॥ హ ః॥ Ver 6.

3
షషమ సంస రణ
त ात् योगी भवाजुन

वसुदेवसुतं(न्) दे वं(ङ् ), कंसचाणूरमदनम्।

दे वकीपरमान ं (ङ् ), कृ ं(व्ँ) व े जगद् गु म् ॥

వ వ తం( ) వం( ), కంస రమరన

వ పర ననం( ), కృషం( ఁ) వ జగ

మద గవ త ద ఉ రణ తం స ర ,
సర మ ఆ త ప గ ల మ
ల జ త ద ల న సం త ల
ం ప ప ప ంచబ న భగవ త
ప లవ (14వ)అ య
ॐ ीपरमा ने नम:
ఓం పర త నమః
‘ ʼ ‘ + ʼఅ ప కవ [ అ ]
ीम गव ीता
మద గవ
‘ మద గవ ʼ ం న ల ఉన ‘ ‘ సగ
అ ర , ‘గ‘ ర ఉచ ంచవ .
अथ चतुदशोऽ ाय:
అథ చ ర ౽ యః
‘చ ర ( ) యఃʼ నం ‘ ʼ రఉ రణ యవ
[౽ (అవ గహ) ఉ రణ ‘అ‘ య ]
ीभगवानुवाच
భగ చ
परं (म्) भूयः (फ्) व ािम, ानानां(ञ्) ानमु मम्।
य ा ा मुनयः (स्) सव, परां(म्) िस िमतो गताः ॥1॥
పరం( ) యః( ) పవ , ం( ) న తమ
య నయః( ) స ,ప ం( ) గ ః
‘ పవ ‘అ ప కవ [‘ పవ ‘ ]మ ‘ ‘ హస ప కవ ,
‘ ( ) ‘ ‘ ‘మ ‘ ‘ హస ప కవ ,
Śrīmadbhagavadgītā - 14th chapter - Guṇatrayavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - चतुदश अ ाय - गुण यिवभागयोग (1)
 इदं (ञ्) ानमुपाि , मम साध मागताः ।
सगऽिप नोपजाय े, लये न थ च॥2॥
ఇదం( ) న త , మమ ధర గ ః
స ౽ ప య , పల నవ థ చ
‘ న+ ( ) ( )త ‘ ‘న‘ ప కవ , ‘మమ‘ ం ‘మ‘ ల
ప కవ , ‘స ఽ ‘ ‘ ‘ హస ఉచ ంచవ ,‘ ప య( ) ‘ ‘ప‘
ప కవ . ' పల ' [' పళ '] వ ఉచ ంచ .

मम योिनमह , त गभ(न्) दधा हम्।

स वः (स्) सवभूतानां(न्), ततो भवित भारत॥3॥
మమ ర హద హ ,త నర ం( ) ద మ హ
సమ వః( ) సర ం( ), త భవ రత
‘మమ‘ ప కవ [‘మ ‘ ], ' +మహ + బహ ' అ ప కవ .
‘ద ( )మ హ ‘ ‘ ‘ [ ] ప కవ [‘ ‘ ].

सवयोिनषु कौ ेय, मूतयः (स्) स व याः ।

तासां(म्) मह ोिन:(र् ), अहं (म्) बीज दः (फ्) िपता॥4॥
సర య, రయః( ) సమ వ ః
Learngeeta.com

ం( ) బహ మహ ః( ), అహం( ) జ పదః( )
‘సర ‘ ‘ ‘మ ‘ ‘ల హస ప కవ ,

त
ात् योगी भवाजुन
'మహ( ) 'అ ప కవ .

स ं(म्) रज म इित, गुणाः (फ्) कृितस वाः ।

िनब महाबाहो, दे हे दे िहनम यम्॥5॥
సత ం( ) రజసమ ఇ , ః( ) పకృ సమ ః
బధ మ , నమవ య
‘స +త ‘అ ఉచ ంచవ ,
‘రజ( )సమ‘ ‘మ‘ ప కవ ,
' బ( )ధ ( ) ' ‘ ʼ హస ప కవ ,
‘ నమ( )వ య ‘ ‘నʼ మ ‘మʼ ల ప కవ
त स ं(न्) िनमल ात्, काशकमनामयम्।
सुखस े न ब ाित, ानस े न चानघ॥6॥
త త సత ం( ) ర ల , ప శకమ మయ
ఖస న బ , నస న నఘ
'ప శక+మ +మయ ' ం ‘మʼ ల ప కవ ,
‘ ఖస నʼ మ ‘ నస నʼ ‘నʼ ప కవ ,
'బ( ) ' ‘ ʼ హస ఉచ ంచవ ,

Śrīmadbhagavadgītā - 14th chapter - Guṇatrayavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - चतुदश अ ाय - गुण यिवभागयोग (2)
 रजो रागा कं(व्ँ) िव , तृ ास समु वम्।
ति ब ाित कौ ेय, कमस े न दे िहनम्॥ 7॥
ర త కం( ఁ) , తృ సఙస ద వ
త బ య ,కర స న న
‘ ( ) ʼ ‘ ʼ హస ఉచ ంచవ ,
‘తృ( ) +సఙ+స ( )ద వ ʼఅ ఉచ ంచవ ,
'త + బ( ) ' ‘ ʼ హస ఉచ ంచవ ,

तम ानजं(व्ँ) िव , मोहनं(म्) सवदे िहनाम्।

मादाल िन ािभ:(स्), ति ब ाित भारत॥8॥
తమస నజం( ఁ) , హనం( ) సర
ప లస ః( ), త బ రత
'తమ +త నజ ఁʼ అ ప కవ .

स ं(म्) सुखे स यित, रजः (ख्) कमिण भारत।

Learngeeta.com

ानमावृ तु तमः (फ्), मादे स य ुत॥9॥

त
ात् योगी भवाजुन
సత ం( ) సఞయ ,రజః( )కర రత
న వృత తమః( ), ప సఞయ త
'సఞ+య ' ‘యʼ ప కవ , ‘సఞయ( ) తʼ అ ప కవ .

रज म ािभभूय, स ं(म्) भवित भारत।

रजः (स्) स ं(न्) तम ैव, तमः (स्) स ं(म्) रज था॥10॥
రజసమ య, సత ం( ) భవ రత
రజః( ) సత ం( ) తమ వ, తమః( ) సత ం( ) రజస
'రజ( )సమ( ) య' ‘ ʼ ర ప కవ ,
‘భవ ʼ ‘ ʼ హస ఉచ ంచవ ,
‘తమ( ) వʼ అ ప కవ .

सव ारे षु दे हेऽ न्, काश उपजायते।

ानं(य्ँ) यदा तदा िव ाद् , िववृ ं (म्) स िम ुत॥11॥
సర ౽ ,ప శ ఉప య
నం( ఁ) య త , వృదం( ) సత త
‘ ( ) ʼ ‘ ʼ సగ అ ర ప కవ ,
'స +త ( ) తʼ అ ప కవ .
' ( ) ' నం ' ' రఉ రణ యవ .

Śrīmadbhagavadgītā - 14th chapter - Guṇatrayavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - चतुदश अ ाय - गुण यिवभागयोग (3)
 लोभः (फ्) वृि रार ः (ख्), कमणामशमः (स्) ृहा।
रज ेतािन जाय े, िववृ े भरतषभ॥12॥
భః( ) పవృ రమ ః( ), కర మశమః( ) స ృ
రజ య , వృ భరతరభ
కర +మశమ ʼ అ ప కవ ,
‘స ృ ʼఅ ప కవ [‘ఇ +పృ ʼ ],
‘రజ( ) ʼ ‘ ʼ ‘ ʼ ప కవ [‘ఏʼ ].

अ काशोऽ वृि , मादो मोह एव च।

तम ेतािन जाय े, िववृ े कु न न॥13॥
అప ౽ పవృ శ , ప హ ఏవ చ
తమ య , వృ ననన
‘తమ( ) ʼ ‘ ʼ ‘ ʼ ప కవ [‘ఏʼ ].
यदा स े वृ े तु, लयं (य्ँ) याित दे हभृत्।
तदो मिवदां(ल्ँ) लोकान्, अमला ितप ते॥14॥
య స పవృ , పలయం( ఁ) హభృ
Learngeeta.com

త తమ ం( ఁ) , అమ న పద

त
ात् योगी भवाजुन
‘ పవృ( ) , ‘ ʼ హస ఉచ ంచవ
[ రఉ రణ య ], త +తమʼ ‘మʼ ప కవ ,
'అమ ' ‘మʼ ప కవ .
रजिस लयं(ङ् ) ग ा, कमसि षु जायते।
तथा लीन मिस, मूढयोिनषु जायते॥15॥
రజ పలయం( )గ , కర స య
త ప నసమ , ఢ య
‘ప న( )సమ ʼ ‘ ʼ ర మ ,
‘ ʼ హస ఉచ ంచవ ,
‘ ఢ ʼ ‘ఢʼ మ ‘ ʼ హస ప కవ .
कमणः (स्) सुकृत ा ः (स्), सा कं(न्) िनमलं(म्) फलम्।
रजस ु फलं(न्) दःु खम्, अ ानं(न्) तमसः (फ्) फलम्॥16॥
కర ణః( ) కృత ః( ) , కం( ) ర లం( ) ఫల
రజస ఫలం( ) ఃఖ ,అ నం( ) తమసః( ) ఫల
‘ + క ʼఅ ప కవ ,
‘రజస( ) ʼ ‘ ʼ హస ప కవ [ ర ].

Śrīmadbhagavadgītā - 14th chapter - Guṇatrayavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - चतुदश अ ाय - गुण यिवभागयोग (4)
 स ा ायते ानं(म्), रजसो लोभ एव च।
मादमोहौ तमसो, भवतोऽ ानमेव च॥17॥
స త య నం( ) , రజ భ ఏవ చ
ప ద తమ , భవ ౽ న వచ
'స + ( )త +య ' అ ప కవ , ‘తమ ʼ ‘మʼ ప కవ .

ऊ (ङ् ) ग स ा, म े ित राजसाः ।
जघ गुणवृि ा, अधो ग तामसाः ॥18॥
ఊర ం( ) గచ సత ,మ ష జ ః
జఘన ణవృ ,అ గచ మ ః
‘ఊర ʼ ‘ఊʼ రఉ రణ యవ .
‘జఘ( ) న + ణ+వృ ( ) ʼ ‘ణʼ ప కవ ,
‘గ( )చ ( ) ʼ ‘ ʼ హస ప కవ .
ना ं(ङ् ) गुणे ः (ख्) कतारं (य्ँ), यदा ानुप ित।
गुणे परं (व्ँ) वेि , म ावं(म्) सोऽिधग ित॥19॥
Learngeeta.com

న ం( ) భ ః( )క రం( ఁ) , య ద పశ

त
భ శ పరం( ఁ) ,మ వం( ) ౽ గచ

ात् योगी भवाजुन

‘ ద( ) +
ప( )శ ʼ ‘ ʼ హస ప కవ ,
‘ + ʼ ‘ ʼ హస ప కవ ,
' గ( ) చ ' నం ' ' రఉ రణ యవ .

गुणानेतानती ीन्, दे ही दे हसमु वान्।

ज मृ ुजरादःु खै:(र् ), िवमु ोऽमृतम ुते॥ 2 0 ॥
న త , హస ద
జన మృ జ ః ః( ), ౽మృతమ
' నʼ ‘నʼ ప కవ ,
( ) ౽మృత+మ( ) ʼ ‘తʼ ప కవ ,
अजुन उवाच
అ నఉ చ

कैिल ै ी गुणानेतान्, अतीतो भवित भो।

िकमाचारः (ख्) कथं(ञ्) चैतांस्, ी गुणानितवतते॥21॥
ౖ ,అ భవ ప
రః( ) కథం( ) ం , న వర
' ౖ + ( ) 'అ ప కవ ,
' ( ) +న వర ' అ ప కవ
Śrīmadbhagavadgītā - 14th chapter - Guṇatrayavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - चतुदश अ ाय - गुण यिवभागयोग (5)
 Learngeeta.com ीभगवानुवाच
భగ చ
काशं(ञ्) च वृि ं(ञ्) च, मोहमेव च पा व।
न ेि स वृ ािन, न िनवृ ािन का ित॥22॥
ప శం( ) చ పవృ ం( ) చ, హ వచ ణవ
న స మ వృ ,న వృ ఙ
'స + ప+వృ 'అ ప కవ .
'న వృ ' యం ‘నʼ హస ప కవ మ ' ' రఉ రణ
య ,‘ ఙ ʼ ‘ ʼ హస ప కవ .

उदासीनवदासीनो, गुणैय न िवचा ते।

गुणा वत इ ेव, योऽवित ित ने ते॥ 23॥
ఉ నవ , న ల
వరన ఇ వ, ౽వ ష ఙ
‘వర( )నʼ ‘తʼ ప కవ , ‘ఇ( ) వʼ అ ప కవ .
' వ ( ) ష ' నం ' ' రఉ రణ యవ .

समदःु खसुखः (स्) ः (स्), समलो ा का नः ।

तु ि याि यो धीर:(स्), तु िन ा सं ुितः ॥2 4॥
సమ ఃఖ ఖః( ) స సః( ) , సమ శ ఞ నః
ల రః( ), ల త సం ః
''సమ+ ( ) ( )శ + ఞ నః' ం ‘మʼ ల ప కవ

मानापमानयो ु :(स्), तु ो िम ा रप योः ।

सवार प र ागी, गुणातीतः (स्) स उ ते॥25॥
ప న ల ః( ) , ప ః
స రమ ప , తః( ) స ఉచ
' +ప న ( ) ( )ల ' ‘పʼ మ ‘నʼ ల ప కవ ,
‘ ( ) + ప( ) ఃʼ అ ప కవ ,
‘స ఉ( )చ ʼ ‘సʼ హస ప కవ .

मां(ञ्) च योऽ िभचारे ण, भ योगेन सेवते।

स गुणा मती ैतान्, भूयाय क ते॥ 26॥
ం( )చ ౽వ ణ, భ న వ
స న మ , బహ య కల
'స ( )న మ ( ) ' ‘సʼ హస ప కవ .
Śrīmadbhagavadgītā - 14th chapter - Guṇatrayavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - चतुदश अ ाय - गुण यिवभागयोग (6)
 णो िह ित ाहम्, अमृत ा य च।
शा त च धम , सुख ैका क च॥27॥
బహ ప హ ,అమృత వ యస చ
శ తస చ ధర స , ఖ కస చ
'అమృత( ) ( )వ +య( )స చ' ‘యʼ ల ప కవ ,

ॐत िदित ीम गव ीतासु उपिनष ु िव ायां(य्ँ)योगशा े

ीकृ ाजुनसंवादे गुण यिवभागयोगो नाम चतुदशोऽ ाय:॥
ఓం తత మద గవ ఉప ష బహ ం( ఁ)
గ కృ నసం ణ తయ గ మ
చ ర ౽ యః
AA ¬ Jho`ÿ".kkiZ.keLrqAA
|| ఓం కృ ర ణమ ||

• సర ఉ రణ, ( ) ( ) యబ న ట, పత ‘ఖ‘ ‘ఫ‘ ఉచ ంచ . ఉ రణ ' ' ' '

ఉచ ంచబ .

• సం కఅ ( ం హ ల కల క) ం ఉన అ ర దఆ త హ ఇవ బ న . (॥) ఆ త
ం ట అవసర న ప అ రం న ఇవ డమ న . క ంద ఉ రణ చ ర ండ కర
ఆ తఅ ర ఇవ ట జ న . అర అ న ల ం చద ల , ల ంత ఒ
ప స ం .

•ఏ ఒక హ ,అ క నట అ సం క వర అవ , బ ఆ త ఉండ . సం క వర న ం
అ న త ఆ త ఇవ బ ం ,ఏ హ అ ర న .ఉ హరణ - ' వం ( ఁ)
వజ యం' ' వ' సం క వర నప ఆ వర న ర అ రం ఉండడ వలన ఆ త ఇవ .

• ల “అ ”త త సం క వర వ నప అప ద యమ రణం ఆ త హ ఇవ . 1.ఒ
అ రం ం వ న ( ర ), 2. హ క న (సం ర ), 3. ర [సంస ృత
అ ర న ‘ ʼ , సం ర దట ‘రʼ ] వ న మ 4. హ [ సంస ృత
సం ర దట (ह्), సం ర దట ‘హ‘ ] వ న ఆ
సం ర ల ం ఉన స ర దఆ త హ ఇవ . 5. అ ల సర నస ర ల ద (

योगेशं(म्) स दान ं (व्ँ), वासुदेवं(व्ँ) जि यम्

धमसं ापकं(व्ँ) वीरं (ङ् ), कृ ं(व्ँ) व े जगद् गु म्
శం( )స ననం( ఁ), వం( ఁ) వజ య |
ధర సం పకం( ఁ) రం( ), కృషం( ఁ) వ జగ ||

त ात् योगी भवाजुन

Learngeeta.com

ప ఇతర న ఉప ంచ మ తప స .
అం ర consent@learngeeta.com యం
Śrīmadbhagavadgītā - 14th chapter - Guṇatrayavibhāgayoga geetapariwar.org ीम गव ीता - चतुदश अ ाय - गुण यिवभागयोग (6)