Professional Documents
Culture Documents
Tez Önerisi Naila ETEMAD
Tez Önerisi Naila ETEMAD
MERSİN ÜNİVERSİTESİ
PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ
Tez önerisi
Haziran 2023
SOSYAL BİLİMLERİ
Sayı : .............................
19 / 06 / 2023
Aşağıda Enstitü kayıt bilgileri bulunan öğrencinin tez önerisi ekte sunulmuştur.
imza
ÖĞRENCİNİN
kararı vermiştir.
[SHORTENED TITLE UP TO 50 CHARACTERS] 3
EKLER
1) Tez Önerisi (Basılı kopya olarak Enstitümüz Tez Yazım ve Basım Esasları’na uygun
şekilde hazırlanmıştır.).
3) Öğretim Elemanı Tez Önerisi Değerlendirme Formu (Komisyon üyeleri tarafından ayrı
Başlık
İngilizce Başlık: The moderating effect of regulatory focus on the realationship between
Türkçe Başlık: İş yeri stres ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkide düzenleme odağının
düzenleyici etkisi.
Özet
Bu tez çalışması, iş yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkide düzenleme
performans ve genel rafahını olumsuz etkileyebilen önemli bir faktördür. Duygusal tükenmişlik
ise sürekli stresle başa çıkmaya çalışan bireylerde yaygın olarak görülen bir durumdur. Bu tez, iş
ilişkiyi nasıl modere ettiğini ortaya koymak için nicel araştırma yöntemlerini kullanacaktır.
oluşacak ve toplam 300 kişiyi içerecektir. Veri toplama araçları olarak standartlaşmış iş yeri
stresi ölçeği, duygusal tükenmişlik ölçeği ve düzenleme odağı ölçeği kullanılacaktır. Korelasyon
analizi ve çoklu regrasyon analizi gibi istatistiksel yöntemler kullanılarak veriler analiz
edilecektir.
Beklenen bulgular arasında iş yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasında pozitif bir ilişki
odağına sahip bireylerde iş yeri stresinin duygusal tükenmişlik üzerindeki etkisinin daha düşük
olması beklenmektedir.
çalışanların sağlık vde rafahını iyileştirmek için müdahale stratejileri geliştirilöesine katkı
sağlayacaktır. Ayrıca, düzenleme odağı ve diğer faktörlerin bu ilişkideki rolünü daha ayrıntılı
1. Giriş
2016; Skaalvik vw Skalvik, 2018). Iş yeri stresi, işin doğası, yoğunluğu, zaman baskısı, çalışma
Duygusal tükenmişlik ise sürekli stresle başa çıkmaya çalışan bireylerde yaygın olarak görülen
Iş yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişki birçok araştırmada incelenmiştir
(Demerouti et al, 2001; Lee ve Ashforth, 2010). Önceki çalışmalar, iş yeri stresinin duygusal
olumsuz etkilere sahip olduğunu göstermiştir (Demerouti et al, 2001; Lee ve Ashforth, 2010).
önerlimektedir.
[SHORTENED TITLE UP TO 50 CHARACTERS] 6
Düzenleme odağı, bireylerin stresli durumlarla nasıl başa çıktıklarını ve duygusal tepkilerini
nasıl düzenlediklerini ifade eder (Carver ve Scheier, 1998). Düzenleme odağı, stresli durumları
aktif bir şekilde ele almak, problem çozme becerilerini kullanmak ve duygusal tepkileri
düzenlemek gibi stratejileri içerir ( Gross ve John, 2003). Önceki araştırmalar, düzenleme
tükenmişlik arasındaki ilişkiyi modere edebileceğini öne sürmüştür (Wang et al, 2011; Zhang ve
Gan, 2017). Ancak, bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır ve iş yeri stresli ile duygusal
tükenmişlik arasındaki ilişkide düzenleme odağının tam olarak nasıl işlediği ve etkisinin ne
olduğu belirlenmelidir.
Bu tez çalışması, iş yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkide düzenleme
odağının düzenleyici etkisini daha ayrıntılı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın
odak noktası, düzenleme odağının iş yeri stresi ve duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkiyi nasıl
Iş yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkide düzenleme odağının düzenleyici
etkisi hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır. Bu etkiyi daha ayrıntılı bir şekilde analamak,
çalışanların sağlık, perfornmans ve genek refahını iyileştirmek için etkili müdahale stratejilerinin
sonuçları, iş yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkide düzenleme odağının önemini
[SHORTENED TITLE UP TO 50 CHARACTERS] 7
vurgulayarak, çalışanların sağlık, refah ve iş tatmini açısından daha destekleyici bir çalışma
Bu çalışmanın amacı, iş yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkide düzenleme
odağının düzenleyici etkisi daha ayrıntılı bir şekilde incelemektie. Daha spesifik olarak,
düzenleme odağının iş yeri stresi ve duygusal tükrnmişlik arasındaki ilişkiyi nasıl modere ettiğini
belirlemek hedeflenmektedir.
Araştırmanın kapsamı, çeşitli sektörlerde çalışan bireyleri içeren geniş bir örneklem üzerinde
etmeyi amaçlanaktadır.
odağının iş yeri stresi ve duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkideki rolünü daha ayrıntılı bir
bulunacaktır.
Bu araştırmada, iş yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkide düzenleme odağının
düzenleyici etkisini daha ayrıntılı bir şekilde incelemektir. Araştırmanın soruları şunlardır:
1. Iş yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasında pozitif bir ilişki var mıdır?
[SHORTENED TITLE UP TO 50 CHARACTERS] 8
etkilemektedir?
3. Yaklaşmacı düzenleme odağı ile iş yeri stresi arasında bir tampon etkisi var mıdır?
4. Kaçınmacı düzenleme odağı ile iş yeri stresi arasında bir potansiyel artan etki var mıdır?
stresi ve duygusal tükenmişlik gibi olumsuz faktöler, hem bireylerin hem de işletmelerin
Daha önceki araştırmalar, iş yeri stresi ve dduygusal tükenmişlik arasında pozitif bir ilişki
olduğunu göstermiştir (Demerouti et al., 2001; Lee ve Ashforth, 2010). Bununla birlikte, bu
odağının iş yeri stresi ve duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkiyi nasıl modere ettiğini
[SHORTENED TITLE UP TO 50 CHARACTERS] 9
Düzenleme odağı, bireylerin stresli durumlarla nasıl başa çıktıklarını ve duygusal tepkilerini
alanlarda karar vericilere, çalışanların iş yeri stresi ve duygusal tükenmişlikle başa çıkma
2. Literatür
faktörlerden kaynaklanan bie tepkidir. Bu faktörler arasında yüksek iş yükü, zaman baskısı,
düşük kontrol düzeyi, rol belirsizliği, iş güvensizliği ve olumsuz iş ilişkileri yer alabilir. Iş
[SHORTENED TITLE UP TO 50 CHARACTERS] 10
yeri stresi, çalışanların fiziksel ve psikolojik sağlığını olumsuz etkileyebilir ve aynı zamanda
duygusal tükenme ile karakterize edilen bir durumdur. Duygusal tükenmişlik, özellikle
insanlar arası ilişkilerin yoğun oluğu mesleklerde daha sık görülebilir. Bu durum, çalışanların
Düzenleme odağı: Düzenleme odağı, bireyin stresli durumlarda başa çıkmak için
kullandığı bilişsel ve duygusal stratejileri ifade eder. Iki temel düzenleme odağı türü vardır:
problem odaklı düzenleme odağı ve duygusal odaklı düzenleme odağı . Problem odaklı
düzenleme odağı, sorunları çozmeye yönelik stratejileri içerirken, duygusal odaklı düzenleme
odağı ise duygusal tepkileri yönetmeye odaklanır. Düzenleme odağının etkisi, stresle başa
yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasında pozitif bir ilişki olduğunu göstermektedir. Yani,
artan iş yeri stresi düzeyi, duygusal tükenmişlik düzeyini artırma eğilimindedir. Ancak,
düzenleme odağının bu ilişkiyi nasıl düzenlediği konusunda daha fazla araştırma yapılması
gerekmektedir.
Bazı araştırmalar, problem odaklı düzenleme odağının iş yeri stresi ile duygusal
tükenmişlik arasındaki ilişkiyi azaltıcı bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Problem
odaklı düzenleme odağına sahip olan çalışanlar, stresli durumlarla daha etkili bir şekilde başa
duygusal odaklı düzenleme odağına sahip olan bireylerde ise iş yeri stresinin duygusal
Sonuç olarak, düzenleme odağının iş yeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasındaki
açısından önemli bir konudur. Bu tez çalışması, bu ilikiyi daha ayrıntılı bir şekilde
Teorik çerçeve: Bu tez çalışması, iş yeri stresi, duygusal tükenmişlik ve düzenleme odağı
olumsuz faktörlerden kaynaklanan bir tepkidir. Duygusal tükenmişlik ise kişinin işe karşı
duyarsızlaşması, enerji kaybı ve duygusal tükenme ile karakterizedir. Düzenleme odağı ise
bireyin stresli durumlarla başa çıkma için kullandığı bilişsel ve duyugsal stratejileri ifade
eder.
1. Yaklaşmacı düzenleme odağı işyeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkiyi
düzenlemektedir; yaklaşmacı düzenleme odağı yüksek kişiler için stres ile tükenmişlik
2. Kaçınmacı düzenleme odağı işyeri stresi ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkiyi
düzenlmektedir; kaçınmacı düzenleme odağı yüksek olan kişiler için stres ile tükenmişlik
4. Araştırma metodolojisi
yerindeki stres ile duygusal tkenmişlik arasındaki ilişkide düzenleme odaklarının düzenleyici
etkisini incelemektir.
anlamaya amaçlar. Bu tür araştırmalar, var olan durumu tanımlamak ve mevcut ilişkileri
keşfetmek için çeşitli veri toplama yöntemlerini kullanır. Bu çalışmada, anketler aracılığıyla
4.1. Örnekleme
gerçekleştirilecektir. Aşağıda örnekleme sürecini adım adım açıklayan bir örnek verilmiştir:
4. Katılımcı seçimi.
[SHORTENED TITLE UP TO 50 CHARACTERS] 13
6. Veri toplama.
1. Iş yeri stresi: ( Workplace Stress Scale, WSS): Bu ölçek, iş yerindeki stres düzeyini
değerlendirmek için kullanılan bir araçtır. Örneğin, Jones ve arkadaşları (2013) tarafından
geliştirilen bir iş yeri stres ölçeği, 15 maddedan oluşabilir ve 5 basamaklı likert ölçeği
kullanabilir. Örnek bir madde şu şekilde sunulabilir: İşimdeki yüksek çalışma talepleri
Referans: Jones, F., Fletcher, B., and Shum, D. (2013), Work – related stress in
nursing: Controlling the risk to health. İn M.S. Teoh, C.C. Martin, and C. L. Keat (Eds),
Occupational safety and health: theoretical framework and methodologies( pp. 79 – 94).
Springer.
üzere üç alt boyuttan oluşur. Maslach ve Jackson( 1981) tarafından geliştirilen bu ölçek,
[SHORTENED TITLE UP TO 50 CHARACTERS] 14
sunulabilir: son zamanlarda, işim beni psikolojik olarak tükenmiş hissettiriyor. ( 1= Hiç
ölçmek için kullanılan bu ölçek başarı odaklılık ve kaynak odaklılık olmak üzere iki alt
Başarılı olmak için gereken kaynakları bulmak benim için önemlidir. ( 1= Hiç
4.3. Değişkenler
1. Bağımlı değişken:
bir değişkendir.
2. Bağımsız değişken:
Iş yerindeki stres: Çalışanların iş ortamında maruz kaldıkları stres düzeyini ölçen bir
değişkendir.
3. Dğzenleyici değişken:
Düzenleme odakalrı: Çalışanların stresle başa çıkma stratejilerini temsil eden bir
değişkendir.
4. Kontrol değişkenleri:
1. Korelasyon analizi.
2. Regresyon analizi.
3. Moderasyon analizi.
[SHORTENED TITLE UP TO 50 CHARACTERS] 16
5. Sınırlıklar
1. Örnekleme sınırlaması.
2. Öz bildirim yanlılığı.
Kaynaklar
1. Maslach, C. Schaufeli, W.B., and Leiter, M.P. (2001), Job burnout. Annual Review of
Psychology.
2. Bakker, A.B. Demerouti, E. (2007), The job denmands – resources model: state of the art,
3. Lazarus, R.S., and Folkman, S. (1984), Stress, appraisal and coping, Springer publishing
company.
managerial psychology.
5. Parker, S.K. Jimmieson, N.L. and Amiot, C.E. (2010), Self – regulation and work
6. Grandey, A.A. (2003), When the show must go on: Surface acting and deep acting as
management journal.
7. Podsakoff, P.M. MacKenzie, S.B. Lee, J.Y. and Podsakoff, N.P. (2003), Common
9. Demerouti, E. Bakker, A.B. Nachreiner, F. and Schaufeli, W.B. (2001), The job demands
10. Hobfoll, S.E. (2002), Social and psychological resources and adaptation, Review of
general psychology.
11. Sonnetag, S. and Fritz, C. (2015), Recovery from job stress. The stressor – detachment
12. Greenglass, E.R. Burke, R. J. and Fiksenbaum, L. (2001), Workload and burnout in
13. Zhang, Y. and Gan, Y. (2017), The role of challenge and hindrance appraisals in the job
14. Bakker, A.B. Costa, P.L. (2014), Chronic job burnout and daily functioning, A theoretical
15. Demerouti, E. Mostert, K. and Bakker, A.B. (2010), Burnour and work engagement: A
health psychology.
[SHORTENED TITLE UP TO 50 CHARACTERS] 19
16. Schwarzer, R. and Toubert, S. (2002), Tenacious goal pursuits and striving toward
17. Rothmman, S. and Van der colff, J.J. (2006), Occupational stress, sense of coherence,
coping, burnout and work engagement of registered nurses in south africa, south africa
journal of psychology.
18. Morgeson, F.P. and Humphery, S.E. (2006), The work design questionnaire (WDQ):
Developing and validating a comprehensive measure for assessing job design and the
19. Schaufeli, W.B. and Bakker, A.B. (2004), Job demands, job resources, and their
organizational behavior.
20. Hakanen, J.J. Bakker, A.B. and Schaulfi, W.B. (2006), Burnout and work engagement