Mahalaga rin ang pag-aaral ng mga kontemporaryong isyu upang 4.

Pagbuo ng paghihinuha, paglalahat at kongklusyon

magkaruon ng kaalaman at maunawaan ang mga problema sa ating
lipunan. Ipinapakita na ang pagiging aktibo sa mga programa at
polisiya na nakatuon sa mga isyu ng bansa ay mahalaga, at ang mga
mag-aaral ay mahahasa sa kanilang kakayahan na makialam at
makapagdesisyon para sa kasalukuyan at hinaharap.
Ang salitang “kontemporaryo” ay nangangahulugan ng mga
pagyayari sa daigdig mula sa ika-20 dantaon hanggang sa
kasalukuyang panahon na nakakaapekto sa ating kasalukuyang
henerasyon. Samantalang ang “isyu” ay nangangahulugang mga
paksa, tema, pangyayri, usapin o suliraning nakakaapekto sa tao at
sa lipunan
Ang hinuha (inferences) ay isang pinag-isipang hula o
educated guess tungkol sa isang bagay para makabuo ng
isang konklusyon. Kailangang gamitin ang kaalaman at mga
karanasan tungkol sa paksa upang matuklasan ang
nakatagong mensahe.
Ang paglalahat (generalization) ay ang proseso kung saan
binubuo ang mga ugnayan bago makagawa ng kongklusyon.
Ang konklusyon ay ang desisyon, kaalaman o ideyang nabuo
pagkatapos ng pag-aaral, obserbasyon at pagsusuri ng
pagkakaugnay ng mga mahahalagang ebidensya o kaalaman

Samakatuwid ang kontemporaryong isyu ay tumutukoy sa mga
napapanahong pangyayari na maaaring gumagambala,
nakakaapekto at maaaring makapagpabago sa kalagayan ng tao at
sa lipunang kanyang ginagalawan. Ang bawat kontemporaryong
isyu ay itinuturing na suliranin na nangangailangan ng pansin upang
mabawasan kungdi man mawala ang maaaring negatibong epekto
nito sa tao.
Mga Kasanayang Kailangan sa Pag-aaral ng Kotemporaryong Isyu
Sa pag-aanalisa ng isang isyu, mahalaga na malaman muna ang ugat
nito. Kailan paano nagsimula at saan galing ang sinusuring isyu
upang matiyak kung hindi ito kathang-isip lamang. Kailangang
masusing suriin ang kahalagahan nito sa ating kapaligiran,
ekonomiya, politika at lipunan upang mapag-aralan
Sa pag-aaral ng kontemporaryong isyu kailangan ang mga
kasanayan sa:
Napakahalaga ng pag-aaral ng mga kontemporaryong isyu.
Narito ang ilan:
1. Paggamit ng malinaw at makabuluhan na kaalaman
tungkol sa mahahalagang kaganapan na nakakaimpluwensiya
sa mga tao, pamayanan, bansa at mundo.
2. Pagsusuri at pagtaya ng mga ugnayan ng sanhi at epekto
ng mga pangyayari
3. Paggamit ng mga kagamitang teknolohikal at iba’t ibang
sanggunian para makakalap ng mga impormasyon.
4. Paggamit ng mga pamamaraang estadistika sa pagsuri ng
kwantitatibong datos tungkol sa mga pangyayari sa lipunan.
5. Mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasya, mabisang
komunikasyon, pagkamalikhain at pagpapalawak ng
pandaigdigang pananaw

1. Pagkilala sa Primarya at Sekundaryang Sanggunian
Ang primaryang sanggunian o ang pinanggagalingan ng
impormasyon ay ang mga orihinal na tala ng mga pangyayaring
isinulat o ginawa ng mga taong nakaranas ng mga ito. Halimbawa
ng mga ito ay ang mga sariling talaarawan, dokumento, larawan,
pahayagan, talambuhay, talumpati, sulat at guhit
Ang sekundaryang sanggunian ay ang mga detalye at
interpretasyon batay sa primaryang pinagkunan. Kinabibilangan ito
ng mga aklat, komentaryo, encyclopedias at political cartoons.
Ang disaster management ay isang proseso ng pagpaplano, pag-
oorganisa, at pamamahala ng mga hakbang upang mapanatili ang
kaligtasan at kaayusan ng isang komunidad sa panahon ng
kalamidad.
Ito ay responsibilidad hindi lamang ng pamahalaan kundi pati rin ng
mamamayan at iba't ibang sektor ng lipunan.
Layunin nito ang pagtugon sa mga epekto ng kalamidad at hazard,
at ang pagsasagawa ng mga hakbang upang maiwasan ang mga ito.

2. Pagtukoy sa Katotohanan at Opinyon Ang katotohanan ay ang

totoong pahayag o pangyayari na pinatutunayan sa tulong ng mga
aktwal na datos. May mga ebidensyang nagpapatunay na totoo ang
mga pangyayari.

Ang opinion (kuro-kuro, palagay o haka-haka) ay nagpapahiwatig ng

saloobin at kaisipan ng tao tungkol sa inilalahad na larawan.

3. Pagtukoy sa Pagkiling (Bias) Ang pag-aanalisa ng mga

impormasyon na may kaugnayan sa agham panlipunan ay
kinakailangang walang kinikilingan
1. Hazard – ito ay tumutukoy sa mga banta na maaaring dulot
ng kalikasan o ng gawa ng tao. Kung hindi maiiwasan, maaari
itong magdulot ng pinsala sa buhay, ari-arian, at kalikasan.
Anthropogenic Hazard o Human-Induced Hazard – ito ay
tumutukoy sa mga hazard na bunga ng mga gawain ng tao.
Ang maitim na usok na ibinubuga ng mga pabrika at mga
sasakyan gaya ng ipinakikita sa larawan ay ilan sa mga
halimbawa ng anthropogenic hazard.
Natural Hazard – ito naman ay tumutukoy sa mga hazard na
dulot ng kalikasan. Ilan sa halimbawa nito ay ang bagyo,
lindol, tsunami, thunderstorms, storm surge, at landslide.
Ipinakikita sa kasunod na larawan ang pagbabalita sa
pagdating ng isang malakas na bagyo.
Disaster – ito ay tumutukoy sa mga pangyayari na nagdudulot
ng panganib at pinsala sa tao, kapaligiran, at mga gawaing
pang-ekonomiya. Maaaring ang disaster ay natural gaya ng
bagyo, lindol, at pagputok ng bulkan o gawa ng tao tulad ng
digmaan at polusyon. Ang disaster ay sinasabi ding resulta ng
hazard, vulnerability at kawalan ng kapasidad ng isang
pamayanan na harapin ang mga hazard.
3.Vulnerability – tumutukoy ang vulnerability sa tao, lugar, at
imprastruktura na may mataas na posibilidad na
maapektuhan ng mga hazard. Ang pagiging vulnerable ay
kadalasang naiimpluwensiyahan ng kalagayang heograpikal at
antas ng kabuhayan. Halimbawa, mas vulnerable ang mga
bahay na gawa sa hindi matibay na materyales.
4.Resilience–ang pagiging resilient ng isang komunidad ay
tumutukoy sa kakayahan ng pamayanan na harapin ang mga
epekto na dulot ng kalamidad. Ang pagiging resilient ay
maaaring istruktural, ibig sabihin ay isasaayos ang mga
tahanan, tulay o gusali upang maging matibay. Maaari ring ito
ay makita sa mga mamamayan, halimbawa ang pagkakaroon
ng kaalaman tungkol sa hazard ay maaaring makatulong
upang sila ay maging ligtas sa panahon ng kalamidad.
Ang Community-Based Disaster Risk Management (CBDRM) ay
isang pamamaraan kung saan aktibong nakikilahok ang mga
pamayanan na nasa panganib dahil sa mga hazard at kalamidad sa
pagtukoy, pagsusuri, pagtugon, pagsubaybay, at pagtataya ng mga
panganib na maaari nilang harapin. Layunin nito ang mapanatili ang
kaligtasan ng komunidad at maiwasan ang malawakang pinsala sa
buhay at ari-arian. Sa CBDRM, ang mga mamamayan ay bahagi ng
proseso ng pagpaplano, paggawa ng mga desisyon, at
pagpapatupad ng mga hakbang ukol sa disaster risk management.
Napakahalaga ang partisipasyon ng mga mamamayan sa CBDRM,
dahil sila ang may pinakamataas na posibilidad na maapektuhan ng
mga hazard at kalamidad. Sa pamamagitan ng aktibong pakikilahok
ng komunidad, mas magiging epektibo ang pagtugon sa mga
panganib at pagpapabuti ng kaligtasan ng lahat.
Sa Community-Based Disaster and Risk Management (CBDRM)
Approach, hindi lang mga mamamayan na makakaranas ng epekto
ng hazard at kalamidad ang dapat na aktibong makilahok. Mas
maging matagumpay ito kung ang lahat ng sektor ng pamayanan ay
kasama, pati na ang mga hindi direktang apektado. Layunin nito na
magbigay kapangyarihan sa tao na alamin ang mga sanhi at epekto
ng mga panganib sa kanilang komunidad.
Ipinapalakip din nito ang pangangailangan na suriin ang mga aspeto
ng lipunan, ekonomiya, at pulitika na maaring magdulot o
magpabigat sa mga epekto ng hazard at kalamidad. Ang CBDRM
Approach ay nakatuon sa kapakanan ng tao at angkop sa pag-
unawa sa mga isyung panlipunan na tinalakay sa mga naunang
bahagi ng aralin.
Napakahalaga ang aktibong partisipasyon ng lahat ng sektor ng
pamayanan sa pagpaplano at pagtutulungan sa Disaster Risk
Management. Ito ay upang bawasan ang epekto ng mga panganib
at kalamidad, mailigtas ang buhay at ari-arian, at maipatupad ng
maayos ang mga hakbang kapag may kalamidad. Kung hindi handa
ang komunidad, mas lalong magiging malubha ang mga epekto ng
hazard at kalamidad. Ngunit kung ang bawat mamamayan ay may
kaalaman sa mga tamang hakbang na kailangang gawin sa oras ng
kalamidad, maaaring mabawasan ang pinsala at epekto nito.
Ang limitasyon ng top-down approach sa disaster management plan
ay nagdudulot ng ilang suliranin. Ito ay dahil tanging ang mga
opisyal o mga namumuno ang nakatutok sa pagbuo ng mga plano,
at madalas, hindi ito nagbibigay halaga sa karanasan,
pangangailangan, at pananaw ng mga mamamayan sa isang
komunidad. Ito ay hindi praktikal, dahil ang mga mamamayan ang
tunay na nakakaalam ng mga epekto ng hazard at kalamidad sa
kanilang lugar.
Ang top-down approach ay maaaring magdulot ng hindi
pagkakasundo sa pagitan ng Pambansang Pamahalaan at
Lokal na Pamahalaan hinggil sa mga hakbang na dapat gawin
sa oras ng kalamidad. Ito ay nagpapabagal sa pagtugon sa
mga pangangailangan ng mga mamamayan. Sa mga kritikal
na oras, ang kaguluhan sa pagitan ng mga sangay ng
pamahalaan ay maaaring magdulot ng pagkabigo sa pagtugon
sa mga pangangailangan ng komunidad.
Sa kabilang banda, ang bottom-up approach ay nagbibigay-diin sa
mahahalagang detalye at pangangailangan ng mga komunidad sa
disaster management plan. Ipinahahalaga nito ang aktibong
partisipasyon ng mga lokal na mamamayan at pamahalaan.
Ipinapalakip nito ang lokal na kaalaman at karanasan sa pagbuo ng
mga plano na mas angkop sa pangangailangan ng bawat
komunidad. Isa itong mas epektibong paraan para masolusyunan
ang mga suliranin sa oras ng kalamidad.
Narito ang mga mahahalagang dahilan kung bakit mahalaga ang
CBDRM Approach:

Pakikipagtulungan ng Lahat: Sa CBDRM Approach, lahat ng sektor

ng lipunan, kasama na ang mga mamamayan, ay aktibong
nakikilahok sa pagtukoy, pagsusuri, at pagtugon sa mga suliraning
pangkapaligiran. Ito ay nagbibigay daan para sa mas malawakang
kooperasyon at partisipasyon, na nagpapabuti sa pagpaplano at
pagtugon sa mga panganib.

Bottom-Up Approach: Ito ay nagsisimula sa mga mamamayan at

mga lokal na komunidad. Ipinapahayag nito na ang mga tao mismo
sa pamayanan ang may kaalaman at pag-unawa sa kanilang mga
sariling pangangailangan. Sa pamamagitan ng CBDRM, mas
nasusunod ang mga pangunahing pangangailangan ng mga
mamamayan.

Pagiging Disaster-Resilient: Layunin ng Philippine National Disaster

Risk Reduction and Management Framework ang pagbuo ng mga
disaster-resilient na pamayanan. Ang CBDRM Approach ay isang
mahalagang hakbang para makamit ito. Ipinapakita nito na ang
pagbuo ng isang malakas at handang pamayanan ay maaaring
makamit sa pamamagitan ng aktibong pagsasagawa ng CBDRM.

Paggamit ng Lokal na Kaalaman: Sa CBDRM, ang lokal na kaalaman

at karanasan ng mga pamayanan ay itinuturing na mahalaga. Ito ay
hindi lamang nakasalalay sa mga ulo ng pamahalaan o mga nasa
itaas. Sa halip, pinahahalagahan nito ang kaalaman at karanasan ng
mga tao na tunay na nakakaalam sa kanilang lugar.

Pagtugon sa Pangangailangan: Ang top-down approach ay maaaring

hindi magkasya para sa mga pangangailangan ng bawat
pamayanan. Sa CBDRM, ang mga plano at hakbang ay mas nauukit
sa mga konkretong pangangailangan ng bawat komunidad, na
nagbibigay daan sa mas mabisang pagtugon sa mga hazard at
kalamidad.

Sa kabuuan, ang CBDRM Approach ay nagbibigay daan sa mas

maayos na pagtugon sa mga environmental challenges, sa
pamamagitan ng aktibong partisipasyon ng lahat, pagsusunod sa
lokal na kaalaman, at pagsasaalang-alang sa pangangailangan ng
bawat pamayanan. Ito ay isang hakbang tungo sa pagpapabuti ng
kaligtasan at kalusugan ng mga komunidad.