]

Chapter 4
%eevekeÀce&meV³eeme³eesie
jïänakarmasannyäsayoga

ÞeerYeieJeevegJee®e çrébhagavänuväca

Fceb efJeJemJeles ³eesieb imaà vivasvate yogaà

He´esÊeÀJeevenceJ³e³eced~ proktavänahamavyayam,
efJeJemJeevceveJes He´en vivasvänmanave präha
cevegefj#JeekeÀJesçye´Jeerled~~1~~ manurikñväkave’bravét. (1)

SJeb HejcHejeHe´eHleced evaà paramparäpräptam

Fceb jepe<e&³ees efJeogë~ imaà räjarñayo viduù,
me keÀe}svesn cenlee sa käleneha mahatä
³eesiees ve<ìë HejvleHe~~2~~ yogo nañöaù parantapa. (2)

me SJee³eb ce³ee lesçÐe sa eväyaà mayä te’dya

³eesieë He´esÊeÀë Hegjeleveë~ yogaù proktaù purätanaù,
YeÊeÀesçefme ces meKee ®esefle bhakto’si me sakhä ceti
jnm³eb ¿esleogÊececed~~3~~ rahasyaà hyetaduttamam. (3)

1
 Çrémad Bhagavad-gétä

Depeg&ve GJee®e arjuna uväca

DeHejb YeJelees pevce aparaà bhavato janma

Hejb pevce efJeJemJeleë~ paraà janma vivasvataù,

keÀLecesleefÜpeeveer³eeb kathametadvijänéyäà

lJeceeoew He´esÊeÀJeeefveefle~~4~~ tvamädau proktaväniti. (4)

ÞeerYeieJeevegJee®e çrébhagavänuväca

yentefve ces J³eleerleeefve bahüni me vyatétäni

pevceeefve leJe ®eepeg&ve~ janmäni tava cärjuna,

leev³enb Jeso meJee&efCe tänyahaà veda sarväëi

ve lJeb JeslLe HejvleHe~~5~~ na tvaà vettha parantapa. (5)

DepeesçefHe meVeJ³e³eelcee ajo’pi sannavyayätmä

YetleeveeceeréejesçefHe meved~ bhütänäméçvaro’pi san,

He´ke=ÀeEle mJeeceefOe<þe³e prakåtià svämadhiñöhäya

mecYeJeec³eelcecee³e³ee~~6~~ sambhavämyätmamäyayä. (6)

³eoe ³eoe efn Oece&m³e yadä yadä hi dharmasya

iueeefveYe&Jeefle Yeejle~ glänirbhavati bhärata,

DeY³eglLeeveceOece&m³e abhyutthänamadharmasya

leoelceeveb me=peec³enced~~7~~ tadätmänaà såjämyaham. (7)

Heefj$eeCee³e meeOetveeb pariträëäya sädhünäà

efJeveeMee³e ®e og<ke=Àleeced~ vinäçäya ca duñkåtäm,

Oece&mebmLeeHeveeLee&³e dharmasaàsthäpanärthäya

mecYeJeeefce ³egies ³egies~~8~~ sambhavämi yuge yuge. (8)

2
 Chapter - 4

pevce keÀce& ®e ces efoJ³eced janma karma ca me divyam

SJeb ³ees JesefÊe leÊJeleë~ evaà yo vetti tattvataù,

l³ekeÌlJee osnb Hegvepe&vce tyaktvä dehaà punarjanma

vewefle ceecesefle meesçpeg&ve~~9~~ naiti mämeti so’rjuna. (9)

JeerlejeieYe³eke´ÀesOeeë vétarägabhayakrodhäù

cevce³ee ceecegHeeefÞeleeë~ manmayä mämupäçritäù,

yenJees %eeveleHemee bahavo jïänatapasä

Hetlee ceÓeJeceeieleeë~~10~~ pütä madbhävamägatäù. (10)

³es ³eLee ceeb He´HeÐevles ye yathä mäà prapadyante

leebmleLewJe Yepeec³enced~ täàstathaiva bhajämyaham,

cece Jelcee&vegJele&vles mama vartmänuvartante

ceveg<³eeë HeeLe& meJe&Meë~~11~~ manuñyäù pärtha sarvaçaù. (11)

keÀe*d#evleë keÀce&Ceeb efmeef×b käìkñantaù karmaëäà siddhià

³epevle Fn osJeleeë~ yajanta iha devatäù,
ef#eHe´b efn ceeveg<es }eskesÀ kñipraà hi mänuñe loke
efmeef×Ye&Jeefle keÀce&pee~~12~~ siddhirbhavati karmajä. (12)

®eelegJe&C³e¥ ce³ee me=<ìb cäturvarëyaà mayä såñöaà

iegCekeÀce&efJeYeeieMeë~ guëakarmavibhägaçaù,
lem³e keÀlee&jceefHe ceeb tasya kartäramapi mäà
efJe×îekeÀlee&jceJ³e³eced~~13~~ viddhyakartäramavyayam. (13)

ve ceeb keÀcee&efCe ef}cHeefvle na mäà karmäëi limpanti

ve ces keÀce&HeÀ}s mHe=ne~ na me karmaphale spåhä,
Fefle ceeb ³eesçefYepeeveeefle iti mäà yo’bhijänäti
keÀce&efYeve& me yeO³eles~~14~~ karmabhirna sa badhyate. (14)

3
 Çrémad Bhagavad-gétä

SJeb %eelJee ke=Àleb keÀce& evaà jïätvä kåtaà karma

HetJew&jefHe cegceg#egefYeë~ pürvairapi mumukñubhiù,

kegÀ© keÀcezJe lemceeÊJeb kuru karmaiva tasmättvaà

HetJezë HetJe&lejb ke=Àleced~~15~~ pürvaiù pürvataraà kåtam. (15)

eEkeÀ keÀce& efkeÀcekeÀcexefle kià karma kimakarmeti

keÀJe³eesçH³e$e ceesefnleeë~ kavayo’pyatra mohitäù,

leÊes keÀce& He´Je#³eeefce tatte karma pravakñyämi

³ep%eelJee cees#³emesçMegYeeled~~16~~ yajjïätvä mokñyase’çubhät. (16)

keÀce&Cees ¿eefHe yees×J³eb karmaëo hyapi boddhavyaà

yees×J³eb ®e efJekeÀce&Ceë~ boddhavyaà ca vikarmaëaù,

DekeÀce&Ce½e yees×J³eb akarmaëaçca boddhavyaà

ienvee keÀce&Cees ieefleë~~17~~ gahanä karmaëo gatiù. (17)

keÀce&C³ekeÀce& ³eë HeM³esled karmaëyakarma yaù paçyet

DekeÀce&efCe ®e keÀce& ³eë~ akarmaëi ca karma yaù,
me yegef×ceevceveg<³es<eg sa buddhimänmanuñyeñu
me ³egÊeÀë ke=ÀlõkeÀce&ke=Àled~~18~~ sa yuktaù kåtsnakarmakåt. (18)

³em³e meJex meceejcYeeë yasya sarve samärambhäù

keÀeceme¹uHeJeefpe&leeë~ kämasaìkalpavarjitäù,
%eeveeefie>oiOekeÀcee&Ceb jïänägnidagdhakarmäëaà
leceengë HeefC[leb yegOeeë~~19~~ tamähuù paëòitaà budhäù. (19)

l³ekeÌlJee keÀce&HeÀ}eme²b tyaktvä karmaphaläsaìgaà

efvel³ele=Hlees efvejeÞe³eë~ nityatåpto niräçrayaù,
keÀce&C³eefYeHe´Je=ÊeesçefHe karmaëyabhipravåtto’pi
vewJe efkeÀefáelkeÀjesefle meë~~20~~ naiva kiïcitkaroti saù. (20)

4
 Chapter - 4

efvejeMeer³e&leef®eÊeelcee niräçéryatacittätmä

l³eÊeÀmeJe&Heefjie´në~ tyaktasarvaparigrahaù,

Meejerjb kesÀJe}b keÀce& çäréraà kevalaà karma

kegÀJe&VeeHveeself e efkeÀefuye<eced~~21~~ kurvannäpnoti kilbiñam. (21)

³eo=®íe}eYemevleg<ìë yadåcchäläbhasantuñöaù

ÜvÜeleerlees efJecelmejë~ dvandvätéto vimatsaraù,

meceë efme×eJeefme×ew ®e samaù siddhävasiddhau ca

ke=ÀlJeeefHe ve efveyeO³eles~~22~~ kåtväpi na nibadhyate. (22)

ieleme²m³e cegÊeÀm³e gatasaìgasya muktasya

%eeveeJeefmLele®eslemeë~ jïänävasthitacetasaù,

³e%ee³ee®ejleë keÀce& yajïäyäcarataù karma

meceie´b He´efJe}er³eles~~23~~ samagraà praviléyate. (23)

ye´ïeeHe&Ceb ye´ïe nefJeë brahmärpaëaà brahma haviù

ye´ïeeie>ew ye´ïeCee ngleced~ brahmägnau brahmaëä hutam,
ye´ïewJe lesve ievleJ³eb brahmaiva tena gantavyaà
ye´ïekeÀce&meceeefOevee~~24~~ brahmakarmasamädhinä. (24)

owJecesJeeHejs ³e%eb daivameväpare yajïaà

³eesefieveë He³eg&Heemeles~ yoginaù paryupäsate,
ye´ïeeie>eJeHejs ³e%eb brahmägnävapare yajïaà
³e%esvewJeesHepeg»efle~~25~~ yajïenaivopajuhvati. (25)

Þees$eeoerveerefvê³eeC³ev³es çroträdénéndriyäëyanye
meb³eceeefie><eg peg»efle~ saàyamägniñu juhvati,
MeyoeoerefvJe<e³eevev³es çabdädénviñayänanye
Fefvê³eeefie><eg peg»efle~~26~~ indriyägniñu juhvati. (26)

5
 Çrémad Bhagavad-gétä

meJee&Ceerefvê³ekeÀcee&efCe sarväëéndriyakarmäëi

He´eCekeÀcee&efCe ®eeHejs~ präëakarmäëi cäpare,

Deelcemeb³ece³eesieeie>ew ätmasaàyamayogägnau

peg»efle %eeveoerefHeles~~27~~ juhvati jïänadépite. (27)

êJ³e³e%eemleHees³e%eeë dravyayajïästapoyajïäù

³eesie³e%eemleLeeHejs~ yogayajïästathäpare,

mJeeO³ee³e%eeve³e%ee½e svädhyäyajïänayajïäçca

³ele³eë mebefMeleJe´leeë~~28~~ yatayaù saàçitavratäù. (28)

DeHeeves peg»efle He´eCeb apäne juhvati präëaà

He´eCesçHeeveb leLeeHejs~ präëe’pänaà tathäpare,

He´eCeeHeeveieleer ©odOJee präëäpänagaté ruddhvä

He´eCee³eeceHeje³eCeeë~~29~~ präëäyämaparäyaëäù. (29)

DeHejs efve³eleenejeë apare niyatähäräù

He´eCeevHe´eCes<eg peg»efle~ präëänpräëeñu juhvati,
meJexçH³esles ³e%eefJeoë sarve’pyete yajïavidaù
³e%e#eefHelekeÀuce<eeë~~30~~ yajïakñapitakalmañäù. (30)

³e%eefMe<ìece=leYegpeë yajïaçiñöämåtabhujaù
³eeefvle ye´ïe meveeleveced~ yänti brahma sanätanam,
vee³eb }eskeÀesçml³e³e%em³e näyaà loko’styayajïasya
kegÀleesçv³eë kegÀ©meÊece~~31~~ kuto’nyaù kurusattama. (31)

SJeb yengefJeOee ³e%eeë evaà bahuvidhä yajïäù

efJelelee ye´ïeCees cegKes~ vitatä brahmaëo mukhe,
keÀce&peeefvJeef× leevmeJee&ved karmajänviddhi tänsarvän
SJeb %eelJee efJecees#³emes~~32~~ evaà jïätvä vimokñyase. (32)

6
 Chapter - 4

Þes³eevêJ³ece³eeÐe%eeled çreyändravyamayädyajïät

%eeve³e%eë HejvleHe~ jïänayajïaù parantapa,

meJe¥ keÀcee&efKeueb HeeLe& sarvaà karmäkhilaà pärtha

%eeves HeefjmeceeH³eles~~33~~ jïäne parisamäpyate. (33)

leefÜef× He´efCeHeelesve tadviddhi praëipätena

HeefjHe´Íe>sve mesJe³ee~ paripraçnena sevayä,

GHeos#³eefvle les %eeveb upadekñyanti te jïänaà

%eeefvevemleÊJeoefMe&veë~~34~~ jïäninastattvadarçinaù. (34)

³ep%eelJee ve Hegveceexnced yajjïätvä na punarmoham

SJeb ³eem³eefme HeeC[Je~ evaà yäsyasi päëòava,

³esve Yetleev³eMes<esCe yena bhütänyaçeñeëa

ê#³em³eelcev³eLees ceef³e~~35~~ drakñyasyätmanyatho mayi. (35)

DeefHe ®esoefme HeeHesY³eë api cedasi päpebhyaù

meJexY³eë HeeHeke=ÀÊeceë~ sarvebhyaù päpakåttamaù,
meJe¥ %eeveHueJesvewJe sarvaà jïänaplavenaiva
Je=efpeveb mevleefj<³eefme~~36~~ våjinaà santariñyasi. (36)

³eLewOeebefme meefce×esçefie>ë yathaidhäàsi samiddho’gniù

YemcemeelkegÀ©lesçpe&gve~ bhasmasätkurute’rjuna,
%eeveeefie>ë meJe&keÀcee&efCe jïänägniù sarvakarmäëi
YemcemeelkegÀ©les leLee~~37~~ bhasmasätkurute tathä. (37)

ve efn %eevesve me¢Meb na hi jïänena sadåçaà

HeefJe$eefcen efJeÐeles~ pavitramiha vidyate,
lelmJe³eb ³eesiemebefme×ë tatsvayaà yogasaàsiddhaù
keÀe}sveelceefve efJevoefle~~38~~ kälenätmani vindati. (38)

7
 Çrémad Bhagavad-gétä

Þe×eJeeBuueYeles %eeveb çraddhäväðllabhate jïänaà

lelHejë meb³elesefvê³eë~ tatparaù saàyatendriyaù,

%eeveb }yOJee Hejeb Meeefvleced jïänaà labdhvä paräà çäntim

Deef®ejsCeeefOeie®íefle~~39~~ acireëädhigacchati. (39)

De%e½eeÞeÎOeeve½e ajïaçcäçraddadhänaçca

mebMe³eelcee efJeveM³eefle~ saàçayätmä vinaçyati,

vee³eb }eskeÀesçefmle ve Hejë näyaà loko’sti na paraù

ve megKeb mebMe³eelceveë~~40~~ na sukhaà saàçayätmanaù. (40)

³eesiemeV³emlekeÀcee&Ceb yogasannyastakarmäëaà

%eevemeef_íVemebMe³eced~ jïänasaïchinnasaàçayam,

DeelceJevleb ve keÀcee&efCe ätmavantaà na karmäëi

efveyeOe>efvle Oeve¡e³e~~41~~ nibadhnanti dhanaïjaya. (41)

lemceeo%eevemecYetleb tasmädajïänasambhütaà
ËlmLeb %eeveeefmeveelceveë~ håtsthaà jïänäsinätmanaù,
efíÊJewveb mebMe³eb ³eesieced chittvainaà saàçayaà yogam
Deeefle<þesefÊe<þ Yeejle~~42~~ ätiñöhottiñöha bhärata. (42)

ß lelmeled Fefle ÞeerceÓieJeÃerleemeg GHeefve<elmeg

ye´ïeefJeÐee³eeb ³eesieMeem$es Þeerke=À<Ceepeg&vemebJeeos
%eevekeÀce&meV³eeme³eesiees veece ®elegLeexçO³ee³eë~~4~~
om tatsat iti çrémadbhagavadgétäsu upaniñatsu
brahmavidyäyäà yogaçästre çrékåñëärjunasaàväde
jïänakarmasannyäsayogo näma caturtho’dhyäyaù. (4)