Temat: Hanna Krall „Zdążyć przed Panem Bogiem” - geneza utworu i problem gatunku.

1. Geneza, powstanie utworu

Hanna Krall to publicystka - reportaże literackie, wywiady. Utwór powstał trochę przypadkowo, miała napisać artykuł dla jakiejś
gazety. Została skierowana do szpitala, w którym pracował Marek Edelman. Był on kardiochirurgiem, bardzo znanymw Polsce.
Miała z nim po prostu przeprowadzić wywiad, czym się zajmuje, jak został lekarzem itp. Po pierwszym spotkaniu, sięgnał
wspomnieniami, aż do kwietnia 1943 roku. W tym roku wybuchło w gettcie warszawskim powstanie. W 1977 roku reportraż
został wydany w formie książkowej.

2. Problematyka utworu

Marek Edelman był jednym z najbliższych współpracowników szefa przywódcy powstania w getcie. Przywódcą był Mordechaj
Anielewicz. Powstanie wybuchło, ponieważ był to przejaw determinacji żydów. Znajdowało się tam 500 tysięcy żydów. Niemcy
doszli do wniosku, że czas najwyższy, aby getto likwidować (1942 rok). Łapali ich, obiecywali pracę, jedzenie, a w rzeczywistości
byli przewożeni do Treblinki, na śmierć. Żydzi zaczęli dowiadywać się o tym, zaczęli organizować powstanie, nie mając żadnej
szansy na jego pomyślność. Z 400 tysięcy, walczyło tylko 200 osób.

Z gatunku, jest to reportaż (ale nie jest jednolity, czysty). Reportaż powstał na podstawie wywiady. Ma formę mieszaną,
niejednorodną.

3. Statystyka powstańców, porównanie (ile walczących z obu stron, jakim uzbrojeniem dysponowali)

Znajdź w tekście takie zdarzenia, przykłady sytuacji, które wydają się najbardziej wstrząsające, porażające. Jaka była sytuacja
pielęgniarki (trucizny, łamanie nóg), dzieci, samobójstwa.

Niemcy: 2090 żołnierzy, lotnictwo, artyleria, pojazdy pancerne, miotacze, miny, 82 karabiny maszynowe, 135 pistoletów
maszynowych, 1358 karabiów
Powstańcy: na jednego przypadał 1 rewolwer, 5 granatów i 5 granatów zapalających. Łącznie były dwie miny i jeden
automatyczne pistolet.

Przykłady okrucieństwa:

Matka odgryzła kawałem swojego zmarłego dziecka, bo była tak głodna (kanibalizm). Inna matka zostawiła swoje zmarłe dziecko
na ulicy, bo nie miała pieniędzy, aby je pochować. Dziewczyna gwałcona przez Ukraińców w pełnej sali osób, świadkowie
obojętni.

 Kiedy rozpoczęła się likwidacja getta, Niemcy podpalali budynki, więc Żydzi musieli ukrywać się w piwnicach i schronach. Po
czasie, do podziemi zaczał przedostawać się czad, było tam duszno i ciasno. Jedna z matek pozwoliła swojemu dziecku wyjść
na świeże powietrze. To dziecko na swojej drodze napotkało niemieckich żołnierzy, którzy dali mu cukierka. W podzięce,
zaprowadził ich do schronu, w którym znajdowała się jego matka, jak i kilkaset innych osób. Niemcy wysadzając to miejsce,
zabili wszystkich.

Celem Niemców była całkowita likwidacja getta oraz eksterminacja Żydów. Łączna liczba ofiar getta warszawskiego szacowana
jest na ok. 400 tysięcy.

 Przy Umschlagplatzu mieściło się ambulatorium. Pracowały w nim uczennice szkoły pielęgniarskiej. Żeby wyciągnac
człowieka z Umschlagplatzu, należało wykazać, że jest się naprawdę chorym. W rezultacie, młode dziewczęta w lśniących
fartuchac łamały pacjentom nogi. Inna pielęgniarka podawała dzieciom cyjanek, jeszcze inna udusiła dziecko poduszką, aby
uchronić je od koszmarnego życia i ostatecznie śmierci.

W ten sposób ratowało się ludzi od komory gazowej. Niemców nie interesowały osoby chore, lecz zdolne do pracy w obozach
koncentracyjnych.

 Anielewicz, wraz ze swoją dziewczyną Mirą 7 maja 1943 spotkał się z Markiem Edelmanem. Następnego dnia Anielewicz i
Mira popełnili razem samobójstwo.

Mordechaj Anielewicz był komendantem powstania, lecz stracił wiarę w zwycięstwo i załamał się ostatecznie, gdy okazało się, że
nie mogą liczyć na pomoc Armi Krajowej. Wraz z nim, samobójstwo popełniło osiemdziesiat osób - cała grupa, którą dowodził.
Anielewicz był już tak zlagrowany, że nie widział wyjścia z tej beznadziejnej sytuacji. Uwolnieniasię z getta, zwycięstwo powstania
było mrzonką, niemozliwą do realizacji.
4. Interpretacja tytułu „Zdążyć przed Panem Bogiem”

Zawartość utworu bazuje na dwóch płaszczyznach czasowych: historyczna (czas powstania w getcie żydowskim), czasy
współczesne Edelmanowi (wywiad, historia lekarza, lata 70)

W czasie powstania w getcie, chodziło o to, żeby umrzeć na własnych zasadach, wcześniej niż życzyłby sobie tego bóg. Natomiat
po wojnie, lekarz musi walczyć ze śmiercią, prowadzić wyścig ze śmiercią, musi osłaniac promyk życia, aby palił się trochę dłużej
niż chciałby bóg.

Holocaust - z języka hebrajskiego, w Starym Testamencie oznacza ofiarę, jaką składali pobożni żydzi bogu (ofiara całopalenia).
Oznacza też zagładę całego narodu, to oznaczenie przypomina żydom bierność, bo wydaje się, jakby byli takimi zwierzątkami,
które są prowadzone na rzeź. Jest inne określenie: Shoah