1

ΙΒ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΦΟΥ

Εκπαιδευτικός: ΕΥΘΥΜΙΑ ΧΡΙΣΤΟΥ

Σχολική χρονιά: 2011-12

Σημείωση:
Η παρούσα εργασία υποβλήθηκε στα πλαίσια της ανάδειξης καλών πρακτικών
αγωγής υγείας που διοργανώθηκε τη σχολική χρονιά 2011-12 από το Γραφείο
Προγραμμάτων Αγωγής Υγείας (εγκύκλιος 3079, 27/10/2011). Το υλικό που
περιλαμβάνει απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, για αξιοποίηση στα πλαίσια της
διδασκαλίας τους.
 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Σελ.

Αναγνωρίζω συναισθήματα...………………………….
…………………………3

Διαφορετικές καταστάσεις οδηγούν στα ίδια συναισθήματα.......

…………9

Εκφράζω τα συναισθήματά
μου……………………………………………….14

Χειρίζομαι συναισθήματα………..
……………………………………………..18
Η αγάπη.................................................................................18
Ο φόβος..................................................................................23
Η
απογοήτευση.......................................................................30
Η λύπη...................................................................................33
Ο θυμός..................................................................................35

ΑΝΑΦΟΡΕΣ......................................................................................43
 3

1. Τα συναισθήματα εμφανίζονται από τον πρώτο κιόλας χρόνο της

ζωής των ανθρώπων. Καθώς μεγαλώνουμε, βιώνουμε ολοένα και
πιο σύνθετα συναισθήματα. Μπορείς να σκεφτείς μερικά; Φαντάσου
ότι ταξιδεύεις στη χώρα των συναισθημάτων. Ποια συναισθήματα
συναντάς μπροστά σου; Σημείωσε όσα σου έρχονται στο μυαλό στο
πιο κάτω πλαίσιο:

2. α) Συνεργάσου με το διπλανό σου. Ανακοινώστε ο ένας στον

άλλο τι γράψατε και συμπληρώστε τη δική σας λίστα.
β) Ανακοινώστε στην ολομέλεια της τάξης.

3. Τα συναισθήματα καθοδηγούν τις σκέψεις και τις πράξεις μας,

αλλά και δημιουργούνται από αυτές. Σκέψου σε ποιες περιπτώσεις
ένα παιδί νιώθει τα συναισθήματα που αναφέρονται πιο κάτω και
συμπλήρωσε τις προτάσεις:

Ένα παιδί νιώθει χαρά όταν

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Ένα παιδί νιώθει λύπη όταν

 4

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Ένα παιδί νιώθει θυμό όταν

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Ένα παιδί νιώθει ενθουσιασμό όταν

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Ένα παιδί νιώθει ζήλια όταν

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Ένα παιδί νιώθει ντροπή όταν

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

β) Ανακοινώστε στην ομάδα σας τις απαντήσεις σας. Αναφέρατε

όλα τα παιδιά ίδιες περιπτώσεις σε κάθε συναίσθημα; Τι
παρατηρείτε;

γ) Ανακοινώστε στην ολομέλεια της τάξης.

4. Διάβασε τις πιο κάτω περιπτώσεις και γράψε στο κουτί τι

συναισθήματα ένιωσε το κάθε παιδί.

α) Η Μαρία έσπασε το πόδι της. Στο σχολείο δεν την παίζει

κανένας και κάποια παιδιά την κοροϊδεύουν «ανάπηρη».

Νιώθει:
………………………………………………………………………..

β) Η Γιάννα στο διαγώνισμα των μαθηματικών πήρε καλύτερο

βαθμό απ’ ό,τι στο προηγούμενο.

Νιώθει:
………………………………………………………………………..
 5

γ) Ο Παναγιώτης βλέπει ένα παιδί που δεν το παίζει κανένας.

Νιώθει:
………………………………………………………………………..

δ) Ο Γιώργος τσακώθηκε με το φίλο του και έσπασε το τζάμι της

τάξης του. Η δασκάλα ειδοποιεί τους γονείς του.

Νιώθει:
………………………………………………………………………..
5. Έχεις παρατηρήσει ποτέ το πρόσωπό σου και το σώμα σου όταν
νιώθει ενθουσιασμό, λύπη, έκπληξη ή άλλα συναισθήματα; Για
θυμήσου λίγο πως μοιάζει κάποιος όταν νιώθει το καθένα από τα
πιο πάνω συναισθήματα. Έπειτα, παίξε στην ομάδα σου το πιο κάτω
διασκεδαστικό παιχνίδι:
Ένα παιδί επιλέγει ένα συναίσθημα από τις πιο κάτω φατσούλες
συναισθημάτων και προσπαθεί να το περιγράψει χρησιμοποιώντας
το σώμα του. Τα υπόλοιπα παιδιά προσπαθούν να το μαντέψουν.
Κερδίζουν τα παιδιά που συγκεντρώνουν τους περισσότερους
βαθμούς μαντεύοντας το σωστό συναίσθημα.

Ο Χάρης είναι 10 Η Αλίκη είναι 8 Ο Γιώργος Η Στέλλα είναι

χρονών. Είχε μια χρονών. Μόλις είναι πολύ 11 χρονών. Δεν
έντονη συζήτηση με έχει αποκτήσει καλός μαθητής. έχει αδέλφια και
τους γονείς του το πρώτο της Σε ένα μένει σε μια
γιατί δεν του αδελφάκι. Οι διαγωνισμό πολυκατοικία
αγοράζουν κινητό γονείς της γνώσεων για που δεν έχει
 6
τηλέφωνο. αφιερώνουν παιδιά της
πολύ χρόνο για ηλικίας του, άλλα παιδιά.
να το ήρθε πρώτος.
φροντίζουν.

ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟ ΘΥΜΟ ΜΟΝΑΞΙΑ ΖΗΛΙΑ

6. Διάβασε τις πιο κάτω ιστορίες. Προσπάθησε να καταλάβεις το

συναίσθημα που νιώθει ο πρωταγωνιστής. Στη συνέχεια
αντιστοίχισε με την εικόνα και τη λέξη που ταιριάζει:

7. α) Σε ποιες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διάφορα

συναισθήματα; Σημείωσε μερικές στο πρόχειρό σου. Συζήτησε τις
ιδέες σου με το διπλανό σου και έπειτα με την ομάδα σου.

β) Για να καταλήξετε σε κάποια συμπεράσματα κάνετε τη

δραστηριότητα με το λουλούδι των
και το λουλούδι των :

 Διάβασε τα συναισθήματα που υπάρχουν στη σελίδα 1 του

παραρτήματος. Βάλε ένα Ε στο κουτάκι εκείνων που νομίζεις
ότι είναι ευχάριστα και ένα Δ στο κουτάκι εκείνων που
θεωρείς δυσάρεστα.
 β) Συζήτησε τις απαντήσεις σου με το διπλανό σου. Όπου δε
συμφωνείτε, ζητείστε την βοήθεια του δασκάλου ή της
δασκάλας σας. ΌτανΤο βεβαιωθείτε
λουλούδι των για τις απαντήσεις σας,
ξεκολλήστε τα αυτοκόλλητα
ευχάριστων της σελίδας 1 του
παραρτήματος και κολλήστε τα στα πέταλα του κατάλληλου
συναισθημάτων
λουλουδιού.
 7

Το λουλούδι των
δυσάρεστων
συναισθημάτων
 8

8. Παίζουμε το παιχνίδι

Να ένα διασκεδαστικό παιχνίδι για να παίξεις με το διπλανό ή τη

διπλανή σου:

Το ένα παιδί θα είναι το Το άλλο παιδί θα είναι ο

άγαλμα γλύπτης

Το άγαλμα ζωντανεύει
Ο γλύπτης «σκαλίζει» και περιγράφει τι το
το άγαλμα, δηλαδή κάνει να νιώθει η
προσπαθεί να του δώσει συγκεκριμένη έκφραση
συγκεκριμένη έκφραση και στάση.
και στάση.

Στη συνέχεια αλλάζετε

ρόλους και ξαναπαίζετε
το παιχνίδι.
9.
Αν έχεις τελειώσει πιο νωρίς από τους συμμαθητές σου, μην
περιμένεις άσκοπα! Συμπλήρωσε τις πιο κάτω εκφράσεις με λέξεις
από την παρένθεση και έπειτα σκέψου τη σημασία τους:

(Κίτρινος, ουρανό, πρασίνισε, ταύρος)

……………………………………………. απ’ τη ζήλια του.

Έγινε ………………………………….. απ΄ το φόβο του.

Ξεφυσά σαν …………………………………

Ανέβηκε στον έβδομο …………………………

10.
Παρακολούθησε το ψηφιακό δίσκο: «Ο βασιλιάς των λιονταριών».
Ανάλυσε τα συναισθήματα των ηρώων:

Σίμπα Τίμον
 9

………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
……………………. …………………….

Σε αυτή την ενότητα έχεις μάθει:

να αναγνωρίζεις και να ονομάζεις τα συναισθήματα που
νιώθεις
να αναγνωρίζεις τα συναισθήματα που νιώθει κάποιος
από τις εκφράσεις του προσώπου του και τις κινήσεις
του σώματός του
ότι δεν υπάρχουν καλά και κακά συναισθήματα, μόνο
δυσάρεστα και ευχάριστα.

http://www.pestaola.gr/mona-lisa-mystery-
smile/

Η Μόνα Λίζα νιώθει ………………....... Ο Γιούρι νιώθει ………………..............

γιατί γιατί ………………………………............
………………………………............ ………………………………………...........
………………………………………...........
 10

……………………………………..............

……………………………………..............

http://kiproseleftheri.blogspot.com/

http://themeanings.com/dashboard/plugin/page/word/on-
Ο Πέτρος νιώθει
looking
……………………....... Η Καρολίνα νιώθει ……………….........
γιατί γιατί ………………………………............
………………………………............ ………………………………………...........
………………………………………........... ……………………………………..............
……………………………………..............

1. α) Παρατήρησε τις πιο κάτω εικόνες. Κάνε υποθέσεις για το τι

νιώθει το κάθε πρόσωπο της εικόνας, αλλά και για το λόγο για τον
οποίο νιώθει το συγκεκριμένο συναίσθημα.

β) Για να οδηγηθείς σε συμπεράσματα, ακολούθησε τις οδηγίες και

απάντησε
Συζήτησε στις ερωτήσεις
τις απαντήσεις σουτου πιο
στην κάτω
ομάδα διαγράμματος:
σου. Ανακοινώστε τις απαντήσεις
σας στην τάξη. Τι παρατηρείτε;
……………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
 11

Είναι δυνατόν ένα συναίσθημα να συνδέεται με περισσότερες από μια

καταστάσεις; Πως γίνεται αυτό;
………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………

Όταν δύο άτομα βρίσκονται στην ίδια κατάσταση νιώθουν πάντα τα ίδια
συναισθήματα; Ανάφερε παραδείγματα για να δικαιολογήσεις την απάντησή
σου.
……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

Συμπέρασμα:
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………….
 12

2. Αν θες να δεις το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξες με τους

συμμαθητές/τριες και τη δασκάλα ή το δάσκαλο σου, να
αποδεικνύεται στην πράξη, τότε κάνε την πιο κάτω δραστηριότητα:
α) Άκουσε μία – μία τις μελωδίες που θα σου βάλει ο/η δάσκαλος/λα
σου. Για κάθε μελωδία που ακούς, γράψε τα συναισθήματα που σου
δημιουργούνται. Αν θες, χώρισε την κάθε μελωδία σε διακριτά
μέρη.

Μελωδία 1 Μελωδία 2
Ο Ωραίος Γαλάζιος Tritsch Trasch Polka
Δούναβης (Johann (Johann Strauss)
Strauss)
Συναισθήματα:
Συναισθήματα:
……………………………
……………………………
…………..
…………..
…………………………..
…………………………..
…………………………...
…………………………...
……………………………..
……………………………..
.......
.......
…………………...............
…………………...............
..............................
..............................

Μελωδία 3 Μελωδία 4
Στην Αίθουσα του Dance macabre (Saint-
Βασιλέως των Ορέων Saens)
(Grieg)
Συναισθήματα:
Συναισθήματα:
……………………………
……………………………
…………..
…………..
…………………………..
…………………………..
…………………………...
…………………………...
……………………………..
……………………………..
.......
.......
…………………...............
…………………...............
.....................................
..............................
.............................
 13

β) Για καθεμιά από τις μελωδίες που άκουσες και κατέγραψες τα

συναισθήματά σου, συζήτησε με το/τη διπλανό/ή σου. Συγκρίνετε
τα συναισθήματα που σας δημιουργήθηκαν καθώς και τις
καταστάσεις που σας έφεραν στον μυαλό οι μελωδίες. Καταγράψετε
τα κοινά και τα διαφορετικά συναισθήματα για κάθε μελωδία στα
πιο κάτω σχήματα:

Μελωδία 1 Μελωδία 2

Τα δικά σου Του διπλανού Τα δικά σου Του διπλανού

.........................
............................
.........................
............................
.........................
............................
.........................
............................
.........................
...........................
. .
Τα κοινά
.........................
............................
.........................
............................
.........................
............................
.........................
............................
.........................
...........................
Τα κοινά

Μελωδία 3 Μελωδία 4

Τα δικά σου Του διπλανού

Τα δικά σου Του διπλανού
.........................
............................
.........................
............................
.........................
............................
.........................
............................
.........................
............................
.........................
............................
.........................
............................
.........................
............................
.........................
...........................
.........................
...........................
.
.
Τα κοινά Τα κοινά

γ) Ανακοινώστε τα αποτελέσματά σας στην τάξη. Τι παρατηρείτε;

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
δ) Αν θέλετε, ακούστε ξανά τις μελωδίες και κάνετε ανάλογες
κινήσεις με το σώμα σας και εκφράσεις στο πρόσωπό σας.
 14

3.

Παίξε με το/τη διπλανό/ή σου το ακόλουθο παιχνίδι: Πάρτε το

χάρτη των Συναισθημάτων που θα σου δώσει ο/η δάσκαλος/λα σου.
Επιλέξτε ένα πρόσωπο. Καταγράψετε σε μια κόλλα χαρτί ή πείτε
προφορικά όσους περισσότερους λόγους μπορείτε που προκάλεσαν
το συγκεκριμένο συναίσθημα στο πρόσωπο. Νικητής είναι αυτός
που θα πει τους περισσότερους λόγους – συναισθηματικές
καταστάσεις. Κάνετε το ίδιο και για άλλα πρόσωπα.

Σε αυτή την ενότητα έχεις διαπιστώσει ότι:

διαφορετικές καταστάσεις μπορεί να
οδηγήσουν στο ίδιο συναίσθημα. Επίσης, μία
κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικά
συναισθήματα, ανάλογα με το άτομο που βιώνει
την κατάσταση.
 15

1. α) Ποιο είναι το πιο έντονο θετικό συναίσθημα που ένιωσες

πρόσφατα;
_____________________________________________________________________

β) Ποιο είναι το πιο έντονο αρνητικό συναίσθημα που ένιωσες

πρόσφατα;
_____________________________________________________________________

γ) Ετοίμασε τη δική σου λίστα με συναισθήματα. Γράψε σε αυτήν τα

συναισθήματα που αισθάνεσαι πιο συχνά:

1...............................................................

2...............................................................

3...............................................................

4...............................................................

5...............................................................

6.…….……..........................................

7....................................................

8...............................................

9..............................................

10.........................................
 16
2
1
2
0
1
9
1
8
1
7
1
6
1
5
1
4
1
3
1
2
1
1
1
0
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
2. α) Ποια συναισθήματα έχουν αναφέρει οι συμμαθητές/τριές σου;
Με τη βοήθεια της δασκάλας ή του δάσκαλού σας συμπληρώστε
την ακόλουθη γραφική παράσταση:

............ ........... ............. ............ ............ ........... .......... .......... ............. ..........
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
 17

β) Ποια συναισθήματα είναι κοινά σχεδόν σε όλους;

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

γ) Ποιο συναίσθημα φαίνεται να κυριαρχεί;

_____________________________________________________________________

3. Επέλεξε τρία συναισθήματα από τη λίστα σου. Σημείωσε μια

περίπτωση στην οποία θεωρείς ότι νιώθει κάποιο παιδί αυτό το
συναίσθημα.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ......................... ......................... ...........................

......................... ......................... .........................

......................... ......................... .........................
......................... ......................... .........................
......................... ......................... .........................

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ......................... ......................... .........................

......................... ......................... .........................
......................... ......................... .........................
......................... ......................... .........................
......................... ......................... .........................

4. Συζητήστε στην τάξη τα ακόλουθα:

α) Πώς νιώθετε όταν εκφράζετε τα συναισθήματά σας;
β) Είναι εύκολο να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας; Γιατί;
γ) Είναι σημαντικό να μοιραζόμαστε τα συναισθήματά μας με
τους άλλους;
δ) Σε ποιους μιλάτε για τα συναισθήματά σας;
 18

5.
Βοήθησε να κατασκευαστεί το κουτί των συναισθημάτων της τάξης
σου. Επίσης, γράψε σε χαρτάκια διάφορα έντονα συναισθήματα που
σε απασχολούν. Μην πετάξεις τα χαρτάκια! Θα τα χρησιμοποιήσεις
στη δραστηριότητα αξιολόγησης.

6.
Δημιουργήστε στην τάξη με τη βοήθεια της/του δασκάλας/ου σας
το κουτί των συναισθημάτων. Για μια βδομάδα γράφετε και ρίχνετε
ανώνυμα στο κουτί διάφορα έντονα συναισθήματα που νιώθετε σε
σχέση με τον εαυτό σας, τους φίλους σας, τους γονείς σας, τους
δασκάλους σας ή σε σχέση με οτιδήποτε άλλο θέλετε. Στο τέλος
της εβδομάδας ανοίξετε το κουτί και διαβάστε τις
συναισθηματικές καταστάσεις που είναι γραμμένες πάνω στα
χαρτάκια. Συζητήστε για τα ακόλουθα:

α) Ποια συναισθήματα φαίνεται να κυριαρχούν;

β) Ποια από τα συναισθήματα είναι κοινά σχεδόν σε όλους;
γ) Ποια από τα συναισθήματα αυτά δυσκολεύεστε να
χειριστείτε;
δ)Ποια από τα συναισθήματα αυτά σας κάνουν να νιώθετε
παράξενα;
ε) Πώς νιώσατε κάνοντας αυτή τη δραστηριότητα;

Συγχαρητήρια! Σε αυτή την ενότητα

έχεις μάθει να εκφράζεις τα
συναισθήματά σου!
 19

Ο καλός Σαμαρείτης

Τι ξέρεις για αυτή την ιστορία; Τι διαφορετικό νομίζεις πως θα

μάθεις με τη βοήθεια αυτού του
βιβλίου;

Κάποτε ο Χριστός είχε πει την ακόλουθη παραβολή:

Ένας άνθρωπος κατέβαινε από τα Ιεροσόλυμα στην Ιεριχώ. Σε
ένα σημείο του δρόμου, έπεσε στα χέρια ληστών. Οι ληστές τον
έγδυσαν και τον έδειραν. Έπειτα, έφυγαν και τον άφησαν
μισοπεθαμένο.
Μετά από λίγο, πέρασαν δυο συμπατριώτες του Ιουδαίοι. Ο
ένας ήταν Λευίτης και ο άλλος ιερέας. Τον είδαν, αλλά δεν τον
βοήθησαν. Έτρεξαν για να βρεθούν μακριά από τον κίνδυνο.
Κατόπιν πέρασε ένας ξένος, ένας Σαμαρείτης. Οι Ιουδαίοι
βρίσκονταν σε έχθρα με τους Σαμαρείτες, γιατί τους θεωρούσαν
ειδωλολάτρες. Ο Σαμαρείτης λοιπόν
δεν σκέφτηκε καθόλου ότι ο
πληγωμένος ήταν Ιουδαίος. Έσκυψε
στον πληγωμένο και του
περιποιήθηκε τις πληγές του. Στη
συνέχεια, τον ανέβασε στο ζώο του
και τον οδήγησε σε ένα πανδοχείο.
Έδωσε λεφτά στον ξενοδόχο και του
είπε: «Φρόντισέ τον και αν τύχει και
ξοδέψεις κάτι παραπάνω, εγώ στο
γυρισμό μου θα στο πληρώσω».
Γιακούπης, Ρ. Παιδική σειρά:
Η Αγία Γραφή - Οι παραβολές
του
 20

Χριστού. Αθήνα: Εκδόσεις Χαρά.

http://www.afisorama.gr/prod
uct/8096/lr-00-005626/ban-
gkogk-o-kalos-samareitis

1. α) Ποια συναισθήματα έχουν τα πρόσωπα της παραβολής και με

ποιες πράξεις τους τα εκφράζουν; Συμπλήρωσε τον πιο κάτω πίνακα
για να οργανώσεις καλύτερα την απάντησή σου:

Πρόσωπα Ενέργειες Συναισθήματα

 21

.............................. ..............................
..............................
.............................. ..............................
..............................
.............................. ..............................
..............................
.............................. ..............................
..............................
.............................. ..............................
..............................
.............................. ..............................
..............................
.............................. ..............................
..............................
.............................. ..............................
..............................
Ποιο συναίσθημα ήταν
.............................. που οδήγησε στη σωτηρία του
..............................
..............................
πληγωμένου
.............................. ..............................
..............................
ανθρώπου; ....................................................
.............................. ..............................
..............................
.............................. ..............................
Τι θα συνέβαινε στον κόσμο εάν επικρατούσε το
..............................
..............................
συναίσθημα της ..............................
..............................
αγάπης;.....................................................
.............................. ..............................
..............................
.................................................................................
.............................. ..............................
.................................................................................
..............................
.............................. ..............................
.................................................................................
..............................
.................................................................................
.............................. ..............................
..............................
.................................................................................
.............................. ..............................
............................................. ..............................
Θα μπορούσε ο καθένας να γίνει εκφραστής της
.............................. ..............................
αγάπης όπως ο Σαμαρείτης;…………………………..
..............................
..............................
Ανέφερε μερικούς ..............................
τρόπους με τους οποίους εσύ
..............................
εκφράζεις την αγάπη
.............................. σου καθημερινά:
..............................
..............................
1...............................................................................
.................................................................................
β) ...................
Ανακοίνωσε την απάντησή σου στην τάξη. Με τη βοήθεια της
δασκάλας ή του δασκάλου σας, συζητήστε κυρίως εκεί που
2...............................................................................
διαφωνείτε.
.................................................................................
2. α) Απαντώντας με τη σειρά στις ερωτήσεις του πιο κάτω
...................
διαγράμματος, θα οδηγηθείς σε κάποια συμπεράσματα.
3...............................................................................
.................................................................................
...................
 .................................................................................
..................
22

β) Σε τι συμπεράσματα κατέληξες τελικά; Έμαθες κάτι διαφορετικό

από αυτή την ιστορία σήμερα; Ανακοίνωσε την απάντησή σου στην
τάξη.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
 23

3. Μελέτησε το πιο κάτω ποίημα και απάντησε στις σχετικές

ερωτήσεις για να μάθεις περισσότερα για την αγάπη:

ΑΓΑΠΗ

Φρόντισες, παιδάκι μου, χέρια πληγωμένα;

Σκούπισες και στέγνωσες μάτια δακρυσμένα;
Άπλωσες το χέρι σου σ’ έναν πεινασμένο
Κι ένιωσες ανάλαφρο, τρισευτυχισμένο;
Αγαπάς πολύ κι ώρα σου καλή!

Πόνεσε η ψυχούλα σου για μιαν αδικία;

Δέχτηκες αγόγγυστα μια μικρή θυσία;
Στο θλιμμένο χάρισες το χαμόγελό σου
Κι η χαρά πλημμύρισε τον τρελό εαυτό σου;
Αγαπάς πολύ κι ώρα σου καλή:

Χαίρεσαι, όταν χαίρονται κι όταν κλαιν λυπάσαι

και ποτέ σου τ’ άδικο δε θα ΄θελες να ΄σαι;
Αγαπάς πολύ κι ώρα σου καλή.
Κι όσο στην ψυχούλα σου η αγάπη μένει
Θα ’ναι κι η ζωούλα σου φως πλημμυρισμένη.
Αντρέας Κωνσταντινίδης
http://blogs.sch.gr/sdromponis/2009/01/11/%CF%84%CE%B9-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE
%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B1%CE%B3%CE%AC%CF%80%CE%B7/

Με ποιους τρόπους μας παρακινεί να εκφράσουμε την αγάπη

το πιο πάνω ποίημα;

1.............................................................................................................................

2.............................................................................................................................

3.............................................................................................................................

4.............................................................................................................................

5.............................................................................................................................

6.............................................................................................................................

7.............................................................................................................................

8.............................................................................................................................

9.............................................................................................................................

10...........................................................................................................................
4. Παρατήρησε προσεκτικά τις εικόνες. Γράψε με ποιους τρόπους
τα
πρόσωπα σε κάθε μια από αυτές
εκφράζουν την αγάπη τους. Έπειτα,
συζήτησε τις απαντήσεις σου με
το διπλανό ή τη διπλανή σου.
 24

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

5. Εικονογράφησε κι εσύ μερικές σκηνές αγάπης από την

καθημερινή ζωή:

6.

Προσπάθησε να δώσεις ένα

ορισμό της αγάπης στο ρομπότ.

...............................................................................
...............................................................................
...........................................................................
.......................................................................
.......................................................

Συγχαρητηήρια!Σε αυτό το κεφάλαιο

έχεις μάθει για το συναίσθημα
Αγάπη!

Η πρώτη μέρα στο σχολείο

 25

Όταν χτύπησε το ξυπνητήρι, ήμουν ήδη ξύπνιος. Καθόμουν στο

κρεβάτι μου. Για δέκατη φορά βεβαιώθηκα πως δεν έλειπε τίποτα
από την καινούρια μου τσάντα. Η κασετίνα, τα μολύβια, η σβήστρα,
το πρόχειρό μου τετράδιο. Σηκώθηκα κρυφά. Πήγα γρήγορα και
βρήκα το μικρό γούνινο αρκουδάκι μου. Το έχωσα μέσα στη τσάντα
και γύρισα στο κρεβάτι μου. Έκλεισα σφιχτά τα μάτια μου για να
δει η μαμά πόσο καλά είχα κοιμηθεί. Εγώ, που στριφογύριζα σα
σβούρα όλη τη νύχτα. Ο μπαμπάς άνοιξε την πόρτα.

- Το πρωινό είναι έτοιμο Αργύρη! Εμπρός, όρθιος μεγάλε!

Έκανα ότι δεν άκουσα τίποτα. Η μαμά ήρθε να με φιλήσει. Την

κοίταξα με μεγάλα έκπληκτα μάτια τάχα, σαν μπούφος. Αλλά ο
μπούφος, εκείνο το πρωινό δεν πεινούσε. Το στομάχι του έκανε
περίεργους θορύβους κι έτσι το γάλα και η φέτα με το βούτυρο
έμειναν πάνω στο τραπέζι. Η μαμά επέμενε:

- Μα είσαι μεγάλος πια, Αργύρη μου! Το σκέφτεσαι; σε μισή ώρα

θα βρίσκεσαι στο μεγάλο σχολείο!

Μου είχαν κοπεί τα πόδια. Κρύωνα κιόλας. Αλλά οι μεγάλοι είναι

θαρραλέοι. Κατάφερα να φορέσω τα καινούρια μου ρούχα. Όλα
ήταν καινούρια, εκτός από το φόβο που είχε αρχίσει από τις
διακοπές κιόλας. Στο δρόμο, αφού ήμουν πια μεγάλος, άφησα το
χέρι της μαμάς. Δεν ήμουν εγώ σαν όλα αυτά τα πιτσιρίκια που
περπατούσαν μπροστά μου. Μόλις όμως αντίκρισα το σχολείο,
ξανάπιασα γρήγορα-γρήγορα το χέρι της μαμάς. Μου το έσφιξε
δυνατά. Έπειτα μ’ αγκάλιασε και δεν ήθελε να μ’ αφήσει.
Χρειάστηκε να βάλω όλη τη δύναμη για να της ξεφύγω. Ήμουν
μεγάλος πια εγώ. Μπήκα στο μεγάλο σχολείο χωρίς να γυρίσω πίσω.
Σκούπισα τα μάτια μου. Έκανα τάχα πως μπήκε σκόνη στο μάτι μου.
Οι μεγάλοι δεν κλαίνε. Μήπως και στα μάτια της μαμάς μπήκε
σκόνη; Θάρρος. Το μεσημέρι
όταν θα έρθει η μαμά να με
πάρει, θα ξέρω να διαβάζω.
Σίγουρα. Και να γράφω και να
λογαριάζω. Όλα θα τα ξέρω.

Γκούτμαν, Κ. Η πρώτη μέρα στο

σχολείο Στο Ανθολόγιο
Λογοτεχνικών
κειμένων Α΄& Β΄
Δημοτικού Το
δελφίνι.Αθήνα: Οργανισμός
Εκδόσεως Διδακτικών
βιβλίων

http://paidio.blogspot.com/2012/09/blog-post_160.html
 26

1. Για να κατανοήσεις καλύτερα το κείμενο που διάβασες,

απάντησε στις ερωτήσεις του διαγράμματος με τη σειρά.

Ποιος είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας;

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Τι πρόβλημα είχε;
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Γιατί ήταν αυτό πρόβλημα;
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Τι λύση έδωσε στο πρόβλημά του;
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Ποιοι βοήθησαν στη λύση του προβλήματος;
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Πώς βοήθησαν;
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
 27

2. α) Ξεχώρισε τις διαφορετικές σκηνές του κειμένου. Σε κάθε

σκηνή γράψε τα συναισθήματα που διακατέχουν το κάθε πρόσωπο
της ιστορίας καθώς και τις φράσεις του κειμένου που το
αποδεικνύουν:

Σκηνές Αργύρης Μητέρα Πατέρας

Συναίσθημα: Συναίσθημα: Συναίσθημα:

............................ ............................ ............................

1η Φράσεις: Φράσεις: Φράσεις:

............................ ............................ ............................

............................ ............................ ............................

............................ ............................ ............................

Συναίσθημα: Συναίσθημα: Συναίσθημα:

............................ ............................ ............................

2η Φράσεις: Φράσεις: Φράσεις:

............................ ............................ ............................

............................ ............................ ............................

............................ ............................ ............................

Συναίσθημα: Συναίσθημα: Συναίσθημα:

............................ ............................ ............................

3η Φράσεις: Φράσεις: Φράσεις:

............................ ............................ ............................

............................ ............................ ............................

............................ ............................ ............................

β) Έλεγξε τις απαντήσεις σου με το διπλανό ή τη διπλανή σου.

γ) Ανακοινώστε τις απαντήσεις σας στην τάξη.

 28

3. α) Μελέτησε την αλλαγή των συναισθημάτων του Αργύρη από

σκηνή σε σκηνή. Με ποιες αντιδράσεις τα εκφράζει κάθε φορά; Για
να οργανώσεις καλύτερα την απάντησή σου, συμπλήρωσε τον
πίνακα.

Συναίσθημα Αντίδραση

.................................... ....................................

.................................... ....................................

Σκηνή ..................................... .....................................

Πρώτη
...................................... ......................................

...................................... ......................................

.................................... ....................................

.................................... ....................................

Σκηνή ..................................... .....................................

Δεύτερη
...................................... ......................................

...................................... ......................................

.................................... ....................................

Σκηνή .................................... ....................................

Τρίτη
..................................... .....................................

...................................... ......................................

β) ...................................... ......................................

Ανακοίνωσε τα αποτελέσματά σου στην τάξη.

4. Μιμηθείτε τον Αργύρη σε κάθε σκηνή στην οποία ένιωθε φόβο.

Πώς ήταν άραγε η φωνή του; Το πρόσωπό του;

5. α) Συμπλήρωσε το πιο κάτω διάγραμμα:

 29
Πότε νομίζεις ότι ένα παιδί της ηλικίας σου νιώθει φόβο;

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

Πώς θεωρείς ότι ένα παιδί της ηλικίας σου αντιδρά όταν νιώθει φόβο;

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

Ποιος νομίζεις ότι μπορεί να το βοηθήσει και πώς;

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

β) Σχεδίασε τον εαυτό σου όποτε νιώθει φόβο:

6. α) Διαβάστε τις πιο κάτω ιστοριούλες. Αναγνωρίζετε το

συναίσθημα; Βάλε ΝΑΙ στο κουτί κάτω από την ιστορία στην οποία
πιστεύεις ότι ο ήρωας χειρίστηκε σωστά το φόβο του και ΟΧΙ αν
 30

πιστεύεις ότι δεν χειρίστηκε σωστά το φόβο του. Γράψε το

επιχείρημά σου για την κάθε απάντηση.

Ιστορία 2
Ιστορία 1

Η Άννα είναι 7 χρονών. Τις Η Σταυρούλα, όταν

νύχτες φοβάται να κοιμάται διασταυρώνει το δρόμο,
μόνη της. Έτσι, κάθε βράδυ φοβάται λίγο. Έτσι, πάντοτε
επιμένει να κοιμάται με τους σιγουρεύεται ότι δεν διατρέχει
γονείς της. κίνδυνο και μετά διασταυρώνει.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
…………………………………. ………………………………….
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ
……………………………………….. ………………………………………..

……………………………………….. ………………………………………..

……………………………………….. ………………………………………..

……………………………………….. ………………………………………..

Ιστορία 3 Ιστορία 4

Ο Τζων είναι πολύ καλός

Ο κύριος Αντώνης φοβάται
μαθητής. Όμως όποτε έχει
πολύ τα αεροπλάνα. Είναι 45
διαγώνισμα, νιώθει ένα
χρονών και δεν έχει ταξιδέψει
ανεξήγητο φόβο. Ο φόβος του
ποτέ με αεροπλάνο. Όλη η
τον κάνει να πονάει την κοιλιά
οικογένειά του αναγκάζεται να
του και να μην μπορεί να φάει
ταξιδεύει με πλοίο για να πάνε
τίποτα, ούτε και να
όλοι μαζί διακοπές.
συγκεντρωθεί.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
…………………………………. ………………………………….
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ
……………………………………….. ………………………………………..

……………………………………….. ………………………………………..

……………………………………….. ………………………………………..

……………………………………….. ………………………………………..
 31

β) Συζητήστε με το διπλανό ή τη διπλανή τις απαντήσεις σας.

Προτείνετε στα πρόσωπα της ιστορίας που δεν χειρίζονται σωστά
το φόβο τους, ένα πιο σωστό τρόπο χειρισμού του φόβου τους.
Μοιραστείτε τις ιδέες σας στις ομάδες σας. Ανακοινώστε στην
τάξη.

γ) Διαβάστε ξανά την ιστορία 2. Μήπως ο φόβος κάποιες φορές

είναι χρήσιμος; Πότε και γιατί νομίζετε;

7. α) Σε ποιο συμπέρασμα οδηγηθήκατε σε αυτή την ενότητα;

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

β) Σχολιάστε τη φράση «Τα συναισθήματα καθοδηγούν τις σκέψεις

και τις πράξεις μας. Δίνουν νόημα στη ζωή μας».
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

8.
Προσπάθησε να δώσεις ένα ορισμό του φόβου στο ρομπότ.

........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
............................

Συγχαρητήρια! Σε αυτό το κεφάλαιο

έχεις μάθει για το συναίσθημα
Φόβος!
 32

Τι γνωρίζουμε για Τι θέλουμε να Πώς θα τα

το θέμα; μάθουμε γι’ αυτό; μάθουμε;

Το λουλουδένιο φυτό και το δεντράκι

Ήταν μια φορά κι έναν καιρό ένα φυτό. Κάθε άνοιξη άνθιζε και
αποκτούσε καταπληκτικά κόκκινα λουλούδια. Ήταν και ένα άλλο
μικρό πράσινο φυτό δίπλα του.

Όλα τα παιδιά θαύμαζαν τα λουλούδια. Τα μύριζαν και τα

ζωγράφιζαν.

Το μικρό πράσινο φυτό δεν το πρόσεχε κανείς. Δεν το μύρισε και το

ζωγράφισε ποτέ κανείς. Λες και δεν το έβλεπαν τα παιδιά του
σχολείου! Το μικρό πράσινο φυτό ήταν πολύ απογοητευμένο από
τον εαυτό του. Στεκόταν με τα φύλλα του γερμένα σαν να
ντρεπόταν. Μεγάλωνε βέβαια σιγά-σιγά. Αλλά όλοι πρόσεχαν τα
φανταχτερά και ευωδιαστά λουλούδια.

-Αχ! Γιατί δεν με προσέχει κι εμένα κανείς; Αναρωτιόταν με

παράπονο. Γιατί να μην έχω κι εγώ ωραία λουλούδια;
Δεληκανάκη, Ν. (2005). Συναισθηματική Αγωγή. Κατανόηση και
βιωματική προσέγγιση των συναισθημάτων. Αθήνα:
Ταξιδευτής

1.Πώς νιώθει το δεντράκι;

2.Γιατί νιώθει αυτά τα συναισθήματα;
3.Συνέχισε την ιστορία στο πιο κάτω κουτάκι
δίνοντας ένα αισιόδοξο τέλος. Έχεις καμιά
καλή ιδέα; Έπειτα, συζήτησε τις απαντήσεις
……………………………………………………………………………………………
σου με το διπλανό ή τη διπλανή σου.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………..
 33

4.Η ιστορία ζωντανεύει

Χωριστείτε σε ζευγάρια. Ο ένας σας θα υποδυθεί το λουλουδένιο
φυτό και ο άλλος το δεντράκι. Ο δάσκαλος σας διαβάζει την
ιστορία και εσείς την παρουσιάζετε με παντομίμα.

5.Προβληματισμοί: Διάβασε τους πιο κάτω προβληματισμούς και

γράψε στο κουτί πώς αισθάνεται το κάθε παιδί και τι θα μπορούσε
να κάνει για να ξεφύγει από το συναίσθημα αυτό; Έπειτα έλεγξε
τις απαντήσεις σου με την ομάδα σου.

α) Η Ζέτα είναι από άλλη χώρα. Δε μιλάει τη γλώσσα μας. Τα

παιδιά δεν την καταλαβαίνουν. Συνήθως δεν την παίζουν και
κάθεται μόνη της σε μια άκρη.

Συναίσθημα:
…………………………………………………… Τι θα
μπορούσε να κάνει η Ζέτα για να ξεφύγει από αυτό
το συναίσθημα; ………………………………………….
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
…

β) Ο Χρίστος δεν καταφέρνει να φτιάξει ωραίες ζωγραφιές. Η

ζωγραφική του είναι συνήθως μουντζούρες όπως λένε τα άλλα
παιδιά που τον κοροϊδεύουν. Νομίζει πως δε θα τα καταφέρει ποτέ.
Μερικές φορές τις σκίζει και τις πετάει.

Συναίσθημα:……………………………………………………
Τι θα μπορούσε να κάνει ο Χρίστος για να ξεφύγει από
αυτό το συναίσθημα; ………………………………………….
………………………………………………………………………
……………………………………………………………………
 34

γ) Τι θα μπορούσαν να κάνουν τα άλλα παιδιά; Κατάγραψε στον πιο

κάτω κατάλογο τις προτάσεις σου. Έπειτα έλεγξε τις απαντήσεις
σου με την ομάδα σου.
1…………………………………………………………………
2…………………………………………………………………
3…………………………………………………………………
4…………………………………………………………………
6. 5…………………………………………………………………
Φανταστείτε ότι θα μπορούσατε να γράφατε ένα γράμμα στο
Χρίστο, για να τον κάνετε να νιώσει καλύτερα, ώστε να καταφέρει
να ξεπεράσει την απογοήτευσή του. Τι θα του γράφατε;

Αγαπητέ Χρίστο,
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………

7. ………………………………………
Προσπάθησε να δώσεις ένα ορισμό της απογοήτευσης στο ρομπότ.
………………………………………
…………………………..

…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
……………………….
 35

Συγχαρητήρια! Σε αυτό το κεφάλαιο

έχεις μάθει για το συναίσθημα
Απογοήτευση!

1. Η Χριστίνα είναι λυπημένη γιατί έριξε το παγωτό κάτω. Όλη

μέρα έκλαιγε και δε σταματούσε με τίποτα.

α) Γράψε τι νομίζεις ότι της είπε η φίλη της η Χαρά για να την
κάνει να νιώσει καλύτερα

. Έπειτα,

συζήτησε τις απαντήσεις σου με το διπλανό ή τη διπλανή σου.

Τέλος, ανακοίνωσε την απάντησή σου στην τάξη.

………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
 36

β) Ζωγράφισε στο κουτάκι τη Χριστίνα χαρούμενη και γράψε τι

νομίζεις ότι έγινε για να νιώσει καλύτερα. Έπειτα, συζήτησε τις
απαντήσεις σου με το διπλανό ή τη διπλανή σου. Τέλος,
ανακοίνωσε την απάντησή σου στην τάξη.

……………………………………………………

……………………………………………………

……………………………………………………

……………………………………………………

……………………………………………………

……………………………………………………

……………………………………………………
Η Χριστίνα χαρούμενη ……………………………………………………

……………………………………………………

…………………………………………………..
2.
Προσπάθησε να δώσεις ένα ορισμό της λύπης στο ρομπότ.

…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
……………………….
 37

Συγχαρητήρια! Σε αυτό το κεφάλαιο

έχεις μάθει για το συναίσθημα
Λύπη!

Ο Γιώργος και ο Αντρέας είναι πολύ

καλοί φίλοι. Σήμερα τσακώθηκαν
γιατί ο Γιώργος έριξε κατά λάθος χυμό
πάνω στα ρούχα του Αντρέα. Ο Αντρέας
άρχισε να φωνάζει και να χτυπά το
Γιώργο. Ο Γιώργος το χτύπησε πίσω.

1. Είναι σωστό αυτό που έκαναν τα αγόρια; Γιατί;

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

2. Τι θα μπορούσαν να κάνουν τα αγόρια για να μη φτάσουν στον

καβγά;
 38

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

3. Ανακοινώστε στην ομάδα σας τις απαντήσεις σας και συζητήστε

κατά πόσο συμφωνείτε. Έπειτα ανακοινώστε τις απαντήσεις σας
στην τάξη.

4. Ζωγράφισε ένα καλό τέλος στην ιστορία και εξήγησε αυτό που
ζωγράφισες.

……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
Τι έγινε στο τέλος;
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
Τι έγινε στο τέλος;
…………………………………………………….
5. Σχεδιάζω δύο περιπτώσεις κατά τις οποίες μπορεί να θυμώσω
και γράφω λίγα λόγια γι’ αυτό που σχεδίασα. Δίπλα σχεδιάζω και
.
γράφω τρόπους με τους οποίους θα μπορούσα να ελέγξω το θυμό
μου.
α)

Μπορεί να θυμώσω Ελέγχω το θυμό μου

όταν
να θυμώσω

……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
……………………………............. …………………………..
.. …………...
 39

β)

Μπορεί να θυμώσω Ελέγχω το θυμό μου

όταν

Έχεις περισσότερους από 650 μύες.

Χρησιμοποιείς 43 μύες για να
θυμώσεις και μόνο 17 για να
χαμογελάσεις. Άρα είναι πιο
εύκολο
……………………………………… να χαμογελάς παρά να
………………………………………
θυμώνεις! Σε ποιον θα επέλεγες να
……………………………………… ………………………………………
μιλήσεις αν ένιωθες θυμό; Γράψε
……………………………………… ………………………………………
την απάντησή σου!
……………………………............. …………………………..
.. …………...
6.

……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
7. Φανταστείτε ότι περνάτε από κάποιο μαγαζί μαζί με τους φίλους
……………………………………………………………………………
σας. Ξαφνικά σας κατηγορούν ότι εσείς ρίξατε την μπάλα στο
……………………………………………………………………………
τζάμι και το σπάσατε. Αισθανθήκατε πολύ θυμό μέσα σας γι’ αυτή
………….
την αδικία. Χρησιμοποιήστε το φωτεινό σηματοδότη της τροχαίας
για να βρείτε 4 τρόπους έτσι ώστε να μπορέσετε να βοηθήσετε τον
εαυτό σας να ξεπεράσει το θυμό του. Πώς θα αντιδρούσατε;
Πλωμαρίτου, Β. (2004). Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συναισθηματικής
Νοημοσύνης.Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.

α) Συζήτησε τις απαντήσεις σου με το διπλανό ή τη διπλανή σου.

Με τη βοήθεια της δασκάλας ή του δασκάλου σας, συζητήστε
κυρίως εκεί που διαφωνείτε.
β) Ανακοίνωσε την απάντησή σου στην τάξη.
 40

Πλωμαρίτου, Β. (2004). Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συναισθηματικής

Νοημοσύνης.Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.

1.............................................................................................................................

..............................................................................................................................

2............................................................................................................................

...............................................................................................................................

3............................................................................................................................

...............................................................................................................................

4............................................................................................................................
8. Σε ποιές περιπτώσεις μπορεί ένα παιδί να τσακωθεί με τα
αδέλφια,
. τους φίλους ή τους συμμαθητές του;
..................................................................

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
 41

9.Τι κάνεις εσύ κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης σου με κάποιο

άλλο άτομο;
ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ποτέ Σπάνια Συνήθως Πάντοτε
Συζητώ για να
βρω λύση
Κοροϊδεύω
Ζητώ
συγγνώμη
Ζητώ την
παρέμβαση
κάποιου
μεγαλύτερου
Φωνάζω
Βρίζω
Φεύγω
Χτυπώ,
κλωτσώ,
επιτίθεμαι
Κλαίω
Κάνω κάποιο
αστείο
Προσπαθώ να
καταλάβω πώς
σκέφτεται ο
άλλος
Συγχωρώ
Καταστρέφω
κάτι που
ανήκει στον
άλλο

10. Ταξινόμησε τους πιο πάνω τρόπους χειρισμού μιας σύγκρουσης

σε σωστούς και λανθασμένους. Έπειτα έλεγξε τις απαντήσεις σου
με το διπλανό ή τη διπλανή σου.
 42
Σωστοί τρόποι χειρισμού Λανθασμένοι τρόποι
μιας σύγκρουσης χειρισμού μιας σύγκρουσης

11. Για καθεμιά από τις καταστάσεις που περιγράφονται παρακάτω

απάντησε τα πιο κάτω ερωτήματα:

Αναγνώρισε και εξέφρασε το συναίσθημα.

Ποιος είναι ένας καλός τρόπος να χειριστείς το
συναίσθημα;
Ποιος είναι ο λανθασμένος τρόπος να χειριστείς
το συναίσθημα;

α) Δε μελέτησες αρκετά και έτσι απέτυχες στο τελευταίο

διαγώνισμα των μαθηματικών

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

β) Ο/Η εκπαιδευτικός σου έκανε παρατήρηση χωρίς να έχεις κάνει

κάτι.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
 43

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

γ) Οι γονείς σου δε σου επιτρέπουν να παίζεις μέχρι αργά έξω το

απόγευμα με τους φίλους σου.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

δ) Συζήτησε τις απαντήσεις σου με το διπλανό ή τη διπλανή σου.

Όπου δε συμφωνείτε, ζητήστε την βοήθεια του δασκάλου ή της
δασκάλας σας. Τέλος ανακοινώστε τις απαντήσεις σας στην τάξη.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

12.α) Σκεφτείτε ένα «σχέδιο δράσης» το οποίο θα μπορείτε να

εφαρμόζετε κάθε φορά που έχετε να χειριστείτε ένα αρνητικό
συναίσθημα. Το «σχέδιο δράσης» θα πρέπει να αποτελείται από 3-5
βήματα. Έπειτα συζητήστε το στην ομάδα σας.

1…………………………………………………………………
2…………………………………………………………………
3…………………………………………………………………
4…………………………………………………………………
5………………………………………………………………………
………………………………………………………………………

β) Ανακοινώστε τα σχέδια δράσης στην ολομέλεια της τάξης.

γ) Ποια είναι τα κοινά σημεία ανάμεσα στα σχέδια δράσης;

 44

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

δ) Φτιάξτε ένα πόστερ με τα «βήματα διαχείρισης αρνητικών

συναισθημάτων» και αναρτήστε το στην πινακίδα της τάξης για να
το χρησιμοποιείτε όποτε χρειάζεται.

1…………………………………………………..

................................................................

2…………………………………..

……………….............................................

...................

3…………………………………..

……………….............................................

...................

4……………………………………………..

……..........................................................

......

5…………………………………………………..

................................................................

6…………………………………………………..

................................................................
13.
Προσπάθησε να
. δώσεις ένα ορισμό του θυμού στο ρομπότ.
 45

…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………….

Συγχαρητήρια! Σε αυτό το κεφάλαιο

έχεις μάθει για το συναίσθημα
Θυμός!

Συγχαρητήρια! Σε αυτή την ενότητα έχεις μάθει ότι

για το χειρισμό έντονων αρνητικών
συναισθημάτων:

1.Αναγνωρίζω το συναίσθημα

2.Αποδέχομαι το συναίσθημα

3.Χαλαρώνω και παίρνω χρόνο να σκεφτώ πριν

ενεργήσω. Παίρνω βαθιές αναπνοές και χαλαρώνω
όλους τους μύες του κορμιού μου

4.Σκέφτομαι πιθανούς τρόπους για να βοηθήσω τον

εαυτό μου να νιώσει καλύτερα

5. Επιλέγω έναν από τους τρόπους που σκέφτηκα

και ενεργώ (μιλώ σε κάποιον κτλ.) Αν δεν πετύχει
επιλέγω κάτι άλλο.

Αναφορές
 46

Γιακούπης, Ρ. Παιδική σειρά: Η Αγία Γραφή - Οι παραβολές του

Χριστού.
Αθήνα: Εκδόσεις Χαρά.

Γκούτμαν, Κ. Η πρώτη μέρα στο σχολείο Στο Ανθολόγιο

Λογοτεχνικών
κειμένων Α΄& Β΄ Δημοτικού Το δελφίνι. Αθήνα: Οργανισμός
Εκδόσεως Διδακτικών βιβλίων

Δεληκανάκη, Ν. (2005). Συναισθηματική Αγωγή. Κατανόηση και

βιωματική προσέγγιση των συναισθημάτων. Αθήνα:
Ταξιδευτής

Επαμεινώνδα, Ε., Νεοκλέους, Ε., & Τιγγιρίδου, Μ.(2007). Τα πρώτα

βήματα. Οδηγός Εκπαίδευσης για Υγιείς Σχέσεις (7-12 ετών).
Λευκωσία: Κυπριακός Σύνδεσμος Οικογενειακού
Προγραμματισμού

Πλωμαρίτου, Β. (2004). Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συναισθηματικής

Νοημοσύνης.Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.