3.

Φθίνουσες ταλαντώσεις

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

Θ3.1 Να συμπληρώσετε τα κενά στις προτάσεις που ακολουθούν:

α. Σε μια φθίνουσα ταλάντωση το πλάτος ………….
β. Αν ένα μικρό σώμα ταλαντώνεται μέσα σε αέριο ή υγρό, τότε η δύναμη που είναι αντίθετη της
κίνησης είναι ανάλογη της ……………..
γ. Αν η δύναμη της αντίσταση είναι της μορφής Fbυ, η σταθερά b εξαρτάται από τις ……………
του μέσου και από το ………… και το ……………. του σώματος.
δ. Ο ρυθμός μείωσης του πλάτους εξαρτάται από την τιμή της σταθεράς ……………..
ε. Για μια ορισμένη τιμή της σταθεράς b, η ……………… διατηρείται σταθερή και είναι ανεξάρτητη
από την τιμή του …………..
στ. Αν η σταθερά b αυξηθεί κατά λίγο, τότε το πλάτος μειώνεται πιο…………… και η περίοδος
παρουσιάζει μια πολύ μικρή ……………
ζ. Αν η σταθερά b είναι πολύ μεγάλη τότε η κίνηση γίνεται ……………….

Θ3.2 Να συμπληρώσετε τα κενά στις προτάσεις που ακολουθούν:

α. Το πλάτος μιας φθίνουσας ταλάντωση μειώνεται …………………. με το χρόνο, σύμφωνα με τη
σχέση Α…eΛ….
β. Η σταθερά Λ εξαρτάται από τη σταθερά …………… και από τη ………….. του σώματος.
γ. Ο λόγος δύο διαδοχικών ……….. προς την ίδια κατεύθυνση διατηρείται ……………
δ. Στα αμορτισέρ των αυτοκινήτων, η απόσβεση είναι …………… ενώ στο εκκρεμές ρολόι
επιδιώκεται πολύ ……………… απόσβεση.

Θ3.3 Σύστημα εκτελεί φθίνουσες ταλαντώσεις υπό την επίδραση εξωτερικής δύναμης που δίνεται
από τη σχέση Fbυ, όπου b η σταθερά απόσβεσης. Το πλάτος της ταλάντωσης μειώνεται εκθετικά
με το χρόνο σύμφωνα με τη σχέση Ακ=Α0 e-Λt, με tκΤ και κ0,1,2..

α. Από ποιους παράγοντες εξαρτώνται οι σταθερές b και Λ;

β. Να αποδείξετε ότι ο λόγος δύο διαδοχικών μέγιστων απομακρύνσεων προς την ίδια κατεύθυνση είναι
Ακ
σταθερός και ίσος με, eΛΤ.
Ακ+1

Θ3.4 Σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση το πλάτος τη χρονική στιγμή t0 είναι Α0. Στο τέλος
κάθε περιόδου, Τ, το πλάτος γίνεται Α1, Α2, Α3… και συνδέονται με τη σχέση Ακ/Ακ1λ όπου
κ0,1,2… και λ σταθερός και μεγαλύτερος του 1.
Να γίνουν γραφικές παραστάσεις απομάκρυνσης  χρόνου, (xt) για μια αμείωτη ταλάντωση
πλάτους Α0 και περιόδου Τ, και για τις αντίστοιχες φθίνουσες της με λόγους απόσβεσης, λ2 και λ4
με ίδιο αρχικό πλάτος Α0 και σταθερή περίοδο Τ.

Θ3.5 Σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση κατά την οποία το πλάτος μειώνεται με το χρόνο σύμφωνα
με τη σχέση Ακ=Α0e-Λt, να αποδείξετε ότι ο λόγος δύο διαδοχικών τιμών της ενέργειας του ταλαντωτή
Ε
είναι: Κ e2ΛΤ, όπου Τ η περίοδος.
ΕΚ+1

79
ΘΕΜΑΤΑ Α

Α3.1 Η δύναμη αντίστασης στην κίνηση ενός σώματος είναι της μορφής Fανbυ (όπου b μια
σταθερά και υ η ταχύτητα) όταν το σώμα
α. είναι μικρό και κινείται μέσα σε αέριο ή υγρό
β. είναι ογκώδες και κινείται μέσα σε αέριο ή υγρό
γ. είναι μικρό και ολισθαίνει σε τραχύ επίπεδο
δ. είναι μικρό και κινείται μόνο μέσα σε παχύρευστο υγρό.

Α3.2 Σε φθίνουσα ταλάντωση η δύναμη που προκαλεί την απόσβεση είναι της μορφής F = -bυ,
όπου b θετική σταθερά και υ η ταχύτητα του σώματος που ταλαντώνεται. Το έργο της δύναμης
αυτής είναι
α. θετικό, όταν το σώμα κινείται προς την αρνητική κατεύθυνση.
β. πάντα αρνητικό.
γ. πάντα θετικό.
δ. μηδέν για μια πλήρη ταλάντωση.

Α3.3 Σε φθίνουσα ταλάντωση η δύναμη που προκαλεί την απόσβεση είναι της μορφής F -bυ. Η
σταθερά απόσβεσης b εξαρτάται
α. μόνο από το σχήμα του σώματος που κινείται.
β. μόνο από το μέγεθος του σώματος που κινείται.
γ. μόνο από τις ιδιότητες του μέσου μέσα στο οποίο γίνεται η ταλάντωση.
δ. από όλα τα παραπάνω.

Α3.4 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση η δύναμη που αντιστέκεται στην κίνηση του σώματος είναι της
μορφής Fbυ, με bσταθερό. Η περίοδος κατά τη διάρκεια της φθίνουσας ταλάντωσης:

α. αυξάνεται β. μειώνεται γ. διατηρείται σταθερή

Α3.5 Σε μια αμείωτη ΑΑΤ η περίοδος είναι Τ02π m/D. Σε μια φθίνουσα ταλάντωση με μικρή
σταθερά απόσβεσης b, η περίοδος Τ
α. είναι σταθερή αλλά μικρότερη από την Τ0.
β. είναι σταθερή αλλά μεγαλύτερη από την Τ0
γ. μειώνεται κατά τη διάρκεια της ταλάντωσης.
δ. αυξάνεται κατά τη διάρκεια της ταλάντωσης.

Α3.6 Κατά τη φθίνουσα μηχανική ταλάντωση

α. το πλάτος παραμένει σταθερό.
β. η μηχανική ενέργεια διατηρείται.
γ. το πλάτος μεταβάλλεται σύμφωνα με τη σχέση Α=Α0eΛt, όπου Λ θετική σταθερά.
δ. έχουμε μεταφορά ενέργειας από το ταλαντούμενο σύστημα στο περιβάλλον.

Α3.7 Για να γίνει μια φθίνουσα ταλάντωση, απεριοδική πρέπει

α. το σώμα να ταλαντώνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
β. να μειωθεί πολύ η τιμή του b.
γ. να αυξηθεί πολύ η τιμή της b.
δ. να γίνει η δύναμη της αντίστασης της μορφής, Fbυ2.

80
Α3.8 Ένα σώμα κάνει απεριοδική κίνηση, αν κινείται μέσα σε:
α. απόλυτο κενό.
β. καθαρό νερό.
γ. πολύ παχύρευστο υγρό.
δ. αέριο χαμηλής πίεσης.

Α3.9 Σε μια μηχανική ταλάντωση εκτός της δύναμης επαναφοράς δρα και η δύναμη αντίστασης,
Fbυ, bσταθερό. Τότε το πλάτος της ταλάντωσης μειώνεται με το χρόνο σύμφωνα με τη σχέση:

α. ΑΑ0eΛt β. ΑΑ0eΛt
2
γ. ΑΑ0Λt δ. ΑΑ0eΛt

Α3.10 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση στην οποία το πλάτος μειώνεται σύμφωνα με την σχέση ΑΑ0eΛt
, η δύναμη της απόσβεσης έχει τη μορφή

α. Fσταθερή β. Fbυ2 γ. FDx δ. Fbυ

Α3.11 Σύστημα εκτελεί φθίνουσες εκθετικές ταλαντώσεις με σταθερά απόσβεσης b, στις οποίες το
πλάτος μειώνεται σύμφωνα με τη σχέση ΑΚ=Α0 e-Λt. Στην σχέση αυτή ο χρόνος παίρνει τιμές :
α. τυχαίες.
β. ακέραια πολλαπλάσια της περιόδου.
γ. άρτια πολλαπλάσια της περιόδου.
δ. περιττά πολλαπλάσια της περιόδου.

Α3.12 Ποιες από τι προτάσεις που ακολουθούν και αναφέρονται στη σταθερά Λ της σχέσης ΑΚ=Α0 e-
Λt
είναι σωστές;
α. Εξαρτάται μόνο από τη σταθερά απόσβεσης.
β. Είναι αριθμός χωρίς διαστάσεις.
γ. Εξαρτάται από τη σταθερά απόσβεσης και τη μάζα του σώματος που ταλαντώνεται.
δ. Μετριέται σε s1.

Α3.13 Να αντιστοιχήσετε τους δύο συντελεστές b και Λ της αριστερής στήλης με τους παράγοντες
της δεξιάς στήλης από τους οποίους πιθανόν να εξαρτώνται.

1. Συντελεστής απόσβεσης b α. Πλάτος ταλάντωσης

β. Περιβάλλον
γ. Μάζα σώματος
2. Συντελεστής, Λ δ. Μέγεθος σώματος
ε. Σχήμα σώματος

Α3.14 Όταν ένα σύστημα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη είναι
ανάλογη της ταχύτητας, τότε ο λόγος δύο διαδοχικών μεγίστων απομακρύνσεων προς την ίδια
κατεύθυνση
α. μειώνεται εκθετικά με το χρόνο.
β. παραμένει σταθερός.
γ. αυξάνεται.
δ. μειώνεται

81
Α3.15 Ένα σύστημα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση, στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη
της ταχύτητας. Τότε
α. η μηχανική ενέργεια του συστήματος παραμένει σταθερή.
β. το πλάτος της ταλάντωσης μειώνεται εκθετικά με το χρόνο.
γ. η περίοδος του συστήματος μεταβάλλεται.
δ. ο λόγος δύο διαδοχικών μεγίστων απομακρύνσεων προς την ίδια κατεύθυνση μειώνεται.

Α3.16. Όταν ένα σύστημα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη είναι
ανάλογη της ταχύτητας, τότε
α. η περίοδος διατηρείται σταθερή
β. η μηχανική ενέργεια παραμένει σταθερή.
γ. ο λόγος δύο διαδοχικών μεγίστων απομακρύνσεων προς την ίδια κατεύθυνση αυξάνεται.
δ. το πλάτος μειώνεται ανάλογα με το χρόνο.

Α3.17 Σε μία φθίνουσα ταλάντωση ο λόγος δύο διαδοχικών μεγίστων απομακρύνσεων προς την
ίδια κατεύθυνση παραμένει σταθερός. Στην περίπτωση αυτή το πλάτος της ταλάντωσης
α. μειώνεται εκθετικά με το χρόνο.
β. μειώνεται ανάλογα με το χρόνο.
γ. παραμένει σταθερό.
δ. αυξάνεται εκθετικά με το χρόνο.

Α3.18 Ένα σύστημα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη
της ταχύτητας. Αν η σταθερά απόσβεσης αυξηθεί κατά λίγο, τότε η περίοδος της ταλάντωσης:
α. διατηρείται σταθερή.
β. αυξάνεται ελάχιστα.
γ. μειώνεται ελάχιστα.
δ. αυξάνεται πολύ.

Α3.19 Ένα σύστημα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη
της ταχύτητας. Αν η σταθερά απόσβεσης αυξηθεί κατά λίγο, τότε η συχνότητα της ταλάντωσης:
α. διατηρείται σταθερή.
β. αυξάνεται ελάχιστα.
γ. μειώνεται ελάχιστα.
δ. αυξάνεται πολύ.

Α3.20 Ένα σύστημα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη
της ταχύτητας. Αν η σταθερά απόσβεσης b αυξηθεί λίγο, τότε το πλάτος της ταλάντωσης
α. μειώνεται πιο γρήγορα.
β. μειώνεται πιο αργά.
γ. μειώνεται με τον ίδιο ρυθμό.
δ. αυξάνεται

Α3.21 Ο ρυθμός μείωσης του πλάτους σε μια φθίνουσα ταλάντωση

α. διατηρείται σταθερός έστω και αν η σταθερά b μεταβάλλεται.
β. αυξάνεται, αν η σταθερά b μειωθεί.
γ. αυξάνεται, αν η σταθερά b αυξηθεί κατά λίγο.
δ. μειώνεται, αν αυξηθεί η σταθερά, b.

82
Α3.22 Τα πλάτη στις τρεις πρώτες περιόδους μια φθίνουσας ταλάντωση είναι Α0, Α1 και Α2. Η σχέση
που συνδέει τα πλάτη αυτά είναι:

α. Α12Α0Α2 β. Α1=Α0Α2 γ. 2Α1(Α0Α2) δ. Α1Α2Α0

Α3.23 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση η δύναμη που αντιστέκεται στην κίνηση του σώματος είναι της
μορφής Fbυ. Αν αυξηθεί λίγο η σταθερά απόσβεσης b, ποιες από τις προτάσεις που ακολουθούν
είναι σωστές;
α. Η περίοδος παρουσιάζει μικρή αύξηση.
β. Το πλάτος μειώνεται πιο αργά.
γ. Η ενέργεια μειώνεται με πιο γρήγορο ρυθμό.
δ. Το πλάτος μειώνεται πιο γρήγορα
ε. Η συχνότητα διατηρείται σταθερή.

Α3.24 Καθώς τα αμορτισέρ ενός αυτοκινήτου φθείρονται:

α. η τιμή της σταθεράς απόσβεσης μειώνεται και η ταλάντωση διαρκεί περισσότερο
β. η τιμή της σταθεράς απόσβεσης αυξάνεται και η ταλάντωση διαρκεί περισσότερο
γ. η τιμή της σταθεράς απόσβεσης μειώνεται και η ταλάντωση διαρκεί λιγότερο
δ. α. η τιμή της σταθεράς απόσβεσης αυξάνεται και η ταλάντωση διαρκεί λιγότερο.

Α3.25 Ένα σύστημα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση, στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη
της ταχύτητας. Η ενέργεια της ταλάντωσης μειώνεται σε σχέση με το χρόνο σύμφωνα με τη σχέση
α. ΕΕ0eΛt β. ΕΕ0e2Λt γ. ΑΕ0Λt δ. ΕΕ0e2Λt

Α3.26 Σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση η ενέργεια της ταλάντωσης:

α. παραμένει σταθερή.
β. αυξάνεται.
γ. μειώνεται με σταθερό ρυθμό.
δ. μειώνεται εκθετικά με το χρόνο.

Α3.27 Σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση η δύναμη αντίστασης έχει τη μορφή Fαν=–bυ.
Αρχικά η σταθερά απόσβεσης έχει τιμή b1. Στη συνέχεια η τιμή της γίνεται b2 με b2 > b1. Τότε:
α. Το πλάτος της ταλάντωσης μειώνεται πιο γρήγορα με το χρόνο και η περίοδός της παρουσιάζει
μικρή μείωση.
β. Το πλάτος της ταλάντωσης αυξάνεται πιο γρήγορα με το χρόνο και η περίοδός της παρουσιάζει
μικρή αύξηση.
γ. Το πλάτος της ταλάντωσης μειώνεται πιο γρήγορα με το χρόνο και η περίοδός της παρουσιάζει
μικρή αύξηση.
δ. Το πλάτος της ταλάντωσης αυξάνεται πιο γρήγορα με το χρόνο και η περίοδός της παρουσιάζει
μικρή μείωση.

Α3.28. Σε μια μηχανική ταλάντωση της οποίας το πλάτος φθίνει χρονικά ως Α = Α0.eΛt όπου
Α0 είναι το αρχικό πλάτος της ταλάντωσης και Λ είναι μια θετική σταθερά, ισχύει ότι
α. οι μειώσεις του πλάτους σε κάθε περίοδο είναι σταθερές.
β. η δύναμη αντίστασης είναι Fαν=- b2υ, όπου b είναι η σταθερά απόσβεσης και υ η ταχύτητα του
σώματος που ταλαντώνεται.
γ. η περίοδος της ταλάντωσης μειώνεται με το χρόνο για μικρή τιμή της σταθεράς απόσβεσης b.
δ. η δύναμη αντίστασης είναι Fαν= - b·υ, όπου b είναι η σταθερά απόσβεσης και υ η ταχύτητα του
σώματος που ταλαντώνεται.

83
!Α3.29 Σύστημα εκτελεί φθίνουσες ταλαντώσεις υπό την επίδραση εξωτερικής δύναμης τριβής που
δίνεται από τη σχέση Fbυ, όπου b η σταθερά απόσβεσης. Ο ρυθμός με τον οποίο μετατρέπεται η
ενέργεια του συστήματος σε θερμότητα είναι
α. σταθερός.
β. ανάλογος της ταχύτητας.
γ. ανεξάρτητος της σταθεράς b.
δ. ανάλογος του τετράγωνου της ταχύτητας.

Α3.30 Σύστημα εκτελεί φθίνουσες ταλαντώσεις υπό την επίδραση εξωτερικής δύναμης τριβής που
δίνεται από τη σχέση Fbυ, όπου b η σταθερά απόσβεσης. Ο λόγος δύο διαδοχικών προς την ίδια
πλευρά πλατών είναι
Α Ακ Ακ Α
α. κ  eΛt β.  eκΛΤ γ.  eΛΤ δ. κ  eΛΤ
Ακ+1 Ακ+1 Ακ+1 Ακ+1

Α3.31 Σύστημα εκτελεί φθίνουσες ταλαντώσεις υπό την επίδραση εξωτερικής δύναμης τριβής που
δίνεται από τη σχέση Fbυ, όπου b η σταθερά απόσβεσης. Ποιες από τις προτάσεις που ακολουθούν
είναι σωστές;
α. Για μια σταθερή τιμή της σταθεράς απόσβεσης b, η συχνότητα της φθίνουσας ταλάντωσης
διατηρείται σταθερή.
β. Αν αυξηθεί η τιμή της σταθεράς b, μειώνεται ο ρυθμός μείωσης του πλάτους.
γ. Ο λόγος δύο διαδοχικών πλατών προς την ίδια κατεύθυνση είναι σταθερός και εξαρτάται από τη
τιμή της σταθεράς Λ.
δ. Το πλάτος μειώνεται ανάλογα με το χρόνο.
ε. Αν η σταθερά b πάρει πολύ μεγάλη τιμή η κίνηση γίνεται απεριοδική.
στ. Η συχνότητα είναι σταθερή για μια τιμή της b και μικρότερη από την αντίστοιχη συχνότητα της
αμείωτης (b0).

Α3.32 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση η δύναμη αντίσταση είναι της μορφής Fbυ και η σταθερά b
είναι μικρή. Ποιες από τις προτάσεις που ακολουθούν είναι σωστές και ποιες λανθασμένες.

α. Η δύναμη που αντιστέκεται στην κίνηση έχει πάντοτε κατεύθυνση προς τη θέση ισορροπίας.
β. Αν ο λόγος των πλατών, Α0/Α1 είναι 2, τότε ο λόγος των πλατών, Α2/Α1 είναι ½.
γ. Ο χρόνος υποδιπλασιασμού του πλάτους είναι σταθερός και ανεξάρτητος από την αρχική τιμή του
πλάτους.
δ. Η ενέργεια της ταλάντωσης μειώνεται με την πάροδο του χρόνου σύμφωνα με τη σχέση ΕκΕ0e2Λt,
όπου Ε0 η ενέργεια τη χρονική στιγμή t00.
ε. Σε κάθε μια περίοδο της φθίνουσας ταλάντωσης μέρος τις ενέργειας του συστήματος μεταφέρεται
στο περιβάλλον.
στ. Μικρή μείωση της σταθεράς Λ συνεπάγεται αύξηση του λόγου απόσβεσης.

Α3.33 Σε μια μηχανική ταλάντωση της οποίας το πλάτος φθίνει χρονικά ως Α = Α0·eΛt όπου
Α0 είναι το αρχικό πλάτος της ταλάντωσης και Λ είναι μια θετική σταθερά, ισχύουν ότι

α. Η περίοδος της φθίνουσας δεν εξαρτάται από τη σταθερά b.

β. Η δύναμη απόσβεσης είναι συνεχώς αντίθετη της ταχύτητας.
γ. Το πλάτος μειώνεται εκθετικά με το χρόνο, ακόμα και αν η σταθερά b είναι πολύ μεγάλη.
δ. Όταν η σταθερά απόσβεσης μειωθεί, μειώνεται και ο ρυθμός μείωσης του πλάτους.
ε. Στο εκκρεμές ρολόι επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση της απόσβεσης.
στ. Στα καλά αμορτισέρ η σταθερά απόσβεσης είναι μεγάλη και η ταλάντωση διαρκεί λιγότερο.

84
Α3.34 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση η δύναμη που αντιστέκεται στην κίνηση του σώματος είναι της
μορφής Fbυ, ισχύουν ότι
α. το σώμα είναι μικρό και κινείται μέσα σε ρευστό.
β. Αν το σύστημα ταλαντώνεται μέσα στον αέρα και μειώσουμε την πίεση αυτού, το πλάτος
αυξάνεται.
γ. Το ποσό ενέργειας που χάνεται ανά περίοδο είναι σταθερό για μια φθίνουσα ταλάντωση.
δ. Αν αυξηθεί η σταθερά b η περίοδος της ταλάντωσης αυξάνεται
ε. Όταν τα αμορτισέρ παλιώσουν και φθαρούν η σταθερά b μειώνεται.

Α3.35 Ένα σώμα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση με δύναμη αντίστασης στην κίνηση της μορφής
F = -bu, όπου u η ταχύτητα ταλάντωσης του σώματος. Η σταθερά απόσβεσης b στο διεθνές σύστημα
μονάδων μέτρησης (S.I.) μετριέται σε

α) kg / s β) kg / s2 γ) kg · m / s δ) kg · m / s2

Α3.36 Ταλαντωτής εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση. Η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη της
ταχύτητας ( F= - b∙υ ). Η ενέργεια της ταλάντωσης τη χρονική στιγμή t1 είναι ίση με Ε και το πλάτος
της ίσο με Α. Αν μετά από χρόνο t η ενέργεια της ταλάντωσης είναι ίση με E/9 τότε το νέο πλάτος
της ταλάντωσης θα είναι ίσο με

α. A/4 β. A/3 γ. 3A/4 δ. A

Α3.37 Η σταθερά απόσβεσης b μιας φθίνουσας ταλάντωσης, στην οποία η αντιτιθέμενη δύναμη είναι
ανάλογη της ταχύτητας,
α. εξαρτάται από την ταχύτητα του σώματος που ταλαντώνεται.
β. μειώνεται κατά τη διάρκεια της φθίνουσας ταλάντωσης.
γ. έχει μονάδα μέτρησης στο S.I. το kg∙s.
δ. εξαρτάται από τις ιδιότητες του μέσου μέσα στο οποίο γίνεται η φθίνουσα ταλάντωση.

Α3.38 Ταλαντωτής που εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση έχει τη χρονική στιγμή t=0 ενέργεια Ε0 και
πλάτος Α0. Τη χρονική στιγμή t1 η ενέργεια του ταλαντωτή έχει ελαττωθεί κατά 15Ε0/16. Τη χρονική
στιγμή t1 το πλάτος Α της ταλάντωσης είναι:

α. Α0/2 β. Α0/4 γ. Α0/16 δ. Α0/8

Α3.39 Ταλαντωτής εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση. Η αντιτιθέμενη δύναμη είναι ανάλογη της
ταχύτητας ( F= - b∙υ ). Σε μια τέτοια ταλάντωση
α. μικρή μείωση της σταθεράw b, αυξάνει την περίοδο.
β. το πλάτος μειώνεται κατά ίσο ποσό κάθε περίοδο.
γ. μικρή αύξηση της σταθερά μειώνει τη συχνότητα της ταλάντωσης
δ. Ο λόγος δύο διαδοχικών και προς την ίδια πλευρά πλατών μειώνεται εκθετικά με το χρόνο.

85
ΘΕΜΑΤΑ Β

Β3.1 Η σφαίρα Σ είναι αναρτημένη σε ιδανικό ελατήριο και εκτελεί φθίνουσα

ταλάντωση στο εσωτερικό του δοχείου. Με τη χρήση μιας αεραντλίας
μειώνουμε πολύ αργά την πίεση του αέρα στο δοχείο. Από τη στιγμή που
σταματά η λειτουργία της αεραντλίας, το πλάτος της ταλάντωσης της σφαίρας
Σ σε σχέση με το χρόνο
α. αυξάνεται.
β. παραμένει σταθερό.
γ. μειώνεται.

Β3.2 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση το πλάτος μειώνεται εκθετικά με το χρόνο. Τρία διαδοχικά πλάτη
προς την ίδια κατεύθυνση μπορεί να είναι:

α. 1m, 0,8m, 0,64m γ. 1m, 0,8m, 0,6m

β. 1m. 0,8m, 0,4m δ. 1m, 0,6m, 0,2m

Β3.3 Μια φθίνουσα ταλάντωση έχει αρχικό πλάτος Α και ενέργεια Ε. Τη χρονική στιγμή που η ολική
ενέργεια γίνεται Ε/9 το πλάτος γίνεται:

α. Α/9 β. Α/6 γ. Α/3 γ. Α/2

Β3.4 Σε μια μηχανική φθίνουσα ταλάντωση τη χρονική στιγμή t0 η ενέργεια είναι Ε0 και το πλάτος
Α0. Αν σε μια περίοδο, το πλάτος έχει γίνει Α0/2, η ενέργεια θα έχει μειωθεί κατά:

α. Ε0/2 β. 3Ε0/4 γ. Ε0/4 δ. 2Ε0/3

Β3.5 Σε μια μηχανική φθίνουσα ταλάντωση τη χρονική στιγμή t0 το πλάτος είναι Α0. Σε μια περίοδο,
το πλάτος έχει γίνει Α0/2. Η σχέση που συνδέει τη σταθερά Λ και την περίοδο Τ είναι:

α. ΛΤln2 β. ΛΤ  ln2 β. ΛΤ  2ln2

▪Β3.6 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση της οποία το πλάτος μειώνεται σύμφωνα με τη σχέση ΑΑ0eΛt, το
πλάτος μειώνεται από Α0 που είναι τη χρονική στιγμή t00 σε Α0/2 τη χρονική στιγμή t11Τ. Τα
πλάτη τις χρονικές στιγμές: α. t22Τ, β. t33Τ, γ. t44Τ είναι

α. Α0/4, Α0/8, Α0/16 γ. Α0/8, Α0/64, Α0/128

β. Α0/4, Α0/16, Α0/32 δ. Α0/4, Α0/6, Α0/8

►Β3.7 Σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση παρατηρούμε ότι τη χρονική στιγμή t0 το πλάτος είναι
Α0, και η ενέργεια Ε0, ενώ τη χρονική στιγμή tΤ, το πλάτος έχει γίνει Α0/3. Τότε τη χρονική στιγμή
t2Τ :

Ι. Το πλάτος θα είναι: α. Α0/6 β. Α0/9 γ. Α0/81

ΙΙ. Η ενέργεια θα είναι: α. Ε0/3 β. Ε0/9 γ. Ε0/81

86
Β3.8 Στη γραφική παράσταση βλέπουμε τη μείωση της ενέργειας δύο
ταλαντωτών Α και Β που κάνουν φθίνουσες ταλαντώσεις. Η σχέση που συνδέει
τις σταθερές ΛΑ και ΛΒ είναι:

α. ΛΑΛΒ β. ΛΑΛΒ γ. ΛΑΛΒ

Β3.9 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση της οποία το πλάτος μειώνεται σύμφωνα με τη σχέση ΑΑ0eΛt
παρατηρούμε ότι σε το πλάτος μετά από 4 πλήρεις αιωρήσεις έχει γίνει 4cm, ενώ ο λόγος απόσβεσης
είναι Α0/Α12. Αυτό σημαίνει ότι το αρχικό πλάτος τη χρονική στιγμή t0 είναι:

α. Α08cm β. Α032cm γ. Α064cm δ. Α016cm

●Β3.10 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση της οποία το πλάτος μειώνεται σύμφωνα με τη σχέση ΑΑ0eΛt
παρατηρούμε ότι η ενέργεια μετά από 3 πλήρεις αιωρήσεις έχει γίνει 1J, ενώ ο λόγος απόσβεσης
είναι Α0/Α12. Αυτό σημαίνει ότι η αρχική ενέργεια, τη χρονική στιγμή t0 είναι:

α. E08J β. E032J γ. E016J δ. E064J

●Β3.11 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση της οποία το πλάτος μειώνεται σύμφωνα με τη σχέση ΑΑ0eΛt,
το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται Α0/4 μετά από Ν ταλαντώσεις. Η αρχική ενέργεια Ε0 του
ταλαντωτή γίνεται Ε0/4, όταν ο ταλαντωτής θα έχει εκτελέσει:

α. Ν/2 β. Ν γ. 2Ν δ. 4Ν ταλαντώσεις

●Β3.12 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση το πλάτος μειώνεται εκθετικά με το χρόνο, ΑκΑ0eΛt.

Σε κάθε περίοδο η ενέργεια μειώνεται
α. κατά το ίδιο ποσό.
β. κατά ποσό που ολοένα και μειώνεται
γ. κατά ποσό που ολοένα και αυξάνεται

●Β3.13 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση της οποία το πλάτος μειώνεται σύμφωνα με τη σχέση ΑΑ0eΛt, ο
λόγος απόσβεσης είναι Ακ/Ακ12. Το ποσοστό μείωσης της ενέργειας σε κάθε περίοδο, σε σχέση με
την ενέργεια που έχει η ταλάντωση πριν εκτελέσει την επόμενη περίοδο είναι:
α. σταθερό και ίσο με 75%.
β. σταθερό, αλλά όχι 75%.
γ. συνεχώς μειώνεται.

●Β3.14 Σε μια φθίνουσα ταλάντωση της οποία το πλάτος μειώνεται σύμφωνα με τη σχέση ΑΑ0eΛt.
Ο λόγος απόσβεσης είναι λ2. Να δείξετε ότι τα ποσοστά της απώλειας ενέργειας

ΔΕ1 3
Ι. κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου ως προς την αρχική ενέργεια Ε0, είναι: 
Ε0 4
ΔΕ2 3
ΙΙ. κατά τη διάρκεια της δεύτερης περιόδου ως προς την αρχική ενέργεια Ε0, είναι: 
Ε0 16

87
Β3.15 Σε μια φθίνουσα αρμονική ταλάντωση το πλάτος μειώνεται σύμφωνα με τη σχέση: Ακ=Α0e-
Λt
, με tκΤ και κ0,1,2.. και Λ μια δεδομένη σταθερά.
Ι. το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται Α0/4 τη χρονική στιγμή

ln2 ln2 ln2

α. t1 β. t12 γ. t14
Λ Λ Λ

ΙΙ. Η ενέργεια της φθίνουσας ταλάντωσης γίνεται ίση με το ¼ της αρχικής τιμής της τη χρονική
στιγμή
ln2 ln2 ln2
α. t1 β. t12 γ. t14
Λ Λ Λ

Β3.16 Σε μια φθίνουσα αρμονική ταλάντωση το πλάτος μειώνεται σύμφωνα με τη σχέση: Ακ=Α0e-
Λt
με Λ=0,035s-1 και η περίοδος είναι Τ=0,1s. Ο αριθμός των ταλαντώσεων που χρειάζεται να γίνουν
μέχρι το πλάτος να γίνει το μισό του αρχικού είναι

α. Ν=200 β. Ν=20 γ. Ν=400

Δίνεται ln2=0,7.

●Β3.17 Σε μια φθίνουσα αρμονική ταλάντωση στην οποία το πλάτος φθίνει σύμφωνα με τη σχέση
Ακ=Α0 e-Λt το αρχικό πλάτος Α016cm γίνεται το μισό μετά χρόνο 16s και αφού ο ταλαντωτής έχει
εκτελέσει 4 πλήρεις αιωρήσεις. Mετά από πόσες αιωρήσεις το πλάτος θα γίνει 1cm;

α. Ν8 β. Ν16 γ. Ν32

Β3.18 Το πλάτος ενός αρμονικού ταλαντωτή μειώνεται εκθετικά με το χρόνο. Αν τη χρονική στιγμή
t0=0 η ενέργεια του ταλαντωτή είναι ίση με Ε0=100J, η χρονική στιγμή που η ενέργεια θα γίνει
Ε1=25J είναι
α. t100s β. t20s γ. t10s

Δίνονται η σταθερά Λ=0,07s1 και ln2=0,7.

●Β3.19 Σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση η περίοδος είναι Τ και η σχέση μεταβολής του
πλάτους ως προς το χρόνο είναι ΑΑ0eΛt, όπου Λ σταθερό. Αν μετά από 18 πλήρεις αιωρήσεις το
πλάτος της ταλάντωσης γίνεται Α0/2. Αν γίνουν ακόμα 72 πλήρεις αιωρήσεις το πλάτος θα γίνει

α. ΑΑ0/16 β. ΑΑ0/32 γ. ΑΑ0/64

●Β3.20 Σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση το πλάτος μεταβάλλεται εκθετικά με το χρόνο. Τη

χρονική στιγμή t00 το μέγιστο πλάτος είναι Α0 και τη χρονική στιγμή t1Τ έχει γίνει Α1Α0/4, όπου
Τ η περίοδος των ηλεκτρικών ταλαντώσεων. Το ποσοστό μεταβολής της ενέργειας κατά τη διάρκεια
Ε -Ε
μιας τυχαίας περιόδου μ% κ+1 κ100% είναι:
Εκ

α. μ%=  93,75%, β. μ%=  73,45%, α. μ%=  75%

88
ΘΕΜΑΤΑ Γ

Γ3.1 Υλικό σημείο μάζας m0,1kg εκτελεί ταλάντωση της οποίας το πλάτος μειώνεται εκθετικά με το
χρόνο με περίοδο φθίνουσας ταλάντωσης Τ=2s. Τη χρονική στιγμή t0=0 το πλάτος είναι Α0=20cm, ενώ
μετά πάροδο 20s γίνεται Α=10cm. Nα βρεθούν:
α. Η σταθερά Λ της φθίνουσας ταλάντωσης.
β. Το πλήθος των πλήρων ταλαντώσεων που εκτέλεσε το σώμα στο διάστημα των 20s.
γ. Η ενέργεια της ταλάντωσης στο τέλος των 20s
δ. Το έργο της δύναμης αντίστασης από 0 έως 20s.
Δίνεται ότι π210 και ότι η τιμή του b είναι πολύ μικρή.

α. Λ=0,05ln2s1, β. κ=10, γ.Ε5·103J, δ. W0,015J

Γ3.2 Φθίνουσα αρμονική ταλάντωση με γωνιακή συχνότητα, ωπ rad/s και πλάτος που μειώνεται
εκθετικά με το χρόνο έχει τη χρονική στιγμή t00, πλάτος Α08cm. Αν μετά την πρώτη περίοδο το
πλάτος έχει υποδιπλασιαστεί, να βρεθούν:
α. Το πλάτος τη χρονική στιγμή t6s.
β. Το ποσοστό της αρχικής ενέργειας της ταλάντωσης (t0) που έγινε θερμότητα λόγω τριβών, μέχρι
τη χρονική στιγμή t6s.
γ. Αν το σώμα που ταλαντώνεται έχει μάζα m10g, να υπολογιστεί το έργο της δύναμης αντίστασης
από 0 έως 6s. Δίνεται π210.
α. Α=1cm, β.98,44%, γ. W31,5·105J

Γ3.3 Υλικό σημείο εκτελεί φθίνουσα αρμονική ταλάντωση με περίοδο Τ1s, της οποίας το πλάτος
μειώνεται εκθετικά με το χρόνο, έτσι ώστε ο λόγος απόσβεσης να είναι ίσος με Ακ/Ακ1  2.
α. Να υπολογιστεί ο χρόνος υποδιπλασιασμού της ενέργειας.
β. Να εξετάσετε αν είναι δυνατόν να γίνει το πλάτος της ταλάντωσης ίσο με το 1/64 του αρχικού
πλάτους Α0 και μετά από πόσες αιωρήσεις μπορεί να συμβεί αυτό.

α. t =0,5s, β. Μετά από 6 αιωρήσεις

Γ3.4 Σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση τη χρονική στιγμή t00 το πλάτος μειώνεται εκθετικά με
το χρόνο σύμφωνα με τη σχέση ΑΑ0eΛt. Τη χρονική στιγμή t00 το πλάτος είναι Α0 ενώ μετά από
μια περίοδο, Τ παρατηρούμε ότι έχει γίνει Α1Α0/4.
α. Πόσο θα είναι το πλάτος τη χρονική στιγμή t22Τ;
β. Ποιο είναι το ποσοστό μείωσης της ενέργειας του ταλαντωτή τη χρονική στιγμή t1Τ.

α. Α2Α0/16, β. 93,75%

●Γ3.5 Σώμα μάζας m είναι δεμένο στην άκρη ελατηρίου σταθεράς k400Ν/m το άλλο άκρο του οποίου
είναι στερεωμένο σε ακλόνητο σημείο. Το σώμα κάνει λόγω τριβών φθίνουσες ταλαντώσεις με εξίσωση
απομάκρυνσης x0,4e(ln2)tσυν20πt (S.I). Να βρεθούν:
α. Το πλάτος της ταλάντωσης τη στιγμή που θα έχουν ολοκληρωθεί 30 πλήρεις αιωρήσεις.
β. Η απώλεια ενέργειας κατά τη διάρκεια των 30 πρώτων ταλαντώσεων.
γ. Ο αριθμός των ταλαντώσεων που πρέπει να γίνουν ώστε η ενέργεια της ταλάντωσης να
υποδιπλασιαστεί.

89
δ. Αν η δύναμη αντίστασης είναι της μορφής Fαν0,14υ, ποιος είναι ο ρυθμός απώλειας ενέργειας
του ταλαντωτή τη χρονική στιγμή που η ταχύτητα είναι υ2m/s.

α. Α0,05m, β. ΔΕ31,5J, γ. κ5, δ. P5,6J/s

Γ3.6 Το πλάτος μιας φθίνουσας ταλάντωσης μειώνεται εκθετικά με το χρόνο σύμφωνα με τη σχέση:
Α125∙eΛt, το Α σε cm το t σε s. Τη χρονική στιγμή t130s παρατηρούμε ότι έχουν γίνει 40 πλήρεις
αιωρήσεις και το πλάτος έχει γίνει 25cm. Να υπολογιστούν:
α. Η περίοδος της ταλάντωσης.
β. Η σταθερά Λ.
γ. Το πλάτος της ταλάντωσης αν πραγματοποιηθούν ακόμα 80 πλήρεις αιωρήσεις.
δ. Αν η αρχική ενέργεια της ταλάντωσης είναι 25 J πόση γίνεται η ενέργεια αυτή τη χρονική στιγμή
t130s;
ln5
α. Τ3/4s, β. Λ  s1, γ. Α1cm, δ. Ε 1J
30

►Γ3.7 Σώμα μάζας m1kg κάνει φθίνουσα ταλάντωση και η αλγεβρική τιμή της συνισταμένης
δύναμης που δέχεται είναι ΣF100x12υ όπου x η αλγεβρική τιμή της απομάκρυνσης και υ η
αλγεβρική τιμή της ταχύτητας. Το σώμα ξεκινάει τη φθίνουσα ταλάντωση τη χρονική στιγμή t0 από
τη θέση xΑ00,4m. Να βρεθούν:
α. Η σταθερά απόσβεσης b και η ιδιοσυχνότητα του συστήματος.
β. Η απομάκρυνση x1 από τη θέση ισορροπίας εκείνη τη χρονική στιγμή t 1 στην οποία η ταχύτητα
είναι υ12m/s και η επιτάχυνση α16m/s2.
γ. Το έργο της δύναμης αντίστασης από τη χρονική στιγμή t0 έως τη στιγμή tt1.
Τη χρονική στιγμή t1 να υπολογιστούν:
δ. Οι ρυθμοί μεταβολής της κινητικής και της δυναμικής ενέργειας της ταλάντωσης
ε. Η ισχύς της δύναμης απόσβεσης.

α. b12kg/s, f05/πΗz, β. x10.3m, γ. W1,5J, δ. dΚ/dt12J/s, dU/dt60J/s, ε. P48J/s

►Γ3.8 Ένα σώμα μάζας 0,1kg ηρεμεί στο κάτω άκρο ενός ιδανικού ελατηρίου, σταθεράς k=10Ν/m.
Εκτρέπουμε το σώμα κατακόρυφα προς τα κάτω κατά A0=0,3m από τη θέση ισορροπίας και το
αφήνουμε να ταλαντωθεί τη στιγμή t0=0. Το σώμα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση, εξαιτίας της δράσης
δύναμης απόσβεσης της μορφής Fαπ=-0,1υ (S.Ι.), όπου υ η ταχύτητα του σώματος. Σε μια στιγμή t1
το σώμα κινείται προς τα πάνω με ταχύτητα υ1=2m/s, πλησιάζοντας την αρχική θέση ισορροπίας του
σώματος και απέχοντας κατά 2cm από αυτήν. Ως θετική να θεωρηθεί η φορά προς τα πάνω. Να
υπολογιστούν:
α. Η αρχική ενέργεια ταλάντωσης καθώς και η ενέργεια τη στιγμή t1.
β. Το έργο της δύναμης απόσβεσης από t=0, μέχρι την στιγμή t1.
γ. Η επιτάχυνση του σώματος τη χρονική στιγμή, t1.
δ. Οι ρυθμοί μεταβολής της δυναμικής ενέργειας ταλάντωσης, της κινητικής ενέργειας, και της
μηχανικής ενέργειας ταλάντωσης,
ε. Η ισχύς της δύναμης απόσβεσης τη στιγμή t1. Δίνεται g=10m/s2.

a. 0,45J 0,202J, β. 0,248J, γ. α0, δ. 0,4J/s, 0, 0,4J/s, ε. 0,4J/s

90
4. Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις και συντονισμός

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

Θ4.1 Να συμπληρώσετε τα κενά στις προτάσεις που ακολουθούν:

α. Αν θέλουμε να διατηρήσουμε σταθερό το πλάτος μιας ταλάντωσης που γίνεται στον αέρα πρέπει
να ασκήσουμε στο σύστημα μια δύναμη που μεταβάλλεται………………με το χρόνο.
β. Το πλάτος μιας εξαναγκασμένης ταλάντωσης εξαρτάται από τη……………του διεγέρτη.
γ. Η συχνότητα μιας εξαναγκασμένης ταλάντωσης δεν είναι η …………….. του συστήματος αλλά η
συχνότητα που επιβάλλει ο …………..
δ. Αν η συχνότητα f του διεγέρτη πλησιάζει προς την ιδιοσυχνότητα f0 του συστήματος το πλάτος
της ταλάντωσης ………….. και γίνεται μέγιστο αν γίνει f…. Τότε λέμε ότι έχουμε ……………..
ε. Στην ιδανική περίπτωση που η ταλάντωση δεν έχει απώλειες, στο συντονισμό το πλάτος τείνει στο
………
στ. Στις ταλαντώσεις με απόσβεση η συχνότητα συντονισμού είναι λίγο ……………… από την f0.

Θ4.2 Να συμπληρώσετε τα κενά στις προτάσεις που ακολουθούν:

α. Το πλάτος της ταλάντωσης κατά το συντονισμό εξαρτάται από τη ………… …………..

β. Αύξηση της σταθεράς απόσβεσης συνεπάγεται …………… του μέγιστου πλάτους της
εξαναγκασμένης ταλάντωσης.
γ Στις εξαναγκασμένες ταλαντώσεις, στο σύστημα προσφέρεται ……………. με συχνότητα f μέσω
της ……………….. δύναμης.
δ. Η ενέργεια που προσφέρεται στο σύστημα αντισταθμίζει τις ……………. ενέργειας και έτσι το
πλάτος διατηρείται ………………
ε. Στον συντονισμό η ενέργεια μεταφέρεται στο σύστημα κατά το …………..τρόπο, γι αυτό το
πλάτος της ταλάντωσης γίνεται ………….

Θ4.3 Να απαντήσετε τις ακόλουθες ερωτήσεις που αναφέρονται σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση
συστήματος που γίνεται υπό την επίδραση μιας εξωτερικής περιοδικής δύναμης.
α. Με ποια συχνότητα ταλαντώνεται το σύστημα;
β. Πότε το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται μέγιστο;
γ. Υπό ποιες προϋποθέσεις το πλάτος της εξαναγκασμένης ταλάντωσης τείνει στο άπειρο;
δ. Πως μεταβάλλονται το πλάτος της εξαναγκασμένης ταλάντωσης κατά το συντονισμό και η
συχνότητα συντονισμού, όταν αυξηθεί η σταθερά απόσβεσης b.
ε. Να σχεδιαστεί το διάγραμμα πλάτους μιας εξαναγκασμένης ταλάντωσης σε συνάρτηση με τη
συχνότητα του διεγέρτη για b0 και για b1,b2 με b2b1.

Θ4.4 Α. Πως βρίσκει εφαρμογή η θεωρία του συντονισμού στις οικοδομές κατά τη διάρκεια ενός
σεισμού;
Β. Πως βρίσκει εφαρμογή η θεωρία του συντονισμού στην περίπτωση που μια ομάδα ανθρώπων
περπατήσει πάνω σε μια γέφυρα με βηματισμό.

91
ΘΕΜΑΤΑ Α

Α4.1 Η συχνότητα της εξαναγκασμένης ταλάντωσης είναι:

α. ίση με την ιδιοσυχνότητα του συστήματος που ταλαντώνεται.
β. ίση με τη συχνότητα της εξωτερικής περιοδικής δύναμης του διεγέρτη.
γ. ανεξάρτητη από τη συχνότητα του διεγέρτη.
δ. λίγο μικρότερη από τη συχνότητα του διεγέρτη.

Α4.2 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η ιδιοσυχνότητα του συστήματος είναι f0 και η συχνότητα
του διεγέρτη f. Το πλάτος της εξαναγκασμένης ταλάντωσης αυξάνεται:
α. αν αυξηθεί η συχνότητα του διεγέρτη.
β. αν μειωθεί η συχνότητα του διεγέρτη.
γ. αν αυξηθεί η διαφορά |fδf0|.
δ. αν μειωθεί η διαφορά |fδf0|.

Α4.3 Σύστημα κάνει εξαναγκασμένη ταλάντωση και η συχνότητα του διεγέρτη αυξάνεται από το
μηδέν. Τότε το πλάτος της ταλάντωσης
α. αυξάνεται.
β. μειώνεται και μετά αυξάνεται.
γ. αυξάνεται και μετά μειώνεται.
δ. μειώνεται.

Α4.4 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση, σταθερής συχνότητας, το πλάτος και η ενέργεια του
συστήματος
α. αυξάνονται περιοδικά με το χρόνο.
β. μειώνονται περιοδικά με το χρόνο.
γ. αυξάνονται και μετά μειώνονται.
δ. διατηρούνται σταθερά .

Α4.5 Όταν ο ταλαντωτής είναι σε κατάσταση συντονισμού:

α. το πλάτος τείνει πάντοτε στο άπειρο.
β. η συχνότητα του διεγέρτη είναι μέγιστη.
γ. η ενέργεια του ταλαντωτή είναι μηδέν.
δ. το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται μέγιστο.

Α4.6 Το πλάτος της ταλάντωσης ενός συστήματος κατά το συντονισμό:

α. τείνει στο άπειρο, αν η σταθερά απόσβεσης είναι πολύ μεγάλη.
β. μειώνεται, αν μειωθεί η σταθερά απόσβεσης.
γ. αυξάνεται, αν μειωθεί η σταθερά απόσβεσης.
δ. είναι ανεξάρτητο από τη σταθερά απόσβεσης.

Α4.7 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση χωρίς απόσβεση

α. η συχνότητα συντονισμού τείνει στο άπειρο
β. η συχνότητα συντονισμού είναι ίση με την ιδιοσυχνότητα του συστήματος και το μέγιστο πλάτος
τείνει στο άπειρο.
γ. το πλάτος τείνει στο άπειρο για κάθε τιμή της συχνότητας του διεγέρτη
δ. η συχνότητα συντονισμού είναι λίγο μικρότερη από την ιδιοσυχνότητα του συστήματος.

92
Α4.8 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η συχνότητα του διεγέρτη είναι μεγαλύτερη από την
ιδιοσυχνότητα του συστήματος. Αν αυξήσουμε τη συχνότητα του διεγέρτη, το πλάτος της
ταλάντωσης
α. αυξάνεται.
β. μένει σταθερό.
γ. μειώνεται.
δ. αυξάνεται και μετά μειώνεται.

Α4.9 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η συχνότητα του διεγέρτη είναι μικρότερη από την
ιδιοσυχνότητα του συστήματος. Αν αυξήσουμε τη συχνότητα του διεγέρτη, το πλάτος της
ταλάντωσης
α. αυξάνεται.
β. μένει σταθερό.
γ. μειώνεται.
δ. αυξάνεται και μετά μειώνεται.

Α4.10 Κατά τη διάρκεια μιας εξαναγκασμένης ταλάντωσης

α. έχουμε πάντα συντονισμό.
β. η συχνότητα ταλάντωσης δεν εξαρτάται από τη συχνότητα της διεγείρουσας δύναμης.
γ. για δεδομένη συχνότητα του διεγέρτη το πλάτος της ταλάντωσης παραμένει σταθερό.
δ. η ενέργεια που προσφέρεται στο σώμα δεν αντισταθμίζει τις απώλειες.

Α4.11 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η συχνότητα του διεγέρτη είναι ίση με την ιδιοσυχνότητα
του συστήματος. Αν αυξήσουμε την ιδιοσυχνότητα του συστήματος και κρατήσουμε σταθερή τη
συχνότητα του διεγέρτη, το πλάτος της ταλάντωσης

α. μειώνεται. β. παραμένει σταθερό. γ. αυξάνεται.

A4.12 Σύστημα κάνει εξαναγκασμένη ταλάντωση με μικρό συντελεστή απόσβεσης b και με συχνότητα,
f, διεγέρτη μικρότερη της ιδιοσυχνότητας f0 του συστήματος. Για να γίνει το πλάτος της ταλάντωσης
μέγιστο πρέπει να
α. μειώσουμε τη μάζα του συστήματος που ταλαντώνεται.
β. αυξήσουμε τη σταθερά επαναφοράς, D, του συστήματος.
γ. μειώσουμε τη μάζα και να αυξήσουμε τη σταθερά επαναφοράς, D.
δ. αυξήσουμε τη μάζα του συστήματος που ταλαντώνεται.

A4.13 Το φαινόμενο του συντονισμού παρατηρείται μόνο στις

α. μηχανικές ταλαντώσεις.
β. ηλεκτρικές ταλαντώσεις.
γ. εξαναγκασμένες ταλαντώσεις.
δ. ελεύθερες ταλαντώσεις.

Α4.14 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση με απόσβεση που βρίσκεται σε κατάσταση συντονισμού

α. η ενέργεια του συστήματος συνεχώς αυξάνεται.
β. η ενέργεια που προσφέρει η διεγείρουσα δύναμη μεταφέρεται στο σύστημα κατά το βέλτιστο
τρόπο.
γ. η τιμή του πλάτους είναι ανεξάρτητη από τη σταθερά απόσβεσης.
δ. η δύναμη της αντίστασης μηδενίζεται.

93
Α4.15 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση που βρίσκεται σε κατάσταση συντονισμού αυξάνουμε
ελαφρά τη σταθερά απόσβεσης, b. Τότε
α. το πλάτος μειώνεται και η ιδιοσυχνότητα του συστήματος μειώνεται ελαφρά.
β. το πλάτος μειώνεται και η ιδιοσυχνότητα του συστήματος αυξάνεται ελαφρά.
γ. το πλάτος αυξάνεται και η ιδιοσυχνότητα του συστήματος μειώνεται ελαφρά.
δ. το πλάτος αυξάνεται και η ιδιοσυχνότητα του συστήματος αυξάνεται ελαφρά.

Α4.16 Ποιες από τις προτάσεις που ακολουθούν είναι σωστές ή λανθασμένες
α. Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση, κατά το συντονισμό, η ενέργεια της ταλάντωσης είναι μέγιστη.
β. Σε µια εξαναγκασμένη ταλάντωση σταθερής συχνότητας, το πλάτος παραμένει σταθερό.
γ. Κατά το συντονισμό η ενέργεια μεταφέρεται στο σύστημα κατά το βέλτιστο τρόπο, γι’ αυτό και
το πλάτος της ταλάντωσης γίνεται μέγιστο.
δ. Το πλάτος μιας εξαναγκασμένης ταλάντωσης δεν εξαρτάται από τη συχνότητα f του διεγέρτη.
ε. Τα κτήρια κατά τη διάρκεια ενός σεισμού εκτελούν εξαναγκασμένη ταλάντωση.
στ. Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η συχνότητα ταλάντωσης του συστήματος είναι διαφορετική
από αυτή του διεγέρτη.
ζ. Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση το πλάτος της ταλάντωσης εξαρτάται από τη συχνότητα του
διεγέρτη.
η. Κατά την εξαναγκασμένη ταλάντωση ο τρόπος με τον οποίο το ταλαντούμενο σύστημα αποδέχεται
την ενέργεια είναι εκλεκτικός και εξαρτάται από τη συχνότητα με την οποία προσφέρεται.

Α4.17 Σύστημα μάζας, m και ελατηρίου σταθεράς k, κάνει εξαναγκασμένη ταλάντωση. Ποιες από
τις προτάσεις που ακολουθούν είναι σωστές ή λανθασμένες;
1 m
α. Η ιδιοσυχνότητα του συστήματος είναι f0 .
2π k
β. Το πλάτος της εξαναγκασμένης ταλάντωσης είναι ανεξάρτητο από τη συχνότητα της διεγείρουσας
εξωτερικής δύναμης.
γ. Το σύστημα ταλαντώνεται με τη συχνότητα της διεγείρουσας εξωτερικής δύναμης.
δ. Η ενέργεια του ταλαντωτή μειώνεται εκθετικά με το χρόνο.
ε. Το πλάτος μένει σταθερό για μια τιμή της συχνότητας, f, του διεγέρτη.
στ. Είναι δυνατόν το πλάτος να έχει ίδια τιμή για δυο διαφορετικές συχνότητες του διεγέρτη.
ζ. Στο συντονισμό, στη μεγαλύτερη τιμή του b αντιστοιχεί μικρότερο μέγιστο πλάτος.

Α4.18 Σύστημα μάζας, m και ελατηρίου σταθεράς k, κάνει εξαναγκασμένη ταλάντωση και βρίσκεται
σε συντονισμό. Ποιες από τις προτάσεις που ακολουθούν είναι σωστές ή λανθασμένες;
α. Το μέγιστο πλάτος της ταλάντωσης είναι το ίδιο, αν το περιβάλλον του ταλαντωτή είναι το κενό ή
το νερό.
1
β. Η συχνότητα της ταλάντωσης είναι η f0  k/m αν η σταθερά απόσβεσης είναι b0.
2π
γ. Η διεγείρουσα εξωτερική δύναμη έχει την ίδια φάση με την ταχύτητα ταλάντωσης.
δ. Το πλάτος τείνει στο άπειρο αν, b0.
ε. Κατά το συντονισμό δεν έχουμε μεταφορά ενέργειας από το σύστημα στο περιβάλλον.

Α4.19 Σφαιρίδιο μάζας m, είναι αναρτημένο στο ελεύθερο κάτω άκρο κατακόρυφου ιδανικού
ελατηρίου. Το σύστημα εκτελεί στον αέρα εξαναγκασμένη ταλάντωση με συχνότητα fδ = 2·f0, όπου
f0 η ιδιοσυχνότητα του συστήματος. Αν η συχνότητα του διεγέρτη μεταβληθεί έτσι ώστε fδ΄ = f0, τότε
το πλάτος της ταλάντωσης του συστήματος:

α. θα αυξηθεί β. θα μειωθεί
γ. θα παραμείνει σταθερό δ. θα μηδενιστεί

94
Α4.20 Στο ελεύθερο άκρο κατακόρυφου ελατηρίου σταθεράς k είναι δεμένο σώμα μάζας m, το οποίο
εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση. Αρχικά η συχνότητα της διεγείρουσας δύναμης είναι f = f0, όπου
f0 η ιδιοσυχνότητα του ταλαντούμενου συστήματος. Αν κάποια στιγμή διπλασιάσουμε την μάζα του
σώματος, διατηρώντας σταθερή την συχνότητα της διεγείρουσας δύναμης, τότε το πλάτος της
ταλάντωσης του συστήματος:
α. θα αυξηθεί
β. θα παραμείνει σταθερό
γ. θα ελαττωθεί
δ. θα μηδενιστεί

Α4.21 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η συχνότητα του διεγέρτη είναι μεγαλύτερη της
ιδιοσυχνότητας του ταλαντωτή. Αν μειώνουμε συνεχώς τη συχνότητα του διεγέρτη, τότε το πλάτος
της εξαναγκασμένης ταλάντωσης
α. θα μένει σταθερό. β. θα αυξάνεται συνεχώς.
γ. θα μειώνεται συνεχώς. δ. αρχικά θα αυξάνεται και μετά θα μειώνεται.

Α4.22 Η συχνότητα μιας εξαναγκασμένης ταλάντωσης

α. είναι ίση με τη συχνότητα του διεγέρτη.
β. είναι πάντα ίση με την ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή.
γ. εξαρτάται από την αρχική ενέργεια της ταλάντωσης.
δ. είναι ίση με το άθροισμα της συχνότητας του διεγέρτη και της ιδιοσυχνότητας του ταλαντωτή.

Α4.23 Σε μία εξαναγκασμένη μηχανική ταλάντωση, για ορισμένη τιμή της περιόδου ταλάντωσης
του διεγέρτη, το πλάτος της ταλάντωσης

α. παραμένει σταθερό. β. μειώνεται εκθετικά με το χρόνο.

γ. αυξάνεται εκθετικά με το χρόνο. δ. μειώνεται γραμμικά με το χρόνο.

Α4.24 Ταλαντωτής εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση με τη συχνότητα f του διεγέρτη να είναι λίγο
μεγαλύτερη από την ιδιοσυχνότητα f0 του ταλαντωτή. Αν ελαττώσουμε την περίοδο του διεγέρτη, το
πλάτος της ταλάντωσης του ταλαντωτή
α. παραμένει σταθερό
β. αυξάνεται αρχικά και μετά ελαττώνεται
γ. ελαττώνεται αρχικά και μετά αυξάνεται
δ. ελαττώνεται.

Α4.25 Ποιες από τις προτάσεις που ακολουθούν είναι σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ)
α. Μικρή αύξηση της σταθεράς απόσβεσης b συνεπάγεται αύξηση της συχνότητας συντονισμού.
β. Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η συχνότητα με την οποία ταλαντώνεται το σύστημα είναι
διαφορετική από αυτή του διεγέρτη.
γ. Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση το πλάτος της ταλάντωσης αυξάνεται όταν μειώνεται η διαφορά
|fδf0|.
δ. Το πλάτος σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση είναι ανεξάρτητο από τη συχνότητα του διεγέρτη.
ε. Αν η συχνότητα συντονισμού είναι f0 και για 2 τιμές της συχνότητας του διεγέρτη f1 και f2 το
πλάτος είναι το ίδιο, τότε f1<f0<f2.

95
ΘΕΜΑΤΑ Β

Β4.1 Σύστημα στο οποίο δεν υπάρχουν απώλειες ενέργειας ταλαντώνεται με ιδιοσυχνότητα 40Ηz.
Ασκούμε στο σύστημα εξωτερική περιοδική δύναμη ώστε οι ταλαντώσεις του να γίνουν
εξαναγκασμένες. Για να γίνει το πλάτος αυτών μέγιστο πρέπει η περίοδος μεταβολής της δύναμης
του διεγέρτη να γίνει:

α. Τ40s β. Τ0,025s γ. Τ0,25s δ. Τ4s

Β4.2 Ένας αρμονικός ταλαντωτής εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση. Όταν η συχνότητα του
διεγέρτη παίρνει τις τιμές f1=5Hz και f2=10Hz, το πλάτος της ταλάντωσης είναι το ίδιο. Θα έχουμε
μεγαλύτερο πλάτος ταλάντωσης, όταν η συχνότητα του διεγέρτη πάρει την τιμή:

α. 2Hz β. 4Hz γ. 8Hz δ. 15Hz

Β4.3 Ταλαντωτής με ιδιοσυχνότητα f01000Ηz ταλαντώνεται υπό την επίδραση διεγέρτη του οποίου
η συχνότητα μεταβάλλεται από 1200Ηz έως 800Ηz. Το πλάτος της ταλάντωσης:
α. αρχικά μειώνεται και μετά αυξάνεται.
β. αρχικά αυξάνεται και μετά μειώνεται.
γ. μειώνεται.
δ. αυξάνεται.

1 k
●Β4.4 Ταλαντωτής με ιδιοσυχνότητα f0 κάνει εξαναγκασμένες ταλαντώσεις με συχνότητα
2π m
ff0. Αυξάνουμε τη μάζα του ταλαντωτή και τον διεγείρουμε και πάλι με την ίδια συχνότητα, f. Το
πλάτος της ταλάντωσης γίνεται τώρα:
α. μικρότερο από πριν.
β. ίδιο με πριν.
γ. μεγαλύτερο από πριν.

►Β4.5 Σώμα μάζας m είναι δεμένο στην άκρη ελατηρίου σταθεράς k και κάνει εξαναγκασμένη
ταλάντωση. Η συχνότητα του διεγέρτη είναι f2f0, όπου f0 η ιδιοσυχνότητα του συστήματος. Αν
τετραπλασιάσουμε τη μάζα του σώματος, ενώ η συχνότητα του διεγέρτη παραμένει σταθερή, τότε το
πλάτος της ταλάντωσης του συστήματος:
α. αυξάνεται
β. ελαττώνεται
γ. παραμένει σταθερό.

►Β4.6 Διαθέτουμε τρία συστήματα μάζας  ελατηρίου. Το (1) με m1m και k1k και το (2) με m2m
και k2k/9 και το (3) με m39m και k34k. Ταλαντώνουμε και τα τρία συστήματα με τη ίδια
1 k
διεγείρουσα δύναμη που έχει συχνότητα f .
6π m
Ι. Να κατατάξετε τα πλάτη ταλάντωσης των συστημάτων από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο και
να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
ΙΙ. Ποιο από τα συστήματα ταλαντώνεται με τη μεγαλύτερη συχνότητα.

►Β4.7 Σώμα μάζας m είναι δεμένο στην άκρη ελατηρίου σταθεράς k και κάνει εξαναγκασμένη
ταλάντωση. Η συχνότητα του διεγέρτη είναι f2f0, όπου f0 η ιδιοσυχνότητα του συστήματος. Αν

96
υποτετραπλασιάσουμε τη μάζα του σώματος, ενώ η συχνότητα του διεγέρτη παραμένει σταθερή,
τότε το πλάτος της ταλάντωσης του συστήματος:
α. γίνεται μέγιστο
β. ελαττώνεται
γ. παραμένει σταθερό.
δ. αυξάνεται αλλά δεν γίνεται μέγιστο

►Β4.8 Ένα σύστημα μάζας m  ελατηρίου k εκτελεί εξαναγκασμένες ταλαντώσεις υπό την επίδραση
δύναμης του διεγέρτη συχνότητας, f1, μέσα σε δοχείο, πιεσμένου αέρα. Η
συχνότητα f1 είναι τέτοια ώστε αν τη μειώνουμε συνεχώς, το πλάτος της
ταλάντωσης αυξάνεται και μετά μειώνεται. Για να βρεθεί το σύστημα σε
κατάσταση συντονισμού πρέπει
α. Να μειώσουμε την πίεση του αέρα.
β. Να αυξήσουμε τη μάζα του σώματος
γ. Να μειώσουμε τη μάζα του σώματος.
δ. Να μειώσουμε τη σταθερά επαναφοράς του ελατηρίου.

● Β4.9 Ένα σύστημα μάζας m  ελατηρίου k εκτελεί εξαναγκασμένες ταλαντώσεις υπό την επίδραση
δύναμης του διεγέρτη συχνότητας, f1, μέσα σε δοχείο, πιεσμένου αέρα. Η συχνότητα f1 είναι τέτοια
ώστε αν τη αυξάνουμε συνεχώς, το πλάτος της ταλάντωσης αυξάνεται και μετά μειώνεται. Για να
βρεθεί το σύστημα σε κατάσταση συντονισμού πρέπει
α. Να μειώσουμε την πίεση του αέρα.
β. Να αυξήσουμε τη μάζα του σώματος
γ. Να μειώσουμε τη μάζα του σώματος.
δ. Να αυξήσουμε τη σταθερά επαναφοράς του ελατηρίου.

►Β4.10 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η συχνότητα του διεγέρτη είναι fδ και είναι ίση με fδ2f0.
Ο λόγος της μέγιστης δυναμικής προς τη μέγιστη κινητική ενέργεια της ταλάντωσης είναι:
U 1 U U
α. max  β. max  1 γ. max  2
Kmax 4 Kmax Kmax

►Β4.11 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η συχνότητα του διεγέρτη είναι fδ και είναι ίση με
fδf0/2. Ο λόγος της μέγιστης δυναμικής προς τη μέγιστη κινητική ενέργεια της ταλάντωσης είναι:
U 1 U U
α. max β. max2 γ. max  4
Kmax 4 Kmax Kmax

►Β4.12 Σε μια εξαναγκασμένη ταλάντωση η συχνότητα του διεγέρτη είναι fδ και είναι ίση με fδf0.
Ο λόγος της μέγιστης δυναμικής προς τη μέγιστη κινητική ενέργεια της ταλάντωσης είναι:
U 1 U U
α. max β. max1 γ. max2
Kmax 4 Kmax Kmax

● Β4.13 Απλός αρμονικός ταλαντωτής, ελατήριο-μάζα, με σταθερά ελατηρίου k =100 N/m και
μάζα m = 1 kg εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση με συχνότητα διεγέρτη f1(8/π)Hz. Αν η
συχνότητα του διεγέρτη μειωθεί μέχρι την τιμή f23/π Ηz, τότε το πλάτος της ταλάντωσης
α. μειώνεται συνεχώς
β. αυξάνεται συνεχώς
γ. αυξάνεται και μετά μειώνεται
δ. μειώνεται και μετά αυξάνεται

97
►Β4.14 Μηχανή enduro κινείται σε οργωμένο χωράφι κάθετα στις αυλακιές που έχουν πλάτος d.
Όταν το κοντέρ γράφει 36km/h ο οδηγός αντιλαμβάνεται ότι το όλο σύστημα μηχανής και αναβάτη
συντονίζεται, γιατί το πλάτος ταλάντωσης αυξάνεται υπερβολικά και ο οδηγός δυσκολεύεται να
κρατηθεί πάνω στη μηχανή. Η συνολική μάζα μηχανής και οδηγού είναι m300kg και η σταθερά του
ελατηρίου είναι k12105Ν/m. Για να συμβαίνει συντονισμός θα πρέπει οι αυλακιές να έχουν πλάτος

α. d1m β. d0,5m γ. d2m

Δίνεται π 10.
2

►Β4.15 Σώμα εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση. Η δύναμη απόσβεσης είναι η Fαν και η δύναμη
του διεγέρτη Fδ· Αν η γωνιακή ιδιοσυχνότητα του ταλαντωτή είναι ω0 και η συχνότητα του διεγέρτη,
ω, τότε σε μια τυχαία απομάκρυνση, x η σχέση που συνδέει τις Fαν και Fδ είναι

α. FανFδ0, β. FανFδm(ω02ω2)x γ. FανFδ m(ω02ω2)x2

►Β4.16 Σώμα εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση. Η δύναμη απόσβεσης είναι η Fαν και η δύναμη
του διεγέρτη Fδ· Η γωνιακή ιδιοσυχνότητα του συστήματος είναι ω0 και η συχνότητα του διεγέρτη,
ω. Ποιες από τις προτάσεις που ακολουθούν είναι σωστές ή λανθασμένες;
α. Ισχύει η σχέση FανFδ σε κάθε θέση x και για κάθε τιμή της γωνιακής συχνότητας, ω.
β. Ισχύει η σχέση FανFδ σε κάθε θέση x, μόνο αν το σύστημα βρίσκεται σε συντονισμό.
γ. Ισχύει η σχέση FανFδ στη θέση x0 για κάθε τιμή της γωνιακής συχνότητας, ω.
δ. Ισχύει η σχέση: υ2ω2(Α2x2)

►Β4.17 Σώμα μάζας, m εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση. Η γωνιακή ιδιοσυχνότητα του

συστήματος είναι ω0 και η συχνότητα του διεγέρτη, ω.
Ι. Ο στιγμιαίος ρυθμός μεταβολής της κινητικής ενέργειας στην εξαναγκασμένη ταλάντωση είναι

α. dΚ/dt= mω2x·υ β. dΚ/dt= mω02x·υ γ. dΚ/dt= mω2x·υ

ΙΙ. Ο στιγμιαίος ρυθμός μεταβολής της δυναμικής ενέργειας στην εξαναγκασμένη ταλάντωση είναι

1
α. dU/dt= mω2x·υ β. dU/dt= mω02x·υ γ. dU/dt= mω02x·υ
2

98
ΘΕΜΑΤΑ Γ

! Γ4.1 Σύστημα μάζας m0,01kg και ελατηρίου k κάνει κατακόρυφες εξαναγκασμένες ταλαντώσεις
με εξίσωση απομάκρυνσης x0,2ημωt, (S.I). Το σώμα ταλαντώνεται μέσα σε νερό έτσι ώστε να
δέχεται από αυτό δύναμη απόσβεσης της μορφής Fανbυ. Η εξωτερική δύναμη του διεγέρτη είναι
της μορφής Fδ20συν200t, (SI). Το σύστημα βρίσκεται σε συντονισμό και η δύναμη απόσβεσης
ισούται κατά μέτρο με τη δύναμη του διεγέρτη.
Να υπολογιστούν:
α. Η σταθερά του ελατηρίου, k.
β. Η σταθερά απόσβεσης b.
γ. Ο ρυθμός παροχής ενέργειας από τον διεγέρτη στον ταλαντωτή τη χρονική στιγμή tπ/600s.
δ. Οι μέγιστες τιμές της δυναμικής και της κινητικής ενέργειας της ταλάντωσης.

α. K400Ν/m, β. b0,5kg/s, γ. P200J/s. δ. Umax Kmax8J

! Γ4.2 Σώμα μάζας m1kg κρέμεται από το άκρο κατακόρυφου ελατήριου σταθεράς k100Ν/m, το
άλλο άκρο του οποίου είναι στερεωμένο σε ακλόνητο σημείο.
α. Πόση είναι η ιδιοσυχνότητα του συστήματος, αν ταλαντώνεται στο κενό;
β. Αν το σύστημα τοποθετηθεί σε περιβάλλον πεπιεσμένου αέρα, υποβληθεί σε εξαναγκασμένες
ταλαντώσεις από διεγέρτη γωνιακής συχνότητας ωδ6rad/s και ταλαντώνεται με μέγιστη κινητική
ενέργεια Κmax0,72J, να γραφεί η εξίσωση απομάκρυνσης της εξαναγκασμένης ταλάντωσης του
σώματος, αν για t00, x0,2m
γ. Πόση είναι η μέγιστη δυναμική ενέργεια του ταλαντωτή όταν η συχνότητα του διεγέρτη είναι
ωδ6rad/s.
δ. Αν η συχνότητα του διεγέρτη μεταβάλλεται στην περιοχή από f13/πΗz έως f27/πΗz, να
σχεδιάσετε την καμπύλη μεταβολής του πλάτους σε σχέση με τη συχνότητα του διεγέρτη και να
περιγράψετε τον τρόπο μεταβολής του πλάτους στην περιοχή αυτή.

α. 5/πΗz, β. x0,2ημ(6tπ/2)(SI), γ.2J

►Γ4.3 Σύστημα μάζας m0,2kg και ελατήριου σταθεράς k80Ν/m

υποβάλλεται σε εξαναγκασμένες ταλαντώσεις μέσω τροχού  διεγέρτη
που περιστρέφεται με σταθερή γωνιακή συχνότητα, ωδ10rad/s. Η
διάταξη βρίσκεται μέσα σε περιβάλλον αέρα με τέτοια πίεση, ώστε η
σταθερά απόσβεσης να είναι b0,5kg/s.Το πλάτος της εξαναγκασμένης
ταλάντωσης είναι Α0,1m.
α. Να γραφούν οι εξισώσεις απομάκρυνσης και ταχύτητας του
ταλαντωτή, αν για t0, x0 και υ0.
β. Να γραφεί η εξίσωση της δύναμης αντίστασης του αέρα πάνω στον
ταλαντωτή, συναρτήσει του χρόνου.
γ. Ποιος είναι ο λόγος λ Umax/Kmax όταν ωωδ10rad/s;
δ. Πόσο θα γίνει ο λόγος λUmax/Kmax όταν το σύστημα συντονιστεί;
ε. Πόσο είναι ο στιγμιαίος ρυθμός μετατροπής της ενέργειας σε θερμότητα τη στιγμή που ο
ταλαντωτής, περνάει από τη θέση ισορροπίας;

α. x0,1ημ10t, υσυν10t, β.Fαν 0,5συν10t, γ. λ4, δ. λ1, ε. P 0,5J/s

99
►Γ4.4 Σώμα μάζας m1kg εκτελεί οριζόντιες εξαναγκασμένες ταλαντώσεις σταθερού πλάτους
Α0,1m. Η δύναμη επαναφοράς είναι Fεπ80x, η δύναμη απόσβεσης Fαν5υ και η δύναμη του
διεγέρτη της μορφής FδF0 ημ (10tφ0). Θεωρούμε ότι για t0 είναι x0 και υ0.
α. Να γραφούν οι εξισώσεις απομάκρυνσης, ταχύτητας και επιτάχυνσης.
β. Να υπολογιστεί το μέτρο της ταχύτητας τη χρονική στιγμή, t1 που το σώμα περνάει από τη θέση
x0,06m.
γ. Να υπολογιστούν οι τιμές δυναμικής και κινητικής ενέργειας την ίδια χρονική στιγμή t1.
δ. Οι ρυθμοί μεταβολής της δυναμικής και της κινητικής ενέργειας την ίδια χρονική στιγμή t1.
ε. Ο ρυθμός παραγωγής θερμότητας λόγω της δύναμης αντίστασης.
στ. Ο ρυθμός με τον οποίο μεταφέρεται ενέργεια στο σώμα μέσω της δύναμης του διεγέρτη.

α. x0,1ημ(10t), υ1·συν10t, α10ημ10t (SI), β. υ0,8m/s, γ. U0,144J, K0,32J. δ. 3,84J/s, 4,8J/s,

ε. 3,2J/s, στ. 4,16J/s

Γ4.5 Σώμα μάζας m1kg ταλαντώνεται σε οριζόντιο άξονα x υπό την επίδραση μιας δύναμης
επαναφοράς F100x, όπου x η απομάκρυνση από τη θέση ισορροπίας, τη δύναμη απόσβεσης
Fαν5υ, όπου υ η ταχύτητα και μιας εξωτερικής δύναμης της μορφής FF0ημ(20tφ0). Θέτουμε ως
t0 τη στιγμή που περνάει από τη θέση ισορροπίας με υ0 και μετράμε ότι το πλάτος είναι Α1m.
α. Να γραφούν οι εξισώσεις απομάκρυνσης, ταχύτητας και επιτάχυνσης ως προς το χρόνο, t, στο SI.
Κάποια στιγμή που το σώμα περνάει από τη θέση x0,6m, κινούμενο προς τη θέση ισορροπίας του
να υπολογιστούν:
β. Η κινητική και δυναμική ενέργεια της ταλάντωσης
γ. Οι ρυθμοί μεταβολής της κινητικής και δυναμικής ενέργειας.
δ. Η ισχύς της δύναμης απόσβεσης
ε. Ο ρυθμός με τον οποίο μεταφέρεται ενέργεια από το διεγέρτη στο σύστημα
στ. Αν αυξήσουμε τη συχνότητα στην τιμή f25Ηz τι θα συμβεί με το πλάτος;

α. x1ημ(20t), υ20συν(20t), α400ημ(20t), β. K128J, U18J, γ. dΚ/dt3840J/s, dU/dt960J/s,

δ. Pαντ1280J/s, ε. Pδ4160J/s, στ. μείωση

Γ4.6 Σώμα μάζας m=1kg εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση με τη βοήθεια της

διάταξης που φαίνεται στο σχήμα. Η εξίσωση απομάκρυνσης είναι της μορφής
x0,05ημωt και η δύναμη απόσβεσης της μορφής Fαν0,5υ. Μετρήσαμε ότι σε
χρονική διάρκεια Δt10π s το σύστημα εκτελεί 100 πλήρεις ταλαντώσεις.
α. Να γραφεί η εξίσωση απομάκρυνσης.
β. Να υπολογιστεί η αλγεβρική τιμή της ταχύτητας εκείνη τη χρονική στιγμή t1 που
το σώμα περνάει από τη θέση x4cm με κατεύθυνση προς τη θέση ισορροπίας.
γ. Αν η ιδιοσυχνότητα του συστήματος είναι τα 50% μικρότερη από τη συχνότητα
του διεγέρτη να υπολογιστεί η τιμή της σταθεράς k του ελατηρίου.
δ. Να υπολογιστεί η δύναμη του διεγέρτη τη χρονική στιγμή t1

α. x0,05ημ20t, β. υ0,6m/s. γ. k100Ν/m, δ. Fδ12,3Ν

100