MUÏC TIEÂU

Bieát caùch söû duïng keá toaùn traùch nhieäm nhö

CHƯƠNG 4
moät coâng cuï ñeå ñaùnh giaù thaønh quaû quaûn lyù cuûa
ĐÁNH GIÁ THÀNH QUẢ caùc nhaø quaûn trò ôû caùc trung taâm traùch nhieäm
TRONG CÁC TỔ CHỨC khaùc nhau.
PHÂN QUYỀN Bieát caùch söû duïng coâng cuï keá toaùn ñeå ñaùnh giaù
thaønh quaû quaûn lyù cuûa caùc nhaø quaûn trò ôû caùc
trung taâm traùch nhieäm khaùc nhau.
Ths.Lê Hoàng Oanh Bieát caùch ñònh giaù saûn phaåm chuyeån giao coù
Bộ môn Kế toán Quản trị
Khoa Kế toán
lôïi nhaát trong moät toå chöùc phaân quyeàn
Bieát caùch laäp vaø phaân tích baùo caùo boä phaän
1 2
Bieát caùch xđ các thước đo đánh giá thành quả hoạt

NOÄI DUNG
Quaûn lyù phaân quyeàn
Heä thoáng Keá toaùn traùch nhieäm
QUAÛN LYÙ PHAÂN QUYEÀN
Ñaùnh giaù thaønh quaû quaûn lyù
Ñònh giaù saûn phaåm chuyeån giao
Baùo caùo boä phaän
Các thước đo đánh giá thành quả hoạt động

3 4

KHAÙI NIEÄM LÔÏI ÍCH

Quaûn lyù phaân quyeàn laø söï phaân caáp ra quyeát ñònh
cho nhöõng nhaø quaûn trò caáp thaáp hôn.
Nhaø quaûn trò caùc caáp ñöôïc ra quyeát ñònh trong
phaïm vi traùch nhieäm cuûa hoï.
5
Quaûn lyù phaân quyeàn coù nhöõng lôïi ích sau:
Quaûn lyù hieäu quaû hôn do vaán ñeà phaùt sinh ôû caáp naøo seõ
do ngöôøi quaûn lyù ôû caáp ñoù (thöôøng am hieåu vaán ñeà) giaûi
quyeát vaø ra quyeát ñònh
Nhaø quaûn lyù caáp cao coù nhieàu thôøi gian taäp trung vaøo
nghieân cöùu chieán löôïc daøi haïn
Huaán luyeän cho nhaø quaûn trò caáp thaáp tröôùc khi quaûn lyù
ôû caáp cao hôn.
Nhaø quaûn lyù caùc caáp ñöôïc giao traùch nhieäm vaø ñöôïc
quyeàn ra quyeát ñònh neân hoï haøi loøng vaø noå löïc hoaøn thaønh
coâng vieäc ñöôïc giao.
Ñgiaù chính xaùc thaønh quaû QL cuûa caùc nhaø quaûn trò caùc 6
caáp

1
BAÁT LÔÏI
Quaûn lyù phaân quyeàn coù nhöõng baát lôïi sau:
Muïc tieâu chung cuûa toå chöùc khoâng ñöôïc chuù troïng
Nhaø quaûn trò caáp thaáp coù theå ra quyeát ñònh maø khoâng HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN TRAÙCH NHIEÄM
hieåu roõ chieán löôïc DN.
Ñoäc laäp trong hoaït ñoäng
Laõng phí nguoàn löïc vì truøng laép coâng vieäc.

7 8

KEÁ TOAÙN TRAÙCH NHIEÄM TRUNG TAÂM TRAÙCH NHIEÄM

Keá toaùn traùch nhieäm laø heä thoáng thu thaäp, xöû lyù vaø truyeàn
ñaït thoâng tin coù theå kieåm soaùt (bao goàm thoâng tin veà DT,
CP, voán ñaàu tö,…) theo phaïm vi traùch nhieäm cuûa nhaø quaûn
trò ôû töøng boä phaän maø qua ñoù coù theå ño löôøng hieäu quaû
hoaït ñoäng cuûa caùc boä phaän vaø ñaùnh giaù traùch nhieäm cuûa
nhaø quaûn trò töøng boä phaän.
Trung taâm traùch nhieäm laø moät boä phaän trong toå chöùc
maø caùc nhaø quaûn lyù cuûa noù chòu traùch nhieäm ñoái vôùi
keát quaû taøi chính cuûa chính boä phaän maø hoï quaûn lyù.
TRUNG TAÂM TRAÙCH NHIEÄM

Trung taâm CP Trung taâm DT Trung taâm LN Trung taâm ñaàu tö

9 10

TRUNG TAÂM CHI PHÍ TRUNG TAÂM CHI PHÍ

Trung taâm CP laø moät boä phaän maø caùc nhaø quaûn trò cuûa TRUNG TAÂM CP
noù chòu traùch nhieäm ñoái vôùi caùc CP coù theå kieåm soaùt phaùt
sinh ôû boä phaän ñoù. VD: Phaân xöôûng saûn xuaát, phoøng ban
chuyeân moân,… Trung taâm CP ñònh möùc. Trung taâm CP döï toaùn.
VD: PX saûn xuaát VD: phoøng, ban chuyeân moân
Ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa trung taâm CP baèng
möùc CP tieâu hao. Chòu traùch nhieäm ñoái vôùi
Chòu tr/nhieäm veà CP caùc
CP caùc nguoàn löïc tieâu hao
nglöïc tieâu hao vôùi hieäu quaû
lieân quan ñeán löôïng sp,
cuûa coâng vieäc t/hieän (kg lq ñeán
dvuï thöïc hieän ñöôïc
löôïng coâng vieäc thhieän ñöôïc)

Kg chòu traùch nhieäm

khi CP tieâu hao cao hôn
ñònh möùc do giaûm saûn löôïng
11 12
sx maø kg do hoï quyeát ñònh

2
TRUNG TAÂM DOANH THU
Trung taâm DT laø moät boä phaän maø caùc nhaø quaûn trò cuûa
noù chòu traùch nhieäm ñoái vôùi DT (hay giaù baùn, SL tieâu thuï
vaø keát caáu haøng baùn) ñaït ñöôïc ôû boä phaän ñoù. Ví duï: Boä
phaän baùn haøng
Ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa trung taâm DT baèng
DT thöïc hieän vaø CP tieâu hao ñeå tieâu thuï nhö trung taâm CP
döï toaùn.
TRUNG TAÂM LÔÏI NHUAÄN
Trung taâm LN laø moät boä phaän maø caùc nhaø quaûn trò cuûa
noù chòu traùch nhieäm ñoái vôùi LN (hay CP, giaù baùn, SL tieâu
thuï vaø keát caáu haøng baùn) ñaït ñöôïc ôû boä phaän ñoù. Ví duï:
coâng ty, cöûa haøng ñoäc laäp
Ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa trung taâm LN baèng
möùc LN (boä phaän) ñaït ñöôïc.

13 14

TRUNG TAÂM ÑAÀU TÖ VD SÔ ÑOÀ CAÙC TRUNG TAÂM TRAÙCH NHIEÄM

Trung taâm ñaàu tö laø moät boä phaän maø caùc nhaø quaûn trò TT TRAÙCH NHIEÄM CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC
cuûa noù chòu traùch nhieäm ñoái vôùi LN vaø voán ñaàu tö ôû boä
TT ÑAÀU TÖ TOÅNG COÂNG TY
phaän ñoù. Ví duï:
Ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa trung taâm ñaàu tö TT ÑAÀU TÖ KVÖÏC M.BAÉC KVÖÏC M.NAM
baèng caùch so saùnh giöõa LN vaø voán ñaàu tö ñeå ñaït LN ñoù.

TT LN COÂNG TY A COÂNG TY B

TT DT PHOØNG KD SIEÂU THÒ

P.KT, P.NSÖÏ,
P.NHAÂN SÖÏ
P.KEÁ TOAÙN
TT CP
P.SAÛN XUAÁT P.KEÁ TOAÙN

15 16
TT CP PX CAÉT PX CÔ KHÍ PX LAÉP RAÙP

ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM CHI PHÍ

Trung taâm CP ñònh möùc
Chæ tieâu ñaùnh giaù
ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QUAÛN LYÙ ÔÛ Bieán ñoäng CP = CP thöïc teá – CP ñònh möùc tính cho SL thöïc teá
(BÑ döï toaùn LH) (Döï toaùn linh hoaït)
CAÙC TRUNG TAÂM TRAÙCH NHIEÄM
Löu yù: Chæ quan taâm CP coù theå kieåm soaùt ñöôïc bôûi trung
taâm (phaûi loaïi tröø taát caû nhöõng bieán ñoäng do nhöõng yeáu toá khoâng thuoäc phaïm
vi kieåm soaùt cuûa trung taâm nhö SL saûn xuaát).

Thaønh quaû quaûn lyù

Bieán ñoäng CP ≤ 0  Nhaø QL hoaøn thaønh traùch nhieäm,
goùp phaàn thuaän lôïi cho DN kieåm soaùt muïc tieâu chung.
Bieán ñoäng CP ≥ 0  Nhaø QL khoâng hoaøn thaønh traùch
nhieäm gaây baát lôïi cho DN kieåm soaùt muïc tieâu chung.
17 18
Nhaø QL phaûi giaûi thích moïi nguyeân nhaân gaây Bieán ñoäng
CP

3
ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM CHI PHÍ ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM CHI PHÍ
Ví duï 1
BAÙO CAÙO THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM CHI PHÍ
Taïi PXSX coâng ty A coù taøi lieäu sau: ÑVT: 1.000 ñoàng
CPSX ñònh möùc:
ThöïcBieán Döï toaùn Bieán ñoäng Döï toaùn
CPNVLTT: 6.000 ñoàng/sp; CPNCTT: 1.000 ñoàng/sp teáñoäng linh hoaït tónh
DT LH
BPSXC: 500 ñoàng/sp; ÑPSXC: 2.500 ñoàng/sp
(1) (2)=(1)- (3) (4)=(3)-(5) (5)
Möùc saûn xuaát bình thöôøng: 200 sp (3)
CPSX thöïc teá: CPNVLTT 855 -45 T 900 BÑ khoái 1.200
löôïng-BÑ
CPNVLTT: 5.700 ñoàng/sp; CPNCTT: 1.200 ñoàng/sp CPNCTT 180 30 X 150 200
kg thuoäc
BPSXC: 600 ñoàng/sp; ÑPSXC: 3.000 ñoàng/sp BPSXC 90 15 X 75 phaïm vi 100
kieåm soaùt
ÑPSXC 450 -50 T 500 500
Möùc sx thöïc teá: 150 sp cuûa trung
19 20
Toång coäng 1.575 -50 T 1.625 taâm 2.000
Yeâu caàu: Laäp Baùo caùo thaønh quaû quaûn lyù taïi PX treân

ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM CHI PHÍ ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM DT
Trung taâm CP döï toaùn
Chæ tieâu ñaùnh giaù
Chæ tieâu ñaùnh giaù
Bieán ñoäng DT = DT thöïc teá – DT döï toaùn tónh
Bieán ñoäng CP = CP thöïc teá – CP döï toaùn tónh
Bao goàm:
Xem xeùt quan heä giöõa CP thöïc teá vôùi hieäu quaû cuûa coâng
vieäc thöïc hieän. Bieán ñoäng döï toaùn linh hoaït = DT thöïc teá – DT döï toaùn linh hoaït

• Thaønh quaû quaûn lyù

Bieán ñoäng khoái löôïng = DT döï toaùn LH – DT döï toaùn tónh
Töông töï Trung taâm CP ñònh möùc

21 22

ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM DT
Thaønh quaû quaûn lyù
Bieán ñoäng DT ≥ 0  Nhaø QL hoaøn thaønh traùch nhieäm goùp
phaàn thuaän lôïi cho DN kieåm soaùt muïc tieâu chung.
Bieán ñoäng DT ≤ 0  Nhaø QL khoâng hoaøn thaønh traùch
nhieäm gaây baát lôïi cho DN kieåm soaùt muïc tieâu chung.
Nhaø QL phaûi giaûi thích moïi nguyeân nhaân gaây Bieán ñoäng
DT, vd nhö giaù baùn, SL tieâu thuï, keát caáu haøng baùn. Neáu
trung taâm khoâng chòu traùch nhieäm xaùc ñònh giaù baùn thì khoâng
chòu traùch nhieäm aûnh höôûng cuûa giaù baùn.
Löu yù: Chæ ñöa vaøo baùo caùo thaønh quaû doanh thu coù theå
kieåm soaùt cuûa trung taâm
23
ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM DT
Ví duï 2
Taïi trung taâm phaân phoái coâng ty B coù taøi lieäu veà tình hình
tieâu thuï saûn phaåm M naêm 2008 nhö sau:
Döï toaùn tieâu thuï taïi möùc sx bình thöôøng (1.200 sp):
Doanh thu: 240.000
Bieán phí: saûn xuaát: 96.000, baùn haøng vaø quaûn lyù:
24.000
Ñònh phí: saûn xuaát: 54.000, baùn haøng vaø quaûn lyù: 18.000
Tình hình tieâu thuï thöïc teá taïi möùc 1.000 sp:
Doanh thu: 220.000
Bieán phí: saûn xuaát: 85.000, baùn haøng vaø quaûn lyù: 24

22.000

4
ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM DT ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM LÔÏI NHUAÄN

BAÙO CAÙO THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM DOANH THU Chæ tieâu ñaùnh giaù
ÑVT: 1.000 ñoàng
Bieán ñoäng LN = LN thöïc teá – LN döï toaùn tónh
Thöïc Bieán Döï toaùn BÑ Khoái Döï
teá ñoäng linh löôïng toaùn Bao goàm:
DT LH hoaït tieâu thuï tónh
SP (1) (2)=(1) (3) (4) = (5) Bieán ñoäng döï toaùn linh hoaït = LN thöïc teá – LN döï toaùn linh hoaït
-(3) (3)- (5)
M SL tieâu thuï 1.000 - 1.000 -200 X 1.200 Bieán ñoäng khoái löôïng = LN döï toaùn LH – LN döï toaùn tónh
Giaù baùn 0,22 0,02 T 0,2 0,2
DT 220 20 T 200 -40 X 240

25 26

ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM LÔÏI NHUAÄN ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM LÔÏI NHUAÄN
BAÙO CAÙO THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM LÔÏI NHUAÄN (Ñvt: 1.000ñ)
Thaønh quaû quaûn lyù
Thöïc BÑ DT DT linh BÑ KL DT
Bieán ñoäng LN ≥ 0  Nhaø QL hoaøn thaønh traùch nhieäm goùp teá LH hoaït tieâu thuï tónh
phaàn thuaän lôïi cho DN kieåm soaùt muïc tieâu chung. (1) (2)=(1)-(3) (3) (4) = (3)- (5) (5)

SL tieâu thuï 1.000 - 1.000 -200 X 1.200

Bieán ñoäng LN ≤ 0  Nhaø QL khoâng hoaøn thaønh traùch
Doanh thu 220 20 T 200 -40 X 240
nhieäm gaây baát lôïi cho DN kieåm soaùt muïc tieâu chung.
Tröø Bieán phí
Nhaø QL phaûi giaûi thích moïi nguyeân nhaân taùc ñoäng ñeán keát
SX 85 5X 80 -16 T 96
quaû kinh doanh – giaù baùn, SL tieâu thuï, keát caáu haøng baùn,
BH, QL 22 2X 20 -4 T 24
CP. Treân cô sôû ñoù, ñaùnh giaù ñuùng traùch nhieäm cuûa nhaø QT SD ñaûm phí 113 13 T 100 -20 X 120
Löu yù: Chæ ñöa vaøo baùo caùo thaønh quaû LN coù theå kieåm soaùt Tröø Ñònh phí
cuûa trung taâm (cuï theå laø DT coù theå kieåm soaùt vaø CP coù theå SX 54 - 54 - 54
kieåm soaùt) BH, QL 20 2X 18 - 18
27 Soá dö (LN) BP 39 11 T 28 -20 X 28
48
Ví duï: tieáp theo VD treân. Laäp Baùo caùo thaønh quaû ôû TTLN

ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM ÑAÀU TÖ ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM ÑAÀU TÖ

Ñaùnh giaù thaønh quaû QL ôû trung taâm ñaàu tö laø xem xeùt moái TOÅNG COÂNG TY
quan heä giöõa LN vaø voán ñaàu tö ñöôïc söû duïng ñeå taïo ra LN
ñoù; qua ñoù ñaùnh giaù xem LN boä phaän ñoù taïo ra coù töông
KVÖÏC M.BAÉC KVÖÏC M.TRUNG KVÖÏC M.NAM
xöùng vôùi voán ñaàu tö boû ra hay khoâng.

- DT: 200 trieäu - DT: 120 trieäu - DT: 300 trieäu

- LN: 40 trieäu - LN: 30 trieäu - LN: 60 trieäu

- VOÁN ÑT: 160 trieäu - VOÁN ÑT: 150 trieäu - VOÁN ÑT: 450 trieäu

Nhaän xeùt xem khu vöïc naøo quaûn lyù hieäu quaû hôn?

29 30

5
ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM ÑAÀU TÖ ÑAÙNH GIAÙ THAØNH QUAÛ QL ÔÛ TRUNG TAÂM ÑAÀU TÖ

Chæ tieâu ñaùnh giaù Tyû leä hoaøn voán ñaàu tö (ROI)

Tyû leä hoaøn voán ñaàu tö (ROI)

Lôïi nhuaän hoaït ñoäng
ROI =
Lôïi nhuaän coøn laïi (RI) Voán ñaàu tö bình quaân

Lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay (Ebit)

Giaù trò kinh teá taêng theâm (EVA)
ROI = Taøi saûn hoaït ñoäng bình quaân

Thaønh quaû quaûn lyù

ROI caøng lôùn thì hieäu quaû quaûn lyù voán ñaàu tö caøng toát.
Khaû naêng thu hoài voán hoaït ñoäng caøng cao.
31 32

TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI) TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI)
TSHÑ ñaàu naêm + TSHÑ cuoái naêm
TSHÑ bình quaân =
2
TSHÑ bao goàm toaøn boä TS, ngoaïi tröø TS ñi thueâ vaø TS ñaàu
Söû duïng EBIT vì: tö taøi chính ngaén haïn vaø daøi haïn
Phuø hôïp DT vaø TSHÑ taïo ra noù
Ñaûm baûo coâng baèng trong ñaùnh
giaù thaønh quaû QL giöõa caùc TS chöa söû duïng
TT ñaàu tö coù ñi vay vaø coù tính vaøo
kg ñi vay TSHÑ bình quaân?

Giaù trò TSCÑ tính

trong TSHÑ BQ laø
nguyeân giaù hay giaù
trò coøn laïi?
33 34

TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI) TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI)

TS CHÖA SD COÙ TÍNH VAØO TSHÑ BQ? TS CHÖA SD COÙ TÍNH VAØO TSHÑ BQ?

QÑ2: Tính vaøo TSHÑ BQ QÑ2: Tính vaøo TSHÑ BQ

QÑ1: Khoâng tính vaøo vì phaûn aûnh ñuùng hieäu QÑ1: Khoâng tính vaøo $ vì phaûn aûnh ñuùng hieäu
TSHÑ BQ vì TS chöa quaû TSHÑ -> giuùp loaïi boû TSHÑ BQ vì TS chöa quaû TSHÑ -> giuùp loaïi boû
sd neân kg taïo ra LN TS kg mang laïi hieäu quaû sd neân kg taïo ra LN TS kg mang laïi hieäu quaû
ñeå tieát kieäm voán ñeå tieát kieäm voán

$ Phaàn lôùn choïn QÑ:

TS chöa sd khoâng tính
vaøo TSHÑ bình quaân
35 36

6
 TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI) TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI)
GIAÙ TRÒ TSCÑ TÍNH TRONG TSHÑ BQ LAØ NGUYEÂN GIAÙ HAY GTCL? GIAÙ TRÒ TSCÑ TÍNH TRONG TSHÑ BQ LAØ NGUYEÂN GIAÙ HAY GTCL?

QÑ1: Laø GTCL vì GTCL coù ÖÑ:
QÑ2: Laø NG vì khi sd GTCL coù NÑ:
Phuø hôïp vôiù giaù trò TSCÑ
ROI seõ taêng daàn do GTCL giaûm
treân baûng CÑKT
daàn -> taêng kg phaûi do thaønh quaû
Phuø hôïp vôùi DT
QL
Phuø hôïp vôùi vieäc tính EBIT
Khoâng khuyeán khích ñoåi môùi TS vì
seõ laøm ROI giaûm
QÑ1: Laø GTCL vì GTCL coù ÖÑ:
QÑ2: Laø NG vì khi sd GTCL coù NÑ:
Phuø hôïp vôiù giaù trò TSCÑ
ROI seõ taêng daàn do GTCL giaûm
treân baûng CÑKT
daàn -> taêng kg phaûi do thaønh quaû
Phuø hôïp vôùi DT
QL
Phuø hôïp vôùi vieäc tính EBIT
Khoâng khuyeán khích ñoåi môùi TS vì
seõ laøm ROI giaûm

Phaàn lôùn choïn QÑ:

Giaù trò TSCÑ tính trong
TSHÑ BQ laø GTCL
37 38

TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI) TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI)
Baûng caân ñoái keá toaùn
Ví duï 3
EBIT DT Thaùng 1/20X9
Tyû suaát LN = (ÑVT: 1.000 ñ)
treân DT -
TAØI SAÛN NGUOÀN VOÁN
Doanh thu
CP hñoäng Cuoái naêm Ñaàu naêm Cuoái naêm Ñaàu
naêm
coù theå ks
Tieàn 80.000 60.000 Phaûi traû NB 100.000
90.000
ROI = x
Phaûi thu KH 70.000 55.000 Vay ngaén haïn 35.000
25.000
Haøng hoùa 50.000 35.000 Vay daøi haïn 150.000
95.000
Doanh thu TSNH BQ Ñaàu tö TC NH 10.000 - Nguoàn voán KD 270.000
Soá voøng quay = 200.000
Voán ñaàu tö TSCÑ HH Laõi chöa PP 15.000
Taøi saûn HÑ BQ TSDH BQ
39 40
20.000
+ Nguyeân giaù 300.000 245.000 Toång NV 570.000

TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI) TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI)

Baùo caùo KQHÑKD theo hình thöùc SDÑP

Cuoái naêm Ñaàu naêm
TSHÑ BQ = (450.000 +
Thaùng 1/20X9
Tieàn 80.000 60.000
350.000)/2 = 400.000
(ÑVT: 1.000 ñ)
Phaûi thu KH 70.000 55.000
Doanh thu 200.000
Haøng hoùa 50.000 35.000
(-) Bieán phí 80.000
TSCÑ HH
Soá dö ñaûm phí 120.000
+ Nguyeân giaù 300.000 245.000
(-) Ñònh phí (gồm laõi vay 10.000) 100.000
+ Hao moøn 50.000 45.000
Lôïi nhuaän tröôùc thueá 20.000
Toång TSHÑ 450.000 350.000
Thueá TNDN 8.400
EBIT DT
LN sau thueá 11.600 ROI = x = x
DT TSHÑ BQ
41
= x 42
Yeâu caàu: Ñaùnh giaù thaønh quaû quaûn lyù taïi coâng ty
=

7
TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI) TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI)
Ví duï 4:
Taêng tyû suaát LN Kieåm soaùt toát
Nhaø maùy saûn xuaát söõa boät N (laø 1 trung taâm ñaàu tö)
treân DT CP
ñang caân nhaéc vieäc mua theâm moät thieát bò môùi vôùi giaù 3
Caùc giaûi phaùp trieäu ñoàng, seõ tieát kieäm ñöôïc chi phí hoaït ñoäng laø 450.000.
caûi thieän ROI Tính tyû leä hoaøn voán ñaàu tö vaøo thieát bò môùi

Taêng soá voøng -Taêng DT

quay voán Ñtö - Giaûm voán HÑ

43 44

TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI) TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI)

ROI thieát bò Tröôùc khi ñaàu tö vaøo maùy môùi, TS cuûa nhaø maùy N trò
=
giaù 32 trieäu, LN laø 8 trieäu

= Neáu thaønh quaû quaûn lyù cuûa nhaø quaûn trò nhaø maùy saûn xuaát
söõa ñöôïc ñaùnh giaù baèng ROI, haõy cho bieát hoï coùù muoán ñaàu
Cho bieát CP söû duïng voán (tyû leä hoaøn voán ñaàu tö toái thieåu) tö vaøo maùy môùi naøy khoâng?
taïi nhaø maùy N laø 10%. Coù neân ñaàu tö vaøo thbò naøy khoâng?

ROIthieát bò tyû leä hoaøn voán ñaàu tö toái thieåu  Ñaàu tö vaøo
thieát bò môùi, Nhaø maùy N seõ …………….. (LN taêng theâm töø 1
ñoàng voán ñaàu tö vaøo maùy môùi laø ……………. ñoàng trong khi
CP cho 1 ñoàng voán ñaàu tö vaøo maùy môùi chæ laø …………
45 46
ñoàng).

TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI) TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI)
Öu ñieåm:
Khoâng ñaàu tö Ñaàu tö
vaøo maùy môùi vaøo maùy môùi Ñoàng nhaát vôùi phaân tích tyû leä sinh lôøi vì ñaàu tö cho
hoaït ñoäng laø ñeå ñaït ñöôïc moät tyû leä sinh lôøi mong muoán.
Coù theå duøng ñeå so saùnh hieäu quaû quaûn lyù giöõa caùc
ROI = = % ROI = = %
trung taâm coù quy moâ, tính chaát hoaït ñoäng khaùc nhau.
Giuùp ñaàu tö, söû duïng TS hieäu quaû hôn vì khuyeán khích
 Nhaø quaûn trò nhaø maùy N khoâng muoán ñaàu tö vaøo maùy mua, duy trì TS mang laïi LN cao, loaïi boû TS khoâng mang
môùi naøy vì thaønh quaû quaûn lyù cuûa hoï seõ bò ñaùnh giaù laïi lôïi nhuaän nhö mong ñôïi.
giaûm.
 Ñeå khaéc phuïc nhöôïc ñieåm naøy, söû duïng coâng cuï khaùc
ñeå ñaùnh giaù thaønh quaû quaûn lyù: Lôïi nhuaän coøn laïi
(Residual Income-RI)
47 48

8
TYÛ LEÄ HOAØN VOÁN ÑAÀU TÖ (ROI) LÔÏI NHUAÄN COØN LAÏI (RI)
Nhöôïc ñieåm:
LN coøn laïi = EBIT – LN mong muoán toái thieåu töø TSHÑ
Nhaø quaûn trò coù theå boû qua caùc cô hoäi ñaàu tö maø chæ (Chi phí söû duïng voán)
sinh lôøi trong daøi haïn do ROI coù khuynh höôùng chuù troïng
ñeán quaù trình sinh lôïi ngaén haïn hôn daøi haïn.
ROI khoâng phuø hôïp vôùi moâ hình vaän ñoäng cuûa caùc doøng Tyû leä hoaøn
LN mong muoán toái TSHÑ bình
tieàn söû duïng trong phaân tích voán Ñaàu tö. = x voán mong
thieåu töø TSHÑ quaân muoán toái thieåu
Söû duïng ROI ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû quaûn lyù coù theå
khoâng chính xaùc vì TS cuûa noù coù theå ñöôïc quyeát ñònh bôûi
trung taâm ñaàu tö caáp cao hôn. Thaønh quaû quaûn lyù
Nhaø quaûn trò coù theå tìm moïi caùch ñeå taêng ROI nhö caét RI caøng lôùn thì hieäu quaû quaûn lyù voán ñaàu tö caøng toát.
giaûm CP nghieân cöùu phaùt trieån hay thu heïp hoaït ñoäng 
khoâng phuø hôïp vôùi chieán löôïc cuûa toå chöùc.
Nhaø QT coù theå töø choái caùc cô hoäi ñaàu tö coù lôïi maø laøm49 50

ROI giaûm, caûn trôû vieäc höôùng ñeán mtieâu chung cuûa toå

LÔÏI NHUAÄN COØN LAÏI (RI) LÔÏI NHUAÄN COØN LAÏI (RI)
Neáu baây giôø thaønh quaû quaûn lyù cuûa nhaø quaûn trò nhaø maùy LN coøn laïi cuûa nhaø maùy SX söõa boät (ngñ)
N ñöôïc ñaùnh giaù baèng RI, haõy cho bieát hoï coùù muoán ñaàu tö
Khoâng ñaàu tö Ñaàu tö
vaøo maùy môùi naøy khoâng? vaøo maùy môùi vaøo maùy môùi

EBIT
(-) LNMM toái thieåu
TSHÑ bình quaân
x tyû leä hoaøn voán
mong muoán toái thieåu
LN coøn laïi
51 52

LÔÏI NHUAÄN COØN LAÏI (RI) LÔÏI NHUAÄN COØN LAÏI (RI)
Ví duï 5:
 Ñaàu tö vaøo maùy môùi, LN coøn laïi cuûa nhaø maùy saûn
Toång cty sx thöïc phaåm coù hai cty con BK vaø GK. BK sx
xuaát söõa taêng theâm 150. Nhaø quaûn trò nhaø maùy N muoán
baùnh keïo vaø GK sx nöôùc giaûi khaùt. Giaû söû hai cty naøy
ñaàu tö vaøo maùy môùi naøy vì thaønh quaû quaûn lyù cuûa hoï seõ
trong naêm 2008 coù quy moâ vaø KQ hoaït ñoäng nhö nhau. Tuy
ñöôïc ñaùnh giaù cao hôn
nhieân thaønh quaû QL cuûa BK ñöôïc ñaùnh giaù baèng ROI trong
khi GK laø RI: Chæ tieâu ñaùnh giaù
RI khuyeán khích caùc nhaø quaûn trò thöïc hieän caùc
khoaûn ñaàu tö coù khaû naêng sinh lôïi BK GK
TSHÑ bình quaân 60.000 60.000
EBIT 18.000 18.000
ROI 30%
LN mong muoán toái thieåu (12%) 7.200
53 54
RI 10.800

9
LÔÏI NHUAÄN COØN LAÏI (RI) LÔÏI NHUAÄN COØN LAÏI (RI)

Giaû söû moãi trung taâm ñaàu tö BK vaø GK coù moät cô hoäi ñaàu Trung taâm ñaàu tö BK
tö vôùi soá voán laø 20.000 vaø möùc sinh lôøi öôùc tính laø 20%.
Ñtö môùi Toång
Trung taâm ñaàu tö naøo seõ chaáp nhaän cô hoäi treân? Trung
TSHÑ bình quaân
taâm naøo laøm cho lôïi ích chung coâng ty bò thieät haïi?
EBIT
ROI

 Nhaø quaûn trò Trung taâm BK khoâng chaáp nhaän cô hoäi ñaàu
tö môùi vì thaønh quaû quaûn lyù cuûa hoï bò ñaùnh giaù giaûm (ROI
giaûm töø …........ xuoáng coøn …........)

55 56

LÔÏI NHUAÄN COØN LAÏI (RI) LÔÏI NHUAÄN COØN LAÏI (RI)
Trung taâm ñaàu tö GK Ví duï 6:
Coù taøi lieäu veà KQ hoaït ñoäng cuûa hai trung taâm ñaàu tö E vaø
Ñtö môùi Toång
F: Trung taâm E Trung taâm F
TSHÑ bình quaân
TSHÑ bình quaân 2.000.000 400.000
EBIT
EBIT 200.000 60.000
LN mong muoán toái thieåu
LN mong muoán toái thieåu (8%) 160.000 32.000
Lôïi nhuaän coøn laïi
LN coøn laïi 40.000 28.000
 Nhaø quaûn trò Trung taâm GK chaáp nhaän cô hoäi ñaàu tö môùi LN coøn laïi cuûa trung taâm E lôùn hôn F. Tuy nhieân, neáu
vì thaønh quaû quaûn lyù cuûa hoï bò ñaùnh giaù taêng (RI taêng töø ñaùnh giaù thaønh quaû quaûn lyù cuûa trung taâm E toát hôn trung
…..... leân ….......). taâm F thì coù hôïp lyù khoâng? Vì sao?
Nhö vaäy, vieäc töø choái cô hoäi ñaàu tö môùi cuûa trung taâm BK TT E coù LN coøn laïi lôùn hôn TT F do
57 58
ñaõ laøm lôïi ích chung cuûa toaøn coâng ty bò thieät haïi. ….......................................................................
...................

LÔÏI NHUAÄN COØN LAÏI (RI)

Nhöôïc ñieåm:

Söû duïng RI ñeå so saùnh thaønh quaû quaûn lyù cuûa caùc trung
taâm ñaàu tö coù quy moâ khaùc nhau seõ daãn ñeán keát quaû sai ÑÒNH GIAÙ SAÛN PHAÅM CHUYEÅN GIAO
laàm, khoâng coâng baèng.

59 60

10
 KHAÙI NIEÄM PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH GIAÙ SP CHUYEÅN GIAO
Saûn phaåm chuyeån giao laø saûn phaåm cuûa boä phaän naøy cung Theo Chi phí
caáp cho boä phaän khaùc trong cuøng moät toå chöùc.
Theo giaù thò tröôøng
Ñònh giaù saûn phaåm chuyeån giao laø xaùc ñònh giaù chuyeån giao
Theo thöông löôïng
cho caùc saûn phaåm chuyeån giao.

Giaù chuyeån giao coù lieân quan ñeán DT, CP vaø LN cuûa caùc
trung taâm tham gia chuyeån giao neân coù aûnh höôûng ñeán vieäc
ñaùnh giaù thaønh quaû quaûn lyù cuûa caùc trung taâm naøy

61 62

ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO CHI PHÍ ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO CHI PHÍ
Giaù chuyeån giao = Giaù thaønh toaøn boä/Giaù thaønh ñaày ñuû/Bieán phí Ví duï 7
Sôïi boâng laø sp sx Deät Bình Minh
Öu ñieåm: Ñôn giaûn, deã thöïc hieän. hieän taïi.

Nhöôïc ñieåm Giaù mua töø

beân ngoaøi:
Khoâng coù caên cöù toát ñeå ra quyeát ñònh chuyeån giao hay PX sôïi PX deät
40 ngñ
kg. ñ/kg
2.000 1.600
Chæ coù trung taâm chuyeån giao cuoái cuøng môùi xñ ñöôïc Coâng suaát hñ cuûa
kg Sôïi boâng Sôïi hoùakghoïc
KQKD  khoù khaên trong vieäc ñaùnh giaù thaønh quaû QL cuûa PX sôïi laø 2.000 kg
caùc TT traùch nhieäm qua caùc chæ tieâu ROI, RI. sp
Giaù baùn ra beân ngoaøi: 50 ngñ/kg
Khoâng khuyeán khích caùc trung taâm chuyeån giao kieåm
Bieán phí boä phaän: 30 ngñ /kg Bieán phí BP: 25 ngñ/kg
soaùt toát CP  aûnh höôûng CP, LN cuûa trung taâm nhaän
chuyeån giao --> aûnh höôûng LN chung DN.
63 64
Sd CP laøm giaù chuyeån giao deã laøm cho giaù sp cuûa caùc Neân chuyeån giao khoâng?
boä phaän xa rôøi tình hình giaù caû treân thò tröôøng.

ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO CHI PHÍ
- BP sôïi boâng = 30.000 ñ, BP sôïi hoùa hoïc = 25.000 
neân ngöøng KD sôïi boâng?  khoâng coù thoâng tin caàn thieát ñeå
ra quyeát ñònh ñuùng ñaén.
- Chæ coù PX deät sau khi baùn ra ngoaøi môùi coù theå xaùc ñònh
LN.
ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG
Ñieàu kieän vaän duïng:
Trung taâm mua phaûi mua sp cuûa trung taâm baùn neáu TT
baùn ñaùp öùng ñöôïc caùc ñk giaù caû, chaát löôïng & muoán baùn noäi
boä

- Ñònh giaù sôïi hoùa hoïc chuyeån giao theo bieán phí ñôn vò =
25.000 ñoàng  khoâng theå so saùnh vôùi giaù thò tröôøng  xa
rôøi tình hình giaù caû treân thò tröôøng.
- Khoâng khuyeán khích PX sôïi kieåm soaùt CP  PX deät seõ
gaùnh chòu moïi söï laõng phí, keùm hieäu quaû töø PX sôïi  tyû
suaát LN coâng ty suït giaûm so vôùi ñoái thuû caïnh tranh.
65
Trung taâm mua ñöôïc töï do mua ngoaøi neáu trung taâm baùn
khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc ñieàu kieän giaù caû, chaát löôïng.
TT baùn ñöôïc töï do töø choái baùn noäi boä neáu muoán baùn ra
ngoaøi
Phaûi laäp ra 1 toå chöùc gquyeát baát ñoàng giöõa caùc TT lieân
quan
66

11
 ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG

Nguyeân taéc: Ñònh giaù sp chuyeån giao khi trung taâm chuyeån giao
hoaït ñoäng heát coâng suaát
Giaù chuyeån giao Giaù chuyeån Giaù mua töø
toái thieåu ≤ giao ≤ beân ngoaøi Phaûi huûy boû vieäc baùn sp ra ngoaøi ñeå chuyeån giao noäi boä
 Hy sinh nguoàn thu nhaäp tieàm taøng = SDÑP bò thieät haïi
do huûy boû vieäc baùn ra ngoaøi

Giaù chuyeån giao Giaù chuyeån Giaù mua töø

toái thieåu ≤ giao ≤ beân ngoaøi
Laø giôùi haïn thaáp nhaát cuûa giaù chuyeån giao
ñeå trung taâm chuyeån giao khoâng bò thieät
Giaù chuyeån giao CPSX ñôn vò sp CP cô hoäi ñôn vò
nhöng cuõng kg coù lôïi hôn so vôùi baùn ra ngoaøi =
toái thieåu chuyeån giao + sp chuyeån giao
Bieán phí ñôn SDÑP ñôn vò cuûa
=
67 vò sp chuyeån + sp baùn ra ngoaøi 68
giao bò thieät haïi

ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG
Deät Thaønh Ñaït
Ví duï 8 Giaù chuyeån giao Giaù mua töø
Giaù mua töø Giaù chuyeån
beân ngoaøi:
toái thieåu: ≤ giao ≤ beân ngoaøi

52 ngñ/kg
1.000 kg

PX sôïi Sôïi hoùa hoïc PX deät

1.000 kg
Giaù chuyeån giao:
Giaù baùn ra beân ngoaøi: 50 ngñ/kg
??? ñ/kg
Bieán phí boä phaän: 30 ngñ/kg

Bieát raèng coâng suaát hoaït ñoäng

cuûa PX sôïi laø 1.000 kg sp
69 70

ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG
Trôû laïi ví duï 7
Sôïi boâng laø sp sx Deät Bình Minh
hieän taïi.
Giaù mua töø
Giaù chuyeån giao toái thieåu:
beân ngoaøi
Giaù mua töø
PX sôïi PX deät beân ngoaøi:
40 ngñ/kg
2.000 1.600  Nhaø quaûn trò Deät Bình Minh ……………yù ñònh chuyeån
kg Sôïi boâng Coâng suaát hñ cuûa
Sôïi hoùakghoïc höôùng sx cuûa PX sôïi ……….
PX sôïi laø 2.000 kg
sp
Giaù baùn ra beân ngoaøi: 50 ngñ/kg
Bieán phí boä phaän: 30 ngñ/kg Bieán phí BP: 25 ngñ/kg

71 72
Neân chuyeån giao khoâng? Giaù chuyeån giao?

12
ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG

Ñònh giaù sp chuyeån giao khi trung taâm chuyeån giao Trôû laïi Ví duï 8
coøn naêng löïc saûn xuaát nhaøn roãi
Xaùc ñònh giaù chuyeån giao
Boä phaän chuyeån giao khoâng maát cô hoäi baùn sp ra ngoaøi
 CP cô hoäi cuûa phöông aùn chuyeån giao = 0 Bieát raèng coâng suaát hoaït ñoäng cuûa PX sôïi laø 3.000 kg sôïi

Giaù chuyeån giao Giaù mua töø

Giaù chuyeån giao Giaù chuyeån Giaù mua töø Giaù chuyeån
toái thieåu ≤ giao ≤ beân ngoaøi
toái thieåu: ≤ giao ≤ beân ngoaøi

Giaù chuyeån Bieán phí ñôn vò

=
giao toái thieåu sp chuyeån giao

73 74

ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG

Trôû laïi Ví duï 7 Öu ñieåm

Neân chuyeån giao khoâng? Giaù chuyeån giao? Coù cô sôû hôïp lyù ñeå ra quyeát ñònh chuyeån giao hay kg.
Taát caû trung taâm chuyeån giao cuõng nhö nhaän chuyeån
Bieát raèng coâng suaát hoaït ñoäng cuûa PX sôïi laø 4.000 kg
giao ñeàu xñ ñöôïc thaønh quaû TC  coù cô sôû ñeå ñgiaù thaønh
quaû QL.
Giaù chuyeån giao Giaù mua töø
Giaù chuyeån
toái thieåu: ≤ giao ≤ beân ngoaøi Khuyeán khích caùc nhaø quaûn trò ôû taát caû caùc trung taâm
kieåm soaùt toát CP ñeå ñaït thaønh quaû cao hôn.
Giaù chuyeån giao kg xa rôøi tình hình giaù caû treân thò
tröôøng.

75 76

ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG
Nhöôïc ñieåm
Trong 1 soá tröôøng hôïp khoù ño löôøng CP cô hoäi:
+ Thò tröôøng caïnh tranh khoâng hoaøn haûo
+ Chuyeån giao nhieàu sp, haøng hoùa, hoaëc dòch vuï
Khi thò tröôøng caïnh tranh hoaøn haûo:
ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÖÔNG LÖÔÏNG
Sp chuyeån giao ñöôïc ñònh giaù theo gía thöông löôïng trong
nhöõng tröôøng hôïp sau:
Tröôøng hôïp 1: Vieäc ñònh giaù sp chuyeån nhöôïng theo giaù thò
tröôøng khoâng theå xñ. Nguyeân nhaân laø do:
Trung taâm mua khoâng theå tìm thaáy sp töông töï cuûa trung
taâm baùn ngoaøi thò tröôøng

Giaù chuyeån giao toái thieåu = Giaù chuyeån giao = Giaù mua Trung taâm baùn khoâng theå baùn ñöôïc nhöõng sp, dòch vuï sx
theo yeâu caàu cuûa trung taâm mua.
töø beân ngoaøi
Khoâng toàn taïi giaù thò tröôøng cuûa sp chuyeån nhöôïng.
 Trung taâm chuyeån giao vaø nhaän chuyeån giao coù theå
töø choái vieäc chuyeån giao (vì khoâng coù lôïi gì hôn so vôùi baùn
vaø mua beân ngoaøi) 77 78

13
ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÖÔNG LÖÔÏNG ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÖÔNG LÖÔÏNG
Ví duï 9
Giaù chuyeån Giaù chuyeån giao Sôïi boâng laø sp sx Deät Bình Minh
giao ≥ toái thieåu hieän taïi.

Neáu PX chuyeån giao ñaõ hoaït ñoäng heát coâng suaát PX sôïi PX deät

2.000 1.600
Giaù chuyeån Bieán phí ñôn SDÑP ñôn vò cuûa Coâng suaát hñ cuûa
= kg Sôïi boâng Sôïi HH ñaëckgbieät
giao toái thieåu vò sp chuyeån + sp baùn ra ngoaøi
PX sôïi laø 2.000 kg
giao bò thieät haïi
sp
Neáu PX chuyeån giao coøn naêng löïc sx nhaøn roãi
Giaù baùn ra beân ngoaøi: 50 ngñ/kg
Bieán phí boä phaän: 30 ngñ/kg Bieán phí BP: 25 ngñ/kg
Giaù chuyeån Bieán phí ñôn
=
giao toái thieåu vò sp chuyeån
79 80
giao Neân chuyeån giao khoâng? Giaù chuyeån giao?

ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÖÔNG LÖÔÏNG ÑÒNH GIAÙ CHUYEÅN GIAO THEO GIAÙ THÖÔNG LÖÔÏNG

Tröôøng hôïp 2: coù theå ñònh giaù sp chuyeån nhöôïng theo giaù thò
Giaù chuyeån Giaù chuyeån giao toái thieåu: tröôøng nhöng thöông löôïng ñeå thaáp hôn giaù thò tröôøng do:
giao
CP QLDN ñöôïc caét giaûm bôùt
do chuyeån giao noäi boä
Khoâng toàn taïi CPBH
Höôûng chieát khaáu TM (soá löôïng chuyeån giao noäi boä lôùn)
Naêng löïc saûn xuaát nhaøn roãi

81 82

CAÙC KHAÙI NIEÄM

Boä phaän
Boä phaän laø baát kyø thaønh phaàn hoaëc hoaït ñoäng naøo lieân quan
BAÙO CAÙO BOÄ PHAÄN ñeán moät toå chöùc maø coù theå xaùc ñònh ñöôïc rieâng bieät thu
nhaäp vaø chi phí.
Boä phaän coù theå laø töøng nhaø maùy, töøng trung taâm dòch vuï,
töøng ñòa baøn KD, töøng khaùch haøng, hoaëc töøng sp.

Baùo caùo boä phaän

Baùo caùo boä phaän laø baùo caùo KQHÑKD ñöôïc laäp chi tieát cho
töøng boä phaän rieâng bieät, theo hình thöùc soá dö ñaûm phí.

83 84

14
 ÑAËC ÑIEÅM BAÙO CAÙO BOÄ PHAÄN ÑÒNH PHÍ BP COÙ THEÅ TRÔÛ THAØNH ÑP CHUNG?
Coâng ty ñöôïc chia thaønh 2
Coâng ty khu vöïc
Khu vöïc A Khu vöïc B
Doanh thu SD ñaûm phí SD ñaûm phí
Doanh thu thuaàn 1.500 500 1.000
Tröø ÑP Boä phaän Bieán phí sx cuûa haøng baùn 780 200 580
Tröø Bieán phí Tröø ÑP boä phaän Soá dö ñaûm phí saûn xuaát 720 300 420
coù theå Kieåm soaùt
Bieán phí baùn haøng & quaûn lyù 220 100 120
SD ñaûm phí SD boä phaän SD boä phaän (1) Soá dö ñaûm phí 500 200 300
coù theå kieåm soaùt Ñònh phí coù theå kieåm soaùt cuûa 190 110 80
caùc nhaø quaûn trò khu vöïc
Tröø Ñònh phí Tröø ÑP chung Tröø ÑP Boä phaän (2) Soá dö Boä phaän coù theå ksoaùt 310 90 220
kg theå Kieåm soaùt cuûa caùc nhaø Quaûn trò khu vöïc
Ñònh phí coù theå kieåm soaùt bôûi 70 20 50
Lôïi nhuaän Lôïi nhuaän SD boä phaän nhöõng ngöôøi khaùc
(3) Soá dö boä phaän khu vöïc 240 70 170
85 Chi phí khoâng phaân boå 135 86
(4) Lôïi nhuaän hoaït ñoäng 105

Soá dö ñaûm phí

ÑP coù theå ksoaùt cuûa caùc nhaø QT kvöïc
500
190
200
110
300
80
ÑÒNH PHÍ CHUNG NEÂN PHAÂN BOÅ CHO CAÙC BP?
(2) SD BP coù theå ks cuûa caùc nhaø QT kvöïc 310 90 220
Ñònh phí coù theå kieåm soaùt bôûi ngöôøi khaùc 70 20 50 BAÙO CAÙO KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH
(3) Soá dö boä phaän khu vöïc 240 70 170
ÑVT: trieäu ñoàng
Phaân chia khu vöïc B theo sp Toång coäng Sp A Sp B
Khu vöïc Kg SP 1 SP 2 SP 3 SP 4
B pboå Doanh thu 50 30 20
Doanh thu thuaàn 1.000 300 200 100 400 Tröø Bieán phí 20 8 12
Bieán phí sx cuûa haøng baùn 580 120 155 45 260
Soá dö ñaûm phí saûn xuaát 420 180 45 55 140 Soá dö ñaûm phí 30 22 8
Bieán phí baùn haøng & QL 120 60 15 25 20
(1) Soá dö ñaûm phí 300 120 30 30 120 Tröø ÑP boä phaän 12 7 5
ÑP coù theå kieåm soaùt cuûa caùc 35 45 10 6 4 15
nhaø QT Boä phaän sp
Soá dö boä phaän 18 15 3
(2) Soá dö BP coù theå ksoaùt cuûa 265 110 24 26 105
caùc nhaø QT BP sp
Tröø ÑP chung 10
ÑP coù theå kieåm soaùt bôûi 30 20 3 15 4 8 Lôïi nhuaän 8
nhöõng ngöôøi khaùc
(3) Soá dö boä phaän sp 235 107 9 22 97
Chi phí khoâng phaân boå 65 87
Ñieàu gì seõ xaûy ra neáu phaân boå ÑP chung cho Sp A vaø B 88
(4) SD boä phaän Khu vöïc B 170 vôùi tieâu thöùc phaân boå laø doanh thu

ÑÒNH PHÍ CHUNG NEÂN PHAÂN BOÅ CHO CAÙC BP? ÑÒNH PHÍ CHUNG NEÂN PHAÂN BOÅ CHO CAÙC BP?
BAÙO CAÙO KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH BAÙO CAÙO KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH
ÑVT: trieäu ñoàng ÑVT: trieäu ñoàng
Toång coäng Sp A Sp B Toång coäng Sp A
Doanh thu 50 30 20 Doanh thu 30 30
Tröø Bieán phí 20 8 12 Tröø Bieán phí 8 8
Soá dö ñaûm phí 30 22 8 Soá dö ñaûm phí 22 22
Tröø ÑP boä phaän 12 7 5 Tröø ÑP boä phaän 7 7
Soá dö boä phaän 18 15 3 Soá dö boä phaän 15 15
Tröø ÑP chung 10 Tröø ÑP chung 10
Lôïi nhuaän 8 Lôïi nhuaän 5

Coù neân ngöøng kinh doanh sp B? 89 Khoâng neân ngöøng kinh doanh sp B.Tröôùc khi loaïi boû sp B, 90
Ñieàu gì seõ xaûy ra neáu ngöøng kinh doanh sp B? LN coâng ty laø 8 tr. Neáu loaïi boû sp B, LN chæ coøn 5 tr.

15
 ÑP chung neân phaân boå? PHAÂN TÍCH BAÙO CAÙO BOÄ PHAÄN
Muïc tieâu phaân tích
Ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng boä phaän
KHOÂNG NEÂN
Ñaùnh giaù thaønh quaû quaûn lyù boä phaän

KQ phaân boå laøm sai

leäch thaønh quaû Boä phaän
 Quyeát ñònh sai laàm

Khoâng theå coù tieâu thöùc phaân boå

hôïp lyù ñeå phaân boå ÑP chung 91 92

PHAÂN TÍCH BAÙO CAÙO BOÄ PHAÄN PHAÂN TÍCH BAÙO CAÙO BOÄ PHAÄN

Ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng boä phaän

Ñaùnh giaù thaønh quaû quaûn lyù nhaø QT boä phaän

Ñaùnh giaù khaû naêng Ñaùnh giaù khaû naêng

sinh lôøi ngaén haïn sinh lôøi daøi haïn - Soá dö boä phaän coù theå kieåm soaùt

- Soá dö ñaûm phí - Soá dö Boä phaän

- Tyû leä soá dö ñaûm phí - Tyû leä soá dö boä phaän

93 94

PHAÂN TÍCH BAÙO CAÙO BOÄ PHAÄN PHAÂN TÍCH BAÙO CAÙO BOÄ PHAÄN
Ví duï: Coâng ty EF coù baùo caùo KQHÑKD theo hình thöùc soá dö ñaûm
phí ñöôïc laäp chi tieát cho töøng boä phaän sp nhö sau (ÑVT: 1.000 ñ): Vôùi keá hoaïch phaùt trieån laâu daøi
Coâng ty Saûn phaåm E Saûn phaåm F
Môû roäng quy moâ saûn xuaát sp F laø hieäu quaû nhaát vì tyû leä
Soá tieàn Tyû leä Soá tieàn Tyû leä Soá tieàn Tyû leä
………………………. cuûa sp …… (……%) cao hôn tyû leä
Doanh thu 250.000 100% 100.000 100% 150.000 100%
……………………….. cuûa sp ……. (……..%)
Bieán phí 130.000 52% 40.000 40% 90.000 60%
Soá dö ñaûm phí 120.000 48% 60.000 60% 60.000 40%
Vôùi keá hoaïch taêng lôïi nhuaän ngaén haïn
ÑP boä phaän 60.000 24% 45.000 45% 15.000 10%
Taêng saûn xuaát saûn phaåm ……… laø hieäu quaû nhaát vì tyû leä
Soá dö boä phaän 60.000 24% 15.000 15% 45.000 30%
………………………… cuûa sp …… (……%) cao hôn tyû leä
ÑP chung 20.000 ………………………… cuûa sp ……. (……%).
Lôïi nhuaän 40.000
95 96
EF neân laøm gì ñeå caûi thieän hieäu quaû hoaït ñoäng chung?

16
 CHU KỲ GIAO HÀNG

Thời gian từ khi nhận đơn đặt hàng

CÁC THƯỚC ĐO ĐÁNH của KH cho đến khi đơn đặt hàng
Chu kỳ giao hàng
đã hoàn thành và đã chuyển giao
GIÁ THÀNH QUẢ HOẠT cho KH
ĐỘNG
Giảm chu kỳ giao hàng
 Nâng cao lợi thế cạnh tranh

97 98

CHU KỲ SẢN XUẤT CHU KỲ SẢN XUẤT

Thời gian chuyển nguyên, Mối quan hệ giữa chu kỳ giao hàng và chu kỳ sản xuất
Chu kỳ sản xuất vật liệu thành thành phẩm

= Thời gian chờ để được bắt

đầu SX
+ Chu kỳ sản xuất

99 100

CHU KỲ SX – là thước đo chủ yếu đgiá thành quả giao hàng HIỆU QUẢ CHU KỲ SẢN XUẤT - MCE

Thời gian chế biến Thời gian kiểm tra Thời gian làm tăng giá trị (Thời gian chế biến)
MCE =
Vật liệu  thành phẩm Đảm bảo sp không bị lỗi Chu kỳ sản xuất

giảm các hoạt động

HĐ không làm Giám sát MCE
không làm tăng giá trị
Chu kỳ tăng giá trị SP
sản xuất  nên loại bỏ
cung cấp sp đến tay KH
nhanh hơn & CP thấp hơn

Thời gian vận chuyển Thời gian chờ

(trong quá trình sx & bàn
Chuyển vật liệu/BTP giao KH)
giữa các bộ phận sx SP chờ được SX, vận chuyển,
101 102
kiểm tra, chuyển cho KH

17
VÍ DỤ
Công ty N ghi nhận thời gian hoàn thành một ĐĐH. Thời
gian bình quân cho mỗi đơn đặt hàng được ghi nhận như sau:
Ngày
BẢNG ĐIỂM CÂN BẰNG
Thời gian chờ (để được bắt đầu sx)
17.0
Thời gian kiểm tra 0.4
Thời gian chế biến 2.0
Thời gian vận chuyển 0.6
Thời gian chờ (trong quá trình sx và bàn giao KH)
Hàng hóa5.0
được chuyển cho KH ngay khi SX hoàn thành. Yêu cầu:
1. Tính chu kỳ sản xuất.
2. Hiệu quả chu kỳ sản xuất (MCE).
3. Tỷ lệ thời gian SX dùng cho các HĐ không làm tăng giá trị?
103 104
4. Tính chu kỳ giao hàng.

GIỚI THIỆU CHUNG GIỚI THIỆU CHUNG

Bao gồm một nhóm các thước đo thành quả

Bảng điểm được bắt nguồn từ chiến lược của công ty

cân bằng  hỗ trợ chiến lược của công ty
 đạt được mục tiêu

Nhà quản trị cấp cao chuyển chiến lược của

công ty vào các thước đo thành quả.
 nhân viên có thể hiểu và thực hiện

105 106

ĐẶC ĐIỂM CHUNG TẠI SAO CẦN THÔNG TIN TC - PHI TC

Thước đo phản ánh các kết quả của hoạt động quá
tài chính khứ  thông tin lạc hậu

Thước đo chi phối sự thành công chủ yếu (vd thỏa

phi TC mãn nhu cầu khách hàng)
 chỉ số của thành quả tài chính tương lai

Nhà Quản Chịu trách nhiệm đối với chỉ tiêu TC

trị cấp cao

107
Nhà Quản
Chịu trách nhiệm đối với chỉ tiêu PTC 108
trị cấp thấp

18
VD MINH HOẠ NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG CÁC THƯỚC ĐO
THÀNH QUẢ
Nhất quán với chiến lược

Dễ hiểu và có thể kiểm soát bởi những

người bị đánh giá

Không nên có quá nhiều thước đo thành quả

Từng cá nhân có trách nhiệm cũng cần

có bảng điểm riêng

Lưu ý: thước đo thành quả cá nhân:

+ liên quan trực tiếp thước đo thành quả trên BSC
chung.
+ Không bị ảnh hưởng hành vi của người khác/sự
kiện ngoài tầm kiểm soát.
109 + Không đưa cá nhân đến chống lại mục tiêu chung 110

CHIẾN LƯỢC DN & BSC CHIẾN LƯỢC DN & BSC

Chiến lược ở mỗi KH mục tiêu, SP Quy trình KDNB

công ty khác nhau khác nhau khác nhau

Thước đo thành
quả khác nhau

111 112

CHIẾN LƯỢC DN & BSC KHEN THƯỞNG & BSC

Các thước đo “Nếu chúng ta cải Nên gắn liền Chỉ nên được thực hiện
BSC được xây thành quả sẽ thiện thước đo thành Khen thưởng thước đo thành khi đã quản lý thành
dựng chính xác được kết nối quả này, khi đó các quả BSC công thành quả 1 lần (ít
với nhau trên thước đo thành quả nhất 1 năm)
cơ sở nhân quả khác cũng sẽ được cải
thiện”.

- Thước đo cần đúng

- Dữ liệu tốt
BSC đưa ra một lý thuyết về làm thế nào công
ty có thể thực hiện những hành động cụ thể để
đạt được kết quả mong muốn của mình

113 114

19
ƯU ĐIỂM CỦA HỆ THỐNG PHẢN HỒI KỊP THỜI HẾT CHƯƠNG 4
Cần báo cáo thường xuyên và kịp
thời, nhất là thông tin về lỗi

Lỗi: BC lập tức/ít nhất 1 lần/ngày

115 116

20