Στο παρακάτω κείμενο θα γίνει μία συγκέντρωση όλων των βασικών στοιχείων της

συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας, με άτομα

όπου μοιράστηκαν τα βιώματά τους, τις εμπειρίες και τις σκέψεις τους πάνω στο
ζήτημα της κοινωνικής φοβίας- κοινωνικού άγχους- κοινωνικής αδεξιότητας. Για
λόγους συντομίας, όπως και στην συνάντηση, επιλέξαμε να αναφερόμαστε
ταυτόχρονα - συμπεριληπτικά και στους τρείς αυτούς όρους, με τον όρο κοινωνικό
άγχος.
Κύρια στοιχεία συνάντησης:
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο πάρκο του Ελικοδρομίου στη Νέα Ιωνία
(Βόλος) στις 13/05/2023. Συμμετείχαν επτά άτομα συνολικά, ηλικίας, δεκαοκτώ
(18), εικοσιδύο (22), εικοσιοκτώ (28) και σαραντατρία (43). Δύο εξ αυτών είμασταν
εμείς. Η συνάντηση διήρκησε περίπου δυόμιση ώρες.
Λίγα λόγια για το γενικότερο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής:
Ο κύριος σκοπός της συνάντησης, ήταν να ακούσουμε, ως ερευνητές σχετικά με το
θέμα του κοινωνικού άγχους, το «βίωμα» άλλων ανθρώπων γύρω μας. Η
συγκεκριμένη προσέγγιση θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια μορφή εθνογραφικής
παρατήρησης. Αφετηρία αυτής της προσέγγισης ήταν κάποιες αυτό-εθνογραφικές
παρατηρήσεις και τελικά, δυο αυτό-εθνογραφικά κείμενα που σχετίζονται με το
βίωμα του κοινωνικού άγχους. Έτσι, συνέχεια αυτής της μεθόδου αποτέλεσε και η
συνάντηση η οποία θα ήταν μέρος μιας γενικότερης παρατήρησης, μέσα από ένα
πιο «ανοιχτό» κοινωνικό πλαίσιο. Από το «εγώ» στο «εμείς» κατά κάποιο τρόπο.
Η διαδικασία που ακολουθήσαμε για την επίτευξη της συνάντησης:
Αρχικά σχεδιάστηκαν διάφορα «προγράμματα» σχετικά με τον τρόπο όπου θα
πραγματοποιήσουμε την συνάντηση και τι θα περιέχει. Υπήρξαν αρκετές αλλαγές
μέχρι και την τελευταία στιγμή, ώστε να το φτάσουμε όσο πιο κοντά σε αυτό που
θα ήταν το «καλύτερο», με βάση κυρίως τις δικές μας εμπειρίες πάνω στο θέμα και
γενικότερα τα δικά μας δεδομένα.
Ο κύριος τρόπος που σκεφτήκαμε να καλέσουμε άτομα που θα ήθελαν να
συμμετάσχουν, ήταν να σχεδιάσουμε ένα προωθητικό υλικό που να έχει την μορφή
του open call και να το αναρτήσουμε στα προσωπικά μας προφίλ του Instagram
αλλά και σε ένα προφίλ που φτιάξαμε μόνο για αυτή την συνάντηση (το οποίο θα
χρειαζόταν αργότερα). Άλλες προσπάθειες προώθησης αφορούσαν ανάρτηση
λιγοστών αφισών στον χώρο του πανεπιστημίου (εκεί χρειάστηκε το προφίλ της
συνάντησης ώστε να προφυλαχθούν οι δικές μας προσωπικές πληροφορίες στον
δημόσιο χώρο, αλλά εάν κάποιος το επισκεπτόταν ήταν σχετικά εμφανή και τα
προσωπικά μας προφίλ) και προφορική διάδοση από εμάς και με την σειρά, από
γνωστούς και φίλους που τους φάνηκε ενδιαφέρον. Η περίπτωση που φάνηκε να
έχει περισσότερη ανταπόκριση ήταν η περίπτωση του Instagram και πιο
συγκεκριμένα, αναδημοσίευσαν το υλικό αρκετοί και από τα δικά μας προφίλ και
απ’ το προφίλ της συνάντησης όμως όσοι ενδιαφέρθηκαν να συμμετέχουν ήρθαν σε
επαφή μαζί μας μόνο από τα προσωπικά μας προφίλ. Επίσης, υπήρξε αρκετά θετική
ανατροφοδότηση για αυτή την κίνηση που σκοπεύαμε να κάνουμε όμως το
ενδιαφέρον για ενεργή συμμετοχή σε αυτή ήταν αρκετά μειωμένο. Με βάση τα
παραπάνω αξίζει να σημειωθεί η δυσκολία στην εύρεση συμμετεχόντων.
Παρατηρείται ίσως ένα παράδοξο. Μοιάζει να υπάρχει μια αντίφαση στο γεγονός
ότι αναζητούσαμε την συμμετοχή ατόμων που μπορεί να βιώνουν με οποιονδήποτε
τρόπο το κοινωνικό άγχος ώστε να συμμετέχουν σε μία ανοιχτή ομαδική, συζήτηση,
όταν μια κύρια δυσκολία του κοινωνικού άγχους αφορά την κοινωνική
αλληλεπίδραση, την επικοινωνία κ.α. Πιο συγκεκριμένα, στις συζητήσεις που
βρεθήκαμε με κάποιους από τους ελάχιστους από εκείνους που επικοινώνησαν για
συμμετοχή, αναφέρθηκαν τα εξής: «σίγουρα ενδιαφέρει πολλούς, είναι κάτι που
ταλαιπωρεί πολλά άτομα της ηλικίας μας, είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα
safe space για (να μιλήσουν) άτομα που το αντιμετωπίζουν.» και «είδα τις
δημοσιεύσεις, το σκεφτόμουν, αλλά κάπως δίστασα να στείλω, τι ακριβώς θα
κάνουμε αν έρθω;».
Στόχοι της συνάντησης γενικότερα:
- Δημιουργία «ασφαλούς» περιβάλλοντος για ελεύθερη έκφραση.
- Όχι αυστηρή - τυποποιημένη διαδικασία, προσαρμόσιμη από τους
συμμετέχοντες εάν χρειαστεί.
- Δημιουργία άνετης και φιλικής ατμόσφαιρας
Αποτελέσματα: Η καλή και ευχάριστη διάθεση όλων, η επιλογή ενός εξωτερικού
ήρεμου και φυσικού περιβάλλοντος και η διαμόρφωση του προγράμματος με τρόπο
που να συμπίπτει με τους παραπάνω στόχους όχι μόνο οδήγησαν στην επίτευξή
τους, αλλά ξεπέρασαν και τις δικές μας προσδοκίες, και των συμμετεχόντων.
 Παρακάτω παρατίθεται το πρόγραμμα της συνάντησης αναλυτικά.
Το πρόγραμμα και οι στόχοι:
(περιέχει συνολικά τέσσερα μέρη με κάποιες υπό -ενότητες)

 Παιχνίδι πρώτης γνωριμίας.

Α) να ξεκινήσουμε με κάτι διασκεδαστικό
Β) να γνωριστούμε, αποφεύγοντας τις τυπικές διαδικασίες όσο και το να
παρουσιάσουμε εμείς τον εαυτό μας στην ομάδα (που πιθανότατα θα
δημιουργούσε άβολα και αμήχανα συναισθήματα)
Αποτελέσματα: μέσω του παιχνιδιού όπου δημιουργήθηκαν ζευγάρια που
αργότερα θα παρουσίαζε ο ένας τον άλλον στην ομάδα επιτεύχθηκε ο β) στόχος.
Κατά την διάρκεια του παιχνιδιού μοιράστηκαν σε όλους χαρτάκια τα οποία
έγραφαν επάνω τους κάποιες κομμένες συλλαβές από λέξεις. Το ζητούμενο ήταν να
βρεθούν ποιες συλλαβές ταιριάζουν και σχηματίζουν λέξεις. Συνολικά όλες οι λέξεις
σχημάτιζαν μια χιουμοριστική φράση σχετική με το θέμα μας. Έτσι επιτεύχθηκε και
ο α) στόχος δίνοντάς μας την ευκαιρία να σπάσει λίγο ο πάγος σιγά σιγά και να
γνωριστούμε.

 Παιχνίδι «σύνδεσης» της ομάδας και συνειρμικής έκφρασης (εξαίσιο

πτώμα).
Α) να αρχίσουμε να εκφράζουμε συνειρμικά και ελεύθερα, πρώτες σκέψεις για το
θέμα
Β) να συνδεθούμε, ιδανικά (δεν ήταν απαραίτητο) σαν ομάδα μέσω της έκφρασης
Αποτελέσματα: και οι δύο στόχοι επιτεύχθηκαν, με το συνολικό αποτέλεσμα του
κειμένου να έχει αρκετή συνοχή και ένα αρκετά βασικό και παρόμοιο κορμό για
όλους. Υπήρξαν πολλές ομοιότητες σε σχέση με τα συναισθήματα, τις σκέψεις και
την συμπεριφορά όσον αφορά το κοινωνικό άγχος, αλλά και διαφορές.
Κάποια παραδείγματα:
Ομοιότητες:
αίσθημα άγχους, αμηχανίας, δυσφορίας, ντροπής, ανάγκη γρήγορης φυγής από
καταστάσεις
¨άσχημες¨- ¨χαζές¨ σκέψεις (όλοι με κοιτάνε, θα γίνω ρεζίλι, σενάρια
προετοιμασίας ή υπεκφυγής καταστάσεων)
συμπεριφορές που αφορούν σωματικές κινήσεις ή αντιδράσεις (ταχυκαρδία,
νευρικές κινήσεις, δυσκολία στην ομιλία)
Διαφορές:
Στον βαθμό που το βιώνει ο καθένας, στις συνέπειες αυτού και στον τρόπο
αποφυγής καταστάσεων
 Παρακάτω παρατίθεται το αποτέλεσμα του κειμένου και λεπτομέρειες της
διαδικασίας.

 Κυρίως θέμα, κύκλος συζήτησης.

Α) Ελεύθερη έκφραση
Β) ενεργητική ακρόαση
Γ) «δομημένη συζήτηση» ώστε να υπάρξει μια ροή και «συνέπεια» στο θέμα της
συνάντησης
Αποτελέσματα: Οι δύο πρώτοι στόχοι πραγματοποιήθηκαν με επιτυχία, καθώς όλοι
είμασταν πολύ «ανοιχτοί» και μοιραστήκαμε αρκετά εύκολα το βίωμά μας, αλλά
και ακούσαμε πραγματικά ο ένας τον άλλον με απόλυτη προσοχή και κατανόηση.
Μπορέσαμε επίσης να ταυτιστούμε ιδιαίτερα με πολλά από όσα ειπώθηκαν. Ο
τρίτος στόχος επιτεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό, με μια μικρή παρέκκλιση από το θέμα
μας, προς το τέλος της διαδικασίας, όπου η συζήτηση πήγε προς το ζήτημα της
βοήθειας των ειδικών ψυχικής υγείας. Παρ όλα αυτά, ¨διακόπηκε¨ με λειτουργικό
τρόπο για την ομάδα και συνεχίσαμε στο θέμα μας.
 Παρακάτω παρατίθενται κάποια σημεία της συζήτησης και η λεπτομερής
περιγραφή του τρόπου διεξαγωγής της.

 Αποτύπωση της εμπειρίας, εντυπώσεις:

Α) Εναλλακτικό «τετράδιο εντυπώσεων»
Β) ευχάριστη, διασκεδαστική διαδικασία
Γ) ένταξη ενός δημιουργικού τρόπου έκφρασης
Αποτελέσματα: Σε πρώτο επίπεδο οι δύο πρώτοι στόχοι φαίνεται να μην
πραγματοποιούνται με επιτυχία, όμως ο σχεδιασμός του προγράμματος
περιέχει για αρχή, το να καταγράψει ο καθένας, με όποιο τρόπο θέλει κάτι που
να σχετίζεται με τη εμπειρία της συνάντησης. Στη συνέχει όμως, με την μορφή
παιχνιδιού (μουσικά τετράδια) επιτυγχάνονται όλοι οι στόχοι. Ο κάθε ένας
¨συμπλήρωνε¨ το τετράδιο του άλλου, μέχρι να περάσουν όλα τα τετράδια από
όλους. Έτσι δημιουργείται μια συνολική εικόνα εντυπώσεων χωρίς να φαίνεται
τι έκανε ο καθένας.
 Παρακάτω παρατίθενται όλα τα τετράδια συγκεντρωμένα σε ένα και
λεπτομερώς η διαδικασία.

Συνολικά αποτελέσματα και συμπεράσματα της συνάντησης:

Με βάση όσα ειπώθηκαν στα κύρια μέρη της μπορούμε να πούμε ότι ταυτιστήκαμε,
ακούσαμε απόψεις, σκέψεις, εμπειρίες που θεωρούταν από τη πλευρά μας σχετικά
αναμενόμενο. Ένα σημαντικό κομμάτι για εμάς που θεωρούσαμε πρόκληση είναι
ότι καταφέραμε να έχουμε τον ΄΄ρόλο΄΄ που θα ΄΄έπρεπε΄΄ να έχουμε, δηλαδή, να
συμμετέχουμε ενεργά σαν να μη γνωρίζουμε καθόλου τι θα κάνουμε. Με λίγα λόγια
δεν νιώσαμε ούτε στιγμή, «οικοδεσπότες» και «καλεσμένοι», ήμασταν όλοι μια
ομάδα. Αυτό που δεν ήταν τόσο αυτονόητο ότι θα συμβεί, είναι πως κατά έναν
περίεργο, ίσως, τρόπο, «ανοιχτήκαμε» όλοι πολύ εύκολα. Ίσως η γνώση του να
ξέρουμε πως έχουμε κάτι πολύ κοινό μεταξύ μας, που συνήθως δεν αναφερόμαστε
πολύ σε αυτό (οι περισσότεροι) και η ταύτιση να μας δημιούργησε την ανάγκη να
μοιραστούμε το βίωμα μας. Γενικότερα οι εντυπώσεις για όλους ήταν πολύ θετικές
και άνω των προσδοκιών μας (όπως ανέφεραν κάποιοι και οι υπόλοιποι
συμφώνησαν). Η συνάντηση έληξε με τη συζήτηση για τον προγραμματισμό μιας
δεύτερης, ίσως ακόμα πιο χαλαρής, σε ένα πολύ φιλικό κλίμα.