Isidore Verheyden, 1884

Portrait de mademoiselle Anna Boch

Dimanche d'été à la Grande Jatte of Un dimanche après-midi à
l'Île de la Grande Jatte is het beroemdste werk van de Franse
kunstschilder Georges Seurat.
Het werk hangt in het Art Institute of Chicago en was gereed in
1886, nadat Seurat er twee jaar aan gewerkt had.
Het schilderij is pointillistisch: het is niet geschilderd met streken
verf, maar bestaat uit een enorme hoeveelheid kleine puntjes verf,
neergezet met een penseel. Deze techniek werd veel gebruikt in
het neo-impressionisme, waarvan Seurat een markant
vertegenwoordiger is. Seurat gebruikte onvermengde kleuren naast
elkaar, waarschijnlijk vanuit de gedachte, dat al die puntjes verf van
primaire kleuren een levendiger effect zouden veroorzaken dan het
mengen van kleuren. Deze werkwijze creëert echter een bijzonder
soort 'mist'.
Het schilderij beeldt het eiland La Grande Jatte af op een
zomermiddag in de jaren tachtig van de negentiende eeuw. La
Grande Jatte was toen een groen eiland in de Seine nabij Parijs,
waar de rijken van de stad in het weekend genoten van hun vrije
tijd; inmiddels is het eiland volgebouwd. La Grande Jatte stond
eveneens bekend om de prostitutie. Aangezien prostitutie in het
Parijs van die tijd verboden was, moesten de prostituees inventieve
manieren bedenken om aan klanten te komen. De vrouw die links
op het schilderij aan het vissen is, is mogelijk een prostituee: zij
'hengelt' naar klandizie. Daarnaast lijkt het Franse woord voor
'vissen' (pêcher) sterk op het woord voor 'zondigen' (pécher). De
vrouw die het meest opvalt, staat rechts vooraan. Ook van haar
denken veel kunsthistorici dat zij een prostituee is: de afbeelding
van het aapje (dat bij haar loopt) verwees aan het einde van de
19e eeuw naar seksualiteit.
In 1887 wordt het esthetische denkkader van Anna Boch
dooreengeschud als ze Georges Seurat en zijn baanbrekende
schilderij,
Een zondagmiddag op het eiland la Grande Jatte, tentoongesteld
bij Les XX in Brussel, ontdekt.

Willy Finch, Théo van Rysselberghe,Georges Lemmen en Anna

Boch storten zich op het pointillisme.
Anna Boch keert haar leermeester Isidore Verheyden, die ze als
achterhaald beschouwt, de rug toe.
 Anna Boch
↓

Willy Finch ↑
↑ Théo van Rysselberghe

Willy Finch, Théo van Rysselberghe en Anna Boch storten zich op

het pointillisme.
Anna Boch keert haar leermeester Isidore Verheyden, die ze als
achterhaald beschouwt, de rug toe.
Seurat sterft onverwacht op 29 maart 1891. Het daaropvolgende
jaar brengen Les XX een grote postume hulde en koopt Anna Boch
het pointillistische schilderij Oevers van de Seine bij het eiland la
Grande Jatte.
Ook in 1892 schildert Van Rysselberghe zijn pointillistische portret
van Anna Boch, een bijkomend bewijs van haar engagement voor
deze stijl. Om dit coherente ensemble in haar collectie te
vervolledigen koopt Anna Boch in 1907, voor de aanzienlijke prijs
van 2500 frank, Saint-Tropez. De kreek van Paul Signac, een
sleutelwerk van die andere leider van het pointillisme.
Paul Signac,
Concarneau. Calme du soir.
 Pointillisme

Paul Signac, detail

Het pointillisme is een schildertechniek die vooral aan het eind
van de negentiende eeuw werd beoefend.
De techniek wordt getypeerd door het gebruik van stippen die
ongemengd op het doek worden geplaatst.
Het doel was vooral het licht te accentueren op basis van een
analyse van de kleuren.
Het pointillisme is nauw verwant aan het divisionisme, dat meer
uitgaat van streepjes.
Het pointillisme en divisionisme zijn beide te beschouwen als
technieken van het neo-impressionisme, een stroming die op
haar beurt weer gezien kan worden als een uitloper van het
impressionisme.
Het pointillisme heeft een wetenschappelijke achtergrond. In de
traditionele schilderkunst worden de verschillende kleuren gemaakt
door verf te mengen. In het pointillisme worden echter
ongemengde verfstipjes op het doek aangebracht. De werking van
de menselijke hersenen maakt dat er een secundaire kleur wordt
waargenomen.
 ● eind van de 19de E

● stippen

● doel: licht accentueren

● divisionisme (streepjes)

● neo-impressionisme

● wetenschappelijk

Paul Signac, detail

Het pointillisme is een schildertechniek die vooral aan het eind
van de negentiende eeuw werd beoefend.
De techniek wordt getypeerd door het gebruik van stippen die
ongemengd op het doek worden geplaatst.
Het doel was vooral het licht te accentueren op basis van een
analyse van de kleuren.
Het pointillisme is nauw verwant aan het divisionisme, dat meer
uitgaat van streepjes.
Het pointillisme en divisionisme zijn beide te beschouwen als
technieken van het neo-impressionisme, een stroming die op
haar beurt weer gezien kan worden als een uitloper van het
impressionisme.
Het pointillisme heeft een wetenschappelijke achtergrond. In de
traditionele schilderkunst worden de verschillende kleuren gemaakt
door verf te mengen. In het pointillisme worden echter
ongemengde verfstipjes op het doek aangebracht. De werking van
de menselijke hersenen maakt dat er een secundaire kleur wordt
waargenomen.
voorbeeld van Vincent Van Gogh
Hij plaatste ongemengde kleuren naast elkaar in losse stippen. Als
je er van een afstandje naar kijkt vormen de stippen toch een
eenheid.
 Zelf aan de slag met puntjes.

Zelf aan de slag met hoofdkleuren en puntjes

kleurenleer

Welke drie kleuren staan in de middelste driehoek?

Deze drie kleuren zijn niet gemengd en heten de primaire
kleuren.

Naast de drie zijden van de driehoek zie je de secundaire

kleuren,
Waarom zouden deze oranje, groen en paars zijn?

Ten slotte zijn er de tertiaire kleuren, deze kleuren krijg

je als je de primaire en secundaire kleuren mengt.

LINK OP AFBEELDING
 Primaire kleuren

kleurenleer

Welke drie kleuren staan in de middelste driehoek?

Deze drie kleuren zijn niet gemengd en heten de primaire
kleuren.

Naast de drie zijden van de driehoek zie je de secundaire

kleuren,
Waarom zouden deze oranje, groen en paars zijn?

Ten slotte zijn er de tertiaire kleuren, deze kleuren krijg

je als je de primaire en secundaire kleuren mengt.
Secundaire kleuren

kleurenleer

Welke drie kleuren staan in de middelste driehoek?

Deze drie kleuren zijn niet gemengd en heten de primaire
kleuren.

Naast de drie zijden van de driehoek zie je de secundaire

kleuren,
Waarom zouden deze oranje, groen en paars zijn?

Ten slotte zijn er de tertiaire kleuren, deze kleuren krijg

je als je de primaire en secundaire kleuren mengt.
Tertiaire kleuren

kleurenleer

Welke drie kleuren staan in de middelste driehoek?

Deze drie kleuren zijn niet gemengd en heten de primaire
kleuren.

Naast de drie zijden van de driehoek zie je de secundaire

kleuren,
Waarom zouden deze oranje, groen en paars zijn?

Ten slotte zijn er de tertiaire kleuren, deze kleuren krijg

je als je de primaire en secundaire kleuren mengt.
Complementaire kleuren zijn kleuren die elkaar
versterken.
Ze staan tegenover elkaar in het kleurenschema.
Gebruik je ze naast elkaar dan verheffen ze elkaar tot de
hoogste stralingskracht.

Aan de andere kant, meng je ze samen dan vernietigen ze

elkaar volledig. Bij elke menging van complementaire
kleuren krijg je een soort grijs.

De verschillende complementaire kleuren zijn:

- geel en violet
- blauw en oranje
- rood en groen

Als veel stippen met verschillende kleur dicht genoeg

naast elkaar gezet worden, nemen we een enkele
'gemiddelde' kleur waar. Dit effect wordt gebruikt in de
schilderkunst (zie Pointillisme) en in druktechnieken (zie
rasteren) van kleurenfoto's e.d.
Simultaan kleurgebruik: Kleuren beinvloeden elkaar als
je ze gelijktijdig ziet. Zo kan een kleur , door een andere
kleur ernaast, zo sterk worden beinvloed dat je deze als
een andere kleur ziet.
In de afbeelding hierboven lijkt het grijze blokje telkens
een andere tint te hebben, terwijl dit in werkelijkheid niet
zo is.
Veel contrast is witte letters op een zwarte achtergrond. Weinig contrast
is gele letters op een witte achtergrond. Contrast heeft een direct effect
op de leesbaarheid.

Als je de ene kleur naast de

andere zet, kun je een aantal
effecten oproepen:

● harmonie: kies kleuren die dicht bij elkaar op de kleurencirkel

liggen.
● spanning: kies kleuren die tegenover elkaar op de
kleurenkaart liggen.
Hiervoor grijpen we terug naar onze kleurencirkel. Kleuren die
tegenover elkaar staan in de kleurencirkel zijn complementair. Dit
lijken misschien soms rare combinaties, maar correct uitgevoerd
versterken deze kleuren elkaar. Je hoeft hiervoor eigenlijk zelf de
kleurencirkel niet te gebruiken, vertrouw op jezelf. Wanneer je lang
naar een kleur kijkt en je sluit de ogen, dan roepen je hersens
automatisch een bijpassend kleur op. Als je lang naar een rode
vaas kijkt zal dit groen oproepen bijvoorbeeld, doe zelf maar de
oefening!Om het beste resultaat te verkrijgen gebruik je best veel
van het ene kleur, en leg je kleine accenten met het andere
kleur.In de kleurcirkel staat rood staat tegenover groen, geel
tegenover paars en blauw tegenover oranje. Roze past
bijvoorbeeld ook perfect bij groen, want roze is in principe rood met
veel wit.
En nu aan jullie.
Zoek in de magazines (mode)
foto’s waar men met kleuren
werkt.
Welke kleuren zie je?
Welk effect geeft dit?
La Libre Esthétique (voluit: Le Salon de la Libre Esthétique) was
een kunstenaarsgroep in België, die in 1893 werd opgericht als
opvolger van Les XX, de groep die door interne twisten ten onder
was gegaan. Initiatiefnemer en mecenas was de Brusselse jurist
Octave Maus (neef van Anna).
Maus had de touwtjes ditmaal strakker in handen: in het bestuur
van La Libre Esthétique zaten geen kunstenaars: zij werden slechts
geïnviteerd.
In februari 1895 stelt Anna Boch bij La Libre Esthétique het doek In
juni tentoon.
De wetenschappelijke benadering en de nauwgezet geplaatste
puntjes vallen bij heel wat critici en kunstenaars niet in goede
aarde, niet het minst bij James Ensor. Hoewel Anna Boch
geïnspireerd wordt door Georges Seurat, Paul Signac en Théo van
Rysselberghe – prominente zogeheten ‘confettisten’ – ontwikkelt ze
een spontanere en intuïtievere kommavormige toets. Met haar
eigen methode
ontloopt ze grotendeels de bitse, anti-pointillistische kritiek.
De vrouw staat op de trappen van La Closière, het ouderlijke
kasteel van de familie Boch in Sint-Vaast. Het doek krijgt lovende
pers door de wijze waarop de kunstenaar de zinderende
zomerwarmte en de kleurrijke bloemen weet te vatten. Enkele
weken na de opening van het salon ontvangt ze een nog grotere
blijk van erkenning. De Belgische Staat koopt met In juni voor het
eerst een van haar schilderijen aan en geeft het in bewaring aan
het Musée des Beaux Arts in Charleroi
Herhaling Bio tot nu toe.
Cursisten lezen om beurten voor.
Stilstaan bij woorden in vet
Villa Anna in Middelkerke, aan de Belgische kust, is van 1885 tot
1888 het buitenverblijf van Anna Boch. Niet veel verder lag
Mariakerke, met een typisch kerkje en een volkse devotie die ook
Constantin Meunier en anderen op doek zetten. Net als deze
naturalistische kunstenaar is Anna Boch geïntrigeerd door het
leven van de lokale vissers, al baadt haar werk in een stralende
zon of een stemmig avondlicht. In Terugkeer van de mis langs de
duinen en Terugkeer van de visvangst uit de vroege jaren 1890
eisen de paarse slagschaduwen in het zand de aandacht op. Die
kwaliteiten ontgaan ook het Parijse publiek bij Les indépendants
waar ze tentoonstelde niet.
In Terugkeer van de mis langs de duinen en Terugkeer van de
visvangst uit de vroege jaren 1890 eisen de paarse slagschaduwen
in het zand de aandacht op. Die kwaliteiten ontgaan ook het Parijse
publiek bij Les indépendants waar ze tentoonstelde niet.