ΣΥΝΔΡΟΜΟ Down – Βασικοί Άξονες 3ης Δραστηριότητας

Επιγραμματικά, οι βασικοί άξονες που θα έπρεπε να συμπεριληφθούν στη

συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι οι εξής:

- Ο ορισμός του συνδρόμου (ορολογία, συχνότητα, πιθανά αίτια).

- Τα κλινικά, γνωστικά, μαθησιακά και ψυχολογικά χαρ/κά των π. με Σ.Down.

- Η έμφαση στις ενδοατομικές διαφορές.

- Η έννοια της συμπεριληπτικής-ολικής εκπαίδευσης.

- Η ανάγκη για εξατομίκευση και τροποποίηση των διδ/κών μεθόδων και τεχνικών,
αλλά και της στάσης των εκπ/κών στο κανονικό σχολείο.

- Η έμφαση στην ψυχολογική υποστήριξη και την κοινωνική αποδοχή (στο σχολείο
και στην κοινωνία γενικότερα).

Η ανάγκη για τροποποίηση / εξατομίκευση των διδ/κών μεθόδων και τεχνικών, αλλά
και της στάσης των εκπ/κών στο κανονικό σχολείο.

- Χρησιμοποιήθηκαν επαρκείς βιβλιογραφικές αναφορές.

Αναλυτικά:

Ορισμός του Συνδρόμου Down – Ορολογία - Συχνότητα:

Σύνδρομο Down ή Τρισωμία 21 => 1 extra copy γενετικού υλικού στο χρωμόσωμα
21 => επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Το σύνδρομο Down, ή αλλιώς
τρισωμία 21, αποτελεί μια χρωμοσωματική ανωμαλία, η οποία περιγράφηκε πρώτη
φορά στα 1866 από τον Βρετανό γιατρό John Langdom Down, ενώ η κλινική
περιγραφή της έγινε στα 1959 από τον Jerome Lejeune. Χαρακτηρίζεται από την
παρουσία ενός επιπλέον γενετικού υλικού στο χρωμόσωμα 21 του καρυώτυπου του
εμβρύου και αποτελεί μια μορφή μέτριας νοητικής υστέρησης, πιο συχνή στα αγόρια
(Στασινός, 2016).

 1 ανά 800-1.000 γεννήσεις.

Πιθανά Αίτια :

 Δε συνδέεται με γενετικές καταβολές.

 Εξιχνιάζεται στη μητέρα (προγεννητικός έλεγχος).
 Συσχετίζεται με προχωρημένη ηλικία μητέρας (γονέων) – 40+
 Είναι ανεξάρτητο φυλετικής ομάδας.

Κοινά φυσικά χαρακτηριστικά:

Στρόγγυλο κεφάλι, πλατιά γλώσσα, μικρή μύτη, κοντά-χοντρά χέρια, εξασθενημένος

μυϊκός τόνος, οπτικές ανεπάρκειες, κτλ.
Γνωστικά – Ψυχολογικά Χαρ/κά

 Επιβραδυνόμενη ωρίμανση.
 ΝΚ: μέτρια (IQ: 50-70) ως βαριά (IQ: 35-50).
 Ομιλία με επιβραδυνόμενη ανάπτυξη.
 Δυσκολίες στη γλωσσική έκφραση.
 Ελλείμματα στη λεκτική βραχύχρονη μνήμη και στην πρόσληψη &
επεξεργασία ακουστικών ερεθισμάτων.
 Ικανοποιητική οπτικο-χωρική επεξεργασία.
 Επιβράδυνση λεπτών και αδρών κινητικών δεξιοτήτων (πχ. βάδισμα:2-4 έτη)
– φυσικοθεραπεία/πρόγραμμα φυσικής αγωγής.
 Οι ψυχολογικές διαταραχές των παιδιών με σύνδρομο Down είναι συχνές
περιλαμβάνοντας εκρήξεις θυμού, επιθετικότητας, υπερκινητικότητα και
διαταραχή ελλειμματικής προσοχής. Επιπροσθέτως, το 7% των παιδιών με
σύνδρομο Down μπορεί να παρουσιάσει μία διαταραχή που ανήκει στο φάσμα
του αυτισμού

Εκπαιδευτική και Κοινωνική Στήριξη των παιδιών με σύνδρομο Down στα

πλαίσια της Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης/ Σχολείου - Βασικές Αρχές:

Προγράμματα στήριξης (κοινωνικής και εκπαιδευτικής=> καλύτερη ποιότητα

ζωής). Αρχικά=> Προσδιορισμός απόκλισης ΝΗ-ΧΗ – εκπαιδευτικών και
κοινωνικών αναγκών ως προς:

- το νοητικό επίπεδο

- την προσαρμοστική συμπεριφορά

- το εύρος των δυνατοτήτων/αδυναμιών

 Ως τώρα: εκπαιδεύσιμα (ήπια ΝΚ-> ειδική τάξη, μέτρια ΝΚ-> ειδικό

σχολείο, βαριά ΝΚ-> ίδρυμα) ó Σήμερα: Φοίτηση ατόμων με ΝΚ στο
κανονικό σχολείο (αρχή συμπεριληπτικής-ολικής εκπ/σης).
 Η παροχή ίσων ευκαιριών και η συμμετοχή σε κοινές δραστηριότητες/
μαθήματα θα δώσουν την ευκαιρία σε όλους τους μαθητές να ανακαλύψουν
πέρα από τις διαφορές, τα κοινά σημεία τους. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, να
αποδεχτούν το παιδί με σύνδρομο Down ως μέρος της τάξης, του
σχολείου, της κοινωνίας. Όντας μέρος του συνόλου, το παιδί με σύνδρομο
έχει τη δυνατότητα να χτίσει την αυτοπεποίθησή του, να συμμετέχει ενεργά
στη διδασκαλία, να κοινωνικοποιηθεί.
 Οι γονείς ενός π. με Σ.Down και ο εκπ/κός του κανονικού σχολείου
αντιμετωπίζουν μια κοινή πρόκληση: πρέπει να μάθουν το παιδί. Η στενή
συνεργασία μεταξύ τους είναι απαραίτητη.
o Το ‘κλειδί’ είναι να βασίζονται σε αυτά που ήδη γνωρίζουν
(αναπτυξιακές – συμπεριφορικές – μαθησιακές αρχές) με βάση το
φυσιολογικό => να κάνουν εξατομίκευση, προσαρμογές και εφαρμογή
εναλλακτικών τεχνικών => με στόχο την αντιμετώπιση των ΕΕΑ του
συγκεκριμένου παιδιού.
o Μαθαίνουν να μαθαίνουν από το ίδιο το παιδί.
 o «Εκμεταλλεύονται» τις δυνατότητές του & ‘χτίζουν’ πάνω στις
αδυναμίες του.
o Γίνονται ‘ειδικοί’ στο συγκεκριμένο παιδί και στη διαταραχή του.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Ε.Π.Π. για παιδιά με Ε.Ε.Α.:

 Κάθε εξατομικευμένο πρόγραμμα Ειδικής Παιδαγωγικής Παρέμβασης για

ένα παιδί με Ε.Ε.Α. θα πρέπει να σχεδιάζεται με βάση την παρούσα
συνολική επίδοση (γνωστικό – μαθησιακό προφίλ, δυνατότητες – αδυναμίες,
ψυχολογικά χαρ/κά, προσαρμοστική συμπεριφορά) του συγκεκριμένου
παιδιού, και ΟΧΙ σύμφωνα με την υποθετική πρόγνωση της εξέλιξης και του
δυναμικού του, η οποία βασίζεται σε μελέτες παρόμοιων περιπτώσεων με
την ίδια διαταραχή ή με παρόμοιες Ε.Ε.Α.
o Λεπτομερής περιγραφή δυνατοτήτων και αδυναμιών μαθητή – έμφαση
στις «προς εκμετάλλευση» δυνατότητες.
o Έμφαση στις ενδοατομικές διαφορές (δυνατότητες και αδυναμίες)
του κάθε παιδιού
o Δυναμική Αξιολόγηση – Καθορισμός του γνωστικού δυναμικού του
παιδιού στους επιμέρους μαθησιακούς τομείς (ΖΕΑ).
o Μελέτη της αλληλεπίδρασης παιδιού – γνωστικού έργου.
o Έμφαση στον καθορισμό των προαπαιτούμενων ικανοτήτων
επεξεργασίας πληροφοριών του κάθε γνωστικού έργου.
o Σύγκριση αυτών με τις υπάρχουσες γνωστικές ικανότητες του παιδιού.

Βασικές Αρχές Εκπ/σης π. με ΝΚ – Σύνδρομο Down

(Ο ρόλος του εκπαιδευτικού):

 Τροποποίηση διδακτικών μεθόδων και στρατηγικών.

 Εξατομικευμένη ή ανά ομάδες διδασκαλία.
 Προσαρμογή διδασκαλίας στις ΕΕΑ των π. με ΝΚ.
 Δομημένη διδασκαλία.
 Εναλλακτικές μέθοδοι ή συνδυαστικές διδακτικές προσεγγίσεις.
 Χρήση νέας τεχνολογίας / Πολυαισθητηριακό υλικό / Συγκεκριμένες έννοιες –
αποφυγή αφηρημένων.
 Θετικό – φιλικό κλίμα.
 Κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό/κατάρτιση.
 Ψυχολογική στήριξη/συμβουλευτική π. και γονέων.
 Αυστηρά δομημένες ενότητες διδασκαλίας που λαμβάνουν υπόψη: νοητικούς
περιορισμούς/ μαθησιακά στυλ.
 Χρήση τεχνικών άσκησης & επανάληψης για την κατάκτηση βασικών
δεξιοτήτων – Αποφυγή αφηρημένων εννοιών.
 Λεκτική διαμεσολάβηση (επανάληψη μαθημένης γνώσης).
 Παροχή κινήτρων – Συστηματική Επιβράβευση.
 Συνεχής αξιολόγηση – ανατροφοδότηση του π. –> επαναπροσδιορισμός
στόχων.
 Ψυχολογική Υποστήριξη για συναισθηματική & κοινωνική προσαρμογή (πχ.
τροποποίηση συμπεριφοράς με θετικά αποτελέσματα).
 Κανένα παιδί με την ίδια διαταραχή δεν είναι ΙΔΙΟ με το άλλο: γνωστικό
προφίλ – δυνατότητες/αδυναμίες.
 Το ‘κλειδί’ της επιτυχίας της διδασκαλίας βρίσκεται στο ΑΝ το παιδί
εξελίσσεται – μαθαίνει=> Αν ναι, τότε είναι το σωστό.
 Το εκπ/κό πρόγραμμα για ένα παιδί με ΕΕΑ καθορίζεται από το ΙΔΙΟ το
παιδί.
 Στις μεγαλύτερες τάξεις επιδιώκεται η απόκτηση ακαδημαϊκών και
επαγγελματικών δεξιοτήτων, μέσα από βιωματικές δραστηριότητες και
εργασίες, οι οποίες είναι ανάλογες του νοητικού δυναμικού και των
ιδιαιτεροτήτων των παιδιών.
 Η εφαρμογή της Ε.Ε. δεν πρέπει να είναι ‘τοποθέτηση σε ειδικό χώρο’, αλλά
‘παροχή υπηρεσίας’ => ώστε το παιδί να αναπτύσσεται και να βελτιώνεται
σε όλα τα περιβάλλοντα.
 Εξίσου σημαντική είναι η συνεργασία όλων των σχετιζόμενων με το παιδί
φορέων (εκπαιδευτικοί, γονείς, λογοθεραπευτές, ψυχολόγοι) με στόχο την
καλύτερη εκπαίδευση, κοινωνική ένταξη και ψυχολογική υποστήριξη
αυτών των παιδιών σε όλα τα στάδια της ανάπτυξής τους.
 Τέλος, σημαντικό ρόλο παίζει η συνεχής ενημέρωση όλων των πολιτών με
στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας απέναντι στα άτομα με ΕΕΑ.