ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΕΠΑΛ
ΜΕΡΟΣ Α
Για την αδιαφορία των πολιτών στα κοινά
Στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξε η υποχρέωση από μέρους μου, ως Πρόεδρος του
Δημοτικού Συμβουλίου Ιεράπετρας, να προχωρήσω τη διαδικασία επανασύστασης της
Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης. Χωρίς να θέλω να επεκταθώ σε λεπτομέρειες, διαπίστωσα
πως η διάθεση για συμμετοχή από φορείς, συλλόγους και μεμονωμένους πολίτες, δεν ήταν η …
αναμενόμενη. Εκείνο λοιπόν το διάστημα με προβλημάτισε έντονα το θέμα που συζητείται
συχνά πυκνά, είτε σε αίθουσες πανεπιστημίων, είτε σε τηλεοπτικές συζητήσεις, είτε σε καφενεία.
Ποιο είναι αυτό; Δεν είναι άλλο, από τη συμμετοχή στα κοινά.
Σήμερα διαπιστώνουμε πως υπάρχει αδιαφορία της πλειοψηφίας των πολιτών προς τα
κοινά, αρκετοί επιδιώκουν το ατομικό τους συμφέρον κόντρα στο συλλογικό. Δεν υπάρχει
εμπιστοσύνη προς τους πολιτικούς, δεν εμπνέονται από τα κόμματα ή τις όποιες πολιτικές
κινήσεις.
Οι αιτίες που μπορεί να προκαλούν τη μη συμμετοχή είναι πολλές, σημαντικότερη
όλων ίσως είναι η γενικότερη ιδεολογική σύγχυση, λόγω της ύπαρξης πολλών ιδεολογικών
ρευμάτων στην εποχή μας. Συνέπεια αυτής της σύγχυσης είναι ο αρνητισμός, ο μηδενισμός, η
ωραιοποίηση της αποχής, φαινόμενα που παρουσιάζονται κυρίως στους νέους. Επίσης η
εκτόνωση της αντίδρασης στον κυβερνοχώρο αντί του πραγματικού χώρου είναι καθημερινό
φαινόμενο, του οποίου τις συνέπειες πιθανόν να μην έχουμε αντιληφθεί ακόμα. Η έλλειψη
πολιτικής διαπαιδαγώγησης από τους φορείς που είναι υπεύθυνοι, δηλαδή από την οικογένεια,
το σχολείο, την κοινωνία είναι δυστυχώς πραγματικότητα. Η παρακαταθήκη που μας άφησαν οι
πρόγονοί μας που επινόησαν τη Δημοκρατία, δεν αξιοποιείται.
Πολιτική φαίνεται να είναι η τέχνη του «άρχειν» και του «άρχεσθαι» και η τέχνη να
μετέχει κανείς αποτελεσματικά στα κοινά. Τα άτομα που δε συνειδητοποιούν αυτήν την ευθύνη,
γίνονται υπήκοοι, έρμαια της όποιας εξουσίας. Το καταναλωτικό πρότυπο που προβάλλεται
στους ανθρώπους, τους δημιουργεί μια τάση ιδιοποίησης όλο και περισσότερων υλικών
αγαθών, ενώ το χρήμα αναδύεται σε μοναδική αξία. Έτσι ο άνθρωπος αδιαφορεί για το
συνάνθρωπο, την πολιτεία, την ηθικότητα σκοπών και μέσων, γίνεται ιδιοτελείς προτάσσοντας
το ατομικό του συμφέροντος έναντι του συλλογικού. Η συμπεριφορά κάποιων πολιτικών, που
είναι οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι του λαού οι οποίοι εκμεταλλεύονται τη θέση τους για την
ικανοποίηση των ατομικών τους φιλοδοξιών, απογοητεύουν και απομακρύνουν το λαό από τα
κοινά.
«Από τη στιγμή που θα πει κανείς, προκειμένου για τις υποθέσεις του κράτους, «Tι μ’
ενδιαφέρει; Μπορούμε να υπολογίζουμε ότι έχει γίνει το πρώτο βήμα για την παρακμή τον
κράτους αυτού». Η φράση αυτή του Ζ.Ζ. Ρουσσώ μπορεί να περιγράψει άριστα τις δυσμενείς
συνέπειες που προκαλεί η αποχή από τα κοινά.
Ο αδιάφορος πολίτης τορπιλίζει τη δημοκρατία, με την άρνηση της πολιτικής του
υπόστασης και της κοινωνικής του ευθύνης. Ευνοεί τον καιροσκοπισμό και τη δημαγωγία.
Εξαφανίζεται κάθε μορφή ελέγχου και διαλόγου, η δημοκρατία μετατρέπεται σε απλή επίφαση
και το βάρος της πολιτικής ευθύνης ανατίθεται στους επαγγελματίες πολιτευτές. Ο λαός δε
συμμετέχει στα κοινά, παρά μόνο παίρνοντας μέρος στις εκλογές, χωρίς να υπάρχει έλεγχος της

1
κοινωνικής ηγεσίας με αποτέλεσμα να μην είναι εκφραστής της συλλογικής βούλησης. Ο
Πλάτωνας είχε γράψει για τον λαό: « Κάθε λαός είναι άξιος των ανθρώπων που τον κυβερνούν.
Κανείς δεν είναι πιο υποδουλωμένος από εκείνους που εσφαλμένα πιστεύουν πως είναι
ελεύθεροι. Όσοι αδιαφορούν για τα κοινά είναι καταδικασμένοι να εξουσιάζονται πάντα από
ανθρώπους κατωτέρους τους».
Ηλίας Νταραράς, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Ιεράπετρας
27 Φεβρουαρίου 2018, https://radiolasithi.gr/

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1η δραστηριότητα
Α1.α. Να συνοψίσετε το περιεχόμενο του παραπάνω κειμένου σε μια περίληψη 60-80
λέξεων (9 μονάδες).
Α1.β. Στο κείμενο παρουσιάζονται απόψεις του Ζ.Ζ. Ρουσώ (5η παράγραφος) και του
Πλάτωνα (6η παράγραφος). Να κατονομάστε το συγκεκριμένο μέσο πειθούς και να
εξηγήσετε τη λειτουργία του στο κείμενο (6 μονάδες).
Μονάδες 15
Α2.α. Στον πρόλογο του Κειμένου 1 («Στο πρόσφατο παρελθόν… στα κοινά.») γίνεται
χρήση ερωτήματος και α’ ενικού προσώπου. Αφού τα εντοπίσετε παραθέτοντας
αντίστοιχα χωρία του κειμένου να σχολιάσετε τον σκοπό που πιστεύετε ότι εξυπηρετεί
το καθένα. (6 μονάδες)

Α2β. Να αντικαταστήσετε κάθε λέξη γραμμένη με σκούρα γράμματα με μία συνώνυμη,

ώστε να μην αλλάξει το νόημα του κειμένου (6 μονάδες):
- Η έλλειψη πολιτικής διαπαιδαγώγησης…
- οι πρόγονοί μας που επινόησαν τη Δημοκρατία…
- το χρήμα αναδύεται σε μοναδική αξία.

Α2.γ. Να δώσετε για καθεμία από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου μία
αντώνυμη: συμμετοχή, αδιαφορία, υποδουλωμένος. (3 μονάδες)
Μονάδες 15

Α3.
Πλαίσιο: ομιλία σε εκδήλωση του σχολείου για τη Διεθνή Ημέρα Δημοκρατίας (15
Σεπτεμβρίου)
Πομπός: μαθητής Λυκείου
Αποδέκτες: συμμαθητές, καθηγητές, γονείς
Θέμα: α. γιατί είναι αναγκαία η συμμετοχή των νέων στα κοινά
β. τρόποι με τους οποίους το σχολείο θα βοηθήσει τη νεολαία στην ορθή της
πολιτικοποίηση.
Έκταση: 250-300 λέξεις
Μονάδες 20

2
ΜΕΡΟΣ Β
Κώστας Γεωργάκης, Στον κόσμο μας
Έβρεχε πολύ κείνη τη χειμωνιάτικη νύχτα. Καθισμένος στο γραφείο του πλάι στο
καλοριφέρ διόρθωνε τα γραφτά του για την επαρχιακή εφημερίδα που δούλευε. Διάβαζε
μεγαλόφωνα μια παράγραφο κοντά στο τέλος:
«… περίοδος των τελευταίων πενήντα ετών κατά την οποίαν ο άνθρωπος
κατόρθωσε να εξαπολύει τους πυραύλους τους εις το διάστημα, να καταδύεται διά των
υποβρυχίων του εις τα απύθμενα βάθη, μπορεί να ονομαστεί “χρυσή εποχή” της
ανθρώπινης ιστορίας».
Ένα κουδούνισμα τον διέκοψε.
Βγήκε στον διάδρομο και κοίταξε από το «μάτι» της πόρτας. Στο πρόσωπό του
ζωγραφίστηκε η έκπληξη.
Άνοιξε και βρέθηκε μπροστά σ’ ένα τσιγγανάκι 7-8 χρονών. Φορούσε κάτι
κουρέλια σκισμένα εδώ κι εκεί… βρώμικο. Στάθηκε λίγη ώρα σιωπηλός καθώς το
τσιγγανάκι τον κοιτούσε παρακλητικά με την παλάμη απλωμένη.
- «Πεινάω κύριε», κι αυτός άκουγε αυτό το «πεινάω κύριε» σαν «γιατί κύριε»; Ήταν η
προδιάθεση. Έβγαλε ένα χαρτονόμισμα και του το έδωσε.
Το παιδί τον κοίταζε σαν να είχε κάνει να κάνει με τρελό. Έπειτα ψέλλισε ένα
«ευχαριστώ πολύ» και κατέβηκε τρέχοντας τις σκάλες της πολυκατοικίας.
Στάθηκε για λίγο στο κατώφλι της πόρτας. Έπειτα μπήκε στο γραφείο του. Πήρε
τα γραφτά του και τα πέταξε στο δρόμο… στη βροχή. Χρειάζεται πολύ νερό για να
καθαριστούνε –σκέφτηκε- κι έκλεισε το παράθυρο.

(αναδημοσίευση από το περ. "πόρφυρας", τεύχος 163-164)

Β1. Για ποιον λόγο ο αρθρογράφος αποφασίζει να πετάξει τα γραπτά του στο τέλος του
κειμένου; Να αναπτύξετε την απάντησή σας σε μια παράγραφο 60-70 λέξεων.
Μονάδες 15
Β2α. Να εντοπίσετε δύο μεταφορές στο απόσπασμα και να τις σχολιάσετε. (8 μονάδες)
Β2β. Να σχολιάσετε τον τίτλο του διηγήματος, δίνοντας έμφαση στη διφορούμενη
σημασία του. (7 μονάδες)
Μονάδες 15
Β3. Ποια συναισθήματα θα βιώνατε και πώς θα αντιμετωπίζατε την κατάσταση αν
ήσαστε ο ήρωας του διηγήματος; Να καταγράψετε τις απόψεις σας σε ένα κείμενο 100-
120 λέξεων.
Μονάδες 20

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!