HAJXS- GEORG BECK

ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΗΣ

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΔΗΜΩΔΟΥΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
:llΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΕΛ
:ΧΙΚΗ EIDE:XEIER
ΣΔ
-Ο
ΚΥ
ΑΠ

:\1 Ο Ρ Φ Ω Τ 1 Κ Ο 1 Δ Ρ Ύ :\Ι Α Ε Θ � Ι Κ Η Σ Τ ΡΑΠ Ε Ζ Η Σ

ΑΘΗΝΑ 1988
 ΚΕΦλλλΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΠΤΩΧΟΠΡΟ.λΡΟ:\ΙΙΚλ- ΣΠλ:\ΕλΣ - Γλ ΤΚλΣ

Σ":'f.ς &ρzΕ:ς -:-οϋ 1201.1 :xlι:)•Jx έ:.Ly:χ·ιL�ε-:-:χ!. :J..�i λογο-;εz·Αχ σε Οr,μώΟ-r, γλώσ­
σα. πο1J �Εν -:·Γ,·1 ·Jτ:ο;:-:ε,_,όμχσ"':"ε -::ιi μό'Jο &;:Ο μεμο'Jωμέ·1χ σ-:ιzο'J?γ·f,μΧ7:χ
-� άr=Ο ;:ρώ-:=χ σκιρ-;f,μ:χ7α 7p:χγο'Jόιώ'J· έμy:χ·Αζε-::χι ώς μιi λογο-:εz·Αχ.
ι=ο.J ΟΕν ξε7:r,ό:Χ.
�7:ως --;i έ;:ιχi -:-ρ:χγο·JSι:χ. μέσ:χ i-;:0 ";-�·1 &νω•ι'J μίχ -;ο;:;
λαοϋ· άν-:-[θ:::-:-χ ΞzΞι ώς :Χν7ιχείμε·ιο 77, ς ϊ:οιr,-:-ιzΥ,ζ Ο·ιι:.LιΙJ'J?Υ�:χς ΧiJ.':J-:ε 7:?V­
σωπιχ.Ο ;::χρό·1, κχl είν:χ.ι :χ'.J-:-ο�ι':Jγρ:χ.7ιχ:ί;. χ.χ!. iλλv7ε χ.ρ ι-: ιχΧ ρ ε ι 7Q -:: •ιε;;μχ
-:7,ς έ;:οχΥ,ς κ:χt 7Lς
ΕΛ
χ.οι•ιωνιχΕ � G'J'ιθ-7,zεζ. Είνχι -;υϊ":ικΟ ;:ροϊΟ•1 -:-Υ,; zοσμο ­
ϊ:ολί7ικης κοι•1ων[:χς ;-:o·J �ρ z ί�ει νΧ Ζχ7?i�ει --:Q·1 :Ξ::χ·J-;ό �ΎJζ.
ΤΟ σΎJ μ :χν-: ιχό":" ερο Οε�γμ:χ ":"7,ζ 7iσr,ς :χ·J-:Υ,ς εΙ•1χι μιi σει?:Χ κ:χ-::Χ 7ό
ΣΔ
μαλλον � ·},--:-:ον έ-;:ι":"υzγ,μένω'J 7:'ΟΩί:-�χων χε�μέ'Jω'J. ;Jωσ-:ώ•J μΕ -:ό 7:Ξ?�­
ληπ':"\Κό ο'Jο:..ιχ Π -;ωzοπ;;οδ?ομ\Δ. Τό πρώ-;ο &πό -;l πω·f;μχ:-χ χ.J-;:Χ (Ι).
-Ο

-πο.J μ:Χς πχρχο6θr,χε σε ε·η κχ� μω:�ιο�κο zεφ6γρχyσ (Paris. 396) ΧΧ\
άνήκεt σ":"Ο ":"έλος -:-o::i 13eι1J ·� σ:�:; iρzΕς -:-o::J 140·; xtC:Jνx. ?έρει.. -:ό'J 7�"':").v:
Τοϋ Προδρόμου κι·ροf Θεοδώροι· ;τ!]ό; τόι· flασιί.έα τόι· .l!αvροϊωάι·ι·ηιο.
ΚΥ

, Αποτελεί-;χ\ άr.ό 27 4 ά'Jομο\ΟΚΧ";Χληκ-;ω:; οεκαπε•J-;χσ•.'.ιλί.χ�ο!Jς σ-;ίzου:;

καf. άρzίζεt με άyιέρωur, σ-:όν 'Ιωfνν11 Β', ;)-;:ου 6 ;;cΛr,-:-·f,:; εύzχpι..σ-:-ε� -:-Ο ·ι
- ....
XU"':'OΚp::X."':'Op::x. γ�α ε•;εργεσιες 7:0'J ':O'J εz o'J'J γινει. X:Xt ':'O'J Χ?tεpωνε'.. Χϊ:Ο
ΑΠ

, , ' , , ι ,ι ι \ ' ι > \

εuΎνωμοσ•.'.ινη ;τολιτι κο ί· ; στίχοι•;. :\ 6·r,μχ -;ώ•J σ-;ίzω•J x.J-;ώ'J εί•Jχ� -;ο ;ταί­
;ειν� Οι..:χσκέό::χ.σr, έ;:ομένω; χ::χ.ι άσ-:-εϊσμοι ' ..\.μέσως f-;:ει.. -: :χ 7:Ζ?tγρi ? ει.. ό
ποι η7ης -:Χ ;:�ρ:Χ.ϊ:ο'ιά. '":'ου 8tε-�..: :-ρ::χ.γω0ώΨ:-z:; -:- ( "':'pχβ� ά-;:0 -:-·Ι;ν κχκ+, -:-o'J
-γυναίκ:Χ: Κχθr,μερ�ν:i 70;:) 1Jπεpγ,yχνε1.Jε7χ1,. γι.. Χ -:-·Γ, ν ·J•.;o;i.·� -:-γ,; χ:χ-:-χγωγ·f,
xxL 7όν κ:χ-:·Ιjγορεί γιi :-·/; Οι..γ,:f, -:o•J ? -;ωz ι..χ ·/j ;:ροέλε'Jσ·r,. λέγΓJ•ι-;ι!ι..ς '70'J ;:ώς
�εν είzε λε�;γ:- i 0-:-ιχν ;:χν-:ρε·J-:γ,z::χ.•J xxt ο:J-:ε -:ι:Jρχ zε?δ[�zι.. σ;:ο·JΟχ!:χ ;;ρi­
μ:χ-:-�. Σ u zν i γυρί�Ξ� σ-:0 σ-;:[-:-ι.. zωp�ζ •ιi έzει.. zερΟίσει.. "';[;:eι-:-ε. xxl 7ό-:ε
+, γυνχίκχ -:ου -:-Ον χί.ε�C&Jνε� Ξξω. )lι..i ?O?i �vzίμxv::: νi μ-::-Ξ� σ-:(ι σ;:[-:�

' , .... ..
�ορ-:χς. μz � γυνχ ι %:Χ ":'O'J .Α?;;:Χ.ζΖ 70 σzfj'J7:0ζ'J/.u :Χ7:ΙJ ":'"f,'J 'Υ.Ι.ι.·r, xz.pγ,. χι..
' ' ι •' .... ' ' ' i ,... .. ,,

Ε-;σ� 7pχβοίjσz ό εν�:; :Χ::-:0 ,)ώ χ� 6 5..i.λοζ 1::0 zε!: . (:JG7:0'J ξ�.'-?'J'..ΧΧ Χ?·r,σz
xU-;-}, 70 σzου ;:ό ξ1J λο &,;:(., -:� zέρ� -:-·ι:ς. zxl 6 97ωzt.J; 6 Π�6δ:;ο:.Lr.Jς. Ζ;;εσΞ
ΧΧ7ω ?;�ρδ·Jς -;:).χ7·J�. Έ;:z�t)·f, -;:z�νr:.ι�σε θέi:r,ΙJz -:6-:z ν-Χ -=-=�?Ξ� zi7t •JZ �iz�,

171
 :ΊΓ-\Η:ΊΙΕΙΑ 1:!eι•J ΚΑΙ 13ω .\ΙΩΧλ

μΧ "":0 'J7ouλ&.7:� ·},"":αν κί.ε!.όωμένο. Γ!.' :χΛ-:-0 ϊ::Χρ:χ;;.Jλ:χ.ξε μ !.i σ-:!.γμ·}, 7:'o'J
-r, γuν:χ.ίκχ -:-οΙJ ΟΕ:ν ϊ:ρόσεzε. γ!.i νi κί.έ·iε!. χ�::-!.. Τ�'J Χλί.Τ, μέρ:χ. θέλ"Ιjσε
'ιΧ συμ9!.λ!.ωθε't: μ:χ.�[ -:-γ,;. άλλΖ έχείν1; ΟΕ:'ι βγ·f,κε Χ�'J ά.τ=Ο 7G όu)μi--:!.ό ':""fίζ·
�lε'7:χ.μ9!.έσ7Υ,ΧΕ l.G!.-;:Gν σΕ: �r,-:!.i'J(J κ.χt z-:-1j7:'"f;σE -;Y,'J τ;όρ-::χ. 7'J'Jζ. ΤΧ 7::Χ!.­
Ο!.ά, 'ί:Ο'J οε'J --;O'J &'ιΧγ'Jώp!.σ:t.'J, �θεί.Χ'J να -:Ον ζυλo9up-:-ι:)(j(J'J'I� :Χϊ.λi Υ, Ύ'J­
ν:χ.ίχ:χ. 7ου -:-i έμ;:όό!.σε� i.έγον7iς ":"Ο'Jς 'ιΧ "":bv &.τι ·f,σο'J 'ι. γ!.:χ.:-t ε!'ι:Χ.!. Ξνχς
r.;>7ωz0ς τ.:ρCJσ%.U'ΙΎj'7-ί;ς. ΤΟν ;:pοσ"ι<άλεσε :..ιέσχ κ:χ.� ώς ξένο ":"V� ϊ:pόσ9ερε
Ολσ.. Οσ:χ. 70;:) άρ'ι!.ό-:-:χ.ν ώς :Χν":'ρ:χ. '7"1Jζ· -Ά-\..'J όΕ:ν βΧλε!. 7Q zέp!. ":"O'J ό αΛ-:-οΧp:Χ-
, ,,.
':"Οpα.ς ν:χ --;ον U7:'οσ-:-γ,ριςε!., ::ι•;-:-ον, --:ον ϊ:Ο!.Ίj'7Ί;. χ:χ.ι 'J-:X ι;ον :χν-;αμει·γε!., "tΌ":'ε
\ ' r ) ι ' ' ' ' ' ' ι ι ι

θi 70ν zά.σε� σε λίγο. γ�α-:t θi 7:εθ&.νε� ;:ptν -:1;'J ώρχ -:-ου &.πΟ -:-·Ι)ν -:-:είνα.
�Ιε EV'X τοϋ αvτοf άχολουθϊϊ σ":Ο τ.-:χ.ρ\σινο z::.φόyρ-:χ.90 Ε'Ι:Χ χλλο τ.οίη­
μα (IJ), τ.ο•) είναι ά9ιερωμένο σ":Ο'Ι Σεβ:χσ':"οχpά':"οp:χ x:xt άτ.ο-:-ελεi':":χι άτ.ο
117 σ":ίzους. Έτ.ιθυμί:χ -:-οϋ τ.οιψΥ, εlναι χ:χι έδω νΧ ε•)9ράνει ":ον τ.αpα­
λf.τ.":r, ":ώ'ι τ.οιr,μά':"ων ":ου με :πο}.ιτικa μετριάσματα χαι με πολιτογρα­

ΕΛ
φίας. ΦαινομενιχΧ κάνει άσ-:-εϊ:ι. λέ:::ι. άλλχ σ-:-ο βάθος έzει βάσανα
λά, και σκοτ.ός ":O'J είναι 'Ι:Χ προκαλέσει με ':"Ο'Jς σ":ίzους ":O'J συμπόνια.
τ.ολ­

Ό εύερyέ-:ης ":OU ':"Ον εzει συμr.ονέσει τ.ολλες 9ορες &ς ":ώpα, τ.ράyμα
ΣΔ
πού -:-oU -:Ο Ε:zε� άποόε[ξε� και Ξμπραχ-:-α, άλλ:Χ αύ":"Ο όΕ:ν ά.ρχεί. Σ":'Ο ση­
μείο αu":ο άκολουθεί μιΧ άτ.αρίθμr,σr, -:-ώ'ι έλλείyεων σ-:ο στ.ι-:-ικό ":Ου χα!.
-Ο

σ":ην οίκογένειά ":OU. Ό Σεβασ-:-οχpά":ωp δεν τ.pέτ.:ει νΧ τ.:αρασ•)pε":αι άπο

":Ο Πτωχο:προδρομaτο�' ":OU συγyρα9έ:ι. Ό δικός -:-ου -;pότ.:ος ζωΎ;ς δε,, εlναι
σ:Χν έκείνον ":OU ' Ιωάννη το::ί Βατ.-;ισ':"Υ, ( π pοδpόμου). αύ':"ος δεν άγατ.i
ΚΥ

ο!!τε τις άκρίδες olJ":::: -;:Χ zόp7σ., άλλΧ τ.pο7ψi -;χ θpετ.7ικΧ 9αγη-;ά, 7ο
7pυφερο άρνάκι Χ7λ. ·'Αν ό Σεβασ7οχpά7οpας 7ο::ί σ7είλει όώpα, θ:Χ ":ον
άν,αμείyει γι' αύ7ο ό :Χρισ":ός. Πολλ:Χ σr,μεία σ7ο τ.οίr,μα α•)70 φαίνε-::χι
ΑΠ

ϊ:ώς Εzουν μπερόευ':'εϊ στ·/jν παp&.όοσ11. Έχ-:-Ος ά;:Ο -:-όν ι:χ;:Ησ�νΟ χώδ�κα
":ο ποίημ:r. •Jτ.άρzει και σ-:ον κώδικα Hieros. Sabait. 415, τ.ο.J άν·f;κει,
70 νωpί7εpο, σ7ο'ι 140 αίώνα. 'Αλλ:Χ χαι έδω 9αίνε7αι τ.ώς ό άν7ιypα9έας
�;:λοϊ:οίηuε τ:.ολλα σημεία� Ενω J!ι.λλα μέρη '70;:} χεtμένου :ιύ--:ο;:J όΕν μ�ς έπι­
-:-pέτ-ουν νi Ο�χϊvισ-;ώσοι;με σzεόΟν χ:χμ�:Χ όργ1vιχ�Γ, σuνέzε�χ με-:-αξ1.J 7οuς.
Το τ.οί·r,μα ΠΙ είναι Ί; περί9r,μr, σά-;φα 7Υ,ς μονασ7ικΥ,ς ζ ωΥ,ς σ7ο Βυ­
ζά.ν-;�ο. ro αύ':'οχ.pά":"οpz; άς σ1Jγχωρf,σε� '":Ον νεαρΟ :;.ον1zό. άν -:-ο� όιrι­
γεί7α� ϊ:p�γ:J.χ-:-χ -;:ο� συζ'Υί-;�οiJv-;χ� σΕ Ολχ -;:Χ μονχσ-;·f,ρ�α -:·f, ζ γ{;ρω -;-:ε­
ριοzΥ,ς. "0-:-:χν ό συγγι;:r.9έ:χς θ·ψ:Χ7αι 7ο•)ς Ί;yουμέ'ιου:; 70'J -τ.ρόχε�7α� γι:Χ
ϊ:α-;έρχ χχ!. γ�Ο- -::o·J Χ'J �ZfJ'Jv;:Jν -;?: μονχσ-:-·ί;ρ�� &'ι-:ίθε-;:χ. ;:?Ος κ:Χθε χχ­
'ιόνχ. ":"ό-;ε γίνε"'::χ.� Ξξω 9ρε.νών. Κχ� γ �Χ "':Lς ϊ::χρzμ ι χ?ό--;εp=: ς �l7ίες τwέ-
9-;οuν σ":"Ο κεqχ.<λ� -:o'J βροz·� οί -;�μωρίες , σuνzzως ά.ν:χ.γχ�ζε-:-α.1.. νi &χούει
7=ώς ϊί,ιχ� x1:�νG.Jp�o;. νέος χ:χ.� χου-;ός. Oz� ά7:0 z1i:f, οίχογfνε�:χ. χ:χ.1. ΟΕ:'.ι

1ί2
 ΠΤΩΧ(ΙΠΡΟ.lΡΟ:ΊΙΙΚΑ- ΣΠΑ�ΈΑΣ - ΓΛΤΚΑΣ

zzε� ;;έρει μαζί του χαθόλου προίκα στο μοναστήρι. 'Αλλd:. στο μοναστήρι
οέ·ι είναι για να τρώει, παρ± για να ύπηρετε"ί -;ο•Jς ά.νω-;έρους -;ου, το•)ς
yr,ραιό-;ερους δηλαδ-Υj κ:χι μορ9ωμένους μονχzο{ις. Και ν:Χ σ-..tε9-;ε"ί κανεις
ϊ.ώς σ":ο τραπέζι ύτ;-άρzει κάθε είδους λιzο'Jδιά, Ε:κλεχ-;χ ?:Jιyr,-;ά, θαυμά­
σ!.α Υάp!.α και έξα!.pε7!.Χ± χρχσ!.ά. :\!Χ Ολχ Χ�7± f,ι;αν μόνο γι:Χ --;01Jς μεγχ­
λόσχημους μον:χzο•.Jς· οί .Jπόλοιτ;-οι tσβηνχν -;η δίyα -;ους μέ χολήν καi
οξος, ένώ ή τρο9+. -;ους ·�-;χν έλάχισ-;ες μερίδες zαλασμένου -;ό•ιου (θvννο­
μαγειρία). Οί ήγο·)μενοι κα-;ατ.χ-;οuσαν κάθε χανόνα. κάθε συνοδιχ·f, ά.πό­
φαση χαL κάθε όp!.σμΟ 70;; ίδρ'J':"Υ,. ...\ ν Ομως χ.Χι:ο!.ος άπΟ --;ο.Jς φ;ωzο1Jς
·'

μοναχο1)ς συλλrι9θεί ν:Χ χάνει ":έ-;οια τ;-:χράβχσ-ι;, -;ό-;ε -;0::3 9έρονται δπως
στον τελευτα"ίο δοuλο. Οί ήγο·)μενοι κυχλο9οροuν μέσχ στην πόλη καβά­
λα στ� Χλογά -:-ους, άν Ομως έγχα:-:αλείΥε!. κανένας μοναzΟς 7Q μονασ":"ήp!.�
τον τιμωροuν άμέσως μέ μι:Χ μέρα νησ-;είας παραπάνω. }Ιέ λίγα λόγια,
ό σuγγρα9έα:; ύτ=ο9έρει ά.τ.ο τ.είν:χ, ή τ:είvα -:-ou -;σακίζει τ:Χ κόκαλα. Ποιός
λοιπον θ:Χ -;ον θυμηθεί; ''Ας -;ον σχε9":ε"ί ό ωj-;οκρά-;ορας και &ς το•ι βοη­
θήσει. Το τ.:οίημα, τ.:ο•) ά.τ.:οτελείται ά.πο 400 σ-;ίχους. μiς σώθηκε σέ έπ":α
ΕΛ
χειρόγρα9α, i>ηλαίΗ; στο Sabait. 415, τ.ού άvα9έραμε, στον Coisl. 382
τοu 15ου αίώνα, στον Paris. suppl. gr. 1034 (τοu 1364), σέ !!.να χειρό­
ΣΔ
γραφο -:-ou έλληνικοu γυμνασίου -:-7, ς Άδριαvουτ;-όλεως 1237, τοu 16ου αίώ­
να, στον Paris. gr. 1310 τοu 15ου Υ, -;ών άρzών -:-ou 16ου αίώνα, σ-:-ον
Vatic. gr. 375 τοu 15ου αίώνα, και κα-;χ i!.να μέρος σ-:-ον Constantinopol.
-Ο

Serail 35 (1461), T.O'J σuyγεvε•Jει μέ 70 zειρόγρα90 Paris. 1310, καθώς

και μέ μερικο•)ς στίχους σ-;ο Laur. Conv. soppr. 2 (14ος αίώνας). Ό
Legrand Ε:ξέδωσε -;·fιν παραλλαγη -:-ou Coisl. 382 ξεzωρισ-:-:Χ ( D). Πρό­
ΚΥ

κειται ώσ-;όσο για μι:Χ άτ.λ-Υj πχραλλαγη -;Ίjς σά-:-ιρας Ε:ναν-;ίον -;ώ•ι ήyου-
,.,
μεvων, που συ-,ητησαμε
' Ι Ι
παραπανω.
ι
ΑΠ

Το τ.οίημα IV άρzίζει σ-;ον Paris. 396 Ε:τ.ίσ-ι;ς μέ i!.·ια. τoii αύτοii προς
τόν βασιλέα. Το τ.εριεχόμενο είναι περίπου -;ο έξΤ,ς: "0-:-αν ό συγγρα9έας
ij-:αν μικρός, ό πα-;έρας του το•ι συμβο•)λευε ν:Χ μορ9ωθεϊ: Παιδίν μου
μάθε γράμματα Καt ύJσάν έσέναν {χει, να βλέπει έκείνον ΠΟ'J κάτ.ο-;ε βά­
διζε ;:εζός. ένώ 7ώpα πάz� καβάλα σ' Ενα χον":ρΟ μουλάρ� χ.χι r=o1J 07αν
άρχιζε ν:Χ στ.ουδάζει δέν είzε ο!Jτε τ.α.πο•)τσια να. βάλει σ-;:Χ πόδια -;ου.
ένώ -;ώρα 9ορi -:-ο τελευ-:-α.ίο μον-:-έλο. Ό νέος άκουσε -:-·lj συμβουλ-Υj -:-ου
ΠΟC";έpα '70U, Χαt -:-ώρα χαταρ�έ":"αι 7·fιν ωpα. χ.αf. 7·fι στιγμη ΠΟ1J μπr,κε σ"':ό
σχ.ολε"ίο, γιχ-;ι 70 άπο-:-έλεσμ:χ. f,-;αν μηδέν και είναι άναγχασμένος ν:Χ πει­
ν'ά διαρκώς. "'λν είzε γίνει -;εχνίτης, -:-ώρα θ:Χ lJ.νοιγε -;ο ν-;ουλάπι χαι θα
έβρισχε μέσα ·�ωμι και κρασι και δλων -;ών dδών -;α, τρό9ιμα. Ένω "ώρα
μόλις 70 ά·ιοίγει �έν ξεχειλίζει παρα μόνο άπο zαρτι χα.ι π:Χλι zαρτί. ""λ v

173
 :ΊΙΧΗ:ΊΙΕΙλ l:!o•J ΚλΙ 13r,·j λΙΩΧλ

ε'lzε r�ό, θi -:-o;:J εa�νε ΧΙJ...ου εϊόους συμβουλ€:ς ά1:ό :χύ-:Ε: ς 'ί:Ο'� εaωσε σ) αύ ­
'70ν ό π:χ":'έρ ας ";Ου. ,Όϊ:οιους κ:χι ν± ϊ;:χpακαλέσει γιΧ χά:;ι. ;j).οι -:Ον άπο­
όιώz•1ουν λέγοΨ-:ας: 'Έκβα}.ε τά :πα:ταδικά κα! γέ�·οv :τροσχεράρης. Πότε
7:ό7ε φ-:-άνει ν::Χ. χα-:-αpιέ-:-οcι ':"ή 97ώzει:χ ':"Ου, κι άν κχνεLς '70� έλεγε νi μΥ,
λέει 7έτοι:χ λόγιχ για.τι θΧ πάει σ7Υjν κόλασ"Υj, θΧ 70;:) άπαν--:ο;:Jσε πως -:-ώρχ
κιόλας ύπο(-?έ ρει -:-ρείς cpορΕ:ς ":"�ν χ6λασή ":'OU.
Το τ.:οίημα σώζε-:αι σ-:οv κώl>ικα CoisJ. 382 -:οί'ί 15ου αίώνα καί ξανi
σ-:ον Paris. gr. 396. 'Ετ.ίσης σ-:ον Paris. suppJ. gr. 1034, σ-:ον Paris.
1310 καί σ-:ο zεφόγραφο Άl>ριανουτ.όλεως 1237. 'λτ.ο -:Υ,ν τ.α:ραλλαγΊ;
αύ-:Υ, έξέl>ωσε ό Legrand -:ο κείμενο -:οί'ί Paris. gr. 1310 ξεzωρισ-:ά, καt
-:οί'ί CoisJ. 382 ( F) ξεzωρισ-:ά.
=

"'λν συλλέξουμε -:ίς είl>ήσεις γιά -:ον συγγραφέα κα� -:ίς ;;;ληροφορίες
T.O'J μiς Ι>ίνουν -:ά ί:l>ια -:ά τ.οιήμα-:α, θά βγάλουμε -:ο συμπέρασμα πwς
-:ά -:ρία τ.οιήμα:-:α τ.ού τ.:εριέzον-:αι στον Paris. 396 (1, Π, Ι\') άποl>ίl>ον-

ΕΛ
-:αι έκεϊ: σ-:ον Θεόl>ωρο Πρ6ορομο (Π καί Ι\' με ενα τοv αί•τοv). 'λλλά.
�Ι>η σ-:ο σ-:ίzο -:ou τ.οιήμα:-:ος Ι Τ, γυναίκα -:ου Τ, ί:l>ια όνομάζει -:ον *ντρα
-:ης Π-:ωzοπρ61>ρομο, καί στο Π, 101 ό ποιητ Υ,ς μιλάει γιά -:ο πτωχοπρο­
ΣΔ
δρομaτοι· του. Το ποίημα ΠΙ στον Paris. 1310 κα:ί \Τatic. 375 άποl>ίl>εται
σε κάποων Π-:ωzοπρόl>ρομο, ένω σ-:ον CoisJ. 382 καί Paris. suppl. 1034.
-Ο

κοιθwς καί σ-:ο zεφόγρα90 'Αl>ριανουπ6λεως σε κάτ.οων Ίλαρίωνα Π-:ω­

zοπρόl>ρομο. Το ποίημα Ι\' άποl>ίοε-:αι σε ολα -:ά zεφόγραφα, με έξαί­
ρεση -:ον Paris. 396. έ τ.ίσης στον Π-:ωzοπρόl>ρομο καί μερ ικε ς φορες σ-:ον
ΚΥ

Θεόοωρο Π-:ωχοτ.:ρόορομο. Το ονομα -:οί'ί λεγόμενου Ίλαρίωνα <pαίνε-:αι

τ.:wς μπ-f.κε σ-:ον -:ί-:λο άτ.ο μιά τ.αρεξ·ί;γηση. Σ-;ο ΠΙ, 387 έμφα:νίζεται
70 Ονομα ώς Ε.να -:-υzα�ο- ότ.οιοόf,ποτε Ονομχ μοναzοU. Σε εν:χ x:xl μονα­
ΑΠ

οα.ο zεφόγρα90 (Paris. 1310) άν α9έρε ι ό ί:οως -:ον έαυ-:ό -:ου ώς συγγρα-
9έα σε f.να σ-:ίzο. τ.ο.J σε -:ελευ-:αία άνά λυση είναι περι-:-:ός ( 431α). "Ε­
zουμε λοιπΟν 70 Οικαίωμχ νΧ 6ϊ:οθέσοuμz ι:ώς ό σ":'ίzος αύ-:Ος άπΟ':ελεϊ
έτ.ε ζή γηση -:οϋ σ-:. 387, καί τ.wς &τ.ο έκεϊ: -:ο ονομα αύτο ύτ.εισΥ,λθε καL
σ-:ον τί-:λο.
Το γεγονος οτι Ύj σκέ·�η -:ων τ.ρ6)των έκl>ο-:wν σχε-:ικά με τον ποιητ·/ι
πΊjγε άρzικά σ-:ον γνωσ-:ο λογο-:έzνη -:οϋ 120'J αtώνα Θε61>ωρο Πρόl>ρομο
οεν μας έχτ.λήσσει. Γ :ο:ννημένος τ.ρο -:οί'ί 1100 ό Θε6οωρος Πρόορομος τ.:έ­
θανε μαλλον με-:αξύ 1156 καί 11S8, ·f, χα-:' Χλλους -:ο 1170.1 Κέρl>ιζε
-:ά προς -:ο ζΊjν ώς δάσκαλος καί άσκών-:ας κάθε εί:Ι>ους <pιλολογικες έρ­
γασίες, zωρί ς ομως νσ: μπορέσει έ-:σι να ξεπεράσει τ-fι φ-: ώzε ια -:ου καt

1. Α. Ρ. KAzDAX, Υ. Yrem. 24 (1964} 61-68.

174
 ΠΤΩΧΟΠΡΟΔΡΟ.\ΙΙΚλ- �Π..\....'\Ε.-\� - Γλl'Κ.-\�

έϊ:vμέ'ιως χα!. νΖ ξεy{..γε� &τ.:Ο -;χ op!.:x -::;. ::; έτ.:χ!.-:r,-:!.χΥ.ς τ.:ο[·Ιjσr,:;. Kx'7i ":i
7-ΙJ.χ Ομω:; ό Θε6όωρο::; ΠρόΟρομος zρ"Ιjσ!.μο;;ο!.εί σέ Gλο '7G gργο ":"OU μ!.i
τ:ο!:'.J :χ.:χ)J.\εργημέ'Ιr, :x.:xi τ:ροσεγμένr, λόγ\'Υ. yλώσσχ. Πολλοί •)τ:έθεσ:χν τ.ώς
γ!.Χ vi Ο!.ασχεΟάσε!. ":'Ο'Jζ :χιJ-:οκρ:χ-:-οp!.ΧΟ'Jς τ.::χ.ρ:χ/.Ί;;:-:ες -:ώ'J Ζργων ":"O'J zρr,­
σ!.μοτ.:οίr,σε x:xt 7Υ, λ:χϊκ-fι γλώσσχ. μ6νο z:xt μόνο γ!.:Χ νi 7G'Jς κάνε!. προ­
θυμό-:-ερο1Jς νi άν7:χ;;οκp!.θ0Uν σ':); ζr,-;!.αν!.& ":'O'J. Κ:χ!. &7=0 --:Ον :χ'.J-:οz:χρ:χ­
Χ7Ύjp\σμό 70'.J «γ-:-ωzος Πρόορομος» οημ\ουργf,θr,:χ.ε -::::/.\:Χ.Χ Χ:ΧL -;ο Π-:ω­
zοτ:ρόορομο:; ώς ονομ:χ συγγρα9έα. Φυσl:χ.:Χ, όε•J είνα\ όυν:χ-:ο νi τ::χρ:χ­
βλέ·�ουμε -:ο γεγο'Ιος τ.-ώς ή γλώσσα -:ώ•J Π-:ωzοτ.-ροορομl:χ.ών τ.:οιημ:Χ-:ω'J
Οέν είνα!. όμο!.ογεν+,ς. οι ύϊ:iρzον-:ε::; άι:p!.ερωμ:Χ'7!.Χο!. σ-:-ίzο!. και συνήθως
:χ.:χί -:ο -:έλος -:ών τ.:οlr,μ:Χ-:ω•J τ:.εplέzου•ι σ-:ωzεί.:χ λόγlας γ/.C:)σσ:χς, χαί μό-
'10 σ":Ο X'Jpω μεpος ":ω'Ι Τ.Οlημα-;ων χpησψΟΠΟ\ει Ο συγγp:ΧyΕ:Χζ -:ην τ.;pαγ-
' f Ι "" - c: Ι \
Ι

μα-;ιχ·Ι; όημώόη γλώσσ:χ με ο\αχυμ:Χνσεις. ά.•J:Χλογα όηλ:χόΤ, αν πρόχε\-:α\

γ\χ όιηγημα-:-ι:χ.ο Υ, Ο\αλογιχο μέρος. 'λλλ:Χ -::Χ μέρη άχplβώς -::Χ γρχμμέν:χ

όωρου Προορόμου. Π\σ-:ε•:ι-:ηχε τ:.ώς Υ, ουσ:χ.ολία

ΕΛ
σ-:Τ,ν χαθαρε�ουσ:χ όεν άν-:ατ:ο:χ.ρίνο'Ι-::χl -:ελείως σ-:ίς ίχα•Jό-:rι-:-ες -:οί:i Θεό­
:x•j-:T, θ:Χ μτ:οροί:iσε ν:Χ πα­
ραχαμς:;θεί.. αν ύτ:οθέ-::χμε τ:ώς τ:pόχε\-:-:Χι γιχ 'ΙΕ:Χ'J\ΧΧ έpγ:χ -:οίJ συγγp:χ-
ΣΔ
9έ:χ. Σίγουρο ϊ:άν-:-ως είναι δ":'t ά'J πχρ:χδεχ":'οUμε ;:ώς κχ! -:-i -:-έσσερα ϊ:οιfι­
μ:χ7:χ ε'lν:χι αό-:οβιογρ:χyικά. όΕ:ν είναι όυν:χ-:-0 'J:l ";α τ.ροσγρά·�οuμε σΕ Ενα'J
-Ο

x:xt -:-O'J αύ':"Ο σuγγραyέα. ;:01J μΧς ;::χρουσιά�ε':"αt τ:ό":ε ώς μον:χz.Ος χα!.
τ.ό-:ε ώς <J'Jζυγος. 'λλλ:Χ χ:χλ ·Γ, τ.:ροστ::Χθε\:χ ν:Χ 9:χν-::χσ-;οί:iμε 70'J Θεόόωρο
Πρόδρομο vi μϊ::χt'Jει γέρος σε μo'J:xσ-;·f;p� ϊ:ές,,.:-ε� σ---:0 χενό. για-:-ι ό μο-
ΚΥ

....
'
Ψι..zος -:·r,ς σ:χ-:φ:χς ενα'J7\Ο'J -:ων γ,γουμενω•ι εινα\ νεος :χν-;ρ:χς χαι οzι :χ.:χ-
, ._ Ι Ι t Ι Ύ Ι •' \ )1

νέν:ι..ς γέρος. Σίγουρο είν:χ� άχόμη τ:ως καt ο� ·J;:όλοι;:ε� τ:):r,pο9ορίες σ-ιε­
':"tκi μΕ ":-Υ,ν χοινωνιχΥ, θέσ-tj ':"Ο::.ί Π":'ωzο;:ροΟρόμου οε σ1Jμϊ:[ϊ.:':'Ο'J'J πά'J":'Ο';"Ξ:
ΑΠ

μ' :xtj--:-i ;:01J μiiς ;:λr,ροyορε� ό ΘεόΟω?ος Πρόόρομος γιi -:Ον έαυ":ό ":'O'J.
'�·.\}J\X άπΟ ":-�i;ν Χ))..η μεριi είναι έξίσου σίγο•Jρο ;:ως κ:χf. 7i -:-έσσερα τ::οι+ι-
μα":'α. ":'οσο ως -προς -:ο ϊ:εpιεzομενο οσο κ:χι ως τ.:ρος ":'Ύj μορcpη -:-ους, εμ-
Ι � \ \ 1 rl \ ( \ \ f :J

ι-?ανίζο'J'J Οzι &σήμαν-:ους ;:αραλλr,λισμο1Jς ;:ρΟς ":'Ον «zαθαρευουσιάνο»

Θεόόωρο Πρόόρομο. :\Ιt:Χ θεωρί:χ γt:Χ -:·f; λ•jση -:οί:i :χ(νίγμ:χ-:ος λέει τ:ώ:; ό
Θεόοωρος Πρόόρομος οίτ:λα σ-;·f;·ι χ:χθ:χρευουσι:Χνι :χ.η τ:�ρ:χγωγ·fι -:ου είzε
χαλλlεpγfισεt Χ:Χ� -;Τ, ο·r,μώο·r, γλώσσ:χ. μiλλο•ι άχολουθώ•J-::Χς Ε7σ\ E'J:X pείJ­
μα μον-:-έρνο� πο·J έ;:ιχρα-:-ο::Jσz σ-:-�lj'J ;x/J)3;. Γ,
· tzον--:χς ":'�'J έλ;:ίΟα πώς θΧ
έδινε ϊ:εpισσό--:ερ1j Εμ9χση σ'":'·fιν έ;:7..�':'1j":'�Χ·fι 7(.ιU ;:oίηCJr, άν zρr,σιμοποιοϋ­
σε 70ν ά)J.όχο--:ο :χ1J-;Ον 7pόπο· πώς γ�Χ νi -:-ό έτ:�'":-.'.izει :x1j-:-O έμφ:χνιζό7�ν
μΕ: -;01Jς π�Ο 8ιας:>οpε7�κc.ι1Jς ρόλο'Jς, έπομέ'Jως 8Εν είχε σκο;:Ο ν:Χ zlνx� ό-
7'ωσόήτ:ο-:-ε αu-:οβιογρ:χ9ι:χ.ός. :\Ιι:Χ οε·)-:ερrι .Jτ.:όθεση. τ.:ο·) 9:χίνε-:α\ ή πιο
r;;\θανή, λέει τ.;ώς χάτ:ο\Οζ τ:οε-;άσ-:pος, αν οzι Παpωοών-:χς, -:ουλάzισ-:Ο'Ι

1ϊ5
 :\L\IL\IEIA l�o·.> ΚΑΙ 13o·J λΙΩ�λ

με-:-:χ9έρο•1-:-:χ:; -:-o'J γνωσ-:-ό Θεόδωρο Πρόδρομο σ-:-i δr,μώοη έλλην1κά,

τΟν <<zρησ!.μοϊ:ο!.ε�» μέ '":0'J ":'ρόr:ο :X.'j-:-0 γ!.:Χ -;o'J� σχο;:ο,Jς κ:χl ":'lς -;:ροθέ­
σεις ':'ου. c Η μέθοΟος α'j ':"'"Γ, yχίνε-;:χ!. -;:ως ά;:έχ.'":'r,σε ό-;::χόο1.Jς, x:x.t ή λέξη
Πτι11χο:ιρόδgομος Εγ !.νε Χ:Χ7i χ±-::ο!.ον 7pό;:ο έ-:!.χέ-;:χ ;;o'J έμτ;:χ!.'Jε έπειτα
σε μ!.:( σε!.pi i-::ό δ·r,μώδγ, 7:0!.Ίj":'!.Χi ϊ:po·�6'J7:X, 7:0.J �έ�:Χ.!.:Χ 0E'J ε!z:χ.ν πια
χ:χμ!.i σχέστ, μέ '7i -:::-ωzο-;:? ο Ορομ!.Χi 7:ΙJ'� έξε7iσ:χμε ώς 7ώρ:χ. Πο::) άρ­
zί ζε !. ·Γ, μLμ·r,σr, 7-f,ς μfμ·r,σ-r,ς εϊ'Ι:Χ!. ό·�u/.uλι:.ι ..,χ ;:ε'� χ:χ νε[ς. Πiν-;ως είνα!.
σ-ι:εΟΟν &ό..Jν:χ":'ο •ιi :Χ-;:οΟεfξοΙJμε 7:ώς κ:χt -:-Χ ":'έσσερ:χ σ-:-!.zo'Jpγf,μ:x-;:x, πο•J
μ�ς ό!.:χσώθr,χ:χ.'1. ;:ροέρzο'ι-::χ.!. i-:':0 Ξνχ'ι Χ:χ� --:Ο'ι :χ·J'":'Ό μ!.μΊ�-;·f, -:-o:J ΘεόΟω­
pο'J ΠροΟρόμο•J.
Γεν!.κi ;:pέ7:ε!. νΧ ;:ο:Jμε -;-:;ώς, �;:ως ·y[νε-;:χ!. σ'J ν·ί;θως μΕ: 7i ;:ροϊόν-:-α
-:-Ί;ς δτ,μώόου:; γλώσσ:χ ς, oi διασκευ:χσ-:-ες ε'J+,ρyφ:χ'J με &συδοσί:χ κ:χι στ-Υj'J
π:χράδοση -:-ώ•1 Π-:-ωzοr.ροδρομ1κώ'J τ.01r,μά-:-ων. ε-:-σ1 wσ-:-ε, π.z. σ-:-ό πρώ-
7ο κ�όλχς ;:ο[γ,μχ ν:Χ ο�α-::�σ-:-ώνουμε �"':'� εγ�'J'Χ'J σγ,μχν":'�ΧΕς ;:pοσθΥ,κες. Τό
ΕΛ
κείμε'JΟ οτ.ως μiς όι:χσώθηκε, δΕ:•1 μiς ετ.ι-:-ρέτ.ει σzεόΟ'J :;αθόλου νi πpο­
zωρfισουμε σε :χ ύσ-:-ηρΕ:ς γλωσσ1κΕ:ς συγκρίσεις με-:-:χξ·j -:-ών μεμονωμένων
-ποιr;μά-:-ω'J, wσ-:-ε νi κα-:-:χλ+,ξουμε σε &σ9:χ):(; συμr.εράσμ:χ-:-α.
ΣΔ
ΈπτιΧ μ1κρi ;;οιήμ:χ-:-:χ &πό Ξ'J:χ zεφόγρ:χ90 -:-oiJ 15ου αίώ'J:χ έξέόωσε
ό Ε. Legrand άπό -:-α κα-:-άλο1πα -:-o::i Ε. :\Iiller. Πρόκε1-:-α1 για ποιήμ:χ-:-:χ
-Ο

με ερω-:-1κό περ1εχόμενο, πο.J ή ά:r.:όοοσ·ή -:-ους σ-:-ό'J Π-:-ωzοπρόορομο ε'ίν:χι

-:-ελείως :χuθ:χίρε-:-r,. Τ ό 1899 ό Σ. Π:χπ:χοημr,-:-ρίου δημοσίευσε &πο τον
κώοικ:χ :\1arc. ΧΙ, 22 ( 14ος α1ώ'Ι:χς) πέr.ε τ.ωf,μ:χ-:-οc με -:-ο ονομα το;:;
ΚΥ

Θεόοωρου Π-:-ωzοπροορόμου. ΣτιΧ ποιήμ α-:-:χ γίνε-:-αι λόγος για €να άδεί.­
φaτον στ-1] μον-1; :\Ιαγγάνων, τ.ο.J θi έξασ9άλιζε σ-:-όν πο1r,-:Ύ, yηρατεια χω­
ρtς ?ΡΟν-:-ίδες. Ό Π:χπ:χδημr,-:-ρίου ΕΧανε οια9οροποίr,ση με.-:χξ•) ':"OU Π\­
ΑΠ

θανο::i ποιη-:-Υ, κ:χι -:-ou Θεόοωpου Προορόμου. r.o.J ε!ν:χ1 ποιητης -:-Υ,ς λό­
γ1:χς γλώσσ:χς, και ':"OU &πέοωσε συγχpό'Ιως -:-:Χ ποιήμ:χ-:-:χ Ι και ΙΙ τώ'J
Π-:-ωχοπροορομ1zών. Ό 'ίοΙΟς 8μως ό Π:χπαόημr,-:-ρίου &νακάλυyε λίγc,
άργό-:-ερα πώς -:-α ;;έν-:-ε αύ-:-α ποιf,μα-;-α ά'J+,χουν σε Ξ'J:χ μεγ:χλύ-:-ερο σύμ­
πλεγμα ποιr,μά-:-ων, άρ:χ oE:'J εzοuν κ:χμ1i σzέση μΕ: -:-:Χ Π-:-ωχοπροορομικά.
&r.ό -:-:Χ όποϊ:χ οια9έρου·1 σημανηκ:Χ κοcι ώ:; προ ς -:-η γλώσσ:χ. Ή συλλοyΤ,
παραοίοε-:-αι έξάλλου κ:χι σ-:-ον Vindob. phil. gr. 321 (13ος αίώ•1ας} και�
σ-:-ο ν Arnbros. Ο 94 sup. (15ος αίών ας) . 2

2 . KRL':\IB.-\CHER 804-806· Γ . Χ.-\ΤΖΙ..l.-\ΚΙΣ, Περl -:ων Προδρόμων Θεοδώ­

ρου και Ίλαρίωνος, Y.Yrem. !ι ( 189ί) 100-12;· Σ. ΠΑΠ.-\..lΗl!ΗΤΡΙΟΤ, οι Πρόδρο­
μοι, ν. Vrern. 5 (1898) 91-130• λ. ΠΑΠ.-\ΔΟΠΟΤ.\ΟΣ-ΚΕΡ.-\)1ΕΤΣ, Ετς χαι μόνος
Θεόδωρος Πρόδρομος, LHopis \ΊΙ, Byz. Abt. 4 (1899) 38ί-402· S. PAPADI:UI­
TRIL', Fedor Ρrοdrοm,'Οδησσος 1905· Σ. :\lEXAP..lOΣ, Το όξ•)γαλα >ou Προδρόμου,

176