κάποιο κρουστό ή κουδούνι για να ξανά αρχίσουν.

4. Φτιάχνοντας ρυθµούς

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: µουσικά όργανα, πίνακας και κιµωλία
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Γράψτε τέσσερεις απλούς ρυθµούς στον πίνακα (πχ 1. ένα ήµισυ, 2. δύο τέταρτα, 3. ένα έταρτο και
δύο όγδοα, 4. δύο όγδοα και ένα τέταρτο).
Πριν ξεκινήσετε το παιχνίδι εξασκείστε την οµάδα στο παίξιµο των ρυθµών µέχρι να βεβαιωθείτε ότι
όλοι µπορούν να ξεχωρίσουν και να παίξουν τους ρυθµούς.

15
Κατόπιν, κάθε παίχτης παίρνει από τον συντονιστή ένα χαρτάκι µε ένα συνδυασµό αριθµών που κάθε
ένας αντιστοιχεί σε ένα ρυθµό (πχ 3124, 1234, 4231 κλπ). Αυτός είναι ο “τηλεφωνικός” αριθµός κάθε
παίχτη και χρησιµοποιώντας τον οι παίχτες µπορούν να “τηλεφωνηθούν” µεταξύ τους.
Κάποιος παίχτης ξεκινά παίζοντας κάποιο ρυθµικό συνδυασµό, εκτός του δικού του. Ο παίχτης που
αναγνωρίζει στο συνδυασµό τον “τηλεφωνικό” του αριθµό, ανταποκρίνεται παίζοντας κάποιον άλλο
συνδυασµό. Έτσι, όλοι πρέπει να είναι συγκεντρωµένοι καθ' όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού για να
ακούσουν αν τους “καλούν”. Η ακριβής αναπαραγωγή των ρυθµών είναι αναγκαία για να διεξαχθεί το
παιχνίδι σωστά.

5. Τραγούδι χωρίς γέλια

Ηλικία: παιδιά (µικρή οµάδα)

Εξοπλισµός: µικρά χαρτάκια
Διάρκεια: περίπου δέκα λέπτα

Οι παίχτες χωρίζονται σε οµάδες των τριών. Αυτές οι οµάδες παίζουν µε τη σειρά, ενώ οι υπόλοιποι
παρακολουθούν.
Κάθε µέλος της πρώτης οµάδας παίρνει ένα χαρτάκι µε τον τίτλο (ή και τους στίχους) ενός γνωστού σε
όλους τραγουδιού (διαφορετικός τίτλος σε κάθε µέλος). Με το σύνθηµα από τον συντονιστή, και
ταυτόχρονα, αρχίζουν να τραγουδούν κάθε ένας το τραγούδι που είναι γραµµένο στο χαρτάκι του
χωρίς να γελάσουν. Προσυµφωνείται αν θα τραγουδηθεί όλο το τραγούδι ή µόνο η πρώτη στροφή. Αν
κάποιος από την οµάδα γελάσει, η οµάδα παίρνει ένα µαύρο βαθµό.
Έπειτα, συνεχίζει η επόµενη οµάδα (αν είναι δυνατόν, µε διαφορετικά τραγούδια). Η οµάδα µε τους
λιγότερους µαύρους βαθµούς, είναι νικήτρια.

6. Ρυθµικό παιχνίδι
Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µουσικά όργανα
Διάρκεια: περίπου δέκαπέντε λεπτά

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο. Κάθε µέλος έχει ένα όργανο και ζητείται να παίξει ένα σύντοµο ρυθµό.
Κάποιος ξεκινά παίζοντας ένα ρυθµό. Το άτοµο που κάθεται δίπλα του, επαναλαµβάνει το ρυθµό και
προσθέτει µία δική του παραλλαγή. Το επόµενο άτοµο παίζει και τους δύο ρυθµούς και προσθέτει και
την δική του παραλλαγή και ούτω καθ' εξής. Με αυτόν τον τρόπο κάθένας πρέπει να προσπαθήσει να
επαναλάβει τον προηγούµενο ρυθµό και να προσθέσει κάτι καινούριο. Παρατηρείστε µέχρι που
µπορείτε να φτάσετε.

7. Ηχητικός καθρέπτης

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: Cd player
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Η οµάδα χωρίζεται σε ζευγάρια που στέκονται αντικρυστά. Με χαλαρή µουσική ένας από κάθε ζευγάρι
κάνει κινήσεις αργές µε τα χέρια και το υπόλοιπο σώµα, τις οποίες µιµείται το άλλο ταίρι όσο το
16
δυνατόν πιο πιστά, σαν να είναι το είδωλο του σε καθρέπτη. Ενώ συµβαίνει αυτό όλοι µένουν στις
ίδιες θέσεις χωρίς να µετακινούνται.
Έπειτα, η µουσική σταµατά και ο παίχτης “καθρέπτης” εκφωνεί ήχους, τους οποίους µιµείται το ταίρι
του. Κίνηση και ήχος µπορούν να συνδυαστούν. Όσο είναι δυνατόν, προσπαθείστε οι ήχοι και οι
κινήσεις να δένουν αρµονικά. Μετά από πέντε λεπτά, αλλάζουν οι παρτενέρ.

8. Ανθρώπινο ξυλόφωνο

Ηλικία: οποιαδήποτε
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Οκτώ άνθρωποι στέκονται σε σειρά. Ο πρώτος τραγουδά µία χαµηλή νότα και την συγκρατεί στη
µνήµη του. Ο επόµενος τραγουδά τη δεύτερη νότα διάστηµα δευτέρας, ο τρίτος τρίτη µεγάλη κοκ,
σχηµατίζοντας µία µείζονα κλίµακα. Οι νότες µπορούν να παιχτούν σε ένα όργανο για ευκολότερη
αποµνηµόνευση. Η ιδέα είναι κάθε ένας να θυµάται τη νότα του ανά πάσα στιγµή.
Κάθε παίχτης προτάσσει ένα χέρι µπροστά, και µε τυχαία σειρά, ένας ένας βγαίνει από τη σειρά και
ακουµπώντας τα προτεταµµένα χέρια, οι υπόλοιποι παίχτες πρέπει να τραγουδήσουν την νότα τους.
Για όσο χρόνο ακουµπά το χέρι, η νότα πρέπει να ακούγεται. Με αυτόν τον τρόπο µπορεί το
ανθρώπινο ξυλόφωνο να παίξει τόσο γνωστες µελωδίες, όσο και αυθόρµητους αυτοσχεδιασµούς.

9. Συναρµολογώντας ένα τραγούδι

Ηλικία: παιδιά
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Ένα γνωστο σε όλους τραγούδι χωρίζεται σε στίχους, όσα και τα µέλη της οµάδας (η πρώτη στροφή, ή
ένα ρεφραίν). Κάθε µέλος παίρνει το στίχο του. Όταν όλοι έχουν τον στίχο τους, αρχίζουν και
κινούνται στο χώρο.
Ένα άλλο µέλος που δεν συµµετείχε και βρισκόταν σε άλλο χώρο µπαίνει στο δωµάτιο, ενώ όλοι οι
υπόλοιποι κινούνται στο χώρο και τραγουδούν τον στίχο τους ταυτόχρονα. Το έξτρα µέλος πρέπει κατ'
αρχάς να βρεί το τραγούδι. Αφού το βρεί, πρέπει να βάλει στη σειρά τα µέλη, ανάλογα µε τους στίχους
που τραγουδούν, έτσι ώστε να έχουν την σωστή σειρά. Αφού γίνει αυτό, οι παίχτες σταµατούν το
τραγούδι, και τραγουδούν τους στίχους µε τη σωστή σειρά.

10.Ιστορία µε ήχους

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: διάφορα µουσικά όργανα και ηχογόνα αντικείµενα (κουδούνια κλάξον κλπ)
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο µε τα όργανα στη µέση. Κάποιος αρχίζει λέγοντας µία πρόταση,
αντικαθιστώντας µία λέξη της µε έναν ήχο παιγµένο από ένα όργανο. Ο επόµενος παίχτης,
επαναλαµβάνει την πρόταση, και προσθέτει µία δική του µε τον ίδιο τρόπο. Κάθε πρόταση καλό είναι
να ταιριάζει όσο γίνεται πιο πολύ µε την προηγούµενη. Για παράδειγµα κάποιος ξεκινά λέγοντας: “
Καθώς περπατούσα στο δρόµο, άκουσα ένα (ήχος από κουδούνι ποδηλάτου)”. Ο επόµενος αφού
17
επαναλάβει την πρόταση, συνεχίζει: “ και µόλις έφτασα στο σταυροδρόµι, όπου ήταν ο (σφυρίχτρα)
που κανόνιζε την κυκλοφορία” και τα λοιπά. Κάθε όργανο, µετά τη χρήση του καλό είναι να
ξανατοποθετείται στη µέση για να είναι διαθέσιµο στους επόµενους παίχτες.
Παρατηρείστε µέχρι που µπορείτε να φτάσετε.

Σηµείωση: Η ιστορία αφού ολοκληρωθεί, κάθε παίχτης µπορεί να πεί την πρόταση του µε τη σωστή
σειρά, και όλη η ιστορία να ηχογραφηθεί. Γενικά, οι ηχογραφήσεις βοηθούν πολύ στην αρχειοθέτηση
της πορείας της οµάδας, και κατά καιρούς τα µέλη παίρνουν αντίγραφα.

Μουσικά κουίζ

Αφιερώνεται ιδιαίτερο κεφάλαιο για τα κουίζ, επειδή είναι ένας τύπος παιχνιδιού µε πολλές
δυνατότητες, αλλά και επειδή λόγω τηλεοπτικών εκποµπών έχουν γίνει πολύ δηµοφιλή. Ιδιαίτερα τα
άτοµα νεαρής ηλικίας ενεργοποιούνται από αυτόν τον τύπο ανταγωνιστικού παιχνιδιού που προβάλλει
γι' αυτά µία ευκαιρία να αναµετρηθούν µε άλλα άτοµα µε έναν διασκεδαστικό τρόπο.
Εκτός από την ευχαρίστηση που προκαλούν τα κουίζ είναι επίσης και ένας τρόπος εστίασης της
προσοχής µίας οµάδας σε κάτι συγκεκριµένο.Σε αυτό το πλαίσιο τα κουίζ µπορούν να
χρησιµοποιηθούν σαν εισαγωγή σε ένα πρότζεκτ, έτσι ώστε να βρεθεί µέχρι που µπορεί να φτάσει µία
οµάδα σε κάποιους τοµείς, ή σαν συµπέρασµα, για να βρεθεί σε ποιούς τοµείς η οµάδα χρειάζεται
βελτίωση. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι ερωτήσεις οι αναθέσεις ή τα καθήκοντα και οι κανόνες του κουίζ
µπορεί να στοχεύουν σε συγκεκριµένες κατευθύνσεις ή θέµατα. Συµπληρωµατικά, συγκεκριµένες
αναθέσεις ή κανόνες µπορούν να διεγείρουν την φαντασία και δηµιουργικότητα των µελών της
οµάδας.
Με οποιοδήποτε τρόπο και αν χρησιµοποιούνται τα κουίζ, δεν πρέπει να ξεχνάµε να ανταµοίβουµε
έστω και συµβολικά τους νικητές. Αν δεν το κάνουµε, χάνεται ο ενθουσιασµός της συµµετοχής και
άµιλλας.
Μην ξεχνάµε, ότι ένα µουσικό κουίζ απαιτεί αρκετή προετοιµασία: Cd ήχου και µουσικής, ερωτήσεις
και αναθέσεις εργασιών και αποστολών πρέπει να επινοηθούν, καθώς επίσης και τρόποι ανταµοιβής,
πρέπει να οριστούν κριτές κλπ. Μία καλή ιδέα είναι, τα ίδια τα µέλη µίας οµάδας να φτιάξουν ένα
κουίζ µε όρους κανόνες και τρόπους ανταµοιβής που τα ίδια θα ορίσουν. Για αυτό βέβαια, απαιτείται
αρκετός χρόνος.

Χαρακτηριστικά

Τα χαρακτηριστικά ενός µουσικού κουίζ εξαρτώνται από την µορφή που αυτό θα έχει. Γενικά,
µπορούµε να τα κατηγοριοποιήσουµε σε τρείς µορφές:

− Κουίζ ακρόασης: αυτά περιλαµβάνουν την αναγνώριση µουστικών µοτίβων και θεµάτων, που
είτε είναι προηχογραφηµένα, είτε παίζονται την στιγµή του παιχνιδιού από τον συντονιστή, ή
άλλα µέλη της οµάδας, ή την αναγνώριση προηχογραφηµένων ήχων (της φύσης, της πόλης
κλπ).

18
 − Κουίζ δραστηριοτήτων: σε αυτήν την περίπτωση δίνονται οδηγίες για συγκεκριµένες
δραστηριότητες. Είναι προτιµότερο τα µέλη να συνεργάζονται σε µικρότερες υπό οµάδες γι
αυτόν τον τύπο κουίζ.. Οι δραστηριότητες προετοιµάζονται, παρουσιάζονται και κρίνονται από
τον – τους κριτές (που µπορεί να είναι και τα υπόλοιπα µέλη της οµάδας). Πρόκειται για
παιχνίδια έκφρασης.

− Κουίζ ερωτήσεων: αυτή είναι η απλούστερη µορφή κουίζ. Μία σειρά ερωτήσεων πρέπει να
απαντηθεί, είτε ατοµικά, είτε οµαδικά.

Βέβαια, µπορούν να γίνουν και συνδυασµοί και από τους τρείς τύπους κουίζ.

1. Κουίζ ακρόασης

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: Cd player µε Cds µουσικής, χαρτί και µολύβι
Διάρκεια: δεκαπέντε µε είκοσι λεπτά. Κάθε ακρόαση διαρκεί το πολύ ένα λεπτό, και χρόνος απάντησης
περίπου 30''.
Εδώ γίνονται κάποιες προτάσεις για ηχογραφήσεις και ερωτήσεις. Μπορείτε φυσικά, να τις
διαµορφώσετε ανάλογα µε την οµάδα και το υλικό που είναι διαθέσιµο, ή και να επινοήσετε δικές σας.

1. Ηχογράφηση: Ένα πολύ γνωστό τραγούδι

Ερώτηση: Ποιός τραγουδά;
2. Ηχογράφηση: Ένα γνωστό είδος µουσικής, πχ ροκ
Ερώτηση: Τι είδος µουσικής είναι;
3. Ηχογράφηση: Τραγούδι από κάποια χώρα, πχ ινδικό
Ερώτηση: Απο ποιά χώρα είναι το τραγούδι;
4. Τραγούδι από γνωστή ταινία, τηλεοπτική σειρά κλπ
Ερώτηση: Από ποιά ταινία – τηλεοπτική σειρά είναι το τραγούδι;
5. Ηχογράφηση: Τραγούδι γνωστού καλλιτέχνη ή µουσικού συγκροτήµατος
Ερώτηση: Ποιός είναι ο καλλιτέχνης – συγκρότηµα;
6. Ηχογράφηση: Μουσικό θέµα γνωστού χορού
Ερώτηση: Τι χορός χορεύεται µε αυτήν την µουσική;
7. Ηχογράφηση: Μουσική από κάποιο ασυνήθιστο όργανο, πχ σιτάρ, άρπα κλπ
Ερώτηση: Τι όργανο ακούγεται;
8. Ηχογράφηση: Τραγούδι γνωστού καλλιτέχνη ή µουσικού συγκροτήµατος
Ερώτηση: Ένα, δύο ή και τρία άλλα τραγούδια του ίδιου καλλιτέχνη – συγκροτήµατος

2. Κουίζ δραστηριοτήτων

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µουσικά όργανα
Διάρκεια: περίπου µισή ώρα

Η οµάδα χωρίζεται σε µικρότερες υπό οµάδες των τριών ή τεσσάρων ατόµων. Οι δραστηριότητες

19
µπορεί να εκτελούνται από όλα τα µέλη της κάθε υπό οµάδας, ή µόνο από ένα. Ο συντονιστής
αποφασίζει πόσος χρόνος απαιτείται για προετοιµασία για την εκτέλεση κάθε δραστηρότητας.

Δραστηριότητες:
1. Ποιός µπορεί να χτυπήσει παλαµάκια σε ένα συγκεκριµένο ρυθµό, πχ τανγκό, καλαµατιανό κλπ
2. Ποιός µπορεί να µιµηθεί έναν µαέστρο ορχήστρας
3. Ποιός µπορεί να µιµηθεί τον ήχο ενός µουσικού οργάνου ή ζώου
4. Ποιός µπορεί να τραγουδήσει πιο ψηλά (τονικά)
5. Ποιός µπορεί να µιµηθεί ένα χορευτή φλαµένγκο ενώ οι υπόλοιποι χτυπούν το ρυθµό µε τα
χέρια
6. Χωρίς να γελούν τα µέλη της υπό οµάδας τραγουδούν ταυτόχρονα διαφορετικά τραγούδια
7. Πόσους και ποιούς ήχους του περιβάλλοντος ακούτε
8. Ποιός µπορεί να τραγουδήσει ένα συγκεκριµένο γνωστό τραγούδι

3. Κουίζ ερωτήσεων

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: χαρτί και µολύβι
Διάρκεια: περίπου µισή ώρα

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι διεξαγωγής των κουίζ αυτής της µορφής. Ένας, οι παίχτες κάνουν στήλες
στο χαρτί µε τίτλους όπως:
− τραγουδιστής – τραγουδίστρια
− συνθέτης
− είδος µουσικής
− είδος χορού
− µουσικό όργανο
− µουσική νότα
− µουσική έκφραση

Κατόπιν, ο συντονιστής ή κάποιο µέλος λέει την αλφάβητο από µέσα του, και µε το στοπ, οι παίχτες
πρέπει να συµπληρώσουν τα παραπάνω σε συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα.

Άλλος τρόπος να απαντηθούν ερωτήσεις σε συγκεκριµένα στυλ µουσικής, όπως εµπορική, λαική,
παραδοσιακή, εθνικές µουσικές, µουσικά όργανα κλπ.

Άλλος τρόπος, µε την ακρόαση προηχογραφηµένων τραγουδιών, οι παίχτες πρέπει να βρουν και να
γράψουν τη χώρα προέλευσης του τραγουδιού, το στυλ της µουσικής, τα όργανα που ακούγονται κλπ.

Οι ερωτήσεις µπορεί να ποικίλλουν ανάλογα µε την ηλικία των παιχτών, τις µουσικές τους γνώσεις,
τον διαθέσιµο χρόνο κλπ.

20
 Παιχνίδια γνωριµίας και συστάσεων
Αυτού του τύπου τα παιχνίδια είναι εξαιρετικά για την δηµιουργία φιλικής και χαλαρής ατµόσφαιρας
στην οµάδα. Τα παιχνίδια ενεργοποιούν επίσης τον αυθορµητισµό, είναι διασκεδαστικά και δίνουν την
ευκαιρία να γνωριστούν τα µέλη µεταξύ τους, και να µοιραστούν προσωπικές πληροφορίες και
στοιχεία. Για το λόγο αυτό, συστήνονται για καινούριες οµάδες, σε καταστάσεις όπου τα µέλη είναι
άγνωστα µεταξύ τους, και δεν αισθάνονται άνετα. Είναι ιδανικά για να “σπάσουν τον πάγο” σε µία
οµάδα. Επίσης, συµπεριλαµβάνουν κίνηση και δραστηριότητα, κάτι που τα κάνει πιο διασκεδαστικά
και ευχάριστα, µιάς και τα νέα µέλη δεν πρέπει να παραµένουν στην ίδια θέση για µεγάλα χρονικά
διαστήµατα.

Χαρακτηριστικά:

− Είναι οµαδικά παιχνίδια. Η οµάδα λειτουργεί σα σύνολο (ή σε υπό οµάδες)

− Δεν υπάρχει νικητής και χαµένος
− Είναι απλά και µικρής χρονικής διάρκειας
− Συχνά οι κανόνες τους βασίζονται σε ήδη γνωστά παιχνίδια, έτσι η συµµετοχή γίνεται
ευκολότερα, αφού είναι µεν οικεία, αλλά µε παραλλαγές .

1. Χαµός

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µουσικά όργανα, σφυρίχτρα για τον συντονιστή
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Η οµάδα χωρίζεται ίσα σε τρείς υπό οµάδες. Η πρώτη, είναι οι “ποµποί”, η δεύτερη, οι “δέκτες”, και η

21
τρίτη, ο “χαµός”. Η οµάδα “ποµποί” στέκεται σε µία άκρη του δωµατίου, η οµάδα “δέκτες” στην
απέναντι, και η οµάδα “χαµός”, στην µέση, ανάµεσα στις δύο οµάδες, κρατώντας τα µουσικά όργανα.
Οι “ποµποί” έχουν στην διάθεση τους λίγο χρόνο για να διαλέξουν ένα γνωστό τραγούδι. Αυτό το
τραγούδι πρέπει να το µεταδώσουν τραγουδώντας το, αλλά µόνο την µελωδία, όχι τους στίχους. Οι
“δέκτες”, πρέπει όσο το δυνατόν πιο σύντοµα να βρουν ποιό τραγούδι είναι. Ο “χαµός”, πρέπει να
κάνει τόση φασαρία µε τα όργανα, ώστε να δυσκολέψουν την µετάδοση.
Με το σφύριγµα - σύνθηµα από τον συντονιστή, οι “ποµποί” και οι “χαµός” αρχίζουν ταυτόχρονα το
τραγούδι και την φασαρία. Οι δέκτες, έχουν στη διάθεση τους µισό λεπτό της ώρας να βρούν το
τραγούδι. Αλλάζουν οι ρόλοι, έτσι ώστε και οι τρείς οµάδες να πάρουν όλους τους ρόλους.

Σηµείωση: Αυτό είναι ένα παιχνίδι, που οι παίχτες µπορούν να “τα δώσουν όλα”, και γι αυτό είναι
πολύ διασκεδαστικό. Λάβετε υπόψη τους γείτονες...µην το παίξετε ώρες κοινής ησυχίας. Επίσης, αντί
για µουσικά όργανα, ή µαζί µε αυτά, µπορούν να χρησιµοποιηθούν και άλλα φασαριόζικα αντικείµενα
(κουτιά, κουβάδες κλπ). Αυτοσχεδιάστε!

2. Χορός των οργάνων

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µουσικά όργανα, Cd player, Cd µουσικής
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Η οµάδα στέκεται σε κύκλο. Περιµετρικά έξω από τον κύκλο, τοποθετούνται τα µουσικά όργανα, ένα
λιγότερο από όσα τα µέλη της οµάδας. Όταν παίζει µουσική στο Cd, όλοι χορεύουν ή κινούνται προς
µία κατεύθυνση. Όταν σταµατά η µουσική, όλοι προσπαθούν να πιάσουν ένα όργανο. Ένας παίχτης
µένει χωρίς όργανο. Οι παίχτες µε τα όργανα, συνοδεύουν τη µουσική που ξαναπαίζει. Η µουσική
σταµατά, οι παίχτες αφήνουν τα όργανα, και ο παίχτης που δεν είχε προλάβει να πάρει όργανο στα
χέρια του, διαλέγει ένα όργανο, µπαίνει στο κέντρο του κύκλου αν θέλει, και συνοδεύει την µουσική
που παίζει και πάλι στο Cd. Ξανά σταµατά η µουσική, και πάλι ξεκινά το παιχνίδι από την αρχή.

Σηµείωση: Όσο εξελίσσεται το παιχνίδι, οι παίχτες δηµιουργούν µία ορχήστρα µε τα όργανα που
επιλέγουν, και µπορεί αυτό το παιχνίδι να οδηγήσει σε άλλα.

3. Τραγούδι µε την φωνή ζώων

Ηλικία: παιδιά
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο. Επιλέγει από κοινού ένα γνωστό τραγούδι (πχ φεγγαράκι µου λαµπρό).
Χωρίζεται η οµάδα σε τρείς υπό οµάδες, και κάθε υπό οµάδα διαλέγει τη φωνή κάποιου ζώου που
θεωρεί ότι µπορεί να τραγουδήσει τη µελωδία του τραγουδιού. Επιτρέπουµε λίγο χρόνο για πρόβα.
Έπειτα, ο συντονιστής παίζει το ρόλο του µαέστρου, και επιλέγει την οµάδα που τραγουδά το τραγούδι
µε τη φωνή του ζώου που έχει επιλέξει, αλλάζοντας τις οµάδες συχνά. Οι οµάδες πρέπει να
τραγουδήσουν το τραγούδι σωστά.
Παράδειγµα: Ας υποθέσουµε ότι η οµάδα Α έχει επιλέξει νιάου, η οµάδα Β µουου, και η οµάδα Γ γαβ.
Ο συντονιστής επιλέγει την οµάδα Α για τον πρώτο στίχο, την οµάδα Β για τον δεύτερο κοκ.

22
Σηµείωση: Το παιχνίδι αυτό σχεδόν πάντα παίρνει κωµικές διαστάσεις. Ωστόσο, πρέπει να το δείτε σαν
“ζέσταµα” και να µην αφιερώσετε πολύ χρόνο. Αν διαρκέσει πολύ, παύει να είναι διασκεδαστικό.

4. Χορός µε καπέλο

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: καπέλο, καρέκλες, στερεοφωνικό
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Οι καρέκλες τοποθετούνται σε κλειστό κύκλο, µία πίσω από την άλλη. Οι παίχτες κάθονται, και ένας
φορά το καπέλο. Όσο ακούγεται η µουσική, ο παίχτης που φορά το καπέλο, πρέπει να το φορέσει στον
παίχτη µπροστά του. Μόλις σταµατήσει η µουσική, ο παίχτης που φορά το καπέλο βγαίνει από το
παιχνίδι παίρνοντας την καρέκλα του. Ο κύκλος µικραίνει. Νικητής είναι ο τελευταίος παίχτης που
µένει.

Σηµείωση: Αυτό το παιχνίδι είναι µία παραλλαγή του παιχνιδιού “ µουσικές καρέκλες”, και είναι
ιδανικό για παιδικά πάρτυ, ή γιορτές. Ο νικητής παίρνει ένα δώρο, ή ειδικό ρόλο στο επόµενο παιχνίδι.

4. Μουσικό κρυφτό

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: µουσικά όργανα (δύο από κάθε οικογένεια), όσοι και οι παίχτες, εξωτερικός χώρος
Διάρκεια: περίπου µισή ώρα

Οι παίχτες χωρίζονται σε δύο οµάδες, κάθε µία µε τα ίδια µουσικά όργανα. Η µία οµάδα κρύβεται, η
άλλη µέ κλειστά τα µάτια µέχρι να κρυφτούν οι παίχτες. Αφού κρυφτούν, κάθε παίχτης της οµάδας
που θα ψάξει παίζει για λίγο το όργανο. Ο κρυµµένος παίχτης µε το ίδιο όργανο, πρέπει στιγµιαία να
παίξει, και ο παίχτης που ψάχνει, να τον εντοπίσει. Όλοι οι παίχτες µπορούν να αλλάζουν θέσεις, όποτε
χρειάζεται παίζουν µε τα όργανα, για να αφήνουν “ίχνη”. Οι παίχτες που εντοπίζονται, πηγαίνουν
κοντά στον συντονιστή. Αλλάζουν οι ρόλοι.

Σηµείωση: Αυτό το παιχνίδι προυποθέτει καλοκαιρία, και χώρο µε κρυψώνες.

5. Το κυνήγι του θησαυρού

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: µουσικά όργανα, εξωτερικός χώρος ή µεγάλο δωµάτιο
Διάρκεια: περίπου µισή ώρα

Ο συντονιστής κρύβει τά όργανα, µε ένα τίτλο τραγουδιού γραµµένο σε ένα χαρτάκι δίπλα σε κάθε
όργανο. Ο ι παίχτες πρέπει να βρουν τα όργανα, και να παίξουν το τραγούδι. Αφού βρεθούν όλα τα
όργανα, οι παίχτες σχηµατίζουν µία ορχήστρα, και συνεχίζουν παίζοντας ένα ή περισσότερα τραγούδια
(ανάλογα τη διάθεση) µε αυτά.

23
Σηµείωση: Ανάλογα µε τις γνώσεις, µπορεί παρτιτούρες να συνοδεύουν τα κρυµµένα όργανα, και να
είναι ένα το τραγούδι. Αφού κάθε παίχτης παίξει το µέρος του µόλις βρεί το όργανό του, όλοι µαζί
µπορούν να παίξου το τραγούδι.

6. Τραγούδι µε κλειδί

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: µουσικά όργανα, µεγάλο τραπέζι, κλειδί δεµένο σε µακρύ σχοινί
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Όλοι οι παίχτες κάθονται γύρω στο τραπέζι, µε τα χέρια κάτω από αυτό, και τραγουδούν ένα τραγούδι.
Το κλειδί περνά από χέρι σε χέρι, ο συντονιστής κρατά την άκρη του σχοινιού. Μόλις το τραβήξει, ο
παίχτης που το έχει στο χέρι, πρέπει να σηκωθεί, και παίρνοντας ένα όργανο, συνοδεύει το τραγούδι.

Σηµείωση: Μπορούν να τραγουδηθούν περισσότερα τραγούδια, χωρίς όµως να αφιερώσουµε πολύ

ώρα.

7. Μουσικό κυνηγητό

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: εξωτερικός χώρος
Διάρκεια: περίπου µισή ώρα

Οι παίχτες χωρίζονται σε δύο οµάδες. Κάθε οµάδα επιλέγει µία “φωλιά”. Ένας παίχτης (επιλέγεται µε
κλήρο), αφού πάρει µία βαθειά ανάσα, εκφωνεί ένα συνεχόµενο ήχο. Οι υπόλοιποι παίχτες της οµάδας
του, κυνηγούν τους παίχτες της άλλης οµάδας. Αυτοί που πιάνονται, µπαίνουν στη “φωλιά”. Μόλις
σταµατήσει ο ήχος, έχει σειρά η άλλη οµάδα. Ανταλλάσονται οι “αιχµάλωτοι” και το παιχνίδι
συνεχίζεται εναλλάξ.

8. Μουσική τράπουλα

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: περίπου είκοσι κάρτες
Διάρκεια: περίπου είκοσι λεπτά

Αρχικά, ζωγραφίζουµε πέντε διαφορετικά µουσικά όργανα σε τέσσερα χρώµατα, πχ µπόνγκος µε

πράσινο, κόκκινο,κίτρινο,µπλε, και πορτοκαλί χρώµα, κιθάρα επίσης µε τα ίδια χρώµατα κλπ.
Ανακατεύουµε τις κάρτες και µοιράζουµε στους παίχτες. Στόχος του παιχνιδιού είναι, να συµπληρωθεί
ένα πλήρες σετ σε όλα τα χρώµατα.
Όταν κάποιος παίχτης ζητήσει µία κάρτα, πρέπει να ορίσει το χρώµα επιλογής, και να µιµηθεί τον ήχο
24
του οργάνου που θέλει να απεικονίζεται σε αυτήν. Οι ήχοι θα πρέπει να είναι προκαθορισµένοι.
Κάθε παίχτης πρέπει να µιµηθεί σωστά τον ήχο για να πάρει την επόµενη κάρτα.

9. Μουσικά ζάρια

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: δώδεκα διαφορετικά µουσικά όργανα ή άλλα ηχογόνα αντικείµενα, δύο ζάρια
Διάρκεια: είκοσι λεπτά

Αρχικά, αριθµίζουµε τα όργανα (πχ 1 µπονγκος, 2 τρίγωνο, 3 τουµπερλέκι, 4 ντέφι, 5 σφυρίχτρα, 6

µαράκες, 7 ταµπούρλο, 8 καζού, 9 ραβδί της βροχής, 10 πιατίνια, 11 κουδούνι, 12 ραβδί της βροχής).
Έχουµε εξαρχής επιλέξει ένα γνωστό τραγούδι. Κάθε παίχτης, ανάλογα µε τη ζαριά που φέρνει παίρνει
ένα όργανο.
Στόχος του παιχνιδιού είναι, αφού όλοι οι παίχτες πάρουν όλα τα όργανα, να παίξουν µε αυτά το
τραγούδι.
Παραλλαγή: Μπορεί να οριστεί ο αριθµός των οργάνων που παίζουν το τραγούδι πχ τουµπερλέκι,
µαράκες, καζού και πιατίνια, και οι παίχτες να ρίχνουν τα ζάρια µέχρι να πετύχουν τους αντίστοιχους
αριθµούς..

Διαδραστικά παιχνίδια
Η ιδέα σε αυτά τα παιχνίδια είναι να διδαχθούν τα µέλη να ανταποκρίνονται και να συµµετέχουν σε
ένα κλειστό και δοµηµένο περιβάλον. Μπορούν να µάθουν να συνεργάζονται σε καταστάσεις όπου το
αποτέλεσµα ή η έκβαση δεν είναι προκαθορισµένα. Έτσι, σε αυτού του είδους τα παιχνίδια δεν
επικεντρωνόµαστε ποτέ στο αποτέλεσµα, αλλά κάθε λογής διαδράσεις που προκαλούνται στην οµάδα.
Επικοινωνιακές ποιότητες αναπτύσσονται, και προωθείται η αλληλεγγύη και η συνεργασία. Επειδή
αυτά τα παιχνίδια είναι κατά πολύ βασισµένα στην κίνηση και τον χορό, είναι αρεστά περισσότερο σε
παιδιά µικρής ηλικίας.

Χαρακτηριστικά:

− Είναι περισσότερο παιχνίδια κίνησης µε σχετικά ελεύθερη δόµηση

− Η µουσική δεν είναι ουσιώδης αλλά χρησιµεύει σαν υποστήριξη. Η λειτουργία της χρήσης της
είναι, να συνεχίζεται το παιχνίδι.
− Αυτά τα παιχνίδια βασίζονται αποκλειστικά στην διάδραση, και την ανταπόκριση, το τελικό
προιόν, ή ο νικητής, δεν παίζουν σχεδόν κανένα ρόλο.

1. Ζωντανός καθρέπτης

25
Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: Cd player
Διάρκεια: δέκα µε δεκαπέντε λεπτά

Τα µέλη σχηµατίζουν ζευγάρια που στέκονται αντικρυστά περίπου ένα µέτρο απόσταση, σε απόσταση
από τα υπόλοιπα ζευγάρια, ώστε να υπάρχει αρκετός χώρος για κίνηση.
Αρχικά συµφωνούν για το ποιός παρτενέρ θα ξεκινήσει. Όταν ακούγεται µουσική (ρυθµική, µε σχετικά
αργό τέµπο), ο παρτενέρ που συµφωνήθηκε κινείται αργά και χαλαρά. Ο άλλος, µιµείται όσο το
δυνατό πιστότερα τις κινήσεις ταυτόχρονα.
Και οι δύο µένουν στο ίδιο σηµείο χωρίς να µετακινούνται. Οι κινήσεις πρέπει να είναι τόσο αργές,
ώστε να είναι δυνατό το καθρέπτισµα. Όταν σταµατά η µουσική και οι δύο παρτενέρ παγώνουν στην
στάση και έκφραση που βρίσκονται. Όταν η µουσική ξεκινά εκ νέου, αλλάζουν οι ρόλοι.

Σηµείωση: Αρχικά, οι παίχτες έχουν την τάση να κινούνται πολύ γρήγορα. Ο συντονιστής πρέπει να
προσέξει σε αυτό το στάδιο. Παρατηρείστε ποιό ζευγάρι παίζει καλά, και ίσως κάνουν µία επίδειξη
στους υπόλοιπους παίχτες.

2. Μεταµόρφωση

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: Cd player
Διάρκεια: δέκα µε δεκαπέντε λεπτά

Όσο ακούγεται χαλαρή µουσική, οι παίχτες κινούνται στο χώρο χωρίς να αγγίζονται. Όταν σταµατά η
µουσική, ο συντονιστής ονοµάζει ένα σχήµα πχ κύκλος και η οµάδα πρέπει να σχηµατίσει αυτό το
σχήµα, όσο το δυνατό πιο σύντοµα. Παρατηρείστε πόσο σύντοµα µπορούν να φτιάξουν τα σχήµατα,
και αν τους παίρνει πολύ χρόνο, επαναλάβετε και συγκρίνετε τον απαιτούµενο χρόνο. Επιλέξτε
διαφορετικά σχήµατα όπως τρίγωνο, τετράγωνο κλπ
Σηµείωση: Αυτό είναι ένα πολύ καλό παιχνίδι παρατήρησης για τον συντονιστή, για το πώς κινούνται
τα µέλη κατά την διάρκεια: ποιοί αποφασίζουν σε ποιό σηµείο στο χώρο θα γίνει το σχήµα ποιοί
συνεργάζονται κλπ. Οι παρατηρήσεις µπορούν να συζγτγθούν µε τα µέλη µετά το τέλος του
παιχνιδιού.Επίσης, τα σχήµατα µπορεί να γίνουν εικόνες της φύσης πχ δάσος, πουλιά κλπ.

3. Σύνθεση

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: Cd player
Διάρκεια: δέκα µε δεκαπέντε λεπτά

Δώστε έναν αριθµό σε κάθε παίχτη. Όλοι οι παίχτες προχωρούν ή χορεύουν προς µία κατεύθυνση σε
κύκλο. Όταν ο συντονιστής φωνάξει κάποιον αριθµό, ο παίχτης µε αυτόν πηγαίνει στο κέντρο του
κύκλου, και παίρνει µία πόζα, παραµένοντας ακίνητος σε αυτήν.
Με τον επόµενο αριθµό, ο αντίστοιχος παίχτης πηγαίνει στο κέντρο του κύκλου παίρνοντας µία πόζα
σχετική µε του προηγούµενου παίχτη. Αυτό συνεχίζεται µέχρι όλοι οι παίχτες να βρίσκονται στο

26
κέντρο του κύκλου και η σύνθεση να είναι ολοκληρωµένη.

Σηµείωση: Τα παιδιά ενθουσιάζονται όταν κατά το τελευταίο στάδιο φωτογραφίζεται η σύνθεση.

Μπορείτε να έχετε µία κάµερα πρόχειρη, και να φωτογραφίζετε την οµάδα σε ιδιαίτερες και
αυθεντικές στιγµές.

4. Χορός επαφής

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: Cd player
Διάρκεια: δέκα µε δεκαπέντε λεπτά

Τα µέλη σχηµατίζουν ζευγάρια, και όσο ακούγεται µουσική (χαλαρή, αργό τέµπο), κινούνται ή
χορεύουν αργά, µε προυπόθεση να υπάρχει πάντα σωµατική επαφή. Σε παύση της µουσικής,
“παγώνουν” στην στάση που βρίσκονται.

Σηµείωση: Μία παραλλαγή είναι να δέσει ο συντονιστής µε ένα αόρατο σχοινί τα χέρια των παρτενέρ.
Η ιδέα είναι ενώ κινούνται το αόρατο σχοινί να παραµένει καθορίζοντας την µέγιστη απόσταση που
µπορούν να έχουν.

5. Πειθώ

Ηλικία: παιδιά
Διάρκεια: λίγα λεπτά

Κάθε µέλος επιλέγει µυστικά ένα τραγουδι. Με το σύνθηµα του συντονιστή, όλοι περπατούν στο χώρο
τραγουδώντας δυνατά. Η ιδέα είναι, ότι κάθε παίχτης προσπαθεί να πείσει τους υπόλοιπους να
τραγουδήσουν το δικό του τραγούδι. Αφιερώστε µόνο λίγα λεπτά γι αυτό το παιχνίδι.

Σηµείωση: Προσοχή στους γείτονες!

6. Μουσικός διάλογος

Ηλικία: έφηβοι και ενήλικοι

Εξοπλισµός: µουσικά όγανα
Διάρκεια: είκοσι λεπτά περίπου

Οι παίχτες επιλέγουν από ένα όργανο, και κάθονται σε κύκλο. Κάποιος παίζει µία σύντοµη φράση, και
ο παίχτης απέναντι ανταποκρίνεται παίζοντας κάτι στην ίδια χρονική διάρκεια. Στη συνέχεια, ο
διπλανός παίχτης από δεξιά ή αριστερά (προκαθορίζεται από την αρχή) παίρνει σειρά κοκ.

Σηµείωση: Η ιδέα είναι, οι παύσεις ανάµεσα στους παίχτες να είναι µικρή και να υπάρχει ροή στις
µουσικές φράσεις.

27
 7. Ρίµα

Ηλικία: παιδιά
Διάρκεια: δέκα λεπτά

Η οµάδα κάθεται σε δύο σειρές αντικρυστά. Κάθε παίχτης από τη µία σειρά λέει µία πρόταση, και ο
αντίκρυ παίχτης απαντά µε µία σχετική πρόταση που να σχηµατίζει οµοιοκαταληξία. Συνεχίζει ο
διπλανός παίχτης, ο απέναντι κοκ. Η ιδέα είναι, στο τέλος να έχει δηµιουργηθεί ένα ποίηµα, τραγούδι ή
µία ιστορία µε ρίµα.

8. Μουσικές µαριονέτες

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: τέσσερα µουσικά όργανα
Διάρκεια: δέκα λεπτά

Τέσσερεις παίχτες παίρνουν από ένα όργανο και κάθονται ή στέκονται στη σειρά. Οι υπόλοιποι παίχτες
στέκονται σε αποστάσεις στο χώρο. Αποφασίζεται τι σηµαίνει ο ήχος κάθε οργάνου, για παράδειγµα:
τουµπερλέκι: δύο βήµατα µπροστά
ντέφι: δύο βήµατα πίσω
τρίγωνο: τα χέρια πάνω κάτω
ξυλόφωνο: µεταβολή
Οι παίχτες των οργάνων, πρέπει να προσέχουν να µην παίζουν ταυτόχρονα. Μετά από σύντοµο
χρονικό διάστηµα, αλλάζουν οι ρόλοι.
Η ταχύτητα της κίνησης καθορίζεται από το τέµπο που παίζουν τα όργανα. Με καλό συντονισµό και
συνεργασία, η οµάδα µπορεί να δηµιουργήσει αυθεντικές χορευτικές φιγούρες ακόµη και αυθεντικούς
χορούς.

Σηµείωση: Ο συντονιστής αρχικά, µπορεί να καδοδηγεί και να συµβουλεύει την οµάδα των µουσικών
µέχρι να βρουν τον ρυθµό τους.

Παιχνίδια εµπιστοσύνης
Αυτά τα παιχνίδια διαφέρουν ριζικά από όλα τα προηγούµενα. Η σηµαντικότερη ποιότητα τους είναι η
συµβολή στην ανάπτυξη του αισθήµατος εµπιστοσύνης, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε οµαδικό
επίπεδο. Επίσης, δυναµώνουν την αυτοπεποίθηση, την ανάγκη υποστήριξης ανάµεσα στα µέλη της
οµάδας και την αίσθηση της αποδοχής.
Ταιριάζουν περισσότερο σε οµάδες που υπάρχουν ήδη αρκετό χρονικό διάστηµα, και δεν συστήνονται
καθόλου σε νέες οµάδες. Βασική προυπόθεση είναι τα µέλη να γνωρίζονται προσωπικά µεταξύ τους
και να αισθάνονται άνετα. Μία από τις συνέπειες χρήσης αυτών των παιχνιδιών είναι ότι αναπτύσσεται

28
το αίσθηµα της ασφάλειας “µπορώ να είµαι ο εαυτός µου, και είµαι αποδεκτός όπως είµαι”. Χωρίς
αυτήν την αίσθηση η δηµιουργική διαδικασία στην οµάδα δεν µπορεί να καρποφορήσει, και οι ιδέες
που εισάγονται από τα µέλη είτε θα σκοντάφτουν στις αντιθέσεις, είτε δεν θα εκφράζονται καθόλου.

Χαρακτηριστικά

− Τα παιχνίδια εµπιστοσύνης πολύ συχνά δεν περιλαµβάνουν λεκτική επικοινωνία, αλλά

χρησιµοποιούν σαν εργαλεία τον ήχο και την κίνηση. Αποφεύγοντας τη χρήση λόγου,
παρακάµπτονται τα εµπόδια στη δηµιουργία σχέσεων εµπιστοσύνης πχ. διαφορές απόψεων,
κριτική διάθεση και εκλογίκευσεις δεν παίζουν κανένα ρόλο.
− Η σωµατική επαφή πολύ συχνά παίζει σηµαντικό ρόλο.
− Δουλεύουν πολύ σε ζευγάρια. Με αυτόν τον τρόπο αντιµετωπίζονται φοβίες, εµµονές και
ανασφάλειες.
− Σαν κανόνας η οµάδα ή µερος της, παίρνει ευθύνη για κάποιο µέλος που είναι υποθετικά
“αβοήθητο” σε διάφορες καταστάσεις (σε πολλά παιχνίδια τα µάτια είναι καλυµµένα). Με την
πάροδο του χρόνου αναπτύσσεται στην οµάδα το αίσθηµα της αµοιβαίας υπευθυνότητας.

1. Απο που έρχεται ο ήχος;

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µεγάλο δωµάτιο
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Η οµάδα χωρίζεται σε ζευγάρια. Ο ένας παρτενέρ έχει τα µάτια κλειστά (ή δεµένα) και ο άλλος τον
οδηγεί κρατώντας το χέρι στο δωµάτιο. Χρησιµοποιώντας τα αντικείµενα που υπάρχουν στο χώρο, ο
οδηγός σε τακτά χρονικά διαστήµατα παράγει ήχους πχ χτυπάει το τζάµι, ανάβει τον ανεµιστήρα,
χτυπά το τραπέζι κλπ. Ο οδηγούµενος, πρέπει να µαντέψει που βρίσκονται στο δωµάτιο. Μόνο αν
µαντέψει σωστά συνεχίζουν την βόλτα στο χώρο.

Σηµείωση: Η βόλτα µπορεί να συνεχιστεί και έξω από το δωµάτιο, στο κτίριο, ή ακόµη και εξω από
αυτό (όταν οι παίχτες είναι µεγάλα παιδιά, εφηβοι ή ενήλικες).

2. Δυνατά χαµηλά

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µεγάλο δωµάτιο, µουσικά όργανα
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Ένας παίχτης µε δεµένα µάτια παίρνει ηχητικές οδηγίες για να βρεί κάποιον συµπαίχτη που
τοποθετείται στο χώρο και µένει ακίνητος. Η υπόλοιπη οµάδα παίζει τα όργανα. Όσο ο “τυφλός”
πλησιάζει, οι οργανοπαίχτες παίζουν πιό δυνατά, όσο αποµακρύνεται, πιό σιγά. Ένας παίχτης έχει
σφυρίχτρα για να προειδοποιεί για εµπόδια και για αποφυγή τραυµατισµων. Όταν βρεθεί ο συµπαίχτης,
αλλάζουν οι ρόλοι.

29
Σηµείωση: Στο τέλος κάθε γύρου, ρωτήστε τον “τυφλό” παίχτη για την εµπειρία. Τα σχόλια πάντα
διαφέρουν, αλλά όλοι έχουν και θέλουν κάτι να πουν. Σαν παραλλαγή, µπορεί να είναι δύο παίχτες µε
τα µάτια δεµένα που θα ψάχνουν δύο συµπαίχτες, και καθοδηγούνται ο ένας από τους ήχους κρουστών
και ο άλλος από τους ήχους πνευστών οργάνων.

3. Βόλτα µετ' εµποδίων

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µεγάλο δωµάτιο, µουσικά όργανα
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Τα µέλη της οµάδας στέκονται στο χώρο ακίνητα σαν εµπόδια, κρατώντας από ένα όργανο.
Ένας παίχτης µε τα µάτια δεµένα, πρέπει να κάνει βόλτα στο δωµάτιο χωρίς να αγγίξει κανένα παίχτη
– εµπόδιο. Όποτε πλησιάζει κάποιο ζωντανό εµπόδιο, αυτό παίζει το όργανο του. Κανόνας, ο παίχτης
που κάνει βόλτα, πρέπει να κινείται συνεχώς.

Σηµείωση: Σε αυτό το σύντοµο παιχνίδι, οι παίχτες – εµπόδια ίσως βαρεθούν. Βέβαια, το ζητούµενο
είναι όλοι οι παίχτες να κάνουν την βόλτα, αλλά όχι στην ίδια συνάντηση της οµάδας. Είναι καλύτερα
να διακοπεί το παιχνίδι, όταν τα µέλη χάσουν το ενδιαφέρον τους, και να αρχίσει κάποιο άλλο. Το
παιχνίδι απαιτεί συγκέντρωση και προσοχή και αν το παίζουν µικρά παιδιά, συνήθως δεκαπέντε µε
είκοσι λεπτά είναι αρκετά, ενώ αν οι παίχτες είναι έφηβοι ή ενήλικες µπορεί να διαρκέσει αρκετά πιό
πολύ.

4. Λαβύρινθος

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µεγάλο δωµάτιο, µουσικά όργανα
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Τα µέλη της οµάδας σχηµατίζουν ένα κύκλο µεγάλο, στέκονται σε απόσταση µεταξύ τους, καθένας
κρατά από ένα όργανο. Ο παίχτης µε τα δεµένα µάτια, τοποθετείται στο κέντρο του κύκλου. Όποτε
ακούει τον ήχο κάποιου οργάνου, κάνει ένα βήµα προς εκείνη την κατεύθυνση. Οι οργανοπαίχτες
παίζουν πολύ σύντοµα µοτίβα.Επίσης, να προσέχουν να µην παίζουν ταυτόχρονα.
Κατά την διάρκεια των παύσεων, ο συντονιστής τοποθετεί ή µετακινεί εµπόδια στον χώρο, οπότε οι
ογανοπαίχτες πρέπει να καθοδηγούν τον συµπαίχτη µακρυά από αυτά. Τελικός στόχος είναι, ο
καθοδηγούµενος να αγγίξει κάποιον οργανοπαίχτη.

Σηµείωση: Αυτό είναι ένα παιχνίδι µε δυνατότητες πολλών παραλλαγών. Για παράδειγµα οι ήχοι
µπορεί να έχουν διαφορετική χρονική διάρκεια, και η κίνηση να συνεχίζεται όσο διαρκεί ο ήχος.
Επίσης, επειδή το παιχνίδι απαιτεί συγκέντρωση και προσοχή, η διάρκεια καλό είναι να είναι
διαφορετική, ανάλογα µε την ηλικία των παιχτών (µικρότερα παιδιά, µικρότερη διάρκεια).

5. Βόλτα για δύο

30
Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µεγάλο δωµάτιο, εξωτερικός χώρος
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Η οµάδα χωρίζεται σε ζευγάρια. Ένας οδηγεί και ο άλλος µε τα µάτια δεµένα ακολουθεί. Ο οδηγός είτε
σφυρίζει, είτε τραγουδά µία µελωδία, και ο οδηγούµενος ακολουθεί. Ο οδηγός είναι υπεύθυνος για την
ασφάλεια του παρτενέρ του. Οι ρόλοι αλλάζουν συχνά.

6. Υποδοχή

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µεγάλο δωµάτιο, Cd player
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Η οµάδα χωρίζεται σε δύο υπό οµάδες. Η µία στέκεται στη µία άκρη του δωµατίου, και η άλλη στην
απέναντι, αντικρυστά. Δεν υπάρχουν εµπόδια ανάµεσα στις οµάδες.
Ένας παίχτης µε τα µάτια δεµένα στο άκουσµα της µουσικής περπατά ή χορεύει προς την αντίκρυ
οµάδα, η οποία τον υποδέχεται µόλις φτάσει. Ένας παίχτης αυτής της οµάδας παίρνει τη θέση του,
δένονται τα µάτια, και κάνει το ίδιο µε την αντίθετη κατεύθυνση.
Όσο εξελίσσεται οµαλά το παιχνίδι το τέµπο της µουσικής µπορεί να επιταχύνεται, και µαζί µε αυτό η
ταχύτητα της διαδροµής.

7. Ο χορός του δερβίση

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µεγάλο δωµάτιο, Cd player, µαξιλάρια, κουβέρτες
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Σε µία γωνία του χώρου, φτιάχνεται ένα “κρεβάτι” µε τα µαξιλάρια και τις κουβέρτες. Η οµάδα
στέκεται σε πολύ κλειστό κύκλο, και ένας παίχτης µε τα µάτια δεµένα στο κέντρο. Στο άκουσµα της
µουσικής (ρυθµική, σχετικά αργό τέµπο), ο παίχτης στη µέση στροβιλίζεται, αρχικά αργά, αλλά
επιταχύνοντας. Οι υπόλοιποι παίχτες προσέχουν µη χάσει την ισορροπία του.Όταν ο “δερβίσης”
ζαλιστεί, και πριν πέσει φυσικά, οι υπόλοιποι τον παίρνουν στα χέρια, και αφού τον σηκώσουν ψηλά,
τον οδηγούν στο “κρεβάτι”.
Κανένας δεν µιλά κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Μόνο αφού συνέλθει πλήρως σηκώνεται ο
“δερβίσης” από το “κρεβάτι” και αν θέλει, µπορεί να κάνει σχόλια για την εµπειρία.

Σηµείωση: Αυτό το παιχνίδι ενδείκνυται για οµάδες που τα µέλη γνωρίζονται καλά και υπάρχει δυνατό
κλίµα εµπιστοσύνης. Τα µέλη εµψυχώνουν το “δερβίση” να συνεχίσει, και τον σηκώνουν ψηλά για
αρκετή ώρα. Αφιερώστε αρκετό χρόνο στο τέλος του παιχνιδιού για να συζητήσετε για την εµπειρία
και τα συναισθήµατα των συµµετεχόντων.

31
 8. Πίστα

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µαξιλάρια, καρέκλες, τραπέζια κλπ, έξι µουσικά όργανα, ρολόι
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Πριν αρχίσει το παιχνίδι, διαµορφώνεται µία πίστα µε εµπόδια στο χώρο. Χρησιµοποιείστε όλα τα
διαθέσιµα αντικείµενα. Ο παίχτης που θα διασχίσει την πίστα, έχει τα µάτια δεµένα. Παίρνει οδηγίες
από τον ήχοτων µουσικών οργάνων, τα οποία παίζουν οι υπόλοιποι παίχτες, και ο κώδικας έχει
προσυµφωνηθεί πχ µπόνγκο δεξιά, τουµπερλέκι αριστερά, σφυρίχτρα µπροστά, τρίγωνο κάτω (πχ από
τραπέζι) κλπ. Η οδηγία πρέπει να είναι ξεκάθαρη, γι αυτό οι οργανοπαίχτες δεν πρέπει να παίζουν
ταυτόχρονα.
Χρονοµετρείστε ποιός παίχτης κάνει τη διαδροµή πιό γρήγορα.
Αν η οµάδα είναι µεγάλη, κάποιοι παίχτες µπορούν να παίζουν το ρόλο των εποπτών, προσέχοντας σε
σηµεία της διαδροµής για την ασφάλεια του παίχτη που διασχίζει την πίστα.

9. Στα γόνατα

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: καρέκλες
Διάρκεια: σχετικά µικρή

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο στις καρέκλες. Ένας παίχτης µε τα µάτια δεµένα οδηγείται από τον
συντονιστή και κάθεται στα γόνατα κάποιου. Αυτός ο παίχτης κάνει κάποιον ήχο. Πρέπει να βρεί σε
ποιού συµπαίχτη τα γόνατα κάθεται, Αν το βρεί, αλλάζουν ρόλους. Αν όχι, οδηγείται στα γόνατα
κάποιου άλλου µέχρι να µαντέψει σωστά.

10. Πιό κοντά

Ηλικία: οποιαδήποτε, µικρή οµάδα

Διάρκεια: σχετικά µικρή

Δύο παίχτες στέκονται αντικρυστά, σε απόσταση περίπου πέντε µέτρα. Και οι δύο έχουν τα µάτια
κλειστά. Εναλλάξ τραγουδούν. Ανάλογα µε την διάρκεια, ο παίχτης που ακούει κινείται προς το µέρος
του συµπαίχτη του. Όταν θεωρούν ότι είναι αρκετά κοντά, το λένε, και ανοίγουν τα µάτια. Πόσο κοντά
είναι;Παραλλαγή, δύο µουσικά όργανα παράγουν τους ήχους. Οι παίχτες επιλέγουν τον ήχο κίνησης
τους.

11.Ανθρώπινα µουσικά όργανα

Ηλικία: έφηβοι και ενήλικες, µικρή οµάδα

Εξοπλισµός: Cd player
Διάρκεια: σχετικά µικρή

Ένας παίχτης ξαπλώνει, κλείνει τα µάτια και χαλαρώνει. Οι υπόλοιποι κάθονται γύρω του. Με χαλαρή
32
µουσική, όλοι ακουµπούν ρυθµικά τα χέρια του πάνω στον ξαπλωµένο και τον χαιδεύουν. Όλοι είναι
σιωπηλοί. Μόλις τελειώσει η µουσική, τον σηκώνουν στα χέρια και τον τοποθετούν σε ένα άνετα
διαµορφωµένο σηµείο. Συζητείστε για την εµπειρία.
Παιχνίδια έκφρασης και αυτοσχεδιασµού
Αυτού του τύπου τα παιχνίδια,καλό είναι να παίζονται όταν τα µέλη της οµάδας γνωρίζονται καλά
µεταξύ τους και αισθάνονται ασφάλεια, σιγουριά και αυτοπεποίθηση στην οµάδα. Σε άλλη περίπτωση
τα αποτελέσµατα θα είναι ακριβώς αντίθετα. Η οµάδα δεν θα έχει συνοχή, και τα µέλη θα αισθάνονται
ανασφάλεια σε αυτήν, και θα κλειστούν στον εαυτό τους. Η εισαγωγή τους την κατάλληλη φάση, είναι
πολύ ουσιώδης.Σε µεγάλο βαθµό, αυτά τα παιχνίδια στοχεύουν στην δραστηριοποίηση των µελών,
στην παρότρυνση για το ρίσκο της συµµετοχής στην οµαδική δραστηριότητα και το κουράγιο. Συχνά
προσφέρουν τη δοµή µέσα στην οποία είναι ευκολότερο για τους ανθρώπους να εκφράσουν τις ιδέες
και τα οράµατα τους. Σιγά σιγά τα παιχνίδια βοηθούν τους παίχτες να βασιστούν στις δυνάµεις τους,
να αναπτύξουν τη φαντασία και την εφευρετικότητα τους, και να παραµερίσουν τον φόβο της κριτικής
και του χλευασµού. Άλλο ένα σηµαντικό στοιχείο αυτών των παιχνιδιών είναι η εµπειρία που
αποκοµίζεται από την αυθόρµητη και δηµιουργική εύρεση λύσεων σε απρόβλεπτες καταστάσεις.

Χαρακτηριστικά

− Τα παιχνίδια απαιτούν διαίσθηση, φαντασία, εφευρετικότητα, τόλµη και αυθορµητισµό από τα

µέλη.
− Τα µέλη (ή οιυπό οµάδες) αυτοσυστήνονται στην οµάδα.
− Η οµάδα πρέπει να ανταποκριθεί στο µέλος (µε το να µαντέψει, να αξιολογήσει, να µιµηθεί
κλπ), ή το αντίθετο.
− Τα παιχνίδια µπορεί να διαρκέσουν πολύ χρόνο, συµβουλευτείτε το ρολόι σας για να
διαπιστώσετε αν έχετε αρκετό χρόνο στη διάθεση σας.
− Σε κάποιες περιπτώσεις, οι απαιτήσεις του παιχνιδιού µπορεί να αυξηθούν, οπότε οσυντονιστής
να χρειαστεί να εµψυχώσει τα µέλη, αλλιώς πρέπει να διαµορφώσει τους κανόνες ανάλογα
κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.

1. Φανταστικά µουσικά όργανα

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: µεγάλη σακούλα
Διάρκεια: περίπου δέκα λεπτά

Η οµάδα στέκεται ή κάθεται σε κύκλο. Ο συντονιστής περνά µπροστά από κάθε παίχτη µε τη σακούλα,
και ο καθένας παίρνει ένα φανταστικό µουσικό όργανο. Αφού πάρουν όλοι τα όργανα τους, καθένας µε
τη σειρά κάνει µία επίδειξη µε το όργανο του, µιµούµενος τον ήχο του. Οι παίχτες πρέπει να
µαντέψουν το όργανο. Αφού κάνουν όλοι την επίδειξη τους, η οµάδα µπορεί να συµφωνήσει να παίξει
κάποιο τραγούδι µε όλα τα όργανα.

2. Μουσικές απώλειες

33
Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: κάρτες µε εντολές
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Επιλέγονται κάποια µέλη είτε µε κλήρο είτε ανάλογα µε το αποτέλεσµα από προηγούµενα παιχνίδια,
και πρέπει να παραδώσουν κάποιο προσωπικό τους αντικείµενο (πχ καπέλο, ζώνη, παπούτσι κλπ). Όλα
τα αντικείµενα κρύβονται κάτω από ένα τραπέζι, σε ένα κουτί ή κάπου αλλού. Ένα ένα εµφανίζονται
τα αντικείµενα και ο ιδιοκτήτης για να πάρει πίσω το δικό του πρέπει να τραβήξει µία κάρτα και να
εκτελέσει την εντολή σωστά (οι εντολές µπορεί να είναι µίµηση κάποιου γνωστού καλλιτέχνη, το
τραγούδισµα ενός γνωστού τραγουδιού, χορός µε παρτενέρ της επιλογής του κλπ). Ο συντονιστής ή τα
υπόλοιπα µέλη της οµάδας είναι η κριτική επιτροπή.

3. Παιχνίδι συναισθηµάτων

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: κάρτες, τρία µουσικά όργανα
Διάρκεια: µισή µε µία ώρα

Πρώτ' απ' όλα, γράφουµε σε ένα πίνακα οκτώ βασικά συναισθήµατα, πχ χαρά, λύπη, θυµός, µοναξιά,
αγάπη, µίσος, φόβος, µίσος. Προετοιµάζουµε περίπου τριπλάσιες κάρτες από όσοι είναι οι παίχτες.
Κάθε συναίσθηµα γράφεται σε τρείς κάρτες, κάθε φορά µαζί µε ένα όργανο (όργανα εκφραστικά όπως
φλογέρα, κιθάρα, ξυλόφωνο όχι σφυρίχτρα, µαράκες τρίγωνο). Έτσι κάθε συναίσθηµα είναι
συνδυασµένο και µε τα τρία όργανα. Για παράδειγµα θυµός κιθάρα, θυµός φλογέρα, θυµός ξυλόφωνο,
χαρά κιθάρα, χαρά φλογέρα, χαρά ξυλόφωνο.
Επιπρόσθετα, φτιάχνονται και έξτρα κάρτες σαν ρεζέρβα. Επίσης, χρειάζονται δύο κάρτες
µπαλαντέρ.Όποιος έχει µπαλαντέρ, έχει ελεύθερη επιλογή. Ανακατεύουµε τις κάρτες και µοιράζουµε
ίδιο αριθµό καρτών σε κάθε παίχτη. Κανένας δεν βλέπει τις κάρτες του άλλου.
Κάποιος ξεκινά επιλέγοντας µία από τις κάρτες του, την βάζει κάτω χωρίς να φαίνεται τι γράφει,
παίρνει το όργανο που αναγράφεται σ' αυτήν, και προσπαθεί να εκφράσει το συναίσθηµα που γράφει
παίζοντας ανάλογα το όργανο. Οι συµπαίχτες πρέπει να ανακαλύψουν το συναίσθηµα. Αν η
πλειοψηφία ή όλοι το βρουν, η κάρτα µένει κάτω, αν όχι, ο παίχτης την ξαναπαίρνει µαζί µε µία ακόµη
από τις κάρτες ρεζέρβα.
Νικητής είναι ο πρώτος που θα µείνει χωρίς κάρτες.

Σηµείωση: Αυτό το παιχνίδι δεν ενδείκνυται για µικρά παιδιά, επειδή απαιτεί υποµονή ώστε να
εκφραστεί το συναίσθηµα και χρόνο για να αποφασίσει η υπόλοιπη οµάδα. Αν η οµάδα αποτελείται
από δέκα παίχτες, χρειάζονται είκοσι λεπτά περίπου για ένα γύρο.
Το παιχνίδι µπορεί να απλοποιηθεί χρησιοµοποιώντας λιγότερα συναισθήµατα. Ταυτόχρονα, είναι µία
εξαιρετική ευκαιρία για να ανακαλύψουν οι παίχτες τις εκφραστικές δυνατότητες διάφορων µουσικών
οργάνων.

4. Θεατρικό τραγούδισµα

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: κάρτες µε τίτλους γνωστών τραγουδιών

34
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Σχηµατίζουµε υπό οµάδες των τριών ή τεσσάρων µελών. Κάθε υπό οµάδα παίρνει µία κάρτα και χρόνο
πέντε λεπτά για πρόβα. Στόχος είναι, χωρίς στίχους, µελωδία ή κάτι άλλο γνώριµο από το τραγούδι, να
παίξουν την σκηνή που περιγράφει το τραγούδι και οι υπόλοιποι συµπαίχτες να το βρουν. Κάθε οµάδα
παρουσιάζει το τραγούδι της µε τη σειρά.

5. Ήχος και συναίσθηµα

Ηλικία: έφηβοι και ενήλικες

Εξοπλισµός: πολλά µουσικά όργανα, πίνακας, ζάρια
Διάρκεια: µισή έως µία ώρα

Γράφονται δύο αριθµηµένες στήλες των έξι λέξεων στον πίνακα. Στην πρώτη γράφουµε έξι
διαφορετικούς τρόπους παραγωγής ήχων: 1 δυνατά, 2 σιγά, 3 απαλά, 4 σκληρά, 5 απότοµα, 6 απλωτά.
Στη δεύτερη γράφουµε έξι συναισθήµατα: 1 χαρά, 2 λύπη, 3 αγάπη, 4 µίσος, 5 θυµό, 6 θλίψη.
Κάθε παίχτης δύο φορές το ζάρι. Η πρώτη φορά αντιστοιχεί στην πρώτη στήλη του πίνακα, η δεύτερη
στην δεύτερη. Με το µουσικό όργανο της επιλογής του, προσπαθεί να εκφράσει το συναίσθηµα µε τον
αντίστοιχο τρόπο πχ φέρνει δύο και πέντε, πρέπει να εκφράσει σιγά το θυµό. Αν η υπόλοιπη οµάδα
εγκρίνει συνεχίζει ο επόµενος παίχτης. Αν όχι ο ίδιος παίχτης ξαναρίχνει το ζάρι.

6. Μουσική συνεργασία
Ηλικία: παιδιά
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο. Κάποιος παίχτης σκέφτεατι ένα τραγούδι, στέκεται στη µέση του κύκλου,
και µιµείται κάποια εικόνα που περιγράφει το τραγούδι. Μόλις κάποιος παίχτης ανακαλύψει το
τραγούδι, πηγαίνει κι αυτός στη µέση του κύκλου, και εµπλουτίζει την εικόνα που περιγράφει ο
πρώτος παίχτης. Αν δεν σηκωθεί σύντοµα κανείς, κάποιος άλλος παρουσιάζει το τραγούδι του.

7. Δύσκολη µίµηση

Ηλικία: οποιαδήποτε
Εξοπλισµός: Cd player, µουσικά όργανα
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Όλοι εκτός από ένα παίχτη βγαίνουν έξω από το δωµάτιο.Αυτός που µένει επινοεί ένα ρυθµό, µία
µελωδία ή µία ηχητική σύνθεση, την οποία παίζει στον πρώτο που καλείται στο δωµάτιο. Το δεύτερο
άτοµο πάιζει το µουσικό θέµα στο τρίτο µέλος που µπαίνει στο δωµάτιο κοκ.
Αυτοί που ήδη έχουν παίξει παρατηρούν. Ο συντονιστής, ηχογραφεί όλους τους παίχτες, και στο τέλος
όλη η οµάδα κάνει ακρόαση των ηχογραφήσεων, συζητώντας τις αλλάγες από το αρχικό θέµα.

8. Οµαδική συνεργασία
35
Ηλικία: οποιαδήποτε
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Η οµάδα χωρίζεται σε υπό οµάδες. Κάθε υπό οµάδα επιλέγει µυστικά ένα τραγούδι, και χωρίς λόγια ή
άλλα στοιχεία από αυτό, πρέπει να το περιγράψει στους υπόλοιπους. Συνεχίζει η επόµενη οµάδα, µέχρι
να παίξουν όλες οι οµάδες.
Παραλλαγή, όλη η οµάδα µπορεί να κάνει χορογραφία ή παντοµίµα µε το επιλεγµένο τραγούδι µε
στόχο την παρουσίαση του σε κάποια γιορτή ή εκδήλωση. Αφού παιχτεί το έργο, µπορεί να ακουστεί
και το αυθεντικό τραγούδι και το κοινό είναι οι “κριτές”.

Παιχνίδια αναζήτησης και εικασίας

Αυτό το κεφάλαιο περιέχει παιχνίδια που απευθύνονται σε παιδιά σχολικής ηλικίας (έξι έως δώδεκα
ετών). Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά ξετρελλαίνονται για πάζλ και γρίφους και πάντα προσπαθούν να
“τσακώσουν” τους συµπαίχτες τους. Χρησιµοποιώντας αυτού του είδους τα παιχνίδια προσπαθούµε να
συνδεθούµε µε αυτή την αναπτυξιακή φάση. Η κύρια λειτουργία είναι να διδαχθούν τα παιδιά την
εξερεύνηση και να χρησιµοποιήσουν το µουσικό υλικό σε όλους τους πιθανούς συνδυασµούς. Επίσης,
αναπτύσσουµε την ικανότητα εύρεσης ασυνήθιστων και όχι τόσο εµφανών λύσεων στους γρίφους.
Ταυτόχρονα, ενδυναµώνεται η διαίσθηση και η φαντασία καθώς αναπτύσσονται δηµιουργικές
δεξιότητες.

Χαρακτηριστικά

− Αυτά τα παιχνίδια έχουν σχέση µε τν εύρεση λύσεων σε δεδοµένα προβλήµατα

− Για να γίνει πιο ενδιαφέρον το παιχνίδι, συχνά χρησιµοποιούµε το στοιχείο του ανταγωνισµού:
ποιός θα βρεί πρώτος τη λύση
− Η αναζήτηση και η εικασία χρειάζεται προσεκτική ακρόαση: την αναγνώριση ή
παρακολούθηση κάποιου ήχου που ακούγεται ή µιµείται. Έτσι, εξασκείται η ικανότητα
αναλυτικής ακρόασης, που είναι και η πλέον σύνθετη µορφή ακρόασης.

1. Ποιός ήχος ακούγεται;

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: πολλά µουσικά όργανα
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο και όσο το δυνατό περισσότερα όργανα τοποθετούνται στο κέντρο του.
Ο στόχος είναι κάθε παίχτης χρησιµοποιώντας ένα όργανο να µιµηθεί διάφορους ήχους.
Μπορεί να είναι κάποιο πουλί (πχ κούκος, τρυποκάρυδος) ή ήχος κάποιας συσκευής (πχ τσαγιέρα,
ηλεκτρική σκούπα), ένα µεταφορικό µέσο (πχ ποδήλατο, αυτκοκίνητο) κλπ. Ο καλύτερος τρόπος είναι
να αρχίσει ο συντονιστής µιµούµενος κάποιο ήχο, και ο παίχτης που θα µαντέψει σωστά, συνεχίζει. Το

36
παιχνίδι συνεχίζεται για όσο χρόνικό διάστηµα το ενδιαφέρον και οι ιδέες έχουν ροή.

Σηµείωση: Είναι σηµαντικό να υπάρχει ποικιλία µουσικών οργάνων και άλλων ηχητικών πηγών (πχ
κουδούνια, κλάξον κλπ), επειδή πολλές ιδέες και εµπνεύσεις έρχονται από τα χαρακτηριστικά των
διαθέσιµων ήχων που µπορύν να παραχθούν από αυτά. Αφήστε τους παίχτες να ανακαλύψουν τους
διαθέσιµους ήχους πριν αρχίσει το παιχνίδι.

2. Τι είµαι;

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: χαρτιά µε γραµµένα τα ονόµατα διαφόρων µουσικών οργάνων, παραµάνες
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο. Ο συντονιστής καρφιτσώνει στην πλάτη κάθε παίχτη ένα χαρτί µε το
όνοµα ενός µουσικού οργάνου. Όλοι µπορούν να δουν το χαρτί των συµπαιχτών τους, εκτός από το
δικό τους.
Ο στόχος είναι κάθε παίχτης να ανακαλύψει ποιό µουσικό όργανο έιναι γραµµένο στο χαρτί που είναι
καρφιτσωµένο στην πλάτη του. Οι παίχτες σχηµατίζουν ζευγάρια, και µε τη σειρά οι παρτενέρ κάνουν
σχετικές ερωτήσεις, που απαντούνται µόνο µε “ναι” ή “όχι”. Κάθε παρτενέρ κάνει από µία ερώτηση.
Για παράδειγµα, αν η ερώτηση είναι: “είναι κρουστό όργανο;” Ο παρτενέρ απαντά “ναι” ή “όχι”, και
κάνει τη δική του ερώτηση. Αυτό συνεχίζεται µέχρι να θεωρεί κάποιος ότι γνωρίζει την λύση. Ο
πρώτος που θα βρεί τη λύση, είναι ο νικητής.

3. Ποιό τραγούδι είναι;

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: χαρτιά µε γραµµένες λέξεις
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Η οµάδα χωρίζεται σε τρείς ή τέσσερεις υπό οµάδες. Ο συντονιστής δείχνει ένα ένα χαρτιά µε λέξεις
που αποτελούν τους στίχους του πρώτου κουπλέ κάποιου γνωστού τραγουδιού. Φυσικά, όλοι οι
παίχτες πρέπει να βλέπουν ταυτόχρονα τα χαρτιά. Η πρώτη οµάδα που θα ανακαλύψει το τραγούδι,
ανακηρύσσεται νικήτρια. Το παιχνίδι συνεχίζεται µε άλλα τραγούδια. Η οµάδα µε τους περισσότερους
βαθµούς είναι και η τελική νικήτρια οµάδα.
Αντί για στίχους, µπορεί να χρησιµοποιούνται εικόνες, ζωγραφιές ή φωτογραφίες σχετικές µε το
τραγούδι.

4. Μαντεύοντας την παροιµία

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: χαρτιά µε γραµµένες παροιµίες, µουσικά όργανα
Διάρκεια: περίπου δεκαπέντε λεπτά

Η οµάδα κάθεται σε κύκλο, και κάθε παίχτης παίρνει ένα χαρτί µε µία παροιµία γραµµένη σε αυτό. Τα
µουσικά όργανα τοποθετούνται στο κέντρο. Η ιδές είναι ο παίχτης που ξεκινά, να πεί µία λέξη της
37
παροιµίας ή να κάνει ένα σχετικό µε αυτήν ήχο. Αφού οι υπόλοιποι µαντέψουν την λέξη, ο παίχτης
συνεχίζει µε την δεύτερη λέξη, µέχρι κάποιος να βρεί την παροιµία. Αυτός ο παίχτης είναι ο νικητής,
και ξεκινά µε την δική του παροιµία.
Το παιχνίδι µπορεί να παιχτεί και µε επαγγέλµατα αντί για παροιµίες.

5. Μυστικός µουσικός κώδικας

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: µουσικός κώδικας
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Αρχικά, συµφωνείται ο µουσικός κώδικας µε τον οποίο οι λέξεις θα µεταφράζονται σε νότες και το
αντίστροφο. Για να γίνει αυτό, κάθε γράµµα της αλφαβήτου αντιστοιχεί σε µία νότα της χρωµατικής
κλίµακας, ξεκινώντας από το Ντο. Α Ντο, Β Ντο δίεση κλπ.
Η οµάδα µε αυτό τον κώδικα µπορεί να κάνει ερωτήσεις µε νότες και οι απαντήσεις δίνονται µε τον
ίδιο τρόπο.

6. Μουσικές γνώσεις

Ηλικία: παιδιά
Εξοπλισµός: χαρτιά και µολύβια
Διάρκεια: εξαρτάται από την οµάδα

Κάθε παίχτης παίρνει χαρτί και µολύβι. Δηµιουργούν στήλες στο χαρτί µε προσυµφωνηµένους τίτλους
σχετικούς µε µουσική, πχ άνδρας καλλιτέχνης, γυναίκα καλλιτέχνης, µουσικό όργανο, µουσικό
συγκρότηµα, είδος µουσικής, τίτλος τραγουδιού κλπ.
Κατόπιν, ένας παίχτης λέει την αλφάβητο από µέσα του, µε το στοπ από τον συντονιστή ή κάποιο άλλο
παίχτη λέει το γράµµα, και όλοι πρέπει να βρούν τα αντίστοιχα ονόµατα, τίτλους, στύλ κλπ. Καθε
σωστή απάντηση παίρνει δέκα βαθµούς, κοινές απαντήσεις παίρνουν πέντε βαθµούς. Νικητής
ανακηρύσσεται ο παίχτης που στο τέλος έχει τους περισσότερους βαθµούς.

Επίλογος

38
Αυτά τα παιχνίδια µπορούν και να παραλλαχτούν ανάλογα µε τις ανάγκες της κάθε οµάδας, είτε να
χρησιµοποιηθούν σαν πηγή έµπνευσης για δηµιορυργία δικών σας αυθεντικών παιχνιδιών.
Επίσης, πολύ χρήσιµο είναι, να έχετε στη διάθεση σας κάποιο ηχογραφικό µηχάνηµα, έτσι ώστε να
ηχογραφείτε παιχνίδια, τραγούδια κλπ. Το ηχογραφηµένο υλικό µπορείτε να το αρχειοθετείτε για να
παρακολουθείτε την εξέλιξη της οµάδας, καθώς επίσης και για να µοιράζετε αντίγραφα στα µέλη,
όποτε κρίνεται χρήσιµο και αναγκαίο. Όλοι απολαµβάνουν τις ηχητικές αναµνήσεις!
Καλή διασκέδαση!

Πηγή: Handbook of Music Games Ger Storms Souvenir Press

39