You are on page 1of 68

md,s NdIdj

.=re ud¾f.damfoaYh

11 fYa‚
% h
^2016 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ'&

iïNdjH" úfoaY NdId yd oaúNdId wOHdmk fomd¾;fïka;=j

cd;sl wOHdmk wdh;kh

YS% ,xldj

fjí wvúh : w.w.w.nie.lk


úoHq;a ;emE, : info@nie.lk

i
md,s NdIdj

.=re ud¾f.damfoaYh

11 fY%aKsh

m%:u uqøKh - 2016

© cd;sl wOHdmk wdh;kh

ISBN

iïNdjH" úfoaY NdId yd oaúNdId wOHdmk fomd¾;fïka;=j

cd;sl wOHdmk wdh;kh

YS% ,xldj

fjí wvúh ( w.w.w.nie.lk


úoHq;a ;emE, ( info@nie.lk

uqøKh

cd;sl wOHdmk wdh;kh

i
wOHlaI ckrd,a;=udf.a mKsúvh

cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska ks¾foaY lrk ,o cd;sl uÜgfï ksmqK;d ixj¾Okh
lsÍfï uQ,sl wruqK iys; j tjlg mej;s wka;¾.;h mokï jq wOHdmkh fjkqjg j¾I wglska
hq;= pl%hlska iukaú; kj ksmqK;d mdol úIhud,dfjys m<uq wÈhr" j¾I 2007 § YS% ,xldfõ
oaú;SSshsl wOHdmk fCIa;%hg y÷kajd fok ,os'

kj úIhud,d pl%fha fojk wÈhr 2016 j¾Ifha § y;ajk iy tfldf<diajk fYa%Ks i|yd
y÷kajd §u l< hq;= j ;sfí' fï i|yd m¾fhaIKj,ska wkdjrKh jq lreKq o wOHdmkh ms<sn| j
wjOdkh fhduq lrk úúO md¾Yjhkaf.a fhdackd o mokï fldg f.k úIh ks¾foaY ;d¾lSlrKh
lsÍfï ls%hdj,shla cd;sl wOHdmk wdh;kh úiska y÷kajd fokq ,eîh'

fuu ;d¾lSlrK ls%hdj,sfha § ish¨ u úIhhkaf.a ksmqK;d uÜgï" mokï uÜgfï isg
Wiia uÜgu olajd l%udkql+, j f.dv ke.Su i|yd my< isg by<g .uka lrk isria ixl,kh
Ndú; lrk ,os' úúO úIhhkays § tl u úIh lreKq kej; kej; bÈßm;aùu yels;dla wju lsÍu"
jeä nr megùï j,ska hqla; úIh wka;¾.;hka wvq lsÍu" iy ls%hd;aul l< yels YsIH ñ;=re
úIhud,djla ieliSu i|yd ;sria ixl,kh Ndú; lr we;'

.=re Nj;=ka i|yd mdvï ie,iqï lsÍu" b.ekaùu" ls%hdldrlï lrf.k hEu" uekSï yd
we.hSï hkd § wxYhka i|yd wjYH jkakd jQ ud¾f.damfoaYhka ,nd§fï wruqKska fuu kj .=re
ud¾f.damfoaYh y÷kajd § we;' mx;s ldurh ;=< § jvd;a M,odhS .=rejrfhl= f,i lghq;= lsÍug
fuu ud¾f.damfoaYhka Wmldr jkq we;' isiqkaf.a ksmqK;djka j¾Okh lsÍu i|yd .=Kd;aul
fhojqï yd ls%hdldrlï f;dard .ekSug .=rejrekag wjYH ksoyi fuu.ska ,nd § ;sfí' tfuka u
ks¾foaY;
s mdG .%k:a j, we;=<;a jk úIh lreKq ms<n
s | j jeä nr ;eîula fuu .=re ud¾f.damfoaYj,
wka;¾.; fkdfõ' tu ksid fuu .=re ud¾f.damfoaYh jvd;a M,odhS ùug kï wOHdmk m%ldYk
fomd¾;fïka;=j úiska ilid we;s wod< mdG .%ka: iu. iu.dó j Ndú; lsÍu w;HjYH fõ'

;d¾lSlrKh lrk ,o úIh ks¾foaY" kj .=re ud¾f.damfoaY yd w¨;ska ixj¾Okh lr we;s


mdG .%ka:j, uQ,sl wruqKq jkafka .=re flakaøSh wOHdmk rgdfjka isiq flakaøSh wOHdmk rgdjla
yd jvd;a ls%hdldrlï u; mokï jQ wOHdmk rgdjlg fjkiaùu u.ska jev f,dalhg wjYH jkakd
jQ ksmqK;d yd l=i,;djkaf.ka hqla; udkj iïm;la njg YsIH m%cdj ixj¾Okh lsÍuh'

fuu .=re ud¾f.damfoaYh iïmdokh lsÍfï § cd;sl wOHdmk wdh;kfha Ydia;S%h lghq;=
uKav,h o wdh;kfha iNdj o kka whqßka odhl;ajh ,nd ÿka ish¨ u iïm;aodhlhka yd wksl=;a
md¾Yjhkaf.a buy;a lemùu we.ehSug o fuh wjia:djla lr .kq leue;af;ñ'

wOHlaI ckrd,a

cd;sl wOHdmk wdh;kh

iii
ksfhdacH wOHlaI ckrd,a ysñf.a mKsúvh

bf.kqu" mq¿,a lafIa;%hl úyso hkakls' th Ôú; w;suy;a njg o" b;d u ir, njg o
m;alrhs' ukqIHhd bf.kqï l=i,;dfjka W;alDIag h' udkj iudc ixj¾Okh flakaø fldg .;a
rgla" iudchla nqoaêh úiska y`ÿkd.;a wiïu;hka neyer lsÍug o iqNdú;hka ;=<ska kj f,djla
ks¾udKh lr .ekSug o fuj,u lr.kq ,nkafka bf.kquhs'

bf.kqu i`oyd jákd hula o" bf.kqï l%ufõohka yd myiqlï o wOHdmkh jgd ks¾udKh
úh hq;= h' úIh ud,dj" úIh ks¾foaY" ud¾f.damfoaY" iqidOHlrejka bf.kqï lafIa;%hg tlajkqfha
fï wdldrfhks'

kQ;k Y%S ,xldj f.da,Sh m%jK;djka fuka u mqrd;k Wreuhka o iïñY%Kh lr .ksñka
iaùh wOHdmk rgdjla ysñ lrf.k we;' ld,Sk wjYH;d u; m%;sixialrKhka ;=<ska jir wglg
jrla hdj;ald,Sk jk úIh ud,dfõ bf.kqï iïm;la f,i fuu .=re ud¾f.damfoaY ks¾udKh fõ'

úIhfhys wruq K q j , ix.;;dj cd;s l uÜgñka mj;a j d.; hq ; = h' tfy;a .= r e


ud¾f.damfoaYhkays bf.kqï l%ufõohka" wl=rlaj;a fjkia fkdfldg ms<smeÈh hq;a;la kï fkdfõ'
úIh ks¾foaYfhys ksmqK;d" ksmqK;d uÜgï" idOkh ùu i`oyd úIh wka;¾.;h ;=<ska bf.kqï m,
iïm%dma;sh msKsi bf.kqï l%ufõo ks¾udKYS,S j fjkialr .ekSug iqidOHlrejkag meyeÈ,sj u
bvla we;s nj i`oyka lrñ' YsIH idOk m%;sY;h by< uÜgulg .ekSu i`oyd Woõ jk" myiqlï
i,ik .=re N+ñldjg lsishï m%fõYhla i`oyd ks¾udKh jk .=re ud¾f.damfoaY YslaIlhdyg o
fo.=rekg o Ndú; l< yel' wod< fm< fmd;g iylrejl= jk .=re ud¾f.damfoaYh ;j;a fm<
fmd;la fkdjk nj oek .=reNj;=ka .=re ud¾f.damfoaY yd wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=fõ
iïmdÈ; wod< fm< fmd; hk iïm;a øjH fol u Ndú; l< hq;= h'

ta ta úIhhkays idOkh ms<sn`o we.ehSï isÿlrk cd;sl uÜgfï mÍlaIljrfhl= jqj o


wfmalaId lrk idOkhka" úIh b.ekaùug u. fmkajk iqidOHlrejka úiska mdvu wjidkfhys
mka;s ldurfha § orejka iu. m%;HlaIlrKhg m;aúh hq;= h' tu tald;añl ùu i`oyd jQ
m%fndaOd;aul ixialD;shla f.dvk.d .ekSug .=re ud¾f.damfoaYh myqrla" hd;%djla lr.kq we;ehs
wdhdpkd mQ¾jl j wfmalaId lrñ'

mSGdêm;s" ksfhdacH wOHlaI ckrd,a


NdId udkj Ydia;% yd iudcúoHd mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh'

iv
úIhud,d lñgqj
WmfoaYl;ajh yd wkque;sh - Ydia;S%h lghq;= uKav,h" cd;sl wOHdmk wdh;kh'

úIh úfYaI{ WmfoaYkh - uydpd¾h kdìß;a;kalvjr [dKr;k ysñ'


md,ss yd fn!oaO wOHhk wxYh
le,Ksh úYajúoHd,h'

úIh iïnkaëlrKh - rdclSh mKaä;" wOHdmkm;s


mQcH f;ßmeye fïOxlr ysñ'
iyldr lÓldpd¾h"
cd;sl wOHdmk wdh;kh"
f,aLl uKav,h -
wNHka;r f,aLl uKav,h

01' mQcH f;ßmeye fïOxlr ysñ ^iyldr lÓldpd¾h&


^rdclSh mKaä;" Ydia;%m;s" ^úYsIag mka;s& mYapd;a Wmdê
wOHdmk ämaf,daud" ^úYsIag mka;s& mYapd;a Wmdê WmfoaYk
ämaf,daud" wOHdmkm;s

ndysr f,aLl uKav,h

02 ta'tï'tia' chùr ^ úY%dñl wOHCI&


Ydia;%m;s ^b;sydih & Ydia;%m;s ^isxy,& Ydia;%m;s
^fn!oaO wOHhkh& mYapd;a Wmdê wOHdmk ämaf,daud"

03' wd¾' ta' úu,a fm%au;s,l uhd" ^md,s úIh WmfoaYl&


Ydia;%fõÈ ^f.!rj& Ydia;%m;s" mYapd;a Wmdê wOHdmk
ämaf,daud&

04 fla' ta' iqñ;a O¾uY%S uhd ^mßfjKdpd¾h&


^rdclSh mKaä;" Ydia;%m;s" mYapd;a Wmdê wOHdmk
ämaf,daud&
05 fcHIaG lÓldpd¾h ,S,a wêldß
^mYapd;a Wmdê wOHdmk ämaf,daud"
rdclSh mKaä;" YS%',x'w'm'fia' II" l,dN+IK iïudk,dNS&

06 ã'ta'tï'tia Èidkdhl^ mßfjKdpd¾h &


^Ydia;%fõoS ^f.!rj& Ydia;%m;s" mYapd;a Wmdê wOHdmk
ämaf,daud&

mß.Kl joka ieliqu wd¾' ta' úu,a fm%au;s,l uhd" ^md,s úIh WmfoaYl&

msgljrfha Ñ;% ks¾udKh ã' tï' m%idosld uOqIdKs fukúh'


ixj¾Ok ks,Odrs" fld<U uyk.r iNdj'

v
.=re ud¾f.damfoaYh mßYS,kh i|yd Wmfoia
kj wOHdmk m%;sixialrKh Tiafia ksmqK;d mdol úIhud,djla mdi,a moaO;shg y÷kajd §
we;' ta wkqj kj md,s úIh ks¾foaYh o" ksmqK;d mdolj ilia lr we;' .=re N+ñldfõ meyeÈ,s
fjkila ksmqK;d mdol wOHdmk l%ufha § isÿfõ' ksmqK;d mdol wOHdmk l%uhla wjYH jkqfha isiq
úNj;d u;=lr .ekSug iu;a WfoHda.su;a .=re N+ñldjla ks¾udKh lsßu msKsih' fuu wOHdmk l%ufha
§ oreoeßhkaf.a Ñka;k l=i,;djh fuka u mqoa., l=Y,;dj o iudc yd wdpdr úoHd;aul ixj¾Okh
o wfmaCIs; h'
fn!oaO o¾Ykh iïmq¾Kfhka u ksmqK;d mdol jQjls' tu o¾Ykh we;=<;a ;s%msglh ,shù we;s
NdIdj md,s NdIdjhs' tlS ;s%msglfhys mqoa.,hdf.a fuf,dj mrf,dj iqNisoaêhg fya;=jk foaYkd
iuqodhla we;' tajd weiqrska mdi,a isiqka f.a Ñka;k l=Y,;d" mqoa., l=Y,;d" iudc l=Y,;d yd wdpdr
úoHd;aul l=Y,;d o f.dvke.Sfï wruqfKka mdi,a ;=< md,s NdIdj b.ekaùu l< hq;=fõ' ta
fjkqfjka ieliqKq ksmqK;d mdol úIh ks¾foaYhg wkqj fuu .=re ud¾f.damfoaYh ks¾udKh fldg
we;' tys § úIh Ndr .=re Ndj;d úiska my; i|yka lreKq flfrys wjOdkh fhduq fldg b.ekaùï
ls%hdj,sfhys fhÈh hq;= fõ'
10 fY%aKsh i|yd ksmqK;d wgla yd ta ta ksmqK;djg wod< ksmqK;d uÜgï úIh ks¾foaYfha
we;=<;a fõ' tys 1 isg 6 olajd ksmqK;d md,s NdIdj yd iïnkaO úhrK ms<sn| wjfndaOh isiqka ;=<
we;s lrjhs' 7" 8 hk ksmqK;d ;=<ska .oH moH mdG mßj¾;kh lsÍfï ksmqK;dj o" Ôú;fha úúO
wjia:dj, md,s NdIdj m%dfhda.slj Ndú; lsÍfï yelshdj o YsIHhd ;=< we;s lrhs' ks¾ÈIag .%ka: u.ska
.=rejrhd fuka u YsIHhd o ta flfrys fhduq fldg we;' mka;s ldur wOHdmkh fuka u fCIa;%
wOHdmkh o fuys § fhdod.; hq;= w;r ;dCIKsl b.ekqï b.ekaùï l%ufõoh o Ndú;hg .; hq;=h'
mka;s ldur bf.kqï ls%hdj,sh id¾:lj isÿjkafka oehs fidhd ne,Su .=rejrhdf.a m%Odk j.lSula jk
w;r tys oS ;lafiarej yd we.hSu .=rejrhdg m%fhdackj;a fõ' mdvu wdrïNfha isg wjidkh olajd
;lafiarej isÿ l< hq;= w;r yelshd fkdyelshd wkqj m%;sfmdaIKh yd bÈß fmdaIKh ,nd Èh hq;=h'
tu.ska bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sfha id¾:l;ajh fuka u .=re isiq wfkHdkH in|;djh o ;yjqre fõ'
.=re ud¾f.damfoaYh wjidkfha olajd we;s ;lafiarej yd we.hSu fyd¢ka lshjd wjfndaO lrf.k" tA
wkqj jdrhlg we.hSï wdOdrl fol ne.ska ilid isiq idOkh we.hSug ,la lrkak'
ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï flfrys ie<ls,su;a fjñka úIh wka;¾.;h flfrys oeä wjOdkh
fhduq fldg wfmaCIs; bf.kqï m, mdvï wjidkfha § YsIHhd ;=<ska m%lgjk mßÈ b.ekaùï ls%hdj,sfha
kshqla; úh hq;=h' iEu tallhlg u fhdað; b.ekqï b.ekaùï l%uhla olajd we;' mka;s ldurhg WÑ;
mßÈ jvd;a ks¾udKYS,S l%uhla Ndú; lsÍug .=reNj;dg fuys§ ksoyi ysñfõ' fuys ld,Éfþo .Kkh
lr we;af;a úIh wka;¾.;h ms<sn| ie<ls,su;a fjñks' j¾Ihg kshñ; ld,Éfþo ixLHdj fkdblaujk
mßÈ ksmqK;djkag fjkalr we;s ld,Éfþo m%udK ixfYdaOkh lr .ekSug .=rejrhdg ksoyi we;' tfia
u fndfyda úg ld, igyka ieliSfï§ tl úg ld,Éfþo folla tljr fkd,efnk neúka" Bg iqÿiq mßÈ
mdvu l<ukdlrKh lr .ekSu Tn i;= j.lSu ls'
úIh ks¾foaYfha we;=<;a ksmqK;dj,g wÞ< úIh wka;¾.;h weiqßka ksmqK;d uÜgï idCId;a
jk mßÈ b.ekaùï ls%hdj,sfha fh§ bf.kqï m, w;am;a lr.; hq;= w;r bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sh
.=re iajdëk;ajh wkqj ks¾udK;aulj isÿlr.; hq;=h'

rdclSh mKaä;" wOHdmkm;s mQcH f;ßmeye fïOxlr ysñ'


jHdmD;s m%Odk
vi
mgqk

msgq wxl

I wOHCI ckrd,a ;=udf.a mKsúsvh iii


II ksfhdacH wOHCI ckrd,a ;=udf.a mKsúvh iv
01 úIhud,d lñgqj v
02 .=re ud¾f.damfoaYh mßYS,kh i|yd Wmfoia vi
03 mgqk vii
04 úIh ks¾foaYh viii-xxi
05 bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh xx-xxii
06 md,s j¾K ud,dj 1 1
07 md,s j¾K ud,dj 11 3
08 md,s kdu jrke.Su 1 5
09 md,s kdu jrke.Su 11 8
10 md,s wdLHd; mo 1 10
11 md,s wdLHd; mo 11 13
12 md,s wdLHd; mo 111 15
13 ikaê Ndú;h 1 17
14 ikaê Ndú;h 11 19
15 ikaê Ndú;h 111 21
16 ikaê Ndú;h 1V 23
17' ikaê Ndú;h V 25
18 md,s iudi 27
19 md,s ;oaê; 29
20 md,s ls;l 31
21 md,s ldrl 33
22 md,s ksmd; yd Wmi¾. 35
23 md,s .oH mßj¾;k 37
24 md,s moH mßj¾;k 38
25 ;lafiarej yd we.hSu 40
26 ta ta jdr i|yd bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh ixúOdkh lr .;
hq;= wkqms<sfj< ^ksmqK;d uÜgï wkqj& 41
27 bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï kso¾Yl wdOdrlh 42

vii
11 fY%K
A h
s

md,s
úIh ks¾foaYh

viii
01¡ úIh ye¢kaùu

mkaid<sia jila uq¿,af,a nqÿrcdKka jykafia úiska foiQ ;%smsgl nqoaOjpkh


fuka u ta yd ne÷Kq wgqjd" àld" ámamkS" yd jxYl:d wd§ .%J: iuqodhla f,aLk.;
j we;af;a ud.ë NdIdfjka fyj;a md,s NdIdfjks' uyskaod.ukfhka ,;a Wreuhla
jq fulS NdIdj uOqr o" iqLkuH o fõ' th Yío" w¾: ri ckkhg fuka u
f,daflda;a;r ;;a;ajhka m%ldY lsÍug o iu;a NdIdjla nj úh;a u;h hs' th
iqrCIs; fldg fmdaIKh lsÍfï j.lsSu wo mejÍ we;af;a Y%S ,dxlsl fn!oaOhdg h'
fy<ni we;=`: NdId /ila fmdaIKh l<d jq o fn!oaO ixialD;sl Wreuh yd
nqÿoyu f,dalfha Ôjudk lrjk NdIdj o md,s NdIdj u h'

md,sh" ujq nfia wCIrj,ska u ,súh yels neúka f,dalfha ish¿ fokdg ,sùug
yd lshùug myiqh' fn!oaOhdg Wmf;a isg urKh olajd u ks;r wikakg ,efnk
fn!oaO wd.ñl lghq;j
= , § ksrka;rfhka Ndú; jk NdIdjls" md,s NdIdj' md,sfhka
m%ldYs; mkais,a" msß;a" jkaokd .d:d" wdYs¾jdo yd WmfoaY wdÈh isxy, fn!oaOhd
Èkm;d Ndú; lrhs' md,s NdIdj isxy, fn!oaOhdg wuq;= NdIdjla fkdjkafka
tfyhsks'

lreKd" ffu;%S iy.; jpkj,ska mssß wd¾h NdIdjla jk md,s NdIdj yeoeÍfuka
f,!lsl yd f,daflda;a;r iqjhla fuka u mq¿,a O¾u{dkhla" NdId{dkhla yd
ixialD;sl jákdlula o ,eìh yels h' tfia u b;sydih" fi!kao¾h jeks úIhka
ms<sn| oekqu o md,s NdIdj yeoeÍfuka wmg ,efnk jákdlï fia ie,lsh yels h'

md,s NdIdj yeoeÍfuka by; oela jq oekqï iïNdrh ,nd §u fuka u bka ,efnk
idrO¾u pß;dhkh lsÍfuka wd;au oukfhka yd ukd fm!reIhlska fyì isiq
mrmqrla o rgg odhdo l< yels h' 10" 11 fY%AKS i|yd ks¾foaYs; md,s úIh ks¾foaYfha
m%uqL wruqK th hs'

ix
02 cd;sl wruqKq

mqo.
a ,hdg yd iudchg wod< jk m%Odk cd;sl wruqKq lrd <`.dùu i`oyd mqo.
a ,hskg
a iy lKavdhïj,g
cd;sl wOHdmk moaO;shg iydh úh hq;=h'

jir .Kkdjla uq¿,af,a Y%S ,xldfõ m%Odk wOHdmk jd¾;d iy f,aLk u.ska mqoa., yd cd;sl
wjYH;djka imqrd,Su i`oyd wruqKq kshu lrKq ,eî h' iuld,Sk wOHdmk jHqyhka yd l%shdj,Ska
;=< oelsh yels ÿ¾j,;d ksid OrKSh udkj ixj¾Ok ixl,am rduqj we;=<; wOHdmkh ;=<ska
<``.dlr .; hq;= my; oelafjk wruqKq cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska y÷kdf.k we;'
fuu wruqKq imqrd .ekSu" wOHdmk moaO;sh i`oyd jQ ;u bÈß oelau f,ig cd;sl wOHdmk
fldñIka iNdj úiska m%;HlaI fldg f.k we;'

I udkj wNsudkhg .re lsrSfï ixl,amhla u; msysgd Y%S ,dxlsl nyqúO iudcfha ixialD;sl
úúO;ajh wjfndaO lr .ksñka cd;sl taldnoaO;djh" cd;sl iDcq .=Kh" cd;sl iu.sh"
tluq;=lu iy iduh m%j¾Okh lsÍu ;=<ska cd;sh f.dv .ekSu iy Y%S ,dxlSh wkkH;djh
;yjqre lsÍu

II fjkia jk f,dalhl wNsfhda.hkag m%;spdr olajk w;r cd;sl Wreufha udye.s odhdohka
y`ÿkd .ekSu iy ixrlaIKh lsÍu

III udkj whs;sjdislï .re lsÍu" hq;=lï yd j.lSï ms<sn`o oekqj;a ùu" yDohdx.u ne`§ulska
hq;=j tlsfkld flfrys ie,ls,su;a ùu hk .=Kdx. m%j¾Okh lsÍug bjy,a jk iudc
idOdrK;aj iïu;hka iy m%cd;dka;%sl Ôjk rgdjla .eí jQ mßirhla ks¾udK lsÍu iy
mj;ajd f.k hdug iydh ùu

IV mqoa.,hskaf.a udkisl yd YdÍßl iqj iïm;a iy udkj w.hhkag .re lsÍu u; mokï jQ
;sridr Ôjk l%uhla m%j¾Okh lsÍu

V iqiudys; jQ iunr fm!reIhla i`oyd ks¾udmK yelshdj" wdrïNl Yla;h


s " úpdrYS,S Ñka;kh"
j.lSu yd j.ùu we;=¿ fjk;a Okd;aul wx.,laIK ixj¾Okh lsÍu

VI mqoa.,hdf.a iy cd;sfha Ôj.=Kh jeäÈhqKq flfrk iy Y%S ,xldfõ wd¾Ól ixj¾Okh


i`oyd odhl jk M,odhs ld¾hhka i`oyd wOHdmkh ;=<ska udkj iïm;a ixj¾Okh lsÍu

VII YS>%fhka fjkia jk f,dalhla ;=< isÿ jk fjkialï wkqj yev.eiSug yd tajd md,kh lr
.ekSug mqoa.,hska iqodkï lsÍu iy ixlS¾K yd wkfmalaIs; wjia:djkag id¾:lj uqyqK
§fï yelshdj j¾Okh lsÍu

VIII cd;Hka;r m%cdj w;r f.!rjkSh ia:dkhla ysñ lr .ekSug odhl jk hqla;sh iudk;ajh
iy wfkHdakH .re;ajh u; mokï jQ wdl,am yd l=i,;d fmdaIKh lsÍu ^ Wmqgd .ekSu
2003 wOHdmk fldñIka iNd jd¾;dj &

x
03 uq,sl ksmqK;d

wOHdmkh ;=<ska j¾Okh flfrk my; oelafjk uQ,sl ksmqK;d by; i`oyka cd;sl wruqKq
id¾:l lr .ekSug odhl jkq we;'

(I) ikaksfõok ksmqK;d

idlaIr;dj" ixLHd ms<sn`o oekqu" rEml Ndú;h iy f;dr;=re ;dlaIK m%ùK;ajh hk


wkqldKav 4la u; ikaksfõok ksmqK;d mokï fõ'

idlaIr;dj : idjOdkj weyqïlka §u" meyeÈ,sj l:d lsÍu" f;areï .ekSu i`oyd
lsshùu" ksjerÈj iy ksrjq,aj ,sùu" M,odhs whqßka woyia yqjudre lr
.ekSu

ixLHd ms<sn`o oekqu : NdKav wjldYh yd ld,h .Kka lsÍu" .Kkh iy ñkqï i`oyd
l%udkql+, b,lalï Ndú;h

rEml Ndú;h : f¾Ld iy wdlD;s Ndú;fhka woyia ms<sìUq lsÍu iy f¾Ld" wdlD;s iy
j¾K .<mñka úia;r" Wmfoia yd woyia m%ldYkh yd jd¾;d lsÍu

f;dr;=re ;dlaIK m%ùK;ajh : mß.Kl oekqu iy bf.kSfï§ o fiajd mßY%hla ;=<§ o


fm!oa.,sl Ôú;fha§ o f;dr;=re iy ikaksfõok
;dlaIKh Wmfhda.S lr .ekSu

(II) fm!reI;aj j¾Okhg wod< ksmqK;d

- ksßudKYS,Snj" wmidÍ Ñka;kh" wdrïNl Yla;Ska" ;SrK .ekSu" .eg¨


ksrdlrKh lsÍu" úpdrYS,S yd ú.%yd;aul Ñka;kh" lKavdhï ye`.Sfuka lghq;=
lsÍu" mqoa.,dka;r in`o;d" kj fidhd.ekSï iy .fõIKh jeks j¾.Sh l=i,;d:
- iDcq .=Kh" bjid ord isáfï Yla;sh iy udkj wNsudkhg .re lsÍu" jeks
w.hhka
- Ñ;a;fõ.S nqoaêh'

(III) mßirhg wod< ksmqK;d

fuu ksmqK;d idudðl" ffcj iy fN!;sl mßirhg wod< fõ'

iudc mßirh : cd;sl Wreuhka ms<sn`o wjfndaOh" nyqjd¾.sl iudchl


idudðlhka ùu yd iïnkaO ixfõ§;dj yd l=i,;d"
idOdrK hqla;sh ms<sn`o ye`.Su" iudc iïnkaO;d" mqoa.,sl p¾hdj"
idudkH yd ffk;sl iïm%odhka" whs;sjdislï" j.lSï" hq;=lï iy
ne`§ï

ffcj mßirh : iÔú f,dalhl" ck;dj iy ffcj moaO;sh" .ia je,a" jkdka;r"
uqyqo" c,h" jd;h iy cSjh - Ydl" i;a;aj yd ñksia Ôú;hg
iïnkaO jQ wjfndaOh" ixfõoSnj yd l=i,;d

xi
fN!;sl mßirh: wjldYh" Yla;sh" bkaOk" øjH" NdKav iy ñksia ðú;hg tjdfha we;s
iïnkaO;dj" wdydr" we`ÿï" ksjdi" fi!LH" iqj myiqj" Yajikh" kskao"
ksial,xlh" úfõlh" wmøjH iy u,my lsÍu hkdÈh yd iïnkaO jQ
wjfndaOh" ixfõÈ;dj yd l=i,;dj bf.kSu" jev lsÍu iy Ôj;a ùu
i`oyd fuj,ï iy ;dlaIKh m%fhdackhg .ekSfï l=i,;d fuys
wvx.=fõ'

(IV) jev f,dalhg iqodkï ùfï ksmqK;d

wd¾Ól ixj¾Okhg odhl ùu"


;u jD;a;Sh ,eÈhd iy wNsfhda.;d y`ÿkd .ekSu
yelshdjkag iß,k whqßka /lshdjla f;dard .ekSu" iy
jdisodhl yd ;srir Ôjfkdamdhl ksr; ùu
hk yelshdjka Wmßu lsÍug yd Odß;dj jeä lsÍug wod< fiajd kshqla;sh yd iïnkaO
l=Y,;d

(V) wd.u iy iodpdr O¾uhkag wod< ksmqK;d

mqoa.,hkag ;u ffoksl Ôú;fha § wdpdr O¾u" iodpdrd;aul yd wd.udkql+, yeisßï


rgdjkag wkq.; fjñka jvd;a WÑ; foa f;dard thg iß,k fia lghq;= lsÍu i`oyd
w.hhka Wlyd .ekSu yd iaùhlrKh

(VI) l%Svdj iy úfõlh m%fhdackhg .ekSfï ksmqK;d

fi!kao¾hh" idys;H" fi,a,ï lsÍu" l%Svd yd u,, l%Svd" úfkdaodxY yd fjk;a


ks¾udKd;aul Ôjk rgdjka ;=<ska m%ldY jk úfkdaoh" i;=g" wdfõ. iy tjka udkqIsl
w;aoelSï

(VII) "bf.kSug bf.kqu" ms<sn`o ksmqK;d

YS>%fhka fjkia jk ixls¾K yd tlsfkld u; hefmk f,dalhl mßj¾;k l%shdj,shla


yryd fjkiaùï yiqrejd .ekSfï § yd Bg ixfõ§j yd id¾:lj m%;spdr oelaùu;a
iajdëkj bf.k .ekSu;a i`oyd mqoa.,hska yg Yla;sh ,nd §u'

^ Wmqgd .ekSu 2003 wOHdmk fldñIka iNd jd¾;dj &

xii
04¡ md,s NdIdj úIh wOHhkfha wruqKq

• md,s NdIdj ksjerÈ j WÉpdrK lsÍfï yd ,sùfï yelshdj we;s lsÍu'


• md,s NdIdfõ wCIr úkHdih" úúO jdlH" mo rgd yqre lsÍu'
• isxy, fn!oaO ixialD;sl yd wd.ñl wjia:djkays Ndú; jk md,s
iq;%" .d:d mdGj, w¾:djfndaOh ,nd §u'
• md,s .oH moH mdG ud;D NdIdjg;a" ud;D NdIdfjka md,s NdIdjg;a
mßj¾;kh lsÍfï yelshdj we;s lsÍu
• md,s idys;Hh ms<sn| wjfndaOhla ,nd§u yd tys tk Ôjk o¾Ykh
Wmfhda.S lr.ksñka id¾:l ;Dma;su;a Ôú;hlg yqre lsÍu
• ;s%msgld.; yrOu_ pß;dhkh flfrk wdo¾Yj;a" pß;j;a ukd
fm!reIhla iys; m%cdjla rgg odhdo lsÍu
• wd.ñl pdß;% jdß;% ms<sn| wjfndaOfhka hq;=j lghq;= lsÍfï
jeo.;alu m%lg lsÍu
• md,s NdIdj ;udf.a;a cd;sfha;a rfÜ;a Wreuhla nj ;yjqre lsÍu
• md,s NdIdj b.ekSfuka fuf,dj mrf,dj iqNisoaêh <Õd lr.;
yelsnj ;yjqre lsÍu'

xiii
10 fY%aKsh md,s úIh

úIh ks¾foaYh mdi,a jdr jYfhkaa fnod .ekSug fhdað; ie,eiau

ksmK
q ;d uÜgu ld,Éfþo ixLHdj
fY%K
A h
s jdrh

1'1" 1'2" 1'3" 1'4" 1'5" 1'6" 2'1" 2'2" 2'3" 2'4" 2'5" 3'1 3'2" 30
11 i.
xiv

3'3" 3'4" 3'5" 3'6" 4'1" 4'2" 4'3" 4"4

4'5" 4'6" 4'7" 5'1" 5'2" 5'3" 6'1" 6'2" 6'3" 6'4" 6'5" 7'1 " 30
ii.

7'2" 7'3" 8'1" 8'2" 8'3 30


iii.

tl;=j 90
11fY%AKsh
05 w'fmd'i ^idudkH fm<& md,s úIh ks¾foaYh'
ld,Éfþo
ks m q K ;dj fY%aKshg wod< ksmqK;d uÜgu úIh wka ; ¾.;h bf.kqï m, ixLHdj
1'1 md,s wCIr ud,dj ksjerÈj • md,s j¾Kud,dj 06
01' md,s wCIr WÉpdrKh lrhs' • wlaIr ud,dj
iaurKfhka lshhss'
ud,dj ksjerÈ 1'2 md,s wCIr ud,dj ksjerÈj • iajr
• iajrdrEV l<
,shhs' • jH[ack jHCoackdCIr ,shd olajhs'
f,i wjfndaO 1'3 iajr jH[ack fjka fjkaj • j¾.dËr • tlcdlaIr" oaúcdCIr
lrf.k Ndú; y÷kajhs' • wj¾.dËr ixhqla;dCIr hkq
1'4 md,s wCIr ud,dfj W;am;a;sia:dk fudkjdoehs úia;r lrhss'
lrhs' y÷kajhs' • W;am;a;sia:dk
• wCIr Wmam;a;s ia:dk
1'5 md,s jH[ack iajrdrEV fldg ,shhs' oelafjk md,s mdGh
1'6 ixhqla;dËr ksjerÈj Ndú;
lrhs' u;lfhka lshhs'

2'1 ,s`Ù.;%hg wh;a kdu jrk.hs' • ,sx.%;%hg wh;a kdu


02' md,s kdu jrke.Su 2'2 úNla;H¾: f;areï f.k jrk.d w¾: olajhs' 12
• mq,a,sx." ia;s%,sx.
jdlHhkays fhdohs' kmqxil,sx. kdu jr • ;" t; Yío jrk.hs'
m%.=K lrhs' wïy" ;=ïy Yío
xv

2'3 i¾jkdu Yío y÷kajhs' ke.Su •


2'4 wïy" ;=ïy" Yío jrk.hs' • ;" t; Yío jrk.hs'
2'5 ;" t; Yío ,s`Ù.;%fha jrk.hs' • wïy" ;=ïy Yío jrke.Su' • f;dard.;a kdu moj,
,sx. úNla;s jpk kï
lrhs'

03' md,s wdLHd; mo 3'1 md,s wdLHd; jrke.Sfï j.=j ilia • wdLHd; jrke.Su • j¾;uk wdLHd; mo
lrhs' • Núiaika;s mqreI;%fha j.=.; lrhss'
Ndú;h m%.=K 3'2 i¾jkdu mohlg .e<fmk mßÈ • wÊc;kS • wÊc;kS wdLHd;
lrhs ' j¾;udk wdLHd; mo fhdohs' • i;a;ó iaurKfhka lshhss'
3'3 wdLHd;fha mqreI yd jpk fNaoh
y|qkdf.k Ndú; lrhs' • mQ¾jls%hd • Núiaika;s yd i;a;ñ ls%hd
3'4 mqreI fNaoh jpk fNaoh" ld,;%h • ;=uka; ls%hd jrk.hs'
meyeÈ,s jk fia jdlH ks¾udKh • j¾;udk" Núiaika;s"
lrhs' wÊc;kS ls%hd Wmqgd mqreI 08
3'5 wÊc;kS Núiaika;s i;a;ó wdLHd; jpk kï lrhs'
jrk.hs'
3'6 mQ¾jls%hd yd ;=uka; ls%hd Ndú; lrhss'
fY%aKshg wod< ksmqK;d uÜgu ld,Éfþo
ks m q K ;dj úIh wka ; ¾.;h bf.kqï m,
ixLHdj
04'md,s NdIdfõ ikaê 4'1 ikaê hkq l=ula oehs meyeÈ,s • iajr ikaê • iJêfhys m%fhdack ,shhs 10
wjfndaOfhka Ndú; lrhs' lrhs' • jH[ack ikaê • wNHka;r yd ndysr iJê
4'2 ikaêj, Wmfhda.s;dj y÷kd • ks.a.yS; ikaê úia;r lrhs'
f.k ,shhs' • iajr iJê m%fNao ilid
4'3 ikaê m%fNao kï lrhs' m%o¾Ykh lrhs'
4'4 ikaê ld¾hhka meyeÈ,ss lsÍfï • jHd[ack ikaaê m%fNao
yelshdj ,nhs' WodyrK iys; j meyeos,s
4'5 iajr ikaê ld¾hh y÷kajhs' lrhs'
4'6 jH[ack ikaê m%.=K lrhs' • ks.a.yS; ikaê m%fNao
4'7 ks.a.yS; ikaê WodyrK weiqßka WodyrK iys;j olajh's
úia;r lsÍfï yelshdj ,nhs'

05'md,s NdIdfõ iudi" 5'1 iudi y÷kdf.k m%fNao yd • iudi m%fNao kï lrhs
;oaê; yd ls;l m%fhdack fmkajd fohs • iudi • ta ta iudihkag wh;a
• ;oaê; 11
y÷kdf.k Ndú; lrhs 5'2 ;oaê; y÷kdf.k m%fNao yd úfYaI ,laIK fmkajd
m%fhdack fmkajd fohs' • ls;l
xvi

5'3 ls;l y÷kdf.k m%fNao yd fohs'


m%fhdack fmkajd fohs' • ;oaê; hkq fudkjdoehs
y÷kajhs'
• ls;l hkq fudkjdoehs
y÷kajhs'
• ls;l Ndú;h fmkajd
fohs'

06' ldrl" ksmd;" Wmi¾. 6'1 ldrl Ndú;h y÷kajhss' • ldrl • ldrl y÷kajd m%fNao kï
y÷kdf.k Ndú; lrhs' 6'2 ldrl ú.%y lrhs' • ksmd;
• Wmi¾. lrhs'
6'3 ksmd; Ndú;h y÷kajhs' • úNla;s m%fhda. Ndú;
6'4 Wmi¾. Ndú;h y÷kajhs'
6'5 ksmd;"Wmi¾. ú.%y lrhs lrñka jdlH rpkfhys
fhfohss'
• ksmd; Ndú;h y÷kajhss'
• Wmi¾. Ndú;h y÷kajhs' 09
• ksmd;" Wmi¾. úia;r lrhs'
fY%aKshg wod< ksmqK;d uÜgu ld,Éfþo
ks m q K ;dj úIh wka ; ¾.;h bf.kqï m,
ixLHdj
07' ks¾ÈIag md,s mo"jdlH yd 7'1 ks¾ÈIag .%ka:d.; md,s mo" jdlH yd • ks¾ÈIag .%ka:h • úNla;s w¾:h m%lg jk 17
fPao w¾:djfndaOh we;s j fPao udOH NdIdjg mßj¾;kh mrsos kdu yd wdLHd;
lrhs' mo udOH NdIdjg
mßj¾;kh lrhs'
7'2 ks¾ÈIag .%ka: ku mo" jdlH yd fPao mrsj¾;kh lrhs.
md,s NdIdjg mrsj¾;kh lrhs • l¾;D l¾u ls%hd iys;
jdlHh udOH NdIdjg
7'3 ks¾ÈIag .%kê.; md,s mo yd fhÿï mrsj¾;kh lrhs'
y÷kd f.k tajdfha úfYaI ,CIK • md,s fþo ksjeros j
fmkajd fohs' WÉpdrKh lrhs'
• oqrjfndaO mo meyeos,s
lr .ksñka
mrsj¾;kfha fhfohs.
xvii

08'ks¾ÈIag md,s moHhkays • ks¾ÈIag .%ka:h


w¾:h wjfndaO fldg f.k 8'1 md,s .d:djl wkajh ,shd olajhs. • md,s moH ridiajdohg
udOH NdIdjg mßj¾;kh 8'2 md,s .d:d mx;shl idrdxYh ,shd olajhs' wod< wkajh yd w¾:h
lrhs' 8'3 ks¾ÈIag moHhkays jHdlrK ,CIK ilia lrhs.
meyeÈ,s lrhs.
• kshñ; moHhkays ir,
w¾:h jdÑlj bosrsm;a 17
lrhs'
• kshñ; moHj,
O¾ud¾:hkays jákdlu
ms<sn| l:djla lrhs.
• moHhkays oelafjk moj,
jHdlrK úia;r fldg
olajhs'
ks¾ÈIag .%J:

^wOHhk fmdoq iy;sl m;% idudkH fm< úNd.hg kshñ;&

• md,s NdIdj 10 - 11 fmd; - wOHdmk m%ldYk

fomd¾;fïka;j
= " m<uqjk uqøKh 1993

w;sf¾l lshùï i|yd"

• md,s NdIdj;rKh i - fmd,aj;af;a nqoaOo;a; ysñ

• md,s NdIdj;rKh ii - fmd,aj;af;a nqoaOo;a; ysñ

• md,s rpkd i- ii - noafoa.u úu,jxi ysñ

• md,s mdGu[acÍ i-ii - ly|dfudaor mshr;k ysñ

• New Pali course – Buddhist cultural center

xviii
06¡ mdi,a m%;sm;a;s yd jev igyka ixúOdkh

md,s NdIdj b.ekaùu mka;s ldurhg iSud l< hq;= fkdfõ'

fn!oaO wd.ñl lghq;=j,§ md,s NdIdj ksrka;rfhka u Ndú; flf¾' tn÷

lghq;= fj; isiqka keUqre lsÍu ;=<ska md,s NdIdj b.ekSu flfrys isiqkaf.a

wNsreÑh jeälr .; yels fjhs' ta i|yd jQ mka;s ldurfhka neyerj md,s

NdIdj wOHhkhg isiqka ;=< wdYdjla" Wkkaÿjla we;s l< yels wjia:d

lsysmhla fuys fhdackd lruq'

1. md,s iñ;shla mj;ajd f.khEu'

2. YsIH iñ;sfha md,s l;djla$ .d:d .dhkhla bÈßm;a lsÍu'

3. md,s ì;a;s mqj;am;la mj;ajd f.k hEu'

4. md,s wdo¾Y mdG tl;= fldg YsIH iñ;s jd¾;d fmd;g we;=<;a lsÍu ^kfuda

nqoaOdh" chx fjrx mij;s" fh mu;a;d h:d u;d&'

5. md,s .d:d .dhkd$ md,s lÓl ;r. ixúOdkh lsÍu'

6. mdi,a wdrïNl /iaùfï§ md,s l:djla meje;aùu'

7. mdi,a NdId Èkhla mj;ajd md,sfhka woyia yqjudrejg isiqka fhduq lsÍu'

8. úfYaI oCI;d yd yelshdjka m%o¾Ykh lrk isiq orejkag ;Hd. yd iy;sl

m%odkh lsÍu'

xix
07¡ ;lafiarej yd we.hSu

mdi, mokï lr.;a we.hSï jev ms<sfj< hgf;a tla tla jdrh i|yd

kshñ; ksmqK;d yd ksmqK;d uÜgï wdjrKh jk mßÈ bf.kqï b.ekaùï

WmlrK ks¾udKd;aulj ms<sfh, fldg ls%hd;aul lsÍug wfmaCIs; h'

bf.kqï ld¾hfha§ wfmaCIs; ksmK


q ;d uÜgug meñK w;am;a lrf.k

we;s bf.kqï m,hkaf.a .=Kd;aul nj fidhd ne,Sug ;lafiarej yd we.hSu

wjYH fõ'

ksmqK;d uÜgï Tiafia wfmaCIs; b.ekqï m,j,g <Õd jk wdldrh

y÷kd .ekSu ;lafiarefõ § isÿfõ' uq, § ;SrKh lr.;a ks¾Kdhl iuÕ

ii|d n,ñka wod< ksmqK;d ljr uÜgulska <uhd idCId;a lrf.k ;sfíoehs

mÍCId l< hq;= fõ' ta wkqj m%n,;d" ÿn,;d y÷kdf.k m%;sfmdaIK - fmdaIK

jev igyka ixúOdkh l< hq;=h' bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh w;r;=r §

lKavdhï .fõIKh" YsIH l%shdldrlï bÈßm;a lsÍu hk wjia:dj, ;lafiare

ld¾hh uekúka l< yels h'

xx
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh

xxi
bf.kqï b.ekaùï l%ufõoh

10 fY%aKsh i|yd kj md,s úIh ks¾foaYh ilia ù we;af;a ksmqK;d mokï lrf.k h'
ksmK
q ;d mdol wOHdmkfha § idïm%odhsl .=re N+ñldfõ meyeÈ,s fjkila wfmalIa d flf¾' idïm%odhsl
j Ndú; l< foaYk l%uh mokï lr.;a iïfm%aIK .=re N+ñldj fjkqjg kj l%shdldÍ isiq úNj;d
u;=lr .ekSug iu;a .=re N+ñldjl wjYH;dj mek ke.S we;' ksmqK;d mdol úIh ks¾foaYfha uqLH
wfmalI
a Kh jkafka oreoeßhkaf.a Ñka;k l=i,;dj" mqo.a , l=i,;dj" iudc l=i,;dj yd wdpdrd;aul
ixj¾Okh f.dv ke.Suhs'

nqÿrcdKka jykafia ;=kaf,djg u .=rejq fial' Wkajykafia ;u o¾Ykh ^oyu& m%p,s;


lsÍug Ndú; l< l%ufõo iuqodhls' mqoa., fõu;a;;dj ^úúO;ajh& f;areï f.k Bg .e,fmk
b.ekqï b.ekaùï l%ufõohka fhdod .ekSug Wkajykafia j.n,d .;ay' tfia Ndú; l< l%ufjso
w;r my; i|yka l%u olakg ,efnhs'
1. mejreï l%uh - pq,a,mka:l ysñ" lsidf.da;ó
2. foaYk l%uh - miaj. uyKqkag l< Oïuplal yd wk;a;,CLK iq;% foaYkd
3. m%Yak úiÿï l%uh - mrdNj iq;%h
4. fCIa;% wëCIKh - kkao ysñ foõf,dj le|jdf.k hdu
Wkajykafia b;d ir, l%u uÕska ;u o¾Ykh yd prKh Y%djlhd fj; f.k hdfï§ mj;akd
udkj yd fN!;sl iïm;a l<uKdlrKh ms<sn| ie<ls,su;a jq fial' m%:u O¾u¥; 60 ku wu;d
zpr: NsCLfj pdßlx"''''ZhkdoS wjjdoh fuys§ b;d jeo.;a fldg ie<lsh yelsh' W.kajkq ,nk foh
fl;rï ixlS¾K jqj;a YsIHhd ljr uÜgul isáh;a Wml%uYS,s .=rejrhd YsIHdhdf.a uki lshjd
Tyqf.a ldhsl udkisl Ñ;a;dfõ. yd idudÔh iajNdjh wjfndaO fldg .; hq;=h' wk;=rej Tyqg
.e,fmk mßÈ mdvu ilia lsÍu l< hq;= w;r iqÿiq l%ufõohlska th isiqjdg m%fõY lsÍug j.n,d
.; hq;=h' nqoaOfoaYkdjkays my; oelafjk wdldrfha úÑ;%j;a b.ekaúï l%u oelsh yel'

1. wdÑCLkd" foaikd" m[a[mkd" mÜGmkd" újrKd" úNckd W;a;dkslïu ^iÉpúNx. iq;%h&


2. odkl:d" iS,l:d" i.a.l:d''''' ^wdkqmqíî iq;%h&
3. wdÈl,HdKx" uÊfCL l,HdKx" mßfhdaidk l,HdKx ^uq," ueo " w. fyd¢ka újrKh lsÍu&
4. wiaiq;x iqkd;s iq;x mßfhdofm;s" låLx ú;r;s" ÈÜÀx Wcqx lfrd;s" Ñ;a;uiai miSo;s'
5. mß[f[hHx" myd;ínx" Ndfj;ínx" iÉÑld;ínx
6. PJo" Ñ;a;" úßh" ùuxid hkd§ jYfhkss
fufia nqÿka jykafia fhdod.;a bf.kqï b.ekaùï l%ufõo rdYshla ;%smsglh mqrd úisÍ mj;S'
fuys§ úfYaIfhka wjOdrKh l< hq;af;a md,s NdIdj muKla fkdj wka ljr úIhla jqj o
b.ekaùug bÈßm;a jk .=rejrhd fuu fn!oaO b.ekaùï l%ufõo ms<sn| wjfndaOhla ,nd.ekSu b;d
jeo.;a njhs'

iqÿiq wjia:dfõ§ YsIHhdf.a oCI;d we.hSu o ksr;=rej u YsIHhd wëCIKh lsÍu o isÿúh hq;=
u h' tys§ i;r w.;sfhka fjkaj msh fifkyi Wmojd ffu;%S iy.; is;ska lghq;= lsÍu;a"
YsIHhdf.a úYajdih Èkd.ekSu;a b;d m%fhdackj;a fjhs' úIh ms<sn| oekqu" bjiSu" wgf,daoyñka
lïmd fkdùu jeks .=Kdx. mqreÿ mqyqKq fldg ;sîu w;sf¾l iqoqiqluls'

uq¿ uy;a fn!oaO o¾Ykh u ksmqK;d mdol jQjlS' kQ;k wOHdmk l%uh o tfia ieliS we;'
md,s NdId wOHhkh o ksmKq ;d mdol jqjls' tneúka idïm%odhsl mka;l
s dur" .=reflaJøSh wOHdmkfhka
ñ§ isiqjd fj; ióm ùug;a" kùk ;dCIKh o m%fhdackhg .ksñka .=rejrhdg nyqúO N+ñldjla
rÕmEug;a isÿfjhs' ta wkqj .=rejrhd úfgl"

xxii
1. ldhsl yd udkisl ffjoHjrfhla" 2 iudc fiajlfhla"
3 wdorKsh ujla" msfhla" 4 oCI k¿fjla"
5 l,HdK ñ;%fhla" 6 ud¾f.damfoaYlfhla"
7 myiqlï imhkafkla
jeks N+ñld rdYshlg wkq.; ùug isÿfjhs' tn÷ .=rejrhdg isiqjd ;=< mqoa., fuka u iudc l=Y,;d
yd wdpdrd;aul ixj¾Okhla we;s lsÍu lsis úfgl ÿIalr fkdfjhs' tn÷ isiqfjl=f.a uqúkao tod
liSNdroajdc nuqKdf.a uqúka msgjQ joka fia" zzúYsIaghs .=re;=uks" úYsIaghs' flfiao h;a" Tfí
b.ekaùu ug hál=re jQjla Wvql=re l<dfia o" jid ;enQjla újr l<d fia o" uxuq,d jQfjl=g uÕ
lSjdfia o" weia we;af;da rEm ols;ajdhs w÷f¾ isáhoS mykla oe,ajqjdfia o m%lg úh'ZZ jeks ia;=;s joka
m%ldY lrkq taldka;h'
wïn,ÜGsld rdyqf,dajdo iQ;%fha § ksoiqkla Wmfhda.s lrf.k lreKla meyeÈ,s lrk whqre my;
WoaOD;fhka m%lg fõ' —blaì;s Nd.Hj;=ka jykafia iaj,am jQ c, m%udKhla Èh n÷fkys b;sß fldg
;nd wdhqIau;a rdyq, weu;+ fial' rdyq," Èh n÷fkys b;sß fldg ;nd we;s fï iaj,am jQ c, m%udKh
f;dmg fmfka o@ tfiah iajdóks" rdyq, hï flfkl=g fndre lSfuys ,Êcdjla keoao Tjqkaf.a
uyK Ôú;fha w¾:h o fï jdf.a iaj,am jQjls' blaì;s Nd.Hj;=ka jykafia ta iaj,am jQ b;sß c,h
úisfldg wdhqIau;a rdyq, weu;=y' rdyq, iaj,am jQ b;sß c,h úis lrk ,oehs olafkyso@ tfiah
iajdóks" rdyq," hful=g fndre lSfuys ,eÊcdjla keoao rdyq," Tjqkaf.a uyKlu o tfiau bj; ouk
,oafoah' blaì;s Nd.Hj;=ka jykafia tu Èh n÷k hál=refldg whqIau;a rdyq, weu;+y' rdyq,h" fï
hál=re l< c, n÷k olafkyso@ iajdóks tfiah' tfiau hï flfkl=g oek oek fndre lSfuys
,eÊcdjla keoao@ Tyqf.a uyKlu o hálre lrk ,oafoah' blaì;s Nd.Hj;=ka jykafia tu c, n÷k
Wvql=re fldg wdhqIau;a rdyq, weu;+y' rdyq,h" fï c, n÷k ysia – Y=kH jqfha olafkys o@ iajdóks
tfiah" rdyq,h tfiau hful=g fndre lSfuys ,eÊcdjla keoao Tyqf.a uyKlu ysia – Y=kH jQjls ˜
^wïn,ÜÀld ryqf,dajdo iQ;%h – uÊCêu ksldh&

nqÿrcdKka jykafia by; oela jQ b.ekqï b.ekaùï l%uh fld;rï ir, iq.u jQjla o hkak
meyeÈ,s h' md,s NdIdj W.kajk .=rejrhd o YsIHhdf.a ksmqK;d ixj¾Okhg wjYH b.ekaùï
WmlrK iïmdokh fldg f.k ta ta isiqjdf.a nqoaêhg f.dapr jk l%u wkq.ukh lrñka bf.kqï
b.ekaùï ld¾hh l< hq;= h' ksmqK;d mdol wOHdmkfha § YsIH ld¾hh m%n, ia:dkhla .kS' tksid
iEu YsIHfhl=g u ksmqK;dj iïnkaOfhka wju jYfhka wdikak m%ùK;djlg f.k taug
.=rejrhd iu;a úh hq;=h'

úIh ks¾foaYfha tk 1 isg 6 olajd ksmqK;d u.ska wfmalaId lrkafka md,sNdIdj yd iïnkaO
NdId idys;Huh ksmqK;djg isiqjd m;a lsÍuhs' fuu ksmqK;d m%.=K lsÍfï § ks¾ÈIag .%ka:fha tk
mdvï weiqßka kso¾Yk yels;dla fiùug fufyhùï l<hq;= w;r isiqkaf.a bÈßm;a lsÍïj, we;s
ÿ¾j,;d u. yerùu i|yd m%;sfmdaIK ld¾hh o l< hq;= h' ixl,am yd kHdh ms<sn| ksjerÈ
wjfndaOh ;yjqre jk f,i mdvï iudf,dapkh lsÍu .=rejrhdf.ka wfmalaId flf¾' mx;s ldur
b.ekqï b.ekaùï l%shdj,sh id¾:lj bgqkafka oehs ksjerÈj fidhd ne,Su .=rejrhdf.a m%Odk
j.lSuls' fï i|yd .=rejrhd úiska ;lafiarej yd we.hSï l%shdj,sh fhdod .; hq;= h' fuu l%ufõoh
wkq.ukh lsÍfuka .=rejrhd yd YsIHhd w;r wfkHdakH ine¢hdj fuka u YsIHhkaf.a wfmalaIs;
ksmqK;dj o idOkh lr .; yels jkq we;'

xxiii
md,s j¾Kud,dj i

01 ksmqK;dj
md,s wCIr ud,dj ksjerÈ f,i wjfndaO fldgf.k Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
1(1 md,s wCIr ud,dj ksjerÈj WÉpdrKh lrhs'
1(2 md,s wCIr ud,dj ksjerÈj ,shhs'
1(3 iajr jH[ack fjka fjkaj y÷qkajhs'
ld,Éfþo 03 hs'
bf.kqï m,
• md,s wCIr ud,dj ksjerÈj u;lfhka lshhs'
• iajr yd jH[ack ksjerÈj ,shd olajhs'
• iajr yd jH[ack w;r fjki meyeo,ss lrhs'
• md,s jHdlrK iïm%odhhkays iajr m%fNao fmkajd fohs'
• t"T iajr fol ixhqla;dCIrhlg uq,ska we;súg y%iaj j o fjkaj we;súg oS¾>j o
WÉpdrKh jk nj m%ldY lrhs'
• jerÈ WÉpdrKh ksid jerÈ w¾: u;=jk nj úia;r lrhs'
• nqÿ.=K mdGfha iajrdrïN yd jH[ackdrïN jpk fjka lr ,shd olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• md,s j¾Kud,dj wl=re y;<sia tllska hqla; jk nj
• wCIr rEmdldr yd Yíodldr jYfhka fojeoEreï jk nj
• wl=re Wiqreùfï § Yíodldrh;a f,aLkfha § rEmdldrh;a jk nj
• wCIr ud,dj ksjerÈ j WÉpdrKh l< hq;= nj yd ksjerÈ j ,súh hq;= nj
• my; ±lafjk j.ka;s fndfyda úg jerÈ f,i WÉpdrKh flfrk nj
^t;x l=iquika;;sx $ mq[af[k fuf;k ,Ndñ fudCLx $ldfhd ð.=ÉfPd
ilf,d ÿ.kafOd $ iïN;x mq[a[iïmox $ikaÈÜÀfld wld,sfld&
• ;ks j WÉpdrKh l< yels wl=re iajr kñka y|qkajk nj
• md,s jHdlrK iïm%odh foll iajr ixLHdfõ fjkila we;s nj
• y%iaj §¾> jYfhka iajr m%fNao folla we;s nj
• ixhqla;hlg uq,ska we;s t" T" iajr y%iaj f,i WÉpdrKh jk nj yd tfia fkdjk iEu
wjia:djl u §¾> jk nj
• jH[ackdCIr ;sia;=kla we;s nj

1
• jH[ackdlaIrhla WÉpdrK myiqj i|yd iajrhla iu. tl;= fldg Yío l< hq;= nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• ksjerÈ WÉpdrKh iys;j wlaIr m%ldY lsrSu fyda más.; lrk ,oaola jdokh fldg
Y%jKh lsÍug ie,eiaùu'
• iajr" jH[ackdoS m%fNao iys; md,s wCIrud,dj j.=.; fldg isiqkg m%o¾Ykh lsÍu
• iajr jH[ack wl=re w;r fjki meyeÈ,s lr oSu'
• isiqka ,jd wCIrud,dj ksje/Èj WÉpdrKh lrùu'
• wl=rl yevh ukdj m%lgjk mßÈ wl=re l¿$iqÿ mqjrefõ ,shd oelaùu'
• wCIrud,dj u;lfhka lshùu yd ,shùu'
• ysia;eka iys;j ieliQ wCIrud,dj iys; j.=jla isiqka ,jd iïmQ¾K lrùu'
• kj wrydoS nqÿ.=K mdGh jeks f;dard .;a md,s fPaohl we;s iajrdrïNl yd jH[ackdrïNl
jpk fjka fjkaj ,shd oelaùu'
• iduQyslj md,s j¾Kud,dj lshjd OdrKhg yd f,aLkhg fhduq lsÍu'
• wldrdoS ms<sfj< fmkajd oSu'
;lafiarej yd we.hSu
• md,s j¾Kud,dj iaurKfhka lshhs'
• wCIrud,dfõ m%fNao we;=<;a j.=jla ilia lr mka;sfha m%o¾Ykh lrhs'
• Ndú;fha mj;sk jerÈ jHjydrhka ksjerÈ j lshhs'
• l-pd-á fm-fkd-;a; jeks ;ekaj, we;s iajr jH[ack fjka fldg ,shhs
• f;dard.;a .oH mdGhl we;=<;a jpk ish,a, wldrdÈ ms<sfj<ska ,shd olajhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ks¾ÈIag mdG .%J:h
• ã'ù'ä;eáh
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh

2
md,s j¾Kud,dj ii

01 ksmqK;dj

md,s wCIr ud,dj ksjerÈ f,i wjfndaO fldg f.k Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgï

1'4 md,s wCIr ud,dfõ W;am;a;sia:dk y÷kajhs'


1'5 md,s jH[ack iajrdrEV fldg ,shhs'
1'6 ixhqla;dCIr ksjerÈj Ndú; lrhs'
ld,Éfþo 03 hs

bf.kqï m,
• md,s j¾Kud,dj iaurKfhka lshhs'
• iajrdrEV l< jH[ackdCIr ,shd olajhs'
• iajrdrEV l< jH[ackdCIr ksjerÈj WÉpdrKh lrhs'
• talcdlaIr" oaúcdlaIr yd ixhqla;dCIr hkq fudkjdoehs úia;r lrhs'
• j.ka;shl we;s ixhqla;dCIr Wmqgd olajhs'
• iajrhkaf.a yd jH[ackhkaf.a m%fNao j.=jlska bÈßm;a lrhs'
• wlaIr W;am;a;sia:dk ±lafjk md,s mdGh u;lfhka lshhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• iajrhkaf.a Wmldrfhka jH[ack WÉpdrKh l< yels nj yd jH[ack ixLHdfjka 33 la
jk nj
• iajrdrEV j jH[ack ilia jk nj
• tla j¾.hlg wl=re 5 ne.ska j¾.dCIr 25 la jk nj
• j¾.hkaf.a m<uq iy fojk wl=re yd i-ldrh wf>daI jk nj yd b;sß jH[ack f>daI kï
jk nj
• W;am;a;sia:dk jYfhka ish¨ wl=re tlc yd oaúc kñka yÿkajk nj
• talcdCIr
lKaGc - w wd l L . > `X y
;d¨c - b B p P c ® [ h
TÜGc - W W! m M n N u
uqoaOc - g G v V K r <
oka;c - ; : o O k , i
• oaúcdCIr
lKaG - ;d¨c - t
lKaG - TÜGc - T
oka; - TÜGc -j
3
^wlj.a.yd lKaGcd" bpj.a.hd ;d¨cd" Wmj.a.d TÜGcd" gj.a.r<d uqoaOcd"
;j.a.,id oka;cd" tlKaG ;d¨fcd" T lKafGdÜGfcd" fjd okaf;dÜGfcd&
• ixhqla;dCIr hkq ne¢ wl=re nj
• y,a wl=re ne| ,sùu idudkH md,s iïm%odh nj
• uq,ska isá y,a wl=r ne| ,sùfuka ixhqla; jk nj
• y,a wl=rlska wvla ,shd ;j;a wl=rlg ne| ,sùfuka o ne|s wl=re ,shkakg yels nj
• hldrhg uq,ska y,a wl=rla we;s úg hxYh ^H& ,sùfuka mQ¾j wCIrh y,a jk nj oelafjhs'
,a ¬h > ,H
iaa ¬h > iH" oa ¬ h > oH" õ ¬h > jH
• ;%" n% jeks ;ekaj,oS rldrdxYh ^ % & ,sùfuka ZrZwl=r y,a nj'
;a ¬r } ;%
í ¬ r } n%
• y,a wl=rlg miqj t" T wka; jQ úg t" T yÕjk fldïnqj y,a wl=f¾ uq,g f.k ne|
,sùfuka th y,ajk nj'
oa ¬ fO > foO"
oa ¬ fOd > foOd
• tldr" Tldr Ndú;fhaoS ixhqla;dCIrhg uq,ska we;s tldr" Tldr y%iaj jk nj'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• jH[ackdCIrhlg iajrdrEV jk wkaou oelafjk j.=jla m%o¾Ykh fldg jH[ackdCIrhlg
ish,q iajr wdrEV lr olajkak'
• wyUq f,i f;dard .;a wCIr lsysmhl iajr jH[ack fjka fldg olajkak'
• jpk lsysmhl iajr jH[ack fjka fldg olajkak'
• ixhqla;dCIr iys; j.=j olajd ixhqla;dCIr hkq fudkjd oehs meyeÈ,s lrkak'
• tla tla ixhqla;dCIrh ks¾udKfha oS jk fjkialï meyeÈ,ss lrkak'
• fþohl we;s ixhqla;dCIr Wmqgd olajkak'
• wlaIr W;am;a;s ia:dk ±lafjk md,s mdGh OdrKh lrjkak'
;lafiarej yd we.ehSu
• iajrdrEVj we;s l-j¾.hg wh;a wl=rej, iajr jH[ack fjka fldg olajhs'
• wNsu; jH[ackdCIr mylg ish¨ iajr wdrEV fldg ,shhs'
• wlaIr w;r talc- oaúc-ixhqla; hkq fudkjdoehs meyeÈ,s lrhs'
• jKK.JO.=fKdfm;x" hk .d:dj iïmQ¾K fldg tys we;s ixhqla;dCIr Wmqgd olajhs'
• wlj.a.yd lKaGcd" bpj.a.hd ;d¨cd-— hk md,s mdGh u;lfhka lshhs'
.=Kd;aul fhojqï
• jH[ackdCIrhla iajrdrEV jk wkaou oelafjk j.=jla
• ks¾ÈIag mdG .%J:h
• Wmqgd .kakd ,o ixhqla;dCIr iys; mdGhla
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh • ã'ù'ä ;eáhla
4
md,s kdu jrke.Su i

02 ksmqK;dj

md,s kdu jrke.Su m%.=K lrhs'

ksmqK;d uÜgu
2'1 ,sx.%;%hg wh;a kdu jrk.hs'
2'2 úNla;H¾: f;areï f.k jdlHhkays fhdohs'
ld,Éfþo 08hs
bf.kqï m,
• kdu jrke.Sfï j.=j ilia lrhs'
• mq,a,s`Ù.sl kduhla úNla;s kjfha jrk.d w¾:h ,shhs'
• jdlH mßj¾;kfhaoS úNla;shg wkqj w¾: olajhs'
• wdldrdka;" bldrdka;" Bldrdka; yd Wldrdka; mq,a,s`Ù. Yío úNla;s iys; j iaurKfhka
ksjerÈj lshhs'
• WoaOD; .oH yd moHj, tk wldrdka;" bldrdka;" Bldrdka;" yd Wldrdka; mq,a,s`Ù. kdu
Wmqgd ,shhs'
• ta ta iajrdka; kdu jrke.Sfï oS isÿjk fjkialï ,shd olajhs'
• wdldrdka;" bldrdka;" Bldrdka; yd Wldrdka; ia;%S,s`Ù. kdu úNla;s iys; j iaurKfhka
ksjerÈj jrk.hs'
• ks¾osIag .oH yd moHj, tk ia;%S,s`Ù. kdu Wmqgd ,shhs'
• ia;%S,s`â. kdumo tl;=jla Yío fldaIhla fia ilia lrhs'
• bldrdka;" Bldrdka; Wldrdka; kmqxil,s`â. kdu jrk.hs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
úNla;s w¾:
• taljpk yd nyqjpk jYfhka kduhla úNla;s kjfhys jrkef.k nj
• ta ta úNla;s úúOd¾: Wmojk nj
• jdlHhl Wla; l¾;D fhfokafka mGud úNla;sfhka nj
• iómfhys isák ;eke;af;l= ;udg wNsuqL lr .ekSu i|yd lrk wduka;%Kh wd,mk
úNla;sfhka fhfok nj
• l¾;D úiska hï ld¾hhla lrhs o" th l¾uh nj iy tu w¾:fhys ÿ;shd úNla;sh fhfok
nj
• wkqla; l¾;D ;;shd úNla;sfhka fhfok nj
• ls%hdjg Wmldr jkqfha lrKh hs' l¾Kh m%ldY jk moh lrK úNla;sfhka fhfok nj'
• hula ,nk ;eke;a;d m%ldY jk moh p;=¾Ò úNla;sh .kakd nj
• hulska fyda hful=f.ka fjkaùu yd hulska ìhùu y.jk moh m[apó úNla;sfhka
fhfok nj
• hula ms<sn| j hful=f.a whs;sh ±kùfï § PÜÁ úNla;sh fhfok nj
5
• wdOdr w¾:h i;a;ó úNla;sfhka fhfok nj'
• kdumohl wka;iajrh wkqj kdumo m%fNao .;jk nj'
I wldrdka; mq,a,sx. ^nqoaO" w;a;" rdc& II wdldrdka; ^id&
III bldrdka; ^w.a.s" uqks" rú& IV Bldrdka; ^oKaã" yFÒ" idó&
V Wldrdka; ^ NsCLq" Ndkq" i;a;=& VI W!ldrdka; ^wNsN+" ihïN+" mrdNsN+&
VII Tldrdka; ^f.d&
ia;%S,sx.sl
• wdldrdka; ^l[a[d" ud,d" .`Ù.d&"
• bldrdka; ^N+ñ" Lka;s" ,ÜÀ&"
• B ldrdka; ^;reŒ" N.skS" iÇ&"
• Wldrdka; ^fOkq" ud;=" ÿys;=&"
• W!ldrdka; ^jOQ" irN+" jduQrE&
• Tldrdka; ^f.d& jYfhka ia;%s,sx. Yío we;s nj
• kmqxil,så.
• wldrdka; ^khk" Ñ;a;" Ok&
• bldrdka; ^wÜÀ" jdß" &
• Bldrdk; ^oKã&
• Wldrdka; ^wdhq" jdhq" uOq&

• mq,a,så. yd kmqxil,`Ù. kdu w;r fjki mGud" wd,mk" ÿ;shd úNla;sj, muKla jk
nj'

fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh


• ksjerÈ WÉpdrKh iys; kdudLHd; ud,dj we;=<;a má.; ;eáhla jdokh fldg fyda
jrk.d Y%jKhg i,iajkak'
• úNla;s" úNla;s m%;H yd jpk fNao m%lg jk fia ieliQ j.=j m%o¾Ykh fldg ta ms<sn|
wjfndaOhla ,nd fokak'
• l¿ $iqÿ mqjrej fhdod f.k kdumo ,sx. ;=fka jrke.SfïoS isÿjk fjkialï meyeÈ,s
lrkak'
• ta ta úNla;shg ysñ isxy, úNla;skdu yd wod< úNla;sh fhfok w¾: meyeÈ,s lrkak'
• kdu mo lsysmhla Wmqgd olajd tu mo w¾: .ekafjk whqre fmkajd fokak'
• wldrdka;" bldrdka;" Bldrdka; yd Wldrdka; mq,a,s`Ù." ia;%S,`Ù. yd kmqxil ,`Ù. Yío
ksjerÈ WÉpdrKfhka hq;=j Yío k.d lshjkak'
• mq,a,`Ù." ia;S%,`Ù. yd kmqxil,s`Ù. kdumo ,ehsia;=jla ilia lrjkak'
• md,s fPaohla oS tys we;s kdumo ,`Ù. jYfhka j¾.SlrKh lrjkak'

6
;lafiarej yd we.hSu
• úNla;s yd tjdfhys f;areu u;lfhka lshhs'
• kdu jrke.Sfï j.=jla ms<sfh, lrhs'
• mq,a,s`Ù." ia;S%,`Ù. yd kmqxil,s`Ù. kdumo wldrdÈ ms<sfj,ska f.dkq lrhs'
• ta ta iajrdka; kdu jrke.Sfï oS isÿjk fjkialï ,shd olajhs'
• wldrdka;" bldrdka;" Bldrdka; yd Wldrdka; mq,a,s`Ù. Yío úNla;s iys; j iaurKfhka
ksjerÈ j lshhs'
• wd" b" B" W ldrdka; ia;%S,s`Ù. kdu jrke.Su úNla;s iys; j iaurKfhka lshhs"
• ia;%S,s`Ù. kdumo tl;=jla Yío fldaIhla fia ilia lrhs'
• mq,a,`Ù." ia;%S,`Ù. yd kmqxil,`Ù. kdu fjka fjka j ±lafjk j.=jla ilia lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• úNla;s" úNla;s m%;Hh yd jpk fNao m%lgjk fia ieliQ j.=j'
• l¿ $iqÿ mqjrej
• md,s kdudLHd; jrke.s,a,' ^yslalvqfõ isß iqux., ysñ'&
• ks¾ÈIag mdG .%ka:h
jeäÿr .fõIKh

• nd,dj;drh

7
md,s kdu jrke.Su ii
02 ksmqK;dj
02' md,s kdu jrke.Su m%.=K lrhs'
ksmqK;d uÜgu
2'3 i¾jkdu Yío y÷kajhs'
2'4 wïy" ;=ïy Yío jrk.hs'
2'5 ; t; Yío ,s`Ù.;%fhys jrk.hs'
ld,Éfþo 04 hs
bf.kqï m,
• i¾jkdu hkq ljf¾±hs meyeÈ,s lsÍfï yelshdj ,nhs'
• i¾jkdu mo fhdod jdlH ks¾udKh lrhs'
• úfYaIK" úfYaIH mo we;=<;a jdlHj, jHdlrK Í;sh wjfndaO lr .kshs'
• wïy" ;=ïy Yío jrk.d w¾: .kajhs'
• z;Z Yíoh ,s`Ù.;%fhys iaurKfhka jrke.Sfï yelshdj ,nhs'
• zt;Z Yíoh Wmfhda.s lr f.k ir, jdlH ks¾udKh lrhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• idudkH kduhla fjkqjg Ndú; l< yels ,s`Ù.;%fha jrkef.k Yío i¾jkdu f,i
y÷kajk nj'
• iín" l;r" l;u" WNh" b;r wdÈ i¾jkdu ,ehsia;=jla we;s nj
• i¾jkdu Yío fndfyda úg úfYaIK mo f,i Ndú; jk nj
• i¾jkdu mohla úfYaIKhla f,i fhfok iEu úg u wod< mofha ,s`Ù.h" úNla;sh"
jpkh úfYaIHhg iudk jk nj
• wïy" ;=ïy Yío ,sx.;%fha iudkj jrkef.k nj
• z;Z Yíoh ;=ka ,sÕ=fjys u jrkef.k nj
• z;Z Yíoh ,s`Ù.;%fhys jrke.Sfï § fjkialï we;s nj
• zt;Z Yíoh o z;Z Yíohg iudk j jrkef.k nj
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• ks¾ÈIag .%ka:j, tk i¾jkdu iys; jdlH isxy,g mßj¾;kh lrjkak'
• tajdfhys we;s i¾jkdu mo yd tajd jrkef.k whqre fmkajd fokak'
• my; ±lafjk jdlHh wdY%fhka ;" ta;" ;=ïy Yío rEm y÷kd .ekSug u. fmkajkak'
• jkafo ;x fndêmdomx'
• kfud ;iai N.jf;d'
• mq[af[k fuf;k ,Ndñ fudlaLx'
• lsx f; yfF:@

8
• ;iaud ys N+;d ksidfu:'
• ti N.jf;d idjlixf>d'
• fun÷ ir, flá w¾:j;a jdlH ks¾udKh lrùu'
• z;Z Zt;Z Yío rEm iys; jpk isxy,g mßj¾;kh lrjkak'
• WoaOD; mdGj,ska z;Z Yío rEm Wmqgd olajd úNla;s kï lrjkak'
• zt;Z Yíoh jrkef.k whqre j.=.; lr olajkak'
• zt;Z Yíoh úfYaIK mohla f,i Ndú; lrñka jdlH ks¾udKh lrjkak'
• zt;Z Yíoh jrke.Su u;lfhka ,shjkak'
;lafiarej yd we.hSu
• ysia;eka iys; ks¾osIag fþoj, ysia;eka i¾jkdumo fhdod iïmQ¾K lrhs
• z;Z Yíoh ,så.;%fhys iaurKfhka jrk.hs'
• ks¾ÈIag WoaOD;hkays tk z;Z Yío rEm f;dard ,shhs'
• f;drd.;a rEmj, úNla;sh" ,s`Ù.h" jpkh kï lrhs'
• jkaokd .d:dj, olakg ,efnk z;Z zt;Z Yío rEm Wmqgd olajhs'
• wïy" ;=ïy" Yío jrk.d w¾: .kajhs'
• wïy" ;=ïy" Yíoj, úl,am rEm Wmqgd olajhs'
• Zt;Z Yíoh jrk.d w¾: .kajhs'
.=Kd;aul fhojqï
• wïy" ;=ïy" Yío jrke.Sfï j.=j
• ;" t;" Yío ,sx.;%fha jrke.Sfï j.=j
• ks¾ÈIag mdG .%ka:h
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh

• md,s kdudLHd; jrke.s,a,

9
md,s wdLHd;mo i

03 ksmqK;dj
md,s wdLHd; mo Ndú;h m%.=K lrhs'

ksmqK;d uÜgu
3(1 md,s wdLHd; jrke.Sfï j.=j ilia lrhs'
3(2 i¾jkdu mohlg .e<fmk mßÈ j¾;udk wdLHd; mo fhdohs'
3(3 wdLHd;fha mqreI yd jpk fNaoh y÷kdf.k Ndú; lrhs'
3(4 mqreI fNaoh" jpk fNaoh" ld,;%h" meyeÈ,ss jk fia jdlH ks¾udKh lrhs'
ld,Éfþo 03
bf.kqï m,
• ls%hdmohla ld," mqreI" jpk wkqj fnod olajhs'
• ls%hdmohla jrke.Sfï oS ld, wkqj isÿjk fjkialï olajhs'
• ffokslj isÿflfrk wd.ñl j;dj;aj, oS yuqjk md,s ls%hdmo Wmqgd olajhs'
• jdlHhl ls%hdmoh fjkia lsßfuka tys w¾:h fjkia jk nj meyeÈ,s lrhs'
• j¾;udk wdLHd; m%;H ud,dj iaurKfhka lshhs'
• j¾;udk wdLHd; m%;H ud,djg wod<j Od;= j.=.; lr ,shhs'
• WoaOD; mdGhkays tk j¾;udk wdLHd; mo Wmqgd olajd mqreIh yd jpkh kï lrhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h

hx ;sld,x ;smqßix - ls%hdjdÑ ;sldrlx


w;;s,sx.x oaújpkx - ;odLHd;ka;s jqÉp;s ^nd,dj;drh&
• wdLHd; jrke.Sfï § mqreI;%fhys yd taljpk nyqjpk foflys jrkef.k nj
• wyx" uhx hk W;a;u mqreI taljpk yd nyqjpk moj,g .e<fmk wdLHd; mo fhÈh
hq;= nj
• Fjx" ;=ïfy hk mo uOHu mqreI neúka Bg iqÿiq wdLHd;mo fhÈh hq;= nj
• fid" f; hk mo yd iómfhys fkdjk flfkl= yÕjk ´kEu mohla m%:u mqreIfhys
fhfok nj yd Bg .e<fmk wdLHd;mo fhÈh hq;= nj
• wdLHd; mo w;a;fkdmo yd mriaimo hkqfjka foj¾.hl jrkef.k nj
• wdLHd; jrke.Sfï § my; i|yka mßÈ j.=jla wkq.ukh l< hq;= nj

10
.uq Od;=j j;a;udk mriaimofha jrke.Su

mq r eI tl jpk nyq jpk

mGu mqßi ^fid& .ÉP;s ^f;& .ÉPka;s


uOHu mqßi ^Fjx& .ÉPis ^;=ïfy& .ÉP:

W;a;u mqßi ^wyx& .ÉPdñ ^uhx& .ÉPdu

.uq Od;=j j;a;udk w;a;fkdmofha jrke.Su

mq r eI tl jpk nyq jpk

mGu mqßi ^fid& .ÉPf; ^f;& .ÉPkaf;

uOHu mqßi ^Fjx& .ÉPfi ^;=ïfy& .ÉPõfy

W;a;u mqßi ^wyx& .ÉfP ^uhx& .ÉPdïfy

md,s mdGh f;a r eu md,s mdGh f;a r eu

fid .ÉP;s’' fya hhs' f; .ÉPka;s' Tjqyq h;s'

Fjx .ÉPis' kqU hys’ ' ;=ïfy .ÉP:' kqU,d hyq'

wyx .ÉPdñ' uu hñ' uhx .ÉPdu' wms huq'

• j¾;udk wdLHd; mo iys; ir, jdlH my; mßÈ jHjydrfha fhfok nj'
• wyx nqoaOx irKx .ÉPdñ'
• uhx Oïux irKx .ÉPdu
• nqoafOd Oïux fofi;s'
• l=udrd .dux .ÉPka;s'
• ;=ïfy nqoaOx jkao:'
• uhx l=iquika;;sx mQfcu'
• mqmaMx ñ,dhd;s'

fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh


• ls%hd mohla jrke.Sfï§ Ndú; lrk j.=jla weiqßka mqreI ;=k yd jpk fNaoh meyeÈ,ss
lrkak'
• ls%hdmohl úúOdx. ^Od;=j" m%;Hh" mqreI fNaoh' jpk fNaoh& yd tajdfha fjkialï meyeÈ,ss
lr fokak'

11
• ieliQ j.=j wdY%fhka Od;=jl j¾;udk ld, mriaimo yd wka;fkdmo jrke.Su;a wd.ñl
j;dj;ays ffoksl jHjydrfha mj;sk tn÷ wdLHd; rEm Wmqgd ±laùula lrkak'
• WoaOD; mdGhla weiqßka j¾;udk ld, l%shdmo j.=.; fldg olajkak'
• jdlHhl ls%hdmoh fjkia l< úg w¾:h fjkia jk nj meyeÈ<s lr fokak'
• ;s" wka;s" is" :" ñ" u - f;" wkaf;" fi" õfy" t" ïfy hk j¾;udk ld,hg wh;a wdLHd;
m%;Hhkays Od;= jrke.Sug mqyqKq lrkak'
;lafiarej yd we.hSu
• j¾;udk wdLHd; m%;H ud,dj iaurKfhka lshhs'
• j¾;udk wdLHd; m%;H ud,djg wod< j Od;= j.=.; lr ,shhs'
• WoaOD; mdGhkays tk j¾;udk wdLHd; mo Wmqgd olajd mqreIh yd jpkh kï lrhs'
• j¾;udk wdLHd; mo Wmfhda.s lrf.k ir, jdlH ks¾udKh lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ls%hd mohl j¾;udk w;S; wkd.; ^j;a;udk" Núiaika;s" wcc;ks& mqreI ;=k yd jpk
fNaoh iys;j ieliQ j.=jla'
• ld,;%fha ls%hdmo oelafjk WoaOD; mdGhla'
• l¿ $iqÿ mqjrej
• md,s NdIdj;rKh 1 fmd;
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh
• md,s kdudLHd; jrke.s,a,

12
md,s wdLHd;mo ii
03 ksmqK;dj
md,s wdLHd; mo Ndú;h m%.=K lrhs'
ksmqK;d uÜgu
3(5 wÊc;kS" Núiaika;s" i;a;ó ls%hd úNla;sj, jrk.hs'
ld,Éfþo 03
bf.kqï m,
• wÊc;kS wdLHd; m%;H ud,dj iaurKfhka lshhs'
• Núiaika;s wdLHd; m%;H ud,dj iaurKfhka lshhs'
• i;a;ó wdLHd; m%;H ud,dj iaurKfhka lshhs'
• ls%hd mohl w;S; j¾;udk yd i;a;ó rEm ,shd olajhs'
• WoaOD;hkays tk wkd.; yd w;S; ls%hd Wmqgd tajdfha mqreIh" jpkh ,shhs'
• f;dard.;a j¾;udk ld, jdlH wkd.; yd w;S; ld,j,g yrjd ,shhs'
• N+ Od;=j wÊc;kS" Núiaika;s yd i;a;ó wdLHd; úNla;sj, jrke.Sfï yelshdj ,nhss'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&

ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h


• wÊc;kS ^w;S;& wdLHd; m%;Hh ud,dj my; mßÈ j.= .; l< hq;= nj'

mria i mo w;a;fkdmo
mq ß i
ta l jpk nyq j pk ta l jpk ta l jpk

mGu mqßi B Wx wd W!

uʯu mqßi T F: fi õyx

W;a;u mqßi bx ïyd w ïfy

mq ß i mria i mo
ta l jpk nyq j pk

mGu mqßi wNù" Nù wNjqx" Njqx


wNú" Nú wNùxiq Núxiq

uʯu mqßi wNfjd" Nfjd wNúF:" NúF:

W;a;u mqßi wNúx" Núx wNúïyd" Núïyd

13
• wkd.;ld, ^Núiaika;s& wdLHd; m%;H ud,dj my; mßÈ j.=.; l<hq;= nj'

mq ß i mria i mo w;a;fkdmo
ta l jpk nyq j pk ta l jpk ta l jpk

mGu mqßi iai;s iaika;s iaif; iaikaf;

uʯu mqßi iaiis iai: iaifi iaiõfy

W;a;u mqßi iaidñ iaidu iaix iaidïfy

N+ Od;= j wkd.; wdLHd;fha ^Núia i ka;s


; s& jrke.S u '

mq ß i mria i mo w;a;fkdmo
ta l jpk nyq j pk ta l jpk ta l jpk

Núiai;s Núiaika;s Núiaif; Núiaikaf;


mGu mqßi
uʯu mqßi Núiaiis Núiai: Núiaifi Núiaiõfy
W;a;u mqßi Núiaidu Núiaix
Núiaidñ Núiaidïfy

² i;a;ó wdLHd; m%;Hh ud,dj yd ls%hdrEm j.=.; fldg jrke.sh hq;= nj'
m%;H ud,dj

mq ß i mria i mo w;a;fkdmo
ta l jpk nyq j pk ta l jpk ta l jpk

mGu mqßi thH" t thHqx t: trx

uʯu mqßi thHdis" t thHd: tf:d thHõfyd

W;a;u mqßi thHdñ" t thHdu thHx thHdïfy

z,NZ Od;= j i;a ; ó wdLHd;fha jrke.S u

mria i mo w;a;fkdmo
mqßi
ta l jpk nyq j pk ta l jpk ta l jpk

mGu mqßi ,fN" ,fNhHqx ,fN: ,fNrx


,fNhH
uʯu mqßi ,fN" ,fNhHd: ,fNf:d ,fNhHõfyd
,fNhHdis
W;a;u mqßi ,fN"
,fNhHdu ,fNhHx ,fNhHdïfy
,fNhHdñ

14
• wdLHd; mo lsysmhla wÊc;kS ^w;S;& ld,fhys jrk.d oelaúh hq;= nj
• mqreI fNaoh yd jpk fNaoh wkqj ls%hdmoj, Wmfhda.s;dj fmkajd Èh hq;= nj
• i¾jkdu mohlg .e<fmk wdldrhg wdLHd; mohl wdkd.; rEm my; i|yka mrsÈ fhfok
nj
• fid .dux .Éýiai;s'
• f; .dux .Éýiaika;s'
• Fjx .dux .Éýiaiis'
• ;=ïfy .dux .Éýiai:'
• wyx .dux .Éýiaidñ'
• uhx .dux .Éýiaidu'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• my; i|yka jels mqjrefõ ,shd tjdfha w¾: olajkak'
• fhk N.jd f;kqmixlñ'
• id foj;d .d:dh wÊ®Ndis'
• f; NsCLQ N.jka;x wNsjdfo;ajd tluka;x ksiSÈxiq'
• ;x kuiaidñ f.d;ux'
• uhx N.jf;d ika;sfl mínÊcx w,Nsïy'
• uka;sfkd yFÓkx wdreysiaika;s'
• uhx fiÜÀfkd f.yx .ñiaidu'
• w;S; wkd.; yd i;a;ó wdLHd; mo WoaOD; mdGj,ska Wmqgd olajkak'
• w;S; wkd.; yd i;a;ó wdLHd; m%;Hud,dj OdrKh lrjkak'
• N+ Od;=j w;S; wkd.; yd i;a;ó ld,j, jrke.Su'
• j¾;udk wdLHd; mo iys; md,s jdlHh 10 la wkd.; i;a;ó wdLHd;j,g yrjkak'
;lafiarej yd we.hSu
• j.=jla weiqrka ysia ;ekg .e<fmk ls%hdrEm fhdod ysia ;eka mqrjhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ks¾ÈIag mdG .%ka:h'
• md,s wdLHd; jrke.s,a,'
jeäÿr .fõIKh
md,s NdIdj;rKh I. II

15
md,s wdLHd;mo iii

03 ksmqK;dj
md,s wdLHd; mo Ndú;h m%.=K lrhs'
ksmqK;d uÜgu
3'6 mQ¾jl%shd" ;=uka;ls%hd Ndú; lrhs'
ld,Éfþo 02
bf.kqï m,
• ;=uka; ls%hd y÷kajhs'
• ;=x m%;H fhdod mo idOkh lrhs'
• ;=uka; ls%hd fhdod jdlH ks¾udKh lrhs'
• ks¾ÈIag .%ka:j, tk ;=uka; ls%hdmo Wmqgd olajhs'
• mQ¾j ls%hd y÷kajhs'
• mQ¾j ls%hd m%;H fhdod mo idOkh lrhs'
• mQ¾j ls%hd fhdod jdlH ks¾udKh lrhs'
• úúO iajrEmfha mQ¾j ls%hd mo ks¾ÈIag .%ka:j,ska Wmqgd f;areï ,shd olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• l¾;Df.a wjidk lsh % djg fmr isÿjk fyda lrkakg n,dfmdfrd;a;= jk isoê a h yeÕfjk
ls%hd ;=uka; ls%hd nj"
jJo + ;=x > jJos;=x
[d + ;=x > [d;=x
PsJo + ;=x > PsJos;=x
,N + ;=x > ,Ns;=x
• l¾;Df.a wjidk ls%hdjg fmrgqj isÿjk ls%hd mQ¾j ls%hd kñka y÷kajk nj
∗ iqoafOdofkd rdcd N.jkakx WmixlñFjd wNsjJÈFjd tluka;x ksiSÈ'
• Od;=jlska miqj Fjd" Fjdk" ;+k m%;H fhdod mQ¾j ls%hd mo iEfok nj
jJo + Fjd > jJÈFjd
jJo + Fjdk > jJÈFjdk
lr + ;+k > ld;+k
• Wmi¾. uq,ska we;s Od;=j,ska mrj fhfok "Fjd" m%;Hhg h" cc" uu hkd§ wdfoaY isÿjk
nj
• Fjd" Fjdk" ;+k hk m%;Hhkag h" c" ïu hk m%;H wdfoaY ùfuka mQ¾j ls%hd iEfok nj;a
fï mo nyq,j iEfokqfha Wmi¾.hlska wk;=rej nj
wNs jJo h > wNsjJÈh
wd od h > wdodh
ú Nc h > úNcc
ú uqp h > úuqÉp
• óg wu;rj Wmi¾. fhda. Od;=kays h wdfoaYh fhfok úg ïu" íN" oaO hkqfjka wjika jk
mQ¾jls%hd mo iEfok nj
ksoiqka #- wd - .uq - h > wd.ïu
ks - luq - h > ksCLïu
16
wd - rey - h > wdrehay
wd - rN - h > wdríN

• Wmi¾. yd ;=uka; ls%hd ksid md,s NdIdj jHla; yd ixCIsma; jk nj


• l=udfrd úydrx .pP;s' l=udfrd mqmaMx TÑkd;s'
l=udfrd mqmMx mQfc;s' l=udfrd f:rx jJo;s' hk jdlH y;r
• l=udfrd úydrx .kald mqmaMx TÑksFjd mQfcFjd f:rx jJo;s' hkqfjka tla
jdlHhlska m%ldY l< yels nj
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• my; i|yka mdG mqjrejl ,shd wxls; mo y÷kd .ekSug i,iajkak
• mánf,d fyd;s .s,dkx ldf,k ld,x Oïñhd l:dh iJoiafi;=x iudofm;=x iuq;af;fc;=x'
• uydf:frd l=oaod,x Mriqx p .dydfmFjd ;x fj¿.=ïnx ydrdfm;=x w.udis'
• wuÉfpd f:riai l:x iqFjd ;x fj¿.=ïnx mdfo nJê;ajd jduyfF:k iuQ,x
WoaOßFjd u..d TlalñFjd nys mdf;Fjd ihx k.rx w.udis'
• y÷kd.;a mQ¾jl%shd yd ;=uka; ls%hdjkays w¾: olajkak'
• ks¾osIag fldgfia i|yka mßÈ tlu Wla; mohla iys; flá jdlH lsysmhla ,shd tajd
mQ¾jls%hd fhdod f.k ;ks jdlHhla fia f.dv k.kak'
• ks¾ÈIag mdvïj, tk mQ¾j ls%hd yd ;=uka; ls%hd Wmqgd Od;= m%;H fjka lr olajkak'
• mQ¾j ls%hd yd ;=uka; ls%hd Ndú;fha m%fhdack idlÉPd lrkak'
;lafiarej yd we.hSu
• mQ¾j ls%hd m%;H kï lrhs'
• ;=uka; ls%hd y|qkajhs'
• ;=x m%;H fhdod mo idOkh lrhs'
• ;=uka; ls%hd fhdod jdlH ks¾udKh lrhs'
• ks¾ÈIag .%ka:j, tk ;=uka; ls%hdmo Wmqgd ,shd olajhs'
• mQ¾j ls%hd y|qkajhs'
• mQ¾j ls%hd m%;H fhdod mo idOkh lrhs'
• mQ¾j ls%hd fhdod jdlH ks¾udKh lrhs'
• úúO iajrEmfha mQ¾j ls%hd mo ks¾ÈIag .%ka:j,ska Wmqgd f;areï ,shd olajhs'
.=Kd;aul fhojqjqï
• ks¾ÈIag lD;sfha tk mdGhla'
• md,s kdu jrke.s,a,'
• mQ¾j ls%hd ±lafjk mßÈ ieliQ mqjrejla'
jeäÿr .fõIKh
• kdudLHd; jrke.s,a,
• Od;= uCoacqid j
• nd,dj;drh

17
ikaê Ndú;h i

04 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ ikaê wjfndaOfhka Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
4'1 ikaê hkq l=ula oehs meyeÈ,s lrhs'
4'2 ikaêj, Wmfhda.s;dj y÷kd f.k ,shhs'

ld,Éfþo 02
bf.kqï m,
• j¾K fyj;a wCIr ksis whqßka .e<mSu iJê kï jk nj oekf.k m%ldY lrhs'
• f,m" wdfoaY" wd.u wd§ jHdlrK ld¾hh ^úhrK úê &u.ska wCIr ixúOdkh jk nj
oekf.k m%ldY lrhs'
• mQ¾j j¾Kh yd mr j¾Kh l=ulaoehs y÷kd f.k ,shd olajhs"
• iqfLdaÉpdrKh " mohkaf.a fláùu" NdId w,xldrKh wdÈh iJêfhys m%fhdack nj m%ldY
lrhs'
• iJêmo úiJê fldg olajhs'
• úiJêmo iJê fldg olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• j¾K fyj;a wCIr fhda.H mßÈ .e<mSu ikaê kñka y÷kajk nj
• ikaê hkq WÉpdrKfha § iy f,aLkfha § w;rla fkdjk fia f,dam wdfoaY wd.u wdÈ ikaê
ld¾hh u.ska wCIr ixúOdkh lsÍu nj
• uq,a mofha w. wl=r mQ¾j j¾Kh hkqfjka o w. mofha uq,a wl=r mr j¾Kh hkqfjka o
y\Qkajk nj
• ikaê lsÍfï m%fhdack rdYshla we;s nj
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• my; i|yka jdlH mqjrefõ m%o¾Ykh fldg tajd ksjerÈ j WÉpdrKh fldg ikaêmo
yªkajd fokak'
• plalxj jyf;d mox'
• jKaK.kaO.=fKdfm;x'
• NslaLq nqoaOdkqiai;sx Ndfj;s'
• wmamu;a;d k óhka;s'
• N.jd t;ofjdp'
• wyx ;;shïms nqoaOx irKx .ÉPdñ'
• ffoksl j;a ms<sfj;aj, tk .d:d mdGhkays ikaêmo Wmqgd olajkak'

18
• ks¾ÈIag .%ka:d.; ikaê y÷kajd fokak'
• ikaê j¾. lrkak'
• ikaê lsÍfï we;s m%fhdack ksoiqka weiqßka idlÉPd lrkak'

;lafiarej yd we.hSu
• ikaê y÷kajhs'
• ikaêfha m%fhdack ,shhs'
• ffoksl j;a ms<sfj;aj, § Ndú; lrk .d:d mdGhkays tk ikaêmo Wmqgd ,shhs'
• ks¾ÈIag .%ka:d.; ikaê y÷kd .kS'
• ikaê úikaê lrhs'
• úikaê ikaê lrhs'

.= K d;a u l fhojq ï
• ks¾ÈIag mdG .%ka:h
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh
• md,s NdIdj;rKh II

19
ikaê Ndú;h ii
04 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ ikaê wjfndaOfhka Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
4'3 ikaê m%fNao kï lrhs'
4'4 ikaê ld¾hhka meyeÈ,s lsÍfï yelshdj ,nhs'
ld,Éfþo 02 hs'
bf.kqï m,
• wNHka;r ikaê yd ndysr ikaê hkq l=ula ±hs úia;r lrhs'
• iajr iJêh" jH[ack iJêh ks.a.yS; iJêh y÷kajhs'
• iajr" jH[ack" ks.a.yS; iJêj, fjkialï ksoiqka weiqfrka meyeÈ,s lrhs'
• ikaê ld¾hh ms<sn| m%fNao wg WodyrK weiqßka meyeÈ,s lsÍfï yelshdj ,nhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• wNHka;r" ndysr jYfhka m%Odk ikaê m%fNao folla we;s nj
• ;ks mohla ;=< ks;H jYfhka u isÿúh hq;= ikaêh wNHka;r ikaêh nj
• mo folla w;r j¾K .e<mSu ndysr ikaêh nj
• ikaê ld¾hh isÿjk wlaIr wkqj ikaê m%fNao 03la we;s nj
• ikaêhg iïnkaO jk mQ¾j yd mr wCIr fol u iajr fõ kï th iajr ikaêh hhs
y÷kd .; yels nj
• mQ¾j wCIrh iajrhla ù mr wCIrh wksjd¾hfhka u jH[ackhla ùu jH[ack ikaêfha
,laIKh nj
• ks.a.yS;h uq,afldg mo idOkh lsÍfuka isÿjk ikaêh ks.a.yS; ikaêh nj
• wCIr ixúOdkfha § mQ¾jdmr j¾Khka .e<mSug fhdod .kakd l%fudamdh ikaê ld¾hh
kñka y÷kajk nj
• ikaê ld¾hh m%fNao wglska hqla; nj
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• my; i|yka jdlHhkays tk ikaêmo y÷kd f.k" tajd úikaê lr" ikaê ld¾hh
olajkak'
• hdkSO N+;dks iud.;dks'
• wmamudfod wu;mox'
• ;f;d kx iqLukafj;s'
• mqkmamqkx liaild lika;s'
• N.j;d iïuolaLdf;d'
• jKaK.kaO.=fKdfm;x
• jdf;d relaLxj ÿín,x'
• hiai uQf, ksiskafkdj'
• ffoksl j;a ms<sfj;aj,§ Ndú; lrk .oH moH mdGhkays tk ikaêmo Wmqgd olajkak'
• ikaê lsÍu ksid NdIdfõ isÿj we;s fjkialï fmkajd fokak'

20
;lafiarej yd we.hSu
• ikaê m%fNao kï lrhs'
• ikaê ld¾hh kï lrhs'
• ikaê ld¾hh i|yd ksoiqka f;dard ,shhs'
• Wmqgd .;a jpk ,ehsia;=jl jpk .<md ikaê ks¾udKh lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ks¾ÈIag .%ka: ilia l< mqjre" ã'ù'ã' mgh
jeäÿr .fõIKh
nd,dj;drh" md,s NdIdj;rKh II fmd;

21
ikaê Ndú;h iii

04 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ ikaê wjfndaOfhka Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
4(5 iajr ikaê ld¾hh y÷kajhs'
ld,Éfþo 02 hs
bf.kqï m,
• iajr ikaê y÷kajhs'
• iajr ikaêfha m%fNao 5la kï lrhs'
• iajr ikaê mo fidhd bÈßm;a lrhs'
• j.=jla u.ska iajr ikaê m%fNao ilid m%o¾Ykh lrhs'
• WoaOD; mdGhkays tk ikaê mo Wmqgd ,shhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• mQ¾j j¾Kh yd mrj¾Kh iajrhla ùu iajr ikaêfha ,CIKhla nj
• iajr ikaêh i|yd nyq, j fhdod .kq ,nk ikaê ld¾hh myla ^05& we;s nj
• iajr ikaêh úia;r flfrk j.=j weiqßka my; lrKq oelaúh hq;= nj
• f,damfha m%fNao folla we;s nj
• wdfoaYfha m%fNao wgla ^08& la we;s nj
• iajr ikaêfha § h j u o k ; r < . hk jH[ack wd.u ù we;s nj
• mQ¾jiajr yd mriajr §¾> jk nj
• we;eï úg iajr y%iaj jk nj
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• my; i|yka jdlH mqjrefõ m%o¾Ykh fldg" ikaê mo f;dard kï lrkak'
• mq;a;duFÓ OkïuF:s'
• iífnj N+;d iqukd Njka;='
• f;kydjqfid .Kay: fu m;a;Öjrx'
• ýkafkdms relafLd mqkfrj rEy;s'
• lsxiQO ú;a;x mqßiiai fiÜGx'
• ;iaud;sy NsCLfj tjx isCÅ;ínx'
• ipdhx l=udfrd w.drx wÊ®dji;s rdcd Núiai;s'
• jdßfcdj :f, Å;af;d'
• hdkSO N+;dks iud.;dks'
• lslSj wKavx puÍj jd,êx'
• WoaOD; mdGhkays tk ikaê mo Wmqgd olajkak'
• by; i|yka mdGj, isxy, f;areu bÈßm;a lrkak'

22
• j.=j weiqßka iajr ikaê Ndú;fha m%fNao WodyrK iys;j olajkak'
;lafiarej yd we.hSu
• iajr ikaêh hkq l=ula oehs meyeÈ,s lrhs'
• iajr ikaêfha m%fNao lshhs'
• iajr ikaêfha m%fNao i|yd WodyrKh ne.ska ,shd olajhs'
• WoaOD; mdGhkays tk iajr ikaê mo lshhs'
.=Kd;aul fhojqï
• iajr ikaê úia;r flfrk j.=j" ã'ù'ã' mgh
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;dr" md,s NdIdj;rKh II fmd;

23
ikaê Ndú;h iV

04 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ ikaê wjfndaOfhka Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
4'6 jH[ack ikaê m%.=K lrhs'
ld,Éfþo 02 hs
bf.kqï m,
• jH[ack ikaêfha § jH[ackdCIr uq,a fldg f.k ikaêld¾h jk nj m%ldY lrhs'
• iajr yd jH[ack ikaêh w;r fjki meyeÈ,s lrhs'
• jH[ack ikaê m%fNao kï lrhs'
• Wmqgd olajk ,o moj, úikaêh yd ikaê ld¾hh ,shhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• jH[ackdCIrhka iïnkaO ùfuka isÿjk ikaê jH[ack ikaêh nj
• ikaê ùug fhda.H fomofhys mQ¾j j¾Kh iajrhla ùu yd mr j¾Kh wksjd¾hfhka
jH[ackhla ùu fuu ikaêfha ,CIKhla nj
• mQ¾j iajrh ksñ;s lr f.k mr jH[ackh úúO fjkialïj,g ,laùu jH[ack ikaêh
nj yd tys m%fNao yhla we;s nj
• by; m%fNao i|yd jH[ack ikaêh úia;r flfrk j.=j weiqßka WodyrK oelaúh
yels nj
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• my; i|yka j.ka;s wdY%fhka jH[ack ikaê mo Wmqgd .ekSu
• wukqiaiÜGdfk Wolxj iS;x'
• ksín;a;;S ÿCLñox mqkmamqkx'
• wmamudfod wu;mox'
• ixidfrdhx uyíNfhd'
• tiOïfud ikka;fkd'
• ;KayCLfhd ksíndkx'
• uOqjd u[a[;S ndf,d'
• ksïu,iS,iai md,kx uymaM,x uydksixix'
• wdhqCLfhk lïuCLfhk mq[a[CLfhk p ukqiaid udfrka;s'
• by; i|yka mdG ksjerÈj WÉpdrKh lsÍug i,iajkak'
• tlS mdG isxy,g mßj¾;kh lrjkak'

24
• jH[ack ikaê m%fNao i|yd WodyrK Wmqgd olajkak'
• ikaê mo úikaê fldg ikaê ld¾hh oelaùu'
;lafiarej yd we.hSu
• jH[ack ikaê hkq l=ulaoehs meyeos,s lrhs'
• jH[ack wlaIrj,g isÿjk ikaê ld¾hhka ,shd olajhs'
• iajr yd jH[ack ikaêh w;r fjki lshhs'
• jH[ack ikaê m%fNao ,shhs'
• WoaOD; fÊohl we;s jH[ack ikaê mo Wmqgd olajhs'
• Wmqgd olajk ,o ikaê moj, úikaêh yd ikaê ld¾hh ,shhs'
.=Kd;aul fhojqï
• jH[ack ikaê úia;r flfrk j.=j" ã'ù'ã'mghla
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh"
md,s NdIdj;rKh II fmd;

25
ikaê Ndú;h v
04 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ ikaê wjfndaOfhka Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
4(7 ks.a.yS; ikaê WodyrK weiqßka úia;r lsÍfï yelshdj ,nhs'
ld,Éfþo 02 hs
bf.kqï m,

• ks.a.yS;h o jH[ackhla nj f;areï f.k ks.a.yS; ikaê ld¾hh lrhs'


• ks.a.yS; ikaê m%fNao kï lr WodyrK olajhs'
• ks.a.yS; ikaê mo ndysßka fidhd bÈßm;a lrhs'
• ks¾ÈIag .%ka:fhka kshu lrk ,o fPaohla weiqßka ks.a.yS; ikaê mo Wmqgd olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• ks.a.yS;h iïnJO ù isÿjk f,dam" wdfoaY" wd.u wd§ ikaê ld¾h ks.a.yS; ikaêh
hkqfjka y\qkajk nj
• ks.a.yS;h Wfoid úúO ikaê ld¾h fh§fuka ks.a.yS; ikaêh isÿjk whqre j.=j weiqßka
fmkajd Èh yels nj
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh

• j.=j weiqßka ks.a.yS; ikaêfha m%fNao úia;r lrkak'


• my; ±lafjk wdldrfha WodyrK fmkajd fokak'

1' Fjxis wdpßfhd uu' 2' boufjdp N.jd'


3' pCLqx Womdos' 4' plalxj jyf;d mox'
5' t;x nqoaOdkidikx' 6' wkqiaifr: iïnqoaOx Nhx ;=ïydl fkd ishd'
7' hoksÉpx ;x ÿCLx' 8' jdf;d fi,xj mín;x'
9' l=ïN+mux ldhñux úÈFjd' 10' plaLqx wksÉpx'

• jdlH ksjerÈj WÉpdrKh lrjkak'


• by; jdlHj, isxy, w¾:h m%lg lrkak'
• ks.a.yS; ikaêmo Wmqgd olajkak'
• tajd úikaê lrñka ikaêld¾hh meyeos,s lrkak'
• ks.a.yS; ikaêfha m%fNao we;=<;a j.=jla ms<sfh, lrkak'
;lafiarej yd we.hSsu

• ks.a.yS; ikaê m%fNao u;lfhka lshhs'


• ks.a.NS; ikaê mo neyeßka fidhd bÈßm;a lrhs'
• WoaOD; fþohl ks.a.NS; ikaê m%j¾. lrhs'
26
• ks.a.NS;hg j¾.dka;dfoaYh isÿ jQ wjia:d Wmqgd olajhs'
• ks.a.NS;d.uh isÿ jQ wjia:d i|yd ksoiqka imhhs'

.=Kd;aul fhojqï

• ks.a.yS; ikaê úia;r flfrk j.=j ã'ù'ä' ;eáh

jeäÿr .fõIKh

• nd,dj;drh" md,s NdIdj;rKh II fmd;

27
md,s iudi
05 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ iudi" ;oaê; yd ls;l y÷kdf.k Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
5'1 iudi y÷kdf.k m%fNao yd m%fhdack fmkajd fohs'
ld,Éfþo 04 hs'
bf.kqï m,
• iudi hkq fudkjdoehs meyeÈ,s lrhs'
• iudi m%fNao kï lrhs'
• wfkHdkH iïnJOh we;s mo muKla iudi jk njg ksoiqka bÈßm;a lrhs'
• mo iudi lsÍfï m%fhdack ljf¾±hs ,shd olajhs'
• ta ta iudihkag wh;a úfYaI ,CIK fmkajd fohs'
• WoaOD; fPaoj, iudi mo Wmqgd olajd tajd m%j¾. lrhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ks m q K ;d uÜgug wod< úIh lreKq j , ixCIs m a ; h
• iudi hkq mo flálr .ekSula nj'
• wfkHdkH iïnJOh we;s fjka fjkaj mj;akd jQ kdumo folla fyda Bg jeä .Kkla
tla úNla;Hka; mohla njg m;a lsÍu iudi kï jk nj'
• wfkHdkH mo iïnJOh hkqfjka woyia lrkqfha ,så." úNla;s" jpk jYfhka .e<mSu
nj'
• kdu mohla ;j;a kdumohla iu. iudi ùu ñi ls%hdmohla iu. lsis úgl iudi
fkdjk nj'
• mo lsmhla tla lsÍfuka tla mohla ùu iudifha m%fhdackhla nj
• mo ixCIsma;ùu ksid NdIdfjys jHla; nj;a ´fcd .=Khla we;s jk nj
• iudi ùfï § uq, mofha úNla;sh f,dma ù Yío m%lD;sh muKla b;sßjk nj
• iudi moh ;ks mohla f,i ,súh hq;= nj
• iudi mohkays iïnJO;dj wkqj md,s NdIdfõ iudi j¾. 6 la we;s nj
1' lïuOdr iudih - úfYaIK mohla úfYaIH mohla iu. fhfohs' ^kS¨mam,x &
2' È.= iudih - ixLHdjdÖ mohla úfYaIKh f,i fhfohs ^m[apiS,x&
3' ;mamqßi iudih - mGud wd,mk yer fiiq úNla;Hka; kdu mo mr mohla
yd iudi fõ' ^irK.f;d" nqoaONdisf;d &
4' oajkao iudih - tlu ls%hdjla wfmaCId lrk tl u úNla;shlg wh;a kdu
mo folla fyda jeä .Kkla tla fldg ±laùu ^iqrd p wiqrd p krd p Wr.d p hCLd
p > iqrdiqrkfrdr.kd.hlaLd&
5' wjHhSNdj iudih - wjHh ixLHd; Wmi¾.hla fyda ksmd;hla fmrgqj fhfoa'
^ iómx k.rx > Wmk.rx&
6' nyqíîys iudih - iudi jk mohkaf.ka wkHmohla m%ldYhg m;afõ'
^ð;dks bJøshdks fhk fid > ð;sJøsfhd > ^nqoafOd&
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• my; i|yka .d:dj ;d,hg .dhkd lr tys tk iudimo ms<sn| úuiSula lrkak'
tjx iqrdiqrkfrdr.kd.hlaLd
.JOínlskakrukqiaimsidp fm;d
ud;`Ù.c.u;=r`Ù.jrdyiSyd
jH.a>ÉPlÉPm;rÉPñ.iaifidKd'
• my; i|yka iudi fkdjQ jdlH mqjrejl ,shd m%o¾Ykh lrkak'
1' jKafKk .kafOk .=fKk Wfm;x
2' iqrd p wiqrd p krd p Wr.d p hCLd p

28
3' uykaf; mqßfi uyka;x fndêx Wmixlukaf; uykaf;d mGú" uyka;x rjx
rjudkd lïms'
4' Oïuiai ldfud uykaf;d rdcd nqoaOiai idikx ksïu,x wldis'
• tu jdlH kej; iudi lr ,shk whqre fmkajd fokak'
1' jKaK.JO.=fKdfm;x'
2' tjx iqrdiqrkfrdr.kd.hlaLd'
3' uydmqßfi uydfndêuqmiålukaf; uydmGú uydrjx rjudkd lïms'
4' Oïuldfud uydrdcd nqoaOidikx ksïu,uldis'
• by; 1 2 3 4 jdlHdxYhkays mo fldmuK we;a±hs .Kkhg wjia:dj i,id fokak'
• iudi lsÍfuka mohkaf.a flá lsÍu isÿjk fyhska WÉpdrKfhys myiqjla we;snj
fmkaj fokak'
• iudi mo Ndú;fhka NdIdfõ jHla; njla we;s jk nj fmkajd fokak'
• úúO iudi j¾. wvx.= md,s fþohla lshùug i,iajd iudi mo fjkafldg iudih kï
lrkak'
• ;sCLm[a[d idßmq;a;fud.a.,a,dkd wu;oox p;=iÉpx wNsKayx mldfika;d
fudy;ux úoaOxfika;s'
fudyx tj ;ux < fudy;ux ^lïuOdr iudih&
p;=iÉpx < p;a;dß iÉpdks ^È.= iudih&
wu;oox < wu;x oox ^;mamqßi iudih&
idßmq;a;fud.a.,a,dkd < idßmq;af;d p fud.a.,a,dfkd p ^oajkao iudih&
;sCLm[a[d < ;slaLd m[a[d fhix wFÒ;s ^nyqíîys iudih&
wNsKayx < wKayx wKayx máÉp ^wjHhSNdj iudih&
• tla tla iudihg wod< úfYaI ,CIK fmkajd fokak'
• iudi mo we;=<;a jdlHh lsysmhla ks¾udKh lrjkak'
;lafiarej yd we.hSu
• kdumo w;r ñi kdu yd l%shdmo w;r iudi ùula isÿ fkdjk nj meyeÈ,s lrhs'
• iudi mo iys; jdlH 10 la ks¾udKh lrhs'
• .oH fyda moH mdGhl we;s iudi mo fjka lr olajhs'
• md,s NdIdfõ we;s iudi j¾. kï lrhs'
• ta ta iudihkag wh;a úfYaI ,CIK meyeÈ,s lrhs'
• lïuOdr iudih yd È.= iudih w;r we;s mo úIu;d meyeÈ,s lrhs'
• ;mamqßi iudi g ksoiqka imhhs'
• tla iudihlg WodyrK 3 ne.ska jk fia ish¨ iudi we;=<;a fldg j.=jla
ks¾udKh lrhs'
• iudi mo wiudi fldg úNla;s .kajd ,shhs'
.=Kd;aul fhojqï
• wdo¾Yk l¿ $iqÿ mqjre
• ks¾ÈIag lD;s
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh
• NdIdj;rKh II fmd;

29
md,s ;oaê;

05 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ iudi" ;oaê; yd ls;l y÷kdf.k Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
5(2 ;oaê; y÷kdf.k m%fNao yd m%fhdack fmkajd fohs'
ld,Éfþo 04
bf.kqï m,
• ;oaê; kï lrhs'
• ;oaê; hkq fudkjdoehs y÷kajhs'
• ;oaê; mo úfYaIK jYfhka yd kdu jYfhka Ndú; jk nj fmkajd fohs'
• ;oaê; moj, m%fhdack ,shd olajhs'
• jkaokd .d:dj, yuqjk ;oaê; Wmqgd olajhs'
• ks¾osIag .%ka:d.; ;oaê; Wmqgd olajd m%fNao.; lrhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• ta ta w¾:hkag yd kduhkag ys; jQ m%;H úfYaIh weiqfrka idod .kq ,nk mo ;oaê;
hkqfjka y÷kajk nj
• ;oaê; mo úfYaIK jYfhka yd kdu jYfhka Ndú; l< yels nj
• m%;Hhkaf.a úúO w¾: wkqj ;oaê; m%fNao.; jk nj

1 idu[a[ ;oaê;h ^jisÜGiai wmÉpx fmdfid > jdisÜfGd&


2 Ndj ;oaê;h ^iuKiai Ndfjd > idu[a[x&
3 wjH ;oaê;h ^m[apys wdldfrys > m[apOd&
• kdu mofha úNla;s m%;Hh f,dma jk nj
• wjYH ;ek ikaê ld¾hh l< hq;= nj
• ;oaê; mo iE§fï § wdos iajr jDoaê jk nj

w" wd > wd ^iuK ¬ fKr - idufKr&


b" B > t ^úkh ¬ bl - fjkhsl&
W" W! > T ^Wm.= ¬ Kj - Tm.j&
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• my; i|yka mdGhka lshùug i,iajkak'
fud.a.,a,dfkd boaêuka;dkx w.af.d wfydis'
fid;dmkafkd i;a;CL;a;=x WmamÊc;s'
idufKfrd mdf;dj jqÜGdh fp;shx iïuÊc;s'
w;a;fkd fNdf. p;=Od úNfchH'
• by; mdGj, tk ;oaê; mo y÷qkd .ekSug wjia:dj i,id fokak'
• WoaOD;hkays tk ;oaê; moj, m%lD;s m%;Hh fjka lrkak'
• wm;HdÈ idudkH w¾: mefkk ;oaê; kdu idu[a[ ;oaê; kï jk nj ±k .ekSu yd
tys fldgia 4 la we;s nj fmkajd fokak'
wmÉp ;oaê;h - jisÜG ¬ K > jdisÜfGd
wfklF: ;oaê;h - kdjd ¬ Ksl > kdúl
wF:HF: ;oaê;h - fuOd ¬ ú > fuOdú

30
ixLHd ;oaê;h - p;= ¬ : > p;=F:
;lafiarej yd we.hSu
• ;oaê; hkq fudkjdoehs meyeÈ,s lrhs'
• ;oaê; mo úfYaIK jYfhka yd kdu jYfhka Ndú; jk wjia:djkag ksoiqka bÈßm;a
lrhs'
• ;oaê; Ndú;fha m%fhdack lshhs'
• ;oaê; m%fNao kï lrhs'
• úúO ;oaê; m%fNaoj,g wh;a ;oaê; mo 30 l ,ehsia;=jla ilia lrhs'
• ;oaê; ú.%y jk jdlH ,shhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ã'ù'ã' mgh
• ks¾ÈIg .%ka:
• ilik ,o mqjre
• l¿$iqÿ ,E,a,
jeäÿr .fõIKh
• md,s NdIdj;rKh II fmd;

31
md,s ls;l

05 ksmqK;dj
md,s NdIdfõ iudi" ;oaê; yd ls;l y÷kdf.k Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
5(3 ls;l y÷kdf.k m%fNao yd m%fhdack fmkajd fohs'
ld,Éfþo 03
bf.kqï m,
• ls;l hkq fudkjdoehs y÷kajhs'
• Od;=jlg w.ska m%;H tlafldg ls;l mo idod .kakd nj m%ldY lrhs'
• ls;l kdu yd ls%hd jYfhka Ndú; jk nj fmkajd fohs'
• ls;l ^ls%hd& ld, ;=kl" jpk foll mqreI fNaoh iys;j fhfok nj meyeÈ,s
lrhs'
• ls;l m%fNao kï lrhs'
• fok ,o fPaoj, we;s j¾;udk"w;S;' ff;%ld,sl ls;l mo Wmqgd olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h

• ls;l hkq m%;Hd¾: kdu úfYaIhla nj


yi + ^w&ka; > yika;" ^yikaf;d mqßfid&
yi + udk > yiudk ^yiudkd b;aÒ&
• ls;lhla kduhla yd ls%hdjla f,i Ndú; l< yels nj
l;x lrKShx
myd;ínx mySkx
• ls;l mo kdumo fuka jrkef.k nj'
tljpk nyq j pk
yikaf;d yika;d ^mGud&
hdpflk hdpflNs" hdpflys ^;;sshd&
wd.;iai wd.;dkx ^PÜÁ&
cd;ïys cdf;iq ^i;a;ó&
• ls;lhkaf.a úúO m%fNao we;snj'
• ff;%ld,sl ls;l - ;ín" wkSh ^l;a;ín" lrKSh&
• j¾;udk ls;l - ^w&ka;" udk ^.ÉPka;" .ÉPudk&
• w;S; ls;l - ;" ^u;" ;=ÜG&
• wkd.; ls;l - B" iaix" ^.dó" lßiaix&

32
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
· • my; i|yka wdldrfha .d:d mdG bÈßm;a fldg ls;l ms<sn| y÷kajd fokak'
• ;sÜGx prx ksiskafkd jd - ihdfkd jd hdj;iai ú.;ñoafOd
t;x i;sx wêÜfGhH - n%yaufï;x úydrx bOudyq'
• lrKShuF:l=if,k'
• míncsf;k wNsKayx mÉpfjCÅ;ínx'
• ruKShdks wr[a[dks'
• l;a;ínx l=i,x pß;ínx n%yaupßhx'
• fudoudkd wNslalduqx'
·• tlS mdG mqjrejl ,shd m%o¾Ykh lrkak
• ls;l mohkays Od;=j yd m%;Hh fjka fldg olajkak
• ks¾ÈIag .%ka:j, we;s fjk;a ls;l Wmqgd olajd w¾: .kajkak'
;lafiarej yd we.hSu
• ls;l y÷kajhs'
• ls;l mo Wmqgd olajhs'
• ls;l mo ks¾udKh lrhs'
• ls;l m%fNao kï lrhs'
• ls;l mo ú.%y lrhs'
• ls;l mo fhdod jdlH ks¾udKh lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ks¾ÈIg .%ka:" ã'ù'ã' mgh" md,s NdIdj yd rpkh
jeäÿr .fõIKh
• md,s NdIdj;rKh II fmd;

33
md,s ldrl
06 ksmqK;dj
ldrl" ksmd;" Wmi¾. y÷kdf.k Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
6'1 ldrl Ndú;h y÷kajhs'
6'2 ldrl ú.%y lrhs'
ld,Éfþo 06
bf.kqï m,
• ldrl kï jQ jHdlrKdx.h y÷kajhs'
• ldrl yh kï lrhs" WodyrK olajhs'
• úNla;s m%fhda. Ndú; lrñka jdlH rpkfhys fhfohs'

mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia


• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• ldrl hkafkys w¾:h meyeÈ,s lsÍu yd ldrl úNla;s kï l< hq;= nj
• ldrlfhka ls%hdjla ksIamdokh jk neúka tu úNla;s ldrl kï ,nk nj
• nqoafOk Oïfud foisf;d'
• NsCLq Oïux iqKd;s'
• mqßfid yfF:k myr;s'
• odhfld NsCLqiai Öjrx fo;s'
• M,dks reCLïyd m;ka;s'
• ukqiafid u[afp ksiSo;s'

• by; oelafjk jdlH wdY%fhka ls%hd ksIamdokhg ldrl odhl jk whqre fmkajd osh hq;=nj'
• nqoafOk hk l¾;D ldrlfhka foisf;d hk ls;l ls%hdj o'
• NsCLQ hk l¾u ldrlfhka iqKd;s hk wdLHd; moh o'
• yfF:k hk lrK ldrlfhka myr;s hk wdLHd; moh o'
• NsCLqi hk iïm%odk ldrlfhka ood;s hk wdLHd; moh o'
• reCLïyd hk wmdodk ldrlfhka m;;s hk wdLHd; moh o'
• u[afp hk wdOdr ldrlfhka ksiSo;s hk wdLHd; moh o .uH fõ'

• ksmd; Wmi¾. fyda Od;= fh§u ksid idudkH úNla;s l%uh blaujd úfYaI úNla;shla
.ekSu Wmmo úNla;s f,i ie,flk nj'
• ud;d ë;=hd ioaêx .ÉP;s'
• kfud ;iai N.jf;d'
• NsCLq úydrx wêji;s'
• by; i|yka jdlHhkays ioaêx hk ^ksmd;h& Wmmoh ksid ;;shd úNla;s rEmh o" kfud
fhd.h ksid p;=FÓh o" wêji;s hk wdLHd;fhys wê hk Wmi¾.h ksid úydfr hkak
úydrx hk ÿ;shd rEmhka o isáhs' túg Wmmo úNla;s f,i y÷kajk nj
• ta ta úNla;sj, w¾:h yer fjk;a úfYaI w¾: o úNla;sj,ska m%ldY jk nj
• w;Hkak ixfhda.fha ÿ;shd'
• irox k§ ruKShd fyd;s'
• fhdckx §f>d fyd;s mínf;d'
34
• oaúl¾ul Od;= fhda.fhys § mxpó úNla;s w¾:fhys ÿ;shdj fhfok nj
• wdpßfhd isiaix mCoayx m%ÉP;s ^.=rejrhd YsIHhdf.ka m%Yakhla wihs'&
• Ndj i;a;ó" ks¾OdrKd¾:fha PÜÀ fyda i;a;ó" ;od¾:fha p;=FÓ jeks úNla;s m%fhda.
y÷kajd osh hq;= nj

fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh


• úIh lreKq hgf;a ix.%y l< jdlH mqjrefõ ,shd tajdfha ldrl m%fhda. kï lrkak'
• ks¾ÈIag .%ka:j, Wmmo úNla;s iys; jdlH Wmqgd olajkak'
• ldrl kï lr WodyrK úia;r lrkak'
• .=rejrhd úiska fok ,o jdlHj, ldrl kï lrkak'
;lafiarej yd we.hSu
• ldrl hkak y÷kajhs'
• ldrl úNla;s kï lrhs'
• ldrld¾:h meyeÈ,s jk fia ks¾ÈIag lD;s weiqfrka ldrl yhg u WodyrK olajhs'
• Wmmo úNla;s WodyrK foñka meyeÈ,s lrhs'
• úfYaI úNla;s m%fhda. WodyrK foñka meyeÈ,s lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• md,s jHdlrK újrKh" uhs,Efõ isßksjdi kdysñ
• md,s NdIdj 10" 11 fYa%Ks" wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
• IÜ ldrlhg WodyrK we;=<;a j.=jla
• l¿ fyda iqÿ ,E,a,
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh
• md,s NdIdj yd rpkh

35
md,s ksmd; yd Wmi¾.

06 ksmqK;dj
ldrl" ksmd;" Wmi¾. y÷kdf.k Ndú; lrhs'
ksmqK;d uÜgu
6'3 ksmd; Ndú;h y÷kajhs'
6'4 Wmi¾. Ndú;h y÷kajhs'
6'5 ksmd;" Wmi¾. ú.%y lrhs'
ld,Éfþo 03
bf.kqï m,
• md,s NdIdfõ we;s úúO ksmd; mo kï lrhs'
• ksmd; mo yd Wmi¾. mo y÷kajhs'
• ksmd; mo fhdod jdlH ,shhs'
• iómj fh§u hk wre;ska kdu yd ls%hd moj,g uq,ska Wmi¾. fhfok nj yªkd
f.k tys Ndú;h i|yd ksoiqka imhhs'
• Wmi¾. ms<sn| ±kqu f,aLk ld¾hfha§ Wmfhda.S lr .kshs'
• Wmi¾. 20 u ,shd olajhs'
• ksmd; yd Wmi¾. mo fjka fldg olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h

• ksmd; mo yd Wmi¾. mo iys; jdlH mqjrefõ ,shd meyeÈ,s l< hq;= nj'
• ksmd; yd Wmi¾. moj, fjki fmkajd Èh hq;= nj'
• ksmd; yd Wmi¾. hk jHdlrKdx.j, w¾:h meyeÈ,s lr Èh hq;= nj'
• m%lg WodyrK wdY%fhka ksmd; Wmi¾. y÷kajd oshhq;= nj'
• w,x wdjqfid ud fidÑF: ud mßfoúF:'
• yJoodks NsCLfj wduka;hdñ'
• hdj;lajiai ldfhd ;dj;lajiai nHdfud'
• fkd fp ux wkqiaifrhHd:'
• ikaÈÜÀfld wld,sfld tysmiaisfld Tmkhsfld mÉp;a;x fõÈ;ífnd
ú[a[QyS;s'
• by; i|yka wdldrfha mdGj, ksmd; yd Wmi¾. fiùug Wkkaÿ l<hq;= nj
• ks¾ÈIag lD;sj,ska f;dard.;a fPaoj, ksmd; yd Wmi¾. Wmqgd ±laúh hq;= nj
• ksmd; hkafkys w¾:h meyeÈ,s fldg jelsj, tajd fhfok whqre meyeÈ,s lsÍug ksoiqka
±laúh hq;= nj
• úúOd¾:j;a ksmd;" Wmi¾. fmkajd osh hq;= nj
• ksmd; Ndú;fhka md,s NdId ffY,sh u;=jk wdldrh ±laùug rpkhla ,súh hq;=
nj

36
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• w;ajef,ys tk ksoiqka Wmfhda.S lr f.k ksmd; Wmi¾. Ndú;h fmkajd fokak'
• ksmd; yd Wmi¾. weig yqreùug" u;lhg yd Ndú;hg .kakd wdldrh meyeÈ,s
lrkak
• ls%hd moj, uq,g Wmi¾. fhfok wdldrh;a jelsj, uq, ueo" w. ksoyiaj ksmd;
fhfok whqre;a meyeÈ,s lrk j.= folla fjk fjku ilia lr fmkajd fokak'
• w¾:hg wkq.; ùu" w¾:h fjkia lsÍu" w¾:hg úreoaOùu yd w¾:h w,xldr lsÍu
hk ld¾hhka i|yd Wmi¾. fhfok nj fmkajd§u'
• ks¾ÈIag lD;sj, tk ksmd; yd Wmi¾. mo Wmqgd ±laùu'

;lafiarej yd we.hSu
• wê.ÉP;s" wkq.ÉP;s" wm.ÉP;s" úixjo;s" ixjo;s" újo;s" Wmjo;s hk ls%hdmoj, more;a
ksjerÈj olajhs'
• tmd" jevla ke;" fyd|hs" tfiah" fndfyda l,a" tl,ays" t;eka mgka" hkdÈ mod¾:
meyeÈ,s jk md,s ksmd; mo ,shd olajhs'
• ksmd; yd Wmi¾. mo fhdod jdlH ks¾udKh lrhs'
• Wmi¾. mo 20 ,shd olajhs'
• Wmi¾. yd ksmd;j, m%fhdack ,shd olajhs'
• ks¾ÈIag .%ka:d.; ksmd; yd Wmi¾. mo Wmqgd olajhs'
• md,s fPaohl yuq jk ksmd; Wmi¾. i,l=Kq lrhs'

.=Kd;aul fhojqï
• ks¾ÈIag .%ka:
• NdIdj;rKh
• ã'ù'ã' mgh
• wdo¾Y mqjre
jeäÿr .fõIKh
• nd,dj;drh
• md,s NdIdj;rKh II fmd;
• md,s NdIdj yd rpkh

37
.oH mßj¾;k
07'ksmqK;dj
ks¾ÈIag md,s mo" jdlH yd fPao w¾:djfndaOh we;s j mßj¾;kh lrhs'
ksmqK;d uÜgu
7'1 ks¾ÈIag .%ka:d.; md,s mo" jdlH yd fPao udOH NdIdjg mrsj¾;kh lrhs'
7'2 ks¾ÈIag .%ka:d.; mo" jdlH yd fPao md,s NdIdjg mrsj¾;kh lrhs'
7'3 ks¾ÈIag .%ka:d.; md,s mo yd fhÿï y÷kd f.k tajdfha úfYaI ,CIK fmkajd
fohs'
ld,Éfþo 17 hs'
bf.kqï m, (-
• úNla;s w¾:h m%lgjk mßÈ kdu yd wdLHd; mo udOH NdIdjg mßj¾;kh lrhs'
• l¾;D l¾u" ls%hd iys; jdlH udOH NdIdjg k.hs'
• md,s fPao ksjerÈj WÉpdrKh lrhs'
• ÿrjfndaO jpk meyeÈ,s lr .ksñka mßj¾;kfha fhfohs'
• ixjdod;aul wjia:d ksrEmkh lrhs'
• mdGj, tk moj, jHdlrK úNd. fldg olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h

• .oHh hkq l=ula ±hs y÷kd.; hq;= nj


• .oHh w¾:djfndaOh myiq lrjk nj
• .oH fþofha mohkays úhrK úNd. l< hq;= nj
• w¾:djfndaOh myiqjk mßÈ Wla;dLHd; mo .<md .; hq;= nj
• .oH mdG ksjerÈj WÉpdrKh l< hq;= nj
• ikaê mo" iudi mo" ;oaê; mo yd wdLHd; moj, jHdlrK y÷kd .ksñka w¾:h m%ldY
l< hq;= nj
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• ukd WÉpdrKfhka hq;= j .oH mdG lshjkak'
• fonia WÉpdrK úê Y%jKh lsÍug i,iajkak
• isiqka ,jd md,s mdG lshjd w¾: .kajkak'
• ÿrjfndaO moj, w¾:h meyeÈ,s lr fokak'
• md,s mdGhka ys ir, w¾:h meyeÈ,s lrkak'
• md,s mdGhkays tk ikaê" iudi mo Wmqgd olajkak'
• l;d mqjf;a tk wdo¾Y pß;dhkh lrjkak'
;lafiarej yd we.ehSu
• mdvfï ir, isxy, w¾:h meyeÈ,s lrhs'
• fPaofha m%ldYs; yrO¾u f.kyer olajhs
• l;d mqj; kdgHdkqidrfhka bÈßm;a lrhs'
• mdGfha tk ikaê iudi mo Wmqgd olajhs'
• jHdlrK úNd. lrhs'
.=Kd;aul fhojqï
• ks¾ÈIag .%ka:d.; fPao yd md,s NdIdj;rKfhka Wmqgd .;a fldgia" ã'ù'ã' mgh

jeäÿr .fõIKh
• ks¾ÈIag .%ka:

38
moH mßj¾;k

08 ksmqK;dj
ks¾ÈIag md,s moHhkays w¾:h wjfndaO fldgf.k udOH NdIdjg mßj¾;kh lrhs'
ksmqK;d uÜgu
8(1 md,s .d:djl wkajh ,shd olajhs.
8(2 md,s .d:d mx;shl idrdxYh ,shd olajhs
8(3 ks¾ÈIag moHhkays jHdlrK ,CIK meyeÈ,s lrhs.
ld,Éfþo 17 hs'
bf.kqï m,
• mdo iys; mo iuQyh moHh kï jk nj wjfndaO lr.kshs'
• .oHh blaujd .sh ßoauhla ;d,hla moHfhys we;s nj m%ldY lrhs'
• md,s moH ridiajdohg fmr wkajh yd w¾:h o;hq;= nj f;areï .kshs'
• moHhla úß;g ßoauhg .dhkd lsÍfï yelshdj ,nhs.
• kshñ; moHhkays ir, woyi jdÑlj bÈßm;a lrhs.
• ks¾ÈIag moHhkays tk O¾ud¾:hkays jákdlu ms<sn| l:djla lrhs.
• moHhkays ±lafjk mohkays jHdlrK úNd. fldg olajhs'
mdvï ie,iqï i|yd Wmfoia
• fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh hgf;a § we;s Wmfoia wkq.ukh lrñka ^my; i|yka
úIh lreKq wdjrKh jk mßÈ mdvu wjidkfha § YsIHhd bf.kqï m, w;am;a lr
.kakd wdldrhg mdvï ie,iqï ilid .kak'&
ksmqK;d uÜgug wod< úIh lreKqj, ixCIsma;h
• moH mdG .dhkfh§ úúO ;d,j,g yd ßoauhdkql+,j .dhkd l< hq;= nj
• .oHh yd moHh w;r fjki meyeÈ,s l< hq;= nj
• md,s NdIdfõ kdu yd wdLHd; mo moHhl uq, ueo" w. wúfYaIfhka fhfok nj
• moH mßj¾;kfha§ úNla;shg" jpkhg fhda.H mßos wkajh fm<.iajd .; hq;= nj
• ks¾ÈIag moHhkays tk jHdlrK úNd. l< hq;= nj
• O¾ud¾: wjfndaO l<hq;= nj
• .d:dfõ wkajh ilia lr .ekSu'
^wyx & wfkk l=iqfuk nqoaOx mQfcñ, tf;k mq[af[k fudlaLx ,Ndñ,
h:d box mqmaMx ñ,dhd;s, ;:d box fu ldfhd úkdiNdjx hd;s.
• ^uu& fï u,ska nqÿka mqoñ' fï msfkka ksjka ,nñ' hïfia u, ue,fõ o tfiau
udf.a YÍrh úkdYhg hhs.
• mßj¾;k ld¾hfha§ úNla;shg yd jpkhg fhda.H jk mßÈ moHhkays w¾:h fm<
.iajd .; hq;= nj
• ks¾ÈIag moHhkays tk ikaê, iudi, wdLHd; mohkays jHdlrK ,CIK y÷kd .; hq;=
nj

39
kso¾Yk j.=j

ikaê iudi wdLHd; ksmd;

l=iqfukfkk ;sf,dl§mx ,Ndñ h:d

.=fKdfm;x jKaK.KaJO ñ,dhd;s ;:d

boïfu l=iquika;;sx mQchdñ

• ks¾ÈIag iqúfYaIS moH jkfmd;a lsÍu yd tajdfha wka;¾.; O¾ud¾: wjfndaO lr.; hq;=
nj'
• mQfcñ nqoaOx'''' hkd§ .d:dfõ we;=<;a wks;H;d o¾Ykh yd urKdkqiauD;sh wjfndaO
lr .ekSu'
fhdað; bf.kqï b.ekaùï l%uh
• nqoaOjkaokdj flfrk wjia:djl o¾Ykhla bÈßm;a lr isiqkaf.ka ta ms<sn| úuiSfuka
mdvug m%fõY ùu
• .=rejrhd úiska .d:d mdG ksjerÈj ßoauhdkql=,j .dhkd lsÍu
• .d:d .dhkh wkqlrKhg isiqkag wjia:dj ,nd§u
• .d:d mdGhkays ir, woyi meyeÈ,s lr§u
• wkajh ilia lsÍug isiqka fhduq lr ksrjoH;dj mÍCId lr m%;sfmdaIKh lsÍu
• iqúfYaIS mohkays jHdlrK ,CIK y÷kd .ekSug ie,eiaùu
• ÿIalr moj, w¾:h imhd .ekSu
• wod< moHhkays mo w;r jQ ikaê, iudi, ls%hdmo Wmqgd ±laùu yd j¾. lsÍu
• moH mka;sfha idrdxYh bÈßm;a lsÍu
• iqúfYaIS .d:dmdG jkfmd;a lrùu
;lafiarej yd we.hSu
• moH mx;sfha ir, w¾:h ,shd olajhs'
• moHhkays wkajh ilihs'
• modkqmÈl mßj¾;khla lrhs.
• O¾ud¾: Wmqgd olajhs'
• jHdlrK úNd. olajhs'
.=Kd;aul fhojqï
ks¾ÈIag md,s moH mdG .fõIK
jeäÿr .fõIK
ks¾ÈIag .%ka: weuqKqu

40
;lafiarej yd we.hSu
ye¢kaùu
mka;s ldurh ;=< M,odhS bf.kqï w;a±lSï ixúOdkh lsÍu msKi s .=re uy;au uy;aóka isik
q a
,nd isák m%dma;s uÜgï iy Tjqka uqyqKmd isák bf.kqï ÿIalr;djka ms<sn| iqúfYaIS f,i
wjfndaO lrf.k isàu w;HjYHh' th tla tla YsIHhd yg .e<fmk wdldrfha bf.kqï w;a±lSï
ixúOdkh lsÍu fnfyúka m%fhdackj;a fõ' fuu mq¿,a wruqfKka hq;=j mka;s ldurh ;=< isiqkaf.a
m%.;sh ms<n s | ksrka;rfhka f;dr;=re /ialÍs fï l%h
s dj,sh ;lafiare lsÍu hkqfjka ir,j y÷kajdÈh
yelsh'
;lafiare lsÍfï úúO Ndú;hka we;' f;aÍï ld¾h" ia:dmk ld¾h" m¾fhaIK ld¾h" ta
w;ßka m%Odkh' tfy;a mka;s ldurh ;=< .=rejrfhl=g isiqkaf.a bf.kSfï .eg¿ wkdjrKh
lrf.k wfmaËs; bf.kqï uÜgï lrd isiqka kshdukh lsÍu i|yd w;HjYH ud¾f.damfoaY ,nd§u
msKsi th m%fhdackj;a fõ' ;lafiare lsÍu mka;s ldurh ;=< l%shd;aul úh hq;af;a tu mq¿,a
wruqfKka hq;=jh'
mka;s ldurh ;=< lrkq ,nk ;lafiare lsÍfï l%shdj,sh fohdldrhlg l%shd;aul l<
yelsh' tkï ^i& isiqkaf.a m%.;sh yd bf.kqu wLKav f,i isÿjk wdldrhg l%shd;aul lsÍu iy
^ii)jirla" jdrhla" mdvï tallhla" f;audjla iïmsKaä; wdldrhg ;lafiare lsÍu;a h' fuu .=re
ud¾f.damfoaY ix.%yfha iEu bf.kqï ksmqK;d uÜgula wjidkfha u tu mdvñka isiqka úiska
ixj¾Okh lr.; hq;= l=i,;d ie,ls,a,g f.k ;lafiare lsÍfï ks¾Kdhl bÈßm;a lr we;s' my;
±lafjkafka ta i|yd WodyrKhls'
ks m q K ;d uÜgu 2'5 ( - —;" t;˜ Yío ,sx.;%fhys jrk.hs'
;lafiarej yd we.hSï ks¾Kdhl
1. —;" t;˜ Yío ,sx.;%fhys iaurKfhka jrk.hs'
2. ks¾ÈIag WoaOD;hkays tk —;" t;˜ Yío rEm f;dard ,shhs'
3. f;dard.;a rEmj, úNla;sh" ,sx.h" jpkh kï lrhs'
4. jkaokd .d:dj, olakg ,efnk —;˜ —t;˜ YíorEm Wmqgd olajhs'
mka;s ldurh ;=< bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh l%shd;aul lrk w;r;=r fuu bf.kqï uÜgï
lrd isiqka meñK ;sfí o@' ke;fyd;a Tjqka ÿIalr;djka fmkakqï lrkafka o@ hkak y÷kd .ksñka
lghq;= lsÍug .=rejrfhl=g mq¿jk' fujeks iïNjk ;lafiare lsÍfï l%shdj,shl§ .=rejrfhl=g
isiqka y÷kd .ekSu msKsi" isiqkaf.a jev ksÍËKh lsÍu yd isiqka iu. idlÉPd lsÍu jeks wúêu;a
;lafiare lsÍfï l%u Ndú;hg .; yelsh' thg wu;rj rpkd ,shùu fm<fmdf;a wNHdij,g
fok ms<s;=re we.hSug ,lalsÍu jeks l%ufõohka o Ndú;hg .; yelsh' tfiau fojkqjg i|yka
l< iïmsKaä; ;lafiare lsÍu i|yd udihla" jdrhla" wjqreoaola wjidkfha mj;ajk mÍËK fyda
fuu .=re ud¾f.damfoaY ix.%yfha bÈßm;a fldg we;s bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï
wdOdrlh kso¾Ylhla f,i Ndú; lrñka ilia lr.kakd wdOdrl fhdod .; yelsh'
isiqka ;lafiare lsÍu i|yd mÍËK fhdod.kakd úg ;ud úiska u ilia lr.kq ,nk
mÍËK Wmfhda.S lr.kafka kï jvd;a M,odhS jkq we;' mka;s ldurh ;=< lrk isiq m%.;sh
;lafiare lsÍu msKsi jvd;a j,x.=;djlska hqla; jkafka wod< .=rejreka úiska ilia lr .kq ,nk
mÍËKhh' .=re uy;au uy;aóka ta i|yd wjYH oekqu" wdl,am" l=i,;d j¾Okh lr .; hq;=h'
fuu miqìu hgf;a mka;s ldurh ;=< flfrk isiq m%.;sh ;lafiare lsÍu u.ska isiqka
fyd¢ka y÷kd f.k tla tla isiqjdg .e<fmk wdldrfha bf.kqï w;a±lSï ,nd §" wfmaËs; bf.kqï
M, lrd Tjqka kshdukh l< hq;=h'
tla tla ksmqK;d uÜgïj,g wod<j bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh ixúOdkh lr.; hq;=
wkqms<sfj, iy bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï tla wdOdrlhla kso¾Ylhla f,i
fuu .=re ud¾f.damfoaY ix.%yfhka bÈßm;a fldg we;' th wkqidrfhka ta ta jdrj,g bf.kqï
b.ekaùï l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï wdOdrl .=rejrhd úiska u WÑ; mßÈ ilia lr .;hq;=h'

41
ta ta jdr i|yd bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh ixúOdkh lr .; hq;=
wkq m s < s f j< ^ks m q K ;d uÜgï wkq j &
bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï wdOdrl
bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh
jdrh ixúOdkh lr.; hq;= 1 jk we.hSï 2 jk we.hSï 3 jk we.hSï
ksmqK;d uÜgïj,
wkqm<s f
s j< wjia:dj wjia:dj wjia:dj

1'1 1'1 3'1 4'1


1'2 1'2
1 jdrh 3'2 4'2
1'3 1'3
3'3 4'3
1'4 1'4
1'5 3'4 4'4
1'5
1'6 3'5
1'6
2'1
2'1 3'6
2'2
2'3 2'2
2'4 2'3
2'5
2'4
3'1"
2'5
3'2"
3'3
3'4
3'5
3'6
4'1
4'2
4'3
4'4

4'5 5'1 6'1


4'5
4'6 4'6 5'2 6'2
2 jdrh
4'7 4'7 5'3 6'3
5'1 6'4
5'2 6'5
5'3 7'1
6'1
6'2
6'3
6'4"
6'5"
7'1"
7'2" 7'2" 8'1" 8'3

3 jdrh 7'3" 8'2"


7'3"
8'1"
8'2"
8'3
42
bf.kqï b.ekaùï l%shdj,sh m%j¾Okh lsÍfï kso¾Yl wdOdrlh

1' mdi,a jdrh (- fojk jdrh


2' wdOdrl wxlh' (- 01
3' wdjrKh flfrk ksmqK;d uÜgï' (- 4'1" 4'2 4'3" 4'4" 4'5" 4'6" 4'7"
4' wdjrKh flfrk úIh ikaOdrh' (-
• ikaê ye¢kaùu'
• f,dam" wdfoaY wd§ ikaê ld¾hh'
• iajr" jHd[ack" ks.a.yS; ikaê'
• ikaê m%fhdack
5' wdOdrlfha iajNdjh (- m%Yak yd ms<s;=re fmd;a
6' wdOdrlfha wruqKq (-
• md,s NdIdfõ ikaê ms<sn| uQ,sl
wjfndaOhla ,nd §u'
• NdId Ndú;fha § ikaêj, we;s m%fhdack
oek .ekSu'
• tÈfkod jHjydr jk .d:d mdGj, ikaêmo
f;areï .ekSu'
• ikaê m%fNao bf.kSu'
• f,dam wdfoaY wd§ ikaê ld¾hhka yqreùu'
• iajr" jHd[ack" ks.a.yS; ikaê i|yd
WodyrK bÈßm;a lsÍfï yelshdj we;s lsÍu'
7' wdOdrlh l%shd;aul lsÍu i|yd Wmfoia'
.= r e Wmfoia (-
• wdOdrlh ms<sn| isiqka oekqj;a lrkak'
• tla tla YsIHhdg fjk fjku m%Yak yd
ms<s;=re fmd;a ,sùug Wmfoia fokak'
• wdOdrlh ksu lsÍug ksYaÑ; ld, rduqjla
kshu lrkak'
• mßYS,khg iqÿiq .%ka: ms<sn| Wmfoia
fokak'
• ks¾Kdhlhkag wod< j ,l=Kq msßkukak'

is i q Wmfoia (-
• m%Yak yd mss<s;=re fmd; ilia lrk wdldrh
ms<sn| .=rejrhdf.ka Wmfoia ,nd .kak'
• úIh lreKq ,nd .ekSug fhda.H jHdlrK
fmd;a mßYs,kh lrkak'
• ks¾Kdhl uekúka f;areï f.k Wiia
uÜgñka ;u ks¾udKh ilia lrkak'

43
8' we.hSï l%uh'

ks¾Kdhl ud;Dldjg m%Yakj, m%Yakj, ms<s;=re j, l%udkql+, yd


wod< nj m%udKd;aul .=Kd;aul
tl;=j
ksjerÈ nj ks¾udKYS,s
isik
q f
a .a nj nj nj

1

,l= K q mrdih

• b;d fyd|hs 04
• fyd|hs 03
• uOHia:hs 02
• ixj¾Okh úh hq;=hs 01

44

You might also like