“What is there that is

not poison?
All things are poison
and nothing (is)
without poison.
Solely the dose
determines that a
thing is not a poison.”
Paracelsus (1493–1541)
 mxuTavi airi (CO, naxSirJangi, naxSirbadis
monoqsidi) naxSirbadis arasruli produqtia da
ZiriTadad iq warmoiqmneba, sadac haeris
arasakmarisi Semcvelobis pirobebSi
mimdinareobs naxSirbadSemcveli nivTierebebis
wva. sxva potenciuri wyaro CO aris meTilenis
qloridi
(misi potenciuri resursi
aris saRebavis
laqebis amomyvani
BsiTxeebi). Dda asebobs endo-
genuri wyaro naxSirJangis.
sur. 1. naxSirbadis monoqsidis potenciuri wyaro
 მეთილენის ქლორიდი

დიქლორმეთანი, მეთილენის
ქლორიდი — ქლორორგანული ნაერთი
ქიმიური ფორმულით CH2Cl2. არის
უფერო, აქროლადი, ტკბილი სუნის
მქონე სითხე. ძირითადათ გამოიყენება
ორგანულ გამხსნელად ქიმიაში, და
როგორც ლაქების ამომყვანი ხსნარი
ქიმწმენდაში.
 sainteresoa, rom naxSirJangis
maRali koncentraciiT
intoqsikaciisas xdeba sunTqvis
mniSvnelovani aCqareba, magram
avadmyofs am dros ar aqvs
araviTari usiamovno SegrZneba an
haeris ukmarisoba; piriqiT,
sakmaod xSiria eiforiis
mdgomareoba. qoSinis, rogorc
saSiSroebis signalis ararseboba,
sakmaod xSirad xdeba
naxSirJangiT intoqsikaciis
msxverplTa daRupvis mizezi.
albaT yovelive zemoTqmulidan
warmodgeba am momwamvlavi
nivTierebis xatovani saxelwodeba
– uxilavi mkvleli.

HbO2 + CO HbCO + O2
 paTogenezi
vinaidan orvalentiani rkinisadmi midrekileba naxSirJangisa da hemoglobinis
urTierTqmedebis ZiriTadi mizezia, unda vivaraudoT, rom sxva
hemoproteidebic, romlebic Tavis molekulaSi Seicaven Fe2+, aseve unda iqcnen
CO-s reagirebis obieqtad. amJamad ukve dadgenilia, rom naxSirJangiT
intoqsikaciis paTogenezSi mniSvnelovania “qsovilovani sunTqvis~ - ujredebis
mier Jangbadis mierTebis procesis darRveva. misi ZiriTadi mizezia
rkinaSemcvel intraujredul fermentTa (citoqromi C, katalezebi, mioglobini,
citoqromoqsidazebi da sxva citoqromebi) blokireba. es ki Tavis mxriv iwvevs
qsovilovani hipoqsiis ganviTarebas. amdenad, gamoxatulia hipoqsiis ori saxe –
transportuli (hemiuri) da citotoqsikuri (qsovilovani), ris gamoc CO-Ti
intoqsikaciisas klinikur suraTSi mkveTrad dominirebs hipoqsiuri sindromi da
iSemiuri dazianeba.
 klinika

* fsiqonevrologiuri
* respiratoruli
* gulsisxlZarRvTa
* trofikuli
* renuli
Mmowamvlis klinikuri gamovlinebis intesivobidan
gamomdinare gamoyofilia Semdegi stadiebi:

* sawyisi
* centraluri nervuli sistemis daTrgunvis stadia
* komatozuri
sur. 4 naxSirbadis monoqsidiT mowamvlis klinikuri niSnebi da simptomebi
 fsiqonevrologiuri moSlilobebi

~gadavadebuli neirofsiqiatruli sindromi~ - cvlilebebi iwyeba mowamvlidan

ramodenime dReSi, kviraSi an zogjer TveSi da SemTxvevaTa
10-30%-Si vlindeba.

* Aazrovnebis unaris daqveiTeba

* pirovnuli cvlilebebi
* demencia
* parkisonizmi
* decerebruli rigidoba

pacientTa didi umravlesobis gamojanmrTelebis procesi grZeldeba erT

wlamde.
 diagnostika

sur. 4 arainvaziuri CO - oqsimetria

sur .5 invaziuri CO- oqsimetriis aparati
sur. 3 naxSirJangis toqsiuri efeqti. hipodensiuroba naTxemis (lurji), mkrTali birTvis
(wiTeli), kudiani sxeulis (TeTri).
sur. 4. 57 wlis
mamakacis T. t-is MRT
კვლევა. B (სურათზე)
ბილატერალური
ნეკროზი მკრთალი
ბირთვის და
ჰიპერინტენსიურობა
სუბკორტიკალური
თეთრი ნივთიერების.
 gulsisxlZarRvTa sistemis funqciis darRveva

naxSirJangis Zalze maRali koncentraciis SesunTqvisas, ukve

SemTxvevis adgilze SeiZleba ganviTardes myisieri sikvdili sunTqvis
gaCerebisa da pirveladi toqsikuri kolafsis an egzotoqsikuri Sokis
gamo. aseve SeiZleba ganviTardes:
* hipertonuli sindromi gamoxatuli taqikardiiT;
* miokardiumis infarqtis msgavsi koronaluri sisxlis mimoqcevis
darRveva.
trofikuli moSlilobani da Tirkmlebis funqciis
darRveva

* nekrozuli dermatomioziti (rabdomiolizi);

* mioglobinuri sindromi;
* Tirkmelebis mwvave ukmarisoba
 prevencia

intoqsikacia SeiZleba gagrZeldes 2-dan 40 dRemde.

damokidebulia airis eqspoziciis droze da procentul
Semadgenlobaze.
prevencia
 ვ ი ს
სა თ
დ ღები
ყ უ რა
ლობა
მად